Sophoclis Aiax [3 ed.] 3815418100, 9783815418109

Table of contents :
PRAEFATIO
CONSPECTVS SIGLORVM
ΑΙΑΣ
CONSPECTVS METRORVM

Citation preview

B I B L I O T H E C A SCRIPTORVM

GRAECORVM

ET

ROMANORVM

T E V B N E R I A N A

SOPHOCLIS Α Ι Α Χ

TERTIVM

EDIDIT

R.D. DAWE

£ S T V T G A R D IAE ET L I P S I A E IN A E D I B V S B. G. T E V B N E R I

MCMXCVI

Die Deutsche Bibliothek — CIP-Einheitsaufnahme Sophocles: Aiax / Sophocles. — 3. ed. / R. D. Dawe. — Stutgardiae ; Lipsiae : T e u b n e r , 1996 (Bibliotheca seriptorum G r a e c o r u m et Komanorum T e u b n e r i a n a ) ISBN 3 - 8 1 5 4 - 1 8 1 0 - 0 NK: Dawe, Roger D. |Hrsg.] Das W e r k einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt. J e d e Verwertung a u ß e r h a l b d e r engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist o h n e Zustimmung des Verlages unzulässig u n d strafbar. Das gilt besonders f ü r Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikroverfilmungen und die Kin speicherung u n d Verarbeitung in elektronischen Systemen. ©

B. G. T e u b n e r Stuttgart u n d Leipzig 1996

Printed in G e r m a n y Satz: D W & ID Repro- und Satzzentrum G m b H Druck und Bindung: Druckhaus Gräfenhainichen G m b H

PRAEFATIO De codicibus Sophoclis, quo modo inter se connexi sint, quatenus interpolati sint, n u m veram lectionem singuli servare videantur, de fontibus eorum, et de multis aliis quae ad textum purgatiorem edendum pertinent, alio loco fusius egimus 1 . detur igitur nobis venia ut in hac praefatione rem paucis modo exponamus. Ex ducentis fere codicibus Sophoclis quorum tabulam fecit Alexander Turyn 2 , vir quem honoris causa nominamus, multo maior pars has solas tres fabulas continet, Aiacem, Electram, Oedipum Regem, perpauci sane prae illis ducentis sunt hi undeviginti codices quorum lectiones nos excerpsimus; et ut hoc habemus consolationis, quod textui Sophoclis f u n d a m e n t u m validius substruunt quam quo usque adhuc nixus est, ita non oblivisci nos oportet alibi atque in his undeviginti bonas lectiones reperiendas esse, quod ex. gr. satis moneret codex J (Ienensis Bos. q. 7)3, qui ad Aiacem 295 φράζειν praebet, ubi codices nostri faciliorem lectionem λέγειν universi offerunt. nam haud fieri potest quin φράζειν vera lectio sit. non modo enim λέγειν, quod exhibent reliqui, tanquam glossema usurpât Hesychius s. v. φράζειν, sed ordo verborum

1 Studies on the Text of Sophocles, Leiden 1 9 7 3 - 1 9 7 8 . 2 Studies in the Manuscript Tradition of the Tragedies of Sophocles, Urbana 1952. 3 Aiacis collationem de novo factam invenies apud J. Petrucione, ZPE 53 (1983) 3 7 - 5 2 .

VI

PRAEFATIO

luxatus quem ostendit G vix oriri potuit nisi in exemplari quodam antiquo λέγειν supra lineam scriptum esset, eundem codicem veram lectionem πολύπονον ad Electram 1275 u n u m et prae omnibus unicum servavisse discimus. donee autem omnes lectiones ex istis ducentis codicibus accurate exscriptae erunt, indulgeat nobis lector si Sophoclem edimus tali fere modo quali reapse usi sumus. collatio enim res longa est fructusque eius incertus: vita, ut aiunt, brevis. Inter codices nostras principem locum obtinet L. ca. 950 A. D. exaratus, cuius norma editores et Aeschyli et Sophoclis ceteros libros metiri soient, huius gemellus quidam extat, liber παλίμψηστος, qui non sine multa difficultate legi potest: hic est Λ, quem ex collationibus quas Scheltema publici iuris fecit 4 raro commemoravimus. L A alam dexteram, ut ita dicamus. traditionis occupant, sinistram A D X r X s Z r longaque series aliorum codicum quos non inconsulte negleximus. ex hac classe multi scholia in margine ostendunt a Moschopulo confecta; cave autem ne in eundem errorem atque ahi ita incidas, ut lectiones poetici quoque textus ipsi Moschopulo tribuas et idcirco hanc familiam admittere in rationem nolis, quicumque enim picturam recte aestimare vult, non in formam qua includitur oculos intendere debet sed in picturam ipsam. aliter, mirabile dictu, rem gerunt ii qui hodie traditionem Sophoclis aliorumque auctorum Graecorum patefacere sibi proposuerunt; libros enim pretiosos abicere festinant simulac scholia Planudis, Moschopuli, Thomae, Triclinii in margine agnoscunt. at quo modo, nisi veram lectionem servavit A eiusque familia, satis explices locum qualis est Ai. 1214? nam illud άνεϊ-

4 Mnemosyne ser. IV 2 (1949) 132-137.

PRAEFATIO

VII

rat, quod exhibent ADXrXsZr, metrum confirmât: neque tarnen ante aetatem Triclinii quisquam, quod sciamus, lyricas partes metri causa emendandas suscepit, neque ipsa sententia causam praebebat quamobrem έγκειται mutare vellet illius familiae progenitor. Itaque si L(A) et ADXrXsZr, quod diximus, alas extremas occupant, inter eos, sed propius ab L quam ab A, instructa est maior pars reliquorum quos adhibuimus, C F HNOPPaV; iuxtaque eos stationem propriam obtinent GQR. hos libros tertiam familiam nominare stricto iure vix licet: paucos enim locos invenies ubi omnes hi codices prae ceteris consentiunt. quippe duo ex numero eorum, PPa, in Oedipode Rege textum simillimum codicis L offerunt, gratum quidem huius stirpis traditionis additamentum. Fontes codicum C F H N O P P a V et GQR obscuriores sunt; fortasse tamen a vera ratione non nimis longe errabis si eos libros ex parvo numero exemplarium, vix tres vel quattuor excedente, codici L aequalium derivatos esse existimabis. ut paulo posthac monstrabimus, est necessitudo quaedam inter aliquos horum codicum atque Eustathium, cuius nomen nemo elevare velit qui secum reputet Ant. 1167, versum quem omiserunt omnes codices nostri, hunc servavisse. si tibi compertum habere cordi est, quantum valeant libri singuli ex hac testium caterva in locis ubi lectiones falsas praestant ceteri, codices C N conféras cum coniectura viri docti Thiersch ad El. 876, et de C Ν + PPa vide El. 1431. virtutem librorum FP testantur Ai. 743, El. 1304. de F N P vide Ο. T. 181. nec de utilitate librorum OHV dubitandum est, quorum primus veram lectionem in rebus minutis nonnumquam adservavit, scilicet ad Ai. 205 (cum V) et 914 (cum D); El. 861; Ο. T. 1217 et (cum H) 1513; vide etiam apparatum ad O.T. 516. H ob hoc inter alia notabilis est quod Electrae

Vili

PRAEFATIO

metricum argumentum unus nobis tradit. penes V optima exemplaria constitisse veri simile est, quippe qui textum Agamemnonis Aeschyli aut totum aut partim quondam continuerit, fabulae quam nos aliter, nisi quod M (hic est Sophoclis nostri L) huic dramati non omnino deest, tantum ex opere Triclinii cognovimus. Familiae G ( Q ) R honestatem priscam comprobat locus qualis 0 . T. 525 (τονπος). erroribus quidem hi scateni, praesertim Q, recentissimus codex sed qui ad Ai. 884 dum ποτα ΐδρις μών scribit, illud ϊδρις, quod in textum receperunt omnes ceteri libri, olim supra lineam tanquam glossema scriptum esse clarissime demonstrat. Ut hoc exemplum probat, editori semper in memoria tenendum est veras lectiones iuxta errores crassos reperiri posse, quid tarnen de lectionibus quae ad neutram classem relegandae sunt, emendationibus videlicet? haud sane multae nobis occurrunt quales ex longa deliberatione confectas esse credideris: de lapsibus calami - de mentis melius díceres - potius res agitur, si praetermittimus ea quae patravit scholiastes codicis L, qui lectionibus quae, ut docent alii libri, glossemata sunt (ex. gr. τνραννήσαντος El. 1) siglum γρ. praefixit, ut eas putaret lector incautus antiquas lectiones esse. Aliter res se habet cum quartam familiam, ZcT, inspicimus. Τ enim ex editione quam paravit Demetrius Triclinius derivatus est; quamobrem cautiores nos progredì decet. licet enim Triclinio exemplaria antiqua auxilio fuerint, ex quibus lectiones nobis aliunde incognitas traderet, ob hoc potius Sophoclis editori notabilis est, quod more Procrustae alterius carmina lyrica suo Marte mutavit, ut strophae atque antistrophae inter se responderent. aliquando scholia Triclinii nos certiores faciunt de eiusdem emendationibus, saepius autem textum tacite mutavit. forsitan lector nobis obiciat quod lectiones codicis Τ

PRAEFATIO

IX

ex apparatu non exterminaverimus: aequius tarnen videbatur lectiones et huius codicis eodem modo quo alibi utimur communicare, ut lector pro se ipse rem discerneret. Nobis enim persuasum est hoc apparatus critici praecipuum officium esse debere, ut lectori rem divulget, non celet. Cum Τ plerumque consentit Zc: de qua re vide O. Smith, Class, et Med. 32 (1980) 3 5 - 4 3 . scholia metrica praebet Zc, quae nondum in eundem statum redacta sunt qualem apud Τ invenimus, sed, ni fallimur, ex editione priore quadam derivata sunt, eodem modo apud Aeschylum scholia librorum E F G non ad eundem gradum ac codex T, quem exaravit Triclinius ipse, videntur processisse. at cave ne Zc quasi merum satellitem Triclinii dimittas. procul dubio enim Zc non solum codice L utebatur, sed etiam Λ vel codice quodam simillimo: cf. El. 386 μάλλισθ' AZc. at cum traditio Laurentiana alioquin tantum ex L nobis nota sit - quamvis in Ο. T. ut supra diximus aliquid conférant Ρ Pa - testimonium Zc editori gratum esse debet. Quod docent ipsi libri de familiis quibus adhaerent etiam extrinsecus servata testimonia confirmant, ut prim u m ad antiquissima nos convertamus. fragmenta papyrorum, licet exigua sint, cum his codicibus contra reliquos consentiunt, vel saltem ad consensum proxime accedunt, his locis: El. 995 (Zr); O. T. 187 (L ac T); 297 (Ls + A D X r X s Z r + Zc); 429 (R); 433 (LPa); 434 (cf. HO", fort. G ac ); 695 (GR); 827 ( H N O V + Zr): 1306 (N + A XrXsZr). Circa trecentis annis post aetatem antiquissimorum papyri fragmentorum floruit Stobaeus. qui quamquam errores nonnullos exhibet quibus vacant codices nostri, duobus locis textum puriorem offert, dum interpolationibus caret quae in omnes Sophoclis libros irrepserunt:

χ

PRAEFATIO

Ai. 554b et re και φλέγει ad Ai. 713. cum Stobaeo contra reliquos consentit ad Ai. 330 (cf. 648). Consensus notabiles inter Hesychium et codices nostras nullos invenimus, nisi quod Hesychio prope accessit O a c ad Ai. 656. insigniores sunt consensus cum alio libro λεξικώι, Etymologico Magno ad Ai. 1183 (L ac O) et El. 445 (C s. 1. et Xs ac ). Restant duo testimonia recentiora eisque quae e n u m e ravimus ampliora: Suda (ca. 1000 A . D . ut creditur confectum) et Eustathius (fl. 1150). quos libros si simul nominamus, noli quasi gemellos aestimare: fontes vero eorum intervallo satis magno seiunctos esse veri simile est. nempe, ut extra triadem exspatiemur, Suda nihil ex Antigone novit praeter u n u m verbum, Eustathius a u t e m ex quattuor istis fabulis Antigonen saepius q u a m ceteras citat; contra ex Oedipode Coloneo citationes multo frequentiores Suda q u a m Eustathius adducit. intra triadem Suda nihil ex Oed. Tyr. 9 6 3 - 1 3 8 8 citat, multa tamen ex ceteris partibus. hoc vitio saepius laborat ut verba poetae falso ordine disponat, nonnulla etiam omittat. consensus peculiares invenías e. g. Ai. 155, 224 (Lac), 289 (Ρ), 382 (F S.I.), 571 (Τ), 656 (H ac ), 842 (GQR), 961 (Q); El. 108 (L ac F ac ); Oed. Tyr. 434 (H). 568 (V, et cf. LPa + C). nec desunt Eustathio consensus eiusdem modi: Ai. 955 (O), 1227 ( F H P ) ; El. 192 ( N O P V ) , 608 (COPV), 706 (P), 1078 (Par. gr. 2794). De codicibus ipsis haec hactenus. n u n c rationem explicemus qua lectiones in apparatum selegimus. cum nihil temere excludere conati sumus quod menti viri curiosi suspicionem suggerere posset, t u m meros scribarum errores sedulo impertiri noluimus. severior t a m e n haec regula interdum videbatur, infractamque eam in apparatu nostro saepenumero invenies, praesertim in locis huiusmodi: ubi de vera lectione non ambigitur, sed eam tradunt

PRAEFATIO

XI

pauci modo codices; vel ubi error in codicibus adeo firme infossus est ut de hoc lectorem celare vix aequum videretur. ex gr. Ai. 1024 citemus, locum parvi mehercule momenti, quemque libentius silentio presserimus; sed ut nemo dubitare potest quin Sophocles πώς a' scripserit, ita ex omni codicum familia sunt qui πώς testentur. superest etiam aliud genus loci, ubi textus certus est, lectio tarnen aliqua per se digna memoratu videbitur: in qua classe imprimis nominandus est versus O. T. 800. quod hunc versum in codicem L inseruit scriba codicis A nullum sane auxilium dat quo facilius mens Sophoclis intelligatur: rem tamen in nomine 'apparatus vere critici' referre supersedere nimis fastidiosum apparebit. Cuius loci mentio nos ad difficultatem quandam adducit de qua omnem Sophoclis editorem laborare necesse est. quippe multis locis post correctionem L cum lectione alterius familiae, praesertim A D X r X s Z r , congruit; quod saepius ex nulla alia causa oritur quam quod correctionem in L ipse intulit scriba codicis A. ergo ne quis L2pc, ubi manus L2 eadem atque A est, vel certe multo recentior quam L 1 seu L s , pro vera traditione Laurentiana accipiat, in talibus locis L 2 suppressimus, et lectioni antiquiori siglum L, non ut in libro nostro Leidensi fecimus L ac , apposuimus. quod nos sescentis aliis locis facere debuisse ratio quidem persuadet, sed correctiones manui L 2 attribuere non ausi sumus nisi claro testimonio oculorum freti. N o n n u m q u a m accidit ut coniectura a viro docto proposita postea in codice nescioquo reperiatur. quod ubicumque fit, lectionem in apparatum admisimus etiamsi per se haud multum, ut nostra quidem opinio fert, habet quo commendetur: ex gr. έναργώς Ο. T. 535 (Blaydes et C). Quod ad orthographiam pertinet, has regulas plerumque servamus: ubi metrum άνήρ pro άνήρ requirit, -με-

XII

PRAEFATIO

σϋα pro -με-θα, ν έφελκυστικόν, iota adscriptum vel similia, discrepantias codicum negleximus. in locis autem ubi metrum rem decernere non potuit, sed ex. gr. et ξύν et συν admittit, si unus tantum codex vel duo formam alteram praebent, lectionem a maiore codicum parte traditane tacite accepimus. vestigia priorum nostrae aetatis editorum ingredimur d u m formas μείγνυμι, ηύρόμην, τείσει, έποικτίρω scribimus, ubi codices semper fere μίγνυμι, εύρόμην, τίσει, έποικτείρω exhibent, forma γίγνομαι (γίνομαι rell.) paene nusquam extra codicem L invenitur: et hoc silemus. ubi tarnen contra spem formas meliores offerunt codices, ex gr. ποήσω, hoc dignum memoratu duximus. dum βούλει et όψει scribimus, in aliis verbis contra -ηι utimur, vestigia scribarum premimus. utrum ipsi Sophocli hoc curae fuerit dubitare licet. Hodie, quamvis inexplorata maneat maior pars codicum, acervus ingens coniecturarum penes editorem subsists, quas multos per annos ac multas per ephemeridas dispersas in commentarios congessit - mirum mehercule laborem - L. van Paassen. Quo facilius pergeret opus huius tertiae editionis parandae, hos manu scriptos libros pro sua benevolentia ad nos misit J. M. Bremer. Hac ratione rem gessimus: praeter eas quas in textum admisimus tria genera coniecturarum in apparatu memoravimus: eas quae ob virtutes suas arrident; eas quae nobis quidem falsae videntur sed novas vias interpretandi patefaciunt (ex. gr. quod proponit Hermann ad Ai. 1031); eas denique quae ut verum non attingunt ita difficultatem nescioquam illuminant vel locum desperatiorem in tempus mitigant. Cantabrigiae, A. D. MCMXCIII

R. D. D.

CONSPECTVS SIGLORVM A C D F G H L Ν O Ρ Q R Τ V Xr Xs Zc Zr

Par. gr. 2712 Par. gr. 2735 Neapol. II. F. 9 Flor. Laur. 28, 25 Flor. Laur. conv. soppr. 152 Flor. Laur. 32, 40 Flor. Laur. 32, 9 Matrit. 4677 Lugd. Voss. gr. Q 6 Heidelberg Palat. gr. 40 Par. suppl. gr. 109 Vatic, gr. 2291 Par. gr. 2711 Ven. gr. 468 Vindob. phil. gr. 161 Vindob. phil. suppl. gr. 71 Vatic, gr. 1333 Ven. gr. 616

Codex L ca. 950 A. D. conscriptus est. G subscriptionem anni Domini 1282 exhibet, Xr anni 1412, eiusdemque fere aetatis est Xs. saeculo quinto decimo assignantur RZr, sexto decimo Q. ceteri codices saeculo quarto decimo exarati sunt, nisi forte F H OV exeunte saeculo priore. Interdum commemorantur etiam J (Ienensis Bos. q. 7): vide Praefationem V n. 3; S (Vatic. Urb. gr. 141): vide Kopff, Amer. Journ. Philol. 114 (1993) 155-159; Wa (Mediol. Ambros. E 103 sup.): vide Wilson, Journ. Hell. Stud. 97 (1977) 168-169. P. Oxy. 2093 (Ai. 5 1 - 6 6 , 266-276, 291-307) I I - I I I A. D. P. Oxy. 1615 (Ai. 694-705, 753-764) I V A . D .

XIV

CONSPECTVS SIGLORVM

P. P. P. P. P.

Berol. 21208 (Ai. 921-927, 950-957) V - V I A . D . Antin. 2. 72 (El. 16-24) V I - V I I A. D. Vat. gr. 11 (Favorini: E l . 3 6 3 - 3 6 4 ) ante 215 A . D . ? Oxy. 693 (El. 993-1007) III A. D. Oxy. 2180 (Oed. Tyr. 102-121, 242-294, 297-299, 397-404, 4 1 1 - 5 3 2 , 574-587, 971-974) II A. D. (De aliquot lectionibus dubiis nos certiores fecit R. A. Coles) P. Soc. Ital. 1192 (Oed. Tyr. 179-200) I I A . D . P. Oxy. 22 (Oed. Tyr. 375-385, 4 2 9 - 4 4 1 ) I V - V A . D . P. Oxy. 1369 (Oed. Tyr. 688-697, 708-710, 731-740, 751-753, 775-784, 819-827, 1304-1310, 1351-1358) V - V I A. D. Gnom.

consensus Gnomol. Vatoped. 36 et cod. Marc. gr. 507: saec. XII. vide Soteroudes, Ελληνικά 30 (1977-1978) 397-399, Christodoulou, ΕΕΦΣΠΑ 26 (1977-1978) 3 0 6 - 3 3 0

Stobaeum secundum volumen, paginam, lineam editionis C. Wachsmuth et O. Hense (Berol. 1884/1923) notamus Suda eodem modo: ed. A.Adler (Lips. 1928/1938) ac

B

B pc Bc B' B

lpc

B2 B 2pc Bs B» B8' Β in lin. B s. 1. Σ *

lectio codicis Β ante correctionem lectio codicis Β post correctionem lectio correcta ubi B ac dispici nequit manus ipsius scribae poetici textus correctio a prima m a n u illata manus altera quaelibet hoc siglum usurpatur ubi satis certum est lectionem correctam nec B 1 nec B s intulisse scriba scholiorum vel glossator frequens varia lectio in Β reperta, praefixis litteris γρ., γρ. καΐ, aut formula εϋρητai δέ εν τισι vel sim. glossema in Β repertum, interdum etiam varia lectio sine γρ., γρ. κάί vel tali formula praefixa lectio codicis Β in linea reperta lectio codicis Β supra lineam reperta scholia rasura unius litterae

CONSPECTVS SIGLORVM • rell. fere rell.

ree.

( [

) ]

XV

littera nihili lectio o m n i u m ceterorum c o d i c u m exceptis meris erroribus in u n o vel d u o b u s codicibus inventis lectio q u a m vult maior pars ceterorum codicum, meris erroribus t a n t u m suppressis qui nihil ad rem criticam conferunt hoc siglo raro u t i m u r ubi convenit lectiones c o m m e morare u n i u s vel complurium c o d i c u m quae nobis ex editionibus aliorum i n n o t u e r u n t editoris s u p p l e m e n t u m verba quae editor delenda censet

ΑΙΑΣ

ΤΑ ΤΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΑΘΗΝΑ ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΑΙΑΣ ΧΟΡΟΣ ΣΑΛ AMIN ΙΩΝ ΝΑΥΤΩΝ ΤΕΚΜΗΣΣΑ ΚΩΦΑ Ε ΥΡ ΥΣΑΚΗΣ

ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΕΥΚΡΟΣ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ

ΠΡΟΣΩΠΑ

ΠΑ ΙΔ Α ΓΩΓΟΣ

Σ TPΑ ΤΟΚΗΡ ΥΞ

ΑΘΗΝΑ

5

10

Άεί μεν, ώ παΐ Ααρτίου, δέδορκά σε πεϊράν ην' έχθρων άρπάσαι θηρώμενον και νυν επί σκηναϊς σε ναντικαΐς όρώ Αϊαντος, ενθα τάξιν έσχάτην εχει, πάλαι κυνηγετοϋντα και μετρονμενον ϊχνη τά κείνου νεοχάραχθ', όπως ϊδηις εϊτ' ένδον ε'ίτ' ούκ ένδον, εν δε σ' εκφέρει κυνός Λακαίνης ως τις ένρινος βάσις • ένδον γάρ άνήρ αρτι τυγχάνει, κάρα στάζων ίδρώτι καΐ χέρας ξιφοκτόνονςκαι α' ούδέν εΐσω τήσδε παπταίνειν πύλης ετ' έργον εστίν, έννέπειν δ' δτον χάριν σπονδήν εθου τήνδ', ως παρ' είδυίας μάϋηις.

ΟΔΥΣΣΕΥΣ ώ φθέγμ ' Άθάνας, φιλτάτης έμοί Θεών, 15 ώς εύμα&ές σον, καν αποπτος ήις δμως, φώνημ' άκούω και ξυναρπάζω φρενί, χαλκοστόμου κώδωνος ώς Τνρσηνικής. και νΰν έπέγνως εύ μ' έπ' άνδρΐ δνσμενεΐ βάσιν κυκλονντ', Α'ίαντι τώι σακεσφόρωι· 20 κεΐνον γάρ, ουδέν' άλλον, ίχνεύω πάλαι. νυκτός γάρ ημάς τήσδε πράγος ασκοπον

1 - 3 3 om. Ν II 1 - 2 2 6 ser. aliena manus in Zc || 15 σου] μοι Σ Aeschin. Timarch. 8 | άγνωστος idem || 18 συ Schneidewin

ΑΙ ΑΧ 1-43

25

24 29 30

35 ΑΘ. ΟΔ. ΑΘ. 40 ΟΔ. ΑΘ. ΟΔ. ΑΘ.

3

'έχει περάνας, εϊπερ ε'ίργασται τάδεϊσμεν γάρ ουδέν τρανές, άλλ' άλώμεθα · έφΰαρμένας γάρ άρτίως εύρίσκομεν λείας άπάσας και κατηναρισμένας έκ χειρός αύτοΐς ποιμνίων έπιστάταις. τήνδ' ονν έκείνωι πάς τις α'ιτίαν τρέπει, κάγώ θελοντής τώιδ' ύπεζύγην πάνω ι. και μοί τις όπτήρ αυτόν είσιδών μόνον πηδώντα πεδία συν νεορράντωι ξίφει φράζει τε κάδήλωσεν ευθέως δ' έγώ κατ' ϊχνος αισσω • και τά μεν σημαίνομαι, τά δ' έκπέπληγμαι κούκ εχω μαθεϊν δπου. καιρόν δ' έφηκεις· πάντα γάρ τά τ' ουν πάρος τά τ' είσέπειτα ση ι κυβερνώμαι φρενί. εγνων, Όδυσσεΰ, και πάλαι φύλαξ ε'βην τήι σήι πρόθυμος εις όδόν κυναγίαι. ή και, φίλη δέσποινα, προς καιρόν πονώ; ώς εστίν άνδρός τοϋδε ταργα ταΰτά σοι. και προς τί δυσλόγιστον ώδ' ήιξεν χέρα; χόλωι βαρυνθείς των Αχίλλειων δπλων. τί δήτα ποίμναις τήνδ' έπεμπίπτει βάσιν; δοκών έν ύμϊν χείρα χραίνεσθαι φόνωι.

22 γ' δδε Musgrave || 23 ϊόμεν Et. Mag. 466,12 || 24 'θελοντής Η PAT I hune versum post v. 28 traiecit Dawe: nec aliter Σ le-

gisse satis apparet || 27 ut vid. ύποοτάταις Lac || 28 τρέπει L¥C2re F^ZrT νέμει rell. || 33 οπου A'COS™, fort. Lac οσου AVM Sudae 4, 350, 25 δτου F Sudae, sw

rell. (de Apc incertum) ||

35 φρενί N et lemma EL χερί vel χειρί rell. || 37 κυναγίαι LN PXr κυνηγίας Xr s. 1. κννηγίαι rell. || 39 εργα τοϋδε OVGQR || 40 χέρας G a c QR χερί Ruhnken χρέος novisse Σ suspicatur M. Schmidt || 43 υμών G8' et coni. Nauck

4

0¿1. 45 Α Θ. OA. Α Θ. OA. Α Θ. 50 OA. Α Θ.

55 δισσούς

60

SOPHOCLES

η και το βούλευμ' ώς έπ' Άργείοις τόδ' ην; καν έξέπραξεν, ε'ι κατημέλησ' εγώ. ποίαισι τόλμαις ταισδε κάί φρενών βράσει; νύκτωρ εφ' υμάς δόλιος όρμάται μόνος. ή και παρέστη κάπί τέρμ' άφίκετο; και δή 'πι δισσαϊς ην στρατηγίσιν πΰλαις. και πώς έπέσχε χείρα μαιμώσαν φόνου; έγώ αφ' άπείργω, δυσφόρους επ' δμμασι γνώμας βαλοΰσα, της άνηκέστου χαράς, και πρός τε ποίμνας εκτρέπω σύμμεικτά τε λείας αδαστα βονκόλων φρουρήματα • ενθ' είσπεσών εκειρε πολύκερων φόνον κύκλωι ραχίζων κάδόκει μέν εad' δτε Άτρείδας αύτόχειρ κτείνειν δτ' άλλοτ' άλλον έμπίτνειν ατρατηλατών. έγώ δέ φοιτώντ' άνδρα μανιάσιν νόσοις ωτρννον, εισέβαλλον εις ερκη κακά. καπειτ', έπειδή τοϋδ' έλώφησεν πόνου, τους ζώντας αύ δεσμοϊσι συνδήσας βοών ποίμνας τε πάσας εις δόμους κομίζεται,

44 βούλευμ' F a c H N O p c A D X r X s Z r T , et EL sed non in lemmate βούλημ ' O ac rell., novit Σ Ar. Plut. 493 || 45 έξεπράξατ' L et EL έξέπραξ' äv Schneidewin || 46 χειρών || 50 μαργώσαν Η διψώσαν gl. in C F O P || 51 άπεϊρξα H N a c O G Q c R , A s. 1., fort. Vac || 52 άνεικάοτου Τ s. 1. || 57 δοιους pap. Oxy. 2093 ante corr. | παρών Lsys έλών Mörstadt || 58 τοτ pap. δτε δ' Reiske | έμπίτνειν Broadhead (-εΐν iam Kayser) εμπίπτει PR έμπιτνών A D X r X s Z c T έμπεσών Lrs εμπίπτων Ρ s. 1., rell. || 60 εις έρινϋν κακήν Ve εις αρκυν κακήν Wunder || 61 πόνου D X r ^ X s Z r Z c φόνου Ore rell. || 6 3 - 6 4 invicem trai, et 65 om. pap. Oxy. 2093

'έχ

ΑΙΑΧ 44-86

65

70

ΟΔ. 75 Α Θ. ΟΔ. ΑΘ. ΟΔ. ΑΘ. 80 ΟΔ. ΑΘ. ΟΔ. ΑΘ. ΟΔ. 85 ΑΘ. ΟΔ.

5

ώς άνδρας, ονχ ώς εϋκερων αγραν, έχων και νΰν κατ' οίκους συνδέτονς αίκίζεται. δείξω δε και σοι τήνδε περιφανή νόσον, ώς πάσιν Άργείοισιν ε'ιαιδών Θροήις. 9αρσών δε μίμνε, μηδέ συμφοράν δ έχον, τον ανδρ'· εγώ γαρ ομμάτων αποστρόφους αύγάς άπείρξω σήν πρόσοψιν είσιδεΐν. οϋτος, σε τον τάς α'ιχμαλωτίδας χέρας δεσμοις άπενθύνοντα προσμολεϊν καλώ· Αΐαντα φωνώ- στειχε δωμάτων πάρος. τί δράις, Ά Βάνα; μηδαμώς σφ' εξω κάλει. οΰ σϊγ' άνέξηι μηδέ δειλίαν άρήι; μη, προς 9εών άλλ' ένδον άρκείτω μένων. τι μη γένηται; πρόσ&εν ουκ άνήρ δδ' ήν... εχθρός γε τώιδε τάνδρΐ και τανϋν ετι. ονκουν γέλως ήδιστος εις εχθρούς γελάν; έμοί μεν άρκεΐ τούτον εν δόμοις μένειν. μεμηνότ' άνδρα περιφανώς όκνεΐς ιδείν; φρονοϋντα ταν νιν ουκ αν έξέστην δκνωι. άλλ' ουδέ νΰν σε μή παρόντ' ϊδηι πέλας. πώς, εϊπερ όφ&αλμοΐς γε τοις αύτοϊς όραι; εγώ σκοτώσω βλέφαρα και δεδορκότα. γένοιτο μένταν πάν 9εοϋ τεχνωμένου.

64 ώς1] τουσ(δ) pap. || 68 συμφοράν fort, corruptum, et fort, ex corr. ser. L συν φόβωι Viketos [| 70 άπείργω L || 75 άρήι Hesych. et V άρεις A D X r X s Z c a c T άρής Zc2pc âgyç Q 2pc αρης Q ac rell. || 77 Athenam sententiam non complevisse docuit Brunck || 79 οΰκουν Hermann ούκοϋν sine interrogationis nota codd. I 80 έν δόμοις A D X r X s Z r εις (ές LN) δόμους rell. || 82 ταν νιν Blaydes γάρ ταν EL in lemmate γάρ νιν rell. | δκνωι] ίδεΐν H P ^ T || 84 όφΰαλμοϊσι sine γε Ρ || 85 δεδορκότος anon.

6

Α Θ. ΟΔ. ΑΘ. 90

SOPHOCLES

σίγα νυν έστώς, και μεν' ώς κυρεϊς 'έχων. μένοιμ' αν, ή&ελον δ' αν έκτος ων τυχεϊν. ώ ούτος Αίας, δεύτερον σε προσκαλώ, τI βαιόν οϋτως έντρέπηι της συμμάχου;

ΑΙΑΣ

Α Θ. 95 ΑΙ. ΑΘ. ΑΙ. Α Θ. 100 ΑΙ. Α Θ. ΑΙ. ΑΘ. 105 ΑΙ. ΑΘ.

ώ χαΐρ', Άθάνα, χαίρε, Διογενές τέκνον, ώς ευ παρέστης· και σε παγχρύσοις εγώ στέψω λαφύροις τήσδε της άγρας χάριν. καλώς ελεξας· άλλ' έκεΐνό μοι φράσον, εβαψας έγχος ευ προς Άργείων στρατώι; κόμπος πάρεατι, κούκ απαρνούμαι το μη. ή και προς Άτρείδαισιν ηιχμασας χέρα; ωστ' οϋποτ' Aïavd' οϊδ' άτιμάσουσ' ετι. τεθνάσιν άνδρες, ώς το σον ξυνήκ' έγώ. θανόντες ήδη ταμ' άφαιρείσθων όπλα. εΐέν, τί γάρ δη παις ό τοϋ Λαέρτιου; που σοι τύχης έστηκεν; ή πέφευγέ σε; ή τούπίτριπτον κίναδος έξήρου μ' δπου; εγωγ', 'Οδυσσέα, τον σον ένστάτην, λέγω. ηδιστος, ώ δέσποινα, δεσμώτης εσω 9ακεϊ· θανεϊν γάρ αυτόν οϋ τί πω Θέλω. πριν αν τί δράσηις η τί κερδάνηις πλέον;

88 κυρεϊν GQR || 89 Α'ίας Eustath. 1469, 59; Greg. Cor. De Dial. Att. cap. 53; Choeroboscus 105, 13; Theodos. canon. 131, 14 Μας etiam L ac Αΐαν L2pc rell. et Suda 3, 613, 1 || 90 σης Linwood II 96 s. ν. μή ούχί citât Suda 3, 388, 17 || 97 ηιμαξας Reiske, quod pro gl. supra εβαψας (95) habent DXrXsZc; hie ήμάτωσας glossema praebent F O D Z c | χέραι L χέρας H G Q R χέρα* FO || 98 ώς Q, et coni. Elmsley | οϊδ' L, novit I L || 101 εΐέν L eleν rell. || 104 έγώ δ' F a c GQ έγώ δ' Zonaras 2, 1448

ΑΙΑΧ 87-129

ΑΙ. ΑΘ. 110 ΑΙ. ΑΘ. ΑΙ. ΑΘ. 115 ΑΙ. ΑΘ. 120 OA.

125 ΑΘ.

7

πριν αν δεθείς προς κίον' έρκείου στέγης... τί δήτα τον δύστηνον εργάσηι κακόν; μάοτιγι πρώτον νώτα φοινιχ&είς &άνηι. μη δήτα τον δύστηνον ώδε γ' αίκίσηι. χαίρειν, Ά9άνα, τάλλ' εγωγ' έφίεμαι, κείνος δέ τείσει τήνδε κούκ αλλην δίκην. σύ δ' οΰν, επειδή τέρψις ήδε σοι το δράν, χρω χειρί, φείδου μηδέν ώνπερ εννοείς. χωρώ προς έργον, τοϋτό σοι δ' έφίεμαι, τοιάνδ' άεί μοι σύμμαχον παρεατάναι. όράις, Όδυσσεϋ, τήν Θεών 'ισχύν όση· τούτον τις αν σοι τ ανδρός ή προνούστερος ή δράν άμείνων ηνρέ&η τά καίρια; έγώ μεν ουδέν' οιδ'· έποικτίρω δέ νιν δύστηνον εμπας, καίπερ όντα δυσμενή, όϋούνεκ' ατηι σνγκατέζενκται κακήι, ουδέν το τούτου μάλλον ή τούμόν σκοπών. όρώ γάρ ημάς ουδέν 'όντας άλλο πλην εϊδωλ', δσοιπερ ζώμεν, ή κούφην σκιάν. τοιαύτα τοίνυν είσορών ύπέρκοπον μηδ' δγκον αρηι μηδέν', εϊ τίνος πλέον

108 έρκίου codd.: corr. Elmsley | στέγους Q || 110 όαρήι Stadtmüller || 112 εγωγ' F.W.Schmidt εγωγέ σ' L C F O V G ΖγΤ έγώ σ' rell. || 114 ώδε C s.l., H O P V G r e Q R T , fort. Zc ac || 115 έννέπεις Ure || 116 τοϋτο- σοι δ' Blaydes || 118 notam interrogationis post ΰση edd. plerique || 119 αν σοι τάνδρός] ανδρών (-ός Q ac ) άλλος G Q R D | ή LF a c GZrT ή* V η C ac et fort. P p c ήν Cpc rell. || 121 ουδέν C F a c N G Q a c R A X s a c Z r , fort. Lac || 122 εμπης codd.: corr. Brunck || 129 αρηι L C a c H A D a c X r αρης C pc D pc rell.

8

130

SOPHOCLES

ή χειρί βρίζεις ή μακρού πλούτου βάθει · ώς ημέρα κλίνει τε κάνάγει πάλιν άπαντα τάνθρώπεια- τους δε σώφρονας θεοί φιλοϋσι, και στνγοΰσι τους κακούς. ΧΟΡΟΣ

135

140

145

150

Τελαμώνιε παΐ, της άμφιρύτου Σαλαμίνος εχων βάθρον άγχίαλον, σε μεν ευ πράσσοντ' έπιχαίρω · σε δ' όταν πληγή Διός η ζαμενής λόγος εκ Δαναών κακόθρους έπιβήι, μέγαν δκνον εχω και πεφόβημαι ψήνης ώς όμμα τιελειάς· ώς και της νϋν φθιμένης νυκτός μεγάλοι θόρυβοι κατέχουσ' ημάς έπί δυσκλείαι, σε τον ίππομανη λειμών' επιβάντ' όλέσαι Δαναών βοτά και λείαν, ήπερ δορίλητπος ετ' ην λοιπή, κτείνοντ' αΐθωνι σιδήρωι. τοιούσδε λόγους ψιθύρους πλάσσων εις urta φέρει τιάσιν 'Οδυσσεύς, και σφόδρα πείθει · περί γάρ σου νϋν εΰπειστα λέγει, και πάς ό κλύων του λέξαντος χαίρει μάλλον, τοις σοΐς αχεσιν καθυβρίζων.

130 μακρωι Blaydes | βάρει O pc P, A in lin., XrXs vel Xs pc Zc II 131 ήμαρ εν anon. || 133 όνους Mörstadt || 135 άγχίαλον Η et coni. Bothe, alii -ου rell. || 140 πτηνης ώς όμμα πελείας codd.: corr. Pierson: cf. 167-171 || 146 λοιπή] κοινή et κλοπή κοινή frequens gl. in aliis || 149 πάντων LC, et gl. in nonnullis II 151 εϋπιστα L a c GQRZc, fort. Ρ 0

ΑΙΑΧ 130-176

155

160

165

170

175

9

των γάρ μεγάλων ψυχών ίεϊς ουκ αν άμάρτor κατά δ' αν τις έμοϋ τοιαύτα λέγων ουκ αν πείΒοι. προς γάρ τον εχονθ' ό φθόνος ερπεικαίτοι σμικροί μεγάλων χωρίς σφαλερόν πύργου ρϋμα πέλονταιμετά γάρ μεγάλων βαιός αριστ' αν και μέγας όρ9οΐ&' υπό μικρότερων, άλλ' ού δυνατόν τους άνοήτους τούτων γνώμας προδιδάσκειν. υπό τοιούτων ανδρών Θορυβήι • χήβεϊς ουδέν σ&ένομεν προς ταϋτ' άπαλέξασ&αι σοϋ χωρίς, αναξ. άλλ' δτε γάρ δή τό σον δμμ' άπέδραν, παταγοΰσιν ατε πτηνών άγέλαιμέγαν αίγυπιόν δ' ύποδείσαντες τάχ' äv, εξαίφνης εί συ φανείης, σιγηι τιτήξειαν άφωνοι. ή ρά σε Ταυροπόλα Διός Άρτεμις, ώ μεγάλα φάτις, ώ μάτερ αίσχύνας έμάς, ώρμασε πανδάμους έπι βοϋς άγελαίας, ή πού τίνος νίκας άκαρπώτου χάριν,

mg.

154 ραρ] μεν Gnom. || 155 άμάρτοις Suda 3,138, 9, Gnom., et ac fort. L II 159 χαλεπόν Suda 4, 306, 28 (verum F) | πύργων Ν τιύργον Fac || 161 μικρότερων LF, Stobaei Μ 4, 6, 9 μικρών ZcT σμικροτέρων rell. || 168 άπερ LP c O a c VR, fort. Dac ατερ G ac et ut vid. voluit O pc II 169 δ' Dawes: om. codd. || 176 ή πού ree. ή πού codd. nostri | άχάρπωτον codd.: corr. Johnson

10

SOPHOCLES

ή ρα κλυτών ένάρων ψευσθεϊσ", άδώροις ή 'π' έλαφαβολίαις; ή χαλκοθώραξ σοι τιν' Ένυάλιος μομφάν εχων ξννοϋ δοράς ένννχίοις μαχαναΐς ετείσατο λώβαν;

180

οϋποτε ταν φρενό&εν γ' έπ' άριστερά, παι Τελαμώνος, έ'βας τόσσον έν ποίμναις πίτνων ηκοι γάρ αν θεία νόσος· άλλ' άπερύκοι και Ζευς κακάν καΐ Φοίβος Άργείων φάτιν. ει δ' υποβαλλόμενοι κλέπτουσι μύθους οι μεγάλοι βασιλής, η παις άσωτου Σισνφιδάν γενεάς, μή μη, αναξ, εθ' ώδ' εφάλοις κλισίαις δμμ' εχων κακάν φάτιν αρηι.

185

190

'όπου 195

άλλ' ava εξ εδράνων μακραίωνι στηρίζηι πόδα τάιδ' άγωνίωι σχολάι,

177 η ρα] exspectares είτε ήρα Hermann || 178 ψευσ&είσα δώροις codd.: corr. Etienne 179 σοι τιν' Reiske η τιν' 181 μηχαναΐς Η, fort, recte || αον LCFHNPXs a c T τόσον

| η 'π' Blaydes ή τ' Τ ε'ιτ' rell. || Α ή vel η et τίν' vel τιν' rell. || 182 ταν Dawe γάρ codd. || 185 τόσXspc rell. Suda 4, 761, 7 | ποίμναις

ZcT ποίμναισι rell. Suda | πίτνειν Härtung || 189 βασιλής LO, Herodianus -ηις ZcT -εις rell. (nisi -ής volunt compend. CV GQR) Il 190 παις Johnson της HVZc τάς rell. | Σισυφί&α Lsre, et G*re inter Σ || 191 μή μή Blaydes μή μ' OVG μή μή μ'

rell. I μή μηκέ9' ώδ' αναξ Blaydes || 192 αρηι LP C PGQRA XrXs αρης C«FacHNOVDZrZcT άφή C || 193 äva έξ\ αναξ F a c HORZr Suda 2, 207, 11 || 195 πόδα Mörstadt ποτί Zc, et coni. Ritsehl ποτέ rell. | άγωνίαι CHDZr

ΑΙ ΑΧ 177-213

200

11

αταν ούρανίαν φλέγων έχθρων δ' νβρις ώδ' άτάρβητα όρμάται εν εύανέμοις βάσσαις, πάντων καχαζόντων γλώσσαις βαρυάλγητα • έμοί δ' αχός εστακεν.

ΤΕΚΜΗΣΣΑ ναός άρωγοϊ της Αϊαντος, γενεάς χθονίων άπ' Έρεχ&ειδάν, 'έχομεν στοναχάς οι κηδόμενοι τοϋ Τελαμώνος τηλό&εν οίκον 205 νϋν γάρ ό δεινός μέγας ώμοκρατής Α'ίας θολερώι κείται χειμώνι νοσήσας. ΧΟ. τί δ' ένηλλακται της άμερίας (wu—ww—

210

ww—ww—

WW-WW-) νύξ ήδε βάρος; παϊ τοϋ Φρνγίοιο Τελεύταντος, λέγ', έπεί σε λέχος δονριάλωτον στέρξας άνέχει θούριος Αίας, ώστ' ουκ äv αϊδρις ύπείποις.

197 άταρβήτως Ν, Suda 1, 399, 28, Zonaras, et gl. in nonnullis II 198 όρμάται Τ όρμάι D ac et Suda όρμάτ' rell. || 199 καχαζόντων ree. βακχαζόντων L a c GQ βαγχαζόντων Lpc βακχεζόντων R καλ- incepit F ac καγχαζόντων F * rell. || 202 γενεά Reiske || 205 μέγας OV ό μέγας rell. || 208 fort, άμερινάς \ lacunam unius monometri indicavit Bruhn, trium Dawe || 210 Φρυγίοιο J.G.Jaeger Φρυγίου codd. Φρυγίου {συ) Porson | Τελλεύταντος AXr, cf. 331 || 211 δονριάλωτον Brunck δορυ- seu δορι- ut soient codd. || 212 στέρξασαν έχει novit Σ: idem ut vid. L ac

12

TE.

πώς δήτα λέγω λόγον άρρητον; 9ανάτωι γάρ ίσον πάθος έκπενσηι. μανίαι γάρ άλούς ήμίν ό κλεινός νύκτερος Αίας άπελωβή&η • τοιαϋτ' äv ΐδοις σκηνής ένδον χειροδαϊκτα σφάγι' αίμοβαφή, κείνου χρηστήρια τάνδρός.

ΧΟ.

οϊαν έδήλωσας οτρ. άνέρος αΐ&ονος άγγελίαν, ατλατον ούδε φευκτάν, των μεγάλων Δαναών ΰπο κληιζομέναν, τάν ό μέγας μϋΒος άέξει. ωμοι, φοβούμαι το τιροσέρπον περίφαντος άνηρ θανεΐται, παρατύήκτωι χερί συγκατακτάς κελαινοϊς ξίφεσιν βοτά και βοτήρας ίππονώμας.

TE.

ωμοι· κείθεν κεϊ9εν αρ' ήμΐν δεσμώτιν άγων ήλυ&ε ποίμναν ών τά μεν ε'ισω σφάζ' επί γαίας, τà δε τιλευροκοπών δίχ' άνερρήγνν

215

220

225

230

235

SOPHOCLES

215 βάρος Lac s.l., Ρ ^ Ν Τ , idem sed post έκπεύση GR (πά&ος G™) II 222 άνδρός codd.: corr. Hermann | αϊθονος Ν, Σ Ν , Lpc in lin. αΒοπος V s. I, ADXsZcT, Suda 2, 166, 1 αί'&ωνος Lac rell. II 224 φευκτάν Lac, Suda φευκτήν CT φερτάν Ρ || 225 μελέων Lloyd-Jones et Wilson | ΰπο κλ. Par. gr. 2820 ύπό κλ. Η ύπό ante των μ. Δ. dein κλ. Ρ ύποκλ- rell. || 226 μιγάς Reiske || 227 ώιμοι L ο'ίμοι AXrXsZr || 230 παραπλάκτωι Η s. 1., coni. Blaydes || 232 ίππονώμας fort. Lac ίππονόμας CO ίππονόμους L2pc rell. || 235 ra Τ τό Xs τον Zr την rell. | ε'ίσω Τ om. CXsZr εξω G Q R έσω rell. | σφάξ' L F G Q R εσφαξ' Xs εσφαξεν C εσφαζ' Zr || 236 τά Τ τάς rell.

ΑΙ ΑΧ 214-260

δύο δ' άργίποδας κριούς άνελών, τοϋ μεν κεφαλήν και γλώσσαν ¿ίκραν ριπτεϊ θερίσας, τον δ' όρθόν ανω κίονι δήσας μέγαν ιπποδετην ρυτήρα λαβών παίει λιγυράι μάστιγι διπλήι, κακά δεννάζων ρήμαθ' ä δαίμων κούδεϊς άνδρών ¿δίδαξεν.

240

245

ΧΟ.

ώρα τιν' ήδη τοι κράτα καλνμμασι κρυψάμενον ποδοϊν κλοπάν άρέσθαι, ή θοόν ειρεαίας ζυγόν έζόμενον ποντοπόροι ναι μεθεΐναι · τοίας έρέσσουσιν άπειλάς δικρατεις Άτρεΐδαι καθ' ημών πεφόβημαι λιθόλενστον Άρη ξυναλγεϊν μετά τονδε τυπείς, τον αΐσ' απλατος ϊσχει.

TE.

ούκέτι· λαμπράς γάρ υπό στεροπάς αιξας οξύς νότος ως λήγει, καΐ νυν φρόνιμος νέον άλγος εχει · τό γάρ εσλεύσαειν οικεία πάθη,

250

255

260

13

238 τώ V, C in lin. || 241 ίπτιολέτην L a c H, EL in lemmate, fort. Zc", et olim novit F || 245 TOI om. H N V A X s Z c a c T et Eustath. 237, 14 m P c || 246 κάρα Τ, fort. Zc ac | καλνμματι Eustathius II 251 έρείσουσιν Wieseler || 254 'Άρη L A X r "Άρην rell. || 256 άτιλαστος G Q R Z r , Suda 1, 289, 12 || 257 ύπό στεροπάς (quod ipse haud recte intellexit) Paehler: cf. Ibyc. 286 Page w . 8 - 1 0 λαμπρός γάρ codd. (γάρ om. Q), dein άστεροπάς et τερ s. 1. quasi gl. Ο ατερ άστεροπάς V άστεροπάς G R et vult Q απερ στεροπάς A vel A c ατερ στεροπάς rell.

14

SOPHOCLES μηδενός άλλον παραπράξαντος, μεγάλας όδύνας ύποτείνει.

ΧΟ. 265 TE.

ΧΟ. TE. 270 ΧΟ. TE.

275

ΧΟ. 280 TE. ΧΟ. TE. 285

άλλ' ει πέπαυται, κάρτ' αν εύτυχείν δοκώ • φρούδου γάρ ήδη τοϋ κακοϋ μείων λόγος. πότερα δ' αν, ει νέμοι ης αϊρεσιν, λάβοις· φίλους άνιών αυτός ήδονάς έχειν ή κοινός εν κοινοΐσι λυπεϊσ&αι ξυνών; τό τοι διπλάζον, ώ γύναι, μείζον κακόν. ημείς αρ' ού νοσοϋντος άτώμεσ&α νϋν. πώς τοϋτ' έλεξας; ού κάτοιδ' όπως λέγεις. άνηρ έκεϊνος, ήνίκ' ήν εν τήι νόσωι, αυτός μεν ήδεΘ' οϊσιν εϊχετ' έν κακοϊς, ημάς δε τους φρονοϋντας ηνία ξυνών νϋν δ' ώς εληξε κάνέπνευσε της νόσου, κείνος τε λύπηι πάς έλήλαται κακήι ημείς &' ομοίως ούδεν ήσσον ή πάρος. αρ' εστί ταϋτα δίς τόσ' εξ άπλών κακά; ξύμφημι δη σοι καΐ δέδοικα μη 'κ &εοϋ πληγή τις ήκει · πώς γάρ, εί πεπαυμένος μηδέν τι μάλλον ή νοσών ευφραίνεται; ώς ώδ' εχόντων τώνδ' έπίστασθαί σε χρή. τις γάρ ποτ' άρχή τοϋ κακοϋ προσέπτατο; δήλωσον ήμίν, τοις ξυναλγοϋσιν τύχας. άπαν μα&ήσηι τούργον, ώς κοινωνός ων. κείνος γάρ ακρας νυκτός, ήνίχ' έσπεροι λαμπτήρες ούκέτ' ήι9ον, αμφηκες λαβών

266 άνιάν Nac || 269 γ' αρ' HV | νοσοϋντες codd.: corr. Hermann II 273 βλέποντας || 274 κάπέπαυσε QR, fort. Dac κατέπαυσε G (άνέπνευσε Gre) || 279 ήκει Zr ήκοι rell. ήκηι Suda 2, 16, 13 H 280 ουδέν Ρ || 286 ηλ&ον OpcVZr et fort. Dac, Sudae FV 3, 233, 28

ΑΙΑΧ 261-306

290

295

300

305

15

έμαίετ' έγχος εξόδους ερπειν νέας· κάγώ 'πιπλήσσω και λέγω• τί χρήμα δράις, Αίας; τί τήνδ' ακλητος οϋθ' υπ' άγγέλων κληθείς άφορμάις πεϊραν, οντε του κλΰων σάλπιγγος; άλλα νΰν γε πας εϋδει στρατός, ό δ' είπε πρός με βαί', άεί δ' ύμνούμενα · γύναι, γυναιξί κόσμον ή σιγή φέρει, κάγώ μαθοϋσ' εληξ', ό δ' έσσύθη μόνος. καϊ τάς έκεϊ μεν ουκ εχω φράζειν πάθας· ταύρους, κύνας βοτήρας, εϋερόν τ' αγραν. καϊ τους μεν ηύχένιζε, τους δ' άνω τρέπων έσφαζε κάρράχιζε, τους δέ δέσμιους ήικίζεθ' ωστε φώτας έν ποίμναις πίτνων. τέλος δ' άπάιξας διά ϋυρών σκιάι τινι λόγους άνέσπα, τους μεν Ατρειδών κάτα, τους δ' άμφ' Όδυσσεϊ, συντιθείς γέλων πολύν, δση ν κατ' αυτών ϋβριν έκτείσαιτ' Ιών. καπειτ' ένάιξας αύθις ές δόμους πάλιν έ'μφρων μόλις πως ξύν χρόνωι καθίσταται.

287 νέας Dawe κενάς codd. || 289 Αϊαν Ρ Suda 4, 822, 5 | τήνδ"] τώιδ' Suda || 290 έφορμαις F H V X r Z r Z c T || 292 προς έμέ Diggle II 293 γυναικί pap. Oxy. 2093 in lin. et Aristot. Pol. 1260 a 30 || 295 έκεϊ μεν] μέν ëvôov Suda 4, 2, 14 | φράζειν J et cod. Par. gr. 2598 λέγειν rell., quod ante εχω collocai G | πάθας] τύχας C g, T || 297 εϋκερον Q εϋκερων rell.: coir. Schneidewin | r' om. G Q R || 298 στρέφων Blaydes || 300 ώσπερ Ρ ωτε Q ac I ωστε φώρας έν ποιναϊς πέφνων haud male Musgrave, sed exspectares participium quale κακών || 301 άπάιξας pap. Oxy. 2093 L C p c H N O Q R ύπ- A vel A" c XrXs έπ- Cac rell. || 303 συνήθεις] ξυν- pap. I πολύν γέλων F G Q R || 305 ένάιξας pap. άπάιξας L p c C a c F a c HPQR άπάξαις Lac έπάιξας rell. || 306 ξύν] έν Ρ

16

310

315

320

325

SOPHOCLES και πλήρες ατής ώς διοτττεύει στέγος, παίσας κάρα 'ϋώυξεν • εν δ' έρειπίοις νεκρών έρειφ&είς εζετ' άρνείου φόνου, κόμην άπριξ ονυξι συλλαβών χερί. και τον μεν ηστο πλείστον αφ&ογγος χρόνον επειτ' έμοί τà δείν' έπηπείλησ' επη ει μή φανοίην πάν το σνντυχόν πάθος, [κάνήρετ' èv τώι πράγματος κυροϊ ποτε.] κάγώ, φίλοι, δείσασα τούξειργασμένον ελεξα πάν δσονπερ έξηπιοτάμην. ό δ' εΰ&ύς έξώιμωξεν οίμωγάς λνγράς, ας οϋποτ' αύτοϋ πρόσ&εν είσήκουσ' εγώ. προς γάρ κακόν τε καί βραχνφύχου γόους τοιούσδ' άεϊ ποτ' άνδρός εξηγεϊτ' εχειν · άλλ' άψόφητος οξέων κωκυμάτων ύπεστεναζε ταϋρος ως βρνχώμενος. νυν δ' εν τοιάιδε κείμενος κακήι τύχη ι άσιτος άνήρ, άποτος, èv μέσοις βοτοϊς σιδηροκμήσιν ήσυχος ϋακεϊ πεσών, καί δήλός εστίν ως τι δρασείων κακόν, [τοιαϋτα γάρ πως καί λέγει κώδύρεται.] άλλ' ώ φίλοι, τούτων γάρ οΰνεκ' έστάλην,

309 έρεισΜς ¿(ρ)ριφθεΙς fere rell. et Suda 2, 409, 23 || 310 χεροϊν ree. χερός Ρ et s. 1. ΗΝ χειρός Ρ8' || 311 καί τον] καύτοϋ Usener || 313 φανοίην Χι φανείη Zr φανείην rell. || 314 eiecit Nauck | πράγματος LFHacNOPAXrXsZr"cT πράγματι CHpcVGQRDZrpl:Zc, Ρ2 s. 1. | κυροϊ LNGQR κύριοι vel κυριεϊ V κυρεϊ rell. || 319 βαρυφύχου codd.: corr. Naber || 322 μυκώμενος Τ || 327 eiecit Nauck, cf. 383: γελάι etiam hic J || 328 τούτου Xs | εΐνεκ' DZc ενεκ' Ρ

ΑΙΑΧ 307-350

330 ΧΟ. TE. ΑΙ. TE. 335 ΑΙ. ΧΟ. ΑΙ. 340 TE. ΑΙ. ΧΟ. 345 TE. ΑΙ. 350

17

άρήξατ' είσελ&όντες, ει δύνασ&έ τι· φίλων γάρ ο'ι τοιοίδε νικώνται λόγοις. Τέκμησσα, δεινά, παϊ Τελεύταντος, λέγεις ήμιν τον άνδρα διαπεφοιβάσθαι κακοϊς. ίώ μοί μοι. τάχ\ ώς εοικε, μάλλον ή ουκ ήκούσατε Αϊαντος οϊαν τήνδε θωύσσει βοήν; ίώ μοί μοι. άνήρ εοικεν η νοσεΐν, ή τοις πάλαι νοσήμασιν παροϋσι λυπεϊσθαι ξννών. ίώ παϊ παϊ. ώμοι τάλαιν', Ενρύσακες, άμφί σοι βοάι. τί ποτέ μενοινάι; ποϋ ποτ' ει; τάλαιν' εγώ. Τεϋκρον καλώ, ποϋ Τεϋκρος; η τον είσαεί λεηλατήσει χρόνον, εγώ δ' άπόλλνμαι; άνήρ φρονείν εοικεν άλλ' άνοίγετε' τάχ' αν τιν' αιδώ κάπ' έμοί βλέψας λάβοι. ιδού, διοίγω- προσβλέπειν δ' εξεστί σοι τά τοϋδε πράγη, καυτός ώς 'έχων κυρει. ίώ φίλοι ναυβάται, μόνοι έμών φίλων, μόνοι ετ' εμμένοντες όρ9ώι νόμωι,

330 φίλων] φίλοι G ac φίλω N ac | λόγοις Xs y s et Stobaeus 5, 1013, 4, sed cave ne haec commenticia lectio sit: φίλοι rell. || 331 δεινά cum διαπεφοιβάσθαι intelligendum est | Τελλεύταντος Xr s. 1., fort. D ac Zc ac || 332 διατιεφοιβάσθαι AXrXs -βάσθαι rell. διαπεφοπάσθαι Valckenaer: utrumque novit Σ || 338 νοσήμασι ξυνοϋσι λυτιεϊσδαι παρών codd.: corr. Blaydes || 342 ή N P R G p c Qpc ή G ac Q ac rell. || 345 χάπ' Lac χύπ Ρ | κάπ' έμε Herwerden || 346 δ' om. PAZc a c || 347 χαύτόν Ν || 348 ίώ μοι Τ || 350 ετ' Hermann τ' codd.

18

SOPHOCLES

ϊδεσθέ μ' οίον άρτι κύμα φοινίας ύπό ζάλης άμφίδρομον κυκλεΐται. ΧΟ.

οΐμ' ώς εοικας όρ&ά μαρτυρείν άγαν δηλοϊ δε τουργον ώς άφροντίατως εχει.

ΑΙ.

ίώ γένος ναίας άρωγόν τέχνας, ¿ίλιον δς επέβας έλίσσων πλάταν, σέ τοι σέ τοι μόνον δέδορκα πημονάν επαρκέσοντ'· άλλά με συνδάϊξον.

ΧΟ.

εύφημα φώνει • μη κακόν κακώι διδούς ακος πλέον τό πήμα της ατής τίθει.

ΑΙ.

όράις τον Ορασύν, τόν εύκάρδιον, τόν έν δαΐοις ατρεστον μάχας, έν άφόβοις με ΘηρσΙ δεινόν χέρας; οϊμοι γέλωτος, οίον ΰβρίσθην αρα. μη, δέσποτ' Α'ίας, λίσσομαί σ', αϋδα τάδε. ουκ εκτός; ουκ αφορρον εκνεμήι πόδα;

355

360

365

TE. ΑΙ. 370

351 άρτι] άρα G R άρτίως G™ || 352 άπό G Q R et fort. N ac A II 356 ίώ μοι Τ || 358 άλίαν codd.: con. Hermann || 360 ποιμένων codd.: corr. Reiske | έπαρκέσαντ' F^G || 362 κακώι κακόν Zc II 363 τί&ης Xs || 364 τόν 9' εύκάρδιον G || 365 δαιοις LC a c F H a c N G Q A , Zc s. 1. δαΐαις Ο Ή " 0 rell. | ατρετηον F, verum F™ | μάχαις codd.: corr. Blaydes; cf. [Aesch.] Prom. 416 || 367 ώιμοι LZc I αρα] τάλας || 369 έκνέμεις C έκνεμεις D, et coni. Blaydes || 370 al vel aï quater C F N O V G R D a c Z r T ter L P A D p c XrXs sexies H Q septies, cum ε septies s. 1., Zc ac

ΑΙΑΧ 351-387

19

ΧΟ. ΑΙ.

ώ προς θεών ϋπεικε και φρόνησον ώ δύσμορος, δς χερί μεν μεϋήκα τους άλάστορας, έν δ' έλίκεσσι βουσΐ και κτίλοις πεσών αίπολίοις έρεμνόν αΐμ' εδευσα.

ΧΟ.

τί δήτ' äv άλγοίης έπ' έξειργασμενοις; ού γάρ γένοιτ' äv ταϋ&' όπως ούχ ώδ' εχειν.

ΑΙ.

ίώ πάν9' όρων, απαντ' άΐων, κακών όργανον, τεκνον Λαρτίου, κακοπινέστατόν τ' άλημα στρατού, ή πον πολύν γέλωϋ' ύφ' ηδονής άγεις. ξύν τώι &εώι πάς και γελάι κώδύρεται. ϊδοιμι ( - ) νιν, καίπερ ώδ' άτώμενος... ίώ μοί μοι. μηδέν μέγ' ε'ίπηις· ούχ όράις tv' ει κακού; ω Ζεϋ προγόνων προπάτωρ,

375

380

ΧΟ. ΑΙ. 385 ΧΟ. ΑΙ.

εν.

dvz.fi

371 Tecmessae trib. ree. et O. Müller || 372 ίώ Τ et fort. Q'c | χερί μέν Hermann χεροϊν Τ, quod pro genetivo recepit Pearson χερσί μεν rell. || 375 κτίλοις Musgrave κλυτοϊς codd. || 378 οϋτε γάρ Suda 4, 547, 12 | εχει Sudae ed. Mediol. εχηι C pc εχοι Herwerden (όπως ταύτα μή οΰτως οχοίη Σ, δπως τοΰ μή οϋτως σχοίη Suda) || 379 πάν θ' όρων CNXs, et coni. Elmsley πάντα δρών répudiât Wakefield | απαντ' Lloyd Jones et Wilson απάντων F a c NV απάντων τ' rell. | άΐων F ac C c N sc Xs 2pc et Oac vel Opc (άεί άεί * D c ενεί R in lin. άεί rell. || 380 Λαρτίου RT Λαέρτιου rell. || 382 γέλων F s. 1., Sudae S M 1, 110, 8 | εχεις R, et gl. in nonnullis || 383 τώι] τοι Schneidewin | ϋεώι] 9εώι γάρ Sudae FV 3, 503, 8 || 384 "«QRD, F in lin. II 499 δουλίαν C in lin., N c A D X r X s T δούλων L H O P V G QR, F s. 1. δούλειον F in lin., Zc δουλίαν γ' Zr δουλείαν C s. 1. Il 501 ψόγοις Blaydes | άτίζων Lsye || 502 ϊσχυε Blaydes: sed cf. ίαχύσας Thucyd, 3, 104, 2 || 503 oïav λατρείαν FV, et coni. Blaydes | οίου Suda 2, 504, 19, sed verum 3, 237, 17 || 507 προλείπειν Wolff

26

SOPHOCLES

515

520

525 ΧΟ. ΑΙ. TE. 530 ΑΙ. TE. ΑΙ. TE. ΑΙ. 535 TE.

πλην σοι)· συ γάρ μοι πατριό' ήιστωσας δορί· και μητέρ' άλλη μοίρα τον φνσαντά τε κα&εΐλεν 'Άιδου θανασίμους οίκήτορας. τις δήτ' έμοί γένοιτ' äv άντι σοϋ πατρίς; τις πλούτος; έν σοι πάσ' εγωγε σώιζομαι. άλλ' ϊσχε κάμοΰ μνηστιν άνδρί τοι χρεών μνήμην προαειναι, τερπνόν εϊ τί που πά&οι. χάρις χάριν γάρ έοτιν ή τίκτονσ' αεί, δτου δ' άπορρεΐ μνηστις ευ πεπον&ότος ούκ äv γένοιτ' ε&' ούτος ευγενής άνήρ. Αίας, εχειν σ' äv οΐκτον ώς κάγώ φρενι Βελοιμ' äv αίνοίης γάρ äv τά τήσδ' επη. καΐ κάρτ' επαίνου τεύξεται, προς γοϋν έμοί1, εάν μόνον τό ταχθεν ευ τολμάι τελεϊν. άλλ', ω φίλ' Αίας, πάντ' εγωγε πείθομαι. κόμιζέ νύν μοι παϊδα τον έμόν, ώς ϊδω. και μήν φόβοιοί γ' αυτόν εξελυσάμην. έν τοΐσδε τοις κακοϊσιν, ή τί μοι λέγεις; μή σοι γέ που δύοτηνος άντήσας 9άνοι. πρέπον γέ ταν ήν δαίμονος τούμοϋ τάδε. άλλ' οϋν έγώ 'φύλαξα τοϋτό γ' άρκέσαι.

515 μοι] μου GRT et Q vel Qpc || 516 άλλη DZc άλλ' ή rell.: utraque lectio vix tolerabilis: αίνή Herwerden άμήν Schneidewin, Meineke | re L C N O P V G Z c με rell. || 519 wâ