Acta conciliorum oecumenicorum: Pars I Epistularum ante gesta collectio. Actio prima [(Nachdr. d. Ausg. 1935) ed.] 9783110828078, 9783110004205

Citation preview

ACTA CONCILIORVM OECVMENICORVM IVSSV A T Q V E M A N D A T O

SOCIETATIS SCIENTIARVM ARGENTORATENSIS

EDIDIT

EDVARDVS SCHWARTZ TOMVS ALTER V O L V M E N TERTIUM PARS PRIMA

MDCCCCXXXV

WALTER DE GRUYTER & CO. VORM. G. J. GÔSCHEN'SCHE VERLAGSHANDLUNG - J. GUTTENTAG, VERLAGSBUCHHANDLUNG - GEORG REIMER - KARL J. TROBNER — VEIT ft COMP.

BEROLINI ET LIPSIAE

CONCILIVM VNIVERSALE CHALCEDONENSE EDIDIT

EDVARDVS SCHWARTZ

VOLVMEN TERTIUM PARS PRIMA EPISTVLARVM ANTE GESTA COLLECTIO.

A C T I O PRIMA

MDCCCCXXXV W A L T E R DE GRUYTER & CO. VORMALS O.J. GÖSCHEN'SCHE VERLAGSHANDLUNG — J. GUTTENTAG, VERLAGSBUCHHANDLUNG — GEORG REIMER — KARL J. TROBNER — VEIT Λ COMP.

BEROLINI ET LIPSIAE

Printed in Germany Archiv-Nr. 47 0262/7 Foto mechanischer Nachdruck 1962 von Walter de Gruyter 4c Co., Berlin W 3 0

PR^FATIO lussa Leonis papse initio a. 450 gesta synodorum Constantinopolitanae a. 448 et Ephesiae a. 449 simul cum libellis atque epistulis Latine uersa additoque ipsius Leonis tomo quem adFIauianum synodumque Ephesiam destinauerat, in collectionem redacta sunt, quae in codice Nouariensi 30 extat et in huius tomi uolumine π parte 1 edita est. ipsius concilii Chalcedonensis Leoni praesto fuerunt siue quae ab initio Latine concepta erant, sicut sententia de Dioscoro damnando, quam protulerunt legati pontificis in actione altera et ille episcopis per Gallias constitutis ep. 112 scripsit, atque allocutio quam Marcianus augustus in actione sexta pronuntiauit, siue translata fidei definitio, praeterea breuis relatio ex gestis authenticis petita de actionibus altera et sexta et de his quae de diocesibus inter Maximum et Iuuenalem partiendis atque de Domno Antiocheno Chalcedone acta sunt, de quibus omnibus in praeiatione ad eorum editionem in altera uoluminis π parte agendum erit. de ceteris praeter ea quae legati Romam reuersi ore, non scriptis relationibus narrauerunt, Latinum se nihil habere ipse Leo fatetur in epistula 60 d. 11. m. Mart. a. 453 scribendo ad Iulianum episcopum Coensem, qui Constantinopoli illius res agebat: gestorum synodalium qua omnibus diebus conditi in Calchedonensi cimiate confecta sunt, parum clara propter lingua diuersitatem apud nos habetur instructio et ideo fraternitati tua specialiter in· iungo ut in unum codicem uniuersa tocias congregari, in Latinum scilicet sermonem absolutissima interpretation translata, ut in nulla parte actionum dubitare possimus neque ullo modo esse posstt ambiguum quod ad plenam inteüegentiam te fuerit studente perductum. at exemplarium authenticorum translatio erat labor Herculeus; ne munus quidem editioni gestorum paulo post Marciani auspiciis paratae Latinitatem reddendi Iulianus suscepit caruitque per longum temporis spatium sedes apostolica non minus uniuersorum gestorum Chalcedonensium accurata notitia quam canonum. quorum post uersionem Dionysii alteram primis saeculi sexti decenniis ibidem, id est Romae gesta quoque Latine translata esse olim putaui atque etiam in uol. 1 part. 1 prafatione p. xm exposui, sed in his rebus tot diuersa dispersaque consideranda sunt, ut diem die doceri memores esse debeamus neque quicquam tarn anxie uitare quam pertinaciam in errore, in actione xvii qui lecti sunt cánones Constantinopoli a. 381 decreti, eis instar eorum quae Grace sunt [17,18 p. 455, ι] συνοδικόν της β συνόδου, in uersionis Latinee omnibus recensionibus inscriptum est SYNODICVM PRIMI CONCILII SVB NECTARIO EPO CONSTANTINOPOLIS EPISCOPORYM CENTVM QVINQVAGINTA, u t clare

distingueretur hoc primum concilium ab altero quod a. 553 Constantinopoli habitum est ab Iustiniano. obstare uidetur quod in epistula qua sententiam canonicam Rustico et Sebastiano notam fecit paulo post d. 18. m. Mart. a. 550 [cf. Gesta concil. Constantinop. L ν 558 M vini 360. 361], Vigilius ex gestis Chalcedonensibus 4, 90 canonem Antiochenum 5 secundum uersionem quae dicitur antiquam allegai, at die 14. m. Mai.

PREFATIO

VI

a. 553 scripsit in Constitute [Coll. Auell. 83, 236], antequam multa adfert ex actionibus de Iba desumpta, quae cum uersione antiqua concordant: de epistola quoque uenerabilis uiri Iba quondam Edessena ciuitatis episcopi . . . diligenti .. . inuestigatione quastuimus ... et quia Gresca lingua ... sumus ignari, nunc per nostros qui eiusdem lingua uidentur habere notitiam, gesta sancii uenerandique Calchedonensis concila in synodalibus codicibus diligentissime perquirentes dilucide aperteqw repperimus etc. non igitur ei praesto erat translatio omnium concilii gestorum dudum confecta, sed certarum partium tantummodo quibus ei opus erat, eadem utitur in epistula quam post concilium scripsit d. 23. m. Febr. a. 554; ibi enim praeter multos longosque locos ex gestis illarum de Iba actionum excerptos habentur definitio fidei [t. mi 2 p. 138 sq.] et pauca ex gestis actionis tertiae [p. 155,25 sq.] et quartae [p. 154,29—155, 14] desumpta, quae et ipsa consonant cum uersione antiqua, ortam illam esse iam clarescit, sicut plurima alia, ex controuersia de tribus capitulis atque ita quidem, ut primo ese partes gestorum transferrentur quae in certamine tractabantur, sequerentur ceterae, dum piene consummatum est opus et Latina facta gestorum editio quae inde a Marciana temporibus fere non mutata manserat. quando uero opus istud cœptum sit et quomodo non Vigilii, sed eorum uirorum studio ac labore creuerit, qui strenue atque intrepide siue cum siue contra papam capitula illa defendebant, luculentior Vigilio testis est Facundus episcopus Hermianensis. qui dum Constantinopoli degit uel antequam Vigilius illuc uenit d. 25. m. Ianuar. a. 547, libros de defensione trium capitulorum scribere coepit sicut in procemio narrat, sed examine episcoporum a Vigilio habito interruptus denuo susceptos aliquanto post perfecit. neque enim uideo cur uiri docti Victori Tonnonensi episcopo harum certe rerum perito credere noluerint ad annum 550 adnotanti [Chron. min. ed. Mommsen 2. p. 202] : co tempore [quo episcopi Africani Vigilium a communione secluserunt] duodecim libri Facundi Hermianensis ecclesia episcopi refulsere. dici solet istos libros adeo parcere Vigilio ut post illius quod dicitur iudicatum, quod promulgatimi est d. 11. m. Apr. 548, eos scriptos esse negandum sit. uerum est in illis pontificem paene non tangi, acerrime uero peti in epistula contra Mocianum, quae paulo post scripta est [cf. p. 814e cum 4, 3 p. 707a. 708e]. at istam emittere ausus est Facundus ex loco abdito, postquam Vigilium ab Africano concilio excommunicatum esse comperit, magnum illud et laboriosum opus diligenter elucubrauit Constantinopoli, ubi libertatem libros plurimos perquirendi cauendum erat ne amitteret; nuntio de decreto Africano nondum periato occasionem aperte certandi nondum nactus maluit dissimulando aduersus pontificem [cf. 4, 3] pugnare neque aliter quam aduersus ipsum augustum, in eos tantum inuehi ausus quos fatalium edictorum auctores fuisse accusat. Locos ex gestis Chalcedonensibus Facundus allegai hosce: actio ι, 26. 34 527 3, 26—28 4. 9 10, 7 5

73 vin 77-79

= Fac. = = =

5, 3 p. 713 2, 6 p. 688 5. 3 P· 714 5, 3 p. 714, plenam sententiam continet, quae Graece tantum extat, deest in omnibus Latinse uersionis recensionibus 7. 5 P· 737 10,4 P· 775 5, 4 p. 718. 7, 5 p. 738 5. 4 P· 719

PRJSFATIO

VII

79-89 = 5, 2 p. 712 123.124 = 5, 2 p. 711 126.127 = 5, 2 p. 711 138 [tota epistula] = 6, 3 p. 724. 725. loci singulares adferuntur 2, 3 p. 681. 682. 6, 4 p. 727. 7, ι p. 733. 2 p. 734. 4 P· 735· 736. 5 P· 738. 7 P· 74*· 742 139 = 5.2 p. 712 161 = 5, ι p. 709. 2 p. 712, uidentur ipsa uerba Latina quae legati interlocuti sunt, allegali 162 = 5,3 p. 713 163 = 5 . i p · 711 20 allocutio ad Marcianum = χ , ι ρ . 666. 667 = ι, 4 p. 671 „ = 2, 2 p. 680. praeterea nomina et numéros ex catalogis episcoporum qui adfuerunt actioni 2—6, atque ex subscriptionibus actionis sextae commémorât 5,3 p. 714, quae ex Graecis exemplaribus non minus commode petere poterat quam ex translatione. omnino enim tenendum Facundum Graecae linguae admodum peritum fuisse: fortius atque diutius Africani barbarie et ignorantiae saeculi restiterunt quam incolse urbis Romae. Locis illis quos Facundus exscripsit, cum uersione antiqua collatis manifestum fit eos ad illam prope accedere neque tamen ita ut ex ea sicut ex libro in usum communem edito transscripti esse uideantur. iterum itemmque sermo abit in plus minus diuersa aliaque adhibentur uocabula propter Studium exemplar Graecum accurate reddendi. res igitur, sicut supra dixi, ita processisse uidetur, ut gestorum editio Graeca, praecipue earum partium quibus in defendendis tribus capitulis maxime opus erat, transfeni inciperet uel ante Vigilii aduentum ab illis episcopis et clericis qui Constantinopoli degebant, ut pugnam contra edicta de tribus capitulis susciperent, neque quicquajn obstat quominus Facundus eiusmodi operae se non negasse putetur. opere progrediente consilium natum est gestorum uniuersam editionem Latine transferre, perfectum est postquam Vigilius scripsit Constitutum, paulo post concilium quod a. 553 habitum est. Continet haec uersio quae auctore Baluzio antiqua dicitur, quamuis paucis annis a recensionibus earn secutis distet, nihil nisi gestorum easdem actiones quas editio primaria Graeca, 1—xvii praeter actionem xvi, atque de corollario quod in Graecis post gesta exhibetur, ea tantummodo quae ad ipsum concilium pertinent, allocutionem ad Marcianum [20] et epistulam ad Leonem [21]. in hac uero editione Signatur littera Φ*. ordo et numeratio actionum a Graecis non differunt praeter actionem XVII, quae in Φ· est xvi. omissae sunt epistularum collectiones quae ante actionem primam et post alteram in Graecis et uersionis Latinae recensionibus Φ* habentur. etsi breui tempore bis correcta et renouata est, tamen haec prima translatio per saecula mansit in usu; adhibitam earn esse a pontificibus Pelagio 11 Gregorio ι Martino ι, in Gallia quoque Hincmari Remensis tempore diuolgatam esse docte demonstrauit Baluze in Nou. ColL Cone. 959 sq. codices sunt hi: Vaticanus Reginensis 1045 [i?] a plus uno librario scriptus, ni fallor, sub finem s. vni uel initio s. vim.

Vili

PREFATIO

Vaticanus Barberinus 680 [B] s. v n n . in f. í notatum est Ioachimus Morsius [sic] ve Geuerarto Elmhorstio [Hamburgensi, mortuo a. 1621] anno certe Christiana \ eie Dcxv | tum manu diuersa Nicolai Heinsii ex libris Jani Rutgersii [secuntur litterae detritae] CIODCXXXVII p. eh. binis columnis scriptus est. initio haud pauca desunt, fol. 1 columns prions linea prima est neque uolens doctrina pseniis set [p. 158, 30]. neque usque ad finem seruatus est; desinit in actione xvii, quae, sicut dixi, in Φ* est xvi. Parisinus 16832 [2V] olim ecclesiae Parisiensis ex dono Claudii Joly cantoris et canonici eiusdem ecclesiae [1607—1700]. secuntur gesta concilii quinti; eos qui codicem scribendum curauerunt, illud pro orthodoxo habuisse etiam ex claui quae praemissa est [cf. p. 27 not. 1—4], elucet. His codicibus adnumerandae sunt correcturae quae codici Vaticano 1319 [7] s. XIII ab ipso librario haud raro lineis compluribus antiquae scripturae rasura deletis illatae sunt ex codice quem a tribus quos enumeraui, diuersum esse constat, ceterum inter omnes codices Φ* primum locum tenet R, artius inter se conexi sunt BN. Post breuissimum tempus uersio Φ* cum correcta est tum aueta Epistularum ante Gesta collectione, quam Baluzium secuti Ballerini et Fridericus Maassen collectionum Graecarum longe antiquiorum ratione non habita Rustico non recte adscripserunt. quomodo Latina collectio ex Graecis conflata sit praeter e p . x x x u , quae illic non habetur, exposui in uoL 1 part. 1 praefatione p . x i i i ; notandum est Leonis tomum [ep. vii] totum in hac uersionis recensione, quam littera & signaui, perscriptum fuisse, non tantummodo loco suo commemoratum, sicut a Rustico, de actionum ordine numerisque mutatis commodius disputabitur in praefationibus partium quae sequentur. codices huius recensionis & in Epistularum ante Gesta collectione atque actione 1 sunt hi: Bobbiensis [P], in duo nescitur quo tempore uolumina discissus, quorum alterum, Vaticanus 5750, a. 1618 iussu Pauli pontificis V Romam delatum est, alterum, Ambrosianus E 147 sup. a Federigo Borromeo cardinali a. 1606 in bibliothecam Ambrosianam transportatum; cf. quae de his coenobii S. Columbani cessionibus potius quam priuationibus G. Mercati in doctissimis prolegomenis exposuit de faits bibliothecœ monasterii S. Columbani Bobiensis, quae praemissa sunt Codicum e Vaticanis selectorum uol. x x m p. 134 sq. ; hoc unum addo me in una de cistis quibus nunc codicis Ambrosiani folia omnia e compage soluta seruantur, inuenisse schedulam chartaceam quae continet paulo ampliorem notationem ea quam Mercati p. 136 enarrai ab Antonio Olgiato primo Ambrosiana bibliothecae praefecto in codicibus ex monasterio Bobbiensi oriundis esse inscriptam: CONCILII CHALCEDON. CODEX

antiquissim* ac ferme saeculum quo illud habitum est attingens qui ex Biblioth. a D. Columbano Bobij instituía exiuit, fuitq, ILLMO FEDERICO CARD1 BORRHOM0 B. CAROLI PATRVELI

Bibliothecam Ambrosianam adornanti, et manuscriptos codices undique conquirenti a Religiosiss* s. Benedicti Patribus muñere uicissim ab ipso Illustriss0 donatis humanissime oblatus anno MDCVI.

PREFATIO

Villi

Ant 0 Olgiato, qui primus earn bibliot. tractauit Praef0 In Prima et Vltima actione nonnulla desiderant (sic). pars Vaticana

dimidio

fere altera minor continet

p. ι

Celestini

epistulam

ad

Nestorium [t. ι 2 p. 7 sq.], quae a rebus Chalcedonensibus aliena est*); p. 12 Epistularum ante Gesta Collectionem non sine Leonis tomo (huius ceterarumque Leonis epistularum

uarias lectiones,

postquam

codicem contuli,

me praetermississe

non

paenitet) ; p. 79 allocutionem concilii ad Marcianum [cf. uol. 1 part, ra praef. p. xin], p. 92 Marciana edictum Tandem aliquando [cf. in uol. 2 Rerum Chalcedonensium Coll. Vatican. 8], quod num ex

Gestis Chalcedonensibus desumptum sit,

dubito;

p. 94 actionem primam usque ad p. 286 quae clauditur uerbis principibus porrecta sunt [p. 166, 27].

codicem anticum Bobbiensem ingentis magnitudinis conieceris

compage quaternionum soluta in duo fragmenta discissa esse casu, non dolo seu quouis Consilio; certe inter istas partes haud pauca perierunt. p. ι incipit a uerbis fruì iustum est [p. 175,17].

Ambrosiani enim

in fine quoque multa dudum interci-

derunt, antequam codex in Ambrosianam saluatus est; desinit in paginae 452 uerbis deo amantissimis et metro-, quae sunt in actione 15, 127.

accurate codicem descripsit

uir uenerandae memoriae Ehrle in prolegomenis ad Codicum e Vaticanis selectorum uol. v.

scriptus est in monasterio Bobbiensi s. vii in librorum antiquorum membranis

ablutis a tribus eodem tempore librariis; scripturae omnium trium exempla phototypa praesto sunt in Codicibus Latinis antiquioribus, quorum partem primam edidit Oxoniae E . A . Lowe,

non bene illi monachi muñere scribendi fimcti sunt; uocabula

saepe uel omittebant uel iterabant; orthographiam parum callebant, praecipue e et », u et 0, um et 0 tanta pertinacia confundere soliti, ut haec enotare omnia laboris sit et nimii et inutilis.

quae ab ipsis, ut uidetur, librariis secundum exemplar trans-

scriptum correcta sunt, adnotare fere semper praetermisi; praeterea hie illic inueniuntur correcturae hominis antiqui, sed diuersi, puto, ab ipsis librariis, audacter et friuole interpolantis, cf. p. 10, 16. 13, 11. 106, 28. 135, 29. 160, 7. 203, 3. 209, 18.

lectiones

codicis propriae paucis exceptis [cf. e. g. p. 7, 28/29] librariorum incuriae debentur; ubicumque ceteris codicibus accedunt, eas Ρ sua antiquitate testatur ad exemplaria recedere quae dimidio fere saeculo ab ipsa recensione Φ* distant. Codicis rudera quae longam in monasterio incuriam feliciter effugerunt, per duo fere saecula Mediolani et Romae non lecta, nedum collata latuerunt, dum Angelus Mai primo Ambrosianae tum Vaticanae bibliothecae praefectus sub gestis Chalcedonensibus reliquias librorum antiquorum Frontonis Symmachi Ciceronis etc., Gothicorum quoque detexit.

ardore incognitos antiquitatis thesauros in lucem proferendi ab-

reptus scripturae tantum operam

quae sub gestis

Chalcedonensibus

per

saecula latuerat,

dedit, ilia transscribendo saluare priusquam uenenis codicem

utpote molestam incepti uere gloriosi dilationem praetermittens.

inundaret,

uenenis profuse

adhibitis, quo factum est ut qui olim erat Gestorum Chalcedonensium codex propter aetatem aestimabilis et lectu facillimus, haud pauca damna subirei ; quae rubro pietà erant non multa, interierunt paene omnia; non infrequenter lectio difficilis est propter membranarum ueneno infectarum fuscum colorem, etiam magis propter confusionem litterarum primo et postea scriptarum, quarum neutrae claritate eminent; denique accidit praecipue in codicis Ambrosiani fine ut foliorum partes usque ad interitum *) Contulerunt A. Mai in Iuris ciuiiis anteiustinianei reliquiis ineditis p. 143 sq. partis tertiae et ego ipse, sed nihil inueni nisi aut aliunde nota aut uitia.

χ

PRSFATIO

corroderentur. multa tarnen, ne dicam plurima, etiam nunc lectìonì certa et multo íaciliori quam antiqua patent, curse praeclari codicum antiquorum restitutoris Ehrle debetur ut codicis Vaticani diligenter et caute purgati extet exemplum phototypum in Codicum e Vaticanis selectorum uolumine ν codici ipsi adeo simile, ut pro eo haberi possit ; Ambrosianum autumno a. 1933 ipse in bibliotheca Ambrosiana contuli uirorum qui illam regunt curantque, auxilio liberaliter adiutus, inprimis praefecti uiri reuerentissimi Galbiati. quibus omnibus hoc loco ex animi sententia gratias refero. Montepessulanus 58 bibliothecae ordinis medicorum [D], in quam post magnae seditionis Gallicae turbas peruenit ex thesauris Iohannis Bouhier praesidis Diuionensis, qui amicus erat Stephani Balyze, scriptus est s. χ ab uno librario idemque totum codicem plurimis adeo impleuit uariis lectionibus ut ille duorum codicum iam instar sit factus. codex non correctus pertinet ad recensionem ] recepii Rusticus rectam C* 7 docebat Ca 8 suscipimus PDCa, corr. D a si placuerit] suplicauerit C" 9 et religionis D 10 scae Ρ religionis C utilitatis M sunt DY decernit CC" 1 1 ipsud D 12 omni oriente C e in8 om. PM 13 ad om. PC"Y 14 religione C 15 diuiniuit Ca 16 dispositione Φ' declaret M Ι

AD

PAPAM

XXVIII

LEONEM

17—24 om. Φc, Y [sed cf. infra], add. Dml 17 a diuae Ca adicie CDm* 18 amiciss C amicis sunt DmC 19 ad sánete C" ad scitem CDmf 20 ullam oram C" om. Dmt 22 ut om. C" basilica Dmt 22/23 unianimes C' 23 erant deleui 2 6 ΚΘ C x x v i u i

PC"

Y

XXIX Μ

χχνιιι

D

INCIPIT EPISTOLA

Y

uerum C 21 uero

AD PAPAM L E O N E M

D,

corr. Dml ad] ad eundem Y post Leonem habet quae significat reu anatholium constantinopolim errore relieto epm confirmatum subscriptione maxime eius epistolae dogmaticae ad scm flauianum directae cuius flauiani etiam corpus significat suae sedi perductum et in apostolorum basilicam depositum et alia quae tenor sacrorum apicum eius demonstrant Y 26 gloriosissimae CDmt romane M 27 uestrae D, corr. Dmf episcopali DM suscipimus D

E P I S T V L A E 28—30

IQ

quas tuam fidem puram et talem agnouimus qualis debet cum sanctitate sacro prseberi tempio; ego uero similiter ac meus dominus tranquillissimus imperator meus coniunx in eadem semper et mansimus et manemus, omnem prauitatem atque pollutionem et malefícium declinantes. sanctissimus igitur gloriosas Constantinopolis episcopus Anatolius in eadem fide permansit atque religione et tuarum litterarum apostolicam 5 confessionem conplectitur, ilio errore sublato qui ab aliquibus nunc ortus est, sicut ex eius quoque litteris clarius tua sanctitas agnoscere poterit. et epistulae namque similiter catholicae fidei quam ad sanctae memorise Flauianum episcopum tua beatitudo direxit, sine aliqua dilatione subscripsit. et propterea tua reuerentia quocumque modo perspexerit, significare dignetur, ut omnes etiam totius Orientis episcopi, Thraciae 10 atque Illyrici, sicut etiam nostro domino piissimo imperatori meo coniugi placuit, in unam ciuitatem uelociter ab Orientalibus partibus ualeant conuenire et illic facto concilio et de catholica confessione et de his episcopis qui ante hoc segregati sunt, sicut fides et Christiana pietas exigit, te auctore decernant. super hsec autem sciat tua sanctitas quoniam praecepto nostri domini et tranquillissimi principis mei 15 coniugis in gloriosa ciuitate Constantinopoli sanctae memoriae episcopi Flauiani corpus allatum est et in basilica Apostolorum, in qua consueuerunt praecessores episcopi sepeliri, competenter est positum. et hos similiter episcopos qui propter eandem causam, quoniam cum sanctissimo Flauiano ad concordiam fidei catholicae concurrerant, exilio deportati sunt, reuerti robore pragmatici sui praecepit, quatenus per 20 adprobationem synodi atque sententiam omnium episcoporum conuenientium episcopatum et ecclesias proprias recipere decernantur. Λ SACRAE LITTERAE MISSAE A VALENTINIANO ET MARCIANO

VBIQVE

AD

RELIGIOSOS L mi 66

EPISCOPOS QVATENVS OMNES IN NICAEA CONVENIRENT

30

M vi 551

Imperatores Caesares Valentinianus et Marcianus uictores et triumphatores 25 maximi semper augusti ad omnes ubique reuerentissimos episcopos. Omnia ad ueram fidem et Christianam orthodoxam religionem tendentia praeponenda aliis rebus l HI 67 existimamus; deo enim propitio existente et nostrum imperium et communes causas meliores fore confidimus. quia igitur dubitationes quaedam circa orthodoxam fidem motae sunt, sicut indicant et litterae sanctissimi archiepiscopi felicissimae Romae 30 Leonis, placuit nobis proprie sanctum concilium fieri in Nicaea Bithyniae ciuitate, quatenus cunctis concordantibus ueritate examinata et uacanti omni studio quo quidam iam abusi religionem turbauerunt orthodoxam, uera ac saluberrima fides sic omni mundo manifestetur, ut de cetero omnis quaestio et dubitatio auferatur. unde 30 Exemplar

latinum constitutionis omnibus episcopis

c [=PX>M],

destinata;

deest textus Grœcus