›Vocabularius Ex quo‹: Band V Text Q–Z [Reprint 2018 ed.] 9783110924954, 9783484360266

154 13 65MB

German Pages 755 [764] Year 1989

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

›Vocabularius Ex quo‹: Band V Text Q–Z [Reprint 2018 ed.]
 9783110924954, 9783484360266

Table of contents :
Q
R
S
T
V
W
X
Y
Z
6. Lesezeichen ,Vocabularius Ex quo'
Zählung und Siglierung
6. Lesezeichen ,Vocabularius Ex quo'
Zählung und Siglierung

Citation preview

TEXTE UND TEXTGESCHICHTE Würzburger Forschungen

Herausgegeben von der Forschergruppe »Prosa des deutschen Mittelalters«

>Vocabularius Ex quo< Überlieferungsgeschiditliche Ausgabe Gemeinsam mit Klaus Grubmüller herausgegeben von Bernhard Schnell, Hans-Jürgen Stahl, Erltraud Auer und Reinhard Pawis

Band V Text Q-Z

Max Niemeyer Verlag Tübingen 1989

\n&/J

Vi®/

CIP-Titelaufnahme der Deutschen Bibliothek „Vocabularius Ex quo" : überlieferungsgeschichtliche Ausgabe / gemeinsam mit Klaus Grubmüller hrsg. von Bernhard Schnell . . . - Tübingen : Niemeyer NE: Schnell, Bernhard [Hrsg.] Bd. 5. Text Q - Z. - 1989 (Texte und Textgeschichte ; 26) NE: GT ISBN 3-484-36026-7 ©

ISSN 0174-4429

Max Niemeyer Verlag Tübingen 1989 Alle Rechte vorbehalten Ohne Genehmigung des Verlages ist es nicht gestattet, dieses Buch oder Teile daraus photomechanisch zu vervielfältigen Printed in Germany Satz: pagina GmbH, Tübingen Druck: Allgäuer Zeitungsverlag GmbH, Kempten Einband: Heinr. Koch, Tübingen

Qua

q i

adv

Q 1

Qua rwo / war Ma3 B9 P — dorch waz stede / — wor hen Kh2 Brl

Q 1.1

S W P P-E

Wo. S4) fehlt Mal Sigle ] con — won Sgl — wu Ma4 — wa hin E2 M25

n t

Quacere apel schudden — 5pfel schellen P-E

P

Wa. fehlt Kh2 P

Q 1.2

q 1.3

q 1.4

vgl. 77

apel fehlt Brl

dq

Quaciri idem (nach 1.1) Wa. fehlt Kh2

P

P

Wa. fehlt BIO

n q

Quacio, -eis, -ssi, -ssum commouere, perterrere, concutere, vexare

K

vgl. 73

ft

Quacio schudinge

Quaciri fVol ] Quassiri Ma4, Quacire Wo4

Sigle K4] fehlt W13

perterrere fehlt K4

P

vgl. 75 P-E — schuttein E2 Kh2 — schuldynghe

q 1.5

Q 2

Q3

part

Quaciens seudende P P-E R1 — schuttung

P-E Kh2

Wa. fehlt M25 — schuldende

adv

Quacumque idem (nach 1) — wor Kh2

S M I P P-E

Wa. fehlt Ma3 Int. BS ] wo Mal S4, fehlt Ks2 Wa. ] adv Quocumque wo hin M19 Sigle fehlt Quocumque R1 — war Ma4 — wa E2

f p

Quadragena ein karene

5

karr N1 Wa. fehlt M19 — ein karch — ein charret alle Hss. Wa. fehlt BIO

M Sb3 K P

Q4

ms 5 M W P P-E

Quadragenus der vierezigste Wa. fehlt Ma3 — i. quadragesimus M19 — der vierzig Sgl Quadragen R1 — der fierzehend M25

— der virezig Dl

2195

K

Q 5

Q5

Quadragenarius

MS

Quadragenarius eyn czal von — idem (nach 4) K Wa. fehlt I

S

Wa. fehlt Ma3 Int. S4 ] vierczigzal Mal von ferczegen ] fehlt Ks2, vor firczygisten BS von] var B9 eyn czal] eyner Dl Wa. fehlt K4 K9 Int. fehlt HU — eyn tal van van virteynen B10 — firtichtayl Bri — idem (nach 6) E2 — fierczig zal Sol

M K P P-E

Q6

ferczegen

ms

Q u a d r a g e s i m i der vierczigste Wa. fehlt K-YKh2

S M W I P

Wa. fehlt S4 Wa. fehlt Dl — der 40 Bs9 Sigle fehlt Wa. fehlt BIO

Q 6.1

adv

Quadragesies firtzig werbe

Q7

f p

Quadragesima die vaste Wa. fehlt K-Y

M

— der virczig Dl

con

Quadecausa von r welcher / welcherlay K- Y sache wegen

S M W I K P P-E

welcher] welcherley S4 Ks2 wegen S4] fehlt Mal Ks2 welcher] welcherley Dl wegen fehlt Mei fp welcher] welcherlay Hll — von waß sache Wo4 welcher] wierlay M25 wegen fehlt E2

f p

Quadra est 4 ta pars panis uel alterius rei — est quarta pars cuiuslibet rei, eyn fierteil — est 4 ta pars panis P (außer P-E)

Q8

Q9

Q io

/

S M K P P-E

panis uel fehlt MaS uel alterius rei S4\ fehlt — est 4 la panis vel alicuius rei M19 panis] anni K4 pani RI panni E2, anni Sol M25

o in

Quadraginta vierczig Wa. fehlt K-Y

S M I P-E

Wa. fehlt NI Wa. fehlt Dl Sigle fehlt Int. fehlt E2

Q ìo.i QII

— .i. 40 raus M19

— sechczig S4

Quadratura fier eckicht ap

Quadrangulare .i. 4

S /

angulo S4 n p

or

I

angulos facere

2196

Mal

/

Quadrangulare

q 12

Q 12.1

Q 13

K P

n p + ver winkelen Ma4 RI

ms

Quadrangulus r vir winkelik / vier winckelecht S-X — vier binckel Sb3 K- Y — ver hornych Kh2

S M W K P P-E

Wa. fehlt Mai vir winkelik zit. nach B9 — virwinckelicht DI Drl — vierwinckellich Mel Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. IS) HU — iiii wynkelheftich RI — virwynkelt BIO — iiii binckel M25

nt

Quadrantal est quoddam vas vile P — est quoddam vas vini et fetidum Kh2

P-E Kh2

quidam E2 Stichwort verderbt

mt

S M W K P P-E

Q 14

a p

Q 11

WI

Quadrans est 4ta pars denarij, eyn fierling — est 4 ,a pars denarij, fiertaill Sb3 — r est quarta pars denarij, fierling. Item Quadrans, secundum X / secundum Y quod Ieronimus super Matheo ayt (vgl. PL 26, 39B), est genus nummi, quod habet duo minuta. Sed secundum Hugwicionem (»Quatuor«) 4a pars denarij. Secundum computistas uero (Brito 624) 4a pars diei naturalis, .i. diei et noctis. Communiter capiendo Quadrans est quarta pars cuiuscumque rei, et habet -antis in genitiuo W — 4a pars denarij, uel est genus nummi habens duo minuta, uel 4a pars libre, uel 4a pars diei naturalis / + communiter loquendo est 4 a pars cuiuslibet rei diuise in 4or partes X K — est quarta pars denarij P (außer P-E) Wa. fehlt Ma3 eyn fierling S4\ fehlt Mal, ein virdling NI eyn fierling] fehlt DI, ein ortt MI9 fierling] firdung, Ferto idem Mei Sed fehlt Sgl uero fehlt Sgl cuiuslibet Sgl et habet -antis in genitiuo fehlt Sgl Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 12) Hll — est pars denarij, eyn hellingk Wo4 n s Qudrans E2 eyn fierling] fehlt M25, ein vierlung E2

Quadrare vier orten

— vierechken K Kh2 — ver ordighen

Q 15

S M P P-E

Wa. fehlt Mai — fier ortel S4 — ortern DI Wa. ] d p Quadrari vor orden BIO — vier Srtigen Sol

fp

Quadrata vir ortek

S / P

Quadra Mai Int. Ks2] vier ortecht Mal S4, vir ortig ortecht BS Sigle fehlt — veer hurdich RI

Wa. fehlt

— veer hurden RI

K P-E

2197

cuiuscumque]

Q 15.1 Q 15.1

Q 16

Q 17

Q 18

Quadris m t

Q u a d r i s ein chotter auf ainem wurffei

SbS

vgl. 33

MS

Quadriduanus — r vier tage Mal B5 / ver dagechtich Ma3 N1 / virdagich B9 — fyer tage alt M W — viertag Sb3 — -na, -num fier dage alt vel fier degig I — vier tägig K P — r verdachtich Ma4 / veer dagechtich R1 Wol Wo4 — viertägig E2 P-E — ver dach vart Kh2

S M K P P-E Kh2

Wa. ] m s Quadraduanus fier iarig S4 — vyer tageicht Ks2 Quadrus dianus M19 Int.KsI ] vier dagetich Ma6, vir tägik MI9 — vir tätig K4 Quadriwuanus R1 — virdagich BIO Brl — viertetig So! — fiertigleich M2S Quadraduarius

ms

Q u a d r i g e n a r i u s vierczig zal

P P-E Kh2

Wa. fehlt Wo4 BIO Wa. fehlt Sol — viezig zal E2 Quadraginarius

ms

Quadridenarius Wa. fehlt P-E

S

Wa. fehlt Mal Stichwort zit. nach S4 Int. B5] fehlt (Zeilensprung, fierczal S4, vierzehen A7 Wa. ] m s Quadrigenarius virczig zall (vgl. 17) M19 Wa. j m s Quadridunarius vierzig zal — fierzehend zal Bs9 — vertych tal (auch Brl)

M Sb3 W Kh2

Q 19

Q 20

Q 21

Sb3

co t

vircze

Stichwort fehlt (Zeilensprung, — vir jar M19 — ver iarlich Ma4 co t Quadrigens

n s

Quadriennium — vier iar — idem (nach — est tempus

— fierig zal M25

czal

Q u a d r i e n n i s vier jerig + est tempus 4 0 r annorum

S M P Kh2

S

Kh2

vgl. IS) Ks2

— vieriar BS

vierjarczyt Sb3 19) l 4 o r annorum, ver iarych

S I P Kh2

Wa. ] n s Quadrienum fier jarig S4 Sigle fehlt — veriartidich Ma4 — firiar Brl n s Quadrigenum

MS

Q u a d r i f a r i u s vierleye — verleydyghe Kh2 Wa. fehlt P-E R1 2198

Kh2

vgl. 19) Ks2,

Quadrifarius

q 22

Q 23

Q 23.1 Q 24

Q 25

Q 26

Q 27

5 M W K

Wa. fehlt MaJ — viererley Ma6 Quadrinarius X — vir förmig K4

co t

Quadriformis vierformyg + aliquid habens quatuor formas

Q 21

/

Kh2

Quadrifonus

ms

QuadrS/ldus est in 4 or partes diuisus + Wersus (Grec. Nov. 79'): Quadrifidum die quatuor a fidibus uel oportet, quod per bis duo fissus idem nomen sibi portet W — verzeydich P

S W P Kh2

Quadrifidus Ks2] Quadiuidus Mal, Quadrifedus S4 portet Sgl ] patet S1 Wa. fehlt Wol Wa. ] Quadrifidius uel fidus est (!)

m t

Quadrifons est deus anni

in fehlt MaS

P

fp

Quadriga est currus / eyn waghen S-Y M 4 or rotarum + eyn wagen / Sb3 — ein bagen — °eyn °wagen °(P-EJ, currus quatuor equorum P

S M W P P-E

Quadranga B9 + eyn wan S4 — est currus 4 or rotarum Dl Quadrega S1 lat. Int. fehlt Wo4 equorum] rotarum E2

ms

Quadrimodus vier meßig Wa. fehlt Kh2

S M W

— messig N1 Quadrunodus (!) M19 Wa. fehlt Sgl

o in

Quadringenta vier hundert Wa. fehlt K-Y

M SbJ / P

Wa. fehlt Dl o in Quadringente ot Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 27) Wo4

ms

Quadringentesimus der vierhunderste Wa. fehlt K-Y

S M W P

Sigle S4] n s Mal — virhunderdesche B9 — virhundertigst N1 — vierhunderdigste Ma6 — der fierhundertigist S1 Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 26) Wo4 — de verhundertegeste Ma4 hunderstich R1 Quadragintesimus

Kh2

r

2199

— veer

Q 28

Q 28

Q 29

Q 30

Q 31

Q 32

Quadringentenus

m s

Quadringentenus idem (nach Wa. fehlt K-Y

S P P-E Kh2

Sigle W | n s Mal Int. BS] der vierhunderste Mal S4, fehlt — vierhundirttich Br1 — fier hSndert M25 Quadringentesimus

co t

Quadrimembris r vierglidig / verledich Ma3 B9 P (außer

P-E

— fier gengig M25

p pr

Quadripartita in vir geteilt — .i. in 4 or partes diuisa Sb3 — .i. in quatuor diuisus I Kh2

W I P P-E Kh2

— in fier dail getailt Bs9 m s Quadripartitus, -ta, -tum — veer gedeilet RI Quadripertita (!) E2 in] ain E2 m s Quadripartitus (auch Bri)

n s

Quadrinoxium est spacium 4 or noxium — est quarta pars noctis P

S M K P-E

noxium für noctium Quadrinoceium (!) M19 m s Quadrinoccius Quadrinexium E2

m s

Quadrinus ein vierling P — verlieh — verleye Kh2

P P-E

— verlinch Wol — fielich Sol

Q 32.1 Q 32.2

Q 32.3

Q 33

Q 34

27) Ks2

P-E)

M25

BIO + vel vierlung E2

Quadrinulus diminutiuum

I

m s

Quadrullus lappe

P-E

— ein blett Sol

f t

Quadriremis est nauis habens 4or ordines remorum

Kh2

4Ki3]

n s

Quadrum ein r vierortecht ding / vir horn S-Y P — eyn vierhorn uel vier ortich M — eyn ding, daz da fier ortig ist / — est aliquid habens 4 o r acies P-E Wa. fehlt (vgl. ¡5.1) Sb3. Wa. fehlt W

S M P

vir horn B9] h o m e uel ver winckelich Mai, + uel vier Srtig NI — fyer ortig uel eyn (!) Ksi vierhorn] leyrhorn DI + uel virordich BIO

o t

Quadrupes ein vierbeynig thyr — est animal habens quatuor pedes

P

— ain klett M25

fehlt

2200

/ Kh2

Kh2

Quadrupes

— S M W K P

Q 35

Q 36

Q 37

Q 38

Q 39.1

P-E

o t Quadrupus Ma3 — est animal habens 4 o r pedes S4 vir votich B9 ding Mal B5 vir fußig Dl — est animal habens quatuor pedes SI vierfössig Sgl thyr] dinst thyr K4 — eyn veerbeynicher RI — eyn virben BIO veruotich Wo4

thyr Ks2]

a p

Quadruplare vier falden — .i. in quatuor plicare, fierfaldigen

S M Sb3 P P-E

— — — — —

a p

Quadrupedare est admodum equi cum pede retrorssum percutere — est admoAum equi recursum habere uel retrorsum cum pede percutere Kh2

S M K P Kh2

a p Quadrupedale B9 — est admodum equi (!) S4 pede] pe M19 retrorssum] retro Y Quadrupendare RI cum pede fehlt Wo4 admodum Ki3\ modum

o t

Quadruplex vier faidig Wa. fehlt (vgl. 35) Sb3 Wa. fehlt K-Y

P P-E

Quadrupex RI fier falten Sol

m t

Quadruplator dicitur senex uel contractus, qui duobus pedibus et baculw r est sustentatus / sustentatus incedit P Ma3 B9 — [...] baculis sustentatur /

5

— est senex uel contractus, qui duobus pedibus succentatus intendit Ma3 baculo Mal incedit] incidit B9 pedibus fehlt M19 et] + duobus contractor Sgl sustentus K4 incedit Wo4] incidit Ma4, insedit tVol sustetatis E2 Stichwort verderbt sustentatis insidit (auch Brl)

M Sb3 W K P P-E Kh2

Q 39

est aliquis habens 4 o r pedes

Q 34

n s

wyerfaldig S4 yn virfalden D1 vier faidig fierfoldigen Brl iiii fältigen M25

/

— vier faltigen NI

retrorssum Ks2 ] fehlt

Quadruuium vier wegig — weicz Sb3 — dicuntur 4 o r sciencie ad vnam viam tendentes Wa. fehlt P-E

Kh2

Ma!

baculis

Brl

S W P

Quadrusium S4, Quadriuium Ma3 Quadriuium SI, Quadriuuium Sgl Quadrulium Wo4

m s

Quadrumpus est grossus rusticus excedens alios quatuor ineptitate, ain filez bur P-E

P-E

quatuor] +

.i. E2

dt. Int. ] ein rach filez par Sol, ain filez rauch pair M25

2201

Quadrus

Q 40

q 40

q 40. i

Q 4i

ms

Quadrus vir eckik — vier eckicht M W P-E — vier ortig ding Sb3 Wa. fehlt Kh2

S M W I P-E

m s Quadros S4 — virSrtig M19 — vier eckig Mel Sigle fehlt — fierfachtig M25

vir eckik Ks2] vierekecht Mal S4, verordich

ep p Quagaria est auis, en wachtele

q 42.1

Wa. fehlt BIO

co t

Qualis welcher. Inde Qualitas — welicher Sb3 K P-E — welcher uel wiegedan. Inde Qualitas

+ uel quascula R1

/

B9

o in

Qualismodi welcherleie Wa. fehlt I

S Sb3

Wo. fehlt Ma3 Qualimodo (?)

ms

Qualus r keskar S1 / käsbar Y. Inde Quaxillum paruum qualus — eyn win korp / — est fas aptum ad vuas colligendas P Wa. fehlt Kh2

W

Sigle Sgl] fehlt (Wa. nach 42) S1 dt. Int. ] keß ger Mel, kerker (?) M12 qualus] diminutiuum Sgl Sigle fehlt fas für vas + eyn byrle vel sichkorb R1 vuas] viras E2

I P P-E

q 43

P

P

vgl. 43 S Inde Qualitas S4] fehlt Mal M Wa. fehlt Dl K + wietan W13 P-E — wietner (?) Sol

q 42

Mal

ft

Qualitas wedanikeit, °wyIcher °ley °(P) — welcher gleichnuß Sb3 — r byetankait X / wiegetankeyt Y K — weler ley, est quedam forma accidentalis vel essencialis Wa. fehlt WI

vgl. 41 S wedanikeit fehlt S4 Ks2 BS Ma3 wylcher ley S4\ fehlt Mal, wo na B9 M Wa. fehlt Dl — welchlaikait M19 wedanikeit fehlt Ksl K byetankait] idem (nach 42) Hll P Wa. fehlt BIO + oder welcherley R1 P-E dt. Int. Sol ] fehlt E2

q 44

adv

Qualiter wie 2202

W

paruum

P-E

Quaüter

Q 44

Wa. fehlt K-Y Kh2 S M W

Q 45

adv

S M I P

Q 45.1 Q 46

— pey BS Wa. fehlt Dl Wa. fehlt S1

— idem (nach 41) Mai

Qualitercumque wie — wy wu P-X Wa. fehlt K-Y P-E — idem (nach 44) BS Wa. fehlt Dl Sigle fehlt — wy vmmer Wo4

Qualibet ein iglich con

+ .i. quomodo B9

— welkerleye Ma3

+ .i. quomodo B9

/

Quam wen + in quantum est nomen, tunc sumitur quadrupliciter. Primo ponitur interrogaiiue; exemplum: Quam scienciam habes? Respondetur: Loycam aut grammaticam. 2° ponitur relatiue; exemplum: Ego audio eandem leccionem, quam tu audis. 3° ponitur infinite; exemplum: Ego nescio, quam leccionem audis. 4° ponitur pro aliquam; exemplum: Si habes quam pecuniam, concede michi. Eciam ponitur pro quantum et hoc tripliciter. Primo ponitur infinite; exemplum: Tu nescis, quam bene iste legit. 2° ponitur relatiue; exemplum: Ista est melior quam ista. 3° ponitur interrogatiue; exemplum: Quam bene iste legit, die mihi. 4° (!) ponitur distribw/iue; exemplum: Socrates guam Plato currunt. Eciam ponitur comparatiue; exemplum: Socrates est forcior quam Plato. Eciam ponitur amiratiue: O quam gloriosum est regnum celorum! Eciam ponitur electiue; exemplum Psalmi (117,9): Bonum est sperare in domino quam sperare in prineipibus. Eciam ponitur augmentatiue; vnde Katho (Cato Ep. 1): Cum animaduerterem quam plurimos homines grauiter errare in via Sb3 + Item Quam aliquando ponitur pro et, ut: Iohannes est tarn musicus quam grammaticus, .i. musicus et grammaticus. Quandoque tenetur comparatiue, ut: Socrates est forcior quam Plato. Quandoque amiratiue, ut in Libro sapiencie (12,1): O quam bonus est, domine, spiritus tuus etc. Quandoque quantitatiue, ut: O quam bonum et quam iocundum W — dan, vel est pronomen feminini generis actiui casus Wa. fehlt K-Y P-E Kh2

SbS W I

Q 47

adv

die VI ] dicit wen ] wie Sgl (2)] Ecce Y adv

distributiue VI ] distribuitiue aliquando Sgl ] quandoque SI

Socrates quam VI] Socrates tamquam bonus bis etc. ] suauis est etc. Sgl O

Quamcito wie drate °uel °wie °balde °(Ma3 B9 P) — wie schier aut paid Sb3 — wie schier W — wie balde / P-E — wieezehant K Wa. fehlt Kh2 2203

/

Quamcito

Q 47

5

uel wie balde fehlt S4

M K P

wie drate] fehlt Dl, wie schüre Ksl Drl con — bie czant K4 — we zfi hant R1 — wy schire Wo4

q 47. i

adv

Quamcito wie zehand

Q 48

adv

M25 (P-E)

Q u a m o b r e m durch welchis dinges r w e g e n / willen I durich w e l c h e r l a y sach wegen Sb3

— S M W

wegen] fehlt S4, willnn B5 wegen] willen M19 wegen] willen Mel

P P-E

— dorch welcher Sachen wegen R1 wegen] willen E2 Sol

K

q 49

adv

Wa. fehlt K4

con

Quampluries wie dicke -—

wyeofft wo vake

Wa. fehlt K-Y

S

Q so

q $0.1

— wye dickes S4

Wa. fehlt M19 Sigle fehlt con X

adv

Quamdiu wie lange

K P

vgl. 117.1 con X Wa. fehlt Ma4

adv

Q u a m d i s p e r .i. q u a n t u m , wie groß

/

vgl. 57

Wa. fehlt K-Y

/

Q u a m u i d e s lapis, qui inuenitur in capite vulturis

con

Quamquam waz dan Wa. fehlt K

S

— waz da S4

P Kh2

— wudenne BIO — ä f f wol ader watdenne con Q u e m q u a m uel Q u a m q u a m

M

q 52

K-X Kh2

M 1 K

q so.2

q 51

— dorch was dinghes willen

con

Wa. fehlt M19

— wat d e m e

Mal

— waß uel dan Dl BrI

Quamuis alleyne, wie wol — — — —

w i e wol W-X w a ß dan oder w i e wol allayn K-X Kh2 w i e doch P-E

/

Wa. fehlt K-Y

S

M P

a l l e y n e ] ein leine N1

Wa. fehlt M19 — iodoch BIO

wie wol] fehlt

wie wol fehlt

Brl

2204

Ma3,

wye vil BS

1

Wo4

Q 53

Quando

q 53

Q 54

con

Quando wenne — primo ponitur infinite; exemplum: Ego nescio, quando magister venit. 2° ponitur interrogatiue; exemplum: Quando venisti? 3° ponitur relatiue; exemplum: Ego venio, quando feceris, quod dixisti Sb3 Wa. fehlt K-Y

M / P

Wa. fehlt M19 Dì Sigle fehlt Wa. fehlt BIO

con

Quandoque vnderwilen — vnderstunden K-X P-Y Wa. fehlt K-Y

S M Sb3 P P-E

Q 55

con

Quandoque .M] Quamcumque Mal — welker wise Mai Wa. fehlt Dl con Quandoque] Quando Wa. fehlt Wo4 — sunderstunden Bri Wa. fehlt E2

Quandoquidem richt also wan / ichtes wanne Ma3 B9 P — potest esse vna diccio, tune idem est quod quia; uel possunt esse due dicciones, et tune significat »quandoque certe«, et utrumque ab altero proferendum est distincte W — vnderwilen

— etwan S M Sb3 W I P

Q 56

con

S M W P P-E

Q 57

adv S Sb3 1

Q 58

adv S Sb3 K P

I K

P-E

icht S4] fehlt Mal wan] we M19 Quando Quandoquid SI uel Sgl] nichil SI Sigle fehlt ichtes] echters Ma4, ichte Wo4

distincte fehlt

Sgl

Quandocumque wan ockert — wenne Sb3 K-X P-E RI Kh2 — wanne immermer Wa. fehlt 1 K-Y Int. Ks2] zu welcher zyt Mal, wan S4 BS, wan echters B9 Wa. fehlt Dl — wen nur M19 — wie dick S1 — wie ockers oder wie er wil Mei — wen zumall MI2 Sgl adv ockert] ok erst Wol Wo4, verderbt BIO, vmmer Bri adv — wie dik vel wenn E2

Quaotisper wie viel — idem (nach 58) I Quantisper Ks2\ Quamtisper Mal, Quadisper S4 Quantispar vgl. 50.1

— wy voi Ks2

Quanfumper idem (nach 57) — .i. quantum, wie vil / Wa. fehlt B5 Quantumpar Wa. fehlt K9 Wa. fehlt BIO

Quantumper

Quacumper Mal

Quantumcumque Wo4

2205

— wy wol Ks2

— wenn

Q 59

Q 59

q 60

Quantitatiue

adv

Quantitatiue .i. non multum Wa. fehlt Kh2 Brl

S W P P-E

Quantitauie S4, Quantatiue B9 — .i. multum S1 + nit vele R1 Wo4 Quantitaue E2

adv

Quantocicius also schier — also schierst vel wie geringe — also bald Sol P-E

S Sb3 / K P P-E Kh2

Q 61

Q 62

Q 63

Q 63.1

Q 64

Q 65

adv

/

Quantascicius S4 — idem (nach 61) Ma3 + alz zuhant N1 Quantoscis Sigle fehlt Wa. fehlt Hll Wa. fehlt Wo4 — alzo drade Wol — wy schire Brl Wa. ] fehlt E2, adv Quamcicius wie pald M25 Wa. ] adv Quantosicius (!)

Quantocius idem (nach 60)

S M Sb3 W I P-E

Quantascis S4, Quantotocius B9 — alzocher Ma3 Quantocis fQuamcius M19) Quantoscis vgl. 63.1 Quantocis ^Quantocius Sgl) Quantocis — idem (nach 59) E2

adv

Quantum wie viel Wa. fehlt K-Y

I

Sigle fehlt

adv

Quante idem (nach 62)

1

Sigle fehlt

adv

Quantocius .i. quanto cicius. Wersus: Die uelocius ac cicius quantocicius esse W

W

vgl. 61

ft

Quantitas großekeyt — groshait Sb3 — tailsammkait an im selber. Item Quantitas discreta der ding menge oder zal. Quantitas continua des dings grSssi uel mitelkait. Quantitas mobilis tailsamkait an liplicher grSssi W

S M W 1 K P P-E

großekeyt S4 \ grosheit Mal, grotinghe Ma3 großheit Drl continua Sgl ] fehlt S1 mitelkait Sgl ] miltikait S1 Sigle fehlt Wa. fehlt K9 grotheyt Ma4 Quntitas E2

MS

Quantus wie groß °uel °wie °viel °(K-X) 2206

Quant us

Q 65

— est interrogatiuum querens de quantitate rei; exemplum: Quantus est iste? Respondetur: Longus aut breuis. Sed Qualis est interrogatiuum querens de qualitate; exemplum: Qualis est iste? Respondetur: Sapiens aut stultus. Sed Cuius querit de possessione; exemplum: Cuius est iste Uber? Respondetur: Iohannis. Sed Cuias querit de gente aut patria; exemplum: Cuias est iste? Respondetur: Bohemus aut Australis. Sed Quottus querit de numero; exemplum: Quottus est iste? Respondetur: Primus aut secundus. Et nota: ista nomina Quantus, Vier, Quis tenentur quadrwpWc\\er. Primo interrogatiue; exemplum: Quis est iste? Respondetur: Talis aut talis. 2° responsiue; exemplum: Quis est iste? Respondetur: Quid tu vis. 3° tenetur relatiue; exemplum: Socrates disputat; Quis legit? 4° infinite; exemplum: Ego nescio, quis legit. Quantus eciam ponitur interrogatiue; exemplum: Quantus est? Respondetur: Magnus aut paruus. 2° responsiue; exemplum: Quantus est iste? Respondetur: Ipse est tantus, quantus tu es. 3° relatiue; exemplum: Iste est tantus, quantus es tu? 4° infinite; exemplum: Ego nescio, quantus iste est. Et sie simili modo iam alia dicta, scilicet Qualis, Quis, eciam ponuntur quadrupliciter. Sed Cuius et Cuias eciam ponuntur dupliciter. Primo interrogatiue; exemplum: Cuius est über? Respondetur: Pauli. 2° infinite; exemplum: Ego nescio, cuius liber est. Sed Cuias primo tenetur interrogatiue; exemplum: Cuias est iste? Respondetur: Bohemus aut Australis. 2° infinite; exemplum: Cuias est iste? Respondetur: Ego nescio, cuias iste est Sb3 Wa. fehlt K-Y vgl. C 1178 uel wie viel fehlt S4 Ma3 S M Wa. fehlt Dl wie groß uel fehlt Sb3 quadrupliciter (1) VI] dupliciler W uel wie viel fehlt Sgl P uel wie viel fehlt Wo4 BIO P-E uel wie viel fehlt M25 Sol

Q 66

adv

S M W I K P

Q 67

adv S W I P Kh2

Q 68

adv

M19 cuias iste Gr2] cuius iste

Quantumcumque wie viel rvmmb / vmmer Ma3 B9 P — wie vill Sb3 WI P-E Kh2 — wo vele mer Sigle S4] con Mal vmmb S4] fehlt Mal, vmmer Ks2 vmmb fehlt Ksl Drl Wa. fehlt S1 Sigle fehlt — vmb wie vil K4 — wu vele vmme BIO

Quapropter darumb — war vmb I Sigle S4] con Mal — warvmb S1 Sigle fehlt Wa. fehlt BIO Quaper Wo4 Quampropter

Quare warumb — darvmb Sb3 2207

Quare

Q 68

Wa. fehlt I K-Y P-E RI

Q 68.1

q 69

S M

Sigle 5 4 ] con Mal — dorumb Dl

K

Wa. fehlt Hll

ms

Quartus primo significat ordinem in numero; in Thymeo (Timaeus 7): Vnus, secundus, tercius; quartus vestrum requiro Timeum. 2° significat ordinem in tempore; vnde Ouidius in Fastis fi 41): Tertius a senibus iuuenum de nomine quartus. 3° significat ordinem in loco ; exemplum: Iste sedet quartus in mensa. 4° significat ordinem in dignitate; exemplum: Iste habet quartam vocem in eleccione Sb3

Sb3

in Thymeo VI ] inter uno

n t

Quartale ein vierteil Wa. fehlt K-Y

S

Sigle 5 4 ] m t Mal

W

Q 70

— dar v m m b S4

vestrum VI ] fehlt

— eyn fyrde teyl S4

Wa. fehlt Sgl

P

— eyn firdendeil Bri

fp

Quartana vier tegelich friesen, r sunt febrej / pestis B9 P — sunt febres, das viertägig friesen Sb3 — sunt febres, ein fierdegelich sucht / K-Y — .i. febres quartane — viertäglich frSrer, quedam pestis P-E — est pestis quedam Kh2

S

Wa. fehlt Ma3 — vieteglich wesen N1 febris Mal — febres sint virthelich frysen Dl dt. Int. ] viertaglicher frSrer Sgl

M W

K

lai. Int. fehlt W13

P

— est pestis de quartane Wol

vier tegelich] fierlich S4 B5

— eyn virdeylgelik pestis, dat frysent BIO

febres 5 4 ]

lat.

Int.

fehlt Wo4 P-E Kh2

q7i

q 72

ms

Wa. ] f p Quartina vier tlgleich M25 veniens die E2 Quartania

dt. Int.] vierteglich uel frfirer Sol

+ pro-

Quartadecimus derferczende Wa. fehlt I K-Y Kh2

5 M Sb3 W K P

Wa. S4] fehlt Mal Quartusdecimus B9 Quartadecius Ma6 Quartodecimus Quartusdecimus — der fierzehentst Bs9 Quartodecimus X Wa. ] m s Quartodecimus der verczendeste Wo4

P-E

Int. fehlt E2

adv

Quasi glicherwise — primo ponitur improprie; exemplum (Equiv. 206'*): Filius est quasi ymago patris. 2° significat similitudinem; vnde lob (14,2): Qui quasi flos egreditur. 3° significat causam; exemplum (Equiv. 206'"): Lapis dicitur esse quasi ledens pedem. 4° significat dubitacionem aut ponitur pro circa; exemplum, ut legitur (vgl. Lc 2,42): Puer Iesus quasi annorum duodecim. 510 ponitur affirmatiue; exemplum (Io 1,14): Vidimus gloriam eius quasi vnigeniti a patre. 6'° ponitur 2208

— dy vierteyndiste Bri

Quasi





Q 72

expositiue; exemplum (Priscian GrL ii6J: Littera dicitur quasi legittera Sb3 est adverbium similitudinis. Quandoque importât similitudinem proprie dictam, ut: Tu es quasi stultus, .i. similis stulto. Quandoque svb modo assimilandi est assertiuum et expressiuum veritatis, ut (Io 1,14)\ Vidimus gloriam eius quasi vnigeniti a pâtre, .i. vere vnigeniti W zu gleicher weiz K

Wa. fehlt I

Q 73

M

Wa. fehlt Dl

W P P-E

— est adverbium similitudinis, ze glicher wis Sgl — liber wis Ma4 — lichter wise RI — villicht Sol — piß M25

a p

Quassare schuden, ./'. frequenter mouere uel frangere — significai frequenter mouere, schütten Sb3 — Schöten K

S M

schuden] swingen S4 tat. Int. S4\ fehlt Mal uel vexare bei 74 S4 Ks2 B5 N1 vgl. 88.1 — swingen Ksl schuden] schudeln Ma6 Drl uel vexare nach 74 alle Hss. vexare] nexare M19 uel vexare] aut orexare schuden] schuteln Mel Bs9 vgl. 1.3 np schuden ] fehlt Sol M25, + sicut aqua E2

Sb3 W

K

P-E

q 73.!

Q 74

Quastula bachtel

°uel °vexare

°(I)

Sb3

Sb3

vgl. 164

n s

Quassum est finitum uel contritum + vel vexamen P-E — geschut vel gesuongen / — .i. contritum K

Wa. fehlt Kh2 Bri

S W 1

q 75

ft

contritum] tritum B9, + uel uexatum finitum] fractum S1 m s Quassus, -sa, -sum

Mal

Quassio schudunge —

Schwingung

Wa. fehlt

W-YP-Y

P-E

vgl. 1.4 S M

f t Quassus Ma3 — schuldung A7 — swingunge uel schodunge Ksl

P-E

— summung Sol

P

Q 75.1 Q 76

adv

Wa. fehlt Ma4 R1

+ sicut arbores percuciuntur E2

Quassorium ein swinge rude / Quatenus .i. qua racione uel qualiter uel ad quam finem — due dicciones sunt, ./'. quousque uel quantum r uel qua racione uel qualiter uel ad quem finem X / Sed Y Quatinus per -i- scriptum, vna diccio, idem est quod ut W

2209

Q 76

Quatenus

— .i. qua racione vel quapropter vel ad quam finem; vel Quatenus coniunccio .i. prout uel pro eo / — .i. qua racione uel ad quam finem K — vppe dat Kh2 Brl vgl. 83 Quatenus 5 4 ] Quatinus Mal, Quatius Ma3 racione S4] verderbt Mal quam finem S verderbt S4 W .i. Sgl ] idem 57 idem est quod ut] et valet tantum sicut vt uel quod Sgl K con P Quatinus Ma4 quam] quem Ma4 P-E Qutenus E2 Kh2 con Quatius

Q 77

a t

Quatere schuden, °sicud °poma P-E R1 — schelen, vt poma

°(K)

Wa. fehlt Kh2 vgl. l.l M schuden] schodeln Ksl W schuden] schutelen Mel K nt P Wa. fehlt BIO tat. Int. ] fehlt Brl, vt nuces Wo4 P-E Qutere E2 — helffen uel poma So!

q 78

adv

Quater vierwerbe — vir mal — fiervert

M-Y

WP-E

Sb3

Wa. fehlt K S M W P-E

q 78.1

Q 79

q so

q 8i

virweyd Ks2, vier mal N1 Wa. fehlt Dl ze vier malen Sgl Int. ] fehlt E2, ze viermalen Sol

Quatuor fier

/

/

vgl. 82

a p

Quaternare .i. quaternos facere — .i. quaternos coniungere vel facere

5 K P P-E

quaternas Ma3 n p quaternos] quaternas RI, quatuor Wo4 Quternare E2

ms

Quaternarius vier czal + numerus de quatuor — ver tallych Kh2

fp

I

Quaterna virunge

+

Inde Quaternitas

— idem (nach 82) M W

/

I W-Y Kh2

— yrung Drl vgl. 82 virunge] irrung Mel, rorung M12, yrung Y — verich, eyn quaterna Wo4

2210

Quaternitas

Q 82

ft

S M W P P-E

Q 83

con

Quaternitas virunge — ver leye uel vyrynghe Wa. fehlt (vgl. 81) W-YI Wa. fehlt B9 — yrung Drl Wa. fehlt M12 — verigk Wo4 Int. fehlt So1

Q 82

Kh2

— irrung Mel

Quatenus .i. pro eo + uel quod W Sb3 — est pro eo — .i. prout uel pro eo uel quod Wa. fehlt K-YKh2 Brl

I

vgl. 76 S Quatenus 5 4 ] Quatinus Mal M Wa. fehlt M19 SbS con Quatenus] Quatus W Wa. fehlt Sgl Quanteque S1 eo] quo Sl P Quatinus Ma4 Wo4 BIO eo] deo R1 P-E Quatinus E2

Q 84

Q 85

Q 86

Q 87

Mt

Quaternio ein herre über vier ritter — qui 4 0r militibus preest W / — -onis est miles super quatuor — eyn here auer dre ridder Kh2 Brl

M Kh2

— vier ritter M19 m t Quaternia

ms

quod Bs9\ quot Sl

Quaternus eyn quaterne, et sunt octo folia simul ligata + Versus (Grec. Vet. xii 139): Iuncturawi dicas foliorum octo quaternum W — [...] folia conligata Sb3 — sunt octo folia simul ligata P-E Kh2 — eyn quaterner, sunt [...] Wa. fehlt K

S W P

Wa. S4 ] fehlt Mal tat. Int. fehlt Ma3 simul] sunt Sl Versus: Iuncturam i g / ] uel iunctura Sl quaterna Ma4 simul ligata fehlt Wo4

o in

Quatuor vier Wa. fehlt K Kh2

M I P-E

Wa. fehlt Dl vgl. 78.1 Sigle fehlt Wa. fehlt E2 — patet M25

adv

S

Quataordecies fyrczen werbe — virczihen mall M Y W P-E — xjjjj fert Sb3 Wa. fehlt I K-Y Wa. 5-/] fehlt Mal Ma3 — vierzehen mal N1

— virczen stfint Ks2

2211

— virteyn weruich B9

Q 87

Q 88

Quatuordecies W K P-E

Wa. fehlt Sì — vier vert X — patet M25

mi

Quatuordenus rferczendig / ver teynich Ma3 B9 Kh2 K-X — vier zechen P-E Wa. fehlt Sb3 K-Y

S M I P P-E

Q 88.1

Q 89

M

vgl. 73

o in

Quatuor tempora dy qualer temper — r dye vier quatertempore Ma6 / die quaterner M19 / weich fasten aut gold fasten Sb3 M W — vier zitt — die fier frone fasten / — die quottemer K-X Wa. fehlt K-Y

S

Wa. fehlt Mai Sigle S4]o t Mal dy quater temper S J ] quatuor temper Mal, dy quatern czyden S4, dy fier faste dy wich faste Ks2, dy quatertempore NI — wich faste uel forn faste Ksl — dy golt fast Dl — dy firczeit Drl Wa. Sgl ] fehlt S1 ot — de 4 or tempere Wol — de tempel vast RI — vir vastene BIO + vrovaste Ma4 — vier zit sunt angarie E2 — fron uast Sol — ain cotemper M25

M19 (M)

o in

Quatuordecim ferczen Wa. fehlt I K-Y Kh2

S M P-E

Wa. S4] fehlt Wa. fehlt Dl Wa. fehlt E2

np

S W I P Kh2

Q 91. i Q 92

fehlt Mal, virczenig BS

Quassare schuten

P-E

Q 9i

Sigle » | m o Mal Int. — virczehend M19 Dl — der virtzigst — verteynech Wol RI BIO Wa. Sol) fehlt E2

np

M W 1 P

q 90

— ze vierzechen malen Sgl

Mal Quatuordecem M19

Quaxare est clamor ranarum — .i. sonare uel clamare ut rane — .i. clamare vt rane Kh2 Bri

Int. Ks2] .i. clamare ut rani Mal, est clamor ranorum S4, .i. clamare ut rane Ma3 — est clamare ut rane faciunt SI — est clamare vt rane Sgl clamare 12 ] clamere clamer Ma4 clamare Lül ] ciarare

Quaxum est sonus ranarum con

I

/

Que capitur pro et vel pro sed vel pro id est — capitur pro et, pro sed et pro idem I — breue, capitur pro et uel pro sed uel pro idem — pro et, quando est breue P-E Rl 2212

P

Que

Q 92

— aliquando capitur pro et uel pro sed uel pro ideo Wa. fehlt K-Y S M W P

Q 92.1

Q 93

Q 94

Q 95

Wa. Ks2] fehlt Mal B9 Stichwort] + breue Ma3 con Qua Ml9 vel pro id fehlt Sgl id est] id alle Hss. breue] bene Wo4

pro id idem S4

pron Que primo queri/ de propria nominacione, eodem modo ut »quis«; exemplum: Que vocatur ista mulier? Respondetur: Anna. 2° queri/ de substancia ipsius rei; exemplum: Que est illa mulier? Respondetur: Regina uel alia. 3° sumitur relatiue, et hoc dupliciter, scilicet personaliter et simpliciter. Personaliter sumitur, quando relatiuum et antecedens conueniunt in numero aut in specie; exemplum: Mulier que mouetur. Simpliciter sumitur, quando relatiuum et antecedens conueniunt in numero et eciam in specie; exemplum (Equiv. 205rb): Mulier saluauit, que dampnauit; saluauit, scilicet Maria, sed Eua dampnauit. Eciam ponitur pro qualis; vnde Ouidius (her. iV 76): Que mea libido. Eciam ponitur infinite; exemplum: Ego nescio, que est ista Sb3 P-E RI — wellu, quando est longum Sb3 P-E

querit (1,2) VI] queritur wellu] + secundo E2

adv

Quemadmodum glich also — glicherwise uel glich also

/

5 P Kh2

Wa. fehlt Ma3 Quemadmodum .SV] Quemodmodum Mal — likerwis also BIO gerlyk

adv

Quempiam .i. insuper uel preterea Wa. fehlt Kh2

S Sb3 W I K P-E

Wa. fehlt Ma3 pretería S4 B9 Quemquam insuper] super propterea Sgl pretería propterea alle Hss. + dor vmb K4 pretería E2 M25 (auch Rl)

fs

Quercus ein eiche + uel ylex uel quernuj. Item Cinus grece, quernum uel illicium, aichel W — eyn eychbaum. Et dicitur a »quero, -is« I

vgl. C 437.2, C438, C 439.1 S — eyn eychel S4 M — ein aichel vel arbor M19 W uelyl ex Sgl] fehlt SI quernus Sgl J quernum SI grece fehlt Bs9 Cinus Mel] Cinos-SV I f s uel q K fq P — eyn eychel Rl

Q 96

Kh2 BrI

ms

Quercinus eichen — idem (nach 95)

W 2213

Item bis aichel fehlt Sgl

Cinus

Q 96

Quercinus

Wa. fehlt I S M W P P-E Kh2

Q 96.1

Quercius S4 ekich Ma3, eykenich B9, eychern N1 Quercius (f s Quecius Ml 9) Wa. ] m s Querceus aichin; Quernus, Ylceus idem Sgl Wa. fehlt R1 Wo4 Quercius Ma4 ekenich Ma4 Wol aichel M25 Quercius

v de Queo, ques, queui .i. quietus sum Wa. fehlt Kh2 Brl

P

vgl. 121 P Queo] Ques Wo4 .i. quietus sum] rowen wesen BIO, + reuwich wesen Ma4, + gerusam sin Wo4 P-E queui] quieui alle Hss. (auch Rl)

Q 97

Q 98

Q 99

Q loo

nq

Queo .i. possum, ich mag — .i. possum Sb3 P-E Rl Kh2

S M I K P

ich fehlt B5 pussum M19 n q Queo, -is, -ire .i. possum fehlt Y ich mag fehlt Wo4 BIO

at

Querere biden uel suchen — primo valet tantum ut scrutor; vnde in Canticis (Ct 3, If.): Quesiui et non inveni ilium. 2° significat interrogare; vnde Ouidius Methamorfoseorum (xv I): Queritur interea quis tante pondera molis. 3° significat ymitari aut sequi; vnde in sacris (Is 55,6): Querite dominum, dum inveniri potest Sb3 — suchen, petere uel interrogare. Wersus (Grec. Vet. xvii 37): Queritwr ignotum, queriti/r, qui perdit amicum. Et inuestigo, petit ac interrogo, quero I P-E — r vorschen E2 M25 / suchen Sol Wa. fehlt K-Y

S Sb3 W I P-E

peytnn BS ut VI] .i. baitten SI vgl. 102 Quere E2

fp

pondera emend. ] pondere Queritur 12] Queritor

Querela clage — eyn vraghe Wa. fehlt Sb3

Kh2

P-E Kh2

vgl. 102.1 f t Querele

fp

Querimonia clage — idem (nach 99)

S 1 K P-E

Queremonia Ma3 Sigle fehlt Queremonia K4 Queremonia (auch Rl)

Kh2

2214

queritur emend. ] querit (auch 12)

Querula Q 101

Q ìoi.i

f p

Kh2

S W 1 P

Wa. fehlt BS Wa. fehlt SI Sigle fehlt Wa. fehlt BIO

P-E

Wa. ] f p Querela ein frag Sol

ft

Queriles sunt celle, in quibus purpurati sedent

P

celle für selle

P-E

celle alle Hss.

Kh2

Querilis

Q 101.2 Q 102

Q u e r u l a clage — idem (nach 99) Wa. fehlt K

Q u e r o bettler d t

Sol

(P-E)

Q u e r o r , -ris w e y n e n uel clagen ich klag. Wersus (Grec. Vet. xvii qui perdit a m i c u m Sb3 — ich eh lag K Kh2 Bri

S

— weinenn ader icht chlagenn B5

Sb3

vgl. 98

W P P-E

— ich klag Sgl — ik wene BIO — ich klag M2S

Q 102.1

Q u e r e l a bettelsach P-E

vgl. 99

dp

Q u e r u l a r i clagen + .i. conqueri / — i d e m (nach 102) — vraghen Kh2

M

Q 104

m s

Q 105

Sol

(P-E)

W- Y

Q u e r u l u s clagig uel cleff/A: klaftig aut klagig chlaghifftig K kllgig P-E

Sb3

eyn d a g h e uel clebs

— cleffig uel claffig S4 — keffig uel klagicht Ma6

Kh2

clagig uel\ fehlt BS, clage B9 cleffiß Dl

K

+ mensch (Zeilensprung ?, vgl. lOS) Hll K9

P P-E

— cleps Bri uel cleffik] fehlt — ain kllgleich M2S

ms

Q u e r u l o s u s ein clegelich mensche — ein klagiger aut klaftiger Sb3 — i d e m (nach 104) I — ein c h l a g h e f f t i g mensch K —

S

37): Queritur ignotum, queritur,

— chagen M19

— — — — S M

P

purpurati Wo4



Q 103

Q 101

eyn clagych mynsche

cleffik Ks2\cleffecht

Mal

Wol BIO, cleppisch Wo4

Kh2

Wa. fehlt B9 Querulogus S4 clegelich Ks2] cleffig Mal, spiepich ( ! ) uel clagich Ma3, klegisch NI

2215

jcklich S4, chlegig BS,

Q 105

Querulosus M W 1 K P P-E

Q 106

Q 106.1

Q 107

v de Queso ich biden + .i. cum desiderio rogo; et format nil plus de se nisi »quesumus«, .i. petimus W + .i. cum desiderio querere / + hilge dynck ich begere, ich frage P M W P P-E

— .i. rogo Dl Queso] Quesumus SI Zusatz fehlt Sgl Zusatz fehlt Wol begere verderbt Bri — ich pit heilig ding Sol M2S

fp

Questa r beschattinge / besiczung P-E R1 uel colleccio

P P-E

Wa. fehlt BIO beseczinge Rl

ft

Questio est inquisicio / + ein frage S-X — primo dicitur esse responsio, que extorquetur a reis, .i. a peccatoribus. 2° dicitur esse querela; vnde scribitur in litteris: Vestre notiffico honestati, quatenus ad nos venerunt magne questiones super herum. 3° dicitur esse vna proposicio dubitabilis, secundum diuiditur a Boecio (vgl. Equiv. 206rb) in questione/« querentem et in questionem quesitam; queritur, vtrum deus sit substancia racionalis. 4° restringitur ad ea, que interrogantur generaliter; exemplum: Quis te percussit? Respondetur: Iste aut iste Sb3 — eyn frage vel eyn clage / — frag K

S M Sb3

+ eyn bethe BS Wa. fehlt Dl + ein frag M19 extorquetur VI] extorquet diuiditur Gr2] dicitur a Boecio emend. ] ab omne (?) questionem (1) VI] questione et bis queritur VI] fehlt ea VI] eam — .i. quesicio S1 — Vorsehung Sgl — eyne vraghe Wo4

W P

Q 108.1

ich frage fehlt BIO

P

Questigenarius chlager, r sacher, frager X / sach frager Y

q 107.1

Q 108

— ein chlager mensch M19 Wa. ] m s Querulegus klaginder Sgl Sigle fehlt Wa. fehlt (Zeilensprung ?, vgl. 104) HU K9 Querulus Wo4 — clegelich Rl clegelich] cleghech IVol BIO, claghende Wo4 — ein clagender mensch SoI

K

K

vgl. 108

— idem uel qui facit questionem (nach 107) Htl

ms

Questionarius ein cleger, ein frager, °ein 0 sucher °(Kh2 Bri) — qui questionem facit, eyn frager vel clager / — qui facit questionem K — ain forjeher uel klager P-E

S M K P-E Kh2

— eyn cleger BS Ma3 sucher Ks2] sucht Mal, fehlt S4 B9 — eyn cleger Ks! Wa. fehlt (vgl. 107.1) HU forscher Sol ] forcher E2 Questinarius (Zeilensprung ?, vgl. 110)

mt

Quesitor frager

K-X

2216

Questiosus

q 109

Q 109

ms

Questiosus clagechtig Sb31 — klaghaftig — chlagig K — kläglich P-E R1 — klagendich Kh2 Bri

S M Sb3 K P-E

clagechtig clegig Mai, cladendek (!) Ks2, idem (nach 108) B5 — clSgik M19 — ein claghafftiger D1 Questuosus Wa. fehlt Hll Questigiosus — klagig Sol + vel pauper E2

m s

Questinarius idem (nach 109) — qui questu corporis sui viuit Ma3 B9 P Wa. fehlt K Wa. fehlt (Zeilensprung ?, vgl. 108) Kh2

S Sb3 fV I P-E

Wa. Ks2 ) fehlt Mal S4 NI Questularius Questionarius SI Sigle fehlt viuit] siuit E2

m t

Questor est ille, qui questu corporis sui viuit + uel qui recipit questum ab alijs uel proprium nomen cuiusdam Romani. Versus Grecismi Noui (68v): Lucrum sit questus uel sit querimonia questus. Quero fons prim/' datwr esse querorque secundi / + Item Questor est /wpositus et consiliarius, qui peccuniam publicam prerogat X W — est, qui loco iudicis querit de causw / — qui in loco iudicis querit de causis; eciam dicebatur, qui querebat tributa rerum romano populo uel questu suo corpore viuit K — .i. questionarius P Kh2 — idem (nach 109)

S M Sb3 tV

P-E

m t Questur S4 questu corporis] questur corpori S4 questu] questor M19 questu corporis sui] prestularijs suis questu fehlt SI qui (2) Sgl ] fehlt SI primi datur Sgl ] primo dat SI prepositus Mel ] propositus SI causis 12] causibus in K4\ fehlt W13 qui (2)\ que K4 romano Abi ] romani W13 K4 K9 HU IV9 M37 questu ] questa K4 questinarius E2

Q lii.i

fp

Questura

Q ii2

mq

Questus clage uel frage

quo

qui

I K

talis d i g n i t a s

(nach 111)

K

+ uel alitus acquisitus K — klag aut zins Sb3 — est acquisicio alicuius, frage uel clagunge Wa. fehlt W S K P

uel frage fehlt S4 acquisitus K4] fehlt W13 — clagen, vragen, hören BIO ghewin Wo4

+ hören wyn Ma4

2217

/

+ hSrynge R1

+ huren

Q 112.1

Q 112.1

Questrix

ft

Q 112.2

Questrix .i. vxor

K

Q u e s t u a n e dicuntur meretrices

Q 112.3

dp

Q 113

ms

Questionari .i. inquirere

K

K

Q u i .i. quis, wer

— .i. quis P-E Kh2 Wa. fehlt I K-Y

Q 114

Q 114.1

S M W K

Wa. fehlt Ks2 wer S4\ fehlt Wa. fehlt Dl Wa. fehlt Sgl .i. quis fehlt Wli

con

Quia darumb Wa. fehlt Sb3 IK

S M P

+ wente B9 Wa. ] fehlt Dl, con Qua duraumb MI9 Wa. fehlt BIO — varvmme Ma4

ms

Quianus r eyn arste / .i. medicus P-E RI Kh2 uel color in vrina P — secundum phisicos, .i. médicos, est color vrine vergens ad rubedinem et significai infirmum febre continua laborare. Vnde Grecista Nouus (95") : Sit quianos viride ceu phisicus dat; quianosque est color vrine niger et viridis rubeusque / + Esse quianos scenum satis exprimit inquino verbum X W

W

ms Quianus] Quianos (Wa. nach 121) phisicos, i. fehlt Sgl visica Bs9 Me5 dat fehlt Y viridis] ydridus-Sg/ eyn arste fehlt Bri

P

Q 115

ms

Mal

phisicus] vesica Sgl,

Q u i c u m q u e .i. quiscumque, ein iczlicher — r .i. quiscumque, ain ietlicher S1 / ain ieglicher Sgl W — ein igleicher K — .i. quiscumque, r e y n juweliker Ma4 / eyn eklycher R1 / eyn isliker

Wo4 —

P

.i. quiscumque

P-E

Kh2

Wa. fehlt I S M W P P-E

Q 116

— eyn yewelick Ma3 jclicher S4 Ks2, iowelker B9 Wa. fehlt Dl quoscumque (?) Ma6 iclicher Ma6 Ksl iglicher Mel M12, etlicher Bs9 MeS .i. quiscumque fehlt Wo4 BIO eyn iewelk Wol BIO, eyn iczlicher Brl — weler Sol

n in Quid was, et ponitur pro certe, aduerbium — ponitur infinite, ut dixit sanctus Petrus (Mt 26,70) : Ego nescio, quid dicis; et tunc est nomen. 2° significai partem aut signum partis, ut dicimus: Hoc est bonum secundum quid. 3° ponitur interrogatiue, et hoc dupliciter. Primo, quando ad ipsum respondetur pronomen, tunc est nomen accusatiui casus, ut: Quid facis? Respondetur: Ego facio tunicam. 2° tenetur interrogatiue, hoc est, quando ad ipsum respondetur verbum, tunc est adverbium. Wersus (Walther 25023) : Quid facis hie, primas? Lego stramen et obstruo rimas. Eciam sumitur pro qualiter, in quantum est adverbium; exemplum Boecij De consolacione prosa 3a (vgl. Boeth. cons, i pr 6,150): Quid fieri 2218

Quid

Q 116

potest, ut cognito rerum principio. Eciam ponitur pro quantum; exemplum Iuuenalis (1,154): Quid refert, dictis ignoscat. Nota, quod Quid, in quantum significai illa duo, scilicet qualiter et quantum, tunc tenetur tripliciter; aliquando interrogatiue, aliquando infinite, aliquando relatiue, ut: Quid est ille? Respondetur: Iste est id, quod tu es. Eciam ponitur pro cur, et hoc dupliciter. Primo interrogatiue; exemplum in passione domini (vgl. Io 18,23): Si male locutus sum, quid me cedis? 2° ponitur infinite; exemplum: Ego nescio, quid me percussit, .i. cur. Eciam ponitur pro aliquid; exemplum: Si quid habes de pane, da mihi partem! Eciam ponitur pro aliquantum; vnde Oracius (Hor. ep. i 18,67): Protinus ut moneam, si quid monitor/.? eges, tu Sb3 Wa. fehlt IK-Y Kh2 Bri S M SbS

Q 117

W K P P-E

pro fehlt B9 aduerbium] pronomen indeclinabile Mai aduerbium fehlt M19 nomen (2) VI] pronomen verbum VI] fehlt dictis Gr2] dominus (?) emend. ] agrescat monitoris eges, tu emend. ] monito egesto Wa. fehlt Sgl con X aduerbium fehlt X certo Ma4 aduerbium fehlt RI Wo4 BIO aduerbium fehlt E2

adv

Quidni .i. nisi quid

ignoscat

+ uel quare non W Wa. fehlt I Kh2 Bri

Q 117.1

Q 117.2

Q 117.3

Q 118

Q 119

S K

— .i. aliquid Ma3 n in

adv

Quamdiu wie lanng

K

vgl. 50

K-X

adv

Quidiu (?) .i. hec pocius

P

pocius fVoI] possius Ma4

P-X

adv

Quidui (?) .i. quare uel videlicet uel profecto uel maxime Wa. fehlt Kh2 Bri

P P-E

profeccio Wo4 maximo RI maxime verderbt E2

P

n in Quidquid waz °waz °(Ma3 B9 K-X) — wat al Kh2 Bri Wa. fehlt I K-Y S M W P-E

fVa. ] Quid was B5 ns ns — was SI — waz E2

waz waz S4 ] waz Mal

ms

Quidam est aliquis, eczlicher + vel certe / — .i. aliquii, etleicher. Qu/dam primo ponitur pro parte, ita quod significat partem; exemplum: Quidam homines currunt. Eciam ponitur pro uile aut ignorabile; exemplum de passione domini (vgl. 2219

Quidam

Q 119

Mt 27,32 und Me ¡5,21)'. Et angariauerunt quendam hominem cyrenum, Simonem, ut tolleret crucem eius. Et ponitur pro in proprio, .i. significai proprietatem ; vnde Boecius (Equiv. 206 ) : Solis species q w d a m est f o r m a ; quasi diceret, non debet dici propria forma Sb3 — °.i. °aliquis °(Kh2), etleke P-Y — .i. aliquis P-E Wa. fehlt K-Y

Q H9.1

Q 120

Q 121

Q 122

Q 123

Q 124

S M Sb3 W I K P

— .i. quis, icliker Mai ichtliker B9 — .i. alias Dl etlicher Ma6 aliquis VI ] aliquid Quidam (2) Gr2]Quedam tat. Int. fehlt Sgl Sigle fehlt ht. Int. fehlt Wìì etleke BIO] ymant Wo4

it

Quittitas etwashait

W

Sigle Sgl] f p SI

con

Quidem aber + .i. certe / Wa. fehlt Sb3

S P P-E

+ wente Ma3 + .i. certe Wo4 con Quidam (auch RI)

ns

Quiere est esse uel fieri quietum, et habet -eui in preterito uel quietus sum — est esse aut fieri quietum Sb3 K- Y — [...] preterito, et eius presencia non sunt in vsu W — [...] preterito et quietum in supino I Wa. fehlt P

S M I K

n s Quire B9 n s Quire M19 n t et bis sum fehlt

f t

Solis] Ne solis

quedam emend. ] que

W

— e t w a s Sgl

+ in supino Mai + in supino MI9 W13

Quies eyti ruwe

S M P P-E

Wa. S4 ] fehlt Mal rug Drl rughe Bri — .i. requies E2 M25

Sigle Ks2] f q S4

n t

Quiescere ruwen — ° r u e n °oder °(Y) rasten

K

M SbJ P

rugen Drl rueren rugen Bri

a p

Quietare ruw ig machen — rue machen Sb3 K — geruwig machen. Inde Inquietare 2220

/

Quietare

Q 124

— .i. quietum facere P-E — rowelik maken Kh2 vgl. 1 470 S ruwig ruwe Mal, rübenn B5 M ruwig] rue M19 Dl, rugig Drl K n p P rugich Brl Kh2 a p Quietare] a Quiescertare

Q 125

Q 126

Q 127

MS

Q 128

Q 128.1

I

M W P P-E

ruebt Ml9, ruglich Drl rficklich Bs9 rowech Wol, gheruet Wo4, rugelich Brl ibig M25

MS

Quilibet ein ieczlicher + vel certe vel insuper — ein iglicher K-Y — eyn iwwelik Kh2 Wa. fehlt I

P-E R1

S M W K

jcklicher Wa. fehlt ieglicher ieglicher

con

Quin .i. ut non uel ergo + Wersus: Quin certe, cur non, pocius, magis, insuper, ut non + vel est aduerbium, ut, certe, cur uel insuper / — .i. ut, ergo aut non Sb3 — .i. non K Wa. fehlt Kh2 Brl

S W

Q 127.1

Quietus ruwelich — ruelicher Sb3 — rfiwig W P-E — -a, -um geruwelich — geruet K

S4 Ks2 Ma3 Dl iclicher Ma6 Ksl Sgl Mel, Etlicher Bs9 H!1

Wa. fehlt B9 ergo verderbt S1

W

non S4 ] fehlt Mal Vers fehlt Sgl

adv

Quin .i. pocius uel cur non °uel °certe °uel °insuper °(P-E Rl)

P-E

— .i. pocius vel cur vel curron E2

ms

Quinarius funffczalig — f u n f f z a l Sb3 M-Y WK-XKh2 Wa. fehlt I K-Y

— \. pocius uel cur uel cur non Rl

Brl

S M K Kh2

Wa. fehlt B9 — de vifte tal Ma3 — fünf zal N1 funffzal] verderbt M19, der funffczend Dl Wa. fehlt HU vgl. 147.1

fp

Quilina .i. coquina Wa. fehlt Kh2

P

— eyn koken Wol BIO

P

2221

P

Q129

Q 129

Q 130

Quindecim

o in

Quindecim funffczehen Wa. fehlt I K

S M P P-E Kh2

Wa. S4\ fehlt Mal Wa. fehlt Dl vunfczich R1 Wa. fehlt E2 vesteyne

ms

funffczehen verderbt B5

Quindecimus r der funffte czehende S4 / de vifteynde Ma3 / vefteynich B9 N1 S M W — der fünf czehendeste Sb3 — idem (nach 129) — der funfczehend K — r xvnich / veftendych Kh2 P Wa. fehlt I —

S M W K P P-E

Q 131

Q 132

Q 133

Q 134

Q 135

Wa. fehlt Mal Stichwort zit. nach S4 — der funffczendeste Ks2 fumczennde B5 Wa. fehlt Dl Int. Ksl] funffzennich Ma6, der (!) .i. 15 mus Ml9 Wa. fehlt S1 Wa. fehlt HU K9 — dy funfczendeste Wo4 — vefteynde BIO Wa. j fehlt M25, o in Quindeno patet E2 — der fumfzehend Sol

MS

Quindenus idem (nach 130) — .i. quindecimus P-E Wa. fehlt I

S M W K

Wa. fehlt BS Wa. fehlt Dl Wa. fehlt S1 Wa. fehlt K4

fp

Quindena funffczehen °nacht — vierczehennacht K

°(W)

M W K P P-E

— fusczehen (!) vel ein madel M19 Wa. fehlt S1 Sgl — vierzehent nacht HU — vefteynnech BIO — patet E2

nacht fehlt Ksl Drl

MS

Quindenarius funffczehen Wa. fehlt I K-Y

S M K

funffczehen S4] funff Mal — funffczend czal Dl — fumffzehent zall H!1

con

Quineciam .i. ymmo

I

Sigle fehlt

o in

Quingenta funff hundert Wa. fehlt 1

Quindentus S4

— der

Int. Ks2] .i. quindecimus Mal, der funffte czehende S4

zal

2222

Quingenta

Q 136

M P

Wa. fehlt Dl — 10 v Bri

adv

Quingentesies funffhundert werbe — fünfhundert mal Sb3 W P-E Wa. fehlt I K

S

Wa. ] adv Quingentesis vif hunderste Mai — fumffhundit wet B5 mal N! — funffczenhundert DI werbe] vert M19, mal DrI Quintesies — v hundertmol Bri werbe] wer

M Sb3 P Kh2

q 137

q 137.1

Q 138

q 140

werbe] verte Ks2,

ms

Quingentenus der funffhunderste Wa. fehlt IK Kh2

S M W P P-E

Wa. fehlt Ks2 Quintenus S4 — der fünffczenhunderst Dl Quingenus Sl, Quingentesimus Sgl Quientenus (?) Ma4 — vyf hunderteghest Wol RI — fünfhundertig E2 — 500 M25

m t

Quinio sunt quinque puncti in tassere

P P-E Kh2

puncta Y tassere Wo!] carcere Ma4, tassare RI puncti] occuli E2 tasser e verderbt E2 puncta

con

Quinymmo .i. magis, rja vmmb / ya vmmers Ma3 B9 uel eciam uel pocius — ja vnd auch, .i. magis uel eciam uel pocius M — .i. magis aut pocius Sb3 I — potest esse vna diccio, et tunc idem est quod pocius; uel possunt esse due dicciones, et tunc idem est quod certe, pocius secundum Hugwicionem (»Imo«) W — ouer eyn, ia vmmers, est magis uel eciam uel pocius P P-E — vber ain, ja timer — ia yummer uel pocius uel magis Kh2 Bri Wa. fehlt K

S M P

Sigle S4] adv Mal ja vmmb .SV] ia Mal, vmme BS uel eciam fehlt B9 Wa. fehlt Dl dt. Int. Ma2] vnd auch Ma6, fehlt Ksl DrI vnd] + et M19 Wa. fehlt BIO ouer eyn] ouer en ouer eyn Ma4, aber eyn Wo4 vmmers] vmmer R1 uel pocius Wol ] poscius Ma4 ja ümer Sol ] fehlt E2, jamer M25 magis Bri ] malis

P-E Kh2

Q 139

Q 135

P

ms

Quinquagesimus der funffczigiste Wa. fehlt I K

M Sb3 P-E

Wa. ] fehlt Dl, m s Quinquegesinus fönfczigigt M19 — der funfzetist — patet E2 — der funfzehengest M25

ms

Quinquagenarius funffczig zal — funffzigeste zal M (außer Sb3) W Wa. fehlt IK 2223

— v hundertthich Bri

Q 140

Q 141

q i4i.i

q 142

Q 143

Q 144

q 145

Q 146

Quinquagenarius S M Sb3 P P-E

funffzig] funffczigist S4 Ks2 B5 Ma3 N1 Wa. fehlt M19 Dl Quinquegenarius — vifftegeste tal Ma4 — eyn czal von vaftighen Wo4 — fünfzig zehen zal Sol

o in

Quinquaginta Wa. fehlt I K

S M P P-E

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt Dl Wa. fehlt Brl Wa. fehlt Sol — patet E2

funffczig

ep p Quinquaria .i. quiscula, ° eyn °wachtele °(Kh2) Quinquiria Wo4

P

P

Wa. fehlt BIO

eyn wachtele Wo 1] fehlt

Ma4

adv

Quinquagesies funffczig werbe — fünfzig mal Sb3 W P-E — funffczig vert K Wa. fehlt I Kh2 Brl

S M K P

Wa. S4] fehlt Mal Sigle Ks2] f q S4 werbe] verte Ks2, mal B5 N1 Wa. fehlt Dl — fufczigit M19 — funffczig mal Drl Quinquagesie K4 funffcziuert HU — xv werue Ma4

o in

Quinque fünff Wa. fehlt / K Kh2

S M P-E

Wa. S4] fehlt Mal B5 Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt E2

cot

Quinquennis rvif iarich / funff jar S-X M — et hoc Quinquenne funff ierig I

S M

Int. MaJ] V iar N1 Wa. fehlt Dl

ns

Quinquennium fünff iarczit — fünf iarig Sb3 — est spacium quinque annorum — vif iar Kh2

I

S M W P-E

Wa. fehlt B5 B9 — vifyortich Ma3 iarczit S4] jargeczid Mal Ks2 — funff jar gezijt Ma6 — funffjerigczeyt Dl Wa. fehlt Sgl — fünfierig zit Sol

con

Quinquidem .i. quia oder aber — .i. quia Sb3 W P-E — aber K Wa. fehlt K-YKh2 Brl

S M W

Wa. fehlt B5 Quinquidem 5 4 ] Quiquidem Mal Quiquidem X M19 oder aber] fehlt Ksl Drl, oder Ma6, warumb M19 Wa. ] con Quidemquidem .i. quia, Quidem idem S1 Quidemquidem Mel, Quidquid Sgl, Quiquid Bs9

2224

Quinquidem

Q 147

K P

vgl. 190 Wa. fehlt

con Quoniamquidem Y BIO

adv

Quinqaies f u n f f werbe — funff mal Sb3 I P-E — funff stund K-X — fünf malen. Item: »Quinquies quadragenas minus vna accepi etc.« verba sunt apostoli in secunda eppistula ad Chorintheos capitulo vndecimo (ii Cor J 1,24); et est sensus: Quinquies flagellatus fui a Iudeis qualibet vice accipiens triginta nouem plagas, sicut scriptum est. Quadragesimam enim plagam subtraxerunt Iudei, ne inmisericordes viderentur; enim non licebat alicui Iudeo plus quam quadraginta plagas dare, sicut scriptum est Deuteronomio (Dt. 25,2-3): Pro mensura peccati erit plagarum modus, ut dumtaxat quadragesimum numerum non excedat. Ab hoc numero minimum, quod poterant, subtraxerunt. Referunt Haymo et Beda quendam librum a Roma delatum, in quo passiones apostoli erant depicte, ubi pingebatur apostolus iacens in terra prostratus et stabat tortor quadrifidum habens flagellum, vnwm de fidibus in manu sua detentwm, et sic ex quatuor no wies et tribus semel fierent triginta nouem plage (vgl. Brito 630/.). Item Quadrifidus deriuatur a »quatuor« et »fidus«, quod est corda IV Wa. fehlt

S M W

1 P P-E

Q 147.1

Q 148

Q 148.1

Q 149

Q 146

K-Y

Wa. S4\fehlt Mal — fumffmal BS NI Wa. fehlt Dl — fünf vert M19 — fünfmal Dr! verba] + hec Sgl vice Sgl] fehlt SI triginta nouem (1) Sgl] viginti nouem SI plagas (1)] + dare SI Y enim] quod enim SI quadraginta Sgl] quadragintas S1 Deuteronomio] Deuteronomij Y poterant Sgl ] portant SI Haymo Sgl] Hemo (?) S1 vnum Sgl] vnam S1 detentum 57 nouies BsY] nonies S1 Sgl triginta noutm(2) Sgl] viginti nouem SI Sigle fehlt — v werffwich Bri — ze fünfmalen Sol M25

ms

Quinqueus v talich

P Kh2

Quinquireus RI Wa. ] m s Quinarius vif tal (auch Bri, vgl. 128)

P

n t

Quintale ein funffteil — est 5 la pars Kh2

S W P-E

funffteil verderbt Mai m s Quintus, Quintale S1 — daz flint tail E2

m t

Quintans ./. quinque vncie

W

W

Wa. Sgl ] fehlt SI

m s

Quintenus der fânffczende — .i. quindecimus, der funffzehenst

S I K

Int. Ks2] .i. quindecimus Mal, der funfft S4, der funfzehender SI Quindenus Quintinus K4 — der xv K9

Quintuns Mel ] Quituns Sgl, Quitunx Bs9

2225

I

Q 149

Q 130

Q 151

Q 152

Quintenus P P-E

— de vifftene Ma4 die fünf zenhend E2

f p

Quinterna ein quintern + uel Iute P-X — est instrumentum musicum

Q 154

Q 155

Kh2 Bri

S M 1 P P-E

Wa. fehlt Ma3 Quintua (?) Ml 9 Sigle fehlt Zusatz fehlt Wo! Zusatz fehlt E2 M25

co p

Quinternista ein quinterner — est aliquis sciens ludere cum tali instrumento musicali — quinternist K — eyn quinternerer Kh2 Bri

/

S M / K P P-E

— eyn quinterne B5 Wa. fehlt Dl m p Wa. fehlt Hll — aliquis sciens ludere in quinternis BIO — ain quinternet M25

n p

Quinternisare quinternirn — quinternen Sb3 P

S

Sigle Ks2] a p Mal Int.] quinternen S4 B5, quinternysern Ks2 Mai, .i. cantare in quinterna N1 quintern MI9 DI harpfen SI, quinterniziren Mei Sgl Wa. fehlt HU a p Quinternare quinteren machen K9 — up der quinterne speien Wo4 quinternisyren BIO, quinterniren Bri — die quinternen schlahen E2 quintieren M25

M W K P P-E

Q 153

— funfczenste Wo4 der] dat BIO Bri — der funfzehendig M25

ms

Quinternus sunt decem folia °simul °ligata Wa. fehlt K-Y

S Kh2

simul fehlt S4 decem] duodecim

ms

Quintinus r est numerus de quinque / viuich Ma3 P Wa. fehlt I Kh2 Bri

S W K P P-E

+ + co — —

MS

S M Sb3 W

°(K-X)

veftich B9 uel proprium nomen sancti SI t Quintinis X eyn veftich BIO est numerus de quinque E2 — fünfzig Sol

Quintiiianus est, qui m o d o j iuris, .i. legales questiones absoluit — est ille, qui legales questiones aAsoluit K Wa. fehlt 1 Sigle S4]ns Mal quos (!) B9 .i.] + qui Ma6 qui] quidam .i.] et SI

qui fehlt B9

modos .SV] modum Ma!

2226

legalis S4

questiones]

Quintiiianus K P P-E Kh2

Q 156

q 157

q 158

q 159

Q 160

q 161

Q 161.1

Q 162

absoluit Hll ] soluit W13 K9, fehlt K4 ,i.]et Y soluit Wo4 modos] + suis E2 legalis E2 .¡.] et

ms

Quintus derfünffte Wa. fehlt (vgl. 157) I Wa. fehlt K

S

Wa. S4 ] fehlt (vgl. ¡57) Mal, fehlt

ms

Quinus der fünffte — .i. quintus (vgl. 156)

Ks2

I

S K

Int. .i. quintus (vgl ¡56) Mal + (neuer Wa.:) con Quinus der funfft K9

m t

Quintiiis est mensis, scilicet Iulius

5

m t Quintinus Mai

con

Quippe aber — .i. certe vel aber

scilicet Iulius fehlt

+ .i. etenim B9 — oder M19 Sigle fehlt

con

Quique .i. etenim, °wan °(P-E) — .i. enim, darvmb Sb3 I — .i. etenim, uerwair — wente Kh2

S M P

wan] fehlt N1, ouer B9 wan] fehlt MI9, worvmb Dl Quique] Quipe que R1

Quinquin .i. certe

S4

I

S M ¡

Q 160.1

Q 155

I

m t

Quirites senatores, a Quirino rege dicti Wa. fehlt Kh2 Brl

S Sb3 W K P P-E

— sunt senatores S4 BS dicto B9 a Quirite rege sie dicte m t Quiritas Sgl senates S1 regi dicto S1 Sgl dicta W13K4 regi dicta RI senatores verderbt E2 a Quirono E2

n s

Quipparum r schaft hSw X / kofft h5 Bs9

W

Quiparam Sgl

mt

Quiris ein ritter uel hasta + Wersus (Brevil. »Quirites«): Hic quiris miles, hec quiris hasta vocatur Sb3 — ain rSmscher ritter uel hasta W — .i. nouus miles vel hasta, eyn spere I

— wlgariter korast h&w Sgl

2227

W — vor koft hew Me5

Q 162

Q 163

Quiris 5 K P-E Kh2

hastia S4 + Wersus (Brevil. »Quirites«)'. Hie quiris miles, hec quiris hasta vocatur K4 — est miles vel hasta E2 Wa. ] Quiris eyn ridder m s uel est hasta f t

f p

Quirina est hasta + Versus (Grec. Nov. 95v)\ Dicitur hasta quiris, hinc Romulus ipse Quirinus; insuper hinc equites romanos dico quirites W + spere / Wa. fehlt Kh2

S W P

hastia S4 Versus Sgl ] wlgariter S1 Wa. fehlI Wo4

q 163.1

Quirinus .i. Romulus

hinc (2) Sgl ] fehlt SI

I

I

vgl. 163

Q 163.2

n q

Quire mögen

q 164

ep p Quiscula ein wachtel — vel Quisquilia auis est, eyn wachtel

P /

vgl. C 986 vgl. 73.1 Sb3 K wachtela HÌ1 P wachtela Wo4

Q 165

Q 166

q 167

q 168

ms

Quis wer — primo interrogai de propria nominacione; ut: Quis vocatur iste? Respondetur: Iohannes. 2° querit de substancia ipsius rei; exemp l u m : Quis est ille? Respondetur: Ille uel iste Sb3 Wa. fehlt I K-Y

S M K

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt Dl Wa. fehlt Hll

ms

Quiscumque welcher Wa. fehlt l Kh2

S M P

Quisque (vgl. 172, 173) B9 Wa. fehlt Dl — wy vmmer Bri

ms

Quislibet ein iczlicher — eyn iwwelik Kh2 Wa. fehlt I

S M W K P P-E

Wa. fehlt Ma3 jcklicher S4 Ks2, iowelker B9 iclicher Ma6 Ksl Ma2 M19 iglicher Mei Sgl Wa. ] fehlt HU K9, m s Quilibet ¡gleicher W13 juweliker Ma4 Wol ieclicher E2

ms

Quisnam welcher + vel ymant /

— wy, wer B9

2228

Quisnam

q 169

5 W l K P P-E

Wa. fehlt Ma3 Wa. fehlt S1 Sigle fehlt Wa. fehlt K9 Wa. fehlt Wo4 — ein yetlicher Sol

ms

Quispiam ichtez wilcher — welcher W — idem (nach 168) I — ygleicher K — etlicher P-E

S M

Int. Ks2] welchs ichts Mal, fehlt S4 — ichtest uel welcher Ks! — icht welcher M19 — welcher Drl — ich das welher Wa. Sgl ] fehlt S1 Sigle fehlt — hieczlich K4 Wa. fehlt BIO — iczlicher Wo4

Sb3 W I K P

q 170

q 172

— ist tis (!) welcher DI

ms

Quisputas welcher + vna diccio est secundum Hugwicionem (»Quis«), idem quod quis, et svb vno accentu proferenda est; et addit: Si tarnen in aliqua ecclesia tibi legendum fuerit cuius abusus »quisputas«, pro duabus accipiat partibus, non consulendo consulimus, quod abusum ecclesie sequaris, nisi tante auctoritatis fueris, quod prauum usum ecclesie corrigere valeas. Velie namque videri sapientem inter inscios et ydeotas quedam species furorìs est W — idem (nach 169) I — welcher, accentus cadit super antepenultimam / + »aliquis« et »putas« sillabica adieccione X K Wa. fehlt P-E RI Kh2 Bri

S M W

Quisputus B9 + wlnst M19 welcher fehlt SI Sgl non Sgl ] nos X Bs9 MeS corrigere valeas Sgl ] fehlt furoris Sgl ] sutoris S1 Sigle] m welcher fehlt K4 Zusatz fehlt Hll sillabica adieccione W9\ fehlt WI3 Wa. fehlt BIO

I K P

q 171

Q 168

ms

Quisquiam ein iczlicher Wa. fehlt K P-E R1

S M Sb3 W / P Kh2

Wa. ] m s Quisquilini ichteleker B9 iclicher Ma6 Ksl Ma2 Stichwort] Quispiam aut Quisquiam Quisquam iglicher Mei Sgl Sigle fehlt Quisquam Wa. fehlt BIO Int. fehlt Wo4 Quisquam

ms

Quisque .i. quiscumque, °welcher °(K-Y) — aut Quique beiher: Quiscumque idem — .i. quicumque P-E Kh2 Wa. fehlt l 2229

jcklicher S4 Ks2

Sb3

SI

Q 172

Quisque S M W P

Q 173

Q 174

ms

Wa. ] Q u i c u m q u e (?) Ma3 q u i s c u m q u e ] q u i c u m q u e B9 .i. q u i c u m q u e M19 — ein itlicher DI welcher] eyn f c l i c h e r Wa. fehlt Mei i. q u i s c u m q u e fehh Sgl q u i c u m q u e Wo4

Ksi

Quisquís idem (nach 172) Wa. fehlt (vgl. 172) Sb3 Wa. fehlt W1

S M K P P-E

Int. Wa. Wa. Wa. Wa.

Ks2] ] fehlt fehlt fehlt fehlt

.i. quiscumque, welcher Mal S4, welker Mai M19 Drl, m s Quisque, Q u i q u e .i. q u i s c u m q u e DI Hll Wo4 BIO Sol — n o m e n h a b e n s s e c u n d a m p r o n o m i n i s E2

f p

Quisquilie sunt súpole inmixte surculis et folijs r acidis / aridis P et purgamenta terre uel pomorum

— vocatur purgamentum frumenti, sicut palee sunt et festuce, et caret singulari numero secundum aliquos. Vnde Nouus Grecista (80r)\ Quidquid ab arboribus aut herbis aut alia re tamquam vile superfluit et cadit, ipse vocare quisquillas poteris a »quidquid« et cado de re aut quisquís curat die illas nomen habere W — [...] purgamenta domus uel pomorum I — -arum dicuntur purgamenta frumentorum uel sunt stipule [...] terre K Wa. fehlt Kh2 Bri S M Sb3 W I K P P-E

Q 175

ap S M W I K P P-E

Q 176

m s

S M P Kh2

Quisquile Ma3, Quisquiline B9 stipole 5-/] stipite Mal, fehlt B9, verderbt Ma3 surculis emertd. (vgl. Brito 632)] succulis alle Hss. (siculisS4) acidis] asidis Ma3, asilis B9 surculis] succulis alle Hss. (verderbt Dl) f t Quisquile surculis] frugulis acidis fehlt f r u m e n t i 5 & / ] prati SI de re M12] debere SI Mei Y surculis] succulis surculis] suculis alle Hss. acidis fehlt K4 stipile RI surculis] stipulis Ma4 RI Wo4, succulis Wol, sicculis BIO stipile E2 surculis] stipulis alle Hss.

Quitare quitmachen Wa. Ks2] fehlt Mal —machen« — quitten oder glich m a c h e n M19 — quitieren SI Sigle fehlt n p — glike m a k e n Bri — gleich m a c h e n M25 + vel wet m a c h e n E2

Quitus quit + vel wet / — gequitt K — wet P-E SigleS4]ns Mal + wet S4 Ks2 + oder glich M19 + a d e r giik Bri m s Q u i t u s uel Q u i r u s

2230

Quiuis

Q 177

ms

Quiuis ein r iczlicher / yuweliker Ma3 B9 + Grecista Nouus (9r)\ Qui cum sillab/c/'s bene per totum variabis. Quis cum sillabicis non fit plurale, sed inde excip/iur quisque, quod declinatur vtrumque. Quis cum compositis bene declinatur vtrumque. Vnus quisque tamen in plurali cohibeZns. Hec vox quisquis habet ternos tantummodo casus. Cum primo quartum quis debes /ungere sextum W — ygleicher K-X — quicumque, °welker °(P-E) P (außer Kh2 Bri) Wa. fehlt I

S M Sb3 W

Sigle Ks2\ adv Mal jcklicher S4 iclicher Ma6 Ksl Ma2 M19 + (neuer Wa.:) Quiuis idem iglicher Mel Sgl Qui cum sillabicis Sgl ] Quicumque sillabas SI Quis cum sillabicis Sgl ] Quiscumque sillaba SI excipitur Sgl ] excipiatur SI Quis cum compositis bene declinatur vtrumque fehlt Sgl cohibebis Sgl ] cohiberis SI Cum Sgl ] Quando SI ¡ungere Sgl] coniungere SI — eyn ysleker BIO quiscumque R1 quiscumque E2 + (neuer Wa.:) Quiuus idem

P P-E Kh2

Q 178

Q 179

Q 180

q 181

Q 177

adv

Quo wohin — wor uel worhen Wa. fehlt I

Kh2 Bri

S M K P

— war wo hin NI — war uel warhin Ma6 — war uel woher Dl Wa. fehlI Hll Quor Wo4 — wore, wor hen Wol R1

con

Quo circa .i. qua de causa °uel °ideo °(K) — .i. qua de causa uel racio (!) W Kh2

S W I P

Quocirca Ks2] Quocura Mai, Quocerta (?) S4 uel racio fehlt Sgl Quocerto Wa. fehlt Wo4

adv

Quociens wie dicke — w y o f f t M-Y K-X — wo vele Kh2 Wa. fehlt I K-Y

M W P

Wa. fehlt Dl — wie offt Mel — wy fake Bri

adv

Quocienscumque alzo dicke — also offt Sb3 K — wa vaken Kh2 Wa. fehlt I

S M P P-E

Wa. fehlt NI Wa. fehlt Dl Wa. fehlt BIO — wie dick Sol

uel ideo fehlt

Bs9

Int. Ks2\ idem (nach 180) Mal, fehlt S4 — als dik vel offt M19 Int. ] fehlt Wo4, wu vake vmmer Bri

2231

B9

Q 182 Q 182

q 183

Q 184

Quocumque adv

Quocumque wo hin — war P-E — war vmme Kh2 Brl Wa. fehlt I K-Y

M W P Kh2

Wa. fehlt DJ Quacumque 57 — war eckers hen Ma4 R1 Wo4 — wurvmmer Brl

adv

Quodammodo eczlicher wyse + .i. aliquomodo I

S W K P P-E

Int. fehlt S4 wyse Ks2] mase Mal — iglicher weiße Mel Sgl Bs9 adv Quodmodo — gheliker wyße Wo4 adv Quodmodo E2 — weler wis Sol

n in Quod waz / + ichtes watte B9 P + icht als waz M W + Quod, quando scribitur per titellum, tunc valet tantum ut das; exemplum: Rogamus vos, quod veniatis ad nos. Eciam quando scribitur per titellum, tunc significai causam. Eciam ponitur cum si, tunc ponitur pro sed; vnde Iuuenalis (ii 43) \ Quod si vexantur leges et iura, citari. Et sic pro illis significatis est coniunccio. Aliquando est pronomen, et tunc scribitur per -d- et sic ponitur infinite; exemplum (Equiv. 205rb): Ille nescit, quod verbum profert. Inquantum ponitur pronominaliter, tunc aliquando sumitur relatiue, et hoc quadrupliciter. Primo ponitur valde improprie, et hoc quando refertur ad verbum; exemplum: Ego scribo, quod facit Socrates. 2° refertur proprie; exemplum: Ego video animal, quod currit. 3° ponitur relatiue, hoc est quando refertur ad adiectiuum; exemplum (Equiv. 206") : Ne sis auarus, quod est ydolorum seruitus! 4° ponitur relatiue, .i. significai relacionem intrinsecam; exemplum: Id, quod est album, est coleratum. Eciam ponitur interrogatiue; exemplum: Quod malum feci, die mihi! Eciam ponitur pro aliquid; exemplum: Doce michi, vbi sunt peccora, si quod aut quid vidisti Sb3 Wa. fehlt K Kh2 Brl S M Sb3 W 1 P P-E

Q 185

con

S M W

Sigle Ks2] adv Mal — warne ickeswanne Ma3 + als was B5 + ich alzowaz N1 Zusatz] fehlt M19, uel eezwas uel icht Ksl vos, quod VI] vos, ut quatenus vexantur] + cur iura VI] iurat citari emend.] terreri pronomen Gr2] verderbt Wa. ] fehlt Sgl, n in Quot was ich also vil was S1 ns — waß waz ichteswaß R1 Zusatz fehlt BIO Zusatz fehlt E2 M25

Quod welch oder daz — r welich X / wellich dan, daz Y Wa. fehlt (vgl. 184) Sb3 Wa. fehlt (vgl. 194) 1 Wa. fehlt K P-E Kh2 Brl

W

Wa. ] con Quo wol dat Ma3 Quod] + per tytellum B9 — welcher M19 welch oder fehlt Dl Wa. Bs9] fehlt Sgl Quot Y

2232

welches S4 Ks2, welchew BS

Quod

Q 186

Q 187

Q 188

Q 189

Q 190

Q185

1 P

Sigle fehlt Wa. fehlt Wo4

adv

Quominus .i. aliter uel qualiter — .i. qualiter aut taliter Sb3 Wa. fehlt W-X K Kh2

S M

Sigle S4] fehlt Mal Int. fehlt M19

adv

Quomodo — r in welcher wyse uel wie X / welker wys, wo dane vm Y S — r welcher wise Ma6 Ksi / welcher weiz oder wye dan M19 Ma2 M — in beiher maß aut in welher weyß Sb3 — welcher wis uel wie W- Y — welker wis P Wa. fehlt W-X K Wa. fehlt (vgl. 190.1)1

S

Quomodo S4] Quoniam (?) Mal, Quo Mal

M W P P-E

Wa. fehlt Dl — welcher weiß, wy Drl Wa. Bs9] fehlt Sgl Quo Wo4 + wu danne wis Ma4 Wa. fehlt Soi — wie E2

adv

Quondam eczwann Wa. fehlt W-X K-Y

S M P P-E

Wa. ] adv Quodam etsam S4 Quodam M19 — ichist eczwan Ksl Quodam Wo4 Wa. ] adv Quandam wen Soi

con

Quoniam wann uel darumb + vel pro quia P-E — warumb aut dar vmb Sb3 — darumb WK — .i. quia, want, et sequentem sensum confirmât

.i. aliter fehlt

Mai

— etwo Drl

M W K P-E

Wa. fehlt M19 Dl Wa. Sgl ] fehlt S1 Mel Wa. fehlt Hll uel darumb fehlt Sol M25

con

Quoniamquidem idem (nach 189)

S M W 1 K

Sigle S4] fehlt Mal idem fehlt — dorvmb Dl — wenn dar vmm S1 Mel Sigle fehlt vgl. 146

Q 190.1

pro Soi ] per E2

Ma3

Quomodolibet wie dan wise /

wo dane wis B9] fehlt Ma3, wa den weyß

M

vgl. 187

2233

I

/

Quoque

Q 191

q 191

Q 191.1

q 192

q 193

q 194

q 194.1

q 194.2

Q 195

con

Quoque °vnde °(S-X Sb3 K) aber Wa. fehlt I

S M P

vnde zit. nach Ma3 Wa. fehlt Dl — awer auch M19 — vnde ok BIO

g in

Quoquiro grece, .i. luctus latine

Kh2

g in Quoquiro] Quoquite

adv

Quorsum r wo / — wo hene — wa wilt hin — wor hen

S M K P P-E

— wobistuhyn B5 wild M19 wild K4 — warhen BIO — .i. quo wis E2

adv

Quoiwque r wie verre / wente war Ma3 B9 W — quam diu uel usque ad quem locum — vncz her, wie verr K — wente war, wu ver / + war hen Kh2 P — wie fer, wie lang M25 P-E

S M I K P P-E

Stichwort Ks2] Quoque Mai, adv Quosque S4 — wie for Nl + wy lang DI Sigle fehlt vncz] hincz K4 vgl. 204.1 Quausque Ma4 wente war fehlt Wol Wo4 BIO Brl — als lang, vel .i. donee E2 — wie lang Sol

o in

Quot wie viel — indeclinabile omnis generis, pluralis numerj tantum, wie vil

vnde fehlt

Ma6

P

wor Ma3 B9 P wiltu hin / Sol P-E Kh2 wild N1

— wo hen Brl — .i. versus quem locum M25

/ P

Quod Quod Rl

fs

Quotanus quedenbom

I P Kh2

Wa. ] Quotinus ein quidgambaum quedam bom Rl f s Quotanius uel Quotanus

n s

Quotanum eyn quede

I P P-E

Wa. ] Quotinum quidgam Sigle Wol] m s Ma4 eyn quede Wol] est fructus Ma4, eyn quedam Rl — fructus eius (nach 194.1) E2 M25

PI

PI

o in

Quotquot

S M I K P

o in Quotquot Ma3] Quotque Mai B5 B9, o in Quotquod S4, o in Quodquod Ks2 Quot MI9 Quotquod Quotquod W13 Wa. fehlt BIO Quodquid Rl

idem (nach 194)

2234

/

Quotquot

Q 196

Q 197

P-E Kh2

Quodquod E2 Quotque (auch Brl)

adv

Quotempore welcher zijt Sb3 — zu belicher zeit — welch zijt I — in welcher zeit K

S M W 1 K P P-E

— czu welicher czeit B5 — in welcher zeyt NI Wa. fehlt Dl zfi weler zit Sgl Sigle fehlt — in welicherlay zeit H!1 — welche czeyt Wo4 Brl — ze welicher zit So! — patet M25

adv

Quotennis wie vil r j a r e / yarich Ma3 B9 P — wie alt, et est aduerbium querens de etate alicuius rei

M Sb3 W K P P-E

Q 199

Q 200

Q 201

adv

I

jare] jarlich Dl jare fehlt — wie alt Bs9 Quotempnis K4 Wa. fehlt BIO co t yarich] jSrleich M25

Quotennus, -na, -num idem (nach 197)

Q 197.1 Q 198

Q 195

/

Quottidie alle tage + Sed secundum Ysidorum (¡27,22 und v 30,18) .i. »quo/ diebus« Wa. fehlt Sb3 K-Y

S I K

Quodidie S4 quot 12 ] quod Quotidie uel Quottidie W13

o in

Quotidem wie viel Wa. fehlt Sb3

S P P-E

Quoditem S4 Wa. fehlt Wo4 BIO Wa. fehlt E2

adv

Quotiuarie wie mancherleie — manigerlay K

M W / K P Kh2

— wye uil manigerlay M19 Quottinarie S1 Quotinarie co t adv Quotificare Wo4 + (neuer Wa.:) Quotificare idem BIO adv Quotificare (?)

co t

Quotiformis wie manigformig — manigerlay formig Sb3 — wie mancherley formig / — wie manig form K-X

S M K

Int. ] fehlt S4, wye manigformis B5 — uie Ksl — wye manigformm M19 Quotformis — wie manigerformm H!1

2235

— wy mancherley formich Dl

/

Q 202

Q 202

Q 203

Q 204

Q 204.1

Quotuplex

o t

Quotuplex wie manigfeldig — manigualdig Sb3

M Sb3 K P

— wye man ueltig M19 Quotduplex Quotduplex K4 — wie manig K9 Quotiplex R1 — wy mannichvalt fVo4

ms

Quo fu plus idem (nach — wie manig faidig

S W 1 K P-E Kh2

Stichwort 5V] Quoplus Mal Quotupulus Sgl Sigle fehlt Quotduplus K4 Int. fehlt m s Quotdupluo E2 Quotupus

ms

Quotus wie r vil / mennich Ma3 B9 P (außer P-E) ist der — wie vili ist Sb3 — est nomen ordinale. Cum enim dicitur: Quotus venisti? sensus est, .i. an primus uel 2US eras in ordine veniencium; et venit a »quot«, quod est nomen indeclinabile omnis generis, pluralis numeri W — -ta, -tum wie mancher ist yr / — wo mennich Kh2 Bri

M W P

Quttus M19 der] dez M19 — est nomen ordinale Sgl + Sequitur littera R S1 — we manch stede RI — welcher ist der in dem czale Wo4

adv

Quousque

P

vgl. 193

202) Sb3

K9

wente wyuerne

Wo4 (P)

2236

Ra ri

r 2

h in

Ra ebraice est videre latine + Vnde Grecista Nouus (95'): Ra signare videns comprobat hoc Ysrael. » Y s « vir, »ra« cernens, deus »hel« sit, et Israel inde IV

Kh2

ebraice ] grece

m in Raab latitudo, fames uel impetus interpretatur + meretrix, superbia / — latitudo, fames vel imper/'tus interpretatur — interpretatur latitudo, fames K Wa. fehlt Kh2 S W I K

r 3

r 4.1

r 5

r 5.1

r 6

fomes Mal,

+ nature B9

Sigle Ks2]Yi in Mal Wa. fehlt M19

Rach S4

+ est proprium nomen

milicia S4 Ks2 BS

m in Rabath multitudo °generacionis °(Kh2) S

Sigle Ma3] h in Mal

n p

Rabellare est aduersari

P P-E Kh2

Sigle Wol ] m p Ma4 aduersare E2 d p Rabellari (auch Bri)

h in

Rabi magister uel doctor interpretatur

5 W I

Wa. fehlt S4 Wa. fehlt (vgl. 5.1) SI Sgl m s

interpretatur

P

aduersare Wo4

magister] maister Mei

m in Rabi hebraice, dydasculus grece, magister latine uel preceptor, maister W W

didisculus Sgl

m s

Rabidus tobendig — tobunder aut wiettunder Sb3 — .i. insanus, °thobendig °(Y) W — tobiczig, .i. furiosus, °insanus °(Y) P-E — wfitendig E2

M W P P-E

R6.i

Sigle Ma3] h in Mal fames mulieris S4 imperitus Sgl ] imperatus SI f in fin

W

m in Raach malicia interpretatur K — milicia interpretatur Wa. fehlt I S M

r 4

R1

uel preceptor, maister fehlt

tobund M19 DI thobendig Mei ] tobig SI rasendich RI, dawende Bri — vnsinnig uel wiitig Sol

Sgl

— vnsinnig M25

Rabidultus idem (nach 6)

I

2237

K

R 7

R7

Rabies

fq

Rabies tobunge + — —

aut wietung Sb3 .i. insania W wfitung P-E

— .i. furor uel ira, dauendich M P P-E Kh2

Kh2

wuetund M19 rasunge R1 — wfitig uel vnsinnikeit Sol furor Ki3] verderbt

r 7.1

Rabiecula diminutiuum (nach 7)

r 7.2

Rabo, -onis est mensura. Versus: Est rabi doctor, rabo mensura vocatur. Vnde Nouus Grecismus (95'): Dic, quod raboni uel rabi vult ita poní, sicut Hebreus habet, quod signet quemque magistrum ÍV —

r 8

-onis quedam mensura

/

I K P

W / K P P-E Kh2

Wa. Sgl] fehlt SI Sigle fehlt mt mt mt f t Raba

rabo Bs9] rabus Sgl

ms

Rabolus .i. rabidus / + douendich P — .i. loquax / + rabidus P-E

Vnde Nouus Grecismus fehh X

Wa. fehlt I

S K P

r 8. i

r 9

m s

Rabulatus est clamor vnius soni

P P-E

Rubulatus Wo4 Robolatus E2

P

h in Raboni .i. domine m in Rabi uel Raboni magister interpretatur

W

S W

SI

Rabone S4 vgl. 5, 5.1

domine] + ebraice Mal Wa. fehh Sgl Rabi uel Bs9\ fehlt

Rabacaulis rrüb krawt uel grafi X / ruben gras Y

r 9.1

rio

Rabilus Ma3 Zusatz fehlt B9 m s Rabolis K4 m s Rabula Rl, Rabilus Wo4 + sprekich Wo4 Brl

W

W

Rabaculus Sgl

Int. Mel ] reb krut SI

m s

Racemus ein r rebe / rancke Ma3 B9 et est illud, quod manet depositis vuis — est illud, quod remanet depositis vuis, ein kampp, da dy weinper an stend Sb3 — est modicus ramusculus cum vuis, potrus vuis ablatis, ain rapp uel kamp W — eyn win rebe vel eyn druben rappe 1 — wein reb, est illud, quod remanet depositis vuis K — eyn r riss / reb P-E et [...] P — dicitur botrum et [...] Kh2

2238

Racemus

R lo.i

R II

R 10

S M W P P-E

rebe S 4 ] winrebe Mai, reme BS rancke] + e y n rispe B9 depositis 5 4 ] verderbt rebej + uel weyn kamphe D! Wa. ] m s Racenus rapp in ainem trüben Sgl rapp] trap Bs9 riss] ranke Wol, risp Wo4 + eyn rebe R1 + eyn ranke BIO + a a vel ain kam de patris (!) E2 + ein rapp in dem trüben Sol

fp

Racea eyn ghespe P — est illud, in quo mandibulum vertitur Wa. fehlt P-E

Ma!

Kh2

ghespe Wol] gaupesche Ma4, guspe R1

P

Wa. fehlt BiO

int

Racha est interieccio affectum indignantis ostendens — apud Hebreos quandoque profertur, et est signum commoti animi, sicut in vulgari »zaichi« signum exultacionis, et tales voces sunt interiecciones W — est interieccio indignantis; nam sicut, cum dolemus, dicimus »heu«, cum indignamur, dicimus »racha« teste Huguicione; et est ebreum. Wersus (vgl. Brito 634): Indignando I Wa. fehlt K

vgl. 12 S affectum Ks2] effectum Mal S4 indignitatis S4 ostendens fehlt S4 Sb3 ostendens fehlt W animi Sgl ] fehlt SI zahij Sgl Bs9 1 Sigle fehlt (vgl. Brito 634: Indignando racha cui dixeris, hunc tibi paca blanditiis, placa quem bilis adangit opaca) P interieccio] interpretacio Ma4 + hebraice interpretatur inanis uel vacuus Wo4 P-E indignitatis alle Hss. (auch Rl)

R li.i

int

Rach idem uel tros (nach 11) Kh2 — idem (nach 11)

P

Sigle Wol ] interpretacio (!) Ma4 uel tros fehlt Brl tros] kracz E2

P-E

R 12

f p

P — idem uel pro tros uel cos ros doch ia ha sta BIO

Racha inanis et vacuus, et est hebreum, uel pocius interieccio indignantis. Iheronimus dicit (vgl. Brito 634): Racha dicitur inanis et vacuus, quem nos possumus wlgata iniuria absque cerebro nominare — interpretatur indignus, fatuus uel inanis / — dicitur inanis, vacuus, quod iniuria potest dici. Papias dicit (»Racha«), quod sit interieccio affectum indignantis ostendens, sicud, cum dolemus, dicimus »hew«, cum delectamur, dicimus »vach«, cum indignamur, dicimus »rach« K — vana uel ascensio interpretatur P Wa. fehlt Kh2 Brl

vgl. 11 S Sigle B9] h in Mai vacuus (I)] vacua Ma3 B9 et est hebreum bis dicitur] quem nos possumus vulgata S4 indignantis BS] fehlt Mal Ks2, indignitatis Ma3 dicit: Racha dicitur Ks2\ fehlt Mal celebro S4 M hebraycum Ma6 inanis (2)\anis MI9 vulgata] wliga M19 cerebro nominare fehlt M19 Sb3 vacuus ( 1 ) ] fatua vacuus (2)] fatuus W vacuus (2)] fatuus SI Rach Y delectemur K4 K vana] vna E2 assenssu E2 P-E

2239

R 12.1

R 12.1

R 12.2

R 12.3

R 13

Rachiburgius

ms

Rachiburgius lantrichter

W

Rachinburgius Sgl

ms

Rabulus est loquax, r qui multa loquitur X / ein kaller Y

W

est loquax fehlt

m s

Rachamantus fuit vnus filiorum Iouis

P-E

Rachmantus

m t

Rachel ouis interpretatur + Iacob enim pauit pro ea oues Laban patris eius

S Sb3 I P P-E Kh2

R 14

R 15

W

fV

Sgl

P

/

Rachael Mai ouis 54] quis Mal, auis B9 f t Rachael ft ouis] quis Ma4 + uel videns deum Wo4 + uel quis E2 Sol ouis ] qui vis

m t

Rachuel pastor dei °uel °pabulum °(I Kh2)

5 Sb3 W I P P-E

Rachael Mai Int. fehlt S4 populum pistor dei aut paticulum nominatur pastor] passio SI Sigle fehlt patibulum Wo4 Rachale E2

f t

Racio ein sprechende crafft uel redelichkeit — sprechende kraft uel r red X / elichi red Y uel Vernunft W — eyn sprechende craft uel rede I — r sprechung oder chrafft oder redleichkait oder vernufft X / vernuft oder redleichait Y K — ain redlichkait vel Vernunft P-E — primo dicitur loyca sciencia; vnde Boecius: Omnis racio, quam peryppotetici l o y c a m uocant. Aliquando dicitur vindicta; exemplum (vgl. Mt ¡2,36): De omni verbo ocioso reddas racionem. Aliquando dicitur argumentum aut probacio et sie vtuntur loyci; exemplum: Ego volo hoc probare duabus racionibus. Aliquando dicitur sermo reiteratiuus; exemplum: Deus deus meus. Vnde leronimus (Equiv. 206v): Et confundit eos deus racione biformz. Aliquando dicitur vis animi, qua vi discernitur animus; exemplum: Hoc est declaratum per animum istius, .i. racionem. Aliquando significat computacionem; exemplum (Lc 16,2)\ Redde racionem villicacionis tue. Aliquando dicitur esse doctrina; vnde apostolus (vgl. Rm 14,12)\ Quisque tenetur reddere racionem omnipotenti deo et fide SbS

S

— eyn sprechende uel eyn sach S4 — eyn, de de rede kan uel redelicheyt Ma3 uel redelichkeit fehlt N1 crafft] rede Ma6 redelichkeit] red Drl peryppotetici für peripatetici loycam Sp3] loyci biformi Sp3] biformis reddere VI] fehlt uel Vernunft fehlt Mei sprechung oder chrafft oder fehlt HU uel redelichkeit] fehlt Wol, rechticheit BIO ain redlichkait vel fehlt Sol vel Vernunft fehlt M25

M Sb3 W K P P-E

2240

interpretatur

Ma3

Racio primordialis r 16

r 17

ft

Racio primordialis ein ewig orsache + zfi der creatur W — primordialis dy erst vernufft Sb3

M P P-E Kh2

orsache] sach DI Drl, vsach ewicher sache R1 versach E2, sach Sol — eyn wich sake

ft

Racio naturalis ein naturlich sache + aut vernufft Sb3 — r a i n naturlich sach vel krefftlich ding X / naturlichi kraft, glich ding Y zü bringen gewonlich nach der natur art uel sitten ÌV

S M W

Wa. fehlt B9 Int. fehlt Ni Wa. fehlt DI Racio naturalis] Racionalis MÌ9 natuer sache Ksl Racio naturalis] Racionabilis SI vel krefftlich ding Mel ] fehlt SI der bis sitten Sgl ] natur SI Racio naturalis] Racionalis

Kh2

W

r 17.2

R 18.1

r 19

Ml9

Racio seminalis naturlich sam, gewonlich kraft, mangerlay rvbung zfi bringen Y W

r 17.1

r 18

R 16

sam] sein Mel

X /

vbung Ml2] verbrung SI, vberung Mel

Racio superior obrist kraft der sei

W

ft

Raciocinacio est accio racionis — est racionabilis subtilisque disputacio et a certis ad incertorum indagacionem nitens cogitacio /

W I P P-E Kh2

Racionacio SI Sgl Sigle fehlt — est racio accionis Wo4 Racionacio (auch RI) Stichwort] Raciocilacio Raciocinacio

cot

Racionalis et hoc-le, redelich uel vernunftig — redelick Ma3 (S) — vernunfftlich sach Hll (K)

W

vgl. 19

co t

Racionabilis vernunfftig + Item Racionabile et Racionale differunt. Racionale dicitur Mud, quod est racione vtens, ut homo uel angelus. Sed Racionabile dicitur verbum uel factum, quod secundum racionem fit. Item Racionale significat q u e « d a m p a n n u m quadratum, quem pontifices veteris testamenti ferebant in pectore W — et hoc -le idem (nach 18.1) I

I

Wa. fehlt Ma3 B9 P-E R1

vgl. 19.1 M Wa. fehlt Dl W Racionalis SI ille, qui SI

Zusatz nach 18 X Racionale (2) Sgl ] Racionalis SI illud, quod Sgl ] quendam Mel ] quoddam SI, fehlt Y quem] quod Y

2241

R19

r 19.1

Racionabiiis P Kh2

vernüfft Wo4 Raciocinabilis

nt

Rationale dicitur pannus quadratus, qui erat in pectore sacerdotis, in quo erant lapides preciosi K — est ornamentum rectoris siue episcopi uel sacerdotis uel dicitur pannus quadratus in pectore sacerdotis, in quo sunt lapides preciosi. Eciam ponitur pro veste Kh2

+ Raciocilare

vgl. 19, 65.1 Kh2 Raciocinale

R 20

dp

Racionari vernunfftigen / — .i. racione uti

I K P Kh2

d t Raciocinari Raciocinari W13 K4 Raciocinare Ma4, Raciocinari Wo4 Raciocinali

R 20.1

Raciocinamen .i. reddicio

Kh2

r 2i

at

Radere scheren

R 22

np

Radiare schinen — .i. splendere

1 K

Sigle fehlt Wa. fehlt HII

np

Radicare ./. radices emittere, rvt laten / u ß s p r o ß e n I uel wortelen Sb3 — significai radices colligere, wurczlen — est radices emittere, uswrczen W K — wörczeln — .i. radices emittere P-E Kh2 Bri Wa. fehlt S-X

S M W I K P

Wa. zit. nach Ma3 wortelen B9] vorteilen Mai dt. Int.} fehlt M19, uß wurczeln Dl uswrczen Sgl ] fehlt S1 außwurczeln Me! Bs9 ap Wa. fehlt HU ap vt laten fehlt R1 uel wortelen] fehlt BIO, vorteilen Ma4 Wo4, vß wurtzelen RI

adv

Radicitus .i. totaliter, von wurczeln uff Sb3 — .i. totaliter, ganczlich — .i. totaliter, quasi a radice W P-E — .i. totaliter, von gründe off I — von wfirczel auff K Wa. fehlt Kh2 Bri

S M W P

Int. fehlt B5 von wurczeln uff] fehlt S4, gantz up uan der wortelen B9 wurcz M19 Sigle] Inde (Wa. nach 23) — wurczlich Sgl — op van der wortelen BIO uff fehlt Ma4 Wo4

ms

Radius e y n schin uel speiche uel spul uel ein licht

R 23

r 24

R 25

+

P-E

uff fehlt NI

uel dicitur uirga, qua gheometer scribit figuras geometricas, eyn stremel P

2242

Radius

R 25

— primo est instrumentum textoris, mediante quo trahit aut diuidit fila', vnde Ouidius Methamorfoseon (Ov. met. vi 132)'. Utque Cytoriaco radium de monte tenebat. Aliquando dicitur virga geometralis, mediante qua geometer scribit ad pulueres; vnde Boecius De consolacione philosophic (vgl. i pr 4,4): Talis habitus, talis cultus cum metu mihi sydereas vias radio rescriberet. Aliquando dicitur esse splendor solis; vnde: Radij occupant visum. Aliquando dicitur esse forma aut species alicuius oliue, et pro ilio significato raro invenitur. Aliquando dicitur esse lignum stans in medio rote ligans ipsam rotam; exemplum: Coniuncta polis, cantis, radijs rota ^umphis Sb3 — est X / plura significai; est enim Y instrumentum textoris, quod dicitur nauicula. Eciam est lignum in rota currus, wulgariter spaich. Et insuper est splendor solis et stellarum, schin uel r glancz X / glast Y. Eciam est virga, qua geometri depingunt figuras in puluere. Inde Radiamen (vgl. 26) W — est instrumentum textoris, scilicet eyn spule, uel splendor solis aut stellarum, schin vel speich / — schein uel speich in rota uel instrumentum textoris fila diuidens, °liecht °(Y) straimel K — .i. splendor, uel ein spül vel pars rote, ain spaich, vel dicitur virga, strimel P-E — eyn schyn uel eyn spole uel eyn lycht, dicitur virga, qua geometer scribit figuras geométricas, eyn stremel Kh2 vgl. c 109 S uel spul uel ein licht fehlt S4 uel spul fehlt B9 Sb3 fila VI] folia Utque bis monte emend. ] Ut quod citerato radium de more geometer VI ] ieometri cantis emend. ] contis K uel bis diuidens K4\ fehlt W13 Hecht HU J fehlt W13 straimel K9\ fehlt WI3, straiuel K4 P schin uel fehlt Ma4 uel spul fehlt Bri uel ein licht fehlt BIO geométricas] métricas RI eyn stremel fehlt Wol BIO P-E ein spül Sol] nauicula textorum E2 virga] + vel aqua E2 strimel] stain mfil M25, stermel in celo Sol

R 25. i

ms

R 25.2

Radius directus des Hechtes glicher schin

W-X

Radius strictus verstoßen schin uel verbrochen glancz W

R 25.3

verstoßen Mei ] verstochen S1

Radius reflexus wider gebogen glancz uel schin W

Int. ] widergebrochen glancz Mei

R 25.4

ms

Radiolus est diminutiuum P + a nomine »radius« Kh2 Bri

R 26

nt

Radiamen ein schin — .i. splendor P-E Wa. fehlt (enthalten in 25) W

R 27

ft

Radix ein wurczel — wurcz Sb3 K-X — wurtz uel ráttich

W 2243

W-X

W-X

R 27

Radix

Wa. fehlt K-Y M W K P-E

R 27. i

R 28

R 29

R 29.1

R 30

Wa. fehlt M19 wurtzeln Bs9 wiirczel Hll wurcz Sol M25

uel rättich Sgl] fehlt SI

Radicatus .i. radice firmatus

Kh2

m s Raphanus maior retich m s Raphanus est lata radix, retich uel mirretich — uel -anor der redik Kh2 S W K P P-E

Wa. ] fehlt B9, m s Rafifanus maior uel redich S4 maior fehlt (vgl. 29) SI retich] kren (vgl. 29) W13, + oder cherfl Hll redel BIO herrätich M25

ms

Raphanus minor mer retich — minor r mirrich / kren, kern Sb3 — minor uel Rafantun mer ràttich — kren K Wa. fehlt (vgl. 28) I Wa. fehlt Kh2

I

+ est herba Ma3

M-X W

S W K P P-E

Wa. fehlt S4 Int. ] rethich Ks2, mirrach NI, + krinn (?) B5 Rafanum mer rättich Sgl ] Rafanus maior ritich (vgl. 28) SI kren K4] rlttich (vgl. 28) W13 Wa. fehlt Wo4 Int. ] idem (nach 28) BIO Wa. fehlt M25

mt

RaAel ouis interpretatur

P

vgl 13

f p

Ralla ein r schermeßer uel schertuch / schermest, ein scherlaken

P

Rahel Wol] Rael Ma4

B9P + Vnde (Walther 33916)-. Vitrea cartalla nec vidi lignea ralla — ein schermesser Sb3 K — ain schersach P-E Kh2 — .i. rasorium uel eyn scherlaken

Ma3

/

S W / P P-E

uel schertuch] fehlt S4, ader serchtuch (!) B5 schertuch ] dfich Bs9 n s Rallum — eyn scher messer oder eyn scherdoch RI schermeczer Wo4 + Versus (vgl. Walther 33916): Vitrea quartalla raro vidio lingia ralla E2

R 30.1

mt

Rayso .i. dyabolus

R3i

fp

Rama est ciuitas duodecim miliaria a Bethleem; interpretatur quasi excelsa uel exalta ta + ut (Mt 2,18): Vox in Rama audita est, .i. in excelsis P — est ciuitas distans duodecim miliaribus a Bethlehem et interpretatur altitudo uel excelsa I — .i. ciuitas et distat 12 miliaribus a Bethlehem et interpretatur excelsa uel exaitata K

Kh2

2244

Rama

R 32

R 33

S Sb3 P P-E Kh2

duodecim miliaria a] apud Ma3 a S4] et Mai exaltata 5-/] exalta Ma f fehlt quasi bis exaltata fehlt miliaria] stadia Wo4 exaltata) exaltator Ma4 .i. in excelsis fehlt Wo4 exaltata] exalta alle Hss. (auch Rl) Vox] rex E2 .i. in excelsis fehlt E2 — est ciuitas distans duodecim miliaria a Bethlehem interpretatur quasi (!)

nt nt

Ramalia sunt rami Ramalis et hoc Ramale ad ramum pertinens

5 K Kh2

tVa. ] f t Ramalia sunt rami Ma3 n s Ramaria

fp

S W I P Kh2

R 34

f in S W I P P-E

R 35

R 36

R 31

Ramata uel Ramat/m interpretatur r specula / speculum / uel speculacio — est ciuitas in sorte tribus Effraim, que alio nomine dicitur Arimathya, et est sita in monte; vnde earn videre potest tota r circumiacens X / adiacens Y regio, et ideo eciam dicitur Ramatha Sophiw, id est speculacionis W — Ramat, et interpretatur speculacio K — est ciuitas quedam P Wa. fehlt Sb3 Sigle S4] f t Ma! Ramatim Ramatum Mai Ma3 speculacio] speculum Ma3 sorte] serate Sgl Arimathya Sgl] Aromathia SI Sophin Sgl] Sophi SI ft Int. fehlt (Zeitensprung, vgl. 34) Ma4 Ramata] Ramana

Ramasse est ciuitas in finibus Egypti Ramescere Ma3, Ramasche B9 — est ciuitas uel finibus Egipti, ramentum (!) Ma3 Egypti SV] Egipte Mal B9 Ramassa SI Rameste Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 33) Ma4 Egypti] in Egipto Rl Ramessa E2 Egipte E2

Ramentum est rasura °cuiuslibet °rei °(Sb3) — est tenuis uel aridus ramus vel cuiuslibet rei purgamentum

M fV

rasurare M19 rasura] mensura X

m in Rameth excelsum lignum uel vide mortem + uel visio mortis interpretatur P

— excelsum lignum / — est excelsum lignum uel mors interpretatur

R 37

/

ns

S M W I K P Kh2

m t

B9

montem S4 vide] uidere M19 montem Sgl Ramech mors Hll] mortem W13 K4 K9 fide Ma4 mordem Rl visio] vt visio

Ramex virga virilis uel ain ast

— est pilositas in pudendis, scham har 2245

W

K

/

R 37

Ramex

— est virga virilis 5 M W K P Kh2

R 38

R 38.1

R 39

I

m t

Ramex, -gis .i. remigator Wa. fehlt Kh2

P

ramigator Wo4

m S

Ramosus r estecht / telgich Ma3 B9 P (außer P-E Rl) — estig W — estig, .i. ramis plenus / — telhaftich Kh2

5 M I P P-E Kh2

+ czwgig ader czwigig B5 estich Ma6 Sigle fehlt Ramicosus (Ramosus Wol) Ramicosus estig E2 Ramicosus

g in

Ramod grece est sericum latine

P

Ramos Wo4

f S

Rampnus ein hain dorn — secundum Augustinum (PL 36,689) est herba quedam primo mollis, sed postea /ertitur in spinas. Secundum autem Ysiderum (Isid. xvii 7,59) est rubus, qui apud wlgus spina dicitur vrsina. Secundum Hugwicionem (»Rado«) est spina alba, °Ramnus, °hasel °(Y) W — uel Rameus, genus spinarum, hagendorn / — hag dorn pawm K

M SbS W

han dorn Dl m s Rangus f s Rampnus] Item Ramus (nach 40) S1 primo fehlt Sgl autem fehlt Y wlgos Sgl Ramnus Mel] Rancus S/ hüls bom Wol

P R 40

ein ast] eyn tzwig Ks2, in asche B9 virilis] + ein zers MÌ9 ft uel ein ast fehlt K9 uel ein ast fehlt Wol Ramax

Ramencula idem (nach 37)

R 37.1 R 37.2

Kh2

P

czelghech Wo4

P

sericum Wo! ] verderbt Ma4

fertitur für vertitur S1 hasel] hasan Mel

m S

Ramus ein ast uel ein zwig + quasi de »radice means« I — ein ast Sb3 K-X — ain zwij. Item Rami sunt partes, que de trunco arboris manant. Inde Ramusculi, qui de ipso arboris robure pullulant W — eyn telge uel twigh Kh2 Brl Wa. fehlt K-Y

5

uel ein zwig] fehlt BS, eyn telghe Ma3 Wa. fehlt Dl zweil M19 Item Rami Sgl ] fehlt S1 Ramasculi Sgl Wa. fehlt WIS Hll

M

w

K

2246

de ipsa arbore Sgl

Ramus P P-E

R 40. i

R 4i

R 42.1

R 43

R 44

Ma4

fp

Ramensa est mensura cuiuslibet regi

Kh2

regi für rei

fp

Rana ein frosch — eyn r hopper Ma4 / vroske, eyn vcze Wo4 — eyn padde uel eyn pogge Kh2

S P

— eyn hopper Mai + eyn padde B9 — eyn vcze, eyn pogge Wol — eyn hupper uel eyn vcze BIO padde Bri

R 41.1 R 42

Wa. fehlt BIO ein ast uel fehlt — ain zway M25

R 40

Ran grece .i. ira latine

Kh2

P (außer P-E Rl)

— eyne huczke uel

/

ns

Rancere ./. irasci, zornen uel stincken ~ significai irasci aut stinckhen Sb3 W P-E — .i. esse uel fieri rancidum, tornen uel stincken — czurnen K — stynken Kh2

S / K P

,i. irasci S4\ fehlt tornen 12} zorn as uel stincken fehlt

fp

Ranca .i. ira aut inuidia / + ex vetustate mentis proueniens, et dicitur indignacio, dolor, amaritudo mentis, uel vetor ex vetustate carnis veniens X K

K

vetor für fetor

ms

Rancidolus stinkendig Sb3 — stinckhund — ridem oder schimlig (nach 44) X / smirkund Y — galstrich Kh2 Wa. fehlt (vgl. 44) W-Y

Mal

Wo4 BIO

K

S M K P P-E

Ranciolus S4 stinckinding B5 stinckhund M19, stinckending Dl idem oder HU ] fehlt W13 — garstich ader fynnich Bri Rancidosus E2

ms

Rancidus r vinnech / vynnecht S-X uel garstig + Wersus (Walther 18056): Non r miser / pauper P-E RI est hic mas, in cuius sepe coquina mwscidus est pañis, caro rancida, pendula vina P — pfinnig Sb3 — .i. fetidus ex vetustate et defectu salis, et transsumitur pro iracundo / + Inde Rancó/olus Y W — -a, -um .i. iracundus siue amarus, finnig I — stinchkund. Wersus (Walther 18056): Muscidus est pañis, caro rancida, pendula vina K — idem (nach 43) Kh2 Bri 2247

R 44

Rancidus 5 M W K P P-E

R 45

m t

Rancibus Mai vinnech z/7. nach Ma3 vynnecht] eyn fynne (vgl. 45) BS uel garstig Ks2] fehlt Mal S4 — wenig, garstig uel fynnecht Ksl — pfeindig M19 — finnecht Drl vgl. 43 et transsumitur pro iracundo Bs9] fehlt S1 transsumitur] sumitur Sgl Rancidolus Bs9] Randiculus Sgl dt. Int. ] smirken K4 — garst BIO garstig] gasterich Wol Vers fehlt Wol hic Wo4] ys Ma4 muscidus tVo4\ mascidus Ma4 uel garstig] fehlt E2, verderbt M25

R a n c o r ein vynne, garstikeit, ° i r a ° ( I ) uel discordia



ein pfinden, ira uel discordia



-oris est idem quod fetor uel putredo c a r n i u m ex vetustate proveniens uel ira uel indignacio mentis / + Inde Rancorosus Y W s c h y m e l uel ira K e y n v y n n e uel galstericheyt siue ira aut discordia Kh2

— — S M W K P P-E

R 46

MS

Wa. fehlt (vgl. 44) B5 gaustekeit Ks2 lat. Int. fehlt Wa. fehlt Dl discordia Drl) invidia M19 vgl. 46 ira] czornn Htl gastericheyt Wol + uel garstig Sol

Rancorosus fynnechtig — — — — — —



S M Sb3 K P P-E Kh2

R 46.1

R 47

R 48

ms

S4

uel zornig

aut Rancerus z o r n i g aut p f i n n i g Sb3 zornig W-X -a, - u m .i. rancore plenus / r s c h y m e l i g X / stinckund Y oder z o r n n i g pfinig P-E v i n n i c h uel tornich Kh2

K

Wa. fehlt (vgl. 45) W-Y

— fynechtig, begriffig (vgl. 48/ B5 + inde -itas Ma3 Wa. fehlt Dl pfindig M19 Rancerus VI] Ramorosus Wa. fehlt Hll — vynnech uel gasterich Wol Rancosus Rancorus

fynnechtig

Rapa ein rube

S M W P-E

Wa. fehlt BS Wa. fehlt Dl räb S1 + oder r i b Sol

vymecht Mal

uel zornig fehlt

vinnich Wo4 BIO

Ranunculus est parua rana P — est d i m i n u t i u u m a »rana«

f p

ot

M- Y Sb3 P-E

Kh2

Rapax reubehafftig, r grepech. Inde -itas / begriffig S-X — frässig. Inde Rapacitas Sb3 — griffig. Inde Rapacitas W Kh2 Brl — qui libenter rapit, griffig uel «einig. Inde Rapacitas — rawbhafftig K — griflich P-E 2248

I

S4

Rapax S M I P P-E

r 49

a t

S M W 1 P

r 50

r 51

r 52

r 53

R 54

mt

R 48

Wa. fehlt (vgl. 46) BS reubehafftig fehlt Ma3 grepech. Inde -itas zit. nach Ma3 Inde -itas fehlt B9 begriffig fehlt Ks2 — gifftig uel rauhaffig Dl reubehafftig] zuckendig Drl grepech] griflich Ksl nemig 12] memig rouachtich Ma4 Wol, roubisch Wo 4 grypex Ma4 griffil M25 + uel zfikig Sol

R a p e r e .i. violenter trahere, + griffen I — est violenter trahere — nemen mid ghewalt

nemen W-X K Kh2

P-E

violanter S4 trahere rapere Mal, retrahere B9 czugen S4 + uel czocken Dl lat. Im. fehlt Sgl memen — gripen BIO Brl trahere] rapere Ma4

Raphael medicina dei interpretatur — interpretatur nuncius uel medicina dei

K

dei] dicitur (!) K4

min

Raphaim interpretatur gygas uel medicus Wa. fehlt Sb3 Kh2 Brl

S P P-E

Wa. S4] fehlt Mal Raphayn Ma4 medicus] + sanitatis Ma4 Raphim E2

m in

Raphid/n? laus iudicij / + — laus Sb3

S M W I K P P-E Kh2

Wa. fehlt Ma3 m in Raphidim S4] Raphidon Wa. fehlt Ma6 m in Raphidilis S1 Raphadim Raphidin K4 Wa. fehlt Wo4 Raphadim (auch Rl) Raphin

ms

Rapidus nemende / + .i. rapax Ma3 — nemmig Sb3 I K W — nemender — .i. rapax P-E

S M P

+ zuckinde Mal + uel czogende S4 B5 Wa. fehlt Dl nemende] fehlt Brl, nemender Wol, nemynge BIO

f p

R a p i n a ein raub

M I P-E

— rawben M19 Sigle fehlt rfib M25

Wa. fehlt

uel sanitatis S-YP

Sb3

2249

P

Mal

nemen fehlt BS N1

/

dicitur

+

uel

Raptim

R 54.1 R 54. I

adv

R a p t i m .i. celeriter

R 55

m t

Raptor ein reuber

S P-E

Raptur (!) S4 — ain nemer uel spoliator M2S

R 55.1

g in

R a p h a o .i. s a n a n s uel m e d i c a n s

R 56

v an

R a r e f i e r i los w e r d e n

Wa. fehlt

R 57

uel d e i n w e r d e n

+

waich werden



selten w e r d e n



dünne werden

R1

Sb3 Kh2

Brl

Rarefieri Rarofieri Mal + uel diu (?) M19 + tür werden 57 v de los] naz K9 + oder rogel WI3 — dünne werden BIO los werden] fehlt M25, diminuere E2

adv

Raro seiden K

M W

Wa. fehlt Wa. fehlt

ms

R a r u s los, das nit r d i c k e ist / dicht en ys Ma3

S M K P P-E

R 59.1

Kh2

/ P-E

S M W / K P P-E

+

R 59

WK

+

Wa. fehlt

R 58

K

ms

Dl Mel

o d e r selten



lugg, das nit dik ist ° a l s ° l a n a °(Y)



-ra, - r u m .i. n o n spissus



d a z nit dik ist vel selten E2



d ü n n e et t r a n s p a r e n s

W

/ P-E

Kh2

Wa. fehlt B9 los] eyn ding S4 das] + da Mal — lazz uel diw M19 das] + da Ksl los fehlt W13 ist fehlt K9 — los ader dünne, sie quod perspicere (!) potest Brl Wa. fehlt Sol M25 R a r u s -a, - u m seiden, uel selczen —

-a, - u m selten



selczen. Inde -itas

Wa. fehlt

I

Wa. fehlt

(vgl.

P

K-X

58)

W

/

+

dicke] dicht B5

en ys] fehlt BIO, ist Wo4

Inde - i t a s Ma3

P

P-E Brl

Kh2

K

S M Sb3 P P-E Kh2

Rasus -ra, -rum (!) S4 ra, -rum seidin Ks2 uel selczen] fehlt M19, uel seldn sin Dl Drl ra, -rum selten sein Wa. fehlt R1 BIO Wa. fehlt (vgl 58) E2 selczen] selsus

t

Rarescere dünn machen /

K

Zusatz HU) fehlt

+

W13

2250

.i. attenuare

selczen S4] seiden Mal B5, + sin X

X

K

Rasor

R 60

R 6I

m t

Rasor eyn scherer — -oris .i. barbitonsor, eyn bartscherer Wa. fehlt W-Y K

/

S

Wa. S4] fehlt

ns

Rasorium est nouaculum, ein r schermeßer / schermest Ma3 B9 P + siue rallum I —

Mai

ein schermesser

Sb3

— est nouaculum, scharsach — .i. nouaculum P-E Wa. fehlt Kh2

R 62

R 60

K

S W K P P-E

neuaculum S4 est nouaculum] fehlt Sgl, est nouacula X + scharsach Mel est nouaculum Hll ] fehlt W13 — .i. nouaculum, rallum, eyn schermetczer Wo4 scharmesser R1 + scharsach Sol

ns

Rasiolum est nouaculum, ein r schermeßer / schermes Ma3 B9 — est nouaculum Sb3 —

.i. paruum rasorium

/

— idem (nach 61) K P — .i. rasorium Kh2

R 63

S SbS W

est nouaculum ] fehlt Ma3, est neuaculum S4 Rasolum est nouaculum] fehlt Sgl, est nouacula X + scharsach Mel

etro

Rastrum ein eide

— ein rechen aut egen Sb3 — est instrumentum rustica/w/w, scilicet fossorium. Rasteilum idem, scilicet rech W — eyn ege vel ein rechen, instrumentum rusticale / — rech K P-E vgl. F 450 S + rechen B5 NI M ein rechen äten M19 W — rech Sgl rusticanum Bs9] rusticale S1 K n s P-E — ain how vel ain egd vel rech E2

R 63.1

R 64

fossorium] + eg Mel

Rasa est species vestis uel pallium, et tunica similis

Kh2

Kh2

vestis Ki3] fehlt

FT

Ratis .i. nauis + Wersus: Lignis illa ratis non est operata ratis M (außer Sb3) + uel connexio nauium / — .i. nauis lata / + sed sepe ponitur pro prora; .i. prima pars pupis, posterior carina, media prora X K Wa. fehlt Kh2

S M W

Wa. fehlt Ma3 + .i. firmis M19 Wa. fehlt S1

+ eyn schiff B5

2251

+ uel latus nauis B9

R 65 R 65

Ratispona f p

Ratispona est ciuitas, Reynspurg — Regenspurg Sb3 Wa. fehlt K Kh2

S M W I P-E

Wa. fehlt Ma3 Ratispona Ks2] Ratisponia Mal, — quedam ciuitas Ml 9 Ratispana X Sgl est ciuitas fehlt S1 Ratispana Reynspurg] fehlt M25, Regenspur E2

Nt

Ratonale est ornamentum pectoris sacerdotis

K

vgl. 19.1

ms

Ratus .i. firmus seu solidus — .i. firmus K

S

firmus] infirmus S4

R 66.1

ms

Ratus .i. r puto, existimo X / putatus, existimatus Y

R 67

f t

Raucedo heisikeit + uocis amputacio / — haysrung Sb3 — haiserkait. Inde Rauceditas ipsa infirmitas uel passio — r haiserhait X / hayserchayt Y K

R 65. I

R 66

S M W K P P-E

n t

Raucescere heiß werden — idem (nach 69) W

R 69

n s

Raucere idem (nach — haiser werden

1

Sigle fehlt

ms

Raucus heißer + dicitur voce deficiens W-X — -ca, -cum est vocis amputacio, heyse

5 M W P-E

Wa. fehlt B5 Sigle S4] fehlt Mal Wa. fehlt Dl Wa. ] Inde Raucus (nach 69) Bs9 Wa. fehlt Sol

R 70.1 R 70.2 R 70.3 R 7i

68) W

Ratificatus war ghemaket adv

Realiter .i. personaliter

Ma3

/

(S)

I

Realis et hoc -le .i. personalis M q

P

K

W

heyßheit Ks2 + quando vnus non potest loqui S4 heyßkeit Ma6, heyschekt DI, heiserheit Drl + wullichayt M19 haysry Sgl Rauceditas Sgl ] Raucidus S1 sicherhait HU — heyscheyt, quando vnus nescit sonare R1 heyssichen Ma4, hescheyt Wol, BIO Bri haysery M25, heiserheit Sol

R 68

r70

Radispona S4

/

Reatus °.i. °culpa °(Ma3 B9), schuld — .i. culpa, pena vel obligacio ad penam 2252

1

heysheit

Reatus

— .i. culpa S M W K

R 7I.i

R 71.2

R 75

schuld] fehlt HII, schuldig K4

Rebarbarum est species in apoteca Reobrabrum

ppo

Re primo significai aduersitatem, ut patet in hac diccione Resisto; et dicitur a »re«, quod est uersus, et »sisto«, quod est sto. Aliquando significat destruere, ut patet in hac diccione Retexo; vnde Ouidius De remedio amoris (Ov. rem. 12) \ Nec preterì tum noua musa retexuit opus. Aliquando significat yterare, ut patet in hac diccione Relego; et dicitur a »re«, quod est iterum, et »lego«. Aliquando significat augere, ut patet in hac diccione Repleo; et dicitur a »re«, quod est augmentum, et »pleo«. Aliquando significat retro, ut patet in hac diccione Recurro -, et dicitur a »re«, quod est retro, et »curro« Sb3

Sb3

preteritum emend. ] precij (?)

n p

Ma6 Ma2 M19 (M)

Ml9

Rea fuit vxor Saturni

R 72.1

R 74

schuldich B9 Wa. fehlt M19 .i. culpa fehlt Sgl .i. culpa fehlt Y

ns

S P

R 73

P-E Kh2

M

R 71.3 R 72

R 71

retexuit VI j retexiuit

Recurro VI] retro curro

Kh2

Rebellare widerstriten + wider klaffen Sb3 + .i. resistere, repugnare

I

wedder streuen Ma3 wedder schrien BIO

Rebellire .i. repugnare

W

W

— idem (nach 72)Sgl (vgl. 73, 74, 75) Bs9 MeS

+ widerspenig sein Mel

+ Inde Rebellio,-lis et Rebellisare

ft

Rebellio widerstritunge Wa. fehlt (vgl. 72.1) W-Y Wa. fehlt I

S M P

Wa. fehlt NI — widder (!) Ks2 — wederstreuicheyt Ma3 — weder streuekeit Ma6 — ein wider streyter Dl wederstreuinghe Ma4 Wo4 BIO Bri

co t

Rebellis widerstritig + mensch Sb3 + .i. repugnans W-X — et hoc -le .i. belli iteracio, weder stritig Wa. fehlt (vgl. 72.1) W-Y

I

M P P-E

+ mensch Dl wedder strebich Wo4 BIO Bri Wa. fehlt Sol — wider streytleich M25

np

Rebellisare r widerkifeln / wedder kyuen B9 P — wider klaffen Sb3 2253

R 75

Rebeiiisare

— .i. pugnare uel contradicere, wedersprechen — widerstreiten K-YP-E Kh2 S M W

/

I K P

— weder striden Ma3 Wa. fehlt Dl wider streiten MI9 Wa. fehlt (vgl. 72.1) Bs9 Me5 — widerklaffen oder kneiffen Mel 72.1) Sgl a p wider klaffen H!1 Wa. fehlt BIO weder sprechen R1

R 75.1

ft

Rebis est lapis

R 76

fp

Rebecca paciens uel multum accipiens interpretatur — interpretatur paciencia uel que multum accepit K — multum paciens

R 77

R 78

R 79

— idem (nach

P /

M W

accipiens] capiens Ma6 paciens] pactens (?) S1

fp

Reb/ata est ipsa Anthiochia, interpretatur multa Wa. fehlt Sb3 W-YI

S M W

Reblata S4] Rebata Mal, Rebelata B9 Antypoia MI9 — est ipsa Antropia 57

n p

Reboare luten uel resonare — significai resonare, wider chutern Sb3 — .i. resonare / + hellen Y W — .i. resonare. Vnde hic Reboatus, -tus / — r lawten uel resonare, a »re« et »boo« .i. sono X/ .i. resonare Y — .i. resonare P-E Kh2

Anthiochia Ks2] Antiopia Mal, Anchitochia S4

K

S M Sb3 W K P

Reboare Ma3] Rebuare X uel resonare] fehlt B9, .i. sonare Ma3 Rebuare (Reboare Ksl) Rebuare Rebaare SI a »re« bis sono W9] fehlt W13, a reboo .i. sono Hll — .i. sonare Bri

n p

Recalcitrare widerstreben + .i. repercutere vel resistere I + uel retro cum pede lacere, ut equi faciunt X / percutere ut equi Y K — °wider °streben °(Y), est resistere uel retrorsum cum pede percutere, et dicitur a »re«, quod est retro, et »calcitro, -as« .i. pede percucio. Item Calcitro, -onis dicitur rusticus, qui inepte calcai W

tgl. C 24 P Recalatrare Ma4 P-E wider strebeilen M25

R 79.1

n t

Recaluascere est econtra caluus fieri

R 80

m s

Recaluaster .i. retro caluus — est °retro °(Y) caluus in posteriori parte capitis 2254

W- Y W

Recaluaster S M Sb3 K P P-E Kh2

r 8O.1 R 80.2

R 81

Recaluaster Ma3] Recaluester X(m t RecaluostorS4) Recaluester M19 clauus M19 Retrocaluaster clauus K4 Recaluester (Recaluaster Wo!) Recaluester (Recaluaster M25) Recaluester

Recaluus, -a, -um idem (nach 80)

caluus S4] culuus Mal, almus B9

I

n s

Reealtrum wedersehyn

P

Wa. fehlt BIO

n t

Recedere enweg wichen, uel re/?ercutere, a t — ein weg gen Sb3 — en weg gän, uel percutere, et sic est a t — h i n n weg weichen K P-E — wichen vel repercuttere — wech wyken uel repercutere Kh2

S M I P P-E

R 82

R 80

P

W

enweg] weg Ks2 wichen] flichnn BS repercutere S4] recutere Mal enweg wichen] hin wek weich MI9, weg gen Dl, entweichen Drl a t fehlt Recere RI n t] a t (auch Rl)

Recensere .i. numerare uel iudicare uel r renouare / remouere / — significat numerare, iudicare aut purgare. Wersus: Censeo iudico, censeo numero censeoque purgo; vasa recensita, sed poma recensita dicas Sb3 — .i. iudicare uel numerare K Kh2 n s uel t Recensere uel Recensio, -is, -ire idem significant, scilicet numerare, recitare uel renouare uel recolere, et illa descendunt a tribus verbis, que sunt eiusdem significacionis, scilicet »censeo«, »censo«, »censio«, que significant iudicare, suadere, deliberare, estimare et numerare. Item Censor, -oris .i. iudex et Censura iudicium uel sciencia uel potestas, uel Census pecunia numerata. Vnde Grecista Nouus de verbis secunde coniugacionis (Grec. Nov. 36v): Censeo uel censo uel censio, d u m n u m e r o res, estimo, nomino seu delibero, d u m q u e minores iudico, corrigo uel statuo uel suadeo mores seu iubeo, quod praua fuges et te meliores W n s

vgl. C 329, C 331, C 332, C 332.1 S uel iudicare fehlt Ma3 renouare] reuolare S4 M Sigle] n s uel n t Sb3 censeoque VI ] censoque W Recensere (1)\ Recensare Sgl Census •*>"£/] Censura .S7 nomino S g l ] numero SI stateo Sgl fuges) iubeas Sgl K nt P rememorare Wo4

R 83

p pn Recens frisch uel grüne + nouus WI + alze versch vleysch — resch Sb3 — vrisch K P-E

P (außer Kh2

2255

Bri)

uei censo Sgl ] fehlt S1

R 83

Recens

Wa. fehlt

R 84

Recensens S4 Receps Sl Zusatz] fehlt Wol, alz grüne vlesch frisch Wo4, sicud caro BIO

fp

Recencia frischheit — reschayt Sb3 — frischkeit / Wa. fehlt W-Y

S M P

ryßheyt S4 Ks2, verschicheyt Ma3 frischigkait M19 verschecheyt Wol, vescheit BIO

R 84.I R 85

R 86

W-Y

S W P

Recentare frisch machen nq

+ uel veschlicheyt Ma4

/

Recensire .i. purgare + vel nominare / + Wersus: Censeo die numero, iudico, die censio purgo Kh2 Brl) — significat nouare Sb3 Wa. fehlt (vgl. 82) W-Y Recentire Ma3 aq Vers fehlt Wol

p pr

Recensitus, -a, -um, media longa, vernuwet uel frisch r gemacht / maket P Sb3 — -ta, -tum est renouatus, verneut, et sie est media longa — -ta, -tum, media longa, frisch gemacht / P-E — media longa, verneut K — vornighet Kh2 Wa. fehlt W-Y

iudico Wo4] iudicio Ma4

p pr

censio] censeo RI

frisch maket] vrichge machen (!) RI

Recensitus media breuis, .i. numeratus / + ghetalt Ma3 B9 P — media breuis, eyn ghetalt — media breuis, ghetellet uel gherichtet Kh2 Brl Wa. fehlt W-Y

vgl. 86 S f p Recensita S4 i. numeratus fehlt Ma3 M Wa. fehlt (Blattverlust) DI K p pr Recensitus] Sed (Wa. nach 86) X media fehlt K4 P Wa. fehlt Wo4 eyn ghetalt] eyn telt Wol, getelt BIO P-E — media breuis, getelt .i. numeratus E2

R 88

P (außer

S K P

vgl. 87 M Wa. fehlt (Blattverlust) DI hernuwet Ksl K Recensus K4 P Wa. fehlt BIO vernuwet] vornerget Brl gemaket Brl P-E gemacht] machen So], gehaben M25

R 87

versch] grone RI

ns

Receptaculum ein beheltnisse + locus, ubi aliquid reeipitur + uel vas K P

2256

/

Receptaculum

R 88

Sb3 — ein behaltung — est vas P-E — est vas uel locus, in quo aliquid recipitur

R 89

R 89. i

R 90

R 9i

R 92

S M W K P

Recitaculum S4 holtnisse B9 Wa. fehlt (Blaitverlusi) DJ + hus Sgl Recaptaculum K4 Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 89) Wo4

n s

Reciaculum ein r garn / nette Ma3 B9 + uelnecz W-Y K — °eyn °garn P-E), eyn nette P

M K P

Wa. fehlt (Blattrerlust) D1 Recialum K4 Stichwort fehlt (Zeilensprung,

fp

Rec/'cula est pellicula quedam + eyn hut Kh2

P P-E

Recicula Wo4] Reciacula Ma4, Recicola Wol Reciacula E2 pennicula E2

ft

Recidulis est morbus °rec/dens °(I) — est morbus recens K

S M Sb3 / P

Recidilis S4, Recidolus Mai Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Recidilis f t Recidulis] Recidulus morbidus Ma4

ms

Reciduus r hinderfellig / achter vellich Ma3 B9 P (außer P-E) / — -a, -um .i. retro vel iterum cadens

5 M Sb3 W K P

Recidiuius Ma3, Recidus B9 — hinder feldig S4 N1 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl — hinder willig M19 Recidiuus Wa. fehlt S1 Recidiuus Recidivus hinder veldig HU Recidiuus Wo4 BIO — hinder vellich Wo4 — achter veldich RI

n p

Recidiuare wider in fallen uel erger werden + et est in morbum incidere P Sb3 — wider ein fallen aut ergen — .i. renouare, post casum reparare / — wider in vallen K — .i. in morbum incidere, wedder in vallen

S M P P-E Kh2

R 92.1

Kh2

nt

heltenisse Bri

vgl 88) Wo4

garn fehlt Wol BIO

P — eyne huth Bri

recidens 54] recedens Mal

Kh2

Reciduare S4, Recudinare Mai uel erger werden] fehlt S4, ergernn B5 Mai, + uel vndernemen Mal Wa. fehlt (Blattverlust) Dl n p Recidinari Ma4 wider in fallen] achter vallen BIO uel erger werden fehlt Bri Wa. fehlt M25 Recidingere E2 dt. Int ] in fallen Sol erger werden] ergern E2 wedder Lül ] werden

Recidiuia est vestis rusticorum + vel pastorum Kh2 2257

P

R 92.2 R 92.2

R 92.3

R 93

R 94

r95

Recidicina n t

Recidicina

P

Recidicina Wol ] Recidigma Ma4

ns

Recineum eyn ruchelin P — est parua tunica P-E Wa. fehlt Kh2 Brl

P

Wa. fehlt BIO

at

Recipere widernemen Sb3 — nemmen — .i. iterum uel retro capere, nemen

(nach 92.1)

P

— eyn ruckiken, est parua tunica R1

/

M W P P-E Kh2

Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Wa. fehlt S1 — nemen oder weder lasen R1 Wa. fehlt M25 Sol Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 94)

ap

Reciprocare widerkern in sich selber uel weder nemen + et componitur a »re«, quod est iterum, et »procos«, quod est petere. Inde Reciproco quasi repeto vel reflexo P-E — wider keren in sich selb Sb3 — .i. reflectere vel weder keren in sich selber. Vnde Reciprocus, -a, -um .i. iterum conuersus. Vnde Reciproca dicitur construccio, in qua eadem persona iterum petitur (vgl. 95) I — wider ehern in sich selber K

S M W P P-E Kh2

uel weder nemen Ks2] fehlt Mal S4 B5 B9 wedder komen B9 seibist BS Wa. fehlt (Blattverlust) Dl selb M19 uel weder nemen fehlt M19 Wa. fehlt S1 selbs Mel M12, selb Sgl Bs9 uel weder nemen fehlt BIO in sich selber fehlt M25 Sol selb E2 repeto Sol ] reputo E2 Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 93)

ms

Reciprocus widergrifflich uel rwidderkern selber — widerkerlich Sb3 — wider griff lieh W K Wa. fehlt (enthalten in 94) I

S

Wa. fehlt BS widergrifflich uel fehlt Ks2 uel widderkern S4] fehlt Mal, wedderkerlick Ma3 in sich selber fehlt S4 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl — wider grifflich Drl in sich selber fehlt M19 Wa. Bs9] fehlt S1 Sgl uel widderkern] fehlt Ma4, uel wedder kert Wol Wa. fehlt Sol — wider greiffleich M2S wider kerlich E2

M W P P-E

R 95.I

R 96

idem

— patet Brl

/ wederkerich P-Y in sich

Recidiua dicuntur, que alijs sectis repullulant. Alij Recidiua a »cedendo« dicunt, quia post casum nascuntur; alij a »recidendo« et pullulando dixerunt. Ergo Recidiuum, vbi mors et casus W W

Wa. Sgl] fehlt S1

ap

Recitare uffsagen + oder auf gan

casum Mel \ causam Sgl Bs9

K 2258

R 96

Recitare

+

R 97

R 98

R 99

R ioo

R ioi

uel boghen

Kh2

M W K

Wa. fehlt (Blatlrerlusi) Dl us sagen S1 auf gan K4\ geen W13, auff sän Hll

a p

Reclinare widerneygen — wider piegen Sb3 — .i. iterum flectere I Wa. fehlt Kh2

S M 1

Sig/e S4 ] n p Mal — weder bowgen Ks2 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Sigle fehlt

n s

Reclinatorium ein bette + est id, supra quod reclinamus — ein widerpiegung Sb3 — .i. lectus, °bett, °(W-YK-Y) — .i. lectus P-E

— wyder pyegenn BS

/ WK

M P

Wa. fehlt (Blattverlust) Dl bede huß Wo4

at

Recludere widerslißen + Inde Reclusus, -a, -um / — wider beschliessen W- Y — versliessen K- Y

M Sb3 W Kh2

Wa. fehlt (Blattverlust) Dl wider (!) — verschlissen Mel Wa. ] wedder sluten (bei 98)

n t

Recolere — r anderwet gedencken Mal Ks2 / ander werbe gedencken S4 / ander werf dencken Ma3 B9 S — r ander werbe dencken Ma6 Ksl / ander wet denkchen M19 M — wider eren Sb3 — r anderschwa gedenken S1 Mel / angedenken uel eren Sgl W — weder dencken vel oppern / — anderwaid gedenchken K — anderwerpff denken P — ander wart gedenken E2 P-E

S M W K P P-E

— andir wert gedenkenn BS — anderweyt dencken N1 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl — anderwert gedencken Drl — gedencken M12 — ander waid gedencken Bs9 — anderwerch gedenken MeS at — wedder dencken Wo4 — anderweyde denken BIO — andermol denken Brl — wider gedencken Sol — ander werck gedencken M2S

p pr

Recolectus bestalt + oder gesampt Sb3 + uel tho hope sammelt — gestalt W

Kh2

2259

R 101

R 102

R 103

R 104

R 105

R 106

R 107

Recolectus 5 M K P-E

betalt MaJ Wa. fehlt (Blattverlust) Dl gestellt K9 gestalt Sol

ap

Reconciliare versunen °uel °reformare °(K)

S M W P P-E

vorsinnen Ks2 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl versunen] verfüren SI uel reformare fehlt vorsynnen BIO fersumen E2, versumen Sol, versäumen M25

ap

Recommendare widerloben °uel °befellen Sb3 — wider pflegen

S M P P-E

Wa. fehlt Ks2 uel befeilen S4 ] fehlt Mal Wa. ] fehlt M19, fehlt (Blattverlust) Dl Wa. fehlt Wo4 widerloben] weder laufen R1 — enpfelchen M25 befellen] enphelen E2

fp

Recompensa widergebunge + uel wedergeldynge P — wider geltung W — .i. retribucio Kh2

S M W P P-E

Recompensa S4 ] Recombensa Mal wider gebünde N1 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Recompetissa S1 Wa. ] fehlt Bri, Recondensa wedder gehilget i. wedder geuen BIO Zusatz] uel widergelten Sol, oder geltung M25

ft

Recompensacio geldunge — wider geltung Sb3 K — persolucio Kh2 Wa. fehlt W

M 1 K P P-E

Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Sigle fehlt — idem (nach 104) Hll Wa. fehlt BIO Bri gelten M25

ap

Reconpensare rgelden, wedder vordeynen / widergelden, verdienen S-X — wider gelten Sb3 K — .i. persoluere uel remunerare I Wa. fehlt Kh2 Bri

S M W P P-E

Int. ] zìi. nach Ma3, widder vordynnen Ks2, gelder vordynen B9 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl — widergelten, verdienen Sgl vordeynen] dienen SI Mei — wedder geuen uel wedder denen BIO wedder vordeynen] widergewinnen Sol, wider digen M25

at

Recondere huden, bedecken — .i. abscondere, °bedeken °(Y) W — behalten, bedecken vel behüten / — bedechken K — .i. abscondere P-E

Int. fehlt Ksl

gebestalt Drl

Sgl

°(K)

Zusatz fehlt

Wol

widergebung M/9

2260

verdienen fehlt S4

Recondere S M Sb3 P

wedenkenn (vgl. 108) BS Ma3 N1 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl behüten Drl pedenckhen (vgl 108) a t Recondire Wo4 behuden Wo4 Brl

R 107.1

m s

Reconditus

R 108

dp

Recordari — —

.i. a b s c o n d i t u s

R 107

deckin Ma6

Kh2

dencken

gedencken Sb3 W K-X g e d e n c k e n , scilicet ea, q u e retro s u n t et preterita, i t e r u m a d cor reducere /

Wa. fehlt K-Y S M W P-E Kh2 R 109

n s

d p Recordare Ma3 gedencken S4 BS Wa. fehlt (Blattverlust) Dl gedencken Drl bedenken S1 gedenken E2 Sol d p Recordare

Recordium r g e d e c h t n i s s e —

memoriale

/ dechtnisse

Ma3 B9 P

Kh2

Wa. fehlt I S M K P P-E R uo

a p

dechtenyß Ks2 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl dechteniz Ma6 Ksl gedenknüz HU, wedächtnüzz K9 ghedechtnisse Wo4 gedenknüst E2, gedechtnüs Sol

Rectificare —

S

r i c h t e n , recht m a c h e n recht m a c h e n Sb3 I K P

W 1 P P-E

Rectificare Rectifican Mal Mal Wa. fehlt (Blattverlust) Dl richten] rechten Ksl richten ] fehlt Sgl, rechten S1 Sigle fehlt + richten Ma4 Rectifacere (vgl 110.1) E2

R lio.i

at

Rectifacere rechtfin

Rui

f t

Rectitudo

S M W P-E Kh2

rechtheyt Ma3 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl gerechait M19 Wa. ] Inde Rectitudo (nach 112) Bs9 MeS gerechtikait Sl gerechtikeit Sol recheyt

M

R 112

ms

— rechtin Ks2 rechten Ma6

Sol

rechtikeit

gerecht

P-E

Wa. fehlt K S M W I P Kh2

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt (Blattverlust) Dl gerecht Sl Sigle fehlt gherecht Wo4 räch

2261

recht S4 ] gerecht

— rechten, rechter machen M19

(P-E)

Rectus recht —

richten fehlt BS

R 113 r U3

Recumbere n t

Recumbere ligen, .i. iacere uel dormire Sb3 P-E — significat iacere aut dormire — uel Recubare idem significant, scilicet iacere in lecto uel appodiare se super mensam cubitis brach//' IV — r legen, .i. iacere X / ligen Y K — lighen uel rowen Kh2

S

Recumbere Ma3] Recondere Mal, Recombere S4 Ks2 B5 verderbt S4 Wa. fehlt (Blutverlust) Dl ligen fehlt M19 Recumbere] Reconbere Sgl brachij . % / ] brachijs S1 — slapen uel liggenn BIO

M W P

R 113.1

nt

Recondere vorborgen — verbergen P-E

legin Ks2

.i. iacere

P

Wa. fehlt Kh2 Brl P P-E

Wa. fehlt BIO Recundere E2

ap

Recuperare erholen M — herholen — wider komen Sb3 — wider bringen W K — weder erfüllen / — wider halten E2 P-E Kh2 — vorhalen

S M P P-E

heholnn B5, verhalen MaS, wedder erhalen B9, herhalin, wider bringen N1 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl erholen M19 vorhalen Wol, erhalden Rl, wedder erhalen Wo4 — wider bringen Sol — wider helen M25

r U4.i

ap

Reclamare wedderropen, .i. redicere uel repugnare

r 114.2

n t

Recurrere wedder lopen

r 115

a p

Recusare versmahen, wegern Sb3 W K — versmahen — .i. refutare, paruipendere, versmehen uel verergern / P — vorsmaen, °wegern °(P-E Rl), vernicht hebben — vor weghern uel vor nycht hebben, dicitur reprehendere siue redarguere Kh2

S M P P-E

versmahen S4\ fehlt Mal, vorsunen Ks2 wegern] fehlt S4, wernn B5, weyger N1 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl versmahen] vorsflnen Ksl wegern fehlt Brl vernicht hebben] fehlt Wol BIO, vornichten Wo4 vernicht hebben ] fehlt E2, vernichtigen Sol

n s

Recussum ein widerslag

S M K P

Wa. ] fehlt BS, n s Recursum eyn wedder sclan B9 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Recursum K4 wederslacht Ma4

fp

Reda ein karr, ein slide uel ein sile + da die ross an ziehent P-E Rl

r 114

r 116

r i 17

vergeben Sol

Kh2

Kh2 Brl

2262

Reda — — — —

R 118

R 120

R 120.1

R 121

R 121.1

ein sliten oder karren Sb3 est genus uehiculi, eyn siede uel ein kam slith, .i. vehiculum K eyn siede uel eyn kare Kh2

/

S M W K P P-E

uel ein sile fehlt S4 B9 Wa. fehlt (Blattverlust) DI karch Drl sile] + in curru Ma6 uel ein sile fehlt Sgl sile] sib S1 + schilt W13 — eyn siede, eyn seyl dar dy perde ynne czeyn Wo4 uel ein sile fehlt Zusatz] in dem wagen Sol ross] perde R1

n s

Redagium furlone

S M P

vurloyr (!) N1 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Redigium Ma4

R 118.1 R 119

R 117

Int. fehlt

Redamo .i. rursum amo at

Ksl

I

Redarguere widerstraffen — .i. reprehendere, straffen uel scheiden — straffen K-Y Kh2

M

Wa. fehlt (Blattverlust)

at

Reddere widergeben + a »re« et »do, das« Wa. fehlt K-Y

/

DI

I

M

Wa. fehlt (Blattverlust)

DI

aq

Reddire syren, geuen — .i. ornare P-E Wa. fehlt Kh2 Brl

P

Wa. fehlt BIO

m q

Redditus gulde uel rente + a »reddo, -dis« / + tynse Kh2 Brl — gult aut zins Sb3 — r geltung X / czincz Y K — gült oder ein prond P-E

S M I P P-E

Sigle Ks2] m s Mal — gülden, rymen S4 Wa. fehlt (Blattverlust) DI + alfancz MI9 m s Redditus, -ta, -tum — rente in gelt BIO oder ein prond Sol] fehlt E2, oder pfreund M25

n s

Rediculum spot P Wa. fehlt Kh2 Brl

P

syren Wol] schiren Ma4

vgl. 341 P-E Redicilium (auch Rl)

Int. fehlt (Zeilensprung,

2263

güldene B5

vgl. 122) M2S

Wol BIO BrI

R 122

R 122

R 123

Redigere

a t

Redigere widermachen — est reducere, reuocare, retro uel iterum agere W — .i. representare, reducere, reuocare vel iterum agere / — .i. recolligere, reddere, representare uel revocare vel wedder maken Kh2

S M W P-E Kh2

Wa. fehlt Ma3 a t Redire B9 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl a t Redire M19 retro fehlt Sgl Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 121.1) M25 Redi'e

a t

Redimere erlosen — weder erlosen — lösenn K — wedderlozen

/ Kh2 Brl

S M K P

Int. ] fehlt (Zeilensprung, vgl. 124) Ks2, verlosen Mai Wa. fehlt (Blattverlust) Dl lösenn K4] verderbt W13 vorlosen Wol

a q

Redimire ziren — .i. ornare, °zieren °(Y) W — .i. coronare, ornare. Inde Redimitus, -a, -um — .i. ornare Kh2

S M P P-E Kh2

Wa. fehlt B9 Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 123) Ks2 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Wa. fehlt Brl — .i. ornare E2 Redimere

R 124.1

fp

Redicula eyn clene slede Kh2 — .i. parua reda

R 125

n s

Redimiculum zirheit, ein harbant, uel dicitur o r n a m e n t u m , quod ponitur ad capud, ut crines maneant plani, ut est vitta + mitra uel peplum P Sb3 — zirhait aut harpant — wulgariter harschnur, uel quod succinctorium siue brachile nuncupamus, quod descendens per ceruicem et a lateribus colli diuisum, utrarumque alarum sinus ambit atque hinc inde succingit, quod r stringens X / constringens Y latitudinem vestis ad corpus contrahat atque coniungendo componat. Hunc wlgo Brachile quasi »brachiale« dicunt, quamuis nunc non brachiorum, sed renum sit cingulum. Succinctorium autem vocatum, quod, ut dictum est, sub brachiis ductum alarum sinus ambit atque hinc inde succingit. Redimicula sunt, quibus mitra in capite f e m i n a r u m alligatur. Vnde (Grec. Nov. 137r): Vittaque, quo crinis fit planus, sit redimiculum, aut dicas, quod per redimicula mitra ligatur W — .i. monile, corona vel uitta, qua mitra in capite feminarum alligatur, uel czerheit I — czirhait uel o r n a m e n t u m , r q u o X / per quod Y crines manent plani K — est o r n a m e n t u m siue pepulum, eyn huue uel eyn lese (?) uel eyn harbant Kh2

R 124

Brl (P)

2264

Redimiculum

R 125

i gl. B 196 harbant 5 4 ] harbendchin Mal ut crines bis vitta] uel crines maneunt plane S4 S monebunt Ma3 plane B9 M Wa. fehlt (Blattverlust) Dl ut est vitta fehlt M19 W harschnör] höt schnör Bs9 succinctorium Sgl] succintorium Sl brachile] bachile Sgl Hunc wlgo Bs9] cum fulgo Sl, hoc wlgus Sgl sit fehlt Sgl Vnde Mel ] fehlt S1 Sgl Bs9 Vittaque bis ligatur fehlt Sgl K — zirhait oder Ornament K9 P — est ornamentum, eyn harbant Brl ad] super Wo4 manent Ma4 P-E maneat E2 Kh2 pepulum KiJ] pellum

r 125.1

r 126

r 127

r 128

Rediccio wedderseghinghe uel manifeste Kh2

n t Rediccio

a p

Reintegrare widermachen uelrconstituere / restituere Sb3 — .i. integrum facere, weder gantz machen I Wa. fehlt K

S M IV I P P-E Kh2

Redinttegrare Ma3 uel constituere S4\ fehlt Mal B9 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl uel constituere fehlt Sgl Redintegrare Redintegrare Redintegrare vgl. 166.3 Retintegrare

n q

Redire widergeen + uel komen / — wedder komen Wa. fehlt K-Y

Kh2 Brl

S M P

widdergeben S4, wedderkomen Ma3 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl wedder komen BIO

ap

Rediuare r widererqwicken / erquicken S- YP K + Inde Redi uiuus W- Y Kh2 — vorquicken

M W

Wa. fehlt (Blattverlust) Dl vgl. 129 Rediuinare SI, widerkiken Sl Sgl Rediuiuare Rediuiuare vor quicken Wol Rediuiuare

1 K P Kh2

r 129

Kh2

ms

S M W P

Rediuiuare Mel

Y

R e d i m í u s herquicket — wider kickter Sl W — -a, -um, weder lebendig uel erquicket — vorquicket Kh2 Wa. fehlt (vgl. 128) W-Y Rediviuus S 4 ] Rediuuus M a l , Rediwus B9 erquickeit S4 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl widererkücket Mel Wa. fehlt BIO erquickich Ma4, vorquicket

2265

Rediuiuus Bs9] Rediuus Sgl

I

herquicket Ks2) widererqwicket

Wol

Mal,

R 129

Rediviuus P-E Kh2

Rediuinus E2 Rediuus

+ uel wider lebendig werden E2

R 129. i

m q

Reditus .i. redicio, wedder komynghe

R 130

n s

Redolere wolrichen + est b o n u m odorem emittere / — wol smeckhen Sb3 K P-E R1 — est fraglare siue b o n u m odorem emittere. Olere vero de malo odore dicitur W

Kh2

vgl. 0 172 S widir rechtnn B5 M Wa. fehlt (Blattverlust) Dl W — significat bonum odorem emittere Sgl

R 131

n p

Redundare gnugen, gedigen + oder vberßiessen P-E Sb3 — widergan — .i. reuerti uel redire. Sed Invndare uel Exundare significat abundare W — .i. retro undare, reuerti vel redire / K — wider ingedeigen — ghenogen uel redire Kh2

vgl. 1644.1 S Redondare S4 — gurgen, godern N1 gnugen fehlt S4 M Wa. fehlt (Blattverlust) Dl — enkegengen M19 gedigen fehlt Drl K Stichwort verderbt K4 ingedeigen] in sich gedeygen Hll P gedigen] fehlt Wol Brl, uel dygen BIO P-E gedigen] gitigen alle Hss. Zusatz Sol\ fehlt E2

R i3i.i

R 131.2

R 132

R 133

ms

Reduncus .i. curuus

Kh2

Redultus

aq

Refercire erwllen P — vor wllen Kh2

P P-E Kh2

Wa. fehlt BIO vor vullen Wol Refarcire (auch Rl) Refarcire (auch Brl)

ft

Refeccio labenisse + erkiknüst W-X Sb3 — labung — louinghe Kh2 Wa. fehlt I

M P P-E

Wa. fehlt (Blattverlust) Dl + erquickniß Drl Wa. fehlt BIO lauinghe Ma4 Wo4 labung So! + uel widerbringung E2

n s

Refectorium est locus commedendi, eyn r rebenter / reuental W P-E — ein refent Sb3 — locus, ubi comedunt fratres vel monachi, eyn rebender I — est locus comedendi K

K Kh2

2266

R 133

Refectorium

R 134

R135

R 136

S M W P P-E

eyn rebenter] fehlt BS NI, rebin thai Ks2 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl rebental Drl tat. Int. fehlt Sgl refenter Mei Wa. fehlt BIO eyn rebenter] fehlt RI, remter Bri eyn reuental fehlt M2S

ms

Refectionarius est custos refectorij

5 M Sb3 1

— est costos refectorie S4 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Refutuarius Sigle fehlt

at

Refeilere widerbetrigen — .i. repellere, falsificare, bedriegen

5 M W P P-E

wetrigenn BS Wa. fehlt (Blattverlust) Dl widergebringen SI Mel, widertriegen M12, widerbringen Y Wa. fehlt BIO widergeben M25

v an Referre .i. pati uel sustinere + aut narrare Kh2 — .i. recitare, renunciare, dicere, reportare vel distare. Item Refert id est prodest / — primo significai distare; exemplum: Multum refert inter laycum et clerum. Eciam significat narrare; exemplum: Iste refert fabulam, .i. narrat. Aliquando est iterum ferre; exemplum; Iste refert mihi nummos, .i. portât. Aliquando significat reuersum dare; vnde Theodolus (20): /Ila refert: Nec dieta moue«t. Aliquando significat pertinere, et sic est verbum impersonale; exemplum (Equiv. 207ra): Regine refert, ut viuat crimine pura. Aliquando significat retroferre; vnde Ouidius (Pont, ii 6,21): Turpe referre pedem nec passu stare tenaci. Aliquando significat nominare; exemplum: Quid te Luciam, Claram, Margaretam et alias referam. Aliquando significat reddere graciarwm acciones; exemplum: Deus referat vobis graciarum acciones de bonis mihi impensis. Aliquando significat acquirere; exemplum Oracij (epist. ii 1,234): Retulit accepto regali nomisma Philippus. Aliquando significat representare; exemplum Oracij (epist. i 18,62): Duce per pueros hostili more refertur. Aliquando significat ordinacionem relatiui cum suo antecedente, cum dicitur: Iste terminus refertur ad antecedens; exemplum: Socrates currit, qui mouetur; wulgariter leiden Sb3 S M Sb3 W K P P-E

R 136.1

I

v ip

Referri Ma3 B9 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Illa emend. ] Nulla mouent emend- ] mouet passu emend. ] possum graciam nomisma emend. ] momisma exemplum Oracij (2) VI] fehlt exemplum VI) fehlt Referri SI uel sustinere fehh Y Refer RI Referri E2

Refert vnderschaiden K — eyntwedregen, angheboren 2261

P

graciarum VI] per VI ] pro

R 136.1

Refert



R 137

R 137.1

R 138

R 139

R 139.1

R 140

.i. patet uel distat uel anghebaren

Kh2

I P P-E

vgl. 136 Wa. fehlt BIO — entweydreget ader angebaren is Bri angheboren fehlt — angebieten Sol eyntwedregen] ain zwai tragen E2 M25

aq

Refertire widerfullen — id est replere. Vnde Refertus, -a, -um, .i. repletus Wa. fehlt Kh2 Bri

Wol

I

weder fallin Ks2

S M Sb3 P

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Wa. fehlt (Blattverlust> Dl wider fallen Wa. fehlt BIO

part

Refertus ghewlled P — .i. repletus K Kh2

K P P-E

ms Refectus wedder ghefullet Wo4 Wa. fehlt Sol Refectus (auch

a t

Reficere laben, wider machen + .i. restituere uel recreare / — primo significai integrare; exemplum: Calcifex reficit calcimenta. Aliquando significat replere; exemplum: Iste reficitur cibo, aut (Mt 11,28)\ Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos. Aliquando significat iterum facere; exemplum: Ego volo calcios mittere reficere. Et dicitur a »re« et »facio« Sb3 — widermachen K — laben oder wider bringen P-E — wedder maken uel vorquicken Kh2 Bri

S M Sb3 W P P-E Kh2

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Wa. fehlt (Blattverlust) Dl onerati Gr2] honorati laben] wider laben Sgl, loben Bs9 laben fehlt BIO laben oder M25\ fehlt E2, loben Sol vorquicken] irquicken Bri

at

Reflectere r widerbeugen / wedder boghen Ma3 B9 P — nidern Sb3 — wider biegen W K P-E Wa. fehlt I

S M K

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal weder beygin Ks2, wider pyegnn B5 N1 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl wedir beygen Ksl wider pyegen M19 — widermachen K4

part

Reflexus r wedergheboget / wedderboghet Kh2

P-E

widergebogen E2, widergeboren M25

ap

Refocillare erquicken, irneren — erkucken aut nutrire Sb3 — .i. recreare, °erkiken °(Y) W — id est reficere, erquigken I

Rl)

2268

loben B5

wider machen fehlt

P

N1

Refocillare

— erkfichken — vorquicken S M P P-E

R 141

R 142

R 143

R 143.1

Wa. Bml]fehlt (Blattverlust) Mal weddererquicken B9 nemen S4, fehlt Ks2 + oder laben B5 Wa. fehlt (Blattverlustj Dl — vorquicken, neren Wol erquicket R1 erkacken M25 irneren fehlt M2S Sol

irneren BS]her

nemen

Reformare wider machen + Reformacio inde (vgl. 142)

S M K

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Wa. fehlt Hll K9

ft

Reformado widder machunge Wa. fehlt W Wa. fehlt (vgl. 141) I

S M K P

Wa.S4] Wa. fehlt Wa. fehlt — patet

as

Refouere erquicken Kh2 — vorquicken

S M K P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Wa. fehlt Hll K9 n s vorquicken Wol erkülen M25

dp

Refragari .i. adulari, r smeychelen / wederstan Kh2 vleseken — .i. adulari P-E

P

,i. adulari fehlt Wo4 BIO smeychelen Rl] fehlt Wol, smeken Ma4 vlenzeken Ma4, fehlt Wo4 BIO Brl + uel wedderstan BIO Brl d p Refragare E2 adulari Sol ] adolare E2 vlseken

dp

S M P P-E Kh2

R 145

K Kh2

ap

P-E Kh2

R 144

R 140

ap

Mal, fehlt

Bml,

I Mai

fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bm 1 (Blattverlust) Dl Hll K4 K9 Brl

Refragari widerstan + .i. resistere I — adulari P-E — idem (nach 143.1)

Mal

erquicken -SV] ufferquicken Bml

P

vleseken

Wol]

Kh2

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal a p Refragare S4, d p Refragare Ma3 stossnn BS Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Refrigari M19 Wa. fehlt (vgl. 143.1) BIO Brl Refugari Wo4 Wa. Sol ] fehlt (vgl. 143.1) E2 a p Refragare

Refrenare .i. domare, czemen + uel zwingen I — .i. domare W P-E — zámen K Kh2 2269

+

widir

R 145

R 146

R 147

Refrenare S M Sb3 P

Wa. Bml ] fehlt (Blattveriust) Mal czemen S4 ] fehlt Wa. fehlt (Blattveriust) Dl .i. domare fehlt M19 domare] dampnare .i. domare fehlt Wo4

np

Refricare ./. r requiescere / quiescere Ma3 B9 Sb3 W-XI — .i. fricare, quiescere uel renouare Kh2

S M Sb3 K P

Wa. Bml] fehlt (Blattveriust) Mal reneuare Ma3 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 147) remouere K4 — wedder kulen (vgl 147) BIO

np

Refrigerare erkulen + .i. consolare, refrigerium dare — vorkulen Kh2

S M Sb3 K P

R 147.1 R 148

R 148.1

Kh2

Refrigerium erkulunge — .i. recreacio, erkulung uel erquickunge — vorkulynghe Kh2 Wa. fehlt K-Y

/

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Wa. fehlt (Blattverlust) Dl chfielung W13, erkuelen (vgl 147) Hll Wa ] n s Refrigerium (korr. aus Refrigerare^ erkfilen R1 kinge BIO, kfilynge Brl

n s

Reflorere wider plfien K — -vi et caret supino, .i. iterum florere

K

Sigle K4] fehlt

R 148.2

a p

Refiduare .i. renouare

Kh2

R 149

n s

Refugium zu flucht + .i. tutela, securitas

I

R 149.1

renouare

/

S M K P

S M

uel

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt S4 Wa. fehlt (Blattverlust) Dl Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 146) erkuelung (vgl. 148) Hll Wa. fehlt Wo4 — idem (nach 146) BIO

Refringere iterum frangere n s

Bml

Kh2

W13

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Wa. fehlt (Blattverlust) Dl

Refugus eyn czu flücht

— eyn zu fluchtig S4

B5 (S)

R 149.2

a t

Refundere wider legen oder wider keren

R 150

in s

Refugus ./'. apostota, quasi refugium — est apostota Sb3 K-YP

S M P

Wa. Bml] fehlt (Blattveriust) Mal Wa. fehlt (Blattveriust) Dl + eyn vorlopen monick Ma4 Brl

2270

Sb3

querens

in querens Ma3

vor kolinghe Wol, erquik-

Refutare

R 151

ap

R 151

Refutare virstoßen, versmehen — versmahen Sb3 P-E — Verstössen

W- Y

— idem quod spernere, versmehen I — Verstössen X / versmahen Y K — vorstoren uel vorsmoden Kh2 Brl S M P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blaltrerlusl) Mal virstoßen] fehlt Drl erstosen Dl Wa. fehlt BIO eyn stosen R1 Wa. fehlt So 1

ns

Refulgere wedderschinen

Kh2

Sig/e Brl J m s

R 151.2

ft

Refutacio .i. recusacio

R 151.3

nt

Refugere .i. secretum locum petere

R 152

min

Regan egrotans uel parens interpretatur Wa. fehlt Kh2

S M Sb3 W P P-E

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Sigle S4] fehlt Bml egrotus M19 parens] parus egrotus uel patens S1 egrotans] eyn groddans Ma4 R1 parans Ma4, paries Wo4 egrotans] ain gros tentz vel egrotens (agrotans M25) alle Hss.

at

Regere regirn uel berichten — regiren Sb3 K-X — regieren. Inde Regimen (vgl. 155) W-Y — .i. gubernare, quasi »recte agere«, regeren

R 151.1

R 153

bestoten Ma3

Kh2 Brl

Kh2

— ""richten M25 / regiern E2 Sol

Wa. fehlt K-Y

R 154

R 155

versmehen ] vorschamen S4

Kh2

Regans MaS

/

P-E

S M P

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal — gerichte regirn Ks2 berichten] vorrichten S4 uel berichten fehlt M19 regirn] gerichten R1 uel berichten] fehlt Wol, richten BIO, ader entrichten Brl

co t

Regalis königlich + aut gerad Sb3 — et hoc -le königlich. Inde Regalitas — konincklich uel kunclich P-X

/

S P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal uel kunclich fehlt Wol konincklich uel fehlt Sol M25

nt

Regimen meisterschafft, °regirunge °(Ma3 B9 K) — maisterschaft oder ornung Sb3 — regerung uel illud, quod ab aliquo regitur I — regerynghe Kh2 Brl Wa. fehlt (vgl. 153) W

S M P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal regirunge Ks2 ] fehlt Bml S4 regieren M19 meisterschafft fehlt Wo4 regirunge fehlt Wol BIO

2271

Regimen

R 155

R 156

P-E Kh2

regirunge fehlt M25 Stichwort durch Papierschaden nicht lesbar

f p

Regia eyn edel hus, est curia regis — est curia regis Sb3 W P-E Kh2 — est aula vel curia regis / — ./. curia regis, ret sic est substantiuum, uel regalis Y K

S K P P-E Kh2

R 156.1 R 157

R 158

R 158.1

R 158.2

R 159

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Wa.Hll\ fehlt W13 eyn edel hus] fehlt Bri, est domus Wo4 Wa. fehlt (vgl 157) Sol Regina

Regerare .i. iterum dicere uel facere f p

sed adiectiuum regalis X /

Regina eyn kunchin + Reginula diminutiuum Wa. fehlt K

Kh2

I

S M P-E

Wa. .»] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bml Ks2 MaS Wa. fehlt Dl — patet E2 — .i. curia regis oder küngin (vgl. 156) Sol

f t

Regio eyn rieh — est patria regi subiecta, eyn konigrich Wa. fehlt K-Y

/

S M P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Wa. fehlt Dl koningrike Wo4

n s

Regillum est vestimentum regine

P P-E

Regulum R1 + wulgariter lin E2

Ms

Regius .i. regalis

Kh2

vgl. 160, 162.1

ns

Registrum eyn bereitniß uel eyn leide buch + uel zona uirginis P — rechnuß oder rechen puech Sb3 — °beraitnüß °uel °(Y) büchschnür. Vnde Nouus Grecista (161 "J : Esse librum librique ducem die esse registrum W — liber, qui rerum gestarum memoriam continet / K-X — register — ain beraitnüst uel sona uirginis P-E — eyn berekenisse uel eyn leyde buk uel zona virginis Kh2 Bri Wa. fehlt K-Y

S

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal, n s Regristrum eyn bertetniße S4 bereitniß] lernisse Ma3 — ein richtnüz, ein ray puch M19 leide buch] lethe buch Dl, betbuch Drl bfichschnfir Sgl ] bSch SI, + register Mel librique ducem Sgl ] liberque S1 register Hll ) reigister W13

M W K

richte N1

P

Kh2

2272

Registrum

R 159

P P-E

eyn bereitniß uel] fehlt BIO, eyn berichlnisse Wo4 sona für zona

ms

Regius königlich Wa. fehlt P-E

S P Kh2

Wa. Bml ] (Blaltverlusi) Mal, fehh S4 Wa. fehlt Bri + uel kunlich Ma4 vgl. 158.2, 162.1

R 160.1

p

Registrare berichten

R 160.2

p

Regirare .i. iterum venere

K

vertere K4] reuertere W13

np

Regnare herschen + uel regneren Wa. fehlt P-E

R 160

R 161

R 162

R 164

K-X K

Kh2

S W

Wa. Bml ] fehh (Blaltverlusi) Mal — richsnen Sgl

ns

Regnum eyn konig rieh + est terra et districtus regis I — primo dicitur domus regalis; exemplum ewangelij (Lc 1,33)\ Et regni eius non erit finis. Aliquando dicitur esse mensa; exemplum ewangelij (Le 22,30)\ Ut edatis et bibatis in regno meo. Aliquando dicitur esse lectus; exemplum: Iohannes iaeuit cum Katharina in regno Sb3 Wa. fehlt K

S M W P

Wa. S4\ fehh (Blaltverlusi) Mal, fehlt Bml Regnum Ks2] Regium S4 Wa. fehlt Dl — reich M19 Wa.} Inde Regnum (nach 161) Bs9 — rieh Sgl — eyn rike regis BIO

R 162.1

R163

kinigisch NI + oder kunclich RI

Regius est morbus, de gelesucht

Kh2

Kh2

vgl. 158.2, 160

f t Regius

dp

Regracian dancken Wa. fehlt K-Y

S W P-E

Wa. Bml ] fehh (Blattverlust) Mal n p Regraciare SI wider dancken Sol

f p

Regula eyn gemein recht + est norma viuendi / + uel canon K — primo dicitur esse lignum scriptoris, mediante quo facit lineas. Aliquando significai preeeptum, sicut: Homo tenet veritatem secundum hanc regulam loycalem. Aliquando significai mandatum; exemplum: Isti monachi gerunt regulam .i. mandatum saneti Francisci aut Augustini. Eciam dicitur esse liber; exemplum: Pueri discunt regulas Sb3 2273

d p Regraciare Mai

R 164

Regula

— °ain °gemainlich °recht °(YJ, a »regendo« dicitur, quia normam recte viuendi prebet W — .i. preceptum, corona uel norma. Wersus (vgl. Cath. »Regula«)'. Regula dat normaw Kh2

R 164.1

R 165

S M W K P Kh2

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mai — gemeyn reich M19 — ain regel Sgl + oder regel K4 gemein] meyne BIO normam emend. ] norma

fp

Regula aurea de qua dicitur Iosue septimo (7,21 und 24), dicitur mitra virginalis capitis K

K

de bis septimo fehlt Y

co t

Regularis ordelich — et hoc -le ordenlick. Regulariter idem

/

S M I

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal ordeklich Ks I ordenlick 12] ordenclich

ms

Regulus est paruus rex + Item Regulus est generis masculini, aut est nomen cuiusdam auis, ein kunigel Sb3 + Item Regulus serpens basilicus est. Vnde Grecista Nouus (80r) : Paruus rex dici consueuit regulus a te, regulus anguis, auis, rex paruus dicitur esse; et quod regulus hec tria signat scire necesse W + etate uel regno, vel est auis. Wersus (Cath. »Regulus«): Regulus est serpens, auis et rex paruulus omnis I + etate uel regno aut dignitate, uel dicitur auis K

S W

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Zusatz] eciam est serpens basiliscus, eciam est nomen auis Sgl necesse] + de (!) SI

R 166.1

m s

Regunculus idem (nach 166) uel eyn sol

R 166.2

n s

Reiciaculum .i. diminutiuum a »rete«

Kh2

vgl. 89

ap

Reintegrare .i. confractum reficere uel integrum reddere

Kh2

vgl. 126

dt

Relabi widerfallen, gliden — wider vallen Sb3 W K P-E — weder glitsen I

S M 1 K P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal gliden] fehlt Drl, glauen M19 Sigle fehlt dp gliden fehlt Bri

R 166

R 166.3

R 167

2274

quod Bs9] que SI

Kh2 Kh2

gliden S4] fehlt Bml

Kh2

Relatiuum

R 168

n s

R 168

Relatiuum eyn widertragunge — quod aliquid refertur, quasi iterum portatiuum

S M P

Wa. ßml] fehlt (Blattverlust) wider rwgung (?) DrI eyn dregynge RI

ap

Relaxare Wa. fehlt

S W P

Wa. ßml]fehlt (Blattverlust) — wider uflósen Sgl — enbinden Sol

R 169.1

f t

Relacio est rei prius cognite iterata cognicio

R 169.2

n s

Relagwere .i. egrotari; et caret supino

R no

ap

Relegare widersenden, in elende senden Sb3 — wider senten — .i. remittere vel in exilium mittere — in das elend senten K

R 169

S

/

Mal

wyder dreünge S4, widdergunge Ks2

Mal

— af losen Ma3

ufßosen K-Y

/

Kh2

/

M W K P P-E

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Religare S4 wider senden] wider singen NI elende senden fehlt B9 Wa. fehlt Drl in elende senden fehlt Dl in elende senden fehlt Sgl — in eilend stossen Hll widersenden] + enbeyden BIO in elende senden fehlt Wol widersenden] + odem (!) M25 in elende senden] exilium mittere Sol

part

Relegatus in eilende ghesant

P P-E

— wedder ghesant Wol p pr — .i. in exilium missus Sol

R 170.2

m t

Relator ein auffloser

R 171

f t

Relex est antiqua uel prior lex — .i. prior lex K — .i. a«//qua lex Kh2 Wa. fehlt I

S Kh2

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Mai Relaxus antiqua Ki3] [...] qua (Papierschaden)

ap

Religare uffbinden — auflosen Sb3 — .i. ad nichilum ducere vel vorbinden

S W P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Relingare Sgl Wa. fehlt BIO

f t

Religio est verbintnisß uel eyn heiige sammenunge — ein verpuntnuß Sb3 Kh2 Bri — est dei cultus uel dei veneracio, et sie aeeipit eam Tulius Macrobius. Et Papias (»Religio«) et Augustinus frequenter aeeipiunt pro fide, siue vera sit ut christianismus, siue sit falsa ut iudaismus et paganismus. Et nota, quod proprie Religio est cultus dei uel cultus cri-

R 170.1

R 172

R 173

Dl

in

P ghesant] sandt M25

(M)

Mal, fehlt

2275

Mai

I

vffen benden Ks2

R 173

Religio

stianus; supersticio uero est cultus illicitus, ut paganorum uel Iudeorum / + Inde Religiositas Y W — gotes verpindnfizz K S M Sb3 W P P-E

R174

R 175

R 176

R 177

R 178

R 179

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal uel bis sammenunge fehlt S4 heiige sammenunge] heilsamung NI samynghe MaS, sammenisse B9 samelung Dl + (neuer Wa.:) f t Religio idem vgl. 174 — est debitus cultus dei uel cristianus. (neuer Wa.:) f t Religiositas Sgl Inde zit. nach Bs9 zamelinge Ma4 Wol — auf pindung oder ain ver pindnuß oder hailig samlung M25

ft

Religiositas geistlichkeit Wa. fehlt (vgl. 173) W-Y

S

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal

ms

Religiosus gotgegeben — gotgeben oder geistlicher Sb3 — -sa, -sum got ergeben IK P-X — gade geuen Kh2

S W P

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal geben S4 geben Mel Religioso R1 — gode ere gheuen Wol — ghestlich Wo4

at

Relinquere virlaßen + .i. deserere, a »re« et »linquo« Wa. fehlt K-Y

S M

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Wa. fehlt Dl

ns

Relipendium eyn rkogil czippe / koghel kip Ma3 B9 P — ein gugel spicz Sb3 — gugel zipfel W — ain capunzippfel P-E R1 — eyn kaghel tympe Kh2 Brl

S M P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal kogel czappel Ks2, gugel zyppfel A7 Relipendium verderbt M19 kogel czipfel Dl DrI czoghel cyppel Wo4, clogel kip BIO Wa. ] n s Relinpendium ain verlassenhait M25

ms

Reiiqaus eyn ander + Vnde (Walther 30736): Sunt homines reliqui, memorans quos mente reliqui / Wa. fehlt K-Y

S

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust)

f p

Reliquie heiligtum uel alicuius rei partes assidue — heltumb Sb3 — dicuntur ossa uel vestimenta sanctorum, que relinquuntur nobis, ut eos in hijs veneremur. Wersus (Grec. Nov. 80rJ: Que superesse liquet de re />artesque relictas, nobis de sanctis puto reliquias fore dictas W

ghestlick Ma3

geuen BIO

/

Mal

Mal

2276

Reliquie

R 179

— dicuntur partes residue vel heilthum — heiltumb uel residue partes K

— rhillichdom / heiltum P-E — S

hilghe dynk

/

P

Kh2

P-E

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal heyltum S4 rei fehlt Mai partes S4] fehlt Bml assidue] residue Ma3 heltfim Ksl DI vestimenta] instrumenta Sgl que Sgl ] quia SI in hijs fehlt Sgl veneremur] + wulgariter hailtam Sgl partesque Sgl ] cartesque S1 Int. Sol ] haltam E2

R 179.1

a p

Reliquare .i. liquefacere

R 179.2

n s

Relugere .i. plorare

Kh2

R 179.3

n s

Relucere .i. rutilare

Kh2

R 180

ap

Remandare .i. commendare, committere uel extollere

M W

K

+ laudare P — est committere aut extollere Sb3 I K — .i. commendare, °committere °(Y) — .i. committere uel extollere aut mandare S M Sb3 W P-E

R I8i

dp

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Remendare Y Remendare Ma6 M19 excellere M19 Remendare Remendare SI Remendare (auch RI)

Kh2 excellere S4

Remedian arcztien Sb3 K-X — erczen — artznien W

— .i. medicinan Wa. fehlt K-Y S M W K P P-E Kh2

R 182

ap

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Int. ) fehlt Nl, erczygenn BS ercen Z>/, erczneyen Drl Remedari S1 — ertzney Hll Wa. fehlt Wo4 Remendari (auch RI) .i. medicinari M25] commedicinari E2, medicinare Sol arscedige

Remediare idem (nach 181) —

S I P

R 183

ns

P-E

erczn

K

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Sigle fehlt — idem (nach 180) Wo4

Int. fehlt

Nl

Remedium büß arcztie — bus uel ertznig W P-E — eyn artzdy / Kh2 Bri — erczney K

Wa. fehlt Sb3 S M

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal büß .SV] bose Bml BS busche Ma6 arcztie] fehlt Ml9, erczney Dl Drl

2277

erczney Nl

R 183

R 184

R 185

R 186

R 187

Remedium W K P P-E

bös uel Sgl ] f8ß SJ Wa. fehlt HU bose R1 büs uel fehlt E2 M25

erczai Sgl

np

Remeare widergan — weder v m b gen uel retro meare Wa. fehlt Sb3 K-Y

/

S P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) — her weder gan Bri Int. verderbt M25

Mal

dp

Rememorari r g e d e n c k e n / d e n k e n B9 Ma3 P (außer P-E) — widergedenken W-XI

S

d p Rememorare wedder dencken Ma3

d q

Remetiri widermessen + Inde Remensus, -a, -um — wydersneyden K Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

/

S P

Wa. fehlt Ks2 d p Remegari

m t

Remex ein groß rüder, ein r s t u r / still Sb3, uel ille, qui laborat c u m remo — gross rüder uel stür uel ferg W — ein groß rüder vel gubernator nauis I K — rüder uel qui laborat / + in naui X c u m r e m o — est i n s t r u m e n t u m nauis, c u m quo regitur nauis, uel est ille [...] P-E — eyn rüder uel eyn stur uel est ille, qui r e m o laborat Kh2 Bri

S

rfider Ks2] rudel Mal, rode S4, rüd N1 ein stur] fehlt S4 Nl, schür (?) B5 cum remo fehlt S4 reme Ma3 rude Ma6 cum remo fehlt Int. Bs9] stür rüder uel feig Sl, gross rüder uel stür rüder Sgl rüder SI ] rüdel Bs9 reme K4 groß fehlt BIO

M Sb3 W K P

R 187.1

a p

Remiare begnaden P Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

R 188

n p

Remigare rudern + Inde Remigator W-Y + in naui K-X — .i. c u m remis laborare, ruegen

5 M W K P-E

/

Sigle Ma3\d p Mal Remigare .W] Remigari Mal S4 — rüder rügen Drl vgl. 189 in naui Hll\ fehlt W13 a p Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 189) E2

2278

rudern Ks2) rudeln Mal, rutern

Remigator

R 189

mt

R 189

Remigator ein rüderer —

eyn rueger, qui cum remis laborat

/

Wa. fehlt (vgl. 188) W-Y

R

190

S W P P-E

Wa. fehlt S4 rüderer Ks2] rudeler Mal Wa. fehlt Mel roger R1 Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 188) E2

n s

Remigium est colleccio multorum remorum uel dicitur labor nautarum + — —

R 191

192

f p

Reminiscencia gedechtniße Wa. fehlt W-Y

S K P-E

Wa. S4\ fehlt Mal — de dechtnisse Ma3 gedencknüs HU Remisencia E2 M25, Remiscencia Sol (auch Rl)

Reminisciuus gedechtig dt

R

195

.i. recordari I denken Kh2

Wa. ] a t Reminiscere bedenken BIO

f t

Remissio vergeßunge uel vergebunge

d t Reminiscere Ma4

verlaißung vel vergebunge / Vergebung K-X P-E Kh2 Brl

S M W K P

vergeßunge S4] gedenckunge Mal uel vergebunge] fehlt B9, dicitur gebinde N1 vergessen Drl Wa. ] Inde Remissio (nach 195) Bs9 Me5 — widerlässung Sgl vergessen S1 Wa. fehlt K4 K9 — verlassung, ablas Abi a t Remiscio Rl — dechtnisse BIO vergeßunge uel fehlt Wol

ms

Remissus piger, verlassen

S W

194.1

gedenckniiss Sol

/

P

+ — —

R

natarum S4

Reminisci gedencken

— —

R 194

K

f t Remigio Ma3 uel dicitur labor bis nauis fehlt B9 longa] magna K4 remum E2 nautaris E2 labor] colleccio

+ —

R 193

dicitur longa nauis schiffunge I remorum Sb3 remorum uel longa nauis

S K P-E Kh2

R 191.1 R

uel vel [...] [...]

sicut vnus super alium verlassen, .i. negligens .i. piger P

verlassen] fehlt Ma3, vorlatech B9 Zusatz fehlt S1 Sgl

Remissius leichter a t

M (außer Sb3) K

W

+ sicud vnus super alium N1

Sb3

Remitiere widersenden uel vergeben —

primo significat retromittere; exemplum (Equiv. 207rb) \ Iste remisit equum suum. Aliquando significat condonare aut indulgere; exemplum: Papa habet remittere peccata. Aliquando significat commit-

2279

R 195

Remittere

— — — —

R 196

R 197

R 198

tere; exemplum: Iste remisit mihi opus suum, .i. commisit. Eciam significat liquefacere; exemplum: Iste remittit ceram ad sigillum, .i. liquefacit Sb3 wider senden uel wider geben W .i. parcere vel relaxare, proprie vergeben I widersenden K P-E vorsenden uel vorgheuen Kh2

M SbS W P

vergeben] wydergewen Dl Drl remisit mihi VI ] commissit mihi — wider seczen uel geben Sgl — vorlaten, wedder geuen BIO

adv

Remote r verre / verne Ma3 B9 P (außer P-E)

M P

Wa. fehlt (vgl. 197) M19 Dl ver Ma4

ms

Remotus idem (nach 196). Inde Remocio — verrär (neuer Wa.:) f t Remocio verrung — idem (nach 196) K-X P-E Kh2 Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (vgl. 198) W-Y

.i. commisit VI ] i. remisit vergeben ] geben Bs9

S M I P P-E

Wa. S4] fehlt Mal Inde Remocio fehlt B9 — verr. Inde Remote M19 — verre Dl vgl. 198 Sigle fehlt mq m q

as

Remouere abekern uel abescheiden + Inde Remotus W-Y — abwegen. Inde Remotus, -ta, -tum — abschaiden K-X Wa. fehlt K-Y

Sb3

/

/ P P-E

abescheiden] afsenden Ma3 vgl. 197 uel abescheiden ] fehlt Sgl, uel schaiden Bs9 Me5 vgl. 197 abekern] af breken BIO uel abescheiden fehlt Wol uel abescheiden fehlt E2

R 198.1

as

Remordere .i. iterum mordere

R 199

ap

Remunerare widderbegaben + vel Ionen I Wa. fehlt K-Y

S M W P

widderbegaben S4\ widergeben Mal geben M19 widergeben S1 Remunetare R1

P-E

Remonitare E2, Remunetare Sol, Remouidare M25

ms ms

Remilus ein klein rüder Sol (P-E) Remus ein rüder, et est instrumentum, mediante quo nauta / + mouet aquas et P Ma3 ducit nauem

S IV

R 199.1 R 200

2280

Remotus] + et Remocio Bs9

Kh2

R 200

Remus

— — S M W P P-E Kh2

R 201

Int. S4] ein rudel Mal quo] qua Ma3 aquas] aqua Ma3 ¡at. Int. fehlt M19 nauen Ma6 dt. Int. fehlt Bs9 lot. Int. fehlt Sgl ducet R1 aquos E2 ducet E2 Remus] Remotus

/

nauta ducit nauem Ks2\ naues ducuntur S4

ml

Ren nyrn — et Renunculus quandoque pro eodem accipiuntur, scilicet pro globulo ilio, qui est co/amentum vrine, qui wlgariter dicitur nier. Frequenter tamen sic distingwitur, quod Renes dicuntur testiculi. Renunculus vero intestinum W

W

vgl 205.1,212 Ren] + nier, item Ren Sgl et Bs9] est SI Sgl calciamentum SI Frequenter tamen Sgl ] Frequenterque SI intestinum fehlt Sgl Wa. fehlt K4 K9

K

R 202

est instrumentum nauis, eyn rieme rueder K-Y Kh2 Bri

n s

Renaculum est locus, vbi peragitur aliquod secretum

K

pagitur K4

R 202.1

heb

Remon interpretatur ecclesia uel sublimis

R 203

n t

Renale est sona iux/a renes Wa. fehlt Kh2 Bri

sona für zona S iuxta S4] iuxa Mal Sb3 iuxta renes] circa K sonus K4 P-E n t Renela (auch RI, f p Renela E2)

R 204

R 205

f p

Renda est capud balthei + vt legitur in vita sancti Allexij, senckel + eyn vor blat Kh2

S K P P-E

balthei ] boltee S4, balte Ma3 Rencha K4 + eyn rynk BIO balthei] bathei E2

co t

Renensis est aliquis uel aliqua de Reno + rynsche / — dicitur aliquis de Reno K-YP

M P P-E

aliqua] qua Ma6 — aliquis, qui est de Reno RI de Rene E2

+ eyn rink B9

Renes tantum pluralis numerj, lenden

R 205.1

R 206

remes E2 (auch

/

vgl. 201

a p

Renisare wegern

2281

/

Kh2

Rl)

/

colamentum Sgl] Renunculus vero

R 206

Ren isa re

— versmahen aut begeren — wider streben W Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

Sb3

S M I K P-E

begern NI — versmehen uel wegern DI Sigle fehlt begern W13 Abi, pegeren Hll W9 M37 K4, wegeren K9 — wider streben E2 — wideren Sol + oder wider bärtig sein M25

R 207

dt

Reniti widerstan uel arbeiden K — widersten Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

r 207.1

m t

Renos, -onis est pellicula vbera tegens et tendens vsque ad humbilicum / + et dicitur a »renos« grece, .i. nauis latine, quia naute vtuntur ea X K

K

vgl. 213.1

ds

Reniteli widerschinen + .i. iterum splendere / Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

W K

n s Renitere Wa. fehlt W13

ap

Renouare r vernuwen / vornighen Ma3 B9 P (außer P-E Rl) Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

fV K P P-E

— ernùwren S1 Sgl Wa. fehlt K9 — vor nuwen Wo4 — hernüwern E2

r 209.1

ft

Renouacio verneung

r 2io

n t

Rennuere versmehen uel wegern + .i. spernere / Sb3 K P-E — versmahen — °versmächen °(Y), spernere uel refutare Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 208

R 209

r 211

pellicula K4) pellicum W13

— wider schinen Bs9 Me5

— nüwren Sol

Sb3

W

S M K P

Sigle Ks2\ a t Mal wegern S4) begern Mal uel wegern] fehlt Drl, begeren M19 at versmehen] .i. spernere BIO uel wegern fehlt

ap

Renunciare widersagen uel abesagen, r widerkundigen / wider künden W — widersagen Sb3 — weder bidden / — wider chunden oder absagen / + et sie regit datiuum post se X K P — °aff °zeghen °(P-E), weder kundighen Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S

widerkundigen Ks2\ fehlt

Wol

Mal S4, ader kündigenn B5

2282

Renunciare

R 212

R 213

M W K P P-E

wider küennen M19 Drl widersagen ] sagen Sgl uel abesagen fehlt S1 np wider chfinden K4] wider kündigen W13 Wa. fehli BIO äff zeghen fehlt Wol Brl weder kundighen] wider werder künden E2, wider künden Sol

ms

Renunculus est paruus ren / + eyn nerke Ma3 B9 P (außer P-E Rl) + aut intestinum reni adherens K-X + diminutiuum a »ren« I Wa. fehlt (enthalten in 201) W-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W P

parua ren Ma3 ren ] renus S4 dt. Int. ] eyn yterken B9 vgl. 201 paruu (!) ren Wo4 dt. Int. ] fehlt BIO Brl, eyn iterken Ma4 Wo4

ms

Renus der Rine / + nomen fluuij Ma3 B9 P (außer P-E Rl) + aqua fluens I + est aqua K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

M W I P-E

Wa. fehlt M19 + est nomen fluuij Sgl Sigle fehlt — est quedam aqua E2

R 2i3.i

R 214

R 215

R 211

Reno est femorale, bräch, uel vestis, que ad renes protenditur. Item Renones sunt velamina h u m e r o r u m et pectorum usque ad vmblicum, atque intortis villis adeo hyspida, ut ymbrem respuant. QUOJ wlgo reptos uocant, eo quod longitudo villorum quasi reptat. De quibus Sal«stius (vgl. Isid. xix 23,3): G e r m a n i intectum renonibus corpus tegunt. Dicti sunt autem renones a Reno Germanie flumine, vbi hys frequenter vtuntur W W

bröch Sgl ] fehlt SI villis Sgl ] Ulis S1 Quos Sgl) Quod S1 reptos vgl. 207.1 5g/]reptus57 villorum] villarum Y reptat] repta Sgl Salustius Sgl ] Salstius Sl intectum Sgl ] incertum SI frequenter fehlt Sgl

n s

Repagulum r ein scheider uel rigel / eyn gryndel Ma3 B9 + an eyner thore I — ridel Sb3 W K — ain rigel — r eyn grindel Ma4 Wol Rl BIO / eyn reghel Wo4 Brl P-E Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M

— eyn regel, .i. pessulum Ks2 — eyn grundel uel eyn regel Ksl

fp

Repalsa laster, smacheit + opprobrium P Wa. fehlt K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M SbS W

Wa. ] f p Repulsa laster S4 laster] leister Drl Repala smacheit ] schamlichait Sgl

P

scheider .SV] schilt Mal — ein scheider N1 — ein rigel vel ein knfitel M19 — ein rigel Drl

2283

Repalsa

R 215 P P-E

Repalisa Ma4, Relsa Wo4 opprobrium fehlt laster fehlt E2 dt. Int. fehlt Sol

a /

Repandere offenbarn — r .i. manifestare S1 Y / offenbaren Mel M12 — .i. manifestare P-E Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M

Sigle S4] a s Mal Repondere Ml 9

ms

Repandus .i. recuruus — offenbar Sb3 Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M I

— .¡. curuus Ma3 Repondus M19 Sigle fehlt

R 218

ap

Reparare widermachen Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 219

np

Repatriare r zu lande farn uel czyen / to lande ten B9 Ma3 P Sb3 W K-X — zölandfaren — .i. ad patriam redire, weder zu lande cziehen / Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W P p-E

— tzu lande tziren Ks2 — hen ten to lande Ma3 uel czyen S4] fehlt Mal — zw land faren M19 Drl zu land czyhen uel farn Dl zfi] wider zfi S1 + zfi huse czeen R1 + heyme tyn BIO — ham ziehen E2 — wider heim cziechen Sol — wider zfi land cziechen M25

n p

Repedare widerkern + uel cum pede r percutere. Wersus (Walther 6675): Cum quadrupes repedat, caueas, ne te pede ledat X / retro percutere Y K — est reuerti uel retro cum pede percutere. Wersus (Walther 6675): Dum quadrupes repedat, cau eas, ne te pede ledat W — .i. remeare, weder keren uel ziehen I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W K P

a p Repediare S4 caueas Sgl ] caue S1 ap Wa. fehlt BIO

as

Rependere vorgelden + .i. reddere, remunerare + oder widerlegen K — gelten uel wider geben Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 216

R 217

R 220

R 221

S M W I

I W

vorgelden S4 ] widergelden Mal Wa. ] a s Renpendere wider gelden M19 at wider geben] wider wegen Bs9 at

2284

Wo4

— gelten Drl

W

R 221

Rependere

R 222

P P-E

Wa. fehlt Hll a t at ~ wider gelten

adv

Repente snellich, zeulich — snellich Sb3 IK — .i. subito W Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M

Wa. fehlt Ks2 snellich S4] fehlt Ma! M, snel Ma3 B9 zeulich] drade 5 9 — zaulich Ma6 Drl — czauwelich uel snelle Ksl — palt, snelklichen M19 — snell ader behend DJ .i. subito i g / ] schnell SI + schnelleklich Sgl snellichleich HI1 — snel BIO snellich] fehlt Wol Rl, sneldech Ma4, snel Wo4 zeulich fehlt Br1 — z6wlich E2 — snelklich Sol — schnelleich M25

W K P P-E

R 223

Ms

Repentinus eyn balder, hastlicher — r hastlicher uel zaulicher Ma6 / snellich M19 / rescher Sb3 — .i. subitanius, schniller W — -a, -urn eyn sneller I — paid K — .i. velox, wlgariter schnell P-E Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S

W 1 P P-E

Int. S4] rischlich uel hastliker B9 — snellicher uel eyn — ein balder sneller dt. Int. fehlt Bs9 Sigle fehlt Wa. fehlt Brl — wlgariter schnell fehlt

n t

Repere huppen uel slin^en

M

R 224

Sol

beider Mal, balder Ksl Drl

M

eyn balder Ks2, endleicher baldir B5, eyn sneller — eyn sneller Ma2

hastich, balde Wo4 M25

eyn balder] fehlt

Ma3,

— ein czeulich mensch Dl

Wol, eyn sneller BIO

— hoppsein Sb3 — °hoppen, 0 schlingen °(Y) super terram ventre deambulare, sicut serpentes faciunt. Repere aliquando ponitur pro latenter intrare. Item a Repo descendit Repto, -as eiusdem significacionis. Item Reptile est animal repens sicut serpentes. Wersus (Grec. Nov. 43'): Repo sic uadens per terram, quod mihi venter />aulatim trahitur, aut quando svbintro latenter W — .i. latenter intrare vel slichen ut serpens I Wa. fehlt P-E Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 S M W

K P

R 225

aq

Wa. fehlt B5 h u p p e n ] hyspen (?) S4, hulpen B9, schuppfen N1 slingen S 4 ] slinden Mai slingen] sleichen als ein nater M19, + Snellen D1 schlingen Mel ] schlichen SI super terram ventre deambulare] krüchen Sgl super] significat Mel Bs9 Me5 sicut serpentes faciunt Sgl ] fehlt SI Repere aliquando] Item aliquando Y eiusdem significacionis] in eadem significacione Sgl paulatim Bs9] caulatim SI, palatini Sgl a t — tu hope slingen BIO — huppeln vel slingern Brl hulpen Rl

Reperire finden + est scire de re perdita, ubi sit 2285

I

R 225

Reperire

— est invenire W Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 226

M W

Wa. fehlt Dl + finden Mel

at

Repetere anderwerbe lesen — ander wert lesen M-Y — wider lesen Sb3 — randerwert S1 / anderwait Mel Bs9 lesen — anderwerbe sprechen uel bidden / K — anderwaid lesen Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W K P P-E

R 227

R 228

R 229

R 230

ap

W

anderwerbe] anderweit Ks2 N1, verderbt BS anderwert Dl ] ander wat M19 — est aliquod iterum facere M12 — wider wait lesen uel resümieren Sgl legen MeS Wa. fehlt Hl1 — weder leßen Wo4 lesen] lepen Wol anderwerbe] änderst E2, ander waid M25

Repignorare .i. pignus recipere — significat pignus capere, bider pfenten — .i. pignus econuerso recipere K-X Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W

Repignare S4, Repignirare Ma3 Repignerare Ma6 recipere] accipere S1

as

Replere erfüllen Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke)

Sb3

recipere] recedere B9

Kh2

S M W P

wllen Ma3 Wa. fehlt Dl Int. verderbt Ksl + Inde Repletus et -cio (vgl. 229, 230) Bs9 MeS vorwllen Ma4 Wol BIO

p pr

Repletus erfüllet Wa. fehlt (vgl. 228) W-Y Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M P

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt Dl vorwllet Ma4 Wol

f t

Replecio erfullunge Wa. fehlt (vgl. 228) W-Y Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W P P-E

Wa. S4] fehlt Mal erfüllerung S1 Wa. fehlt BIO — vor vullinghe Wol Repleccio E2

2286

— patet Brl

— andruns

Replicare

r 231

R 232

R 233

R 234

ap

Replicare est aliquid multociens referre Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

M I K P

d p Replicar! M19 np np aliquid] aliud Ma4

at

Reponere widerlegen uel seczen + Inde Repositus / — widerseczn K — primo significai narrare; exemplum Iuuenalis (1,1)'. Semper ego auditor tantum, numquam me reponam. Eciam significat destruere aliquam materiam; vnde Oracius (ars 120): Scriptor, honoratu/w si forte reponis Achillem, Aliquando significat deponere; vnde Ouidius (met. i 259): Tela reponuntur manibus fabricata Ciclopum. Eciam significat statum aut habitum immobilem habere; vnde lob (19,27): Reposita est hec spes mea Sb3 Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M SbS P

widerlegen] legnn BS syczen S4 — wyeder seczen uel legen Ma6 auditor tantum emend. ] audito tamen honoratum emend. ] honoratur — wedder setten uel setten BIO — weder setten ader legen Bri

ap

Reportare widertragen W-X + Referre idem + .i. iterum portare I — wider pringen K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

M

Wa. fehlt

ns

Repositum bergunge uel widerseczunge — widerseczung Sb3 K P-E — Widerlegung uel setzung W — nomen substantiuum, eyn vorborgen ding Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W P

R 235

R 231

at

S M W P-E



I

— burgunge ader seczczunge BS — bergighe wedderledynghe Mai bergunge uel] fehlt B9, borgunge Ks2, werung N1 — weder secengunge Ma6 — ergunge uel widdir siczunge Ks! — .¡. berung ve! widerseczen Dr] setzung] widersiczung Mei bergunge uel fehlt Wol Wo4 uel widerseczunge] fehlt Ma4, wederlegynge Bri

Reprehendere scheiden, straffen + begriffen I — est aliquem de suis vicijs redarguere — straffen K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 straffen fehlt BS — scheidin uel (!) Ksl — s t i f f e n Sgl — schelten oder schelten straffen Sol

2287

W

R 236

R 236

R 237

R 238

R 239

R 240

R 241

Reprimere

at

Reprimere verdrucken, vorstorn, abe hauwen — vertruckhen Sb3 K — verdruken vel verstSren P-E Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W P

Wa. fehlt B9 vorstorn, abe hauwen S4 ] fehlt Mal N1 Wa. fehlt M19 — vordringen Dl vorstorn] stören Ksl vorstorn fehlt S1 abe hauwen fehlt Sgl — wederlegyn, drucken, vorstoren ader äff hauwen Br] vordrucket Ma4 hauwen ] fehlt Wo4 BIO, abhalden R1

ap

Reprobare widerstraffen + Inde Reprobus W-Y Sb3 — wider pebart — .i. reprehendere uel contradicere, straffen Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W

Wa. fehlt B9 Wa. fehlt M19 vgl. 238, 239

ms

Reprobus vnfrome + .i. malus, peruersus, non probus — nicht frum oder pos Sb3 — nicht frum K — °vn °vrome °(P-E), nicht vrom Wa. fehlt (vgl. 237) W-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

I

— idem (nach 236) Ma3 + uel lästern Ksl Reprobus] + et Reprobacio Bs5 Me9

/ P-X

S P

— vntruwe, nicht vrome B9 — vnbedderue BIO vn vrome Rl] fehlt Ma4 Wol

ft

Reprobacio vnfrommekeit — verkerung Sb3 — nicht friimkait K — ain wider stritung P-E Wa. fehlt (vgl. 237) W-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S K P

— vnvromheyt Ma3 — vnfrümckait H l l vnfemichet Rl — vnberuicheyt BIO

n p

Reptare r krichen / krupen Ma3 B9 P (außer P-E) — .i. frequenter repere, kriechen / — chrichen r per terram X / auf der erd Y K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S P P-E

— .i. frequenter reptare NI krighen Wo4 krisen Sol

n p

Reptitare .i. frequenter reptare — idem (nach 240) I

trichen S4

2288

abe

Reptitare

— r stätleich chriechen X / .i. frequenter kriehen Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 242

R 244

+ Inde Reptile (vgl. 242) Bs9 Me5 Sigle fehlt

n t

Reptile ein r krichende / krupende Ma 3 B9 P tier uel slingende worm Sb3 — ein kriechund tier aut lintburmm — eyn kriechenig dier, omne animal, cuius corpus non multum a terra eleuatur per instrumenta motus / — chriechend thier K P-E Wa. fehlt (vgl. 241) W-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S

— eyn treende dyr S4 — eyn kyrmhunde thyr uel schlichinde worm B5 krichende] krfiffende Ks2 slingende Ks2] slindende Mal, schlindern A7 slingende] schlindende Ma6, fleugung Ml9, fügend Dl kriechund Sp3] verderbt Wa. fehlt SI krupende] kechenden R1 uel eyn slingende worm fehlt Brl worm] dyer BIO — krisen tier Sol — kriehen dreyer M25

a p

Repirdiare verczihen, verkisen — .i. repellere, refutare secundum Hugwicionem (vgl. Cath. »Repudium«) I — verczihen / + .i. fastidire, spernere, repellere X K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M P-E

Repudiare 54] Rependiare Mai verkisen] vor krigen M19 — verkriefen vel zflziehen E2

n s

Repirdium verczihenisse — ein vorzins Sb3 — est repulsio uel separacio uel quod alio nomine dicitur diuorcium. Et nota, quod in lege Moysi (Dt24,l) concessum fuit, quod, si alicui viro displiceret uxor sua, statuit earn coram iudice profitens ibidem, quare sibi displiceref, dabatque ei licenciam recedendi a se et contrahendi cum altero viro. Et talis licencia scribebatur in cartula, que sigillo iudicis sigillabatur, et hec cartula dicebatur libellus reW pudij, .i. separacionis — dicitur diuorcium, repulsio mulieris a viro I — vorkezynge P Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W

Repudium 54] Rependium Mai vortichtnisse Ma3 verziechung Ml9 + uel vorkysniß Dl quod (1) \ que Sgl sua Sgl] fehlt SI statuit earn fehlt Sgl iudice Sgl] fehlt SI profitens] profitebatur Sgl sibi] ei Y displiceret (2)Sgl] displicebat SI recidendi Sgl sigillebatur Sgl vor kesenisse Wol R1 + vortyunghe Wo4

P

R 245

K

W I

M Sb3 W P P-E

R 243

R 241

a p

verkisen fehlt M25

Repugnare .i. obstare + widersten Sb3 + weder fechten / Wa. fehlt K-Y

2289

R 245

Repugnare

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 246

S W

ostare B9 — wider striten Sgl

fp

Repulsa ein widerstoß — .i. repulsio, iniuria, qua repelluntur homines Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

/

P-E

wider schosß M25

R 246.1

ms

Repulsus,-sa,-sum .i. retro pulsus, fugatus. eiectus

R 247

ap

Reputare wenen + .i. estimare W-XI Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

W P P-E

wenen] fehlt Sl, + uel schäczen SgJ Wa. fehlt Wo4 + schäczen M25

f q

Requies ruwe Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt Dl

n t

Requiescere ruwen K-X — rasten Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M Sb3 / K P

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt Dl rueren Sigle fehlt Int. ] ruen oder rasten H!1 Wa. fehlt Brl — rauwe Ma4

at

Requirere fordern, heischen — aischen oder erfaren Sb3 — vorderen P Wa. fehlt I K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W P P-E

heischen \ fehlt Ks2, heyßen S4 — wyderheyßen Dl — erfurdren, haissen S1 Wa. fehlt Brl — vor czeren Wo4 + vel forschen E2

ms

Requietus, -ta, -tum stille, r sanfft / sachte Ma3 B9 P — -a, -um .i. tranquillus W — -ta, -tum stille oder geruwet / — sanfft K — still P-E Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 248

R 249

R 250

R 251

2290

+ esschen BIO

/

Requietus

R 252

R 253

R 254

5 M P

-ta, -tum ] verderbt Mal sanfft fehlt stille verderbt Ma6 senfftig M19 sachte) sanft RI Wo4

ds

Reri .i. opinari, a »reor« — significai opinari aut estimare, deriuatiuum a »reor« — .i. opinor W K — .i. opinari, wenen, a »reor« .i. opinor I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W

+ venit S4 BS d t Reor

ft

Rericlis .i. vestis leuis Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W

Stichwort] verderbt B9, Rericlis Mai vestis] res B9 Rerectis Sì leuis] linis alle Hss. ('lini Sgl)

f q

Res eyn ding — primo dicitur esse ens incorporeum; vnde Donatus: Cum casu corpus aut rem. Eciam dicitur esse coitus aut luxuria; exemplum: Iste fecit rem cum Katharina. Aliquando significat /igmentum .i. id, quod non est in rei veritate, ut Kimera est res. Wersus (Walther 20256) : O m n i j revera meretrix est dicta Kimera. Aliquando significat vtile; vnde Oracius (epist. i 6,12): Gaudeat an doleaf, cupiat metuat«e, quid ad rem. Eciam dicitur esse persona; vnde Gregorius (Equiv. 207ra): Res, que caret culpa, in dampnum ire non conuenit. Aliquando significat verum; exemplum (Equiv. 207ra): Hoc est in re, .i. in vero. Eciam dicitur esse possessio; exemplum: Omnis res Piatonis est illata. Aliquando significat factum ; exemplum : Iste habet nomen sine re. Eciam dicitur esse diuisio ; exemplum : Ista proposicio intelligitur de re. Vltimo est omne illud, quod est in mundo Sb3 Wa. fehlt l K Wa. fehlt (Textlücke)

S M SbJ P P-E

R 255

R 256

R 251

Wa. S4\fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt Dl figmentum Gr2 ] sigmentum metuatne Sp3] metuat ve Wa. fehlt BIO — ain gfit M25

S4

Sb3

Kh2

Omnis (1) emend. ] Omni exemplum (5) Gr2\ Eciam

an doleat Gr2] animo dolea

aq

Resartire widermachen — .i. restaurare vel weder nehen Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S Sb3 P P-E

Resartiri S4, Resertire B9 Refertire Resertire Wo4 BIO Wa. fehlt Sol

ns

Reseruatorium ein r halde faß / hude vat Ma3 B9 P — ein behaltung Sb3 — r ain behaltfasß S1 / almiri Sgl W

2291

/

Reseruatorium

R 256

~ behaltniß / — ein halthaws K-X — eyn r enthaldynge RI M25 / behaltung E2 Sol Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 256.1

R 257

R 257.1

R 258

R 259

S M W

Wa. fehlt Ks2 Reseruaculum Ma3 — ein halt hauz M19 — ain halder vaß Dr1 — ein almerey uel behalter Mei — ein behalt M12 armig uel caltor uel armerg Me5

ap

Reseruare pehalten — bewarn /

I

Sigle fehlt

a p

Reserare uffslissen — .i. manifestare, offenberen oder off sließen Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

— ain almi Bs9

/

— vfflosen Ks2 — wider schlyssen NI Wa. fehlt Dl Wa. ] a p Resstare aussliessen — ofslesen R1 Stichwort verderbt E2

+ vp don Ma3

fp

Resicula est mitra virginalis capitis

W

w

vgl. 258

fp

Resicula est mittra mulieris — ein hawb, mulierum K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W P-E

mitrum Mai vgl. 257.1 Resigula mittra fehlt E2

n s

Residere widersiezen uel stille siezen — wider siezen Sb3 K P-E — hinder sitzen vel wonen / Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W P

widder seezen S4 uel stille siezen fehlt Ks2 widerseezenn vel stilseczenn Drl uel stille siezen fehlt Sgl — weder siezen stille R1 widersiezen uel] fehlt BIO, siezen Wo4 fehlt Wol — versiezen Sol

ft

S W / K P P-E

— ain

M19 (M)

S M Sb3 P P-E

P-E

R 260

RI P-E

Resides sunt pigri — .i. piger, quasi retro morans Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 pigri] piri S4 B5 cot f t Reses, residis mt pigri] piri Ma4 R1 pigri] piri alle Hss.

2292

/

uel stille siezen

Res id u us

R 261

ms

S M W P

R 262

R 263

R 264

R 265

R 261

Residuus ober stillig — übriger Sb3 — -a, -um vber lauffende vel oberstelich — Sberfellig K-X — vber flüssig P-E Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

/

Int. Ks2 \ uberfloßig Mal, vorstellig uel vber fryßig S4, obir stelliger ader obir flossig BS, stellich A7 — über flußig Dl — vberschellig DrI — wider stellig SI Sgl Wa. fehlt Wo4 — ouer tallich BIO Bri

a p

Resignare vercziehen uel uffsagen + Wersus (Grec. Nov. 28'): Ille resignat ab officio quicumque recedit, vel qui prelati manibus possessa redonat W — auf sagen Sb3 ~ .i. reddere, of geben uel of sagen / K — absagen — °vertigen °(P-E), vp gheuen P Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W P

vercziehen] verrichten NI uel uffsagen fehlt Mai vercziehen uel fehlt Sgl ab officio quicumque Sgl ] quicumque ab officio SI vp gheuen] fehlt Wol, ouergeuen BIO, upseggen Bri

n q

Resilire widerspringen Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S K

— vp springhen B9 a q a p Resi lere K4

fp

Res/na harcz, .i. gummi uel sagana — hardcz aut gummi Sb3 — est quod resudat a corticibus arborum, quod eciam gumi dicitur, wlgariter hartz W — harcz / + oder pech X K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W P

Resina Ks2] Resura Mal, Risina S4 Resitia MI9 a Sgl ] de SI uel sagana fehlt Wo4

ns

Resinaculum est sona pilei — est sona pendens in pileo — idem (nach 264) K Wa. fehlt / Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

sona für zona Risinaculum S4, Resignaculum Ma3 W Resignaculum P pilei | pallei Wo4 P-E + ain schnür Sol

2293

— harczigen reß uel sagana NI

Sb3

R 266

R 266

Resipere

at

S M W I K P P-E

R 267

R 268

Resipere wider got begriffen uel bekern + ad fidem christianam P — wider got streben Sb3 — wider gott zu griffen uel bekeren W — .i. redire ad sapere; proprie ille resipit, qui penitens forefacti redit ad satisfaccionem et ad sapere, quod dimiserat forifaciendo. Inde Resipiscere / — wider got begreyffen oder an pösen wider cheren K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 Reripere S4 got] grot Ma3, gud B9 N1 begriffen] griffen Ks2 BS uel bekern) fehlt S4, oder wedirkernn BS, uel bekennen Ma3 begriffen] begeren uel begriffen Ksl, zugreyffen Drl nt gott zS griffen Sgl ] zä griffen zö got S1 uel bekeren fehlt Sgl nt Im. K4] .i. a malo cessare IV 13 an pösen fehlt Hll an K9) fehlt K4 got] gut Wo4 BIO Brl begriffen] begripeken Ma4 bekern] beweren Brl got fehlt Sol begriffen] begrossen M25

nt

Resipiscere widersmecken uel vernemen + weder god begripen P — smeckhen aut vernemen Sb3 — r wider smecken, declinare a malo ad bonum faciendum X / .i. declinare a malo Y K Wa. fehlt W Wa. fehlt (vgl. 266) I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M K P P-E

vernemen] nemen B9 Wa. fehlt Drl at Int. (X) Hll] idem, inchoatiuum (nach 266j W13 Wa. fehlt BIO vernemen] benemen Brl god] gut Wo! R1 Wo4 Brl Zusatz fehlt E2 weder] vnder M25

np

Resipistare idem (nach 267) — idem (nach 266) W Wa. fehlt I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

M K P

— idem (nach 266) Drl ap Wa. fehlt Hll — idem (nach 266) BIO

R 269

DT

Resipisci vercziehen Wa. fehlt I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 270

ft

Resis zerunge uel eloquencia — est eloquencia uel locucio W P-E — zirung der red uel eloquencia K Wa. fehlt I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M K

f t Reses Ma3 czurung MI9, czyryrung Drl der red K4] fehlt W13 Hll

2294

Resistere

R 271

nt

R 271

Resistere widersten — .i. luctari, refragari vel weder stene Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 27i.I

p

Residinare .i. malum iterare

R 272

n p

Resolidare wider feste machen — wider frisch machen Sb3 Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

P P-E

a p a p

at

Resoluere entlosen — entbinden vel weder off losen K- Y — au f f lösen Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 273

R 274

R 275

R 276

/

K

feste] gancz BIO

/

S M K P P-E

Wa. fehlt Ks2 + uel off losen S4 BS — vß losen uel entlosen Ksl — uff losen Dl — entlassen Drl — lösen W13 auff lösen K9\ aus losen K4 — fit losen Ma4 — vplosen BIO — vpslosen BrI Stichwort verderbt E2

fp

Resonancia widerlutunge — wider hellung Sb3 P-E — wederlut / K-Y — widerhal Wa. fehlt (vgl. 275) W-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S P-E

wedderlidinghe Ma3 — widertSnung Sol

n p

Resonare widerluten uel gellen + Inde Resonancia W-Y — wider hellen Sb3 P-E — °lúten °uel °(Y) wider hálen W — wederluten / — r wider lawten X / wider helen Y K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W I K P P-E

uel gellen] fehlt S4 Ma3, vel gelden Ks2 BS gellen] gyl Dl, hellen Drl vgl. 274 Sigle fehlt — ídem (nach 274) HU uel gellen] fehlt Wol, gelden BIO, ader schallen Brl — widertSnen Sol

ft

Resolucio des libes entlosunge, et ponitur pro morte — entlSsung des leibs K Wa. fehlt W-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 2295

R 276

R 277

R 278

Resolucio S

f p Resolucia Ma3

W K

entlSsen Sl entlobung K9

P P-E

— deß libes losunghe Wo4 — des leibs iSsung M25

m q

Respectus ein angesichte

S W

Sigle « ] n i s Mal — ain gesicht Sgl

at

dt. Int. ] fitlozynge Ma4 vp losinge BIO ent l6ssen Sol mortuo E2

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 — ane sycht S4

Respergere besprengen

— —

wider sprengen sprengen K-Y

Sb3

Wa. fehlt I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W P-E

R 279

at

bespergen Ma3 iVa. ] a t Respargere gesprengen Sl Wa. fehlt Sol besprenczen E2

Respicere zu sehen



.i. iterum videre, an sehen

Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 280

/

S P

— an seen MaJ Wa. fehlt Brl

n p

Respirare .i. quiescere uel edemen — est iterum spirare, wider admen, aut quiescere Sb3 — .i. quiescere, anhelare, °ätmen °(Y) W — weder edemen vel quiescere / — r.i. quiescere, adem vahen oder admiczn X / adem vahen Y

— an sien Wo4

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

vgl. A 769 M Requirare M19 I ap K tat. Int. (X)Hll\fehlt W13 P uel edemen fehlt BIO

R 281

R 282

dt. Int. (Y)] an dem vahen HU

as

Respondere entwerten Wa. fehlt I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W K

Wa. S4] fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt Dl + Inde Responsalis (vgl. 282) Bs9 Me5 Wa. fehlt K4 K9 — antwürt geben Abi

co t

Responsalis .i. respondens

M

Wa. fehlt

Wa. fehlt (vgl. 281) W-Y Wa. fehlt I P-E Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 M19

2296

K

adem K9] öderen K4

Responsio

R 283

f t

S M P-E

R 284

ns

R 283

Responsio eyn rantwort / antwerdinge B9 P (außer P-E Rl) Wa. fehlt (vgl. 284) W-Y Wa. fehlt I K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 Wa. 5V] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bml Ma3 antwertunge Ks2 BS antwertuge Ksl antwor E2

Responsorium rgesang / sanck Ma3 B9 P, da man yrtne antwurt + Inde Responsio, Responsum W-Y — uerbum vel versus, qui sepe iteratur

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W K P-E

R 285

R 286

Responsum eyn entwort Wa. fehlt (vgl. 284) W-Y Wa. fehlt IK Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M

Wa. S4 ] fehlt (.Blattverlustj Mal, fehlt Bml Ma3 Wa. fehlt Dl

Respuere virsmehen +

i. vilipendere vel recusare

I

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S

R 287

np

/

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal, Responsamen eyn gesang BS entwort S4 sang Ma6, sach M19 vgl. 283, 285 ynne] mit Sgl gesang] + oder HU — est cantus, in quo respondetur E2

ns

at

Responsio Ks2\ Responseo S4

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal

— eyn schymen S4

Restare bliben uel vorhanden sin — beleiben oder vndertan sein — verpieten K — beliben vel vorhalten P-E

Sb3

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M I P P-E

R 288

np

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal vorhanden] verhalden M19, vnderhanden Dl ap bliuen BIO vorhalden syn Rl — verloken oder vorhalten Sol

Restangnare widerflißen — wider slichten

Sb3

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt B5 Wa. fehlt Ma6 — wedder gripen BIO — versliessen Sol

2297

-- widder (!) Ks2

— eyn gesang, da eyn

R 289

R 289

Restaurare

ap

Restaurare widermachen uel wider wüssnn Sb3 — wider machen aut pringen — ./. reparare W — weder geben vel recuperare / Wa. fehlt (vgl. 318.1) K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal uel wider wüssnn B5 \ uel büßen Bml Ks2, fehlt S4 Ma3 uel wider wüssnn fehlt Ma6 M19 Im. Sgl ] wider machen S1 recuperare 12] recuparare uel wider wüssnn] fehlt Wol BIO, ader böten Brl Resturare E2 wider wüssnn] büessen Sol

M W I P P-E

R 290

R 291

f t

Restaurado widermachunge + .i. recuperado I — °wider °machung °(Y). Wersus (Grec. Vet. xv, 18f): Instauras, dum quid destructi condis ad instar. Restauras aliquid renouando prioris ad instar W Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S W I

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 291) B5 renouando Ml2] renouande S1 Mel Sgl Me5, renouandi Bs9 recuperacio 12] recuparacio

ns

Restaurum est lignum, in quod perdita suspenduntur, vt a perdentibus inveniantur — est lignum, in quo perdita pendw/?tur I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Ma! n s Restaurum] fehlt (Zeilensprung, vgl. 290) B5, n s Restauron S4 lignum .5V] fehlt Bml perditi Ma3 vt bis inveniantur fehlt B9 inveniantur Ks2] inveniuntur Bml S4 suspenduntur fehlt M19 n s Restaurata a perdito inveniuntur perdita penduntur 12] pertica penditur ut perdentibus inueniuntur Ma4 pertica E2 inveniantur verderbt E2

M Sb3 / P P-E

R 291.1

ap

Restellare .i. redarguere P Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 292

ft

Restis eyn wit / + eyn bant Ma3 B9 P — uel Funis wid W-Y — .i. funis, eyn weet, a »rete« dicitur I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

vgl F 583 S Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal P-E eyn bant] fehlt E2, ain lant M25

R 292.1

fp

Resticula eyn clene wet P Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

P P-E

Wa. fehlt R1 — ain klain E2

— diminutiuum Brl — est parua restis Sol

2298

Resticulus

R 292.2

m s

Resticulus eyn risten vlajjes

R 292.2

P

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 293

P

vlasses Wol] vlastes Ma4

at

Restituere widder entworten — wider geben Sb3 K-X — .i. retro uel iterum statuere, weder geben Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W P

R 294

np

S M W P

R 295

a t S W

R 296

ap

/

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Int. S4 ] widergeben Bml B5, wedder don B9 a t Restitare M19 — wyder geben Dl — antwürten S1 — weder gheben uel seczen Wo4 — reportare Brl

Resultare ./. letari, frauwen, springen uel ober sehen Sb3 — significat letari oder springen aut ab schein — .i. letar/ uel resonare, springen uel vbersechen W — .i. letari, springen uel ober sehen. Wersus (Grec. Vet. xv, 133): Exultans gaudet, exaltans atque superbit / — °.i. °letari °(Y), f r e i e n uel diuinare K — .i. letare P-E Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal d p Resultari Ma3 letare Ma3 ober sehen Ks2] ubersteen Bml, fehlt S4 N1 springen] singen Ma6 uel ober sehen fehlt M19 Dl letari Sgl ] letare S1 + uel frSwen S1 ,i. letari] fehlt Wo4 BIO, .i. latari Ma4 frauwen] vromen BIO ober sehen] ouer syn BIO, aberich syn Brl

Resumere widememen Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 Wa. Bml J fehlt (Blattverlust) Wa. fehlt Sgl

Mal

Resuscitare erwecken — erkuchen Sb3 K — von dem dode erwecken Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

I

S M W K P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal — vp wecken Ma3 — erwercken Dl + erkiken Sgl erkuchen] erwechken W13 Hll — vor wecken Wol — wederupwecken Brl — erkiken oder erwecken Sol — wider erkficken M25

r 296.1

nt

Resurgere von dem dode weder off stene

R 297

ms

Resupinus u f f wert + proprie habens ventrem sursum et deorsum uersus terram. Wersus (vgl. Walther 14496): Femina ferre virum voluit supina supinum I — hochfertig W — .i. superbus P-E 2299

/

R 297

Resupinus

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 S M W P

R 298

R 299

R 300

R 301

— auff werffnn hoffart B5

np

Retardare sumen — versumen WI Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M K P P-E

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal, n p Recordare synnen B9 n p Retradere M19 — vorsaumen M19 Drl ap Retractare K4 Wa. ] n p Recordare besynnen RJ — verspätten Sol — gesaümen M25

a t

Retegere r wider decken / wedder bedecken S-Y P — .i. iterum tegere, weder decken I Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M K P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal widder dicken S4 wider decken] wyeder bedecken Ma6 Ksl M19 Dl Retergere K4 — weder decken Ma4 Wo4

nt

Retendere rvzspannen / vp spannen S-Y uel vzrecken — zu spannen uel ausreckhen Sb3 — usspannen uel rekert W — ausrechken K Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M W K P P-E

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal vzrecken] recken S4 B5 — auff spannen uel auff recken Dl uel vzrecken ] fehlt Ksl, reken M19 reken Sgl ] teken S1 Mel at Wa. fehlt Brl at — vp spannen BIO at vzspannen uel fehlt E2 Sol

tt t

Retexere wider wirken — weder weben uel weder wircken Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S K P P-E

R 302

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal — hoffart S4 — ¡dem (nach 296) Ma3 + uffart Drl Wa. fehlt Sgl Wa. fehlt BIO Brl m s Resupina Ma4

— vor sawmen BS

/

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, n t Retex eyn weder werken Ma3 — widder vorgen S4 at — wid wukchen K9 + sicut textor W13 — wedder bewerken Wo4 n t Retexare E2

ns

Retentaculum eyn wonunge Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M K P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal wenunge Maß Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 304) HU m t Rentenculum Ma4 — eyn entholdinge BIO

2300

Sigle S4] a t Bml

Rethe

R 303

nt

R 303

Rethe eyn garn uel necz — eyn garn M — necz W-Y P-E — eyn game, a »retineo«, quia retineat pisces uel aues

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

R 304

I

S M K

Wa. Bml) fehlt (Blattverlust) Ma J garn uel ¿V] fehlt Bml uel necz fehlt Ks2 Nl + vel necz Drl uel necz fehlt K4 K9 + paruum aut mitra mulieris aut tracticula admodum retis facta (vgl. 304) W13

ns

Reticulum eyn necz uel eyn rharsniir / har bant Ma3 B9 — ain harflechten Sb3 — paruum rethe uel membranula, que operit cor uel cerebrum uel pulmonem W — vel Retiaculum .i. paruum rete uel har bant I

— härein snür oder garnn necz, paruum rethe aut mitra mulieris aut craticula admodum rethis facta K —

r

eyn nette / est paruum rete P-E, eyn harbant, eyn huue

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S I K P P-E

R 304.1

R 304.2

Wa. Bml] fehlt Mai vgl. 304.2 Wa. K4\ fehlt (vgl. 303) W13 Stichwort fehlt (Zeilensprung, emend. ] fehlt alle Hss. rethis K9] restis K4 eyn nette fehlt Brl eyn harbant fehlt BIO eyn huue] fehlt E2 M25, oder hu (Blattrand) Sol

R 306

rethe

n s

Retiolum uel Retinaculum harband, quod colligit comas, dictum ab eo, quod colligit crines capitis, ne effundantur W

W

Sigle Sgl ] Item (Wa. nach 304) S1

ns

Retiaculum quandoque ponitur pro reticulo, quandoque pro craticula in modum crucis

R 305

vgl. 302) Hll

P

W

W

Sigle Sgl] Item (Wa. nach 304) Sl

ns

Reticere ./'. tacere Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S

Wa. Bml) fehlt (Blattverlust)

rt s

craticula Bs9] cartula Sl, carticula Sgl

Mal

Retinaculum eyn rbeheltnisß / heltnisse Ma3 B9 P — ein behaltung

Sb3

Wa. fehlt (vgl. 304.1) W Wa. fehlt (Textlücke) Kh2

S M P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Retacuium M19 halteniz Ma6 M19 Dl beheltnisse Wo4 — ain behaltnüs E2 — ain gehelnfiß M25

R 306.1

p

Retentare .i. frequenter retinere

R 306.2

n s

Retica sunt ligna, quibus ligna sublimantur Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 2301

K

P

R 307

R 307

Rethor

mt

Rethor eyn wolsprecher uel eyn rede zirer — — — —

ain eyn ein ain

wol Sprecher W wol Sprecher vel redender wol reder K red zierer P-E

I

Wa. fehlt (Textlücke) Kh2 S M W K P P-E

R 308

f p

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal uel eyn rede zirer] fehlt S4 B9, ader eyn czyrer der rede B5 uel eyn rede zirer] fehlt Drl, verderbt Dl wol Sprecher Bs9] wol gesprecher S1 Sgl — ein wol redner HU eyn wolsprecher uel fehlt BIO Brl uel eyn rede zirer] fehlt Wol, verderbt Wo4 — ein Sprecher Sol

Rethorica eyn kunst von czirheit der rede — ein kunst von der zierung der red

— .i. talis sciencia (nach 307) S M W K P P-E Kh2

R 309

ms

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal f p Rethoricus Ma3 kunster Ma3 der rede fehlt N1 czirheit] czir Drl der rede fehlt M19 czirheit] zierd Sgl der rede] von der red K4 czirheit] cyringe BIO der rede fehlt Wo4 talis Sol ] fehlt E2 kunst] + vel

R 310

kunst]

ein wolsprecher Sb3 KP-Y est aliquis sciens in tali sciencia (nach 308) eyn wole redender / .i. rethor P-E

W

W I P

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal — .i. rethor Bml eyn wolsprecher S4] ein meister NI der ein red zyret Nl] fehlt B9, der rede S4, eyn rede tziret Ks2, ader eyn czyrer reder BS, eyn der eyne rede spreken kan Ma3 in tali sciencia] rethoricam Sgl Sigle fehlt — eyn dy dy kunst kan BIO

ns

Retorquere Widerdrucken + + — —

S M K P P-E R 3IO.I

— eyn kunst S4

Rethoricus eyn wolsprecher, der ein red zyret — — — —

S

Sb3 I Kh2

P-E

oder pressen I P uel wedder spreken uel weder persen Kh2 wider sprechen Sb3 .i. reflectere uel resoluere, °widertruken °(Y)

W

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal + ten B9 — nyderdrucken Dl as as Widerdrucken] drucken BIO oder pressen] fehlt Wol, wederpersen Ma4 R1 as Widerdrucken] wider pingen Sol oder pressen fehlt E2

p pr Retortus .i. reflexus, reuolutus, bissus. Retorta dicitur, que iterum est torta, .i. filata, wlgariter gezwirnet W — uel Retorsus dicitur iterum cruciatus uel iterum flexus r u e l iterum volutus sicut filum bis filatum, geczwirnet, uel iterum missus, ut iaculum X / retro, geczwirnet Y K — .i. cruciatus uel reflexus aut inwolutus Kh2

2302

Retort us W K Kh2

R 311

R 312

R 313

Sigle Sgl ] Inde (Wa. nach 310) SI SI Wa. fehlt HI I ms inuolutus emend. J inpolutus

R 310.1

bissus Sgl ] fehlt SI Mel

gezwirnet S ^ / ] zwirnet

at

Retrahere widerziehen + Vnde Grecista Nouus (44r)-. Retrahit impediens retroque trahens reuocansque. Retractat verba crebro relegens repetensque W Wa. fehlt I

S M W

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Sigle B9] n t X — nyder czyhen Dl retroque Sgl ] retorquet SI verbo cerebro Sgl

at

Retribuere widder geben Wa. fehlt I K-Y

S K

Wa. .SV] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt — wider ergeben Hll

ns

Retrimenta sunt loca, que retinent capita funerum + et stercora P + uel dicuntur cluace Kh2 Brl

Bml

— sunt loca secreta stercorum uel funerum S Sb3 W K P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Sigle funerum verderbt funereum Sgl f p Retinencia f u n e r u m ] mortuorum Y Zusatz fehlt Wo4

/

fehlt Bml

funerum] wlnerum B9

R 313.1

mt

Retortor .i. repetitor

Kh2

R 313.2

ap

Retractare uel Retractari .i. iterum uel econuerso tractare

R 314

adv

Retro zurucke +

oder hinderbercz

Sb3

— hinder W — hinder sich M25 / hinderwertig E2 Sol Wa. fehlt I K-Y S M W P

R 315

ms

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Wa. fehlt Dl — hinden Bs9 — hinder Wo4

P-E

Ks2

Retrogradus r hinderwert / achter wart B9 Ma3 P — hinder ruckh Sb3 P-E — -a, -um .i. retro iens uel gradiens, ut cancer

S M P P-E

R 316

ii s

Kh2

I

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Retrofagus S4 — hinder werg BS rugghe wart Ma3 — hinder wendig M19 Wa. ] fehlt BIO, m q Retrogradus eyn hinder ghank Wo4 m q (auch Rl)

Retropendium eyn kogil czippe — ein gugel czipffel M-Y — ein gugel spicz Sb3

2303

—acher

R 316

Retropendium



R 316.1

R 317

R 317.1

cappenzipfel

W P-E R1

S W P P-E Kh2

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal gugl czyphl BS, kogelkip B9 Retropodium Sgl koghel kyp Wo I BIO, koghel czippel Wo4, kagel tympe Bri Retropedium (auch RI) kaghe tympe (?)

part

Retroactus achterrughe gedan P — hynder rucke gedan R1 P-E

P P-E

achterrughe] hinder rugghe Wo4 gedan Wo4] dan Ma4 Wol BIO hynder rucke] hinder wart E2, hinder den rficken M25

adv

Retrorsum hinder sich — hinder wercz Sb3 — achter syk Kh2 Bri

S P P-E Kh2

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal — achter zieh Ma4 — to rugge Wol Retrosum E2 Retrossum (auch Bri)

at

Retando, -is, -tusum in supino significai reprimere uel acumen ferri destruere. Sed Contundere, contusum significai conterere; idem significai Tondo, -is, tusum uel tonsum W — .i. tundendo retro opprimere uel acumen ferri destruere K

— achter wart BIO

vgl. C 961 W in supino fehlt Y Contundere Sgl ] Contondere SI Tondo bis tonsum] Tendo, -is Sgl K uel acumen ferri destruere fehlt Y

R 318

ns

Return ein rspul gezauw / spol tuwe Ma3 B9 P — spül züg W — spuel geschirr K — ain spül gezug P-E

S M Sb3 W I P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal gespül geczawe BS, spul gezeug NI spül geezeug M19, spulgeezeu (?) Drl spuel geczawme spul gezeug Mei Sigle fehlt Wa. fehlt BIO spole geezauwe RI Wo4

p

Rethaurare .i. reparare uel restituere

K

vgl 289

R 318.2

at

Retrudere .i. retrotrudere uel claudere aut extra ducere

R 319

at

Reuehere wider füren — wider varen M-YSb3

S P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Reuhere R1

ap

Reuelare uffinbarn + a »re-« et »uelo«, per vnum -1— .i. manifestare P-E Kh2

R 318.1

R 320

K

W

2304

weddervaren B9

/

Kh2

Reuelare

R 320

Wa. fehlt K-Y

R 320.1

S M

Wa. Bml ] fehlt (Blauverlust) — .i. manifestare M19

Mal

adv

Reuela werlich Dl (M) — .i. manifesta M25 (P-E)

vgl. 321

R 321

adv

Reuera werlich — .i. certe, sicherlich vel werlich

S M K P P-E R 322

fP

K P P-E R 323

ds

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal vgl. 320.1 werchlich HU Reuela R1 vgl. 320.1 gwerlich M2S

/

— certe MaS

Reuerenda eytt kostlich rogk — ein kostleicher °rochk °oder °(Y) seidel — eytt zyden rock P (außer P-E) Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal 323, 324, 325) Ks2, eyn grot rok B9 oder seidel HU] fehlt W13 eyn Wol] in Ma4 + vel ain wiss klaid E2

K

Sigle S4] f s Bml Int.) fehlt (Zeilensprung, vgl. kostlich 5-/] kostbar Bml

Reuereri eren. °Honorare °idem °(Ma3 B9 P K) — eren, Honorari idem Sb3 — est honorare, eren W / — .i. honorari, eren

vgl. H 136 S Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt (Zeilensprung, vgl. 322, 324, 325) Ks2 honorare N1 Honorare idem] fehlt S4, .i. honorare B5 M Honorare idem] .i. honorare Ksl W est honorare fehlt Sgl + Inde Reverendus, -a, -vm (vgl. 324) Bs9 MeS Kh2 — er

R 324

ms

— .i.

Reuerendus erbir — erberger Sb3 — .i. honorandus, metuendus cum honore, erwerdig — erberg M25 / erwirdig E2 So1 P-E

/

Wa. fehlt (vgl. 323) W-Y

S M K R 325

f p

Wa. Bml]fehlt (Blattverlust) Mal,fehlt N1 — erberk M19 erbir] erberg W13 Hll

(Zeilensprung, vgl. 322, 323, 325) Ks2

— erwerg

Reuerencia erünge — erwerkeit / K — erbarheyt P-Y — erwirdigkait P-E

S

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal + ewerkeyt B5

2305

Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 322, 323, 324) Ks2

R 325

R 326

R 327

Reuerencia M W P Kh2

+ uel erlich Ksl Wa.) Inde Reverencia (nach 321) Bs9 MeS Wa. fehh BIO erbaricheit Brl f p Reue

a t

Reuertere wider keren — idem (nach 327). Vnde Grecista Nouus (44r): Si componatur »uerto« diuersificatur. N a m n u n c actiua, nunc deponencia reddit. A se composita ceu verto, reuerto, reuertor, nam si res aliquas iterato uerto, reuerto. Inde reuertor, .i. iterato n u n c uice vertor. Atque reuertor .i. redeo deponere dico W Wa. fehlt Kh2

S M W

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal a t Reuertire M19 Vnde bis reuerto (2) nach 327 SI nunc (2) Sgl ] fehlt SI iterato (1) Sgl ] fehlt SI iterato (2)\ ut erato Sgl vertor emend. ] reuertor X, verto Sgl, vertur Bs9 MeS

— er Sgl

dt

Reuer tí wider keren

S

Wa. Bml) fehlt (Blattverlust)

t

Reuisere .i. °visitare

K

visitare uel HU] fehlt

R 327.2

a t

Reuincere .i. redarguere

R 327.3

a t

Reuellere .i. destruere

R 327.4

n s

Reubarbarum est herba quedam, radix barbe

R 328

n t

Reuiuiscere wider erquicken uel vor munderen — wider kuchen Sb3 — wider erkiken uel e r m ú n d r e n W E2 (P-E) — r wider chfichken X / erkücken Y K — wedder vorquicken uel vormunderen Kh2

S

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal a t Reminiscere Ma3 Sigle S4] a t Bml vor munderen B9\ vir wundern Bml, fehlt S4, vorwunden Ks2, wol wundernn BS, ermundern Ma3 Reminiscere Ma6 wyder erquickung DI uel vor munderen] fehlt MI9, hermundern Ma6, uel vorwndern Dl Drl vor munderen] uerwondern wider erquicken] wedder vor quicken Wol, erquicken Wo4 uel vor munderen fehlt BIO — wider erkiken oder mundren Sol — wider erkücken M2S

R 327.1

M I P P-E

R 329

R 330

n t

Mal

°uel °(Y) cum desiderio videre

K

W13

K Kh2 Kh2

Reuma der floß dez heubtes — das fliessen des höpts W — est flúor h u m o r u m a capite, der snoppe I — rein flüss dez haups, strauchken X / strauchken Y — eyn kolk in deme water uel de vlote des houedes

S M I

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal fp der floß] daz flößen Ksl Drl fp

K

fp

ms

Reumaticus

Sigle Ma3] f p X der] daz Ma6 Dl, dye Ml9

ein flüss dez haups Hll ] fehlt W13

est Ule, qui patitur

2306

staucken Uli

reuma

K Kh2 des hemptes Dl

Reumaticus +

R 330.1

/

S M Sb3 I K P

Wa. Bml\ fehlt (Blattverlust) Mal reuma .SV] reumam Bml reumam X reumam reumam reumam alle Hss. + dy staucken H!1 reuma] fehlt Ma4, reumam R1

FP

Reumatica —

W

herba quedam, kranchs est erba quedam Kh2

schnabel

W

dt. Int. Mel] krankes nabel S1 Bs9, kraks nabel Sgl

R 330.2

n

R 331

ap

s

Reumatissa eyn

S M P P-E

f t

vlSt

Kh2

Reuocare widder eyschen + — —

R 332

flußig

R 330

.i. iterum uocare / wider rueffen Sb3 W K r wider haissen M25 / wider röfen E2

P-E

Wa. Ks2]fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bml — widder heyßen S4 ader widirruffnn BS — wider haissen M19 Dl — widerruffen Drl — weder heysen R1 Brl — wider rfiffen oder hoschen (!) Sol

— wider hayssnn

Reuolucio eyn vmblauff + —

vel vmweltzlunge vmbganchk K

/

Wa. fehlt Sb3 W S M

R 333

at

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal vmblauzz M19

Reuoluere vmme wenden + — —

vel ab werfen P-E vmbwenden uel winden W vmweltzeln. Inde R e u o l u t u s , -a, -um

Wa. fehlt Sb3

R 334

/

S M W K

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Int. Ks2] vmb winden Bml S4, vmme lauffenn BS — vmme winden Ksl — vmbwinden uel wenden Drl — wm wellsen Sgl — vm winden uel wenden Bs9 winden] windeln Mel vmb winden K4

ms

Reus eyn schuldiger + uel beklagter W —

rea, reum .i. fideiussor vel eyn schuldiger

Wa. fehlt K

R 334.1

S W P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal eyn schuldiger] schuldig S1 beklagter Sgl ] beclager S1 Mel — schuldich Wo4 BIO

heb

Reum

Kh2

passens für pascens

interpretatur passens animi uel pabulum

2307

I

+ uel bedacter Bs9 MeS

Kh2

Rex

R 335 R 335

m t

Rex eyn konig — primo dicitur esse princeps terre; vnde: Karulus dei gratia Romanorum imperator et Bohemie rex. Aliquando dicitur esse prelatus in spiritualibus; exemplum Psalmi (2,10): Et nunc reges intelligite. Aliquando significai spirituale regnum, ut homo habet in se; vnde Claudianus (Equiv. 207''): Tu omnia iure tenebis, cum poteris esse rex tu/; aliud exemplum ewangelij (Le. 10,24)\ Multi reges et prophete voluerunt videre, que vos videtis, et non viderunt Sb3 Wa. fehlt IK

S M Sb3

Wa. fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bml Wa. fehlt Dl tui emend. ] tuus

R 335.1

ap

Rexare bynden

R 336

ms

Ribaldus eyn bufe

R 336.1 R 337

R 337.1

R 338

R 339

Wa. Bml ) fehlt (Blattverlust)

fp

Ribalda püebin

f p

Mal

B5 (S)

Ribaldia buferij Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt B5 Ribaldria Ribaldrya Sgl f p Ribaldia] Inde Ribaldria (Wa. nach 336) Ribaldria (Ribaldia HU) — bfibnij Sol + ain pfibin M25

ms

Rictus eyn cracke P Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

P

Wa. fehlt BIO

mq

Rictus est clamor auium + Wersus (Grec. Nov. 68v): Gaudia dant risus, oris dat apercio rictus. Et idem de verbis 4e coniugacionis (Grec. Nov. 47''): Omne, quod os aperit, hoc dum fit apericio, riwgit W + uel ferarum Kh2 / — est ferarum oris aperitio uel clamor auium

S W I

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal auium verderbt Ma3 dat Sgl ) fehlt X Et bis ringit fehlt Sgl ringit Bs9] rignit 57 aperitio 12] opericio

ns

S M P P-E

R 340

Kh2

S

S Sb3 W I K P-E

Ma3

ms

Rickus Wo4

Ridere lachen + quasi »radiare« Wa. fehlt WK-Y

cracke Wo4] krakele Ma4, kroke Wol, krage R1

/

Wa. S4\ fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Wa. fehlt Dl Wa. fehlt Wo4 + vel spotten E2

Bml

Rigmus eyn ryme uel est vermis in aure 0canum °(P) — eyn rym uel vermis Kh2 2308

Rigmus

R 340

Stichwort entstanden aus R(h)it(h)mus. Die Formen Rigmus (Ricmus) und Riginus (Ricinus) können nicht immer eindeutig unterschieden werden Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Ricmus Ma3 B9 fermis S4 S M Ricinus M19 W aure] ore Sl Sgl l Ricinus P Ricmus vermis] + in ore uel Ma4 Kh2 Ricmus

R 341

ns

m s

Ridiculum est iocus / + schimp S-X W-X — .i. derisio, iocus. Inde Ridiculosus, -a, -um K — est iocus, risus Ridiculus .i. vrbanus Kh2

vgl. 121.1 S Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Sigle S4]m s Bml fehlt Ks2 M n s Ridiculus M19 + schimpff Drl K risus K4\ fehlt WI3 P Wa. ] m s Ridiuculus est iocus, n s Ridiuculum idem Wo4 P-E + schimpf Sol

R 34i.i

I

— est locus Ma3

schimp

n t

Rixale eyn hekele

P

Wa. fehlt

R 341.2

n p

Rixare heckelen

R 341.3

f p

Ricta est mitra virginalis

R 341.4

fp

Ricula est mitra uirginalis + uel duricia Kh2

P-E

metra E2

R 341.5

fp

Ricmathia est tabula gheometralis

R 341.6

nt

Ryen .i. porcellus P Wa. fehlt (vgl. 346.2) Kh2 Brl

R 342

f p

Riga eyn zile uel est ciuitas °in °Lyuonia S-X Sb3) — eyn czile vel est quedam ciuitas, ut patet / — ein czeil uel est ciuitas, Rig K — eyn rege uel est ciuitas in Liuonia / + que dicitur Rig P-E R1

S W P P-E

R 343

ap

P

Wol BIO

Wol (P) Kh2 P

P

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Stichwort verderbt Ma3 eyn rege B9 in Lyuonia zit. nach Ma3 Lyuonia] Blonia Sl Liuonia] + Righe Wol eyn rege] .i. linea E2 Ligonia alle Hss. (auch Rl)

eyn zile uel] fehlt

P Ma3,

Rigare ./. humectare, fucht machen vel tungen — significat humectare, feicht machen Sb3 — significat aliquid humectare ad hoc, ut fertile et fructiferum fiat W — .i. madefacere, humectare, fuchtigen I — feucht machen K — .i. humectare P-E Kh2 Brl 2309

R 343

R 344

Rigare S M W P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt S4 vel tungen Ks2 ] fehlt Bml B9, vresen Mai vel tungen fehlt M19 ad hoc fehlt Y Wa. ] a p Rigare .i. humectare, n p Ririgare, Arrigere idem oder dunken, fuchten RI — .i. humectare, vucht maken, inde Irrigare, Arrigare idem uel düngen Ma4 — .i. humectare Wol — .i. arrigare uel migare uel ducken Wo4

ns

Rigere herten uel / + algere Ma3 B9 P (außer Kh2 Bri) frisen — .i. durere, algere, torpere, esse uel fieri rigidum / Rigidum .i. hert uel friesen W — starr aut hert Sb3 K — herrt oder gefrorn

n s

S M Sb3 W K P-E

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Rigere Ma3] Rigidum X heyden uel NI frisen fehlt Mai n s Rigidum (Rigium MÌ9) uel frisen fehlt Dl Rigium uel friesen Bs9] fehlt Sgl, uel friest SI vgl. 347.1 algare alle Hss. (alegare RI) friesen] gefrien E2

R 344.1

ms

Riguus, -a, -um .i. madidus uel fertilis

R 345

n t

Rigescere .i. durescere + starr machen Sb3 Wa. fehlt I

S M W P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal + hert werden Dl + Inde Rigidus, Rigor et Rigiditas (vgl. 346, 347) Bs9 Me5 Regiscere Ma4

ms

Rigidus strenge + .i. durus P (außer P-E) — starr Sb3 — -da, dum .i. algidus uel durus I — .i. durus, strenghe, uel fortis. Inde -itas Wa. fehlt (vgl. 345) W-Y

R 346

S K P

Rigacio .i. humectado

R 346.2

m t

Rigen .i. ren

Kh2

vgl. 341.6

m t

Rigor, Rigiditas strengekeit — strengung. Rigiditas strengkait Sb3 — -oris .i. duricies, rigiditas, strengekeit / — strenhait. (neuer Wa. :) f t Rigiditas idem — .i. rigidus Kh2 Wa. fehlt (vgl. 345) W-Y

M

Kh2

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal gestrenge Ks2 Wa. fehlt K4 strenge] ghestrenghe Wo4, gestrenke ader streffardich Bri

ft

S

B9,

I

R 346.1

R 347

herten uel] fehlt

Kh2

Kh2

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Bml, gestrenkeyt B5 gestrengekeyt Ksl

Rigiditas fehlt Ma3 B9

2310

K

strengekeit ¿V] strengheit

Rigor Sb3 W K P P-E

R 347.1

Rigo strenghait SI Wa. fehlt K4 Rigidita Wo4 strengheit Sol

strengkait K9 strengheyt Ma4, gestrengicheit Brl

Rigere .i. durescere K

vgl. 344

R 347.2

f p

Rigula .i. duricia

R 348

f p

P

ein ris uel kluns Sb3 ain riß uel spalt W- Y .i. fissura, eyn riß uel spalt / ° r y z °oder °(Y) chlunss K ain ris vel ain klak P-E eyn rete uel cloue uel eyn kerue

Kh2

M W P P-E

d q

Rigiri .i. inchoare uel ineipere

ap

Rimare rißen

S

Wa. S4] fehlt (Blattverlust) + spalden S4 + vel kieken E2

P-E

R 349.1

R 350

K4

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal — eyn clunssnn ader eyn spalde BS Ks2] fehlt Bml S4, eyn kröne Ma3, kluft N1 — ein clümsen M19 eyn clobe fehlt Ma6 eyn ricz uel fehlt S1 clobe] clfifft Mel eyn clobe] fehlt R1 Wo4, + ader eyne narue Brl + ein rim Sol

S

R 349

Wa. fehlt

K

Rima eyn ricz °uel °spalt °(S-Y P), eyn clobe — — — — — —

R 348.1

R 347

Mal,

fehlt

Rimosus, -a, -um rimis plenus

dp

eyn clobe

Kh2

Bml

— spaldnn BS

— tziren

Ma3

/

Rimari ./. experiri, indagare, percunctari, erfarn — — — — — —

significat experiri, indagari aut percunctari est experiri uel percunctari, erfaren W .i. scrutari, inuestigare, inquirere I .i. experiri uel indagari, erfarn K .i. exper/'ri uel percunctari P-E Kh2 experiri, vorvaren

Sb3

M W K P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal experire S4, excipere Ma3 indagari S4 B9 percunctari, erfarn] fehlt B9, percuntare Ma3 erfarn fehlt BS percuntare M19 uel percunctari fehlt Sgl uel indagari HU] fehlt W13 Y erfarn] erfarschen K4 experire/?/ indagari Wo4 dt. Int.]fehlt Wol, + ervreschen Ma4, + vreyschen R1 experiri Sol ] experri E2

R 350.1

mt

Rimor, -oris .i. scrutinium

R 35I

its

S

/

Ringere media longa, nerren, sieud canes uel sieud aues clamare — — —

winssen, ut canis, aut klamor auium Sb3 .i. murmurare, irasci, vel nerren, sicut canis nern, sicut auis uel canis clamare K

2311

/

R 351

Ringere

— grenczen, narren [...] P — grinen vel bellen sicut canis vel significat clamare ut aues Wa. fehlt W S

M I K P P-E

r 351.1

R 352

/

I P

inficiens 12] inficens ft

ms

Rinocerus .i. vnicornus + Rinocerus uel Monocerus idem est quod vnicornus uel -num. Et est animal moderate quantitatis respectu sui fortitudinis, buxei coloris, in desertis habitans, longum valde cornu in fronte gestans, cum quo perforât elephantem; nec timet venatorem. Virgines puellas in tantum veneratur, quod ipsis visis mansuescit et aliquando iuxta eas soporatum capitur et ligatur. Capitur eciam, cum est adhuc pullus iuuenis et tunc domatur. Wlgariter ainhorn W — uel -ceros .i. vnicornus. Egoceros idem. Item Rinoceros quandoque capitur pro virili membro I

S

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal, m s Rincerus rinsch Ma3 B9 Rinocenus Rinocerus (2) bis -num fehlt Sgl fortitudinis Sgl] fehlt SI Sgl gestans] gerens Sgl quod (2) Sgl j ut SI domatur Sgl ] uocatur SI Riconerus K4 Stichwort] + ris Ma4 Wol Wo4

K P

Rineterus S4

+ risch

valde Bs9] recte SI, fehlt soporatum] stiporatum Sgl

nt

Rinoceron est animal habens cornua in naribus + idem (nach 352) Kh2 — dictus, quod in nare cornu habeat, idem Vnicornus dicitur, quod vnum cornu in fronte habeat acutissimum, 40r pedum W-X Wa. fehlt Sb3 I

S

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) varibus S4 cornu Ma6 habens fehlt Sgl mt mt mt naribus] aribus

M W P P-E Kh2

R 354

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal media longa fehlt Y dt. Int. ] gnerren Ks2, gnorren narren Ma3 B9 sicud canes fehlt Ma3 B9 sicud aues clamare] significat clamorem auium B9 sicud aues Ks2] fehlt Bml, significat auis S4 sicud (2) fehlt M19 nt nt dt. Int. Wo4] granzen gwerren Ma4, gnarren Wol, grynsen Rl, werpen grynsen BIO grinen] ringen Sol vel bellen fehlt M25

Rinatrix est serpens aquam veneno infic/ens — .i. rimatrix P — uel Rimatrix .i. serpens venenosus Kh2

Sb3 W

R 353

P-E

/p

Mal

m t Rinceron Ma3

cornu Ma3

Ripa eyn über / + .i. littus Ma3 B9 P (außer Kh2) — einpach Sb3 W P-E — eyn bach uel vfer. Vnde hec Ripula, diminutiuum 2312

I

in naribus]

Ripa

— ein vber oder Stetten Wa. fehlt K-Y

R 354.1

R 354

K-X

S M K P

Wa. ßml] fehlt (Blattrerlust) Mal, f p Rapa eyn vber, Ripa eyn bach S4 — pach N1 Wa. fehlt M19 Wa. ] f p Rippa ein pach uel secundum aliquos est Ripa ein vber uel steten HU — eyn raue Ma4 dt. Int. ] eyn bach R1

ms

Riscus .i. fissura uel fenestra patens in pariete — scissura in pariete

K-X

R 354.2

m s

Riposus .i. bellicosus

R 354.3

d p

Ripari .i. insanire

R 354.4

n s

Risiculum eyn rockelin P — ain korhempt P-E — .i. supercilium, eyn oghenbran uel roghelen

P Kh2

P P-E

Wa.] fehlt Wo4, n s Riseculum eyn kaurrock R1 Riseculum — .i. superbellicium Sol

R 354.5

ns

Risculum idem (nach 345.4)

R 354.6

n in

Risi eyn ris P + est quoddam ligumen

R 355

R 356

R 356.1

R 356.2

/

Kh2

— eyn rysch geselle BIO

Kh2 Kh2

P

vgl. 362.5

f p

Rissura rißunge — ein black P-E Wa. fehlt I

S P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Int. Sol ] ain klak E2

m q

Risus lachen Sb3 K-X — ein gelachter — lachung P-E — eyn lachent Kh2 Brl Wa. fehlt W-YIK-Y

S W P

Wa. S4\ fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bml Sigle Ks2] m s S4 — daz lachter S1 — dat lachent Wol BIO — eyn lach Wo4

ns

Ristrum ein chlunss

Sb3

chlunss Gr2 ] chuns

m s

Ristus .i. sambucus, holder W — sedes apum, alhorn P — ain alrun P-E — est sedes apum uel nomen arboris, vleder

W P

Wa. fehlt BIO

Sigle Sgl) fehlt X lat. Int. fehlt R1

— eyn to rytinghe Ma3

— eyn rete B9

— gelechter N1

Sb3

dt. Int.] fehlt

Kh2

Wol BIO, holdem Wo4, flider ader ahornen Brl

2313

R 356.3 R

356.3

R 357

R 358

Risum

n

s

Risum est ceruisia, mesch P — est ceruisia P-E R1 — est sereuisia uel braxsiuium, sige ber uel mesk Wa. fehlt BIO Brl

adv

Rite sitlich uel rede uel pulchre — est pulchre, zymlich Sb3 — stltleich K — sedeliken uel recte Kh2

S W P P-E

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Rise Ma3 sitlich] schedeliken Ma3 — sittlich, ordenlich Sgl sitlich] steliken Wo4, redelichen Brl dt. Int. ] ordenlich vel sittlich E2, redlich Sol, ordenleich M25

mq

S Sb3 W K P P-E Kh2

dt. Int. fehlt Wol

Kh2

P

— est ceruisia uel brixsiuium, sfithe wert ader meys

Ritus ./. mos, side, uel quasi ratus — est consuetudo aliquo solo homine vsitata W — dicitur conswetudo uel mos, et dicitur a moribus I — r .i. mos, siten, uel debitus, redleich X / .i. mos Y K — .i. mos, °sede °(P-E), quasi ratus, et est conswetudo, quam quilibet homo presum/mt secundum propriam voluntatem, ut jeiunare in jextis ferijs et in sabbatis / + diebus P-E RI non balniari P Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt S4 — .i. mos B9 uel] et dicitur Ritus aliquo] ab aliquo Sgl vsitata Sgl ] usitato S1 siten Hll \ fehlt W13 sede Wol] fehlt Ma4 et est bis balniari fehlt Wol presumpsit Wo4] presumit Ma4 ut Wo4) fehlt Ma4 sextis Wo4] textis (?) Ma4 voluntam E2 in (2) fehlt E2 in (1) fehlt Kh2

R 358.1

ms

Ristinus equus retrogradus

R 358.2

ft

Ritualis est liber, in quo ordines rerum continentur

R 359

ms

Riuus eyn bach + Item Riuus dicitur a »rigo, -as«, .i. humefacio. Xi'xffert tarnen Riuus a Ripa: Riuus est aqua modicum fluens; Ripa uero est extremitas fluuij, sicut litus est extremitas maris W + r .i. ripa / uel eyn vlote Kh2 P — fluzz aut vrsprung oder pach Sb3 — eyn floß, a »ruo« /

S M W P P-E

R 360

ms

K Kh2

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal — eyn flos ader eyn wash B5 — ein fluzz M19 dt. Int. fehlt Bs9 Me5 Item Riuus fehlt Y differt Sgl ] dicitur S1 tarnen a Riuus a Ripa Sgl Ripa (1)] + quia Y Ripa uero] sed Ripa Sgl Ripa (2) Sgl ] Ripus S1 + Inde Riwlus (vgl. 360) Bs9 MeS — eyn fleyt BIO .i. ripa Wo4] fehlt Ma4 Wol — eyn bach oder flus Sol eyn bach fehlt E2 M25

Riuulus eyn clein bach — idem (nach 359) Sb3 Kh2 —

r

diminutiuum (nach 359) X / bSchli Sgl

— diminutiuum (nach 359) — ein klain pächel K

2314

I

W

Riuulus

R 360

— r ain klain páchlein M25 / .i. parua ripa E2 Sol

P-E

S M W I P

Wa. Bml]fehlt (Blallrerlusl) Mal, fehlt Ks2 Ma3 + diminutiuum Bml — ein chlain fluczzel M19 Wa. fehlt (vgl. 359) Bs9 MeS Sigle fehlt Riuolus Ma4 — eyn cleyne flyt BIO — diminutiuum (nach 359) Brl

co t m t

Riualis dicitur vir habens duas concubinas / Riuales sunt quídam habentes vnam mulierem — sunt vnam vxorem habentes Kh2

P P-E

m t Riuale Wo4 Reuales E2

f p

Rixa briga, kifelunge — est briga, kriegung uel greynn Sb3 — kieff, que inter multos committitur / — chrieg K — briga, schweczung P-E — .i. gwerre, kyuende Kh2

S M W P

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal briga S4] fehlt Bml B9, riga Ma3 kouelung S4, rislung NI — krieg M19 + uel claffunge Ksl Wa. fehlt (vgl. 362) Bs9 MeS — keiffung Mel — krieg Sgl dt. Int. ] eyn keueler BIO

dp

Rixare keuelen

P

vgl. 362

dp

Rixarí kifeln, striten mit worten, scheiden — streyten aut mit wart schelten Sb3 — kiflen uel striten mit worten W — .i. rixam facere, kriegen uel schelten / — chriegen K — [...] scheiden, iurgari, obiurgari / + brigare, disceptare X P — kriegen vel schweczen, gurgari, obgurgari prigari, disceptari P-E — .i. contendere, kiuen Kh2

S

P-E

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal — keueln uel slryten S4 — keuelen, striden uel myd worten kiuen Ma3 mit worten fehlt Ks2 scheiden fehlt BS — kriegen, streiten cum verbis M19 — kyueln, stryten uel mit worten scheiden DI scheiden fehlt Ksl kiflen] kiffen Sgl Bs9 striten] kriegen Sgl mit worten Sgl] fehlt Sl, cum verbis Bs9 + Inde Rixa (vgl. 361) Bs9 Me5 — keweln Brl kifeln fehlt (vgl. 361.1) Ma4 striten] kregen Rl brigare] brigari Rl, + altercari Ma4 dt. Int. ] kr&iren oder sweczen oder klaffen Sol

R 362.1

fp

Rixula .i. parua rixsa

R 362.2

ms

Rixosus .i. contenciosus uel litigiosus

r 362.3

m s

Rixsabundus .i. similis rixanti

r 362.4

ms

Rixsagulus, Rixsalogus .i. sermo contenciosus

r 360.1

r 361

r 361.1

r 362

M W P

P

— sunt quedam mulleres vnam habentes Wo4 BIO

kifelunge]

Ma4 (P)

Kh2

2315

Kh2

Kh2 Kh2

R 362.5

R 362.5

Rizi

ms

Rizi sunt quidam fructus Wa. fehlt Kh2 Bri

P

vgl. 354.6 P-E — .i. ris Sol

R 363

R 364

m in Roboam latitudo populi interpretatur — latitudo populi uel pulcher interpretatur — latitudo dei interpretatur Kh2 Bri S P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) — latitudo R1

Mal

ap

Roborare stercken. °Corroborare °idem °(K P) — est confortare uel confirmare W — .i. confortare, confirmare, stercken /

vgl C 1054.1 Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal S fehlt Bml B9 M idem fehlt M19 Sb3 Corroborare] Porroborare K Robare W13 P — idem, Sterken (nach 363) RI

R 365

nt

nt

R 365.1

R 366

R 366.1

K-Y

strecken S4, striken Ma3

Corroborare idem S4]

+ Corruborare idem Ma4

Robur sterke, et habet -oris in genitiuo — r sterki, et habet -oris in genitiuo. Item idem est quod X / est Y lignum durum et forte. Item Robur idem est quod fortitudo W — sterchk K P Robor est fortitudo. Sed Robur est abscisio arboris. Wersus (C/T »Robor«) : Robura sunt trunci, dicuntur robora vires Sb3

S M Sb3 W / K P

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Robor S4 — oft sterckung NI Robor M19 vgl. 366.1 Robor S1 Item Robur] Eciam Sgl m t m t vgl. 366 Wa. fehlt Wo4 sterkede Ma4, sterkte BIO

ms

Roburnus ain büking

P-E

— ein hür hSring Sol

ms

Robustus starg Sb3 — starckher — .i. fortis W — .i. fortis et firmus

P-E

/

S W I P

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Sigle] Inde (Wa. nach 365) Sigle fehlt Wa. fehlt BIO starg] stard (!) Ma4

ns

Robora sunt trunci, dicuntur robora vires. / + Nemo potest longe sine robore robora /erre (Walther 16411) X P Wa. fehlt Kh2 Bri

P

vgl. 365 Wa. fehlt Wol BIO Sigle RI] Wersus (nach 366) Ma4 Wo4 Ma4 ruberà E2 Nemo verderbt E2

P-E

2316

ferre R / ] terre

Roculentus

R 366.2

ms

Roculentus dowych P — dauendych Kh2 Bri

P P-E

Wa. Wol] in s Roboculentus douwen Ma4 — tSrig Sol

at

Rodere r nagen / gnagen Ma3 B9 P, et componitur cum er- et per— nagen, et componitur cum in- et per- W — Irrodere, Perrodere gnagen / — nagen K P-E — gnaghen Kh2 Bri

R 367

S M Sb3 W P P-E

R 368

R 368.1

R 369

R 369.2

f p

Roda grece est rosa latine — .i. rosa, et est greca diccio

S Sb3

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal rosa] rota

m s

Rodanus nomen aque

Kh2

Rodalus

f p

Roga est elemosina + wlgariter spend

rosa] rodere S4

P

W

quia Semper rogatur

P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal elemosena

gin

Rodoleon ,i. colleccio rosarum, vini uel olei

Kh2

Rodolan

ms

Rodus nauis piratarum Wa. fehlt Kh2

f t S I

ap

P

P

piratorum Wo4 Rogus piratorum alle Hss.

Rogaciones krücze wachen / + byddinghe Ma3 B9 +

R 371

P-E

S Kh2

P P-E

R 370

— dowe Wo4

Wa. Bml 1 fehlt (Blattverlust) Mal benagen, et componitur cum e- et re- S4 lat. Int. ) fehlt B9, Eradere Perrodere Mai Wa. ] a t Rodere, Erodere vber nagen MI9 gnagen Ksl lat. Int. ] Erodere, per- alle Hss. lat. Int. ] aut Erodere aut Prodere — gnagen Sgl nagen, Erodo RI lat. Int. ] Erodo, Perrodo alte Hss. + .i. destruo Ma4 — genaden Sol

+

R 369.1

R 366.2

aut dy pett tag

Sb3

P-E

Wa. S4] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bml kreucz wurcz NI Sigle fehlt

Sigle Ks2 ] fehlt S4

crute weckene Ma3,

Rogare biden — bidden, et secundum diuersas composiciones diuersa significat / + Wersus (Grec. Vet. xv 81): Si rogat addideris »con« congregai, »e« dat, »in« inferí X P (außer Kh2 Bri) 2317

R 371

Rogare

Wa. fehlt I K-Y S M P P-E

R 372

ms

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Ks2 Mai Wa. fehlt Dl lai. Int. fehlt Wol diuersa composita Wo4 BIO con fehlt RI congregai bis infert / ? / ] etc. ut patet in compositis Ma4 + querit presumptat ac destruit atque superbii RI diuersa] diuersus E2 »con« fehlt E2 »in« fehlt E2

Rogus ./. ignis + vel proprie composicio lignorum / + uel congeries lignorum in igne uel vocus K + °ris °(Y), pira, uel est focus P + qui fit pro mortuo vel est vocus et est idem, quod cumulus lignorum P-E + uel focus Kh2 Bri — r idem est quod ignis. Item Rogus, -gi significat X / et Pira idem significant scilicet Y cumulum lignorum ardencium W

vgl. P615 Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal S K vocus für focus P + eyn auen Ma4 P-E vocus für focus et bis lignorum Sol] fehlt (Zeilensprung,

R 372.1 R 373

Romulus der erst man zu Rom

Sb3

f p

Roma Rome, et dicitur a Romulo, qui primus fundator Rome fuerat — est ciuitas dicta a Romulo, qui primus fundator fuit Sb3 — est ciuitas, et dicitur a Rumulo, qui fuit primus fundator Rome W — Rome, et dicitur a Romu/o fundatore illius ciuitatis / — ficticie potest dici a »rodo, -is, -ere«, quia rodit manus aduenarum per malicias et nequicias / + suarum incolarum X. Wersus (Walther 4765) : Curia Romana non querit ouem sine lana P — ficticie potest dici a »roi/o, -is, -ere« quia rodit manus aduenarum suarum incolarum. Wersus (Walther 4765): Curia [...] RI P-E — dicitur a »rodo, -is, -ere«, quia rodit manus aduenarum. Vnde (Walther 4765): Curia [...] Kh2 Wa. fehlt K-Y

S

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt B5 Rome B9] -me Bml S4 Ma3, est ciuitas Ks2 Romulo] verderbt Ma3, romos B9, remus NI fuerat >SV] fuit Bml — Ram, dicitur armus (!), quod prius fundator Rome fuerat superneus M19 Rome] est ciuitas DI Remulo (?) Ma6 qui] quia Ma6 Romulo 12 ] Romus fuerat] fuit X — dicitur a rodio. Wersus (Walther 4765) '. Curia Romana non querit ouem sine lana Wo4 Stichwort bis rodit fehlt (Zeilensprung, vgl. 372) E2 rodo Sol ] rogo RI

M 1 K P P-E

R 374

vgl. 373) E2

f p

Romania romisch lant — talis provincia (nach 373) W-Y — romeske lant aut vinum Romanie

S M Sb3 P P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal Romana Ma3 B9 Romonia M19 Romonia — romisch wyn uel vinum romeleye Bri Romonia E2 Int. fehlt M25

2318

Kh2

Romanus

R 375

R 376

R 375

ms

Romanus eyn Romer Wa. fehlt K

S M I

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Wa. fehlt M19 Sigle fehlt

f p

Romphea eyn swert — r ain schwert, et quandoque scribitur per -v-; sed X / est gladius Y secundum Papiam (»Rhomphaea«) scribitur per -o- W — grece, latine gladius, eyn swert I — en camp swert P Wa. fehlt Kh2

Mal

vgl. 435 S Wa. S4\ fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bml Romphea Ks2\ Rumphea S4 + .i. gladius, dicit Catholicon (»Romphaea«) Ma3 W Romphia P f t Ronphea Ma4, f p Rompheia R1 — eyn swert Wol BIO — eyn kemswert Wo4 — eyn swert ader eyn kampswert Brl P-E — ein kämpf oder swert in ein ser[...] als bigrin h[...] (Rand abgeschnitten) Sol

R 377

R 378

np

Rorare tauwen, ./. rorem rdimittere / emittere K — significat rorem mittere Sb3 — .i. rorem emittere, towen / + Inde Roridus, Roscidus et Ros Y W I — .i. rorem emittere uel stillare, dauwen — °dauwen °(P-E), .i. rorem emittere P — dowen Kh2 Brl

S W K P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal rorem] rora B9 vgl. 378, 379, 382.1 lat. Int. fehlt Sgl emittere Bs9] mittere S1 lat. Int. fehlt Y + ein tow fallen Sol

ms

Roridus ./. plenus rore, fol dauwes — wol taubig Sb3 — Rosidus idem significant, scilicet plenus rore — .i. plenus rore K-YP — dowich Kh2 Wa. fehlt (vgl. 377) W-Y

S M K P

R 379

W-X

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal dt. Int. fehlt Bml Ks2, dowinghe Ma3, vol tawe N1 dt. Int. ] fehlt Dl fol fehlt M19 dt. Int. ] fehlt W13, uel (!) taws HU, vol taw W9 M37 — dowich BIO

m t

Ros tauw + a »rarus« / Wa. fehlt (vgl. 377) W-Y Wa. fehlt K-Y

S W P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Wa. fehlt Mel M12 — don (!) E2

Mal

2319

R 380

R 380

Rosacius

ms

Rosacius, -a, -vm rosenfarbe, uel res confecta ex rosis — -a, -vm rosen varb

— rosen salbe S W K P P-E Kh2

R 381

R 382

R 382.1

Sb3

P

Wa. Bml] fehlt (Blattverlust) Mal Roseus, -a -um Ma3 rosen val Ma3, rosen ol B9 dt. Int. fehlt Sgl Roscideus K4 IVa. ] m s Rosaceus, -a, -um rosen water uel res confecta ex rosis Wol n s Rosacium Ma4 BIO, n s Rosacedon Wo4 rosen salbe Wo4 ] ogen zalue Ma4 Wa. fehlt Sol n s Rosacetum (auch Rl) Rosasetum (auch Brl)

f p

Rosa eyn rose Wa. fehlt W-XK

S M W I P P-E

Wa. 54] fehlt (Blattverlust) Mal, fehlt Bml Wa. fehlt Dl Wa. fehlt Bs9 Me5 Sigle fehlt Im. ] fehlt Brl, eyn rosa Ma4 Wa. fehlt Sol

ms

Roseus rot

S W P-E

Wa. Bml ] fehlt (Blattverlust) Mal — -a, -um rosen farw Sgl Rosetus (auch Rl)

ms

Roscidus, -da, -dum dau val, et dicitur a »ros« et »cado« M — -a, -um dauig, et dicitur a »ros, roris« et »cado, -is« I — .i. rore humidatus / + madidatus X K — douwich P Wa. fehlt Sb3

vgl. 377 M dau val] taüwe fallen Dl K humidatus K4 ] fehlt W13 P Wa. fehlt BIO

R 383

R 383.1

R 384

ns

Rosetum ein rosenstad — eyn rosgart W-XIK — locus, vbi crescunt rose P-E — eyn rosen busk Kh2 Brl

M Sb3 I P

+ uel eyn rosen garthe Ksl Roseum Sigle fehlt — rosenschede Ma4 — eyn rosen stel BIO

ns

Rosmarinum lauendula, herba quedam — erba quedam P Wa. fehlt Kh2 Brl

P P-E

Rosmarium fRosimarium Wo4) Rosmarium

ns

Rostrum ein snabel; sed Rostra, tantum pluralis numeri, secundum quosdam dicuntur sedilia, vbi rector nauis sedet + uel dicuntur sedilia apud Romam facta de nauibus Antonii P 2320

W

Rostrum

R 384

Sb3 — [...] sedilia rectorum nauium; sub quo seditur — ain schnabel. Item Rostrum est sedes dictator«, .i. istius, qui habuit leges statuere. Et dicitur sic, quia, cum imperator Augustus devicit regem Egipti in bello nauali, tunc naues victas duxit et vexit in vrbem et ex eis construxit sedes iudiciales, que Rostra dicebantur, quia rostris nauium facte rostrorum figuram habebant W Wa. fehlt K-Y M W

K P P-E Kh2

R 385

fp

P

R 386

f p

sedit M19 devicit Sgl ] interfecit SI Rostrum est Sgl ] fehlt SI dictatoris Sgl ] dictatorium SI victas Sgl] fictas SI rostris]de rostris Y facte rostrorum] facti rostri Sgl habebat Sgl tat. Int. fehlt W13 dt. Int. ] eyn kauel Ma4 secundum quosdam fehlt Ma4 sedit RI tantum fehlt E2 dt. Int. ] ain rüssel M25 vbi bis sedilia (2) fehlt E2 sed Rostra] n s Rostra (neuer Wa.) nauibus] manibus

Rosula est parua rosa + ein roseli Sb3 + vel color quidam P-E — rosule, diminutiuum, est parua rosa — rosen varwe Kh2 Bri — rasen, est incaustum, varwe Ma4 Wo4

— rosul, est color quidam RI

Rostrata est nauis ad bellum r preparata / parata Sb3 K

— est nauis ad bellandum preparata Wa. fehlt W-Y S M W P

R 387

fp

/

I

f p Roseta Mai parata M19 f p Rostra X — nauis ad bellum parata, eyn snyppe, habens aciem calibeum Wo4

Rota ein rot — a »ruo, -is« dicitur, quia ruat, eyn rate

I

Wa. fehlt K

R 388

R 388.1

R 389

S

Wa. fehlt B5

+ in curru Ma3

ns

Rotabulum est furca, cum qua ignis ad fornacem truditur — est furca, cum qua ignis mouetur in fornace / — est furca, cum qua trahitur ignis de fornace K Wa. fehlt Kh2 Bri

S W P

cum fehlt Y truduntur S4, trahitur Ma3 Rotagulum cum fehlt alle Hss.

n s

Rotabum ain red stek

P-E

reb stek Sol, reitt steck M25

f p

Rotula ein rottel, uel est carta inuoluta

— est carta inuoluta S

P-E

K P-E RI Kh2 Bri

rotte S4 Ks2 B5 Mai

2321

— roßen verwe

R 389

R 390

Rotula Sb3 W P P-E

uel est] et capitar ut est lai. Int. fehh Sgl dt. Int. fehh B10 carta] traca E2

a p

Rotare redern, et capitur pro iactura, ut de sancto Stepphano in sequencia (Rep. Hymn. 7662) Sb3 — [...] ut habetur in sequencia (Rep. Hymn. 7662) — ratbrechen uel iactare, ut habetur de sancto Stephano (Rep. Hymn. 7662) I K — [...] ut in sequencia sancti Stephani (Rep. Hymn. 7662) — r trendelen, raden / rederen P-E, et capitur pro pena uel pro iactura, ut de sancto Stephano in sequencia (Rep. Hymn. 7662) P Kh2 Bri — trondelen uel raden

S

Rotare redern] Rorare .i. roras tacere Ma3 di. Int.] + raden B9 iactura, ut 5-/] iactare Mal ut in sequencia beati Stephani B9 pro] per MI9 in sequencia] interrogatus saxorum M19 lat. Int. fehlt Sgl in sequencia] quare debet corripi ibi SI n p ut in sequencia sancti Stephani fehlt Y trendelen] trenden Wol, roderen BIO raden fehlt RI pro (2) fehlt Wo4 dt. Int. ] reder machen Sol iactura] natura (!) E2

M W K P P-E

R 391

m s

Rotundus r schibelecht / trynt Ma3 B9. Inde — -da, -dum ront. Inde Rotunditas I P K-X — geschewbt — sinwel P-E Wa. fehlt Sb3 K-Y

S

dt. Int. ] scheyblig B5, trint runt sennewolt B9, + sinwel Mal Mal dt. Int. ] scheiblig M19 DI Inde Rotunditas fehlt Sgl geschewbt] scheybalat HU di. Int. ] senevolt Wo4, trynt Bri, + trynd Wol BIO

M W K P

R 391.1

R 392

R 393

Rotunditas

Inde Rotunditas S4) fehlt

g in

Rua .i. pneuma grece, spiritus latine — .i. spiritus Kh2

P

spiritus Wol ] specie Ma4

fp

Rubecula ein roteuge, piscis est — est nomen piscis P-E — eyn roddoghe Kh2

S Sb3 P

Robecula S4 lat. Int. fehlt Mai Robecula Rubencula Wo4 — rodauwe RI

f p

Rubela — est parua /"igeila, ein r rotte X / rubebe Y S — est parua figella, eyn r rubegen Ma6 Ma2 / rübeb M19 / rübell Sb3 M W — est parua figella, rubellin — est parua figella, eyn d e i n rudelin I — r est paruua figella X / instrumentum musicale Y, ein rott K — °eyn °rubeba °(P-E RI Kh2 Bri), est paruua /igeila P 2322

P

lat. Int.] nomen pestis Ma4

Rubela

R 394

5 M Sb3 W P P-E Kh2

Rubeba B9 NI figella S 4 ] vigella Mal rubebe B9] rubeke Ma3 dt. Int. ] fehlt DI, eyn rubetchin Ksl, rubilin Drl Robella figella] flagella Sgl Rubeba Ma4 Wol R1 Wo4 dt. Int. fehlt Wo4 figella Wol ] vigella Ma4 Rubeba E2 figella] flagella

ft

Rubedo rSt eyns dinges — rSti W-Y Kh2 — -dinis .i. aliquantulum rubeus, rodekeit — rot K-X Wa. fehlt K-Y

S M Sb3 P P-E

R 395

R 396

R 396.1

R 397

R 398

R 399

R 393

I

Int. S 4 ] rodeheit Mal, rothe eyn ding BS Rubigo M19 Ribedo Wa. ] Robedo rode Wo4 Wa. ] f t Rubedrot ain ains dings M25 — rStin alicuius rei E2

rSti Sol

m in Rüben videns filios uel filius visitacionis dicitur Sb3 — videns filius aut filius visionis S

Rubel Ma3

— videns filium visitacionis dicitur S4

ms

Ruber, -ra, -rum .i. rubeus + rot W-Y I

W Kh2

rot fehlt Bs9 m t Rubor

Ms

Rubellus est genus rubei vini

P

vini fehlt

ns

Rubere royt werden, et caret supinis — rot werden, .i. esse uel fieri rubeum K — rot werden

videns filios] sextus filius B9

P

R1

S M W

Wa. S4 ] fehlt Mal dt. Int. ] rSten Ml9 tat. Int. fehlt Sgl

tat. Int. fehlt

n t

Rubescere idem (nach 397) — inchoatiuum, begynnen rot zu werden Wa. fehlt Kh2 Brl

/

B9

I

S K

Int. Ks2] rot werden; et caret supinis Mal — .i. incipere rubere Hll

f p

Rubeta .i. buffo, quasi manens in rubo — rana in rubis manens. Iuuenalis (1,70): Porrectatur viro etc. — dicitur rana in rubis morans valde nociua K — est bufo, °crote °(P-E Rl), uel quedam herba P — eyn poghe, eyn crade, .i. bufo uel erba Kh2

S M Sb3

bufa S4 + in dem büß S4 + in d e m püsch M19 b u f f o ] + Et dicitur Rubeta

2323

S4

/

R 399

R 400

Rubeta W I P P-E

rube Sgl luv. 1,70: Porrectura viro miscet sitiente rubetam rufo Rl crote Wol \ fehlt Ma4 Wo4 + vel ein bfistis Sol

n s

Rubetum r ein gebusch / ghebuschete Ma3 B9 P — ain bosch W

— —

dicitur locus, ubi rubi crescunt / staudech / + Wersus (Walther 18688): Non venit ad siluam, qui cuncta rubeta veretur X K Wa. fehlt P-E Kh2

S M K P

— gebusschete stude B9 Wa. fehlt M19 — gebuschtze Ma6 veretur Hll ] feretur W13 ghebuschete] eyn busch Ma4, gebuscheit Rl, eyn rüden busch BIO

ms

°(W-YK-XP-E) Rubeus rot. °Inde °Rubedo Sb3 — aut Rubrus aut Rosus idem Wa. fehlt K-Y

S M Sb3 W K P

Wa. 5-/] fehlt Mal Rubeus Ks2\ Rubeos S4 Inde Rubedo fehlt Wa. fehlt M19 Inde Rubedo] (neuer Wa.:) f t Rubedo rotikeit Dl vgl. 402 Wa. fehlt Sgl Wa. fehlt Hll Wa. fehlt Wo4

R 40I.I

ms

Rubius idem (nach 401)

R 402

ms

Rubrus, Ruffus idem (nach 401) — .i. ruffus K Rufus idem (nach 401) I Wa. fehlt (vgl. 401) Sb3 Wa. fehlt P-Y P-E

S M W P

Wa. nach 400 Mal Rubros, Rufros S4 Ruffus fehlt Wa. fehlt Dl idem] .i. rubeus. Inde Rubeditas M19 Wa. fehlt Sgl Rubrus] Rubius Bs9 Me5 Rubrus] Rubus Ma4 Rl, Rubius Wol

ms

Rubicundus roytlich Sb3 — rotlicher — -da, -dum .i. similis rubenti, rodelicht — rot flrwig P-E

R401

R 403

R 404

Ma3 (S)

S M K P P-E

roytlich 5-/] rodelecht Mal B5 rotlacht M19 + uel rot Dl rötlicher K4 rodich Ma4 Rl, rodelecht Wo4 rotferwer Sol

np

Rubigenare rrustern / rüsten S-YP Sb3 — rotlichen rotten —

verrosten

I

— rostig werden Wa. fehlt Kh2

K

2324

W

I

Ma3

B9

Rubigenare

R 405

S

Wa. fehlt Ma3

M

Wa. ] n p R u b i g e n a r i rotig machen M19

W

rostigen

K

a p

R 404

verderbt Ks2

rustern

rüsten

zit. nach B9

rosten Drl

+

uel rüstig werden

DI

Sgl

P

rostern Ma4

P-E

rosteig w e r d e n

ft

R u b i g o dicitur inmundicia nigra, rost — clicitur inmundicia nigra, rost. Item Rubigo est X / .i. Y corrupcio frugum, quando noxio humore tacte vertuntur in ruborem. Item Rubigo est vicium rodens ferrum, quod eciam dicitur E r u g o W — est inmundicia nigra Sb3 — est vicium ferri et segetum, rost, quasi » r o d i g o « , quia rodat / — r .z. inmundicia nigra, rost, dicitur eciam ros noxius, qui rodendo segetes inanes et vacuas facit et rubeas X / rot Y K P — dicitur nigra inmundicia, que est in cacabo, rost — rost Kh2 Brl

Brl E2

vgl. E 254 S

nigra fehlt

Ma3

M

rost ] fehlt

Dl,

B9 rus exercet scola ribaldos laycosque, ingenw/jque scole dant artibus affore quosque W — grece. vacacio latine, eyn schule I Wa. fehlt K S W I

s 297

m t Scobal S Sb3 W K

S 297.1

fp

Wa. S4] fehlt Mal Ks2 — eyn scola MaS vacacio Sgl] vocacio SJ quia Sgl] fehlt S1 solicitatur Sgl] solicieatur S1 turpibus Sgl] turpidus 57 laycosque] láyeos laycosque S! ingenuisque Sgl] ingenijsque S1 quousque Sgl vacacio emend. ] vocacio (auch 12)

Scobal vana vetustas interpretatur Wa. fehlt I für Sobal Sigle Ma3\ fehlt vane Scobal is Sgl vestutas K4

Mal

Scoba mandatum in ea interpretatur

B9 Ma3 P-X (außer P-E)

Scoba für Soba 5 Scoba mandatum emend. ] Scobamundalum Ma3, Scoba mundanum B9 P Scoba] Scola Ma4 mandatum] mundanum alle Hss.

s 298

co t

Scolaris eyn schuler Wa. fehlt I

S M K P-E

Wa.S4] fehlt (enthalten in 299) Mal Wa. fehlt Dl Wa. fehlt K4 K9 Wa. ] CO t Scolar patet M25

ns

Scolari um idem (nach 298) Wa. fehlt I Kh2 Brl

S M K P P-E

Wa. S4] n s Scholarium, Scolaris idem Mal, fehlt Ks2 Ma3 Wa. fehlt Dl — schüler K4 K9 Wa. fehlt Wo4 sculersch BIO — idem (nach 296) E2

ms

Scolpus ./. maxilla, eyn wange — .i. maxilla P-E R1 Kh2

P

Wa. fehlt BIO

s 299.2

fs

Scholancus est arbor quedam, eyn sie dorne

s 300

ms

Scolasticus ein schulmeister + Item Scolasticus dicitur, cuius dignitat/ conpetit preficere doctorem scolaribus litteraliter informandis, et sie est substantiuum; quandoque est adiectiuum, et sie ualet .i. ad scolam pertinens W-X + quasi custos scole / Wa. fehlt K

W P P-E

dignitati emend. ] dignitate alle Hss. eyn scholer meyster R1 ein schälherr Sol

s 299

s 299.1

.i. maxilla Wol ] fehlt

2417

Sigle Mal] n s S4

P Ma4

Kh2

S 300.1

Scolastica

s 300.1

fp

Scolastica ein schfilmeisterin

s 300.2

n s

Sco/rilia sunt raderà Wa. fehlt Kh2 Brl

P

Scopilia Wol ] Scobilia Ma4

ms

Scopulus ein groß stein °in °aqua °(Ma3 B9 P) uel purgamentum auri uel cuiuslibet metalli — r ain groß stain [...] metalli. Item Scopulus est X / est Y eminens saxum et mons saxius, wulgariter fels, et dicitur a »scopi«, quod est speculari; remota loca r de ipso X / deinde Y speculamur W — .i. ardua et prerupta rupes in aqua I — .i. magnus lapis uel purgamentum [...] Kh2 Bri

s 30i

Sol (P-E)

P rudera emend. ] rudeta alle Hss.

vgl. A 214 S auri uel] auricolis Ma3 M purgatum M19 W et mons saxius fehh Sgl scopi für scopin K ein groß stein] magnus lapis IVI3 purgamen K4 P auri verderbt Ma4 metallum RI

s 302

fp

Scopa ein besem Wa. fehlt Sb3 I K-Y P-E Kh2 Brl Wa. fehlt (vgl. 303) W

vgl. 291 S Stichwort M Wa. fehlt P Wa. fehlt

s 303

a p

verderbt S4 M19 BIO

+

.i. virga B9

Scopare keren / + veghen Ma3 B9 + Vnde Grecista Nouus (82r; Grec. Vet. x 181J: Scopa domum mundat, scops est, quod mittitur extra W — .i. schobare Kh2 Brl Wa. fehlt Sb3 I

vgl. 292 S Sigle S4] f p Mal keren] + scabare Mal M Wa. fehlt M19 — idem (nach 301) Drl W keren] wüschen Sl, fürben Sgl est, quod Sgl ] que SI K Wa. fehlt HU K4 P Wa. ] a t Scopere ,i. mundo uel purgo BIO — veghen Wol P-E Wa. ] fehlt Sol, n p Scorpare keben M25 Kh2 Schocare

s 303.1 s 304

fp fp

Scollatura est ornamentum de pellibus factum r

P

Scoria sinder, est grossicies ferri / eyn slagge S-YP — sintter uel inmundicies Sb3 — r dicitur sordes metallorum et grossicies ferri, wulgariter sindel. Item Scoria dicitur sordes metallorum uel est X / est sordes metallorum, sindell. Item est Y suffocacio vesice, que fit, ut vrina detineatur, ne emingi possit W — est purgamentum et sordes metallorum I 2418

Scoria

S 304

— sinder uel suffocacio vesice, ut vrina denegetur — est nidel vel schlang P-E — .i. inmundicia ferri Kh2 Bri

s 304.1

K

S M Sb3 W K P P-E

— eyn slange uel est inmundicies ferri B9 grussicies S4 dt. Int. ] hammer slage Ma6, eyn synder steyn uel eyn slage Ksl sintter VI ] schinte wulgariter sindel fehlt Mei sindell Bs9\ scindei Sgl ut] cum ¥ — eyn slange RI — est vas olei uel inmundicies ferri (vgl. 304.1) BIO Int. Sol ] sindel vel ain schang E2

mt

Scorio, -onis .i. stultus, stolidus, fatuus a »scoria« W — -onis idem est quod fatuus uel stultus — .i. stultus K — est vas olei P

I

Scorio für Scurro vgl. 345 W m t Scorio] Sed Scorio (nach 304) P Wa. fehlt (vgl. 304) BIO P-E f t (auch RI)

s 304.2

s 304.3

s 304.4

fp

Scophina rscobs / schops Kh2 Bri

P P-E Kh2

scops RI Scophia (auch RI) Schofia (auch Bri)

fp

Schopha est fallacia Wa. fehlt Kh2 Bri

P

Schopha für Stopa

ms

Scophosus fallax uel hirsutus

P

P

P

Scophosus für Stoposus Kh2 Schoposus

s 304.5

ap

Scortare roffen P Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

Scoriare für Scortare (vgl. 305) vgl. 315 P Wa. Wol] Scoriari Ma4, Scoriare RI, fehlt BIO

s 305

dt

Scortor vnkuscheit tun — -aris vnkeuschen Sb3 — est meretricari W-Y — idem (nach 304 [!]) K-X — r bosheit don Ma4 Ri / .i. luxuriari Y P — r vnkeuscheit treiben M25 / vnkünsch triben E2 Sol Wa. fehlt W-XIK-Y

P-E

vgl. 315 S Wa. ] m t Scortor eyn boue Ma3 — vnküß thün S4 — vnscheuzlich (?) tun NI + eyn vnkuscher B9 M — vngehlwschleich tiien M19 W d p Scortari Y K Wa. Hll] fehlt W13 P Wa. ] m t Scortor eyn vnkusscher BIO — -aris, vnkuscheit don Wol — vnbosheyt don RI Kh2 d p Schortari

2419

S 306

s 306

s 307

Scortum

ns

Scortum est meretrix uel precium eius — .i. meretrix, que aput Grecos scita uocatur

S M W K

n s Scortum] Scortrix Mai meritum M19 — est precium meretricis Sgl precium eius] pecuniosus K4, peccatum eius K9, precium eius Abl

ft

Scorax est arbor in Arabia Wa. fehlt Sb3

Scorax für Styrax P Sconax RI P-E Arabie E2

s 308

S 309

I

vgl. 278, 1054.1 Arabie RI

mt

Scorpiones sunt flagella uel magn/ r fustej / pisces Sb3 uel virge + consulum ornate P Wa. fehlt (vgl. 309) WIK Kh2 Bri

S M Sb3 P-E

Scordiones S4 magni fustes .W] magna fuste Mal, magnum fustos Ma3 + malum signum in celo (vgl. 309) M19 fagella vge flagelle E2

mt

Scorpio ein reydes / ädere B9 P uel eyrt scorpe, ° vermis °(Sb3) uel

virga B9

malum signum in celo

— uel Scorpius plura significai; est enim flagellum de virgis factum, in quibus fiunt nodi, ut durius percuciant, uel eciam flagellum de corio factum plumbeos habens nodos. Item Scorpio est vermis quidam in calidis terris habitans, tarant, et est in parte similis cancro fluuiali. Est autem quoddam animal, quod in nostro wlgari dicitur scorp, quod latine non dicitur scorpio, sed tortuca. Sed Scorpio est quedam constellacio pulchras et lucidas habens stellas. Item Scorpio est quedam sagitta venenata. Wersus (Brito Metricus 1829): Scorpio est signum vermisque, sagitta, flagellum W — est genus duplicis flagelli uel magnj fustes vel quoddam animal venenosum vel sagitta venenata vel signum in celo. Wersus (Brito Metricus 1829): Scorpius est signum uermisque, sagitta, flagellum I — r idechs uel vermis uel signum celeste; eciam proprium nomen loci, eciam rubeus aculeatus uel flagellum virgarum nodosum habens in sumitate glandines plumbeas; eciam sagitta venenosa arcu uel tormentis X / scorp uel signum celeste Y K — est malum signum in celo, ain ader P-E — uel Scorpius primo significai flagellum nodosum; 2° est vermis, eyn schilde padde; 3° idem est quod signum in celo; 4t0 proprie lubbe schot. Vnde (Brito Metricus 1829): Schorpius est signum vermisque, sagitta, flagellum Kh2 S M Sb3

— eyn scorpe Ma3 eydes] andeche B5, ydderin NI uel bis vermis S4\ fehlt Mal vermis BS] fermis S4, fehlt Ks2 — ein slang, vermis (vgl. 308) M19 dt. Int. ] eyn edersche Ks/, ein Oders, ein scorpio DI, ein eydes Drl scorpe] scopp malum] magnum

2420

Scorpio W

K P P-E Kh2

s 310

s 311

s 312

s 312.1

S 312.2

s 313

S 309

tarant Sgl ] fehlt SI, tarath Mel cancro Sgl ] a cauere SI Item Scorpio (!)] Item Sgl latine Sgl ] latino SI scorpio) scorp Sgl Scorpio Sgl ] Scorpia SI Item Scorpio (2)\ Eciam Sgl — ein scorp, est vermis uel Signum HI! uel eyn scorpe, vermis] eyn slange, vermis venenosa Wo4, est vermis venenosa Bri, + venenosa Ma4 celo Sol ] cele E2 ain ader M25 ] fehlt E2 Sol Sigle] m t uel m s Scorpius Ki3] -pidus sagitta] + que

mt

Scortator est fornicator Wa. fehlt I Kh2 Bri

P P-E

Scoriator ('Scortator Scoriator

m s

Scortosus .i. inmundus + uel sapidus Kh2

P P-E Kh2

Scoriosus fScortosus Wol) Scoriosus — .i. mundus E2 Schoriosus

ms

Scorpius est sagitta venenata arcu — .i. inmundus uel sagitta venenata — est machina uel archus Kh2 Wa. fehlt Sb3 W-YI

Wol)

K

S M P-E

Stichwort verderbt B9 Wa. fehlt M19 venate E2

arcum B9

fp

Schorpena est genus piscium mannorum

Kh2

marinorum Ki3] maginorum

ft

Schorps .i. fouea

Kh2

vgl. 331.3

co t

Scorrilis bufiß Sb3 — puebleich — .i. nequiciosus Kh2

Kh2

Kh2

vgl. 343 S Int. Ks2] bufig, leckerecht Mal, bubis, bufes S4, horuscheyt Ma3 M boschlich Dl P bouich Wo4

s 313.1

Scortulum .i. paruum scortum

/

s 313.2

ms

Schortificus eyn, dede rod ledder maket

s 314

ft

Scortacio hörunge — .i. meretricacio, horeri — hfirhait K Wa. fehlt W-Y

S I P P-E

/ Kh2

horerye S4, bufferige B5 fp beuerighe Wo4 hfirij E2, hfirn M25

2421

Kh2

Scortes

S314.1

s 314.1

s 315

ft

Scortes, -tis est pellis arietis

K

Sigle] t (m t W13)

dp

Scortari .i. luxuriari + Wersus: Scortator meretricum amator, scorta meretrix W-X — .i. meretricari. Vnde hic Scortator .i. fornicator et Scortatorius, -ria, -rium I Wa. fehlt W-Y Kh2 Bri

vgl. 304.5, 305 S Wa. fehlt

s 316

n s

I K

Ma3

Scorta/orium est domus luxurie — .i. lupanar, domus scortancium / — uel Scortorium est domus luxurie Wa. fehlt W-Y

Kh2

S P-E Kh2

Scortatorium S4 ] Scortorium Mal m s Scortatorius (n s Scortatorius RI) Scortorium Ki3] Schotorium

s 316.1

ns

Scrinium schrin

s 316.2

n s

Scorticum dicitur crudum coreum

K

Scorticulum K4

ms

Scotus est aliquis de Scocia ader eyn schotte — est aliquis de Scocia Sb3 W — est aliquis de Scocia regione K — est proprium nomen magistri uel aliquis de tali r ciuitate / regione scilicet Schocia Kh2 Bri P

S M W K P

dt. Int. S4\ fehlt Mal Ks2, eyn Schotter B9 dt. Int. fehlt Dl Drl + schott Sgl regione K4] fehlt W!3 + ein schott HU nomen] + cuiusdam Ma4 aliquis fehlt Wo4

ft

Scrapedo uel Scrabedo secundum aliquos dicitur asperitas, sicut quando caro contrahitur et rugosa efficitur K

K

aliquos K4\ alios W13

fp

Scraba virtutum, .i. exercituum, dicitur in Baruch

K

Scraba für Scriba (vgl. Brito 697)

fp

Sclauonia r wenden lant / wentlant B9 P — quedam prouincia, wendeß lant I

M W P P-E

Sclauenia Ma6 windesch land SI wenden land Wol, wende lant Bri Wa. ] f p Scramania winden lant E2 Sol, M25

s 317

s 317.1

s 317.2

s 318

W-Y K

et] + cutis W13

K

Baruch] Brauch K4

2422

f p Scramonia wende land RI

f p Scrabionia

Sclauus

s 319

ms 5

s 320

Scrafus ('Scrawus Rl)

ap

Screare dy nassen r snuczen / snuuen Ma3 B9 P (außer P-E Rl) Sb3 — schneiczen — .i. scream proicere, snutzen uel uß spihen I

S

dy nassen S4 ] fehlt Mal

part

Screatus ein snudel an der nasen, .i. polipus — uel Polippus, cipfel Sb3 W — schnuder an der nasen; Pollipus idem — est stercus, que per os proicitur, rotz uel snodel / — r rocz an der nasen X / rocz Y oder polipus K — r eyn snoppel kyl de naribus uel polipus Ma4 / eyn snodel uel polipus Rl / gesnubet Wo4 P P-E — ain schnüczer vel polipus E2 — ghesnauen Kh2 Brl

S

s 32l.i

s 323

+

oder S t r ä u c h e n

aliquis de tali provincia E2

Sol

Mel

an der nasen S4] fehlt Mal Ks2, dy nasnn BS

an fehlt Ma3

M fV I K P P-E

— gesnewczter M19 snudern Dl a n ] in Sgl Pollipus idem fehlt Sgl f p Screa ms rocz] snegel HU oder polipus K4] fehlt W13, + rocz K9 Wa. fehlt BIO — eyn snadel an der nese Wol polipus emend. ] populus ("ppTsJ Rl — .i. flegma uel pollipus falls,)Sol — die schnider M25 polipus emend.] populus

f p

Serena dat nige iar Wa. fehlt Kh2 Brl

fpplsj E2

Serena für

Strena

P-E

i. nouus annus E2

P

s 322

Wa. fehlt Ma3

/

P-E

W

s 321

Sclauus ein wende — -ua, -uum aliquis de tali regione

S 319

Wa. fehlt BIO



P

Sigle Wol ] fehlt Ma4

co p Scriba est legislator + nomen dignitatis K — est legis doctor. Sed Scriptor, qui assidue scribit uel seit scribere W — est nomen officij, eyn schrifft wiser / S M W / P-E

— i. legis dator S4 leigis lator M19

m q

Scribatus schriberie + .i. scribe officium — est officium scribe

S

Sb3 P-E

vgl 326

m p + vel ain schriber E2

I Kh2 Brl

Sigle Ks2] m s Mal

schreiberig schibrij Sol

2423

S 324

s 324

Seri bere

at

Scribere °schriben K), disponere, representare, memorie commendare, litteras protrahere, inferre — [...] commendare Sb3 — quandoque idem est quod preordinare; vnde in Exodo (32,32) ait Moyses: Dele me de libro vite, in quo me scripsisti, .i. preordinasti ad vitam eternam. Item significai inferre; vnde in lob (13,26): Seribis enim contra me amaritudines, .i. infers. Item significai memorie commendare; vnde in Appocalipsi (14,13)\ Scribe beati mortui, qui in domino moriuntur, .i. memorie commenda. Item usualiter scribere est formare litteras W — schriben vel disponere, preordinare, representare [...] I — .i. disponere in scriptis, representare [...] protrahere Kh2 Bri

S M W

representare] recommentare Mai inferre .SV] fehlt Mal litteras protrahere, inferre fehlt MI9 vite fehlt Sgl ad vitam eternam fehlt Sgl Item significat (ì)\ Sed quoniam idem quod Sgl qui in domino moriuntur fehlt Y — plura significat. Wersus (Equiv. »Scriba«)-. Scribere disponit, meminit, trahit ac representat W13 schriben fehlt Ma4 Wo4 BIO schriben fehlt E2 Sol memorie] memorare E2 inferre] ferre £ 2

K P P-E

s 325

s 325.1

s 326

s 327

ns

Scrinium ein schrin + uel schang / Wa. fehlt WK-Y

K

Wa. fehlt HU

fp

Scripta .i. pañis ordeacius grossus

P P-E

grossus] eyn gersten brot BIO, + pañis Ma4 adeacius E2

mt

Scrìptor eyn schryber Wa. fehlt I K Kh2 Bri

S M W P

Wa. S4\ fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt M19 Dl vgl. 322 Wa. ] fehlt Sgl, fehlt (vgl. 327) Bs9 Me5 Wa. fehlt Ma4

ns

Scriptorium ein r schribbret / scriuelbret Mai B9 P (außer P-E Rl)

M W

Wa. fehlt M19 + Inde Scriptor, Scriptura uel Scripturale (vgl. 326, 328, 329) Bs9 Scripturale Me5 scriuer bret Ma4, scriuebred Wol schriberbret Sol

P P-E

s 328

f p

Scriptura schryfft — geschrift Sb3 W Wa. fehlt I K

S M W P P-E

Wa. S4\ fehlt Mal Ks2 geschrift N1 Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt (vgl. 327) Bs9 schrifft Mei Wa. fehlt BIO — patet E2 M25 — geschrift Sol

2424

P

+ Inde Scriptor et

Scripturale

S 329

nt

Scripturale eyn rschrybmesser / scrifmest Ma3 B9 P (außer P-E) — schriuel mest Kh2 Bri Wa. fehlt K-Y

S W 1 K P P-E

Wa. S4\fehlt Mai schreibermesser B5 Wa. fehlt (vgl. 327) Bs9 MeS Sigle fehlt Schreiber messer Ml — eyn scriptrale R1 scriber messer Wo4 Wa. ] n t Scriptuale patet E2 — schribzüg Sol

s 329.1

p

Scriptitare .i. frequenter scribere

S 329.2

m s

Scripulus .i. scriptus

P

Wa. fehlt Wo4 Ma4 Wol

ms

Scrophosus .i. dolosus

P

Scrophosus für Strophosus

fp

Scropha .i. conuersio

P

Scropha für Stropha

g in

Scrophos grece, est conuersio latine Wa. fehlt W

s 329

s 329.3

s 329.4

s 330

K

Ma4 Wol R1 BIO (P)

m s Scripulus Wol] Sripulus Ma4

Int. fehlt R1

+ quinque (?)

P

P

Scrophos für Strophos

s 331

s 33i.i

fp

s 331.3

/

S M W P P-E

Wa. fehlt Ks2 suw] swein N1 + eyn mocke S4 ein suw fehlt Dl eyn muke fehlt M19 Drl ein saw fehlt Sgl Wa. fehlt Ma4 Wol — eyn sfi BIO — suw Sol — ain swein oder saw M25

/ p

Scropphula uel Glandula est nodus iacens sub cute hominis, wulgariter widergend W

W

s 331.2

Scropha ein suw, .i. sus + eyn muke M — ein saw Sb3 K-X — .i. sus W-X P — .i. porca, eyn suwe Kh2 — eyn soghe Wa. fehlt K-Y

vgl. G 167.1 Scropula Sgl

Sigle Sgl] Item (Wa. nach 331) SI grandula Sgl widergen Bs9 Me5

Scropphula Bs9] Schorphula

ms

Scrophanus, °Scropharius °(Kh2 Bri) custos porcorum

Kh2

m s Scrofanos

ft

Scraps est fouea serpentum uel eyn diff hus P + et dicitur fovea, per quam transit inmundiciw platearum — .i. domus fwris uel fouea Kh2 Bri 2425

P

P-E

SI,

S 331.3

Scrops P P-E Kh2

s 331.4

n s

eynes debes huß RI Wa. fehlt BIO fouea ( ! ) ] vouia E2 dt. Int. ] domus foris Sol Sol ] inmundicia E2 furis Ki3] foris

fovea Sol] vouia E2

inmundicies

Scrutinium kaldune, .i. purlupa P — ain krSs, .i. purlupa P-E R1 Wa. fehlt Kh2 Brl

Scrutinium für Scrutinum (in der Bedeutung »Erfahrung« kontaminiert mit Scrutinium, vgl. 336) — erfarynge BIO .i. purlupa fehlt Wo4 P n s Scrutinium Wo] ] m s Scrutinis Ma4 P-E Scrutinum M25 koreß M25, gekrose R1 + vel herfarung E2 Sol

s 332

s 332.1

s 333

ms

Scrupulosus .i. dubius + difficilis, obscurus / — .i. scrupulis plenus, eciam dicitur molestia, °angustia °(Y), dub/etas, difficultas, subtilis inquisicio, °sollicitudo °(Y) K — .i. dubiosus Kh2 Brl

S M Sb3 K P

Scrupulosus B5] Scropulosus Mal S4 Ks2 Ma3 — .i. dubio S4 Mal dubiosus M19 Scropulosus dicitur] + cum Y dubietas K9\ dubeitas W13 K4 dubiosus Ma4

g in

Scrophin est conuersio latine

fV

Scrophin für Strophin

ms

Scrupulus .i. dubitacio uel pondus uel minutissimus lapis + eyn sant steneken P (außer P-E) — [...] pondus Sb3 — est lapillus minutus et asper, qui in calciamenta incidit, nocet et ledit. Vnde eciam molestia animi; quandoque Scrupulus est pondus, quod pondérât viginti grana tritici. Sed secundum Papiam grauitas sedecim granorum lentis facit pondus, quod dicitur Scrupulus. Eciam Scrupulus uel Scrupus quandoque dicitur questio difficilis W — .i. dubietas animj, remorsus consciencie vel quoddam pondus uel minimus lapis I — r est lapillus minimus, qui, si incident, calceum nocet, sandtstain, qui eciam vocatur Scrupus et est quarta pars vncie X / sannt stain Y K — est paruus lapis et asper in calciamentis. Eciam est molestacio anime uel dubitacio siue anxietas, uel est pondus continens duas vncias uel secundum aliquos vicesima 4 a pars vncie Kh2

S M IV

Scrupulus Ks2] Scropulus Ma! S4 Ma3 uel minutissimus lapis fehlt S4 B9 lapis fehlt M19 calciamenta 5 ^ / ] calciamento SI animi; quandoque Scrupulus] aliquando Scrupulus uel Scrupus quandoque fehlt Sgl qui, si bis nocet HU] fehlt W13 minutissimus lapis fehlt RI Zusatz] fehlt Wo I Brl, eyn sant steyn BIO minutissimus verderbt E2

K P P-E

2426

.i.] + dubiosus seu

W-X

Sgl

Scrupus s 334

s 335

S 334

m s

Scrupus est lapis paruus + in calcijs ledens pedes / + santstain K Wa. fehlt (enthalten in 333) W

S M K

Scrupus 54] Scropus Mai, Scrophus Ma3 Wa. fehlt M19 tat. Int. fehlt W13 Y

dp

Scrutari irfarn + et est aliquid per expergenciam perquirere — .i. inquirere, inuestigare, erforschen / — vorvaren Kh2

lapus S4

W K P P-E

— erfündlen Sgl Wa. fehlt K4 vor varen Wo] Wa. fehlt Sol

fp

Scruta est schutella, in qua sacerdotes sacrificia tractabant

Kh2

Scruta für Scutra

s 335.2

m t

Scrutator .i. inquisitor

s 336

n s

Scrutinium erfarunge + .i. scrutacio I — est examinacio ordinandorum Wa. fehlt K-Y Wa. fehlt (vgl. 331.4) P-E

s 335.1

s 337

s 337.1

s 337.2

s 337.3

irfarn et fehlt Bs9 Me5

W

+ Inde Scrutinium (vgl. 336) Bs9 Me5

erfSrschen M25

S Sb3 W P Kh2

f p Scrutina (vgl. 337) S4 n s Scrutinium] Scrutamen Wa. fehlt (vgl. 335) Bs9 MeS Wa. fehlt (vgl. 331.4) BIO Brl n s Scrutiniam

f p

Scrutina est ligwa libre + einer wagen zunge Wa. fehlt Kh2 Brl

Kh2

Kh2

Kh2

erfundlung Sgl vor varinge Wol

I

S K P P-E

n s Scrutinium (vgl. 334) S4 in libra B9 Scrutinia K4 Scrutinia Wo4 libre verderbt Ma4 libri

n s

Scrutum dicitur vestis pauperum lacerata et detrita — est vestis pauperum uel genus liguminis P — vestis pauperum Kh2 Brl

P

+ (neuer Wa.:) n s Scrutum pestis (!) pauperum Ma4

n s

Sci/tulatum est sericum orbiculatum quasi in rotundum picctum

P P-E

Scutulatum Wol ] Scrutulatum Ma4 Scrutulatum obiculatum alle Hss. (auch

n s

Scudicium eyn r hacke / how P-E Rl .i. ligo

P

vgl. F 450

Scudicum Wo4

2427

Rl)

P

/

P-X

S 337.4

Sculla

s 337.4

f p

Sculla piscis r optimus / bonus Kh2

s 338

at

Sculpere graben — .i. celare. Vnde Sculptim aduerbium, gegraben

P I

M

a t Sculpare M19

co t

Sculptilis r gegraben / begrauen S-YSb3 uel est jmago in lapide secta — r gegrablich X / grablich Sgl uel [...] W — et hoc -le est ymago in lapide sculptum / P K — gegraben X / pegraben K4 — r gegrauen Ma4 / begraben RI / czu graben Wo4 est ymago [...) P P-E — est ymago [...] — est lapis uel quelibet res, que potest sculpi, uel ymago in lapide schulpta Kh2 Bri

S M SbJ W K P P-E

lat. Int. fehlt B5 lapide S4] latitudine Mal secata Ma 3 Scultilis M19 begraben Dl sicata Ma6, secata Y secata dt. Int. ] begrablich Bs9, graben Me5 lat. Int. fehlt Sgl secata alle Hss. Wa. fehlt K9 — grableich Ab! gegraben HU ] gegrableich W13 — grauelik BIO dt. Int. ] begrauekk WoI secata Ma4 RI, sculpta Wo4 secata alte Hss.

s 339.1

ns

Sculpicium .i. fossorium, höwen

S 339.2

n s

Schulptilia stenen af gode

s 340

m t

Sculptor est lapicida + scilicet pictor ymaginum

s 339

W-X

Kh2 /

Sb3 W P P-E

lapidura Sculpator 5 7 lapeida Wo4 Sculpor E2

S 340.1

m t

Sculpitor, Sculptilio idem (nach 340)

s 34i

fp

Sculptura grabunge — r ergrabung X / grabung Y uel celatura — talis actus, grabung /

s 342

s 342.1

S M W I P-E

Wa. fehlt BS begrabung N1 Wa. ] f p Scultura gragung M19 lat. Int. fehlt Sgl Sigle fehlt Sulptura E2 — formirung Sol

ms

Scultetus Schultheiß — °schultes °oder °(Y) richter

W

+ sicut ad ymagines E2

K

Sb3 W P P-E

schulthef (!) Sculptetus S1 Sculteus Ma4 RI Sultetus E2

fp

Scultecia °gericht °oder °(Y) gepiet

2428

I

K

Scurrilis

s 343

co t

S 343

Scurrilis — r luderech, bufig, bubig Mal / luderich S4 / bouich Ma3 / loderlik, bouesch B9 NI S — r lederlich Ma6 / lltrig Ml 9, bobisch M — bübisch WK — et hoc -le, leckeri uel leckerhafftig I — r loderlig, bouesch / bogych Kh2 P — ain bßb P-E Wa. fehlt Sb3

vgl. 313 S — luderecht, bufik Ks2 — luderecht uel lekrecht B5 M loterlich Ksl, loberlich Ma2, luderlich Dl Drl boschlich Dl P loderlig fehlt Wol Wo4 Bri bobich Rl, bouelik BIO P-E Scurtilis (auch RI, Surtilis E2) + loder Sol

s 344

s 345

s 346

f t

S M W K P P-E

Wa. fehlt NI keckerie B9 lotrey M19 iocunditas Sgl Eciam bis ludus Sgl ] fehlt SI puebischait HU K4 Wa. ] fehlt Ma4, Inde -itas (bei 343) BIO Scurtilitas Rl Surrilitas E2 bübnij Sol, kocheren M25

m t

Scurro ein bufe uel ein lecker Sb3 — leckher — pueb K Kh2 Bri — ain r püb M25 / leker E2 Sol fVa. fehlt I

uel ein lecker] histrio idem Ma3 uel ein lecker fehlt M19 Dl Wa. fehlt BIO uel ein lecker] fehlt Ma4, loder Rl

f p

Scurra ein luderynne M — r loderynne X / pübin M19 Sb3 — parasitus uel assecla, qui sectari quempiam solet, hoflecker — .i. leccator, proprie qui sequitur curiam gracia cibi / K — lSterinn — r bovinne / bfiberij P-E P — .i. meretrix Kh2 Bri

P P-E

— ein lötrin, ein pübin A7 — bufynne uel leckerin Dl parasitus Sgl] pharisitus S1 vel spotter Mei bobynge Rl, bouerynne BIO bübny Sol

W

P-E

S M P

S M W

S 346.1

Scurrilitas r leckerie / bouerye Ma3 P (außer P-E Rl) — est iocularitas in sermone uel factis. Edam est turpis ludus K — puebischkait Wa. fehlt (vgl. 343) I

W

+ eyn bouerine Ma3 — luderin Drl dt. Int. ] (neuer Wa.:) f p Scurra wlgariter dicitur hofflecker

m t

Scurto .i. derisor, vaniloquus, lecator, qui sequitur curias dominorum K

K

vgl. 345

2429

S 347

s 347

s 348

s 348.1

s 349

Saltella

f p

ScuteHa eyn schüßel + et dicitur a »scus« vel »scuta« Wa. fehlt K

/

S M

Wa. S4\fehlt Mai Wa. fehlt M19 Dl

ms

m s

Scutifer ein schiltknecht — est armiger, wlgariter schilt knecht uel Scutularius W — eyn schilt vorer Kh2 Scutiger, -gera, -gerum .i. »gerens scutum«, eyn schilt knecht

S M Sb3 W P-E

— eyn schilt vorer Mai — ein schilt püeb uel seruus M19 m t Scutifex est armiger fehlt Sgl Scutularius] + scilderij Mel m t (auch RI)

ns

Scutum eyn buckeler; °Pelta °idem °(Kh2 Bri) — eyn schilt /

I P P-E

Sigle fehlt Wa. fehlt BIO Pelta idem fehlt Wo 1 Pelta] Perita RI Wo4, + Parma (?) Ma4 buckeler] + vel schilt E2 Pelta idem fehlt Sol Pelta] Parca E2 M25

ms

Scabularius idem (nach 348) Wa. fehlt WIK P-E Kh2 Bri

/

P

vgl. 225.1 S Wa. fehlt NI Scubularius S4 P Wa. fehlt Wol BIO

s 350

m s

Scutarius idem (nach 348)

I K

Sigle fehlt Scutorius W13

f p

Scuta est forma rotunda °uel °vas °(K) — est forma rotunda, eyn bockeler /

5 W P

formata Ma3 uel] ut SI uel vas fehlt Ma4

s 351.1

n in

Scus .i. rotundum uel rotunditas

s 352

f p

Scutula est monile de auro uel argento — r est [...] argento. Item Scutulata est X / est Y vestis preciosa, cui intexti sunt circuii, sicut patet in pannis quibusdam sericis et purpureis. Item nota, quod equus quandoque dicitur Scutulatus propter colorem, qui wlgariter dicitur apfelgraw. Scutularius equus vocatur propter orbes, quos habet candidos inter purpureos W — est monile rotundum de [...] I — est monile de auro, diminutiuum a »scuta« K

S M W

Scutila Mai Int. fehlt S4 monile verderbt M19 vgl 353.1, 353.2 f p Scutula] f p Scutulata uel Scutula X, f p Scutulata uel Scutulatum Y nota, quod fehlt Sgl Scutularius bis purpureos fehlt Sgl

s 351

2430

I

Scutula

s 353

s 3S3.1

P P-E

auro]cupro Wo4 Scutala (auch RI)

ns

Scu/ra sunt vasa enea equalia in fundo et desuper + ut cacabus, wlgariter kachel W — [...] fundo Sb3 — [...] in fundo at caleficiendum K — [... j fundo et superiori parte Kh2 Bri

S M W K P P-E Kh2

Sigle Ks2] f p Mal Scutra Scurra Mal erea MI9 el desuper fehlt MI9 Scotra Sgl cacabus Sgl ] caculus SI in funda K4 Scutula Ma4 anea Ri area E2 Sol, aurea (!) M2S n t Scrutra

ms

Scutulatus .i. ornatus scutula K + uel possidens scutulam Kh2

vgl. 352 K scutula K4] scatula

s 353.2

S 352

fp ns

uel] + de E2 (auch Rl)

fundo] pondo S4

Wli

Scutulata aut Scutulatum dicitur vestis preciosa habens in se quosdam circuios uel orbes K Scutulatum est vestis preciosa de cérico contexta Kh2

vgl. 352 K Scutulata] Scutula K4 Kh2 cérico für serico

s 353.3

m s

Sebaldus proprium nomen Wa. fehlt Kh2 Bri

P

Wa. fehlt

m s

Sebastianus proprium nomen / + viri Kh2

P P-E Kh2

Sigle Wo 1} fehlt Ma4 Sebalstianus E2 nomen fehlt

s 353.5

ft

Sebastes est ciuitas

s 353.6

heb

Sebaste interpretatur vallax uel gyrans

Kh2

vallax für fallax

s 353.4

s 353.7

s 353.8

Wo 1

P

Sigle Rl] fehlt Ma4

Int. Wo4] fehlt

Ma4

P

Kh2 Kh2

m in Sebeon stans iniquitate interpretatur P — uel Sebon interpreta/i/r stacio maris uel conuersus aut rectus Kh2 P Kh2

m in Sebeon Wol ] n s Sebean Ma4 Sebon für Seboim interpretatur Lui ] interpretado

ind

Sebolet interpretatur spica uel ierminacio

Kh2

Sebolet für Scibboleth

ierminacio für germinacio

2431

Kh2

S 354 s 354

Se g in

Se .i. sine + von I

S W K

— .i. nisi Ma3 Wa. fehlt SI Sey W13

s 354.1 s 355

Sebalo eyn holtzdube nt nt S M W P P-E

s 356

s 357

— in ghesneden Ma3 — eyn gesnede B9 — gesnyete Ks2 + media breuis S4 BS — eyn gesnede Ma6 — eyn gesniten M19 — eyn gesnyt DI in gesnit Sl, ein geschneit Mei, abgeschnait Sgl Secumina Ma4 — inesnede BIO ingeschmid Sol ) ain geschmid E2

Secare hauwen — hachken K-X Wa. fehlt K-Y

M 1 P-E

— hacken M19 Sigle fehlt Wa. ] a p Segare Segen Sol

— ein gesnid NI

m p Secana est nomen fluuij in Francia, dy rSeck / Seyne / — [...] Francia Sb3 W K Kh2 Bri — Seck, nomen fluuij in Frankrig P — est nomen fluuij P-E

M I P

Sigle Ks2]{ p Mal in Francia] in Vrankrich B9 dy Seck S4 ] fehlt Mal Ks2 BS, sokke Ma3 dy Seck fehlt Dl Drl Secania Wa. ] Seclana uel Secana eyn sekel uel nomen fluuij in fankenrik (!) BIO Seck fehlt Wo4 in Frankrig fehlt RI

nt

Secedere enweg gen — vnderwelgen uel affther gehen — hinweg geen K

S M W

— eyn weg gen S4 BS — hin weck gen M19 — hin weg gen Mei

I

K P P-E

s 359

Secamina ingesnite — ingeschmid P-E RI Secamen eyn gesnethe / Wa. fehlt Kh2 Bri

ap

S

s 358

/

I

— ut gan B9 — weychen Dl

at

— inweggeen HÌ1 — wech gan Ma4 Wol Wo4 — ain weg gan E2 — vergSn Sol

p pr Secessus rbose uel vt gank / eyn uß gang S-X Sb3 WIK — eyn wech gank Kh2 Bri S M Sb3

bose uel vt gank B9] bose uel eyn wech ganck Mai bose uel fehlt Drl — aufgang

2432

P-E

eyn uß gang 5-/] enweg gang Mal

Secessus

s 360

s 360.1

s 360.2

s 361

s 362

S 359

K P

Secussus W13 — bose uel vt gegan BIO

co t

Secors ein tor. Inde Secordia .i. stulticia — est stultus. Inde Secordia Sb3 — .i. furiosus sine corde, eyn tore. Inde Secordia .i. stulticia / — .i. stultus / + uel amens X K — .i. secordia vel stulticia P-E — eyn dore. (neuer Wa.:) f p Secordia .i. stulticia uel blodicheyt Kh2

S W P P-E

Inde Secordia fehlt B9 .i. stulticia] torheyt N1 Wa. fehlt S1 Secors] Secor Wo4 .i. secordia, stulticia R1 stulticia] + -ris demens Ma4 R1 secordia Sol] secor E2

fp

Seclusa werr

W

werd Mel, wem Bs9, werg Me5

m t

Secor .i. paruus

Kh2

vgl. 408

at

Secernere .i. diuidere + entzweyscheiden

W

Kh2

/

5 Sb3

a p Secerare S4 a t Securare

ms

Secretarius eyn heymlich rat wyßer — ein haymlich rat geber Sb3 — cuj secreta committuntur / — haimlich rat K-Y

vgl. A 907 S Wa. S4 ] fehlt Mal rat fehlt B5 W Secretalus Sgl K — heimleichait oder weiss HU P Secrearius R1 — temelig rad wetere (?) Ma4 P-E Secrearius E2 — est consilium secretarium sapiencium Sol fehlt M25 Kh2 weten

s 362.1

ms

s 362.2 s 363

s 364

Secretorius idem (nach 362) Secretarium heymelichkeit

wyßer] der wissen E2,

Ma4 (P) /

ms

Secretus .i. occultus, ° heymlich °(Kh2) — r haimlich X / .i. occultus Y W — -a, -um heymelich / P-E R1 — Wa. fehlt K

S P

Wa. fehlt Ks2 lat. Int. fehlt S4 heymlich 54] fehlt Mal Ma3 lat. Int. fehlt Ma4 dt. Int. fehlt Wo4 BIO

n s

Secretum ein jngesegel — jnsigel Sb3 WK 2433

S 364

Secretum

— eyn heymelich ingesegel

I

S M I P-E

jngesegel 5 4 ] jngeß Mal, inghesel Ma3, insigel N1 insigel M19 Drl ms insigel E2 M25

s 364.1

ns

Secretarium .i. clinodium

s 365

fp

Secta ein zweytracht in dem glauben — ein zwayung des glauben Sb3 — dicitur crudelitas aliquorum in malo, ut secta hereticorum; quandoque accipitur in bono, ut secta philosophorum W — est vana religio uel propositum malum circa aliquam doctrinam. Wersus (Walther 747]): Est he res« secta, sensus uel opinio dicta I — zwaytrichtig in dem gelauben K — .i. ordo, rzweydracht in de louen / zwaigung in aim globen P-E. Vnde (Walther 7471): Est heresis secta, sensus uel opinio dicta P — tria significat. Vnde (Walther 7471): Est heresis secta, sensus uel opinio dicta Kh2 Brl

W I P P-E

crudelitas] sedulitas Sgl heresis 12] heres lal. Im. fehlt fVol .i. ordo bis louen] est error, czweydrat in dem (!) Wo4 in aim globen] scilicet in fide Sol opinio verderbt E2

ft

Sectasis eyn czweydrachtekeit in dem rglauben / louen B9 P (außer P-E Rl) — idem (nach 365) IK — zwieung in dem globen P-E — twedrachticheyt in dem louen, scilicet aliquis sequens sectam Kh2

S

— idem (nach 365) Ks2 Ma3 eyn czweydrachtekeit .SV] enczweitrachtikeit Mal dem glauben fehlt S4 B5 entzweydrachtekeit Ma6 Wa. 1 m s Sectasus zwaiumkait Secrasis Sl, Sectalis Sgl Sigle fehlt in dem louen fehlt Wo4 BIO zwieung Sol] zwaizung E2 in dem globen] in fide, sicut et secta Sol

s 366

M Sb3 W / P P-E

s 367

s 367.1

K

dp

Sectari nachfolgen, et est frequentatiuum matum + Inde Sectarius (vgl. 368) W — nach volgen K Kh2 Brl

S M I P

tat. Int. S4) fehlt Mal B9 lat. Int. ] et est frequenter M19 et est frequentatiuum fehlt nachfolgen] + in bono, vt secta apostolorum Wo4

fp

Secuta est vermis volatilis

P-E

vermia E2

P

2434

in

a »sequor« irregulariter for-

a fehlt

Rl

Seculus s 367.2

m s

Seculus est domus quedam secundum quosdam Wa. fehlt Kh2 Brl

P-E

Wa. ] m s Sculus est demus quedam secundum quisdam E2

Secularius eyn vngeneme fogel

s 367.3

s 368

s 369

s 370

S 367.2

Brl

P

Kh2

Kh2

vngeneme verderbt

m s

Sectarius ein r vngleubiger / vnghelouer Ma3 B9 — ein nachvolger Sb3 I — ein ketzer — r vnghemene louer / ain vngelober P-E P Wa. fehlt (vgl. 367) W Wa. fehlt Kh2 Brl

S M I K P P-E

vngleüscher N1 Int. ] fehlt Drl, nachfolger Dl, + vngelenck M19 Sigle fehlt — vngelauben K9 — eyn vngelouer BIO — geleuber R1 Wo4 — .i. infidelis Sol + alz der Häß M25

n p

Secubare beligen + Vnde Nouus Grecismus (29'): Secubo tunc uel secumbo, dum solus W + vel affter legen / — belegen W P-E R1 — ligen K-Y Wa. fehlt Kh2 Brl

dormio

S M W I P

belegen S4 Ks2 a p belegen Ma6, pey ligen M19 Drl biligen Sgl Zusatz Sgl ] fehlt SI a p Wa. fehlt BIO

n s

Seculum die werlt, alder, vel est mundus vel eternitas + uel spacium centum annorum, et dicitur a »sequor«, quia vnum seculum sequitur aliud W — welt uel alter uel eternitas Sb3 — die werlt uel eternitas uel spacium centum annorum uel ein altar (0



— — S M K P Kh2

I

dicitur spacium 100 annorum / + et dicitur vita et pro quolibet spacio temporis aliquan/M/w/w longo. Vnde dicitur Seculum etas, tempus, euum, spacium, interuallum, vite cursus et perpetui/aj. Seculum dicitur per sincopam, et dicitur a »sequor«, quia vnum tempus sequitur aliud X K .i. mundus vel eternitas P-E de werlt uel est etas uel spacium sentum annorum Kh2 Brl

lat. Int. Ks2] fehlt Mai eternitas verderbt S4 dt. Int. fehlt M19 — dy welt oder alder uel est mundus uel eternitas Hll aliquantulum emend, (vgl. Brito 701)] aliquando W13 W9 M37 perpetuitas emend. ] perpetuitatem W13 W9 M37 alder vel est mundus fehlt Wo4 sentum für centum

2435

S 371 s 371

Secum adv

Secum mit sich — mit im

M-YWIP-ERI



mit y m uel mit sich Wa. fehlt K-Y

s 372

s 372.1

s 373

s 374

S 375

Sb3

S M P P-E

Wa. fehlt Ks2 — mit ym S4 B5 NI Wa. fehlt DI Wa. fehlt BIO + alio est ambitus muri (vgl. 372) E2

sich] + uel mit jm Mal

f p

Secunda est ambitus + et est substantivum M + muri P + muri uel fortuna Kh2 — substantivum, .i. prospera fortuna, et dicitur a » s e q u o r « Wa. fehlt Sb3 K

I

S M P P-E

m s Secundus S4 Sigle Ks2 ) fehlt Mal substantive M19 ambitus] + mundi Ma4 Wa. fehlt (vgl. 371) E2 m t Secundo (î p Secundo RI)

ap

Secundare .i. °prosperare ° u e l °(Y) prosperum facere uel in conuertere / + uel secundo loco sequi X K

K

vgl. 378 facere] + inde Secundus .i. prosper W13 W13 uel bis sequi Hll] fehlt W13

adv

Secundario zu d e m andern male Wa. fehlt K

S M W P

— mit den andern mal NI — den andren MI9 adv Secundarie Sgl Wa. fehlt BIO adv Secundaria Wo4

ms

Secundarius der ander Wa. fehlt I K Kh2 Brl

S P P-E

Wa. S4] fehlt Mal — ander mal, besundern Ma3 Wa. fehlt Ma4 + anderwerue BIO — .i. secundus E2

f p

Secundine sunt pellicule, quibus infans in vtero matris continetur — [...] quibus infantes in vtero matris involuuntur Kh2 Brl — dicitur pellicula, in qua puer voluitur in vtero matris; et dicitur a » s e q u o r « , quia sequitur usque in m u n d u m /

bonum

uel in bonum conuertere K4] fehlt

Secundina uel Secunda est membrana, in q u a puer in utero matris continetur, et cum infante nascente egreditur W S M W P P-E

Wa. .SV] fehlt Mal Sigle Ks2] f t S4 sunt pellicule Ks2] uel pelliculi cuius S4, dicuntur folliculi B9 quibus] qui M19 Secundina] Item Secundina (Wa. nach 372) X qua Bs9] quo S1 Sgl continetur] involuitur seu continetur Sgl Wa. fehlt Ma4 infantuli in vtero continentur Wo4 felliculi E2, folliculi M25 (auch Rl), fecitule Sol

2436

S 376

Secundo

s 376

s 377

s 378

adv

Secundo zu dem ander mal Wa. fehlt I K-Y Kh2 Bri

S P P-E

Wa. S4\ fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt Ma4 — zü dem andren Sol

ppo

Secundum nach + est post Sb3 + et deseruit accusatiuo casuj Wa. fehlt W-Y

I

S

— dar nach Ks2

ms

Secundus der andere + et quandoque dicitur prosper et bonus, et Secundare .i. prosperan uel prosperum facere; sed Obsecundare .i. obedire W Wa. fehlt / K

vgl. 372.1, O 60 S Wa. fehlt Ks2 Sigle S4 ] ppo Mal M Wa. fehlt Dl W m s Secundus der andere fehlt (et quandoque bis obedire nach 374) Sgl prosecrari S1 sed fehlt Sgl

prosperari Sgl 1

s 379

ap

Securare sicher machen + .i. securum facere I

s 380

ft

Securis ein axe + Wersus (Walther 18542)-. Non sunt securi, qui dant sua colla securi M (außer Sb3) + dieta eo, quod de ea arbor succiditur, quasi »succurris«. Item Securis quasi »semicuris« : ex vna enim parte acuta est, ex altera fossoria. Hec apud vetteres Penna uocabatur, vtramque autem habens aciem Bipennis dicitur. °Inde °Securitas °(X) W + uel biel, instrumentum secandi I — hachken K-X Wa. fehlt K-Y

vgl. B 142, P 330 M axe] hacken M19 W vgl 381 de Sgl ] cum S1 »succurris« Sgl] verderbt SI vetteres Sgl] veteros SI Penna Sgl) Ponna S1 P — eyn ekke, ax Bri P-E + ain plill M25

s 381

S 382

ft

Securitas Sicherheit Wa. fehlt (vgl. 380) W-Y Wa. fehlt K-Y

S M P

sicherkeit Ks2 Wa. fehlt Dl sicherkeit Ma6 Ksl M19 sekericheyt Wol Bri, sekercheit BIO

ms

Securus sveher Wa. fehlt K

S I

Wa. 5 4 ] fehlt Mal Sigle fehlt

Securus Ks2\Securi

2437

S4

acutus Sgl

fossaria Sgl

S 383

s 383

s 383.1

s 383.2

s 383.3

Secus

ppo

Secus bij uel al/'ter, °anders °(P) adv — pey Sb3 Kh2 Brl — quandoque idem est quod iuxta, quandoque ponitur pro aliter precipue, quandoque hec diccio »haut« preponitur ei, que significat idem quod non; vnde dicitur Haut secus, .i. non aliter W / — .i. iuxta, prope vel aliter, anders ~ pey, °aduerbium °qualitatis °(Y), .i. alter (!) K

S M W P P-E

— by B9 aliter S4] alter Mal — pey vel anders M19 anders fehlt Ksi quandoque (3)\ tarnen Sgl non aliter] vnde aliter Sgl aliter] + anders Wol RI aliter] + vnd auch M25

ms

Secus blynt

Kh2

Secus für Cecus (vgl. C 285)

ns

Sedacium .i. crineum cribrum, eyn hären seue — eyn haren seue Kh2

P P-E

Wa. fehlt BIO dt. Int. fehlt Sol

fp

Seda zedel als in dem bok P — ain zedel sicut in libris E2 P-E — est illud, quod nondum in librum est redactum

vgl. 256, C 282 P Wa. fehlt Brl in libro BIO P-E — ein sedel Sol

s 384

s 385

s 386

Kh2

— eyn heren sep Wo4 M25

f t Sedo Wo4

P

dt. Int. Wol] fehlt Ma4 Brl, + oder bütel RI

— eyn seddele in den boke Wol

Kh2 — eyn sedel sicud

M25

ms

Sedarius ein stulmecher — aut Sedatorius ein stuelmaister oder stuelmacher

M P

eyn stelle machen Dl Wa. fehlt Wo4 stoelmeyster Ma4

ms

Sedatarius ein stulmecher Wa. fehlt (vgl. 384) Sb3

S M W I P

Sedatarius 5 4 ] Seditarius Mal, eyn stelle machen Dl Seditarius Sgl Sigle fehlt Wa. fehlt Wol Wo4 BIO Brl

ap

Sedare r glichin / vorliken Ma3 B9 uel gesettzen — siezen aut stillen Sb3 — .i. lenire, compescere, et quasi sedentes et pacificos facere — geleich seezn K — r voliken vorsitten Ma4 / vorlichen R1 / stillen Wo4 P — glichen vel setzen P-E — pacificare uel deeipere Kh2

Sb3

Sedearius Ma3

stoelmeyster Ma4

2438

/

Sedare

s 387

s 388

s 389

s 390

S M W K P P-E

— gleich seczen N1 gesettzen Ks2\ seczen Mal, gesiezen S4 BS, besetten Ma3 gesettzen] stillen Ksl, siezen, stillen Dl, + uel stillen Drl — stillen uel seczen Sgl — geleich siezen HU Wa. fehlt Brl — vorlyken ghesetten Wo! BIO Int. Sol ] gelich vel stillen E2

adv

Sedecies sechczenwerbe Sb3 — sechzehen stund — sechczen mSl M-Y W P-E — sechczehen vert K-X Wa. fehlt I K-Y

S M W P-E

Wa. ] f q Sedicies sehen werbe S4 sechczen mSl Dl ] xvi M19 — ze sechszehen malen Sgl — patet E2

s 392

— sesezenweyd Ks2

m p Sedechias interpretatur iustus — interpretatur iusticia domini

— xvi mal N1

Kh2

S K

Sedichias S4 Sedachias WH Y

o in

Sedecim sechczehen Wa. fehlt I K-Y

S M W P-E

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt M19 Dl — sechczenwerbe Ksl sechzehest Bs9 Wa. fehlt E2 — patet M25

ms

Sedecimus der r sechczehende / sechzendeste M W-X — patet P-E Wa. fehlt I K-Y

S

Wa. S4) fehlt Mal der seßczendeste Ks2 Wa. fehlt Dl — Wa. fehlt Bs9 — Wa. fehlt HU — — sestenich BIO Wa. fehlt Sol

M W K P P-E

s 391

S 386

Sedecimus Ks2) Sedicimus .SV, Sedecius MaJ Nl, de sesteyne Mai sechczehen stund M19 der sechs zechend Sgl — der 16 MeS der sechczehendist W13

ms

Sedenarius sechzehenzal — dye sechzende zal M W Kh2 Brl — sechzehen mal Sb3 Wa. fehlt I

M W P

dye Ma2\ der Ma6, fehlt Ksl sechczehen zal M19 Dl die sechszechen zal Sgl der S1 Wa. fehlt BIO Stichwort verderbt Wo4

con

Sedenim aber Wa. fehlt I Kh2 Brl

Sb3 K

con Sed con Sedenium

2439

der sechczynng BS,

Sedenus

S 393

s 393

s 394

ms

Sedenus rsechczendig / sesteynech Ma 3 B9 P Wa. fehlt W-XI K-Y P-E

W P

Wa. fehlt Sgl Wa. fehlt BIO

ns

Sedere siezen. Inde quedam nomina: Obses, Preses, Sessibilis et Sedile — [...] Preses, Sedibilis Sb3 — siezn K-X P-E Kh2 Bri Wa. fehlt I K-Y

sechzehenig Bs9

vgl. P 1030 M Sessibilis] Sedibilis M19 W lat. Int. fehlt Sgl P Sedile] Sedule Ma4

s 395

s 396

s 397

s 398

f t

Sedes eyn stul Wa. fehlt I K-Y Kh2 Bri

S M

Wa. S4\fehlt Mal Wa. fehlt Dl

ft

Sedicio renczweytracht / twydracht Ma3 B9 P — ein zwayung Sb3 — est dissensio ciuium; aliqui dicunt, quod sit discordia animorum r wulgariter uflöff X / Inde Sediciosus (vgl. 397) Y W I — est discordia et dissensio animorum — rczwaiträchtig X / czwaiträchtikait Y, discordia K Wa. fehlt Kh2 Bri

S M W K P-E

eyn czweytratiger S4, eyn czwetracht B5 Seducio M19 eyn czweytracht Ksl M19 Dl dissensio bis sit fehlt Sgl animorum Sgl ] ciuium SI czwaiträchtig HU ] zwaiträchtigung W13 — .i. concordia E2 — zwijung Sol

ms

Sediciosus r eyn czway trachtiger / twigdrachtich Ma3 B9 P K-X + qui discordiam gignit I — ein zwaier Sb3 — .i. plenus sedicione P-E Wa. fehlt (vgl. 396) W-Y Wa. fehlt K-Y Kh2 Bri

S M K P

Wa. fehlt Ks2 N1 Int. B5] enczweytrechtiger Mal, eyn czweytragiger S4 enczweydrechtig Ksl, zway trächtig M19 Wa. fehlt HU czweydrachticheyt R1

nt

Sedile ein r sidel / sedele Ma3 B9 P (außer P-E) — locus, ubi aliquis sedere possit, ein sedei I Wa. fehlt K-Y Kh2 Bri

S M 1 P P-E

Wa. fehlt Ks2 sedei S4 BS + eyn sethe B9 Wa. fehlt M19 sedei Ksl Dl mt siddel Ma4, stul BIO — ain geses E2 + oder lang panck M25

Ks2

2440

Sedia s 398. i

s 398.2

s 399

s 400

s 401

s 402

n s

Sedia geyl sunde P — sunt lassiuiosa crimina Wa. fehlt P-E

S 398.

Kh2

sunde] snode BIO

P

Wa. fehlt Bri

n t

Sedimen est immundicia sub oleo uel est immundicia, que sub vrina, et dicitur quasi »sedens in ymo«, .i. profundo — .i. fex oley Kh2

P

immundicia Wol ] inmudicia Ma4 est immundicia, que fehlt Wo4

m s

Sedulus stete. Sedulitas inde — stat. (neuer Wa.:) Sedulitas statigkait Sb3 — .i. assiduus. Inde Sedule .i. assidue °et °Sedulitas °(Y) — -la, -lum .i. assiduus, firmus, bonus, stet I — stät K P-E

generatur P

est immundicia, que generatur Woì\ fehlt

Ma4

W

M K P-E

+ stetekeyt Ksl — stet stat K4 + vel empsig E2

a t

Seducere verfuren uel r decipere / bedreghen Ma3 B9 — significai decipere, separare; quandoque de malo ad bonum ducere, et sic ponitur in Ieremia (20,7) : Seduxisti me domine, et seductus sum W — .i. decipere, prodere et separare; eciam ponitur in bona sign/ficacione, .i. a malo ad bonum ducere I — verffiren K P — eri weg furen P-E

S M W I P P-E

Int. fehlt Ks2 — verlaiten M19 nt — verffiren Sgl + Inde Seductor et Seductus (vgl. 401, 402) Bs9 MeS significacione 12 ] signficacione — ewech leden RI en weg Sol ] an weg E2

m t

Seductor ein verfurer °uel °betrieger °(P) — quasi »seorsum ductor«, eyn verforer / — r ein verfurer uel deceptor X / .i. deceptor Y

S M W P P-E

ein verfurer uel fehlt Ma3 vorffier (!) M19 Wa. fehlt (vgl. 400) Bs9 MeS — ein vorer R1 — ein weg ffirer Sol

p pr

Seductus verfuret — -ta, -tum quasi »seorsum ductus«, verforte — .i. deceptus K-Y Wa. fehlt (vgl. 400) W-Y

M

uel betrieger fehlt

verfurter Ma6 M19, befurt Dl

2441

K

Sgl

/

S 403 s 403

Sefirus ms

Sefirus west uel nordwest + est nomen venti M-Y + .i. ventus Kh2 Brl

— est nomen venti, west uel nortwind — —

W

K

dicitur nomen venti, west nort wint P-E

Wa. fehlt I

vgl. 482, Z 19 S + est pars mundi B9 M dt. Int. fehlt M19 SbS nordwest] vorwest W dt. Int. Bs9] vestern uel ortwind SI, westwind uel nortwind Sgl P IVa. fehlt BIO — est ventus, nordt west Wo4 nordwest] nort Ma4 P-E + est quidam ventus E2

s 403.1

heb

Sefar .i. liber uel littera uel litteratus

s 404

ft

Seges sayd

+

scilicet wachssend säm

+

et dicitur tunc a »sero, -is, -ere«; aliquando capitur pro fruge, et tunc dicitur a »seco, -as, -are« P-E -etis dicitur matura messis, scilicet semen, kornsait I



vgl. 431 W Zusatz fehlt Sgl P saem R1 P-E i Sol] fehlt E2

s 405

ep t

W

wachssend Bs9\ wächsern 57

Segex — ein rscißke Mal / tysgin S4 / sisex Ma3 / ziseke B9 — rzischgin X / czeisel M19 M — ein cipfickh SbS — ain zislin W P-E — est nomen auis, eyn zisiken / K — czeisel, est auis



eyn syseck

S

P

Stichwort entstanden aus Ceyx S tzysich Ks2 BS, zeyslein N1 M czysck Dl, zisiken Drl Sb3 f t Segax W Seges S1 P Int. Wo 1] tyschyn Ma4 P-E — ain zeissel, zinsli Sol Kh2 vgl. C 295.2

s 406

Kh2

quedam auis M25

ns

Segmata sunt fascie mulierum — est uestis muliebris et longa, cuius necesse est partem secare, et ea solent uti nubentes. Eciam dicitur monile a collo in pectus dependens / — sunt fassie siue cyngule mulierum Kh2 Brl

S Sb3 I K P P-E

Segmata Sagmata Mal, Segimata B9 Segenata vgl. 413 Segmentum Seginata (!) W13, Segenata K4 + ad vittandum caput Ma4 fasse Wo4 Seginata E2 fastige E2

2442

facie Ma3

Segmentatus

s 406.1

S 406.1

ms

Segmentatus, -ta, -turn tali ueste ornatus uel indutus (nach 406)

I

vgl. 414

s 406.2

mt

Segrex uel -garius .i. nobilis

s 406.3

fp

Segita est serpens quídam

s 406.4

heb

Segul interpretatur loquela invtilis

s 407

a p

Segregare .i. diuidere, et dicitur a »se« et »grego« / — .i. separare, diuidere, deylen K — .i. diuidere — .i. diuidere uel separare Kh2

S W P P-E

»grego« ] gregreo, -as, -are S4 — .i. diuidere Sgl — .i. diuidere Wo4 diuidere] + vel separare E2

cop

Segeta uel Segetarius ságer

W

Sigle Sgl ] fehll SI

s 407.1

s 408

s 409

s 410

s 411

I

Kh2 Kh2 Kh2

W

Segeto Sgl

Segitinus Sgl

m in Segor parua uel relicta interpretatur — quidam locus est et interpretatur loquela inutilis Kh2 — paruulus uel cadens S W 1 P Kh2

m s Segur S4 Segar B9 Seger SI rgl. 406.4 Sega Ma4 parula R1 vgl. 360.2

CO t

Segnis trege °uel °fuel °(S-YP) — .i. piger, ingenio carens, quasi »sine igne« — r trág X / .i. piger Y K — .i. pier, lassus uel tepidus Kh2

S M W P P-E Kh2

tracheit B9 uel fuel fehll Ks2 trege] greg Drl uel fuel fehll Ma6 M19 uel fuel fehh SI + Inde Segnicies (vgl. 410) Bs9 Me5 — i. piger Brl co t Segnens E2 pier für piger

fq

Segnicies tragheit + et Segnicia, -cie idem — tragkait Sb3

M W K P P-E

dragekeit Ma6, dragkeyt Ksl Wa. fehh (vgl. 409) Bs9 Me5 tragkait K9 Wa. fehh Wo4 Segnitas Ma4 tragkait E2

1

I

I

m in Seyr pilosus, hirsutus; et idem dictus est Esau — pilosus, hirsutus interpretatur. Inde deriuatur Esaw Sb3

2443

uel

dicitur

S 411

Seyr

— dictus est Esau, quia fuit pilosus, quando natus est — .i. pylosus uel irsutus K P — interpretatur pilosus, .i. hispidus Kh2 S SbS W P-E

s 4ii.i

s 413

s 414

Sgl

I

Stichwörter für Selene

S M W P

Wa. fehlt Ks2 BS Wa. fehlt Dl Wa. fehlt Sgl Se ipsum] Semet ipsum X — syk suluen Wol

ns

Segmentum ein vurspan uel ein lang frauwencleit — ein vorspang, voll lang weibklaid Sb3 — vorspang oder einer lanndfrawen klaid K Wa. fehlt (vgl. 406) I

S M Sb3 W K P

lang fehlt B9 frawnngwant BS frauwencleit fehlt (!) M19 Seckmentum — für Spang S1 lang fehlt Bs9 lanndt frawgewandt HU uel bis frauwencleit] czyringe BIO

lantvrowen klet Ma4

m q Segmentatus zirunge des cleides — zierung der klaider Sb3 — zirhait des chlaides K Wa. fehlt (vgl. 406.1) I

Sb3 K P P-E

m s Sementatus S4 Int.] fehlt Ks2, furmgides (?) zijrung dez kleyd N1 BS Sagmentatus ms — .i. ornamentum vestium BIO cleides lyues Ma4 — .¡. ornamentum vestium E2

f p

Segmenta eyn cleyt °mit °stuen °(P-E) — est vestis cum sonis Kh2

P

Wa. fehlt Brl quedam BIO sonis für zonis

Kh2

s 415

hirsutus fehlt B9

pron Se ipsum sich selber — .i. semet ipsum P (außer Kh2 Brl) Wa. fehlt IK P-E

S

s 414.1

pilolus S4

Selenos vel Silenos dicitur lux noctis, scilicet luna 1

S 412

Wa. fehlt MaS Seyn et bis Esau fehlt Segir

/

fp

S P

Sigle Wo] ] fehlt Ma4 seuen Wol ] se Ma4

Sella ein satel + quasi »seda« Wa. fehlt K

/

Wa. fehlt Ks2 — eyn sedel, eyn sadel BIO

2444

des clayders

P

Segmentum Wo4

— est vestimentum

Sellare

a p

Sellare sateln Wa. fehlt K-Y

S W 1 P-E

Wa. fehlt Ks2 sadel Bs9 Sigle fehlt Int. fehlt Sol

s 416.1

at

Seiungere .i. separare

s 417

m in Sei vmbra eius interpretatur Wa. fehlt I

s 416

S 416

Kh2

Sei für Seta 5 Sei vmbra eius verderbt B9 W Wa. fehlt SI eius fehlt Y P-E eius] ain schat M2S

s 417.1

s 418

fp

Sei« interpretatur semper uel in finem aut peticio

Kh2

Sela emend. ] Selo

m s

Selec/us est ab alijs electus — .i. circulariter electus P

S

Sigle .SV] m in Mal verderbt Ma3 Selerectus Sellerectus Selerectus Sellectus uel Selectus

M Sbì K Kh2

s 419

s 420

Selectus emend. ] Selerectus Mal Ks2 B5 B9 NI, Seleuectus S4,

Sellipendium ein satelfaz — ein sateltaschen Sb3 K- Y Kh2 — eyn sadel blat Wa. fehlt I

S W P P-E

— eyn sadel basse B9 Sellapendium Sgl saiderfaß Bs9 Wa. ] fehlt BIO, n s Sellipendarium eyn zader vai Ma4 sattel geraid E2

m s

Sellarius est ille, qui facit sellam — satler. Sellarius ain satelrosß W — eyn sathel mecher / — est equus ad sellam aptus uel eyn sadel maker

s 420.1 s 42i

semper emend. ] seper

n s

SbS / P P-E

ille] aliquis ns — eyn sedeler Wo4 — ein satler Sol

Kh2

sella E2

Sellularius ein sadler

Bs9 Me5 (W)

m t

Sellator est idem (nach 420) — sattler W

S M I

— ein satler NI Wa. fehlt M19 Sigle fehlt

2445

sadel tassche Bri

Kh2

S 421.1

Sellio

s 421.1

m t

Sellio -ionis .i. caballus, eyn hengst, et dicitur a »sella«

s 421.2

m t

Sellio est a n i m a l m o d i c u m , q u o d v o l a n d o p e n n a s n o n h a b e t sed quasi m a n i b u s volare v i d e t u r et est quasi g e n u s r l a c e r t e et in pectore p i c t u m / l a c e r t u m P-E Rl l u c e n t i b u s g e m m i s in m o d u m stellarum P —

est p a r u u m et volatile n o n h a b e n s p e n a s

/

Kh2

Sellio für Stellio P Sellia Rl sed quasi Wol ] qui cum Ma4 P-E m t Sellia E2 pannas E2 sed fehlt E2

volare Wol ] fehlt Ma4 ad modum alle Hss. (et modum

s 421.3

ms

Sellus uel -leus .i. p u r u s uel clarus

Kh2

s 422

ms

Selestus sundig Wa. fehlt I Kh2 Brl

vgl. 258 S Selestus .W] Selistus Mal W Wa. fehlt Sgl P Wa. fehlt Ma4 P-E Int. verderbt M25

s 422.1

s 423

s 424

s 424.1

s 424.2

s 424.3

s 424.4

+ lasterich Ma3

ms

Seleratus Wa. fehlt

idem (nach 422) P-E Kh2 Brl

P

vgl 257

Wa. Wol ] fehlt

n s

Sellum diuisio eius i n t e r p r e t a t u r — q u i d a m vir, qui f u i t custos u e s t i u m s a c e r d o t u m — i n t e r p r e t a t u r pacificus aut peticio Kh2 Wa. fehlt W

S

Rl)

P

Ma4

/

m s Sellus Ma3

m in S e m n o m e n uel r n o m i n a c i o / n o m i n a t u s Ma3 B9 P i n t e r p r e t a t u r — filius N o e dictus est. Et ex eius q u o q u e Stirpe est C r i s t u s I — nominacio interpretatur K M I K P-E

nominacio] nominacie M19

g in

S e m m a grece est sedes latine

P

Wa. fehlt Wo4 BIO

n t

S e m a a r est locus in B a b i l o n i a

P P-E

Sigle Wol] fehlt Ma4 Semiar Wo4 Babilonie alle Hss. (auch Rl)

a p

Semare est i m p e r f e c t u m facere + aliquantulum euacuare /

P

facere fehlt Wo4

f t

S e m i s .i. d i m i d i u m alicuius rei et sie p o n i t u r p r o p o n d e r e et est pars ajsis Kh2

Kh2

Sigle Wo5] f p

ms

Stichwort] Semen, Sem K4 nominatum alle Hss. (auch Rl)

P

P

PI

+ Inde Semo Ma4 Rl

pondere Wo5] pondore

2446

assis emend. ] arcis

Semis

S 424.5

s 424.5

co t

Semis uel -mus .i. imperfectus et tunc est adiectiuum

s 425

adv

Semel eyns Sb3 P-E Rl — ainsten Wa. fehlt I K

S M W P-E

Wa. S4] fehlt Mal Ks2 — ein mal NI Wa. fehlt Dl — ein stund M19 Wa. fehlt S1 ainest Sgl ainest E2

fp

Semella ein semel — eyn semmelbrot Wa. fehlt Sb3 K-Y

s 426

s 427

nt

Kh2

/

Semen rsat / sam P-E Rl. Semen et Seminium est animalium; r Sementum / Sementis P-X et Sementinum est frugum et arborum — r Semin/ifm, Sementis, Sementinum wlgariter säm X / säm Y. Item Semen et Seminium est animalium; sed Sementum et Sementinum est frugum et arborum W — sait, quod in agro spargitur ad gignendum fructum. Eciam dicitur Semen animalium ad gignendum fetum I Wa. fehlt (enthalten in 428) Sb3

vgl. 185, 430, 431, 434 S Semen (2)] (neuer Wa.:) n t Semen S4, sed Semen Ma3 Seminium] Semium S4 animalium] aliud B9 Sementum] (neuer Wa.:) n s Sementum Mal, Semen .SV,sed Mai et Sementinum fehlt B9 frugum et fehlt S4 M Stichwort] n t Seme M19 sat] samen Drl, + sciendum quod Ma6, + et quod MI9 est animalium] sunt animalia M19 W Stichwort] + saut uel säm. Semen est S1 Seminium (1) emend. ] Seminum S! Mel, fehlt M12 K n t Semen sat. Semen et fehlt (Wa. bei 426) W13 Semen (2) bis arborum] (neuer Wa.:) n s Seminium dicitur semen animalium Y et arborum fehlt W13 P — sat Wo4 — samen ader sayt Brl Seminium] Seminum Rl Kh2 vgl. 428.4

S 428

ns

Seminarium cuiusIibet rei inycium + .i. semen I — aut Semen sam Sb3 Wa. fehlt Kh2 Brl

vgl. 427, 434 S Wa. S4] fehlt (vgl. 430) Mal Sig/e] Sed (Wa. nach 427) B9 verderbt S4 W n s Seminarium] Sed Seminarium (Wa. nach 427) P Wa. fehlt Wo4

s 428.1

audiens

heb

Sememes interpretatur no Kh2

Kh2

Semeyes (für Semeia^ Wo5] Semegias

s 428.2

ft

Semestris dicitur luna, cum est in medio mensis

s 428.3

ft

Semeies fuit quedam mulier, quam corumppit Iupiter 2447

dominum

uel

cuiuslibet rei Ks2]

nominatus

Kh2 Kh2

domi-

S 428.4

s 428.4

s 428.5

s 429

Sementinum

n s

Sementinum .i. semen

Kh2

vgl. 427

Kh2

m s

Sementus dicitur illud, quod est in calamo

Kh2

Sigle Lül]

co t

Sementis r satig / sadet B9 P

+ — --

Kh2

fehlt

semen frigidum aut tempus seminandi K huius -tis .i. semen frugum uel tempus seminandi uel ipse actus seminandi uel dea sementis / satt P-E

Wa. fehlt Sb3 Kh2 Brl

s 430

S P-E

Wa. S4] fehlt Mal — idem (nach 428) Sol

ns

Sementum sat

vgl. 427, 431 S sat] + seminarium cuiuslibet (vgl 428) Mal M Wa. fehlt Dl Sb3 Wa. ] m s Sementulus est sementum, sadt W Wa. fehlt Sgl K Wa. fehlt W13 Int. verderbt K4 P Wa. fehlt BIO

s 431

ns

Sementum, r Sata / Saturn W Seges, Germen idem sunt



et Sementinum est frugum et arborum, cuiuslibet rei inicium.

(neuer

sunt

Wa.:)

Sb3

f t Seges, Sata, Sementinum, Germen idem

— Sata, Seges idem / Wa. fehlt K P-E Kh2 Brl vgl. 185, 404, 427, 430, G 111 S Stichwort fehlt (Wa. nach 430) B9 sata verderbt Ma3 M Sementinum Sb3 arborum] + denuarum (?) Wa. fehlt Sgl Sigle fehlt (Wa. nach 430) Sementinum W 1 n s Sementum] Sementinus P Wa. fehlt BIO

s432

ms

Germen] Grumen B9

Germen idem sunt fehlt Sl

Sementarius ein see faß — —

eyn sewe man / ain s l g t ö c h P-E

Wa. fehlt Kh2 Brl

S M Sb3 W / K

— eyn sehe vas uel sat tüch B5 — setvaß Nl ein saw waß Dl — ein stieff vas Stichwort verderbt Sl sät faß Sl Sigle fehlt saen vas Hll

s 432.1

m s

Semesus -sa, -sum .i. in media parte corrosus et comestus

s 433

np

Seminare sewen

M

sawen Dl

+

.i. sementum facere

I

2448

/

Sementare

S 433.1

s 433.1

np

Sementare idem (nach 433)

S 434

n s

Seminarium, Seminium .i. semen / + sayt Ma3 B9 — sadet (neuer Wa.:) n s Seminium .i. semen P (außer Kh2 Bri) Semineum .i. semen P-E Wa. fehlt (vgl. 428) Sb3 I

ns

vgl. 427, 428 S Seminarium fehlt B9 M Wa. fehlt M19 W Seminarium fehlt SI P-E — samen Sol

I

i. semen fehlt

Mai

s 434.1

ns

Seminatorium semen, cuiuslibet rei exordium uel lucrum de semine K

s 434.2

co s

Semianimus et Se/nnanimus °et °Semiuiuus °(Y) tuus K P-E — vel -mis .i. mortuus

vgl. 439.1 K Semnanimus K4\Sennanimus P-E m s Semanimus E2

s 434.3

s 435

s 436

s 437

.i. quasi mor-

W13

n in

Semicinctus dicuntur vestes ex vno latere dependentes siue vestes '^nocturne et dicitur quasi dimidius cinctus X / nocturnales Y K

K

vgl. 441

Sigle K4] m s W13

et bis cinctus H! 1} fehlt

W13

pron Semetipsum sich selber Wa. fehlt I K-Y Kh2 Bri S M

Seipsum B9 Wa. fehlt M19 Dl

co t

Semis halb / + .i. numerus B9 P-X + .i. dimidius -dia, -dium I + quando est simplex, ./. inperfectus, tunc est indeclinabile; sed quando est compositum, .i. pondus medij assys, ./. vi vncias continens, tunc est declinabile Semis, -sis K-X — r halb. Item Semis, semissis .i. X / .i. Y dimidium uel pondus sex vnciarum. Sed Semis indeclinabile idem est quod inperfectus W — .i. numerus P-E Wa. fehlt Kh2

W K P P-E

dimidium 5 g / ] condimentum SI halb fehlt HU Zusatz HU] fehlt W13 ft — .i. dimidium indeclinabile Bri ft

mt

Semones sunt homines uel rinterfectus homo / inperfectus homo Ma3 B9 P — interfectus homo interpretatur K — sunt homines imperfecti Kh2 Bri Semo, -onis .i. semj uel ex parte homo /

mt

2449

inperfectus JV9) perfectus Hll

S 437

s 438

s 438.1

S 439

s 439.1

s 439.2

s 440

s 441

Semones S Sb3 W K P P-E

inperfectus homo] inperfecti B9 homo] hominum interfectus homo] interfecti Sgl Seminines inperfectus homo] imperfecti Wo4 Senianes E2

p pr

Semotus .i. motus I + separatus Wa. fehlt WKh2 Brl

M P

— abe gewarffen Ksl — af werpen BIO

m t

Seminex, -ecis in genitivo, .i. semi mortuus

P P-E Kh2

Semex Wo4 mortuus verderbt -ecis in genitivo fehlt E2 -ecis in genitivo fehlt (auch Brl)

as

remotus M19

P

R1

Semouere ./'. seorsum mouere

+

abwerffen

/

S K P

Wa. S4\ fehlt Mal + afwerpen B9 seorsum] sursum alle Hss. + achterwert werppen Ma4 + hinderwort werfin Wo4

ms

Semiuiuus-a,-um .i. ex parte viuus, halp lebendig

I

vgl. 434.2

m t

Semipedalis est longitudo medie pedis

Kh2

vgl. P 281

co t

Semiuocalis halblutig — halblautleich Sb3 — et hoc -le halp lutig

/

Kh2

/

S M W K P P-E

Wa. ] co t Semiuocabilis halpludelich N1 half lud Ma3 halpludelich Maß, halb lflderich Ksl — halphellig uel lautig Mel halphellick Bs9 Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 441) HU half ludelich Rl + vel dimidius sonus E2

n s

Semicinct/um est sona rminus / minime S-X K M-X lata / + et dicitur a »semis« — est sona media circumdata Sb3 — est cingulum minus latum, et dicitur a »semis«, quod est dimidium, et »cinctus«, quasi dimidius cinctus. Alij dicunt, quod est sudarium, quo Hebraice utuntur in capite. Wersus (Grec. Nov. 137r)\ Cincia, cum semi- si iungo, uoce sub vna signo minus latas zonas, per cincia latas. Cinctium brait gürtel W Semisincta dicuntur vestes ex vno latere pendentes uel est sudor uel ornamentum capitis Kh2

n s S M

Semicinctium Ks2] Semicinctum Mal, Semicintium S4 minime M19

2450

minus z/7, nach

Ma3

Semicinctium Sb3 W I K P P-E Kh2

s 442

s 442.1

s 443

s 444

s 445

S 441

Semicinclinum circumdata VI] circumdatum cingulus Sgl quasi bis capite fehlt Sgl Hebraice Bs9] Hebraici S1 capite Bs 9] capiti viri S1 Cincia Sgl ] Scincia S1 si ] se Sgl latas zonas Sgl ] latum zona Sl latas] lata Sgl Cinctium brait gürtel Sgl] Scincium sit gürtel Sl Semicinctum vgl. 434.3 Semicincium Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 440) HU Stichwort verderbt R1 Semincintium E2 Sigle Lül ] fehlt

fp

Semita — r ein weg uel ein stig Mal / eyn steg oder eyn ffiß stap S4 Ks2 / eyn vot stich Ma3 S M — r fuß drap Ma6 / ein fuzz steig M19 Ksl Sb3 — ain stig W — .i. dimidium iter, eyn fuß phat uel steg / — fuez phad K-X — fut stapp P Wa. fehlt K-Y

S M W P P-E

— — — — —

eyn steyg ader eyn fuchs staphe B5 — bode (!) schap 89 — fuß trapp N! eyn fuß stap Ma2 — eyn steick DI — ein steck fuß phat Drl 1 callis Bs9 voyß schap vosstap RI — eyn fustigh Wo4 — vutstich BIO ain fus stat E2

fp

Semispata eyn halff swert

P

f p Semispata WoI\ f p Semispatum Ma4

fp

Semivncia .i. media vncia — halb gwicht eines quintes (?) Sb3 — .i. dimidia vncia, ein halp vntz / — uel Semuncia .i. media pars uncie Wa. fehlt W-X

P eyn hals swert Wo4

Kh2

K

Semuncio K4

fp

Senecta alder; Senium idem / + uel dea senectutis P et caret plurali numero — idem (nach 454) uel est dea senectutw Brl Kh2 Wa. fehlt K

S M W P-E Kh2

Wa. fehlt Ma3 N1 Senium .SV] Senum Mal et caret preterito perfecto MI9 Wa. fehlt Sl Mel Senium idem fehlt Sgl Senium] Senica E2 Sol (auch RI), Sena M25 senectutis] senectutus

adv

Semper allezeit — albeg Sb3 W — to allen tyden Wa. fehlt 1 K

S M W

Wa. B5) fehlt Mal Ks2 — alle end B9 Wa. fehlt M19 Dl all zitt Sl Mel

Kh2 — allewege S4

2451

— perpetuus, Eternum idem (vgl. 446) Ma3

Semper

S 445

s 446

s 447

s 447.1

s 448

s 449

P P-E

Wa. fehlt BIO alweg Sol

ms

Sempiternus r .i. perpetuus, ewig / ewicklike Ma3 B9 — .i. perpetuus W P-E — -a, -vm .i. perpetuus, eternus, ewig I — ebig K Kh2 Brl

S M W P

perpetuus] eternus S4 ewig fehlt Ml 9 DI + ewig Mel Semperiternus Wo4 + euus Wol RI Wo4

f p

Semperviua est herba, r blatloß / ploterlos Sb3 W — est herba quedam, huswurtz — est herba quedam Kh2 Brl Wa. fehlt I P-E

S M Sb3 W P

Sigle S4] fehlt Mal f p Sempervuus (!) B9 dt. Int. ] h u ß lauch uel blaloß Drl Sempermia dt. Int. ] husloch Sgl, haußlafich uel platlSß Bs9 Wa. fehlt Wol BIO ¡at. Int. fehlt Ma4 Wo4

ms

Semustus -ta, -tum .i. ex parte ustus, halp uerbrant — halff vorbrant P Wa. fehlt Kh2

P P-E

Wa. fehlt BIO Semiustus

ms

Semus -a, -vm .i. inperfectus + dimidius W-X + non plenus I — -ma, -mum .i. semo imperfectus Wa. fehlt K

ewig 5 4 ] fehlt

ewig] fehlt

Mal

fVo4, ewyclik Wol RI

+ perhennis Ma4

— huslock Ma3

dt. Int. fehlt

/

half brand RI

P (außer P-E Kh2 Brl)

M Sb3 W P

intervectus M19 Seuerius Semius S1 semo Wo4] sermo Ma4, fehlt

heb

Sen .i. vicesimaprima littera Hebreorum et interpretatur deus + uel est coniunccio Sb3

Wol

deus entstanden aus dens S vicesimaprima littera] verderbt Ma3 vicesimaprima S4\ duodecima Mal M Sem M19 Sb3 Sew Der Zusatz bezieht sich auf das falsch geschriebene Stichwort Sew. K vicesimaprima] 20 a alle Hss. P-E vicesimaprima] vicesima alle Hss. (auch RI) Kh2 Sem (auch Brl)

s 450

ns

Senaculum est domus, vbi senatus congregatur — est domus, vbi senatores congregantur K — est vmbraculum, vbi turpem ludi fiebant P

Sb3

senatus] senectus

2452

Wo4

B5

Senaculum

s 451

W P P-E Kh2

— est homo sui scenatus gregatur (!) SI Senaculum fur Scenaculum turpes emend. ] turpi alle Hss. turpi alle Hss. turpi fiebant] fiunt

ms

Senarius ses tal

+ —

hasart uel est numerus .i. sex, ses tal Kh2

Wa. fehlt

S W P P-E

s 452

s 453

S 450

P

S-XIK

Wa. zit. nach B9 sel tal (!) Ma3 + numerus B9 sechs tag SI ses tal] sestalich Ma4 Wo4 Zusalz fehlt ses tal] zal E2

— dy sechst zal N1

¡Vol

m t

Senator ein seynat zu Rome, superior est in Roma preter papaw — dicitur superior in curia Romana, ein senat Sb3 — dicitur ille, qui fundauit et auxit Romam / + uel est superior in Roma preter papam Y W I — dicitur ille, qui habet dignitatem senatus — est superior Rome preter papam, senat K — eyn senat to Rome, et est r supremus / summus Kh2 consiliarius P

S M W K Kh2

zu Rome fehlt Ma3 lat. Int. fehlt Ma3 B9 papam Ks2\ papa Mai S4 — eyn senat in Romam (?) superior preter papam M19 vgl. 453.1 Sator Sgl Rome K4] in Roma W13 senat K4) fehlt W13 et est ] ad (!)

m q

Senatus est congregacio sapientum et dicitur a »senos« + .i. sensus et est proprie dignitas consulum et sumitur pro sapiencia. Wersus (Grec. Vet. viii 300): Estque senos sensus, hinc dicitur esse senatus P — [...] sapientum Sb3 K — est congregacio r sapientum / seniorum I siue locus, in quo conueniunt senatores WI — est congregacio seniorum sapientum, et dicitur a »senos«, quod est sensus. Wersus (Grec. Vet. viii 300): Estque senos sensus, hinc dicitur esse senatus Brl Kh2

vgt. C 345.1 S et bis »senos« S4] fehlt Mai sapientum] senientum (?) Ma3 senis B9 W vgl. 453.1 sapientum fehlt Y Kh2 »senos« (1)\ senios senos (2)] sena

s 453. i

ses B9] sel Ma3

»senos«] seen as Ma3,

m t

Senator rector intraneus populi Romani et dicitur a »senos«, quod est sensus, .i. prudencia, quasi sensatus et prudens. Vnde multitudo dirigencium populum Romanorum dicitur Senatus. Sed quilibet de ilia multitudine dicitur Senator; Senatores dicti, quod essent seniores W-X

IV

vgl. 452, 453, C 345.1

sensatus Mel ] sensuatus SI

2453

S 453.2

s 453.2 s 454

Senecia

f p

Senecia illud rubrum, quod est sub aure piscis vel labium

f t

r

/

Senectus dicitur congregacio seniorum / senectorum K-X et caret plurali numero — -tis idem et est sexta etas, que nullo annorum numero finitur I — .i. Senium, older et [...] Brl Kh2 Wa. fehlt K-Y

vgl. 1359.1 M et bis numero fehlt M19 W seniorum] senatorum ,S7 P senium Ma4

s 454.1

f t

Seneccio est congregacio sapientum

s 454.2

m t

Sendones sunt amictoria linea Wa. fehlt Kh2 Brl

Sendones für Sindones P Senodones Wo4

s 455

s 457

P

amictoria Wol ] omictoria Ma4

Iinee Wo4

ms

Senescallus ein marschalk, et dicitur a r»senon« / »senus« S-X, quod est sensus, et »callidus«, quasi callidus in sensu + quia debet esse homo sensatus P — idem (nach 456) Sb3 K-X — dicitur quasi »sens« calidus« et dicitur alio nomine r marscalkus, a wlgari marschalk X / marscalcus in wlgari Y W Wa. fehlt I K-Y Kh2 Brl

S

Senescallus .WJSenascallus Mal, Senescalcus Ma3 »senon« B9] scenon Ma3 verderbt Ma3 Senscallus M19 Senascallus sensu Sgl ] sensum S1 a Mel ] fehlt 57 marschalig K4 tat. Int. fehlt Y m p Senectanius Ma4 Senascalcus Wo4 quasi callidus in sensu fehlt Wo4 sensatus] senatus alle Hss. (auch Rl)

M W K P P-E

s 456

K-X

sensu

ms

Senescalcus idem (nach 455) — ein marschalckh, et dicitur a »senus«, quod est sensus, et callidus, quod est astutus, quasi callidus siue astutus in sensu Sb3 — marschalk, eciam dicitur callidus in sensu K Wa. fehlt I Kh2 Brl

S M P P-E

Senescalcus S4\ Senascalcus Mal, Senoscalcus Ma3 Senescalicus M19 Wa. fehlt BIO Senescalicus E2

n t

Senescere alden K — alt werden Wa. fehlt (enthalten in 458) W

S M K P

alden] + uel alt werden Mal + alt werden Drl — idem (nach 456) HU — idem (nach 455) BIO

2454

Seneo s 458

n s

S e n e o , -es, - v i , s u p i n o c a r e t , idem

s 459

(nach

457)



- u i in p r e t e r i t o et c a r e t s u p i n i s , S e n e s c e r e a l t w e r d e n u e l a l t e n



i d e m (nach

Wa. fehlt S

S 458

Kh2

457)

W

I

Brl

M W P P-E

Wa. fehlt B9 Seneo, -es Ma3] Seniones (!) Mal, Senio S4 B5 Ks2 idem Ks2] .i. senescere Mal, fehll S4 Wa. fehlt Dl Seno, -es M19 vgl. 457 alten] alt sin Sgl + Inde Senex, -ium (vgl. 459, 460) Bs9 Me5 idem fehlt Ma4 senio E2

m t

S e n e x .i. s e n u s , a l t —

a l t ; ° S e n u s ° i d e m °(Y)



s e n i s , a l t ; et d i c i t u r a



alt

W »senus«

K-XP-YP-E

Wa. fehlt

K-Y

vgl. C 345.1 W Wa. fehlt (vgl. 458) Bs9 Me5 I »senus« 12] sensus P o t — older uel olt BIO P-E o t Kh2 o t S 460

n S

S e n i u m aider +

s 461

m t

S e n i o , - o n i s est s e n e x u e l s u n t d u o p u « c t a i n t a s s e r e

fehlt Dl fehlt (vgl. 458) Bs9 Me5 fehlt Ma4 — idem (nach 459) BIO fehlt E2

+

wulgariter



- o n i s s e x p u n c t i in tasserei



i d e m (nach

seß 460)

W

M Sb3 W I K P-E f p

S e n e s c i a est m a l e d i c c i o s e n i u m

Zusatz Bs9] fehlt

/

K

in tassere fehlt B9

siue impetracio uel detraccio

Wa. fehlt S M Sb3 W P P-E

et d i c i t u r a » s e n e x «

u e l d u o p u n c t a in t a s s e r e

duo fehlt Ma3 puncta S4 \ pucta Mal S4 pucta M19 tessere M19 puncti tessere Wa. ] m t Senis ses vf dem würfel Sgl tassere 12] texera Senio, -onis] Senis K4 tasserò K4 in tassere] fehlt M25, in tessere E2 Sol

+

S 462.1

/

Wa. Wa. Wa. Wa.

S

S 462

et e s t v l t i m a p a r s s e n e c t u t i s

M W P P-E

tassere Ks2\ tascere Mal

S1

Kh2

I

Senescia .W] Senescio Mal, Senicie B9 maladicio M19 Seniscia senium] seniorum S1 f p Senecia Ma4, f t Senicio Wo4 Senencia E2 S e n e x i o s u s .i. p l e n u s d e t r a c c i o n i b u s

2455

Kh2

(vgl.

466.1)

S 462.2

Senefacta

s 462.2

f p

Senefacta est virgo pudica

s 463

co t

Senilis oldelich / eidecht S-X — aldelecht M-X — et hoc -le .i. res senis uel ad senem pertinens K-X — altig oder áltleich — .i. antiquus Kh2 Wa. fehlt W-X

s 463. i

s 463.4

s 463.5

oldelich zit. nach Ma3, eldelecht S4 edellocht altig oder fehlt HU Wa. fehlt Bri alderecht Wo4

ns

Senecium brunnenkresß. Nasturcium idem. Vnde Nouus Grecista (81 '): Ecce senecia folliculum signat labiorum, aut herbe speciem, ueluti docet ars mulierum W

W

vgl. F28

Sensicium Sgl

Nasturium Sgl

senecia] senicia Sgl

Senecio» herling uel wintrester, Latini vocant herbam, que nasciturper macerias, que a Grecis Erigonon appellatur uel vua acris W W

Senecion Bs9] Senecium S1, Senicion Sgl wintertrester Sgl lai. Int. Sgl ] fehlt S1

f p

Senna quedam belua Wa. fehlt Kh2 Bri

P

velua RI

herling uel] fehlt Sgl,

+ eyn ape Ma4

fp

Senra est instrumentum °ferreum

Kh2

Sema (?)

co p Senpenta senior uel sapiens Wa. fehlt Kh2

P-E RI)

P

P

Senipenta Wo4

fp

Senopheya lofrotinge Wa. fehlt P-E Kh2

P

vgl. 266 — laufratinge RI Iudeorum, lofftache Bri

s 463.7

ns

Senimium est invidia animalium

s 463.8

heb

Sennaar interpretatur fertilis uel feta virorum

Kh2

heb Sennaar Luì] Seninaar (?)

a p

Sentenciare urteiln — vervrtailen WI

S M W P-E Kh2

Wa. fehlt Ks2 B9 vervrteilen Drl vervrtailen Sgl ] vrtailen S1 a p Sentenciari E2 Sentencionare

s 464

heurlich uel Bs9

P

P

s 463.6

I

S Sb3 K P

s 463.2

s 463.3

Kh2

r

a sapiens Wo4

P — loub hochczide Wo4

Kh2

fertilis Liil]

2456

— dicitur esse dies festus

fartilis

Kh2

Señare

S 464.1

s 464.1

ap

Senare oldern

s 465

f p

Sentencia ein urteil uel liber °sentenciarum °(Sb3) + eyn boch von den hohen sinnen P (außer Kh2 Bri) — eyn orteil; et est determinata accepcio alterius partis contradiccionis / — .i. liber sentenciarum K-X Wa. fehlt K-Y

S I P P-E

lai. Int. fehlt B9 Sigle fehlt sentenciarum fehlt Zusatz fehlt Sol

ms

Sentericus est qui propter Kh2 P

P P-E Kh2

propter apostema Wol] verderbt Ma4 aposteuma E2 intus] interius E2 moritur Liti ] fehlt

f p

Sentina fulwaßer in dem schiffe uel est locus istius aque — ein full wasßer in einem schef Sb3 P — locus in nauj, ubi aqua congregatur I — °volwasser °(Y), quilibet locus fetidus, vbi confluunt aque fetide K P-E — est quedam pars in naui — water in deme schepe Kh2

S M W P

in dem schiffe] in naui Ks2 istius aque] talis aque (!) repletus Ma3 Wa. fehlt Ma6 Wa. fehlt SI Mei — wulle ghewasse up dem scape Wo4

s 465.1

s 466

s 466.1

B9 (S)

Wo4

Zusatz fehlt

Wol

apostema

ruptum r intus perit / mori tur

intus] interius Wo4

Sentiosus .i. plenus detraccionibus

Kh2

Kh2

vgl. 462.1

s 466.2

m s

Sentus .i. solidus uel sordidus

s 467

n q

Sentire .i. sensu percipere, scilicet visu, tactu, °auditu °(M W), et componitur cum ab- et con— [... ] scilicet auditu, visu etc. / P-E — enphinden K-X — .i. sensu percipere Kh2 Bri — [...] scilicet visu, auditu etc., et componitur cum ab- et conP Wa. fehlt K-Y

S

visu Stf] sensu Mal, viso B9 tactu ¡gusto S4 auditu B5] fehlt Mal Mai Ks2, audi S4 et componitur bis con-] fehlt B9, eciam ap-, con- MaJ ad-] ab- S4 sensu] sensum Ma6 et componitur cum fehlt Ma6 et componitur bis con- fehlt M¡9 ad-] ab- X ad-] ab— entpfinden Sgl ab-]ad S1 auditu fehlt Wo4 et componitur bis con- fehlt Ma4 Wo4 BIO ad-] ab- Wol R1 sensum E2 auditu fehlt E2 sensum

M Sbi W P P-E Kh2

2457

Kh2

S 468

s 468

Sensatus

ms

S M K P P-E Kh2

s 469

Sensatus ein synnig mensche. Inde Sensacio — -ta, -tum gesint uel synnig / — sinniger 0mensch °(Y) K — synnech mensch wol by synen. Inde Sensacio vorsunnen — ain sinig mensch vel wolbesint P-E — eyn synnich mynsche Kh2 Brl

P

synnig] vnsynnich Mai Inde Sensacio fehlt B9 Senatus M19 Inde Sensacio fehlt M19 mensch HU 1 fehlt W13 — synnich wol sinnet. Inde Sensacio wol vorsunnen Wo4 synnech Wol] sundich Ma4 wol by synen] fehlt Wol BIO, wol besynnich R1 vorsunnen Wol] vorsynnich Ma4, vorsynnige BIO vel wolbesint fehlt M25 m s Sensates

m q Sensus °der °synn °(P-E) .i. potencia sensitiua uel dicitur Organum sentiendi uel accio. Sed Sensum neutri generis dicitur significatum verborum et sic idem est quod sententia siue verborum expositoria declaracio, et sic debet dici: »Sensum est tale«, licet communis vsus dicat in masculino genere Sensus — [...] est tale uel illud«, licet communis usus dicat Sensus ille in masculino genere. Wersus (Grec. Vet. xii 149f.)\ Sensus sunt hominum, verborum sensa suorum. Sentire est sensus, tibi sit sentencia sensum W — die synne, scilicet quedam vis anime, que pereipit formas in presenti materia uel qua homo audit, videt, tangit etc., vel dicitur intellectus secundum aliam significacionem suj uerbi / — sin, r.i. potencia sensitiua uel Organum sentiendi. Sed Sensum neutri generis X / (neuer Wa.:) n s Sensum Y dicitur accio verborum et sic idem est quod sentendo [...] K —

eyn syn et dicitur potencia siue Organum sentiendi. (neuer

Sensum neutri generis dicitur significatum verborum S

M Sb3 W K P P-E

Wa. :)

Kh2

.i. potencia sensitiua fehlt B9 sentiendi] sciendi Ma3 Sed fehlt B9 significatum] sensus S4 et sie bis verborum fehlt Ma3 siue S4] fehlt Mal expositoria] verderbt Mai, expositorum B9 in masculino genere fehlt B9 masculine S4 Sensus (2)\ Sensum S4 siue fehlt M19 expositorie Ma6 declaracio] declinacio MI9 in masculino genere fehlt M19 Sensum neutri generis] secundum n genus verborum (1)] vocabulorum siue] scilicet Sensum (2)] secundum dicit uel accio. Sed fehlt Sgl significatum] sensacio SI, significacio V verborum (I)] nomen Sì tate Sgl ] talker Sì licet bis genere fehlt Sgl in masculino genere Bs9] fehlt X et bis sentencia K4] fehlt W13 in masculino genere] masculini generis alle Hss. siue fehlt R1 Wo4 Sensum (2) fehlt Wo4 communis vsus dicat] communiter dicatur Wo4 in masculino genere] est talis Ma4, est tale RI sensitiua] sensitura E2 est tale, licet] et licet E2 in masculino genere fehlt alle Hss.

S 469. i

adv

Sensim est aduerbium remissiuum et est idem quod paulatim — .i. paulatim K

s 470

fp

Senta est tharmus, ein slee + piscis K P — ein schlinge Sb3 — est nomen piscis, proprie eyn slihe 2458

I

W-X

Senta — —

s 471

Kh2

S M W P

Wa. fehlt B9 — \. toraus (?) Mai — ein sleich M19 + uel eyn made Ma6 dt. Int. ] ain flech SI — .i. tarma, eyn slige RI di. Int. fehlt BIO

f t

Sentes dorn uel arbor spinosa

+

Spine uel Dumi uel Sentes doren

— —

-tis .i. spina vel arbor spinosa I r polich vnreyn Ma4 / gespul vnreyn RI / dorn spulig Wo4, .i. popisma, caries P .i. popisma. Sed Sentis ain dorn hek P-E .i. inmundicia uel spyen Kh2 Bri

— — S W P P-E Kh2

s 47i.i s 472

.i. tarma P-E est piscis quidam

W

dorn] + .i. spina S4 Zusatz Bs9 ] fehlt Sì Sgl — dorne et est arbor spinosa Woì — dome uel arbor spinosa uel vnrenich BIO — gespött .i. popisma M25 Stichwort] + gesp (?) E2, + gespul von den schusslen Sol uel spyen fehlt Bri

Sentix idem (nach 471) adv

S 470

I

Seorsum zurucke

+ — — —

vel segregatim / hinder sich uel zu rugg X / hindersich Y r achter wert Ma4 / hindert wert RI Wo4 hinder sich P-E r

W P

Wa. fehlt K Kh2 Bri

S P P-E

s 473

germen fehlt B9 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt K4 Seor (vgl. 474) Wo4

m in Seor paruus interpretatur — interpretatur paruus uel meridianws S W / P Kh2

s 475

— achterwart tu rugge BIO

m in Seon germen inutile interpretatur 5 M K P

s 474

— widerruck NI — to rugge Wol — patet M25

adv S P P-E

Kh2

Wa. fehlt Ma3 Seoij SI Sigle fehlt Seon (vgl. 473) Wo4 meridianus emend. ] meridianes

Separatim abescheidenlich



schaidlich

Sb3

Separatim B9] Secatim Mal, Sepatìm S4, Sepatiuum Ks2, Sepe ratim B5, Separtum Ma3 vnderscheiden Wo4 abschaiden M25

2459

Sepa

S 476

s 476

f p

Sepa ein zwippel — .i. cepa, zwibel Wa. fehlt K-Y P-E

W

vgl. C 348 S Sepe B9 czwel BS W dt. Int. fehlt Bs9 P Wa. fehlt Brl

s 477

s 478

adv

Septies S — Siebenmal Mal Ks2 NI / sebenwerbe S4 Ma3 B9 — r sebenwerbe X / sibenmall Sb3 Drl M — r zü siben malen SI M12 Sgl / siben mol Mel Bs9 Me5 P — seuenwarb — ze suben malen P-E Wa. fehlt I K

S M P P-E

sibnnwart BS Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt BIO Int. Sol ] fehlt E2

m t

Septons est séptima pars vncie — huius -tis id est Septem vncie Wa. fehlt K-Y P-Y

/

Septons für Septunx S Septens S4, Septius Mai, Septuns B9 M Wa. fehlt M19 W Septon S1, Septuns Sgl I Septuns K Septuns W13 P Septuns Ma4 P-E séptima verderbt E2

s 479

adv

Sepe dicke — offt Sb3 — dik uel oft W Wa. fehlt K P-E

S M W P

— vakene Ma3 + ader offte BS Wa. ] fehlt (vgl. 486) M19, fehlt DI uel oft Sgl ] fehlt SI + vaken Wol

s 479.1 s 480

s 481

Sepe .i. multociens

/

a q

Sepelire begraben + Sepultura inde Wa. fehlt K-Y

/

M 1 P P-E

Sepilire Ma6 Sigle fehlt Sepilire Ma4 vergraben M2S

a p

Separare abescheiden — tayllen Sb3 Wa. fehlt K-Y 2460

+ offt Drl

W

Separare

s 482

Int. fehlt B9

S 481

S W P

Sepciare S4 Wa. fehlt Mei Wa. fehlt BIO

scheydnn B5

ms

Sephirus west nortwest — est nomen venti M-YI — est nomen venti, west uel nortwind — dicitur ventus, nortwest K-X — nor wint P-E — nortwest Kh2 Wa. fehlt K-Y

W

vgl. 403, Z 19 Int. Ks2] nortwest, nomen venti Mal, west S4 S M — west nordin Ksl — est prius dictum Drl Sb3 — west uel vorwest W Wa. fehlt Sgl dt. Int. Bs9] wester uel ortwind S1 1 Sigle fehlt P Wa. fehlt Wo4 — west nort Ma4 P-E — ortwind Sol — nort weist M25

s 482.1

s 483

fp

Sepia est piscis

Kh2

Sephia

P

m in Sephet pulchritudo interpretatur Wa. fehlt I K Sephet fiìr Sepher 5 Seper B9 Kh2 Sephor

s 483.1

fp

Sephora narracio uel raptor — dicitur narracio uel liber

P Kh2

Sephora fitr Sefar P

f p Sephora Wol ] f t Sephoracio (vgl. 483.2) Ma4

s 483.2 s 483.3

ft

Sephoracio idem (nach 483.1) Kh2 Sephorum est castrum, vnde oriunda fuit beata mater virginis

s 484

n q

Sepire zunen + .i. circumdare, sepe circumclaudere

M P P-E

czwinen M19 Wa. fehh B10 zùrnen Sol

m t

Sepis ein zun + est municio de spinis etc. / — est municio lignea, wulgariter zun. Sed Seps, -is quidam serpens et descendit a »sepio, -is« .i. circumdo uel concludo. Vnde Nouus Grecista (Grec. Nov. 81'): Sepes dans sepis segetes defendit et ortos. Sic facta sepe sata sunt tutissima sepe. Est examen apum sepes d a n j sepidis ex se; seps serpens, incaustum sepia, sepio verbum W

s 485

i gì. 489 S Seps, sepis S4 B5 Ks2

zun] + uel serpens Mal

2461

Kh2

I

S 485

Sepis Sb3 W 1

s 486

s 487

s 488

s 488. i

s 489

Seps, -pis Sepis] Sepes,-is »sepio, -is«] sepo, -is Y Mel M12 dant Sl sepia fehlt Sgl Sepes, -pis

ortos Sgl ] ortus Sl

dans

(2)Sgl}

adv

Sepissime aller dickest — offt Sb3 — aller öfftist K Wa. fehlt IP-E

S M W K

Wa. S4] fehlt Mal Sepissimi B9 — alder dickest Ma3 Wa. ] adv Sepe, -ius, -issime öfter aller maist (vgl 479, 487) M19, fehlt Wa. fehlt Sgl — alleroffst Mel öfftist K4\ Sffts W13

adv

Sepius dick Wa. fehlt Sb3 I K P-E

S M W P

Wa. S4] fehlt Mal — idem (nach 486) Ks2 Wa.) fehlt (vgl. 486) M19, fehlt Dl Wa. fehlt Sgl dicker Wol R1

at

Seponere enweck legen, quasi »seorsum ponere« + .i. separare P Sb3 — hinder legen — dicitur quasi »seorsum ponere« WK-Y — .i. seorsum ponere, separare uel deponere / — eynwech leghen uel diuidere Kh2

S M K P P-E

Wa. S4\ fehlt Mal B9 dt. Int. ] enwegseczen N1 dt. Int. ] beklegen M19 Dl Sepondere K4 — enwech gelacht R1 Wo4 dt. Int. ] wechlegen Ma4 BIO Brl dt. Int.] entlegen Sol, hinwege legen M25

part

Sepositus wechgeleget P — enwech gelacht R1 P-E Kh2

P P-E

Wa. fehlt Wo4 — an weg gelet E2

m t

Seps czun uel serpens + Wersus (Brevil. »Sepes«): Pulli sub sepe faciunt sua balnea sepe P — nater Sb3 — -pis est quidam serpens. Vnde Lucanus in ix (723): Ossaque dissoluens cum corpore tabificus seps I — eyn tun uel serpens, que consumit corpora et eciam ossa Kh2 Wa. fehlt (enthalten in 485) W

— ein weg geleit Sol

— offt BJ

— dicker W

— hin beg gelätt M25

vgl. 485 S Wa. S4\ fehlt Mal I Ossaque bis seps 12] Ossa K lat. Im. fehlt Y P Wa. fehlt BIO sua Wo4] fehlt Ma4 Wol R1 BIO Brl P-E sua fehlt E2

2462

Dl

S 489.1

Seps

s 489.1 s 490

m t

Seps dicitur serpens suo veneno carnes — et ossa consumens, et aliqui habent ceps

P-E

o in

Septem sebben Wa. fehlt I K Kh2

S M P-E

Wa. S4\ fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt E2

m t

September der herbestmand + quidam mensis I Wa. fehlt K

M

Wa. fehlt

s 49i.i

ns

Septa dicuntur loca munita

s 492

fp

Septena sibenpsalme — ein septen Sb3 Wa. fehlt K P-E Wa. fehlt (enthalten in 497) I

P

Wa. fehlt

ms

Septenarius, Septenis °sibenczal °uel °(Sb3) von siben jaren — -a, -um signat summam vniuersitatis, quia omne tempus Septem diebus consummatur. (neuer Wa.:) co t Septennis et hoc -ne .i. septem annorum. Vnde hoc Septennium spacium septem annorum I — souen tal Kh2 Brl Wa. fehlt K

S

— Septennis van seuen iaren uel seuen talen Ma3 — van souen, eyn souen tal B9 sibenczal uel fehlt S4 B5 Ks2 sibenczal uel] siben iar zall Ml9, fehlt Dl — die siben zal (neuer Wa.:) co t Septennis siben iirig Sgl sibenczal uel fehlt S1 Wa. ] m s Septuarius souentich tal (neuer Wa.:) co t Septennis van souen iaren BIO sibenczal] zal M25

s 491

s 493

M W P P-E

s 494

s 495

Dl

BIO

ot

Septemplex sibenfeldig Wa. fehlt I

P P-E Kh2

Setemplex Ma4 sebenvalt Wo4 sibenfalt Sol Septuplex (auch Brl)

co t

Septemtrionalis norden — nortwind W — norden wint K — de souen sterne uel norden Wa. fehlt I

M Sb3 W K P-E Kh2

Kh2

Kh2 Brl

— Verden M19 — vorden + ventus quidam S1 Septentronalis K4 — narn (!) wind K9 ort wind E2 Sol m t Septemtrionalem uel norden fehlt Brl

2463

S 496

s 496

s 497

Septemtrio

m t

Septemtrio siebengestirne uel norden + est signum Celeste I — sebin stern uel norden M — sibengestirnn Sb3 K — est constellacio in celo, que alio nomine dicitur ursa, que alio nomine dicitur currus. Inde Septentor. Item Septentrio dicitur illa pars mundi, que est sub constellacione predicta W — seuen stern P — est quoddam astrum a Septem stellis uel est pars opposita australi meridionali Kh2

S M W K P P-E

Wa. fehlt B9 N1 seuensternte Ma3 uel] von S4 B5 uel norden fehlt M19 que alio nomine] wlgariter vero Inde Septentor fehlt Sgl — siben stirn uel ventus HU Wa. fehlt Brl siben gestirn Sol

ms

Septenus siebenig — -na, -num sebenig. Genesis vij (7,2)\ Ex omnibus animantibus etc. Septena eciam septem psalmos significat (vgl. 492) I septem P (außer Kh2 Brl) —

Wa. fehlt K

s 498

S M W P

Int. ] fehlt B5, seuen voldich B9 Wa. fehlt M19 — der sibend Dl — siben S1 Mel — der sibend M/2 — seuenech Wol Wo4

f p

Septimana ein woche + .i. ebdomada I

Wa. fehlt K Kh2 Brl

s 499

s 500

M P P-E

Wa. fehlt M19 Wa. fehlt Mo4 Septimona

adv

Septimayiatim wochelich

S K P

Septimanatim 5 4 ] Septimatim Mal Septimonatim W13 Septimatim Ma4

ms

wochelich 5 4 ] verderbt Mal, weckelinck

Septimus der sehende



der sibentist

Sb3

Wa. fehlt I K P-E

s 500.1

S M

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt M19 Dl

— der wesinde B5

f p

Septinerdia uel Centinodia weg braiti

vgl. C 334, C 1046 W Sigle Ml2] Item (Wa. nach 500) S1

s 501

ms

Septinerdia Mel ] Septimerdia S1

Septimanarius der die wochen heldet — .i. ebdomadarius, eyn wochener

2464

W-X

I

Ma3

Septimanarius



s 502

s 502.1

s 502.2

s 503

s 504

s 505

s 505.1

wochner

S 501

P-E

S M W K P P-E

Septimarius Ma3 — der dy sibenden bochen helt NI Septimarius Ma6 MI9 Septimonarius Sgl — wuchner 57 Sgl Septimonarius K4 heldet] gelt K9 Stichwort verderbt Wo4 der] der da R1 Septinarius E2

o in

Septingenta siebenhundert Wa. fehlt I

S M SbJ W K Kh2

Septuaginta Ma3 Wa. fehlt Dl Septinagenta MI9 Septuagenta ns Septuaginta K4 Septyngento

m s

Septifer eyn koninges staf P P-E Kh2 — ceptrum ferens

P P-E

Int. Wol ] est baculus regis Ma4 — .i. ceptrum, ein zepter Sol

n s

Septium eyn koniges gortel Wa. fehlt Kh2

P P-E

Wa. fehlt BIO — est cingum (!) regis E2

n s

Septistellium sibenstern — sibengestirnn Sb3 W K — daz sebin gestern, signum Celeste — dat souensternete Kh2

Int. verderbt

M19

P

/

S P P-E

sebingestem Ks2 Wa. fehlt BIO Septisenium E2

ms

Septingentesimus der siebenhunderste Wa. fehlt IK

S M P P-E

Wa. fehlt Ma3 — der sebende hunderste S4 — sibenhundertigst NI — sebin hundigeste Ma6 — sobin hundirstige Ksl — souenhundertigeste Wol — der süben hundertgost Sol

ms

Septuagenarius siebenczigczal — -a, -vm der sebenczigst / Wa. fehlt Sb3 K

S M P

Wa. fehlt Ma3 Wa. fehlt Ksl Dl Wa. fehlt BIO

n s

Septrum est signum regale uel virga regalis

Kh2

vgl. 267, C 350

— das sibend gestirn

Sol

— sebenczig S4 — seuental B9 — sibenczigistzall M19 — seuentig tage Ma4

2465

Kh2

S 506

s 506

Septuagenus

ms

S M Sb3 I P P-E

s 507

s 507.1

s 508

s 510

Sb3

Wa.] fehlt Mai, m s Septuarius de seuentichet B9 Int. Ks2] .i. septuagesimus (vgl. 507) Mal, der czeende S4 — der sibent M19 — idem (nach 507) Dl vgl. 508 vgl. 507 Wa. fehlt BIO — seuentiges Ma4 — sSuentichgich Bri — sibenczig M25

ms

Septuagesimus idem (nach 506) Wa. fehlt Sb3 K Kh2 Bri Wa. fehlt (vgl. 506) I

S M P P-E

Wa. Ks2] fehlt (vgl. 506) Mal, m s Septuasimus de seuentichet B9 — der sybenczig Dl Wa. fehlt BW — seuentegest Ma4 Wa. fehlt Sol — der sibenczigist M25

fp

Septuagésima verbunden tyt

P P-E

Wa. fehlt BIO Wa. fehlt Sol

adv

Septuagesies rsebenczigmal / seuentich warue Ma3 B9 Kh2 — r sebenzich werbe X / sybenczig mSl Dl M — seuen hundert worfe P — zfi siben hundertmal P-E Wa. fehlt WIK Wa. fehlt (enthalten in 509) Sb3

S

Int. S4\ .i. septuaginta adv (vgl. 510) Mal Septingentesies Mai — subeinczig werte B5 — septuagies (vgl. 509) Ml9 — sibenczigest Drl Wa. vorh. (adv Septuagesies sibenczigest,! Mel Wa. fehlt BIO — sebenhundert Wo4 — souenhundert mol Bri Wa. fehlt Sol

M W P P-E

s 509

Septuagenus der sebinczigste — aut Septuagesies sibenzig mal — -na, -num .i. septuagesimus I Wa. fehlt K

— der czeende S4

P

adv

Septuagies idem (nach 508) — aut Septuagesies sibenfaltig Sb3 — .i. septuaginta uicibus, sebenzig I — seuentigworb P — r sibenczig zal M25 / sibenzig malen Sol P-E Septuagies septies .i. quadringentis et nonaginta vicibus, et ponitur ille numerus determinatus pro indeterminato sicud et alibi pluribus locis / + Septuagies sibenczigest X W Wa. fehlt K

S M W P-E

Wa. Ks2] fehlt Mal Mai Sigle S4\ fehlt Ks2 — sebenczigmal S4 Wa. fehlt (vgl 508) M19 Sigle] Item (nach 507) X, fehlt Y ille Sgl ] ibi SI Wa. fehlt E2

o in

Septuaginta sebenszyg Wa. fehlt IK 2466

Septuaginta

s 5i i

S M W P P-E

Wa. S4] fehlt (vgl. 508) Wa. fehlt M19 DI — sibenczigst Bs9 — etc. (nach 509) Ma4 Inl. fehlt E2

ot

Septuplex siebenfeldig Wa. fehlt Kh2 Brl

S M W K P

— seuenvolt B9 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt Sl Wa. fehlt K4 — seben valt Wo4

s 5ii.i s 512

s 513

S 514

Mal

Septuplus -a, -um idem (nach 511)

I

n s

Septum .i. municio uel valacio + Item Septum dicitur locus circumquaque clausus uel ambitus W — est locus circumclausus, ut stabulum pecudum uel ambitus. Vnde Septus, -ta, -tum .i. circumclausus (vgl. 513) I K — .i. fallacio, locus circumclusus ut ambitus — .i. municio uel circumuallacio, eyn plankynghe Kh2

S M W K P-E

monicio Ma3 valacio .SW] fallacio Mal, volacio Ma3 fallacio Ma6 .i. municio bis Septum fehlt Y clausus] clasus Sgl fallacio für vallacio fallacio alle Hss.

p pr

Septus .i. circumdatus, a »sepire« — vmb geben; et dicitur a »sepio, -is, -ire« — .i. circumdatus Kh2 Wa. fehlt (enthalten in 512) I

Sb3

S W K

sepire] + sie dicitur Mal a »sepire« fehlt Sgl a »sepire«] fehlt W13, a »sapire« K4

n s

Sepulchrum quasi »seorsum a pulchritudine«, quia nulla ibi apparet, °ein °grap °(W-Y P-E) / — a »sepelio, -Iis«, eyn grap — eyn graf; et dicitur quasi »seorsum a pulcritudine« Kh2 Wa. fehlt K

S

nulla bis grap] ibi nulla est puchritudo, eyn grafft B9 Ma3 lat. Int. fehlt M19 dt. Int. fehlt Dl Drl nulla ibi] ibi in nulla pulchritudo quia bis apparet fehlt Sgl dt. Int. fehlt SI sepelio 12] sepilio dt. Int. verderbt BIO apparat E2

M Sb3 W I P P-E

s 515

S 510

/ p

Sepultura begrabunge — grabung Sb3 — eyn begrebede I Wa. fehlt K 2467

dt. Int. ] fehlt Ks2 Nl, pulchritudo

S 515

Sepultura 5 P

Wa. S4\fehlt grauinge BIO

s 515.1

part

Sepultus begrauen

s 516

ns

Sepum vnslicht — talch P (außer P-E Rl) Wa. fehlt K

S M I P P-E

Wa. fehlt B9 — vnghel, talch Ma3 — vnslig M19 Sigle fehlt — vngel, talch Ma4 + vnflat Wo4 — vnsliech M25 + Seplum idem E2

ot

Sequax ein folger — qui libenter sequitur, eyn nach folger — nachvolger K Kh2

s 517

S W P

s 518

Mal

nach folger S4 B5 volgiger S1 Mel Int. fehlt (Zeilensprung,

P

I

vgl. 518) Wo4

ms uel t Sequester ein rvolgher / nachfolger S-X K P-E uel susceptor pignorum uel ille, qui diuidit litem — idem (nach 517) uel est susceptor pignorum, ein krieg schaider uel ein pfantnemmer Sb3 — [...] litem. Item Sequester dicitur reconciliator, qui certantibus ad reconciliandum se interpomt / + Item Sequester, Pedisequus uel Discretor dicitur ille, qui pignora portât X W — est reconciliator, qui discordes pacificat et quj certantibus medius interuenit, eyn scheydes man / — idem (nach 517) uel ille, qui diuidit litem Kh2 Brl vgl. P 291 S m s B9\ n s Mal volgher zit. nach Ma3 pignorum fehlt Ma3 M dt. Int. ] fehlt M19 W — ain folger uel kriegschaider Sgl interponit Bs9] ponit S1 Zusatz nach 521 S1 + pfant trager Mel K — qui diuidit litem W13 dt. Int. fehlt K9 pignorum] pugnorum (!) K4 P Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 517) Wo4 navolger BIO + eyn deler oder sache Wo4

s 519

ot

Sequies ein folgende knecht — eyn volgender I — ein nach volgunder knecht K P — eyn nachvolger P-E Kh2 Brl

S

Wa. fehlt Ma3 Sequipes Y — eyn folger knecht S4 — eyn noch folgender knecht B5 — ein volgung chneht M19 Sequens Sl, Sequis Sgl volgiger knecht S1 Seques Seques Sequipes — eyn na volger knecht Ma4 — eyn volghe knecht Wol — eyn navolcher, eyn knecht Rl Wo4 Sequipes Sequipes

M W I K P P-E Kh2

2468

Sequestrare

s 520

s 521

s 522

s 523

a p

Sequestrare kriegteiln / kif delen Ma3 P — deylin uel krick deyln M — krieg schaiden uel taylen Sb3 — .i. separare certantes W — .i. separare et certantes pacificare / — chrieg tailen K — .i. diuidere litem E2 P-E Wa. fehlt W

S M W K P P-E

Int. ] teiln uel kriegteiln Mal, litem diuidere S4, teylnn .i. litem diuidere sepe B5 Sequestare M19 deylin uel Ksl] fehlt Ma6 M19 krick deyln] den krick scheyden DI — .i. litem diuido Sgl + uel schaiden Hll — deylen den strid RI — krych delen Wol — krich berichten BIO — scheiden einen krieg Sol — tailen den krieg M25

fp

Sequela ein folgunge + .i. exemplum, ritus IP — ein nach volgung Sb3 Kh2

S M K P-E

Wa. fehlt B5 — eyn vogung DI volung ÌV13, nachuoligung K9 dl. Int.] fehlt Sol, volgen E2

f p

Sequencia ein sequenrie — eyn sequenczen Sb3 W P-E Wa. fehlt M-Y K

S M I P P-E

sequencie S4 ] sequencz Mal NI sequentz Ma6 Sigle fehlt — eyn sequencia, eyn sequencie Wo4 Int. ] fehlt E2, patet M25

d t

Sequi, °Inde °Consequi °(Kh2), nachfolgen et componitur cum sub- et pro-, per-, as— nach volgen et componitur cum ad- mutando -d- in -sSb3 I K — nach folgen

S

— inde consequi B9 nachfolgen bis cumjvolghen A/ai cum] + est Mal, + eis S4 per- B5 ] fehlt Mal Ks2, pre- S4 as- fehlt S4 et componitur bis as-] fehlt MI9 et componitur cum fehlt Ma6 -s- VI ] e — nach folgen Sgl as-] ab- SI — volghen. Inde Consequi Wo4 Wa. fehlt Sol Sequr (!) E2 nachfolgen bis as- fehlt E2 et componitur bis as- fehlt M25

M Sb3 W P P-E

s 524

s 524.1

S 520

fp

// t

Sera ein sloß + est firmatura hostij + .i. clausura Kh2 Wa. fehlt K

I

Serage eyn stut. Equaria idem — .i. equaria P-E Wa. fehlt Kh2 Bri 2469

P

S 524.1

Serage P P-E

S 524.2

Wa. fehlt BIO Sigle Wol\ fehlt Ma4 — .i. equirria Wo4 n t Seragere (auch RI) equaria Sol] aquaria E2

m in Seraphis est deus Egiptiorum

stut Wol ] stock Ma4

P

vgl. 538.2 P-E — est deo Egiptiarum E2

s 524.3

f p

Seracula spange P Kh2 + sicud in ianuis

P

Wa. fehlt BIO

s 525

+ est monile Ma4

Seraph, Cherub in singulari sunt masculini generis et 3 e declinacionis et significant vnum angelum de tali choro, et declinatur sic: nominatiuo hic cherub et seraph; genitiuo -bis, -phis; datiuo -bi, -phi; accusatiuo -bi«, - p h i « ; vocatiuus similis nominatiuo; ablatiuo -be, -phe. In plurali sunt neutri generis indeclinabilia sub terminacione hac scilicet -n et significant choros angelorum + Wersus (C/T »Seraphin«): »N« chorus angelicus, » m « dénotât angeluw vnum Sb3 — uel Seraphim per -m scriptum significai vnumquemque angelum de ordine isto. Sed Seraphin per -n scriptum significai multitudinem angelorum istius ordinis; et eodem modo distingwuntur Cherub et Cherubin. Item cherub et seraph in singulari [...] angelorum W — -phis dicitur quilibet de ordine illorum angelorum, qui dicuntur seraphin. Et scias, quod Seraphin dicuntur ilia sanctorum spirituum agmina, que ex singulari proquinquitate conditoris suj incomparabili ardent amore et uocantur ardentes uel incendentes / vgl. C 392, C394, C 395 S Cherub (l)]e\. seros S4 angelum S4] fehlt Mal tali S4] ilio Mal cherub] chero S4 datiuo -bi, -phi] fehlt B9, -si, -phi Ma3 -bin, -phin .SV] -bim, -phim Mal M de tali] in tali M19 declinacionis] coniugacionis Ma6 choro fehlt Ma6 -bis, -phis] huius -bis M19 datiuo -bi, -phi] fehlt M19, etc. Ma6 Sb3 -bin, -phin] -bim, -phim angelum vnum emend. ] angelus vnus W per-m scriptum fehlt Sgl vnumquemque fehlt Sgl ordine isto] choro seraphin Sgl multitudinem bis Chérubin] ilium chorum Sgl Item bis angelorum fehlt Y In plurali] + vero numero X 1 incendentes emend.] intendentes (auch 12) K Wa. fehlt K9 Abi — dicitur chorus angelorum K4 choro] throno W13 cherub et fehlt W13 genitiuo bis angelorum ] fehlt IVI3 P Cherub (1)] + sunt chori angelorum Wo4 -bin, -phin] -phim, -bim alle Hss. f-phin, -bim Wol, -bin, -phin BIO) In plurali] Et pluraliter alle Hss. -n fehlt Wo4 P-E tali fehlt alle Hss. (auch RI) -bin, -phin] -phim, -bim alle Hss. f-phim fehlt E2) In plurali] Et pluraliter alle Hss. -n] neutri generis alte Hss. Kh2 tali choro] + uel de talibus coris cherubin et séraphin vocatiuus similis nominatiuo fehlt -be, -phe] -fo, -bo In plurali bis hac -n] et in plurali terminatur in -n et sunt indeclinabilia in plurali

s 526

n p

S M IV

Serenare rclarn / + — klar machen — .i. letificare uel — chlar werden

clarmachen S-X W Sb3 lucidare, luter machen K

Seranare M a i clarn 5 4 ] fehlt Mal Ks2 — clarn uel clarmachen Drl — schön machen Sgl clarmachen fehlt SI

2470

/

Serenare

s 527

s 527.1

s 527.2

s 528

s 529

s 530

/ P-E

a p — lautren M25

a p

Serare slißen + oder sperren K — beschliessen W — .i. seram hostio apponere, hostium claudere

S 526

+ uel luter werden E2

/

5

beschlyessen N1

ft

Serapellinas eyn alt hut uel vestis P — .i. palla uel vestis antiqua Kh2

P P-E Kh2

Wa. fehlt BIO — dicuntur vestes antique Brl f p Serapellina E2 ain alt hus (!) E2 Sol palla emend. ] pallas

m s

Sereus eyn segher Wa. fehlt P-E

P

Wa. fehlt BIO

ms

Serenus clar + uel haytter Sb3 + luter W + Inde -itas Kh2 — -a, -vm .i. letus, sincerus, clarus, luter uel clair. Wersus (Cath. »Sereno«): Die mare tranquillum, celum die esse serenum /

S M W P-E Kh2

Wa. fehlt + lauter luter Sgl — lauter vgl. 529

ft

Serenitas clarheit uel stilheit + uel tranquilitas PER] — stilhait des weters K — clarheyt uel tranquilitas P Wa. fehlt (vgl. 528) W- Y Kh2 Wa. fehlt I

S M K P P-E

— schirheit B9 uel stilheit fehlt S4 uel stilheit] fehlt Ma6, stilligkait MI9, stilkeyt Dl weters K4 ] werters W13 Serem Wo4 dt. Int. Wol ] fehlt Ma4 — lauterkait M25

n t

Serere .i. seminare, seui, satum, °sewen °(Kh2 Bri) -, sed quando habet serui, tunc significat plantare arbores. Wersus: Arbor/'s est serui, sed pertinet ad sata seui — significat seminare, et sic habet seui in preterito et satum in supino; sed quando habet serui, tunc significat arbores plantare, et sic habet sertum in supino. Wersus: [...] Sb3 — .i. seminare et habet seui in preterito et satum in supino; sed quando habet serui, tunc habet sertum in supino et est arbores plantare; et composita ab eo habent vtrumque, ut insero, inseui, ins/'tum uel

P

segher Wol) segel Ma4

B9 Drl ] fehlt S1 + Inde Serenitas (vgl. 529) Bs9 Me5 M25 + luter E2

2471

S 530

Serere



inserui, insertum\ similiter et de hoc verbo consero. Wersus: [...] W .i. Seminare et sie habet seui in preterito; sed quando habet seruj, tunc significat arbores plantare /

M Sb3 W K P-E Kh2

Seminare] signare S4 sewen] seiget B9 Vers fehlt Ma3 B9 Arboris S4] Arbores Mal sewen fehlt Dl serui (1 )\ + sertum Ma6 M19 Arboris] Arbores sertum Sgl ] seritum S1 insitum Sgl ] insetum S1 uel inserui, insertum Sgl ] fehlt S1 .i. Seminare fehlt W13 Vers fehlt alle Hss. dt. Int. fehlt Sol habet serui] + et sertum arbores fehlt Arboris] Arbor ad sata seui] etc.

s 530.1

m t

Seres, Sereris est quidam populus, a quo dicitur sericum

s 531

f p

Seria ein gemein faz / + uel tennen kanne B9 Ma3 P / — .i. olla, quasi siria, eyn gemeyn vaß — est vas communis uel eyn tynnen kanne Kh2

S Sb3 W P P-E

Sera B9 gemein fehlt Ma3 panne Ma3 Wa. ] f p Serua ein gmain vgl. 536 Serra S1 gemein faz uel fehlt BIO uel tennen kanne] kant Sol, oder ain zinein kantel M25

adv

S e r / a t i m ordelich Wa. fehlt I

S M Sb3 W K P Kh2

Seriatim BS] Seratim Mal Ks2, Seruatim S4 erstenlich Ml9 Seruatim Wa. fehlt (vgl. 532) Bs9 Me5 Seratim oldelik BIO older

f q

Series ordunge / + uel schickinghe Ma3 B9 P (außer P-E — .i. ordo W — .i. ordo, tenor, ordenunge uel Schickung I Kh2 — eyn ordeninghe uel eyn schikkenisse

S M W P P-E

ordunge] + uel ernst Mal — ersten M19 + Ordnung Mel + Inde Seriatim (vgl. 532) Bs9 Me5 uel schickinghe fehlt Ma4 Brl — .i. ordo E2 Sol

m s

Sericus -ca, -cum siden

S

s 532

s 533

s 533.1 s 534

s 535

/

Rl)

I K

ms

Seric/us siden

5 / P

Sericius S4] Sericus Mal Sigle fehlt Wa. fehlt BIO

n s

Sericum idem (nach 534) — sid. Inde vestis Serica; vermis autem, qui facit serica, dicitur Bombex W — .i. seta, side. Inde Sericare .i. serico ornare / 2472

Sericum vgl. B 183 S seydlein N1 W sid] seydel Mei

s 536

s 537

s 538.1 s 538.2

S 538.3

s 538.4

s 539

s 540

vermis bis Bombex] etc. Sgl

ms

Seriosus ernsthafftig + .i. serio plenus / — ernstlich Sb3 — ernsthaft. Item sicud dolium est vas conseruatorium vini magnum et ligneum, ita Seria est vas conseruatorium vini testium W-X

M W K P-E

Int. ] ernst M19 vgl. 531 — ernsthaftiger Sgl ernstlich Hll, ernsthafft K9 Wa. fehlt Sol ernstlich E2

ns

Serium ernst

P P-E

Wa. fehlt Wa. fehlt

s 537.1

s 538

S 535

testium für testeum

Ma4 Sol

Seriose aduerbium ernstlich

/

I

Stichwort] Inde Seriose (Wa. nach 537)

ms

Serius nücze — -a, -um °nutz °(Y), .i. necessarius uel utilis uel illud, quod wulgariter dicitur ernsthaft W — -ria, -rium .i. vtilis et necessarius, nutz I Wa. fehlt Kh2 Bri

S

+ .i. vtilis B9

p

Seriare .i. ordinare

mt

Serapis nomen ydoli, media producta

K

vgl. 524.2

K K

n in Sero .i. tarde et ponitur pro hora in occasu solis / + et pocius aduerbium et sie ponitur nominaliter aut adverbialiter ut mane X K Sigle K4] m in W13

— .i. tarde K4

K

vgl. 542. I 484

fp

Serotina admissura .i. autumpnalis concepcio

K

vgl. 544

mt

Sermo ein rede + est collocucio vnius persone ad aliam Wa. fehlt K

K

/

M

Wa. fehlt

Dl

dp

Sermocinari predigen — .i. sermonem facere, reden uel predigen

Sb3 W P

d p Sermocinari] Sermocinare Sermocionari d p Sermocinari] Sermocinare Ma4, d p Sermocionari Wo4

2473

/

S 541

s 541

s 541.1

Sermonisare

a p

Sermon/yare predigen — idem (nach 540) I

S W I

Wa. fehlt B9 Sermonisare -SV] Sermonicare Mal, Sermocinare Ma3 d p Sermonisari Sgl np

fp

Serophagia droge spise ut faba °et °pisa °(Kh2 Bri) — truken spis vel pisa P-E

vgl. C 359.5 P Serophagia Wol] Serophagion Ma4 P-E Seraphagia E2

s 542

adv

P

et pisa] fehlt RI, et pisum Wo4

Sero abent + spade I Wa. fehlt K-Y

vgl. I 484 K vgl. 538.3 abgen Hll P + spade Wo4

s 543

s 544

S 544.1

S 544.2

adv

Serotine .i. tarde, °spade °(K) — spat Sb3 / — abentschein — rspade / abenlich P-E P

S M W I P P-E

Seretine S4 lat. Int. fehlt Ma3 dt. Int. fehlt B5 tarda M19 dt. Int. fehlt Sgl Sigle fehlt Wa. fehlt R1 Wo4 spade Wol ] afentsam Ma4, + auentlank BIO Wa. fehlt Sol Serotene E2

m s

Serotinus idem (nach 543) — .i. tarde veniens uel uespertinus. Ymber temporanius, secundum quod dicit Magister in Hystoria (Hist. PL 198, 1250C), est, qui cadit in autumpno uel in hyeme et prodest seminibus iactis nutriendis. Serotinus autem est, qui cadit in vere et estate et cooperatur ad crementum segetum JV — -na, -num .i. tardus uel vespertinus / — spadig P-X

S W P P-E

— tarde Ks2 Ymber bis segetum fehlt Sgl + auent BIO Wa. fehlt E2 Sol idem (nach 543) M25

ns

Serpillum herba, polegium campestre W — est nomen herbe, proprie kirbel I

W

Sigle Ml2] Item (Wa. nach 544) SI

heb

Seron interpretatur princeps merorum uel cantans tristiciam

Kh2

Seron fur Saron

2474

polegium Sgl] policium SI, poleynen Mel Bs9

Kh2

Serpedo

s 545

s 546

ft

I

S M W K P P-E

vff dem houbete Ks2 B5 huden] hunden Ma6 M19 Dl Zusatz fehlt M19 vf dem hopt Sgl, auf dem hut Bs9 he&t] henndt M l Int. ] fehlt Wo4, schorf BIO uff ] n p (!) Ma4 Sepedo E2 an der hawt M25

ft

Serpens aspis, angwis, eyn slange + et dicitur a »serpo«, quod idem est quod repo, schlichen. Vnde omnis vermis carens pedibus, qui supra ventrem motu capitis et caude uel costarum incedit, Serpens dici potest W — a »serpo -is, -ere« .i. aspis, eyn slange I — ain schlang P-E Kh2 Brl JVa. fehlt K

S

Wa. S4] fehlt Mal Sigle Ks2] f p S4 lot. Int. fehlt B9 angwis verderbt Ma3 sanghe (!) Ma3 m t mt mt quod idem est quod repo fehlt Sgl schlichen Sgl ] fehlt SI Vnde) + nota quod ¥ qui] quasi Sgl dici potest] dicitur Sgl mt — .i. aspis BIO angwis fehlt Wo4 + eyn snake Ma4 mt Sepens E2 m t

M Sb3 W P P-E Kh2

s 547

Serpedo ein r grind / scorf Ma3 B9 P uff den huden + et est scabies siue pruritus canum M — est scabies siue pruritus canum Sb3 — est rubor cutis cum membrorum extancia, grint — grinnt auff der he&t K — ain ruf vf der hut P-E R1 — eyn scherf vppe der hud Kh2 Brl

S 545

fp

Serpentaria est herba, gundel reb — est nomen erbe Sb3 Kh2 Brl — est nomen herbe, gundreb W-X — est nomen herbe, nater wortz 1 — .i. herba, gandram K — rgundelrose, herba Ma4 / gundel raf R1 / gundel recke Wo4 P — rest herba quedam M25 / est quedam herba, wlgariter gruntreb E2 P-E Wa. fehlt W-Y

S

f p Serpentario Ma3 lat. Int. fehlt Ma3 dt. Int. Ks2] gunderam Mal, grudel rebe S4, grundel reb B5 Serpentoria Ma6 gunder reb M19, kondereb Drl, gfinderam D1 Serpentina (vgl. 548.1) dt. Int. Mel ] hunt reb SI vgl. 549.2 gendram K4, godram K9 Wa. fehlt (Vol BIO — est auis quedam Sol

M W K P P-E

s 548

ms

Serpentinus est genus serpentis Wa. fehlt P

s 548.1

fp

Serpentina aáer wort P + est herba Kh2 Brl

P P-E

ader wort (Vol ] ade wort Ma4 — ader wvrtz oder nater wurtz Sol

2475

S 549 s 549

s 549.2

s 550

Serpere n t

Serpere slingen + uel kriechen P-E — .i. latenter ire, slichen uel kriechen — slinden K

S M W P P-E

+ als dy schlangen dSn S4 sleichen M19 schlichen Sì Sgl — slingern ut serpentes Bri slingen] schlichen Sol

+ also dy (!) B5

fp

Serpentina grundelreb

K

K

vgl. 547

fp

— est herba, gundreb H!1

/

— gundrebel, herba K9

Serra ein sege — est nomen a sono fictum, proprie eyn sege

s 550.1

s 551

s 552

s 553

r

n s

Serpentum vorspan / vorspang P-E

P

vgl. M 529

a p

Serrare segen — .i. serra secare, segen. Vnde Seratus, -ta, -tum Wa. fehlt K

I

n p

m t

Serrator ein seger + Vnde Serrans, -tis generis omnis Wa. fehlt W-Y

s 555

P

/

I

S

Wa. fehlt

B9

n s

Sertum ein krancz + est corona de floribus insertis I + Wersus (Walther 33617a): Virginis est sertum clerique corona, poete laurea, presulis est fulcrum, sed regis est diadema P (außer P-E Rl) + uel eyn güldene borde Kh2

vgl. C 1056 W + uel schappel Sgl P poete] poeta Wo4 P-E ~ ein schappel Sol

s 554

/

fulcrum verderbt Wo4 + ain schapel E2

a p

Seruare bewarn / + uel behalden S-X K-X — behalten W P-E — .i. custodire, retinere, behalden /

S M K P

uel behalden fehlt Ks2 — behalden Drl + halden DI Wa. fehlt K9 Abi — behalden Wo4

nq

Seruire dynen + et dicitur a »seruus«

/ 2476

Seruire S M W K

s 556

s 556.1

s 557

s 558

s 558.1

s 559

s 560

s 561

S 555

Wa. S4\ fehlt Mal Wa. fehlt Dl + Inde Seruiciosus, Seruicium, Seruimen, Seruitus et Seruitor (vgl. 556, 558, 557, 560, 559) Bs9 Me5 Wa. fehlt K9

ms

Seruiciosus dinsthafftig + .i. seruicio plenus / — diensthaft Sb3 Wa. fehlt (vgl. 555) W-Y

M K P-E Kh2

dinst hast (!) M19 dinsthafft K9 dienstbar E2, dienbar dnstaftich

fp

Seruia eyn drechter

P

Wa. fehlt

nt

Seruimen dinst

S M W P

dinst S4] .i. seruicium (vgl. 558) Wa. fehlt M19 Wa. fehlt (vgl. 555) Bs9 Me5 Wa. fehlt Ma4

ns

Seruicium dinst Wa. fehlt K-Y

S M W 1

Wa. S4 ] fehlt (vgl. 557) Mal Wa. fehlt Dl Wa. fehlt (vgl 555) Bs9 Me5 Sigle fehlt

Sol

P

Bri

mt

Servator ein bahalter

P-E

Wa. Sol ] fehlt

m t

Seruitor eyn dyner Wa. fehlt (vgl. 555) W-Y Wa. fehlt K

S M

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt M19

Mal

P-E

E2

f t

Seruitus dinst

S W I P

Wa. S4] fehlt Mal + dicitur media correpta S4 Wa. fehlt (vgl. 555) Bs9 Me5 m s Seruicius SI m q Wa. fehlt BIO

fp

Serula ein dein sloz + diminutiuum .i. parua sera — est parua sera W- Y

S M W P-E

Seruka B9 ein slossel, diminutiuum — schlSsslin S1 d e i n fehlt M25

M19

2477

/

S 561.1

s 56i.i

s 562

s 562.1

s 563

s 564

Serpigo

ft

Serpigo .i. impetigo, scabies sicca, flek

W-Y

W

flecht Bs9, flett Me5

ns

Serum rmolken / wadeke Ma3 B9 P W-X + ziger wasser — chas wasser Sb3 K P-E — liquor, qui fluit de recenti caseo, proprie molken

S M W P

— wölken NI + mulken B9 — chess wasser M19 zigen wasser Mei — molken Wo4 + molken RI

ns

Serac/um ziger

W

n s Seracium Sgl ] Seratum SI

ms

Serus spete — trager SbS — -ra, -rum .i. tardus extremus, spade uel abent

/

W

/

S P-E

m s Seras S4 adv Sero fadv Serus RI)

ms

Seruus, Seruitor, Famulus, Minister idem sunt + Sed tarnen differunt, quia Famulus est, qui seruit pro precio, Seruus vero, qui emptus uel seruili condicione natus est, Manicipium vero est aliquis in bello captus et in seruitutem redactus. Sed Verna uel Vernaculus est seruus in domo nutritus W — seruitor, famulus, minister, °vernaculus °(Y), mercenarius, verna, assecla, pedissequus P Wa. fehlt K

vgl. M 425, F59, V171, V172 S Wa. ] m s Seruus eyn dyner. (neuer Wa. :) Seruitor idem m t Ks2 m s Seruus] m s Seruitus Ma3 Minister fehlt Ma3 M Wa. fehlt M19 Dl W Seruitor bis idem sunt] est famulus, mancipium idem Y quia fehlt Y vero Sgl] fehlt SI est aliquis in bello captus Sgl ] aliquis qui in bello captus est SI P — eyn deyner Wo4 seruitor Wol ] seruitus Ma4 assequa RI + knecht BIO P-E famula E2 mercenarius verderbt E2 verna] vrna E2

s 565

s 566

ft

Sessio siczunge Wa. fehlt W-Y

1 P

mt Sercio Wo4

m in Sesach bissus interpretatur S M I K P-E

Sesax Ma3 vissus S4 Sesax M19 Sigle fehlt Wa. fehlt K4 Sesax (auch RI)

2478

Sestercia

s 566.1

s 566.2

s 566.3

s 567

fp

Sestercia est pondus quodlibet continens, se, insuper terciam partem sui ipsius P Wa. fehlt Kh2 Brl

P-E

insuper] et super E2

ms

Sesternus eyn seppel pennig

P-E Kh2

— ain sch6p kel E2 Sexternus

ns

Sesticium eyn sieht budel P — ain mel puttel M25 P-E

P P-E

Wa. fehlt BIO — eyn sieht seckel R1 — schute budel Wo4 — ain bütel pitoris E2 — ein btittel Sol

s 567.1

s 569

s 569.1

s 569.2

s 569.3

S 569.4

P

— ein scapf Sol

M25

m in Seth resurreccio uel gemma interpretatur — filius fuit Ade et interpretatur resurreccio I — interpretatur ponens uel positus aut semen siue resurreccio S K

s 568

S 566.1

Sigle S4] fehlt Wa. fehlt K4

Kh2

Mai

Seta est acus

Sb3

Sb3

vgl. 568

fp

Seta ein bürste + est pilus porci, quo utuntur sutores + a sus, quia a sue procedit I + uel genus arboris Kh2

W P

dt. Int. fehlt SI — eyn börste vorste BIO

ap

Setare bürsten + aut strallen

M

burster Drl

fp

Seticula pfirstel

K

— chlain pürst Hl]

ns

Seticulum .i. seta

P

Sericulum Wo4

ns

Setistrum eyn burst — eyn broste bret

P Kh2

Wa. fehlt Wo4 BIO Setristrum

W

Sb3

K chlain purstel K9

P

P Kh2 Brl

— idem (nach 569.2)

Wol

m in Sethin est nomen montis et regionis et arboris, que est similis albe spine; est eciam lignum incremabile et imputribile, et quando sufficienter politur, resultant in eo ymagines corporum oppositorum sicud in speculo. Wersus (vgl. Grec. Nov. 98v): Arbor, mons, regio dicitur esse Sethin W 2479

Sethin

S 569.4

Sethim genus spinarum et fit lignum imputrescibile

s 570

s 571

W

Sigle M12] Item (Wa. nach 569) Sì quando sufficienter Sgl] quandoque SI

con

Seu — r ader X / efte, eder Y S — adir ./. uel M — pro uel / + offt, oder X — aber / — r affte / aber P-E P Wa. fehlt K

que -Sg/] uel Sì

W

Wa. fehlt Ks2 Stichwort] Sed 69 — o f f S4 Int. Ksl ] affter Ma6, aber M19 idem uel oder uel Sgl ] ut SI Int. ] ader RI, abe Wo4, offte Bri, + oder Ma4 Wol

adv

Seuere grymlich — grimmeklich / Kh2 — greyleich M25 P-E

S

Wa.] f t Seuere frebelichkeyt. Seueritas, Seueriter idem sunt adv (vgl. 572, 573) Ks2 grymmelchliken Mai + media correpta S4 + grymmen B9 greulich Dl — Seueriter, grimlich (vgl. 573)Sgl + Inde -ter et -tas, Seuicies et Seuicia (vgl. 572, 573, 575, 576) Bs9 Me5 Seue (!) Ma4 grymmechlik Wo4 grymmen BIO — grüwen vel doben vel scharpf sin E2 — grulen Sol

P P-E

ft

S Sb3 W I K P P-E

s 573

/

S M Sb3 W P

M W

s 572

Sethin] + ein perg Mei Vers fehlt Sgl

Seueritas freuelkeit + grimmikeit / — frefilichkeit M — r grimlichait S1 / grimkeit Sgl W — grymkait K — grymmelicheit Ma4 Wol / frebeligkeit Wo4 BIO — grulicheitl P-E — grummicheyt Kh2

P

Wa. fehlt (vgl. 571) Ks2 freuelichkeit S4 B5, freuelheit A7 + uel proprium nomen viri (vgl 574) Wa. ] fehlt (vgl. 571) Bs9 Me5, f t Seueritas, Seuicia, Seuicies idem, grimkeit (vgl. 575, 576) Sgl Int.] fraißlichkeit Mei, freslichait M12 Sigle fehlt grymmichait HU, grimhait K9 vrevelichet RI, greselicheit Bri Serueritas E2 Int. Sol] scharpfhait vel ffrlffellichhait E2

adv

Seueriter greißlich — grewlichen W-X — gruslichen uel grulichen / — frävelich P-E Wa. fehlt Sb3 Wa. fehlt (enthalten in 571) W-Y

S M

Wa. ] fehlt (vgl. 571) Ks2, Seueritor gruzzleich B5 Seriter M19 freyuelich Ksl, grulich Dl Drl

2480

+ quasi »serens verum« M19

Seueriter

s 574

W P P-E

grewlichen Mel ] grimlichen Sl Wa. fehlt Wo4 Wa. fehlt So1 + vel scharpflich E2

ms

Seuerus grußlich uel proprium nomen rsancti / viri Sb3 — .i. rigidus uel austerus. Et dicitur seuerus, qui iudicio iusticie tantum innititur pietatem relinquens. Vnde Nouus Grecista (81'): Austerus, rigidus, castus datur esse seuerus. Nam sequitur verum vacuus pietate seuerus W — -ra, -rum .i. austerus, gruslich. Eciam est proprium nomen sancti / K — grawsam — frlfellich uel proprium nomen P-E — greselik uel grymmich uel proprium nomen Kh2 Brl

S

m s Seuerus grußlich fehlt (Zeilensprung; tat. Int. bei 573) Mal — greslich vel grymmek Ks2 lat. Int. fehlt S4 sancti fehlt B9 grulich Dl sancti] fehlt Ma6, tunc deriuatur (?) M19 .i. rigidus bis dicitur seuerus] grim Sgl tantum Sgl ] cum Sl Vnde bis pietate seuerus fehlt Sgl vacuus Mel ] fatuus Sl Bs9 sancti fehlt Y Wa. fehlt Sol fräfellich ] + scharpf E2

M W P P-E

s 575

s 576

s 577

s 578

S 573

fp

Seuicia .i. nequicia, gruwelichkeit — .i. nequicia, crudelitas / Kh2 — .i. nequicia K Wa. fehlt (vgl. 571, 572) W-Y

S M P P-E

lat. Int. fehlt B9 dt. Int. S4\ greißlichkeit Mal grausumkait M19 — grimmicheyt BIO lat. Int. fehlt R1 Wo4 dt. Int. fehlt Wa. fehlt Sol

fq

Seuicies idem (nach 575) Wa. fehlt (vgl. 571, 572) W-Y

S 1 P-E

Wa. fehlt Ks2 Sigle fehlt — idem (nach 572) Sol

nq

Seuire grymmen — .i. insanire, furere, grymmen uel toben

S M W P P-E

Wa. fehlt Ks2 grymmich Ma3 grymmich sin Dl grugten (!) Mel grymmich sin Wo4 gr&en M25

ap

Seuocare besijt ruffen — wider rueffen Sb3 — besijt heischen oder ruffen — an ain siten rüfen E2 P-E

S P-E

Wa. fehlt Ks2 — ein ort rfiffen Sol

+ uel doben S4 B5

I

— sich rfiffen M25

2481

I

Brl

Seuus

S 579

s 579

ms

Seuus vngehorlich + — —

s 580

s 580.1 s 58i

s 58i.i

s 582

s 583

ader grymmig K -ua, -uum .i. crudelis, gruslich vnghehurlik uel boze Kh2

I

S K P P-E

vngehorlich 54] vngehure Mal Ks2, vnhurlick Ma3, vngeheurlichen N1 grimleich K4 vnghehure Wo4, vngehurych BIO vngehlirer E2

o in

Sex seß Wa. fehlt K

S M Sb3 W P-E

Wa. S4\ fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt M19 Dl — pacz (!) sechsin Sgl — patet E2

ms

Segenarius .i. sexaginta

W-X

r

ms

Sexagenarius .i. sexaginta / sestich tal Ma3 P

S M W P P-E

Wa. fehlt N1 Sexegenarius Ma3 — idem (nach 580) B5 — sestegeste B9 Wa. ] m s Segenarius Sexagenarius M19 + der sechczigiste Ks! — sechzig zal Sgl sesach tayl BIO — sechszehen zal Sol — sechßualig M25

adv

Sexagesies .i. Ix uicibus; et dicitur a sexaginta .i. Ix

I

Sigle 12] verderbt

ms

Sexagenus der seßegeste Wa. fehlt I

S M W K P P-E

Sextigenus B9 Int. .i. sexagesimus (vgl. 583) Mal, idem (nach 581) Ks2, fehlt der sechczig M19 Sexigenus S1 Wa. fehlt K9 Wa. fehlt Wo4 — sestich BIO — der heczigost E2 — 6° Sol — .i. sextus M25

ms

Wa. fehlt I

Sexagesimus der seßegeste —

idem (nach 582)

P-E

Wa. fehlt I Kh2 Brl

s 584

S M K P P-E

Wa. S4] fehlt (vgl. 582) Mal, fehlt B9 Wa. fehlt Dl der sechczig M19 Wa. fehlt K9 Wa. fehlt Wo4 — idem (nach 581) M25

o in

Sexaginta seßig Wa. fehlt (vgl. 581.1) I Wa. fehlt K

S M St>3 W

Wa. S4] fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt Dl — 600 Ml9 Sexuaginta sechczigst Bs9

2482

— de sestighe Ma3

I

Ma3

Sexaginta

s 585

s 586

s 587

s 588

S 584

P P-E

Wa. fehlt BIO hu. fehlt E2

adv

Sexies seßwerbe — sechs malen W-X P-E — sechs vertt K-X Wa. fehlt Sb3 W-YI K-Y

S M P

Wa. fehlt S4 Ks2 B5 — sechs mal N1 Wa. fehlt DI sexstund MI9, sechsmal Drl Wa. fehlt BIO sebenwerbe (!) Wo4

o in

Sexingenta seßhundert Wa. fehlt Sb3 W-Y I

S M P

Wa. fehlt S4 Ks2 B5 Wa. fehlt Dl Wa. fehlt BIO — seben hundert R1

ms

Sexingentesimus der seßhunderste Wa. fehlt I

S K P P-E

Wa. fehlt B5 N1 Sexogingentesimus S4 ses hundergeste Ma3 Wa. fehlt K9 Wa. ] fehlt (vgl. 586) Wo4, fehlt BIO — seben hundertstigste R1 Wa. fehlt So!

ms

Sextarius r est mensura, eyn sester / soster uel in Roma dicitur modius Ma3 B9 P — mensura duas libras ponderans; duo autem sextarij faciunt bilibrem W — est genus mensure, ein sechs teyl; et dicitur a sexta parte / — ein scheffel, est mensura K — ein metz, vel in Roma dicitur modius, ain schßfel P-E — dicitur modius in Roma Kh2 Brl

sechß hunderste (vgl. 587) Wo4

vgl. A 728.2 S Wa. fehlt B5 dt. Int. fehlt Mal, eyn sichter Ks2 soster B9\ sestich Ma3, + mensura B9 K dt. Int. fehlt K9 P — eyn sest uel Rome dicitur modius siue metreta Wo4 tat. Int. ] uel dicitur eyn mate BIO + siue metreta Ma4 + eyn schepel R1 P-E ein metz Sol] est quedam mensura E2

s 589

fp S Sb3 I K P P-E

s 589.1

s 590

Sextarria idem (nach 588) — eciam dicitur mensura

Sb3

Wa. fehlt B5 Sextarsia Ks2] Sextaria Mal, Sextarsea S4 Sextarista Sigle fehlt Wa. fehlt K4 m s Sextarus Ma4 Sextarcia (auch RI)

ms

Sextariolus idem (nach 589)

P

Sigle Wol] fehlt

P

ms

Sexternus seßlich, et est iunctura siue revolucio sex foliorum / + et dicitur a sex, quasi continens sex folia Ma3 B9

Ma4

2483

S 590

Sexternus

fp

S M W P P-E Kh2

s 591

s 592

s 593

s 594

s 595

— est iunctura xij foliorum, ein sextern / — rseslich et est iunctura siue reuolucio duodecim foliorum in aliquo libro / est iunctura 12 foliorum P-E; et dicitur a nomine sex, quia ibi sunt sex replicaciones, ex quibus fiunt 12 folia P — soslik uel iunctura duodecim foliorum Kh2 Brl Sextura est iunctura sew reuolucio sex foliorum. (neuer Wa.:) m s Sexternus idem, sexteren Sb3 Wa. fehlt K Wa. fehlt B5 Sigle S4] n s Mal sechsling A7 iunctura] victura Ma3 revolucio S4\ fehlt Mal sex fehlt S4 continens] tenens B9 — ein sextern Dl siue revolucio fehlt M19 — est iunctura XII Sgl siue revolucio fehlt X — eyn sexterne, iunctura duodecim foliorum BIO duodecim BIO] duo Ma4, sex duorum R1 Wo4 sex, quia ibi sunt Wo4] fehlt Ma4 Wol iunctura Sol] iunta E2 + eyn sexterne Brl

siue

Wol,

ms

Sextinus sechczig Wa. fehlt Sb3

S W I K P Kh2

Wa. fehlt BS Sigle S4 ] fehlt Wa. fehlt S1 Sigle fehlt Wa. fehlt K9 Wa. fehlt Brl seslich Ma4 — sosse uel sosvoldich

ot

Sextuplex sechs faidig Wa. fehlt IK

S P

Wa. fehlt BS sechsvalt Wo4

ms

Sextus sehste Wa. fehlt I K

S M

Wa. S4] fehlt Mal BS Wa. fehlt M19 Dl

ms

Sexus eyn kun r ader ein gesiechte / siechte Ma3 B9 P — ein gelScht M-YSb3 W — est discrecio viri et mulieris, eyn könne / — .i. progenies K — geschieht P-E — eyn kunne uel siechte et dicitur a nomine sextus, quia per sextum membrum sexus cognoscitur numerando a pedica usque ad partem superiorem Kh2 Brl

S M / K P Kh2

Wa. fehlt BS eyn kun ader S4] fehlt Mal Ks2, krön NI Wa. fehlt Dl m q m q siechte] fehlt BIO, gesiechte R1 Wo4 Sigle] m q uel l.iil ] van siechte] gesiechte Bri a Lül] ad

con

Si r abe / efte Ma3 B9 P — aber Sb3 W P-E R1

Mal

Int. S4] sechczig feldig Mal

2484

Si

S 595

Wa. fehlt I K

s 595.1

s 595.2

S M P P-E

aber B5 Wa. fehlt Dì aber Drl — abe, effte Wo4 ob Sol

h in

Siban est mensis Iunius Hebreorum P — est mensis Iunius W P-E RI Kh2

W P

Sigle fehlt Sibon Sgl Iunius Wol ] vnius Ma4

co t

Sibilis vornemelik P — .i. intelligibilis uel involubilis

Kh2

Sibilis für Scibilis Int. Wol] vermetlike Ma4

P

Wa. fehlt BIO Bri

s 595.3

m s Kh2

syphus für ciphus

s 596

np

Sibilare flistern et est proprium serpentum — wispeln et est proprium serpentum M- Y — wisplen et est proprie serpentum W P-E — haist gmaidlich pfeiffen Sb3 — hissen, proprie serpentum / — °sib/e« ° ( Y ) , proprie serpentum K — r dissen Ma4 / wyspelen, hysgen RI / wispelen Wo4, est proprium serpentum P — uel -pillare est proprium serpentum Kh2

S

Sibilare .W] Sibulare Mal dt. Int.] hyspen S4, wispenn B5, flisteren myd der tunghen Ma3, vispern, vispeln NI proprium] + nomen S4 Int. fehlt Ksl dt. Int. ] czissen Ma2 Sibulare SI proprie Sgl ] fehlt SI siblen HU ] sibelirn WI3 dt. Int.] fehlt Bri, vlistern Wol, tussen BIO + Wersus (vgl. 598): Sibulus est hominum, serpentum sibile dicas Wo4

M W K P

s 597

fp

Siatus est crater uel syphus

Sibilla est nomen proprium prophetisse + Item Sibille dicuntur generaliter omnes femine uates ligua greca. Nam »sios« eolico sermone deoj, »bulert« grece mentem nuncupant. Proinde igitur, quia diuinam uoluntatem hominibus interpretari solebant, Sibille nominate sunt. Sicut enim omnis vir prophetans uel vates dicitur propheta, ita omnis femina prophetans dicitur Sibilla, quod nomen ex officio, non ex proprietate voca^wli est W —

S W

K P

Kh2

est nomen prophetisse

/ K

prophetisse fehlt S4 femine] mulieres Y uates ligwa bis vocabuli est] uel prophetantes Sgl ligua greca Bs9] ligwam grecam SI Nam bis vocabuli est fehlt M12 eolico Bs9] celico SI deos Bs9] deus SI »bulen« emend. ] belem SI Mei Bs9 Me5 grece Bs9\ fehlt SI Sibille (2) Bs9] Sibilla SI vates Bs9] vatens SI femina] mulier Y prophetans^] + uel vatens SI vocabuli Bs9] vocali SI Wa. fehlt K4 — est proprium nomen Wo4 nomen fehlt Ma4

2485

S 597.1

Sibiciosus

s 597.1

ms

Sibiciosus lapis quidam

s 597.2

ms

Sibinosus idem (nach 597.1)

s 597.3

heb

Siba interpretatur recte uel venit egressio siue conuersio

s 598

etro

Sibulus — rfliusterunge Mal Ks2 / hyssunge S4 / flisteren Ma3 / vlister tussen B9 S — r flisterunge, hyjjunge X / wisplung Y M — Wersus (C/T »Sibulum«) : Sibulus die hominum, serpentum sibula dicas SbS — °wisplung Y), est spiritus tenuis. Sibulus tarnen proprie est vox serpentum, quamuis eciam homines sibulare uel sibulum facere dicantur W — -a, -um hissung. Wersus: Sibilus est hominum, serpentum sibila dicas I — wispel, tus P — wispelung P-E Kh2 — est sonus hominum Wa. fehlt K

S M Sbi W I P

Sigle Ks2] m s MaI — czvssunge BS — visprung N1 — kyshung Dl flisterunge] plisterunge Ks I hyssunge hispunge Ma6 Stichwort] Sibus Wersus: Sibulus VI] fehlt dicas V! ] dices Sibulus (2) fehlt Sgl quamuis] + vim Sgl sibulare uel fehlt Sgl m s Sibilus Wa. fehlt Bri Sibilus X — eyn vlister tusch Wol — tussen BIO tus Wo4] fehlt Ma4 Sibilis fSibubus Sol) Int. Sol ] wisphler E2, wispleich M25

P-E

S 598.1

ns

P

Sibulum est colleccio pecunie

Kh2 Kh2

P

vgì. 651, 651.1 P — est colleccio errorum uel pecunie Wo4 P-E Sibilum E2

s 598.2

Sisibula est sonus serpentum

s 598.3

Sibium est vngentum uel color, quo meretrices uel mulieres vngunt se in facie, poppieri zalue Kh2

s 598.4

s 599

Kh2

Kh2

rgl. 638.1, 1016

dt. Int. Lül] popule

ms

Sibius .i. ad cibum pertinens

Kh2

Sibius für Cibius

fp

Sicania est regio quedam — quedam regio dicta a Sicano rege Wa. fehlt K

M Sb3 W P-E

Siconia M19 Sicconia f p Siccione (( p Succiane SI) Siconia — provincia quedam E2

2486

Kh2

I

Sic S 600

adv

Sic also Wa. fehlt I K

5

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19 Dl alsod M25

M P-E

s 600. i

s 601

s 602

s 603

S 600

fp

Siccarria est saccus Wa. fehlt Kh2 Bri

P

Wa. ] Sicarius est saccus uel gladius bacularis (vgl. 601) BIO Ma4 saccus Wol ] succus Ma4

fp

Sicca ein stabswert / + .i. gladius bacularis Ma3 B9 P + Wersus (Brevil. »Sica«): Sicca latens gladius; siccarius inde vocatur M + Versus: Est gladius sicca; siccarius vtitur ilia W — stabswert absconditwj in baculo K — est gladius uel telum in baculo absconditum / P-E — .i. gladius bacularis — eyn stafswert, et est gladius absconditus in baculo, quod solent habere falsi peregrini Kh2 Bri

S M Sb3 W K P Kh2

halbswert B5 dt. Int.} ein verborgens (!) Dl Vers fehlt M19 vocalur Ksl\ dicitur Ma6 inde vocatur] dicitur inde Versus Sgl ] fehlt S1 absconditus in baculo K4 \ abscondita in baculis W13 Wa. fehlt (vgl. 600.1) BIO — eyn staff quert (!) Ma4 dt. Int. ] eyn staf, eyn swerd RI Stichwort} f p Sica uel Sicca dt. Int. ] eyn staff ader eyn swert Bri in baculo] + uel flodio ( + siue in podio Bri)

a p

Siccare trocken Wa. fehlt WI

S P-E

+ ader dorren S4 B5 drucken machen M25

ms

Siccarius ein morder, et est ille, qui occulte occidit / + homines S-X + aliquem P-Y — dicitur ille, qui aliquem occidit oculte Sb3 — mucheler, qui oculte occidit homines uel qui fert gladium absconditum in baculo peregrino et tali gladio interficit °incautos °(Y). Ipse vero gladius Sicca dicitur, et est gladius longus vix latitudinem vnius digiti habens W — qui sicam defert uel homicida, morder I — °ein °morderer °(Y), qui occulte occidit hominem uel qui defert siccam K — dicitur esse ille qui occulte occidit P-E

S M W

tat. Int. ] qui aliquem interficit occulte B9 dt. Int. fehlt Dl mucheler nach baculo SI vero] et talis Y Sicca Sgl] fehlt SI longus Sgl vnius fehlt Sgl — .i. qui defert siccam K4 dt. Int. fili ] fehlt WIS morder verderbt RI occultate RI occidit] accidit homines Ma4 occulte Sol ] occultate E2 accidit

K P P-E Kh2

P

2487

Siccarria Wol] Siccachia

gladius longus]

S 604

s 604

Siccine

adv

Siccine also, .i. numquid sic — .i. numquid sic, ist iz als so M — est diccio interrogatiua .i. sicne uel numquid sic — .i. sicne uel numquid, also / — alsus, .i. numquid sic P



s 60s

alsus

W

P-E

S M Sb3 P P-E Kh2

also] fehlt Ma3, als BS, alsus B9 numquam S4 Ma3 B9 numquam M19 dt. Int. ] fehlt Dl, also Ksl Drl, ist das also M19 — .i. numquid et sic, ez ist also aut interieccio — alsus, numquam, also, ader RJ Int. Sol ] idem (nach 600) E2, absunt (!) M2S sic fehlt

n s

Siccinum ein darre + vel eyn deise I K-X + .i. aridarium P W — ain asel

Wa. fehlt P-E

s 606

S M W I K P Kh2

Siccineum S4 — eyn droghe darne Ma3 düre N1 durre Ma6 MI9 + uel aße Dl + ein assel Drl Siccinium — ain darr uel ain asel SI — ein achs uel das assel Mel Siccinium Zusatz fehlt W13 lat. Int. fehlt R1 ordarium

m s

Siccus trocken — truckhner Sb3 — -ca, -cum drocken, a »sucus« per antifrasim

Wa. fehlt K

s 607

f p

Sicera appeldrang uel gemein starg drang + r d a man mag druncken werden preter vinum / preter vinum — —

— — S M Sb3 W

K P P-E Kh2

/

Brl

P

Kh2

apfeltranckh oder ein gemain tranckh Sb3 a i n Spfel trank uel gemain stark trank. Item Sicera est X / est Y omnis potus, qui inebriare potest. Quidam tamen accipiunt pro pomacio, apfeltrank. Wersus (C/T »Sicera«)'. Pro quocumque velis potu siceram bene ponis, excepto vino, dum corpus inebriat ille W appeldrang vel omnis pocio, que inebriare potest preter vinum I trünchken machig tranchk K

r

starg fehlt S4 drang fehlt BS Sicena Ma6 appeldrang] tranck von apffel M19 gemein starg drang] ein gemenget tranck Dl Sicca apffel getranck uel gemein stark getranck Mel inebriare Ml2] meliorari SI, inebriari Sgl Bs9 Mel apfeltrank Sgl ] fehlt SI, appfel getrank Mel v i n o . % / ] vini SI ille] illud Y — truncken machig K4 machtig Hll starg fehlt BIO Zusatz] fehlt Wol BIO, daz man von drunken werden magk preter (!) Wo4 man]eyner/?7 — apfel tranck M25 gemein fehlt Sol Zusatz ] de quo vnus inebriatur sine vino E2 vinum Ki3) venenum

2488

Sice r a m

Siceram vocant Hebraici omne poculum, quod potest inebriare, siue sit de pomis siue frugibus sew de qualibet alia materia confectum KX

s 607.1

s 608

s 608.1

S 607.1

fp

Sicilia est regio quedam + et dicitur a Siculo rege / + et intelligitur laboriosa Kh2 — est proprium nomen regionis

Sb3

W I K P P-E Kh2

Scilicia Sgl rgl. 614 f p Sicilio K4 f p Sicilio RI regia E2 rgl. 608.1

/p

Siccinia humerosa et laboriosa dicitur et est, que Sichim dicitur; sed in latinum fertitur et dicitur siccìna et invenitur in Psalmis W

IV

rgl. 608.2 Sechin X

fp

Siccina .i. ciuitas P Wa. fehlt Kh2 Bri

P

rgl. 608.1

fp

Sicina .i. vrna P Wa. fehlt Kh2 Bri

P

vrina Wo4

ns

Sictrum eyn huwelbloch — ain howan E2 P-E

P P-E

Sigle Wol\ fehlt Ma4 Sictum Wo4 — ein how Sol — ain an how M25

m s

Sicofagi sunt homines, qui commedunt lupos

Kh2

qui commedunt] commedentes

s 608.6

m s

Siconius philosophus, qui tractabat de diuersis generibus vestimentorum P — fuit quidam philosophus Kh2

s 609

fp

Sicomachia dicitur pugna anime + uel liber factus de pugna anime Kh2 — dicitur pugna Sb3 — dicitur pugna inter animam et corpus K

s 608.2

s 608.3

s 608.4

s 608.s

Sigle M12]llem(Wa.nach fertitur fiir vertitur

608) SI Siccinia S g l ] Sicilia S I siccina et Sgl ] sicima eciam SI

P

P

Sicomachia fiir Psychomachia P Sicomancia Ma4 Wo4 P-E — dicitur pungnari E2 Kh2 Sicomancia

s 610

/ s

Sichim^/]

Sicomorus est arbor similis moro + in folijs; in alijs uero similis ficui, et est sterilis

2489

W

S 610

Sicomorus

+ + — — S M Sb3 W P

s 610.1

s 610.3

s 610.4

s 610.5

s 611

s 612

K

Sigle Ks2 \ m s Mal Sicomorus .W] Sicomerus Mal, Sicomarus Ma3 Ma3 more B9 + ein maulperpawm M19 Int. VI ] mawrperpawm + wulgariter maulberpaum Mel + mulberibaum Ma4

Int. verderbt

co p

Sicopolita sunt qui c o m m e d u n t f o c o s (!) P — uel -lios uel -phagenus uel -fantta qui c o m m e d i t ficos uel eyn merkalp Kh2

P

— merkervere (!) BIO Ma4 Sicopolta (auch Rl)

P-E

s 610.2

et dicitur ficus fatua I fructum ad maturitatem non producit maw/perpawm Sb3 .i. morus P

— eynmercalff Bri

focos Wol ] focas Ma4

sunt] + homines alle Hss.

ms

Sicophagi/ms idem (nach 610.1) Wa. fehlt (vgl. 610.1) Kh2

P

P

Stichwort Wol] Sicophagios Ma4

co p

Sicophanta idem (nach 610.2) Wa. fehlt (vgl. 610.1) Kh2

P

Wa. fehlt BIO

m s

Sicopolius idem (nach 610.3) Wa. fehlt (vgl. 610.1) Kh2

P-E

Wa. fehlt E2

ep p

Siconia est regio quedam uel auis, eyn adebor

Kh2

vgl. C 411

gib

Sichos grece, / i c u s latine — grece, triticum latine

S M Sb3 W K P

ficus Ma3\ vicus X grece S4] grecus Mal Wa. fehlt M19 Sichus vicus Sicus S1 ficus] siccus S1 Wa. fehlt K4 Sicus Ma4 triticum Rl ] aratum Ma4, .i. ficus Wol, trificum Wo4

adv

Sicubi rso wor / so wanne S-X — so wair, .i. sicud et alibi, also anders wo — .i. sicud, alibi als anders wo Sb3 — wie W — alsus I — media correpta, sowenn, .i. alicubi K — sowie P-E Rl — eftte wor Kh2 Bri

P

P

Kh2

P

2490

M

+ merkeluer

Sicubi S M Sb3 K P P-E Kh2

s 613

ms

Wa. ] Siccubin fürbar NI Sigle S4\fehlt Mal Y — so von BS so wor fi?] so vor Ma3 — so war Ksl — sowaier (?) DrI so wair fehlt M19 DI also anders wo] als ander wo MI 9 also] als .i. alicubi fehlt K4 + (neuer Wa.:) adv Sicobi so wenn HU Wa. ] adv Sicobi so we RI Sicui Ma4 Sicobi E2 — wie Sol — zu wie M25 Sicube — efft wo Bri

Sic/us est genus ponderis uel est quarta pars vncie Wa. fehlt P

vgl. 267.3, C 409 S Siclus B9\ Siculus X Ma3

S 614

ms

S M W P P-E

s 615

s 616

s 617

S 612

est genus fehlt Ma3

vncii S4

Siculus est aliquis de Sicilia, °eyn °ceciliger °( W) — fuit rex Sicilie vel dicitur aliquis de tali regione P — eyn sicilier Wa. fehlt K Kh2 Bri Siculus Ks2\ Sicolus Mal S4 Sicilia] + regione S4 Ma3 eyn cilier Dl de Silicia Sgl dt. Int. vorh. fein cecilgerj Mei — eyn scziseker Wo4 — eyn cirkeler (?) BIO Wa. fehlt Sol

/

dt. Int. S4\fehlt

Mal Ks2 BS

adv

Sicud, Sicuti also — Sicuti idem / Wa. fehlt K

S M 1 P-E

als BS Wa. fehlt M19 Sigle fehlt Sicuti fehlt M2S

n t

Sidere .i. inclinare uel sedere uel r spondere / splendere S-Y + Wersus (Grec. Nov. 44v)\ Sido nota sedeo debetque carere supino necnon preterito; sed abhinc assido, resido, insido, consido, subsidoque tibi do W Sb3 — significai inclinare, sedere, respondere uel micare — [...] sedere K — .i. inclinare uel sedere uel splendere. Inde Sidus .i. stella splendews; caret preteritis P

S M W K P P-E Kh2

Sigle S4] n s Mal Side Ma3 + loben S4 + wawm (?) BS inclinare] inchoare Ma6, inclanire M19 sedeo Sgl ] verderbt S1 uel sedere fehlt K4 Inde bis preteritis fehlt Wol splendens Wo4] splendes Ma4 inclinare verderbt E2 caret preteritis fehlt

fp

Sidonia est regio quedam

P

regia Ma4

ze gleicher wis Sol

2491

Sidon

S 618

s 618

s 618.1

s 618.2

s 618.3

f t

Sidon est ciuitas et interpretatur venacio + tristicie uel commocio iniquitatis Kh2 — est quedam ciuitas uel patria et interpretatur venundacio

I K Kh2

Sigle fehlt — dicitur nomen ciuitatis K4 tristicie LUI ] tristicio

part

Siderata gestyrnt

P Kh2

ghesterneghet Wol part Sideratus

n t

Sidile eyn sel P — eyn perde sele Wa. fehlt P-E

/

P

Kh2

P

Wa. fehlt BIO Bri

sel Wol ] sale Ma4

f p

Sydraula sonus o r g a n o r u m

P

vgl. I 71.4 P Sidruola Wo4 P-E Sidreula E2

n t

Sidus r gestirne / ghesternte Ma3 B9 + est constellacio in celo W-X — -deris .i. stella uel colleccio stellarum / — r gesternt X / eyn stern Wo4 BIO P (außer P-E) Wa. fehlt Kh2 Bri

S M 1 P

gester S4 stirn Drl ns gestirncze RI

s 619.1

heb

Sidrach interpretatur décor uel decorus

s 619.2

f p

Sifa swynge

P P-E

Wa. fehlt BIO ein schling Sol

adv

Sigillatim besonderlich + ./'. singularìter uel per singulas voces facere separat im. Sed Singulatim est a d v e r b i u m discretiuum, per singulos; quidam dicunt Sigillatim, sed male, quia Sigillatim dicitur expresse, a »sigillo« .i. designare, facere, firmare, claudere. Sed Singulatim dicitur a » j i n g u l o , -as«, quod est v n u s vel vnicus; sed in plurali accipitur distributiue ut: singuli comedunt, .i. v n u s per se K-X fV — sunderlichen — .i. expresse, a »sigillum« dicitur / — besunder P-E RI

s 619

s 620

Kh2

P

i gl. 701.1 S Int. S4] sunderlich Mal M sunderlichen Drl W besunderlichen Bs9 K .i. bis separatim HU ] fehlt W13 dicunt Sigillatim] + loquuntur W13 cingulo W13 est Hll ] .i. quod W13 P Wa. fehlt BIO sunderlich Wo4

2492

singulo Hll]

Sigillare

s 621

s 622

s 623

s 624

s 625

s 626

s 627

a p

S 621

Sigillare besiggeln — sigelen Sb3 K P-E R1 Kh2 — .i. sigillo signare uel confirmare, besegeln

S M P P-E

Int. sigeln Mal, versigeln N1 gesigeln M19, sigillen Dl besiggel Ma4 in siglen E2

ns

Sigillum eyn jngesiggel M- Y Sb3 W — insigel — instrumentum sigillandi, ein insegel Wa. fehlt K

S M P-E

Wa.S4\ fehlt Mal insigel NI Sigullum M19 ain insigel E2, ain sigill M25

adv

Signanter mergklich + .i. euidenter, aperte

/

/

/

M W K

merchich M19 Int. fehlt Bs9 Me5 werckleich HU

n s

Signaculum ein zeichen — idem quod signum, eyn czeichen

I

S M 1 P

— idem (nach 622) Nl ein chaichen (!) M19 vgl. 629 Wa. fehlt BIO

ms

Signifer quasi »ferens signum«, ein baner furer — -a, -um .i. »ferens signum«, ein fan dreger / — quasi »ferens signum« Kh2 Brl

S M SbS W K P P-E

ferens] frequens S4 dt. Int. fehlt Ma3 dt. Int. fehlt M19 Signifex ferens] gerens Sgl lat. Int. fehlt W13 Y Wa. fehlt BIO + Signaculum idem (vgl. 624) R1 dt. Int. ] fehlt Sol, ain pann ffirer M25

ms

Signarius idem (nach 625) — idem, eyn baner uorer, eyn somer Wa. fehlt K-Y P-E R1

W P

Signatus S1 Wa. fehlt BIO

ap

Significare beczeichen + .i. signare I

S W P-E

czeygen S4 BS, merken Ks2 peczeygen Bs9 + .i. signum facere Sgl zeichnen Sol

2493

Kh2

S 628

s 628

s 629

s 629.1

s 629.2

s 629.3

s 630

s 630.1

Signare

a p

W

S W I P P-E Kh2

Wa. fehlt Ks2 BS Zusatz fehlt Sgl Sigle fehlt Wa. fehlt BIO + zaichen E2 tekenen Brl

n s

Signum ein zeichen + Item Signa dicuntur miracula uel prodigia uel vexilla. Item Sidera dicuntur signa. Item Signum invenitur pro custodia W Wa. fehlt (vgl. 624) I Wa. fehlt K

S M

Wa. fehlt B5 Wa. fehlt Dl

m t

Sigon nomen fluuij

P

Wa. fehlt Wo4

/1

Silago °bleyer °(P-E), nomen piscis

P

Sigle Wol ] fehlt Ma4

m p

Silca fons ad radicem montis Syon P — est fons sita in radice montis Sion Brl Kh2

P Kh2

Silica Wo4 Sillica montis] monte

n s

Silencium stilnisse — swigunge, ubi uox nulla est

P

m t Sigon Wo1 ] f t Syon Ma4

P

bleyvisch Wo4 Brl

Sb3 W P

stillmeß stille Mel stilheyt Wo4

P-E

stillen M25

nKh2s

Silendrium für Cylindrium

s 630.2

S 631

Signare merken + et est signum facere uel signo ostendere uel sigillare + .i. signo designare, exprimere / — beteken Kh2 Brl

I

+ oder schwigung Sol

Silendrium eyn schider holtes

Kh2

Simbolum grece interpretatur collacio latine; est autem collacio sermonum, ut in consiliis solet, et pecuniarum uel aliarum rerum. Simbolum vero dare est, vt vnus quisque solet pro parte sua cibos ad vescendum, ita in confabulacione detraccionis verba conferre Kh2 Kh2

vgl. 651, 651.1

et emend. ] est

m s

Siler est vimen, quo ligantur vites; et tunc est masculini generis; uel significai herbam odoriférant, tunc estrfeminini generis / n t 5 - l / / ) 2494

Simbolum (2) emend. ] Sibolum

Siler

S 631

— ein weinstock; et sic est generis masculini. 2° dicitur erba odoriffera, et sic est generis feminini Sb3 — est vimen, quo ligantur vites, uel significat herbam odoriferam, et sic est n t et vtrumque dat sileris. Vnde Nouus Grecismus (83') in vltimo alphabeto capitulo de »t« sic dicit: Arboreum tibi nomen erit sexus muliebris; absque rubus, dumus, oleaster et absque piaster atque siler pro vimine, nam neutrum. Siler herba fertur odorifera, sed utrumque siler, sileris dat; atque Siler fluuius preterfluit arua Salerni W — est sustentaculum vitis vel significat herbam odoriferam, feminini generis, vel est genus leguminis uel uirgulti I — dicitur lignum sustentans vites; eciam significat herbam odoriferam f t K — est ligamentum, quod ligat vitem uel significat erbam odoriferam f t Kh2 S

M W K P P-E

Sigle Nl]fehll Mai Sile Ma3 vimen bis masculini generis] sustentaculum vite B5 vimen Ma3\funis (?)Mal, funen S4, fimen (?)Ks2, + cum X tunc S4] sic Mai uel bis feminini generis S4]fehlt Mai uel] cum B9 odoriferam] fehh B9, + teulonice syler Mai n t] f s B9 est vimen bis vites; et] ein weinsteken M19 vimen] fimis (?) Ma6 et sic bis Salerni Sgl ] fehlt SI piaster atque Bs9] absque Sgl Siler herba Bs9] herba Sgl f t fehh Y Wa. fehlt (Zeilensprung, vgl. 632) Ma4 vimen] lignum Wo4 n t j n s Wo4 est vimen bis vites] duo significat; vnomodo significat baculum uel lingnum sustentans vitem et vocatur stikel Sol n t] masculini generis E2

mt

Silex ein rkeseling, est lapis / keserlinck, eyn vur sten Ma3 P — ein kisling Sb3 — est lapis durus, kisling W — est lapis durus, qui focarius dicitur, eyn kisseling I — ain kisling vel fur stain P-E — est lapis durus, eyn keserlynk vel vlynt sten Kh2 Wa. fehlt K

S M P P-E Kh2

— eyn keserlink B9 keseling Ks2] kisel Mai S4 Iat. Int. fehh M19 du t — vimen quo ligantur vites, eyn vursten (vgl. 631) Ma4 keselink Brl eyn vur sten fehlt BIO du t m s

s 632.1

ms

Siliceus, -cea, -ceum de silice existens, a »silex« dicitur

s 633

ns

Silere, -vi supino caret, .i. tacere — .i. tacere et refertur ad uocem inarticulatam

s 632

s 634

— eyn vlynt steyn Wol

/

I

S K P Kh2

swighen B9 supino caret fehlt Y Wa. fehlt Ma4 supino caret fehlt (auch Brl)

ms

Silicernus quasi »silicem cernens« / + .i. videns B9 P et sic est aliquis, qui iam inclinat se ad sepulcrw/w — .i. moribundus, scilicet similis mortuo / — dicitur senex uel p/ger Kh2 2495

S 634

Silicernus Wa. fehlt

s 635

s 636

Sb3

S W K P P-E Kh2

clinat S4 sepulcrum 5-/] verderbt Mal cernens] eternus 57 Silcernus K4 iam fehlt W13 Y .i. videns fehlt Ma4 declinat E2 Stichwort] Siliceruus uel -cernus piger Ki3] peger

ms

Siligeneus rucken — -a, -um rocken, .i. de siligine factus P (außer P-E) — roghech Wa. fehlt Kh2 Bri

S M Sb3 W K P P-E

Wa. ] m s Silieneus rucken brot S4 Siligeneus Ks2] Siligenus Mal — rücken broyt Ksl Siligenus — rfigerin uel rfigen S1 — rocklein brott Mei Siligenus fSaligenus K4) roklein K9 + a siligine W13 Wa. Wol\ fehlt Ma4 Wo4 + kornich R1 — rükin sicut siligeneus panis E2 + kornleich M25

n s

Silicium est vestis de pilis camelorum Wa. fehlt I

vgl. C 419 S bilis S4 P Silencium R1 Kh2 vestis] + facta

S 637

S 637.1

s 638

/

Ma3

camelorum verderbt

ft

Siligo r korn / roghe Ma3 B9 P Sb3 W — -inis quoddam genus tritici, korn I

S M W K P

+ rock S4 Ks2 BS m t — roken M19 — korn Mei m t Saligo K4 + rowe Ma4

nt

Sigale idem (nach 637)

W

Sigle M12} fehlt S1

f p

Siliqua r treber / draf, seyg Ma3 B9 + vel quedam arbor vel genus leguminis / — est f o l l i c u l i « cuiuscumque liguminis uel pwrgamentum eius, °wulgariter °treber °(Y) W — treber, folliculus cuiuslibet leguminis / + est purgamentum X K — r draue, zey Ma4 / sey, trebere RI / sey Wo4 Wol Bri P — r treber M25 / kligen vel treber E2 / kligen Sol P-E — est pars vncie, scilicet sexta pars scrupuli vel est genus liguminis vel superfluum brasii, sey Kh2

S M W K P P-E Kh2

Silique B9 Silique M19 folliculus Mel] folliculum SI purgamentum Sgl] pergamentum SI ¡at. Int. fehlt K4 est purgamentum HU] oder trester W13 Wa. fehlt BIO Silique ('Siliqua Wol Wo4) Silique Silique, siliquarum

+

uel rocken Dl

rokein K9

W

Siligale Sgl

2496

— rock

Mei

Silium

s 638.1

ns

S 638.1

Silium salue uel vrowen warwe, quo vngwnt faciem P — est vngentum, quo mulieres vngunt faciem Kh2 Bri

Silium für Stibium (vgl. 598.3) P vrowen fehlt BIO cum quo vnguntur faciem R1 Ma4 P-E cum quo alle Hss.

s 639

s 640

fp

Sillabica ein buchstab Wa. fehlt K Kh2 Bri

M I P

ein buchstam Dì m s Sillabicus, -a, -um — fusta bustap Ma4

/ p

Sillaba eyn silbe + est comprehensio litterarum Wa. fehlt K

S M P-E

s 640.1 s 640.2

Wa. S4\ fehlt Mal Mai Wa. fehlt Dl Wa. fehlt E2

I

+ et est pars diccionis B9

Sillabare .i. sillabicare fp

vngunt faciem Wol] vngant facies

I

Siila periculum maris P + Wersus (Walther 12190): Et cadit in Cillam cwpiens vitare Caribdim Kh2

vgl. 274 P periculum Wol ] particulum Ma4 P-E periculum verderbt E2 Kh2 cupiens Wo5] capiens Caribdim Wo5] Caribdum

s 640.3

ms

Silleus .i. periculosus P — est periculum maris Kh2

Zum Stichwort vgl. 640.2 P m s Sillens RI Sigle Wol] m t Ma4 P-E Wa. ] Sillens .i. particulosus E2

s 641

s 641.1

ap

Sillabicare buchstaben + .i. sillabas coniungere Wa. fehlt K-Y

I

M I P

Wa. fehlt M19 Dl n p — bus (!) Ma4

ns

Sillinum eyn wiroch vat, eyn solt vat — ain wiroch vas P-E R1

vgl. 78 P — eyn solt vat uel eyn wirk fad BIO Ma4

s 641.2

P

eyn solt vat fehlt Bri

ms

Siluanus deus silue P + uel monstrum et interpretatur missus patris

P

Sigle Wol] fehlt

Ma4

2497

solt vat Wol]

Kh2

verderbt

S 642

s 642

Silon

g in vgl. S M Sb3 P P-E

s 643

s 643.1

Silon grece, est lignum latine

x6 Silen Ma3 B9 Silen ligne M19 Silen Silen Silen lignum] signum £ 2

m p Siloa ein waßer — est nomen aque Sb3 — uel Siloe quedam aqua (vgl. 643.1) — est nomen fluuij Kh2 Bri Wa. fehlt P-E

I

S K P

Sigle £4] f p Mal Silua S4 Siloe Y Wa. fehlt BIO Siola RI — est nomen Wo4

heb

Siloe interpretatur missio uel missus Kh2 — fons fluens a radice montis Syon; non iugibus, sed incertis horis manans W — est fons ad radicem montis Syon I

vgl. 648.1 W Sigle fehlt non bis manans Sgl ] fehlt S1 1 vgl. 643 heb Siloe] Siloa uel Siloe Kh2 missus] + egi (?)

s 644

fp

Silua ein walt — est lucus / + nemus Wa. fehlt Sb3 K

vgl. L 441 M Wa. fehlt Dl W Wa. fehlt Sì 1 Sigle fehlt P — wal (!) Ma4

s 645

S 646

ms

Siluester ein + sancti — ein wald — hec -tris,

X W

est lucus Bs9] ain wald Sgl

Zusatz zit. nach Mei

waltman uel proprium nomen W man Sb3 K hoc -tre res ad siluam pertinens

/

S K P Kh2

nomen] + sancti Ma3 m t Wa. ] Siluescere eyn walt maken uel est proprium nomen Wo4 vgl. 648.2

f t

Silo uicus erat prophetarum, vbi primo habitabant + eyn gasse Kh2 — erat locus prophetarum, vbi primo habitabant

S Sb3 W I K

Wa. S4] fehlt Mal vbi primo habitabant] prima habitabat Ma3 Wa. ] m s Silophicus erat prophetarum vir et est nomen compositum ex recto et obliquo uicus erat] est ficus Sgl habitant S1 f t Silo uicus] f s Silouicus Wa. fehlt K4 Silo uicus] Silonicus alle Hss. prius alle Hss.

2498

IK

Silogismus

s 647

s 648

s 648.1

s 648.2

s 649

s 650

S 647

ms

Silogismus grece, est argumentacio latine + uel conclusio P — grece, argumentum latine I — eyn verborgen rede Kh2

S M W / K

Wa. fehlt Ma3 g s gs g in g s augmentacio K4

ms

Silogisticus .i. concludens

S W

Silogistus Ma3 Silogistius Sgl

g in

Silos dicitur fons ad radicem montis Syon

K

vgl. 643.1

co t

Siluestris wylde

Kh2

vgl. 645

ms

Silurus est paruus piscis Wa. fehlt I Kh2 Bri

K

Silirus K4

fp

Sima interpretatur curuum. Vnde apud Grecos Syma dicitur quasi curua — interpretatur curuum Sb3 Kh2 Bri — interpretatur curuum. Et hinc Simus, -a, -um .i. curuus, proprie qui nasum habet recuruum sursum /

K

Kh2

vgl. 657.1 S Wa. fehlt S4 B5 Vnde bis curua fehlt B9 curua verderbt Ma3 W Wa. ] Sina interpretatur curuum (vgl 650.1) Sgl I nt K Wa. fehlt K4 g in Vnde bis curua fehlt Y P Vnde bis curua fehlt Ma4 Syma] Sina Wo4 quasi curua fehlt Wo4

s 650.1

m s

Simus est aliquis habens curuum nasum (vgl. 650)

s 65 t

n s

S/mbolum ein glaube + uel colleccio pecuniarum uel ciborum K — dicitur colleccio verborum a diuersis in concilio prolatorum uel colleccio peccuniarum W — est colleccio sermonum, ut in Consilio I — eyn lof uel eyn lauesank Kh2 Bri

vgl. 630.2, 651.1 S Simbolum S4] Symbalum Mal Ma3 W Consilio Sgl P — eyn loue BIO + lof R1

s 65i.i

Sgl (W)

glaube] + .i. conueniencia Mal

m s

Simbulus dicitur colleccio uel conferencia peccunie uel aliarum rerum uel colleccio sermonum siue fidei Kh2

Kh2

Vgl. 630.2. 651

2499

S 652

s 652

Symea

fp

Symea ein äffe + vel merkatz I — ein affin Sb3 W

vgl. 653 S ein effin NI K Wa. fehlt K9 P Wa. fehlt Ma4 P-E ein Iffin Sol M25

s 653

ms

Symeus rkrump nessig X / slacht nezech Ma3 B9 P — r schelisch nesich Ma6 / äff nasig M19 M — ein äff Sb3 W — -a, -vm, ad symiam pertinens, vel aliquis habens nasum curuum — auffrichtigew naz K — r ain äff M25 Sol / stumpf nàsig E2 P-E Wa. fehlt Kh2

/

vgl. 652 Int. 5V] schelnesig Mal, ain äff uel schechenesich NI S M — est aliquis conpressum nasum Ksl — schlimpnasis (!) Dl — est aliquis habens depressum nasum Drl K — ein auffgerichte naß HU K9 P — slachesich RI — slach vesich BIO — est qui habet nasum erectum ut symea Bri

s 654

mt

Symeon interpretatur audiens iusticiam uel iustus + uel exaudibilis Kh2

vgl. 658 M Wa. fehlt M19 W — interpretatur iustus Sgl K Wa. fehlt K4 P audiens] quasi ponens Ma4

s 654.1

ms

Simachus idem (nach 654)

s 655

ap

Similare glichin + Inde Similis, Similitudo (vgl. 656, 657) W-Y — .i. similem facere, glichen. Inde Similis (vgl. 656)

s 655.1

s 656

Kh2

M W Kh2

Wa. fehlt M19 Simulare X — ghelik

Simulare Ma6

ft

Similigo est genus farris, semein P — est farina semellarum Kh2 Bri Wa. fehlt P-E

P Kh2

dt. Int. fehlt R1 BIO semellarum Ki3] similarum

co t

Similis glich Wa. fehlt (vgl. 655) W-Y I Wa. fehlt K

S M

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19 DI

+ semel mei Bri

2500

I

Similitudo

s 657

s 657.1

/1

Similitudo glichheyt — gleichnuß Sb3 — eyn glichunge / Wa. fehlt (vgl. 655) W-Y Wa. fehlt K

S M P

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt M19 Dl f t Similitudo] Similitud Ma4

fp

Simma per duo -m- .i. camera; et dicitur a »sima« .i. curuum Wo4 (P) — .i. camera

S 657

ghelikecheit Wol, geliknisse BIO

/

vgl. 650

s 658

m t

Symon interpretatur ponens tristiciam uel obediens — interpretatur quasi ponens tristiciam Sb3 / — interpretatur audiens vel obediens Wa. fehlt K

vgl. 654 S tristiciam S4] iusticiam Mal M Simeon M19 obediens] obedienciam M19 W potens SI P + uel quasi sine malo Wo4 Kh2 obediens] + uel -encie (?)

s 659

s 660

s 660.1

fp

Symonia keczerie — est cupiditas emendi uel vendendi aliquid spirituale / — est empcio uel vendicio rerum spiritualium Kh2 Bri

S W K P-E

— — — —

np

Simoniacare heilige ding verkeuffen Wa. fehlt Kh2 Brl

S Sb3 W I K P P-E

Simoniacare S4] Symonicare Mal Simonicare Simonicare Sgl n p Simoniacare] Symonicare Simoniare (vgl. 662.2) Symonisare Wo4 Simoniare (auch Rl)

co p

Simista consecretalis .i. conscius secretorum uel est propheta, vwsag W — est secretalis uel conscius alicuius secreti P Wa. fehlt Kh2 Brl

W

Sigle M12] Item (Wa. nach 660) S1 Simista Bs9] Symmistra Sl, Sinista Sgl secretorum Sgl ] prophetarum Sl dt. Int. Bs9] fehlt Sl Sgl Simonista Ma4, Siminista Rl Wo4 est secretalis] .i. camerarius uel secretarius Wo4 Siminista conscius verderbt E2

P P-E

wucherunge uel keczerie Mal simony Sgl symoney K9 gaischlich wflcher E2 — ketry Sol

2501

— heiig ding B5

Symoniacus

S 661

s 661

s 661.1

s 662

m s

Symoniacus est aliquis emens vel vendens spiritualia — -ca, -cum venditor uel emptor spiritualium / — est aliquis emens spiritualia P-E Wa. fehlt W-X

S K P

vel vendens spiritualia fehlt Ma3 — heilig ding verkauffer K4 — qui facit talem actum Ma4

vel vendens fehlt Wol R1 Wo4

m t

Simonides est nomen cuiusäam poete

M

nomen fehlt M19

M

fp

Symphonia est dulcis cantus / + scilicet melodia Ma3 P-X — est instrumentum musicum, quod alio nomine dicitur fyella, wulgariter ain gig. Item eciam est concordia vocum. Sed Dyaphonia est discantus W — instrumentum consonancie sonorum uel uocum I

vgl. D 301 K Wa. fehlt K4

s 662.1 s 662.2

s 663

Simphonisare est laudes deo decantare p

Simonisare heilig ding verkawffen

K

vgl. 660

m s

Symphoniacus cantor musice — .i. dulcis cantor W-X — -ca, -cum canens cum simphonia I — est aliquis dulciter cantans Kh2 Bri Wa. fehlt (vgl. 663.1) W-Y

P P-E

Simphonicus Wo4 Simphonacus (auch RI)

s 663.1

s 664

s 665

s 666

SI (W)

K

Wa. fehlt K4

Simphoniaci sunt cantores musici

W

W

vgl. 663

o t

Simplex eynfeltig Wa. fehlt I K

S M P-E

Wa. S4] fehlt Mai Wa. fehlt Dl — gleich oder sichlecht M25

ms

Simplus idem (nach 664) — -pia, -plum quasi non duplus, einfeldig — ainfeltig K Wa. fehlt P-E R1

I

S M P

Wa. Ks2\fehlt Mal, m t Simplus S4 Wa. fehlt Dl Wa. fehlt BIO — .i. simplex Ma4 Wo4

m t

Sympsalma est consonancia psalmi uel vocis copulacio in cantando — est consonancia P 2502

Sympsalma

S 666

— est consonancia psalmorum et est, cum in duobus psalmis non variatur materia nec persona loquens Kh2 S M Sb3 P P-E Kh2

s 667

adv

Simplasmus S4, Simplasma Y plasmi Ma3 compellacio S4 Simplasma Simplasma Simphosma Ma4, Simplasma RI Y Simplasma Simplasma uel Simpsalmus nec Ki3\ non

Simul mit einander — mit eyn M-X (außer Sb3) — .i. pariter W-Y — .i. vna pariter in eodem loco — tho samende Kh2 Wa. fehlt K

uel bis cantando fehlt B9

copulacio]

/

S M P

Wa. felt Ks2 — mit eyn B9 Wa. fehlt Dl — mit eyn Ma4 Bri — to samende

ft

Simulago .i. simula uel genus r frugi / frumenti Sb3 — est farina albissima et purgatissima; eciam est simula uel genus frugi W Wa. fehlt I Kh2 Bri

S M W K P P-E

Wa. nach 673 Mal simula] simila Ma3 simula] simulo M19 Similago SI simula] + .i. semel (vgl. 669) Sgl uel genus frugi fehlt frugi] fruge alle Hss. simula] simila Wo4 frugi] frugis Ma4 Wol Rl, frugum Wo4 Similago E2

fp

Simula est semella + symel W-X Kh2 — ein semell Sb3 Wa. fehlt I

S M W K P P-E

— eyn semella B5 — eyn semeile B9 Wa. fehlt Ma6 — eyn semmel Ks I Wa. fehlt (vgl. 668) Sgl semella] simella SI — semel W13 K9 semella] semilla Ma4 semella] simella E2

s 669.1

adv

Simpliciter ein faltklikh

s 670

ap

Simulare .i. representare et est se fingere scire et non scire, et esse et non esse + Versus (Grec. Nov. 34") : Que simulas non sunt sed dissimulas ea, que sunt W — [...] fingere scire, quod non seit I — [...] non scire K Wa. fehlt Kh2 Bri

s 668

s 669

vgl. A 784 S se fingere] defingere Ma3 est Mal

Wol

Y

Sol (P-E)

et non scire fehlt Ma3

2503

scire (2)S4\seit

Ma!

esse (2) S4 )

S 670

s 671

Simulare M SbJ W K P

et esse et non esse fehlt M19 Similare fingere scire] fingere facere et non scire fehlt Sgl Versus bis que sunt Sgl] fehlt SI np .i. representare et est] dicitur K4 esse et non esse] est et non est Ma4

mt

Simulator, -trix, Simulacio eyn smeycheler — -trix, -cio ein gleichsener aut gleichsnerin Sb3 — r schmaicher. Inde Simulatrix el Simulacio / X schmaichler. Inde Simulacio Y

— — — — S M W K P P-E

s 672

ns

non sunt Bs9] non Sgl

W

uel -trix .i. adulator I smaichler. (neuer Wa.:) f t Simulacio r idem X / smaickcherey Y K -trix, -cio smekelrede füren P (außer P-E) dicitur aliquis blandis sermonibus loquens Kh2 Bri

Int. Ks2] ein smeicheler (neuer Wa.:) f t Simulatrix ein smeichlern (smeychlerynne S4 B5) (neuer Wa.:) f t Simulacio smeichlunge Mai S4 B5, smecherer Ma3, eyn vleseker B9 Wa. fehlt M19 dt. Int. ] ein smechlung DI schmaicher] + uel spotter SI et Simulacio Mel \ fehlt SI smaiker HU K4 smaickcherey K9] smayckung K4 — -trix smecherer Wo I -cio Wo4 ] -ascio Ma4 dt. Int. ] smeyche rede vorer R), liehe (!) rede furen Wo4, eyn gerede vorer BIO smecher Sol M25

Simulacrum est seruicium, quod inpenditur alicui pro bono, uel ein aptgot. °Assimulare °(W), Effigies idem — [...] bono, est nomen ydoli, dictum a similitudine. Effigies idem est Sb3 — .i. ymago, effigies, eyn apgot I — r est seruicium quod impenditur alicui causa probacionis, ein abgot X / abgot Y K — [...] afgod Kh2

vgl. E 62 S ein aptgot] est idem quod ydolum B5 Assimulare, Effigies idem fehlt B9 Ma3 M ein aptgot] nomen ydoli D1 Assimulare, Effigies idem fehlt M19 W pro bono] pro fano SI Effigies idem fehlt Sgl P Wa. fehlt BIO Bri P-E Efigios E2

s 672.1

s 673

s 674

effigiens

Sion interpretatur specula; est autem specula locus altus et eleuatus, a quo de facili homo potest a se prospicere, eyn berch Kh2 Kh2

vgl. 723

np

Simultare .i. inimicos facere + Inde Simultas W-Y + vel frangere /

5 W

— .i. inimicas Ma3 vgl. 674

ft

Simultas est latens uel inveteratum odium — .i. discordia et proprie latens odium / Wa. fehlt (vgl. 673) W-Y

inimicus S4, inimicicias B9

2504

Simultas vgl. 675.1 Simultans Ma3 S odium fehlt MI9 M fp I Simultans K4 K Wa. fehlt Wo4 P f p Simulta P-E f p Simulta Kh2

s 675

s 675.1

S 675.2

s 676

f p Simulta

Simus est ille, qui habet nasum erectum / + slacht nesich Ma3 B9 + ut symea Kh2 Wa. fehlt I

S W P

inerectum Ma3 Wa. fehlt Sgl + slacht nesich Ma4

ft

Simultas .i. discordia

P

vgl. 674

+ eyn slachnese BIO

P

co p Simmista consecrarius, qui conscius est misterij et dicitur camerari us K — est familiaris amicus, cui quis secreta sua communicat W-Y W K

Sigle fehlt Y Wa. fehlt K4

con

Sin ist aber daz / — grece, latine con- uel simul significai, ist aber daz — auer dat, et interpretatur temptacio regrediens vel odium

camerarius Abl\

cemerarius W13 Htl W9 M37 K9

Wa.) f t Simax S4 mons] nomen M19 Sima SI Ierusalem] Ysrael S1 f p

m in Synay idem (nach 677) — vel Sin idem / S W K P

Kh2

Wa. fehlt S4 — ist aber daz niht NI — ab daz MI9 ist] est ist] .i. SI Sim RI — is ouer BIO — aber Sol Sigle] con uel heb Die Bedeutung temptacio regrediens vel odium bezieht sich auf das hebräische Stichwort Sin

m in Syna est mons °prope °Ierusalem °(B9 P) — quidam locus in deserto vel mons prope Ierusalem Wa. fehlt W-Y S M W K

S 678

odium] oleum B9

ms

S M Sb3 W P P-E Kh2

s 677

inveteratum verderbt S4

S 674

Int. Ks2 ] est mons prope Ierusalem Mal S4 Simay S1 g p WI3, g in ¥ Wa. fehlt Wo4

2505

I

S 679

s 679

Synagoga

fp

Synagoga ein juden schul / + conuocacio Ma3 P + vel est congregacio vel conuocacio Kh2 — interpretatur congregacio, juden schule I — duo significai, sicut eciam hoc nomen Ecclesia; sicut enim Ecclesia significai vno modo vniuersitatem tocius populi christiani, quandoque uero locum deo consecratum in quo christiani conueniunt ad o r a n d u m vel verbum dei audiendum, sic et Sinagoga est tota plebs Iudaica. Quandoque uero domus in qua Iudei conueniunt ad officium diuinum, et tales domos Iudei nostris temporibus appellant Scolas W

vgl A 658.1, E 16, S296 S Wa. fehlt Ks2 M — est scola ludeorum M19 W eciam Sgl ] fehlt S1 hoc nomen] lij Sgl audiendum fehlt Sgl P dt. Int. fehlt BIO

deo Sgl ] fehlt S1

vel verbum dei

n t

Synape r senff, eciam dicitur Sinap/y pro eodem / sennep B9 P (außer P-E) — et hoc Sinapi, senff / — senff / + quando est herba, tunc media producta est feminini generis, aliquando neutri generis et indeclinabile X K

S Sb3 W / K

dicitur Sinapis Sinap Mal Sinapis] Sinapum Synape] Sinapa SI f t Sinapis f t Sinapis

n s

Sinapium idem (nach 680) + ¡Versus: Confeccio fit -ium; -pis, herba; grana -pe fiunt

I K

Sigle fehlt Sinapum ('Sinapium K4) Vers K4 ] fehlt IV!3 Confeccio emend. ] Confice alle Hss. -pis HU ] verderbt K4, fehlt K9 -pe K9\ p K4 -ium HU ] verderbt K4, vini K9

s 681.1

co p

Sincellica mit sei — ain mitt gesell Wa. fehlt Kh2

s 681.2

f p

Sinalimpha quedam figura in grammatica

P

in grammatica] grammaticalis Wo4

adv

Sinaxis assidue, stedelich P Wa. fehlt (vgl. 681.6) Kh2 Bri

P P-E

Simaxis (vgl 681.4) Wo4 dt. Int. fehlt Wo4 BIO Sinexis E2 dt. Int. ] emsklich Sol

s 680

s 681

s 681.3

K

P P-E R1 P

gin

Simaxis dicitur eciam solempnitas grece et conuentus latine

p

vgl. 681.3

S 681.5

o t

Sinax dicitur quedam passio, que fit, quando homo non potest anhelare Wo4 (P)

s 681.6

ft

Sinaxis est psalmodia vel vespertina laus vel pars diei siue psalmi Kh2

Kh2

vgl 681.3

s 681.4

2506

Wo4 (P)

Sinancia

s 681.7

s 682

s 683

s 684

s 685

s 686

s 687

S 681.7

fp

Sinancia est apostema in gutture

Kh2

Kh2

apostema Lui] opostema

n t

Sinkathegreuma .i. consignificatiuum Wa. fehlt P

S M Sb3 /

Sincategrema S4 consignificatum Ma3 Sinkathegeeum M19 consignificatiuum verderbt M19 consignificatiuus Sincathegorema, -atis

ms

Sincerus luter, .i. purus ~ lautter Sb3 K P-E — -a, -um .i. purus W — -ra, -rum et hic et hec Sinceris et hoc -re .i. purus, firmus sine vicijs. Inde Sinceritas reinikeit (vgl. 684, 685) I

S M W K P

luter] + d a r Ma3 Im. Int. fehlt S4 B9 purus] + Inde (es folgt 685) Mal luter] clar Drl + clar SI + lawter Mei Wa. fehlt K9 — lawter .i. purus uel rain HU lat. Int. fehlt Wo4 luter] + clar BIO

co t

Sinceris idem (nach 683) — idem (nach 685) P (außer P-E Kh2 Bri) Wa. fehlt (enthalten in 683) I Wa. fehlt K-Y

S W P

— idem (nach 685) Mal — idem uel kl6r (nach 683) Mei + Inde Sinceritas (vgl. 685) Bs9 MeS Wa. Wol\ fehlt Ma4 Sincerus R1

ft

Sinceritas luterkeyt — .i. r claritas S1 / puritas Sgl Wa. fehlt (enthalten in 683) I Wa. fehlt P-E

W

S M W K P

lutterheyt Ma3 lauterheyt Drl Wa. ] fehlt M12, fehlt (vgl 684) Bs9 Me5 Wa. fehlt K9 lautterhait K4 luterheit Ma4, clarheyt BIO

n s

Sincinnium est singularis cantelena uel melodia — est canti,lena uel modulacio, et est singularis numeri — est specialis cantilena uel melodia Kh2 Bri Wa. fehlt I

S Sb3 W P-E

cantalena S4 cantelena emend. ] condelena uel melodia fehlt S1 molodia E2

n t

Sinciput ein vorheubt — est anterior pars capitis

2507

I K

— lawterkeit Mei

Sb3

S 687

Sinciput

— r stirne RI / wirbel E2, .i. frons

S 688

S M W P P-E

Wa. fehh B5 — ein ver haup M19 — est por nack D1 — wirbel capitis Sgl — dat vorne houet BIO Int. fehlt Sol dt. Int. ] girbel M25

np

Sincopare — rbesnydin X / betwiuelen Y S — r bezwifeln Ma6 / bechurczen M19, est diccionem in medio abscindere M — significai diccionem in medio diuidere Sb3 — beschniden / + bekurtzen X W / — .i. sincopam facere, vorkurtzen — besneiden K — betwyuelen P — .i. de medio exsindere Kh2 Bri Wa. fehlt P-E

S M

Int. Ks2] verczwifeln uel uersnyden Mal, besynden S4, beczeuilin ader wesneydenn B5 — besniden Ksl — absneiden, abkurczen Drl dt. Int. fehlt Ma2 DI abscindere] abscisio MI9, + besniden Ma6 Wa. fehlt Sgl ap absneyden Hlì Int. Wol ] besniden Ma4, vortwiuelen B10 exsindere fùr excindere + ader betwyfelen Bri

W K P Kh2

s 689

ft

Sincopis r besnydung / betwiuelinge + uel est infirmitas capitis M — .i. abjcisio / — betwelenisse Kh2

S

Wa. ] f p Sincupis twiuelinge Mai — zwifelunge uel besnydung Mal zit. nach B9 — bezwifflung est inferni M19 besnydung] bezwifelunge Ma6 f s Sincopus SI + uel schwindel Sgl abscisio 12] abcisio absneydung Hll — besnidelinge Ma4 — betwyuelen Wo4 — wiuelinge B10 — zwiflung E2 Sol

M W I K P P-E

s 690

s 690.1

P-E R1

S-YP

betwiuelinge

fp

Sincopa est abscisio alicuius littere in medio diccionis Sb3 — est abscisio cuiuslibet diccionis, littere uel silbe — est abscisio littere uel sillabe in medio diccionis / K — est absisio alicuius littere uel est morbus quidam, quem habuerunt Romani, quem curauit sanctus Gregorius Kh2

S M W I P P-E Kh2

— est abscisio in medio diccionis alicuius littere Mal in medio diccionis] silabe M19 alicuius littere] littere uel silabe Sgl abscisio 12] abcisio littere] + uel silben Bri diccionis fehlt Ma4 abcisio E2 littere] + vel silibe E2, + vel sillabe Sol Sincapa

m s

Sinus wlgariter svgel in puppi 2508

RI (P)

Sinderisis

s 691

ft

Sinderisis eyn funcke der sele, et est vis anime + que semper nata est in superioribus naturaliter P — est superior pars anime, ein funckh der sel uel est maior racio ad faciendum bonum et dimittendum malum Sb3 — est vis anime, ein funk der sel / + oder vnuerdorbenlich adel X W — dicitur superior pars racionis, scilicet vis anime / — .i. vis anime K-Y — est vi's anime, que semper nata est in superioribus naturaliter P-E — est superior pars racionis, scilicet vis anime mortue Kh2

S M Sb3 W K P

Sindéresis B9 funcke] fanck M19 Sindéresis Sinchoresis 57 funk Sgl ] súnd SI vnuerderblich Me5 Sindéresis V Wa. fehlt BIO Bri dt. Int. fehlt Ma4 Wo4 vis anime] quedam vis Ma4 R1 naturaliter] + et remurmurans (?) malo Ma4 Sindorisis E2 vis Sol ] vas E2

P-E

s 691.1

S 691

at

vis] visis

Sindere, sidi sniden, to riten P — sidi .i. scindere P-E R1 Wa. fehlt Kh2 Bri

vgl. 275 P Wa. fehlt BIO sniden fehlt Wo4 + .i. scindere Wol P-E — sidi schniden Sol scindere M25] sindere E2

s 692

ms

Sindicus — reyn herren fryden macher S4 B5 / eyn heren uorde gedinger Ma3 / eyn heren vardeghe B9 S — r eyn hern verdedinger X / eyn herren vertygung M19 M — ein herren tidiger Sb3 P-E — ain herren vor tátiger W — herren frey dinger K — eyn heren vordeghedinger P Wa. fehlt I

S

Wa. fehlt Mal m s Sindicus zìi. nach S4 — eyn heren freden ding Ks2 herren tedinger N1 — ein hern vor diner uel tetiger Dl — ein herren fordeitiger DrI — eins herren vorteydinger Mei + uel verwäser S1 vordeghedinger Wol ] vordegedinge Ma4, vortetigher Wo4 — ains heren (!) M25

M W P P-E

s 693

— ein

ml

Sindo sindel, edel gewant — zendall uel dicitur pannus, in quo Cristus sepultus est. Vnde in passione (Mt 27,59): Inuoluit eum in sindone munda Sb3 — ain edel gewand W-YP-E — edel gewant / + dicitur eciam lineum amictum et camisea feminarum, quo humeri operiuntur X K — est pannus preciosus, syndal Kh2 Bri

S M Sb3

Sigle S4] fehlt Mal sindel] sidei M19 pannus VI]pondus

sindel] + uel cindel Mal edel gewant] edel cleyd Dl

2509

edel gewant] egei gebant N!

S 693

Sindo W K P P-E

ft Wa. fehlt K4 — sindare Ma4 — semet Sol

s 693.1

ms

Sindeus idem (nach 693) Dl (M)

s 693.2

m t

Sindor camisea P — eyn hals dok Kh2

P

Wa. fehlt Bri

mi

Sindon ein tuch, et est pannus, in quo Corpora mortuorum voluuntur Sb3 — idem (nach 693) — est uestis linea feminarum, qua humeri operiuntur; quandoque eciam ponitur pro lineo panno. Wersus: Sindo« mantellus, sindon quoque linea uestis. Vnde Petrus Helie: Est -on femineum si sit muliebre uel vrbis, ut Gorgon, Calidon, socias hijs sindon anoson W — est lineum amictorium mulierum, quo humeri operiuntur et quandoque simpliciter dicitur pro lineo panno I K — toten gewant, in quo corpora mortuorum voluuntur — est pannus [...] P-E Kh2 Bri

S M W

Sigle S4] fehlt Mal dt. Int. fehlt Ma3 et est pannus fehlt B9 involuuntur S4 — est pandus in quo mortui involuuntur M19 ft humeri Sgl] pueri S1 operiantur quoniam Sgl Sindon Sgl] Sindo S1 uestis] + linin tfich SI -on femineum Sgl ] olfactum 57 Gurgon Sgl ft toten gewant] + oder edel gewant K4 Sindum Ma4 dt. Int. fehlt Wo4 et est pannus fehlt Ma4 involuuntur Wo4 Sindus (auch RI) foliuntur E2

s 694

I K P P-E

s 695

s 695.1

s 695.2

s 696

Sindon W13 eddel wand Wol Wo4 BIO

Sigle Wol] fehlt Ma4

+ eyn hemmet Wol

Wo4

ppo

Sine .i. absque, an — ane P — .i. absque Sb3 W-Y Wa. fehlt I K

S W P

Wa. fehlt Ks2 an] fehlt S4, ab idem Ma3 Wa. fehlt Dl — ane behaluen Wol

ft

Sinensis quedam figura in grammatica

P

— est quedam figura grammaticalis Wo4

fp

Sinedra sedes quedam P — est sedes, in qua sedent auditores in consistorio vniuersitatis

P P-E Kh2

Sinedra Wol] Sinidra Ma4 Sineda E2 Stichwort] Sinedra vel Sindra

at

Sinere staten uel laßen .i. />ermittere. Sinibilis inde — -iui, -itum .i. permittere. Inde Sinibilis. Vnde Grecismus Nouus (44v): Cum sino, dimitto, permitto, termino, cesso, nec non desisto, fesso, motuque represso W

2510

P

Kh2

Sinere

— — — — S M Sb3 W K

s 696.1

S 696.2

s 696.3

s 697

s 698

s 699

S 696

.i. dimitiere, terminare, cessare. Vnde hic Situs / gestaten oder lassen, ./. permitiere K Staden, °laten °(P-E), .i. permitiere. Inde Sinibilis .i. dimisibilis P .i. permitiere Kh2

staten verderbt S4, schaden (?) Ma3 laßen] + uel vorhenghen Ma3 .i. 5 4 ] eciam Mal permittere Ma3] promittere X Sinibilis inde fehlt B9 staten ut\] fehlt Ml9, gestaten Dl a t Sinere] adv Sincere staten] satten Sinibilis inde] inde deriuatur Simbolum Sinibilis] Sinbolis Sg/ termino Sgl] verderbt SI gestaten oder] staten oder HU, fehlt K4 .i. permittere K4\ fehlt W13

f p

Sindula .i. asser, °bret °(P-E) — eyn bred Kh2

P

dt. Int. fehlt

f p

Sinichya victoria uel r triumphus / reprehensus Kh2 interpretatur

P P-E

Sigle Brl] m t Ma4 triumphus verderbt E2

/p

Sin/kia idem (nach 696.2) Wa. fehlt Kh2 Brl

P

f p Sinikia Wol ] Sinekia Ma4

f p

Singrapha est caucio uel scriptura — .i. scriptor. (neuer Wa.:) f p Singraphia est scriptura

P

BIO

P

S M Sb3 W P

Sinfraga S4 caucio verderbt M19 caucio verderbt m s Singraphus caucio] cantado Ma4, verderbt R1

co t

Singularis sunderlich. Singularitas inde + et hoc -re sunderliche Sb3 — sunderlich, a »singulus«. Inde Singularitas — sánderleich K P-E Kh2 Brl

S

— sunderlicher B9

n p

Singultare gischin — heschigen Sb3 W — r gichsgen, schnupfen SI / giessen Y — sewffczn / + .i. anhelitus cum difficultate X — giesen P-E — .i. anhelitum facere vel trahere, gyssen Kh2 Wa. fehlt I

S M fV K P

P

Kh2

/

K

— gießen S4 — glissen Ma3 + suchten B9 Wa. ] m s Singulare yschen NI — gisten, schämen Ksl — suphen M19 — gißen Dl Wa. fehlt Sgl — geyen Mel — keychen MI2 giessen zit. nach Bs9 Zusatz HU) fehlt W13 gissen Ma4 Wol + suften BIO

2511

S 700

s 700

s 700.1

Singultus

m s

Singultus gischunge — r schnupfung S1 / giessung Y W — .i. suspirium, viscerum pulsus, ploracio, gemitus secundum Papiam I — r se&fficz .i. suspirium X / sewfficzung K4 K P — gissing Wa. fehlt Sb3

S M W K P

Wa. fehlt N1 gyßunge S4, glissinghe Ma3 gissunge Ma6 D1 seyfzung (?) M19 vgl 701 — geyung Mel Wa. fehlt K9 — est tractus cum difficultate Abl — gyssen, gißunge R1 — gischkk Wo4 — suftinge, gistingeß/0

adv

Singultim — schnupflich SI / .i. fleuiter et interrupto modo loqui. Et dicitur a uerbo »singulcio, -is, -ire«, quod sonat wlgo schnopfzen. Vnde Grecismus Nouus (55v): Est singilatim per singula fonsque sit illi singulus; estque singillatim cum lege sigille expresse facio, dicoque patenter habes; quando singulcio singultim de se facit eque, de singulcio, singultus tibi regula prebet. Singultum tantum vsus habet et reddere debet de se singulto, sed singultanter abinde et singultatim tamquam de stipite finde Sgl W

W

s 700.2 s70i

s 70i.i

s 701.2

Wa. fehlt M12 Bs9 Me5

Singulare sundern

— gleich Mel

se emend. ] fehlt

Sgl

/

ms

Singulus .i. omnis + vel quilibet Kh2 — sunderlichen Sb3 — -la, -lum .i. vnus vel vnicus / — r .i. omnis. Wersus: Singulus est vnus X / .i. vnus Y Singillatim venit inde. Item Singultus est suspirium uel planctus secundum Papiam. Vsualiter pro duobus accipitur scilicet pro schnopfze« et pro eo, quod dicitur niessen, quod ex frigiditate stomachi prouenit et ex multo cibo et potu. Inde Singulcio, -tis quod significat predicta tria W

W

vgl 700 Singillatim venit inde fehlt Sgl schnopfzen Sgl ] schnopfzigen schimpfen Mel niessen] gesehen Bs9 tria Sgl) omnia SI

adv

Singulatim .i. singulariter vel per singulos / — .i. singulariter; et deriuatur a nomine »singulus, -a, -um«. Sed Sigillatim .i. expresse et euidenter, et venit a nomine »sigillum, -gilli« Sgl (W)

W

vgl 620

n t

Sinigma est mirra P Wa. fehlt P-E Kh2 Brl

P

Wa. Wol ] fehlt Ma4, Sinigma (neuer Wa.:) Sinigmare Wo4 (?) R1

2512

SI,

Int. ] uel Stacken est mirio

Sinister

s 702

ms

Sinister — r lincke Mal / linckeit S4 / lucht Ma3 B9 S — r lincket Ma6 Ma2 / lenk M19 Drl Ksl M — tenckar Sb3 — ling W — dicitur malus, nociuus, peruersus vel linckiß I •• — r lucht Ma4 Wol BIO / lingk Wo4 Bri P — link P-E R1 — lucht Kh2 Wa. fehlt K

S M fV I

linckit Ks2, linckecht B5, lincker A7 lincker D1 glinck Bs9 + oder lurcz Mel m t

s 702.1 s 703

s 703. i

s 704

s 70S

S 702

Singulare certamen dicitur monomachia, quando vnus pungnat contra alium W-X fp

Sinistra r linckehant / luchterhand Ma3 B9 P (außer P-E Rl) Sb3 — ein tencke — die linck hant, quasi »sine dextra« I Wa. fehlt K

S M W P P-E

linckethant Ks2 Wa. fehlt Dl — ein tenk hant M19 glincken hand Bs9 linke hant Wo4 Bri Sinistria E2 — gelinkhant E2 — glinck M25

ns

Sinnancia sunt folia gule Wa. fehlt Kh2 Bri

P

P-E

Sinarcia E2

fp

Sin agraphia est scriptura Sb3 — ein schrift Wa. fehlt I

S

Sinographia Ks2] Singraphia Mal, Sinigraphia S4

m t

Sinnon .i. nota. Inde Sinnographus — .i. nota K — [...] Sinnographus .i. notarius P Wa. fehlt I

vgl. 707.1 S Sinan Ma3 Inde Sinnographus fehlt B9 W Sirion Sì P m t uel s Sinno Ma4 nota] not (!) Ma4

Sinigraphus S4

s 70S.)

ms

Singustus .i. occultai us

s 706

ms

Sinsugus .i. copulatus + et dicitur a »sin«, quod est con, et »gugum« Wa. fehlt Sb3

M W

Sb3

+ quod dicitur a »syn« M19 Sinfugus S1

2513

K-X

S 706

Sinsugus /

Sinzugus

K P P-E Kh2

Singugus fSinfugus K4) Sinsugius ("Sinsugus Ma4) Sinsugius Sinsugius

Sinzagare .i. coniungere

S 706.1 S 706.2

n t

f

W13

/

5/nplasma .i. consonancia Wa. fehlt Kh2

P

Wa. Wol ] n t Sinniplasma (?) .i. consolacio Ma4

P S 707

Zusatz HU} fehlt

p

Sinsugia .i. copulado,a nomine »sinsugus«, et dicitur a »sin«, quod est con, et »iugum«, uel dicitur a »sin« et »gogos«, duxio .i. coniunccio — est copulacio, dictum a »sinsugus«; et sinsugus dicitur a »sin«, quod est con, et »iugum, -gi«, vel dicitur a »sin«, quod est con, et »gogos«, iunccio, quasi coniunccio Sb3 — .i. copulacio uel greca declinacio / — [...] duccio .i. copulacio siue coniunccio P — .i. copulacio Kh2 Bri

vgl. 70S S Stichwort]Sìngugià S4 Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 708) B9 »sinsugus«] singogus S4 » i u g u m « bis et fehlt Ma3 iugon S4 et S4] quod est Mal » g o g o s « ] gogo S4 coniunccio] condiccio Mai M — est copulacio a nomine sine sugus et iugum uel dicitur a syn quod est con et cogos, duccio quasi (!) M19 duxio fehlt Ma6 Sb3 Sinsugie W Sinphugia SI uel dicitur bis coniunccio fehlt X .i. coniunccio fehlt Y I Sinzugia K vgl. 709.1 Singuga fSinfuga K4) a nomine bis duxio fehlt W13 Y P .i. copulacio bis »iugum«, uel] i. copulacio, sinsugus Ma4 quod est con bis » s i n « fehlt Wo4

s 707.1

ms

Singraphus est scriptum continens contractum vendicionis et empcionis et dicitur a »sin«, quod est con, et »graphos«, scriptura, quasi conscripcio vendicionis et empcionis, wlgariter koufbrief fV-X — .i. scriptor Kh2

vgl. 705 W Sigle Ml2]

s 707.2

f t

Sinopis est terra rubra

P P-E

Wa. fehlt Wo 1 rubra verderbt E2

s 707.3 s 708

Item (Wa. nach 707) SI

P

Sinopis Wo4 ] Sincopis Ma4

Sinsimius eyn thopaes; et dicitur in vltimo capitulo in dictis (?)

(S)

f p

Sin/ugia .i. concordia + coniunccio W Wa. fehlt I

vgl. 707 S Wa.fehlt M

Ma3

Ks2

Stichwort fehlt (Zeilensprung,

conpordia S4 Int. fehlt M19

2514

vgl 707) B9

Siniugia Ma3] Singugia X

S 708

Siniugia W P

coniunccio fehlt Singugia Ma4

ms

Sin/ugus .i. vnanim/j Wa. fehlt I

S M Sb3 K P

Siniugus Ks2] Singugus Mal S4, Siniuguus Mai, Sinogus B9 Mai vnanimus Ma6 Wa. ] Singugus est vnanimus Siniugius W13 Wa. fehlt Ma4

s 709.1

fp

Sinsugia .i. copulacio

s 7 io

ns

Sinonimum quod sub p/uribus vocibus vnam rem significai + ut mucro, ensis, spata, gladius I Sinonima sunt ilia, que sub vna voce plures res significant vel econuerso Kh2

s 709

ns S W K P

s 711

s 711.1

Sgl

vnanimis

) vnanimus

K

Sinonimum Ks2] Sinomonium Mal, Sinomanium S4 uocis vnum S4 Sinonomum SI vnam rem fehlt SI sub fehlt K4 vocibus vnam rem] vocis vnum Ma4

pluribus 5V] puribus

adv

Sinistrorsum r linckesitig / luchtsidich B9 Ma3 P (außer P-E — quasi abilis ad sinistrum, tenckig Sb3 — .i. uersus sinistram partem, lingsitig / — tenchkseitig K Wa. fehlt Kh2 Bri

S M P P-E

Wa. fehlt S4 luchsydich Ma3 — zu der lincken siten D1 luchtsin Ma4, lingk sidich Wo4 lingfeltig M25

fp

Sintilla eyn vunke S-Y — funck uel paruus piscis; eciam capitur pro anima

Mai

Rl)

P

vgl. C 427.4, S276 S Int. fehlt NI vunke B9\ vncke Ma3 P-E — ain funk vel ain gnaist vel paruus piscis E2

s 7i 1.2

fp

Sinistica est pars sinistra

s 712

f s

Sinodus sent, sacrum consilium idem — zam fuegig. Sacrum consilium idem, est proprie congregacio clericorum Sb3 — est congregacio, sacrum consilium W — .i. conuentus, congregacio et proprie senum uel presbiterorum, sent. Sacrum consilium idem est / — est congregacio episcoporum et clericorum K

S M W P P-E

Sigle B9\ m s X sent segen Mal, fehlt Ks2 NI, der Seneche saczo BS — est congregacio clericorum, Consilium idem M19 dt. Int. ] gesent DI congregacio] + clericorum Sgl Sindus Wo4 BIO dt. Int. ] seynunge Bri sent fehlt Sol M25

P

2515

S 712.1

Sine preiudicio

s 712.1

s 713

s 713.1

s 713.2

Sine preiudicio on Verwerfung ains bessren wones, án Vorsehung vnverschlagen W W

Wa. Sgl ] fehlt SI M12 — ein verwerffung eins besserns von eyner anforschung vnuerschtagen Mei — vnverwerfung ains bessers wones vn Vorsehung (?) Bs9

ap

Sinuare .i. plicare, falden uel curuare — significai plicare, falden Sb3 — .i. ampliare vel curuare; et dicitur a »sinus« I — .i. ampliare uel plicare K — .i. plicare vel curuare P-E — .i. plicare, volden uel demonstrare siue ampliare

S M Sb3 W K P

uel curuare] verderbt Ma3, fehlt B9 Sinoare fSineare Ma6) falden fehlt DI Sinoare Sinciare Sinare falden fehlt Ma4

fp

Sinocha est quedam febris

P P-E

Sinocha Wol ] Sinochia Ma4, Sinacha Wo4 febris E2

fp

Sinotera idem (nach 713.1)

s 713.3 s 714

s 714.1

s 715

s 715.1

Kh2

P

Kh2

Sinochie grece, dicitur continuum latine

Kh2

ft

Sinopis rotblutig färbe + quidam rubeus color I — pluet rot farib Sb3 — idem est quod min/um uel color rubeus; et dicitur a Sinope ciuitate Ponti insule, vbi invenitur ÌV — media correpta dicitur quidam color rubeus K Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

S M W K P

— rot blut varbe NI Wa.) f t Sinodis plut rowt varb M19 minium Sgl] mininum SI media correpta fehlt K4 Wa. fehlt BIO

mt

Sinon eyn forreder Wa. fehlt Kh2 Bri

P

— ain vor red E2 M25

P

m in Sinodoche est posicio partis pro toto + uel econuerso / Wa. fehlt (vgl. 715.1) Kh2 Bri P P-E

Wa. fehlt (vgl. 715.1) Wo4 n in (Sigle fehlt n in Sinodochen toto verderbt E2

Ma4)

nt

SinocAe est faucium dolor P — est dolor faucis vel figura in grammatica

P

Wa. fehlt RI

Kh2 Bri

Sinoche Wol] Sinoge Ma4, Sinodoche (vgl. 715) Wo4

2516

S 715.1

Si noche

s 715.2

s 716

s 717

s 717.1

s 718

s 719

s 720

P-E Kh2

Sinodoche E2 M25, Sinoch Sol Sigle] primo ente (!), 2° n in

facium E2 Sinodoche (vgl. 715) (auch Bri)

mt

Sypho est sonus r cum / quando P-E R1 aliquis mingit Wa. fehlt Kh2

P

Sinpho Wo4

nt

Sintagma est coordinacio uel construccio — .i. docma, structura, ordinacio I Wa. fehlt Kh2 Bri

S Sbì W I K P

f p Sintagina S4 Sintagia Sintagina SI ns Sintagina W13 K4 Sintacina Wo4

f t

Sintaxis idem (nach 716) — est construccio, ubi uoces simul stant et congruuntur cum intelleccionibus et econuerso secundum Hugucionem / Wa. fehlt K Kh2 Bri

S W I P P-E

Wa. Ma3\ fehlt Mal S4, Sintagsis idem Ks2 Sintatis SI Sintasis Sintacas Ma4 Wa. fehlt E2

nt

Sintermale est instrumentum gladiatorum, eyn fege knobel — est intrumentum gladiatorum P-E RI

P Kh2

Wa. fehlt BIO knevel

fp

Sinastica est construccio uel rcomposicio / posicio Sb3 — est construccio uel posicio uel ordinacio K — est coniunccio vel posicio Kh2 Bri Wa. fehlt I

S K P P-E Kh2

composicio] posicio Ma3 uel ordinacio K9\ fehlt W13 K4 Sintica Wo4 Wa. fehlt E2 Sintestica

ft

Sinthesis .i. composicio uel quedam figura — quedam figura de composicione Sb3 — quedam figura P-E — .i. composicio Kh2 Bri

W P

figur Sgl — .i. posicio Wo4

g in

Sintheron idem (nach 719) — quedam figura /

5 W

Wa. fehlt Ks2 Sinchoron SI

P

coordinacio -SV] ordinacio Ma1

.i. composicio uel fehlt

— est coordinacio uel construccio B5

Ma4

idem BS] .i. composicio uel quedam figura Mal S4

2517

P

S 720.1

Sinthonus

s 720.1

m s

Sinthonus quasi totus sonus uel duplex tonus

s 720.2

n s

Sinum est vas in quo mulgetur. Wersus (vgl. Brito 728): Implet mamma sinum lactis quoque coagula sinum K

s 720.3 s 72i

Sintellica eyn mede selle m q

/

Kh2

Sinus ein schoß. Gremium idem — ein schoß Sb3 — eyn schoß, colleccio vestis. Gremium idem / — dicitur colleccio vestis; edam dicitur palpebra, littus marinum; eciam dicitur locus altaris, in quo ignis consumebatur, qui ponebatur super altare K Kh2 Bri — eyn grot schot — r ain schos. Gremium idem. Item Sinus plura significai X / plura significai Y scilicet colleccionem vestis, qualis est circa pectus uel crura. Vnde accipitur pro eo, quod in wlgari dicitur bfisen uel schoß. Item Sinus est naturalis portus. Item Sinus dicitur brachium maris uel loci alicuius. Item est amplitudo alterius in parte superiori. Inde Sinosus dicitur illud, quod habet amplitudinem cum plicatura. Inde Sinuo, -as .i. ampliare uel plicare; et componitur Insinuo et tunc significai Enunciare X / denunciare Y. Sed Sinum, sini dicitur kàsnlpfli. Item Sinus Abrahe, si referatur ad tempus, quod fuit ante passionem et resurreccionem Cristi, significai superiorem partem inferni, in qua erat aliquantulum lucis secundum Magistrum in Hystoria (Hist. PL 198, 1589C) et nulla pena; et in ilio loco erant anime sanctorum usque ad Cristi resurreccionem. Et dicitur Sinus Abrahe quia ipse erat prima via credendi; fuit enim primus, qui predicabat publice vnum deum. Pro tempore autem noue legis Sinus Abrahe dicitur celum empirium, in quo sunt sancii W

vgl. G 256, I 499 S Sigle Ma3] m s X Gremium idem fehlt S4 B9 M Wa. fehlt M19 W vgl. 720.2 Vnde accipitur bis schoß] wlgariter schóss Sgl loci) laci Y cum plictura Sgl ] complicatam SI ampliare] complicare Sgl et componitur Insinuo et tunc] Insinuo Sgl ain klsnapf Sgl erat Sgl ] erit SI erant Sgl ] fuerunt SI Sinus Sgl ] Sinu SI in quo] ubi Y K Wa. fehlt K4 eciam bis altare K9) scilicet schoz W13 marinum Abi ] marinus K9, maris X P-E schoff E2 Gremum E2

S 721.1

s 722

ms

Sinnosus dicitur sinibus plenus, amplus, curuatus P — plenus angulw inequalibus Wa. fehlt Kh2 Brl

K P P-E

amplus fehlt K4 curuatus K9] fehlt W13 K4 angulis Wo4] angulus Ma4 Wol inequalibus Wol\ fehlt angolis inequalubus E2

ms

Siqu/ .i. quicumque + eyn iglicher I Wa. fehlt K Kh2 Brl

2518

Ma4

K

Siqui

s 722.1

s 723

S 722

S W I P-E

Stichwort verderbt Ma3 Sique Y adv Sique con

Siqui B9] Sique X

n p

Sinsinare est proprie sonus pardorum — .i. clamare ut equi Kh2 Bri

P P-E Kh2

Sinsinare Wo I ] Sinsiniare Ma4 proprie Wol ] proprius (?) Ma4, proprium RI Wa. ] n p Sincinare est proprium sonus pordorum (!) E2 Sircinare

P

m in Syon ein berg prope Ierusalem et ponitur sepe pro Ierusalem — est mons prope [...] I — perchk prope Ierusalem et sepe ponitur pro ipsa ciuitate / + uel ecclesia X K — mons et ponitur pro Ierusalem P — .i. fluuius Egipti vel nomen montis Kh2 Bri M W K P P-E Kh2

— est mons prope Ierusalem M19 dt. Int. ] est quidam mons Sgl — perck K4 — est mons in Ierusalem Wo4 — eyn berch prope Ierusalem et ponitur sepe pro Ierusalem BIO + autem Syon .i. fidelis anima; exemplum (Rep. Hymn. 10217ff)\ Lauda Syon E2 vgl. 723.1 Egipti Bri] Egyti

s 723.1

m in Stor est fluuius Egipti P Wa. fehlt (vgl. 723) Kh2 Bri

s 723.2

fp

Sintonia est dolor capitis uel fluxus narium aut vomitus

Kh2

Sintonia Ki3\ Sitonia

ft

Sirtes sunt r riui capaces uel scopoli uel volheit des meres / riui rapaces uel scopuli uel volicheyt des mers Ma3 B9 P — sunt riui capaces, volhayt des mers Sb3 K — est locus periculosus in mari iuxta Egiptum habens in aliqua parte aquam profundissimam et in alia parte cumulos arene. Vnde locus ille nec nauigari potest propter arenam nec iri propter profunditatem W — sunt rapaces rifi capaces vel scrupule vel wfitikait des meres P-E — sunt ryui rapaces siue locus periculoswj in mari, eyn colk ane grunt vel immundicia maris Kh2 Wa. fehlt (vgl. 735.3) I

S

Sirpes S4, Syrses B9 — sunt reues uel folheyt S4 (?) uel scopulty Ma3 scopoli] scrupuli uel scopoli scapuli B9, scarpulum NI vgl. 735.3 dt. Int. fehlt M19 dt. Im. fehlt K4 riui] rui R1 dt. Int. fehlt Wo4 BIO Bri fulheit rifi capaces Sol ] rui sapaces E2 wfitikait] swatìkait periculosus Ki3] periculosi

s 724

M K P P-E Kh2

s 725

a p

Kh2

lat. Int. ] sunt riui siue merapaces Mal, scrupuli Ks2, scrupalus B9,

Ma4 M25

Sipare .i. pullis panem frangere, r riben uel brocken / kromen B9 P — .i. pullis panem frangere, ribeln uel grummein Ma6 M — significai panem mollem frangere, reiben Sb3

2519

Sipare

S 725

— [...] frangere W P-E — .i. pullis panem frangere, brocken Wa. fehlt Kh2 Bri

M K

Sirpare S4 — .i. panem frangere Mai — .i. pulii ribbebi ( ! ) uel crumen NI Int. fehlt B5 brocken] becken S4 dt. liti. ] fehlt MI9 DrI, brocken Ksl, rueln uel crumen Dl, bregken Ma2 — prot procken K4 dt. Int. fehlt K9 Abi

P

dt. Int.] fehlt

f p

S i p a eyn brock uel snede

S

s 725.1 s 725.2 s 725.3

s 726

I K

Wol, gromelen, brocken, plucken Rl,

S i p a r u m genus ueli

+

dt.

brocken Wo 4

/

I

pron

S i q u i s .i. aliquis, vna diccio / + sicut nequis X K

K

Sigle K4) m s WJ3

con

S i q u i d e m aber — .i. certe uel aber et corripit -qui-

vna diccio fehlt

composita K4

et habet grauem

Zusatz HU} fehlt

accentum

W/S

/

5 K

Wa. fehlt Ks2 B9 Wa. fehlt K4 +

s 726.1

f p

S i r a c u s a ciuitas Sicilie; vnde S i r a c u s a n u s , -a, -um

s 727

g in

Sira.?erim grece, cantica canticorum latine — liber, quj dicitur cantica canticorum latine Wa. fehlt K Kh2 Bri

media correpta X

/ I

Siraserim, Sirasirim für hebr. Sir Hasirim S Siraserim S4] Sirasterim Mal, Siraresim B9 SbS — dicitur cantica uel canticorum latine W Sirapherim I Sirasirim

s 728

s 729

s 729.1

P-E

Sirasirim E2 (auch RI)

f p

S i r i a est prouincia, interpretatur r humilitas / humiditas Ma3 P W — est provincia et interpretatur militans Kh2 — est prouincia quedam et interpretatur auiditas Wa. fehlt K

W P

Sirra SI Serea Wo4

adv

Siquominus Wa. fehlt I

S M SbS W K P

Wa. Ks2] fehlt Mal S4 Stichwort verderbt Stichwort verderbt Sicuminus Y Wa. fehlt K4 Stichwort ante] an (!) Wo4

ms

Sirolus eyn carpe Wa. fehlt

P

Wa. Wol]

cantica] canticum alle Hss.

— est provincia quedam (?) Sgl

./. r non ante / si non ante Ma3 B9 P Siquominus emend. ] Sicominus B9, verderbt Ks2 B5 Ma3 N1

verderbt

P

P-E fehlt Ma4 BIO

2520

Sirophenissa

s 730

f p

S 730

Sirophenissa gentilis mulier dicitur — dicta est mulier Chananea gentilis. Et nota, quod Iudei tempore Iosue, cum intrassent terram promissionis, eiecerunt gentiles ibidem residentes, non tamen eos ita totaliter exterminauerunt. Quando aliqui in ipsa terra remanerent, qui dicti sunt Sirophonices, maxime illi, qui apud T h i r u m et Sidonem habitauerunt W — dicitur mulier C a n a n e a gentilis / — a Siris et Phenissibus orta, et est gentilis mulier P (außer Kh2

Brl)

S M Sb3 W

Kh2

Sirophenisse S4 gentilis] temperilis S4 Sirophanissa M19 Sirophinissa Sirophonissa Y Chananea Sgl] verderbt SI intrassent] intranssent in Sgl remanerunt Sgl Sirophonices Sgl ] Sirophenices SI Sidonem] Sindonem Sgl Wa. ] f p Sirophenissa .i. gentilis mulier tVol, Sirofenissa eyn heydens mulier BIO Sirophissa Siris] Suris Wo4 orta Wo4\ fehlt Ma4 m p Sirophissa a Siris et Phenissibus] a sinis et pelicibus E2, assimis et felitibus Sol, a sinis .i. phelicibus M25, a suus (?) et phelicibus R1 vgl. 730.1 Sirophissa

s 730.1

fp

Sirophonissa idem (nach 730)

s 730.2

heb

Sira interpretatur ara vel sublimis

P P-E

s 73i

ft

Kh2 Kh2

r

Siren est canis, e i n m e r h u n t / dorsch P uel m o n s t r u m m a r i n u m uel periculum maris — m e r h u n t uel m o n s t r u m maris uel periculum Sb3 — m o n s t r u m maris secundum fabulas poetarum, quod dulcedine sui cantus nautas attrahit ad loca periculosa et submergi facit, superius habens f o r m a m virginis, inferius formam piscis W — est m o n s t r u m m a r i n u m , quid dulcedine s u j cantus nautas ad se trahit et submergi facit. Vnde Sirenicus -a, -um .i. dulcis et delectabilis vel periculosus / — est animal, quod dulcedine cantus attrahit naves K — est m o n s t r u m m a r i n u m P-E

vgl. C 472 S merhent S4 uel periculum maris fehlt S4 M est non canis M19 uel periculum maris fehlt M19 IV maris] marinum Sgl submergi facit Bs9] submergit SI Sgl inferius] + vero Sgl formam (2) Sgl ] fehlt SI I mt P dorsch] merhund Wol BIO uel monstrum marinum fehlt Wo4

s 732

fp

s 732.1

Sirena idem (nach 731) Sirene dicuntur serpentes cum alis

/

s 732.2

m s

Sirius lapis dicitur, qui in Siria reperitur

s 732.3

m s

Siracus, -a, -um a »Sirius«, penultima correpta; vnde et Siriaca dicitur vitis uel vua, quia de Siria allata est /

I

vua] + uel

s 733

ms

Sirpus ./. iunccus +

pimissen

K

2521

I

Sirpus

S 733

+ beze uel rusk Kh2 — pinissen wurcz Sb3 Wa. fehlt I

s 734

S W K P

Wa. S4] Wa. ] m Sirus + risch

fehlt Mai Sirpus Ma3] Sirus X — .i. vinctus Ma3 s Sirus .i. nuncius alle Hss. (+ .i. iunccus Mel) Zusatz fehlt HlI K4 R1 BIO + eyne bystem Brl

+ semde B5

ms

Sirpicus est locus r vbi crescunt iunci / eius, vbi crescit S-Y — est locus eius, vbi crescit sirpus P Wa. fehlt I

Die Formen Sirpicus und Sirpitus können nicht immer eindeutig unterschieden werden S Sirpecus Ma3, Sirpotus B9 M Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 735) M19 iunci] sirpi Ma6 Sb3 iunci verderbt W Siripitus Sgl K iunci] vina K4 P eius fehlt Wo4 sirpus fehlt R1 P-E Sirpecus E2 sirpus fehlt E2 Kh2 n s Sirpetum eius fehlt sirpus] ciripus

ms

Siropus est confectum, ein r sirop / siropel S-X Sb 3 I — est quoddam confectum P-E — eyn cyrob .i. dulcis potus Kh2 Brl

S M W I K P

Wa. ] fehlt Ma3 B9, m s Sirophus est confectus, eyn sy trop (!) S4 sirop zit. nach N1 Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 734) M19 syropel Dl n s Siropum SI tat. Int. fehlt Sgl cofectum Sirupus fSirapus K9) tat. Int. fehlt K4 Wa. ] Sirop .i. confector Ma4

s 735.1

fp

Syrma sunt ein lange pfhayt

s 735.2

nt

Sirina, -atis est cauda uestis feminarum

I

vgl. 736

ft

Sirtis a »siren« quod est tractus; et sunt Sirtes loca periculosa in mari scilicet aquarum rapaces, scopuli maris I — dicitur locus periculosus in mari; a »syren« eo, quod ad se omnia trahit K

I K

vgl. 724 vgl 724

s 735

s 735.3

s 735.4 s 736

lat. Int. Ks2 ] fehlt

M19 (M) I

Sisara proprium nomen cuiusdam viri in libro Iudicum nt

Sirmata sunt longe vestes — est longa vestis sicut sunt mulieris Wa. fehlt (vgl. 735.2) I

S M Sb3 W P

Wa. ] f p Sirmata est longe S4 Sirmat M19 f p Sirma Siromata ns

2522

Mal

Sb3

/

Sirmata

S 736

P-E Kh2

n s n s

ns

Sirophe/'o/u est pallium virginale

P

n s Siropheium fVoI ] Siropheri Ma4

s 736.2

co t

Sirophanes dicitur primus ydolator Egypciorum uel qui primo colebat ydola Kh2

s 737

m s

Sirus excelsus interpretatur Wa. fehlt Wl

S Sb3

Siros S4 Sirius

s 737.1

fp

Sistencia .i. stacio

s 737.2

n t

Sisma tweydracht P — r z w a y tragung M25 / zwyung Sol

s 736.1

P

K P-E

vgl. 283. C 485.1 P-E — zawiung ( ! ) ,i. concordia E2

S 738

m t

Sistex see anst

— angst Sb3 Wa. fehlt I K-Y P-E Kh2 Bri

s 739

S M P

Sistres B9 — ser angist Ksl — angst auf dem mer Ml 9 Wa. ] m t Sitex angest Ma4

n t

Sistere steen, preterito et supino caret, .i. sto uel maneo. Sed quando est transitiuum .i. actiuum, tunc significai presentare et accipitur pro statuo; tunc habet steti in preterito et -tum in supino — stan, preterito et supino caret. Wersus: Sisto representat, stabilit, firmat, retinet stat. Item quando Sisto est verbum transitiuum, tunc significai putare et significai statuere; e d a m accipitur pro representare r seu statuere et habet steti X / et sic habet steti et -tum Y W — .i. representare. Sisto quando est transitiuum, tunc idem est quod statuo; sed quando absolutum idem quod sto uel maneo 1 — neutrale .i. stare; sed actiuum .i. statuere uel stabilire K — stan vel manere ; alio modo idem est quod presentare vel idem est quod statuo a t Kh2

S

actiuum S4] transitiuum Mal presentare Ma3\ puttare Mal B5, punctare S4 Ks2 accipitur] excipitur S4 in preterito bis supino fehlt B9 — sten M19 .i. sto uel fehlt maneo] moneo .i. actiuum] et quod regit actiuum presentare verderbt et -tum in supino] et caret supino in preterito Sgl representat] presentat Sgl retinet .%/] verderbt SI tunc significai putare] et hic habet statui in preterito et statutum in supino Sgl putare Bs9] guttare S1 et sie bis -tum Bs9] fehlt Sgl — .i. stare uel statuere K4 neutrale K9] fehlt W13 maneo. Sed quando] moueo, si Ma4 presentare] punctare RI, pundare, seezen Wo4 steen] + vel seezen E2 preterito et supino caret fehlt E2 transitiuum .i. fehlt alle Hss. (auch RI) presentare] puttare E2 accipitur] excipitur E2

M Sb3 tv

K P P-E

2523

S 740

s 740

Sistarcia

f p



Sistarcia ein tragesag — est vas repositorium sicud saccus uel pera; alique uero littere habe«t Cistarcia. Vnde Grecismus Nouus (J42'): Saccus villan/j seruitque sistarcia nautis; a plerisque tamen solet hec cistarcia dici W — vas est repositorium sicut saccus uel pera I — quodam vas, repositorium, ut est saccus uel pera K — eyn dreghe korf Kh2

vgl. C 474 S Wa. fehlt B9 Sistercia Ma3 M Sistancia M19 Sb3 Sistordia W uero fehlt Y hahent Sgl \ habet S! nautis] natis Sgl hec] hinc Sgl P Sittacio Ma4 P-E Sistorcia E2

s 741

s 742

s 742.1

Vnde Sgl ] Wersus SI

n s

Sistrum est tuba uel plectrum, quod a muliere percutitur — est tuba secundum Hugucionem et plectrum, quod a muliere percutitur. Sed secundum Ysidorum (hid. iii 22,12) est °aliud i n s t r u mentum °(Y) quod percussum reddit sonum ut cimbalum. Wersus (C/T »Sistrum«): Sistrum cimbala sunt, sistrum tuba, tibia sistrum W — est instrumentum musicum ioculatorum, quod percussum reddit sonum, vel dicitur cultrum volatile, quod ioculatores proiciunt in aerem Kh2

S fV

Wa. fehlt B9 plectrum verderbt S4 mulieri S4 plectrum bis percutitur] blectrum quod percussum reddit sonum a muliere Sgl plectrum, quod Bs9] plerumque SI percussum Sgl ] permissum Si sonum ut cimbalum ijg/] sonum cimbalum simillimam SI cimbala] cimbula Sgl

n q

Sitire dursten + .i. potum desiderare / + begem P (außer P-E)

S P

n s Sitiri B9 Sintire Ma4

ns

Sirimbrium snedelok — roczig P-E

Zusatz] fehlt

Wol BIO, uel cupere Wo4

P

Wa. fehlt Kh2 Bri

s 743

villanis Sgl ] villanus SI

Sitimbrium Wo4\Sisimbrium + vel schnudrig E2

P P-E

Wa. fehlt BIO — raiczig M25

m s

Sitibundus durstig — durstiger Sb3 — -da, -dum .i. sitienti similis, dorstig

S M P-E Kh2

Sitibindus S4 dorstlich Ma6 Int. fehlt Sol dortich

2524

Ma4

Wol

I

Sitropes

s 744

s 745

S 744

ft

Sitropes r mit drin fußen / eyn vat myd dren voten Ma3 B9 P — ainer mit drin ffissen W — -pedis vas uel olla cum tribus pedibus I — est vas cum tribus pedibus Kh2 Wa. fehlt K

S M P P-E

Wa. fehlt Ks2 — eyn vas mit dren ffißen Ksl Wa. fehlt MI9 f t Sitropus Ma4 — ain was mit iiij ffisen E2

ft

Sitis durst + desiderium bibendi

S

Wa. fehlt

S 745.1

— einer mit dreyen fussen Drl

I

Ks2

Sitologus P Wa. fehlt P-E Kh2 Bri P

Int. fehlt alle Hss.

s 745.2

f p

Siterbia est cibi sufficiencia

s 746

a p

Situare seczen + .i. ordinare

P P-E

etten Ma4 siezen E2

f p

Situlabra eyn dorch vor dem ouen mit water P — eyn leske troch vel eyn troch mid water var dem auen

P P-E Kh2

Int. verderbt Wo4 vor dem ouen Wo/] verderbt Ma4 mit water fehlt — ein trog von den offnent mitt wasser Sol — ain trag M25 Situbra uel Citurabra

f p

Situla est vrna uel restis, cum qua aqua trahitur uel quidam serpens + qui sitiendo uel ridendo hominem occidit P — est vrwa uel vas aquarum uel restis, cum qua aqua trahitur uel species serpentis. Wersus (C/T »Situla«): Equiuoce situla serpens datur et vrna W — est restis, cum qua trahitur ipsum vas uel pocius ipsum vas aquarum, quia aptum est sitientibus; eciam dicitur serpens, que/M mordet, sitiendo moritur K — est vrna, cum quo aqua de puteo trahitur; eciam dicitur restis vel genus serpentis, que mordendo hominem occidit Kh2

S M Sb3 W I K

cum fehlt Y quidam S4] fehlt Mai restis verderbt M19 cum fehlt Ma6 M19 Situa aqua] aliquid vrna uel fehlt Y vrna (1,2) Mel] vrina SI aquarium Y cum fehlt serpens] est genus serpentis — dicitur vas aquarum aptum sitientibus uel serpens, qui mordet, sitiendo moritur K4 aquarum K4] fehlt W13 quem M37] que WI3, qui HU W9 K4 K9 cum fehlt alle Hss. qua ] quasi (?) Wo4 restis, cum qua] vestis, quo alle Hss. (auch RI) qui] quo E2

S 746.1

s 747

P P-E

s 747.1

f p

Kh2

/

Simla sunt Septem stelle, que dicuntur h y a j Wa. fehlt Kh2 Bri

2525

P

Kh2 Wol

S 747.1

s 748

Sirula P P-E

Situla Wo4 hyas Wol] hya Ma4 Siuba E2, Siruba Sol M25

m q

Situs .i. posicio + uel ordinacio; eciam est negligencia ex uetustate proueniens. Item Situs, -a, -um .i. positus. Vnde Grecista Nouus (68 rj : Forma statusque loci situs est sgualor quoque rerum, qui uel ab incultu surgit spacio ve dierum. Sed Situs est positus, si participare velimus W + sed Situs .i. stultus m s P — .i. repausacio uel reposicio, ordinacio, humor uel natura I — .i. ordinacio uel posicio K Kh2 — .i. ordinacio parcium uel representacio siue posicio

vgl. 748.1 S Situs .i. posicio 5 4 ] Sitis .i. poticio Mal W squalor Sgl ] sualor S1 K uel posicio fehlt K4 P-E positus E2 Kh2 parcium Wo5] verderbt

s 748.1

s 749

s 750

s 751

ms

Situs .i. positus

K

K

vgl. 748

con

Siue ader — ab W Wa. fehlt I K

S M W P P-E

Wa. fehlt Ks2 aber S4 aber Ma6 M19, ab Drl Wa. fehlt Sgl ab Bs9] ob S1 effte Ma4 aber E2

ms

Smaragdus est nomen lapidis °preciosi °(M) Sb3 — est proprium nomen lapidis — est lapis preciosus tante viriditatis, ut herbas et frondes virentes in viriditate superat, et est multum delectabilis ad videndum. Inde Smaragdinus .i. habens colorem smaragdi W — nomen lapidis, omnium gemmarum virencium tenet principatum P (außer Kh2 Bri)

S M Sb3 W P P-E Kh2

proprium nomen Ma3 preciosi Ks2] fehlt Mal B9, preciosum S4 Smaragadus Ma6 Smagagdus viriditatis] virtutis Sgl Inde bis smaragdi fehlt Sgl colorem Bs9] fehlt etro lapidis] + smark Ma4 principatam Wo4 etro Simaragdus

n t

Smigma est vngentum boni odoris — r est quoddam vngentum uel confeccio boni odoris X / seyffen Y K — r eyn stüffe ad lauandum vestimenta Ma4 / eyn schuffei bluel R1 / eyn sefe stufe ad lauandum vestimenta ÌVo4 P — est vngentum boni odoris vel schusel vel ain pluwel E2 P-E Wa. fehlt Kh2

2526

S1

Smigma S M P P-E

s 751.1

Smirra dicitur resina chalami uel mirre K — mirrenbaum uel eyn lank kled n t P Wa. fehlt Kh2

K P

+ pech oder harcz W13 Wa. fehlt BIO Stichwort] verderbt Wo4, fehlt (Zeilensprung, vgl. 751) Brl lank kled Wol) lant knecht Ma4 Wa. fehlt (Zeilensprung, vgl. 751) Sol Smirina E2 — mirenbam vel longa vestis E2

ft

Soboles ein stam uel ein r geslechte / siechte Ma3 B9 P (außer P-E Rl) et est congregacio tocius progeniei + scilicet filiorum et filiarum et nepotum et omnium, qui sunt de eadem parentela, tam ex parte patris quam ex parte matris; ymmo totum genus humanum potest did Soboles, quia habet vnum patrem, scilicet Adam, et vnam matrem Euam. Et dicitur a »suboleo« .i. cresco, quia Soboles crescit per augmentacionem parentele P (außer Kh2) + scilicet [... (wie P) ] Euam P-E — est progenies siue proles W / — .i. progenies, eyn gesiecht, scilicet filius uel filia — stam oder geslicht K

S M Sb3 P

stam] stein N1 gesiechte] schlecht S4 lat. Int. fehlt B9 progeniei] parentele Ma3 stam] stain M19 stam ] stain f p Sobalas Wo4 dt. Int ) eyn gesiechte IVo4 siechte] geschlachte Brl progenei Ma4 Rl Zusatz fehlt Wol ex parte Wo4 ] fehlt Ma4 potest dici Soboles Wo4\ fehlt Ma4 a] quasi Wo4 Et dicitur bis parentele] et dicitur suboleo Rl dt. Int. fehlt Sol ein stam uel fehlt E2 progenii E2, progenie Sol M25 omnium, qui] omnia, que E2 tam bis matris fehlt E2 quia habet bis Euam Sol] fehlt E2 progeniei verderbt

P-E Kh2

s 753

s 754

bone S4 + seyfen Ksl M19 Int.] fehlt (Zeilensprung, vgl. 751.1) Brl, est vngentum boni odoris Wol, eyn stuffe ad lauandum vestimenta uel vngentum boni odoris B10 Int. ] est vngentum boni vel ein lang kleid (Zeilensprung, vgl. 751.1) Sol, salb est vngentum poni M25

fp

P-E

s 752

S 751

ft

Sobrietas r nuchterkeit / nochternicheyt S-Y + .i. abstinencia / Sb3 — nuechtikait — nochternheit P (außer P-E) — nuchterheyt Kh2

S K P P-E

Sobtietas S4 nuchtigkait K9 nuchtercheyt Wol, nuchternkait Wo4, nuchtencheit Brl mSssikeitt Sol

m s

Sobrinus eyn swester kind — est filius sororis / — eins vetter chind K

vgl. C892 S Int. ] fehlt (Zeilensprung, vgl. 755) Ma3, swester uel suster kynt B9 P Wa. fehlt BIO Sobriius Wo4

2527

S 754.1

Sobrina

s 754.1 s 755

s 756

s 756.1

s 757

s 758

s 759

Sobrina filia sororis ms

/

Sobrius nüchtern — abstinens a cibo W — -bria, -brium .i. abstinens, nüchtern

/

nuchterkeyt S4

S M W P P-E

Stichwort fehlt (Zeilensprung, Wa. fehlt Ma6 — nfichter uel mSsig Sgl Wa. fehlt Ma4 + oder messig Sol

vgl. 754) Ma3

ms

Socer ein sweher, et est pater uxoris mee + et movetur hic socer, hec -cra secundum artem uel hic -crus secundum vsum M + et movetur hic socer, hec socra secundum artem; sed secundum usum hic socer, hec socrus (!) uel habet in feminino genere hec eciam socra. Wersus (Doctr. 670): Hec acus atque pinus etc. Sb3 — [...] uxoris uel mariti WI — r swager X / swager, est pater uxoris Y P

S M Sb3 K P

lat. Int. fehlt B9 mee] mei S4, fehlt Ma3 Zusatz fehlt M19 Doctr. 670: Hec acus et pinus, nurus et domus et socrus lat. Int. fehlt W13 Y tat. Int. ] est pater eue uxoris Wo4

ns

Socergium eyn tweel Wa. fehlt Kh2 Brl

P P-E

Wa. fehlt BIO Wa. j n s Socerium ain schwihel E2, n s Socerium ain czwehel M25

n p

Sociare gesellen + con-, as-, disP-X (außer P-E) — .i. socios facere, gesellen. Inde Societas (vgl. 758)

W I K P

+ Inde -tas (vgl. 758) Bs9 Me5 a p Wa. fehlt K4 — sollen et componitur a -as -is BIO

/1

Societas geselleschafft — selschop Kh2 Wa. fehlt (vgl. 757) W-YI

S M K P

Wa. Wa. Wa. Wa.

ms

Soccus ein socke r et est pedile, eyn fuß duch / Pedile idem Ma3 B9 K — ein sockh uel fuestuch Sb3 Kh2 Brl — quoddam calciamentum, eyn sock uel fuß duch / — ain sok P-E

+ nüchtern

addis

P

S4] fehlt Mal fehlt Dl fehlt K4 ] Societas inde (nach 757) Ma4

vgl. P 290 S ein socke] eyn (!) B5 M lat. Int. fehlt M19

Mel

I

selschap BIO

eyn fuß duch S4] fehlt

2528

— zwechel Sol

Mal

S 759

Soccus

s 760

s 761

s 762

s 762.1

W K P

lat. Int. fehlt Sgl — stock (!) K4 tat. Int. fehlt Wo4

fp

Socordia .i. pigricia uel stulticia + doreheyt I — .i. pigricia K P Wa. fehlt Kh2

S Sb3 P

Soccosia Ma3 Soccurdia Socerdia Wo4

ot

Socors .i. piger + Inde -ia vel -dia

M W Kh2

m t Socor M19 + träg Sgl Socors] Socors cecros

Kh2

S I Kh2

Socat S4] Socad Mal Socot Sachat

heb

Soccot interpretatur humi/itas vel rami vel tentoria

Kh2

humilitas LUI ] humiditas

Kh2

Sodés, si sit verbum, deberet reputari comicum verbum .i. tale, quale invenimus in comedijs Terenay et tantum valet: Sodés .i. si audes. Si vero est nomen, idem est quod sodalis; vnde Zosimas (PL 171, 1223 D): /sti portento, sodés, obstare memento. Si est adverbium, tune est adverbium blandientis et hortantis; vnde Oracius (Hor. epist. il, 62): Rostia, die sodés, melior lex an puerorum. Vnde Nouus Grecismus (55v)\ Interdum sodés ad comica verba repones; cum socium sodés notât, inter nomina pones; aut die hortantis adverbiolum fore sodés, nam qui blanditur, consweuit dicere sodés Sgl (W) W

Terencij emend. ] terenai emend. ] ante

ms

Socias .i. sodalis, ° eyn °geselle °(Ma3 P) — ein gesel Sb31 Kh2 Brl Wa. fehlt W YK

S W P P-E

Wa.S4\ fehlt Mal Ks2 dt. Int. fehlt SI sodalis verderbt Wo4 — gesell E2

s 763.1 s 764

uel stulticia S4] fehlt Mal

m in Socaf tabernaculum uel vmbra interpretatur Wa. fehlt K

s 762.2

s 763

eyn fuß duch) fehlt Wol RI BIO, eyn fuschuc Wo4

Socia gesellin fp

.i. si emend. ] i. non

Sb3

Socra ein swegeryn — ein swiger Sb3 W K P-E 2529

Zosimas emend. ] verderbt

an

S 764

Socra

— eyn swaghersche

s 765

Kh2 Bri

S M Sb3 W K P

ein swiger NI swiger Drl f p Socra] Socrus uel Socra Wa. fehlt Sgl Wa.] m s Socra (vgl. 765) W13 Socia RI eyn sweghersche BIO

ms

Socrus ein swager °myns °wibes °(Ma3 B9) + Versus (Grec. Vet. xii 401): Est socer vxoris genitor, socrus genitrix est M + uel inproprie captum dicitur mater uxoris mee. Wersus (Grec. Vet. xii 401)\ Est socer uxoris genitor, socrus genitrix Sb3 — idem (nach 764) W — rdicitur mater vxoris uel mariti, ein swiger X / idem (nach 764) Y K — mines r wifes / mans P-E RI moder P

S M W K

myns wibes] fehh S4 Ks2, meins weybs uater A7 — ein swiger M19 myns wibes] mynis wibis brudir Ksl Wa. fehlt Sgl Wa. ] fehlt K4, f q Socrus idem (nach 764, vgl. dort) W13 Int. (X) zit. nach H/1 zit. nach K9 — eyn swigher Wol — eyn swager, mynes wiues bruder BIO — ein schwecher Sol M25

P P-E

idem

s 765.1

fp

Socrigina dicitur mappa uel mensale; alio nomine dicitur Socrigium n s Kh2

s 766

co t

Sodalis, socius, conjors, collega, ein geselle M-Y — socius, consors, collega — eyn mit geselle / — r .i. socius uel consors X / geselklich K4 K — socius, consors, collega, comes, rgesel / idem sunt P-E — .i. socius Kh2 Bri Wa. fehlt W

s 767

s 768

S M Sb3 / K P

— .i. consocius, consors, collega Ma3 socius, consors 5V] concors Mal consors] concors Ma6 + sunt autem (?) diuersimode Sigle fehlt Wa. fehlt K9 — dicitur socius in mense (!) Abi — .i. socius BIO collega, comes fehlt Wo4

ns

Sodalicium geselleschafft + .i. societas uel amicicia — selschop Kh2 Wa. fehlt W

P

I

S Sb3 P

Wa. fehlt Ks2 Sodalium selschap BIO

Int. ] fehlt S4, fehlt (Zeilensprung, vgl. 768) BS, selschap B9

fp

Sodoma erat ciuitas, que periit igne propter nephas — [...] igne et sulphure propter nephas W — fuit vna illorum quinque ciuitatum, que perierunt igne et sulfure propter nephas ibi factum / 2530

Sodoma

S 768

— est civitas quedam, que periit per ignem et interpretatur passio silens vel declinacio aut sterilis Kh2 S M Sb3 W K P P-E Kh2

s 769

s 770

ms

— fuerat ciuitas que perire igno (!) per

suphure SI, sulphur ¥

verderbt

Sodomiticus est aliquis de tali ciuitate — -ca, -cum est aliquis peccans contra naturam

/

Sodomacus M19 n p Sodomitus ciuitas SI est aliquis fehlt Ma4

mt

Sol dicitur r corpus uel splendor solaris, dy son / corpus solare uel splendor solis Ma3 B9 — [...] solaris Sb3 — [...] splendor solis W — dicitur corpus solare vel splendor s o l « ; sed in plural/ significat radios solis / + Wersus (Ov. fast, ii 366): Soliòus in campo corpora nuda d a b u n f , sed sie dicitur radius uel color solis Ma4 Wo4 P Wa. fehlt K

S

corpus .SW] Chorus Mal dt. Int. S4\fehlt Mal Ks2 corpus solare B9] corus solaris Mai dt. Int. fehlt Dl Drl — est lucidissimus planetarum Sgl + et interpretatur super omnia lucens SI solis ( I ) IVol] solaris Ma4 sed bis solis (2) de sunne Wol plurali Wo! ] plurale Ma4 solis (2) fehlt Ma4 Solibus Wo4\ Solidus Ma4 nuda] vnda Wo4 dabunt Wo4\da Ma4 radius uel fehlt Wo4 solis ( / ) ] sol E2 radios] radices alle Hss. (auch RI)

P-E

s 77i.i

(Zeilensprung, vgl. 767) BS propter nephas fehlt Ma3 fehlt MI9

M Sb3 W P

M W P

s 771

Stichwort fehlt nephas S4 propter nephas m s Sodomo sulphure Mel] in igne K4 in igne Wo4 perit E2 silens emend. ]

dp

Solaciari, Solari ergeezen uel r vorlustigen / erlüstigen W — uel Solari ergeezen Sb3 P — ergetzen vel erlusten (neuer Wa.:) Solari idem I — lustigen oder ergeezen (neuer Wa.:) d p Solari idem K — tid vor driuen uel vorgheten Kh2 Bri

S M Sb3 W K P Kh2

Wa. ] d p Solaciare, Solare vergheten, vorlustigen Mai ergeezen uel fehlt B9 vorlustigen Ma3] erlustigen Mal Ks2, lustigen S4, vorlustenn B5 ergeezen] engeezung M19 uel vorlustigen] herlustigen Ma6, uel trösten uel lustigen DI Solacreari ergeezen ] ereznen SI erlüstigen ] verlustigen Bs9 lustigen oder fehlt K4 Wa. fehlt BIO — ergessen, erlustigen Ma4 — Solari idem vorlustigen Wol vgl. 771.1 Solaciari] + Solari Bri

dp

Solari .i. solaciari

Kh2

vgl. 771

Kh2

Solari Ki3\ Soliri

2531

S 772

s 772

Solacium

ns

Solacium vorlustunge — ein lust Sb3 — r lust M12 / lustung Sgl W — eyn erlustunge uel drostunge — lustung K P-E

/

vgl. C 893, C894 S Int. S4 ] erlustunge Mal Ks2, vorlustigung BS, vorlustigen B9, gelustung Nl M herlfistunge Ksl Drl, lustung Dl W erlüstig Sl, erlustickt Mel, erlustung Bs9, erlistung Me5 K lustig Hll P erlustunghe fVo4 P-E lustig Sol

s 773

s 774

s 774.1

s 775

nt

Solamen ein trost. °Inde °Consolacio °(Ma3 B9 K) / — .i. solacium, drost. Inde Solacio P — drost °.i. °conso/acio °(Kh2 Brl)

S M IV P P-E

Inde Consolacio S4\fehlt Mal, + drostunge S4 BS Consolacio] Solacio Ma6 M19 Inde Consolacio] fehlt Sgl, Inde Solacio Sl consolacio Wol ] consiliccio Ma4 trostung Sol

co t

Solaris scheynende — et hoc -re .i. res solis uel ad solem pertinens, schin

S M SbS K P-E

schynen S4, scheymede Nl schin Dl scheinen scheynung Hll K4 schinendig E2, ein schinender Sol

fs

Solancus eyn slendorn P + est arbor quedam Kh2 Brl

P

Wa. fehlt BIO

ns

Solatrum nachtschade, est erba quedam — nachschatt P-E R1 Kh2 Wa. fehlt K

/

Die Formen Solatrum und Solacrum können nicht immer eindeutig unterschieden werden S lat. Int. S4] fehlt Mal M lat. Int. fehlt M19

s 776

ns

Solarium ein hochhuß, °eyn °büne °(K P) Sb3 — ein hoch haus uel Ion — cenaculum uel domus soli et aeri exposita ita, quod utrique eorum pateat, sumerhus W — eyn hoch huß uel pin, quasi »solaurium« / — eyn hoch hus uel pallacium Kh2

S

Wa. fehlt Nl — eyn hörn hus MaS eyn büne] fehlt S4, ader eyn tüm, eyn sal BS, + uel ein bodem Mal — ein soler, eyn mflzzhaus M19 eyn büne] fehlt Ksl, ein bom DI, ein Ion Drl exposita] composita Sgl ita bis pateat fehlt Sgl hochs haws IV 13 Solarium verderbt Ma4 — est alta domus M25 + vel precium laboris Sol

M W K P P-E

2532

Soldatus

s 777

ms

Soldatus ein soldener

S M I

Soldarus Ma3 soldener Ks2) suldener Mal, scheldener S4, Schuldner N1 suldener Ma6, solner Dl Soldacus

s 777.1 s 778

Stipendiarius idem (nach 777) fp S M Sb3 /

s 778.1

s 779

S 777

Solea ein sole — sole in calceo

Sgl (W)

P (außer P-E)

— ein solt N1 — eyn soleus Ma6 Sola Sigle fehlt

Soluidus

RlWo4(P)

P

Sigle und Int. fehlen

co t

Solempnis erlich — .i. Celebris uel festiuus. Item nota quod secundum Hugwicionem (Hug. »Soleo«) debet scribi per vnum -1- et duo -n-, sine -p-; et quasi a nullo seruatur. Vnde Grecismus Nouus (82"): A soleo solido venit »solennis« et »annus«. Nam solido soliloque modo venit omnibus annis et festum solenne sublegittimus sibi bannis. Inde Solennitas W — et hoc -ne .i. Celebris, festiuus. Vnde Solenniter aduerbium et hec Solennitas herlichkeit I — erlick et dicitur a »solem«, quod est continue, et »annus«, quia continue omni anno solempnitas sanctorum celebratur P

vgl. 780 fV Solennis Si, Solemnis Y nota quod fehlt Y et quasi bis seruatur fehlt Sgl Sgl ] deuenit SI Nam bis bannis Sgl ) fehlt SI P omni (Vol] cum Ma4 P-E dl. Int. ] hoch zitlich vel erlich E2 »solem«] solemp E2

s 780

venit

ft

Solempnitas erlichkeit Wa. fehlt (vgl. 779) W Wa. fehlt (enthalten in 779) I Wa. fehlt P-E

S M P

Wa. fehlt S4 Wa. ] Inde Solempnitas (nach 779) M19 DI erliket Ma4, herlichet R1

s 780. i

ft

Solientes est lapis cuius candor cum luna crescit et decrescit

s 78i

ap

Solempnisare erlich fiern — et scias, quod predicta vocabula dicunt scribi per vnum -1- et duo -n- I — fiern P

S M W I

— erleich sein B5 — fiern uel erlichen syn Dl — erlich faren SI — erlich faren oder tun Mel Solennisare

2533

— erlich feyrn MI2

P

S 782

s 782

s 783

s 784

s 785

s 786

Solercia

fp

Solercia clugheit + uel bescheyden Kh2 Wa. fehlt (enthalten in 783) W

S I P

+ superbia S4 Sigle fehlt Wa. fehlt Wo4

ot

Solers klug / + bescheyden S-YP — klueg uel diligens Sb3 — .i. sapiens, cautus uel sollicitus. Inde Solerc/a .i. sollicitudo uel industria W — .i. sapiens, cautus / — idem (nach 782) vel geschid P-E Kh2 — klok uel vorstendych

W K P P-E

vgl. 782 Inde bis industria fehlt Sgl Solercia Bs9] Sollertas S1 ft — idem (nach 782) BIO klug fehlt Ma4 vel geschid Sol ] fehlt E2

ns

Solere pflegen + uel gwondlich sein + vel spulgen I

Sb3

W

+ uel gewonlich sin Sgl

np

Solicitare sorgen — .i. persuadere, ex suo loco mouere, sorgen

/

S W P

Solitare Ma3 + Inde Solicitus et -tudo (vgl. 786, 787) Bs9 Me5 Wa. ] n p Solitaciare sorgfoligen Ma4

ms

Solicitus sorgfeldig, .i. tristis + uel traurig Sb3 + curiosus Kh2 — -ta, -tum .i. curiosus, anxius, sorgfeldig / — rs6rgveltig M25 / sorgsam E2 So] P-E

S M W

dt. Int. fehlt B5 Sollicidus M19 Wa. fehlt (vgl. 785) Bs9 Me5 Int. ] sorgsam Sl, sorgueltig M12, besorgsam. Inde Solicitudo (vgl. 787) Sgl tat. Int. fehlt Y dt. Int. fehlt BIO lat. Int. fehlt Wo4

K P

s 787

— .i. sollers, clugheit Ma4 R1

ft

Solicitudo sorgfeldigkeit + Item Solicito .i. anxietatem incucio uel persuadeo uel aliquid a loco suo remoueo. Item Solicitare significat mulierem turpibus peticionibus inquietare W — .i. curiositas, anxietas / — sorgnuß Sb3 — sorgsamkait P-E — .i. cura uel anxietas anime Kh2 2534

Solicitudo M W

S 787

P

Wa. fehlt Dl f t Solicitudo sorgfeldigkeit]/e/i/i^/. 786) Sgl, fehlt (vgl. 785) Bs9 Me5 sorgsamkau S1 Item Solicito Sgl] fehlt S1 Item bis inquietare) nach 786 Sgl, nach 785 Bs9 Me5 incucio Sgl] intueor S1 Wa. fehlt Brl Sollictudo Ma4

f p

Soligemma est lapis Candidus, qui vbique infundit

P PE Kh2

infundit Wol ] fudit (!) Ma4 fundit alle Hss. (auch Rl) Solyemma vbique fehlt

s 787.2

fp

Soluia .i. luna P Wa. fehlt Kh2 Brl

s 788

n p

Soluisare soluisiern uel noten singen — noten singen K — r solfern / soluiseren P-E Rl Kh2 Brl

s 787.1

s 789

s 790

P

P

S M W P P-E

Wa. fehlt Ks2 Sigle Ma3] a p Mal soluisiern uel] fehlt Ma3, solfiren uel B9 Wa. fehlt Dl a p — soluisieren die noten Sgl a p X — noten singen BIO + noten singhen Wol ap Int. Sol ] fehlt E2, patet M25

a p

Solidare .i. firmare, festen — .i. firmare fV P-E / — .i. firmare, integrare — sterchken oder vesten K — vesten, firmare, °sterken °(Kh2)

P

S M P

firmare] verderbt MaJ, confirmare B9 festen] + Sterken Mal festen ] fehlt Drl, festigen Dl vesten fehlt Wo4 sterken fehlt Wol Rl BIO

ms

Solidus veste oder starg .i. firmus. °Inde °Soliditas °(P-E)\ sed in numero schylling — [...] Soliditas W I — -da, -dum .i. integer, firmus, starg vel solidus, sch//ing — vest, starchk / + in numero Schilling X K — .i. firmus, stark uel dicht uel eyn schildynk uel mensura siue pondus Kh2

S M

oder starg fehlt Ma3 Inde Soliditas fehlt B9 sed bis schylling S4] fehlt Mal veste oder starg fehlt Dl firmatus. Inde Solicitas sed in numero singulari M19 schylling] sichling Dl in numero] in plurali Soliditas] + vestikait Sgl schiling 12] schlling in numero W9] fehlt Hll, oder W13 — stark. Inde Soliditas, et in plurali eyn Schill (!), -ris, -ratus Ma4 Inde bis schylling fehlt Wol — stark M25 veste oder fehlt E2

SbS W I K P P-E

s 791

nitorem

n s

Soliloquium heimlich rede + .i. solitarium eloquium I + cum nos ipsi nobis respondemus K — r heymlich kosing Ma4 / hemelike ghekosen Wo4 2535

P

S 791

Soliloquium — —

s 792

h a i m l i c h sprechung eyn h e m e l i k e rede

S K P

— hemelick to seginghe MaS — red K4 Zusatz K9] fehlt hemelike sprake Wol BIO

f p

Solifuga est a n i m a i °(Ma3 B9 P) — —

P R1 Kh2 Bri — hemelick kosinghe B9 W13

paruum perniciosum,

dicitur a n i m a i paruum fugiens solem quoddam animai, quia fugiat diem /

— heimlich sprach NI

°quasi °fugiens

°solem

Sb3

Wa. fehlt Kh2 Bri

S M W K P P-E

s 793

ms

— est perniciosum Ma3 perniciosum verderbt S4 fugiens] fagens S4 pernicosum M19 fugens Ma6 pernicium Sgl Wa. fehlt W13 — nacht funkel K4 fugens alle Hss. (fugiens Abi) Solifaga (Solifuga Wol) Soliphaga E2, Solipha Sol, Soliphiga M25 perficiosum alte Hss.

Solitarius — — — — —

einlich ° u e l ° e i n ° e i n s i d e l aynig uel ainsidel Sb3 ain ainiger vel ainsidel JV-X -ria, -rium .i. consuetus uel eynig ainsidel K ainig E2 P-E

°(Ma3 B9 P) I

Wa. fehlt Kh2 Bri

s 794

S M W K P P-E

Sigle S4] fehlt Mal einlich) aleynn BS + qui solus est B9 Wa. fehlt M19 einlich] alleyn Dl — ainsidel M12 vgl. 797.1 entlich (!) Ma4, eynich BIO + alleyne Wo4 — ein litzig Sol — alain M25

f t

Solitudo + —

eynkeit .i. desertum, solitaria mansio ein ainigkait Sb3

— eynlicheit uel uestynge

s 795

Kh2

S M W P P-E Kh2

Sigle S4] fehlt Mal eynlicheyt Ma3 N1 ainigkait M19 einigkeit Mei Int. ] verderbt Ma4, eynsamkeyt Wo4 ainigkait E2 Int. LUI] ewychlik uel eyn vostenye (?)

ms

Solitus pflichtig / + — —

uel gewonheit S-X

pflichtigar gwondlich Sb3 -a, -um .i. frequens usitatus, gewont

Wa. fehlt Ma3 B9 P

s 795.1

I

S

Wa. fehlt Ma3 N1

W

+ uel gewon Sgl

ms

Solitudinarius

— eyn philichtig gewonheyt B5

Sigle S4] fehlt Mal

.i. solitarius

I

W

2536

— plutig (!)

Solitudinarius

s 796

.S'

Sigle Sgl ] Item (Wa. nach 795) SI

m s

Solifagus est ille, qui soluj vagatur — dicitur quasi »solus fagat« Sb3

Solifagus fur Solivagus S Sigle S4] fehlt Mai Soliuachus Ma3 campos Mai Sb3 fagat fiir vagat W — quasi solus vagans Sgl

s 797

ns

s 798

solus S4] solum Mai

vagatur] + per

ein pallast uel ein kunigstul et transsumitur pro celesti ierarchia P eyn pallast, eyns koniges stul M dicitur pallacium uel sedes regis Sb3 .i. regia sedes, quasi solidum, konig stule / chunigs stuel K eyn konynkghes stol; et transsumitur aliquando pro celeste gerarchia Kh2

Solium

+ — — — — —

s 797.1

S 795.1

S M W K P Kh2

Sigle S4] fehlt Mal — eyn pallas Mai pallast S4\ palus Mal — ein palast eins chüligs (!) M19 — pallast, kunigstul Drl — küngs stul Sgl Wa. fehlt Hll cherarchia R1 gerarchia für hierarchia

konniges sai Ks2

ms

Solitarius allain

K

vgl. 793

ms

Soleocismus est incongrua copulacio uel figura gramaticalis — est incongrua locucio / — est incongrua copulacio K — est figura grammaticalis inexcusabilis Kh2

K4 (K)

Wa. fehlt P-E

s 799

S M Sbi / K P

Sigle S4\ fehlt Mal incongrua copulacio uel fehlt B9 incongrua] congrua Ma3 Stichwort verderbt M19 gramaticalis fehlt M19 copulacio] complanacio Soloecismus .i. solus K4 Solecismus Wo4 copulacio verderbt Ma4 uel figura gramaticalis fehlt R1

ms

Solicanus .i. solus canens — .i. solus carens K — est aliquis solus canens

Kh2

Wa. fehlt I

s 799.1

Solopanus Ma3, Solocanus B9 Nl

S P P-E Kh2

Sigle S4] fehlt Mal Solocanus Solocanus Solocanus

m s

Solotenus media correpta .i. iuxta terram

K

media correpta fehlt

K4

2537

K

S 800 s 800

s 800.1

Solon g in

S W P

g in Solon S4] Solum Mai Solum, -li — .i. terra Sgl Solum Ma4

n s

Solum .i. terra, quia soli pateat, vel inferior pars pedis

I

vgl. 805

Solum allain

s 800.2 Sb3

uel firmum

sustentat Bs9] sustineat SI

/

Sb3

vgl. 805

Solus .i. vnicus. Versus (Walther 29879)-. Sit tibi terra solum; duo possunt vincere solum Sgl (W)

s 800.3 w s 800.4

Solo/i .i. firmum uel totum — .i. terra uel illud quod sustentat aliquid supra se / + uel totum X W — interpretatur totum vel multum / Wa. fehlt K

/p

vgl.

805

Solopendia hirczen zung / +

herba quedam X

W

f p Solopendia Sgl ] n s Solopendium SI

S 800.5

f p

Solocasia est herba quedam

801

n S

Solsequium est herba .i. elitropium, sonert werbel — est erba, que alio nomine dicitur elitropium Sb3 — °est °herba °(Y) Elitropium idem, sunnenvirbel. r I t e m talis X / est Y herba in ortu solis aperitur, in occasu vero clauditur W — quedam herba. Eliotropium idem / — est herba, sonen wiruel P (außer P-E Rl) Wa. fehlt Kh2

S

— hirses zung

W Mel

W- Y

vgl. E 121 S Sigle S4] fehlt Mal .1 elitropium fehlt B9 dt. Int. Ks2] sonnen werbe Mal sunnen werue B9 M dt. Int. ] ein wegward M19 Sb3 elitropium Gr2] alitropium W herba in] flos, qui in Sgl clauditur Sgl] concluditur S1 I Solisequium K .i. elitropium fehlt W13 Y dt. Int. ] wegbart H1I, + oder sunnen wSndel K9 P — sunnen verbe fVo4 wiruel Wol ] werbe Ma4 P-E elitrepium E2 sunnen wurber Sol, sonnen werbe Rl

s 802

S4,

n s

Solsticium r quasi »solis stacium«, sonnen standunge / sunnen staninghe Ma3 B9 P — .i. stacio solis / — sunnen steung, sfinnen wendel K — quasi »solis s t a c i u m « P-E — eyn sunnenschinende uel dicitur »solestacium«, et est duplex, scilicet A b m a l e et estiuale Kh2

S

Sigle S4\ fehlt Mal — quasi stolstacium ( ! ) sonen stedunge S4 sunnen erstendunge B5 dt. Int. ] fehlt M19, der sonnen steunge Ks! DI

M

2538

dt. Int.] fehlt Ks2,

Solsticium

s 803

s 804

s 804.1

s 80S

s 806

S 802

W K P P-E Kh2

dt. Int. ] fehlt Sgl, sunnensteygung Mel sunnen steung K9\ fehlt W13 K4 sännen wendel fehlt K9 — sonnen Stade Ma4 stacium Sol ] sticium E2 hyemale WoS] igimale

f t

Solucio ein ufflosunge — eyn entbindunge uel off losunge Wa. fehlt (vgl. 804) W-Y

S

Sigle S4] fehlt Mal

at

Soluere est primo persoluere; 2° est de seruo °facere l i b e r u m °(P-E)\ 3° est amouere ligamentum + uel questionem Sb3 + °Inde °Solucio °(X). Vnde Grecismus Nouus de verbis 3C coniugacionis, scilicet de s- (44\): Debita reddendo uel captiuum redimendo, vincula tollendo nec non penas remouendo, culpas laxando seu crimina soluere dicor W — .i. enodare, liberare, persoluere, entbinden /

S M Sb3 W K P P-E Kh2

SigleS4]fehlt Mal persoluere] gelden Ks2 BS facere liberum] librum M19 librum vgl. 803 de seruo] de suo SI 3 e ] 4 e Sgl Wa. fehlt K4 de seruio Wo4 librum R1 Wo4 de seruio alle Hss. (auch RI) librum

n p

Soluo, -as, -are ich bin verdacht Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

P

— ik byn bedacht BIO

ns

Solum .i. terra, sed Solum aduerbium allein + Wersus (Walther 29879): Sit tibi terra solum; duo possunt vincere solum P — idem (nach 806) W-Y K — .i. terra; °adiectiuum °(Y) allein; eciam dicitur pianta pedis Wa. fehlt (vgl. 800.1) I

S M Sb3 W K P P-E

Sigle S4\ fehlt Mai Solum aduerbium] pro adverbio M19 vgl. 800.2 sed] aliquando — allain SI allein fehlt K9 eciam bis pedis fehlt K4 vgl. 800.3 aduerbium fehlt Ma4 Sit] est et Wo4 allein] ain lain (!) E2 + Versus: Si (?) solum forte est patria E2

adv

Solummodo allein — aduerbium quantitatis .i. tantummodo Wa. fehlt K

S M

Solicio Mai

I

Sigle S4] fehlt Mai Wa. fehlt M19 Dl

2539

Int. verderbt MaS

de seruo S4] fehlt Mal

librum S4

P

/

S 807

s 807

s 807.1

s 807.2

Solus

ms

S 809

s 810

s 8i i

Sb3

S M W P P-E

m s Solus S4] Solis Mal adiectiuum S4] aduerbium Mal Wa. fehlt M19 adiectiuum] fehlt Sgl, adverbium S1 Wa. ] Solus adiectiuum uel aduerbium BIO Wa. fehlt M25 adiectiuum fehlt E2

part

Solutus oppgelost. °Inde °Solucio °(P-E Kh2 Bri)

P

vgl. 803

n s

Somentum est lowga vestis

P

est longa Wol ] loga Ma4

s 807.3

s 808

Solus adiectiuum idem (nach 806) — quando est adiectivum tune idem significai — -la, -lum .i. sine; alio Singularis, alleyn / Wa. fehlt K Kh2

P

Solucio] + oblosung Ma4

Soma .i. corpus

P

Kh2

Kh2

f p Soma

np

Sompniare treumen — .i. per somnium aliquid videre, dreumen

S M K

Sigle Ks2] fehlt Mal Sompnare Ml 9 a p

/ p

Sompn/Iencia slaferkeit — r slafferechtekeit Ma6 Ma2 / slaffrigkeit Y Sb3 M — schlafrikait W P-E / — .i. pigritudo somno plenus — slofhait K — r slapenheit Ma4 / sleferichet R1 / sleferischeyt Wo4 — sleperheyt Kh2

/

a p Sompnisare S4

P

S M Sb3 W I K P

f p Sompnilencia 5V] Sompnolencia Mal schloffchkeyt BS schafferheyt (!) N1 slofferlichkeyt Ksl Sompnolencia Sompnolencia S1 Sgl Int. Bs9\ schläffung Sl, schlSffikait Sgl Somnolencia slaffchait HU Sompnolencia Ma4 slapercheyt Wol sleperycheit BIO Bri

ns

Sompnium ein träume — quid videtur in somno, eyn draume

S M K P P-E

Sigle W ] fehlt Mal Wa. fehlt Dl Wa. fehlt HU Sompnum R1 Sompnum E2

ms

Sompnolentus — r slafferecht Mal Ks2 / slaperichtich B9 Ma3 — r slafferechtig X / slaffig M19 M — rschieffrig X / schláffiger Sgl W — .i. somno plenus, slefferig I

/

Sompnum S4 Ma3

2540

S

Sompnolentus

S 811

— sllfferig K — r slaberechtig Ma4 Wol / sleperich Kh2 Brl — idem (nach 809) P-E S M Sb3 W I K P Kh2

s812

s 813

s 813.1

ms

s 815

S 815.1

Sigle S4] fehlt Mal slefferkeit S4 sleffiger BS slaperchtich Ma3 N1 slofftterichtkeyt Mal slefferkeyt Dl schloffrig Dl f p Sompnilencia (vgl. 809) Wa. ] Inde Somnulentus (nach 812) Bs9 Me5 Int. Mel ] schlSffig S1 s o m n o 12] s u m n o slaffig Hll Wa. ] fehlt Wo4, m s Sompnilentus slaferich R1 slapersch BIO Sompnilentus (auch Brl)

Sompnus slaff — est ipsa quies in dormiendo, slaff Wa. fehlt K

S M

Sigle S4] fehlt Wa. fehlt Dl

np

Sonare luden — r lüten uel tSnen S1 / t6nen Sgl

schlefferig

I

Mal

W

S W P-E

Wa. fehlt Ks2 Sigle B9] fehlt Mal Sonare S4] Sonorare Mal lawten Mel, donen M12, hellen Bs9 Me5 tSnnen Sol haillen M25 + vel hellen E2

ms

Sonipedius, Sonipedus eyn perde herde — Sonipedus ain ros hirt P-E

P

P

Wa. fehlt BIO Sonipedus Wo4] fehlt Ma4 Wol perde (!) RI, eyn perdehercze Wo4 hirt Sol ] verderbt E2

dt. Int. Wol] perde garte Ma4, eyn

P-E

s 814

P

+ hellen W

ns

Sonarium est locus per quem r transit sonus / fit sonus S-X K — eyn galm hol Ma3 B9 (S) — eyn ghalm gat / + uel dicitur fenestra in turribus Kh2 P Wa. fehlt P-E Rl

S P

Sigle S4] fehlt Mal transit zit. nach N1 Wa. Wol ] fehlt Ma4 BIO Int. ] ghalm Wo4

o t

Sonipes est dextrarius quasi pede sonans terram percuciendo + Wersus: Equus uel sonipes uel corn/pes; ros uel iugalis W IP — .i. dextrarius, quia pede sonat terram percuciendo — dicitur dextrarius r quasi pede percuciens terram X / .i. equus Y K — .i. dextrarius uel equus, qui pede solum sonat percuciendo Kh2

S M W K P-E

Sigle S4] fehlt Mal Sonpes Ma3 dextrarius verderbt M19 terra M19 mt Zusatz] zeiter ross Sgl cornipes Bs9] corimpes (?)S1, compes Mel M12 res Mel M12 dicitur dextrarius fehlt K4 Sonipe E2

Kh2

pede Lül ] verderbt

percuciendo Lül ] percuciendum

Sonus eyn snfir

B5 (S) 2541

ros]

S 816

s 816

s817

s818

s 819

S 819.1

s 820

Sonitus

ms

Sonitus sonus, lud — .i. sonus / + Inde Sonorus et Sonorosus (vgl. 818, 817) Y — est ipsa accio sonandi uel strepitus, lut I — lawt K — .i. sonus P-E Kh2 Brl

S M W I K P

Sigle 5-/] fehlt Mal lud] lucht S4 lud fehlt M19 sonus] + ton Sl, + lawt Mel mq Wa. fehlt K4 ms Sonitus] m s Sonari, Sonitus Ma4

ms

Sonorosus lutig Wa. fehlt (vgl. 818) W-X Wa. fehlt (vgl. 816) W-Y Wa. fehlt I

S M K P-E

Sigle S4\ fehlt Mal — lauttecht (?) B5 + l u d Ks2 Wa. ] Sonorosus, Sonorus laut (vgl. 818) M19, fehlt Dl lutlich Ma6 — idem (nach 818) K9 — kutig vel dänig E2

ms

Sonorus luth + Inde Sonorosus (vgl. 817) W-X — -ra, -rum est omne illud, quod sonat, lut — idem (nach 817) K Kh2 Brl Wa. fehlt (vgl. 816) W-Y Wa. fehlt P-E R1

S M W K P

Wa. S4] fehlt Mal — idem quod sonus B9 Wa. ] fehlt (vgl. 817) M19, fehlt Dl luth] + uel ton Sl lauttig K9 Wa. fehlt Ma4

o t

Sons schuldig + .i. reus Sb3 + viciosus, nocens K + uel schedelik uel peccator Kh2 — id est nocens, culpabilis uel viciosus Wa. fehlt P-E R1

I

I

S K P

Sigle S4] fehlt Mal Sonus S4 Zusatz K9] fehlt W13 K4 Wa. fehlt BIO

ms

Sonus est quidquid aure auditur uel percipitur, lut — .i. sonitus P (außer P-E Kh2 Brl)

P

Wa. Wo!) fehlt Ma4

ms

Sophi sunt sapientes — .i. sapiens I

S I

Sigle S4] fehlt Mal Sophus, -phi

+ lud Wol

2542

+ .i. reus Mal

/

W

Sophia

s 82i

s 822

s 823

s 824

s 825

s 825.1

S 821

f p

Sophia .i. sapiencia

S I

SigleS4] fehlt Sigle fehlt

n t

Sophisma trogeniß .i. figmentum uel sapiencia — bedrigniß vel figmentum / — triegnuzz / + Figmentum idem X K — est conclusio uel proposicio pro vtraque parte probabilis uel est sapiencia Kh2

S M IV K P P-E

Sigle S4] fehlt Mal betrignisse Ks2, wetfibnusse (!) BS, betragniß NI — geträgnfizz M19 ein betrogniß DI uel sapiencia fehlt Sgl trewegnuzz K9 n t Sophisma] Sophisum Ma4 betreygnisse Wo4 dnginge BIO betriegnust E2 Sol

co p

Sophista est sapiens uel callidus in verbis + r trieger S1 / trugner Y IV + aut argumentator Kh2 — est deceptor in loquendo uerborum, intricator

Mal

I

S M W

Sigle Ks2] fehlt Mal Wa. fehlt M19 lat. Int. fehlt Sgl betriger Mel

K Kh2

— .i. calidus in verbis callidus] Candidus

ap

Sophisticare leichin °uel °betrigen °(Ma3 B9 P) — betriegnuß Sb3 — laichen, triegen W — .i. uerborum inuolucione decipere, liegen / K — betriegen — spotten P-E RJ

S M W 1 P-E Kh2

Sigle S4] fehlt Mal leichin uel fehlt M19 laichen Sgl ] fehlt S1 np bespotten R1 leydyghen

f p

Sophistria leichunge °uel °betrigunge °(Ma3 B9 P) — triegnuß Sb3 W — laichung, triegung — petriegung K — leycherye Kh2 Brl

S M W K P P-E Kh2

Sigle S4\ fehlt Mal — leycherie Ma3 leichunge uel fehlt Ks2 trygung NI — laychung M19 betrigunge] dregunge Ma6 Ma2, tuschunge Ksl laichung Sgl ] fehlt S1 betrigung Mel Sophistriare (!) K4 Int. K4] betriegnfizz W13 + oder laichung Hll Wa. fehlt BIO legin Ma4 legherige Wo4 — lachung .i. decepcio E2 leychereyghe Brl

ms

Sophisticus .i. callidus uel deceptorius

K4

— leychtigen, triegen N1 dregen Ma6 DrI + uel tuschen Ksl

2543

Kh2

S 825.2

s 825.2

s 826

s 827

Sophena

fp

Sophena est vena, que, si grossa fuerit in dextro pede, bonum significat ingenium Kh2

Kh2

fuerit Lül ] fehlt

ms

Sophronicus .i. prudens + uel temperans / — .i. sapiens P-E Wa. fehlt Kh2 Bri

S M W P

Sigle S4 ] fehlt Mal Sophionicus S4, Sophironicus MaS Sophornicus M19 Wa. fehlt Sgl Wa. fehlt BIO Int. fehlt Ma4 R1 Wo4

n q

Sopire slaffen + vel sedare vel exstingwere (vgl. 828) P-E W — est ad dormiendum prouocare — .i. facere dormire, sedare, extinguere, terminare, conpescere (vgl.

S W P P-E Kh2

Sophire S4 — .i. dormire Sgl Wa. fehlt BIO aq slaffen] .i. dormire E2 n q Sophirire

ap

Sedare stillen, extingwere uel conpescere — r stillen, extingwere, lessen vel conpescere uel terminare Ma4 / styllen, extingwere, leschen R1 / extingwere uel terminare Wo4 P Wa. fehlt Sb3 K Kh2 Bri Wa. fehlt (vgl. 827) I P-E

S

Wa. Ma3] B5 Wa. fehlt Wa. fehlt Wa. fehlt

828)

s 828

M W P

significat Lül ] facit

I

fehlt Mal B9 Ma6 S1 Sgl BIO

Sigle S4] fehlt (Wa. nach 827) MaS

Sodare M19 Dl, Sopare Ma2 m p Setare Ma4

— stillen extingwere uel conpescere Wo1

m t

Sopor .i. dormicio, slaferkeit — est dormicio Sb3 K P-E R1 Kh2 Brl — .i. dormicio / + uel pigricies sompni X W — est ipsa quies et suauitas et quietudo somnj I

S M P Kh2

Wa. fehlt Ks2 dt. Int. ] fehlt Ma3, slaffrikeyt N1 dt. Int. ] slaffrikait M19, fehlt Dl Drl Wa. fehlt BIO slafunghe Wo4 m s Sophor

s 829.1

m s

Soporus -ra, -rum .i. quietus, dulcis vel dormiens — slaperich Ma3 (S)

s 829.2

ft

Soporacio slaffung

K

slaffund K4

m q

Sopitus idem (nach 829.2) K — .i. soporosus Ma3 (S)

s 829

s 829.3

Sodare S4 Ks2, Sopare

K

2544

¡

Sopitus

s 830

S 829.3

S K

Sigle] m s Sigle K4 ] m W13

ap

Soporare wachen uel slafferig machen — wachen Sb3 — .i. sopire, facere dormire, proprie cum sopore / — .i. dormire cum sopore, °wachen °oder °(Y) slaffen machen — schlaferig machen P-E Kh2 Bri

slaffung K4

K

S M Sb3 W K P Kh2

wachen uel fehlt Ma3 slafferig machen] slaffen S4 Wa.] a p Sopare wachen MI9 — slaffenden machen Ma6 slaffert machen DrI Sopare — schiäffen uel schiäffend machen SI wachen uel fehlt Sgl schläfet machen Bs9 sopore K4] sapore W13 dt. Int. fehlt K4 slaffert machen HU wachen uel] slomen Wo4 slapen maken BIO Sophorare

s 830.1

mt

Soporifer quasi ferens sompnum

s 831

mt

Sor angustia interpretatur Wa. fehlt Kh2

S I K

angustus Ma3 Sigle fehlt Wa. fehlt K4

fp

Soracte est ciuitas quedam

S Sb3 P P-E Kh2

— est ciuitas, neutrum indeclinabile S4 Soracta ft ft ft

ns

Sorbere suffen. Inde Sorbiiis — sauffen Sb3 — .i. glutire. Inde Sorbicio .i. glun'cio. Inde Sorbiiis — .i. aliquid molle deglutire, sufen. Inde Sorbiiis / — verslikchert K — supen. Inde nomen adiectiuum Sorbiiis P — supen Kh2 Bri

s 832

s 833

K

W

S W K P

Inde Sorbiiis fehlt B9 Sorbiiis] Sorbibilis Sgl gluticio Sgl ] glucio S1 Int. K9) slichken W13, schriken K4 susczen (!) RI

s 834

np

Sorbillare .i. parum sorbere — .i. paulatim vel parum sorbere

s 834.1

ns

Sorba sunt poma siluestria + holcz apfel P-E R1 — eyn holappel Kh2

P-E

dt. Int. fehlt

fs

Sorbus est arbor — uel Sorbarius (vgl. 835.1) est arbor quedam, wulgariter sperbierbom W-Y

P

arbus Wo4

s 835

I

P

Sol

2545

S 835.1

s 835.1

s 836

s 836.1

Sorbarius

ms

Sorbarius Schweich bom W-X P — eyn spirbaum — ein sperwer bSm P-E R] — .i. traps, eyn sper bom, et continet venantibus

Kh2

W P P-E Kh2

vgl. 835 Wa. fehlt BIO Brl Int. Sol ] ain sperbunbam E2 Sorborarius

ns

Sorbum est fructus eius (nach 835) + uel potus, qui fit de sorbis Kh2

SbJ W I P

Sorbium Sorbium S1 Sigle fehlt n s Sorbus Ma4

n s

Sorbium dicitur ceruisia uel potus ex tali fructu vel eciam offa

s 836.2

Sorbilla

/

Wo4 (P)

P

Sigle und Int. fehlen

s 836.3

n s

Sorbarium est locus vbi sorba seruantur

s 836.4

m s

Sorbicillus eyn klene nap + uel beker Kh2

P

Int. Wol ] cley nappt Ma4

ns

Sorbillum ein suffe — aut Sorbicium ein sauffen

S M P

— idem (nach 836) Ma3 — sauffung N1 Wa. ] n s Sorbillum, Sorbicium sawffen M19 n s Sorbillus Ma4

ns

Sorbicium r idem (nach 837) / potest dici omnis cibus mollis et liquidus S-Y — gherunnen melch P Wa. fehlt (enthalten in 837) Sb3

S M I P

Wa. fehlt Ma3 Im. zit. nach B9 Wa. fehlt (enthalten in 837) M19 Sigle fehlt Wa. Wo4\fehlt Ma4 Wol Sorbricium Wo4

f p

Sorbiuncula potest dici omnis cibus mollis °et 0liquidus — [...] cibus, qui de facili r sorbitur X / glutitur Y W — omnis cibus liquidus et mollis / Wa. fehlt Kh2

S Sb3 / K P

Wa. S4] fehlt Mal Sorbineula Sorbiciunla Sorbineula K4 Sorbiucula Ma4

s 837

S 838

S 839

Kh2

P

Sb3

— idem (nach 837) BIO

°(K)

Sorbiuncula Ma3\ Sorbuncula S4, Sorbineula Ks2 BS

Sorbiciuncula Wo4

2546

Sorbicies

s 839.1

s 840

f q

Sigle Sgl ] Inde (Wa. nach 839) S1

ns

Sordere r vnreynnigen, stincken uel fülen / vnreyne stincken Ma3 B9 et caret supino — vnrainigen, smeckhen, faullen, supino caret Sb3 — r vnrainig schmeken X / vnrainen, stinken Y, fulen, supinis caret W — .i. putrere, fetere, stincken uel fulen I — vnrainigen oder stinchken, et caret supinis K — vnreyne«, stincken, supino caret, uel putrere, fulen uel displicere P — stinken, supino caret P-E — vnreynen, stynken uel wlen Kh2 Bri

S M

Wa. S4] fehlt Mal vnreynen NI Wa. ] n s Sorbere, -ui vnraynen stinken M19 vnreynen Ma6 Ksl stincken] smecken Drl vnrainen] vnrainigen Bs9 fulen, supinis caret fehlt Sgl vnrainigen oder K4] fehlt WÌ3 oder stinchken fehlt K9 et caret supinis Hll ] fehlt W13 Y Sorde Ma4 — stinken uel myshagen, supinis caret BIO dt. Int. ] stinken Wo4 vnreynen Rl] vnreyn Ma4, fehlt Wol uel displicere fehlt Rl

P

ft

Sordes est immundicia + cupri, vtirenicheyt, Volutabrum, Proluuies idem P — .i. putredo omnium rerum / — proprie est immundicia cupri P-E — .i. immundicia, vnreynycheyt uel stank Kh2 Bri

S M W K P

Wa. fehlt Mal Ma3 Sordes Ks2] Sordens S4 Wa. ] f t Sordes, Sordecula stinkunt f p (vgl. 842) M19 immundicies S1 — vnflat W13 immundicies Ma4 cupri] + horpul Wo4 vnrenicheyt bis idem Wo4\ volut tabrum liuio idem Ma4, fehlt Wol BIO vnrenicheyt] + stangk Wo4 + et eciam macula E2

P-E

s 842

s 843

W

W

W K

S 841

Sorbicies, -ei idem est quod sorbicio

S 839.1

f p

Sordecula idem (nach 841) I — diminutiuum

S M Sb3 W I P-E Kh2

Wa. S4] fehlt Mal Ma3 Wa. fehlt (enthalten in 841) Ml9 Sordencula Wa. fehlt Sgl Sigle fehlt Wa. fehlt E2 Sodecula

nt

Sordescere stincken — .i. incipere sordere

S W P P-E

Wa. fehlt Wa. fehlt Wa. fehlt Wa. fehlt

Kh2 Bri

Ma3 Sgl Wo4 Sol

2547

S 844

s 844

s 845

s 846

s 847

Sordidare

ap

Sordidare rvnreyngen / vnreynen S-Y P (außer P-E) + .i. sordidum facere / — vnrain machen Sb3

M W P P-E

vnreynen Ma6 Ksl Sordetare Sì vnreynigen BIO, vnrey (!) Ma4 ainrainigen E2, vnreinen Sol

m in Sorech est vitis electa uel rlocus / genus K vitis optimi — est vitis electa Kh2 S M Sb3 W I K P-E Kh2

Soroch S4 optimi fehlt B9 est vitis, vitis electa Ma6 electam M19 optime optime S1 Sgl Soreth Wa. fehlt K4 optime X electus E2 Soret

ms

Sordidus .i. immundus seu fetidus P-E — .i. immundus

S M W K

seu fetidus fehlt B9 Wa. fehlt M19 seu fetidus fehlt Ma6 seu fetidus fehlt Sgl — stinchkund W13 — .i. fetidus K4

ep t

Sorex ein feit muß — ein spitz muß uel feit muß W — .i. mus, eyn feit muß uel waßer muß. Wersus (Walther 2499) \ Cattus in absconso piscem pro sorice capit / — reyn mus Wol / eyn spicz R1 / eyn specht velt mus 1Vo4, uel est herba P P-E — est herba quedam uel r ain feit mus E2 / spitz muss Sol — est animai quoddam uel paruus mons (!) Kh2

vgl. M 652 W muß (1) fehlt Sgl Mei I mt K Sordex Wli P Wa. fehlt Bri — est sperinus uel est herba Ma4 fehlt Wo4 P-E ft — est herb (!) quedam M25

dt. Int.} eyn velt mfis BIO

S 847.1

ns

Sorectum locus, vbi crescunt iunci

S 848

f t

Sorot eyn swester — a »semen« dicitur, quasi ab eodem semine Wa. fehlt K

S M W P-E

Wa. S4\ fehlt Mal Wa. fehlt Dl Soror] Sor (!) M19 + est homo in eadem linea consanguinitatis cum fratre Sgl — patet E2

ms

Sororius ein swager .i. socer — -a, -um est filius uel maritus sororis

s 849

2548

K

I

/

lai. Int.

Sororius — swager K — eyn swagher uel maritus sororis

s 850

Kh2 Bri

S M W K P P-E

dt. Int. fehlt Ma3 ht. Int. fehlt B9 Wa. fehlt Dl lai. Int. fehlt M19 — schw5ster man Sgl Wa. fehlt K9 dt. Int. fehlt Wo4 — .i. sacer (!) E2 ein swager] fehlt M25, + ein schwesterman Sol

ft

Sors .i. officium uel talus .i. fortuna uel diuinacio uel possessio uel successio temporis + Wersus (Brito 738): Sors fatum, sors augurium, sors capitale, sorsque ministeri«/«, successio temporis est sors P — [...] possessio uel talis fortuna Sb3 — quandoque idem est quod diuinacio; quandoque est possessio, ut (Brito 737): Ierusalem fuit in sorte Beniamin; item est successio temporis, ut in ymno (Brito 737): Noctemque sors reduxerit; quandoque eciam est peccunia capitalis. Vnde iuriste dicunt (Brito 737) : Quidquid ultra sortem accipitur usura est. Item Sors est fortuna uel euentus. Unde Grecismus Nouus (82v): Sors est fortuna series eleccio casus. Sors coniectura possessio seu capitalis; s u m m a dee fortune lex uel sanccio / o r s est; et / o r s pro forte poni quandoque notaui et nisi grammatice vacuus per varia vana moror te, dyptota uox est fors, in sexto dat tibi / o r t e W — tibi pars uel euentus vel fortuna vel responsum vel oraculum uel ars uel instrumentum d / u i n a n d i I — dicitur coniectura; quandoque possessio, ut (Brito 737): Ierusalem in sorte; quandoque temporis successio; quandoque sumitur pro capitali lucro uel fortuna / + uel euentus X K Kh2 Bri — .i. fortuna [...] temporis

S M SbS W

talus verderbt Ma3 uel possessio bis temporis] uel successio Mai uel diuinacio fehlt M19 talus .i.] palus vnde Item Sors] Item Sgl eleccio Sgl ] colleccio SI coniectura] quiectura Sgl dee] dea Sgl fors (1,2)Sgl ] sors SI et (I)] est Sgl pro forte] pro sorte Sgl poni fehlt Y per varia vana] pro vario Sgl forte .Sg/] sorte SI et nisi] est michi Sgl diuinandi 12\ duinandi — glück oder loz K4 diuinacio verderbt Ma4 Zusatz fehlt Wo 1 ministerium Wo4\ ministerii Ma4 est sors] est qualitatis RI, etc. Wo4

I K P

s 851

S 849

d q

Sortiri est °aliquid °(S-YP) acquirere a sorte uel loßen — significai acquirere aliquid per sortem Sb3 — significai diuidere, adipisci per sortes, diuinare W — .i. per sortes diuinare uel tribuere, loßen / — dicitur aliquid .sorte acquirere K- Y — .i. acquirere P-E Kh2 Bri

S M I K P P-E Kh2

d q Sortiri] Sortire Ma3 uel loßen] fehlt B9 NI, der losung B5, uel laten Wa. fehlt M19 aliquid fehlt Ma6 dp uel loßen fehlt H!1 sorte K9\ forte K4 Wa. fehlt Ma4 d q Sortire RI uel loßen} fehlt RI, lucken BIO aquire E2 n q Sortire

2549

Mai

S 852

s 852

Sortilegus

ms

Sortilegus ein zeuberer °uel °loßer °(B9 P Sb3) — -gi sunt qui sub nomine viete religionis per quasdam, quas sanctorum s o r t o uocant, diuinacionis scienciam profitentur, aut quarumcumque scripturarum inspeccione permutant W — ein loser K — est qui sorte futura querit, eyn touerer Kh2

S M W

Sortilegus Ma3] Sortilogus X loßer] loder Mai, loter NI uel loßer fehlt Ma6 Sortilegus,-gi] Sortilegi Y viete für ficte per bis aut fehlt Sgl sortes Bs9] sors S1 aut Bs9\ ut X inspecciones Sgl permutant Sgl ] promittunt S1 Sortilogus W13 K4 + gelunchk losung K4 — eyn loßer Wo4

K P

s 853

ns

S M K P P-E

s 853.1

s 853.2

s 854

s 854.1

s 855

Sortilegium touernisse + uel wykkerye Kh2 — talis diuinacio, zeubernisch — °geluck Y) losung K Wa. fehlt S-X

/

Wa. ZÌI. nach Ma3 Wa. fehlt M19 czeuberey Dl Wa. fehlt K4 geluck Hll ] fehlt W13 touerye Wol Wo4 zobenust E2

fp

Sotira est saluacio

Kh2

Sortirà (auch Bri)

P

ms

Soter .i. saluator P Wa. fehlt Kh2 Bri

P-E

Sacer E2

co t

Sospes gesunt, .i. sanus — .i. sanus uel superstes W — .i. sanus. Wersus (Cath. »Sospes«): Incolumis sospes, sanus, saluusque superstes IK — plura significai; primo est firmus. Vnde (Cath. »Sospes«)'. Incolomis sospes, salus, saluusque superstes Kh2 Wa. fehlt Sb3

S M W K P P-E

dt. Int. fehlt Ma3 lat. Int. fehlt B9 Wa. fehlt Dl dt. Int. fehlt M19 uel superstes fehlt Sgl Vers fehlt Y dt. Int. fehlt Wo4 lat. Int. fehlt Ma4 dt. Int. fehlt Sol

it

Sospitas .i. sanitas

K

Sigle K4\ f p W13

K Kh2

ap

Sotilare schuhen Wa. fehlt I

S

Sotilare Ks2 ] Sotulare Mal S4

2550

Sotilare W P

s 855.1

s 856

fp

s 857

— brisen die schuch S1

Sotonica, Be/onica idem P — uel Sotonia est erba quedam, bethania

—schuhen

Kh2

Betonica Wol] Bedonica Ma4, Botonica Rl Wa. ] f p Sotonia Batonia idem E2 — Rotunica idem sunt Sol M25

m t

Sotular — r ein botschuch Mal S4 / eyn bose Ma3 / eyn vfit scho uel vilt scho B9 S — eyn buntschoe M K — puntschuch aut preisschuch Sb3 W — ein botschuch / — r bot scho Ma4 / eyn buntschoch Rl / eyn bosch eyn grosschuh Wo4 P — ein prischuch P-E — eyn botze Kh2

S

W K P P-E Kh2

Sotular verderbt Ma3 — eyn schfich Ks2 — eyn wuntsch B5 — breyß schuch N1 — .i. magnus calceus, eyn butz schuch Ksl — eyn butschug Ma2 — nider schuch M19 — ein butschuch Drl + uel neyderschuch Dl puntschuch aut fehlt S1 ain brisen schöch Bs9 Wa. fehlt K4 — putschflch K9 — preyschfich Abi — eyn bocze Wo! BIO Brl Int. Sol ] gebrisen schfich vel bunt schfich E2 Int. Ki3\ bouse uel eyn Schottel wasker

ap

Sospitare .i. sanare, exhilarare uel bona spe afficere

— Batonica idem

/

r

dp

Spaciari wandern uel lustigen / vorlustigen S-YP — wandern, r vorlustigen X / erlusten M19 M — wandern, erlustren W — .i. spaciatum ire uel deambulare huc et illuc / — wanndern K

S M W

Sigle S4] d t Mal uel lustigen] fehlt S4, uel erlustigen Ks2 herlostegen Ksl Drl, lust tryben Dl wandern Bs9] wandlen S1 Sgl erlustren] erlustigen Mel, fehlt M12 Sgl, perlusten Bs9, erlitten Me5 vorlustigen] fehlt BIO, lustigen Rl, erlusten Wo4 — spaciren M25 wandlen Sol

P P-E

s 858

Sotulare

P P-E

M

s 856.1

Wa. ]a pSotulare .i. sotulare (!) M12 in preiß schfih Mel scho antien Ma4

S 855

ns

Spaciosum ein wytflecke uel begerunge — eben zu gen Sb3 — idem (nach 859) vel begerung / — weit veldig K — wit bligk, begering P Wa. fehlt (vgl. 859) W Wa. fehlt Kh2 Brl

S M I K

— eyn vleck uel vrist (vgl. 859) MaJ uel begerunge] fehlt S4 B9 — Wanderung uel begerung uel eyn weyt flecht Dl uel begerunge fehlt Ksl M19 m s Spaciosus -sa, -sum Wa. ] n s Spaciosus (!) weyd veld K9

2551

S 858

s 859

s 859.1

s 860

s 860.1

s 860.2

s 861

s 862

s 863

Spaciosum P P-E

— wilt blek BIO Spacuosum (auch RI)

n s

Spacium ein flecke — ein lustung des wegs uel margo libri — wit flek. Inde Spaciosum (vgl. 858) — eyn wijt fleck uel feit / — weit K — bleck uel vrist P (außer P-E) — eyn blik Kh2 Bri

wit bligk] wyß blek RI, wisflek alle Hss.

Sb3 W

S M P

Wa. ] fehlt (vgl. 858) Ma3, fehlt B9 Wa. fehlt M19 — witfleck Drl + uel eyn gebrist Maß Dl bleck Wol] fligk Ma4 uel vrist Wol\ verderbt Ma4, fehlt Wo4

fp

Spacula eyn klene swert uel eyn schyne de ligno — airi klain sbertt oder schaid P-E — eyn schene van holte Kh2 Bri

P P-E

klene swert Wo! ] swerdekint Ma4, swertiken Wo4 schyne] scheyde Wa. fehlt BIO RÌ Int. M25] est paruus gladius vel fagina de lingno E2 schaid] scheidlimger Sol

ms

Spacus ein drat

W K P

— ein schusters trfit Mei Int. fehlt (Zeilensprung, vgl 861) HU Wa. fehlt Ma4

ms

Spagus idem

W

Sigle Mel] fehlt

m s

Spacus ferreus eyn isern drat — ain ysen drat P-E

P P-E

isern Wol ] yser Ma4 — ein jn tritt Sol

f p

Spada .i. gladius

S 1 K

f p Spadium B9 Sigle fehlt Stichwort fehlt (Zeilensprung,

ft

Spadix est color equi, appelgra — est gladius ipsius equi (nach 863) uel color mixtus in equo

S W K P-E

equo S4 dl. Int. ] fehlt Ks2, apfelgraus N1 equi] + laudabilis Sgl m t Spadax dt. Int. fehlt Sol

mt

Spado est equus castratus + et dicitur a »spata« I + uel r eyn logener / homo mendax Kh2 Bri P — -onis .i. eunuchus uel castratus, cui scilicet excisi sunt testiculi. Item Spadones sunt palmites infructifere. Wersus (Brito 738): Spadones sunt jurculi fruge carentes W

P

W SI

P

vgl. 860) Hll

2552

Sb3

Spado

s 864

s 864.1

s 865

W P Kh2

infructifere infructiferi SI Zusatz fehlt Wol Spadon uel -do

ap

Spadonare .i. castrare + proprie lippen /

M

Wa. fehlt M19

s 865.2

su reu li Sgl] furculi SJ

Wersus] Item Sgl

+ dy geln ußsnyden Dl

m s

Spagus eyn drad

S

vgl. 860

at

Spargere vmb sprengen uel strauwen — sprengen Sb3 — .i. dissipare uel perfundere, sprengen — vmb sprengen K — strówen vel vmb spreczen P-E

S

s 865. i

S 863

Ma3 (S)

/

M W P P-E

Wa. ] a t Sargere vmme springhen, strowen MaJ Spargere S4] Spergere Mal auß sprengen NI uel strauwen fehlt B9 Spergere Ma6 — vmb strSm M19 strauwen] sprehen DI, vmb streuwen DrI Spergere ("Spargere MI2) sprengen SI, besprengen Sgl vmb sprengen uel fehlt Wo4 uel strauwen fehlt Ma4 Wol BIO bestrowen Sol

m s

Sparcus eyn snel hunt

P

— eyn slupbetich hunt BIO

m s

Sparculus eyn snel hundelin P P-E — .i. paruus sparcus — diminutiuum eius (nach 865.1)

P

Kh2

P

— est paruus canis RI snel hundeken Bri

s 865.3

m s

Sparcatus .i. sparcus

s 865.4

ep s

Spar/lus eyn hasel hon Wa. fehlt Kh2 Bri

P P-E

Wa. fehlt BIO Sparilus Wol] Spargilus Ma4, Spariolus Wo4 — ain hasen hündt M25

m s

Spasmus der kramph + est subita contraccio neruorum + uel de ramme Kh2

s 866

s 867

— est paruus sparcus Wo4

— schuwel hunde BIO

eyn

P P

/

S M P

— der kamph B5 + detraxio membrorum B9 — der kampff DI — de crampo pestis Ma4 + eyn zuken Wol + eyn sucht RI

m s

Spasmosus est ille qui patitur spasmum — chram suchtiger Sb3 Wa. fehlt P-E

Sb3 P

Spasmosmus Spasmotus Wo4

— qui patitur (!) Ma4

2553

spsasmum Wo4

+ eyn suche Wo4

S 868

S 868

Spata

fp

Spata .i. spada, eyn swert — est spadonis mater Sb3 — .i. gladius, eyn swert / — .i. spada P-E Wa. fehlt K Kh2 Bri

S M W P P-E

.i. spada] eyn spade B9 lat. Int. fehlt M19 Spapa SI dt. Int. fehlt Ma4 f p Spato E2

m s

Spatarius est ille qui °facit °uel °(K) vendit spadas — est occisor uel latro P Wa. fehlt I Kh2 Bri

S M W

Wa. ] m s Spatargus est ille qui émit uel émit spatas Mai Wa. fehlt M19 spadas] + uel gerit X

s 869.1

m s

Spatatus -ta, -tum spatam habens vel spata ornatus

s 869.2

m s

Spadonochi dicuntur surculi fruge carentes, zway

K

Wa. fehlt K4

n s

Spatabulum eyn schachtafel, spyl — est ludus quidam Kh2

P

Int. Wol] de schotufel (!) eff eyn sper Ma4, eyn scafrafel BIO, est ludus quidam, spantaueln (?) Bri spyl] ludus RI — ain schaf zagel E2 ein schiff abel Sol — ain schfilter M25

s 869

s 869.3

P-E

s 870

fp

dt. Int. S4] fehlt

Mal

Spadonochi K9\ Spadanochi W13

spadas uel vendit Mal

/ K

zway] + oder sâzling W13

P

Spatula ein schulderbein uel fructus uel frondes palmarum, antequam aperiantur — a r m i « peccoris. Item Spatole vocantur folia palmarum que similia sunt spade .i. gladio in figura W — .i. parua spata vel armus in pecoribus et Spatule dicuntur ramj uel fructus palmarum, antequam aperiantur / — [...] palmarum / + Spatule accipiuntur pro folijs et ramis palmarum et pro fructu, antequam aperiatur, Leuiticus (Lv 23,40) X K — uel Spantula eyn schulderben uel fructus non maturus Kh2

vgl. 967 S schulderbein] schuldiger beyn S4, schulter pawm B5 palmorum S4 antequam fehlt Ma3 aperiantur Ma3 ] aperientur Mal Ks2, apparenter S4, fehlt B5 Sb3 fructus] fractus aperiantur] asperiuntur W armus Sgl] arma SI Spatule 5 g / ] Spatale SI palmarum ¿ g / ] balmarum S! K lat. Int. fehlt K4 Zusatz W9] fehlt W13 Spatule bis palmarum fehlt Hll P uel fructus fehlt Ma4 antequam] ante Wo4 P-E frondens E2 Kh2 f p Spatula uel Spantula

s 870.1

m s

Spartus frutex virgosus sine foli/j ab asperitate uocatus; volumina enim funium, que ex eo fiunt aspera sunt W

W

folijs . % / ] folia SI volumina bis sunt fehlt Sgl semen, quod ex eo fit alle Hss. sunt Bs9] fehlt SI

2554

funium, que ex eo fiunt emend.}

Sparatus

s 870.2

S 871

Sparatus vel Veiter, wind. Sparata winzoch vgl. V100 Wa. fehlt M12 Mei Veiter] + canis SI

co t

Specialis eyneclich uel sunderlich. 0Inde °-itas — sunderlich Sb3 K P-E Kh2 Bri — sunderlich. Inde Specialitas WI

S

Wa. fehlt S4 — wesunderleich ader entleich BS — sunderlik B9 nach Ma3 — sunderlich getr#t MI9 eyneclich uel] eynlicher Ma6, fehlt Drl besunderlich Sgl besunder W13 eyneclich uel] fehlt Wol R1 BIO, eynclichet Wo4 sunderlicher E2

fq

S M W P P-E

s 873

a p

S M W

s 873.1

s 874

W

W

M W K P P-E

s 872

S 870.2

Sparatus bis wind fehlt Sgl Sparatus Bs9] Spartus S1 Sparata winzoch Sgl] fehlt SI windzihe Mei

°(S-X)

Species — schon gesteltnisse oder r gekrud X / krude, spisserye Y — schone gestelteniz, gekrude, spiczerie M — schone gestalt aut commixcio erbarum Sb3 W — die schSni uel gestaltnüsß — .i. pulchritudo uel forma, gestalt / — schone gesthaltnisse, crude, wort, spisserìe P — gestalt vel wurcz P-E Kh2 — eyn staltnisse uel krude Wa, fehlt K

S

staltnisse Ma3 gekrud] gecrü S4, crvte BS spisserye] wortze B9 — schon gestalt nuczz vel specerey M19 — die schone uel gesteltnis uel gecrude Drl gekrude Ksl ] krude Ma6 spiczerie fehlt Ksl — gestalt uel specry Sgl + wirtz Bs9 Me5 — schone BIO gesthaltnisse] ghestalt Wo4 crude Wol ] gecrute Ma4 R1 spisserie Wol ] spiser Ma4, fehlt RI Bri vel wurcz] fehlt M25, oder gewurcz Sol

Specificare entscheiden — .i. separare, designare uel speciem facere — vs scheiden P-E R1 Kh2 — vor Scheden

/

scheiden B9 d p Specificari M19 — ain schaiden (!) S1

Speciem gestalt

M25 (P-E)

P-E

vgl. 872

nt

Specimen r gesteltnisse / steltnisse Mai B9 + .i. pulchritudo, ymago I — est signum honestatis uel exemplum boni operis — r vorstenisse / vs schaidnüst P-E P Wa. fehlt Kh2 Bri

S P P-E

Inde-itas r/7.

gestillniß S4 — vorstaltnisse, vorschentnisse BIO vss Scheidung Sol

2555

W

staltnisse Wol, vorschentnysse RI

S 875

s 875

Speciosus

ms

Speciosus schone °oder °zart °(Ma3 B9 Sb3 K) — -sa, -sum formosus, pulcer, schone / — r zart M25 / zart vel kospar E2 / kostlich oder schön Sol — schone vel stark Kh2

P-E

P

oder zart fehlt BIO

S87S.1

fp

Speciuncula parua species

s 876

ns

Spectaculum ein beschauwenisse — beschauwing P (außer Kh2 Bri)

S M I P P-E

weschaydennisse BS Wa. fehlt M19 Sigle fehlt beschawnisse Wol Wo4 ain geschaw M25

ap

Spectare beyden uel angehören — paitten Sb3 K — baiten. Item Spectare est experiri uel temptare uel perquirere, ut ibi: Quod sequitur, specta. Item est frequenter spicere uel uidere, ut: Hec delectatur in spedando quasi pulchra W — schowen vel anhorn P-E R1 — beyden, anghebaren Kh2 Bri

S M W I K P P-E

Sigle S4] fehlt Mal angehören] an behern A/aJ Wa. fehlt M19 Item Spectare est fehlt Y pulchra] etc. Sgl np Wa. fehlt K4 — schowen angeheren BIO vel anhorn fehlt Sol — peitten oder ain h6ren M25

co t

Spectabilis edel uel beitlich — paitlich Sb3 — edel uel weydelich /

5 M P P-E

Sigle S4] fehlt weydelich Ksl, edel uel fehlt + schowlich

fp

Specula ein wachte, ein hutte uel ein warte — ein hfiet oder wart M- Y Sb3 — est locus altus aptus ad circumspiciendum, sicut habent custodes vinearum W — est altus locus ad circumspiciendum, eyn warte I — ein wart ad circumspiciendum K P-E — r ain wacht M25 / ain hfitt E2 Sol — eyn wachte Kh2

S M W

ein wachte fehlt Ks2 — ein wart Drl ein hutte fehlt Ksl Wa. Sgl] fehlt SI Mei — wulgariter wart, et est locus altus aptus ad respiciendum, sicut habent custodes vinearum M12 circumspiciendum Bs9] conspiciendum Sgl ad circumspiciendum fehlt K4 ein wachte] eyn wack (?) Ma4, fehlt Wo4 BIO ein hutte fehlt Bri

s 877

s 878

s 879

K P

I

Mal edel uel fehlt Ma3 wedelich Dl Wol Sol

2556

wedleich BS

Specular

s 879.1

s 880

Specular et Speculare idem (nach 879)

Bs9 Me5 (W)

W

vgl. 880, 881

n t

Specular idem (nach 879) — spiegel sunt, in quibus femine wltus suos intuentur; dictum autem Speculum uel quod splendorem reddatur uel quod ibi femine intuentes considerent speciem wltus, ut, quidquid ornamenti deesse viderint, adic/ant. Item Speculum est lapis Candidus vitri more translucens; invenitur autem sub terra; effossus exciditur atque funditur in quaslibet tenues crustas W

S Sb3 W

Speculamen (vgl. 881) B5 Speculor vgl. 879.1 Stichwort] n s Speculum Sl — spiegel Sgl adiciant Bs9] adiuuent Sl effossus Bs9] euorsus Sl m t Speculo

K

s 881

S 879.1

reddatur Bs9] reddat Sl

n t

Speculare idem (nach 880) Wa. fehlt I K P-E

S W

Wa. fehlt BS vgl. 879.1

s 881.1

np

Speculare warten

s 882

dp

Speculari beschauwen .i. contemplari — .i. contemplari W — .i. videre, inspicere, contemplare, inuestigare, explorari, de alto inspicere / — weschawen K P-E R1 Kh2

S M 1 P P-E

schawen N1 .i. contemplari] intemplari S4, fehlt B9 beschauwen] schauwen Ma6, fehlt Drl Sigle fehlt lat. Int. fehlt Ma4 schowen E2

m t

Speculator ein beschauwer + oder nach huetter Sb3 — uel -trix ein beschauwer

s 883

s 884

idem Ks2] beschauwen .i. contemplari (vgl. 882) Mal, beschowen B9

K

/

S W

Wa. fehlt Ma3 B9 Wa. ] fehlt Sgl, Inde Speculator (nach 882) Bs9 MeS

ms

Speculatiuus ein beschauwlicher .i. contemplatiuus — peschaulicher Sb3 K — .i. contemplatiuus W-YI P — °beschaulich °(P-E) ./. contemplatiuus — beschowelik Kh2 Brl

S

Wa. fehlt B9 — eyn beschauwenlichen S4 eyn weschawbler B5, eyn beschower Ma3, inbeschauuellig N! — eyn beschawlich M19 inbeschauwelich Ma6 dt. Int.] fehlt Wol Wo4, in beschauwelich R1 .i. contemplatiuus Wol] fehlt Ma4 Specu latus

M P Kh2

2557

S 885

s 885

Speculum

ns

S M

s 886

s 887

s 888

s 889

s 890

Speculum ein spigel + et dicitur a »splendeo, -dis« Wa. fehlt K-Y

I

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19 Dl

du q Specus est foramen uel fouea — est fossa sub terra, qua prospici potest. Specus, -oris et hoc Specum omnia in eadem sensu I — .i. vouea K S M W 1 K

Sigle W ] m s Mai Wa. fehlt Ma6 uel fouea fehlt M19 — est fouea, huk Sgl m q qua 12] que — grub K9 Abl

fp

Spelia ein grübe / + eyn kule Ma3 B9 — est spelunca, Q eyn °groue °(P-E) P — .i. spelunca, eyn groue uel eyn kule Kh2 Bri Wa. fehlt 1

S W K P P-E

Spolea B9 Wa. fehlt Sgl Wa. fehlt K4 dt. Int. Wol ] fehlt Ma4, + eyn kule BIO Spelela E2

ns

Spelium idem (nach 887) — Spelunca idem vel ein morder grübe (vgl. 889) Wa. fehlt K-Y

I

S Sb3 W

Spelerum MaS, Spoleum B9 Stichwort verderbt Wa. fehlt Sgl

fp

Spelunca idem (nach 888) — .i. spelea P (außer Kh2) Wa. fehlt (enthalten in 888) I

S W K P P-E

Wa.] f p Selunca (!) Mai idem Ks2] ein grübe Mal S4 — idem (nach 886) Sgl Wa. fehlt W13 — eyn grübe uel kule Wo4 Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 891) E2 — hùli Sol

fp

Spelta korn, daz die perde essen, est genus frumenti grossius ordeo + tynkel M-Y — chorn, das dy ros essent, est genus frumenti Sb3 — est genus frumenti gross/us ordeo, dinkel W — est genus frumenti, speltz uel dinckel I — [...] °grossius °frumento °(Kh2) P — ein fes, dinkel, et est genus grossius frumento P-E

S

est genus frumenti S4] fehlt Mal, est frumenti Ma3 grossius ordeo Ks2] fehlt Mal S4, grossus ordea Ma3, grossius quasi ordeum B9 + spelczen S4 B9 — t y n k e l M19 korn bis essen fehlt Drl genus fehlt Ma6 ordee Ma6 tynkel] + distel Dl — fes uel dinkel Sgl grossius ordeo Bs9] grossus ordo S1

M W

idem Ks2\ ein grübe Ma! S4

2558

Spelta

s 891

s 891.1

s 892

s 893

s 893.1

s 894

S 890

K P P-E

dt. Int. fehlt W13 + et datur equis W13 dt. Int. ] heidenisse Brl frumento] + spelcz Rl ein fes Sol ] fehlt E2 dinkel fehlt Sol

fp

Spera ein ring + oder chrais Sb3 + vel rotunditas mundi / — .i. globus uel res circumquaque rotunda, ut celum — ein ding als der himel K

M K P P-E

Sper (!) M19 Wa. K4] fehlt W13 — ein als himel H!1 + vnde hol BIO Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 889) E2

f p

Sperula .i. globulus et sie aeeipitur candelabro W

W

Sigle Sgl ] Inde (Wa. nach 891) S1

ap

Sperare hoffen uel wenen + .i. spem habere vel existimare — hoffen Sb3 K P-E Kh2 Brl

in

W

Exodo (25,31ff.)

de

/

S M W K P

Wa. fehlt Ks2 wenen] frewen N1 uel wenen fehlt M19 uel wenen fehlt Sgl Wa. fehlt K9 Spera (!) W13 uel wenen fehlt Wo4

fp

Sperancia .i. spes, hoffenunge — ein hoffnung Sb3 I — .i. spes K P-E Rl Kh2

S M W P

Wa. fehlt Ks2 hofferunge B5 Wa. fehlt M19 — hoffung Sgl hofunghe Wo4 BIO

fq

Spes idem (nach 893)

W

vgl. 902

ms

Spericus schibelecht — rschibelichtig Ma6 Ksl / scheiblig M19 M Sb3 — aut Seridus scheiblig aut scheiblot — -ca, -cum .i. rotundus, ront / — gesche&bt K — schiuechtech uel ront P — sinwel P-E

S

— schibelechtig B5 schiuechtich, crinc, runt Ma3 — schiulik uel crinc B9 + runt Mal schibelecht Ma2 Drl, scheyblichkeit Dl + uel ront Ksl vgl. 895 schiblechtig S1 gestaubt K4 — schiuhaftich BIO — schiwelich ader crync Brl schiuechtech Wol] sliffechtig Ma4, schyuelichtich Rl ront) crinc Wol sinwelocht Sol + oder rind (!) M2S

M Sb3 W K P P-E

Sgl (W)

2559

S 895 s 895

s 896

Speridus

ms

Speridus idem (nach 894) Wa. fehlt (enthalten in 894) Sb3

S I K

Wa. fehlt B9 Sigle fehlt Wa. fehlt K9

ms

Speri uologus .i. doctiloquus Wa. fehlt Kh2 Bri

idem Ks2) schibelecht, runt Mal, schibelecht S4

Die Formen Speriuologus und Spermalogus können nicht immer eindeutig unterschieden werden (vgl. auch 898.1) S Wa. fehlt Ma3 Speriuologus S4) Sperifologus Mal, Spermologus B9 doctiloquis S4 W Sperimilogus SI, Sperimologus Mei Bs9 Me5, Spermogolus M12, Spermologus Sgl P Wa. ] m s Sperimologus doctigus Wo4 Sperimologus Ma4 Wol

s 897

s 898

s 898.1

s 899

s 899.1

s 900

fp

Sperinea .i. dogma, lare — .i. dogma Sb3 WIK Wa. fehlt Kh2 Bri

P-E

S M Sb3 W I P P-E

Wa. fehlt Ma3 Sperma B9 dt. Int) fehlt Ks2 Nl, larnunge BS Spirilia M19 dt. Int. fehlt DI Drl Sperina Sperimia SI Mei ('Spermea M12J, Sperma Sgl Sigle fehlt Sperima dt. Int. fehlt BIO Wa. fehlt Sol

n t

Sperma est quedam inmundicies — est semen viri W Kh2 Bri — -matis .i. semen et proprie animalium. Vnde Spermatizo -zas, -zare .i. sperma emittere /

/ K P P-E

fP — dicitur semen virile K4 Wa. fehlt R1 Wa. fehlt Sol Sperina E2 M25

m s

Spermologus, -gi .i. semiuerbius; penultima correpta

I

vgl. 896

a t

Spernere versmehen + .i. contempnere, vilipendere Wa. fehlt K-Y

I

I

M Sb3

Wa. fehlt M19 Stichwort verderbt

fp

Spem/na huslauch, crescens in tectis + hus wurcz P-E — huslok Kh2

P P-E

Spernina Wol ] Spernna (?) Ma4 + dünner krüd RI huslauch fehlt Sol M25 crescens] et crescit E2

fp

Sperula est pomum candelabri in modum spere rotundum °uel °ein °clein °ring °(Ma3 B9 Kh2 Bri) 2560

P

Sperula

S 900

+ Sperula schibling W-X — est pomum rotundum in modum spere — [...] spere K Wa. fehlt W-Y

s 901

s 902

s 903

s 904

s 905

Sb3

S W I P

pomum verderbt S4 spere Ks2\ fehlt Mal, proprie S4 + et dicitur parua pera Mai Zusatz fehlt M12 Sperula Mei ) Sperule SI scheiblein Mei speri ein clein ring] ringk Ma4, ringheken Wol, rynghelchin Wo4, parua spera BIO

n s

Spersorium ein sprengel — ein spreng wadel Sb3 IK — wichwadel W — r ain spreng badel M25 / ein wich wasser wadel Sol Wa. fehlt Kh2

P-E

S M P P-E

ein spreng NI Spersarium M19 + uel ein wedel DI eyn quispel Bri — ain sprenczel E2

f q

Spes hoffenunge — inuenitur in plurali spebus, vt in 2° Machabeorum capitulo 11° (ii Mcc 7,34): Noli extolli vanis spebus .i. fiducijs W Kh2 — hopende Wa. fehlt K

S M W 1 P P-E

Sigle -S4] f t Mal hopinghe Mai Wa. fehlt Dl vgl. 893.1 Sigle fehlt hopene Wol, hopinge BIO hoffung E2 Sol

fp

Spica ein halm vel ein eer — ein eher Sb3 W P-E Kh2 Bri — eyn aher uel halm de frumento — eher auf dem hallm K

S K P P-E

+ .i. arista B9 Int. K9\ eher oder halm W13, eher K4 + .i. arista Ma4 Wol + vel halm Sol

n p

Spicare .i. spicas emittere — eheren Sb3 Wa. fehlt Kh2 Bri

M W

spicas] spicare MI9 — echren, est spicas colligere SI

m s

Spicarius ein halm leser + uel ächrer W — ein eher sammer aut lesär — halm recher K-Y Wa. fehlt Kh2 Bri

M

— eyn halm vff leser Ksl

/

Sb3

— ein halm lasser M19

2561

Spicarius

S 905

s 905.1

s 905.2

s 906

s 906.1

s 907

s 908

I K P P-E

Sigle fehlt recher K9] reicher K4 — eyn helmer leser Ma4 — ain eherer E2 — ein eher leser So!

ms

Spicatus, -ta, -tum habens spicas uel spicis ornatus

I

vgl. 919.3

fp

Spica celtica est quedam herba Wa. fehlt Kh2

P

Int. fehlt

at

Spicere .i. videre et non est in vsu in simplici ; sed / + magis W in composito, ut »aspicere« + »conspicere« Kh2 — sehen et non est bene in simplici, sed magis in compositis, ut admutando -d- in -s-, ut con-, de-, re-, inSb3 — .i. videre, sed in simplici non est in usu I — [...] sed magis in composito K P-E — [...] composito

S M W K P Kh2

videre] + sen S4 et sed Mal in simplici] simplici S4 ut »aspicere« fehlt S4 — .i. videre M19 magis] bene Sgl compositis SI ut »aspicere«] fehlt SI, ut »inspicio« Sgl — .i. videre WÌ3 Y sed bis composito zit. nach Hll in simplici fehlt Wo4 compositis Ma4 in vsu] vsu

mt

Spicor .i. spiculator, eyn queler, ein piniger — .i. spiculator, ain piniger P-E R1 — eyn quueler uel pynigher Kh2 Bri

P P-E

Wa. fehlt Wol dt. Int. fehlt M25

mt

Spiculator ein pinger + qui solet homines occidere — idem (nach 906.1) P Wa. fehlt P-E

P

Wa. fehlt BIO

ns

Spiculum .i. /aculum, ein schoß / + uel ein phil S-X — ein pfeil Sb3 — .i. iaculum, pfil W I — est breuis sagitta uel lancia, ein pile — °.i. °iaculum °(Y), geschoz. In ympno feriali ponitur pro radio K

S M W K

iaculum 5-/] calculum Mal ein schoß fehlt Ks2 uel ein phil fehlt S4 BS dt. Int. fehlt M19 Drl + uel schoss Sgl — geschozz K4 .i. iaculum Hll ] fehlt W13 feriali K9\ fehlt W13

/

P

Bri

P

eyn queler fehlt BIO

/

— eyn pynegher Wol

2562

Spicus s 908.1

s 909

s 910

s 911

s 911.1

s 912

m s

Spicus dicitur illud ferrum, quod naute d/cunt eyn sintel — uel Spicud dicitur ferrum naute, eyn syntel Kh2

P P-E

Wa. fehlt BIO dicunt Wol\ ducunt Ma4 dt. Int. ] ain zingel alle Hss. (auch Rl)

fs

Spillingus ein spillingbaum

M Sb3 W K P P-E Kh2

spendling pawm M19 spedling paum bilingbom SI spendling pawm K9 — eyn speilink BIO Wa. fehlt Sol ain spendling p6m M25 f s Spilimus uel Spillinuus

n s

Spillingum r ein spilling / fructus eius (nach 909) Ma3 B9 P-E — ein spendling Sb3 Wa. fehlt Kh2 Bri

M I K P-E

Stichwort verderbt M19 Sigle fehlt spendling K9 Wa. fehlt Sol

fp

Spina ein dorn

S M K

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt K9

fp

Spina rosarum rosen dorn

P-E

Wa. fehlt

n s

Spinacium est herba spinosa — est herba spinasie M P — est erba spine Sb3 — est herba quedam WI P-E — .i. arbor spinosa K

S M I P

spinosa] fehlt Mai, spinose S4, spinasie Ks2 N1 spinasie] spinoso M19, fehlt Drl Sigle fehlt spinasie] spinosa B10

s 912.1

s 913

S 908.1

— est fructus Ma6 Dl

P

— ein spedling M19

Dl

P

E2

Spinax tabula philosophorum, in qua faciunt figuras puluere subposito / I

philosophorum 12] philosiphorum

n s

Spinetum ein dornpusch + locus vbi spinj crescunt — dornen Stauden Sb3 — dorn hechk K Wa. fehlt Kh2 Bri

M P

dorn struch Dl dorn bustich (!) Rl

2563

I

S 914

s 914

s 915

s 916

S 917

s 917.1

s 918

s 919

Spineus

m s

Spineus r dornen / dornich B9 P + oder scharff / — ein dornein Sb3

S M W

Wa. fehlt Ma3 dornig M19 durni Sgl

fp

Spinga ein merkacze + nomen piscis, sert P (außer Kh2) — est nomen piscis P-E Wa. fehlt Sb3

S P

Singa Mai ein merkacze fehlt Ma4 RI Wo4

n t

Spinter ein r vurspan / sticke natel, ut mulieres in pepulis portant B9 Ma3 P / — eyn vorspan, est ornamentum pectoris Sb3 — ein gespeng an einem rockh oder mantel — ain gluf, ut mulieres in peplis portant vel dicitur esse ornamentum ex auro vel argento, quod sole/H portare circa pectus P-E — .i. monile Kh2 Bri

S P P-E

dt. Int. ] eyn sticke eyn natele Ma3 ut fehlt Wo4 in pepulis fehlt Ma4 mt — est idem quod monile; sed, vt verius dicam, tunc est spina in medio monilis et dicitur Spinter a »spina«, quia admodum spine factum est Sol soient M25\ solet E2

n s

Spintrum est reseruaculum, ein schang + uel sudraig / Sb3 — spindel sumper — est reseruaculum IV- Y K- Y P-E — est reseruaculum, r spint schapp Ma4 / eyn spynt uel eyn schranck R1 / eyn rat Wo4 Wol P Kh2 — est reseruaculum, eyn schap

S M P

reseruaculum seruaculum Mal dt. Int. fehlt Ma3 dt. Int. ] fehlt Drl, almar M19 dt. Int. ] eyn spynt BIO, eyn spint ader eyn rath ader cabbuse Bri

/ s

Spinus arbor spinarum

/

Sigle 12 \ m s

fp

Spinula est parua spina + dornell Sb3

I

Sigle fehlt

ft

Spinx volucris penna, pede serpens, fronte puella, eyn rmerwonder / merkatz W — est monstrum maris habens volucrum pennas, pedes ut serpens, frontem puelle Sb3 — -gis est monstrum marinum. Wersus (Walther Initia 18506): Spinx volucris penna, pede serpens, fronte puella /

Zusatz fehlt Wol BIO

/

2564

Spinx

— [...] puella Wa. fehlt Kh2 S M W K P P-E

s 9i9.i

nt

s 919.3

s 920

Spiracula dicuntur loca, quibus terra spiritum edit — eciam quandoque dicuntur loca pestiferi spiritus

K W

Sigle fehlt (Item Sgl) (Wa. nach 922)

Spiro in composicione multa significat. Wersus: Mens spirat, suspirat amens, conspirat iniquus, respirai fessus, obit ex-, as-que fauet K-X K

Wa. fehlt Hll aspiransque

m s

Spicatus .i. spicis ornatus uel compositus ex spicis

K

vgl. 905.1

fp

Spira est circulus non rediens ad eundem punctum, et ipsi funes nautarum dicuntur Spire, quia in spiris .i. in circulis colliguntur — est recuruacio uel refleccio serpentis vel funes [...] I — est [...] colliguntur; eciam dici tur tortuosa conuolucio in serpentibus / + Wersus (vgl. Walther 9374) \ Feri pira nostra pirus, spira serpens pila taberna X K — est qui dam nauticus uel factor nauis P Wa. fehlt Kh2 Bri

S

punctum verderbt S4 ipsi S4] fehlt Mal funes] fures S4 Spire] spiri S4 quia] que Ma3 in S4] fehlt Mal et] ut M/9 .i. in circulis fehlt M19 ipse SI .i. in fehlt ad eundum bis serpentibus K9\ in eundem locum, a quo exiuit, ut scilicet conuolucio in serpentibus uel in aliis rebus W13 et ipsi bis serpentibus] et dicitur tortuosa convolucio in circulis K4 Fert emend. ] Fer alle Hss. co p ff p Wol) — est [... (wie 5J] colliguntur Wol quidam Wo4] qui Ma4 nauticus verderbt RI co p

M W I K P P-E

s 921

P-E

penna S4\ penne Mal pedes S4 puella etc. Mal dl. Int. S4] fehlt Mal Ks2 Ma3 pedes M19 dt. Int. J fehlt Drl, est monstrum quoddam DI tat. Int. fehlt SI lat. Int. fehlt K4 volucris] Wersus: Est uolucrum IVI3 pedis RI dt. Int. fehlt Ma4 BIO volucrum E2 pedis E2

vgl. 921 W Wa. Sgl \ fehlt SI

s 919.2

S 919

ns

iniquus emend. ] in quibus alle Hss.

ex- für exspirans, as-que für

K

— dürnein K4

Spiraculum adem + uel ain spuntloch uel libloch W + .i. anhelitus Kh2 — .i. anhelitus uel foramen, per quod aliquid spiratur, proprie der adem / — idem (nach 923) K

vgl. 919.1 S — .i. anhelitus, adem Mal — idem (nach 920) Ks2 W spuntloch Bs9] pontloch SI Sgl

2565

Spiraculum

S 921

s 922

s 923

K P

Wa. fehlt W13 K9 — adenunghe Ma4 — ademynghe Bri

idem zit. nach K4 — atem, adem R1

n p

Spirare edemen, jnblasen .i. viuere / + spiritum ducere / uel suspiranfiare, olere, redolere — [...] suspirare Sb3 — significai viuere, spiritum ducere uel fiare. Inde Spiraculum et Spiramentum .i. flamen uel aliquid aliud, quod spiratur W — admiczen oder inplasen K — [...] viuere, spiritum emittere, suspirare, fiare, °olere °(Kh2 Bri), redolere idem est P

S M W K P P-E Kh2

edemen] endenn B5 — admiczen M19 — auttmen Sgl vgl. 925.5 atniczen edemen fehlt Ma4 viuere] rumere E2 suspirare] (neuer Wa.:)

n t

Spiranten .i. spiraculum — idem (nach 921) I — admiczen, °spiraculum °idem °(Y) Wa. fehlt W

viuere] + leben

— atemunge uel spiritus

suspirare S4\ superare Mal

Wo4

alere Ma3

K4 jnblasen] fehlt Wo4, blasen BIO suspirare] supirrare E2 n p Suspirare fiare] clare

K

S M Sb3 I K

+ adim Ks2 Wa. fehlt M!9 n t Spiramen] Spimen Sigle fehlt vgl. 921 Wa. fehlt K9

fp

Spire sunt nodi, quibus se ligant serpentes uel giri Wa. fehlt Kh2 Bri

P

f p Spire] Spiri Wo4

ft

Spirax gutta arboris

P

— est gutta arbor Wo4

co t

co t

Spiritualis geystlich. Inde Spirituaìitas — geistlich Sb3 K-X P-E — et hoc -le geistlich. Inde Spirituaìitas I Spiritalis et Spiritualis sic differunt, quia Spiritalis accipi debet pro eo, quod ad salutem pertinet. Spiritualis uero dicitur ad spiritum pertinens siue b o n u m siue m a l u m / + Inde Spirituaìitas X W Wa. fehlt K-Y

S W P

Wa. S4] fehlt Mal Inde Spirituaìitas fehlt accipi debet] accipitur Sgl Inde Spirituaìitas fehlt Wo4 BIO

Mai

s 924.1

co t

Spiritalis et hoc -le idem (nach 924)

I

s 925

m q

Spiritus eyn geyst — multa significat. Quandoque est angelus uel demon. Quandoque uero anima, ut in Matheo (27,50) : Iesus autem clamans uoce mag-

s 923.1

s 923.2

s 924

P

quibus Wol] verderbt Ma4, in quibus Wo4

P

2566

Spiritus

S 925

na emisit spiritum. Item Spiritus est racio. Vnde apostulus ad Galatas (Gal 5,17): Caro concupiscit aduersus spiritum. Item Spiritus est spiritalis intelligencia. Vnde ad Corinthios (ii Cor 3,6): Littera occidit, spiritus autem viuificat. Item Spiritus est accio spirandi, et sic aeeipitur a medicis. Item Spiritus est ventus, ut ibi (Act 2,2): Factus est repente de celo sonus aduenientis spiritus; et ibi (Io 3,8): Spiritus ubi wit spirat. Item Spiritus est ira uel indignacio. Vnde in Genisi (6,3): Non permanebit spiritus meus in homine. Vitra quandoque Spiritus idem est quod vita. Vnde Job (17,1): Spiritus meus attenuabitur. Quandoque Spiritus est superbia, quandoque Spiritus sanctus, ut ibi (Mt 4,1): Ductus est Iesus a spiritu. Item Spiritus eciam dicuntur corpuscula minima in venis animalium discurrencia, que sunt instrumenta anime per que viuificatur totum corpus, et sic philosophy aeeipiunt spiritum W Wa. fehlt K-Y S M W

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt Ml9 Dl multa] plura Sgl emisit spiritum] + i. animam i g / aduenientis spiritus; et] advenientis spiritus similiter Sgl Sgl Item Spiritus Sgl ] quandoque SI viuificat Y fehlt Y

s 925.1

fp

Spira est ciuitas quedam, Spire

s 925.2

co t

Spirensis est aliquis uel aliqua de Spira

W

de Spira] de tali ciuitate Sgl

ot

Spirans .i. mirans

K

amirans K4

mt

Spirator .i. mirator

K

Wa. fehlt K4

a p

Spirare dicitur viuere, spiritum ducere uel spirare, olere, flare siue redolere K-X

K

vgl. 922 Int. M37] .i. spiritum ducere uel spirare W13 dicere W9 uel spirare, olere, flare fehlt HU

m s

Spir/olus .i. asperiolus, °eichhorn °(P-E) W — uel Squirius, aichom Wa. fehlt Kh2 Bri

W P

Wa. Sgl ) fehlt SI Sigle fehlt (Wa. nach 925) Spiriolus Wol ] Spirigulus Ma4 .i. asperiolus Wo4] .i. esperiolus Ma4, fehlt Wo! Int. ] eyn eckeren Wol BIO

a p

Spissare dicken uel dickmachen + Inde Spissus et Spissitudo. Vnde Nouus Grecista (20r) : Ex toto solidum corpus dicas fore spissum, densum de luto frondoso die et opaco aut liquidis spissum duris ascribito densum W — dickh machen Sb3 K P — .i. spissum facere, dig machen /

s 925.3

S 925.4

s 925.5

s 925.6

s 926

Vnde ad Corinthios] ut Sgl Vnde in Genisi] ut in Genisi totum Sgl] fehlt Sì corpus

W Drl (M) W Drl (M)

K

K

2567

viuere] venere W9

ducere]

P

dt.

S 926

Spissare

— dykken S M W

P P-E

s 927

Kh2 Brl

dicken uel fehlt Ks2 BS Ma3 uel dickmachen fehlt S4 uel dickmachen fehlt Dl vgl. 927, 928 dicken uel] fehlt S1 Sgl, dick (!) uel Bs9 Inde Spissus et Spissitudo fehlt Bs9 Inde Spissus] (neuer Wa.:) m s Spissus dick Sgl luto frondoso Sgl ] licto frondes que Sl Sissare Ma4 — dicken R1 — druken (?) vel diken Sol

f t

Spissitudo dickheit Wa. fehlt (vgl. 926) W

S P-E

Wa. S4\ fehlt Mal Wa. fehlt Sol

s 928

ms

Spissus dicke + Vnde Grecista (Grec. Vet. xiii 238): Spissum de toto solido dicetur, at illud / Wa. fehlt (vgl. 926) W

s 928.1

m s

Spleneticus qui patitur in splene

K

vgl. 929

ml

Spien milcz + Inde Spleneticus, -a, -um qui patitur in splene

s 929

s 930

s 931

K

patitur] + infirmitatem K4

/

/ K

vgl. 928.1 Wa. fehlt K9

ns

Splendere schinen + .i. lucere / Wa. fehlt K-Y

S M

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt Dl

ms

Splendidus rschinech / schinbar S-X. Inde Splendiditas — scheynig (neuer Wa.:) f t Splendiditas scheinigkait Sb3 — schinender r (neuer Wa.:) f t Splendiditas schinikait X / Inde -itas Sgl W — -da, -dum schinlich. Inde Splendiditas / — scheinig K — .i. fulgidus, schinich. Inde -itas P — .i. fulgidus P-E Kh2 — schinilik

S

— schinbar uel schinig Mal — .i. fulgidus Ma3 schinech zit. nach B9 schenig BS Inde Splendiditas S4] fehlt B9 Wa. fehlt Dl dt. Int. ] schinbar Drl Inde Splendiditas fehlt M19 Wa. ] Inde Splendidus et -itas (nach 930) Bs9 Me5 — schinbar. Inde -tas Wo4 dt. Int. ] schinende Wol, fehlt BIO

M W P

s 932

— spidicheyt Mai

fp

Splendona .i. gladius, °quia °splendet °(Ma3 P + swert / — est gladius splendens Sb3 2568

WK-Y)

dt. Int. ]

Splendona

s 933

s 933.1

s 934

s 935

5 M W / P P-E

quia] qui B9 Splendana M19 Splendena splendeat Splendola Ma4 Splendana E2

mt

Splendor ein schin Wa. fehlt WK

M

Wa. fehlt M19 Drl

n s

Spoicium est cinis osjium elephantorwm Wa. fehlt Kh2 Brl

P

ossium elephantorum Wo4] ostium elephantium Ma4

a p

Spoliare rauben — berauben W — .i. spolia auferre, denudare, berauben

splendit S4 cladius Ml 9

P ossium] hostium Wol

/

K P

Wa. fehlt K9 a t Spoliari Ma4

n s

Spolium raub uel tectura, que ponitur super feretrum mortuorum. Quandoque sumitur pro uestimento. Vnde Ieremias (vgl. Io 19,24): Et de spolijs eius mittamus sortem Sb3 — [...] uestimento, que habetur Ieremie 5 t0 vbi dicitur de spolijs — rob .i. rapina vel tectura [...] P-E — [...] Ieremias: et spolijs etc. Kh2

S

que] quia S4 ponitur] comparatur Ma3 super] supra S4 Ma3 feretrum mortuorum S4] fehlt Mal Quandoque] quando Mai pro uestimento fehlt S4 spolijs] spolus S4, foliis B9 mittamus sortem] sor mittandus S4 que] et Ma6 super] supra Ma6 M19 Ieronimus M19 tectura verderbt eius fehlt S1 Stichwort fehlt (.Zeilensprung, vgl. 934) HU — raub K4 Quandoque bis sortem fehlt fV13 Vnde bis sortem fehlt Y super] supra X Quandoque bis uestimento fehlt Wo4 rob fehlt M25 So/ super] supra E2 de spolijs eius] dispolijs eis E2

M Sb3 W K P P-E

s 936

S 932

Im. fehlt (Zeilensprung, vgl. 935) H!1 berauben RI Wo4

f p

Sponda eyn spart bette + uel borbet uel pes lecti uel stoll W — est pars lectuli uel scrinij, eyn spanbeth

S M W P P-E

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt M19 Zusatz] uel bett stoll Sgl + eyn borbet Rl ein span brett Sol

s 936.1

ms

Spondeus est quidam pes in metro constans ex duabus longis sillabis Sgl (W)

s 937

as

Spondere r globen / louen B9 P, .i. promittere + uel fidem iubere W — geloben Sb3

/

uel pes lecti Bs9] fehlt S1

2569

Spondere

S 937

— .i. fideiubere uel promittere uel uelle — verhaissen oder gelöben K — .i. promittere P-E Kh2

s 938

s 939

S W K P

dt. Int. fehlt Ma3 Zusatz fehlt Sgl ns verhaissen oder fehlt K9 Ab! louen] globen Wo4, fehlt BIO

ft

Sponsio .i. promissio

K P

mt Wa. fehlt Ma4

fp

Spongia ein swam — padswam Sb3 K — id est fungus /

oder geläben fehlt K4

— eyn r kel / lSffel P-E R1 uel swam

s 940

s 941

s 942

s 943

I

P

S M W / K P Kh2

Wa. fehlt B9 Wa. fehlt DI — ein pat swaim M19 schum^/ Sigle fehlt Wa. fehlt HU kel uel fehlt Wol BIO Bri Wa. ] f t uel f p Spongio uel -gio (!) uel swamp

nt

Sponsalia brutgabe, tantum pluralis numeri Wa. fehlt W-X

M I K P Kh2

Wa. fehlt Dl ns ns dt. Int. ] prawt gwant oder gab Hll numeri fehlt Ma4 tantum pluralis numeri fehlt

nt

Sponsale est promissio futurarum nupciarum Wa. fehlt W-X

S M

Sponsale S4 ] Sponsalia Mal nupciarum] fehlt M19, nupiciarum Ma6

f p

Sponsa ein brut Wa. fehlt W-X K-Y

S M W K P-E

Sigle S4] fehlt Mal Wa. fehlt Dl Wa. ] Inde Sponsa (nach 945) Bs9 Me5 Wa. fehlt W13 — patet M25

ap

Sponsare rgloben / louen Ma3 B9 P oder begaben + .i. fideiubere, promittere / K — globen — begaben P-E

S M W I

begaben S4] begeben Mal Wa. fehlt M19 beloben Mei np

2570

tantum pluralis numeri fehlt Y

Sponsare

K P P-E

s 944

s 945

s 947

Sponsarius .i. promissor — idem (nach 945) I — .i. sponsor P Wa. fehlt (enthalten in 945) Sb3

P-E

— idem (nach 945) E2 Sol

mt

Sponsor .i. promissor — aut Sponsarius verhaisß Sb3 / — .i. fideiussor vel promissor

5

Sponsor] +

co t

Sponsalis lobelich Sb3 — gelobleich — ad sponsum uel -sam pertinens

Sponsator

Mal

I

gel6blich Sl, glolklich ghelobelich Wo4

ms

Sponsus ein brutgam — ein brudegamer Wa. fehlt K

S

— eyn brut gäbe S4

W

brúgger Sl,

P

— eyn b r u e t m a c h e r

ms

Spontaneus ein flißig mensch uel willig + .i. voluntarius P — fleissig aut willig Sb3 W — -nea, -neum .i. voluntarius, willig I — willig °oder °vleissig °(Y) K — willig P-E — .i. voluntarius uel vlitich Kh2 Brl

S M

ein flißig m e n s c h ] eyn flyßiger Ks2 uel willig] .i. voluntarius Ma3, fehlt ein flißig m e n s c h ] fleißig Drl uel willig fehlt M19 Dl

P-E Kh2

willig Sol] williglich + ader willich Brl

uel willig fehlt Wol BIO

Zusatz] fehlt R1, + uel vltroneus Ma4 Wo4

adv

Spontanee willeclich + Voluntarie idem — idem (nach 950) — vlitich Kh2

W-X I

1

P-E

P

s 949

vgl. 944

W P

M

s 948

BIO

ms

Sb3

s 946

n p oder begaben fehlt gaben Sol

S 943

Wa. fehlt M19

Sigle fehlt

Sgl

/

— ein brutiger Dl

brutgolt

Wa. fehlt E2 M25

Sgl R1

E2

vgl. y 490.1 S

M

willichen S4 Ks2 NI, vlitelich

Stichwort verderbt M19

B9

2571

B9

S 949

s 950

s 951

Spontanee I P P-E

Sigle fehlt willich Ma4 Rl, willigen BIO Wa. fehlt E2 — billig M25

adv

Sponte idem (nach 949) + aliquando ponitur nominaliter, ut »sponte mea feci« et est ablatiuus et nihil habet plus K-X — .i. ultro, voluntarie, willeclich / — voluntarie P (außer P-E Rl) Wa. fehlt Kh2

S W P P-E

idem Ks2] willeclich Mal, willichen S4 Wa. fehlt Sgl — idem (nach 949) BIO — aiges willen E2

fp

Sporta ein korp. Sportula diminutiuum eius — ein chorb. Sportula ein chorbel, diminutiuum Sb3 — ain korb. Item Sportula parua sporta, quod autem dicitur in Primo Regum (i Sm 9,7): Sportulam non habemus; exponendum est ./. argen tum in sportula W — eyn korpp. Inde Sportula uel Sportella / — chorp (neuer Wa.:) f p Sporticula et Spurtula et Sportella diminutiua a »sporta« K parua sporta — korff (neuer Wa.:) f p Sportula r korffchin Ma4 / Wo4 P (außer Kh2) — ain korb (neuer Wa. :) f p Sportula parua sporta P-E

vgl. C 115 diminutiuum eius] eyn cleyne korf Ma3, est parua sporta B9 S M eius fehlt alle Hss. W quod bis sportula Sgl] fehlt S1 Sportulam] Sporticulam Mei M12 K Sporticula bis »sporta« ] Sporticula, Sportella, kSrbell K4 P — eyn kretten (neuer Wa.:) f p Sportula eyn kleyn kretten Rl korffchin] eyn klene korf Wol, eyn korueken BIO Bri P-E ain korb] + ein kratt Sol

s 951.1

fp

Sprata eyn r huntynne Wo4 / wyndynne, canis RI P — r ain bindin, quedam canis M25 / ain brekin E2 P-E Wa. fehlt Kh2 Bri

Sprata für Sparta P Wa. fehlt BIO P-E Wa. fehlt Sol

s 951.2

ms

Sporata RI Sporata E2

— eyn vintene (?) Ma4

Spratus eyn wintt, ./. canis Wa. fehlt Kh2 Brl

Spratus für Spartus P Wa. fehlt BIO Sporatus Rl P-E — ein wind hund Sol

s 951.3

part

Spretus .i. contemptus Wa. fehlt Kh2 Brl

P-E

+ uerschmaht E2

P

.i. canis Wol] fehlt

P

2572

Ma4

Spuere

s 952

s 953

s 954

s 954.1

s 955

s 955.1

s 956

nt

S 952

Spuere spien — .i. Sputum emittere uel sputo spergere

M K

spuen Ma6, spreczelen Ml 9 Wa. fehlt K4

np

Spumare schumen + spúwen W + .i. spumam habere uel emittere Wa. fehlt Sb3

/

I

S M W K P P-E

Sigle B9] fehlt Mal, a p X — idem (nach 952) Ks2 Wa. fehlt Dl + spuen Drl Zusatz fehlt Sgl Wa. fehlt K4 ap Wa. fehlt Ma4 Spumiare E2 M25 (auch Rl)

fp

Spuma schum et est superfluitas, que generatur in metallis liquefactis — schüm, que generatur ex aqua putrefacta uel superfluitas, que cadit de metallis liquefactis Sb3 — schum, superfluitas, que generatur in liquefactis / — est superfluitas, que generatur ex auro uel r alio metallo X / argento Y K — schum P-E Rl

S M W P P-E

lat. Int. fehlt B9 in .SV] de Mal, ex Mai lat. Int. fehlt M19 lat. Int. fehlt Sgl que generatur fehlt Ma4 Wa. Sol] fehlt E2

fp

Spuma auri golt schume Wa. fehlt P-E Rl

P

Wa. fehlt BIO

ms

Spumosus schumig — schumechtich Kh2 Bri

S M W P

— .i. immundicia B9 + .i. immundus Mal Wa. fehlt M19 Wa. ] Inde Spumosus (nach 954) Bs9 MeS schumechtig Ma4

ft

Spurcicio vnreynicheit

P

vgl. 957

fp

Spurcicia est immundicia + fetiditas. Et dicitur a »spurcus« — .i. immundicies Sb3 — gespfiel uel squalor K

S Sb3 K P Kh2

P

BIO (P)

Int. fehlt Mal, idem (nach 957) Ma3 Spurcina — spul K9 — idem (nach 957) Wo4 Sporcicia

2573

/

S 956.1

Spurcicula

K

s 956.1

fp

Spurcicula .i. immundicia

s 957

f q

Spurcicies est immundicia — .i. immundicies I Sb3 — idem (nach 956.1) K

S P Kh2

Wa. S4) fehlt Mal B9 — .i. immundicies Ma3 Spurcices Wo4 — idem (nach 955.1) BIO + vnreynicheyt Wo4 Sporcicies

ms

Spurcus .i. immundus — -ca, -cum .i. turpis, fetidus, immundus, quasi sputum prouocans

S M P Kh2

Sigle S4] fehlt Mal Sporcus Ml 9 + vnreyne Wol Sporcus

s 958.1

ms

Spuridicus, -ca, -cum .i. inmunda dicens

s 959

ms

Spurius .i. ignobilis uel illegittimus + eyn bastart / + uel dirus P — r .i. ignobilis uel illegitimus uel Spurius dicitur X / dicitur Y qui matre nobili et patre ignobili nascitur hoc adiecto, quod sit de fornicacione natus; idem dicitur Fauonius .i. vnelich, ledig kind uel hären kind W — .i. illegittimus, pannchkhart K — ein bankart P-E — .i. ignobilis Kh2

s 958

Spurcos S4

immundus verderbt S4

I

+ vnreyne B9

/

vgl. F IIS, N 184 S Wa. fehlt Ma3 uel illegittimus] fehlt B9, elegittima S4 Sb3 illegittimus] illegiptimus W idem Sgl] et S1 dt. Im. ] hären kind Sgl vnelich, ledig kind] vnelicher lit kind Bs9, vnelicher list kin (!) Me5 + uel bankart S1 K lat. Int. K9] fehlt W13 K4 dt. Int. fehlt K9 P — eyn banckard uel dirus RI uel illegittimus] eyn bankert Bri + grimich Ma4 + scilicet de nobili matre et ignobili patre Wo4 P-E Int. Sol ] ain hären kint E2

s 959.1

s 960

ns

Spurium baptisma incertum

P Kh2

Wa. fehlt Wo4 BIO Spurium Wol ] Sporium Ma4 incertum fehlt (auch Brl)

nt

Sputamen speyche oder seyuer M — speichel uel geyuer — speyung Sb3 P-E — rspüwung uel geinung X / spaich uel gaifer Y — spihe / — rspeib oder saifer X / gaiuer Y K

S M W K P

P incertum Wol ] verderbt Ma4

W

Int. 5V] spucz, geifer Mal speyche] speychel N1 seyuer] gyffir Ks2, + geyfer BS Wa. fehlt Ks 1 — sponch M19 speichel] spey Dl Wa. fehlt M12 geinung] geyung Mel spaich] spaichel Bs9 — speybech oder gayftech W9 — sayfer Abi speib oder HU] fehlt W13 saifer] gayffer M37 Wa. fehlt Wo4 — spyen R1 oder seyuer fehlt BIO

2574

Sputum

s 961

s 96i.i

s 962

s 963

ns

Sputum ridem (nach 961) / speke, spig, seuer Ma3 B9 — r spie, geyuer X / saiffer, sponch M19 M — spaichlen Sb3 — spaichel K-X P-E — seuer uel spekel Kh2 Brl Wa. fehlt K-Y

S M W I P

Wa. Ks2] fehlt Mal, adv Sputim speyche oder seyuer S4 — idem (nach 960) uel speich Dl — speichelt uel geuuerheit Drl Wa. fehlt Ml2 — spaichel uel gailhait SI speicheit Mel n s Sputum] Sputus -ta, -tum — spye RI — speykel Wo4

n p

Sputare spigen, °seyuern °(P-E Rl) — spyen, seyfern Ksl (M)

P

Wa. fehlt

fp

Squala ein schelle + .i. nola K — r ain schuppel uel schfilf S1 Mel / schelf Sgl Bs9 — ain schelf in pomo P-E Wa. fehlt I

Wo4

spigen fehlt

Wo/

P Ma3 (S)

seyuern fehlt BIO

W

W P P-E

Wa. fehlt M12 — ain schfipul Me5 Wa. fehlt BIO Stichwort verderbt Ma4 Wa. ] f p Squama ein schäpel Sol

ns

Squalere bleichen, et est esse uel fieri sorde/w — plaichen uel sordidum fieri Sb3 — significat immundiciaw ex negliencia cultus et ornatus uel ex nimio fletu uel ex ariditate gutturis sitientis contra here W — .i. esse uel fieri squalidum uel sordere / — .i. esse uel fieri °squalidus °.i. °(Y) sordidus K — bleyken vel schymmelen P Kh2 — bleken

S M W

Wa. ] n s Squalare bekken B9 sordem S4] sordere Mal, sordenn BS, sorden Ma3 n s Squalare M19 sordere M19 vgl 964 n t Squale Sgl immundiciam Sgl] immundicies S1 sitientis Sgl] fehltS1 contrahere Sgl ] contraccio S1 Mel Bs9 MeS squalidus .i. HU ] fehlt WIS vel schymmelen fehlt Wol BIO schymmelen Rl] schymelich Ma4, schimel Wo4 bleyken] blaich E2, phaichren M25

K P P-E

s 964

S 961

schfippel] schup Mel scelte Ma4

ms

Squalidus bleich uel sordidus — plaich Sb3 P — r blaich uel sordidus X / blaich. Inde Squalus i. immundus et Squalor Y. Wersus (Grec. Nov. 38r): Sordidus incultus hirsutus non bene planus deplorans et homo sitienti gutture squalet fV — -da, -dum .i. asper, sordidus uel bleich I

S W K P P-E

sordus Ma3 vgl. 963, 965, 966 Vers fehlt Sgl deplorans Bs9] deplorens S1 Wa. fehlt Hll Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 966) K4 dt. Int. fehlt Wa. fehlt BIO Wa. fehlt Sol

2575

W13

S 965

s 965

s 966

s 967

Squalor

mt

— bleck uel spolige Ma3 — bleich, gespolunge NI + uel gespolunge Ma6 + spuel MI9 bleicheit uel fehlt K4 — blekerheyt Wol uel gespolung] uel ghespule Wo4, fehlt BIO oder Spülung Sol ] vel spûlach E2, fehlt M25, oder gespolynge RI

ms

Squalus .i. immundus Wa. fehlt (enthalten in 964) W-Y

Sb3 I K P

mundus Sigle fehlt Wa. fehlt K4 Wa. fehlt Wo4 BIO

fp

Squama ein r fisch schuppe / visch vlome Ma3 B9 P — schuepp Sb3 — visch schûppel. r Item Squama est serpentum uel piscium, wlgariter schûppel. Item Squama est circulus lorice; parui enim circuii, ex quibus lorica contexitur, dicuntur Squama uel Spatule X / Item est circulus lorice Y W — ein schupe, scilicet piscium serpentum et lorice / — r eyns visches schopel R1 / ain fisch schûpel E2 M25 P-E R1

S M W

Squala Ma3 — eyn fisch schume B5 — eyn visches vlome B9 — ein sch&ep von den vischs M19 vgl. 870 visch Sgl ] fehlt Sì schfippel (1)\schuppen Mei, schflp Bs9 schuppen Mei — eyn vysches vlome Wol Wo4 vlome] clome Ma4 f p Squala R1 — ein schûpel Sol

s 967.1

s 969

Kh2

S M K P P-E

P P-E

s 968

Squalor bleicheit + uel gespûel K + uel gespolung et est immundicia P — blachhait oder Spülung PERI — blekheyt uel spolynghe et est immundicia fluens de coquina Bri Wa. fehlt (vgl. 964) W-Y

schfippel (2)]

Squama est lorica ferrea ex laminis ferreis et ereis contexta; in modum squame piscis splendent Wo4 (P) P

vgl 967

ereis emend. (vgl. Isid. xviii 13,2) ] euis

fp

Squamenia est herba quedam

S Sb3 W I Kh2

Squamea B9 Squamencia Squamonia SI Squaminea Squalia

ms

Squam/dus — r schopphecht Mal / .i. gybbosus uel rugosus uel inequalis S4 Ks2 / scheuech Ma3 / vlomech B9 S — schoppecht M — schueppiger Sb3 — schûppellecht W 2576

Squamidus

— .i. squamis abundans / — °vlomig °oder °(Y) schuepig — vlomech P — .i. gipposus uel rugosus P-E

s 970

s 970.1

S 970.2

S 969

K

S M W I P

Squamidus B9] Squamedus X, S q u a m d u s Mai Int. Ks1 ] schopechtig Ma6, schuppig M19 S q u a m o s u s SI Mei schuppellech Mei Squamatus, -ta, -tum Int. Wol ] clomich Ma4

ms

Squarosus .i. gibbosus uel rugosus uel inequalis — -sa, -sum .i. asper vel inequalis I K — idem (nach 970.1) — idem (nach 969) P-E

S M Sb3 W P P-E

Wa. ] m s Squamorosus (?) .i. gibbosus B9 rugosus 5-/] rugiosus Mal rigosus Ma6 uel inequalis fehlt M19 Squamosus Wa. fehlt M12 Squalosus rubosus SI Mei Bs9, rugosus Sgl MeS uel inequalis fehlt R1 Squariosus E2

m s

Squamosus .i. gibbosus uel rugosus uel inequalis

K

— .i. gipposus K4

n p

uel rugosus K9\ fehlt

— schumig BS schöpecht Bs9

K

W1Ì

Squamare schuppen .i. squamas auferre uel dare — fisch schuppen

/

Dl (M)

s 970.3

m s

Squarus, -ri quidam piscis, et dicitur a » s q u a m a «

s 970.4 s 970.5

n s m s

Squacillum vas in quo ponuntur casei ad siccandum Squiricius eyn eychorn P Wa. fehlt Kh2 Bri

P

+

s 970.6

s 971

s 972

.i. asperiolus Ma4

Squascula wahthel

— flemig NI

Sol

(P-E)

P-E

vgl. Q 164

a q

Stabilire bestetigen + eciam capitur pro confirmare — .i. firmare, statuere, bestetigen — bestSten K

S SbS K P

beschedigen Mai, stedeghen B9 vgl. 973 a p a p bestattigen HU K4 besteden Bri

co t

Stabiiis stetig. Inde Stabilitas — et hoc -le .i. firmus, stede. Stabilitas inde — stàtig K-X Wa. fehlt Sb3 K-Y Wa. fehlt (vgl. 972.1) P-E 2577

Sb3 I

/

/

P

S 972

s 972.1

s 973

s 974

s 975

s 976

s 976.1

s 977

Stabiiis S M W P

stede Mai NI Inde Stabilitas fehlt B9 stät M19 Wa. ] Inde Stabiiis et -tas (nach 971) Bs9 Me5 Stabiiis] Stabilitas (!) RI stede Wo4 BIO

ft

Stabilitas Stàtikait

K P-E

Wa. fehlt HU K9 bestetikeit Sol

a p

Stabilitare bestetigen, et capitur pro confirmare K Kh2 — bestätigen Wa. fehlt (vgl. 971) Sb3

S W K P-E

lat. Int. fehlt B9 — .i. confirmare Sgl Wa. fehlt (vgl. 971) HU K9 pro fehlt E2

ms

Stabularius ein marschalk, et est ille, qui preest stabulo — marstaller K

S M Sbi W K P-E

dt. Int. fehlt N1 lat. Int. ) fehlt B9, uel quia (!) stabulo preest Mai — qui preest stabulo M19 preest] prebet lat. Int. fehlt Sgl Stabilarius ein markschalk Sol

n s

Stabulum ein stall + quasi »stacio b o u m «

S M K

Wa. fehlt Mai — ein tal (!) M19 Wa. fehlt K4

n t

Stacten est genus resine preciose + vel est mirra I W — est gutta uel resina mirre arboris — est genus resine .i. gumi uel lacrime K Kh2 — est genus preciosum Wa. fehlt Sb3

S M W K P-E Kh2

Staden B9 preciosi Mai m s Stateus M19 n t Stacten] n in Stacte uel Stäche X, n in Stacte Y uel lacrime K4\ fehlt Wli preciose] speciose E2 g in Stactin

ns

Stacianum locus ymaginum

P-E Kh2

Staceonum E2 ymaginum verderbt

ft

Stacio est congregacio nauium uel vita h u m a n a — est congregacio nauium uel est locus, ubi naues ad tempus stant, uel locus, ubi stat exercitus uel eciam vita presens W

stät Sgl

Stabilitas] + stStikait Sgl

K P-E

preest] proest S4

/

2578

P

Stacio

s 978

s 979

W P P-E Kh2

est congregalo nauium uel fehlt Y locus, ubi (2) bis presens] processio spiritualium Sgl nauium] manum (?) RI Stacio] Statis E2 nauium] manum E2 humana] huna E2 nauium verderbt

m s

Stacionarius quasi r continue stans / cottidie stans Ma3 B9 — dicitur quasi frequenter stans W Wa. fehlt I

S M W P P-E

quasi 5V] fehlt Mal, qui Mai — qui continue stat M19 — qui frequenter stat Sgl — qui continue stat Wo4 continuo RI stans] statis E2

n s

Stadium ein gewende et est centum 25 passuum — dicitur via currendi habens centum et xxiiii or passus Sb3 — r ain gewende et est spacium centum viginti quinque passuum X / est centum et viginti quinque passus Y eciam est 8 ua pars militaris Romani W — est octaua pars militarij vel spacium duodecim passuum, eyn gewende / K — ein gewannten / + est centum viginti passuum X — est centum et 25 passus P-E — est spacium sentum viginti quinque passuum Kh2

S M P P-E

et S4] uel Mai 25] viginte S4 passus Y passum M19 ein gewende] fehlt Bri, wende Wo4 25] XXVI Wo4 passus X — est viginti quinque et centum passus Sol 25 M25] fehlt E2 roslok E2 sentum fiir centum

Kh2

s 980

s 980.1

s 981

S 977

n t

Stagimen est quedam herba Wa. fehlt I

S M Sb3 W P-E

n s Stanum Ma3 Wa. fehlt M19 Stagmen Stagmen SI Stagmen — ein wefel gam Sol

m s

Stagnus zin

P-E

vgl. 983

n s

Stallum ein gestulcz als in der kirchen — ein gestuell Sb3 K- Y — ain gestii 1 sicut in ecclesia W — est locus vnius in choro, eyn gestule — eyn vorstender, vt in ecclesia Kh2

S M W P P-E

+ wulgariter ain

Sol (P-E)

I

— gestulde sicud in ecclesia Ks2 — ghestelte Ma3 als fehlt B9 der S4] eyner Mai ein stul in der kirchen M19 — gestulcz sicut in ecclesia Drl als fehlt DI stfil Sgl Wa. fehlt R1 als in der kirchen] fehlt Wo4, ut in ecclesia BIO Bri Wa. fehlt Sol — ain gestùll in ecclesia E2

2579

Stamen

S 982

s 982

nt

Stamen warff oder gam + est filum tele / — rwarff, ain garn. Item Stamen, -inis dicitur X / dicitur Y filum in tela, quod in longum extenditur; Licium uero uel Trama est filum, quod per latitudinem traducitur W — warff K Wa. fehlt Kh2

vgl. L 268. T 474 S — eyn warf adgran (!) sicud textoris habet S4 — eyn war (!) ader garnn sicud textores habent B5 M warff oder fehlt M19 W warff bis Stamen, -inis fehlt Y warff Mel ) wepf SI uel Trama fehlt Sgl P-E Wa. fehlt Sol

s 983

s 984

s 984.1

s 985

s 986

s 987

ns

Stannum zine + est quoddam genus metalli — est metallum, wlgariter zin

I W

S M P-E

Stanneum Mai — scene Ks I vgl. 980.1 Wa. fehlt M25

m s

Stanneus zinen — -nea, -neum .i. de stanno existens, czynnen

Stamium E2

I

M Sb3 W P-E

scenen Ksl Stamiens zinij Bs9 Wa. ] fehlt M25 Sol,

part

Stannatus betynnet — gezinot P-E

P P-E

betynnet Wol] getinnet Ma4, geczeret RI, vortenet BIO Stamatus zinnett M25

ns

Stagnum ein see et est mare stans, ut piscina et fons + r Item est lacus uel profunditas aque stantis, wulgariter wäg X / ain wag Y W / — est aqua stans pisces habens, eyn see — est aqua stans, see K — [...] stans P-E Kh2

S M W K P

see] seg Mai lat. Int. fehlt ut bis fons fehlt M19 ein see] sero (!) Sgl lat. Int. HU] fehlt W13 Y et fons fehlt RI

np

Stagnare est aquas congregare — wasser sammen Sb3 — .i. admodum stagnj inundare, aquas congregare

5

aquas] aliquas S4

np

Stare sten Wa. fehlt I K-Y

m t Staneus zinn E2

P

B9

Ma3

2580

/

Stare

s 988

s 989

s 990

•S M

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt Dl

m t

Stater ein gewichte, et est medietas vncie + uel est pondus .i. tres aurei W-X — ein gewicht, et est lingua libre Sb3 — est medietas vncie P-E

S I K P

lat. Im. fehlt B9 meditas m s tat. Int. fehlt K4 dt. Int. ] eyn gewerkte, eyn wichte BIO

fp

Statera ./'. libra, ein wage + pondus habens dragmas quatuor, que sunt scrupuli xij, vel dicitur trutina / — ein wag Sb3 K — r est libra, ain wag. Item Statera est X / est Y pondus quatuor tragmarum. Item Statera est idem quod trutina .i. virga ex transuerso in libra posita; verum tarnen et trutina et statera ponuntur pro tota libra / + wag Y W

S M W P

lat. Int. S4] fehlt Mal B9 lat. Int. fehlt M19 dt. Int. fehlt Ma6 t r a g m a r u m für d r a g m a r u m Item (2) bis libra fehlt lat. Int. fehlt Ma4

adv

Statim zuhant Wa. fehlt IK

vgl. S M P P-E

C812 Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19 a l t u h a n t BIO bald Sol

Ks2

Sgl

Dl

s 990.1

m t

Stator .i. sellator uel aliquis faciens lectum Wa. fehlt Kh2 Bri

s 991

fp

Statua ein sull, bilde W — est ymago lapidea uel lignea — eyn suel uel ymago, simulacrum / — dicitur ymago, simulacrum K

M W P-E

bilde] ymago Drl — ain sul uel est ymago lapidea Sgl bilde fehlt E2

s 991.1

ms

Statunculus paruua ymago uel simulacrum

s 991.2

fp

Statuncula cleyn suie P — .i. parua statua P-E Kh2 Bri

P

Wa. fehlt

ms

Statuarius qui facit statuas + uel fusor ymaginis K — sey Imacher Sb3

s 992

S 987

BIO

2581

P

K-X

S 992

Statuarius

— K P P-E

s 992.1 s 993

s 994

s 995

s 996

est factor ymaginis

W

Staturius K4 Stichwort verderbt Ma4 Statuarius] Statua E2

Statuificus idem (nach 992)

I

n s

Statuarium est candela, cum qua statua circumdatur, uel crux uel altare; Zacharie xi (Za 11,13): Proice illos ad statuarium + ain pfiler W — dicitur candela, cum qua circumdatur statua, ecclesia, crux uel altare K — omne illud, quod stat P

S M Sb3 W K P

Zacharie S4] Zachie Mai xi Ma3\ secundo XN1, xii B9 Proice] fehlt S4, proicite B9 statua] statura M19 xi] secundo alle Hss. candela bis statua] locus candelarum statum xi] secundo xi] secundo alle Hss. Statuerium W13 qua] quo K4 circumdatur statua K4\ sanctificatur statula W13 Wa. fehlt Wo4 — .i. candela [...(ivie S)) Wol illud Rl] fehlt Ma4

at

Statuere seczen uel staten .i. promittere Sb3 P-E — seczen — seczen uel promittere W-Y — .i. ordinäre, edificare, fabricare, ponere I — construere, edificare, °fabricare °(Y), ordinäre — .i. promittere Kh2

K

S M I K P

— zetten B9 staten] antwerde bestuden Ma3 — seczen M19 staten] stat Drl permittere Ma6 nt Sigle] t .i. edificare K4 ordinäre K9\ fehlt W13 uel staten fehlt Wo4 BIO .i. promittere] fehlt Rl, .i. permittere Ma4 Wol

f p

Statura — r ein groß der personen Mal Ks2 / eyn grotheyt ens personen Ma3 / eyn grote eyns personen B9 S — eyn grosse eyner personen M W — est longitudo hominis — .i. status hominis, scilicet eius magnitudo / — ein grossew person K P — eyn grot eynes personen — ain gr&sin des menschen P-E Rl Wa. fehlt Kh2 Brl

S M K P P-E

Wa. fehlt S4 — eyn grosser eyner person B5 — eyn grosser eyn person M19 — person K9 — dy große eyner persanen Wo4 — eyn groß eyns menschen Rl

ns

Statutum ein gesecz Wa. fehlt K

M

Wa. fehlt

M19

2582

— ein groß ener personen N1

Statutus

s 996.1 s 997

s 997.1

S 997.2

s 997.3

s 997.4

s 998

s 999

Statutus, -ta, -tum gesatzt

S 996.1

/

mq

Status — ein r wesen Mal Ks2 / wysenunge S4 / wisinghe Y .i. vita, disposicio uel substancia S — eyn wesenunge .i. vita, disposicio uel substancia M — ein besung .i. vita, disposicio Sb3 — ain wesen .i. [...] W — eyn wesen vel vita I — disposicio uel substancia K — eyn wesung .i. [...] P — .i. vita uel disposicio uel substancia Kh2

S M W P P-E

dt. dt. — dt. dt.

f t

Staturicio utflittung der burne P — eyn vletynghe der borne Kh2

P P-E

Sigle Wo4] fehlt Ma4 — Staturio .i. origo fontium (vgl. 997.2)

Sol

f t

Staturigo idem (nach 997.1)

P

P P-E

Wa. Wol] fehlt Ma4 Wa. fehlt (enthalten in 997.1)

ns

Staurarchium dicitur genus pallij depicti ex storace, que est gutta + ita ponitur in legenda exaltacion« sancte crucis X K

K

Wa. fehlt K4 Staurarchium] Staurachium HÌ1 M37, Stararchium K9, Statuarchium Abi ex storace bis gutta K9] fehlt W13 storace Abi ] corare HU, corace W9 K9, coracte M37 exaltacionis HU ] exaltacione Wli

ns

Staurum est lignum, in quo perdita suspenduntur, ut inueniantur

K

ut K4] et a perdentibus WI3,

ms

Stephanus grece, corona dicitur latine + hebraice norma I — grece, dicitur culmen latine Sb3 — est sanctus Stephanus, est vedelmanus P — nomen proprium. Sed Stefphanus media longa dicitur esse quedam pars f\gille Kh2 Bri Wa. fehlt K

S M P P-E Kh2

latine S4 ] fehlt Mal Ma3 Wa. fehlt M19 vedelmanus Wol ] fe (!) Ma4, fehlt BIO — est sanctus M25 vedelmanus] fides manuus E2, est idem quod fidelis mors Sol figlile Bri ] cigille

f p

Stella eyn stern Wa. fehlt K

Int. Int. ain Int. Int.

] eyn wesunge B5 tat. Int. fehlt B9 uel substancia fehlt ] eyn wonunge Ksl, ein weisen DrI tat. Int. fehlt M19 wesen stat Sgl fehlt B10 vite Ma4 ] ein wesen Sol disposicio verderbt E2

S4

Sol

/

K

+ ibi K4

2583

S 999

s 999.1

Stella 5 M

Wa. S4 ] fehlt Mal Wa. fehlt M19 Dì

Ma3

part

Stellatus gesti met P — -ta, -tum .i. stellis ornatus Wa. fehlt Kh2

I

I P

Sigle fehlt Sellatus Wa. fehlt BIO ghesterneghet

s 999.2

mq

Stelliotus .i. malefactor uel uersucia

s 999.3

ms

Stellionatus .i. versipellis uel malefactor

s looo

ft

Stellio est vermis venenosa uel genus lacerte uel talpa + Item Stellio, -onis est animal paruum reptile per omnia simile lacerte, nisi quod habet caudam latiorem et tergum pictum guttis lucentibus in modum stellarum; et hoc animal visum a scorpione pauorem ei incutit, et dicitur Stellio minor. Est autem aliud animal, quod vocatur Stellio maior latine, grece uero salmandra, wlgariter lintwurm; quod eciam lacerte in figura aliquantulum est simile, nisi quod caput eius compositum quasi ex figura capitis simmie et porci, et habet alas, que non sunt ei create ad uolandum, sed earum motu et uentilacione facilius incedit. Est enim tardissimi motus. Est eciam adeo timidum, quod, si videt hominem contra se venientem, totum in palorem pre timore conuertitur, ita eciam, ut oculi eius palescant; habet eciam caudam valde longam, quam multis spinis circumuoluit; adeo frigidum est, ut in igne proiectum longo tempore in ipso illesum permanent W — — — —

S M Sb3 W

P P-E Kh2

s ìooi

s 1002

ms

est est est est

Wol

K K

vermis, regenwurm uel genus [...] Sb3 reptile simile lacerte, ein mol / vermis venenosa in modum stellarum K vermis venenosus uel est talpa Kh2

f t Stellia MaS venenosa] ventuosa S4, venenosus Mai B9 uel genus fehlt S4 venenosalis M19 uel genus lacerte fehlt M19 lacerte] lacte est vermis bis Stellio, -onis fehlt Y venenosus SI paruum fehlt Sgl pictum fehlt Sgl quod caput fehlt Sgl porce Sgl earum .%/] eorum Sì et S g l ] ex S ì videt Sgl ] vidit Sì valde Sgl] vane SI ignem proictum Sgl permaneat Sgl ] permanet SI lacerte] notrite Ma4 venenose E2 lacerte] lactus E2 m t Stellia

Stelleus .i. purus uel clarus — -a, -vm .i. clarus uel ad stellam pertinens

I

S M Sbì P P-E Kh2

Stellinus Ma3 uel clarus fehlt Stelliris (?) Wa. fehlt Ma4 Stellus Stellus

nt

Stemma, -atis mageschafft, et est nobilitas °generis °(I), que inest alicui parentele

M19 Stellus fStelleus

Wol)

2584

Stemma — — — S M W I K P

S 1002

[...] generis uel honor, qui est dicui parentele W-X mageschafft uel ordo ymaginum uel corona K est nobilitas [...] P-E

maschop Ma3, mageschaftig N1 ¡at. Int. fehlt B9 que inest alicui Ks2\ uel Mai, que est in alicui S4 mageschafft, et fehlt M19 parentele verderbt M19 vgl. 1011.1 fp Iat. Int. K9] fehlt K4, .i. nobilitas W13, est nobilitas generis, que inest alicui parentele HI I Stichwort verderbt Ma4

s 1002.1

g in

Stematismenos broke der rede Wa. fehlt Kh2

s 1002.2

g in

Stemalexios sciringe der rede Wa. fehlt Kh2

P P-E

Wa. fehlt Wo4 der rede Wol] des synes (vgl. 1002.3) Ma4 Brl — est ornonatos (!) verborum Sol — pegerung der red M25

g in

Stemidianeos sirunghe Wa. fehlt Kh2 Brl

P P-E

Wa. Wol] fehlt Ma4 Sigle Wo4] fehlt Wa. ] g in Stemadianos (!) des sindes E2

f p

Stera est pellicola, in qua moratur puer in matrice — est pellicula, in qua puer inuoluitur et moratur Kh2 Brl — .i. matrix Wa. fehlt Sb3

s 1002.3

s 1003

s 1004

P P

des synnes

P Wol

s 1006

/

M W P

moratur] inuoluitur M19 matre SI puer fehlt Wo4

n s

Stercoricum est cloaca uel priueta — Cloaca, Priueta idem significant, scilicet scheishaus — .i. cloaca K — eyn schitt huß P

vgl. C 560 S Stercorium (?) Ma3 cloaca verderbt S4 Ma3 M uel priueta fehlt M19 Sb3 Stercorum P Stercorium Ma4 — est prieta Wo4

s 1005

Stemideanos Wo4

priueta] + uel secessum Mai

n p

Stercorare .i. r stercus emittere / idem (nach 1006) Ma3 P

S M I P P-E

Stecorare S4 Wa. fehlt M19 stereos Ma6 Sigle fehlt Stichwort verderbt R1 Wa. ] a p Sterorare misten E2

n p

Stercorisare r .i. stercus emittere / schiten Ma3 P

M P P-E

Wa. fehlt M19 merdare R1 merdare E2

stereos Ma6

2585

Sb3

S 1007 s 1007

s 1008

s 1009

s loio

s ion

Stercus n t

S t e r c u s ein dreg + uel mist WI

S M I P P-E

Wa. fehlt B5 — tyer dreck NI dier dreg Ma6 Stercus] + -oris — ripp drek Ma4 — mist E2 Sol

m s

S t e r i c u s est puer, qui in matrice infirmatur — est puer, qui moritur in matrice matris Sb3 — -ca, -cum .i. in stera paciens et infirmatus /

S W K Kh2

— \. puer B9 Sterius Sgl Wa. fehlt K4 firmatur

co t

S t e r i l i s vnfruchtbar. ° S t e r i l i t a s °inde °(Ma3 B9 K P-E Kh2 Bri) Sb3 — vnfruchtper. Inde S t e r i l i t a s vnfruchtparkait — et hoc -le .i. infructuosus, vnfruchtber (neuer Wa.:) f t S t e r i l i t a s inde I

M P-E

fruchtpär M19 — vnfruchplrkait M25

m s

S t e r l i n g u s ein engelsche — eyn enghelsch pening Wa. fehlt K-YKh2

qui fehlt S4 matre SI

+ vel vnberhaft E2

P

S M I P P-E

Sterbugus S4 — eyn englech, quidam nummus B9 + ienarius quedam Ma3 Wa. fehlt M19 — ein entlichse Dl + et est denarius quidam Ksl Sigle fehlt enghelsch Wol ] engel Ma4 pening] .i. denarius Wol, + denarius quidam Wo4 pening] dn Sol

at

S t e r n e r e betten, sateln uel r strecken / strauwen S-X — petten uel satlen uel über mer faren uel feindt nider legen. Wersus (Grec. Vet. xii 61): Sternitur equiuoce mare, lectus, asellus et hostis Sb3 — betten uel sattlen uel r streken X / striten Y. Wersus: Sterno hostem .i. deicio, sed Sterno asinum .i. sellam ei supra pono. Sterno lectum .i. preparo, sternitur mare .i. pacificatur W — .i. pacificare, preparare, insellare, obruere / — streben. Wersus (Grec. Vet. xii 61) . Sternitur eqivoce mare, lectus, asellus et hostis K — betten vel streken P-E

S M W I K P P-E Kh2

— bitten, satteln, snorcken S4 strecken Ma3] fehlt B9 strauwen] nidderslan Ks2 strecken] doden Ma6, doden uel stergken Ma2, reken Ml9, streflen Dl nt Wersus] Item Sgl hostem Sgl ] hastem SJ n t streben] + oder snarchen WÌÌ Vers K4] fehlt W13 — strauwen Bri betten] bet machen R1 betten Sol ] bet machen E2 vel streken fehlt M25 — maken (!)

s loii.i

S t e m a -atis .i. ornatus, sed T e m a uero sine s- est forma uel ordo M12 (W) W

vgl. 1002

sed Tema bis ordo] sed Stema est ordo Ml2

2586

Mei

Sternutacio

s 1012

ft

S 1012

Sternutacio snarkunge + strewung K-X — schnarchlung P-E

Das Stichwort erscheint außerdem in den Formen Sternitacio, Sternicacio, Sternucacio. Eine Verteilungsregel ist nicht erkennbar. S Sternutacio Ma3] Sternicacio X W schnarchlung 57 + struch Bs9 K Zusatz HU ] fehlt W13 P + prustunge Ma4 P-E schnarchleng So/ schonuch (?) M25

s 1012.1 s 1013

Sternutus -ti idem (nach 1012) np

I

Sternutare snorken / + prusten B9 P + uel niessen W-X — schnarchen vel niesen P-E R1 Wa. fehlt I

Das Stichwort erscheint außerdem in den Formen Sternitare, Sternicare, Sternucare. Eine Verteilungsregel ist nicht erkennbar. S Wa. Ma3] n t Sternicare, stertere snarcken n p (vgl. 1015) Mal M Wa. fehlt M19 Dl W snarchlen S1 K vgl. 1015.1 P Wa. fehlt Ma4 prusten fehlt BIO P-E schnarchen M25) schnarchlen E2 Sol vel niesen fehlt So 1

s 1014

S 1015

s 1015.1

ns

W

Sb3 W K

n s Sterquilium aut Sterquilinium — mist grub Sgl Zusatz fehlt K4

n t

Stertere snarken + est naribus dormiendo resonare I + Wersus (Walther 6726)-. Dum stertit cattus non currit sibi in os mus K-X — russen / + est naribus dormiendo resonare X W Wa. fehlt Kh2 Brl

S M W K P-E

Wa. S4] fehlt (vgl. 1013) Mal snarken Ks2] snacken S4 rußen Drl dl. Int. ] rewssen uel rawhsen Mel Vers M37] fehlt W13 currit bis mus] est in omne sibi mus HU, currit in os sibi mus W9 Wa. fehlt Sol — rusen uel schnarchlen E2

p

Sternutare nyesen

K

vgl. 1013

Wa. fehlt

K Hll

Steron grece est stacio latine

S 1015.2 s 1016

Sterquilinium .i. stercus + uel locus stercore uel luto plenus + uel locus plenus stercore K Wa. fehlt I Kh2 Brl

ns

S4 B5 (S)

Stibium est vngentum, quo mulieres colorant sua supercilia causa ornatus 2587

Stibium

S 1016

— est vngentum uel color, qui alio nomine cerusa vocatur, quo meretrices et solute mulieres uti solent ad cfealbandum cutem W — est vngentum, quo meretrices et solute mulieres se colorant, vt in iiii Regum capitulo ix legitur (iv Rg 9,30) I — dicitur vngentum, quo mulieres et meretrices r solent vti ad vngendum X / vngunt Y sua super cilia K — [...] causa ornandi faciem P (außer Kh2 Brl)

s 1017

S M Sb3 W P P-E Kh2

vngentum] + cum Mai sua supercilia] faciem B9 ornandi S4 B5 colorant bis ornatus fehlt M19 ornandi Ma6 sua fehlt ornatus fehlt n s Stibulum uel Stibium X qui bis vocatur fehlt Sgl dealbandum Sgl ] albandum SI sua fehlt Ma4 Wo4 sua bis faciem] faciem et supercilia causa ornatus Wo4 superlicia E2 ornandi] ornatus et E2 vgl. 598.3 Stribium superlectilia

fp

Stiga dicitur stimulus, aculeus, compunccio, incitacio, r molestia / molestacio / — [...] mollestia uel cauda aratri P — dicitur stimulus aculeus uel molestia Kh2 Brl

S Sb3 K P-E

incitacio Ks2 \ inscitacio Mal, verderbt S4, fehlt B9 molestia fehlt B9 Stima aculeus fehlt incitacio] intuicio compunccio fehlt K4 incitacio, molestia fehlt IV13 K4 compunccio] punccio E2 malestia E2

s ioi7.i

Stigare .i. stimulare

s 1017.2 f p

Stetra ledrein puckler

s 1018

s 1019

I W-X

W

Sigle M12] fehlt (Wo. nach 1017) SI

g in

Stige grece est versus latine fVa. fehlt Sb3 I

S K

Sigle S4\ fehlt Mai Wa. fehlt K4

n t

Stigma ein narbe et est signum, quod r malefic/i / furibus P in faciem ferro calido imprimitur — ein masen uel signum, quod maleficis cum igneo ferro in caput imprimitur Sb3 — r ein nerbe Mel / ain mas Y est signum, quod furibus in faciem ferro calido imprimitur, °uel °eciam °malefactoribus °(YJ; uel dicitur esse tale ferrum, met W — [...] signum, cicatrix, caracter, coctura, inustio, que fit calido ferro I — dicitur vstio, que fit cum calido ferro uel caracter uel cicatrix K — ain lipzaichen, et est signum, quod furibus in faciem ferro calido imprimitur, vel dicitur esse tale ferrum, cum quo imprimitur tale signum P-E — eyn nare, quod furibus in faciem [...] Kh2

S

Stigula Ma3 narbe] vare (!) Ma3 maleficis bis imprimitur] maleficis, quod cum ferro igneo imprimitur Ma3, furibus imponitur B9 maleficis S4] malifico Mai narbe] masen M19 dt. Int. fehlt SI M12 ain mas Bs9] fehlt Sgl furibus bis calido] faciei furis calido ferro Sgl tale Sgl] fehlt SI met] + eciam accipitur in bono SI, + prenn eysen Mel

M W

Int. Mel ] biderbugler SI

versus] vsus S4

2588

Stigma

s 1020

s 1021

s 1021.1

S 1019

K P P-E

calido K4] fehlt Wìi uel caracter fehlt K4 dt. Int. ] verderbt Ma4, eyn liuczeychen RI in facie Wo4 BIO dt. Int. ] ein mos Sol inprimitur] in primuntur primitur E2

n s

S t i l a r i u m ein griffet futer

M W P P-E Kh2

futer verderbt Ksl — griffe] Sgl — eyn griffel rodel Ma4 — eyn foder czu griffelen Wo4 — eyn griffer vuder BIO — ain stiler füter E2 (auch RI) — ein tavel ffitter vaß Sol Stilargium

m s

S t i l u s est officium scribentis, ut: ille habet stilum ciuitatis, uel est modus scribendi uel instrumentum scribendi uel ingenium uel clausula — [...] instrumentum scribendi; uel clausula Sb3 — [...] modus scribendi uel ingenium uel clausula I K P-E RI

S M W K P P-E

Sigle fehlt Mal uel est modus bis clausula fehlt B9 ingenium] ut inthenium S4 ut: ille habet stilum] alicuius M19 modus scribendi] modus Wa. ] Stilum est officium sui clausula (Wa. nach 1020) SI ut: ille bis ciuitatis] fehlt W13 Y uel ingenium fehlt Y scribendi (2) ] sunt Ma4 scribentis] scribendi E2 habent E2

m t

S t i l b o n est Mercurius

uel est] .i. Mai

uel

MI9

P

vgl. 1026 P Stilbon Wol ] Stilbum Ma4 P-E Marcurius E2

s 1022

np

Stillare r d r i f f e n —

s 1023

s 1024

/ drupen Ma3 B9 Kh2 .i. guttare uel stillam fundere, drieffen

/

5 P P-E

Wa. Ks2\ fehlt Mal droppen S4 Wa. fehlt Wol drupen BIO Wa. fehlt Sol

f p

S t i l l a ein trophe + gutta cadens W / — .i. gutta, eyn drauff — ./. gutta / + Differunt; tunc dicitur gutta, cum pendet in tignis, cum autem cadit, dicitur stilla X K

S W K P

ein trauff NI dt. Int. fehlt Bs9 .i. K4\ et Wlì Wa. fehlt Wol

n s

S t i l l i c i d i u m ein r d r a u f f / drape B9 P Sb3 — ein trieffung — r tach tropf X / ain tropf Y W — eyn drauff, locus, ubi stille cadunt uel a quo uel per quem cadunt / — ain tropf et est proprie ipsius vrne P-E

S P P-E

Int. fehlt Ma3 drauff S4] trophe Mal Wa. fehlt Wol — idem (nach 1023) M25 dt. Int. ] eimer Sol

cadens fehlt

Sgl

2589

Stillidium

S 1025

s 1025

s 1026

n s

Stillidium idem (nach 1024) Wa. fehlt P-X

S M W I K

Int. Ks2] ein tropphe uel ein trauffe Mal, Stillium M19 Wa. fehlt Sgl n s Stillidium] tiricidium Wa. fehlt K4

m t

Stilion .i. Mercurius et interpretatur velox — interpretatur longum / — idem (nach 1021.1) P Wa. fehlt Kh2 Bri

eyn drauff S4

vgl. 1021.1 S Stilbon B9 W Stelion Sgl K Wa. fehlt K4

s 1026.1

s 1027

s 1028

s 1029

fp

Stima eyn botterstaf

P P-E

Wa. fehlt BIO Stima Wol] Stila Ma4 — ain bügstab E2 — ein büchstab Sol

a p

Stimulare stechen uel prickeln Sb3 — stecken aut stumlen — stechen W — .i. pungere, titilare, incitare, cogere, urgere, infiammare — stupfen vel stechen P-E

P botterstaf Wol] bustaie Ma4 M25

/

S M K P P-E Kh2

— stoken B9 uel prickeln] fehlt Ks2 prinkelin B5, verderbt uel prickeln fehlt M19 Drl uel prickeln] fehlt K4, oder stock Hll stechen uel fehlt BIO uel prickeln] fehlt Rl, bricken Ma4 vel stechen fehlt Sol M25 stechen] Stelen

f p

Stimula ein hechel

5 M W K P Kh2

hechel verderbt Ma3 stechel Drl + .i. lacena S1 Wa. fehlt K4 hacken Hll Wa. fehlt Ma4 BIO — est heleke

ms

Stimulus ein brickel — ein sichel, brikel M-Y — ein gratt Sb3 — .i. aculeus uel molestacio, °ain °stikel °uel °(Y) pfrim W — .i. aculeus, compunccio et molestacio / — dicitur aculeus, °compunccio, °molestacio °(Y) prechkel K — ain pfren vel prikel E2 P-E

S M W

bickel Ks2, sprinkel B5 Wa. Dl] fehlt M19 — puckeler uel ein stickel Drl uel molestacio fehlt Sgl

2590

Mai

Stimulus K P-E

s 1030

— prechk oder prangen K4 — dicitur aculeus, angel Abi malestacio W13 dt. Int.) pranger HU — ein gart Sol — ain pfrem M25

S

convallare 5V] vallare Mal circumdare bis fulcire fehlt B9 replere] repetere Ma3 fulcire wlcire Mal congregare bis fulcire fehlt M19 wlcire Ma6 conuallare VI ] conollare convallare] fehlt Sgl, conualere S1 replere] repellere X convallare bis fulcire] fehlt W13 Y + hertwerden W13 — .i. condensare, conuallare, circumdare, congregare, replere, protegere, componere, fulcire ('fulcire fehlt BIO) Wol BIO sticklen M25

ms

Stipendarius ein soldener uel r prundener / prouendener Ma3 B9 P (außer P-E) + Inde Stipendium Kh2 — soldener W

— -a, -um .i. Stipendium dans uel recipiens

s 1033

HU]

Stipare .i. condensare, co/ivallare, circumdare, congregare, replere, protegere, componere, /i/lcire — significat condensare uel conuallare uel circumdare uel repellere Sb3 P — vnder setten uel sthigken

P-E

s 1032

molestacio

a p

M Sb3 W K P

s 1031

S 1029

/

S M W K P P-E Kh2

ein soldener uel fehlt B9 uel prundener] fehlt S4, eyn phrunder BS — ein pfrfint inemer M19 uel prundener] eyn prouener Ma6, fehlt Drl Stipendiarius Sgl uel prundener] fehlt W13 K4, oder phrannSr K9, pfruetner Abi soldener uel fehlt R1 prouendener] probender Wo4 uel prundener] fehlt M25, vel ein prebendner Sol vgl. 1032

ns

Stipendium ein r prunde / prouene Ma3 B9 P solt — sold, proprie laboris et proprie illud, quod datur militibus — est precium laboris, solt uel phrune / P-E — solt vel prebend Wa. fehlt (vgl. 1031) Kh2

S M W K P P-E

solt fehlt B9 ein prunde]/eA// Ma6 Drl, eyn prebende Ksl lat. Int. fehlt Sgl ein prunde fehlt K4 prouene] probende Wo4 vel prebend fehlt M2S

f p

Stipa Stoppel uel arbor quedam + eyn spende M Kh2 Brl — ein spentt Sb3 — est quedam parua arbor vel eyn spende Wa. fehlt K-Y

S M W P-E

styppel Ks2 arbor] herba Ma3 Stoppel uel fehlt Ksl Dl eyn spende fehlt — ain Staffel uel spend Sgl stoffel S1 Stoppel] stäpch Sol

2591

schult Dl

/

MI9 + uel ain sspend S1

W

Stipes

S 1034

s 1034

s 1035

s 1035.1

s 1035.2

s 1036

s 1037

s 1038

m t

Stipes stam uel victus, qui datur pauperibus, uel baculus uel columpna + r uel ain schit. Stipes uel Stirps X / Stipes Y stam, stift W — [...] pauperibus K — .i. victus, .i. stam uel dicitur esse baculus uel columpna Kh2

S M W P-E

victus S4] fictus Mai uel baculus uel columpna fehlt B9 uel cum Mai uel baculus uel columpna fehlt M19 pauperibus bis columpna] paperibus Sgl Stipes uel Stirps Mel ] fehlt SI Stipes Bs9] fehlt Sgl stam (2) Bs9] fehlt SI Sgl stift Sgl ] fehlt SI, stifit Mel, gestifft Bs9 Me5 Wa. fehlt E2 + Stips ein brand Sol

ns

Stiparium est precium, quod datur pugili pro rpugna / pugnacione Sb3

S M P P-E Kh2

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt M19 Stipharium Stipharium Stipharium

m s

Stipicius witling / + piscis Y uel stog fisch

P

Wa. fehlt BIO

ns

Stipium illud, in quo stai ventilogium Wa. fehlt Kh2 Bri

P P-E

Wa. fehlt Wo4 ventilogum E2

ms

Stipus est mendicus, qui petit Stipendium — .i. mendicus / — est mendicus eo, quod ipsis dantur stipes uel obuli Wa. fehlt P-Y

Stipharium B9

witling uel fehlt

quod] que Ma3

pugillo B9

P

Wol

Sigle Wol] fehlt Ma4

P

stat ventilogium Wol\ stant venti Ma4

P-E

S 1 K P P-E

commendicus Ma3 Sigle fehlt Wa. fehlt W13 — .¡. mendicus K4 Wa. fehlt Ma4 R1 (vorh. Wol) stipes uel obuli Sol] stipis .i. obules E2

ft

Stips ein scherff uel ein stog + Wersus (Grec. Nov. 82r): Stips, stipis est obulus pondusve stipend/a formawj W Sb3 — scherff aut ein stäg — .i. obulus, quandoque elimosina uel mendicitas I — .i. obulus vel baculus; secundum Hugucionem (Hug. Stips) dicitur esse quoddam pondus, quo olim milites seru/entes in armis recipiebant premium datum pro stipe P-E

S M W K P P-E

scherff S4 ] swert Mai stog] steck Ma6 dt. Int. ] schiff SI stipendia formans Sgl ] stipendia formabis SI Stirps K4 stog] stechk W13 Wa. fehlt Wo4 — eyn scherf uel baculus R1 seruientes Sol ] seruentes E2 stipe emend. ] stipem E2, stipitem Sol, verderbt M25

m s

Stipiticus worge/z'cA, rymphen in dem munde — worgelich, rumpeln in dem munde M K 2592

Stipiticus

— — — — S M W K P P-E

s 1039

s 1042

Wa. fehlt B9 Stipicus Mai worgelich .S4] worgelecht Mal Ks2 rymphen in dem munde] fehlt Ks2, rumpich in demme halse Ma3 rymphen] rumpeln NI — worge uel das rimppen (?) in dem munde Ks I — pürglich M19 — worgelecht uel daz rimpfen in dem munde Drl worgelich] worgeling D1 worgelicht] vorgelecht SI, würgloch Sgl rymphen] rupfen SI, rumsen Sgl Wa. fehlt HU — würlig oder rumpellung in dem mund K4 Stipticus Ma4 — worghelik Wol rumpelik BIO Stipticus E2

Stipula Stoppel uel ein d e i n r b o u m / choren Sb3 — r stuffel X / halm Sgl. Item Stipule sunt folia sen vagine, quibus culmus seu calamus frumenti ambitur et fulcitur, ne pondere frugis curuetur W — -le, stoppheln, scilicet calamj segetis I — est folium siue fagina, qua calamus ambitur siue fulcitur, ne pondere frugis grauetur K

S M SbJ W

Wa. fehlt B9 ein dein boum] parua arbor Ma6 Stoppel] schoppel dt. Int. fehlt Bs9 Me5 Item bis curuetur fehlt Sgl culmus Bs9] cuius culnus SI ne Bs9] de SI — dicitur fagina calami K4 fagina für vagina Stoppel] ain schupfel E2 Sol, ain stüpfel M25 steppel

seu Bs9] se (!) SI

quibus

ft

Stipulacio est confirmacio, r compromissio / promissio I uel verborum concepcio + Item Stipulacio est interrogacio petitiua adiuncta responsione promissiua, ut si interrogans dicat »Da mihi equum« et interrogatus dicat »Dabo«. Inde Stipulor, -aris significai interrogare uel promittere uel confirmare ÌV — [...] promissio K — [...] verborum decepcio Kh2 Bri

S

P P-E Kh2

— .i. confirmacio B9 compromissio] cum promissio S4, fehlt Mai concepcio] contempcio Ma3 — est confirmacio, promissio M19 compremissio vgl. 1042 Wa. fehlt Sgl est confirmacio bis Stipulacio fehlt Bs9 Me5 petitiua Bs9\ pictiua S1 dicat Bs9\ dicit SI confirmare] + Inde Stipulator (vgl. 1041) Bs9 Me5 compromissio] cum promissio Ma4, promissio Wo4 compromisso E2 uel verborum concepcio] verhaissung Sol cepcio E2 compremissio

m t

Stipulator .i. promissor

W

Wa. fehlt (vgl. 1040) Y

M SbJ W

s 1041

P

fp

K P-E Kh2

s 1040

worglich Sb3 P-E worgelicht, [...] I W worgelich, rumpich in dem m u n d e worgelik uel rumpellich Kh2

S 1038

dp

Stipulari wurczeln I — .i. querere petitiue cum responsione facta promissiue — .i. interrogare et querere petitiue cum responsione facta, ut si dicat »Dabis mihi equum?«, alter dicat »Dabo«. Hoc est st/pulari oder wörczln K

2593

Stipulari

S 1042 M W K

s 1042.1

s 1042.2

P-E

d p Stipulare M19 Stirpulari SI — wurczen uel interrogare, promittere, confirmare Sgl vgl. 1040 petitiue] peticio K4 si] + quis W13 dicat (2)]dfcil K4 Dobo W13, + tibi (?) K4 stipulari K4\ stupulari W13 wurczen Sol

m s

Stipulus .i. firmus

K

Wa. fehlt K4

fp

Stiria r eyn ystapp kachel Ma4 / eyn iß hake, iß kachele, eyn nikel Wo4 P Kh2 Brl — dicitur frustrum glaciei pendens in tecto Wa. fehlt P-E R1

vgl. 280.1, T342 P Wa. fehlt BIO

s 1043

s 1044

s 1045

»Dabo«*'-/]

K

— eyn $s tappe, yokele Wol

m s

Stirpius r wurczelecht / wortelich S-Y P K-Y — -a, -um .i. radicitus, wortzlicht I Wa. fehlt P-E R1 Kh2 Brl

S M K

Wa. fehlt B5 Wa. fehlt M19 wurtzelech Hll

m t

Stirps ein stam uel progenies uel origo alicuius parentele ex vna parte tarnen, f t — [...] parentele et sic est generis masculini Sb3 — est progenies [...] tamen uel est truncus vitis uel arboris et sic est m t W — .i. radix, truncus vel progenies, prosapies uel origo alicuius parentele ex vna parte tamen, masculini generis I — [...] parentele K P — [...] tamen, scilicet matris et patris, f t — ein stam, .i. progenies P-E R1

S M Sb3 W I K P P-E Kh2

alicuius] uel B9 ex bis tamen fehlt B9 tamen, f t fehlt S4 orige Ma6 alicuius bis f t] ex vna parte tamen vnius progenie M19 Sigle ] f t Sigfe] f t Sigle] f t Wa. ] fehlt HU, m t Stips stam uel progenies K4 Int. K9\ stam oder geslScht W13 m t Stirps ein stam fehlt (!) Ma4 ex vna parte] vna Ma4 ein stam Sol ] fehlt E2 Sigle] f t matris et patris, f t] patris uel matris

ft

Stix die helle vel pena eius; et habet -gem uel -ga in accusatiuo — stigis .i. palus infernalis uel infernus I — .i. infernus vel pena [...] P-E — [...] eius Kh2 Brl

S M K P-E Kh2

eius fehlt S4 et habet bis accusatiuo fehlt B9 helle] sei M19 -gem] stige (?) Ma6 — hell uel pena Y et habet bis accusatiuo fehlt Stis E2 pena] potestas

worczelech Ks2 worczelich D1

2594

-ga] stigo Ma3 W13

Stina

s 1045.1

s 1046

s 1046.1

s 1047

Stina stercz, ea pars uelud manubrium est aratri, quod arator tenet in manu W W

Stichwort] Item Stina (Wa. nach 1045) SI, Stima Sgl Mel in fehlt Y

fp

Stoa est porta Athenensium — grece, latine dicitur porticus

stercz Sgl] sterei SI, plug stercz

I

S

Atensium S4

ms

Stofus eyn dreff steyn Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

P

Wa. fehlt BIO

ms

Stoyci fuerunt homines, qui felicitatem hominis ponebant in sola animi virtute + uel philosophy, qui sub stoa tali porta sluéuerunt W — sunt qui in ciuitate morantur I — [...] in suo animo cum virtute P-E

S

Stoyce B9 felicem B9 ponebant S4] posuerunt Mal Ma3 in sola animi virtute] insula B9 sola animi] solo cum S4 animi fehlt Ma3 ponens M19 ponebant in sola] in solam stoa tali porta studuerunt Sgl ] seda tali parte studebant SI m s Stoicus, Stoici animi fehlt W13 felicitatem hominis ponebant fehlt Wo4 in sola animi] in folia cum RI in suo animo cum virtute Sol ] sua anime cum virtute E2, sua virtute M25

M Sb3 W / K P P-E

s 1048

S 1045.1

fp

P

— eyn dryfus steyn Wo4

Stola est vestis alba sacerdotalis et capitur pro virginitate — r est [... ] virginitate. Item Stola est X / est Ymatronale operimentum, quod cooperto capite et scapula a dextro latere in leuum humerum mittitur. Stola autem grece vocata, quod supermittatur; idem et Recinium, rocklin, latino sermone appellatum, eo quod dimidia eius pars retro reicitur; quod wlgo mauortem dicunt; vocatum autem mauortem quasi Martem, signum enim maritalis dignitatis et potestatis in eo est; caput enim mulierum vir est. Inde et super caput mulieris est / + Stola ein weiplich cleyt X W — est vestis sacerdotalis et capitur aliquando pro virginitate Kh2 Brl Wa. fehlt K

vgl. P 674 S alba S4\albi Mai sacerdotalis fehlt Ma3 et bis virginitate fehlt B9 + eyn stole Ma3 Sb3 sacerdotalis ] sacramentis W Item Stola est Mel ] fehlt SI matronale bis vir est Sgl ] fehlt SI Recinium, rocklin Bs9] Rettinium, rSgli Sgl reicitur AZ/i1] eicitur Sgl. B9, proicitur Mel Martem Mel ] in artem Sgl Bs9 Inde bis est Bs9\ fehlt SI Sgl Stola bis cleyt Mel ] fehlt SI P-E alba] alb E2, ain alb M25 + ain stol Sol

s 1049

ms

Stolidus i. /afuus. Inde Stoliditas — [...] Stoliditas torhait Sb3 — -a, -um .i. stultus, fatuus (neuer Wa. :) f t Stoliditas inde 2595

I

S 1049

Stolidus — .i. fatuus K Kh2 — .i. fatuus, °eyn °done °(P-E). (neuer Wa.:) f t Stoliditas .i. fatuitas P vgl. B 217.1, D 139 fatuus Ks2] vacuus Mal S4 Inde Stoliditas fehlt B9 S W vacuus 57 Inde Stoliditas] (neuer Wa.:) f t Stoliditas .i. fatuitas Sgl P eyn done Wol ] fehlt Ma4, eyn nare R1 fatuitas] + dulheyt Wol, dorheyt Wo4

s 1050

fp

Stolopendia est herba quedam, °roßczunge — est herba, ruschung K

S

Stolipendia S4, f p Stolipendium B9 Ma3, retung N1 rostunge Ma6 Drl, rostug M19 ricz czung rossung Sgl Sigle fehlt Stolipendia W13 Wa. fehlt BIO Stolipendia Wo4 dt. Int. fehlt M25

M Sb3 W I K P P-E

s 1051

s 1052

s 1052.1

s 1053

s 1053.1

°(I)

dt. Int. Ks2] rußunge Mal, fehlt S4, rozentughe (!)

dp

Stomachari zornen / + .i. irasci Ma3 P (außer Kh2 Brl) fV-X K — .i. furere, irasci, indignari / — .i. irasci P-E

S K P Kh2

Stomarari B9 dt. Int. fehlt K9 Wa. fehlt BIO Stomechari

ms

Stomachus ein mage uel dicitur indignacio — est os uentris, eyn mage / — magen K P-E

S W K

Wa. fehlt Ma3 lat. Int. fehlt Sgl Wa. fehlt K4

ft

Stomachiscio vnsynnicheit Wa. fehlt P-E Kh2 Brl

P

Stomachiscio für Stomachicio

nt

Stoma est locus duelli + Wersus (Grec. Nov. 82''): Vt corpus soma sic est instrvccio Stoma W

S M W K

duelle Ma3 Wa. fehlt M19 Vers Bs9] fehlt S1 Sgl (nach 1054 Bs9) locus] domus K4

m s

Stomachatus ret Stomachans dignatus Y K

K

Stomachatus K4] Stomochatus W13 fehlt K4

lat. Int. fehlt

lat. Int. fehlt

K4

B9

P Int. fehlt

2596

R1

.i. irascens, indignans X / .i. iratus, inet Stomachans HU] fehlt

W/3

.i. iratus K9\

Stopa S 1054

fP

Stopa .i. fallacia uel cupiditas uel mensura vini — est cupiditas [...] /

5

fallacio Ma3 mensuri M19 fallacio SI .i. fallacia K4 fallacio Wo4 vini fehlt

M W K P Kh2

s 1054.1

ft

uel cupiditas fehlt Mal B9

uel mensura vini fehlt

s 1055

s 1056

s 1057

W13

vini] boni alle Hss.

Storax est arbor Arabie, mala Cidonij, quod wulgariter dicitur kuttenbom, et hec arbor emittit ex se lacrimam quandam siue resinam optimi odoris, que Storax dicitur W P — est arbor r Arabie / in Arabia Kh2 Brl

rgl. 278, 307 W — est arbor Arabie, kuttenbom Sgl P Sorax Ma4

s 1054.2

S 1054

mala Cidonij Bs9] malo cinodij SI

m s

Stophus est ciphus vitreus amplum habens foramen et grossum ventrem P

P P-E Kh2

ciphus für sciphus habens fehlt E2 Stopus vitrum (auch Brl)

m t

Strabo ubersichtig, .i. luscus — dicitur cuius oculi per obliquum siue per transuersum intuentur obiectum; et dicitur a »sterno«, quia habet oculos stratos ad obliquum. Wersus (Grec. Vet. ix 286): Obliquum visum gestans homo strabo vocatur W — schilher K P-E — ain r schilchender M25 / schiller E2 Sol — overoget Kh2

S M Sb3 W P

übersuchtig N1 lat. Int. fehlt S4 B9 — Strabus, schilcher, luscus m s M19 ubil sichtig DI luscum siue Sgl ] sibi SI per Sgl ] fehlt X ubersichtig] schyl BIO tat. Int. fehlt Ma4

amplum fehlt

lat. Int. fehlt

Ma6

ms

Strabus idem (nach 1055)

S M W / P-E

Int. Ks2] ubersichtig, .i. luscus Mal, vber sichtig S4 Wa. fehlt (enthalten in 1055) M19 — schilherer Mel Sigte fehlt — idem significat quod schiler Sol

ft

Strages dotslag / + slachtunge S-X, capitur prò occisione, que fit cum gladio — doit slag, r slagtigen Ma6 / slachen M19 M — todschlag Sb3 P-E RI — est occisio multorum hominum violenta et dicitur a »sterno« / + wlgariter todschlag X W

vgl. C 507 S dotslag] + schlagung NI S4 cum S4\ fehlt Mal

lat. Int. ] et est occisio cum gladio Ma3, fehlt B9

2597

que] ante

S 1057

Strages

W K P Kh2

— ein tot slack DI — est occisio cum gladio, eyn dotslag Ksl slechtung Drl volenta Sgl et dicitur a »sterno« fehlt Sgl tat. Int. fehlt Y Wa. fehlt (vgl. 1057.1) BIO dotslag] + slachtinge Ma4 dorslach (!) que fit] facta

s 1057.1

co t

Stragilis dotslachtich BIO (P)

s 1058

fp

Stragula est vestis quedam — uestis discolor, que texta dicitur / — est vestis diuersi coloris et dicitur stratorium, quod sedili uel lecto supers/erw/'tur K

M

vgl. C410 W + discolor Sgl K et bis supersternitur fehlt K4 Regum (iv Rg 8,15) W13

s 1059

s 1060

s 1060.1

S 1060.2

s 1060.3

s 1060.4

— der tot slack uel

supersternitur K9\ superponitur, ita dicitur in Historiis 3°

g in

Stragulon grece est varium latine Wa. fehlt I

W K

n s Stragulum S1 Wa. fehlt K4 g in Stragulum W13

n s

Stragulum ein r driueltig cleit / dreuolt cleyt Ma3 B9 P (außer P-E RI Kh2 Bri) — driueltigkait Sb31 — est vestis discolor W Wa. fehlt K

S M P P-E Kh2

— eyn wildichleit (!) BS — dryfeldigkeyt Dl — eyn drifoldich cleyt BIO — est triplex vestis E2 cleit] lit

ns

Stragulum est varium, r vechlachen Mel / vehe M12

W

Wa. Mei ] fehlt S1

m s

Stragulatus, -ta, -tum .i. stragulo vestitus secundum Magistrum in Hystoria (vgl. Hist. PL 198, 1394C). Stragulum est pannus varij coloris, quo lecti et sedilia ornantur. Wersus (Grec. Nov. 80v)\ Stragula nobilis est diuersi colorque vestis siue thoral lectis uel sedibus vtile fest is W — .i. stragulo ornatus K

W

Sigle Sgl ] Inde (Wa. nach 1060) S! festis Bs9] uescis SI

g in

Stragon grece, occisio cum gladio latine

P P-E Kh2

Int. Wol ] grece, occisio latine et sie cum gladio Ma4 occasion cum] con E2 gladio] gaudio E2 M25 (auch Strogon

g in

Stragos grece .i. talus latine

ein driueltigkeyt NI

W-X

varium MI2] vanum Mei

2598

stragulo] stragula Sgl

P

Wersus bis festis fehlt

P RI)

Sgl

Stramen

s 1061

s 1061.1

s 1062

s 1063

s 1064

s 1065

s 1066

S 1061

nt

Stramen stro Wa. fehlt K

S M P

Wa. S4] fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt Dl Int. fehlt Ma4

n s

Stramentum est sella uel illud, quod equo loco selle supraponitur, ut mollius in equo sedeatur W

W

vgl. 1062

ns

Stramentum ein satil küssen + sattel dekin W-X Wa. fehlt (vgl. 1061.1) W-Y

S W 1 K

— eyn stro sak Ma3 vgl. 1061.1 satei deck Mei Sigle fehlt Wa. fehlt K4 + aut illud, in quo lectus sternitur et preparatur W13

a p

Strangulare worgen + .i. stringere gulam P-E — .i. variare vel worgen I

S / P-E Kh2

Stragulare B9 Stragulare gulam fehlt M25 Stragulare

n s

Strangulum .i. patibulum + Inde Strangulacio W- Y + ein galgen I — galgen Sb3 P (außer P-E Rl) — worginge Kh2 Bri

S W P Kh2

Stragulum B9 vgl. 1065 Wa. fehlt BIO vgl. 1065 Stragulum

ft

Strangulacio worgunge + .i. suffocacio / Wa. fehlt (vgl. 1064) W-Y Kh2 Bri

S M

Wa. fehlt Ks2 wurglung M19

fp

Strangwinea r kald seich / kolde pisse B9 P (außer P-E Rl) — aut Strangwirrea dy chaltsucht Sb3 — est parua et sepissima minctura; et dicitur quasi strangulans vrinam / + wulgariter harn winth X W

S M Sb3 W P P-E

Wa. fehlt Mai — dy kald sucht Dl kalt sichtag Drl vgl. 1067 winth Mei ] wunden SI kolde spise Ma4 Wa. ] f p Stranbinea der kalt saicht M25

Stragmentum Sgl

superponitur Sgl

2599

mollius] melius Sgl

Strangwirea

S 1067

s 1067

s 1067.1

s 1068

s 1069

S 1069.1

fp

Strangw/rea idem (nach 1066) Wa. fehlt (enthalten in 1066) Sb3

S M K P

Strangwirea Ks2] Strangwurea Mal, Stranwyrea S4 Strangwuria Ma6 Wa. fehlt K4 Wa. fehlt Ma4 RI

fp

Strapa ligatura, que ligat duos par/etes °in °angulo °(P-E RI)

P P-E

ligittura RI ligutura E2

fp

Strata .i. platea, °ein °straße °(Ma3 P K) — ein Straß Sb3

S M W K P Kh2

— eyn strate B9 dt. Int. fehlt Ma6 lat. Int. fehlt Sgl dt. Int. ] gasß SI Wa. fehlt K4 — strass HU + eyn strate Wol f t Stratix

m t

Stratilates ein Straßen reuber uel struder — ein strasrauber Sb3 I W K P-X

S M W P P-E Kh2

uel struder] fehlt Ks2 B9, eyn schrucher B5, uel morder Ma3 uel struder fehlt M19 Drl Wa. fehlt (vgl. 1069.1) SI uel struder fehlt BIO Stratilator Stichwort verderbt

ft

Stratilites sunt principes militum; in legenda sancti Nicolai invenitur W

W

s 1070

s 1070.1

s 1071

légat RI paries E2

— de kolde pisse Ma3

duos parietes Wol] duas partes Ma4

P

paries RI

+ wulgariter Strauß röber (vgl. 1069) SI

m t

Stratilatex dicitur dux militum

5 W P Kh2

Stralatex Straslatex milicium Stichwort

m s

Stratinus preco

P P-E Kh2

Stratinus Wol] Straturus Ma4 + ain butes E2 Stratigus

n s

Stratorium .i. cubiculum uel lectisternium — dicitur illud, quod lecto jM/?ponitur, wlgariter goiter; et est idem quod stramentum, quod dictum est prius W — dicitur lectisternium, quod in lecto sternitur. Eciam dicitur insellatura, quo equus uel mulus uel camelus sternitur. Vnde 3° libro Annalium (vgl. Brito 756): Rachel posuit ydolum in stratorio cameli, .i. sub sella X / satel chuzz Y K

M

uel lectisternium fehlt

B9 SI RI verderbt

P + eyn buttel RI

M19

2600

Stratorium W K

s 1072

s 1073

P

vgl. ¡061.1, 1062 supponitur Sgl] superponitur Sl quod bis prius Sgl ] fehlt Sl — dicitur quod in lecto sternitur oder schatel schuz (!) K4 Eciam bis sella fehlt H!1 uel camelus K9\ fehlt W13 Vnde bis Annalium fehlt W9 M37 Annalium emend. ] animalium W13 Vnde] + losaphus W13 Rachel W9] gathel IVJ3 satel chuzz zit. nach K9 lectisternium] lectisunt Ma4

g in

Stratos grece, exercitus latine

5 Sb3 I K

Wa. fehlt S4 g in Stratus g in Stratus Wa. fehlt K4

m t

Stratores sunt qui lectos sternunt uel laguncularum compositores. Ieremie 48 (48,12): Mittam eis ordinatores et stratores laguncularum + et est pluralis numeri tantum Sb3 — qui lectos sternunt uel regias celias componunt P

S

Wa. fehlt S4B9 — sunt qui (!) BS laguncularum (1,2) Ma3\ lanuncularum Mal Ks2 stratos Ma3 laguncularum (1,2)] lanuncularum alle Hss. ^lanuncularum Ma6) Ieremie bis laguncularum fehlt M19 laguncularum (1,2)] lanuncularum lectos] lectum Sgl laguncularum (1,2)] lanuncularum alle Hss. Mittam] mittas Sl laguncularum (1,2)] lanuncularum ordinatores] oratores — .i. laguncularum compositores W13 lanuncularum K4 Ieremie bis laguncularum fehlt W13 Y sternunt] seruant Wo4 regias celias componunt] regunt Sol regias] regies E2 M25

M Sb3 W I K P P-E

s 1074

s 1075

s 1076

S 1071

m q

Stratus r ein bette, .i. lectus / .i. lectus B9 Ma3 P-X — -tus, Stratus, -ti ponuntur pro lecto K Wa. fehlt Sb3

S M W K P

m s Stratus S4 dt. Int. fehlt Ks2 lectus] lectos S4, electus Ma3 Wa. fehlt M19 Int. fehlt Dl tat. Int. fehlt Sl Sgl Int. K4] .i. lectus et Stratus, -ti idem W13 dt. Int. fehlt BIO

ns

Stratum idem (nach 1074) — -ti est lectus, ein pett Sb3 Wa. fehlt K

S M I

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19 Sigle fehlt

ms

Strenuus zochtig, strenge + .i. largus, fortis I — streng uel zughaft Sb3 — strenge Kh2

S M W K P P-E

Wa. fehlt Ks2 zochtig 5 4 ] fehlt Mal B9 gestrenge S4 BS, streghe Ma3 strenge] fehlt Ma6, gestreng M19 zochtig fehlt Sgl zochtig fehlt W13 K4 Wa. fehlt BIO czuchtunghe Wo4 gestrenghe BrI zochtig fehlt So!

idem BS] ein bette .i. lectus ('lectos S4) Mal S4 Int. fehlt Dl

2601

S 1076.1 s 1076.1

s 1077

s 1078

s 1079

s 1080

s 1080.1

Strena fp

Strena hanntgifft K Sb3 WI + Inde Strenare W + quod primo datur alicuj in Kalendis vel in primo die annj. Inde Strenare /

Sb3 K

Int. verderbt Wa. fehlt Hll

fp

Strepa ein s t e g z r e i f f e — est cauda serpentis vel eyn Stegereiff Wa. fehlt K

/

S M I P P-E

stegereiffe Ks2] stegerauff Mal, sterraff S4 sterreyf Ksl Strepia strege reyf R1 stegeraft E2

nt

Strepere toben, rußen, pultern — toben, scharren uel wuetten Sb3 — doben uel ruschen sicut cum pedibus, gumpen — .i. sonum facere cum pedibus, boldern / K — toben — ruschen P-E

W

S M W P P-E Kh2

— donnen, buldern Ma3 rußen] ruffnn B5 pultern] bolter S4, fehlt B9 rußen] rasen Ma6, rfichen Ksl pultern] fehlt M19, bolderln (!) Dl n p Strepare S1 gumpen Sgl ] fehlt S1 Bs9, auflecken uel gampern Mel — rughen, doben, ploderen Wo4 — douen BIO rußen fehlt Wol rüsplen So! — dauen, tfitschen uel daueren

ms

Strepitus lut ¿olterunge, tobunge Sb3 — laut uel scharrung — tobung uel ruschung W — .i. talis sonus, bolderunge / — tobung K P-E — r ruschinge Ma4 / lüde bolderynge, dobynge R1 / lut boderunghe Wo4 P — en lut Kh2 Brl

S M W P P-E Kh2

Wa. fehlt Ma3 Strepitus] Strepidus, Strepitus Mal — bulderinge B9 S4] ulterunge (!) Mal tobunge fehlt Ks2 — lautt Ml9 bolterunge] stolperung Drl Wa. ] Inde Strepidus (nach 1078) Bs9 Me5 uel ruschung fehlt Sgl m q — bulderinge, douinge Wol — bulderinge BIO m q Strepidus E2 — trekdung (?) Sol + vel strebung E2 m q

m t

Strepor idem (nach 1079)

S W I P-E

Wa. fehlt B5 — lud bulderinghe Ma3 — dobung, ruschung Bs9 — dobun uel rusch Me5 Sigle fehlt Wa. fehlt (vgl. 1079) E2

n p

Strepitare .i. frequenter strepere. Strepitudo inde

2602

/

bolterunge

Strictitudo

s 1081

s 1081.1

s 1082

s 1083

S 1081

ft

Strictitudo smalheit + et dicitur a »strictus« W-X + uel teneclappern P (außer Kh2 Bri) — smachait uel hertikait Sb3 — zen klaffung P-E Wa. fehlt I

S M W P

— strickheyt Ma3 — strencheit B9 Wa. fehlt M19 smalkeyt Dl Stictudo S1 — smaheyt BIO Zusatz] fehlt Wol, czenen clapperunghe Wo4

m q

Strictus tene clappern Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

P

— knirsinghe Wol

m t

Stridor — r knerssunge der zene Mal B5 / gryssunge der czen S4 / gnisteringhe de tennen Ma3 / ghnirscheren mit den tenen B9 S — r gnisterunge der zene Ma6 / knyrschung der czen Dl Ksl M Sb3 — scharrung der zend — zen klaffung W — est sonus dencium, clapperung der zene I — grisgramnen der zend K — r gnistern der tene Ma4 / czen clapperynge R1 / gnystern mit den czenen Wo4 P — idem (nach 1081) P-E — gnisteringe der tenen Kh2 Bri

S M W P P-E Kh2

— est sonus dencium Ks2 — zan claffung der zen, ginstrung N1 — est sonus dencium Ma2 — chkirgen (?) der zend M19 — zanklafferung Drl — zan claffen Mei m t Stridere Wo4 — gnisteringe der tenen Wol — idem (nach 1081.1) BIO — idem (nach 1081) Sol M25 — idem (nach 1083) E2 gnisteringe verderbt Bri

P

— czeneclapperent, knyserunghe Wo4

+ gnistern BIO

n s uel t Stridere — r zen clappern, knerssen Mal / cryssen S4 / sletern Ma3 / gnisscheren B9 S — gnistern Ma6 Dl M — grisgramen mit den zenden Sb3 — est cum dentibus sonare W — .i. fortiter sonare, dentes concutere, frendere I — grisgrammen mit den zenden K — gnistern P — klaffen P-E Wa. fehlt Kh2 Bri S M W I K

Sigle Ma3\ n s Mal Strigere Mai — est sonum facere cum dentibus Ks2 — knirsnn BS — gnistern, zan claffen N1 Wa. fehlt M19 — czene klappern uel knirssen Ksl — est sonum cum dentibus facere Ma2 — zanklaffen Drl Wa. fehlt Bs9 + grißgrammen Mei Sigle] n s Sigle ] n t — grisgramen der czend K4

2603

S 1083

Stridere P P-E

s 1084

a p

Wa. fehlt BIO — clappern RI + Sigle] n s — idem (nach 1082) M25

Strigilare

r scherren

myt den czenen Wo4 + vel gritzen cum dentibus Sol

Ma3 B9 P

/ scrapen

— —

scheren oder strigelen

— —

die pherde streigeln uel Schern schrapphen oder strigeln K

striglen W-Y

Sb3

P-E I

Wa. fehlt Kh2 Bri S M K

s 1085

ft

+ uel schrappen Ks2 — ross wischen MI 9 + sicud equus Dl schrapphen] schraphiczen K4, scharffen K9

Stri^ilis —

ein ribejsen des perdes, ein strigel Mal / eyn rebysen oder eyn schere oder srappe uel crenium, eyn grybe S4 / eyn rip ysern, eyn reyne Ma3 / eyn scrape B9 S

— —

eyn ribe ysen, eyn perdes stregel M eyn ribeysen oder strigel oder rost uel ein stillar uel instrumentum textoris Sb3 ribysen / + uel rSst p f a n n Y uel strigel. E d a m est instrumentum ferreum, quo assantur carnes. Eciam est faretra siue coopertorium faretre et arcuum et balistarum. Est eciam instrumentum textoris ex setis porcinis c o n n e x u m ad purgandum feces ab tela, ain bürst. Est eciam caruncula frixa et assata, grieb W



S M ÌV K P

s 1086

f p

— — —

instrumentum, cum quo mundantur equi vel eyn rebysen strigel oder schrappf K repysen, eyn pert scrape P

— —

ain strigel P-E en schrape uel en riue

Kh2

— eyn ribysern uel eyn schrappe Ks2 — eyn ribeysnn uel phffert schrappe uel crenium, eyn griff BS — ein ribeysen, ein pferds scher uel strigel N1 — eyn strigel M19 eyn perdes stregel] eyn pherds scharre Ksl, eyn Schern Ma2, uel eyn scherre uel eyn rese Dl coopertorium ] cooperium Sgl et assata fehlt Sgl oder schrappf] scharff Hll W9 MS7, fehlt K4 — eyn ryb yseren, eyns perdes scherre R1 — eyn schrape ader eyn riffyser Bri eyn rybbe yseren Wol scrape Wol ] schar Ma4, + eyn ryue Wol BIO

Strima — —

eyn stryme, .i. vibex .i. vibex, eyn strimel M-X ein strimeli Sb3

— —

fibex P-E eyn streme Kh2

K-X

Bri

Wa. fehlt K-Y S M Sb3 W P

s 1086.1

I

tat. Int. fehlt B9 + uel pirck A7 schrin Dl lat. Int. fehlt M19 Strema dt. Int. ] schnatt SI eyn strame RI

S t r i n g a u m °ramistra °(Y)

herba quedam

2604

W

Stringnum

S 1086.1

W

Sigle] Item (Wa. nach 1087) X

s 1086.2

f t

Strignos q u e d a m h e r b a , scilicet v u a l u p i n a

s 1086.3

m s

Stringnus n a c h t schade, ° h e r b a °(Kh2)

P Kh2

Stringus Wo4 Stringwus uel -nus

n s

Stringul/c/(//i»ii i d e m (nach 1086.3) Wa. fehlt Kh2 Brl

P P-E

Wa. fehlt Wol BIO Stringucilidum (auch

f p

Stringiria vel Stringuria .i. constriccio v r i n e

s 1086.4

s 1086.S s 1087

s 1088

s 1089

s 1090

s 1091

Stringnum Sgl I Stringium S I

I

P

P

Stringulicidium Wo4\ Stringulcilidum (?) Ma4 Rl)

/

r

at

Stringere d r i n g e n uel t w i n g e n / d w i n g h e n Ma3 B9 P — zwingen Sb3 — tringen W K

S M K

uel twingen] fehlt BS, uel quingen S4, bezwingen N1 Wa. fehlt M19 uel twingen fehlt Drl — twingen oder dringen W]3

n s

Striparium ein rstreyffe / stege rep Ma3 P + I n d e Stripe, pluralis n u m e r i , f l e c k h aus a i n e r c h u e o d e r a u s a i n e m ochsen Sb3 + straym K-Y Wa. fehlt I

S M Sb3 K

Wa. fehlt B9 streyffe Ks2] strepe Mal, sterue S4, stegrayff B5, scherf N1 stereyff Ma6, stegereyf Ks I, strein M19 + uel schryme D1 ochsen emend. ] aschen (korr. zu axen) + oder stramel W13 straym K9\ fehlt K4

m s

Stripaticus r stremelechtig / strepechtich Ma3 B9 P — strimlocht W — straimelig K Wa. fehlt I P-E

S M Sb3 W K P Kh2

Int. 5 4 ] strymelecht Mal, strymelech Ksl, stripafftich B9 streimig M19, streymelichkeit Dl streytfechtig (!) Int. Sgl ] strimlechtig SI straymleych K9 Int. ] sterkeheftich (?) Rl, strifastig Wo4 stripaftich

ep t

Strix est auis h a b i t a n s in p a l u d e — -gis n o c t u r n a auis de s o n o vocis dicta

Sb3 W I Kh2

in]super habitans fehlt Sgl ft habitans fehlt

f p

Stroma est o p u s u a r i e c o n t e x t u m + uel instruccio W-X

2605

/

Stroma

S 1091

+ a »stropha« 1 — est varia coctura °uel °/ectura °(Kh2 Bri)

s 1092

S M P P-E

varii Ma3 Stropa M19 tectura Wol ] rectura Ma4 varia] farina alle Hss.

m s

Stropheus ein gurtel + cum gemmis K — .i. cingulum et proprie a u r e u m cum gemmis

W / K P-E

n s Stropheum n s Strophium n s Stropheum fm s Stropheum K4) — .i. cingulus E2

s 1092.1

f p

Stropha .i. fraus, decepcio, nequicia, calliditas

s 1092.2

m s

Strophus .i. deceptor, impostor, fraudator

s 1093

n s

Stropodium ein strosag Wa. fehlt I

S

Wa. ] Stropidium eyn strag sag B5

ep t

Strucio struB, est auis — ein strauB Sb3 P-E RI — animai in similitudine auis, eyn struB — est auis quedam Kh2

s 1094

s 1095

s 1096

/

/

I

n s Stropedium Ma3

I

S M K

ep t Strucium B9 lai. Int. fehlt M19 lai. Int. fehlt W13 K4

m t

Structor .i. edificator + qui struit Kh2 Wa. fehlt Sb3

S M W P

Structo Mai + ein macher MI9 Wa. fehlt (vgl. 1097) Bs9 Me5 — eyn buwer B10

f p

Structura gestiefft oder r gebuw / paw Sb3 — .i. edificacio I — paw K — r edificatura Ma4 / ghestifte, ghebude Wo4 — gestift P-E RI Wa. fehlt Kh2 Bri

S M W I K P P-E

P

— buwer Sgl

Wa. fehlt B5 ghesichte Mai — gebuwete B9 — eyn gestifftdung uel gebuide DI oder gebuw fehlt M19 Wa. fehlt (vgl. 1097) Bs9 Mei — buw Sgl Sigle fehlt — ein gepew HI1 — ghebuwete Wol — gebuwe B10 — buwung Sol

2606

P

Structator s 1096.1 s 1097

s 1098

Structator bawer n t

s ìioo

s lioo.i

s noi

Sol (P-E)

Struere buwen, stiefften uel componere — .i. edificare, preparare, componere, buhen — pawen K Kh2 Brl — buwen, dihten vel componere P-E R1

/

S M W P P-E

— — + — —

ft

Strues r ein hauff holczes oder ein fuder holczs / eyn hop holtes Ma3 B9 Kh2 — ein flozz oder ein fueder holcz Sb3 — est aceruus lignorum, holtz huf W — est colleccio lignorum, eyn fuder uel hauff holtz / — ein hawff holcz K — eyn hupp holczes, eyn borde P P-E — .i. congeries lignorum

S

holczes] holczung B5 oder ein fuder holczs] fehlt S4, uel burd holtz NI Ks2 ein fl5s, holcz hauffen M19 + uel baw holcz DI lat. Int. fehlt Sgl + uel fßder SI — eyn bord holtes uel kop BIO eyn borde fehlt Wol R1 — ein big Sol congeries M25] conieries E2

M W P P-E

s 1099

S 1096.1

fp

buwen S4 B9 buwen] webenn B5 stiefften fehlt Ma3 pawen M19 Inde Structor fStrutor Bs9) et -tura (vgl. 1095, 1096) Me5 Bs9 buwen BIO stiefften fehlt Wol bawen Sol — dichter dez baficz uel componere M25

Stroma ein kroph + Wersus: Vt fex est spuma sic infla/ guttura struma + .i. gibbus in pectore I

S W P-E

+ sicud pulii habent Mai inflat Sgl ] inflatur SI + vel hofer E2

ms

Strumulas eyn stock visch Wa. fehlt S-X M (außer Sb3) WI

S P-E

Wa. B9] fehlt Ma3 Wa. fehlt Sol

ms

Strutillus est venter su/s Wa. fehlt Kh2

P P-E

suis Wol ] suus Ma4 m t Strutillis E2 suis] suus alle Hss. (auch

/ p

Stuba eyn stube Wa. fehlt K

P

i gl. 1110, 1116 S Wa. S4\ fehlt Mal M Wa. fehlt M19 Dl P Wa. fehlt Wo4 P-E Stupa

2607

Rl)

holczs fehlt

W

S 1102

s 1102

s 1103

Studens

p pr Studens ein r flißiger / studente Ma3 B9 P — vleissig K Wa. fehlt (vgl. 1103) W-Y S M I

— eyn flißeg syher Ks2 Wa. fehlt M19 Sigle ] o t

n s

Stadere flißigen lernen, studirn — fleissigklich lernen uel studieren Sb3 — .i. discipline inuigilare, flißig leren / K-X — lernen — vlitliken leren, °studern °(Y) P P-E — studieren Wa. fehlt K-Y

S

Wa. fehlt Ma3 — flißlichen lern Ks2 flißigen lernen] leren B9 studirn fehlt B5 Wa. ] fehlt Dl, n t Stridere lern vleyczigen studere M19 leren Ks! Ma2 — flissen lernen. Inde (es folgt 1105) Sgl studirn fehlt SI + Inde Studens (vgl. 1102) et Studiosus (vgl. 1104) Bs9 Me5 Sigle fehlt vlitliken Wol ] vliten Ma4, flisich Wo4 R1 studern fehlt Wo] Int. Sol ] patet E2

M W 1 P P-E

s 1104

ms

S M W K P

s 1105

s 1106

Studiosus flyßig jn der lere Sb3 — fleissiger mit 1er — -a, -um flißig / — r fleissig oder lerrnig W13 W9 / idem (nach 1102) K4 — flisig P-E — vlitlik Kh2

K

Wa. S4\ fehlt Mal Ma3 — eyn fleyssiger in der 1er B5 — vlitich in de loco B9 by der lere Ks2 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt (vgl. 1103) Bs9 MeS — flisiger quasi studio plenus Sgl Wa. fehlt K9 Abi — vleissig in der lernung Hll M37 — lerhaftich ader flitlich Bri flitlich BIO

ns

Studium lar oder flisse — ein 1er Sb3 I — est uehemens applicacio animi cum magna voluntate ad aliquid faciendum ; et quandoque ponitur pro scola ut: ille iuit ad Studium Parisiense W — lernung P-E — vlit der 1er Kh2 Wa. fehlt K

S M W I P P-E

Wa. fehlt Ma3 oder flisse fehlt B9 Wa. fehlt M19 Dl ut bis Parisiense Bs9] fehlt SI, ut: Iohannes transtulit se ad Studium Parisiense Sgl Sigle fehlt lar oder fehlt Wo4 BIO — 1er Sol

ns

Studorium ein studir kammer — est locus studendi W — eyn studer huß vel studer kamer 2608

I

Studorium

s 1107

s 1108

5 M P P-E Kh2

Wa. fehlt Ma3 B9 — eyn studirer kammer BS — eyn kamer studir Ma6 — eyn lere kamer Wo4 BIO Wa. fehlt Sol Studolium

f p

Stulticia dörheyt + .i. fatuitas / Wa. fehlt K

S M P P-E

Wa. S4) fehlt Mal Ma3 B9 Wa. fehlt M19 Dl — narheyt R1 Wa. fehlt Sol

ns

Stultiloquium ein rtorlich red / dorecht rede S-X — eyn dorlich wort M (außer Sb3) P — .i. stulta locucio / — torhaff red K — dorlike sprake Kh2

S M W P P-E

Wa. fehlt Ma3 B9 torlich red r/7, nach Nl — ein wort M19 — torlich wort uel red Mel — doren rede Wo4 — dolich red Sol

s 1108.1 s 1109

— ler kamer Nl

— torheyt red BS

Stultiloquus -a, -um qui stulta loquitur ms

Stultus eyn dore + quasi »statim ultus« Wa. fehlt K

vgl. D 139 S Wa. S41 fehlt Mal M Wa. fehlt M19 Dl P — eyn narre R1 P-E — ain narr E2

s nio

S 1106

f p

/

I

Ma3

Stupa ein stöbe — werg von flachs; et est canabi uel linj Wa. fehlt Sb3 K P-E

vgl. 1101, 1116 S — eyn stöbe, da man eynen an bint S4 B5 M — ein stäup Drl W Wa. fehlt S1 + uel agen Mel P — eyn stupa Wo4

/

+ uel ein prengeler Mal

s 1110.1

ms

Stridulus, -la, -lum .i. sonorus, a »strideo, -des«

s 1111

n s

Stupere verwunderen uel biben — verbundern Sb3 K Kh2 Brl — wundren uel erschreken W — .i. mirari, terrere, timere, erschrecken — verwundern uel herschreken P-E

S

wndern Ma3

rede] wort Ks2

uel biben ] fehlt

/

Ks2 B9, uel lebnn BS, verderbt

2609

/

Nl

+ uel pranckiler

S 1111

Stupere P P-E

s 1112

v an Stupefieri von wunder bewegen uel beuen Sb3 — verbundrung — von wunder bewegt werden W — erpiden K — von wonder weghen r uel beuen / herschreken P-E — von wunders wegen beuen Kh2 S M I K P P-E

s 1113

s 1114

nt

P

von wunder bewegen] von wunder wegenn B5 Ma3, vorwundern B9 uel beuen Ma3] fehlt Mal S4, vel lebe Ks2, ader lebnn B5 N1 Wa. fehlt Dl — vorwondirunge uel bewegen uel beben Ksl — verbundern begegen M19 Sigle ] v de Wa. fehlt K4 K9 + oder furchten erplun sein Abi Stupifieri Ma4 — idem (nach 1111) Wo4 — vorwunderen BIO weghen Wol] wenen Ma4 uel beuen fehlt Wol Wa. fehlt Sol weghen] werden E2

Stupescere biben von forchte Sb3 — erchömmen vor foricht — r f6rchten X / idem (nach 1112) Y — idem (nach 1112) uel erschrecken — erpidem vor vorchten K — herschreken E2 P-E

W /

S M W K P P-E

— lebin vor voricht B5 von 5 4 ] uel Mal von forchte fehlt — ersreken M19 — beben uel forchten Dl Wa. fehlt M12 + pidmen Mel vor vorchten fehlt K4 — beben van Worten R1 — beuen vruchten BIO — zitren oder fürchten Sol — .i. terrere M25

ms

Stupidus vorferet — erschreckt Sb3 M-Y WP-E — -da, -dum .i. sepius stupens, forchtunge — vor vorchten erpident K

S M K

Wa. ] p pr Stupidas vorferet erschrecken S4 — vorverin uel irschreknn B5 — forchtig uel ersrecken Dl + uel herschrecket Ksl Wa. fehlt K9 Abi — einer der vor forichten pidmet HU — erbidempten vor vorchten K4 vorwert R 1 erueret Wo4 schrekig Sol

P P-E

s 1115

verwunderen] vorueren BIO — verbfindren M25

mt

Stupor rerschregnisß / vorvernisse S-YP — ein schrecknuß Sb3 — erschrekung uel wundrung W — forchte uel schreckunge I — herschrekung P-E — vorvernisse uel admiracio Kh2

S M W I P P-E

eyn schrecknisse B5 ververniße Ma6, ersrekung M19 + uel awerg Bs9 (vgl. 1116) Me5 Sigle] m s eruernisse Wo4 schrek Sol

+ forchniß Dl

2610

N1

Stuppium s ilI5.i

s tii6

n s

Stuppium

W

iwerchin rok Sgl ] iwerk rok 57, ein wirken rock Mei

fp

collobium,

Swerchin

S 1115.

W

rok

Stupa — —

r

— —

w e r g X / h e d e r i c k Ma3 / h e d e B9 S heyde werg M ein werich des flachß uel hayd Sb3 w e r k u e l haid W

— — —

w e r g , et est c a n a b i u e l l i n j werchk, ain rochken K werk heide P



eyn scheue

Kh2

/

Brl

vgl. 1101, 1110 S — heid werc NI + oder heyde werg S4 W haid Sgl ] waid Sl P heide fehlt Wo4 P-E — bick oder haey (!) M25 heide fehlt Sol s 1H6.1

s 1117

n

p

Stuppare

P

Sigle Wol] n s Ma4

m s

Stupposus .i. p l e n u s s t u p p i s / + u n d e Stupeus, - a , - u m d e

S M P P-E a p

— —

scheuisch

Kh2

P

Ma3 P

Brl

tat. Int. fehlt B9 hederich Ma3 Wa. fehlt M19 dt. Int. fehlt Ma4 Wo4 — idem (nach 1114) Sol lat. Int. fehlt R1

Stuprare — — — —

S 1119

°(P-E RI)

+ h e d i c h B9 »stupa« I vol von s c h r e c k u n g Sb3 w e r k l i c h , .i. p l e n u s s t u p p i s P-E R1



s 1118

congregare, C o n d e n s a r e

+ heyden Ks2

v n e r n , .i. d e f i o r a r e vel tzu der stupe .i. d e f l o r a r e , v n e r e n u e l s t a u b a u f l o s e n

s/an Sb3

.i. d e f l o r a r e , s t r u p r u m c o m m i t t e r e , v n e r e n v n e r e n , .i. d e f l o r a r e K P-E v n e r e n uel to der stupe slan Kh2 Brl

I

S M W I P P-E

Stuperare B9 vnern fehlt Ks2 .i. deflorare fehlt B9 vel bis slan Ks2) fehlt Mal S4 vel bis slan fehlt M19 Stuppurare Sl — vneren .i. deflorare Sgl deforare SI vneren fehlt Sl Stuperare vel bis slan fehlt Wol BIO — .i. deflorare virginem Sol vneren] weneren E2

ns

Stuprum vnkuscheit, proprie virginum — vnkeusch, proprie virginum Sb3 — est illicitus coitus c u m virgine

Stupro

dedignante

W



est illicitus c o n c u b i t u s , et p r o p r i e u i r g i n u m



vnchewschait



v n k u s h e i t , et est d e f r a u d a c i o v i r g i n u m

c u m virgine

2611

/

K Kh2

et invita.

Inde

Stuprum

S 1119

s 1120

M W K P-E

Wa. ] n s Stupetrum vngehäwschait M19 dedignante bis Stupro Sgl ] fehlt S1 invita Bs9] invite Sgl vnchewschait K4] vnke&sch IV 13 Wa. fehlt So 1

m t

Sfurio eyn stor — est auis, eyn stayr M W — aut Sturnus, ein stor Sb3 — idem (nach 1121) I — .i. rumbus, eyn stor / + et est piscis P-E Wa. fehlt S-X K

P

vgl. G 215, R 430 S Wa. zit. nach Ma3 — ein star NI + .i. trumbus (!) Ma3 M Wa. fehlt M19 Sigle] ep s Int. fehlt Ma6 vgl 1121 Sb3 W Sigle ep t dl. Int. ] ain tor Sl, fehlt Sgl l Sigle fehlt P — eyn stot BIO

s 1121

s 1122

ep s

Sturnus est auis, ein star Wa. fehlt (vgl. 1120) Sb3

S M W K P Kh2

ep i Sturus Ma3 tat. Int. fehlt MI9 — idem (nach 1120) Sl star] schar HU Stichwort verderbt Wo4 star] struk

ns

Swadere raden + .i. consulere, monere

P

s 1122.1 S 1123

s 1124

Sgl star] schar R1

I

+ .i. consulere Wo4

Swadela ein ratt

So 1 (P-E)

r

m t

Swasor .i. cons/7/ator, ein rader / eyn rader Ma3 B9 P K + uel ratgeber / — est consiliator, ein ratgeber Sb3

S M W P-E

consiliator .SV] consolator Mal rader Ks2\ ratgeber Mal S4 B5 lat. Int. fehlt M19 ratgeber Dl lat. Int. fehlt Y dt. Int. fehlt Sl rättman Sol

cot

Swates ein r smerleyge / smerle S-X + gruntl K — eyn smerlin, est piscis / Wa. fehlt Kh2 Brl

S M Sb3 W K P P-E

smerleyge zit. nach Ma3 smele S4, smeyle BS, twierleie B9 Int. ] eyn grundel Ksl, swer layb Ml9, swericus Dl, semerley Drl — saynerlay schmerleipp Mel Wa. fehlt K4 smerleyge] seinerlay alle Hss. gruntl K9] fehlt Wa. fehlt Wol BIO Stichwort verderbt Ma4 — dinlay (!) M25

2612

WI3

Swauium

s 1125

ns

Swauium dicitur osculum °porrectum °(I) concubine racione libidinis Sb3 — dicitur osculum porrectum, scilicet libidinis

S

porrectum Ks2\ verderbt Mal, purectum S4 concubine MaJ] colubine Mal, columbne S4, columbine Ks2, columbe BS concubine] columbine Ma6 M19 concubine] columbe W13 Y, columbine HU W9 M37

M K

s 1126

s H26.I

S 1125

cot

Swauis senffte oder suße — et hoc suaue suß, a »sueo, -es« dicitur — sfizz K-X P-E Kh2 Brl Wa. fehlt K-Y

S M P

senffte oder fehlt B9 oder suße fehlt Ks2 Wa. fehlt Dl senffte oder fehlt Ma4 B10

adv

Suauiter süßlichen Suauitas sußikeit

S U26.2

I /

s 1126.3

fp

Swauia est quedam provincia, swaben

s 1127

ppo

Sub vnder Wa. fehlt IK

S M P-E

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt E2 M25

ap

Subarrare vertruwen + .i. latenter arram dare / — vergluben, sicut sponsam uel sponsum Wa. fehlt Kh2 Brl

s 1128

/

Ksl (M)

Sb3

S M W P-E

vgl. 1169.2 betruwen B9 + disponsare S4 BS vertreiben M19 vertrügen S1 Wa. ] a p Svbrarare ut ruwen E2 — vertfen M25

s H28.1

ms

Subater, -tra, -trum .i. aliquantulum ater .i. niger

s 1128.2

ap

SubatiHare huden uel helett — .i. celare P-E Wa. fehlt Kh2 Brl

P

Wa. Wol) fehlt Ma4 BIO

aq

Subaudire vnderhoren — vber h6ren. Item est defectum scripti per audibilem vocem supplere W Wa. fehlt I

M W K

vberhoren M19 + uel vorhorn Dl dt. Int. ] vnderhSren Sgl Wa. fehlt K9

s 1129

s 1129.1

+ oder vermechlen ieman Sol

/

P

ms

Subactus .i. coactus / + et venit a verbo »subigere« X

K

et bis »subigere« Hll ] fehlt W13

2613

K

S 1129.2

s 1129.2

s 1130

s 1131

s 1132

s 1133

Subellum

ns

Subellum vot schemel

P P-E

Wa. fehlt BIO Wa. fehlt Sol

ns ns

Subceüium ein satel küssen Subellium eyn sadel küssen, (neuer Wa.:) n s Subcellium idem Wa. fehlt I Kh2

S M W P P-E

Subcellum Ma3, Subcellinum B9 Wa. fehlt M19 Wa. ] n s Subscellium sattel küssi Sgl Wa. ] n s Subcellum eyn sadel küssen BIO Sigle (1,2) Wol ] fehlt Ma4 Wa. ] n s Subcellium ¡dem vel ain sattel küssin E2, Subcellum ein sattel bast So] Subellium] Subsellium M25

fp

Subcella est concauitas pedis Wa. fehlt I

S Sb3 W

concauitas] suauitas Ma3 f p Subcellas Subscella Sgl

m s

Subcinericius — r ein aschenbrot Mal / eyn assering brot S4 / asscherch brot B9 Ma3 S — r aschericht brot Ma6 Ma2 / áschrig prot Y M — áschrigs prott Sb3 — pañis dicitur svb ciñere coctus uel piscatus, r áschen brot SI / áscherbrot Sgl M12 W I — -a, -vm id est sub ciñere coctus — áscherig prot K — ascherich brod P — eschunbrot P-E Wa. fehlt Kh2 Brl

S M W K P P-E

eyn aschorecht brod Ks2, ascheyns prot B5, asterch brot A/ai, eschrein brot NI áscherig broyt Ksl lat. Int. ] pañis Sgl dt. Int. ] eschrein prott Mel, escherigbrot Bs9 Me5 aschrein prot K4 Int. ] ascherlik brot Wo4, ascherich BIO — .i. sub ciñere coctus, aschig Sol

n t

Subcumbere .i. subiacere / + vnderlighen Ma3 B9 + uel cubare P (außer Kh2 Brl) — vnderligen Sb3

vgl. C M P P-E Kh2

S 1134

at

P

1165 Succumbere M19 Zusatz Wol ] fehlt Ma4 uel cubare] vnderligen Sol Succumbere

Subdere r vndertun uel vnderlegen / vnder don Ma3 B9 P-E — vnderlegen Sb3 — id est supponere, subiugare, vnderdenig machen I — vnder tan K 2614

P

Subdere

s 1135

s 1136

s 1137

s 1137.1

S 1138

5 M K P P-E

vndertun verderbt B5 vnderlegen] legen Ks2, unterligen Nl vnder ligen Ma6, vnderlig M19 — vnder tün K4 — vntertan machen Abi Subder Ma4 uel vnderlegen fehlt Wol BIO Wa. fehlt Sol — vnder tem M25

nt

Succinere cleinlich singen — vnder singen Sb3 — haimlich singen W — chlain singen K P-E

S M W I P P-E

Subcinere Ma3 B9 cleyn syngenn B5 cleinlich verderbt Ma3 Wa. ] Subcinere heymelichen singen KsJ Drl kläglich singen M19 a t Subcinere a t Subcinere Subcinere Subcinere

a p

Subcibare heimlich spisen

S M W Kh2

Sigle S4\ n p Mal Wa. fehlt M19 n p Y Succibare

ms

Subdiaconus ein episteler Wa. fehlt K-Y

1 P

Sigle fehlt eyn pisteler BIO

mt

Subdiacon idem (nach 1137)

P P-E

Stichwort Wol ] Subdiator Ma4 Wa. fehlt Sol

ms

Subdolus r eyner der da falsch rede hat / valsch geverde S-Y P — ainer der falsch ist mit red Sb3 W — ainer der falsch red hat — -la, -lum .i. astutus, varius I — ainr der falsch red ffird P-E

S M

da fehlt S4 Ks2 valsch geverde Nl] valsh verde Ma3, valsch B9 — eyner der falsch geferte hat Ma6 — ein falsch geuert MI9 — eyner der do fals ist in der red Dl — einer der falsch red tün hat Hll da fehlt W13 K9 — vleysch geverde R1 — valsch verlieh Wo4 — falsch geuerig Sol Subdobus

K P P-E Kh2

s 1139

S 1134

at

S M W

P

Subducere vnder füren + uel vnder futern W — vnder farn uel vnder fudern — vnder fuetren Sb3 Wa. fehlt Kh2

M

Int. vnderfarn Mal + uel fodern vndern Nl — vnder füren uel futern Dl vnder farn] vnder foren Ksl Ma2 uel vnder fudern fehlt M19 — vnder ffiren uel vnder faren S1 — vnterfutrem vel vnterfaren Mel Zusatz Bs9\ fehlt Sgl M12

2615

S 1139

s 1140

s 1141

s 1142

s 1143

Subducere P P-E

— vorfâren ader vnfudern Bri + oder vnder fiitren Sol

mt

Subductor ein vnderfurer Wa. fehlt S-Y M W

I P-E

Sigle fehlt Wa. fehlt E2 Sol

fp

Subductura ein vnderfurunge — vnder foderunge M-X

M W K P P-E

Wa. fehlt M19 — vnder forunge Ksi — vnterzug M12 + uel vnder zug SI Wa. fehlt K4 — vnderfuderynge Bri Wa. fehlt E2 — ein ffitri vnder ainem rok Sol

m t

Subemptor ein vnderkeuffer — ein vnderchäuffel Sb3

S W

Wa. fehlt Mai vnterkewffel Mei

n t

Suber r bast oder lint / bast Ma3 B9 P Sb3 W + dicitur arbuscula uel eius cortex / — past / + Wersus (Grec. Vet. ix 174): Pars prior est cortex libri altera tercia suber X K

S M K P P-E

Sigle emend. ] f t JT, m s Ma3, m t B9, fehlt NI bast oder fehlt NI oder lint fehlt M19 Dr1 Sigle] f t Sigle ] m t Wa. ] Subex bast est interior cortex arboris, die inder rind Sol arboribus E2 Sigle fehlt

Kh2

s 1143.1

s 1144

Sigle] m t

+ de

fq

Suberies arbor; ex qua cortex natatorius extrahitur / — est arbor ex qua validissimus cortex «atatorius extrahitur, et ideo appellata Suberies, quod fructus eius sues edunt; porcorum enim sunt alimenta, non hominum; et sunt dicte Suberies quasi »subeo dies« W

W

Sigle] fehlt (Wa. nach 1143) Subories Sgl trahitur SI porcorum bis dies fehlt Sgl

ns

Suberium rbesten / eyn vlote Ma3 B9 P — et Suberìnus aliquid de subere existens (vgl. 1145) W-Y — bastung P-E Wa. fehlt I Kh2

S

Int. Ks2] fleschin Mal, flechsen, bisten linden S4, schlisschin, westnn, lindnn BS, ein schloß NI + fleßen Ksi Ma2 + fleschen Drl — beschint flasch Mei — ein pasteine flasch M12 et bis existens Bs9] fructus eius et Suberinus .i. desiderio existens (?) Sgl — ein flöt, est parua fistula Sol

M W P-E

s 1145

oder lint fehlt Ks 2

m s

natatorius extrahitur Sgl] subeo Bs9] subea SI

ratatorius

Suberinus r besten et est aliquid existens de subere / aliquirf de subere existens Ma3 B9 P Sb3 W-X 2616

Suberinus

S 1145

— linden, est aliquid de subere factum — est res de subere existens K Wa. fehlt (vgl. 1144) W-Y

s 1146

s U46.1

/

S M P

aliquid B9\ aliquis Mai de subere existens] de suberino factum B9 Wa. fehlt M19 besten] bestin ding D1 Suberius Ma4

van

Subesse vnderwesen — vndersin W P-E R1

S M K P-E

Sigle Ks2] v Mai Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt K4 Wa. fehlt E2 M25

ns

Subfibulum eyn stelle von der spangen Wa. fehlt Kh2 Bri

vndersein DrI

P

vgl. F 217 P Wa. fehlt BIO

s 1147

s 1148

S 1149

P-E

Wa. fehlt

ap

Subfumigare berauchen W — vnder rächen — vnder rauchen uel berauchen

Stil E2

I

S M W P

berechten S4, reyken Ma3 vnder reuchen Drl vnterraichen oder rewehen Mel bekoren R1

ns

Subfulgere .i. parum fulgere + vnder schinen /

P-E

Stichwort] Subi Subfulgere E2

ns

Subfuterum ein futer — vnder futer M (außer Sb3) K — r ain vnder boden uel ffiter S1 Mel / vnderffiter Y — ./. subdictura P — ain ffiterung vnder ain rok E2 P-E Wa. fehlt I Kh2

S M W K P P-E

S1150

Sol

W

Subfuturum (?) Ma3, Subfutrum B9 — est futer vnder ainem roke BS + uel eyn rucke S4 Subfutrum M19 Int. Ksl\ foder Ma6, ein vnder zug MI9 Subfutrum — vnterfueter M12 Subfutrum W13 Subfuturum Int. Wo/] subdicturum Ma4 Subfutrum E2, Subfultrum Sol, Subfatorum M25 — ein cleid ein fflter Sol — ain ffiter an ainem rogk M25

at

Subicere vnderwerffen — id est subtus iacere uel post uel subiungere, respondere, reddere. Vnde Subiectus -a, -vm I

S M P-E

Wa. fehlt BS Wa. fehlt M19 Wa. fehlt Sol

vorwerpen B9

2617

S 1151

s usi

Subiacere

n s

S u b i a c e r e r vnderlighen / vnderlegen S-X Wa. fehlt M-YI

S

vnderlighen z/7, nach Ma3

Sb3

Subicere

P P-E

vnder legen Ma4 vnder legen E2

nt

SubiuTg/nale ein wasser rad Wa. fehlt I

S W

Subiurginale B5] Subiugenale Mal, Svbriginale (?) S4, Subvirginale (?) Ks2 Subvirginale (?) SI

Kh2

Suburginale

ns

S u b i e c t u m ein r vnderlegunge / vnderligginghe S- Y P + uel gegenwurf W — .i. suppositus, vnderlacht / — r v n d e r legung M25 / vnder geworfen vel vnder tan E2

M K

s 1152

P-E

s 1153

s 1153.1

vnderlegen] idem (nach

Wa. fehlt Ma6

1150)S4

Wa. fehlt K4 Wo4 — idem (nach 1150) M25

Wa. fehlt Sol

P-E

M W 1 P P-E Kh2

— underligunge Ma6 MI9 — vndergeworfen, gegenwrff Drl — wnderurf Sgl m s Subiectus -ta, -tum vnder legich Ma4, vnder leghunghe Wo4 Bri, vnder gedan BIO — est equitum utque mediatis (?) Sol vnderliggingen

a t

S u b i g o plura significai, scilicet cogere, impellere uel acuere, subiugari W — .i. cogere / + impellere, acuere, subiugare. Subigor, subactus, quasi »subtus actus« X K

W

Sigle A/e/] Item (Wa. nach 1153) SI n q Subire Y acueri Sgl subiugari Bs9] svbiurgare Sl, subiurgari Sgl Sigle] t cogere] + (neuer Wa.:) m t Subigor i. stultus actus K4 impellere HU] implere W13 subiugare bis »subtus actus« HU] fehlt W13 Subigor, subactus W9\ Subigor i. subactus HU

K

s 1153.2

S u b i g i t a r e .i. subtus agere uel subducere

s 1153.3

S u b i r c u s vnder tfich

S 1154

M-X

nt

Sol

S u b t i l e kunstig werg / +

(P-E) behende S-X

— chunstig oder hübsch — kunst werchk K Wa. fehlt I S M W K P P-E Kh2

/

Sb3

— behende uel kunstig werg Mal werg fehlt BS behende fehlt Ks2 — chünstig M19 + uel ding Dl Wa. ] co t Subtilis subtil Sgl Subile Subile ('Subtile Wol BIO) kuslich werk Ma4, kunstigen werken BIO Wa. fehlt Sol Subile Subile

2618

Subire

S1155

s 1156

nq

cot

Subiunx ein rint in dem joche + quasi sub iugo positus. Vnde Nouus Grecismus (67r): Thaurus arans subius tarnen absque iugo d a t u r inius W — id est bos sub iugo positus I — ein rinchk in dem joch K Wa. fehlt Kh2 Brl

S

Subiux S4 — eyn rint, daz in dem goche tuget S4 — eyn rint, das in dem joch czaicht BS rint] rink Ks2 N1 in] vnder B9 Subiux Ma6 M19 — ein rynd vnder der ioch M19 Subiunx] + uel Subius rint] ring Bs9 subius, inius für subiunx, iniunx datur Sgl ] dicitur Sl Subiux Wa. fehlt BIO m s Subius fco t Subiunx Wol) rinck Ma4 Wa. fehlt E2 Subiugus M2S in dem] vnder eim Sol

cot

S M W K P

s 1157.1

s 1159

Subiugalis vndertenig + dicitur domitus, iugo aswetus K-X — °vndertenig °(Y) .i. svb iugo positus uel domitus — .i. sub iugo positus, quasi domitus, iugo assuetus

Sb3

a p

Subiugare vndertenig machen / + geweidigen S-X + beweldigen Kh2 Brl — °vndertenig °machen ° ( Y ) .i. pessundare, subicere

S M W K P

Sigle S4] n p Mal Wa. fehlt MI9 Suburgare Sgl Sigle] p (a p HU) + berocken Ma4

ms

Subitaneus snellich + ielich P (außer Kh2 Brl) — schnell Sb3 — r schnell E2 / jach vel snell Sol

P P-E

— dy gande dod BIO — snellig M25

— geweidigen oder vndertenig machen Mal + geweidigen Ma6 + bewaldegen Ksl — vndertSnigen Hll + beweldigen Rl

snel Ma4

r

P-E

ielich fehlt

Subitus -a, -um idem (nach 1159) adv

W I

vnder denelichen S4 Ks2 BS, vnderiokech B9 vnder denelich Ma6 — est domitus Sgl vntertSnigkait Hll, vnderteniklich K4 vndenlich Ma4, vnderdenelich Rl, vndertenichlik Wo4

Subiunctivus idem (nach 1157)

s H59.1 s ii60

/

n q Subicere Ma3 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt K4 Wa. fehlt Sol

I P P-E

s 1158

Subire vndergen — .i. subtus ire, vndergen vel sursum ire Wa. fehlt (vgl. 1153.1) W-Y

S M K P-E

M W

s 1157

S 1155

Wol

I

Subito snelle oder drat / drade Ma3 B9 P

2619

W — befeldigen N1 + gewelligen Ma2

S 1160

Subito

S M W K P-E s H60.1

m s

— — — —

snelleich Sb3 s c h n e l l uel bald W .i. c i t o , v e l o c i t e r , r e p e n t e , i n s p e r a t e , s n e l snell K



bald

s 1160.2

dt

s H61.1

drat] schir Ksl, bald Drl

Subiectus

,i. s u r s u m l e u a t u s u e l l o c o a l t e r i u s s u b s t i t u t u s vnder dan P

Sublabi r

v n d e r glyden P v n d e r l y g e n M25 / v n d e r s c h u p f e E2

P P-E Kh2

glyden Wol ] vallen Ma4 Wa. fehlt Sol vnder ghigen (?)

a p

Subleuare r e r h e b e n

S M K P P-E

hebnn BS Wa. fehlt M19 Wa. fehlt K4 Wa. fehlt Wol heben E2, vffheben Sol

n s

Subligaculum .i. s u b f i b u l u m

/ vorheuen

P-E

Ma3 B9 Kh2

P

Wa. fehlt Kh2 Bri s 1162

a p

Sublimare — —

S M W I P P-E s 1163

co t

erhohen v n d e r s o l e n u e l r e r h o g e n / v o r h o g e n Kh2 h e r h ö h e n vel v n d e r s t ü c z e n P-E Rl

P

Wa. fehlt Ks2 vorhogen B9 Wa. fehlt M19 — idem (nach 1161) Sl Sigle fehlt — vorhoghen Wol — vnderswellen ader irhogen Bri vel vnder stüczen] fehlt Sol, vnder seczen M25

Sublimis .i. a l t u s a u t Sublimus

— — — — S Sb3 P P-E

K

— vnder tan K9 Abi sursum leuatus uel fehlt K4 Sigle] part Y vnder ghedan fVol RI, vnder werffen Wo4, vnderlegginge BIO Sigle) part Wa. fehlt E2 Sol Sigle ] part



s 1161

Rl

snelleich BS + ryß S4 Wa. fehlt M19 snelle oder fehlt Ma6 uel bald Sgl ] fehlt Sl Wa. fehlt K4 + snell Sol

— K P P-E Kh2

P-E

I

.i. a l t u s , h o c h Sb3 e t h o c - m e , p e n u l t i m a p r o d u c t a , .i. a l t u s .i. a l t u s , °hoch °(P-E) P hoch Kh2 Bri

Wa. fehlt Mai Sublimis] + erhoet Mal vgl. 1164 hoch Wol] fehlt Ma4 BIO Wa. fehlt Sol

2620

I

— hoch B9

Sublimus

s U64

s 1165

ms

Sublimus idem (nach 1163) Wa. fehlt (enthalten in 1163) Sb3 Wa. fehlt I

S P-E

idem 5 4 ] erhoet, .i. altus Mai, .i. altus, ho Ma3 — .i. altus, hoch, idem Sublime (vgl. 1165) Sol

adv

Sublime hoelich — .i. alte W

P P-E

Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt (vgl 1164) Sol

s 1165.1 s U66

s 1166.1

s 1167

s 1168

s 1168.1

S 1168.2

s 1168.3

S 1164

hoch Ma4

Sublimiter idem (nach 1165). Inde Sublimitas (vgl. 1166) ft

Sublimitas hocheit — .i. altitudo W Wa. fehlt (vgl. 1165.1) I

W P P-E

Wa. ] Sublimitas (nach 1165) Bs9 Me5 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt Sol hêhinkait E2

nt

Subligar gurdel P

P P-E

Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt Sol — ain gurkel M25

m s

Sublestus .i. tristis + infirmus, molestus

I

I

S P P-E

Submestus B9 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Subleitus E2

fp

Sublestia .i. tristicia + molestia, anxietas uel infirmitas

Sublectus RI

I

S M P

Submesticia B9 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt (Textlücke) BIO

n s

Subligwium raiczl, est folium quod ponitur sub ligwa, rut cantat sicut auis X / ad capiendum aues K4 K P — illud quod est sub ligwa

K P

ut bis auis Ml ] et sibilat ut auis W13 tat. Int. ] dicitur instrumentum mediante quo aues alliciuntur K9 Abl Wa. fehlt (Textlücke) BIO illud quod Wol ] idem quod Ma4

mt

Sublector vnder leser

P P-E

Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt Sol

t

Submergere vnder senchken

K

Wa. fehlt K4

K-X P

2621

K

Subministrare

S 1169

s 1169

S 1169.1

np

Subministrare dienen — vnderdienen Sb31

S K P P-E

vnder deynen Ma3 Wa. fehlt HU K4 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 1170) M25

ns

Submentum vnder den kynne

P

Wa. fehlt (Textlücke) BIO — vnder kynnem Wo4 Ma4 Wa. fehlt Sol — vnder dem kind E2

P-E

s 1169.2

S 1170

vnderdienen So1

P

Subarrare vormahelen oder enphesten

den kynne Wol ] denkenge (!)

B5 (S)

S

vgl. 1128

ap

Subneruare .i. neruos equorum prescindere / succidere I — est neruos poplitum succidere. Po/>les, -itis idem est quod genu W

vgl. P 738 Suberuare S4, Subvernare B9 neruos Ks2] neruus Mal S4, Vernas B9 prescindere S S4] precindere Mal, proscindere Ma3 W Subnumerare Sgl poplitum Bs9] pollitum SI, publice Sgl Poples, -itis Sgl] Polles, -itis S1 / n p K equorum fehlt W13 P Wa. fehlt (Textlücke) BIO Subvernare Ma4, Subuernare .i. vuas Wo4 neruos] Vernas Ma4 P-E Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 1169) M25

s 1170.1

s U70.2

s 1171

s 1172

m s

Subnixus r dicitur suffultus, sustenatus siue adiutus uel firmatus X / suffultus K4 K

K

— .i. sustenatus, adiutus K9 Abi

dt

Subnitor .i. subtus niti / + Apodiare idem X

K

vgl. A 587

ns

Subolere wachsen uel stincken + id est crescere / — wassen Kh2 Bri

S M Sb3 P

Wa. ] Subalere vnder stincken Ma3 — waxen M19 Subdolere Wa. fehlt (Textlücke) BIO

ns

Subpedanium est scabellum + eyn schemel / Wa. fehlt Kh2 Bri

S M I K P

Suppedanum B9 Stichwort verderbt M19 Subpedinium Wa. ] n s Supedanum .i. scabelbum K4 Wa. ] fehlt Ma4, fehlt (Textlücke) BIO

siue bis firmatus Uli ] fehlt

2622

K

W13

Subpeticio

s 1173

S 1173

ft

Subpeticio hulffe — .i. auxilium W

M W P

Stuppedicio M19 — uel -eia .i. titicia (vgl 1174) Bs9 Me5 Wa. fehlt (Textlücke) BIO

fp

Subperf/'cia idem (nach 1173) Wa. fehlt (vgl. 1173) W-Y Wa. fehlt Kh2 Bri

S M Sb3 / K P

Subpedicia S4] Subpecia Mal Wa. fehlt Dl Subpecia Ma6 M19 Subpetra Sigle fehlt Wa. fehlt K9 Subpecia W1S K4 Wa. ] fehlt Wol, fehlt (Textlücke) BIO

ms

Subregulus est paruus regulus — vndir konnich P Wa. fehlt Kh2

P P-E

Wa. fehlt (Textlücke) BIO — .i. paruus regulus Sol

np

Subnauigare est post uel latenter nauigare W — est latenter vel post nauigare, nach faren Sol (P-E)

W

Sigle Sgl} fehlt S1

s 1174.3

p

Subplantare dicitur sub plantis ponere

s 1174.4

ms

Subrestus sadel küssen

P P-E

Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt Sol — ain satei kfissi M25

n t

Subocular eyn ogh kolck

P P-E Kh2

Wa. fehlt (Textlücke) BIO Sigle Wol) fehlt Ma4 ogen kok R1 Wa. ] fehlt Sol, n t Subocula ain 8g (!) M25 ogen kuk E2 Suboculor uel -lar

ap

Subrigare vnderneezen

K P P-E

Sigle] n p Wa. fehlt (Textlücke) BIO — neezen Sol

as

Subridere ein dein r belachen / lachen W — ain klains lachen Sb3 — .i. parum ridere, wenig lachen / — ein wenig lachen K — .i. parum ridere P-E Kh2

S M W K P

— .i. parum ridere S4 Ks2 — .i. parum ridere, eyn cleyn lachnn BS — belacchen B9 — .i. parum ridere M19 lachen Drl Int. Bs9] ,i. parum ridere SI M12, .i. modicum ridere Sgl Sigle] n s Wa. fehlt (Textlücke) BIO — eyn wenich belachen Wo4 laken Ma4 Rl, belachent Bri + verspotten vel bleichen Sol

s 1174

s U74.1

s 1174.2

s 1174.5

1175

s 1176

P-E

+ hilff Mei

Subpacia Ma4, Subpecia RI, Subpotencia Wo4

W

K

P

P

2623

Subrigo

S 1176.1

s 1176.1

s 1177

s 1178

s 1179

S 1180

S 1180.1

s 1181

ap

Subrigo .i. vergo uel humilo

W

Sigle MI2]hem(Wa. SI

at

Subripere vndernemen — vernemen W-Y

M P

Surripere M19 Wa. fehlt (Textlücke) BIO

a p

Subrogare vnderseczen + et est aliquid loco sui svbsistere

nach 1176)S1

W-X Subrigo Mei ] Subriga SI

humilo Mei] humilis

W-X

Sb3 / P P-E Kh2

a p Subrogare] Subrogamen Sigle fehlt Wa. fehlt (Textlücke) BIO + vel biten E2 Surrogare

ms

Subruffus tunckelrot

S Sb3 W P Kh2

Subrupus Mai doncke broyt (!) S4, duncker rod Mai, dubbelt rot B9 — tunckel Subrusus SI Wa. fehlt (Textlücke) BIO Surruffus

ms

Subrubeus idem (nach 1179)

S M 1 P P-E Kh2

Subruffeus S4 Int. Ks2] tunckelrot Mal, doncke broyt S4 Wa. fehlt DI Sigle fehlt Wa. fehlt (Textlücke) BIO Subrubitus Ma4 Subrudius E2 Surrubeus

t

Subruere ./. prosternere

K

Int. K9] nideruallen WJ3, .i. cadere K4

ap

Subsanare bespotten — verspotten Sb3 K — °verspotten. °Subsannare °(Y) est rugare et contracto naso deridere + Inde Subsanator Y W — .i. deridere; vnde propheta (Ps 2,4; vgl. lob 22,19): Et dominus subsamnabit eos /

S M W I K P P-E Kh2

a p Subsanere S4 verspotten M19 Drl vgl. 1182 Subsanare] + spotten Sgl Subsamnare Wa. fehlt K4 Wa. fehlt (Textlücke) BIO verspotten E2, verspotten, vermupffen Sol Subsonare

K

2624

Subsanator] + et -ció (vgl. 1183) Bs9 Me5

Subsanator

s 1182

s 1183

s 1184

s U8S

s 1186

s 1187

S 1182

m t

Subsanator ein bespotter — ein spotter Sb3 K P-E — verspotter W-X — .i. derisor, eyn spotter / Wa. fehlt (vgl. 1181) W-Y

S M K P P-E Kh2

— .i. derisor Ks2 verspotter M19 Drl Wa. fehlt K4 verspotter Hll W9 M37 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt Sol Subsonator

f t

Subsanacio bespottunge — Verspottung Sb3 W-X K — spottunge I P-E Wa. fehlt (vgl. 1181) W-Y

S M K P P-E Kh2

Wa. S4 ] fehlt Mal Int. Ks2 ] fehlt S4 Verspottung M19 Drl Wa. fehlt K4 spottung W1S Wa. fehlt (Textlücke) BIO — bestunghe (?) Wo4 — idem (nach 1181) Sol Subsonacio

dp

Subsidiär! zu hulffe komen

5 M P P-E

Subdiari S4 Subsidari M19 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Subsaidiari E2

tt s

Subsidere besiezen — est subtus sedere et famulari — siezn K

Subsiduari Ma4, Subsiderari R1

W

S I K P

Sigle W ] a s Mal siczczen BS Sigle fehlt Wa. fehlt Hll Wa. fehlt (Textlücke) BIO

nt

Subsidere dein r sehyn / schinen W P — eyn cleyn stern I — ain r klain schainüg M25 / wenig schinen E2

P-E

S M P P-E

Wa. fehlt MaS Subsidere] + media breuis S4 B5 sehyn schinen Mal Wa. fehlt M19 — dein sehynen Dl Wa. ] fehlt Ma4, fehlt (Textlücke) BIO — eyn wenigh schinen Wo4 Wa. fehlt Sol

ns

Subsidium furdernisse — hilff oder fuedrung Sb3 — .i. iuuamen, quod minor inpendit maiori — hulff oder forderniß /

•S M W P P-E

verderbniße S4 — ein vordrißniß hulff Dl — hilf .i. iuuamen Sgl Wa. fehlt (Textlücke) BIO — hilf vel fürdernust E2

vordenis Drl Int. verderbt R1 — hilf Sol

2625

W

Subsellium

S 1187.1

s 1187.1 s 1188

s U89

s 1190

Subsellium schemel nt

Subsistere stille stan + vel enthalden I — still sein Sb3

S K P P-E

— stille sten oder stan Mal — sten K4 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt Sol

ms

Subsolanus osten wind — est ventus, oster wintt Sb3 W — quidam ventus, qui sub sole nascitur, sudosten — osteir wint P-E

— eysen wint N1 Wa. ] m s Subsalanus nomen venti M19 osten wind Bs9 Wa. ] fehlt (Textlücke) BIO, m s Subsalanus oster wint Ma4 Subsolarius E2 — est nomen vementi (!) veniens ab origente Sol

nt

Substamen webel garn — befel Sb3 — wepp garn WI — rgarn, das man an dem rod spini oder wint wefel X / befel K4 — weber garn P-E

s 1190.1

s 1192

I

S M W P P-E

S M K P P-E

s 1191

Sol (P-E)

— webe garn Ks2 — weuel garwe Ma3 — wayf garn M19 — wefel uel garn Dl garn bis wint Hll ] fehlt WI3 — befelgaden Wa. fehlt (Textlücke) BIO Subsamen E2 — wefel vel werff oder wepp

Subsequium .i. seruicium fp

K

— warp B9 — webgarn Drl K9 — wefel garn Abi Sol

/

Substancia selp wesen + uel selb standigkeit W — selbe wesung Sb3 — a »substo«, quia substat accidenti, eyn selp wesen — selbs wesen K

I

S M W P P-E

selp wesen selbis wesen Mal, selber wesnn B5, suluech wesent B9 Wa. fehlt Dl Zusatz Mei ] fehlt SI M12 Sgl, uel selba standkait Bs9 Wa. fehlt (Textlücke) BIO — selues weseng Ma4 — selbes wesend RI — est per se existens, nulli alteri existens Sol — ain selber wesen M25

adv

Substancionaliter selp weselich — selbs wesleich K

S

Wa. fehlt B9 Substancioliter S4, Substancionalis MaS selp weselich ¿V] selbis weselich Mal, selber weselich BS, wesenlich N1 Wa. fehlt M19 — selbis weßlich Dl Substancialiter Substancialiter — wesleich Hll Wa. fehlt (Textlücke) BIO Substancialiter Ma4 Int. ] selff wesic Ma4, selbes weselich Rl, selbwelich Wo4 Sustancionaliter E2 — wesenclich Sol

M I K P P-E

2626

Substare

s 1192.1

S 1192.1

np

Substare vorduren P — vnder sten I P-E Wa. fehlt Kh2 Brl

I P

Sigle fehlt Wa. fehlt (Textlücke)

at

Substernere vnderlegen — vnder strouwen P- Y — vnder ligen P-E R1

S I K P P-E

vnterligen N1 Sigle fehlt vnder ligen W13 Wa. fehlt (Textlücke) — vnder legen Sol

s 1193.1

at

Subscribere .i. per scripturam consentire

s 1194

ft

Subtalaris est vestis protensa ad talos — wadelgwant Sb3 Kh2 Brl — est vestis longa

S W K P P-E

co t Substalaris S4 protensa] toconsa S4, pertensa Ma3 usque ad Ma3 tales SI protensa] extensa W13, + usque K4 Wa. fehlt (Textlücke) BIO petensa R1 ad talos fehlt Ma4 Wo4 Substalaris E2 (auch Rl)

n t

Subtel .i. solea, ein sole / + ut in calcijs Ma3 B9 — r fußhülin SI / füsß helm Sgl, scilicet concauitas pedis sub talis et dicitur quasi »sub tal« quia est sub talw W / — est yma pars pedis, medietas — .i. solea P-E — eyn sale vnder dem scho Kh2 Brl

S M Sb3 W K P P-E

dt. Int. fehlt Ma3 — ein solden M19 sole] saull Subtel] Subte Sgl fuß hull Mel. fus hellen Bs9 scilicet concauitas pedis sub talis fehlt Sgl »sub tal« Sgl ] subtel SI sub talis Sgl ] sub tale SI dt. Int. fehlt K4 Wa. fehlt (Textlücke) BIO — est solea, ut in calceo Wo4 Substel E2

s 1193

s 1195

s 1196

S 1197

BIO

BIO

vorduren Wo I ] voduren Ma4, vol herten Wo4

vnderlegen verderbt Ma4

K

ppo

Subter vnder

S M K P P-E

Wa. ] fehlt Ks2, Subter est preposicio Ma3 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt K4 Int. fehlt HU Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt E2 M25

ft

Subuexio vnderfurunge Wa. fehlt (vgl. 1207) W Wa. fehlt K

S M P P-E

Subtexio S4 — idem (nach 1198) Ks2 vnder futunge B5 Subfeccio vnder farung M19 — furung DI Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt M25 — vnder farung Sol

2627

vnder uotinghe Ma3

Subuenire

S 1198

s M98

s 1199

s 1200

s 1201

s 1201.1

nq

Subuenire zu hulffe komen + helffen M (außer Sb3) W + .i. auxiliari I — helppen P Wa. fehlt K-Y

S M SbS W P P-E

— helpen B9 N1 + oder helfnn B5 zu hulffe komen fehlt M19 Subuxire helffen fehlt Sgl Wa. fehlt (Textlücke) BIO — zfi hilf kumen E2 M2S

nt

Subterfugere .i. latenter fugere + vnder fliehen Sb3

I P

Sigle fehlt Wa. ] fehlt Wol, fehlt (Textlücke)

nt

Subtegmen webelgarn — aut Subtegimen vnder zug Sb3 — uel Svbtegimen °webgarn °uel °(Y) wefel — webe garn, et dicitur a »subtego, -gis« / — idem (nach 1201) K-X Wa. fehlt K-Y

BIO

S M Sb3 W K P P-E

Wa. S4\ fehlt Mal B5 Wa. fehlt M19 webe garn Ksl Drl vgl. 1201 vgl. 1201 Subtegmen] Subtegnum 57 Wa. W9\ fehlt W13 Int. fehlt HU Wa. fehlt (Textlücke) BIO — .i. substamen E2 — est filum, quod in nauicula textoris per telam discurrit Sol — idem (nach 1201.1) M25

nt

Subtegimen idem (nach 1200) — r webelgarn oder spuelgarn X / spuel garen oder garn Y in der schficzn K Wa. fehlt (enthalten in 1200) Sb3 W Wa. fehlt I Kh2 Brl

S M K P P-E

Int. Ks2] webelgarn Mal S4 BS Wa. fehlt M19 — spuel garen K4 oder garn Abi ] oder garr K9 Wa. ] fehlt R1, fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt E2 M25 — X. subtegmen Sol

fp

Subtela späl broß uel r sel X / est corrigia, que mittitur equis sub cada Y W — est corrig/'a, que mittitur equis sub cauda

s 1202

W

PW

cada für cauda Wa. fehlt (Textlücke)

co t

Subtilis behende — hübsch uel klueg

BIO

corrigia Rl] corriga Ma4 Wol

Sb3

2628

P Wo4

Subtilis

S 1202

— .i. exilis, astutus, behende. Inde Subtilitas W K P P-E

+ uel clög Sl Wa. fehlt K9 Wa. fehlt (Textlücke) BIO — clög So!

f t

Subtilitas behendekeit — hubscheit Sb3 Wa. fehlt (vgl. 1202) l

S M W K P P-E

Wa. S4] Inde Subtilitas (nach 1202) Mal Wa. ] Inde Subtilitas (nach 1202) Dl Wa. ] Inde Subtilitas (nach 1202) Bs9 MeS Wa. fehlt K9 Wa. ] fehlt (Textlücke) BIO, Inde -itas (nach 1202) R1 Wa. fehlt E2 M25 — clflgheit So!

at

Subtrahere vnderczihen + .i. aufferre /

M K P P-E

Wa. fehlt Wa. fehlt Wa. fehlt + Stelen

co t

Subtristis betrübet — betraurung Sb3 — .i. parum tristis, betrüb W — bedrubig 1 P — r .i. tristis E2 M25 / betrübet Sol

S M W P

m s Subtristus S4 bedrübig S4 Ks2 B9, betrubung N1 betruplich Ma6, betrubig Dl Drl dt. Int. Bs9] fehlt Sl M12 Sgl Wa. ] fehlt Rl, fehlt (Textlücke) BIO — betrübt Wo4

ppo

Subtus vnder + .i. subter

S M W K P P-E

Wa. S4 ] fehlt Mal MaS + vel subter M19 — idem (nach 1196) Sl Wa. fehlt K4 Wa. ] fehlt Ma4, fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt Sol vnder tan M25

s 1206.1

m s

Subtritus .i. subtus tritus

s 1206.2

p

Subtrectare .i. in diuersa trahere

s 1207

at

Subuehere vmb fürn — vnder füren. Inde Subuejrio (vgl. 1197) — .i. seorsum vehere, vnder foren / — vnder voren Kh2 Brl

s 1203

s 1204

s 1205

s 1206

S M W P P-E

/

M19 K4 — vnderczieher (!) K9 — vnder cziehen Stelen Abi (Textlücke) BIO — vnder tern Wo4 — vnderting Brl Sol

P-E

I

K K W

Int. .SVJ vmb vnd vnderfuren Mal, vnder ffirn Ks2 Wa. fehlt (vgl. 1209) M19 vm faren Dl, vnderfuren Drl Subuexio Bs9\ Subuehicio Sl, Subuecio Sgl Wa. fehlt (Textlücke) BIO vnder förn E2 M25

2629

S 1207.1 s 1207.1

Subuectus pari

Subuectus vrame fort, hopsteyn uel populissima platea Rome P — vnder geffirt vel cumulus lapidis vel populissima platea Rome P-E — vndervort Kh2 Brl

P

Wa. fehlt (Textlücke) BIO part Subuectus Wol ] m s Subiectus Ma4 Wo4 populissima Wol] popilisma Ma4 Wa. fehlt Sol

P-E

s 1208

s 1209

s 1210

S 1211

S 1212

ft

Subuersio vmb kerunge uel destruccio — vmb kerunge / P-E R1 Kh2 Brl — pekerung K Wa. fehlt (vgl. 1209) W-Y

S P P-E

n s Subversum S4, Subuexio Ma3 uel destruccio fehlt B9 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Subuercio E2 — .i. destruccio Sol

a t

Subuertere vmbkern + Inde Subuersio W-Y

S M W 1 K P

Wa. fehlt N1 Subuehere vmb cheren, vmb fueren (vgl. 1207) M19 vgl 1208 Sigle fehlt Wa. fehlt K4 Wa. fehlt (Textlücke) BIO

ft

Subuencio ein hulffe + .i. auxilium / + oder vnderffirung

vmme gevort RJ

K

S I K P

— zu hfilffe S4 Sigle ] e t Zusatz fehlt K4 Wa. fehlt (Textlücke) BIO

f p

Subula ein suwel °uel °ein °ale °(S- Y P M) uel ein phrime — ein all oder pfriem Sb3 — .i. brocca ferrea, eyn suel uel ael I — ol K — ain sül vel al P-E — eyn suwel Kh2

S M W P P-E

— eyn sulv S4 swele Ma3 phrimel Ks2 — ein all, pfriem M19 sule Ma6 — al S1 Wa. fehlt (Textlücke) BIO — ain all M25 vel al Sol ] fehlt E2

ms

Subulcus eyn swin hirte — saw huetter Sb3 — sühirt W — est custos suum, eyn suwe hyrt K — sweinhalter

2630

I

Subulcus

s 1213

s 1214

S 1212

S K P P-E

Wa. fehlt Ma3 Int. Ks2] ein suwehirte Mal S4 sweinherter HU W9 M37 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Subulus Ma4 süwhirt E2 M25

m s

Subvncus .i. valde curuus Wa. fehlt Kh2

Sb3 P-E

Wa. ] m s Subvnus est vnus infra curuus m s Subune E2

fp

Subuncula ein läppe uel ein vndercleit uel ein r schurcztuch / scortel dock Ma3 B9 P (außer P-E) Sb3 — ein vnder klayd uel ein fuer tuch — r lapp uel ain flek. Item Svbuncula est X / est Y pecia siue particula panni vestibus percussis ref/ciendis assuta uel vestis linea, que uestibus duris subest ad cutem W — eyn lap an eym cleyde uel an eym schuge / K — ciain läppen X / fleck K4 oder schfircztuech

S M

— eyn läppe S4 scho läppe B9 — fleck .i. schurcz tuch M19 — lap vnder ein cleit, fleck uel schurczduch Drl vndercleit] ander cleyt DI reficiendis Sg/] refaciendis SI — chlain furtuch K9 — clainffirchig (!) Ab 1 läppen Hll) zoten W/3 Wa. fehlt (Textlücke) BIO läppe] ain pletz an aim schfich E2, ain fleck an aim schuch M25 vndercleit] cleid Sol uel ein schurcztuch] vel ain schürchtflch E2, fehlt M25

W K P P-E

s 1214.1

n p

Subunculare schuwe läppen

s 1214.2

ft

Subvrcio hulpp

P-E

Wa. fehlt

n s

Suburbium ein vorborg uel vorstad + Suburbia sunt circumiecta ciuitatis edificata — vorstat Sb3 K — locus sub urbe positus, eyn vorborg /

s 1215

s 1215.1

s 1216

/

P-X

Sol

5 M W P P-E

vorborg S4] vorberg Mal uel vorstad] oder eyn stat S4, fehlt — eyn vor stad Ma6 — ein vor burung (!) M19 vorborg] bürg 5 / edificata Sgl ] edificia 57 Wa.] fehlt Wol, fehlt (Textlücke) BIO - - eyn vorboge R1 ein vorborg uel] ain vor gebürg vel E2, fehlt Sol

n s

Subursum eyn wedeben Wa. fehlt Kh2

P P-E

Wa. fehlt (Textlücke) BIO Wa. fehlt Sol — pain M25

ms

Sucanus est electrum uel lacrima arborum + messing Sb3 Wa. fehlt Kh2 Brl

S M K P

m s Sucanus S4\ Sucana Mal Wa. fehlt M19 Sigle] f s Wa. fehlt (Textlücke) BIO

P

electrum] lectrum Ma3

2631

W

Ma3

S 1217

s 1217

s 1218

Sucarium

ns

Sucarium zucker

M W

Succanum Ma6 zuber Sgl

P

Wa. fehlt (Textlücke) BIO

P-E Kh2

Succarum Succarum

m s

S M Sb3

Succarum

Suburbanus est ille, qui moratur rsubvrb/o / in suburbio W • — eyn borch man P Kh2 Brl — est aliquis habitans sub vrbe subvrbio 5 4 ] sub vrbe Mal subvrbio] in vrbio M19 sub urbe

Ma3, in subvrbio B9

P

Wa. fehlt (Textlücke) BIO

P-E

— .i. qui moratur in suburbio Sol

s 1218.1

m s

Subustus .i. sub igne crematus

s 1218.2

m s

S u b u c u l u s dicitur populosa platea / + jta habetur in legenda sancti Gregorij X K

K

Subuculus entstanden aus Subura

at

Succedere nach komen uel nach ein ander gan + id est subtus cedere / — wolgen uel nach gen Sb3 — est locum precedentis occupare, °nachkomen ° ( Y ) . Inde Successor. Item °Succedere °(Y) est prospere euenire. Inde Succesus -us, -ui .i. prosperitas W — nach k6men K P-E

5

— na komen Ma3 — na volgen B9 noch kumen ein ander gan N1 n t (& t Drl) nach komen] noch folgen Ksl

s 1219

M W I K P P-E Kh2

s 1220

at

vgl. 1223, 1223.1 a t Succidere

Wa. fehlt Hll Wa. fehlt (Textlücke) BIO herghan Wo4, ger (!) Brl,

Wa. fehlt E2

M W K

P

+

nt — na komen Wo! ergan Ma4

— nakomen ergan R1

gan]

nt

n c

Succendere — — — — — —

S

K

r enbornen

X / bernen Y uel irasci S / prinnen Sb3 uel irasci M zürnen uel irasci uel brennen W .i. latenter accendere, burnen / r entkuntten W13 / anchüntten K4 K9 K rbernen uel tornen / enbrinnen vel irasci P-E r burnen

P

— eyn bornen uel irasci czorn S4 — enpürmenn uel irasci, czurnenn BS erbürnen Ks2 Wa. fehlt Dl n t f a t Drl) burnen] peinen M19 brennen Sgl ] brinnen S1 an zünden HU Abi, enczuntten W9, erczuntten M37

Wa. Wol] fehlt Ma4, fehlt (Textlücke) BIO entbornen

Wo4

2632

nt

enbornen]

— berren oder erczurren R1

Succendere

s 1221

s 1222

s 1223

P-E Kh2

Wa. fehlt Sol nt

m s

Successiuus langsam / + na en ander Ma3 B9 P + Inde Successiue aduerbium (vgl. 1222) I — lancksamer Sb3 — r ain lang samer E2 M25 / nach ein ander Sol — .i. tardus Kh2

s 1224

P-E

— lancksamer N1 + (neuer Wa.:) Successiuus langsam Mal — eyrt langsamer Ks2 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt (Textlücke) BIO Zusatz fehlt Wol Bri tardus] + late (?)

adv

Successiue idem (nach 1221) — lancksamkeit uel lancksamlich — lancsem P Wa. fehlt (vgl. 1221) I Wa. fehlt Kh2

Sb3

S M K P P-E

Wa. fehlt Ma3 — lanksam B9 N1 Wa. fehlt M19 — nach ein ander K4 Wa. fehlt (Textlücke) B10 — gittune allererst (?) Bri + vel nach ein ander komen Sol

m t

Successor ein nachfarer °uel °nachkommer °(Ma3 P) — nach geer Sb3 — nach volger uel nach komer W- Y — qui locum precedencium occupai. Vnde Successus -us, -ui .i. prosper et bonus euentus I — nach farer K r

ain nach förer E2 M25 / ein nach komer Sol

P-E

S M W I P

nachfarer] nach furer S4, nach uolger N1 ein nachfarer uel]/e/i/i Ma6, ein farer uel Dl uel nachkommer fehlt M19 vgl 1219 nachkommer] kumer S1 Bs9 nach volger uel Bs9\ fehlt Sgl vgl. 1223.1 Wa. fehlt (Textlücke) BIO — eyn nach komer Wo4 + uel na komer Ma4

m q

Successus .i. fortuna S-YP — dicitur prosper euentus / X K et bis »cedo« Hll]fehlt

+ et componitur a »sub« et »cedo«

K

ms

m t

Succentor ein vnders/nger — qui in ecclesia post precentorem respondet — ain vor singer vel vnder singer P-E R1

S M K P P-E

s 1224.1

nt

S M P Kh2



s 1223.1

S 1220

W13

vndersinger iW] vndersenger Mal Ma3 vnder senger Ksl Wa. fehlt K9 vnder sengher Wo4 Bri — eyn vnder senger, eyn vorsenger R1

Succentorium schürtz tüch 2633

Sol (P-E)

I

Succidere

S 1225

s 1225

s 1225.1

s 1226

a t

Succ/dere vndersnyden Wa. fehlt Kh2

S M I K P P-E

Succidere .SV] Succindere Mal B9 — vndersingen S4 — ein vnder sneiden M19 Succindere Wa. fehlt Hll Wa. ] n t Succindere vnder singen Ma4 Succindere Wo4 vnder singen M25

n s

Succinctorium uel Brachiale halfter

W

vgl. B 196

a t

Succingere gurten uel schurczen + Vnde Succinctorium cum quo succingimur — vnder schurczen uel gurten Sb3 — schurczen vel vnder gürten P-E Kh2 — schorten uel gordelen

vgl. C 429 M Wa. ] a t Succindere churczen vel garten M19 Dl, gurtein Drl W schurczen] schtirpfen Sgl I vgl. 1225.1 Sigle fehlt quo 12] qui K Wa. ] a t Succindere kürczen oder gürten K4 P ghordelen Wol P-E — schurczen Sol Kh2 Succindere

s 1226.1

S 1226.2

n s

Succidimi °eyn °busch °(P-E), .i. pixis

P P-E

n s Succidum Wol ] m s Succidus Ma4 Succadum E2

n s

Succinum idem (nach 1226.1)

s 1226.3 / p

s 1226.4

s 1227

— vndersigighe

Mai

W-X

I

— schurtzen Ma6

gurten uel] fehlt

P

eyn busch fehlt BIO

P

r

Succula ein borchele / barg P-E RI — en cleyne verkelken Kh2 Bri

P

P P-E

Wa. Wol] fehlt Ma4 BIO Wa. fehlt Sol

borghelin Wo4

f p

Succumba eyn byslaperynne P — en bislepersche Kh2 Bri Wa. fehlt P-E

P

Wa. Wol] fehlt Ma4

ms

Succubi sunt demones + qui svb specie mulieris viros decipiunt, quod cum ipsis cubant. Vnde Nouus Grecismus (29v) de verbis primo coniugacionis: Victus succumbo, sed succubat in coeundo. Femina namque viro debet subiecta iacere W — et Incubi quidam demones dicuntur I

byslaferynge R1

vgl. 1294 S + quidam, pluralis numeri S4 B5 W Vnde bis iacere Sgl ] fehlt S1 P Succula Ma4 P-E Succoni (auch R1J

2634

Succuba s 1227.1 s 1228

s 1229

S 1227.1

co p Succuba qui uel que succumbit uel succubit

/

r

n t

Succumbere vnderfallen uel vnder lighen / vnder legen S-X + ouer winnen S-Y P + vel entwichen / — vnder fallen Sb3 K — vnder uallen uel ouer wynnen Kh2 Brl Wa. fehlt W-Y

S M P P-E Kh2

at Y vnderfallen uel fehlt Ma3 vnder lighen zit. nach Ma3 a t (n t Drl) vnderfallen uel fehlt Ma6 vnder lighen] vnder legen Ksl, ligen MI 9, legen DI at — vnderliggen BIO uel vnder lighen] fehlt Wol, vnder leygen Ma4 at ouer winnen] vel vincere E2, fehlt Sol at

a p

Succultare vnder dreten

Die Formen Succultare und Succulcare können nicht immer eindeutig unterschieden werden I Succulcare

s 1230

s 1231

s 1232

s 1233

n in

Succulcandi zucker von candien — zucker von candia W — sucher van rcandie / candix P-E R1 Wa. fehlt I Kh2

P

S M Sb3 W K P P-E

Wa. fehlt B9 — czogher S4 Ks2 — zucker uel kondean N1 van kandianum Ma3 fVa. ] n in Succucandi czuk von candel M/9 von kandi Ksl, von kanden Dl Drl — kuckhär von kandet candia Sgl ] cander S1 zucker verderbt HU von cadi K4 Wa. Wol ] n in Succurtandi suckern von da kandie Ma4, fehlt BIO von kandigen Brl Wa. fehlt Sol Succurandi E2 candix] canden M2S

rt t

Succinere vndersingen — .i. parum uel sub uel post canere

I

S M W / K

Sigle S4\ml Mal vnder singer Ma6 at at a t f i i t HU) vnden singen K4

m s

Succinus .i. suca«MJ uel gemma quedam — est gemma quedam Kh2 Brl

S K P-E

Succinus] Sucanus S4 sucanus .W] succam Mal Wa. fehlt K4 — .i. sucana vel gemma E2

ms

Succosus r s a f f t i g / sapich Ma3 B9 P (außer P-E) + .i. succo plenus /

5 M P P-E

Int. Ks2] seffecht Mal, saffechtig S4 BS saffechtig Ma6 Ksl Dl slafich (!) R1 — hessig Sol

2635

Succulentus

S 1234

s 1234

s 123S

s 1236

s 1237

s 1237.1

s 1237.2

s 1237.3

s 1237.4

s 1238

s 1239

m s

Succulentus idem (nach 1233)

S 1 K P

Int. Ks2] seffecht Mal, saffechtig S4 Sigle fehlt Wa. fehlt W13 K9 Wa. fehlt BIO

n t

Succurrere zu hulffe komen + .i. subuenire I Wa. fehlt K-Y Kh2 Bri

S M

Sigle 54] at Mai Wa. fehlt M19 Dl

ms

Succus saff + a »saccus« dicitur, quia sacco exprimitur Wa. fehlt Kh2 Bri

m s

Succulus saff Wa. fehlt I K-Y Kh2 Bri

P

Wa. fehlt

I

BIO

n s

Succidium grumat uel surga

K

uel surga fehlt

K

p

Succussare drafen / + .i. trotare X

K

Wa. fehlt HU K9

fp

Succussatura dicitur trotatura

K

Wa. fehlt HU K4 K9

fp

Succula est genus vestis sic dicta, quia habet orbes ad similitudinem scuti P — est vestis quedam et habet oras ad [...] Kh2 Bri

P P-E Kh2

quia Wol ] que Ma4 ad] in alle Hss. (auch RI) scuti] sputi

n p

Sudare swiczen — .i. sudorem emittere, sweißen uel switzen — swaissen vel schwiczen E2 P-E

K4

K

dt. Int. ] dräsen W9 M37, drewen Abi

trotare] + idem W13

K

creatura W9, decortatura M37

+ drosung Abl

similitudine E2

/

S M P P-E

Wa. fehlt B9 + vel suderare (vgl. 1241) Ml9 — sweysen RI — .i. vapores emittere BIO — schwitzen Sol — sbaissen M25

n s

Sudarium sweißtuch + .i. facitergium I — est pannus, quo teguntur mortuorum corpora. Eciam dicitur Tersorium, quo sudorem a facie tergimus W

S W

+ eyn swet hol Ma3 quo (1)] cum quo Sgl corpora] + Sudarium SI SI + schwaiss tfich Sgl Wa. fehlt Sol

P-E

2636

a facie] faciei Sgl, + purgamus uel

Sudale

s 1240

s 1241

s 1242

s 1242.1

s 1243

s 1244

s 1245

S 1240

nt

Sudale idem (nach 1239) + Vnde Sudaria pannus, quo terga equorum terguntur, wusch tfich W-X

S W I P-E

Int. Ks2) sweißtuch Mal S4 Vnde Mel ] fehlt S1 Sigte fehlt Wa. fehlt Sol

n p

Suderare swiczen + .i. sudare I — r swetten Ma4 R1 / .i. sudare Wo4 Brl — .i. sudare P-E — idem (nach 1238) Kh2 Wa. fehlt W

M K P P-E

Wa. fehlt Wa. fehlt Wa. ] n p Wa. fehlt

(vgl. 1238) M19 HU W9 M37 K9 Abi Sudare sweten BIO Sol

ft

Sudes ein zunstecke uel ein phall + est palus W + est palus uel pertica, que terre infigitur — zäun steckh uel pfeill Sb3

P

Suderare] Sudare (vgl. 1238) W13 K4 Sudeare Wo4 — sweten .i. sudare Wol

I

S M W K P

uel ein phall] oder phyl S4, fehlt Ks2 B5 Wa. fehlt M19 zunstecke] czauen schick Dl Zusatz Bs9] fehlt S1 Sgl uel ein phall fehlt K4 uel ein phall fehlt BIO

ns

Sudibulum eyn r draghe korff Ma4 / sykorph Y — ain treber korb P-E R1

P P-E

Wa. fehlt Wol Wa. fehlt Sol

m t

Sudor sweiß

5 K

Wa fehlt Ma3 Wa. fehlt K4

ms

Sudus, -a, -vm .i. serenus, clarus, mundus + swaissig W + purus I — chlar K — -da, -dum swetich P

M Sb3 P P-E

serenus verderbt M19 mundus] purus M19 serenus] seruus a, -um .i. serenus, clarus, mundus Wol — .i. serenus Sol

fp

Suecia r sueuen lant / sweden lant Ma3 B9 P — schwabenland W

P

treber korb M25) trescher korb E2

2637

da, -dum .i. mundus, reyne BIO

S 1245

Suecia

— swiczer lant Wa. fehlt Sb3 K

s 1246

s 1247

s 1248

s 1249

s 1250

s 1251

1

S M W

suczenn lant B5 swiczen lant Ksl M19, swiczer lant Ma2, swaben lant Drl Wa. Sgl] fehlt S1

ms

Swecus eyn rswebe / sweder B9 Ma3 P — Schwab W — ein switzer / — en swede Kh2 Wa. fehlt Sb3 K

S M W I P P-E

Wa. Ks2] fehlt Mal S4 — eyn swede Ma3 — swiczer Ksl — est aliquis de tali regione Ma2 Wa. Sgl] fehlt Sì Sigle fehlt — est aliquis de tali regione BIO — aliquis de tali provincia E2 — swender Sol

a t

Suere newen

S M Sb3 W / P-E

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt M19 n t X, n s Y nahen nt ns nagen Sol

fp

Sueuia swabenlant Wa. fehlt K

M W P P-E

Wa. ] fehlt M19, f p Swesia sweuenlant Dl — idem (nach 1245) Sgl Wa. fehlt Ma4 — Schwab Sol

ms

Sueuus ein swob Wa. fehlt K

S M W I P P-E

— eyn swede Ma3 Wa. fehlt M19 — eyn spap Ma6 — idem (nach 1246) Sgl Sigle fehlt Int. verderbt Ma4 — ain sbas M25

— ein sawb Drl

v an Sufferre liden + .i. pati vel sursum ferre et eleuare S Sb3 W /

Sigle Mai) v Mal Sufferre] Suffer a t at

luden Ma3

ap

Sufferare beslahen — pherde beslahen — eyn pert beslan

/ Kh2 Bri 2638

/

— ein sweicz M19

Sufferare

S 1251

M W K

n p n p n p

s i25i.i

m t

Sufferrator hüb schmid

s 1251.2

m s

Suffectus dicitur aliquis, qui loco alterius in aliquo officio substituitur W

W

loco alterius fehlt

n t

Sufficere gnug sin + Vnde in epistola (ii Cor 12,9): Sufficit tibi gracia mea

s 1252

s 1252.1

s 1252.2

s 1253

s 1254

+ sicut equum S1

s 1255.1

S 1255.2

Sgl

5 M P

Wa. fehlt Ma3 Wa. fehlt Dl — genügen M19 — geneich syn R1 — ghenuch thun Wo 4

a p

Suffingare .i. confortare et pertinet proprie ad naturam

M Sb3

Wa. fehlt MI9 Suffugare

ft

Suffingacio .i. nature confortacio M-X

M Sb3

Sigle] + Inde (!) Ma6 Suffagacio

n p

Sufflare blasen / + pusten B9 P (außer P-E RJ Kh2) — .i. subtus flare, blasen vel appodiare /

S M K P

Wa. fehlt Mai Sigle B9] a p X + pusten Maß Wa. fehlt K4 a p Zusatz fehlt Wo4 BIO

n s

Sufflatorium ein blaspalg — esß, Conflatorium idem

vgl. C 823 S Wa. fehlt Ma3 W esß fehlt Sgl P + puster Ma4

s 1255

W

— ein plaßpack N1

n s

Sufflabulum idem (nach 1254)

S W 1 K Kh2

Wa. fehlt Ma3 — blauß balg S1 Sigle fehlt Wa. fehlt HÌ1 Sufflabilum

f s

Suffarius spillingsbaum Wa. fehlt Kh2 Bri

P P-E

Sigle Wol ] f p Ma4 Wa. ] fehlt Sol, f s Sufflarius ain spindel pfim M25

n s

Suffarium fructus eius Wa. fehlt Kh2 Bri

Int. Ks2] ein blaspalg Mal S4

P

P

2639

— noch syn BIO

+ uel pustern Mal

W

/

M

oder pulstern S4

S 1255.2

s 1256

Suffarium P P-E

eius Wol\ fehlt Wa. fehlt Sol

ap

Suffocare worgen, toden, °verdemphen °(Sb3 P), ersticken — würgen uel t6ten uel ersteken. Item Suffoco est extinguo uel strangulo, et secundum Britonem (Brito 761f.) semper producit mediam W — .i. sub fauce capere, strangulare, worgen, verthumen vel doten. Vnde Suffocatus, -ta, -tum / — würgen oder totten / + Wersus (Brito 762): Suffocat extingwit, suffocat guttura stringit X K — worghen, doden, r verderuen, verdemffen Ma4 / vorscempen, vorsticken Wol / vorderpen, ersticken R1 P — würgen, hersteken E2 P-E — worghen uel vordempen Kh2 Brl

S

SigleS4] a t Mal verdemphen, ersticken] deüpen S4, demphen, erstincken Ks2, fehlt B9 verdemphen] dempen Ma3 ersticken Ma3] fehlt Mal, versteknn B5, vorstincken N1 verdemphen] fehlt Ksl, verdennen Ma6, vortupffen Dl ersticken fehlt Ma6 M19 worgen] porgen Item bis mediam] (nach 1257) X, Item est extingwere. Versus (Brito 762)\ Suffocat extingwit, suffocat guttura stringit. Inde Suffocacio et secundum Britonem semper producit mediam Sgl, Inde Suffocacio et secundum Britonem semper producit mediam Bs9 Me5 oder totten K4} fehlt W13 Vers H!1 ] fehlt W13 — worghen, erschicken Wo4 — worgen, doden BIO worghen, doden Wol] fehlt Ma4 d p Suffocari E2 M25 — erstiken, extungwere (!) vel strangulare Sol — wSrgen oder erstrecken M25 vordampen Brl

M Sb3 W K P P-E Kh2

s 1257

s 1258

ft

Ma4 Sufferium E2, Sufflarium M25

Suffocacio worgunge — verporgnew töttung oder erstickung — erworgung I Wa. fehlt (vgl. 1256) W-Y

S M W K P P-E Kh2

+ dodinge B9 Wa. fehlt M19 erwürgung S1 Wa. fehlt Hll Wa. fehlt Ma4 — erstikken Sol worghen

Sb3

erwurgung Drl

irworgynge Brl — wigung (!) M25

+ herstekung E2

at

Suffödere vndergraben

5 I P-E

vmme grauen Ma3 Sigle fehlt ergraben Sol

s 1258.1

n s

Sufforium est quoddam vas

s 1259

ft

Suffosio vndergrabunge Wa. fehlt / K

S W P-E

Stichwort verderbt S4 Wa. ] fehlt Mel, Inde Suffosio (nach 1258) Bs9 Me5 Wa. fehlt Sol n s Suffosium E2

2640

P

Suffragar!

s 1260

s 1261

dp

Suffragari helffen + Item Suffrago -inis et Suffragines sunt nerui flexibiles femur et tibiam de subtus colligantes fV-X — .i. awxiliari proprie in uerbis, scilicet preces I

M W I P-E

helffeln Ma6 vgl. 1266.1 auxiliari 12] auiliari d p Suffragere E2

m s

Suffraganeus ein helffer oder wibischoff — weich pischolff Sb3 K P-E — .i. auxiliarius uel wibischoff I Kh2 — eyn helper

S M W P P-E

oder wibischoff Ks2] oder wihebisch (!) Mal, fehlt S4 wibischoff] peychtpischolff Ml9, bischoff D1 mit helffer Mel ein helffer oder fehlt Ma4 Wol Wa. fehlt E2

I

Suffraginare] d p Suffraginare (auch 12)

n s

Suffragium hulffe + scilicet oracio sanctorum / — ain vorbittendi hilf uel r vorordnung X / Ordnung uel vordrung Y W

S W P-E

Int. fehlt Ks2 uel vordrung Bs9\ fehlt fVa. fehlt E2

ft

Suffragacio idem (nach 1262) Wa. fehlt I

S W K P P-E

fVa.] d p Suffurgari idem (nach 1262) Ma3 Wa. fehlt Sgl hilffung W13 hulpinge BIO — idem (nach 1260) E2

part

Suffultus °schinende °(P-E) erluchtet — vorluchtet Kh2

s 1261.1

s 1262

s 1263

s 1263.1

Suffraginare .i. flectere genua. Vnde Suffraginatus, -a, -um

vgl. 1266.2 P Sigle Wol]fehlt P-E Wa. fehlt Sol

s 1264

S 1260

n q

Sb3 W P Kh2

Sgl

Ma4 — irluchtet Br I — ain leichtet M25

Int. fehlt Ks2

P

vorluchtet Wol

Suffulcire erluchten + uel vnderstüczen W-X — zeren, erluchten. Suffultus, -a, -um inde — schinen vel vorluchten Kh2 Brl Suffulare erlucht Bs9 vorluchten Wol Suffulare

2641

/

I

S 1265

s 1265

s 1266

Suffundere

a t

Suffundere .i. parum uel subtus fundere — significai parum fundere Sb3 W K — drunken maken P

M I P P-E

uel subtus fehlt Ma6 n t Wa. fehlt BIO — .i. parum uel subtus fundere Wol — .i. subtus vel parum fundere Sol — trunken gemachs M25

n s

Suffusorium est vas oley — vas, in quo est oleum, quod ponitur in lucernis Wa. fehlt Kh2

/

M SbS W P P-E

Suffosorium M19 Sufforium Suffossorium Y n s Suffusorij R1 Sufforium E2 M25

ft

Suffrago, -inis et suffragines in plurali dicuntur crura uel doxa

K

vgl. 1260

m s

Suffultus .i. firmatus

K

vgl.

s 1266.3

ft

Suffusio wltus dicitur lugubris ostensio faciei

s 1266.4

part

Suffusus drunken maket P — truwken gemacht P-E R1

P P-E

ghemaket Wo4 + eyn drunken mesche Ma4 + eyn drunkenbolt Wol Wo4 — est aliquis aliquo liquido conspensus (?), sicut homo ebrius est suffusus vino etc. Sol trunken M25] truken E2

n t

Sugere lallen uel vnuerstentlich kosen uel sugen — sugen uel r vnuernünftigen X / vnuernünfteklich Y kosen uel leiten W / — vnuerstentlich reden, lallen vel sugen K — vnuerstentichleich reden — sugen vel vnuernüftigklich reden E2 P-E — sughen Kh2 Brl

S M K P P-E

lallen] laben Ks2, labben Ma3 kosen] spreken B9 uel sugen fehlt S4 — saugen Ml9 vnvernuftiglichen Drl kosen] reden Dl a t Stichwort verderbt K4 — lallen, vnuerstentliken uel sugen Ma4 sugen] reden oder suen R1 Wa. fehlt Sol — saugen M25

a t

Sugerere rto rumen / zu blasen, rumen S-X uel raten — zu raunen uel raten Sb3 — sugessi, -sum significat svbsternere siue submittere occulte et mala intencione aliquid consulere uel subministrare W — .i. iudicare aut suadere causa decipiendi I — zu rawmen K — tho runen uel tho raden Kh2 Brl

s 1266.1

s 1266.2

s 1267

s 1268

-inis bis dicuntur K4] suffragines dicunt

K

W13

K

1263.1

2642

K

Sugerere 5 M W K P P-E Kh2

s 1269

s 1269.1

s 1270

s 1271

ft

S 1268

Suggere S4 Ma3 B9 — tzu rfinchin vel raden Ks2 — czu blasin, czu ratenn uel czu rfimen BS to rumen zit. nach Mai zu rynnen N1 — roten vel vnuerstendlick reden (vgl. 1267) Ml9 vgl. 1271 Suggere X Suggere Ma4 — tornen uel raden BIO to rade Ma4 — zfi rumen M25 Sugere

Sugestio bose ratunge — mala uel dyabolica persuasici, ratung Wa. fehlt W

/

S M P P-E

bose rad Ma3 büße radunge Ma6 Stichwort verderbt Ma4 bös rat Sol

a t

Sugere .i. suggerere

P

vgl. 1267, 1268

m q

Sugestus est r sedes / genus P-E R1 accusatoris — .i. suggestio vel tribunal iudicis 1 — dicitur sedes uel tribunal principum uel sedes accusatoris

Wo4 WoI (P)

K

S Sb3 K P P-E Kh2

Sugustus S4 accusatoris] accatorum — dicitur tribunal principum K4 ms m s accusatorum E2 m s Sugigestus

a p

Sugillare ° vberwildigen °(P-E), suffocare, strangulare uel gulam stringere Sb3 — ubergeweltigen uel suffocare uel strangulare — significai latenter et male consulere sicut et Suggerere r vbelwellen X / item significai Y uel suffocare uel condempnare uel strangulare W — .i. verberare, sugerere aut suffocare / — r .i. condempnare uel suffocare, gulam stringere, strangulare et dicitur quasi sub gulam capere X / .i. condempnare uel strangulare Y K — .i. suffocare uel strangulare uel ouer vloten Kh2 Bri

S

Suginare Ma3 vberwildigen ¿V] über geweidigen Mal B5 NI uel gulam stringere fehlt B9 — ober geweidigen Ma6 dt. Int. ] vnder walchen M19 vgl. 1268 uel strangulare fehlt Y sugerere emend. ] sugere (auch 12) gulam stringere, strangulare W9] fehlt W13, uel gulam strangulare Hll et dicitur bis capere fehlt Hll gulam W9\ gula ÌV13 condempnare uel K9\ fehlt K4 ouewolden BIO — vber winden vel suffocare vel strangulare vel mala latenter consulere vel gulam stringere Sol ouerflotygen Bri

M W 1 K P P-E Kh2

2643

S 1271.1

s 1271.1

Suillus

ms

Suillus, -a, -um .i. porcinus uel paruus porcus W — .i. paruuj sus K — eyn virken P — ain färlin P-E

W K P

Sigle Sgl ] Item (Wa. nach 1274) S1 paruus K4] paruum W/3 — est paruus sus RJ eyn Wol ] an Ma4 + uel ianua (mißverstanden aus portus für porcus ?) Ma4 Wol BIO — est porcinus uel paruus porcus Sol + vel est ianua E2 M25

Wa. fehlt Kh2 Brl

P-E

s 1271.2 s 1272

s 1273

Sugosus sug hand Sol (P-E) a p

Sulcare .i. sulcum facere, r forch machen / voren B9 P — .i. sulcum facere M-X P-E Kh2 Brl — furich machen Sb3

S M W K P P-E

dt. Int. ] fehlt S4 Ks2, voren maken Ma3 forch machen] forcht Dl lat. Int. fehlt Sgl dt. Int. fehlt S1 np lat. Int. fehlt W13 Y dt. Int. ] fehlt Ma4 Wo4, varen verken BIO + fürchten Sol

m s

Sulcus ein forch als mit dem pluge — ein furich Sb3 — eyn forch vel vestigium nauis in aqua

forcht B5

I

— furich / + dy man mit ainem pflüg macht X — —

S M W K P P-E

s 1273.1

s 1274

s 1275

K

eyn fore P ain furch, et componitur cum bis-, tris-, vt bis ulcus est aliquis campt/s habens duos sulcos P-E

— eyn forich Ks2 — eyn vore alz myd dem ploge doyt Ma3 — eyn vore in deme acker B9 forcht also B5 — eyn forche Ma6 — eyn forch alzo mit dem phlßge macht Ksl — ein furch sicut in agro M19 — ein forch als man mit eim fplug macht Dl — furr S1 — furch Sgl als] fehlt Mel, alzo Bs9 MeS Zusatz HU ] fehlt W13 W9 Wa. fehlt Wo4 Sulc Ma4 + als man mit dem plugg maket Ma4 + alze myt der ploch Wol + in dem lande BIO et bis sulcos] cum aratro factum Sol bisulcus M25] bisilcus E2 campus M25] campos E2

n s

Sulcatorium eyn hake P-E — .i. huncus

P P-E

harke Wo4 Wa. fehlt Sol

P

huncus für uncus

n t

Sulfur swebel

5 K

Wa. fehlt Ma3 mt

m s

Sulfurius rsweuelich / swebelecht S-X

S M W I

sweuelich zit. nach Ma3 sbelig M19 swebellist SI Sigle fehlt

Sigle B5\ m t Mal

— swebelich S4

2644

MI

Sulfurius

s 1276

s 1276.1

s 1277

s 1278

s 1279

s 1280

S 1275

K P P-E

sweblein K4 sweuelecht Ma4 Suphurius E2

nt

Sumere nemen uel zern + eßen I — nemen Kh2 Bri

I K P-E

at Wa. fehlt K4 zern] messen Sol

ns

Sumacium vinum golt var wyn P — .i. vinum quoddam, golt var win

P P-E

Wa. fehlI BIO Wa. fehlt Sol

nt

Sumen est ista pars suis, vbi ubera adherent + et sumitur pro cibo grosso, qui non est preciosus. Item est pigwedo. Vnde Cornutus |7/2/,7,J:Stipus edat sumen. Item Sumates sunt viri potentes W Sb3 — [...] vbera stant / — pinguedo, que est in ventre porci

5 Sb3 W P P-E

adherat S4 Sumen] Suille Item Sgl ] sed SI edat Sgl ] edet SI adherunt Ma4 — suini schmalcz Sol

fp

Summa ein somme, ut summa peccunie — ein summ Sb3 K P-E RI Kh2 Bri — est finis rei et compendium sub breuitate collectum

schwebelin Sol, swebelhaftig M25

P-E

golt var Wo! ] gal var Ma4

5 M W K P

tat. Int. fehlt B9 ut] uel S4 lat. Int. fehlt M19 lat. Int. fehlt S1 Sgl Wa. fehlt K4 lat. Int. ] ut peccuniarum Ma4

ap

Summare .i. summam facere, volbrengen — significai sumam computare Sb3 — est summam facere. Inde Sumatim adv — .i. summam facere, summen / — .i. summam colligere K — .i. summam facere Kh2 Bri

S M W K P-E

dt. Int. fehlt Ks2 B9 Wa. fehlt M19 vgl. 1280 Wa. fehlt K4 dt. Int. fehlt Sol M25

adv

Summatim entlich + .i. leuiter, stricte, festinanter — genczlich P-E Wa. fehlt (vgl. 1279) W-Y

2645

/

IV- Y

/

Summatim

S 1280

s 1281

s 1282

W P P-E

summlich SI eynczelichen (!) R1 — endlich Sol

m s

Summus der oberste — -ma, -mum der aller hoest Wa. fehlt Sb3

S M

Sigle S4] fehlt Mai — aller höchst M19

m q

Sumptus zerunge uel verzert + et sic est per-, preSb3 / + .i. cibus — zerung K —

s 1283

S 1283.1

s 1284

s 1285

s 1285.1

s 1286

ghenamen uel terynghe

I

Kh2 Brl

S

uel verzert fehlt

M W P

Wa. fehlt M19 uel verzert] fehlt Ma6, uel vorczerer D1 — zerung uel bruch Sgl — vortert Wol

adv

Sumopere .i. diligenter

P-E

Wa. fehlt E2

m s

Sumphus eyn swam

P P-E

Wa. fehlt BIO Wa. fehlt Sol

Ma3

P

Int. Wol) .i. suauis Ma4 — ain swan M25

m s

Sumptuarius qui rogat sumptus

S P

Wa. fehlt Ma3 Wa. ] m s Sumpuarius est qui cogat sumpuus R1

m s

Sumptuosus zerhafftig + uel luxuriosus P — zerhafft Sb3

M W I P P-E

czerhafft M19 Wa. fehlt SI Sigle fehlt zerhafftig] worhafftig Ma4 zerhaft E2

m s

Summanus .i. Pluto uel deus infernorum

Kh2

Pluto Litl ] Pluta

f t

Sunamitis gefangen, jrre uel wuste — gefangen oder wuste Sb3 — proprie significat mulierem habitantem in Suna, que est ciuitas quedam parua in terra promissionis. Sed quia Suna interpretatur despeccio uel decepcio, propter hoc transsumitur nomen Sunamitis, ut significet deceptam et despectam. Vnde illud, quod dicitur in Cantica Canlicoxum (Ct 6,12): Reuertere, reuertere, Sunamitis. Si intelligitur de beata virgine, glosandum est: .i. despecta, quia, dum esset in terra, non habebatur a Iudeis in tanta reuerencia sicut de-

2646

— qui regit sumptos Ma4

Kh2

Sunamitis

— — — — —

S M W P P-E

Kh2

s 1287

buit. Si uero intelligatur hoc verbum de synagoga, glosandum est: Sunamitis .i. decepta, quia putat messiam in lege promissum nondum natum esse, qui iam dudum natus est W nomen cuiusdam puelle vel gefangen / gefangen oder wüest oder 6d K vangen, erre woste / + kindecheit, iungeling, herten lipp, synnen diff, besunder liff Ma4 / + iungeling herczelyf R1 / + kyldikkeyt, iunghelik herte, synnen dyf, sunderlik lib Wo4 P uel Sunamis. Wersus (vgl. C/T »Svnamitis«) -. Quid Sunamitis Signa/, si scire velitis: dissona captiua deserta mens aliena. Est peccans anima Christum per termina multa P-E eyn vanghen uel dicitur anima exspectans salutem, et interpretatur filia captiva. Eciam idem est quod dissona uel aliena uel eyn sunderlik senent. Wersus (vgl. C/T »Svnamitis«): Quid Sunamitis signat, si sire velitis: dissona captiva desertaque mens aliena Kh2

Int. fehlt B9 wüste] wustunge BS, + .i. desertim Mal, + sundich zele uel eyn derne Ma3 Sunamatis Ma6 — gesange (!) error uel wust Dl uel wüste] wustunge Ma6, fehlt M19 quod Sgl] fehlt S1 Canticorum Sgl] -orum Sl Si Sgl ] similiter Sl beata] + Maria SI iam] cum Sgl Wa. fehlt BIO — eyne fangen ader erre sele ader eyn sundlich liff Brl vangen erre, woste Wol ] wangen (?) rot eren vast Ma4 Stichwort verderbt E2 — est quelibet anima involuta peccatis vel mulier Chananea vnde (?) muliere colleccio Sol Sunamis M25] Sonanus E2 Sunamitis signat M25] sua mitis signatis E2 sire für scire

etro

Suparus ein stuche uel ein prise + .i. longa camisia et ponitur pro uelo K — ein stauch Sb3 — brischü W-Y — eyn brise uel eyn lang ermel vel sepe capitur pro summitate velorum / — eyn stuke. Wersus (Walther 30861)-. Supara longe gere, si vis bene, virgo, piacere Kh2

S M SbJ W K P

stuche] suche BS, + hülle Mal prise] mowe B9 ein stuche uel fehlt Drl + lang ermel M19 Superus vgl. 1287.1 — ain sturcz Sl uel ein prise fehlt K9 Zusatz fehlt K4 — eyn stuck, eyn mauwe in dem reichelene Ma4 ein stuche uel] fehlt RI, eyn armel Wo4 uel ein prise fehlt Wol — ain schlair M2S uel ein prise fehlt Sol

P-E

s 1287.1

S 1286

ap

Suparare significat pannos rugare et in formam supari disponere et aptare; est autem Suparus uestis linea et rugosa, qua mulieres cooperiunt caput. °Suparus °(Y) eciam dicitur manica crispata, que ad latus dependet causa ornatus, qualem mulieres deferunt in teristris. Teristrum wlgariter kitel W — -aui .i. suparos longos facio uel idem quod vinco. Wersus (Grec. Vet. xv 191)\ Suparo cum pannum rugo, supero quoque victw/w. Qui superat vinsit et quod superest superabit Kh2 2647

S 1287.1

Suparare vgl. W Kh2

s 1287.2

supari] superari Sgl dependet Sgl ] pendet Sl deferunt] defecerunt Sgl kitel] + uel schluk Sl suparos longos emend. ] suparas longas supero emend. ] suparo victum emend. ] vieto vinsit für vincit

Suppera weit uel lesa uel ä f f ter hemde W

s 1287.3

T184

Wa. Mei] fehlt Sl

W-X

Suppera] Supara M!2

fp

Supara arm golt P — langhe mowen Kh2

P P-E

Sigle Wol\ f Ma4 Wa. fehlt Sol

s 1288

ns

Suppendium est eleuacio intencionis ad deum

s 1288.1

m s

Superus dicitur regnator celi

s 1288.2

adv

Superuacue vnnüczlich, vt capitur in v° psalmo (z.B. 24,4)

P-E

vgl. 1307.1

s 1289

— golt BIO

Kh2

ppo Super von uel uff — auff

Sb3 W

Wa. fehlt I K-Y P-E

s 1289.1

s 1289.2

S M

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19

m s

Superadultus dicitur, qui transcendit etatem pubertatis

W

vgl. 1307.2

fp

Suppecia .i. auxilium

Suter Ma6

— off Drl

P

vgl. 1310.1 Kh2 Supercia

s 1290

s 1291

s 1292

f p

Superbia hoffen Wa. fehlt K

S M W P-E

Wa. S4 ] fehlt Mal Ma3 Wa. fehlt M19 hochfertikeit Dl Wa. fehlt (vgl. 1291) Bs9 MeS Wa. ) + (neuer Wa.:) m s Superbosius idem E2

nq

Superbire hoffert triben

M W l K

horffart triben Ma6, hochfertig tryben DI + Inde Superbus (vgl. 1292) et Superbia (vgl. 1290) Bs9 MeS Sigle fehlt Wa. fehlt K4

ms

Superbus hoff erdig Wa. fehlt K-YKh2

S M W

Wa. S4) fehlt Mal Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt (vgl. 1291) Bs9 MeS

2648

IV

E2 P-E

Superbus

S 1292

/ P-E

Sperbus, -ba, -bum hochfart M2S

ms

Superciliosus idem (nach 1292) — idem (nach 1291) Kh2

P P-E Kh2

Wa. fehlt BIO Superbiciosus Wo4 Wa. ] fehlt Sol, m s Superbiosus idem (nach 1292) M25 vgl. 1307.4

ns

Supercilium — r wintbra Mal / eyn wonper afige auper S4 / de har bouen den oghen Ma3 / dy har bouen den ougen lede B9 S — r win bran Ma6 Ksl / aug pra M19 M Sb3 — obebra — ober braw W K P-E I — eyn oberst augbra an dem auge — r de har bouen den oghen fVol Brl / dicitur hare oben den äugen leden R1 Wo4 P — de oghe bran Kh2

S M Sb3 W K P

— eyn wintbran Ks2 N1 — eyn winp auge BS — aupern in oculo Ma2 — wympbron Dl — vberbro DrI Superlicium — äugen bron die obern Mel Supercilum K4 Wa. ] m s Superciliosus der wybrren hör Ma4 — ogenbrawen BIO

s 1293.1

ns

Supercilicium est membrum oculi; quandoque ponitur pro superbia Kh2

s 1294

ap

Superare uberwinden + uel dy mowen crusen

s 1292.1

s 1293

s 1295

s 1296

s 1297

P

— idem (nach 1290) E2

P (außer P-E Kh2 Brl)

S K P

Wa. fehlt BS Wa. fehlt K4 Zusatz] fehlt Wo/, oder de ermel cruß machen R1

co t

Superficialis uberhebelich

M Sbi P

Wa. fehlt M19 über helflich Wa. fehlt Ma4

fq

Superficies r uberhebig / ouer heuinghe Ma3 B9 P + oder der außer teil K — usßwendikait W

S M W 1 P P-E

verhebig S4 eyn ober hebunge Ksl, vber windlich M19 + estrich Sgl Sigle fehlt ouerhinckunge Ma4, ober (!) Wo4, ouerheuich Brl — estrich vel ramfft Sol — idem (nach 1297) M25

ms

Superfluus uberflußig + Inde -itas P (außer P-E) Wa. fehlt (vgl. 1298) W-Y

crusen] knoffen Wo4

ouerwynlik BIO, irheuelich Brl

2649

S 1297

Superfluus

Wa. fehlt K

s 1298

P Kh2

Zusatz fehlt (vgl. 1298.1) Int. ] a (!)

Wol

nt

Superfluere uberflißen + Inde Superfluus W-Y + uel habundare. Superfluxus -a, -um inde — auerwlten Kh2

/

W

vgl. 1297

s 1298.1

f t

Superfluitas ouervloticheyt

S 1299

etro

Suppellex hußrad / husgherad Ma3 B9 P — hausgeschirre Sb3 P-E — dicitur substancia uel facultas uel ornamentum domus quodcumque W I — eyn declach uel hußrait

M W K P P-E

hausgerat M19 + ingedone Ma6 — husgschier uel stobhüli Sgl Supplex W13, Suppeller K4 hfiß raet R1 Wo4 + in ghedone Ma4 — hus rad uel stobhüli Sol

adv

Superius da oben — da bouen P (außer P-E Rl) — bouen Kh2 Wa. fehlt K-Y

S M W P

Wa. fehlt Wa. fehlt Wa. fehlt — dar en

s 1300

s 1300.1

Wol Sol (P)

r

Ma3 — dar en bouen B9 Dl Sgl — dar vber Bs9 bouen Wol da ober Wo4

+ oben off S4

Supereminere .i. preualere, excellere

I

s 1301

ms

Supernus der oberste — -na, -num der hogest Wa. fehlt (vgl. 1328.1) K

s 1302

nt

Superliminare der oberste phost in der dore — uel Liminare limen est illud quod superponitur hostio, wlgariter vbertür W — est superior pars hostij domus I — der Sberist tram / + oder vber tür Y dicitur superius limen, quod ex transuerso super hostium ponitur K

/

vgl. L 300 S Int. ] fehlt B5, der oberste swelle an der thore Ks2 in dem huse Ma3 in Ma3] über Mal, an S4 M Int. ] fehlt Dl, dye obrist tür Ml9 in dem tor Drl Sb3 Superliminale in dem thor W Supliminare Sgl + uel thur geschwel Mel + uel dür schibell Bs9 Me5 K der oberist tram fehlt K9 lat. Int. fehlt K4 P Superlimina Wo4 — dy ouer post der dore Ma4 in] an Rl Wo4 P-E Wa. ] n t Superbinale der 5brest M25 — vber tür oder trischübel Sol in] an E2 Kh2 Superlimare

2650

Superhumerale s 1302.1

s 1303

n t

S u p e r h u m e r a l e humler W — idem (nach 1299), ephot

W P-E

vmbrall Mei, humeral Bs9 Superhumerali Sol

n s

M Sb3 W K P P-E Kh2

s 1304

n s

kor rockelin S4, korhe-

Supersedere vber siezen uel vnderwegen lassen

t

obersitzen vel uerlaißen vnder weg lassen K

I

Superstes reyn oberblybender / ouerbliuende B9 P — — —

s 1306

M

vnderwegen] Überwegen NÌ vber siezen S4] ver siezen Mal, vndersiczczen B5 — vber siez vber gen M19 versiezen Dl Supersidere S ì Supersidere Y Supercedere Ma4 — ouer zetten vndwegen laten Ma4 — ouersitten Bri — vber siezen M25

S M W K P P-E

co

eyn r k o i r ruckeln Ma6 / chair rok M19 Drl ein chorrockh Sb3 IK cor rock uel vber rók W ain korhempt P-E

Superpellicium Ks2] Suppellicium Mal S4, Superplicium B9 mede Ks2, rochelen Ma3, korrock N1 korruckelin Ksl Dl Superplicium (?) cor rock uel Bs9] fehlt S1 Sgl Supperplicium W13 korerokelin Ma4, kaur rock RI kor rok Sol Superplicium eyn hochchilen

— —

s 1305

(P-E)

Supwpellicium ein korrockel — — — —

S

Sol

S 1302.1

-itis .i. senex uel remanens viuus, oberblibung vberpeleiber IV]3 / vber peleiwunder K4 eyn auerlop uel est idem quod supersticiosus

r der

I K Kh2

S M W K P P-E

Int. Ks2] uberblibende Mal, vber blibendig S4, obirblinder B5, eyn ouerbliuer Mai obir blybende Ksl, ein vber bleybung M19, eyn vberwinder Dl Wa.] fehlt Sgl, Inde Superstes, Supersticiosus (vgl. 1307) et Supersticio (vgl. 1306) Bs9 Me5 der vber peleibt Hll K9 Abi, der vberpleybender W9, der vber pleybent M37 — ouerflodunghe Ma4 — ouerbliuen BIO — vber blibender E2 — est res, que remanet anima destrueta, vt filius dicitur superstes patre mortuo Sol

f t

Supersticio, -onis ein vnglaube, et est vana religio uel superflua institucio — — —

S M W P-E Kh2

r vngeloub

[...] institucio. Item Supersticio est X / est Y erronea uel falsa religio sicut ydolatria W .i. dampnum vel vana et superflua religio et obseruacio uel cultura ydolorum / vngelawb r et dicitur vana religio et superflua ut superinstituta obseruacio X / uel vana et superflua religio Y K

lat. Int. fehlt B9 vana] vna M19 sicut ydolatria Sgl ] fehlt S1 superlua E2 vnglaube] + et vanor (getilgt ?)

2651

Supersticiosus

S 1307 s 1307

ms

Supersticiosus r ein vngleubiger uel superbus / vnghelouich Ma3 B9 — -a, -um, qui supersticionem operatur uel sectatur / + vngelôbiger uel aberhersch .i. superbus X W — -a, -um .i. vanus uel falsus religiosus I — vberhubsch oder vngelaubiger, falsus religiosus, eciam dicitur superbus uel ydolorum cultor K — onglouich, ouerhersh, .i. superbus P — vngelôbig P-E — vnghelouet uel est falsus religiosus uel ydolatorum cultor, vt dicit Papias (»Superstitiosus«) Kh2

S M K P P-E

dt. Int. ] vnglewbig, ûberhersch NI Wa. fehlt M19 -- vngeleubisch, ober hirste Ma6 + uel aberherst Drl lai. Int. fehlt K4 — vngelouich Bri — qui supersticio sectatur vel operatur Sol

adv

Superfacue dicitur frustra et vane et inutiliter

K

vgl. 1288.2

ms

Superadultus qui creuit vitra annos pubertatis

K

vgl. 1289.1

s 1307.3

s

Supereminere .i. preualere / + preesse, patrare X

s 1307.4

ms

Superciliosus .i. superbus, tristus uel ceuerus

Kh2

vgl. 1292.1

a p

Supinare .i. eleuare uel uersare + uel supinum facere / + ministrare K — eleuare P

M W K P-E

uel uersare fehìt M19 Supinare] Superleuare SI — .i. eleuare K4 uel uersare fehlt — releuare E2

ms

Supinus uffgericht uel versatus — -a, -vm .i. reuersatus, off gericht — auf gericht oder hoch K — oppgerichtet P

s 1307.1

s 1307.2

s 1308

s 1309

Superfacue für Supervacue

— vnglefibig uel obir herschit Ksi

K

— .i. invtiliter K4

K

Kh2

ceuerus fiir seuerus

Y

I

vgl. P 1212 S — vp gerich B9 M -- aufgericht M19 vff gerichtig Ksi W usgericht Sgl K auf gericht K4\ aufgerachk W13, auff reckt HU P tu gericht B10 P-E — vngericht vel versatus; est ille, qui se inclinât super dorsum Sol

s 1309.1

ms

Supernus idem est quod celestis

2652

Kh2

K

S 1309.1

Supernus

s 1310

s 1310.1

s 1311

s 1312

s 1313

s 1314

Kh2

vgl. 1301, 1328.1

ap

Suppeditare vnder die fuße treten uel ministrare I — .i. auxiliari, subministrare, subseruire — vnder die fficz treten K Kh2 Brl

M W Kh2

Wa. fehlt M19 uel ministrare fehlt Sgl Superitare

fp

Suppecia, -cié .i. suffragium, auxilium, hulff

I

vgl. 1289.2

ai

Suppetere zu hulffe komen uel gnug sin Sb3 K — ze hilff komen — r ze hilf komen uel genüg sin, eciam est X / est Y petitum ab aliquo ministrare et sie ponitur pro eo, quod est iuuare. Item est prodesse. Item est sufficere, habundare. Vnde Salomon (vgl. 24,12): Si suppetunt diuicie et erogare non obmittas W — zu hulff komen vel superabundare I

5 M W K P P-E

Sigle S4] n t Mal uel gnug sin fehlt S4 B9 Wa. fehlt Drl — zw auf chomen M19 sin fehlt Dl iuuare] viuare Sgl obmittas Sgl] obmittes SI Wa. fehlt K9 uel gnug sin fehlt Wol BIO — vermúgen vel z hilf komen oder günstig sin Sol uel gnug sin fehlt M2S

ap

Supplantare verdrucken + uel vnder drucken / — vnder drucken M W — vnder truken / + Inde Supplantator Y — r verdruchken oder vnder werffen X / vnder drucken Y

S W K P P-E

vordukenn B5, vnder drucken Ma3 vgl. 1313 + uel verstoßen Mel verdruchken] vnder drucken HU hopen BIO — vnder truken oder vnder tretten Sol

m t

Supplantator ein verdrucker — eyn vnder drucker M- Y Sb3 K I — eyn vnder dreter uel deceptor Wa. fehlt (vgl. 1312) W-Y

S M W P P-E

Supplantor S4 Wa. Dl] fehlt M19 vnder truker SI, vntertreter Mel Wa. fehlt BIO Wa. fehlt Sol

as

Supplere volbrengen °.i. °perficere °(B9 P-Y) + Inde Suplementum W-Y — verpringen Sb3 — .i. »super implere«, perficere, volnbrengen — .i. perficere K

2653

/

— vber drucken M25

/

K

S 1314

Supplere S M W K P P-E

vorbrengen Ks2, vordungenn B5 verpringen M19 Dl vgl. 1315 tat. Int. ] fehlt Sgl, .i. proficere S1 + erfüllen Hll erwllen RI, vorvullen BIO, irfullen Bri — Volbringen oder vermugen Sol dt. Int. fehlt E2 M25

s 1314.1

n t

Supplemen volnbrengunge

s 1315

n s

Supplementum volbrengunge Wa. fehlt (vgl. 1314) W-Y

S M 1 P-E

vorbrengunge Ks2, vullenbringhe Ma 3 verpringunge M19 Sigle fehlt + oder erfüllung Sol

ms

Supplenus wen. Inde -plenitudo - - wan KP-Y Wa. fehlt Wl

S M P P-E

n s Suppletum S4 w e n ] vul Ma3 Inde -plenitudo] Inde Suppletudo S4, fehlt Wa. fehlt M19 Drl Wa. fehlt BIO Wa. ] fehlt E2, Supplenus warn (neuer Wa.:) Supplenitudo wSm Sol

o t

Supplex ynnig — andachtig Sb3 — innig. Vnde Grecista Nouus (83r)\ Suplex est qui suplicat aut dampnatus habetur, a quo suplicium deriuari prohibetur W — .i. deuotus, ynnig vel humilis I K — .i. humilis, deuotus, qui supplicai — .i. deuotus P-E

S M W K P-E Kh2

Sigle S4] o in Mal — ghenoch Ma3 + Inde Deuotus .i. devotus M19 — .i. deuotus, andechtig uel ynnyg DI innig Sgl] milt S1 prohibetur) perhibetur Y — .i. deuotus, innen Hll — bittender vel est dampnatus Sol yndich

a p

Supplicare biden + .i. se humiliare ad rogandum

s 1316

s 1317

s 1318

s 1319

s 1320

K

Wa. fehlt

ft

Suplicacio bidunge + .i. humilis deprecacio Wa. fehlt W-Y

1

K4

M K P P-E

Wa. Wa. Wa. Wa.

fehlt M19 fehlt K4 fehlt BIO fehlt E2 M25

n s

Supplicium pin + ./'. pena K-X — .i. pena, °pin °(Y)

I

— bett Sol

W

2654

I

Mal

B9

Supplicium

— .i. tormentum, pena vel supplicacio

s 1321

s 1322

s 1323

s 1324

s 1325

S 1320

/

S K

+ .i. pana (!) S4 Zusatz Hll]fehlt W13

at

Supplodere vnderfalden uel vnderreden — vnder fallen aut vnder reden Sb3 I — vnder volen uel vnder raden Kh2

S M K P P-E

— vnteruallen uel vnterraten N1 vnder fallen S4 vnder raden Mai — vnder reden uallen MI9 vnder rodin Ma6, uel eyn reden DI vnterfallen Hll Wa. fehlt BIO — vndervallen oder vnder raden R1 — vnder fallen oder vnder raden Sol — vnd (!) falten M25 uel vnderreden fehlt E2

at

Supponere inseczen uel schuldigen — vnderseczen uel schuldigen W — vnder legen vel schuldigen / K — inseczen — vnder setten uel schuldighen, .i. inculpare

Kh2

S M W P P-E

uel schuldigen fehlt B9 — vnderseczen uel schuldig DrI uel schuldigen fehlt M19 Supporrigere SI vnderlegen Sgl inseczen] vnder setten BIO Brl schuldigen] verschuldigen Ma4, inculpare Wo4 vndersetzen So!

ap

Supportare vorheben uel über heben uel liden Sb3 — übertragen — r vberheben uel liden. Supportare idem est quod X / .i. Y tollo uel sustinere. Vnde apostolus: Sed et supportate me .i. sustinete W — erheben uel ober heben uel liden / — vber heben oder leiden K Kh2 Brl — vber heben P-E

S M W K P P-E

uel über heben fehlt B9 — ver heben S4 vorheben uel fehlt DI uel über heben fehlt Ksl MI9 sustinete] + me Sl vnder heben K9 — entheuen, liden BIO uel über heben fehlt Wol R1 Wo4 + oder liden Sol

at

Supprimere vnder drucken + .i. subtus premere /

S P-E

Supprimare B9 + oder wigen Sol

ap

Supputare achten uel zelen + wänen Sb3 — .i. numerare, °achten °uel °zellen °(Y). Vnde Grecista Nouus (33'): Supputo dum subtus quid computo siue latenter W — ahten P-E

S M W P P-E

teken Ma3 uel zelen fehlt DI subtus Sgl ] sumptus SI achten uel fehlt BIO + vel zelen Sol

2655

Supputacio

S 1326

s 1326

s 1327

s 1328

s 1328.1

ft

Supputacio achtunge uel numeracio — achtung, wenung aut czelung Sb3 — ./. numeracio W- Y K — achtunge uel czelunge / P-E

M W P P-E

uel numeracio] czelung M19 Wa. Bs9]fehlt Sgl uel numeracio] telung Ma4 Wa. fehlt E2 M25

ppo

Supra uff — by Kh2 Brl Wa. fehlt IK

S M P-E

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt E2 M25

ms

Supremus ./. summus. Inde Supremitas — vel Summus in superlatiuo a supra. Inde Supremitas — der Sberist K P-E — .i. summus — de hogheste Kh2 Brl

S M W K

.i. summus Ks2] der oberste Mal, verderbt S4, .i. sumitus Ma3 Inde Summitas Mal, fehlt B9 Inde Supremitas fehlt M19 — der obrost Sgl Wa. fehlt K4

ms

Supernus idem (nach 1328)

K

vgl. 1301, 1309.1

s 1328.2 s 1329

s 1330

Inde Supremitas

K

— der Sbrist K4

Sumptus ghenamen fp

I

Kh2

Sura ein wade + est posterior pars pedis W Sb3 — ein wadell — dicitur posterior pars tibie, scilicet musculus, wade Wa. fehlt K

I

M W

Wa. fehlt M19 lat. Int. ] pars cruris posterior Sgl

ms

Surculus ein stam oder ein riß oder ein sproß — ein stam uel spross Sb3 — berhaft schoß uel rrispe X / riss uel spiess Y W — .i. paruus surcus I — r .i. ramus, ein stam oder reiz oder ein sproz X / ein reis oder czwaik K4 K

S

riß] tzwig Ks2 B5 oder ein sproß] fehlt S4, uel eyn pruse also an dem paym BS, uel ein gesprfiß N1 — ein stam M19 — ein stam uel eyn weyn rewe uel ryße uel sproß uel czwige Dl — ein stein uel ein risse uel spr (!) Drl uel rispe Mel ] fehlt S1 — zwayd (!) oder schflsling K9 — schusling Abi sproz] + oder schfisling W13

M W K

2656

Su reu I us

S 1330

P P-E

oder ein riß fehlt BIO oder ein sproß fehlt Rl — ain ris in arbore vel ain stam E2 — stein (!), ritz, zwy vel spross Sol sproß fehlt M25

ms

Surcus idem (nach 1330) — est ramus arboris, eyn stam uel rijß uel uß sproß

S

Sircus Ma3

s 1331.1

mt

Surco idem (nach 1331)

s 1332

ms

Surdaster .i. surdus + daup I

S M W P-E

Surdaster Ma3] Surdester X Surdester Surdester Im. fehlt (Zeilensprung, vgl. 1333) M25

nt

Surdescere teuben — täppischen Sb3 — .i. esse uel fieri surdum I — °tawb °sein °oder °(Y) vngehSrig sein — dob machen P-E

s 1331

s 1333

S M K P-E

s 1333.1 s 1334

S W P-E

s 1334.1 s 1335

Surgel 5 Sb3 W I K

s 1335.1

K

douen Ma3 stincken DI tawb sein oder HU ] fehlt W13 sein (2) fehlt HU Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl 1332) M25 t5bend Sol

Surdus taup — tapp Sb3 — vngeh6rig K — ain vngehSrnder E2

I

P-E

Wa. fehlt Ma3 Wa. fehlt S1 vngehSrender Sgl — vnhfirend Sol — stafib M25

Surdulus -la, -lum diminutiuum (nach 1334) mt

1

Kh2

Surdere idem (nach 1333) ms

I

Surgel robustus deus meus interpretatur Wa. fehlt Kh2 für Suriel Suriel Ma3 meus fehlt meus fehlt Sgl m in Wa. fehlt K4

Surio est vermis, qui intra cu tern nascitur in manibus ociosis — sùrr Sol (P-E) W

oder ein

Wa. Bs9] fehlt SI

intra) intrat Sgl

2657

cutem) + et Sgl

+ ließ Me!

ÌV

S 1336

s 1336

s 1337

Surgere

ni

Surgere uffheben uel uff sten - - aufstan M-YSb3 WK P-E — quasi sursum regere, off stene

/

S K P P-E

Sigle S < | n p Mal Wa. fehlt K4 — up Stern Wo4 Wa. fehlt Sol

uffheben] offen S4

m s

Surmurrus eiectus interpretatur — .i. edus, quasi sub mamma adhuc existens Wa. fehlt K

uffheben uel fehlt

Ma4

/

Surmurrus für Surrumus, Surrimus S Surrimurrus S4 erectus Ma3 M erectus Ma6 M19 W Surrinurrus erectus SI I Surrimus P erectus Wo4 P-E erectus alle Hss. (auch RI)

s 1337.1

m s

Surrectus .i. sursum erectus

K

s 1338

at

Surrlpere zu vnrecht nemen + in Daniel (6,6) .i. pro falso suggerere K — significai subtrahere, furari, falsum suggerere, °zu men °(Y) W / — .i. latenter rapere, furari, subtrahere

S M W K

vnrecht verderbt Mai Stichwort verderbt M19 falsum suggerere Sgl ] fehlt SI Zusatz fehlt K4

adv

Sursum uffwert — vbersich / + auff X W — uel Susum offwart / — vber sich P-E

S M W

uffwart B5 auffwer DI, vffert Drl vbersich fehlt Mei auff Mei ] fehlt

s 1339.1

adv

Surrepticie vSrleich

s 1340

co t

Sus ein suwe — swein Sb3 W-Y

S M K P-E

sweynn B5 NI Wa. fehlt Dl swein M19 ft schwin Sol M25

s 1339

s 1340.1

Suinus suinik

dt. Int. Mei ] fehlt

K

Wo4 (P)

s 1340.2

ns

Suarum eyn sukobe

S 1340.3

nq

Suire .i. coire sicud porci solent

s 1340.4 / in

SI

Sussis nomen ciuitatis

Wo4 (P) PI 2658

Wo4 (P)

SI

0

vnrecht °ne-

Sussis I P

s 1341

s 1342

s 1343

Susanna est proprium nomen °mulieris °(S-Y Sb3 P-X)

M

mulieris fehlt Ma6 M19

at

Suscipere .i. acceptare, entphaen — enpfahen Sb3 K — .i. accipere, enpfachen W Kh2 Bri — quasi sursum capere, zu sich nemen — .i. accipere P-E

— vntfan B9 dt. Int. fehlt Ks2 Ma3 Wa. fehlt M19 lat. Int. fehlt Sgl Wa. fehlt K4 .i. acceptare] nemen RI entphaen] an van Ma4, entfanganghen (?) Wo4 — enphachen Sol

ap

Suscitare von dem dode losen, uff sten uel erwecken — auf weckhen Sb3 — uf stan uel erweken W-X — wecken vel von dem tode erwecken / K — von dem tot erlSsen — r op wecken Ma4 / van dode ofstan R1 / erwecken Wo4 — weken P-E — vor wecken Kh2

W P P-E

s 1345

/

S M W K P P-E

M

s 1344.1

Ma4

fp

S

S 1344

Sigle fehlt Sigle Wol]fehlt

S 1340.4

m q

P

— von dem dode losen S4 — van dode laten vp stan Ma3 uff sten fehlt Ks2 uel erwecken fehlt B9 ¡Va. fehlt M19 — vom dode off stan uel erwecken Ma6 — auff sten uel auff wecken Dl uff sten uel fehlt Sgl uel erweken fehlt Mel — van dode laten up stan uel vor wecken Wol — van dode erwecken BIO — irwecken Brl — erbeken von dem tod Sol

m s

Suspectus verdacht + oder versmicht oder p§z r getra&nüzz X / trawnüzz Y Sb3 — versmacht Suspectus, -ta, -tum verdaicht in malo /

S W K P-E

verdracht S4 ms — argwenig Sgl oder versmicht fehlt HU — argwlnig Sol

ft

Suspicio verdachtnfizz oder versmlchnfizz

K

K

vgl. 1352

K4

at

Suspendere r henken, uff slahen ais eynen diep / hengen alse eyn diff B9 Ma3 P — hencken WK — quasi sursum pendere, off hencken I — henken vel vf schlahen P-E RJ

Wa. fehlt HU

oder versmlchnfizz fehlt

2659

K

S 1345

Suspendere

— vphengen sicud furem S M W K P P-E

s 1346

s 1347

s 1348

s 1349

s 1350

Kh2

— hengen Ks2 — auf hengen, auf slan B5 hengen ] vp han Ma3 Wa. fehlt M19 — hencken Drl Int. Bs9\ erhenken Sl, ufhenken Sgl + Inde Suspendium (vgl. 1346) et Suspensor (vgl. 1347) Bs9 Me5 hangen K4 — henghen Wol Wo4 uphengen Brl — erhenken Sol auf schlachten M25 + also eynen deff R1

ns

Suspendium henkunge — est eleuacio intencionis ad deum; lob (7,15): Suspendium elegit anima mea; vel strangulacio, suspensio, henckung I Wa. fehlt (vgl. 1345) W-Y

S W K P P-E

Suspendum S4 erhenkung S1 Wa. fehlt Hll hennung W13 heckinghe Ma4 hekung E2, vffhenkung Sol

mt

Suspensor ein hencker — ein haher Sb3 Wa. fehlt (vgl. 1345) W-Y Wa. fehlt K

M

Wa. fehlt Dl

ns

Suspirium r ersuffczunge / vor suchtinghe S-Y + .i. gemitus / — ein hoffnung Sb3 — r vor sufftinge / sufczunghe Wo4 BIO P — sifczung P-E — vor suchtenysse Kh2 Brl Wa. fehlt (vgl. 1349) W-Y

S M K Kh2

suffczunge S4, erspunge ÄJ, verseufzung N1 versuffzunge Ma6 Ksl, hersußung Mal sewfcznüzz K9 vorsuffetenisse Brl

np

Suspirare r ersuffczen / suchten + Inde Suspirium W- Y — hoffen Sb3 — .i. sursum spirare, suffczen

S-YP I

S M W K P-E

-- suffczen S4 — suften uel suchten B9 suffczen Ma6 Ksl, erußen Ma2 vgl. 1348 süfczen Sgl vgl. 1365.1 Wa. fehlt Hll sewfczen K9 Wa. fehlt Sol

dp

Suspicari argen wan haben — arge verhaben Sb3 — .i. suspicere, misdruen Wa. fehlt Kh2 Brl

S

— arge gedanken han Ks2

I

+ tigen, vnsdencken, vordencken Ma3

2660

Suspicari

s 1351

s 1352

s 1353

Sb3 W K P P-E

d p Suspicare — argwan haben SI — argwSnig haben Sgl — arg wan haben K4 — arigen wan K9 Wa. fehlt BIO haben ] an (!) R1 — argwan han Sol M25

a t

Suspicere uff sehen uel verdencken — an sehen uel bedenken / Wa. fehlt K

S M W I P P-E

Sigle a p Mal — auf sten, volvordenkenn B5 an sen B9 uel verdencken ] fehlt Ml9, dencken Ma6 Wa. ] Suspicere (nach 1350) Mel nt — vpsyn, denken BIO uff sehen] vnder (?) seen Wo4, up syn Brl — vf senhen vel verdeken E2 in dencken M2S + vorsechen Sol

ft

Suspicio bose wan uel verdechtnusse — poß wanung uel verdencknuß Sb3 — bSß tlchtnüsß. Item Suspicio est X / est Y coniectura de aliquo malo debili signo conclusa W

S M W K P P-E

— bose verdechtnisse Ma3 — vordechnisse B9 verdechtnusse] bose dechtniße S4 — büße wan, berdechtnis (!) Ma6 — boß verdechtniß DrI boß wenung DI dt. Int. ] boß verdechtnuß Mel, argwon M12 vgl. 1344.1 Wa. fehlt K4 Wa. fehlt Wo4 bose wan uel] fehlt BIO, bose waynheit ader Brl — bos gedenk Sol

ms

Suspiciosus ein bose wenig mensche — ein poß wanund mensch Sb3 — habens suspicionem de aliquo / + b5swenig mensch X W / — ein boße wenichtig mensche — r verdacht oder ein pSsert wan mensch X / verdacht in pösem Y — ain bSs argwonig mensch P-E Wa. fehlt P-Y

S M W K

s 1353.1

s 1354

s 1355

S 1350

P P-E

wenig] wenendek Ks2 Wa. fehlt M19 dl. Int. ] argwonig MI2 ein bis mensch M37\ p5z verdacht WI3, ein poz wan mensch H!I K4 mensche] myn (!) Ma4 — bosslich Sol

ms

Suspectus est aliquis, de quo habetur suspicio

W

Wa. fehlt Sgl

ft

Suspiciones sunt coniecture, iudicia uel argumenta Wa. fehlt W-YI P-Y

S K P P-E

Suspicio B9 coniecture] iecture S4 Suspecciones coniectare Ma4 Wa. fehlt Sol in iudicio E2 M25

ap

Sustentare enthalden uel uffhalden — auff halden Sb3 P-E Kh2 Brl

Sigle Mel] fehlt

W

Sl

2661

argumenta verderbt E2

K

verdacht K9\ verdoch

S 1355

Sustentare

— enthalden. Vnde hoc Sustentamentum (vgl. 1362) — enthalten K

s 1356

s 1357

s 1358

S M W P P-E

— vntholden B9 Wa. fehlt M19 enthalden uel fehlt Ma6 — uffenthalten Sgl Wa. fehlt Wo4 enthalden uel fehlt Wol — vffenthalten Sol

fp

Sustinencia lidunge + auff haldung Sb3 + .i. pacientia /

W P

Sustilencia Y Wa. fehlt (Textlücke) Wo4

as

Sustinere liden + Vnde Grecista Nouus de verbis secunde coniugacionis (36r)\ Constans siue capax seu castus continet et vir sustinet expectans pondusque ferens paciensque W I — id est sursum tenere uel pati, liden

M W I P

Wa. fehlt M19 de bis coniugacionis Sgl ] fehlt S1 ns Wa. fehlt (Textlücke) Wo4

n p

Susurrare r zu rumen uel zu blasen / runen, susen, sunden S-Y — r rumen, susen, smeicheln Ma6 / rawnen M19 M — erplossen Sb3 / — idem quod murmurare uel zu blaßen — zw rawmen / + .i. murmurare, in aurem alterius latenter loqui X K — runen, susen P — runen vel detrahere Kh2

S

Sigle B9] a p i zu rumen uel] fehlt Ks2, czu raychnn BS zu blasen SV] blasen Mal runen] ruwen N1 Int. ] czfl rumen uel czfi blosen Ks! Drl, fehlt Dl Wa. fehlt Bs9 a p f n p Sgl) rumen] runen S1 a p Wa. fehlt (Textlücke) Wo4 Int. Wol] sminen (?) Ma4, + smiden (?) Wol — runen Sol

M W K P P-E

s 1359

f p

uel uffhalden fehlt BIO

uphaldynge Bri

Sutura eyn nayt — a »suo, suis« hec Sutura, -re, ein nat

vgl. 1366.3 S Wa. S4J fehlt Mal P Wa. fehlt (Textlücke) Wo4

s 1360

1

at

Sustollere uffheben + in preterito »sustuli«

S M W I P

Sustellere S4 B9 Sustullere M19 Sustellere Sgl Sustulere Wa. fehlt (Textlücke) Wo4

/

2662

l

Susurrium

s i36i

s 1362

ns

Susurrium .i. strepitus + seu murmur / K

S W P Kh2

Susurnium Ma3 Susurrum S1 Wa. fehlt (Textlücke) trepitus

ns

Sustentamentum eyn stender alse eyn piler — ein aufhaldung uel pfeiler Sb3 — uf enthaltung als ain pfiler W — ein stand als ein pheiler K — eyn stender vel eyn pyler P- Y — ain vf enthaltnüst E2 P-E Wa. fehlt (vgl. 1355) I

S

Wa. fehlt B5 Int. Ma3 ] ein philer Mal, eyn stende als eyn phül S4, eyn sfil vel haldunge Ks2 — eyn enthaldung uel eyn sfile uel ein fpyler Dl — vffenthaltung alz ein pfiler Drl — vfenthaltung Sgl — stand oder pheyler K9 Wa. fehlt (Textlücke) Wo4 — eyn pyler Wo! — eyn vnder stürung als ein pfiler Sol — ain auf enthaltung M25 Sustamentum

M W K P P-E Kh2

s 1363

s 1364

s 1365

Wo4

ns

Sustentaculum idem (nach 1362) — enthaldunge I

S P

Wa. fehlt BS Sustenculum B9 Wa. fehlt (Textlücke) Wo4 — eyn hals coppel (vgl. 1364) Ma4

ns

Sustiniculum eyn hals kopel / + ein halffter S-XI Wa. fehlt K P

S M Sb3 W P P-E

eyn hals kopel S4] fehlt Mal ein halffter] /¿A// Ks2. + .i. Iota Mal — eyn halz (!) M19 — hilff Wa. fehlt Sgl Wa. vorhanden (— eyn hals coppelle,) BIO Wa. ] Sustiniculum ein halfter Sol

mt

Susurro est seminator discordie inter fratres uel biligw/s uelrirrisor / derysor S-X Sb3 — [...] bilinguis uel derisor uel murmurator / — [...] fratres K Kh2 — [...] irrisor, murmurator

S M W P

inter fratres fehlt B9 biligwis uel derysor uel biligwis uel irrisor fehlt M19 biligwis uel irrisor] biling (!) Sl Wa. fehlt (Textlücke) Wo4

s 1365.1 p

S 1366

S 136t

Suspirare se&ffczen

biligwas Mal

irrisor zit. nach Ma3

K

K

vgl. 1349

ml

Sutor eyn schuch mecher — a »suo, -is« dicitur hic Sutor, -oris, schomecher 2663

/

S 1366

Sutor

Wa. fehlt K vgl. C 1041 Wa. .SV] fehlt Mal Ks2 Ma3 S M Wa. fehlt M19 P Wa. fehlt (Textlücke) Wo4 P-E — ain schfister M25

— ein schuster N1 — eyn schoster R1

s 1366.1

fp

Sutoria ein schusterey Sb3 — est vestis sutoris Kh2

s 1366.2

ns

Sutrinum locus, ad quem conueniunt ad suendum

I

Sutrinum emend. ] Sturnium fSurnium 12)

fp

Sutura est cissura, que consuitur, eyn nlt

Kh2

vgl. 1359

s 1366.3

s 1367

s 1368

s 1370

Kh2

cissura für scissura

pron Suus syn Wa. fehlt / K S M P

Wa.S4\ fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt (Textlücke) Wo4

fp

Suadela .i. consilium, °eyn °rat °(Ma3 B9 WIK — ein ratt Sb3

S M Sb3 W K P P-E

dt. Int. S4) fehlt Mal .i. consilium fehlt M19 f t Swadelo Wa. fehlt S1 + rath Mel — rat W13 Wa. fehlt (Textlücke) Wo4 dt. Int. fehlt Wa. fehlt Sol

s 1368.1

s 1369

I

Ma4

Consulere idem (nach 1368), raten

Sb3

Sb3

vgl. C 916

as

Suadere .i. consulere, raden + Inde Swasor W- Y — raten Sb3 — .i. consulere, mouere; vnde hic Suasor — .i. consulere K-Y — .i. consulare P-E Wa. fehlt Kh2

M W I P P-E

Wa. vgl. vgl. Wa. Wa.

fehlt M19 1371 Wa. fehlt S1 1371 fehlt (Textlücke) Wo4 fehlt Sol

ns

Sueo, -es wenen — gewonen P Wa. fehlt I

S

Int. ] gewonen S4, neen N1

raden fehlt

/

Sgl

— .i. consiliare Ma4

2664

P-E)

dt. Int. fehlt

BIO

Sueo

s 1371

s 1372

s 1372.1

s 1372.2

s 1372.3

M W K P P-E

— neen, wenen Drl Wa. fehlt S1 Wa. fehlt K9 Wa. ] fehlt (Textlücke) Wo4, fehlt BIO Wa. fehlt Sol gewunen E2

mt

Suasor ein ratman — .i. consiliarius / Wa. fehlt (vgl. 1369) W-Y Wa. fehlt Kh2 Brl

W I P P-E

Wa. fehlt Sl i gl. 1369 Sigle fehlt Wa. fehlt (Textlücke) Wo4 Wa. fehlt Sol

ns

Suasium .i. consilium — ein ratt Sb3 Kh2 Brl Wa. fehlt I

M W P P-E

+ eyn rät Dl Wa. fehlt SI Wa. fehlt (Textlücke) Wo4 Wa. fehlt Sol

fp

Swecia sweiczerlannd

K

Swecia K4\ Swicia W13

cot

Suauis suezz

K

Wa. K9] fehlt K4

— eyn rader BIO

+ eyn rad Wol R1

K — sweyczen lannd K9

K-Y

adv

Susuiter suezzleych

K

Wa. K9] fehlt K4

K-Y

2665

S 1370

T 0.1

T

T si superiorem finit sillabam, necessse est sequentem quoque ab ea incipere, ut »mitto«, »attinet«. Item quocienscumque t ponitur ante i puram sequent^ vocali, habet sonum de c, ut »lectio«, »amatio«, nisi precedat s, ut »Salustius«, uel x, ut »mixtio«, uel aspiratio intercedat inter t et i, ut »Corinthios«, uel nisi differentia impediat, ut »litium« /

TO.i

Ti

T2

T3

T4

T5

I

sequente 12\ sequenti

ns

Tabanum est asilum, ein r fridehuse / freyung — uel Tabonum .i. asilum Kh2

S M W K P-E Kh2

asilum consilium Mal fridehuse] irrhaus NI uel domus refugij fehlt M19 + eyn radhuß Ks I fridehuse ] fehlt Sgl, friung Bs9 — fridhaus K4 freyung P7\ frihof E2 vgl. 8.1

m s

Tabanus est animal paruum molestum armentis aculeis + Wersus: Est thabanus mu-sra, que fertur asilus apud nos — oestrum, asilus / — eyn wyspe Kh2

M W I P

modestum M19 Est Sgl ] et SI Sigle fehlt aculeus Ma4

ns

Tabardium eyn taphart + tunica K

S W K P

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt Mel thorfarer SI Wa. K4] fehlt W13 Tarbadium K4 Tabordium Ma4 czepper Wo4

/ p

Tabella eyn daffel — -le, diminutiuum, parua tabula

tappher HU

+ oder rok K4

/

Wa. S4] fehlt Mal Ks2 Ma3 Wa. fehlt Dl

ms

Tabellarius ein tafelmecher — .i. publicus scriba. Idem est Tabellio

S

Wa. ] doppelt (m s Tabellarius ein tafelmecherj nach 724 Mal, fehlt Mai Ks2, tafler NI — factor tabulorum Bri m s Tabellarius] Tabellarium

m t

S M

W

asilus Sgl ] fehlt SI

S M

P Kh2

T6

+ eyn humel D1 musca Sgl ] musica SI

P-E uel domus refugij

/ tafelmechel

Tabellio ein schriber der rgemeynheit / meynheit B9 P — ein Schreiber der gmain Sb3 P-E — est exceptor uel scriba publicus dicitur, qui ea scribit, que geruntur W Wa. fehlt (enthalten in 5) I gemeynheit W ] gemein Mal, gemeyn Dl

menscheyt Ma3

2666

publice

Tabellio

T7

W P P-E

exceptor uel fehlt Sgl qui bis geruntur Sgl ] fehlt S1 — eyn gemeyne scrifer Brl gemeynheyt R1 — ain gemain Schreiber M25

ms

Tabellinus idem (nach 6) Wa. fehlt I

S M W

Tabellius Ma3 B9 Wa. fehlt M19 m s Tabellin S1

T 7.1

T8

T 8.1

T9

T 6

T h a b e s c e t .i. deficiet uel liquefiet uel putrefiet

ns

Tabefactum .i. putrefactum

S W

Tubefactum S4 Wa. ] m s Tabefactus .i. putrefactus Sgl

n s

T a b a n u m dicitur deus r e f u g i j

Kh2

vgl. 1

m t

T a b e e l deus interpretatur

K4

(K)

Kh2

Wa. fehlt I

T io

S K Kh2

Tubeel S4 Wa. fehlt K4 m t Tabeel] Tabdu uel -bon

m t

T a b e r n i o ein r t a b e r n e r / tabernirer + uel ain k r a m e r W

Sb3

Wa. fehlt I

t u

S W K P P-E

taberne Ks2, creczemer B5 kamrer Sgl taberen f'tabern W13) alle Hss. lauerer Ma4 m t Tabernia (auch Rl) + vel win schenk E2

n s

T a b e r e .i. deficere, m a c u l a r e uel r uilescere / putrescere K uel languere W — .i. deficere, putrescere — .i. putrere I

S W 1 K

uel uilescere fehlt B9 putrescere Sgl ] putrefacere SI Sigle fehlt uel putrescere fehlt K4

T li.i

T 12

T a b e o , -es, -ere .i. putrescere, liquefieri, deficere, langwere S

Wa. nach 24 (Seitenende)

ms

Tabernarius ein taberner

S M K P

— idem (nach 10) Wa. fehlt (vgl. 14) I

nachgetragen

W

Wa. fehlt B5 N1 Tabernius B9 Wa. fehlt M19 + eyn creczemer Dl lewthouser K4 tauuerer Ma4, krogher Wol

2667

Mal

(S)

T 13

T 13

T 14

Tabernator

mt

Tabernator idem (nach 12) Wa. fehlt Sb3 I

S M

Wa. fehlt Ma3 Wa. fehlt M19 Dl

fp

Taberna ein taberne + Inde Tabernarius / + oder schenk haws K-X — est domus cauponis Sb3 — est domus, in qua vinum et carnes et panes venduntur — ain winhus P-E Wa. fehlt K-Y

S

taberner N1 + oder ein kchraczem B5 — est domus, in qua vina venduntur Sgl ein taberne fehlt HU eyn taferna Wo4 tauern M25

W

K P P-E

T is

ns

W

+ ain win huß SI

Tabernaculum eyn laube oder ein tabernackel — lawben K P-E — ain tabernacul — idem quod templum uel eyn tabernakel, eciam lobium Kh2 — Tentorium, Papilio idem sunt, wulgariter zelt. Item Tabernaculum testimonii erat domus, que de loco ad locum transportari poterai, et erat quadrata, habens parietes tres; vnum ad occidentem (!), ubi liber patebat introitus, ut sole oriente radijs eius illustraretur. Et habebat hec domus triginta cubitos in longitudine et decern in altitudine et decern in latitudine. Longitudo autem ipsius tabernaculi diuidebatur in duas partes per ascensionem eiusdem veli, et vna pars, scilicet posterior, versus occidentem dicebatur sancta sanctorum, anterior vero aditus uel sancta. In posteriori parte posita fuit archa testamenti et duo cherubin cum ea. In anteriori vero parte ponebatur altare incensi et thimiamatis; sic dictum est, quia solum thimiama super eo incendebatur, et cum altari ponebatur mensa panum proposicionis et candelabrum. Hec omnia et plura alia de hoc tabernáculo invenitur in Exodo (Ex 26,Iff.) W — Wa. fehlt I

vgl. 154 S W

Wa. fehlt NI Taberiaculum S4 eyn laube oder S4] fehlt Mal zelt Sgl ] gezelt SI et decern (1) bis candelabrum Bs9] fehlt SI latitudine] altitudine Sgl versus] verum Sgl aditus emend. ] aditum Mel M12 Y cherubin] cheribin Sgl mensa] incensa Sgl omnia bis invenitur fehlt Sgl de hoc tabernáculo Bs9]

fehlt SI P

— eyn woninghe Wol

eyn laube oder fehlt

B10

tabernackel] tempel Ma4, taberkel

Wo4

T 15.1 T 16

Tabernacula idem (nach 15)

Sb3

nt

Tabescere .i. incipio vilescere / + snode sin S-X + verschwinen, hin fellig W — .i. incipere putrere uel vilescere /

S

snode sin] arglich sin uel snode sin Mal

2668

+ ylich sein N1

Tabescere

T 17

W P

ht. Int. fehlt Sgl Zusatz Bs9] fehlt SI + scerylyck sin Ma4 + vnreyn syn RI

ft

Tabes r vnfletikeit / vlekicheyt S-K uel ein aß, uel putredo fluens de wlnere, uel morbus dicitur — r fleckekeit uel ays, uel putredo fluens / fleckhait uel as, uel putredo fluens de ulcere uel Sb3 de wlnere, uel morbus dicitur. Et est différencia inter Tabes et Tabi. Wersus: Tabes putredo stillat de corpore viuo; de corpore non viuo stillat tabi quoque tabo M — est putredo uel langwor / + fleckait, uel putredo fluens de wlnere, uel morbus dicitur. Wersus (Grec. Nov. 38r): Tabeo deficiens, liqueficiens siue liquescens, langwens, incipiens corrumpi siue tabescens X W — dicitur immundicies, que fluit de corporibus mortuorum, oder r ais X / aiter Y K — ßeckecheyt uel aas de corporibus mortuorum uel putredo [...] P — .i. cadauer vel putredo [... ] P-E — vnvledicheyt uel putredo fluens de corporibus mortuorum, uel dicitur morbus Kh2

S M

flecheyt NJ uel ein aß] fehlt B9, + eyn doyt phert S4 B5 fleckekeit] fehlt M19, fleckecht Ksl, fleckeit Drl uel ays fehlt Drl dicitur fehlt M19 stillat (2) fehlt M19 de (3) fehlt stillat (2)\ sallat befleckung Mei langwens Mei ] languere SI + fleckat Hll + flechkait aus der nasen K9 fleckecheyt fVo4] vleclichicheit Ma4, vulecheyt Wol, vnreynnicheit BIO fVo4 BIO, uel cadauer RI de corporibus mortuorum fehlt RI

SbS W K P

T 18

T 16

etro

hin fellig fehlt Sgl + ylig syn Wo4

uel morbus

uel aas] fehlt

Tabi uel Tabo eyter, uel sangw/j corruptus

— ayter, °.i. °sangwis °corruptus °(Y) S

+ fui syn Bri

K

M P P-E

Wa. ] etro Tabi uel Tab eter, est sangwis Mai lat.lnt. ] et est immundicies fluens ex apostematibus B9 sangwis Ks2\ sanguine Mal, sagwinis S4 Tabi uel fehlt M19 uel Tabo fehlt Y corporis Wo4 corruptum E2

T 18.1

ft

Tabitudo dicitur liquefaccio

T 19

fp

Tabita .i. puella + uel caprea. Vnde Grecismus Nouus (Grec. Nov. 23''): Damula uel caprea dorcas tibi grece, tabita ludeis uel eis datur esse puella tabita W — hebraice, puella latine / — damnula uel capra latine et interpretatur puella K

W K P

— est proprium nomen mulieris SI uel capra K4] fehlt W13 vgl. 22.1 Tabito RI

T 20

K

Zusatz Bs9] fehlt SI Sgl

grece Mei ] greci Bs9

h in Tabicatum ebraice est »puella, surge« latine + Wersus: Atque Tabicatim notât, quod »surge, puella« Wa. fehlt I K-Y Tabicatum, Tabicatim für Tabitacumi S ebraice] grece, ebraice Mal

2669

W

T 20

T 21

T 22

T 22.1

Tabicatum Tabicatum] Tabicatim Mei M12 Y

W P Kh2

Wa. fehlt Sì puelle Wo4 surge fehlt

Zusatz Bs9] fehlt Sgl

MS

Tabidus r vnfletig / fleckechtig M — fleckhot Sb3 W — .i. putridus, piger, deficiens / — fleckechtech, ylich P — wulaftich Kh2

S M W K P P-E

vleckech uel ylech Ma3, vleticheit B9, flechechtig NI flekigt M19, fleckech Dl flekendig S1 Int. fehlt (Zeilensprung, vgl. 22) K9 fleckechtech Wol ] vletich Ma4, fehlt BIO ylich fehlt Wol Bri — flekig masig P7 — flexecht E2 — fleckt M25

at

Tabifacere r vnfletig / vleckech S-Y M machen — flehet machen W — vletich macken Ma4 / vlecken R1 / fleckechtig maken Wo4 Wol P — vnsuber machen P-E Wa. fehlt Kh2 Bri

M W K P

vleckech] fleckicht Ma6 Dl Tabefacere fleket Sgl ] flek SI Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 21) K9 Wa. fehlt BIO Tabefacere Wo4

fp

Tabita ebraice, dorcas grece, r capra / damula uel capra Kh2 latine

P

vgl. 19 P grece Wol] fehlt Ma4 Kh2 dorcos

T 23

mt

Tabor est mons uel proprium nomen — nomen montis Kh2

vgl. 241 W — est mons quidam Sgl K — .i. mons K4 Kh2 nomen] eyn nomen

T 24

T 25

fp

Tabula ein disch uel ein tafel — °ain °disch °uel °tafel. °Item °Tabula °(Y) frequenter ponitur pro assere W — .i. mensa uel tabella / Wa. fehlt K P-E

S M W

ein disch uel fehlt B5 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt Sgl

ns

Tabulatum ein groß bret — rwulgariter getaflet uel getilet X / tili Y. Tabulatum est instrumentum domus ex tabulis super trabes affixis extensum, et dicitur a »tabulis«, ./'. asseribus, quibus paratur W 2670

Tabulatum S W

T 25.1

T 26

T 25

I

bret bart Mal Sigle] Inde (Wa. nach 24) dil Bs9, diln MeS Tabulatum est bis paratur fehlt affixis bis paratur Bs9] factum S1 + wulgariter ein großpret Mei Tabellatum

m q

Tabulatus idem (nach 25)

K

Wa. fehlt K4

ns

Sgl

K

Tacere swygen Wa. fehlt /

T 27

S M K

Wa. S4\ fehlt Wa. fehlt Dl Wa. fehlt K4

Mai

mq

Tactus griffunge + uel wolynghe Wa. fehlt I

Kh2 Bri

S M K P-E

Sigle 5V] n q Mal begreiffung M19 greyffig K9 gerSrung E2

T 27.1

etro

Tacinius eyn douworm

T 27.2

m s

Tacitus, °Taciturnus °(Kh2 Bri), stille

P-E

Taciturus E2

m s

Tagus fluuius aureas habens arenas + in Hispania P-E

P P-E Kh2

Sigle Wo4]f p Ma4 auria E2 Tagenus

T 27.3

T 27.4

T 28

T 28.1

swygunge S4

B9 (S) P

gesweigen M25

P

f p

Taya meretrix

P-E Kh2

Taga Tagya

ft

Talares sunt calcij uel socci uel tunice pertingentes ad talos — [...] tunice tegentes talos Sb3 — a »talus« dicitur; hic et hec talaris et hoc -re. Vnde Talaris tunica, quia usque ad talos descendat I — sunt tunice [...] K — sunt calcey uel vestes pertingentes ad talos Kh2 Bri

S M Sb3 W I K P-E

colcey S4 socci] succi S4, sexigi B9 protugentes S4 talos] talis talus S4, tales Ma3 + cuckel S4 Talaris M19 salcij Ma6 succi alle Hss. uel tunice fehlt M19 pertinentes M19 succi caldei Sgl tonice SI tales SI f t Talares] Talaris ad talos] usque ad tales K4 tunice] tinate E2 pertingens E2

co t

Talaris .i. ad taìos pertinens

W

Sigle Sgl] fehlt (Wa. nach 28) SI

P

2671

W talos Sgl] tales SI

T 28.2

Talassus

T 28.2

m s

Talassus mare

T 29

ns

Talentum eyn phont + quoddam pondus / — °pfund. °Item °Talentum °(Y) maximum est inter pondera, quibus ponderatur aurum uel argentum. Est autem triplex talentum, scilicet minimum, medium et summum; minimum continet quinquaginta libras, medium septuaginta duas, summum uero centum viginti. Ita dicit Ysiderus (hid. xvi 25,22) W

S M W K P-E

T 29.1 T 30

Ksl (M)

co t

Talis als dan / + alsolichir S-X — ein solicher Sb3 — also WKP-E Wa. fehlt I

S

— alsolichir uel ais dan Mai — also uel sulch Ks2 eyn sulchir B5 Wa. fehlt M19 — ein sulcher Dl — also Drl — ain s8licher; Qualis, welicher Sgl Wa. fehlt K4 — also daner Ma4 Wol Bri

als dan fehlt S4B5

alsolichir]

ft

Talio ein bose rwidder vergelt / widergelt Mal B9 uel alsolichs, et est eiusdem rei representado — bose r widder vorgelt Ksl / wider vergelten Ml9 uel eyn soliches et [...] M — ein gute oder pose geldung uel ein solichs Sb3 — böß r wider gelten SI / wider gelt Sgl uel ain sölichs et [...] W — .i. simile, ein boße widder vergelt I — pòsew wider geltung K — bose weder gelt, °alsulkes °(P-E Kh2) et [...] P

S

widder vergelt S4] weder vorgheldinge Ma3 alsolichs] fehlt B9 , eyn suiches Ks2 BS representacio .SV] renunciacio Mal Wa. Ksl] fehlt Ma6 weser geltung DI, wideruertelt Drl eyn soliches] alzolichs M19 wider gelten ] fehlt M12, wider Vergeltung Bs9 Mel, vergelt MeS uel bis representacio fehlt Sgl alsulkes] fehlt BIO Bri, also likes Wol wider geltung M25

M W P P-E

T 32

Wa. S4 ] fehlt Mal Int. fehlt NI Wa. fehlt Dl — est triplex, scilicet minimum, quod continet quinquaginta libras, medium 72, summe vero continet 120, sicut dicit Ysidorus Sgl talentum Bs9] argentum SI Wa. fehlt K4 n s Talentus E2

Tallia est vnrecht gelt

M W K P

T 3i

P

o in

Talis modi in solichir maße + oder weiz K — solicher maße I

S M

inalsolchermaß NI Wa. fehlt Ma6 in also solicher mas Ml9, in eyner solicher maße Ksl, eyner (ein sulchir maß Dl Drl

2672

Drl)

Talis

T 33

T 33.1

T 34

K P P-E

in solcher weis K4 insodenermaße Wo4, sulber mate BIO Talismodo E2 mösleicher mas M25

adv

Taliter also Wa. fehlt I K

S M W P-E

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt M/9 Dl — idem (nach 30) Mel — idem (nach 30) E2

m s

Talonus .i. talus

P

Sigle Wo 1) fehlt

T 34.2

P

Ma4

ep p Talpa S — ein r multwerff Mal S4 / mol worp Ma3 / mol, winwop B9 M — eyn r multworff Ma6 / scher M19 Sb3 — est animal, quod alio nomine dicitur mus cecus, wulgariter mulwerf W — scher, est animal K — eyn rwende werp Ma4 / moltworf RJ / mulworp Wo4 P — ain murwerf E2 P-E — eyn mol uel wyntworp Kh2 Wa. fehlt I

K P P-E

mulworff Ks2, multworm BS, mauwerff N1 Wa. fehlt Drl mfil welf Ksl, maulwerff Dì ¡at. Int. fehlt Sgl mus cecus Mel] mustela SI, mos cecus Bs9 scher Bs9, + scher Mel est animal Hll ] fehlt W13 K4 wynt worp Wol BIO, mol Bri vaolt werff M25, molt werff P7

ms

Talamus dicitur camera sponsi et sponse

K

vgl. 243

n s

Talpedium leyst

S M W

T 34.1

T 32

mulwerf] motwerff uel

K

— slaff chamer K4

P

Stichwort entstanden aus Calopedium, vgl. C 55 P Talpodium Wol Wo4 RI Int. fehlt Wo4 Kh2 Talpodium

T 35

ms

Talus ein enkel an dem fuß uel ein worffei + Wersus (Walther 14022): Ludere cum talis non est res spiritualis P — ein enckhel uel wurfel Sb3 P-E R1 — ankel °vel °würfel °(X). Wersus (Grec. Nov.83'')•. Pars pedis est talus; dicatur tessera talus, a quo taxillum formabis diminuendo W — enchkel K — ein worpel, uel est pars pedis Kh2

S M W

an dem fuß] fehlt Ks2 B9, oder eyn fuß S4 an] in Ma3 Wa. fehlt Drl — ein enkel M19 an dem fuß] in pede Ma6 worffei ] tasser Dl ankel vel fehlt Bs9 tessera Sgl ] tessere SI + oder knör Mei

2673

T 35

Talus K P P-E

Wa. fehlt K4 an dem fuß fehlt Ma4 enckhel] knod P7 M25

t35.1

ms

Tallusdicunturvasaoffertoriaiuxtamodumturrisfacta

t 36

adv

Tain also + adverbium quantitatis uel comparandi uel similitudinis + oder sobeyde P Tametsi idem est quod quamvis W-X Wa. fehlt WYK

con

T 37

T 37.1

t 38

t 39

t 40

t 40.1

an] van BIO

K I

S M W I P P-E

Wa. fehlt B5 Wa. fehlt Drl Tarn et si getrennt geschrieben in allen Hss. Sigle fehlt Zusatz R1 ] fehlt Ma4 Wol BIO, uel also beyde Wo4 sobeyde] so wie P7

con

Tarnen r doch / yo doch Ma3 B9 P (außer P-E) + coniunctio aduersatiua I

S I K P

Wa. fehlt Ks2 Sigle fehlt Wa. fehlt K4 doch Wo4

m t

Tamiro vermiculus quidam P — vermiculus est, cuius tincta cruore marmora dura secat lapicida modo leuiore W-X Wa. fehlt (vgl. 476.1) Kh2 Bri

W P

m t Tamiro] Item Tamir (Wa. nach 36) secat Me! ] siccat S1 m t Tamiro Wol] Tamido Ma4, Tamno R1

g in

Tamos grece est mare latine

S Sb3 W I K P-E

Tames Ma3 Tamus marum S1 g in Tamos] Tamus mane W13 male E2

adv

Tamquam also Wa. fehlt I K

S M

Wa. fehlt Ks2 Wa. fehlt Dl

adv

Tandem r.i. ultimo / ton lesten Ma3 B9 P

1 P P-E

Sigle fehlt to lesten Ma4 Wo4 R1 Wa. fehlt E2 M25

fin

Tanes est ciuitas Egipti Wa. fehlt Kh2

P

Sigle Wol ] fehlt Ma4

edoch S4

+ uel dann N1

P

2674

Taneus

T 40.2

T 40.2

m s

Taneus .i. iuuenis uel vnus de Tanes Wa. fehlt Kh2 Brl

T 41

a t

Tangere r griffen / begriffen /, ruren °uel °treffen °(Kh2 — gre&ffen K — berüren P-E

S M W

uel treffen fehlt uel treffen fehlt uel treffen fehlt

K

T 42

T 42.1

T 44

adv

Tantum also vil °uel °allein Wa. fehlt IK

S M

ein lein N1 uel a l l e i n ] fehlt

BIO Brl

uel t r e f f e n ] fehlt

+ minanders Dl, eyn leyne

Wol,

folen

Ma3 Ma6

W

also vil uel fehlt vil fehlt

P-E

uel allein fehlt

m s

Tantillus a »tantus« dicitur, .i. modicus dicus K

K

Wa. fehlt K4

Sgl uel allein fehlt

Brl

Wol

+

nü ockers Ma4

+

m y ockers

Wo4

M25

Tanacetum rein vaun Mel Wa. fehlt

Wo4

°(W-X)

P

— .i. r e n o u a c i o M12

S1

1

la, -lum paruus, mo-

W-X Tanacetum] +

rei nouacio

Mel

adv

Tantillum r also wenig / alsus luttik Ma3 B9 P P-E R1 — also klain Wa. fehlt I Kh2 Brl

S

luitick

n in

Tantundem allein uel also vel — »tantus« componitur cum »demum« et dicitur hoc tantundem, genitiuo tantundem, accusatiuo tantundem, et non amplius, ut tantundem debet hoc quantum illud / — als vii K Kh2 — al leyne

M W

— e y n l e y n als vil

I K

T 45

Wa. fehlt K4 g r i f f e n fehlt

W

Brl)

B9 M19 S1

P

T 42.2

T 43

P

Ma3

uel also vel fehlt

Ma6

Sgl

Sigle fehlt adv

P

uel also vel fehlt

adv

Tantummodo ./. tantum — allain Sb3 — idem (nach 44) Kh2 Wa. fehlt I

S P

BIO

Wa. S4\ fehlt Mal Ma3 — in t a n t u m

Ma4

2675

T 46

T 46

Tantus

ms

Tantus also gross ader also vil — — —

T 47

als g r o ß Sb3 K -ta, -tum a »tarn« dicitur, also g r o ß a l z o grot uel z o uele Kh2

Wa. B5] fehlt Mal Ma3

M

Wa. fehlt M19

P

also (1)} alsus Brl

f p

Tantologia est viciosa repeticio eiusdem diccionis — est figura in g r a m m a t i c a Kh2 Brl

5

T 47.2

T 47.3

T 48

ader also vil fehlt S4 Ks2

S

Tantologia für

T 47.1

I

Tautologia

diccionis fehlt

S4

W P-E

Tantilogia SI, Tantalogia Sgl diccionum E2

ft

Tanpuis dicitur n o m e n ciuitatis

K

Wa. fehlt K4

K

adv

Tamdiu .i. finaliter

K

Wa. fehlt K4

K

adv

Tantispera t a n t u m temporate, °aduerbium

K

aduerbium Hll] fehlt

n s

Tapecium est illud, quod sternitur ad h o n o r e m alicuius, r g e c z i r d e / eyn teppet Ma3 B9 — est [...] alicuius Sb3 — est [...] alicuius, stulduch, et hie Tapes, -tis et hoc Tapete idem / — uel Tapetum est [...] alicuius, geziert. Tappetum deppich. Tapecia

Sigle K9\ fehlt W13

Tamdiu Hll} Tandium (?) WIS K9 °qualitatis °(Y)

K

W13

autem simpla sunt aut amphitapa: simpla tapecia ex vna parte villosa, amphitapa autem tapeta ex utraque parte villosa sunt. Item

Tapenta uel Tapes eciam significai pannos, qui in ecclesijs ante altaria pedibus sternuntur; dicuntur et Strapedia IV

— idem (nach 49) K — teppet / + ./. velum P-E RI —

eyn topte

Kh2

P

vgl. C 1'29.2 S Wa. fehlt BS ternitur Mai geczirde fehlt S4 NI M geczirde] fehlt M19, gezide Ma6, czirde Dl W geziert] tepit Sgl Mel Tappetum bis Strapedia fehlt Sgl I P P-E T 49

n s

Tapecia bis villosa sunt Bs9] fehlt SI simpla (1) Mel] aut similia Bs9 autem tapeta bis sunt fehlt Mel ex utraque Ml2] extraque Bs9 n s Tapecium] Tapetum tempet Brl teppet fehlt E2 M25 .i. velum P7\ .i. telum E2

Tapetum idem (nach 48) — dicitur illud, quod sternitur pedibus. E c i a m inuenitur Tape, -is et Tapes, -etis et Tapeta, -te, o m n i a pro e o d e m K — illud, quod sternitur ad h o n o r e m alicuius P

Wa. fehlt (vgl. 48) I

2676

Tapetum

T 49

K Kh2

Wa. fehlt Mai Sigle S4 ] fehlt B5 Eciam bis eodem fehlt K4 illud] omne illud

T 49.1

f p

Thaphacia est locus principalis

T 49.2

n S

Tappardium ./. tabardium, tapport — .i. tabardium P-E Kh2

T 51

P

Tarantola est vermis venenosa, ein tarant Wa. fehlt I

S M W K P P-E Kh2

vermis] parua vermis MaJ venenosus B9 ein tarant fehlt Ksl venenosa] quidam Sgl ein tarant fehlt SI venenosus Y ein tarant fehlt BIO ein tarant fehlt E2 P7 Tarantula] Tarancula uel Tarantula

f

p

P-E

ein tarant fehlt NI

Taratantara r redebutel / sichtebudel S- Y — instrumentum, quo farina colatur, .i. purgatur I — uel Taratara, mei pe&tel, eciam clangor tubarum eminus — mele budel, °eyn °sichtbudel °(P-E RI Kh2) P

K

Wa. fehlt S4 — ein sichbutel uel redebutel Mal, seychbewtel NI sichtebfitel Ksl Tarantala Taratantora SI n in — mei pewtl K4 clangor K9] clango WI3 f p Taratantara] f p Taratantari Ma4, f p Tarantara RI Wo4 mele budel fehlt Wol Wo4 eyn sichtbudel fehlt BIO redbutel E2 M25

n p

Taratantarisare — r mel reden / sichten dai mei Y S — r sichten daz meyl Ma6 Ksl / peyteln M19 Sb3 M — räden mài / + Inde Tarantantarisator ; inde Taratatitarisamen ; inde Taratantorisabilis Y W — tuba clangere, farinam colare / — mei pe&teln K — rbudelen / sichten Kh2 P

5

d p Taratantarizari S4 mei reden] sichten uel mei reden Mal, daz mei reden S4 sichten] seychen NI dat mei BP] fehlt Mai Taratantizare M19 — reden uel buteln DI melreden DrI Zusatz Bs9\ Inde Tharatantarisare, -samen, -sabilis Sgl Wa. fehlt K4 Taratantisare WI3 Taratantizare Ma4 budelen /?/] ziehten Ma4, sichten dat mei Wol, mei reden uel budel BIO

M W K P

T 53

P

f p

5 M Sb3 W I K P

T 52

est illud, quod ternitur ad honorem alicuius

tabardium Wol ] fehlt Ma4 Wo4

P T 50

Mal

m t

Taratantarisator ein sichter °uel °reder °(S- Y) — r budeler Ma6 Ksl / melreder Dl Drl / peytler des mels Sb3 M19 M — melreder W-X 2677

T 53

Taratantarisator

— mel pe&tler K — reyn sychter / butler P-E Rl Wa. fehlt (vgl. 52) W-Y Wa. fehlt I

T 54

S M W P

ein sichter uel fehlt Ks2 seicher N1 meldes Ml 9 Wa. fehlt Ml2 Tarantorisator S1 melreder Mel ] räder S1 eyn sychter fVo! ] zichtinger Ma4, budeler Wo4

nt

Taratantarisamen — sichtunge °uel °redunge °(Y) S — redunge M — peytlung Sb3 K — mllredung W-X — r zichtinge / butlung P-E R1 P Wa. fehlt (vgl. 52) W-Y Wa. fehlt I

S

Taratantasamen S4 Int. ] fehlt Ma3, mel redunge vel schichung B5 sichtunge uel] fehlt Ks2, seichung N1 Taratantirasamen M19 redunge Ksl ] sichtunge Ma6, pewtlung M19, melredung Drl Taratantorisamen S1 Wa. fehlt BIO

M fV P

T 55

co t

S M W K P

T 55.1 T 56

T 57

P

ns

Taratantarisabilis r sichtlich — Sichtlich X / redelich Y — peytlunder Sb3 — mälrädlich W-X — redleich K — butlich P-E R1 Wa. fehlt (vgl. 52) W-Y Wa. fehlt I

M

Wa. fehlt S4 redelich Ks2 sochtleich, redleich B5 Wa. fehlt M19 redelich zit. nach Dl Taratantorisabilis S1 Wa. fehlt K4 Wa. fehlt Wo4 Taratantaritalis Ma4

Tarantrum .i. crebrum

Wo4 (P)

r

np

Tardare sumen / vorsumen Ma3 B9 + Inde Tardus, -a, -um W-Y Wa. fehlt I

S W K P

Tradare S4 vgl. 58 Zusatz] + et -de (vgl. 57) Bs9 Me5 Wa. fehlt K4 Int. fehlt Wo4

adv

Tarde langsam Wa.fehlt (vgl. 56) W-Y Wa. fehlt I

S M K

Wa. B5] fehlt Mal N1 Wa. fehlt Ma6 M19 Dl Wa. fehlt K4

Tardre S4, Tarda Ksl

2678

seychenlich N1

Tarde

T 58

T 59

T 60

T 6I

T 57

P P-E Kh2

Wa. fehlt Wo4 BIO spatlich E2 Int. verderbt

MS

Tardus trege + oder faull Sb3 + uel lak Kh2 Wa. fehlt (vgl. 56) W-Y Wa. fehlt / K

P

Wa. fehlt BIO

fp

Tareafra est liber xii prophetarum Wa. fehlt I

S M SbS K P Kh2

Tareaffa B9 Tarefra MI9 Tarciaffra — est liber de duodecim prophetarum fprophetis K4) alle Hss. Int. fehlt Wo4 Tariafra

Int. fehlt

Wo4

/ s

Tarentum est nomen ciuitatis

S I P

Sigle Ks2] n s Mal fp Int. fehlt Wo4

g in

Tare grece, defectus latine

+ Tarent Mai

+ Tareth B9

vgl. 244 S effectus S4 I Sigle fehlt

T 62

T 63

ms

Tarmus ein slie, nomen piscis, °uel °ein °made °(W-Y P-Y) + vel vermis quidam P-E R1 — est nomen piscis Sb3 — vermis lardi I — sleyn, est piscis K

S M P-E

ein slie fehlt BS slein M19 Tarinus E2 schleim M25

f in

Tarsis est ciuitas quedam uel mare uel vnus de genere Iaphet — uel Tarsi est ciuitas [...] Iaphet. Wersus: Vir Tarsis, locus Tarsis, manet et mare Tarsis W — [...] mare / + indeclinabilis vltima acuta X K

uel ein made fehlt

E2

vgl. 245 S Sigle 5-/] f t Mal uel vnus de genere Iaphet fehlt B9 M Iosaphet MI9 W locus Tarsis] locus Sgl I Sigle fehlt K Zusatz H1I ] fehlt W13 P Wa. ] uel unus de genere Yaphet (bei 62; Zeilensprung) Ma4 P-E Iaphet fehlt E2

T 63.1

ms

Tarmentus est clauis ferreus 2679

W-X

lophel S4, Yoseyp Mai

uel mare uel vnus fehlt

Wo4

T 64

T 64

T 65

T 66

T 67

Tartarum

n s

Tartarum ein winstein

I P P-E

Sigle fehl! wilsteyn BIO Tartaris E2

etro

Tartarus .i. infernus + est populus quidam a quodam flumine dictus W-X — hell Sb3 — Tartarizim grece, latine dicitur horrere uel tremere. Vnde hic Tartarus, -ri, sed in plurali hec Tartara, - r o r u m ; scilicet profundissimus locus infernorum, de quo neminem extrahit deus / Wa. fehlt K

S

fVa. fehlt

Ms

Tartarus eyn Tarter, est unus de tali r terra / regione K — est populus quidam a quo dam flumine dictus W-Y P — eyn Tartar Wa. fehlt P-E Kh2 Bri

S M Sb3 IV K P

eyn Tarter S4\ fehlt Mai, eyn Tarser B9 Tater D1 Tartharius ein Tharteren quodam Bs9] quo Sgl ein Tarth Hll + sunt homines R1 + homini Wo4

m t

Tasser ein worffei. Taxillus, Talus, °Decius °(I) idem — wfirfel K P

S4

vgl. 73 S tat. Im. fehlt B9 Sb3 Decius verderbt tV Talus, Decius idem fehlt Kh2 Tarser

T 68

h in

terra 5 4 ] regione Mai

Sgl

Thau est ultima littera Hebreorum + Signum littera thau, que grece tetha vocatur W + Inde hoc Tauma, -atis, .i. adiuracio uel miraculum

/

vgl. 246 S + sie est dispositus S4 B5 W Zusatz Bs9\ fehlt S1 Sgl I vgl. 76.1 Sigle fehlt K g in P vltimus Ma4 P-E Ebraicorum E2

T 69

ms

Thaurus ein ochse — stier Sb3 P-E — -ri, bos iuuenis, et proprie adhuc non castratus. Inde hec Taurea, -ree plaga I

M W I P-E

— asch, achse, ochse Drl stier M19 + uel stier SI + uel farr Mel vgl. 76.3 ochß M25 + oder pfarr P7

2680

Taxare

T 70

ap

Taxare schaczen, wegen, °zelen, °nemen °(P-E) — wegen, .i. imponere precium rei vendite. Vnde Grecista Nouus (Grec. Nov. 35r): Qui taxai, numerai, hic estimât; atque memento quot »dumtaxat«, id est tantummodo, nascitur inde. Si diues taxai sua debita, rana coaxat W — schaczen I K — wegen, teilen Kh2

vgl. D20.1 S Wa. fehlt BS nemen fehlt B9 M wegen] wänen M19 nemen fehlt Ksl W wegen] + uel schätzen Sgl Vnde bis coaxat Bs9] fehlt SI Sgl precii inposicio Bs9 I n p P schaczen fehlt Wo4 RI BIO nemen fehlt Wol BW Bri

T 7i

T 72

T73

T 70

+ Inde Taxacio

ft

Taxacio r schatczunge / saczunge Mal S4 Wa. fehlt (vgl. 70) W-Y

S W P P-E

f t Taxacia MaJ setzung SI schechinge RI + oder wegen P7

m t

Taxator ein scheczer Wa. fehlt W

K P

Wa. fehlt K4 Wa. fehlt Wo4

ms

Taxillus .i. tasser. Wersus (Walther 14036): Ludere taxillis perpende, quid sit in Ulis; res tua, spes tua, °sors °tua °(K), mors tua pendei in Ulis — [...] sit in illis; spes tua, sors tua, res, mors pendet in ¡Iiis Sb3 — worffei. Vnde (Walther 14036): Ludere taxillis perpende, quid sit in illis; et est diminutiuum de talus I — .i. tasser P-E RI Kh2 Bri Wa. fehlt W

schatczunge zit nach Ks2

schecher RI

vgl. 67 S Taxillus] + Würfel NI tasser] + uel talus B9 perpende .SV] perpendere Mal MaJ res tua fehlt Ma3 res bis illis] etcetera B9 mors bis illis S4] etc Mal M Wa. fehlt M19 pendit Ma6 Sb3 perpendere in VI ] fehlt W Wa. vorh. M12 K .i. tasser] idem (nach 67) alle Hss. + wurffei K9 H1I Vers fehlt W13 K4 P perpendere, quid] respice, quod Wo4

T 74

T 75

/p

Taxiuncula est breuis taxacio Wa. fehlt Kh2 Bri

S M Sb3 P

Wa. S4] fehlt Mal Wa. fehlt M19 Taxincula taxio Wo4

fp

Taxta r schatczunge / saczunge Mal S4 B5 — idem quod taxatio, schaczunge I

taxio Mai

2681

T 75

T 76

Taxta 5 W K P Kh2

schatczunge zit. nach Ks2 Taxa Setzung SI, schätz Sgl Taxa scechinge RI Taxa

fs

Taxus ein r hulsbaum / bußbaum M uel est animal uel pellis melote — ein pavm weiden uel ein tax uel pellis mellote, et sic est masculini generis Sb3 — est arbor venenosa. Vnde taxica venena exprimuntur ex hac arbore. Ex hac arcus Parthi et alie gentes faciunt. Vnde et poeta (Verg. georg. ii 448) : Itureos taxi torquentur in arcus. Sireos atque Parthicos W — eyn buschbam / — est arbor quedam vel p a r u u m animal vel pellis melote; et prout est arbor, tunc est arbor, de cuius succo quando gustant apes, statim moriwntur P-E — est nomen arboris, eyn hulsk bom Kh2 Bri

vgl. M 270.1, M 272, M 272.2 S dt. Int. ] helffun paynn B5, hüls NI molete S4 M melote] fehlt M19, molete Ma6 + ein dachs D! W Wa. fehlt Sgl Ex bis Parthicos Bs9\ fehlt SI Itureos emend. ] Scireos Mel M12, verderbt Bs9 Me5 taxi Mei ] taxe Bs9 I Sigle fehlt K — dachs K4 hübschpawm Hll P — eyn busbom BIO P-E moriuntur P7] moriantur E2 + ain hüls bom P7 Kh2 hüls bom Bri

T 76.1

T 76.2

T 76.3

T 77

nt

Thauma,-tis dicitur ammiracio uel miraculum

K

K

vgl. 68

f p

Thama dicitur arcus celestis, ab »amiracione«

K

Wa. K9] fehlt WI3 K4

f p

Thaurea dicitur plaga uel flagellum ex corio thauri

K

vgl. 69

f p

Teagra ein kreuwel — krempel K

— i. miraculum K4

et »stupore«

K

K

Stichwort entstanden aus Creagra, vgl. C 1089.1 S Teagra S-/] Tagra Mal, Tegra Mai M Wa. fehlt Ksl Tegra Ml9 W Teargra SI + uel hlgg Sgl SbS — ein chorb K Tegra K4 + creawbl K9 P — eyne crauberl Bri P-E Teagia (auch RI) hak P7

T 78

n s

Teatrum ein r d a n c z h u ß / danselhus Ma3 B9 — °ain °tantz ° h u ß . °Item ° T h e a t r u m °(Y) apud gentiles fuit spacium terre breui m u r o circumdattt/w f o r m a m dimidii circuii habens, in quo ludi exercebantur. Quandoque uero habuit f o r m a m integri circuii et tunc dicebatur Amphiteatrum W

2682

Teatrum

T 78

— dicitur spectaculum curisandi habens formam, in quo homines astantes aspiciunt K vgl. 246.2, A 458 Tetrum Ma3 S W circumdatum Bs9] circumdato SI, circumdata Sgl habuit Sgl ] habet SJ K — ein tantzhaws Htl — lawben K4 curisandi für corisandi P danczelhus Ma4 Wol, spilhus BIO P-E rantzhus P7

T 78.1

ms

Teatricus uel Teatralis est aliquis spectans ad ludum

T 79

f in

Tebe est ciuitas uel regio quedam + et est hebraicum /

/ K

Sigle fehlt uel regio quedam fehlt K4

g in

Tebeth ebraice, est Ianuarius latine

S M Sb3 I K P P-E

Tabeth Ma3 ebraice] grece M19 ebraice] grece Sigle fehlt Wa. fehlt K4 h in h in

T 80. i

ms

Tebanus est aliquis de Tebe

T 80.2

m s

Tebani sunt populi in Egypto

T 8i

fp

Teca .i. capsella °uel °sagitta °(Sb3), ein strale — est saccus uel coopertorium uel reseruatorium. dre pro arbitrio poni videtur (vgl. Brito 772) — dicitur folliculus, in quo g r a n u m clauditur. opertura; eciam dicitur promissum et slatuium; sitorium; et dicitur sagitta oder ein stral K

T 80

Kh2 Kh2

vgl. 225.1 Taca Ma3 strake Ma3 S M sagitta fehlt M19 W Tera S1 reseratarium Sgl K Eciam dicitur coopertura fehlt K4 coopertura] + 3° Esdre X K9) fehlt W13 K4 et dicitur sagitta K4\ fehlt W13 P ein strale fehlt Wol

T 81.1

ft

Sed in 2° libro HesW Eciam dicitur coeciam dicitur repo-

eciam (1) bis statutum

Tecis. Vnde (Grec. Vet. x 260): Si »Tecis« est »Tecidis«, sie mater habetur Achillis. »Tecis, -ios, Tecim« Neptuni dicitur uxor P Wa. fehlt (vgl. 100.2) Kh2 Brl

vgl. 236.2, 261.1 P Tecis (3) bis uxor] etc. Wo4

T 82

Kh2

-ios Wol ] -ius Ma4

f t

Tecresis est gaza, °eyn °schacz °(K P-E)

S M Sb3 W K

eyn schacz S4] fehlt Mal Wa. fehlt Dl Tecrisis Ma6 M19 Int. fehlt Tecrasis Sgl est gaza fehlt Sgl Thecrisis K4

2683

T 82

T 83

T 84

T 85

T 86

T 87

T 88

T 89

T 90

Tecresis P P-E Kh2

Tecrisis Ma4 Tecrisis E2 Tecrisis

m t

Tector ein decker

S W K

dekch B5 + Inde Tectura (vgl. 84) Bs9 Me5 Wa. fehlt K4

f p

Tectura r decke / deckinghe Ma3 B9 Wa. fehlt K

M W P P-E

Wa. fehlt M19 deckunge Ma6 Wa. fehlt (vgl. 83) Bs9 Me5 tekung Sgl dekene Wol, decken Rl, dech Wo4 dekin E2

n s

Tectum dach Wa. fehlt Sb3 K

S M

Sigle S4] fehlt Wa. fehlt Dl

adv

Tecum mit dir — mid dy Kh2 Wa. fehlt K P-E

PI

Mal

Bri

S M P

Wa. B5] fehlt Mal Ks2 Wa. fehlt M19 Dl Wa. fehlt Wo4

mit mir S4, myt dik B9

f p

Teda ein brand + uel lignum luminaribus aptum K-X — est lignum r pini X / paruum Y, quod est ualde infiammabile, wulgariter kien W

S W P

brant reyde Ksl quod bis infiammabile fehlt Wa. fehlt Wo4

n t

Tedale ein r brandreide / brant yseren Ma3 B9 P — r brant ysern Ma6 / prant eisen M19 Sb3 M — prannt eysen K P-E

S M P P-E

prenteysen N1 — idem (nach 86) Ksl — brantreide ysern Ma4 brennyssen P7

n s

Tedarìum idem (nach Wa. fehlt I

S W K

Wa. fehlt B9 Wa. fehlt S1 Wa. fehlt K9

n s

Tedere verdrißen Wa. fehlt K-Y Kh2

Sgl

brant reuff Dl, brant reit Drl brantyser BIO Bri

88)

Bri

2684

Tedet

T 91

T 92

T 93

T94

T 95

T 96

T 97

T 91

v ip

Tedet verdrußt — idem (nach 90) Ma3 B9 P — dat vordrut Kh2 Wa. fehlt K

W I P

— idem (nach 90) Mel Sigle fehlt it vordrit Brl

dp

Tedeari verdrißen Wa. fehlt K

S M Sb3 W 1 P-E

Wa. fehlt BS Tediari Mal — idem (nach 90) Ma6 Tedari M19 Tedari Tediari Sl Tediari — idem (nach 91) E2

fp

Ted ifera .i. tedale + prantreytel Sb3 K — prannt eisen — idem (nach 89) Kh2 Wa. fehlt I

S K

Tedifera Tedefera (?) Mal Wa. fehlt K9

ms

Tediosus verdrißig — verdrießlich M — r verdriessiger Sl / verdrossen Sgl Mel Wa. fehlt Sb3 / K

W

S M W P P-E

Wa. fehlt B5 vordret Ma3 vordrißniß Dl verdriessung Bs9 MeS vordrattich Brl vertrossenlich P7

n s

Tedium r verdriß / vordretnisse Ma3 B9 P (außer P-E Rl) M-X — verdroß — verdriessung Sb3 W — verdroßunge / Wa. fehlt K

M I P P-E

vordrißnig Dl Sigle fehlt vordreys Wo4 vertrfissung P7

fp

Tega ein altertuch, que eciam dicitur benedicta — alterduch IK Kh2 Brl

S M W

altertuch Ks2] elter duch Mal, olterduch S4 halstuch Dl, elterduch Drl lat. Int. fehlt Sl Sgl

a t

que] quandoque S4

Tegere r decken / bedecken Ma3 B9 P (außer Kh2) 2685

T 97

Tegere

~

T 98

r

bedecken X / tecken Y Sb3

S K P-E

Wa. S4] fehlt Wa. fehlt K4 deken E2

f t

Teges est domus pauperum

M

Mal

+ quas faciunt pastores sew vineatores ad tegimen sui, hlitten — a »tego, -gis« dicitur hec Teges, -etis, parua domus /

T 99

M W K

+ ein hütlein Drl — tegetis, hutt Sgl — hüttn K4 ad tegimen sui K9\ fehlt W13

nt

Tegimen ein deckunge des heubtes, et capitur pro defensione — ein deckh, eciam capitur pro defensione Sb3 — a »tego« dicitur hoc Tegimen, -inis, deckunge / — eyn deckynghe des houedes Kh2 Brl

K

hfitten fehlt Hl!

vgl. C 1014 S Tegmen Ma3 B9 deckunde S4 tat. Int. fehlt B9 M — eyn deckunge Ma6 lat. Int. fehlt M19 W Tegnum Sgl decki S1 des heubtes fehlt S1 Sgl K — deckung K4 des heubtes fehlt W13 P — eyn deckunge BIO heubtes] + ut pilius, mitra Ma4 >Vo4, + ut capucium R1 P-E Tegmen E2 — ain deckung P7 des heubtes fehlt M25

T ioo

nt

Tegmen eyn deckunge — ein deckh

Sb3

— a »tego« potest dici hoc Tegmen, -inis; dache — idem (nach 99) K Kh2 Wa. fehlt P-E R1 S M W

/

I K P

Wa. Ks2] fehlt Mal S4 Ma3 Tegimen B9 Wa. fehlt Ksl M19 Dl decke Ma6 Wa. ] n s Tegimen idem (nach 99) uel schinden Sgl schindel Bs9 ns Wa. fehlt W13 K4 Tegimen Ma4 dak BIO

T loo.i

fp

Tegera est domus meretricum

T 100.2

ft

Tegis est uxor Neptuni

Kh2

vgl. 81.1

fp

Tegula ein latte / + uel ein hole S-X uel ein swercz faz. Wersus (C/T »Tegula«)-. Vas operis tegula, domi dat tegula tectum — latt °uel °schindel °(Y), schwertz vass. Wersus (C/T »Tegula«): [...] W — eyn schindel uel eyn swercz vaß. Vnde (C/T»Tegula«): Vas [...] /

T ioi



-- idem (nach 99) Mel

+ ain

Kh2

Kh2

latt oder swaibvaz. Wersus (C/T»Tegula«)

[...]

K

Wa. fehlt Sb3 S M W

— domi dat tegula tectum Ks2 bole B5] büne Mai, bole (?) S4 B9 latte] schintel M19 swerczen Drl schwertz vass Sgl ] fehlt S1 Vers fehlt Sgl

2686

swecz S4

domui

Tegula

T 101

K P P-E

swaibvaz] swarcz vass HII, sweb K4 Vers fehlt W13 Y domui Wo4 tectum ] tecti Wo4 — ain latt oder schindet, schwercz kübel P7 Vers fehlt (auch

ns

Tegumentum deckunge — ain gedek P-E — deckenysse Kh2 Wa. fehlt Sb3 I

S M W K P P-E

Wa. fehh Mai Tegumentum 5 4 ] Tegimentum Mal Wa. fehlt M19 Tegmentum SI — idem (nach 100) W13 Tegimentum Ma4 eyn gedeckes Rl Wa. fehlt P7 Tegimentum E2

T 102.1

fp

Tegna a »tego, -is« dicitur hec Tegna, -ne, dolus, fraus, decepcio et Tegnosus, -sa, -sum, fraudulentus / — .i. dolus uel fraus Kh2

T 102.2

Ms

Tegnosus .i. dolosus

T 103

f p

Tela ein phil, et pertinet ad fila, ut dicimus: mulieres faciunt telam de glomis + wulgariter wepp W

T 102

Rl)

deckunde S4

Kh2

— est sagitta, ein pfeil uel ein weff Sb3 — ein phile. Item est plurale de »telum«,ein weppe / — pheil, et pertinet ad fila, spuel, ut dicimus [...] K — quod pertinet [...] glomis, wlgariter ayn wep P-E Wa. fehlt Kh2 Brl S M W K P P-E

T 104

T105

T 105.1

phil] schoss B5, + uel webbe Ma3 fila] pila S4 mulieres bis glomis] mulieris tellam glomis S4 glomis] + ein spul Mal — ein pfawl, eciam pertinet ad mulieres, cum mulieres faciunt tellam de glomis M19 phil] pferl D1 — ein phil uel wepf filorum Sgl fila] + tela SI ut fehlt SI lat. Im. fehlt K4 — eyn vadem BIO f p Tela] + ayn wep E2, + j spül M25

ns

Tellerium ein teller Wa. fehlt I

M W K P

Wa. fehlt M19 teller] teilen Bs9 Wa. fehlt HU Tellarium Ma4

ft

Tellus .i. terra + uel profunditas radicium arboris — erdreich Sb3 — telluris, terra frugifera I — erd K

Kh2

S W

+ tenax Ma3 f p Telia SI

ns

Telonium uel Pedagium est tributum, quod dant mercatores de vectiuis suis, wulgariter zoll. Inde Teloniarius. Et nota: Telonium, mauso2687

T 105.1

Telonium

leum, tropheum, canopeum possunt prolongando uel breuiando proferri W — .i. tributum. Inde Telonarius, ein czoller I — .i. tributum Kh2 vgl. P 278 W uel bis wulgariter fehlt Sgl Pedagium Bs9] Bedagium S1 vectiuis Bs9\ verderbt S1 Inde Teloniarius. Et nota] (neuer Wa.:) m s Teloniarius, zoller. Item Sgl Telonium (2) Sgl ] Telentum S1 K vgl 157.3, 253

T 105.2

m t

Tellus, Telludis quidam locus in Roma

T ios.3

m t

Telo, -onis dicitur a »telon«. Telonem ortulani vocant lignum, quo hauriunt aquam ; a longitudine dictum I

T 105.4

T 106

/

Telon grece, latine dicitur longum uel tributum

n s

/

Telum ein bolcz + aut pfeil Sb3 + sagitta, pfil W + quicquid longe iacitur, et abusiue accipitur pro gladio Wa. fehlt I

K

S M W K P P-E

bolcz] holcze N1 + pfeil M19 pfil] schoss Sgl ein bolcz fehlt Hll Wa. fehlt Wo4 schos E2, pfeil M25

+ uel eyn pil Ma3

T 106.1

m t

Telludes, -dis dicitur locus, vbi figuli consweuerunt terram re K

T 106.2

n t

Thema, -atis dicitur materia uel prologus

Zusatz fehlt K4

recipe-

K

— est figura uel posicio mala aut similitudo siue norma uel materia siue prologus Kh2 Kh2 T 106.3 T 107

vgl. 247, S 1011.1 Telo ein bornerode, ad fontem

f in

Kh2

Teman est regio quedam

Wa. fehlt I

T 108

S

Sigle .SV] f t Mal

Tema Ma3

a p

Temerare verdumen

Item Temere, presumptuose uel stulte uel sine Consilio. Item Temeritas, stulta audacia, et Temerarius, qui audet non audenda. Item a Temere venit Temetum, forte vinum. Inde Temulentus, .i. ebrius. Wersus: Audacter, temere, fatue, stulte, violenter; hinc temerarius est stultus, fatuus, nimis audax. Et Temerò significat corrumpo uel violare W — fraflich tun Sb3 — .i. corrumpere, violare / + polluere X K — fräueln uel herschreken P-E Wa. fehlt (vgl. 108.1) I +

2688

Temerare Wa. fehlt

T 108.2

T 109

T LIO

Tili

Bri

S

dummen S4

W

Zusatz] adv Temere, frSuelich. f t Temeritas, frSfli. n s Temetum est forte vinum. m s Temelentus .i. ebrius (jeweils neuer Wa.) Sgl a M12] fehlt S1 Sgl Bs9 Mei violare fehlt K4 polluere HU] fehlt W13 fráueln] frefenlichen P7, frSleichen M25

K P-E

T 108.1

Kh2

T 108

tummen, frovilnn BS

adv

Temere .i. fatue, presumptuose, sine causa et sine Consilio. Vnde hec Temeritas, -atis, presumptio, violentia, fatuitas, et Temerarius, -a, -um, presumptuosus, audax, quia audet audenda et non audenda / — .i. fatue siue presumptuose B9 (S)

W

vgl. 107

t

Temere dicitur presumptuose, fatue, stulte, sine Consilio, sine causa aliquid facere K

K

Wa. fehlt

ms

Temulentus .i. ebrius + temeto plenus I + de temeto P-X — truncknar Sb3

K4

vgl. S M W P P-E Kh2

lll.l Temolentus S4 ebryo S4 Wa. ) Temlentus .i. obruis M!9 vgl. 108 Temelentus (Temolentus Wo4) Temelentus Temelentus

f p

Temulencia .i. ebrietas — trunkenhait Sb3 Wa. fehlt I

S M W P P-E Kh2

Wa. fehlt S4 Temulenta B9 obrietas M19 + drunkenheyt Drl Temelencia Sgl Temelencia (Temolencia Wo4) Temelencia Temelencia

ms

Temerarius tumkune °oder °freuelich °(Kh2 Bri) — dumkune, r frebelich Ma6 / fraislich M19 Ksl Drl M — fraf leicher Sb 3 — .i. presumptuosus, fatuus, ./'. audacia stultorum K — dulkone, frischich, audacia stultorum Ma4 / vorchtig, vrasich Wo4 P — .i. audax uel freuelich E2 P-E Wa. fehlt (enthalten in 108) W Wa. fehlt (enthalten in 108.1) I

S

Wa. fehlt S4 vorname B9 freueler Dl

M

+ drunken Drl

— -a, -um vor domelick, adiectiuum, uel idem est quod presumptuosus, tumkune] küne BS oder freuelich] fehlt Ma3, frisch N1

2689

Till

T 111.1

T 112

t 113

Temerarius K P P-E

fatuus] stultus K4 — dumkone BIO — .i. audax P7

ms

Temvlentus dumkone, vrislick

S

vgl. 109

ft

Temeritas tumheit, et est audacia stultorum — .i. presumpcio, fatuitas K — kunheit et [...] P-E Kh2 Brl — dumheyt Wa. fehlt (enthalten in 108) W Wa. fehlt (enthalten in 108.1) I

S M K P P-E

+ künheyt N1 et est audacia] Inde Audicia M19 presumptuositas K4 Wa. fehlt Ma4 dt. Int. fehlt BIO kunheit P7] freuelichkeit E2

ms

Temerus tumkune — tum Sb3 — dumig W — idem (nach 111) K — dulkone P (außer Kh2 Brl) — kön P-E Wa. fehlt I

S W P P-E

— dumme S4 — thumkün uel frefflich Mel Wa. fehlt BIO Temere Wo4 — kay M25

Temerius dul kone

t ii3.i T 114

.i. audacia stultorum K9] fehlt vretelich Wol, vrisch R1 — kün oder freuileich M25

n s

t 116

Ma3 (S)

+ uel freslich S1 + vrebel Wo4

B9 (S)

Temetum .i. vinum quasi »tenens mentem«, quia est forte et bonum — dicitur vinum forte et bonum, »tenens mentem« Sb3 — .i. vinum et proprie b o n u m vinum. Et dicitur quasi [...] / — dicitur vinum quasi »tenens mentem« K — .i. vinum forte Kh2 Wa. fehlt (enthalten in 108) W

vgl. 248.1 S Temotum Mai mentum S4 M — est vinum continens mentem M19 K Tementum — .i. vinum bonum K4 P continens Ma4 mentum Wo4

t 115

W1S K4

n s

Temelentum idem (nach 114) Wa. fehlt Sb3 I

S M W

Temulentum Ma3 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt Sgl Temulentum S1

ms

Temelicus .i. musicus Wa. fehlt Kh2

2690

mentum Ma6

+ media correpta Ma6 Ma2

Temelicus

T 117

T 117.1

T 117.2

T 118

T 119

W 1 P

Themesicus S1 Temolicus misticus Ma4

mt

Temo ein dissel °in °curro °(P-E Rl) — est anterior pars currus, wulgariter dichsel — ein dissel in curru uel gubernaculum nauis — ain dysel in dem wagen Kh2

T 120

T 121

medicus Sgl

S M Sb3 I K P P-E

— eyn distel, dußel Ks2 in curro] in enem wagen B9 — deixel M19 in curro] sicud in curro curru curru alle Hss. dysse Ma4 curru alle Hss. + in aim wagen P7

t

Tempnere .i. spernere

K

Wa. fehlt K4

m s

Temoratus .i. violatus, .i. pollutus

Kh2

pollutus Ki3] palatus

FP

Temperancia meßigkeit

S M W I P

+ oder maz Mal Ks2 N1 + uel maysse Ksl Dl Wa. fehlt (vgl. 119) Bs9 Me5 + uel masß S1 ft Wa. fehlt BIO + mate Ma4 Wol

AP

Temperare messigen + uel dicitur plura in vnum colligere + Item Tempera et -atus et -ancia + Et Temperatus .i. moderatus /

W

T 119.1

T 116

W / curru Ma3

K

Kh2

Sb3 W-Y

+ Item Tempera et -atus et -ancia (vgl. 118, 120, 121) Bs9 Me5

f p

Temperatura methinghe Wa. fehlt Kh2 Brl

P

P

Wa. fehlt BIO

fp

Tempera meßunge Sb3 — massing Wa. fehlt (vgl. 119) W-Y Wa. fehlt I P

S M K

Tempora B9 mate Ma3 meyssigunge Ksl Wa. ] fehlt K4, n t Temperamen massigung Hll

ms

Temperatus messig, .i. moderatus — est moderatus, massiger Sb3 — massig K P-E Rl Kh2 Brl Wa. fehlt (vgl. 119) W-Y

Sigle Wol] fehlt Ma4

2691

methinghe Wol] meticheit Ma4

messing

W/3

T 121

Temperatus Wa. fehlt (enthalten in 119) I S M K P P-E

T 122

T 123

T 124

Temperatus 5V] Tempestatus Mal Mai messig] fehlt Dl, gemeyssiget Ksl Wa. fehlt K4 moderatus] modestus Ma4 missiger M25

.i. moderatus fehlt B9

moderatus 5V] modestus

.i. moderatus fehlt Ma6 M19

n in

Tempe .i. locus delectabilis, et est t a n t u m pluralis numeri — indeclinabile neutrius generis et pluralis n u m e r i t a n t u m ; dicuntur quelibet loca delectabilia I — est locus delectabilis K Kh2 — est locus delectabilis et amenus

S M I P-E

numeri fehlt Ma3 et bis numeri fehlt Sigle fehlt dolectabilis E2

f q

Temperies messig weter

M P

messig fehlt Dl messig] mechtig Ma4, czitlik Wo4, metlich Bri

ft

Tempestas rvnwetter / vngewitter MI uel storm in aqua — ungebitter Sb3 — stürm in aqua K Kh2 Bri — vn weder uel storm wynt

S

vnwetter •SV] vngewiter Mai Ks2 N1 uel storm in aqua fehlt S4 B5 Mai unweter D1 uel storm in aqua fehlt M19 storm storm weter Ksl vngewiter Mel stumm Sgl in aqua fehlt Sgl vgl. 125.2 vnwetter] fehlt Wol BIO, vngheweder Wo4 uel storm fehlt Ma4 — vngbitter M25 vn weder Liil ] wl weder (?)

M W K P P-E Kh2

M19

storm] + uel

m s

Tempestiuus zitlich — -a, -um congruus, vtilis, conueniens in tempore suo. Idem et Tempestus proprie czitlich I — czeitig K

M I P

Tempustuus czeiglig M19 Tempestiuus] Tempestinus tydich BIO

m s

Tempestus idem (nach 125) Wa. fehlt (enthalten in 125) I

S M P-E

Wa. fehlt B5 czeiglig M19 Int. fehlt E2

T 126.1

m s

Temperaneus messig weter

T 126.2

ft

Tempestas stürm wint

K

vgl 124

T 125

T 126

K4 (K)

K4 (K)

2692

T 127

Templum

T 127

ns

S M W K P-E

Templum eyn bethuß — ^oczhaus Sb3 W-Y — tempel P7 M25 / goczhaus E2 Wa. fehlt I

P-E

Wa. S4 ) fehlt Mal Mai NI Wa. fehlt Ml 9 Dl tempel SI Wa. fehlt K4 + ain bet h8ß P7

T 127.1

m s

Templarius ad templum pertinens, uel custos templi

/

T 127.2

m t

Tempor, -oris quoddam genus argille, °mirgel °(P-E)

P

Kh2

Templar

co t

Temporalis zytlich. Inde Temporalitas — zeitleich K P-E Kh2 Bri Wa. fehlt I

S W K P Kh2

Wa. fehlt NI Inde Temporalilas S4] fehlt Mal B9 Inde Temporalitas fehlt Sgl Wa. fehlt K4 Temperalis RI Temperalis

ms

Temporanius idem (nach 128) — czeitleich Sb3 W — ad tempus pertinens uel in tempore veniens Wa. fehlt Kh2 Bri

T 128

T 129

T 130

S M Sb3 W

Wa. fehlt NI — eyn czitlicher Ksl czeitleich VI ] czilig m s Temporaneus uel Temporanius SI

m s

Temporinus idem (nach 129) Wa. fehlt WI Kh2 Bri

S M K P P-E

T 130.1 T i3i

T 132

/

Wa. B9] fehlt Mal NI Temperinus S4, Temparius Ma3 Temperinus Ma6, Tempororius M19 Int. fehlt (.Zeilensprung, vgl. 131) HU Temporenus Wo4 Wa. fehlt E2 P7

Temporo, -as tempus ducere, in tempore viuere

/

a p

Temptare versuchen Wa. fehlt I

S M K

+ waren uel bekoren Ma3 Wa. fehlt M19 Wa. fehlt K4 Stichwort fehlt (Zeilensprung, vgl. 130) HU

n t

Tempus est mensura rerum temporalium + zit M (außer Sb3) + zit. Item Tempora sunt uel dicuntur ille partes capitis humani, wulgariter schlauf. Quidam pro illa parte dicunt Tempus, -oris, sed hoc est contra autores grammatice artis W 2693

Tempus

T 132

— S M W

K P P-E

T 132.1

f p

tyd

Kh2 Bri

Sigle ] m s Mal temptoralium S4 + tyt Ma3 N1 Wa. fehlt M19 zit fehlt Dl est mensura rerum temporalium fehlt Sgl zit fehlt Bs9 sunt uel fehlt Sgl Sgl] Sed SI pro illa parte fehlt Sgl dicunt Tempus] dicunt Timpus Y grammatice artis Bs9] grammaticos SI, auctores Sgl Wa. fehlt K4 Temptus Ma4 + tyt Ma4 Wo4 + zit E2

Temulencia vordrunkenheyt Wa. fehlt Kh2 Bri

Quidam autores

P

vgl. 110 P P-E

T 132.2

T 133

Sigle Wol] fehlt Ma4 kenheyt Wo4 trunkenhait E2 P7

Int. RI]

vordronhenheis Ma4, vordrunkenicheyt Wol,

drun-

m s

Temulentus eyn drenker Wa. fehlt Kh2 Bri

P

vgl 109

n s

Tena uel Tenea sunt caude pendentes r ad infolam / in ínfula P episcoporum — uel Tenea sunt lingule pendentes a mitra episcopi, uel nestel. Nascili» idem W — -ne uel Tenia, -nie extrema pars vitte, qua dependent corone. Vitte sunt, que crinibus innectuntur / Wa. fehlt Kh2

P

Wa.fehlt BIO

vgl. V386 S f p Tema uel Tenea B9 caude verderbt Ma3 pendentes S4] tendens Mal infolam episcoporum] Ínfula impiorum B9 M Wa. fehlt M19 W Tenea Sgl ] Tema SI mitra] + Item SI episcopi Sgl ] fehlt SI Nascula idem fehlt Sgl Nascula Bs9] Tiascula SI / fp K dependentes W13 K4 in infulis W13 Ínsulas K4 P in Wo4] ab Ma4, ad Wol infolam RI

T 134

T 135

T 136

f t

Tenacitas .i. °duricies °uel °(Kh2) K — hertichait

S M W P

uel cupiditas fehlt Ma3 capiditas S4 durisitas MI9 — záchi Sgl duricia Wo4 capiditas RI

ns

Tenaculum ein r zogel / stel S-Y P K — tenakel uel klemer W Wa. fehlt Sb3

M P P-E

zogel ] zyehel Ma6, tenakel Ksl Drl, stil DI — eyn tenakel RI — ain hebysen vel stil E2 — eyn tenakel P7

etro

Tenarus .i. vallis r qua descenditur / vbi transitur Sb3 ad inferos, °uel °infernus °(W-X K Kh2 Bri) 2694

cupiditas

Tenarus 5 M Sb3 W K P P-E Kh2

T 137

o t S M P

T 137.1 T 137.2 T 138

T 139

T 139.1

T 140

T 136

vallis] infernus Ma3 qua .SW] que Mai qua descenditur] qua descendit Ma3, que tendit B9 uel infernus] fehlt S4 Wa. fehlt M19 vallis] + eyn tal D1 inferos] inferes — est vallis per quam intratur ad infernum Sgl m s qua] quo alle Hss. vallis] vallus R1 inferos] infernos R1 uel infernus fehlt Ma4 vallus E2 inferos] infernos E2 Tenerus qua] a qua

Tenax zehe + a »teneo« dicitur

I

— teygher uel ta B9 czehert B5 + ertrich Ksl Wa. fehlt Brl Tenox Ma4

Tenoris est proprium nomen loci m t

Tenatoris est locus apud inferos

Kh2 Kh2

r

ft

Tencio behaldunge / besetten seckerheyt Ma3 B9 P — behaltung, sicherhait P-E — sekerheyt Kh2 Wa. fehlt W

S M P Kh2

Tencio] + -onis Mal — besecken sekericheit B9 — beset N1 bedenckunge Ma6, will M19, haldunge DI + uel sycherkeyt Ksl Wa. fehlt BIO sekericheyt Wol Brl, sicherichet R1 Tensio

at

Tendere r andencken / angedenken W uel recken uel spannen — an denckhen aut ausrecken Sb3 — gedencken uel willen han / — rechken K — andenken vel spannen P-E

S M W K P

angedencken S4 Ks2 B5 recken ] teken Ma3 — an denken, anreken M19 angedencken Drl — strecken, angedenken uel mät hon Sgl vgl. 139.1 Wa. fehlt K4 dencken Wo4 rucken Ma4

at

Tendere merchken oder denkchen oder spannen

K

vgl. 139

fp

Tendeta ein tendelmart + eyn grempel mart M — ein grumppel marckt Sb3 WI — grempelmarkt — eyn trendel markt Brl Kh2

S

tendelmart] tendel morbus (!) Ma3, + uel ein strig uel ein anlage (Zeilensprung, vgl. 141) Mal + grempel mart S4 B5 ein tendelmart fehlt Ma6 Drl eyn grempel mart fehlt M19 Dl — eyn grempelmarket, eyn clederhoff BIO — fryerer markt P7 + nwer mark E2 — ain trondel makot (?)

M P P-E Kh2

+ uel gan Mai uel spannen fehlt Dl

K

oder denkchen K9\ fehlt W13 K4

2695

T 141

T 141

Tendicula

f p

Tendicula eyn ryme uel strick / + uel an laghe — ein riem uel streyt uel ayn Sb3 —

ain strik uel ain räm uel ain lag

S-Y M

W

— idem (nach 142) P Wa. fehlt Kh2 S M W K

T 142

T 143

Wa.S4] fehlt (vgl. 140) Mal Zus. fehlt B9 BS + uel anwerff Ks2 anlogunge Ksl, angel Drl strit Sgl räm Sgl ] ran SI, rum Bs9 + ram Hll

Tendiculum idem (nach 141) + uel instrumentum, quo capiuntur aues W-X + oder r chling X / garen necz Y oder haspel. Dicuntur insidie uel instrumenta, que tenduntur auibus uel leporibus K / — eyn inlag — rame uel strie uel anlaghe P — eyn strik uel anlaghe der voghel Kh2

M K P P-E

Wa. fehlt M19 Zusatz fehlt K4 garen necz z/7, nach K9 reme fVol Wo4, rum Bri uel anlaghe] fehl! fVol, oder eyn läge RI rawm M25 uel anlaghe] fehlt P7 M25, vel ain lagung E2

n p

Tenebrare r vinstern / düsteren Ma3 B9 P

T 146

I

S M K

dünster machen S4, vinster machen Ks2 BS diustirn Ksl, finstern machen M19 Wa. fehlt K4

fp

Tenebre r vinsterniß / dusternisse Ma3 B9 P (außer P-E) I tantum pluralis numeri — vinster Sb3 K

M W

diusterniße Ksl tantum pluralis numeri fehlt Ma6 Wa.fehltSl vinsterniß]/