Plutarchus, Moralia: Volume VI, Fascicle 1 [2nd Reprint of the 2nd 1958 ed.] 3598716869, 9783598716867

Table of contents :
PRAEFATIO
62. ΠΟΤEPOΝ ΥΔΩΡ Η ΠΥΡ ΧΡΗΣΙΜΩΤΕΡΟΝ
63. ΠΟΤΕΡΑ ΤΩΝ ΖΩΙΩΝ ΦΡΟΝΙΜΩΤΕΡΑ, ΤΑ ΧΕΡΣΑΙΑ Η ΤΑ ΕΝΥΔΡΑ
64. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΑΟΓΩΙ ΧΡΗΣΘΑΙ
65. ΠΕΡΙ ΣΑΡΚΟΦΑΓΙΑΣ
66. ΠΕΡΙ ΣΑΡΚΟΦΑΓΙΑΣ
67. ΠΛΑΤΩΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ
68. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝ ΤΙΜΑΙΩΙ ΨΥΧΟΓΟΝΙΑΣ
69. ΕΠΙΤΟΜΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝ ΤΩΙ TIMAIΩI ΨΥΧΟΓΟΝΙΑΣ
ADDITAMENTVM

Citation preview

B I B L I O T H E C A SCRIPTORVM

GRAECORVM

ET

ROMANORVM

T E V B N E R I A N A

PLVTARCHVS MORALIA VOL. VI · FASC. 1 RECENSVIT ET EMENDAVIT

C. HUBERT ADDITAMENTVM AD EDITIONEM CORRECTIOREM COLLEGIT

H. D R E X L E R EDITIO STEREOTYPA EDITIONIS SECVNDAE (MCMLVIII)

MONACHII ET LIPSIAE IN A E D I B V S K. G. SAUR MMI

In hoc fascículo contìnentur 62. Πότερον ύδωρ ή πνρ χρησιμώτερον

(Pl. 20)

1

Aqua an ignis utilior 63. Πότερα των ζφων φρονιμότερα

(Pl. 67)

11

De sollertia animalium 64. ΠεοΙ τοϋ τά άλογα λόγω χρήα&αι (Pl. 64)

76

Bruta ratione uti 65. Περί σαρχοφαγίας A' (Pl. 36 a)

94

De esu carnium I 66. Περί ααρκοψαγίας Β' (Pl. 36 b)

105

De eeu carnium II 67. Πλατωνικά ζητήματα (Pl. 38)

113

Platónicas quaeetionee 68. Περί της ίν Τιμαίφ ψυχογονίας (Pl. 77)

143

De animae procreatione in Timaeo 69. 'Επιτομή τοϋ περί της έν τω Τιμαίω

ψυχογονίας

(Pl. 42) Epitome libri de animae procreatione in Timaeo

189

Quisquís hnnc librum legit, animadvertat, ne praetereat ,ADDITAMENTUM" »DITAMENTUM" signo • in margine apposito (p. 195 sqq.) β

Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme Plutarchus: Moralia / Plutarchus. - Nachdr.. Monachii ; Lipsiae : Saur (Bibliotheca Teubneriana) Voi. 6. Fase. 1. / Ree. et emenda vit C. Hubert. Additamentum ad ed. correctiorem collegit H. Drexler. 2. Nachdr. der 2. Aufl. Leipzig, Teubner, 1958. - 2001 ISBN 3-598-71686-9 © 2001 by Κ. G. Saur Verlag GmbH, München und Leipzig Printed in Germany Alle Rechte vorbehalten. All rights Strictly Reserved. Jede Art der Vervielfältigung ohne Erlaubnis des Verlags ist unzulässig. Gesamtherstellung: Strauss Offsetdruck GmbH, Mörlenbach

PRAEFATIO Guilelmi Sieveking praematura morte factum est, ut anno 1947 mihi decennio intermisso denuo partes Moralium Plutarchi edendae commendarentur. priora voluminis VI. scripta in publicum prodeunt, quippe quibus ad editionem praeparandis multo plus quam volumini V. operae suae Sieveking navare potuerit. SINGVLORVM SCRIPTORVM MEMORIA AQVA AN IGNIS VTILIOR SIT (20) In plurimie codicibus libellus in collectione ilia vetusta ecriptorum 1—21 traditus est, cui nomen datum est τα ή&ικά (cf. Praefat. I p. XXIX sq. et VIII). cum ab iis, quae sunt ηϋιϋά, argumentum abhorreat, non est dubium, quin propter titulum scripto 19 persimilem hoc loco insertus sit. Johannes Wegehaupt ut exemplum institueret atque fundamentum iaceret totius editionis Moralium, omnes huius libelli codices, qui noti sunt, i. e. 35, examinavit, 32 contulit, libellum 20 pleno apparatu critico instructum edidit in libro Χώητες, Friedrich Leo zum 60. Geburtstag dargebracht (Berlin 1911). quo opere nisus W. Sieveking examinatis Johannis Wegehaupt manu scriptis collationibus atque codicibus parvi pretii praetermissis hanc editionem 18 codicibus fultam confecerat. totam ego denuo perscrutatus compluribus rebus commutatis correctis euppletis quoad potui opus absolvi. Codices quoe elegimus non alter ab altero pendent, classes autem quaedam a Wegehauptio constitutae agnosci poesunt: Y= CYJW (O); Γ = ΧυΘ; Nutrique familia« propinqua cognatione coniunctus propius abest ab X; 1*

III

PRAEFATIO omnea hi codices uniua communieque stirpis membra sunt, idem cadit in M. accedit h (cum cognatis i et k, quos afierre plerumque opus non erat). M correctus (M2) exemplari fuit librariie Pianudeis (Wegehaupt in Χάριτες p. 153 et Corp. Planud. p. 1043 sq.); quorum codices α Α Ε = / Γ hic afierre satis est. recensionis Θ poet Planudem confectae et magna ex parte ex Planudeis correctae in libello 20 soli b et a codices sunt exempla, in quibus non desunt interpolationes,velut3,4sq.;5,2sq.vôœgδέέστιμετά πυρός ώφέλιμον άνϋρώποις, ουτω nal &ερμόν. non procul ab-

eunt ν et Aldina, cuius exemplar Planudeis propinquum non invenitur inter codices nobis notos, codicem n, cuius pars altera (Vatic. 1676) Wegehauptio nondum nota erat, p. 6—10 me petente Carolus Diano benigne inspexit, 1—3 et 5 ipse contuli; et cum Π et cum Θ videtur esse cognatus atque partim ab hie partim ab illis propius abesse, singulares lectiones habere null as. DE SOLLERTIA ANIMALIVM (67). BRVTA RATIONE VTI (64) Duo haec scripta in plerisque codicibus coniuncta ex· stant (Wegehaupt, Plutarchstudien 57 sq.). codicum autem quamquam communis origo nube mendorum communium comprobatur, multis locis vel depravatis vel sanie genera quattuor dilucide discerní possunt. ea sunt: P(q)Qihk(g) = Ψ ; F, et in 64 J; αΑ (E; G) = 77; ΖυΒ= Θ. — Quae hoc loco disputabuntur de codicum indole atque inter se cognatione quo facilius perspiciantur, infra post examinatas classée *FF(J)i7 forma quaedam stemmatis proponetur. Ψ nonnullis locis corrupta verba praebet (19,3; 23,1; 71,13 etc.) vel partes sententiae omittit (16,4; 58,20; 59,23 etc.), ubi ceterae familiae textum integrum servant; pluribus vero locis in eolie codicibus Ψ Plutarchi integra verba aut verborum veetigia, in ceteris depravata leguntur (22,4; 70,22sqq.etc.). Ρ et Q numero atque ordine eorum quos uterque continet libellorum Plutarcheorum gemellos esse apparet (praef. IV

PRAEFATIO I p. XXV sq.). At intra classem Ψ in libellie 67.64 Q propior est codicibus i h k quam codici P(q). e communi igitur axchetypo Ψ libellorum 67.64 saeculo XII vel XIII et Ρ descriptuR est et exemplar nobis ignotum quoddam, e quo saec. XIV et XV Qihk derivati sunt (29,2.11; 47, 5; 51, 10; 53,19; passim), iis vero locis, ubi Ρ cum F770 falsum, Q i h k autem verum praebent. dubitari vix potest, quin mendumin communi omnium archetypo fuerit, Q i h k veram igitur lectionem aut coniectura invenerint aut, id quod probabilius videtur, ex exemplari quodam alieno nostrae stirpi in suum usum receperint, velut 43,17 σδν τις είσολισϋήι Qi hk, οϋν είσολισϋή Pq, σδν είς ôhadw F/70; 51,14 έπιπροσϋσΰν Qihk, ¿πίπροσ'&εν P q F / 7 0 ; 59,14 7ΐρόγ% ωσιν όριατότιμος πνευμάτων Q i h k , πνευμάτων τιροαίαϋησιν αριατότιμος P q F / 7 0 ; 66, 6 ϋορόν Qihk, δρον PqF/7 1 , όρρόν Π2Θ. 67, 10. non longe ab hoc genere locorum absunt lectiones quales sunt 51, 8 καΐ κατά ϋάλατταν Qihk, κατά ϋάλ. Pq, κατά τε ·&άλ. F77(0) ; 72, 6 καταμένειν Qihk, ψ με Ρ, ψ με q, είναι F / 7 0 ; 74,1 ής αυναίτιος Qihk, ής è aw. Pq F1, ής ώς aw. 770, ώς ô aw. F2, at audacter interpolavit pater familiae Q i h k p. 45, 8. In hac classe alio exemplari Q, alio ihk esse usos multis locis comprobatur, velut 32,20;33,24;74,8 ναϋν i h k , lac. 2—5 lit. Pq, om. Q F/70 ; 77,4 ; 87,19 συν καιρωι, om. i h k. h k autem inter se artius quam cum i cohaerent: 34,4.7; G6, 21; 23,6 (falsa coniectura in hk) etc. Libris Pq multa sunt menda communia, quibus ceteri carent, habent autem etiam integrum textum una cum F / 7 0 , ubi in Qihk errata invenimus, velut 29, 2 άγώσιν P q F i 7 0 , αγουσιν Qihk; 51,10; 53,19;cf. 59,15.q, in quo deest libellus 64, in 67 a Ρ non differt nisi pluribu8 erroribus calami, nonnullis locis P 1 diversus est ab q, sed P a vel P 3 ita correxit, ut Ρ cum q consentiat, velut 14,15 αμουΡ 1 , άμουσον P 2 vel Ρ 3 ; 34,4 παραμένει?1, corr. man. 2; 55,21 ψοβούντων Ρ1, ψορ Ρ2, nihil videtur obstare, quominus in libello 67 codicem q arbitremur ex ipso P correctis quibusdam erroribus manus P 1 descriptum esse atque lectiones eius in apparatu praetermittamus. neque uno ilio loco quo q cum ceteris omnibus rectum, Ρ solus V

PRAEFATIO erratum exhibet (70,17) μήτε τινός χόλλης Ρ, μήτε χόλλης q ceteri) discedere ab hac opinione videmur cogi. g, qui in 67 partim, in 64 totus collatus est, in his scrip tie cum familia Ψ etat; cf. praef. I I p. X et XX. cum in 67 et 64 minorie pretii eit, raro affertur. F vetustissimus eat eorum qui scripta 67. 64 exhibent codicum. rarissime autem solus contra ceteros universos verum praebet, iisque ipsis locis levis momenti, velut 26,10 ¿κδέκτορα F, ένδ.ΨΠ, άνδ. Ο; 64,9 prius ο^Έ,ουΟ] 89,8. ceterum ubicumque libri manu scripti inter se dissentiunt, cum F consentiunt aut Ψ aut 77. ergo ut in 68. 69 (praef. I I I p. XXVI; cf. I I p. XIX. X X I I sq.) etiam in 67. 64 librarius ad exarandum codicem F duobus exemplaribue (vel pluribus) usus est; quorum alterum fuit frater proavi familiae Ψ . nonnullis locis clarius perspicimu8, quomodo rem egerit; e. g. 21,7 παρεΐδε ψ , παρήλ&ε Έ1ΠΘ, παρίδε F 1 marg., i. e. exemplar codicie F, quod erat inter F et commune ciaseis Ψ atque F archetypum, exhibebat παρίδε pro παρεΐδε, F pro eo e stirpe classis Π recepii παρήλ&ε et in margine posuit traditum παρίδε (id quod nobis indicio est exstitisse illud exemplum inter F et archetypum commune codicis F atque familiae Ψ) ; p. 23, 6 άλλοιουμένψ77 ΘF 2 , άλοιονμ. F 1 , οιλογ. PqQi, άλγονμ. h k : archetypum stir pis Ψ habebat άλοιονμ., id quod recepii F 1 , F 8 sive sua ratione sive archetypo quodam familiae 77 usus correxit, ψ corrigere studuit scribendo άλογονμ., id quod ad finem perducere sibi visi sunt h k scribendo à λγονμ.) 31,23 èrti στομίζοντες Π Ζ BF1 marg., επιοτοματίζ. F 1 T u : F 1 erratum descripsit e proavo familae Ψ, rectum deinde e proavo stirpis 77 receptum in margine posuit; 46,10 ΰηρίων QihkB, ϋηοίου Pq Ζ F 1 marg., •&ηοείους¥1Π: F a ad illud quod receperat ex exemplari stirpis Π ϋηρείσνς in margine apposuit quod in exemplari quodam gentisM^ invenerat ϋηρίον; 45, 22 πειοτέον Il&q, πιστέονΡΈ1, mατευτέον QihkF 1 marg.: ex archetypo familiae Ψ, quod habebat πιστέον, id receperunt PF 1 , exemplar autem codicum Qihk coniecit πιβτεντέον, inde (aut e sua coniectura) posuit F 1 in margine; 45,5 èvAΙΓΙΩΙ Wy., ένΑΙΠΩΙ Ψ, èν αίσώπωι F 1 , êv αίγύπτωι 770F 2 : vêtus mendum, quod VI

PRAEFATIO ortum erat in littorie maiusculis, servatum est in Ψ, in ceteris coniecturis commutatum; 33,21. Alterum exemplar librarli codicie F agnoscimus plu· rimis illis locis, ubi 77 cum F etat contra ψ , exceptis iis, quos F aut errore aut coniectura commutavit. In codice J libellus 67 non exstat, 64 usque ad p. 88,27 servatus est. ut F, ita J non in universum alterutri familiae adscribendue est, sed saepe sive integra sive falsa praebens cum Ψ vel cum membris familiae Ψ etat, interdum cum 77 vel F/7, vel cum 77Θ contra Y F (e. g. 80,24 falso, 77, 22 recte). J multa verba solus corrupta praebet, multa solus omittit; ceteri ergo codices non ex J pendent, uno loco solus rectum, ut videtur, exhibet 82, 22 (cf. 81, 8 J2). haud multos igitur fructus ex J decerpimus. F exemplari fuit Planudi iisque, qui cum eo codicibue ocAE conficiendis operam navaverunt. hi praeter F alterum quoque exemplum adhibuerunt; quod idem fuisse atque id, quo scriba codicie F praeter cognatum gentis Ψ usus est (ita ut ad describendum codicem α et proavum codicis F et ipsum F adhibitum esse putandum esset), plane negare non possumus. sed cum manifesta vestigia alteriue huius exemplaris talibus tantum locis certe appai eant, ubi α (vel 77) différât a F, veri multo similius est alium librum scribae codicis F praeter cognatum stirpis Ψ, alium Planudeis iuxta F exemplari fuisse, scribam codicis α duo exemplaria adhibuisse nonnullis locis clare demonstratur. quomodo is quem nos tenemus codex α in 67. 64 ortus sit, videmus e. g. (31, 18) ; 13, 7 δάμναται Ψ Ζ Β, δαμνα F a ante corr., δαμα α post corr. et ceteri; 15,1; 65,4 κήτη om. Ψ F a 1 , exhib. α277Θ; 71,5 παράπαν 77Θ, πράττειν ψ F. in eodem versu a recte cum 77Θ ονδεν ëvalov,

ψ F συδεις εν άλλοις : scribae α d u o

exemplaria simul ante oculos f uerunt. 73,19 ψανόμενος Π Θ, ψαυόμενον Ψ F α 1 ; ρ. 15,19. — 68,14 φιλάνδρωι ψ ,

φιλάν-

ϋρωι F, ψιλανϋρόχηωι 77Θ : fortasse librarius α, cum in F

invenisset φιλάν&ρωι, sua coniectura corrigere conatus est; incertnm autem est, quid in altero exemplari codicis α scriptum fuerit. VII

PRAEFATIO E etiam in 67. 64 ostendit, quomodo Planudes Planudieque ministri confectis codicibus α A Plutarcho suo considere perrexerint (cf. praef. I p. X I et XXVIIIsq.; I l l p. XX), cum bonas aliquas lectiones, sive ex aliis fontibus haustas sive e sua ratione inventas, solus exhibeat, velut 13,16et (cum A 2 k 2 ) 14,¿5; 37,27; 39,2; 40,2; 48,1; 50,26 (cum υ2) ; 86,3. aliam rationem agendi videmus 70,19 sqq. ; 71,4 sq.; 73,10; 78,4. in universum haud oportet lectiones E afierre. — idem valet in G, cum 67. 64 in ea parte codicie exstent, quae in Planudeorum numero est, neque multae lectiones gravioris momenti praebeantur, et in Parisino 2127 (saec. XVI; cf. V. Hahn, De Pl. Mor. codd. p. 11) partim tantum ea de causa collato. Quae adhuc disputata sunt, stemmate quamvis incerto illustrare conor. *

X

X h

k

(1) (2): aut (2) aut, id quod veri minus rimile est, (1) alteram exemplar codicis α (praeter F) fuit.

Θ, cui magna ex parte Β adnumerandus est, etiam in 67. 64 in genere recensionum recentiorum ponendum esse apparet (cf. praef. I p. XXXVIsq.; I I I p. XV). plurimis locie cum 77(F) etat contra ceteros, haud paucis autem idem (e. g. 33,10; 44,1; 51,5; 62,3; 63,27) cum Ψ (F) contra 77. non desunt audacee illi conatus sanandi vel interpolationes velut 15,22; 19,5; 30,14; verum solus praebet 84,7; 86,19. — 43,23 άνατάσει (pro ceterorum omnium άνααχέσει) F 1 marg. Θ exemplo sit, quomodo mixtue textus in classem Θ influxerit VIII

PRAEFATIO Ζ υ inter se artius coniuncti sunt quam cum Β (e. g. 41, 26; 43,14). uterque solus errata exhibet, innumerabilia υ (cuius de parte 67. 64 continente cf. praef. I p. X X X V I I I ; IIT p. X I I I ) , qui tarnen verum habet 77, 20, ubi Ζ Β verba omittunt. Β librarium etiam in 67. 64 apparet ex compluribus exemplaribiis hausisse (cf. praef. I p. X L I ; HT p. X X V I ) et e sua ratione coniecisse; e. g. 35,27; 55,12; 29,7; 45,2; 41,24 ; 46,9 ; 86,25 (SOIUB recte). A l d i n a codicem stirpis Planudeae et in 67 et in 64 (non J : Treu I I I p. 23) secuta est. Longe plurimos codicum J . Wegehaupt ante annum 1914 contulit, postea W. Sieveking in 67 hk Ζ υ, in 64 hu. praeter eos, qui in apparatu critico apparent, in 67 Wegehaupt contulit Laur. 56, 7 et 80, 5; Paris. 1680. 2127 (partim). 2955; in 64 Laur. 56,7 et 8p,5 (partim); Paris. 2955; Bern. 642 (117); Bruxell. 18967 (b); Ambros. 689 (a); Oxon. Coll. Nov. 273 (ex J derivatum); Vatic. 139. (γ) et 10Ϊ3 (ß); Urbin. 100 (t). ; Vat. Reg. 80 (δ), quorum omnium lectiones quia parvi momenti sunt, in apparatum criticum paucis exceptis recipiendi non erant. — eadem de causa exemplorum scripti 67 collata non sunt Vatic. 139 (γ) et 1013 (ß); Vat. Reg. 80 (S); Salamanc. 1 - 2 - 2 5 (s. X V ) ; Marc. 248; atque scripti 64 Escor. R I 5 sq.;, Paris. 1680 et 2076 (ex J derivatus); Marc. 248; Ambros. 275 (E 19 sup.), codex n, paucis locia a Carolo Diano examinatus (cf. supra ad lib. 20), pluribus a me tabulis luce depictis collatus, semper cum aliis, saepe cum F (Ψ) 77 Θ etat, plerumque cum k 77 Θ, rarius cum solo 77, rarissime cum solo Θ; raro opus est eum afierre. D E E S V CARNIVM (36) Contextus huius libelli multis mendis deformatus est, quamquam codicum quibus servatur neque numerus parvus est neque indoles spernenda. veri est simile tristem fuisse condicionem ac statum iam tum, cum tractatus hie aut reliquiae sive rudimenta tractatus in scriniis auctoris reperta, in ordinem qui videbatur redacta, in collectionem IX

PRAEFATIO aliquam nonnullorum scriptorum Plutarchi inserta sunt. — Non pauci errores omnium codicum communes sunt, in communi igitur omnium archetypo iam exstabant. quod qua aetate scriptum fuerit, pro certo cognosci non potest; antiquissimus autem librorum, X saec. XI, multos iam exhibet errores, etiam verba, quae in omnibus desunt, ipse quoque omittit, velut p. 99, 20; 102,1; 107,13. XJSg et mendie nonnullis, quibus ceteri vacant (velut 95,11.16; 97,2), et aliis locis, ubi soli verum praebent (velut 102,20 κακά O . r e c t e o m i s s u m i n X J S g ; 108,4 πα^ά της φύσεως X J S g , om. O) inter se coniunctos esse demonstrantur. neque vero iuniorum ullus e vetustiore eiusdem huius etirpis derivatus est; e. g. X solus 97,1 Ικείνψ bk ήν; 100,4 γνώμης pro γλώττης; 110,18.19; X c u m 0 9 9 , 5 καϋάριον, J S g 77s η κα&αρόν; — J cum 77 contra X S g 96, 7.13; - S contra X J g (et alios) 98, 9 (om.); 99,7; 102, 11; recte 9 6 , 1 9 ; - g s o l u 8 98,5sq.om.; 101,25; 102,9; 106, 20 recte έχσόοαις. — sed J S g alter alteri propiores videntur esse quam codici X, quare conicere licet inter archetypum totius classis atque ipsos codices communem exstitisse avum codicum J S g; e. g. falsum praebent (partim cum aliis) contra X: 94,7; 96,10.14; 102,20; 103,13; 105, 3; soli rectum 98,7 αϊρας (ώρας X O ) ; 98,10; 101,9.10; 103,10; 109,14. Etiam in lib. 36 hic illic singuli codices cum libris alterius etirpis consentiunt, etiam hic igitur librarli in describendo alia exemplaria videntur inspexisse. E classe 77 omnibus fere locis satis est a A E , rarissime alios afferre. libellus exstat etiam in β cum filio Laur. 8o, 21 (praef. I p. XXIX) ; γ cum filiis (ibidem) Laur. 8o, 22 et 80, 5, e quo t, u; δ; e. omnes collati sunt (ex parte tantum t u δ) a Johanne Wegehaupt, (praetermitti poterant etiam Voss. misc. 3, a Wegehauptio collatus, et ab eodem in lib. 36 examinati Escor. R I 5; Oxon. Coll. Nov.; Paris. 2076; Tolet. 51, 5; Marc. 248.) —77saepe a X J S g distat, interdum cum uno alterove alterius classis contra ceteros consentit, sive cum J vel J Sg, sive, id quod multo saepius fit, cum X; sed cum menda aliqua solius X propria sint, X aut filium codicie X Planudeis librariis exemplari non X

PRAEFATIO fuisse (etsi eum fortaeee hic illic inspexerunt) apparet. exemplar autexn Planudeorum (a À) non plane distabat a classe X J S g. recensionis vestigia inveniuntur e. g. 102,2 (102, 20 una cum Φ). — E praeter α alio exemplari usum esse etiam in hoc libello apparet, e. g. 98, 19. sn fere semper consentiunt cum 77 (cf. e. g. verba omissa 108, 1. 3. 4. 14), maxime cum oc A (e. g. 97, 7; 99, 11; 101, 11), nonnumquamcum α 1 aut A 1 (97,12; 103,18; 105, 8 ; 106,2) nonnullislocis sn a77dissentiunt, plerumque falso, duobus tantum soli rectum praebent (102, 9 πλή&ος sn, πλήΰονς O; 108,10 ήμεΐς sn, νμεΐς O), qui loci tam parvi momenti sunt, ut dubium sit, utrum errore calami id an emendatione factum sit. omnibus fere locis sn eadem verba exhibent, sed p. 100, 9 (τνσάνω sa 3 , τνπάνω η ν d a 1 A) et 109, 8 (άπέκτεινεν s X77, -ναν η JS g) et fortasse 112, 10 demonetratur non n é s , sed utrumque ex eodem codice Planudeo (fortasse ipso α vel A) descriptum esse. Tertia classis est Φ = vzd. hi libri vel ea re coniuncti sunt, quod libelli 36 priorem tantum partem continent, multa, ut in decern paginis, menda soli exhibent, inter quae interpolata verba inveniuntur 97,21: ψντάλμιον Hal ενδοξον και ενκαρπον Φ, ψντ άλμιον και εϋκαρπον O; nusquam autem soli verum praebent. complures loci corrupti sunt in Φ X J S g (contra Π s ή), plures in Φ Χ (sed 99, 5 κα&άρων recte Φ Χ, χα&αρόν J S g77s η), pauci in ΦΧ77εη (contra J S g ) . at non consentit Φ cum 77(sn) contra X J S g (e. g. 102, 2 verba interpolata in 77sη, desunt in Φ X J S g) ; quo magis miramur uno loco 102,20 et in Φ et in 77s η, non in Χ J S g, post αλλότρια irrepsisse verbum κακά. — apparet patrem classis Φ ñeque in familia XJSg ñeque in 77 esse ponendum, propius tamen afuisse a XJSg quam a 77. — pauci sunt loci, ubi vzd inter se différant, satis tamen multi, quibus cognoscamus non unum ex altero fluxisse ñeque duos inter se artius cohaerere quam cum tertio. — contextui constituendo Φ emolumento non est; quo minus aegre ferimus, quod lib. 36 b in Φ servatus non est. A l d i n a ex J impressa est (Treu I I I 23). XI

PRAEFATIO PLATONICAE QVAESTIONES (38) Codices libelli 38 speciem minus nobilem, contextum multo integriorem quam libri disputatiome 36 praebent. singularem locum tenet X, in cuius parte altera β. XIV exarata (praef. I p. XX. XXXVIII; III p. XXI) lib. 38 non, ut alii quidam tractatus, memoriamPlanudeamsequitur: aA alii Planudei initio mutili sunt, X incolumis; locis non paucis dissentit vel ab universis vel ab nonnullis Planudeis eum in modum, ut ex Π codicem X derivatum non esse appareat, e.g.p. 139,10.11 χράτιστον—είναι om. J77B, exhibet X. raro X solus, saepius una cum aliis contra ceteros genuina verba Plutarchi servavit. ea re X in 38 insignis est, quod multis locis manus 1 variam lectionem sive rectam (velut 132,12) sivefalsam (velut 128,21) suprascripsit; librari us igitur aut huius codicie ipsius aut exemplaris complures libros in scribendo inspexit. et his verbis suprascriptie et aliis locis vel recte vel falso traditis X partim cum Π coniunctus videtur, saepius cum J 1 solo, e. g. 129,9; 131,12; 132,22; 134,27; 135,12; 140,22. J etiam in 38 peculiarem memoriam praebet, iam J 1 autem propius abest a 77 (cf. e. g. 132,10; 136,7; 139,10 eq.) quam codex X. manus posteriores multos locos secundum Π correxerunt. manus 4 textum praeparavit ad Ald i n a m imprimendam (Treu, Überlieferung III 22 sq., 25 sq.), codice aliquo Planudeo, ergo initio mutilo, usa. nihilo minus Aldina multis mendis scatet, cum ipse codex J permultis locis aut falsa verba exhibeat aut partes sententiarum omittat, vix uno loco (velut 139,3) verum habeat solus, cum J neque initio mutilus sit sicut ocA Bonon. Voss, et in textu nonnulla communia habeat cum α A (77) contra X Bonon. Voss., apparerò videtur librarium avi codicie J et codicem integrum aliquem et alterum mutilum, ex cuius stirpe vetustiore iam antea exemplar Bonon. Voss, derivatum erat, simul in scribendo ante oculos habuiese. — g plerumque etat cum J; sed quia non desunt loci, ubi cum aliie consentiat contra J (velut 115,6 άπω>τας falso J, άπαντες g O; 115,16 sq. ού — πλη&ος om. J, exhib. g O; 117,15 ëanv falso J, ëveariv g O; 119, 13 XII

PRAEFATIO

νοσύμεν{ον) om. J, exhib. g O; 17 αώματος falso J, -ra g O; 23 εις falso J, ôiàgO; 123, 24 έν&έτως falso J, ¿v ϋέσει g O; al.), g cognatum recentioris aetatis, non vero filìum aut nepotem codicie J esse apparet. cum nusquam contextum integrum solus servavisse videretur, supervacanuum videbatur in apparatu g afierre. Ex familia Π J . Wegehaupt contulit αΑΕ, paucas partes librorum Laur. 8o, 5 et 8o, 22, qui ordiuntur a p. 121, 15 τι δή ποτ ε; nominavit quos non contulit β; γ; δ; Escor. I, I I 5 s. X V I ; Paris. 2076 s. X V ; Tolet. 51, 5 s. X V I ; Marc. 248 s. XV. — αΑ incipiunt a p. 120, 27 τον νοητον, ubi suprascriptum est η?.ατωνιχά ζητήματα ών ονχ ενρέϋη ή αρχή. idem fuit in Ε, sed manus 1 postea in foliis proximo antepoaitis, quae scriba providens vacua reliquerat, ea quae deerant ab initio adscripsit (Treu, Überlief. I p. I X rem acute cognovit atque accurate descripsit; cf. F . H. Sandbach, Class. Quart. X X X V (1941), 110, et G. R. Mantón, Class. Quart. X L I I I (1 49), 98) exemplari aliquo adhibito quod neque cum J neque cum X (p. 114.6; 115,13; 116,26; 117.6) artius coniunctum erat, non multum autem aberat ab uno ex proavis codicie Β (115,13; 116,26; 119,20; 120,6). Bonon. C 3635 s. X I V (Wegehaupt, Plutarchstudien 62) et Voss. 16 s. XV ipsi quoque a Ioanne Wegehaupt collati eodem demum loco quaestionis I I I . incipiunt atque α A eadem nota suprascripta. sed cum nonnullis locis cum X J 1 contra Π consentiant (e. g. 121,3 άλλοις άλλα; 130,6 λαμβάνοντας-, 132,22 ècrti non om.; 133,2 ov, non Stemma codicum

ad p. XIV.

ì Bonon.

Voss.

(3) initio mutilile; (4) magie quam (5) di versus a (2); (7) satis valde mendosuB

XIII

PRAEFATIO ovòè\ 139,10 sq. κράτι στον—είναι non om.), alììs cum solo Χ (132,20 μέν non om. ; 135, 4 recto λογιστιχόν) vel cum eolie Jn (137,26 τα recto om.; 141,2 λύγοχν προς τήν τ. προβάτων exhibent, om. O), non sunt numerandi inter Planudeoe, sed ex eodem archetypo initio mutilo, cuius contextúe propius aberat ab archetypo XJ 1 , et exemplar Planudeorum derivatum est et exemplar codicum Bonon. Voss., quod minus ilio disceseit a textu XJ 1 . (Stemma p. XIII.) Bonon. et Voss, fere ubique inter se coneentiunt; ñeque tarnen Voss, e Bonon. fluxit, nam e. g. 121, 22 Voss, cum J 1 Marc. 259 falso συννπάρχον exhibet atque 141,2 Bonon. solus omnium in lacuna servavit aw. Marc. 259 a Wegehauptio per breve spatium collatus teste Treu (Lampriaecatalog 23; cf. V. Hahn, De Pl. Mor. codd. p. 13) Plutarcheorum nihil continet nisi p. 120, 27 τοϋ νοητού (suprascripta illa nota codicum α A Bonon. Voss.) — 134, 2 £τερον (ubi etiam in η desinit manus 1 ! cf. infra), videtur propius abesse a Voss, quam a 77: 121, 22 συννπάρχον cum J 1 Voss. ; 122, 3 έαντής et 122, 7 μετά τον σώματος cum Voss. Β, ex eodem fonte derivatus, e quo hausit scriba E 1 (cf. supra ad E), etiam in reliqua libelli parte saepius cum E solo etat, sed etiam cum aliis, aut singulis (X J ε A ) aut compluribus, nonnullis locis consentit ceteris dissentientibus. quomodo librarius egerit docemur e. g. p. 122, 9: διάφωνον (cum plurimis) B, ss. διάφορον m. 1; διαφέρον g διαφέρειν J 1 , quibus rebus etiam in 38 Β mixtam atque recensitala memoriam praebere demonstratio·. Simile quiddam valet in ε. recti nihil, falsi pauca exhibet solus, consentit interdum cum 77, raro cum J 1 , saepius cum X. certe igitur in 38 non sicut in altera parte codex (praef. I p. X X I X ) inter Planudeos numerandus est. η codicem Carolus Diano rogatu meo benigne multis locie examinavit, deinde 30 paginae lucie ope depictae a me collatae sunt, primo quaestio diffìcilis inde oriri videbatur, quod η et compluribus locis cum Bonon. Voss, contra ceteros etat (e.g. 137, 4; 139, 14; 141, 2. 7) ñeque sicut illi initio mutilus est. deinde autem Diano certiorexn me fecit in η folia 7—14, = p. 134, 2 oi γαρ usque ad finem XIV

PRAEFATIO libelli 38, altera manu exarata esse, inde subeequi manum priorem. prior manus (p. 113—134,2) in locis examinatis proxime abest ab ε, nuequam ceteris dissentientibus cam Bonon. Voss, consentit, postquam quaternio ille intercidi t, altera manus secundum exemplar, quod cognatum erat codicibus Bonon. et Voss., in novis foliis textum eupplevit. quare opus non videtur totum codicem conferre atque in apparatum criticum arcessere. De A l d i n a cf. supra ad J. DE ANIMAE PROCREATIONE IN TIMAEO (77) Codicum Plutarcheorum soli E et Β hunc libellum, una cum 70—76, nobis tradiderunt; u (Urb. 99), in quo lib. 77 ab alia manu separatim conscriptus postea demum cum compluribus aliis opusculis Plutarchi coniunctus est (Wegehaupt, Plutarchstud. 14), alteri generi fontium adscribendus est. etiam in hoc libro E et Β multis et mendie et locis recte servatis inter se cohaerent. ex ilio exemplari, in quo exetabant 70, 71, 77, 38, 72 sqq., et librarius codicie E hausit transposito lib. 77 et omisso lib. 38 (Sandbach, Class. Quart. XXXV (1941), 110), supplens initium lib. 38 antea ex Π transcripti, et alius codex descriptus est, in quo item ordine mutato 70—77, praeterea autem 38 praebebantur ; ex hoc Β (Mantón, Class. Quart. XLIII (1949), 97-104; Flacelière REG 1952,356), Bex E delibatumessecenset; id quod, cum 38 in E hoc loco desit, in Β adsit, minus probabile est: K. Hubert in Rhein. Mus. 93 (1950), 330-336. Cum tractatus 70—76 in eolie codd. E Β legantur, liber 77 etiam in aliis codicibus exstat, in quibus Plutarcheorum nullum opusculum traditur nisi unum hoc. textus eorum paulo longius abest ab E Β quam Β ab E; universis autem exemplaribus libri 77 unum eundemque fuisse proavum vel eo demonstratur, quod in omnibus magna ilia pars tractatus falso locum mutavit, qua de re ad p. 155,20 relatum est. sunt autem codices hi: 1) Marc. 184 et 187, s. XV, codices Platonici, atque Marc. 523, s. XV, codex miscellaneus, nonnaliis locis et a Maximiliano Treu in usum Berthold! Müller (Plutarch über die Seelenschöpfung im XV

PRAEFATIO Timaeus, Breslau 1873, p. 3) et ab Ioanne Wegehaupt collati sunt, nullam rem gravioris momenti praebent. 2) Oxoniensis Cod. Coli. Corp. Christi 99, s. X V (B. Müller p. 2; Coxe, Catalogue codicum mss. Oxon. 1852, I I 34 sq.) Prodi comment, in Plat, de rep., deinde Plutarchi lib. 77 exhibet; ab I. Wegehaupt partes collatae; propius abest a Φ (inprimis r), ñeque tarnen librariis Φ exemplo fuisse potest, cuín menda habeat, quibus illi carent; ergo praetermitti potest. 3) de Escor. Σ 1 1 2 , s. XV, nil nobis notum est nisi quod hoc unum opusculum Plutarchi continet (V. Hahn, De Plutarchi Mor. codd. quaestiones sei., Cracovia« 1905, 28). 4) Non exigua autem fide quattuor sunt codices ab Wegehauptio collati: Laur. 70, 5, s. X I V , = e (Bandini, Catalogue codd. Graec. Biblioth. Laurent., Florentiae 1768, I I p. 659—665); inter alios auctores posterioris aetatis, inprimis históricos, exhibet Plut. 77. ceteri tres saeculo X V I attribuuntur: Laur. Ashburnham. 1444 (ita Wegehaupt; 1441 V. Hahn p. 21) = f ; Paris. 1042 (Omont, Inventaire, 1898, 1 p. 209) = m, in quo 77 inter Synesii et Prodi libellos exstat; Voss. 59 = r. — fmr = Φ. e haud derivatile est ex E aut B, multo autem propius quam Φ abest ab E B ; nonnullis vero locis cum Φ etat contra EB. — Φ librariis quamvis recentis aetatis non Aldinam fuisse exemplari non solum multis locis textus, sed etiam ea re demonstratur, quod figuras mathematicas (p. 168 sqq.) exhibent, quibus caret Aldina. De u cf. supra, iis locis quos inspexit Carolus Diano quam proximo abest ab e, complura menda habet solus. Exempla libri 77 quo modo alterum ex altero deducta sint, perspici videtur posse p. 170,9 sq., ubi primum fuit, id quod Xylander nobis restituit, èv δσαις ήμέραις λέγεται. inde proavus omnium codicum nostrorum olim praebuit εν δααισι μέραις λέγεται ; filius eius (in stemmate infra supposito= 1) correxisse sibi visus est scribendo εν δααισι μοίραις λέγεται, inde ab altera parte fluxerunt (uno exemplari communi intercedente) E caute, ut solet, ecribens εν δσαις .. μοίραις λέγεται, et Β minus diligenter έν δσαις μοίραις λέγεται; ab altera exemplar ( = 2), in XVI

PRAEFATIO quo verbis inter se transpositie legebatux ¿ν δσεσι λέγεται μοίραις, ex eo e (èv δσεσι λέγεται μοίραις), Aldina (èv δσεσι λέγεται μοίραις), Φ exemplar {èv δσαις λέγεται μοίραις). similiter ρ. 151, 4 avus ( = 1) habuit ξελ&έντος (pro ξνν&.), inde exemplar ΕΒ: lac. + ΰέντος; ξελύέντος eervaverunt e Aid. fm; ξνν&. ex Platone correxit r.

£

f

m

r

ubi familiae Φ codices inter se difïerunt, m mox cum f, mox cum r s tat; non alter ex altero derivatus est. librarlos et codicis Φ (qui fortasse etiam alium codicem inepexit) et exemplorum fmr viros doctos fuisse apparet, cum compluries varias lectiones in margine adscripserint, haud pauca ex ipsius Piatonis libris correxisse videantur, alios locos ipsorum coniecturis commutatos esse liceat putare; e. g. p. 160,19 απλανών (pro πλανήτων) in avo (1) falso iteratum ex v. 18 receptum est in e et Aldina, pater codicum Ε Β cautus hoc loco lacunam reliquit, vir doctu8 Φ autem sagaciter finxit πλανωμένων. cf. p. 166,13 ; (176,29); 187,4. Aldina quo loco stet, perspicitur e. g. p. 185.26 αέρος (pro αρεος) et p. 186,9 απάτη e Aid., at p. 185,21 raw νπόστων et p. 186,9 του non om. Φ Aid. EPITOME L I B R I D E ANIMAE PROCREATIONE IN TIMAEO (42) Textui constituendo sunt fundamento cum Β tum Planudei αΑΕγβ. S cum ab his non discedat nisi pluribus locis corruptis, non aSertur in apparatu. nec magie attuli progeniem (praef. I p. X X I X ) codicis γ: Laur. 80, 5 cum t 2

B T Plat. mor. VI 1 [1969]

XVII

PRAEFATIO (Urb. 100) et Laur. 80, 22, atque codicie β: Laur. 80, 21 cum Laur. 80, 30, s. XV, qui teste Studeznundio derivatus est ex β (V. Hahn, De Plut. Mor. codd. quaestiones sei., Cracovia© 1905, p. 20; Berth. Müller, Plut, über die Seelenschöpfung im Timaeus, Breslau 1873, p. 4; Wegehaupt, Plutarchstudien 38). Et. hi a Wegehauptio collati sunt et sex codices, qui inter aliorum auctorum opera, praecipue Piatonis vel Timaei Locri, qui dicitur, hoc scriptum Plutarcheum exhibent: Laur. 59, 1, s. XIV (Plut. lib. 39. 42; Β. Müller p. 4; V. Hahn p. 19; Wegehaupt, Plutarchstud. 62); Laur. 85, 9, s. XIII (Müller p. 4; Hahn p. 20); Laur. Conv. Soppr. 180, s. XV (Hahn p. 20); Riccard. 65, s. XV (Hahn 21); Bibl. Angel. 80, s. XV (Hahn 17); Marc. Append. IV 1, s. XII (Müller p. 4). omnes unius stirpi» esse apparet: p. 191,16 Ιαχεν om. ; 192,21 άφ' pro έφ'. qui antiquissimue est, Marc. Append. IV 1, non avus est ceterorum, cum menda nonnulla solus exhibeat. ne hi quidem codices digni sunt qui in apparatu appareant. n, paucis locis a Carolo Diano examinatus, tum a me in tabulis luce depictis collatus, propius a Β abest quam a Planudeis. Ab Ioanne Wegehaupt enumerati, non autem collati sunt: Vosa. 59; Ambr. C 258 s. XVI; Ambr. J 117 s. XVI; Tolet. 51, 5 s. XV/XVI (praef. IV p. XVI sq.); Marc. 248 s. XV, filius codicis γ (praef. I p. XXIX). A l d i n a non ex B, ergo ex uno de cohorte Planudeorum impressa est. In annotatione critica similiter atque in volumine IV. eae lectiones, quae nondum in Aldina, Baeileensi, Xylandri editionibus, sed in Francofurtenai (a. 1599) primum, praetermieso nomine auctoris, leguntur, plerumque nota 'Steph.', nonnusquam verbo Άηοη.' significavi. Turnebi, Vulcobii etc. lectiones ex appendice Francofurtensis tantum sumpsi. etiam in hoc volumine in annotando locos aliorum scriptorum, in quibus res similes aut verba similia exstant, non id appetere potui, ut omnes colligerem, sed ut vestigia quaedam monstrarem, quibus usuri essent qui isdem argumentis accuratius studerent. cadit hoc XVIII

PRAEFATIO

cum in alias ree tum in quaeetionee mathematica« atque in scripta Neoplatonicorum qui dicuntur philosophorum, qualia pertinent ad libellos 38 et 77. In edendo hoc Plutarcheorum fascículo pio gratoque animo meminisse me decet et Ioannis Wegehaupt et Guilelmi Sieveking, qui de hie scriptis optime meruerunt. Wegehaupt paene omnes codices qui nobis usui esse possent ante annum 1914 accuratissime contulit aut examinavit; Sieveking paucis aliis codicibus collatis et textum et apparatum utriusque generis, qua erat subtilitate fide sagaci tate, magna ex parte constituit. post mortem Sievekingii meum fuit ab initiis rem denuo perlustrare, supplere, ad finem quoad potui perducere. operi huic perpetrando magno fuit emolumento, quod Guilelmi Sieveking coniux universas eius schedas, quaecumque ad rem nostram pertinent, nobis concessit atque, postquam ipse meos libros omnes perdidi, libéralissime ut Sievekingii quibusdam libris perpetuo uterer permisi t, et quod etiam sexti voluminis editionis Bernardakianae in exemplari eo, quo Wilamowitzius uti solebat, annotationes eius complures, quamvis pauciores quam in volumine IV., praesto nobis fuerunt. Restât ut gratias agamus et Academiae scientiarum Gottingensi, quae etiam ad hoc Moralium volumen praeparandum subsidia benignissime praebuit, et Berolinensi, quod una cum bibliopolis honestiseimis id sibi proposuit ut etiam post lugubrem belli exitum Bibliothecae q. d. Teubnerianae libri denuo in luccni prodire possent. in ipsis vero Teubneri aedibus Herbertum Marx summam diligentiam praes ti tisse ut hoc volumen quam sincerissinia forma prodiret hic quoque testari nostrum ducimus. Grato etiam animo hoc loco eoe viros nominamus qui nos in plagulis corrigendis amicissime adiuverunt. Georgium Mau Berolinensem, Conratum Ziegler Gottingensem inprimisque Johannem Drexler Gottingensem, qui quantam quam que utilem operam in nostram editionem contulerit nunquam obliviscemur. Gottingae, Kai. Febr. a. MCMLIV C. H u b e r t M. P o h l e n z 2*

XIX

PRAEFATIO

CODICES A Paris. 1671 a. 1296 Pr.1) k Laur. 80/28 + Laur. 80. 29 + Laur. 56, 24 Β. XV Pr. XXVIII XXIII Β Par. 1675 β. XV Pr. XXVI m Par. 1042 8. XVI Pr. VI C Par. 1955 β. XI/XII et XIV p. XVI eq. Pr. XVIII η Neap. 350 III E 28 + Vat. E Par. 1672 paulo poet a-1302 1676 β. XV Pr. XXV; VI Pr. XXVIII p. IV. IX. XI. XIV F Par. 1957 β. XI extr. Pr. q Vat. 1010 β. XIV Pr. XXI XXI G Barb. 182 β. XI et a. 1350 r Voss. 59β. XVI Pr. VI p. XVI s Vat. 1012 β. XIV Pr. XXIII. Pr. XVIII XXIX J Ambr.88l8.XIIIPr.XXHI t Urbin. 100 β. XV Pr. XXIX M Moec. 501 Β. XII Pr. XXI Ν Mose. 502 β. XII Pr. XXII u Urbin. 99 β. XV Pr. II p. XXII. XXVI; VI p. XV 0 Ambr. 528 8. XIII et XIII/ XIV Pr. XX • Vind. 46 β. XV Pr. XXVI Ρ Patay. 560 + Palat. Hei- ζ Vind. euppl. 23 β. XV Pr. delb. 153 s. XII/XIII Pr. XXVII XXV α Ambr. 859 breyi ante a. 1296 Q Athous 268 e.XIV Pr.XXVI Pr. XXVIII S Vat. 264 s. XIV Pr. XXII ß Vat. 1013 β. XIV Pr. XXIX W Vindob. 129 s. XI yel XII γ Vat. 139 breyi poet a. 1296 Pr. XIX Pr. XXIX X Marc. 250 s. XI et XIV Pr. S Vat. Reg. 80 β. XV Pr. XX XXIX Y Marc. 249 8. XI/XII Pr. XXI ε Matrit. 4690 β. XIV Pr. Ζ Marc. 611 β, XIV Pr. XXIV XXIX a Ambr. 689 β. XV Pr. XXIV b Bruxell. 18967 β. XIV Pr. υ Urb. 98 e. XIV Pr. XX (Par. 2127 β. XVI Pr. VI XXIV p. Vili. IX) d Laur. 56,2 8. XV Pr. XXVII (Bonon. C 3635 β. XIV Pr. e Laur. 70, 5 s. XIV Pr. VI VI p. XIII eq.) p. XVI sq. (Voee. 16 e. XV Pr. VI p. f Laur. Aehburnham. 1444 XIII) (Marc. 259 β. XIV Pr. β. XVI Pr. VI p. XVI eq. VI p. XIV) t Palat. (Vat.) 170 β. XV Pr. (Marc. 18 i β. XV Pr. VI p. XV) XXVI (Marc. 187 β. XV Pr.VI p.XV) h Harlei. (Lond.) 5612 8. XV (Marc.523 β. XV Pr.VI p. XV) Pr. XXIII (Oxon. Cod. Coll. Corp. Chr. 1 Laur. 56,4 β. XV Pr. XXIII 99 β. XV Pr. VI p. XVI) 1) 'Pr.', nisi quid additur, praefationem primi yol. indicat. XX

PRAEFATIO Γ θ Π Τ Φ Y Q O

= ΧυG = b a (in 20) ; = Ζ υ Β (in 67. 64) = Codices Planudei ; = α A (in 67.64) ; = α ΑΕ (in 20. 36. 38) = CYJW(O) = Tzd (in 36) ; = fmr (in 77) = P(q)Qihk(g) = codices omnes = codices omnes piaeter citatos

Codices non passim adhibiti in enumeratione singulis libellis praemissa uncinis circumdantur. a. c. = p. c. = es. = trp. = lac. 2 lit. = ras. = dub. =

ante correcturam poet correcturam euprascripsit traneposuit lacuna duarum litterarum rasura dubitane

EDITIONE S (notaeque in iis aseervatae) Amyot Bern. = Bernardakis Duebn. = Duebner Hch. = Her»her Hu. = Hubert Hutten Kaltwasser Jannot Leon. = Leonicue Maur. = Maurommates (cf. p. 143) Mez. = Bachet de Meziriac Mû. = Berth. Müller (cf. p. 143)

Nogarola (cf. p. 113) Pat. = Patón Po. = Pohlenz Re. = Reiske Salm. = Sal masiue Si. = Sieveking Steph. = Stephanus Turn. = Turnebus Vulc. = Vulcobius We. = Wegehaupt Wy. = Wyttenbach Xyl. = Xylander Zie. = Konr. Ziegler XXI

PRAEFATIO COMME NTATI O N E S Bene.

= Benseler, De hiatu in oratoribus Atticis et bistonde Graecis, Fríbergae 1841. Bury = R. G. Bury, qui paulo ante mortem (1951) benigne epistulis multa ex coniecturis suis condonavit. Cast. = CastigHoni, Reale Istit. Lombardo di scienze e lettere, Rendiconti 64 (1931) p. 879—909. —, Coniectanea ad Plutarchi Moralia (Pohlenzio octogenario oblata). Chatzidakis = Ch., Ά ΰ ψ ά XIII (1901). Gobet = C.. Variae lect., Lugduni Bat. 1873, et Mnemosyne passim ab a. 1855. Doe. = Doehner, Quaestiones Plutarcheae II. III (Progr. Meißen 1858. 1862). Emp. = Emperius, Opuscula pbilol. et histórica ed. Schneidewin, Göttingen 1847. Ha. = Hartman, De Piutarcho scriptore et philosopho, Lugduni Bat. 1916. Herw. = Herwerden. Mnemosyne XXXVII (1909) et al. Krön. = Kronenberg, Mnemosyne LII (1924) ; tert. ser. Χ (1941). Madv. = Madvig, Adversaria critica I, Hauniae 1871. Mantón = G. R. M., Glass. Quart. 43 (1949), 97—104. Naber = Ν., Mnemosyne XXVIII (1900). Papabasileios = P., Ά ϋ ψ α X (1898). XIV (1902). PaUig — P., Quaestiones Plutarcheae, Berlin diss. 1876. Sandbach = F. H. S., Classical Quarterly XXXIII (1939), 194—203. XXXV (1941), 110—118. Schellens = Sch., De hiatu in Plut. Mor., Bonnae 1864. Stegm. = Stegmann, Über den Gebrauch der Negationen bei Plut., Progr. Geestemünde 1882. Wil. = v. Wilamowitz, 1. Hermes 40 (1905) 165—170 et al. 2. animadv. in vol. VI Bern, esemplari a Wit. adhibito. Zieglor = Konrat Z., Plut, in R. E. (Plutarchoe, 1949). FHG FGrHiet.

XXII

= Fragmenta Hietoricorum Graecorum ed. Müller. Parle 1874. = Die Fragmente der griechischen Historiker von Felix Jacoby 1923 sqq.

62. ΠΟ

Τ E PO Ν

ΥΔ ΩΡ Η

ΠΥΡ

(βδδ)

ΧΡΗΣΙΜΩΤΕΡΟΝ (Plan. 20) 1.* Άριστον

μέν ΰδωρ, ó δέ

χρυσός αΐΰόμενον

πνρ, '

φησιν δ Πίνδαρος (0.11) · οϋτος μέν δεντέραν &ν- Ε τικρνς τω πνρΐ χώραν έδωκε · σνμφα/νεΐ δέ xal 'Ησίοδος ί ειπών ( T h l l 6 ) 'ήτοι μέν πρώτιστα

χάος

γένετο''

τοις πλείστοις γάρ ώνομακέναι δοκεϊ το ύδωρ τούτον τον τρόπον παρά τήν χύσιν. άλλα το μέν των μαρτύρων Libellus etsi Plutarchi videtur esse, a scriptore aetate satis iuvenili in modum quendam scholae rhetoricae similem incohatae magis disputationis quam ad finem perductae epeciem praebet. ratio enim nonnullie iocie adumbrata tantum ac mutila est. inveniuntur hiatus quoque graves (p. 2, 3; S, 16. 22; 4,19; 6, 20; 8,2.19; 9,21; 10,6). F.H. Sandbach (Rhythm and Authenticity in Pl. s Moralia: Glass. Quart. XXXIII, 1939,194-203) et propter clausulas a Pl. alienas et dictionie sententiaeque quibusdam indiciie commotus opueculum Plutarcho abiudicandum esse cum Xylandro et Meziriaco existí mat. — Editionem maiorem curavit Wegehaupt in Χάριτες, Fr. Leo zum 60. Geburtstag dargebracht, Berolini 1911,146sqq.; cf. Bernardakis, Πλουτάρχεια, in Epeteris Panepistem. Athen. 9,1913, 65—78= Bern.*; Konr. Ziegler in RE XXI 717. 727. Cat. Lampr. 206: πότερον χρηαψώτερον πνρ ή ϋδωρ. — Codd.: C Y J W ( 0 ) N X u G h ( i ) M a A E bav. Τ = C Y J W ; r = X u G ; Π = αΑΕ (TT1 = αΑ1); Θ = ba; Aid.1 = lectiones Leonici in margine Aldinae Hamburgensis. Tit. περί τον πότ. Γ hí7v 1

•

62. ΠΟΤΕΡΟΝ ΥΔΩΡ Η ΠΥΡ ΧΡΗΣΙΜΩΤΕΡΟΝ

(Plan. 20)

έκατέροις ϊσον · έπεί καί το πυρ είσιν οι τον παντός ά?χήν άποφαινόμενοι καί οίον σπέρμα τοϋτ έξ έαντοϋ τε πάντα ποιεϊν καί εις έαντό έκλαμβάνειν κατά την έκπύρωσιν. άφέμενοι δε των άνδρών σκεψώμε&α τους εις έκάτερον λόγους Ttfj μάλλον άγονσιν ημάς. δ 2. ΎΑρ* οΰν ου χρησιμότεροι· ¿κεϊνο, οϋ πάντοτε καί F διηνεκώς δεόμεϋα και πλείστον, κα&άπερ έργαλείον και δργανον καί νή Δία φίλος δ πάσης ώρας καί παντός καιρού παρών έτοιμος; καί μην το μεν πνρ ου πάντοτε χρήσιμσι>y ϊστι δ" δτε καί βαρννόμεϋα καί αποσπώμενα- ίο τον δ' ύδατος χρεία καί χειμώνος καί ϋέρους καί νοσονσι 966 καί νγιαίνουσι, νυκτός καί μεϋ·' | ήμέραν, και ουκ ίστιν δτ' άν&ρωπος ου δείται. άμέλει τους άποϋ·ανόντας άλίβαντας καλοϋσιν ώς ενδεείς λιβάδος, τουτέστιν νγρότητος, καί παρά τούτο στερουμένους του ζην. καί άνευ μεν ΐδ πυρός ήν πολλάζκις'), ύδατος δ' ονδέποτ' άν&ρωπος. ετι το έξ αρχής καί αμα xf¡ πρώτη καταβολή των άνϋρώπο/ν χρησιμώτερον τον ύστερον εύρεϋέντος · δήλον γάρ ώς το μεν ώς άναγκαϊον ή φύσις Ιδωκε, το δε περιουσία της χρήσεως τέχνη καί μηχανή τις εΰρεν. νδωρ μεν οϋν 2ο i sqq. Stoicorum doctrina et hic et alibi obvia || 13 άλίβ.] 736 a cf. Plat. Rep. III 387 c Galen, π. κράσεων I 3 (vol. I p. 522 Kühn) 1 έκατέροις Bern, έχάτερος ΥΝΓΜ 1 (¿κατέρωσ" dub. Hu.) 1 έκάτερον G h M*77υ έκατέρω Aid.* Iannot έκατέρω&εν Θ ¡| 3 νπολαμβ. Re. Ha. ("non opus' Bern.) άναλαμβ. SVF II 599. 602 || 1 7 πλείατου Π (non α ) Θ ν πλείστους TX υ πλεΐατοις (sic !) Ν πλεί· στως GhM1 (a. c.) πλείστων Μ1 β. c. α1 πλειατάκις G3 mg. | êçyaλείων κ. όργάνοχν (vel -ου) dub. ci. Bern. coll. p. 4, 15; sed ad κα&άπερ έργαλείον κ. δ. subaudiendum χρηοιμώτερόν έατι τό παντός καιρόν 3παρόν ίτοιμον Hu. || 9 παρών Μ377Θν παρήν TNThM 1 παρεϊναι G mg. || 10 άποσπ. fort, passivum Po., sira. Sandbach άποαπόμε&α Ν άποοπώμεν G1 (corr. G4) απω&ούμε&α We. άποατρεφόμε&α ci. Wy. || 12 καί νυκτός Χ (m. 2 ?) Herw. || 13 post άμ. add. καί Ν Μ ! 7 7 Θ ν1 || IS post τοϋτσ add. τους YNThMa 1 1 (eras.) | roCl ότου CY J ThMa δταν W δτε Ν οϋτω i || 1β πολλάκις Marc. 248* Si. ποτέ Aid.4 πολλά Ο πάλαι Herw. πολλούς (χρό4 νους> Zie. li 17 Irt O Bern. (Ιτι ôè, sed cf. e. g. 1001 e—1002 b) επί Ϊ Ν Χ επει J* Ο (def. dub. Po.) fort Ôè Mez. | άν&ρ. (υπάρχον) || 19 μέν ώς3 We. μέν οΰτως || 20 τέχνη Wy. (cf. p. 4,19) μάχη Q τύχη Aid. 2

AQVA A N IGNIS VTILIOR

ουκ έστιν ειπείν δτ ουκ ήν άν&ρώποις ουδέ τις εύρετής λέγεται ϋεών ή ήρώων · σχεδόν γάρ γενομένων ενϋνς υπήρχε, fro γεγενήσΰαι παρεϊχεν · ή δέ πυρός χρήσις Β έχϋές φασι καί πρώην υπό Προμηϋέως *** βίος πυρός, 5 ουκ άνευ δ' ύδατος ήν. καί τό μεν πλάομα τοντο μή είναι ποιητικόν άποδείκνυσιν ó καϋ·' ήμδς βίος · έστι γάρ άν&ρώποϋν γένη τινά χωρίς πυρός ποιούμενα την δίαιταν , άοικα καί άνέατια καί ύπαί&ρια· καί Διογένης δ* 6 κνων ήκιστα προαεχρήτο πυρί, ώοτε καί πολύποδα Hato ταπιάτν ώμόν 'οϋτως ύπερ υμών ' είπεν 'ώ άνδρες, παραβάλλομαι • ' χωρίς δ' ύδατος οϋτε καλόν τις ¿νόμισε ζην οϋτε δυνατόν. 3. Καί τί μικρολογοΰμαι την των άνΰρώπων ¿περχόμενος φύσιν; πολλών γάρ ôvtaw, μάλλον δ' απείρων 15 γενών τό τών άνϋρώπων σχεδόν μόνον οίδε πυρός χρή- C σιν, τα δέ λοιπά απύροις χρήται διαίταις και τροφαΐς, καί βίος αΰχοϊς νεμομένοις, ίπταμένοις, ¿ρπουσιν όπό ριζών και καρπών και σαρκών άνευ πυρός· ύδατος δε χωρίς ουκ εναλον οΰ[ ούσης Krön., vix ree te, cf. etiam 658 a | εν σαρκΐ φ&οράς J® M2 f i ν èv σαρκον φάοράς GO· èv ααρκοφό. Τ Χ υ Μ 1 èx σαρκοφό. W*0 1 N©h ]| 17 τοίνυν] νϋν T N Γ ούν Θ G' γοϋν Po. prob., cf. p. 5, 7 || 18 èm· κείροι dub. Bein, έπιχειροίη {κείρειν) ? Hu. | ξυρων Ε mg. Laur. 80, 5 mg. ξηρών Ο || 20 ante άναισό. add. πυρός Π (non α1), post Θ, cf. p. Β, 17 I άναισ&ητότερα Q COÏT. Re. || 22 τά μείζω των èx Q praeeunte Hermanno Schultz (τά (ζώντα των) μή ζώντων èx, Hermes 46,1911,632) corr. Bern.1 7

62. ΠΟΤΕΡΟΝ

ΥΔΩΡ Η ΠΥΡ ΧΡΗΣΙΜΩΤΕΡΟΝ

(Plan. 20)

παρουσίας διαφορά, φυτά μεν γαρ καί καρπούς ουχ ή νγρότης άναδίδωσιν άλλ* ή Φερμή ύγρότης · όμέλει τά ψΐ'χςά των υδάτων ήττον ή ουδ* δλως γόνιμα, καίτοι γ' ει τη αντοϋ φύσει το ϋδωρ καρποφόρον, δεϊ πάντοτε και 958 «α^' αυτό άναφέρειν καρπούς · \ το δε τουναντίον και δ βλαβερόν ¿ατιν. 10. Άπ άλλης άρχής. προς μεν τήν πυρός ώς πυρός χρήσιν ύδατος ου προοδεόμεϋα, άλλα τουναντίον έμποδόχν γίγνεται · κατασβένινσι γαρ καΐ διαφθείρει. ύδατος δε τοις πλείστοις χζήσις ονκ ϊστιν άνευ πυρός · ΰερμαν- ίο • ·&εν γαρ ώφέλιμον, ζκαϋ') αύτό δέ βλαβερόν. ώστε δνεϊν δμεινον, δ αφ' έαντοϋ παρέχεται χρείαν, τον έτέρον μή προσδεόμενον. Ιίτι ϋδωρ μεν μοναχώς ώφέλιμον κατά ΰίξιν λονσαμένοις f¡ άψαμένοις, τό δε πυρ δια πάσης αισ&ήσεως, και γάρ δια της άψης καί πόρρω·&εν όρώμε- ΐδ rov · ώστε προαειναι τοις άλλοις της χρείας αύτοϋ καί Β την ποικιλίαν. 11. 7 ο γαρ λέγειν ώς Ιστι ποτ ε δ άνθρωπος άνευ πυρός*** ονδ' δλως δύναται γενέσ&αι 6 άνϋρωπος. διαφοραί δ' εισιν ¿ν γένει καϋάπερ καί èv άλλοις, καί τήν 20 ϋάλατταν ή ϋερμότης ώφελιμωτέραν έποίησεν, ώς ^κατ αϋέρει των υδάτων, έπεΐ καϋ' αυτήν γε των λοιπών ουδέν διέφερε, καί ol μη προοδεόμενοι δε τοϋ εξωϋεν

7 απ' à. á.] cf. 533f Hirzel, Dial. II 127,1 || lleqq. ex contrario diseerit de aqua 956 e 1 διαφθορά ν edd. inde a1 Steph. || 3 ψυχρά] φυτά TNThMa11|

Α ϋδωρ rfv καρπ., Ιδει Aid. Xyl. interpr. Ιδει etiam Krön. || 11 ώφελιμώτερον ΠΘ \ καϋ·' αύτό Si. (cf. y. 5) οϋτω | ώ α « ]

aptiuB1 'vero' interpret. Liât., sed cf. p. 5, 7 || 12 τω έτέρφ TN ThM

II 14 άψ.] νιψαμένοις Ν || 17 ποικιλία» Si., cf. 674d

πολντέλειαν Q (πολιτ. Cv) || 18 Ιοτη Coll. Nov.2 Aid.' Ιζη Re. II 19 lac. ind. Re., euppl. (άβέλτερον (êbioçov Herw.)· άνευ

γάρ πυρός) | ό δνόρ. suep. Herw. || 20sqq. ordo sententiarum dubius. H 20 καί —23 διέφερε fort, traneponenda esse post v. 11 βλαβερόν monet We., alia iam temptaverat Wy. ]| 21 ώς κατ.]

ώστε διαφέρει We. | κατ.] κατα&ερεϊ C J καταϋέρη h ΰέρει α' μάλλον κατα&έρει MsÍ7v ώστε μάλιατα Φέρειν των υδάτων dub. Si. || 22 καϋ·' αυτήν γε Re. κατ' aαύτό γε1 Χ Θ 0 s κατ' αύτό τε 2

YoGh καί ταντότε Ν κατ' αύτό J M (M incertum) 77 ν

8

AQVA AN IGNIS VTILIOR

πνρός ονχ ώς άη^οαδεεΐς τοϋτο πάαχονσιν, άλλα περιουσία καί πλέον ασμω τον èv αντοϊς ΰεςμοϋ · ώστε καί κατά τονΰ' νπερέχειν τψ τοϋ πνρός χρείαν, ώς είκός. το μεν νδωρ ουδέποτε τοιούτον, ώστε μή δεΐσ&αι των έκτός, το β όε πϋρ νπ' αρετής πολλής καί αϋταρκες. ώς οϋν στρα- C τηγός όμείνων ό παρασκευάσας τήν πάλιν μη δεϊσύαι των ίξοιϋεν συμμάχων, οντω καί στοιχεΐον το της Ι£ωϋεν έπικσυρίας παρέχον πολλάκις μή δεομένονς. τοϋτο ρητέον {πολλάκις] και περί των άλλων ζώων, ό'σα μη πυρός ίο δεΐται. καίτοι γ' εις τουναντίον λάβοι τις αν, το χρησιμώτερον είναι τοϋτο, φ χρώμεΰα μόνοι καί μάλιστα το βέλτιον έκ λογισμοϋ λαβείν δυνάμενοι' έτιει τί λόγου χρησιμώτερον ή ^μάλλον άνϋρώποις λυσιτελέστερον, 'άλλ' συ πάρεστι τοις άλόγοις · ' τίοϋν', διά τοϋϋ·' ήττον ώφέλι15 μον (jòy έκ τής προνοίας τον βελτίονος ενοεϋέν ; 12. ΈπεΙ δε κατά τοϋτο τον λόγου γεγόναμεν, τί τέ· D χνης τω βίφ λυσιτελέστερον \ τέχνας δε πάσας και άνευρε το πυρ και σψζει · διό καί τον "Ηφαιστον άρχηγόν αυτών ποιοϋσι. καί μην όλίγου χρόιου καί βίου τοις άνϋρώποις so δεδομένου ό μεν Άρίοτων (SVFI403) φησίν δτι é ϋπνος οίον τελώνης το ήμισυ αφαιρεί τούτου · εγώ δ' äv εϊποιμι ~\διόπερ σκότος *** έγρήγορεν άεΐ διά νυκτός, αλλ' ουδέν δφελος τής έγρηγόρσεως, εί μή το πϋρ τα τής ημέρας ημιν παρεΐχεν άγαϋά, καί τήν (προς) ήμέραν νυκτός Μ r e s p o n d e t a d 9 5 6 b . c || 17 cf. 86f || 19sqq. cf. Clem. Al. P a e d . I I 81. 5 3 τοϋ&' νπ.'] τοϋτο παρέχειν T N T h M 1 || 5 πολλής] πολλοίς T N T h M 1 I καί om. Θ || 7 τοίς ϊοωΰεν M || 8 παρέχον o m . Θ | δεομενους ( t = ) Urb. lOO'.We.ácoíieVíjs Γ Ν Γ h M 1 (M 2 i n c e r t u m ï δεομένων J 2 Π δεόμενον Θ 0 s | p o s t δεομ. a d d . νπερέχοι·3ϊ Μ ' 7 7 Θ ν Ο 3 || 9 πολλάκις a l t e r a m del. M 2 om. 7 7 Θ ν | πνρός δεΐται W y . προαδείται || i l μόνοι P a r i s . 3023 (Aid. apogr.) mg. μόνω Q | a d d . P o . (post μόνοι

Re.) II 13 μάλλον άν&ρώπω πυρός λυσιτελές έτερον; Wy. | λυοιτ. Ο Θ ν άλναιτ. Ο || ì s ' a d d . Si. || 22 διόπερ] διότι h Μ* γ Ο 3 | lac. ind. et ό'τι το σκότος· (ήν γαρ) έγρηγορέναι àia ci. Wy., sim. E m p . διότι, κει τις έγρήγορεν άεί διά Herw., sim. i a m X y l . Mez. || £3 ουδέν (äv ήν) Adler, W i e n . S t u d . 31, 1910, 309 | t ó o m . h M / 7 Q ν το τής 0 l| 24 a d d . W e . | ήμέραν διά v. h ήμέρας ν. Θ ήμέρας καί v. J 2 M 2 Z 7 v 9

62. ΠΟΤΕΡΟΝ ΥΔΩΡ Η ΠΥΡ ΧΡΗΣΙΜΩΤΕΡΟΝ

(Plan. 20)

έξήρει οιαφοράν. el χοίνυν χσν ζην ουδέν άνΰρώποις λυσιχελέσχερον καί χοΰτο πολλαπλασιάζει το πϋρ, πώς ουκ âv εϊη πάντων ώφελιμώταιον] 13. Και μψ, ού πλείστον ή κρατίστη των αίσΰήσεων Ε μετεϋ.ηφεν, ουκ âv εϊη λυσιτελέστατον, ούχ όρφς οΰν, 5 ώς xfj μεν νγρφ φύσει ουδεμία των αίσϋησεατν κα& αντψ 7ΐροσχρήται χωρίς πνεύματος ή πυρός έγκεκραμένου, του δε πυρός δστασα μεν αϊσΰησις, οίον το ζωτικόν ένεργαζομένον, μετείληφεν, έξαιρέτως δ' ή δψις, -ήτις όξυτάτη των διά αώματός έστιν αίσΰησεων, πυρός ίο Ο-αμμα οϋσα; καί βτι ΰεων πίατιν παζέσχηκεν · hi τε, f¡ Πλάτων ( T i m . 47 b) φηοί, δυνάμεθα καχασχημαχίζειν προς τάς των êv ούρανφ κινήσεις την ιρνχήν διά της όψεως. \ 8 cf. 650 d Pohlenz, Die Stoa II 107 || 9 654 d Plat. Phaedr. 250d II 10 Tim. Locr. cap. 11 p. 100c 2 πώς —4 μήν om. u |j 3 εϊη Ν M'77 f¡ O || 4 πλείοτσυ Q corr. Bern. | ή κρατίστη Pat. έκαστη Emp. κρασις της C Y J N T h M 1 κρα — lac. 6 — της W κράσις ή Ο || 5 ουκ] τοϋτ' Ο2 J * a * A E 0 ν| λναιτελέατερον hM f 770v || β χα&' αυτήν Ο* dub. ci. Bern, κατ' αντήν Ο Ι| 7 έγκ. Μ*77 έκκ. Γ ν Μ1 έκχεκραμμένου Ϊ Ν έκκρεμαμένσυ hb έκκρεμμαμένσυ α || 10 έατιν] είσιν (i. e. ερχεται Piatonis) dub. ci. Bern. || i l ante καί interpunxit Hu., fort, novum lemma in schedis Plutarchi indicatur (cf. 998a al.); [5tt] ci. Po.

10

63. ΠΟΤΕΡΑ ΤΑ

ΤΩΝ

ΖΩΙΩΝ

ΧΕΡΣΑΙΑ

Η

ΦΡΟΝΙΜΟΤΕΡΑ, ΤΑ

»6»

ΕΝΥΔΡΑ

(Plan. 67) Collocuntur primum Autobulus pater Plutarchi et Soclarus familiaris; deinde Optatus senex certamini praeest de sollertia animalium instituto, in quo Aristotimus et Phaedimus adulescentes singulas partes agunt. pauca verba abHeracleonePhaedimi sodali adduntur. 1. A y . Τον Τνρταϊον ψνχάς κακκονήν Β ώς τοις νέοις ôtà των ènôrv δρμήν έμποιονντα μετά Όν· μου και φιλοτιμίας, ¿ν ταΐς μάχαις άφειδοϋσιν αντων. i δέδια δή, ώ φίλοι, μή και το της κυνηγέσίας ¿γκώμιον Porphyrius de abstin. III 24 fin. teetatur multos libros a Plu· tarcho de similibue quaestionibua scriptos esse. Ex Lampriae catalogo eodem spectant tituli 127 περί ζφων άλόγων ποιητικός, 135 ei λόγον Ιχει τά ζώα, 216 περί κυνηγετικής, veri igitur simile est huiusmodi disputationes inter Plutarchi discípulos reverá habitas esse. De hoc dialogo imprimis egerunt M. Wellmann, Hermes 26, 1891, 531 sqq.; 51, 1916, lsqq. (cf. etiam 27, 1892, 390-396 ; 30,1895.172 sqq.), G. Tappe, De Philonis libro qui inscribitur Αλέξανδρος ή περί τοΰ λόγον ίχειν τά άλογα ζώα quaeetiones selectae, Dies. Gotting. 1912, p. 6 sqq. et excursus dePlutarcho Aeliani auctore p. 55sqq., M. Schuster, Untersuchungen zu lsqq. 235f vit. Oleom. 2 p. 805d (Athen. XIV630f) || 5 fort, librum περί κυνηγετικής (Lampr. cata!. 216) respicit •î νομίζει Β -εις Ζ | νομ., 'àya&òv ποιητήν' Q trp. Wy. (cf. 235f) I κακύνειν ψ F 1 α2 καλλύνειν O corr. Mez. (καχκονείν), Herw. (κακκανήν ν. Oleom. 805d) |¡ 4 άφειδοϋοαν αυτών Q corr. Herw.; multa sunt exempta verbi άφειδεϊν cum pron. reflex, coniuncti apud Plut. H 5 δη\ δ' Wil. | φίλε ci. Hirzel p. 174,3 coll. 963c. 964c 3 BX Plot. mor. VI1 [1969]

11

63. ΠΟΤΕΡΑ ΤΩΝ ΖΩΙΩΝ ΦΡΟΝΙΜΩΤΕΡΑ

(Plan. 67)

(959) εχϋες άνεγνωσμένον επάρη τον μετρίου πέρα τους φιλοΰήρους ήμΐν νεανίσκους, ώστε τ άλλα πάρεργα και το μηδέν ήγεΐσΰαι, προς τοϋτο παντάπασι ρνέντας · όπου δοκώ μοι και αυτός εκ νέας αν&ις αρχής παρ' ήλικίαν εμπαΜάτερος γεγονέναι καί πσ&εΐν, ώσπερ ή Ενριπίδον δ Φαίδρα ( H i p p . 2 l · 8 s q . ) , 'κυοί ΰωΰξαι βαλιαΐς έλάφοις C εγχριμπτόμενος '* όντως ίΰιγέ μον πνκνά καί πιθανά των επιχείρημα των επάγων ό λόγος. Σ. Άληϋη λέγεις, ω Αυτόβουλε · καί γαρ έκεΐνος εδοξέ μοι το ρτμορικόν εγεΐραι δια χρόνου, χαριζόμενος και ίο σννεαρίζων τοις μειρακίοις · μάλιστα δ' ήσ&ην τους μονομάχους αύτοϋ παρα&έντος, ώς σνχ ήκιστα την ΰηρεντικήν άξιον έπαινεϊν, δτι τον πεφυκότος èv ήμΐν ή μεμαΰηκότος χαίρειν μάχαις ανδρών προς άλλήλους διά σιδήρου το πολύ δεϋρο τρέψασα καάαράν παρέχει Μαν, άμα χδ Plut.β Dialog De eoli. an. mit bes. Berücksichtigung der Lehrtätigkeit Plut, β, Diss. München 1917. — Cf. Porphyrius de abstin., praecipue ad p. 13—25. Sext. Empir., Pyrrh. hyp. I 62—77. lac. Bernays, Theophrastos' Schrift üb. d. Frömmigkeit, Berlin 1866. R. Hirzel, D. Dialog II 171—181. (C. Kahle, De Plut, ratione dialogorum componend., Diss. Gotting. 1912.) M. Pohlenz, Tierische u. menschl. Intelligenz bei Poseidonios, Hermes 76, 1941, lsqq. (imprimis ad 974e. 976c. 979e sqq.) ; idem in 'Stoa' II 22sq. 49 al. O. Regenbogen, Theophr. π. ζφων φρονήοεως κ. ή&ονς : R E Suppl. VII 1432-34. Κ. Ziegler in R E s. Plutarchos X X I 735 sqq. Cat. Lampr. 147 πότερα τών ζώων τά χερσαία φρονιμώτερα ή τά Ιννδρα. — Codd.: P(q) Q i h k F Z u B a A . raro citantur E G g Paris. 2127. Y = P ( q ) Q i h k ; Θ = Ζ υ Β ;

αγονσαν, άλλ' ήν, Πλάτωνος νφηγσυμένσν, δείκνυσιν ούμός υιός, ώ Σώκλαρε, σος δ' έταϊρος, τοις μή φιλομαχεϊν ¿πεσ&αι δε και μαν&άνειν βσυλομένοις. έπεί τό γε μή παντάπασι καϋαρενειν αδικίας τόν άν&ρωπον οϋτω 15 τά ζώα μεταχειριζόμενον Εμπεδοκλής και 'Ηράκλειτος ώς άλη&ές προσδέχονταχ, πολλάκις όδυρόμενοι καΐ λοι· δοροϋντες την φύσιν, ώς άνάγκην και πόλεμον σδσαν, αμιγές δε μηδέν μηδ' ειλικρινές έχον σαν αλλά δια πολλών Ε κάδίκων πα&ώ» τιεραινομένην · δπσυ και την γένεσιν αν20 τήν έξ άδικίας συντνγχάνειν λέγσυσι, τώ ϋνητω συν ερχομένου τον ά&ανάτον, καί τρέφεσ&αι τό γεννώμενον παρά φύσιν μέλεσι τοϋ γεννήσαντος αποσπωμενοις. ου μην άλλά ταϋτα μεν άκρατα καί πικρά φαίνεται κατακόρως · ετέρα δ' έστίν έμμελής παρηγορία, μήτε των ζφων 25 τον λόγον άψαιρονμένη καί σώζουσα χρωμένοον αύτοις ώς Seqq. 1015c Epicurea p. 351, 11 Us. || li cf. Plat. Legg. VI p. 782c ( ?) H 12 cf. 734e 1 || 15 Emped. Β 135 (cf. 137) et Arist. Rhet. 1373 b 14 Heracl. Β 80 cum annot. || 24sqq. Philo de animal. 62. 63 Bernaye, Theophr. üb. d. Frömmigk. 79sqq. 149 3 καί ante άτομα/ν exhib. FZ υ/7 am. Ο οΐμαι Anon., edd. || 4 του έλαχίατον Θ || 8 ινχν] ψνχή Madv., at verbo τύχη transitus paratus ad τ. 5 τό ê 'λνκοκτόνος', ovôè 'τριγλοβόλος', ώαπερ 'ελαφηβόλος' ω ή "Αρτεμις, λέγεσθαι. και τί θανμαστόν, δπου καΐ άν· θρώπω συν μεν και Μλαφον και νή Δία δορκάδα και λαγωόν έλεΐν κάλλιον ή πρία&θαι, ϋνννον δε και κάραβον καί άμίαν σεμνότερόν εστίν αντόν όψωνεϊν i} άλιεύειν ] τό γαρ άγεννες και άμήχανον δλως και άπάνουργον αυτών Β 15 αίσχρόν και άζηλον καί άνελεύθερον την άγραν πεποίηκε. 1 0 . Καθόλου δ', ¿πει δι &ν οι φιλόσοφοι δεικνύονσι τό [ τ ε ] μετέχειν λόγου τά ζωα, προθέσεις είσί καί παρασκευαί και μνήμαι καί πάθη και τέκνων έπιμέλειαι καί χάριτες εΰ παθόντων καί μνηοικακίαι προς τό λύπηso σαν, hi δ' ευρέσεις των άναγκαίων, έμφάσεις αρετής, οίον ανδρείας κοινωνίας ¿γκρατείας μεγαλοφροσύνης, σκοπώμεν τά ίναλα, εί τούτων ¿κείνα μεν ονδέν f¡ πού τι παντελώς άμανρόν αϊθυγμα και δυσθέατον ένιδεϊν μάλα μόλις τεκμαιρομένω δίδωσιν · έν δε τοις πεζοΐς καί 26 γηγενέσι λαμπρά καί έναργη και βέβαια παραδείγματα C των εϊρημένων εκάστου λαμβάνειν εστί καί θεασθαι. πρώτον οϋν δρα προθέσεις καί παρασκευάς ταύρων επί μάχγι κονιομένων καί κάπρων ληγόντων οδόντας · έλέ· 78qq. cf. 983 β |[ 9 λνκ.] Soph. El. 6 | έλaç>.] hymn. Horn. 27,2

Anacr. 1,1 || 1β Académicos esee arbitrator Tappe p. 24 |¡ 27sqq. (987c) Philo de animal. 51 Sen. de ira I 3 Ael. N. An. VI1. V45 |í 28 sqq. Ael. N. An. VI56 Suppl. Arist. I 1 § 115 I διαπονονσι(ν έν) τοϊς ci. Ha. || S äyovoiv Qihk (γρ. ένδοξον m. 1 me.) || 11 μέν Re. μόνον \ νή Δία άόρκα P F Í 7 II 13 αυτόν del. a u t σεμν. έ. όψ. ή αυτόν 15 αίαχράν ci. Re. || 17 del.He. || 19 μνησικακία Y F φααις ΨΈΠ || 27 πρώτον μέν ούν υ || 28 νονιωμ. Ψ Β

4*

|| 7 Άξιον Β om. F 0 J 7 I ci. Herw. || Q 1 || 20 ίμ·

29

63. ΠΟΤΕΡΑ ΤΩΝ ΖΩΙΩΝ ΦΡΟΝΙΜΩΤΕΡΑ (Plan. 67) φαντες δέ, της ύλης, ήν όρύττοντες ή χείροντες èaâiovσιν, άμβλύν τον οδόντα ποιούσης άποτριβάμενον, τω ετέρφ προς ταύτα χρώνται, τον δ' ίτερον ίπαχμον άεί και όξυν ¿πΐ τάς άμυνας φνλάττουαιν. ô δέ λέων άεί βαδίζει συνεοτραμμένοις τοϊς ποοίν, έντός αποκρύπτουν τους 6 όνυχας, ϊνα μη τριβόμενοι την άκμήν άπαμβλύνωοι μηδε D καταλείπωσιν ενπορίαν τοις στιβεύουαιν ου γάρ ρ$δίως δνυχος ευρίσκεται λεοντείου σημεϊον, αλλ' άμαυροΐς καΐ τνφλοϊς ϊχνεσιν ¿ντυγχάνοντες άποπλανώνται και διαμαρτάνουσιν. δ δ' Ιχνενμων άκηκόατε δηπον&εν ώς ονϋεν ι» απολείπει &ωρακιζομένον προς μάχην όπλίτου · τοσούτον Ιλύος περιβάλλεται καΐ περιπηγνυσι τω σώματι χιτώνα μέλλων έπιτίϋεσ&αι τω κροκοδείλφ. τάς δε χελιδόνων πρό της τεκνοποιίας παρασκευάς όρώμεν, ώς εϋ τα στερεά κάρφη προϋποβάλλονται δίκην θεμελίων, is είτα περιπλάττουσι τά κουφότερα· κάν πηλού τίνος έχεκόλλου δεομένην αισ&ωνται την νεοττιάν, λίμνης ή ûaΕ λάττης ¿ν χρω παραπετόμεναι ψαύουσι τοις πτίλοις ¿Λιπολής, δαον νοτεραί, μή βαρεϊαι γενέσ&αι τη υγρότητι, συλλαβοϋσαι δέ κονιορτόν ούτως έξαλείφουσι και so συνδέουσι τά χαλώντα καΐ διολισθαίνοντα ' τω δε σχήματι τοϋργον ου γωνιώδες ουδέ πολύπλευρον, αλλ' όμαλόν ώς εν ε στ ι μάλιστα και σφαιροειδες άποτελονσι · και γάρ μόνιμον καΐ χωρητικάν το τοιούτο και τοις επιβουλεύουσι ·&ηρίοις εξω&εν αντιλήψεις ου πάνυ δίδωσι. τά δ' 25 αράχνης εργα, κοινόν ιστών γυναιξί και θήρας σαγηνευταϊς άρχέτυπον, ου κα&' êv äv τις θαυμάσειε · και γαρ ή τοϋ νήματος ακρίβεια καΐ της υφής το μη διεχες μηδε A 520f II 10 sqq. 980e Arist. An. H. 612a 15 Antig. (38) Ael. N. An. III 22 || 13sqq. 974a Arist. An. H. 612b Antig. Car. 37 (43) Philo de animal. 22 Plin. Ν. H. X 92 An. III 24. 25 (Tappe p. 68 sqq.) || 25 sqq. 974 a Philo mal. 17 Plin. Ν. H. X I 8 0 - 8 3

Car. 32 21 sqq. Ael. N. de ani-

7 καταλείπ. Qi καταλίπ. Ο || 8 άλλά μικροΐς fi corr. Kron. || 11.12 τοα. γάρ Ιλ. Q || li πρός της Ρ πρός τάς της Θ || 19sq. νοτερά, μή βαρέα Re. || 20 έπαλείφ. Θ Herw. || 21 οίια&αίνοντα Θ 30

D E SOLLERTIA ANIMALIVM στημονώδες άλλα λείου συνέχειαν νμένος και κάλλη aw F νπό τίνος άδήλως παραμεμιγμένης γλισχρότητος άπειργασμένον, ή τε βαφή της χρόας ¿νάερον και άχλνώδη ποιούσα τήν έπιφάνειαν νπερ τοϋ λα&είν, αντή τε μάλι6 στα πάντων ή της μηχανής αν της ήνιοχεία και κνβέρνησις, δταν ένσχεΦη τι των άλωσίμων, ώσπερ δεινού σαγηνεντον ταχύ σνναιρείν εις ταντό και ουνάγειν το &ήρα· τρον, I αίσ&ανομένης και φρονονσης, τη καϋ' ήμέραν ββ7 δψει καΐ τοϋ γιγνομένου πιστόν ίσχε τον λόγον, άλλως ίο δ' äv έδόκει μϋ&ος · ώσπερ ήμϊν έδόκει το των èv Λιβύη κοράκων, ol ποτού δεόμενοι "j'καΐ λέ&ονς έμβάλλουσιν • άναπληροϋντες καΐ άνάγοντες το ύδωρ, μέχρι àv ¿v έφικτφ γένηται · είτα μέντοι κύνα ΰεααάμενος & πλοίφ, των ναντών μη παρόντων, εις ίλαιον άμφορέως άποδεονς 15 εμβάλλοντα των χαλίκων, έ&ανμασα πως νοεί καΐ συνίησι τήν γιγνομένην εκ·&λιψιν νπό των βαρύτερων τοϊς κονφοτέροις νφισταμένων. όμοια δε καΐ τά των Κρητικών μελισσών και τά τών èv Κιλικίφ χηνών · èκεϊναι μεν Β γαρ άνεμώδές τι μέλλον σαι κάμπτειν ακρωτήριον ερμα20 τίζονσιν έαντάς, νπερ τοϋ μή Λαραφέρεσ&αι, μικροις λιΰιδίοις ' οι δε χήνες τους άετούς δεδοικότες, δταν νπερβάλλωσι τον Ταϋρον, εις τό στόμα λν&ον ενμεγέϋη λαμβάνονσιν, οίον έπιστομίζοντες αντών καΐ χαλινοϋντες το φιλόφο/νον και λάλον, δπως λά&ωσι σιωπή παρελθόν3 ένάερον] 'aeris texturae' Philo de animal. 17 Sen. ep. 121, 22 I! ìosqq. Ael. N. An. II 48 || ìeeqq. Ael. N. An. V 13 || l» cf. p. 59, 19eq. H 21 sqq. 510a Ael. N. An. V 29 Dionys. Ornith. I I 18.17 1 άλλ' (¿ς) λείου a. Re., at v. 2 άπειργασμένον 'pro forma media accipiendum est' Bern. Si. || 3 άπειργ. 0ανμάαιον) ? Po. || 4.5 αντή — αντής displicet, at αυτής non coniungendum vid. cum της μηχανής, Bed = eius, i. e. araneae, ita ut hue respiciat v. 8 αίσϋανομένης κ. φρον. (Re. : aloè, pertinet ad p. 30,26 αράχνης) Hu. II 7 σνναιρείν — και σννάγειν το 0. pendere videntur a ôtivov Si. I ταυτά vel ταντα Q corr. Re. -|| 8 ς. διό Β κοινή μεν 6 Ευριπίδης *&εών κήρυκας ' όνομάζει τούς δρνι&ας· lôiq. δέ φησιν δ Σωκράτης (Plat. Phaed. 85 b) 'όμόδουλον' έαντσ» ποιεϊσϋαι 'τών κύκνων' · ώσπερ αδ ίο καί των βαοιλέων Αετός μέν δ Πύρρος ήδετο καλούμενος Ίέραξ δ' ó Άντίοχος· Ιχϋνς δε τους άμαϋεϊς καί άνοή· τους λοιδορούντες ή οκώπτοντες όνομάζομεν. αλλά δή μυρίων μυριάκις είπεϊν παρόντα»', ά· προδείκνυσιν ήμϊν και προ σημαίνει τα πεζά καί πτηνά παρά τών &εάη>, iv is ονκ ϊοτι τοιούτον άποφήναι τω τιροδικοϋντι τών ένυδρων, άλλά κωφά πάντα καί τυφλά της προνοίας εις τον &&εον καί τιτανικό» άπέρριπται τόπον ώσπερ άσεβων χώρον, οϋ το λογικά» καί νοερόν έγκατέσβεσται της ψυC χής, εσχάτφ δέ τινι συμτιεφυρμένης καί κατακεκλυσ· so μένης αίσ&ήσεως μορίω σπαίρουσι μάλλον ή ζώσιν Ιοικεν. 23. ΗΡΑΚΛΕΩΝ. "Αναγε τάς όφρϋς, & φίλε Φαίδιμε, καί διέγείρε σεαντά» ήμϊν τοις ένάλοις καί νησιώταις · ου παιδιά το χρήμα τοϋ λόγου γέγονεν, άλλ' έρρωμένος άγόχ» as καί ρητορεία κιγκλίδων έπιδέουσα καί βήματος. ΦΑΙΔΙΜΟΣ. Ενέδρα μέν οδν, ώ Ήρακλέων, συν δόλω καταφανής· κροιιπαλώσι γάρ hi τό χάιζόν καί βεβαπτισμένοις νήφων, ώς όρφς, ό γενναίος έκ παρασκευής έπι8 non receptum in TGF; cf. 405 d; Eur. Ion. 158 Ζψός κή-

ρυξ II 11 sq. 184 c.a vit. Pyrrh. 10 p. 388a Ael. N. An. VII 45 Iuetin. (Pomp. Trog, epit.) 27, 2, 8 || 17sq. κωφά ... nrçsAd] cf. 961a II 18 άαεβ. χ.] 165e 828f vit. Cat. min. 3 p. 761a || Msqq. Plat. Conv. 214c

β. 7 τοϊς μέν — τοις δέ Re. τάς μέν — τάς δέ Wy. | πράξεαι καί όρμαϊς düb. Bern. || Εβ Ιπώέσυοα υ1 Ε (teste Wy.) έτι δέουσα O 60

DE SOLLERTIA ANIMALIVM

τέ&ειται. παραιτεΐσ&αι δ' ουκ έστιν ου γάρ βούλομαι Πινδάρου (fr. 228) ζηλωτής &ν άχοϋααι το D

'τιθεμένων άγώνων πρόφασις άρετάν ές αίπύν έβαλε σκότον, '

β σχολή μέν σδν πολλή πάρεστιν νμΐν, άργούντων ον χορών άλλα κυνών καΐ Ίππων xal δικτύου και πάσης σαγήνης, δια τους λόγους ¿κεχειρίας κοινή πασι τοις ζφοις κατά τε γην καί κατά ϋάλατταν δεδομένης το σήμερον. άλλά μή φοβηΰητε· χρήσομαι γαρ αύτη μετρίως, οϋτε ίο δόξας φιλοσόφων οϋτ' Αιγυπτίων μύύους οϋτ' άμαρνόρους 'Ινδών έπαγόμενος ή Αιβύο/ν διηγήσεις · â δέ πανταχού μάρτυρας έχει τονς έργαζομένους τήν άάλατταν δρώμενα καί δίδωσι τη δψει πίστιν, τούτων όλίγα παραϋήσομαι. καίτοι των èv γη παραδειγμάτων έπαιροσύοϋν Ε ΐδ ουδέν έστιν, άλλ3 άνεωγμένη παρέχει τη αίσ·&ήσει τήν Ιστορίαν ή δε άάλασσα μικρά κατιδεϊν καί γλίσχρα δίδωσι, των δέ πλείστων καταχαλύπτει γενέσεις καί τροφάς έπιΰέσεις τε καί φύλακας αλλήλων, έν αίς ουκ όλίγα καί συνέσεως έργα και μνήμης καί κοινωνίας άγιο νοούμενα βλάπτει τον λόγον. έπειτα τά μέν èv γη διά τήν δμοφυλίαν καί τήν συνδιαίτησιν άμωσγέπως ονναναχρωννύμενα τοις άνάρωπίνοις ήύεσιν άπολαύει και τροφής καί διδασκαλίας καί μιμήσεως' ή το μέν πικρόν άπαν καί σκν&ρωπόν ώσπερ ¿πιμιξία ποτ (μου ΰάλαάοαν έφηδν- F ss νει, το δέ δυσξύνετον δπαν καί νω&ρόν έπεγείρει ταΖς μετ άν&ρώπων κινήσεσιν άναρριπιζόμενον. δ δε των ένάλων βίος δροις μεγάλοις της προς άνΰρώπους άπφS cf. 783 b (et Wil. ad locum Pind.) An. V I I I 4 . 5

|| 2 β - p. 52, se Ael. N.

β οδν] /άρ F Π I πάρεστιν Bern, γάρ έστιν ψ Θ Ιατιν Ο || 8 κατά τε γψ κατά τε νάλ. F Β/7 (κατά ye γην Α) κατά γε γην κατά γε ϋάλ. Ζ υ | καί om. Ρ | κατα* om. k 1 || 1· οϋτε μαρτυρίας Q i h k H 14 tv zfj γη Z B | ¿πίπροο&εν P F 0 / 7 edd. ante Bern, (rectene?) έπιπροο&σύμενσν ? sed gen. τών — παραδειγμάτων, pro dativo, pendere vid. ex έπιαροανονν Hu. || 21 τήν om. Ψ Θ || 22 ΜεσινΎΖΒ || 24 άφηδύνειTF11| 2S άνσξύν&ετον Ω corr. Re. || (β χοινωνήοεοιν Emp. || 27 έναλίων h Θ

51

63. ΠΟΤΕΡΑ ΤΩΝ ΖΩΙΩΝ ΦΡΟΝΙΜΩΤΕΡΑ (Plan. 67) κισμένος όμιλίας έπείσαχτον ουδέν ουδέ συνειϋισμένον 976 έχων I ϊδιός έστι καί αύ&ιγενής καί άκρατος άλλοτρίοις ή&εσι διά τον τόπον, οχ> διά την φνσιν. ή γαρ φύσις δαον έξικνεϊται μα&ήσεως έτι αυτήν δεχομένη καϊ στέγουσα παρέχει, πολλάς μεν έγχέλεις [ίεράς λεγομένας~\ άν&ρώ- 6 ποις χειροή&εις, ώσπερ τάς (Ιεράς λεγομένας> ir τη Άρεϋσύατβ, πολλαχον δ' Ιχ&νς υπακούοντας αυτών δνόμααιν ώσπερ την Κράαβου μύραιναν Ιστοροϋσιν, ής άποόανούσης Ικλαυσεν δ Κράσσος' καί ποτε Δομετίου προς αν τον είπόντος 'ου ου μυρσίνης άπο'&ανούσης ίκλαναας ; ' ίο άπήντησεν 'ον συ τρεις ΰάψας γυναίκας ονκ έδάκρνσας ; ' οί δε κροκόδειλοι των ιερέων ου μόνον γνωρίζουσι τήν Β φωνήν καλούντων καί τήν ψαϋσιν ύπομένουσιν, άλλα καί διαχανόντες παρέχουσι τονς όδόντας έκκα&αίρειν ταϊς χερσί καί περιμάττειν ό&ονίοις. ¡ίναγχος δέ Φιλϊνος δ is βέλτιστος ήκωι> πεπλανημένος èv ΑΙγύπτφ παρ' ήμας διηγεϊτο γραϋν Ιδειν èv Ανταίου πόλει κροκοδείλφ συγκαύεύδουσαν έπί σκίμποδος εΰ μάλα κοσμίως παρεκτεταμένφ. πάλαι δ' Ιστοροΰσι Πτολεμαίου του βασιλέως _. παρακαλουμένου τον Ιερόν κροκόδειλον μή έπακούσαντα 20 μηδε πεισ&έντα λιπαροΰσι καί δεομένοις τοις Ιερεϋσι δόξαι προσημαίνειν τήν μετ ον πολύ συμβασαν αντω τον βίου C τελευτήν · ώστε μηδέ της πολυτίμητου μαντικής άμοιρον είναι το των ένύδρων γένος μηδ* άγέραστον · έπεί καί περί Σονραν πυν&άνομαι, κώμην èv τη Αυκίς. Φελλοϋ μεταξύ 2& καί Μύρων, κα&εζομένους èn' Ιχϋύσιν ώσπερ οίωνοίς διαμαντεύεσ&αι τέχνη τινί καί λόγω νήξεις καί φυγάς καί διώξεις αντών έπισκοποΰντας. 24. Άλλα ταΰτα μέν Ϊστω

του μή παντάπασιν

έκφν-

8sqq. 89a 811a || 29eqq. Ael. N. Ân. VIII 6 (Plin. Ν. H. XXXII17) Ssq. έγχ. Ιεράς λεγομένας άν&ρ. χειρ. ώσπερ τάς b> if¡ 'Αρ. Ο trp. Kaltwasser || 9 δομιτίου Pik F Θ/7 || 10 οΟΘα» εΙΟ || 11 ού ΖΒα1 εΐ Ο || 15 έντός παρίησι, καΐ χαίρει τα λεπτά των ενισχομέvatv τοις όδοϋσι σαρκών εκλέγοντος άτρέμα τω ράμφει και διασκαλενοντος · äv δε μετρίως έχων ήδη βούληται σνναγαγεΐν το στόμα καί κλεΐσαι, προκλίνει την σιαγόνα και so διασημαίνει και ον πρότερον κα&ίησιν ή σνναισ·&ανόμενον έκπτηναι τον τροχίλον. ο δέ καλούμενος ήγεμών μεγέϋει μέν έατι καί σχήματι κωβιώδες 'ιχϋύδιον, την δ' F έπιφάνειαν δρνι&ι φρίσσοντι διά τήν τραχύτητα της λεπίδος εοικέναι λέγεται, καί αεί αννεστίν évi τών μεγάλων 25 κητών και προνήχεται, τον δρόμον ¿πενϋύνων, δπως ουκ ένσχεϋησετ αι βράχε σιν ονδ' είς τέναγος ή τ iva πορϋμάν εμπεσεϊται δνσέξοδον | ίπεται γαρ αντώ το κήτος, ώσπερ 981 οϊακι νανς, παραγόμενον ενπει&ώς. και τών μεν aììoyv, 4 sqq. Herodot. II 68, 4. 5 Arist. Eth. Eud. 1236 b 6 sqq. An. H. 612 a 20sqq. Mir. ause. 7 Antig. Car. 33 (39) Philo de animal. 60 Plin. Ν. Η. VIII 90 Ael. N. An. III 11. VIII 25 || I2sqq. 966d H 21 sqq. Opp. Hai. V62sqq. Ael. N. An. II 13 || 28 ol v.] cf. Opp. Hal. V 91

1 προισχόμενα (—ναι Qihk) û corr. Re. || 5 del. Hu. || 13 post

πηλ. add. xal nonnullae edd. | κονιώμ. Ψ Β || 19 προσκλίνει Re. || 20 σνναιο&όμ. Chatzidákis || 23 φρίααατι *F || 27 έμπέαηι FIT 63

63.

ΠΟΤΕΡΑ ΤΩΝ ΖΩΙΩΝ ΦΡΟΝΙΜΩΤΕΡΑ (Plan. 67)

(981) ο χι âv παραλάβω χω χάομαχι ζφον ή σκάφος ή λίύον, εύ&υς διέψ&αοχαι και άπόλωλε παρ εμβεβν&ισμένον · έκεΐνον òè γιγνώσκον αναλαμβάνει χω σχόμαχι κα&άπερ άγκυραν έντός · έγκα&εύδει γάρ αντω και xò κήχος έσχηκεν άναπαυομένου και δρμεϊ· προελ&όντος δ' αΰ&ις ¿π- δ ακολον&εϊ μή&' ημέρας μήτε νυκτός απολειπόμενον, ή ρέμ· βεχαι καΐ πλανάται, και πολλά διεφ&άρη κα&άπερ άκυβέρνητα προς γήν εξενεχϋένχα. καΐ γάρ ήμεϊς περί Άνχίκνραν έωράκαμεν ου πάλαι' και πρόχερον ισχοροϋΰιν ου Β πόρρω Βουνών έξοκείλαντος και κατασαπέντος λοιμόν ίο γενέσ&αι. άρ' σδν άξιόν έσχι χανχαις χάϊς κοινωνίαχς και συμτιεριφοραΐςπαραβάλλειν ασπερ Αριστοτέλης (ρ. 354R.) Ιστορεί φιλίας άλωπέκων και δφεων διά χό κοινόν αύχοΐς πολέμιον είναι τον άετόν, ή χάς ώχίδων προς ίππους, δτι χαίρουσι τιροσπελάζουσαι και διαακάλλουσαι xòv δν&ονέ,ΐΛ έγώ μεν γάρ ονδ' ¿ν μελίτταις δρω χοοαύχην άλλήλατν έπιμέλειαν ουδ' έν μύρμηξι· xò γάρ κοινόν αϋξουσι πασαι και πάνχες έργον, έτέρψ δε κα&' ëxερον ετέρου στοχασμός ουδείς ουδέ φρονχίς ϊσχιν. 32. 'Έτι δε μάλλον καχοψόμε&α χήν διαφοράν, bel χά βο C πρεσβύταχα καχ μέγισχα χών κοινωνικών Εργων καΐ κα&ηκόνχων χά περί χάς γενέσεις και χεκνώσεις xòv λόγον χρέψανχες. πρώχον μεν γάρ οι λίμναις παράκουσαν ή ποταμούς ΰποδεχομένην νεμόμενοι ϋάλαχταν Ιχϋύες, δταν μέλλωσι χίκχειν, άναχρέχουσι, χών ποτίμων υδάτων χήν 26 πραόχηχα και xò άσαλον διώκονχες· άγα&ή /άρ ή γα12 cf. Arist. An. Η. 610a 12 Á. Marx, Gr. Märchen v. dankb. Tieren p.32 || IS (Plin. Ν. Η. X 57) Ael. N. An. II 28 Opp. Cyn. 11 406 Athen. IX 390f Dionys. Ornith. III 8 Arist. pseudep. p. 292 R. 3 hesïvo O corr. Po. (cf. p . 63,25 έπευ&ύνων) || 7 πολλάκις διεφ&. κα&άπερ πλοία άχυβ. R e . || 9 ού p r i u s F ου Ο \ πρότερον {ήδη τινός) ci. Re. || 10 Βσυλέων C. Ο. Mueller, sed c f . RE III 1,1053

Oberhummer || 11 άξιόν èarl. τι Re. (servane δ γάρ in y. 12) ||

12 άσπερ Wy. ó γάρ Û άς ό Xyl. άς Krön. || 15 χαίρονοι 1k χαίρονοαι Ο | προσπελάζουοαι k77 — ζουαι O I τό vrffovTF τόν νόϋον υ II ΐβ. 17 τοααύτψ ουδ' ¿ν μνρμηξιν έπιμέλειαν άλλήλων FJ7 (Ι 21 και* om. F Z / 7 || 22 τάς om. Ζ || 2β τό πραόταταν F0Z7 64

DE SOLLERTIA ANIMALIVM

λήνη λοχεϋααι · και τό άΰηρον άμα ταϊς λίμναις ένεστι καΐ ποταμοίς, ώστε οφζεσ&αι τα τιχτόμενα. διό και πλείστα καΐ μάλιστα γονεύεται ηερί τόν Εϋξεινον πόντον ' ον γάρ τρέφει κήτη άλλ3 ή ψώκην άραιάν καί δέλφινα α μικρόν έτι δ* ή των ποταμών έπιμιξία, πλείστων xal μεγίστων έκδιδόντων είς τόν Πάντον, fptiov παρέχει καί D πρόσφορον τοις λοχευομένοις κράσιν. το ôè τοϋ άνϋίου ϋαυμασιώτατάν έστιν, δν Όμηρος (77 407) 'Ιερόν Ιχϋύν ' εϊρηχε' καίτοι μέγαν τινές οιονται τον Ιερόν κα&άπερ ίο όατοϋν Ιερόν το μέγα, xai τήν έπιληψίαν, μεγάλην νόσον οϋσαν, Ιεράν χαλοΰσιν ëvioi ôè χοινώς τόν δφετον xal Ιερωμένον. Ερατοσθένης δέτòv χρύσοφρνν ίοιχεν (fr. 14Η.) 'εύδρομίην χρώσεων ¿π' όφρύσιν Ιερόν Ιχϋύν1 λέγειν πολλοί δέ τόν έλλοπα, σπάνιος γάρ έστι xai ού 16 ρφδιος άλώναι. φαίνεται δέ περί Παμφυλίαν πολλάκις · âv σδν ποτε λάβωσι, στεφανοϋνται μέν αυτοί στεφανοϋσι δέ τάς άλιάδας, κρότω δε καΐ πατάγφ καταπλέοντας αιότονς υποδέχονται καΐ τιμώσιν. ol δέ πλείστοι τόν άν&ίαν Ε Ιερόν είναι xal λέγεο&αι νομίζουσιν ΰπου γάρ âv άνάίας so όφ&η, ϋηρίον ουκ έστιν, άλλά άαρρονντες μέν ol σπογγοϋηραι κατακολνμβώσι άαρροϋντες δέ τίκτονοιν ol Ιχ&ύες, ώσπερ έγγνητήν άσνλίας έχοντες, ή δ' αίτια âv αλόγιστος, είτε φεύγει τα ϋηρία τόν άνΰίαν ως σϋν έλέφαντες άλεκτρυόνα δέ λέοντες, εϊτ έστί σημεία τόπων 25 άϋηρων, â γιγνώσκει καί παραφυλάττει συνετός ών και μνημονικός δ Ιχθύς. 8eqq. Ορρ. Hal. 1595sqq. || 8 Ael. Ν. An. Vili 28 Athen. VII 282e eqq. || 1· όστ. Í.] cf. Hipp. Art. 46 Galen. Us. part. 5, 8 (Lidd.-Scott β. Ιερός IV10) M. Haupt, Herrn. 1,·18ββ, 23 || it χρυσ.] Ael. Ν. An. XIII 28 || 13 Athen. VII 2Ô4d || IB sqq. Plin. Ν. Η. I X 153 Ael. Ν. An. Vili 28 || 19eq. Arist. An. H. 620b 34eq.

S τά om. Ψ || 3 xai μάλιοτα om. a1, eusp. Bern. || 4 κήτη om. YFa 1 κήτη . δ&εν άναβατήριον ϋύσαντες έγνωσαν fin δει δυεΐν άγαλμάτων τό μέν τον Πλούτωνος άνελέσ&αι και κομίζειν το δέ της Κόρης άπομάξασύαι και ίο καταλιπεΐι. είχός μέν σδν ήν xal τό φιλόμονσον άγαπάν τον ϋηρίον τον ϋεόν φ xal Πίνδαρος άπεικάζων έαντόν έρεϋίζεσϋαί ψησιν (fr. 236 = Appendix 140 b 69) C

\άλί)ον δελφίνος ύπόχρισιν · τον μέν άκύμονος έν πόντου πελάγει αόλων έκίνησ έρατόν μέλος.'

ΐδ

άλλα μάλλον έοΐκε το φιλάνϋρωπον αυτόν θεοφιλές είναι · μόνος γαρ άνϋρωπον άσπάζεται, καϋ' δ άνϋρωπός έατι. των δε χερσαίων τά μέν ούδένα τά ό' ημερότατα μόνους περιέπει τούς τρέφοντας υπό χρείας, και τους αυνήϋεις 20 ό κύων ό Ιππος ό έλέφας · α/ δέ χελιδόνες δσων μέν δέονται τυγχάνουσιν είσοικισάμεναι, σκιδς καΐ άναγκαίας ασφαλείας, φεύγουαι δέ xal φοβούνται τον άνϋρωπον ώαπερ ϋηρίον. τφ δέ δελφίνι παρά πάντα καί μόνω τό ζητούμενον υπό των άρίστοϊ» φιλοσόφων έκεϊνο, τό φιλεΐν 2» 11 sqq. 704f 162f Plin. Ν. Η. XI137 || aisqq. 728a || 24-p.75,3 cf. Aug. Marx, Gr. Märchen y. dankb. Tieren p. 6—29 || 25 cum Platone Stoici, impugnantes Epicuri doctrinam (Epic. fr. 527 p. 320 Us., Plut. Mor. 495a), SVF III 43. 348 al. 1 poet χομιδήν lac. 7—12 lit. Ψ om. O suppl. Kaltwasser ex

361 f I άπωα&έντα Q corr. Xyl. || 2 μάλεον (vel μαλέον) ψ F1 || 5 αάλους Mad v. ατόλονς Q Polyb. I 53,10 eft. Bern. || β καταμένειν Qihk ήν μεΡ είναι Ο teal ci. Re. xaû' â μένειν άοφαλές Bury || 8 άναβατήρια Be. άποβατήρια Herw. probab. || 11 ούν om. Ψ ¡| 14 άλίον ex 704f Re. ού \ ύπόχρ. ex 704f Xyl. άηόκρ. Q || IS έν ex 705a Wy. δνψ elç » ix Ο || 1β ¿κείνης Ρ έχΙνηαε»ΐ®Π || 20 ànò Θ/7 II £1 Ιλαψος Ψ 72

DE SOLLERTIA ANIMALIVM

άνευ χρείας, φύσει πρός άνϋρώπους υπάρχει μηδενός D γάρ είς μηδέν άν&ρώπου δεόμενος πάσιν εύμενής τε φίλος έστί καΐ βεβσήΰηκε πολλοίς, ών τα μέν Άρίονος ουδείς άγνοεϊ, περιβόητα γάρ ¿στιν 'Ησιόδου δε κατά καιρόν δ αυτός ήμας, ώ φίλε, άνέμνησας, 'άτάρ ου τέλος ϊκεο μύ& υμάς άν&ρώπονς

[ σ ί ν ] δπαντας

τά

; ή τίς

Γρύλλε.

όιαφέρειν δσοι "Ελληνες

Γ.

λό-

Όδυσσεϋ.

σύ νή Δία,

Ο. Έγώ

τόν λόγον ; άλλά

δ' έκατήαομαι

Γ. Τί βονλει έρωταν

τυχίαν

προσαγορεύαομεν

χαριζόμενος

2. Γ. Χαίρε,

μεν

πάντων

άν&ρώπ(ον;

βούλει, Γρύλλον. C

νπεο

διαλέγου.

τίνα τούτον, & Κίρκη,

ήν οϋτος

(Plan. 64)

ΧΡΗΣΘΑΙ

σδν ήν Ε || S άλλα

|| I I γινώοκων J a Z u (Jannot) γινώακω Ο ||

12 οϋν del. Duebn. om. Ζ || 15 άναλώαααα

Q (et ϋ et ω ; utrum

prius, incertum) i h k || 21 ώς γάρ Wy. ώσπερ corr. Francofurt. || 23 ανιάτων J

|| 22 παϋήματα

Q

|| 24 ποιοϋαιν pro ποιεί hiatus

vitandi causa positum esse putat Si.; sed cf. v. 5. 6. 10. 13 || 26 ούνει R e . συνειναι |j 2» άγα&οίς ζώντας Q i h k

78

BRVTA RATIONE VTI

(πονώτατον και βαρυ~)ποτμότατον ζφον αδ&ις άνόρώ- Ε πους γενομένους. Ο. Έμοι αν, Γρνλλε, δοκεΐς ού τήν μορφήν μόνον άλλά και την διάνοιαν υπό τοϋ πόματος έκείνου διεφ&άρ&αι και 6 γεγονέναι μεστός άτόπίον καΐ διαλελωβημένων παντάπασι δόξων · ή σέ τις αϋ σννηϋείας ήδονή προς τόδε το σώμα καταγεγοήτενκεν ; Γ. Ουδέτερα τούτων, ώ βασιλεϋ Κεφ'αλλήνων· âv δε διαλέγεσ&αι μάλλον έ&έλης ή λοιδορεϊσ·&αι, ταχύ σε μετάίο πείσομεν, έκατέρου των βίων έμπείρως ¿χοντες, δη ταϋτα προ έκείνων ε'ικότως άγαπώμεν. Ο. Άλλά μην εγώ πρόϋυμος άκροασ&αι. 8. Γ. Kai ήμεϊς τοίνυν λέγειν, άρκτέον δε πρώτον από F των άδετων, έφ' αϊς όρώμεν υμάς μέγα φρονοϋντας, ώς is των ϋηρίων πολύ και δικαιοσύνη και φρονήσει και άνδρείφ και ταϊς άλλαις άρεταϊς διαφέροντας, άπόκριναι δή μοι, σοφώτατ' ανδρών ήκονσα γάρ σον ποτε διηγονμένον τη Κίρκη περί της των Κυκλώπων γης, ώς οντ άρουμένη το παράπαν οϋτε τινός εις αυτήν φυτεύοντος ουδέν οϋτως 20 έστίν γενναία και άγαϋή τήν φύσιν, ώσ&" άπαντας έκφέρειν τους καρπούς άφ' αυτής · \ πότερον οϋν ταύτην ¿παι- 987 νεις μάλλον ή τήν αίγίβοτον Ί&άκην και τραχεϊαν, ή μόλις απ' έργων τε πολλών και δια πόνων μεγάλων μικρά και γλίσχρα και μηδενός άξια τοις γεωργοϋαιν άνα26 δίδωσι ; και δπως ού χαλεπώς οϊσεις, παρά το φαινόμενον εύνοια της πατρίδος άποκρινόμενος. Ο. 'Αλλ' ού δει ψεύδεσ&αι φιλώ μεν γάρ και ασπάζομαι τήν έμαυτον πατρίδα και χώραν μάλλον, ¿παινώ δε και θαυμάζω τήν έκείνων. β ουνφ. ήδ.] cf. fr. 146a vol. VII Bern. p. 174, 3sqq. 175, 1 || 18sqq. Horn, ι 106sqq.

1 add. Wy. || 7 κατεγοήτευσεν Θ || 12 πρόϋνμος Ρ4 (Re.) πρός νμας || 18 των om. Ρ Jo Β || 18.19 οϋτε το παράπαν άρονμ. Θ || 20 άγ. και yew. FΠ || 21 άφ' αυτής Β (Bern.) άπ' αυτής Ο || 24 γεωπονονσιν Θ |¡ 25 ου susp. Hu. | παρά] περί J 79

64.

ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΛΟΓΩΙ ΧΡΗΣΘΑΙ

( P l a n . 64)

(987)

Γ. Ονκσϋν τοϋτο μεν οϋτως έχειν ψήαομεν, ώς ó φρονιμότατος άνϋρώποχν άλλα μέν οϊεται δεΐν έπαινεϊν και Ε δοκιμάζειν άλλα δ' αίρεϊο&αι Hai àyartav, ¿κείνο δ' οΐμαί σε και περί της ψυχής άποκεκρίο'&αι · τ α υ τ ό ν γάρ èan τω περί της χώρας, ώς άμείνων -ήτις άνευ πόνου τήν άρετήν 6 ώσπερ αυτοφυή καρπόν άναδίδωσιν. Ο. 'Έστω καΐ τοϋτό σοι ούτως ^ Γ. "Ηδη μεν σδν ομολογείς την των θηρίων ψυχήν εύφυεστέραν είναι προς γένεοιν άρετής και τελειοτέραν άνεπίτακτος γαρ και άδίδαχτος ώσπερ άσπορος καΐ άνή- ίο ροτος έκφέρει και αϋξει κατά φύσιν τήν έκάστω προσήκον σαν άρετήν. Ο. Kai τίνος ποτ άρετής, & Γρνλλε, μέτεστι τοις Φηρίοις ; 4. Γ. Τίνος μέν σδν ούχί μάλλον ή τω σοφωτάτω των is C άν&ρώπο)ν; σκόπει δέ πρώτον, εΐ βούλει, τήν άνδρείαν, êφ' f¡ συ φρονείς μέγα και ουκ έγκαλύπτη 'ΰρασνς ' καΐ 'πτολίπορ&ος ' άποκαλούμενος, δστις, ώ σχετλιώτατε, δόλοις και μηχανάϊς ανθρώπους άπλοϋν καΐ γεννάϊον ε'ιδότας πολέμου τρόπον απάτης δέ καΐ ψευδδίν άπειρους so παρακρσυσάμενος όνομα τη πανουργίφ προστν&ης άρετής ήκιστα πανουργίαν προσιεμένης. άλλα των γε ϋηρίαιν τους προς άλληλα και προς υμάς άγώνας δρας ώς άδολοι καΐ άτεχνοι και μετ εμφανούς γυμνού τε του ΰαρρεϊν προς άλη&ινής αλκής ποιοννται τάς άμύνας · και οϋτε 25 D νόμου καλούντος ον\ άστρατείας δεδοικότα γραφην άλλα φύσει φεύγοντα το κρατεΐσ&αι μέχρι των έσχάταχν έγκαρτερεϊ καΐ διαφυλάττει το άήττητον · ού γάρ ήτταται κρατούμενα τοις σώμασιν ovó' άπαγορεύει ταϊς ψνχαΐς άλλά 2 2 — ρ . 8 3 cf. ( 9 6 6 c ) ΑΘΙ. Ν . A n . V I 1 i n .

και δοκιμ. o m . J || 4 τ ω ] τό Ρ 1 J F I 7 || 5 ώ ς Θ o m . Ο | αμεινον J F 7 T | πάνων υ || β καρπόν άν&ρώπω δίδωαιν i || 7 Ιατω σοι και τονά' οϋτως F Z 7 || 8 μέν G L a u r . 5 6 , 7 o m . Ο || 18 σχέτλιε Q i h k H l » ό ο λ ] λόγοις Α Ε || 21 προστίϋης της αρ. F*ΠΘ e d d . || 24 γυμνοϋται τψ όαρρ. J F Π | τοΰ] τώ P 1 k || 25 πρός] καΐ Re. || 28 φυΧάττει J | κρατούμενον Ψ J 2.3

80

BRVTA RATIONE VTI ταϊς μάχαις έναπο&νήσκει. πολλών ôè ΰνησκόντων ή άλκή μετά τον ϋυμοειδοϋς άποχωρήσασά που καί συναϋροισΰεϊσα περί êv τι τον οώματος μόρων άν&ίσταται τω κτείνοντι καί Ttrjòq. καΐ αγαναχτεί, μέχρις äv ώσπερ β πυρ ¿γκατασβεσ&η παντάπασι καί άπόληται. δέησις δ3 σι'κ έστιν ovó' οϊκτον παραίτησις ούς, ώς μηδέ ταΐς αυτών έ&έλειν ίο σνγγίγνεσ&αι γνναιζίν, εί μή μύρ. τήν γαρ μονάδα 1027 F κοινην ούσαν άμφοϊν προτάξας λαμβάνει, τά όκτώ χαί έφεξης τά χζ · μονονονχΐ δεικνύων | ·ήμΖν, j¡v έκατέρφ 1028 γένει χώραν άποδίδωσι. ταύτα μεν ούν έτέροις προσήκει 5 μάλλον έξακριβοϋν, το δ' άπολειπόμενον οίκεϊόν έστι της νποκειμένης ήμϊν πραγματείας. 81. Ον γάρ έπίδειξιν δ Πλάτο>ν ΰεωρίας μαϋηματικης ποιούμενος είς ψνσιχήν νπσ&εσιν μή δεομένην μεσότητας àρν&μητικάς και άρμονικάς παρεισήγαγεν, αλλ' ως μάλιιο στα δή τη αυστάοει της ψνχής τον λόγου τούτον προσήκοντος. καίτοι τινές μέν έν τοϊς τάχεσι των πλανωμένων σφαιρών τινές δέ μάλλον έν τοις άποστημαοιν ίνιοι δ' έν τοϊς μεγέϋεσι των άοτέρων, oi δ' άγαν άκριβοϋν δοκονντες έν ταϊς τών έπικύκλων διαμέτροις ξητονσι τάς είρη- Β iö μένας αναλογίας, ώς την ψνχήν ένεκα τούτα/ν τοϋ δημιουργού τοις ούρανίοις έναρμόοαντος, είς έπτά μοίρας νενεμημένην. πολλοί δέ xal τά Πυϋαγορικά δενρο μεταφέρονσιν, άπό τοϋ μέσου τάς τών σωμάτων αποστάσεις τριπλασιάζοντες · γίγνεται δέ τούτο κατά μέν το πϋρ μονάso δος τι&εμένης, κατά δ' άντίχ&ονα τριών, κατά δέ γην έννέα και κατά σελήνην είκοαιεπτά, xal κατά τον Έρμου μιας και δγδοήκοντα, κατά δέ Φωϋφόρον τριών και μ xal να καί πέμπτον ήδη το άπό τούτου προς τήν άπλανη σφαΐραν · ώστε τούς όρίζοντας φ&όγγους τά τετράχορδα τον τών πλανωμένων λόγον 5 non Chaldaeorum esse demonetrat 0. Neugebauer (cf. p. 184) 454-458 H18 ¿κείνοι] Chaldaei y. 5? || 20.21389e 430a cf. Euclid, introd. harm. p. 188eq. Hb. || 24 όμοόρ.] (cf. 430a) immo τάχει Ιοόδρομοι, Plat. Tim. 38 d. 36d(Helmer [cf.ad p. 143] p. 59) Tim. Lo er. 96e 2 êitoiei ΕβΦ έμποιεΐ Β (Wy. Duebn. Bern.) | ταΐς] τάς E Be || Β έπανιοοϋντος Q corr. dub. Mû. || 11.12 γη μέν èv τή τον Ε (COÏT.

88. Ε1) βΦ II 13 έν τοις διατόνοις Φ || 14 add. Maur. (cf. 1134f al.) || 21 τον ύπάτωρ Ε Β τοϋ ύπόατων e τών ύπόστων Φ Aid. 185

68. ΠΕΡΙ

ΤΗΣ ΕΝ ΤΙΜΑΙΩΙ ΨΥΧΟΓΟΝΙΑΣ

(Plan. 77)

ίχειν άστέρων. Ιτι τοίνυν τους παλαιούς ϊομεν ύπάτας μέν δύο τρεις δέ νήτας μίαν δέ μέαην και μίαν παραμέσην τιθεμένους, ώστε τοις πλάνησιν Ισαρίθμους είναι τους έστώτας. οί δέ νεώτεροι τόν προσλαμβανόμενον, τόνφ διαφέροντα της ύπάτης, έπΐ τό βαρύ τάξαντες τό μεν & δλον σύστημα δίς δια παοών ¿ποίησαν, των δέ συμφωνιών C τήν κατά φύαιν ουκ έτήρησαν τάξιν τό γαρ δια πέντε πρότερον γίγνεται τον δια τεσσάρων, èrti το βαρν τη υπάτη τον τόνου προσληφθέντος, ό δέ Πλάτων δηλός έστιν bel τό όξύ προσλαμβάνων· λέγει γαρ èv τη Πολι- ίο τείφ (617 b ) τώνόκτώ σφαιρών έκάστην περιφέρειν [εΖτ'] bi αύτη Σειρήνα βεβηκνϊαν · ξδειν δέ πάσας iva (έκάστην> τόνον Ιείσας, έκ δέ πασών κεράννυσθαι μίαν άρμονίαν. αύται δ* άνιέμεναι τα θεια εϊρουσι και κατφδουσι της Ιεράς περιόδου καΐ χορείας όκτάχορδον έμμέλειαν is δκτώ γαρ ήσαν καΐ οί πρώτοι τών διπλασίων καΐ τριπλασίων δροι λόγων, έκατέρς. προσαριθμουμένης μερίδι D της μονάδος, οί δέ πρεσβύτεροι Μούσας παρέδωκαν και ήμϊν έννέα, τάς μέν όκτώ καθάπερ ό Πλάτων περί τα ουράνια, τήν δ' ένάτην τά περίγεια κηλεΐν άναχαλουμένην sο καΐ καθιστδσαν έκ πλάνης καΐ διαφοράς άνωμαλίαν και ταραχήν έχούσης. 33. Σκοπείτε δέ μή τον μέν ούρανόν άγει και τά ουράνια ταΐς περί αυτήν έμμελείαις και κίνησε σιν ή ψνχή φρονιμωτάτη καί δικαιότατη γεγονυΐα· γέγονε δέ τοι- 25 αύτη τοις καθ* άρμονίαν λόγοις, ών εικόνες μέν ύπάρχουσιν είς τά άσώματα èv τοις δρατοϊς καί όρωμένοις μέρεσι του κόσμου καί σώμασιν ή δέ πρώτη και κυριωτάτη 10eqq. cf. 745f |[ l&—20 cf. Macrob. Soma. Sc. II 3,1 || le cf. p. 168 H17sq. aliter p.l67,13sq. || 18eqq. 746a 167b (Plat.Tim. 47d) » του om. E Be || 11 είτ (— en, cf. p. 120,10) del. Hu. || 12 add. Hu. H 14 άνιέμεναι] 'sacra et libera remissione fruentee' Wy. explicandum ex άνήκεν àeiδέμεναι Horn. & 73 al. ? Po. | εϊρσυοαι καί κατάδονααι Q corr. Steph. || 15 προόδου e Φ | χωρίας e χο· ρίαις Φ | xijp όκτάχ. φ || 18 «al ante Μούσας trp. Po. probab. (iam Xyl. interpr.) ||22 έχούσας e Φ || S3 οκοπεΐται efm ||24 αύτήν dub. Bern. || 27 σώματα Q corr. Steph.

186

DE ANIMAE PROCREATIONE IN TIMAEO

όύναμις άοράτως έγκέκραται τη ψνχη καί παρέχει σύμ- Ε φωνον έαυτη καί πειϋήνων, αεί τω κρατίστω καί ΰ·ειοτάτω μέρει των άλλων απάντων όμονοονντων. παραλαβών γαρ ο δημιουργός άταξίαν και πλημμέλειαν εν ταϊς 5 κινήαεσι της άναρμόστου και άνοήτον ψυχής διαφερομένης προς έαντήν τα μεν διώριοε καί διέστησε τά δέ συνήγαγε προς άλληλα καί συνέταξεν, άρμονίαις καί άρι&μοΐς χρησάμενος· οΐς καί τα κωφότατα οώματα, λί&οι και ξύλα καί φλοιοί φυτών καί ϋηρίων οστά καί τνυτίαι, συγιο κεραννύμενα καί συναρμοττόμενα ·&αυμαστάς μεν άγαλ- F μάτων όψεις, ϋανμαστάς δε παρέχει φαρμάκων καί οργάνων δυνάμεις. f¡ καί Ζήνων ό Κιτιενς (fr. 299) έπί ϋέαν αύλητων παρεκάλει τα μειράκια καταμαν&άνειν, olav κέρατα καί ξύλα καί κάλαμοι καί άστα. λόγου μετέχοντα 15 καί συμφωνίας φωνήν άφίηοι. το μεν γαρ άριύμφ πάντα έπεοικέναι κατά την Πυΰαγορικήν άπόφανσιν λόγου δεϊται · το δε πασιν, οίς έκ διαφοράς | καί άνομοιότητος 1030 έγγέγονε κοινωνία τις προς άλληλα καί συμφωνία, ταύτης αίτίαν είναι μετριότητα καί τάξιν, άριϋμοϋ καί άρ20 μονίας μετασχοΰσιν, ουδέ τους ποιητάς λέλη&εν *αρ&μια ' μεν τά φίλα καί προσηνή καλοϋντας 'άναρσίους ' δέ τους εχ&ρους καί τους πολεμίους, ώς άναρμοστίαν την διαφοράν οϋσαν. ό δέ τω Πινδάρω ποιήσας τό έπικήδειον 'άρμενος ijv ξείνοισιν άνήρ δδε καί φίλος άστοϊς ' 25 εναρμοστίαν δηλός έστι τήν αρετήν ηγούμενος · ώς που καί αύτός ό Πίνδαρος (fr. 32) τον ϋεοϋ (ρησιν επακοϋσαι 4άτ.-πλημμ.] cf. ρ. 151,26 sqq. 153,7 Plat. Tim. 30a || 12 443a |j SO &Q&μ.] Horn, π 427 Theogn. 1312 || 21 άναρα. Horn., Soph. Tr. 853 al. II 23eq. Leónidas aut Plato: Anth. Pal. VII 35 || 26 cf. 397 a Ael. Arist. II p. 383, 4 Ddf.

1 άοράχως (Mû.) rf1 mg. m1 mg. όρατώς Ο || 2 έαντήν Q corr.

Hu. αντήν Steph. || 4 dr.] κατ* άταξίαν Q corr. f1 mg. m1 mg. ||

8 κουφότατα Ε Β || 9 όατά (cf. 589 a) Emp. εΐαΐν | πιτναι Ε Β || IB τό] τω β Φ || 1β άπόφασιν er || 17 οίς Xyl. όεοϊς || 21 άναρείονς ά Εβ έναρείους Β1 άνάφμια φ corr. Xyl. || 21.22 τά έχΰρά xal τά πολέμια Φ || 2β ¿πακούοντος Q corr. Mü. 14

BT Plut. mor. VII [I960]

187

68. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝ ΤΙΜΑΙΩΙ ΨΥΧΟΓΟΝΙΑΣ

(Plan. 77)

(1030) 'μονσικάν όρϋάν επιδεικνυμένου' τον Κάδμον. οϊ τε πάΒ λαι θεολόγοι, πρεσβντατοι φιλοσόψίον δντες, δργανα μουοικά ϋεών ενεχείριζον άγάλμασιν • ονχ ως λνραν που ... καί αύλοϋσιν, άλλ' ονΰεν έργον οΐόμενοι &εών οίον άρμονίαν είναι και ανμφοη·ίαν. ώσπερ σδν ό τους ¿πι- 5 τρίτους καΐ ήμιολίους και διπλάσιους λόγους ζητών έν τω ζυγφ της λύρας και τη χελώνη και τοις κολλάβοις γελοίος έστι (δει μεν γαρ αμέλει και ταϋτα ουμμέτρως γεγονέναι προς αλλνλα μήκεσι και πάχεσι, τήν δ' άρμονίαν έκείνην έπί των φ&όγγων ΰεωρεϊν), οϋτως εικός ίο μέν έστι και τα σώματα των άστέρων και τα διαστήματα των κύκλων και τα τάχη των περιφορών ώσπερ δργανα C èv τεταγμένοις εχειν εμμέτρως προς άλληλα κάί προς το δλον, εΐ και το ποσόν ημάς τοϋ μετρίου διαπέφευγε · των μέντοι λόγων ¿κείνων, οϊς ό δημιουργός ΐ5 έχρήσατο, και τών άρι&μών Οργον ήγεισ&αι την αυτής της ψυχής ¿μμέλειαν και άρμονίαν προς αυτήν, ύφ' ής καί τον ουρανόν έγγενομένη μυρίων άγα&ών ¿μπέπληκε, και τα περί γήν ώραις καί μεταβολάϊς μέτρον ¿χούσαις άριστα και κάλλιστα πρός τε γένεσιν και σωτηρίαν τών ζο γιγνομένων διακεκόσμηκεν. 1 μονσ. ÒQ&. έπιδεικν. Heyne, sim. Wy. ονκανορέαν (οσνκανορέαν Ε, at ο primae lineae alterius columnae praepositum fort, littera non est) έπιδειχνύμενοι (-μένος Φ) Q || 4 lac. 7 lit. Ε Β nulla lac. Ο κρούονσι suppl. Maur. | post αύλοϋαιν lac. 2 lit. (4r) Φ H Β λόγους — ίο φ&όγγων] φάόγγονς — λόγων ci. Wy. || 13 add. Wy. || 14 μέτρου rar, fort, recte || 17 iφ' οίς βΦ

188

69. *ΕΠΙΤΟΜΗ ΤΟΥ TI MAI ΩI

ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΝ ΨΥΧΟΓΟΝΙΑΣ

ΤΩΙ

ο

(Plan. 42)

1. Ό περί της èv τω Τιμαίφ ψνχογονίας επιγεγραμ μένος λόγος, δσα Πλάτος ι και τοις Πλατωνικοϊς πεφιλοτίμηται, άπαγγέλλει · είαάγει ôè και γεωμετρικάς τινας Ε αναλογίας καΐ ομοιότητας, προς την της ψνχης ώς οϊεται 6 ·&εωρίαν συντεινούσας αντω, και δη καΐ μονοικά και άρι&μητικά θεωρήματα. 2. Λέγει δε τήν νλην διαμορφωάηναι νπό της ψυχής και δίδωσι μεν τω παντί ψνχήν, δίδωσι δε καΐ έκάστω ζφφ την διοικούσαν αυτό, και πή μέν άγένητον είαάγει ίο ταύτην πή δέ γενέσει δον λεύονσαν · άίδιον δέ την νλην καΐ νπό τον ΰείον δια της ψνχης μορφοϊ&ηναι · κάί τήν κακίαν δέ βλάστημα της ϋλης γεγονέναι, ϊνα μη, φηαί, το ·&εΐον αίτιον των κακών νομισ&ειη. F 8. Ότι ol περί τον Ποσειδώνιον ον μακράν της νλης 15 άπέστησαν τήν ψνχήν, άλλα δεξάμενοι τήν των περάτων Hic libelluB orditur a parvis duobus capitibue, quae Plutarcho iam propter ineptias adscribí non poesunt. cetera nihil eunt nisi pars libelli antecedentis 1023 b— 1025 b (p. 157,4 — 161,20 = 189,14—194,7) perpaucis mutatis, exemplar libri De an.procr. in Tim.illud, ex quo haec capita descripta sunt, iam menda alloua exhibebat, quae contra textum ab epitomatore scriptum ex libro integro corrigera non licuit (cf. etiam p. 102,6; 144,6; al.); dubia est res locis compluribus qui in universis libri integri codicibus sani, in epitoma corrupti sunt. Deest in Cat. Lampr. — Godd.: αΑΕβγ(δ) Β. Tit. τον ηερί om. β || 3 έηαγγέλλει Steph. || 4 άναλογικάς όμ. Β || « αντφ γ | άγένητον α άγέννητσν Ο || 15 την ψνχήν om. 1023 b 14*

189

69. Π. ΤΗΣ οναίαν τω

ΕΝ

περί

νοητφ

ΤΩΙ

σώματα

τα

μίξαντες

τον πάντγ] νοητών

μεταξν τφ νοητφ

κατ'

καί

νου

προσήκον

δρίζων

èv μέσω ήδη

· προς

σωμάτων

γέγονε

των τήν οποίαν τίθεται άριθμοϋ,

και ίο

ôè

ή δ'

τής μέν

τής

το

άκίνη-

ή δέ τ φ

σώματι Ιδέας ως is

δέ ψυχής

δτι δ' ovó'

τής ψνχής

αυτής

άτοπώτερον

δ θεός

μιμητής,

πέρα-

τριγώ-

ή μέν γαρ άεικίνητος

Αριθμόν

ώσπερ δ

¿Αλά ταττομένην

Πλάότι

προείρηται.

4. Προς

τούτοις κοινόν èau το μήτε τοις 20

δ' άμφοτέροις

πέρασι μήτε τοις άριθμοΐς μηθέν

ίχνος έννπάρχειν

έκείνης

τής

ή ψυχή

κρίνειν.

δυνάμεως,

ή το

αίσϋητόν

νουν μέν γάρ αυτή καΐ νοητόν χής ¿μπεποίηκε,

δόξας

κόν καί το παθητικόν

θνητών

νοήσειεν

πέφυκε

ή τής νοητής μέθεξις

δέ καΐ πίστεις

καί το

άρ-

φανταστι-

ύπό των περί το σώμα ποιοτήτων,

δ ονκ äv τις έκ μονάδων C άπλώς

i

χρώμενος

τάϊς èx των

ίπνφανείαις.

δημιουργός,

τε

τιαθη-

ύπάρχειν.

το σκεδαστον

δέ τούτοις

της το

της ψνχής,

τος, καί ή μέν άμιγής προς το αίσθητόν

άποτελέσματος

των πρωί ων

τήν οναίαν

καΐ περιλαμβάνων

είναι άρμο-

τετάχθαι,

ό θεός τοις των

τήν ψνχήν Ιδέαν ποιεϊν

παραδείγματος

Ιδέαν

συνεστώσαν

αισθητών

άπειργααμένης

συναρμοττομένων

Β σννειργμένη

peal ταύτα

τήν ψνχήν

έπί τήν τής ύλης διαμόρφωαιν, άσύνδετον

μεριστήν

άριθμόν

των

(Plan. 42)

το άίδιον xal τφ αίσ&ητικφ

γαρ καΐ τούτονς

σιν ύστερον,

Χέγεσθαι

• | τά τε γαρ μαθηματικά

ψνχής

τικόν έχούσης,

ΨΥΧ0Γ0Ν1ΑΣ

άπεφήναντο

διαατατον

1031 νίαν περιέχοντα

ίλαθε

ΤΙΜΑΙΩΙ

ουδέ γραμμών

έγγινόμενον.

ψυχαΐ γνωστικήν

καί μήν

τον αίσθητοΰ

ονδ'

25

έπιφανειών

ου μόνον δύναμιν

al

τών

έχουσιν,

19 προείρηται] 1013 c. dt μα 4 μαΦητικά α μα&ητιχα Α || β ιών νοητόϋν 1023b | τών alσ&ητών (-ητικών e Φ) 1023b || 7 προσήκον Q, item 1023c ubi προαήκειν dub. ci. Bern. || 11 παραλαμβώχον Β || 15 οννηργμ. $ συνειργομ. Β II 20 άμφοτέροις τούτοις erratum, fort, epitomatone ipeius (•ους 1023d recte Û) || S3 νοητόν Q, item 1023d ubi νοητυών recte reatituit Turn. ||2β δ om. t (— Urb. 100) exhib. O et 1023 d Q, falsum, eed legit et scripeit epitomator 190

EPIT. LIBRI DE ANIMAE PROCREATIONE

άλλα καί τήν τοϋ κύκλου φησίν (Tim. 37asq.) άνακνκλονμένην αυτήν πρός έαυτήν, δταν ουαίαν σκεδαστήν ϊχοντός τίνος έφάπτηται και δταν άμέριστον, λέγη κινουμένην δια πάσης έαυτης, δτω äv τι ταυ τον f¡ κάί δτου äv δ Ετερον, προς δτι τε μάλιστα καΐ δπη καί δπως συμβαίνει, και τα γιγνόμενα προς ίκαστον έκαστα είναι καΐ πάσχειν. ¿ν τούτοις άμα καΐ των δέκα κατηγοριών ποιούμενος ύπογραφην êu μάλλον τοις έφεξης διασαφεί, 'λόγος' γάρ φησιν 'άληΰης, δταν μέν περί το αίσϋητόν γένηται καΐ ίο ο του ·&ατέρον κύκλος όρ&ός Ιών είς πασαν αύτοϋ νήν D ψνχήν διαγγείλγ], δόξαι καΐ πίστεις γίγνονται βέβαιοι και άληΰεΐς · δταν δ' αϋ πάλιν περί τό λογιστικόν ή και ô τοϋ ταύτοΰ κύκλος εϋτροχος ών αυτά μηνύση, έπιστήμη έξ ανάγκης άποτελεϊται. τούτω δέ έν ώ των δντων έγγίγ15 νεσ&ον, εάν ποτέ τις αυτό άλλο πλήν ψνχήν προσείπτ], παν μάλλον ή τό άλη&ές έρεϊ.3 πά&εν οϋν έσχεν ή ψνχή τήν αντιληπτικών τοϋ αίσ&ητοϋ καΐ δοξαστικών ταύτην κίνησιν, έτέραν της νοητής èκείνης καΐ τελεντώσης είς ¿πιστήμην, έργον είπειν μή ϋεμένους βεβαίως δτι νϋν 20 ονχ άπλώς ψνχήν άλλά κόσμου ψνχήν avviaτησιν έξ νποκειμένης της τε κρείττονος ουσίας καΐ άμερίστου και Ε της χείρονος, ήν περί τα σώματα μεριστήν κέκληκεν, ονχ έτέραν οϋσαν ή τήν δοξαστικήν καΐ φανταστικών και σνμπα&η των αίσϋητών κίνησιν, ου γενομένην άλλ' νφ· «6 ε στώ σαν άίδιον, ώσπερ ή έτέρα. τό γάρ νοεράν ή φύσις έχουσα και τό δοξαστικόν εϊχεν · άλλ' έκεΐνο μέν άκίνητον και άπα&ές και περί τήν άεΐ μένσνσαν Ιδρυμένον ουαίαν · τοϋτο δέ μεριατόν καί πλάνητόν, άτε δη φερομένης και σκεδαννυμένης έφαπτόμενον ύλης. οϋτε γάρ τό αίσ&ητόν 80 είλήχει τάξεως άλλ' ήν δμορφον καί αόριστον, ή τε περί 1 κύκλου Ο κόσμου ex 1023e Steph. || 3 τινά γ | λέγη Q (η in ras. α) λέγειν corr. ex 1023e Duebn. || 4 poet δτω add. τ 1023e | i¡ καί δτου p. c. Β ή καί δτω Ο || 9 γένοιτο Laur. 80, 5 Urb. 100 (t) γένηται Ο γίγνηχαι ex 1023f Bern. || 10 όρ&ώς α a. c. ?, 8 || 18 νοητής Q, falsum, cf. p. 190,23 νοητικής ex 1023f Wy. || 21 ύποκειμένων 1024 a || 22 παρά rd E || 24 τφ αίσ&ητφ 1024 a || SS voeoòv ώσπερ ή Β

191

69. Π. ΤΗΣ ΕΝ ΤΩΙ ΤΙΜΑΙΩΙ ΨΥΧΟΓΟΝΙΑΣ (Plan. 42) Ρ τοϋχο τεταγμένη δυναμις οϋτε δόξας ένάρϋρους οντε κινήσεις άπάαας έχουσα τεταγμένος, άλλα τάς πολλάς ένυπνιώδεις και παραφόρονς και ταραττονσας το αωματοειδές, δσα μή κατά τύχην τω βελτίονι περιέπιπτεν · εν μέσω γαρ ήν αμφοϊν και προς αμφότερα συμπα&η και 5 1032 συγ\γενη φνσιν είχε, τω μεν αισ&ητικω της ϋλης αντεχομένη τω δε κριτικω των νοητών. 5. Οϋτω δέ πως κάί Πλάτατν διασαφεί τοις όνόμασιν 'ούτος' γαρ φησι (Tim. 5 2 d ) 'παρά της έμής ψήφου λογισ&είς έν κεφαλαίφ δεδόσ&ω λόγος δντος καΐ χωράν ίο καΐ γένεσιν είναι τρία τριχη καί πρίν ούρανόν γενέα&αι.' κάί χώραν τε γαρ καλεί την νλην ώσπερ ίδραν εστίν δτε καί ύποδοχήν, δν δέ το νοητόν, γένεσιν δε τοϋ κόσμου μήπω γεγονότος ουδεμίαν άλλην r¡ την έν μεταβολαϊς καί κινήσεσιν ονσίαν, τοϋ τυποϋντος καί τοϋ τυπονμένου is μεταξύ τεταγμένην, όιαδιδοϋσαν ένταν&α τάς έκεϊ&εν Β εικόνας, διά τε δη ταϋτα μεριστή προοηγορευϋη καί δτι τω αίσΰητφ το αίσ&ανόμενον και τω φανταστφ το φανταζόμενον ανάγκη σννδιανέμεσ&αι καί συμπαρήκειν ή γαρ αίσϋητική κίνησις, Ιδία ψνχής οϋσα, κινείται προς so το αίσ&ητόν έκτός · é δέ νοϋς αυτός μεν έφ* έαυτοϋ μόνιμος ijv καί ακίνητος, έγγενόμενος δέ τη ψυχη καί κρατήσας εις εαυτόν επιστρέφει καί συμπεραίνει την έγκύκλιον φοράν περί το μένον αεί μάλιστα ψαύουσαν τον δντος. διό Hai òvaavάκρατος ή κοινωνία γέγονεν αυτών, τω a» άμερίοτφ το μεριστόν καί τω μηδαμη κινητώ το πάντη φορητόν μιγνύουσα καί καταβιαζομένη ϋάτερον εις ταύC τον συνελ&εϊν. ήν δέ το &άτερον ου κίνησις ώσπερ ουδέ τ αυτόν στάσις, άλλ' αρχή διαφοράς καί ανομοιότητας, έκάτερον γαρ caio της ετέρας άρχής κάτεισι, το μεν ταυ- 3ο 2 ίχουαα Q, falsum, είχε Wy. ex 1024b (ubi είχε BE 1 mg. έχουσα Ο) || β αίσ&ητώ Β || 8 πως om. Β | Πλάτων] αύτός 1024 b || 10 δντος Ω, falsum, δν τε ex 1024 b Basil. Wy. || 12 καί del. Basil.

Wy. (om. 1024c) || le ôtaôovaav γ || 24 μένον Wy. ex 1024d μέν |

μάλιστα om. Β || 25.26 των άμερίατων Q corr. Steph. cf. 1024 d ||

20 τό μ. κινητόν Laur. 80, 5 Urb. 100 (t) των μ. κινητών Ο corr. Steph. cf. 1024 d

192

EPIT. LIBRI DE ANIMAE PROCREATIONE τον άπό τον ενός το ôè ΰάτερον από της όνάδος · χαί μέμιχται πρώτον ¿ντανύα περί την ψυχήν, αρι&μοίς και λόγοις συνδε&έντα xal μεσότησιν èναρμονίοις, καΐ ποιεϊ ϋάτερον μεν έγγενόμενον τω αύτω διαφοράν, το ôè ταυδ τον èv τφ έτέρφ τάξιν, ώς δηλόν εστίν εν ταϊς πρώτοις της ψυχής δυνάμεσιν · είσί δ' αύται το κριτικόν καΐ το κινητικόν. ή μεν οδν κίνηοις ευϋνς έπιδείκννταχ περί τον ούρανόν ¿ν μεν τη ταντότητι την ετερότητα τη περιφορά των άπλανών, èv δε τη έτερότητι τήν ταυτότητα τη τάξει D ίο των πλανήτων · επικρατεί γάρ èv έκείνοις το ταντόν, èv δε τοις περί γην τουναντίον, η δε κρίσις αρχάς μεν εχει δύο, τόν τε νοϋν άπό τον ταύτον προς τα χα&όλον και την αϊσϋησιν από τον ετέρου προς τά καϋ·' έκαστα, μέμιχται δε λόγος εξ άμφοΐν, νόησις èv τοις νοητοΐς και δόξα 16 γινόμενος èv τοΐς αίσΰητοϊς · όργάνοις τε μεταξύ φαντασίαις τε χαί μνήμαις χρώμενος, ων τα μεν èv τω αντώ το έτερον τά δ' èv τφ έτέρω ποιεϊ το ταντόν. έστι γαρ ή μεν νόησις κίνησις του νοονντος περί το μένον, η ôè δόξα μονή τον αίσ&ανομένον περί το κινούμενον · φαντασίαν ôè 2ο συμπλοκών δόξης πρός αϊσό-ηαιν οΰσαν ΐστησιν èv μνήμη Ε το ταντόν · το δέ ϋάτερον κινεί πάλιν èv διαφορφ του πρόσ&εν και νυν, έτερότητος άμα και ταυτότητος έφαπτ όμεΐ'ον. β. Δει δέ την περί το σώμα τοϋ κόσμου γενομένην σύν«6 ταξιν εικόνα λαβείν της άναλογίας èv f¡ διηρμόσατο τήν ψυχήν. έχει μεν γάρ ήν άκρα το πυρ και ή γη, χαλεπήν πρός άλληλα κρα&ηναι φνσιν έχοντα, μάλλον δ* δλως ακρατον και άσύστατον δ&εν èv μέσω Τέμενος αντών τον μέν αέρα προ τον πυρός το Ô' νδωρ προ της γης, so ταντα πρώτον άλλήλοις έκέρασεν · είτα δια τούτων έκεϊνα πρός τε ταντα και άλληλα συνέμιξε και συνήρμοσεν. έν· τανϋα δε πάλιν το ταντόν και το &άτερον, έναντιας δυνά- F 4 αντφ Ο ταντφ Duebn. cf. 1024d || 15 τε (ταίς) μεταξύ 1024f Anon. || 1β αύτφ (αυτό δ) fi ταντφ ex 1024f Wy. || 18 νοοϋντος Jannot cf. 1024f χινοϋντος )| 22 êqxaχτομένψ 1025a ci. Mû. || 24 οννταξιν û αύντηζιν ex 1025 a Bern. || 31 xal πρός άλληλα 1025 b 193

69. Π. ΤΗΣ ΕΝ ΤΩΙ ΤΙΜΑΙΩΙ ΨΥΣΟΓΟΝΙΑΣ (Plan. 42)

(1032) μεις και άχρότητας άντιπάλους, σννηγαγεν ον δι* αυτών,

άλλ* ονοΐας έτέρας μεταξύ, τήν μεν άμέριστον προ τον τούτον, πρό ôè τον ϋατέρου τήν μεριατήν, ίατιν $ προσήχονααν έκατέραν έκατέρφ τάξας, είτα μιχ&είοαις ¿κείναις έπεγχεραννύμενος, οϋτω τό παν αυνύφηνε της ψυχής s είδος, ώς ijv άνυστόν, ¿κ διαφόρων δμοιον ix τε πολλών êv άπεργασόμενος. \ 2. 3 προς bis pro πρό S || 4 μιχ&είαας 1025b Duebn. || 7 άπειργασμένος 1025 b

194

ADDITAMENTVM ad edìtionem correctiorem. Recensiones priorie editionis hnius fasciculi, quarum numerum benigne supplevit Julietta Ernst Parisina, nobis innotuerunt hae, quas a brevissimis incipiens, ad eas progrediens, quae solae recensiones vere appellari posaunt, enumero. J. Delande in: Les Études classiques XXII 1954, 449sq. (duae lineae non plenae). A.Barigazzi in: Athenaeum XXXIV 1956, fase. 4/4 (una cum VI 3 et V3; quinqué lineae: enumerantur libri qui hoc fascículo continentur). Emilio Mero ne in: Giornale Italiano di Filologia VII 1954, 367 (novem lineae non plenae). A.Dain in: Bulletin de l'Association Guillaume Budé 1954, 3, 110 (una cum fase. 2 et 3). Jean Defradas in: Revue des Études Anciennes, LVII 1955, 185. ,,Οη regrettera peut-être que ce tome VI, conforme aux normes nouvelles de la collection, ne s'adapte pas exactement aut format des premiers:" eqs. B.A. van Groningen in: Museum 60, 1955, 57 (una cum fase. 3). „Utinam talibus tantisque viris omnes editiones criticae committi possent, ut qui diligentiae assiduae doctrinaeque perfectissimae exemplum prodant imitatione dignissimum." eqs. Maria Helena Rocha-Pereira in : Humanitas (Coimbra/ Portugal) Vol.VII et V i l i . ,,0 aparato critico é ecléctico, . . . e nâo raro deixa de parte as liçôes dos deteriores." ,,Parece-nos também mais provável esta interpretaçâo" : nihil deesse in fine libri Bruta ratione uti. Robert Flacelière in: L'Antiquité Classique XXIV 1955, 190sq. (una cum fase. 3). „Si on lit, par exemple, 195

ADDITAMENTVM comme je l'ai fait, l'amusant dialogue Bruta ratione uti on s'aperçoit vite combien le texte de C. Hubert est plus satisfaisant que celui de Bernadakis. . . . en 985E, ligne 2, il faut lire èçœcçç avec un iota souscrit." Francesco della Corte in: Rivista di Filologia e di Istruzione Classica X X X I I I 1955, 104. De Aqua an ignis utilior : „l'opusculo si presenta come una cicalata retorica di tipo declamatorio. Ma in tal caso come si spiegano gli iati . . . ? " Cf. F. H. Sandbach, Rhythm and Authenticity in Plutarchus's, Mor alia, Class. Quart. 1939,194—203. „un retore che declamasse su quel tema . . . sarebbe incorso in simili durezze, non avrebbe maggiormente curata la eufonia del suo dire ? E un editore avvertito del fatto non avrebbe potuto tentare di evitare, o se la sua prudenza lo sconsigliava, almeno di segnalare in apparato il modo di evitare gli iati?" Cf. Schellens, De hiatu in Plutarchi Moralibus, Bonn 1864. P. Chantraine in: Revue de Philologie X X I X 1955, 282—284 (una cum fase. 3). ,,Οη sait que Mantón, puis R.Flacelière . . . estiment que Β a été copié sur E " . Hanc opinionem non refutatam esse. Laudat unam coniecturam. ,,Εη revanche, en 974f, je ne suis pas sûr que la correction αυτών pour αντων soit indispensable." „En de nombreux passages, l'apparat critique cherche à justifier le texte traditionel, . . . ; il fournit ainsi les éléments d'un commentaire" (959 E ad έπιτήδζνος). A. J . Gossage in: Journal of Hellenic Studies 76, 1956,117/118 (una cum fase. 2 et 3 et duobus aliis libris). „The edition is sober and in some respects the best fasciculus of the whole volume." ,,He has little new of his own and nothing spectacular to offer. He often seeks to defend the MSS." : sequuntur exempla. „Less happy is the interpretation of the MSS. xai άναζέων in 1005A — ,rectum vid., si άναζέων sensu activo accipitur' — where the comparison with 337 A is mislaeding" ( ?). „The Greek language is rendered poorer by one word, τιαλιμμεταβολής, which is separated without ado 196

ADDITAMENTVM

into πάλιν μεταβολής (eie codd.) (998D)." Laudat alias emendationes. A. J. Köster in: Mnemosyne 4. ser. V i l i 1956, 244· Post laudationem vitupérât hos locos. ,,956 E : δάπανον (de Wytt., Bern.) me semble par rapport à πάμ· φαγον préférable à δαπανών (cf. encore II, 624D). 9861): ζκαΐ άλλους> suppléé par Hartman à τινας est à désirer, sinon nécessaire, par rapport à la fin de 986 A. 985 E : je crois avec Wilam. que εταίρους doit être éliminé du texte; je ne vois aucune raison impérieuse pour l'insertion de έά] ήια 34, 7 t πληροϋντας] παρατηρονντας 35,17 àποτνμπάνισε ιν] άποτνμπανιεΐν (Η.) 37, 7 άπολείπειν 12 μετά φωνής και ϋνμοϋ έπ' αύτούς 40.14 ταπεινοΐς 15 τών 'Ινδικών τον (Η.) μάλιστα ΰαυμασ&έντα προς Αλεξάνδρου 26 φιλονικίας 41, 24 όντως] δσον ονπω y (Naber + Η.)

42, 21 άμφάκαν&ον 43,4 όντως - όπώρας · del. om. (Η.)

6 αφ

αντοΰ

17 om.

44, 14 πολλών] ΰηρίων (Η.) 30 πράος 45,1 τραχύτερος 11 έξαρ&ρονν] εξαρτύειν 20 μέλεσι] και μέλη 46, 9 ετρεφεν, ή και 20 ακρόαμα τοις συνήθως 202

ADDITAMENTVM 4 9 , 1 2 λαβείν

20 τάς γονν όμοϋ τι

πάσας

60, 6 et 7 t ταΐς] τάς 61, 5 / 6 χορών] λόγων νήσεσιν 62, 4

αυτήν

7 αυτών

25 Φ&λου 63, 2 κοινόν]

14 των μεν ¿ν (Η.)

δεομένφ

21 Αίπαρουντ« καί

27 r^'fetç] ελεείς

όκνηρόν

64,11 ^ρισταρχος

16 βΰρΰτβρον

66, 8 οΰτοί] οί αυτοί

2 0 Ιστορία φορυτόν είς

66, 9 περιλαμβάνοντες · των δικτύων κοιλαίνων 13/14 της έπιδρομής 67, 2 6

26 κοινω-

2 3 αύτη

οϋν το 13 20 φυγών

τνπτει

άμύνασϋαι

68,17 μεν γαρ ό 6 9 , 1 6 ούδένα

2 0