Der Tosephtatraktat Roš Haššana: In vokalisiertem Text mit sprachlichen textkritischen und sachlichen Bemerkungen [Reprint 2020 ed.] 9783111351612, 9783110996906

153 51 2MB

Hebrew, German Pages 16 [24] Year 1914

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Der Tosephtatraktat Roš Haššana: In vokalisiertem Text mit sprachlichen textkritischen und sachlichen Bemerkungen [Reprint 2020 ed.]
 9783111351612, 9783110996906

Citation preview

KLEINE TEXTE FÜR VORLESUNGEN UND ÜBUNGEN HERAUSGEOEBEN VON HANS LIETZMANN

130

DER TOSEPHTATRAKTAT ROS HASSANA IN VOKALISIERTEM TEXT MIT SPRACHLICHEN TEXTKRITISCHEN UND SACHLICHEN BEMERKUNGEN VON

LIC. PAUL FIEBIG GYMNASIALOBERLEHRER IN GOTHA

BONN A. MARCUS UND E. WEBER'S VERLAG 1914

Die toseplita ist zum Verständnis der misna unentbehrlich. Ich biete daher im folgenden den text eines tosephtatraktates weiteren kreisen zum Studium dar, zugleich um zum Studium der miSna anzuregen. Die anlage der hier vorliegenden ausgabe ist dieselbe wie die des misnatraktats berakhoth in dieser Sammlung Die ausgabe Z u c k e r m a n d e l s (nr. 59, ed. W. S t a e r k - J e n a ) . (Pasewalk 1881), also der text der erfurter handschrift ( = E), liegt dem text zu gründe, abgesehen von den um der vokalisation willen vorgenommenen änderungen der pleneschreibung. U g o l i n i s Übersetzung und textgcstalt im Thesaurus antiquitatum sacrarum, bd. XVIII, ist herangezogen, auf die parallelstellen im babli (nach G o l d s c h m i d t s ausgabe) und jerusalmi (ed. Krot. 1866; Übersetzung von M; S c h w a b ) und innerhalb der tosephta (nach Z u c k e r m a n d e l ) verwiesen. Die wiener handschrift bezeichne ich mit W, die drucke mit D. Ugolini steht meist WD sehr nahe. Ich biete nur die wichtigsten Varianten. Für alles weitere verweise ich auf meine ausgabe des misnatraktats ros haäsana in Beer-Holtzmann, Die misna (verlag: A. T ö p e l m a n n iu G i e ß e n ) . Die bekanntschaft mit dieser arbeit wird im folgenden vorausgesetzt. 'D^PSR •IT:

n o- n n V :*:i

C^'NNH • T T: - : D ^ n•VTi ; IT:D ^ A•^T : RURTT-R X I

- T : T-:I~ HD•• II t ... s i D•*y iT :i c' jTs• rp d rann T : ~ i n••s- ntsyi - T: n s

•¡DM' T I, I•

2

• T : -T I ' D- ••II D T D • IT-QS^> - : • 1 D- N Ö I •X : ITL ••: 1 ii m^i ni ? r u c ' -¡Mio " " n xT s rannT : m •• VT! VT TT • • - x •• a n a Ii m VT: h m VT ^ n jTT t f VJID 1 • Ii -.DMa »r • : rann T :-

T U

-

"

n w ' i fiCN")^

"pfia n •¡orn

1 2 sekel-hebe, vgl. 2. mose 30, 13. andere, drucke: niTDSi''?. 4 auftreten. 1,1 ende: WD , - P W n i -¡ISCKT? n'JOJ njliPNin 'JE'1? n ^ ö J . 3

A. Kap. 1,1—III, 2: Jalires- und monatsanfänge. I. D r e i J a h r e s a n f ä n g e , kap. I, 1—13; 11 n i s a n l , 1—5; 2) 1. ' e l u l 1 , 6 ; 3) t i s r i 1,7—10; 4) neujahr als g e r i c h t s t a g 1,11—13.— nisan: märz-april (1. monat). Es handelt sich um die über die juden herrschenden könige. Die misna hat I, 1 nur: '¡D\J3 ~NX3

1,2-6 - l a ^ y

ros hassana

i r «

' » " ' v i ? ? *

Y i y a : r ' ' 2 1

1

. .

n

.-

" P J W ' - n :

r t a

1 1 i v i

i j s ^ 1 1 j n n

1 1

' j s

TV

-

:•

j n n i

1 1 i W x i .

r v i x a n

D ' o s ? s

n y s i x

3

n i s ^ i

? t u

1

1 1a m

~T

n p s n

m s y i

TV

:

a

v w ' r t w

i*i Tn T:

t n x a

y

x

TV

- p a i p

y i ^ N - ] -

i

k ^ k

Tv

• ¡ a

t s ^ n a i t

i x

n

a

" " ¡ ' a i p i j ' x 1 . .. 1. 1T

..

?

5

0 x 1

n

j n i

v ^ y n i

- V

m

IT v :

m

s

-

-

p

r m y

TV

>

v'

i

T i a s n

n t f i n n

j ; - aV:Jx VV

r

-

T i a y s ' '

TT

:i~v

^

y

-

TT

' j s

- y

i

¡ : n ^ p t ? 1 ' •

T

r r ' i n

r

r

ü

i

a

a

?

m a y

y

*

^

T

^

/

' l

1

^

n o n n V

T: x a

1

i !

i !o ' t i ' T i ^

JT•¡D'Ü» • • x TV vx

• p a n p

f

i a i x

1 1 n p B n

s

1 , 2 v h y T



^ a y s

1 5 ;

Vv-

: :' T

i r a

o i t y ' o

- ¡ a i x

r t ö b v f

v b y

n ü a n p - ^ a

.-

" ¡ a

?

1

o ^ r i

y m PIDB~i j n n l v v - IT : -v - : Tv

i

o * ? ^ ? a

2

•• - ;

- i p ?

" n

n

n n x r ,

T

i n x

- r i a j r t ? '

t r l n a

; n v~

VT

i T i a n

» • ' » ö ^ B

r i D B i

VV ": o

• p x

i n x i

- r b yTT n a i :? »- ! - ? v' t ;

T T " :

p ]

1 1 n ^ ' o n

i n j

" ^ " i . y a "

r w '

T \

r r n

T n x )

3

r

, i

n

- t r a

-

3 a 1 , 47

: •

a x

y

- ••

: : • ¡ • ' j a

itt :* i f r y

q w

i n x

x ^ x

T T

tv

r u i a

" :

TV

1:

v

' : a

s

,

roa^

TT:

n n a i r

v ••

i n a r ß »

x ' ? ^ B X

- T

r v a

•-

I ii t r u r ?





n

' a n

: •

n

x

- n j & x

• -:

a



p

n

» a i

TT : v

o

l

x t

t

x

i ^

x

i

T • -:r

•-•:! Vn

s ' a n

T •

¡

n

;

>

J

3 i

^

i

y

^ ¡ i ^ x a

n

x

T v

" i f r y o ?

T •• : -

j r

V i ! ? x a

P

- T

'IT • :

i : » n o n a

•-

. 1 i a s y ^ n t f ' a m

"

v:i vn

a•

v

¡

i

y

T •

a

;

r a y n

- :- :

' " ¡ t f n a r a m

--

i a x

TT :

:

l i y a t r

T s i r a n

t

DX*.

- :

-

x

?

T ;n

n a s ^ - » ' d

• IT

-: •

•. D i » ? D i ' O

x

v

TV

«

' ••

p ' t f i

II n

t

" ¡ n a i x s ' a n

T •

v ?

- •*

"

n

t

n n x a

v;i v f

n

a

"

n

x

^ x i n ^ u

1 , 5

»

t f i n

:

TT-

f I Ö X

i n x a a x a

1 ; a - r a

a

n

x

a

1 , 6

T v ; a

i

w x a c

:

- n t ' a

- ••

vgl. misnatraktat 'arakhin, auch tos. 'arakhin, I I I endo. ß sollst nicht in Verzug kommen. manchmal; WD: 5 2 . mose 4 so Ug., •(NTR • a y E . WU. B ' N N A R : E. 1 2 , 1 . 7 WD i. t.: " a n p ; part. qal von 31j? dargebracht werden. 1

2

du

,

ö von ihm : Albrecht, grarnm., 1913, S. 22. niTati^. 10 vgl. ist der 12. monat. inisna ros hassana I , 1.

im 'elul geborenen, "elul: aug.-sept.; tisri: sept.-oct.; aug. D i e misna hat 1,6 anfang nur bis 'IStTia.

9 11

'ab:

adar Die iuli-

a ^ J l h • D ? a ? n j t r n t r x i . — V g l . zu 1 , 1 : Babli, ed. Goldschmidt, S. 292. — " H X : 12. monat. 1 , 2 vgl. jer. ed. Ki-otoschin 1866, fol. 56b unten; Mekhiltfc, ed. W i n t e r - W ü n s c h e , 1909, S. 6 (zu 2. mose 12,2). — 1,4 Die tempelsteuer gehört zu den gemeindeopfern. — 1,5 vgl. babli, Goldschm. S. 307. — 1,6 vgl. tos. bekhoroth V I I : j e r . seqalim, ed. Krot., fol. 47 b, oben. — ,

!


j>e^i



DX• P tT n: yT



:

-

1

T :1 -

T : I T

T :

B 2 T: r :' 2•

tibv - y r : t r n 2iy by_ n?o ^nfe^oi ^oiip -px X2 T

T T "

V

» Vt

V

-ityypo •¡w'x-in r y •t f h• v2 b- t d ä j •• - : * • T 1

1

:i

nT W •

T

:

IT

V

~ y- C2tr'2 T :

T T

' ••

,-Bton -y T •

» b ^•

'

tfötfn

npvi 1 T : IT

'T



iniDX ' • -:

I p'pt^ t s ^

T

n tTr o• n 2 I Y

T : -

-

••

14

it^yp .vhpx UPI ••1?• : V

1 zusammengerechnet werden. 2 einsenken, ableger machen. i angerechnet werden. 5 stehen lassen, gegensatz: pfropfen. ausreissen; vgl. misna sebi'ith II, 10. Ug.: conservare. "weniger. 7 jan.-febr. (11. monat). 8 WD: " H y , ^ O l ( = vom 4. jähre). 9 sammeln, 1 0 so WD. 11 wiederholen, auflesen. E : X12P. 3

adv.:.

wiederum.

12

so W D .

E:

X12PTI>Ö.

IS

WD

1' , 9

egh " -nni

nn: ¡r'in n-?ts> T T V V

Ii 'jy - i ^ y o n f r y p o w ' TSPH: l i- m tr'otr'- X 2T T :

'JBi' Di • • : •

- R B Y XB J p o

T T

n iTrT;

1,8 1

T T -

-,-DXI R W

:

;

n^nsaV m

'k r,rbv :i n j ^ n ^xh

'O'P1?

e x•

T : T :

1

4

m o i pT jT t f T •.

:

¡1 R ^ S T S T E

: -

10

ntr'n 1,7 • : •

: nty'p.o x^>x R : • • T V

2p-ian inxi - " ' - c d - i n x j yuii- - n x

3

'"l^fO

: "ps-mp

¡W n T T -

-

,

wyihvf



HDJ3J1

r w ^ f f , nachher: P'y>2n PDJ2J1. BJ2J: hier: hineinreichen, noch (in dem nächsten jähr) stehen, vgl. Babli, Goldschm. S. 326; 1 4 eine eitronenart. misna sebi'ith II, 5.' I, 7 tisri ist der 7. monat. In der misna 1 , 1 fehlt: P n t P J i ö ^ l DMÄ. Ausserdem steht noch da: HJET! STN1 10X2 : i 2 i t r y r t t r o r a n o i x ^ n P ' 2 i 'XD:? P ^ -^x1?. — 1,8 Das 7. jähr (sebi'ith) ist das erlassjahr, in dem man z. B. die felder brach liegen läßt. Pflanzen etc. ist daher im 7. jähr verboten, vgl. misna sebi'ith II, 6. Die zeit innerhalb von 30 tagen vor dem beginn des 7. jahres wird zum 7. jähr gerechnet, nicht zum 6. jähr. Vgl. tos sebi'ith II, 3; Babli, Goldschm. S. 3)4. — n H j ? : vgl. den misnatraktat Die früchte eines baumes dürfen die ersten 4. jähr werden wie der 2. Jerusalemwerden. verzehrt.Erst — 1,9 3 jähre, seit ersiegepflanzt ist,zehnt nichtin gegessen im ¡T'JE': das kraut des 2. jahres des jahreseyklus von 7 jähren. Uber 2. zehnt und armenzehnt vgl. die traktate P ' - ü ' y o und 'jS' Die hebe ( H O ^ P ) bekommt der priester. Ist diese

n t j ty'-n nW 1

'jtfni

5

l'os hassana

1,10-12

n i bv. n?o in^yt?'.

vt?Tn

ifcyD T ^ y n s l i r x - i n v a i V n o n : w v f h v f nrnn "liryü T ^ y n o

dW

ä

nrlD •"'nyf » n j t o i

naqs

4

3

n$}.n ~i~i?n n Q'Tu 1 ? T;P3 I, i o

i! 1t n r / 1 ? -ii?x DXI: L L OI^ Qi'9 tfin T^s?

K ^ WT^O n } üb

¡H^'R "tg X^X iV i'X n »11-125 i! - j j n Di>V

8,

j??

1)5«?

a^iy-

tttti?

^

' V" n ' 3

l ^ xb (

'

1

? Pn Di?} v " - i: •¡«j n ' 3 •mtt'ip I . 1 2 II

DXI

Ii u n j :

Mi

" i s i ^ a'l.nn r ; p r » i t f K i t i d ü ] Da1? i n : i s l ' n :

V™

r^iy

6

x-N TT? I I O N

i3

xa

D X F ''"¡O

hti ' - I ^ i y a

i: ovo; nvbwb

x-n

15

«»10

D}?I

nx

P ]

32V.np i: i x ^

14 ,2 1 s p••aTn n: t•? ' b m •y f c: 1 7 p' i vs vxsntr'v rasa - v -o n i y•f r : « a n•• «Ta ' pTy -:" • - - T i!, 18 D'tän p"is s yVa - IT o n i 2•a onsn• •x a n " Tn n x i aTn -: , ! ?y V T I V Xintr V mV 1 2 3 EWD: so EW. durch ein Gelübde gebunden werden, mit *t2: so, daß man sich dadurch von etwas lossagt auf 4 gewisse zeit. Ug.: "RU". Vgl. traktat nedarim. vorteil, 6 genuss, . 0 Ug. WD: IJÜTI TU II ¡-¡JB^». E : 1^X3. Ug., 8 WD: h V x a , am schluss: T-Tna "IHN T ; . f vor gott. W. 9 10 11 12 "püu. Ps. 33,14. Ps. 81, 4. Ps. 81, 5. 2. mose 13 16,16. x a : + BHH Ug., WD. Ug. übersetzt: si venisset triticum novum suo tempore, statim consumebatur, si minus, per u 15 tres dies detinebatur. aufhören, zu ende sein. verhindert 16 werden, verweilen. WD: "löiy XIRI!S> X 3 H m i n N " I Ö K . 17 18 19 Zeitabschnitt. getreide. Ug. D: D'TDai.

abgesondert, so bekommt der levit den 1. zehnt QltPXT T.PyD). Der levit gibt dann dem priester die TyfyD P O l i n . Nach absonderung der hebe und des 1. zehnt hat man noch den 2. zehnt zu geben, der in Jerusalem zu verzehren ist (entweder selbst oder sein geldwert). Im 3. und 6. jähr der jahrwoche heißt dieser zehnt, da ihn die armen erhalten, der armenzehnt (\3y l!Py£). — Vgl. zu 1,9: tos. sebi'ithIV, 20. 21; Babli, Goldschm. S. 3 2 5 - 3 2 7 . 1,10 vgl. Babli, Goldschm. S. 320. — I, 11 vgl. misna, ed. B e e r - H o l t z m a n n , z. st. (1,2). — 1,12. miBHp: hat das gericht den monatsanfang bereits promulgiert (vgl. III, 1), so wird ein neuer zeuge sofort verhört; wenn nicht, so eilt es nicht so.

6

rois hassana

D'ÖTRA .

hy

.

T

p n s I

.. . .

XINTP'

".r'^hüFv

R

'

PI'2^D •

:

1

C E N

T V

V

"

vDJ

~

'

"vjb^

-

1,13—15

I

'

I ^ X N 'T

neu

T T :

;

'

T

P I T B

!i D ^ t r ' j





T

0 2 J i ! 3 t rhyw

n ^ y p » ' p ü s i e n ¡i n s i e V v » ^

:

^

Y

SPANNT?'

r.^y

i^arW

'

'

1

V T

V T

"

T

S

:IT



V

: •

V

P.ÜI-D] Ü l ' f r g ö - ^ : VJB^ n Ty n n: a• TIP^SP IT T : : IT • : 1

s

•»l^T d - h i e ; - e i ' ?

üPnpo

4

er-

4

! i : i n j f ' n ty'tf!? - p j ü j ^ n

i , 13

II T X Ö ' 3 1 ci

l u i r u t f - t P N ! 2 •¡•'ji-j ^ s n " i O ' p V p iV sV y- IsT ,-K'3PT : •'nnxi T

••• ;

TV

h o x ^

by h d s 3

-

-

T

cl^;?

-

7bw'

N

V -

con

V

T



ü o- i :a•

! Ö I X rni.T

3i

•• -

:



h j i c d p i by VV:

n nT xV i : !nK^>2 bvV T V T

OPPIPO

• -

-

•ji-J c - x - i s i x "•Di1

nT r by

:rai l^xn pivs



T V

'T



T

ii D n i B ? n Di-1? D p n p p o^ypb

- i n « by p « ^ x s i ' ?n«tr' p p r n ' 2 ! n ^nxI'

o n ^ a V ynpsrii

v n ^ t f o ^ ' - n n t f t f by i , 14 : Dn.iB- ' ¿ s o ^ a n

II

TT

T



t r lV n n~ p n y.. rI ^. a. pI - o. -viT r uT i t r x !' 3T i , 15

c o a n n - p x P i y e - h xi2^> c - y

rl

w'

D



i p n y -lOKi i n « x a II • r a s ' n n x r i s y x n p t r V T ' D v n ' X ! II " D ' o. . -. x. " r & y o a X!

l W

X 2T - II \!TR •PA

VI 5

1

I 2

-

T

:

"T'2I!

1 2 3 besser: "DJ giesse aus. vor gott. E: 02 , J1!2T. 5 6 7 urteil. siegeln. fehlt in WD. WD DIN bw. 8 9 11 hiob 7,18. Ug. P 2 2 > 3 - N N 3 X^X. ™ ging fort. Orts12 n a m e ; zwischen Jerusalem und Jericho. Ug. WD '¡'13!. ge14 lagert. '3 kalb. böckchen. U g . : + 13J11 P1D1! VJ!j? 4

Kam das manna täglich, so wurde es täglich verzehrt. Am sabbat blieb es aus, da hob man es von freitag bis sabbat incl. auf. — vgl. tos. sukka I I I , 18; W. Bacher, Agada der Tannaiten, 1903 2 , I , S. 327 f. — Über den Wortlaut der hier gemeinten n e u j a h r s gebete vgl. die einleitung meiner ausgabe bei B e e r - H o l t z m a n n . I, 13 vgl. Babli, ed. Goldschm. S. 329. 330. I I . M o n a t s a n f ä n g e , kap. I , 1 4 — I I I 2 ; 1) b o t e n I , 14; 2) z e u g e n für den neuen mond 1 , 1 5 — 1 1 , 1 ; 3) f e u e r s i g n a l e II, 2 a ; 4) Z e u g e n a u s s a g e n I I , 2 , b ; 5) g e r i c h t s h ö f e 11,3; 6) h e i l i g u n g d e s m o n a t s 111,1—2. — 1 , 1 4 vgl. misna 1,3, wo die 6 monate genannt sind, 'adar ist der 12. monat. Der 2. ' a d a r kommt im Schaltjahr hinzu. P u r i m : 13.—15. 'adar. — Vgl. Babli, Goldschm. S. 243. — I, 15 vgl. miSna I I , 1; babli, ed. Goldschm.,

Ii

4 , n"JD3

3rrhnx

¡-id Ii «•p'pYi « w i a ;

in GIPSD n n i -nin^i? 'nj'SJ?

6 Tl?ife>] ä r n p p 2

•¡'tí'p.ap

x'zb

7

ro5 hassana

II, 1 - 2 a

^

:B',9?0p"n»

y.nixi.

» a t j i o t h ö x 11 D ' t p j q r r n ^ niypri^

:vi;yTT«n]

"xanx 1 ?

" n n ^ ' a n " i n ? D'ni23n n n n '21

¡I

17

ii 18 2"!V iiD '2 - : •

rv2i -T 'VP i - D: m - :

X2 T

11 i n 1 i
2 i y n o y X2t?>

D!
1

10,x-ri;-g

" P i y s p " p s ' B O v n -ritrx-12 I i , 2a Tip2

18n.ii18 - T :

Tianp

DX• I; ' T ZTW~

15 xpt2i : D2

10

m o- ' " i m fix -ioix mT yT ^: sV - j a "

'^n ii n p j « n n 1 3 i T 2 y tfin

npx

d?1? "i©? Ii »-D1? 'ppí 1 ? ¡ t í o

••ana n & y o Ii r2tr'2 ' ^ s x i i a y inj?. VHí'V 1 ?

Tippt?

"nny.^Ji

i ? ntanj nipan

Ii t f i a r n ^ ¡ T O P •• T

l ^T y T T) V ®• »~

:

II TT>?P V * i « ^

T»"1«

rQff'l T :

T

i ^ V VV 1 ??

;I r i y o D VJTEO r n a ^ t n ^ ' x r ^ s T

~

.

.

-

T



T T:

••

T

T

hv

VP12T '¡12 PHPO eius cornua sirnilia capreolo, et eius cauda posita inter duo fem o ra. W dasselbe, aber für m P D : rnJl'J. 1 2 rückseite. 3 einwickeln. 4 E sich ängstigen. 6 imJlD2 geldbeutel. Ug. , J , nJlS2. ä geS chenk. Ug.: -pDltym - r o y n Vy nro- 1 et qui te mercede conduxit, extendatur super columna. Vgl. über den Vollzug der prügelstrafe den traktat makkoth. 7 sich verpflichten. 8 dazu. prügelstrafe erleiden. 9 besser. 12 XDJ, yDJ, i® E X l i n j . « stadt in Galiläa. 13 feuerbrände. hi. signalisieren, auch Xti>J, ytfJ. E : Pl'yDD. u ölberg. i» W D : X2t21D2. ™ W XJ'STIJ2. " Ug. P ' 2 2 18 E : n , n n 2 m "ITH T21 o n n f|X. G'pH Dies wohl verderbt. — Ug. rVPl-Qni m n "1D2D m 2 P)N vel in montibus Michmar et Tabor et his similibus. W : D ,_ in2, es fehlt dafür T U , TI2Pi. — "1130 ist Machärus. Neubauer, Geogr. d. Talmud, 1868, S. 40 sagt: les montagnes de Machaerus et de Gadar en Perée. 19 interkalation eines 31. tages. 20 sabbatausgang. Ug. übersetzt: si incideret in vesperam Sabbathi, accendebant vespera in exitu Sabbathi.

S. 352; jcr. M. Schwab S. 75; H. L. Strack, Jesus, die haeretiker und die Christen, 1910, S. 51 f. I I , 1 vgl. misna I I , 1; jer. M. Schwab S. 74. — I I , 2a vgl. misna I I , 2; babli, ed. Goldschm. S. 353 : genaueres in meiner ausgabe bei B e e r - H o l t z m . z. st. — Vgl. Neubauer, geographie des Talmud, 1868, S. 42, Anm. 1.

8 m

r o Shassana m

n oT i r :6 •

ntt6tt>

n o i x

T T :

l'BitssD

i n x i

e p B ^ p

i o n >6 -

d 6 2:

T

" i- sT x x

il v r v x n

"pH n t f û n

v ç r x i x i n

3

il

-ioix

-ipix

1

I I ,2 b — 3

' n i y v i o i n x i

'T T

V

:

V

7

- i o n üb

:

-

"i»ix

T

i n i N v ^ ' ï P - P V i ? " t i o n h n - i . j tib n o. . i x

p I

m ' •3 1 3 n Ty T ^: x T V "

i u i x

v #

M ' i n

i ^ t f " ! i

• -

-

:

il " T J ' O Î

rvfîvf n ' 2 2

S 3

V 5 » D l p e n

i J ' l n u ?o i p o n

- i t•/r ' x

"ioix

t

i

^ s ' ^

bp_ i^sn i: man H.'-'oris ûsiffi'n^x n x 3 i - n p x j s r 1

T

. ••

>3"i3

T

:

' n o •• i x

^ y s T - n x i 2

3 i n ? n

••

b t iU

4,

r

u

1

»vfytk

y ;n

^

nj n i o t f

6 n oT T ^ H , 3

' i ' I S 3 -T T 1: ^ ^

i' n p i N i

"nç?'.

^xio-f'i

n a b i v

n n ? ' ; b& i J 1 " n u i i l n # o bti

'o

11 a n ^ x s s '

e i n e r d e rn e u m o n d s z e u g e n .

• Û 3 "ION üb n j i s s v I! V U " p i'13n.

t s n d 2

» V f u iJ,rr

'Tlbb 11 htföy'

x i n

sonne.

4

s

notii

^ty'çy' n i

' N T i p ?

n r . ' s r

- i 3T 2: B V' '

v n ' ^ n

" n ^T ' n: I eT n: j• î

1 x - r r a• x i

iy-or'2 l

-

"iiy®?*

ny.'-xnîD ? v^'f '

x - n •¡21. n

n t ^ t ? H

T

1

" T ! ^ V / 1

ü -°vt3tini

n ^ ' D

V

p i n s

11 D ' j p i b vu f i ' Tn i o »

1"i3 v y i J

p n x i

^ n n x i

» n y t p ' j n i ' s n l i ai1??

dn i o i x

n ' 3' 9 9i y p t w

n t Tr yT

V J Ç 2 3

»

L

i 1 - i n x- - n x... i : n t f o - n x n i^ y _ 3 T

"|nny

®?3>f il n i a y . n i

' • 3 - i n TTv i 1 2 ; 1 i ; D ' •o - i rT ' - n - r ' - : p -

i nT xv i : " t Tn xv - ^ DT x ••r :r x V ï 'v '

n , 2 b

d ' ö 2 V x n n«n i; ü n n x c i y

H dî!?2 "ion ^ V! . «.

" r n x n no'j?

a y x - nr p ç s p

^ 3 $ il n i . a y n i . i ' s i a s p

il

' i n Tx iV o - x T

' ¡ w ' p r i a s " i D i x n n x il v ? ? F 3

n & h w '

n n xn a n n x

i>xn

^ n aT n - ' j s•• 1: ?•

? n r r r x n

i; D ' V p S t f '

3 Ug. +

- n n x

1

?

ochsenstecken, Ug.: altam

duo brachia. E :n r X l l D . W : n i y m o . 7 neigt. W D p y 3 . 8 W D rvi?tî>y3. V O " p — n ' ^ y a : Ug.: i nlucerna;

5

6 aufrecht. g e 9 W D : D 1 0 3 , dann: barre, klumpen, glas-

1 1 1 2 1 3 lampe. i ®i n d e r 3 0 . n a c h t . bereits. Syrien. U g . W D : i n D ^ . " Ug., miäna s t . :l B H B n j ; W "ISO. " gleich stellen. " u g .W D : 'Jl^S ' 3 1 n x . — 'Jl'pS: e i n gewisser. 17 1 8 1 9 4 .mose 11,26. 2 7 . 1 .Sam. 12,6. a .a .o . vers 1 1 . 20 2 1 2 2 U g . W D: + t ' X I D ü ' n x in n s 1 n x i . Jephta. U g . W D: 2 S 2 4 i y D t f Ö 3 i wortsinn. P s . 99, 6. Ug. W D : leicht, 2 6 2 7 5 6 unbedeutend. gott. eingesetzt werden. versorger, 2 9 Vorsteher. 5 .m o s e 17,9.

bp'Z'. ™

I I , 2 b : v g l .m i s n a I I , 6 ; j e r .M . S c h w a b S . 7 8 : b a b l i , G o l d schm. S. 356. — I I , 2 e n d e : v g l .m i s n a I I , 7 . — I I ,3 v g l . m i s n a 1 1 , 9 ; j e r . M .S c h w a b S . 8 3 ; B a b l i , e d . G o l d s c h m . S . 3 6 1 f .

I I I , 1—4

ros Lassan a

Vx n O Í N l !l T ^ W

r

^í»'

9 Di"1?

|V V«

^v'T I ? ' «

n o a n o x V ' d n V x o d ^ I b i v ¡ E r j i t r x - i n D'aTtsr r v n n o - i a x n T

: T

"



......

.

T



• T

• T- V

nV^Va - m a ^ p ¡i t r ^ p a nt n n ^ ' » a i i a n y 4

I! t t ^ p o nt n n 'VKPOi

TT

.

i : a n -ma^p m , 1

V^"' 55 ' T P 1 J - ^

ii »'"pt?

a w b v f '"in.1, i x o v » D ^ V t ? » n - n s i - n a y 7 i n x V i ü ö " 'J? 1 ? " n i t r r p r u n s ty'in "px ii

«"loiV "naVn ii » ' ' " p a

" V i a ; 11 oí» :qv cm'Vtrá

- n a V n II D ' o ; y

e>x-ia n a i x r n - r p ' a i 11 r r f a r x v y v n i T m n a n v y p i n p - n x D ' o a n u r n 11 " • ' V y ; . V t f a Vai'aI T

s,

irxsr'V ' í s oT i r x••&V ' T i xV i: v i aTV- ?»«¡xan •• V : T ""

^ i n eT n• ü i r" at rI í ñ a- o •s D ' •j s: a• a• --5iTi3 I - i b ót - - ' n a: pI i• : ^ ' x- st rv i sr w t :

6

i n , 3b

a n a t Va'a •¡•ypin n j ^ n

1 2 s Qoh. 7, 10. falsche. gezwungen. 6 mutwillig. Ug. decepti; ho von

4 unwissentlich. • WD i n x V IX.

8

9 10 11 weniger. W D : D'lrVffB. mehr. es könnte sein, 12 dass. Studium lehrt, vgl. Bacher, Exeget. terminologie. 1905, lr S. 234. « 2. mosc 12, 2. _ 14 2. mose 12, 18. > Ug. HVJyna V m VjH Va Vy vhw 2>Vti> Vtf whw v y p w in jejuniis clangebant tres clangores, quorum singuli tres continebant; et in itineribus tres, quorum singuli tres continebant pro singulis vexillis. 16 fehlt 17 18 in W. W D : tt>Vc VtP tffbtt?. W D : wh'Z'. fähnloin, 20 21 trupp. stab, s t a m m ; ,Ug.: pro singulis tribubus. widder 22 23 E t^Vx Ug. W D : D ' V y . Ug. quod facile invenitur. 21 25 26 kürzen. schaben, kratzen. überziehen. — Ug. WD: am msx.

I I I , 1 bei Ug. beginnt hier cap. II, und zwar mit B ' l n n n x IBHp. B. D a s n e u j a h r s f e s t : kap. I I I , 3—IV, 12. I. Das b l a s e « 111,3—IV, 3; 1) w i e o f t I I I , 3 a : 2) w o m i t I I I , 3 b - 4 : 3) die riJia 111,5—6; 4) w e r IV, 1; 5) J e r u s a l e m und J a b n e h IV, 2; 6) h e i l i g u n g d e s m o n a t s u n d b l a s e n IV, 3. — 111,3 vgl. misna I I I , 2 ff. - I I I , 4 vgl. babli, ed. Goldschm., S. 370.

II[

»4

10

ros hasiana

rpDinti> ix ' v d

'rnjn

III, 5—IV, 1

'Eipp Mnsn N UPS ^TDI ^"DE D ^ a p

- r x a r y p c x i r o a i^bx ^opdi - ' a ^ n "itfa i j ' p a "^ex 11 ypri n: ~ira

Pi-iBis>

4*FJ

N

IXV QXI V'DB n r p n n

iBityn T . y r i! x s ; iib ypa> "¡iSTi ^ip c x XS; ypsp ' p y ? ^ip DX : y p r n p.nx i T a T.H "¡pbp"

ü : t s " p b p ö i!

ypirn ii

'1?

7 p:?ynpi

ypinn i n , 5

1 x1? ix1? EX* x s 1 ia 1 ' 112 DX 11 iTD^pn ^ sITT T • : TT . | •• • • • J

-inx

n;nr njp

i x n Ts i c '

u 'ip I

"YPTF ' T r

ype> I : , rx

- r p j ? - r 1 ? IRX iJxs «^ai.Vf n y i i m , 6 «R X/ IK!? DKI KS« TT T • t TT

TEH DX• »PDJSN n'a ' »" ' V " t ~

PX !: x s ; x^* ¡x^ c x xx;iai? !• x ^ ; ^

p t ? '^rx ¡i ia^ " 2 x^ rrn ia^ p

' n p- xv:iv j t vr sVn r ;~ T«~ ~nx xi?x r.Hn ^ n" " — — TV :ru1sr 7";,Ton-ntfp

^•m;-

11

DX 11 r t a p *?ip

ci-i2y"_

rr--';;*?

»ja - j r

i4*a :

1

-

T

15 yjis

i Di'n rts^np i; ¡rlp-xnpö xa'py 'an nanr noix xa'py 'an nana ipi'? Dipo

Ug. WD vorher: x1? x'äio u'x ]nin ]2 v»ni -ay vsnsr 'D

U'O U'XTR n x x h U'O n x .

2

überlegen.

3

Ug.: HX'HTI' T y

bw.

— WD B W . — WD : nxncr. — * E ^anp Ug. W: ¡'anp opfem. 5 Ug. WD: nmp P ytn"i' ' a i . 6 als brauch einführen. ' zu8 früherer zustand. 9 E nur: '1; Ug. Ty^X 'a"l; rückkehren. 11 das gebet: UPLCIA ¡"IPX. W IOIX -\\yb. 10 3. mose 23, 24. 12 E : "¡"PtSHp; Ug.: ut sanctifices. 13 feiern, feiertagsruhe. 14 Ug. WD: •DB'. 16 Ug. debitum quietis IS Ug. occureret. in principio. WD: np'atra. IV, 1 bei Ug. folgt dann 111,5: poyp.öl ypiPH. — IV, 2 vgl. miSna IV, 2. — IV, 3 vgl. misna II, 7. IV, 4. — II. Die inalkhijjoth, zikhoronoth und sopharoth IV, 4—8. — zu IV, 4 vgl. babli, ed. Goldschm., S. 389. — misna IV, 5 ff.

12

ros hassana Ii 3np;i"i:r"|3 "jjri-i-'

'13-13 n a x i n a - j a ^ni' p i h t

Ii rua'a p VinTj -'n nb II

IV, 5 - 7 b iy.

^ x ' ^ a r p •¡iyotf -¡ai n o x

' i n ? l a x i ' ^ s n 'Di' ' 3 i b& ü 3 nrun '3"i TV y & n a v : n j 3 ' 3 i'jnü i'n - 2 ^ x ' ^ a r p

pi

• x 11 niisitr' nitryai ntiiip: n i ^ o i n i p ^ a

lax

I V ü ^ V* i v . h

II °XX' T T

'T

*. '

T

1ÖX - T

11'nujnE bttf i s i t f i n o V a Iiis; VT??? V* ii n a x. y. . . 'je 3. - n i x »vioix D'Ü bu? rvuyis nrvn DX• l a•• i x 'Di' "3i . I . ; . TZ'. T J IT " • T

T

D'3in?

v

D'X'3J! bv?

TJiX II HliFI?

w D?pöi

n i i P 3 »^'OfltJ II

n o « d x ' i; niisiy'n OY ntifian n W p j n OY ni'a^o VT?i« V« 1 ? Ti'IT! Di'^3 l a x x*? :n'Jif' liaX IT- : ' T : T : ' • T : : - T 13IAIXI

11 N I R N X

IP_E

' - I A I X XIN

i: O N S S S

PRU

'IFRY-TIXI

NIJII3P D3NX

"NIRI-PE 'RNPS

IY:7A

IPF

11 RRÜII3:N OY "¡IAIX L A I X ' D I ' 'AN 11 O N A Y L A•• I X RVN X ^ L A•• I X N U N ': ' 3 1 V T TT T • -

ü s''1p"xipa n yT n n: ..1 T : • 1

15

14 tf» nynr. nay v M r h s : b •¡ins; ' : • ' : T : T • ' T •

1 Ug. 2 Ug. i a i x . s u g . fehlt: n p i i 3 p . : '1313. 5 Ug. WD: + niJilSin Dy D?n n s m p i a i x , * fehlt bei Ug. dann: m a i X Dipa ^33 iJ'Sa n a b&btll p "¡W*' I3"1 Dipa ^33 i j ' s a na i a i x '31 H n ' y ' 3 1 3 m a i x 1x3 ^x n ' y ' 3 1 3 x a n x a rut&'n nx "¡tsnpBOi i: m a i x 1x3 f|X p ' y s a x oy m a i x 11 n u p pni' ' 3 i ' 1 3 1 3 l a x i npii3 p "pnr '31 i 3 y •jitfKnn di'3 'J^n Di'3 Ii nj3'3 p ^ ^ p W » ^ P"l TJX .'ui n'jjn ' 3 1 1 3 » ; « W: + ' i u p p n r '31 ,-3'py '31 ' 1 3 1 7 bestrafung. . x s ' D^i3a vbv l a x DX y3tr'a m n s v « "isix e . u . WD: VT3;a. Ug. WD: + x'3J3 D ' ^ a i n n n 3 !?'nna. g 9 Ug. WD: m i n bvi D"oai n n n b&2 !?'nno t"nnan. w ab11 stellen der Schrift, an denen IpE, heimsuchen. schließen.

steht. z. B.

12 15

1. mose 21, 1; Ug.: laXJtt'. 3. mose 23, 24.

'3 2. mose 3, 16.

u

wie

IV, 6 vgl. miäna IV, 6; ausserdem den Wortlaut dieser bibelstellen in meiner einleitung zu ros hassana bei B e e r - H o l t z m a n n . — IV, 7 b. Hier handelt es sich um stellen, an denen 13? und

IV, 7 c—g

ros bassana mEicn

13

rnaixi r ü i n s : - ay m a l x naix 'pi' 'an

;i n i j i n a n o y x ^ x n a i x r v n > 6 n a i x m m ' ' a n :

• -

T V

••

T T

••

T

:



-

: d d ^ n v r n y n r -'Di' •¡üs n s i t p ' - a y i ' x i r n y n r !i a r , ü l n a : n Ii r ^ a n 'je'? I..

. . . . . .

.

naix

naix

'an

n s t o ' ^ip* « r f t x i x n a räa n s i t r - a y

• T

1

T

:

:

c

inaix naix 'pi' 'an

- : » - ' :

T

T



nwVo d

•-•

:

I!

-

T

:

!i n n s t e n o y i r t o ^ a n o y m a i « n a i x ' d v ' a n T

-



:



:

i «naVa 6 r t o ^ > a n

-

;,

- : •

:

V

T

••

-

T

-TS



T :



'S ? i a a ^ « r a i r ' r n D i ' - «p.yTi nn« T T

-

T V

T

••

"

'

"

üy5~naix n a i x " • - ' 'an :

T :

••

T

:



-

u ' r f r x " "s n^na?' ? y a t f ••

V:

••

T

T :



"

c

:

ü D'rinxn x i n i'"1 V:IT

T

:

,i n i ' a ^ a n o y "¡neix n a i x ' p r ' a n :i »-¡-ay i n a i x r m x'n n a i x r n - r v ' a n Ii n a : u p ^ o V n a j n s j ü v f r x j ? " n a : f i n o t a D ' i r ^ y D'rinx t ^ o ii ^ a i y o n o i o v f r x t n x r r ^ r b v r ^ o ' 3 .

.

R.

.

...

I -



T

:

-

S -



V:

I

V T T

T

-

'V

V

II n r o ' p a n a y i n a i x n a i x ' p i ' ' a n 1

Dnay ]naix rvn

naix " - • - ' 'an

n ü a . n ' v nt >-"a n a t i oi>iy ' n n s i x t w mS oa'tp'xn o n y t f » i x f r g s - ^ a ,-: x^n » ' a nai:n oi?iy ' n r p DD'irxn a n y r 13 i x i r n a t i T

-

V

V

*

"

S

T

••



: IT •

V

••

IT

'T

:

Ii n a ü i n i x a s " " n i a s n :

T

S

T

5

T

-

-1

i a x y ' j s a n n x i nnx ?2 n a i x n a i x 'Di' ' a n .

.

.

.

.

.

T

V :

T V

T

' T :

••

••



-

: n n x : i^d n a i x n a i x - - • - ' ' a n IT V :

'T

\

1

T :

••

T

:



-

1 Ug. W D : "pna:. 2 4. mose 29,1. 3 Ug. W D : m E I S T I . 5 Ps. 98,6. Ug. W D : na!?a n i n s i s r n a y x ^ x n n a i x r m x1? 6 7 8 9 allein. 5. mose 6 , 4 f f . 5. mose 4,39. Ug. W D : + ' t n n a ; - u o nsitr n a y •¡'xtf r u b ü . « p s . 47,7. 8. 9. 11 Ps. 13 14 24, 7. Ps. 24, 8. " v. 9. v. 10. 4

n y n r , resp. n s w , vorkommt. Die Frage erhebt sich dann, wozu gehören solche stellen? zu den n u n D I oder zu den m E I B ' ? oder zu beiden? Vgl. Goklschm. S. 391.

I V , 8 a—10

ros hassana

14

li - - » ' > 3 "ny' 1 ? r i n i D x . n niJin:i; T

'T

-

1

-:

• :

-:IT

:

il r n x a ì^a i n o i x n o i x T

i: pl x. j_ f. r o'3tr*i ...

I

T

T :

4

V :

1

ü iosj?^

••

T :

'

d v 'an •

D ' .J i t f x n. n o.. i x n u r r.

- .



iv,8a

-

«. n-

T

y ^ i n ' " r j j ? ^ r i m o x n ninsitr' b

II " S ? » r i T p s ngtt'a

T

,

"ng^a

- f c n p i N TJÌX 'Dl' ' 3 1 'H'ön-

noix

nnw

'an

: puy1? 'IT

Ii « v b w v h y b v a ^ Ii k s " n n x 2 o n x ' j a nytr'p.ö »rrtynnn TT

T

V :

T T " :

Ii x y ; i'?? Q i ' i T ^ a i ^ x i tea

8

T

.

-

I

.





T :

-

T

-

:

n i y p ? ni.g

rv,9

r l y p n Wvf

:

1

• :

V J ì T Q a i H « r . i y j n - a f y f t n i y p s tr'r'

ni'T^D ì^sxi y j i T D a T

:

:

& b x » r r o » n y n r ? »n-p »nypp; « y o t f

...

...

...

T

:

V •

T

1

• :

-

T

Ii 1 0 x s ; ypni

ypr

ynni

:

nnx

x^x

iva

yx

ypni

t ' ^ x s ;

-nx

x ^ i:

D ' •f fT j- - T .Vs

xn

y a• a y a:

y' x

1

oi'à noi*

i

ntni

r aT r- i -:

ynni

n n x

, s

y S p:r b •

C

1

11

ypn

»n^'tp'j;

" i 'n•a: i- n: o•

yxi r naa'a

nipirn-

1 üg. W D : 2 E: YJY3: in der art und weise von. nrnp-. 3 U g . W D : ns^pa (bitte). U g . WD.- y j y a . * l'g. W D : 5 Ug. >"¿>1"' y j y a i *|*yni y j y a . tempore operis. zur zeit des 11 ü g . W D : W u n d e r s . — " T p B : heimsuchung. fehlt dann:

+ yor

naa»

r n r :

nymn m y r

;, n y n n

srVra n y p r

m y r

U g . W D : n y n r . : dann fehlt von " - ¿ T ? bis n y n r n . « weise ? l'g. W D : des flechters (mit überspringen des mittelgliedes").

7

.rra 10

,nra n y p n i n r a n y p n

yor

Ug. W D : + yai niana* n i y p r c n p n r y a Pianai n y p r

nyrrni

,n:s n y p n

nynn

yor

.xir r i y p r n niana a n p n r .nnx x n x m'3 y x y p n y n m X»1 nnx. TOTJ: atemzug.

IV, 8b: Iii.

v g l . Jos. 6.

n i y p n nnc

IV. B l a s e n und 11.

und

»

ug. WD:

n:m y p n y n ~ i

so ü g . W D : sich üben.

12 1S

fi:

xinsr

ypr ya

Zu Gideon v g l . Richter 7.

i v , 9. -

v g l . miSna i v , 9.

sesienssprüche

am

sabbat.

I V , 10

IV, io

IV, IIa—12

ro» haisana

^snt? anaix

15

>i'3 n s r ; n r ? 1 ?

r u r n sy'x-i b f

i; y r ' r i ^ s n o a n a i x -i&ix Ii n ^ o » ' ^ k k ? c n t f x 'X&sr' rra*

niv^

*>nr' n i a

ar b

Ii n u r ' a ^ n n o i - o s y ' j s z a i a a v ^sr. - o x y -JS2 nst?' b v t -

-

*

: -

t

l o i N i ratr' loyon

1

aia n r i v , l i a

n»ai i'wy

nox

x^rij ' x a r

•• : •

v :

- v

'js^

rmx-i

-yr~

T1ITV

•• : '

:

T T -

TV

rva^

- T