Plutarchi Moralia. Volume V Fasc 2 Pars 2

Table of contents :
56. Συγχρίσεως Άριστοϕάνους χαὶ Μενάνσρου ἐπιτομή (Plan. 41) (Plan. 41)
57. Περ τῆς Ηροσóτου χαχοηυεὶας (Plan. 76)

Citation preview

AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN

DER

DDR

Z E N T R A L I N ST I T U T F Ü R ALTE G E S C H I C H T E UND

SCRIPTORVM

ARCHÄOLOGIE

B I B L I O T H E

CA

GRAECORVM

ET

T E Y B N E R I

ROMANORVM

ANA

9

UIKIO

B S B B. G. T E U B N E R V E R L A G S G E S E L L S C H A F T 1978

PLVTARCHI MORALIA

VOL. Y FASC.2 PARS 2

EDIDIT

BERTHOLD HÄSLER

m

urna B S B B. G. T E U B N E R

VERLAGSG;ESELLSCHAFT

1978

BIBLIOTHECAETEVBNERIANAE HVIVS REDACTOR:

TEMPORIS

GÜNTHER

CHRISTIAN

HANSEN

In hoc fasciculo continentur 56. Zvynßiaecog ÄQicntxpdvovt; xaì MCVÓVSQOV èrtro/wj (Plan. 41) 1 Aristophanis et Menandrì comparationis epitoma 57. TIEQÌ t R J $ 'HQOÒÓXOV xaxorj&EIOU; (Pian. 76) 6 De Herodoti malignitàte

©

B S B B. C . Teubner VerlagsgeseUschafl, Leipzig, 1978 1. A u f l a g e V L N 294/375/6/78 • LSV OBS« L e k t o r : Manfred S t r u m p f e ! Printed in the German Democratic R e p u b l i c

GesamthersteUung: I N T E R D R U C K Graphischer Großbetrieb Leipzig — 1II/18/9T Bestell-Nr. 665 859 6

DDR 16,50 Mark

PRAEFATIO Duo scripta in hoc fascicolo coniuncta etiam in Lampriae catalogo composita sunt, ibi nominantur (nr. 121) ÄguncxpavovQ xal MevavSgov ovyxQiau; et (nr. 122) IJegi Xfjg 'HQOÒÓTOV xaxorj&eioQ. in corpore autem Planudeo, cui utriusque libelli memoria debetur, seiuncta sunt, epitoma (Flan. 41) quippe, ut suspicari licet, illius Comparationis Aristophanis et Menandri, quae in Lampriae catalogo nominatur, in prima Plutarchi collectione a Pianude facta cum epitoma libri De animae procreatione in Timaeo (Plan. 42) et scripto similis indolis Stoicos absurdiora poetis dicere (Plan. 40) sociata est. haec prima, quam dixi, collectio scripta 1 — 69 secundum ordinem a Planude constitutum continens in codice Ambrosiano 859 (a) exstat. anno insequenti 1296 Planudes eadem Plutarchi opera una cum Vitis in altero codice, quem siglo A denominare consuevimus, scribi iussit. Planudem postea, ut plura Moralium scripta reperirei, summa industria studuisse scimus. ita factum est, ut tertio corpori Planudeo appendix novem scriptorum addi posset, quam in celebri codice Parisino 1672 (E) legimus1). cuius appendicis pars est liber De Herodoti malignitate (Pian. 76). editoris ergo est, ut, si de textu prioria scripti constituendo agatur, codi cibus « A E nitatur. si autem ad alteram se confert, ei 1) Etiamsi Wilson (GRBS 1975) recte iudicaverit codioem E non ante medium saeculum XIV (multo post Planudis mortem) scriptum esse et ideo Planudis ipsius operi deberi non posse, tamen hanc collectionem Plutarchi Moralium tertiam secundum librorum ordinem, quem Planudes constituent, conscriptam porro Planudeam nominare licebit. V

PRAEFATIO

unus testis E praesto esset, nisi accederei codex B (Par. 1675) saeculi XV, qui dimidia fere parte scriptorum, quae in codice E traduntur, omissa praeter appendicis scripta 70 — 78 continet etiam epitomam Aristophanis et Menandri comparationis, sane hoc in libello memoriam codicum a A E secutus. magni ergo momenti est in edendo De Herodoti maligni tate libro, ut ratio, quae inter codices E et B intercedat, recte diiudicetur. de relatione codicum E et B usque ad nunc interpretes editoresque consensum non adepti sunt, codices E et B ex eodem esemplo multis iam locÌ8 lacunoso descriptos esse Treu anno 1881 iudicaverat. cuius iudicium inter alios Pohlenz Sieveking Hubert in volumjnibus Plutarchi Moralium in Bibliotheca Teubneriana editis secuti sunt, sententiam 'B e codice cum E cognatissimo, at tamen ab eo diverso ortum esse', quam Pohlenz his verbis expressit, imprimis Hubert in Museo Rhenano (1950) defendit contra iudicium, quod Manton anno 1949 (CQ) palam fecerat. qui locis scriptorum appendicis fere centum et sexaginta examinatis pro certo habuit codices B et E non ex uno archetypo ortos esse, sed codicem B ex E fluxisse intercedente altero codice, quem littera rj signavit. Manton lectiones codicis B ab E discrepantes omnes aut scribae errore aut conatu, ut verba tradita ipse coniectura emendaret, effectas esse sibi persuasit. anno 1952 Flacelière (REG) rettulit se ad idem iudicium de relatione codicum E et B pervenisse, cum editionem Amatorii (Pian. 70) praepararet nec iam Mantonis commentationem legisset. ab opinione, quam antea secutus erat, communi recessit et in editione eodem anno impressa egit secundum illam perceptionem, codicem B ex E fluxisse, gavisus se cum Mantone esse in consensu, ut erga Mantonem fecerat, ita Hubert (Gnomon 1953) iudicans de Amatorii editione, quam Flacelière curaverat, argumenta ab

1) Abbreviationes titulorum in praefatione adhibitae in partibus appendicis singulis solvuntur. VI

PRAEFATIO

eo aliata refutavi t. Pearson, opens De Herodoti malignitate editor (1966), quaestionem in medio reliquit. tamen, cum de Âldinae fonte ageret, ad thesim, quam Manton et Flacelière protulerant, inclinasse videtur (AJP1959). Hansen denique, qui rem quaesitam singulis solum locis electis examinatam esse et adversarios in responsis eodem more processisse censuit, exempli causa unum Plutarchi opusculum in appendice 70 — 77 traditimi idque scriptum De Herodoti malignitàte penitus exquirere suscepit (Cahiers Copenh. 1969). postquam lacunas, lectiones codicumE et B varias, praesertim et lectiones codicis B duplices (cf. earum indicem plenum in paginis 39—40 redditum) omnes contulit et diligenter ponderavit, quid prius esse quidve postea additum vel correctum videretur, codicem B (vel exemplum ei antecedens littera fi signatum) e codice £ deduci non posse statuii et lectionum rectarum, quae in codice B servatae sunt, fontem esse codicem ab £ alienum, quem littera d, qua Flacelière iam usus erat, denominavit. cui codici Ô lectiones duplices supra lineam vel in margine codicis B scriptas assignavit et quosdam scribae errores revocavit ad priores etiam codices eius aetatis, qua libri litteris capitalibus scripti in novam scribendi formam verbis singulis diremptis et signis diacriseos additis redacti sunt', codicum stemma infra depictum ad Plutarchi librum De Herodoti malignitate solum pertinere ipse declaravit et memoriam ceterorum appendicis scriptorum (Pian. 70 — 75. 77) fortasse diversam studiis iteratis erui posse concessit, at si res aliter se haberet ac Hansen censuit, vix quisquam opinor exspectaret, ut a ratione in prioribus Moralium voluminibus Bibliothecae Teubnerianae adhibita hoc in ultimo editionis fascicolo recederem nisi cognitione correctiore coactus. tamen sententiae, quam Hansen expressit, assentior cetera appendicis scripta septem denuo de relatione inter codices £ et B exstante examinanda esse. Codicum stemmata haec sunt: primum, quod Hansen (Cahiers Copenh. 1969) delineavit, secundum, quod PearVII

PRAEFATIO

son (AJP 1959) composuit ex iis, quae Manton et Flacelière constitueront quaeque ipse de Aldinae fonte'agena erposuerat. (I) W (maiusc.)

(")

y (minusc.)

Aid. Conepectum earum editionum criticarum, quae appendicis Planudeae scripta solum codicibus E et B servata continent, hic addere liceat. Plan. 70 Amatorius (47 secundum Stephani ordinem) : Plut. Mor., vol. IV, ed. Hubert, Lipsiae 1938; Plut., Dialogue sur l'amour (Eroticus), ed. Flaoelière, Paris 1952 Plan. 71 De facie in orbe lunae (60): Plut. Mor., vol. V, fase. 3, ed. Pohlenz, Lipsiae 1955 Plan. 72 De Pythiae oraculis (25) : Plut. Mor., vol. I l l , ed. Sieveking, Lipsiae 1929 Plan. 73 Adversus Colotem (74) : Plut. Mor., vol. VI, fase. 2, ed. Pohlenz, Lipsiae 1952 Vili

PRAEFATIO Plan. 74 De commanibus notitiis contra Stoicos (72) : Plut. Mor., vol. VI, fase. 2, ed. Pohlenz, Lipsiae 1952 Plan. 75 De genio Socratis (43) : Plut. Mor., vol. I H , ed. Sieveking, Lipsiae 1929 Plan. 76 De Herodoti malignitate (57) : Plut. Mor., vol. V, fase. 2, 2 (opus hie editum); Plut. Mor., vol. XI, ed. Pearson, London-Cambridge/Mass. 1965 Plan. 77 De animae procreatione in Timaeo (68) : Plut. Mor., vol. VI, fase. 1, ed. Hubert, Lipsiae 1954 (opus non solum codicibus E et B, sed aliis quoque codicibus traditum) DE PLETHONIS

EXCERPTIS

PLVTARCHEIS

Codicem Marc. Gr. 517 miscellaneum Aubrey Diller anno 1961 primum examinavit et in foliis 67 — 76 partes et Vitarum et Moralium Plutarchi nonnullas a Plethone excerptas manuque eius scriptas invenit (Scriptorium 8, 1954; 10, 1956). excerpta e scriptis De Iside et Osiride, Adversus Colotem, De Herodoti malignitate, Aetia Graeca et e vitis Thesei Solonis Camilli sumpta sunt, quo fonte Pletho u8us sit, distincte cognosci non posse, sed codicem E fuisse fontem probabilius esse quam codicem B vel exemplum ei antecedens et Diller et Pearson censuerunt. Pearson, qui de octo locis e criminatione de Herodoto sumptis egit (AJP 80, 1959, 260 - 262), excerpta ad lectiones vel codicis E vel codicis B probandas paululum valere demonstravit, quia Pletho Plutarchi sententias non semper verbatim, sed partim mutatas exseripsit. P.A.Hansen eadem Plethonis excerpta octo denuo perscrutatus est (Cahiers Copenh. 1974). locos alios cum codice E alios cum codice B congruentes ceteros cum neutro consentientes contulit et Plethonem exemplar, quod codici B antecessit, secutum esse eumque verba Plutarchi IX

PRAEFATIO

tradita identidem coniectura corre xisse sibi persuasit. ilia quaestione in medio relieta omnes alicuius momenti locos in apparatu critico indicavi. DE

EDITIONE

ALDINA

Editionem Aldinam e codice ß pendere pro certo haberi potest, lectiones a codice B différentes vel ipso cum codice E consentientes sine dubio coniectura insertae sunt, conféras etiam, quae Hansen (Cahiers Copenh. 1969, 35 — 37) de eius erroribus et Pearson (AJP 80, 1959, 258 sq.) de verbis vel sententiae partibus in Aldina omissis scripserunt. DE ET M E N A N D R I

ARISTOPHANIS COMPARATIONIS

EPITOMA

Epitoma commentarii a Plutarcho conscripti non auctoris tempore, sed multo postea ab homine non ita docto, ut capitis primi tertii quartique initia docent, facta esse videtur. in dubio est, utrum tradita nobis epitoma mutilata sit an potius totius opusculi partem inscienter electam complectatur. nam in priore parte lexis tractatur, in altera tota comicorum ars perpenditur. at verba et opinionem Plutarchi prorsus recte servata esse existimare licet, si iudicium de Aristophane et Menandro in Quaestionibus convivalibus VII 8, 3 latum comparamus. AD L I B R V M D E H E R O D O T I MALIGNITATE INTITVLATVM

Plutarchum Herodoto iniuste maledixisse et hoc in iurgio subsidiis parum aptis usum esse facile demonstrari potest, neque historicum defendi nec Vitarum Moraliumque scriptorem ab infamia vindicari necesse est. talia priorum temporum temptata Pearson in praefatione editionis suae bene illustravi^ si recordamur, quod Vitae X

PRAEFATIO ubique docent, Plutarchum historicorum scripta perlustrasse, ut ab iis honeste vivendi probeque agendi exempta depromeret, eum non ratione historica, sed more ethico de Herodoto iudicavisse cognoscemus nec verbis se vera quaesivisse et amore patriae commotum avos Boeotios ab Herodoti opprobriis protegere in animo habuisse T i ì m ì n m pondus attribuemus. certe prooemii locus est aptus in libello, quem Alexandre amico Boeotio etiam, ut videtur, in Quaestionibus convivalibus (II 3, p. 635e) ad colloquium adhibito dedicavit. libelli lingua sensus consilium minime a Plutarchi natura abhorrent, multis autem locis nescimus, quatenus codices verborum formas ab auctore scriptae immutatas servaverint. ut exemplum afferam, dubium est, utrum Plutarchus Alcmaeonidarum nomen litteris -ai- an -e- scripserit. Alcmaeonidae undecie8 nominantur (p. 15; 25—27). in utroque codice -cucum -e- alternat, sed -e- dominatur, bis -ai- in utroque codice legitur. editoris ergo est, ut alteram eligat. Bernardakis et Pearson -s- praeposuerunt, nos sicut Wyttenbach -ai- scripsimus. etiam in Herodoti memoria manu scripta utraque eiusdem nominis forma occurrit, at in codicibus APC -e- solum exatat. quin ÄQTEfieiaiov, Mnvkrjvaiojv, rieXonovrjaov corrigat, nemo dubitabit, qui talium verborum scripturam tempore Byzantinorum ambigua m novit (tarnen in apparatu critico invenies, quatenus codices E et B in orthographia différant), at Arjfxr]XQav accusativum (p. 12, 23) posteriore Graecorum aetate vulgatum corrigere nolui. verba rò avrò vel alia eiusdem generis, ubi in libriB manu scriptis occurrunt, nusquam mutavi ratus oculis solum nostris adesse hiatum, auribus autem recitantis nequaquam perceptum esse, iota subscriptum, quod codicum scribae omiserunt (sex solum locis codicis E, ut Hansen affirrnavit, except is), etiam in apparatu critico omittendum esse apparet. ceterum in causis, quae ad orthographiam spectant, alterum rectius dictum alterumve melius traditum esse radicare XI

PRAEFATIO nolui nec veram, si fieri potest, Plutarchi vel Herodoti morem scribendi restituere conatus sum, sed ea, quae in codicibus scripta sunt, reddere satis habui. Cum contingat, ut hie fasciculus totius Moralium editionis, quae septem volumina intra decern lustra divulgata complectitur, finem faciat, trium virorum recordari liceat: M.Pohlenz (1872-1962), C.Hubert (1879-1957), K. Ziegler (1884 — 1974). quorum studiis per tot annos Plutarcho deditis et praesertim notis a Curtio Hubert relictis se non nulla debere huius libri editor libenter profi tetur.

xn

A P P E N D I X PRAEFATIONIS I. CODICES

I a. Codicum sigla Plutarchi codices: A Par. 1671 membr., a. 1296 confectus B Par. 1675 chart, s. XV E Par. 1672 membr., paulo post a. 1302 scriptus 1 ) n Neap. 350 I I I E 28 et Vat. 1676, cod. chart, nunc bipertitus s. XV a Ambr. 859 membr., brevi ante a. 1296 scriptus fi Vat. 1013 bomb. s. XIV 6 Vat. Reg. 80 s. XV Q codices omnes O codices praeter citatos Plethonis codex: Marc. Gr. 517 s. XV

I b. De codicum historia eorumque relationibus Diller, Aubrey, Pletho and Plutarch, Scriptorium 8,1954,123 - 1 2 7 —, The Autographs of Georgius Gemistus Pletho, Scriptorium 10, 1956, 27 - 4 1 Flacelière, Robert, La tradition manuscrite des traités 70 — 77 de Plutarque, R E G 65, 1952, 3 5 1 - 3 6 2 Hansen, Peter Allan, The Manuscript Tradition of Plutarch's De Malignitate Herodoti, Université de Copenhague, Cahiers de l'Institut de Moyen-Age Grec et Latin 2, 1969, 23 - 4 7 - , Pletho and Herodotean Malice, ib. 12,1974,1-10 2 ) Hubert, Kurt, Die handschriftliche Überlieferung für Plutarchs Moralia 7 0 - 7 7 , RhM 93, 1950, 330 - 336 1) De tempore, quo codex E confectus est, Wegehaupt (Philologus 73, 1914, 252), Pohlenz (Plut. Mor., vol. I p. I X - X I I ) , Wendel (RE X X , 2224sq.) accurate disseruerunt. quorum multorumque aliorum sententiam nuper Wilson (vide p.V, adn. 1) refutavit. 2) Editionem operis De Herodoti malignitate ab Hansen confectam mox divulgatum iri nunc ipsum comperi. XIII

CODICES Hubert, K u r t , iudicìum de Plutarque, Dialogue sur l'amour (Eroticus), Texte et traduction avec introduction et des notes par Robert Flacelière, Paris 1952, Gnomon 25, 1953, 558sq. Manton, G. R., The Manuscript Tradition of Plutarch Moralia 7 0 - 7 , CQ 43, 1949, 9 7 - 1 0 4 Pohlenz, Max, Plutarchi Moralia, vol. I, Lipsia« 1925, praeiatio, praesertim p. V I - X V I I et X X V I I I s q . Treu, Max, Zur Geschichte der Überlieferung von Plutarcha Moralia (Gymn.-Progr.) I, Waldenburg 1877; II, Ohlau 1881 ; III, Breslau 1884 Wegehaupt. Hans, Planudes und Plutarch, Philologus 73, 1914 — 1916, 2 4 4 - 2 5 2 Wendel, Carl, R E XX, 2202-2253: Planudes, Maximos; praesertim nr. 32, col. 2223-2226 Wilson, Nigel, Some Notable Manuscripts Misattributed or Imaginary, GRBS 16, 1975, 9 5 - 9 7

I c. De singulis locis emendandis vel corrigendis Cobet, Carolus Gabriel, V'ariae lectiones, editio secunda auctior, Lugduni Bat. 1873; Novae lectiones, ibid. 1858 Emperius, Adolph, Opera philologica et historica, ed. F. G. Schneidewin, Gottinga« 1847, 338 Fletcher, G. B. A., Two Notes on Plutarch De Herodoti Malignitate, CIPh 26, 1931, 426 sq. Hartman, Jacobus Joannes, De Plutarcho scriptore et philosopho, Lugduni Bat. 1916, 538 - 548 (ad Plut. De Herod, malign.) Herwerden, H. van, Ad Plutarchi moralia, Mnemosyne N. S. 18, 1890, 366 - 386 ; 21, 1893, 9 7 - 1 0 4 - , Novae curae criticae Moralium Plutarchi, ibid. 37, 1909, 202 223 Hubert, Kurt, notae manu scriptae, dum editionem praeparabat Kronenberg, A. J., Ad Plutarchi Moralia, Mnemosyne N. S. 52, 1924, 94sq. ; 3. Ser. 10. 1942, 40sq. Madvig, Johan Nicolai, Adversaria critica, vol. I, Hauniae 1871, 663sq. Pearson, Lionel. Notes on the Text of Plutarch, De Malignitate Herodoti, A J P 80, 1959, 2 5 5 - 2 7 5 Pohlenz, Max, notae manu scriptae, quas ad editionem a Curtio Hubert praeparatam contribuii Sandbach, F. H., Some Textual Notes in Plutarch's Moralia, CQ 35, 1941, 113

XIV

EDITIONES II. E D I T I O N E S P L V T A R C H I O P E R V M ET MARGINALIA E I S ADSCRIPTA (accedunt versiones selectae) Aid.

Basii. Leon. Tum. Vulc.

Moralium editio princeps apud Aldum Manutium, Venetiae 1509; cur. Demetrius Dukas, adjuvante Desiderio Erasmo (Vitarum editio princeps apud Philippum Juntam, Florentiae 1519) editio Aldinae iterata, Basileae 1542 marginalia in Aldinae exemplaribus addiderunt: Leonicus, Nicolaus, f a. 1531 1 postea in Stephani Tumebus, Adrianus, f a. 1565/ editionem reoepta Vulcobius, Ioannes (spatium vitae eius nescimus): variae lectiones in margine exemplaris Aldini, ut videtur, annotatae et in editione Francofurtana anni 1599 conserratae

Amyot

Amyot, Jacques, Plutarchi opera in linguam Gallicani versa: Moralia, Parisiis 1572 (Vitae, Parisiis 1559) Xyl. interpr. Xylander, Guilielmus, Plutarchi Moralium versio Latina, edita Basileae anno 1570 et iterum anno 1572, adnotationibus tum primum additis (Vitarum versio prodierat Heidelbergae anno 1561) Stephanus, Henricus, Plutarchi operum omnium editio Steph. Graeca, Genevae 1572. Stephani editio, aucta Xylandri interpretatione Latina, ter repetita est: Francofurti annis 1599 et 1620, Francof. Parisiis anno 1624 Xylandri Moralium editio Graeca, Basileae 1574 Xyl. Méziriac, Claude Gaspar Bachet de, f a. 1638 : emenMez. dationes adscriptae in margine exemplaris Stephaniani (in bibliotheca Leidensi depositi) Salmasius, Claudius, f a. 1653: emendationes in esemSalm. plari Stephani MoraUum et Vitarum adscriptae Reiske, Johann Jacob, Plutarchi quae supersunt omRe. nia opera, Graeoe et Latine, Lipsiae 1774 — 1782 (Moralia: vol. V I - X ) Kaltwasser Kaltwasser, Johann Friedrich, Plutarchs moralische Abhandlungen, aus dem Griechischen übersetzt, Frankfurt/Main 1783-1800 (cf. vol. VI, 1795,670772) Wy. Wyttenbach, Daniel, Plutarchi scripta moralia (cum Xylandri interpretatione castigata), Oxonii 1795 — 1830; Lipsiae 1796-1834 (ad editionem Oxoniensem emendatius expressa) Duebn. Duebner, Friedrich, Plutarchi scripta moralia, Parisiis 1841 (Plutarchi editionis Didotianae vol. III et IV) XV

EDITIOXES Bern. Fowler

Pearson 2

Bernardakis, Gregorius N., Plutarchi Moratia, Lipsiae 1888 - 1 8 9 6 (scripta nr. 56 et 57 : vol. V, p. 203 - 263) Fowler, Harold North, Plutarch's Moralia, vol. X, with an English translation, London-Cambridge/Mass. 1936 (Loeb Classical Library): Aristoph. et Menandri comp. p. 4 6 1 - 4 7 3 Pearson, Lionel — Sandbach, F. H., Plutarchi Moralia, vol. X I , with an English translation, London-Cambridge/Mass. 1965 (Loeb Classical Library): De Herodoti malignitate, edidit et Anglice vertit L. Pearson, p. 2 - 1 2 9 de hac editione iudicaverunt : Flacelière, R., REG 78, 1965, 706 - 708 Hansen, P. A., J H S 88, 1968, 1 7 9 - 1 8 1 Lachenaud, G., REA 68, 1966, 4 3 4 - 4 3 6 Russell, D. A., CR 80 (N. S. 16), 1966, 1 8 0 - 1 8 2

III. ALIORVM AVCTORVM E D I T I O N E S ET FRAGMENTORVM COLLATIONES quae in hoc fascículo afferuntur Aristoph. Favorin. Hdt. Simon.

CAF FGrHist FHG Preger TGF Tod

XVI

Aristophane, texte établi par Victor Coulon, tome I —V, Paris 1923 — 1930 (singula volumina subinde saepius repetita sunt) Favolino di Arelate, Opere. Introduzione, testo critico e commento a cura di Adelmo Barigazzi, Firenze 1966 (or. Corinth.: p. 298-346) Herodoti historiae, ree. Carolus Hude, editio tertia, Oxonii 1926 Anthologia lyrica Graeca, ed. Ernestus Diehl, vol. II, editio altera, Lipsiae 1942; Simonidis elegiarum et epigrammatum fragmenta: p. lOösqq. Comicorum Atticorum Fragmenta, ed. Theodorus Kock, vol. I - I I I , Lipsiae 1880-1888 Die Fragmente der Griechischen Historiker, von Felix Jacoby, Berlin-Leiden 1923-1958 (Teil I ; I I A - D ; III A - C ) Fragmenta Historicorum Graecorum, ed. Carolus et Theodorus Müller, vol. I - V , Parisiis 1841-1870 Inscriptiones Graecae metricae ex scriptoribus praeter anthologiam collectae, ed. Theodorus Preger, Lipsiae 1891 Tragicorum Graecorum Fragmenta, ree. Augustus Nauck, editio secunda, Lipsiae 1889; Hildesheim 1964 (supplementum addidit B. Snell) A Selection of Greek Historical Inscriptions, edited by Marcus N. Tod, vol. I, second edition, Oxford 1946

COMME NTATIONES Wehrli

Die Schule des Aristoteles, Texte und Kommentar, hrsg. von Fritz Wehrli. Heft I I : Ariatoxenos, 2. Auflage, Basel 1967 IV. COM M E N T A T I ON E S ad duo Plutarchi scripta hic édita

Ari8tophanis et Menandri comparatio : Hartman, J . J., De Plutarcho scriptore et philosopho, Lugduni Bat. 1916, 551-554 Ziegler, Konrat, BE ^YT 872 sq. (s. v. Plutarchos) De Herodoti malignitate: Hartman, J. J., De Plutarcho scriptore et philosopho, Lugduni Bat. 1916, 504-513 Helmbold, W. C., and O'Neil, Edw. N., Plutarch's Quotations, Baltimore 1959 (The American Philological Association, Philological Monographs, 19) Holzapfel, Ludwig, Über die Echtheit der plutarchischen Schrift de Herodoti malignitate, Philologue 42, 1884, 23 - 53 Homeyer, Helene, Zu Plutarchs De malignitate Herodoti, Klio 49, 1967, 181 - 1 8 7 Jacoby, Felix, RE Suppl. I I 513 (s. v. Herodotos) Lahmeyer, Gustav, De libelli Plutarchei, qui de mal. Her. inscribitur, et auctoritate et auctore, Gottingae 1848 Legrand, Ph. E., De la malignité d'Hérodote, Mélanges Gustave Glotz, Paris 1932, tome II, p. 535 - 547 Vogt, Joseph, Herodot in Ägypten. Ein Kapitel zum griechischen Kulturbewußtsein, Tübinger Beiträge 5, 1929 (95-137), 131 sq. Wilamowitz-Moellendorff, Ulrich von, Sappho und Simonides. Untersuchungen über griechische Lyriker, Berlin 1913. Simonides der Epigrammatiker: p. 192 — 205 Ziegler, Konrat, RE XXI 871 sq. (s. v. Plutarchos) V. C O N S P E C T V S Basil. Bern. Duebn. Emp. Francof. Ha. Herw. Hu. Krön. 2

BT

mor.

ABBREVIATIONVM

= editio Basileensis = Bernardakis — Duebner = Emperius = editio Stephani Francofurti repetita = Hartman = Herwerden = Hubert (vide App., I c) = Kronenberg V 1,1

XVII

ABBREVIATIOXES Leon. Madv. Mez. Po. Re. Salm. Sandb. Steph. Turn. Vulc. Wil. Wil., SuS Wy. Xyl. Xyl. interpr.

-- Leonicus «= Madvig = Meziriacus (Bachet de Meziriac) = Pohlenz (vide App., I c) = Reiske — Salm asms = Sandbach = Stephanus = Turnebus = Vulcobius = Wilamowitz = Wilamowitz, Sappho und Simonides = Wyttenbach = Xylandri Moralium editio Graeca = Xylandri Moralium interpretatio Latina, seorsum edita

Hansen 1 Hansen 1 Pearson 1 Pearson*

= = = =

JHS 88, 1968, 179sqq. (vide App., II) Cahiers Copenh. 2, 1969, 23sqq. (vide App., I b) AJP 80, 1959, 255sqq. (vide App., I c) Plut. Mor., vol. XI, 1965 (vide App., II)

a. c. p. c. dub. edd. lac. 2 lit. probab. 88. susp. trp.

= = = = = = =

ante correctnram post correcturam dubitans editionum consensus lacuna duarum litterarum probabiliter suprascripsit suspicatus est transposuit

XVIII

56. 868

Z Y r K P I Z E Q Z A P I I T O 0 A N O Y Z KAI

M E N A N A P O Y E M T O M H (Plan. 41)

1 . ' Q { ; fiev xoiv&g xai xa&óXov eaielv noXXat jiqoxqívsi tóv Mévavógov, wg ó' énl péQovg xai taina ngoaTÍdr/ai • 5 ró tpoQTtxóv dé ra ávrv&sxa xai ó[ioióma>xa xai naQWvvpíag. xovroig yáq 6 fiév fiera rov io nQoar¡xovxog Xóyov xai óXiyáxig Xgfftai éntfieXelag aira d£i, ó dé xai noXAáxig xai oix evxalgcog xai yrvxQ&g" 'énaivevzai yáq fiaaikei xov oyxov, gr¡xogi xr¡v deivóxrjxa, ywaixi xó ánÁow, iduóxf) xó ne£óv, áyogaíw xó ag avrov xal tg> Tira) Jigocrri&e/xévovg, 5xi Xsuhegov (lèv fiaxQÓreQov òè xXotòv fiexaAa/ifiávovoiv • r¡ ó' 'HgoÒÓTOV xaxorf&eia Xeioxéga pév èaxiv à/iéÀei xal ¡uùmuaxéga xrjg Oeonófmov, xa&ánxexai dè xal hmel fiakÀov, & ^oo xaxòv ngóoeaxiv àXXcog x f j ò' laxogía fif¡ ngoarjxov, ó dè avyygaq>eig ènidgàxxsrai xovxov xal nagefifiáklei xolg jigáy/iaoiv ovdèv deoftévoig, àlXà C xrjv dir¡yr¡aiv ène£áyìnà xivog f¡ ngà£iv àronov xal ov %(yr\axr\v, òrjXóg éaxiv fjòófjievog rq> xaxoAoyeiv. &&ev ó Govxvdidrjg ovdè xwv KMcovog ájiagxT}fj,áxcov à 8

DE HERODOTI MALÏGNITATE

xakovvroç avròv ¿ni ràç Turo.) cf. p. 14,1 || s d/Mr^ia EB corr. Duebn. (cf. p. 18,20) | TÒV TQWIXÒV HÓXE/JOV del. Ha. probab. (cf. p. 31,26 al.) || 6 airai Emp. (Xyl. interpr.) avrat (etiam Hdt. codd. d) || 7 Xéyoftev EB corr. Steph. (Xyl. interpr.) || 8 Aevxrgov] Exeòdaov add. Xyl. et Amyot interpr. (of. 773 b et vit. Pelop. 20, 5); AevxrQÌov dub. ci. Bern. ; sed Aevxrgov xal ¿xeóáaov évyarégeg Diod. ; Plutarchus, cum de nominibus ambigeretur (cf. Pfister, RE), altero hic, altero in vit. Pelop. et 773 b usus esse videtur || i l attrai] ut 1. 6 | èfSovkovro Basii. Emp. èfiovAevovro E èjiovXéaro B (ut Hdt.) | AQiaroftévrj Basii. Turn. ÒQtaroyévr] EB (cf. p. 18, 16) || 15 ròv EB r éavTov rj&ei vel sim.' Re. ("ut sibi similis maneret' Xyl.) | add. Basil, (ex Hdt.) || 16 fiiayeaôai B fiiyea&ai E || 17 ravra supra Tavzrjç scr. m. 1 B || 18 ôfioAoyeïcrêai E B corr. Basil. lj 20 to TOVÇ Kron. TOVTOVÇ E B TOVÇ Steph. Re. TOVTOVÇ TOVÇ Duebn. Bern. || 23 flaefldQaxv tpovev&evxwv || 5 òtj èmarafiévovg, ort ov ¡lezaòwaovai rrjg òqxVS Aaxeòaifióvioi, fuxairéeiv, Iv' ènì ngoyàaewg fjavxiav äycooi.' TOVTÙJV 5 ò' vaxegov avafivfjaai (prjatv ÄgTaieg^r/v avaßmnag eig Zovaa nqeoßeig Ägyeicov, xàxelvov ebielv v fiavxevôfievoç ç avrixa fiàXa TS&vrjÇofiévovç, Orjßaiovg ôè XCDXVCDV v, ânonéfiyai TOVÇ ovfiftà%ovç fiâXXov f¡ rfjai yvdt[ir¡ai ôievexdévraç.' vnegßoXrj yàq evtj&eiaç FJV, fjç anr/Xavve ôo^rjç TOVÇ avfxfiàxovç xaréxeiv fiedét-ovraç TOVÇ noXe/niovç. Sri roivw ov öießeßXrjro roïç Orjßaiocq ô Aeoiviôaç, âXXà xai (piXovç èvôfiiÇe ßeßaiovq, èx TWV nengay¡iév Trjg xaxorjfteiag • aXXa navxeg fiev av&gai xág véag OJIO Ealafüvog, ovdé negi ¡iif¡g ex 1 naxgídog vav[üaxr¡oeigE xaxá yág nóXeig ixaaxoi xgéipovxai.' xal ¡iex' ó)dyov 20 'áX?,á el xig eaxi jxr¡yavr¡, Wi xe xal neigw diaxéai xa flepovXevfiéva, r¡v xa>g dvvr¡ ávayvwoai Evgvfháóea /¿BxafiovÁevoaa&ai CÜOXE avxov /uéveiv.' effl vneuiojv oxi 'xágxa xü> OefiiaxoxXel ijgeoev 1) vnodr¡xr¡, xal ovóév 1 Preger 107 ;; 8 - 1 « vit. Them. 22, 2 , 14-20 Hdt. V I I I 57 || 2 1 - p. 43, 4 Hdt. V I I I 57. 58 3 vnó] OJIÓ Turn. Re. i -¿EIOÓ; Turn. yflori E B yfinójv Re. || fiaQfSaoixfji; Turn. fia()flaoixr¡i> E B (SaQfíaDixibv Re. |¡ 7 TÍOOOoixovvreq Kron. coll. 938d (sed ibi recte?) |¡ 9 vav/¿ayjioa; E || 10 ¡}ovM¡i E (in ras.) et B corr. Xyl. ex vit. Them. H 11 xov Valckenaer: ró || 12 Tianaixov/jevoi; E B corr. Valckenaer || 13 ravxi Doehner || 14 ór¡ Bern. ex Hdt.: dé \ !| 16 elr¡ óedoyfiévov Turn. ex Hdt. énióedoyfiévov E B étnl Sedoyfiévov Steph. edd. ante Bern. || 17 neXonovr¡aov E (cf. p. XI) ]| 18 elne ante o í * add. Steph. ex Hdt. | oúx] ovx' Hdt. a P ovxoi d ¡| 21 re om. Hdt. || 22 fjv xa>s Steph. ex Hdt.: r¡Xíxwi ]| 23 péveiv Bern., Hdt. AB fievetv E B edd. /xevéeiv Hdt. dCP 4

42

DE HERODOTI MALIGNITATE TIQÔÇ xavxa àfie.upà[j.evoç mpixerco nqôç xòv EvQvßidörjv, náXiv avxalç XèÇeai yéyça t(T') || » àgre/teuríav (cf. p. 37, 5. 12) E, cf. p. XI y il 7tQ0g è o i x e v , u y e i v y v v a l x a g ,

j i a g a j i o / n n r j g oi

[lèv

(Plan. 70)

e y e v a r a i

rjfuv ovòsig-

Xóyog

r ( Q a y i x w g è ) y ) e v a x a i f i ó v o v è£exà^o/iev. vaLovq

X é y e i v , cu;

Xe&ol

xcòv

òeiaag

iqsevyev,

torta

xà

ov

rcòv

xaì

vavg

x é X t j g èXavvó/ievog

o)

VTtegexnXayeìg

ngvfivav

òè

rov

Xa/mgwg

òiaòvg

ènaga/ievog

a n o a x g a p a g • etra

óaiàaag

aèxw

xaxa-

ovòè

avvexvye xèXrjxog

negì

xà

òri

è

àXXoig

è v e a g ovv

av.'

èoixev, ovgavonexrig • ri y à g

r o v g xgayq>òovg

•&101 6/ioXoyéovaiv,

¡lèv, • oi

¿ m x q a x r j o a i rc5v

f j . r j x a v r j g x g a y i x f j g èv

f i é v o i g - a r h r j ( p à x i g i%ei

fiévxot

h j y o v x a x f j g

A ò e i f i a v r e , y e v y e i g x a x a j i g o ó o v g r o v g "EXXrjvag

xaì

òè

Adrj-

xaì

xgovaàfievog

( l a x o f i é v a ì v , àXXà

r a g

Z a X a p i v i a g , èx

a

( p r j o ì xoiwv

A ò e i f i a v x o g ó K o g i v d t w v a x g a x r j y ó g , èv

n o t e f i i t o v yevo/iévcov,

à r q é f t a ótà

el

nalòeg.

A&rjvaiovg,

òiaf}oXf/g fjv

3 a d c a p . 3 9 cf. F a v o r i n . o r . C o r i n t h . ( P s . - D i o C h r y s . o r . 3 7 ) , p r a e c i p u e 7 e t 1 7 - 1 9 || 4 — 2 1 H d t . V i l i 9 4 3 àXX' dn> T u r n . X y l . àUov E B àW 8 S t e p h . 1 aiovg, àlXà rovrov à/iqioxéófiovxaxafEvòso&ai. ©ovxvòidrjg (173—78) yovv àvxiXéyovxa noubv xä> KOQIVMW xòv Ä&rjvalov èv Aaxeöaifiovt xaì nokXà JUQÌ TÜJV Mrjdcxätv Xa/JJTQWÓFIEVOV egyojv xaì 5 71EQÌ xrjg èv Zaka/üvi vav/taxlag ovóe/iiav alxiav iigodoaiag f j Avioxa£lag ènevrp>o%e Kogtv&ioig • ovdè yàg elxòg ijv ÄfrijvalovQ xavxa ßXaaqyrj/xetv neqi xfjg KOQIV&Ì /ièv éógcov jiexà Aaxedauftoviovg xaì pex' avxovg èyxaQaxxofiévriv xolg amò xärv ßaQßdiQwv àva&rjfiaaiv, èv E io óè ¿¡ala/ulvt naqà xijv nóXiv Idcjxav avxoìg ftàrpai r e xovg caio&avóvxaQ, wg àvògag àya&ovg yevo/iévovg, (xal) èmyqàipai xóòe xò èkeyelov ([Simon.] f r . 9 0 b D. 2 )Q n/xlaxa Àoióogov/xevog 'Hgóòorog diareXel xaì Xéyojv fiovvov àanaiQEiv xójv axqaxr¡yütv, wg q>ev£ó(tevov àji Agre/iiatov xaì fir\ neqipevovvra, axónei riva óó$av el%ev ([Simon.] fr. 9 4 a D. a ) • 'ofirog A6eifJ.ávrov xslvov rá yevofiévoov òià 5—8 Preger 68 || 10 864c || il sqq. Hdt. VHI112 || 15 sqq. Hdt. Vili 122 || 21 cf. Plutarchi Conviv. sept. sap. (Aesopus inter convivas : 150a sqq.) || 24 sqq. Hdt. Vili 123. 124 e 3tavaafiévrjvaaiiy'Wy. || 3 x^v Steph.: ròv || 6 eldvfuixaiv E evdvfiàxow Athen. àyxeptd% Xóyco tpiXoxi/iov/iévovg xal áyanwvxag rjye/iovías xv%elv xov CLQUTTSQOV xégwg • óXíyov d' vcxegov avxoig Ilavaavlav xal Znaqxiáxag xrjg^ys- B 10 fiovíag vipíeodat xal naqaxaXelv, Snwg xaxá Hégaag ávxixa%&wai xó óe£ióv xégag nagaXa^óvxeg, avxoig dé nagadóvxeg xó eéwwftov, ág ár¡&eía xr¡v ngóg xovg (¡agPágovg fiá%r)v ájioXeyofiévovg. xaíxoi ysXolov, el (ir¡ awij&eig elev ol noXé/iioi, fiáxeo&ai (ir¡ ftéXeiv. áXXá xovg y' aXXovg IB "EXXr¡vag elg §xegov vnó xwv axgaxr¡yan> áyo/iévovg axgaxÓTiedov, wg éxivr¡dr¡ga xolg 'fiv&ov

vnò

noooetpégovxo

rj /iéya xolg "EXXr/atv òsi'

B òè r àXrjfìèg 'Hgóòoxog YRFFIR]

wg

ei Aay.EÒai/ióvioi

Tovg ò' àXXovg

nagóvrog,

wfìov/nevoi

èóvxeg yv/ivfjxeg

évòo£ov

àyóìvwv,

TQJV

yv/ivolg

avxov

/lèv xal QW/IT) ov% ijaaoveg

ngòg yàg ónXixag ovv negieaxiv

òè xal

(lèv yàg

òmcr&ev

(Plan. 76)

KAKOHQEIAZ

a//'

àjiéXei

waneo

xrjv fìXaocprj/iiav

àrcaXolg ayr\/iaaiv

èv avrov

xavxa góòoig xal

vnoòeòvy.vlav,

xal ytevòelg Tiegl xwv àoiaxwv y.al

rfjg 'EXXdòog nóXewv y.al àvògwv òó£ag

Xafióvxeg.

2 - 4 Hdt. V I I 223, 2 |j 5 — 7 Hdt. I X 62. 3. 63, 2 ! io sq. Hdt. 1X85 872f || 20 sq. cf. 537 f 1 àónXoig dub. Bern., cf. 1. 9 || 4 y>u^à; in marg. yg. aroAds B | ftezadafióvreg B (in marg. fiezafia) edd. inde ab Aid. fieraflaMmei E || 5 oi% E B oix corr. fort, in B Duebn. Bern, cum Hdt., cf. p. 38, 2 li e ¿ovaa Bern, ex Hdt. | izXeltnov om. B || 7 yv/ivrfiEQ Bern, ex Hdt. : yvfivfjrai || 8. 9 ÒJt ixeivov rov àyóxvog (soil, ex proelio Plataeensi) ci. Wy. || i l éxaoxcov Turn, [roig] éxàaxoiQ Wy. rifità/iev Sxovg éxaorov Emp. | tpevddn< Basil, edd. I