Plutarchus, Moralia: Volume V, Fascicle 3 [Reprint of the 2nd 1960 ed.] 3598716850, 9783598716850

Table of contents :
In hoc fasciculo continentur
PRAEFATIO
59. ΑΙΤΙΑ ΦΥΣΙΚΑ (Plan. 50)
60. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΕΜΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΩΙ ΚΥΚΛΩΙ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ (Plan. 71)
61. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΡΩΤΩΣ ΨΥΧΡΟΥ (Plan. 53)
ADDITAMENTA

Citation preview

B I B L I O T H E C A SCRIPTORVM

GRAECORVM

ET

ROMANORVM

T E V B N E R I A N A

PLVTARCHVS MORALIA VOL. V · FASC. 3

RECENSVERVNT ET EMENDAVERVNT

C. HUBERT ET M. POHLENZ EDITIO ALTERA ADDENDA ADIECIT

H. D R E X L E R EDITIO STEREOTYPA EDITIONIS SECVNDAE (MCMLX)

MONACHII ET LIPSIAE IN A E D I B V S K . G. S A U R M M I

In hoc fascículo continentur 59. Αίτια φυσικά (Pl. 50) Aetia physica ed. Hubert 60. Πtoi τον έμφαινομένου προσώπου τψ χνκλφ της σελήνη(Pl. 71) De facie in orbe lunae ed. Pohlenz 61. Περί τον πρώτω; ψυχρού (Pl. 53) De primo frigido ed. Hubert Additamenta

1

31 90

115

Quisquís hunc librum legit, animadvertat, ne praetereat ,AÌ)DITAMENTUM" signo • in margine apposito (p. 115sqq.)

Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme Plutarchus: Moralia / Plutarchus. - Nachdr.. Monachii ; Lipsiae : Saur (Bibliotheca Teubneriana) Voi. 5. Fase. 3. / Ree. et emendaverunt C. Hubert ; M . Pohlenz. 2. ed. / addenda adiecit H. Drexler. Nachdr. der 2. Aufl. Leipzig, Teubner, 1960 - 2001 ISBN 3-598-71685-0 © 2001 by Κ. G. Saur Verlag G m b H , München und Leipzig Printed in Germany Alle Rechte vorbehalten. All rights Strictly Reserved. Jede Art der Vervielfältigung ohne Erlaubnis des Verlags ist unzulässig. Gesamtherstellung: Strauss Offsetdruck G m b H , Mörlenbach

PRAEFATIO AETIA PHYSICA (50) Has quaestiones, quae eiusdem litterarum generis sunt atque Αίτια 'Ρωμαϊκά, Ps. Aristotelis Problemata sim., utrum Plutarchus ipse in volgus ediderit an tantum in suum usum conscripserit, ut materiam praeberent qua in futuris libris condendis (velut Quaestionibus Convivalibus) uteretur, litigari potest; quin genuinae sint dubitare non licet, inter Plutarchi scripta enumerantur in Lampriae catalogo (nr. 218). S. X I Michael Psellus cum librum de omnifaria doctrina conscriberet (ed. Westerink, Utrecht 1948), in cap. 168 (132 M), 169 (133), 172 (136), 173 (137), 179 (143), 180-187 (144-151), 189 (153) Plutarchi quoque libellum excerpsit. atque haud pauca quidem ita transscripsit ut eae partes paene codicis Plutarchei instar sint; alia autem libere tracta vit inprimisque locos corruptos vel difficiles intellectu aut praeteriit aut ad suum arbitrium constituit. Eadem fere aetate iam vetustissimi codices Plutarchei qui haec Αϊτια continent scripti sunt: U (Urbinas 97) s. X / X I et H (Palatinus Heidelbergensis 283) s. X I / X I I , de quibus cf. Vol. I I I praef. p. V I I . V I I I . quos etiam in hoc tractatu gemellos esse statim initio apparet, ubi in p. 1, 5—8 et 2, 6—7 soli aliquot verba omittunt, cum alibi sine dubio verum servaverint. exemplaris e quo descripti sunt, ultima folia iam abrupta fuisse videntur, si quidem H in p. 5,12 γάρ, U in p. 10, 20 έπιδιδόντων (in fine cap. 9) desinit. Aliam huius libelli memoriam codex ille exhibebat e quo Planudes eum in corpus suum Plutarcheum receV

PRAEFATIO pit. quem maxime versus finem iniuria temporum iam satis depravatum fuisse ex p. 17 et 25. 26 apparet. qui loci etiam luculentissimum exemplum sunt diligentiae qua Planudes muñere suo functus sit. nam in p. 17 similiterque in p. 25 (v. apparatum), cum exemplar non iam certo legi posset, in codicibus α et A qui primi scripti sunt vastam lacunam relinqui iussit, sine dubio sperane fore ut alio codice invento earn explere posset, quae spes cum fefellisset, satis habuit in a vestigia litterarum quae etiamtum perspici poterant iustis spatiis omissis suo loco inserere; quod eum propria manu fecisse Wegehaupt in Philologi torn. 73 p. 247-249 magna cum probabilitate statuit. hoc autem exemplum fideliter secutus in A scriba postea easdem litteras primo omissas exaravit, atque inde haec mutilata textus species etiam per reliquos codices Planudeos propagata est. Ad memoriam Planudeam restituendam ut in ceteris libellis sufficiunt a A E . e reliquie secundum Wegehaupti collationes raro adferuntur β γ δ υ , paulo saepius commemorantur Parisinus Β, Neapolitanus η, Bon. 3635 s. XIV, E s t . 145 s. XV (de quibus cf. Wegehaupt, Plutarchstudien in italienischen Bibliotheken, Progr. Cuxhaven 1906 p. 62), qui memoriam contaminatam et a philologis recensitam exhibent et hic illic tradita menda sustulerunt. η Bon. E s t . alii desinunt in corruptis ultimis verbis cap. 29. Planudis codicem, etsi multis locis ab U H discedebat, tamen ex eodem archetypo originem duxisse vel inde suspiceris, quod, quamquam multo plura exhibebat, ipse quoque in fine mutilatus erat, desinit enim in cap. 31 ; at etiam s. XVI codicem extitisse qui octo praeterea quaestiones contineret Gyberti Longolii versio latina testatur. cuius quod editione principe uti potuimus, Henrico Dörrie debemus, qui eius exemplar detexit quod antea viros doctos effugerat quia in miscellaneo volumine latebat. extat enim in bibliotheca publica Monacensi liber impressus (nunc A. Gr. b 297 signatus) e diversis fasciculis diversa scripta continentiVI

PRAEFATIO 1

bus colligatus ), e quibus paenultimus hunc titulum prae se fert : ' E x Plutarchi Chaeronei moralibus opuscula aliquot hactenus non conversa. N u m seni sit gerenda res publica De parentum erga liberos amore Causarum naturalium liber unus Disceptatio u t r u m ignis a n a q u a sit utilior I t e m alia quaedam D. Gyberto Longolio interprete. Cum gratia et privilegio Coloniae J o h . Gymnicus excudebat anno M D X L I I . ' In primis paginis epistula legitur qua Longolius Hermanno Xylonio Imperialis monasterii apud Vuerdenam Vuestphaliae Abbati doctissimo discedens banc versi onem dedicat. Secuntur scripta Plutarchea in titulo commemorata ' e t alia q u a e d a m ' . scilicet post libellum De p a r e n t u m erga liberos amore inseritur tractatus De odio et invidia (sicl), et in fine a d d u n t u r ' Q u o d magis inopinata magisque mirabilia a Stoicis quam poetis adserantur, Plutarchi σύ\οψις (secundum libros 77, cf. Vol. VI 2 p. 59), hoc est, brevis et compendiaria contemplatio, G. Longolio interprete ' e t ' De tribus rei publicae generibue, Monarchia, Democratia, Aristocratia, hoc est, regia, populari et paucòrum potestate, G. Longolio interprete.' Libello De causis naturalibus praemissus est ' I n d e x Problematum de causis naturalibus P l u t a r c h i ' 39 títulos complectens. ad initium cap. 32 in margine impressum legitur: ' H u c u s q u e Aldinum exemplar sumus secuti, que sequuntur ex Mediolanensi sut ex· emplari'. 1) Primus fasciculus nonnulla scripta ad medicinam Tel certe ree naturales pertinentia continet ex graeco in latinum versa, ex parte pseudepigrapha. primum inscribitur: 'Alexandre Aphrodisei medici et philosophi praecellentis de febrium causis et differentiis opusculum a Georgio Valla latinitati donatum'. impressus est hie fasciculus Coloniae a. MDXLII. VII

PRAEFATIO Hac editione duobus annis post ¿Ili viri usi sunt qui omnium Plutarchi Moralium versiones sibi notas additis auctorum nominibus in splendido volumine imprimendas curaverunt quod nunc Parisiis in Bibliotheca Nationali (sub I 696, cf. Catal. Génér. C X X X I X p. 322) servatur. cuius titulus est: 'Plutarchi Chaeronei Ethica seu Moralia opuscula quae quidem in hunc usque diem e graeco in latinum conversa extant. Parisiis ex off. M. Vascosani MDXLIV' quam in eollectionem etiam tractatus a Longolio latine editi recepti tamque fideliter expressi sunt ut non tantum versionis verba ad litteram servarentur sed etiam post Causarum naturalium cap. 31 adnotatio ilia 'Hucusque etc.' in margine impressa iteraretur. 1 ) Longolii versio postea ab Henrico Stephano in editione anni 1572 denuo promulgata est (t. I X p. 258), ultimis tamen verbis inde ab 'et niger' per errorem in fine paginae omissis, ex eadem versione autem sine dubio etiam adnotatio marginalis originem duxit, quae in Aldina c exemplari anni 1509 nunc in Ambrosiana bibliotheca servato et S Q E I 20 signato legitur. de qua cum Bernardacis vol. V I I p. X L V I I I breviter rettulisset, Albertus Grilli Mediolanensis summa cum diligentia et benignitate certiores nos fecit, nimirum in fine Causarum naturalium (post cap. 31) homo doctus s. fere X V I ad p. 784 manu sua adscripsit: 'Desunt problemata octo quae in eo quod versum est exemplari inveniuntur.' ex hoc ipso denique exemplari vir quidam doctus, qui in codice miscellaneo Ambrosianae 723 (R 115 sup.) 1) Gratias ex animo maximas agimus viro doctiseimo P. Josserand Conservatori Bibliothecae Nationalis, quod libro ilio diligentissime examinato nobis ecripsit piane eosdem tractatus in latinum conversos qui in editione Coloniensi extant — ñeque ullum amplius — etiam in exemplari Parisino Longolio tribuí, nisi quod ad libellum 'De differentia inter odium et invidiam' (sic!) additur 'incerto interprete', quae res facile inde explicatur quod in editionis principia inscriptione titulus huius scripti commemoiatus non erat, reliquorum libellorum tituli piane eadem forma iterantur; tantum ante últimos duos additamenta 'Plutarchi οννσψις etc.' et 'hoc est etc.' omittuntur.

Vili

PRAEFATIO s. X V I varias lectiones ad Plutarchi Moralia collegit, cum alia multa tum in fol. 30v haec transtulit: 'in extrema pagina haec habentur: desunt problemata octo quae in eo quod versum est exemplari inveniuntur' Quin capita illa 32—39 per Longolium solum servata genuina sint, quamquam ne Psello quidem nota fuisse videntur, dubitare non licet, ñeque ulla causa est cur ei diffidamus dicenti se ea in codice graeco Mediolanensi in venisse, praesertim cum eum complures annos in Italia degisse constet. quo magis dolendum est quod illius codicis nullum iam vestigium extare videtur. certe nobis non magis quam Bernardaci contigit ut eum detegeremus, quamquam etiam viri docti bibliothecae Ambrosianae quos intercedente benigne Ludovico Castiglioni consuluimus precibus nostris humanitei obsecuti operam dederunt ut illum investigarent. Longolius ipse in vertendis Plutarchi scriptis sententias magis quam verba curans magna cum liberiate egit. Aldinum exemplar — quod ipsum a codice familiae Π pendebat — se secutum esse ipse testatur neque exceptis ultimis Causarum naturalium capitibus Mediolanensem ab eo adhibitum esse probari ullo loco potest. Longolii versionem cap. 32—39 secundum editionem principem et secundum imagines lucís ope confectas Parisini exemplaris (quae plane inter se congruunt) contuli. ceteroquin in apparatu critico constituendo collationibus Johannis Wegehaupt et Guilelmi Sieveking uti potui, nonnullos codices etiam ipse inspexi. DE P R I M O F R I G I D O

(53) Compositus esse hic libellus a. fere 107 videtui (949 e), cum Piutarchus Delphis moraretur (955a, cf. 953cd et 946f). Ziegler in RE X X I 713. 857. Memoria bifaria. alteram praebent codices Jg, quos cognatissimos esse ubique apparet. g multa propria menda habet, sed non desunt loci quibus meliora praeIX

PRAEFATIO

beat quam J (velut 107, 7. 8); non igitur ex eo descriptus est. In J folia 353. 354 interciderunt quae p. 92, 8 τή δε p. 104,16 δεχομένην τάς continebant. in hac ergo parte g solus plenam huius traditionis speciem offert (solusque verum nonnunquam servavit, velut p. 96, 3). accedunt autem non paucae notae quas in A manus 2 ex eodem fonte transtulit (velut 96, 16. 17 104, 3). Ab altera parte duae familiae stant ex eadem stirpe ortae: codex vetustissimus X, ad quem recentiores Β et η accedunt, et codices Planudei Π , qui longius etiam quam X ab J g distant sed nonnunquam soli veras lectiones (fortasse ex notis marginalibus archetypi propaga tas) exhibent. Ex Planudeis solito more « A E semper adtuli, recentiores quos Wegehaupt contulit velut Laur. 80, 21 ; 80, 5 et 22, C. S. 57, Marc. 248 raro commemoravi, codicis δ cum Β cognati lectiones nonnunquam adposui. A l d i n a secundum J 2 impressa est, sed etiam memoriam Π adhibuit. Gottingae, Kal. Sept. MCMLV C. H u b e r t

D E F A C I E IN O R B E L V N A E

(71) Compositio libelli satis artificiosa. Lamprias, Plutarchi frater, colloquium narrat quod cum Sulla Carthaginiensi, Thcone grammatico Aegyptio (939c, Ziegler R E VA 2059), Apollonide et Menelao mathematicis, Pharnace Stoico, Aristotele Peripatetico, denique Lucio Tyrrheno tunc Piatonis assecla postea Pythagorico (cf. Quaest. Conv. V i l i 7, cui sermoni una cum Sulla Romae interest, V i l i 8 etiam Theon accedit) habuit. quod colloquium quo loco habitum (937c) et quomodo institutum esset, Lamprias in prooemio nunc amisso X

PRAEFATIO (nisi f o r t e auspicati mavis P l u t a r c h u m illud elaborandum in posterum distulisse) exposuit. scilicet cum sermo in lunam eiusque faciem incidisset, Sulla se miram quand a m de is rebus narrationem Cartilagine audivisse commemora v i t ; Lamprias vero se nuper una cum Lucio scholae interfuisse dixit, qua magister eorum de lunae n a t u r a eiusque in mundo positione ageret (ó εταίρος έν z f j διατριβή 929b, cf. 929f 930a 921b 930e 937c et de Lucio 923f 932d 933c). convenit igitur (937c) u t primo Lamprias (capp. 2—15 et 21—23; ipse de suo cap. 25 addit) et Lucius (capp. 16—20) disputationem in schola habitam referrent, t u m Sulla f a b u l a m quam audiverat redderet. nimirûm Plutarchus in rebus quae non omnino exactam scientiae n o r m a m paterentur, λόγον et μv&ov coniungere voluit. Colloquium habitum esse fingitur non multo post solis defectionem q u a n d a m totalem (931e), quam Ginzel, Spezieller K a n o n der Sonnen- und Mondfinsternisse usw., Berlin 1899, 202 ff. anno 71, Sandbach vero, Class. Quarterly 1929, 15, anno 75 vel 83 accidisse statuit. libellum autem non s t a t i m post illam defectionem (sic Ziegler R E X X I 710), sed multo post compositum esse propter cognationem quae inter eum et Pythicos diálogos intercedit probabile est (Gnomon 1949, 348). Plutarchi libellum iam Joh. Kepler a. 1634 (Opera ed. Frisch V i l i p. 76-123) et nuper Raingeard (Parisiis 1935) commentario iliustraverunt. in Anglicum sermonem eum vertit Prickard (Winchester 1911 et in'Selected Essays of P l u t a r c h ' I I , 1918), cuius tarnen libris, quod doleo, uti non potui. multa bene tractavit Maximilianus Adler, Quibus ex fontibus Plutarchus libellum de facie in orbe lunae hauserit, Diss. Vindob. X 2 (1910) et 'Zwei Beiträge zum plutarchischen Dialog De facie in orbe l u n a e ' , Progr. Nikolsburg 1910, multa etiam H. Cherniss, Class. Philol. X L V I (1951) p. 137-158, qui hunc t r a c t a t u m in collectione q. d. ' Loeb Classical Lib r a r y ' editurus est. rationes, quae inter Plutarchum et Posidonium intercederent, C. Reinhardt in libro ' K o s mos u n d S y m p a t h i e ' , 1926, et in R E X X I I 1, 558 XI

PRAEFATIO (inprimis 782 sqq.) explicavit (aliter Jones Class. Phil. 1932, 113 sqq.). de Sullae mytho praeterea egerunt R. Heinze, Xenokrates 1892, Joh. ab Arnim, Plutarch über Dämonen und Mantik, Verh. d. Koninkl. Akad. van Wetenschap. te Amsterdam, Afd. Letterk. X X I I 2 (1921), Hamilton, Class. Quarterly X X V I I I (1934), 24sqq., Soury, La démonologie de Plutarque, Parisiis 1942, aliique quos Ziegler R E X X I 855 nominai, de indole totius libelli ipse egi Beri. Phil. Woch. 1912,648sqq. Cat. Lampriae 73. Codd. EB. de cognatione eorum cf. vol. VI 2 p. VI. Mantonis sententiam qui codicem Β ex E originem ducere statuit nuper Flacelière, Plutarque, Dialogue sur l'amour, Parisiis 1952, no vis argumentis stabilire studuit ; sed oblocutus est C. Hubert in ' Gnomonis' tomo X X V (1953) p. 556. — lacunarum spatia numero litterarum indicavi (singulae litt, in E 2 J—3 in Β 2 J mm. expient). adnotationes quae in margine A l d i n a e Parisiis servatae (J 94) leguntur a tribus hominibus adscriptae (Raingeard p. XVI) siglo ς notavi. Gottingae, Kai. Sept. MCMLV M. P o h l e n z

XII

PRAEFATIO CODICES Par. 1671 a. 1296 Pr.1) XXVIII Par. 1675 β. XV Pr. XXVI Par. 1672 paulo poet a. 1302 Pr. XXVIII Palat. Heidelb. 283 s. XI/XII Pr. I l l p. VIII Ambr. 881 β. XIII Pr. XXIII Urbin. 97 β. X/XI Pr. III p. VII Marc. 250 β. XI et XIV Pr. XX Palat. (Vat.) 170 β. XV Pr. XXVI Neap. 350 III E 28 + Vat. 1676 e. XV Pr. XXV

A Β E H J U X e η

u

Urb. 99 8.XV Pr. II p. XXII. XXVI α Ambr. 859 brevi ante a. 1296 Pr. XXVIII ß Vat. 1013 β. XIV Pr. XXIX γ Vat. 139 brevi poet a. 1296 Pr. XXIX 8 Vat. Reg. 80 β. XV Pr. XXIX Bon. C 3635 β. XIV Pr. VI p. XIII sq. Est. 145 s. XV Pr. V p. IV Π = Codicee Planudei= a A E Q = codices omnee O = codicee omnee praeter citatoe

1) 'Pr.', niei quid additur, praefationem primi vol. indicat. a.c. p.c. se. trp.

= = =

ante correcturam poet correcturam Buprascripsit tranepoeuit

lac. 2 lit. = lacuna duarum lit· terarum Tae. = rasura d u b . = dubitane

COMMENTATIONE S Bens.

= Benseler, de hiatu in oratoribue Atticie et hietoricis Graecie. Fribergae 1841. Bury = R. G. Bury, qui ex coniecturie euie multas per litterae nobiecum communicavit. Doe. = Doehner, Quaestionee Plutarcheae II. I l l (Progr. Meißen 1858. 1862). Emp. = Emperiue, Opuecula philol. et histor. ed. Schneidewin, Göttingen 1847. Ha. = Hartman, De Plutarcho ecriptore et philosopho, Lugduni Bat. 1916. Herw. = Herwerden, Mnemoeyne XXXVII (1909) et al. Krön. = Kronenberg, Mnemoeyne LH (1924). Madv. = Madvig, Adverearia critica I, Hauniae 1871. Naber = N-, Mnemoeyne XXVIII (1900). Patzig = P., Quaestionee Plutarcheae, Berlin dise. 1876. Schellene = Sch., De hiatu in Plut. Mor., Bonnae 1864. Wil. = v. Wilamowitz, animad v. in vol. V Bern, exemplar a Wil. adhibito. XIII

PRAEFATIO

ALIA NOMINA BREVITER INDICATA cf. p. IX. X Adi. = Arn. = Basil. = Bern. = Ch. = Duebn = Hu. = Hütt. = Kaltw. = Kepi. = Leon. = Mez. =

XIV

= Pohlenz Adler Po. v. Arnim Raing. = Raingeard Reinhardt, KuS — Reil editio Baaileeneie Bernardakis Kosmos u. SympaChemise thie = Reiake Duebner Re. Hubert = Sieyeking Si. Steph. = Stephanus Hutten Kaltwasser Turn. --- Turnebus Kepler Wy. = Wyttenbach Leonicue Xyl. = Xylander Bachet de Meziriac Zie. = Zieglerr ζ = viri docti β. XV/XVI (cf. p. Χ)

59.

ΑΙΤΙΑ ΦΥΣΙΚΑ

βι:

(

(Plan. SO) A'. Aià τί xò ΰαλάττιον ϋόωρ ού τρέφει τά δένδρα ; ζψον γαρ εγγαιον τό φυτον είναι ol περί Πλάτωνα και ρ 5 Άναξαγόραν (Α 1 1 6 . 1 1 7 ) καί Δημόκριτον οϊονται· ού γάρ D διότι τοις εναλίοις ψντοϊς τρόφιμόν έστι και πότιμον ώσπερ τοις Ιχ&ύσιν, ήδη καί τά έν zf¡ χέρσω φυτά τε καί δένδρα τρέφει · ούτε γαρ ενδύεται ταϊς ρίζαις υπό πάχους οντ αναφέρεται υπό βάρους· δτι δ' έμβριΰές έστι και ίο γεώδες, άλλοις τε πολλοίς άποδείκννται καί τω μάλλον άνέχειν καί νπερείδειν τά πλοία και τους κολυμβώντας. ή μάλιστα μεν βλάπτεται ξηρότητι τά δένδρα, ξηCat. Lampr. 218. — Codd.: U (usque ad p. 10,21) Η (usque ad p. 5,12) ocAE (ßySu) Bn Bon. Est. Π = α A E. 2 contra Hin. Ν. Η. X I I I 138 sqq. || Ί ΤΙλάτ.] fort, reepicit Tim. 90a (Rep. VIII 546a VI 491 d) || S Δημ.~\ c f. Diels, Hermes 40, 1905, 314eqq. || 7 cf. Ael. Ν.An. I X 64 || l e - t s 627b Arietot. Meteor. II 359a 7 - 1 9 Ps. Arietot. probi. 933a 9 - 1 3 PLin. N.H.II 224 II13 ξηο.] p.8,8 Ps. Arietot.probi. X X I I I 932b 25sqq. S . 8 - p . 2,8 imit. Psellue 168 (132) Tit. alxlai φυοικαί Q Lampr. 218 corr. Bern. 4 Ιγγαιον U1 Η Ιγγειον Ο \ είναι, sed ναι m. 2 in ras., U έατιν Η είναι τό φντόν (eine hiatul) u Laur. 80, 5 Bens. || 5 ού γάρ om. U1 Η II 7 Ιχάναιν ονδέ ¿νδύεται U1 Η (rell. om.) | tf/ om. Β II 8 οϋτε Doe. ονδέ || 8 post άναφέρεται dativum verbis ταίς ξΐζαις respondentem supplendum esse ci. Bens. άναφ. ταχέως είς τό στέλεχος καί τούς άχρέμονάς Psell. | βάρους] πάχους U 1 (τον add. m. 2, π. in βάρους mut. m. 3) τάχους (item τ. 8) Η του βάρονς Ο edd. (ante Bern.), τοϋ om. Bern. || 10 τω] τό U a. c. 1

ΑΙΤΙΑ ΦΥΣΙΚΑ ραντικόν δέ τό ϋαλάττιον ; δ&εν πρός γε τάς σήψεις οι άλες βοηΰοϋσι, και τα σώματα των λονσαμένων έν ϋ·αλάττη ξηράν ευϋνς ϊσχει και τραχεϊαν την επιφάνειαν. Ε ή το μεν ëXaiov τοις φυτοΐς πολέμιον και φΰείρει τα προσαλειφόμενα, μετέχει δε πολλής ή &άλαττα λιπαρότη- 5 τος· διό συνεξάπτει, και παραινοϋμεν είς τάς φλόγας μη εμβάλλειν ϋαλάττιον ϋδωρ. ή γέγονεν αποτον και πικρόν το ϋδωρ, ώς Αριστοτέλης φησίν (Meteor. I I 358 a 14), αναμίξει κατακεκανμένης γης ; και γαρ ή κονία γίνεται γλν κέος ύδατος εις τέφραν εμπεσόντος, η δε διάκανσις έξι- ίο στησι και φύείρει το χρηστόν καΐ πότιμον, ώς εν ήμϊν οι πυρετοί τό ύγρόν είς χολην τρέπουσιν. â δ' ίστορονσιν εν τη Έρυϋρφ ·&αλάαση βλαστάνειν ύλήματα και φυτά, καρπόν μεν ούδένα φέρει τρέφεται δε τοϊς ποταμοϊς πολλή ν F έμβάλλουσιν Ιλνν · δ&εν ου πρόσω της γης άλλά πλησίον is ε χει την γένεσιν. Β'. Διά τί μάλλον υπό των ύετίων f¡ των επιρρύτων υδάτων τα δένδρα και τά σπέρματα πέφνκε τρέφεσϋαι ; Πότερον, ώς Λ αϊτός ίλεγε, τη πληγή τα δμβρια δι- 2ο ιστάντα την γήν πόρους ποιεί και διαδύεται μάλλον είς 8 - 3 627 d - f Ρβ. Arietot. probi. 932 b 25-28 |¡ 4.5 Theophr. H. Pl. IV 16, 5 C.P1. V 15, 6 Plin. Ν. H. XVII 234 XVIII 152 || 4-7 627 c Ps. Aristot. probi. 933 a 17-20 935 a 5 - 8 932 b 4 - 5 Plin. Ν. H. X X X I 91 || ISsqq. cf. Plin. Ν. H. XIII (135) 139 II 226 || 20 Ααΐτος] cf. p. 8,14, scriptor incertue, idemne cuius fragmenta ineunt in F H 6 IV 737? (Ziegler in R E X X I 858) 18 — p. 3,1 Psellus 172 (136)

1 τό ϋαλάττιον Bern, tò βλάπτον U1 Η τό της ΰαλάσαης ϋδωρ U 1 0 edd. II 4 φθείρεται U1 Η || 5 πολλοίς A a. c. yul || β. 7 μή i. Λ ϋδωρ om. U 1 !! || 7 η\ ή Η || 10 διΛγλνοις ? Η όιάλνσις Ο

διάχανοις Krön. || 20 λαϊτος η Bern. λίΰτος Ο, item p. 3,2 || 21 πόρρονς fort. Η ante rae. 2

AETIA PHYSICA

την ρίζαν; ή τοϋτο μεν ουκ άλιγ&ές, άλλ' ëXcc&e τον Αάίτον I δτι χαί τα λιμναία φυτά, τίφη Hai φλέως και 912 &ρύον, άνανξή χαί άβλαστή μένει μη γενομένων δμβρων καϋ·' ώραν · το δέ τον Αριστοτέλους (fr. 215 Ε.) άλη&ές, δτι 5 πρόσφατόν έστι χαί νέον ΰδωρ τό νόμενον έωλο ν δε χαί παλαιόν τό λιμναϊον ; ή χαί τοϋτο πι&ανόν μάλλον τ) άλη&ές έστι; τά γαρ πηγαία χαϊ ποτάμια νάματα πρόσφατα μέν έστι χαί νεογενή ξποταμοϊς γαρ δις τοις αντοίς ου κ âv έμβαίης' ώς φησιν 'Ηράκλειτος (fr. 91.49 a. 12), ίο έτερα γαρ έπιρρει ύδατα), τρέφει δε και ταϋτα των • όμβρίων χείρον, άρ' οϋν κονφόν έστι τό εκ Διός ϋδωρ και άερώδες, και πνεύματι μεμιγμένον οδηγείται και αναπέμπεται ταχέως εις τό φντόν υπό λεπτότητος, δι' δ και Β πομφόλυγας ποιεί τη άναμίζει τοϋ αέρος·, f¡ τρέφει α μέν μάλιστα κρατούμενον υπό τοϋ τρεφομένου (τοϋτο γάρ έστι πέψις· άπεψία δε τουναντίον, δταν Ισχυρότερα τοϋ πα&εΐν f¡), και μεταβάλλει τά λεπτά και άπλα και άχυμα μάλλον, olóv έστι τό δμβριον ΰδωρ; γεννώμενον γαρ èv αέρι και πνεύματι καΰαρόν καΐ αμιγές 4 cf. etiam Arietot. pseudepigr. p. 224 (fr. 198) || β.7πι&.—άλ. cf. 424c 627b || l i Plin. Ν. H. XXXI 31eqq. Pe. Aristot. probi, ined. II 22 Bueeem. || 12 cf. p. 6, 5 - 7 || 14 (cf. p. 20, 4-β) || IS cf. (663b) Arietot. Meteor. IV 379b 33 a 2 380ab al. de an. II 416a 33-35 || 17 - p. 4, 5 aliter e. g. 725c.d 4-6. 11-14 Psellus 172 (136) Ζ τύφη Bon.Est. η alii ree-, Schneidew. | φλέως U2 (ut vid.) Est. (0 ss. supra ν m. 1) α p.c.? (σ es. m. 1, sed minus perspicuum, ita ut etiam ν legi poaeit) Bern, φλέω U ' H B a a. c. φλέων O II 9 ίμβαίη U1 || 10 [ύόατα]? Hu. (hiatus) ||

18 μεμιγμένον δν Peell. | όδηγεϊται χαί Hu. (cum Peello) οδηγεί τε χαί UHa A a. c. Β οδηγείται τε χαί Α p.e. Ο || 15 μάλιστα {τό μάλιστα) κρατ. (aut ρφατα) Hu., aim. iam interpretes 1

Xyl. et Kaltw. κρ. Krön. || 1β πέψις] πλήξις U Η || 17 ισχυρότερα] seil, τα τρέφοντα (ut in v. 15) ('alimentum' Xyl. interpr.) Ισχυροτέρα (U ?) edd. inde a Franoof., incertum quo sensu (άηεψία non potest subi, esse) | f j om. U1 (add. 1

m. 3) H I μεταβάλλον U H Bern, μεταβάλλει (= mutantur) u»o 2

BT Plut. mor. V 3 [1968]

o

•

ΑΙΤΙΑ

ΦΥΣΙΚΑ

(912) χάτεισι · τα δε πηγαία και xf¡ yf¡ και τοις τόποις όμοιούμενα, δι' ών εξεισι, πολλών άναπίμπλαται ποιοτήτων, δι' άς ήττον έστιν εντρεπτα καΐ βράδιον αυτά παρέχει xfj πέψει μεταβάλλειν ε'ις το τρεφόμενον. των δ' όμβρίων C το εϋτρεπτον ai σήψεις κατηγορονσιν • εύσηπτότερα 5 γάρ εστι των ποταμίων και φρεατιαίων, ή δε πέψις εοικεν είναι σηψις, ώς Εμπεδοκλής (fr. 81) μαρτυρεί λέγων 'οίνος caio ψλοιον πέλεται

σουπέν ¿ν ξύλω

ϋδωρ'.

ή πάντων έτοιμότατόν εστι και ρφστον αΐτιάσασ&αι ίο το γλυκύ των όμβρίων και χρηστόν, εκπεμπόμενον εν&νς υπό τοϋ πνεύματος·, διό καΐ τα ϋρέμματα τούτων απολαύει προϋνμότερον, και οι βάτραχοι προσδοκώντες δμβρον επιλαμπρύνουσι την φωνήν υπό χαράς, ώσπερ ήδνσμα τοϋ λιμναίου το ύέτιον προσδεχόμενοι και σπέρμα is της εκείνων γλυκύτητος· êv γάρ και τοντο ποιείται D σημειον ύετον μέλλοντος "Αρατος ειπών (Phaen. 946 sq.) 'ή μάλα δείλαιαι γενεαί, ϋδροισιν δνειαρ, αύτόϋεν εκ λίμνης πατέρες βοόωσι. γυρίνων.'

2ο

1 γ·/} — τόποις] loci in terra introreum et loci ubi emanat || 4.5. p. 3,18 Plin. Ν. Η. X X X I 34 || β sim. 725d 957d || 9 919c. d. cf. 688 a |] 13 sqq. 981 e cf. Schol. ad Arat. Phaen. 946 Ael. N. An. I X 13 1 τηι γονηι τοις τόποις U 1 (corr. m. 3) H τfj γονί} xal τοις τόποις Psell. xfj yf¡ xal Ο || 3 ράδιον H | avrà B / 7 al. || 4 μετά-

βάλλον U H B a A a. c. (m. 2?) || S εϋ&ρεπτον Peell. | ai σήψεις ? Hu. || 9 από Ω def. Diels-Kranz υπό

(και) Xyl.

interpr. Mez. (ν. φλειφ) || 11 εκπεμπόμενων dub. Ku. || 12 τούτων Wy. ταύτης U Η Β α Α β γ τούτοις Bon. η E , ss. in A ß al. || 14 ττ} φωνή Η a. c. (m. 1) || 19 δείλαιαι Turn, (δηλ.) Duebn. δή λέγειν Η δειλαί U 2 (si et ai in ras. 6 lit.) Ο μάλλον δειλαί A r a t . | γενναίοι Η γενεαί U 2 in ras. 8 lit. || 20 ¿v U 1 ! ! | έξ ύδατος A r a t . |

βόωοιν U 1 (corr. m. 3) Η 4

AETIA PHYSICA

Γ'. Διά τι παραβάλλονσι

τοις ΰρέμμασιν

άλας οί νομείς :

Πότερον, ως ol πολλοί νομίζουσι, πλή&ους τροφής ίνεκα και τοϋ παχύνειν ; την τε γαρ δρεξιν ή δριμύ της s έκκαλείται χαI τους πόρους άναστομοϋσα μάλλον όδοποιεϊ τη τροφή προς την άνάδοσιν διό και τους Ισχνούς και τους άτρόφους Απολλώνιος ό'Ηροφίλειος έκέλευε μη γλυκεϊ μηδέ χονδρω τρέφειν ¿Αλά τοίς ταριχευτοΐς καΐ ύφαλμυρίζουσιν, ών ή λεπτότης, ώσπερ έντρίχωμα γενομένη, Ε ίο τα αιτία τοις σώμασι διά των πόρων προστί&ησιν. ή μάλλον ύγιείας ίνεκα και συγκοπής πλή&ους τον άλα λείχειν ε&ίζουσι τα βοσκήματα ; νοσεί γάρ άγαν πιαινόμενα, τήνδέ πιμελήν τήκουσιν οί άλες και διαχέουσιν δ&εν εύμαρώς και ραδίως άποδέρονσιν αυτά σφάξαντες · η γαρ 15 κολλώσα και συνδέουσα το δέρμα πιμελή λεπτή και άα&ενής γέγονεν υπό της δβιμύτητος. λεπτύνεται δε και το αίμα των [το] άλας λειχόντων ουδέ πήγνυται τά εντός άλών μιγέντων. σκόπει δέ, μη και γονιμώτερα και προϋυμότερα προς τάς συνουσίας · και γαρ ai κύνες 20 κύουσι ταχέως τάριχος έπεσ&ίουσαι, και τα άληγά των F πλοίων πλείους τρέφει μϋς διά το πολλάκις σνμπλέκεσ&αι. Seqq. Plin. Ν.Η. X X X I 88. 97 || 4 - 0 6 6 8 e - 6 6 9 b 685b 687d 697d (Athen. IV 133a) || 7 - 1 4 687d 685b | Άηολλ.] M. Wellmann, Hermes 33, 1888, 564 sq. || 18-21 685 d e (a) S-β. 1 0 - 2 0 Psellus 180 (144)

β τηι U2 in ras. τε xf¡ Η || 7 ήροφίλιος Η -φίλιο ( ?) U1 unde

-φίλειος corr. Bern, (ut Athen. X V 688e) -φίλου U2 Ο edd. ante Bern. || 8 χόνδροι dub. Bern. || 9 έντρ. 'in fricationis locum succedene' Xyl. interpr., sim. Kaltw. (εντριμμα ci. Koechly) 'pilorum ad instar' Duebn. 'pilus porcinus ad traiciendum filum lineum per calceorum foramina adhibitus a calceolarias' Bern.

ώοπερεί &ρίγκωμα ci. Doe. (yix prob.) coll. 685b || 11 υγείας Q

corr. Bern. | λείχειν] ει1 in ras. U l λαχεϊν Η || 12 νάρ] desin. Η ||

14 αυτά σφάξαντες Turn, αντάς φνλάξαντες UBeA (σ1 erasum) yu αυτά φυλάξαντες Ε ß Bon. η Est. || 17 το άλας (tg alμα Ε)

Q Psell. το del. aut τόν άλα (cf. ν. 11) ser. iub. Bern. || 18 γονιμ.

(γίνεται) dub. Wy. (κα&ίστανται Psell. (ποιεί) ? Po.) j| 20 άλητά

U B άλη τα α A a. c. άλητα O corr. Basil, (άληγά)

Steph.

ΑΙΤΙΑ

ΦΥΣΙΚΑ Δ'.

Δι à τί τών όμβρίων υδάτων εύαλδέστερα σπέρμασι τα μετά βροντών και αστραπών, nal άστραπαϊα καλοϋσι;

τοις â δή

Πότερον δτι πνευματώδη διά την τοϋ αέρος ταραχήν 5 teal άνάμιξιν, το δέ πνεύμα την ύγρότητα κινοϋν μάλλον αναπέμπει και άναδίδωσιν; ή βροντάς μεν και | 913 άστραπάς ποιεί το &ερμόν εν τω άέρι προς το ψυχρόν μαχόμενον (διό χειμώνος ήκιστα βροντξ. μμλιστα δ' έαρος και φάινοπώρου διά την άνωμαίίαν της κράσεως), ή δε ίο ϋερμότης πέττουσα το υγρόν προσφιλές ποιεί τοϊς βλαστάνουσι και ώφέλιμον; ή μάλιστα μεν ϊαρος βροντή και άστράπτει διά την είρημένην αΐτίαν, τά δ' εαρινά τών υδάτων αναγκαιότερα τοις σπέρμασι πρό τοϋ ϋέρονς, δύεν η πλείστον ύομένη τοϋ ¿αρος χώρα κα&άπερ ή έν is Σικελίψ πολλούς και άγα&ονς καρπούς άναδίδωσιν,

Ε'. Διά τί τών χυμών, όκτώ τω γένει δντων, ίνα μόνον, τον Β άλμυρόν, άπ ούδενός καρπον γεν νώμενον ορώμεν ; καίτοι και τον πικρόν ή έλαια φέρει πρώτον και τον όξύν ό βό- 2ο τρυς, είτα μεταβάλλων δ μεν γίνεται λιπαρός ό δ' οΐνώδης · μεταβάλλει δε και δ στρυφνός έν ταΐς φοινικοβαλά5 - 7 cf. ρ. 3,12 II 18 sqq. cf. Plin. Ν. Η. XV 106eqq. (XIII genera saporum) jj ad cap. 5 cf. Diels, Hermes 40, 1905, 312 sqq. Theophr. C. Pl. VI 4, 1 (de sens. 65 sqq.) 2 - ΐ β Psellus 173 (137) 1 9 - p . 7,3 idem 179 (143)

2 εναλδ. Xyl. dub. Bern. (cf. 664 d in.) εύαρδ. Q Psell. || •

i άστραπαϊα Turn. Longol. interpr. (cf. 664 d f) άατραπάς || » βροντζί U? Xyl. interpr. Duebn. βρονταί Q Psell. || 11 πίπ-

τσυαα UB λΑ a. c. Psell. πέττουσα Ο πέπτ. edd. inde a Steph. || 19 άπ'] ¿π' nonnuUi codd. Pselli || 20 άξίν, sed ι in ras. m. 2, U όξύν Bern. (Longol. interpr.) όξίνψ O cf. p. 7,2 6

AETIA PHYSICA

νοις και 6 αυστηρός êv ταΐς ρόαις εις τον γλνχύν · ëviat δε $όαι χαί μηλα τον δξνν άπλώς φέρονσιν, δ δέ δριμύς êv ταΐς $ίζαις χαί σπέρμαοι πολύς έστι. Πότερον οϋν ουκ Ιστιν άλμνρον γένεσις άΜά φ&ορά • 6 των άλλων το άλμνρόν, διό χαί πασιν &τροφον τοις από φυτών χαί σπερμάτων τρεφομένοις, ήδυσμα δ' ένίοις γίνεται τω το πλήσμιον άφαιρειν των τρεφόντων; ή, χα&άπερ της άαλάττης ίψοντες άφαιροϋσι το άλυχόν χαί C δηχτιχόν, ¿ν τοις άερμοις υπό ΰερμότητος έξαμαυροΰται ίο το άλμνρόν; ή χυμός μέν εστίν, ώςΠλάτων (Tim. 59e) είπεν, ϋδωρ ή&ημένον διά φυτοϋ, διη&ονμένη δε χαί &άλαττα το άλμυρόν αποβάλλει ; γεώδες γαρ χαί παχυμερές εστίν, δϋεν όρύττοντες παρά τον αίγιαλόν έντυγχάνονσι ποτίμοις λιβαδίοις, πολλοί δε χαί χηρίνοις άγγείοις àmie λαμβάνουσιν ίχ της ύαλάττης ϋδωρ γλυκύ διη&ούμενον, άποχρινομένου τον άλνχον χαί γεώδους · ή δε δι αργίλου προδιαγωγή παντάπασι τήν ·9άλατταν διη&ουμένην πότιμον άποδίδωσι τω χατίχειν έν έαυτη χαί μή διιέναι το D γεώδες, οντω δε τούτων έχόντων, εικός έστι τα φυτά μητ » εξωΰεν άναλαμβάνειν άλμυρίδα μητ, âv êv αύτοϊς λάβη γένεσιν, έχκρίνειν εις τον χαρπόν · οι γάρ πόροι διά λεπτότητα το γεώδες χαί παχυμερες ού διηϋοϋσιν. ή της 5eq. cf. 912de || 12 911d 627a sqq. || I3sq. cf. Pseud. Aristot. probi. 935 b 3eqq. Pseud. Aristot. probi, ined. II 34 Bussem. 933b 17 Hin. Ν. Η. II 224 Pseud. Alex. Aphr. ap. Ideler, Phys. et Med. Gr. min. I 55 || 14—Ιβ Aristot. Meteor. II 358b 35-359a5 H. An. VIII 590a 22-27 Plin. Ν. Η. XXXI 70 Ael. N. An. IX 64 H ΐβ-19 cf. Aristot. Meteor. II 354b 18 Plin. Ν. H. XXXI 70 (48) 1 1 - 1 2 . 22 Psellus 179 (143) 2 φοαί Duebn. ροιαί Q (sed iidem paulo ante ¿όαις) Psell. |

άξίν U όξύν Psell. Bern. (cf. p. 6,20) όξινη» Ο || 3 χαί τοις απ. Ε II · Φερμοϊς] όερείοις susp. Hu. || 1β ή δέ δι αργίλου πρ. Mez. ή δέ χαί άργία πρ. U ή δέ χαί άργία χαί πρ. Bon. ηαΑΕβ ή δέ άργία χαί πρ. Buy || 17 προδιαγή U1, γοο es. m. 2 II 10 οΰτως U || 20 έαυτοΐς Β αντοίς «A a. e. E 7

ΑΙΤΙΑ

ΦΥΣΙΚΑ

πικρότητος είδος τήν άλμνρότητα

ΰετέον, ώς Όμηρος

(,ε 822)

'στόματος δ' εξέπτνσεν άλμη ν πικρήν, ή οί πολλή άπό κράτος κελάρνζε', καΐ ό Πλάτων (Tim.65de) ψησϊν άμφοτέρονς ρύπτειν δ κάί άποτήκειν τους χυμούς, ήττον δε ταντα ποιεΐν τόν άλνκόν καΐ ον τραχνν είναι · δόξει δε τό πικρό ν τον άλυΕ κοϋ ξηρότητος υπερβολή διαφέρειν, έπεί ξηραντικόν τι κάί τό άλνκόν. ζ'.

ίο

Δια τί τοις σννεχώς δια των δεδροσισμένων δένδρων βαδίζονσι λέπραν ϊσχει τα ψαύοντα της νλης μόρια τον σώματος ; Πότερον, ώς Λαΐτος Ιλεγε, τη λεπτότητι τό δροσώδες νγρόν άποξύει τον χρωτός · ή, κα&άπερ ερνσίβη [ή] τοις ΐδ νγραινομένοις έγγίνεται απέρμασιν, όντως υπό της δρόσον των έπιπολής χλωρών και απαλών άναχαρασσομένων και άποτηκομένων άχνη τις άπιονσα τον σίνοντος άναπίμπλησι, προσχεομένη τοις άναιμοτάτοις μέρεσι της σαρκός, ola κνήμαι και πόδες, άμνσσει και δάκνει 20 F τήν έπιφάνειαν; δτι γαρ φύσει τι δηκτικόν ίνεστι τή δράσω, μαρτνρεΐ τό τους πίονας ίσχνοτέρονς ποιεΐν · ai γονν 8.9 p. 1.12-2. ι II ti. 12 cf. Plin. Ν. Η. XXXI 33 || 14 Λαϊτος\ cf. ρ. 2, 20 II 15. ΐβ ερνα.-νγρ.'] cf. Theophr. C. Pl. III 22 IV 14, 3 Plin. Ν. H. XVII 225 XVIII 91; 275 • •

4 ή οί U, ut vid., Xyl. ή τοι Βα ή τοι Bon. η Α Ε β γ ή τις Est. Turn. | πολλή Est. Tum. (Horn.) πολλήν Bon. η Α Ε β γ πολλόν U, ut vid., α (θ corr. ? fuitne πολλήν?) edd. inde a Xyl. | έκελάρνζε Bon. η u A E β γ II 8 ξηραντικόν τι και Bon. Est.uA (τι ex τε corr.?) βγ ξ. γε και Β (Xyl.) ξ. τε και α (A a. c. ?) ξηρόν τε και U ξηραντικόν εστι και E (e coni. ?) Wy. || 15 del. Xyl. (ερνοίβψ ή Β) || 17 επί πολλής Va ante ras. u1 || 18 άπιονσα recte def. Doe. (coll. 659c) επιονσα Mez. (Wy.) | τον οίνοντος ~τών οινονοων άπορροων, seil, άναπίμπλησι {τήν έπιφάνειαν), σίνοντος (hoc uno loco) pro αινομένον hiatus vitandi causa dictum? Hu. I! 20 add. Bern, άμνοοει (τε) ci. iam Wy. || 22 πίονας Ισχνοτέρονς Jannot Turn, πίνοντας Ιαχνοτ. Est. η Bon. p. c. πίνοντας Ιοχνοπάρονς Bon. a. c. O 8

A E T I A P H Y SICA

πίονες γυναίκες Ιματίοις ή έρίοις άπαλοϊς άναλαμβάνονσαι της δρόσου δοκονσι σνντήκειν τήν πολνσαρκίαν. Ζ'. Δια τΐ τα πλοϊα χειμώνος έν τοις ποταμοϊς πλεΐ βράδιον, 5 έν δε τη ϋαλάττη ον παραπλησίως ; Πότερον δ ποτάμιος αήρ, αεί δυσκίνητος ών και βαρύς έν δε χειμώνι μάλλον παχυνόμενος διά την περίψυξιν, εμποδών εστι τοις πλέονσιν; ή τοϋτο μάλλον τον άέρος πάσχονσιν οί ποταμοί; | ζσυν)ελαύνονσα γαρ ή 914 ίο ψνχρότης το νδωρ ποιεί βαρύ και σωματώδες, ώς Ιστιν εν ταϊς κλεψύδραις καταμα&εΐν, βράδιον γαρ έλκουσι χειμώνος fj &έρονς • έν δέ Θρψκη περί το Πάγγαιον Ιστορεί Θεόφραστος (fr. 161 Wi.) είναι κρήνην, άφ' ής ταντό γέμον ζάγγεϊον) ύδατος ίστάμενον χειμώνος ίλκειν διπλά15 σιον στα&μόν ή Μρονς. δτι δ' ή πνκνότης τον ύδατος τήν βραδύτητα ποιεί τον πλον, δήλόν έστι τω πλείονα γόμον ψέρειν τα ποτάμια πλοία τον χειμώνος · το γάρ νδωρ μάλλον άντερείδει πυκνότερον και βαρύτερον γινόμενον, τήν όέ άάλατταν ή &ερμότης κωλύει πνκνονσ&αι, δι ήν ονδε » πήγννται, μάλκη γάρ ίοικεν είναι [TJJ πύκνωσις. Β Η'. Δ ιά τί, τών άλλων υγρών èv τω κινεΐσ&αι και στ ρέψε σ&αι ψυχομένων, τήν άάλατταν όρώμεν έν τω κυματονσ&ο.ι ϋερμοτέραν γιγνομένην; 25 Ή τών μεν άλλων υγρών έπεισόδιον οϋσαν και άλλοτρίαν έξίστησιν ή κίνησις τήν θερμότητα και διαφορεΐ, 10.18 cf. Plin. Ν. Η. X X X I 56 19« 20 Plin. Ν. Η. II 234 S έν Tfj όαλ.

δ' ου

Schellene,

|| 10-15 cf. Athen. II 42b || sed

cf. p. 6, 1» (Bene.) ||

τιαχνν. Turn, άπαλννό μένος || 9 COÏT. Kaltw., cf. 949 c πιλονσα ci. Doe. coll. 691 b al. || 13 άφ' Turn, εφ' | γέμον U* Ο μένον U l II 14 add. Wy. alii (diversis locis), pro γέμον eubstit. Turn. || 20 μάλκη Doe. μαλακή \ ή de). Hu. (ita ut μάλκη eit subi.) | μάλαξις γάρ Ιοικεν είναι ή (&ερμότης, ή ψυχρότης δέ) πνκνωοις 7

ci. Wy. II 25 t¡ U ? Duebn. ή

9

c

ΑΙΤΙΑ

ΦΥΣΙΚΑ

(914) την δε της ύαλάττης σνμφντον σΰσαν έκριπίζονσι μάλλον οί άνεμοι καί τρέφουσι; μαρτύρια δε της ϋερμότητος ή διαύγεια καί το μη πήγνυσ&αι, καίπερ οϋσαν γεώδη και βαρεΐαν. Θ'.

6

Διά τί τον χειμώνος ήττον πικρά γίνεται γευομένοις ή ϋάλαττα ; τοϋτο γάρ φασι και Διονύσιον Ιατορεΐν τον νδραγωγόν. C

CHy δτι παντελώς μεν ίρημος ουκ ίστι γλυκύτητος ονδ' άμοιρος ή πικρότης, άτε δη ποταμούς τοσούτους ίο ύποδεχομένης της ϋαλάττης · τον δ' ήλίον τό γλυκύ καί πότιμον έξαιρονντος υπό κονφότητος [το] έπιπολάζον καί μάλλον εν τω ΰέρει τοϋτο ποιοΰντος, εν δε τω χειμωνι μαλακώτερον άπτομένου δι' άσΰένειαν ΰερμότητος, ΰπολειπομένη μοίρα πολλή γλυκύτητος άνίηαι το άκράτως πι-15 κρόν και φαρμακώδες; τοϋτο δ' ήσυχη καί τοις ποτίμοις σνμβέβηκε · ΰέρους γάρ πονηρότερα γίνεται, τό κουφότατον καί γλυκύτατον τοϋ άερμοϋ διαφοροϋντος, èv δε χειD μώνι νέον έπιρρεί καί πρόαφατον, οϋ μετέχειν ανάγκη και τήν άάλατταν, ύομένην άμα καί των ποταμών έπιδι- 20 δόντων. Γ. Δια τί τω οϊνω θάλασσαν παραχέουσι καί χρησμόν τινα λέγουσιν αλιείς κομισϋήναι προστάττοντα βαπτίζειν τον 2eq. Pseud. Aristot. probi. 932b 8 - 1 5 (cf. 935b 17eq.) || eeqq. cf. Plin. Ν. H. II 234 Ps. Alex. Apbrod. Ιατρ. άπορ. καί φυα. λνο. I 55 || 7 Λιοννα.] aliunde ignotue || lleqq. Plin. Ν. Η. II 222 cf. Pe. Aristot. probi. 934b 27eqq. || 16-80 Plin. Ν. Η. XXXI 52 cf. VI 51 IV 79 || 23 sqq. ad qu. 10 cf. Plin. Ν. Η. XIV 120. 126; 73. 74. 78

2 μαρτύρια ϋηιιγβ Bern, μαρτυρία Ο || 8 νγραγ. Ε || θ add. Wy. (ή Est.) II 12 del. Duebn. || 15 πολλή Est. Kron. (cf.

1011b) πολλής Ο || 19 έπιρρεί Duebn. σπείρει || 20 νομ. Kron.

(coll. e. g. p. 6,15 ; 13,13) οειομένην | ¿πιάιόόντων] desin. U 10

AETIA PHY SICA

Διόνυσον προς τήν ΰάλατταν, οι δε πόρρω ύαλάττης έμβάλλουσι γύψον Ζακυνϋίαν όπτήσαντες ; Πότερον ή ϋερμότης βοηϋεΐ πράς τήν περίψνξιν, ή αν- • τή έξίστησι μάλιστα τον οίνον άποσβεννύουσα καϊ φ&εί5 ρούσα την δύναμιν; ή το νδατώδες και πνευματώδες τον οϊνον προς μεταβολήν έπισφαλέστατ έχον ϊστησι τα γεώδη πεφνκότα στύφειν και κατισχναίνειν, οι δ' άλες μετά της ύαλάττης λεπτύνοντες και άποτήκοντες το άλλότριον και περιττόν ουκ έώσι δυσωδίαν ουδέ σηψιν έγ- Ε ίο γίνεσ&αι ; προς δε τούτοις, δσον εστί παχύ και γεώδες, έμπλεκόμενον τοις βαρντέροις καΐ συγκατασπώμενον υποστά&μην ποιεί καΐ τρύγα τον δ' οίνον απολείπει κα&αρόν; ΙΑ'. is Δια τί μάλλον ναντιώσι τήν ϋάλατταν πλέοντες ή τονς ποταμούς, κάν έν γαλήνη πλέω σι ; ό'τι) μάλιστα ναντίαν κινεί τών αίσ&ήσεων ή δσφρησις, τών δε πα&ών δ φόβος-, καΐ γαρ τρέμονσι και φρίττονσι καί κοιλίας εξνγραίνονται φαντασίαν κινδύνου 20 λαβόντες. τούτων δ' ονδέτερον ένοχλεΐ τοις διά ποταμον πλέουσιν ή γαρ δσφρησις παντι ποτίμφ και γλυκεϊ συνή&ης εστίν δ δε πλους ακίνδυνος, έν δε τη ΰαλάττη τήν τ' όσμήν άη&εία δυσχεραίνουσι και φοβούνται, μή πι- F στεύοντες τώ παρόντι, περί τοϋ μέλλοντος· ουδέν ούν 25 δφελος της εξω γαλήνης, άλλα [χαί] ή ψυχή σάλον έχουσα και ϋορυβουμένη συγκινεί και αναπίμπλησι το σώμα της ταραχής. 3 αντή Steph. αυτής Q αύτή xai dub. Bern. || 8 ίπιοφαλεστάτην (ex -Ματατα Β1) ίχοντος Q corr. interpr. Xyl. Mez. (έπισφαλέοτατα εχον Duebn.) || 10 (èv)eazt'ì Hu. || 17 add. Leon, (ή δτι) Duebn. (lac. 2 lit. E, in α μάλιοτα incipit fol. 224r) II 20 δέ om. α, recte? || 25 del. Hu. (Longol. et Xyl. interpr.) 11

ΑΙΤΙΑ

ΦΥΣΙΚΑ IB'.

Δ ià τί

της

ΰαλάττης έλαίω καταρραινομένης καταφάνεια και γαλήνη;

γίνεται

Πότερον, ώς Αριστοτέλης φησί, το πνεύμα της λειότητος άπολισ&αϊνον ου ποιεί πληγήν ονδε σάλον ; ή τοϋτο 916 μεν πιΰανώς εϊρηται προς τά έκτος, | έπεί δέ φασι και τούς χατακολνμβώντας, δταν ελαιον είς το στόμα λαβόντες έκφυσήσωσιν, έν τω βυ&ω φέγγος ϊσχειν και δίοψιν, ονκ εστίν εκεί πνεύματος δλισϋον αίτιάσασ&αι; σκόπει δη μη την ϋάλατταν γεώδη χαί άνώμαλον ονσαν εξω&εΐ χαι διαστέλλει τη πνκνότητι το ελαιον, είτ άνατρεχούσης είς αυτήν και συστελλομένης απολείπονται πόροι μεταξύ ταϊς δψεσι διαύγειαν και χαταφάνειαν δίδοντες. ή φύσει μέν έστι φωτεινός υπό ϋερμότητος δ τη &αλάττη καταμεμιγμένος αήρ, γίνεται δε ταραχΰείς ανώμαλος και σκιώδης · δταν οΰν την άνωμαλίαν έπιλεάνη πνκνότητι το Β ελαιον, απολαμβάνει τήν ομαλότητα και τήν διαύγειαν ; 1Γ'. Διά τί χειμώνος μάλλον ή ϋέρους τα των αλιέων σήπεται δίκνυα, καίτοι τά γ' alla μάλλον εν τω ΰέρει τοϋτο πάσχει ; Πότερον, ώς Θεόφραστος (fr. 163 Wi.) οϊεται, χρώ το ϋερμόν υποχωρούν άντιπεριίσταται και ποιεί τά έν βά&ει της ϋαλάττης, ωσπερ της γης τά πηγαία των υδάτων χλιαρότερα τοϋ χειμώνός μάλλον άτμίζονσιν ai λίμναι και οι ποταμοί· ται γαρ είς βά&ος ή ΰερμότης υπό τοϋ ψυχροϋ

τω ψυϋερμότερα ; διό και εστι και κατακαίεκρατή-

2 Plin. Ν. Η. II 234 Ps. Arietot. probi, ined. III 29.47 Buesem. || 4—13 950b (cf. Pe. Aristot. 961a 24-28) Theophylact. colloqu. 7 ap. Ideler, Phys. et Med. Gr. min. I 175 || 7 - 9 Plin. Ν. Η. II 234 II 21-23 Plin. Ν. Η. II 234 |l Plin. XXXI 50; cf. Ps. Alex. Aphrod. ap. Ideler, Phys. et Med. Gr. min. I 56 2 - 3 . 9-13. 17 Psellus 169 (133) 5· β 17 et [lèv om. BaA> (add.m.2) || 10 6 f f \ δέ ΑΕγ(Βοη. Est.n) [| 12 αυτήν Bon. ΒαΑ έαντήν Psell. || 24 χλιαρώτερα Β a -curara Bon. Est. η A E -ότατα u | ion Bern, ειαί 12

AETIA PHYSICA

σαντος. ή σήψις μεν ουκ ϋστι των διχτύων, δταν ôè φρίξη και παγη δlà το ψνχος άναξηραινόμενα καί ΰρυπτόμενα, μάλλον υπό τοΰ κλύδωνος σήψει τι[»ί] και μυδήσει c πάσχει παραπλήσιον ; και γαρ πονεϊ μάλλον έν κρύει, κα&5 όπερ τά νεϋρα σνντεινόμενα σπαράττεται, πλεονάκις εκταραττομένης δια τον χειμώνα της ϋαλάττης • διό και στνφονσιν αυτά ταϊς βαφαϊς και πυκνονσι, φοβούμενοι τάς αναλύσεις · έπεί μη βαφέντα μηδέ χρισ&έντα μάλλον âv ελάν&ανε τους Ιχ&ϋς, ενάερον γαρ το τον λίνου χρώμα ίο καί άπατηλόν εν ύαλάττη. 1Δ'. Δια τί Δωριείς εύχονται κακήν χόρτου σνγκομιδήν ; Τ Η κακώς μεν συγκομίζεται χόρτος ύόμενος; κόπτεται γαρ ου ξηρός άΑΛά χλωρός, ωστε σήπεται ταχύ διά15 βρόχος γενόμενος · ύόμενος δε προ τον ϋέρονς δ σίτος D βοηάεϊται προς τά ϋερμά και νότια πνεύματα · ταϋτα γαρ ουκ εα πνκνωϋήναι συνιστάμενον êv τ φ στάχυι τον καρπόν, άλλ' έξίστησι καί διαχεί τη ΰερμότητι την πήξιν, âv μη βεβρεγμενης της γης ύγρότης παραρρέη ψύχουσα 2ο και νοτίζουσα τον στάχυν. ΙΕ'. Διά τί πυροφόρος ή πίων και βα&εϊα χώρα, κρι&οφόρος δε μάλλον ή λεπτόγεως ; τ Η δτι των σπερμάτων τά 'ισχυρά πλείονος τροφής δ etas ται τά δ' άσ&ενή λεπτής καί ελαφράς, άσ&ενέστερον δ' ή κριΰη καί μανότερον δϋεν ού φέρει την πολλήν τροψην 32 eqq. cf. Theophr. C. Pl. I V 9, 1; 11, 1 - 3 12-20 Psell. omnif. doctr. 183(147); 2 t - p . 14,4Psell. 186(150) 3 del. Po. II 8 έπεί] cf. Wy. Lex. 329 A: 'alioquin' || 14 'άρ) add. Est., Mez. (καί) δντως Wy.

δντως (τ") Po. || β Ε Β (Raing.) || 25 εί Ε Β ή (et ρ. 39,4 eignum interr.) Po. 38

DE FACIE IN ORBE LVNAE

τοϋτο Φαρνάκης αυτός μεν έν άδεια τον πεσεϊν τήν γήν έστιν, οικτίρει δε τοίις υποκειμένους τη μεταφορφ της σελήνης Α ίϋίοπας ή Ταπροβηνονς, μη βάρος αύτοΐς έμπέση τοσούτον ; καίτοι τη μεν σελήνη βοήΰεια προς το 5 μή πεσεϊν ή κίνησις αυτή καΐ το ροιζώδες της περιάγω γης, ώσπερ δσα ταις σφενδόναις έντε&έντα της καταφοράς κώλυσιν ϊσχει την κύκλω περιδίνησιν άγει γάρ ίκαοτον ή κατά φύσιν κίνησις, àv νπ άλλου μηδενός άπο- D στρέφηται. διό τήν σελήνην ουκ άγει το βάρος, υπό της ίο περιφοράς τήν (¡οπήν έκκρουόμενον · άλλα μάλλον ϊσως λόγον εϊχε ΰανμάζειν μένονσαν αυτήν παντάπασιν ώσπερ ή γη και άτρεμοϋσαν. νϋν δε σελήνη μεν ëχει μεγάλην αΐτίαν τοΰ δεϋρο μή φέρεσ&αι, τήν δε γήν ετέρας κινήσεως άμοιρον ούσαν εικός ήν μόνω τω βαρύνοντι κινεΐν. 16 βαρντέρα δ' εστί της σελήνης ούχ δσφ μείζων, άλλ' ετι μάλλον, άτε δή διά ϋερμότητα και πύρωσιν έλαφράς γεγενημένης. όλως δ' εοικεν εξ ών λέγεις ή σελήνη μάλλον, εΐ πυρ έστι, γης δεισ&αι και ϋλης, εν f¡ βέβηκε καΐ προσπέφυκε και συνέχει και ζωπυρεΐ τήν δύναμιν Ε 20 (ού γάρ εστι πυρ χωρίς νλης διανοηϋηναι σωζόμενον) · γήν δέ φατε ύμεΐς άνευ βάσεως και ρίζης διαμένειν.' 'Πάνυ μεν ούν' εϊπεν ó Φαρνάκης, 'τον οικείον και κατά φύσιν τόπον ϊχουσαν, ώσπερ αντη, τον μέσον, ούτος γάρ έστι, περί δν άντερείδει πάντα τά βάρη ρέποντα ss και φέρεται και συννεύει πανταχό&εν · ή δ' ανω χώρα πάσα, κάν τι δέξηται γεώδες υπό βίας άναρριφέν, ευϋυς έκύλίβει δεϋρο, μάλλον δ' άφίησιν, f¡ πέφυκεν οικεία ροπή καταφερόμενον.' (7.) προς τοϋτ εγώ τω Αευκίω χρόνον F έγγενέσ&αι βουλόμενος άναμιμνησκομένψ, τον Θέωνα 17 ex 922a iterata, ut transitile ad eequentia paretur || 22 sqq. S VF II 646 Basil. Horn, in Hex. I p. 24 (Gronau, Poseidonios u. d. jiid. christ. Genesisexegese 53) || 28 ad cap. 7. 8. 11 cf. Def. or. 424 b sqq. (ubi Pl. contra Aristotelem pugnat)

2 μεταφ.] περιφ. Ch. || 9 äyet consulto repetitum (κατάγει ì Bern.)

|| 12 άτρεμοΰααν

Emp. (cf. 926a 939a) ΰτρεπτος

14 κινεϊο&αι ? || 23 αυτή Ε Β δοπερ amfj Arn.

äv 39

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ καλέσας Ιατροί

'τις'

'πικράν

εφην 'ώ Θέων, εϊρηκε πικροϊς

κλύζονσι

ΠΡΟΣΩΠΟΥ των τραγικών

φαρμάκοις

ώς

χολήν;"

άποκριναμένον δε τον Θέωνος δτι Σοφοκλής (fr. 770), 'και δοτέον* είπον 'ΰπ ανάγκης έκείνοις· φιλοσόφων Ò' ουκ άκονστέον, âv τα παράδοξα παραδόξοις άμύνεσ&αι βούλωνται και μαχόμενοι προς τα θαυμάσια των δογμά924 των άτοπώτερα και ΰανμασιώτερα πλάττωσιν, \ ωσπερ οϋτοι την επί το μέσον φοράν είσάγουσιν. f¡ τί παράδοξον ονκ Ινεστιν ; ουχί την γήν σφαϊραν είναι, τηλικαντα βάθη και νψη και ανωμαλίας ϊχουσαν, ουκ αντίποδας οίκεϊν ωσπερ θριπας ή γαλεώτας τραπέντα άνω τα κάτω τη γη προσισχομένονς ; ημάς δ' αυτούς μή προς όράάς βεβηκότας αΑλά πλάγιους επιμένειν άπονεύοντας, ωσπερ ol μεΰύοντες; ού μύδρους χιλιοταλάντους δια βάθους της γης φερομένους, δταν εξίκωνται προς το μέσον, ΐστασθαι μηδενός απαντώντας μηδ' ύπερείδοντος, εΐ δε ρύμη κάτω φερόμενοι το μέσον ύπερβάλλοιεν, αύθις όπίσω στρέφε· Β σθαι και άνακάμπτειν απ' αυτών ; ού τμήματα δοκών άποπρισθέντα της γης εκατέρωθεν μη φέρεσθαι κάτω διά παντός, αλλά προσπίπτοντα προς τήν γήν ίξω&εν εισω διωθεΐσθαι και άποκρύπτεσθαι περί το μέσον, ου ρενμα λάβρον νδατος κάτω φερόμενον εΐ προς το μέσον ëkûoi σημεΐον, δπερ αύτοί λέγουσιν άσώματον, ΐστασθαι • 7ΐερικορυσσόμενον κύκλω περιπολειν, άπαυστον αΐώραν και άκατάπανστον αίωρούμενον ; ούδέ γάρ ψευδώς 3 cf. 463f 468b || 25 of. Platonie Phaedon. 112

3 πιχρφ πιχράν ..φαρμάκω 463f φαρμάκω πικρφ etiam 468b || 12 τραπέμπαλιν Bern. || 13 προιοχ. Ε Β corr. ζ || 1β φερομένου Ε Β corr. Xyl. || 19 άφ' αύτΰη> ? Bern. || 20 άποπρηο&έντα Ch. δοκούς meteora esse putane, eed lapidee ligna aqua climaca efficiunt ||

21 διαπαντός E Β διά βάρος (ut opp. προσπ. ίξω&εν διω&εΐα&αι) ? y 22 εϊοω Bern. (cf. 979a) ϊοως || 25 περικερανννμενον Ε Β corr. Po. (cf. Anth. Pal. IX 277,1) περιχρεμαννύμενον Emp. I (ή) add. Emp. | περιπολειν] περί πάλιν Ε περί πόλλον Β corr. Emp. II 26 άχατάοτατον probab. Emp. 40

DE FACIE IN ORBE LVNAE

èvia τούτων βιάσαιτο âv τις αυτόν είς τό δυνατόν r f j έπιvolq. καταστήσαι. τοϋτο γάρ ¿στι τά άνω κάτω κ&ν πάντα τραπέμπαλιν είναι, των άχρι τον μέσου κάτω των δ' υπό τό μέσον αϋ πάλιν άνω γινομένων ωστ, εϊ τις σνμπα- C 5 ϋεία της γης το μέσον αύτής ίχων σταίη περί τον όμφαλόν, άμα και την κεφαλήν άνω κάί τους πόδας άνω ϊχειν τον αυτόν κάν μεν διασκάπτη τις τον επέκεινα τόπον, άνακνπτον αύτον τό ... tlvai και κάτω ανωϋεν έλκεσϋαι τον άνασκαπτόμενον, ε'ι δε δή τούτω τις άντιβεβηκώς ίο νοοΐτο, τους αμφοτέρων άμα πόδας άνω γίνεσάαι και λέγεσ&αι. 8. Τοιούτων μέντοι και τοσούτων παραδοξολογιών ου μα Δία πήραν, άλλα θαυματοποιού τίνος άποσκενήν και πνλαίαν κατανωτισάμενοι και παρέλκοντες ετέρους φασί 15 γελοιάζειν, άνω την σελήνην γήν οϋσαν ένιδρύοντας, ούχ D δπον τό μέσον εστί. καίτοι γ' εϊ παν σώμα έμβριϋές είς τό αυτό συννεύει και προς τό αυτού μέσον άντερείδει πάσι τοις μορίοις, ονχ ώς μέσον ούσα τοϋ παντός ή γη μάλλον ή ώς δλον οίκειώσεται μέρη αύτης δντα τά βάρη · 20 καΐ τεκμήριον ... εσται τών ρεπόντων ου τη (yf¡y της μεσότητος προς τον κόσμον, άλλα προς την γήν κοινωνίας τινός και συμφυιας τοϊς άπωσμένοις αύτής είτα πάλιν καταφερομένοις. ώς γάρ ό ήλιος είς εαυτόν επιστρέφει τά μέρη έξ ών συνέστηκε, και ή γή τόν λίϋον ώσπερ 26 . · . προσήκοντα δέχεται και φέρει προσκείμενον · δύε ν Ε ένοϋται τ φ χρόνφ και συμφύετ αι προς αυτήν τών τοιούDecap.8cf.Reinhardt R E XXII 1,656 || Meqq. S V F I i e 4 6 | ] 425 c

24 cf.

2 κ&ν cf. p. 37, 14 xal Wy. Il 3 τραπέντα πάλιν E Β corr. Meineke | 0)εϊναι Adi. || 4.5 αυμπαραταϋ-είς r f j γή Adi. έν βά&ει της Kaltw. || 7 μεν Leon, μη || 8 lac. 7 lit. Ε Β (αώμα χατ)ιέναι 1 Po. alii aliter | [κάτω] Bene. || 9 τόν] τό Bene. || 13 πεϊραν EE corr. Turn. || 14 πνλαίαν cf. Wy. ad 239c || 15 πελάζειν EB corr. Turn. | ίνιδρύοντες Ε Β corr. Wy. || 19 μέρη αύτης nota

hiatum! μέρεσιν αύτής Bens. || 20 lac. 11 lit. E 14 Β ταύτη διάστημα δοτέον έπιχωροϋντος τον κόσμον διά μέγεύος. προς δε τον άξιοϋντα παν ενϋύς άνω καί μετέωρον είναι το από της γης ίτερος αντηχεί πάλιν ενϋνς είναι κάτω το άπό της απλανούς περιφοράς. s 11. Ό λ ω ς άμανράς εν βάϋει των κατόπτρων, ών της γενέσεως την α'ιτίαν Πλάτων άποδίδωσιν (Tim. 5 46b). εΐρηκε γαρ δτι του κατόπτρου εν&εν και εν&εν C νψος λαβόντος ύπαλλάττουσιν al δψεις την άνάκλασιν άπό των ετέρων επί ΰάτερα μεταπίπτουσαν. εϊπεο ονν των όψεων εν&ύς προς ημάς ... άνατρέχουσιν, ai δ' έπι Πάτερα μέρη των κατόπτρων όλισ&άνουσαι πάλιν έκεΐ&εν ίο αναφέρονται προς ημάς, ού δυνατόν έστιν έν ϊσαις γω• νίαις γίνεσ&αι πάσας άνακλάσεις. οίς οι δμόσε χωροϋντες άξιονσιν αυτοΐς τοις από της σελήνης έπι γήν φερομένοις ρεύμασι την Ισότητα των γωνιών άναιρεϊν, πολλφ τοϋτ εκείνου πι&ανώτερον είναι νομίζοντες. ου is μήν άλ)' εΐ δει τοϋτο χαρίζεσύαι τη πολλά δη φιλί] γεωD μετρία και δοϋναι, πρώτον μεν από των ήκριβωμένων ταΐς λειότησι συμπίπτειν έσόπτρων εικός έστιν, ή δε σελήνη πολλάς ανωμαλίας εχει και τραχύτητας, ώστε τάς ανγάς από σώματος μεγάλου προσφερομένας νψεσιν άξιο- so λόγοις άντιλάμψεις καΐ διαδόσεις άπ άλλήλων λαμβάνουσιν, άνακλάσΰαί τε παντοδαπώς και περιπλέκεσ&αι και συνάπτειν αυτήν εαυτή την άνταύγειαν, οϊον άπό πολλών φερομένην προς ημάς κατόπτρων, επειτα κάν προς αύτη τη σελήνη τάς αντανακλάσεις έν ϊσαις γωνίαις 25 ποιώμεν, ουκ αδύνατον φερομένας έν διαστήματι τοσούτφ τάς ανγάς κλάσεις ϊσχειν και περιολισ&ήσεις, ώς συγΕ χεϊσϋαι καΐ κάμπτειν το φώς. 1 διττής Ε Β corr. Tum. διττώς ? || 3 (έν) τοις Emp. | del. Emp. έναργεστέρας Raing. || 4 add. Po. | post κατόπτρων iteraritur δταν p. 53,25 — δε 26 (quia librariue archetypi ad praecedentem columnam aberravit), sequ. lac. 13 lit. E 10 Β ||

7 ϋψος e Platone || 9 lac. 18 lit. E 15 Β (αί μεν) ς (al μέν κατ' άνάκλασιν) Po. (al μέν εκ των ίξωΰεν) Adi. Progr. 4 (al κατά ατά&μην) Mau || 12 οΐς ol (vel οίς τίνες) Po. δοας Ε Β (ύμ. χ. ut in vita Thea. 10, 2 al.) ωατ' ëvtoi uèv τοις μαϋηματικοϊς όμόαε χ. Ch. || έημασι Ε || 27 ανγκεΐαϋαι Ε Β corr. Wy. || 28 λάμπειν Ε Β corr. Emp. 54

DE FAOIE IN ORBE LVNAE

Ένιοι δε και δεικνΰουσι γράφοντες, δτι πολλά των φώτων ανγήν άφίησι κατά γραμμής υπό τήν κεκλιμένψ ΰποτα&είσης · σκευωρεϊσ&αι δ' άμα λέγοντι διάγραμμα, και ταϋτα προς πολλούς, ουκ ένήν. 5 18. Το δ' όλον' εφη 'θαυμάζω πώς τήν διχότομον έφ' ημάς κινοϋσιν έμπίπτουσαν μετά της άμφικνρτον και της μηνοειδοϋς. εΐ γαρ αί&έριον δγκον ή τιύρινον δντα τον της σελήνης εφώτιζεν δ ήλιος, ουκ âv άπέλειπεν αυτή (ς} σκιερόν άεί κάί άλαμπες ήμισφαίριον προς αϊσϋηιο οIV, άλλ' εI καΐ κατά μικρόν ίψαυε περιών, δλην άναπίμπλασ&αι καί δι' δλης τρέπεσ&αι τω φωτί πανταχόσε γ χωροϋντι δι' ευπετεΐας ήν προσήκον, δπου γαρ οίνος ύδατος άιγών κατά πέρας και σταγών αίματος εις νγρόν εμπεσόντος άνέχρωσε πάν άμα ... φοινιχϋέν, αυτόν δε is τον άέρα λέγουσιν ουκ άπορροίαις τισίν ονό' άκτΐσι μεμιγμέναις άλλα τροπή και μεταβολή κατά νύξιν ή ψαϋσιν από τοϋ φωτός έξηλιοϋσ&αι, πώς άστρον άστρου και φως φωτός άψάμενον οϊονται μή κεράννυσ&αι μηδέ σνγχυσιν ποιεϊν δι' δλου καί μεταβολήν | άλλ' έκεϊνα φωτί- 931 20 ζειν μόνον, ών άπτεται κατά τήν έπιφάνειαν; δν γάρ ό ήλιος περιιών κύκλον άγει και 7ΐεριστρέφει περί τήν σελήνη ν, νυν μέν έπιπίπτοντα τω διορίζοντι το όρατόν αυτής και το αόρατον, νυν δ' άνιστάμενον προς όρ&άς ώστε τέμνειν εκείνον υπ έκείνου τ ε τ έμνεσ&αι, άλλοις , ac sic hic v. 21 Ε Β) | δλην] πολλήν Ε Β corr. Steph. || 11 τρέφεαϋαι Ε Β corr. Turn. || 13 πέρας cf. Galen. Hipp, et Plat. 619 Κ || 14 ä/ia Turn.

αίμα 8 lit. E 6 Β ψ. άμα (τω ψανειν) Adi. cf. 922e || 17 έξηλλοίοϋο&αι Β II 21 πρός τ. Β || 24 έκεϊνσν ec. τάν διορίζοντα \ add. Po. . ένίων Bern. || 8 περιπεριπολείν Ε | ονγγίνεο&αί (φασι λαβείν) όρεγ. 1 Po. όρεγ. (λαβείν) Arn., cf. p. 88, 19 II 9 τι] σελήνη Wy. || 1β κα&όλον Ε Β corr. Am. || 17 ήρακλείην Ε Β (Plutarchus ipseî cf. 1112c) ¡| 19 ον &νμ.] ενάυμός Β εν&νμός

Ε II 21 φ Leon, δ || 22 περιπτύσσου Β || 23 ¿χάτερον ? (nam τό εϊδωλσν ad corpus et animam tantum epectat cf. 564 a) ||

24 πολύν χρόνον post κάν Β || 25 τόπον E Β corr. ς 8

BT Plut. mor. V 3 [1968]

87

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΗΣ ΣΕΛΗΝΗΣ

ΠΡΟΣΩΠΟΥ

(946)

Τούτων δ' ή σελήνη, καϋάπερ ειρηται, ατοιχεϊόν έστιν. αναλύονται γάρ είς ταύτην, ώσπερ είς την γήν τά σώματα των νεκρών, ταχύ μεν ai σώφρονες, μετά σχολής άπράγμονα και φιλόσοφον στέρξασαι βίον (άφεύεϊσαι γάρ υπό τον νοϋ και προς ovûèv ht χρώμεναι τοις πά&εσιν άπο- s Β μαραίνονται) · των δέ φιλότιμων και πρακτικών ερωτικών τε περί σώματα κάί ϋνμοειδών ai μεν οίον εν ϋπνω ταΐς τοϋ βίου μνημοσύναις όνείρασι χρώμεναι διαφέρονται, κα&άπερ ή τοϋ Ένδνμίωνος · εΐ δ' αύτάς το άστατον και το εύπαϋες έξίστησι καί άφέλκει της σελήνης προς &λ- JO λην γένεσιν, ουκ εα ... αλλ* ανακαλείται και καταϋ'έλγει. μικρόν γαρ ούδέν ovó' ήσυχον ovó' δμολογούμενον ίργον έστίν, όταν άνευ νοϋ τω πα&ητικφ σώματος έπιλάβωνται. ΤιτυοΙ δε και Τυφώνες δ τε Δελφούς κατασχών καΐ συνταράξας το χρηστήριον ϋβρει και βία Πύ&ων εξ εκείνων 15 • C αρα των ψυχών ήσαν, έρημων λόγου και τύφφ πλάνηάέντι τω πα&ητικφ χρησαμένων. Χρόνφ δέ κάκείνας κατεδέξατο είς αύτήν ή σελήνη και κατεκόσμησεν, είτα τον νοϋν ανϋις έπισπείραντος τοϋ ήλιου τω ζωτικώ δεχομένη νέας ποιεί ψυχάς, ή δέ γή 20 • τρίτον σώμα παρέσχεν. ουδέν γάρ αϋτη δίδωσιν 0λλ' άποδίδωσιν~> μετά ϋάνατον δσα λαμβάνει προς γένεσιν •ήλιος δέ λαμβάνει μέν ουδέν απολαμβάνει δέ τον νοϋν διδούς, σελήνη δέ καί λαμβάνει και δίδωσι καΐ συντί•&ησι και διαιρεί [και] κατ' αλλην καί άλλην δύναμιν · ών se Είλεί&υια μέν ή συντί&ησιν "Αρτεμις δ' ή διαιρεί καλείται. και τριών Μοιρών ή μέν Άτροπος περί τον ήλιον 1 943 a II 6 sqq. Reinhardt KuS 326 II 14 cf. 421c || 18 sqq. Reinhardt KuS 325 R E X X I I 790 || 26 cf. 658f || 27sqq. 591b 745 b 568 e

2 cf. v. 20 II 9 ei