Supplementum Aristotelicum. Volumen I/I-II Excerptorum Constantini de natura animalium libri duo. Pars I: Aristophanis historiae animalium epitome. Pars II: Prisciani Lydi quae extant: Pars I: Subiunctis Aeliani Thimothei aliorumque eclogis. Pars II: Metaphrasis in Theophrastum et Solutionum ad Chosroem liber [Nachdr. der Ausg. 1885/1886. Reprint 2011 ed.] 9783110806816, 9783110165524

Citation preview

SÜPPLEMENTUM ARISTOTELICUM

EDITUM CONSILIO ET AUCTORITATE

A C A D E M I A E L I T T E R A R U M REGIAE B O R Ü S S I C A E

VOLUMINIS I PARS I

ARISTOPHANIS ALIORUMQUE DE HISTORIA ANIMALIUM EXCERPTA

BEROLINI TYPIS ET IMPENSIS GEORGII REIMER MDCCCLXXXV

EXCERPTORUM CONSTANTINI DE NATURA ANIMALIUM LIBRI DUO A R I S T O P H A NIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME SUBIUNCTIS AELIANI TIMOTHEI ALIORUMQUE ECLOGIS

CONSILIO ET AUCTORITATE

ACADEMIAE L1TTERARUM REGIAE BORUSSICAE

ED1DIT

SPYRIDON

P.

L A M B R O S

BEROLINI T Y P I S E T IMPENSIS GEORGII REIMER MDCCCLXXXV

P R A E F Α Τ Ι Ο

Superesse Constantini Porphyrogenneti de natura animalium Excerpta primus docuit Valentiuus Rose, qui a. 1863 ex codice Parisino frustula, nonnulla [Ar. pseudepigr> p. 282] deinde a. 1870 primam Excerptorum partem edidit [Au. Graeca et Graecolat. II p. 3sq.]. emendationes quasdam adiuDxit Sauppius [Gött. gel. Anz. 1872 p. 220]. ipse cum aestate a. 1880 bibliothecas Athoas pervestigans codicem, in quo altera Excerptorum series inest, feliciter repperissem, novam adoruare editionem constitui. librum priorem ad Parisini conlationem ab Alfredo Scboeneo confectam'), alterum ad meum Athoi apographum recensui. P a r i s i n u s (Gr. Suppl. 495) s. XIV bombycinus, olim a Myna Minoide Ρ ParisioB advectus est. fuerat in coenobii Pantocratoris Athoi bibliotheca; foliis 16 compositus est. A t h o u s a coenobio Dionysii Athoi hodie possidetur (no. 180). bom- D bycinus est in 8° forma maiore, exeunte s. XIII vel XIV ineunte scriptus foliisque 387 compositus. fol. 1—335 varia ex S. Macarii, Dionysii Areopagitae, Johannis Chrysostomi, Johannis Damasceni, Maximi, Nicetae Heracleotae, Basilii aliorum operibus theologicis Excerpta, fol. 335 r — 387v alterum Zoicorum Constantini librum complectuntür. mscriptio in fronte omissa ex indice huius Anthologiae, quae βιβλοπανσύλλεκτος dicitur, repetenda est "συναγωγή περί ζώων ιστορίας χερσαίων θαλαττίων και πτηνών πονηί)εΐσα παρά βασιλέως κυροΰ Κωνσταντίνου τοΰ [deest Imperatoris cognomen spatio vacuo relicto] κα'ι έκ διαφόρων βιβλίων έρανισ&εΐσα". fol. 335 a incipit liber secundus, cuius deest finis, num codex etiam Ultimos duos conlectionis Constantinianae libros, num etiam primum habuerit, dici ') Nonnulla postea (ί. Ileylbut ct Aem. Legraml ilonun prompta liberalitate inspexenmt.

VI

PRAEKATIO

nequit, praesertim cum quaterniones nec dinumerentur nec pari semper foliorum serie constent. quaeritur tarnen, anne Parisiui quem dixi Atho provenisse folia primitus ad Athoum nostrum pertinuerint. quod etsi et scripturae et ordinationis') summa apparet similitudo propterea improbabile est, quia neque illa Parisini folia sedecim Scboeneo auctore aliunde avulsa, neque Athous intra fol. 334 r et 335 r ullam fecisse iacturam videtur. tenendum vero est, Parisinum novissimi bibliopegae artificio ita esse conglutinatum, ut prisca originis vestigia, si quae exstant, nunc non iam possint patere. Prioris libri exiguum sane fragmentum servatum est etiam in codice ParisinoGraeco 1921,bombycino saeculi XIV, quod cum iusto brevius notasset V. Roseus [Anecd. graec. II 4*] quid utilitatis haberet vix cognitum esset, nisi Η. Usenerus dum nuper Alexandri Aphrodisiensis causa eum librum Bonnam transmissum accuratius excutit, eclogam illam integram descriptam a se liberaliter nobis transmisisset. cum alia correcta a viris doctis confirmare alia nondum notata emendatius exbibere appareat, eclogam ut est ab Usenero descripta hie saltern apponi iussimus distinctis eis locis, ubi codicis Ρ memoria huic fragmento cedere videbatur. excerpta extant in codicis f. 66 r et pertinent ab huius ed. § 1—21 (1,13—4,13). tituli et litterae Σ initiales § 1 et 2 et prior λ vocis έναλλάσσοντες (§ 6 ν. 14) rubro exarata. versiculorum terminos hasta distinximus. + πώς δνομάζονται τά τε χερσαία και ένυδρα ζώα:~ (1) Σελάχια· μαλάκια· μαλακόστρακα· οστρακόδερμα· καρχαρόδοντα· χαυλιόδοντα· άμφόδοντα· καΐ συνόδοντα· | έντομα· αμφίβια· λεπιδωτά καΐ φωλιδωτά· μονώνυχα· διχηλά· πολυσχιδή· στεγανόποδα· δερμόπτερα· κουλεόπτερα· | πτϊλωτά και πτερωτά'· γαμψώνυχα· και λόφουρα. ερμηνεία τούτων: (2) Σ ε λ α χ ι α μεν οδν d a ι ν δσα λεπίδας ουκ έχει των ι χ θ ύ ω ν | οιον σμυραινα· γόγγρος· νάρκη· τρύγων· βοΰς γαλαιός· και τά μείζονα δέ τούτων και κητώδη λεγόμενα· καθάπερ δελφίν· φάλαινα· φώκη· | τούτοις δέ συμβέβηκε μόνοις των ένυδρων ζωοτοκεΐν. (3) μαλάκια δέ είσιν δσα των ένυδρων όστέα ουκ έχει· καθάπερ πολύπους· | σηπία· τευ&ίς· τώΟα [an τώ&ος non liquet, τεΰθος Ρ]· άκαλύφη· και ε"τι άλλο τοιούτον ταΰτα δέ και άναιμα και ά σ π λ α γ χ ν α συμβέβηκεν ύπάρχειν: J

) Paginae codicis I) singulae circiter 28 versus continent, Ρ 28 secundum Roseum, quamquam in p. 1 0 r lucis ope descripta 29 ego conspicio. deinde litterae initiales rubrae in utroque eailemque clausularum ornamenta · : - . in inargine 1) nota C'' vel Or/' saepius lcgitur.

PRAEFATIO

(6)

Καρχαρό|δοντα δέ είαιν·

εν αύτοΐς τους όδόντας έχει·

νιι

δσα στρογγύλους και δξεΐς και έναλλάσσοντας

οίον λύκος*

λέων·

κύων·

πάρδαλις*

και τάλλα· 15

έ'στι δε | και τδ των ιχθύων γένος απαν καρχαρόδουν· ταΰτα δέ καΙ σαρκοφάγα συμβέβηκεν είναι. (9)

Χ α υ λ ι ό δ ο ν τ α δέ τά ύποφαίνοντα | ε £ ω τ ο υ ς δδόντας· οΓον ύς· έλέ-

φας· άσπάλαξ· και εί τι άλλο: (7)

άμφόδοντα δέ έστιν· οΓον άνθρωπος· ίππος* ονος· ελαφος· καΙ πάντα 20

δσα I οί>κ ένηλλαγμένους έχουσι τους έδόντας·

ταΰτα δέ

συμβέβηκε

πι μελή ν

αλλ' οδ στέαρ εχειν. (8)

συνόδοντα δέ είσι βοΰς πρόβατον· | αιξ*

καΙ ei τι συμβέβηκε στέαρ

εχειν άλλ' οό πιμελήν: (10)

έντομα δέ καλείται, δσα τ ω ν

ζ ώ ω ν έντομήν μετάξι) έαυτών κέκτη- 25

ται· καθάπερ | η τε σφήξ και μύρμηξ· καΐ μέλιττα* και ει τι άλλο* ταΰτα δέ τά ζώα λέγεται μήτε άναπνεΐν μήτε πνεύμονα εχειν: (11)

αμφίβια δέ | ώ ν ό μ α σ τ α ι

έν τ ω δδατι βιοΐ καθάπερ

δσα των ζ ώ ω ν

και έπι γης χέρσου και

δ,τε ποτάμιος ίππος και κανή [sie, ένυδρος Ρ ] καΙ

κροκόδειλος* δύναται γαρ και άνθρωπος | αμφίβιος λέγεσθαι* είσι γάρ ο? αμα και 30 έν τ ώ ξηρώ καΙ έν τ ώ υγρώ διαιτώνται καθάπερ έν αίγύπτω και άλλαχοΰ πολλοί: (12)

λεπιδωτά δέ εφηται | πάντα τά των ιχθύων γένη ε£ω των σελαχίων:

(13)

φολιδωτά δέ έστιν δ,τε σαΰρος και ή σαλαμάνδρα*

καΙ ό κροκόδειλος* τινας καιρούς

και ή

χελώνη

και τ h τών οφεων | πάν γένος* ταΰτα δέ λέγεται και κατά

τδ γήρας έκδύεσθαι.

ό δέ

κροκόδειλος φωλεύει

μέν κατά τάς 3δ

χ ε ι μ ε ρ ϊ ω τ ά τ α ς ή μ έ ρ α ς μ κατά γης | κεκρυμμένος* τδ δέ γήρας οδκ έκδύεται καθάπερ ουδέ ή χελώνη: (14)

μονόνοχα

δέ

λέγεται

ίππος*

όνος*

δρεύς*

και

εΐ τι

άλλο

[fenestra ιν — ν litterarum] τ ο ι ς δέ | συμβέβηκε και λ ο φ ο ύ ρ ο ι ς

παρά

κεκλήσθαι

ήτοι νωτοφόροις: (15)

διχηλά

40 δέ έστι, κάμηλος*

έ'λαφος*

υς·

βοΰς* δορκάς*

άλλο· συμβέ|βηκεν έν τοις δπισθίοις ποσιν ά σ τ ρ α γ ά λ ο υ ς

καΙ ει τι

εχειν:

(16)

π ο λ υ σ χ ι δ ή δέ είσιν* άνθρωπος· κ ύ ω ν λέων· θ ώ ς και ει τι άλλο.

(17)

στεγανόποδα δέ άμα καΙ πλατώνυχα | λέγεται· κύκνος* χήν* πελεκάν*

και τών νηκτών πάν γένος* οίς καΙ συμβέβηκε φιλύδροις είναι: (18)

δερμόπτερος δέ έστιν ή νυκτερίς* ή τις μόνη τών | πτηνών ζωοτοκεΐ

και γάλα εχει έν τοΐς μαστοΐς και θηλάζει ευθέως το γεννώμενον:

18 hie ordo paragraphorum 9. 7. 8 respondet indici § 1 at cf. Aeliani exc. H. anim. X I 37. p. 289,22

39 intercidit fortasse (τούτους· τοΰ)τοις öe.

turbas hie in arche-

typo fuisse et interpolata in Ρ μή νεϊν delenda esse etiam hinc apparet.

45

VIII

PRAEFATIO

(19) χουλεόπτερα δέ καλείται. 5 τε χάνβαρος και ή μηλολόν&η· και εΐ τι άλλο: | 50 (20) πτιλωτόν δε κατωνόμασται, μέλιττα · σφής· τέττιξ- και τδ των άκρίδων και μ υ ιών και άττελέβων γένος· ταΰτα δέ καί ώς άναιμα συμβέ|βηκεν εΤναι: (21) πτερωτά δέ. άλεκτρυών· αετός · και τάλλα πασι γινωσκόμενα: (22) γαμψώνυχα δέ ειρηται δσα των πτερωτών την έπιρογχιδα | εχει · γαμψώνυχα δέ· οίος έστίν ό άετδς δ ίέραξ και τα ομοια:- ') Iure suo Roseus quibusdam libri primi locis fretus [p. 5,3. 7,4,10.11,14. 14,5. 33,5,7] totam Excerptorum syllogam quattuor quondam libris compositam fuisse conlegerat. idem tarnen, quid singuli haberent, vix recte divinavit. confeiendum libri secundi initium p. 36,6—14: " Έ π ε ί ouv α μεν των ζωων ζψοτοκεΐ, α δέ ψοτοκεΐ, & δέ σκωληκοτοκεϊ, πειράσομαι μέν έν τούτψ περί μόνων των ζψοτοχοΰντων τδν λόγον ποιήσασθαι, άρξάμενος άπί» των πολυσχιδών, έχομένως δέ περί τών διχηλών, εΤτα περί τών μωνύχων, έπί πασι δέ δηλώσω και περί τών σελαχωδών λεγομένων ίχδύων, έπειδή καί αυτοί δοκοΰσι ζψοτοκεΤν, αλλ' ουκ ωοτοκεΐν. έν δέ ταΐς έχομεναις ταύτη δυσί συντάξεσι περί τών φοτοκούντων δμοιοειδώς τούτοις τδν λόγον ποιήσομαι, την αρχήν λαβών άτΛ τών ένύδρων, το δέ [περί] τών σκωληχοτοκούντων είδος ώς λεπτδν καί ασ&ενές καί ουκ άξιον ιστορίας παραιτήσομαι." Dissentit igitur codex a Rosei ratione: 112 — 3 : lib. II περί μόνων των ζψοτοχούντων, έπί πασι δέ χαΐ περί τών σελαχωδών. ΙΙΙΙπερΙ τών ψοτοχούντων τον λόγον ποιήIV/σομαι, την άρχήν λαβών άπα τών ένύδρων.

Roseus: lib. II περί τών ζψοτοχούντων. III περί τών ψοτοχούντων πόντων ρ. 21,18. de avibus tantum cf. p. 21,11. III (pro IV) de piscibus p. 24,1. IV (pro III) de avibus p. 20,4.

Videtur igitur Roseus duos libri primi locos de tertii quartique argumento inter se quodammodo discordare censuisse. nam excerptor postquam p. 7,4 tertio libro de iis avibus, de quibus p. 5 , 3 ad quartum librum relegat, se scripturum esse promisit: p. 7,10 eodem illo libro περί τών φοτοκούντων πάντων se agere velle dicit. consentit p. 11,4, ubi pisces tertio libro reservari professus est. turbas igitur efficiunt duo isti loci p. 7,4 et 7,10. quae non ita ut numeri corruptela statuatur, expediendae sunt — neque enim cur solo tertio libro ψοτοκοΰντα tractarentur satis appareret — ') Similis sed brevior est excerptio Athoi ex Ivero coenobio codicis 388 s. XVI, ubi inter alia miscella excerpitur f. 46» Σαλοίχια είσΐν Sea λεπίδας oi>x Ιχει, σμύραινα τρύγων βοΰς xal τά τούτων κητώδη, δελφίς φάλαινα φώχη ä ζωοτοχεΐ χτλ. excipit γαμψώνυχα δέ δσα τών πτερωτών την έπιρυγχίδα (sic) γεγαμψωμένην ΰττό την γένυν ?χει ώ ; έστιν άετιί; ίέραξ.

PRAEFATIO

ix

sed potius ita, ut initio libri tertii generalis quaedam de ώοτοχοΰσι disputatio significetur, cui in tertio libro singula succedant.1) Maxima Excerptorum pars ex Aristopbanis Byzantii Zoicis originem duxit, quibus addita sunt fragmenta aliorum velut Agatharcbidis Aeliani Timothei. I

de his primum, dein de Aristophane dicendum est.

A e l i a n e a aut integra exstant vel ut pusilla novata sint, aut in Adlums

compendium coacta sunt, ilia corrupto Byzantinorum sermone infecta vel levem sententiarum transformationem, prout res ferebat, experta sunt δτι coniunctione plerumque praefixa; baec adeo decurtata, ut de Aeliano nihil praeter argumeuti summam relinqueretur.

hoc duplex excerptorum genus

inde explicaverim, quod aetate Byzantinorum duae Aelianei de natura animalium operis editiones exstiterunt.

indidem illud quoque deriro, quod

saepius bis eadem Aeliani fragmenta in Excerptis leguntur. quae adponenda sunt, priusquam rem ipsam certis rationibus demonstrare conemur. Ael. I X 15 (p. 2 2 3 , 1 2 H . )

I I 4 0 (ρ. 4 3 , 1 8 - 1 9 )

II 6 3 (ρ. 5 2 , 8 — 1 1 ) 'Ανθρώπου

τδ

Ό τ ι άνθρώπου άσίτου δήγμα

χαλεπόν χαΐ δυσίατον· λέγον-

δήγμα χαλεπδν x a l δυσίατον.

δυσίατον χα\ ίχώρ άνθρώπειος

ται

λέγονται δέ ol Σχύθαι προς

προσέγγισα;

τοξιχψ, ψ τους ό'ίστους έπι-

τψ

ποιεί.

χρίουσι, xal άνθρώπειον ίχώρα

χρίουσι x a l άνθρώπειον ίχώρα

'Ανθρώπου δέ άσίτου δήγμα δέ

ol Σχύθαι

προς τψ

τοξιχψ

δέ

ψ

άσίτου

τους

όϊστοΰς

άναμιγνύναιφαρμάσσοντες, έπι-

άναμιγνύναι φαρμάσσοντες, έπι-

πολάζοντά π ω ς αΐματι,

πολάζοντά πως α?ματι, βν περ

δπερ

ίσασιν άπόχριμα αύτοίς. τ ε χ μ η -

Γσασιν άπόχριμα αύτοίς. τεχμη-

ριώσαι τοΰτο χαΐ Θεόφραστος

ριώσαι τοΰτο χαΐ Θεόφραστος

ίχανός.

Ιχανός.

Ael. X V I 27

(ρ.404,4Η.)

άλλψ

χαχόν

τι

I I 4 3 (ρ. 4 3 , 2 0 — 4 4 , 6 )

I I 6 4 (ρ. 5 2 , 1 2 - 2 4 )

Έ ν δέ Λιβύη γένος άνθρώ-

Αγαθαρχίδης φησίν είναι γέ-

Ό τ ι Άγαθαρχίδης φησίν εί-

νος έν τη Λιβύη τινών άν-

ναι γένος έν τη Λιβύη τινών

πων έστίν

θρώπων.

άνθρώπων. xal μέντοι χαΐ χα-

φέρον, το (δέ) σώμα ξένον τι

x a l μέντοι χαΐ χα-

λεϊσθαι αύτοΰς Ψύλλους·

καΐ

λεισθαι αύτους Ψύλλους,

χαΐ

έχει·

ουδέν ήμών

δια-

τά γάρ δάχνοντα τών

03α μέν χατά τον άλλον βίον

δσα μέν χατά τον άλλον βίον

θηρίων

τών λοιπών

τών λοιπών άνθρώπων διαφέ-

δφειος γοΰν χαΐ φαλαγγίου χαΐ

φέρειν ουδέ Εν, το δέ σώμα

ρει ούδέν, το δέ σώμα

σχορπίου

έχε ιν ξένον τε x a l παράδοξον

ξένον

ώς

προς τους έτεροφΰλους

προς

ανθρώπων

τους

άντιχρινόμενον.

δια-

έτεροφύλους τά

γάρ

τοι

τε

καΐ παράδοζον

?χει

ούδέν αύτους άδιχεΐ. δαχόντος

αύτούς,

ώς

έχεινο μάλλον εις άναισθησίαν

άντι-

ΰπνοποιόν χατολισθαίνει. έλέγ-

τά γάρ τοι ζωα

χουσι δέ καΐ τά νόθα τέχνα

ζφα τά δαχετά χαΐ τά έγχρί-

τά δάχνοντα χαι τά έγχρίπτον-

άπο τών γνησίων · προσφέρουσι

πτοντα πάμπολλα όντα μηδέν

τα πάμπολλα δντα μηδέν αύ-

γάρ

αϋτοϋς μόνους άδιχεϊν·

τούς μόνους άδιχεϊν. οδτε γοΰν

δάχνονται· χαΐ τά μέν γνήσια

') Non credibile

οδτε

χρινόμενον.

Excerptori,

τοις

θηρίοις

cum libros primos componeret, totius operis

non satis accurate obversatum esse, ferri potest, ubi de piscibus

αύτά

quamquam

in hanc sententiam

qui σελαχώδεις dicuntur

secundo eos iam infuisse e x I I 2 discitur.

xal

ordinem

locus p. 1 1 , 1 4 ad-

ad librum tertium relegatur,

etsi

χ

PRAEFATIO

γοΰν ο φ ε ω ς δαχόντος έπαΐου-

όφεως

σιν ουτε φαλαγγίου

ουτε φαλαγγίου νύζαντος,

νύξαντος

δακόντος

έπαιουσιν ώς

ώ ς τους άλλους είς θάνατον

τους άλλους, είς θάνατον ουτε

οίτε

μ η ν σκορπιού κέντρον άπερεί-

μην

σκορπιού

άπερείσαντος.

κέντρον

έπάν

δέ

άρα

τ ο ύ τ ω ν προσπέλαση τι ά μ α και

σαντος.

ψαύση τοΰ σ ώ μ α τ ο ς και ά μ α τι

ν ω ν ψαύση ή σπάση, ώσπερ ούν

ψαύση ή σπάση,

φαρμάκου

φαρμάκου

και

όσμής

της

έκείνων

ώσπερ

γευσάμενον

ούν

ύπνο-

ποιοΰ, κάρωσίν τινα έ λ κ τ ι κ ή ν

ποιοΰ, κάρωσίν τινα έ λ κ τ ι κ ή ν

είς άναισθησίαν

είς

έμποιοΰντος,

άναισθησίαν

έμποιοΰντος

έ ξ α σ θ ε ν ε ΐ κ α ί παρεϊται, έστ' αν

έξασ8ενεί και

παραδράμη 6 άνθρωπος, οπως

αν παραδράμη ά ν θ ρ ω π ο ς , ο π ω ς

δέ έλέγχουσι τά έ α υ τ ώ ν βρέφη

παρεϊται,

εστ'

δέ έλέγχουσι τά έ α υ τ ώ ν βρέφη

είτε έστί γνήσια είτε καΐ νόθα

είτε έστί γνήσια είτε καϊ νόθα

έν τοις έρπετοΐς

έν τοις έρπετοΐς

βασανίζοντες

ώ ς έν τιτΐ πυρϊ τόν χρυσόν οί

βασανίζοντες

ώ ς έν τ ψ πυρΐ τον χρυσόν οί

βάναυσοι χρυσουργοί, α ν ω τ έ ρ ω

βάναυσοι χρυσουργοί, ά ν ω τ έ ρ ω

εΐπον.

εΐπον.

Ael. VI 53 (ρ. 163,29 Η.)

μασσόμενα.

έπάν δέ άρα τ ο ύ τ ω ν

ά μ α τι καί τ η ς όσμής τ η ς έκείύπνο-

όντα γενέσεως άποθνήσκει φαρ-

προσπέλαση τι ά μ α κ α ϊ π α ρ α -

παραψαύση του σ ώ μ α τ ο ς και

γευσάμενον

ού πάσχει, τά δέ νόθα ξένης

II 191 (ρ. 8 0 , 2 2 - 8 1 , 1 ) .

II 200 (ρ. 81,25—82,2)

Οί μεν άλλοι κύνες και έλεΐν

Οί μέν άλλοι κύνες και έλεΐν

χ α ί άνιχνεΰσαι τ ά θηρία σο-

και άνιχνεΰσαι τά θηρία σο-

λότατοι.

φοί,

φυγείν

φοί,

θηρία

έν

δεινότατοι,

οί δέ Α ι γ ύ π τ ι ο ι

δεινότατοι ·

τά

γοΰν

Ν ε ί λ ω δεδιότας άγει

τω

μέν αύ-

οί δέ Αιγύπτιοι

Νείλψ

τά

γοΰν

φυγείν έν

τψ

δεδιότας άγει μέν αύ-

τούς τό δίψος πιέΐν, ή σ υ χ ή δέ

τούς τό δίψος πιεΐν, ή σ υ χ η δέ

κ α ί είς κόρον

καί είς κόρον πιεΐν τό

πιεΐν τό δέος

ού συγχωρεί,

καί διά τ α ΰ τ α

ού πίνουσιν έ π ι κ ύ ψ α ν τ ε ς ,

ώς

καί διά

ού πίνουσιν

έπικύψαντες

πύσαν εϊτα έξαρπάση αύτούς.

παρα-

ούκοΰν τ ή ν μέν ί χ θ η ν π α ρ α -

θέουσι, λάπτουσι δέ τ ή γ λ ώ τ τ η ,

θέουσι, λάπτουσι δέ τ η γλώσση,

δν

εϊποι

τις

άρπάζοντες

είποι

τις

ή και νή Δ ί α κλέπτοντες

τό

ή καί νή Δία κ λ έ π τ ο ν τ ε ς

τό

πόμα.

ώς

αν

χουσι,

λαθραίως

τό

πόμα

λαμβάνοντες.

πόμα.

Ael. XII 16 (ρ. 300,17 Η.) Λέγει Δημόκριτος πολύγονα είναι ύν καί

κύνα,

καί

τήν

II 563 (ρ. 141,16—20) Λ έ γ ε ι Δ η μ ό κ ρ ι τ ο ς πολύγονον

II 184 (ρ. 79,21—22) Έ σ τ ι δέ πολύγονον δς διά τό

τόπους δεκτικούς πολλούς·

αίτίαν προστίθησι λέγων,

δτt

αίτίαν

καί

πολλάς (έχει τ ά ς μ ή τ ρ α ς καί τ )

τοίνυν

ους

έκπληροΐ.

τόπους

τοΰ σπέρματος,

τους

δεκτικούς

ό τοίνυν θο-

προστίθησι λ έ γ ω ν

τόπους

τους

τοΰ σπέρματος,

ό'τι

δεκτικούς

δ τοί(νυν θ ο -

ρός ούκ έκ μιάς δ ρ μ ή ς άπάσας

ρός ούκ έκ μιας όρ)μής άπάσας

α ύ τ ά ς έκπληροΐ, άλλά δίς τε

αύτάς έκπληροΐ, άλλά καί δίς

κ α ί τρις τ α ΰ τ α τ ά ζ ψ α

ώσπερ

είναι (δν καί κύνα καί τήν)

πολλάς έχει τάς μ ή τ ρ α ς τους

κύψαντες

ώς

πύσαν είτα έξαρπάση αυτούς,

ώς

ού

πίνουσιν, άλλά λάπτοντες τρέ-

τοΰτο

άν μ ή τι τ ω ν κ ά τ ω θ ε ν άνερ-

άρπάζοντες

τ ά γοΰν έν τ ψ Ν ε ί λ φ

δεδιότες

δέος

ού συγχωρεί,

άν μ ή Tt τ ω ν κ ά τ ω θ ε ν άνερούχοΰν τ ή ν μέν ο χ θ η ν

Οί δέ Α ι γ ύ π τ ι ο ι κύνες δει-

έπι-

(καί τρίς τ α ΰ τ α ) τ ά ζ ω α έπι-

θόρνυται, 'ίνα ή συνέχεια π λ η -

θόρνυται, 7να ή συνέχεια π λ η -

ρώση τά τοΰ γόνου δεκτικά.

(ρώση τ ά τοΰ γόνου) δεκτικά.

έχειν τήν μήτραν

θορός

πάντας

δ

αύτούς

PRAKFATIO II Γ>0ό (ρ. 142, 1 - 1 « )

Ael. X I I 4 0 (p. 3 1 0 , 2 1 H) δ λέγων τους

ύς τους

II 41)0 (ρ. 128,10—2:·!)

Λόγος που διαρρεϊ Τυρρη-

Λόγος που όιαρρεϊ Τυρρηνός

χι

νός ό λέγων

τους

υς τους

άγριους καί τάς παρ' αύτοις

άγριους καί τους παρ' αΰτοΐς

έλάφους υπό διχτύων μεν καί

έλάφους υπό δικτύων μεν καί

υπό κυνών άλισκεσθαι, ήπερ

κυνών άλισκεσθαι,

ούν θήρας νόμος,

θήρας

συναγωνι-

νόμ'ς,

ηπερ ούν

συναγωνιζομέ-

ζομένης δέ αύτοϊς της μου-

νης δέ αΰτοϊς τής μουσικής

σικής και

καί

μάλλον,

πώς δέ,

μάλλον,

ήδη λέγω. τά μεν δίκτυα πε-

λέγω.

ριβάλλουσι καί τά λοιπά θή-

βάλλουν

ρατρα,

ρατρα,

ίσα έλλοχα τά ζυΤα"

πώς

τά μέν καί

δέ,

ήδη

δίκτυα περιτά

λοιπά θή-

ό'σα έλλοχά τά ζωα'

έ'στηκε δέ άνήρ αυλών τεχνί-

έστηκε δέ άνήρ αυλών τεχνί-

της και ώς ό'τι μάλιστα πει-

της καί

ράται

μέλους πειράται ύποχαλάν καί

τοϋ μέλους ύποχαλάν,

ώς ό'τι μάλιστα τοϋ

και οτι ποτέ έστι της μούσης

ό'τι

σύντονον έα, πάν δέ ό'τι γλύ-

σύντονον έα, πάν δέ οτι γλύ-

κιστον αύλιρδίας τοΰτο άδει.

κιστον αύλωδίας τοΰτο άδει"

ήσυχία τε και ήρεμία £αδίως

ήσυχία τε καί ήρεμία ραδίως

διαπορθμεύει,καί εις τάς άκρας

διαπορθμεύει,καί είς τάς άκρας

και είς ιούς αύλώνας και είς

καί είς τους αύλώνας καί εις

τά δάση καϊ είς άπάσας συνε-

τά δάση καί είς άπάσας συνε-

λόντι είπεΐν τάς των ϊηρίων

λόντι είπειν τάς τών θηρίων

κοίτας

καϊ

εύνάς τό

ποτέ

κοίτας

μέλος

έστι

καί

τής

εϋνάς

μούσης

τό

ριόντος είς τά ώτα αύτοϊς του

ριόντος αύτοίς είς τά ώτα τοϋ

διά τό

ήχου έκπέπληγε, καί διά τό

άηθές που καί δείματος ύπο-

ά'ηθες ό'που καί δείματος ϋπο-

πίμπλαται - είτα άκρατώς καϊ

πίμπλαται - είτα άκρατώς καί

άμάχως αυτά ήδονή τής μού-

άμ-άχως αυτά ήδονή τής μού-

σης περιλαμβάνει, καί κηλού-

σης περιλαμβάνει, καί κηλού-

μενα λήθην έχει και έγγόνων

μενα λήθην έχει καί έγγόνων

και οικιών καί χώρων, καίτοι

καί οίκιών καί χωρών, καίτοι

φιλεϊ τά θηρία μη άπό τών

φιλεϊ τά θηρία μη άπό τών

συντρόφων χωρίων πλανάσθαι.

συντρόφων χωρίων πλανάσθαι·

τά δ' ούν Τυρρηνά κατ' ολί-

τά δ' ούν ΐυρρηνά κατ' όλί-

γον ώσπερ

γον ώσπερ υπό τίνος ίυγγος

υπό τίνος ίυγγος Ελκονται,

άναπειθούσης

και

έλκονται

άφικνεΐται καί έμπίπτει ταΐς

πάγαις

πάγαις

μένα.

κεχειρω-

καί

αυλός,

αύλεΐ

γάρ

άνήρ

τεχνίτης καί ώς ό'τι μάλιστα πειράται τοϋ μέλους ύποχαλάν καί δ τι ποτέ έστι τής μούσης σύντονον έά, παν δέ δτι γλύκιστον αύλωδίας

τοΰτο

άδει

ήσυχία τε καί ήρεμία, καί τό μέλος είς τά ώτα είσρεϊ καί διά γε τά άηθες δείματος ύποπίμπλανται τά ζυϊα, είτα κηλούμενα σ/ειν οΰτως

λήθην

έγγόνων ούν

άρχεται πάκαί

χωρών,

καταγοητευθέντα

έμπίπτει ταϊς πάγαις.

καί

άφικνεΐται καί έμπίπτει ταϊς μούση

γωνίζεται δέ τή θήρα ταύτη

χαταγοητεύσαντος τοϋ μέλους

καταγοήτευσαντος τοϋ μέλους τη

υπό διχτύων άλίσχεσθαι. συνα-

μέλος

ήχου έκπέπληγε

άναπειθούσης

ρηνικός ό λέγων τους ΰς τοϋ; άγριους καί τους έκεϊ έλάφους

είσρεϊ. καί τά μεν πρώτα πα-

εΪ3ρεΤ· καί τά μεν πρώτα πακαί

Λόγος δή που διαρρεϊ Τυρ-

τη

μούση

κεχειρω-

μένα.

Cum pateat otnuiuo certum excerpendi consilium, quia Aristophanein Aeliauus Timotheus ceteri certo ordine excipiunt, uon fortuitum videtur, quod breviata Aeliani E x c e r p t a semper inlegris antecedunt. potissimum, quibus inscriptio addita e s t ' ) .

E x c e r p t i s Αιλιανού vel έχ τοΰ

') Linus in tota Kxcerptorum serie locus invenitur p. 7 5 . 1 — 4 . II 4 0 4 p. 1 2 3 , 4 — 0 ] .

couferantur ea

bis ex Epitoina receptus [II 15:!

quod iileo factum censeo, ipiod de d u a h u s bestiis,

de

XII

PRAEFATIO

AiÄtavoü alia succedunt' τοΰ αύτοΰ έκ τοΰ πλάτους'. ergo duas Aeliani recensiones tunc extitisse apparet, alteram integram πλάτος dicta, alteram breviatam. res eadem atque in Varia Historia, cuius maximam partem in epitomam redactam superesse Hercherus probavit [ed. Didot. p. IV]. Geterum utramque Aeliani de Historia animalium formam decimo saeculo extitisse ac postea integrum opus, non Epitomam aetatem tulisse vix mirum videbitur reputanti, quantopere Byzantini homines his studiis delectati sint, velut Basilius, Timotheus, Eutecnius, Dionysius, Pisida, Epiphanius, Philes, denique vel s. XVI Studita Damascenus. His praemissis certum de fragmentorum II 588—609 origine iudicium ferri videtur posse, titulum gerunt Αιλιανού, cumque inter Epitomae et πλάτους frustula interiaceant, ex Aeliano promanasse videbuntur. accedunt verba ipsis praescripta "ίατέον δτι έν τψ πλάτει αυτά ούχ εύρον", quae non ad antecedentia trahi possunt (neque enim hodie in Aeliani codicibus illa desunt nec probabile unquam defuisse), sed ad ea quae subsecuntur, quamquam ab Aeliano ea aliena probabiliterque ex Timotheo desumpta sunt, id quod de II 193—197 constat, iam quoniam Excerptoris licentiam incusare vetamur, nihil restat, nisi ut ipsum Epitomae auctorem Aelianeis alia Zoica intermiscuisse iudicemus, velut Timothei: haec iusta videtur esse rei explicatio. unde non ante s. VI, quo fuit Timotheus, Aeliani istam epitomam esse ortam concluditur. Timotheus II Multa libro alteri suppeditavit T i m o t h e u s Gazaeus, de cuius operis forma et natura parum constat, nam etsi huius syllogae excerptio multo uberior et accuratior est quam miserrima illa frustula codicis Augustani quae post Matthaeium Hauptius 1 ) edidit, tarnen de germana Timothei forma atque partitione diiudicare difficile est. Suidas 2 ) quidem έπιχώς de animalium natura scripsisse eum dicit. quod nisi forte iambos significare credis (cf. Suid. s. ν. Γεώργιος, έξαήμερον δι' ίαμβων εις επη τρισχίλια), vix aliter interpretari licet nisi ita ut hexametris scribentem leone et camelo, sermo est. ceterum moneo n o n n u l l o s E p i t o m a e locos cum πλάτει consentire cf. II 357 (Ael. II 56). locus II 549 p. 136,7—137,9 i t a c o n t a m i n a t u s est, u t partim πλάτους p a r t i m epitomae speciem referat. iureconsultis n o t u m est Theodori Breviario opponi solere τό πλάτος τών νεαρών Noyellarum integrum corpus cf. Erschii et Gruberi Encyclop. 186,206. ') Cf. Matthaei Brevis historia animalium scriptoris anonymi qui seculo XI sub Constantino Monomacho imperatore Constantinopoli floruit graece. Mosquae 1811. H a u p t Hermae vol. III p. 1 sqq. [Opus,:. III 272—302], *) Τιμόθεος Γαζαϊος γραμματικός, γεγονώς έπΐ 'Αναστασίου βασιλέως, εις 8ν καΐ τραγφδίαν έποίησε περι τοΰ δημοσίου τοΰ καλουμένου χρυσαργύρου. εγραψε δέ καΐ Ι π ι κ ώ ς περί ζψων τετραπόδων [θηρίων] τών παρ' 'Ινδοϊς και Άραψι και Αίγυπτίοις καϊ οσα τρέφει Λιβύη, '/.αϊ περί όρνέιυν ςένων τε ν.Ά άλλοκοτων και οφειον βιβλία δ.

PRAKFATIO

XIII

Oppiaui non solum argumentum sed etiam formam expressisse suspicemur. et in rebus quidem Oppiani imitatio certis exemplis cernitur. sed in his Athoi reliquiis neque quidquam genuinae formae relictum est praeter verba quaedam poetica et multo clarius Aeliani exemplar agnoscitur; totum enim scriptionis consilium in eo positum est, ut Aeliani more ex historia animalium paradoxographorum ineptiae decerpantur. hinc dubitare subit, Suidae carmen num omnino excerptum sit a Constantini excerptore. nam in illius titulo περι ζψον τετραπόδων των παρ' Ίνδοϊς και "Αραψι και Αίγοπτίοις χαι δσα τρέφει Λιβύη χα! περι όρνέων ξένων τε και άλλοχάτων χαι οφεων cum numerus animalium descriptorum externis contineri videatur, haec excerptio similiterque codicis Augustani etiam indigenas atque adeo domestica animalia in censum vocat. nihilominus si quis de duobue Timothei de animalium natura libris pedestri altero, altero poetico cogitet baud scio an erret. namSuidam maxime insignia titulo suo conprehendisse facile intellegitur.1) Fragmenta Timothei, quae in librum collectionis secundum congestasunt ea fere spectare solent capita, quorum argumenta innotuerant ex Augustano. sed cum uota multo uberius tractata apparent in Athoo 3 ) tum nova accesserunt II 340—341 (de ursa), 507—517 (de cervo), II 508 (de hippelapbo). III A g a t h a r c h i d i s de mari rubro frustula per Photium in Ex- AgntharcMd« cerpta pervenisse inde patescit, quod exceptis perpaucis pusillieque vel ad verbum ille concinit. IV Loci ex B a s i l i i Hexaemero petiti accuratissime descripti sunt; Basilius leniter semel immutatus P h i l o s t o r g i u s (II 132). Philostorgius ') [Ne ego quidem Timothei duplicem formam extitisse credo, verum ex poetico öftre haec quae tenemus excerpta esse negaverim. nam sive versibus heroicis sive iambicis sive quibuslibet aliis hoc carmen compositum fuisse fingis, quae est excerptoris Constantini fides et accuratio, formulas et numeros carminis usquequaque etiam nunc personare necesse esset, at nihil versuum, nihil numerosi tn his eclogis minime decoloratis, immo purus ubique regnat fucus sophisticus. audis scriptorem modo ampullantem heroice modo atticissantem vel Berodotea simplicitate ineptientem. nimirum ab Aeliano scriptore uno omnium absurdissimo Gazaeus homo non solum argumentum sed etiam colorem traxit, ut risum saepe moveat illa simiae simia. poetarum autem aemulatione qua isti gloriantur aut fallor aut Suidae Ulud έπιχώς quod aperte falsum est explicatur. nam extant excerpta etiam in Barocciano codice, quae edidit Cramerus in Anecdoton Oxoniensium t. IV p. 263, exilia Uta quidem qualia Augustani, at hoc titulo insignia Τιμοθέου γραμματικού Γάζης Περί ζψων τετραπόδων καΐ φυσιχών αίιτών ένεργειών θαυμαζομένων, π ο ι η τ ι χ ώ ς αί>τ ο ΰ χ α λ λ ι ε π ο ύ ν τ ο « . pedestris scriptoris hanc esse laudem, non poetae, perspicuum est. neque non perspicuum est Suidae similem titulum obversatum esse. DIBLS] Ο II 232/3 (de lupo) II 257. 262. 263. 264. 268. 269. 277 (de pardale), Π 272/3 de animalibus mixtione natis, II 278 (de camelopardale) II 279. 280 (de panthere), II 291. 294 (de thoe) II 304. 305. 307 (de feie), II 321/2 (de hyaena), II 365. 367 (de mure) II 386 (de feie femina) Π 407 (de vulpe) II 433 (de erinaceo), II 468,470—72. 474 (de camelo), II 571 de apro. — II 193—197 (de caue) et II 588—609 (de equo) eideui Timotheo reddenda esse dixi p. XII.

XIV

PRAEFATIO

ctesias

V C t e s i a e Indicorum fragmenta (II 67. 556. 572), cum et copia excellant et propius ad genuinam formam accedant, non ex Photio sed ex ipso Ctesia manasse apparet'). velut locus II 572 copiosior apud Excerptorem et Aelianum (XVI37) quam apud Photium. tarnen et sede et inscriptione έκ τοΰ Κτησιου efficitur, non posse de Aeliano fonte cogitari. idem II 556 confirmatur, ubi et Aelianus et Photius breviores. Aristophanes VI Excerptor quam Deque a tradita priorum materia ueque a forma discesserit, novimus. syllogam se confecisse coutentus selecta ita disposuit, ut A r i s t o p h a n e i s cetera subiungeret, quae ad eadem animalia pertinerent. ita enim praefatur p. 1,4—6: 'Αριστοφάνους των 'Αριστοτέλους περί ζώων έπιτομή 6ποτεθέντων έκάστψ ζω ω και των Αίλιανψ καΐ Τιμοδέω και έτέροις τισΐ περί ούτών είρημένων, quae et per se fide digna sunt et Aristotelis similitudine confirmata. comparandus igitur erit Aristoteles et quae ex servatis, quae ex deperditis Aristotelis libris, quae aliunde ab Aristophane immixta sint, exputandum. nam cum libris Aristoteleis quae nunc extant si contuleris, Aristophanea ubefiora saepe videbis.2) neque enim si quid alieni inter Aristotelea observatum est, statim Constantini excerptor accusandus est. quippe fuit Alexandrinae aetatis ratio epitomandi multo liberior et cum continuam eclogarum Seriem Byzantinus fideliter servare soleat, quidquid in primo libro, qui est Aristophaneus totus, quaeque in altero inter Aristophanea leguntur, antiqua putanda sunt, atque baec aut ex libris Aristotelis deperditis aut ex Theophrasto (cf. p. 29,20 έν τψ πέμπτψ των Περί ζψων et quae de Diogene Apolloniata erudite adduntur A 78 p. 23,13) aut ex Alexandrinae aetatis fontibus addita sunt, velut quae ad Aegyptum spectant p. 3,7. 10,10. 42,20. inprimis abhorrent ab Aristotelis Historia saltem animalium άνατομαί illae, quas animalium descriptioni addere solet. omnino facile discernuntur Aristophanea, quia et pristinus fere sermonis remansit tenor (cf. ind. II s. ν. ώσπερ et multis aliis locis) et describendi ordo fere idem

') Cf. Ιστορικά Μελετήματα nostra (Athen. 1884) p. 61 sqq. [cum nulla ladia vestigia religuerit Constantini excerptor, vereor ne in vulgarem sermonem translatum exemplar Indicorum adhibuerit c f . Photius Bibl. cod. 72 p. 4 5 a 6 χέχρηται τή 'Ιωνική διαλέκτφ (in Persicis) εί καΐ μή δι' δλου, άλλά κατ' έν6 et 490b 12 7 Ζώων Rose: Ήώων culpa rubricatoris Ρ 9 άναξ ex ώναξ 13 τίνα Rose: τίνι Ρ 15 χαυλιόδοντα Rose: χαλιόδοντα Ρ 18 πολυαχιδή Rose: πολυσχεδή constanter Ρ κολεόπτερα 19 γαμψώνυχα ex γαμψόνυχα ut wletnr Ρ 1 20 γένηται Ρ : λάχια llose: ααλάχια Ρ οίον (uon οια) oxliibct Ρ Snppleiu. Arist. 1 1 Aristopll. Epit.

correxit Ρ 1 I I A addidi 17 μώνυχα Rose: μόννυχα Ρ Rose: κολοιόπτερα Ρ γενήιεται Rnsc 21 σε1

2

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM EPITOME 1 2 — 9 κ η τ ώ δ η λ ε γ ό μ ε ν α , κ α θ ά π ε ρ δελφις φ ά λ α ι ν α φ ώ κ η . β έ β η κ ε τ ω ν ένυδρων ζψοτοκεΤν.

τούτοις δέ μόνοις

συμ-18

( 3 ) μ α λ ά κ ι α δέ' είρηται δσα τ ώ ν ένυδρων 5

ό σ τ έ α ουκ ε χ ε ι , κ α θ ά π ε ρ π ο λ ύ π ο υ ς σ η π ί α τ ε ΰ θ ο ς τευθίς ά κ α λ ή φ η και εί' τι άλλο

τοιούτον,

5 χειν.

(4)

καριδων,

ταΰτα

δέ και

μαλακόστρακα

άναιμα

δέ

και

άσπλαγχνα

προσαγορεύεται

ετι δέ και καρκίνων καΐ π α γ ο ύ ρ ω ν

συμβέβηκεν

τά τε τ ώ ν

και τ ώ ν όμοιων εί'δη ·

δέ καΐ έ κ δ ύ ε σ θ α ι τ ώ ν ένυδρων μ ό ν α λ έ γ ε τ α ι το γήρας. δέ

κατωνόμασται

στρόμβων

τά

και έ χ ί ν ω ν

ίο ό π ά ρ χ ε ι ν .

(6)

τε

τών

γένη.

δστρέων ταΰτα

καρχαρόδοντα

πορφυρών

λέγεται

δέ έστιν

έναλλάσσοντας τ ο υ ς δδόντας έ χ ε ι , άλλα·

δέ

και

δσα

μήτε

έλέφας

καΐ

15 σ υ μ β έ β η κ ε f.7r π ρ ό β α τ ο ν διαφέρει

πάντα πιμελήν

δσα

κηρύκων

άρσενα

στρογγυλους

οίον λύκος λ έ ω ν

μήτε

καΐ

και

καΐ τά 15

τ α ΰ τ α δέ

σαρ-

( 7 ) ά μ φ ό δ ο ν τ α δέ έστιν ά ν θ ρ ω π ο ς Γππος ονος

οδκ έ ν η λ λ α γ μ έ ν ο υ ς

ά λ λ ' ού

στέατος

και

θήλεα

δξεΐς

κυων πάρδαλις

στέαρ

εχειν.

τοί)ς όδόντας έ χ ε ι . (8)

συνόδοντα

δέ

τούτοις δέ έστι

α'ιζ, καΐ ει τι σ υ μ β έ β η κ ε | στέαρ ε χ ε ι ν άλλ' οδ π ι μ ε λ ή ν · πιμελή

καΐ

ταΰτα

( 5 ) δστρακόδερμα ίο καΐ

ετι δέ και τδ τών ι χ θ ύ ω ν π ά ν γ έ ν ο ς καρχαρόδουν.

κ ο φ ά γ α σ υ μ β έ β η κ ε ν είναι.

υπάρ-

αστακών

έν τ ο ΐ ς έξης

έστι τ ά υ π ο φ α ί ν ο ν τ α ε ξ ω τους δ δ ό ν τ α ς ,

άπαγγελώ. οίον

(9)

βοΰς φ

χαυλιόδοντα

δέ so δέ

υς έ λ έ φ α ς ά σ π ά λ α ξ και εί' τι

2 μαλάκια] Ael. n a t . a n . 1. c. 2 8 9 , 1 5 μαλάκια δέ καλείται δσα άνόστεά έστι· καΐ ε?η άν πολύπους σηπία τευθίς άκαλήφη. ταΰτά τοι καΐ αίματος άμοιρα καΐ σπλάγχνων έστί. cf. Arist. hist. anim. Δ 1 p. 523b 1 — 5 4 άσπλαγχνα] Ael. 1. c. et Arist. f r . 315 p. 1531b7 (ex A t h e n . VII p. 316) de polypo σπλάγχνον δ' ούκ Ιχει άναλογοΰν 5 μαλακόστρακα] Ael. 1. c. 18 μαλακόστρακα δέ αστακοί καρίδες καρκίνοι πάγουροι· άποδύεται δέ καΐ τό γήρας ταΰτα. cf. Arist. hist. anim. A 6 p . 4 9 0 b 10 et Θ 18 p . 601 »10 7 Οστρακόδερμα] Ael. 1. c. 2 8 9 , 1 9 Οστρακόδερμα δέ δστρεα πορφύραι κήρυκες στρόμβοι έχϊνοι κάραβοι. cf. Arist. p a r t . anim. Β 8 p. 6 5 4 " 2 . hist. anim. Δ 4 p. 5 2 8 & 10. Galen. V I 769 δστρεα ών οί κήρυκες α" τε πορφύραι καΐ πάνθ' άπλώς τά καλούμενα προς 'Αριστοτέλους Οστρακόδερμα 9 ταΰτα] Arist. hist. anim. Δ 11 p . 5 3 7 b 2 4 έστι δ' ούθέν άρρεν καΐ θήλυ έν τοΐς μονίμοις ούδ' δλως έν τοΐς όστρακοδέρμοις. cf. gener. anim. A 1 p . 715b 19. A 2 3 p . 731 b 8 10 καρχαρόδοντα] Arist. hist. anim. Β 1 p . 501 »16 έτι δέ τά μέν έστι καρχαρόδοντα αύτών, οίον λέων και πάρδαλις καΐ κύων, τά δέ άνεπάλλακτα, οίον ίππος καΐ βοΰς· καρχαρόδοντα γάρ έστιν δσα έπαλλάττει τους όδόντας τους όξεΐς. cf. p a r t , a n i m . Γ 1 p. 661b 18. Ael. 1. c. 2 8 9 , 2 1 12 έτι δέ] Arist. hist. anim. Β 1 p. 501 »23 οί γάρ ίχθύες πάντες σχεδόν καρχαρόδοντές είσιν. Β 13 ρ . 5 0 5 » 2 8 καρχαρόδοντες δέ πάντες οί ίχθύες έξω τοΰ σκάρου, cf part. anim. Γ 1 p. 6 6 2 » 6 . 14 p . 6 7 5 » 1 . Δ 11 ρ . 691 »9 ταΰτα] Arist. hist. a n i m . Θ 5 p . 5 9 4 » 2 5 των δέ τετραπόδων και ζωοτόκων τά μέν άγρια καΐ καρχαρόδοντα πάντα σαρκοφάγα cf. Ael. 1. c. 13 άμφόδοντα] Ael. 1. c. 2 8 9 , 2 2 άμφόδοντα δέ άνθρωπος ίππος όνος 15 πιμελήν] Arist. hist. a n i m . Β 17 p. 5 2 0 » 1 4 έχει δέ τά μέν άμφώδοντα πιμελήν, τ ά δέ μή άμφώδοντα στέαρ cf. Ael. 1. c. 2 8 9 , 2 3 συνόδοντα] Ael. 1. c. συνόδοντα δέ βοΰς πρόβατον αίξ

17 Ael. 1. c. 2 8 9 , 2 4 χαυλιόδοντα δέ υς δ άγριος

σπάλαξ. cf. Arist. p a r t . anim. Γ 1 p. 6 6 1 b l 7 — 26 a n i m . Β 7 p . 5 0 2 » 1 2 χαυλιόδοντας Αποφαινομένους

3 άκαλόφη Ρ

18 ΐιποφαίνοντα] cf. Arist. hist,

4 άσπλαγχνα scripsi cf. auctores s u p r a c i t . : εδσπλαγχνα Ρ 6 πάω? γούρων R o s e : πλούρ Ρ 7 τό γήρας Rose: τογηράς Ρ 9 στρόμβων Rose: στρόμβλων Ρ 16 ω sic Ρ : ώς enotaverat Rose 17 χαυλιόδοντα R o s e : καλιόδοντα Ρ 18 έςω τους R o s e : όςωτοΰς Ρ

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM KPITOIIE I 9 — 15 άλλο.

(10)

έ ν τ ο μ α δέ καλείται δσα τ ω ν ζ ώ ω ν έ ν τ ο μ ή ν

κέκτηται, κ α θ ά π ε ρ δ τε σ φ ή ς και μ ύ ρ μ η ξ μ έ λ ι τ τ α

μεταςί)

ε α υ τ ώ ν 18

και ει τι ά λ λ ο .

τ α ύ τ α 25

δέ τά ζ ώ α λέγεται μ ή τ ε ά ν α π ν ε ΐ ν μ ή τ ε π ν ε ύ μ ο ν α ε χ ε ι ν .

( 1 1 ) αμφίβια

νενόμισται δσα τ ω ν ζ ω ω ν και έν τ ω υ γ ρ ψ και έ π ι τ η ς χ έ ρ σ ο υ βιοϊ, 5 ί π π ο ς π ο τ ά μ ι ο ς καί ενυδρις και δ κροκόδειλος, αμφίβιος

λέγεσθαι·

ε£σί γαρ

οι

άμα

καί

έν

δύναται δέ και δ τφ

ύγρψ

διαιτώνται, κ α θ ά π ε ρ έν Α ι γ ύ π τ ι ο και ά λ λ η π ο λ λ α χ η .

καί

δέ έστιν δ τε σαΰρος και ή σ α λ α μ ά ν δ ρ α δφεων

γήρας έκδύεσθαι·

πάν

γένος,

άνθρωπος

έν

τη

ξηρά 30 δέ

( 1 3 ) φ ο λ ι δ ω τ ά 19 και

δ κροκόδειλος

τ α ΰ τ α δέ λέγεται κατά τινας καιρούς τδ

δ δέ κροκόδειλος φ ω λ ε ύ ε ι μέν τους χ ε ι μ ε ρ ι ω τ ά τ ο υ ς μ ή ν α ς δ

τέσσαρας κ α τ ά γ ή ς κ ρ υ π τ ό μ ε ν ο ς , ή χελώνη.

καί ή χ ε λ ώ ν η

δέ

καθάπερ

( 1 2 ) λεπιδωτά

εί'ρηται π ά ν τ α τ ά των ι χ θ ύ ω ν γ έ ν η έ'£ω τ ω ν σ ε λ α χ ί ω ν .

ίο καΐ ( τ δ ) τ ώ ν

3

τδ δέ γ ή ρ α ς ουκ έκδύεται, κ α θ ά π ε ρ

ουδέ

( 1 4 ) μ ώ ν υ χ α δέ έστιν ί π π ο ς και δνος δρευς καΐ ει τι ά λ λ ο ·

τούτους δέ σ υ μ β έ β η κ ε [ μ ή ν ε ΐ ν ] και λ ο φ ο ύ ρ ο υ ς κ ε κ λ ή σ θ α ι . 15 δέ έστι κ ά μ η λ ο ς ε λ α φ ο ς σΰς βοΰς δόρκων καΐ ε ι τι ά λ λ ο ·

(15)

οίς και

διχηλδς

συμβέβηκεν

1 έντομα] Ael. n a t . a n . 1. c. '289,26 έντομα δέ σφήξ μέλιττα· λέγουσι δέ μηδέ πνεύμονας εχειν ταΰτα. Arist. hist. anim. Δ 1 p . 523b 13 ίβχι δ' έντομα όσα κατά τοδνομα έστίν έντομα; έχοντα ή έν τοις ΰπτίοις ή έν τοίς πρανέσιν ή έν άμφοΐν, καί ο&τε όστώδες έχει δν κεχωρισμένον ουτε σαρκώδες, άλλα μέσον άμφοΐν· . . . έστι δ' έντομα καΐ άπτερα, οΓον ίουλος καί σκολόπενδρα, καί πτερωτά, οΓον μέλιττα καί μηλολόνθη καί σφήξ· καί ταΰτό δέ γένος έστί καί πτερωτόν και άπτερον, οΓον μύρμηκές είσι καί πτερωτοί καί άπτεροι καί at καλούμεναι πυγολαμπίδες 3 μήτε άναπνεΐν] Arist. hist. anim. Δ 9 p. 535 b 9 ούθέν γαρ άναπνεΐ αυτών. cf. de respir. 3 p. 4711)20 et 9 p . 4 7 5 » 2 9 άμφίβια] Ael. 1. c. 2 8 9 , 2 7 άμφίβια δέ ίππος ποτάμιος ένυδρϊς κάστωρ κροκόδειλος, cf. Arist. hist. a n i m . Θ 2 p . 589 a 10 sqq., qui tarnen ipso verbo άμφίβια n o n d u m u t i t u r cf. Rose p. 7 7 λεπιδωτά] Arist. hist. anim. Γ 10 p. 517 >>5 λεπίδας δ' ίχθύες (εχουσι) μόνοι όσοι ωοτοκοϋαι το ψαθυρον ψόν · τών γαρ μακρών γόγγρος μέν οΰ τοιούτον έχει ciidv» ούδ' ή μύραινα, έγχελυς δ' δλως οΰκ έχει. cf. Β 13 ρ. 505 »25 8 φολιδωτά] Ael. 1. c. 2 8 9 , 2 8 φολιδωτά δέ σαΰρος σαλαμάνδρα χελώνη κροκόδειλος όφις. a n i m . Θ 13 p. 5 9 9 * 3 1 . Β 12 ρ. 5 0 4 « 2 7 . Θ 5 p. 5 9 4 » 4 10 ταΰτα] Ael. ταΰτα δέ καΐ το γήρας άποδύεται πλήν κροκοδείλου καί χελώνης. Arist. hist. ρ. 600·> 19 11 φωλεύει] Arist. hist. anim. Θ 13 p . 5 9 9 » 3 2 τέτταρας μήνας

Arist. hist, 1. c. 2 8 9 , 2 9 anim. Θ 17 τους χειμε-

ριωτάτους 13 μώνυχα] Ael. 1. c. 289,31 μώνυχα δέ ίππος όνος. Arist. hist. a n i m . Β 1 p . 4991> 11 μώνυχα ώσπερ ίππος και είναι.

(18)

λέων

μΰς

των

και

έν τοις

τι

λέγεται παν

( 1 6 ) π ο λ υ σ χ ι δ ή δέ δ τε

άλλο·

οίς

αμα

και

γένος·

και

συμβέβηκε

πλατυώνυχα

οίς

και

κύκνος

συμβέβηκε

άν-19

πολυτο- ιι χήν

φιλυδροις

ok ή νυκτερίς, ή τις μόνη των πτητικών ζιροτοκεΐ 15

δερμόπτερος

και γα'λα έ χ ε ι

δέ

νηττών

ει

15-23

μαστοΐς

και

θηλάζει

ευθέως

τδ

γεννώμενον.

( 1 9 ) κολεόπτερος δέ καλείται δ τε κάνθαρος και ή μ η λ ο λ ό ν θ η καΐ εΓ τινα f.7v ά λ λ α .

( 2 0 ) π τ ι λ ω τ ά δέ

κατωνόμασται

| μέλιττα

τ ω ν ακριδών καΐ μυιών και ά τ τ ε λ ά β ω ν γένος, 10 βηκεν είναι. πΰαι.

(21)

αφής τέττις καΐ εΓ τι

τ α ΰ τ α δέ καΐ άναιμα

( 2 2 ) γ α μ ψ ώ ν υ χ α δέ είρηται δσα των π τ ε ρ ω τ ώ ν

γεγάμψωκεν

υπδ την γένυν, οίος έστιν δ τ ε άετος

ά λ λ α τε

μή

τά

συμβέ-

π τ ε ρ ω τ ά δέ άλεκτρυών καΐ τ ά άλλα δέ τ ά γινωσκόμενα 20

πίνοντα.

( 2 3 ) των

την

έπιρρυγχίδα

και ό ίέραξ καΐ κ έ γ χ ρ η

δέ π τ ε ρ ω τ ώ ν

δρνίθων α μέν

έστιν

είδη νυκτερινά α δέ ήμερινά, καΐ α μέν θαλάσσια α δέ π ο τ ά μ ι α α δέ χ ε ρ - 25 15 σαΐα.

ήμερινά μέν ουν έστι τ ά πασι

φαινόμενα κ α θ ' ήμέραν, νυκτερινά δέ

1 έν τοις όπισθίοις] cf. Arist part. anim. Δ 10 p. 6 9 0 b 5 — 2 4

πολυσχιδή] Arist. part,

anim. Δ 10 p. 6 8 8 » 3 4 τά δέ πολύτοκα ή πολυσχιδή τά μέν —ερί τήν γαστέρα (έχει τους μαστούς) πλαγίου; καΐ πολλούς, οίον δς καΐ κύων, τά δέ δυο μόνους, περί μέσην μέντοι γαστέρα, οίον λέων et alibi.

Ael. nat. anim. X I 3 7 . 2 8 9 , 3 2 πολυσχιδή δέ άνθρωπος κύων

2 . 3 πολυτοκεϊν] Arist. gener. anim. Δ 4 p. 771 »21

κύων δέ καΐ λΰχος καΐ τά πολυσχιδή

πάντα πολυτ26

4

τω

βορείοις,

άπαξ

τά δ' άγρια,

δύναται τ α χ ύ , οίον έλέφας

έν

και

φά,

δέ

σαρκοφάγα

τίκτει

ήπερ

αλκυονίδες

όπόχλωρα

φοίνικα,

πάντα

συνδυασμδν

και

πέτραις,

άπασαι

τίκτει

ώρών

θ ρ ω π ο ς και όρεΰς άεί ή μ ε ρ α , αυτών

πτητικά

μάλλον

δρνίθων

χελιδών

μέν

τά

(τροπάς)

χειμεριώταται

λάσσιοι

ή

ών

νοτίοις

χειμερινάς

αί

15 ή

Ε ΐ σ ί ν ουν καιροί έκάστοις τ ώ ν ζ ω ω ν ώ ρ ι σ μ έ ν ο ι προς τε κύησιν.

έστι

τών

έρυθρά

δέ

έστιν

τά μέν ούν άλλα δσα νεοττεύει

μόνον

δ δέ γϋψ νεοττεύει

τών

μέν

έπί

τίκτουσι δέ δύο φ ά οί γΰπες

άετός] A r i s t . h i s t . a n i m . Ζ 6 p . 5 6 3 a 1 7

ό δ' άετός τάς κτλ. cf. hist. anim. Ε 21 p. 553 a 17 sqq. 17 ού γάρ ώφθη] Arist. gener. anim. Γ 10 p. 759*>21 τό μηδέποτε ώφθαι όχευόμενον μηθέν αυτών 18 άπίθανον ουν φησι] Arist. gener. anim. Γ 10 p. 759»24 ανάγκη γάρ ήτοι φέρειν αϋτάς ά'λλοθεν τον γόνον, ώσπερ τινές φασι . . . ταΰτα δ' έστί πάντα άδύνατα συλλογιζομένοι; etc. 1 έκλέπει Rose ex Aristotele: έκλοπεϊ Ρ ψύχει vix Sanum. Sv δ' εμψυχον vel Sv 8' έκτρύχει coniecit Sauppe. sententiae convenit έκτρέφει επεσί φησιν οδτως· "δς Rose: ?πεσι φησίν. ούτος, δς (correxit P s ex ώς Ρ 1 ) Ρ 3 δ' έκλέπει Rose α

ex Aristotele: δέ έκλεπεϊ Ρ 5 δύο Ρ: δέκα Rose θχ Aristotele θήλα Ρ 1 , correxit P J 6 έφ' Rose: ί>φ' Ρ 7 πρωτότοκοι Ρ 9 υποτίθεται Rose ex Arist.: άποτίθεται Ρ δέ (post πλείω) add. Sauppe 14 γενέσεως scripsi: γεννήσεως Ρ 16 εί non omittit Ρ 17 φησίν, όχεύοντα scripsi: φησί, γονεύοντα Ρ

8

A R I S T O r i l A N I S III.STOKIAB A N I M A U l ' M El'ITDMIi I 35. 3fi αύτάς

γόνον

[καθάπερ

κ α ί -j· βίρσι

τ σ ο φ ι σ τ ή ] ,

ει

γαρ

μή

τ ι κ τ ο υ σ α ι 22

μ ε τ α φ έ ρ ο υ σ ι ν , έ'δει κ ά κ ε ΐ γίνεσ&αι μ έ λ ι σ σ α ς α υ τ ώ ν μ ή μ ε τ α φ ε ρ ο υ σ ώ ν . δε Ά

ιχέν κ η φ ή ν ε ς ά'κεντροι, α ί δε μ έ λ ι σ σ α ι κέντρον ε χ ο υ σ ι ·

προς

την

άλκήν

το θ ή λ υ

έ χ ε ι ν α λ λ ' ου τ δ άρρεν,

π ά λ ι ν δέ ο υ κ ε υ λ ο γ ο ν

5 τ ά ς μ ε ν μ ε λ ί σ σ α ς ά'ρρενας ε ί ν α ι , τ ο υ ς δέ κ η φ ή ν α ς θ η λ ε ί α ς · αρρένων διαπονεϊται περί τά τέκνα ούτως,

αί

π ε ρ ί τ ά εκγονα π ο ι ο ΰ σ ι θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ι π ρ ά τ τ ο υ σ α ι . ζητεΐν καΐ

υπέρ

τούτου

συνδυασμοΰ

και

γίνεσδαι,

λέγειν,

πώς

καθάπερ

αί

εΐσΐ

άΤ,ογον δε τ ο ουδέν γ ά ρ τ ω ν 5

δέ μ έ λ ι σ σ α ι δ σ α α ί

Οήλειαι

( 3 6 ) ο μ έ ν (ουν) λ ε ί π ε τ α ι

ένδεχόμενον άσκαρίδες

αδτοΰς

μέν

και

άνευ

όχείας

κάνθαροι

κ α ι ίο

10 μ η λ ο λ ό ν θ α ι έ κ τ η ς κ ό π ρ ο υ , οί δέ κ ώ ν ω π ε ς έχ τ ή ς ι λ ύ ο ς τ ο υ ο ς ο υ ς , έκ δέ τ ή ς δρόσου τ ή ς έ π ί τ ά φ ύ λ λ α τ ή ς κ ρ ά μ β η ς π ι π τ ο ύ σ η ς α ί λ ε γ ό μ ε ν α ι κ ρ α μ β ί δ ε ς

1 εί γάρ μή τίκτουσαι] A r i s t . gener. a n i m . Γ 10 p. 7 5 9 a 2 7 είτε γάρ μή τίκτουσαι φέρουσιν αλλοθίν, έδει γίγνεσθαι μελίσσας καί μή φερουσών τ ω ν μελιττών έκ του τόπου ές ου το σπέρμα φ έ ρ ο υ σ ι ν διά τ ί γάρ μετενεχθέντος μέν έαται, έν.εΐ δ' ουκ έσται 2 είσί δέ] Arist. g e n e r . a n i m . Γ 10 p. 7 5 9 b 1 αλλά μην ούδέ τάς μέν μελίττας θηλείας είναι, τους δέ κηφήνας αρρενας ε υ λ ο γ ο ν ούδενί γάρ τό προς άλκήν οπλον τ ω ν θ η λ ε ι ώ ν (mutandum i n θ η λ έ ω ν ) άποδίδωσιν ή φύσις, είσί δ' οί μέν κηφήνες άκεντροι αί δέ μέλιτται πασαι κέντρον έχουσιν 4 πάλιν δέ] Arist. gener. a n i m . Γ 10 p. 759>>5 ούδέ τουναντίον ευλογον, τάς μέν μελίττας άρρενας, τους δέ κηφήνας θήλεας· ουδέν γάρ τ ω ν αρρένων εϊωθε διαπονεΐσθαι περί τ ά τ έ κ ν α , νυν δ' αί μέλιτται τοΰτο ποιοΰσιν 7 ο μέν ούν λείπεται] Arist. gener. a n i m . Γ 10 p. 7 5 9 b 2 7 λείπεται δ ή , καθάπερ φαίνεται συμβαίνον έπί τ ί ν ω ν ι χ θ ύ ω ν , τάς μελίττας άνευ όχείας γενναν τους κηφήνας, τ φ μέν γενναν οδσας θηλείας, έχουσας δ' έν αύταΐς ώσπερ τ ά φυτά καί τό θήλυ καί τό άρρεν 9 καθάπερ αί άσκαρίδες] A r i s t . hist. a n i m . Ε 19 p. 5511>27 αί δ'άσκαρίδες γίνονται Ιν τε τ ή ίλύϊ τ ω ν φρεάτων καί ό'που αν σύρρευσις γένηται ύδατος γεώδη έχουσα ΰπόστασιν 10 μηλολόνθαι] Arist. hist. a n i m . Ε 19 p. 552 a 16 αί δέ μηλολόνθαι έκ τ ω ν Οκωλήχων τ ω ν έν τοις βολίτοις καί τ ω ν δνίδων. οί δέ κάνθαροι, ή ν κυλίουσι κόπρον, έν τ α ύ τ η φωλεύουσί τε τόν χειμ-ώνα καί έντίκτουσι σ κ ω λ ή κ ι α , έξ ώ ν γίνονται κάνθαροι οί δέ κ ώ ν ω π ε ς ] Arist. hist. a n i m . Ε 19 p. 5521>4 οί δέ κ ώ ν ω π ε ς έκ σ κ ω λ ή κ ω ν οϊ γίνονται έκ τής περί τό όζος ιλύος έκ δέ τής δρόσου] A r i s t . hist. a n i m . Ε 19 p. 5 5 1 a 1 τά μέν ( τ ω ν έντο'μων γίνεται) έκ τής δρόσου τής έπί τοις φύλλοις πιπτούσης (cf. 5 5 1 » 13) 11 κραμβίδες] Arist. hist. a n . Ε 19 p. 551 » 1 3 γίνονται δ' αί μέν καλούμεναι ψ υ χ α ί έκ τ ω ν κ α μ π ώ ν αϊ γ ί ν ο ν τ α ι . . . μάλιστα έπί τής ^αφάνου ήν καλοΰσί τίνες κράμβην κτλ. Aelian. n a t . a n i m . I X 3 9 p. 2 3 2 , 2 7 Η. τίκτεται καί έν τ η κράμβη σ κ ω λ ή κ ω ν γένος, καί όνομα αύτυϊ έκ τ ω ν ή θ ώ ν , έν οις διαιταται. καλείται γοΰν κραμβίς

1 αύτάς γόνον e x Aristotele p. 7 , 1 8 cit. scripsit S a u p p e : αύτά συνόντα Ρ καί «ιρσι τ φ σοφιστή Ρ : καί Βρύσωνι τ φ σοφιστή R o s e , qui ad similem de vulturibus sententiam Ilerodori, B r y s o n i s sophistae p a t r i s , ab Aristotele hist. a n i m . Ζ 5 p. 5 6 3 » 6 memoratam spectat. S a u p p i u s Brysonis nomen iinprobabile e x i s t i m a t . positione verborum καθάπερ — τ φ σοφιστή postea a d d i t a esse apparet. B y z a n t i n u i n quendam Aristotelis male memorein i s t a m a r g i n i adscribillasse, u n d e corrupta i n t e x t u m inserta sint, suspicor. obscurata i a m i n v e n i t l i b r a r i u s incerto calamo traditos apices i m i t a t u s (cf. R o s e Herrn. VI 4 9 4 ) 2 α υ τ ώ ν μή μεταφερουσών s c r i p s i : α υ τ ώ ν ή μεταφέρουσιν Ρ : α ύ τ ώ ν η μεταφέρουσιν R o s e : α ύ τ ώ ν μ ή μεταφερουσών η μεταφέρουσιν S a u p p e 3 άλογον R o s e : άλγον Ρ 5 τους δέ scripsi sicut est a p u d A r i s t . : τάς δέ Ρ 7 εκγονα R o s e : έγγονα Ρ μέν ούν s c r i p s i : μέν Ρ 11 φ ύ λ α Ρ

AKISTOPI1ANIS καϊ -xajxirat,

έκ

οί κ ρ ό τ ω ν ε ς ,

δε του

έκ

δέ

έρεβίνΟοις

κατά

πηνία

υπερα

5 οί

και

βόστρυχοι

σαλίς, των

έκ

δέ

μεγάλων

δε τ α ύ τ η ς

ΛΝΙΜΛΙ,ΙΓΜ

χ ή ρ ο υ οί κ η ρ ο δ ύ τ α ι

των

έρίων

οί

καί

αί

αί

έκ

δέ

πυγολαμπίδες δέ

τοΰ

ξυλοφι)όρου

των

άπίοις

καί

σύκοις

τοις

σκωλήκων

έκδύεται

ή

των

κατά

λεγομένη

γην

έπιβόλαια

υφαίνουσιν.

δέ

καί

δε

τοις

έν

τοις

λ ε γ ό μ ε ν α ι·">

πυγολαμπίδων χρυ-

κανδαρίδες.

κα'μπη τις

άναπηνιζόμεναι έν

α γ ρ ώ σ τ ε ω ς 22

σκώληκος

μετασχηματισμένη

των

6 τίκτουσι δ' οί πλείστοι των ιχθύων έν μησί τρισί· μουνιχιώνι, θαργηλιώνι, σκιροφοριώνι 13. 14 έκτοπίζοντες] Ael. nat. anim. IV 9 p. 84,3 Η. των ιχθύων διά τοΰ ήρος οί πλείστοι ές άφροδίτην πρόθυμοί είσι, καί άποκρίνουσί γε αυτούς ές τόν Πόντον μάλλον έχει γάρ πως θαλάμας τε καί κοίτας, φύσεως ταΰτα ίχθύσι τά δώρα" άλλά καί θηρίων έλεύθερός έστιν δσα βόσκει θάλαττα. δελφϊνες δέ άλώνται μόνοι, λεπτοί τε καί άσθενικοί· καί μην καί πολύπου χήρος έστι καί παγούρου άγονος, καί άστακόν ού τρέφει· μικρών δέ ιχθύων οιδε δλεδρός είσιν. cf. IX 59 ρ. 239,27 Η. Arist. hist. anim. Θ 13 p. 598»30

2 σκωλίκια Ρ οϊ Rose: οί Ρ 3' έρινα Rose: έρνα Ρ 4 έρινα Ρ έρινεοΰς Rose: έρίνους Ρ 7 ζώα Ρ : oinisit Rose 11 έξυρημένοι Rose: έξυραμένοι Ρ λίπηται Ρ 12 μουνιχιώνι Ρ 14 έχειν Ρ : έκεϊ corrigebat Rose σκυμνία scripsi: σκύμνια Ρ Rose 16 ούθ' Εν Ρ : aut ούθέν aut ούδ' 2ν postulo

AUISTol'IIANIS 11 ItSTO Ιί IA Κ ANIMAUUM ΙίΙΊΊ'ο.ΜΙ·: I :!S υπάρχει θηρίο ν έν τοις τόποις.

ουδέ μην τά μάλιστα δοκοΰντα άδικεϊν τά 21!

μικρότατα των ίχθυδίων ουδέ ταύτα αστακοί καί τά δ'μοια.

J·.'

γίνεται εκεί, οίον -ώλυπες -άγουροι ι«

καί δια ταΰτα ουν και δια την άλέαν ό τόκος καί

δ εκτοπισμός τοις πλείστοι;: εκεί.

( 3 9 ) όχεύει δέ και όχεύεται και κύει

5 και τίκτει ή τε σηπία και ό πώλυψ και ή τευθίς πασαν ώραν καί>άπερ so άνθρωπος,

καΐ ή μεν σηπία και ή τευθίς τίκτει μύρτοις ομοια τά ωά, ό δε

πδίλυψ τοΐς της λεύκης ά'νθεσι παρόμοιον τον βότρυν έκτίκτει.

( 4 0 ) τίκ-

τουσι δέ οί πολλοί των ιχθύων απαί του ένιαυτοΰ, ώς θύννος πηλαμΰς κεστρεύς, λα'βραξ δέ δις τοϋ έτους, τρίγλη δέ τρις, οθεν και τουνομα κέ- 25 f.9v κτηται, σκορπίος δε τετράκις τοϋ έτους, ό δέ λεγόμενος κυπρίνος | πεν11 τα'κις. ή

( 4 1 ) των δέ λεγομένων σελαχωδών ιχθύων και σκυμνοτοκούντων

ρίνη

τψ

μεν

και

μετοπώρω,

ό

λείος

γαλέος

δις

ή δε νάρκη και αύτη

του

έτους

τίκτουσι

μέν δις * *

τω

και

μάλιστα

φθινοπώρφ»

( 4 2 ) ρηθήσεται δέ κ at περί τούτων κατά προγραφήν έν τοΐ τρίτω, διόπερ 24 15 ούκ έςειργαστέον έν τούτψ.

4

όχεύει] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 1 2 p. 5 4 4 a 1 τίκτει δέ καί τά μαλάκια τοϋ έαρος,

πρώτοις τίκτει των θαλαττίων

ή

σηπία.

τίκτει δέ πασαν

ώραν.

cf. c. 6

καί έν τοις

p. 5 4 L b 1

6 σηπία] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 1 8 p. 5 5 0 a 1 0 αί δέ σηπίαι άποτίκτουσι, και γίνεται όμοια μύρτοις μεγάλοι? και μέλασιν άποτίκτουσιν ·

τευθίς] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 1 8 p. 5501> 1 2

τό δ' οίον,

ώσπερ

άποτίκτει

συνεχές

τίκτει

λεύκης καρπψ

τίκτουσι] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 9 p. 5 4 2 b 3 2

οί πλείστοι

άπαξ (τίκτουσιν),

πηλαμύς

κεστρεύς

τό ψόν (6 πολύπους)

οΓον οί χυτοί

ούτος δέ δίς τούτων μόνος

9

είκότως

φασί

κεΐσθαι

χρόμις

καθάπερ

καί

τά

πλην

ό

anim. Ζ 11 p. 5 6 6 * 1 8 τίκτουσι

11

έν τοις Περί ζώων

δθεν αύτη καί

καί 'Αριστοφάνης έν τοις

cf. Oppian. Ilal. I 5 9 0 .

σελαχωδών

καί

σελαχωδών] A t h e n . V I I 3 1 4 c τών

οί δ' άλλοι γαλεοί

δέ τά μέν τοϋ

σκυμνοτοκούντων

δίς τίκτουσι

Rose

6 δέ σκορπίος

12

έαρος αύτών (τών σελαχών),

ίχθυδίων s c r i p s i :

7

πώλυπες R o s e :

temptes

ad

£ίνη δέ καί τοϋ

9

puto

propter

quod

in

λαύρας Ρ

litteram

inrg.:c->

numeralem

apposuit Ρ 1 ,

πο'λυπες Ρ

similitudinem Aristotelis

a t B y z a n t i n i βότρυς e t βόστρυζ p e r i n d e h a b e n t θΰνος Ρ

10 δ μάλιστα

8

τετράκις

ύπογραφήν R o s e

μετοπώρου

εύθηνεΤ δ' αυτής μάλιστα

13 δέ

non

puto;

14

κατά προγραφήν S a u p p e

ex p. 1 4 , 4 :

πώλυψ

βοστρύχιον.

ίχθυδίων

e δίς A r i s t o t e l i c o

lacunam

supplendum

5 (item 7) παρο'μοιο'ν τι

ίχθύων s c r i p s i :

codicis

torpedinem, quam apud Aristotelem cum lima saepe memoratam generare coniecit

jMvrj] A r i s t . h i s t , ούτος δ' άπα; τοϋ

αί δέ νάρκαι περί τό φθινόπωρον

ιχθύων Ρ

πόλυψ Ρ

ώρα

έστι δ' ή νάρκη, ώ ς

πλην τοϋ σκυλίου·

πρός δύσιν πλειάδος χειμερινήν τό ύστερον, τό δέ πρώτον τοϋ έαρος· μέν & γόνος δ ύστερος·

της

λάβρας·

κυπρίνος] A r i s t . h i s t . a n i m . Ζ 1 4 p. 5 6 8 a 16 τίκτουσι δ' έν τ ή καθηκούση

φησιν 'Αριστοτέλης, των

2

τοιαύτα

1 0 σκορπίος] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 9 p. 5 4 3 a 7

κυπρίνος μέν πεντάκις η έςάκις

Rose:

ό'μοιον τιϋ

δέ καϊ των ίχθύων

δέ χυτοί οί τΐ|ΐ δ ι κ τ ύ φ περιεχόμενοι),

ψήττα

είς Άριστοτέλην ύπομνήμασι ( N a u c k A r i s t o p h . H y z . fr. p. 2 8 1 )

ένιαυτοΰ.

ομοίως

Artem. Oneirocrit. 2 , 1 4 p. 1 0 8 , 9 H e r c h e r :

καί 'Αριστοτέλης

Praef. p. 9 Arist. pseud, p. 3 1 6 τίκτει δίς

πώλυψ] Arist. hist,

βοστρύχιον,

καί τουνομα] A e l . Χ 2 ρ . 2 4 3 , 2 5 Η. τρίγλην δέ και τρις

κύειν κατηγορεί φασι καί τό όνομα. τουνομα

(καλούνται

χαλκίδες κοχλίαι

αί δέ τευθίδες πελάγιαι 7

anim. Ε 12 p. 5 4 4 » 8

θύννος

δέ

ή σηπία,

signavit excerptor,

Ρ

corruptum

librarius ut

videbat, bis eam

nisi

apparet, quoque

κ α τ ' άπογραφήν Ρ :

καθ'

ARISTOI'IIAXIS

12

Των

(43) πον,

δε

αί

Λ NIM Λ LIU.Μ E P I T O M E

των δέ

δέ οστρακόδερμων ουδέν ο ΰ τ ε δ χ ε ύ ε ι ο υ τ ε δ χ ε υ ε τ α ι , ώ ς προεΐ- 2 4

τοις

αΐγιαλοΐς

προσβόρειοι

γινόμεναι

αυτών

δέ

άνεμοΰσι ίο π ρ ι ν

ή

εχουσι τοΰτο·

δήλον

τδ

υπδ

τοΰτο μίαν

λιμνόστρεα

τφ

αϊ το

εΐσιν,

καί νέαι, άνω

καί

κύνα

γίνεται

Ιλικα

έν

της

αί

ελαττον

προς

τω

άνθος μέλαν

άνθος

δέ

έρυθρδν

νότιοι δέ

γης

αί

μεγάλαι καί

έ'χουσαι,

εχουσι·

έρυθραί,

τραχήλψ

άποτίθενται

δέ

τη

ού

δύνανται,

περί

προσκτάται

βορβόρφ

εις

καί

καί

παλαιαί.

τδ

γίνεται,

ζη

πορφυρά

οστρακον

μέχρι

των

αί

δέ

κόπτειν

άλίσκονται

ή

ελικι·

κατά

πελωρίδες

1 τ ώ ν δέ όστρακοδέρμων] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 1 5 p . 5 4 6 b 1 6

έν

τη

δέ

δέ

ίκαστον

άμμφ,

αί μέν

έαρος συναθροιζόμεναι εις τ ο ύ τ ο ποιοΰσι την καλουμένην μελίκηραν.

εζ,

λεγόμενα σωλήν

καί πρώτον περί τ ω ν

τοΰτο γάρ έστιν άνόχευτον μόνον ώ ς ειπείν ολον τ ο γένος,

αί i s

ετη

γάρ

τά

(45)

ίζ.

καί

πλέον ίο

άποθνήσκουσαι

κεράμια. δέ

τά 5 εΐσι

(44)

κ α ί σ π ο υ δ ά ζ ο υ σ ι ν α ύ τ ά ς οί π ο ρ φ υ ρ ο β ά φ ο ι ζ ώ σ α ς

άνθος,

έαρος,

δέ

ένιαυτδν

άνθος

διδ

έμέσαι

πορφύραι

τδ

μικραί,

μέλαιναι

μ έ ν ε χ ο υ σ ι τ ο ά ν θ ο ς αί μικραί πασαι

καί

τ ά δ' αυτά και τ ά α λ λ α Οστρακόδερμα π λ ε ί σ τ α .

π ο ρ φ υ ρ ώ ν αί μ ε ν μ ε γ ά λ α ι έν τ ο ι ς κ ό λ π ο ι ς αί τ δ έν

μεν

δέρμων

I 4:5 —4·'>

α λ λ ' α ί μ ε ν π ο ρ φ ύ ρ α ι ά φ ι ά σ ί τ ι έ ς α υ τ ώ ν ε ι ς γ η ν, έ ς ο υ

πορφυρια γίνεται·

•> α ί

II1STORIAK

όστρακο-

ούν πορφύραι τοΰ

τοΰτο δ' έστιν οίον κηρίον,

πλην oiiy οίίτω γλαφυρόν, άλλ' ώσπερ άν εί έκ λεπυρίων έρεβίνθων λ ε υ κ ώ ν πολλά συμπαγείη· ούκ έ χ ε ι δ' άνεο>γμένον πόρον ούθέν τ ο ύ τ ω ν , ουδέ γίνονται έ κ τ ο ύ τ ω ν αί πορφύραι, αλλά φύονται καί

αύται

και τάλλα τ ά οστρακόδερμα

έ ; ιλύος καί συσσήψεως . . . άφιασι γάρ αρχόμενα

ριάζειν γλισχρότητα μ υ ζ ώ δ η , έ ; ής τά λεπυριώδη συνίσταται, άφίησι

δ' ο εΐχεν

εις την

γήν

καί

έν τούτιρ

τυϊ το'πω γίνεται έν τ η γη· συστάντα πορφύρια

μικρά, ί! έ'χουσαι άλίσκονται αί πορφύραι έ π ' αύτών p. 5 4 7 1 8

3 τ ά δ' α ύ τ ά ] A r i s t . hist, a n i i n . Ε 15

ο λ ω ς δέ πάντα τ ά όστρακώδη γίνεται και αύτόματα έν τ η ίλύϊ

τ ώ ν πορφυρών] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 1 5 p . 5 4 7 = 4 μέν μεγάλαι, την Κ α ρ ί α ν ,

αί μέν

έν τοις

κο'λποις

3.4

είσί δέ

είσΐ δέ τ ώ ν πορφυρών γένη π λ ε ί ω , καί ένιαι

οίον αί περί τδ Σίγειον καί Λ ε κ τ ό ν , και

κη-

ταύτα μέν ούν απαντα διαχεϊται,

μεγάλαι

αί δέ μ ι κ ρ α ί , καί

- λ ε ί σ τ α ι μέλαν έχουσιν, ενιαι δ' έρυθρόν καί μ ι κ ρ ό ν

τραχεϊαι,

οίον έν τ ω Ε ύ ρ ί π φ καϊ περί καί τδ ά'νθος αύτών αί μέν

γίνονται δ' ενιαι τ ώ ν μεγάλων και μναΐαι·

αί δ' έν τοις αίγιαλοΐς καί περί τάς άκτάς το μέν μ έ γ ε θ ο ς γίνονται μικραί, τ δ δ' άνί)ος έρυ&ρόν έχουσιν.

έτι δ' έν μέν τοις προσβορείοις μέλαιναι, έν δέ τοις νοτίοις έρυθραί ώ ς έπί τό πλείστον

ειπείν

6

καί πλέον] n o v a ;

apud Aristotelem

non inveniuntur

8

έχουσι

τό

ά'νθος] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 1 5 p . 5 4 7 » 1 5 τό δ' ά'νθος έχουσιν άνά μέσον τ η ς μ ή κ ω ν ο ς καί του τραχήλου κόπτειν

καί άποθνήσκουσαι] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 1 5 p . 5 4 7 * 2 6 έάν γάρ πρότερον άποθάνη, συνεξεμεΐ τό άνθος·

έ ω ς άν άδροίσωσι

καί σχολάσωσιν

10

άλίσκονται δέ τοΰ έαρος, οταν κ η ρ ι ά ί ω σ ι ν hist. anim. Ε 15 p. 5471.9

σπουδάζουσι δέ ζ ώ σ α ς

διό καί φυλάττουσιν έν τοις κύρτοις,

άλίσκονται] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 1 5 p . 5 4 7 a 1 3

ύπό κύνα δ' ούχ άλίσκονται

11

ζ η γάρ ή πορφύρα περί έ τ η ες, καί καθ' έκαστον

έστιν ή αύςησις τοις διαστήμασι τοις έν τ ω ό σ τ ρ ά κ φ τ η ς £λικος h i s t . a n i m . Ε 1 5 p . 5 4 7 b 11 βόρβορος

η,

σωλήνες

καί

ένταΰθα οί κτένες

τά

συνίσταται πρώτον

αύτών

1. 2 ώ ς προεΐπον] s u p r a § 5

2

πορφύρια R o s e :

errore rubricatoris Ρ

ή

άρχή.

έν τοις άμμώδεσι λαμβάνουσι appellantur,

όθεν ί σ ω ς καί αί νΰν καλούμενοι πελωρίδες

3

8

Arist.

λιμνόστρεα]

Arist.

δέ λιμνόστρεα (ν. 1. λιμ-όστρεα Ρ Α » Ο " D » ) καλούμενα ό'που άν

A t h e n a e u m I I I p . 9 2 d , e πελωριάδες

κατά γ η ς ?

14

ζη]

ένιαυτδν φανερά

αί δέ κόγχαι σύστασιν

και

αί χ ή μ α ι καί οί πελωρίδες]

s e d c f . P o l l . V I 6 3 καί κόγχαι

apud

ΙΙελωριναί,

ώνομάσθησαν

αύτών s c r i p s i : πορφυρά Ρ

δέ ( s i c ) Ρ

την

αύτών Ρ πλείστα Ρ :

14

καί τ η ς γης Ρ : e x p e c t e s πάντα

λιμνόστρεα R o s e :

λιμόστρεα

Ρ

fortasse Οίσί

AIIISTOPHAXIS IIISTOIUAK AMMALUUI EPITOME I 45 — 52 δε και τά

ομοια

έν τοις λί&οις·

περί

δέ τάς

σήραγγας

των

i:?

πετρών

τά 2 4

τή&εα και αί βάλανοι καί αί νήρεις, οί δε σπόγγοι περι τάς των πετρών -ΐ κοιλότητας,

εχει

δέ δ σπόγγος

πινοφύλακα με&' έαυτοΰ δμοιον

αράχνη,

ος αύτω σημαίνει τά ί χ θ ύ δ ι α θηρεύειν τά εισιόντα εις τάς κοιλότητας. 5

( 4 6 ) Κύει δέ τά έ μ φ α ν ή τών ζ ώ ω ν άει τους ίσους χρόνους, ά'λλοι δε ά'λλοις έστώτές είσιν.

( 4 7 ) ή μεν ουν γυνή ενα χρόνον έστώτα ουκ ε χ ε ι 2·>

της κυήσεως καθάπερ τά ά'λλα ζ ω α , αλλά καΐ ε π τ ά μήνας κυήσασα τίκτει (και έ κ τ ώ ) καΐ έννέα, είσι δέ α" και (τοϋ) δεκάτου καϊ τοϋ ένδεκα'του ήδη προσέλαβον.

( 4 8 ) κύων κύει μεν τέσσαρας μήνας, τ φ δέ π ε μ π τ ω

ίο τίκτει δέ τά πλείστα είκοσι,

κυει δέ και λύκος ομοίως.

f.I0r κυει μέν μ ή ν α ς ενδεκα, τ ω δέ | δ ω δ ε κ ά τ φ τίκτει· τψ δέ ένδεκάτψ τίκτει· ή δέ

ή δέ κάμηλος

(50)

ή μϋς και ή π α ν θ ή ρ και ή πάρδαλις και αίλουρος 15 οί κύνες χ ρ ό ν ο ν , λ έ γ ω δέ τόν τετραμηνιαΐον. κατά μ ή ν α .

ή δέ ό'νος μ ή ν α ς δέκα,

μήνας δέκα·

ά'ρκτος ημέρας τριάκοντα τάς πάσας.

τίκτει,

( 4 9 ) ή δέ ί π π ο ς 25

ή δέ

ελαφος

όκτώ·

ή δέ λέαινα κύει και και ί χ ν ε ύ μ ω ν δσονπερ δ

( 5 1 ) ή δέ δασύπους τίκτει

( 5 2 ) τί» δέ πρόβατον κύει μ ή ν α ς π έ ν τ ε , ωσαύτως καϊ ή α ι ζ ·

1 περί δέ τάς σήραγγας] Arist. hist. anim. Ε 15 p. 5 4 7 b 2 1 περί δέ τάς σήραγγας τών πετριδίων τήθυα και βάλανοι καί τά έπιπολάζοντα, οΓον αί λεπάδες καί οί νηρείται 3 έχει δέ δ σπόγγο;] Arist. hist. anim. Ε 16 p. 548 »28 των δέ σπόγγων έν ταϊς θαλάμαις γίνονται πιννοφύλακες. έπεστι δ' οΓον άράχνιον έπί τών θαλαμών, δ διοίγοντες καί συνάγοντες θηρεύουσι τά ίχθύδια τά μικρά προς μέν τό είσελθεϊν διοίγοντες αύτά, δταν δ' είσέλθη, συνάγοντες 5 κύει] Arist. hist. anim. Η 4 p. 5 8 4 » 3 3 τά μέν ουν άλλα ζωα μοναχώς ποιείται την τοϋ τόκου τελείωσιν· εΤς γάρ ώρισται τοϋ τόκου χρόνος π α σ ι ν άνθρώπψ δέ πολλοί μόνψ τών ζ ω ώ ν καί γάρ έπτάμηνα καί όκτάμηνα καί έννεάμηνα γίνεται, καί δεκάμηνα το πλείστον ένιαι δ' έπιλαμβάνουσι καί τοΰ ένδεκάτου μηνός. cf. Arist. gener. anim. Δ 4 p. 772 b 6. cf. j n secunda parte f. 337v § 33. 34 9 κύων κύει] cf. Arist. hist. anim. Ζ 20 p. 5 7 4 λ 2 0 10 τίκτει δέ] cf. Arist. hist. anim. Ζ 20 p. 574 b 24 τίκτει δέ κύων σκυλα'κια τά πλείστα δ ώ δ ε κ α , ώς δ' έπί τό πολύ πέντε ή κύει] Arist. hist. anim. Ζ 35 p. 580» 11 λύκος δέ κύει μέν καί τίκτει καθάπερ κύων τψ χρόνψ καί τψ πλήθει τών γιγνομένων ή δέ 7ππος] Arist. hist. anim. Ζ 22 p. 575b26 κύει δ' (ή ίππος) ένδεκα μήνας, δωδεκάτω δέ τίκτει 11 ή δέ όνος] Arist. hist. anim. Ζ 23 p. 577 a 21 τίκτει δέ (όνος) δωδεκάτψ μηνί. cf. Arist. gener. anim. Β 8 p. 748»30 12 ή δέ κάμηλος] Arist. hist. anim. Ζ 26 p. 578*10 ή δέ κάμηλος κύει μέν δέκα μήνας, τίκτει δ' άεί έν μόνον, at hist. anim. Ε p. 5461)3 κύει δέ δώδεκα μήνας ή δέ έλαιρος] Arist. 1. c. Ζ 29 p. 578b 13 κύει δ' όκτώ μήνας (ή ελαφος) 13 ή δέ άρκτος] Arist. 1. c. Ζ 30 ρ. 579 »20 κύει δ' άρκτος τριάκονθ' ήμέρας 14 καί ή πανθήρ] Arist. 1. c. Ζ 35 ρ. 580 »23 οί δέ αίλουροι καί οί ίχνεύμ,ονες τίκτουσιν οσαπερ καί οί κύνες . . . καί δ πανθήρ δέ τίκτει τυφλά κτλ. 15 δασύπους] Arist. 1. c. Ζ 33 ρ. 5 7 9 b 33 καί τίκτουσι (δασύποδες) κατά μήνα 16 πρόβατον] Arist.. 1. c. Ζ 19 p. 5 7 3 b 2 0 κύει δέ πέντε μήνας καί πρόβατον καί αίξ 2 αί νήρεις Rose: ένήρεις Ρ οί δέ Rose: αί δέ Ρ σπόγγοι in σιτόγκοι eorrexit Ρ 1 πετρών Rose: πτερών Ρ 3 σπόγγος Rose: σπόγκος Ρ πιννοφύλακα Rose 5 κύει Rose: κύειν Ρ άεί τους ίσους scripsi: αύτοϋς ίσους Ρ Rose: τους Γσους Sauppe 6 άλλοις Rose: άλλως Ρ ante ή μέν ούν lemma pracfigit Γυνή Ρ 7 έπτά μήνας Rose: έπτάμηνα Ρ 8 καί όκτώ addidi ex Aristotele καί τοΰ δεκάτου Rose: καί δεκάτου Ρ 10 είκοσι] litterae κ et I« videntnr confusac ante ή lemma "ίππος habet Ρ 15 κΰνες ex μϋνες coiTovit 1"

ARISTOPTIANIS

14 ή

δέ

βοΰς

μήνα?

ÜISTORIAE

έννέα,

τώ

δέ

ANIJIALIUM

δεκάτψ

EPITOME

τίκτει·

δ

δε

Τ 52 — 55

έλέφας

ετη

δέ λ έ γ ο υ σ ι δ έ κ α και δ κ τ ώ μ ή ν α ς , τ ω δέ έ ν ν ε α κ α ι δ ε κ ά τ ψ τίκτει. σεται των 5 έν

δε

και

ττερί

γεννωμένων τω

δευτέρω

μνήσεως

κατά

προειρημένοις ίο πώς νον

και

Έναπορεΐ φησίν,

καί

γάρ

χρήμα

15 ύ δ α τ ώ δ ο υ ς δέ καί

δπερ

1

εκτροφής

περί

έπ'

των

και

ακριβείας

της

ποσότητος

κατά

προγραφήν

ζωοτοκούντων,

νΰν

δέ

ύπο-

εις

φαίνεται

έναίμου

ζητείται,

τδ

σπέρμα,

άκόλουθον

τ ί δ έ έ σ τ ι 15

άν

είη

τοις

ειπείν,

έκ τ ο ΰ

υδωρ ύπδ

καί

θέρμης

μεταβεβληκός

καί

αλλ'

τά

τ ή ν χροια'ν,

τδ

λευκόν δέ

δέ

αϋτδ

μή

έστιν,

έστιν

σπέρμα

έλέγομεν

αίμα,

ως

έ'δει α δ τ δ

αυτδ

έπιμέα ύ τ δ 20

υδωρ παχύ

τι

καί

έκ γεώδους

και

έξυδατοΰσθαι,

τίνες τψ

συμβαίνει,

βοΰς] A r i s t . h i s t . a n i m . Ζ 2 1 p. 5 7 5 » 2 5

έλέφας] Arist. hist. a n i m . Ε 14 p . 5 4 6 t > l l

εί

και

άτοπον

τουναντίον

έ κ τ η ς γ ή ς κ α ί ύ δ α τ ο ς ό ρ ώ μ ε ν τ ω χ ρ ό ν ψ 25

εϊ η ν

καί περί παν α ί μ α ψυχόμενον

παχυ

υδωρ,

ψυχόμενον

κ α θ ά π ε ρ καί μην

ζψου

αναλύεται;

υπάρχον,

έχρήν

άλλά

πόθεν

ό ' Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς κ α τ ά μέν π ρ ώ τ ο ν περι τ η ς ουσίας α ύ τ ο ΰ .

παχύνεται

πήσσεσθαι,

δέ

δέ

και

έξερχόμενον

είναι,

ζηραινόμενα.

και

πα'σης γ ε ν έ σ ε ω ς

τούτου

ψυχόμενον

ου

λευκδν

αρχή ούσίαν

περι

γαρ,

λέγειν·

πέψει

δέ

τήν

(55)

δέ

αυτών

οί 2 5

ρηδή-1«

έπιτετροχάσθω.

Επειδή

ποιον

έκτέςεως

τ δ δ λ ο ν τ ο υ βίου α υ τ ώ ν

έπιγραφησομένψ

χα'ριν

(54) και

της

καί

δυο,

(53)

έ'φασαν

ψύχει

τών

μάλλον

μ ή π ο τ ε ουν,

αρχαίων, πήσσεσ&αι,

φησίν,

έζ

ύδατος

κύει δ' έννέα μήνας (βοΰς), δεκάτψ δέ τ ί κ τ ε ι κύει δ' έ τ η δύο.

h i s t . a n i m . Ζ 2 7 p . 5 7 8 a 1 8 όταν

δ' ό χ ε υ θ ή ή θ ή λ ε ι α , φέρει έν γαστρί, ώ ς μέν τινές φασιν, ένιαυτόν καί έξ μήνας, ώ ς δ' έτεροι, τρί' έτη

7 ά ρ χ ή ] A r i s t . p a r t . a n i m . Β 7 p . 6 5 3 b 17

αύτών ( τ ώ ν ζ φ ω ν ) έστί

10

δέ τ ή ς τοΰ σπέρματος φ ύ σ ε ω ς άπορήσειεν άν. καί

λευκόν,

δόξειεν γίνεται

~fj μέν γάρ (σπέρμα) αρχή γενέσεως

έναπορεΐ 6 Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς ] g e n e r . a n i m . Β 2 ρ . 7 3 5 » 2 9

ψυχόμενον δέ γίνεται ΰγρόν ώ σ π ε ρ υ δ ω ρ ,

καί

τό

χρώμα

ΰγρόν.

καίτοι πήγνυταί γε τ ά ΰ δ α τ ώ δ η ·

παχύνεσθαι ευλογον. και τό γάλα.

έδει ούν ψυχόμενον στερεοΰσθαι. τό

δ' έξέρχεται

γής καί ύδατος,

ήν αίμα] l o c u s p. 7 3 5 i ) 7 μόνον

άτοπον δή ά'ν

τό δέ σπέρμα ού πήγνυται τιθέμενον έν τοις

ούκ

παχύ

τό

ές

loci

νΰν δ' ούθέν γίνεται στερεόν, άλλά παν ώσπερ

εί μέν γάρ δδωρ, τό υδωρ ού φαίνεται παχυνόμενον υπό

και θερμόν

καί

έ κ θερμοΰ

τοΰ σώματος·

έδει ύγρόν παν γίνεβθαι καί δδωρ

apud Aristotelem

(continuatio

παχύνεται

άλλά μην ούδ' υπό θερμού

δσα γάρ γής πλεΐον έ'χει, ταύτα συνίσταται καί παχύνεται έψόμενα, οίον

ή μέν ούν άπορία α δ τ η έστίν-

τοΰ θ ε ρ μ ο ύ , μικτόν

ύδατος,

ού γάρ παχύνεται δδωρ θ ε ρ μ ψ , τό δ' έσωθεν έκ θ ε ρ μ ο ύ έ ξ έ ρ χ ε τ α ι π α χ ύ , ψυχόμενον δέ

πάγοις ΰπαίθριον, άλλ' υγραίνεται, ώ ς ΰπό τοΰ έναντίου παχυνθέν.

δδωρ.

περί

το γάρ σπέρμα έ ξ έ ρ χ ε τ α ι μέν έκ τοΰ ζψου παχί)

supra

δδατος

non

extans

citati)

19

ή ού πάντα τ ά

και γεώδους

συνιστάμενον

17

εί δ' έ κ γής ή

άλλά μην καί εί

μήποτε] Arist. gener. anim. Β 2 συμβαίνοντα διηρήκαμεν. ΰγρόν,

άλϊά

ού

γάρ

καί τ ό έζ ύδατος καϊ

πνεύματος, οίον καί ό άφρός γίνεται παχύτερος και λευκός, καί δσψ άν έλάττους καί άδηλότεραι αί πομφόλυγες ώ σ ι , τοσούτψ και λευκότερος καί στιφρότερος δ όγκος φαίνεται, τό έλαιον πάσχει·

παχύνεται γάρ τ ψ πνεύματι μιγνύμενον

τό δ' αύτό καί

διό καί τό λευκαινόμενον παχύτερον

γίνεται τοΰ ένόντος ύδατώδους ύπό τοΰ θερμού διακρινομένου καί γινομένου πνεύματος . . . καί αύτό τό δδωρ τ ψ έλαίψ μιγνύμενον γίνεται π α χ ύ καί λ ε υ κ ό ν

5

έπιγραφησομένψ

1(> (item

18)

( n o n έπιγραφομένψ) Ρ

πήσσεσθαι R o s e :

πήσεσϋαί Ρ

14

καί γάρ ύπό τ ή ς τρίψεως

έλέγομεν s c r i p s i :

λέγομεν

1 8 μεταβεβληκός S a u p p e :

έγκατα-

Ρ

μεταβεβηκός

Ρ

ARISTOPHANIS IIISTORIAE ANIMAL1UM EPITOME I 5f> —57

15

καΐ πνεύματος έστιν, οίος δ αφρός δ έπΐ τοΰ ύδατος γινόμενος; ούτος γαρ 2δ γίνεται παχύτερος καΐ λευκότερος δ σ ψ άν έλα'ττους καΐ άδηλοτέράς εχη 31 τάς πομφόλυγας. τδ δ' α£τ& γινόμενον δραται και περι το ελαιον τδ άνα- 26 f.lOv κοπτόμενον μετά τοΰ ύδατος· παχύνεται γαρ αμα | και λευκαίνεται έν τ ή 5 τοΰ πνεύματος παρεμβολή · ή γάρ ανακοπή και ή κίνησις πλεΐον πνεϋμα αυτοΐς έγκατακλείει. άμέλει δέ και αύτο τό ελαιον πνεϋμα εχει έν εαυτό) 5 πλείστον, δι' ου και έπι τοΰ ύδατος έπιπολάζει άνακουφιζόμενον ύπδ τούτου, δθεν έ£ ύδατος και πνεύματος λέγοι άν τις το σπέρμα είναι καθάπερ, ώς προεΐπον, καΐ δ αφρός. ( 5 6 ) αίτιος δέ γίνεται της άπηξίας τοΰ σπέρ10 ματος δ ένυπάρχων έν α υ τ ψ αήρ· πας γάρ αήρ άπηκτος. εοικε δέ, φησί, το λεγόμενον υφ' ή μ ώ ν μηδέ τους αρχαίους λεληθέναι, ώς αφρώδης έστιν ίο (ή) τοΰ σπέρματος φύσις* την γάρ δεσπόζουσαν της μίξεως [τοΰ σπέρματος] θεον Άφροδίτην προσηγόρευσαν οδκ ές ετέρου αλλ' ές άφροΰ. ( 5 7 ) έπιμέμφεται δέ και 'Αριστοτέλης Κτησίαν τον Κνίδιον καΐ Ήρόδοτον τον ίστοριο15 γράφον, τον μέν Κτησίαν λέγοντα ώς ψυχόμενον τδ των έλεφάντων σπέρμα 15 σκληρύνεται καΐ γίνεται ομοιον ήλέκτρφ, τδν δε Ήρόδοτον λέγοντα ψεύδεσθαι μέλαν είναι το των Α ι θ ι ό π ω ν σπέρμα, τούτους δέ έπιμεμφόμενος τη ίδία υποθέσει προστίθεται, εί γάρ πήσσεται τδ των έλεφάντων σπέρμα, ούκέτι αφρώδες· δ γάρ άφρος ά'πηκτος· εί δέ μέλαν, ουκέτι έξ ύδατος

κλείεται πνεϋμα, χα\ αύτό τό έλαιον έχει πνεϋμα πολύ· έστι γάρ ούτε γης ούτε δδατος άλλά πνεύματος τό λιπαρόν. διό καΐ έπΙ τ ψ δδατι έπιπολάζει· ό γάρ έν αύτιϋ ών άήρ, ώσπερ έν άγγείψ, φέρει άνω καΐ έπιπολάζει καΐ αίτιος της κουφότητός έστιν 8 δθεν] Arist. gener. anim. Β 2 p. 735 b 37 έστι μέν ούν τό σπέρμα κοινόν πνεύματος και δδατος, τό δέ πνεΰμά έστι θερμός άήρ· διό ύγρόν την φύσιν, δτι έξ δδατος 9 αίτιος] Arist. gener. anim. Β 2 p. 736 n 22 φανερόν δέ δτι διά τοΰτ' ούδέ πήγνυται· ό γάρ άήρ άπηκτος 10 εοικε] Arist. gener. anim. Β 2 p. 736 »18 έοικε δέ ούδέ τους αρχαίους λανθάνειν άφρώδης ή τοϋ σπέρματος ούσα φύσις· την γοϋν κυρίαν θεόν της μίξεως άπό της δυνάμεως ταύτης προσηγόρευσαν 13. 14 έπιμέμφεται] Arist. gener. anim. Β 2 p. 736«2 Κτησίας γάρ 6 Κ,νίδιος ä περί τοΰ σπέρματος των έλεφάντων είρηκε, φανερός έστιν έψευσμένος. φησί γάρ οδτω σκληρύνεσθαι ξηραινόμενον ώστε γίνεσθαι ήλέκτρφ ομοιον 14 Ήρόδοτον] Arist. hist, anim. Γ 22 p. 723 »17 άλλ' Ηρόδοτος διέψευσται γράψας τους Αιθίοπας προίεσθαι μέλαιναν την γονήν . . . ψευδές δ' έστι καΐ 8 Κτησίας γέγραφε περί της γονής των έλεφάντων. cf. gener. anim. Β 2 p. 736»10 18 εί γάρ πήσσεται] cf. Arist. gener. anim. Β 2 p. 736»8 παχί) δέ καΐ λευκόν (τό σπέρμα) διά τό μεμϊχθαι πνεϋμα . . . 13 αίτιον δέ τής λευκότητος τοϋ σπέρματος δτι έστιν ή γονή άφρός, ό δ' άφρός λευκόν, και μάλιστα τό έξ όλιγίστων συγκείμ,ενον μορίων καΐ οδτω μικρών ώσπερ εκάστης άοράτου τής πομφο'λυγος ούσης, δπερ συμβαίνει και έπι τοϋ δδατος καΐ τοϋ έλαίου μιγνυμένων καΐ τριβομένων, καθάπερ έλέχθη πρότερον

1 οίος ex οΓον correxit Ρ 1 (Schöne) 2 άδηλοτέρας Rose: άδηλοτέρους Ρ έχη Sauppe: έχει Ρ 4 λευκαίνεται scripsi: λεπτύνεται Ρ 8 λέγοι Rose: λέγη Ρ 8. 9 ώς προεΐπον] supra ρ. 14,19 9 ό (non ή) άφρός habet Ρ 10 άπηκτος Rose: άτηκτος Ρ 11 άφρώδης έστίν ή Sauppe ex Aristotele: ή άφροδίτη έστι Ρ 12 τοΰ σπέρματος (post μίξεως) delendum puto 16 σκληρύνεται Rose: σκηρύνεται Ρ 18 πήσετα Ρ 19 αφρώδες — ούκέτι omisit culpa typothetae editio princeps. cf. Rose in Hermae vol. VII 493 μέλαν sic Ρ

16

A R I S T O P H A N I S J I 1 S T O R I A E ANIMALIUM KPITOMK I Λ8 — f i l •/at π ν ε ύ μ α τ ο ς · λέγουσι

ή γαρ τ ο ύ τ ω ν

το σπέρμα

σ ύ ν τ η γ μ α είναι·

παρά φύσιν, έχ δέ τ ω ν σ π έ ρ μ α την 5 έχ

τροφή

έχ της αιματικής

πεττομένης

κα'ι

δύναμιν.

( 5 9 ) έχομένως

βολή

τούτου

10 θ η λ ε ί α ς ,

(60)

άφ'

ολου ή

f.llr μέρος

ή

καί

ου.

ώς

μεταβεβληκυίας

άπό τό

ουχ

εί

και

των άν

συνέρρει·

ήμΐν μερών

ένεχθήσεται,

προς

φέρεσί)αι.

πώς

τό

δια τ ή ν τ α χ ύ τ η τ α ,

ένεχθήσεται ζήσεται

μικρόν,

σπέρμα.

ου

(61)

μή

ή έκ

αυτό

εχει

ή και από

την

τής

ζψογονίαν

έχρήν γάρ,

εί'περ

ήμΐν, αλλά

ή 30 ήν 27

κατά

κ α ι ε τ ι , εί' τ ι , φασίν,

ον ;

γενομένου

χρήται

φ η σ ί ν , 2.1

και δ ε υ τ έ ρ ο υ φ ι λ ε ΐ φ έ ρ ε -

συνεχών ·

συνεχές

μή

ήμΐν,

μεγάλην

μόνου

ί}ήλυ

| α π ό γάρ τίνος π ρ ώ τ ο υ

και ε? μ ε ν έ κ

έκ

διεστώ-

ε ί δέ σ υ ν ε χ έ ς έ'ζεισι,

ζωον

ούκ άν

ολου

λέγοιμεν

δέ καί άλλοις πλείοσι

1 άντιλέγει] Arist. gener. anim. A J 8 p. 7 2 4 & 3 4 σύντηγμα·

και

δέ

έν τόϊ σ υ ν δ υ α σ μ ω

φ ο ρ ά , μ ή άΟρόαν τ ή ν ή δ ο ν ή ν π α ρ α κ ο λ ο υ θ ε ϊ ν και

ήν τό φερόμενον

φέρεσθαι

διό

της

το

είληφέναι

α φ ' ολου τ ο ΰ σ ώ μ α τ ο ς ή κ α τ α ά'ρρενος

τό

δλον α φ ' ολου εΰλογον

σ θ α ι , ή μ ΐ ν δ έ άδηλον γίνεται 15 δ ι ε σ τ ώ τ ω ν

από τοΰ

συμβάλλεται

σ ύ ν τ η ξ ι ς τ ω ν 21

συνάγει ούν

έσχατη

τροφής

σπέρμα,

απορεί, πότερον

μέρους,

δλον

το

πασα

δέ και τ ο ι ς 2 6

τ η ν δέ γένεσιν

τροφής της έ σ χ α τ η ς ,

ώστε

αντιλέγει

ο υ κ άν γ έ ν ο ι τ ο ,

ύδατος καΐ π ν ε ύ μ α τ ο ς ,

χρησίμης

το αίμα,

(58)

άλογον γαρ, έ π ε ι δ ή

π α ρ ά φύσιν ζυΐον

μεν ούσίαν έ ς

περιττώματος

έστι

μίςις λ ε υ κ ή .

άφ'

συλλογισμοΐς.

οι μέν ούν άρχαΐοι έοίκασιν οίομένοις είναι

τό γάρ άπο παντός άπιέναι φάναι δια τήν θερμότητα τήν άπό τής κινήσεως συν-

τήγματος έχει δύναμιν.

τά δέ συντήγματα τών παρά φύσιν τ ι , έχ δέ τών παρά φύσιν ούθέν

γίνεται τών κατά φύσιν.

άνάγκη άρα περίττωμα είναι·

άλλά μήν περίττωμά γε πάν ή αχρήστου

τροφής έστιν ή χρησίμης . . . χρησίμου άρα περιττώματος μέρος τί έστι τό σπέρμα, τατον δέ τό Ισχατον καί Ιζ ού ήδη γίνεται Εκαστον

χρησιμώ-

5 έσχατη] Arist. gener. anim. A 19

p. 7 2 6 b 1 ότι μέν ούν έστιν έσχατη τροφή τό αΓμα τοις έναίμοις, τοις δ' άναίμοις τό άνάλογον, είρηται πρότερον·

έπεί δέ και ή γονή περίττωμα έστι τροφής καί τής έσχατης, ήτοι αΓμα αν

είη ή τό άνάλογον ή έκ τούτων τι.

έπει δ' έκ τοΰ αίματος πεττομένου καί μεριζομένου πως

γίνεται τών μορίων 2καστον, τό δέ σπέρμα πεφθέν μέν άλλοιότερον αποκρίνεται τοΰ αίματος, άπεπτον δ' ον, καί οταν τις προσβιά£ηται πλεονάκις χρώμενος τ ω άφροδισιάζειν, ένίοις αίματώδες ήδη προελήλυθεν, φανερόν δτι τής αιματικής αν είη περίττωμα τροφής τό σπέρμα, τής είς τά μέρη διαδιδομένης τελευταίας,

καί διά τοΰτο μεγάλην έχει δύναμιν

Arist. gener. anim. A 17 p. 7 2 1 » 3 2

8

έχομένως άπορεϊ]

ώστε τοΰτο θεωρητέον, πότερον πάντα προίεται σπέρμα

τά άρρενα ή ού πάντα, καί εί μή πάντα, διά τίν' αίτίαν τά μέν τά δ' οδ·

καί τά θήλεα δέ

πότερον συμβάλλεται σπέρμα τι ή οδ, καί εί μή σπέρμα, πότερον οϋδ' άλλο ούθέν, ή συμβάλλεται μέν τ ι ,

ού σπέρμα δέ . . . ·>7 διό τοΰ αύτοΰ λόγου έ άφρώδει πνεΰμα και ή έν τιίϊ πνεύματι φύσις, άνά λιίγον ούσα τψ των ά'στρων στοιχείω.

διό

πΰρ μέν ούθέν γέννα ζψον, ούδέ φαίνεται συνιστάμενον πυρουμένοις ούτ' έν ύγροϊ; ούτ' έν ζηροΤς ούθέν' ή δέ τοϋ ήλίου θερμότης καΐ ή των ζιΰων ού μόνον ή δια τοΰ σπέρματος, αλλά κά'ν τι περίττωμα τύχη τής φύσεως δν Ετερον, δμως Εχει καΐ τοδτο ζωτικήν άρχήν·

δτι μέν ούν ή

έν τοις ζψοις θερμιίτης ούτε πΰρ ούτε άπό πυρός έχει την άρχήν, έκ τών τοιούτων έστΐ φανερών

16 περί δέ τής αισθητικής] dubium est num hie locus referri possit ad Arist.

gener. anim. Β 3 p. 7 3 6 » 3 5

δτι μέν ουν τήν θρεπτικήν Εχουσι ψυχήν, φανερόν (δι' δ τι δέ

ταύτην πρώτον άναγκαΤόν έστι λαβείν, έκ τών περί ψυχής διωρισμένων έν ά'λλοις φανερόν)· προϊόντα δέ xal τήν αίσθητικήν, καθ' ήν ζψον

1 ψυχής μετέχει ή οδ Sauppe: ψυχή μετέχει νοΰ Ρ 2 μδνον (?) Ρ : μόνως exhibet Rose 4

έκεϊνα R o s e : έκεϊνο Ρ

Ελκει R o s e :

Ελκοι Ρ

7 άσασθαι καΐ τήν Εχουσαν (i. e. gravidam), τότε Rose

τής ψυχής Ρ :

Εχειν Rose

αύτής Sauppe:

ζήν R o s e : ζή Ρ

ψυχήν Rose

5

Sauppe: 8

αύτό Ρ

3 χρασθαι Ρ : χρήσθαι Sauppe έμβρυον τροφής βίζη Ρ 1

άσασθαι, και τήν εχουσαν τότε

μετασχεΐν Sauppe: αύτό έ'χειν Ρ :

10 αύτψ έπακολουθήση R o s e : αύτώ έπακολουθήσει Ρ

χον sic Ρ

έστΐ (non Ετι) Ρ

16 αύτψ Rose:

αύτό Ρ

12 δέ omisit Rose

11

αύτά

τούνυπάρ-

15 αύτη R o s e : αύτη Ρ

2*

20

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM EPITOME I 68 — 70 έπεισκρίνεται ο μ ο λ ο γ ε ί ,

i h δε π ώ ς και π ό τ ε και τίνος αίτιου γινομένου έκ 29

των Περί ψ υ χ ή ς φ η σ ι λ η π τ έ ο ν . Φ έ ρ ε ι ν δέ ά ρ χ ε τ α ι

15

τί» σ π έ ρ μ α

περί

τάς

δυο

έβδομάδας έ τ ώ ν ,

έν

φ

χ ρ ό ν ω καΐ ή φ ω ν ή έ π ΐ τί> βαρύτερον μ ε τ α β ά λ λ ε ι καΐ των μ α σ τ ώ ν καΐ των 5 αιδοίων λύπη

?παρσις

έντρέχει.

έπάρσεις xal

γίνεται,

καΐ

περί

περί

τδν

αδτδν

τον καιρόν χρόνον

καΐ κ α τ α μ η ν ί ω ν καταρρήξεις.

γυναίκες καΐ

γόνον,

δέ

(69)

ταΐς

γίνονται

ψυχική

τις

θηλείαις δέ,

διά το π ε π η ρ ώ σ δ α ι εστίν

ώς

προεΐπον, τδν

δ θ ε ν καΐ δοκιμάζεται α υ τ ώ ν τί> σ π έ ρ μ α , εί Ιστι γ ό ν ι μ ο ν ή ου,

τδν

τ ω ν μ ε ν ανδρών έν υδατι χ λ ι α ρ ψ .

δτε

αύτοΐς μ α σ τ ώ ν 20

αύτών

ίο τρόπον τ ο ΰ τ ο ν ·

άνδρες άγονοι

τοΰτον

και

έάν γ α ρ

π ε σ δ ν είς t b 25

δδωρ δ ι α χ υ θ - ξ καΐ ά π ό λ η τ α ι , άγονόν έστιν, έάν δέ συστραφη καΐ έν α ύ τ φ συστη

γόνιμον·

το

γάρ

πεπεμμένον

παχύ,

το

δέ

λεπτον

άπεπτον,

θερμών μ έ ν τ?> έν πέψει γεγονός, ψυχρδν δέ τδ μ ή π ω π ε π ε μ μ έ ν ο ν .

καΐ

τάς δέ

γυναίκας δ ο κ ι μ ά ζ ο υ σ ι π ρ ο σ θ έ μ α σ ί τισιν, οίον σκόροδα π ρ ο σ ά γ ο ν τ ε ς πρδς τά 15 σ τ ό μ α τ α των υ σ τ ε ρ ώ ν · τοΰ

σκορόδου,

γόνιμος

κάν μ έ ν ο ζ η τύ σ τ ό μ α χ α ν ο υ σ α ι ς καΐ οί μυκτηρες so έστιν,

εΐ

δέ

μη,

άγονος

έστι.

χρώνται

άλλαις δοκιμασίαις, ας ού χ ρ ή συγγράφειν σ τ ο χ α ζ ό μ ε ν ο ν τ η ς (70)

μεταβάλλουσι

δέ ( κ α ΐ ) τ ά ς

δέ

καΐ 3 0

συντομίας.

εςεις καΐ οί άρρενες καΐ αί θ ή λ ε ι α ι

περί

3 φέρειν] Arist. hist. a n i m . H i p . 5 8 1 * 1 2 φέρειν δέ σπέρμα πρώτον άρχεται τό άρρεν ώς έπΐ το πολύ έν τοις Ιτεσι τοις δίς έπτά τετελεσμένοις 3. 4 έν ψ χρόνψ] Arist. hist, anim. Η 1 p. 581 »17 περί δέ τον αυτόν χρόνον τοΰτον ή τε φωνή μεταβάλλειν άρχεται έπΐ το τραχύτερον (y. 1. βαρύτερον D») καΐ άνωμαλέατερον. cf. 581 b 6 xut ή φωνή δέ καί ταΐς παισΐ μεταβάλλει περί τον χρόνον τοΰτον έπΐ το βαρύτερον 4 καί τών μαστών] Arist. hist. a n i m . Η 1 p . 581 »27 καί μαστών έπαρσις γίνεται καί αιδοίων, ού μεγέθει μόνον άλλά καί είδει. συμβαίνει δέ περί τοΰτον τον χρόνον τοις τε πειρωμένοις τρίβεσθαι περί την τοΰ σπέρματος πρόεσιν ού μόνον ήδονήν γίνεσθαι τοΰ σπέρματος έξιόντος, άλλά καΐ λύπην 6 περί δέ τον αυτόν χρόνον] Arist. hist. a n i m . H i p . 581 »31 περί τον αύτόν δέ χρόνον καί τοις θήλεσιν ή τ ' Ιπαρσις γίνεται τών μαστών καί τά χαταμήνια χαλούμενα χαταρρήγνυται 7 γίνονται] Arist. gener. a n i m . Β 7 ρ. 746·>31 πολλοίς δέ χαί πολλαΐς καί διά πηρώματα τοΰτο συμβαίνει τό πάθος χτλ. 9 δθεν] Arist. gener. a n i m . Β 7 p . 747 »3 διόπερ εύλόγως βασανίζεται ταΐς πείραις τό γε τών άνδρών, εί άγονον, έν τ ψ υδατι · ταχύ γάρ διαχεϊται τό λεπτόν καΐ ψυχρόν έπιπολής, τό δέ γόνιμον είς βυθόν χωρεί· θερμόν μέν γάρ τό πεπεμμένον έστί, πέπεπται δέ τό συνεστηκός καί πάχος έχον. τάς δέ γυναίκας βασανίζουσι τοις τε προσθέτοις, έάν διικνώνται αϊ όσμαΐ πρός τό πνεύμα τό θύραζε κάτωθεν άνω 18 μεταβάλλουσι] Arist. hist. a n i m . H i p . 581b 24 μεταβάλλουσι δέ xat τάς έξεις χαί τά άρρενα χαί τά θήλεα περί τε τό ύγιεινότερα είναι καί νοσερώτερα, καί περί την τοΰ σώματος ίσχνότητα καί παχύτητα xal εύτροφίαν μετά γάρ την ήβην ol μέν έξ ισχνών παχύνονται καΐ ύγιεινότεροι γίνονται, οί δέ το ύναντίον· όμοίως δέ τοΰτο συμβαίνει καΐ έπΐ τών παρθένων. δσο ι μέν γάρ παίδες ή δσαι παρθένοι περιττωματιχά τά σώματα εΐχον, συναποχρινομένων τών τοιούτων τοις μέν έν τ ψ σπέρματι ταϊς δ' έν τοις χαταμηνίοις ύγιεινότερα τά σώματα γίνεται καί εύτραφέστερα έξίοντων τών έμποδιζόντων την ύγίειαν χαί την τροφή ν δσοι δέ τούναντίον, ισχνότερα καΐ νοσερώτερα

4 βαρύτερον Rose (ex Arist. p . 581 ·>6 cf. s u p r a ) : Ιμβρυον Ρ 7 ώς προεΐπον] cf. s u p r a § 65 13 γεγονός Rose: γεγονώς Ρ μ ή π ω u t videtur Ρ : μήπου Rose 15 υστέρων Ρ χανούσαις Ρ λονται Ρ : μεταβάλλονται Rose

18 μεταβάλλουσι scripsi: μεταβάλλουσι. και addidi ex Arist. 581 »>24 cf. supra

μεταβάλ-

21

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIÜM E P I T O M E I 7 0 — 7 4

τον καιρόν, δτε ταΐς μεν θηλείαις τα καταμήνια άρχεται, τοΐς δε άρρεσι το 30 σπέρμα, οί μεν γαρ έξ ευέκτων κακόεκτοι γίνονται, οί δέ έκ κακοέκτων β ευεκτοι. ό δ' αυτός και έπί των θηλειών λόγος, ώς τοΐς μέν ευεκτοις γινομένοις συνεκκρινομένου συν τψ σπέρματι του νοσοποιοΰντος αίτιου καί 5 οιονεί καθαιρομένοις, τοις 6έ περί τον καιρόν της αφέσεως τοΰ σπέρματος ίο Μ2ν νοσεροΐς καί άσ&ενέσι γινομένοις | σημεΐον ώς έκ τοΰ οικείου καί τοΰ γνησίου πλείστην άποφοράν συμβαίνει γίνεσί)αι. ( 7 1 ) μέχρι μέν ουν των δις επτά έτών άχρηστα έστι τά σπέρματα, μετά δε ταΰτα χρήσιμα. ( 7 2 ) των ok σπερμάτων, φησι, τά μέν τραχέα καί χαλαζώδη άρρενογόνα ίο έστί· της γάρ άκρας πέψεως τοΰτο σημεΐόν έστι· τά δέ λεπτά καί μή ΐό θρομβώδη θηλυγόνα· άπεπτότερα γάρ, έκ δ' άπέπτου τδ θήλυ. ( 7 3 ) γίνονται αί συλλήψεις ταΐς γυναιςίν ού πάντως τοΰ σπέρματος κατ' εύί)ΰ της μήτρας (φερομένου) έντδς τοΰ στόματος, αλλ' εστίν δτε καί έκπεσόντος έκτός· στενδν γάρ το στόμα ένίαις υπάρχει, ήδη μέν (γάρ) όπερέχουσαι 20 15 τη θερμασία αί υστέραι είς έαυτάς έντδς έπισπώνται το πεσδν έκτός, καθάπερ αί σικύαι αίς (οί) ?ατροί χρώνται προσβάλλοντες· πάλιν γάρ αύται τη ποια θερμότητι την όλκήν τοΰ υγροΰ ποιοΰνται. σημεΐον δέ έπί των προσαγομένων αϋταΐς πεσσών καί περιχρίστων· μετ' ού πολύν γάρ χρόνον 2δ ξηρά καί τά πρόσ&ετα καί τά περίχριστα ευρίσκεται, ώς αδτής άνειληφυίας 20 αυτά· φύσει γάρ όλκδν πέφυκεν είναι, έάνπερ (θερμδν) κάκείνη υπάρχίβ. ( 7 4 ) τεκμήριον δέ παρακολουθεί ταΐς γυναιξί τοΰ συνειληφέναι, δταν τδ

τά σώματα γίνεται·

άπό γάρ της φύσεως xal των καλώς έχόντων ή άπόκρισις γίνεται τοις

μέν έν τψ σπέρματι ταΐς δ' έν τοΐς χαταμηνίοις

7 μέχρι] Arist. hist. anim. Η 1 p. 5 8 2 » 16

μέχρι μέν ούν των τρίς (ν. 1. δις D » ) έπτά έτών το μέν πρώτον άγονα τά σπέρματα έ σ τ ι ν επειτα γόνιμα μέν μιχρά δέ χαΐ άτελή γεννώσι και οί νέοι χαΐ αί νέαι, ώσπερ άλλων ζω ων τών πλείστων

χαΐ έπί

9 τών δέ σπερμάτων] Arist. hist. anim. H i p .

τών

582*29

ίστι δέ τά μέν λεπτά τών σπερμάτων άγονα, τά δέ χαλαζώδη γόνιμα καί άρρενογόνα μάλλον τά δέ λεπτά και μή Θρομβώδη θηλυγόνα p. 7 3 9 » 3 5

11.12

γίνονται] Arist. gener. anim. Β 4

ή δ' άφεσις ούκ έντός γίγνεται, χαθάπερ οίονταί τίνες (στενόν γαρ τό στόμα τών

υστερών), άλλ' είς τό πρόσθεν, ουπερ τό θήλυ προίεται τήν έν ένίαις αυτών ίχμάδα γινομένην, ένταΰθα χαί τό άρρεν προίεται, έάν τις έςιχμάση·

6τέ μέν ουν μένει τούτον έχοντα τόν τρόπον,

ότέ δέ, άν τύχτ, συμμέτρως έχουσα x a l θερμή διά τήν χά9αρσιν ή ύστερα, είσω σ - ά · δέ·

χαΐ γάρ τά πρόσθεν υγρά προστεθέντα άφαιρεΐται ξηρά

σημεΐον

2 1 τεκμήριον] Arist. hist,

anim. Η 3 p. 5 8 3 » 1 4 γίνεται δέ σημεΐον τοΰ συνειληφέναι ταΐς γυναιξίν, δταν εύθύς γένηται μετά τήν δμιλίαν δ τόπος ξηρός,

αν μέν ούν λεία τά χείλη η τοΰ στόματος, ού θέλει

λαμβάνειν (άπολισθαίνει γάρ), ούδ' äv παχέα·

άν δ' άπτομένψ τψ

συλ-

δαχτύλφ τραχύτερα η καί

άντέχηται, καί αν λεπτά τά χείλη, τότε εύχαίρως ε/ει προς τήν σύλληψιν.

πρός μέν ουν τό

συλλαμβάνειν τοιαύτας δει χατασχευάζειν τάς υστέρας, πρός δέ τό μή συλλαμβάνειν τούναντίον äv γάρ η λεία τά χείλη, ού συλλαμβάνει·

διό ένιαι τής μήτρας πρός δ πίπτει τό σπέρμα,

άλείφουσιν έλαίψ χεδρίνψ ή ψιμυθίφ ή λιβανωτψ διέντες έλαίψ

2 εύέχτων R o s e : εύεχτών Ρ ευθύ R o s e : χατευθή Ρ

5 χαθαρρομένοις in χαθαιρομένοις correxit Ρ 1 13 φερομένου addidit Rose

ύπερέχουσαι scripsi: περιέχουσαι Ρ χυιαί ut vid. Ρ

οί add. R o s e

δλχόν Ρ : όλκήν malebat Sauppe

15 πεσόν (non ποσόν) Ρ 18 πεσσών R o s e : πεσών Ρ θερμόν addidi

12 χ α τ '

14 γάρ addidit R o s e 16 σικύαι R o s e :

ση-

2 0 αυτά R o s e : αύτάς Ρ

χάχείνη s c r i p s i : χάχείνη Ρ

22

ARISTOPHANIS HISTORIAE

ANIMALIÜM E P I T O M E I 74 — 77

στόμα της υστέρας μετά την μίςιν ξηρδν φανη γεγονός,

συμβαίνει δέ ταΤς 30

λεία τά στόματα των υστερών έχουσαις μή παραδέχεσθαι τδ σπέρμα, ταΐς 80 δέ ανεστομωμένα μάλλον,

διδ δή αί μή βουλόμεναι συλλαβεΐν λιπαίνουσι 31

τους τόπους άλλη άλλψ περιχρίστω, ο δεν καΐ ταΐς πυκνά συνουσιαζομέναις 5 βραδυτερον το έγγάστριον λαβείν · λεαίνεται γάρ αϋταϊς καΐ κωφδν γίνεται το στόμα της υστέρας

ύπδ των

συνικμαζομένων

υγρών έν τψ τέλει της 5

ομιλίας. (75) κράτηκε. 10 μηνών

Φ η σ Ι δέ ώς επτά μόνον ημέρας έν τη

μήτρα τδ σπέρμα κε-

μετά δέ τάς έπτά μύσιν λαμβάνει τδ στόμα της μήτρας μέχρι

έ π τ ά , τ ω δέ έγδόω διοίγεται, κα'ι υποκαταβαίνει τότε τά έμβρυα.

έάν δε μήτε διοιχθ^ μήτε όποκαταβ-fl τ ω δγδόψ, έπισφαλές.

( 7 6 ) γί- ίο

f.i3r νονται δέ αί ναυτίαι καΐ οί εμετοί ταϊς | κυούσαις μέχρις ου ή ανακοπή τών καταμηνίων ε?ς τους μαστούς γένηται, καΐ τότε λήγουσιν άσώνται δέ και δταν άρχηται τδ βρέφος τρίχας φέρειν.

15 διαμένουσι αί άρρενας εχουσαι, άχρούστερα^ δέ αί θηλυγόνοι. δέ τά άρρενα τών θηλειών ώς έπί πολυ ραον τίκτεται. δέ φησι

γίνεσθαι

περι τδ συλληφθέν

έν r g

άσώμεναι.

εύχρουστεραι δέ καΐ τδ δλον 15 (77)

μήτρας σπέρμα

έξηλλαγμένην άτε ές έρυΟροΰ της θηλείας τών καταμηνίων

πρώτον

χρόαν

δ δή και υλης τάξιν έ π έ χ ε ι , και έκ λευκοΰ τοΰ άρρενος σπέρματος·

4

όθεν] c f . A r i s t . g e n e r . a n i m . Δ δ p . 7 7 4 » 3

διö καΐ

τών

γυναικών

όμιλ(αν

8 φησί] Arist. hist,

έάν δέ έπτά έμμείνη ημέρας, φανερόν δτι εΐληπται

hist. a n i m . Η 4 ρ. 583*>29

είτα

ό'σαι προς την

άκρατεΐς την τοιαύτην, δταν πολυτοκήσωσι, παύονται τ η ς π τ ο ή σ ε ω ς anim. Η 3 p. 5 8 3 » 2 4

μέν

άπολείμματος,

9 μετά]

Arist.

δταν δέ συλλάβη ή ύστερα το σπέρμα, ευθύς συμμύει τ α ΐ ; πολλαϊς

μέχρι γένωνται έ π τ ά μήνες · τ ψ δ' όγδόφ χάσκουσιν · καΐ τ ό ίμβρυον, έάν η γόνιμον, προκαταβαίνει τ ψ όγδδψ μηνί.

τ ά δέ μ ή γόνιμα ά λ λ άποπεπνιγμένα όκτάμηνα έν τοις τόποις οϋκ έ κ -

φέρουσιν όκτάμηναι αϊ γυναίκες, ουτε προκαταβαίνει κ ά τ ω τ ά έμβρυα τ ψ όγδόψ μ η ν ί , ούτε αί ύστέραι έν τ φ

χρόνψ τ ο ύ τ ω χάσκουσιν·

πεσόντων τ ώ ν είρημένων καΐ

εμετοί

ν.α\ μ ή π ω

λαμβάνουσι εις τους

αλλά σημεϊον

δτι

ού γόνιμον,

έάν

γένηται μ ή

συμ-

1 1 . 12 γίνονται] A r i s t . h i s t . a n i m . Η 4 p . 5 8 4 a 6 έτι δέ ναυτίαι τ ά ς πλείστας,

μαστούς

καΐ μάλιστα τ ά ς τ ο ι α ύ τ α ς ,

τετραμμέναι ώσιν.

δταν αϊ τ ε καθάρσεις σ τ ώ σ ι

ένιαι μέν ούν αρχόμενοι μάλλον πονοΰσι τ ώ ν

γυναικών, ένιαι δ' ύστερον, ήδη τοΰ κ υ ή μ α τ ο ς έχοντος αυξησιν μάλλον hist. anim. Η 4 p. 5 8 4 * 2 2

1 4 άσώνται] A r i s t .

μάλιστα δέ άσώνται, δταν αρχωνται τ ά παιδία τρίχας ποιεϊν

εύχρουστεραι] A r i s t . h i s t . a n i m . Η 4

p. 5 8 4 » 1 2

ώ ς μέν ούν έπί τδ πολύ jboiov άπαλλάττουσιν

αϊ τ ά άρρενα κύουσαι καΐ μάλλον μ ε τ ' εύχροίας διατελοϋσιν,

έπί

άχρούστεραί τ ε γάρ ώ ς έπί τό πολύ και βαρύτερον διάγουσι,

καΐ πολλαΐς περί τ ά σκέλη οιδή-

μ α τ α και έπάρσεις γίνονται τ ή ς σαρκο'ς

16

δέ τ ώ ν

έξέλθη,

οίον φόν

φαίνεται γάρ, δταν

έν ύμένι περιεχόμενον άφαιρεθέντος τοΰ όστράκου·

ύμήν φλεβών μεστός . . . καΐ τ ά μέν περιέχουσιν οίον ύ μ έ ν ε ς , τ ά

δέ χόρια · καΐ

τοΰ έσχάτου έντός γίνεται τό ζψον, είθ' ύμήν περι τούτον άλλος, τό μέν πλείστον τη

μήτρα,

τη

δ' ά φ ε σ τ ώ ς

καΐ ύδωρ

λούμενος ύπό τ ώ ν γυναικών πρόφορος.

έχων.

μεταξύ

5 τό έν γαστρι λ. c o n i . D i e l s

ώσπερ εΐρηται

πολλάκις,

πρώτον

6 δ' μέν

προσπεφυκώς

δ' ύγρότης ύδατώδης ή αίματώδης ό κα-

cf. g e n e r . a n i m . Β 4 p. 73 ( Jt>26

g e n e r . a n i m . Β 5 p . 7 4 1 b 1 5 γίγνεται δέ πρώτον ή άρχή. τοις δ' άλλοις τό άνά λόγον,

τούναντίον·

π ρ ώ τ ο ν ] A r i s t . h i s t . a n i m . Η 7 p. 5 8 6 » 1 8

δταν δέ λάβηται τό σπέρμα τ ή ς υστέρας καΐ έγχρονισθη, ύμήν περιίσταται. πριν διαρθρωθήναι

θηλειών

1 9 είτα] A r i s t .

α υ τ η δ ' έ σ τ ί ν ή καρδία τοις έναίμοις,

καΐ τούτο φανερόν ού μο'νον κατά τήν

8. 9 κεκράτηκε (sic) Ρ

1 3 άσώμεναι R o s e : άσόμεναι Ρ

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME I 77. 78 περί ταΰτα υμένα λεπτδν περιπήγνυσ&αι, ον κ α λ ε ΐ σ δ α ι χάρων,

23

ε ΐ τ α έ χ ο μ έ ν ω ς 31

πρώτον διατυποΰσθαι πασι τοις έναίμοις ζ ψ ο ι ς καρδίαν κατά λόγον φησίν. 21 υστατον δέ φ θ ε ί ρ ε τ α ι καρδία, πρώτον άρα, φ η σ ί , γίνεται* ζ ψ ο ι ς τδ άνάλογον. 5 χαί τούτων

τά

τοις δ' άναίμοις

λ έ γ ε ι δέ ώς τά έντόσ&ια τών έκτος πρότερον διαρδροΰται

άνω μάλλον

τοΰ διαζώματος

ήπερ

τά χάτω.

έκ δε τ η ς 25

καρδίας δυο αγγεία, αρτηρία τ ε και φ λ έ ψ , πρώται γίνονται, και ή μεν φ λ έ ψ τροφής χάριν, ή δέ αρτηρία φυλακής τοΰ συμφυτου πνεύματος,

ταΰτα δε

τά αγγεία πρόσφυσιν ε χ ε ι προς τ η υστέρα, και περί ταΰτα γίνεται κέλυφος τι δερματικδν τ η ρ ή σ ε ω ς αυτών και φυλακής χάριν, ίο άπδ καρδίας έκπεφυκότα καλείται δμφαλός·

ταΰτα δέ τά αγγεία τά so

εστι γάρ δ λεγόμενος ομφαλός

ουδέν ίτερον αλλ' ή φλέψ και αρτηρία μία ή πλείονες έν έλύτρω δερματικά), αύται οδν αί φλέβες οίον ρίζαι τ η υστέρα προσήρτηνται, τδ εμβρυον την αίματικήν τροφήν πίπτειν

δέ (φησι) Διογένην

δι' ων λαμβάνει 32

και αυζεται και τρέφεται.

τον Ά π ο λ λ ω ν ι ά τ η ν

15 τ α ΐ ς έν τ η μ ή τ ρ α τρέφεσδαι τά έ μ β ρ υ α ·

είρηκότα

ταΐς

(78)

δια-

κοτυληδόσι

ουδέν γάρ τών άμφοδόντων κοτυ- 5

αίσ&ησιν, δτι γίνεται πρώτον, άλλά και περί την τελευτήν· άπολείπει γάρ το ζην έντεΰθεν τελευταΐον, συμβαίνει δ' έπΐ πάντων το τελευταΐον γινιίμενον πρώτον άπολείπειν, το δέ πρώτον τελευταϊον ώσπερ τής φύσεως διαυλοδρομούσης και άνελιττομένης έπΐ την άρχήν δ&εν ήλθεν. Ιστι γάρ ή μέν γένεσις έκ τοΰ μή όντος ε(ς το ίν, ή δέ φθορά έκ τοΰ δντος πάλιν είς το μ ή ον. cf. de vita et morte 4 p . 4 6 9 b 9 — 20. gener. anim. Β 1 p . 7 3 5 » 2 3 . 4 p . 7 4 0 » 17. 6 p . 7 4 2 b 3 5 4 λέγει] Arist. gener. anim. Β 6 p. 741 25 γίνεται δέ μετά την άρχήν, ώσπερ έλέχθη, τά έντός πρότερον τών έκτός. φαίνεται δέ πρότερα τά μέγεθος έχοντα τών έλαττόνων, οΰδ' ενια γιγνόμενα πρότερον. πρώτον δέ τά άνω διαρθροΰται τοΰ διαζώματος, κα! διαφέρει μεγέθει· το δέ κάτω κ α! Ιλαττον καΐ άδιοριστότερον. cf. 4 ρ. 7 4 0 « 13 5. 6 έκ δέ τής καρδίας] Arist. gener. anim. Β 4 p. 7 4 0 » 2 7 διό έκ τής καρδίας τάς δύο φλέβας πρώτον ή φύσις ύπέγραψεν άπο δέ τούτων φλέβια άπήρτηται προ; την ύστέραν, ό καλούμενος όμφαλό;. Ιστι γάρ 4 όμφαλός φλέψ, τοΤς μέν μία, τοις δέ πλείους τών ζώων. περί δέ ταύτας κέλυφος δερματικον [δ καλούμενος όμφαλός] διά τό δεϊσ&αι σωτηρίας καΐ σκέπης την τών φλεβών άσί)ένειαν 9 ταΰτα] Arist. hist. anim. Η 8 p. 586b 12 (, δ' όμφαλός έστι κέλυφος περί φλέβας, ων ή άρχή έκ τής υστέρας έστί, τοΤς μέν Ι'/ουαι τάς κοτυληδόνας έκ τών κοτυληδόνων, τοις δέ μ ή Ιχουσιν άπο φλεβο'ς . . . είσΐ δέ περί την συζυγίαν έκατέραν τών φλεβών υμένες, περί δέ τους υμένας δ όμφαλός οίον ελυτρον. cf. Arist. gener. anim. Β 7 p. 745 b 26 έστι δέ 6 όμφαλος έν κελύφει φλέβες, τοις μέν μείζοσι πλείους, οίον βοί καΐ τοις τοιούτοις, τοις δέ μέσοις δύο, μία δέ τοις έσχάτοις, διά δέ τούτου λαμβάνει την τροφήν αίματικήν 12 αύται ούν αϊ φλέβες] Arist. gener. anim. Β 4 p. 7 4 0 * 3 3 αϊ δέ φλέβες οΓον βίζαι προς την ύστέραν συνάπτουσι, δι' ών λαμβάνει το κύημα τήν τροφήν 13.14 διαπίπτειν] Arist. gener. anim. Β 7 p. 746 »19 ol δέ λέγοντες τρέφεσ&αι τά παιδία έν ταΐς ύστέραις διά τοΰ σαρκίδιόν τι βδάλλειν ού* όρδώς λέγουσιν. cf. Censorinus de die nat. c. 5 (p. 10,26 Hultsch) at Diogenes et Hippo η existimarunt esse in alvo prominens quiddam quod in/ans ore adprehendat: ex quo (ex eo codd.) alimentum ita trahat ut, cum editus est, ex matris uberibus. cf. Panzerbieter in Diog. Apoll. Lips. 1830 p. 127. Rose in nota p. 32. Doxogr. ed. Diels p. 191 15 ούδέν γάρ] Arist. gener. anim. Β 7 p. 746 » 8 τά δέ πολλά τών κολοβών ζψων καΐ άμφωδόντων ού* Ιχει κοτυληδόνα έν ταΐς ύστέραις 3 δέ Ρ : an γάρ? Rose: κάλυφιίς Ρ κοτυλιδιίσι Ρ

5 ήπερ R o s e : ήπερ Ρ 8 ταΰτα R o s e : ταύτη Ρ κέλυφος 13. 14 διαπίπτειν Rose: διαπίπτει Ρ 14 φησι inseruit Rose

24

ARISTOPIIANIS HISTORIAE ANIMALIÜM EPITOME I 78 — 81

ληδόνας ε/ει έν rjjj μήτρα, έ'στι δέ ό άνθρωπος άμφόδους. ( 7 9 ) περί 32 οέ τον καιρόν οτε άρχεται έν μαστοί; γάλα ταΐς κυουσαις γίνεσθαι, τότε άρχεσΟαί φησι σχίζεσί)αι το έ'μβρυον το πρίν υπάρχον κρεώδες· και το f.l3v μεν άρρεν διαρθρουται ού μετά πολυ των τεσσαράκοντα ημερών, | τδ δέ ίο 5 θήλυ μετά τάς έςήκοντα. ήδη γάρ φησιν έκτρωθέν μετά τεσσαράκοντα και βληθέν είς υδωρ ψυχρδν έφάνη έν ύμένι υπάρχον, ου διακνηΟέντος έλαφρώς έφάνη το εμβρυον ήλίκον μύρμης των μεγάλων, πάντα τά μέλη έχον δήλα. ( 8 0 ) Περι δέ χρόνου κυήσεως φησιν ό 'Αριστοτέλης τοΐς μέν άλλοις 15 10 ζφοις ενα χρόνον είναι της κυήσεως, ως εΤπον, και βοί μέν έννεαμηνιαΐον, ΐ π π ω δέ δεκαμηνιαΐον, τη δέ γυναικι πλείονας είναι τους χρόνους· καΐ γάρ έπτά μηνάς τίνες κύουσαι έ'τεκον γόνιμα, ετεραι δέ έννέα, άλλαι δέ δέκα καΐ τοΰ ενδεκάτου προσέλαβον. ( 8 1 ) συνέβη δέ τισι έπισπασαμέναις πλείω των ένδεκα μηνών χρόνον τεκεΐν τον καλοΰμενον μύλον · ων και 20 15 μίαν, φησιν, έπίσταμαι ήτις συγγενομένη τω άνδρϊ και δόξασα έγκυος γεγονέναι τρία ετη διετέλεσεν έν έπάρματι την γαστέρα έχουσα, ούκέτι μέν 33 ουν έντδς έκινεϊτό τι αύτη, καθάπερ ταΐς κατά φυσιν έχουσαις. είτα χειμώνος γενομένου και πολλής δυσαερίας, έ'τεκε σάρκα τον λεγόμενον μύλον και έσώί)η. ήδη μέν ουν τίνες μή τεκοΰσαι αυτόν άνηρέ&ησαν υ π ' αύτοϋ, 5 20 τισι δέ και συγκατεγήρασε των γυναικών, έ'στι δέ αυτη ή σαρξ σκληρά 1 άνθρωπος άμφόδους] Arist. part. anim. Γ 14 p. 674 »24 οσα μέν αύτών έστιν άμφώδοντα . . . οίον άνθρωπος 1. 2 περί δέ τον καιρόν] Arist. hist. anim. Η 3 p. 583b 9 περί δέ τοϋτον τόν χρόνον και σχίζεται το κύημα· τον δ' έμπροσθεν άναρθρον συνέστηκε κρεώδες 3. 4 και το μέν άρρεν] Arist. hist. anim. Η 3 p. 583 b 2 καϊ έν τοΐς β'.υβώαιν έπΐ μέν των αρρένων ώς έπϊ το πολϋ έν τω δε£ιφ μάλλον περί τάς τετταράκοντα γίνεται ή χίνησις, των δέ θηλειών έν τ ι ί άριστερψ περί ένενήκονίΚ ήμέρας 5 ήδη] Arist. hist. anim. Η 3 p. 583 b 14 το μέν ouv ά'ρρεν οταν έςέλθη τετταρακοσταϊον, έάν μέν είς άλλο τι άφη τις, διαχεΐταί τε καϊ αφανίζεται, έάν δ' εις ψυχρόν ΰδωρ, συνίσταται οΓον έν ύμένι· τούτου δέ διακνισθέντος (διακυηθέντος C») φαίνεται το έμβρυον το μέγεθος ήλίκον μύρμη; των μεγάλων, τά τε μέλη δήλα, τά τε άλλα πάντα καϊ τό αίδοίον, και οί όφθαλμοί καθάπερ έπϊ τών άλλων ζω ων μέγιστοι 9 περί δέ χρόνου] Arist. hist. anim. Η 4 p. 584»33 cf. supra § 46 14 ών] Arist. hist, anim. Κ 7 p. 638» 11 συγγενομένης (τινός γυναικός) τω άνδρι χα\ δοςάσης συλλαβεϊν δ τ' όγκος ηύςάνετο της υστέρας καϊ τάλλα έγίγνετο το πρώτον κατά λόγον. έπεί δ' δ χρόνος ην τοΰ τόκου, ουτε έτικτεν ουτε 6 όγκος έλάττων έγίγνετο, άλλ' ετη τρία η τέτταρα οδτω διετέλεσεν. έως δυσεντερίας γενομένης καϊ κινδυνευσάσης αύτής έτεκε σάρκα ευμεγέθη, ήν καλοΰσι μ,ύλην. ένίαις δέ καϊ συγκαταγηράσκει τό πάθος καϊ συναποθνήσκει. cf. gener. anim. Δ 7 p. 775 b 25 — 36 20 έστι] Arist. hist, anim Κ 6 p. 638 b 10 και ή σχληρότης δ' ή γιγνομένη τοΰ πράγματος κωλύσεως έργον έστίν. οδτω γάρ γίνεται σκληρόν ώστε πελέκει ού δύνανται διακόπτειν. cf. gener. anim. Δ 7 p. 775 b 34 τά δέ θύραζε έςιόντα τών τοιούτων γίνεται σκληρά οΰτως ώστε μόλις διακόπτεσθαι καϊ σιδήρφ 3 σ/ίζεσθαι Rose: ίσχύεσθαι Ρ 5 έξήκοντα Ρ : ένενήκοντα suasit ex Aristotele Sauppe 6 διακνηθέντος scripsi: διακινηθέντος Ρ : διακνισθέντος Rose ex Aristotelis loco supra citato, sed cf. ibi v. 1. διακυηθέντος 7 μύρμηξ Rose: μύρμηκι Ρ 8 έχον (non έσχον) Ρ 10 ώς εϊπον] supra § 4 6 12 μήνες Ρ 14 μύλον Ρ : μύλην Aristoteles 15 δόςασα έγκυος Rose: δόςας έγγυος Ρ 18 δυσαερίας scripsi: δυσαυρίας Ρ : δυσεντερίας Aristoteles

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E I [και υ π ο π έ λ ι δ ν ο ς ] ,

ωστε

μόλις

ανά λόγον τ ο υ χ ρ ό ν ο υ τ ψ τ^

μήτρα τά

τ ά δέ π τ η ν ά 5 γονάτων (83)

τδ

συγκεκαμμένα

εχων,

δέ

σπανίζον τ ρ ο φ ή ς

περί

εχουσαν

άπαίρει

φυσιν τ ι κ τ ο μ έ ν ο ι ς έ π ί (84) 15 θ ε ρ μ ο ΰ

ή

πεπεμμένιρ διδ

τήν

καΙ

της

γάρ

αύτδ

κεφαλήν έκ

[τοϋ]

| κίνησιν

τά σ τ ή θ η

διά

μήτρας

τρέφειν

καΐ τ ή ν

καθάπερ

κεφαλήν

έκ

έπί

τά

μέρη·

τα

δ' ά π ο δ α

δε

τ δ βάρος τ ω ν

προσπεφυ-

τδ

άγγεϊον

διά

τδ

παρηυςήσθαι,

κάτω

ισχει. τοΰ

βαρύτερα

των

έκτο;.

εις

ζυγοΰ

έν

π λ ά γ ι α , ίο

μ ε ν ρίνα μ έ σ ο ν

τά δέ ώ τ α

και έ τ ι

τοΰτο

δέ

όμφαλοΰ

διά ο θ ε ν ΐ">

γίνεται

ήρτημένα

και δ γ κ ω δ έ σ τ ε ρ α

τά

δ θ ε ν κ α ΐ δ π ό ρ ο ς έ σ τ ί τ ο ι ς κ α τ ά 20

ταΰτα.

"Αρσενα

δέ

φησιν

απεπτον

είναι

τδ

περιττώμαη

ή

θήλεα

τοΰ

θερμδν

γίνεσθαι

άνδρδς είναι,

παρά

σπέρμα, τψ

δέ

τδ

υπδ τοΰ ά π έ π τ ο υ

και ψ υ χ ρ ο ί .

πεπέφθαι

υπδ

α κ ο λ ο υ θ ε ί γάρ τ ψ

άπέπτψ

ψυχρδν

δ η τ ά μέν ά ρ ρ ε ν α υ π δ τ ο ΰ θ ε ρ μ ο ΰ και π ε π ε μ μ έ ν ο υ

θήλεα

ε χ ε ι 33

έσχημάτισται

τήν

έ π ί τοΤς γ ό ν α σ ι ,

απολυομένων,

τήν

ρέπει ν κατά

τήν

βρέφη φλεβών

εικότως·

f.l4r δ φ ε ί λ ε ι

τά

έκτεταμένα,

25

τ ο δέ μ έ γ ε θ ο ς

(82)

έ σ τ ί ν , δ δέ ά ν θ ρ ω π ο ς

των)

δυνασθαι

10 αδτοΐς

ζψαιν

τους δέ δφθαλμους

(υμένων,

μή

σιδήρου τ ε μ ν ε σ θ α ι , β ρ έ φ ε ι ΐ'σον.

μεν τ ε τ ρ ά π ο δ α τ ω ν

έκτίκτεται

κότων

uro

τελείψ

81-84

σπέρματος,

3τι δ έ τ α ΰ θ ' ο ύ τ ω ς ε χ ε ι ,

μέν

υπάρχέιν. τ ά δ ε 25

σημεία

τά

2 έσχημάτισται] A r i s t . hist. anim. Η 8 p. 5 8 6 » 3 4 σχήμα δ' έχει έν τη υστέρα τά μέν τετράποδα πάντα έκτεταμένα, καΙ τά άποδα πλάγια, οιον ιχθύς, τά δέ δίποδα συγκεκομμένα, οιον όρνις καΙ άνθρωπος συγκεκομμένος· ώτα δ' έκτός

jtfva μέν μεταξύ των γονάτων, όφθαλμοϋς δ' έπί τοις γόνασιν,

6 έκτίκτεται] Arist. gener. anim. Δ 8 p. 7 7 7 » 2 2 δταν γάρ διά τό μέγεθος

μηχέτι Ικανή η τψ χυουμένψ ή διά τοϋ όμφαλοΰ τροφή, άλλά το γάλα γίνεται χρήσιμον πρός τήν γινομένην τροφήν καΙ ούκ είσιούσης διά τοΰ όμφαλοΰ τροφής, συμπίπτουσιν αϊ φλέβες περί δς 6 καλούμενος όμφαλός έστι χ ι τ ώ ν , cf. hist. anim. Η 8 p. 586t>23 αί φλέβες

χαί διά ταΰτα καΙ τότε συμβαίνει θύραζε ή έξοδος,

αύξανομένων (των υμένων) δ' άεΐ μάλλον συμπίπτουσιν

9 xai τήν κεφαλήν] Arist. gener. a n i m . Δ 9 p. 7 7 7 » 2 8

αύται

έπί κεφαλήν δ' ή

γένεσίς έστι τοις ζψοις πάσιν ή χατά φύσιν διά τό τά άνω τοΰ όμφαλοΰ μεί^ω έχειν ή τά κάτω.

καθάπερ ούν έν ζυγοίς ήρτημένα έξ αύτοΰ £έπει έπί το βάρος

gener. anim. Δ 1 p. 7 6 6 » 1 6

14 αρσενα] Arist.

τούτων δ' υποκειμένων ίσως δν ήδη μάλλον εΓη φανερόν, δι' ήν

αίτίαν γίνεται το μέν θήλυ τό δ' άρρεν,

δταν γάρ μή κράτη ή άρχή μηδέ δύνηται πέψαι δι'

Ινδειαν θερμότητος μηδ' άγάγη ε(ς τό ίδιον είδος τό αΰτοΰ, άλλά ταύτη ή τ τ η θ ή , τούναντίον μεταβάλλειν. θήλυ

ανάγκη είς

έναντίον δέ τψ άρρενι τό θ ή λ υ , χαί ταύτη η τό μέν άρρεν, τό δέ

15 ακολουθεί] Arist. gener. anim. Δ 1 p. 7 6 6 b 12 διαφέρει δέ τό τοΰ άρρενος

σπέρμα, δτι έχει αρχήν έν έαυτψ τοιαύτην ο7αν κινεΐν καΙ έν τψ ζψψ χαί διαπέττειν τήν έσχάτην τροφήν, τό δέ τοΰ θήλεος δλην μόνον, είς τούναντίον μεταβάλλει ή είς φθοράν.

κρατήσαν μέν ουν είς αυτό άγει, χρατηθέν δ'

έναντίον δέ τ ω άρρενι τά θήλυ.

χαί τη ψυχρότητι τής αίματιχής τροφής τεκμήρια δέ τά συμβαίνοντα τοις είρημένοις. καΙ γηράσκοντα μάλλον

1 χαί ύποπέλιδνος R o s e : και ΰπο,πέλιδνος P . λυομένων scripsi: άπολομένων Ρ έστι Ρ

scribendum καΙ υπό πέλυκος, glossema verborum 2 άνά λόγον S a u p p e : άνάλογον Ρ

7 υμένων των addidi

9 κ ά τ ω s c r i p s i : άνω Ρ

ήρτημένα R o s e : ήρτϋμένα Ρ τό δέ Ρ

τά τε γάρ νέα θηλυτόκα μάλλον των ακμαζόντων,

τοις μέν γάρ οδπω τέλειον τό θερμόν, τοις δ' άπολείπει

υπό σιδήρου cf. Arist. ad p. 2 4 , 2 0 cit. έτι scripsi:

θήλυ δέ τη άπεψία

18 δτι] Arist. gener. a n i m . Δ 2 p. 7 6 6 b 2 8

11

6 αποέκτός Ρ

10 τοϋ (post έκ) delendum puto

βαρύτερα S a u p p e :

18 θήλεα R o s e : θήλεια Ρ

έκ τής R o s e :

βραδύτερα Ρ

δτι R o s e :

δτε Ρ

16 τψ δέ R o s e :

26

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME I 84 —88

συμβαίνοντα. οΓ τε γαρ νέοι λίαν καϊ οί πρεσβύτεροι θηλυγόνοι ώς έπΐ πολύ· οί μέν γάρ διά το έκλείπειν αυτοΐς το θερμόν, 8 ήν της πέψεως αίτιον, οί δέ διά τδ μηδέπω τέλειον αύτδ εχειν. αμελεί δέ καϊ τα υγρά των σωμα'των καϊ γυναικωδέστερα θηλυγόνα μ ά λ λ ο ν ήττον γαρ τδ σπέρμα 5 α υ τ ώ ν έστι θερμόν, και αυτά τά θηλυκά σ ώ μ α τ α ψυχρά πέφυκεν είναι· άναλογεΐν γάρ όφειλει αφ' ων και έγένετο. ( 8 5 ) μαρτυρεί δέ τ η ψυχρότητι των θηλειών και ή των καταμηνίων γινομένη αδταϊς εκκρισις· μή δυναμένη γάρ α ύ τ α ΐ ς ή φύσις τδ παρακείμενον περίττωμα πέψαι την εκκρισιν ποιείται οίον άποδιωθουμένη τδ άλλότριον. και τ ά λίαν δέ ψυχρά των υδάτων και ίο οί λίαν κατα'ψυχροι τόποι άγονοι. ( 8 6 ) εστίν ουν τις άνεκλάλητος και ώρισμένη θερμοΰ ποσότης ή γεννωσα τδ άρρεν και ψυχοοΰ τδ θήλυ· ουτε γάρ τδ λίαν πυρώδες δύναται πέψαι αλλά τδ ποσόν, οΰθ' ή λίαν ψυχρότης ποιησαι τδ θ ή λ υ . δει ουν συμμετρίας τινδς της θερμότητος και της ψυχρότητος της περί τδ σπέρμα πρδς τδ ποιεΐσθαι άρρεν ή θ ή λ υ και τδ 15 δλον συντελεσθήναι ζφον. ( 8 7 ) είσι δέ τ η φύσει άνδρες θηλυγόνοι, # * * οίον και περί τοΰ Ηρακλέους μυθολογεΐται · ούτος γάρ έν έβδομήκοντα και δυο τέκνοις μίαν θυγατέρα έποίησε. ( 8 8 ) δίδυμα' τε και τρί-

33 so

34

5

ίο

3 άμέλει] Arist. gener. anim. Δ 2 p. 766 b 31 καϊ τά μεν υγρότερα των σωμάτων καϊ γυναικικώτερα θηλυγόνα μάλλον, καϊ τά σπέρματα τά υγρά των συνεστηκότων· πάντα γάρ ταύτα γίνεται δι' Ινδειαν θερμότητος φυσικής 5 καϊ αύτά] Arist. gener. anim. Δ 6 p. 775»14 άσθενέστερα γάρ έστι καϊ ψυχρότερα τά θήλεα τήν φύσιν 6 μαρτυρεί] Arist. gener. anim. Δ 2 p. 766 b 35 το δέ πλεΐον περίττωμα δυσπεπτότερον' διό τοις μέν ά'ρρεσιν υγρότερον το σπέρμα, ταϊς δέ γυναιξιν ή των καταμηνίων ίκκρισις. cf. Arist. gener. anim. Δ 1 ρ. 765·>21 sqq. 9 καϊ τά λίαν] Arist. gener. anim. Δ 2 p. 767a28 διαφέρει δέ καϊ χώρα χώρας εις ταΰτα και υδωρ ύδατος διά τάς αύτάς αιτίας, ποιά γάρ τις ή τροφή γίνεται μάλιστα και τοΰ σώματος ή διάθεσις, διά τε τήν κρασιν τοΰ περιεστώτος άέρος καϊ των είσιόντων, μάλιστα δέ διά τήν τοΰ δδατος τροφήν τοΰτο γάρ πλείστον εισφέρονται, και έν πασίν έστι τροφή τοΰτο, καϊ έν τοις ξηροΐς. διό καϊ τά άτέραμνα δδατα καϊ ψυχρά τά μέν άτεκνίαν ποιεί, τά δέ θηλυτοκίαν 10 εστίν] Arist. gener. anim. Δ 2 p. 767« 17 το δέ θερμόν λίαν μέν κρατούν ξηραίνει τα υγρά, πολύ δέ έλλεΐπον ού συνίστησιν, άλλά δει προς το δημιουργούμενον έχειν τον τοΰ μέσου λόγον. εί δέ μή, καθάπερ έν τοις έψομένοις προσκάει μέν τό πλεΐον πΰρ, ούχ ?ψει δέ τό Ιλαττον, άμφοτέρως δέ συμβαίνει μή τελειοΰσθαι τό γινόμενον, οδτω καϊ έν τη τοΰ άρρενος μίζει καϊ τοΰ θήλεος δει της συμμετρίας 15 ε(σ! δέ] Arist. hist. anim. Η 6 ρ. 585*>21 ε!σ! δέ καϊ άνδρες θηλυγο'νοι καϊ γυναίκες άρρενογόνοι (άνδρες καϊ γυναίκες θηλυγόνοι καϊ άρρενογόνοι Schneider: καϊ άνδρες θηλυγόνοι καϊ γυναίκες, οί δ' άρρενογόνοι Aubert-Wimmer), οίον καϊ κατά τοΰ Ηρακλέους μυθολογεΐται, 8ς έν δύο καϊ έβδομήκοντα τέκνοις θυγατέρα μίαν έγέννησεν 17 δίδυμα] cf. Plut. de plac. V 10 (Doxogr. p. 421,25) Εμπεδοκλής δίδυμα καϊ τρίδυμα γίνεσθαι κατά πλεονασμόν καϊ περισχισμόν τοΰ σπέρματος . . . 'Ερασίστρατος διά τάς έπισυλλήψεις . . . δταν γάρ ή μήτρα είη κεκαθαρμένη, τότε έπισύλληψιν δέχεθαι. οί Στωϊκοί παρά τους έν τη μήτρα τόπους· οταν γάρ εις πρώτον και δεύτερον έμπέση σπέρμα, τότε γίνεσθαι τάς έπισυλλήψεις (καϊ τά δίδυμα) και τρίδυμα

7 αύταΐς Rose: αύτοΐς Ρ 9 υδάτων scripsi: σωμάτων Ρ : πωμάτων coni. Diels 11 ψυχροΰ Rose: ψυχρόν Ρ 13 συμμετρίας τινός Sauppe: συμμετρίαν τινά Ρ : συμμετρίαν τινά είναι Rose 15 post άνδρες addam καϊ γυναίκες post θηλύγονοι add. ol δ' άρρενογόνοι Rose cf. Arist. supra cit. 17 δίδυμά Rose: διάδυμά Ρ

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME I 88. 89

27

δυμα γίνεται α μεν κατ' έπισύλληψιν, εστι δ' δτε, φησί, και κατά σχίσιν. 34 δταν μεν αμα έκτεχ&η άρρεν καΐ θήλυ, ανάγκη ταύτα κατ' έπισύλληψιν | 15 f . i 4 v γεγονέναι, ατε τοΰ άρρενος μεν έκ πεπεμμένου γεγονότος, τοΰ δέ θήλεος έξ άπεπτου, ώστε υπδ δύο ταΰτα καταβολάς γεγενήσθαι. τά δέ υπδ μίαν 5 καταβολήν τοιαΰτα γινόμενα τό μεν έκ κατεψυγμένου γίνεται σπέρματος «ο υπομεμενηκότος περί τδν περίνεον, το δέ άπδ κατενηνεγμένου και ούτως δμοϋ αμφοτέρων έμπεπτωκότων. δταν δέ ύπδ μίαν καταβολήν δυο άρρενα ή δύο θήλεα γένηται, ταΰτα σχισδέντος έν τη μήτρα τοΰ σπέρματος γίνεται, τοΰ μέν πεπεμμένου εις δυο άρρενα, τοΰ δέ άπεπτου εις δύο θήλεα. 10 δτι δέ κατ' έπισύλληψιν άρέσκει αύτψ γίνεσδαι (δήλον)· αυτός γάρ ούτω ϊδ φησί· " συνέβη γάρ τινα δούλην περι Τρίκκην έκ τοΰ δεσπότου και τοΰ 3δ έπιτρόπου τη αύτη ήμέραι". (89) Τάς δέ ομοιότητας οιεται συμβαίνειν παρά τάς άπεψίας και ευπεψίας των σπερμάτων· οιεται γάρ και τά καταμήνια σπέρματα άπεπτα ίο είναι, δταν μέν ουν άπεπτος γένηται ή έν τοΐς καταμηνίοις ύπόληψις, 20 καδ' έαυτην ποιήσει (ή) θήλεια την μορφήν, έάν τε άρρεν έάν τε θήλυ. εύπέπτων δέ μάλλον γενομένων των καταμηνίων, κατά τδν πατέρα γεννη10. 11 οΰτω φησί] „cf. Arist. (hist. anim. Η 4) p. 585»12 έάν δ' έγγΰς ή σύλληψις έγένετο, τό έπικυηθέν έζήνεγκαν καΐ τίκτουσιν ώσπερ γο'νψ, καθάπερ καΐ τον Ίφικλέα καΐ τόν Ήρακλέα μυθολογοϋσιν. γέγονε γάρ και τοϋτο φανερόν μοιχευομένη γαρ τΐ{ τό μέν των τέκνων τω άνδρι έοικός ετεκε τό δέ τω μοιχω. sed unde pleniora ilia? unde quae sequuntur p. 35,4 ( = p. 27,13)? ex Aristophanis puto epitoma (cum tota hac de didymotocia narratione). ceterum de episyllepsi cf. Arist. Pseud, p. 383. de Tricca Thessalica et Asclepii Triccaei medicina Strabo VIII, p. 374 Gas. cf. p. 360" Rose 17 τάς δέ ομοιότητας] Arist. gener. anim. Δ 3 p. 767 »36 αί δ' αύται αίτίαι κάι τοΰ τά μέν έοικ>2 παύεται δέ ταϊ; γυναιξί ταΐς μέν πλείσταις τά καταμήνια περί τετταράχοντα ?τη, αΓς δ' αν ΰπερβάλη τον χρόνον τοϋτον, διαμένει μέχρι των πεντήκοντα έτών, χαί ήδη τινές 2τεκον· πλείω δέ χριίνον ουδεμία, οί δ' άνδρες οί μέν πλείστοι γεννώσι μέχρι έξήχοντα έτών, δταν δ' ΰπερβάλη ταΰτα, μέχρι έβδομήκοντα· καί ήδη τινές γεγεννήχασιν έβίομήχοντα έτών δντες 13 συμβαίνει] Arist. hist. anim. Η 6 p. 5 8 5 b 8 συμβαίνει δέ πολλοίς χαΐ πολλαΐς γυναιξί χαί άνδράσι μετ' άλλήλων μέν συνεζευγμένοις μή δΰνασθαι τεχνοποιεϊσθαι, διαζευχθεϊσι δέ 14 δρεκτικώτεροι] Arist. hist. anim. Ε 8 p. 5 4 2 » 3 2 όργα δέ προς τήν δμιλίαν τών άνθρώπων τό μέν άρρεν έν τψ χειμώνι μάλλον, τό δέ θήλυ έν τω θέρει 18 μόνη] Arist. hist. anim. E l p . 539» 14 ζαιοτο'κα δ' έστί τών τετραπόδων ξνια, καί άνθρωπος τών διπόδων μόνον 20 Άριστοτέλει] n o n extat locus 21. 22 μόνη γυνή] Arist. problem. I 35 p. 894 b 12 διά τί τών ζψων τά μέν χαλεπά έστι μετά τόν τόχον, οίον κύων χαί υς, τά δέ ουδέν έπιδήλως, οΓον γυνή, πρόβατον; ή δτι οσα μέν περιττωματικά πραέα; άπέρχεται γάρ έν τψ τόκψ τά λυποϋντα. cf. hist. a n i m . Ζ 4 p. 562 b 22 1 συνήθους (sic) Ρ : στήθους Rose 2 σχληρόν Rose: νληρόν Ρ 8 άθρεπτοί είσιν, δθεν Rose: άθρεπτείς. δθεν Ρ τρόφιμοι Rose: τρόφιμον u t videtur Ρ 9 παΰεσθαι addidit Rose 10 γινομέναις έτη Rose: γινομένας Ιστι Ρ 14 μεταζευχθέντας Ρ : διαζευχθέντας ex Arist. supra cit. Sauppe δρεκτικώτεροι Sauppe (cf. p. 30,13): δρεκτότεροι Ρ 14. 15 άλλήλων Sauppe: άλλήλοις Ρ 21 τών scripsi: τψ Ρ

ARISTOPHANIS

30

δυσχερή

και

απρόσιτα.

δ ' ά λ λ α ζψα

(101)

και

ANIMALIUM E P I T O M E

(100)

ουκέτι.

καί δ ι δ υ μ ο τ ό κ ο ς γυνή.

HISTORIAE

μόνη γυνή κύουσα

πολύτοκος.

(102)

5 κάθαρσιν φέρει τ ω ν άλλων ζ ώ ω ν . δέ

μέλαιναι

αί

δέ

μετ'

ήττονες.

τρυφεραι

άνδρδς

γίνονται,

(106) ίο τ ά

ώτα

Μόνος

ού

κινεί,

ανθρώπου

προς 15 οι

καί

στήθη τών

καί

καί

ψιλά

δσαι

(103)

των

τών

λείοι

γυναικών

γυνή

τών

καί

πλεονα'κις

μόνος άνθρωπος αί

πολυγονώτεροι

νέοι

έχοντες

θηλυγόνοι

ευαδίκητοι (αίμα)

δέχεται

αφροδίσια,

κυουσαι

μόναι

πλατέα

οί

στενά έ ' χ ο ν τ ε ς

ύ γ ρ ό τ ε ρ α ι , αί 5 τά

τρίχες τοΰ ίο

ζωων.

ανθρώπων καί

τίκτει πλείονα

τίκτουσι.

κίνησις.

άλλων

στήθη

p. 5 8 5 » 3

προς

τα 37

μονοτόκος

μυλον

ή

ζ ω ω ν νεΐν μ α ν θ ά ν ε ι .

κατακόρως συνουσιαζόντων

μόνη] A r i s t . h i s t . a n i m . Η 4

λεγόμενον

κατακορεΐς

εύμαρέστερον

οί γ έ ρ ο ν τ ε ς καί

υπανδροι

τών

δασέα

τον

αυξεται.

σπανια'κις έ σ τ ί

γίνονται

λευκοί

δασεΐς

τάς συνουσίας,

τά

(108) 1

Οί

οί

καί

άνθρωπος ει

μόνη

έπιδέχεται,

και γαρ

αί γλαύκα), τ ω ν γ υ ν α ι κ ώ ν αί

(105)

αύται

μακρότεραι

(107) τέρων.

(104)

ηττονες.

δχείαν

μόνη γυνή έ π α μ φ ο τ ε ρ ί ζ ε ι ·

τρις δ έ τ ε κ ο ΰ σ α ή γυνή ουκέτι

I 99 — 109

ύπδ

έπί

μελανμάλλον

το

π ο λ ύ . 15

συνουσιών.

(109)

δ' όχείαν κύοντα

οί α ρ α ι ο ύ ς

μάλιστα τών ζ ψ ω ν γυνή

καί ίππος

2

πάσι τοις γένεσιν

και γαρ μονοτοκεΤ και πολύτοκε! καί όλιγοτοκεΐ ποτε, μάλιστα δέ μονοτόκον

τήν φύσιν έστί.

μόνη] A r i s t . g e i l e r , a n i m . Δ 4 p . 7 7 2 * 3 7

ώς

τών

άπορρεΐ.

τών

ορεκτικοί

cf. hist. a n i m . Η 4 p. 5841>27

τίκτουσι γάρ 8 καλοϋσι μύλη v. δοκεϊ γάρ ούδ' ή

αυςησις

anim. Ζ 18 ρ. 5 7 2 b 2 9

4

τρις] A r i s t . h i s t . a n i m . H i p .

ού μην οσαι γε ταϊς γυναιξί ν

5

άφροδισίων 6

αί γλαυκαί] A r i s t . h i s t . a n i m . Η 2 p. 5 8 3 » 1 0

καί έν ταΐς

αί λευκότεροι την φύσιν έξικμάζουσι μάλλον τών μελαίνων (ν. 1. αί υπανδροι] u n d e

haec?

7

δσαι] A r i s t . h i s t . a n i m . Η 4

αί δέ πλησιάζουσαι προ τών τόκων τοις άνδράσι θάττον τίκτουσιν

δέ το ους άνθρωπος nova

έχει

9

μόνος

μόνος] A r i s t . h i s t . a n i m . A 1 1 p . 4 9 2 » 2 2 άχίνητον

μόνος τών

έχόντων

τοΰτο το

μόναι] A r i s t . p a r t . a n i m . Β 1 4 p . 6 5 8 b 2

ζψων δασύτατον.

582 a 24

καθάρσεις δέ γίνονται μεν καταμηνίων,

άνθρωπος] h a e c n o v a e s s e v i d e n t u r

p. 5 8 3 a 4

3 μο'νη] A r i s t . g e n e r . a n i m . Δ 7 p . 7 7 5 t > 2 7

cf. 7 7 6 a 1 3

ή γυνή] A r i s t . hist,

μελάνων Α » Ο ) p. 5 8 4 a 3 0

έπαμφοτερίζει

ετι γίνεσθαι μετά τους τρεις τόκους

οϋθενί τών άλλων ζώων όμιλίαις δέ τών

6 δέ άνθρωπος

c f . h i s t . a n i m . Β 1 p. 4 9 8 b 1 8

πλείστον γάρ ώ ς κατά τό

μόριον.

cf. 2 8

10

εί καί]

χήν δέ κεφαλήν άνθρωπός έστι 12

τών

οί λευκοί] A r i s t . h i s t . a n i m . Η 2

μέγεθος άφίησι σπέρμα τ ώ ν άλλων ζωων άνθρωπος (διό

καί λειότατον τών ζώων έστίν άνθρωπος), καί αύτών δ' οί υγρότεροι τάς φύσεις καί μή πολύσαρκοι λίαν, καί οί λευκότεροι δέ τών μελάνων (γ. 1. πολύσαρκοι λείοι καί λευκότεροι τών 1 ) a ) 13

οί δασείς] A r i s t . g e n e r . a n i m . Δ 5 p . 7 7 4 b 1 χών άνθρώπων οί δασεΐς άφροδισιαστικοί καί

πολύσπερμοι μάλλόν είσι τών λείων.

cf. probl. Δ 3 1 ρ. 8 8 0 a 3 4

14

οί γέροντες] A r i s t .

g e n e r . a n i m . Δ 2 p . 7 6 6 b 2 9 τά τε γάρ νέα θηλυτόκα μάλλον τ ώ ν άκμαζόντων, καί γηράσκοντα μάλλον άναιδεΐς· p. 7 2 6 b 7

1 5 οί τά σ τ ή θ η ] A r i s t . p h y s i o g n . 6 p . 8 1 2 b 17 άναφέρεται έπί τάς γυναίκας

16

0

ί τά στήθη ψιλά άγαν έχοντες

τών κατακόρως] A r i s t . g e n e r . a n i m . A 1 9

ό'χαν τις προσβιάζηται πλεονάκις χρώμενος τ ω άφροδισιάζειν,

προελήλυθεν

οί άραιους]

Arist. hist. anim. Β 3 p. 5 0 1 b 2 2

ένίοις αίματώδες ήδη

όσοι

δέ

πλείους

έχουσι

(όδόντας), μακροβιώτεροι ώ ς έπί τό πολύ είσιν, οί δ' έλάττους καί άραιόδοντες ώς έπί τό πολϊ) βραχυβιώτεροι. 1

cf. probl. I 4 8

όχείαν s c r i p s i :

ώχρίαν Ρ

p. 8 9 6 a 3 0 5

γλαυκαί Ρ :

d e s i d e r e s λευκαί (cf. A r i s t . s u p r a

cit.),

s e d c f . p r o b l e m . I 1 1 p . 8 9 2 * 1 δια τί οί λευκοί άνθρωποι καί Γπποι ώς έπί τό πολί) γλαυκοί; 6

μέλαιναι S a u p p e :

( n o n στήθα) Ρ

μέλανες Ρ 16

ήττονες Ρ :

αίμα a d d i d i t R o s e

a n ήττον i t e m q u e ν. 7 ? άραιούς R o s e :

άρεοΰς Ρ

15

στήθη

ARISTOPHANIS τους

δδόντας

γοχρόνιοι

έν

οί

εχοντες

ή

ζφων

έν

τή αϊ

κείται

στήθεσι. δύο.

10 ( 1 1 5 )

τά

δέ

άσπλαγχνα

f.l6r

ύπαρχων

πόδων

άλεκτρυών, 15 ύ γ ρ ο κ ο ί λ ι ά (118)

2

τά

των

τά

μώνυχα

τά

πιλώδη

μονοτόκα

έπί

πολύ

p. 6 1 2

a

cf. 4 8 p. 6 3 2 b 1 0 .

5

των

τους

και

ουκ

τά

ο υ δ έ ν 25

έστι

μόνος

διπόδων

τά

στήί)η

τΐί)νη-

εγκέφαλος

(114)

κα&άπερ

(117)

πλατέα

6

άναιμά

γαρ

των

των

συναγελάζεται.

τεσσάρων

όρχεις,

Ι/ει,

άνθρωπου

θερμός. ουτε

"ών ζ ω ο ι ς so

μεταλλάσσειν

ζώντος

ούτος

σαΰρος.

άλλοι?

κοιλίας

τοΰ

όλι- 37

(111)

μέλλοντος

ζωων ουρεί

ώοτοκοΰντα

και

έστι

τρεις

μόνου

κόρεως·

όσφύν

τετραπόδων δέ

ώς

τοις δε

άν&ρώπου

οΰτε

πόδας

(116) την

μόνος] A r i s t . h i s t . a n i m . I 6

φαγοΰσαί τινα πόαν. 3

έχοντα

προς δε

έστι,

τοΰ

πίνει

κατοικίδιου

έ'χει.

έχει

καρδία

άν&ρώπου (113)

μόνου

ού'τε

πλείονας

αίμα

μαστόν,

έστι, των δε ά>λων

ζιόων

τοΰ

ή

τοΰ

φ θ ε ί ρ ε ς γίνονται.

πλην

έντδς

ανθρώπου μόνου

αυζονται.

γαμψωνύχων

τριακονταδύο

ύ π ο τον άριστερον

τοΰ

θιγγανόμενος ψ υ χ ρ ό τ α τ ο ς των

των

31

I 109 — l i s

μόνος ά ν δ ρ ω π ο ς και κύων έ μ ε ΐ .

(11'2)

κεφαλή τρίχες

AN'IMALIÜM E P I T O M E

έλάσσονας

(110)

καρδία

μέσοις τοις

κότος

και

γίνονται.

άν&ρώπων

5 άλλων

HISTORTAE

καί

πολυπους | ή

των

μακροσκελή

έχοντα

ζωα

εμετικά.

έπικυίσκεται.

καί αί κύνες δ' όταν τι πονώσιν, εμετον Aul. n a t . a n i m . I V 2 0 p. 8 7 , 2 1 Η. V 4 6 .

ή καρδία] A r i s t . p a r t . a n i m . Γ 4 p . 6 6 6 b 6

£στι δ' ή

καρδία τοις

μεν

ποιούνται VIII 9

άλλοις ζιΰοις

μέσον του στηθικοΰ τόπου, τοις δ' άνθρώποις μικρόν εις τά ευώνυμα παρεκκλίνουσα. nat. anim. IV 2 0 p. 8 7 , 2 2 Η.

5

3«

τετρα-

διπόδων 38

μόνου] A p o l l , m i r a b . 2 7

κατά

cf. Ael.

'Αριστοτέλης έν τοις Ζω'ι'κοΐς·

(δύο γαρ είσιν αύτω πραγματεϊαι, ή μέν Περί ζφων, ή δέ Περί των ζωικών), οί φθείρες, φησίν, έν Tig κεφαλή έν ταΐς μακραΤς οί) φθίνουσι νόσοις μελλόντων

τελευτόίν των

πασχόντων,

άλλ'

έπί τά προσκεφάλαια

ευρίσκονται προλελοιπότες την κεφαλήν

6 μόνου] A r i s t . g e n e r .

anim. Β 6 p. 7 4 5 a 17

αύςάνονται δ' αί τρίχες καί τεθνεώτων,

ου μέντοι γίνονται γ' ές ΰπαρ-

χής

7 μόνου] a l i t e r A r i s t . h i s t . a n i m . A 16 p. 4 9 5 « 4

ούδεμίαν εχων

έν αύτώ

p. 7 8 3 b 2 8

φλέβα, καί θιγγανόμενος κατά

φύσιν ψυχρός,

cf. g e n e r . a n i m . Ε 3

8 ούδέν] A e l . I V 2 0 p . 8 7 , 2 4 1 1 . γαμψώνυχον δέ ά'ρα ουδέ £ν οΰτε πίνει οΰτε

ούρει ουτε μην συναγελάζεται έτέροις. 10

ά'ναιμος δ' ό έγκέφαλος απασι, καί

cf. A r i s t . h i s t . a n i m . Θ 3 p. 5 9 3 b 2 9 .

τά δέ πλείονας] A r i s t . h i s t . a n i m . Ε 3 1

άναιμα τά Ιντομα.

p. 5 5 7 a 2 G

cf. m o t . a n i m . 1 6 p . 7 1 3 & 2 6

quidem (hist. anim. Ε 3 1 p. 5 5 6 b 26 conl. 5 5 7 a 26) tulit

12

πάντα 11

cimicem

18 p. 6 0 1 » 3 2

δέ πολύποδα

τ α ϋ τ ' έστι

ούτος] u n d e h a e c ? inter

καί

Aristoteles

πολύποδα et αναιμα r e t -

τά ψοτοκοϋντα] A r i s t . g e n e r . a n i m . A 3 p . 7 1 6 b 1 7

x

i

g' εχει μέν όρχεις,

έντός δ' ?χει τούτους προς τ η όσφύι κατά την τών νεφρών χώραν . . . οίον ο'ί τε ό'ονιίες πάντες καί τά ώοτοκοΰντα τετράποδα τών δεχομένων τόν άέρα καί πλεύμονα έχόντων.

καί γαρ ταύτα

πάντα έντός εχει προς τ η όσφύι τους όρχεις, καί δύο πόρους άπό τούτων ί μ ο ί ω ς τοΤς ίφεσιν, οΓον σαϋροι anim. I 4 8

καί

χελώναι

p. 6 3 2 b 1 0

έμετικά μάλλον

καί τά φολιδωτά

πάντα

έ'στι δέ τά μέν μακροσκελή 16

μέν μώνυχα μονοτόκα.

14 τών

ζωων

τά

μώνυχα] Arist. gener. anim. Δ 4 p. 7 7 1 b 2 gener. anim. Δ 5 p. 7 7 3 b 1

τ

ά

μακροσκελή]

ύγροκοίλιά, τά

Arist. hist, δ' εύρυστή&η

ώς μέν έπί τά πολύ τά

γ ά ρ ' μ ώ ν υ χ α ούκ έπικυίσκεται

τΕ

καί

τά τούτων μείζονα

1

έλάσσονας R o s e :

έλάσσονες Ρ

ένμέσως Ρ

6

1 0 πλείονας R o s e :

πλείονα Ρ

ΰγρόκοιλά Ρ

2

γίνονται R o s e o

πιλώδη R o s e :

έμεΐ R o s e :

suspectum.

11

κόρεως R o s e :

παλώδη Ρ

νέμει Ρ

fortasse

κόρρεως Ρ 16

4

έν μέσοις

Rose:

s c r i b e n d u m ού σίνονται

μόνυχα Ρ

1 5 ύγροκοίλιά

Rose:

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM EPITOME I 119 — 127

32

(119)

Ούδέν τ ω ν έ ν τ ό μ ω ν ζ ώ ω ν ο υ τ ε σ π λ ά γ χ ν α - ^ ε ι ο υ τ ε ά ν α π ν ε ΐ .

38

( 1 2 0 ) π ά ν τ α τ ά έ ν τ ο μ α και π ά ν τ α τά κ ο λ ε ό π τ ε ρ α έλαίου α δ τ ο ΐ ς έ π ι χ ε ο μ έ ν ο υ 5 αποθνήσκει, νοι.

5 ουτε κύατιν (122)

δθεν

και

τη

μελίσση

πολέμιοι,

ώσπερ

εΤπον,

οί

μεμυρισμέ-

( 1 2 1 ) τ ά π ό δ α ς μ ή έ χ ο ν τ α των ζ ψ ω ν ουτε ό ρ χ ε ι ς ε χ ε ι ουτε ουτε

βλέφαρα,

ώ ς τδ των ο φ ε ω ν και ι χ θ ύ ω ν π α ν

αδχένα

γένος.

τά ζ ψ ο τ ο κ ο ΰ ν τ α κύστιν ε χ ε ι , τά δέ φ ο τ ο κ ο ΰ ν τ α ουκ ε χ ε ι , διδ ουδέ ίο

ουρεί.

(123)

πάντα

ζφοτοκεΐ

σελαχωδών ·

τά π ι μ ε λ ώ δ η ζ ψ α άγονώτερα. πλην

ταΰτα

γάρ

τίνων

θαλασσίων

τρίχας

(ουκ)

ofov

έχοντα

ίο ( 1 2 5 ) ουδέν τ ω ν κ α ρ χ α ρ ο δ ό ν τ ω ν ε χ ε ι κέρας. λειών ένίοτε πλείους ε χ ε ι όδόντας.

(127)

(124) δελφίνος 2μως

[ού]

οσα τρίχα? εχει φώκης

καΐ

των

ζφοτοκεΐ.

( 1 2 6 ) τ ά ά ρ σ ε ν α των

θη-

ουδείς ίχθί>ς λ α λ ε ί , μόνος δέ 15

1 ούδέν] Arist. de spir. 9 p. 4 7 5 a 2 9 οτι δ' ούκ άναπνεΐ τά έντομα των ζ φ ω ν , εϊρηται μεν xal πρότερον. cf. hist. anim. Δ 9 p. 5351> 5 σπλάγχνα] Arist. hist. a n i m . Δ 7 p. 532 b 7 σπλάγχνον δ' ούδέν εχει των τοιούτων ούδέ πιμελήν, ώσπερ ούδ' άλλο των άναίμων ούδέν 2 πάντα] Arist. hist. anim. Θ 2 7 · ρ . 605b 19 πάντα δέ τά έντομα άποθνήσχει έλαιούμενα· τάχιατα δ', άν τις την κεφαλήν άλείψας έν τψ ήλίψ θη 4 τά πόδας μη έχοντα] Arist. p a r t . a n i m . Δ 13 p. 6 9 7 » 9 δρχεις δ' ούδείς ίχει ιχθύς ουτ' έκτος out' έντός, ούδ' άλλο τι των άπόδων ούδέν, διό ούδ' ol 6φεις. πο'ρον δέ τοΰ περιττώματος καΐ των περί την γένεσιν τον αύτόν, καθάπερ καΐ τάλλα ψοτόκα πάντα χαΐ τετράποδα, διά το μή Ιχειν κύστιν μηδέ γίνεσθαι περίττωμ' αύτοΐς ί>γρ(ίν. cf. 1 ρ. 6 7 6 » 2 2 . part. a n i m . Γ 3 p. 6 6 4 » 1 9 διδ τά μή έχοντα πλεΰμονα ούκ έχουσιν ούδ' αύχένα, οίον το των (χθύων γένος. Δ 11 ρ . 6 9 l b 2 9 ήκιστα των τοιούτων 6 όφις δόξειεν äv έχειν αύχένα, άλλά τό άνάλογον τ ψ αύχένι. Β 13 ρ. 657>>29 οί δ' (χθύες καΐ τά έντομα x a l τά σκληρόδερμα διαφέροντα μέν έχουσι τά όμματα, βλέφαρον δ' ούδέν αύτών έχει 6 τά ζψοτοκοΰντα] Arist. hist. anim. Β 16 p. 506 b 24 νεφρούς δέ καΐ κύστιν τά μέν ζψοτόκα των τετραπο'δων πάντ' έχει· όσα δέ ιροτοκεΐ, των μέν άλλων ούθέν έχει 7 τά πιμελώδη] Arist. hist. anim. Γ 18 p. 520 b 6 ίατι δ' άγονώτερα τά πιμελώδη χαΐ άρρενα χαΐ θήλεα δσ α τρίχας έχει] Arist. gener. anim. A 9 p. 7 1 8 b 27 έχει δέ καΐ τά ζψοτοκοΰντα προς άλληλα διαφοράν. τά μέν γάρ ού μόνον θύραζε ζφοτοκεΐ άλλα καΐ έν αύτοίς, οίον άνθρωποί τε καΐ ίπποι καΐ χύνες χαΐ πάντα τά τρίχας έχοντα, xal των ένύδρων δελφϊνές τε χαΐ φάλαιναι καΐ τά τοιαύτα κήτη. τά δέ σελάχη καΐ οί έχεις θύραζε μέν ζψοτοκοΰσιν, έν αύτοΐς δ' ψοτοκοΰσι πρώτον, cf. hist. a n i m . A 5 p. 489 »35 ζψοτόκα μέν οίον άνθρωπος καΐ ?ππος καΐ φώκη και τά άλλα δβα έχει τρίχας, καΐ των ένύδρων τά κητώδη, οίον δελφίς, χαΐ τά καλούμενα σελάχη cf. ibid. Γ 10 ρ. 5 1 7 b 4 τρίχας μέν έχει των ζψων δσα πεζά καΐ ζωοτόκα 10 ούδέν των καρχαροδόντων] Arist. hist. anim. Β 1 p . 501 »19 άμα δέ χαυλιόδοντα καΐ κέρας ούδέν έχει ζψον, ούδέ καρχαρόδουν καΐ τούτων θάτερον τά άρσενα] Arist. hist. a n i m . Β 3 p. 501 b 19 έχουσι δέ πλείους ol άρρενες των θηλειών όδόντας καΐ έν άνθρώποις καΐ έπΐ προβάτων καΐ αιγών καΐ ύών· έπΐ δέ των άλλων ού τεθεώρηταί π ω 11 ούδείς] Arist. hist. anim. Δ 9 p. 535 b 14 0 i δ' ίχθύες άφωνοι μέν είσιν (οδτε γάρ πνεύμονα οδτε άρτηρίαν καΐ φάρυγγα έχουσι), ψόφους δέ τινας άφιάσι καΐ τριγμούς οϊ>ς λέγουσι φωνεΐν. A t h e n . VIII 331 d Μνασέας δ' 6 Πατρευς έν τψ Περίπλψ τους έν τ ψ Κλείτορι ποταμψ φησΐν ίχθΰς φθέγγεσθαι, καίτοι μόνους είρηκότος 'Αριστοτέλους φθέγγεσθαι σχάρον χαΐ τον ποτάμιον χοίρον. Rose Arist. Pseudepigr. p. 297

1 σπλάγχνα scripsi cf. Arist. s u p r a cit.: σπλήνα Ρ 2 κολεόπτερα R o s e : κολοιόπτερα Ρ 3 ώαπερ εΤπον] supra § 37 3. 4 μεμυρισμένοι R o s e : μεμερισμένοι Ρ 7 άγονώτερα R o s e : άπονώτερα Ρ fortasse scribendum ία α ζφοτοκεΐ τρίχας έχει πάντα 8 οίον δελφίνος scripsi: πλην δελφίνος Ρ : δελφίνος Rose 9 τρίχας ούκ έχοντα όμως ζφοτοκεΐ scripsi ex Arist. 1. c.: τρίχας έχοντα όμως ού ζωοτοκεΐ Ρ

33

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMAL1UM EPITOME I 127 — 135 6 λ ε γ ό μ ε ν ο ς σκάρος x a l δ π ο τ ά μ ι ο ς χοίρος. ζ ω α τ έ σ σ α ρ α ς ε χ ε ι κοιλίας, καλείται,

έκ

δέ

τούτου

ώ ν τδ

( 1 2 8 ) τά μ η ρ υ κ ί ζ ο ν τ α π ά ν τ α 3 8

μέν έκ τ ο ΰ σ τ ό μ α τ ο ς ή ρ τ η μ έ ν ο ν

δ καλούμενος

κεκρυφαλος

ήρτηται,

κοιλία

έχόμενος

δέ

κ α θ ε ΐ τ α ι δ π ρ ο σ α γ ο ρ ε υ ό μ ε ν ο ς έ χ ΐ ν ο ς , μ ε τ ά δέ τοΰτον τδ π ρ ο ς τίνων ήνυστρον δκαλούμενον· ρυκίζοντα

άκριβέστερον δέ έν τ ω δ ε υ τ έ ρ ψ έκ&ήσομαι.

ζω α

πυτίαν

έχει,

τά

δέ ά λ λ α

κείται καΐ τίνος χ ά ρ ι ν έν τ ω

δευτέρφ

μ ε ν α τ ω ν δρνέων

δπηνέμια

ταΰτα

και

δστρακοδέρμων

ώπται

δχευει·

τίκτει.

μ,ονοκότυλός

έστι.

(129)

τί

δέ

έση

(130) (131)

(134)

γ ά ρ έστι.

(133)

πετάάμφο-

(132) μόνος

τά 25 των

δχείας

δύο κ ο τ υ λ η δ ό ν α ς

τά διχηλά

μη-20 ποΰ

τά μ ή

τά γάρ άλλα τάς

δ πώλυψ

(135)

τά και

ουδέν των

ο δ ε ν ούδέ ά ν θ ρ ω π ο ς .

ψυχρά

συνδυαζόμενος δ κοχλίας·

καΐ τ ά ς γ ε ν έ σ ε ι ς ές ίλυος ε χ ε ι . ή δέ έ λ ε δ ώ ν η

εχει·

διασαφήσω.

δόντων έν τ η μ ή τ ρ α κοτυληδόνας ε χ ε ι , ίο ά ν α ι μ α ζ φ α π ο λ ύ ν χ ρ ό ν ο ν

ουκ

εχει,

πάντα αστραγάλους 39

1 τά μηρυκίζοντα] Arist. hist. anim. Β 17 p . 5 0 7 » 3 4 πρώτον μέν γάρ τών τετραπόδων χαΐ ζωοτόκων δσα μή έστιν άμφώδοντα τών κερατοφόρων τέτταρας έχει τους τοιούτου; πόρους· ä δή καί λέγεται μηρυκάζειν. διήκει γάρ δ μέν στόμαχος άτ.α τοΰ στόματος άρξάμενος έπί τά κάτω παρά τον πλεύμονα, άπδ τοΰ διαζώματος έπί την χοιλίαν τήν μ ε γ ά λ η ν αύτη δ' έστί τά ϊσω τραχεία xal διειλημμένη. συνήρτηται δ' αύτη πλησίον της τοΰ στομάχου προσβολής δ καλούμενος κεκρύφαλος άπό της ίψεως · έστι γάρ τά μέν έξωθεν δμοιος ττ] κοιλία, τά δ' έντός δμοιος τοις πλεχτοΐς κεκρυφάλοις* μεγέθει δέ πολύ έλάττων έστίν δ χεχρύφαλος της χοιλίας. τούτου δ' Ιχεται 6 έχΐνος, τά έντδς ών τραχύς xai π λ α κ ώ δ η ς , το δέ μέγεθος παραπλήσιος τ ψ κεκρυφάλψ. μετά δέ τοΰτον τδ καλούμενον ήνυστρόν έστι, τ ψ μέν μεγέθει τοΰ έχίνου μείζον, τδ δέ σχήμα προμηκέστερον · έχει δ' έντός πλάκας πολλάς καΐ μεγάλας καΐ λείας 6 πυτίαν] Arist. hist. anim. Γ 21 p . 5 2 2 b 8 | χ ε ι δέ πυετίαν τά μέν μηρυκάζοντα π ά ν τ α , τών δ' άμφωδόντων δασύπους 7. 8 τά μ ή πετόμενα] Arist. hist. a n i m . Z i p . 558t>30 τίκτουσι δέ τά μέν άλλα έν νεοττιαϊς, τά δέ μή πτητικά ούκ έν νεοττιαίς, οΓον αϊ τε πέρδικες καΐ οί ίρτυγες, άλλ' έν τ η γη, έπηλυγαζόμενα δλην. ωσαύτως δέ xal κόρυδος καΐ τέτριξ. ταΰτα μέν ούν ΰπηνέμους ποιείται τάς νεοττεύσεις 8 ούδέν] Arist. gener. a n i m . Β 7 p . 745 b 3 0 τά μέν ούν μ ή άμφώδοντα πάντα καΐ τών άμφωδόντων ίσων ή υστέρα μ ή μίαν φλέβα μεγάλην ?χει διατείνουσαν άλλ' άντί μιας πυκνάς πολλάς, ταΰτα έν ταΐς ΰστέραις έχει τάς καλούμενος κοτυληδόνας 9 . 1 0 τά άναιμα] Arist. gener. a n i m . Γ 8 p . 7 5 8 a 3 γίνεται δέ δ συνδυασμός τούτων (τών μαλακίων) χρονιώτερος πάντων, ώσπερ τών έντόμων, εύλόγως· άναιμα γάρ έστι, διόπερ ψυχρά τήν φύσιν 10 μόνος] Arist. gener. a n i m . Γ 11 p . 7 6 2 » 2 7 έν δέ τη θαλάττη πολύ τδ γεώδες ί ν ε σ τ ι ν διόπερ έκ της τοιαύτης συστάσεως ή τών όστρακοδέρμιμν γίνεται φύσις . . . μόνον δέ τών τοιούτων συνδυαζόμενον έώραται τδ τών κοχλιών γένος, εί δ' έκ τοΰ συνδυασμού ή γένεσις αύτών έστιν ή μή, οδπω συνώπται ίκανώς. cf. hist. a n i m . Ε 15 p . 546>> 16 12 i πώλυψ] Arist. hist. anim. Δ 1 p . 525» 13 εστι δέ γένη πλείω πολυπόδων . . . ή τε καλουμένη έλεδώνη, μήκει τε διαφέρουσα τ ψ τών ποδών καΐ τ ω μονοκότυλον είναι μόνην τ ώ ν μαλακίων 13 τά δίχηλα] Arist. p a r t . a n i m . Δ 10 p. 690 1 1 21 τά δέ διχηλά έχει άστράγαλον (κουφότερα γάρ τά δπισθεν) . . . τά δέ πολυδάκτυλα ούκ έχει άστράγαλον

1 μηρυκίζοντα R o s e : μυρικίζοντα Ρ

4 καθεΐται scrips!: καλείται Ρ :

Sauppe

τοΰτον R o s e : τούτου Ρ

ζοντα Ρ

6 πυτίαν R o s e : πιτύαν Ρ

όνος (Μ, u t r u b r o Scribatur, omisso) Ρ δόνας R o s e : δυσηρτυλϊδόνας Ρ

κεκρυφάλου έστιν

ήνυστρον R o s e : ήναστρον Ρ 9 εχει (non Γσχει) Ρ

5. 6 μυρικί10 μόνος R o s e :

12 πώλυψ R o s e : πόλυψ Ρ

δύο κοτυλη-

13 ή δέ έλεδώνη μονοκότυλό; Rose: ή δέ χελιδών μονο-

κοτύλϊδός Ρ Supplem. Arist. I 1 Aristopb. Kpit.

,)

A R I S T O P H A N I S HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME I 1 3 5 - 1 4 6

34

ε χ ε ι έν τοις δπισθίοις ποσι, f.i6v δέρμα

πάντα δεξιά έ σ τ ι ,

τά 3έ ά'λλα ουκ ε χ ε ι .

καθάπερ

έπί την έλικα αλλ' έπί το καταντικρύ. γεννώμενοι πέντε ψ ά ε χ ο υ σ ι ·

(136)

κήρυκες πορφύραι,

λέγεται

( 1 3 7 ) έ χ ΐ ν ο ι (οί) θαλάττιοι ε υ θ έ ω ς δέ ώς διαιρούμενος κατά μέρος καί 6

δ άφιόμενος είς την θάλασσαν δύναται ζην και ν έ μ ε σ θ α ι . ζωων δ τ έ τ τ ι ί στόμα ουκ ε χ ε ι , βάνων

την

δρόσον

(139)

αί ακρίδες ο& φθέγγονται

ψόφον άποτελοΰσι. 10 έ σ τ ι .

τρέφεται· (140)

(138)

αλλ' έξοχήν τινα γλωσσοειδή,

λέγεται τ

δέ

ώς

τω σ τ ό μ α τ ι ,

ουδέ τά

μόνος των η

περίττωμα

δέ πτερά

άναλαμ-

εχει.

παρατρίβουσαι

">ν ένυδρων τά θ ή λ ε α των αρρένων μείζονα' ίο

( 1 4 1 ) των πτηνών αί α ί θ υ ι α ι και δ χαραδρώς κωφά έστιν ·

γάρ φ θ έ γ γ ε τ α ι

ουτε ακούει.

(142)

μόνος δ όφις την

δπίσω στρέφει τοΰ δλοο σώματος άκινητίζοντος.

κεφαλήν

(146)

τά

άναιμα

είς

ουτε τά

( 1 4 3 ) μ ό ν η ή πάρδαλις

τδ άκρον τ η ς ουράς κινεί τ η ς δλης οδρας άκινητιζουσης. μόνη των ό'φεων ζ ψ ο τ ο κ ε ΐ . 15 έστι.

τά όστρακο- 39

| και κινείται οδκ

(144)

ή ε χ ι ς 15

( 1 4 5 ) τά μέλανα ζιΰα των λευκών ίσχυρότερά τών

ζφων

διαιρούμενα

μάλλον

τών

έναίμων

1. 2 τά όστρακόδερμα] Arist. mot. anim. 5 p. 706 »13 τά στρομβώδη τών όστρακοδέρμων δεξιά πάντ' έστίν. ου γάρ έπί την έλίκην κινείται, άλλ' έπί τό καταντικρύ πάντα προέρχεται, οίον πορφύραι και κήρυκες 3 έχΐνοι] Arist. hist. anim. Δ 5 p. 530 a 34 Ιστι δέ γένη πλείω τών έχίνιον, 8ν μεν τό έσθιόμενον τοΰτο δ' έστίν έν ψ τά καλούμενα ωά μεγάλα έγγίνεται καί έδώδιμα, δμοίως έν μείζοσι καί έλάττοσιν· καί γάρ ευθύς ετι μικροί ίντες εχουσι ταΰτα. 5 ρ. 5306 29 ίιπό δέ την xotXfav έν άλλω ΰμένι τά καλούμενα ψά έστιν, ίσα τόν άριθμόν όντα έν πασιν πέντε γάρ έστι τό πλήθος καί περιττά, cf. ρ. 5 3 0 » 2 9 4 λέγεται] Ael. nat. anim. IX 47 p. 2 3 5 , 7 Η. τους έχίνους ?τι ζώντας καί έν τοις όστράκοις όντας καί προβεβλημένους τά κέντρα εϊ τις συντρίψας χαί διαρρίψας ές την θάλατταν άλλο άλλη τρύφος καταλίποι, τά δέ άρα συνέρχεται αύθις καί ένοΰται καί τό συγγενές θρύμμα άνέγνω, καί προσπλαχέντα συνέφυ. καί όλόκληροι γίνονται φύσει τινί θαυμαστή καί ιδία αύθις. cf. Ορρ. Hal. I 318 5 μόνος] Arist. hist. anim. Δ 7 p. 532 b 10 S Si τέττιξ μόνον τών τοιούτων και τών άλλων ζωων στόμα ούχ έχει, άλλ' οίον τοις όπισθοκέντροις τό γλωττοειδές, τοϋτο μακρόν καί συμφυές καί άδιάσχιστον, δι' ού τη δρόσψ τρέφεται μόνον· έν δέ τη κοιλία ούκ Γσχει περίττωμα 8 αί άκρίδες] Arist. hist. anim. Δ 9 ρ. 535·>11 αί δ' άκρίδες τοις πηδαλίοις τρίβουσαι ποιοΰσι τόν ψόφον 9 τών ένυδρων] Arist. hist..anim. Δ 11 p. 538 »25 έν δέ τοις ώοτόκοις χαί τοις σκωληκοτόκοις, οίον εν τε τοις ίχθύσι και έπί τών έντόμων μείζω τά θήλεα τών αρρένων έστίν 10 τών πτηνών] unde haec? aliter Arist. hist. anim. I 1 ρ. 6 1 5 » 1 Ιστι δ' 6 χαραδριός καί τήν χρόαν καί την φωνήν φαΰλος 11 μόνος] Arist. hist. anim. Δ 11 p. 6 9 1 b 3 1 ίδιον δέ πρός τά συγγενή τών ζωων υπάρχει τοις οφεσι τό στρέφειν την κεφαλήν είς τοδπισθεν ήρεμοΰντος τοΰ λοιπού σώματος, cf. Β 12 ρ. 5 0 4 » 16 12 μόνη] cf. Β § 251 13 ή έχις] Arist. hist. A 6 p. 4 9 0 b 2 4 οί μέν άλλοι ψοτοκοΰσιν όφεις, ή δ' έχιδνα μόνον ζψοτοκεϊ 14 τά μέλανα] Arist. de color, ρ. 798·>1 τά πλείστα τών ζώων ασθενέστερα γίνεται τά λευκά τών μελάνων 15 τά άναιμα] Arist. mot. anim. 7 p. 707 » 2 4 τών μέν γάρ έναίμων ουδέν είς πλείω διαιρούμενον δύναται ζήν ούθένα χρόνον ώς ε ί π ε ΐ ν . . . τών δ' άναίμων τε χαί πολυπόδων ένια διαιρούμενα δύναται ζήν πολύν χρόνον έκάστω τών μερών καί χινεΐσθαι την αύτήν ήνπερ καί πρίν διαιρεθήναι κίνησιν

2 κήρυκες πορφύραι Ρ : κήρυκες χαί πορφύραι Sauppe 3 την έλικα Sauppe: τόν έλικα Ρ : τόν έ'λιχα Rose έπί τό Rose: έπί τόν Ρ οί addidit Rose 10 αϊθυαι Ρ 10. 11 ουτε γάρ Ρ : ουδέ γάρ exhibet Rose 15 άναιμα R o s e : Ιναιμα Ρ

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME I 146 — 155. I l l ζή.

(147)

την δδύνην

τά βλητικά των ζ ω ω ν ού Sta τδ άφιέναι τι διά του κέντρου 39

παρέχει

αλλά

διά την λεπτότητα

τι5

κέντρου,

μάλιστα λεπτούς έ χ ο ν τ α τους δδόντας ταΰτα καΐ την ποιεί.

(148)

5 τους

καιρούς

35

τά μαλάκια

της

δχείας

πάντα πασαν

έχει,

καθάπερ

δθεν

δδυνην

ώραν δχεύει αλλ' ο ύ χ [και]

οι

και

τά

χ α λ ε π ω τ έ ρ α ν 20

ίχθύες.

έστώτας

(149)

των

ί χ θ υ ω ν οί μεν ωοτοκοΰντες τ ω Ιαρι λιπαροί, οι δο ζωοτοκοΰντες το μετόπωρον.

( 1 5 0 ) ουδέποτε δστρακόδερμον ή μαλάκιον έν τ ω Π ό ν τ φ

λέγεται δέ ώς ουδέ θηρίον των δυναμένων άδικεΐν τους Ιγβο:. λεπίδας έ χ ο ν τ α ώ ο τ ο κ ε ΐ . 10 εχει.

(152)

μόνη χ ε λ ώ ν η

γίνεται,

( 1 5 1 ) τά 25

των φοτοκούντων

κύστιν

( 1 5 3 ) οδδέν των δστρακοδέρμων οΰτε θ ή λ υ έστιν οίίτε άρρεν.

(154)

των έντόμων έν τ η ύ χ ε ί α τδ θ ή λ υ

εϊς

το άρρεν

ένίησι το αίδοΐον

εις τδ άναλογοΰν τιΰ α?δοί 1 έςω γάρ δελφίνος καΐ φωκαίνης ουδέν έστιν έν τ ω Πόντοι, cf. supra § 38 cum adnotatis 8. 9 τά λεπίδας έχοντα] Arist. hist. anim. Β 13 p. 505 2 είσΐ δ' αυτών (τών ιχθύων) ol μέν ωοτόκοι, οί δέ ζωοτόκοι, ol μέν λεπδωτοί πάντες ψοτόκοι, τά δέ σελάχη πάντα ζψοτόκα πλην βατράχου 9 μόνη] Arist. hist. anim. Γ 15 p. 519 'J 14 Ιχει δέ κύστιν οί) πάντα, άλλά τά μέν ζωοτόκα πάντα, τών δ' φοτόκων ή χελώνη μο'νον. cf. gener. anim. A 13 p. 7 2 0 a 5 10 ούδέν] Arist. hist. anim. Δ 11 p. 537i>24 εατι δ' ούθέν άρρεν καΐ θήλυ έν τοις μονίμοις, οΰδ' όλως έν τοις όστρακοδέρμοις. cf. gener. anim. A 23 p. 7 3 1 b 8 — 1 4 11 τών έντόμων] Arist. hist. anim. Ε 8 p. 5 4 1 3 4 τά δ' έντομα συνέρχεται μέν όπισθεν, εΐτ' έπιβαίνει το ελαττον έπί τό μείζον τοΰτο δ' έστί τό άρρεν, έναφίησι δέ τον πόρον κάτωθεν το θήλυ ε(ς το άρρεν τό έπάνω, άλλ' ού τδ άρρεν είς το θήλυ, ώσπερ έπΙ τών άλλων

5 και delevit Schöne 9 χελόνη Ρ 15 ετι δέ τά ήθη R o s e : ετη δέ τά εθη Ρ 14 ώς προεϊπον] supra § 5 3 17 Β addidi 20 προταχθέν scripsi: προταθέν D 3*

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM EPITOME II

36

1—8

κύειν δύναται μήνας, περί τε της έχτέξεως ποία καΐ πόσα υπομένει τίχτειν βρέφη· έπί πασι δέ τις δ βίος τοΰ προγραφέντος ζώου και ποΐον τδ ήθος και πόσα δύναται ζην ετη.

τοΰτο δέ έπειράσθην ποιήσαι, Γνα μή διηρη-

μένην έν πολλοίς την ύπδ 'Αριστοτέλους περι ζψων πραγματείαν έπιπορευη, 5 συνηγμένην δέ δμοΰ πάσαν την έφ' ένί έκάστψ ζ ω ω ίστορίαν ε χ η ς . ( 2 ) Έ π ε Ι ουν α μεν των ζ φ ω ν ζψοτοκεΐ, α δέ ψοτοκεΐ, α δέ σκωληκοτοκεΐ, πειράσομαι μέν έν τούτω περι μόνων των ζιροτοκούντων τδν λόγον ποιήσασθαι, άρξάμενος άπδ των πολυσχιδών, έχομένως δέ περι των διχηλών, ειτα περί των μωνύχων, έπΐ πασι δέ δηλώσω καΐ περί των σελαχωιο δών λεγομένων ωοτοκεΐν.

ι χ θ ύ ω ν , έπειδή

καΐ αύτοι δοκοΰσι ζωοτοκεΐν, αλλ' ουκ

( 3 ) έν δέ ταϊς έχομέναις ταύτη δυσΐ συντάξεσι περί

των

φοτοκούντων όμοιοειδώς τούτοις τον λόγον ποιήσομαι, τήν αρχήν λαβών άπδ των ένύδρων, τδ δέ [περι] τών σκωληκοτοκούντων εΐδος ώς λεπτδν και ασθενές και ουκ άξιον ιστορίας παραιτήσομαι. 15

( 4 ) Έ π ε ι δ ή δέ δ άνθρωπος περιττότερος τών άλλων ζψων και εστι πολυσχιδής, άρκτέον άπδ τούτου.

υπάρχει

( 5 ) ό μέν οδν 'Αριστοτέλης

χάριν τοΰ μηδέν παριδεΐν έπΙ πολυ περί τούτου έν τ ω π ρ ώ τ ψ τών 'Ιστοριών έκλελάληκε, πρώτον μέν διαιρών είς τά άξιολογώτατα μέρη τον άνθρωπον, ειτα ταΰτα τέμνων ε?ς μόρια, ofov ούτως · κεφαλή έστι

[ τδ έπΐ τ ψ

f. 335»

20 αυχένι έπικείμενον, μόρια δέ ταύτης βρέγμα, κορυφή, ίνίον καΐ τάλλα· καΐ πρόσωπον έστι τδ υπδ τδ κρανίον ύποκείμενον, μέρη δέ αδτοΰ ρίς, σιαγόνες και τά άλλα.

ώτα,

τον αύτδν δέ τρόπον καΐ έπι τών λοιπών πεποίηκε

και τά μέλη εις μέρη τέμνων ύποδεικνύειν πειράται.

( 6 ) δθεν έγώ τδ

μέν εις τά γινωσκόμενα πάσι μόρια τών ανθρώπων διαιρεΐν καΐ τδ δμοιον 25 Άριστοτέλει ποιεΐν περισσδν ήγημαι* τά δέ ιδίως συμβεβηκότα τ ψ ά ν θ ρ ώ π ω xal τά άλλα 3σα ιστορίας άςιά έστιν, έκπίπτει δέ τους πολλούς, ύποδεικνύειν πειράσομαι. ( 7 ) "Εστιν οδν δ άνθρωπος άμφόδους, πολυσχιδής καΐ μόνος τών διπόδων ζωοτοκών.

( 8 ) εχει δέ ό μέν άρρην έπΙ τοΰ κρανίου ραφάς

17 μηδέν παριδεΐν] Arist. hist. a n i m . A 6 p. 4 9 1 »24 Ενεχεν τοΰ μή παραλιπεϊν τών Ιστοριών] Arist. hist. a n i m . Α 6 — 1 7 p. 4 9 1 » 2 4 — 4 9 7 b 2

πρώτψ

19 κεφαλή] Arist.

1. c. A 7 p. 491 »30 κεφαλής μέν ούν μέρη τό μέν τριχωτόν κρανίον καλείται, τούτου δέ μέρη τό μέν πρόσθιον βρέγμα, ύστερογενές (τελευταΐον γάρ τών έν τ ψ σώματι πήγνυται όστών), τό δ' όπισθεν (νίον, μέσον δ' ίνίου καΐ βρέγματος κορυφή 21 πρόσωπόν έστι] Arist. 1. c. Α 8 p . 491Κ9 τό δ' υπό τό κρανίον Ονομάζεται πρόσωπον έπΙ μόνου τ ώ ν άλλων ζψων άνθρώπου al. 28 άμφόδους] Arist. 1. c. Β 17 ρ. 507 b 15 τά δ' άμφώδοντα . . . οΓον άνθρωπος, δ ς , κ 6 ω ν , άρκτος, λέων, λύκος. cf. supra p . 2 , 1 3 πολυσχιδής] A r i s t . 1. c. Β 1 p . 4 9 9 b 6 τών δέ τετραπόδων καΐ έναίμων καΐ ζψοτόχων τά μέν έστι πολυσχιδή, ώσπερ αϊ τοΰ άνθρώπου χείρες xal ol πόδες al. 28. 29 μόνος τών διπόδων] Arist. I. c. Ε 1 ρ. 539 »14 ζψοτόχα δ' έστί τών τετραπόδων ένια, καΐ άνθρωπος τών διπόδων μόνον 29 έχει] Arist.

8 πολυσχιδών scripsi: πολυσχεδών D. 11 ταύτη scripsi: ταύταις D μορίων D

πολυσχεδής constanter exhibet D cf. p. 1 , 1 8 13 περί delendum p u t o

20 iviov scripsi: ήνίον D

17 Ιστοριών s c r i p s i :

21 ύποκείμενον scripsi: έπικείμενον D

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E II 8 — 1 4

37

τρεις σ υ ν α π τ ο ύ σ α ι ς ά λ λ ή λ α ι ς , τ ρ ι γ ω ν ο ε ι δ ε ΐ ς , ή δέ θ ή λ ε ι α κ ύ κ λ ω μόνον κρανίου την ρ α φ ή ν , φ και γ ι ν ώ σ κ ε τ α ι τ6 θ ή λ υ . κ ε φ α λ ή μ η έ χ ο υ σ α ραφήν.

(9)

τοΰ

ή δ η μέν ουν ώ φ θ η ανδρός

σ π ο ν δ ύ λ ο υ ς δέ ε χ ε ι τους π ά ν τ α ς

είχο-

σιεννέα, ω ν ό μέν τ ρ ά χ η λ ο ; έκ τ ε σ σ ά ρ ω ν σ υ ν έ σ τ η κ ε , ή δέ ρ ά χ ι ς έζ εΓκοσιν, 5 ή δέ ό σ φ ΰ ς έκ π έ ν τ ε .

(10)

π λ ε υ ρ ά ς δέ ε χ ε ι δ ε κ α έ ξ , έκατέρου

δκτώ συν τ α ΐ ς λ ε γ ο μ έ ν α ι ς ν ό θ α ι ς π λ ε υ ρ α ΐ ς .

(11)

π ά ν τ α ς τριακονταδυο, ών δεκαέξ ά ν ω καΐ toot κ ά τ ω · ε χ ο ν τ ε ς δλιγοχρόνιοι, (12)

ΔιοιχθεΙς

10 έαυτον ζ φ ω ν .

μέρους

δδόντας δέ ε χ ε ι

τους

οί δέ α δ τ ο υ ς άραιους

φησί. δέ

περι δέ

έγκέφαλον τοΰτον

εχει

υγρότερον

υ μ ή ν έστι

καΐ

δερματικός

μείζονα

των

8ς καλείται

καβ'

μήνιγς.

ε χ ε ι δέ την λ ε γ ο μ έ ν η ν π α ρ ε γ κ ε φ α λ ί δ α μ ό ν ο ς ό ά ν θ ρ ω π ο ς , ήτις έ σ χ α τ η

τοΰ

έγκεφάλου

και

κείται,

μέρος αυτοΰ

θ ι γ γ α ν ό μ ε ν ο ς τοΰ α ν θ ρ ώ π ο υ ής

zb άκρον

αίσ&ητικώτερον

οδσα.

εστι

δέ

ό

ζώντος ψυχρός. τοΰ

15 π ρ ο σ π έ φ υ κ ε δέ τ α ύ τ η ό λ ε γ ό μ ε ν ο ς

μέσου·

έγκέφαλος

(13)

είτα ή

οισοφάγος,

άναιμος

γ λ ώ τ τ α σαρξ

έπιλεγομένη

έπιγλωττίς·

ε ί λ ή φ ε ι δ' οδτος την

νυμίαν ά π δ τοΰ π ε ρ ί αδτον μ ή κ ο υ ς καΐ τ η ς στενότητος.

(14)

μανή,

όμω-

εμπροσθεν

δέ τοΰ λ ε γ ο μ έ ν ο υ οισοφάγου ή λ ε γ ο μ έ ν η τραχεΤα αρτηρία κ ε ΐ τ α ι καΐ

αύτη

την α ρ χ ή ν

κατά

έχουσα

άπδ

της

έπιγλωττίδος,

άνω

δέ

μάλλον

νεύουσα

hist, anirn. A 7 p. 4 9 1 b 2 έχει δέ £αφάς (τό κρανίον) τ ω ν μέν γυναικών μίαν κ ύ κ λ ψ , τ ω ν 5' άνδρών τρεις είς 8ν συναπτούσας ώς έπϊ το πολύ* ήδη δ' ώμμένη έβτΐ κεφαλή άνδρός ούδεμίαν έχουσα βαφήν. Γ 7 ρ. 516 »18 τό μέν θήλυ κύκλψ έχει την £αφήν, τό δ' άρρεν τρεις ^αφάς άνωθεν συναπτούσας, τριγωνοειδεϊς · ήδη δ' ώ φ θ η καΐ άνδρός κεφαλή οί)κ έχουσα βαφάς 3 σπονδύλους] n o n s u n t Aristotelica 5 πλευράς] Arist. 1. c. A 15 p. 4 9 3 b 14 κοινόν δέ τοΰ άνω καΐ κ ά τ ω (θώρακος) πλευραί, εκατέρωθεν ί κ τ ώ

7 άραιοΰς] Arist. 1. c.

Β 3 p. 5011>22 δσοι δέ πλείους έχουσι, μακροβιώτεροι ώς έπϊ τό πολύ είσιν, οί δ' έλάττους και άραιόδοντες ώς έπϊ τό πολύ βραχυβιώτεροι. cf. Α 109 9 έγκέφαλον] Arist. hist, a n i m . A 16 p. 4 9 4 b 28 μέγεθος δ' όμοίως έχει άνθρωπος πλείστον έγκέφαλον και ύγρότατον. cf. de sensu 5 p . 444 »30. part. a n i m . Β 14 p. 6 5 8 ·> 8 10 περί δέ τοΰτον] Arist. hist, a n i m . A 16 p. 4 9 5 » 7 ή δέ περί αύτόν μήνιγζ φλεβώδης· εστι δ' ΰμήν δερματικός ή μήνιγξ ό περιέχων τόν έγκέφαλον 11 παρεγκεφαλίδα] Arist. 1. c. p. 4 9 4 b 3 1 -/αϊ έπϊ τούτου ή καλουμένη παρεγκεφαλίς έσχατον

12 έγκέφαλος άναιμος] Arist. I . e . p. 4 9 5 »4 άναιμος

δ ' δ έγκέφαλος άπασι καΐ ούδεμίαν έχων έν αύτυϊ φλέβα, καΐ θιγγανόμενος κατά φύσιν ψυχρο'ς 13 γλώττα] Arist. 1. c. A 11 ρ . 492·>33 έστι δ ' ή γλώττα σαρξ μανή καΐ βομφή 14 ής τό άκρον] A r i s t . 1. c. p. 4 9 2 ·> 27 ή δ' αίαθησις έν τ ψ άκρφ έπιγλωττίς] Arist. I . e . p . 492 b 34 ταύτης (τής γλώττης) τι μέρος έπιγλωττίς 15 οισοφάγος] Arist. 1. c. Α 16 ρ . 4 9 5 » 1 8 έντός δέ τοΰ αύχένος δ τε οισοφάγος καλούμενος έστιν, έχων τήν έπωνυμίαν άπό τοΰ μήκους και τής στενιίτητος, καΐ ή άρτηρία 17 αρτηρία] Arist. 1. c. p . 4 9 5 » 2 4 κείται δ' έπϊ μέν τά άνω πρός τό στόμα κατά τήν έκ τών μ υ κ ΐ ή ρ ω ν σύντρησιν είς τό στόμα, η καΐ δταν πίνοντες άνασπάσωσί τι τοΰ ποτοΰ, χωρεί έκ τοΰ στόματος διά τ ώ ν μυκτήρων έξω

1 τριγωνοειδεις scripsi ex A r i s t . : γωνοειδεΐς D κύκλψ scripsi: κύκλον D 2 τήν ^αφήν s c r i p s i : η ) (ίαφή D 3 σπονδίλους D 7 αύτούς scripsi: τους D 10 τοΰτον scripsi: τούτων D μήνιξ D 11 παρ' έγκεφαλίδα D 13 μανή s c r i p s i : μόνη D 15 ύσοφάγος D 16 αύτόν s c r i p s i : αύτό D 17 ύσοφάγου D iteraque p. 3 8 , 3 18 έχουσα scripsi: έχει D

38

ARISTOPHANIS

H I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E II

διό καΐ δταν αθρόως | πίνωμεν, άνασπώμεν f.336r

την των μυκτήρων έκκρισιν

μέρος τι τοΰ ύγροΰ διά των μυκτήρων. δρώδης καΐ όλίγαιμος. της τραχείας

14—17

εστι δέ φύσει (ή) αρτηρία χον-

μέση ούν κείται των στομάτων τοΰ οισοφάγου καΐ

αρτηρίας ή έπιγλωττίς,

ητις έν τω καταπίνειν

την ξηράν

5 τροφήν έπιπωματίζει την άρτηρίαν κωλύουσα ών ού δέον αυτήν έστι λαμβάνειν.

συμβαίνει

δέ

έμπνευματουμένης

της

αρτηρίας

υπό

τοΰ

πνεύματος ευθέως διίστασθαι και είς τον πνεύμονα διαδίδοσθαι· γάρ τδ πνεΰμα εις τάς τούτου δπάς.

έκτος

διαδίδοται

εχει γάρ ό πνεύμων διαφύσεις χον-

δράς είς δξυ συναγόμενα?, έκ δέ των διαφύσεων τά τρήματα έκ μεγάλων 10 είς έλάχιστα διαδιδόμενα·

εχει δέ καΐ έκφύσεις ή προειρημένη

αρτηρία

προσηνωμένας τ η καρδί^, ινώδεις (και χονδρώδεις) και πιμελώδεις· α δέ μέρη συνήνωται, κοιλία έστίν. συνδιίσταται ή καρδία,

καθ'

οθεν έμπνευματουμένης της κοιλίας

δήλον ως δεχόμενη το πνεΰμα παρ' αυτής,

δέ τεθεώρηται έπι των μειζόνων ανατομών.

(15)

15 τοΰτον εχει τον τρόπον καΐ ούτως δέχεται το πνεΰμα και άφίησιν · δέ οΰτε υγρόν ουδέν ουτε ξηρόν έπιδέχεται·

τοΰτο

ή μέν ουν αρτηρία άλλο

ή δέ δεςαμένη πόνον παρέχει

εως ου άναβήξη καΐ άναβάλη το κατελθόν. (16)

Ό

δέ στόμαχος και αυτός άνωθεν εχων από της έπιγλωττίδος,

ώς προεΐπον, εχεται της τραχείας αρτηρίας, συνεχής ών τη ράχει υμέσι 20 λεπτοΐς, άποτελευτ^ δέ διά τοΰ ζώματος είς τήν κοιλίαν την λεγομένην άνω, νευρώδης ών τ η φύσει καΐ τάσιν εχων. όμοία έστί τ η κυνει'α κοιλία·

(17)

έστίν, αλλ' οίον εντερον εύρος εχον έστί.

διά δέ τδ τοιαύτην εχειν ημάς

τήν άνω κοιλίαν μόνος ό άνθρωπος και 6 κύων έμεΐ. 2

εστι] A r i s t . h i s t . a n i m . A 16 p. 4 9 5 " 2 3

όλίγαιμος

3

ή δέ άνω κοιλία

ου γάρ πολλφ τοΰ έντέρου ήμών ευρυτέρα στενής γάρ ούσης

εστι δ' ή μέν αρτηρία χονδρώδης

μ έ σ η ] A r i s t . 1. c . p. 4 9 5 a 2 7

τήν φύσιν

καΐ

μεταξύ δ' εχει τ ω ν τρήσεων τήν έπιγλωττίδα

καλουμένων, έπιπτΰσσεσθαι δυναμένην έ π ! τό της άρτηρίας τ ρ ή μ α .τό είς το στόμα τεΐνον 6

συμβαίνει] A r i s t . 1. C. p . 4 9 5 b 8

τοΰ πλεύμονος το πνεΰμα.

φυσωμένης δέ τ η ς άρτηρίας διαδίδωσιν είς τ ά κοίλα μέρη

ταΰτα δέ διαφύσεις ε"/et χονδρώδεις είς όξί) συνηκούσας·

διαφύσεων τ ρ ή μ α τ α διά παντός έστι τοΰ πλεύμονος, άεΐ έκ μειζόνων είς έλάτται

έκ δέ τ ω ν διαδιδόμενα.

συνήρτηται δέ και ή καρδία τ η αρτηρία πιμελώδεσι καί χονδρώδεσι καΙ ίνώδεσι δεσμοΐς· η δέ συνήρτηται κοΐλόν έστιν

12

έμπνευματουμένης] A r i s t . I . e . p . 4 9 5 b 1 4

φυσωμένης δέ

τ η ς άρτηρίας έν ένίοις μέν ού κατάδηλον ποιεί, έν δέ τοις μείζοσι τ ω ν ζ ψ ω ν δήλον δτι εισέρχεται τό πνεΰμα είς αυτήν,

ή μέν ουν άρτηρία τοΰτον έχει τον τρόπον, καΐ δέχεται μόνον το

πνεΰμα και άφίησιν, άλλο δ' οϋθέν ουτε ξηρόν ουθ' ύγρόν, ή πόνον παρέχει, £ως άν έκβήζη τδ κατελθόν

1 8 ό δέ στόμαχος] A r i s t . 1. c. p. 4 9 5 b 19

άπό τοΰ στόματος,

έχόμενος τ η ς άρτηρίας,

δ δέ στόμαχος ήρτηται μέν άνωθεν

συνεχής ών πρός τε τήν βάχιν καΐ τήν άρτηρίαν

ΰμενώδεσι δεσμοΐς, τελευτά δέ διά τοΰ διαζώματος ( ζ ώ μ α τ ο ς Ο ) ών τήν φύσιν, καΐ τάσιν ε χ ω ν καΐ έπι μήκος και έπΙ πλάτος, δμοία τ η κυνεία έ σ τ ί ν

ού πολλφ

γάρ τοΰ έντέρου

μείζων,

είς τήν κοιλίαν,

σαρχοειδής

ή δέ κοιλία ή τοΰ άνθρωπου

άλλ' έοικυΐα οίονεΐ έντέρψ

ε χ ο ν τ ι - είτα έ'ντερον άπλοΰν είλιγμένον, είτα εντερον έπιεικώς πλατύ

εύρος

2 4 μόνος δ άνθρω-

πος . . . έ μ ε ΐ ] vide n o t a s a d p . 3 1 , 2 2

τί D

ή addidi

άναβήξει c o r r e x i t I ) 1 προεΐπον] a n A 1 1 1 ?

11 18

και χονδρώδεις a d d i d i e x A r i s t .

p o s t ε χ ω ν f o r t a s s e τήν άρχήν addendum

17

άναβήξη e x 19

ώς

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E II 17 — 21

39

x a l δ ρ θ ή ς x a l χ ό λ π ο ν μ ή έ χ ο ύ σ η ς , ή έ π ά ν ο δ ο ς ή τ ω ν αιτίων κατ' εύί)υπορίαν έ π ΐ τδν σ τ ό μ α χ ο ν ε υ κ ό π ω ς π α ρ α γ ί ν ε τ α ι · σκόλιας τ ά ς κ ο ι λ ί α ; ου ρ^δίω; συμβαίνει.

τοις δέ έ χ ο υ σ ι ν

ευρεία;

και

( 1 8 ) δ π ό χ ε ι τ α ι δέ τδ έντερον

τ η κοιλία διπλούν ε ί λ ι γ μ έ ν ο ν , έ π ι ε ι κ ω ; π λ α τ ύ *

περί δέ τ ο ΰ μ ε γ έ θ ο υ ς

αύτοΰ

5 ουδέν ε ι ρ η χ ε ν ό 'Αριστοτέλης. (19)

Ή

δέ λ ε γ ο μ έ ν η κ ά τ ω κοιλία έ κ π έ φ υ κ ε μ ε ν

ό μ ο ι α δέ έστι τ φ απ' αυτής

προς

καλοΰσι.

σχήματι τη ύεία· την

(20)

τδ

εδραν δέ

παχΰ

πλατεία

και

λεγόμενων

βραχύ

μέσον υ μ ε ν ώ δ έ ς

έστι καΐ π ΐ ο ν , έξήρτηται δέ

της καλουμένης

αορτής,

καΐ

δια

υπάρχει,

έπίπλοον

10 ή ρ τ η τ α ι , έστι δέ τήν φύσιν υ μ ή ν π ι μ ε λ ώ δ η ς .

άπδ

ο

κοίλη,

το

δη

άρχδν

μέν της

υ π ε ρ ά ν ω δέ τ ω ν έκ

τούτου φ λ έ β ε ς

τεινουσι π ρ δ ς τ ή ν τ ω ν έντέρων φύσιν.

| έκ τοΰ έντέρου, f. 336ν

γ ά ρ έστι και

της

μεγάλης

πολλαι

και άνω

δ'

κοιλίας

έντέρων τδ φλεβδς

και λ ε π τ α ι

και

κατα-

τ ά μέν ουν π ε ρ ι τδν σ τ ό μ α χ ο ν

καΐ

άρτηρίαν καΐ έτι περϊ τήν κοιλίαν και έντερα τοιούτον έ χ ε ι τδν τ ρ ό π ο ν . 15

(21)

Ή

δέ καρδία κείται

μέν

π α ρ ά τδν

aptaxspov

μαστόν,

τοις

άλλοις ζ ψ ο ι ς έν μ έ σ φ π α σ ι κείται, έστι δέ σ τ ρ ο γ γ υ λ ω τ έ ρ α τ ω ν ά λ λ ω ν , ε χ ε ι τδ όξυ α υ τ ή ς έμπροσ&εν. ου κ α θ ά π ε ρ οί π ο λ λ ο ί έφασαν

δ' και

έ χ ε ι δέ έν α ύ τ η , φ η σ ί , κοιλίας τρεις, άλλ' τ ω ν ιατρών

δύο,

ων

τήν

μέν

μεγίστην

τοις δεξιοΐς, τ ή ν δέ έ λ α χ ί σ τ η ν έν τοΐς άριστεροΐς, σ ύ μ μ ε τ ρ ο ν δέ τήν 20 κ ά τ ω θ ε ν δέ έκ τ η ς π ρ ο σ φ ύ σ ε ω ς τ ή ς καρδίας κ α τ ά μ ε ν τ ή ν μ ε γ ί σ τ η ν

έν

μέσην. αυτής

6 κάτω κοιλία] A r i s t . hist. anim. A 16 p. 4 9 5 b 2 7 ή δέ κ ά τ ω κοιλία δμοία τ ή ύεία· πλατειά τε γάρ έστι, καΐ το άπό ταύτης προς τήν Σδραν π α χ ύ και βραχύ 9 έπίπλοον] Arist. 1. c. p. 4 9 5 b 29 το δ' έπίπλοον άπό μέσης τής κοιλίας ήρτηται, εατι δέ τήν φύσιν ύμήν πιμελώδης 10 υπεράνω] Arist. I. c. p . 4 9 5 b 3 1 υπέρ δέ τών έντέρων τό μεσεντέριόν έστιν· όμενώδες δ' έστί τοϋτο καΐ πλατύ, xal πΐον γίνεται, έξήρτηται δέ έκ τής μεγάλης φλεβός καΐ τής αορτής, καΐ δι' αύτοϋ φλέβες πολλαΐ και πυχναί κατατείνουσαι (κατατείνουσι D» cf. Aubert) προς τήν τών έντέρων θέσιν (φύσιν Ρ D a ) , άνωθεν άρξάμεναι μέχρι κ ά τ ω . τά μέν ουν περϊ τόν στόμαχον καΐ τήν άρτηρίαν ούτως έχει, καΐ τά περί τήν κοιλίαν 15 καρδία] Arist. I. C..A 17 ρ. 496 »14 κείται δέ τήν θέσιν έν μέν τοις άλλοις κατά μέσον το στήθος, δσα έχει στήθος, τ ι ΐ ς δ' άνθρώποις έν τοις άριστεροΐς μάλλον, μικρόν τής διαιρέσεως τών μαστών έγκλίνουσα είς τόν άριστεράν μαστόν έν τ ψ άνω μέρει τοΰ στήθους, καΐ οδτε μεγάλη, τό τε ό'λον αυτής είδος ού πρόμηκές έστιν, άλλα στρογγυλώτερον· πλην τό άκρον είς ποζώματι έχει τάς υστέρας, τά δέ κάτω προς τοΐς άρθροις, άνω μέν τά σελαχώδη, κάτω δέ τά καί έν αύτοΐς ζψοτοκοΰντα καί θύραζε, οίον άνθρωπος καί ίππος καί τών άλλων Εκαστον τών τοιούτων, cf. Galen. II 887 Κ . 16 περί μέν τών μορίων] Arist. 1. c. A 17 p. 497 b 1 τά μέν ούν μόρια καί τά έντός καί τά έκτος τοΰ άνθρωπου ταΰτα καί τοιαύτα, καί τοϋτον Ιχει τόν τρόπον 18 άρχεται] cf. supra p. 2 0 , 3 cum notis 19 γεννά] Arist. hist. anim. Η 5 p. τοις άρρεσι τοΰ τεκνοΰν, καί παΰλα άμφοτέροις, καταμηνίων, πλην οδτ' άρχομένων γόνιμα εϋθυς ρ. 5 8 2 * 1 6 μέχρι μέν ούν τών τρίς έπτά έτών 1 ΰείοις D : βοείοις scribendum ex Arist. 5 φλέβες addidi όσχίψ D

6 βυνένωται D.

4 λεπτοί φλεβώδεις corruptum videtur

anne scribendum συνήρτηται?

9 έχουσα s c r i p s i : έχουσαν D

μορίων iterat D

5 8 5 » 3 4 άρχή δέ ταΐς γυναιξί τοΰ τεκνοΰοθαι καί τοΐς μέν ή τοΰ σπέρματος πρόεσις ταΐς δ' ή τών οδτ' έτι όλίγων γιγνομένων καί άσθενών. cf. Η 1 τό μέν πρώτον άγονα τά σπέρματά έβτιν

όσχέψ s c r i p s i :

15 αυτής s c r i p s i : έαυτής D

16 τών

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIÜM E P I T O M E II 3 2 — 3 7

42

δέ ό μ ε ν άρρην εικοσαετής, ή δε θ ή λ ε ι α τεσσαρεσχαιδεκαετής. δέ δ μ ε ν άρρην π α σ α ν ώραν τ ο ΰ έτους *αΙ ή θ ή λ ε ι α

(33)

δχεύεται,

έ σ τ ώ τ έ ς είσιν οί χ ρ ό ν ο ι α δ τ ο ΐ ς , κ α θ ά π ε ρ καϊ τοις άλλοις ζ ψ ο ι ς · τεροι δέ είσιν οί μ ε ν άρρενες π ρ ο ς συνουσίαν έν τ ψ 5 τ ψ θέρει.

(34)

δχεύει

αλλ' οδχ όρμητιχώ-

χ ε ι μ ώ ν ι , αί δέ γυναίκες

χ ρ ό ν ο ι δέ ιστάμενοι τ α ΐ ς κυούσαις καΟα'περ. τοις άλλοις

ζ ψ ο ι ς ουκ είσιν, άλλ' αί μέν ε π τ ά μ ή ν α ς κ υ ή σ α σ α ι ετεκον, αί δέ έννέα, αί δέ δέκα καΐ τ ο ΰ ενδεκάτου τινές προσέλαβαν, άνδράσιν

ίως

τεσσαράκοντα· ίο ( 3 5 )

πεντήκοντα ήδη

μέν

τίκτει μ έ ν ουν γ υ ν ή

και ουν

έξήκοντα

πεντηκονταετής

και τέσσαρα

τεκοΰσα π έ ν τ ε τ ό κ ο υ ς α ν ά π έ ν τ ε (36)

δρος δέ τοΰ γενναν τοις μέν

έτών,

και

γυναικι

ϊως

δέ

τις γ ε ν ο μ έ ν η πέντε

πέντε

και

συνέλαβε.

κ α θ ά π ε ρ έν ' Α θ ή ν α ι ς

ή

άρρενας.

Κ α ι π ε ρ ι μέν κ υ ή σ ε ω ς

και χ ρ ό ν ο υ ούκ άεί ο ύ τ ω ς ,

π ε ρ ί δέ έκ-

τ έ ξ ε ω ς και δ ι δ ύ μ ω ν και τ ε ρ α τ ω δ ώ ν καΐ π ώ ς άρρεν ή θ ή λ υ καΐ περι τροφής β ρ έ φ ο υ ς και ά π ο γ α λ α κ τ ί σ ε ω ς καΐ κ α τ α μ η ν ί ω ν έ π ι σ χ έ σ ε ω ς

και τδ δλον τ η ς

15 τοΰ σ π έ ρ μ α τ ο ς ουσίας και π ό θ ε ν φέρεται κ α τ ά τ ο οίκεΐον έν τ ψ π ρ ο συντάγματι καταριδμήσας (37) φοτερίζειν γάρ

έν τ ψ

"Εστί δέ ό ά ν θ ρ ω π ο ς γάρ

δύναται,

ίηρψ

και

τούτου

έίεθέμην.

λέγοι

υγρψ

και

μονήρης

δ' άν

τις και

παρά

20 Α ί γ ύ π τ ψ καϊ έν π ο λ λ ο ί ς τ ό π ο ι ς '

μέρος

είσιν

και

συναγελαστικός·

αυτδν οι

άμφίβιον

διαιτώνται

η μ έ ρ α ς μέν γάρ έν τ ψ

έπαμ-

είναι,

και

καθάπερ

υγρψ,

έν

νυκτός δέ

1 όχεύει] Arist. hist. a n i m . Ε 9 p. 5 4 2 » 19 ώραι δέ καϊ ήλικίαι της όχείας έκάατοις βίσίν ώρισμέναι των ζψων . . . 26 άνθρωπβς δέ μάλιστα πασαν ώραν 3. 4 όρμητικώτεροι] Arist. 1. c. £ 8 ρ . 542 »32 όργφ δέ προς την δμιλίαν των άνθρώπων τό μέν άρρεν έν τ ψ χειμώνι μάλλον, το δέ θήλυ έν τψ θέρει 5 χρόνοι] Arist. 1. C. Η 4 ρ. 5 8 4 »33 τά μέν ουν άλλα ζψα μοναχώς ποιείται την τοΰ τόκου τελείωσιν εΓς γάρ ώρισται τοΰ τόκου χρόνος ττασιν άνθρώπψ δέ πολλοί μόνψ των ζψ34 τά μέν γάρ αυτών έστιν άγελαία τά δέ μ ο ν α δ ι κ ά . . . ό δ' άνθρωπος έπαμφοτερίζει

2. 3 ουκ έστώτες είσίν D

3 αύτοϊς scripsi: αυτής D

κοντα sic D, fortasse scribendum πέντε ex Arist. I . e .

5 καθαθάπερ D

8 πεντή-

20 τόποις scripsi: τρόποις D

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E II 37 — 4 2

έπι της χέρσου,

43

τροφή δέ αύτοΐς δσα παρά τον ποταμδν καί τά ελη

φύεται. ( 3 8 ) Έ σ τ ι δε τδ ήθος ή γυνή ώς επί πολυ ανδρός έλεημονεστερα και άριδάκρυον

ίατι

δέ και φθονερωτέρα καί μεμψίμοιρος και φιλολοιδο-

5 ρωτέρα καί πληκτικωτέρα μάλλον,

εστι δε και δύσφημον το θήλυ και

δυσέλπιστον και άναιδεστερον και ευαπατητότερον καί μνημονικώτερον καί άκινητότερον καί τροφής έλάττονος δεΐται. λοψυχότερον τδ άρρεν. τά ήθη ούτως,

παρεκτικώτερον δέ καί μεγα-

( 3 9 ) γνωσβείη δέ άμεινον καί έκ τοΰ προσώπου

μέτωπον τδ' μέν μέγα βραδυνόου ήθους σημεΐον, τδ δέ

ίο μικρδν ευκινήτου, τδ δέ πλατύ εκστατικού· τούτων δέ τδ μέσον ά'ριστον. | οφρύες αί μέν έπ' όρθοΰ κείμεναι μαλακδν καί χρηστδν ήθος ύπογράφουσιν, f.:W8r αί δέ πρδς τήν ρίνα κεκλασμέναι στρυφνόν, αί δέ πρδς τους κροτάφους κεκλασμέναι είρωνα, αί δέ κατεσπασμέναι φοβερόν.

κανθοί οί μέν μικροί

καλοΰ ήθους σημεΐον, οί δέ κρεώδεις πρδς τψ μυκτήρι πονηροΰ. 15 μέν δλος ό όφθαλμδς έ'ςω έξίσχίβ αναιδούς ήθος· πανούργου καί αβέβαιου, ό δέ μέσος άριστος,

μικρδς δέ

καί εάν υπάρχων

αλλά ταΰτα μέν υπογραφής

χάριν ειρήσθω, πλειόνων δυναμένων λέγεσθαι. (40) προσεγγίσας

"Οτι

ανθρώπου

άλλφ

άσίτου

20 καί θαλασσίους σκολοπένδρας.

I

δήγμα

κακόν τι ποιεί.

(41)

δυσίατον πτύελον

( 4 2 ) εν δέ Λ ι β ύ η

καί δέ

ίχώρ

ανθρώπειος

ανθρώπου

αναιρεί

γένος α ν θ ρ ώ π ω ν

εστίν

τροφή] cf. Diod. I I I 8 , 6 τροφή δέ χρώνταί τίνες μέν λαμβάνοντες τον γεννώμενον έν τοις

ΰδασι καρπόν 8ς αυτοφυής άνατέλλει περί τε τάς λίμνας και τους έλώδεις τόπου;

3 εστι

δέ] Arist. hist. anim. I 1 ρ. 608·>8 διόπερ γυνή άνδρό; έλεημονέστερον καί άρίδακρυ μάλλον, έτι δέ φθονερώτερον και μεμψιμοιρότερον καί φιλολοίδορον μάλλον και πληκτικώτερον.

εστι

δέ καί δύσθυμον μάλλον τδ θήλυ τοΰ άρρενος και δύαελπι καί άναιδέστερον καί ψευδέστερον, εύαπατητότερον δέ καί μνημονικώτερον, έτι δέ άγρυπνότερον καί οκνηρότερον και ό'λως άκινητότερον τό θήλυ τοΰ άρρενος και τροφής έλάττονός έστιν. καί άνδρειο'τερον το άρρεν τοΰ θήλεός έστιν

βοηθικώτερον δέ, ώσπερ

προσώπου δέ τό μέν Οπό τό βρέγμα μεταξύ των όμμάτων μέτωπον. βραδύτεροι, οΓς δέ μικράν, ευκίνητοι·

έλέ/θη,

9 μέτωπον] Arist. 1. c. Α 8 p. 4 9 1 Μ 1 τοΰτο δέ οίς μέν μέγα,

καί οΓς μέν πλατύ, έκστατικοί, οις δέ περιφερές, θυμικοί

I I όφρύες] Arist. 1. C. A 9 p. 4 9 1 b 14 ί)πό δέ τ ω μετώπψ όφρύες διφυείς·

ων αί μέν εύθεϊαι

μαλακού ήθους σημεΐον, αί δέ πρός τήν £ΐνα τήν καμπυλότητ' έχουσαι στρυφνοΰ, αί δέ προ; τους κροτάφους μωκοΰ καί είρωνος, αί δέ κατεσπασμέναι φθόνου

13 κανθοί] Arist. 1. c.

p. 491t>23 κανθοί δύο . . . οΐ άν μέν ώαι μακροί, κακοηθείας σημεΐον, έάν δ' οΓον οί κτένες κρεώδες Ιχωσι τό προς τψ μυκτήρι, πονηρίας

15 όφθαλμός] Arist. 1. c. A 10 p. 4 9 2 * 7

των δ' όφθαλμών οί μέν μεγάλοι, οί δέ μικροί, οί δέ μέσοι·

οί μέσοι βέλτιστοι,

και ή

έκτό;

σφόδρα ή έντός ή μέσως· τούτων οί έντός μάλιστα όξυωπέστατοι έπι παντός ζψου, τό δέ μέσον ήθους βέλτιστου σημεΐον.

καί ή σκαρδαμυκτικοΐ ή άτενεϊς ή μέσοι· βέλτιστου δέ ήθους οί μ,έσοι,

έκείνων δ' ό μέν αναιδής, ό δ' αβέβαιος

18 άνθρωπου] cf. Ael. nat. anim. I X 15 (p. 2 2 3 , 1 2 II.)

19 πτύελον] cf. Ael.- nat. anim. I V 22 p. 8 9 , 8 Η. V I I 26 p. 1 8 7 , 2 1 H.

2 0 έν δέ Λιβύη]

cf. Agatharchides apud Ael. 1. c. X V I 27 p. 4 0 4 , 4 — 21 H.

4

άριδάκρυον scripsi: άειδάκρυον D

7 έλάττονος scripsi: ελαττον D errore rubricatoris D cf. Eurip. I. T . 2 3 6

6 ευαπατητότερον scripsi: εύαπατικώτερον D 9 ήθη scripsi: έθη D

13 κανδοί scripsi: Ξανθοί·

μικροί καλοΰ sic D, at cf. Arist. supra cit.

2 0 θαλασσίους sic D

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMAL1UM EPITOME II 42 — 44

44

ουδέν ή μ ώ ν διαφέρον, τδ (δε) σ ώ μ α ξένον τι ε χ ε ι · θηρίων

ουδέν αυτους

δακόντος α υ τ ο ύ ς ,

αδικεί,

οφεω$ γοΰν

έκεΐνο μάλλον εις

και

τ ά γαρ δάκνοντα των

φαλαγγίου

και

σκορπιού

άναισθησίαν υπνοποιδν κατολισθαίνει.

έλέγχουσι δέ καΐ τ ά νόθα τέκνα από των γνησίων· προσφέρουσι γάρ αύτά 5 τοις θηρίοις και

δάκνονται·

και τά μεν γνήσια ού π ά σ χ ε ι ,

ξένης οντα γενέσεως άποθνήσκει ( 4 3 ) "Οτι, φησί,

τά δέ νόθα

φαρμασσόμενα.

πλησίον των άδίψων ιχθυοφάγων

οί

κατοικοΰντες

ώσπερ άπαραβάτων σπονδών μετάξι» τεθέντων αυτών τε και τών φωκών, ουτε αυτοί τάς φώκας σίνονται ουδέ υπ' έκείνων ούτοι βλάπτονται,

άλλά

ίο και αλλήλων θήρας άνεπιβουλευτους τ ω θηράσαντι έκάτερον γένος συντηρεί, και συναναστρέφονται ούτως άλλήλοις ω ς μόλις άν εύρεθεΐεν πρδς ανθρώπους συμβιοΰντες άνθρωποι. (44)

Ότι

τών ιχθυοφάγων οί μεν σκηνώμασι τοΤς σπηλαίοις ου τε-

τραμμένοις προς μεσημβρίαν 15 αυτήν χ ρ ώ ν τ α ι ·

διά τδ πνιγώδες, άλλά τοις άπείτραμμένοις

οί δέ ύπδ ταΐς τών ί χ θ ΰ ω ν πλευραΐς, φυκία έπιβάλλοντες

αυτοΐς· οι δέ τάς τών έλαιών κορυφάς άλλήλαις συνάπτοντες, εΐτα χρώνται σκηνώμασι.

την δέ τοιαυτην έλαίαν καρπδν φέρειν φησί κασταναϊκψ

προσεμφερή. τοιαυτην.

τδ δέ τέταρτον

καρυψ

| τών ι χ θ υ ο φ ά γ ω ν γένος την οΐκησιν έχει (• ss8v

ά μ μ ο υ φόρτος άπλετος έκ τοΰ π α ν τ δ ς αιώνος, ορει παραπλήσιος,

20 σεσώρευται, καΐ π α ς ούτος ύ π δ τοΰ προσβάλλοντος άεΐ κύματος σκληρώς π ε π ι λ η μ έ ν ο ς , ώστε και

συμπλοκήν

της

ομογενούς ογκου και μίαν φυσιν έχοντος διά την μίξιν άμμου

μηδέν

παραλλάσσειν ·

εΐτα

υπονόμους

άνδρομήκεις δρυττουσι, τδν μεν κατά κορυφήν ογκον έώντες και

στέγην

25 έδάφους

διά τ η ς

παραμήκεις

συντετρημένους,

είρημένης αδλώνας

έν οις τέως

συνδέσεως

εχοντες,

κατασκευάζοντες,

έκ δέ

αυτοΐς

ώχυρώσθαι τοΰ

προς άλλήλους

μέν τίνες τά πρδς τδν άνεμον

κάτωθεν πάντοθεν

φωτίσαντες

άγουσα ήσυχίαν, έπάν δέ π λ η μ μ υ ρ ί ς έ π έ λ θ η , τά πρδς την άγραν ω ς προείρηται, παρασκευάζονται, προνοίας,

άπαθη

τους μέντοι τελευτώντας αυτών ουδεμίας άξιοΰσι

πρδς τδν έκ δόξης έ'λεον κεκτημένοι την γ ν ώ μ η ν ·

öto

30 και κεΐσθαι έρριμμένους έώσιν, εως άν ά μ π ω τ ι ς έπιγενομένή τροφήν εις την θάλασσαν κ ι μίση τούτοις τοις ίχθύσι.

7 δτι, φησί] Agatharchides apud Photium Bibl. p. 450b 12—19. cf. Diod. Bibl. Ill 18,7 (ed. Dind. 1866) 13 δτι] Agath. apud Phot. Bibl. p. 450b20 — 451,3. cf. Diod. Ill 19

1 δέ addidi 8 «(παραβατών D : άβατων codd. ς Phot. τεθέντων Phot.: τιθέντων D 9 σίνονται Phot.: σίνουσιν D ουδέ D: ούδ' Phot. 13 ιχθυοφάγων D: (χθυοφάγων, φησίν, Phot. desideres ού ll — 3 0

cf. Diod. I l l 2 1 , 6

11 οτι] Agath.

27 δτι] Agath. apud Phot. Bibl. p. 451 b 3 1 — 4 5 2 * 1 1

cf. Diod. I l l 2 3 , 1 1 post πρηνεΐς iteravit καθιστώντες Phot. 3 οίκίαν άγγεΐον τροφήν Phot.

ριπτουμένων Phot.: έρριτ:τουμένδρείας Phot, at cf. Diod.

4 οτι scripsi: τι omisso "0 a rubricatore D 6 αιτήσεως Phot.: κτήσεως D 13 θεία D Phot.: ίθεία coni. Bebker

έχθρας ένιστάμενοι μείζους έπΐ βλάβη σ.

18 χρώνται sic D : om. Phot.

homoeoteleuto deceptus D

17 ο6δ'

σφάλλονται [ δ ' ] (expunxit Bekk.) έν άτυχίαις

οικείων Phot.; turbae a δέ illo Photii ortae latius serpserunt. assequaris

5 έκ12. 13 περι-

23 τής δέ D : τής Phot.

excerptoris sententiam vix

20 μικρά — κτώμενοι Phot.: om. 25 διοικούνται D : δικαιούν-

ται Phot.

27 Άσταβάραν D Phot.: τον Άσαν καλο^μενον Diod.

δια Phot.

30 περιρύσει D

28 άτ.ό D :

A R I S T O P H A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E Π 4 9 . 5 0

47

άμφοτέροις κατοικεί τοις χείλεσιν όχλος ου πολύς μέν, τώ δε βίω τοιούτος, έκ τοΰ παρήκοντος έλους τάς ρίζας των καλάμων όρύττει, κά'πειτα πλύνας καθαρώς έκκόπτει λίθοις f

προς

μέρος,

ποιήσας

δέ λειον

καΙ

κολλώδες

ένέπλασεν έκμαγίσας και ου χειροπληθεϊς όγκους, είτα έν τα> καυματι

δπαροπτών, ταυτην εχει προσφοράν.

εχουσι δε ούτοι κακδν άφυκτον, τους

έν τοις ίλεσι λέοντας έπιτιθεμένους αύτοΐς.

υπό δέ την έπιτολήν τοΰ κυνός

γίνεται τι κωνώπων πλήθος άπλετον, τηλικαυτην εχον δυναμιν ώστε τον λαόν είς τάς λιμνώδεις υγρασίας απελθόντα εκεί μένειν αφανή,

ύφ' ών

και οί λέοντες εκτοπίζονται ούχ ούτως υπό τοΰ δηγμοΰ δηλούμενοι, καίπερ 10 ό'ντος έπαχθοΰς, ώς τον άπδ φέρειν.

τής φωνής ήχον άλλόφυλον άδυνατοΰντες

άλλα ταΰτα μέν άπηγγέλθω τοΰ παραδόξου χάριν·

τί γαρ

ίδιώτερον (ή) λέοντας μέν έκχωρεΐν κώνωψιν, ανθρώπους δέ σώζεσθαι υπό τοιούτου κινδύνου; ( 5 0 ) "Οτι τοΤς είρημένοις, φησί, το τών ύλοφάγων καΙ τών τά σπέρ15 ματα σιτουμένων έγγίζει γένος, βραχεΐαν εχον την παραλλαγήν.

οί

μεν

γάρ τόν πίπτοντα καρπδν άπδ τών δένδρων σιτοΰνται | ύπό την θερείαν, τό δέ λοιπδν τής πόας άπτονται

f. :i40r

τής έν τοις σκιεροΐς ά'γκεσι γινομένης

στερεάς τε την φύσιν καΙ καυλδν έκτρεφουσης παρόμοιον ταΐς καλουμέναις βουνιάσιν·

οί δέ τής υλης την άπαλήν σιτοΰνται.

ούτοι τάς μέν νύκτας

20 κοιμώνται τόπον άπδ τών έκεΐ θηρίων πρδς όχυρωσιν έκλελεγμένοι φυλακήν·

και

άμα δέ ήλίψ μετά τέκνων καΙ γυναικών έπί τά δένδρα πάντες

άναβαίνουσι, σπουδή καταλαβεΐν ζητοΰντες τους άκρους κλώνας· την άπαλωτάτην υλην άμέλγοντες εύμαρώς σιτοΰνται. τοΰ παντός βίου περιπεποίηνται

κάκεΐθεν

τοιαύτην δέ έκ

την εςιν, ώστε καϊ τά τής

αναδρομής

25 άπιστον εχειν την θεαν και τήν συντονίαν ού χειρών μόνον και δάκτυλων και ποδών, αλλά καΙ τών μερών τών υπολοίπων άπλώς.

μεταπηδώσι γάρ

εύπόρως άπ' άλλου πρδς ετερον άκρεμόνα, καΙ τους κλάδους άλλήλων πολλάκις έν τοις έπισφαλεστάτοις τόποις άφαιροΰνται, καΙ τοιαΰτα ένδείκνυνται, ώστε τόν ίδόντα αυτόν μέν έκπλήττεσθαι, 30 άπειρους έξαγγέλλειν.

μή μέντοι θαρρεΐν εις τους

καΙ πάντα δέ κλάδον τοις όδοΰσιν έ'γχυλον άπεργά-

ζονται, και ταΐς κοιλίαις εϋπόρως πέττουσι· 14 δτι] Agath. ap. Phot. B i b l . p. 4 5 2 » 1 2 — 4 0 .

και τό σφαλέν άνωθεν σώμα

cf. Diod. I l l 2 4

4 ένέπλασεν έκμαγίσας, καϊ ού corrupte D : άνέπλασεν έκ μαγίδος εί -/.αϊ οϋ (sic) Phot., quod verum videtur, si είχαίου pro είκαίας non deficiente analogia dictum esse Dielesio credas: Diod. simpliciter περιπλάσαντες χειροπληθιαίους (χειροπληθεϊς codd. vulgares) όγκους 9

δηλούμενοι P h o t . : δειλοΰμενοι D et Β P h o t . :

10 άπό τής D Diod.:

υπό τής Phot.

P h o t . : τους είρημένους D punxit Bekker κείαις Diod. Phot.

υπό τοΰ δήγματος κακουχουμένους Diod.

12 ή P h o t . : om. D

τά Phot.: om. D

θερείαν Phot. Diod.: θεωρίαν D 18 στερεάς τε P h o t . : στερεοΰνται D

2 2 καταλαβεΐν P h o t . : καταβαλεϊν D

2 6 συντονίαν P h o t . : συντομίαν D Diod.: forsitan εγκοιλον

IG υπό D :

17 άγκεσι P h o t . : ίλεσι D : 2 0 έκλελεγμένοι D :

και e x συναγ-

έξειλεγμένοι

2 4 περιπεποίηνται D : πεποίηνται Phot.

2 6 άπλώς P h o t . : άπαλοΐς I) 30.31

14 τοις είρημένοις καΙ ύπό P h o t . :

3 0 εγχυλον 1) Phot.

ίπεργοίζονται D : κατεργάζονται Pilot..

A R I S T O P I J A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E II 5 0 — 5 3

48

δια .την ίσχνότητα οϋ βαρείας τυγχάνει της πληγής.

ούτοι δέ γυμνοί

μεν είσι πάντες, χοιναΐς δέ χρώνται και γυναιξί και τέκνοις, πολεμοΰσι δέ περί των τόπων άλλήλοις,

μεταλλάττουσι

δέ οί πλείστοι λιμψ

πιεζόμενοι,

γλαυκωμα'των περί τα πεντήκοντα έτη τοις ό'μμασιν έπιτρεχόντων. 5

(51) κυνηγέται.

Ότι

μετά τους είρημένους είσίν οί παρά τοΤς έγχωρίοις λεγόμενοι

ούτοι δέ διά την των θηρίων φορα'ν, ην ό τόπος άπλετον φέρει,

έν τοις δένδρεσι μεν σκηνοΰσιν, έξ ένέδρας δέ άγρευοντες τά θηρία τροφήν έαυτοϊς ταΰτα ποιούνται, άπορώσι,

τοις

δέρμασι

είσί των

και τοξείας έπιστήμονες. προτεθηραμένων

την

έπάν δέ θήρας

ενδειαν

άναπληροΰσι,

10 βρέξαντες τάς βύρσας και έπ' άνθρακιάν κούφην έπιβαλόντες,

εΐτα

αποοιά-

σαντες και εις διαίρεσιν άγαγόντες. ( 5 2 ) "Οτι μετά τους είρημένους, έσπέραν μάλλον άνατείνοντες, βίον ποιούνται,

πολυ τούτων άφεστώτες

είσίν ο" έκ της των έλεφάντων

οί μέν από δένδρων έφ' ών κάθηνται

και

πρδς

θήρας τον

σκοποΰντες τάς |

15 παρόδους των θηρίων, ταΐς μέν χερσί της οδρας λαβόμενοι, τοις ποσί δέί.340ν προς τδν μηρδν τον άριστερδν έπιβαίνουσιν · είτα πελέκει, δν έπιτήδειον και ετοιμον έ'χουσι, την δεξιάν ίγνΰν πυκναΐς ταΤς πληγαΐς χρώμενοι νευροκοποΰσιν · ουτω δέ έκτενώς τ η μέν καταφέροντες τ η δέ της ουράς κρατούντες ως

ά'θλου προκειμένου

της ψ υ χ ή ς ·

ή γάρ άποκτεΐναι έχρήν ή τελευταν,

20 ά'λλην τοΰ καιροΰ διέξοδον ουκ έχοντος,

έπάν δέ τδ ζφον έκ της πληγής

και τής αιμορραγίας πέση, οι συνθηραταί παραγίνονται έπί τδ πτώμα, και τοΰ θηρίου ζώντος έτι παρατέμνοντες έκ των δπισθίων τάς σάρκας ευωχοΰνται, τον έ'σχατον τοΰ καταπονηθέντος ούτως υπομένοντος θάνατον, αλλ' οί μέν μετά τοΰ έσχατου κινδύνου έλεφαντοθήραι 25 θηρώσιν αυτους

ούτως,

πλείους, κεχρισμένους τη χολή των θηρίων διεξόδους, τόξον τ ψ

ποδί

ούτοι·

τρεις άνδρες εν μέν έχοντες τόξον, των οφεων,

έτεροι

δέ

δϊστους

δέ

έστασιν έν δρυμφ παρά τάς

έπάν ουν προσάγη τδ ζφον, δ μέν εις κατέχει τδ

προσβεβηκώς,

οί

δέ δύο

την νευράν έλκόσαντες έκ της

άπάσης βίας άφήκαν τδ βέλος, ίνα σκοπδν έχοντες, έπί μέσην την πλευράν, 30 ωστε διελάσαι τής περιοχής έντδς και τους κυρτοΰς τεμεΐν και τρώσαι τόπους.

έκεΐθεν

διαλύεται

τδ

τηλικοΰτον

και πίπτει.

θηρίον

(53)

έλαυνόμενόν

5 οτι] Agath. ap. Phot. B i b l . p. 4 5 2 * 4 0 — 4 5 2 b 7 . ap. Phot. Bibl. p. 4 5 2 b 8 — 3 4 . p. 4 5 2 b 3 4 — 4 5 3 » 1 5

c

νουσιν D Phot.:

δέ D : om. Phot.

12 πολυ P h o t . : πολλοί D δένδρου έφ ω Phot.

προκειμένου P h o t . : άθλους προκειμένους Ι) διανύσαι Phot.

of,

12 δτι] Agath.

3 2 τρίτον] Agath. ap. Phot. B i b l .

2 χρώνται δέ χοινοϊς καΐ τέκνοις * a l γυναιξί Phot.

scribendum έπιβαίνοντες

φαντοθήραι P h o t . :

σπαραττόμενον

cf. Diod. I l l 2 7 . Strab. X V I p. 7 7 2

1 ούτοι P h o t . : οδτω D

14 δένδρων έφ' ών D :

και

cf. Diod. I l l 2 5

f . Diod. I l l 26

νηγέται D P h o t . : κυνηγοί Diod. σαντες Phot. Diod.

τε

τρίτον δέ έστι γένος έλεφαντοφάγων

έλεφαντιίθηρες D 3 2 ο'( Τ): δ Phot.

13 έσπέραν P h o t . :

16 προς Phot. Diod.: ώς D 18 τη μέν P h o t . : τήν μέν D χρή Phot.

6 κυ-

10. 11 σποδιάσαντες D : σποδίέπιβαί19 άθλου

2 0 δι' εξοδον D

ούτοι D : τοιούτοι Phot.

έέαπέραν D

2 4 έλε-

3 0 διελάσαι D :

ARISTOPIIANIS 1IISTORIAE ANIMALIUM EPITOME II 53 — 5G έπειδάν οί έλέφαντες της νομής έμφορηθέντες

πρδς υπνον τραπέσθαι

τώσιν, (ούκ έπΐ γης δέ άναπεσόντες υπνοΰσιν, μεγίστοις

δένδρεσι

προσανακλίναντες

εαυτούς,

49 ζη-

αλλά τοις παχυτάτοις καΐ ώστε

τους

μΑν δυο

πόδας

(τους πλησίον) τοΰ στελέχους πρ^ς την γήν έλαφρώς ύπερείδεσθαι, την δέ 5 πλευράν χαί

τό παν

τοΰτον

τον

παρεψευσμένης,

σώμα

έκδεχομένην

τρόπον

της

δχεΐσθαι

καταφοράς

πρδς τ η

τυγχάνειν

φύσει

ουκ

τοΰ

ξύλου,

ειλικρινούς,

αλλά

διά τδ προσκεΐσ&αι τοις βαθέσιν υπνοις άγωνίαν ίσχυρα'ν,

φθοράς υποκείμενης παραχρήμα τψ σφαλέντι διά την εκλυσιν την φοσικήν)· οί ουν άπδ τ ή ς τούτων 10 πλανώμενοι τοΰ

καΐ την

δένδρου τόπων

θήρας

πρίζουσιν

άγαν και ίσχυρδν άπολείποιτο, δέ ζφον

άπδ τής νομής

αίφνίδιόν

τε

πίπτει

15 δεΐπνον ετοιμον.

τδν β ίο ν ποιούμενοι,

τοΰ θηρίου κοίτην £ως

τους

έπισημηνάμενοι,

άν μ ή τ ε

δρυμους

έκ των

περι-

όπισθεν

| κλίνοιτο παν μ ή τ ε ίσχΰον f. S4ir

μένει δέ έστηκδς

έπΐ βραχείας ροπής,

τδ

έπί τδν συνήθ/] τόπον τής κοίτης άνακλινόμενον

τοΰ ξύλου

κλασθέντος,

και πρόκειται

τοις

θηρευταΐς

τάς γάρ δπισθίους κόψαντες ούτοι σάρκας, και ποιήσαντες

εξαιμον τ 6 ζ φ ο ν ,

είτα νεκρό ν, πρδς τήν έαυτοΰ χρείαν 2καστος τά μ έ λ η

διαιροΰσιν. (54)

"Οτι Πτολεμαίος ά βασιλεύς πολλά τοις έλεφαντοφάγοις υποσχό-

μενος ουκ επεισεν άποσχέσθαι τής βρώσεως αύτών. 20

(55)

"Οτι τούτους

τους κυνηγους

Πτολεμαίος

ό Αιγύπτου

βασιλεύς,

άποσχέσθαι τοΰ φόνου των έλεφάντων παραινών fv' ε χ η αύτους ζώντας καΐ πολλά και θαυμαστά

αύτοΐς

ύπισχνούμενος, ού μόνον ούκ επεισεν,

αλλ'

ουδέ $ ν τήν δλην άλλάξασθαι βασιλείαν πρδς τον έφεστώτα βίον είπόντων άπόκρισιν ήκουσεν. 25

(56)

"Οτι των κυνηγών τούτων, οδς οί νομάδες Ά κ α θ ά ρ τ ο υ ς καλεΐν

είώθασι το

μέν

προς έσπέραν άπόσπασμα Αιθιόπων νέμονται οδς καλοΰσι

Σιμούς, τά δέ προς μεσημβρίαν ού μέγα έθνος οί καλούμενοι Στρουθοφάγοι, οΊ ταύτας τέχνη και δόλψ και ροπάλοις θηρεύοντες, έκ τούτων βιοΰσι, αιτούμενοι 30 δέρμασι.

μέν τάς σάρκας, ένδύσει δέ καΐ στρωμνη

τοις αδτών χρώμενοι

πολεμούμενοι δέ ύπδ τών Σιμών ούτοι, τοις τών δρύγων κέρασιν

δπλοις χρώνται,

μεγάλοις καΐ τμητικοΐς

ουσι·

τρέφει

δέ ή

χώρα

πολυ-

πληθές τδ ζφον τοΰτο.

18 δτι] unde haec? 20 «τι τούτους] Agath. apud Phot. Bibl. p. 453 »16 — 2 1 25 ότι] Agath. apud Phot. Bibl. p. 453»22 — 3 1 . cf. Diod. I l l 28. Strab. X V I p. 772 1. 2 ζητώσιν Phot.: ζητοΰσιν D 3 προσαναχλίνοντες Phot. 4 τους πλησίον addidi ex Phot. στελέχους Phot.: στελέχου D 5 προς] fortasse πως 11 πρίζουσιν D: πρίουσιν Phot. κλίνοιτο D : χλίνη το Phot. 12 καΐ ίσχυρόν D Phot.: expunxit Bekker άπολείποιτο Phot.: άπολίποιτο Ü μένει D et Phot.: μένη Phot. cod. Β et ed. 13 τόπον τής κοίτης scripsi (τής χοίτης τόπον Phot.): τ(5πον τής νομής D 14 θηρευτούς D: θηροίσοσι Phot. 15 όπισ&ίας praeter cod. Β Phot. 16 έαυτοΰ Phot.: ούτοι. D 21 ίχη D et codd. Phot.: ίχοι ed. Phot. ούτος Phot. 23 ούδ' Phot, έφεστώτα D Phot.: ένεστώτα recte ed. Phot. 26 νέμονται D : νέμεται Phot. 27 Σιμούς I) Phot. Diod.: Σίλλους appellat Strabo 29 δέ Phot.: τέ D Supplem. Arist. 1 1 Aristoph. Epit.

4

A R I S T O P I I A N I S I I I S T O R I A Ε ANIMALIU1I KIMTOME II 57. 5 8

50

(57)

"Οτι των είρημένων ού πολύ διεατώτές είσιν οί άκριδοφάγοι·

( δ έ ) έθνος βραχύτεροι ί&ιαίως.

μέν των λ ο ι π ώ ν ,

ίσχνοι

δέ τοις ε ι δ ε σ ι ,

υπο δέ τήν έαρινήν ίσημερίαν, οτε λίβες παρ' αύτοΐς και ζέφυροι

πνέουσι π α μ μ ε γ έ θ ε ι ς ,

άκρίδων πλήθος άμύθητον έκ τ η ς άνιστορήτου

5 των ανέμων παραγίνεται χ ώ ρ α ς , τ η μέν δυνάμει τ η ς π τ ή σ ε ω ς τ ω ν μικράν παραλλάττον,

μακρόν

δέ τ ω

σώματι,

φονται πάντα τύν χρόνον, άλλως τε τούτοις καπνω δέ ταΰτα θ η ρ ώ σ ι ν , κοΰφοι μέν εΤναι λέγονται ίο των

τύ

μέλανες δέ

τεσσαράκοντα

έτών,

άπδ τούτων των ζ ψ ω ν

τρέ-

και τεταριχευμένοις

χρώμενοι,

έκ τοΰ αέρος έπι γήν καταφέροντες.

ούτοι

και τοις ξηράς

δέ τοΰ ζήν ( ά θ λ ι ώ τ ε ρ ο ν

μετά

όρνίθων

| ποσιν δξύτεροι·

κοινωνοΰντες

ζ ώ σ ι δέ ού πλείω f.Mi»

τελείως

τροφής,

τελευτώσι

αμα γαρ τ φ πλησιάζειν το γήρας) έγγίνεται

τοις

σώμασιν αυτών πτερωτά γένη φθειρών, δμοια μέν τ ω τ ύ π φ τοις κ ρ ό τ ω σ ι , β ρ α χ ύ δέ στήθους

έλάττω και

τών

τής

έν τοις

κοιλίας,

15 προσώπου την έπιφάνειαν. ομοίως

διάκεινται,

ύστερον

κυσΐ

φαινομένων,

έπινεμόμενα

δέ

αρχόμενα

συντόμως

μέν άπδ

μετά

τοΰ

ο" τά μέν π ρ ώ τ α τοις όπδ ψώρας δέ έπιπόνως

έαυτοΰς

τοΰ

παντός

ήρεθισμένοις

σπαράττουσιν*

είτα

τοΰ

πάθους εις άκμήν έλκομένου και μετά τ ή ς τών θηρίων έκφύσεως καΐ λεπτών άναχεομένων { χ ώ ρ ω ν , άκαρτερήτους ύφίστασθαι τους αθλίους τάς δριμυτάτας συμβαίνει δδυνας.

ούτοι μέν (ουν), εί'τε τους χ υ μ ο ύ ς , είτε τήν τροφήν, είτε

20 τον αέρα εχοντες αίτιον, ούτως άπόλλυνται. (58)

"Οτι τών άκριδοφάγων, φησίν, άστυγείτων χ ώ ρ α πολλή και νομάς

έχουσα

ποικιλία;

άβατος,

ουκ

διαφέρουσας,

άπ' αρχής

έ'ρημος δέ τελείως και πασι τοις περιοίκοις

σπανίσασα

ανθρωπίνου γένους,

αλλ' υπά

σκορπιών καΐ φαλαγγίων, ας τετραγνάθους όνομάζουσιν έ'νιοι. 25 φϋλον εκ τίνος έπομβρίας λέγουσιν έπιπολάσαι,

πλήθους

τοΰτο γάρ το

καΐ τών ένοικούντων

προς

το κακόν άντισχεΐν ού δυναμένων, αλλά φ υ γ ή τών έκπεσόντων τοΰ δλέθρου την σωτηριαν θρώπων

τήν

άντι χώραν

τής

πατρίδος

έλομένων,

άπολειφθήναι.

καΐ

ερημον

ές έκείνου γένους αν-

μ υ ώ ν πλήθος αρουραίων,

ώς

τοΐς περί Ίταλίαν, και στρουθοι τά σπέρματα κατεσθίοντες, ώ ς περι Μηδίαν, 30 και β ά τ ρ α χ ο ι , 8 γέγονε περί τους Αύταριάτας, και δπύ λεόντων

1 ότι] Agath. apud Phot. B i b l . p. 4 5 3 = 3 2 — 4 5 3 b 17. 21 δτι] Agath. apud Phot. Bibl. p . 4 5 3 b ! 8 — 3 4 .

2 δέ addidi ex Phot.

cf. Diod. I l l 29.

cf. Diod. I l l 3 0 .

βραχότεροι P h o t . : βραχύτατον D

έπιπολασάν-

Strab. X V I p. 772

Strab. X V I p. 7 7 2 — 7 7 3

3 οτε P h o t . : o? τε D

4 παμμεγέ&εις D Diod.: παμμεγεδών Phot, ζέφυροι πνέοντες μεγάλοι Strab. άνιστορήτου . . . χώρας (5)] έ* τής έρήμου Diod. τούτου του ζω ου P h o t . : έκ τούτου Diod. 9. 10 πλείω τών D : post γάρ oraisit)

πλεϊον Phot.

13 βραχύ D : βραχεϊαν ς P h o t . : βραχεί edit. Phot.

18 δριμυ-

19 ουν Β et edit. P h o t . : om. D

2 0 άπιί-

21 post άκριδοφάγων lacunam unius versus habet D, sed nihil deest

22 τελείως D : τελέως Phot.

2 3 πλήθους άπιστου Phot.

(cf. Strab. I . e . ) : τετραγάνθους D edit. Phot.

8 ταΰτα D A P h o t . : ταύτας Phot. 11 άθλιώτερον— γήρας addidi ex Phot, (qui τιΰ

τάτας D : δριμύτητας (om. όδύνας) Phot. λυνται D

έκ τής

6 άπό τούτων τών ζώων D : άπό

καΐ μυών δέ Phot.

25 φϋλον P h o t . : φύλλον D 29 τοις Phot.: τοΰ D

24 τετραγνάθους Phot, 28

ύπολειφθήναι

A R I S T O P I I A N I S 1 1 I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E II 5 8 — 6 0

51

των πόλεις μετανέστησαν, ώς έπΐ Λιβύης, καΐ πολλά άλλα ανέλπιστα πάθη καταλαβόντα πολλάς χώρας των ο?κητόρων έξηρήμωσαν. ( 5 9 ) "Οτι ύστατοι, φησί, των πρός μεσημβρίαν οίκούντων είσΐν οδς "Ελληνες μέν Κυναμολγου; καλοΰσιν, οι δέ άστυγείτονες, 5 Άγριοβαρβάρους.

ώς άν τις εΓπη,

ούτοι κομήται μέν είσι και πώγωνας φέρουσιν έξαισίους,

κύνας δέ τρέφουσι πολλούς και μεγάλους, ομοίως τοις Τρκανοΐς, και τους έπιφοιτώντας αυτών τ η χώροι ινδικούς βόας | δι' αυτών θηρώσι, πλήθος f. 342r έπιφαινομένους

άμύθητον

από τροπών

χειμερινών

εως

μέσου

χειμώνας·

είτα και τάς τών κυνών θηλείας άμέλγοντες τψ γάλακτι τρέφονται, καΙ έξ 10 άλλων

δέ θήρας

ζψων.

και τά

μέν τελευταία

τών

(πρδς)

μεσημβρίαν

τοιαύτα. (60)

Τοις Τρωγλοδύταις δέ τ& μέν γένος της συστάσεως τυραννίς, αί

δέ γυναίκες κοιναί και οί παίδες·

μόνη δέ οδκ εξεστι πλησιάσαι τ η τοΰ

τυράννου, τψ δέ τολμήσαντι πρόβατον καταθέσθαι το έπιτίμιον δίδοται. 15 ή δέ αναστροφή α δ τ ώ ν

τ&ν μέν παρ' αύτοΐς χειμώνα (εστι δέ ούτος υπό

τους έτησίας) πάσαν αυτών τοΰ θεοΰ την χώραν υδασι λάβροις Ιπέχοντος, άφ' αΓματος και

γάλακτος

ζώσιν,

άγγείοις εί/η πεπυρωμένοις.

εις ταύτδ

έπάν δέ έπιστη

μίξαντες καΙ τό θέρος,

κυλίσαντες έν

έν τοις τελματώ-

δεσιν άναστρέφονται χωρίοις, μαχόμενοι προς αλλήλους περί τοΰ χιλώματος 20 καΙ τά πρεσβύτερα τών βοσκημάτων καΙ νοσοΰντα δαπανώσι, διά τών μαγείρων ταΰτα κτείνοντες ους καλοΰσιν ΆκαΘάρτους.

ούτοι

ανθρώπων

μέν οδδενί περιτιθέασι την τών γονέων κλήσιν, ταύρψ δέ και βοί, τον μέν πατέρα καλούντες, τήν δέ μητέρα, ωσαύτως κριψ τε και προβάτψ διά τί> λαμβάνειν τήν τροφήν τήν καθ' ήμέραν ού παρά τών τοκέων, αλλά παρ' 25 έκείνων.

ούτοι και ποτψ ό μέν πολύς οχλος άποβρέγματι παλιουρου χρών-

ται, οί δέ τύραννοι άπό τίνος άνθους σκευασθέντος πίνουσι, μοχθηροί γλυκεΐ.

γυμνοί δέ τψ άλλψ σώματι

δέρμασίν eiert διεζωσμένοι.

τά δέ αιδοία τοις

μέν

άλλοις

έστιν είθισμένον περιτέμνεσθαι ομοίως τοις Αίγυπτίοις" 30 Ε λ λ ή ν ω ν

καλουμένους

Κολοβούς

παν

τδ

τοις

3 δτι] Agath. apud Phot. B i b l . p. 4 5 3 b 3 5 — 4 5 4 a 4 . Ael. nat. anim. X V I 3 1 p. 4 0 5 , 3 1 — 4 0 6 , 2 0 H. Phot. B i b l . p. 4 5 4 » 5 — 3 2 .

1 λιβύης P h o t . : 4

cf. Diod. I l l 3 2 .

λυβίης D

άγριοι Diod.

of. Diod. I l l 3 1 .

παλιούρου P h o t . : 29

Strab. X V I p. 771.

είποι edit. P h o t .

χατά δε τήν τών πληαιοχώρων 8

10 r p ö ; addidi e x P h o t . :

om. D

2 1 ούτοι P h o t . : ου D 27

διάλεκτον

χειμερινών sic D P h o t . :

δέ (ante ούτος) D : δ' P h o t . ττολλύρου D

έξερήμωσαν D

είιη) D ς P h o t . :

τά δέ κατά τους τρωγλοδύτας τοιαύτα Phot.

λάβροις P h o t . : λάβροι D

ποτόν D

περιτομής

S t r a b . X V I p. 7 7 5

άγριους βαρβάρους P h o t . :

15 άναστροφή P h o t . : άνατροφή D έτησίους D

μέρος

2 καταλαβόντα P h o t . : χαταβόντα D

recte θερινών Diod. Ael. S t r a b .

Phot.

λοιποΐς

7 τ ξ χώρα D : τήν χώραν Phot. Diod.

τρωγλοδύταις δέ D :

Τρωγλοδύταις

τους δέ υπό τών

12 τοις Τρωγλοδύταις] Agath. apud

Κυναμολγοί»ς P h o t . D : Κυνάμυνοι vulg. Diod.

5 Άγριοβαρβοίρους D :

παραπλήσιου

τυγχάνοντες, τά ίσχία

12

τοις

13 δ' Phot. 16 έτησίας P h o t . : 2 5 ποτψ P h o t . :

τ ω άλλφ σώματι D : το άλλο υ ΰ μ α

όυ.οίως τοις Αίγυπτίοις D : καΛάπερ Αιγυπτίους Phot.

δ' P h o t . 4 *

ARISTOPHANIS niSTORIAB ANIMALIUM EPITOME II 60 — 65

52

τυγχάνον

ξυροΐς άφαιρεϊν έστιν

εθος νηπίων

όντων,

έξ ου καί την είρη-

μένην κλήσιν έαυτοϊς περιπεποίηνται. (61)

'Ανθρώπου μόνοι) καί κυνδς κορεσθέντων ή τροφή άναπλεϊ.

καί

του μέν ανθρώπου ή καρδία τψ μαζψ τ ω λαιω προσήρτηται, τοις γε μην ύ άλλοις ζψοις έν μ έ σ ω τ ω στήδει Γαμψώνυχον

(62)

συναγελάζεται (63)

προσπέπλασται.

δέ άρα ούδέ

| Sv ουτε πίνει ουτε ουρεί ουτε f. S42v

έτέροις.

Άν&ρώπου δέ άσίτου τδ δήγμα χαλεπών καί δυσίατον.

δέ οί Σκυθαι πρδς τψ

τοξικψ

ψ

τους

όϊστους

χρίουσι

καί

λέγονται

άνθρώπειον

ίο ΐχώρα άναμιγνύναι φαρμάσσοντες, έπιπολάζοντά π ω ς αΓματι, ?ν περ Γσασιν απόκριμα αύτοΐς. (64) πων·

τεκμηριώσαι τούτο καί Θεόφραστος Ικανός.

"Οτι Ά γ α θ α ρ χ ί δ η ς φησίν είναι γένος έν τ η Λιβύη τινών ανθρώ-

καί μέντοι καί καλεΐσθαι

αύτους Ψύλλους,

καί οσα μέν κατά τδν

άλλον βίον των λοιπών ανθρώπων διαφέρει ουδέν, το δέ σ ώ μ α ε χ ε ι ξένον 15 τε καί παράδοξον

ώς

πρδς' τους Ιτεροφυλους άντικρινόμενον.

τά γαρ τοι

ζψα τά δάκνοντα καί τά έγχρίπτοντα πάμπολλα οντά μηδέν αύτοί)ς μόνους άδικεΐν.

ουτε γοΰν όφεως δακόντος έπαΐουσιν ουτε φαλαγγίου νυξαντος, ώς

τους άλλους,

εις θάνατον ουτε μην σκορπιού κέντρον άπερείσαντος.

έπάν

δέ άρα τούτων προσπέλαση τι άμα καί παραψαυση τοΰ σώματος καί άμα τι 20 καί δσμής τ η ς έκείνων ψαύση ή σ π ά σ η , ώσπερ οδν φαρμάκου γευσάμενον ύπνοποιοΰ,

κάρωσίν

καί παρεΐται,

τινα έλκτικήν

εις άναισθησίαν

ε σ τ ' άν παραδράμη άνθρωπος.

έμποιοΰντος δπως

έξασθενεΐ

δέ έλέγχουσι

τά

έαυτών βρέφη είτε έστί γνήσια είτε καί νόθα έν τοις έρπετοΐς βασανίζοντες ώς έν τ ψ πυρί τδν χρυσδν οί βάναυσοι χρυσουργοί, ανωτέρω εΐπον. 25

(65)

"Οτι Καλλίας έν τψ δεκάτψ τών περί τ&ν Συρακούσιον Ά γ α θ ο -

κλέα λόγων φησί τους κεράστας οφεις δεινούς είναι το δήγμα·

άναιρεΐν γαρ

καί ζ ψ α άλογα καί άνθρώπους, ει μή παρείη Λίβυς άνήρ, Ψύλλος ων τδ γένος,

ούτος γάρ έάν τε κλητός άφίκηται, έάν τε

παρη κατά τΰχην

καί

3 άνθρωπου] cf. supra p. 31,2 et notas ibidem 6 γαμψώνυχον] cf. supra p. 3 1 , 8 et notas ibidem 8 άνθρωπου] Ael. nat. anim. I X 15 (p. 223,12 — 17 Herch.) cf. § 40 p. 4 3 , 1 8 12 Άγαθαρχίδης] Ael. nat. anim. X Y I 27 (p. 4 0 4 , 4 — 21 Herch.) 25 Καλλίας] Ael. nat. anim. X V I 28 (p. 404,22 — 4 0 5 , 1 4 Hereb.) 8 τό D: om. Ael. 9 έπιχρίουσι Ael. 10 φαρμάττοντες Hercher post α?ματι lacunam significat Hercher 12 δτι om. Ael. 14 διαφέρει-; οδδέ Sv ed. Ael. ίχειν Ael. 15 έτεροφόλλους D 16 δάκνοντα D: δακετά Ael. έγχρίπτοντα D codd. Ael.: έγχρίμπτοντα Hercher πάμπολα D 17 ώς (lelevit Hercher 18 χέντρον D Ael.: τό χέντρον Hercher 19 τι (ante άμα): τέ D άμα D Ael.: om. Hercher 20 όαμή( D: της όσμής Ael. της έχείνων Ael.: τών έκείνων D: της έξ έκείνων proposuit Hercher ψαύση ή D Ael.: expun xit Jacobs 21 ίιπνοποιοΰ D Ael.: expunxit Hercher 22 άνθρωπος D Ael.: b άνθρωπος Hercher έλέγχουσι Ael.: έλέγχωσι D 24 πυρί Ael.: περί D χροσουργοί Ael.: χρυσουργεί D: delevit Hercher 25 frei deest Ael. Συρακούβιον Ael.: συρραχούσιον Τ): Συραχόίΐον Hercher 26 λόγων Ael.: λ τίχτεσ&αι

10 κατά δέλφακα τήν μεγίστήν.

μια δέ μητρί πολλά έλεφαντίσκια

εΐ δέ προσάψαιο των βρεφών, αί μητέρες ούδεν άγανακτοΰσι. δτι μή έπι λύμη ή κολάσει τις έπιψαύει

αύτών, αλλά

επεται·

συνιάσι γάρ

φιλοφρονούμενοι

πάντες και κολακεύοντες. (84)

Ούτως δέ έστι τδ ζφον φιλότεκνον, ώστε ή μήτηρ τδ βρέφος

15 εις τάφρον έμπεσδν δεασαμένη έκΟύμως και περιπα&ώς έίέδραμε, και κατά τοΰ παιδδς αυτήν ώσεν εις κεφαλήν

και ά'μφω κατά ταύτδν άπώλοντο, ό

μέν τψ βάρει της μητρδς έκπιεσ&είς, ή δέ τήν κεφαλήν άίςασα.

1

δύναται . . . τέσσαρας] A r i s t . h i s t . a n i m . θ 8 p. 5 9 5 b 3 1

καΐ

παχύ,

καΐ τέσσαρας η μ έ ρ α ς ; de c a m e l o d i c t a Aristoteles

loquitur

μην ό ρ ί ο σ τ ά δ η ν · p. 4 9 8 » 8

ή δέ κάμηλος πίνει ήδιον ίίολερόν

ούδ' άπό των ποταμών πρότερον πίνει ή συνταράςαι.

δύναται ο «ποτος

e x c e r p t o r ad e l e p h a n t u m t r a n s t u l i t ,

κοιμάται] A e l . n a t . a n i u i . IV 3 1 (p. 9 4 , 1

χατακλινήναι γάρ καΐ έςαναστήναι έργώδες α ύ τ ψ .

Hereh.)

6 δ' έλέφας ούχ ώ ς ίλεγόν τίνες, άλλά συγκα&ίζει κ αϊ κάμπτει τά σ κ έ λ η ,

καίΐεύδει έν τ ο ύ τ ψ τ ψ

σ χ ή μ α τ ι , κάμπτει

p. 6 3 0 l > 2 4

δε τά όπίσΗια σκέλη ώσπερ

άκμάζειν δέ περί ετη έςήκοντα

4

κρυμιιϊ δέ δμιλεΐν ήκιστός έστι

4. 5

γε

πλην ού

ευώνυμα ή έπ! τά δεξιά,

3 ακμάζει] A e l . 1. c . (p. 9 4 , 3 H e r c h . ) α κ μ ή δέ έλέφαντι έςήκοντα ετη. προς δέ τους χειμώνας καΐ τά ψύχη δύσριγον είναι.

postea

καδεύδει

cf. A r i s t . h i s t , a n i u i . Β 1

δύναται διά τό βάρος έ π ' αμφότερα ά μ α , άλλ' άνακλίνεται ή έπΙ τά καΐ

άνέχεσ9αι

de q u o

άνθρωπος

cf. A r i s t . h i s t . a n i m . 1 4 6

δύσριγον] A r i s t . 1. c . I 4 6

p. 6 3 0 ' j 2 5

cf. A e l . n a t . a n i m . I V 3 1 (p. 9 4 , 4 I l e r c h . )

καΐ πορευο'μενον] A r i s t . 1. c . p . 6 3 0 ^ 2 7

ποιείται δέ

και διά τοΰ ύδατος τήν πορείαν, £

τοΰ

πωλία

μητέρες.

μ ή δύνανται, είς ό μέγιστος

και πλάγιος Γσταται,

άποδιδράσκουσιν.

καλύπτοιντο

τ ά δέ άρτιγενή

και

άνέλκουσι

γεφυροΐ τί> κενόν, δέ

και

έκεΐνον

εαυτόν

και

κατ'

ούτως.

|

άνω&έν τις τον πόδα προτείνει και έκείνψ π α ρ έ χ ε ι περιπλέζαι τ ή ν προβο- f. 345» 25 σκίδα·

οί δέ άλλοι φρύγανα έμβάλλουσι και ξύλα, ών έπιβαίνων

άνασπάται

ραδίως. 4 αιτούνται] cf. Ael. nat. anim. VII 6 (p. 1 7 3 , 4 — 8 Herch.) X 12 (p. 2 4 7 , 2 — 6 Herch.)

8 αύτών] cf. Ael. 1. c.

12 έσθίειν] Ael. 1. c. X V I I 7 (p. 4 1 4 , 2 3 — 29 Ilerch.) 'Αρι-

στοτέλης έν τω ίγδφ(στασ9αι D

13 ή sic D : τ § A e l . , recte delevit Hercher

λήθην D A e l . : λήθην μέν Hercher secundum V a t . 19 βλέπειν τε A e l . : βλέπει τέ D 2 2 μόγις Ael.

2 νεωαΐ D 4 ήδύνατο Ael.

1 0 πολλοίς διαλαβιίντες D : πολύ διαλαβόντες ταϊί A e l . : πολυ de-

μετρημένφ διαστήματι A e l .

A e l . : έχείνηί D

μέν 1): δέ Ael.

άνορύςας A e l . : άνοίξας D

με-

16 μέν

17 τούτων D : τών τοιούτων Ael.

2 1 χατέαξαν D : χαχεάςαντες A e l . : χατάξαντες Hercher

2 5 άατραφίδες (?) D 27

12

χρόμυα D

τούτου τοι A e l . : τούτοιτοι D

2 6 φάκελλοι D

έχείνοις

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME II 1 2 3 - 1 2 5 οδχ 9 στερεά δέ πάντων μάλιστα b λέων Ιχει τά όστά· οδτω γάρ έστι σκληρά ώστε συντριβομένων ώσπερ έκ λίθων έκλάμπειν πυρ. cf. Arist. p a r t , anim. Β 9 p . 6 5 5 » 1 4 οδτω γάρ Ιχει ταΰτα (τά τοΰ λέοντος όστα) σκληράν την φΰσιν ώστ' έζάπτεσθαι τυπτομένων καθάπερ έκ λίθων πΰρ. cf. Ael. n a t . a n i m . I V 34 (p. 9 4 , 2 9 Herch.) 8 Ιχει δέ] A r i s t . hist. a n i m . Γ 7 p. 5 1 6 b 7 ένια δέ ζψα ούδ' äv Ιχειν δόζειεν δλως μυελον έν τοις όστοϊς, οΓον λέων, διά το πάμπαν Ιχειν μικρόν καΐ λεπτόν καΐ έν όλίγοις · έχει γάρ έν τοις μηροϊς κα'ι βραχίοσι. cf. 20 ρ. 52H>11. Ael. n a t . anim. IV 34 (p. 9 4 , 3 0 Herch.) 9 έστι δέ] Arist. hist. a n i m . Β 1 p . 500b 15 Ινια δ' όπισθουρητικά έστιν, οίον λΰγξ καΐ λέων καΐ κάμηλος καΐ δασύπους. cf. p a r t . a n i m . Δ 10 p . 6 8 9 » 3 3 των δ' άρρένων όλίγα έστίν όπισθουρητικά, οΓον λύγξ λέων κάμηλος δασύπους 10 αϊρων το σκέλος] Arist. hist. anim. Θ 5 p. 594>>25 οΰρεϊ γάρ αΓρων τό σκέλος ώσπερ ol κύνες 12 έχει] Arist. 1. c. Β 1 ρ. 5 0 0 a 28 ή δέ λέαινα (Ιχει μαστούς) δύο έν τ η γαστρί άνατμηθείς] Arist. 1. c. Θ 5 ρ. 594·>26 έμποιεϊ δέ καΐ όσμήν βαρεΐαν έν τοίς έσθιομένοις καταπνέων · καΐ γάρ άνοιχθέντος αύτοΰ τά έσω άτμίδα άφίησι βαρεΐαν 13 τά δέ έντόσθια] Arist. 1. c. Β 1 p. 497 b 17 τ ά δέ έντος άνοιχθείς (ό λέων) όμοια πάντ' Ιχει κυνί κοιλίαν] Arist. 1. c. Β 17 p. 507 b 15 8' άμφώδοντα μίαν ίχει κοιλίαν, οΓον άνθρωπος, υ ς , κύων, άρκτος, λέων, λύκος . . . αλλά τά μέν Ιχει μείζω τήν κοιλίαν, ώσπερ υς καΐ άρκτος (καΐ ή γε της ύός όλίγας Ιχει λείας πλάκας), τά δέ πολύ έλάττω καΐ ού πολλψ μείζω τοϋ έντέρου, καθάπερ κύων χαΐ λέων καΐ άνθρωπος, καΐ των άλλων δέ τά είδη διέστηκε προς τάς τούτων κοιλίας· τά μέν γάρ ΰι όμοίαν Ιχει τά δέ κυνί, καΐ τά μείζω καΐ τά έλάττω των ζψων ωσαύτως 14 Ιχει] Arist. 1. c. Ζ 3 1 p . 579 b 11 ούκ

3 ϊστι Ü

7 πολών D

14 μόνην D : fortasse μίαν κυνί ex Arist.

9. 10 όπισθουρητικόν scripsi ex A r i s t . : όπισθεν βητικόν D ύεϊ D : error subest fortasse excerptoris.

χαίτας D : fortasse χαίτην

scribendum

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME II 139 — 144 θήλεια ψιλή έστι.

73

βάλλει δέ και των δδόντωί» του; κυνόδοντας λεγομένου?,

δύο άνω&εν καΙ κα'τωθεν δύο.

(140)

δχεύει δε (ό αρρην) και όχεύεται

ή θήλεια πασαν ώραν καθάπερ ό άνθρωπο?, καΙ άρχεται βαίνειν δταν γένηται διμηνιαίος,

δχεύει δέ συγκαθισα'σης της θηλείας·

5 ( 1 4 1 ) κύει δέ δύο μήνας,

επιβαίνει γα'ρ.

τίκτει δε τ&ν δλον βίον αυτής ή λέαινα πεντα'κις,

καΐ τδ μέν πρώτον πέντε σκυμνία, είτα τέσσαρα, έχομένως τρία, είτα δυο, έπΐ πασιν ίν, καΐ ούκέτι συλλαμβάνει.

( 1 4 2 ) εστι δέ τά τικτόμενα μικρά

και τυφλά καθάπερ κυνός, ώστε μόλις μετά δίμηνον βαδίζειν.

(143) ό

δέ λεγόμενος μΰθος 3τι έκβάλλει τάς μήτρας τεκοΰσα των είκη 10 μένων.

( 1 4 4 ) εστι δέ ό λέων τδ ήθος λιμώττων μέν χαλεπός,

δέ πραύς καΐ φιλοπαίγμων, ,τικός.

συσχεθεις δέ τ η

οπίσθια διδοΐ·

πεπιστευβεβρωκώς

και ουτε υπερόπτης ουτε των συνήθων

θηρεία ύπδ πολλών,

άδικη-

ουδέποτε φεύγει, ούδέ

τά

ύποβαίνει δέ κατά σκέλος βρυχώμενος, καΐ τψ μέν βάλλοντι

προσέρχεται, τ φ δέ μη ού πρόσεισι. 15 καΟάπερ και οί κυνες.

διώκων δέ εχει δρόμημα | συντονον f.352τ

συνεγγίζων δέ τ φ διωκομένφ καΐ έπιρρίπτει έαυτόν,

Ιχει δέ ή λέαινα χαίτην, άλλ' 6 άρρην λέων. βάλλει δέ δ λέων των δδόντων τοίίς κυνόδοντας καλουμένους τέτταρας μόνους, δύο μέν άνωθεν δύο δέ κάτωθεν· βάλλει δ' έξάμηνος ών την ήλικίαν 2 δχεύει] Arist. hist. anim. Ζ 31 p. 579»32 όχεύει δέ καΙ τίκτει οϋ πασαν ώραν, καθ' Εκαστον μέντοι τον ένιαυτόν. sed cf. Ael. nat. anim. IV 34 (p. 9 4 , 3 2 Herch.) μίξεως δέ αυτόν ουδεμία ίτους αναστέλλει ώρα 3 άρχεται βαίνειν] Arist. List. anim. Ζ 31 p. 579 b 7 τίκτει δέ xal 4 λέων πάνυ μικρά οδτως ώστε δίμηνα ίντα μόλις βαδίζειν. cf. Ael. nat. anim. IV 34 (p. 9 5 , 5 Herch.) 4 όχεύει] Arist. hist. anim. Ε 2 p. 539b21 ού μήν δμοίως γε πάντα πλησιάζουσιν, άλλά τά μέν δπισθουρητικά συνιόντα πυγηδόν, οίον λέοντες καΙ δασύποδες καΙ λύγχες· των δέ δασυπόδων χαΐ πολλάκις ή θήλεια προτέρα άναβαίνει έπΐ τον άρρενα 5 κύει] Ael. nat. anim. IV 34 (p. 9 4 , 3 2 Herch.) κύει δέ άρα μηνών δύο τίκτει] Arist. gener. anim. Γ 1 p. 750»32 τδ μέν γάρ πρότερον τίκτει πέντε ή Ες, είτα τω ΰατέρφ Sxet τέτταρας, πάλιν δέ τρεις σκύμνους, είτα τον έχόμενον αριθμόν ?ως ένός, εΐτ' ούθέν ώς έξαναλισχομένου τοϋ περιττώματος καΙ άμα της ήλικίας ληγούσης φθίνοντος τοΰ σπέρματος, cf. 10 ρ. 760t)23. Ael. nat. anim. IV 34 (p. 9 5 , 1 Herch.) 7. 8 μικρά καΙ τυφλά] Arist. hist, anim. Ζ 31 p. 579 b 7 (cf. supra). Ael. nat. anim. IV 34 (p. 95,4) 9 λεγόμενος μΰθος] Arist. hist. anim. Ζ 31 p. 579 b 2 4 δέ λεχθείς μΰθος περί τοϋ έκβάλλειν τάς υστέρας τίκτοντα ληρώδης έστί. cf. Ael. nat. anim. IV 34 (p. 9 5 , 6 Herch.) 10 τδ ήθος] Arist. hist, anim. I 44 p. 629 b 8 καΙ γάρ ό λέων έν τ-jj βρώσει μέν χαλεπώτατός έστί, μη πεινών δέ καΙ βεβρωκώς πραότατος, έστι δέ το ήθος ούχ ύπόπτης ούδενός ούδ' ύφορώμενος ουδέν, πρός τε τά σύντροφο καΙ συνήθη σφόδρα φιλοπαίγμων καΐ στερκτικός. έν δέ ταϊς θήραις δρώμενος μέν ούδέποτε φεύγει ούδέ πτήσσει, άλλ' έάν καΙ διά πλήθος άναγχασθή των θηρευόντων ΰπαγαγεϊν βάδην υποχωρεί xal κατά σκέλος, κατά βραχύ έπιστρεφόμενος τδ δέ δρόμημα συνεχώς ώσπερ κυνός έστι κατατεταμένον· διώκων μέντοι έπιρρίπτει έαυτόν, δταν η πλησίον· αληθή δέ καΙ τά λεγόμενα τό τε φοβεΐσθαι μάλιστα τδ πυρ, ώσπερ καΙ "Ομηρος έποίησεν "χαιόμεναί τε δεταί, τάς τε τρεϊ έσσύμενός περ", καΙ τδ τδν βαλόντα τηρήσαντα ?εσθαι έπ! τούτον έάν δέ τις βάλλη μέν μή, ένοχλή δέ αύτόν, έάν έπαίξας συλλάβω, αδικεί μέν ούδέν ούδέ βλάπτει τοίς όνυζι, σείσας δέ και φοβήσας άφίησι πάλιν, προς δέ τάς πόλεις Ερχονται μάλιστα καΙ τους άνθρώπους άδικούσιν, δταν γένωνται πρεσβΰται, διά τε τό γήρας άδύνατοι θηρεύειν δντες καΙ διά τό πεπονηχέναι τους όδόντας. cf. Ael. nat. anim. IV 34 (p. 9 5 , 7 — 1 6 Herch.) 2 ό άρρην addidi 13 βρυχόμενος D

4 διμηνιαίος scripsi (cf. v. 8): δεκαμηνιαΐος D 15 έπιρρίπτει έαυτόν scripsi: έπιρρίπτειν αύτόν D

συγκαθησάσης D

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME II

74

Γνα ταχύτερον νωνται

έπιτύχη.

γέροντες,

λέγεται

δέ

προς δε τάς πόλεις έρχονται οί λέοντες δταν γέ-

Γνα τους

κατ' αύτοΰ

144-152

ώς

ανθρώπους δτι

διώκωσιν,

μάλιστα

τδ

αδυνατοΰντες

πυρ

φοβούμενος

θηρεύειν.

φεύγει.

( 1 4 5 ) εστι δέ των λεόντων γ έ ν η δύο, ών ό μεν στρογγυλώτερος και ούλο5 τριχώτερος δειλός έστιν, δ δέ μάκρος καί ευθρις ανδρείος. δέ δ η χ θ έ ν τ ω ν ϊχώρα.

ύπδ

λέοντος

οί έπίδεσμοι

πλυνόμενοι

( 1 4 7 ) εστι δέ και των άνοσων ζ φ ω ν ό λέων.

δέ τ η βρώσει λάβρως ώστε δ>α καταπίνειν μ έ λ η · εστίν οτε μ η φαγών διαλείπει η μ έ ρ α ς τρεις, 10 τ ω ν

ουδέποτε

διδ

καϊ

τδ

περίττωμα

προίεται

των

άνιασι

τδν

(148)

είτα δια την

εστι δέ και των

StA τρίτης

(146)

ημέρας

χράται

λαβρότητα

δλιγοποτούν-

έσφαιρωμένον·

προίεται δέ και φΰσαν δριμεΐαν καί ουρον δσμήν ε χ ο ν σαπράν.

( 1 4 9 ) γί-

νονται δέ οί πλείστοι των λεόντων μεταξύ τοϋ Νέσσου και Ά χ ε λ ψ ο υ μού.

(150) (151)

Ό

βιοϊ δέ οσα καί ό κύων ζών ε τ η λέων

έκπεπταμένοις

μόνος τίκτεται

τοις

δφθαλμοΐς.

15 καΟεύδων κινεί την ούράν καί άνειργμένους ε χ ε ι τους δφθαλμούς. ρωμαλέος

καϊ

συνετός,

τά

ουν

ήμίβρωτα

κρέα

ποτα-

δεκαοκτώ.

ού

φυλα'ττει,

και

έστι δέ αλλά

τοΰ

άσί)ματος π ε ρ ι χ α ν ώ ν έμπιμπλ^ί, τ ά δέ άλλα ζ φ α ηκοντα καί αίσθανόμενα ού τ ο λ μ ά προσάψασθαι.

διδ εί μ ή εύθηρία γένοιτο α ύ τ ψ ,

θ η σ α ύ ρ ι σ μ α παραγίνεται,

δταν δέ ύ π ε ρ π λ η σ θ η , κενοί έαυτδν ασιτία·

ώ ς επί οΐκεΐον αλλά

20 καί πίθηκον φ α γ ώ ν κενουται την γαστέρα ταΤς -έκείνου λ α π ά ς α ς σαρςί. (152) σκύμνοι

Γηράσας

αύτοΰ

δέ

άγρεύοντες

λέων

οίδεν

διδόασιν

άδυνάτως αύτψ

εχειν

φαγεΐν.

γλώσσιο καί τοις ποσίν, ώσπερ έπαινών την θ ή ρ α ν

προς ό

δέ

θήρας, σαίνει

οί

δέ

καί

τη

αυτών.

4 εστί] Arist. hist. anim. I 44 p. 6 2 9 b 3 3 γένη δ' έστί λεοντών δύο· τούτων δ' έστί το μέν στρογγυλώτερον και ούλοτριχώτερον δειλιίτερον, το δέ μακρότερον xal εύθύτριχον άνδρειότερον. cf. Ael. nat. anim. IV 34 (p. 95,16 Ilercb.) 5. 6 των δέ δηχ&έντων] Arist. hist. anim. 144 p. 6 3 0 a 5 δαρέντα έν θ ή ρ α . 20

(206)

Λόγου μέν άμοιρος κ ύ ω ν , ισοδυναμούσαν δέ δ μ ω ς τ ψ

την αισθησιν ε χ ε ι .

α γάρ οί κατά πολλήν σχολήν

τοΰ βίου

λόγω

καθεζόμενοι

μόλις έξεΰρον, οί τοΰ κόσμου σοφοί, τάς των συλλογισμών | λέγω πλοχάς, ταΰτα δείκνυται παρά της φύσεως δ χύων πεπαιδευμένος,

f.357r

τδ γάρ ίχνος

τοΰ θηρίου διερευνώμενος, έπειδάν ευρη αυτί» πολυτρόπως σχιζόμενον, τάς 25 έκασταχοΰ φερούσας εκτροπάς έπελί)ών, μονονουχί την συλλογιστικήν φωνήν άφίησι δ 1 ' ών πράσσει.

" ή τήνδε, φησίν, έτράπη τδ θηρίον ή τήνδε ή επί

τόδε τδ μέρος, άλλα μην οΰτε τήνδε ουτε τ ή ν δ ε · δρμεϊσΟαι α υ τ ό " ,

λειπόμενόν έστι

τηδε

ουτω τ η αναιρέσει των ψευδών εόρίσκει τδ άληθές.

περισσότερον ποιοΰσιν οί έπί τών γραμμάτων σεμνώς κα&εζόμενοι και 30 κόνιν καταχαράσσοντες,

τριών προτάσεων

άναιροΰντες

τί την

τάς δύο και έν τ η

4 ίδιο] Ael. nat.. anim. VII 40 (p. 194,3—18 Herch.) 15 έν δέ τοις Ίνδικοϊ;] cf. Ael. 1. c. IV 19 (p. 87,7 — 14 Herch.) 20 λίγου] Bas. Magn. hom. in Hexaem. IX ed. Mignii Patrol. Graec. vol. X X I X , p. 197, B—D. cf. Ael. nat. anim. VI 59 (p. 166,10 — 28 Herch.) 1 Κυναίγειρον D Ael.: Κυνέγειρον Hercher 2 νίκωνος D Ael.: Μίχωνος Meursius Πολυγνώτου Ael.: πολυγνώστου D 3 φασίν Hercher 4 ίδια Ael.: Διά culpa rubricatoris D 5 Πώλφ Ael.: -ολλών D μέν D Hercher: μέν ουν Ael. τψ της τραγωδίας υποκριτή recte Ael. 8 ψαλτικήν Ael.: ψαντικήν, ψ ex μ correcto, D 1 9 ένέθησαν D 11 post πείθονται add. κνυζωμένου τε ίαασιν δτι μή θυμοΰται Ael. 12 ερμιππος D 13 άριατοχλέα D: Άριστοκλέωνα Ael.: Άριστοχρέωνα Schneider 15 έν δέ τοις ίνδικοϊς D: κύνες Ινδικοί Ael.: fortasse έν δέ τή Ίνδικη 17 κύων D: δ χύων Bas. 25 συλλογιστικήν Bas.: αυλλογιχήν D 27. 28 ττβε δρμεϊβθαι D: τι^δε ώρμήσ&αι Migne: τήνδε ώρμησ9αι Reg. sextus cod. Bas.: τήνδε δρμάβδαι Reg. tertius cod. Bas. 28 και ούτως Bas. 29 γραμμάτων D Reg. primus cod. Bas.: διαγραμμάτων ceteri codd. Bas. Migne 30 τα; Has.: τά D

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME II 206 — 216 λειπομένη ζω ου

τίνα

xb άλη&έ* έςευρίσχοντες; των

άχαρίστων

πρ&ς

το δε μνημονιχδν τη* χάριτος

εύεργεσιαν

οό

καταισχύνει;

xal φονευδεΐσι δεσπόταις χατ' έρημίαν πολλοί των χονών μνημονεύονται;

ήδη δέ τίνες έπί Οερμψ τψ

5 ζητοΰσι τους φονέας έγένοντο,

85

χαί όπδ

πα'θει χαΐ

του

£που

γε

έπαπο&ανόντες οδηγοί τοις έχ-

δίχην ά χ θ η ναι τους

χαχούργοος

έποίησαν. (207) Ό

λόχος εστι μεν χαΐ αύτδ* χαρχαρόδους xal των πολυσχιδών,

βαδίζει δέ χατά διάμετρον. χα&άπερ δ λέων.

(208)

(209)

ίο άλώπηξ χαΐ ή γαλή.

εχει δέ τον αυχένα μονοσπόνδυλον,

αίδοΐον δέ εχει δστώδες χαθαρ&ν χαθαπερ ό

(210)

άνατμηθείς δέ εχει γλώτταν μεγάλην xai

παχεΐαν, πνεύμονα δκτάλοβον, ήπαρ έςάλοβον, χοιλίαν χυνδς όμοίαν, τά δ' άλλα £μοια χυνί.

(211)

δχεύεται δέ xal δχεύει ό λύχος (χατά μίαν

ώραν), τά δ' άλλα πράσσει περί την εχτεξιν δμοια χυνί. δέ εχει τοΰτο· 15(213)

έπιτί&εται

αίμοποτεΐ.

(212)

ίδιον

xal χαρχαρόδους γάρ υ π ά ρ χ ω ν , εστι xal σαρχοφάγος. δέ μάλλον

μέν

ονψ,

εΤτα βοί, χα'ι χατά φλέβα

λύων

( 2 1 4 ) λέγεται δέ τους μονολύχους χαΐ άνθρώποις έπιτιθε-

μένους σαρχοφαγεΐν. ( 2 1 5 ) 'Ιστορεί δέ περι την Μαιώτιν λίμνην τους λόχους έπΐ τοσούτον συνήθεις είναι τοις την άγραν τών ίχθόων ποιουμένοις, ώστε xal συναναι20 ρεΐσθαι τοις ίχθυοθήραις

τών ληφθέντων τους ή μισείς,

εί δέ ποτέ

μή

δώσι δοχοΰντες λήσεσ&αι, τά δίχτυα αυτών ψυχόμενα χατασχίζουσι. (216)

Ζ η δέ ό λόχος δαα περ χαΐ ό χύων ετη.

7 καρχαρόδους] Arist. bist. anim. Θ 5 p. 594 »25 των δέ τετραπόδων καϊ ζφοτάκων τά μέν άγρια καϊ καρχαρόδοντα πάντα σαρκοφάγα· πλήν τοϊ>ς λύκους φασίν, ίταν πεινώσιν, έσίΚειν τινά γήν τών πολυσχιδών] Arist. gener. anim. Β 6 p. 742 »8 ίσα πολυσχιδή τών τετραπόδων, οίον κύων λέων λύκος άλώπηξ θώς. cf. Δ 4 ρ. 771 «21 κύων δέ καϊ λύκος καϊ τά πολυσχιδή πάντα 8 βαδίζει] Arist. hist. anim. A 5 p. 490*>3 πάντα δέ κινείται δμοίως, τά τετράποδα καϊ πολύποδα* κατά διάμετρον γάρ κινείται έχει δέ] Arist. part. anim. Δ 10 p. 686"20 τοις μέν ο&ν άλλοις έστί καμπτός καϊ σφονδύλους Εχων, ol δέ λύκοι καϊ λέοντες μονόστουν τόν αύχένα έχουσιν. cf. Timoth. p. 9,6 Haupt. 9 αίδοΐον] Arist. bist. anim. Β 1 p. 5001)23 τά δ' όστώδη, ώσπερ άλώπεκο; καϊ λύκου και (κτίδος καϊ γαλής* καϊ γάρ ή γαλή ς πέρδικας, ώς ίλαφοι τους άτταγδς, ώς ίπποι τά; ώτίδας, ώς αίγες τους ίχθϋς τους σαργούς δτε προς τοις υδασι λούονται, cf. Ορρ. Cyneg. II 404 sqq. δέδοιχε] Timoth. p. 9,11 δτι φοβείται 6 λύχος την σκίλλαν, ώς & λέων την πρΐνον χαΐ ή πάρδαλις τήν xptKmv. cf. Timoth. p. 6,15. Ael. nat. anim. I 36 (p. 21,2 Herch.)

1 διαφοράν scripsi: διαφθοράν I) 4 τοό πονηρού scripsi: τόπον χροΰ D 5 παρδ D 6 πλεΐον ή έχ δώδεκα ή τών scripsi: τΛείων ή δώδεκα, ή έχ D 8 μέντοι scripsi: μέν D 15 άρχαδία: ex άρχαδείας cOrrexit D 1 16 συμμετήλαχε D 18 δπότε sic D διαρπάσουσιν D: fortasse διαρπάσωσιν cf. ρ. 95,19. 20 22 άγροστιν D 23. 24 fortasse δ κύκνος 24 ψιταχφ D 25 σχίλλης scripsi: σκήλη; I)

ARISTOPIIANIS HISTORIAE ANIMALIUJI EPITOME II 2 4 1 - 2 5 0

90 ταύτη

τοι

και ά λ ώ π η ς

6 π δ σκίλλαν

κατευνη&εΐσα των

φοβούντων

αυτήν

ανεΐται [φροντίδων]. (242)

Λύκου δ' οδόντα τις έςαψα'μενος τοΰ α ύ χ ε ν ο ς ,

όμοφύλοις έ ν τ υ χ η θηρίοις.

5 φρύνου τήν ωμοπλατών έπι χ ε ί ρ α ς ε χ ω ν .

αύτη

και

χαίτη

κομών ·

εχει

λίί)ος και σίδηρος, καΐ

δε παν

μαλακωτάτοις ύπ' αυτής κατείργασται.

άν

τοις

έκκαλέσειας,

( 2 4 4 ) έ'στι δε τις Οήρ λ ύ χ φ

μεν έοικώς, κρείττων δε ών ή κατά λύκον. σοειδεϊ δέ τ η

άδεώς

( 2 4 3 ) προς υπνον δ' άν αύτδν

τήν

εστι δέ κάλος μέν ίδεΐν, χρυγένυν

ϊσχυροτάτην·

δ τι των αντιτύπων

εΓκει

γαρ

ί'σα και τοις

δεδοικε μεντοι τάς τοΰ Σειρίου άνα-

10 τολάς και κατά τήνδε τήν ώραν ά&εατός έστι πέτραν τινά κοίλην υποοραμών, εως άν ά'ρα αισθηται ψυχροτέρας υποπνεούσας (245)

"Εστι

πενταδα'κτυλος λος. ΐό δύο.

(246) (248)

έκ

μεν των

αύρας.

ή πάρδαλις καρχαρόδους έμπροσ&ίων,

έκ

δέ

και π ο λ υ σ χ ι δ ή ς ·

των

πορεύεται δέ κατά διάμετρον.

όπισίΚων (247)

και γάρ

τετραδάκτυ-

έ χ ε ι δέ μαστούς

ά ν α τ μ η θ ε ΐ σ α δέ τά μεν ά'λλα ε χ ε ι δμοια κυνί, γλώσσαν δέ

ε χ ε ι τ ρ α χ ε ΐ α ν και ρ ι ν ώ δ η ,

πνεύμονα έπτα'λοβον

καϊ κοιλίαν

ύείαν,

κύησιν

(250)

λέγεται

και εκτείιν π ά ν τ α δμοια κυνί. (249)

"Εστι δέ ή θήλεια ανδρειότερα τοΰ ά'ρρενος.

δέ (δτι) δταν καταφα'γη μ ή γνοΰσα συν άλλοις φυταρίοις το

παρδαλιαγχες

3 λύκου] Timoth. ρ. 9,9 Haupt, ό'τι όδόντα αύτοΰ ει τις φορέσειεν, ού φοβείται λύκον, και ίππος φορών αύτόν ταχύτατος γίνεται 4 προς ΰπνον] Timoth. ρ. 9 , 1 3 δτι όστοΰν φρύνου κατέχων τις κοιμίζει τόν λύκον 5 εστι δέ τις 8ήρ] Timoth. ρ. 9,14 ίτι έστι λύκος κατεσθίων σίδηρον και τους λίθους, κρύπτεται δέ κατά τόν καιρόν τοΰ Σειρίου κυνός έ'ως ού καταψύςη δ αήρ. cf. Ορρ. Cyneg. III 314 — 323 12 καρχαρόδους] Arist. hist. anim. Β 1 p. 501 »16 ετι δέ τά μέν έστι καρχαρόδοντα αύτών, οίον λέων καϊ πάρδαλις και κύων. cf. Ael. nat. anim. X I 37 (p. 289,21 Herch.) πολυσχιδής] Arist. hist. anim. Β 1 p. 499t)6 των δέ τετραπόδων καϊ έναίμων καϊ ζψοτόκων τά μέν έστι πολυσχιδή, ώσπερ αί τοΰ άνθρωπου χείρες και ol πόδες (πολυδάκτυλα γάρ ενιά έστιν, οίον κύων, λέων, πάρδαλις) 13 πενταδάκτυλος] Arist. part, anim. Δ 10 p. 6 8 8 Λ 4 των δέ πολυδακτύλων ένια και διά τοΰτο καϊ πενταδακτύλους έχει τους προσθίους πόδας, τους δ' όπισθεν τετραδακτύλους, οίον λέοντες και λύκοι, ετι δέ κύνες καϊ παρδάλεις· ό γάρ πέμπτος ώσπερ ό τής χειρός γίνεται μέγας πέμπτος, cf. Ael. n a t . anim. IV 49 (p. 103,17 Herch.) 14 πορεύεται] Arist. hist. anim. A 5 p. 490 b 3 πάντα δέ κινείται ομοίως, τά τετράποδα και πολύποδα· κατά διάμετρον γάρ κινείται εχει δέ μαστούς] Arist. ). c. Β 1 ρ. 5 0 0 » 2 8 ή δέ πάρδαλις τέτταρας έν τ ή γαστρί 18 έστι] Arist. 1. c. 11 p. 6 0 8 » 3 3 άθυμότερα δέ τά θήλεα πάντα των αρρένων πλήν άρκτου καϊ παρδάλεως· τούτων δ' ή θήλεια δοκεΐ είναι άνδρειοτέρα. cf. Ael. nat. anim. IV 49 (p. 103,18 Herch.) λέγεται] Arist. 1. c. I 6 p. 6 1 2 » 7 ή δέ πάρδαλις ό'ταν φάγτ) τό φάρμακον τό παρδαλιαγχές, ζητεί τήν τοΰ άνθρωπου κόπρον· βοηθεϊ γάρ αύτη. διαφθείρει δέ τοΰτο τό φάρμακον καϊ λέοντας, διό καϊ οϊ κυνηγοί κρεμαννύουσιν έν άγγείψ έκ τίνος δένδρου τήν κόπρον, ό'πως μή άποχωρη μακράν τό θηρίον· αύτοΰ γάρ προσαλλομένη ή πάρδαλις καϊ έλπίζουσα λήψεσθαι τελευτδ. cf. Ael. nat. anim. IV 49 (p. 103,19 Herch.). Timoth. p. 11,19

2 φροντίδων delevi 4 έντΰχη D cf. p. 5 1 , 4 5 φρύνου scripsi e Timotheo: φρένου I) 9 κατείργασται scripsi: κατειργάσθαι D 15 δύο D : τέτταρας Arist. 19 ζαταφάγη scripsi: καταφύγω I) παρδαλιαγχές Arist.: παρδαλοαγχές Ι ) : παρδαλίαγχον Tim.: παρδαλιάγχου in gen. Ael.

A R 1 S T 0 P 1 I A N I S H I S T O K I A E ANIMALIUM E P I T O M E

λεγόμενον

βοτάνιον, άνθρωπείαν

II

250—257

κόπρων φαγοΰσα ύγιάζεται·

01

οθεν οί Χη-

ρεύοντες αυτά; την κόπρον κατά της ενέδρας τιθέασι. ("250 a )

Γίνονται δ' έν τη 'Actiq

παρδάλεις, έν δε τ η

Ηύρώπη ούδ'

δλως γίνονται. 5

( 2 5 1 ) "Ιδιον δ' εχει ή πάρδαλις το κινεϊν τδ άκρον της ουράς αυτής άκινητούσης. (252)

Ό τ ι διά το άποδιδράσκειν τους πιθήκους έπι (τα) δένδρα,

πάρδαλις τοΰ πιθήκου δολερωτέρα ουσα τοιαύτα παλαμαται.

ή

έαυτήν ύπέρριψε

δένδρψ, I και κείται ύπτια, και την γαστέρα διώγκωσε, παρήκε δέ τά f.:wiv ιο σκέλη και τ ώ κείται

δφθαλμώ κατέμυσε, πιέζει δέ και συνέχει τδ άσθμα και

οία νεκρά,

ενα ουν οί πίθηκοι άδεέστερον

καταπέμπουσιν,

κάτεισι και μικρόν ίδών άνέστρεψε καΐ πάλιν κ α τ ή λ θ ε ,

ό δέ

και πλησίον γενό-

μενος άνεχώρησε καΐ υπέστρεψεν αύθις, και την πανουργίαν έςήτασε τής κειμένης,

ή δέ άτρεμεΐ μάλα έγκρατώς.

αθρόοι ουν γενόμενοι οί πίθηκοι

15 περιχορεύουσι xal κυβιστώσι κέρτομόν τι και δρχηστικόν.

ή δέ υπομένει,

και καμόντας αυτούς ύπδ τής χορείας άδοκήτως άναπηδήσασα τους

μέν

τοις δνυξι διέξηνε, τους δέ τοις όδοΰσι διέσπασε, και πανθοινίαν άφθονωτάτην εχει. ( 2 5 3 ) Έ χ θ ι σ τ ο ν δέ τη παρδάλει ή ύαινα. 20

(254)

"Αμπελον δέ όμώνυμον τ φ φυτιμ πάρδαλίν τινα ουτω καλεΐσθαί

φασι φύσεως ιδίας μετειληχυΐαν, και οόράν ουκ εχειν ακούω αυτήν· καΐ εί όφθη γυναικί, εις νόσον άδόκητον έμβάλλει αυτήν. (255)

Πάρδαλις δέ Καρική και Λυκιακή ούκ έ'στι θυμική, ουδέ άλτική

σφόδρα, τδ σώμα δέ μακρά, άντίτυπος δε τη

φθορά και ού ραδίως τω

25 σιδήρφ εΓκουσα. (256)

"Εστί δέ τδ ζψον ή πάρδαλις των καρχαροδόντων.

(257)

Ευωδιάς

τινδς θαυμαστής

την

πάρδαλιν

μετειληχέναι

φασί,

ήμΐν μέν απορρήτου, αυτή δέ οίδε τδ πλεονέκτημα τδ οΐκειον, και μεντοι και τά άλλα ζψα συνεπίσταται τοΰτο τ η παρδάλει, και άλίσκεται τον τρόπον

3 γίνονται] Arist. hist. anim. Θ 2 8 p. 6 0 6 b IG παρδάλεις δ' έν τη 'Ασία, έν δέ τη Ευρώπη ού γίγνονται

5 ίδιον] probabiliter e Timotheo.

cf. supra A 1 4 3 p. 3 4 , 1 2

7 δτι διά

το άποδιδράσκειν] cf. Ael. nat. anim. V 5 4 (p. 1 3 5 , 2 1 — 1 3 6 , 2 7 I l e r c h . ) cf. Ael. nat. a n i m . V I 22 (p. 1 4 8 , 3 2 — 1 4 9 , 1 Ilerch.)

19 εχθιστον]

2 0 αμπελον] Ael. nat. a n i m . X 3!)

(p. 2 6 1 , 2 8 — 3 2 Herch.) ά'μπελον όμώνυμον τψ φυτοΤ πάρδαλίν τινα ουτω καλεΐσθαί φασι φύσεως ιδίας παρά τάς λοιπάς μετειληχυΐαν και ούράν ouv. εχειν άκούω αυτήν, corr. Schneider] γυναιξίν, ές νόσον έμβάλλει άδόκητον αύτάς anim. X V I I 4 3 (p. 4 3 1 , 2 7 — 3 0 Herch.)

ήπερ ούν εί όφθή [δφθείη 2 3 πάρδαλις] Ael. n a t .

Πα'ρδαλις Καρική και Λυκιακή ουκ εστι μέν [μέν

delebat Hercher] θυμική οΰδέ οία σφόδρα άλτική είναι, το σώμα δέ μακρά, καΐ δόρασι και αίχμαΐς άντίτυπός έστι και ού ^ δ ί ω ς τψ σιδήρφ είκει ρ. 9 0 , 1 2

3

2 7 εύωδίας] Ael. nat. anim. V 4 0 (p. 1 2 8 , 1 5 — 2 5 Herch.)

ουδόλως D

7

τά addidi ex Ael.

13. 14 τής κειμένης scripsi: τοΰ κειμένου L> σατο Ael.

τιτρωσκομένη δέ

2 6 έστι] cf. § 2 4 5

27

εύωδία D

9

τήν μέν Ael.

διόγκωσε D

17 διέξηνε A e l . : διέξανε D

διεσπά-

92

ARISTOPHANIS HISTORIAE ANIMALIUM EPITOME II '257 — 259

τοΰτον. έχείνη ή πάρδαλις τροφής δεομένη έαυτήν υποκρύπτει ή λόχμη πολλή ή φυλλάδι βαθεί 25 δ' addidi 27 ο έν τω scripsi: δέ, τοι I) αΰτάς αίρούϊη; scripsi: αύτοϋ; αι'ρ'/ύ-^ς I)

ARISTOPHANIS IIISTORIAE AN1MALIUM EPITOME II 267 — 272

94

άποχρώνται τ ώ

oivm.

εΐτα πρώτον ήδύ -ι καί άπαλον

σκιρτώσι,

ήττους ήδη της μ έ θ η ς γεγόνασιν, άνηκαν έαυτάς τ η γή· (δέ) δεδαμασμένας

it

θηραταί

καταλαβόντες

δπως äv

ώς

δε

βαθεΐ τψ δπνω

xal γνώμης εχωσι

ταύταις χρώνται. 5

(268)

Δέδοικε δε πάρδαλις κρανίαν τδ φυτόν, καθάπερ δη και πρΐνον

δ λέων, και άπόσχοιτο äv άνδρδς αδτη ρόπαλον έκ τοΰδε φέροντος τοΰ φυτοΰ. (269)

Ε ί σ ί γε μην κατά την Ίνδίαν παρδάλεις ξανθαί τε και κυαναΐ

και μέλαιναι καΐ λευκαί, raff ας δέ γραμμαί τίνες ευκυκλοί τε καΐ μέλαιναι περιβάλλουσιν. 10

(270)

Ή

δέ καμηλοπάρδαλις μίξις τις εΐναι δοκεϊ και αδτη δυο θη-

ρών, ές ταδτδ συνελθόντων,

καμήλου τε και παρδάλεως.

(271)

άνήρ

γαρ Ίνδδς διά Γάζης, φησί, της έμης διήλθε, δύο θήρας τοιούσδε κομίζων δώρον τω βασιλεΐ· κάμηλον,

'Αναστάσιος δέ ούτος ήν·

τδ δέρμα δέ άτεχνώς πάρδαλις·

15 μέν κατά κάμηλον] ά'ρα δοκοΰντες.

πόδες μακροί,

καΐ ήσαν μέγεθος μέν κατά

ευρεία χ η λ ή ,

[πόδες,

μέγεθος

ήσσονες δέ οί δπίσθιοι και ύποκλάζειν

άμέλει γοΰν και ή ράχις αύταΐς ουκ ίση, ουδέ ομαλή τήν

θέσιν, αλλά πρδς τά κάτω μάλλον κατά μικρόν υπορρέουσα.

μικρά ή ουρά,

δορκάσι παραπλήσια καί πως κατά τδ ά'κρον μελαινομένη · | μικρά xal τά f. 36U ώτα.

τά κέρατα τοις των δορκάδων άφομοιοΰντα·

20 κεφαλήν

είκάσαις &ν αυτών ταΐς έλάφοις.

αί κόραι των δφθαλμών αδταϊς μέλαιναι. εϊχον τήν βάσιν.

τδ στόμα δέ καί τήν

συνόδοντες δέ κατά βοΰν, καί ουδέ τοις άλλοις ζφοις ομοίως

έκεΐνα μέν γάρ άμοιβαίως εκατέρωθεν πέμπει τδν πόδα,

δεξιω τ ω πρόσθεν ύστερον έπάγοντα τδν δπίσθιον* ταΰτα δέ όμοΰ δύο μέν τους δεξιούς, δύο δέ τους αριστερούς ές άμφοΐν έν ι'σω τψ μέτρψ πέμπει. 25 στίγμασι δέ μέλασιν έπι λευκή πυκάζονται τ η δορα· -δ ζψον έκ καμήλου τε και παρδάλεως συνεστάναι.

ταύτη τοι καί δοκεΐ ( 2 7 2 ) τά δ' ούτως

δ δέδοικε] probabiliter e Timotheo 5. 6 πρΐνον δ λέων] cf. Ael. nat. anim. I 36 (p. 2 1 , 1 Herch.) 7 είαί] probabiliter e Timotheo 10 ή δέ καμηλοπάρδαλη] Timoth. p. 15,5 Haupt, xecp. κδ' περί καμηλοπαρδάλεως. δτι ή καμηλοπάρδαλις ζψόν έστιν Ίνδικόν· γίνεται δέ άπο έπιμιξίας ζω ων έτερογενών 11 άνήρ] Timoth. ρ. 15,8 δτι διά Γάζης παρήλθέ τις άνήρ άπο των 'Ινδικών, Άελίσιος δέ το γένος, άγων δύο καμηλοπαρδάλεις καί έλέφαντα τψ βασιλεΐ Άναστασίω. τοΰτο έθεάθη καί έφ' ήμών· τψ γάρ βασιλεΐ τψ Μονομάχψ καί άμφω ταυτί τά ζψα προσαχθέντα έξ Ινδίας ώς θαΰμα έπΐ τοΰ της Κωνσταντινουπόλεως θεάτρου εκάστοτε τψ λαψ έπεδείκνυντο. cf. Diod. II 51 26 τά δ' ούτως] Arist. hist, anim. Η 6 p. 585b36 *αι έοικότες δέ τοις γεννήσασιν ή τοις άνωθεν γονεί^σιν, ότέ δ' ουδέν ούδενί. ά-οοίδωσι δέ και διά πλειόνων γενών, οΤον έν Σικελία ή τψ Αίθίοπι μοιχευθεΐσα· ή μέν γάρ θυγάτηρ έγένετο ούκ Αίθίοψ, το δ' έκ ταύτης, καί ώς μέν ίπ\ το πολί» τά θήλεα Ιοικε τή μητρί μάλλον, τά δ' άρρενα τψ πατρί. cf. Aubert et Wimmer, qui έν Ήλίδι scripsit

3 δέ addidi 5 πρίνον D 7 κυανάi D 8 μέλαιναι scripsi: μέλανες D (cf. ad p. 30,6) 10 Ή scripsi: Ό culpa rubricatoris D 12 Ίνδος scripsi: ινδής D 14 εύρεΐα χηλή scripsi: ευρεία χηλτ] D 14. 15 πόδες μέγεθος μέν κατά κάμηλον dittographiam delevi 17 θέσιν suspectum puto 22 άμειβαίως D 23 ύστερον έ-άγοντα τον scripsi: άστερον έπάγοντα τό D 24 μέτρω scripsi: μέτρα D

A R I S T O P I I A N I S H I S T O R I A E ANIMALIUM E P I T O M E IT 2 7 2 - 2 7 7

9;')

έξ ετερογενών συνελθόντα τη μ-ητρί μάλλον έοικέναι τυγχάνει, καΐ έν μέντοι τοΤς άνθρώποις πολλάκις ή των γειναμένων είκών εσχατον άνεγνώσθη καδάπερ 8ή καΐ γυναίκα παθεΐν έν "Ηλιοι λόγος άνδρΐ μέν κατά νόμον ήγμένην, Αίθίοπι δέ την εύνήν κλέπτουσαν. κόρην μέν γαρ έκείνω τίκτει 5 λευκήν, αυτη δέ, φεΰ, τη μητρί τδ μύσος ανακαλύπτει, και παΐδα γέννα μέλανα, σαφώς όστις ήν ό πάππος διασαφοΰντα. ( 2 7 3 ) πλείστα δέ και άλλα των ζψων άλλοτρίοος έρωτας και μίξεις φιλεΐ. αδτίκα, φησί, παρδάλεσι καΐ κυσίν, δ xal ξένον άκούειν, λέοντας οίδα συγγινομένους, λύκους δέ ύαίναις· βουβαλίδας δέ Γπποις τε καΐ βουσΐ τοις άγρίοις* ίππων δέ 10 τίγρητες ές έρωτα ήλ&ον, κυνών δέ άλώπεκες, ο&εν δή φασι και άλωπδν φύεσ&αι· οίδα δέ και άρκτον κονί συνελθοΰσαν, έξ ών Ελκει τδ γένος ας καλοΰσιν άρκτόκυνας, άί και τά ή&η κατά τάς "Αλπεις εχουσι. καΐ κυνι δέ Ίνδφ τίγρις και ίπποι τόνδε τδν τρόπον ονοις συνήλθον. ουκ απορεί δέ ουδέ θάλαττα ξένων έρώτων, αλλ' ήδη καΐ μυραίνης κοιτην δ γηγενής 15 εκλεψεν οφις. ( 2 7 4 ) Λεόπαρδος μέντοι το ζφον και αυτί» διαφόρους εχει τους γειναμένους· τίκτεται γαρ λέοντος τε και παρδάλεως xotvov ές έρωτα ξυνελ0όντων. σώζει δέ μητρός μέν τδ χρώμα και στίγματα καΐ όρμήν, πατρός δέ μέγε&ος και &υμοειδές αύτο και ά'τρεστον. ( 2 7 5 ) οπότε δέ λέαινα 20 παρδάλει της κοίτης έκστη, τά ήθη τότε λιποΰσα πόρρω μεταφοιταί και δασεΐαν υπεισι λόχμην ουδέ γάρ εχει θαρρούντως υποστήναι τον τόκον, είς ελεγχον ωσπερ σαφή τδ στικτδν άγουσα του σκυμνίου. ( 2 7 6 ) άμέλει γοΰν και μετά μίξιν | ποταμοΐς έκλούει το σώμα, και άμαυροΐ την ές f.:!Glv όσμής αί'σθησιν. εί γάρ ό σύνευνος ταΰτα γνοίη, αδτω παίδι διολέσει καΙ 2» την τεκοΰσαν. ( 2 7 7 ) 'Ραγδαΐον ή πάρδαλις και δξυρροπον. ταΐς όρμαις έπιτήδειον αυτή το σώμα συνέζευκται, τη ύγρότητι και τω κούφψ τοΤς της ψυχής κινήμασι συνεπόμενον.

ex A n t i g . Caryst. c. 122 et Arist. gener. anim. A 18 p. 7 2 2 » 8 άποδιδόααι γάρ διά πολλών γενεών αί όμοώτητες, οίον x a l έν Ήλιδι ή τψ Αίθίιπι συγγενομένη· νετο, άλλ' 6 έ * docet

ταύτης

Αίθίοψ.

ceterum hanc

§

e Timotheo

6 πλείστα] probabiliter e Timotheo

οΰ γάρ ή θυγάτηρ έγέ-

continuatam

esse

oratio

13 ούκ απορεί] of. A el. nat. a n i m . I 5 0

(p. 2 6 , 1 7 — 2 6 Kerch.).

1 X 6 6 (p. 2 4 2 , 8 — 1 8 Herch.)

κεφ. ιβ' περί λεοπάρδου.

ό'τι έκ συνουσίας λέοντος και παρδάλεως τίκτεται

16 λε^παρδος] T i m o t h . p . 1 1 , 2 1 19 όποτε] T i -

moth. ρ. 1 1 , 2 3 ό'τι ήνίκα λέαινα τίκτει έκ παρδάλεως, κρύπτει το τεχίΐέν καί έαυτήν 7να μη δ λέων εύρων διασπαράξη

22 άμέλει] Timoth. ρ . 1 1 , 2 5 δτι έν πολλοίς λούεται ποταμοΐς

?να άπορρύψηται την ι5σμήν· έάν γ ν ρ αίσίηται ό λέοιν, άναιρει καί ούκέτι ούδέ άλλη συγγίνεται 26

(ίιαγδαΐον] cf. Arist. physiogn. 5 p. 8 0 9 b 3 G — 8 1 0 * 1 0

1 έοικέναι τυγχάνει s c r i p s i : ϊοικε τυγχάνειν D 4 ήγμένην s c r i p s i : ήγμένη D seripsi: Ιχουσαι D

13 'ίπποι s c r i p s i : Τπποις I)

16 εο'παρδος, Λ a rubricatore oinisso, D scripsi: αϋτ/, D

2 μέντοι D : fortasse μέν

κλέπτουσαν s c r i p s i : κλέπτουσα D 14 έρώτων s c r i p s i :

18 στίγματα s c r i p s i : στίγμα 1)

3 ήλιοι I) 12

ε/ουσι

Ιρώντων 1) 2 7 αύτ·?|

%

A1UST0PHANIS IIISTORIAE ANIMALIUM EPITOME II 278 — 284

(278) Ή καμηλοπάρδαλις παρ' Ίνδοΐς έστι μάλιστα γινομένη· εστί δέ τά μεν άλλα ελαφος μεγίστη (ε??) χαμηλού δψος άφικνουμένη, διαφέρει οέ τω τε άκερως είναι και τον αυχένα μήκιστον καΐ υπέρ την άναλογίαν του λοιποΰ σώματος εχειν εις υψος άνορθούμενον, και την δοράν όίπασαν 5 άπδ κεφαλής άκρας Ιως ποδών έσχατων παρδάλει μάλιστα τη ποικιλία παρεμφερεστάτην, και του; εμπροσθεν πόδας τών δπισθίων δψηλοτέρους. (279) Ό πάνθηρ παρεμφέρει μεν τη παρδα'λει, μικροτρα'χηλος δε έστι και το πρόσωπον στρογγυλος, και τδ άκρον της ούράς οδ κινεΐ· τά δέ περι την δχείαν καΐ την εκτεξιν δμοιος τη παρδάλει. ίο (280) "Οτι τους πάνθηρας έν Ινδία θηρεύουσι τίγρεις. (281) Παντοδαπόν τι γένος δ πάνθηρ· δηλοΐ δέ τδ είδος, δηλοΐ και αδτδ τουνομα. λέγεται γοΰν ή μήτηρ μυρίων έρωτας θηρών δεχόμενη τον πολυειδη τόνδε θηρα γενναν. φέρει γάρ έν μέν ταΐς όφρυσιν υαίνης τδ έπισκυνιον, οί δφθαλμοί δέ αύτψ λέοντος, τδ δέ στόμα παρδάλει ίσον, 1 δ αίγάγρου δέ δίκην τη κεφαλή τά κέρατα άνεστάσι, μακρά τά ώτα, αυτόχρημα λαγωοΰ. τους δέ πόδας τά κάτω μεν μέχρι καΐ τών γονάτων όμοιους εχει τ φ λέοντι καΐ ονυξιν ισοις καθωπλισμένους. αί κνημαι δέ, δορκάδων ειποις 30 έν ταύτοΐ γάρ γίνονται τίτ.ω της υστέρας δύο πολλάκις (κοτυληδόνες), έν δέ τοις πολυτόκοις, οταν -ληρωθη τών έμβρύων, έφεξής κείμενα φαίνεται 22 άνασχισθεϊσα] Arist. hist. anim. Ζ 37 p. 580&29 τής δέ Περσικής εν τινι τόπω άνασχιζομένης τής θηλείας τών έμβρύων τά θήλεα κύοντα φαίνεται, φασί δέ τίνες καΐ ισχυρίζονται ότι αν ά'λα λείχωσιν, άνευ ιίχείας γίνεσθαι έγκύους. cf. Antigon. mirab. 113. 114 1 έγγύση D 2 φασίν D: άφιασιν Arist. πάμπολύ τι ώς ?οικεν, δ πρόσφυση Arist. προσφυσσάν D 3 ώστε D: ώστε καΐ Arist. 5 δέ D: δέ καΐ Arist. υπό D: διά Arist. 9 ένδεδυκός Bas.: έκδεδυκός D 10. 11 πρέπον τω όντι φωλάδι κατεψυγμένη Bas.: πρεπόντως όντι, φυλλάδι κατεψηγμένη D 11 αδτη D: άρκτος Bas. 12 φλώμφ D ξηράν τήν Bas.: ζηραντήν D 14 καρχαρόδους D: scribendum άμφόδους vel άμφόδους, ού καρχαρόδους cf. Arist. 1. c. 17 ήπαρ D 18 ήμερολόγιον D cf. Hesych. Lex. ή μ ε ρ ο λ ό γ ι ο ν μέρος τι τών περί τήν κύστιν 20 κοτυληδο'νας scripsi: καΐ τυλιδόνας D

A R I S T 0 N I A N 1 S IIISTORIAK ANIMALIUJI KPITOME II 347 — 3Λ7

105

των έμβρύων εγκυα υπάρχοντα,

λέγεται δέ αυτά; κύειν μάλλον και ώς

δτι τάχιστα τον αλα έσ&ιούσας·

δί)εν και άλικύμονες οί μύες ύπδ των

ποιητών λέγονται. ( 3 4 8 ) "Οτι μυδς ήπαρ σελήνης αυξανομένης λοβδν έαυτιΰ τινα έπι5 τίκτει όσημέραι μέχρι διχομήνου·

είτα μειουμένου τοΰ μηνός κατ' δλίγον

ύπαφανίζεται· δ λοβός. (349)

Οί μύες δ έ , φασίν, έάν εις ψυκτήρας έμπέσωσι, τάς αλλήλων

ουράς ένοακόντες έφέλκουσι τον δεύτερον ό πρώτος καΐ ό δεύτερος τον τρίτον. (350)

Έκβάλλουσι δέ τους έν ταΐς αυτών διαίταις αποθνήσκοντας·

10 μισοΰσι γαρ τους νεκρούς,

και μέντοι χελιδών έκβάλλει χελιδόνα νεκράν

και μέλιττα και μ ύ ρ μ η ί , έπεί και τοΰτο ίδιον των αλόγων, τα ομογενή τε&νεώτα των δφδαλμών άποφέρειν ίίαττον. (351)

Έ σ τ ι δέ και άλλως πολύγονον τδ

πολλά τίκτουσιν· 15

μια

ώδϊνι

(352)

Μύες μέντοι και γαλαΐ τρίζοντες χειμώνα | ίσχυρδν σημαίνουσι. f.»66r

(353)

Δειλδν δέ 6 μΰς, και κτύπον φοβείται, καϊ την γαλήν δέδιε·

δειλοί δέ

και οί αρουραίοι,

είβι

τόλμαν δέ ά'μαχον.

εχουαι,

δδόντων κράτει· 20

ζω ο ν καϊ επί

εί δέ καϊ άλδς γεύσονται, πολλψ πλείονα.

(354)

of γε μην θαλάττιοι μικρόν μεν τό σώμα

θαρροΰσι δε δύο δπλοις, δορα τε εύτόνο> και

μάχονται δέ ?χ«)ύσι καϊ άλιεΰσι.

Μύες δέ δη αποθνήσκοντες κα&' έαυτους καϊ έκ μηδεμιας επι-

βουλής απορρεόντων αύτοΐς τών μελών κατά μικρόν απέρχονται τοΰ βίου. (355)

είσι δέ λαγνίστατοι οτι μάλιστα. (356)

Κατά δέ την γήν την Κασπίαν έν περιτροπαΐς ωρών τίνων

γίνεται μυών τι πλήθος, ο" έπινήχονται, ποταμού φερομένου ροίζω, τάς 25 ουράς αλλήλων ένδακόντες, ερμα αυτοϊς τοΰτο ποιούντες κα'ι σύνδεσμον.

ές

τάς άρούρας δέ άπονηξάμενοι κα'ι τα λήια άποκείρουσι, και διά τών δένδρων άνέρπουσι, καϊ τά ωραία δεΐπνον ισχουσι, και τους κλάδους δέ διακόπτουσιν, ουδέ έκείνους άδυνάτως εχοντες κατεσίΚειν. (357)

'Ακούω δέ έν τ η θ η β α ΐ δ ι χαλάζης πεσούσης έπί της

γής,

30 όρασ&αι μΰς, ών τδ μέν πηλός έστιν ετι, τδ δέ σάρς ήδη. 4 ότι μυός] Ael. nat. anim. II 56 (p. 5 8 , 1 5 Herch.) μυός ήπαρ και μα'λα έκπληκτικώς τε καϊ παραδόξως της μέν σελήνης αυξανομένης λοβόν έαυτψ τινα έπιτίκτει όσημέραι μέχρι διχομήνου είτα αυ πάλιν ύπολήγει μειουμένου τοΰ μηνάς τόν ίσον λόγον ΰπαφανίζον [hoc delevit Hercher] έστ' αν ές σώμα κατολ£σ9η άνείδεον 7 οί μύες] cf. Ael. 1. c. V 22 (p. 120,14 Herch.) 9 έκβάλλουσι] cf. Ael. 1. c. V 49 (p. 132,24 Herch.) 13 έστι] cf. Ael. 1. c. I X 3 (p. 218, 13 Herch.) 15 μύες] cf. Ael. 1. c. VII 8 (p. 175,22 Herch.) 16 δειλόν] cf. Ael. 1. c. I X 41 (p. 233,7 Herch.) 20 μύες] Ael. 1. c. X I I 10 (p. 2 9 8 , 1 — 3 Herch.) 22 είσΙ] cf. Ael. 1. c. X I I 1 0 (p. 298,12 Herch.) 23 κατά δέ] cf. Amynt. apud Ael. 1. c. X V I I 17 (p. 4 1 9 , 2 1 Herch.) 29 άκούω] Ael. 1. c. II 56 (p. 5 8 , 1 9 — 22 Herch.) 2 τάχιστα scripsi: μένου D 7 13 ώδίνη D αύτοϊς D 30

ταχίστη D ί>πό scripsi: άπό I) 4 λοβράν D 5 μυουol scripsi: Ή culpa rubricatoris D 9 αυτών scripsi: αυτών D 15 τρύζοντες D 20 μύες δέ δή D: ol μύες Ael. 25 έ'ρμα μύας Ael.

106

A R I S T O P H A N I S HISTORIAE ANIMAL1UM EPITOME II 358 —3G0 (358)

Τοΰ

αύτοΰ

' Α ρ ι σ τ ο τ έ λ η ς λέγει ρΐτιν.

έκ

τοΰ

μυς ε ί ν α ι ·

και

(359) δέ

Έν

τη

Πάρω

τη

νήσψ σιδη-

' Α μ ύ ν τ α ς δέ χαί τους έν Τερηδόνι ( γ η δ' έστίν α υ τ η τ η ς Β α β υ λ ω ν ί α ς )

την αυτήν τροφήν προσφέρεσθαι 5

πλάτους.

μέντοι και την γήν σ ι τ ε ϊ σ θ α ι τ η ν

υει

Έθος

λεπταΐς),

πλανώμενοι

μύες

ούτοι

όποκείροντες,

δταν κατά τ η ν Α ι γ υ π τ ο ν

παραχρήμα

λυμαίνονται

τίκτονται,

τοις

ληίοις

ποΰσι τους Α ι γ υ π τ ί ο υ ς ,

κατά

υση (ρανίσι τάς

τους

άρούρας

στάχυς

καΐ

δ ρ α γ μ ά τ ω ν κεραίζοντες λυ-

και διά ταΰτα πάγας τ ε αϋτοΐς έ λ λ ο χ ώ ν τ ε ς

ίστάσι,

και τάφροις άνείργοντες και καίοντες έν ταύταις

οί τοίνυν μύες ουτε τ η ν αρχήν προς

αύτάς έστάναι ά λ λ ω ς ·

ούκοΰν

ΰποτέμνοντες

ή δ η μέντοι και τους σωρούς τ ω ν

10 και θριγκοΐς άναστέλλοντες πΰρ.

λέγει.

τοΰτο Αΐγύπτιον.

πάγας

προσφοιτώσιν,

έώσι

τοις δε θριγκοΐς τοις λελειωμένοις υπό τ η ς

δε

χρίσεως

έπαναβαίνουσιν, ά λ τ ι κ ώ τ α τ ο ί γε οντες, είτα μέντοι ύ π ε ρ π η δ ώ σ ι τ ά ς τάφρους, δταν μέντοι άπαγο|ρεύσαντες οί Α ι γ ύ π τ ι ο ι τάς μηχανάς και τ ά ς έπιβουλάς f.366v 15 ώ ς ά χ ρ η σ τ ο υ ς τάς οί

προς μύες,

ουν

τους καΐ

άπολίπωσι καΐ έκτραπέντες έ π ί τ ε δέησιν ε λ θ ω σ ι και ίκετείας θεούς,

ε ν τ α ύ θ α δήπου τ ή ν έκ τ ω ν

ε?ς τ ι ορος άναχωροΰσι

νεώτεροι

πρώτα,

οΰραγοΰσι

δέ

θεών

μήνιν

δρρωδοΰσιν

τάςιν πλαισίου φυλάττοντες.

οι

μέγιστοι,

καΐ τους

έπιστραφέντες ε ί τ α μέντοι 2πεσί)αί σφισιν έκβιάζονται.

οί μέν

υπολειπομένους

έάν δέ οί ν ε ώ τ α τ ο ι

20 κάμνοντες ά π ο σ τ ώ σ ι , και τ δ έπόμενον Γσταται' παν, ώ ς έν δυνάμει τική πέφυκε γίνεσθαι.

δταν δέ ύπάρίηται

ή έκ τ ω ν π ρ ώ τ ω ν

στρατιω-

κίνησις,

έν-

τ α ϋ θ α οί λοιποί Ι π ο ν τ α ι .

λέγουσι δέ και οί τον Πόντον οίκοΰντες τ ά αυτά

και έκεΐσε τους μυς δραν.

ιτεπίστευται δέ και ές οίκίας άπάσης, ητις μέλλει

πεσεΐσθαι,

η

25 και έκείνη.

ποδών

εχουσι

μετοικίζεσθαι

μ υ ω π ί α ς τ ή ς μιας τ ά Ι α υ τ ώ ν (360) έν α ύ τ η

πάντας.

ίδιότης

βρέφη ά λ λ η και ά'λλη

μετοικίζουσι.

μύες και μέντοι και γαλαϊ, και φθάνουσαι τ ή ν κατένεξιν

Antig. hist, mirab. 21 et infra § 369

(p. 156,7—157,6 Herch.)

Hercher

δέ έβτιν Ael.

4 τροφήν om. Ael.

δ ση Ael.: ?ση D

9 διά ταΰτα Ael.: διά τάς D

leto) Hercher

cf. Arist. mirab. ausc. 25

5 Ιθος] Ael. nat. anim. V I 41

2 τήν αιδηρΐτιν Ael.: καΐ τήν βιδηρίτιν ex ϊιδη-

3 γης Holstenius

5 εθος Ael.: Ήθος culpa rubricatoris D δεύει D

6 δέ δει Ael.: δέ

πάγαις τε αύτους έλλοχώοι (ίστάιι de-

10 θριγκοΐς Ael.: θρι'γγους D τάφροις Ael.: τάφρους D

άναστέλλουαι— άνείργουσι — κάουαιν

11 πάγας Ael.: πάγαις D : τάς πάγας Hercher

12 τοις (ante δέ) D : xal τοις Ael.: καίτοι Reiske

θρίγγοις D

τε Reiske

τάς Ael.: τους D

recte Ael.

πρώτα D codd. Ael.: πρώτοι edd. ante Jacobsium

ύποστώσι Ael.

14 δταν ούν Ael.

22 και οί λοιποί Ael.

Phrynichus p. 44

24 πάντας Ael.: πάντες D

26 άλλη xal άλλη D: άλλο άλλη Ael.

αί γαλαΐ Hercher

έξοικίζον-

27 μελλούσης] Ael. 1. c. X I 1 9 (p. 281,3 — 26 Herch.)

1 πάρω D Ael.: Γυάρψ Holstenius ρίτην correxit D 1

τος Ael.

ά'ρα μ υ ώ ν

Μ ε λ λ ο ύ σ η ς δέ οικίας κ α τ α φ έ ρ ε σ θ α ι , α ί σ θ η τ ι κ ώ ς εχουσιν οΓ τ ε

1 έν τη Πάρω] Ael. nat. anim. V 14 (p. 116,29 — 32 Herch.). p. 832»22.

δέ

έπειδάν άκούσωσι γαλής τρυζούσης ή συρίζοντος ε χ ε ω ς , έκ τ ή ς

13 γε D Ael.:

18 νεώτεροι 1): νεώτατοι 20 άποοτώαι D :

23 έκεϊιε D : έχεΐθι Ael. cf. Lobeckii 25 τριζούοης Jacobs 27 οϊ τε Ael.: είτε D

φθάνουαι τήν χαταφοράν χαί έξοιχίζονται Ael.

συρίττον28 xal

A R I S T 0 P H A N 1 S H I S T O R 1 A E ANIMAL1UM E l ' l T O M K I( 3 6 0 — 3 6 2

ται.

τοΰτό τοί φασι χαί έν Έ λ ι κ η γενέσθαι,

τους "Ιωνας tobe

άφικομένους οί Έλικήσιοι,

επειδή γάρ ήσέβησαν ές και έπι

αύτους, ένταΰθα δήπου, το Όμηρικδν τοΰτο, τ ο ΐ σ ι φαινον·

107

βωμών θεοί

άπεσφαςαν

τέραα

πρου-

πρδ πέντε γαρ ημερών του άφανισθήναι την Έ λ ί κ η ν , δσοι μΰς

5 έν αδτη ήσαν χαι γαλαΐ καί ό'φεις και σκολόπενδραι και σφονδύλαι και τά λοιπά δσα ήν τοιαύτα, αθρόα υπεξήει trj όδψ τη e k Κορίαν έχφερούση. οί δέ Έλιχήσιοι όρώντες ταΰτα πρατιόμενα έθαύμαζον μεν, ούκ είχον δέ την αίτίαν συμβαλεϊν.

έπεί δε άνεχώρησε τά προειρημένα £ ψ α ,

νύκτωρ

γίνεται σεισμδς καί συνιζάνει ή πόλις, καΐ έπικλύσαντος πολλού κύματος ή 10 Ε λ ί κ η ήφανίσθη, καί κατά τύχην Λακεδαιμονίων ύφορμοΰσαι τη πόλει δέκα νήες συναπώλοντο τη προειρημένη έπικλύσει.

χρηται δέ