Theodorvs Gaza: M. Tvllii Ciceronis Liber de Senectvte in Graecvm Translatvs [1987 ed.] 3322003604, 9783322003607

Citation preview

A K A D E M I E DER W I S S E N S C H A F T E N DER DDR ZENTRALINSTITUT FÜR ALTE G E S C H I C H T E UND A R C H Ä O L O G I E

BIBLIOTHECA SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM TEVBNERIANA

Itmia

BSB B.G. T E U B N E R V E R L A G S G E S E L L S C H A F T

1987

THEODORVS GAZA M.TVLLII C I C E R O N I S L I B E R DE S E N E C T V T E IN G R A E C V M TRANSLATVS

EDID1T

J O A N N E S SALANITRO

um«

B S B B.C. T E U B N E R

VERLAGSGESELLSCHAFT

1987

Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana ISSN 0233-1160 Redaktor: Günther Christian Hansen Redaktoren dieses Bandes: Christian Collatz und Günther Christian Hansen

ISBN 3-322-00360-4

© BSB B. C. Teubner Verlagsgcscllechaft, Leipzig, 1987 1. Auflage VLN 294/375/14/87 · LSV 0886 Lektor: Manfred Strümpfe! Printed in the German Democratic Republic Ceiamtheretellung: INTERDRUCK Graphischer Großbetrieb Leipzig, Betrieb der auegezeichneten Qualitätsarbeit, Bestell-Nr. 666 365 l 05400

/18/97

Antonino filiolo dilectissimo

PRAEFATIO Antequam rationcm atque eonsilium huius editionis exponam, de Theodori Gazae vita et scriptis breviter disserere mihi liceat.1) Gaza, vir Graecus, Thessalonicae anno 1400 natus, patria urbe a Turcis capta (a. 1430) cum exul in Italiam pervenisset, Mantuae apud Victorinum Feltrensem moratus est ibique intra aliquot annos Latinam linguam perdidicit. brevi autem tempore tarn doctuni tamque optimarum litterarum studiosum se ostendit, ut in Italia eloquentiae famam praeclaram nonnullis operibus utraque lingua conscriptis adipisceretur: itaque anno 1440 Ferrariae, in Estensium urbe, linguae Graeeae professor factus est. deinde (a. 1451) una cum multis aliis litteraruiu Graecarum Latinarumque cultoribus Romam vocatus est a Nicolao V, pontifice Romano, cuius hortatu in Graecos scriptores Latine reddendos et in Latinos auctores Graece vertendos operam impendit (quo tempore, ut videtur, Ciceronis librum de senectute in Graecam linguam transtulit). 2 ) post Nicolai pontificis obitum (a. 1455) ab Alphonso, rege Neapolitano, invitatus Neapolim adiit, ubi quendam honorificum locum obtinuit et usque ad regis mortem (a. 1458) permansit. postea Romam rediit (ubi Bessarionis cardinalis magna gavisus est gratia), necnon in Estensium urbem 3 ), in qua doctoris publici munus gessit et 1) De Theodori Gazae vita et scriptis copiosius hi viri docti disputaverunt: H. Hodius, De Graecis illustribus linguae Graeeae litterarnmque humaniorum instauratoribus, eorum vitis, scriptis et elogiis, Londini 1742, 55 — 136; Ch. Fr. Boerner, De doctis hominibus Graecis litterarum Graecarum in Italia instauratoribus, Lipsiae 17502, 121 — 136; E\ Legrand, Bibliographie hellenique, 1, Paris 1885, 31—49. quod ad eins nominis variam scripturam attinet (Θεόδωρος ό Γαζής, Theodorus Gaza, Th. Gazinus, Th. Gazaeufs, Gaza etc.: de quibus nominibus cf. M. E. Cosenza, Dictionary of the Italian Humanists, 2, Boston 1962, 1563 — 1600), nomen Theodorum Gazam vel tantum Gazam ex consuetudine recipere malui. 2) De hac priore, nisi me fallo, translatione vd. quae scripsi p. XII sqq. et passim, tarnen de chronologia, quam supra indicavi, non omnes critici consentiunt: ex. gr. E. Pinto, Teodoro Gaza. Epistole, Napoli 1975, 12 anno 1433 compositam esse infirmis quidem argumentis nisus hanc translationem putat; communis autem opinio (vd. ex. gr. J. E. Sandys, A History of Classical Scholarship, 2, New York 1958, 62) pontificis Nicola i V temporibus earn recte ponit. 3) Cf. H. Hodius 58.

PRAEFATIO

alterani recensioncm libri de senectute in Graecum conversi ad usum scholae fortasse confecit. 1 ) paulo post in paupertatem redactus in Bruttios se contulit, ubi privat us vixit et lain aetate provectus anno 1475 diem obiit suprenmm. 2 ) I)c illius vita satis, mme vcnio ad scripta. Gaza, ut inter nines constat, de Graecis Latinisque litteris bene meritus non solum nonnulla scripta sua et Graece et Latine composuit, sed etiam hand panea Graeca opera in Latinum et quaedam opnscula Latina in Graecum convertit.3) quod ad scripta Graeca attinet, haec maioris ponderis sunt 4 ): (a) grammatica Graeca; (b) liber de mensibus Atticis; (c) tractatus de origine Turcorum; (d) canis elogium; (e) de spontaneo et invito; (f) de jato. praeterea nonnullas epistulas nuper editas 5 ) ad fratres, ad Bessarionem aliosque viros doctos inissas Latine atque Graece eonscripsit. quod vero ad eius translationes attinet, ex Graeco in Latinum sermonem interpretatus est: (a) Aristotelis problemata et (b) Aristotelis de historia animalium libros X (quas translationes postea retractavit), praeterea (c) Theophrasti de historia plantarum; (d) Alexandri Aphrodisiensis problemata; (e) Apollonii grammatici Alexandrini de constructions verborum] (f) Herodiani de numeris; (g) Origenis contra Celsum; (h) Dionysii Halicarnassei praecepta de oratione nuptiali; (i) Aeliani de instruendis aciebus; (1) Hippocratis aphorismorum sectiones VII', ex Latino autem sermone in Graecum praeter librum de senectute, de quo diximus, vertit duo alia Ciceronis opera, ut videtur, libros dico de amicitia et de officüs, et duo opuscula Michaelis Savonarolae (de balneis et thermis naturalibus omnibus Italiae sicque totius orbis et physiognomiae speculum), praeterea Graecas interpretationes opusculi Ciceroniani de somnio Scipionis6) et Caesaris

1) Nam codex Turicensis (T), qui alteram, ut opinor, recensionem exhibet, in urbe Estensium scriptus est (vd. infra p. XI). de gravibus sane quaestionibus ad5 duplicem recensionem pertinentibus vd. praesertim haec opuacula mea: (a) S 284-296; (b) S6 319-350 (vd. etiam quae infra scripsi p. VIII n. 1). 2) Tarnen de Theodori Gazae mortis anno docti viri dissentiunt; manifeste autem errat Pinto 22, qui anno 1478 Gazam vita excessisse putat: nam cum alia argumenta ad eius confutandam opinionem afferri possunt turn illud Angeli Politiani epigramma In mortem Theodori Gazae, quod profecto anno 1475 compositum est (cf. £ Legrand 40). 3) Omnia eins opera accurate collegit M. E. Cosenza 1563 — 1571. 4) Scilicet cetera minoris momenti scripta — de quorum paternitate ambigitur — apud Cosenza inveniri possunt. 5) Cf. E. Pinto. 6) Re vera haec metaphrasis Maximo Planudi tribuenda est; cf. M. Gigante, Ciceronis Somnium Scipionis in Graecum a Maximo Planude translatum, PP 60, 1958, 173-194.

vr

PRAEFATIO

oommentariorum de bello Gallico 1 ) commemorabo, quae Gazae perperani trihuuntur. In Universum autem indicia eruditorum qui vcl Gazae ipsius temporibus vel aetate recentiore floruerunt — ut Fr. Philelphus, L. Carbo, P. Crinitus, M. A. Sabellieus, Ή. Barbarus, A. Manutiuset multialii— de Nostri translationibus tain benevola fuerunt ut verae ac genuinae laudes videantur. 2 ) quod tarnen ad libelluin Ciceronianurn, de quo agimus, singillatim pertinet, dicendum est eum, nisi pessimum, plenunque indiligentiorem iudicatum esse: liceat referre tantuni ex. gr. opiniones et Scaligeri3): „Non solum autem in versibus desiderabis diligentiani, oastigatum indicium, sed etiam in soluta oratione, in qua inulta sunt, quae meliora fieri possunt: quaedam etiam quae nmtari debeant"; et Kraftii 4 ): „Neque . . . ubique probanda est Gazae interpretatio: non panca enim ad suum arbitrium, Ciceroniana verba paruin curans, mine mutavit, nunc omisit, nunc adiecit. quo accedit, ut malae notae codieem secutus sit, quum Latina converteret in Graecum serinonem"; et Hessii 5 ): „Deniqueut meam dehac interpretationesententiam cun» lectoribus communicem, Ga/a linguae Latinae non satis gnarus et usus codice in deterioribus habende, nmltis locis nee recte intellexit nee ea qua par erat diligentia interpretatus est Ciceronem, modo inutans et transponens, modo addens, modo circumcidens"; et Weberi6): ,,Adde Gazain Latine quidem baud indoctum, discrimen tarnen utriusque linguae vel non satis cognitum habuisse, vel non semper servasse atque non modo sententias Ciceronis com mutatis verbis structurisque interdum j)aullo obscuriores reddidisse, sed etiam vestigia orationis Latinae prementem Graecitate non ubique optima usum fuisse." quid plura? discrepantia inter criticorn in indicia de Gaza interprete turn libri de senectute turn ceterorum 1) Haud dubie haec translatio non Theodori Gazae, sed incerti auctoris est: cf. H. I. Heller, De Graeco metaphraste commentariorum Caesaris, Philologus 12, 1857, 107-149 (tarnen L.W.Daly, The Greek Version of Caesar's Gallic War, TAPhA77, 1946, 78-82 Florentino duciPiero degli Strozzi[tlo58] earn tribuit). 2) Omnia haec elogia in dissertatione Hodii 80 — 91 collecta sunt: ad eas paginas lectorem remitiere liceat. 3) I. Scaliger, De versibus Ennii et aliorum a Gaza conversis in libro Ciceronis de senectute, Lugduni Batavorum 1626 (editio postuma), 94. 4) F. A. Kraft, Annotatio critica ad Ciceronis Catonem Maiorem, cap. 1, praemissa brevi disputatione de critica veterum scriptorum interpretatioi\e, Stuttgardiae 1843, 46. 5) Ph. C. Hess, Cato Maior, Somnium Scipionis, Laelius et Paradoxa ex Graecis interpretationibus Th. Gazae, Max. Planudis, Dion. Petavii, Adr. Turnebi, Halae Sax. 1833, VII. 6) C. F. Weber, Dissertatio de Latine scriptis quae Graeci veteres in linguam suam transtulerunt, Casselis 1852, 54. VII

PEAEFATIO

operum, quae supra commemoravi, manifesta apparet; ea tarnen mea quidem sententia facile explicari potest, si hoc animadvertimus: probabiliter eruditi, qui nostram interpretationem reprehenderunt, recensionem priorem, quam, nisi fallor, septemdecim codices tradunt, non alteram emendatiorem a Gaza ipso post aliquot annos curatam et ab uno codice exhibitam consideraverunt et iudicaverunt.1) Nunc de codicibus qui Gazae interpretationem praebent mihi dissercndum esse censeo. octodecim sunt codices Graeci, quos quidem noverim, qui Gazae metaphrasim tradunt. 2 ) hi autem sunt: B Bernensis Gr. 287 (Stadtbibliothek, Bern), saec. XV, chartaceus, miscellaneus, alt. mm 270, lat. mm 180, cuius singulae foliorum paginae plerumque triginta lineas exhibent, a Georgio Hermonymo exaratus, foliis scriptis 74 constat. ff. 43r — 74r M. Tullii Ciceronis dialogum de senectute a Theodore Gaza translatum continent, cui haec inscriptio praeposita est: Μάρκου Τνλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου διάλογος περί γήρως. Κάτων ή περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, nulla sequitur subscriptio. hunc codicem descripserunt H. Hagen, Catalogue codicum Bernensium (Bibliotheca Bongarsiana), Bernae 1875, 309, necnon H. Omont, Catalogue des manuscrits grecs des Bibliotheques de Suisse, Centralblatt f r Bibliothekswesen 3, 1886, 38.

Bc

Bucurestinus Gr. 452 (olim 602) (Biblioteca Academiei, Bucuresti), saec, XVI, chartaceus, miscellaneus, alt. mm 210, lat. mm 140, lin. 34, ff. 1041. Inter folia 179Γ —198Γ comprehenditur Gazae interpretatio, cui haec inscriptio praeposita est: Μάρκου Τνλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου διάλογος περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, nulla subscriptio. hunc librum descripsit C. Litzica, Catalogul mamiscriptelor Grecesti, Bucuresti 1909, 289 — 293 (cf. etiam P. Moraux, D. Harlfinger, D. Reinsch, J. Wiesner, Aristoteles Graecus. Die griechischen Manuskripte des Aristoteles, I, Berlin-New York 1976, 90-97). 1) Utriusque recensionis lectiones contuli in opusculis meis supra memoratis (vd. supra p. VI n. 1), necnon in huius editionis commentario: hie et illic, nisi fallor, recensionem , codice Turicensi traditam, fideliorem correctioremque quam at esse demonstravi. si quis forte miretur tantum ab uno codice alteram recensionem traditam esse, legat ille, quaeso, quae de hac re scripsi in S8 201 sq. (de quaestionibus ad codicem unicum pertinentibus vd. Sc. Mariotti, Codex unicus e editori sfortunati, Studi in onore di L. Traverso, Urbino 1971, 837 — 840). de utriusque autem translationis more antiquis temporibus usitato vd. H. Emonds, Zweite Auflage im Altertum, Leipzig 1941 et praesertim S5 284 — 296. denique quod ad Gazae sermonem spectat in utraque recensione cf. opusculum nuper laudatum (S8) et passim cetera scripta mea; de re in Universum vd. etiam G. B hlig, Volkssprache und Beinsprache im griechischen Mittelalter, Berlin 1957. 2) Omnes hos codices per imagines lucis ope expressas (praeter C et T, quos ego pervolvere potui) ipse inspexi et perattente contuli. mentio praeterea est facienda de duobus codicibus nunc deperditis: Berolinensi 391 {de quo vd. C. de Boor, Verzeichniss der griechischen Handschriften der K niglichen Bibliothek zu Berlin, Berlin 18972, 226) et Escorialensi M IV 5 (quem descripsit G. de Andres, Catalogo de los codices griegos desaparecidos de la Real Biblioteca de el Escorial, El Escorial 1968, 295).

VIII

PRAEFATIO

Bruxellensis Gr. 11291-93 (Bibliotheque Royale, Bruxelles), saec. Br XV"·, chartaceus, miscellaneus, alt. mm 276, lat. mm 195, lin. 30, ff. 112. Inscriptionem Μάρκου Τυλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου διάλογος περί γήρως. Κάτων ή περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου sequitur interpretationis Graecae textus (ff. 1 Γ — 16Γ). subscriptio deest. hie codex Michaelis Apostolidis (ff. l' —16') et Aristobuli Apostolidis (ff. 16V —112 r ) manibus exaratus est; antiqui possessores fuerunt sodales societatis lesu urbis Antuerpiae: sie doeet H. Omont, Catalogue des manuscrits grecs de la Bibliotheque Royale de Bruxelles et des autres bibliotheques publiques de Belgique, Revue de l'instruction publique, 1884 — 85, 30 (vd. etiam M. Wittek, Manuscrits et codicologie, Scriptorium 7, 1953, 287).

Catinensis arm. l ms. V. 19 (Biblioteca Universitaria, Catania), saec. O XV, chartaceus, alt. mm 210, lat. mm 145, lin. 20, ff. 30. Continet tantum Gazae interpretationem dialogi Ciceroniani de senectute, cui haec inscriptio praeposita est: Μάρκου Τνλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου Κάτων ή περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, in f. 30Γ haec subscriptio legitur: Τέλος το περί γήρως του Κικέρωνος, cui haec verba adiecta sunt: Κόσμου Κογκίνον εκ των της πήννης Κομητών κτήμα, de hoc codice — praeter M. Fava, Codices Latini Catinenses, SIFC 5, 1897, 435; G. Tamburini, Inventari dei manoscritti delle R. R. Biblioteche Universitaria e Ventimiliana di Catania, Firenze 1914, 31, necnon E. Mioni, Catalogo dei manoscritti greci esistenti nelle biblioteche italiane, 1, Roma 1964, 49 — praesertim scripsit G. Salanitro, Teodoro Gaza e Cicerone (a proposito di un codice greco contenente la traduzione di Teodoro Gaza del de senectute ciceroniano), Sic. Gymn. 21, 1968, 76-92.

Laurentianus pint. LXXX 27 (Biblioteca Medicea-Laurenziana, F Firenze), saec. XV, chartaceus, iniscellaneus, in octavo minori, lin. 26, ff. 36. M. Tullii Ciceronis liber de senectute in Graecum a Theodoro Gaza translatus ff. 4 — 36 comprehenditur. inscriptio: Μάρκου Τουλλίου Κικέρωνος Κάτων ή περί γήρως προς τον Άττικόν μετενεχ&εις υπό Θεοδώρου, mil la subscriptio. codicem descripsit A. M. Bandinius, Catalogus codicum Graecorum Bibliothecae Mediceac Laurentianae, 2, Florentiae 1774 — 1777, 216.

Laurentianus plut. LVIII 33 (Biblioteca Medicea-Laurenziana, Fi- G renze), saec. XV, chartaceus, miscellanens, in quarto maiori, lin. 30, duplici manu exaratus, ff. 148. Librum Ciceronis de senectute, a Gaza translatum, folia 133r—148r continent; Gazae interpretation! haec inscriptio praeponitur: Κάτων ό μείζων τον Κικέρωνος ήτοι περί του γήρως; sequitur (f. 148r) haec subscriptio: Τέλος τον περί γήρως Κικέρωνος. huius codicis descriptio in A. M. Bandinii catalogo 484 inveniri potest.

Laurentianus conv. soppr. 164 (Biblioteca Medicea-Laurenziana, H Firenze), sacc. XV, chartaceus, miscellaneus, alt. nun 300, lat. mm 200, lin. 29, ff. 164; fuit Petri Candidi Camaldolensis, non paucas notas Angeli Politiani in margine praebet. ff. l r —17 V Ciceronis dialogum de senectute a Gaza Graece redditum amplectitur, cn i haec inscriptio praecedit: Μάρκου Τυλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου διάλογος περί γήρως. Κάτων περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, siibscriptio deest. descripserunt Ν. Festn - Ε. Rostagno, Codices Graeci Laurentiani, SIFC 1, 1893, 164-165. IX

PRAEFATTO

L

Lugdunensis (5r. 1480 (Bibliotheque de la Ville, Lyon), saec. XV, chartaceus, alt. mm 298, lat. mm 215, lin. 30, ff. 41. Continet tantum M. Tullii Ciceronis dialogum de senectute a Gaza Graecc versum, cuius haec inscriptio: Μάρκου Τυλλίον Κικέρωνος "Ρωμαίου διάλογος περί γήρως. Κάτων ή περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, subscriptio deest. hnius codicis primus possessor fuit loannes Huguetan (ut folio custodiae in fine posito docemur); postea hieaecodex in possessionem Antoni Cellier venit, qui eum donavit Collegio Lugdunensi SS Trinitatis Societatis lean (ut in ima parte primi folii legitur). notitiae de hoe libro inveniuntur apud A. F. Delandine, Manuserits de la Bibliotheque de Lyon, Paris 1912, 462-463. Lv Leidensis Vulc. Cr. 2 (Bibliotheca Aeademiac Lugduno-Batavae, Leiden), saee. XV" , chartaceus, miseellaneus, ff. 1(54, duobus partibus tronstans: I (ff. l r -142 v ) alt. mm 205, lat. mm 175, lin. 30; II (ff. 143r-

104V) alt. mm 235, lat. mm 135, lin. 39. Inter ff. 128r—141V comprehenditur Gazae interpretatio, cui haec inscriptio praeposita est: Μάρκου Τυλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου διάλογος περί γήρως. Κάτων ή περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, textum nulla subscriptio sequitur. hunc codicem descripsit P. C. Molhuysen, Codices mamiscripti Vulcaniani, 2, Leiden 1910, 2. Μ Monaoensis 289 (Bayerische Staatsbibliothek, M nchen), saec. XV, membranaceus, miseellaneus, in quarto, lin. 27, ff. 30. possessus est a M. Brennio et A. Occone; non paucas exhibet notas a M. Marullo in margine adpositas. Ciceronis dialogue de senedute in Graecum translates traditur ff. l r —24 r hac inscriptione praeposita: Μάρκου Τυλλίον Κικέρωνος 'Ρωμαίου διάλογος περί γήρως επιγράφεις Κάτων ό μείζων η περί γήρως ερμηνεία Θεοδώρου του Γαζή εις την Έλληνικήν γλώτταν μετενεχΰείς. sequitur (24r) haec subscriptio: Τέλος, περί γήρως τον Κικέρωνος ερμηνεία Θεοδώρου τον Γαζή εις Έλληνιημον μετενεχ&είς. de hoc codiee consulas I. Hardt. Catalogue codicum manuscriptorum bibliothecae regiae Bavaricae, Monachii 1806, 212, necnon Ph. C. Hess, XX —XXI. Ma Matritensis Gr. 4790 (olim 34) (Biblioteca Nacional, Madrid), saee. XV, chartaceus, miseellaneus, alt. mm 275, lat. mm 205, lin. 30 pi em m-

que, ff. 203. Gazae translatio folia 100r—118V occupat. nulla inscriptio; hanc subscriptionem legimus: Τέλος του περί γήρο)ς Κικέρωνος δ μετήνεγκε Θεόδωρος ό Γαζής εις την Έλληνικήν. Constantini Lascaris manu exaratus Messanae est, ut docet subscriptio, quae in extreme folio 186 legitur: Κωνσταντίνου του Λασκάρεως πόνος και κτήμα εν Μεσσήνη έκγραφέν. hunc librum J. Iriarte, Regiae Bibliothecao Matritensis Codices Graeci Manuscript!, 1, Matriti 1769, 134 — 140 descripsit (vd. etiam M. Richard, Manuserits grecs d'Espagne, Bulletin de I'lnstitut de Recherche et d'Histoire des Textes 1954, 71). 0 xoniensis 105 (Bodleian Library, Oxford), saec. XV, bombycinus, miseellaneus, in folio, lin. 31, ff. 170. Liber de senectute, per Theodorum Gazam (non per Maximum Planudem, \it in catalogo infra laudato legitur) Graece conversus, ff. 119r—135V continetur. inscriptio deest; haec autem est subscriptio: Τέλος του περί γήρως Κικέρωνος. de hoc codiee cf. Catalogue oodicum Graecorum Bibliothecae Bodleianae. Oxford 1958,279-280.

X

PRAEFATIO

Parisinus Gr. 2071 (Bibliothequo Nationale, Paris), saec. XV. charta- P ecus, in quarto, lin. 19, ff. 50. Hie codex a Georgio Hermonymo exaratus Ciceronis lihrum ile. xeneriutf, Gra'oee conversum a Theodoro Ga/a (uon a Maximo Planudo, at in. catalogo infra laudato perperam seriptum est) tantum continet. inscriptio haec: Μάρκου Τνλλίου Κικέρ0 V comprehenditur. haec est inscriptio: Μάρκου Τυλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου Κατώι· ή περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, nulla subscriptio sequitur. hunc librum memoravit H. Omont, Jnventaire sommaire des manuacrits du supplement grec de la Bibliotheque Nationale, Paris 1883. 212.

Parisinus suppl. Gr. 520 (Bibliotheque Nationale, Paris), saec. XVI, H chartaceus, miscellaneus, in octavo ininore, lin. 15. ff. 157. Gazae interpretatio Graeca ff. l r —12 V continetur. haec est inscriptio: Μάρκου Τυλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου Κάτων περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, nulla subscriptio. de hoc codice vd. H. Omont, Inventaire sommaire 273.

Turicensis C 136 (Zentralbibliothek, Z rich), saee. XV, chartaceus, T miscellaneus, alt. mm 167, lat. mm 118, lin. 36, ff. 135. Gazae interpretatio ff. 73r —87 V continetur; haec inscriptio: Μάρκου Τυλλίου Κικέραη'ος 'Ρωμαίου Κάτων η περί γήρως δν ερμήνευσε Θεόδωρος θεσσαλονικεύς της των Γαζαίων οΙκίας. haec subscriptio: συν ·&εω τέλος. "Ωδολφος Πρόβος ό Φρήσιος έγραψε, hunc codicem Ferrariae seriptum esse ex verbis in cooperculo anteriore exaratis colligitur. de hoc codice praeter L. C. Mohlberg, Mittelalterliche Handschriften, Z rich 1961, 64. 363 Λ^. praesertim G. Salanitro, II codice zurighese 320-323.

Rheno-Traiectinus 4 (Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Utrecht), U saec. XVI'"·, chartaceus, in quarto, lin. 25, ff. 31. possessor fuit Ιο. Sambucus, ut in f. lr seriptum est. Continet tantum Ciceronis librum de senectute in Graecum conversum a Theodoro Gaza, cui haec inscriptio est praemissa: Μάρκου Τυλλίου Κικέρωνος Κάτων ή περί γήρως. Ερμηνεία Θεοδώρου, in f. 31Γ legitur haec subscriptio: Τέλος το περί γήρως τον Κικέρωνος. de hoc codice cf. P. A. Thiele — A. Hulshof, Catalogue codicum manuscriptorum bibliothecae Universitatis Rheno-Trajectinae, 1, Utrecht 1887, 2.

Vaticanus Gr. 1463 (Biblioteca Apostolica, Citt del Vaticano),V saec. XV, chartaceus, miscellaneus, in quarto, plerumque lin. 28, ff. 217. Gazae translatio ff. 196r —217 r continetur; haec est inscriptio: Μάρκου Τυλλίου Κικέρωνος 'Ρωμαίου διάλογος περί γήρως επιγράφεις Κάτων ό μείζων ή περί γήρως ερμηνεία Θεοδώρου τον Γαζή εις την Έλληνικήν γλωτταν μετενεχ&είς, haec subscriptio: Τέλος περί γήρως τον Κικέρωνος ερμηνεία Θεοδώρου τον Γαζή εις Έλληνισμόν μετενεχ&έντος. hie liber descriptus est in catalogo manuscripto, quem XT

PEAEFATIO curavit Hieronymus Amati (Inventarium codicum Vat. Graec. 993 — 2160, Citta del Vaticano, 407); vd. etiam J. Bignami Odier, La Bibliotheque Vaticane de Sixto IV a Pie XI, Citta del Vaticano 1973, 112 et passim.

Priusquam horum codicum cognationes illustrem, de hand paucis editionibus quae Gazae Interpretationen! tradunt breviter dicam: prima Venetiis apud Aldum anno 1517 in lucem prolata est; deinde aliae editiones (de quibus vd. conspectum siglorum et notarum) saepe una cum textu Latino in vulgus emissae sunt, nulla praefatione nee ullo apparatu instructae, onmes fide unius codicis nisae (i. e., ut videtur, Parisini Gr. 2071) et vitiis mendisque variis necnon pluribus typothetarum erroribus foedatae. de editione Goeziana (a. 1801), quae, ut patet, eodem codice nititur, satis sit observare Graeca verba tarn mendose esse expressa, ut haec editio corruptissima et fere inutilis sit habenda. qua re Philippe Carolo Hess operae pretium visum est Gazae opusculum emendatius edere: quod a. 1833 factum est. praeterea ille v. d., qui ope eiusdem codicia1) veterumque editionum nisus est, primus Gazae translationem commentario et verborum indice notabilium instruxit. qua editione quamquam usque ad nostram aetatem philologi usi sunt, tarnen ea nee in textu nee in commentario nee in indice optatis virorum doctorum nostrae aetatis respondet: nam primum, quod ad textum attinet, Philippum Carolum Hess alii non minus sedecim codices latuerunt, quos ipse, ut supra dixi, etrepperi et inspexi et contuli (ex quo fit ut inter illius viri docti editionem et nostram — scilicet praetermissa alterius recensionis collatione — plures discrepantiae extent); deinde, quod ad commentarium spectat, siquidem nonnulla ille haud spernenda adnotavit, quibus nos quoque usos esse candide fatemur, tarnen haud pauca correximus; quod denique ad verborum notabilium indicem attinet, is gracilior sane lectoribus apparebit, si eum cum indicibus locupletissimis quos huic editioni addidimus comparare velis. Sed ad codices redeamus. duplicem huius libelli recensionem ad aetatem nostram pervenisse et inhac praefatione (vd. supra p. VII sq.) et iam alibi 2 ) codice quodam adhuc neglecto nisus indicavi; praeterea utramque recensionem ab ipsius Gazae manu, viri elimandi et castigandi scripta sua studiosissimi, profectam esse probabilibus, nisi fallor, argumentis firmavi. 3 ) re vera ad duas operis recensiones agnoscendas potius quam rationes ad codicum speciem ac formam pertinentes plurimum valcnt 1) Re vera Ph. C. Hess in editionis auac appendice varias quoquo loctioncs, quas codex Monacensis 289 praebet, cxscripsit. 2) Of. S65 passim. 3) Cf. S 284-296.

XII

PRAEFATIO

crobrac discrepantiac inter codieem queni Turicensein (T) appellavi et ceterorum congeriem (to), quarum quoddam specimen hie affero 1 ) (nuiueri, ut solet, ad paragraphos pertinent):

τ 1 2 3 4 5 (> 1 10 10 10 12 13 14 14 14 14 14 1 /·

at

βαρύτεροι' έπιόντος αυτόν εαυτούς άτέχνου βουλόμεί}α δίχα ώσπερ περί άλουσλ/ς έξοχώτερυς παρειλήφαμεν ίοί'ας καλώς α$#ίς φων£ι μεγάλη πλευρώ*1 εύπορία '

Κ) 71VLVV

17 20 22 24 20 Λ FT 27 30 31 32 33

ΑΙΛοι υπό Wt'euv φησίν άπρακτο» ^ ' ισχύος ίερωσύνης ayav αίροίμην εύστα&οΰς

37 παίυ | κάκεΐνος BLvP εκείνος MV || 20 καν Β CG II 22 και μαντικής] μαντικού Edd. || 23 γ' om. CMV || 25 άπέλαβον BCGLvMaOPU (in mg. άπέ) άπέλαβονί,^ || 26 μηκέτ' MaO μηκέτι cett., Edd. || 27 γε om. GM | άποβεβηκότος (in mg. άπεσβηκότος) C άπεσβνκότος Edd. (praeter Hess) || 28 τί om. C II 29 τοιούτο BBcBr Goez | γεγονέναι] είναι P i| 30 ή] και (sed supra legitur ή) M || 30—31 ώστε — ναυμαχίας om. CU (in mg. add. C) || 31 τε om. GO | πολέμου Ρ 2 εσχεΤ \\ 8 άπέλαβεςΤ || 9 τηβένωΊ \ ex α supplevi | καβιλίουΤ || 11 κα#' Τ || 12 των « τω T || 13 ταϋτα εφασκεν T (sed ταϋτα lineola deleta est) [| 18 χείρον T | ούκΎ || 20 έξωχότερος εντον Τ || 25 ώπερΤ | προνμαντεύομεν T || 29 σκηπίωνεςΤ

U

THEODORVS GAZA

έπινικίους πομπάς ύστερον ποτέ έν&υμεΐσ'θ'αι. άλλα μην εστί και βίου καθαρώς και ήσύχως καΐ χαριέντίος διηνυσμένου γήρας έλαψρόν και εύάρεστον, οίον το Πλάτωνος πυν&ανόμε'&α, δς πρώτω και όγδοηκοστώ έτελεύτησεν ετει, οίον το Ισοκράτους, δν τετάρτω και ενενηκοστώ ετει φααι γεγραφέναι τον Πανηγυρικόν έπιγραφόμενον λόγον, πέντε δε μετά '·> ταΰτα έτη έπιβιώναι · ου 6 διδάσκαλος Γοργίας 6 Λεοντϊνος έτη επτά και εκατόν διετέλεσεν ουδέ τι της αύτοΰ σπουδής και του έργου εληξεν ούδεπώποτε · δς και ερωτώμενος, τί ποτέ επί τοσούτον χρονίζειν εν τω βίω έΦέλοι, 'ουδέν', εφη, 'έχω αϊτιασ&αι το γήρας\ λαμπρότατη άπόκρισις και 14 ανδρός αξία σοφού, τάς γαρ σφετέρας κακίας οι άμα'&εϊς και τάς σφών ίο αιτίας επί το γήρας μετάγουσιν · οίον τι αυτός ουκ έποίει, ου νυν μνείαν πεποίημαι, Έννιος, αλλ* ήύ&' ίππος τ* (ίλκιμος, ος πύματον δια χώρον Ζηνός Όλύμπια πατρός πολλάκις ηρετ* αεΌλα, νυν κρατερω δεδμημένος ευ μάλα γήραϊ εϋδει.

ΐ' >

ίππου δε Ισχυρού και Όλυμπιονίκον γήρα το εαυτού παραβάλλει, τούτου δε και ύμεϊς μεμνήσΦαι ευ εχοιτε αν · ένάτω γαρ και δεκάτω ετει μετά την αύτοϋ τελευτήν Τίτος Φλαμίνιος και Μάρκος Άττίλιος ύπατοι απεδείχθησαν αυτός δε έπιΣκηπίωνος υπάτου και Φιλίππου το δεύτερον ύπατεύοντος έτελεύτησεν, επειδή εγώ πέντε και έξήκοντα έτη γεγονώς εύψώνως so τε και εύτόνως τον Ούοκώνειον νόμον είσηγησάμην. έβδομηκοντούτης δε γενόμενος (επί τοσούτο γαρ τοι βεβίωκεν "Εννιος} οΰτως έφερε δύο τα μέγιστα νομιζόμενα φορτία, πενίαν και γήρας, ώστε σχεδόν τι επί τούτοις και ήδόμενος φαίνεσΦαι. 15 "Οσα γε γαρ τοι σκοπούμενος εγώ και περιβάλλων τω νω ευρίσκω ότι 25 τέτταρές είσιν μάλιστα αΐτίαι, δι" ας αν δόξειεν α&λιον το γήρας- μία μεν ότι των πρακτέων άφίστησιν ετέρα 17 παρειλήφαμεν. τοιγάρτοι ουδέν επιφέρουσιν οι το γήρας άμφι τα πρακτέα μη φάσκοντες διατρίβειν · όμοιοι τε τυγχάνουσιν οντες, ώσπερ ει τις τον κυβερνήτην μηδέν πράσσειν εν τω πλω λέγοι, έπειδάν των μεν άλλων οί μεν τους ιστούς άναρριχώνται, οι δε δια των καταστρωμάτων τρέχωσιν, έτεροι δε τίνες άνιμώνται τον άντλον, ό δε το πηδάλιον κατέχων επί πρύ- 2ο μνης κα$' ήσυχίαν καΰέζηται- μηδέν ποιων ων οί νέοι, αλλά πολύ δη μείζω τε και κρείσσω ποιεί, ου γαρ ισχύι ή τάχει ή όξύτητι σωμάτων τα μεγάλα των πραγμάτων κατασκευάζεται, αλλ' ευβουλία και γνώμη και άξιώματι, ων το γήρας ούχ όπως εστίν ενδεές, αλλά και έπιδιδόναι εις 18 ταΰτα πέφυκεν. ει μη ίσως εγώ, δς και στρατιώτης και χιλίαρχος και 25 πρεσβευτής και ύπατος πολλαϊς ιδέαις πολέμων ώμίληκα, νυν παντός έργου ύμϊν πεπαΰσϋ·αι δοκώ, δτε ου πολεμώ έτι πολέμους, αλλά γαρ αττα δεϊ πράξαι τη συγκλήτω προγράφω και όπως τη Καρχηδόνι κακώς ήδη εκ πολλού διανοούμενη εποίσομεν πόλεμον, πολύ πρότερον απαγγέλλω· δι" ην εγωγε ου παυσομαι δεδιώς, πριν το σύμπαν έκκεκομμένην αίσ- »ο 19 ϋ'έσ&αι. δ δη τρόπαιον σοι ταμιεύσαιντο οί αεί οντες ·&εοί, ω Σκιπίων, ως αν τα λείψανα μεταδιώξης του πάππου· ου τη μεν τελευτή τρίτον και 1 λενβίον BrLvP λεΰβιον ΗΤΙ | μεν om. COPR μέντοιΐ \\ 3 κορονγκανοι GREdd. || 4 επρασσον V | roJTo LLvP|| 6 βονλομένοις'ΒΙ,Ύ (-μένοςΐ] -μένοιςΐ) 8 ϊσχειν] εχειν R || 9 ye] οέ MV (om. R) | άφρονα om. C | ante άφρονα transposuit μάλ' R || 10 νμίν (ήμϊν^Ιί) και τα έπη] και ν. τα έπη BLLvMaP (ύμϊν om. Ma) και τα έπη ύ. Be Hess || 11 έτι om. R Edd. || 12 ταΐς LM (in mg. ταϊν L) | δυείν BBrFGLLvMPa Hess || 13 προτέρας] δευτέρας £γΡ || 15 μεν τι BLvP || 16 άμφι] επί GR Edd. || 17 τυγχάνονσι U || 18 λέγει d || 20 το om. Μ || 21 οή om. (sed add. 14

CICERONIS DE SENECTVTE 15-19

oi περί Κόιντον Μάξιμον έ'πραττον, ουδέν οί περί Λεύκιον Παϋλον, τον σον μεν, ώ Σκιπίων, πατέρα, κηδεστήν δε τον εμού νίέος, ανδρός άριστον, οϊ τ' άλλοι γέροντες, Φαβρίκιοι, Κούριοι, Κορύγκανοι, δτε πολιτείας ευβουλία και άξιώματι προεστήκεσαν, ουδέν έπρατταν; και μην τω 16 δ Άππίου Κλανδίον γήρα προσήν και τνψλόν είναι· αλλ7 όμως δ γε, ψήψω της σνγκλήτον άποκλινούσης εις είρήνην τω ΙΊύρρω και σπονδάς ποιήσασ&αι βουλομένης, ουκ ό^κνησε φάναι, απερ Έννιος επεσι διεξέρχεται λέγων ποί φρένες υμών, αϊς ην άστεμφώς πάρος ϊσχειν, ίο αιψά γε δη ταύτην άφρονα τράφϋ-εν μάλ' άταρπόν; και ταλλα πάνυ σεμνώς · δήλα μεν γαρ νμϊν και τα έπη · σώζεται γε μην έτι και ό λόγος αυτόν Άππίου. και ταϋτα έπραξε κείνος έ'τει έβδόμω και δεκάτω από της ετέρας ύπατείας, επειδή μεταξύ ταΐν δναϊν νπατείαιν έτη διαγένοιτο δέκα και τιμητής προ της προτέρας ύπατείας άποδειχ$είη · is εξ ων δη και εστί μαΦεϊν, ως πάντως πρεσβύτης αυτός εϊη επί τον Πυρρού πολέμου· ταυτι μέντοι παρά των πατέρων ούτω που παρειλήφαμεν. τοιγάρτοι ουδέν έπιφέρουσιν οί το γήρας άμφι τα πρακτέα των πράγμα- 17 των διατρίβειν μη φάσκοντες· όμοιοι τε τυγχάνονσιν ό'ντες, ως ει τις τον κνβερνήτην μηδέν πράσσειν εν τω πλω λέγοι, έπειδάν των μεν άλλων οι 20 μεν τους ιστούς άναβαίνοισιν, οι δε δια των καταστρωμάτων τρέχωσιν, άλλοι δε τον άντλον άρύπτωσιν, εκείνος δε το πηδάλιον κατέχων κα$' ήσνχίαν επί πρύμνης κα$έζηται· μηδέν ποιών ων οι νέοι, αλλά πολύ δήπον μείξω τε και κρείσσω ποιεί, ου γαρ Ισχύι ή τάχει ή όξύτητι σωμάτων τα μεγάλα των πραγμάτων κατασκευάζεται, αλλ* ευβουλία και γνώμη και 25 άξιώματι, ων το γήρας ούχ όπως εστίν όρφανόν, άλλα και έπιδιδόναι εις ταϋτα πέφυκεν. εΐ μη ϊσοις εγώ, δς και στρατιώτης και χιλίαρχος και 18 πρεσβευτής και ύπατος πολλοίς πολέμων ιδέαις ώμίλησα, νυν νμϊν πεπαΰσ'&αι δοκώ, εν ω πολέμους έτι ου πολεμώ · άλλα γαρ άττα δει πράξαι τη συγκλήτω προγράφω και δποις τη Καρχηδόνι κακώς ήδη εκ πολλού so διανοούμενη πόλεμον έποίσομεν, πολύ πρότερον απαγγέλλω· C ην εγωγε ου πανσομαι δεδιώς, πριν αυτήν το σύμπαν έκκεκομμένην αίσΦέσΦαι. δ δη 19 τρόπαιον σοι ταμιεύσαιντο οί άει δντες $εοί, ώ Σκιπίων, ως αν τα λείψανα τον σον πάππου μεταδιώξης· ου τη μεν τελευτή τρίτον και τριακοστόν in mg.) Μ || 22 «r^vetBrLP Edd. (praeter Hess) | σωμάτων om. C «τώ^ατοςΜα || 22—23 τα — πραγμάτων om. GMaOQU || 23 κατασκευάζετα R || 27 πολεμώ] πολέμων U || 29 ποιήαομεν Yd έποιήσομεν Ρ ποιήσομεν Μ | άπαγγέλω BBrFGLLv PQU || 30 αϊα&αίσ&αι U || 31 ταμιενσαντο ce Goez | l om. P 2 σκηπίων Τ || 5 τνφλώ Τ || 21 αν&λον Τ \\ 24 αλλά Τ || 30 πότεοον Τ || 31 αυτό Τ || 32 σκηπίων Τ || 33 μεταόιωξήαις Τ 15

THEODORVS GAZA

τριακοστόν έτος τοντί, την μνήμην δ3 εκείνον τάνδρός άπας ο επιών διαδέξεται χρόνος, ένιαντω γαρ προ της έμής τιμητείας τον βίον κατέστρεψεν, εννέα ετεσι μετά την έμήν νπατείαν, επειδή νπατος ανϋ·ις έμοϋ νπατενοντος άναρρη'&είη. μη ονν αύτω, ει εις έτος έκατοστόν διεβίω, τον γήρως αν μετεμέλησεν; μα ΔΓ, ον γαρ έκδρομαϊς ή πηδήμασιν ονδέ πόρ- 5 ρωΰεν άκοντίοις ή έγγύ&εν μαχαίραις χρώμενος αν διετέλει, αλλά λόγω και ευβουλία και γνώμη · απερ ει μη εν τοϊς γέρουσιν ην, ουκ αν την με20 γάλην βουλήν γερονσίαν έκάλεσαν οι ημέτεροι πρόγονοι, και παρά Λακεδαιμονίοις δε οι την νψηλοτάτην των αρχών διοικούντες, όπερ εισί, τούτο και ονομάζονται, γέροντες, ώστ3 εΐ άναγνώναι ή πν&έσ'&αι ε&έλοιτε τάς ίο εξωφεν, μεγίστας των πολιτειών υπό νέων πταιαάαας, παρά γερόντων άνορβωβείσας και άποκατασταΰείσας ενροιτε αν. 'αλλ3 εϊπα&3, όπως ώλετο τάχιστα πάνυ·' ύμϊν τα της πολιτείας τηλικαϋτα πράγματα.3 ούτω γαρ ανακρίνονται εν τη Νεβίου του ποιητον παίδια · αλλά τε ονν αποκρίνονται κάκεϊνα δη είς τα πρώτα· 'παρήεσαν τάχιστα ρήτορες νέοι, μει- ΙΓ> ρακί3 εύήΰ'η.3 ηλικίας μεν άκμαζούσης θρασύτητα δηλονότι είναι, γήρως - δε φρόνησιν. 2ΐ Άλλα την γε μνήμην έλαττοϋσ&αι συμβαίνει, πεί&ομαι, ην μη ταύτην άσκης ή ει φύσει βραδύτερος ων τυγχάνης. Θεμιστοκλής μέντοι συμπάντων των πολιτών έγίνωσκε τα ονόματα · μών ονν τι αυτόν οϊεσ&ε πόρρω 20 γενόμενον ηλικίας τον οντ3 Άριστείδην Λνσίμαχον εΐω&έναι προσαγορεύειν, οίδ3 εγωγε μη μόνον τονς οντάς τούτους, αλλά και τονς πατέρας και τονς πάππους αυτών, ουδέ τι τα μνήματα άναγινώσκων δέδοικα, δ φασι, μη απολέσω την μνήμην εκ τούτων γαρ τοι αυτών άναγινωσκομένων είς μνήμην έπανάγω των άπογενομένων. ου μην αλλ3 ούδέπω τινά sr> των γερόντων έπιλα&όμενον ήκονσα, fi γης ΰησανρόν κατορωρνχώς εϊη · αλλ3 αρά μέμνηνται πάντων, ων έπιμέλειαν ποιούνται, οίον έξεγγνήσεών τε συγκειμένων και ανταλλαγών, και όστις μεν αντοϊς, δτω δ3 ούτοι όφείλοιεν. 22 τι δε οι των νομίμων έξηγηταί; τι δ3 οι αρχιερείς] τι δ3 οι οιωνοσκόποί', τι δ3 οι φιλόσοφοι γέροντες, ως πλείστων μνημονικώς εχονσιν, παραμένει so γαρ το άγχίνουν και γέρονσιν, ην μόνον γε παραμένη σπονδή και φιλοπονία, και ταντα ου μόνον έπ3 άνδράσι των λαμπρών τε και επίτιμων, αλλά καν τω Ιδιώτη τε και ήσύχω βίω. Σοφοκλής μεν ονν εν γήρα βαΰεϊ 1 τ' ανδρός C ανδρός Β || 2 τιμητίας GMaOU || 3 — 4 αΰ&ις — νπατενοντος iteraverunt BrHL (sed expunxerunt HL) || 5 οία (in mg. δι) G || 6 μαχαίρας LvP μαχαίρας L \\ 8 έκάλουν MV || 9 τοΰτο] οντωζ d || 10 ονομάζονται R Edd. όνομαζονσί cett. (ονομάζονται in mg. CG) | 14 άνακρίνοντι Β || 15 παρήσαν Edd. (praeter Hess) l /m itxiaCGHLvMQR || 18 ην] ει GPB Edd. || 19 ων om. B || 20 oteσ&αι d || 21 όντως B CO δντος Q οντά d || 22 εγώ B | τούτους] τοιοντονς GO || 23 τα om. d | μνήματ' V || 23.24 δ φράποι FHLv (in mg. δ φασι Η) οφρα σοι 16

OIOERONIS DE SEXECTVTE 19-22

έτος τουτί, την μνήμην δ' εκείνον τάνδρός πας ό επιών διαδέξεται χρόνος, ένιαυτώ γαρ προ της έμής τιμητίας τον βίον κατέστρεψεν, εννέα ετεσι μετά την έμήν ύπατείαν, επειδή ύπατος αν$ις εμοΰ ύπατεύοντος χειροτονηΰείη. μών ουν αύτω, ει εις έτος έκατοστόν διεβίωσε, τον γήρως αν 5 μετεμέληΰεν; μα /!/', ου γαρ έκδρομαϊς ή πηδήμασιν ουδέ πόρρωϋεν άκοντίοις ή έγγύφεν μαχαίραις χρώμενος αν διετέλεσεν, αλλά λόγω και ευβουλία και γνώμη · απερ εΐ μη εν γέρονσιν ην, ουκ αν την μεγάλην βονλήν γεροναίαν έκάλεσαν οΐ ημέτεροι πρόγονοι, και παρά Λακεδαιμονίοις 20 δε οΐ την ύψηλοτάτην διοικούντες αρχών, όπερ είσί, τοΰτο και όνομάζονιο ται, γέροντες, ώστ' εΐ άναγνώναι ή πνϋ·έσϋ·αι έ'&έλοιτε τάς εξωφεν, με~ γίστας των πολιτειών υπό νέων σφαλείσας, υπό γερόντων άνορΰω'&είσας και άποκατασταΦείσας εύρήσετε. 'αλλ" εϊπα$', όπως (ολετο τάχιστα navy ύμϊν τα της πολιτείας τηλικαϋτα πράγματα.* ούτω γαρ άνακρίνονσιν εν τη Νεβίου τον ποιητοϋ παίδια· αλλά τε ουν αποκρίνονται κάκεϊνα 15 δη εις τα πρώτα· 'παρήεσαν τάχιστα ρήτορες νέοι, μειράκια ετη^ϋη.^ ηλικίας μεν ανιούσης βρααυτητα δηλονότι, γήρως δε φρόνησιν είναι. Άλλα την γε μνήμην έλαττοϋσΦαι αυμβαίνει. πείΦομαι, ην μη ταύτην 2\ άσκης ή ει φύσει βραδύτερος ων τυγχάνης. Θεμιστοκλής ξυμπάντο>ν των πολιτών τα ονόματα κατειλήφει · μών ουν τι αυτόν οϊεσΦε πόρρω γενόμενον 20 ηλικίας τον οντ' Αριστείδην Λυσίμαχον εΙωΦέναι προσαγορεύειν; oW έ'γωγε μη μόνον τους οντάς τούτους, άλλα και τους πατέρας αυτών και τους πάππους, ονδέ τι τα μνημεία άναγινώσκων δέδοικα, ο φασι, μη απολέσω την μνήμην εκ τούτων γαρ τοι αυτών άναγινωσκομένων εις μνήμην έπανάγω των άπογενομένων. ου μην αλλ" ούδέπω τινά των γερόντων 25 έπιλαΦόμενον ήκονσα, η γης Φησαυρόν κατορωρυχόις εϊη· αλλ' άρα μέμνηνται πάντων, ων έπιμέλειάν γε ποιούνται, οίον έγγνών ξνγκειμένων, και όστις μεν αντοϊς, οτω ό' οντοι όφείλοιεν. τι δε οι των νομίμων 22 έξηγηταί; τι ό' οι αρχιερείς', τι δ' οι οίωνοσκόποί', τι δ' οί φιλόσοφοι γέροντες, ως πλείστων μνημονικώς εχονσι; (παραμένει γαρ το άγχίνονν so και γέρουσιν, ην μόνον ye) παραμένη σπουδή και φιλοπονία, και ταύτα om. Lv || 24 οίκσ&αι ΒΡ οϊεσ&αιίι \ ή supplevi || 25 αποχωρήσω — νμων om. U | αναχωρήσω Q || 26 έπραττόμην V έπραττόμεν Μ | τούτοις] ταντην R | αυτόν (in mg. add. αυτήν) L || 27 πείΰεσ&αι BMaOP πεί&εσ&αίΐ, || 28e^eire€OQU | αν om. Ο || 30 σνντηρήοιμην BBrL σνντηροΐμεν Α \\ 31 $νητω\ τω BLLvMPV (ante τω trium litterarum spatium relinquit L) |] 33 άκρατος] άκρα U 23 ή supplevi || 24 ημών1 Τ || 32 ρους Τ Ο*

07

THEODORVS GAZA

είναι, τότε και φρονιμώτερός εστί. Φανάτω δε διαλνομένης της τον άνΰρώπον φύσεως των μεν άλλων ενδηλον δπον έκαστα μεταλλάττει · απεισι γαρ έκεΐσε πάντα, ο&εν προήλ&εν, ή ψυχή δε μόνη ούτε παρούσα ούτε 81 άπιονσα ορατά*, εννοήσατε δ" δτι έγγύτερον μεν των άν&ρωπίνων ΰανάτω ουδέν εστίν ϋπνον. αϊ ψνχαι δε τότε δήπον των κοιμωμένων Φειόταται 5 καταφαίνονται · πολλά γαρ των μελλόντων άνειμέναι ονσαι και ελεύτεροι προορώσιν, δΦεν εστίν ίδεΐν, όποϊαί τίνες έσονται, έπειδάν παντελώς των δεσμών άπολν&ώσι τον σώματος, ει μεν ονν τανϋ·' όντως έχει, ως $εόν έμέ τιμάτε και θεραπεύετε· ει δ' αρά σνναπο'&νήσκει τω σώματι ή ψνχή, αλλ' νμεϊς γε ϋ·εονς φοβούμενοι, οι τήνδε την των όλων τάξιν κάί, καλλο- ίο νήν σνγκρατονσιν άτριβή τε και άναμάρτητον, μνήμην ημών ενσεβώς τε και άνεκβιάστως φυλάξετε." g2 Κνρος μεν ονν τελεντών τον βίον εκείνα · ημείς δε, ει δοκεϊ, τα ημέτερα αυτών Φεωρώμεν. ουδείς με ουδέποτε πείσει, ώ Σκιπίων, ως ή ΙΤόπλιος ό σος πατήρ ή οι δύο πάπποι, Παύλος και Αφρικανός, ή ό Αφρικανού 15 πατήρ ή ό προς πατρός &εϊος ή άλλοι πολλοί των αρίστων, ονς νυν έξαριΦμήσαι άναγκαϊον ονδέν, τηλικαντα διηγωνίσαντο αν είς μνήμην των εν τω επειτ3 άν&ρώπων φέροντα, ει μη ειχον τη ψνχή διοραν τα των μεταγενεστέρων είς σφας τείνοντα αντούς. ή έμέ οϊει, ίνα τι και περί εμαντον γερόντων ε&ει ανχήσωμαι, πόνονς αν τοσούτονς ημέρας τε και ννκτός οίκοι ao τε και εν στρατείαις άνατλήναι, ει πον τοις αντοΐς δροις την εμαντον ενκλειαν οΐς και τον βίον εμελλον όριεϊν; άρ* ονκ αν πολν κάλλιον ην βίον σχολαϊόν τε και ήσνχιον πραγμάτων χωρίς και φιλονεικίας διάγειν; αλλ* ονκ οίδα όπως ή ψνχή έαντήν άνορΰονσα τα των υστέρων όντως αεί προεώρα, ώαπερ ει τότε μέλλουσα ζην, όταν άπαγάγη της εν&άδε 2» ζωής. και τόδε μεν δη εΐ μη όντως ειχεν, ά&ανάτονς δηλαδή τάς ψνχάς είναι, σχολή γ' αν των βέλτιστων έκάστον ψνχή μάλιστα ήπείγετο προς 83 δόξαν αθανασίας άγήρων. τί δε', πας μεν σοφώτατος άταλαιπώρω ψνχή τελεντα τον βίον, άβελτερώτατος δε ταλαιπωροτάτη. άρ' ονχι και νμϊν δοκεϊ, ως εκείνη μεν ή ψνχή ή πλέον τι διορώσα και πορρωτέρω εις άμείνω so λήξιν έαντήν άπιονσαν όρωη, αντη δε, ης το όμμα άμβλύτερον, ονδέν εχοι όραν, εγωγε ονν εκφέρομαι σπονδή τον τονς νμετέρονς πατέρας

2 ενδηλον CGOQR εκόηλον cett., Hess (ενδηλον U) | μεταλλάττειν CU μεταλάττει G || 3 μόνον G Ma Ο | παρά σον BLP (in mg. add. παρούσα LP) || 4 δε, ότι IVIaQR Hess | τω άν&ρωπίνφ Ma Hess || 5 δε om. Β || 7 δϋ-εν εστίν om. Ο || 8 οΰν] ουκ Μ om. LvP || 9 θεραπεύεται Lv || 10 ye] τε G. | καλόνην Ma || 11 τε1 om. B Goez || 12 φυλάξατε GO QR φυλάξετε V φνλάξεται C || 13 εκείνα εφρασεν Ma | δοκοίη BBrHLLvMPV || 14 Πόπλιος] ό πόπλιος V || 15 οι om. d || 16 πολλοί om. Goez Ι έξαρι&μεΐσ&αι BBrLvMPV έξαρι&μήσϋ·αι FH έξαρι·&μήται e || 18 έπειτα GMa l £i]oBL (e nrng. add. L) j| 19 τι om. BBrHLP | «atom. Goez || 20 κανχή58

CICERONIS DE SENECTVTE 80-83

ακέραιος αρχηται είναι, rote και φρονιμώτερός εστί. Φανάτω δε διαλνομένης της τον άν&ρώπον φύσεως των μεν άλλων εκδηλον οπού έκαστα μεταλλάττει· απεισι γαρ έκεϊαε πάντα, ο$εν προήλΦεν, ή ψυχή δε μόνη οϋτε παρούσα ούτε άπιονσα ορατά*, εννοήσατε συγκλητικό; άνθ·έω floreo 20 (β) άν&ίστημι resisto 3.1 αν&ος f los 54, 59 άν&ρώπειος 56° (ae) άνθ-ρώπινος ( — ) 3 5 , 8 1 ; τάν&ρώπινα humana 77; 56° (β) αν&ρωπος homo 31. 39, 40, 44, 56, 69, 72, 78, 80, 85 (bis); ( - ) 4 (α); οί εν τω επειτ' ανΰρωποι posteritas 82 άνιάω doleo 70 άνίη/ιι remitto 28, 81 άνιμάω exhaiirio 17 (α) άνίσχω orior 53 (α) Αννίβας Hannibal 10 άνοήτως insipienter 68 άνοίγννμι exsisto 53 ανόμοιος dissimilis 78 άνορ&όω erigo 52. 82; sustento 20 ανταλλάσσω ( — ) 21 (α) αντέχω retinco 38 αντί pro 68 (bis) άντικόπτω ( — ) 83 (α) αντικρούω ( — ) 83 (β) αντιτάσσω obstruo 75 άντλος sentina 17 άνιιω perfungor 77 άνω ανωτέρω superior 76 αξία dignitas 8, 68; προς άξίαν digne 2 άξιολογώτατος praeclarus 64 άξιος digmis 2, 5, 13; ( - ) 42. 50, 64 άξιόω νοίο 2 («), 25, 60, 75; (-) 59 αξίωμα auctoritas 3 (bis), 11, 15. 17, ' ()0 (bis). 61 (bis). 62 (bis), 64

απαγγέλλω dennntio 18; nuntio 56; profero 53 απαγορεύω interdico 22 απάγω abstraho 15; deduce 66; excedo 82 άπαιδενσία 84° απαίδευτος inhumanus 7 a ; το άπαίδεντον inhumanitaa 7 b άπαιτέω postulo 34 άϊίαλλάττω excedo 80; disoedo 84; vindico 55 (a) άπαξ ( -) 4 άπαξιόω recuso 51 ( ) άπας omnis 2 ( ), 19 (a),29 (a), 36" («), 36", 50, 62 («), 65 (a), 78 («), 86;(-)70(«) απειμι absum 24, 33; (-) 32 («) άπεψι abeo 80b; discedo 80"; proficiscor 83, 84a ( « ) ; ( - ) 84b άπείργω impedio 60 (a) άπελεν&ερόω vindico 55 ( ) απεργάζομαι facio 15 (a); efficio 42, 51,56; perago 70; βραδύτερον ά. retardo 57 άπεργασία peractio 85° άπερείδω fulcio 52 (et) απέρχομαι proficiseor 10, 75. 84 ( ) απέχω absum 55 άπεψία cruditas 44 το άπηκριβωμένον diligentia 59 απηνής crudelis 75 απλούς simplex 33, 78 απλώς denique 33, 40; ( -) 36 από (αφ ) a 55b, 56, 79; de 55a; ex 31, 34,51 ( α ) ; in 48 (bis); post 16; από . . . επί inter 60 ( α ) ; ( - ) 46, 55C, 85; —* εαυτόν αποβαίνω evenio 12 αποβάλλω amitto 11. 28 (β) αποβλέπω exspeeto 69; intueor 59 ό άπογενόμενος mortuus 21 άποδείκνυ/ti demonstro 78 (α); faoio 56; fio Il0b|. 14,30,50; ά. σεμνότερος nobilitor 27; sum 10a, 16. \^2\ ; 63° αποδέχομαι probo 38 ( β ) , 42, 45. 65 άποδίδωμι reddo 51 άποϋνησκω morior 30, 71. 74 (bis). 79,85; -> δει άποκα&ίστημι restituo 20 άποκαλέω appello 56; noniino 45 αποκλίνω incline 16 άποκνέω dubito 16 ( άπομιμέομαι imitor 77 νόμιμον απομνημονεύω ( — ) [64] (β) άρχιερωσύντ} ins pontificitim 50; sacerαπονέμω adtribuo 3; tribiio 63 dotium 30 (ae) αποπνέω adflo 59 Αρχύτας (Ταραντΐνος) Archytas Taάπορέω careo 44 (bis) rentinus 39, 41 απορία inopia 8 άρχω (-ομαι) coepi 10a, 49, 80; gero απορρέω delibo 78 b 10 ; ineo 53 ( ) άπορρνπτω abstergo 2 (ίποσβέννυμι exstinguo 12, 36, 38, 4l, αρχών (των Ιππέων) magister equitum 56 66, 71 ασελγής flagitiosus 42; το ασελγές άποστερέω careo 7 (β); privo 15 petulantia 36 άποσφαιρίζω 83° (α) άποτελέω efficio 80; (-) 29 (β) άσ&ένεια infirmitas 33 άποτί&ημι condo 24 άσ&ενέω aegroto 67 αποτρέπω retraho 83 άσ&ενής fragilis 65; imbecilhis 30; inάποφαίνω dico 62 firmus 15 (bis) αποφέρω deporto l άσκέω exerceo 21 αποφύγω effugio 35; profugio 47 άσκημα exercitatio 38 άποχέω fundo 51 (α) ασκησις exercitatio 9, 34, 38 άποχρώντως satis 55 άσμενίζω delector 46 ( ) άποχωρέω digredior 84; disoedo 79; ασμένος 85° (α) recede 56 ασμένως libenter 47, 48 (β), 85 (β) άποχώρηαις discessus 84 (α), (β) ασπάζομαι saluto 63 (β); -* όιατελέω Άππιος (Κλαύδιος) Appius Clatidius άστασία inconstantia 4 Caecus 16 (big), 37 («), (β) ασταχνς spicum 51 (β) Άππιος -» Κλαύδιος άστεμφώς 16° (Ε.) άπρακτος iners 26 (β), 36 αστράγαλος tessera 58 άπροσήγορος ( —) 65 (α) άστυ ( - ) 6 1 ( α ) άπτώς erectus 75 αστυνόμος aedilis Il0°| (α) άπωρνξ propago 52 ασύμμετρος immoderatus 44 αρά ergo 34; igitur 61; vero 11 ( β ) , ασχολος occupatus 32 49 (β), 59; (-) 1,33,43,44, 50 (α), άταλαίπωρος aequissimus 83 56, 62 (bis), 72, 81; ~» ουδέ ατα'ρ: α. οΰν itaque 32 (β); (-) 38 αρά num 33 (α); ( — ) 15; a. ονκ nonne άταρπός via 16° (Ε.) 82; α. οΰν -ne igitur 15; -ne 56; ατελής (εστίν) vacat 34 α. ονχί nonne 83 ατεχνος iners 5 (β) άργαλέος (-) l (E.) ατιμάζω noto 42 Άργαν&ώνιος Arganthonius 69 ατιμία ignominia 75 αργός iners 26 (α) άτοπος absurdus 56, 66 άρδεία irrigatio 53 άτρεμίζω consisto 74 (α) αρέσκω placeo 70 ατριβής ( - ) 8 1 αρετή virtus 9, 26, 41, 42, 59 (bis), 69 ά'ττα -> όστις 92

INDEX GRAECO-LATINVS Αττικής Τ. Pomponius Attioua 1% αφρών demons 16 (E.); desipiens lbo (E.) 22; insipiens 80 (bis) άφωνος —> γίγνομαι Αττίλιος (Καλατΐνος) Atilius Caαχοί usque ad 50 (α), 60, 67, 70 latinus 61° άωρος crudus 7l Άττίλιος (α), Άκτίλιος (β) (Μάρκο;) Μ'. Aciliua Baibus 14° βαβάζω vagio 83 Άττίλιος (Μύοκος) Μ. Atilius liegulus βαΰνς summns 22 75 βαίνω constituo 62 ( β ) ; -> ϊατημι αϊ! etiam 8; tarnen 48; ( — ) 3 (α), 46, βαλβίς carceres 83 (α) 49, 53, 56 ( β ) , 57 ( β ) , 70; -> o»W βαπτίζω demerge 77 αύδή oratio 31 βαρύνω ingravosco 6, 36 αύ&αίρετος voluntarius 75 (α) βαρύς gravis l (β), 4 αν&εντεία auctoritas 37 βασιλεία regnum 41, 56 αν&ις iterum 14 (β), 19 βασιλεύς rex 34, 43, 59, 69 αυλητής tibicen 44 (β) βασιλεύω regno 69 αυλός tibicen 44 (α) βασιλικός regalis 59 αυξάνω augeo 46, 53; ( — ) 51 (α) βδελυρός detestabilis 41 ανξησις incrementum 52 βεβαίως -> οϊομαι αύστηρότης severitas 65 Ιίετέριος («), Ούετέριος (β) (Τίτος) Τ. αυτοκράτωρ imperator 73 Veturius Calvinus 41 b αυτός idem l (bis), 4, 7, 8 , 24, 25 (bis), βία vis 71 (ter) b b a a cd C 32,43 ,45 , 48 ,61 , 71, 72 , 79, 82 ; βιάζομαι cogo 4 (α) ille 8a, 14, 18 ( ), 37 (a), 72 (bis); βιβλίον liber 3, 38, 59 C b ipse 3 (bis). 4 (a), 16, 21 , 25 (C.), 26, βίος aetas 2,4,5,7, 9% 13% 25 (C.), 50, b 28 (bis), 38, 43 (bis). 45% 46 , 51", 52°, 60, 62, 64, 66, 70, 82b, 85; vita 9% b a b 53 , 56 (bis), 58", 63 , 72 , 74 («), 77, b 13 , 22, 23, 26, 35, 38, 43, 45, 51, 55, 78 ab ,80,83;is2,3,4(ter), 8,10 (bis), ab 60, 65% 76 (bis), 77, 78, 82% 84 (bis); 14 (bis), 19, 21 , 22, 26, 28% 33% 34% ( -) 56, 72; 6Sbo; -> ξχω; -> «αταb d 35" (a), 35 , 39, 43% 43 (a), 44% 47% στρέφω; -*· τελευτάω 48b, 49, 51b (a), 53% 55, 56% 59 (ter), βιοτεύω vivo 38, 69, 70 b b a 63 , 64 (a), 64 , 65% 66, 69, 72% 76, βιόω vivo 14, 43, 68; 9°; 31° cd d 78 , 79; iste 59 ; ( - ) 6,12 (bis), b βλασφημία vituperatio 39 (α) 13 ( ), 16, 23, 25% 28 , 32, 42, 43% βόσκημα (pi.) pecus 54 b b d b ab 44 , 46% 47 , 56 , 58 ( ), 61 , 62, 65 , βότρυς uva 53 b a a 67 (at), 75, 82 ( a ) , 82 ; αν. γε hie 50 , βονλεντήριον curia 32; senatus 56 60; ipse iste 29, 38 (bis), 43b; sui 21, βουλή consilium 19; senatus 11, 38 (α) b 55 ( ), 63 ( ), 78% 80 ; suus 13, 27% βούλομαι incline 16; volo 2, 6a ( ), b 63, 73" ; κατά ταύτα pariter 50 6b, 25 (bis), 26, 32 (bis), 65, 66, 68, αυτως ( - ) l ( E . ) 73%73 b (/3), < 8 3 > ( « ) , 83 (/J), 85(0) ανχέω glorior 82 (et) βοϋς bos 33 άφαιρέω aufero 39, 71 βραδύς tardus 21; -> απεργάζομαι άφέρπω serpo 52 βραχίων lacertus 27 (bis) άφ&ονία: προς άφ&ονίαν abunde 48 βραχνς brevis 70, 72; ες βραχύ brevi 57 άψ&ονος ber 57 βρί&ω stipo 2 8 άφίημι libero 22 ; ( - ) 73 (E.) Βρόντος (Λεύκιος) L. lunius Brutus 75 άφικνέομαι pervenio 6b, 85; venio 41, βρώαις oibus 36, 46 ao ^ 59;(-)34(«);6 βωλοκοπέω 51° άφίστημι absum 77; avoco 15; remoβωλοκοπία occatio 51 veo 22 βωλοστροφία repastinatio 53 άφραίνω deaipio 22 Αφρικανός (Πόπλιος) P. Cornelius Sci- Γαδητανός 69° (α) pio Africanus maior 29,35,61,82 Γάιος -* Αονιλλος; -> Λαίλιος; -* Πόντιος; -» Σαλινάτωρ; -> Σερβίλιος; , αφροδίσια (τα) res venereae 47 -»· Φαβρίκιος; -> Φλαμίνιος

93

INDEX GRARCO-LATTNVS γάλα. lac 56 Γαλατία Gallia 42 Γαλατική (χώοα) Galliens ager 11 Γάλος μεν, -> ό; -» προς o έάω omitto 23

INDEX GRAECO-LATINVS έβδομηκοντούτης annos scptuaginta natus 14 έβδομος Septimus 38; ?. y.ai δέκατο; septimus decimus 1(5 εγγύ&εν comminus 1.9; propter 48 εγγύη vadimonium 21 (β) εγγύτερος tarn similis 81; εγγύτερο) propius 71; εγγύτατος proxirnus 42; έγγυτάτω (α), εγγύτατα (β) proximo 51 έγκατακλείω include 77 (α) εγκαταλείπω dcsero 9 ( β ) , 84 (β) έγκαταλιμπάνω desero 84 (α) εγκλείω include Π (β) έγκλημα crimen 67 το εγκρατές continentia 55 εγκωμιάζω laudo 2 έγκώμιον laudatio 12 έγρήγορσις vigilantia 11 έγχειρέω ingredior 49 εγχειρίζω trado 39

έγχωρεί

potest 66

εγώ ego 1 (β) (Ε.), 2 (ter), 7, 8, 14, 18, 25, 26 (bis), 29, 30, 32bc, 38ac, 39,42 (bis), 45, 46 (ter), 53,65 (bis), 59, 62, 64, 69, 71a, 73a (E.), 76, 77 (ter), 78a, 79, 81, 82 (bis), 83 (bis), 84abdef«, 85a (0); (-) 10 («), 11, 12, 15 («), 32a, 38bc, 46 («), 47, 55 (0), 71b, 73b (E.), 84C; 38do; έγωγε ego 2 (α), 10, 32, 51 (bis), 68, 71, 77 b ; ego quidem 80; (-) 21, 77 a ; κάγώ et ego l (a) (E.), Π (aO,26,61 έδρα 63° έΰελονσίως sua sponte 43 έ&έλω possum 8, 58; volo 2 ( β ) , 3, 13, 20, 73 (et); (-) [56] ( β ) ; ουκ έ. ηοΐο 64 (β) ε&νος gens 61 ε#ος institutum 34 (α); mos 22, 37 (β), 38, 46, 82; ε. εστί solet 36 ει an 74b; -ne 47; num 22; si 1, 3, 4. 5, 6, 7, 8 (bis), 15, 17, 19, 20, 21, 31. 32, 38, 44, 46, 48, 49 ( β ) , 66 (ter), 67,71,80, 81a, 82 (bis), 85ab; (-)70, 74, 84; εϊ γε si 6; sin 85C; siquidem 39,41,56; (-) 68; et oe sin 70, 81b; ei μι} ni 36, 67,78,82; nisi 6, 11, 18, 19, 33, 36, 52, 82; quin 41; s i . . . non 42; ει μόνον modo 70; εϊ τις an nullus 56; ει . . . ει . . et . . ει si . . si . . si. .si 38; -> καν εΙκός veri similis 5; ( — ) 38; 37°; -> κα&άπερ είκοσι ει. και εκατόν centum viginti 69; -* Mo

είλικρινϊ/ς purus 80 Fi/ιί absum l b ; accido 7 C ; fio 26 a ; possum 34b, 41ac, 65d; sum la (E.), l b , 4 (quater), (quater), 6 (ter), 7de, 8 abd , 9, 10bf, 11", 12C, 13 (bis), 15cd, 16ab, 19, 20 (bis). 2l (bis), 26" (a), 25h (C.), 20·, 26b («), 27ac, 28 (bis), 30 (bis), 32acer«, 32d (β), 33· (α), 33b, 34ab, 35 (ter), 36 (ter), 38 (quater), 39a, 40 (bis), 4l bde , 42ab, 43cdf, 44 ( ). 45b, 47 (ter), 49, 50, 52, 53, 54b, 55 ( ), 56", 56b (a), 58b, 59b, 60 (bis), 61 (bis), 62, 63acd, 64b, 65abc, 66abd, 67 (quater), 68 (bis), 69ac, 71", 72ab, 73. 74(0), 76 (quater), 77, (ter) 78ab, 79 (quater), 80 (ter), 81 (ter), 82 (bis). 84 (bis), 85 (bis); ( - ) l b (K), l c , 2, 3 (ter), 7 ab , 8C, 10acd, 10 (E.), ll a ( a ) . 12a (a), 12C, 15- (*), 16C (E.), 17, 26C, 27b, 29ab, 29C (er), 30 (a), 32b, 33C, 37a, [38e], 42°, 43abe, 44 (bis), 45·, 50, 51, 52, 54·, 59 («), 63", 64a, 66C, 69b, 72C («) % 72 b , 78C, fc) ; 83 (0); ενδεής ει. careo 48; οι αεί δντες immortales 19a, 77 C ; εστί προς ΰνμον lubet 58 (at); κα&αρός ει. vaco 73; συντεταγμένος ει. scribo 54 (α); 10do, 38f°; 81CO; -» δύναμις; -> δυνατός; -» ικανός; —>· μέλλω; -> οίος; —» ίίτε; -* τυγχάνω είμι venio 70 είπον aio 31 (0); dico 8 (ter), 23,32,38, 42, 50b, 57 (α), 59 (bis), 85; inquam 47; loqnor 50» ( β ) ; αλλ' είπα»' cedo 20 (Χ.); ως έπος ειπείν ut it-a dioam 42; —> φ&άνω εϊογω impedio 60 (0) ειρήνη pax 16 ειοω adfor 1 (α); dico 3 (bis), 50 (0), 53 (ot), 55a; (-) 39, 55b; 57° εις (ες) ad 10 (bis). I , 19, 29, 31 (a), 35, 38a, 43a. 56Ib (a), 60, 67, 68, 82" (a), 82b (a), 83, 85; in l, 21, 22, 25b, 37, 38b, 46, 50b, 56C, 59b, 61, 63". 65, 71,75,77 (bis); per 33"; pro 27"; usque ad 50a (0); ε. οπεο quo 6; ( — ) 4 (α), 6 (bis), 17, 25a, 27ac, 33b, 34. 41,43b, 44,59 ac ,63 a ,69,75; -> βραχύς; —> κοινός; —> ννξ; —»· πρώτα εις quisquam 69 (α), (0); unus 10 (Ε.), 15, 25^(0.), 33, 61; εϊς μεν, ότι . . . έτερος δ' ότι . . . τρίτος δ' Οτι . . . τέταρτος Ο' ότι unus, quod . . . alter, quod . . . tertius, quod . . . quartus, quod . . . 15; -> ουδέ 97

INDEX GRAECO-LATINVS εϊσαϋΰις (-) 3 εισηγέομαι suadeo 14 εισηγητής suasor 10 εισφέρω adfero 38 είτα deinde [ΪΟΙ: ( — ) 52 (α) είτε . . . είτε au t . . . aut 84; sive . . . sive 40 εϊω&α consuesco 3; soleo 4, 7 (bis), 21,43,46,63,85 εκ (εξ) a, ab 26, 56, 74, 83b; de 73; e, ex 24, 43 (bis), 51 (β), 52 (bis), 58, 65, 71, 77, 78, 83a, 84ac; (-) 5, 10, 12 (a), 21, 28, 35, 40 (bis), 44, 84b; κάκ et ex 84; -* γερουσία; ->· ίσος; -> ος; -*· πολύς έκαστος omnis 75; quisque 26, 33 (bis), 38, 43, 63, 64, 69, 80, 82, 84; unusquisque 15; κα&' έκάστην eotidie 46 έκάτεροζ uterque 2, 6 εκατόν -»· είκοσι; -> επτά εκατοστός centesimus 19, 60 έκβάλλω eicio 42 έκδηλος perspiouus 80 (β) εκδρομή excursio 19 εκείνος (κείνος) hie 82; ille l (E.), 10 (bis), 12 (bis), 16, 17 ( β ) , 19, 22 (bis), 25", 28, 31 ( β ) , 33 (bis), 35b, 42, 49 (bis), 57, 59, 60, 61, 65, 68, 69, 84a; ipse 84C; is 24, 25 (C.), 62,83,84"; iste 67; (-) 35a (a), 77; κάκείνος ille 25,26, 3l (a), 50 (a), 67; -que is 3 εκεΐσε illuc 80 έκ&νμως avide 26 έκκόπτω excido 18 εκκρίνω ( - ) 80 εκλαμπρννομαι glorior 26 (at) εκλάμπω splendesco 28 εκλείπω deficio 29 (α); -> τνγχάνω εκλειψις defectio 29 ( β ) , 49 εκνευρίζω enervo 32 εκπλεως expletus 47 (β) έκοίισιος voluntarius 75 ( β ) : 43° εκπιέζω deprimo 77 εκπίμπλημι expleo 2(5 εκπονεω col ο 9 έκρέω effluo 4, 69 εκτός sextus 60 έκτρέχω decurro 83 έκφαι'νω ostendo 53 εκφέρω eff'ero 83 έκφνω elioio 51 (β) εκών ultro 38 ελαιον οίοπιη 36 98

ελαίων cella olearia 56 (α); olivetiim 57 *έλαιωρεϊα cella olearia 56 (β) έλάσσων minor 51 (bis); έλασσον minus 33, 60, 66; ελάχιστος minimus 45, 52 («) έλαττόω minuo 21 έλαΰνω ( — ) 59 ελαφρός lenis 13; levis 8, 26, 50, 63 έλεγεΐον elogium 61 (at), 73 (α) ελεεινός miserabilis 56 έλευ&ερία 75° έλενΰερος liber 81 έλέφας elephans 27 ελιξ clavicula 52 Ελλάς Graecia 31 "Ελληνες Graeci 45 Ελληνικοί (λόγοι) Graecae litterae 3, 38 ( β ) ; Ελληνικά (γράμματα) Graocae litterae 26 έλλόγιμος clarus 80 ελπίζω spero 6, 68 (quinquies) ίλπίς 72° έμαυτοϋ ego 26, 32, 78, 84, 85 («); ego ipse 1, 2, 30, 45, 56, 82; meus 82 («); (-)46(«) εμβάλλω έμβάλλομαι τη πύρα cremor 84 εμβολον (pi.) rostra 32 έμβρι&ής constans 33 (α) εμμελής canorus 28 έμμέτρως 50° έιιός meus 5, 7a, 15, 19b, 32, 50", 52, 56, 59 (ter), 79, 82 ( β ) , 84 (bis), 85; (-) l, 7 bc ,10, 19ac, 46 ( β ) , 68 (α); τάμα (-) 28; 26°; 45°; 5 άνθρωπος; -> fivi'a/ιις; -» επιτι/ιία; -> έχω; -» μάλα; —> /ιερός

INDEX GRAECO-LATIXVS έναντιόοιιαι adversor 71 εναντίον contra 84 ενάντιος contrarius 72, 77; iniinicus 40; εναντία contra 11 (ter) έναπεργά^ο/ιαι facio 70 έναποθνβσκω morior 49 (β) έναπυπνέω morior 49 (α) έναημενίζω delector 40 (α), 54 ένατος ε. και δέκατος undcvicesimus 14 ενδεής 17° (α); -» κϊ/ιί ενδελέχεια agitatio 23 έΐ'οεως —» έχω ένδίκως iure 01 ενοον intus 12 .—. ένδοξος clarus 12, 77; | &1 (β) το ενδοξον auctoritas 77 εν ειμί possum 74; sum 40 (α), 07, 78; ενι est 40 (β) ένεκα: του δ' ε. quorsus 42 ένενήκοντα nonaginta 34 ενενηκοστός -> τέταοτος ένΜδε ( -) 82; 84« έν&υμέομαι ύστερον recorder 13 ένιαντός annus 10, 19, 24, 09 ένίζω resideo 61 (β) ενιοι 35° ένίστημι obsisto 44, 72; resisto 11 εννέα novem 19 'Έννιος Q. Ennius l ( ), 10, 14 (bis), 16, 50b, 73; 50ao έννοέω sentio 25 (C.); video 81 ενοχλεω commoveo l (a) ένταΰ&α in eo genere 45; κάντανίϊα eo 68 εντείνω intendo 37 έντεϋ&εν hinc . . . hinc . . . him; 40 έντιμος honorabilis63 a ; honoratus 63b έντροπαλίζομαι respecto 84 έξαιρέω extorqueo 85 εξαίφνης repente 62; subito 38 έξαριβμέω enumero 82 έξεγγύησις vadimonium 21 ( νόμιμον έξήκοντα -» πέντε κξις valetudo 35 έξίστημι decedo 63 έξολισ&άνω elabor 42 έξονσία licentia 44 έξοχος praestabilis 40; pracstans 12 έξω sine 2, 7 (α) εξωΰκν τα ε. externa 20

εξώλης perditus 42 έοικα videor 4, 75; ( — ) 45 επάγω adfero 4, 76 επαινετός laudatus 32 έπαινέω laudo 62; probo 38 (α), 85 (α) έπαινος laus 44, 01 έπαισ&άνο/ιαι sentio 30, 85 έπανάγω redeo 21 έπαναπέμπω reduco 03 έπάνειμι redeo 31 (α), 07 (α) επανέρχομαι redeo 67 ( β ) , 75 έπανήκω redeo 50; reverto 45 έπαρτάω impendeo 07, 74 έπαρχος praetor |1θ| (α) έπανλις villa 55, 50a, 56b ( ) επαχθής gravis 4 (ter), 8, 77 έπεί cum 59; ( -) 60, 73 έπείγω nitor 82 έπειδάν cum 17, 09, 79, 80. 8l έπειΟή cum 2, 14, 10, 19, 55, 59, 78 (ter); quoniam 44, 50, 58, 84; έπειΟήπερ quoniam 0 επειμι advenio 2 ( ); consequor 19 έπειτα deinde 4; ό ε. posterns 25; ( — ) 1 (E.); (-) 73 (Ε.); -» άνθρωπος επέρχομαι advento 2 (α) έπεύχομαι opto 43 επέχω opprimo 49 επί " ad 26, 32", 52, 57, 00b, 07, 74, 75b, 83; cum l (E.); in 5, 11", 14a, 17, 22, 24, 34, 35, 65 (bis), 68 (bis), 75a; pro H c ; ( - ) 4(0), ll b , 14b («), 14cd,16. 32bcd, 42, 48, 59, 62, 64, 69, 70, 72; κάπί et contra 51 ( β ) ; -> από; —» ό'ς; -> όσος; —> πολύς; -+ τοσούτος επιβάλλω ( -) 34 έπιβιόω vivo 13 επιβλέπω aspicio 27 επίγειος 77° επιγράφω inscribe 13, 59 έπιδείκννμι demonstro 78 ( β ) ; ostendo 59,70 επιδέξιος aptissimus 9 επιδίδω μι augeo 17; do 43; proveho επιείκεια aequitas 1 (β) επιεικής, το επιεικές aequitas l (at) έπιζάω vivo l (α) έπιζητέω quaere 76; require 30,33% 33b (α) έπι&νμέω cupio 2(); το έπι&νμοϋν libido Μ (β) το έπι&νμητικόν libido 7, 39 (α)

INDEX GEAECO-LATINVS έπι&νμία aviditas 4 b ; cupiditas 49; delectatio 46a ( ) ; lubido 40; προς έπιΰνμίαν cupidc 12 έπικαΰίζω resideo 61 (α) επίκαιρος tcmpestivus 46 επικαρπία foenus 51 επικουρία, ops 4 έπιλανΰάνομαι obliviscor 21 έπίλειψις defectio 29 (α) έπιλήσμων obliviosus 36 επιμέλεια 59°; —> ποιέω έπιμελέομαι tueor 77; έ. μαθήματος disco 26 επιμελής adsiduus 56 έπινίκια (seil, α&λα) triumphus 13 (β) έπινίκιος —> πομπή έπιποΰέω desidero 27, 38, 76 επίπονος 84° επισκέπτομαι video 82 (β) έπιστάζω instillo 36 έπίσταμαι scio 64 έπιστέλλω 28° επιστήμη ars 65 ( α ) ; scicntia 12, 78 έπιστοναχίζω 73° (Ε.) επιστρέφω revertor 69 (β) επιστροφή —»· τυγχάνω έπίσχω cohibeo 51 (β) έπίταξις iussus 56 επιτάφιος ->· τιμή έπιτελέω conficio 38; ( — ) 63 επιτήδειος amicus 73 επιτήδευμα munus 28; officium 56 (β) έπιτήδενσις officium 56 (α) το έπιτηδενόμενον officium 35 έπιτί&ημι urgeo 2 έπιτιμία honos 64; 61° επίτιμος honoratus 22 επιτυγχάνω consequor 41 επιφανής excellens 4 (α); illustris 38 (α); επιφανέστερος illustris 38 (β) επιφέρω adfero 17; adhibeo 71; ad-

porto 25 (C.);

j[]

έπιχαράσσω incido 61 επίχολος ( — ) 65 (α) ο έπιχώριος incola 78 έπιψεκάζω roro 46 έπομαι sequor 5, 43, 69 έπος (pi.) carmen 16b; versus 1, 16" 26; 61°; -> είπον επτά septem 42; 50° ε. και εκατόν centum et septem 13 έ. και τετταράκοντά 60° επωνυμία, cognomen 1, 5 100

η ερωμένη (at), ο ερωμένος (β) scortum 42° εργάζομαι ago 26; colo 54 έογασία cultura 53 (β), 54, 56; munus ^29 (β) έργον factum 69; opus 13, 24, 29, 72, ^ 7 7 ; ( - ) 18(«),38

εριφος agnus 56 ερομαι quaero 22, 47 έρχομαι advenio 25 (C.); venio 38, 51, 56 (/3) ερωτάω quaero 13, 25, 72 ερωτικώς ->· έχω έρωτοληψία libido 42 εσπέρα vesper 38, 67 έσχάρα focus 55 έσχατος extrenrus 5, 9, 27, 30, 64; summus 8; ultimus 38; τοϋσχατον .. . ηλικίας extrema aetas 60 έτερος alius 1,17 (a); alter 15, 16 (β), 25a, 25b (C.), 27, 30, 35, 56 (bis); 24° (C.); ceterus 52, 56a; -»· εις; -> ό έτι etiam 12 (α), 28, 34, (α), 38 ( β ) ; iam 78; quidem 32 ( β ) ; (-) 4 (α); 16, 18, 25 (β), 30, 47, 50, 55, 68, 72 (α), 79, 85 (α); ε. και νυν adhuc 32; e quidem adhuc 28; -> ουδέ έτος annus 4, 10, 13 (ter), 14 (bis), 16 (bis), 19 (ter), 27, 28, 30, 32,34, 42, 50, 60 (bis), 69; saeculum 54 (α); ε. τέταρτον quadriennium 32; έτη πέντε quinquennium 13 εν bene 4, 5, 9, 47, 50, 70; certo 1,2; probe 14 («); 30°; 57° ( β ) ; -» γίγνομαι; -» μόλα τόεύαν&ές (-) 57 (α) *εύαν&ία (-) 57 (β) εύάρεστος placidus 13 ευβουλία consilium 11, 15, 17, 19, 42, 67 τό ευγενές nobilitas 77 ενγόνατοζ geniculatus 51 εύγώνιος -> πεντάς εϋδηλος perspicuus 80 (at) εύδοκιμέω adsequor splendorem 8; probo 70 ενδω quiesco 14 (Ε.) εύειδής ornatus 57b; το εύειδές species 57a (α)

ενή&εια stultitia 4 εύή&ης stultus 4, 20 (Ν.), 36, 67, 68 εύηχος (—) |28| εύ&υμία delectatio 46 (α) εύϋνωρία proceritas 59

INDEX GRAECO-LATIXVS εύκαρπία fructus 53 *εύκατάπτωτος oaducus 5 (α), 52 ευκαταφρόνητος contemptus 27 εΰκλεια gloria 44, 59, 82 ευκταίος optabilis 85; optandus 06, 74 εύλάβειαν έχω vereor 85 (β) *εύλόγιον elogium 73 (β); 61° (β) εύλογος iustus 15 εύ/ιαρώς facile 44 εύμορφία aspectus 53 εύπαίδευτος doctus 75 (β) εύπετώς { — ) 71 εύπορέω ab undo 5C (α) ενπορία copia 8 (bis), 56, 71; -> πλενρόν

εύπορος ber 35 ευπρεπής decorus 28; exstructtis 44 *εϋπτωτος caducus 5 (β) εύρημα inventum 78 ευρίσκω convenio 32, 83; invenio 54, 66; reperio 15,20,41 ενρύοχλος ( — ) 61 (a) ευρωστία valetudo 35 ευσέβεια pietas 84 εύσεβώς pie 81 εύστά&εια constantia 77 εύσταϋ-έω consisto 74 (β) εύστα&ής constans 33 (β) εύσύν&ετος 28° *εύσχημονολογέω 50° (α) εύσχημόνως -> έχω ευσχήμων honestus 63 το εντακτον ordo 57 (α) ευταξία ordo 51, 57 (β), 77 εύτόλμως audaeiter 72 εύτονία vis 28 (α) εύτρεπίζω struo 51 (β) εντόνως bonis lateribus 14 (α) εντροπία 65° (α) εντροφία sucus 53 ευτυχής fortunatus 29 εύφημέω 47° ευφράδης disertus 28 ευφραίνω delecto 46 (bis), 49, 51, 53; oblecto 38 ευφροσύνη delectatio 45, 52, 56 ευφυΐα bona indoles 26 ενφώνως magna voce 14 (a) ευχερώς facile 83 το εϋχλωρον viriditas 57 (α) εϊίχο/ιαι opto 4, 31 εύωχέομαι epulor 45 ευωχία epulae 44 (bis), 50; 45° εφέλκω clicio 51 (at) εφηβεία adulcsccntia 50

έφηβος adulescens 33 έφήδομαι delector 26, 44 (β) έφίημι appeto 63 έφικνέομαι exsequor 28, 35, 38; ( — ) 34 (β) έφιππος equo (iter ingressus) 34 έφίστημι venio 70 έφόδιον (pi.) viaticum 66 έφοδος iter 75 εφορμάω proficiscor 75 (at) έχ&ρα inimicitia 49 έχυρώς (-) 51 (α), (β) έχω habeo 3, 13, 22C, 31 ( β ) , 33abc, "36a, 37ab, 42 (bis), 45 (bis), 46, 49, 51, 55 (bis), 58, 60, 61 (bis), 66, 67a, 68b, 78 (quater), 82", 84abc, 85 (bis); possum 14, 24, 32a, 35, 55 (bis), 68a; queo 32b; sequor 39; sum 8, 30, 38, 50 ( β ) , 54, 64, 70, 74 (bis), 81; teneo 12; volo 32C; 65°; 67°; 70°; 83°; (-) 63,79,82% 83; ε. άμελώς neglego 22 b ; e. ένδεώς careo 44; ε. εν νω recorder 75; έ. εύσχημόνως honestus sum 38; ε. ήδέως laetus sum 54; ε. μνημονικώς memini 22; ε. το ζην vivo 72; ίκανώς έχει sat est 48; μετάμελος έχει paenitet 84; ο ερωτικώς έχων cupidus 47; —» φαίνω έ'ψω coquo l (E.) έ'ω&εν mane 49 έ'ως lux 49 έως dum 77, 80, 85 ζάω vivo 4, 49, 67, 68 (bis), 77, 80, 84 (bis), 85 (bis); ( -) 7, 50, 60; 50° j»; το ζην vita 71, 73; ->· έχω; -> μέλλω ζέσις fervor 45 Ζευς (-) 14 (Ε.); -*/«*;-+ νή Ζήνων Zeno 23 ^τεω peto 43 (/3); quaero 66 ζωή aetas 69b; natura 69a; vita 72, 77 (bis), 82, 84;69 CO ;85 0 ζωός vivus jooj f -·· _· 1

ή

an 15, 23, 29a, 82; ant 2, 13, 20, 21, 23, 27b, 50, 61, ; nisi 5; quam 3,4 (ter), 11,12, 25, 26 (bis), 27a, 29", 32, 3 3 , 3 6 ( β ) , 4 5 ; ( - ) 4 ( « ) , 51; ή ...ή a u t . . . aut 2 ( β ) , 17, 31 ( β ) , 50, 57 (β), 61, 66; cum ... turn 53; vel ... vel 57 ( β ) ; ή... ή ...ή a u t . . . a u t . . . aut 52; ( - ) 38 (ter) (*), (bis) ( β ) ; η . . . ή . . . ή . . . ή aut . . . aut . . . a u t . . . aut 3 2 ; / } ' . . . ή . . . ή . . . ή . . , 101

INDEX GllAEC -LATINVS

ή aut . . . aut . . . aut . . . aut . . . aut 82; ήπερ quam 36 («), 45; -> ήτοι; -* πότερον {l quod 60; ubi GO; ut 8; // ... fj cum . .. cum 84; -» μάλα ήβάω 51° («) ήβητικός -» ηλικία ηγεμονία Imperium 37, 59, 64; όλη ή. Imperium 42 ήγεμών dux 5, 31; prineeps 23 ήγέομαι arbitror 77 r>5t; et l (E.) ήδέως iucunde 47 (bis), 49; libenter 48 (α); -+ 8χω ήδη iam 2, 3, 10", 18, 27 (bis). 31, 33, 47, 51, 56 (bis), 60, 01, 72, 74, 76; ( - ) lOb, 26 (a), 68 a ήδομαι delector 14, 44 , 44b (a), 48abd, 51, 85 ( ); laetor 48C ηδονή suavitas 31; voluptas 7. 15, 39 (bis), 40 (quater), 41 (ter), 42 (ter), 43 (ter), 44 (quater), 45, 46 (bis), 47, 48 (bis), 50 (ter), 51, 56, 61, 64; και?' ήόονήν 2° ήδύνω condio 10 ήδνπά&εια oblectamentum 52 ηδύς conditus 56; dulcis 65 (α); iucundus 2, 9, 26 (bis), 28, 56, 85; 59°; το ήδιστον suavitas 70 ή&ος mos 65 (bis); (-) 63 ήίΰεος iuvenis 29 ήκιστα hand sane 4; non 30; -> αίοεω ήκω venio 67; 4° ηλικία aetas 4, 6, 7, 9, 10, 20, 21, 30 (bis), 33 (ter), 34, 38, 39, 45, 46, 47, 48, 50 ( ) , 54 ( ), 55, 57, 60 (bis), 63, 64, 66, 67, 68, f72|. 76 (ter), 83; saeculum 54 ( β ) ; ή. ήβητική adulescentia 33; ή. νεανική adulescentia 4; ή. παιδική pueritia 33; -> έσχατος ήλικιώτης aequalis 7 (bis), 10, 46 ήλίκος quantus 49 ήλιος apricatio 57 (α); sol 46,49,53 (bis) ήμαρ dies l (E.) ημείς nos 2, 6ac, 39b, 49, 63, 82, 84 (bis); ( - ) 6 , 1 2 , 3 9 a ( « ) ; 1 0 ° ( « ) ; 2 2 < > ; 30°; 81°; -» σφεϊς ήμερα dies 38, 50, 69, 74, 78, 84; (-) 82; κα&' ήμέραν cotidie 26 ημέτερος noster 3, 5, 7, 10 ( β ) , 19, 24, 34,41, 66, 67, 75, 78, 82; (-)45, 60; 04 0 ;»ί/«?ς(-) 10 (E.) ην si 35, 65, 71; ην και quam quam 102

30 (α); i}v /ιή nisi 21 ; ην μόνον modo 22 (α), (/3);t- V s i 4 9 (α) ήνίκα cum 10, 32, 41 ήπειτα -»· έπειτα ήρεμα, sensim 38 Ίίσίοδο; Hesiodus 23, 54 ησυχία ( — ) 1 7 ; κα#' ήσνχίαΐ' quietus 17; -»· άγω ήσνχιος quietus 22 ( β ) , 82 ήσυχίως quiete 13 (β) ήσυχος quietus 22 (α), 28 ήανχως quiete 13 (α) ήτοι . . . ή aut . . , aut 31 (α), 46, 66, 57 (α), 74; aut certe . . . aut 2 ( α ) ; ήτοι . . . καί vel . . vel 57 (α) ήττάομαι superor41; vinc-or 43 ήντε sicuti 14 (Ε.) θάλπος calor 53 &αμινά 44° θανατηφόρος pestiferus [41 ] 0-άνατος mors 15, 66 (ter), 67 (bis), 68, 71, 72, 73 (bis), 74 (ter), 75a ( ), 75b, 76, 77, 80 (bis), 81 ; res capitalis 42; 85° θαρραλέος animosus 72 &αρρέω audeo 11 οανμα admiratio 52 θαυμάζω admiror 3, 4 (bis), 5, 43, 55, 59a, 85; miror 59C; (-) 59b ϋ·αιψαστός admirabilis 12; mirificus 9 ; mirus 24, 35 Ma Indus 50 ( ), 63 ϋεάομαι specto 48 (bis); video 15, 27, 61,83; (-) 57 ΰέατρον stadium 33; theatrum 63 #ε«>ς (ό) ο προς πατρός &. patruus 82 ΰείος divinus24, 40, 77, 78, 84; (-)81 ΰέλγω -+ προσάγω Θεμιστοκλής Themistocles 8, 21 ου &εμιτόν nefas 13 ΰεομαχέω bello cum dis 5 •θεός deus 5, 19, 25, 40, 56, 69, 73, 77, 81 (bis), 83 θεραπεία cultura 53 (α); cultus 56 θεραπεύω colo 7, 10, 26, 81; euro 67; —> διατελέω ί

θερμαίνω calesco 57 ; tepefacio 51 Θερμοπνλαι Thermopylae 32 ϋερμός 53° (α) ΰερμότης tepor 53 (β) ϋέρος aestas 70; seges 54 ( β ) : ακμή; -> ώρα δεσμός institutum 34 (β)

INDEX

11AECO-LATINVS

Θεσσαλός -> Κινέας ίϊεωρέω oontemplo 55,77; video 82 (β) ϋκωρητήριον cavea 48 (ϊήκη vagina 51 θησαυρός thesaurus 21 ίϊνΐ)σκω emorior 71, 80; morior 27 ϋνητός mortalis 78, 80 ΰρασντης temeritas 20, 75 ΰρηνέω lugeo 73 ΰρύλλος rumor 10 (E.) ΰνγάτηο f ilia 37 Φυμός *(-) l (E.); -> ειμί blanditia 44 Ιβηρία

Hispania 32

Ίδαϊα. Idaea 45 ιδέα

genus 18; species 57 (β)

ίδιος familiaris 22 (β), 49 (β); proprius 35; suus 3, 14 (β), 23 (β) Ιδιώτης (δ) privatus 44 ιδιώτης privatus 22 ιδιωτικός privatus 42 ίδρόω desudo 38 ιερά (τα) sacra 45 (β) Ιερωσύνη sacerdotium 30 (β), 61 ίκανόζ (εστί) potest 41, 62 Ικανώς satis 2 ; —* έχω ίκνέομαι (-) 1 (Ε.) "Ιλιον Troia 3.1 Ινα quo 3, 41 ; ut 6, 22, 20, 42, 45 (β), 52, 56, 59, 77 («), 82, 85; Ινα μη ne 55,56 ΐονλον φύω pubesco 51 ίππενς -» αρχών Ιππος equus 14« (Ε.), 14b, 34 (bis), 58, 75 'Ισοκράτης Isocrates 13, 23 εξ Ισου 23° Ιστημι: βεβηκώς εστηκα coiistitutus sum 62 (α) Ιστός malus 17 ισχυρός fortis 14; nimius 53 ισχύς vis 15, 17, 27a, 27b ( ), 28 ( β ) , 29 (ter), 30,31b, 32 (bis), 33 (quinquies), 34 (ter), 36, 38 (bis); 31ao ϊσχω habeo 66, 67; sto 16 (Ε.); περίλυπον ι. ango 66 (α) Ισως fortasse 8, 25, 46 (or), 47, 48; forte 18; haud scio an 73; (-) 30 Ιταλικοί Italici 78 ιταμώς temere 39 ΐνγξ illecebra 40 ιχ&νς piscis 44 9

καίϊάπαξ plane 66 κα&άπερ tamquam 5,36,85; ut 3, 10 (at), 26, 59, 65, 71 (α); κ. εικός id est 56 (at) κα&αρός -» ειμί κα&αρως pure 13; 59° κα&έζομαι sedeo 17, 55 TO καθήκον munus 29 (α); officium 34, 72 κα&ίστημι fio 45, 53 καΰόλον 78° κα&οοάω video 50 (β) και ac 2, 13a, 47", 49b, 50C% 56f; atque 4, llb, 13b, 16f, 26% 29% 36b, 38% 43b, 46ch, 49, 50 (bis), 57, 58, 59 cdfh , 60d, 63, 78; atqui 66"; certe 2; et 1 (quinquies), 2, 3, 4b, 5 (bis), 7d% 9% 10 (quater), 11% 13d, 14 (quinquies), 15a% 16b, 18% 20% 21% 22b% 24% 25a («), 25b, 26ad«, 27a, 27b ( β ) , 28% 29abcd«, 31C (at). 33a% 34a, 35", 36"% 38f, 42cd, 43% 44% 45% 46 def « 1 , 47cd, 49% 50f, 51b% 52d, 52e (β), (β), 53abd% 54abcd% 55", 58% 59% 60 (/?), 63, 67% 69% 71ad% 72», 73"% 74% 75cd, 77 cef , 78e«, 81% 82ad, 83b% 84e («), (β)ι etiam 6% 16, 20% 23, 26cf, 46«', 48 (bis), 50bd, 56% 63b, 66a, 72d, 76"; -que lc (E.), 4 (bis), 5"(/3). 5% 7, 9% 15% 16cd% 22f, 27b, 28b, 30% 32% 33% 35% 38% 43% 44% 49% 51% 52% 531, 56b% 60% 70a% 71«, 72cf, 73a, 77ab«% 78d, 84; quidem 6 b ; quoque 6% 36% 46a; sed 65% 84a; turn 59% 65; vel 4% 15 (β), 75b; (-) 1 (bis), 2 (bis), 4% 6% 7 (bis), 8, H0a1r 10b (E.), 11% 12, 13% 14 (bis), 15% 16a (/?), 16«, 20», 21b (a), 22» («), ( ) , 22cd, 23»% 24b, 26b (a), 28ab (β), 29f, 30» (a), 31» (a), 31% 32d (a), 33% [33b], 35»d, 36d, 37 ( ), 38"bcdf% 39 («), 41abcd, 42ab, 44a% 45b. 46bl, 47a, 48a% 50a, 51ad, 52a% 53cf«h, 54f«, 55b% 56ad, 57, 58b% 59ab«Im, 60ab, 62, 63% 64% 65C («). 66 (/3), 67", 68, 69% 70% 71bcf, [7^*1. 72e«% 72' («), 74% 75% 76ab, 76d («), 77 di , 78abcfh, 80, 81b ( β ) , 81% 82bc% 83" (β), 84b% 85abc; και . . . και ac . . . et 65; et . . . et l, 2, 8, 34, 40, 55, 63, 65, 67, 83; vel . . . vel 57; - ...atque49,57(«), (0); - ... et 28; (-) 17,36 (bis), 43, 61; και . . . και . . . και et ... et ... et 09; et . . . et ... atque 56a; etiam 103

INDEX GEAECO-LAT1NVS . . . et . . . atque 13; etiam . . . et

κατά cum 43"; inter 84; aecuridum 71 (bis); tiunquam 64; ut 1; 15° ( β ) ; και . . . καί . . . καί . . . καί et . . . et (- )f 22, 25 (C.), 33, 35, 43", 56, 68; . . . et . . . et 18;(-) 5 2 ; κ α ί . . . καί κα&' έαυτήν secum 49; -» αγροικος; . . . καί . . . καί . . . καί et ... — ... -» άνήρ; -» αυτός; -» έκαστος; et ... — ... et 65° (α); και οή itaque -> ηδονή; -* ήμερα; -> ησυχία; -> 53 (ft); και οή καί atque . . . etiam 25; οικία; -> όσος ->· πράγμα; -*· φύσις καί... re ... καί ( — ) 37; τε καί -que καταβαίνω descendo 34 . . . -que 1; -> αμελεί; -» γαρ; -> διό; καταβιόω consumo 55 -* δύο; -> έβδομος; -> εγώ; -* εκεί- καταγγέλλω indico 46 νος; -» ένταΰ&α; -* επί; -> επτά; -> καταγελάω irrideo 85 ην; -» ^τοί; -» μάλα; -» ου; -»προς; κατάγνυμι frango 38 -> re; -»· τρίτος καταγράφω praescribo 27 (β) Καικίλιος (Λεύκιος Μέτελλος) L. Caeci- καταγώγιον deversorium 84 lius Metellus 30, 61 καταδείκννμι constituo 45 (β) Καικίλιος (Στάτιος) Caecilius Statius κατά&εσις propagatio 53 24, 25% 25b (β), 36 καταιδέομαι vereor 37 καίπερ quamquam 9; quamvis 25 κοταίρω -» μέλλω καιρός tempus 1, 33, 76, 85 κατάκλισις accubitio 45 καίτοι etsi 2, 29; quamquam l, 10, κατάκριτος damnatus 42 47, 51, 67, 69; tarnen 65; vel 15 (*) καταλαμβάνω percipio 21 (β) κακή vitium 29, 35 καταλείπω relinquo 29, 53 (β), 58, 78; κακηγορία vituperatio 39 (β) resto 66 (α) κακία vitium 14, 27, 35, 36, 55, 65 κατάλοιπος 53° (α) κακοδαίμων miser 25 (C.), 66 καταλύω destruo 72 κακοήθεια perversitas 4 καταμαν&άνω intellego 65 (at) το κακόν nialuin 4, 44; vitium 25 (C.) καταμάχομαι depugno 32 κακουργία malum facinus 40 *καταμειλίσσω permulceo 4 κακόω adfligo 32 καταμετρέω dimetior 59 κακώς male 18, 22 κατανοέω cognoaco 12 καλάμη culmus 51 καταπιέζω occaeco 51 (β); opprimo 71 Καλατΐνος ->· Άττίλιος καταπίπτω corruo 64; decide 71 καλέω appellol9; arcesso ; dico53, κατάπλεως expletus 47 (α) 76; nomino 51, 78; voco 22; (-)84 καταπτήααω extimesco 75 καλλονή pulchritudo 81 κατασβέννυμι exstinguo 85 καλός ( β ) , κάλλιστος (et) pulcher 43 κατασκευάζω appeto 56; construe 72 καλώς bene 9b, 45,57 (a); honeste (α), < 7 2 > ( / 3 ) ; g e r o l 7 62, 70; probe 14( ) ; (-) 9 a ; 57°( ) ; κατασπάω divello 72 ( ); evello 71 κάλλιον melius 82 κατάστααις condicio 68 καλύπτω operio 34 καταστρεβλόω praestringo 42° κάματος defatigatio 36, 85 καταστρέφω (τον βίον) morior 19 καν etiamsi 48; et si 83; quamquam κατάστρωμα forus 17° 24,30 ( ); quamvis 4,29 («), 67; κατατήκω ( — ) 1 (Ε.) si 25 (C.); (-) 7, 69; καν ει etiamsi καταφαίνω declare 81 79; quamquam 44; quamvis 29 ( ); καταφέρω fero 52 si28 καταφεύγω 11° καν —> εν καταφρονέω contemno 43, 65, 66, 72, κάνόνς (πορφυρούς) purpura 59 75; neglego 74 Κάνναι 75° καταφωράω intellego 79 Καπύη Capua 10 καταψύχω refrigero 57 (α) Καρβίλιος Σπύριος ( α ) , Σπόριος (β) Sp. κατεργάζομαι adficio 47 Carvilius Maximus Ruga 11 κατερε&ίζω incito 41; ( — ) 39 καρπός fruotus 5 (β), 9, 24, 51, 62, 70 κατέχω capio 54; teneo 17 (bis), 71; frux 51b («), 52 κατίσχω coerceo 52 Καρχηδών Carthago 18 κατοδύρομαι deploro 7 . . .et 44;

104

. . .56"; ( - ) 5 3 ( β ) ;

INDEX ORAliCO-LATINVS κατοίκησις 84° (β) κατοικία 84° (at) κατορ&όω exsequor 72 κατορύασω obrno 21 Κάτων (Μάρκος) Μ. Porcius Cato Ceneoriua 3 (bis), 4, 6 (bis), 8 Κάτων Μ, Porcius Cato Licinianus 84 Κανδηνός (πόλεμος) Caudinum proelium 41 καύσων ardor 53 κεγχραμίς granum fici 52 Κέ&ηγος (Μάρκος) Μ. Cornelius Cethegus 10, 50 κελεύω iubeo 41; το κελευόμενον imperium 51 κεν αν κεράννυμι admisceo 78 κεφαλή caput 34 κηδεστής socer 15 κήπος hortus 54, 56 κηρύττω praedico 31 κινδυνεύει fit 72 Κινέας (ό Θεσσαλός) Cineas Thcssalus 43 κινέω agito 78*; moveo 78b Κιν&ικός («), Κινδικός (β) (νόμος) Cincia lex 10 κίνησις motus 78 (bis) Κινκινατος (Λεύκιος Κύιντος) L. Quinctius Cincinnatus 56 κίστη cunae 83 κλάδος ramiis 52 Κλαύδιος (Άππιος) Λρ. Claudius Cmssus 41 Κλεάν&ης Cleanthes 23 κλέος gloria 10 (β) (Ε.); (pi.) gloria 10 («) (Ε.) κλήμα sarmentum 53a, 53b (at) κληματίς sarmentum 52b, 53b (β) κλήτωρ viator 56 κλινάριον lectulus 38 (or) κλινίδιον lectulus 38 (β) κοψάομαι dormio 81 κοινός communis 2, 35, 63, 67, 68; εις κοινόν communiter 2 κοινώς 59° κολάζω 35° («) κολοβός minutus 85° κολοφών apex 60 κόλπος gremium 51 Κολωναϊος, Κολωνός -» Οιδίπους κομιδή 70° κο/ηδή admodum 10 (bis); porro 43 κο/ιί^ω adforo 50 9*

κόπρος 53°; -»· παρέχω Κορβϊνος, Κορονϊνος -» Οναλέριος κόρος satietas 76 (ter), 84, 85; -> λαμβάνω Κορνγκανοι Coruncanii 15 Κορύγκανος (Τίτος) Ti. Coruncanius 43 (bis); οί περί Τίτον Κοονγκανον Ti. Coruncanius 27 κορυφή caput 53 κεκοσμημένος praeditus 61; κοσμούμενος praeditus 26 κόσμιος moderatus 7; το κόσ/uov moderatio l (α) κοσμιότης moderatio l (β) κόσμος ornatus 59 Κουΐντας, Κόιντος, Κύιντος -»· Κινκινατος; -* Μάξιμος; -* Φάβιος Κούριοι Curii 15 Κούριος (Μάρκος) Μ5. Curius Dentatns 43a,55 (bis); (-) 43b (α); l περί Κούρων Curhis 56 κονφίζω levo 2 κονφολόγος levis 36; -» τί&ημι κουφός levis 85 (β) Κροσσός (Πόπλιος Λικίνιος) P. Lioinius Crassus Dives 50, 61; οί περί Πόπλιον Κράσσον Ρ. Crassus 27 κρατερός -» γήρας κρατέω dominor 41; impero 55; tenco W 33; vinco 44 (α) κράτος principatus 64 κρηπίς fundamentum 62 κρίνω iudico 43, 78 Κριτόβονλος Critobulus 59 κροτέω plan do 70 κρότος plausus 64 Κροτωνιάτης -» Μίλων κτάομαι adipiscor 4 (bis) κτηματικός locuples 56 κυβερνήτης gubernator 17 κύβος talus 58° (β) κνδαίνω decoro 73 (Ε.) κύλιξ poculum 44, 46 κυνήγια venatio 56 κύριος dominus 56; 38° Κνρος (ό νεώτεοος) Cyrus minor 59 (ter) ' Κνρος (ό πρεσβύτεοος) Cyrus maior 30, 32, 79, 82 κώ&ων poculum 46 κωλύω veto 73 κώμη villa 56b («) κωμικός 36° κω/ιωδία ( — ) 65 105

INDEX GRAECO-LATTNVR λαγχάνω 33° Λαέρτης Laertes 54 λάΰριος clandcstinus 40 Λαίλιος (Γάιος) C. Laelius Sapiens 3, 4 (bis), 6, 7, 8, 9, 28, 35, 77, 85 Λακεδαιμόνιοι Lacedaemonii 20, 63 Λακεδαιμόνιος -» Λύσανδρος Λακεδαίμων Lacedaemon 03 λάλος loquax 31; λαλίστερος (at), λάλος (β) loquacior 55 λαμβάνω accipio 25, 39, 41, 51; habeo 68; nanciscor 52b; κόρον λ. satior 52"; —> πείρα λαμπάς funale 44 λαμπρός clarus22; praeclarus 39b ( ), 55;a λαμπρότατος praeolarus 12, 13, 39 , 43 («), 84 λάμπω clareo 10 (E.) λαός ( - ) I O ( E . ) λεαίνω lenio 54 ( ) λνγω adfor l ( ); aio 36; dico 6, 8a, 11, 17, 22, 26 ( ), 27, 30, 33, 41, 43 (bis), 49, 50bc, 63 (bis), 77; fero 8 b ; loquor 5 0 a ( « ) , 6 l ; (-) 10, 10 ( ), 25, 78 λειμών pratum 54, 57 το λειτονργούμενον munus 35 λειτουργία munus 34 (bis), 77 λείψανον (pi.) reliquiae 19 λελη&ότως sens i m 51 λέμμα ( — ) 51 Λεοντινος -+ Γοργίας Λέπιδος (Μάρκος) Μ. Aemilius Lepidus 61 λεπτός minutus 52 ( ) Λεύκιος -» Αίμνλιος; -> Βρόντος; -*· Καικίλιος; -> Κινκινατος; -> Μέτελλος; -» Παύλος; ->· Φλαμίνιος λήγω cesso 13 λήιον seges 54 (α) λήξις ( - ) 8 3 λήρος deliratio 36 λίαν nimis 31 (α); -» σκ/ίνώς; -*· τνγχάνω Λίβιος Livius Andronicus 50 Λίβυες Poeni 44, 75 Λιβνκός (πόλεμος) bellum Punicum 32; bellum Punicum (Naevii poema) 50 λί&ος gemma 59 Λικίνιος -+ Κροσσός λιμήν portus 71 λογισμός cogitatio 41 λόγος liber 2, 13; oratio 3b, 16, 28b, 38», 39, 62 (bis); ratio 6, 19. 36, 41 (a), (β), 42 (bis), 51, 67, 77; 106

sermo 3ac 12 (bis), 28a, 30, 41, 45, 46 (ter); verbum 54; (-)59; 64°; λόγοι, litterae 12,26; -> Ελληνικοί λοιοορία iiirginm 8 λοιμός pestis 39 λοιπός reliqmis 7. 70; ( — ) 66 λνγρός 73° (Ε.) λύπη dolor 73 Λύσανδρος (ό Λακεδαιμόνιος) Lysander Lacedaemonius 59 (quater), 03 Λυσίμαχος Lysimachus 2l λυττών furiosus 47 μα Δία hercnle 8; ( - ) 19, 27, 85 μά&ημα disciplina 37; doetrina 50; -* έπιμελέομαι μά&ησις doctrina 49; ( — ) 65 μακάριος beatus 29, 56, 58, 59, 60, 66 μακαρίως beate 4 μακρός longinquus 84; longus 4,6, 41 ( ), 55, 66, 71, 75 (β)-, -> χρόνος μάλα(-)1 (Ε.), 16 (E.); et μ. (-) 10, 14 (E.), 34, 61; και μ. . . . γε sane 6; μάλλον magis 36 (bis), 41, 48 (bis). 70; plus 27; potius 26, 35, 84; —»· αίρέω; μάλιστα cum maxime 38; in primis 4b («); maxume 4", 45, 46, 66,82; praesertim 61; (-) 15 ( ), 42; εν τοις μάλιστα in primis 60; fj μάλιστα quam maxime 46; ως μάλιστα in primis 4 ( ) μαλάσσω mollio 51 μαλ&ακός mollis 2; purus 59 μαν&άνω disco 6, 12, 26, 78; intellego l, 16, 41, 65 ( ), 66; nosco 53 ( ) Μάνιος -> Άκίλιος μαντική augurium 12 (α) μαντικός -> νόμιμον μάντις των έπ' οιωνοΐς augur 11 Μάξιμοι Maximi 13 Μάξιμος οΐ περί Κύιντον (α), Κόιντον (β) Μάξιμον Q. Maximus 15° Μάξιμος ->· Φάβιος Μάρκελλος (Μάρκος) Μ. Claudius Marcellus 75 Μάρκος (-)51] Μάρκος -> Άκίλιος; —* Άττίλιος; -» Κάτων; —» Κέφηγος; —* Κούριος; -»· Λέπιδος; -> Μάρκελλος; —* Οΐιαλέριος Μάρτιος (Λονίλλος) Μ. Duellius 4° Μασσανάσσης Masinissa 34 μαστεύω peto 43 (at); require 76 μάτην frustra 84

INDEX GRAEfO-LATINVR μάχαιρα, gladius 19 μεγαλαυχέω glorior 82 (β) Μεγάλη Μήτηρ Magna Mater 45

μεγαλύνομαι

glorior 26 (β)

μεγάλως magnopere 44 ( β ) μέγας magnus l (E.), 12, 33, 39, 55, 62, 63, 78; maximus 3, 9; summus 19; (-) 61 ( β ) ; μείζον plus 60; μείζων maior 1, 3, 17, 24, 41, 50. 5l; μέγιστος maximus 14, 20. 30, 41 ( ), 50,61; summus 44,4(5; -» ποαγ/ια; -* φωνή

μέγε&ος

magnitude 35

με&ίημι desero 72 μκιράκιον adulescens 10, 26 (bis), 76a; adulescentia 76b; adulesccntulus 20 (N.)

μειρακιόομαι

adolesco 51

μελεδών cura 1 (E.) μελετάω cogito 38; meditor 74 μελέτη meditatio 74 μέλι mel 31, 56 μελίγηρυς 50° (Ε.)

Μέλιος Σπύριος (at), Σπούρως Sp. Melius 56 μέλισσα apis 54

(β)

μετά a 44; cum 4, 39 (β), 41, 45, 46ac, 85a; in 38; post f R 14, 19, 30, 66, 74, 80; post . . . quam 42, 10"° ( ); ( -) 46b; 85°; μ. εαυτής secum 49; / έχω μεταξύ inter 16, 60 (β) μετάπεμπτος -» πάρειμι1 μετατί&ημι muto 10 (α) μέτειμι persequor 46 (at); redeo 31 ( ); sequor 38; venio 56 (at) Μέτελλος (Λεύκιος) L. Metellus 30 Μέτελλος -+ Καικίλιος μετέρχομαι perseqnor 46 (β) μετρέω metior 45 μέτριος modicus 44, 53 (β), 65 μετρίως modice 2, 45 μέτρον modus 46, 77, 84, 85

μέτωπον

articulus 53

μέχρι usque 27 μη ne 21, 28, 31a, 52b, 85«; nee 7, 36b, *μελιττωρεία [56] (β) 41a, 46; nolite 79; non 8 (bis), 24, μέλλω debeo 33; sum 70; μ. είναι fu25, 34, 36 («), 36b, 42 (bis), 47 (ter), turus sum 66,70 (β), 78, 85; μ. ζην 48, 78, 84bc, 85b; num 19 (a), 23 (β) victurus sum 82b; μ- καταίρειν ventu(novies), 56, 76; (-) 3, 31b, 32, 41b, rus sum 71; μ. όριεϊν terminaturus 84a; 44° ( « ) ; / ( . άνευ cum 52a; μ. ου sum 82a; τα μέλλοντα futurum 81 non 56; μ. ουκ quin 31; //. μόνον . . . μεμψιμοιρία querela 7 αλλά καί nee . . . solum . . . sed . . . μεν autem 8b, equidem 26; iam 38; quiatque 36; non modo ... sed ... etiam dem36,50,69,82 ab ; - > o ; ( - ) 1(E.), 2 (at), 21; non modo ... sed etiam 59; 3, 4 (ter), 8a, 10,12,15,16,17, 19, 20, non solum . . . sed l; μ. ότι . . . άλλα 21, 22, 30 («), 32, 33 (bis), 34, 38a, καί non solum . . . sed etiam 75; —> 42 (bis), 45", 47, 50, 51, 64, 65, 68, «t; -» ην; -> ίνα; -»· ως 3 b μηδέ (μηδ') ne 9,35; nee 7,29; non 70 , 71 (ter), ITJJEJ, 72 , 74, 76, 78, b 80, 81 (bis), 82 («), 83, 84; μεν . . . 78 ; ( - ) HI], 52; μ. γε ne . . . quiδε - . . . - 38, 60, 64, 69, 71; μεν dem 78a; μ, τις nullus 40 . . . ειμί; -»· προ; ό μεν ille 8 b ; (-) 7, 8C; ό δε hie 42 ( β ) ; qui 3 (α), 22 (er); (-)63;o>«· . . . ό deal ius . . . alias 53; ille . . .

INDEX

RAEUO-LAT1NVS

hie 6H; υί μεν . . . ο ί δ έ . . . έτεροι δε τίνες alii . . . alii . . . alii 17; τη μεν . . . τ?) δε (β) cum . . . turn 05; το μεν ... το δε cum ... turn 43; turn. .. turn 7; turn . . . — 54; το * quod 8; TO μεν quod 14 (β); το μεν ως ... το οΰ (-) 61 όμως tarnen 5, 31 ( ), 44 (er), 65; ( - ) 28; -» αλλά όνειδος probrum 42 όνίνημι prosum 24 (C.) όνομα nomen 21 ονομάζω appello 44; dico 50 (a); nomino 20, 24, 56, 77; voco 45 ονομαστός clarus 8 οξύνω coacesco 65 οξύς acutus 49 όξύτης celeritas 17 δπλον (pl.) arma 9, 11, 58 οποίος τις qualis 6, 81 όπόσος quantus 15,41; qui 69; -» τοσούτον 109

INDEX GRAEUO-LATINVS οπότε cum 35, 75; quando 38 όποτεροσονν utervis 33 οπού quo 80 όπώρα pomum 71 όπως qui 20 (N.); quo 43; quo modo 12, 18, 82; quo pacto 28; ut 52, 70, 75, 77 ( £ ) ; ( - ) 80, («), 83(0); -* ου όπωστιοϋν -» ουδέ όράω appareo 80; intellego 40, 81; video 6, 13, 23, 25 (C.), 26 (tor), 28, 31, 32, 44, 49, 50ac,50b (a), 60,67,69, 71, 77, 79 (bis), 83 (bis); ( - ) 30 (a), 64; 38° όργάω incito 39 όργίλος iracundus 65 ορέγομαι appeto 72 όρΰός directus 59; ( - ) 69 όρ&ως recte 72; rite 59°; 64°; όρ&ότερον melius 25; όρ&ότατα recte 50 ώρισμένος certus 33; ορίζω 72°; -> μέλλω όρνιΰο&ήρα aucupium 56 όρνις avis 51 ορός finis 82; terminus 72 ορφανός 17° (β) δρχος ordo (seil, plantarum) 59 (bis) δς hie 68; is 54% 67C (a); is qui 17, 23b, 25b,47,48; qui l· (E.), l b ( ου; ->· τοσούτον όσος quantus 50; qui 4, 15, 26, 56; 74°; ο. μεν . . . ο. δε quantus . . . quantus 61; qui . . . qui 11; o. . . . o. δε quantus . . . — 65; -> οίος οσοσπερ qui 43, 65 ό'σπερ qui l, 2, 4, 12, 15, 16, 19, 24, 28, 32 ( ), 33, 36, 39, 43 (bis), 45, 50, 55, 59, 62 (bis), 63, 67, 68, 77 ( ), 77 («), 78, 83, 85; quis 38; 20°; -> εις οστε qui 77 όστις aliquis 2; qui 21 (bis), 51, 52, 61, 68, 72 (ter), 78b; quidam 47 ( ); quis 66, 69; quiscumque 70a; quisquis 52; (-) 25 (C.); S. μεν . . . οτω δε q u i . . . cui 21; αττα quae 18, 24 (C.), 34, 78"; quid 77 (α) όστισοϋν quivis 52; ( — ) 35 όταν cum 71, 72, 80 (bis), 82 ore cum 11, 15, 18 (α), 59, 67, 71 (α), 72; dum 79; εστίν οτε umquam 51; έσ&' οτε interdum l ότέ ό. μεν . . . ο. δε turn . . . turn 45; ό. μεν alias 51 ότι quia 9, 13, 44; quid 66, 69; quidquid 27; quod 3, 5, 43, 68, 78; ( -) 11, 14, 15 (α), 56, 57 (α), 63 (α), 78, 81; ο. περ quia 45 (α); δτι (quater) quod (quater) 15; -»· μη ου haudl (E.), 15, 56b; -ne56a; nee 13, 21; nihil 30; non 3, 5, 7 (ter), 8, 12, 14, 16, 17, 18 (bis), 19, 27% 28% 29, 31b, 32 (β), 34abc, 35», 36a ( ), 36bc, 38 (quater), 40, 44, 47, 48, 52, 55 (ter), 56, 62, 65 (ter), 66 (ter), 68, 73, 74, 75% 77 (bis), 78, 82 (β), 84 (seb xies); nonne 52 ; numquam 11; ( — ) 2, 12, 31a («), 31C, 49, 56% 68, 69; ουχί nee 64; ου (sexies) non . . . non . . . non . . . non . . . non . . . non 75; ov . . . -η . . . ονοε . . . η . . , αλλά . , . και . . . καί nee . . . nee . . . nee . . . a u t . . . s e d . . . — 19;ου ... ονδέ... ουδέ non ... non . . . non 24; ov μέντοι . . . αλλά nee tarnen . . . sed 36; ου μόνον . , . αλλά καί nee solum . . . sed etiam 46; nee . . . solum . . . sed . . . etiam 77; non modo . . . sed . . . etiam 2 ( ); non . . . modo . . . sed etiam 51; non . . . solum . . . verum etiam 84; ov μόνον . . . άλ9

V

» t '

"

'11'

INDEX GRAECO-LATINVS Act ... καί neque . . . solum . . . sed . . . etiam 22; noii modo . . . sed etiam 37; npn . . . solum . . . sed etiam 12; non . . . solum, sed . . . etiam 28; non solum . . . veruni etiam 9; ου μόνον . . . αλλά καί neque solum . . . sed et 56; ου ... μόνον . .. αλλά καί non . . . solum . . . sed etiam 53, 61; ου μόνον . . . αλλ' ούδ" non modo . . . sed ne quidem 34; ούχ όπως . . . αλλά καί nee solum . . . sed etiam 85; non modo . . . sed etiam 17; non modo . . . verum etiam 26, 57 (α), (αλλά καί) (β); ούχ δσον . . . αλλά καί non modo . . . sed etiam 44; ούχ ότι (α), ου μόνον (β) . . . αλλά καί ηοη . . . modo . . . sed etiam 25; ου μην quin 63; ου μήποτε numquam 2, 38"; -> &εμιτός; -»· οίδα; -»· φημί ου sui 55 (α), 72 Ούαλέριος [Μάρκος Κορβΐνος (α), Κορονΐνος (β)] Μ. Valerius Corvinus 60 ονδαμοΰ nusquam 63, 79; ου. . . . ου. nusquam .. . nusquam 63; 34° ουδαμώς nequaquam 8 ουδέ ne 33a, 34, 68; nee 7b, 10, 11, 12, 21, 25, 26, 31, 32b, 37, 38 (β), 42, l, 62, 78a, 79, 80 (bis), 83, (a), 83 ( β ) ; neque 45,73 (E.), 78b, 84, 85 ( ) ; ne ... quidem 33 (β), 34 (a), 46, 47», 76; non 32a,33b,47b, 65; 67°; ( — ) 7 a ; ου μετά; ->ac προςC ab οϋτως ita 12, 35 , 38 , 72 , 75 (/i), 77, 78C, 81, 82 (bis); sie 4, 16, 20, 26 (bis), 35C, 36", 65 (bis), 72b, 78" ( ); tarn 3 ( ), 13, 24, 40, ΙΪΪ5!. 42 (/?), a 44( a t),(0),66,67,71,72 ; (-) a b C 33, 36 , 38 , 41 , 52, 60, 80, 85 («); othret) ... ως tarn . . . quam 59, 71; όντως . . . οϋτω (β), ταύτβ (α) sic ... sie 78; όντως .. . ώστε ita ... ut 2, 14, 30, 78", 84; -> ως; -> ωσπερ οφείλω debeo 21; δφελον utinam 5 όφελος utilitas 53 όφ&αλμός gemma 53; oculus 12 όψων cella penaria 56 (α) *όψωρεϊα cella penaria 56 (β) παγκάλως praeclare 10 πάγχν ( - ) l ( E . ) πά&ος άκόλαστον lubido 42 (α) παίγνιον lusio 58 παιδεία, humanitas l παιδεύω instituo 29, 50 παιδιά 20° τα παιδικά scortum 50; -»· ηλικία παις films 79; puer 30,33,44,78; παίδες liberi 37 (β); 4°; 76° πάλαι iam 12 (α); quondam 62, 78 παλαιός veins 7, 32, 39 (β); τα παλαιά antiquitas 38 παλαιόομαι inveteror 72; 65° πάλιν (-) 3 (α), 4, 56 (α), 83 πάμμεγας 10° (Ε.) πανάγαθος bonus 69 Πανα&ηναϊκός Panathenaicus (Isocratis oratio) 13° (β) πανδοκείον hospitium 84 Πανηγυρικός 13° (at) παντάπασιν admodum 46"; omnino 9, 28, 46b, 48, 76 πανταχόσε in omnes partes 52 («), (β) παντελώς admodum 30; omnino 66; plane 81 παντοδαπός omnis 54 πάντως sane 16 πάνυ magnopere 38,44 (a); omnino 45; (-) 1 (E.), 67, 72; -+ σεμνώς πάππος avua 19, 21, 29, 75, 82 παρά a 4, 6,16, 20 (α), 25, 41, b43 (bis) (β), 46 (β), 59, 64; ad 32, 84 ; apud 20, 30, 31, 43b, 63 ( ), 79; in 4,62, 84"; (-) 7, 45, 61; -> 8ς; -» τί&ημι 112

παραβάλλω compare 14, 50, 64 παράγγελμα praeceptum 12, 26 παραγί(γ)νομαι accedo 35, 51, 63; advenio 69; evenio 76; intersum 41 παράγω adhibeo 46 παράδειγμα exemplum 26, 44 παράδεισος pomarium 54° παραδίδωμι prodo 25, 63; trado 29 παραζεύγννμι coniungo 59 παραζητέω require 33b (β) παραινέω moneo 32 παραιτέομαι recuso 83 παρακαλάω exoro 42 παραλαμβάνω accipio 13 (β), 16, 45; percipio 33; recipio 63 παραλύω dissolve 36 παραμείβω progredior 33 παραμένω maneo 22" (at), (β); b permaneo 22 ; remaneo 69 παραμν&έομαι consolor 84 παραμυθία consolatio 1 παραμύΰιον consolatio 4 παραναγιγνώσκω recito 22 (bis) παράπαν omnino 24, 34, 67 παραπολανω luo 75 παρατείνω perduco 60*; sum 60b (a) παραχαλάω languesco 28 πάρειμι1 adsum 33 (bis), 80; sum 27; 11° (α); π. μετάπεμπτος arcessor 56 πάρειμι2 provenio 20 (Ν.) παρέπομαι consequor 73 πάρεργον opera supervacanea 56 παρέρχομαι ago 38; ingredior 33; praetereo 4, 69 (bis), 70, 78; venio 63; τα παρεληλν&ότα praeterita 78 πάρετος vietus 5 παρέχω adhibeo 36°; do 44; π. κόπρον stercoro 54; π. πνιγμόν ango 66 (β) παρνημι omitto 52 παρίστημι adsum 38 παροιμία proverbium 7, 32 παροξύνω excito 40 παροράω despicio 65 παρορμάω proficiscor 75 (β) πόρος antehac 16 (Ε.) πας cunctus 64; omnis 2 (α), 3 (bis), 4 (ter), 7 (ter), 8, 12, 13, 15, 19 (β), 21, 23, 29 (β), 34, 36 (β), 38, 41, 43, 45, 49, 62", 55, 59, 61 (bis), 62", 62b ( b), 63, 65« ( ), 65bc, 68, 71, D B, 72 b, 78 ( ), 80; quisque 83; totus 56 ; universus 56a; (-) lb (E.), 10 (E.), 18 (a), 20 (X.), 52 ; παν res omnis 56 (at)

INDEX GRAECO-LATINVS πατήο pater 15, 16, 21, 22, 41, 49, 77, 82>is), 83; (-) 14 (E.); -> οεϊος (ό) πατρικός paternus 35 πάτριος patrius 37 πατρίς patria 8, 40, 75 Παΰλος -* Αιμύλιος Παύλος: οι περί Λενκιον Παϋλον L. Paulus 15 πάνω cesso 18a; desino 18b; π. μισϋοψορεϊν emereo Stipendium 49 («) πε^ομαχία pugna pedestris 13 πεζός 34° πεί&ω (-ομαι) credo 21, 47, 77 (bis), 79, 85; pareo 2, 5; persuadeo 43, 78, 80, 82; πεποι·&ώς fretus 72 πεΐραν λαμβάνω experior 85 Πεισίστρατος Pisistratus 72 πελάζω congrego 7 πελατεία clientela 37 πελάτης cliens 32 πέμπτος quintus 10 πέμπω mitto 3; νικητήρια π. triumpho 55 πενία paupertas 14 πενταετία quinquennium 43 πεντάς εύγώνιος quincunx 59 πέντε quinque 37; π. και έξήκοντα quinque et sexaginta 14; ->· έτος πεπαίνω mature 53 πέπανσις maturitas 5,33; π. ωραία maturitas 71 πέπων coctus 71 περαιτέρω longius 70 περαίνω ago 60 πέρας finis 72 περί de 1, 2, 3 (ter), 8, 10" (β), 10b, 25, 30, 31% 44, 50a, 53, 54b, 54C («), 57, 59% 61ab, 64, 75a, 77, 78, 82, 83, 85; in 23 (a), 24, 26 (bis), 38C; {-) d 3 , 4 (a), 15 (bis), 22°, 27 (ter), 29, 31b (a), 33«, 34, 38ab, 39° ( ), 45% 4ob° («), 49, 50b, 52 (a), ( ), 59b, 61C, 64, 73, 7Sb, 76; -+ αγρός; —* Γναΐος; —> Κράσσος; —» Κονριος', —* Πόπλιος περιαίρεσις amputatio 53 περιαιρέω amputo 52 περιβάλλω complector 15 (α) περιέχω contineo 78 περικαλλής pulcher 53 περίκειμαι vestio 53 (α) περικλείω include 51 περιλείπω resto 46 (β) περίλυπος —»· ϊσχω περιοράω sperno 43 10*

περιπίπτω incido 67 περιποιέομαι consequor 69 περιπτνσσομαι complector 52 περισφζω observe 63 (β) περιτί&ημι tribuo 3 περιτνγχάνω intersum 7 περιφανής excellens 4 (β); praeclarus 29, 39 (α) Πέρααι Persae 59 Περσικός (κόσμος) ornatus Persicus 59 πεττός talus 58° (α) πί) π. μεν ... π. δ' cum ... turn 65 (β) πήγννμι figo 1 (Ε.); nitor 51 πηδάλιον clavus 17 πήδημα saltus 19 πιέ^ω occaeco 51 (α) Πικηνίς Picena ager 11 πίλωσις compressus 51 (at) πίστις fides l (E.), 75 πλανάω erro 85 (bis) ( ) πλάνη error 85 (β) πλάνης erraticus 52 πλάνος error 85 (α) πλάττω fingo 41 Πλάτων Plato 13, 23, 44, 78; -> Ά&ηναΐος Πλαντος Τ. Maccius Plautus 50 πλεονάκις saepius 29 πλεονέκτημα 71° πλενρόν latus 27, 28; πλενρΰη> ενπορία bonis lateribus 14 (β) πλέω navigo 17 πλη&ύω abundo 56 (β) πλήρωσις saturitas 56 (α) πλησμονή multitude 71; saturitas 56 ( ) πλους navigatio 71; 17° πνέω flagro 50 πνιγμός —> παρέχω πόα 51°(α) πο&εινός carus 73 πο&έω desidero 27, 32,44,47 (ter), 56; (-)54 πό&ησις desideratio 47 πόΰος desiderium 33, 54 ποΐ quo 16 (Ε.) ποι aliquo 66 ποιέω facio 3, 6, 7, 14 (bis), 15 (β), 17 (bis), 22,26,34,38,43,54 (bis), 59,63,64; teneo 60; π. έπιμέλειαν euro 21; π. απονδάς foedus facio 16 Ο) ποίημα carmen 22 ποιητής poeta 5, 20 ποιητός -» τί&ημι 113

INDEX GRAECO-LATINVS ποικιλία varietas 54 ποίος quis 15 πολεμέω pugno 35; ( — ) 10, 18 πολέμιος hostis 40,75 (bis); inimicus 42 πόλεμος bellum 10, 12, 13, 16,18 (ter), 32,46, 50; proelium 41; -> Λιβυκός

πολιαί

cani 62

πόλις civitas 35, 63, 67; oppidum 11; urbs 13 πολιτεία res publica 11 (bis), 15, 20, 40, 43; -» πράγμα πολίτης civis 12, 21, 27, 63; -»· νόμιμον πολιτικός —>· νόμιμον πολλάκις saepe 3, 7, 14 (Ε.), 25, 43, 44,71,75,84; saepenumero 4; saepissime 31 πολύεργος operosus 26 πολνμα·9ής eruditus 3; το πολυμα&ές disoiplina 55 πολνμέριμνος sollicitus 66 πολνπραγμονέω quaero 65 πολύς longus 75 (at); magnus 42,46; multus 3, 7, 8, 12 (bis), 13, 25« (C.), 25b, 27, 35, 50, 54, 58, 59bcd, 64, 78a, 81, 82, 84; permultus 55; plerisque 78b; varius 18; (-) 10 (Ε.); πολλω multum 36 (α); πολύ lange 55; multo 6, 17, 18, 49, 53, 67, 82; multum 36 (β), 38; πολλά multae res 59a; εκ πολλοϋ diu 18; · χρόνος πολυσχιδής multiplex 52 πομπή έπινίκιος triumphus 13 («) πονέω elaboro 24 πόνος labor 38, 60, 82a, 82 (β) Πόντιος (Γάιος) C. Pontius Samnis 41 Πόντιος (Τίτος) Τ. Pontius 33 Πόπλιος -» Αφρικανός; -+ Δέκιος; -* Κράσσος; -+ Σκιπίων Πόπλιος: οι περί Πόπλιον Ρ. Cornelius Scipio Africanus 29 Πόπλιος 82° πορεύομαι ingredior 6; proficiscor 84a; venio 84"; -» δει πόρρω (πρόσω) longe 66, 83; procul 15; -* γίγνομαι; -»· μικρόν; —»· νύξ πόρρω&εν eminus 19; procul 48 πορφυρούς -» κάνδνς 114

πόσις potio 36, 46 Ποστούμιος [Σπύριος (α), Σπόριος (β)] Sp. Postumius Albinus 41 ποτέ π. μεν . . . π. δε cum . . . turn 4 (α) ποτέ aliquando 71; umquam 8,30, 69; (-) l, 6, 13, 29, 32 (β), 38, 84; -» τις πότερον π. ... ή utrum ... an 33 που b i 57 που (-) 2, 5, 8 (β), 16, 25 (C.), 52, 57 (β), 63, 64, 66, 69, 77, 82, 85 (α) ποώδης herbescens 51 (β) πράγμα labor 82 («); res l (E.), 4, 15(0), 38, 56(0), 85; (-) 17(0); πράγματα αρχαία antiquitas 12; τα μεγάλα των πράγματος res magnae 17; τα πράγματα κατά την οικίαν res famili res 59; τα της πολιτείας πράγματα res publica 20 (Ν.) πραξις factum 43 πράος mitis 28, 45 πρα'σσω ago 15de, 16, 17b, 27 (bis), 38 (bis); facio 9; gero 11 (bis), 15abc, 17", 18; ( - ) 34; -> δεϊ

πράως molliter 5 πρέπει decet 27 πρεσβευτής legatus 18, 43 πρέσβνς legatus 63 ο πρεσβύτερος ->· Κνρος; οι πρεσβύτεροι maiores natu 7, 41, 43, 64; ο« πρεσβύτατοι grandes natu 63 πρεσβύτης grandis 10b, 16; grandis natu 10" πρεσβντικός senilis 15, 30, 36, 38 πρίν ante . . . quam 18; antequam 32 78 προ 'ante 10 (Ε.), 16, 19, 42, 43, 50°; in 12 ( β ) ; π. του superior 62 προάγω antepono 64; proveho 55 προβαίνω procedo 50; proveho 10 προβάλλω fundo 51 (β) πρόγονος maior (seil, natu) 19, 25, 45, 46 (bis), 60 προγράφω praescribo 18, 27 (α) πρόδηλος certus 68 προδοσία proditio 40 πρόειμι progredior 45 προέρχομαι conficio 6; orior 80 προέχω antecedo 64 (bis) προθεσμία terminus |72[ προΰνμέομαι volo 6 (α) προκύπτω proveho 27 (β) προίστημι defendo 15, 62; praesum 30

INDEX GRAECO-LATINVS προλέγω praedico 49 προλείπω desero 9 (at) προμαντεύω divino 12 προοράω prospicio 25, 81, 82 προπέμπω deduce 63 προς a, ab 42b (or), 46, 59a; ad 1, 2, 4, 24, 31 (β), 45, 51ab, 55, 56, 59C, 63, 69, 70, 75, 82b ( ) ; apud 3; contra 35cd, 51 ( a ) ; cum 2, 40, 4P, 42, 51C, 59b, 67; in 8; (-) 1 (bis), 2, 12, 16° («), 35, 44, 77, 82a; π. δε και praeterea 65; π. τούτοις praeterea 78; ->· ακρίβεια; -> αξία; -+ άφ&ονία; -» ειμί; -» έπι&νμία; -> &εϊος (δ); -> πατήρ; -> τις προσαγορεύω appello 36; saluto 21 προσάγω adduce 34; &έλγον π. allecto 57 (α), (β) προσαπεργάζομαι efficio 2 προσάπτω coniungo 42 (β) προσβάλλω occurro 2; π. (seil, /t/ιατα) intueor 48 προσβιβάζω duco 26 προσγίγνομαι accido 3l; adiungo 85 προσοέομαι -» τυγχάνω προσοέχομαι suseipio 40 προσδόκιμος expectatus 68 πρόσειμι aceedo 16 προσέχω π. γεωργία coio 60 προσήκει, dcbet 33 προσηνής iucundus 71 πρόσ&εν ante 27, 49, 54, 61, 71; 34° πρόσϋ·εσις immissio 53 πρόσκρονμα offensio 65 προσλαμβάνω sumo 44 προσποιέω profiteer 43 προσρέω ( — ) 51 πρόσταγμα όίχα προστάγματος iniussu 73 ( β ) ; προστάγματος area iniussu 73 (α) προστάσσω ( — ) 34 (α) προστατέω dcfendo 38 πρόσφατος recens 72 προσφέρω affero 55; arripio 62; .sum 59 προσφιλής amicus 77 (at); προσφιλές (εστί) bet 42 προσχράομαι utor 26, (Λ), 38 (β) πρόσω —> πόρρω

πρότερον ante 6, 18, 23, 50, 53 πρότερος superior 16 πρόφρων ( — ) 1 (Ε.) προχωρέω proficiscor 83 πρύμνη puppis 17 πρωιαίτερον mature 32 11

BT Gaza

πρώτος primarius 61; primus 44, 48, 60; π. και όγόοηκοστός unus et octogesimus 13; πρώτον primum 4, 78; το πρώτον primum 10; π. μεν . . . έπειτα οέ primum . . . deinde 48; primum . . . dein 51; πρώτα primum 43; εις τα π. in primis 20,39,64; π. μεν . . . έπειτα οέ primo . . . dein 53 πταίω labefacto 20 (α) Πνΰαγόρας Pythagoras 23, 33, 73, 78 Πν&αγόρειοι Pythagorei 38, 78 πύματος supremus 14 (Ε.) πνν&άνομαι accipio 13 (α), 60; audio 20, 26, 34 (β), (β), 43 (bis) πυρ ignis 46, 71 πυρά -* εμβάλλω πνρκαϊά ignis 57 Πυρρός Pyrrhus 16 (bis), 43 (bis), 55 πώς qui 4 (α) πως (-) 26, 30, 52, 63, 65, 84 (α), 85(0) ραοίως facile 3,72; ( — ) 52; ραον facilius 43, 67; ραστα facillime 6, 72 ράβνμος iners 5 (α) ρέω fluo 31 ρήτωρ orator 20 (Ν.), 28 ριζίον fibra stirpium 51 ριζόφντος stirps 52 ρόπαλον clava 58 ρντίς ruga 62 'Ρωμαίος Roinauus 12, 24, 41 ρωμαλέος robustus 37 ρώμη robur 34; 15" (α); ( - ) 61 (β) 'Ρώμη Koma 23 Σαβίνη (s(;il. χώρα) («) Σαβϊνος (seil. αγρός) (β) ISabinus tiger 24 Σαβίνοι Sabini 46, 55 Σαβΐνος —* Σαβίνη Σαλινάτωρ (Γάιος) C. Livius Salinator 7 Σαλινάτωρ Μ. Livius Salinator 11 Σάρόεις Sardis 59 Σαννίται Samnites 43, 55 (bis) σαφώς plane 32 σεαντοΰ (σαντον) tuus 27 b ; οία αεαντόν ex te 27a σελήνη luna 49 σεμνολόγημα 50° (β) σεμνός gravis 61; -> αποδείκνυμι σεμνότης gravitas 10, 33 σεμνύνομαι gloriorll,32 σεμνώς λίαν (α), πάνυ (β) a. gravissi-

me 16 115

INDEX GRAECO-LATINVS Σέξτος -+ Αιμύλιος σημαίνω significo 70 Σερβίλιος (et), Σερουίλιος (β) (Γάιυς Άλας) C. Servilius Ahala 56 Σερίφιος Seriphius 8 (bis) σίδηρος ferrum 52 Σιμωνίδης Simonides 23 σκαπάνη fossio 53 σκεδάνννμι spargo 51, 77 σκηνή scaena 65 Σκηπίων Cn. Servilius Caepio 14° σκιά umbra 57 Σκιπίων (Πόπλιος) Ρ. Cornelius Scipio Aemilianus minor 3, 4, 6, 9, 19, 28, 34, 35, 49, 68, 77, 82, 85; (-) 15 Σκιπίων (Πόπλιος) Ρ. Cornelius Scipio Nasica Corculum 50 Σκιπίωνες Scipiones 13, 29, 75 σκιρτάω exsulto 10 σκληρότης 65° σκοπέω ( — ) 15 σμήνος examen 54 Σόλων Solon 26, 50, 72, 73 σος tuus 4, 8, 15, 19 (β), 29, 34, 49, 75,82; (-) 68 σοφία sapientia 4, 5, 42 Σοφοκλής Sophocles 22, 47 σοφός (ο) sapiens 26, 43, 51, 70, 73 σοφός doctus 13,54,75 (α); sapiens 5 (bis), 8, 43, 78, 83 σοφώς sapienter 2 σπείρω sero 24 σπένόομαι foedus facio 16 (α) σπέρμα fructus 5 (β); semen 51, 52 σπονδή -» ποιέω σπουδάζω —> τυγχάνω σπουδαίως studiose 59 σπουδή Studium 13, 22 (bis), 23 (bis), 24, 26 (bis), 28, 38, 49 (bis), 50 (quinquies), 55, 59, 60, 76 (quater), 83 Σπνριος (Σπόριος) —> Άλβίνος; -» Καρβίλιος; -+ Μέλιος; -> Πόστουμιος στάδιον curriculum 27, 38 σταθερός constans 76 στα&μός pondus 55 Στάτιος -» Καικίλιος σταυρός vallum 51 στάχυς spicum 51 (α) στέλεχος truncus 52 στέργω contentus sum 69; -> διατελέω στέρομαι careo 7 (at), 39, 75 στήθος pectus l (E.) Στησίχορος Stesichorus 23 στίχος ordo 59 116

στόλος classis 44 στρατεία militia 82 στρατηγός praetor ΙΪΟΙ (β) στρατιώτης miles 10, 18, 32 στρυφνότατος peracerbus 53 (α) στρυφνότης acerbitas 65 (or) Στωικός -» Διογένης συ tu P (E.), lcdef, 2 (quinquies), 3, 4, 6, 8 (bis), 11, 19, 27a, 33, 34, 35, 59"; (-) l b (E.), 6, 27b, 29; 59"; συ γε tu l (E.), 2 αυγγιγνώσκω ignosco 55 σύγγραμμα liber 3 συγγράφω conscribo l; —» τυγχάνω συγκατατί&ημι adsentior 32 σύγκειμαι constituo 21 συγκλητικός άνδρες συγκλητικοί senatores 56 (β) σύγκλητος senatus 16, 18, 38 (β), 42 συγκρατέω tueor 81 συγκροτέω compleo 46 συγχωρέω concedo 30 συζυγία iugatio 53 συλλαμβάνω subvenio 36 συλλέγω colligo 38; percipio 24 σύλλογος collegium 64 συμβαίνω contingo 8,71; efficio 29, 62; sum 35; συμβαίνει accidit 67; fit 72; usu venit 7; (-) 25 (C.); 21° συμβάλλω complector 15 (β) συμβίωαις convivium 45 συμβουλεύω consulo 63 σύμμαχος socius 59 συμμετρία moderatio 33; 53° (α) σύμμετρος modicus 36 συμπαρατείνω produce 46 συμπάς omnis 2 (bis), 21, 22 (bis), 37, 40; το σύμπαν penitus |18| συμπιέζω opprimo 36 συμποσιαρχία magisterium (seil, convivii) 46 σνμποσίαρχος magister (seil, convivii) [46°] σνμπόσιον compotatio 45b; convivium a 42, 44, 45 , 46 (bis) Σνμπόσιον Symposium (Xenophontis opus) 46 συμπράσσω 11° συμφορά casus 84 σύμφορος commodus 84 συμφράσσω consaepio 59 σύμφυτος suus 52 συν cum 10, 51,62; (-) 51 συνάδω consentio 61

INDEX

KAECO-LATINVS

35° ( £ ) ; ( - ) 57 συνάλλαγμα commercium 42 συναπο&νήσκω intereo 81 συναρπάζω arripio 26, 78 συνάρχων collega 11, 75 συναύξω cresco 50 σύνδεσμος eoniunctio 45 σύνδειπνον concenatio 45 συνεδρεύω -* τυγχάνω σννέδριον consessus 63, 64 σύνεσις conscientia 9; prudentia 78 συνετός prudens 50 Συνέφηβοι Synephebi (Caecilii Statii comoedia) 24 συνεχώς 38° συνηγορέω defendo 38 συνή&ης familiaris 24 συνίστημι coagmento 72" (α); conglutino 72b (a); consisto 41 συνίσχω cohibeo 51 («) συνοόία comitatus 29 (β) συνοικεωω accommodo 70 συνουσία colloquium 40 συντάττω instituo 46; struo 51 (a); tracto 38; -* ειμί; -»· τυγχάνω σύνταξις confectio 2 συντείνω incite 75; pertineo 82 (β) συντηρέω teneo 80 συντυχία casus 67 συνω&έω impello 40 συρφετός colluvio 84 (β) συσσίτιον sodalitas 45 σύσσιτος sodalis 45 (bis) σύστασις conglutinatio 72 (α) συστοιχία ordo 53 b συχνός frequens 44 ; multiplex 64; multus 44· σφαγή 43° σφαίρα pila 58; 83° σφάλλω labefacto 20 (β) σφεις sui 4 (bis) (at), 13, 43 (bis), 56, 82 (α); suns 14 (α); σφίσιν (quinquies) . . . ήμϊν sibi . . . sibi . . . sibi. . . sibi . . . sibi . . . nobis 58 σφέτερος suus 7, 14 (a), 38, 75 σφόδρα valde 83; (-) 41 σχεδόν τι fere 7, 15, 24, 78 (β); paene 14,78 σχήμα mos 37° (α) σχολαϊος otiosus 82 σχολή haud 82; -> άγω σώζω exsto 16; restituo 10 (Ε.) Σωκράτης Socrates 26, 59, 78 σώμα corpus 15 (bis), 17, 29, 33, 34, 36 (bis), 38 (tcr), 39, 41, 45, 59 (β), 11*

64, 65, 75, 77 (bis), 79, 80 (bis), 8l (bis), 84; 31° (β) σωματικός 31° (β) σωτηρία salus 10 (Ε.), 11 σωτήριος salutaris 56 σωτηριώδης saluber 57 σωφροσύνη temperantia 34, 41 τάγμα legio 75 ταλαίπωρος iniquus 83 ταμίας quaestor 10, 32, 45 ταμιενω reservo 19 ταξίαρχος centurio 33 τάξις ( - ) 8 1 Ταραντινος ->· Αρχύτας; -» Νέαρχος

Τάρας Tarentuni 10 (bis), 11 (bis), 39, 41 ταριχεία succidia 56 Ταρτήσιοι Tartessii 69° ταΰρος taurus 27 τάφος sepulcrum 61, 73° (E.) τάχα fortasse 46 (β); forte 33 τάχος celeritas 78; velocitas 17 ταχύ celeriter 78; &αττον citius 4 (bis); τάχιστα cito 20a (N.); ( - ) 20b (N.) ταχνπει&ής credulus 36 τε et 20, 46", 55, 59; -que l c ( ), 5 a («), 11, 17, 26, 33, 38 , 38 ( ), 46", 53,72,78,84; (-) l" (E.), lb, 2 (bis), 4 (ter), 5(0), 7, 8, 12, 14 (E.), 15, 19, 34 (bis), 38b, 40, 42, 59, 66; τε (bis) — . . . et 34; — . . . etiam 56; τε καί ac 2, 40, 51ab, 77 a ; atque 59; abet 12ba, 14, 17, 22, 26, 27 («), 28, 39 , 43 , 44 («), 51C, 52" (β), 58, 71, 72".b 77" (a), 80, 82, 83 («),84; -que9,12 , 13, 43», 52», 70, 78, 81b; que . . . que l8 (E.);-v e57;(-)8(«),39c,51M«), b 51«, 72 , 81"; τε καί . . . re καί -que . . . -que 82; τε . . . καί — ... atque 41, 66, 77; - . . . et 42; et ... et 2, 3, 37, 50, 60; -que . . . -que l, 59; ( - ) 21 (a); #' ... 0' ... -que5(a); #' . .. καί ... -que 5 (β); τε . . . καί . , . καί . . . καί et ... et ... et ... et 59; —* καί; —> οίος τείνω pertineo 56, 82 (α) τείρω (-) 1 (Ε.) τεκμήριον argumentum 78 τέκνον (pi.) liberi 37 (α) τέλειος perfectus 4 τελετή (pi.) sacra 45 (α) τελευταίος extremus 5, 55, 69b, 76; a supremus 69 , 78; ultimus 48, 60 117

INDEX GRAECO-LATINVS τελευτάω morior 13, 14; 62°; τ. τον βίον morior 82, 83 τελευτή mors 12, 14, 19 τέλος finis 78 τέρμα calx 83 τέρπω delecto 52; ->· διατελέω τέταρτος quartus 5, 66; τ. και ένενηκοστός quartus et nonagesimus 13; τ. και όγδοηκοστός quartus et octogesimus 32; το τέταρτον quartum 10; -* εΙς; -» έτος τετραετία quadriennium £ |, 30 τετταράκοντα -+· επτά τέτταρες quattuor 15, 37 τέχνη ars 9, 29, 52, 65 (β), 78 (bis) τέως (-)12, 33 τήβεννος toga 11 τηλικοϋτος tantalus 52a; tantus 20 (Ν.), 37, 52b, 56, 82 τήμερον hodie 34 τηρέω conservo 75 τί&ημι habeo 71; facio 73 (E.); κοϋφον τ. levo l (E.); παρ' ουδέν τ. aspernor 42; ποιητόν τ. adopto 35 Τι&ωνός Tithonus 3 τιμάω ( -) 81° τιμή honos 60, 80; τ. επιτάφιος honos sepulturae 75 τιμητής censor 1(5, 42 τιμητία 19° τιμωρία supplicium 75 τις cef aliqui a 49b; ab aliquis b2, 5, ϋ, 8bb, 26 , 34 , 38 , 41, 42 , 43", 44 , 65, 69", 74a, 82; qui 17, 46a, 74, 83; quidam 8C, 33b, 43a, 45a, 46b, 47 (a), 56b, 59, 63, 64a, 69a, 76, 77, 85b; quis 40; quispiam 8, 78; quisquam 21, 78; ullus 29, 42% 01; 48°; (-) 1 (a), 3 (bis), 5 (a), 7, 10 (bis), 13, 14, 17, 21 (bis), 22 (ter), 25, 26abc, 27 (bis), 28, 33a, 35, 37% 38d (a), 38C, 40 (bis), 44, 47, 49", 50, 52, 54, 60, 64b, 65, 72ac, 72" («), 74b, 75 («), 76a, 83 (bis), 84" («), 84b, 85" (β), 85" ( β ) ; αττα aliquid l, 49; quao 18; ( — ) 24, 49b; -» et τις qui 27, 50C, 67b, 72; quis 3,4,5, 6", 12, 25, 28, 29, 35, 45, 50ab, 52", ( ), 53cd, 57, 64b, 66b, 67", 68, 69a, 71, 78a, 83, 84ab; ( - ) 6b, 10, 37, 47, 52, 84C; αττα quid 77 (α); προς τι quorsus 13, 44 (β); τι cur 77 ( β ) ; τι γαρ quorsus 44 (α); qui 4; τι δαί quid 26 (α); τι όή quid 26 (β); τίποτε cur 13, 77 (α); quid 53; τις ποτέ ec118

quis 1 (Ε.) ; τί δε quid 61 ; τι δε (bis) quid . . . quid 53; τί δε (quater) quid . . . quid . . . quid . . . quid 22 Τίτος -» Βετούριος; -> Κορύγκανος; -* Πόντιος; -» Φλαμίνιος τοι (-) la (E.), lb, 2, 7, 10, 38, 47 (0), 55(0), 63 (α), 72(«), 85; -^αρ

τοιγάρτοι

igitur 17

τοιγαροϋν ergo 47, 55 τοίννν atqui 59; igitur 34, 60 (β), 75, 79; quidem 50 (α); vero 29; (-) 12, 39, 84 τοιόσδε hie 55, 56 (α); is 2 (α) τοιούτος hie 2 (α), 38, 50; is 2 ( β ) , 34, 75; iste 7; talis 13,26,27,40; tantus 37 ; το τοιούτον res talis 47 ; ( — ) 22, 44, 85 τόκος usura 51 τολμάω audeo 77 τόξον arcus 37 τόπος locus 27, 63 (bis), 75, 77 τοσούτος hie 32; is 69; tantus 4, 41, 47, 60, 61, 78ab, 82; τοσανται tot 78cd; επί τοσούτο tot 14; επί τοσούτο) ( — ) 69 ; τοσαύτν], όπόσην tanta . . . quanta 41 ; τοσούτον tantum 44, 63 ; ( — ) 32 ; τοσούτον . . . όσον tarn . . . quani 27 ; tantum . . . quantum 33; τοσούτον . . . όπόσον tantum ... ut 36; tantum . . . quod 69; επί τοσούτον tarn diu 13; (-) 14 τότε hie 42; turn 22,56,78,80,82; ( — ) 81 ; τ. μεν . . . τ. Οέ cum . . . turn Τονρδητανός 69° (β) τραγωδία fabula 50 (α); tragocdia 22 τράπεζα mensa 44 τρέπω flecto 16 (Ε.) τρέχω curso 17 ; decurro 83 τριακοστός -* τρίτος τριβών (-) 12 (α) τρίτος tertius 31,39,66; τ. και τριακοστός tertius et tricesimus 19; -> εϊς τρόπαιον palma 19 τρόπος modus 8 ; mos 7, 10 ; ( — ) 36 (α) τροφή victus 56 Τρνκνλέντος (α), Τρουκολέντος (β) Truculentus (Plauti comoedia) 50 τυγχάνω consequor 68 ; habeo 31b (« ) ; sum 52, 61, 70; τ. γεγηρακώς consenesco 29 (/3); τ. έκλελοιπώς deficio 29 (β) ; τ. λίαν έσπονδακώς perstudiosus sum 3; τ. ουδεμίας επιστροφής repudior 55; τ. προσδεόμενος egeo

INDEX GRAECO-LATINVS 31a; τ. σνγγεγραφώς conscribo 83; τ. ηυνεδρεύων consido 63; r. συντεταγμένος scribo 54 (β); τ. ων sum 4, 5, 8(0), 9, 17, 21·, 59, 71; [8 P. Sempronius Tuditanus 10 τύραννος tyrannus 72 τνρβη turba 84 Τνρπίων -> Άμβίβιος τυρός caseus 56 τυφλός caecus 16, 37 τύχη fortuna 59

ύβρις flagitium 40 υγιαίνω 72° (α) ύγίεια valetudo 36 υγιής certus 72 (β) ϋδωρ aqua 57, 71 υιός filius 12, 15, 22, 35, 37, 54, 68 ύλομανέω silvesco 52 νμείς vos 16a (E.), 16b, 18, 23, 26 (bis), 32, 33"», 46, 77 (bis), 79, 81.83; υμών vester 5, 6; ( - ) 14, 33°. 59, 85; 5°; 20° (N.) ύμνέω laudo 59; praedico 31 (a) υμέτερος vester 40, 83 a ύπανίαταμαι adsurgo 63 ; oonaurgo 63h υπάρχω sum 2,26,41, 60 ( β ) ; τα ύπάοχοντα bona 22 ύπατεία consulates 16 (ter), 19,30, 60; 42°; 43° ύπατβυω consul (seil, sum) 10a (bis), 11 ( « ) , < ! ! > ( ), 14 ( ) ; 41" (bis);

(-) 19°

ύπατικός conaularis 7,a 12 b ύπατος consul 10, 14 , 14 (α). 18. 19. 32 (bis), 42 ύπεκχωρέω cedo 69 υπέρ de 10 (et), 13, 50 («), 54 ( ); pro 6,43 ύπερείδω fuloio 52 ( ) ύπέρκειμαι differo l ύπερκόσμιος altissimus 77 ύπέρλαμπρος praeclarus 43 ( ) ύπεροράω despicio 7 b ; sperno 7a υπέρτερος praestantior 11 ύπερφρονέω contemno 12 ύπερφυως incredibiliter 51 ύπέρχομαι obrepo 38 νπιαχνέομαι polliceor 6 ύπνηλός somniculosus 36 ύπνος somnus 81 •Uno a, ab 5 (bis), 7 (ter), 20a, 20b ( ),

22, 27, 39, 41, 42 ( ), 46 ( ), 63, ^ 84 (bis); ad 53; (-) 36; 76°; -> δς ύπόγυιος νπογυιότατα proxime 22 υποδέχομαι excipio 51 ύποδνω obrepo 4 (bis) ύπόκουφος subactus 59 υποκριτής histrio 64, 70 ύπολεαίνω lenio 54 (α) νπολείπω resto 46 (α), 66 (β); το ύπολειπόμενον reliquum 72 υπόληψις opinio 5 υπόμνημα monumentum 38 υπομονή patientia 10 (β) υποπίπτω succumbo 37 ΰποπτενω suspicor l νπόρριζος viviradix 52 υπουργέω administro 15 υπουργία miiiius 72 ύποφαίνω ineo 53 (α ) ϋπτερον post 10b, 32; postea 23; post . . . quam 10a («); -> μέομαι ΰφίστημι sustineo 34 ς ampins 20, (»8

Φάβιος Κΰιντοζ (α), Κόιντος (β) Μάξιμος Q. Fabius Maximus Verrucowis Cunitator 10, 11, 13, 15, 39, 61 Φαβρίκιοι Fabricii 15 Φαβρίκιος (Γάιος) C. Fabricins Luscious 43 (bis) φαίνομαι videor 14,45,51,55,78; φ. οεδρακ(άς facio 84 (α); φ. έχων habeo 65 φάσκω dioo 4, 11, 39, 43; μη φάακω nego 17 φαϋλος vitiosus 39; ( — ) 8 (α) φαύλως vitiose 25 φέγγος lumen 35 φειδωλία avaritia 66 φειδωλός avarus 65° φέρω effero 9; fero 2 (bis), 3, 5, 6, 7, 11 (bis), 12, 14, 84 (bis); pertineo 24. 82 («); SH8tineo4; ( - ) 29 φεύγω fugio 85 φήμη fama 61 φημί adfor l ; aio 4, 21, 24, 25, 31 (a), 50, 63; dico 3 (bis), 13ab, 16, 26 (a), 27, 39, 47, 48, 53, 55, 56, 57 ( ), 64, 65, 71 ( ), 79 (bis), 84, 85 (bis); fero 59; inquam 8, 11, 13C; respondeo 72 ; ( - ) 25, 34, 44 ; ου φημί nego 30, 73 φ&άνω ειπών dico 71 (α) ψ&ινόπωρον autumnus 70 119

TXDEX GRAEOO-LATINVS φιλαν&ρώπως 59° φιλέω diligo 10, 26; soleo 5 φιληδονία libido 42 ( β ) , 49 (β) φιλήδονος libidinosus 29 Φίλιππος Q. Martins Philippus 14 φιλονεικία contentio 49, 82 φιλοπονία industria 22 φίλος (ό) amicns 32, 38, 45 φίλος amicus 77 ( β ) ; carissirmis 79; 41°; φίλα» εστί lubet 58 ( β ) , 84 φιλοσοφία philosophia 2 φιλόσοφος philosophus 12, 22, 23, 77, 78, 85 (bis) φιλότεχνος sollers 54; το φιλότεχνοι· sollertia 59 φιλοτιμία ambitio 49 φιλοτίμως copiose 59 φιλοφροσύνη comitas 10, 65 Φλάκκος L. Valerius Flaccus 42 Φλαμίνιος (Γάιος) C. Flaminius 11 Φλαμίνιος (Λεύκιος) L. Quinctius Flamininus 42° Φλαμίνιος (Τίτος) Τ. Quinctius Flamininus (cos. a. 198) l ao (E.); l bo ; 42° Φλαμίνιος (Τίτος) Τ. Quinctius Flamininus (cos. a. 150) 14° φλόξ flamma 71 φλναρέω ( - ) 27 (β) φλύαρος nugator 27 (α) φοβέομαι vereor 81 φόβος 31° το φορτικόν importunitas 7 φορτίον onus 2, 4, 14 φράζω (-) 16 (α) φρήν mens 16 (Ε.) φρονέω sentio 77, 78; το φρονεϊν ρπιdentia 27 φρόνησις prudentia l, 20 φρόνιμος sapiens 80 φρονίμως prudenter 67 φρουρά praesidium 73 φυλακή static 73 φυλάσσω servo 81; tueor 72 φύσις natura 4, 5 (bis), 21, 33", 39, 40, 43, 51, 52, 55, 71 (ter), 72 (bis), 77, 78 (bis), 80, 84, 85; κατά φι'ίσιν naturalis 33b, 46 φυτεία consitio 54 φντευσις satus 52 φυτευτήριον planta 52 φυτεύω consero 59"; sero 24 (C.), 25, 59" φύω genero 52; sum 56; φ. γίνεαβαι 120

fio 05 ( α ) ; πέφυκα soleo 17; -» Αρίστων χλήδος colluvio 84 (β) χλωρός 51° (α) χλωρότης viriditas 51° ( β ) , 57 (β) χοίρος porcus 56 (β) χορδή (pi.) fidis 26 (bis) χορός coetus 45 χράομαι utor 2, 27, 33, 36, 47, 64; ( - ) 7; 1Γ («); 57°; -> διατελέω χρεών debet 69, 85; -»· άνιάω χρή -» αναφέρω; -* άνιάω; ->· ατιμάζω; -» με&ίημι; -» ονομάζω; —»· ορέγομαι χρήμα res 10 (Ε.), 15, 22, 78 χρήσιμος perutilis 59 χρησμός oraculum 78 χρηστός bonus 48; το χρηατόν bonum 71 (β) χρονίζω (-) 13 χρόνιος diuturnus 26, 69; longus 41° («) χρονίως diu 41, 80; 38° χρόνος annus 19; tempus 2, 9b, 30, 45, 55, 60, 69 (ter), 70, 74; μακρόν χρόνον diu 25 (C.); ολίγου χρόνου brevi 31;

INDEX ORAECO-LATINVS πολύν χρόνον diu multumque 9 a ; τω χρόνφ in dies 45 χρυσίον aurum 55 (ter) χρυσός aurum 59 χώρα ager 11; locus 41 χωρέω percipio 41; procedo 70 χωρίς sine 51, 82 χώρος locus 84; spatium 14 (E.) -ψευδής falsus 4, 68 *Ψευδόδονλος Pseudolus (Plauti comoedia) 50° ψήφος sententia 16, 22 •ψόγος vituperatio 44 ψνχή animus 1, 35, 36 (bis), 37, 38 (bis), 41, 49, 50, 56, 66, 74 (bis), 75, 77 (bis), 78 (quinquies), 79, 80 (quater), 81 (bis), 82 (quater), 83 (bis), 84% ( ), 84b («), 85; 15°; (-) 39 («); —> αλνποζ ψνχος frigus 34; refrigeratio 46 ώ(ω) o l a ( E . ) , 39, 66, 69, 79, 84;(-) lb, l c (E.), 4 (bis), 6 (ter), 7, 8 (bis), 9, 11, 15, 19, 34, 35, 39, 49, 59, 68, 77, 82, 85 ώδε 79° ώμος umerus 33 ώρα hora 69,74; tempus 70 (bis); ώ. &έρους aestas 46 ( β ) ; ω. χειμερινή 46° ( πέπανσις

ώραιότης tempcstivitas 33 ως cum 63 (bis); quam 22, 35ab, 40, 41,53;quin 78 (α); quo 84C; quod 7 (bis); sic 22b, 71; sicut 46, 65; tamquam 35, 84ab; ut 6, 8b, 10, 12, 17 (β), 24 ( ), 26a ( ), 26b, 31 (bis), 32b, 33, 36, 38, 42 (bis), 48 (bis), 50a ( ), 50b. 52, 53, 54 (β). 61, 69, 71, 72, 76, 81, 85; (-) 2 (β), 3 (ter), 4, C8«, 11, 13, 16, 22% 25 (C.), 32% 32 (or), 42% 43 (bis), 45, 49, 51 ( β ) , 56, 57% 62 (bis), 64, 74, 79ab, 80, 82, 83, 84d; ως αν ut 7, 19; ως μη ne 46; ως ουκ 78 (β); ως .. . οντω ut ... ita 63, 64; -> άλη&ώς; -» εϊπον; -» μάλα; -> ό; —» οντω; —> πολύς ω ad84 a ;in84 b ως sic 38, 48 ώσανεί quasi 5 ώσπερ quasi 51,71,77; quern ad modum 22; sicut 2,47; tamquam 5 (bis), 6, 37, 49, 53, 83b; ut 10 ( ), 17 («), 26 («), 44, 71a ( ) , 71% 76, 85; ω. ει quasi 12, 26, 82; ώ. εικός id est 56 ( β ) ; ώ. ... οντω ut ... sic 76, 85 ώστε ex quo 72; ita 60b; itaque 34; quo 60"; quod 20, 46, 48, 85 (bis); ut 4, 31 (bis) (β), 35, 45 («), 61, 71; 24°; ώ. (quater) ut . . . ut . . . ut . . . ut 13 ώσχη sarmentum 52 ωφέλεια utilitas 53

121

INDEX LATINO-GRAECVS LATINO-GRAECVS

a, ab από 55, 56, 79; εκ 26, 56, 74, 83; μετά 44; παρά 4, 6, 16, 20 (α), 25, 41, 43 (bis) ( )t 46 (α), 59, 64; προς 42 (α),b 46, 59; υπό 5 (bis), 7 (ter), 20", 20 ( ) , 22, 27, 39, 41,42 (0), 46 Ο), 63, 84 (bis) abeo απειμι 80 absterge άπορρύπτω 2 abstraho dmiyeu 15 absum απειμι 24, 33; απέχω 55; «q?t'oTifjiit 77; ει/«' 15 absurdus άτοπος 56, 66 abunde προς άφ&ονίαν 48 abundo εύπορέω 56 (α); πλψ%ω 56(0) αο και 2, 13, 47, 49, 50, 56, 57 (α), (0),58;τβκαί2,40, 51 (bis), 77; ac . . . et και . . . και 65 aceedo γίγνομαι 71; παραγί(γ)νο/ιαι 35, 51,63; πρόαειμι 16 acoido ει//1 7; προσγίγνομαι 31; accidit συμβαίνει 67 accipio αναλαμβάνω 78; λαμβάνω 25, 39,41,51; παραλαμβάνω 13 (/?), 1«. 45; πυν&άνομαι 13 (α), 60 accommodo σννοικειόω 70 accubitio κατάκλισις 45 accuse αΐτιάομαι 4, 7, 13 acerbitas δριμντης 65 (/ϊ); στρνφνότης 65 (β) acies ο///*α 83 acinus —ν vinaceiim actus δράμα 5, 64, 70 iieutus ο£υς 49 ad «'ς 10 (bis), 16, 19, 29. 31 (α), 35. 38, 43, 56 (bis) (α), «Ο, 67, 68, 82, 82 (α), 83, 85; εν 22, 59; επί 26, 32, 52, 57, 60, 67, 74, 75, 83; παρά 32, 84; προς 1, 2, 4,24,31 (β), 45, 51 (bis), 55, 56 (β), 59, 63, 69, 70. 75, 82 (β); νπό 53; ως 84 addisco διδάσκομαι 26, 50 adduco προσάγω 34 adfero εισφέρω 38; επήγα) 4, 76; επιφέρω 17; κομίζω 59

adficio κατεργάζομαι 47 adfligo κακόω 32 adflo αποπνέω 59 adfor

«ρω 1 (at); Αί'^ω 1 ( β ) ; φημί 1

adhibeo επιφέρω 71; παράγω 46; παρέχω 36 adhuc ert καί vw 32; —> equidem adipiscor κτάομαι 4 (bis) adiungo προσγίγνομαι 85 adiuvo άρήγω 1 adminiculum χάραξ 53 administro ύπουρχε'ω 15 admirabilie θαυμαστός 12 admiratio ΰαΰμα 52 admiror ΰανμάζω 3, 4 (bis), 5, 43. 55, 59, 85 admisceo κεράνννμι 78 admodum κομιάί) 10 (bis); παντάπασιν 46; παντελώς 30 adolesco μειρακιόομαι 51 adopto τί&ημι ποιητόν 35 adporto επιφέρω 25 adsensus ομολογία 62 adsentior σνγκατατίϋη/ιι 32 adsequor a. splendorem ενδοκιμέα) 8 adsiduus επιμελής 56 adsum πάρειμι 33 (bis), 80; παρίστημι 38 adsurgo ύπανίσταμαι 63 adtribuo απονέμω 3 adulescens έφηβος 33; μειράκιον JO. 26 (bis), 76; νεανικός 38; νεανίσκος

27 (bis), 36 (bis), 38, 39, 67, 68 (bis). 75; ο «ίος 20, 29, 35, 39, 67, 71 (ter); (5 νεώτερος 10 adulescentia εφηβεία 50; ηλικία ήβητική 33; ηλικία νεανική 4; μειράκιον 76; νεότ^ς 25,29 (bis), 30 (bis), 39, 48, 61, 62, 67, 72 adulescentulns μειράκιον 20; νεανίσκος 10 adulterium μοιχεία 40 advenio επεψι2 (β); ερχο/ιαι25; παραγίγνομαι 69 advento επέρχομαι 2 (et)

* In hoc indice easdem fere regulas sum secutus, quas ad indicem Graeco-Latinum constituendum elaboravi (vd. supra p. 88); brevitatis causa turn nomina quorum primae litterae grandiora sunt turn etiam locos in quibus verba Latina vooabulis Graecis non plene respondent indicare supersedi. 122

INDEX LATINO-GRAECVS adversor κναντιόομαι 71 aedificium οικοδόμημα 72 aedilis άγορανόμος [10) ( β ) ; άπτννόμος M («)

aegre χαλεπώς 72 aegroto άσ&ενέω 67 aequalis ήλικιώτης 7 (bis), 10, 46 aequitas επιείκεια l ( β ) ; το επιεικές l («) aequissimus άταλαίπωρος 83; -» animus aestas ακμή ΰέρονς 46 (α); #ερος 70; ώρα &έρονς 46 (/3) aetas 0foff 2, 4, 5, 7, 9, 13, 25, 50, 60, 62, 64, 66, 70, 82, 85; γενεά 31; £ω»/ 69;ίμ««α4, 6, 7,9,10,20,21,30 (bis), 33 (tor), 34, 38, 39, 45, 46, 47, 48, 50 ( β ) , 54 ( β ) , 55, 57, 60 (tor), 63, 64, 66, 67, 68, Ell, 76 (tor), 83; a. scncscens γηρα,ς 20; extrema a. τονπχατον , . . ηλικίας 60 aeternitas άιδιότης 77 aeternus άίδιος 66 affero προσφέρω 55 age αλλ' αγε 24 (at); αλλ' Wt 24 ( ) ager α^ρός 24, 53 (α), ( β ) , 54, 55 (tor), 56 (bis), 57, 59, 60; χώρα 11; a. colendns γεωργία 59; -> cultio; —» cultura agitatio ενδελέχεια 23 agito διαπράσσω 41; κινέω 78 agnus εριφος 56 ago didyo) 7, 32, 62; ϋιανύω 13; διατελεω 4; εργάζομαι 26; παρέρχομαι 38; πεοαίνω 60; πράσσω (-ττω) 15 (l>i.s). 16, 17, 27 (bis), 38 (bis) agrestis άγριος 47 agrieola γεωργικός 56 (α); ^εωρ^ός 51, 52, 56, 56 (β), ΊΟ-,γηπόνος 25 aio ειπον 31 ( β ) ; λέγω 36; ^W1' 4, 21, 24, 25, 31 (α), 50, 63 alacer ακραιφνής 75 alias ότέ μεν 51 aliquando ποτέ 71 aliqui τ millus; ->· scio; -> iitrum ango παρέχω πνιγμόν 66 ( β) ; περίλυπον ϊσχειν 66 (α) animosus &αρραλέος\Ί2 animus διάνοια 41; νοίίς 15 (bis); ψνχή 1, 35, 36 (bis), 37, 38 (bis), 41, 49, 50, 56, 66, 74 (bis), 75, 77 (bis), 78 (quinquies), 79, 80 (quater), 81 (bis), 82 (quater), 83 (bis), 84a, (/?), 84b (a), 85; aequo animo άλύπω ΨυΧϋ 84 ( β ) ; άλνπως 84 («) annus ένιαντός 10. 19, 24, 69; έτος 4. 10, 13 (ter), 14 (bis), 16 (bis), 19 (ter), 27, 28, 30, 32, 34, 42, 50, 60 (bis), 69; -» septuaginta ante άρτι 84; προ 10,16,19,42,43, 50; πρόσΰεν 27, 49, 54, 61, 71 ; πρότερον 6, 18f 23, 50, 53 antecedo προέχω 64 (bis) antehac πύρος 16 antepono προάγω 64 antequam πριν 18, 32, 78 antiquitas πράγματα αρχαία 12; τα παλαιά 38 antiquus antiqui οι αρχαίοι 26 apex κολοφών 60 apis μέλισσα 54 appareo «ίραω 80 appello άποκαλέω 56; καλέω 19; ονομάζω 44; προσαγορε>'>ω 36 appeto έφίημι 63; κατασκενάζω 56; ορέγομαι 72 appropinquatio γειτνίααις 66 apricatio αλέα 57 ( β ) ; ήλιος 57 (α) aptissimus επιδέξιος 9 apud άμφί 32; εν 63 (ar) ; παρά 20, 30, 31.43, 63 ( β ) , 79; προς 3 123

INDEX LATINO-GRAECVS aqua ύδωρ 57, 71 arbitror δοκέω 75; ήγέομαι 77; οϊομαι 34,79 arbor δένδρον 24,57,59 (bis), 71; -* bacae arbnatum δένδρων 54 arcesso καλέω 56 arcus τόξον 37 ardor καύσων 53 argumentum τεκμήριον 78 arista ά&ήρ 51 arma δπλον (pi.) 9, 11, 58 aro άρόω 56 arripio προσφέρω 62 ars επιστήμη 65 (α); τεχν»? 9,29,52, 65 ( β ) , 78 (bis) articulus μέτωπον 53 arx άκρα 11 ascendo αναβαίνω 34 aspectus ενμορφία 53 aspernor παρ' οΰ τίΰημι 42 aspicio επιβλέπω 27 at αλλά 17, 18, 21, 27, 33, 35 (bis), 47, 49, 54, 65, 68 (ter) athleta ά&λητής 27 atque και 4, 11, 13, 16, 26, 29, 36, 38, 43, 46 (bis), 59 (quater), 60, 63, 78; τε καί 59; — ... a. και . . . καί 49; τε . . . τε 41, 66, 77; -» etiam atqui δήπον 81; καί 66; ούκονν 6; τοίννν 59; -» nee auctoritas αξίωμα 3 (bis), 11, 15, 17, 60 (bis), 61 (bis), 62 (bis), 64; αν&εντεία 37; το ενδοξον 77 aucupium όρνι&ο&ήρα 56 audaciter εντόλμως 72 audeo ΰαρρέω 11; τολμάω 77 audientia ακρόασης 28 audio ακούω 11 ( β ) , 21, 38, 43 (bis), 78, 83, 85; πνν&άνομαι 20, 26, 34 («), ( β ) , 43 aufero άφαιρέω 39, 71 augeo αυξάνω 46, 53; έπιδίδωμι 17 augur μάντις των έπ' οιωνοίς 11; οιωνοσκόπος 22, 64; -> ius augurium jj μαντική 12 (α) aurum χρυσίον 55 (ter); χρυσός 59 auspicium οιωνός 11 (bis) aut η 2, 13, 20, 21, 23, 27, 50, : a. (bis) «fr' ...εϊτ'84;ή...ή2(β), 17, 31 ( β ) , 50, 61,66; ήτοι ...ή 31 (α), 46, 66, 74; a. certe . . . a. ήτοι ...ή 2 (*)·, Λ. (ter)^ ...η ...η 52; a. (quater) ^ . . . ^ . . . ^ . . . ^ 124

32; a. (quinqies) ή ... ή ... ή ... ή . . . ή 82; -+· nee autem δε 2, 3, 4, 7 (bis), 14, 17, 34, 36, 45, 47, 55, 59, 63, 70, 71 (quater), 72, 79, 80, 83, 85; μεν 8 autumnus φ&ινόπωρον 70 avaritia φειδωλία 66 avarus φειδωλός 65 avide άγαν 72; έκ&ύμως 26 aviditas έπι&νμία 46 avis όρνις 51 avoco άφίστημι 15 avus πάππος 19, 21, 29, 75, 82 bacae arborum τα ακρόό'ρυα 5 beate μακαρίως 4 beatus μακάριος 29, 56, 58, 59, 60, 66 helium πόλεμος 10, 12, 13,16, 18 (ter), 32, 46, 50 bello cum dis ΰεομαχέω 5 bene εδ 4, 5, 9, 47, 50, 70; καλώς 9, 45, 57 (α); melius αμεινον 45, 73; βέλτιονδΐ, 77; βελτιόνως 67; κάλλιον 82; όρ&ότερον 25; optume άριστα 63, 72 blanditia ΰώπενμα 44 bonus dyatfo'c 29, 56, 65 (0), 71; πανdya^og 69; χρηστός 48; bona raya^et 4; τα υπάρχοντα 22; bonum το dya^ovSS, 71; το χρηστόν 11 ( β ) ; melior άμείνων 83; βελτίων 68, 84; κρείσσων 17; optumus άριστος 5,11, 15,72; βέλτιστος 39,43,68; optimi ot /SeAτιστοι 82 -» indoles; -> latus bos βοϋς 33 brevis βραχύς 70, 72; brevi ες βραχύ 57; ολίγον χρόνου 31 caducus *εύκατάπτωτος 5 (α), 52;*ei>πτωτος 5 (β) caecus τυφλός 16, 37 caelestis ουράνιος 77; caelestia τα ουράνια 77 caelum ουρανός 49 calesco ΰερμαίνω 57 calor &άλπος 53 calx τέρμα 83 cani πολιαί 62 canorus εμμελής 28 capio όρεπω 62; χατε^ω 54; capior άλίσκομαι 44 capitalis οΛε'#ρίος 39; -» res caput κεφαλή 34; κορυ^ 53 carceres /3αΑ^/ς 83 (*); wo-σα 83 (/5) careo άμοιρέω 53; άπορέω 44 (bis);

INDEX LATINO-CRAEOVS ιίποπτερέω 7 ( β ) : δέω 46,47 (ter); ενδεής ειμί 48; έχω ένδεώς 44; στερέω 7 (α), 39,75 carmen έπος 16; ποίημα 22 earns αγαπητός 37; πο&κινός 73; carisiSimus φίλος 79 oaseiiB τυρός 56 casus συμφορά 84; συντυχία 67 causa αιτία 15 (bis), 66, 72; δίκη 38 cavea &εωρητήριον 48 cedo1 ύπεκχωρέω 69 cedo2 αλλ' «7πα#5 20 celeritas όξύτης 17; τα^ος 78 celeriter ταχύ 78 cella c. olearia ελαίων 56 (α); *έλαιωρεία 56 (0); c. penaria όψων 56 (α); *όψωρεϊα 56 (0); c. vinaria ο/νών 56 («); *οϊνωρεΐα 56 (β) cena όείπνον 44 censeo δοξάζω 85 (0); οΐο/ιαι 21,41. 73, 82, 85 (β) censor τιμητής 16, 42 centesimus εκατοστός 19, 60 centum c. viginti είκοσι και εκατόν 69; c. et septem επτά και εκατόν 13 centurio ταξίαρχος 33 cerno ά&ρέω 77; γινώακω 84; διοράω 82,83 certe αληθέστατα 11; ως άληΰώς 2 ( β ) , 26, 50, 66 (bis), 74; δήπον 84; κα« 2; μέντοι 6 certo f j l, 2 certus πρόδηλος 68; t'ywjg 72 (0); (ορισμένος 33 cesso A^yto 13; παύω 18 ceterus έτερος 52, 56; ceteri ot άλλο r 3, 5, 15; cetera ταλλα 16; -»· res cibus βρώσις 36, 46 cito τάχιστα 20; citius #αττον 4 (bis) civilis -» ins civis πολίτης 12, 21, 27, 63 civitas πο'λίς 35, 63, 67 clandestinus λάφρίος 40 clareo λάμπω 10 clarus έλλόγιμος 80; ένδοξος 12. 77; λαμπρός 22; ονομαστός 8 classis στόλος 44 clava ρόπαλον 58 clavicula ελι£ 52 clavus πηδάλων 17 cliens πελάτης 32 clientela πελατεία 37 coacesco dfwco 65 coagmento ξνναομόω 12 ( β ) ; σννίστη/α 72 («)

coctu« πέπων 71 coepi άρχομαι 10, 49, 80 coerceo κατίσχω 52 coetus όμιλος 84; χορός 45 cogitatio λογισμός 41 cogito διαλογίζομαι 38; διανοέω 18; μελετάω 38 cognomen επωνυμία 1, 5 cognosce αισθάνομαι 18; γιγί'ώσκω 83; κατανοεω 12; ο sui; -> vos cunae κι'σττ? 83 cunctor δη&ύνω 10 cunctus πας 64 cupide προς έπι&υμίαν 12

INDEX LATINO-GRAECVS cupiditas έπι&νμία 49 cupidus ό ερωτικώς έχων 47 eupio έπι&νμέω 26 citra μελεδών l curia βονλεντήριον 32 euro θεραπεύω 67; ποιέω έπιμέλειαν 21 curriculum, στάδιον 27, 38 curso τρέχω 17 cursus όρό>ος 33, 58, 60, 75 damnatus κατάκριτος 42 do άμφί 50 ( β ) ; από 55; οιά 18; εκ 73; περί 1, 2, 3 (tor), 8, 10» (β), 10», 25, 30, 31, 44, 53, 54, 54 (*), 57, 59, 61 (bis), 64,75,77, 78,82,83,85; νπέρ 10 (α), 13, 60 (β), 54(0) dcbeo μέλλω 33; οφείλω 21; dcbet δεϊ 74; προσήκει 33; χρεών 69, 85 decedo άναχωρέω 73; έξίστημι 63 dccem οεκα 16, 31 decet is; -> primus

131

INDEX LATINO-CRAECV incertus άδηλος 68, 74 incido περιπίπτω 67 ine i do έπιχαράσσω 61 incito κατερε9·ίζω 41; όργάω 39; συντείνω 75 incline αποκλίνω 16; βούλομαι 16 include «^κατακ^ί'ω 77 (α); 77 ( β ) ; περικλείω 51 incola ο έπιχώριος 78 inconstantia άστασία 4 incredibiliter ύπερφυώς 51 incrementum αϋξησις 52 incurro εμπίπτω 25 indico καταχ^ελλω 46 indoctus ά· tribunus militia στρατεία 82 minuo έλαττόω 21 ininutus ελάχιστος 52 (α); κολοβός 85; λεπτός 52 ( β ) ; σμικρός 46 mirificus θαυμαστός 9 miror ϋ·ανμάζω 59

134

mirus θαυμαστός 24, 35 miser α&λιος 13,15,62,66; κακοοαίμων 25, 66 miserabilis ελεεινός 56 mitis πράος 28, 45 mitto πέμπω 3 moderatio το κόσμιον 1 (α); κοσμιότης 1 ( β ) ; συμμετρία 33 moderatus κόσμιος 7 modice μετρίως 2, 45 modicus μέτριος 44,53 (β), 65; σύμμετρος 36 modo αρτί 27; όίκην 5; «ι μόνον 70; τ}ν μόνον 22 (α), ( β ) ; μόνον 33, 70; νυν 14,63 Ο); -» ηοη modus μέτρον 46, 77, 84, 85; τρόπος 8 moleste χαλεπώς 1 molestia το χαλεπόν 2 (/?); τα χαλεπά 2 (β) molestus χαλεπός 6, 7, 47 (bis), 85 molior μηχανάομαι 26 mollio διαμαλάσσω 10; μαλάσσω 51 mollis μαλ&ακός 2 molliter πράως 5 monco παραινέω 32 monumentum υπόμνημα 38 morbus νόσος 35, 67 morior αποθνήσκω 30, 49 (0), 71, 74 (bis), 79, 85;' εναπο#ν0σ*ω 49 (0); έναποπνέω 49 (α); ·8νήσκω 27; καταστρέφω (τον βίον) 19; τελεντάω 13,14; τελεντάω τον βίον 82,83; mortuus ό άπογενόμενοζ 21 morositas το δνσάρεστον 65 morosus δυσάρεστος 65 mors οάνατος 15, 66 (ter), 67 (bis), 68, 71, 72, 73 (bis), 74 (ter), 75" (0), 75", 76, 77, 80 (bis), 81; μόρος 75a (a); τελευτή 12, 14,19 morsus δήγμα 51 mortalis ΰνητός 78, 80 mos έ^ος 22, 37 (0), 38, 46, 82; ^ος 65 (bis); σχήμα 37 (α); τρόπος 7, 10 motus κίνησις 78 (bis) moveo «ίνε'ω 78 multiplex πολυσχιδής 52; συχνός 64 multitude πλησμονή 71 multo ποΛν 6, 17, 49, 53 (α), 67, 82 multum πολύ 38; ποΛλφ 36 (β); -* diu multus πολύς 3, 7, 8, 12 (bis), 13, 25 (bis), 27, 35, 50, 54, 58, 59 (ter), 64, 78, 81, 82, 84; συχνός 44; πλείστος 22; plus μάλλον 27; μείζων 60; πλείων 3, 57, 61, 66, 67; πλέον 83; plurumus πλείστος 61

INDEX LATINO-GRAECVS munio χαρακόω 51 ( a ) ; ( ) munus δώρον 2, 39, 40; επιτήδευμα 28; εργασία 29 (β) ; λειτουργία 34 (bis), 77; το λειτονργούμενον 35; υπουργία 72; χάρις 10; officii irmnus κα&ήκον 29 (β) muto άλλοίόω 10 (0); μετατίΰη/(ΐ nam yao 7, 11, 36 (bis), 55, 56, 77, 85 nanciscor λαμβάνω 52 nascor αναφύω 40; γίγνομαι 14, 34, 78, 84 (bis) na t lira ζω?$ 69; ιρυσ-ίς 4, 5 (bis), 21, 33, 39, 40, 43, 51, 52, 53, 55, 71 (ter), 72 (bis), 77, 78 (bis), 80, 84, 85 naturalis κατά φνοιν 33, 46 navalis -»· pugna navigatio πλους 71 navigo πλέω 17 navis νανς 72 ne1 ίνα μη 55,56; μη 21,28,31,52, 85; ουδέ 33, 34, 68; ως μη 46; ως ουκ 78 (β); ne . . . quidem μηδέ γε 9, 35, 78; ουδέ 33 ( β ) , 34 (α), 46, 47, 76; ουδέ . . . ye 8 (α), 33 («), 68, 69, 75, 76; ουδέ νουν 8 ( β ) , 29; ουδέ τι 34

ne2 ναι 33 -ne αρά 56; «Ι 47; -ν igitur nee /«^ 7,36,41,46; μηδέ 7,29; ου 13,21; ού^' 64; ουδέ τι 27,38 (α), 60, 85; ουδέ 7, 10, 11, 12, 21, 25, 26, 31, 32, 37, 38 (β), 42, 51, 60, 78, 79, 80 (bis), 83, (α), 83 (β) ; ούτε 51, 53; η. (bis) /tf?re . . . μήτε 72; οΰ ordo plan do κροτέω 70 137

INDEX LATINO-GRAECVS plausu.s κρότος 04 plenus εμπλεως l plerumque ως τα πολλά 51 plerique πολύς 78 ; ο»'κ ολίγοι 4 plurumus -»· mnltus plus -» multus poculum κύλιξ 44, 46; κώ$ων 40 poeta ποιητής 5, 20 polliceor ύπισχνέομαι 6 po marin m παράδεισος ί>4 pomum όπώρα 71 pondus στα&μός 55 pontifex αρχίερευς 22, 30, 50, 01 pontificius —t ins populus maxime; -»· multus; -» tarn quamquam ην και 30 (α); καίπερ 9; «αίτοί 1,10,47,51,67,69; καν 24, 30 (0); κανεΐ 44 quamvis καίπερ 25; καν 4, 29 (α). 67; καν «ι 29 (β) quando οπότε 38 quantum όσον 46, 48, 49, 60; -> tantum quantus ήλίκος 49; όπόσος 15,41; όσος 50; q. (bis) όσος μεν . . . όσος 0έ 61 ; q. — όσος . . . όσος δε 65; -» qui quare οϋν 81 (at) quartus τέταρτος 15, 66 ; q. et octogesimus τέταρτος και όγδοηκοστός 32; q. et nonagesimus τέταρτος και ένενηκοστός 13; quartum το τε'ταρτον 10; -»· unus · quasi οίον 22,47,52,71,83; ώσανεί 5; ώσπερ 51, 71, 77; ώσπερ el 12, 26, 82 quattuor τετταρες 15, 37 -que δε 10 (bis), 13, 40; καί l (bis), 4 (bis), 5" ( β ) , 5b, 7, 9, 15, 16 (ter), 22, 27, 28, 30, 32, 33, 35, 38, 43, 44, 49, 51, 52, 53, 56 (bis), (β), 59 (β), 60, 70 (bis), 71, 72 (bis), 73, 77 (quater), 78, 84; τε l ( ), 11, 17, 26, 33, 38, 38 ( ), 46, 53, 72, 78, 84; τε και 9, 12, 13, 43, 52, 70, 78, 81 ; -que (bis) τ« και l, 82; τε ... και l, 59; -> din ; —> et; —>· is quem ad modum ώσπερ 22 queo έχω 32 querela μεμψιμοιρία 7; όδνρμός 7a, · qui1 ό 1, 22 (α), 48; ο δε 3 (α); όσε 53, 53 (α); οίος 2, 14; ο'ποσος 69; ος 1 (bis), ( β ) , 2 (bis), 3 (bis) ( ), 4 (ter), 5 (ter), 6, 7 (quater), 9, 10, 11 (bis), 12, 12 ( ), 13 (quater), 14 (bis), 16, 17 (bis), 18 (bis), 19 (bis), 21 (ter), 22, 23, 24, 25 (bis), 26 (sexies), 26 ( ), 27 (ter), 28, 29, 30 (bis), 31 (bis), 32 ( a ) , 32 (bis), 34 (ter), 35 (bis), 36, 38 (quinquies), 39 (bis), 40, 41 (quater), 42, 43 (ter), 44 (bis), 45 (bis), 46 (bis), 50 (sexies), 51 (bis), 51 ( ), 52 ( ), 53 ( ), 54 (quater), 55, 56 (ter), 57, 59, 60 (bis), 61 (bis), 63 (ter), 64 (ter), 65, 66 (quater), 67 (bis), 68b, 69 (bis), 71 (bis), 72,

139

INDEX LATINO-GRAECVS 73 (bis), 75 (octies), 76 (bis), 77 (bis), 78 (bis), 79, 80, 81, 82 (bis), 83 (ter), 84 (quinquies), 85 (ter); ό'ς γε 7, 11, 51; όσος 4,15,26,56; δσοσπερ 43, 65; οσπερ 1, 2, 4, 12, 15, 16, 19, 24, 28, 32 (β), 33, 36, 39, 43 (bis), 45, 50, 55, 59, 62 (bis), 63, 67, 68, 77" (β), 77b (α), 78, 83, 85; ό'στβ Π; όστις 21 (bis), 51, 52, 61, 68, 72 (ter), 78; οδτος 3, 7, 14, 46, 51 (α), 62, 65, 75; οντοσί 74; τις 17, 38, 74, 83; τις 27, 50, 67, 72, 74; qui (bis) όσος μεν . . . οίος όέ 11 ; όσος μεν , . . όσος δε 11 ; qui . . . qui . . . quantus — οίος μεν . . . οίος όέ . . . ό'σος δε . . . οίος δε 12; qui . . . cui δστις μεν . . . δ'τω δε 21 ; quid αττα 77 (α); οίον 26 '(α); ότι 3, 5, 43; το μεν 14 ( β ) ; οίον τι 14 (α); quo pacto όπως 28; ex qiioo&ev 16 (at), 51, 56,81; εξ ων 16 ( β ) ; Λ qua «0βι> 53; quae αττα 18, 34, 78; -+ is;

-*· tantum

qui2 όπως 20; πως 4 (α) ; Tt 4 quia spontc talis ούτος 29; τοιούτος 13, 20, 27, 40; res talis το τοιούτον 47 talus κύβος 58 (β); πεττός 58 (α) tarn όντως 3 (β), 13, 24, 40, 41 (bis), ΕΙ, 42, 44 (α), (β), 00, 07, 71, 72; tarn diu επί τοσούτον 13; tarn ... quam ούτω . . . ως 59, 71; τοσούτον . . . όσον 27; -» similis tarnen αλλά 13, 38 (α), 81, 84, 85; αλλ' όμως 16; α# 48; καίτοι 65; μέντοι 1, 15, 16, 32, 36; μφ> 10, 16, 28, 31 (β), 32, 38 (β);δμως 5,31 (/Ι), 44 (α), 05 taraquam καΰάπερ 5, 36, 85; κατά 64; οίον 49, 70; ως 35, 84 (bis); ωσπερ 5 (bis), 6, 37, 49, 53, 83 tandem δήποτε 72 tantulus τηλικοντος 52 tantum τοσούτον 44, 63; t. ... quantum τοσούτον .. . όσον 33; t. . . . ut τοσούτον . . . όπόσον 36; t. ... quod τοσούτον . . . όπόσον 69 tantus τηλικοΰτος 20, 37, 52, 56, 82; τοιούτος 37; τοσούτος 4, 47, 60, 61, 78 (ter), 82; tanta . . . quanta τοσαύτβ, όπόσην 41 tardus βραδύς 21 taurus ταύρος 27 temere Ιταμως 39 temeritas ΰρασύτης 20, 75 temperantia σωφροσύνη 34, 41 tempestivitas ώραιότης 33 tempestivus επίκαιρος 46; ωραίος 5 tempus καιρός 1, 33, 76, 85; χρόνος 2, 9, 30, 45, 55, 60, 69 (ter), 70, 74; ώρα 70 (bis) teneo άναιρέω 64; οιασφζω 37; έχω 12; κατέχω 17; κρατέω 33; ποιέω 60; συντηρέω 80 tenuis aSoavife 35 tepefacio θερμαίνω 51 terminus ορός 72; προ&εσμία [72] termino όρ/£ω 82 terra j^f 6, 49, 51 (bis), 52 (bis), 53 (bis), 71, 77 tertius τρίτος 15,31,39,66; t. et tricesimus τρίτος και τριακοστός 19; —* unus

144

tessera αστράγαλος 58 thesaurus θησαυρός 21 theatrum ΰέατρον 63 tibicen αυλητής 44 (β); αυλός 44 («) timeo δείδω 66, 74 titillatio ^/αρ^αλισμός 47 (β) ι γάργαλος47(«) toga τήβεννος 11 tolerabilis ανεκτός 7, 8 toi Ιο άπομαραίνω 46 tot έπι τοσούτο 14; τοσανται 78 (bis) totus πας 56 tracto σνντάττω 38 trade εγχειρίζω 39; παραδίδωμι 29 traduco διάγω 82 tragoedia τραγωδία 22 tribunus χιλίαρχος 18; t. militari« χιλίαρχος 32 tribuo απονέμω 63; περιτί&ημι 3 tricesimus -» tertius tristis όΊκΓτυχ^ς 67 (/3); ρ 56 vicinus άγρογείτων 46; ^ει'των 24 vicissim εν μέρει 46, 57 victor Όλνμπιονίκης 14 victus τροςρι? 56 videlicet δηλονότι 20, 44 video έννοέω 81; επισκέπτομαι 82 (0); ΰεάομαι 15,27,61,83; ΰεωρέω 82 (α); καΰοράω 50 (^); ο'ραω 6, 13, 23, 25, 26 (ter), 28, 31, 32, 44, 49, 50 (bis), 50 (at), 66, 67, 69, 71, 77, 79 (bis), 83 (bis) videor σοκε'ω l, 3, 4, 7, 8, 15, 18, 22 (bis), 29, 31, 46, 54, 55, 59, 63, 64, 65, 66, 69, 71 (bis), 76, 77, 83, 84; εοίκα 4,75; φαίνομαι 14,45,51,55, 78 vietus πάρετος 5 vigeo ακμάζω 37 vigilantia ε>'ρ^7ορσ