Eski Bir Öğretmenin Anıları 1908-1940 [1 ed.] 9786254290152

Table of contents :
a - 0001
Untitled.FR12 - 0001_1L
Untitled.FR12 - 0001_2R
Untitled.FR12 - 0002_1L
Untitled.FR12 - 0002_2R
Untitled.FR12 - 0003_1L
Untitled.FR12 - 0003_2R
Untitled.FR12 - 0004_1L
Untitled.FR12 - 0004_2R
Untitled.FR12 - 0005_1L
Untitled.FR12 - 0005_2R
Untitled.FR12 - 0006_1L
Untitled.FR12 - 0006_2R
Untitled.FR12 - 0007_1L
Untitled.FR12 - 0007_2R
Untitled.FR12 - 0008_1L
Untitled.FR12 - 0008_2R
Untitled.FR12 - 0009_1L
Untitled.FR12 - 0009_2R
Untitled.FR12 - 0010_1L
Untitled.FR12 - 0010_2R
Untitled.FR12 - 0011_1L
Untitled.FR12 - 0011_2R
Untitled.FR12 - 0012_1L
Untitled.FR12 - 0012_2R
Untitled.FR12 - 0013_1L
Untitled.FR12 - 0013_2R
Untitled.FR12 - 0014_1L
Untitled.FR12 - 0014_2R
Untitled.FR12 - 0015_1L
Untitled.FR12 - 0015_2R
Untitled.FR12 - 0016_1L
Untitled.FR12 - 0016_2R
Untitled.FR12 - 0017_1L
Untitled.FR12 - 0017_2R
Untitled.FR12 - 0018_1L
Untitled.FR12 - 0018_2R
Untitled.FR12 - 0019_1L
Untitled.FR12 - 0019_2R
Untitled.FR12 - 0020_1L
Untitled.FR12 - 0020_2R
Untitled.FR12 - 0021_1L
Untitled.FR12 - 0021_2R
Untitled.FR12 - 0022_1L
Untitled.FR12 - 0022_2R
Untitled.FR12 - 0023_1L
Untitled.FR12 - 0023_2R
Untitled.FR12 - 0024_1L
Untitled.FR12 - 0024_2R
Untitled.FR12 - 0025_1L
Untitled.FR12 - 0025_2R
Untitled.FR12 - 0026_1L
Untitled.FR12 - 0026_2R
Untitled.FR12 - 0027_1L
Untitled.FR12 - 0027_2R
Untitled.FR12 - 0028_1L
Untitled.FR12 - 0028_2R
Untitled.FR12 - 0029_1L
Untitled.FR12 - 0029_2R
Untitled.FR12 - 0030_1L
Untitled.FR12 - 0030_2R
Untitled.FR12 - 0031_1L
Untitled.FR12 - 0031_2R
Untitled.FR12 - 0032_1L
Untitled.FR12 - 0032_2R
Untitled.FR12 - 0033_1L
Untitled.FR12 - 0033_2R
Untitled.FR12 - 0034_1L
Untitled.FR12 - 0034_2R
Untitled.FR12 - 0035_1L
Untitled.FR12 - 0035_2R
Untitled.FR12 - 0036_1L
Untitled.FR12 - 0036_2R
Untitled.FR12 - 0037_1L
Untitled.FR12 - 0037_2R
Untitled.FR12 - 0038_1L
Untitled.FR12 - 0038_2R
Untitled.FR12 - 0039_1L
Untitled.FR12 - 0039_2R
Untitled.FR12 - 0040_1L
Untitled.FR12 - 0040_2R
Untitled.FR12 - 0041_1L
Untitled.FR12 - 0041_2R
Untitled.FR12 - 0042_1L
Untitled.FR12 - 0042_2R
Untitled.FR12 - 0043_1L
Untitled.FR12 - 0043_2R
Untitled.FR12 - 0044_1L
Untitled.FR12 - 0044_2R
Untitled.FR12 - 0045_1L
Untitled.FR12 - 0045_2R
Untitled.FR12 - 0046_1L
Untitled.FR12 - 0046_2R
Untitled.FR12 - 0047_1L
Untitled.FR12 - 0047_2R
Untitled.FR12 - 0048_1L
Untitled.FR12 - 0048_2R
Untitled.FR12 - 0049_1L
Untitled.FR12 - 0049_2R
Untitled.FR12 - 0050_1L
Untitled.FR12 - 0050_2R
Untitled.FR12 - 0051_1L
Untitled.FR12 - 0051_2R
Untitled.FR12 - 0052_1L
Untitled.FR12 - 0052_2R
Untitled.FR12 - 0053_1L
Untitled.FR12 - 0053_2R
Untitled.FR12 - 0054_1L
Untitled.FR12 - 0054_2R
Untitled.FR12 - 0055_1L
Untitled.FR12 - 0055_2R
Untitled.FR12 - 0056_1L
Untitled.FR12 - 0056_2R
Untitled.FR12 - 0057_1L
Untitled.FR12 - 0057_2R
Untitled.FR12 - 0058_1L
Untitled.FR12 - 0058_2R
Untitled.FR12 - 0059_1L
Untitled.FR12 - 0059_2R
Untitled.FR12 - 0060_1L
Untitled.FR12 - 0060_2R
Untitled.FR12 - 0061_1L
Untitled.FR12 - 0061_2R
Untitled.FR12 - 0062_1L
Untitled.FR12 - 0062_2R
Untitled.FR12 - 0063_1L
Untitled.FR12 - 0063_2R
Untitled.FR12 - 0064_1L
Untitled.FR12 - 0064_2R
Untitled.FR12 - 0065_1L
Untitled.FR12 - 0065_2R
Untitled.FR12 - 0066_1L
Untitled.FR12 - 0066_2R
Untitled.FR12 - 0067_1L
Untitled.FR12 - 0067_2R
Untitled.FR12 - 0068_1L
Untitled.FR12 - 0068_2R
Untitled.FR12 - 0069_1L
Untitled.FR12 - 0069_2R
Untitled.FR12 - 0070_1L
Untitled.FR12 - 0070_2R
Untitled.FR12 - 0071_1L
Untitled.FR12 - 0071_2R
Untitled.FR12 - 0072_1L
Untitled.FR12 - 0072_2R
Untitled.FR12 - 0073_1L
Untitled.FR12 - 0073_2R
Untitled.FR12 - 0074_1L
Untitled.FR12 - 0074_2R
Untitled.FR12 - 0075_1L
Untitled.FR12 - 0075_2R
Untitled.FR12 - 0076_1L
Untitled.FR12 - 0076_2R
Untitled.FR12 - 0077_1L
Untitled.FR12 - 0077_2R
Untitled.FR12 - 0078_1L
Untitled.FR12 - 0078_2R
Untitled.FR12 - 0079_1L
Untitled.FR12 - 0079_2R
Untitled.FR12 - 0080_1L
Untitled.FR12 - 0080_2R
Untitled.FR12 - 0081_1L
Untitled.FR12 - 0081_2R
Untitled.FR12 - 0082_1L
Untitled.FR12 - 0082_2R
Untitled.FR12 - 0083_1L
Untitled.FR12 - 0083_2R
Untitled.FR12 - 0084_1L
Untitled.FR12 - 0084_2R
Untitled.FR12 - 0085_1L
Untitled.FR12 - 0085_2R
Untitled.FR12 - 0086_1L
Untitled.FR12 - 0086_2R
Untitled.FR12 - 0087_1L
Untitled.FR12 - 0087_2R
Untitled.FR12 - 0088_1L
Untitled.FR12 - 0088_2R
Untitled.FR12 - 0089_1L
Untitled.FR12 - 0089_2R
Untitled.FR12 - 0090_1L
Untitled.FR12 - 0090_2R
Untitled.FR12 - 0091_1L
Untitled.FR12 - 0091_2R
Untitled.FR12 - 0092_1L
Untitled.FR12 - 0092_2R
Untitled.FR12 - 0093_1L
Untitled.FR12 - 0093_2R
Untitled.FR12 - 0094_1L
Untitled.FR12 - 0094_2R
Untitled.FR12 - 0095_1L
Untitled.FR12 - 0095_2R
Untitled.FR12 - 0096_1L
Untitled.FR12 - 0096_2R
Untitled.FR12 - 0097_1L
Untitled.FR12 - 0097_2R
Untitled.FR12 - 0098_1L
Untitled.FR12 - 0098_2R
Untitled.FR12 - 0099_1L
Untitled.FR12 - 0099_2R
Untitled.FR12 - 0100_1L
Untitled.FR12 - 0100_2R
Untitled.FR12 - 0101_1L
Untitled.FR12 - 0101_2R
Untitled.FR12 - 0102_1L
Untitled.FR12 - 0102_2R
Untitled.FR12 - 0103_1L
Untitled.FR12 - 0103_2R
Untitled.FR12 - 0104_1L
Untitled.FR12 - 0104_2R
Untitled.FR12 - 0105_1L
Untitled.FR12 - 0105_2R
Untitled.FR12 - 0106_1L
Untitled.FR12 - 0106_2R
Untitled.FR12 - 0107_1L
Untitled.FR12 - 0107_2R
Untitled.FR12 - 0108_1L
Untitled.FR12 - 0108_2R
Untitled.FR12 - 0109_1L
Untitled.FR12 - 0109_2R
Untitled.FR12 - 0110_1L
Untitled.FR12 - 0110_2R
Untitled.FR12 - 0111_1L
Untitled.FR12 - 0111_2R
Untitled.FR12 - 0112_1L
Untitled.FR12 - 0112_2R
Untitled.FR12 - 0113_1L
Untitled.FR12 - 0113_2R
Untitled.FR12 - 0114_1L
Untitled.FR12 - 0114_2R
Untitled.FR12 - 0115_1L
Untitled.FR12 - 0115_2R
Untitled.FR12 - 0116_1L
Untitled.FR12 - 0116_2R
Untitled.FR12 - 0117_1L
Untitled.FR12 - 0117_2R
Untitled.FR12 - 0118_1L
Untitled.FR12 - 0118_2R
Untitled.FR12 - 0119_1L
Untitled.FR12 - 0119_2R
Untitled.FR12 - 0120_1L
Untitled.FR12 - 0120_2R
Untitled.FR12 - 0121_1L
Untitled.FR12 - 0121_2R
Untitled.FR12 - 0122_1L
Untitled.FR12 - 0122_2R
Untitled.FR12 - 0123_1L
Untitled.FR12 - 0123_2R
Untitled.FR12 - 0124_1L
Untitled.FR12 - 0124_2R
Untitled.FR12 - 0125_1L
Untitled.FR12 - 0125_2R
Untitled.FR12 - 0126_1L
Untitled.FR12 - 0126_2R
Untitled.FR12 - 0127_1L
Untitled.FR12 - 0127_2R
Untitled.FR12 - 0128_1L
Untitled.FR12 - 0128_2R
Untitled.FR12 - 0129_1L
Untitled.FR12 - 0129_2R
Untitled.FR12 - 0130_1L
Untitled.FR12 - 0130_2R
Untitled.FR12 - 0131_1L
Untitled.FR12 - 0131_2R
Untitled.FR12 - 0132_1L
Untitled.FR12 - 0132_2R
Untitled.FR12 - 0133_1L
Untitled.FR12 - 0133_2R
Untitled.FR12 - 0134_1L
Untitled.FR12 - 0134_2R
Untitled.FR12 - 0135_1L
Untitled.FR12 - 0135_2R
Untitled.FR12 - 0136_1L
Untitled.FR12 - 0136_2R
Untitled.FR12 - 0137_1L
Untitled.FR12 - 0137_2R
Untitled.FR12 - 0138_1L
Untitled.FR12 - 0138_2R
Untitled.FR12 - 0139_1L
Untitled.FR12 - 0139_2R
Untitled.FR12 - 0140_1L
Untitled.FR12 - 0140_2R
Untitled.FR12 - 0141_1L
Untitled.FR12 - 0141_2R
Untitled.FR12 - 0142_1L
Untitled.FR12 - 0142_2R
Untitled.FR12 - 0143_1L
Untitled.FR12 - 0143_2R
Untitled.FR12 - 0144_1L
Untitled.FR12 - 0144_2R
Untitled.FR12 - 0145_1L
Untitled.FR12 - 0145_2R
Untitled.FR12 - 0146_1L
Untitled.FR12 - 0146_2R
Untitled.FR12 - 0147_1L
Untitled.FR12 - 0147_2R
Untitled.FR12 - 0148_1L
Untitled.FR12 - 0148_2R
Untitled.FR12 - 0149_1L
Untitled.FR12 - 0149_2R
Untitled.FR12 - 0150_1L
Untitled.FR12 - 0150_2R
Untitled.FR12 - 0151_1L
Untitled.FR12 - 0151_2R
Untitled.FR12 - 0152_1L
Untitled.FR12 - 0152_2R
Untitled.FR12 - 0153_1L
Untitled.FR12 - 0153_2R
Untitled.FR12 - 0154_1L
Untitled.FR12 - 0154_2R
Untitled.FR12 - 0155_1L
Untitled.FR12 - 0155_2R
Untitled.FR12 - 0156_1L
Untitled.FR12 - 0156_2R
Untitled.FR12 - 0157_1L
Untitled.FR12 - 0157_2R
Untitled.FR12 - 0158_1L
Untitled.FR12 - 0158_2R
Untitled.FR12 - 0159_1L
Untitled.FR12 - 0159_2R
Untitled.FR12 - 0160_1L
Untitled.FR12 - 0160_2R
Untitled.FR12 - 0161_1L
Untitled.FR12 - 0161_2R
Untitled.FR12 - 0162_1L
Untitled.FR12 - 0162_2R
Untitled.FR12 - 0163_1L
Untitled.FR12 - 0163_2R
Untitled.FR12 - 0164_1L
Untitled.FR12 - 0164_2R
Untitled.FR12 - 0165_1L
Untitled.FR12 - 0165_2R
Untitled.FR12 - 0166_1L
Untitled.FR12 - 0166_2R
Untitled.FR12 - 0167_1L
Untitled.FR12 - 0167_2R
Untitled.FR12 - 0168_1L
Untitled.FR12 - 0168_2R
Untitled.FR12 - 0169_1L
Untitled.FR12 - 0169_2R
Untitled.FR12 - 0170_1L
Untitled.FR12 - 0170_2R
Untitled.FR12 - 0171_1L
Untitled.FR12 - 0171_2R
Untitled.FR12 - 0172_1L
Untitled.FR12 - 0172_2R
Untitled.FR12 - 0173_1L
Untitled.FR12 - 0173_2R
Untitled.FR12 - 0174_1L
Untitled.FR12 - 0174_2R
Untitled.FR12 - 0175_1L
Untitled.FR12 - 0175_2R
Untitled.FR12 - 0176_1L
Untitled.FR12 - 0176_2R
Untitled.FR12 - 0177_1L
Untitled.FR12 - 0177_2R
Untitled.FR12 - 0178_1L
Untitled.FR12 - 0178_2R
Untitled.FR12 - 0179_1L
Untitled.FR12 - 0179_2R
Untitled.FR12 - 0180_1L
Untitled.FR12 - 0180_2R
Untitled.FR12 - 0181_1L
Untitled.FR12 - 0181_2R
Untitled.FR12 - 0182_1L
Untitled.FR12 - 0182_2R
Untitled.FR12 - 0183_1L
Untitled.FR12 - 0183_2R
Untitled.FR12 - 0184_1L
Untitled.FR12 - 0184_2R
Untitled.FR12 - 0185_1L
Untitled.FR12 - 0185_2R
Untitled.FR12 - 0186_1L
Untitled.FR12 - 0186_2R
Untitled.FR12 - 0187_1L
Untitled.FR12 - 0187_2R
Untitled.FR12 - 0188_1L
Untitled.FR12 - 0188_2R
Untitled.FR12 - 0189_1L
Untitled.FR12 - 0189_2R
Untitled.FR12 - 0190_1L
Untitled.FR12 - 0190_2R
Untitled.FR12 - 0191_1L
Untitled.FR12 - 0191_2R
Untitled.FR12 - 0192_1L
Untitled.FR12 - 0192_2R
Untitled.FR12 - 0193_1L
Untitled.FR12 - 0193_2R
Untitled.FR12 - 0194_1L
Untitled.FR12 - 0194_2R
Untitled.FR12 - 0195_1L
Untitled.FR12 - 0195_2R
Untitled.FR12 - 0196_1L
Untitled.FR12 - 0196_2R
Untitled.FR12 - 0197_1L
Untitled.FR12 - 0197_2R
Untitled.FR12 - 0198_1L
Untitled.FR12 - 0198_2R
Untitled.FR12 - 0199_1L
Untitled.FR12 - 0199_2R
Untitled.FR12 - 0200_1L
Untitled.FR12 - 0200_2R
Untitled.FR12 - 0201_1L
Untitled.FR12 - 0201_2R
Untitled.FR12 - 0202_1L
Untitled.FR12 - 0202_2R
Untitled.FR12 - 0203_1L
Untitled.FR12 - 0203_2R
Untitled.FR12 - 0204_1L
Untitled.FR12 - 0204_2R
Untitled.FR12 - 0205_1L
Untitled.FR12 - 0205_2R
Untitled.FR12 - 0206_1L
Untitled.FR12 - 0206_2R
Untitled.FR12 - 0207_1L
Untitled.FR12 - 0207_2R
Untitled.FR12 - 0208_1L
Untitled.FR12 - 0208_2R
Untitled.FR12 - 0209_1L
Untitled.FR12 - 0209_2R
Untitled.FR12 - 0210_1L
Untitled.FR12 - 0210_2R
Untitled.FR12 - 0211_1L
Untitled.FR12 - 0211_2R
Untitled.FR12 - 0212_1L
Untitled.FR12 - 0212_2R
Untitled.FR12 - 0213_1L
Untitled.FR12 - 0213_2R
Untitled.FR12 - 0214_1L
Untitled.FR12 - 0214_2R
Untitled.FR12 - 0215_1L
Untitled.FR12 - 0215_2R
Untitled.FR12 - 0216_1L
Untitled.FR12 - 0216_2R
Untitled.FR12 - 0217_1L
Untitled.FR12 - 0217_2R
Untitled.FR12 - 0218_1L
Untitled.FR12 - 0218_2R
Untitled.FR12 - 0219_1L
Untitled.FR12 - 0219_2R
Untitled.FR12 - 0220_1L
Untitled.FR12 - 0220_2R
Untitled.FR12 - 0221_1L
Untitled.FR12 - 0221_2R
Untitled.FR12 - 0222_1L
Untitled.FR12 - 0222_2R
Untitled.FR12 - 0223_1L
Untitled.FR12 - 0223_2R
Untitled.FR12 - 0224_1L
Untitled.FR12 - 0224_2R
Untitled.FR12 - 0225_1L
Untitled.FR12 - 0225_2R
Untitled.FR12 - 0226_1L
Untitled.FR12 - 0226_2R
Untitled.FR12 - 0227_1L
Untitled.FR12 - 0227_2R
Untitled.FR12 - 0228_1L
Untitled.FR12 - 0228_2R
Untitled.FR12 - 0229_1L
Untitled.FR12 - 0229_2R
Untitled.FR12 - 0230_1L
Untitled.FR12 - 0230_2R
Untitled.FR12 - 0231_1L
Untitled.FR12 - 0231_2R
Untitled.FR12 - 0232_1L
Untitled.FR12 - 0232_2R
Untitled.FR12 - 0233_1L
Untitled.FR12 - 0233_2R
Untitled.FR12 - 0234_1L
z

Citation preview

ESKİ BİR ôGRETMENİN AN1LARI 1908-1940 SÜLE YMAN EDİP BALKIR ©TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLARI, 2020

Sertifika No:

40077

YAYINA HAZIRLAYAN

BENGÜ BALKIR MISIRLI OÔLU EDİTÖR

PINAR GÜVEN GÖRSEL YÖNETMEN

BİROL BAYRAM DÜZELTMEN VE DİZİNİ HAZIRLAYAN

TUBA AK EKMEKÇ İ

GRAFİK TASARIM UYGULAMA

TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLARI I.

BASIM: ARI KİTABEVİ MATBAASI, İSTANBUL 1968 TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLARI'NDA

GÖZDEN GEÇİRİLMİŞ ı. BASKI: MART 2022, İSTANBUL

ISBN 978-625-429-015-2 BASKI

SENA OFSET MALTEPE MAH. LİTROS YOLU SOK. NO: ı/4 İÇ KAPI N0:4NB9 ZEYTİNBURNU İSTANBUL

(0212) 613 38 46

Sertifika No: 45030 Bu kitabın tüm yayın hakları saklıdır. T anıtım amacıyla, kaynak göstermek şartıyla yapılacak kısa alıntılar dışında gerek metin, gerek görsel malzeme yayınevinden izin alınmadan hiçbir yolla çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz. TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLAR! İSTİKLAL CADDESİ, MEŞELİK SOKAK NO: ı/4 BEYO�LU 34433 İSTANBUL

Tel. (0212) 252 39 91

Faks (0212) 252 39 95 www.iskultur.com.tr

Anı

eski bir_ öğretmenin anıları 1908-1940

SÜLEYMAN EDİP BALKIR Yayına Hazırlayan: Bengü Balkır Mısırlıoğlu

TÜRKiYE

� BANKASI

Kültür Yayınları

İÇİNDEKİLER

Önsöz / Bengü Balkır Mısırlıoğlu

IX

1 BİRİNCİ BÖLÜM

5

ÇOK UZAKLARDAN (ÖGRENCİLİK YILLARI)

... 5

Yarım Öksüzlük Mahalle Mektebi (Kuran Kursu)

...

.. . . . .. . ... . ..

..... . ..

... .... ..... .. . . ..

.

.

. . ..

.. . . .. 6 . .... .... ............ ... ... 8 . ...... . ........................ 9

. . ...... . .....

.....

Mekteb-i İptidai (İlkokul) .... Rüştiye Mektebi (Ortaokul).

. .. .....

. ..

.. . .

Küçük . .... ...... . . ........... ...... .. .. 2 0

Bursa Sultanisi (Bursa Lisesi)

.

Bıyıksız Gönüllüler (Cephede Gönüllü Askerlik)

37 50

.

.. . .

Bursa Darülmuallimini (Bursa Öğretmen Okulu)

... . .. . .... .. ...

. ..

İKİNCİ BÖLÜM İŞGAL ALTINDA ÖGRETMENLİK

.

..

.

.

... .. . ..... ....

... ... . ... . .. .

..

..

.

.

. ...

.....

.. ...

. . . ..... .

.

. 69

.

.

69

Gönüllü Öğretmenlik. Demireli Köyünde Öğretmenlik (Bursa-Kirmasti kazası)

..

. . ..... 74

. .

.

Koşuboğazı Köyünde Öğretmenlik (Bursa-Kirmasti kazası) . .

.

. 83

.. ... . ...... ....

96

Ve Sonra Kurtuluş ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TEMELLİ GURBET (ANADOLU'DA ÖGRETMENLİK) İzmit'te İlkokul Öğretmenliği....

. ..

Ali Kemal Linç Ediliyor . . . . ..... .... . . . . . ..

. . . .. ... .

.

.

.

.

.

. ... ... .. .. ..

. . . . ...... . .. . .. .... .. ...... . ..

.

.

.

.

. .

. .

. . ....... .. .

.

Kocaeli İdman Yurdu'nun Kuruluşu Gazi Mustafa Kemal ile Konuşma.....

. . .. ...... ..... . ........

.

Lise Öğretmenliğine Geçiş .. . .. ... ... ..... .. . .. . .. .... . .. .. .. ... . . . . . . . . . .. ...... . . . . .

Ankara'da Katiplik

. ..

İstanbul'da Askerlik

...

.

.

. . ...... . .. . .

. . ..

. . . .. . ........ ...... . ....

............ ........................... ....

Balmumcu Öksüz Yurdu'nda

..... ... . ...

. . .... .... .. . . . ....... .... . . .....

.

.

.

..

. . ... ..

..

.

... ...

.. ..

.

.. .

. .. .. ...............

.

. ..

....

1 05 1 05 114 118 122 . 125 134 142 ...147 .

.. .

.

..

.... .......... ............................ .......... . . . . .............................................

...

. ....

DÖRDüNCÜ BÖLÜM İLKÖGRETİM MÜFETIİŞLİGİ .. .. . 169 Nasıl Müfettiş Oldum? 169 ilk Görevlerim . . . . . . . 173 Gazi Paşa Şehir Yatı Okulu'nun Edirne'ye Nakli 180 Müfettişlikte Yol Göstericilik. 188 . .198 Haydar Günver . Geçiş Dönemi ..209 Ankara'da Bir Toplantı ........ ..... ......... . ............... ........................................... ............................... ..213 ..214 Tonguç'la Tanışma..... ....... ................ . ....................... .. . . ................ ....

.......... .. .. ....

...... ...

.....

...

.. ......................... ........ . ...

................

...

. ..

... ...

...

... .

.

..

...

. . . . . . ......

.

........................... ...... .................... .... ............................................... .................... . ................ ............................ ........... .. ... ... ... ... .....

..

....

........

....

.

.......... .................... .................

...... .... ....

..... . ....... ..... . .... ................. ...... . ............. . .... ......... ..... .... ..............

.........

.

...

........... ··· ······························· ··

·· ······· ··············· ·················

....

..................

BEŞİNCİ BÖLÜM KÖYÜ UYANDIRMAK İÇİN .... . . .217 Uykudaki Güç . . ........... .. .. ... .... . ..... ...... . .... . . .. ....... ........ ...... ...................................................... ... .. .... ...... . .217 Eğitmen Fikri Nasıl Doğdu?..... .. . . .... ..... .. . . . .. . .. .. . . ... ... ... ... ........... ......219 . . . . .219 Eğitmen İçin Yoklama .. .. ... . ..... . .. .. ..224 İlk Eğitmen Kursu Denemesi ALTINCI BÖLÜM ESKİŞEHİR-MAHMUDİYE EGİTMEN KURSU EGİTİM ŞEFLİGİM.....

....... ............. . ... . .... .............. ...................... ......241 . ... .... .... ................. ........................................................ ........... . . .241 Tonguç'tan Yeni Görev...... .. ..... .. . ......... ....... . . . .. . . 243 Mahmudiye Yolunda İlktedrisat Umum Müdürlüğü'ne Y ollanan Rapor . 254 Nimet Balkır'ın Açtığı Biçki-Dikiş Kursu.. . .. ... ..................................... ............ ..........266 Kursumuzun Köşesinde Bucağında ....... .......................................... ....... ............ ....... .... .... ..270 ..

..

............... ..

_

.

. ..

.

.. .. . .

..

.. . .

......... ........... .... . ....... ......

.

. .

.

....

YEDİNCİ BÖLÜM KASTAMONU-GÖLKÖY l. DÖNEM EGİTMEN KURSU MÜDÜRLÜGÜM .... . . .. .. ............................. ........................ .. .. . ..... . ... ........... ............... ..... ............ ......276 .

Tonguç ve Raşit Saraçoğlu ile Kastamonu'ya Yolculuk . . . .... .. . 276 . . . .. . ....... . . . . ........ ... 281 Ön Araştırma ve Karar..... .. .. ....... .. ... .285 İşlere Giriş..... . . .291 Gölköy'deki Kuruluş Çabaları Ana Yapı... ... . ...... ...... ....... . ... . . ... . . ... 302 Büyük Bir Teşebbüs: Tuğla Destanı . . . . 307 Öğretim 329 .. . ..... . . ...

.

... ..

................. ...

........................................... .....................................................

...... ... . .............. ... ........ . .. .. ...

_

. ..

... ....... . ......

...

.

... .......... ................... ......... .. ........... ....

..................................................................................................................

........... ....................................... ...................... ..334 .... .. ...... .... ..... İş Alanında..... . .........................335 Eğitmenlerin ilk Ders Uygulamaları.. .. Tarım Alanındaki Çabalar-·······---·····---····-······-····-················· ······-····-····-····· -······-··········---···---·····-·········-···· 340 Beden Eğitimi..... .. ····--· . --·-- ··· ..... --······-----···-----··----···-·---·· ..361 Köy Gazetesi..... ·--- .......... . ... ... .......... .. . . .. ... ...... .......... . ..362 Haftalık Eğlenceler, Toplantılar ·-···--·················-····· ............... ·-········-··············-·······--······-······· -·····----· · .364 "İş"ten " Kitap"a: Yeni Hızla Köye Doğru··--·------- .. .-···- ........ - ······---· ...........................369 .

_

.... ........... ........... . . .

.

.

_

__

_ _

....

_

. ... . .. . .. ... ...

_ _

_

_

SEKİZİNCİ BÖLÜM İNÖNü'NÜN GÖLKÖY ZİYARETİ·····-·····--····- ·· ·- -· --- - -------··- ··· ··-······· ·····-·················-·······-·····-·· .. ... 375 Güç Fakat Çok Önemli Bir Görev..... ... ... . . . .. ...375 . . . .......

...

__

DOKUZUNCU BÖLÜM KASTAMONU-GÖLKÖY II. DÖNEM EGİTMEN KURSU MÜDÜRLÜGÜM . .. - ···----·-- --·-------- · .... ... ·····-······· - ····-· ····--·· .........·····------·-----·-------···-····- ···-·······-····· ....... ............ ..... ..... 391 Köylü ile İçli Dışlı Oluş ........... ........ ........ ... ...... ... ........ ··--···--···--·····--··· ········ .. .... ...... ........ ...... . ... ...... ...401 Gölköy'e Gelenlerden Birkaç Çizgi ................................. ...... ............. ........................................................403 İki Öğretmen Okulu Miidiirii . . . .. . . . . 406 Kocaeli Valisi ile Tartışma··-·········-········ ···············-···· ························-·--····-·····-··· ········ ···· ······ --·······-········ 407 Eğitmen Kurslarına Yazık Oldu .......... ... ... ..........···-··---------··---··-········· ...... ... ...... ...... ....... ... 413 _

ONUNCU BÖLÜM KÖYE AYDINLIK GETİRECEK GÜNLERİN EŞİGİNDE . . . . . . .. . . 415 -· ···· ...... ·· · ········· ····· · . ......... 415 Tonguç'la Başbaşa. . . Tonguç'un Ağzından Köy Enstitüsü... ...... ........·····-·-·-·---·--·- ·-·- ····-··-- ····-······-· ......... .............. ...... ....416 .... .......................................... .... ...425 Birinci Maarif Şurası..... Çankaya'daki Kabul Töreninde İnönü ile Köy Enstitüleri Üstüne Bir Konuşma--·----·--------- -··-·· ·········· ············ ............................... 427 .. .... . .. . . .. ... ........ ... . .... ............... .. . ... 434 Köy Enstitüleri Kanunu..... İnönü'nün İki Mesajı.... . . ...... .... ...... ........ ..... . .. . . . . .436 Sonsöz / Bengü Balkır Mısırlıoğlu .. Kronoloji ......... Dizin.. . . .. ..

.. 438 441 .... 445

Önsöz

Dedem öldüğünde 16 yaşındaydım; başımda kavak yelleri ama yine de her şeyin farkında olabilecek bir yaşta . . . Dedemi çok severdim; onun eski bir öğretmen olduğunu, Arifiye'de Köy Enstitüsü diye bir okul kurduğunu biliyordum ama bunun anlamını bilmiyordum; Ton­ guç'u ve dedemin onun sahadaki has adamı ve can dostu olduğunu hiç bilmiyordum. Ne zaman bir ödevim olsa ya da bir soru sorsam Meydan Larous­ se ciltlerinden birini açıverirdi önüme ve saatlerce kafamızı kaldır­ mazdık. Son yıllarında aynı apartmanda oturmamıza ve her akşam bir arada olmamıza rağmen enstitüyle ilgili tek bir söz söylediğini hatırlamıyorum. Duyduklarım bölük pörçük babaannemin anlattık­ larıydı. Dedemin bu suskunluğu sonraları düşündüğümde içimi hep çok acıttı; bu nasıl bir kırgınlık, nasıl bir yaraydı ? Bin bir emekle ku­ rulan Köy Enstitüleri, siyasi partiler tarafından nasıl politik amaçlara kurban edilebilmişti ? UNESCO'nun dünyaya örnek proje ilan ettiği bu kuruma nasıl kıymışlardı ? Dedeme olan sevgim mi, hayranlığım mı, yoksa bir içgüdü mü sebep oldu bilmiyorum, ölümünden sonra bütün arşivini, fotoğrafla­ rını, imzalı kitaplarını ben sahiplendim. Yazdığı dört anı kitabını an­ cak üniversite yıllarında okudum hüngür hüngür ağlayarak . . . Daha önce okumamış olmanın verdiği büyük utançla, bu anıları dedemle paylaşamayacak olmanın verdiği acıyla, pişmanlıkla, ama en çok da hayranlıkla, minnetle, gururla . . . Öyle bir hayat hikayesi ki insana kendini küçücük hissettiriyor. Bu insanlar böyle yaşadılarsa ben bu hayatta ne yapıyorum, ne işe yarıyorum dedirten bir hikaye . . . ***

19. yüzyıl sancılı bir eğitim mirası bırakmıştı. Ayakta kalabilmek için ordusunu acilen modernleştirmek zorunda olan Osmanlı, modern eğitim hamlelerine yüzyıl başında İstanbul'da askeri yüksek okullar

X ESKİ BiR ôGRETMENİN ANILARI

ve meslek okullarıyla başlamış, yüzyılın ikinci yarısında, devlet çö­ küş ve iflasın eşiğindeyken askeri ortaokulları hızla yaygınlaştırmış ve gecikmiş bir temel eğitim kanunu çıkartmıştı; 1 86 9'da ilköğretim zorunlu hale getirildi; her köyde ve mahallede ilkokul, 500 hane üstü her kasabada ortaokul, 1.000 hane üstü her şehirde lise açma kararı alındı ama parasızlıktan bir kısmı gerçekleştirilebildi; öncelik şehir ve kasabalardaydı. İlk ve ortaöğretim içeriğinde modernleşme çabaları ve arayışları ise sürüyordu. Osmanlı, Batı tehdidine karşı Batı yöntemlerine sığınmıştı, ama bir yandan da yurtdışında azalan gücüne karşılık halifelik kar­ tını oynamaya başlamış ve artık halkının büyük çoğunluğu Müslü­ man olan imparatorlukta, yükselen milliyetçi akımlara karşı bir siyasi tercih olarak İslam'a daha da sarılır hale gelmişti. Açılan ilkokullar temel eğitim diye esas olarak din eğitimi vermeye devam ediyordu, halkın tercihi de bu yöndeydi. Sonuçta, Cumhuriyet öncesinde ülkede şehirler ve büyük kasabalar ortaokula kavuşmuş, öğretmen okulları ve yaklaşık 50 adet lise açılmıştı ama ilkokulların veremediği temel eğitimi ortaokul l a r üstlenmişti; özellikle t:ışr:ıd:ı :ıskeri okull:ır dışınd:ı eğitimin seviyesi çok düşüktü. Osmanlı, temel eğitim sorununu çöze­ memişti. Daha az yatırım yapılan Doğu vilayetlerinde durum daha da kötüydü. Ayrıca tüm ülkede, nüfusun yaklaşık yüzde sekseninin yaşadığı köylerin yüzde doksanında ne ilkokul vardı ne de öğretmen ve köye öğretmen bulunamıyordu. Dönemin tüm eksiklerine ve zorluklarına rağmen, Osmanlı açtığı bu okullarda önemli kadrolar yetiştirdi, Cumhuriyet bu kadrolarla kuruldu . . . İçlerinden biri de dedemdi. Bu kitap, son dönem Osmanlı okullarında yetişmiş, Kurtuluş Sa­ vaşı'na on yedi yaşında gönüllü katılarak cepheye gitmiş, Bursa'da Yunan işgali altında öğretmenlik okumuş ve eşkıyanın ölüm tehditleri altında yirmi yaşında köy öğretmenliği yapmış Süleyman Edip Bal­ kır'ın, Cumhuriyet'in ilk zamanlarında öğretmenlik ve müfettişlikle devam eden, ardından Eğitmen Kurslarına ve Köy Enstitülerine uza­ nan inanılmaz hayat hikayesi . . . bir dönem hikayesi ... ***

Bu kitabın yazılmasını teşvik eden Sabahattin Eyüboğlu'nun 1 968 yılında Yeni Ufuklar dergisinde yayınlanan Eski Bir Öğretmenin Anı­ ları ile ilgili makalesinden bazı bölümleri, dönemin ruhunu çok güzel yansıttığı için aşağıda aktarıyorum.

ÔNSÔZ XI

Süleyman Edip Balkır'ın Anılan1 Sabahattin Eyübaglu Arifiyel Söför durdu, Enstitü Mektebi, dedi Süleyman Edip bey müdürün adı. Bir yol da burada duralım; Ellerinde nasır, yüzlerinde nur, Yarına ümitle yürülenlere Bir selôm uçuralım Orhan Veli (Destan Gibi, 1946)

Süleyman Edip Balkır'ın Eski Bir Ögretmenin Anıları diye yayınladıgı güzel kitabı okurları ma, ögrencilerime salık verirken Orhon Veli'ni n dizelerinden daha iyi giriş bu lamazdım. Orhan Veli gibi kimselere yaranmak istememiş, kişiligi ve şa­ irligiyle çıkorcılıgın, gericiligin karşısına dikilmiş bir insanın okula, hele bir müdü­ re selôm uçurması üstünde durulmaya deger bir olaydır. Bu dizelerde devrimci Türk şiiriyle devrimci Türk egitimi m utlu bir rastlantıyla kucaklaşıyor.

Destan Gibl nin çıktıgı 1 946 yılı ne yazık ki u m utlu yürüyüşlerin birden du­

rakladıgı yıl old u . Orhan Veli'nin ucurdugu selôm daha yerine ulaşmadan, elleri nasırlının gözlerindeki nur donu klaşıverdi. Etki nin tepkisi sandıgımızdan daha da erken geldi. Kendi devleti bir kez daha Anadolu'nun solugunu kesti. Kırk bin kö­ yümüz, yüzde seksenimiz, Kurtuluş Savaşı'nı kazananlarımız bir kez daha elleri bögründe garip kalıverdiler. Padişahlar padişahı, krallar kralı PARA sen misin eli nasırlılara selô m uçura n dedi Orhan Veli'ye ve Enstitü mektebi, Süleyman Edip beyiyle birlikte şöförün de, şairin de durup bakmayacakları bir yer oluverdi. Gelelim kitabımıza. Günü gününe tutulmuş anılara dayansaydı Balkır'ın kita­ bı son elli yıllık ilk ögretim çabalarımızın en zengin destanı olurdu. Çünkü, Kurtu­ luş Savaşı sırasında köy ögretmenligini ancak m üezzinlikle birleştirip yürütebilen Balkır, yaman bir iş ve direniş gücüne eklenen m urlu rasrlantılarla Yeni Türki­ ye'nin, Cumhuriyet Türkiyesi'nin bütün ilk ögretim seferberliklerine katılmış, türlü sorumluluk basamaklarında yer almış, en büyük yetkililerle senli benli olmuş, en Yeni Ufuklar, sayı 191, 1968, s. 1-3 .

Xll ESKi BiR ÖÖRETMENIN ANILARI

yoksul yurtta şları m ızla en seçkin devlet adamları arasında mekik dokumuş bir meslek eri, bir kültür seferberidir. İ l k öğretimin işçiliğini bira kmadan, yöneticileri arasına girmiş bir insandır. S.E. Balkır' ı n anlattığı yıllar, Türkiye'nin özgürlük savaşıyla başlayan diriliş ve yeniden kuruluş yıllarıdır. Yazar bu yılları acı ve tarlı gerçekleriyle anlatırken daha çok kendi iş alanına bağlı kalıyor. Hep ilk öğretim çabalarına çevrilen anılar bize yeni Türkiye'nin bir ilk eğitimcisinin nasıl yetiştiğini, işe nerden baş­ layıp ne yollardan geçtiğini, neleri özleyip ne kadarı n ı başarabildiğini açık se­ çik örnekleriyle gösteriyor. Ayrıca Atatürk ve İnönü' nün ilk eğitim çabalarını da adım adım izleyebiliriz; ve şunu görüyoruz ki, Cumhuriyet'i n ilk otuz yılı içinde ülkücü, ilerici, devrimci öğretmenler yetişmiş, devleti arkalarında bildikleri için köyde, kentte zorlu kların, yoksullukların her türlüsüne seve seve katlanmışlardır. S.E. Balkır ve ona benzeyen yüzlerce devrimci eğitim savaşçısının, memleketin her köşesinde aynı inanç ve coşkunlukla çalışmasın ı her devlet ve her hükümet kolay kolay sağlayamaz. Bir hava eser, insanı, hele Balkır gibi tuttuğunu ko­ paran bir insanı mutlu azınlığın rahatlığından koparıp karanlık çamurlar içinde cenkleşmeye yollar; bir hava eser ki, m utsuz çoğunluğun insanlarını yurtlarından kaçıp Amerikalara sığınmaya sürükler.

Balkır'ın anlattığı yıllar, öğretmenlerin kafasında Atatürk yelleri estiği yıllardır. O yılların adsız eğitim kahramanları kolayca sağlayabilecekleri rahatları ve çok kez de canları pahasına, karanlıklarla, ( ... ) sinsi kara güçlerle nasıl savaştılar kim bilir! Ne var ki o yıllarda öğretmen devleti arkasında biliyor, bir halk tür­ küsündeki gibi " Ben öli"rsem, benden daha genci var" diyebiliyordu. Köylüyle aydın, aydınla köylü orasında özgürlük savaşında gerçekleşen bir kaynaşma ilk eğitimde her gün biraz daha olağan görünüyordu. ( . . . ) Dikkat ederseniz Bolkır'ın kitabında yakınma, şuna buna çatma yoktur: Öğretmen her gittiği yerde yapabileceğinin en çoğunu yapar ve susar. Yıllarca çalışıp gerçekleştirdiğinin yıkılması karşısında da "Yazık oldu" demekle yetinir. Balkır' ı n kısaca "Yazık oldu" demekle yetindiği yıkılmış kurumlardan biri Eğit­ menlerdir. Bu kurum eğitim tarihinde katıksız bir Türk buluşu ve Bolkır'ın Eskişehir ve Kasta monu' do canla basla uygulamasını sağladığı bir kurumdur. Ordudan köyüne dönen askeri milli eğitim seferberliği için kazanmak, basit olduğu ölçüde zengin ve gericileri ürküttüğü ölçüde yerinde bir yerli buluştu. Eğitmen hiçbir öğretmenin gitmediği, kolay kolay do gidemeyeceği köylere Cumhuriyet'in tek sözcüsü olarak ve köylüye nasıl seslenileceğini bilerek gidiyordu. En az bilgi edinmiş eğitmen bile köye elbet imamdan daha fazla ışık götürüyordu. Üstelik kendiliğinden bir iş eğitimcisi, bir üretici eğilim uyg ulayıcısı oluyordu. Daha do

ÖNSÖZ Xlll

üstelik Devlet bu yoldan Mehmetçige "Sana g üveniyorum " demiş oluyor, savaş.. taki işbirligini barışta saglıyordu. Kendisine güvenilen, iş gücü depreştirilen Mehmetdgin neler yapabilecegi­ ne Balkır'ın anılarında birçok örnekler bulacaksınız. Bunlar arasında en güzeli Gölköy' deki tugla destanıdır. Evet, bir destandır gerçekten, kurs binalarının üç yüz elli bin tuglasını yapıvermeleri. Bu destanı yaşayanlar, hangi okulda daha yaratıcı bir egitim görebilirlerdi? Tonguç ve onun Balkır türünden kurucu arka­ daşları is egitimi ilkesine ( ... ) memleket gerçekleri, koşulları, zorunlulukları içinde pişerek varmışlardır. Egitmen kursları ve onların başarılarına dayanılarak kuru­ lan Köy Enstitüleri, ( ... ) Türk köylüsünü karanlıktan ve kulluktan kurtarma istemini ciddiye alan egitimcilerimizin kenarda kösede cömertçe harcadıkları gösterişsiz bilim çabalarının sonuçlarıdır. Balkır'ın anıları, ne yazık ki, Köy Enstitülerinin kurulmasıyla sona eriyor. Ari­ fiye Köy Enstitüsü müdürlügündeki anılarını bir baska kitaba bıraktıgını kendisin­ den ögrendim. Kardeşim Mustafa Eyüboglu ile esinin de katıldıgı Arifiye desta­ nını yakından biliri m . Yirmi bes yıl önce orada çok baska rüzgôrlar esiyordu. O güzelim yurt kösesi semtine ugranmaz bir sivrisinek yata91 i ken birkoç yıl içinde Orhan Veli' nin önünde durup selôm uçuracagı bir yer oluvermişti: Derslikleri, işlikleri, ögretmen evleri, meyva ve balık isletme kurumları ile, Arifiye'ye her u9rayanın içi umutlarla doluyordu. Ben ilk gittigimde, enstitünün ne kadar çabuk gelisligine şaşarken Balkır islerin türlü nedenlerle agır gittiginden yakınıyordu. Balkır, birçok is a rkadaşları gibi, en verimli çagında, en verimli oldugu isten ay­ rılıp, isgücünün yüzde birini harcayarak rahat yasamak zorunda bırakıldı. Ve olanlar yine Türk köylüsüne oldu. ***

Bu kitabı ilk basımından 52 yıl sonra yayına hazırlarken orijinal diline ne kadar müdahale etmem gerektiği konusunda önce bocala­ dım. Aslında dedem, yaşına ve devrine göre çok modern bir dil kul­ lanmıştı. Sonuçta, kitabın ruhunu bozmadan yeni nesiller tarafından anlaşılır kılmak için eski kelimelerin yanına açıklamalar yazdım, ba­ zılarını okuyucuya bıraktım (Sadece köşeli parantez içindeki açıkla­ malar bana ait olup, diğerleri kitabın ilk basımı sırasında S.E. Balkır tarafından konulmuştur) . Kitapta ikinci karar konusu fotoğraflardı. Orijinal kitapta çok az fotoğraf vardı ve bazıları kayıptı ama dedemin arşivi çeşitli yerlerden edindiklerimle birleşince elimde ciddi bir arşiv oluşmuştu. Bunları yer ve zamana göre dikkatle tasnif ederek kayda geçirmek, belgelemek

xıv ESKi BiR ôGRETMENIN ANILARI

istedim. Ayrıca, dedemin kitapta sözünü ettiği dergileri sahaflardan, gazeteleri arşivlerden topladım ve hayatında önemli yer tutan şehir­ lerin, okulların o dönem fotoğraflarına ulaşarak kitaba ilave ettim. Diğer ilavelerim de dipnotlar, harita, Sonsöz ve Kronoloji oldu.

Teşekkür Bu çalışmalarda editörüm Pınar Güven ve eşim Hakkı Mısırlıoğ­ lu'nun görüşleri benim için çok değerliydi. İkisine de müteşekkirim. Fotoğraf konusunda en büyük desteğim, değerli dostum araş­ tırmacı/yazar Karabey Aydoğan oldu. Kendisine müthiş arşivi, çok kıymetli danışmanlığı ve her şeyden önce inanılmaz Süleyman Edip Balkır sevgisi için minnettarım. Kastamonu Doğru Söz gazetesi arşivinde benim için günlerce uğ­ raşan kıymetli dostum emekli öğretmen Emin Arık'a ne kadar teşek­ kür etsem azdır. Gölköylüler Vakfı'nda Süleyman Edip Balkır adının halen gördüğü itibar ve sevgi benim için çok anlamlıydı. Mustafakem;ılpaşa ve Eskişehir belediyeleri şehir fotoğrafları ko­ nusunda desteklerini esirgemediler; ilgililere teşekkür ederim. Ve tabii, değerli fotoğraf arşivini bana açan Tonguç Belgeliği Vak­ fı'na ve vakıfta benimle saatlerce içtenlikle çalışan güler yüzlü Nuray Aktan'a bu kitapta çok şey borçluyum, gönülden teşekkür ederim. Bu sahada çalışanların ellerindeki fotoğraf ve belgeleri Tonguç Bel­ geliği Vakfı ile paylaşması ve vakıf arşivini zenginleştirmesi dileğiyle ... Bengü Balkır Mısırlıoğlu Eylül 202 1

Eski Bir Öğretmenin Anıları �

Giriş

Anıları ben yeraltındaki tarihsel kalıntılara benzetirim. Bir rastlantı sonunda eşilip deşilip ortaya çıkarılanlar ayıklanıp paklandığı zaman kiminin paslanıp işe yaramadığı görülür; kimileri de değerlendirilince bunlar, tarih dönemlerine yeni bir ufuk kurduğu gibi kopuk, limeleş­ miş yerlerine yamalar örer ve anlam bütünleyen güçler kazandırır. Anıların oturduğu öylesine olaylar vardır ki bunlar yerlerinden çı­ karılıp özlerine, ağırlıklarına göre dizilip ortaya konulduğu zaman belki bir ülkenin karanlıkta kalmış geçmişindeki bir köşesini, bütün çizgileri, bütün renkleriyle tanımlar ya da bütün dünyaya yeni şeyler öğreten bulunmaz belge değerine ulaşırlar. Kendi nefsimde denediğim yönü de şöyle oldu hep: Hani karan­ lıkta bir elfenerini ağzına kadar dolu bir odada sağa, sola tutarsınız da ışığının yoğunlaştığı yer keskin bir belirti içinde, yanlardakilerse boğuk bir şekilde kaybolmuşluktan kurtulur, meydana çıkar. Bun­ ların içinde ilgi çekici şeylere rastlanınca, elinizdeki fener artık deli gibi doğrultular değiştirir, bunlardan yenilerini aramaya başlar. Tıpkı bunun gibi, yeri geldiğinde, bir anımdan kopardığım parçaları asıl biçimleri, renkleriyle ortaya koyunca bunların çok kere çevremi ilgi­ lendirdiklerini görmüşümdür. İşte böyle zamanlarda eski yaşantıları­ mın, çabalarımın tümünü niçin yazmadığım sorusuyla sık sık karşı­ laşmışımdır. İlk önce bu teşvikleri umursamadım. Ama yaşlanıp da görev yılları birbiri üstüne yığıldıkça geçmişim, türlü türlü olayların ve deneylerin tıkabasa istif edildiği bir depoya benzedi. Burada neler yoktu ki . . . Başıboş bir çocukluk dünyasının alabildiğine özgür yaşan­ tısından tutun da bir şeyler anlayıp bellemek hırsının sürüklediği öğ­ renciliğe, sonra da öğretme sevgisinin tutuşturduğu ülkücü çabalara kadar her şey, ama her şey vardı. Sürüp giden teşviklerin baskı haline geldiği bir sırada, vaktiyle pek ağır ve ürkütücü koşullar içinde yürüttüğüm bir görevimin anılarını,

2 ESKi BiR ÔÖRETMENIN ANILARI

sivri yanlarıyla ve o günleri yaşarcasına taze bir coşkunluk içinde or­ taya koymuştum. " Yahu, bunları niye yazmıyorsun ? Yoksa eskinin karanlığı içinde küflenmeye bırakılacak kadar önemsiz mi sayıyorsun? Yaz dostum, yaz. Hem de hiç vakit geçirmeden başlamalısın." Bunları söyleyen, Sabahattin Eyüboğlu idi. Kendisini, köy enstitü­ lerinin en hızlı günlerinde, Tonguç yoluyla tanımıştım. Tonguç, "Eyü­ boğlu " derdi de başka şey çıkmazdı ağzından. O kadar beğenir, o ka­ dar severdi onu. Kendisiyle ilişkilerimiz bugüne kadar sürdü. Yakın­ larım arasında doğru, güzel şeylere inanan, hiçbir nedenin bu yoldan çeviremeyeceği kadar sağlam bir karakteri olan bu çok alçakgönüllü dostuma öylesine güvenim vardı ki, bana bu söyledikleri, o zamana kadar birikmiş söylenenlerden çok daha etkili oldu. Kuru dallarda, ılık havanın, güneşli günlerin patlattığı tomurcuklar gibi, işte hemen o sırada filizleniveren yazmak arzu ve kararım, kalem-kağıt savaşına girişti. Bunların ilk örneklerini Eyüboğlu'na okudum. Dedi ki: " Ben­ ce olayları bu denli yoğunlaştırmak, sivri yerlerine dokunup geçiver­ mek, özleri ne kadar çekici de olsa, ken