Acta conciliorum oecumenicorum: Pars VII Collectio Seguierana. Collectio Atheniensis. Collectiones minores [Nachdr. d. Ausg. 1929. Reprint 2012 ed.] 9783110825701, 9783110004144

Table of contents :
PRAEFATIO
CORRIGENDA
COLLECTIO SEGVIERANA
COLLECTIO ATHENIENSIS
COLLECTIONES MINORES
INDICES

Citation preview

ACTA CONCILIORVM OECVMENICORVM IVSSV ATQVE MANDATO

SOCIETATIS SCIENTIARVM ARGENTORATENSIS EDIDIT

EDVARDVS SCHWARTZ

TOMVS PRIMVS VOLVMEN PRIMVM PARS SEPTIMA

MDCCCCXXIX

WALTER DE GRUYTER & CO. VORMALS G. J. GÖSCHEN*SCHE VERLAGSHANDLUNG / J. GUTTENTAQ, VERLAGSBUCHHANDLUNG / GEORG REIMER • KARL J. TRÜBNER / VEIT ft COMP.

BEROLINI E f LIPSIAE

CONCILIVM VN I VERSALE EPHESENVM EDIDIT

EDVARDVS SCHWARTZ

VOLVMEN PRIMVM ACTA GRAECA PARS SEPTIMA COLLECTIO SEGVIERANA. COLLECTIO ATHENIENSIS. COLLECTIONES MINORES

MDCCCCXXIX WALTER DE GRUYTER & CO. VORMALS Ο. J. GOSCHEN*SCHE VERLAGSHANDLUNG / J. G U T T E N T A G , VERLAGSBUCHHANDLUNG / GEORG REIMER / KARL J. T R Ü B N E R / V E I T Λ COMP.

BEROLINI ET LIPSIAE

Printed in Germany Arehiv-Nr. 47 02 62/1 Fotomechaniacher Nachdruck 1962 von Walter de Cruyter & Co., Berlin W 30

PRAEFATIO I D E COLLECTIONIS S E G V I E R A N A E

CAPITVLATIONE

Collectionis Seguieranae codici antiquissimo S adscripta est numeratio usque ad 5, sed nulla inest capitulatio. commodum tamen uidebatur quae continet, inscriptionibus quot et quales codex exhibet, additis in unam tabulam colligere. capitulatio extat in altero collectionis codice Leningradensi, olim Durlacensi [D], non antiqua uel ex primaria collectionis forma desumpta (inest enim appendix ab ilia aliena [cf. uol. I 4 p. V] sine distinctionis nota) neque tamen a codicis librario ex illo conscripta. haud raro enim inscriptiones habet, quae non cum textu codicis D concordant, sed cum A : cf. 93 p. 12, 32/33 cum V 19 uol. I 1 p. 103, 2/3 n.; 95 p. 12, 37 cum V 26 p. 116, 11 n. 1 ); 96 p. 12, 40 cum V 27 p. 117, 2 n.; 98 p. 12, 45 cum V 29 p. 118, 15; 104 p. 13, 30 cum V 69 uol. 1 2 p. 70, 4 η.; 112 p. 13, 46 cum V 97 uol. I 3 p. 39, 28 n., qui consensus imprimis notabilis est, quoniam in errore fit; neque enim Rufus Thessalonicensis Ephesi erat; 122 p. 14, 37 cum V 121 uol. I 4 p. 5, 10 n. haec omnia ad appendicem pertinent, ad collectionis partem primariam consensus in lectione άΕιέραστον pro άΕιάγαστον, qui extat 90 p. 12, 26 cum codice Β V 128 uol. 1 4 p. 20, 29, et in inscriptionis 78 p. 28 errore cum codice V V 76 uol. 1 2 p. 94, 23 η. darum igitur capitulationis D auctori praeter Durlacensem alios quoque codices aliqua ratione, e. g. per lectiones margini adscriptas, praesto fuisse. quod uero capita 74. 75. 76. 103, quae codici utrique collectionis insunt, praetermisit, neglegentiae tribuendum; n o et 121 consulto abiecisse uidetur, quia aliunde repetita sunt. recte omnino omissa est in capitulatione Cyrilli epistula ad Valerianum [V 119]; ea enim neque ad ipsam collectionem neque ad appendicem pertinet, sed aliunde in fine codicis qui Durlacensis exemplar fuit, adscripta est. Collectionem Seguieranam primariam [1—92] haud ita multum ab ea distare, quae translatori ueteri Latino [T\ praesto erat, exposui uol. 1 4 p. XVI. nunc breuitas qua similiter atque uersio Latina prodit antiquitatem, suppleta est appendice [93—146] saeculo nono ex collectione V desumpta [cf. 1. c. p. V sq.]; olim adiectus erat non ab ipso collectore, sed tempore satis antiquo liber alter, cuius parcae extant reliquiae inscriptio codicis S et notulae illae duae quae ad S 75 et 76 [V 95. 96] utrique codici adscriptae sunt. si collectio inscribitur Βιβλίον πρώτον τών Πρακτικών της γ συνύδου, alter certe libro sequebatur; huic infuisse testantur notulae istae quae gesta sunt, postquam utraque synodus et Cyrillianorum et Orientalium mandatorios iussu imperatoris ad comitatum destinauit. quae tunc gesta sunt ab Orientalibus, uidentur ea esse quae in V et A mandatum ipsum secuntur [uol. 1 3 p. 38, 10—39, 26] et longe postea quam liber iste alter periit, ex Collectione V in appendicem S recepta sunt. difficillima uero est *) Pro στα(τιώνος) legas στα(λεΐσα). Acta conciliorum oecumenicorum. I 1,7.

A

II

PRAEFATIO

quaestio de eis quae in libro isto altero secuta esse possunt mandatum Cyrillianorum. ex ordine collectionis Α nihil enucleari potest, sed in uersione Latina [60 uol. 3 ρ. 174] post mandatum illud exhibetur relatio quam synodus partis Cyrillianae mandatariis ad imperatorem dedit portandam [V 108], quae in A [59] mandato praecedit, in collectione S primaria defuit, non casu quidem uel neglegentia; adnotat enim in uersione correecta Rusticus illam in codice Acoemitarum non iacere [uol. 3 p. 174 n.] plurä coniectare mihi quidem non placet. II DE COLLECTIONIS ATHENIENSIS ADDITAMENTIS

Quamuis propter magnam atque aut fere aut prorsus incognitam materiem quae ex codice Atheniensi ab A. Ehrhard feliciter inuento concilii Epheseni historiae accreuit, ille quasi nouum lumen inopinato accensum effulserit, tarnen hoc ipsum lumen inscite in caliginem reiceret, si quis collectionem Atheniensem alius atque diuersi generis originisque esse contenderet quam Seguieranam, Vaticanam, uersionis ueteris Latinae. primae typothetam inuenere collectiones breuiores Seguierana et uersio Latina: multa adiecta sunt per editores Romanos ex collectione Vaticana, neque tarnen hanc quisquam examinare uelit illarum ratione non habita. non aliter rem se habere apparet, si collectio Atheniensis tota, non additamenta tantum cum ceteris comparatur totis. quam comparationem cum in praefatione partis quartae huius uoluminis instituerem, id cognoscere mihi uisus sum antiquam extitisse collectionem ab uno homine partis Cyrillianae confectam, ut orthodoxiae Cyrillianae instrumentum esset, ipsam tarnen iam non haberi, sed uario modo auctam atque mutatam, siue libro altero uel noua congerie adiecta sicut in collectione S et in uersione Latina a Rustico correcta factum est, siue additamentis et insertis et adiectis, cuius rationis praeclarum exemplum est collectio Vaticana, siue appendice ex alia collectione supplement! gratia agglutinata, quod nono saeculo collectionibus Seguieranae et Atheniensi accidit [cf. uol. 4 p. V sq.], Sicut collectioni Atheniensi post spatium consulto relictum eadem fere appendix [137—177] atque collectioni Seguieranae ex antiquiore collectionis Vaticanae recensione pro ultima parte adnexa est, ita in ea quae initium faciebant, haud pauca intrauere ex collectione ilia, ni fallor, fine saeculi quinti Alexandriae confecta, cuius exemplar est codex Vaticanus 1431 [cf. Abhdlg. d. Bayer. Akad. d. tViss. XXXII 6 p. 89]. sunt haec: A 2 [V 149] = R 8 A3 = R9 A 4 [V I 3 S] = R S A 24 = R 6 A 25 [cf. V 167—169. 148. uol. I 6 p. IUI sq.] = R 7 A 26 = R 1 A 27 = R 2 A 28 = R 3 A 29 = R 4 A 3 et A 29 in Α et R solis tradita sunt, A 26—28 et A 24. 25 nusquam alibi nisi in R coniunctim scripta inueniuntur, A 2 et 4 ex collectione codicis R deriuata esse probatur lectionibus. primarium ordinem esse a collectore R institutum atque a collectore A mutatum, ut noua materies commodius ad consilium synodi Ephesenae Πρακτικά componendi adaptaretur, in commentatione exposui academica quam

III

PRAEFATIO

supra attuli. simul in disponenda ea parte quae ipsis synodi gestis praecederet, collector A Cyrilli epistulam synodicam ad Nestorium [A 23 = V 6], quantum potuit, etiam contra temporum rationes ceteris postposuit, ut partem certe materiae ex collectione R desumptae commode adnectere posset. haec igitur clara et omni dubitatione immunia; difficulter explicatur quomodo factum sit ut initio Cyrilli epistula ad monachos, principium et radix controuersiae inter Cyrillum et Nestorium omitteretur. 1 ) uidetur sane collectori A materies ista dogmatica quam ex collectione R deprompsit, adeo utilis et copiosa apparuisse, ut epistula ilia carere posse lectores crederet. praeterea eadem Theodoreti epistulae quae integra in Collectione Casinensi 183 extat, pars desumpta est in A 128 atque in R 29; in sermone Procli [A 19 = V 19] describendo A usum esse collectione R [47] probatur lectionibus, cf. uol. 1 4 p. XI. Moleste accidit ut exemplari unde codex Atheniensis deriuatus est, casu quodam graue damnum inferretur, quo factum est ut inter 36 et 37. 38 multa in codice desint, quae antiquae collection! infuisse pro certo potest haberi. secundum ea quae uol I 4 p. VII sq. exposui, haec fere intercidisse non sine probabilitate quadam conici potest, quoniam in hac certe parte quae ad ipsa synodi gesta pertinet, Α praeter additamenta proxime ad collectionem primariam S et ad uersionem Latinam [CT] accedit: C T 29 [V 28] S 45 = C T 47 [V98]. errore antiquo hanc epistulam falso loco positam fuisse exposui uol. I 4 p. V i l l i . S 4 6 - 4 8 = C T 33. 3 1 . 32 [V 66—68] sequebatur sermonum collectio S 78—81 = C T 5 1 — 5 4 [V 76. 78. 75. 77]. CT

55

[ V 79].

cf. uol. 1 4

S 82

[ V 80], quo tamen

ordine,

incertum

est;

p. XXV sq.

S 4 9 — 5 3 = C T 30. 36. 37. 34. 38 [ V 8 1 . 85. 86. 83. 84]. De his uel i]lis dubitari potest; epistulam tamen quam Cyrillus statim post Nestorii damnationem Epheso ad Alexandrinos scripsit [V 28], quae in V cum ceteris tribus eiusdem ad Alexandrinos epistulis V 26. 27. 29] coniuncta est, eodem fere loco atque in C T olim in A extitisse et in lacuna ilia perisse testis esse uidetur codex Vallicellianus F 22 [J, cf. uol. ί 1 p. VII sq], qui multa habet έκ των Πρακτικών της τρίτης συνόδου excerpta, quae et ordine et lectionibus ita cum A concordant ut ex illo descripta ea esse putares, nisi exhiberetur epistula illa Cyrilli V 28 qua codex Atheniensis caret. excerptorem si non ipso codice A, sed eius exemplo usum esse ponas, apparebit et cur Α et J concordent et quomodo factum sit ut J unam haberet epistulam quae in codice A numquam extitit. denique conferenda sunt quae infra de fragmento Garneriano exponam. His extricatis transeundum est ad ipsa illa additamenta quae in codice A noua accreuerunt illis quae dudum ex codicum V et D progenie nota erant, atque primum quidem in ea parte quae ad ipsa gesta pertinet: 45 relatio Iohannis comitis sacrarum largitionum ad imperatorem = Cas. 104. Winter. 9.

Coli.

48 relatio synodi Orientalium ad imperatorem = Coli. Cas. 105. Winter. 10. utroque ea quae post et propter sacram per Iohannem comitem perlatam [V 93 = A 44] gesta sunt [A 46. 47. 49—54 = S 74. 67. 70. 71. 68. 69. 72. 73] supplentur. *) Quaternionum numeris constat initio non plus tria folia perisse [cf. uol. 1 1 p. II], quorum pars primas Cyrilli orationis ad imperatorem paginas continebat. quae restant, fortasse capitulationi sufficiebant, nullo modo longae ad monachos epistulae.

A·

IUI

PRAEFATIO

55. 56 epistula Antiochi praef. praet. ad Nestorium et Nestorii responsio de eius peregrinatione = Coli. Cas. 1 1 2 . 1 1 3 . his refellitur narratio antiquissimse collectioni [V 1 0 9 — 1 1 2 . C T 64. 64a. 67. 68] inserta qua fingebant Cyrilliani Nestorium simul cum Maximiani ordinatione relegatum esse, cf. uol. 1 4 p. XXIII. ceterum cf. 65 p. 76, 4 1 . 68 p. 79, 25. 57 sacra ad Flauianum episcopum Philipporum qui locum tenebat Rufi episcopi Thessalonicensis uicariique apostolicae sedis. pertinet ad ea quae a mandatariis Cyrillianorum Chalcedone gesta sunt [cf. A 58. 59 = V 9 5 · 108 cf. S 75]. Multo plura ex eis desumpta sunt quae Orientalium et synodus et mandatarii frustra conscripserunt [cf. A 60. 61 = V 96 cf. S 7 6 ] : 62—64 tres supplicationes mandatariorum Orientalium Chalcedone ad imperatorem destinatae = Coli. Casin. 1 2 1 . 122. 123. Winter. 1 5 — 1 7 65. 66 epistulae mandatariorum ad synodum Orientalium = Coli. Casin. 1 1 4 . 1 1 5 . Winter. 18. 19 67 epistula synodi ad mandatarios = Coli. Casin. 116. Winter. 20 68 relatio synodi ad imperatorem = Coli. Casin. 1 1 7 . Winter. 21 69 epistula Theodoreti ad Alexandrum Hierapolitanum, cuius locum inter mandatorios tenebat = Coll. Casin. 119. Winter. 22 70 epistula mandatoriorum ad synodum Orientalium = Coli. Casin. 120. Winter. 23 71. 72 pars sermonis et ipse sermo quos Theodoretus et Iohannes Antiochenus pronuntiarunt cum Chalcedone exirent = Coli. Casin. 125. 126. Winter. 24. 25. Secundum temporum rationem 62—64 post 70 collocanda erant, sicut in Collectione Casinensi factum est, quae confusio nescio an ita orta sit ut primo istae supplicationes et sermones reciperentur, postea supplementi gratia inculcarentur 65—70. eadem confusione laborat Collectio Winteriana, quam ex codice Atheniensis gemello translatam esse probaui uol. 5, 2 p. XVII. Secuntur eorum quae ab ipso concilio gesta sunt, supplementa in unum congesta et seorsum posita, ne conexus interrumperetur rerum quarum causa atque principium sacra ilia fuit quam Iohannes comes ad synodum pertulit: 7 3 — 7 9 gesta d. 22. m. Iul. a. 4 3 1 . quae qua ratione quoque consilio composita sint et quomodo factum sit ut in aliis collectionibus cum eis coaluerint quae d. 21 m. Iun. gesta sunt, exposui uol. I 4 p. XVIII sq.

80 decretum synodi contra Messalianitas =

Coli. Winter. 3.

81 gesta de episcopis Cypriis = Coli. Wint. 6. decretum quod in fine gestorum extat, in collectiones canonum receptum est in L et in XIIII titulos digestas, quae Constantinopoli sub finem s. Vi et initio s. VII ortae sunt. 82 gesta de Europae prouinciae episcopatibus = Coli. Winter. 4. 81 et 82 in codice Graeco [cf. uol. 3 p. XIII] bibliothecae Accemitensium extitisse testatur Rusticus in adnotatione ad C T 45 [uol. 3 p. 119, 15]. 83 epistula synodalis ad episcopos Pamphyliae = Coli. Winter. 5. in supra dictas canonum collectiones.

recepta est

In his quoque translatorem Collectionis Winterianae codice Atheniensis gemello usum esse non improbabile neque tarnen neglegendum quod ordo mutatus est et in Graeco translationis exemplari deerat pretiosum illud uetustatis documentum quod est Latina Dionysii magistri utriusque militiae epistula p. 119, 30 sq.

PRAEFATIO

V

Transit collector ad Maximiani ordinationem. de qua in collectione antiquissima extitisse narrationem constitutione longe posteriore de Nestorianis firmatam [V 109—112. C T 64. 64a. 67. 68] exposui uol. 1 4 p. XXIII; omissa est in Collectione primaria S, correcta in A epistulis Antiochi praef. pr. et Nestorii receptis, quae re uera ad hoc tempus pertinebant [55. 56, cf. supra p. m i ] , praeterea de Maximiani ordinatione Collectio primaria S non habuit nisi singulas Maximiani Cyrillique epistulas [S 83. 84 = V 114. 115]; in V [113] addita est synodi quae post ordinationem illam Constantinopoli a mandatariis Cyrillianorum ceterisque qui tunc aderant, episcopis habita est,, epistula qua synodi Ephesenae decretum contra episcopos Orientales [V 91] ad episcopos Epiri ueteris mittebatur. omnes has tres epistulas habet etiam collectio A [88. 89. 91], ita tamen ut pro exemplari ad episcopos Epiri ueteris misso extet illud commune quod nomine prouinciae singularis carebat [cf. uol. 1 3 p. 70, 10]. sed magnam uariamque illis materiem addit imprimis ex eis desumptam, quae a synodo ista Constantinopolitana siue, ut Graece appellatur, ένδημούσηι gesta sunt. cuius relatio de Maximiano electo ad Caelestinum missa [84] initium facit, adnectuntur uersiones epistularum quas Caelestinus rescripsit [85—87], praeter earn quam Maximiano ipsi destinauit [Coll. Veron. 24]. feliciter accidit ut exemplaria Latina in Collectionem Veronensem [26. 23. 25] reciperentur; saepe enim translator Latina non intellexit, uocabula falso coniunxit, talia conscribillauit quae nisi exemplar comparauerit, etiam sagacissimo interpreti meras obtrudunt caligines. distant igitur hi fetus hominis indocti ab illis Caelestini epistularum [Coll. Veron. 1. 2. 5. 6] translationibus quae cunctis collectionibus Graecis communes sunt [V 9—12] et quamuis non elegantes coloremque Latini, non Graeci sermonis prae se ferentes, tamen intellegi possunt, sed proxime accedunt ad barbariem uersionis quae epistulae Caelestini ad synodum a legatis sedis apostolicae post ipsum exemplar Latinum Ephesi lecta est [V 106 uol. 1 3 p. 54, 12 sq. Coll. Veron. 7]. ceterum istae confestim atque indiligenter ab interprete undecumque arrepto confectae uersiones exemplaria transferunt optima et antiquissima. quod ut probetur, sufficit apparatum criticum epistularum 23. 25. 26 Collectionis Veronensis perlustrare; hie satis sit adnotare epistulam ad σύνοδον έν δη μούσαν recte in uersione Graeca [A 85] inscribi, in Collectione Veronensi [26, uol. I 2 p. 98, 7] falso adici apud Ephesum constitute. Epistulis Maximiani ad Cyrillum Cyrillique ad Maximimum [88. 89], quae, sicut dixi, et in V [114. 115] et in S [83. 84] extant, adicitur Cyrilli epistula ad mandatarios [90], cuius uersio in Collectione C T 66 instar Cyrilli ad Maximianum epistulae posita est. synodi Constantinopoli degentis epistulam encycliam [ 9 i = V i i 3 , cf. quae supra de exemplaris diuersitate exposui] secuntur decretum [92] contra Anastasium episcopum Tenedi fidum Nestorii socium [cf. uol. 4 p. 204, 6] libellusque Petri Traianupolis episcopi ad eandem synodum destinatus [93]; similis Iuliani episcopi Serdicae Iibellus [94] non ad illam, sed ad synodum Rufi Thessalonicensis atque episcoporum dioecesis Illyricae directus est, ad quam metropolis Daciae mediterraneae pertinebat. quod Iulianus ab Irenaeo insontem se a fratema (i. e. Nestorii) punitione seruans ad multa milia periculorum peruenire praeelegisse dicitur [uol. 4 p. 204, 11], inde explicauerim quod eius paenitentia a Rufo et coepiscopis Illyricis non recepta est. Finem facit alterius partis quae ad ipsa gesta pertinet, in V 118 [epistula Cyrilli ad Valerianum (119) appendix est in locum non aptum detrusa] et S [85] satisfactio quam Cyrillus ad imperatorem destinauit, postquam ex custodia Ephesena Alexandriam effugit [cf. Sitzungsber. d. Wien. Akad. d. Wtss. 208, 4 p. 16 sq.]. cui [96] A prae-

VI

PRAEFATIO

misit [95] epistulam et eam satisfactionis causa eodem fere tempore a Cyrillo ad Acacium Berceensem scriptam propter litteras quas iste ad imperatorem miserat [p. 1 4 1 , 39. 69, 3 1 . 147, 16 uol. 1 3 p. 32, 3], adnectitur autem primum sacra qua concilium Ephesenum dissolutum est [97 = Coli. Cas. 122], deinde materies, ut ita dicam, Romana [98—101], cuius tarnen exemplaria Latina a nemine eorum qui gestis Ephesenis transferendis operam dederunt, digna habita sunt quae in collectiones Latinas reciperentur. ex epp. 98. 99 apparet quanta auctoritate Flauianus Philippensis qui Rufi uicarii apostolicae sedis locum tenebat, et Romaae et Constantinopoli auctoritate floruerit, cf. ep. 57. difficultas quaedam inest Xysti epistulis ad Cyrillum [100] et tractoriae [101], quam diuulgandam singulisque episcopis tradendam dedit Cyrilli legatis Hermogeni atque Lampetio episcopis Aegyptiis. qui adfuerunt Xysti ordinationi; aliquanto igitur ante d. 31 m. Iul. a. 431 Alexandria profecti erant Caelestino nondum defuncto. iam quaeritur ad quem Cyrilli quam illi Romam portarunt [p. 143, 26], epistula directa fuerit, et si quis facile fieri potuisse dicat ut Xystus epistulam decessori destinatam a se sumptam esse scriberet, postulo ut commode explicet uerba quae in eadem Xysti epistula leguntur p. 144, 1 : ήρκει μέν γαρ κάκεΐνα ä προ τούτου διά τε τών της κατά Κωνσταντινούπολη έκκλησίας κληρικών και ύστερον δια τών διακόνων τής σης άγιότητος ?μπλεω πάντων αναγκαίων απέστειλα. quomodo Xystus ante ordinationem epistulam non priuatam, sed decretalem per diaconos Cyrilli emittere poterat ? etiam antea alteras litteras per clericos Constantinopoli Romam missos dedit de eodem negotio, quas non alias esse nisi illas quas Caelestinus d. 15. m. Mart. a. 432 ad synodum Constantinopoli degentem [Coli. Veron. 26 = A 85, cf. supra p. ν ] scripsit, cognouit Tillemontii sagacitas [XIIII p. 779]. haec non aliter extricari posse uideo nisi ita ut Caelestinum morbo letali diutius laborasse ponatur Xystumque archidiaconum eius uice functum et epistulas illas quae Caelestini nomine feruntur in Collectione Veronensi 23—26, atque posteriorem Cyrilli diaconis traditam scribendas curasse. Accedimus ad ultimam collectionum Ephesenarum partem, quae in Α specialem exhibet inscriptionem 'Αρχή τών κεκινημένων έπΐ τήι ένώσει τών έκκλησιών. quam in Collectionibus S et C T pauca tantum continuisse, sine quibus stare omnino non poterat, neque multa in V accessisse exposui uol. 1 4 p. XXVI sq. praeter Collectionem Casinensem, ubi Irenaei libri alter et tertius [uol. 4 p. 1 1 4 , 39] a Rustico excerpti sunt, magna epistularum copia aucta est haec pars in A : 103 sacra ad Acacium Berceensem missa =

Coli. Casin. 140

105 propositio Iohannis Antiocheni eiusque sociorum Acacio Berceensi oblata et ab illo ad Cyrillum directa = Coli. Casin. 142 106 Acacii Berceensis epistula ad Alexandrum Hierapolitanum = Coli. Casin. 144 107 Cyrilli epistula ad Acacium Beroeensem = Coli. Casin. 145 108 Iohannis Antiocheni epistula ad Cyrillum scripta, sed ab illo non recepta = Coli. Casin. 169 1 1 5 . 1 1 6 Cyrilli epistulae ad Iohannem Antiochenum 1 1 7 Cyrilli epistula ad apocrisiarios suos Constantinopolim = Casin. 1 7 3 1 1 8 Iohannis Antiocheni epistula ad Cyrillum

Coli.

1 1 9 eiusdem epistula ad episcopos Orientales de pace = Coll. Casin. 77 [hoc posita loco a Rustico, ut clausula quodam modo esset partis prioris quam e Collectione Τ desumpserat]

PRAEFATIO

VII

120 eiusdem epistula ad imperatorem de pace 121 eiusdem epistula ad X y s t u m 123 eiusdem epistula ad Maximianum. Quoniam pax quam Cyrillus cum Iohanne conclusit, acerrimis eius sectatoribus displicuit, multas pro illius defensione epistulas emisit, quarum una in Collectionem C T [76 = V 128], duae in Collectionem S [90. 91 = V 128. 132] peruenere, plura in Collectionem V [128. 129. 131. 132]; accedebant alia quae ad controuersiam de Theodoro Mopsuhesteno paulo post pacem exorta pertinent [V 133 = S 92. V 134. 135, cf. Abhndlg. d. Bayer. Akad• d. Wiss. XXXII 6 p. 90]. omnia praeter Cyrilli epistulam de apopompaeo ad A c a c i u m Scythopolitanum redeunt in A ; adiectae sunt Cyrilli altera epistula ad Maximianum [126] et ad Eusebium presbyterum [130], praeterea tomus Procli ad Armenios [cf. t. IIII 2 p. XXVII] et Cyrilli epistulae duae ad Successum [135. 136], quae in hac parte Collectionis V deerant et saeculo nono uel etiam postea additae sunt [cf. uol. 1 6 p. VI]. de A 128 ex R 29 desumpta supra p. Ill locutus sum. Non eodem modo, sicut supra [p. II] dixi, antiquissima Gestorum Ephesenorum collectio cuius nunc umbra tantum incerta diuinari magis quam delineari potest, in earn creuit molem quam qui nunc Gesta ilia edit, proponere debet. uersioni Latinae antiquae ipsi nihil fere adiectum est; alter Collectionis S liber periit; uariorum opera uariisque temporibus augeri perrexit Collectio V . aliter res se habet in Collectione A . composita est ab uno homine docto curioseque codices perscrutato quorum magna ei praesto erat copia. orthodoxiae eum Constantinopolitanae fideliter deditum fuisse non licet dubitare, sed ad saeculum pertinuit a controuersiis rixisque quales Cyrillus et Antiocheni agitabant, non minus remotum quam Photius se in notis illis exhibet quas Cyrilli apologise contra Theodoretum adspersit. usus est quocumque modo libris Irenaei; neque enim casu accidere potuit ut eandem sermonis Theodoreti partem in collectionem [71] reciperet quam ille in Tragoediam [Coll. Casin. 125]. unde si cui satis animi fuerit ut aut omnia aut plurima quae Collectioni A et Casinensis parti alteri communia sunt, ad Irenaei libros referat, non acriter obloquor, sed teneatur uelim ilium et collectorem A longe diuersa uoluisse. Irenaei finis erat amicum iniuste damnatum ulcisci Iohannisque Antiocheni proditionem perstringere, quod consilium non sine calliditate Rusticus in impugnationem uertit concilii Constantinopolitani alterius. ab eiusmodi studiis quam longe distet collector A , optime intelleges si ea quae de pace Cyrilli Iohannisque in opus suum recepit, comparaueris cum eis quae Rusticus ex Irenaeo excerpsit. alienus erat a uetustis partium ecclesiasticarum studiis odiisque quantum per saecula ilia licebat, iste homo non spernendus, immo testis est in orthodoxiae Constantinopolitanae castris quamuis seuera disciplina coercitis Studium amoremque historiae non prorsus euanuisse. cui tempori adscribendus sit, in incerto relinquendum esse uidetur, iconoclastarum tamen saeculo eum superiorem fuisse coniecerim. Ill DE COLLECTIONIBVS MINORIBVS Codex Vallicellianus C 4 bomb. s. XIIII [U] ab homine docto conscriptus praeter excerpta multa et uaria continet f. 2 5 2 r — 2 7 9 " collectionem Cyrillianam, quam infra descripsi. praeter epistulam ad Eulogium [2 = V 132] collector ordinem chronologicum sequi uoluisse uidetur. materies ei praesto erat rara et pretiosa:

PRAEFATIO

VIII

Cyrilli commonitorium ad Posidonium diaconum nusquam alibi inuenitur, ad Eusebium presbyterum tantummodo in A [ 1 3 0 ] , epistulae ad Maximum ad Proclum [17], ad Acacium [18] in R [43. 44. 39. 36]. neque tarnen ex R tae sunt; cf. quae in altera ad Maximum epistula \Abhndlg. d. Bayer. Akad. X X X I I 6 p. 2 1 , 2 6 ] U contra R ceterosque codices seruauit.

epistula 15], desumpd. Wtss.

[14.

Codex Vaticanus 504 bomb, membr. s. XII pulcre sed plurimis compendiis scriptus [E] Maximi confessoris scriptionibus interspersam f. 1 4 8 r — 1 5 0 " habet collectionem Cyrillianam uno sermone insignem, qui praeter uersionem Latinam alibi non extat. maxima collectionis pars spectat ad pacem Cyrilli atque Iohannis. De codice Musei Britannici Arundeliano 5 2 9 = Add. 1 0 4 4 5 a · 1 1 1 1 conscripto [H] rettuli uol. I 1 p. VII; collectiuncula quam in hac uoluminis I parte descripsi atque edidi, incipit f. igT. codex Parisinus η 15 secundum subscriptionem 1 ) quam publicauit Th. Schermann Text. u. Unters. 28, 1 p. 6 [cf. Diekamp Doctr. patr. p. XX], finitus est d. 14. m. Mart. a. 6784 [ = 1276 p. Chr.] feria VII, descriptus ex codice in uetere bibliotheca ecclesiae Romanae inuento, qui scriptus erat anno 6 2 6 7 [ = 7 5 9 p. Chr.]. codici tamen anni 1 2 7 6 praemissa et adnexa sunt recentiora non ante s. XIIII perscripta: f ι Γ περί ένώσεως του δαμασκηνού: £νωσις έστι διεστώτων πραγμάτων κοινωνική συνδρομή " γίνεται δέ κατά τρόπους ιβ: des. μετά τήν ένωσιν, της φυσικής ιδιότητος : — f. 2 Γ —f. 4 Γ δόγμα λατίνιυν γραφέν ύπό τών πρέσβεων του πάπα 2 ) είτα άνασκευασθέν παρά βαρλαάμ μονάχου, inc. ό πατήρ και ό υίός μία είσίν άρχή του αγίου πνεύματος, des. in ipso contextu δτι ή τοΰ προβάλλειν ίδιότης προς μέν το πνεύμα, πρόσω— [sic] f. 4

U

Alius et generis et manus [Xx] sunt quae secuntur: θεοδωρήτου πρόσ ίωάννην άντιοχείας. Ό πάντα σοφώς = Α 128. epistulae pars altera deest sicut in A R ; post finem excerpti habetur: έν τω παρόντι βιβλίω τετραδίω δ εΰρήσεις κεφάλαια της πέμπτης συνόδου, άνάγνωθι ουν κεφάλαιον ιγ και έπιστολήν βιγιλλίου πάπα: — referenda sunt ad f. 3 4 — 3 8 codicis antiqui. Κυρίλλου έκ του προσφωνητικοΟ λόγου πρός ταΐς εύσεβεστάταις δεσποίναις [sic]'

ου ή άρχή'

σεμνολόγημα

μέν οίκουμενικόν'

ΤΤιστεύομεν δέ όμοίως —

προσκυνουμένη τριάς [uol. I 5 ρ. 6 3 , 1 3 — 1 6 ]

Κυρίλλου έκ τοΰ λόγου του πρός τον βασιλέα θεοδόσιον' ου ή άρχή" τοις [sic] έν άνθρώποις εύκλείας το άνωτάτω' και μεθ' £τερα' Και μήν άνδρα λέγων— χν ϊν [uol. I 1 ρ. 66, 2 2 — 2 6 ] του αύτοΰ έκ τοΰ προσφωνητικοΟ λόγου ταΐς εύσεβεστάταις βασιλίσσι [sic] περί τής όρθής πίστεως" ου ή άρχή' τοις τό θείον και ούράνιον και μεθ' ϊτερα' f. 5Γ Γέγονεν άνθρωπος ό μονογενής — τό πνεΰμα τό ίωοποιόν [uol. 15 p· 56,3—9] του αύτοΰ έκ τής πρός νεστόριον έπιστολής" ής ή άρχή" τοΰ σρς ήμών λέγοντος έναργώς ό φιλών πρα ή μρα και μεθ' έτερα' Εί γάρ και ϊστιν — θϋ καϊ πρς [uol. I 1 ρ. 39» 2 0 — 2 3 ] Ξύστου πάπα πρόσ κύριλλον' "Ησθην = Α ιοο ι

) In fine codex habet τοΐσ πίντακοσ(οισ, non τούσ πεντακοσίουα. *) Cf. Krumbacher: Gesch. d. byzant.Literatur* p. 294.

PRAEFATIO

Villi

f. 5 U έκ τών κεφαλαίων τοΟ αγίου κυρίλλου γραφέντων κατά τοΰ δυσσεβούς νεστωρίου καΐ μεμφθέντων παρά θεοδωρίτου κεφάλαιον θ' Et τις φ η σ ί — θεοσημίας άνάθεμα £ σ τ ω : — έρμηνία κυρίλλου [uol. I 5 ρ . 2 3 , 2 0 — 2 7 ] : — μέμψις θεοδωΓ f. 6 ρίτου [uol. I 6 ρ. 1 3 3 ) 4 — Ι 3 4 » Ι 5 ] ; — άντίθεσις τοϋ άγιου κυρίλλου [uol. I 6 ρ. 134. '6—135» 22]· apparet excerptorem codice usum esse stirpis Ψ, cf. uol. I 6 p. IUI. f. 7 Γ Ξύστου τοΰ μακαριωτάτου πάπα 'Ρώμης διαδόχου κελεστίνου προς κύριλλον. Χάριν όμολογοΰντες = Α ι ο ί . f. 7 " θείον τράμμα πρός τήν έν έφέσω άγίαν σύνοδον άπολύων πάντας τους έπισκόπους είς τά ίδια και άποκαθιστών κύριλλον καΐ μένονα [sic] τους άγιωτάτους ταΐς ίδίαις έκκλησίαις. Ήμεΐς τήν τών εκκλησιών = Α 97 Γ f. 8 initio paginae incipit codex a. 1276 [ Χ ] : τοΰ αγίου Κυρίλλου έρμηνεία είς τό £ητόν τοϋ κατά Ίωάννην ευαγγελίου [ 1 5 , 2 6 ] τό δ τ α ν ί λ θ η ι ό π α ρ ά κ λ η τ ο ς δν έγώ π έ μ ψ ω ΰ μ ΐ ν , τό πνεύμα τ η ς ά λ η θ ε ί α ς , δ παρά τ ο ΰ π α τ ρ ό ς έ κ π ο ρ ε ύ ε τ α ι . 'Επειδή ό υΙός έστιν ή άλήθεια και ό πατήρ δίδωσι τό του υΐοΰ ιτνεΟμα, τουτέστι τής άληθείας, ούχ ώς ίένον αύτοΰ τοΰ υίοΰ δίδωσιν αυτό, άλλ' ώς αύτοΰ Γδιον. και έμφυσών πάλιν ό υίός τό πνεΰμα [loh. 2 0 , 2 2 ] δίδωσιν ώς έαυτοΰ τό τοΰ πατρός πνεΰμα' τών γάρ τοΰ θεοΰ και πατρός φυσικών άγαθών ουσιωδώς ύπάρχων ό υΙός κοινωνός ϊχει τό πνεΰμα, ώσπερ και ήμεΐς έκαστος τό ϊδιον έν αύτώι πνεΰμα συνέχει και έκ τών ένδοτάτων σπλάγχνων είς τό Ι Ε ω προχεΐ. δι' δ και σωματικώς έμπεφύσηκεν ό Χριστός δεικνύς 8τι καθάπερ άπό στόματος τοΰ άνθρωπείου πρόεισιν πνεΰμα σωματικώς, ουτω και έκ της θείας ούσίας θεοπρεπώς προχεΐται τό έΕ αύτης. δτε τοίνυν τό £ν και τό αύτό πνεΰμα τοΰ τε θεοΰ καΐ πατρός έστι και τοΰ υίοΰ, πώς οϋχϊ πάντως μίαν 0ουσι καϊ τήν ούσίαν; έπεί ουν όμοούσιοι ό πατήρ και ό υίός, λεκτέον öti ό πατήρ διδούς τό πνεΰμα χορηγεί αύτό δι' υίοΰ και ό υίός διδούς δηλοΐ δτι ό πατήρ δίδωσιν, έ£ ού τά πάντα, locum in Cyrilli qui seruati sunt libris frustra quaesiui. έπιστολή Ιωάννου άρχιεπισκόπου άντιοχείασ κτλ. incipit collectio Η Χ , cuius partem Ephesenam in hac uoluminis primi parte p. 173 sq. descripsi et edidi. inferior f. 8 r et superior f. 8 U pars a librario uetusto uacua relicta est, sine dubio propter damnum aliquod exemplari illatum; quae exciderunt [cf. quae ad uol. I 4 p. 8, 3 adnotaui], suppleuit is [ X J qui additamenta f. 4 " — 7 U scripsit, codice usus siue ipso A siue eius gemello, sicut probatur lectione καταπαΰσαι p. 8, 8 qua Χχ cum A J (E) consentit contra Η et ceteros. atqui epistulae quas X 1 florilegio de spiritu sancto sine certa ratione interspersit, omnes ex A [128. 100. 101. 97] siue eius gemello desumptae sunt. apparet igitur librarium X t ex eodem codice lacunam illam suppleuisse et epistulas quocumque modo poterat, florilegio undecumque arrepto addidisse, exemplo pellectus codicis uetusti [X], in quo et ipso excerpta de spiritu sancto collection! praecessisse testatur quae nunc codicis antiqui prima est pagina [f. 8 1 ]. quia uero spatium f. 4 " — 7 U ei non suffecit, duas epistulas et eas ex collectione A desumptas perscripsit post subscriptionem illam codicis uetusti q u a extat f. 306", in folio quod sequitur: f. 307 τ κυρίλλου πρός θεόγνωστον και χαρμόσυνον πρεσβυτέρους και λεόντιον διάκονον διάγοντας έν κωνσταντινουπόλει και τάς άποκρίσεις αυτοΰ ποιουμένους. Κύριλλος θεογνώστω κτλ. = Α 11 η έπιστολή ίωάννου έπισκόπου άντιοχείας πρός κύριλλον. τώ δεσπότη μου κτλ. = Α ι ι 8 Acta condliorum oecamenicoram. I ι, 7· Β

χ

PRAEFATIO

folio ultimo [308] eadem manu rccenti atque f. i r — 4 r perscripta sunt: έκ της βίβλου της συντεθείσης παρά κύρου ματθαίου ίερομοναχού κατά λατίνων [cf. Krumbacher 2 p. 1 1 0 ] . αί διά του υίοΰ λέγουσαι τό άγιον πνεύμα ζήσεις παρά τών αγίων πατέρων. Ού δέον δέ κάκείνας οϊμαι παραλιπεΐν. des. τό γάρ πώς ούδέ άγγέλοις έννοεΐν δέδοται. δ

IUI FRAGMENTVM

G A R N E R I A N VM

Iosephus G a m i e r in praefatione quam Marii Mercatoris operum parti posteriori Parisiis a. MDCLXXiri editae [cf. uol. V I ρ. VII] praemisit, p. XXXVII. XXXVlli Dalmatii archimandrite epistulam ad synodum Ephesenam synodique ad ilium publicauit, 10 utramque, inquit, ex eodem codice Vaticano desumptam. quem ut reperirem cum mihi non contigisset, litterae uero sine dubio genuinae essent, eas hie ex ilia editione repetere constitui, ne quis librum iam fere inutilem hominis obliuione digni consulere cogeretur: 16

Επιστολή πεμφθεΐσα προς την άγίαν έν τήι Έφεσίων πόλει σύνοδον παρά Δαλματίου του άγιωτάτου άρχιμανδρίτου

Την έπιστολήν τήν πεμφθεΐσάν μοι παρά της αγίας συνόδου έδεΙάμην και γνούς τά έν αύτηι έμφερόμενα έν πρώτοις μέν έλυπήθην σφόδρα διά τάς συμβεβηκυίας ύμΐν περιστάσεις τε και θλίψεις (έγέγραπτο γάρ έν τηι έπιστολήι δτι τινές τών αγίων πατέρων αυτόθι διάγοντες έκ της στενοχώριας έτελεύτησαν), λοιπόν δέ γινώσκετε δτι έτοίμως ?χω 20 πάσαν κέλευσιν υμών πληρώσαι και έν ούδενί παρεΐδον ή παραβλέπω ή ήμέλησα, και μάλιστα δτι και υπέρ της όρθοδόΣου πίστεώς έστι τό πράγμα και άρμόίον προς τόν θεόν" ουδείς γάρ δύναται άποστήναι άπό θεοΰ ίώντος και άλλα τινά βουλεύεσθαι. οί γάρ όρθοτομοΰντες τόν λόγον της αληθείας του θεοΰ Σωήν έχουσιν και έν τώι αίώνι τούτωι και έν τώι μέλλοντι, οί δέ άφιστάμενοι άπό της τοϋ θεοΰ χάριτος κατηραμένοι είσίν, έρ26 ριμμένοι εις τό σκότος τό έΕώτερον ώς και Νεστόριος και οί όμόφρονες αύτοΰ μετ' αϋτοΰ. ό γάρ θεός και πατήρ του κυρίου ημών ΊησοΟ Χρίστου έφαίδρυνε και ώικοδόμησε τήν άγίαν σύνοδο ν πάσαν και τους κόπους υμών και Ιδρώτας προσεδέΣατο. εύχαριστουμεν ουν τώι θεώι τώι ούτως εύοδώσαντι και τήν νίκην ύμΐν παρασχόντι ύπέρ της πίστεως. Ευχεσθαι υπέρ έμοΰ παρακαλώ τήν ύμετέραν άγιωσύνην. so

Άντίγραφον πεμφθέν παρά της αγίας συνόδου πρός τόν κύριον Δαλμάτιον

Ή αγία και οικουμενική σύνοδος ή συναχθεΐσα έν τηι Έφεσίων μητροπόλει κατά κέλευσιν Θεοδοσίου και ΟυαλεντινιανοΟ τών εύσεβεστάτων και φιλοχρίστων βασιλέων δεΣαμένη τήν έπιστολήν τήν πεμφθεΐσάν παρά Δαλματίου του άγιωτάτου άρχιμανδρίτου και πατρός τών μοναχών και εύροΰσα αύτόν σπουδαίως κινηθέντα και διά τεσσαράκοντα και 86 όκτώ έτών έΣελθόντα αύτόν έκ του κελλίου αϋτοΰ και άπελθόντα πρός τόν εύσεβέστατον καϊ φιλόχριστον βασιλέα και διδάξαντα αύτόν πάντα τά παρακολουθήσαντα καί γεγενημένα παρά της άγίας συνόδου περί της καθαιρέσεως τοΰ άνοσίου Νεστορίου ηύχαρίστησεν Χριστώι τώι άληθινώι θεώι ήμών τώι ούτως κινήσαντι ύμάς άντιλαβέσθαι του όρθοΰ δόγματος της πίστεως ήμών [και] τους ήμών κόπους καϊ Ιδρώτας έμφανεΐς καταστήσαντα ού μόνον 40 τοις εύσεβεστάτοις βασιλευσιν, άλλά και τοις άγιωτάτοις άρχιμανδρίταις καί παντι τώι φιλοχρίστωι κλήρωι και τώι λαώι. τίς γάρ άλλος άνθρώπων συνεβάλετο ήμΐν εί μή μόνον ή υμετέρα άγιότης; διά γάρ άλλου ούκ έφανερώθη ή άλήθεια εί μή παρ' ύμών, τουτέστι τοΰ κύρου Δαλματίου. τούτου χάριν πάντες ήμεΐς τάς χείρας έκτείνομεν πρός τόν φιλάν27 ήμών Gamier

29 εΰχεσθε Gamier

37 ηύχαριστήσαμεν Gamier

39 καί deleui

PRAEFATIO

XI

θρωπον και άγαθόν θεόν υπέρ εύίωίας και σωτηρίας τών εύσεβεστάτων ήμών βασιλέων και της υμετέρας άγιωσύνης. παρακαλοΰμεν ούν ίιμας έπι πλεΐον προστίθεσθαι ήμΐν και άναπληρουν τον τόπον ήμών έν τοις αυτόθι άνακύπτουσι περί της πίστεως. ώς γαρ ίγνωμεν, [δτι] και πρό του έπώημήσαι Νεστόριον έν Κωνσταντινουπόλει άπεκάλυψέν σοι τα έν τηι καρδίαι αύτοΰ ό θεός και [δτι] πάσι τοις έρχομένοις έν τώι κελλίωι σου ίλεγες' 5 προσέχετε έαυτοΐς, άδελφοί, δτι κακόν θηρίον έπεδήμησεν τηι πόλει ταύτηι καϊ πολλούς έχει βλάψαι τηι διδασκαλίαι αύτοΰ. Ή αγία και όμοούσιος τριάς φυλάΣαι σε έρρωμένον ψυχήι και σώματι άνυμνοΰντα Χριστόν τον θεόν ήμών. ύπερεύχου υπέρ ήμών, όσιώτατε άδελφε. 2 προτίθεσθαι Gamier

4· 5 δτι deleui

6 έαυτοϋς Garnier

Scripta sunt haec paulo post V 67. 66 neque neglegendum ab istis fere incipere magnam illam lacunam exemplaris codicis A , qua inter A 36 et 37 multa interciderunt [cf. uol. 1 4 p. VII et supra p. III], conicere igitur licet has duas epistulas collectioni A olim infuisse indeque in codicem istum Vaticanum peruenisse non aliter quam alia frustula in codices J et X t . Tristi animo hanc partem qua finitur Actorum Graecorum Ephesenorum textus, concludo. sicut enim iam certior factus sum, huius operis inde ab initio fautor et adiutor strenuus et fidelis, Iohannis Scholastici Academiae Bauaricae iussu atque mandato editor, W. Benesevic crudeli et iniusto iudicio per tres annos in exilium durum atque periculosum missus non suis tantum atque amicis, sed studiis quoque et litteris per magnum temporis spatium ereptus est. qua semper excellebat animi fortitudine uirili et Christiana, calamitatem se indignam subiit uere confessor. utinam siue toto siue quod omnes optamus, breuiore tempore relegationis peracto infractis corporis animique uiribus redeat. Monachii m. Octobri a. h. s. XXVIIII

E. Schwartz

CORRIGENDA p. 95, 19 in codicum catalogo add. W inscr. βτε χαρείσιοσ προσήλθε τή άγία συνάδω κατά των τεσσαρεσκαιδεκαττηΰν W ρ. 96, ι τϊη MW ι τούτων VMPSDWAkr 6 δέον] δέ W έπΐ] eta W 8 όνόματα MSDWAptcu άπό] έκ W g τό τηνικάδε om. MPSDW 10 εύαγγελικήν καΐ άποστολικήν VMPSDW 13 άσεβων έμπλεων W 14 τούς άθλίουσ έκείνουσ παρεσκεύασαν VMPSDW 1 5 έπιδηλωθείσ W ι6 πίστεωσ ίκθεσισ W 17 κακοδοΕίασ om. MPSDW 19 inscr. ol έπιδοθέντεσ λίβελλοι παρά χαρεισίου πρεσβυτέρου W θεοφιλεστάτη VMPSDW 22 έπηκόοισ W 25 δ om. MPSDW 26 8ς om. VMPSDW τήν —πίστιν W 27 βασιλεΐσ SDW 28 έλθοΟσαν W 29 τοΟτο om. W ίδίαν VMPSDW 31 ύμετέρα προσπίπτω VMPW διδάσκων VMPSDW γάρ AW om. VMPSD 32 μέτοχοι SDW 33 παρεσκεύασαν W 34 τοΟ APW τήσ VMSD ρ. 97« 2 της] τών PW 2/3 άγιωσύνην πάντωσ PW 5 άγιων πατέρων] πατέρων άγίαν W 6 έΕουθενήσασ VMPSDW 8 αίρετικήσ ούσα W 9 άΕίωσ W ίο δσιότητοσ δέομαι W 1 5 δ om. VMPSDW άγιοσύνησ W ι6 κτίστην AVMPSDW 17 τόν υΐόν αύτοΟ om. W 19 τήν VMPWAptcu διά τήν SDAAkr 23 εις 1 ] καΐ είσ PW 24 έδωκα MW ώς προγέγραπται om. W

COLLECTIO SEGVIERANA

Acta conciliorum oecumenicorum. I 1,7.

I

S

- Codex Parisinus Coislinianus 32 s. X I I

D = Codex Leningradensis 785 s. X I I / X I I I

Capitulatio

deest

in

S;

composui

titulos in

S

singularum

epistularum

quales

extant

codice

Βιβλίον π ρ ώ τ ο ν τ ώ ν ΤΤρακ, 250

ίο

ι» P G 257 Mt. 24, 24 20

2 μασιν. πεπλήρωται δέ τής προρρήσεως τό έργον" πολλαί γάρ κατά καιρόν έπανέστησαν αιρέσεις τήι του θεοΰ έκκλησίαι, τήν όρθήν παραλύειν πολυτρόπως βιαίόμεναι πίστιν, ων ή μέν τόν του θεοΰ λόγον £ένον παντάπασιν τής πατρώιας ουσίας λέγειν τετόλμηκεν, ή δέ του πνεύματος τήν άζίαν ήγνόηκεν, ή δέ τής έπιδημίας τοΰ λόγου ήρνήσατο την άλήθειαν, 25 έσχάτη δέ πασών και καθάπερ τρυγίας τών κακών, ή νΰν άναπέφανται βλασφημία μή γεγενήσθαι τόν λόγον άνθρωπον, άλλ' έν άνθρώπωι γεννηθέντι έκ γυναικός Ινωικηκέναι λέγουσα, ως λοιπόν είς δύο τόν Ινα Χριστόν διά τοΰτο μερίΖεσθαι, εις τε θεόν φημΐ και άνθρωπον. εστί δέ τοΰτο τής αποστολικής διδασκαλίας άλλότριον, δαιμονικής δέ μάλλον έπινοίας έφεύρεσις. άνθρωπον μέν γάρ τόν τοΰ θεοΰ λόγον έπί συντελείαι τών αιώνων γενόμενον ό 30 Hebr. 9,26 θείος ήμΐν ευαγγελίζεται λόγος, ουκ είς άνθρώπου μεταβαλόντα φύσιν, άλλά ταύτην είς έαυτόν προσλαβόμενον' άτρεπτος γάρ υπάρχει και άναλλοίωτος. ει δέ καθάπερ έκεΐνοί φασιν, είς άνθρωπον έκ γυναικός τεχθεντα ή θεία γέγονεν έπιφοίτησις, τοΰτο και έν τοις προφήταις πάσιν έγίνετο. έδει τοιγαροΰν, εϊπερ ούτως έγένετο, μεμερισμένως έκάστου

AR 6 θ R b A m. rec. 11 συνεργεία R 14 στοχώ R λουθήσωσιν R 26 και om. R τρυγίοσ R

ι8 παρεισβΙΣωσιν R 3 *

2ο έΕακο-

COLLECTIO ATHENIENSIS

20

παρά τήι θείαι γραφήι τάς όμολογίας εύρίσκεσθαι και τον μεν ίδίαι και καθ' έαυτόν θεού

λόγον

8 πρέπουσι

άνυμνεΐσθαι,

δοΣάΖεσθαι

τον δέ ώ ς

λόγοις.

άνθρωπον και ένα τ ω ν

λόγος loh. ι, 14 κ α ι

ό

και

και άνθρωπον τον αύτόν παραδεδώκασιν.

ό μέν θεολόγος Ι ω ά ν ν η ς

έν εύαγγελίοις διδάσκει λ έ γ ω ν '

ό λ ό γ ο ς ή ν π ρ ό ς τον θεόν και θεός ή ν ό λ ό γ ο ς ,

λόγος

σάρ£

ώς

άνθρώπωι

αλλ' ούχ οΰτυυς ήμϊν οί απόστολοι την θείαν εύαγγελίαν

έκήρυΕαν, αλλ' ?να Χριστόν θεόν όμοΰ loh. ι, ι τοΰτο σ α φ ώ ς

καθ' ημάς τ ο ι ς

έγένετο

και

έσκήνωσεν

έν

ήμΐν"

ό

έν

και

άρχήι

ήν

δ 6

εϊτα έΕής έ π ά γ ω ν '

δε ίεροκήρυΕ

Παύλος

Hebr. 2, 14 Έβραίοις έπιστέλλει λ έ γ ω ν ' έ π ε ι ο ΰ ν τ ά π α ι δ ί α κ ε κ ο ι ν ώ ν η κ ε ν α ' ί μ α τ ο ς κ α ι σ α ρ κ ό ς , και

αυτός

παραπλησίως

μετέσχεν

των

αύτών.

άκούεις δ π ω ς δ μεν

σάρκα

γεγενήσθαι τον λόγον, ό δέ πάλιν αύτόν τ ώ ν α υ τ ώ ν μετασχόντα ε'ίρηκεν; ει δε άνθρωπος ίο μέν έκ γυναικός ό Ίησοΰς έτέχθη, μετά δέ ταΰτα ή τοΰ λόγου π ρ ό ς αύτόν γέγονεν έπιφοίτησις, έδει, καθάπερ ε'ίρηται, δύο και πάντηι μεμερισμένως πρός άπαν τ ά ς όμολογίας εύρίσκεσθαι' νυνϊ δέ της θεοπνεύστου γραφής κοινολογούσης τά τε τήι θεότητι φ υ σ ι κ ώ ς άρμόΖοντα και τά τήι τοΰ άνθρωπου πρέποντα φύσει, καθαρά τής έ ν ώ σ ε ω ς ή οικονομία εύρίPG 26ο σκεται. Tit. 2,

Ι

δταν τοίνυν άκούσηις τοΰ αποστόλου λέγοντος π ρ ο σ δ ε χ ό μ ε ν ο ι τ ή ν μ α κ α ρ ί α ν 15

3|\πί{)α

K a

j

τ

ή

έπιφάνειαν

ν

Ίησου Χριστού,

τ ή ς δόΕης τ ο ΰ μ ε γ ά λ ο υ θεοΰ και

σωτήροςήμών

άρ' ούκ έρυθριάις διαιρών τοΰ λόγου τόν Ίησούν; ού γάρ εϊπεν

τοΰ

μεγάλου θεοΰ τοΰ έν Ίησοΰ Χριστώι, άλλά τόν αύτόν θεόν και ΊησοΟν έκηρυΕεν, δι' δ και 4 μίαν τήν έπιφάνειαν εϊρηκεν.

έστι δέ δτε και τά τής άνθρωπότητος ίδια τήι τοΰ θεοΰ

προσηγορίαι ή θεία κηρύττει γραφή.

τοΰ γάρ σωτηρίου πάθους τήι τής θεότητος φύσει 20

ουδαμώς νοεΐσθαι δυναμένου, εις δέ τό σώμα π α ν τ ε λ ώ ς τ ώ ν παθημάτων γεγενημένων, διά ι Cor. 2, 8 τό συνεΐναι ά χ ω ρ ί σ τ ω ς και καθ' Γνώσιν αύτώι τήν θεότητα ε ί έ γ ν ω σ α ν φησιν ό απόστολος , ο ύ κ

αν τ ό ν

κύριον

τής

δόΕη ς έσταύρωσαν.

όραις δ π ω ς

κοινολογεί τής

έ ν ώ σ ε ω ς χάριν τήν εις τόν Χριστόν όμολογίαν τής αποστολικής διδασκαλίας ό λόγος;

ού

γάρ άνθρωπος μέν ψιλός Ίησοΰς ύπήρΕέν ποτε πρό τής τοΰ λόγου πρός αύτόν κοινωνίας 25 τε και έ ν ώ σ ε ω ς ,

αλλ' αύτός ό λόγος έν αύτήι τήι μακαρίαι παρθένωι γενόμενος τόν ϊδιον

ναόν έαυτώι έκ τής ούσίας τής παρθένου Ιλαβεν και προήλθεν

έΕ αύτής άνθρωπος μέν

έΕωθεν θεωρούμενος, ένδοθεν δέ θεός υπάρχων αληθινός, δι' δ και μετά τό τεχθήναι παρθένον την

τεκοΰσαν

τετήρηκεν,

δπερ

έπ' ούδενός

τών

άλλων αγίων γεγένηται.

έπειδή γάρ

έκεΐνοι τήν φύσιν ύπήρχον ά ν θ ρ ω π ο ι , άνθρωπίνην και ϊσην τήν γένεσιν έλαχον ά π α ν τ ε ς ' so ούτος δέ έπειδή κατά φύσιν ύπήρχεν θεός, προσλαβών έν χρόνωι έσχάτωι και τό άνθρώπινον Εένην παρά π ά ν τ α ς τήν έκ τής παρθένου γένεσιν έπεδείΕατο.

ούκοΰν εϊκότως καϊ

Θεοτόκος και παρθενομήτωρ ή μακαρία δικαίως δ ν λέγοιτο' ού γάρ άνθρωπος ψιλός ήν ό 5 τεχθεΐς έΕ αύτής Ίησοΰς.

πώς

γάρ,

δπου και τά πρό τής έπιδημίας γεγενημένα τήι

τούτου ένεργείαι καϊ έΕουσίαι ή θεία προσαναφέρει γ ρ α φ ή ; και γουν 'Ιούδας ό μακάριος 35 μαθητής μεγαλοφώνως ή μ ΐ ν τήν τοιαύτην παραδέδωκεν π ί σ τ ι ν ' τ ώ ν γάρ πρό π ο λ λ ώ ν γενεών lud. 5· 6 τής

έκ παρθένου προόδου

είδότας τους

μή

άπαντα

δτι

μεμνημένος ο υ τ ω

Ίησοΰς

πιστεύσαντας

λαόν

άπώλεσεν

έαυτών

άρχήν,

άλλά άπολιπόντας

ήμέρας

δεσμοίς άιδίοις υπό ίόφον

έκ

φησίν' ύ π ο μ ν ή σ α ι γής

Αιγύπτου

αγγέλους

τε

δέ

τούς

μή

τό ίδιον οϊκητήριον τετήρηκεν.

ύμάς

σώσας

τό

βούλομαι δεύτερον

τηρήσαντας

τήν

ε ι ς κ ρ ί σ ι ν μ ε γ ά λ η ς 40

εϊ δέ άνθρωπον ψιλόν ετεκεν

ή μακαρία παρθένος τόν Ί η σ ο ΰ ν , τοΰτον δέ φησιν ό μαθητής τής Αιγυπτίων χειρός τόν 'Ισραήλ έλευθερώσαντα

και ήγούμενον τοΰ λαοΰ κατά τήν έρημον,

δς καϊ τ ώ ν τεραστίων

AR 1 καϊ2 om. R 3 θείαν Α είιθεϊαν R 6 είτ' R ι ι 6 om. Α γέγονεν πρόσ αύτόν R 12 μεμερισμένως Mai μεμερισμένων AR 13 φυκΦσ R 14 τοΟ om. R 18 χΰ R 22 καϊ καθ' ϊνωσιν Α κατένωσιν R 25 λόγου om. R 34 Τ(* om. R 36 παρέδιυκε Α πρό om. Α 39 πιστεύοντασ Α 4° άπολειπόντας R

3. 2—7 C Y R I L L ! CONTRA EOS QUI THEOTOCON NOLVNT CONFITERI

21

έπετέλει τά θαύματα πρό τοσούτων γενεών της έκ παρθένου γεννήσεως, που τοϋτον dpa PG 261 κατ' έκείνους τους χρόνους ύπάρχειν δώσουσιν, πότε 0έ της γενέσεως την άρχήν έσχηκότα; ούκέτι γαρ αύτοΐς ό λόγος συγχωρήσει λέγειν έκ της παρθενικής προόδου τήν άρχήν αυτόν τοΰ είναι είληφότα. διδασκέτωσαν τοίνυν οί των κακών έφευρεταΐ δογμάτων πότε της γενέσεως τήν άρχήν ούτος ό άνθρωπος έσχηκεν, που δέ και έν τίσιν άρα διετέλει τοσούτοις δ έτεσιν. άλλ' ούκέτι τούτον άνθρωπον εϊναι τών ευ φρονούντων τις έρεϊ, δς καΐ τοις κατά τό παλαιόν άμαρτήσασιν και το ϊδιον άπολιποΰσιν οϊκητήριον έκτοτε τάς τιμωρίας ώρισεν και τής Αιγυπτίων χειρός τόν 'Ισραήλ ένδόΕως έρρύσατο. εί τοίνυν κατά τήν αύτών έκδοσιν ούτε ό θεός λόγος ύπονοεΐσθαι δύναται δια τό τόν έκ τής παρθένου τεχθέντα εϊναι τόν Ίησοΰν ούτε άνθρωπος πάλιν ό ταύτα θαυματουργήσας (Σένα γάρ τής άνθρωπου ίο φύσεως τε και δυνάμεως τά προειρημένα καθέστηκεν), τίνα λοιπόν έπινοήσαι ούσίαν τούτωι β και τάϋιν δυνήσονται; άλλ' ήμεΐς τά τούτων βήματα τοσαύτης άνοιας και παραφροσύνης όρώντες μεστά και οίάπερ έν υπνοις και μέθηι πρός αύτών λεγόμενα, τούτοις μέν κατά τήν τοΰ σωτήρος έροΰμεν φωνήν" π λ α ν ά σ θ ε μή ε ί δ ό τ ε ς τ ά ς γ ρ α φ ά ς μ η δ έ τ ή ν δ ύ ν α - Mt. 22, 29 μ ι ν τ ο ΰ θ ε ο ύ (δΓ δ δή έκνήψατε δικαίως και μή άμαρτάνετε, άγνωσίαν θεού εις τοσούτον is νοσήσαντες), όρθώς δέ πάλιν και ώς προαποδέδοται, τής ένώσεως νοούντες τήν δόΕαν θεόν τε άεϊ δντα τοΰτον, γενόμενον δέ έπ' έσχατων και άνθρωπον έπιστάμενοι άτρέπτου και άναλλοιώτου φυλαχθείσης αύτοΰ τής θεότητος, αυτόν και τότε της & Αιγύπτου πορείας του Ισραήλ σωτήρα πιστεύωμεν, άεΐ μέν τοΰ πατρός δντα λόγον και φώς και άπαύγασμα και της θεοπρεποΰς δόΕης τήν δυναστείαν έχοντα (δι' δ δή και έλεγεν τάι μακαρίωι Μωυσήι 20 έ γ ώ ε ι μ ί ό ω ν , και έ γ ώ ό θ ε ό ς Α β ρ α ά μ κ α ι θ ε ό ς ' Ι σ α ά κ κ α ι θ ε ό ς Ι α κ ώ β ) , Exod.3,14 τήν δέ τού υιού προσηγορίαν προσλαβόντα μέν, δτε γέγονεν άνθρωπος, τής δέ ένώσεως χάριν και δια τό αυτόν άνθρωπον γεγενήσθαι, άλλ' ούκ έν άνθρώπωι ένωικηκέναι και τά τότε και τά νυν τήι Ίησοΰ και Χρίστου προσηγορίαι ακολούθως ύπό τής θεοπνεύστου γραφής δοΕαΣόμενον. 25 7

Και γοΰν τήν τοιαύτην ύπόθεσιν έ£εστι διά πλειόνων θεωρεΐν ύπό τών άγιων κηρυττομένην άνδρών, τοΰ μέν Ιερεμίου διαρρήδην βοώντος" ο ύ τ ο ς ό θ ε ό ς ή μ ώ ν , ο ύ λ ο γ ι σ θ ή σ ε τ α ι έτερος π ρ ό ς αύτόν. έ ί ε υ ρ ε ν π ά σ α ν ό δ ό ν έ π ι σ τ ή μ η ς και έ δ ω κ ε ν α ύ τ ή ν ' Ι α κ ώ β τ ώ ι π α ι δ ί α ύ τ ο ΰ και Ι σ ρ α ή λ τ ώ ι ή γ α π η μ έ ν ω ι ίιπ' α υ τ ο ύ ' μετά τ α ΰ τ α έ π ί τ ή ς γ ή ς ώ φ θ η και τ ο ι ς ά ν θ ρ ώ π ο ι ς σ υ ν α ν ε σ τ ρ ά φ η , του δέ υμνογράφου μελωιδοΰντος Δαυίδ' μ ή τ η ρ Σ ι ώ ν έ ρ ε ΐ ά ν θ ρ ω π ο ς , κ α ι ά ν θ ρ ω π ο ς έ γ ε ν ν ή θ η έν α ύ τ ή ι και α ύ τ ό ς έ θ ε μ ε λ ί ω σ ε ν α ύ τ ή ν ό ύ ψ ι σ τ ο ς . τούτο γάρ τί άν εϊη έτερον, άλλ' ή δτι αύτός υπάρχει θεός και άνθρωπος; άνθρωπον γάρ και υψιστον και θεμελιωτήν τόν αύτόν ώμολόγησεν. ούδέν δέ ήττον και έν έτέρωι ψαλμώι άδιαίρετον τής ένώσεως φυλάττων τόν λόγον, τά τής άνθρωπότητος ϊδια ώς αύτώι πάλιν τώι θεώι λόγωι άναφέρων ευρίσκεται, ού τών ούσιών σύγχυσιν έργαίόμενος, άλλά τής ένώσεως τών ούσιών έπιγινώσκων τόν λόγον. λέγει τοιγαρουν ούτως έν τεσσαρακοστώι τετάρτωι ψαλμώι' ό θ ρ ό ν ο ς σ ο υ , ό θ ε ό ς , ε ι ς τ ό ν α ι ώ ν α τ ο ΰ α ι ώ ν ο ς ' β ά β δ ο ς ε ύ θ ύ τ η τ ο ς ή ρ ά β δ ο ς τ ή ς β α σ ι λ ε ί α ς σου. ή γ ά π η σ α ς δ ι κ α ι ο σ ύ ν η ν και έ μ ί σ η σ α ς άδικίαν' διά τ ο ύ τ ο έχρισέν σε, ό θεός, ό θεός σου έλαιον ά γ α λ λ ι ά σ ε ω ς π α ρ ά τ ο υ ς μ ε τ ό χ ο υ ς σου. όράις δπως τόν λόγον θεολογήσας θεόν τε καϊ βασιλέα όμολογήσας, ού διελών ούδέ έτερον πρόσωπον είσενέγκας αύτώι και τό κεχρίσθαι εϊρηκεν; λεγέτωσαν ούν τί έστιν τό λεγόμενον. π ώ ς δέ θεός ών ό λόγος έχρίετο, άλλ' ή πάντως, AR 3 6 om. R 7 άιτολειποΟσιν R 8 ίρύσατο R 12 και1 R κατά A 19 τοΟ A τον R πιστεύωμεν Mai πιστεύομεν AR 20 ϊχοντοσ R 21 6 θσ ίσαάκ καϊ 6 θσ Α oro 28 έΣηύρεν R 29 αύτήν om. Α 3 2 έτενήθη R 34 · Α 37 R

Bar.3,36-

30 Ps. 86, 5 PG

264

33

Ps. 44. 7 4ο

22

COLLECTIO ATHENIENSIS

δτι αυτός ήν ό τήν τοΰ δούλου μορφή ν ένδυσάμενος, ή ι και τό χρίσμα λαμβάνειν εϊη δν πρεπωδέστατον; κδν γαρ λέγωσιν δια τήν προς τον άνθρωπον ένοίκησιν, ώς αύτοι πλανώνται, τοΰ λόγου πρόσωπον τό χρίσμα λέγεσθαι, μανθανέτωσαν δτιπερ ένοίκησις ούκ έπι τοΰ ΧριστοΟ, αλλ' έπι τών προφητών και τών άλλων αγίων λέγεται καΐ υπερβαίνει σφόδρα τούς της ένοικησεως δρους τό λεγόμενον. και γοΟν ένοικήσαντος του θεοΰ έν 6 τοις άγίοις πάσιν άγιαίομένοις τε και χριομένοις, ού λέγεται ώς αυτός άγιαίόμενος ή χριόμενος. Ei μέν ουν καθ' όμοιότητα τών άγιων και έπ' αύτοΰ τήν ένοίκησιν λέγουσιν, έκδηλος 8 ή άσέβεια πάσιν έσται και της αποστολικής διδασκαλίας παντελώς άλλοτρία. περι [μέν] γαρ τών προφητών και τοΰ Χριστού διαλεγόμενος ό ΤΤαΟλος άσύγκριτον τούτου προς ίο έκείνους διαφοράν ημάς έδίδαΗεν, λέγω δή του λεγομένου κεχρίσθαι. τον μέν γάρ υίόν Hebr. ι, 3 και τοΰ πατρός απαύγασμα και χαρακτήρα της υποστάσεως αύτοΰ, τούς δέ προφήτας ώνόμασεν και τό γε θαυμαστόν δτι μετά τούτων τών υψηλών τοΰ χρίσματος και αύτός Hebr. ι, 1-3 έμνημόνευσεν' π ο λ υ μ ε ρ ώ ς γάρ φησιν, κ α ι π ο λ υ τ ρ ό π ω ς π ά λ α ι ό θ ε ό ς λ α λ ή σ α ς τ ο ι ς π α τ ρ ά σ ι ν έν τ ο ι ς π ρ ο φ ή τ α ι ς έ π ' έ σ χ ά τ ο υ τ ώ ν η μ ε ρ ώ ν τ ο ύ τ ω ν έ λ ά λ η - is σ ε ν ή μ ΐ ν έν υ ί ώ ι , ον έ θ η κ ε ν κ λ η ρ ο ν ό μ ο ν π ά ν τ ω ν , δι' ου και τ ο ύ ς α ι ώ ν α ς έ π ο ί η σ ε ν " ος ών α π α ύ γ α σ μ α τ ή ς δ ό £ η ς και χ α ρ α κ τ ή ρ τ ή ς υ π ο σ τ ά σ ε ω ς α ύ τ ο ΰ φ έ ρ ω ν τ ε τ ά π ά ν τ α τ ώ ι £>ήματι τ ή ς δ υ ν ά μ ε ω ς α ύ τ ο ΰ , κ α θ α ρ ι σ μ ό ν τ ώ ν α μ α ρ τ ι ώ ν π ο ι η σ ά μ ε ν ο ς , έ κ ά θ ι σ ε ν έν δ ε £ ι ά ι τ ή ς μ ε γ α λ ω σ ύ ν η ς έ ν Hebr. 1, 7-9 ύ ψ η λ ο ΐ ς . και μετ' όλίγα φησίν' κ α ι π ρ ό ς μ έ ν τ ο υ ς α γ γ έ λ ο υ ς λ έ γ ε ι ' ό π ο ι ώ ν 20 τ ο υ ς ά γ γ έ λ ο υ ς α ύ τ ο ΰ π ν ε ύ μ α τ α και τ ο ύ ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ ς α ύ τ ο ΰ π υ ρ ό ς φ λ ό γ α " π ρ ό ς δέ τ ο ν υ ί ό ν ' ό θ ρ ό ν ο ς σ ο υ , ό θ ε ό ς , ε ι ς τ ο ν α ι ώ ν α τ ο ΰ α ι ώ ν ο ς ' ράβδος εύθύτητος ή ράβδος τής βασιλείας σου' ήγάπησας δικαιοσύνην PG 265 κ α ι έ μ ί σ η σ α ς ά δ ι κ ί α ν " δια τ ο ύ τ ο έ χ ρ ι σ έ ν σ ε , ό θ ε ό ς , ό θ ε ό ς σ ο υ έ λ α ι ο ν ά γ α λ λ ι ά σ ε ω ς παρά τ ο ύ ς μ ε τ ό χ ο υ ς σου. θεωρείς ώς σφόδρα αλλότριος έπι του 26 Χριστοΰ ό τής ένοικήσεως δρος; ει δέ λέγουσιν ένταΰθα τήν ένοίκησιν μή τοις άγίοις ομοίως, άλλα καθ' ενωσιν τοΰ λόγου πρός άνθρωπον έκ τής παρθένου τεχθέντα γεγενήσθαι, ού δυνατόν μέν μετά τήν άποκύησιν ένωσιν αληθή λέγεσθαι, άλλ' ή μόνον τήν κατά χάριν 0 και μετοχήν του θεοΰ, ώς έν τοις άγίοις πάλιν έγένετο' εί δέ ένταΰθα τήν ένοίκησιν Γνώσιν είναι λέγουσιν ούκ έν τήι παρθένωι, άλλά μετά τό τεχθήναι ί ί αύτής, φέρε και 80 ουτω τό λεγόμενον έΗετάσωμεν. ει διά τοΰτο εις τό τοΰ λόγου πρόσωπον τό χρίσμα είρήσθαι λέγουσιν, διά τό συνεΐναι και ήνώσθαι, ώς αύτοί φασι, τώι άνθρώπωι τον λόγον, πάντως δτι μετά τήν ενωσιν αύτόν κεχρίσθαι λέγειν έ£ άνάγκης άπαιτηθήσονται' τόν γάρ θεόν λόγον ό προφήτης, ετι γε μήν και ό άπόστολος θεολογήσας, αύτώι και τό χρίσμα φανερώς άνέθηκεν. εί τοίνυν διά τήν Ενωσιν και τό συνεΐναι αύτόν τώι άνθρώπωι τό 35 τοΰ άνθρωπου χρίσμα τώι λόγωι προσάπτουσιν [οί άγιοι], μετά τήν Ενωσιν αύτό τό χρίσμα γεγενήσθαι πάντως όμολογήσουσιν' εϊ δέ μετά τήν ένωσιν κέχρισται, τήν δέ έ'νωσιν ού βούλονται λέγειν πριν έκ τής παρθένου τεχθήναι, ούδέ Χριστοτόκος ούκέτι πρός αύτών ή παρθένος όμολογηθήσεται. εί γάρ Χριστοτόκος, πάντως δτι και Θεοτόκος' εϊ δέ ού Θεοτόκος, ούδέ Χριστοτόκος. εί γάρ τό χρίσμα μετά τήν ένωσιν και διά τοΰτο εις τό ω τοΰ λόγου πρόσωπον τοΰτο λέγεται, τήν δέ Ενωσιν μετά τήν έκ τής παρθένου γέννησιν γεγενήσθαι λέγουσιν, ούδέ Χριστοτόκος ούκέτι εύρεθήσεται' εϊ δέ Χριστοτόκος, και Θεοτόκος. AR 1 ή R ώ Α 3 τοΟ] coniecerim εις τό τοΟ 6 άγιαΣομίνων — χριομένων R deleui 16 και om. R 16/17 έποίησίν τούσ αίώνασ R 19 άμαρτιών ήμών Α τίνωσιν R τόν λόγον AR 29 τήν ένταΟθα τήν R 34 δ* om. Α καΐ om. A άγιοι deleui 39 «ίι Α ή R

g μέν ιη κα3 6 "Ι

3, 7 — « C Y R I L L I CONTRA EOS QVI THEOTOCON NOLVNT C O N F I T E R I

23

του γαρ χρίσματος προ της ένώσεως μή δυναμένου νοεΐσθαι, εί Χριστοτόκος ή παρθένος έν αϋτήι δή της ένώσεως γενομένης, ούκέτι (ϊνθριυπον, ώς αυτοί φασιν, άλλ' ένιυθέντα τώι λόγωι γεννήσασα, Θεοτόκος δικαίως loh. 5. 27 6—10 Iustinian. adu. Monophys. p. 1132 έν τώι λόγωι τώι "Οτι χρή θίοτόκον τήν Αγίαν παρ· θένον όμολογεΐν' 'ού μήν — άνακηρύΕας' AR 2 οΟτοσ έιηστ&λων οδτω Α 6 bi AR om. Inst. 7 Χριστόν 6 θείος Απόστολος lust. 9 ίνταΟθα om. lust. 13 ά£(«ιιμα om. R 23 έπιβοίλλει R κακοτέχνου R 35 φησ( om. R ποιεΐ R 36 βωκεν A 37 ακούσωσιν R 38 Σήσωσιν R Acta coDcUioram oecomenicomm. I 1,7. 4

26

COLLECTIO ATHENIENSIS

£ετε τοΰτο. και γαρ και ταύτης της είρημένης φωνής δτι οί ά κ ο ύ σ α ν τ ε ς Ζήioh. 5. 25. σ ο υ σ ι ν * * έ ρ χ ε τ α ι ώ ρ α δ τ ε και π ά ν τ ε ς οί έν τ ο ι ς μ ν η μ ε ί ο ι ς ά κ ο ύ σ ο ν τ α ι 2δ " 2 9 και έ κ π ο ρ ε ύ σ ο ν τ α ι ο ί τ ά α γ α θ ά π ο ι ή σ α ν τ ε ς ε ι ς ά ν ά σ τ α σ ι ν Σ ω ή ς , οί δέ τ ά φ α ΰ λ α π ρ ά Ε α ν τ ε ς ε ι ς ά ν ά σ τ α σ ι ν κ ρ ί σ ε ω ς τό μέν [γαρ] πρότερον είρημένον δτι έ ρ χ ε τ α ι ώ ρ α και ν ΰ ν έ σ τ ι ν , και τό οί ά κ ο ύ σ α ν τ ε ς Σήσονται, περί τών κατά τόν β καιρόν έκεΐνον άναστάντων νεκρών εϊρήσθαι, τό δέ π ά ν τ ε ς οί έν τ ο ι ς μ ν η μ ε ί ο ι ς τήν άναστάσιμον της ένδόΕου παρουσίας αύτοΰ σημαίνειν ήμέραν. και μετ' όλίγα δέ πάλιν loh. 6, 35 φησίν' έ γ ώ e ί μ ι ό ά ρ τ ο ς τ η ς ζ ω ή ς . αλλά ταύτα πάντα ώσπερ ουκ άκούοντες, loh. 8, 40 μάλλον δέ έθελοκωφουντες παραπέμπονται, ταύτην δέ τήν φιυνήν την λέγουσαν ν υ ν δέ Σ η τ ε ΐ τ έ με ά π ο κ τ ε ΐ ν α ι , ά ν θ ρ ω π ο ν δ ς τ ή ν ά λ ή θ ε ι α ν ύ μ ΐ ν λ ε λ ά λ η κ α , περιφέρουσιν προς τό τών άκεραιοτέρυυν διαταράττειν τον νοΰν. έχρήν δέ αυτούς, εϊπερ ήσαν όρθοί, τοΰτο λογίΖεσθαι δτιπερ ό τά προειρημένα λαλήσας αυτός και ταύτην εΐρηκεν τήν φιυνήν, και μή διά ταύτην τών τοσούτων ώσπερ έπιλανθανομένους σκανδαλίΖεσθαι [διά ταύτην]. κάκεΐνοι γάρ άνθρωπον όρώντες και τάς θεοπρεπεΐς φωνάς άκούειν ούκ άνεIoh. 6, 42 χόμενοι έλεγον' ο ύ χ ο υ τ ό ς έ σ τ ι ν ό υ ί ο ς Ι ω σ ή φ , ου ή μ ε ΐ ς ο ΐ δ α μ ε ν τ ό ν π α τ έ ρ α loh. 8, 53 και τ ή ν μ η τ έ ρ α ; και πάλιν αύτώι προσήιεσαν λέγοντες' τ ί ν α σ ε α υ τ ό ν π ο ι ε ί ς ; και Ioif^ 2 ? 57 π ά λ ι ν ' π ε ν τ ή κ ο ν τ α έ τ η ο υ π ω έ χ ε ι ς , και ' Α β ρ α ά μ γινώσκεις; και έχρήν μέν τοις ήδη προειρημένοις άρκεΐσθαι και μηδέν πλέον έπιΖητεΐν' οί γάρ λογισμόν όρθόν έχειν σπουδάζοντες περί τήν τών θείων γραφών άκρόασιν εύγνωμόνως λέΕουσιν ω ς ουδέν άτοπον εϊη θεόν όμοΟ και άνθρωπον δντα, δτε ταΰτα λελάληκεν, ποτέ μέν θεόν, ποτέ δέ άνθρωπον 17 όνομάΖεσθαι, ουδαμώς έκατέρας προσηγορίας τήν έτέραν αθετούσης' έπειδή δέ ένεστι και έτέρωθεν τοΰτο θεωρήσαι ω ς ούκ άνθρωπος νοεΐσθαι διά τοΰτο όφείλει κατά τήν τούτων ύπόνοιαν, τοΰτο καθ' έαυτούς λογισώμεθα. μετά τό πράΕαι τους 'Ιουδαίους τοΰτο δπερ ένταΰθα αυτούς έμέμφετο ό κύριος, λέγω δή τό σωτήριον πάθος, εί άρα ως άνθρωπον άποκτείναντες κατεκρίθησαν, τότε [γάρ] άν δυνηθείη λόγον έχειν τό ύπ' αύτών λεγόμενον' εί δέ ώς κατά δεσπότου και κυρίου τολμήσαντες κατεδικάσθησαν, δήλον ως ματαίαν ύπόνοιαν έαυτοΐς έπλάσαντο, άνθρωπον νομίσαντες είναι, κάν ένοικεΐν εις αύτόν τόν λόγον λέγωσιν. ό μέν οϋν μακάριος Παΰλος περί τών σταυρωσάντων διαλεγόμενος κυριοκτόιCor. 2, 8 νους αύτούς έναργώς παρίστησιν, αύταΐς λέΕεσιν γράφων οϋτως' εί γ ά ρ Ι γ ν ω σ α ν ,

ίο

is

20

25

ο ύ κ αν τ ό ν κ ύ ρ ι ο ν τ η ς δ ό Ε η ς έ σ τ α ύ ρ ω σ α ν " και αύτός δέ ό κύριος έν τηι τοΰ so Mt. 21,34-39 άμπελώνος παραβολήι άπεσταλκέναι φησίν τόν οίκοδεσπότην τους δούλους αύτοΰ προς τους γεωργούς, και δν μ έ ν έ δ ε ι ρ α ν , φησίν, δν δ έ ά π έ κ τ ε ι ν α ν , δν δέ έ λ ι θ ο β ό λ η σ α ν , οί γεωργοί δηλονότι, ύστερον δέ άπεσταλκέναι φησίν αύτόν τόν υίόν, δν οί γεωργοί θεασάμενοι εϊπον προς έαυτούς" ο υ τ ό ς έ σ τ ι ν ό κ λ η ρ ο ν ό μ ο ς " δ ε ΰ τ ε , ά π ο κ τ ε ί ν ω μ ε ν α υ τ ό ν και σ χ ώ μ ε ν α ύ τ ο ΰ τ ή ν κ λ η ρ ο ν ο μ ί α ν , και λ α β ό ν τ ε ς α ύ τ ό ν as έ Ε έ β α λ ο ν έ £ ω τ ο ΰ ά μ π ε λ ώ ν ο ς και ά π έ κ τ ε ι ν α ν . εί τοίνυν ό μέν άπόστολος κύριον της δόΕης τόν έσταυρωμένον όμολογεΐ, αύτός δέ ό σωτήρ τους μέν προφήτας δούλους άπεσταλμένους διδάσκει, έαυτόν δέ τοΰ δεσπότου τών δούλων υίόν, τίς έτι τολμήσει loh. 8, 40 λέγειν ώς άνθρωπος ήν ό λέγων ν ΰ ν δέ Ζ η τ ε ΐ τ έ με ά π ο κ τ ε ΐ ν α ι και ούχί μάλλον θεός ένηνθρωπηκώς; και μάλισθ' δταν και τά θεοπρεπή έργα τηι άνθρωπου προσηγορίαι to loh. 5. 25 λεγόμενα άκούηι μέλλοντα γίνεσθαι' έ ρ χ ε τ α ι γ ά ρ ώ ρ α κ α ι ν ΰ ν έ σ τ ι ν , δ τ ε οί ν ε κ ρ ο ί ά κ ο ύ σ ο υ σ ι ν τ η ς φ ω ν ή ς τ ο ΰ υ ί ο ΰ τ ο ΰ ά ν θ ρ ω π ο υ και οί ά κ ο ύ σ α ν τ ε ς ΖήMt. 25, 3 1 σ ο υ σ ι και δ τ α ν Ι λ θ η ι , φησίν, ό υ ι ό ς τ ο ΰ ά ν θ ρ ω π ο υ έν τ η ι βασιλείαι α ύ τ ο ΰ AR 1/2 ίήσαισιν R 2 lacunam statui e. g. supplendo φανερόν και τής δτι 3 πορεύσονται R 4 γάρ deleui 10/11 περιφέρουσι γάρ Α 13/14 διά ταύτην del. Mai 14 ούκ R 23 τούτο — λογισώμεθα om. R 25 γάρ deleui 32 om. R 37 ώμολόγει Α 4 2 άκούσωσιν R 42/43 Σήσωσιν R

3, 16—19 CYRILLI CONTRA EOS QVI THEOTOCON NOLVNT CONFITERI κ α ι π ά ν τ ε ς οί ά γ γ ε λ ο ι

μετ' αύτοΰ,

τότε

καθίσει έπΐ θρόνου 6ό2ης

τήν δικαίαν άπασιν έπιφέρων κρίσιν, και ο υ δ ε ί ς 18 μή ό έκ τ ο ΰ ο υ ρ α ν ο ύ κ α τ α β ά ς ,

άναβέβηκεν

εις τον

ό υιός τοΰ ανθρώπου.

27 αύτοΰ,

ούρανόν

εί loh. 3, 13

άκούεις φανερώς τόν

θεόν λόγον τηι ανθρώπου προσηγορίαι δια τήν πρός τήν σάρκα έναισιν όνομαΐόμενον; τίς γαρ δν εϊη έτερος έκ του ούρανού καταβάς; δέ ί η τ ε Τ τ έ με ά π ο κ τ ε ΐ ν α ι ,

μηκέτι ουν σκανδαλίίου, δταν λέγηι ν υ ν

ά ν θ ρ ω π ο ν δς τήν άλήθειαν ύ μ ΐ ν λελάληκα,

έννοών τήν οίκονομίαν εύσεβώς δέχου το λεγόμενον. λίστα ή οικονομία

έκ τούτων γάρ της ένώσεως μά- PG 277

δείκνυται και δτι κάν άνθρωπος όνομάΖηται,

όφείλει καθ' έαυτόν άνθρωπος όνομάίεσθαι.

5 loh. 8, 40

άλλ'

ού δίχα της

τίς γάρ τολμήσει

θεότητος

λέγειν άνθρωπον

και

ταΰτα ένεργήσειν τά προειρημένα, λέγω δή τήν έ£ ούρανοΰ μέλλουσαν έσεσθαι παρουσίαν ίο αύτοΰ και τήν περί πάντων δικαίαν κρίσιν;

τοΰ ίεροψάλτου μάλιστα Δαυίδ άιδοντος' σ ο ι Ps. 64, 2. 3

π ρ έ π ε ι ύ μ ν ο ς , ό θ ε ό ς , έν Σ ι ώ ν και σ ο ι ά π ο δ ο θ ή σ ε τ α ι

ε υ χ ή έν Ι ε ρ ο υ σ α λ ή μ ,

ε ί σ ά κ ο υ σ ο ν π ρ ο σ ε υ χ ή ς , π ρ ό ς σέ π ά σ α σ ά ρ £ ή£ει.

τί γάρ έτερον έστιν τούτο

άλλ' ή δπερ τόν υίόν τού άνθρώπου ποιήσειν μεμαθήκαμεν; έπΐ

θρόνου

έθνη.

δόίης

αύτοΰ

και

συναχθήσονται

τ ό τ ε γάρ φησιν, κ α θ ί σ ε ι M t . 2 5 , 3 1 3 2

έ μ π ρ ο σ θ ε ν α ύ τ ο ΰ π ά ν τ α τ ά is

όράις δπως τοΰ Δαυίδ ώς πρός θεόν λέγοντος π ρ ό ς σ έ π ά σ α σ ά ρ Ε ή Ε ε ι ,

είς τόν υίόν του άνθρώπου τούτο πληροΰσθαι μέλλον άποδέδεικται;

θεός ούν έστιν άρα

ένανθρωπήσας ό έκ Μαρίας τεχθείς, των θείων ήμΐν γραφών τοΰτο διά πολλών αποδείξεων έναργώς έμφαινουσών, Θεοτόκος δέ πάντως και αύτή ή καλλιπάρθενος, κδν ούτοι μή βούλωνται.

εί γάρ άνθρωπος ήν ό &

αύτης προελθών Ιησούς Χριστός, πώς ό Παύλος 2ο

Γαλάταις έπιστέλλων έγραφεν" Π α ύ λ ο ς άνθρώπου,

άλλά

θεός ένηνθρωπηκώς

διά

Ίησοΰ

έστιν"

άπόστολος

Χριστού;

ούκ

άπ' άνθρώπων

ο ύ δ έ δ ι ' Gal. 1, ι

δήλον ώς ούκ άνθρωπος μόνον, άλλά

μή τοίνυν σκανδαλιΖέσθωσαν

έπΐ ταΐς τοιαύταις φωναΐς οί

άπαίδευτοι, άλλά διδασκέσθωσαν τού θείου μυστηρίου τήν οίκονομίαν και προσκυνείτωσαν λοιπόν τόν Χριστόν μετά τών άγγέλων και αύτοί. πρωτότοκο ν

εις

τήν

οίκου μένην,

δ τ α ν γάρ φησιν, ε ί σ α γ ά γ η ι τ ό ν 25 Hebr. 1,6

λέγει'

και

προσκυνησάτωσαν

αύτώι

π ά ν τ ε ς ά γ γ ε λ ο ι θ ε ο ύ , και έ ν τ ώ ι ό ν ό μ α τ ι δέ Ι η σ ο ύ Χ ρ ι σ τ ο ύ π ά ν γ ό ν υ κάμψει Phil.2,io.n έ π ο υ ρ α ν ί ω ν και έ π ι γ ε ί ω ν και κ α τ α χ θ ό ν ι ω ν

και

πάσα γλώσσα

σ ε τ α ι δτι κύριος Ι η σ ο ύ ς Χ ρ ι σ τ ό ς είς δόΕαν θεού πατρός. Χριστόν Ίησούν κύριον όμολογούμενον και μή ταραττέσθωσαν

έΕομολογή-

μνημονευέτωσαν

δταν άνθρωπον διά τήν 30

οίκονομίαν άκούωσιν. 18

Ουτω νοείτωσαν και τά διά τίνα χρείαν ή οίκονομίαν περί αύτοΰ εΐρημένα, οΐόν έστιν και τό υπό Πέτρου του άποστόλου λεγόμενον. άνδρα

άποδεδειγμένον

άπό

τού

θεοΰ

Ί η σ ο Ο ν γάρ φησιν τ ό ν Ν α ί ω ρ α ΐ ο ν Act. 2, 22 είς

υ μ ά ς πρός Ιουδαίους διαλεγόμενος ό

Πέτρος" χρή γάρ τόν τοις θείοις λογίοις έντυγχάνοντα και τά πρόσωπα θεωρεΐν και τόν 35 χρόνον και διά ποίαν αίτίαν έκαστον εϊρηται, λογίίεσθαι" ουτω γάρ έκάστωι £ητώι τήν πρέπουσαν έφαρμόσαι θεωρίαν τις τηι τού πνεύματος δυνήσεται χάριτι.

έπεΐ ουν και

τούτο τό βητόν έκεΐνοι πρός σύστασιν της έαυτών δυσσεβείας προβάλλονται, ϊδωμεν τί δήποτε ό Πέτρος οΐκονομήσαι βουλόμενος ουτω λελάληκεν, μάλλον δέ αύτόν έπερωτήσωμεν τήν αίτίαν άπαγγεΐλαι ήμΐν, δι' ήν ουτω λέγειν προήχθη.

τί φής, ώ μακάριε ; άνθρωπον «ο

κηρύττεις τόν Χριστόν και τούτωι πιστεύειν ήμάς άναπείθεις, 'ίνα κτίσματι λατρεύειν διδάΣηις; και μήν έτερος άπόστολος μέμφεται τους τηι κτίσει λατρεύειν έθέλοντας.

ειτα Rom. 1. 25

πώς αυτός έρωτηθεΐς παρ' αύτοΰ τίνα ένόμιΖες είναι τόν υίόν τού άνθρώπου, άπεκρίθης

P G

280

σ ύ εΐ ό υ ι ό ς τ ο ύ θ ε ο ύ τ ο ύ Ζ ώ ν τ ο ς ; καίτοι τότε ή πεύσις τοις μή σφόδρα είδόσι της Mt. 16, 16 οικονομίας τό μυστηριον τάχα καί τινα τοιαύτην έννοιαν έμποιεΐν ήδύνατο, λέγω δή τού 45 AR 5 λίγ«ι R 6 άποκτβΐναι om. Α &ωμεν R 45 τό R

η ένοΦν R

35 λόγοισ R

37 ίφορμάααι R 4*

38

28

COLLECTIO A T H E N I E N S I S

Mt. 16, 13 άνθρωπον αύτόν νομίσαΓ τ ί ν α γαρ Ιλεγεν, οί ά ν θ ρ ω π ο ι λ έ γ ο υ σ ι ν ε ί ν α ι τ ο ν υ ί ό ν τοΰ άνθρωπου; καί τότε μέν υίόν άνθρωπου άκούων αυτόν, τον υίόν του θεοΰ αυτόν είναι Ιλεγες' νυν δέ μετά το άλλων πολλών σημείων θεάσασθαι δύναμιν, μετά το και της μακαρίας αύτοΰ άναστάσεως και της είς ούρανόν ανόδου έν πείραι γενέσθαι άνθρωπον 20 αύτόν είναι λέγεις; καί μή τις οίέσθω δύνασθαι και τότε ως περί άνθρωπου λέγειν 5 Mt. 16, 16 αύτόν τό σ ύ εΐ ό Χ ρ ι σ τ ό ς ό υ ί ό ς τ ο υ θ ε ο ΰ τ ο υ Ζ ώ ν τ ο ς , ώς και των άγίων χρηματιΖόντων υίών θεοΰ. ού γαρ άπλώς εΐπεν' σύ εϊ υίός θεοΰ, άλλά σ ύ εΐ ό υ ί ό ς τ ο ΰ θ ε ο ΰ ' ή γαρ τοΰ άρθρου προσθήκη δείκνυσι τόν ένα καί μόνον άληθινόν υίόν όμολογήσαι τόν ΤΤέτρον. πρός ταύτα δέ τοιούτοις μόνον ούχί αύτός ό μακάριος Πέτρος άπήντησεν άν ^ήμασιν' μή τούτο νομίσητέ με είρηκέναι δτιπερ άνθρωπος καθ' ήμάς είς έστιν ό Χρι- ίο στός' ού τούτό έστιν δ φημί, πράγμα δέ τι οικονομώ θαυμαστόν καί παράδοΕον. καί ποΐον τούτό έστιν; τηι καθόδωι τού πνεύματος περιηχηθείς τών Ιουδαίων ό δήμος συνέδραμεν πρός ημάς' εύρων ουν καιρόν άλιείας άνθρώπων είναι τότε, είτα φανερώς αύτοΐς καί άπ' ευθείας ού δυνάμενος τόν Χριστόν θεόν άνακηρύττειν, έπείπερ αυτόν προ όλίγου σταυρώσαντες ήσαν καί βαρύ αύτοΐς διά τούτο τό πράγμα έφαίνετο, κρύπτω τό άγκιστρον is τοΰ λόγου, καθάπερ έπί τών ιχθύων τήι τροφήι, τοις ταπεινοτέροις τούτοις ^ήμασιν καί τόν Ίησοΰν ΝαΖωραΐον όνομάίω καί έσταυρωμένον καί δτι ό θεός ήγειρεν αύτόν έκ νεκρών, καί οΰτω κεκαλυμμένως εισφέρω καί την θεολογίαν αύτοΰ, καί ταύτην μετά τίνος Act. 2, 25-28 τέχνης. τούς γαρ Δαυίδ αύτούς ύπομιμνήσκω λόγους, έπείπερ τα έκείνου μάλλον άνυπόπτως έδέχοντο, καί δι' έκείνων πάλιν τήι τού θεού δυνάμει τό πάν άνατίθημι, ιν' ουτω 20 κατά μικρόν αύτούς καταδέΕασθαι ποιήσω τό σωτήριον κήρυγμα, ού δη γενομένου καί εις Act. 2, 38 κατάνυΕιν έλθόντων αύτών φανερώτερόν πως αύτόν λοιπόν θεόν έπιδείΐω διά τής τοΰ βαπτίσματος τούτου είς τό άνομα αύτοΰ προστάίεως, άφεσιν αμαρτιών αύτοΐς τοΰτο χαAct.2,22 21 ρίΣεσθαι δυνάμενον διδάΣας. καί δρα σύνεσιν άποστολικήν. Ί η σ ο ΰ ν , φησίν, τ ό ν

Act. 2, 22 PG 281

Act. 2, 24

Act. 2. 25

Act.2, 36-38

Ν α Σ ω ρ α ΐ ο ν , ά ν δ ρ α ά π ο δ ε δ ε ι γ μ έ ν ο ν άπό τ ο ΰ θεοΰ είς υ μ ά ς δ υ ν ά μ ε σ ι καί τ έ ρ α σ ι καί σ η μ ε ί ο ι ς ο ί ς έ π ο ί η σ ε ν δ ι ' α ύ τ ο ΰ ό θ ε ό ς έν μ έ σ ω ι υ μ ώ ν . καί άπό θεοΰ άποδεδειγμένον λέγει καί τόν θεόν ταϋτα δι' αύτοΰ ένεργήσαντα, ίνα τηι τοΰ πατρός προσηγορίαι πείσηι αύτούς καί αύτόν τόν Ίησοΰν καί τά ?ργα αύτοΰ καταδέΣασθαι, ώς έκείνου δι' αύτοΰ ταύτα ποιοϋντος, λέγω δη τοΰ πατρός. ο ί ς έ π ο ί η σ ε ν γάρ φησίν, δ ι ' α ύ τ ο ΰ ό θ ε ό ς , είτα τοΰ σταυρού μνημονεύσας καί την άνάστασιν εισφέρει, καί ταύτην ώς παρά του πατρός πάλιν γεγενημένην, ίνα διά τούτου πάλιν καί αύτήν αύτούς καταδέΕασθαι ποιήσηι, καί λοιπόν ώσπερ κεκαλυμμένως αύτοΐς καί τήν θεολογίαν εισφέρει" είρηκώς γάρ δ ν ό θ ε ό ς ά ν έ σ τ η σ ε ν λ ύ σ α ς τ ά ς ώ δ ΐ ν α ς τ ο ΰ θ α ν ά τ ο υ , έπάγει' κ α θ ' δ τ ι ο ύ κ ή ν δ υ ν α τ ό ν κ ρ α τ ε ΐ σ θ α ι α ύ τ ό ν ύ π ' α ύ τ ο ΰ . ούκέτι λοιπόν ώς περί άνθρωπου τούτο' εί γάρ άνθρωπος ήν, πάντως δτι καί κρατεΐσθαι ήδύνατο όπό του θανάτου" άλλά τοΰτο είρηκώς καταφεύγει ταχέως έπί τήν προφητικήν μαρτυρίαν, Ινα μηκέτι ώς παρ* αύτοΰ, άλλ' ώς παρά του προφήτου μάλλον άκούοντες προθυμότερον δέΣωνται τό λεγόμενον, καί φησιν" Δ α υ ί δ γ ά ρ λ έ γ ε ι ε ί ς α ύ τ ό ν ' π ρ ο ω ρ ώ μ η ν τ ό ν κ ύ ρ ι ο ν έ ν ώ π ι ό ν μ ο υ δ ι ά π α ν τ ό ς καί τά έΣής. δρα μεθ' δσης τέχνης αύτοΐς τήν κυριολογίαν είσήγαγεν. είτα τήν μαρτυρίαν πληρώσας, πάλιν αύτών ώσπερ τόν λογισμόν καταστέλλων, έπειδήπερ φανερώτερόν αύτόν έθεολόγει, έπί τήν τοΰ πατρός πάλιν κατατρέχει προσηγορίαν καί φησιν' ά σ φ α λ ώ ς o ö v γ ι ν ω σ κ έ τ ω π ά ς ο ί κ ο ς Ι σ ρ α ή λ δ τ ι καί κ ύ ρ ι ο ν καί Χ ρ ι σ τ ό ν ό θ ε ό ς έ π ο ί η σ ε ν τ ο ύ τ ο ν τ ό ν Ί η σ ο ΰ ν , δν ύ μ ε ΐ ς AR 4 έμ R 7 "Ιόσ θϋ εΐ R του — δυναμίνου R 33 ώδύνασ R δσα A 4 1 πρσ R σωτήροσ Α

13 Αλείασ Α άλίασ R ι8 καικαλυμμένοσ R 37 άλλα R 38 προωρόμην Α προόρώμην R

23/24 τοΟ39 δρα R

25

so

35

*ο

3, 1 9 - 2 4 C Y R I L L I C O N T R A E O S QVI THEOTOCON N O L V N T C O N F I T E R I

29

έ σ τ α υ ρ ώ σ α τ ε , και αίτησάντων αυτών λοιπόν έκείνων, τί ποιήσαι ώφειλον, βαπτισθήναι αύτοΐς προσέταίεν έπϊ τώι όνόματι αϋτοΰ και άφεσιν αμαρτιών δια τούτου λαμβάνειν, τήι τών αμαρτιών άφέσει τήν κυριότητα αυτούς έννοήσαι ποιών, bid δέ του λέγειν ό θ ε ό ς 22 έ π ο ί η σ ε ν τήν έκείνων άποκλείων έναντιολογίαν. δτι γαρ πρόσφατον ήμϊν κύριον ό πατήρ ούκ έποίησεν, ούδένα οιμαι τών ευ φρονούντων άντερεΐν. και γαρ ούχ ώς τίνες 6 άνοήτως εις τήν τοΰ υίοΰ θεότητα τό £ητόν έκλαμβάνουσιν, ούτως εϊρηκεν" ού γάρ περί της ύπάρΕεως αύτοΰ σκοπός ήν τώι άποστόλωι διαλέγεσθαι, άλλα περί της μετά τήν άνάστασιν δόΕης. τό ούν κ ύ ρ ι ο ν α υ τ ό ν έ π ο ί η σ ε ν , αντί του κυριότητα και Χρίστου δόζαν αύτώι δέδωκεν, ούχ δτι δόΕαν έπίκτητον ίλαβεν ό υίός, άλλ' έκείνοις δια τήν προειρημένην οίκονομίαν ούτως διαλεγόμενος δτι ούτω πιστεύειν εις αύτόν όφείλετε ώς Χριστώι ίο και χυρίωι προσιόντες. δτι γάρ ούκ άνθρωπος καθ' ήμάς γεγεννημένος χωρίς της του λόγου ένώσεως Ίησοΰς ό ΝαΖωραΐος ό τό ίδιον ύπέρ ήμών αίμα έκχεΐσθαι καταδεΕάμενος, άκουε σαφώς τοΰ άποστόλου Παύλου τοις Έφεσίων διδασκάλοις τούτο φανερόν καθιστώντος' π ρ ο σ έ χ ε τ ε γάρ φησιν, έ α υ τ ο ΐ ς και π α ν τ ΐ τ ώ ι π ο ι μ ν ί ω ι έ ν ώ ι ύ μ ά ς Act. 20, 28 τ ό π ν ε ύ μ α τό ά γ ι ο ν Ι θ ε τ ο έ π ι σ κ ό π ο υ ς , π ο ι μ α ί ν ε ι ν τ ή ν έ κ κ λ η σ ί α ν τ ο υ is θ ε ο ΰ , ην π ε ρ ι ε π ο ι ή σ α τ ο δια τ ο υ α ί μ α τ ο ς τ ο ΰ ιδίου. άκούεις θεόν φανερώς ύπό του άποστόλου τον έσταυρωμένον κηρυττόμενον; ποιμαίνειν γάρ φησιν τήν έκκλησίαν του θεοΰ, ήν περιεποιήσατο δια τοΰ αίματος του ιδίου, ούχ δτι τήι φύσει της θεότητος ίπασχεν, άλλ' δτι τα της σαρκός αύτοΰ πάθη είς αύτόν άναφέρεται δια τό μή άνθρώπου τινός είναι ταύτην, άλλ' αύτοΰ τοΰ λόγου ίδίαν σάρκα. εί τοίνυν θεοΰ αίμα τό αίμα 20 λέγεται, δήλον ώς θεός ήν σάρκα περικείμενος. 28 Ei δέ έπιμένοιεν λέγοντες' ποΰ της γραφής Θεοτόκος ή παρθένος ώνόμασται; άκουέ- PG 284 τωσαν σαφώς τοΰτο τοΰ αγγέλου τοις ποιμέσιν εύαγγελιΣομένου και λέγοντος δ τ ι έ τ έ χ θ η Lc. 2, 11 ύ μ ΐ ν σ ή μ ε ρ ο ν σ ω τ ή ρ , δ ς έ σ τ ι ν Χ ρ ι σ τ ό ς κ ύ ρ ι ο ς , ού λέγει δέ δς ϊσται κύριος ή έν ώι ό κύριος ένοικήσειν μέλλει, άλλ* δ ς έ σ τ ι ν κ ύ ρ ι ο ς . ιδού τοίνυν κύριον φανερώς zs τον τεχθέντα ό άγγελος ευαγγελίζεται, είτα και σημεΐον ώσπερ αύτοΐς τής τοΰ κυρίου θέας παρεχόμενος ε ύ ρ ή σ ε τ ε , φησίν, β ρ έ φ ο ς έ σ π α ρ γ α ν ω μ έ ν ο ν κ α ι κ ε ί μ ε ν ο ν έν φ ά - Lc. 2, 12 τ ν η ι , παραπλήσιά τε τώι άγγέλωι και ό Πέτρος κηρύττων, δτε προς τόν Κορνήλιον είσήλθεν, ?λεγεν' τ ό ν λ ό γ ο ν ά π έ σ τ ε ι λ ε ν τ ο ι ς υ ί ο ΐ ς ' Ι σ ρ α ή λ ε ύ α γ γ ε λ ι ί ό μ ε ν ο ς Act. 10, 36 ε ί ρ ή ν η ν δια Ί η σ ο ΰ Χ ρ ι σ τ ο ΰ ' ο υ τ ό ς έ σ τ ι κ ύ ρ ι ο ς π ά ν τ ω ν . όράις πώς τόν so λόγον άντι τοΰ τό σωτήριον κήρυγμα διά Ίησοΰ Χριστοΰ άπεστάλθαι φησιν και δεικνυς αύτοΐς τίς εΐη Ίησοΰς Χριστός, ο υ τ ό ς έ σ τ ι ν , Ιφη, π ά ν τ ω ν κ ύ ρ ι ο ς ; όράις τό βρέφος κύριον και ύπό τοΰ άγγέλου και ύπό του Πέτρου; ούκοΰν Θεοτόκος άναμφιβόλως ή τόν κύριον γεννήσασα. ούτως αύτήν και ή τοΰ μακαρίου βαπτιστοΰ μήτηρ υπό ττνεύματος άγιου κινουμένη προσηγόρευσεν" έ π λ ή σ θ η γάρ φησιν, ή ' Ε λ ι σ ά β ε τ π ν ε ύ - Lc. ι, 41-43 μ α τ ο ς ά γ ί ο υ κ α ι ά ν ε β ό η σ ε ν ' ε υ λ ο γ η μ έ ν η σ ύ έν γ υ ν α ι Ε ι ν και ε ύ λ ο γ η μ έ ν ο ς ό se κ α ρ π ό ς τ ή ς κ ο ι λ ί α ς σ ο υ , και π ό θ ε ν μοι τ ο ύ τ ο Ι ν α ή μήτηρ τ ο ΰ κ υ ρ ί ο υ μου ί λ θ η ι π ρ ό ς με; τίς έπΐ τοσούτον μέμηνεν, ώς μή βούλεσθαι μετά τών εύαγγελίων θεοτόκον άποκαλεΐν τήν άγίαν παρθένον; μή τοίνυν τών άκεραιοτέρων τάς άκοάς θορυβείτωσαν παιδίον και βρέφος όνομάΖοντες, ίνα μή κατ' όλίγον και πάσαν αύτοΰ τήν έπιδη- «ο 24 μίαν άρνήσωνταΓ ώνόμασται γάρ βρέφος ύπό του άγγέλου, άλλ' άμα και κύριος. μηδ' έν τούτωι δέ πάλιν ψιθυρι£έτωσαν τό πάθος προβαλλόμενοι και τήν άνάστασιν και δτι ό θεός αύτόν ήγειρεν. ήδη μέν γάρ και έν τοις προλαβοΰσιν άποδέδεικται τής οικονομίας ό λόγος, πλήν εί και φανερώτερον μανθάνειν βούλονται τίς ό έσταυρωμένος ύπηρχεν, AR 2 τών Αμαρτιών Α 4 άντιλογίαν in ένοντιλογίαν corr. Α 5 iwotei Α ι ι γεγενημένοα Α 1 3 φανερών R 24 ήμϊν Α 33 ΑνομαΖόμενον addidi

οίικ' R καΐ 1 om. Α

3°

COLLECTIO ATHENIENSIS

ι Cor. Ii, 23 άκουέτωσαν του της οικουμένης διδασκάλου τοΰτο Κορινθίοις έπιστέλλοντος' έ γ ώ γάρ φησι, π α ρ έ λ α β ο ν α π ό τ ο υ κ υ ρ ί ο υ , δ κ α ι π α ρ έ δ ω κ α ΰ μ ϊ ν , δ τ ι ό κ ύ ρ ι ο ς Ί η σ ο ΰ ς έ ν τ ή ι ν υ κ τ ί ήι π α ρ ε δ ί δ ο τ ο , έ λ α β ε ν ( ϊ ρ τ ο ν και τά έΕής. θεωρείς τον ίπτέρ Act. 13, 30 ήμών παθόντα κύριον φανερώς κηρυττόμενον; εϊ be και τό ό θ ε ό ς α υ τ ό ν ή γ ε ί ρ ε ν έκ ν ε κ ρ ώ ν σκανδαλίζει τους ανθρώπους ώς περί ανθρώπου λεγόμενον, αύτοΰ πάλιν τοΰ 5 αποστόλου και ταύτην άκουέτωσαν άναιροΰντος τήν ύπόνοιαν. οικονομικώς γάρ τά τοιαύτα έν ταϊς άγίαις είρηται γραφαΐς' δτι γάρ κύριος ήν ό τήι σαρκϊ και πάσχων και άνιστάμενος και οΰχ, ώς αυτοί φασιν, άνθρωπος ένοίκησιν έχων του λόγου, άκουέτωσαν Rom. 4, 23. τοΰ Παύλου 'Ρωμαίοις ουτω παρρησίαι γράφοντος περί τοΰ Αβραάμ' ο ύ κ έ γ ρ ά φ η δ ι ' α υ τ ό ν μ ό ν ο ν , ά λ λ α κ α ι δ ι ' η μ ά ς , ο ί ς μ έ λ λ ε ι λ ο γ ί ί ε σ θ α ι τ ο ι ς π ι σ τ ε ύ ο υ σ ι ν ίο PG 285 έ π ι τ ό ν έ γ ε ί ρ α ν τ α Ί η σ ο ΰ ν τ ο ν κ ύ ρ ι ο ν ή μ ώ ν έκ ν ε κ ρ ώ ν . ήκουσας τον έγεί24

ρόμενον κύριον προσαγορευόμενον' μηκέτι σκανδαλίίου έπι τοις οικονομικώς λεγομένοις. 25

Και τοΰτο δέ τοις είρημένοις προσθεΐναι άναγκαΐον υπάρχει, ϊνα μή τις ύπολάβηι χάριτι και αυτόν καθάπερ ήμάς θεόν και κύριον και υίόν προσαγορευόμενον. ήμεΐς μέν Ps. 81, 6. 7 γάρ εϊ και καλούμεθα θεοί, άλλά πάλιν άκούομεν και της άσθενείας ήμών τό μέτρον' έ γ ώ γάρ ε ϊ π α , φησίν, θ ε ο ί έ σ τ έ κ α ι υ ι ο ί υ ψ ί σ τ ο υ , άλλ' ευθέως έπάγει' ύ μ ε ΐ ς δέ δη ώ ς ά ν θ ρ ω π ο ι ά π ο θ ν ή ι σ κ ε τ ε , και δήλον ώς την προσηγορίαν κατά χάριν έσχήκαμεν, αύτός δέ ούχ οΰτως, άλλά μετά της θεοπρεποΟς δόΕης και τήν προσηγορίαν έχει. καλεΐRom. 9, 5 ται γάρ ούχ άπλώς θεός, άλλά θεός έπι πάντων και εύλογητός εις τους αιώνας, καλείται ι Cor. 2, 8 δέ πάλιν και κύριος, ούκ όνόματι μόνον ώσπερ ήμεΐς, άλλά κύριος της δόΕης και κύριος Act. 10, 36 πάντων, ώς ό Πέτρος έδίδαΕεν' λεγόμενος δέ και υιός, ουδέ τούτο καθάπερ ήμεΐς άπλώς ι loh. 5, 20 υιός, άλλά υιός μόνος και άληθινός κατ1 ούσίαν, ώς φησιν Ιωάννης" κ α ι έ σ μ έ ν έν τ ώ ι ά λ η θ ι ν ώ ι θ ε ώ ι και έν τ ώ ι υ ί ώ ι α ύ τ ο ΰ ' ο ύ τ ό ς έ σ τ ι ν ό ά λ η θ ι ν ό ς θ ε ό ς και ζωή αιώνιος. φανερώτερον δέ τούτον και ό άπόστολος Παΰλος άπό τών πολλών ι Cor. 8, 5. 6 διορίζει ώς μόνον και κατά άλήθειαν υίόν' λέγει γάρ ούτως' κ α ι γ ά ρ ε ϊ π ε ρ ε ί σ ί ν λ ε γ ό μ ε ν ο ι θ ε ο ί , ε ϊ τ ε έν ο ύ ρ α ν ώ ι ε ϊ τ ε έ π ι τ η ς γ η ς , ώ σ π ε ρ ε ί σ ί ν θ ε ο ί π ο λ λ ο ί κ α ι κ ύ ρ ι ο ι π ο λ λ ο ί λ ε γ ό μ ε ν ο ι , πάλιν, ίνα νοήις' ά λ λ ' ή μ ΐ ν ε ί ς θ ε ό ς ό π α τ ή ρ , έΕ ο υ τ ά π ά ν τ α , κ α ι ε ί ς κ ύ ρ ι ο ς Ί η σ ο ΰ ς Χ ρ ι σ τ ό ς , δ ι ' ο υ τά π ά ν τ α , όράις ώς ού μετά πάντων αύτός κύριος ή θεός ονομάζεται, άλλά μόνος τώι πατρί συνδοΕάίεται, ώς αύτοΰ κατά φύσιν υπάρχων; 26

ΐδ

20

25

so

Καιρός δέ λοιπόν και τήν έτέραν τοΰ άποστόλου μαρτυρίαν είς μέσον παραγαγεΐν, τούτον τόν άληθινόν υίόν δεικνυσαν άνθρωπον είναι τόν έκ της καλλιπαρθένου τεχθέντα, Gal. 4, 4 έχει δέ ούτως' δ τ ε δέ ή λ θ ε ν τ ό π λ ή ρ ω μ α τ ο ΰ χ ρ ό ν ο υ , έ Ε α π έ σ τ ε ι λ ε ν ό θ ε ό ς τ ό ν υ ί ό ν α ύ τ ο ΰ γ ε ν ό μ ε ν ο ν έκ γ υ ν α ι κ ό ς . μηδείς δέ τοΰτο λέγειν έρυθριάτω' ούδεμίαν γάρ ϋβριν τοΰτο τώι λόγωι φέρει, φιλανθρωπίαν δέ μάλλον και δόΕαν διά τοΰτο 86 άπειρον και άμέτρητον. δτι γάρ ουδέν έκ τούτου ό λόγος έβλάπτετο, άψαυστος υπάρχων τήν φύσιν και άπαθής και άπερίγραφος, άρρήτωι δέ φιλανθρωπίαι τό πράγμα διήνυσεν, Hebr. 13, 8 άκουε πάλιν αύτοΰ τοΰ Παύλου τοΰτο διδάσκοντος' Ί η σ ο ΰ ς Χ ρ ι σ τ ό ς , φησίν, χ θ έ ς και σ ή μ ε ρ ο ν , ό α ύ τ ό ς και είς τ ο υ ς α ι ώ ν α ς . τό γάρ χ θ έ ς λέγων τήν προαιώνιον αύτοΰ σημαίνει δόΕαν, τό δέ σ ή μ ε ρ ο ν ένεστώτος καιροΰ ποιείται σημαντικόν, και 40 δτι ούκ έτράπη, άλλ' δτι ό αύτός έμεινεν, και έν σαρκί γενόμενος, και έσται είς τους αιώνας, έπήγαγεν, ό α ύ τ ό ς κ α ι ε ί ς τ ο υ ς α ι ώ ν α ς . δτε τοίνυν ταύτα ούτως έχει, PG 288 φιλανθρωπίαι μεγάληι τήν είς ήμάς άγάπην ένεδείΕατο και κεκοινώνηκεν τήι ήμετέραι φύσει, ίνα άναστήσηι αύτήν και της υπό τόν διάβολον άπαλλάΕηι δουλείας, μηδείς ούν AR ι οΐκουμένησ R οίκονομίασ Α om. A 32 δ«κνΰσ R 33 ^

om·

2 δ om. R A·

ι6 1)ή om. R

24 και om. R

28 και

3, 24—28 C Y R I L L I C O N T R A E O S Q V I T H E O T O C O N N O L V N T

CONFITERI

31

αίσχυνέσθω παιδίον άκούων και βρέφος και δσα άνθρωπινώτερον περί αύτοΰ γέγραπται' ΰπέμεινεν γαρ πάντα ού δι' έαυτόν, άλλα δι' ή μας, πανταχού τό πρέπον φυλάττων τη ι 27 άνθρωπείαι φύσει, ίνα μή φαντασία ή οικονομία νομίίηται.

ούκοΰν κάν άκούσηις δτι Mt. 2, 14

παραλαμβάνει αυτόν ό μακάριος Ιωσήφ και φεύγει είς Αϊγυπτον, μή αίσχύνην αύτό νόμιΖε, τήν δέ οίκονομίαν έννόει. και

και γαρ ού τότε μόνον τούτο περι αύτοΰ γέγραπται,

άλλα 5

δτε εις τον τριακοστόν ένιαυτόν έλθών ήρΣατο κηρύττειν και δίδασκαν και τών θαυ-

μασίων έπετέλει τήν δύναμιν, πάλιν τοιαύτα περί αύτοΰ γεγραμμένα εύρίσκομεν.

ά κ ο ύ - Mt. 4. 12

σ α ς γάρ φησιν, δ τ ι Ι ω ά ν ν η ς π α ρ ε δ ό θ η , ά ν ε χ ώ ρ η σ ε ν ε ί ς τ ή ν Γ α λ ι λ α ί α ν , · και έτερα δέ τοιαύτα έστιν εύρεΐν.

άλλ' ού φόβωι τούτο έποίει ούδέ τότε ούδέ νΰν, άλλα

τον πρέποντα καιρόν άναμένων τοΰ σωτηρίου πάθους" Ιδει γάρ πρώτον διαλάμψαι τό ίο κήρυγμα και πάντα έπιτελέσαι δσα έβούλετο, και τότε και έπΐ τό σωτήριον πάθος έλθεϊν, δ δή και γέγονεν.

δτι δέ ού φόβωι και δειλίαι τούτο έγίνετο, δήλον άφ' ών πεποίηκεν,

δτε παραδοθήναι ούκ έβούλετο. σάντων, α ύ τ ό ς ,

καϊ γάρ τών Ιουδαίων αύτόν τότε κατακρημνίσαι θελη-

φησίν, δ ι ε λ θ ώ ν

δια

μέσου

φησίν, πιάσαι αύτόν θελόντων, ο ύ δ ε ί ς , δτι

αύτών

έπορεύετο,

και άλλοτε δέ, Lc. 4. 3 °

φησίν, έ π έ β α λ ε ν έ π ' α ύ τ ό ν τ ά ς χ ε ί ρ α ς , is loh. 7. 30

ουπω έλήλυθεν ή ώρα αύτού.

πλην άλλά και άχείρωτος είναι δυνάμενος ως

θεός, πάλιν διά τό άνθρώπινον ύπανεχώρει, 'ίνα φαίνηται κατά άλήθειαν γενόμενος άνθρωπος.

εί δέ λέγοι τις' διά τί μή και τότε δτε παιδίον ήν, δι' έαυτού τήν έπιβουλήν

έΕέκλινεν, άλλ* άγγέλου χρηματίίοντος; 'ίνα μή της οικονομίας τοσούτον

μανθανέτω ώς και τότε αύτοΰ ήν τό έργον,

παραλύσηι

28 άγγέλου τό πράγμα πεποίηκεν.

τον λόγον

δτι δέ τά πρέποντα

άλλ'

διά τήν ήλικίαν, διά τούτο δι' 20 σώιίειν βουλόμενος πάντα οικο-

νομικώς έποίει και συνεχώρει τήι σαρκΐ δεικνύειν τά αύτηι άκόλουθα, πληροφορήσει σε πάλιν αύτός. σοΰ

δτε γάρ ό μακάριος βαπτιστής αύτώι Ιλεγεν" έ γ ώ

βαπτισθήναι,

άπεκρίνατο πρός αύτόν ά φ ε ς ά ρ τ ι ' ο ύ τ ω γ ά ρ π ρ έ π ο ν

π λ η ρ ώ σ α ι π ά σ α ν δ ι κ α ι ο σ ύ ν η ν. οΐκονομών κατεδέχετο;

ύ π ό Mt. 3- 14· τ5

χρεία ν έχω

έστιν

όράις δτι και τό βάπτισμα και πάντα τά πρέποντα 25

δταν τοίνυν άκούσηις παιδίον και βρέφος και δσα άνθρωπινώ-

τερον περι αύτοΰ γέγραπται,

καθώς προείρηται, μηδέποτε δίχα της θεότητος αύτόν δντα

ΰπολάμβανε' και γάρ και άνθρωπος λεγόμενος, δείκνυται θεός υπάρχων, ώς πολλάκις άποδέδεικται.

έπιμαρτυρήσει δέ πρός τοΰτο τοις είρημένοις και ό μακάριος βαπτιστής ούτω

λέγων περί αύτοΰ" ό π ί σ ω

μου

έρχεται

άνήρ δς έ μ π ρ ο σ θ έ ν μου γ έ γ ο ν ε ν ,

π ρ ώ τ ό ς μου ήν κ ά γ ώ ούκ ή ι δ ε ι ν α ύ τ ό ν . έαυτοΟ φησιν αύτόν είναι;

πώς ούν άνδρα λέγων αύτόν, πρώτον si

και μήν κατά τον της οικονομίας χρόνον αύτός πρώτος ό

μακάριος βαπτιστής γεγεννημένος ευρίσκεται.

δτε γάρ ό Γαβριήλ τηι θεοτόκωι Μαρίαι PG 289

τήν άχραντον σύλληψιν εύγγελίίετο, έκτον έλεγεν ήδη μήνα τήν Ελισάβετ ληφυΐαν τον βαπτιστήν. δς

έμπροσθέν

έχειν συνει- Lc. 1, 36

πώς ουν άνδρα λέγων πρώτον φησιν αύτόν έαυτού δντα, εί as

μήτι θεόν φανερώς ένανθρωπήσαντα αύτόν ήπίστατο; άνήρ

δ τ ι loh. 1,30.31

μου γ έ γ ο ν ε ν ,

δτι

όπίσω

πρώτός

μ ο υ γάρ φησιν, έ ρ χ ε τ α ι loh. 1, 30

μ ο υ ήν.

πώς δέ εί πρώτος

ήν, έμπροσθεν ύστερον έγένετο; τήι φανερώσει και τήι γνώσει τήι πρός τον λαόν.

πριν

μέν γάρ έπι τό κηρύττειν παρέλθηι, ού σφόδρα ήν τοις πολλοίς γνώριμος, ό δέ βαπτιστής ήδη και έκήρυττεν και έβάπτιΖεν πρό αύτοΰ' δτε δέ λοιπόν και ό κύριος ήρΣατο κηρύττειν *ο και τά

θαύματα έπιτελεΐν, έ μ π ρ ο σ θ ε ν ,

Ιφερεν.

και δτι τοΰτό έστιν τό έ μ π ρ ο σ θ ε ν ,

μαθηταί έλεγον' β α β β ί , κας,

ϊδε

τουτέστιν μάλλον τοΰ βαπτιστοΰ τά πρωτεία

ούτος

δς

βαπτίζει

ήν

μετά

και

πάντες

και άνδρα και πρώτον αύτόν έκήρυΗεν; AR 6 λ R

23 ό αίιτόσ Α

άκουε τί πρός τον Ίωάννην οί αύτοΰ

σ ο ΰ έν τ ώ ι Ί ο ρ δ ά ν η ι ,

27 ίΐρηται Α

έρχονται

ώ ι σ ύ μ ε μ α ρ τ ύ ρ η - loh. 3.

πρός αύτόν.

θεωρείς πώς

COLLECTIO A T H E N I E N S I S

32 29

Mt. 22,41-45

Mt. 2ζ, 46 80

PG 292 Gal. ι, 8

4 6 6 7 8 9 10 11

Ei δέ τήι προλαβούσηι κεκαρωμένοι μέθηι Ιτι και νυν άναβάλλονται τηι άληθείαι πείθεσθαι οί πεπλανημένοι, φέρε κάκείνην αύτοΐς τήν μαρτυρίαν εις μέσον αγάγωμεν, προς ήν άντειπεΐν ουδέ αυτοί οί τά αύτά αύτοΐς ύπειληφότες 'Ιουδαίοι καί νομίΖοντες άνθρωπον εϊναι ψιλόν ούκέτι ήδυνήθησαν' ποία δέ αυτη έστίν; αυτός τότε τους Φαρισαίους ό κύριος ήρώτησεν λέγων' τί ό μ ΐ ν δ ο κ ε ΐ π ε ρ ί τ ο ΰ Χ ρ ι σ τ ο ΰ ; τ ί ν ο ς υ ι ό ς έ σ τ ι ν ; τών δέ 5 άποκριναμένων τ ο υ Δ α υ ί δ , ίφη προς αύτούς' π ώ ς ουν Δ α υ ί δ έν π ν ε ύ μ α τ ι κ α λ ε ί α ύ τ ό ν κ ύ ρ ι ο ν λ έ γ ω ν " ε ι π ε ν ό κ ύ ρ ι ο ς τ ώ ι κ υ ρ ί ω ι μ ο υ ' κ ά θ ο υ έκ δ ε Σ ι ώ ν μ ο υ , £ ω ς άν θ ώ τ ο υ ς έ χ θ ρ ο ύ ς σ ο υ ύ π ο π ό δ ι ο ν τ ώ ν π ο δ ώ ν σ ο υ ; εί ούν Δ α υ ί δ καλεί αύτόν κύριον, π ώ ς υιός αύτοΰ έ σ τ ι ν ; δράις φανερώς πώς κύριον τοΰ Δαυίδ έαυτόν άπέδειΣεν' πώς ουν ό έκ σπέρματος Δαυίδ κύριος αύτοΰ εϊναι ίο ήδύνατο και του πατρός σύνθρονος, εί μή δτι θεός ήν τά ανθρώπινα περιβαλόμενος; υίόν γαρ Δαυίδ και κύριον τον έκ της παρθένου τεχθέντα, τουτέστιν έαυτόν άπέδει£εν, άλλ' έκεΐνοι μέν ταύτην τήν μαρτυρίαν άκούσαντες ανετράπησαν και του άντιλέγειν έπαύσαντο, ώς ό εύαγγελιστής ίστορεΐ' ο υ δ ε ί ς γάρ φησιν, ή δ ύ ν α τ ο ά π ο κ ρ ι θ ή ν α ι α ύ τ ώ ι λ ό γ ο ν ο ύ δ έ έ τ ό λ μ η σ ε ν α π ' έ κ ε ί ν η ς τ η ς ώ ρ α ς έ π ε ρ ω τ ή σ α ι α ύ τ ό ν ο ύ κ έ τ ι . 15 γένοιτο δέ καί τούτους κδν όψέ ποτέ της άνοιας άποστάντας έπιγνώναι της εύσεβείας το κήρυγμα, ήμεΐς δέ ταύτης έχώμεθα της πίστεως, αγαπητοί, δια παντός' ταύτην καί έν διανοίαι κατέχιυμεν καί τηι γλώττηι φανερώς καί μετά παρρησίας κηρύττωμεν, πάντα διά ταύτην ύπομένειν προθύμιυς άνεχόμενοι. αυτη γάρ προφητών μέν έστιν πρόρρησις, άποστόλων δέ κήρυγμα καί της τών ούρανών βασιλείας πρόϋενος, αυτη της αιωνίου Σωής 2ο όδηγός, αυτη τών πατέρων ό πλούτος, αυτη καί ήμών ό άληθινός θησαυρός, υπέρ ου πάντα πωλεΐν καί προέσθαι δίκαιον. τοΰτον εϊ τις ήμών άποσυλήσαι θελήσοι, άποστρεφώμεθα ώς Χριστομάχον καί της ήμετέρας σωτηρίας έχθρόν, πειθόμενοι τώι παραγγέλλοντι άποστόλωΓ κδν ή μ ε ΐ ς ή ά γ γ ε λ ο ς έΕ ούρανοΟ ε ύ α γ γ ε λ ί σ η τ α ι ύ μ ΐ ν π α ρ ' δ εύηγγελισάμεθα ύμΐν, άνάθεμα έστω. 25 = = = = = = = =

V i 3 5 R 5 Του αύτοΰ έρμηνεία είς τό έν Νικαίαι σύμβολον V 8 R 2ΐ Σάκρα άποσταλεΐσα τώι όσιωτάτωι Κυρίλλωι V 9 Κελεστίνου άρχεπισκόπου 'Ρώμης προς τον άρχιεπίσκοπον Κύριλλον V ί ο Του αύτοΰ προς Νεσ 'όριον V ι ι Του αύτοΰ προς τον κλήρον καί τον λαόν Κωνσταντινουπόλεως έπιστολή V 12 Του αύτοΰ προς Ίωάννην τόν Αντιοχείας έπίσκοπον V 2 R ι ι Κυρίλλου προς Νεστόριον, ήνίκα Ιμαθεν αύτόν κακώς φρονεΐν V 3 R 12 Νεστορίου προς Κύριλλον

30

12 = V 4 R !3 Κυρίλλου προς Νεστόριον 13 = V s R 14 Νεστορίου προς Κύριλλον 35 14 = V 2ΐ Κυρίλλου προς τούς έγγράφος αύτόν αίτιασαμένους δτιπερ ού σεσιώπηκεν iE άκοής μαθών ίρπειν έπί τό χείρον τήν δυσσεβή Νεστορίου διδασκαλίαν 16 = V 2θ Τοΰ αύτοΰ έπιστολή πρός τινα ίηλωτήν περί Νεστορίου 16 = V 13 Του αύτοΰ πρός Ίωάννην τόν 'Αντιοχείας 17 = V 3θ 'Ιωάννου έπισκόπου 'Αντιοχείας πρός τόν άγιώτατον Κύριλλον *ο 18 = V 15 Κυρίλλου πρός Ίουβενάλιον έπίσκοπον Ιεροσολύμων AR ι δέ om. R fäp προφητών R

3 °ύτ€ A R 25 ύμΐν om. Α

Α 4 ε' in mg. A m. rec.

9 öpa A

17 διά παντόσ άγαπητοϊ R

19 μέν

24, 1—4 C Y R I L L I A P O L O G I A X I I C A P I T V L O R V M C O N T R A O R I E N T A L E S

33

19 = V 19 R 46 Όμιλία Πρόκλου έτη σκότιου Κυίίκου λεχθεΐσα έν Κωνσταντινουπόλει καθείομένου Νεστορίου είς την ένανθρώπησιν τοΰ κυρίου ήμών ΊησοΟ Χρίστου δτι Θεοτόκος έστιν ή αγία παρθένος Μαρία και δτι ό τεχθεις ούτε θεός γυμνός ούτε άνθρωπος ψιλός, αλλ' Εμμανουήλ τυγχάνει, θεός και άνθρωπος άσυγχύτως και άμεταβλήτως υπάρχων' είπε δέ αυτήν, δτε ήν έπίσκοπος Νεστόριος, προτραπεις παρ' αυτού 6 20 = V 14 R ι6 'Ιωάννου έπισκόπου 'Αντιοχείας προς Νεστόριον, έν ήι μακάριον αποκαλεί θεόδωρον τον αίρετικόν 21 = V ι8 Διαμαρτυρία προτεθεΐσα έν Κωνσταντινουπόλει 22 = V 24 Του αΰτοΰ Κυρίλλου προς τον κλήρον και τον λαόν Κωνσταντινουπόλεως 23 = V 6 R 15 Τοΰ αύτου προς Νεστόριον

ίο

24 = R 6. Latin a uersio extat in Coll. Palatina 39, Syriaca in cod. Mus. Brit. add. 12156 Τοΰ έν άγίοις πατρός ήμών Κυρίλλου αρχιεπισκόπου 'Αλεξανδρείας πρός τούς τολμώντας Pusey 260 P G 7ήμα τ ή ς π ί σ τ ε ω ς , δ κ η ρ ύ σ σ ο μ ε ν ; όμολογήσαντες γάρ δτι κύριος Ίησοΰς, και πιστεύσαντες δτι ό θ ε ό ς αυτόν ή γ ε ι ρ ε ν έκ ν ε κ ρ ώ ν , σωιΖόμεθα. άρ' ούν είς ίνα τών καθ' ήμάς και κοινόν άνθρωπον ή πίστις, ούκέτι δέ τόν έν άνθρωπείαι μορφήι Phil. 3, 7 πεφηνότα δι' ήμάς προσκυνοΰμεν λόγον; ούκ έλαβεν τήν του δούλου μορφήν ό έλεύθερος 26 ώς θεός; ού τεταπείνωκεν έαυτόν ό τοις της θεότητος ύψώμασι διαπρέπων; ό έν μορφήι και ίσότητι τοΟ πατρός ού καθήκεν έαυτόν είς κένωσιν, καίτοι διανέμων έ£ ιδίου πληρώματος τήι κτίσει τά άγαθά; άπαγε τής δυσβουλίας" έτέρως ήμάς μεμυσταγωγήκασιν οί μακάριοι πατέρες. σαρκωθήναι γάρ και ένανθρωπήσαι κατά άλήθειαν αύτόν ίφασαν Ρ 274 τόν έκ θεοΰ πατρός λόγον άτρέπτως τε και άσυγχύτως" άπόρρητος δέ παντελώς τής οίκο- so νομίας ό τρόπος. μάρτυρας δέ τών είρημένων τούς αύτών ποιήσομαι λόγους. Πέτρου μάρτυρος έπισκόπου ΆλεΕανδρείας loh. ι, ΐ4 13

"Οθεν και ό εύαγγελιστής άληθεύει λέγων' ό λ ό γ ο ς σάρΕ έ γ έ ν ε τ ο και έ σ κ ή ν ω σ ε ν έν ή μ ΐ ν , τότε δηλονότι άφ' ού ό άγγελος ήσπάσατο τήν παρθένον ειπών' Lc. 1, 28 χ α ί ρ ε κ ε χ α ρ ι τ ω μ έ ν η , ό κ ύ ρ ι ο ς μ ε τ ά σου. τό γάρ ό κ ύ ρ ι ο ς μ ε τ ά σ ο υ νΰν se έστιν άκουσαι του Γαβριήλ άντι του ό θεός λόγος μετά σοΰ' σημαίνει γάρ αύτόν γεννώLc. 1, 35 μενον έν μήτραι και σάρκα γινόμενον, καθώς γέγραπται" π ν ε ύ μ α ά γ ι ο ν έ π ε λ ε ύ σ ε τ α ι 32 = Exc. Ephes. II θ [ = ίν], Α R A I 8 μέν om. Α παραιρούμενοι ΘΛ παραιτούμενοι A R 10 νουνεχεστάτουσ δντασ θ R A I νοΟν ίχοντασ Α ι ι τό καΐ 0R««nAI και τό A R 12 τέ γενέσθαι Α ι6 καταΜκησ ν 22 ϊσ χσ ί 23 σαιίόμεθα Α R A I σωθησόμεθα θ 24 τόν R 26 ώς om. R 27 άιΜου ν 28 κτήσει f 29 άγιοι Α 3 ° άπορρήτωσ ν 3°/3* παντελώς — τρόπος om. ν 3 1 ποιήσο in fine lineae f 32 μάρτυροσ v A R μοίρτυροσ καΐ ίΛΣ 35 τό γάρ — σοΟ om. f 37 Τ€" νόμενον Α

24. Ι Ο — 1 9 C Y R I L L I A P O L O G I A X I I C A P I T V L O R V M C O N T R A O R I E N T A L E S

37

έ π ί σέ και δ ύ ν α μ ι ς υ ψ ί σ τ ο υ έ π ι σ κ ι ά σ ε ι σ ο Γ δ Γ δ και τ ό γ ε ν ν ώ μ ε ν ο ν άίγιον κ λ η θ ή σ ε τ α ι υ ί ό ς θεοΰ. Αθανασίου έπισκόπου 'Αλείανδρείας 14

Όθεν καί γεννωμένης της σαρκός έκ της Θεοτόκου Μαρίας, αυτός λέγεται γεγεννήσθαι Äthan c. 3 ό τοις άλλοις γένεσιν είς τό είναι παρέχων, 'ίνα την ήμών εις έαυτόν μεταθήι γέννησιν. 6 ' Τοΰ αύτοΰ έκ της προς Έπίκτητον έπιστολής

15

Πώς δέ και άμφιβάλλειν έτόλμησαν οί λεγόμενοι Χριστιανοί ei ό έκ Μαρίας προελθών ad Epict. κύριος υίός μέν τήι ούσίαι καί φύσει του θεοΰ έστιν, τό δέ κατά σάρκα έκ σπέρματός έστι PG 325 Δαυίδ, σαρκός δέ της αγίας Μαρίας, τινές δέ άρα ουτω τολμηροί γεγόνασιν, ώστε ειπείν τον Χριστόν τον σαρκί παθόντα και έσταυρωμένον μή είναι κύριον και σωτήρα καί θεόν ίο Ρ 276 και υίόν του πατρός; ή πώς Χριστιανοί θέλουσιν όνομάίεσθαι οί λέγοντες εις άνθρωπον αγιον ώς έπΐ ένα τών προφητών έληλυθέναι τόν λόγον καί μή αύτόν άνθρωπον γεγονέναι λαβόντα έκ Μαρίας τό σώμα, άλλ' έτερον είναι τόν Χριστόν καί έτερον τον τοΰ θεοΰ λόγον τον προ Μαρίας καί προ αιώνων υίόν δντα του πατρός; ή πώς είναι Χριστιανοί δύνανται οί λέγοντες άλλον είναι τόν υίόν καί άλλον τόν του θεοΰ λόγον; ι&

16

Ταύταις ημείς ταΐς τών αγίων πατέρων έψόμεθα δόίαις' εί δέ τις έτεροδιδασκαλεΐ καί έτερόφρων έστίν, ?£ω της εις εύθΰ καί βασιλικής φέρεται τρίβου. δτι δέ καί τό σαρκικώς λέγεσθαι γεννηθήναι Χριστόν ούκ ασύνηθες τοις άγίοις πατράσιν, έστι δέ δή μάλλον καί έτέροις έντριβής ή λέΕις, ουδέν ήττον ήμΐν αληθές υπάρχον άποφαίνει τό ύποτεταγμένον £ητόν, έχει δέ ούτως 2ο Ικονίου έπισκόπου

17

Εί μή γαρ έκεΐνος έγεννηθη σαρκικώς, ούκ δν συ έγεννήθης πνευματικώς' εί μή έκεΐνος ήνέσχετο τής τοΰ δούλου μορφής, ούκ δν σύ την δόίαν τής υιοθεσίας έκέρδανας.

18

Δηλοΐ δέ κάνταΰθα τό σαρκικώς τό κατά σάρκα, καθάπερ άμέλει τό θεικώς τό κατά θεότητα. 26 Άναθεματισμός γ

19

Εϊ τις έπί του ένός Χρίστου διαιρεί τάς υποστάσεις μετά την ένωσιν, μόνηι συνάπτων αύτάς συναφείαι τήι κατά την ά£ίαν ή γοΰν αύθεντίαν ή δυναστείαν, καί ουχί δή μάλλον συνόδωι τήι καθ' ένωσιν φυσικήν, άνάθεμα έστω. 3 cf. E x c . Ephes. I U I

6 =

E x c . Ephes. V

2 χ cf. E x c . Ephes. [A 7 4 ] X V I I I I

26 £ήτει τόν β 0mg

θ [= fv], ARM 2 καί ϋσ f 4 6 αύτόσ ν σαρκί ν

καί 1 ] κάν Α

εύθύ καί om. ν 24 άμέλει om. ν τρίτοσ A R

3 'Αθανασίου — 'Αλεξανδρείας] τοΟ μεγοίλου άθανασίου ν γεγενήσθαι f

5 Τ^ννη^ιν Σ 1 3 τοΟ θεοΟ] θεόν ν

εις om. R

γένεσιν ν

g οϋτω

14 υίόν om. ν

19 έτεροι σ om. ν

ίο

ι 6 έπόμεθα ν

\η είς

iv

2ΐ Άμφιλοχίου έπισκόπου Ικονίου Σ

24/25 τό κατά θεότητα A R κατά θεότητα θ 29 φυσικήν A R Λ Σ φυσική θ

άρχιεπισκόπου R

άρα Α δρα R

26 Κυρίλλου άναθεματισμόσ

3»

Ρ 278

COLLECTIO A T H E N I E N S I S

Μέμφις αιρετικών

20 Πάλιν αυτόν τών αύτοΰ ύπομνήσωμεν λόγων δεικνύντες αυτόν δύο υποστάσεις λέV ι, ΐ5· ι6 γοντα έν οΓς φησιν έν τώι πρώτιυι τόμωΓ ούκοΰν δσον είς ιδίαν φύσιν, ούχ ήγίασται μόνος ό έκ θεοΰ πατρός λόγος" ei δέ δή τις οϊοιτο τόν έκ της άγίας παρθένου γεγεννημένον κεχρίσθαι τε και ήγιάσθαι μόνον, ταύτηι τοι και ώνομάσθαι Χριστόν. πώς ουν 5 ώς έπιλαθόμενος τών έαυτοΰ είς μίαν υπόστασιν συνάγει συγχέων τάς φύσεις, φυσικήν τήν θείαν ίίνωσιν άποκαλών; και τίς ποτέ παραδέχεται φυσικήν την θείαν ένωσιν τοΰ μυστηρίου της οικονομίας; εί γαρ φυσική ή ένωσις, που ή χάρις; ποΰ τό θείον μυστήριον; αί γαρ φύσεις, ώς δεδιδάγμεθα, έίπαΣ παρά τοΰ τάίαντος θεοΰ ταγεΐσαι άνάγκαις άκολουθίας δουλεύουσιν. ή και Ισται πάλιν κατά άνακύκλησιν και φύσεως άκολουθίαν τό της ίο οικονομίας χρήμα κατά τον λήρον και τά μυθώδη τής χιλιονταετηρίδος του δυσωνύμου Άπολιναρίου διδάγματα; PG 328

'Απολογία όρθοδόΗου

21 Ό θεσπέσιος Παύλος τό τίνα δή τρόπον γέγονεν άνθρωπος ό μονογενής τοΰ θεοΰ ι Cor. 4. ι λόγος, έναργές άπασι καθιστάς ώς οικονόμος μυστηρίων θεοΰ και αυτόν έχων έν έαυτώι 16 2 Cor. 13,3 λαλουντα Χριστόν, ού γ ά ρ δή π ο υ α γ γ έ λ ω ν έ π ι λ α μ β ά ν ε τ α ι , φησίν, ά λ λ ά σ π έ ρ Hebr. 2, 16. μ α τ 0 ς Α β ρ α ά μ έ π ι λ α μ β ά ν ε τ α ι " δ θ ε ν ώ φ ε ι λ ε ν κ α τ ά π ά ν τ α τ ο ι ς ά δ ε λ φ ο ΐ ς ό μ ο ι ω θ ή ν α ι , ί ν α έ λ ε ή μ ω ν γ έ ν η τ α ι και π ι σ τ ό ς ά ρ χ ι ε ρ ε ύ ς τά π ρ ο ς τ ο ν θεόν. ημείς δέ ταΐς εις όρθότητα ψήφοις στεφανοΰντες τό είρημένον έπόμενοί τε πανταχού ταΐς Ρ 28ο θεοπνεύστοις γραφαΐς και τάς τών θεηγόρων φωνάς τοΰ παντός άΕιοΰντες θαύματος, 2ο μάλλον δέ και θείους ήγούμενοι νόμους, ού της τών αγίων αγγέλων ούτε μήν τής έαυτοΰ φύσεως έπιλαβέσθαι φαμέν τον έκ θεοΰ πατρός λόγον, πεπιστεύκαμεν δέ δτι κατά γε τό Lc. ι. 35 τοις ίεροΐς γράμμασιν δοκοΰν έπισκιάσας τήι άγίαι παρθένωι, δτε δή και δύναμις ών τοΰ υψίστου πατρός, έπλασεν έαυτώι σώμα τό ΙΕ αυτής, πλήν δι' ένεργείας του αγίου πνεύματος, και γέγονεν άνθρωπος και κεχρημάτικέ γε και υίός 'Αβραάμ και Δαυίδ, ούκ άπολέσας 25 δια το άνθρώπινον τό είναι κατά άλήθειαν υίός τοΰ θεοΰ και πατρός, μεμενηκώς δέ μάλλον, και εί γέγονε σάρ£, έν φύσει τε και ύπεροχήι και δόΣηι θεότητος" αναλλοίωτος γάρ έστι 22 και τροπής άμείνων ώς θεός. έστι τοίνυν εις τε και ό τής σαρκώσεως και μετά τήν σάρκωσιν, και τό διαιρεΐν είς άληθοΰς ένώσεως παραλύειν χρήμα, διιστάντας άνά μέρος και ίδικώς θεόν, δυσσεβείας εχει τής άνωτάτω γραφήν. Νεστόριος τετόλμηκεν ειπείν αύταΐς λέΗεσιν ούτως

αύτός υίός και κύριος και πρό υίούς δύο τόν ένα και τό τής και τιθέντας ίδικώς άνθρωπον so όλίγα δέ τούτου πεφροντικώς

7 — ί ο . 14—3 1 Timoth. arm. p. 70. 114 5 plura a d f e r t Cyrillus infra 28 13 [ίστέον δτι p r a e m i t t i t ν] έκ τής άπολογίας ταύτης συνάγεται έκ δύο φύσεων καΐ ύποστάσεων είναι τόν Χριστόν, ώς τής αύτής ούσης τήι ύποστάσει τής μιάς φύσεως fmg, ν post inscriptionem Θ [ = fv], A R A I ι άντίρρησισ τ ώ ν άνατολικών A R γ Rmg αιρετικού Σ 2 ύπομνήσομεν ί 4/5 T c T €vr l" μένον θ , corr. f 5 όνομάσθαι 0 R , corr. R 6 έαυτοΰ A R αύτοΰ Θ η τήν 1 om. f γ/8 τ ώ ν μυστηρίων Tim. 8 τής] τήσ θείασ ν εί] ή i g/io άκολουθίαισ ί άκολουθείαισ R ι ι τά om. R χιλίαντα έτήριδοσ R 12 διδάγματα ΘΣ δόγματα A R 13 όρθοδόΣου ΘΑΣ Κυρίλλου AR, γ in mg. R 14 δέ R γέγονε τρόπον Α θεοΟ] πατρός Σ 15 έχων έν] έχων έχων ί ι 6 τόν χριστόν ν φησίν om. ν 19 πανταχή A R 21 άγιων om. ν αύτοΟ Θ 22 έπιλαμβάνεσθαι Α πεπιστεύκαμεν δέ om. Tim. γε Θ om. A R 25 και — άνθρωπος om. Tim. και κεχρημάτικέ ί Σ κεχρημάτικέ v A R T i m . γε Θ τε A R άπολέσασ per rasuram f, Σ άπωλέσασ ν άπελάσας Tim. άπεμπολήσασ A R 26 κατά — πατρός] θεόσ ν 28 υίός] θεόσ ν 29 υίούς om. Λ τό om. ί 3° τεθέντασ ν άνθρωπον o m . f 3 1 τ*Κ ÄRA τήν 0 T i m .

24, 2 0 — 2 9 C Y R I L L I A P O L O G I A X I I C A P I T V L O R V M C O N T R A

23

< /

Τούτο φρονείσθω


έκενωσεν,

ν

'

\

Λ

ο




μορφην δουλου λαβών.

•»

-

Nestoriana

ουκ ειπεν τούτο φρο-

ρ

έν ύμΐν, δ και έν τώι θεώι λόγωι, δς έν μορφήι θεού υπάρχων μορφήν δούλου

254

Phil-

7

έλαβεν' άλλα λαβών τό Χριστός, ώ ς των δύο φ ύ σ ε ω ν προσηγορίαν σημαντικήν, ακινδύνως αυτόν και δούλου μορφήν λαβείν και θεόν όνομάΣει, τ ω ν λεγομένων εις τό των φύσεων άλήπτως μεριίομένων διπλοΰν.

6 ρ 282

Έ ν έτέραι δέ πάλιν έίηγήσει φησίν 24

" Ι ν α έ ν τ ώ ι ό ν ό μ α τ ι Ί η σ ο ΰ π ά ν γ ό ν υ κ ά μ ψ η ι έ π ο υ ρ α ν ί ω ν κ α ϊ έ π ι γ ε ί ω ν Nestoriana και

καταχθόνιων

Χριστός.

και

πάσα

γλώσσα

Hομολογήσηται

δια τον φοροΰντα τον φορούμενον σ έ β ω "

δτι

κύριος

Ί η σ ο ΰ ς Ρ-

δια τον κεκρυμμένον προσκυνώ p h ü . 2 , i o . n

τον φαινόμενον.

άχώριστος του φαινομένου θεός"

δια τοΰτο τοΰ μή χωριίομένου την ιι

τιμήν ού χωρίζω.

χωρίζω τάς φύσεις, άλλ' ένώ την προσκύνησιν.

Και έν έΕηγήσει πάλιν έτέραι 25

Loofs,

Είπέ τον άναλαβόντα δτι θεός.

πρόσθες τόν αναληφθέντα

έπάγαγε μετά ταύτα τό της συναφείας άίίωμα,

δτι δούλου μορφή'

Nestonan^

]

δτι τ ώ ν δύο ή αυθεντία κοινή" δτι τών PG 329

δύο ταυτόν τό άΕίωμα, τών φύσεων μενουσών, όμολόγει τήν της άΕίας ένότητα. 2β

26ι>

Όράις πανταχήι διορίζοντα μέν άλλήλων τάς

φύσεις,

ένοΟντα δέ, ώ ς

ιβ

φησιν,

προσκύνησιν καϊ κοινήν αύθεντίαν όνομάίοντα καϊ τήν της άΣίας ένότητα μόνης.

τήν

τό δέ

κοινόν οΰχ ένι κοινόν εϊη άν, άλλά δύο που πάντως ή πλείοσιν ΐδικώς τε και άνά μέρος θεωρουμένοις.

άνθ' δτου δή ουν τοσαύτην

πεποίηνται τήν κατάρρησιν τοΰ τά τοιάδε 20

καλώς άναθεματίσαντος λόγου;

τί τό άτοπον, εϊ τοις βδελυροις και άπηχεστάτοις Νε-

στορίου

άντεγείροντες

λόγοις

τά

της

εύσεβείας

δόγματα

της

τών

άδελφών

ασφαλείας

φροντίδα τήν δέουσαν πεποιήμεθα; 27

Ε π ε ι δ ή δέ φασιν έμέ τοις έμαυτοΟ μάχεσθαι λόγοις, παρακομίίουσι δέ πρός άπόδειΣιν μέρος της έπιστολής ής γέγραφα πρός τούς αγίους μοναστάς, δεΐν ώιήθην τά εικότα και 25 πρός γε τοΰτο ειπείν. σειν αύτοίς ίουσιν.

φασι γαρ δτι δύο και αύτός ώνόμασεν υποστάσεις, και άποχρή- Ρ 284

είς έλεγχον τοΰ και ήμάς έλέσθαι ταυτό ειπείν αύτοΐς αύτό δή τούτο νομίπαραβείς ουν άναγκαίως τό της έπιστολής μέρος, προσεποίσω μετά τοΰτο τά

δι' ών δν γένοιτο ψευδομυθεΐν ήιρημένους άποφήναι πανταχοΰ. 28

Ούκοΰν δσον είς ίδίαν φύσιν,

Ιχει δέ ούτως

ούχ ήγίασται κατά μόνας ό έκ θεού πατρός λόγος - ei V i , 15. ιύ

δέ δή τις οϊοιτο τόν έκ της αγίας παρθένου γεγεννημένον κεχρίσθαι τε και ήγιάσθαι μόνον, 3ΐ ταύτηι τοι και ώνομάσθαι Χριστόν, λεγέτω παρελθών εί άπόχρη τό χρίσμα πρός τό άποφήναι τόν χριόμενον ίσοκλεά και όμόθρονον τώι πάντων έπέκεινα θεώι. 29

Ε π ε ι δ ή γάρ τόν έκ θεοΟ λόγον ίδικώς ώνομάσθαι Χριστόν ό τών νέων ήμΐν βλασφημιών εύρετής Νεστόριος διαβεβαιουται συχνώς, ίδικώς δέ και άνά μέρος Χριστόν έτερον τόν έκ της 35 αγίας παρθένου γεγεννημένον, κατακιβδηλεύοντες τήν δόΣαν ώ ς άκαλλή και άσύφηλον και της άληθείας έΣωικισμένην, ι = E x c . Eph. V I I

ουτε τόν έκ θεού πατρός λόγον κατά μόνας νοούμενον κεχρίσθαι 8 = E x c . Ephes. V I I I

14 = Cyrill, adu. Nest. 2, 5

Θ [ = fv], Α R A I 3 έν1 om. ν

μορφήν δούλου Θ δούλου μορφήν A R

έλαβεν Α E x c . E p h .

δέ λεγομένων A R

8 Ίησοΰ] υίοΟ ν

ί ο τόν φορούμενον Θ τ ό φορούμενον A R 17 πανταχοΟ ν

ι 8 και 1 ] κατά Α

11 τ ό φαινόμενον R δέ o m . ν

24 έμαυτοΟ ΘΑ««τΣ αύτοϋ Α αύτοΟ R μασα Λ μένον ν

άκαλή ν Α

29 γένοιτο δν ν άσύμφηλον Α

φησϊ λαβείν Α Σ

ήν

g έΕομολογήσεται

0R

μή o m . R

14 μορφήν Α

i g ένι Θ, Α in ras., ΛΣ 'έν εΓ R

δέχεσθαι ν

26 γε A R o m . θ

27 τ α υ τ ό ειπείν R ταυτοεπεΐν Α τοΟτο ειπείν Θ

σεποιήσω fA, corr. Α

5 λαβείν G R κάμψει ν

τούτου R

αύτοΐσ ΘΑΣ τοϊσ R

3 1 T e T 6 v 1. u ^vov ν 37 ° 0 τ 6 Α Σ οΰτε δέ 0 R

κεχρήσθαι ί

τε om. R ώνό28 προ3 6 γεγενη-

4°

COLLECTIO ATHENIENSIS

τώι έλαίωι της άγαλλιάσεως διαβεβαιούμεθα ούτε μην ίδίαι τε και κατά μόνας ώς άνθρωπον και έτερον δντα υίόν παρά τόν έκ θεοΰ λόγον τον έκ της αγίας παρθένου, ένα δέ μάλλον χρήναι πρός απάντων όμολογεΐσθαι Χριστόν διισχυριίόμεθα σαρκωθέντα και ένανEph. 4, 5 θρωπήσαντα τόν μονογενή του θεοΰ λόγον' ε ί ς γάρ κ ύ ρ ι ο ς , μ ί α π ί σ τ ι ς , £ν β ά πτισμα. Ιστιν τοίνυν ούδενι τών όρθά φρονεΐν είωθότων άσυμφανές δτι παραχαΡ 286 ράττουσι τών παρ' έμου γεγραμμένων την διάνοιαν και συκοφαντοΰσι κάν τούτωι την 80 άλήθειαν. και καθ' έτερον δέ τρόπον άπλημμελές εϊη δν και μάλα εϊκότως, άμοιρήσειεν δ' δν και μώμου παντός τό είδέναι τυχόν ώς έτερα μεν έστιν κατά φύσιν ιδίαν ή σάρ£ παρά γε τόν έκ θεοΰ πατρός φύντα λόγον, έτερος δέ αυ κατά γε τόν της ιδίας φύσεως PG 332 λόγον ό μονογενής' άλλ' ού τό είδέναι ταΰτα μερίίειν έστι τάς φύσεις μετά την ένωσιν. εί δέ δή τις βούλοιτο την του μυστηρίου δύναμιν άκριβεΐ διανοίας δμματι κατασκέπτεσθαι, Hebr. 2, 16 καταθρήσειεν δν δτι, καθάπερ έφην έν άρχαΐς, ού της έαυτοΰ φύσεως έπελάβετο θεός ών ό λόγος, άλλά σπέρματος Αβραάμ" ούχ δμοούσιον δέ τώι έκ θεοΰ φύντι λόγιυι τό έκ σπέρματος Αβραάμ άγιον σώμα, δπερ έκ της μακαρίας παρθένου λαβών προήλθεν άνθρωπος, ίνα τοις άδελφοΐς όμοιωθήι και χρηματίσηι πρωτότοκος ό μονογενής. άλλ' ει καί έστιν έτεροφυές τό σώμα παρά γε τόν έκ θεοΰ πατρός λόγον, άλλ' ούν είς Χριστός και υιός και θεός και κύριος, και εί γέγονε σάρΕ, και τόν της άληθοΰς ένώσεως τρόπον παραλύειν ουκ άίήμιον διιστάντας εις δύο τάς υποστάσεις, άποφοιτώσας μέν άλλήλων είς τό ϊδίαι τε είναι και άνά μέρος, έχούσας δέ μόνην συνάφειαν την έίωθέν τε και ώς έν τάΕει τιμής. 81

Εί δέ δή λέγοιμεν φυσικήν την ένωσιν, τήν άληθή φαμέν, Ιθος έχούσης της θεοπνεύστου γραφής ούτω κεχρήσθαι τήι λέΕει. γράφει γάρ πού τισιν ό θεσπέσιος Παύλος" Eph. 2, 3 κ α ι ή μ ε ν τ έ κ ν α φ ύ σ ε ι ό ρ γ ή ς , ώ ς κ α ι οί λ ο ι π ο ί " και ού δή πού φαίη τις δν ύφεστάναι κατά φύσιν τήν θείαν όργήν, ώστε και αυτής γεννήματα νοεΐσθαι τούς άμαρτάΡ 288 νοντας, ή πάντηι τε και πάντως έσόμεθα σύμφρονες τοις τήν Μανιχαίων νοσοΰσιν μανίαν. άλλά τό φύσει δηλοΐ τό κατά άλήθειαν. ούκοΟν ού συγχέοντες τάς φύσεις ούτε μήν άλλήλαις αύτάς άναφύροντες, καθά φασιν οί δι* έναντίας, φυσικήν φαμέν γενέσθαι τήν ένωσιν, άλλ' έκ δύο πραγμάτων άνομοίων, θεότητός τε και άνθρωπότητος, τόν ένα γενέσθαι Χριστόν και υίόν και κύριον διαβεβαιούμεθα πανταχού. τών δέ Άπολιναρίου δογμάτων ουδείς παντελώς ήμΐν ό λόγος" τούς γάρ &παί κατακεκριμένους ώς παραχαράττοντας τήν άλήθειαν άποστρέφεσθαι χρή. Άναθεματισμός δ 82

Εϊ τις προσώποις δυσιν ή γοϋν υποστάσεσιν τάς τε έν τοις εΰαγγελικοΐς και άποστολικοΐς συγγράμμασιν διανέμει φωνάς ή έπί Χριστώι παρά τών αγίων λεγομένας ή παρ' αύτοΰ περί έαυτοΰ και τάς μέν ώς άνθρώπωι παρά τόν έκ θεοΰ λόγον ίδικώς νοουμένωι προσάπτει, τάς δέ ώς θεοπρεπεΐς μόνωι τώι έκ θεοΰ πατρός λόγωι, άνάθεμα έστω. 7 — ί ο F e y 124 έκ τής αύτής άπολογίας τοΟ τρίτον άναθεματισμοΟ, ής ή άρχή" Ό θεσπέσιος Παύλος τό τίνα ί>ή τρόπον γέγονε' 'καί καθ' — φύσεις' 8 — ί ο Doctr. patr. 2, 37 ώς άπό τοΟ . . . Κυρίλλου έκ τών πρός 'Avbpiav έπΐ τήι μέμψει τοΟ γ' κεφαλαίου τών άναθεματισμών ό Σευήρός φησιν' 'έτέρα μέν — τήν ϊνωσιν' ι ι — 1 4 F π ά ν τ α καί πάλιν Ί η σ ο Ο ς Χ ρ ι σ τ ό ς χ θ έ ς καί σ ή μ ε ρ ο ν ό α υ τ ό ς καί ίο

[ebr. 1 3 , 8

·

»

!

-

•

»

»

·

είς τ ο υ ς αιώνας. εί χθές καί σήμερον, πώς δι' αύτοϋ τά πάντα; εί δέ δι' αύτοΰ τά πάντα, πώς χθές καί σήμερον; άλλά καί τό π ά ν τ α δ Γ α ύ τ ο ΰ άληθές, καί τό χ θ έ ς κ α ί σ ή μ ε ρ ο ν πιστόν, καί τό ό α ύ τ ό ς ε ί ς τ ο ύ ς α ι ώ ν α ς άληθινόν, έάν κατά τό τών ένωθεισών άσυγχύτως τε καί άχωρίστως φύσεων διάφορον τάς φωνάς έφαρμόίωμεν, νορ 294 οΰντες κατά μέν τό φαινόμενον χ θ έ ς καί σ ή μ ε ρ ο ν , κατά δέ τό νοούμενον ε ί ς τ ο υ ς 16 α ι ώ ν α ς , κατά δέ τό της υίότητος μοναδικόν ένα καί τον αύτόν. Απολογία όρθοδό£ου 88

Σκοπός, ώς έοικε, τοις έθέλουσιν άπερισκέπτως έπιτιμάν τοις παρ' ήμών χρειωδέστατά τε καί άναγκαίως γεγονόσιν άναθεματισμοΐς φρονεϊν μέν ή λέγειν τών άληθινών ούδέν, φιλοψογίας δέ μόνης άπόδειΗιν έναργή ποιεΐσθαι τό χρήμα" ή γάρ δν ϊσχνόν τε καί άκριβή 2ο τοις γεγραμμενοις τον οίκεΐον ένερείσαντες νουν ούκ ήγνόησαν δτι κρατύνουσι ταΐς παρ' έαυτών ψήφοις καί δι' ών πεποίηνται λόγων τον άναθεματισμόν καί ούχί δή μάλλον άνε89 πιστημόνως αύτόν γεγονότα καταδεικνύουσιν. καί τίνα τρόπον, έρώ. ό χρηστός ήμΐν Νεστόριος έφη τι τοιούτον έπ' έκκλησίας έίηγούμενος

Loofs,

"Ινα δέ αύτό σαφέστερον καί πασιν εύληπτότερον είπω, τοις Αρείου καί Εύνομίου καί Άπολιναρίου καί πάντων τοις χοροΐς τών της τοιαύτης φατρίας σπουδή τό Θεοτόκος είσάγειν, ώς κράσεως γινομένης καί τών φύσεων μή διαιρουμένων μηδέν τών εύτελών είς τήν άνθρωπότητα λαμβάνεσθαι καί χώραν αύτούς λοιπόν κατά της Θεότητος ?χειν, ώς πάντων τών λεγομένων παρ' ένός λεγομένων.

25

40 Τούτων ώδί λελεγμένων, χρειωδέστατα παρ' ήμών γέγονεν ό άναθεματισμός, ούκ so PG 337 έφιείς είς δύο μερίΐεσθαι πρόσωπά τε καί υποστάσεις τόν ?να κύριον Ίησοΰν Χριστόν. Ρ 296 δτι δέ καί αυτοί τοις παρ' ήμών συμφέρονται λόγοις, δήλον δν εϊη δήπουθεν έ£ ών γεγράφασι καί φρονεϊν έγνώκασιν" έχει δέ ούτως 23 cf. Cyrill, adu. Nestor. 2, ι Θ [ = ίν], A R A I ι μέν τύν A R μέντοι Θ και χν και κν R, corr. Rmg 5 έν τώι ούρανώ ών ν 6 toö uloO άνθρώπου R 8 ώνομάΣομεν R 8/9 φύσιν — θεόν om. ν u / 1 2 et δέ — πάντα om. R 1 1 αϋτοϋ] έαυτοΟ ν ΐ 2 τό τά πάντα ί 13 και εϊσ ν Λ τό om. ν ιη όρθοδόΕου ΘΛΣ κυρίλλου [κυρίλλου b R ] A R 19 άληθών θ 20 μόνην ν ή ΘΑ «ί R δν ίσχνόν τε ΘΑΣ άνέίσχονται R άνίσχοντα Rcorr άκριβοΟν, οΟν in ras., R 2 1 ένεργήσαντεσ ν 23 καί — έρώ om. Λ

ήμΐν ÖAcorr Ομΐν A R

24 έπ' om. f

25 πάσιν om. θ

άληπτότίρον ν

26 τοιαύτησ ΘΣCyrill adu. Nest, αύτησ A R A 28 αύτοΐσ Α λοιπόν om. ν 29 τών — λεγομένων θ A R Λ Σ λεγομένων παρ' ένός ού κατά τήν άπό τής συναφείας άΕίαν, άλλά κατά τήν φύσιν Cyrill, adu. Nest. 3 ° π α Ρ* A R πρόσ θ

24, 36—45 C Y R I L L I A P O L O G I A X I I C A P I T V L O R V M C O N T R A

41

ORIENTALES

43

Ώ ς δέ προσώποις δυσίν ή υποστάσεσι δυσίν η υίοϊς δυσίν, διαιροΰντας την Γνώσιν ρ. 4'. 9-μ ή γοΰν τον ίνα υίόν, τάς φωνάς έφαρμόΣειν ού δει' αδιαίρετος γαρ και αχώριστος ή τ7 Timoth. arm. p. 106 Θ [ = fv], A R A Z 8 om 2 ή τουν Θ 3 κ α · λόγον om. ν 7 Π τουν Θ - Α τε Θ 12 λόγου ν έστω om. Α διορίζοντες] διαμερίΣοντεσ ν om. v R 14 ούδέ Θ Α Σ ού A R 17/18 ή έπί — ή Θ Λ Σ εϊ R περί ι 8 έαυτοΰ Α i g ούν om. fA 20 καί A R τε και Θ ό om. ν 22 ϊϋ A R Λ Σ F c y r om. Θ ιη έθελονταί Θ έθέλοντεσ A R 32 δυσί A R Λ Σ corr. R καί om. ν άδιαφόρων R 35 T e Α γε A R τε Θ

τολμών R ίο γε A R 13 καϊ εις θεόν — μέρος χϋ παρά τών άγιων ή Α 2 ΐ και 2 OZFcyr om. A R A om. Θ 33 νοείται f R , 0*

ν 6,8 PG 340

Ρ 300 35 loh. 14, 9 loh. 10, 30

COLLECTIO ATHENIENSIS

44

και απόρρητον εννοούμε φύσιν, καθ' ήν έν έστι πρός τόν έαυτοΰ πατέρα διά τήν ταυτότητα Hebr. ι, 3 της ουσίας είκών τε και χαρακτήρ και απαύγασμα της δόΕης αυτού' δταν δέ τό της άνθρωIoh. 8, 40 πότητος μέτρον ούκ άτιμάΖων τοις Ίουδαίοις προσλαλήι v ö v δέ με Ζ η τ ε ί τ ε ά π ο κ τ ε ΐ ν α ι , ά ν θ ρ ω π ο ν ο ς τ ή ν ά λ ή θ ε ι α ν ΰ μ ΐ ν λ ε λ ά λ η κ α , πάλιν ούδέν ήττον αύτόν τόν έν ίσότητί τε και όμοιότητι του πατρός θεόν λόγον και έκ τών της άνθρωπότητος αύτοϋ 5 μέτρων έπιγινώσκομεν. εί γάρ έστιν άναγκαΐον τό πιστεύειν δτι θεός ών φύσει γέγονε σάρ£ ή γοΰν άνθρωπος, έψυχωμένης ψυχήι λογικήι της σαρκός, ποίον äv Ιχοι λόγον τό έτίαισχύνεσθαί τινα ταΐς παρ' αύτοΰ φαιναΐς, εί γεγόνασιν άνθρωποπρεπώς; εί γάρ παραιτοΐτο τους άνθρώπωι πρέποντος λόγους, τίς ό άναγκάσας γενέσθαι καθ' ημάς άνθριυπον; ό be καθείς έαυτόν δι' ήμας εις έκούσιον κένιυσιν, διά ποίαν αίτίαν παραι- ίο τοΐτο αν τους τήι κενώσει πρέποντος λόγους; ένι τοιγαρουν προσώπωι τάς εν τοις ι Cor. s, 6 εύαγγελίοις πάσας άναθετέον φωνάς, ύποστάσει μιάι τήι τοΰ λόγου σεσαρκωμένηι' κ ύ ρ ι ο ς γάρ ε ί ς Ί η σ ο ΰ ς Χ ρ ι σ τ ό ς κατά τάς γραφάς. 46 Ούκοΰν και ώς άπό γε τών ήδη προγεγραμμένων, ούκ ήγνοηκότες μεν άλωσόμεθα Ρ 3°2 τήν οϊκονομίαν τήν έκάστηι πρέπουσαν φωνηι, ούκ έφιέντες δέ μάλλον τοις ψυχικοΐς και 15 luda 19 πνεύμα μή εχουσι δύο νοεΐν ή λέγειν υιούς, διαιροϋντας αλλήλων τάς υποστάσεις μετά τήν άδιάσπαστον ένωσιν. 47

Cyrill. 48

Επειδή δέ βραχύ τι μέρος λαβόντες έ£ ήμετέρας επιστολής τεθείκασιν έκ άρχήι τών ιδίων λόγων, άπειλοΰντες ήμάς έπί καιρού διελέγχειν ώς ού μετρίως ήμαρτηκότας είς τόν έκ θεοΰ πατρός λόγον και τήι αύτοΰ φύσει τήν τήι σαρκΐ πρέπουσαν αυΕην τε και προ- so κοπήν άβουλότατα προσνενεμηκότας, φέρε και πρός γε ταυτΐ τά εικότα λέγωμεν, δλον παραθέντες τής έπιστολής τό μέρος. δεδιότες γάρ αύτοΐ την άλήθειαν και συναρπάϊοντες τούς άκροωμένους, μέρος τι τεθείκασιν, δπερ αύτοΐς έδόκει χρειωδέστατον είναι πρός τό δύνασθαί τε και μην και δοκεΐν ευλόγως τάς καθ* ήμών ποιεΐσθαι συκοφαντίας' έχει δέ ούτως τό είρημενον 25 Κδν άκούσηις δτι προέκοπτεν ό Ίησοΰς ήλικίαι και σοφία και χάριτι, μή σοφόν &

hom^^pasch. Επιδόσεως γενέσθαι νομίσηις τόν τοΰ θεοΰ λόγον, διαμέμνησο δέ μάλλον γεγραφότος ώδι PG 341 τοΰ θεσπεσίου Παύλου' Χριστός θεοΰ δύναμις και θεοΰ σοφία.

μηδ' αύ έκεΐνο φληνάφως

ι Cor. ι, 24 χολμήσηις ειπείν δτι τό προκόπτειν έν ήλικίαι τε και σοφία και χάριτι τώι άνθρώπωι προσάψομεν' τούτο γάρ, οΐμαι, έστιν έτερον ουδέν ή διελεΐν είς δύο τόν ένα Χριστόν.

άλλ' 3ο

ώσπερ Ιφην άρτίως, προαιώνιος ών υιός έν έσχάτοις του αιώνος καιροΐς είς υίόν ώρίσθαι λέγεται θεοΰ, τής ιδίας σαρκός τήν γέννησιν οίκειούμενος οικονομικώς.

ούτω και υπάρχων

σοφία του γεγεννηκότος, προκόπτειν έν σοφίαι λέγεται, καίτοι παντέλειος ών ώς θεός, τά Ρ 3°4 της άνθρωπότητος ϊδια διά τήν είς άκρον ένωσιν είς έαυτόν είκότως άναλαβών. Zach.7.9 49

Άνθ' δτου δή ουν θεοΰ λέγοντος κ ρ ί μ α δ ί κ α ι ο ν κ ρ ί ν α τ ε , παραλογίΖονται τήν 35 ιι—13 Timoth. arm. p. 92

14— J 7 F c y r 128 ούκοΟν — ϊνωσιν

θ [ = fv], A R A I ι £v 0ZTimoth. om. ARA 3 προσλαλεΐ f 5 όμοιότητι AR όμοιώματι Θ τών om. f 6 μέτρων ARAZTim. μερών Θ η ϋχη θ 8 τάσ R φωνάσ, α in αι COIT., R 9 τρίποντα R 13 ό χσ R 14 και om. Timoth.Fcyr ύπό f άλλασσόμεθα Fcyr 15 τήν* ΘΛΣ καϊ τήν R και τή Α τή Fcyr έκάστηι fAZTim. έκάστιυ ν έκάστη φύσει AR φωνή ÖAZFcyi φιυνήν ARTimoth. 16 διαιροϋσιν Α \η άδιαστατον ν ig είσ om. ν 2θ αϋΕην θ αΟΕησίν AR 21 γε AR τε Θ λέγωμεν ARCOIT λέγομεν 0 R 22 δεδιότεσ ν δεδειότεσ ί δεδοιότεσ R δεδοικότεσ ARcorr 23 τι om. Α 26 6 ίΑ om. vR ήλικία τε θ 27 νομίσησ γενέσθαι ν διαμέμνησο 6Σ διαμεμνήσομαι ARA μάλλόν γε Α 28 θεοΰ1 om. ν auj Äv f 29/30 προσάψωμεν fR, corr. R 30 έστιν οΤμαι ν 31 δ R 33 παντελώσ ν ών om. R 34 δκρον AR άκραν Θ

24. 45—53 C Y R I L L I A P O L O G I A X I I C A P I T V L O R V M A D V E R S V S O R I E N T A L E S

άλήθειαν;

οΰτε γαρ μερισμόν τών υποστάσεων μετά τήν ενωσιν δογματίΖομεν οΰτε την

της θεότητος φύσιν αυΕης τε και προκοπής δεδεήσθαι φαμέν, έκεΐνο δέ μάλλον δτι κατ' οικείωσιν οϊκονομικήν έαυτοΰ πεποίηται τά ίδια της σαρκός, ώς σάρΕ γεγονώς κατά τάς loh. ι, 14 γραφάς. 60

"Οτι δέ τήι τοιάιδε πίστει τε και δόίηι και ό τών άγίων πατέρων συνάιδει χορός, 6 έπιδεϊέαι πειράσομαι, παραβείς είς πληροφορίαν έ£ηγήσεως μέρος γενομένης κατά καιρούς παρά του της μακαρίας μνήμης Αττικοί)' £χει δε οϋταις Σήμερον Χριστός ό δεσπότης τήν της φιλανθρωπίας γέννησιν άνεδείατο' τήν γάρ της θεϊκής άΕίας προυπήρχεν. Είτα τούτοις έπιφέρει πάλιν' Ό τής φιλανθρωπίας λόγος κενοΰται, ακένωτος τήν φύσιν τυγχάνων' ε α υ τ ό ν γάρ έ κ έ ν ω σ ε ν , μ ο ρ φ ή ν δ ο ύ λ ο υ λ α β ώ ν . ό άσαρκος διά σε σαρκοΰταΓ ό γάρ λ ό γ ο ς σ ά ρ Σ έ γ έ ν ε τ ο . ό άφήι μή ύποπίπτων διά τό τής φύσεως άσώματον ψηλαφάται' ό άναρχος υπό άρχήν γίνεται σωματικήν' ό τέλειος αυΣει' ό άτρεπτος προκόπτεΓ ό πλούσιος έν καταλύματι γίνεται" ό περιβάλλων τον ούρανόν έν νεφέλαις σπαργανουται' ό βασιλεύς έν φάτνηι τίθεται.

51

is

Ό τ ι δέ διαιρεΐν τάς υποστάσεις μετά τήν ένωσιν ουκ άπλημμελές, μάλλον δέ άνατρεπόντων εστίν τό σεπτόν τής ένανθρωπήσεως μυστήριον, ουδέν ήττον είσόμεθα, τοις έντεταγμένοις έντυγχάνοντες ^ητοΐς 'Ιουλίου τε και Φήλικος τών άφηγησαμένων κατά καιρούς τής 'Ρωμαίων έκκλησίας. Ιουλίου επισκόπου 'Ρώμης

52

ίο Phil. 2, 7 loh. 1, 14

2ο Ρ 3°ι>

Κηρύσσεται δέ εις συμπλήρωσιν τής πίστεως και σαρκωθεϊς έκ παρθένου Μαρίας ό Lietzmann, τοΰ θεοΰ υιός και σκηνώσας έν άνθρώποις, οΰκ έν άνθρώπωι ένεργήσας (TOÖTO γάρ έπι A P^J NARIS προφητών έστι και άποστόλων), τέλειος θεός έν σαρκι και άνθρωπος τέλειος έν πνεύματΓ ού δύο υίοί, είς μέν γνήσιος υίός άναλαβών άνθρωπον, έτερος δέ θνητός άνθρωπος αναληφθείς ύπό θεοΰ, άλλ' είς μονογενής έν ούρανώι, μονογενής έπΐ γής θεός. 25 Φήλικος τοΰ άγιωτάτου επισκόπου και μάρτυρος 'Ρώμης

58

PG 344

Περί δέ τής σαρκώσεως τοΰ λόγου και πίστεως, πιστεύομεν είς τόν κύριον ήμών Lietzmann, Ίησοϋν Χριστόν τον έκ παρθένου Μαρίας γεννηθέντα δτι ούτός έστιν ό του θεοΰ άίδιος p ^ J g n a r i s υίός και λόγος και οΰκ άνθρωπος ύπό θεοΰ άναληφθείς, ϊν' έτερος ήι παρ' έκεϊνον" ουδέ γάρ άνθρωπον άνέλαβεν ό του θεοΟ υίός, ίνα ήι έτερος παρ' αυτόν, άλλά θεός ων τέλειος so γέγονεν άμα και άνθρωπος τέλειος, σαρκωθείς έκ παρθένου.

Ι — 3 Fcyr 129 OÖT€ μερισμόν — σαρκός 8 = Exc. Ephes. [A 74] X V I I τό bi biaipeiv — μυστήριον 20. 26 = Exc. Ephes. V I I . V I I I

16. 17 F071 130

θ [ = fv], A R A Z ι τών ARFcyr om. θ 3 τά tbia] biä Fώμησ R A I τοΟ άγιωτάτου ίπισκόπου (>ώμησ καΐ μάρτυροσ Α Ιερομάρτυροσ ίπισκόπου ί>ώμησ Θ 28 παρθένου f R τήσ παρθένου ν Α μαρ(ασ om. R 29 εΐ ν 3° ή £τεροσ A R ΐτεροσ ή f ΐτεροσ ει ν

COLLECTIO ATHENIENSIS

46

Άναθεματισμός I 54

Εϊ τίς φησιν ώς άνθρωπον ένηργήσθαι παρά τοΰ θεοΟ λόγου τον Ίησοΰν και τήν τοΰ μονογενούς εύδοΣίαν περιήφθαι ώς έτέρωι παρ' αυτόν ύπάρχοντι, άνάθεμα έστω.

Ρ 3°8 55

Μέμφις αιρετικών Ένηργήσθαι τόν κύριον ημών Ίησοΰν Χριστόν ύπό τοΰ πνεύματος ώς ανθρωπον 6 απλώς ή ώς προφήτην ή ώς άπόστολον ουδείς αν όμολογήσειεν' τάς μέντοι άποστολικάς φωνάς περί αύτοΰ δια την της φαινόμενης σαρκός φύσιν είρημένας out' όρνησόμεθα out'

Eph. 1,19.20 αν έΣαλείψαιμεν, ποτέ μέν λέγουσας κ α τ ά τ η ν έ ν έ ρ γ ε ι α ν τ ο υ κ ρ ά τ ο υ ς τ η ς αυτού,

ήν έ ν ή ρ γ η σ ε ν

έν τ ώ ι

Act. 2, 24 δ ν ό θ ε ό ς ή γ ε ι ρ ε ν έκ ν ε κ ρ ώ ν λ ύ σ α ς ibid. 33 δ υ ν ά μ ε ι

του

θεοΰ υ ψ ω θ ε ί ς ,

ισχύος

Χ ρ ι σ τ ώ ι , έ γ ε ί ρ α ς α υ τ ό ν έκ ν ε κ ρ ώ ν , και πάλιν τάς

ώ δ ΐ ν α ς τ ο ΰ θ α ν ά τ ο υ , και πάλιν τ ή ι ίο

και δσα τοιαύτα.

άλλ* εϊ και ταύτα πρόσκειται διά

τό φαινόμενον, ουδείς δν έκλάβοι ή ώς άνθρωπον απλώς αυτόν ένεργούμενον ή ώς δίκαιον ή ώς προφήτην ή ώς άπόστολον.

ούτε ουν τάς θείας φωνάς έΣαλείφομεν ή άρνούμεθα

ή άμαθώς τε όμού και βλασφήμως άναθεματίΣομεν, είρημένας και κειμένας διά την της φαινόμενης σαρκός φύσιν, ούτε ώς άνθρωπον απλώς ή ώς δίκαιον ή προφήτην ή άπό- 15 στολον ένηργήσθαι φήσομεν' ού γαρ έλεγεν' τάδε λέγει κύριος, άλλ' ώς υίός νομοθετών Mt. 5. 28 έ γ ώ δέ λ έ γ ω

ύμΐν. Απολογία όρθοδόΣου

56

Kai νύν ήμΐν ουδέν ήττον διά τ ώ ν ϊσων άρχεται λόγων της απολογίας ό τρόπος" είς μέν γάρ έστιν ομολογουμένως ό κύριος ημών Ιησούς Χριστός, 6 αύτός εΐναι πεπιστευ- 20 μένος και έκ θεού πατρός λόγος άίδιός τε και προαιώνιος και έν έσχάτοις του αιώνος καιροϊς άνθρωπος έκ γυναικός παράδοΣον έσχηκώς τήν κατά σάρκα γέννησιν.

άλλ' είς

υπάρχων υίός και θεός και κύριος είργάίετο τάς θεοσημείας διά της υπέρ άνθρωπον ισχύος, Ρ 3ΐ° πληροφορών δτι και εϊ γέγονεν σάρΣ, άλλ' ουδέν ήττόν έστιν και Ουτω θεός άληθινός και I'G 345 δύναμις τού πατρός.

ού γάρ πέπαυται τοΰ είναι δ ήν, γενόμενος άνθρωπος.

έπλήρου 25

τοιγαροΰν τά παράδοΣα, τούτο μέν δαιμονίοις έπιτιμών και συντριβών τόν σατανάν, τούτο δέ τυφλοΐς τό φώς ένιείς, νεκρούς άνιστάς, θάλασσαν άγριαίνουσαν ένί κατευνάίων βήματι, ουχ ώς άνθρωπον τίνα και έτερον όντα κατά μόνας Χριστόν δοΣάΖεσθαι ποιών καθάπερ άμέλει και äva τ ώ ν άγίων προφητών ή γούν άποστόλων, άλλ' έαυτώι τήν δόΣαν πραγματευόμενος, ϊνα παρά πάντων πιστεύηται θεός ών φύσει, και εϊ γέγονεν άνθρωπος.

ήν 3ο

ούν άρα τ ώ ν έκτοπωτάτων άνασχέσθαι Νεστορίου λέγοντος cf. Loofs, 57

Κοιναι γάρ της τριάδος αί ένέργειαι και μόναις ύποστάσεσι τήν διαίρεσιν έχουσαι.

Nestoriana ή γ 0 ύν τού μονογενούς εύδοΣία ποτέ μέν τώι πατρΐ περιήπται, ποτέ δέ τώι πνεύματι, ποτέ ' *3

δέ τήι Χρίστου δυναστείαι. ι Σήτει ε και ς 0°>s 20. 21 F^yr 131 ίκ της αύτής άπολογίας του έβδομου άναθεματισμού, ής ή αρχή ίστι τόδε" Και vöv — τρόπος" 'εις — πεπιστευμένος θεός τε 6μο0 και άνθρωπος' 32 cf. Cyrill, adu. Nestor. 2, 7. Exc. Ephes. XIII Θ [ = fv], ARAZ 1 κυρίλλου άναθεματισμόσ Ζ AR 3 έστω om. ν 4 άντίρρησισ τών ανατολικών [άνατολικών I R] AR αίρετικοϋ Σ η οΰτ' AR οΰτ' άν Θ 9/1 ° και πάλιν—νεκρών ΘΛΣ om. AR 10 äibou Σ 12 εαυτόν R 13 ή άπόστολον ί οτε ν έίαλείφωμεν ν 15 ή ώσ προφήτην RAZ ι6 γάρ άν Λ ι8 όρθοδόΕου ΘΛΣ κυρίλλου Α κυρίλλου Ζ R 20 όμολογουμένως] ό μονογενής Fcyr χσ Θ ό χσ AR 20/21 πεπιστευμίνος] πεπιστευμίνος θεός τε όμοΟ και άνθρωπος Fcyr 23 θσ κσ ν θεοσημίασ Α 24 και εί AR εί και Θ 29 γοΟν om. ν 3° xoü εϊ ίΑ και ν εϊ κε R 31 άνέχεσθαι Α του νεστορίου ν 33 ήγουν Θ εύδοΕίαν ν περιήπτε ν 34 τ °0 χΰ ν

24, 54—62 CYRILLI APOLOGIA XII CAPITVLORVM CONTRA ORIENTALES

47

58

Ούκοΰν ή δεικνύταισαν οί έπιτιμάν έθέλοντες έτερον ήμΐν Χριστόν ϊδίαι τε και άνά μέρος ύπάρχοντα και νοούμενον, ώι την έαυτού δυναστείαν περιήψεν ό μονογενής τοΰ θεοΰ λόγος, ώς έτερος ών παρ' αυτόν ίδικώς υιός' ή ei μή έστιν έτερος και έτερος, αλλ* εις τε και ό αυτός και έκ πατρός μονογενής και έκ γυναικός άνθρωπος κατά σάρκα, πώς ήν άκόλουθον έλέσθαι σιγάν και ουχί δή μάλλον άνταναστήσαι πάλιν της άληθείας την δύναμιν 5 τοις παρ' έκείνου βατταρισμοΐς τών της εύσεβείας δογμάτων τό κάλλος παρασημαίνουσιν; 59 Ή ν μέν ουν και έστιν θεός ό υιός" έπειδή δέ όίπαΣ τό της άνθρωπότητος ύπέδυ μέτρον, ούκ άπόβλητον έποιήσατο την οίκονομίαν, ύπέμεινε δέ πάντα δια τήν κένωσιν έθε-' Ρ 3 " λοντής δι' ήμάς. ταύτηι τοι, καίτοι κατά φύσιν υπάρχων Ζωή, ίωοποιεΐσθαι λέγεται παρά του πατρός και της δόΗης κύριος ών δόΕαν λέγεται λαβείν. έφη γοΰν ό Εβραίος ίο Phil. 3, 5 έ£ 'Εβραίων, ό νομομαθής άληθώς και έκ φυλής Βενιαμίν' Π α ύ λ ο ς α π ό σ τ ο λ ο ς ούκ Gal. 1, ι ά π ' α ν θ ρ ώ π ω ν ούδέ δι' ά ν θ ρ ω π ο υ , άλλά δια Ί η σ ο ΰ Χ ρ ι σ τ ο ύ και θεού π α τ ρ ό ς τ ο υ έ γ ε ί ρ α ν τ ο ς α υ τ ό ν έκ ν ε κ ρ ώ ν και δό£αν αύτώι δόντος. άλλά καίτοι iPetr. 1, 2ΐ λεγόμενος δόΣαν λαβείν παρά τοΰ πατρός, διήκοντος τοΰ πράγματος έπί τό της άνθρωπότητος μέτρον, οΐδεν έαυτόν έχοντα, καθό και νοείται και έστι θεός, τό υπέρ κτίσιν αξίωμα. 15 έφη γοΰν' π ά ν τ α μ ο ι π α ρ ε δ ό θ η π α ρ ά τ ο ΰ π α τ ρ ό ς μ ο υ , κ α ι ο υ δ ε ί ς έ π ι γ ι - Mt. 11, 27 ν ώ σ κ ε ι τ ί ς έ σ τ ι ν ό υ ί ό ς εί μή ό π α τ ή ρ , ο ύ δ έ τ ο ν π α τ έ ρ α τ ι ς έ π ι γ ι ν ώ σ κ ε ι β Ο τ ί ς έ σ τ ι ν εΐ μή ό υ ί ό ς κ α ι ώ ι έ ά ν ό υ ί ό ς ά π ο κ α λ ύ ψ η ι . άλλ' ίσως έρεΐ τις των φιλομαθεστέρων' ei πάντα σοι παρεδόθη παρά του πατρός ώς δόΕης δεδεημένωι και δοτόν έχειν όφείλοντι τό κατά πάντων κράτος διά τό άνθρώπινον, πώς άνέφικτον έτι ταΐς 2ο άνθρώπων διανοίαις εϊναι φής τό είδέναι σε καθάπερ άμέλει και τόν πατέρα; άλλά ναί, φησίν, ού μέχρι τών όρωμένων ή έπ* έμοί συστέλλεται γνώσις. ειμί γάρ θεός έν σαρκί και αΐματι, κατά μέν τήν σάρκα γινωσκόμενος, κατά δέ τήν της θεότητος φύσιν τε και δό£αν ίσομέτρως έχων τώι θεώι καί πατρϊ καί νοΰ και λόγου παντός έπέκεινα τρέχων. PG 34s ούκοΰν (άνθέίομαι γάρ της τών προκειμένων έννοιας) ούτε τάς άποστολικάς άναιρουμεν 25 φωνάς, μή γένοιτο, ούτε μήν έτερα άττα παρά τό εικός ή φρονοΰντες ή λέγοντες τοις της ένανθρωπήσεως άντιπράττομεν λόγοις, έπόμενοι δέ πανταχού τοις ίεροΐς γράμμασι καί Ρ 314 ταΐς τών θεηγόρων φωναΐς τό χρήναι κρατεΐν απονέμοντες, άντανιστάμεθα μόνοις τοις τά όρθά της έκκλησίας δόγματα διαστρέφουσιν. βΐ Ό τ ι δέ ό πατήρ έκ νεκρών άναστήσαι λέγεται τόν κύριον ήμών Ίησοϋν Χριστόν, so ένεργουμένου δηλονότι περί τήν σάρκα αύτου τοΰ πράγματος, ούκ δν ένδοιάσειέ τις. αύτός δέ υπάρχων ή Ζωοποιός τε καί ένεργής δύναμις του πατρός, τόν ίδιον έΐωοποίει ναόν κατά τό λ ύ σ α τ ε τ ό ν ν α ό ν τ ο ύ τ ο ν καί έν τ ρ ι σ ί ν ή μ έ ρ α ι ς έ γ ε ρ ώ α ύ τ ό ν . loh. 2, 19 ήν ουν άρα τό Ζωοποιούμενον ούκ άλλότριον ούτε μήν ένός τών καθ' ήμάς άνθρώπων, άλλ' ϊδιον αύτού τοΰ λόγου σώμα. r> Άναθεματισμός ή β2

Εϊ τις τολμάι λέγειν τόν αναληφθέντα άνθρωπον συμπροσκυνεΐσθαι δεΐν τώι θεώι καί συνδοΕάίεσθαι καί συγχρηματίίειν θεόν ώς έτερον έτέρωι καί ούχί δή μάλλον μιαι 3ο—35 Fcvr 132 δτι — σώμα θ [ = fv], Α RAE 1 θέλοντεσ ν τε Θ om. AR 3 Ι&ικώσ παρ' αύτόν Α καί ή R ιι ό νομομαθήσ ΑΛΣ ύνομασθείσ ÖR 12 άνοϋ ARZ άνων ΘΛ 15 και νοείται Θ νοείται AR 16/17 έπιγινώσκει R γινώσκει ΘΑ ι8 4άν AR δν θ 2θ ϊτι AR έστι Θ 2ΐ τών άνων ν 25 ΤΓΓΣ έν AR 7 πρόσκειται ΘΣ συνπροσκυνεΐται R συμπροσκυνεΐται Α λέγει έν τώ πρώτω τόμοι Α 8 re om. AR 14 συνπροσκυνείσθαι f τήν θεότητα f 15 Κυρίλλου Α Κυρίλλου ή R 17 ό om. R 18 ϊχει R 2ο έπανορθώσασ τέ Α 22 δοκιμάσει 0Rcorr ϋοκιμάσειε Α δοκιμασία R 25 κατορθωκότεσ QR ιη ήμών1 ΊΛΣ ήμών και vAR χϋ ΘΛΣ χϋ έν τοΐσ περί τήσ σαρκώσεωσ AR 30 λόγου ΘΛΣ θϋ λόγου AR 35 μόνον θ μόνην AR

24, 62—7o C Y R I L L I A P O L O G I A X I I C A P I T V L O R V L C O N T R A

ORIENTALES

49

67

Και πάλιν" Ei be τις παρά ταΰτα έκ τών θείων γραφών διδάσκει, ?τερον λέγων υίόν 1. c. ρ. 253. του θεοΰ και έτερον τον έκ Μαρίας, κατά χάριν υίοποιηθέντα ώς ήμεΐς, ώς είναι δύο υιούς, 3*14 ίνα κατά φύσιν υίόν τοΰ θεού τον έκ θεοΰ και ίνα κατά χάριν τον έκ Μαρίας άνθριυπον, ή εϊ τις τήν τοΰ κυρίου ήμών σάρκα άνωθεν λέγει και μή έκ της παρθένου Μαρίας, ή τραπεΐσαν την θεότητα εις σάρκα ή συγχυθεΐσαν ή άλλοιωθεΐσαν ή παθητήν τήν του κυρίου θεότητα, ή άπροσκύνητον τήν του κυρίου ήμών σάρκα ώς άνθρώπου και μή προσκυνητήν ώς κυρίου καϊ θεοΰ σάρκα, τούτον άναθεματίϋει ή αγία και καθολική έκκλησία, πειθομένη τώι θείωι άποστόλωι λέγοντι' εϊ τ ι ς ύ μ ά ς ε ύ α γ γ ε λ ί ί ε τ α ι π α ρ ' ö παρελά-.Gal. 1, ο βετε, ανάθεμα Ιστω.

88

Ταΰτα φρονοΟντος και γεγραφότος ήμΐν τοΰ ανδρός, ό τήι Χριστοΰ δόίηι πολεμεΐν ίο Ρ 32° ήιρημένος και άπύλωτον έπ' αύτώι τήν γλώσσαν άνείς Νεστόριος ούτω που πάλιν φησίν Όμολογώμεν τον έν άνθρώπωι θεόν' σέβωμεν τον τήι θείαι συναφείαι τώι θεώι λόγωι Loofs, ροσκυνούμενον άνθρωπον. ρ^™"-*

69

Άρ' ούκ έναργώς θεοφόρον άνθριυπον όνομάίει Χριστόν και συνάφειαν απλώς άνθρώπου φησί γενέσθαι προς θεόν κατ' έκεΐνο τάχα που τό διά της του Παύλου φωνής is PG 3.52 ό κ ο λ λ ώ μ ε ν ο ς τ ώ ι κ υ ρ ί ω ι £ν πνεΟμά έ σ τ ι ν ; καίτοι πώς οϋκ αληθές δτι μάλλον iCor. 6, 17 ήν ό αυτός θεός τε όμου και άνθρωπος, και ούκ άνθρωπος τις άνά μέρος τε καϊ ίδικώς νοούμενος καϊ σχετικήν Ιχων συνάφειαν προς θεόν; μετά γάρτοι τήν άφραστον ένωσιν κδν εϊ τις λέγοι θεόν τόν Εμμανουήλ, ένανθρωπήσαντα και σεσαρκωμένον τον τοΰ θεοΰ λόγον νοεΐσθαι πρέπει, κδν άνθρωπο ν όνομάσηι, άλλ' οΐδαμεν μετά τούτου και λόγον δντα 2ο αυτόν του πατρός. Ζστι τοίνυν έτερον τό ένα λέγειν υίόν μετά της ένωθείσης αύτώι σαρκός τόν έκ θεοΰ πατρός λόγον και όμοίως έτερον τό έν άνθρώπωι λέγειν εϊναι θεόν καθάπερ αμελεί και έν προφήταις ήν ή γοΰν και έν ήμΐν αύτοΐς διά τοΰ αγίου πνεύματος. 70 άκινδύνως δέ και άλήπτως, ώς γε οιμαι, φαίη τις δν δτι ό σαρκωθείς τοΰ θεοΰ λόγος, ώς είς υπάρχων υιός, ουχί δίχα της έαυτου σαρκός, μετ' αυτής δέ μάλλόν έστιν προσκυ- 25 νητός, καθάπερ άμέλει και ή τοΰ άνθρώπου ψυχή μετά του ιδίου τιμάται σώματος κλήσει τε μιάι τό έ£ άμφοΐν ώς £ν σημαίνεται Σώιον. δταν τοίνυν περί του πάντων ήμών σωτηρος Χριστοΰ τους λόγους ποιεΐσθαι προθυμούμενος διέληις εις δύο τόν ίνα και άν- Ρ 322 θρωπον ίδικώς και άνά μέρος νοούμενον άποφήνηις, είτα τούτον συμπροσκυνεΐσθαι δεϊν και συγχρηματίϊειν θεόν ώς έτέρωι παρ' αύτόν ύπάρχοντι Χριστώι τώι έκ θεοΰ κατά φύσιν 3ο υίώι τολμήσηις εΐπεΐν, τίς ό καρτερήσαι δυνάμενος και τήν ούτω προφανή κατ' αύτοΰ γλωσσαλγίαν σιωπήι παρατράχων; έδει γάρ μάλλον ειπείν" σέβωμεν τόν τοΰ θεοΰ λόγον γενόμενον άνθρωπον και χρηματίΣοντα θεόν και έν άνθρωπότητι προσκυνούμενον, δτι και φύσει θεός έστιν και έκ θεοΰ πέφηνε πατρός. 12. 1 3 cf. Cyr. adu. Nest. 2, 14 Exc. Eph. X 0 [ = fv], A R A I 5 συνχυθεΐσαν R

6/7 ώς άνθρώπου — σάρκα om. ν

6 ώσ ανθρώπου Α Λ Σ ώσ άνον R

om. f 7 K C "* o m · Κ Σ καθολική] άποστολική Σ ίο μϊν Θ, corr. ν 12 όμολογώμεν ί Λ Σ όμολογώ μέν A R όμολογοΟμεν ν σέβωμεν ΘΛΣ σέβω δέ A R τώ θω λόγω A R Λ Σ τώ τοΟ θϋ λόγω Θ τώι παντοκροίτορι θεώι Cyrill, adu. Nest. 2, 14 E x c . Eph. X 13 συνπροσκυνούμενον R 1 5 δή που ν τοΟ Θ Α Λ Σ τοΟ άποστόλου R ι ό ?ν v A R A Z φησι ?ν f 19 λίγοι A R Λ Σ λέγοιτο Θ 2ο όνομοΐσει θ , corr. ν οΤδα ν τούτο ν 2 2 — 2 5 τόν έκ θεοΰ — σαρκός om. ν 24 γε A R τε f 25 ούχΐ Α ϋ Λ Σ καϊ ού ί μετ' αύτήσ ΘΛΣ μετά ταύτησ A R 27 Τ £ δέ A R Σ 29 συνπροσκυνεΐσθαι fR, corr. R 3 ° συνχρηματίϋειν f R σέβω μέν A R σέβομεν ν 34 τρσ ί™» v A R Λ Σ σαρκοσ ί Act» coDcilioium oecumenicorum. I 1, 7.

3 1 τολμησεισ f

32 σέβωμεν ί Λ Σ 7

COLLECTIO ATHENIEN SIS 71

Άλλα γάρ ναί, φασίν οί δι' έναντίας, άλώσηι που και αύτός έν έπιστολήι γεγραφώς

ρ. 4 8 . 7 δτι συνήδρευσεν ό υίός τώι πατρι μετά της ιδίας σαρκός'

είτα πώς έπιλαμβάνηι του

λέγοντος δτι χρή συμπροσκυνεΐσθαι τον άνθρωπον τώι θεώι λόγωι και συγχρηματίίειν θεόν; 72 ταυτόν γάρ έστιν ειπείν και το σύν καΐ τό μετά.

ούκοΰν ήγνοηκότας έλέγχωμεν τών

είρημένων την δύναμιν και τηι τών πραγμάτων ούκ ένορώντας φύσει.

δταν μέν γάρ β

έφ ένός προσώπου και φύσεως ή γοΰν υποστάσεως μιας βασανίίων ό λόγος τα έ£ ών ι

έστιν ήτοι σύγκειται φυσικώς, έπιφέρηι τό σύν ήτοι τό μετά, τετήρηκε τώι σημαινομένωι και ούτω τό ?ν είναι κατά σύνθεσιν και ούκ εις δύο διηιρημένως διοριεΐ' δταν δέ προδιηιρημένων υποστάσεων είς δύο, και πρός γε τό δεΐν άνά μέρος έκατέραν νοεΐσθαι και Ρ 3*4 ίδικώς τό σύν ή γοΰν τό μετά λέγηται, τότε δυοΐν ή και έτι πλειόνων αυτό και ούχ ένός ίο κατά σύνθεσιν ποιεΐσθαι φαμέν την δήλωσιν.

οίον εΐ λέγοιμι τυχόν συντιμάσθαι τώι

PG 353 ίδίωι σώματι την του άνθρωπου ψυχήν, εϊ τις γένοιτο παρά του τιμή περί τον ένα δνθρωπον, δς έστιν έ£ όμφοΐν, ή γοΰν εϊ τις λέγοι την ψυχήν £ν είναι ίώιον μετά του ίδιου σώματος, ουχί πάντως εις άνθρώπους δύο διοριεΐ τον ένα, φαίνεται δέ μάλλον ούκ ήγνοηκώς τα έ£ ών έστιν ήτοι σύγκειται φυσικώς.

δταν δέ είπω" Πέτρος τε και Ιωάννης ΐ6

συγχρηματίΖουσιν άνθρωποι ή γοΰν δτι μετά Πέτρου και 'Ιωάννης άνέβαινεν είς τό Ιερόν, ούκέτι τό σύν ή γουν τό μετά την ένός τίνος ποιείται δήλωσιν.

ού γάρ συντέθειται

Πέτρος Ίωάννηι, άλλ' ούδέ είς ένός ανθρώπου σύστασιν τελοΰσιν άμφότεροι. 78 σοφίζονται τήν άλήθειαν, διαιροΟντες άμαθώς είς δύο Χριστούς τον ένα;

τί τοίνυν εί δέ νομί-

Σουσιν δτι συνεδρεύειν λέγοντες τώι πατρι τον υίόν μετά του ιδίου σώματος δύο νοεΐσθαι 2ο δεδώκαμεν υιούς, έρευνάτωσαν εί μή ένα λέγοντες υίόν μιάι συνεδρεύσει τετιμήσθαι φαμέν καί ού δυσι μάλλον, ώς μίαν μέν και ίδικήν έκνενεμήσθαι τώι σώματι, έτέραν δέ πάλιν και ίδικήν τώι λόγωι.

άλλ' ούκ άν έχοιεν έπιδεΐίαι τοΟτο' πώς γάρ ή πόθεν; ένα γάρ δντα

μετά της ιδίας σαρκός τόν υίόν θεόν τε όμου καί άνθρωπον τόν αυτόν μιάι συνεδρεύσει τήι πρός τόν πατέρα διαπρέπειν διαβεβαιούμεθα.

τό γε μην συμπροσκυνεΐσθαι λέγειν 25

άνθρωπον θεώι καί συγχρηματίζειν θεόν δύο που πάντως όμολογεΐν έστιν τους προσκυρ 326 νουμένους ή καί άλλήλοις συγχρηματίίοντας.

εύήθης δέ λίαν καί τών είς όρθότητα καί

άλήθειαν έννοιών αλλότριος παντελώς ό τοιόσδε λόγος.

γέγονε τοίνυν ό άναθεματισμός

κατά τών όλοτρόπως διοριίόντων τόν Εμμανουήλ είς άνθρωπον ίδικώς καί θεόν λόγον ίδικώς' ένα γάρ ήμΐν αυτόν ό τών θεηγόρων έκήρυΕεν λόγος καί τών ιερών γραμμάτων ή so άκιβδήλευτος γνώσις. Άναθεματισμός θ 74

Εϊ τίς φησιν τόν ένα κύριον Ίησοΰν Χριστόν δεδοζάσθαι παρά τοΰ πνεύματος, ώς άλλοτρίαι δυνάμει τήι δι' αύτοΟ χρώμενον καί παρ' αύτου λαβόντα τό ένεργεΐν δύνασθαι κατά πνευμάτων ακαθάρτων καί τό πληρούν είς άνθρώπους τάς θεοσημείας, καί ουχί δή ss μάλλον ϊδιον αύτοΰ τό πνεΰμά φησι, δι' ου καί ένήργηκε τάς θεοσημείας, ανάθεμα έστω. θ [ = fv], ARAI ι άλώση ΑΛΣ άλώσει R άλλ' ώσ €ΐ [εί ν] θ 2 έπιλαμβάνει iR, corr. R 3 βυνπροσκυνησθαι f συνχρηματίίειν ί θν ARconAZ θω 0 R 4 έλίγχομίν Α 6 ύφ ν η ήτου Α εϊτουν A corr έπιφέρει 9 R , corr. R 8 διορισμένωσ ν 9 γε AR τε θ beiv AR 8ν θ έκάτερον AR 10 ϊτι θ έπΐ AR 12 ή τ£σ Α ή τισ R, corr. R παρά του ΑΣ παρ* αύτοΟ R παρά τοΟτο θ 15 σύγκειται θ συντέθειται AR τε om. R 16 συνχρηματίΣουσιν fR 17 συντέθηται fR, corr. R 20 λίγοντεσ δτι ν 22 ποίλιν] μάλλον ν 25 συνπροσκυνεΐσθαι f 26 θν R συνχρηματίΣειν f 27 συνχρηματίΐοντασ fR 3 1 άκ(βδηλοσ Α 3 2 Κυρίλλου άναθεματισμόσ θ [ϊνατοσ Α] AR 33 δοΕάΣεσθαι Α 34 &1' αύτοΟ 0R«»r αύτοΟ Α R A I 35· 3 6 θ € 0 " σημίασ Α

24, 71—76 CYRILLI APOLOGIA X I I CAPITVLORVM CONTRA ORIENTALES Μέμφις αίρετικών 76

Αύθις καλόν τά πάλαι αύτώι τών αύτοΟ αύτόν ύπομνήσαι'

είρημένα είς μέσον άγαγεΐν και ϊσως

έπιλελησμένον

ού γάρ μόνον τον κύριον τά σημεία έν πνεύματι ποιεϊν

άπεφήνατο, άλλά δή και αύτόν τεθνεώτα ίωοποιηθήναι πνεύματι, έν οίς φησιν έν τώι πρώτωι τόμωι

6

Ei τοίνυν ού πέπονθεν τό τεθνάναι σαρκικώς κατά τάς γραφάς, ούδέ έίιυοποιήθη ν ι, 25 πνεύματι.

l P e t r

3

'

ι8

Σκοπεΐν δέ δει την αύτοΰ προς έαυτόν έναντιότητα, έν μέν τοΐς άναθεματισμοΐς αύτοΰ άπαγορεύσαντος τον κύριον έν πνεύματι θεοΰ δαίμονας έκβάλλειν και τά άλλα σημεία ποιεϊν και τήν έν τοΐς εύαγγελίοις κειμένην έγγραφον τοΰ κυρίου φυυνην αθετούντος, εΐ- ίο PG 356 πόντος εί

δέ

έν π ν ε ύ μ α τ ι

θεού

έγώ

έκβάλλω

τά

δαιμόνια.

άλλ' ήμεΐς τον Mt. 12, 28

κύριον ήμών Ίησοΰν Χριστόν και τηι οίκείαι δυνάμει και τήι του πνεύματος ένεργείαι έπι- ρ 328 τελέσαι τά σημεία όμολογουμεν" ού γάρ ώ ς ούκ έχοντα ιδίαν δύναμιν χράσθαι τηι δυνάμει του αγίου πνεύματος. τάς θείας γραφάς.

μή συνεΐναι δέ τό πνεύμα τό δγιον αρνουμένων έστίν, ώς οϊμαι, κάν γάρ που ή θεία γραφή λέγηι τον πατέρα έπιτελεΐν τά έργα τών 16

θαυμάτων, δι' ών φησιν ό π α τ ή ρ ό μ έ ν ω ν έ ν έ μ ο ί , ποιώ,

α ύ τ ό ς π ο ι ε ί τ ά έ ρ γ α ä έ γ ώ loh.14,10.12

ό υίός έστιν ό ποιών' πάντα γάρ τά τοΰ πατρός του υίοΰ' κδν τό πνεΰμα λέγηι

ποιεϊν, δι* ών φησιν εΐ δ έ έ γ ώ ριός έστιν ό ποιών έν πνεύματι.

έν π ν ε ύ μ α τ ι

θ ε ο ΰ έ κ β ά λ λ ω τ ά δ α ι μ ό ν ι α , ό κύ- Mt. 12, 28

ούδέ γάρ ήλλοτρίωται ό υΙός του πατρός

ή τοΰ

πνεύματος ούδέ κεχωρισμέναι και ίδιάΓουσαί που αί της τριάδος ένέργειαι, άλλ' οικεία της 2ο τριάδος ή έκάστης υποστάσεως έν τήι γραφήι λεγομένη ένέργεια, ώς που και πάσαν τήν κτίσιν ποτέ μέν λέγει ή γραφή του υίοΰ έργον, λέγουσα τ ώ ι ρανοί τοΰ

έστερεώθησαν,

στόματος

αύτοΰ

λόγωι

ποτέ δέ τοΰ πνεύματος, δι' ών επάγει κ α ι πάσα ή δύναμις άύτών.

κυρίου τώι

οί

ο ύ - Ps. 32, 6

πνεύματι

άλλ* ούχ ώς αδυνατούντος τοΰ

πατρός τά πάντα ποιήσαι δημιουργεί και ό υίός, ούδ' αυ πάλιν ώς άσθενοΰντος τοΰ υίοΰ 25 εις τήν δημιουργίαν συμπαραλαμβάνεται έγένετο)'

τό πνεΰμα (αληθές γάρ τό π ά ν τ α

δ ι ' α ύ τ ο ΰ loh. ι, 3

άλλ' 'ίνα τό της τριάδος όμοούσιον και όμότιμον και όμοδύναμον ήμΐν παρα-

στήσηι, λέγει τά αύτά ποτέ μέν ύπό του πατρός, ποτέ δέ υπό τοΰ υίοΰ, ποτέ δέ υπό τοΰ αγίου πνεύματος γεγενήσθαι' ουτω γάρ και μιας τίνος ουσίας [θείας] ήρτησθαι νοοΰμεν.

πάντα

ώς γάρ λόγος ένούσιος ένυπόστατος ό μονογενής έ£ αύτης άπαθώς έγεννήθη, so

και τό πνεύμα δέ και αύτό έ£ αύτης έκπορευόμενον έν ίδίαι ύποστάσει τυγχάνει, ώς τήν μίαν ούσίαν έν τρισίν ύποστάσεσιν χαρακτηρίίεσθαι και μηδ' έτέραν αύτών τώι της ούσίας λόγωι ήλλοτριωμένην θεωρεΐσθαι, μόναις δέ ϊδιότησιν χαρακτηριστικαΐς εϊτ' ουν διοριστικαΐς αλλήλων νοεΐσθαι.

πώς ούν ίδιάίουσα ένέργεια ών μία καΐ ή ούσία και ή δύναμις

και ή βούλησις; ών γάρ ταΰτα κοινά, μία πάντως και ένέργεια.

35

'Απολογία όρθοδόϋου 7β

Ρ 33°

'Αρα μοι μαρτύρων δεήσει φωνής πρός τό άποφήναι τους δι' έναντίας είκαιολογεΐν έθέλοντας και ταΐς καθ' ήμών δυσφημίαις άπερισκέπτως χρωμένους;

άλλ' οϊμαι τουτι

θ [ = ίν], ARAI ι άντίρρησισ τών άνατολικών AR θ Rmg αίρετικοΟ Σ 4 άλλ' ήί>η ν αυτόν ΘΛΣ αύτόν τόν AR 5 τόκω f 8 αύτοΟ ΑΣ ίαυτοΟ 0 R μέν] malim deesse 9 δαίμονα ν ι ο / ι ι ίίπόντοσ ARΛΣ om. θ 12 χν θ τόν χν AR 13 ού γάρ] ούχ' ν Ιδίαν AR οίκείαν θ 17 γαρ τά ΘΛΣ τά ϊργα AR τοΟ uloO κάν ΘΛΣ κάν τά τοΟ uloö AR 24 αύτοΰ ν 26 συνποραλαμβάνεται fR 29 ούσίας ΛΣ ούσίασ θείασ AR θεΐασ ούσίασ Θ τά πάντα ν έγεννήθη άπαθώσ R 33 £^τ> διοριστικαΐσ ΑΛΣ εΐτ' ουν [ήτουν f] ίδιιυτικαΐσ Θ om. R 34 ή ένέργεια ν 35 ή ένέργεια ν 3 6 όρθοδόΕου] Κυρίλλου Α κυρΙλλοΟ θ R 37 δεήση ν 7*

COLLECTIO ATHENIENSIS

52

και μόνος ό π α ρ ' α υ τ ώ ν öiabeiEei λόγος. διισχυρισάμεθα

σαφώς

έν μέν γ α ρ τ ώ ι προκειμένωι άναθεματισμώι

ϊδιον εϊναι του υίοΰ τ ό πνεύμα τ ό

αγιον και μην δτι δι' αυτοί)

τετέλεκε τ ά ς θ ε ο σ η μ ε ί α ς ' οι δε, καίτοι πλειστάκις έπιλήσμονά με τ ώ ν έμαυτοΰ λ ό γ ω ν γεPG 357 νέσθαι διισχυριΖόμενοι, προήκουσιν εις τ ο ύ τ ο ν ω θ ε ί α ς αύτοι και μήν και αβελτηρίας, ώ ς οϊεσθαί

με λέγειν ού δια του π ν ε ύ μ α τ ο ς

αρ' ούκ Β

έκβάλλειν τ ο ν Ί η σ ο ΰ ν τά δαιμόνια.

εναργής σ υ κ ο φ α ν τ ί α τ ο ΰ τ ό γ ε ; εί μέν γ ά ρ ούκ άζιοΰσιν όμολογεΐν θεοσημείας είναι τ ρ ό π ο ν τό έκβάλλεσθαι τ ά δαιμόνια, λ ε γ ό ν τ ω ν ä βούλονται, π ο ι ε ί σ θ ω σ α ν κατ' έμοΰ τ ό χρήμα γ ρ α φήν,

έγκαλείτωσαν

τοις

άλλοις και τ ο έκβάλλεσθαι τ ά δαιμόνια τ ρ ό π ο ς αν εϊη και ούκ ά θ α ύ μ α σ τ ο ς τ η ς θεο-

οτι μή τούτο

έφην έναργώς,

σ ι ω π ή σ α ς τ ά ς θεοσημείας" εί δέ όμοΰ

σημείας, τί δή π ο τ ε μεθέντες ώ ς άκερδές τ ό έλέσθαι μάλλον εύστομεΐν και τ ό χρήναι λαλεΐν ίο την άλήθειαν ώ ς

έωλον παραιτούμενοι, τ ό τ η ς καθ' η μ ώ ν άθυροστομίας τετιμήκασι χρήμα

και ούκ έν μικρώι πεποίηνται λόγωι τ ό ο ύ τ ω κατεψεγμένον π α ρ ά τε θεώι και ά ν θ ρ ώ π ο ι ς ; Mt. 7» 4· 5 έπιλελήσθαι δέ μοι δοκοΰσιν λέγοντος τ ο υ Χριστού αδελφέ, Ρ 332 έ ν

τώι

δφες σώι

όφθαλμοΰ,

και

τοΰ άδελφοΰ 77

έκβάλω

τό

όφθαλμώι; τότε

πώς

έρεΐς

κ ά ρ φ ο ς έκ τ ο υ ό φ θ α λ μ ο ΰ

ύποκριτά,

περιβλέψεις

έκβαλε

πρώτον

έκβαλεΐν

τό

τώι

άδελφώι

σου, καΐ ίδού ή τήν

κάρφος

δοκόν έκ

τοΰ

σου' δοκός σ ο υ ιβ

έκ τ ο ΰ

όφθαλμοΰ

σου.

"Οτι μέν ουν όμοούσιός τέ έστιν ή αγία τριάς ϊσοσθενής τε και ΐσουργός, ού διά γε τοΰ π α ρ ' υ μ ώ ν έγνώκαμεν λόγου, πεπληροφορήμεθα δέ μάλλον έκ τ ή ς θ ε ο π ν ε ύ σ τ ο υ γ ρ α φ ή ς " δτι δέ κατ' ούδένα τ ρ ό π ο ν τ ο ι ς τ η ς όρθής π ί σ τ ε ω ς διαλυμανεΐται λόγοις, όνίνησι δέ μάλλον ζο ό προκείμενος άναθεματισμός, κύριον Ί η σ ο ΰ ν Χριστόν

άταλαίπωρον

ίδεΐν.

μερίζοντας τ ε αύτόν,

τ ο υ ς γάρτοι διαιροϋντας τ ο ν

ίνα

ώ ς ήδη πλειστάκις είρήκαμεν, εις ά ν θ ρ ω π ο ν

ίδικώς και εις θεόν λόγον ίδικώς, ώ ς δύο νοεΐσθαι π ρ ό σ ω π α τε και υ π ο σ τ ά σ ε ι ς διεσχοινισμένας

αλλήλων,

ένηργήσθαι π α ρ ά μείας'

τ ο ύ τ ο δράν ούκ έάι ούτε μήν έφίησι λέγειν ώ ς ένα κοινόν ά ν θ ρ ω π ο ν τοΰ π ν ε ύ μ α τ ο ς τ ό ν Ί η σ ο ΰ ν π ρ ό ς γε τ ό δύνασθαι κατορθοΰν τ ά ς θεοση- 25

έπεί κατ' ούδένα διοίσει τ ρ ό π ο ν τ ώ ν α γ ί ω ν α π ο σ τ ό λ ω ν ή γ ο υ ν π ρ ο φ η τ ώ ν , οι διά

ι Cor. 15. ίο τ ή ς ά ν ω θ ε ν ήμερότητος τ ώ ν θείων χ α ρ ι σ μ ά τ ω ν 78 θεού έσμέν δ έσμέν. έμπρέπει

άναπιμπλάμενοι

έστι τό

Z

έργα

ϊδιον γ ά ρ

αγιον, καθάπερ άμέλει και τοΰ θεοΰ και π α τ ρ ό ς " ένεργεΐ δέ so

ώ σ π ε ρ ό π α τ ή ρ διά τοΰ π ν ε ύ μ α τ ο ς , ο ύ τ ω ς και αύτός. καλά

χάριτι

άλλα τ ο ι ς μέν άγίοις άνδράσιν, οίς ή τ ώ ν π α ρ ά θεοΰ χ α ρ ι σ μ ά τ ω ν

διανομή, άρμόσειεν αν είκότως ή τοιάδε φ ω ν ή , Χριστώι δέ ούκέτι.

αύτοΰ τό π ν ε ΰ μ ά loh. 10, 32· π ο λ λ ά

φ α ϊ ε ν αν είκότως"

έδειξα

υμΐν παρά

του

και γοΰν, καίτοι λέγων Ίουδαίοις

πατρός

μ ο υ , και α π ' έ μ α υ τ ο ΰ

ού

10

J' λ α λ ώ , ό δ έ π α τ ή ρ έ ν έ μ ο ι μ έ ν ω ν π ο ι ε ί τ ά έ ρ γ α α ύ τ ό ς , έφη π ο υ π ά λ ι ν ' ε ϊ δ έ * 334 , Mt. 12, 28 έ γ ώ έ ν π ν ε ύ μ α τ ι θ ε ο ΰ έ κ β ά λ λ ω τ ά δ α ι μ ό ν ι α , τήν διά τοΰ π ν ε ύ μ α τ ο ς ένέργειαν άνατιθεις έαυτώι τε και τ ώ ι π α τ ρ ι διά τήν τ α υ τ ό τ η τ α τ η ς ούσίας. PG 36° γένοιτο και μακρός ό περί τ ο ύ τ ω ν λόγος, 79 λουσιν κατευρύνειν αύτόν.

και π ο λ ύ ς μέν δ ν 35

δει δέ οΐμαι καιρού τοΰ καθήκοντος τ ο ι ς έθέ-

ούκοΰν ούχ ώ ς άλλοτρίαι δυνάμει τήι διά π ν ε ύ μ α τ ο ς ένηργή-

σθαι φ α μ έ ν τ ό ν Ε μ μ α ν ο υ ή λ , άποκεχρήσθαι δέ μάλλον αύτήι θεικώς και ιδίαν έχειν τ ή ν τοΰ Act 3. 12 όμουσίου πνεύματος. τί ή μ ΐ ν προσέχετε ώ ς

οί μέν γ ά ρ μακάριοι μαθηταί τ ά σημεία ποιοΰντες έλεγον' ά ν δ ρ ε ς , ίδίαι

δυνάμει

ή εύσεβείαι

πεποιηκόσι

τοΰ

π ε ρ ι π α τ ε ΐ ν ή τι πάλιν) πίστευσον δτι καίτοι θεός κατά φύσιν υπάρχων και έν μορφήι τοΰ πατρός ό υίός s Phil. 2, 6. 7 ο ύ χ ά ρ π α γ μ ό ν ή γ ή σ α τ ο τ ό ε ί ν α ι ϊ σ α θ ε ώ ι , ά λ λ ' έ α υ τ ό ν έ κ έ ν ω σ ε ν μ ο ρ φ ή ν δούλου λαβών. εί δέ γέγονεν άνθρωπος, ίλαβεν δέ και δούλου μορφήν, πώς ήγήσεται μικρόν και τοις της οίκονομίας λόγοις άνάρμοστον τό χρηματίσαι και απόστολος και άρχιερεύς; και ό τής καθ5 ήμάς άνθρωπότητος τό μέτρον ούκ άτιμάσας πώς δν άπόβλητα ποιή88 σαιτο τα ανθρώπινα; και ήν μέν ϊσως χαλεπόν ουδέν και διά πλειόνων Ιτι λόγων έλθεΐν ίο καϊ μακροτέραν είς τοΰτο κατατεΐναι τήν άφήγησιν' μεθεΐς δέ τοΰτο πρός τό παρόν, τούς παρ' αυτών γεγονότος παροίσω λόγους" γεγράφασι γαρ ώδί PG 368 'Αλλά μή ταραττέσθω ύμών ή διάνοια περί τοΰ παθόντος άκούσασα κ α ί π ε ρ ώ ν ρ ^ ^ ιζ-'ιό υ ι ό ζ· ού γάρ δύο υίούς φαμέν, τόν τε παθόντα και τον απαθή μείναντα' ού γάρ κεχωρισμένως καϊ ιδιαζόντως της θεότητος τό έκ σπέρματος Δαυίδ υίός ώνόμασται, ώς ουδέ is ή θεότης μετά την ένωσιν άνευ τής φαινομένης σαρκός υίός προσηγόρευται. ρ 54- !9-24 Και πάλιν' "Οθεν ίνα και τόν αυτόν υίόν όμολογοΟμεν, άσυγχύτων τών φύσεων Hebr. 3, 1 μενουσών, ούκ άλλον και άλλον λέγοντες, μή γένοιτο, άλλ' ένα και τόν αύτόν. άρχιερέα και άπόστολον ημών γεγενήσθαι τόν κύριον ημών ΊησοΟν τόν Χριστόν κατά τάς Ρ 348 θείας γραφάς ούδείς δν ούχ όμολογήσειεν, ού χωριίόμενον μέντοι ίδικώς άνθρωπον έκ 2ο γυναικός του έκ θεοΰ πατρός λόγου. 89

ΟύκοΟν εί έ'να φασίν υίόν, κατ' ούδένα τρόπον διαιροΰντες είς δύο τό τε έκ σπέρματος Δαυίδ καί τόν έκ θεοΰ πατρός λόγον, πώς ούκ άδικοΰσι τό μυστήριον, μερίίοντες τήν οϊκονομίαν θεώι καί άνθρώπωι, καί ούχί δή μάλλον τόν ένα καί τόν αύτόν καί θεόν εϊναί φασιν καί άνθρωπον, ώς είναι πάντα αύτοΰ, τά τε θεοπρεπή καί τα ανθρώπινα; δταν 2.Γ> γάρ τι τών δτι μάλιστα θεοπρεπεστάτων λέγηται περί αύτοΰ, τοΰτο δή πάντως καί άληθές είναι φαμέν, θεόν γάρ ϊσμεν αύτόν" κδν άνθρώπινόν τι τό λαλούμενον ήι, καί ούτως συννεύσομεν. όμολογοΰμεν γάρ δτι θεός έστιν έν σαρκί καί αϊματι, καί τό τής άνθρω-

Dan. 7. 10 πότητος μέτρον διά τών άνθρωπίνων έπιγινώσκομεν. χίλιαι μέν γάρ χιλιάδες άγίων les. 6, 2 αγγέλων λειτουργοΰσιν αύτώι καί τόν θείον αύτοΰ θρόνον περιεστάσι τά σεραφίμ" έπειδή so δέ γέγονεν άνθρωπος, κεχρημάτικε καί άρχιερεύς, ούχ ώς μείΐονι θεώι προσκομιδών τήν ίερουργίαν, άλλ' έαυτώι τε καί τώι πατρί τής πίστεως ήμών τήν όμολογίαν πραγματευό90 μένος. έρυθριάις άκούων δτι κεχρημάτικεν ιερεύς, διά τό άνθρώπινόν" εϊτα πώς ού τεθαύμακας δτι μή κατά τό τών ιερέων ?θος έτέρωι ποιείται της ιερουργίας τόν τρόπον, έαυτώι δέ μάλλον, ώς Ιφην, καί τώι πατρί; δταν εϊπηις ούκ ά'Ηιον είναι θεοΰ τό 85 ίερουργεΐν, σύμφημι κάγώ" άλλ' εί μόνος ήν καί δίχα σαρκός ό λόγος, Ιφης δν όρθώς" επειδή δέ γέγονεν άνθρωπος, δρα καί ίερουργοΰντα διά τό άνθρώπινόν καί έν τοις υπέρ Ρ 35° κτίσιν ά£ιώμασιν ώς θεόν' συνεδρεύει γάρ τώι θεώι καί πατρί. δρα τοίνυν αύτόν ίερατεύοντα μέν κατά τό άνθρώπινόν, συνεδρεύοντα δέ ώς θεόν. τί γάρ φησιν ό μακάριος Θ [ = ίν], A R A P Z et inde a 28 θεός έστι codicum apologiae contra Theodoretum [V 169] altera stirps Ψ = A j R j W l et uersio Latina collection» Sichardianae 4 [As] 2 γενέσθαι oni. ν τό χρήμα 6R«>rr£ πρόχρημα A R 3 φασιν ΘΣ φησιν A R A 8 τοις τής] τήσ, superscr. οισ R ί ο έλθεΐν A R A ίλεΐν Θ 12 γεγονότασ A R γεγραφότασ θ 13 ταρασσέσθω R ήμών ν ig ouv p. 54. 2 1 Λ om. 0 A R £ τ ό ν 1 om. ν 2o χαριΣόμενον ν 22 τό ΘΛ τόν A R 23 τοΰ bäh Θ 25 τε om. R 26 λέγεται f 27 ήι] εϊν ν 28 έν σαρκί ίστι ν 29 ανων ν γάρ om. R j άγΐυυν om. 1 3° λειτουργοΟσαι ν περιίστοίσι R t l 31 και κεχρημάτικε καί R j W l 33 δτι] δ ν άρχιερεύσ W 34 τό om. Έί^ έτεροποιΰται f W 35 θΰ ΘΨ τοΟ θΰ A R 3 s θεΕιάι τ ο υ θ ρ ό ν ο υ τ η ς Hebr. 8, ι μ ε γ α λ ω σ ύ ν η ς έν τ ο ι ς υ ψ η λ ο ί ς. εΐδότες τοίνυν δτι θεός ών γέγονεν άνθρωπος, Ιστι δέ είς και ό αυτός υίός, αύτώι πάντα προσνεμοΰμεν ώ ς ένι και τους της οικονομίας ούκ άγνοήσομεν τρόπους, την τών έννοιών δύναμιν εύτεχνώς και έμφρόνως άει περιτρέ- 2 Cor. ίο, 5 ποντες εις την ύπακοήν αύτοΰ. 5 Άναθεματισμός ια 91

Εϊ τις ούχ όμολογεΐ τήν του κυρίου σάρκα Σωοποιόν είναι και ιδίαν αύτοΰ του έ'κ θεού πατρός λόγου, άλλ' ώς έτέρου τινός παρ' αύτόν, συνημμένου μέν αύτώι κατά τήν PG 369 άΕίαν f| γοΰν ώς μόνην θείαν ένοίκησιν έσχηκότος, και ούχι 0ή μάλλον Ζωοποιόν, ώ ς ?φην, δτι γέγονεν ιδία του λόγου τοΰ τά πάντα ίιυογονεΐν ισχύοντος, άνάθεμα έστω. ίο

92

Ιδίαν γενέσθαι τήν δεσποτικήν σάρκα του λόγου δια της ένώσεως όμολογεΐσθαι καλόν, νοοΰντας μέντοι έ£ ήμών αύτήν προσειλήφθαι. περιττόν δέ τό έπάγειν και ούχ έτέρου τινός παρ' αύτόν, εί μη άρα έΕαιρεΐ αύτήν του έΕ ήμών είλήφθαι. τό γαρ συνεχώς λέγειν αύτόν ιδίαν έΕαιροΰντός έστιν τήν δεσποτικήν σάρκα είναι της ήμετέρας φύ- is

Μέμφις αίρετικών

σεως. και που τό καύχημα ήμών; δια τίνος λέγει ό Παύλος σ υ ν ή γ ε ι ρ ε ν η μ ά ς και Rom. 3. 27 σ υ ν ε κ ά θ ι σ ε ν ή μ α ς; και τίνος γαρ τών ανθρώπων έτέρου ή έκάστου σάρΕ; ούχί ρ Ρ ^ 5 2 2 ' 6 έκαστος ήμών κοινήν μέν Ιχει σάρκα έκάστωι τώι τοΰ όμοουσίου λόγωι, ιδίαν δέ τώι τήν έκάστου μή είναι έτέρου ή μόνου ού έστιν σάρΕ; τί ούν αύτώι βούλεται τό ιδίαν ώς έτερον τι λέγοντι; εί γάρ νοεί τήν δεσποτικήν σάρκα έκ της ήμετέρας είλήφθαι, νοεί δέ 2ο ώς ή έκάστου σάρΕ έκείνου έστιν ιδία ού [και] έστιν σάρΕ, και ούχ έτέρου, τί ώς τι Εένον 98 λέγει ιδίαν αύτήν είναι; ή δήλον δτι δΓ έπικαλύμματος ού λέγει αύτήν έκ της ήμετέρας φύσεως είλήφθαι; ώ ς σαφέστερον λέγει έν τώι πρώτυυι αύτοΰ τόμωι" και τό βρέφος, Cyrill, hom. φησίν, ή ν ού καθ' ήμάς, τουτέστιν ούκ έν ψιλήι καϊ μόνηι τήι προς ημάς όμοιότητι, άλλ' pas2c2hg ^ub έν άνθρωπότητι μέν δια τήν σάρκα, θείον δέ ώς υπέρ ήμάς καϊ έΕ ούρανοΰ. και πάλιν 25 έν τώι δευτέρωι τόμωι, καθά φησιν' σώμα γάρ ήν ούχ έτέρου τινός τών καθ' ήμάς, ϊδιον ν ι, 2ο δέ μάλλον αύτοΰ τοΰ έκ πατρός δντος λόγου τό γεννηθέν έΕ αύτης. τίς γάρ εϊπέν ποτε δτι έτέρου τινός τών άπ' αιώνος ανθρώπων γέγονεν ή δεσποτική σάρΕ, τυχόν ή τοΰ "Αβελ ή Νώε ή 'Ηλία ή τίνος τών άπ' αιώνος ανθρώπων; ού μόνον δέ περι της δεσποτικής σαρκός άποφαινόμεθα ώς ού γέγονεν έτέρου τινός τών άπ' αιώνος ανθρώπων, άλλ' 3ο αύτοΰ τοΰ κυρίου ιδία και μόνη, ή άσυγχύτως και άχωρίστως ένωθεΐσα τώι θεώι λόγωι' άλλ' ούδ' ή ένός έκάστου ήμών σάρΕ γέγονέ ποτε, ώ ς Ιφαμεν, έτέρου τίνος πλήν έκείνου οΰ έστιν σάρΕ. τούτου τοίνυν παρά πάσιν τοις τής έκκλησίας όμολογουμένου, τί αύτώι βούλεται τό συνεχώς ιδίαν αύτήν λέγειν, εί μή άρα έΕαιρεΐ αύτήν τοΰ είναι τής ήμετέρας Θ [ = FV], A R A P I et praeter 6—10 Ψ [ = ΑΧ, R X [usque ad 28 τυχόν ή του], Wl], As 2 τοίσ 0 R om. ΑΨ 3 δ OM· W 4 έντέχνωσ AjWl έντεχνώσ RI εϋφρόνυυσ f 6 Κυρίλλου άναθεματισμόσ ένδέκατοσ [ια R ] A R 8 θεοΟ om. Σ g έσχηκότασ f 10 τά 0 om. A R 11 άντίρρησισ τών άνατολικών [ία Rmg] A R μέμψισ θεοδωρίτου [θεοδωρήτου ϊα R I θεοδωρίτου ένδεκάτη 1] Ψ αίρετικοΟ Σ 12 γεγενήσθαι 0 13 αύτών ν 14 έΗαίρη fconrv αύτόν ν 15 τοΰ addidi 16 τίνασ ΑΧ 6 ΤΤαΟλος om. ν ήμάς om. ΨΛ5 17 έτέρου om. W 18 έκαστου Ο μέν ήμών κοινήν A R έκαστου ΑΧ τό W δέ ΨΛΡΣ τέ 0ARAs 19 τ ώ ί ώς] iL R t 21 Ή om. W και1 ΨΣ om. 0ARAP* τι ξένον Α Σ Εένον ΘΙΛΡ £ένου R A ^ W A * 22 λέγει δι' έπικαλύμματοσ αύτήν μή, μή superscr., Α! έπιμελείασ ν 23 έαυτοϋ AR 24 ού] ευ R καϊ om. R 27 τοΟ] τό ν 28 γέγονεν άνυυν A R post τυχόν ή του] Ζ' όπισθεν είσ τίν Γα άντίρρησιν τών άνατολικών R x 29 νώε fAA t W τοΰ νώε vRl 3 1 κ α ' 2 om. νΨΛ« θεώι om. 1 32 ήμών έκάστου ν 34 δαίρη ν ύμετέρασ ν Acta conaliorum oecumenicorum. I 1,7.

8

COLLECTIO ATHENIENSIS

58

04 φ ύ σ ε ω ς ;

π ώ ς δέ και άπαγορεύει μή δεΐν λέγεσθαι συνημμένου μέν αύτώι κατά τήν

CyriU. hom. άΕίαν και τήν αύθεντίαν, αυτός λέγων έν τώι πρώτωι τόμωι" ούτω γαρ και ήμεΐς Tfjt ρ 226°Aub7

a

" T 0 " ιττωχείαι πεπλουτήκαμεν, άνακομισθείσης έν αύτώι της άνθρωπείας φ ύ σ ε ω ς είς άΣίωμα

Ρ 354 τό θεοπρεπές;

άλλ' ήμεΐς εϊπωμεν αύτώι έναντιουμένωι και έαυτώΓ εί τοίνυν αί φύσεις

PG 37 2 μένουσιν άσύγχυτοι, μένει δέ και ή ένωσις, φαμέν δέ τά τής προσκυνησεως και δυνάμεως δ και άείας και αύθεντίας ώ ς ένι υίώι προσφέρεσθαι άΣιον, μενουσών τών φύσεων έν τήι ένώσει άσυγχύτων, τί υπολείπεται έτερον δ άκριβεστέραν τήν ένωσιν χαρακτηρίζει; και δώσομεν

και

συνθησόμεθα,

έκτός

της

τών

φύσεων

συγχύσεως'

άλλα

πρόδηλον

ούδέν αύτώι έΕαρκεΐ είς τό της ένώσεως άκρον, μή τάς φύσεις συγχέοντι.

ώς

άλλ' ήμεΐς

τάς μέν φύσεις οδσας άσυγχύτους φυλάσσομεν και τήν ένωσιν άκραν και θείαν καΐ ήμΐν ίο άκατάληπτον όμολογοϋμεν, πάντα είς δοΕολογίαν ώ ς θεώι και ένι υίώι προσφέροντες και Mt. ι6, ι6 λέγοντες αύτώι τήν του μακαρίου Πέτρου φ ω ν η ν ' σ ύ ε ΐ ό Χ ρ ι σ τ ό ς ό υ ί ό ς τ ο υ

θεοΰ.

Απολογία όρθοδό£ου 96

Κατεθήγοντό ποτέ πρός άνοσίους όργάς οί τάλανες Ιουδαίοι, τοις του φθόνου βέλεσι τόν νουν κατηκοντισμένοΓ

έπειδή δέ πρός τούτωι καΐ τάς βέβηλους έπέφερον χείρας τώι ιβ

πάντων ήμών σωτήρι Χριστώι, τών τοιούτων αύτούς τολμημάτων τάς αιτίας είπεΐν διεκεIoh.io,32-36 λεύετο, λέγων' π ο λ λ ά αύτών

έργον

έμέ

καλά

έργα

έδειΕα

λιθάίετε;

ύμΐν

έκ τ ο ΰ π α τ ρ ό ς μ ο υ ' διά

ποίον

οΐ δέ ήκον είς τοΰτο δυσβουλίας τε όμοΰ και άνο-

σιότητος έννοιών, ώ σ τ ε και τοις της δυσφημίας έγκλήμασιν περιβάλλειν έπιχειρεΐν" έφασκον γάρ' π ε ρ ι

καλοΰ

άνθρωπος

ών

έργου

ποιείς

ού λ ι θ ά ί ο μ έ ν

σεαυτόν

σε,

θεόν.

άλλά

περι

βλασφημίας,

δτι

έφη δέ που πρός αυτούς ό σ ω τ ή ρ '

? σ τ ι γ ε γ ρ α μ μ έ ν ο ν έν τ ώ ι ν ό μ ω ι ύ μ ώ ν ' έ γ ώ ε ί π α , θ ε ο ί έ σ τ έ ; Ρ 356 ε ΐ π ε ν θ ε ο ύ ς π ρ ό ς ο ΰ ς ό λ ό γ ο ς τ ο υ θ ε ο ΰ έ γ έ ν ε τ ο ,

και

σ ύ so ούκ

εί έ κ ε ί ν ο υ ς

ού δ ύ ν α τ α ι

λυθήναι

ή γ ρ α φ ή ' δν ό π α τ ή ρ ή γ ί α σ ε ν και ά π έ σ τ ε ι λ ε ν ε ί ς τ ό ν κ ό σ μ ο ν , ΰ μ ε ΐ ς λ έ γ ε τ ε »β δ τ ι

βλασφημείς,

δτι

εϊπον'

υίός

θεοΰ

είμί;

περιεργαίόμενοι δέ ήμεΐς της 26

ένθάδε λεγομένης άποστολής τόν τρόπον, έκ τών Ιερών γραμμάτων τήν έπΐ τώιδε γνώσιν Ies. 61, ι έρανιΖόμεθα. εΚνεκεν

έφη τοίνυν αύτός διά φωνής Ήσαίου' π ν ε ύ μ α

έχρισέν

με'

αίχμαλώτοις άφεσιν

εύαγγελίσασθαι

πτωχοΐς

καΐ τ υ φ λ ο ΐ ς ά ν ά β λ ε ψ ι ν .

κυρίου

άπέσταλκέν

έπ' με,

έμέ,

οδ

κηρϋΕαι

άπεστάλθαι δέ φαμέν τόν υίόν

παρά του θεου και πατρός γενόμενον άνθρωπον' πρέποι γάρ δν και μάλα όρθώς τοις τής so κενώσεως

μέτροις τό τής άποστολής δνομά τε και χρήμα.

άπεστάλη δέ, ώ ς έφην, ού

γυμνός και άσαρκος ό έκ θεού πατρός λόγος, γέννησιν δέ μάλλον ύπομείνας τήν κατά σάρκα ήτοι σώμα λαβών έκ τής

αγίας παρθένου,

τουτό τε άφράστως και άσυγχύτως

Ps. 117, 27 ένώσας έαυτώι, καθά πλειστάκις είρήκαμεν, έπέφανεν ήμΐν θεός κύριος κατά τάς γραφάς. ίδιον ουν τό σώμα φαμέν γενέσθαι τοΰ λόγου και ούκ άνθρωπου τινός ίδικώς και κεχω- 86 ρισμένως έτέρου παρ' αυτόν νοουμένου Χριστού και υίου, ώσπερ δέ ίδιον ήμών έκάστου 36—ρ. 59. 9 Timoth. arm. ρ. ηη θ [ = ίν], ARAPZ, Ψ [ = AjWl] 1 συνημμένην ARAP 2 τήν om. AR 3 αύτοϋ ΘΛΡΣ έκείνου ARTA' 4 χ ό om. νΑ και om. ΑΑΧ 6 ένι υίώι] έν ουνώ W 8 €κάτη 1] ψ 14 κατεθήγοντο — τάλανεσ V όπισθεν κυρίλλου άπολογία ϊα R j όργάς om. ν ι6 αίιτοΐσ W1 17 και καλά ΑΛΡ έκ AR παρά θ om. ΨΛ* 2ο δτι 0ARAPZ καΐ 8τι ΨΑ« 2ΐ που om. R 22 έγώ ϊ>έ ν καί εί ί 25 δτι 1 om. ν 26 τόδε 1 29 δέ om. ν δή Α» τόν υίόν φαμέν Α ΰν ÖARApl χν ΨΛ» 3ο πρσ και θϋ ν πρέπει W1 πρέπη in πρέποι corr. Α 33 τοΟτό τε ÖARAE»! om. Ψ

24, 94—99 CYRILLI APOLOGIA XII CAPITVLORVM CONTRA ORIENTALE S λέγεται σώμα τό ίδικώς αύτοΰ, ούτω και έπι τοΰ ένός Χρίστου νοητέον.

59

καίτοι γάρ PG 373

υπάρχον τοις ήμετέροις σώμασιν όμογενές ή γοΟν όμοούσιον (γεγέννηται γαρ έκ γυναικός), 97 ίδιον αύτοΰ, ώ ς ίφην, νοείται και λέγεται.

έπειδή δέ ζωή κατά φύσιν έστιν ό έκ θεοΰ

πατρός λόγος, Ζωοποιόν άπέφηνε τήν έαυτοΰ σάρκα' Ζωοποιός.

ταύτηι τοι γέγονεν ήμΐν ευλογία
24 έκεϊνοσ ΑΧ1 26 τών] τούτων 1 έκτόπων AR 28 δέ δή ΘΑΧ1 δή W δέ A R 29 τόν ΘΛΡ τό ARMW» 3° τ ο ΰ χΰ 1 δέ om. lAs 3 1 τά πάντα Θ μέν ARAps μέν γάρ ΘΣΨ 33 λέγεται θ κηρύσσων Ψ 34 ς om. 1 8*

COLLECTIO

6o

ATHENIENSIS

τις διαμυυμήσαιτο τών ευ φρονεΐν εϊωθότων δτι καθήκεν έαυτόν έν τοις καθ* ήμάς δι' ημάς. PG 37 6 αρ' ούν ώς έτερον τινα υίόν και Χριατόν παρά τον έκ θεοΰ λόγον τόν φοινόμενον είναι διαβεβαιούμενος, ώι και μόνωι τό της αποστολής προσνενέμηκε χρήμα, ουκ άνθρωποφαγίαν ημών άποφαίνει τό μυστήριον, περιιστάς άνοσίως είς έίιτήλους έννοιας τών πιστευσάντων τον νουν και λογισμοΐς άνθρωπίνοις ύποφέρειν έπιχειρών ä μόνηι και άΖητήτωι πίστει καταλαμβάνεται; ού γαρ έπειδήπερ ουκ έσθίεται θεότητος φύσις, δια τοΰτο κοινόν είναι 100 φαίη τις δν τό αγιον σώμα Χριστοΰ.

είδέναι δέ άναγκαΐον δτι, καθά φθάσαντες είπομεν,

Ρ 362 ϊδιόν έστι σώμα του τά πάντα Σωογονοΰντος λόγου' έπειδή δέ έστι σώμα Ζωής, Ζωοποιόν έστι. δι' αύτοΰ γαρ τοις θνητοΐς ήμών σώμασιν ένίησι τήν £ωήν ό υίός και καταργεί του θανάτου τό κράτος. Σωοποιεΐ δέ ήμάς κατά τόν ίσον τρόπον και τό άγιον πνεύμα loh. 6, 63 Χρίστου" τό γάρ πνευμά έστιν τό ζωοποιοΰν κατά τήν αύτοΰ του σωτήρος φωνήν. Λυπεί δέ ουδέν ύπέρ γε του μή δοκεΐν έμέ τε και μόνον ίδιον όνομάίειν τό σώμα του λόγου, και τάς τών αγίων πατέρων παραθεΐναι χρήσεις, ΐν' ϊδοιεν οί δι' έναντίας ώς 101 μάτην ήμών κατακεκράγασιν έπομένων πανταχού ταΐς έκείνων φωναΐς. 2φη τοίνυν ό πανεύφημος ήμών πατήρ και έπίσκοπος Αθανάσιος έν τώι Περί τής άγιας τριάδος λόγωι Äthan c. Ar. "

Kai έδείκνυτο δτι μή φαντασίαι, άλλά αληθώς έχων ήν σώμα.

έπρεπε δέ τόν

κύριον, ένδιδυσκόμενον άνθρωπίνην σάρκα, ταύτην μετά τών ιδίων παθών αύτής δλην ένδύσασθαι, ι'ν' ώσπερ ίδιον αύτοΰ λέγομεν είναι τό σώμα, ούτω και τά του σώματος πάθη ίδια μόνον αύτοΰ λέγηται, ει και μή ήπτετο κατά τήν θεότητα αύτοΰ. . c. 35 102 Kai πάλιν' Ταΰτα άναγκαίως προεΣητάσαμεν, ΐν' έάν ίδωμεν αύτόν ώς δι' όργάνου τοΰ ιδίου σώματος θεικώς πράττοντα ή λέγοντα, γινώσκωμεν δτι θεός ών ταΰτα έργάϊεται. 3

32

103

Kai ταύτα μέν ό μακάριος πατήρ ήμών 'Αθανάσιος' πλήν κδν ίδιον λέγηται τοΰ λόγου

τό σώμα, άλλ' ούν έστιν έκ γυναικός και τοις ήμετέροις συγγενές, καθό νοείται σάρΣ. Cor. 15,47 κ α ι ό Μ^ν μακάριος Παύλος ό π ρ ώ τ ο ς ά ν θ ρ ω π ο ς , φησίν, έκ γ η ς χ ο ι κ ό ς , ό δ ε ύ ρ 3'μ τ ε Ρ ° ζ έΕ ο ύ ρ α ν ο ΰ . αυτός δέ ό Χριστός ο ύ δ ε ί ς ά ν α β έ β η κ ε ν ε ι ς τ ό ν ο ύ ρ α ν ό ν , loh. 3. 13 φησίν, εΐ μή ό έκ τ ο ΰ ο ύ ρ α ν ο ΰ κ α τ α β ά ς , ό υ ί ό ς τ ο ΰ ά ν θ ρ ω π ο υ . φαμέν δέ δτι ούκ έΣ ούρανοΰ τό σώμα τό ένωθέν αύτώι κατενεγκών ό λόγος τοιάδε φησίν' έπειδή δέ άνωθεν ών αύτός και έ£ ούρανοΰ ϊδιον έποιήσατο τό ένωθέν αύτώι σώμα άφράστως άπερινοήτως άτρέπτως τε και άσυγχύτως, ταύτηι τοι και έΣ ούρανοΰ φησιν έαυτόν, και οτε γέγονεν υίός άνθρωπου. όρθώς τοιγαροΰν και άμωμήτως έχοντος ήμΐν τοΰ λόγου, ποία τις άρα τοις φιλοψογεΐν έθέλουσιν εΰρεσιλογίας τής καθ' ήμών ή πρόφασις, εί μάχεται 104 ταΐς τίνων δυσφημίαις ό άναθεματισμός, τώι ψεύδει τό άληθές άντεΣάγων; οιμαι δέ έγωγε κατ' ούδένα τρόπον ήμαρτηκέναι του πρέποντος, εί Χριστόν έφην ύπέρ ήμάς' εί γάρ 14 plura adfert infra 115 Θ [ = fv], ARApZ, Ψ [ = AjWl], A* ι ί>ιαπονήσαιτο W φρονούντων AX1 3 άποστολικήσ f προσήνεμε ν προσνενίμηται A j W 3/4 άνθρωποφαγίαν ήμών] άνθρωπο spatio relicto W 4 περιιστάσ QAJIAPZ παριστάσ A R W 5 μόνη ψιλή AJ 6 καταλαμβάνεται Θ προσλαμβάνεται A R λαμβάνεται Ψ η τοΰ χϋ 1 8 τό σώμα ν τά om. VR ΖωογονοΟντοσ ΘΨ ίωοποιοΰντοα A R και Σωοποιόν f 9 τούτο A R ό ϋσ ΘΙΛΡΣ ώσ A R A ^ A * καταργεϊν Α WA® ΙΙ τοΰ χϋ A R 12 τε A R 13 είδοΐεν Αι eibdev Θ1ΛΡ®Σ 15 άγιας om. ν ιό έδείκνυ ί Ι6—18 έπρεπε— σώμα om. ν 17 κν fARApZ χν ΨΛί ι 8 λ^γωμεν A t I 20 προείετάσαμεν f προεζητήσαμεν Α είδώμεν Θ 2ΐ γινώσκομεν 1 δτι ώσ 1 22 ήμών πηρ A R 24 φησίν ό πρώτοσ άνοσ Ψ έκ γης om. ÄRA« 25 οΰδείσ vARAIApZ και οϋδεϊσ fWlAs 26 φησίν om. Θ 27 τά τοιάδε ARAjVV έπεϊ ν 28 άφράστωσ τε καϊ Α άφράστωσ και R 29 τε και om. WAps 30 δγε ν ήμΐν om. ν 3 1 φιλολογεϊν ν εύρησιλογίασ 0 R ή] ή ν εϊ f 33 χ5 A j

24, 9 9 — 1 ° 7

CYRILLI

APOLOGIA

XII

CAPITVLORVM

CONTRA

ORIENTALES

61

και γέγονεν άνθρωπος ό τοΰ θεού λόγος, άλλ' Ιστιν και ούτως ούχ ύπέρ γε μόνους ήμάς, PG 377 άλλα και ύπέρ πάσαν την κτίσιν.

ού γαρ μόνον άνθρωπος νοείται καθ' ήμάς, άλλ' ό

αυτός και θεός άνωθεν και έΕ ουρανού. Άναθεματισμός ιβ 106

Εϊ τις ούχ όμολογεΐ τόν τοΰ θεοΰ λόγον παθόντα σαρκί καϊ έσταυρωμένον σαρκ'ι και 5 θανάτου γευσάμενον σαρκί γεγονότα τε πρωτότοκον έκ των νεκρών, καθό ί ω ή τέ έστι και ζωοποιός, άνάθεμα έστω. Μέμψις αιρετικών

106

Ρ

3 6 6

Πάλιν ένταύθα των αυτού λόγων αυτόν ύπομιμνήσκομεν, ώ ς πάντηι άπαθή την θείαν φύσιν λέγει έν τώι πρώτωι τόμωι φάσκων ούτως" είς οΰν ό πάντων άΕιώτερος την ibiav ίο ν ι, 25 υπέρ πάντων τέθεικε ψυχήν και συγχωρεί μέν οικονομικώς καταβιβάΐεσθαι πρός βραχύ τώι θανάτωι την σάρκα, κατηργηκε δέ πάλιν αυτόν ώ ς £ωή, παθεΐν ουκ άνασχόμενος τό παρά φύσιν ιδίαν.

εϊπωμεν οΰν αύτώι έναντιολογοΰντι'

πρός βραχύ τώι θανάτωι

πώς

ουν ό τήν σάρκα

συγχωρών

καταβιβάέεσθαι καϊ καταργών τόν θάνατον ώ ς ί ω ή , ουκ άνεχό-

μενος παθεΐν τό παρά φύσιν ιδίαν, νυν κατά σέ πάσχει έπαθεν ό θεός τηι σαρκϊ συνημμένος,

διά της σαρκός;

άλλ' ουκ is

άλλ' ή σάρΕ ηνωμένη τώι θεώι λόγωι κατά τήν αυ-

τού συγχώρησιν τά οικεία ύπέμεινεν.

ού γάρ άν μή αύτοΰ συγχωροΰντος πάθος ή

θάνατος έπεγένετο' ei γάρ ψυχής παρούσης ούκ έπιγίνεται θάνατος, π ώ ς ητά, του θείου νόμου διαρρήδην λέγοντος' έτη σ τ ό μ α τ ο ς δύο και τ ρ ι ώ ν μ α ρ τ ύ ρ ω ν σ τ α θ ή σ ε τ α ι πάν £>ήμα. ei δέ δή τις βούλοιτο και μετά τούτο έτι φιλονεικεΐγ, άκουέτω προς ημών' αυτός ΐθι την κατά σαυτόν, ήμεΐς δέ οί τήι άληθείαι προσκείμενοι τοις τε ίεροΐς γράμμασι και τήι τών αγίων πατέρων έψόμεθα πίστει. κερδανοΰμεν γάρ ουτω τής άνω κλήσεως τό βραβεΐον έν Χριστώι, δι' ού και μεθ' ου τώι θεώι και πατρί ή δόζα συν άγίωι πνεύματι είς τους αιώνας' άμήν.

ε PG 385 Deut. 19, 15 Ρ 380 Phil. 3. 14 ίο

25 = R 7 cf. V 167—169. 148. Κυρίλλου προς τά παρά θεοδιυρίτου είρημένα κατά τών άναθεματισμών. secuntur Apologeticus ΧΙΙ capitulorum contra Theodoretum et Solutdones ex recensione Ψ 26 =

R ι . "Εκθεσις τών τϊη άγίων πατέρων

is

ΤΤιστεύομεν είς ίνα θεόν πατέρα παντοκράτορα, πάντων όρατών τε και άοράτων ποιητήν' και είς ένα κύριον Νήσουν Χριστόν τόν υίόν τοΰ θεοΰ γεννηθέντα έκ του πατρός μονογενή, τουτέστιν έκ τής ούσίας τοΰ πατρός, θεόν έκ θεοΰ, φώς έκ φωτός, θεόν άληθινόν έκ θεού άληθινοΰ, γεννηθέντα ού ποιηθέντα, όμοούσιον τώι πατρί, δι' ού τά πάντα έγένετο τά τε έν τώι ούρανώι και τά έν τήι γήι, τόν δι' ημάς τους ανθρώπους και διά so την ήμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα και σαρκωθέντα, ένανθρωπήσαντα, παθόντα και άναστάντα τήι τρίτηι ήμέραι, άνελθόντα είς ουρανούς, έρχόμενον κρΐναι ίώντας και νεκρούς' και είς τό αγιον πνεύμα. Τούς δέ λέγοντας 'ήν ποτε δτε ουκ ήν' και 'πριν γεννηθήναι ουκ ήν' Kat δτι έΕ ουκ δντων έγένετο, ή έΕ έτέρας υποστάσεως ή ούσίας φάσκοντας είναι ή τρεπτόν ή άλλοιωτόν 25 τόν υίόν τοΰ θεοΰ, τούτους άναθεματί£ει ή αποστολική και καθολική έκκλησία. 27 =

R 2 V 142. "Εκθεσις τών τΐ και όκτώ πατέρων κατά Παύλου τοΰ Σαμοσατέως

28 =

R 3

Τό σύμβολον τών έκατόν πεντήκοντα

ΤΤιστεύομεν είς ένα θεόν πατέρα παντοκράτορα, ποιητήν ούρανοΰ και γής όρατών τε πάντων και άοράτων" και είς £να κύριον ΜησοΟν Χριστόν τόν υίόν τοΰ θεοΰ τόν μονογενή, 3ο τόν έκ τοΰ πατρός γεννηθέντα προ πάντων τών αιώνων, φώς έκ φωτός, θεόν άληθινόν έκ θεοΰ άληθινοΰ, γεννηθέντα ού ποιηθέντα, όμοούσιον τώι πατρί, δι' ου τά πάντα έγένετο, τόν δι' ήμάς τους άνθρώπους και διά τήν ήμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα έκ τών ούρανών ι6—26. 29—Ρ· 66. 8 Timoth. syr. f. 3&b· 37 a [Σ; extant ap. Caspari, Quellen z. Gesch. d. Tauf-

symbols p. 1 0 1 ] ; cf. Zeitschr. θ

[ = fv],

f. neutest. Wiss.

25, 70. 71

ARIAPIAS

Ι είη A R άνθρωπολάτραι Σ άλλου λοίτραι QApsflor. είδωλολάτραι ARIA» 2 γενώμεθα v R γεννητών fAl 4 θεόν καϊ om. R 5 προστεθέντα ΛΡ 6 μαρτύρων και τριών AR1 8 ήμιϊιν ex ήμάσ corr. f Ισθι R δέ ARlAps γάρ ΘΣ ol — προσκείμενοι ΘΛΡΣ om. Α RIA« 9 τε Ιεροΐσ ΘΛρβΣ όρθοΐσ AR1 ίο ϊϋ ν πρϊ και θΰϊ R ι ι ή om. R αίΰινασ τών αιώνων νΛρ AR 15 τριακοσίων δίκα καϊ όκτώ R Ι6 τε om. Α 27 τήσ άγίασ συνόδου τών τριακοσίων δίκα και όκτώ R 28 ρν R 29 πιστεύω Σ 3 1 φώς έκ φωτός om. R 33 τών ούρανών om. R Acta conciliorum oecumenicorum. I 1,7. 9

66

COLLECTIO A T H E N I E N S I S

και σαρκωθέντα έκ πνεύματος αγίου και Μαρίας της παρθένου και ένανθρωπήσαντα σταυρωθέντα τε υπέρ ήμών έπι Ποντίου Πιλάτου και ταφέντα και άναστάντα τηι τρίτηι ήμέραι κατά τάς γραφάς και άνελθόντα είς τους ουρανούς και καθε£όμενον έν δεΣιάι του πατρός και πάλιν έρχόμενον μετά δόΕης κρΐναι ζώντας καΐ νεκρούς, ου της βασιλείας ουκ ίσται τέλος' και εις τό πνεύμα τό άγιον, τό κύριον και ζωοποιόν, το έκ του πατρός έκπορευό- 6 μενον, τό οπης τυχόντες περιεγενόμεθα τέως τών τά έναντία φρονούντων έν τοις άγώσιν, ως πάντα μέν τά ήμέτερα δεχθήναι παρά τώι φιλοχρίστωι ήμών βασιλεΐ, τά δέ ύπ' έκείνων λεχθέντα άδεκτα φανηναι και ανακόλουθα. άνω γάρ και κάτω Κυρίλλου μνημονεύοντες και παρακαλοϋντες αυτόν κληθήναι και αύτόν ύπέρ έαυτοΰ άπολογήσασθαι, μέχρι του παρόντος ούκ ίπεισαν, άλλ' ήκουσαν ώς χρή τόν περί της εύσεβείας κινηθηναι λόγον και κρατυνθήναι τήν πίστιν τών μακαρίων πατέρων. διηλέγΕαμεν δέ καϊ λκάκιον καταθέμενον έπι ύπομνημάτων παθητήν είναι τήν θεότητα, και τοσούτον έδυσχέρανεν ό εύσεβής ήμών βασιλεύς, ώς τινάΕασθαι τήν πορφυρίδα και εις τουπίσω χωρήσαι διά τό της βλασφημίας μέγεθος. εϊδομεν δέ και δλον τό κονσιστόριον σφόδρα ήμάς άποδεΕάμενον ώς ύπέρ εύσεβείας άγωνιΖομένους. 2δοΕε τοίνυν τώι εύσεβεστάτωι ήμών βασιλεΐ Ικαστον έκθέσθαι τό οίκεΐον φρόνημα και προσενεγκεΐν αύτου τήι εύσεβείαι, άπεκρινάμεθα δέ ήμεΐς δτι έτέραν Ικθεσιν αδύνατον ήμάς ποιήσαι πλην της έν Νικαίαι γενομένης υπό τών μακαριωτάτων πατέρων, καϊ συνηρεσεν αύτου τώι κράτει. πρόκειται τοίνυν έκείνην έν ήι ύπέγραψεν ύμών ή όσιότης, προσενεγκεΐν αύτου τήι εύσεβείαι. ό δέ λαός άπας ό Κωνσταντινουπόλεως άπαύστως πρός ήμάς περάι, δεόμενος γενναίως ύπέρ της πίστεως άγωνίσασθαι, και πολύν ϊχομεν κάματον έπέχειν αύτούς, Ινα μή δόΕωμεν πρόφασιν διδόναι τοις έναντίοις. άπεστείλαμεν δέ ύμών τήι θεοσεβείαι τό ίσον της έκθέσεως, Κνα δύο αντίγραφα ποιήσαι καταΕιώσητε και τοις δύο καθυπογράψητε.

2ο

ν 47. 25

so ν 96

35

67 L a t i n a e uersiones e x t a n t d u a e , in Collectione Casinensi 116 [A c ] et in Collectione W i n t e r i a n a 20 [A w ] Αντίγραφα τών Iv Έφέσωι Ανατολικών πρός τούς έν Κωνσταντινουπόλει 1

Τοις τά πάντα θεοφιλεστάτοις και άγιωτάτοις και όσιωτάτοις συλλειτουργοΐς Ίωάννηι Ίωάννηι Ίμερίωι ΤΤαύλωι Μακαρίωι Άπριγγίωι θεοδωρήτωι 'Ελλαδίωι έπισκόποις ή έν Έφέσωι «ο 1/2 adfert Eutherius Tyanensis in Coll. Cas. 205, 6 AJAcw

16 τούς om. J 26 δλον τό κονσιστόριον Α J A » omnem senatum «» om. Ate

Gabon AP Gabuensi Ak Gabonnensi Ar xdßuiv A

' post M

άπελλά AApkr

COLLECTIO A T H E N I E N S I S

86 43

Καλλικράτους Ναυπάκτου Δομνίνου Όποΰντος 46 Νικίου Μεγάρων 46 Αγαθοκλέους κολωνειας 47 Φίληκος Απολλωνίας και Βελλίδος 48 Θεοδώρου Δωδώνης 49 Άνδηρίου Χερρονήσου Κρήτης 60 Κυρίλλου Κοίλων της Χερρονήσου 51 Παύλου Λάμπης 62 Ζηνοβίου Κνωσσοΰ 53 Λουκιανοΰ Τοπείρου θράικης 84 Έννεπίου ΜαΕιμιανουπόλεως 65 Σεκουνδιανοΰ Λαμίας 56 Δίωνος Θηβών Θεσσαλίας 67 Θεοδώρου Έχιναίου 68 Μαρτυρίου Ίλίστρων 59 Θωμά Δέρβης 80 Αθανασίου παρωσιθου 61 Θεμίστιου Ίασσοΰ 62 Άφθονήτου Ήρακλείας 83 Φιλητοΰ ΆμυΖόνος 64 Άπελλά Κιβύρας 65 Σπουδασίου Κεράμων Μ Αρχελάου Μύνδου 67 Φανία Άρπάσων 68 ΤΤρομαχίου Άλινδών 89 Φιλίππου ΤΤεργάμων της Ασίας 70 ΜαΗίμου Κύμης 71 Δωροθέου Μυρίνης 72 Μαξίμου Άσσοϋ 73 Εύπορου Ύπαίπων 74 ΆλεΣάνδρου Άρκαδιουπόλεως 75 Ευτυχίου θεοδοσιοπόλεως 78 'Ρόδωνος Παλαιάς πόλεως 77 Εύτροπίου Εύάίων 78 Άφοβίου Κολόης 79 Νεστορίου Σιών 80 Ήρακλέωνος Τράλλεων 81 θεοδότου Νύσης 82 Θεοδώρου Άνινήτου 83 Τιμοθέου Βριούλων 84 Θεοδοσίου Μασταύρων 44

AApkr 48

Κορώνειας infra 79. 88 post 47 ins. et Prothymio Conanensi Ak post " Ar 54 44 cf· V 33, 51 Secundino Apk Ilistron AP Elistrensi Ar λύστρων A corruptela antiquissima ex V 33, 60 deprompta, latet Πάρου τής νήσου cf. 79, 185 63 7S n Philippo Ar " · 70 coü. Ak Maximxano Ar ύπέπων A άνηνίτου Α

51

η 81

Lappae Λρ παρωσιθου Apthonio Ak Theodoro Λρ

73 GESTA EPHESENA 85

87

Τυχικοΰ Χύτρων

Εύσεβίου ΚλαΣομενών Εύθαλίου Κολοφώνος 88 Μοδέστου Άναίων 89 Θεοδοσίου Πριήνης 90 Εύσεβίου Μαγνησίας Σιπύλων 91 Σαπρικίου Πάφου της Κύπρου 92 Ζήνωνος Κουρίου της Κύπρου 98 'Ρηγίνου Κωνσταντείας 94 Εύαγρίου Σόλων 95 Καισαρίου χωρεπισκόπου 88 Τριβωνιανού Άσπένδου της Παμφυλίας 97 Νουνεχίου Σέλγης 98 Σόλωνος Καραλλίας 99 Άκακίου Κοτεννών 100 Νησίου Κορυβρασσοΰ 101 Ματιδιανοΰ Κορακησίου 108 Νεκταρίου Σεννέων 1 ( 8 Εύτροπίου Έτεννών 1 0 1 ΤαριανοΟ Λύρβης 105 Εΰσεβίου Άσπόνων της Γαλατίας 108 Φιλουμένου Κίννης [ 1 0 8 a Στρατηγίου] 107 Εύσεβίου της Ήρακλείας Όνωριάδος 108 Παραλίου Άνδραπών της 'Ελενοπόντου 109 'Ερμογένους 'Ρινοκουρούρων 110 Εύοπτίου Πτολεμαίδος της Πενταπόλεως 1 1 1 Εύσεβίου Πηλουσίου 1 1 2 Άδελφίου Όνούφεως 1 1 3 Παύλου Φραγώνεως 1 1 4 Φοιβάμμωνος Κοπτου 1 1 6 Μακαρίου Μετηλεως 1 1 8 Άδελφίου Σάεως 86 87

117 118 119 120 m 122 m 124 126

Μακεδονίου Ξόεως Μαρίνου Ήλιουπολιτών Μητροδώρου Λεόντων Μακαρίου Άντεως Πέτρου ΌΣυρύγχου Στρατηγίου Άθριβίδος Αθανασίου Παράλου Σιλουανοϋ Κοπριθίδος Ιωάννου Ηφαίστου

AApkr 89 Θεοδοσίου Α aliter Theodosio Rusticus Theosebio άνίιυν Α Apkr per correcturam, sed M κυρίου A recte cf. V 33, 89. 45, 52. 62, 56 post ** ins. et Pabisco [Patiisco Ar] Apollo108 έλληνοπόντου A nianensi Λ kr loea = u j . j , j e m uitium inuenitur in catalogo primae sessionis Hellesi>ontiadis Λ ρ, cf. V 33, 108 post 108 rep. 19 Ap1"· eodem uitio quod in catalogis primae sessionis inuenitur post 118 ins. et Eulogio Terenuthensi A ^ Μ

88

COLLECTIO 126 127 128 129 130 131 132 133 134 136 186 137 138 189 140 141 142 148 144 146 146 147 148

ATHENIENSIS

Αριστοβούλου θμούεως θέωνος Σεθροίτου Λαμπετίου Κασίου Κύρου ΆχαιοΟ Πουπλίου Όλβίας Σαμουήλου Δύσθεως Ζηνοβίου Βάρκης Ζήνωνος Τευχείρων Σωπάτρου Σεπτιμιακης Εύσεβίου Νειλουπόλεως Ηρακλείτου Ήρακλεοΰς Χρυσαορίου Άφροδιτοϋς Ανδρέου Έρμουπόλεως μεγάλης Σαβίνου ΤΤανός Αβραάμ Όστρακίνης Ίέρακος Άφναίου Αλυπίου Σελή ΑλεΣάνδρου Κλεοπατρίδος Ισαάκ Ταβά Αμμωνος Βουτοΰ Ηρακλείου θύνεως Ισαάκ 'Ελεαρχίας Ηρακλείου Ταμιαθίδος

Θεωνά Ψίγχους Αμμωνίου ΤΤανεφύσου 141 Ευγενίου Άπολλωνιάδος 162 Καλλινίκου Απαμείας 163 Πέτρου ΤΤρούσης της Βιθυνίας 164 Βεσούλα διακόνου Καρθαγένης 1 5 6 1 1 5 6 Αρκαδίου και Προιέκτου των θεοσεβεστάτων έπισκόπων και πρεσβευτών 167 και του θεοσεβεστάτου πρεσβυτέρου Φιλίππου τοϋ αποστολικού θρόνου 'Ρωμαίων και ληγάτου 149 1ί0

1

Πέτρος πρεσβύτερος Αλεξανδρείας και πριμικήριος νοταρίων εϊπεν' Ή αγία και μεγάλη σύνοδος υμών πάσαν τιθεμένη πρόνοιαν της όρθής και αποστολικής πίστεως και τών της αληθείας δογμάτων, προνοούσα δέ και της καταστάσεως και εύταΕίας τών έκκλησιών, δρον έΣήνεγκεν, δν και μετά χείρας έχοντες, ει παρίσταται τήι όσιότητι υμών, άναγνωσόμεθα. 33 cf. Cyrilli ep. ad Acacium Beroeensem [A 107, 5] πέπρακται ί ν τήι Έ φ ΐ σ ω ι περί τούτου ίϋικόν ύπόμνημα, βεβαιούσης τής συνόδου τήν έκτεθεΐσαν πίστιν παρά τ ώ ν άγιων ήμών πατέρων τ ώ ν ί ν Νικαίαι συνειλεγμίνων κατά καιρούς, και πίπομφα τοΟτο πρός εύμάθειαν τήι σήι όσιότητι . . . παρεθήκαμεν δέ καΐ τ ώ ν άγίων και μακαρίων πατέρων χρήσεις, W tibeiev ol έντυγχάνοντες τίνα τρόπον έκεΐνοι νενοήκασι τό τής πίστεως σύμβολον ι — ρ . 89, 13 adfert Eutyches in florilegio 13 ι — p . 89, 3 post V 63 habet C T 27 AApkr;

1S»-1M

om. Apkr

post ins. ft Danihelo Dameensi [Dardensi 1,8 Heraclio A·« Acymitanus non habet post AAptckr 3 τ ώ ν άγίων Al« 1M

Ak] Λ It, sed adnotat de hoc et de 135 Rusticus 14 * θυάνεωσ A ins. et Theopempto Cabasensi Akr

74, 2—4· 75. 1—3 GESTA EPHESENA 2

89

Ή αγία σύνοδος εϊπεν' Ό έΕενεχθεις δρος παρά της αγίας και οικουμενικής ταύτης συνόδου άναγινωσκέσθω και έμφερέσθω τοις πραττομένοις.

8

Ή έν Νικαίαι σύνοδος πίστιν έΕέθετο ταύτην' ΤΤιστεύομεν εις ίνα θεόν πατέρα παντοκράτορα, πάντων όρατών τε και αοράτων ποιητήν' και εις ένα κύριον Ίησοϋν Χριστόν τόν υΐόν του θεοΰ, γεννηθέντα έκ του πατρός μονογενή, τουτέστιν έκ της ουσίας του πατρός, 5 θεόν έκ θεοΰ, φώς έκ φωτός, θεόν άληθινόν έκ θεοΰ αληθινού, γεννηθέντα οϋ ποιηθέντα, όμοούσιον τώι πατρί, δι' ού τά πάντα έγένετο τά τε έν τώι ούρανώι και τά έν τήι γήι, τόν δι' ήμάς τούς ανθρώπους και δια τήν ήμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα και σαρκωθέντα, ένανθρωπήσαντα, παθόντα και άναστάντα τήι τρίτηι ήμέραι, άνελθόντα εις τούς ουρανούς, έρχόμενον κρϊναι Σώντας και νεκρούς" και εις το δγιον πνεΰμα.

τούς δέ λέγοντας 'ήν χο

ποτε δτε ούκ ήν' και 'πριν γεννηθηναι ούκ ήν' και δτι έΕ ούκ δντων έγένετο ή έ£ έτέρας υποστάσεως f| ουσίας φάσκοντας είναι ή τρεπτόν ή άλλοιωτόν τόν υίόν του θεοΰ, τούτους αναθεματίζει ή καθολική και αποστολική έκκλησία. 4

Τήι μέν ουν άγίαι ταύτηι πίστει πάντας συντίθεσθαι προσήκει" έχει γαρ εύσεβώς και άποχρώντως εις ώφέλειαν της υπ' ούρανόν.

έπειδή δέ τινές προσποιούνται μέν όμολο- is

γεϊν αυτήν και συντίθεσθαι, παρερμηνεύουσι δέ των έννοιών τήν δύναμιν έπϊ τό αύτοΐς δοκούν και σοφίζονται τήν άλήθειαν,

πλάνης δντες υιοί

και άπωλείας τέκνα,

άναγκαίως αγίων πατέρων και όρθοδόΕων παραθέσθαι χρήσεις πληροφορήσαι

έδέησεν

δυναμένας

τίνα τε τρόπον νενοήκασιν αυτήν και κηρΰΕαι τεθαρρήκασιν, ώστε δηλονότι και πάντας τούς όρθήν και άμώμητον έχοντας πίστιν ουτω και νοεΐν και έρμηνεύειν και κηρύττειν αύτήν. ζο 75 1

Πέτρος πρεσβύτερος 'Αλεξανδρείας και πριμικήριος νοταρίων εϊπεν' Έπειδή μετά χείρας έχομεν και βιβλία τών άγιωτάτων και όσιωτάτων πατέρων και έπισκόπων και διαφόρων μαρτύρων, έπελεΕάμεθα δέ έκ τούτων όλίγα κεφάλαια, εί παρίσταται, άναγνωσόμεθα.

2

Φλαβιανός έπίσκοπος Φιλίππων είπε' Και ταΰτα άναγνωσθέντα έμφερέσθω. Και άνεγνώσθη οΰτως

25

Πέτρου τοΰ άγιωτάτου έmσκόπoυ και μάρτυρος έκ του Περι θεότητος βιβλίου [ι] 8

Έπε! και άληθώς ή χ ά ρ ι ς και ή ά λ ή θ ε ι α δ ι ά Ί η σ ο υ Χ ρ ι σ τ ο ύ έ γ έ ν ε τ ο (δθεν loh. ι, τγ και χάριτι έσμέν σεσωσμένοι κατά τό άποστολικόν £ητόν και τ ο ΰ τ ο , η μ ώ ν ' θεοΰ τό δ ώ ρ ο ν ,

ό λόγος σάρΕ γενόμενος και σ χ ή μ α τ ι θεότητος.

φησίν, ο ύ κ έ£ Eph. 2, 8

ο ύ κ έΕ έ ρ γ ω ν , ί ν α μή τ ι ς κ α υ χ ή σ η τ α ι ) , θελήματι θεοΰ ευρεθείς

ώς

άνθρωπος

ούκ άπελείφθη της 30 Phil. 2, 7

ουδέ γάρ ίνα τής δυνάμεως αύτοΰ ή δόΕης τέλεον άποστήι,

πτωχεύσας

πλούσιος ών, τοΰτο έγένετο, άλλ' ίνα και τόν θάνατον ύπέρ ήμών τών αμαρτωλών άνα- 2 Cor. 8, 9 δέΕηται, δ ί κ α ι ο ς ύ π έ ρ

άδικων,

δπως

ήμας προσαγάγηι

τώι

θ ε ώ ι , θ α ν α τ ω - ι Petr. 3. 18

θεις μέν σ α ρ κ ί , ί ω ο π ο ι η θ ε ι ς δέ π ν ε ύ μ α τ ι . 3—15 οόρανόν post excerpta patrum primae sessioni inseruat V 54, Μ, Ρ [ = hk] 52; in appendice habent S 100 D 95 21—25 et capitula I—XVI repetita sunt ex sessione prima [uol. 1, 2 p. 39 sq. = Ω] AAptckr

6 θεόν έκ θ€θ0 VMPSDAptckr om. A 7 τε on. Α τώι om. D 8 καΐ σαρκωθέντα om. SD σαρκωθέντα ΛΡ 9 καΐ ένανθρωπήσαντα VAptckr παθόντα ταφέντα Ρ και άνελθόντα VAp τούς om. MPSD 10 και έν beEiö τοΟ πατρόσ καθήμενον καΐ έρχόμενον V 13 ή άγία AAr ή άγία τοΟ θεοΟ V καθολική και Αποστολική VAApcr άποστολική και καθολική MPSDAtk 14 τή — πίστει AAptckr ταύτη τή άγία πίστει VMPSD 23 κεφάλαια AApt κεφάλαια ä Ackr et Hadriana in Ap ci. Ω 29 ΘεοΟ τό büüpov om. ΛΡ 3°/3i τησ θεότητοσ AAP'" ab unitate Ak 31 τήσ ϋυνάμεωσ AAptcr diuinitatis Ak 33 deo patri At Acta concilioram oecumenicorum. I 1,7. 12

COLLECTIO ATHENIENSIS

9°

[II] 4 Και μεθ' έτερα" "Οθεν και Ό ευαγγελιστής άληθεύει λέγων" ό λ ό γ ο ς σ ά ρ Σ έ γ έ ν ε τ ο loh. ι, 14 K a i έ σ κ ή ν ω σ ε ν έν ή μ ΐ ν , τότε δηλονότι άφ' ου ό άγγελος ήσπάσατο τήν παρθένον Lc. 1, 28 ειπών" χ α ί ρ ε κ ε χ α ρ ι τ ω μ έ ν η , ό κ ύ ρ ι ο ς μ ε τ ά σου. τό γαρ ό κ ύ ρ ι ο ς μ ε τ ά σ ο υ νυν έστιν άκοΰσαι του Γαβριήλ άντί του ό θεός λόγος μετά σου" σημαίνει γάρ αυτόν γενLc. 1, 35 νώμενον έν μήτραι και σάρκα γιγνόμενον, καθώς γέγραπται" π ν ε ύ μ α ά γ ι ο ν έ π ε λ ε ύ - δ σ ε τ α ι έ π ι σ έ και δ ύ ν α μ ι ς υ ψ ί σ τ ο υ έ π ι σ κ ι ά σ ε ι σ ο ι " δ ι ' δ και τ ό γ ε ν ν ώ μ ε ν ο ν δ γ ι ο ν κ λ η θ ή σ ε τ α ι υ ι ό ς θεοΟ. [ill] 5 Και πάλιν μεθ' ?τερα' Ό δέ θεός λόγος παρά τήν ανδρός άπουσίαν κατά βούλησιν του τα πάντα δυναμένου κατεργάσασθαι θεοΰ γέγονεν έν μήτραι της παρθένου σάρζ μή δεηθείς της άνδρός ένεργείας ή παρουσίας. ένεργέστερον γάρ του άνδρός ένεποίησεν ίο ή του θεοΰ δύναμις έπισκιάσασα τηι παρθένωι σύν τώι έπεληλυθότι άγίωι πνεύματι. Αθανασίου του άγιιυτάτου γενομένου έπισκόπου Αλεξανδρείας έκ του Κατά Άρειανών βιβλίου [ΐιιΐ] β

Πολλοί γοΰν άγιοι γεγόνασι και καθαροί πάσης αμαρτίας, Ιερεμίας δέ και έκ κοιλίας

° A " e r 3ι 3 3 ήτιάσθη και 'Ιωάννης έτι κυοφορούμενος έσκίρτησεν έν άγαλλιάσει έπι τηι φωνηι της θεοLc. ι, 44 τόκου Μαρίας" και δμως έ β α σ ί λ ε υ σ ε ν ό θ ά ν α τ ο ς ά π ό Α δ ά μ μέχρι Μ ω υ σ έ ο ς και ΐδ Rom. 5. 14 έ π ι τ ο ύ ς μή ά μ α ρ τ ή σ α ν τ α ς έ π ι τ ώ ι ό μ ο ι ώ μ α τ ι τ η ς π α ρ α β ά σ ε ω ς Α δ ά μ και ούτως έμενον ούδέν ήττον οί άνθρωποι θνητοί και φθαρτοί, δεκτικοί των ιδίων της φύσεως παθών. νυν δέ του λόγου γενομένου ανθρώπου και ίδιοποιουμένου τά της σαρκός, ουκέτι ταΰτα τοΰ σώματος απτεται διά τον έν αύτώι γενόμενον λόγον, αλλ' υπ' αύτοΰ μέν άνηλωται, λοιπόν δέ οί άνθρωποι ουκέτι κατά τά ίδια πάθη μένουσιν αμαρτωλοί και νεκροί, 20 αλλά κατά τήν του λόγου δύναμιν άναστάντες αθάνατοι και άφθαρτοι άεΐ διαμένουσιν. δθεν και γεννωμένης της σαρκός έκ της Θεοτόκου Μαρίας αυτός λέγεται γεγεννησθαι ό τοις άλλοις γέννησιν εις τό είναι παρασχών, ίνα τήν ήμών είς έαυτόν μεταθήι γέννησιν και μηκέτι ως γη μόνη δντες είς γην άπέλθωμεν, αλλ' ώς τώι έ£ ούρανοΰ λόγωι συναφθέντες είς ούρανόν άναχθώμεν παρ' αύτοΰ. ούκοΰν ούτως και τά άλλα πάθη του σώματος ούκ 25 άπεικότως εις έαυτόν μετέθηκεν, ίνα μηκέτι ώς άνθρωποι, άλλ' ώς ίδιοι του λόγου της i C o r . 15, 22 αίωνίου ίωής μετασχώμεν. ουκέτι γάρ κατά τήν προτέραν γένεσιν έν τώι 'Αδάμ πάντες άποθνήισκομεν, άλλα λοιπόν της γενέσεως ήμών και πάσης της σαρκικής ασθενείας μεταGal. 3. 13 τεθέντων είς τόν λόγον έγειρόμεθα άπό γης, λυθείσης της δι' άμαρτίαν κατάρας διά τον έν ήμΐν υπέρ ήμών γενόμενον κατάραν.

80

Τοΰ αύτοΰ έκ της προς Έπίκτητον έπιστολής [V] 7 Πώς δέ και άμφιβάλλειν έτόλμησαν οί λεγόμενοι Χριστιανοί εί ό έκ Μαρίας προελθών 2 κι3ρ10ς υ ί 5 ς μέν τήι ούσίαι καί φύσει τοΰ ΘεοΟ έστι, τό δέ κατά σάρκα έκ σπέρματος έστι

ad Epict.

Δαυίδ, σαρκός δέ της άγίας Μαρίας, τινές δέ άρα ουτω τολμηροί γεγόνασιν ώστε ειπείν τόν Χριστόν τόν σαρκί παθόντα και έσταυρωμένον μή είναι κύριον και σωτήρα και θεόν 35 καϊ υίόν τοΰ πατρός; ή πώς Χριστιανοί θέλουσιν όνομάΖεσθαι οί λέγοντες εις άνθρωπον αγιον ώς έπί ένα τών προφητών έληλυθέναι τόν λόγον καϊ μή αύτόν άνθρωπον γεγονέναι λαβόντα έκ Μαρίας τό σώμα, άλλ' έτερον είναι τόν Χριστόν και έτερον τόν του θεοΰ λόγον τόν προ Μαρίας και πρό αιώνων υίόν όντα τοΰ πατρός; ή πώς είναι Χριστιανοί δύνανται οί λέγοντες άλλον είναι τόν υίόν και άλλον τόν τοΰ θεοΰ λόγον; «ο [VI] 8

Και μεθ' έτερα πάλιν' Ού θέσει δέ ταϋτα έγίνετο, μή γένοιτο, ώς τίνες πάλιν ύπέόντως άληθείαι ανθρώπου γενομένου τοΰ σωτήρος δλου τοΰ ανθρώπου σωτηρία

ad Epict. 7 χ α β ο ν >

AAptckr (Q) ι 2 9 / 3 0 iv

et uerbum

Atkr

ήμΐν om. Λρ

6 nascetur

ex te A k e t u a r i a l e c t i o i n ΛΡ

3 4 τ ί ν € ς AAptckr c f . Ω

ούτοι A

adeo A p sic

27 π ά ν τ ί ς o m . A p t « cf. Ω A c o m . A t isti

tarn A k r c f . Ω

75. 3 — 1 2 G E S T A E P H E S E N A

gi

έγίνετο. ei γάρ θέσει ήν έν τώι σώματι ό λόγος κατ' έκείνους, τό θέσει λεγόμενον φαντασία έστίν, ευρίσκεται δοκησει και ή σωτηρία και ή άνάστασις τών ανθρώπων λεγομένη κατά τον άσεβέστατον Μανιχαΐον. άλλα μήν ού φαντασία ή σωτηρία ήμών ούδέ σώματος μόνου, άλλ' δλου ανθρώπου, ψυχής και σώματος, αληθώς ή σωτηρία γέγονεν" άνθρώπινον φύσει τό έκ Μαρίας κατά τάς θείας γραφάς και άληθινόν ήν του σωτήρος. 6 Ιουλίου τοΰ άγιωτάτου γενόμενου έπισκόπου 'Ρώμης έκ της προς ΤΤροσϊ>όκιον έπιστολής [VII] 9

Κηρύσσεται δέ εις συμπλήρωσιν της πίστεως και σαρκωθεϊς έκ παρθένου Μαρίας ό Lietzmann, A του θεοΰ υίός και σκηνώσας έν άνθρώποις, ούκ έν άνθρώπωι ένεργήσας (τοϋτο γάρ έπΐ ρ. P204 °'Unans προφητών έστι και άποστόλων), τέλειος θεός έν σαρκι και άνθρωπος τέλειος έν πνεύματΓ ού δύο υίοί, είς μέν γνήσιος υίός άναλαβών άνθρωπον, έτερος δέ θνητός άνθρωπος άνα- ίο ληφθείς υπό θεοΰ, άλλ' είς μονογενής έν ούρανώι, μονογενής έπι γης .

Φίληκος του άγιωτάτου έπισκόπου 'Ρώμης και μάρτυρος έκ της πρός ΜαΣιμΐνον τόν έπίσκοπον και τόν κλήρον τής Αλεξανδρείας έπιστολής [VIII] 10 Περί δέ τής σαρκώσεως τοΰ λόγου και πίστεως, πιστεύομεν εις τόν κύριον ήμών L i e t z m a n n , Ίησοΰν τόν Χριστόν τόν έκ τής παρθένου Μαρίας γεννηθέντα δτι αύτός έστιν ό του θεοΰ ρ 1 ^ 0 4 ™ άίδιος υίός και λόγος και ούκ άνθρωπος ύπό θεού αναληφθείς, 'ίν' έτερος ήι παρ' έκεΐνον. ιβ υύδέ γάρ άνθρωπον άνέλαβεν ό του θεοΰ υίός, 'ίνα ήι έτερος παρ' αύτόν, άλλα θεός ων τέλειος γέγονεν άμα και άνθρωπος τέλειος, σαρκωθείς έκ παρθένου.

[VIIII]

Θεοφίλου του άγιωτάτου έπισκόπου ΆλεΗανδρείας έκ τής ε έορταστικής έπιστολής 11 Έ σ τ ι γάρ και νΰν τών τότε θαυμάτων τά λείψανα. μη άπιστείτωσαν δτι δύναμις 2ο θεοΰ ισχύει ποιεΐν παρθένον άποτίκτειν, έν ήι γενόμενος ό ίών τοΰ θεοΰ λόγος δια τήν πρός ήμάς όμοίωσιν (άλλως γάρ ήμΐν συνομιλεΐν αύτόν έγγύτερον ούχ οϊόν τε ήν), 'ίνα μή έ£ ήδονής και υπνου, καθάπερ έπί τών άλλων ανθρώπων έχει, δέίηται σώμα, τό έν όμοι- Sap. Sal. 7. 3 ώματι τούτου λαμβάνει έκ παρθένου τικτόμενος άνθρωπος, φαινόμενος μέν ώς ήμεΐς κατά τήν δουλείαν μορφήν, έκ δέ τών Ιργων άποδεικνύμενος δτι τών απάντων δημιουργός και 25 κύριος έστι, πράττων Ιργα θεοΰ.

Τοΰ αύτοΰ έκ τής έκτης έορταστικής έπιστολής [Χ] 12 Οία γάρ τών τεχνιτών οί άριστοι ούκ έν τιμίαις μόνον ΰλαις τήν τέχνην έκφαίνουσι θαυμα£όμενοι, άλλ' εύτελοΰς πηλοΰ και κηροΰ διαλυομένου πολλάκις έπειλημμένοι τής έπιστήμης έαυτών άποδεικνύουσι τήν δύναμιν πολλώι μάλλον έπαινούμενοι, οί)τως ό πάντων so άριστοτέχνης, ό ίών και ένεργής τοΰ θεοΰ λόγος, τάΕεως άρμονίαι διακοσμήσας τά P i n d . frg. 5 7 σύμπαντα, ούχ οϊά τίνος τιμίας υλης, ουρανίου λαβόμενος σώματος πρός ήμάς άφΐκται, H e b r 4 · 12 άλλ' έν πηλώι τό μέγα της έαυτοΰ δείκνυσι τέχνης, τόν έκ πηλοΰ πλασθέντα διορθούμενος άνθρωπον αύτός έκ παρθένου καινοπρεπώς προιών άνθρωπος, τώι μέν τρόπωι τής γενέσεως διαλλάττων, τήν δέ κατά πάντα πρός ήμάς χωρίς άμαρτίας ούκ έκφεύγειν κρίνας H e b r . 4. 1 5 όμοίωσιν, τικτόμενος σπαργανούμενος τιθηνούμενος, βρέφος έν φάτνηι κείμενος, τής φύσεως se ήμών τήν άσθένειαν έκδεχόμενος διά τάς προλαβούσας αιτίας. άλλ' έτι βρέφος ών. AAptckr (Q) 5 άνθρώπινον A A t άνθρώπινον δρα Apckr Aptck cf. Ω Maxtminum

cf.

1 1 θ ί ό ς Aptckr o m . A cf. Ο et Maximum

o m . Atckr cf. Ω

Λρ

domini

saluatoris

I 2 μαΕιμίνον A Maximianum

ι 6 υΙός λόγος Ac

3 2 τιμ(ας o m . Apk

νοπρεπήσ AApcr cf. Ω

Ω

ούραν(ου om. At

Α' Ρ ςΓ D

inscr. ol έπιδοθέντεσ λίβελλοι [6 έπιδοθείσ λίβελλοσ D] παρά χαρισίου πρεσβυτέρου V M P S D ταύτη D

καϊ om. D

θεοφιλεστάτη VMPSD

2ο παρά — Φιλαδέλφειας om. V λάττεσθαι Ρ 27 ύφηλίυυ S

23 τής om. D

ό A V om. MPSD

έτάραΕεν Ρ

οίκείαν Α ιδίαν VMPSD

οικουμενική συνόδω P S D

22 τοις om. D

25 έπειδή Μ

28 κρατΟναι SD 3 ° ^τώ om. Λ«

AAptcukr τή υμετέρα προσπίπτω V M P προσπίπτω τή υμετέρα SD VMPSD

γάρ Α om. VMPSD

παρρησίασ και τραπέΖης Aptcu

0 m.

32 μέτοχοι SD

άγία

τή συνελθούση Ρ

βλάπτει D

26 δσ AAptcukr

βασιλεία SD παρασχών θσ V

8 όνό-

φωτεινού MPS uaria lectio in Λρ

ίο όνόματα MSDAptckm

λικήν AAptckru εύαγγελικήν και άποστολικήν VMPSD 13 προεκόμισαν VMAkr

4 ούτών PD

9 άθανασίου Μ

VMPSD

24 έναλπροσήκει Ρ

29 τοΟτο διά om. SD 3 1 τή ύμετέρα προσπίπτων

3 1 διδάσκω AAptcukr διδάσκων

33 τά om. V

34 τοΟ A P τήσ VMSD

76, 1—4 G E S T A E P H E S E N A

97

μεταδίδοντες" δν και δια γραμμάτων ήδη ώς όρθόδοΕον συνέστησαν τοις θεοσεβεστάτοις της Λυδών έπισκόποις. τοιαύτα δέ τούτωι τετόλμηται & τήν ύμετέραν πάντως άγιωσύνην μαθοΰσαν κινήσει πρός κανονικήν κατ' αύτοΰ τιμωρίαν και κατά των αυτόν συγκροτούντων. τήν γαρ Φιλαδελφέων πόλιν της Λυδίας καταλαβών και τινάς των άπλουστέρων άπατήσας (κληρικοί δέ ούτοι), τήν των έν Νικαίαι αγίων πατέρων ίκθεσιν της πίστεως 6 έέουθενώσας, έτέραι τινι πίστεως έκθέσει, μάλλον δέ απιστίας καθυπογράψαι παρεσκεύασε. και δή τούτο πεποιήκασιν, ώς απλούστεροι καθυπογράψαντες δτι δή ταύτηι στοιχοΰμεν, φησί, τήι όρθοδόΕωι πίστεΓ ήτις ίκθεσις αιρετικής βλασφημίας πεπληρωμένη ίχουσά τε τάς Μ i m 1348 των ύπ' αύτοΰ συναρπαγέντων ύπογραφάς σώιΣεται, ήν άΕιώ άναγνωσθήναι ίπί της υμετέρας όσιότητος πρός τό νοηθήναι τήν ύπ' αύτών μελετηθεΐσαν της όρθοδοΕίας άνατροπήν, ιο ού μόνον δέ, άλλα και τά γράμματα των προλεχθέντων, ίνθα Ίακώβωι μέν τώι αίρετικώι τοιαύτα τολμήσαντι μαρτυροϋσιν όρθοδοΕίαν, έμέ δέ ώς αίρετικόν τής κοινωνίας και λειτουργίας έκώλυσαν, εύσεβώς φρονουντα καθώς ύποτέτακται. τούτων γαρ άναγνωσθέντων, μαθήσεται πάντως ή υμετέρα θεοφίλεια τά κατά της όρθοδοΕίας ύπ' αύτών τολμηθέντα, &τινα ό θεός διά τής υμετέρας άγιωσύνης εις τέλος καταργήσει. is 8 Πιστεύω είς ?να θεόν πατέρα παντοκράτορα, κτίστην πάντων όρατών τε και άοράτων ποιητήν' και είς £να κύριον Ίησοΰν Χριστόν, τόν υίόν αύτοΰ τόν μονογενή, θεόν έκ θεοΰ, ψώς έκ φωτός, θεόν άληθινόν έκ θεοΰ αληθινού, όμοούσιον τώι πατρί, τόν δι' ήμάς και τήν ήμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα έκ των ούρανών, σαρκωθέντα, γεννηθέντα έκ τής αγίας παρθένου, ένανθρωπήσαντα, σταυρωθέντα υπέρ ήμών, άποθανόντα, άναστάντα τήι τρίτηι 2ο ήμέραι, άνελθόντα είς τούς ούρανούς και πάλιν έρχόμενον κρΐναι ίώντας και νεκρούς' και είς τό πνεύμα τής άληθείας, τόν παράκλητον, όμοούσιον πατρί και υίώι, και είς άγίαν καθολικήν έκκλησίαν' είς άνάστασιν νεκρών' είς Εωήν αίώνιον. 'Εγώ Χαρίσιος δέδωκα τούς λιβέλλους ώς προγέγραπται, ύπογράψας χειρι έμήι. L ιιι 677 "Ισον τής έκθέσεως τοΰ παραπλασθέντος συμβόλου 4

Τούς ή νΰν έκ τίνος αιρετικής και όμολογεΐν δτι άλλ' άνωθεν όντα

πρώτον παιδευομένους τών έκκλησιαστικών δογμάτων τήν άκρίβειαν ή πλάνης μεθίστασθαι βουλομένους έπί τήν άλήθειαν διδάσκεσθαι προσήκει πιστεύομεν εις ϊνα θεόν πατέρα άίδιον, ούχ ύστερον άρΕάμενον τοΰ είναι, άίδιον θεόν, ούτε μήν ύστερον γεγονότα πατέρα, έπειδήπερ άει θεός τε

26 symboli praeter uersiones Latinas supra allatas extant duae, ipsius Marii Mercatoris [Coli. Palat. i6. Am] et in gestis Concilii quinti [Λ·, L V 454. 455 = Μ V i l l i 227—229] AVM, Ρ [ = hk], SDApA'AcAuAkAr 2 τών Ρ τοιαΟτα — τετόλμηται om. D πάντωσ τούτω S 2/3 πάντωσ άγιωσύνην AVM άγιωσύνην ττοίντωσ Ρ άγιωσύνην SD 5 αύτοί PAtc άγίων om. VMPAptcu θίσιν Ρ 6 ίΕουθενήσασ VMPSD 7/8 φησΐν ι ή όρθοδόΕω στοιχοΟμεν V 12 προσμαρτυροΟσιν Μ 12/13 λειτουργίας κοί κοινωνίας MAWr 13/14 T 1 καί κύριος — τιμής om. S

76, 5 — I i

GESTA

EPHESENA

99

τής τιμής. και δια τούτο ουτε δύο φαμέν υίούς ούτε δύο κυρίους, έπειδή, δήλου τοΰ L ιιι 68ο κατ' ούσίαν δντος κυρίου τε και υίοΰ, άχώριστον έχων προς αυτόν την συνάφειαν ό ύπέρ τής ημετέρας ληφθείς σωτηρίας [ένεκεν] συναναφέρεται τήι τε όνομασίαι καϊ τήι τιμήι τοΰ τε υίοΰ και τοΰ κυρίου, ούχ ώσπερ ημών έκαστος καϊ καθ' έαυτόν υπάρχων υιός, δθεν δή Gal. 3, 26 και πολλοί υίοι κατά τον μακάριον λεγόμεθα ΤΤαΰλον, άλλά μόνος έΕαίρετον εχαιν τούτο έν 5 τήι προς τον θεόν λόγον συναφείαι τής τε υίότητος και τής κυριότητος μετέχων αναιρεί μεν πάσαν εννοιαν δυάδος υιών τε και κυρίων, παρέχει δέ ήμΐν έν τήι πρός τόν θεόν λόγον συναψείαι πάσαν Ιχειν αϋτοΟ την τε πίστιν και την £ννοιαν και τήν θεωρίαν, ύπέρ ών δή και την προσκύνησιν άναφοράι θεού παρά πάσης δέχεται τής κτίσεως. 10 "Ενα τοίνυν τόν υίόν φαμέν και κΟριον Ίησοϋν Χριστόν, δι' ου τά πάντα έγένετο, ίο πρωτοτύπως μέν τόν θεόν λόγον νοοΰντες τόν κατ' ούσίαν υίόν θεοΰ καϊ κύριον, συνεπινοοΰντες δέ τό ληφθέν, Ίησοΰν τόν άπό ΝαΖαρέτ, δν Ι χ ρ ι σ ε ν ό θ ε ό ς π ν ε ύ μ α τ ι κ α ι Act. 10, 38 δ υ ν ά μ ε ι , ως έν τήι πρός τόν θεόν λόγον συναφείαι υίότητός τε μετέχοντα και κυριότητος" 11 δς και δεύτερος 'Αδάμ κατά τόν μακάριον καλείται ΤΤαΰλον ως τής αύτής μέν φύσεως ι Cor, 15. 45 υπάρχων τώι 'Αδάμ, άναδείίας δέ ήμΐν τήν μέλλουσαν κατάστασιν, και τοσαύτην έχων πρός is εκείνον τήν διαφοράν δσηπερ άν γένοιτο του τά απόρρητα χορηγοΰντος επί τής μελλούσης καταστάσεως αγαθά πρός τόν τών παρόντων λυπηρών δεδωκότα τήν αρχήν. τόν δμοιον δέ τρόπον και δεύτερος άνθρωπος καλείται ως τήν δευτέραν κατάστασιν έκφήνας, έπειδή i C o r . 1 5 . 47 τής μέν προτέρας άρχή γέγονεν ό 'Αδάμ τής θνητής καϊ παθητής και πολλών γεμούσης όδυνηρών, έν ιδι δή και τήν πρός αυτόν εϊλήφαμεν όμοίωσιν, τήν δευτέραν δέ άνέδειίεν ζο ό δεσπότης Χριστός, δς Ü ουρανών έπΐ τοΰ μέλλοντος φανείς όίπαντας ημάς εις την κοινωνίαν äEa τήν οίκείαν. ό γάρ π ρ ώ τ ο ς , φησίν, ά ν θ ρ ω π ο ς έκ γ ή ς χ ο ι κ ό ς , ό i C o r . 1 5 , δ ε ύ τ ε ρ ο ς ά ν θ ρ ω π ο ς ό κ ύ ρ ι ο ς έ£ ο υ ρ α ν ο ύ , τουτέστιν εκείθεν άναφαίνεσθαι μέλλων 4 7 " 4 9 έπΐ τώι πάντας εις μίμησιν άγο,γείν έαυτοΟ, δθεν έπάγει' ο ί ο ς ό χ ο ι κ ό ς , τ ο ι ο ύ τ ο ι κ α ι οί χ ο ι κ ο ί ' κ α ι ο ί ο ς ό έ π ο υ ρ ά ν ι ο ς , τ ο ι ο ύ τ ο ι κ α ι οί έ π ο υ ρ ά ν ι ο ι . κ α ι 25 κ α θ ώ ς έ φ ο ρ έ σ α μ ε ν τ ή ν ε ι κ ό ν α τ ο ΰ χ ο ι κ ο ΰ , φ ο ρ έ σ ω μ ε ν καί τ ή ν ε ι κ ό ν α τ ο ΰ έπ ουρανίου. έν τούτωι δή φαινομένωι τε καί παρά πάντων όρωμένωι τών κρίνεσθαι μελλόντων έν άφανεϊ τυγχάνουσα ποιήσεται τήν κρίσιν ή θεία φύσις κατά τόν μακάριον Act. 17, 3°· ΤΤαΰλον τόν λέγοντα' τ ο υ ς γάρ χ ρ ό ν ο υ ς τ ή ς ά γ ν ο ι α ς ή μ ώ ν ύ π ε ρ ι δ ώ ν ό θ ε ό ς 3 1 τ ά ν ϋ ν π α ρ α γ γ έ λ λ ε ι τ ο ι ς ά ν θ ρ ώ π ο ι ς π ά σ ι π α ν τ α χ ο ύ μ ε τ α ν ο ε ΐ ν , κ α θ ό τ ι so έ σ τ η σ ε ν ή μ έ ρ α ν έν ή ι μ έ λ λ ε ι κ ρ ί ν ε ι ν τ ή ν ο ι κ ο υ μ έ ν η ν έν δ ι κ α ι ο σ ύ ν η ι έν ά ν δ ρ ι ώ ι ώ ρ ι σ ε ν , π ί σ τ ι ν π α ρ α σ χ ώ ν ά ν α σ τ ή σ α ς α ύ τ ό ν έκ ν ε κ ρ ώ ν .

A V M , Ρ [ = h k l , SDWAmptcukrs, 1 0 — 1 3 έ ν α — κυριότητος s y r i a c e e x t a n t a p . L a g a r d e , A n a l . s y r . p. 106, 2 9 — 1 0 7 , 1 1 2 σριασ

2 / 3 ύπέρ — ένεκεν A V M P W

pro

D

καί A V M P W A r VMPSW τοσ Α

[Σ]

έχει V

Amptcus

As

2 2 άΣαιν V

έΣει Ate

μένη — όρωμένη Apu om. V M P S D W A p t c k " o m . Apt"

τό S W

μόνον V

deum A">

ήμετέρασ

παρά π ά ν τ ω ν o m . A t 29 γάρ om. M P

1 9 άρχής Λ kr As

24 4γειν V 28 τ ή ν om. Ρ ή μ ώ ν o m . Ap«

έν δικαιοσύνηι o m . Aptu

τοΟτο τ ό έν

6 τ ή σ κυριότη-

άναφορα AAmptcukrs και άναχσ S D

spiritu

ι 6 διαφοράν AAmptcukre άναφοράν

δεδυυκότι S

isie

ένεκεν

4 ύμών S

τοϋτο έν Α

1 2 ϋ ν Apu

τής om. Μ

2 ΐ δς o m . V M P S W

2 3 ό κύριος o m . Aptcu

3 1 ίστησασ S

τήσ

4 τε o m . S D A c

9 τήν om. S D

1 4 καλείται o m . W

έπειδή Α έπειδήπερ V M P S D W δέ δευτέραν W

S

6 — 8 τ η ς τε υ ί ό τ η τ ο ς — συναφείαι o m . V

η τόν om. Ρ

1 7 τ ά άγαθά S D W

άδάμ S D A m k r

habere

τ ή σ ήμετέρασ σριασ ένεκεν S

συναναφέρηται

ί ο υίόν AAptcukrs κν V M P S D W

1 3 τόν om. Ρ

VMPSDW

3

5 παΐιλον λεγόμεθα W

6 τόν om. Ρ

κυριότητοσ M P S D W Amte

Al«

o m . SDAmptcuks

τοϋτο D

φοράν V M P S D W

sancto

causa

ι 8 άνθραιποσ

AVMPWAptcus

2 0 εϊλήφαμεν]

demonstrauit

ο ύ ρ α ν ώ ν δέ Ρ

ποίντασ

οΤοσ χοικόσ S

2 7 φαινο-

2 8 / 2 9 κατά — λέγοντα 3 0 πάσι o m . Apk

W

AAm

πανταχού

praebens om-

32 παρασχεΐν As

nibus Aptcu 13*

ΙΟΟ

COLLECTIO ATHENIENSIS

Αΰτη χών έκκλησιαστικών δογμάτων ή διδασκαλία καϊ πάς ό έναντία τούτοις φρονών ανάθεμα Ιστω. πάς 6 μή δεχόμενος τήν σωτήριον μετάνοιαν ανάθεμα έστω. πάς ό μή ποιών τήν άγίαν ήμέραν τοΟ πάσχα κατά τον της αγίας και καθολικής έκκλησίας θεσμόν ανάθεμα ίστω. l ιιι 681 12 Βούδιος Ίουνικοΰ Φιλαδελφεύς, τεσσαρεσκαιδεκατίτης, έπιγνούς τήν αληθή πίστιν τής 5 όρθοδοίίας και παρακαλέσας τόν άγιώτατον έπίσκοπον θεοφάνιον προσήλθον τήι άγιωτάτηι και καθολικήι έκκλησίαι και άναθεματΚω πάσαν αίρεσιν, έ£αιρέτως δέ τήν των τεσσαρεσκαιδεκατιτών, είς ην τό πρότερον έπλανώμην, και συντίθεμαι τήι προγεγραμμένηι έκθέσει της όρθοδόΕου πίστεως, άναθεματίίων καϊ τους μή ποιοΰντας τήν άγίαν ήμέραν του πάσχα καθώς ή άγια καθολική και αποστολική έκκλησία ποιεί, έΕομνύμενος τήν άγίαν και όμοού- χο σιον τριάδα και τήν εύσέβειαν και νίκην τών δεσποτών τής οικουμένης Φλαυίου Θεοδοσίου και Φλαυίου Ούαλεντινιανοΰ τών αιωνίων αύγούστων' εί δέ τι τούτων παρασαλεύσω ποτέ, υποκεΐσθαί με τήι τών νόμων αύστηρίαι. και ΰπαναγνωσθείσης μοι τής έκθέσεως υπέγραψα δια Ησυχίου Φιλαδελφέως βουλευτού διά τό γράμματα με μή είδέναι. 18

Ησύχιος Κερδανεπίου Φιλαδελφεύς βουλευτής, τεσσαρεσκαιδεκατίτης, έπιγνούς τήν ιβ αληθή πίστιν τής όρθοδοΙίας και παρακαλέσας προσήλθον τήι άγιωτάτηι και καθολικήι έκκλησίαι και αναθεματίζω πάσαν αίρεσιν, έ£αιρέτως δέ τήν τών τεσσαρεσκαιδεκατιτών καϊ Μ i m 1353 συντίθεμαι τήι προγεγραμμένηι έκθέσει τής ορθοδόξου πίστεως, άναθεματίίων και τούς μή ποιοΰντας τήν άγίαν ήμέραν τοΰ πάσχα καθώς ή αγία καθολική και άποστολική έκκλησία ποιεί, έ£ομνύμενος τήν άγίαν και όμοούσιον τριάδα καϊ τήν εύσέβειαν και νίκην τών φι- 2ο λοχρίστων βασιλέων Φλαυίου Θεοδοσίου και Φλαυίου Ούαλεντινιανοΰ τών αιωνίων αύγούστων ' εί δέ τι τούτων παρασαλεύσω ποτέ, ύποκεΐσθαί με τήι τών νόμων αύστηρίαι. και υπέγραψα χειρι έμήι. 14 'Ρουφϊνος δις Φιλαδελφεύς, τεσσαρεσκαιδεκατίτης, έπιγνοΰς τήν άληθή πίστιν τής όρθοδοΕίας, παρεκάλεσα προσπίπτων τήι άγιωτάτηι και καθολικήι έκκλησίαι και άναθεματίΖω πάσαν 28 α'ίρεσιν, έίαιρέτως δέ τήν τών τεσσαρεσκαιδεκατιτών, και συντίθεμαι μετά παντός τοΰ οϊκου μου τήι προγεγραμμένηι έκθέσει τής όρθοδό£ου πίστεως, άναθεματίίων και τούς μή ποιοϋντας τήν άγίαν ήμέραν τοΰ πάσχα καθώς ή άγία καθολική και άποστολική έκκλησία ποιεί, AVM, Ρ [= hk], SDWApkr, Λ«ω [usque ad 2 ίστω], Atcu; SDW post p. 101, 5 omnia omittunt, A ten post 14 nihil praebent nisi nomina subscriptorum, adnotante Ac: a secundo nomine in aliis codicibvs totae singulorum suscriptiones insertae sunt, habentes nonnullas ad inuicem differentia*, quod hie totum deest; inuenitur uero haec actio integerrima circa finem primae actionis sanctae atque uniuersalis synodi Calcedonensis

2 π3ς ό μή δεχόμενος — ίστω om. WAmt» 3 κατά — θεσμόν om. SD Αγίας καϊ om. Αρη κα» om. PAtdcr 5 νη' V ςθ' D fjoübioa SD ΙουνικοΟ SDWAptcukr ίωνικοΟ Α (κονικοΟ VMP τεσσαρισκαιδεκατίτησ sicut semper SD 6 θεοφάνην V η καϊ1 om. Ar 8 τό om. V συντίθημι Α ίο και καθολική MSDWA" αϊ άποστολική om. MW ίπομνϋμενοσ V ιι φλαβ(ου sicut semper VPDW 14 διά Ησυχίου] ήσύχιοσ SD φιλαδελφ^ωσ AAptc φλαυίου MSAo φλαβίου VPDW Flauium Hesychium

Philadeiphiae Akr

βουλευτήσ SD

15 Flauius Hesychius Akr

ύο.

έπειδή γάρ ό υίός άνθρωπος έστι και θεός, λέγει' έ £ α π έ σ τ ε ι λ ε τ ό ν υ ί ό ν

αύ-

τοΟ γ ε ν ό μ ε ν ο ν έ κ γ υ ν α ι κ ό ς , ϊν' δταν άκούσηις τό γ ε ν ό μ ε ν ο ν έ κ γ υ ν α ι κ ό ς ,

είτα

ϊδηις τό δνομα προκείμενον τό μηνΰον τάς φύσεις τάς δύο, τήν γέννησιν τήν έκ τής μακαρίας παρθένου υΐοΰ μέν καλήις" υίόν γάρ έγέννησε θεοΰ και ή Χριστοτόκος παρθένος, άλλ' έπειδήπερ ό υίός τοΰ θεοΰ διπλούς έστι κατά τάς φύσεις, ούκ έγέννησε μέν τόν υίόν 2ο του θεοΰ, άλλ' έγέννησε τήν άνθρωπότητα, ήτις έστιν υίός διά τόν συνημμένον υίόν.

Όμοίως τοΰ αύτοΰ τετράδος icöt Loofs,

2

Βλέπε τό συμβαίνον, αιρετικέ. άλλ' οϊδα σεβασμίαν

278, 2 άνέλαμψεν ό τής δικαιοσύνης ήλιος. Mal. 4. 2 ένοήσατε;

ού φθονώ τής φωνής τήι Χριστοτόκω παρθένωι,

τήν δεΗαμένην θεόν, δι' ής προήλθεν ό τών δλων δεσπότης, δι' ής πάλιν ύποπτεύω τόν κρότον' π ώ ς τό προήλθεν 25

ούκ είρηταί μοι τό προήλθεν άντί τοΰ έγεννήθη' ού γάρ ουτω ταχέως έπι-

λανθάνομαι τών ιδίων.

τό προελθεΐν τόν θεόν έκ τής Χριστοτόκου παρθένου παρά τής

θείας έδιδάχθην γραφής, τό δέ γεννηθήναι θεόν έΕ αύτής ούδαμοΰ έδιδάχθην.

78 desumpta sunt excerpta ex gestis primae sessionis [ = Ω] 23 cf. Cyrill, adu. Nest, i, 2. V 128, 9

10 = Cyrill, adu. Nest. 2, 2

1—8 AVM, Ρ [ = hk], SDWAptcukr et codices canonum [K = abcdeflpqruy] 1 1 λαικόσ c δέ1 om. WAptcu 2 κληρικοί — ή ] κληρικοί άλλοτρίουσ είναι τούσ έπισκόπουσ τήσ έπισκοπήσ και τοΰσ κληρικούσ τοΟ κλήρου' ei δέ λαικοι είεν άναθεματΰεσθαι ώσαύτυυσ δέ V είτε λαϊκοί om. D ή 1 om. a 3 προσκομισθείση IpqAkr τοΟ om. VMPSDWd 4 μικρά cdeu τοΟ νεστορίου pqr 5 & — ύποτέτακται om. lr 6—8 ώστε — προείρηται om. V 6 άπαλλοτριοΟσθαι de 7 έκπίπτειν όμοίωσ lr δν Ρ τις om. df εϊη] ή Ρ αύτός Λγ 8 καθά προείρηται om. lr καθώσ SDdf εϊρηται de

ΑΛΡ, Ate [usque ad 21], Λ kr 9 τοΟ αύτοΟ Ate om. Akr cf. Ω ιο/ιι ex Maria uirgine Ate ex uirgine Maria Akr cf. Ω 14 τί om. Ak 16 άνθρώπου uaria lectio in AP et Ω έΕαπέστειλεν 6 θεός Apkr cf. Ω 17 mutiere factum sub lege Ak 18 προκείμενον Atckr προσκείμενον AAp cf. Ω ίνα τήν γέννησιν Apckr cf. Ω ig υίόν Aptckr cf. Ω ή] ei At 20 ούκ om. AP 25 της δικαιοσύνης ό ήλιος Ω 27 quod, procedere Ak nam procedere Ar

77- 78, 1—5 GESTA EPHESENA 3

107

Και μεθ' έτερα" Ούδαμοΰ τοίνυν ή θεία γραφή θεόν έκ της Χριστοτόκου παρθένου Loofs, λέγει γεγεννήσθαι, άλλα Ίησοΰν Χριστόν υίόν κύριον. ταΰτα πάντες όμολογώμεν" & γαρ ρ „7g 5_' dbibaHev ή θεία γραφή, άθλιος ό μή εύθϋς δεχόμενος. έ γ ε ρ θ ε ί ς π α ρ ά λ α β ε τό π α ι - Mt. 2, 13 δ ί ο ν και τ ή ν μ η τ έ ρ α α ύ τ ο ί ) . αυτη τών αγγέλων ή φωνή" τάχα δέ μάλλον σου τά κατά τήν γέννησιν ήιδεσαν οί άρχάγγελοι. έ γ ε ρ θ ε ί ς π α ρ ά λ α β ε τ ο π α ι δ ί ο ν και 5 τήν μητέρα αύτοΰ. ούκ εΐπεν' έγερθείς παράλαβε τον θεόν και τήν μητέρα αύτοϋ. Όμοίαις του αύτου τετράδος κδ

4

Όπερ ούν έλέγομεν μή φ ο β η θ ή ι ς π α ρ α λ α β ε ΐ ν Μ α ρ ι ά μ τ ή ν γ υ ν α ι κ ά σ ο υ " τό γ α ρ έν α ύ τ ή ι γ ε ν ν η θ έ ν εϊτε διά του ένός νΰ είτε διά τών δύο, τώι νοήματι ούδέν λυμαίνεται (τό γάρ έν αύτήι τεχθέν έκ πνεύματος έστιν αγίου), έάν δέ εϊπωμεν δτι ό θεός λόγος έγεννήθη έν τήι γαστρί. άλλο γάρ έστι τό συνεΐναι τώι γεννωμένωι και άλλο τό γεννάσθαι. τ ό γάρ έν α ύ τ ή ι , φησί, γ ε ν ν η θ έ ν έκ π ν ε ύ μ α τ ο ς έ σ τ ι ν ά γ ι ο υ , τουτέστι τό πνεύμα τό άγιον ? κτίσε τό έν αύτήι. ειδον ούν οί πατέρες, ώς έπιστήμονες τών θείων γραφών, δτι έάν έπϊ του σαρκωθέντος θώμεν τό γεννηθέντα, ευρίσκεται ή υίός του πνεύματος ό θεός λόγος ή δύο πατέρας έχων, ή διά του ένός νΰ εύρεθήσεται ό θεός λόγος κτίσμα του πνεύματος ών. φεύγοντες ούν τήν της γεννήσεως λέΕιν, εθηκαν »τόν κατελθόντα δι' ημάς τοϋς ανθρώπους και διά τήν ήμετέραν σωτηρίαν και σαρκωθέντα·". τί έστι σαρκωθέντα; ού τραπέντα από της θεότητος εις σάρκα" τώι σαρκωθέντα έκ πνεύματος άγίου ήκολούθησαν τώι εύαγγελιστήι. και γάρ ό εύαγγελιστής έλθών είς τήν ένανθρώπησιν Ιφυγε γέννησιν ειπείν έπϊ τοΰ λόγου και τέθεικε σάρκωσιν. που; άκουσον' και ό λ ό γ ο ς σ ά ρ Ε έ γ έ ν ε τ ο . ούκ εϊπεν' ό λόγος διά σαρκός έγεννήθη' δπου μέν γάρ μνημονεύουσιν ή οί απόστολοι ή οί εύαγγελισταΐ τοΰ υίοΰ, τιθέασιν δτι έγεννήθη έκ γυναικός. πρόσεχε τώι λεγομένωι, παρακαλώ. δπου λέγουσι τό όνομα τοΰ υίοΰ καϊ δτι έγεννήθη έκ γυναικός, τιθέασι τό έγεννήθη' δπου δέ μνημονεύουσι τοΰ λόγου, ούδεΐς αύτών έτόλμησεν ειπείν γέννησιν διά της άνθρωπότητος. άκουε' ό μακάριος εύαγγελιστής Ιωάννης έλθών εις τόν λόγον και τήν ένανθρώπησιν τήν αύτοΰ, άκουσον οϊά φησιν' ό λ ό γ ο ς σ ά ρ Ε έ γ έ ν ε τ ο , τουτέστιν ανέλαβε σάρκα, καί έ σ κ ή ν ω σ ε ν έν ή μ ΐ ν , τουτέστι τήν ήμετέραν ένεδύσατο φύσιν ένώικησεν έν ήμΐν, και έ θ ε α σ ά μ ε θ α τ ή ν δ ό Ε α ν α ύ τ ο ΰ , τοΰ υίοΰ. ούκ εΐπεν' έθεασάμεθα τήν γέννησιν τοΰ λόγου. 'Ομοίως του αύτοΰ τετράδος ιε εις δόγμα

5

Loofs, p^g0™*^ 287, ζι ιι M t l χ · 2

15

2ο loh. 1, 14

25 loh. 1, 14

30

Ούτω και τόν κατά σάρκα Χριστόν έκ της πρός τόν θεόν λόγον συναφείας θεόν Loofs, όνομάίομεν, τό φαινόμενον εϊδότες ώς άνθρωπον. άκουσον άμφότερα τοΰ Παύλου κη- ρ 6 ^ " ^ ρύττοντος' έΕ Ιουδαίων, φησίν, ό Χ ρ ι σ τ ό ς τό κ α τ ά σ ά ρ κ α ό ώ ν έπϊ π ά ν τ ω ν θ ε ό ς . 249, ι όμολογεΐ τόν άνθρωπον πρότερον και τότε τήι τοΰ θεοΰ συναφείαι θεολογεί τό φαινόμενον, R o m · °· 5 35 'ίνα μηδείς άνθρωπολάτρην τόν Χριστιανισμόν ύποπτεύηι. ig ήκολούθησαν — 27 έγένετο = Cyrill, adu. Nest. 1, 8 adu. Nest. 2, 14

3 1 inde ab 32 Ακουσον = Cyrill,

AApkr(Q) 2 γεγενήσθαι Α όμολογώμεν Λρ δμολογοΟμεν AAkc cf. Ω η όμοίως om. ΛΡ ut solet Kb ΑΛι κα Ak X X V i l l i ΛΡ ίο έάν δέ Akr έάν ΑΛΡ Ι Ι έστι AAp om. Akr cf. Ω 15. ι6 spiritus sancti Apkr 17 bi' ημάς — και1 om. ΛΡ I8 τής om. Ω τώι σαρκωθέντα] incamalum enim Akr 22 uloO ού ΛΡ 28 και1 Apkr om. A cf. Ω 30 τοΟ αίιτοΟ om. Ak είς δόγμα om. ΛΡ cf. Ω 32 τό AAkr τόν ΛΡ cf. Ω 33 Christum Apkr cf. Ω 34 όμολόγει Ak θεολόγει Ak τό AAkr τόν ΛΡ cf. Ω 35 Christum Ak Μ*

COLLECTIO ATHENIENSIS

ιο8

Όμοίως του αύτοΰ τετράδος κΖ Loofs, Ν Ρ

β

Άλλ' ώσπερ έλέγομεν θεόν τον πάντιυν δημιουργόν και θεόν τον Μωυσέα (θεό ν γάρ

2β9 > Ι ^ΐ5 ( " > η σ ΐ

τ

*®€ικ(*

Εχο ,4_ τρός κατ' ούδέν λειπομένας, ούχ ώς τής μιας μεριΖϋμένης θεότητος, άλλά τής θείας γραφής 227· 3 τά της μιας ισχύος και καθ' έκάστην μεριΖομένης ύπόστασιν είς άπόδειΣιν τοΰ τής τριάδος 3ΐ όμοιου. καί μοι σκόπει τό δμοιον έκ τών έν έργοις καιρίων άρξάμενον. ό θεός loh. 1, 14 2 = Cyrill, adu. Nestor. γοΟν = Cyrill, adu. Nest. 2, 7. 20 [cf. p. 108, 18] = Cyrill, 28 inde a 32 ό θεός = Cyrill,

3 , 2. Coll. Pal. 29, 6 7 = Coll. Pal. 29, 21 12 inde a 13 ή Coll. Pal. 29, 4 17 cf. Cyrill, adu. Nestor. 2, 10. Coll. Pal. 29, 10 adu. Nestor. 2, 12 [usque ad 21 φαινόμενον]. i j . Coll. Pal. 29, 1 1 adu. Nest. 4, ι

ΑΛΡTA(Q)

2 σκοπείτε ΛΡ τούτοις om. Akr 3/4 πειρασθεΐα Ω [praeter Α ] πειραθεϊσ A 8 καθορυυμένη Akr cf. Ω δ A cf. Ω 9 κροτεΐτε ΑΛρι κρατείτε Ak cf. Ω εΐπεν ΛΡ 15 τοΟ ΧριστοΟ Ω [praeter Α] 17 π ε ρ ί — λίγων om. ΛΡ de filio dei Ak de filio Ar cf. Ω 29/30 υίοΟ και πατρός AAkr patris et filii Λ ρ cf. Ω 3 1 τά ΛριΩ τάα Α καί ΑΛγ om. Apk cf. Ω 3 2 κυρίων Α καιρών ΛΡ cf. Ω

COLLECTIO ATHENIENSIS

IIO

λ ό γ ο ς έ γ έ ν ε τ ο σ ά ρ £ και έ σ κ ή ν ω σ ε ν έν ή μ ΐ ν . συνεκάθισεν έαυτώι τήν άναPs. 109. ι ληφθεΐσαν ό πατήρ ανθρωπότητα' ε ί π ε γάρ φησιν, ό κ ύ ρ ι ο ς τ ώ ι κ υ ρ ί ω ι μ ο υ ' κ ά θ ο υ έκ b e i ι ώ ν μ ο υ . τήν τοΟ αναληφθέντος το πνεΰμα κατελθόν συνεκρότησε δόΣαν' loh.16,13.14 δ τ α ν γάρ φησιν, έ λ θ η ι τ ο π ν ε ύ μ α τ η ς α λ η θ ε ί α ς , έ κ ε ΐ ν ο ς έ μ έ δ ο ί - ά σ ε ι . Όμοίυυς τοΰ αύτοΰ τετράδος ς Lc-4.i8.i9l7

Περί Χριστοί) λέγων δτι α π ε σ τ ά λ η

κηρΰΣαι

Β

αϊχμαλώτοις

άφεσιν

ως [ό] ν

pL^5S6^236 ® π ° σ τ ο ^ ° ζ · Επιφέρει καί φησιν' Ούτος ό πιστός τώι θεώι πεποιημένος άρχιερεύς (έγένετο 6 Hebr. 2,17 ϊάρ ούτος, οϋκ άιδίως προήν)' ούτος ό κατά μικρόν εις άρχιερέως, αιρετικέ, προκόψας Hebr. 5, 7-9 άΣίωμα.

και άκουε σαφεστέρας σοι τούτο διαβοώσης φωνής'

έν

ταΐς

ήμέραις,

φησί, τ ή ς σ α ρ κ ό ς α ύ τ ο ΰ δ ε ή σ ε ι ς τ ε κ α ι ί κ ε τ η ρ ί α ς π ρ ο ς τ ο ν δ υ ν ά μ ε ν ο ν ίο σ ώ ι ί ε ι ν α υ τ ό ν έκ θ α ν ά τ ο υ μ ε τ ά κ ρ α υ γ ή ς ι σ χ υ ρ ό ς κ α ι δ α κ ρ ύ ω ν π ρ ο σ ε ν ε γ κ ώ ν και ε ι σ α κ ο υ σ θ ε ί ς άπό τ ή ς ε ύ λ α β ε ί α ς , κ α ί π ε ρ ών υ ί ό ς , έ μ α θ ε ν ά φ ' ω ν Ι π α θ ε ν , τ ή ν ύ π α κ ο ή ν και τ ε λ ε ι ω θ ε ί ς έ γ έ ν ε τ ο τ ο ΐ ς ύ π α κ ο ύ ο υ σ ι ν α ύ τ ώ ι πάσιν αϊτιος σωτηρίας αιωνίου. τελειοϋται δέ τό κατά μικρόν προκύπτον, Lc. 2, 52 αιρετικέ. περί ού καί Ιωάννης έν τοΐς εϋαγγελίοις βοάι' Ι η σ ο ύ ς π ρ ο έ κ ο π τ ε ν ΐ 5 Hebr.5.9- 10 ή λ ι κ ί α ι κ α ί σ ο φ ί α ι κ α ϊ χ ά ρ ι τ Γ οίς σύμφωνα και Παύλος φθεγγόμενος τ ε λ ε ι ω θ ε ί ς , φησίν, έ γ έ ν ε τ ο π ά σ ι τ ο ΐ ς ύ π α κ ο ύ ο υ σ ι ν α ύ τ ώ ι α ί τ ι ο ς σ ω τ η ρ ί α ς α ι ω ν ί ο υ , π ρ ο σ α γ ο ρ ε υ θ ε ί ς ύπό τοΰ θεού άρχιερεύς κατά τήν τάΕιν Μελχισεδέκ. Loots, 18 Και μεθ' έτερα' Και άρχιερεύς κεκλημένος. τί ούν άνθερμηνεύεις τώι ΤΤαύλωι, τον ^Nestonana ^ π α 0 ή 0 e öv λόγον έπιγείωι καταμιγνύς όμοιώματι και παθητόν αρχιερέα ποιών; 20 Όμοίως τοΰ αύτοΰ τετράδος I Loofs, 19

Όθεν, αδελφοί άγιοι, κλήσεως έπουρανίου μέτοχοι, κατανοήσατε άπόστολον

Hebr. 3. ι· 2 τ τ ο ι ή σ α ν τ ι Loofs, 20 Nestonana

ρ. 240, 4*9

καί

αρχιερέα

της

όμολογίας

ημών

Ίησουν,

πιστόν

όντα

τόν τώι

αυτόν.

Kai μεθ' έτερα' Ό ν τ ο ς ουν ήμΐν τούτου μόνου άρχιερέως συμπαθούς και συγγενούς 26 καί

ßeßaiou, τής εις αύτόν μή παρατρέπεσθε πίστεως. >

c

(

αύτός γάρ ήμΐν τής έπηγγελμένης ,

,

ευλογίας έκ σπέρματος Αβραάμ απεστάλη ως ύπέρ έαυτού και τυύ γένους τήν τού σώματος θυσίαν συνεπαγόμενος. Σημειωτέον δτι όμολογήσας πάντα αρχιερέα δεΐσθαι θυσίας και ύπεΕελών τόν Χριστόν ώς μή δεόμενον, έν τούτοις φησίν ύπέρ έαυτού προσφέρειν καί τού γένους τήν θυσίαν.

so

Όμοίως τού αύτοΰ τετράδος δ Loofs, 21 Ne^2°n^c>a

Ακούσατε τοίνυν προσέχοντες τοΐς £ητοΐς.

ό τ ρ ώ γ ω ν μ ο υ , φησί, τ ή ν

σάρκα.

Μ ν ΐμονεύετε δτι περί τής σαρκός έστι τό λεγόμενον και δτι ού παρ' έμοϋ προστέθειται τό

228, 3 τής σαρκός δνομα, ώστε μή δοκεΐν έκείνοις παρερμηνεύειν. loh. 6, 56 0 ά ρ Κ α

πίνων Kai

μου τό αίμα.

6. ig = Cyrill, adu. Nest. 3. 4

ό τρώγων

μου

τήν

μή εΐπεν' ό τρώγων μου τήν θεότητα καί πίνων 35 25 = Cyrill, adu. Nest. 3, 5

32 = Coli. Palat. 29, 20

AApfaή Apq χρήν bei abcdefly χρήναι bei r betv u 31 έν] ώσ έν u 3 2 χοτά τουτούσ γ έΐ. ούρΙας] έΣουσίασ d συνβαίνειν c πολλοί y 34 νοΟν dlry re] be c τε και r τε τό] τε τότε d τι τώ u 36 καϊ — έπίσκοπον om. d έπίσκοπον om. e 37 τεθορυβημέναισ iry bi καϊ ώσ u φασί f 16·

COLLECTIO ATHENIENSIS

124

στάσεσιν έμβεβηκώς, είτα έκ πολλής άγαν απραγμοσύνης άπειρηκώς τήν άντίστασιν τών έπενηνεγμένων

αύτώι

φροντίδων,

και διακρούεσθαι

τάς

παρά

τών

έπιφυομένων

δυσφημίας δυνάμενος, παραιτήσεως ούκ ϊσμεν δπως προσεκόμισε βιβλίον.

αύτώι

έδει γαρ ώ ς

απα£ έγκεχειρισμένον ίερατικήν φροντίδα ταύτης έχεσθαι μετ' ευρωστίας πνευματικής και οίον άνταποδύεσθαι τοις πόνοις και ίδρωτα τόν εμμισθον έθελοντήν ύπομεϊναι.

έπειδή

δέ οίπαΕ όλιγώρως έχοντα παρέδειϋεν εαυτόν, τούτο παθών έ£ άπραγμοσΰνης μάλλον ή δκνου και ραθυμίας, κεχειροτόνηκεν άναγκαίως ή υμετέρα θεοσέβεια τόν εύλαβέστατον και θεοσεβέστατον άδελφόν ήμών καί συνεπίσκοπον θεόδωρον ήν άκόλουθον

χηρεύειν αύτήν καί

έπιστάτου

δίχα

φρονποΰντα τής έκκλησίας· διατελεΐν του

σωτήρος

ού γαρ

τά

ποίμνια,

έπειδή δέ προσήλθεν κλαίων, ού περί τής πόλεως ούδέ τής έκκλησίας φιλονεικών τώι μνημονευθέντι θεοσεβεστάτωι έπισκόπωι θεοδώρωι, έ£αιτών δέ τ έ ω ς τήν του έπισκόπου τιμήν καί κλήσιν, συνηλγησαμεν απαντες τώι πρεσβύτηι και κοινόν εϊναι λογισάμενοι τό αύτοΰ δάκρυον έσπεύδομεν μαθεΐν εί καθαίρεσιν εννομον ύπομεμένηκεν ό μνημονευθείς ή γοΰν έπί τισί τών άτοπων έλήλεγκται παρά τινών καταφλυαρησάντων αύτοΰ τής ΰπολήψεως.

καί

δή έμάθομεν πεπράχθαι μεν τοιούτον ουδέν, γενέσθαι δέ μάλλον τώι μνημονευθέντι άντ' εγκλήματος τήν παραίτησιν' δθεν ούδέ τήι ΰμετέραι θεοσεβείαι έμεμψάμεθα χειροτονησάσηι δεόντως

εις

τόν

αύτοΰ

τόπον

τόν

μνημονευθέντα

εύλαβέστατον

έπίσκοπον

θεόδωρον.

έπειδή δέ τήι άπραγμοσύνηι του ανδρός ού σφόδρα φιλονεικεΐν άκόλουθον, έδει δέ μάλλον έλεήσαι πρεσβύτην Ι£ω καί πόλεως της ένεγκούσης αύτόν καί πατρώιων ένδιαιτημάτων έν μακροΐς ούτω γεγονότα χρόνοις, έδικαιώσαμεν καί ώρίσαμεν δίχα πάσης άντιλογίας έχειν αύτόν τό τε τής έπισκοπης όνομα καί τήν τιμήν καί τήν κοινωνίαν, ουτω μέντοι ώ σ τ ε μήτε χειροτονεΐν αύτόν μήτε μήν έκκλησίαν καταλαβόντα άλλ' ει άρα, συμπαραλαμβανόμενον

εϊτ' ουν έπιτρεπόμενον,

συνεπισκόπου κατά διάθεσιν καί άγάπην τήν έν Χριστώι.

ίερουργεΐν έ£ ιδίας αύθεντίας, εί τύχοι, παρά αδελφού καί εί δέ τι βουλεύσεσθε χρηστό-

τερον έπ' αύτώι ή νυν ή εις τό μετά ταΰτα, άρέσει καί τούτο τήι άγίαι συνόδωι. 8 4 Επιστολή τών έπτά θεοφιλεστάτων έπισκόπων τών σταλέντων έν Κωνσταντινουπόλει παρά της έν Έ φ έ σ ω ι αγίας συνόδου πρός Κελεστΐνον τόν άγιώτατον πάπαν 'Ρώμης ένεκεν του άγιωτάτου Μαίιμιανοΰ του υπ' αύτών χειροτονηθέντος έπισκόπου της βασιλευούσης πόλεως Τώι θεοφιλεστάτωι καί όσιωτάτωι

συλλειτουργώι

Κελεστίνωι Ίουβενάλιος

Άρκάδιος

Φίλιππος πρεσβύτερος Φίρμος Φλαβιανός θεόδοτος Άκάκιος Εύόπτιος Δανιήλ καί ή συμπαροΟσα ήμΐν αγία σύνοδος έν κυρίωι χαίρειν.

Έν

πολλοίς τοις προλαβουσι

χρόνοις

γνησίας καί άπαρατρέπτου τής ίερωσύνης τήι βασιλευούσηι γενομένης πόλει πολλών

τε

έφεϋής αύτήι τόν θησαυρόν τής πίστεως φυλα£άντων άνεπιχείρητον τών έκ παιδός τήν τής έκκλησίας έν τοις πρώτοις

βαθμοϊς ίερωσύνην άνελομένων, συμβάντος δέ τίνος καί άρρω-

στήματος έκ του έπηλύν τίνα καί ού γνήσιον παΐδα τής έκκλησίας έπί τόν της άρχιερωσύνης άναχθήναι θρόνον, έπισκεψάμενος ό σωτήρ ό τάς έαυτοΰ έκκλησίας οίκονομών τόν μεν άνάΕιον καί πρός άπιστίαν έ£ολισθήσαντα τοΰ τής ίερωσύνης άπεώσατο θρόνου, πάλιν ΑΑ et usque ad 25 codices canonum [Κ = abcdeflpqruy] 2 άπενηνεγμένυυν c καίπερ lr διακρούσασθαι 1 παρ' αύτών y 3 μή δυνάμενος Aecorruy 4 έγχειρισμένον y έκκεχειρισμένων u έγκεχειρισμένην e Ιερατικόν c om. ly ταύτην Ad 5 οίον] 6 pq έθελοντήν Abcfpq έθελοντί delry έθελοντεί a Εθελοντή u 6 ibeiiev έπ' αύτόν y 7/8 καί θεοφιλέστατον Λ om. τ 8 ήμών άδελφόν u 9 τό ποίμνιον lr 10 έπεΐ u προήλθεν cu περί τήσ pu 11 θεοφιλεστάτωι d om. u θεοί>ώρυυ έπισκόπαι y 12 πρεσβυτέρα Ad 13 εί έπί 1 14 έλήλεκται depqy 15 πέπραχε pq 16 δθεν oöv 1 1 17 έπίσκοπον om. dlry 20 OÜTUU] αύτιΐι pq 22 μήτε 1 ΑΛ μή Κ 2 3 εί ] ή pqr 24/25 εί δέ — τοΟτο] περί γαρ τοΟ χρηστότερόν τι γενέσθαι είσ αύτόν τοΟτο ώα άρέσει lr 24 βουλεύσησθε Κ praeter lr

8 4 MANDATARIORVM E P 1 S T V L A AD C A E L E S T 1 N V M

85 C A E L E S T 1 N I HESPONSVM

125

be έκ τών οικείων θεραπευτών της εκκλησίας έπιλεΕάμενος τούτον έπϊ τήν άρχιεραισύνην ανήγαγε, χρόνωι μακρώι και πείραι λαμπράι έν τώι τοΰ πρεσβυτέρου βαθμώι τήν οΐκονομίαν της εκκλησίας πληρώσαντα, τόν θεοφιλέστατον καϊ άγιώτατον ΜαΣιμιανόν, μάρτυρας έπαγόμενον τοΰ βίου ού τούς λογάδας μόνον και περιβλέπτους, άλλά και αυτούς τους εΰσεβεστάτους καϊ φιλοχρίστους βασιλέας και τους εν τοις βασιλείοις τά πρώτα τελοϋντας και 5 τους πενίαι συζώντας, ώ ν άΕιόπιστος ή μαρτυρία τήν εις αυτούς γεγενημένην

φιλοτιμίαν

τού ανδρός έκβοώσα, πενίας θεραπευτήν, σωφροσύνης διδάσκαλον έγκρατείας τύπον τοις τ€ κατ' αυτόν καϊ τοις έπειτα παρεχόμενον, ήσυχίαν τιμώντα, τά δέ εις τήν τού θεού τελούντα δοΕολογίαν φθεγϊόμενον, άνθοΰντα τήι πολιάι, τοις κατορθώμασιν εύανθέστερον, εκ κοιλίας Ναίιραΐον, ενα σκοπόν τού βίου πεποιημένον τήν εις τούς δεομένους φιλοτιμίαν, ίο ού τά τών άρρωστούντων και πενομένων μόνον θεραπεύειν είδότα σώματα, άλλά και τοις τελευτώσιν ώς αν σεμνή και τήι όσίαι πρέπουσα ή κατάλυσις γένοιτο, προνοήσαντα, μόνην εύρόντα Χριστιανώι πρέπουσαν φιλοτιμίαν ουκ εν ιδίων οικοδομημάτων

κατασκευαΐς, άλλά

κοινώι πολυανδρίωι καϊ περιφανεΐ τά τ ώ ν ξένων σώματα και τ ώ ν άθεραπεύτων τιμήσαντα, πλούτον ήγούμενον τήν θεραπείαν τ ώ ν δεομένων, τριχίνοις ρακίοις σκεπόμενον και δήμον 15 ολον κοσμού-ντα ταΐς άναγκαίαις περιβολαΐς.

τράπεία τούτωι οι'α και τών

πενήτων,

μάλλον δέ κοινή πρός τους πένητας" ούδέν γάρ ϊδιον, άλλά πάντα κοινά πρός τούς δεομένους πεποίηται, 'Ελισσαΐός τις όντως ή τις άλλος έστιάτωρ τοιούτος, πάντας πλουτών, 4 Reg- 4. 3-7 ϊ σ ω ς μετεχειν τών έαυτοΰ πρός τούς πολλούς άνεχόμενος, γνήσιος τού Χριστού οικονόμος, κατά τήν εύαγγελικήν παράδοσιν άφθόνως τό σιτομέτριον έκ τών οικείων τοις όμοδούλοις 2ο Lc. 12,42 μεταδιδούς.

και τί άν τοσούτον εϊποιμεν δσον αύτά βοάι εις μαρτυρίαν τά πράγματα,

εκάστης ήμέρας ιδίαν αύτώι προστιθείσης κατορθωμάτων ύπόθεσιν;

τούτον έπΐ

τήν

άρχιερωσύνην ταΐς τού θεού ψήφοις ήγάγομεν, τήι πρώτηι όψει οϊόν τίνα βασιλέα σμήνους πρός Ιαυτόν τούς διασκεδασθέντας έλκύσαντα, ώς εν εϊναι πάλιν τής εκκλησίας τό σώμα και τ ώ ν ψυχών γενέσθαι παραυτίκα θεραπευτήν τόν έν τοις σώμασι τών πενομένων τήν 25 τέχνην έπιδειΕάμενον' ώι χρόνον έπιμετρηθήναι πολύν παρά τοΰ χορηγούντος τοις δεομένοις εύΕάμενος, θεοφιλέστατε,

άκύμαντον

ήμΐν τε καϊ τοις ετι τήν έκκλησίαν φυλάΕεις,

ύπό

άγαθώι φρουρουμένην ποιμένι και προκινδυνεύειν ταύτης έν τοις υπέρ τής εύσεβείας άγώσιν έθέλοντι.

τήν δε έκκλησιαστικήν έπίστασαι άκολουθίαν ώστε καϊ έπιστέλλειν και δέχεσθαι

παρ' αυτού κοινωνικά γράμματα και μεμνήσθαι τού ονόματος αυτού έν ταΐς μυστικαϊς λει- 3ο τουργίαις.

άπεστείλαμεν δέ ταύτης ένεκεν της υποθέσεως τόν εύλαβέστατον πρεσβύτερον

Ίωάννην και τόν εύλαβέστατον διάκονον Έπιθυμητόν.

86 Latinum exemplar [ J K 3 8 5 ] extat in Collectione Veronensi 26 Ε π ι σ τ ο λ ή Κελεστίνου τού άγιωτάτου άντιγραφεΐσα τοις αύτοϊς όσιωτάτοις έπισκόποις 1

Κελεστΐνος Άρκαδίωι Φιλίππωι Ίουβεναλίωι Φίρμωι Φλαβιανώι Θεοδότωι Άκακίωι Eu- sö οπτίωι Δανιήλωι και πάσι τοις έπισκόποις τοις έν τήι άγίαι συνόδωι παραγενομένοις άγαπητοϊς άδελφοΐς εν κυρίωι χαίρειν.

Μόλις έπϊ τώι τέλει τών κακών έχάρημεν' μόλις

ήμΐν πάσι κοινηι ρητέον" ή δ ε Ε ι ά σ ο υ , κ ύ ρ ι ε , δ ε δ ό Ε α σ τ α ι έ ν ϊ σ χ ύ Γ ή δ ε Ε ι ά σ ο υ Exod. 15, f> χείρ,

κύριε,

ίθραυσεν

εχθρούς.

κυρίως γάρ εκείνοι συνετρίβησαν οί λαλούντες

άδικα, ώ ν εϊδομεν, ώς φησιν ό Δαυίδ, άποφραγέντα τά στόματα.

τούτου μέντοιγε oü- 4ο Ps. 62, 12

τως π ι σ τ ώ ς παρελθόντος τού πράγματος ύμάς έκβιβαστάς μεθ' ήμών γεγονέναι

όρώμεν

τούς τής πίστεως ιερέας, ο'ίτινες συναχθέντες εις εν καϊ κατά τόν άπόστολον ού τά υμέ- Phil. 2, 21

Α 12 μόνον Α

15 τρυχίνοισ Α

COLLECTIO ATHENIENSIS

126

τερα Σητοΰντες, άλλα τά τοΰ ΊησοΟ Χριστού, το πράγμα του κοινού δεσπότου έπρά£ατε. Rom. ίο, ι8 έφ' υμών ουν περι της υμετέρας διεέερχόμεθα άγιότητος, ών εις πάσαν την την τον φθόττον χαίρομεν έΕεληλυθέναι, όπότε και είς τά πέρατα τοΰ κόσμου της αυτής κηρυττομένης άληθείας τά βήματα υμών διέβη. ό θεός ήμών ουκ ανέχεται Χανθάνειν δ παρέσχεν, έπειδή ουδέποτε αί εύεργεσίαι αί έπουράνιοι αποκρύπτονται. ούτω τοιγαρούν γίνεται s ι Tim. 2, 4 ώστε τηλικούτου δώρου έπουρανίου φανερουμένου κατά τήν θείαν βούλησιν, ώς γέγραπται, πάντας άνθρώπους σώιΖεσθαι και Ιρχεσθαι είς γνώσιν της άληθείας. προσφωνώ ούν τοις νικηταΐς και τοις έν τώι πολέμωι μόνην άντικρύ τών πολεμίων βαστάσασι τήν πίστιν, ι loh. 5. 4 ήτις, ώς Ιωάννης φησΐν ό απόστολος, νικάι και τον κόσμον" ΰμΐν τοΰ αύτοΰ κυρίως άντιι loh. 2, 13. γρόφω τά βήματα, οΊτινες κατά τήν θείαν γραφήν ώς πατέρες ϊγνωτε τό άπ' άρχής δν, ίο και ώς νεανίσκοι, ώς ετι έστέ γενναίοι και τό βήμα τοΰ θεού έν ύμΐν μένει, ένικήσατε τον κακοήθη. τοιούτοις κοινωνοΐς εύχαριστουντες, περί ταύτης τής έκβάσεως ουδαμώς άμφεβάλομεν' έσχε τήν ψυχήν τήν ήμετέραν θάρσος τοΰ νικήσαι, ο'ίτινες ύμΐν έωρώμεν τοΰ έπουρανίου πράγματος τό άχθος έπικεΐσθαι, ους πάνυ καλώς ήπιστάμεθα κατ' έκεΐνο τό Ps. 25, 5 προφητικόν μεμισηκέναι συναγωγήν πονηρευομένων και μετά άσεβων μή καθίσαι. έγκρα- 15 τής έγενόμην ού προσεδόκων, έπειδή άντικρυς άδικούντων και διεστραμμένων, ώς ό προPs. 24. 21 2 ειρημένος λέγει, ά κ α κ ο ι κ α ι ε υ θ ε ί ς έ κ ο λ λ ώ ν τ ό μοι. μιάι τοίνυν και τήι αύτηι άναφοράι διά τών υιών τών ήμετέρων τών εύλαβεστάτων και θεοφιλέστατων άνδρών Ι ω άννου του πρεσβυτέρου και 'Επιθυμητού τοΰ διακόνου καθαίρεσιν δικαίαν και άνύψωσιν Luc. 1, 52 έμάθομεν δικαιοτέραν, έκεΐνο δπερ έν τώι εύαγγελίωι άνέγνωμεν, παριστώντες δτι ό θεός ao ήμών άνυψοΐ ταπεινούς και καθαιρεί δυνάστας άπό θρόνων, άφ' ής άποφάσεως έκεΐνος ό Sir.io, 2ΐ lat. ήμέτερος σοφώτατος ουδαμώς έ£ετράπη, δς εΐρηκεν ύπό του θεού ήμών φυλάττεσθαι τών ταπεινών τήν μνήμην, άπόλλυσθαι δέ τήν τών ύπερηφάνων. δπερ πότε ούτως όράται Ps. 52. 6 άκριβώς πεπληρωμένον ή νυν; δτε ό σωτήρ προθέμενος τούς άϋίους τιμήσαι, τά όστά τών άνθρωπαρέσκων διεσκόρπισε και προνοηθέντος ποιμένος άΕιωτάτου τον άνήμερον λύκον 25 άπό τών ίδιων ποιμνίων ό άμνός ό άμωμος έ£εώσατο. άνέγνωμεν αύτοΰ τά παρά της ep. 84 άδελφότητος τής ύμετέρας γεγραμμένα έγκώμια, και ούδεις ήμών ήδυνήθη θαυμάσαι, έπειδή έγνωσμένα είρήκατε. διήγησις χορηγείσθω τοις άδήλοις' μαρτυρίαν τά έγνωσμένα ού ίητοΰσι τών καλών. τούτον τών πράΗεων ή παλαίστρα πάντοτε έγύμνασε" τοιούτον τούτον έδώκαμεν οίον έν τοις γράμμασιν ηυρομεν, τοιούτον άληθώς, ίνα διά βραχέων εϊπω, οίον so ό διδάσκαλος ήμών είναι προστάττει τον Ιερέα, ίνα προσφόρως τήι πάντων κρίσει άίιωθήι loh. 1, 47 άκούειν ι δ ο ύ ά λ η θ ώ ς ά ν θ ρ ω π ο ς Ι σ ρ α η λ ί τ η ς έ ν ώ ι δ ό λ ο ς ο ύ κ £ σ τ ι ν . ούκ άρα τοις έπαίνοις τοις ύμετέροις είς αυτόν ταύτα συμβαίνει; άλλως τοιγαρούν όίπερ είρήκατε, άκούετε; τοιούτον διάδοχον έίήτει ό τής μακαρίας μνήμης Σισίννιος, ή μακαρία άπλότης, ίνα τον τόπον αύτοΰ, εί μή ό αύτοΰ δμοιος, μή κατάσχηι. και γάρ κάλλιον 35 πράττομεν, εί άπεχόμενοι λοιπόν έκείνου τοΰ ίεροσύλου όνόματος τήν καθέδραν έσχολακέναι φαίημεν, πεπράχθαι δέ θείαι κρίσει ώστε τούτου τήν έκκλησίαν άντί θεραπείας έπιτυχεΐν. τοιγαρούν τήν διχόνοιαν έΕεΐλε και τήν όμόνοιαν άπέδωκε χειροτονηθείς" τί ού δυνήσεται 8 παρασχεϊν κατά καιρούς ούτινος τούτο αί άρχαΐ παρέσχον; ταΰτα περι τούτου άμοιβαδόν λέγομεν δ ή είρήνη άνακαινισθησομένη έπιΕητεΐ" παρήμεν καϊ ούκ δν εϊποιμεν έαυτούς «ο άπόντας, δτε αύτοΰ τήι κεφαλήι τά μυστικά βήματα έπελέγετο, δτε άπεδίδοτο πάσι τής έπουρανίου χαράς ή σωτηρία" τό δή τελευταΐον, ούδεϊς έκεΐσε τών καθολικών άπελείφθη, δπου γε πάντες κοινήι ένίκησαν. προς τούτοις έχάρημεν τοΰ φιλανθρωποτάτου και χριστιανικωτάτου βασιλέως τήι περι τούτου μαρτυρίαι, δτι ταΐς έπιστολαΐς τής άγάπης τής ΑΛ 7 προσφωνώ oöv scripsi secundum Λ προσφώνωσ σύν Α 4° έτίΣήτει Λ 41 ^tteλίγετο Λ έπελέγετε Α 4Ι/42 τ ήί — σωτηρία] diuini laetitia saluiaris Λ 43 T£ scripsi τέ A

85, 1—4 CAELESTINI EPISTVLA AD MANDATARIOS

127

υμετέρας τήν αύτοΰ άπόφασιν έωρώμεν συμφωνεΐν. και ού θαυμαστόν εί ψυχή βασιλέως ή έν χειρι ούσα θεοΰ συνήινεσε τούτοις ους αύτοΟ ήπίστατο ιερέας. λέγει γαρ ό λόγος ό κοσμικός ό τά θεία πράγματα έκβιβάίων, δς συνεστρατεύσατο τώι βασιλεΐ' ευτυχές το βασίλειον, ώι στρατεύεται ό έκβιβασμός τών θείων, και ουδέ ούτος ϊλαττον ευτυχής, δν ούτως άνακηρύττει ή βασιλεία των έν τώι κόσμωι. ταύτηι τήι μαρτυρίαι άΕιός έστιν ό κατασταθησόμενος δοκιμασθήναι, ούχ ό άποδοκιμασθήναι χειροτονούμενος. οϊδαμεν ποίαι όδώι ό άγιώτατος αδελφός και συνεπίσκοπος ήμών ΜαΕιμιανός καΐ ποίοις κατά βαθμόν καμάτοις τήι άΕίαι της ίερωσύνης έπέβη. τούτον ού πλούτου δόΕα, ού δυναστείας δρεϋις, ήτις είωθε προσγίνεσθαι τοις περιτρέχουσι τών τιμών τό μέγεθος, προήγαγε δέ ή βοήθεια τών πενήτων, οίς ώς πιστός δούλος και σοφός τροφήν διδοϋς έπΐ πάσι τοις τοΰ δεσπότου του ιδίου κατέστη άγαθοΐς' και 6μως εί και ώρέχθη της έπισκοπης, ούκ άλλως εί μή δι' έργον καλόν, ώς λέγει ό απόστολος, έπεθύμησεν. ούτως ό θεός ήμών και τί βουλόμεθα και δια τί, καθοράι. τίς αμφιβάλλει μή δύνασθαι μάλλον πράττειν τον προκαθήμενον δπερ ήδύνατο και έποίει ό υποκείμενος; 4

Proa. ai. 1

δ

β Luc. 12,42.44 ι Tim. 3, χ

Έκβέβληται, έμισήθη έκεΐνος f> βλάσφημος' ταύτην τήν τάΕιν έχειν ούκ ήδύνατο ήν ΐδ ούτος είχε, τήν τών σωμάτων λέγω έπιμέλειαν, δς γε έπεχείρει τάς ψυχάς τραυματίίειν. έγένετο ή πτώσις αύτοΟ μεγάλη, ούτως μεγάλη, ώς και της φαύλης διδασκαλίας Matth. 7, 27 αύτοΰ. τοίνυν έπειδή περί της τών παρελθόντων διορθώσεως χαίρομεν, φυλάίασθαι ήμάς χρή είς τό αύθις ώστε μή δυνηθήναι έπΐ πλεΐον τά έκκοπέντα βλαστήσαι. έπικείσθω ουν ή ύμετέρα άδελφότης' έπειδή έν οίωιδηποτοΰν τόπωι ό λοιμός ούτος έάν ήι τοΰ so ήμετέρου σώματος, έκεϊ άνάγκη τά μέλη συντρίβεσθαι και διά της άνεΕικακίας ήμών τά πάθη χειρόνως δόΗει τών προτέρων τρέφεσθαι, έγράψαμεν τήι φιλανθρωπίαι τηι βασιλικήι ep. 86 ιν' έκ μέσης της ύγείας μακρότερον ή άσθένεια άπαχθήι. έγνωμεν τούτον είς τήν Άντιόχειαν ύποστρέψαι και έκεΐσε αύτώι, δθεν έληλύθει, τοΰ βίου παρεσχήσθαι τήν άδειαν. τών άκάκων δλεθρός έστιν ούτος ό περιορισμός. ΐδωμεν έπιμελέστερον δ τι ήδύνατο έκεΐσε 2ö τεκεΐν δπερ έκεΐσε συνελήφθη προ τούτου. ουκ έστι τους γνωρίμους πεΐσαι δυσχερές έν τοΐς όφθαλμοΐς έστι της αυτής πόλεως ή έκκλησία ήτις διά τούτου άπώλεσε τόν ίερέα και δμως κάμνομεν συνιδεΐν τίς τίνι έγένετο αίτιος τοΰ άμαρτήσαι; εί μή που άρα έκεΐνος, δ[ν] περί τής ειρήνης τών έκκλησιών λέγομεν, ήπατήσθαι έαυτόν έπιδείΕει καταλιπών τόν κατακριθέντα. αλλά τίς έκεΐσε έλπίσει τινά δεδυνήσθαι διορθώσασθαι, δπου γε τό so άκρον όράι κατέχον τόν της διαστροφής αύθέντην, δπου γε παρά πάντων σέβεται ό ΙΕόριστος; μεγάλη έστιν έκεΐσε, δπερ θρηνοΰντες λέγομεν, ή άπαγόρευσις της υγείας, δπου, καθώς Ήσαίας λέγει, π ά σ α κ ε φ α λ ή ε ί ς π ό ν ο ν κ α ι π ά σ α κ α ρ δ ί α ε ί ς λ ύ π η ν ά π ό les. 5· 6 π ο δ ώ ν μέχρι κεφαλής. πότε έκεΐσε μέλος τι σχεΐν δυνήσεται έλπίδα σωτηρίας, ένθα κινδυνεύει πάσα τοΰ σώματος ή σύμπηΕις; κάμνετε, άδελφοι γνησιώτατοι, κάμ- s& νετε, παρακαλώ, tv' άληθώς άρθηι έκ του μέσου υμών ό τούτο ποιών τό έργον' μόνη πρέπει τοις τοιούτοις άνθρώποις ή έρημία. ποΰ γάρ όφείλει ούτος εϋρεΐν άνάπαυσιν άλλαχοΰ 6 ούτω διεΗελθών περι τοΰ πανταχού βασιλεύοντος; έτελέσθη παρ' ύμών τό σύμπαν πέρας τοΰ πράγματος' νΰν πρακτέον έστί τό ένεστώς καΐ ύπολεΐπον, ώστε μή είς κενόν είναι τό πεπονημένον ήμΐν. μακράν μέν διακείμεθα, άλλα διά της φροντίδος τό πάν «ο έγγυτέρω όρώμεν" πάντας έχει ή τοΰ μακαρίου αποστόλου Πέτρου φροντΐς παρόντος, ούδαμώς έαυτούς δυνησόμεθα ένώπιον του θεοΰ ήμών παραιτήσασθαι είς ä έπιστάμεθα. και εί και δτι μάλιστα ταΰτα & λέγομεν, ή άγιότης ή υμετέρα έσιώπησεν, δμως δ' ούν έγνωμεν πάντα έπιμελέστερον αναζητούντες. τηλικούτωι τοίνυν πράγματι τό λεΐπον ΑΛ 6 δυνάμενος addidi secundum Λ bi£ei Α

25 Ιδαιμίν Λ εΏιομεν Α

29 δ Λ δν Α

έπι-

COLLECTIO ATHENIENSIS

128 τέλος τώι

ταΐς πράζεσι

ταΐς ύμετέραις

παρακαλώ

άποκρίνασθαι,

τυχόντι γοΰν ύμας ύστερήσαι τοις τά μέγιστα

5 βασιλέων.

έπειδή ού θέλομεν καν έν

κατορθώσασι

βοηθείαι τ ώ ν της γης

τούτοις προστίθεσθε οίς εγράψαμεν εΐδότες γινώσκουσιν και αύτοΐς τί τοις

ιδίοις όφείλουσι παρασχεΐν καιροΐς' γινώσκουσιν δτι τοις θεμελίοις της καθολικής πίστεως ή ιδία αύτών συνε'στηκε βασιλεία,

καθαρά παρά τ ώ ν άγιων κληρονόμων της πατρώιας

5

και παππώιας πίστεως ή φλέψ φυλάττεται' βρύει άπ' αύτών άφθορος διά τών απογόνων' ουδέποτε ταύτην τόν

άρχαΐον

Phil. 3. 2 έκγόνοις.

έν τούτοις τίς ποτε

τής

πίστεως

δρόμον,

ιλύς συνεθόλωσε"

δταν τοΰτο δπερ

γένος,

όραται

έν

τοις

κύνα και έργάτην κακόν όμοΟ διώΕωμεν" ποιήσατε παρόντες ύμείς δπερ προ-

τρεπόμεθα ημείς απόντες.

γενικώς γάρ την φροντίδα

ε£αιρέτως δέ προσήκον ημάς ΆντιοχεΟσι κινδυνεύουσι Act. Μ. 26 έπολιόρκησε. αποστόλων δυνάμει

φυλάττει της πηγής της ιδίας

εϊληφε τό

ταύτην πάσι μεν χρεωστοΰμεν, ίο

βοηθήσαι,

ους ή λοιμώδης

νόσος

λύσωμεν τ ώ ν συνδέσμων πάντων τήν πόλιν, έν fji, ώ ς αί ΤΤράΕεις τ ώ ν λέγουσι,

τούτους

χρηματίσαντας

έπαμύνωμεν

οίς

πρώτως κατά

την

έγνωμεν

Χριστιανούς

θρηισκείαν

ημάς.

χρεωστεΐν ήμάς

πάσηι

ουν

γιγνώσκομεν δ

καλούμεθα. C

ι&

Ταύτην τήν φροντίδα τήν ήμετέραν παρόντες έδοκίμασαν οί θεοφιλέστατοι υιοί και πάνυ ήμΐν καταθύμιοι Ιωάννης τε ό πρεσβύτερος και Επιθυμητός ό διάκονος, παραγενομένους προς ήμάς θάττον άπελύσαμεν, φροντιστικώτερον

ουστινας

τούτο πράττοντες ΐ ν '

οϋς ταΐς ήμέραις τής δεσποτικής γεννήσεως έδεζάμεθα, τούτους τώι καιρώι τής άναστάd. 3 m Apr. σεως τής a' 432

δεσποτικής άποκαταστήσωμεν.

περί δέ τούτων τ ώ ν

μετά

Νεστορίου

τήν ζο

αύτήν φρονησάντων άσέβειαν και κοινωνούς έαυτούς τ ώ ν τούτου άσεβημάτων προσθεμένων, εί και δτι μάλιστα γιγνώσκεται ή υμετέρα κατ' αύτών άπόφασις, δμως και ημείς δογματίίομεν τό παραστάν.

πολλά συνοράν δει έν ταΐς τοιαύταις ύποθέσεσιν, απερ ή

αποστολική καθέδρα πάντοτε κατεΐδεν.

ö λέγομεν, τ ώ ν

Κελεστιανών τά υποδείγματα

μαρτυρεί, ο'ίτινες τήν έλπίδα από τής συνόδου μέχρι του νυν έσχήκασιν, ϊχουσι δέ άδειαν 26 του έπανελθεΐν, έάν άνανήψωσιν,

δπερ τούτοις μόνοις ού συγκεχώρηται, ο'ίτινες

δικαίως

μετά τών αύθεντών τής αίρέσεως τ ώ ν αδελφών πάντων τήι ύπογραφήι δείκνυνται κατακεκρίσθαι'

έκ

τού

τούτων

δέ τινας διά τό

έπανεληλυθέναι όρώντες χαίρομεν.

έλεος του

θεοΰ αριθμού προς

δησις ή μεμιγμένη ούκ ήδύνατο διακρΐναι, κδν γοΰν άπόφασις χωρίσηι. ύμετέραν αδελφότητα

άκολουθήσαι ύπομιμνήσκω'

μύσους μετά τούτων

ους κατακεκριμένους

πους ώ ς τά τούτου

ήμάς

λοιπόν

δπερ ταύτηι τήι γνώμηι γέγονεν, ώστε οϋς ή συνεί-

ό συνοδικός διαλαλεί δρος,

φρονοΰντας έν τήι

τούτοις τήν 30

υπόδειγμα έστω τούτοις ή κεφαλή τοΰ τους δέ υπολοί-

κοινωνίαι τήι έκκλησιαστικήι ούκ έχομε ν,

έκβάλλεσθαι τ ώ ν πόλεων τών ιδίων καϊ έαυτούς έν τώι ήμετέρωι καταλόγωι γιγνωσκέτωσαν μή έσεσθαι, εϊ μή που γε κατά τόν έκκλησιαστικόν και τόν τ ώ ν Χριστιανικωτάτων 36 βασιλέων δρον τά κατακεκριμένα μετά τ ώ ν οικείων αύθεντών κατακρίνοντες όμολογήσουσιτούς καθολικούς ιερέας' δντινα τύπον και περί τούτους βουλόμεθα φυλάττεσθαι, οιτινες έν ταΐς έκκλησιαστικαΐς ΰποθέσεσι συναρπάίειν τους Χριστιανούς βασιλέας θέλουσι ώιήθησαν, και άλλωι τρόπωι πάλιν τάς έκκλησίας κατειλήφασιν. έπίσκοπον,

καθώς

τόν δέ γε Άντιοχέων

εϊ έχει έλπίδα διορθώσεως, παρά τής υμετέρας άδελφότητος βουλόμεθα μεθο- 40

δευθήναι, ΐν' εί μή απερ φρονοΟμεν, φρονήσει τώι έγγράφως ίδίαι όμολογίαι άναθεματίίων,

αύτώι τύπωι τήν καινήν βλασφημίαν

γιγνωσκέτω και περί αύτοΰ τήν έκκλησίαν όρίσαι

δπερ τής πίστεως τής ημετέρας τό πρόσχημα παρακελεύεται.

πιστεύομεν δέ τήι έπου-

ΑΛ 3 προστίθεσθαι A , in ceteris uersionem infelicem reliqui intactam τ ω ν A talibus Λ

33 οΟς addidi secundum Λ

σουαιν έαυτούς scripsi όμολογήσουσι τοΰσ Α

g διώΕομίν A

34 και έαυτούς Λ έαυτούς και Α 38 καθώς scripsi και ώσ Α

12 πάν$6 όμολογή-

86 CAELESTINI E P I S T V L A A D THEODOSIVM ρανίωι έλεημοσύνηι

δτι π ά ν τ ε ς

εις τήν

όδόν έπαναχθήσονται,

129

εί άπό τοϋ

τόπου τ ο ύ τ ω ν τ ώ ν κακών ή κεφαλή και ή αφορμή περιαιρεθήι.

προρρηθέντος

καλώς σωθείητε, αδελφοί.

'Εδόθη Είδοΐς Μαρτίαις Άετίου και Βαλέριου υπάτων.

d.is.m.Mart. a. 432

86 Latinum exemplar [JK 386] extat in Collectione Veronensi 23 Τ ο υ αύτοΰ τ ώ ι βασιλεΐ θ ε ο δ ο σ ί ω ι 1

6

Τ ώ ι ένδοΕοτάτωι και γαληνοτάτιυι θ ε ο δ ο σ ί ω ι αύγούστωι Κελεστΐνος έπίσκοπος. ύποθέσεσι τ α ΐ ς ίδίαις την ούτε γαρ άλλο έσεσθαι ή τοΟτο δπερ άποβάν συμπέσηι λων

αί διάνοιαι ήδύναντο όρώντες

και μετά του

άπόληται.

λογίΖεσθαι,

χαίρομεν, ίνα

ιδίου άρχηγοΰ

έπηνέχθησαν

βημάτων γένεσις

έπουράνιον εύδοκίαν παρεσχηκέναι δπερ ήλπίΖομεν, τό

ή του

Ταϊς

έπέγνωμεν.

υ μ ώ ν ό ν τ ω ν π ι σ τ ώ ν βασιλέων,

κήρυγμα το

κατά

καινού δόγματος

τοΰ θεοΰ τό άσεβες

καταργηθείσα

φαυλότης ίο

μέν τήι πίστει πόλεμοι και κατά τοΰ αιωνίου βασιλέως ιερόσυ-

έπεχειρήθη'

άλλ' ύμεΐς

οί τώι

Χριστώι

τώι

θεώι

ημών

τώι

αύ-

θέντηι βασιλεΐ συμβασιλεύοντες τους πολεμίους ταύτης της π ί σ τ ε ω ς τήι ύμετέραι άνδρείαι ένικήσατε,

τον

έπουράνιον

άνακαλούμενοι

παράσχητε εις τ ό διηνεκές. και ή

δτι

θρηισκείας

ή παραφυλακή

δύναται

έκδικηθείσης της π ί σ τ ε ω ς

αυΕεται, ένδοίότατε

δι' ου τήι

εύλαβεΐ

βασιλείαι

τείχος

άληθώς γαρ προφητική φ ω ν ή τήι ύμετέραι δόΕηι συμβαίνει 16

βασιλεία υ μ ώ ν λέγεσθαι

αιώνων,

θρίαμβον,

ταύτηι τήι υποθέσει τοις

βασιλεία

της Χριστιανότητος ή έμφυτευθεΐσα

και γαληνότατε

βασιλεΰ

πάντων

τ ώ ν Ps. 144, 13

άΕίοις γνωρίζεται και αύΕομένης της άγίας

αυγουστε.

τήι σήι εύσεβείαι πάντοτε

Ιδού νΰν

οί οίκοι τοΰ κυρίου

εύχαΐς σχολάΖουσι και τήν ύμετέραν άνά π ά σ α ς τ ά ς έκκλησίας τώι θεώι ημών προσάγοντες 20 θυσίας παρατίθενται

βασιλείαν, ουδέν άποκινήσαντος ή διαταράΣαντος τοΰ τολμήματος τοΰ

σκανδάλου, εΐ και τά μάλιστα ό λοιμώδης λόγος έπΐ πολύ τ ά ς ψυχάς τ ώ ν ανθρώπων τραυματίζει. άπεδώκατε'

τήν

σωτηρίαν

αυτή έστίν

άπασι τ ώ ν ιδίων ψυχών, π α σ ώ ν

τών

άληθής και έπαινετή τής υμετέρας

έκκλησιών

η ς ού γαΐ, ουκ έπαρχίαι, άλλα π ά ν τ ω ν αί ψυχαι έΗεδικήθησαν. νίκην τήν

παντι τ ώ ι

κόσμωι

σωτήριον,

ήντινα

θεοσεβείαι τήι περί θεόν προσκείμενοι έπορίσασθε.

ούκ

προνοοΰντες,

βασιλείας ή φιλανθρωπία, δι' λογίσασθε

ταύτην

είναι 25

έκ πολέμων, ού Είφεσιν, άλλά μόνηι

μένει ένταΰθα τής υμετέρας δόΕης ή στήλη

και μενεΐ, ώ σ τ ε μηδεμίαν αυτήν ήλικίαν, μηδεμίαν χρόνου παλαιότητα έΕαλεΐψαΓ αιωνία γάρ έστιν ήνπερ ή του

αιωνίου βασιλέως αγάπη παρέσχηται.

ο ΰ τ ω ς ή τοΰ 'Αβραάμ πίστις

τώι κόσμωι διαλάμπει, Δ α υ ί δ τοΰ βασιλέως ό ά£ιος περί θεοΰ Ζήλος αιώνιος γέγονε" τους so Ps. 138, γάρ

Ιχθρούς τοΰ

θεοΰ ιδίους είναι ένόμιΖεν έχθρούς και έμίσει ους

και Η λ ί α ς ό προφήτης

άλλ' ο ύ τ ω ς

και εις αύτούς ήθέλησεν έκδικήσαι, ώ σ τ ε διώκων αύτούς άπολέσαι, ους κατε-

είς άπώλειαν

σπεύδειν τοΰ

ψευδή προφητεύοντας

θεώι μισητούς

εύρισκε.

2 νόει

τούς τά

τώι

Ιδίου λαοΰ.

όμοία

σοι

θεον π ρ ο φ ή τ α ς

έδίωΕε,

μετ' έκεϊνον ή δό£α"

σύ τούς περί τοΰ

έκεΐνος

Χριστοΰ

τοΰ θεοΰ ήμών

καταγγέλλοντας τά άσεβη άπελαύνεις, κδν δοκώσιν ίερεΐς είναι' έκεΐνος τήι κολάσει τούτων μόνον προσεΐχεν, ή υμετέρα εύσέβεια ού τά άσεβή κολάΖει μόνον, άλλά και εύλαβή έκδικεΐν σπουδάΖει. είς

ούτε γάρ ήρκει άπεληλακέναι τ ο ν λοιμόν και τήν φθοράν έΕεώσαι, εϊ μή και

ύγείαν τ ο υ ς

νοσήσαντας

άποκαταστήσειας

και

Ζωτικήν

τοις

παραποιηθεΐσιν ούσίαν «ο

3 τουτέστιν μηνός Μαρτίου »€ Α in mg.

ΑΑ 2 καλώς — ά6ελφο( om. Λ Acta coodlioruin oecumcmcorum. I ι, 7.

•

22

ούκ ήρκέσθη έλέγΣαι, 3 Reg. 18, 40

τ ο ι ς τά ψευδή προφητεύουσιν άντέστη, σ ύ τ ο ι ς τά διεστραμμένα διδάσκουσιν' έκεΐνος τούς 35 ψευδομένους είς τ ο ν

21

24 άληθής] uera pro uestra

17

COLLECTIO A T H E N I E N S I S

13°

έχορήγησας, τοιούτον έκείνηι τήι έκκλησίαι καθιστών ιερέα, τον άγιώτατον φημί ΜαΣιμιανόν, δς γε πάλαι τούτου έαυτόν αίιον τού άΕιώματος πάσι τοις γνωρίμοις άπέδειί-ε.

γέν-

νημα τι και ώσανει του ιδίου σώματος μέρος τήι 'Ρωμαίων μαρτυρίαι ή έκκλησία έχουσα, ήτις τούτον πάντοτε έν τοις ιδίοις έσχε και ήρίθμησε, φέρει τών ιδίων προγόνων έπαθλα, οις όσίως προσεκεκόλλητο.

οί/τως γαρ τώι της ευλαβούς μνήμης Άττικώι τώι υπέρ της

6

καθολικής πίστεως καθαρώς πολεμιστήι ϊσχυρώι τήι διανοίαι όμού και τήι ύπηρεσίαι συνήν, 3 ώστε έκτοτε τής μελλούσης εις αυτόν επισκοπής τά σύμβολα προλάμπειν.

άλλα [τί]

γίνεται άπορρήτωι γνώμηι τής έπουρανίου θειότητος εις τό μετά ταύτα άπερ δήποτε είσί, φυλαχθήναι καλλίονα, ώστε και εις ήσυχίαν διά τινιυν σκανδάλων τών ταραττόντων έλθεϊν. χρεωστεΐται τήι τοΰ άδελφού τοΰ έμού δόξηι ΜαΕιμιανού τού έπισκόπου, ώστε μή τίνα ίο αυτού προτετιμήσθαι

εις τούτο

δπερ

ύπομείνασα

ή πόλις

πλανηθεΐσα

μετανοεϊν

τότε

ήρΣατο και νύν έπιλεγέντος αύτού τής ιδίας πίστεως έκείνωι έαυτήν το τέλειον χρεωστεΐν ήισθετο. Άλλα τούτωι έκείνης τής έκκλησίας ίερεΐ όψέ ποτε κατά την ιδίαν άΣίαν έπιλεγέντι ούτως, ώς και συναινέσει τής αγίας συνόδου τής παραγενομένης τήν χειροτονίαν αυτόν is ΰποδέΗασθαι, προς τό τής έκκλησίας συνθεΐναι τήν κατάστασιν και παν τραύμα τής φαύλης αίρέσεως από £ιΖών άνασπάσαι, ίνα μή τολμήσηι τά έκκοπέντα βλαστήσαι, ίκετεύομεν και έίαιτούμεν πρό τής έκείνου έπικλήσεως σέ, δν παρακαλεί, τήι πίστει τήι ήμετέραι, ώς ίθος ΰμΐν, παρασχεΐν τά δπλα.

νύν γάρ έστι πάσα φυλακή άντιθετέα αυτού τήι δυσσεβείαι, μή

ό αρπαί λύκος άγριούμενος ώς άποκεκλεισμένος από τής τών προβάτων τών δεσποτικών 2ο αγέλης, πάλιν ώς όφις όλισθήσας εις τόν θάνατον παραγένηται τών ψυχών, διορύΕας έν ώι δαν δυνηθήι μέρει, ταΐς περιδρομαΐς. λυσσωδώς έπιθυμών έπαναπαύεσθαι.

ούτε γάρ δύναται ήρεμεΐν ό τήι ίδίαι άρπαγήι όχύρωμα τοις ύγιαίνουσιν, τά ίάματα τά γεγενη-

μένα βεβαιώσατε είναι ασάλευτα τοις ί»ωσθησομένοις. χίσατε τείχεσι

τής υμετέρας πίστεως περιστοι-

τής θρηισκείας τής καθολικής τήν άλήθειαν, δι' ών

και οί πιστεύοντες 26

όχυρωθήσονται και οί τήι τοσαύτηι άκολουθήσαντες πλάνηι ού μή τολμήσωσιν είσελθεϊν. ούτος γάρ πληρέστατος της νίκης τής υμετέρας ό καρπός έσται, μηδέν καταλιπεΐν δ είσαΰθις ή τού θεού έκκλησία οφείλει εύλαβεΐσθαι και τηρεΐν.

δν ουν ή πάντων διέβαλεν άπό-

φασις τών ιερέων έν τώι διαμένειν αύτόν προσομιλούντα τά ιερόσυλα, τούτον ή υμετέρα ήμερότης άπό τής τών πάντων κοινωνίας άποκινησάτω, ώστε άδειαν μή έχειν τού τινας so άπολλύειν. 4

Τους μέντοιγε εύλαβεστάτους υίούς τούς έμοΰς Ίωάννην τον πρεσβύτερον και Έπιθυμητόν τόν διάκονον τούς τού τηλικούτου πράγματος αγγέλους μετά πάσης της συγχαρμονής τής έκκλησίας ύπεδεΣάμεθα και άναγνωσθένων τών γραμμάτων τής υμετέρας εύσεβείας έν τήι συναγωγήι τού παντός τών Χριστιανών λαού έν τώι τού μακαριωτάτου άποστόλου 36 Πέτρου μαρτυρίωι, τώι κυρίωι ήμών υπέρ ύμών εύχάς άπεδώκαμεν. κυρίου

ούτως γάρ τού

συνεργήσαντος πρός ήμάς παρεγένοντο, ώς έν αύτήι τήι ήμέραι άπαντησαι, έν

ήι Χριστού τού θεού ήμών ή γενέθλιος ήν ή κατά σάρκα, ήι τινι και ή ίήτησις είσήγετο, και τήν άσέβειαν τού ήττημένου υπό πάσης αμα τής έκκλησίας καταισχυνθήναι. Ό

παντοδύναμος θεός τήν βασιλείαν σου έπί μήκιστον χρόνου διάστημα διαφυλάϋοι, ήμα άγνοοΰντες, δπερ είναι φ ω ς ταϊς τρίβοις αύτοΰ Δαυίδ ό προφήτης μαρτυρεί. Ps. n8, 105 μεθ' ού ψαλμωιδού, ώς προείπομεν, τής μητρός άγαλλιωμένης έν τήι ίδίαι γαστρϊ άνα- 2ΐ στρεφόντων ους ή διάλείις ή μέχρι νύν γελοιώδης και βλάσφημος έτάραττεν, άσαι έτέρφθη' ί δ ο ύ δή τ ί κ α λ ό ν ή τ ί τ ε ρ π ν ό ν α λ λ ' ή τ ό κ α τ ο ι κ ε ΐ ν α δ ε λ φ ο ύ ς Ps. 132, 1 έπι τό αυτό; αρμοδίως έγώ τούτοις τοις ρήμασι περί εαυτού χρήσομαΓ έμαυτώι γάρ έκ τοΰ πλείστου μέρους καϊ τό δλον τής παρούσης έκδικώ χαράς τήι βοηθείαι 25 τής αγίας τριάδος, τής καθόλου έκκλησίας τήν ήσυχίαν, ήν μέχρι τού παρόντος πάς 8 ό σκανδαλιΣόμενος κατέφλεγε και τό ασθενές τίνων έποίει άβέβαιον. μέμνηται ή αγάπη ή υμετέρα πάλαι πρός ύμάς μοι περί τού πάθους γεγονέναι λόγον' κατεβάλομεν V n & ώφειλον σπέρματα ό ιερεύς εις τάς ψυχάς τών Χριστιανών ούτε έμέ τό έν ύμΐν έλπιΣόμενον λήιον έσφαλε τι. τήι γάρ ύπομονήι τήι ύμετέραι αύτοΐς τοις καρποΐς έπιδείκ- 3ο νυσθε τό θέρος. τούτοις βασκαϊνον έπιμένει τό όλέθριον ΣιΣάνιον εις τινών διανοίας" ό όλέθριος γεωργός πολύ μακράν έπιμένει, άλλο ή δπερ ήν λαβών πρός τό σπεΐραι, εύρηκώς έσπαρμένον. έχομεν δντως τής πίστεως τής ήμετέρας τά σπέρματα, άπερ αύτού τοΰ δεσπότου ό λόγος και ή τών αποστόλων διδαχή κατεβάλετο" άπερ οσάκις ταύτα συμβαίνει, αύτη ή γή ούχ ύποδεχομένη, άλλά ετερα έπιχεθέντα διαφθείρει. ούδαμώς τή 35 άπλήι ύμών πίστει ό του θερισμοΰ δεσπότης δυνήσεται έπιμέμψασθαι, δς γε έν τώι εύαγγελίωι τόν άρχηγόν του ΣιΣανίου ερωτηθείς έπέδειΕεν. εκείνοι τότε είρήκασιν' έν τώι Mt. 13, 27 καλώι σπέρματι πόθεν ΣιΣάνια; ήμεΐς εϊπωμεν' έν τοσαύτηι δαψιλείαι πίιστεως πόθεν ή απιστία; άποκρινώμεθα δμως ήμεϊς έαυτοϊς τοις Ρήμασι τού Χριστού' ά ν θ ρ ω π ο ς Mt. 13, .:S έχθρός τούτο έποίησε. π ώ ς ύμάς έγύμνασεν ή τών προτέρων διδασκάλων παλαί- «ο στρα, ή στερεότης τής υμετέρας διανοίας έδίδαίε. τήν έπίγνωσιν χρεωστεϊτε αύτοϊς ταύτης τής πλάνης ων αυτός ανάξιος τών έπαίνων έγένετο, δς γε ούτως ένδοϋα άγαθά παρεϊδεν. ουκ έν μέρει τής περιστεράς τήι άπλότητι, αλλ' έν τώι όλοκλήρωι έσπού- Mt. 10, ιι> ΑΛ 1 2 €ίς deleui translator

17 τοις στίρνοις] pectori pro peccatori

39 ίβυτοϊς] nobis pro uobis legit 17*

COLLECTIO ATHENIENSIS

132

baffe του οφευυς τήι πονηρίαι. καϊ ού θαυμαστόν ei έτοιμαίόμενος äveXeiv ό πονηρός τάς απλουστέρας ψυχάς έκείνωι άπατώντι ήκολούθησεν, δς άπατων πρώτος άπέκτεινε. Gen. 3, ι sq. τοιγαρουν βήμασιν αυτόν άνέγνωμεν ήπατηκέναι, καϊ ένταΰθα είσαγαγεΐν θάνατον ούκ 4 άλλως ei μή διά βημάτων έπείρασεν. ούκ ατιμωρητί μέντοι τώι ίδίωι αύθέντηι έΣηκοAct. ι, 25 Χούθησεν, όπότε τώι ύποδείγματι Ιούδα τήν έπισκοπήν αύτοΰ άλλος έλαβεν. ευλόγως 6 έκατέρων κρατεί μία άπόφασις, Ιπειδή εις ϊ ν καθώς όρώμεν, έκάτεροι ήμαρτον. ϊτω τοιγαροΰν έκάτερος προ των όφθαλμών ήμών, του σωτήρος ημών συκοφάντης και προδότης' δμως b' ούν βουλεύεσθαι δυσχερές έστιν μεταξύ τοΰ ΖητοΟντος τήν γέννησιν και του άρχηγου του θανάτου. έπι τώι άτοπήματι τώι ϊδίωι, ει και εις κενόν Ιούδας ευθύς μετενόησεν, έφθασε την ΙΗοδον τοΰ παραδιδομένου ή τιμωρία του παραδόντος. οδκ ίο έστιν αφανής ή ασέβεια' έκεΐνος όμολογήσας τήν ιδίαν άμαρτίαν ευθέως άγχόνην έΕελέίατο, Ινταΰθα ή της ασεβείας επιμονή μέγα φρονεί. ούδέ έγώ ταύτηι τηι άπιστίαι δώσω καιρόν πλάνης' ουκ έστι πλάνη ή άσέβεια, άλλ' δντως ασέβεια έστι. πάς τοιγαροΰν δστις τηι έκκλησίαι ή τήι ταύτης ήσυχίαι διάβολος όσάκις έβάσκηνεν, αυτής εισω τής τεχθείσης φιλονεικίας άκεραίαν έφύλαΕεν αύτής τής φιλονεικίας τήν ύπόθεσιν' ποΰ συνε- 16 βάλλετο ό άγων ούτος; ποΰ έπονεΐτο, ούχ 'ίνα τηι θρηισκείαι νικησηι, άλλ' ίνα αυτή ή 5 θρηισκεία ήττηθήι; μέμνησθε πάντως αύτοΟ, έπειδή και άναγκαΐόν έστι μεμνήσθαι τών βλασφημιών' άλλά λοιπόν λήθην τών τοσούτων κακών βούλομαι ταΐς άγαθαΐς διανοίαις επιτετάχθαι. έ£αιρείσθω τών ψυχών ό ύποσυρεΐς τών όφθαλμών' άρθήτω δή ό άσεβης, επειδή ούτως καλεΐσθαι δει τον πλήκτην τοΰ ένδοτάτου. ίσχε πυκνάς ό διεστραμμένος ζο Ps. 10, 2 προσομιλητής τάς Ιπιβουλάς' έτεινε τόζον συνεχώς, ώς άνέγνωμεν, και τώι ίδίωι στόματι τάς άκίδας φαρμακώδεις ήκόντιίεν, ούδένα δ' δμως έκ τοΰ ύμετέρου άριθμοΰ πλήΕαι Ps. 10, 2 ευρεν. άναστραφέντα εις αύτόν τά βέλη ύπέστρεψε μετά τό μή δυνηθήναι τοΣεΰσαι έν άποκρύφωι τους ευθείς τηι καρδίαι, και ούκ έ£ουσίασεν είς τους υίούς τοΰ φωτός ό υίός της σκοτίας. ποία ημάς φροντίς υμών έν τώι πολέμωι τώι έμφυλίωι δντων, ποία μέριμνα 26 τότε κατέσχεν; ϊσας είναι τών ημερών ήγησάμεθα τάς νύκτας, έπειδή έν ταϊς τοιαύταις ύποθέσεσι πάς καιρός στενός έστιν' ού τους οφθαλμούς τώι υπνωι έπεκλίναμεν, ού τον λογισμόν άφήκαμεν είς ήσυχίαν. τίνα γάρ εΐχεν έπιθυμία υπνου, ούτως άγρυπνοΰντος τοΰ άρπαγος; οϊδαμεν ποίος έν ταϊς μάνδραις φόβος, πόσον έν τοις περιφράγμασι δέος, όσάκις τών λύκων ή γειτονία πεινώσα διά περιδρομής εϊσοδον ίητεΐ προς άρπαγήν χαλε- so β παινούσα και κατά τών άπόντων άπειλοΟσα δλεθρον. ήλίκου ένταυθα υπέρ της ιδίας άσφαλείας έπαίνου ή άγέλη άΣία, ης ούχ ήψατο σϋν αύτήι ό αρπαΣ έγκεκλεισμένος; πεφανέρωται ή αιτία της άσφαλείας ταύτης' πρόδηλος εστίν ό άντιστάς τώι έχθρώι. νοήIoh. 10, ιι σωμεν και όμολογήσωμεν πάντες δτι ύμάς έκεΐνος έφύλαϋεν ό ποιμήν ό έν τώι εύαγγελίωι

Ps. 22, 4 loh. 22,15-17

2 Cor. 2, 15 Sir. 28, 24

έαυτόν καλόν είναι λέγων ποιμένα' παρήν και ούκ έγκατέλιπεν ύμάς ό πάσχων έν ύμΐν. s& είς τούτον τοιγαροΰν καθ' ήμέραν ήκονάτο ή γλώσσα τής βλασφημίας' είς αύτόν τούς όδόντας τούς ιδίους ό άσεβής προσομιλητής ώπλιΖε. ματαίωι δέ δμως πάντοτε διεπαίχθη τώι δήγματι, όπότε έκείνου τοΰ ποιμένος ή βάβδος ύμάς παρεκάλει και ή βακτηρία, δς τήν άγέλη ν τήν ιδίαν παρέδωκεν είς βοσκή ν άπιών είς τούς ούρανούς. αύται ύμΐν μέχρι νΰν ούκ ήμείφθησαν αί βοσκαί' ταΐς αύταΐς νομαΐς Ικορέσθητε' άποστολικώι ύμάς 40 οί διδάσκαλοι και εύσεβεΐ πάντοτε λόγωι έθρεψαν. δμως έπιβλαβές έγένετο άντι ύγιεινοΰ έδέσματος δέλεαρ ύποβαλλόμενον, οτε ό έναντίος ταΐς πεινώσαις ψυχαΐς μεμιγμένας άκάνθας άνθεσι παρετίθεΓ και δμως ή άπάτη ύμάς αί>τη ούκ ήπάτησεν. οί γάρ Χριστοΰ εύωδία δντες έν κυρίωι, έμισήσατε τήν βοτάνην της θανατηφόρου άγρώστεως μετά τό ύμΐν πολύ μακράν έτερον πνεϋσαι ή είώθει' περιεφράίατε τάς άκοάς ύμών άκάνθαις, ίνα ιατρΙψ€ΐν Ac Acta coociliorum oecumenicorum. I 1,7.

26 συγχαίρων Λ συγχαίρω Α

3° 0ήP« ΑΛ' θήρασ Λ« 18

COLLECTIO ATHENIENSIS

13«

Φλαβιανός θεόδοτος Εύότττιος Δανιήλ και ή συμπαροΰσα ήμΐν άγία σύνοδος έν κυρίωι χαίρειν. Έδιδάχθημεν δια λιβέλλων τ ώ ν παρά του άγαπητοΰ και εύλαβεστάτου πρεσβυτέρου Τιμοθέου και τ ώ ν συν αύτώι έπιδοθέντων ήμΐν δσα Άναστασίωι τώι ούκ οιδ* δ π ω ς παρά τήν παλαιάν συνήθειαν γενομένωι υμών έπισκόπωι κατά της όρθοδοίίας τετόλμηται, και άποδεΗάμενοι τ ώ ν έπιδεδωκότων τον £ήλον, γράφομεν παρεγγυώντες ύμΐν τον αυτόν και υμάς άναδέΣασθαι Ζήλον και τον πάντηι τοΰ θεοΰ άλλότριον και τοΰ σώματος της έκκλησίας Σένα άπεργασάμενον Άναστάσιον καθηιρημένον είδέναι. προς γαρ τ α ΐ ς προειρημέναις αίτιάσεσι και υπομνήματα ήμΐν έπεδείχθη πεπραγμένα έν τήι άγίαι και οίκουμενικήι συνόδωι τήι έν Έ φ έ σ ω ι συγκροτηθείσηι, έν οίς ύπομνήμασιν οί άγιώτατοι και θεοφιλέστατοι έπίσκοποι 'Ρόδων Αρχέλαος Άφθόνητος Φιλητός Θεμίστιος και ό ευλαβέστατος πρωτοπρεσβύτερος Άσκληπιάδης της 'Ροδίων και Εύσέβιος ό πρεσβύτερος και οίκονόμος του αγίου άποστόλου Τιμοθέου μεγίσταις αυτόν βλασφημίαις χρήσασθαι κατά τε της αγίας και Θεοτόκου παρθένου και κατά της αγίας συνόδου της τε έν Νικαίαι πάλαι συγκροτηθείσης και της έν Έ φ έ σ ω ι διωρίσαντο, προς ο κινηθείσα ή άγία και οικουμενική σύνοδος τώι συνοδικώι γράμματι τώι ν 9ΐ παρ' αυτής έκπεμφθέντι τόν αυτόν Άναστάσιον ύπέβαλεν, δπερ έπίσταλμα τους τ α ΐ ς βλασφημίαις χρησαμένους και τά Νεστορίου φρονοΟντας πάντηι άλλοτρίους του Ιερατικού βαθμοΰ είναι άπεφήνατο. αί δε τοΰ ευλαβέστατου πρεσβυτέρου Τιμοθέου και τ ώ ν σύν αύτώι δοθεΐσαι αιτιάσεις προσθεΐναι αυτόν τοις προειρημένοις άσεβήμασι και τοΰτο έδίδασκον δτι δή έαυτώι έπιτρέψας και τώι θρόνωι έπεπήδησε και τήι ίερουργίαι, ώστε αυτόν μηδέ έλπίδα απολογίας ?χειν ποτέ. είδότες ούν πάντηι αύτόν άλλότριον είναι του έπισκοπικου βαθμού, έαυτούς τε και τήν έκκλησίαν και τά έκκλησιαστικά πάντα φυλάγατε, υπακούοντες κατά τήν άρχαίαν συνήθειαν τώι της Λέσβου έπισκόπωι τώι εύλαβεστάτωι Ίωάννηι, ώιπερ και ήμεΐς φροντίΖειν υμών ένετειλάμεθα. εί δέ τις μετά τό γράμμα τοΰτο έτερον τι φρονήσειε, και αυτός τοις αύτοΐς έπιτιμίοις ύποβληθήσεται. 1

ΜαΣιμιανός έπίσκοπος έρρώσθαι υμάς έν κυρίωι εύχομαι, ποθεινότατοι Ίουβενάλιος έπίσκοπος 'Ιεροσολύμων όμοίως 3 Άρκάδιος έπίσκοπος όμοίως 4 Φίλιππος πρεσβύτερος 'Ρώμης όμοίως 6 Φλαβιανός έπίσκοπος Φιλίππων όμοίως ® Φίρμος έπίσκοπος Καισαρείας όμοίως 7 Θεόδοτος έπίσκοπος Αγκύρας όμοίως 8 Άκάκιος έπίσκοπος Μελιτηνής όμοίως 9 Εύόπτιος έπίσκοπος Πτολεμαίδος όμοίως 10 Δανιήλ έπίσκοπος Κολωνείας όμοίως 11 'Ολύμπιος έπίσκοπος ΚουκκουσσοΟ όμοίως 12 Μαρίνος έπίσκοπος Ηλιουπόλεως όμοίως 13 Εύπρέπιος έπίσκοπος ΒύΖης όμοίως 14 Βεσσουλάς διάκονος Καρθαγένης όμοίως 15 'Ρωμανός έπίσκοπος 'Ραφείας όμοίως 18 Σιλβανός έπίσκοπος Κερατάπων όμοίως 17 Παύλος έπίσκοπος Άνθηδόνος όμοίως 18 Άιανής έπίσκοπος ΣυκαμαΖόνος όμοίως 19 Άκάκιος Άριαραθίας όμοίως 20 Ήσαίας έπίσκοπος όμοίως 21 Σεβήρος έπίσκοπος Κοδουλλίων όμοίως 22 Φανίας έπίσκοπος Άρπάσων όμοίως 23 Χρυσάφιος έπίσκοπος "Απρων όμοίως 2

αδελφοί

92 EPISTVLA AD TENEDIOS

93 PETRI LIBELLVS 94 IVLIANI LIBELLVS

9 3 Λίβελλος Πέτρου έπισκόπου Τραιανουπόλεως μετανοητικός επιδοθείς τοις αύτοϊς άγιωτάτοις έπισκόποις Τοις άγιωτάτοις και θεοφιλεστάτοις έπισκόποις ΜαΣιμιανώι Ίουβεναλίωι Φλαβιανώι Φίρμωι Άρκαδίωι Φιλίππωι πρεσβυτέρωι 'Ρώμης Θεοδότωι Άκακίωι Εύοπτίωι καϊ πάσηι τήι άγίαι συνόδωι παρά Πέτρου έπισκόπου. Πολλούς οιμαι τών ένταΰθα παρόντων αγίων έπισκόπων τά κατ' έμέ σαφώς έπίστασθαι, δτι δή δια την χάριν τοΰ θεοΰ άνωθεν καϊ έ£ αρχής εις την άγίαν ταύτην και όρθόδοΣον ηύίήθην πίστιν. γενομένης δέ της κατά Νεστόριον ταραχής μετά τών άλλων κατέλαβον και αύτός την "Εφεσον καϊ τά μεν πρώτα προσδοκήσας είρήνην έσεσθαι μεταξύ τών μερών αμφοτέρων συνήμην τώι μνημονευθέντι, ού δογμάτων ?νεκα, αλλά φιλίας μόνον, μετά δέ την γενομένην αύτού καθαίρεσιν παραγενόμενοι τινές πρός ήμάς και συκοφαντήσαντες την άγίαν σύνοδον έβλαψαν μου τό συνειδός, δι' ήν αίτίαν έν Έφέσωι τυγχάνων ού προσήλθον τήι άγίαι συνόδωι. ένταΰθα δέ παραγενόμενος έσπούδασα μαθεΐν εϊ γε αληθώς ταύτα λέγεται παρά τής άγίας συνόδου άπερ τινές, ώς νυν έγνων, έσυκοφάντησαν. συντετυχηκώς ούν άγίοις έπισκόποις, ων εις έστιν ό θεοσεβέστατος έπίσκοπος Φλαβιανός, και τό πλήττόν μου την συνείδησιν έΣηγησάμένος, έπληροφορήθην παρ' αύτού κατά πάσαν άκρίβειαν περί ών άμφέβαλλον, διδαχθείς ύγιή και κσθαράν είναι τής όρθοδοΣίας την πίστιν ήν ή άγία υμών σύνοδος και ή πάλαι κατά την Νικαέων γενομένη έκηρυΣε. τούτου ένεκα πρόσειμι τήι ύμετέραι θεοφιλείαι, δεόμενος συγγνώναί μοι έπί τε τώι χωρισμώι τής άγίας συνόδου καϊ έφ' οίς συναρπασθεϊς υπέγραψα τήι γενομένηι άθέσμως και άκανονίστως ύβρει τής λεγομένης καθαιρέσεως παρά Ιωάννου τοΰ Αντιοχέως και τών σύν αύτώι άγιωτάτων καϊ θεοφιλεστάτων έπισκόπων Κυρίλλου και Μέμνονος, συνομολογούντός μου καί τό ορθόν τής έκκλησίας φρόνημα, δπερ και ή υμετέρα θεοσέβεια φρονεί, καϊ μεγάληι φωνήι τήν άγίαν Μαρίαν θεοτόκον όνομάίοντος και Κύριλλον και Μέμνονα τούς θεοφιλέστατους και όσιωτάτους όμολογοϋντος είναι έπισκόπους και ήδικήσθαι παρά 'Ιωάννου τού Άντιοχέως και τών σύν αύτώι άντιδιαταΣαμένων τήι άγίαι και οίκουμενικήι συνόδωι. αναθεματίζω δέ και Νεστόριον τον αίρετικόν τόν ποτε γενόμενον έπίσκοπον τής μεγαλοπόλεως καϊ τό τούτου ασεβές δόγμα, καί πάντας δέ τούς τά Νεστορίου φρονούντας και μή τήι πίστει τών άγίων πατέρων άκολουθήσαντας, άκοινωνήτους έχων έκείνους ους ή άγία ύμών σύνοδος άνενεργητους και άφωρισμένους είναι προσέταΣε, και παρακαλώ δεχθήναι είς κοινωνίαν, έπειδή έμαυτόν άχρι τοΰ νύν άκοινώνητον έφύλαΣα κατά τό έπιτίμιον τής άγίας καί οικουμενικής συνόδου, έκδεχόμενος τήν παρ' ύμών φιλανθρωπίαν.

5

ίο

is

2ο

25

V gi 30

Πέτρος έπίσκοπος τής Τραιανουπόλεως μητροπόλεως έπέδωκα τούσδε τούς λιβέλλους καί υπέγραψα χειρί έμήι.

94

Λίβελλος μετανοητικός 'Ιουλιανού έπισκόπου Σαρδικής επιδοθείς 'Ρούφωι έπισκόπωι Θεσσαλονίκης καί τήι σύν αύτώι συνόδωι

35

άγίοις καί προσκυνητοΐς ίερεΰσιν 'Ρούφωι άρχιεπισκόπωι Εύχαρίωι Σεννεκίωνι Φλαβιανώι Δομνίνωι Βασιλιανώι Έρμείαι Περεβίωι Μαρκιανώι Κρισκονίωι Προιέκτωι καί Γενναδίωι άπό Ιουλιανού έπισκόπου Σαρδικής. Ούτε τήν σήν λανθάνειν ηγούμαι μακαριότητα καί πάσαν τήν συμπαρούσαν σοι άγίαν σύνοδον τά κατ' έμέ' σαφώς γάρ ίστε 4ο ώς διά τήν χάριν τού θεού άνωθεν καί έΣ αρχής είς τήν άγίαν καί όρθόδοΣον ήν ύμεΐς πρεσβεύετε, παρά πατέρων διαδεχόμενος ηύΣήθην πίστιν. γενομένης δέ τής κατά Νε-

Α 2ΐ κατά τών addidi

37 Τοις addidi

4 1 ^ς διά—θ€ο0 scripsi biä — θϋ ώσ Α ι8»

COLLECTIO ATHENIENSIS

140

στόριον ταραχής, κατά θέσπισμα τών εύσεβεστάτων βασιλέων κατέλαβον και αυτός την cf. V 97 Έφεσίων μητρόπολιν, έν ήι άπεδόθη μοι γράμματα της άγιότητός σου παρακελευόμενα πάντων μεν έκτος τών σχισμάτων γίνεσθαι, συντίθεσθαι 0έ τήι έν τήι Νικαέων πόλει έκτεθείσηι υπό τών τριακοσίων δέκα και όκτώ αγίων πατέρων όρθοδό£ωι πίστει. τά πρώτα τοιγαροΰν συνήμην τώι μνημονευθέντι Νεστορίωι, ού δογμάτων χάριν, αλλά φιλίας 5 ένεκα μόνης" μετά δέ τήν γενομένην αύτου καθαίρεσιν παραγενόμενοι τινές και συκοφαντήσαντες τήν άγίαν σύνοδον τήν καθελοΰσαν αύτόν βλάβας τινας ψυχικάς ένεποίησαν έμοί τε και άλλοις πολλοίς ταϊς έαυτών ματαιολογίαις και διά ταύτην τήν αίτίαν συναρπαγείς, ώς έφην, έν Έ φ έ σ ω ι τυγχάνων ού προσήλθον τήι αυτών άγιότητι. ένταΰθα δέ παραγενόμενος έπείσθην ώς έωλα πάντα έτύγχανε τά είρημένα μοι κατά της άγίας ιο συνόδου, έπληροφορήθην τε σώιίεσθαι παρ' αύτήι ύγιή και καθαράν της όρθοδόΗου πίστεως τήν όμολογίαν ήν ή τε κατά τήν Νικαέων συγκροτηθεΐσα τών αγίων πατέρων έΣέθετο πληθυς και ή υμών άγιότης διατελεί κηρύττουσα. τούτου ένεκα πρόσειμι τήι ύμετέραι θεοφιλείαι, δέομενος συγγνώναί μοι έπί τε τώι χωρισμώι τής άγίας συνόδου και έφ* οίς συναρπασθεΐς υπέγραψα τήι γενομένηι άθέσμως και άνοσίως και άκανονίστως υβρει τής ι& λεγομένης καθαιρέσεως παρά 'Ιωάννου του Άντιοχέως και τών σύν αύτώι κατά τών άγιωτάτων και θεοσεβεστάτων έπισκόπων Κυρίλλου και Μέμνονος, άνακηρύττοντός μου δηλαδή και τό όρθόν τής έκκλησίας φρόνημα, δπερ και ή ύμών θεοσέβεια φρονεί, και μεγάληι φωνήι βοώντος τήν άγίαν Μαρίαν θεοτόκον εϊναί τε και λέγεσθαι τώι τόν πρό τών αιώνων δντα θεόν λόγον, τόν μονογενή του θεοΰ υίόν, 20 δι' ού τά πάντα έγένετο τά έν τοις ούρανοΐς και τά έπί τής γής, αύτόν κατελθόντα, μένοντα δπερ ήν κατά φύσιν, δίχα πάσης τροπής και αλλοιώσεως ένωθέντα σαρκΐ καθ' ύπόστασιν τετέχθαι έΕ αύτής, όμολογώ τε και Κύριλλον και Μέμνονα τούς θεοφιλεστάτους και όσιωτάτους έπισκόπους είναι όρθοδόΕους και κήρυκας τής όρθής πίστεως, ήδικήσθαι δέ παρά Ιωάννου τοΰ Άντιοχέως και τών σύν αύτώι άντι- 25 διαταΕαμένων τήι άγίαι καϊ οϊκουμενικήι συνόδωι. αναθεματίζω μέντοι και Νεστόριον τόν αίρετικόν τόν ποτε γενόμενον τής Κωνσταντινουπόλεως έπίσκοπον και τό τούτου άσεβες δόγμα έτι τε και Πελάγων καϊ Κελέστιον και Βόνωσον και πάντας τούς τά έκείνων φρονοΰντας και μή τήι πίστει τών αγίων πατέρων άκολουθήσαντας άκοινωνήτους τε έχω ν 9ΐ κάκείνους ους ή άγία σύνοδος άφωσιωμένους είναι και άνενεργήτους πάσης Ιερατικής Χει- βο τουργίας προσέταΣε, και παρακαλώ δεχθήναι εις κοινωνίαν' και γάρ και έμαυτόν άχρι τοϋ νυν άκοινώνητον έφύλαΕα κατά τό έπιτίμιον τής άγίας και οικουμενικής συνόδου τό όρισθέν παρ' αύτής καθ' ήμών τών άποσχισάντων έαυτούς και πολυτρόπως πλημμελησάντων, έκδεχόμενος τήν παρ' ύμών φιλανθρωπίαν. 'Ιουλιανός έπίσκοπος Σαρδικής τούτωι τώι λιβέλλωι παρ' Ιμού ύπαγορευθέντι και 35 άναγνωσθέντι υπέγραψα και προσήγαγον. 96

Κυρίλλου έπισκόπου 'Αλεξανδρείας πρός Άκάκιον έπίσκοπον Βέροιας

Κυρίωι μου άγαπητώι άδελφώι και συλλειτουργώι Άκακίωι Κύριλλος έν κυρίωι χαίRom. 13.7 ρειν. 'Ορθώς είρήσθαι πιστεύων παρά τοΰ μακαρίου Παύλου τ ό ά π ό δ ο τ ε π α σ ι τ ά ς ό φ ε ι λ ά ς , ού διαλέλοιπα κατά τόν παρωιχηκότα καιρόν, ώς γε έμαυτόν πείθω, τήν όφει- «ο λομένην και πρέπουσαν τήι σήι τελειότητι τιμήν καθάπερ έν όφειλήματος τάΣει καθηκόντως άποτιννύς" έδει γάρ έδει τούτο δράν και τήν ουτω σεπτήν πολιάν άεΐ ταΐς προσρήσεσι στεφανοΰν. δτι δέ περι παντός έκκλησιαστικοΰ και αναγκαίου πράγματος άνεκοινούμην, και Α 28 κόνωσον Α

37 Ρ^ρροΐασ Α

94 I V L I A N I L I B E L L V S

95 C Y R I L L I E P I S T V L A A D ACACIVM

141

τούτο οί μα ι τήν σήν θεοφιλεστάτην εϊδέναι φρένα' γέγραφα be και περί Νεστορίου πλει- cf. ν ι6 στάκις δτι τά πάντα διακυκάι και τήν τ ώ ν έκκλησιών διαταράττει γαλήνην, Εένοις τισϊ καϊ νεωτάτοις εύρήμασι λογισμών τόν όρθώς έχοντα και άβέβηλον αληθώς τής τε αποστολικής και ευαγγελικής παραδόσεως παραχαράττυυν λόγον.

και γοΰν έκομισάμην τά παρά τής ν 17

σής θεοσεβείας πρός τοϋτο γράμματα μόνον ουχί δακρυούσης και οίον έκ προμηθείας τήν μέλλουσαν έσεσθαι τ ώ ν πραγμάτων κατάστασιν ύφορωμένης.

5

δτι δέ ούχ ημείς σύνο-

δον γενέσθαι παρακεκλήκαμεν, άλλ' έκεϊνος αύτός ό και τής διχονοίας εν άρχαϊς καταβαλόμενος

τόν

θεμέλιον

έγώ τήι 'Ρωμαίων τούτου.

και τ ώ ν

Σι£ανίων

σπορεύς,

απασι

προδηλότατον.

άλλ' ούδέ

έκκλησίαι γεγράφηκα κατ' αύτού πρώτος, ήρΣατο δέ μάλλον αύτός καϊ

ημών γαρ συμβουλευόντων

μεν αύτώι τ ώ ν

κατά Χριστού δυσφημιών άπο- ίο

σχέσθαι μάλλον, φρονήσαι δε μεθ' ημών όρθά, τοις ιδίοις αυτός έπόμενος λογισμοΐς, έ£ηγήσεις έαυτοΰ διεστραμμένος μου τόν θεοσεβέστατον

και μακράς συνθείς έπιστολάς

απέστειλε πρός τόν κύριόν Coll. Veron.

και εύλαβέστατον τής 'Ρωμαίων εκκλησίας έπίσκοπον Κελεστϊνον,

3'

4

δς και τοις αυτού γράμμασιν έντυχών και ταΐς έϋηγήσεσι κατέγνω τοσούτον εΐκήι βατταρίΖοντος, μάλλον δέ δυσσεβή τίνα και παλίμφημα λέγοντος κατά τού πάντων ημών σω- is τήρος Χριστού,

ώστε και δρον έΕενεγκεϊν έπ' αύτώι, γράψαι δέ και πρός με και πάλιν ν g

αύτόν ύπομνήσαι δι' έπιστολών ώστε άποσχέσθαι μέν τής έαυτοΰ κακοδοίίας, δέ μάλλον το έν όρθήι πίστει διαπρέπειν έπείγεσθαι. δαπανήσας λόγους δό£αιμί π ω ς

είναι τήι θεοσεβείαι

άνθελέσθαι

καϊ 'ίνα μή μακρούς εις τούτο σου φορτικός, έπ' αύτό πάλιν εϊμι

τό πράγμα, καί (τίνα τρόπον ή αγία σύνοδος έν τήι Έ φ ε σ ί ω ν

μητροπόλει συγκε- 2ο

κρότηται, διηγησάμεθα) άπαξ εκείνο φημί' ώιμην τήν σήν όσιότητα συνδραμεΐσθαι πάντως ώ ς ού περί τίνος τ ώ ν τυχόντων πίστεως

συγκροτουμένης

συνόδου, άλλά περί αύτής τής ορθής

καϊ τής καταστάσεως άπασών τών έκκλησιών.

διατετέλεκα δέ καϊ κατ' αύτήν

τήν Έ φ ε σ ί ω ν όμού τοις άλλοις απασι θεοσεβεστάτοις έπισκόποις τοιαύτας δεχόμενος φήμας δτι τε ήΗει καϊ παρέσται έμποδών

και πρό γε τ ώ ν

άρρωστία.

καϊ τούτο έπήγγελται δράν, άλλ' ϊ σ ω ς πλείστα γέγονε τά 25

άλλων τό

σεπτόν οΰτω και τίμιον γήρας καϊ ή τοΰ σώματος

έπειδή δέ έγγύς οντες άπήγγελλον οί έκ τής 'Ανατολής, έμάθομεν μόλις τής

σής τελειότητος τήν παραίτησιν.

ειτα π ώ ς ήν έ£ άπάσης ώς έπος ειπείν τής 'Ρωμαίων

αρχής συναγηγερμένων θεοσεβεστάτων επισκόπων

εκάστου τε άλύοντος έπϊ τήι παρατάσει

τ ώ ν ήμερών και φάσκοντος τήν οϊκείαν έπείγεσθαι καταλαβεϊν έκκλησίαν τε και πόλιν διά 3ο τό πλείστους είναι έν έκάστηι τους αιρετικούς καϊ μήν καϊ ετέρας συμβαίνειν διαστροφάς, γράψαι πρός τήν σήν όσιότητα συγγνώμην;

οΰτε

έκ τής Έ φ ε σ ί ω ν και έκ τοσούτων διαστημάτων αίτήσαι

στρατιώτου τρέχοντος ό£έως (ού γάρ εϊχομεν τόν υπηρετούντα

τούτο) ούτε μήν [ώς έφην] περιμένοντα τινός άποδημίαν κληρικού καϊ έπάνοδον γάρ ήν, ώ ς έφην,

τών

πρός

(πλείστη

άλυόντων πληθύς)' ήδη γάρ άνεκοινωσάμην τήι σήι θεοσεβείαι 35 V ι6

περι τούτων απάντων και πριν έκδημήσαι από τής 'Αλεξανδρείας. με τό σον θεοφιλές άλογήσαι τοσούτον ούτως άναγκαιοτάτοις πράγμασιν.

τού πρέποντος,

μή τοίνυν οίέσθω

ώς έλέσθαι σιωπάν έπί γε τοις

μετά γε δέ τά έν τήι συνόδωι πεπραγμένα λελύπημαι

λ ί α ν ' τινές γάρ τών έκ τής 'Ανατολής περιεκόμιίον ϊσον έπιστολής ώς γραφείσης παρά cf. ν 93 τής σής όσιότητος κατ' έμού πρός τόν εύσεβέστατον βασιλέα καί ό τών γραμμάτων τύπος «ο ούτος ήν δτι ό τής 'Αλεξανδρείας έπίσκοπος έχθραν έχων πρός Νεστόριον συνεσκευάσατο αύτόν, καί έτερά τινα τούτοις όμοίαν έχοντα δύναμιν.

καί εΐ μέν τής σής όσιότητος

τό γράμμα έστίν, είκότως, ώς γε οϊμαι, λελύπημαι' ποίαν γάρ έχθραν έγώ πρός Νεστόριον έσχηκώς ιδίαν ευρίσκομαι;

καίτοι χειροτονηθέντος εύθύς έγραψα τά κοινωνικά καί μεστήν

Α ι 8 τό scripsi τοΟ Α

2ο γάρ addidi

πίριμένοντα scripsi περιμίνοντοσ Α

32 της scripsi τών Α

43 Τ ράμμα scripsi πράγμα Α

34 ώί ϊψην deleui

142

COLLECTIO

ATHENIENSIS

έπεμψα έπαίνων προς αυτόν έπιστολήν" ού γαρ ήιδειν τά έσόμενα' είτα ό σύμπας πρός αυτόν γέγονέ μοι λόγος ού περί κοινού πράγματος, άλλα μόνης της ορθής πίστεως. εί δέ έπλάσαντο τινές την έπιστολήν, άπολογήσονται τώι θεώι και τήν σήν θεοσέβειαν biaσύραντες κάμοί σιωπής και λύπης γεγονότες παραίτιοι. δτι be τών άτόπιυν ούδέν ή γούν eEiu του εικότος f| τών πέρα λόγου τοΰ πρέποντος ή αγία πέπραχε σύνοδος κατά τήν Έφεσίων μητρόπολιν, έ£ αυτών Ινεστι τών πραγμάτων ϊδεϊν. ού γάρ περί τίνος έτερου συνεδρεύσαμεν, ού καλούντος εις δίκην αδελφού, ούκ άνεχόμενοι τών σαλεύειν έθελόντων πράγματα τισίν, αλλά περί μόνης της όρθής πίστεως τάς συνόδους έποιούμεθα, κρατύνοντες μέν τά τοις άγίοις πατράσιν ορισθέντα περί αύτής έν τήι Νικαέων πόλει και τήν άγίαν έκείνην και μεγάλην σΰνοδον παμψηφί στεφανοϋντες ώς άκριβή και τετορνευ77 μένον τον της άμωμήτου πίστεως δρον έζενεγκοΰσαν, συνομολογοΰντες δέ και συναινοΰντες δτι χρή μηδενϊ τρόπωι παρασαλεύειν τι τών τεθεσπισμένων, Νεστόριον δέ καταδικάσαντες ώς παραχαράττοντα αύτήν και υπερβαίνοντα δρια α Ιθεντο οί μακάριοι πατέρες ήμών λαλοΰντος δι' αυτών του αγίου πνεύματος' ούτω γάρ πεπιστεύκαμεν. ΤΤρόσειπε την παρά σοι αδελφότητα' σέ ή σύν ήμΐν έν κυρίωι προσαγορεύει. 96 = V 118 Τοϋ αύτοϋ λόγος απολογητικός πρός τόν εύσεβέστατον βασιλέα θεοδόσιον σημαίνων πάντα τά πραχθέντα κατά τήν Έφεσίων πόλιν 97 L a t i n a uersio h a b e t u r in Collectione Casinensi 122 Θείον γράμμα πρός τήν έν Έφέσωι άγίαν σύνοδον άπολΰον πάντας τούς έπισκόπους εις τά ίδια και άποκαθιστών Κύριλλον και Μέμνονα τούς άγιωτάτους ταϊς ίδίαις έκκλησίαις Ήμεΐς τήν τών έκκλησιών είρήνην άπάσης άλλης ασχολίας προτιμήσαντες, ού μόνον διά τών ημετέρων αρχόντων, άλλα και δι' έαυτών συναγαγεΐν υμάς έβουλήθημεν, ασεβές εϊναι και άνάΣιον της ήμετέρας βασιλείας πιστεύσαντες το £>αθυμούντων ήμών και μή πάντα δσα ένδέχεται, ποιούντων διαιρεθήναι τάς έκκλησίας. έπειδή δέ ούτε ένωθήναι ύμάς γεγένηται δυνατόν ουτε εις τούς λόγους τούς περί τών αμφισβητουμένων έλθεΐν ήθέλησεν ή υμετέρα εύλάβεια, τετυπώκαμεν τούς Ανατολικούς έπισκόπους άπελθεΐν είς τάς έαυτών πατρίδας και τάς έκκλησίας και τήν σύνοδον διαλυθήναι τήν έν Έφέσωι έπί τώι Κύριλλον είσελθεΐν έν ΆλεΕανδρείαι και Μέμνονα μεϊναι έν Έφέσωι. τοσούτον γάρ δηλοΰμεν τη ι ύμετέραι θεοσεβείαι δτι έως δτε ίώμεν, καταγνώναι τών 'Ανατολικών ού δυνάμεθα" ούδέν γάρ έπί ήμών ήλέγχθησαν ούδενός αύτοΐς συ£ητήσαι θελήσαντος. εί ούν ίστι σκοπός ειρήνης, έλόμενοι ταύτην άφιλονείκως γνωρίσατε ή μ ΐ ν ' εί δέ μή γε, εύθέως πρός & γεγράφαμεν, της έκδημίας φροντίσατε, ούχ ήμών δντων αιτίων, αλλά τοΰ θεου τους αιτίους γινώσκοντος. 98 Κελεστίνου αρχιεπισκόπου 'Ρώμης πρός Φλαβιανόν έπίσκοπον Φιλίππων έπανελθόντα έκ της κατ' Έ φ ε σ ο ν αγίας συνόδου Τώι άδελφώι άγαπητώι Φλαβιανώι Κελεστΐνος. Κεχαρισμένα, και γάρ ούκ όλίγον μοι προθυμίας έπεδαψιλεύσατο, διά τών τέκνων τών ήμετέρων τών εύλαβεστάτων Ίωάν97 Primus edidit I . Β . Cotelier in Ecclesiae Graecae monumentis 1, 41 A 1 0 / ι ι τετορευμίνον A AXiJA 19 άπολύων J X x 20 μένονα X i 25 τών om. X x jconA δτε A J X j άνατολών J 31/32 γροίφωμεν X j A 36 και γάρ scripsi καίιιερ A

27/28 i u l — Έφέσωι om. J

29 δτι

97 SACRA 98 CAELESTINVS AD FLAVIANVM 99 XYSTVS AD EVNDEM 100 AD CYRILLVM

143

νου του πρεσβυτέρου και 'Επιθυμητού του διακόνου γράμματα της άγιωσυνης σου ύπεδε£άμην. τοσούτον γάρ μοι χαράς παρεσχήκασιν δσον προς τήν πίστιν τοΰ πράγματος ή σή αδελφότης καμάτου συνεισηνέγκατο. έΗεπλήρωσας διά πάντων τον ίερέα τοΰ κυρίου, άγωνισάμενος υπέρ τοΰ κοινοΰ βασιλέως, αφ' ού άμοιβαδόν έλπίΐεσθαι όφείλει υπό της σης άδελφότητος ή άντίδοσις. ή άγνοεΐς, αδελφέ τιμιώτατε; ήντινα σήν ß σπουδήν εϊ τις δμοιός σοι μεταχειρίσαι, γινωσκέτω είναι κρεΐττον καμάτου, 'ίνα τήι τοΰ θεοΰ ημών βοηθείαι πάντας ους έαυτώι ό διάβολος έπερείδεται έκδικών, ώφελοίημεν. 99

Ξύστου αρχιεπισκόπου 'Ρώμης προς τόν αυτόν Τώι άγαπητώι άδελφώι Φλαβιανώι Ξύστος. Νενομισμένον έστϊ τήι όσιότητι τήι σήι τον άποστολικόν θρόνον προσεχώς όμιλεΐν" ούτως γαρ την θείαν ώς οίτε ιερεύς δόκιμος ίο έΕεβίβασας ύπόθεσιν, ώς θριαμβεύοντά σε κατά τών έχθρων είς τήν πεπιστευμένην σοι έκκλησίαν έπανελθεΐν. χαίρωμεν ούν' άνεκαλέσω γαρ από τοΰ πολέμου τούς πιστούς στρατιώτας μετά σημείων νικηφόρων, όπότε τοις τούτου μέρεσι συνηγόρησας, ούτινος τον νόμον οί καλώς δεδιδαγμένοι ιερείς ουκ ήδύναντο μή είναι νικηταί. εϊ και δτι μάλιστα γνώριμος ήμΐν γέγονεν ό κάματος της άδελφότητος της σής έκ πολλών αναφορών, δμως τήν ιβ σπουδήν και τήν έγρήγορσίν σου ό λόγος τοΰ άδελφοΰ και συμπρεσβυτέρου τοΰ ημετέρου Φιλίππου προς ήμάς έπανελθόντος σαφέστερον άνεδίδαΕεν. αγαλλιώ τοίνυν, γνησιώτατε αδελφέ, τηι μαρτυρίαι τηι καθόλου αγαλλιώ' όφείλεται άπό της 'Ρωμαίων έκκλησίας τοις τοσούτοις καμάτοις τών σων πράξεων ευχαριστία, ήντινα διά Οΰρσου τοΰ προσφιλεστάτου ήμΐν και άπό τών ημετέρων πλευρών ύποδιακόνου έκπεμφθέντος ό κατά πρόσωπον λόγος 20 έγκλείει, και τό της άγάπης όφλημα άποδιδούς τοις της διαδοχής τύποις και ποιών της d. 31. m. Iul. ήμετέρας καταστάσεως τήν γνώσιν. δίκαιον γάρ τήι άγίαι σου ψυχήι άμοιβαδόν τοΰτο a - 4 3 2 παραπλησίως έκείνωι κατατιθέναι, ούτινος τό πρόσωπον ήτοι τήν υπηρεσία ν παρά τής θείας προνοίας διαδέδεγμαι.

100

Τοΰ αύτοΰ έπιστολή προς τόν άγιώτατον άρχιεπίσκοπον Κυριλλον "Ησθην έπι τοις δηλωθεΐσί μοι δι' έπιστολής παρά τής σής όσιότητος περί τών αγίων και συνεπισκόπων μου, ους όλίγη χρήσις και συντυχία, οΓοί τε και δσοι εΐεν, άπέδει£ε. και τάχα ήττον δν τοις περι αυτών γράμμασιν έπιστευσαμεν, εί μή τήν παρ' αύτών μαρτυρίαν ένίκησεν έαυτήι μαρτυρουσα ή τών ανδρών παρουσία. εϊδομεν αληθώς τοΰ κυρίου ιερέας' εϊδομεν άνδρας μεστούς χάριτος πνευματικής, ήτις έν πρώτοις παρ' αύτοΰ δίδοται τοΰ θεοΟ, έτι μήν αυτούς χαριεστέρους ήμΐν ή του θεοΰ περι ήμάς κρίσις άπέδει£εν. ?σχε γάρ αύτούς παρόντας ή ήμετέρα χειροτονία και έν πάσι τοις άποτελοΰσιν ίερέα κεκοσμημένοι αύτήν ήμΐν τήν παρουσίαν ένεδείΕαντο τής σής άγιότητος, ήν ούκ άνευ πολλής τής άΕίας άδελφικήι άει διαθέσει περιπλεκόμεθα. τοσούτον γάρ σοι όφείλει ή κοσμική έκκλησία, δσον σοι πάντες εϊσιν υποχείριοι, δς γε πανταχού πάντας νενίκηκας. έπιμένοντος τοίνυν και ύγιώς πάντα υποβάλλοντος τοΰ υίοΰ ήμών θεμίσωνος τοΰ άρχιδιακόνου, τά πρέποντα δεδώκαμεν γράμματα προς τούς άδελφούς και συνεπισκόπους ήμών πρός ους ιοο J K 39° primus edidit I. Β. Cotelier in Eccl. gr. raoaum. i, 42

A 5 ύιτό scripsi ύιτέρ A

6 κρείττων A

AXj 25 Εύστου ποίπα πρόσ κύριλλον inscr. X t τόν ΑΧχ 34 del om. X x

16 έγρήγορσίν scripsi γόργησίν A 26 δηλυυθήσοισ X !

28 αύτών scripsi αύ-

26

so d. 31. m. Iul. a 432 ' 35

COLLECTIO ATHENIENSIS

144 ep. 85 ήιτησαν οί προειρημένοι

συνιερεΐς ημών.

ήρκει μέν γαρ κάκεΐνα δ προ τούτου bid Τ€

τ ώ ν της κατά Κωνσταντινούπολη/ έκκλησίας κληρικών και ύστερον δια τ ώ ν διακόνων της σής άγιότητος έμπλεω πάντων αναγκαίων απέστειλα" έπόμενος δέ και νΰν τήι τε ύπομνήσει της σής άδελφότητος και τώι ήμετέρωι Ιθει ού παρέλειψα τά ύγιώς μοι υποβληθέντα, χάριν όμολογών και έν εύεργεσίαις τιθέμενος τοΟτο δ πέπεισμαί μοι ούρανόθεν δεδωρήσθαι, ίνα

5

περί τε της έμής χειροτονίας και της πίστεως τά αύτά πρός την σήν όμόνοιαν μίΕωμεν βήματα. Περί τε του Αντιοχείας και τ ώ ν λοιπών οϊτινες μετ' αύτοΰ ακόλουθοι γενέσθαι Νεστορίου ήθέλησαν, και περι πάντων δέ τ ώ ν παρά τήν έκκλησιαστικήν έπιστήμην έκκλησίας διοικούντων κατειληφότες τοΟτο ώρίσαμεν φυλακτέον 'ίνα, εί άνανήψειαν και μετά του ιδίου ίο ήγεμόνος άθετήσειαν

απαντα έίπερ ή αγία σύνοδος ημών έπιβεβαιούντων ήθέτησεν, έπα-

νέλθοιεν εις το τ ώ ν ίερέων συνέδριον.

ώσπερ γάρ έπιμένοντες τοις προτέροις ούκ ήδυ-

νήθησαν έν τήι ήμετέραι εϊναι κοινωνίαι, ούτως εϊρήνην τ ώ ν έκκλησιών άπολογουμένους, έαυτών

βουλόμεθα

αυτούς διά τήν ένότητα και

ώς είρήκαμεν, ύποδεχθήναι.

αυτοί δέ καθ'

εύρεθήσονται τήν ϊσην άπόφασιν έΕενεγκάμενοι, εΐ έΕω μένοντες δείΕειαν έαυτούς is

πρός τον καταβληθέντα και έΕωθηθέντα τοσαύτης ασεβείας κοινωνούς και μετόχους. 101

ΤοΟ αύτοΰ Χάριν όμολογουντες τήι περι ημάς τοΰ θεοΰ ήμών φιλανθρωπίαι δτι κατά τον καιρόν έν ώι ήμάς εις τό ύπερέχον τής ίερωσύνης άκρον καλέσαι κατηΕίωσεν, έδωρήσατο ήμϊν κατά τήν ιδίαν εύσέβειαν τήν παρουσίαν τ ώ ν Ερμογένους

και Λαμπετίου,

τά γράμματα

άγιων άδελφών

και συνεπισκόπων ήμών 20

άναγκαίως πρός τήν ύμετέραν αδελφότητα

μαρτυρούντων

ήμών τήι χειροτονίαι

δεδώκαμεν.

δι' αύτών ταύτα

έν τούτοις γάρ πάντας

υμάς, παρ' ών έκεΐνοι απεστάλησαν, παραγεγενήσθαι πεπιστεύκαμεν, έπειδή ουδαμώς διαστήματι χωρίζονται

ους συνδεσμεΐ πνευματική χάρις.

μεθ' οίας δέ πάντων

όμονοίας

κατά οϊκονομίαν θείας προνοίας αυτη ή ήμετέρα γεγένηται χειροτονία, μαθοΰσα και ή ΰμε- 25 τέρα άγιωσύνη και έκ τ ώ ν ήμετέρων γραμμάτων και έκ τής αναφοράς τών άδελφών πάντως τό δώρον τώι

παρασχόντι

κυρίωι

υπέρ

ήμών ομολογήσει,

αδελφοί

άγαπητότατοι,

'ίνα

της ιδίας ών δωρεάς φύλαΕ τήν έκκλησιαστικήν εϊρήνην τηρήσαι καταΕιώσηΓ ό θεός ήμών ό πάντα εις αύτόν τά ανήκοντα ούτως διοικών, ίνα μηδέ £ν λεΐψαι συγχωρήσηι, εύεργεσίαν μοι έν τήι

άφορμήι τής άδελφότητος

Ερμογένους

δέδωκε.

και Λαμπετίου παραγενομένων

διά γάρ τών αγίων συνιερέων ήμών so

τήι ήμετέραι χειροτονίαι ταύτα τά

γράμματα

ep. 85 έδοΕεν άποσταλήναι πρός τήν σήν εύλάβειαν, οία δή πρός τήν άγίαν σύνοδον άπεστείλαμεν περί τ ώ ν

έπομένων Νεστορίωι.

όμολογώ τοίνυν, σφόδρα ήσθημεν δτι συνέβη ήμΐν διά

μιας και τής αύτής εύκαιρίας τά τε περι τής πίστεως και τά περι ήμών αύτών άνακοινώσασθαΓ

απαντας γάρ έσχε τούς άδελφούς παρόντας ή χειροτονία ήμών.

ϊδοΕε μή παραγενέσθαι,

όπότε

ή 'Ανατολή διά τών

τίς γάρ αιδιουργεΐν άδεώς έπιχειροΰσι την τών προγόνων της έκκλησίας περι πίστεως Ικθεσιν" κεκράτηκεν ούτως ώστε τήν ευσεβή όμολογίαν τής θείας 6 ένανθρωπήσεως μή παρ' ήμΐν έτέρως, έτέρωθι δέ άλλως παραλαμβάνεσθαι. συνεφθάσαμεν γαρ άλλήλοις ημείς τε και ό κύριος μου ό θεοφιλέστατος έπίσκοπος Κύριλλος, Ιν και το αυτό φρόνημα κατά τον αληθή τών ευαγγελίων κανόνα διασώιίοντες. ουδέν γαρ V ΐ27 μέσον ούδέ αμφιβολίας άΐιον έν οΐς απέστειλε προς ήμάς, έ£έθετο περί πίστεως, άλλα πάντα τρανώς και τηλαυγώς κατά τάς ήμετέρας προτάσεις τήι παρ* αύτοΟ προς ήμάς ίο πληροφορίαι ένέθηκε. γεγένηται ούν, σύν θεώι φάναι, έπΐ τούτοις ή κοινωνία και ή σύμβασις τών πανταχού της οικουμένης έκκλησιών, ουτε ήμών σαθρώς έπιβάντων τής Εκκλησιαστικής ειρήνης ουτε μην τοΰ αυτοΰ θεοφιλεστάτου άνδρός άνασχομένου άλλοίαν προς ήμάς ί>ή£αι φωνήν παρά το τών θείων γραφών βούλημα. ουτω γάρ καθαρώς και άδόλως ελυσε τήν μεταίύ άμφισβήτησιν, ώστε μηδεμίαν παρασχεϊν άφορμήν τοις περί τών θείων 15 δογμάτων προς αύτόν διαφέρεσθαι βουλομένοις. 2

ΔεΕώμεθα τοιγαροΰν περιχαρώς τήν τής εύσεβοΰς όμολογίας συμφωνίαν καϊ μετ' αυτής τήν έπ' αύτήι τής έκκλησίας είρήνην, μή ένδιδόντες λοιπόν τοις έπΐ προφάσει εύσεβείας Ζηλωτών και σπουδαίων πρόσχημα άναδεδέχθαι έπιτηδεύουσι. λέλυται γάρ διά τήν χάριν τοΰ Ιησού πάσα περί τής κατά σάρκα τού κυρίου οικονομίας άντίρρησις και οί 20 έρεσχελεΐν έθέλοντες δήλοί εϊσιν ού τούτο άνωθεν διεκδικοΰντες, άλλα ταΐς έκκλησίαις τοΰ θεού τής όμονοίας βασκαίνοντες. οΐ μέν γάρ kl· άληθείας τόν Χριστόν κηρύττουσιν, οι δέ έ£ έριθείας, και έπίσταται τούτο έμοΰ πλέον ή υμετέρα θεοσέβεια. ήσαν γάρ ήσαν και παρά τοις έναντίοις οί έπαμφοτερίΣοντες έν τήι εκθέσει τής πίστεως, οις ή μέν διάνοια τήι άληθείαι έτίθετο, ή δέ γλώσσα και ή σπουδή έναντία οίς έφρόνουν, έπετήδευε 26 πράγματα. άπεχθείαι γάρ και χάριτι έδούλευον, 'ίν' ήμΐν μετά προφάσεως πολεμήσωσιν.

8 ν 96 ep. 105 ν ΐ27, 6

πάντα ταύτα λοιπόν θίού χάριτι έσβεσται. ä γάρ ήμεΐς ύπηγορεύσαμεν, τά μέν έν Έφέσωι περί τής ορθής πίστεως συνθέντες, τά δέ ένταύθα, έν Άντιοχείαι φημί, έν άλλήλοις σκεψάμενοι, ταύτα ού μόνον έδέΕατο ό όσιώτατος έπίσκοπος Κύριλλος, άλλά γάρ και άνύμνησεν, Ιεράς ήμών τάς φωνάς άποκαλέσας και άποδείάμενος και βεβαιώσας οίς αύτός so παραπλησίως έ£έθετο, συνυφήνας ήμΐν τήν πατρώιαν παράδοσιν μικρού έ£ ανθρώπων γενέσθαι, ΐν' ούτως είπω, κινδυνεύσασαν, κατά τήν αύτήν έλθών ήμΐν τοις Άνατολικοΐς και ρημάτων και νοημάτων και όρθής πίστεως έκθεσιν, ούδέν μέσον ούδέ ίκανόν έμποιήσαι ούδέ τήν σμικροτάτην διάκρισιν τοις αύτού πρός ήμάς ένθεις γράμμασιν, άλλά διδά£ας καϊ τους έτι τήι άληθείαι άνθισταμένους λαμπράι τήι φωνήι όμολογεΐν μέν τών φύσεων το 35 διάφορον και διαιρεΐν τάς δύο φωνάς καταλλήλως ταΐς φύσεσιν όμολογουμένης τής ένός προσώπου παρά πάσι τού μονογενούς υίού τού θεού ταυτότητος. και πιστεύω, θεοφιλέστατοι άδελφοί, ώς έϋαρκέσει τουτΐ τό άπεσταλμένον, ώς αυτός έφησε, χαρτίον τοις πανταχού τής οικουμένης πιστοΐς, τοις μέν εύγνώμοσιν έμποιήσαι πληροφορίαν, τοις δέ άπειθοΰσιν έντροπήν και τόν έσχατον ένεγκεΐν έλεγχον (παρασκευάσει δέ και έκεΐνο τό 40 lee. 35. 6 προφητικόν κάν τοις παρούσι πληρωθήναι καιροΐς δτι γλώσσαι μογγιλάλων μαθήσονται 31/32 adfert Cyrillus in ep. V 128, 21 AJA 3 άπήτιυ A J diuinas

A

20 iu AJ 0eoO A

32 τήν αύτήν scripsi τιϊιν αύτών AJ

36 τάσ δύο A J

i i 9 IOHANNIS EPISTVLA AD ORIENTALES

120 RELATIO AD IMPERATOREM

157

τρανώς λαλεί ν), οίς σπουδή τηι τοΰ όσιωτάτου ανδρός άποκεχρημένοις άΣιοπιστίαι πάντα μεν συγχέαι δσα τοΰ ευσεβούς φρονήματος ήρτηται, άνανεώσασθαι δε την τοΰ μιαροΟ και βέβηλου Απολιναρίου δυσσεβή αΐρεσιν. 4

Άλλ' 'ίνα μή μακρολογώ, αυτό υμών έΣέπεμψα τηι φιλοθείαι τό της απολογίας έν προσχήματι έπιστολής βιβλίον παρ' έκείνου μέν συσταθέν, παρ' ημών δε μετά της κοινω- 5 ν n 7 νίας άνενδοιάστως προσδεχθέν, μάλλον δέ και θαυμασθέν έπΐ τηι όρθότητι της πίστεως, και έΣεστιν ύμΐν, γνησιώτατοι αδελφοί, έντυχεΐν, και πληροφορηθήναι και δόΣαν δοΰναι τώι παναγίωι θεώι, έφ' οίς Αίγυπτος μέν τα της Ανατολής, ή Ανατολή δέ τά της Αιγύπτου φρονεί και άσπάίεται. ταΐς γαρ μεθ' ημάς γενεαΐς παραπεμφθήσεται όμολογία ευσεβής, ην οΐκείωι αΐματι. και παθήμασι πλείστοις δσοις τηι οΐκουμένηι θεοΰ χάριτι διεφυλάΣαμεν. ίο μεμένηκε γάρ ό σπινθήρ ό της πίστεως καί, θεοΰ δόντος καιρόν, μετάρσιον ήγειρε τήν τής εϋσεβείας φλόγα, ώστε καταλάμπεσθαι τώι φ u m τής θεογνωσίας τούς τε έκεΐ τούς τε ένθάδε, μάλλον δέ τούς πανταχόσε τής οικουμένης πιστούς, οίς ευχή καί έπιθυμία οϊμαι μιάς καί τής ομολογίας δράΣασθαι, άνορθούσης πάσι τά πεπτωκότα φρονήματα. δ απέστειλα δέ τήν έπιστολήν συΣεύΣας και τήν έμήν έπιστολήν τήν πρός τόν αύτόν θεο- is ν n-j σεβέστατον έπίσκοπον Κύριλλον, ίνα γνώτε ως ούκ αίσχρώς ούδέ δουλοπρεπώς τώι τής εύσεβείας φρονήματι χρησάμενοι έπΐ τήν μακαρίαν ταύτην σύμβασιν ήλθομεν. παρακαλώ και αύθις τόν θεόν παρακαλώ έπΐ τούτοις δοΣάσαι καί κόπους ήμΐν τό λοιπόν μηδείς παρεχέτω, οίς τό οίκοδομεΐν πρέπει, ού τά καλώς δόΣαντα τώι θείωι βουλήματι άνατρέπειν. 120 Latina uersio extat in Collectione Casinensi 179

20

Τοΰ αύτοΰ αναφορά πρός τόν βασιλέα περί ειρήνης σταλεΐσα διά Άριστολάου 1

Τοις θεοφιλεστάτοις και εύσεβεστάτοις βασιλεΰσιν ήμών τοις άΣίως παρά τοΰ θεοΰ τετιμημένοις θεοδοσίωι και Ούαλεντινιανώι αύγούστοις Ιωάννης επίσκοπος Αντιοχείας τής ύμετέρας Κοίλης Συρίας έν κυρίωι χαίρειν. Εύκαιρον νΰν ειπείν τό προφητικόν έκεΐνο λόγιον δτι ε σ τ α ι τ ά σ κ ό λ ι α ε ι ς ε ύ θ ε ΐ α ν ' δταν γάρ τι θεός ποιήι, πάσα έν τοις 25 ies. ,ρ. 4 πραττομένοις έπεται εύκολία καί βουλήματι θείωι άνθέστηκεν ουδείς. ήβουλήθη νΰν καί ηύδόκησε διά τόν εύσεβή υμών σκοπόν καί τάς μακαρίας ταύτας φροντίδας ας υπέρ τής τοΰ Χριστοΰ έκκλησίας τό ύμέτερον άναδέδεκται κράτος, τήν οίκουμένην πρός είρήνην συνάψαι καί δοΰναι ένωσιν έν ήι ούκ άλλος άλλο τι φρονεί περί τών έκκλησιαστικών δογμάτων, άλλ' εν καί τό αύτό σώιΣεται φρόνημα περί τής τοΰ κυρίου ήμών Ίησοΰ Χριστοΰ so ενανθρωπήσεως. όμοφρονοΰμεν γοΰν άπαντες καί κοινή ήμΐν όμολογία γεγένηται, συνωιδά περιέχουσα οίς άνωθεν καί ί ί άρχής οί πατέρες έΕέθεντο, πληροφορησάντων ήμών άλλήλους ήμεΐς ήμφισβητούμεν πρός τόν κύριόν μου τόν θεοσεβέστατον έπίσκοπον Κύριλλον' αύτός δέ νΰν τά παρ' ήμών δε£άμενος καί όίπερ τηι σήι εϋσεβείαι V 96 συνθέντες έπεδώκαμεν έν τήι Χαλκηδονέων πόλει, ταύτα άσμενίσας καί καταδεΣάμενος πα- 35 ραπλησίοις τοις ένθυμήμασι συνύφανεν ήμΐν τήν όμολογοΰσαν τήι άποστολικήι πίστει παράδοσιν. έκβέβληται τοιγαροΰν πάσα αΐρεσις καί φιλονεικία, τής υμετέρας εύσεβείας τήι οΐκουμένηι έρρωμένης, ής τά σκήπτρα τήι εύσεβεΐ όμολογίαι έστί σύντροφα καίτοι κεκράτηκε καί κρατήσει γε εις τό διηνεκές τήι θείαι δεΣιάι συγκροτούμενα. καί ώς άν έχηι ύμών τό κράτος είδέναι τά τε παρ' ήμών πρός αύτόν καί αύτού πρός ήμάς, έν οίς 40 AJA ίο παθήμασι Λ παθήματι AJ λοπρεπεί A J ΑΛ 33 iiepl ών addidi secundum Λ

14 αύτής addidi secundum Λ

και1 addidi secundum Λ

ι6 δουλοπρίπώς Λ bou-

COLLECTIO ATHENIENSIS

158

123. 127 ev και τό αυτό πατρώιον διασώιίομεν φρόνημα, αύτάς ήμών τάς προς αλλήλους έπιστολάς τ ώ ώ ε τώι γράμμα™ ήμών ύποτάΣαντες άπεστείλαμεν, έγχειρίσαντες τήν έπιστολήν τώι περιβλέπτωι και σπουδήι πάσηι χρησαμένωι είς τήν ύπόθεσιν, ώ ς δν τό ύμέτερον προβαίη βούλημα εύσεβές δν και δσιον, τώι τριβούνωι και νοταρίωι Άριστολάωι τώι ύμετέριυι. 2 τούτων ουν ουτιυς έχόντων και της πίστεως το άναμφισβήτητον λαβούσης, έθέμεθα πασιν οίς προστετάχατε, ευσεβέστατοι βασιλείς, δια του θεοσεβεστάτου έπισκόπου Παύλου, ανδρός δν ϊστε και ύμεΐς, ώ ς οΐμαι, είρήνηι τε χαίροντος και εϊδησιν ού μικράν κεκτημένου έν τοις έκκλησιαστικοΐς πράγμασιν. δεδέγμεθα γούν και τήν κατάστασιν τοΰ όσιωτάτου και θεοσεβεστάτου έπισκόπου ΜαΣιμιανού, ανδρός ού τήν άρετήν και τήν πολιτείαν άνωθεν ϊσμεν, και καθηιρημένον Ιχομεν Νεστόριον τόν πάλαι γενόμενον της μεγαλώνυμου πόλεως έπίσκοπον, άναθεματισμώι υποβάλλοντες δσα αύτώι άλλοτρίως καϊ ζένως εΐρηται ή πεφρόνηται προς τήν άποστολικήν διδασκαλίαν. ίκετεύομεν δέ τήν ύμετέραν εύσέβειαν τελείαν παρασχεθήναι τώι κόσμωι τήν έορτήν, ώ ς μηδεμίαν πόλιν της τοιαύτης έορτής ί£ω και πανηγύρεως γενέσθαι, και κελεΰσαι τους θεοφιλεστάτους έπισκόπους τους έν τοις προλαβουσι θορύβοις έκβληθέντας ή έκβεβλήσθαι δόΣαντας είς τό παλαιόν άποκατασταθήναι σχήμα και πάσης ένοχλήσεως άπηλλάχθαι τοΰ μηδέ £ν λείψανον άθυμίας καταλειφθήναι τ α ΐ ς τοΰ Χριστοΰ έκκλησίαις. ^άιδιον δέ τοΰτο ποιήσαι τώι ύμετέρωι κράτει τώι και παλαιά έχειν υποδείγματα τοιούτων διορθώσεων, αϊ τους μέν παλαιούς θεοφιλεστάτους έπισκόπους τοις έαυτών άπέδωκαν θρόνοις, τους δέ έν ταραχήι χειροτονηθέντας σχολάίειν παρεσκεύασαν 3 και άναμεϊναι τήν έκείνων έκ του βίου μετάστασιν. τούτων γάρ ουτω σύν θεώι, ώ ς έφαμεν, ευ και καλώς προβάντων, εύχαΐ και ίκεσίαι πασιν άνθρώποις υπέρ τοΰ υμετέρου κράτους γενήσονταΓ δι' υμάς γάρ και διά τήν ύμετέραν εύσέβειαν τ α ΐ ς μέν έκκλησίαις έδόθη ή προτέρα κατάστασις, σέσωσται δέ τά Χριστιανικά πράγματα, εΐρηνεύουσι δέ τό λοιπόν πόλεις και δήμοι και χώραι. έπιπρέπει γάρ τήι ύμετέραι βασιλείαι τό άτάραχον και οίοίπερ έστέ ύμεΐς γαληνοί και ήμεροι, τοιαύτην προσήκει είναι και τήν τ ώ ν πραγμάτων κατάστασιν, κοινήι π ά ν τ ω ν και ϊδίαι έκάστου συνέχειν όφειλόντων τήν παρά π ά σ α ν ταύτην γενομένην προσδοκίαν ένωσιν. έπαινετός γάρ και παρά θεώι μακάριος έκαστος έν τώι Mt. 5. 9 μέρει άνορθών τά συγχυθέντα και κατά τήν του κυρίου φωνήν μ α κ ά ρ ι ο ι ο ί ε ι ρ η ν ο π ο ι ο ί , δ τ ι α ύ τ ο ΐ υ ι ο ί θ ε ο Ο κ λ η θ ή σ ο ν τ α ι , ου τήν άμαχον ϊσμεν δύναμιν και νυν σύνδρομον γενέσθαι τώι τής υμετέρας φιλοθείας σκοπώι. πηγή γάρ ύμεΐς παντός αγαθού και προχεΐται έκ τών ύμετέρων βασιλείων τά της ευεργεσίας τήι οίκουμένηι νάματα καϊ άπολαύουσι τό λοιπόν οί τοΰ θεού ιερείς τής πρόσθεν ήσυχίας, ης μάλιστα δέονται είς τό ειλικρινείς καϊ έσπουδασμένας τάς ύπέρ τοΰ ύμετέρου κράτους ποιεΐσθαι προσευχάς. 121

Του αύτοΰ έπιστολή προς Ξύστον έπίσκοπον 'Ρώμης

Τώι δεσπότηι μου τώι θεοσεβεστάτωι και άγιωτάτωι συλλειτουργώι Ξύστωι 'Ιωάννης έν κυρίωι χαίρειν. Έ π ί καλώι της οικουμένης πεπιστεύκαμέν σου τήν όσιότητα του άποι.m.Iul. στολικοΰ έπιβεβηκέναι θρόνου' λαμπτήρα ££ουσιν αί πανταχού γης τοΰ Χριστού έκκλησίαι, a 432 ' λαμπτήρα ού τήν Έ σ π έ ρ α ν μόνην φωτίζοντα, άλλά γάρ και τάς έσχατιάς τής οικουμένης, δτι δέ θεού εύδοκίαι νομίΣομεν τήν τής σής όσιότητος κατάστασιν γεγονέναι, δηλοϊ και ή συμφωνία ή έπι σοι τ ώ ν τε λαών και τ ώ ν συνεληλυθότων θεοσεβεστάτων έπισκόπων έπι τήι σήι χειροτονίαΓ τούτο γάρ μεμαθήκαμεν παρά τοΰ κυρίου μου τού θεοσεβεστάτου έπισκόπου Κυρίλλου, αφ* ώ ν ϊσως ή σή όσιότης προς αύτόν έπέστειλεν. δθεν ώρμήθην έπι τοΰ παρόντος τά μέν κατεπείγοντα εύθύς και παραχρήμα γνωρίσαι, τά δέ είς τιμήν ΑΛ ι ίηασώιΖομεν A in ministrando

seruamus A

I20 IOHANNIS RELATIO AD IMPERATOREM

iai EPISTVLA AD XYSTVM

συντελοΰντα της αδελφικής παρά θεώι διαθέσεως εύκαίρως πρός τήν σήν άποπληρώσαι όσιότητα, δταν, σϋν θεώι φάναι, δείώμεθα και τα έ£ Ιθους άποστελλόμενα συνοδικά, έν οίς τά ευαγγέλια της σης προεδρίας ήμΐν μηνυθήσεται, ποθεινά όντα και πάσηι τήι Άνατολήι έράσμια. δ δέ, ώς φθάσας ειπον, κατεπείγον έστι, τοΟτο έντεΰθεν ήδη κατάδηλόν σου ποιήσαι τήι όσιότητι ώς έκποδών πάσα αιρεσις και φιλονεικία, συμβάσεως γενομένης 6 ταΐς πανταχού του θεοΰ έκκλησίαις. δσα γαρ ήν διαταράττοντα τό κοινόν, συμβαίνουσαν την όμολογίαν τήν παρ* ημών και του κυρίου του όσιωτάτου έπίσκοπου και συλλείτουργου ήμών Κυρίλλου είληφε, πληροφορησάντων ημών και πληροφορηθέντων περί της κατά σάρκα τοΰ Χρίστου οικονομίας, ώστε όμογνώμονα είναι και όμονοήσαι τηι τών πατέρων πίστει μίαν και τήν αυτήν οδσαν τήν παρ' ήμών έκθεσιν, ήντινα χρή και τον άποστολικόν έκεΐνον ίο θρόνον γνώναι, πατρώιαν οϋσαν, ου ένεκα αύτήν και τώιδε ήμών τώι γράμματα έντεθείκαμεν, Ιχουσαν ούτως. Περι δέ της Θεοτόκου παρθένου δπως και φρονουμεν και λέγομεν, τοΰ τε τρόπου ν 123 127 της ένανθρωπήσεως τοΰ υίοΰ του θεοΟ, άναγκαίως, ουκ έν προσθήκης μέρει, άλλ' έν πληροφορίας εϊδει, ώς άνωθεν έκ τε τών θείων γραφών Ικ τε της παραδόσεως τών αγίων is πατέρων παρειληφότες έσχήκαμεν, διά βραχέων έροΰμεν, οϋδέν το σύνολον προστιθέντες τήι τών αγίων πατέρων τών έν Νικαίαι έκτεθείσηι πίστει. ώς γάρ έφθημεν είρηκότες, προς πάσαν έΗαρκεΐ και εύσεβείας γνώσιν και πάσης αιρετικής κακοδο£ίας άποκηρυΕιν. έροΰμεν δέ ου κατατολμώντες τών άνεφίκτων, άλλά τήι όμολογίαι τής οικείας ασθενείας άποκλείοντες τοις έπιφύεσθαι βουλομένοις, έν οις τά υπέρ άνθρωπον διασκεπτόμεθα. όμο- 2ο λογοΰμεν τοιγαρουν τον κύριον ήμών Ίησοΰν Χριστόν τον υίόν τοΰ θεοΰ τον μονογενή, θεόν τέλειον καί άνθρωπον τέλειον έκ ψυχής λογικής και σώματος, προ αιώνων μέν έκ τοΰ πατρός γεννηθέντα κατά τήν θεότητα, έπ' έσχάτου δέ τών ήμερών τον αυτόν δι' ημάς και διά τήν ήμετέραν σωτηρίαν έκ Μαρίας τής παρθένου κατά την ανθρωπότητα, όμοούσιον τώι πατρί τον αυτόν κατά τήν θεότητα και όμοούσιον ήμΐν κατά τήν άνθρωπότητα. δυο 25 γάρ φύσεων ένωσις γέγονε, δι' δ £να Χριστόν, ένα υίόν, ίνα κύριον όμολογουμεν. κατά ταύτην τήν τής άσυγχύτου ένώσεως έννοιαν όμολογουμεν τήν άγίαν παρθένον θεοτόκον διά τό τόν θεόν λόγον σαρκωθήναι και ένανθρωπήσαι και έ£ αύτής τής συλλήψεως ένώσαι έαυτώι τόν έ£ αύτής ληφθέντα ναόν. τάς δέ εύαγγελικάς και άποστολικάς περί τοΰ κυρίου φωνάς ΐσμεν τους θεολόγους άνδρας τάς μέν κοινοποιοΰντας ώς έφ' ένός προσώπου, 30 τάς δέ διαιροΰντας ώς έπϊ δύο φύσεων, και τάς μέν θεοπρεπεΐς κατά τήν θεότητα τοΰ Χριστού, τάς δέ ταπεινάς κατά τήν άνθρωπότητα παραδίδοντας. έπϊ τούτοις έδοΕε καί κεκράτηκε κατά τε τό θέσπισμα τών εύσεβεστάτων και φιλοχρίστων ήμών βασιλέων και τό κοινήι ταΐς του Χρίστου έκκλησίαις λυσιτελοΰν έχειν ήμάς Νεστόριον τόν πάλαι γενόμενον τής Κωνσταντινουπόλεως έπίσκοπον καθηιρημένον, άναθεματίσαι δέ δσα βεβήλως αύτώι καί 35 φαύλως παρά τήν εύαγγελικήν και άποστολικήν πίστιν εϊρηται, συναινέσαι δέ τήι χειροτονίαι του κυρίου μου τοΰ όσιωτάτου έπισκόπου ΜαΕιμιανοΰ, ανδρός ου πεΐραν και ή υμετέρα θεοσέβεια ?χει, ώς έγωγε οιμαι, δν ΐσμεν καλόν τε καϊ αγαθόν άνωθεν γενονότα καί έν άρετήι διαλάμψαντα. Δεξαμένη ουν ή σή όσιότης ταΰτα ήμών τά γράμματα, άνυμνείτω τόν θεόν, δς παρ' ίο έλπίδα πάσαν και προσδοκίαν άνθρωπίνην σπουδήι καί φροντίδι περί τάς έκκλησίας τών εύσεβεστάτων και φιλοχρίστων ήμών βασιλέων συνήθως ταΐς έαυτοΰ έκκλησίαις έβράβευσε τήν είρήνην. δς συγχωρεί μέν πολλάκις καί συνεχώρησε πρός όλίγον διαθορυβηθήναι τό κοινόν τών Χριστιανών, ώς δν οί δόκιμοι φανεροί γένωνται, έπήγαγε δέ ούκ εις μακράν τήν ϊασιν' οιδε γάρ οιδε τά τοιαΰτα συμβαίνοντα βασανίίειν καί στεφανίτας έργάίεσθαι 45 Α 9 όμογνώμονασ Α

ιγ τών] τή Α

3° τάς] τά Α

COLLECTIO ATHENIENSIS

ι6ο

τους περί τό ευσεβές στερρούς και ένστηματικούς, τα δέ νόθα και κίβδηλα πολλάκις άπό της πολλής γυμνασίας πρόρριία άναιρεΐν.

δπερ και νΰν γεγένηται, διαιρέσεως μέν γε-

νομένης διά τάς κοινάς ήμών αμαρτίας, συναφείας δέ δια τήν αύτου φιλανθρωπίαν και χάριν, και εύΕάσθω σου ή ίερά και φιλόθεος ψυχή ταύτην άνωθεν κρατυνθήναι και παρά Ps. 126, ι τοΟ θεοΰ λαβείν τήν βεβαίωσιν" έ ά ν γαρ ό κ ύ ρ ι ο ς , φησί, μή ο ί κ ο δ ο μ ή σ η ι ο ί κ ο ν , ε ι ς δ μ ά τ η ν έ κ ο π ί α σ α ν οί ο ί κ ο δ ο μ ο υ ν τ ε ς α υ τ ό ν .

πιστεύομεν δέ δτι τής αύτου οικο-

νομίας τό νΰν Ιργον γεγένηται και διακρατήσει αυτό είς τό διηνεκές και μοχλοί δδου ού Mt. 16. 18 κατισχύσουσι της έκκλησίας" άμαχον γαρ ίχει τήν παρά του σωτήρος δύναμιν και ήλεγΕε τήν του θεοΰ έκκλησίαν πειρασμός ουδείς πώποτε, του θεοΰ έπιταχύνοντος τήν βοήθειαν, Mt. 28, 20 δς είπε τοις έαυτοΰ μαθηταΐς δτι μ ε θ '

υμών

ειμί

μέχρι

της

συντελείας

τοΟ ίο

αιώνος. 122 =

V 130 ΤοΟ αύτου και των λοιπών έπισκόπων τών σύν αύτώι έπιστολή πρός Ξύστον έπίσκοπον 'Ρώμης καί Κύριλλον έπίσκοπον Αλεξανδρείας και ΜαΕιμιανόν έπίσκοπον Κωνσταντινουπόλεως

1 2 3 ΤοΟ αύτοΰ έπιστολή ένωτική πρός ΜαΕιμιανόν έπίσκοπον Κωνσταντινουπόλεως σταλεΐσα ΐδ διά Αριστολάου τριβούνου Τώι δεσπότηι μου τώι θεοφιλεστάτωι και άγιωτάτωι συλλειτουργώι ΜαΣιμιανώι 'Ιωάννης έν κυρίωι χαίρειν.

"Εδει μέν άνωθεν ήσθέντας ήμάς ύπερβαλλόντως έπί τήι τής σης θεο-

σεβείας καταστάσει γράμμασί τε εύθύς χρήσασθαι τήν ήμετέραν μηνύουσιν ήδονήν καί τά της σής καταστάσεως ευαγγέλια έν συνοδικοΐς τοις είωθόσι δέΕασθαΓ άλλ' έπειδή πονηρός so τις δαίμων τά πράγματα ουτω διετάραΕεν, ώστε τά τής αληθείας πρός βραχύν χρόνον διακοπηναι, νυν δτε διά τήν τοΟ θεοΰ χάριν ή συνάφεια τών έκκλησιών έγένετο, έπί τά καθήκοντα προθυμότατα ήκομεν, προσφθεγγόμενοί σου τήν όσιότητα τούτο μέν έν γράμμασί, τούτο δέ καί διά τοΰ κυρίου μου τού θαυμασιωτάτου καί περιβλέπτου Αριστολάου τού τριβούνου καί νοταρίου, ού της σπουδής πολύς έν ταΐς έκκλησίαις ?σται ό έπαινος, ώς αν 25 και διά ίωσης φωνής έχοιμεν τήν πρός σέ έκπιμπλάναι διάθεσιν' δν ό κύριος τής προεδρίας ήΕίωσεν, δπως ϊασιν αρκούσαν τά διαταραχθέντα δέΕηται πράγματα, άπό σου ήθους καί τού προσόντος τήι σήι φιλοθείαι προσηνούς καί φιλαλλήλου λαβόντα τάς άφορμάς. άρκεΐ γάρ πρόθεσις αγαθή καί οΐαν ή σή κέκτηται άγιωσύνη, ήνπερ ϊσμεν καί διά πραγμάτων άνωθεν παρειλήφαμεν, ουκ ου σαν μέν όμόνοιαν φυτεύσαι, γενομένην δέ καί είς t o so άρχαΐον άποκαταστάσαν υπέρ προσδοκίαν όχυρώσαι.

καί πάνυ τεθάρρηκα, δέσποτα, ώς

σπουδή Ισται σου τήι άγιωσύνηι άπαν μέν το λυπούν πρόρριίον άνασπάσαι, περιθεΐναι δέ ίσχϋν τήι γενομένηι θεού εύδοκίαι συμβάσει, ώστε έΕεΐναι καί νύν έκεΐνο τό προφητικόν Ps. 95.

1

μεθ' ηδονής άιδειν λόγιον ά ι σ α τ ε τ ώ ι κ υ ρ ί ω ι ά ι σ μ α κ α ι ν ό ν ' ά ι σ α τ ε τ ώ ι πάσα

ή γ ή.

κυρίωι,

έμεγάλυνε κύριος τώι δντι τήν έαυτοΰ χάριν, καί άποδέδεικται μέν διά 86

Mt. 19, 26 πάντων αεί μέν, μάλιστα δέ νύν, δτι τά παρά άνθρώποις άδύνατα παρά τώι θεώι δυνατά έστι.

ταύτα παρ' ήμών ώς έν τάχει δεΕάσθω σου ή θεοσέβεια" μικρόν δέ ύστερον άπο-

σταλήσονται παρ' ήμών οί καί βαθμού έκκλησιαστικού μετέχοντες, ούς άν ό κύριος κατευθύνηι.

ήνυσε δ' δν τήν όδόν προθυμότατα καί ό κύριος μου ό θεοσεβέστατος καί κοινός

ήμών αδελφός έπίσκοπος Παύλος ό σος θερμός έραστής, εί μή συνέβη αυτόν άπό πολλού 40 τής όδοιπορίας πόνου την έσχάτην ύπομεϊναι άσθένειαν, ού ^αίσαντος πληρωθήσεται ήμών 15 cf. Coll. Casin. 203 A 26

ΐχοιμεν scripsi Ιχοΐίν

Α

έκπιμπλάναι scripsi έκλιμποΐναι A

i23.

X24

IOHANNIS

ET

ACAC1I

BEROENSIS

EPISTVLAE

AD

MAXIMIANVM

ιόΐ

και ούτος ό σκοπός αύτοΰ τε κάμοΰ, καλλίστην έπιθυμίαν έχόντων έμοΰ μέν άποστεϊλαι αυτόν, αύτοΟ δέ δραμεΐν και την φίλην ήμΐν και άνωθεν γνησίαν άσπάσασθαι κεφαλήν, και γαρ θεού τήι χάριτι ήρκεσεν, ώσπερ μεμαθήκατε, τοιαύτην ποιήσαι τώι κόσμωι συνάφειαν, ώστε μηδενι τό λοιπόν έΕεΐναι περί φρονήματος ή δόγματος Εκκλησιαστικού μηκέτι διαφέρεσθαι, άλλα στέργειν και αγαπάν την έγγενομένην πληροφορίαν ήμΐν παρά του κυ- 5 ρίου μου του άγιωτάτου έπισκόπου Κυρίλλου και αύτώι παρ' ήμών, προς δν και συντετέλεσται ήμΐν μετά πάσης άκριβείας και τα περί της καθαιρέσεις τοΟ άσεβους Νεστορίου του πρώιην γενομένου έπισκόπου της μεγαλώνυμου έκείνης πόλεως και προς τήν σήν όμοίως θεοσέβειαν. ήμεΐς γάρ σέ μέν και τήν σήν θεοφίλειαν έπιστάμεθα έπίσκοπον άΗιον της έκκλησιαστικής προεδρίας, έκεΐνον δέ γεγυμνώσθαι ταύτης παντελώς και άναθε- ίο ματίσθαι τά φαύλως αύτώι λεχθέντα ή φρονηθέντα παρά τε τήν πατρώιαν διδασκαλίαν καϊ τό άποστολικόν και εύαγγελικόν κήρυγμα. και τά νυν παρ' ήμών έκ κοινής όμολογίας συγκείμενα οίς όφείλουσάν σου τήν κατά θεόν έμμέλειαν έντυχεΐν άπεστείλαμεν, τό ίσον V 123.127 ύποτάΗαντες τοΐσδε ήμών τοις γράμμασι τών τε παρ' ήμών προς τον άγιώτατον και όσιώτατον έπίσκοπον Κύριλλον έπεσταλμένιυν και τών παρ' αύτοΰ πρός ήμάς ΰπηγορευμένων, ι® άφ' ών και ΙΕεστιν υμάς γνώναι ώς 2ν και τό αύτό τηι του θεοΰ χάριτι σώι£ομεν φρόνημα και πάσα διχονοίας ή άμφιβολίας άνήιρηται πρόφασις, όμόλογα και συμβαίνοντα ήμών έκθεμένων και προτεινόντων και δε£αμένων δια του κυρίου μου του θεοσεβεστάτου έπισκόπου Παύλου τηι άποστολικηι και εύαγγελικήι έκκλησίαι.

124

Άκακίου έπισκόπου Βέροιας πρός ΜαΣιμιανόν έπίσκοπον Κωνσταντινουπόλεως Τώι άγιωτάτωι και όσιωτάτωι δεσπότηι έμώι άρχιεπισκόπωι ΜαΗιμιανώι Άκάκιος έν κυρίωι χαίρειν. Ή έπισκοπή της σής εύλαβείας ούκ έδεήθη μελλησμοϋ γνωρίζοντος τίς εΐ και τίς έσηι, άλλά δήλος και καταφανής τοις πάσι κατέστης παραυτά τώι την χάριν τοΰ θεοΰ έπΐ σοι έπισκηνώσαι, ώς πάν ότιοΰν τηι έπισκοπήι συνοΐσον τών έν τώι έκκλησιαστικώι θεσμώι άνελλιπώς έν έαυτώι περιφέρεις, και μετά πάντων καϊ προ πάντων δι' έργου μετερχόμενος τό άποστολικόν λόγιον τό φάσκον τ ό έ π ι ε ι κ έ ς υ μ ώ ν γ ν ω σ θ ή τ ω π ά σ ι ν ά ν θ ρ ώ π ο ι ς , δπερ διαιρών και διασαφών ό αύτός απόστολος και δεικνύων δσος έστίν δγκος τής τοΰ λόγου περιουσίας και δσον τό κλέος της ταπεινοφροσύνης, έπάγει λέγων" ή γ ν ώ σ ι ς φ υ σ ι ο ΐ , ή δέ ά γ ά π η ο ι κ ο δ ο μ ε ί . άπαιτεΐ γάρ ή έπισκοπή ούκ έπίδειΕιν βημάτων, άλλ' ένέργειαν πραγμάτων' δθεν και ό μακάριος απόστολος ΤΤαΰλος δεικνύς δτι τό έργον του λόγου τιμιώτερον, πρός Κορινθίους έπιστέλλων φάσκεΓ θ έ λ ω π έ ν τ ε λ ό γ ο υ ς ε ι π ε ί ν έν τ ώ ι νοί μ ο υ ή μ υ ρ ί ο υ ς λ ό γ ο υ ς έν γ λ ώ σ σ η ι . έπεγένετο δέ που έκ περιουσίας τηι έπισκοπήι και τούτο θεοΰ τηι χάριτι εύκαίρως, τά έν τοις έμπροσθεν ούκ άνεκτά καταλαβόντα και τήν διχόνοιαν έκατέροις τοις μέρεσιν έμποιήσαντα έπί της σής θεοσεβείας σβεσθήναί τε και άποσκεδασθήναι, πληρουμένου τοΰ άποστολικοϋ ί>ητοΰ τοΰ φάσκοντος α ύ τ ό ς έ σ τ ι ν ή ε ι ρ ή ν η ή μ ώ ν , ό π ο ι ή σ α ς τ ά ά μ φ ό τ ε ρ α £ν καϊ τ ό μ ε σ ό τ ο ι χ ο ν τ ο ΰ φ ρ α γ μ ο ύ λ ύ σ α ς , τ ή ν έ χ θ ρ α ν , έν τ η ι σ α ρ κ ΐ α ύ τ ο ΰ , τ ο ν ν ό μ ο ν τ ώ ν έ ν τ ο λ ώ ν έν δ ό γ μ α σ ι κ α τ α ρ γ ή σ α ς , ί ν α τ ο υ ς δ ύ ο κ τ ί σ η ι έν έ α υ τ ώ ι ε ι ς έ ν α κ α ι ν ό ν ά ν θ ρ ω π ο ν , π ο ι ώ ν ε ϊ ρ ή ν η ν , και ά π ο κ α τ α λ λ ά ί η ι έν έ ν ΐ τ ο ύ ς ά μ φ ο τ έ ρ ο υ ς σ ώ μ α τ ι και τά έ£ής. και άπελάβομεν θεοΰ χάριτι πάντες πάντας, άναθεματίσαντες τόν άσεβη Νεστόριον, μιάι πίστει, μιάι έλπίδι, μιάι άγάπηι. δπως δέ και τίνα τρόπον ή τοΰ θεοΰ χάρις τήν εϊρήνην τηι καθόλου έκκλησίαι έβράβευσε, μεσιτεύσασα έκατέροις τοις μέρεσι, τώι τε πάντα άγιωτάτωι έπισκόπωι Κυρίλλωι και τώι Α 1 3 οίς] coniecerim ώς

πρός

Acta conciliorum oecumenicorum. I ι , 7.

16 ύφ'

A

20 βερροίασ

A

3 3 σήι

addidi 2:

2ο

25 Phil. 4. 5

iCor.

8,

1

so iCor. 14. 19

35

Eph.2,14-16

40

COLLECTIO ATHENIENSIS τά πάντα θεοφιλεστάτυυι έπισκόπωι ΤΤαύλωι, συμπαρόντος τοΟ θαυμασιωτάτου και φιλοχρίστου Άριστολάου τοΰ τριβούνου και νοταρίου, παρόντος δέ κάμοΰ αϋτοίς τήι τοΰ έπιep. 105 στολιμαίου γράμματος έγχαραγηι και είσηγουμένου τά δυνατά, δι' οικείου μέν γράμματος ό ν ΐ3ΐ άγιώτατος και θεοφιλέστατος έπίσκοπος Κύριλλος, ωσαύτως δέ και ό τά πάντα πιστότατος και ευγενέστατος Άριστόλαος ό νοτάριος και τριβοΰνος, ώι πλείστας χάριτας όμολογοϋμεν 6 ίκανώς ήμΐν δυστραπέλου ούσης της υποθέσεως συμπεριενεχθέντι και τά δυνατά συνενεγκαμένωι, διά Ζώσης φωνής διδάΕουσί σου άνελλιπώς τήν θεοσέβειαν. ταΰτα έχρήν μετά της έγκυκλίου έπιστολής της παρά της ήμετέρας μικρότητος γραφείσης ίδικώι γράμματι ένθέντας ημάς διαπέμψασθαί σου τηι άγιωσύνηι, ης έγκυκλίου έπιστολής περιεχούσης τά τε γενόμενα σκυθρωπά και τά έπιγενόμενα φαιδρά χρή τούς έγγύς και τους μακράν άδελφούς ίο τε και συνεπισκόπους έπακοΰσαι, προσέτι δέ και τούς έν οίωιδήποτε έπιτηδεύματι έν καιρώι τήν συμπάθειαν έπιδειίαμένους και νΰν το άποστολικόν άπενεγκαμένους φητόν το φάσκον' Rom. 6,8 t i ά π ε θ ά ν ο μ ε ν σ ύ ν Χ ρ ι σ τ ώ ι , π ι σ τ ε ύ ο μ ε ν δ τ ι κ α ι σ υ Ζ ή σ ο μ ε ν α ύ τ ώ ι . ήντινα έπιστολήν , πέπεισμαι, τά είς είρήνην και όμόνοιαν, προσέτι δέ και άγαλλίασιν συντείνοντα πάσιν όμοΰ μνηστευομένην προστά£ειας τοις έγγύς και τοις μακράν θεοσεβε- 16 στάτοις έπισκόποις διαπεμφθήναι. 126 = V 131 Κυρίλλου προς τόν αυτόν ΜαΕιμιανόν σταλεΐσα διά Άριστολάου 126

ΤοΟ αύτοΟ πρός τον αύτόν έπιστολή δευτέρα

Κυρίωι μου άγαπητώι άδελφώι και συλλειτουργώι ΜαΕιμιανώι Κύριλλος έν κυρίωι cf. ep. 117 χαίρειν. Γράφουσι πρός με οί άγαπητοί μου οί κληρικοί ώσανει τής σής θεοσεβείας so τάχα που και λελυπημένης δτι μή γέγραφα τίνα τρόπον συντέθειται τά τής ειρήνης των αγίων έκκλησιών. έγώ δέ ούχ ούτως είμΐ ράθυμος περί τά άναγκαΐα τών πραγμάτων, ως έλέσθαι σιγάν και μή διδάσκειν έκαστα σαφώς οΟς χρή ταΰτα είδέναι, και πρό γε τών άλλων τήν σήν όσιότητα. έγράψαμεν ουν άπαραλείπτως και διά τοΰ κυρίου μου τοΰ θαυμασιωτάτου τριβούνου και νοταρίου Άριστολάου' έπειδή δέ τεθρυλήκασι τινές ώς δόΕαν 26 άπασιν ήμΐν τε και τοις κατά τήν Άνατολήν μόνιυι συνθέσθαι τώι συμβόλωι τώι έκτεθέντι παρά τών άγίων και άοιδίμων ήμών πατέρων έν τήι Νικαέων, άθετουμένων πάντων ών γεγράφαμεν κατά τών μιαρών Νεστορίου δογμάτων, και τάχα που τινές έπι τούτωι και έσκανδαλίσθησαν, δεΐν ώιήθην και διά τούδε τοΰ γράμματος τήν σήν διδάΗαι τελειότητα. ού γάρ άθετήσαντες τά έαυτών συναινοΟμεν τώι συμβόλωι τής όρθής πίστεως, αλλά κάκεΐνα γε- so γράφαμεν κατά σκοπόν τρέχοντες τών άγίων πατέρων, οι και τό τής πίστεως ήμΐν τεθεσμοθετήκασι σύμβολον. ισμεν δέ δτι όρθοποδοΰμεν αληθώς και ούκ !Εω τής ευθείας έσμέν όδοΟ, κανόνα τής είς πάν ότιοΰν άκριβείας τούς έκείνων ποιούμενοι λόγους. γεγράφασι μέν γάρ έν άρχαΐς οί έκ τής Ανατολής, μάλλον δέ παρεσκεύασαν γράψαι τόν ep. 105 κύριόν μου τόν τά πάντα όσιώτατον έπίσκοπον τής Βεροιαίων Άκάκιον δτι πάσιν άρέσκει es μόνωι συνθέσθαι τώι συμβόλωι και άκυρώσαι τάς έπιστολάς και τους τόμους ους γεγράφαμεν ταΐς Νεστορίου κενοφωνίαις άντανιστάντες τήν άλήθειαν. έγώ δέ πρός τούτο μειδιάσας έφην δτι εί άφανίίομεν τά έαυτών, καταγινώσκομεν τής έαυτών πίστεως, και ούτε συνεθέμην ούτε ήκύρωσά τι τών γεγραμμένων' γέγραπται γάρ όρθώς και μετά τής άληθείας. έπειδή δέ ήλθεν είς τήν ΆλεΣάνδρειαν ό ευλαβέστατος έπίσκοπος ΤΤαΟλος ό «ο Α ίο φαιδρά scripsi σφοδρά Α μενοσ Α

14 τήν addidi

15 μνηστίυομένην scripsi μνηστίυό-

A

J_ 18 β J

21 μή Α μέν J

26 re] τό Α

35 ßeppoialuiv A J

39 γραμμάτων J

126 CYRILLI EPISTVLA AD MAXIMIANVM

128 THEODORETI AP IOHANNEM

163

της Έμίσης, φάσκων έτοίμως Εχειν άπαντος καΐ άναθεματίίειν το Νεστορίου δόγματα και καταδέχεσθαι τήν καθαίρεσιν αύτοΟ, άναγκαίως τα της κοινωνίας έδοΕεν έπί τούτοις βεβαιωθήναι, κατ' ούδένα τρόπον του συμβόλου της πίστεως άδικουμένου παρά τίνος. και γαρ και ή άγία σύνοδος ή έν τηι Έφέσωι συναχθεΐσα πάλιν το σύμβολον της πίστεως έβεβαίιυσε και Νεστορίου κατεψηφίσατο τήν καθαίρεσιν, ώς παρερμηνεύοντος αύτοΰ και 6 εις τον ίδιον περιέλκοντος σκοπόν τήν όρθώς και έ£ητασμένως έκτεθεΐσαν της πίστεως όμολογίαν παρά τών αγίων ήμών πατέρων. μή τοίνυν σκανδαλιίέσθωσαν τινές δτι βέβαιον όμολογοΰμεν τηρεΐν τό της πίστεως σύμβολον, έν ώι και έβαπτίσθημεν, αλλ' έννοείτωσαν δτι τους μή τηρουντας αύτό ταΐς έννομωτάταις ύποφέρουσι ψήφοις οί των άγίων έκκλησιών κατά καιρούς τήν φροντίδα πεπιστευμένοι παρά τοΰ πάντων ήμών σω- ίο τήρος Χριστού. ΤΤρόσειπε τήν παρά σοι αδελφότητα" σέ ή σύν ήμΐν έν κυρίωι προσαγορεύει. 127 = V 128 Τού αύτοΰ προς Άκάκιον Μελιτηνής μεμψάμενον αύτώι δτι συνέθετο 128 = R 29 Totius epistulae uersio Latina extat in Collectione Casinensi 183, partis prioris usque ad 27 καλλύνεται in Actis Concilii quinti coll. ν is θεοδωρήτου προς 'Ιωάννην έπίσκοπον 'Αντιοχείας Ό πάντα σοφώς πρυτανεύων θεός και της ήμετέρας προμηθούμενος όμονοίας και τής τών λαών κηδόμενος σωτηρίας συναθροισθήναι ήμάς κατά τούτον παρεσκεύασεν και συμφώνους άλλήλοις τάς απάντων 2δει£ε γνώμας. έν κοινώι γάρ άναγνόντες τά Αίγύπτια γράμματα και έΕετάσαντες αύτών άκριβώς τήν διάνοιαν, ευρομεν σύμφωνα τοις 1 2 31. 7 5. 9 158. 28 5. 28 46, 17 7- 4· 5 52. 13 10, 8 63, 24 10, 34 151, 11 11, 27 47, 16 12, 28 51, 11. 18. 52, 33 13, 38 173. " 16, 13 28, I 16, 16 27, 44. 28, 6. 58, 12 16, 18 160, 7 19, 26 160, 36 21, 34—39 26, 30 22, 29 21, 14 22, 41—45 32, 4 22, 46 32, 14 24, 24 19, l8 25, 31. 32 27, 14 25. 31 26. 43 27, 46 109, 17 28, 20 160, 10 Lc. i, 2 35. 36 i. 28 36, 35. 90, 3 i, 35 • • • • 34. 16. 36, 37. 38, 23. 90. 5 i. 36 31. 34 i. 41—43 29. 35 i. 44 90, Μ 1, 68 137, 27 2, 7 94. 9 2, 11 29, 23 2, 12 29, 27 2, 14 34, 22 2, 34 82, 6 2, 52 41, 3. 44, 26. no, 15 4, 18. 19 no, 6 4. 30 31. Η 11. 54 25, 29 22, 37 36, 17 Ioh. ι, ι 20, 5 i. 3 41. 34- 51. 26 i, 14 20, 7. 34, 31. 35, 21. 36, 6. 33. 45, 3. 12. 55, 8. 64, 26. 90, i. 94, 21. 107, 21. 27. no, ι i. 16 95. 5 Acta conciliorum oecumenicorum. I 1,7.

177 I. 17 18

i . 3° 31 i. 30 2> !9 3. 6 3. 13 3. 26 5. 17 5. 19 5. 21 5. 22 5, 25. 28. 29 5. 25 5. 27 6, 35 6, 38 6, 42 6, 51. 58 6, 51· 33 6, 51 6. 54 6, 56 · 59. 6. 57 59. 17· 6, 62 6, 63 7, 30 8, 28 8, 40 · • • 8, 53 8, 54 8, 57 8, 58 10, 11 10, 3° 10. 32—36 10, 32 12, 49 14. 9 14, 10. 12 14. 10 14. 27 16, 13. 14 20, 17 Act. 2, 22 2, 24 2, 25—28 2, 25 2, 31 2, 33 2, 36—38 2, 38 3. 12 10, 36 10, 38 13. 3° 17. 3°· 31 17. 31

89, 27 55. 15 31. 30 31. 36 47. 33 35. 23 27, 5. 42, 3. 60, 26 31. 43 25. 3« 25, 34. 41, 28 41, 28 25, 35 26, 2 25, 37. 26, 41 25, 40 26, 8 41, 21 26, 15 92. 28 59. 5 59, 6 92, 29 8. 12. 14. no, 32. 34. i n , ι 19· 20. 24. i n , 3. 5. 8. 9. 10. 11 42, 5 60, 11 31. 15 41, 22 25. 21· 26, 9, 39. 27, 5. 44, 3 26, 16 109. 13 26, 17 41. 33 137, 29 41. 27. 43, 37 58. 17 52, 32 41, 22 43. 36 51. 16 52, 32 151, 12 109, 14. no, 4 41. 23 27, 33. 28, 24. 29 28, 33. 46, 10 28, 19 28, 38 171, 26 46. 10 28, 42 28, 22 52. 39 29, 29. 30, 20 99, 12 3°. 4 99. 29 72. 34· 79. 34 23

COLLECTIONES MINORES

178 20, 28

.

. .

29, 14

R o m . ι . 25

.

. .

27. 42

. . . 3. 27 4. 23. 24 . .

57. 16

5. 10 5. 14

in,

.

90, 15

3, 5

· ·

36, 21

3. 14

6. 8

.

.

. .

162, 13

· •

ί ο . 8. 9 ·

• ·

25, 2 3 ° . 19· 107, 33

2, 4

.

.

2, 8

.

.

.

.

. . .

. . . .

. .

8, 8, 6

.

. . . .

.

Μ, ig 15. ΙΟ

.

. .

15. 45 15. 47 2 Cor. 4, 5 .

. .

38. 15

I, 2

49, 16

ι. 3 i, 6 i, 7 — 9

2, 17 3, ι · 2

• ·

99. 14

4. 15

·

99, 22

5, 4· 5

4,

60, 24. 99, 18

.

. .

24, 40

5. 7—9

. . .

93. 19

. . .

3 4 - 2 5 . 36, 10

5, 7 5, 8

89, 31

.

57, 4

12, 10

. . .

145. 13

• ·

• ·

. . .

13. 8 ι Petr. ι , I

.

49. 8

.

• · · 34. 25. 36, 9· 15· 90, 29

. .

99, 5

4, 4· 5 · 4. 4 . .

· · . .

i, 5

3°. 33· 92, 13. 106, 14. 16

I, 19. 20 . .

93. »7 46, 8

I, 20. 21 .

.

98, 22

• · ·

40, 22

2, 3

. . .

·

2, 6 2, 8

. .

. .

•

. . .

2, 1 4 — 1 6 2, 14 4- 5 5, 2

.

57. 16 89, 28

. .

38, 16 no,

.

.

7

. 53, I I . 54, 21. 56, 18 91, 31

• · 53, 19- 54. 25. 91. 35 . . . .

53- 22

•

•

54. 3 no, 9

• • .

54. 7 . 54, 11. 13. 26. 56, 13 no,

.

16

57. ι 19, 3 ° 55. 31

47. 13 82, 8

. . . .

82, 10

2, 7 3, 18 1 Ioh.

.

4. ι ι, ι

51, 6. 89, 33 63, 28. 149, 31. 1 7 1 , 25 35, 38 30, 22

5, 20 l a c . i , 8. 7

54, 34 149, 28

i . 17 Iuda 5. 6

20, 37

19

44, 16

Apoc. 19, 16

64, 6. 94, 6

161, 36

.

. .

150. 7

.

. .

4°. 4

. . .

i , 8. 6

98, 19 • ·

.

20, 8. 55, 19

82, 15

33. 25

.

. .

23, 32

32, 24

.

.

27, 25 22, 20

12, 22

. .

.

. .

12, 23 . .

3, 13 3, 26

.

9, 26

.

. . .

.

12, 2

I, 9. 8 . I, g

.

20

22, 12. 44, 2

8, ι

ι. I, 8

22, 14 in,

5. 9· 10 . . .

38. 15 48, 16

.

20, 15

5, 6

.

.

23. 10 .

12

.

. . .

24, 4. 9

2-14 2, 16. 17

3. ι

8, 2

I I , 23

.

T i t . 2, 13. 14

. . .

10, 5

i, 12—20

92. 23

30, 25

.

65. 9 161, 26

· ·

44. «3

.

9, 26

·

ι Tim. i, 7

l 6 i , 29

8, 5· 6 .

. .

2. 5 2 T i m . 2, 8

98, 5

4. 6, 17

·

2, 5. 6 140. 39

. . .

4, 5 Col.

. 27, 27. 39, 8. 108, 18

47. 10

.

• · · •

.

48, 25 80, 2

·

• ·

.

.

2, 21

.

2, 12

Eph.

2, 15. l 6 .

18

·

9. 3

55. 35· 89, 3°· 94. 20. 95. 5

6, 3

9. 5

36, 25. 45, " ·

2, IO. I I . . .

30. 9

. . .

. 13. η . . . . . . ι Cor. ι , 24

Gal.

2, 7

symbolum Nicaenum [cf. ind. i]

34, 32. 89, 3. 107, 16

symbolum Chaiisii

. .

.

53, 12

· ·

64, 2. 94, 2

2, 5· 7 • · · 2, 6. 7 . . .

108, I I

A

66

78, 4 °

56, 6

A

68

78. 24

2, 5 — 7

97. 16

INDICES A 73—78 A 77 A 85 A A A A A V V V V V V V

95 97 105 107 108 6, 8 9 16 17 31 83 91

V 93 V 94 V 96

77, 31.

149. 3 142. 11 1 4 4 . 2. 32 *47> ι» 8i, 31 147, 32. 154, 9. 156, 28. 162, 3. 35 147, 3. 9· 151. 33· 154. 13 154, 24 43, 31 141, 16 141, i. 35 141. 4 74. 17 74. 20 138, 15. 139, 29. 140, 30

156, 27. 157, 34. [p. 38, 69, 36. cf. V 123. 127 161. 13. V 123 157, 15. 158. i. 159, 13· 164. 15· 25·

74. 25 69, 24 13 sq.] 147, 16 173, 17 [ " 3 . 4]

154. 30 V 124. 125 154, 20 V 127 154, 30. 156, 9. 157. 5. 158, I. 159, 13. 163, 19. 165, 1 1 . [127, 6] 156, 30 V 131 162, 3 V 148 78, 33 V 1 5 1 , 11 149. 21 Coll. Cas. 79 1 5 1 . 24 Coll. Veron. 3. 4 141, 12 Acacii Beroeensis epistula ad imperatorem 141, 39. 147. »7 Acacii Beroeensis epistula ad synod um 69, 32 Acacii Beroeensis epistula ad Constantinopolitanos 153, 21 Acacii Beroeensis epistula encyclia . . . 162, 8 Anastasii et Photii presbyterorum epistula 97, 1. 11 Aristolai epistula ad Acacium Beroeensem 147, 1 Cyrilli plures epistulae ad Acacium Beroeensem 147, 3 Cyrilli epistula ad Maximianum per Aristolaum p o r t a t a 162, 24 Flauiani Philippensis epistula ad Caelestinum 143, 1 Maximiani epistula ad Cyrillum . . . . 153, 24 Nestorii epistula ad Antiochum praef. praet 71. 8 Rufi Thessalonicensis epistula ad Iulianum Serdicensem 140, 2 Xysti epistula ad Acacium Beroeensem 147, 2 Xysti epistula uice Caelestini scripta et Cyrilli diaconis tradita 144, 2 'Αθανασίου Εν τώι TTepi τής άγιας τριάδος λόγωι [c. Arian. 3, 32. 35] . .60, 21. 64, 21 'Αθανασίου Εκ τοΟ κατά 'Αρειανών βιβλίου [c. Ariaa. 3-331 9°. « · 37. 3

179

'Αθανασίου ίκ τής πρός Έπίκτητον Επιστολής [2, 7] 90,31-37.6 [Athanasius] = Lietzmann, Apollin. p. 250, 6 — 2 5 1 , 6 . 12—15. 2 5 3 , 3 — 1 4 48,28 'Αμβροσίου Επισκόπου Μεδιολάνων [de fide ι , 94. 2, 77] 92, 1 1 Άμφιλοχίου Επισκόπου Ικονίου [cf. Ίκο. νιου] 94. 2 5· 95. 1 ΆττικοΟ Επισκόπου Κωνσταντινουπόλεως 94. >6- 95. 8. 45. 8 Βασιλείου Επισκόπου Καισαρείας τής πρώτης 'Καππαδοκίας [de spir. s. 18] 93. 34· 64. 18 Γρηγορίου τοΟ μεγιίλου Επισκόπου ΝαΣιανΣοΟ [ep. 101] 93. 1 Γρηγορίου Επισκόπου Νύσης [or. 1 de beatit. p. 1201] 94. ι• 64.1 Θεοφίλου Επισκόπου 'Αλεξανδρείας Εκ τής ε ίορταστικής Επιστολής 9 1 · >9 eiusdem Εκ τής ϊκτης έορταστικής Επιστολής 91. 27 'Ικονίου [errore Cyrilli pro Άμφιλοχίου Ικονίου] 37· 2 1 'Ιουλίου Εκ τής πρός ΓΓροσδόκιον Επιστολής [Lietzmann, Apollin. p. 284] 9 1 . 6 . 45. 2 0 ΚυπριανοΟ Επισκόπου και μάρτυρος Εκ του ΤΤερϊ Ελεημοσύνης [de. op. et elem. 1] . . . . 92, 3 Cyrillus Εν τώι πρώτωι τόμωι [ = 39, 25 τής Επιστολής ής γΕγραφα πρός τοϋς άγιους μovαστdς, V ι , 15. ι6] . . 38, 3· 39. 2 5 Εν τώι πρώτυυι τόμωι [V ι, 25] . . . 51. 6. 62, ίο Εν τώι δευτΕρωι τόμωι [V ι , 2ο] 57. 2t~' Εν τώι πρώτωι τόμωι [hom. pasch. 17 p. 226. 228 Aub.] 48, 7. 58, 2. 57, 23 [hom. pasch. 17 p. 230] 41, 2. 44, 26 Nestorius p. 225, 13—18 . . . 46, 32. 109, 12 p. 226, 14—227, 3 109, 28 p. 227, 20—228, 16 59, 12 p. 227, 20—228, 3 110, 32 p. 228, 4—16 111,3 p. 234, 10—16 109, 2 p. 235, 2. 6—9 55. 2 0 p. 235, 6—236, 6 no, 7 p. 236, 12—14 n o , 19 p. 240, ι—4 n o , 22 p. 240, 4—9 n o , 25 p. 248, 10—249, ι 107, 3 1 p. 249, ι — 4 108, 32 p. 249, 2—4 49. 12 p. 254, 5—12 . . . . 39. ι 108, 11 p. 260, 4—7 109, 17 p. 261, 20—262, 6 . . 39, 8. 108, 18 p. 262, 3 — 1 2 109, 20 p. 269, 14—27 h i , 14 p. 271, ι — 3 h i , 23 P· p. p. p. p. p.

2

73. 273, 275, 277, 278, 283,

5—12 18—274, 17 ι—11 19—278, 2 . . . . . . 5—13 2—8 23*

42> 2 5 106, 9 108, 24 . 106, 23 107, ι 111, 26

COLLECTIONES MINORES

ι8ο p. 285, 24—287, 21 p. 289, 6 — 1 5 p. 292, ι — 6

107, 8 108, 2 109, 7

P· 353. i — 1 2 35. 8 P-354. 7 — 1 1 39. Μ τόμοι έχοντίς κεφάλαια τών βλασφημιών Νεστοplou 172, 8

Πέτρου Επισκόπου και μάρτυρος ίκ του Περί θεότητος βιβλίου 8g, 26. 36. 33 Pindar, frg. 57 91. 31 Φίληκος έπισκόπου 'Ρώμης και μάρτυρος έκ της πρός ΜαΕιμΤνον Επιστολής [Lietzmann, Apollin. p. 318] 91. 12· 45.

ceteri indices in huius uoluminis

parte VIII

proponentur