Corpus benedictionum pontificalium, 948 - 2093 9782503016238

Citation preview

QUE. EN S C. SERE SERIES LATINA CLA

IV CRUE nem

2 em

*

x y

2a

D

j

EA

.d-n »" putent tTÉ1% à"

T SrEd TE o

E

"

aM

»

NS

D

d P

TEA

t

vet

re hi ut MI uet

Sr

1

LE

RM

?

A

f

aem

*

put Un . :N-drun "P. dis ,Les Fa

2

: &

Moe

L

»

r

e

:

-

vs

hs

"A

"s

>

^

fe

"

os *

-

"

* A

S

Qv

N

^

^

iA 2

ip

E

*

*

Le s a s - um EI , 4.2 E

T

B :

" 1 àLg zt2FW E

d

s

^ à

"^

E

i 3

|

wa

"

s

a

j "

2

*

c

.

:

à

^

+

»

— « v =

d

x

.

"

à

*

1

n e à,

E

+

Men

3 à

m.

bi

2

B

-

-

un

x.

o

* ^

)

E

.

j

+

us 4

EI

|

2

de

a

ù

7

f

4 "i"

+

, "zn

CORPVS

CHRISTIANORVM Series Latina

CLXII A

CORPVS CHRISTIANORVM Series Latina

GCIXII.A

CORPVS BENE DICATOINNAN PONEIEIC AE PV

TVRNHOLTI TYPOGRAPHI

BREPOLS

EDITORES

MCMLXXI

PONTIFICII

pnt

:

à,

.

/ TA LL

Le

f

€

b

17 GORPYS ^' BENEDICTIONVM "PONTIFICALIVM

édité avec une étude, un index scripturaire et liturgique et un index verborum par

Dom

Edmond

(Eugéne)

MOELLER,

O.S.B.

docteur en droit et licencié en sciences historiques

TVRNHOLTI TYPOGRAPHI

BREPOLS

EDITORES

MCMLXXI

PONTIFICII

SVMPTIBVS SVPPEDITANTE SvPREMO BELGARVM MAGISTRATV PvBLICAE INSTITVTIONI ATQVE OPTIMIS ARTIBVS PRAEPOSITO EDITVM

CORPVS BENEDICTIONVM

PONTIFICALIVM

(Benedictiones 948 - 2093)

226158

"

V7 iV

zs

un

A

MY idit m

ra mE

ET

71

TO PE

M oro|

E

E LES

|

i — séries)

CALENDARIUM

LITURGICUM

Nous suivons le calendrier ancien, contemporain de nos textes. Entre parenthéses : ( ), nous faisons la concordance avec le calendrier nouveau actuel, mais non avec ses péricopes qui sont nouvelles. Entre crochets : [ ], nous indiquons les calendriers particuliers [M. : mozarabe; BR. : Braunschweig]. Les chiffres renvoient aux numéros, les lettres (a, b, c, etc.) aux membres

des bénédictions.

I. Proprium de Tempore.

1 TANUARII : In Circumcisione Domini et Octava Nativitatis (Sollemnitas S. Dei Genetricis Mariae) : 171, 253, 427, 681, 736, 953, 1278, 1310, 1314, 13394, 1545, 1797, 2075. (M. : De initio anni, vel dominica ante Epiphaniam]: 1284, 1513. [M. : 2 IAN.-4 IAN. : Ieiuniorum in Kal. Ian.] : 472. 5 IAN. : In vigilia Epiphaniae : 595, 738, 925, 1038, 1087, 1418a. 6 IAN. : In Epiphania Domini : 145, 307, 426, 624, 732, 761, 957, 1017, 1060,

1087, 1166,

1167, 1289, 1409,

1506, 1516, 2084.

Dominica infra octavam Epiphaniae : 1074, 14182, 1713, 1944. 13 IAN. : In octava Epiphaniae (Dominica post Epiph. : Baptismatis Domini) : 738, 1087, 1107, 1217, 1359. Dominica Ia post octavam Epiphaniae (IIa per annum) [M. : missa cotidiana I, vel officium] : 136, 533, 587, 666, 926, 984, 1040, 1097, 1336, 1375, 1499, 1811, 1863, 2013, 2024. [M. : Feria IIa] : 136, 1240. [M. : Feria IIIa] : 1240. [M. : Feria IVa] : 569, 1323. [Bn. : Feria IVa] : 1549. [M. : Feria Va] : 569, 1323, 1751. (M. : Feria VIa] : 1751. [BR. : Feria VI] : 1173. (M. : Sabbato] : 1298. Dominica IIa post Epiphaniam, vel octavam Epiph. (IIIa per annum) (M. : missa cotidiana IIa, vel officium] : 21, 41, 203, 565, 5876, 724, 977, 1060, 1143, 1351, 1388, 1490, 1720, 1792, 1815. [BR. : Feria IVa vel VIa] : 1180, 1711. Dominica IIIa post Epiphaniam, vel octavam Epiph. (IVa per annum) [M. : missa cotidiana IIIa, vel officium] : 67, 157, 360, 416, 478, 599, 1407, 1416, 1418, 1448, 1460, 1496, 1711, 1793. [BR. : Feria VIa] : 550. Dominica IVa post Epiphaniam, vel octavam Epiph. (Va per annum) [M. : missa cotidiana IVa, vel officium] : 10, 72, 360, 535, 587d, 861, 1064, 1325, 1407, 1418c, 1478, 1529, 1711, 1729, 1745, 1815, 1835, 1944, 2010. [Br. : Feria IVa] : 897. [Bn. : Feria VIa] : 1633. Dominica Va post Epiphaniam, vel octavam Epiph. (VIa per annum) [M. : missa cotidiana Va, vel officium] : 161, 360, 380, 587e, 596, 654, 855, 1005, 1662, 1724, 1741, 1745, 1828, 1908.

VIII

CALENDARIUM

LITURGICUM

(Bn. : Feria IVa] : 160. [Bn. : Feria VIa] : 170. Dominica VIa post Epiphaniam, vel octavam Epiph. (VIIa per annum) [M. : missa cotidiana VIa, vel officium] : 42, 194, 204, 364, 365, 557,

569, 587f, 1005, 1064c, 1078, 1441, 1504, 1529. Dominica VIla post Epiphaniam [M. : missa cotidiana VIIa, vel officium] : 161, 480, 535, 1005, 1235, 1467, 1822, 1908, 1917. Dominica VIIIa post Epiphaniam, vel octavam Epiph. [M. : missa cotidiana VIIIa, vel officium] : 9, 363, 557, 656, 1452, 1873. Dominica in Septuagesima : 42, 64, 615€, 746, 1005, 1035, 1063, 10642, 1459, 1584, 1656c, 1838, 1913. (Bn. : Feria IVa] : 549. [BR. : Feria VIa] : 1574. Dominica in Sexagesima : 42, 125, 220, 340, 573, 612, 632, 727, 1588, 1663, 1786, 1902, 1913, 1983.

(Bn. : Feria IVa] : 1663. [Bn. : Feria VIa] : 895. Dominica in Quinquagesima : 42, 82, 235, 615, 1061, 1215, 1245, 1374, 1471, 1690, 1694, 1780. [M. : Dominica ante cinerum] : 194. Feria IVa cinerum

: 82, 92, 101, 117, 247, 615b,

713, 1018, 1080,

1395, 14328, 1534, 1649, 1694, 1774, 1924, 1940, 2031. Feria Va : 615b, 670, 855, 1902c. Feria VIa : 855, 1774, 2031. [In Quadragesima] : 158, 232, 235, 243, 247, 286, 288, 1562, 1576, 1577. [M. : ad nocturnos] : 1284bis. Dominica Ia in Quadragesima [M. : De initio Quadragesimae, id est in Carnes tollendas] : 9, 24, 25, 26, 64, 101, 192, 247, 312, 430, 909, III2, 1656, 1790, 1888, 1924, 2012.

Feria IIa : 49, 1034, 1343b, 1413, 2012. Feria IIIa : 136, 370, 1647, 2012e. Feria IVa Quatuor Temporum Quadragesimae (Feria IVa) [M. : Feria IVa in Ia hebdomada Quadragesimae] : 585, 598, 691, 1877, 2012d. Feria Va : 920, 1134, 1817, 2012e. Feria VIa Quatuor Temporum (Feria VIa) [M.: Feria VIa in Ia hebdomada Quadrag.] : 728, 1300, 1338, 1536, 1646, 1959, 20r2f. Sabbato Quatuor Temporum (Sabbato) : 293, 318, 1158, 1204, 1347a, 1369, 1476bis, 1596, 1869c, 1966, 2012g.

Dominica IIa in Quadragesima [M. : De muliere Samaritana] : 5, 101, 389, 683, 697, 909, 1049, 1216, 1331, 1576, 1596, 1928c, 2012h. Feria IIa : 15, 593, 916, 1379, 1750, 1817.

1721, 1779, 1924,

Feria IIIa : 1392, 1787. Feria IVa : 890, 1446, 1580. Feria Va : 1542, 1851. Feria VIa : 356, 1412, 1470, 1648. Sabbato : 404, 1369, 1443, 1480, 1806. Dominica IIIa in Quadragesima [M. : De caeco nato, IIa dominica] :

39, 286, 404, 541, 702, 774, 909, 1193, 1199, 1528, 1554, 1562, 1576, 1577, 1638, 1924.

CALENDARIUM

LITURGICUM

x

Feria Îla : 689, 1380, 1503, 1869b. Feria IIIa

: 136, 1196, 1586, 1791b, 1869b, r9r11a.

Feria IVa : 15, 642, 1413, 1837. Feria Va : 212, 1572, 1887. Feria VIa : 1664b, 1817, 1911, 2012.

Sabbato : 1098, 1694, 1928, 1994.

Dominica

IVa in Quadragesima

[M. : In Mediante die festo, vel in

Vicesima] : 48, 286, 425, 428, 571, 702, 750, 909, 1165, 1193, 1201, I216, 1395, 1499, 1577, 1620.

1024,

1081b-c,

Feria IIa [M. : Feria IIa post vicesima] : 15, 155, 497, 571b, 1176,

2022. Feria IIIa [M. : Feria IIIa post vicesima] : 341, 1103, 1693, 1911a, 20398, 2057. Feria IVa [M. : Feria IVa post vicesima] : 405, 552, 973, 1413. Feria Va [M. : Va feria post vicesima] : 702, 912, 1401, 1672. Feria VIa [M. : VIa feria post vicesima] : 651, 917, 2067. Sabbato : 6, 428, 447, 1585, 2010. Dominica Va in Quadragesima, vel de Passione (Dominica Va in Quadr.) (M. : De Lazaro] : 8, 13, 15, 286, 288, 355, 365, 497, 541, 631, 633, 750i, 909, 1141, 1560, 1671, 1687, 1712, 2036.

Feria IIa [M. : IIa feria post Lazaro] : 15, 356, 503, 519, 1039, 1373, 1671,

1903, 2016.

Feria IIIa [M. : IIIa feria post Lazaro] : 13, 356, 750i, 1358e, 13908, 1397, 1505, 1537, 1623, 1981, 2003. Feria IVa [M. : IVa feria post Lazaro, vel de traditione] : 15, 459, 474, 486, 857, 9436, 1521, 1671, 1806. Feria Va [M. : Va feria post Lazaro, vel de traditione] : 15, 616, 619, 1386a, 13902, 1810.

Feria VIa [M. : VIa feria post Lazaro, vel de traditione] : 15, 216 (?), 444, 525, 651, 1210, 1498, 1762, 2054. Sabbato [M. : De traditione] : 15, 495, 523, 682, 2036. Dominica in Palmis (de Passione Domini) : 13, 103, 166, 180, 278, 516, 535, 613, 685, 740, 964, 1097, 1301, 1671, 1696, 1845, 1927, 1930, 2080. Feria IIa Maioris Hebdomadae (Hebdomadae Sanctae) : 408, 510, 522, 1247, 1596b, 1637c, 1671, 1902b, 1943, 2040. Feria IIIa Maioris Hebdomadae (Hebdomadae Sanctae) : 439, 445, 864, 1099,

1411,

1569b,

16370,

1671, 17132, 2046.

Feria IVa Maioris Hebdomadae (Hebdomadae Sanctae) : 233, 415, 513, 515, 877, 1097, 1268, 1363, 1671, 1824, 2047. Feria Va in Coena Domini (Hebdomadae Sanctae) : 75, 95, 113, 191,

215, 233, 304, 309, 511, 514, 554, 877, 947, 1082, 1287, 1352e, 1668, 1815, 1824. Missa chrismalis : 308. Feria VIa in Parasceve (in Passione Domini) : 311 (de sepulcro Christi), 879a, 1671, 1714c, 17978. Sabbatum Sanctum [M. : Sabbato Paschae] : 99, 397, 461, 497, 510, 539, 879, 902, 941, 1002, 1010, 1032, 1070C, 1138, 1219, 2071.

X

CALENDARIUM

LITURGICUM

Dominica Paschae in resurrectione [M. : In hilaria Paschae] : 164, 195,

292, 461, 485, 553, 576, 858, 859, 863, 877, 884, 949, 951, 995, 1306, 1377a-C, 1463, 1963, 2071. [De Resurrectione] : 19, 314, 403, 485, 553, 734, 884, 1010, 1070, 1207, 1268, 1562, 1788, 1791, 1815, 1889, Feria IIa infra octavam Paschae : 403, 421, IIOÓ6, 1151, 1164, 1357, 1419, 1615, 1861, Feria IIIa infra octavam Paschae : 78, 109, 622, 690, 1030,

1036, 1070,

III7,

1207,

2083. 423, 510, 553, 872, 995, 2061. 155, 421, 449, 576, 620,

1678.

Feria IVa infra octavam Paschae : 314, 543, 690, 882, 924, 995, 1154, 1267, 1268, 1305, 1365, 1527, 17910, 17998, 1898, 2058. Feria Va infra octavam Paschae : 81, 88, 414, 440, 882, 1047, 1048, 1207b, 1387, 1809, 1815, 2058. Feria VIa infra octavam Paschae : 216, 282, 314, 431, 432, 628, 688,

982, 1070, 1377d, 1387, 1788, 2048. Sabbato in albis (infra octavam Paschae) [M. : Sabbato Paschae ante octavam] : 314, 341, 421, 422, 621, 772, 858, 859, 995, 1070, 1076, 1559, 1602, 1714, 1735, 17888, 2039. Dominica in albis in octava Paschae (seu dominica IIa Paschae) : 283, 314, 422, 501, 548, 553, 670, 884, 921, 1070, 1826. Dominica IIa post Pascha (seu dominica IIIa Paschae) [M. : Ia dominica post octavam

Paschae]

: 106, 197, 288, 314, 399, 422, 470, 551,

576, 601, 877, 884, 9254, 995, 1070, 1118, 1209,

1799, 1825, 1884,

1926, 2061.

Dominica IIIa post Pascha (seu Dominica IVa Paschae) [M. : IIa dominica post octavam Paschae] : 64, 183, 197, 288, 422, 553, 564, 576, 630, 877, 1070, 1159, 1206, 1388, 1560, 1567, 1616, 1799, 1926c, 2032. Dominica IVa post Pascha (seu Dominica Va Paschae) [M. : IIIa dominica post octavam Paschae] : 112, 422, 500, 553, 570, 641, 734, 884, 885, 1007, 1354, 1377, 1442, 1827, 1866, 1893, 2061. Dominica Va post Pascha (seu Dominica VIa Paschae) [M. : IVa dominica post octavam Paschae] : 198, 422, 482, 553, 708, 877, 965, 1179, 1567, 1571, 1799, 1889. In Litaniis maioribus et minoribus (vel in Rogationibus) : In festo S. Marci [25 APRILIS] : 1015, 1910. [In Rogationibus] : 30, 12362, 1241, 1430, 1560, 1914. Feria IIa Rogationum : 112, 1041, 1560, 1696. Feria IIIa Rogationum : 112, 1433, 1646, 1919. Feria IVa Rogationum : 112, 442, 1560. [Dominica VIa post octavam Paschae] : 1791, 1799.

In vigilia Ascensionis : 379, 380, 871, 1073, 1560, 2050. In Ascensione Domini : 147, 181, 280, 281, 434, 462, 686, 743, 1008, II52, 1319, 1408, 2070. Dominica infra octavam Ascensionis (Dominica post Ascensionem, seu Dominica VIIa Paschae) (M. : Dominica post Ascensionem] : 105, 216, 246, 380, 411, 434, 534, 1152, 1361, 1414, 14472.-C, 1464, 1833. (M. : In litaniis vel ieiuniis ante Pentecosten] : 1910. Feria IVa : 1302, 1356.

CALENDARIUM

LITURGICUM

XI

Feria VIa : 534, 1302. Sabbato : 534, 1302. Sabbato in Vigilia Pentecostes [M. : Sabbato ante Pentecosten] 186, 187, 294, 757, 1115, 1356, 1423.

:

Dominica Pentecostes : 187, 757, 787, 891, 892, 948, 954, 1086, 1147, 1258, 1679, 1956a, 1980, 1997, 1998, 2000, 2079. [Per hebdomadam] :

333, 1659. Feria IIa : 176, 187, 201, 787, 1003, 1205, 1679.

Feria IIIa : 176, 187, 201, 787, 1067, 1115. Feria IVa Quatuor Temporum Pentecostes (Feria IVa) : 176, 186, 187, 201, 323, 702, 757, 907, 915, 922, IO4I, 17448. Feria Va : 176, 187, 201, 662, 1251, 1333. Feria VIa Quatuor Temporum (Feria VIa) : 176, 187, 201, 347, 1296, 1646. Sabbato Quatuor Temporum (Sabbato) : 73, 176, 187, 201, 207, 301, 385, 702, 856, 869, 1096, 1497, 1679, 1861.

Dominica I post Pentecosten, vel in Octava Pentec. (VIIIa per annum) [M. : Missa Cotidiana IXa, vel officium] : 98, 155, 159, 187, 188, 194, 202, 207, 346, 351, 365, 388, 557, 572, 669, 695, 701, 777, 862, 1110, III5, 1195, 1256a-c, 1258, 1333, 1349, 1538, 1701, 1804, 1837, 1851,

1013. SS. Trinitatis : 194, 204, 221, 341, 350, 351, 352, 657, 698, 759, 919, 1123,

1437, 1580, 1641, 1696, 1701,

1804, 2001.

SS. Corporis Christi (SS. Corporis et Sanguinis Christi) : 202, 215, 221, 224, 225, 322, 627, 870, 1146, II9I, 1321, 1372, 1588, 1715, 1817. Dominica IIa post Pentecosten (IXa per annum) [M. : Missa cotidiana Xa, vel officium] : 22, 108, 159, 165, 169, 210, 623, 695, 760, 1092,

IIIO, 1130, II92, 1337, 1700, 1880, 2060. Sacratissimi Cordis Iesu [feria VIa] : 279, 1707. Dominica IIIa post Pentecosten (Xa per annum) [M. : Missa cotidiana XIa,

vel officium)

: 31, 72, 79, 169, 287, 378, 380, 480, 562, 695,

1014, 1150, 1256d-e, 1337, 1481, 1495, 1602, 1673, 1700, 1880.

[Bn. : Feria IVa] : 1131. [BR. : Feria VIa] : 1201. (BR. : Sabbato]: 778. Dominica IVa post Pentecosten (XIa per annum) [M. : Missa cotidiana XIIa, vel officium] : 88, 112, 120, 169, 1006, 1046, 1071, 1329, 1337, 1372, 1481, 1494, 1673, 1696, 1772, 1834, 1836, 1962, 2060.

Dominica Va post Pentecosten (XIIa per annum) [M. : Missa cotidiana XIIIa, vel officium] : 22, 31, 42, 81, 188, 194, 220, 540, 706, 848, 921, I07I, 12562-c, 1337, 1304, 1494, 1508, 1696, 1700, 1767, 17728,

1837, 1865, 1880, 1992.

Dominica VIa post Pentecosten (XIIIa per annum) [M. : Missa cotidiana XIVa, vel officium] : 31, 54, 82, 245, 594, 766, 981, 1023, 1071,

1100, 1187, 1251, 1256d-e, 1262, 1364, 1388, 1467, 1508, 1570, 1587, 1696, 1919d, 2059.

Dominica VIIa post Pentecosten (XIVa per annum) [M. : Missa coti-

380, diana XVa, vel officium] : 3, 31, 54, 88, 171, 245, 253, 289, 360,

540, 1016, 1256, 1299, 1433, 1499, 1556, 1734, 1913, 1962, 2059, 2060, 2064, 2065.

Dominica VIIIa post Pentecosten (XVa per annum) [M. : Missa coti-

XI

CALENDARIUM

LITURGICUM

diana XVIa, vel officium : dominica ante S. Joh. Baptistae] : 22, 42, 128, 264, 365, 535, 715, 741, 1171, I256d-e, 1461, 1556, 1734, 1745, 1962, 2059.

Dominica IXa post Pentecosten (XVIa per annum) [M. : Missa cotidiana XVIIa, vel officium] : 4, 82, 88, 288, 365, 381, 741, 1101, 1188, 1299, 1447a-C, 1461, 1469, 1499, 1531, 1855, 1864, 1962, 1992, 2059.

Dominica Xa post Pentecosten (XVIIa per annum) : 1, 42, 47, 171, 245, 253 (?), 741, 921, 1101, 1236, 1299, 1499, 1558, 1634b-c, 1831, 1855, 1899.

Dominica XIa post Pentecosten (XVIIIa per annum) : 77, 82, 88, 120, 122, 369, 563, 569, 921, 110I, 1843, 1899, 1913, 2024.

Dominica

1236, 1299,

XIIa post Pentecosten

1327,

1466, 1564, 1634,

(XIXa per annum)

: 22, 34, 369,

1066b-c, 1101, 1236, 1388, 1402, 1520, 1564, 1612, 1704, 1843, 1899,

1913, 1935, 2024. Dominica XIIIa post Pentecosten (X Xa per annum) 239, 288, 544, 582, 631, 1066,

1388, 1402,

1520,

: 22, 156, 218,

1618,

1892,

1899.

Dominica XIVa post Pentecosten (XXIa per annum) : 77, 129, 171, 253, 288, 360, 369, 561, 582, 631, 929, 996, 1892, 2025.

Dominica XVa post Pentecosten (XXIIa per annum) 341, 360, 571, 9II, 929,

1548,

1582,

1618,

1855,

: 77, 171, 328,

1867,

1936,

1984,

2025. Dominica XVIa post Pentecosten (X XIIIa per annum) : 112, 546, 571, 582, 901, 911, 1427, 1428, 1512, 1676, 1745, 1829, 1855, 1867, 1920,

1936, 2024. Dominica XVIIa post Pentecosten

(XXIVa per annum)

: 101, 108,

239, 340, 369, 546, 911, 928 (?), 929, 1213, 1427, 1428, 1528, 1562,

1745, 1781. Feria IVa Quatuor Temporum Septembris : 22, 571, 631, 873, 912, II45. Feria VIa Quatuor Temporum : 711, 898, 1562, 2024. Sabbato Quatuor Temporum

: 15, 381, 542, 912, 1043, 1079, 1242,

1703, 1886. (M. : Litaniae canonicae et Ieiunium ante festum S. Cypriani (1o SEPT. Ss.)] : Feria IVa, Va, VIa : 194, 413, 1539. Dominica XVIIIa post Pentecosten (XXVa per annum) : 71, 77, 101, 220, 546, 582, 737, 893, 903, 928, 1337, 1428, 1528, 1562, 1728, 1831, 1886, 1912, 1936.

Dominica XIXa post Pentecosten (X XVIa per annum) : 112, 223, 341, 725, 893, 911, 923, 927, 1170, 1737, 1836, 1886, 1904, 1936.

1230, 1242,

1432,

1562, 1682, 1703,

Dominica X Xa post Pentecosten (X XVIIa per annum) : 107, 112, 351,

546, 547, 574, 696, 707, 927, 989, 1208, 1351, 1563, 1703, 1835, 1886,

1904, 2006. Dominica XXIa post Pentecosten (XXVIIIa per annum) : ror, 365, 574. 586, 696, 742, 771, 927, 1256, 1474, 1563, 1703, 1836, 1962. Dominica XXIIa post Pentecosten (XXIXa per annum): 9, 44, IOI,

171, 365, 586, 696, 998, 1366, 1396, 1472, 1474, 1523, 1745.

CALENDARIUM LITURGICUM

XIII

Dominica XXIIIa post Pentecosten (XXXa per annum) : 44, 98, 220, 365, 559, 696, 718, 1366, 1422, 1474, 1523, 1696, 1724, 1804. [Dominica vacat] : 1637. Dominica XXIVa et ultima post Pentecosten [vel Dominica Va ante Natalem Domini] (XXXIVa per annum) : 42, 545, 569, 1022, 1198, 1366, 1422, 1426, 1474, 1523, 1535. Dominica X XVa post Pentecosten (XXXIa per annum) : 88, 264, 569, II40, 1366, 1426.

Dominica X XVIa post Pentecosten (XX XIIa per annum) : 698, 1236, 1854. Dominica X XVIIa post Pentecosten (XXXIIIa per annum) : 341, 569. [Dominica XXVIIIa post Pentecosten] : 1888. (M. : Missa et Officium de Primitiis] : 558, 647, 1578, 2007, 2017. (M. : Missa et officium de decimis] : 558, 647, 1578, 1754, 2007. [Benedictiones de Adventu Domini] : 36, 37, 150, 267, 286, 507, 580, 581, 611, 675, 909, 1052, 1072, 1307, 1311, 1343, 1352, 1370, 1458, 1544, 1722, 1862, 1869, 1873, 1913, 2091. (BR. : Feria IIa de Adventu] : 457, 763. (BR. : Feria IIIa de Adventu] : 693, 1897. [BR. : Feria IVa de Adventu] : 1410, 2053. [BR. : Feria Va de Adventu] : 23, 1942. [BR. : Feria VIa de Adventu] : 524, 1378. (BR. : Sabbato de Adventu] : 50. Dominica Ia Adventus [vel Dominica IVa ante Natalem Domini] : 37, 135, 458, 507, 678, 1184, 1200, 1307, 1421, 1540, 1541, 1544, 1869. [Bn. : Feria IIa] : 457. [BR. : Feria IVa] : 754, 1550, 1658, 1897. [BR. : Feria VIa] : 46. [BR. : Sabbato] : 1269, 1320. Dominica IIa Adventus [vel Dominica IIIa ante Natalem Domini] : 37, 457, 663, 677, 693, 1026, 1307,

1352, 1541, 1544, 1722, 2038. (BR. : Feria 11a] : 23. [Bn. : Feria IVa] : 710, 896, 1378. [BR. : Feria VIa] : 640, 694, 769, 1378. [BR. : Sabbato] : 1177, 1341. Dominica IIIa Adventus [vel Dominica IIa ante Natalem Domini] : 663, 692, 755, 1072, 1279, 1307, 1352, 1685, 1722, 1830. [Br. : Feria IIIa] : 1072. Feria IVa Quatuor Temporum Adventus : 101, 904, 991, IOI2, 1072,

1343b, 1888. Feria VIa Quatuor Temporum 1888.

: 101, 702, 875, 1197, 13436, 1731,

Sabbato Quatuor Temporum : 13, 15, 101, 286, 580, 581, 668, 1063c, 1237€, 1279, 1315, 13430, 1405, 1712, 1888.

Dominica

IVa Adventus

[vel Dominica

Ia ante Natalem Domini]

17, 37, 267, 700, 972, 1027, 1072, 1200, 1263, 1307, 1352, 1722, 1879,

2034. [BR. : Feria IVa] : 913. [BR. : Feria VIa] : 999. [BR. : Sabbato] : 1237,

1274, 2034. [M. : Dominica Va Adventus] : 18, 1072, 1177. [M. : Sabbato] : 410, BI M. : Dominica VIa Adventus] : 1256a-c, 1258, 1352e-g.

:

XIV

CALENDARIUM

LITURGICUM

24 DEC. : In Vigilia Nativitatis Domini : 102, 782, 925, 1021, 1307, 14154, 1546, 1675, 1705, 1716c, 1832, 1857, 1913, 1922. In Nativitate Domini [25 DEc.] ad primam missam in nocte : 152, 189, 970, 1021, 1091, 1120, 1415b-C, 1436, 1643, 1675c, 16832, 1697,

1857, 2077. Ad secundam missam in aurora : 284, 384, 773, 883, 932, 970, 1569, 1625, 1643, 1650, 1670, 1688, 1716, 174228, 1785, 1857, 1878, 1923. Ad tertiam missam in die : 196, 255, 321, 339, 577, 709, 781, 783a, 918, 932, 958, 970, 1021, 1261, 1465, 1525, 1708, 1716, 1789, 1921,

1923. [M. : Ad vesperos] : 168, 251, 1313, 1789. [M. : Ad matutinum] 1415 (?), 1789, 2049. [M. : In laudibus] : 251.

:

Dominica infra octavam Nativitatis : 676, 684, 1168, 1249, 1547, 1628,

1711, 18012. Sexta die in natali : 680. Sabbato in vigilia octavae Nativitatis :

1797.

II. Commune benedictionum per annum. A. In missa gallicana.

Ces bénédictions communes pour l'année liturgique sont propres aux divers bénédictionnaires gallicans (ou sacramentaires ou pontificaux) anciens. Nous les groupons ici, parcequ'elles concernent le Temps liturgique. Elles sont de quatre catégories, suivant leurs titres : 10 Benedictiones dominicales ; 29 Benedictiones episcopales ad omnem populum, vel super populum. On ne voit pas ce qui les distinguent, à part leur titre. Laissées sans doute à l'origine au choix de l'évéque, elles ont été ensuite, pour la plupart, réparties principalement pour les dimanches aprés la Pentecóte. 39 Benedictiones quotidianae, dont certaines ont été réparties ultérieurement aux divers jours de la semaine, et d'autres pendant l'année liturgique. 49 Benedictiones in praecipuis festis. Le nouveau missel romain de 1970 a introduit 5 bénédictions per annum

[MR.].

19 Benedictiones dominicales : 9, 22, 27, 35, 42, 43, 52, 70, 72, 77, 78, 79, 82, 88, 90, 98, 100, IOI, 104, 108, 110, 171, 172, 220, 238, 245,

253, 264, 288, 340, 350, 351, 394, 397, 589, 590, 596, 699, 725, 731, 753, 756, 1014, 1170, 1251, 1256, 1326, 1342, 1350, 1351, 1429, 1447, 1460, 1468, 1482, 1499, 1504, 1840, 1855, 1913, 1917, 1958, 2008, 2012, 2060, 2061.

29 Benedictiones episcopales ad omnem

populum, vel super populum :

I2, 42, 04, 73, 81, 82, 87, 88, 101, 112, 114, 141, 144,

171, 219, 226,

341, 607, 1265, 1367, 1447, 1696, 1775, 2032, 2061. 3? Bemedictiones quotidianae : 22, 35, 42, 88, 98, 108, 144, 159, 1772. 244, 288, 326, 327, 571, 589, 606, 631, 656, 753, 921, 1236, 1425 (com-

CALENDARIUM

LITURGICUM

XV

pletoriwim), 1433, 14350, 1447a-C, 1499, 1504, 1512, 1528, 1557, 1562, 1563, 1669, 1696, 1703, 1815, 1816, 1886, 1958, 1962, 2066. Per annum [MR.] : 2068, 2087, 2089, 2090, 2093.

IIa feria per annum (vel de apostolis) : 767, 817, 1696. IIIa feria per annum : 1433, 1686. IVa feria per annum : 126, 1236, 1499, 1813. Va feria per annum : 631, 644, 1218 (de S. Dunstano), 1236. VIa feria per annum (vel de cruce) : 146, 182, 190, 214, 216, 288, 545, 610, 1056, 1528. Sabbato per annum : 571, 631, 1136, 1852. Quotidiana de S. Trinitate : 1515. 4? Benedictiones in praecipuis festis : 334, 1454, 1810, 1844, 1845, 1969. B. In breviario mozarabico.

.

Bien que l'office mozarabe moderne (PL 86) distingue les matines et les laudes,

en fait cette division est fictive ; car il s'agit bien, dans

l'expression : Matutinae preces, ou Matutinum, des laudes de l'office romain. Les monastéres connaissaient cependant aussi nos matines (ordo ad medium noctis, ou ad nocturnos). Pour éviter toute confusion,

nous emploierons ici la terminologie du bréviaire romain : matines, laudes, etc. Mais dans le corps de notre ouvrage, nous avons respecté

la terminologie originale. Ainsi les bénédictions ad matutinum, post completoria qui terminent certains groupes de psaumes dans le **Mozarabic Psalter' édité par Gilson, doivent s'entendre des laudes. Tandis que les bénédictions ad nocturnos du méme psautier mozarabe concernent les matines. Pour ne pas multiplier les rubriques, nous avons ajouté aussi trois bénédictions ad matutinum d'origine gallicane, en provenance de Cantorbéry. Nous les signalons par le sigle **G"'. 19 Benedictiones ad mocturnos infra hebdomadam (matines) : Feria IIa per annum

: 1473 ; feria Va : 76, 1222 ; feria VIa : 604 ; sabbato :

1820. G : Ad matutinum : 1353, 1821, 2062. Ad nocturnos in peculiari vigilia : 382, 394, 1286.

29 Benedictiones ad matutinum (i.e. ad laudes) in psalmis : 154 (ps. LXIV.), 202 (ps. CVIL), 203 (ps. LVI.), 245 (ps. XCL.), 261 (ps. CXLII.), 335 (ps. XLIL.), 357 (ps. CXVIIL,, sectio XIX.), 361 (ps. LXIL.), 378 (ps. CXXIX.), 1340 (ps. LXXXVII.), 1696 (ps. III, L. et LVI., 1734 (ps. LXXV.), 1765 (ps. C.), 1907 (ps. LVIII.), 1927 (ps. III., L. et LVI.), 1990 (ps. LXXXIX.), 2002 (ps. CIN), 39 Benedictiones ad primam per annum : 119 (diebus festivis), 134 (dominicis),

1991

(ferialibus),

1696.

49 Benedictiones ad tertiam per annum : 912, 1290, 1498 (de traditione Domni). 5° Benedictiones ad sextam per annum : 486, 1937. 69 Benedictiones ad nonam

per annum

: 131, 161, 1939.

79 Benedictiones ad completorium per annum

: 600 (feriae IL), 1477

XVI

CALENDARIUM

LITURGICUM

(feriae III.), 1297 (feriae IV.), 1391 (feriae V.), 378 et 1722 (feriae VI.), 1348 (sabbato), 1390 (diebus festivis). III. Proprium de Sanctis. Abundi, mart. Hierosol. [14 DEC.] Aciscli et comitum, mart. Cordub. Adalberti, év. de Prague et mart. Adriani, mart. Nicomediae [17 vel

: 1509. [17 Nov. t 303] : 758, 1512bis. [T 23 APR. 997] : 810b. 16 IuNI1 ; cal. roman. : 8 SEPT.] :

517, 1689, 1763, 1931.

Aelfegi, ep. Winchester 1012] : 735, 899, 1221,

[984], arch.

et mart.

Cantuar.

[f 19 APR.

1226.

In translatione cantuar. [A.D. 1023] : 358, 1223, 1376. Aemiliani, presb. in 'Rioja-Berceo' (Vergugium, en Espagne) [12 Nov.] : 1484. Aetheldredae, virg. Ely [23 IUNI, f 679] : 1805. Aethelwoldi, ep. Winchester [1 Auc. f 984] : 1218, 1347. Afrae, mart. Augsburg. [5 AUG. f 304] : 796, 1947, 1951, 1954, 1968. Agathae, virg. mart. Catanae [5 FEBR. T c. 250] : 32, 65, 175, 271, 797, 1956.

Agnetis, virg. mart. Romae [21 IAN. T c. 304] : 149, 169, 175, 178, 260, 2/72, 492, 528, 592, 794, 798, 1316. In octava — [28 IAN.] : 791. Amandi, ep. Tungrens. (Belgique) [6 FEBR. f c. 675] : 910. Ambrosii, ep. Mediolan. [7 DEC. f 397] : 1254. Andreae, apostoli [30 Nov.] : 59, 629, 789, 817, 818, 819, 905, 1203,

1252, 1403, 1493b, 1524, 1599, 1603, 1746, 1977. In vigilia — : 1493, 1695.

Angelorum [2 Ocr.] : 1511. In commemoratione — : 298, 779. Annae, matris B.M. Virginis [26 IUL.] : 55, 463, 881, 1697, 1776. Audoeni, arch. Rotomag. (S. Ouen, arch. de Rouen) (24 Avc. f 684] : 824. Augurii, mart. Tarragon. [21 IAN. T 259] : 433, 1229. Augustini, arch. Cantuar. [28 Man, hodie 27. t 604] : 97, 860, 1051, 1500. Augustini, ep. et doctoris Hippon. [28 AUG. t 430] : 300, 729, 825, 826, 1420, 1450, 1733, 1982. Austrobertae, virg. et abbatissae in Parilly [T 704] : 148.

Babilae, ep. et puerorum mart. Antioch. [25 IAN. f c. 250-251] : 53, 58. Barbarae, virg. mart. [4 Dec. t ?] : 1742. Barnabae, apostoli [11 IUNII] : 1013, 1127. Bartholomaei, apostoli [24 Auc.] : 181, 213, 506, 788, 808, 905, 1590,

2052. Basilissae, mart. Antioch. [7 IAN. f c. 303-311] : 489, 1756. Bavonis, ep. Gandav. (Gand, Belgique) [1 Ocr. f c. 659] : 816. Benedicti, abbatis Montis Cassini [21 Manr. 1 c. 547] : 665, 1227, 1254, 1770, 1868.

In translatione — [11 IuLur] : 1565, 1597, 1636, 1753, 1770.

CALENDARIUM LITURGICUM

XVII

Blasii, ep. et mart. Sebastae [3 FEBR. T 316] : 373. Byrini, ep. in Dorchester [3 DEc. t c. 650] : 1058. Caeciliae, virg. mart. Romae [22 Nov. T ?] : 107, 391, 659, 799, 1706, 1755,

1948, 2008,

2043.

Calixtae, virg. mart. Cesareae Cappad. [7 FEBR. f c. 303-311] : Catharinae, virg. et mart. Alexandriae [25 Nov. t ?] : 1042, 1742, 1932. Celodoni, presb. et mart. Calagurri (Espagne) [3 MART.] : 1522. Christetae, mart. Avilae [28 OcT. T 305] : 526. Christetis, mart. Cesareae Cappad. [7 FEBR. T 305-311] : 1894. Christinae, virg. et mart. in Torano (Toscane) [26 Iur. t ?] : 556, Christophori, mart. [25 Iur. f ?] : 401, 1220. Clementis papae et mart. [23 Nov. t fin 3e s.] : 464, 555, 605,

1894. 1771,

1918. 827,

I561, 1706.

Columbae, mart. Senonensis [31 DEC. T 273] : 804, 1169, 2041. Cornelii, papae [16 SEPT. Ÿ IUNII 253] : 1347. Coronae spinarum (in translatione) [19 ? AUG.] : 276. Cosmae, mart. Cyri in Syria [M. : 22 Ocr.] [27 SEPT. t c. 300] : 518, 1246.

Crucis (S.) : in festivitate : 190. In Inventione — [3 Mari] : 190, 310, 483, 502,

513,

601,

792,

956,

1022,

III4,

I439,

1492,

1639,

1655,

1681. In Exaltatione — [14 SEPT.] : 190, 291, 353, 354, 667, 792, 931, 1057, I105, III3, 1993. Benedictio — : 305, 334. Feria VI — : 146, 182, 190, 214, 216, 288, 545, 610, 1056, 1993.

Cucufatis, mart. Barcinonae [25 IUL.] : 406, 488, 1995. Cuthberti, arch. Cantuar. [26 Ocr. f 758 ?] : 678, 1037, 1770. Cypriani, ep. Carthag. [16 SEPT., alibi 14 SEPT. T 258] : 473, 1347, 1455. In Ieiunio — [10 SEPT. ss.) : 413 ; et litaniis canonicis ante festum — : 1539. Cyrici et Iulittae matris eius, mart. [16, alibi 13 IUN.] : 153.

Damiani, mart. Cyri in Syria [M. : 22 Ocr.] [27 SEPT. f c. 300] : 518, 1246.

Dionysii, I ep. Paris. et mart. et sociorum [9 Ocr. T 258] : 124, 368, '673, 828, 1661, 1807, 1823, 1970. Dominici, conf. O.P. [4 Auc. f 1221] : 975, 1135, 1632. Dorotheae, virg. et mart. Cesareae Cappad. [7 FEBR. T c. 305-311]: 1894. Dunstani, arch. Cantuar. [19 Mart, f 988] : 69, 372, 749, 823, 829, 994. In vigilia — : 1749. In ordinatione — : 1218. Feriae Vae de S. Dunstano : 1218. Edmundi, Edmundi, Eduardi, Eduardi,

arch. Cantuar. [16 Nov. f 1240] : 936. regis et mart. [20 Nov. t 870] : 1933. regis et mart. Angliae [18 Manr. T 978] : I814. regis Angliae [5 IAN. f 1066] : in vigilia — : 1717. In transla-

XVIII

CALENDARIUM LITURGICUM

tione reliquiarum in Westminster [13 Ocr.] : 348, 939, 1718 ; et in vigilia eiusdem : 1717. Egidii, abbatis (6. vel 8. s. ?) [1 SEPT.] : 1695.

Eleazarus : 41d. Eleutherii, mart. Paris. [9 Ocr. f 258] : 124, 368, 1823, 1970. Eligii, ep. in Noyon-Tournai [1 Dec. 1 660] : 807. Elisabeth Hungariae [19 Nov. T 1231] : 463. Emerentianae, virg. et mart. Romae [23 IAN. T ?] : 492, 528, 1316. Emeterii, presb. et mart. Calagurri (Espagne) [3 MART.] : 1522. Engratiae, mart. Cesaraugustae (Saragosse) [16 A»m.]: 448, 454. Eugeniae, mart. Romae [27, vel 12 Dec. 1 25 DEc. 258] : 508, 1224,

1777: Eulaliae, virg. et mart. Barchinonensis

[12 FEBR.

f 303] : 418, 481,

1982C, 20272.

Eulaliae, virg. et mart. Emeritae (Mérida) (ro DEc. f 303] : 1232, 1295, 1308. Eulogii, mart. Tarraconae (Tarragone) [21 IAN. T 259] : 433, 1229. Euphemiae, mart. Chalcedon. [16 SEPT.] : 1748. Fabiani, papae et mart. [20 IAN. T 250] : 815, 1160. Fausti, Ianuarii et Martialis, mart. Cordobae [13 vel 19 Oc7. : c. 305311] : 1456, 1509, 2029. Felicis, presb. Nolae in Campania [14 IAN. f c. 260] : 1565. Felicis, mart. Gerundae (Girone, Espagne) [1 AUG.] : 467, 1225, 1368, I514, 1860. Ferreoli, ep. et mart. Bisant. [16 IuN. f 211/212] : 1858. Ferrucii, diac. mart. Bisant. [16 Iuw. f 211/212] : 1858. Fidis, virg. mart. Aginnensis (Agen) [t 6 Ocr. 287] : 208bis. Firmini, ep. et mart. in Mende [14 IAN. : 3. vel 6. s. ?] : 830. Francisci Assis., conf., O.F.M. [4 Ocr. t 1226] : 806, 809, 831. Fructuosi, mart. Tarraconae [21 IAN. f 259] : 433, 484, 1229. Gabrielis, arch. [24 Manr., hodie 29 SEPT.] : 298, 436.

Galli, monachus Hiberniae [16 Ocr. f c. 630/635] : 1189. Genesii, mart. Arelatensis ? [25 Auc. t 303] : 466, 1385. Georgii, mart. Lyddae in Palestina [23 APR. f c. 303] : 810. Germani, ep. Paris. [28 Mart, t 576] : 816 [1 Ocr. ?], 1961. Germani, monach. et mart. Emeritae (Mérida, Espagne) [23 OcrAf: 1988.

Gerontii, ep. Italicae (près Séville) [26 AuG.] : 463, 465, 1283. Gervasii, mart. Mediolan. [19 IUN.] : 664, 1266, 1384, 1970a. Gregorii, papae [12 MART. t 604] : 366, 636, 747, 807, 832, 886, I581. Grimbaldi, conf., abbatis in Newminster (Winchester) [8 Iur. + 903] : 97. Guillelmi, arch. in Bourges [10 IAN. T 1209] : 1581.

Hieronymi, presb. et doct. [30 SEPT. f 420] : 33, 310, 833.

CALENDARIUM LITURGICUM

XIX

Hilarii, ep. Pictav. (Poitiers) [14 IAN. T c. 367] : 704, 910. Hippolyti, presb. et mart. Romae [13 Auc. f 235] : 441, 1479. Hugonis, ep. Lincoln. (17 Nov. t 1200] : 2orr. Hyacinthi,

mart.

Romae

[1r SEPT.] : 1916.

Iacobi minoris, fratris Domini, ep. Hierosol. [1 Mar, hodie 3; M. : 28 Dec. T 62] : 456, 865, 1089, 1161, 1203, 1400, 1486.

Iacobi maioris, ap., fratris S. Ioannis [25 Iur. ; M. : 3o DzEc.] : 58, 438,

834, 1149, 1752. Ianuarii, mart. Cordobae [r3 vel 19 Oct. T c. 305-311] : 1456, 1509, 2029: Innocentium mart. [28 Dec. ; M. : In allisione infantum : 8 IAN.] : 185, 240, 512, 579, 952, 1108, 1156, 1178, 1273, 1600, 1630, 2042. In octava — : 588. Ioannis Bapt. : in natali [24 IUN.] : 179, 275, 313, 424, 637, 835, 945, 969, 1028, 1075, 1291, 1591, 19154, 1978. In vigilia natalis : 566, 835, 838, 1044, 1591. In decollatione [29 Auc.] : 60, 392, 468, 839, 1025, IIIO,

1194,

I2II,

I204,

1900.

Ioannis, ap. et evang. [27 Dec. ; M. : 29 DEC.] : 20, 315, 475, 646, 717, 836, 1062, 1161, 1566, 2045. In octava [3 IAN.] : 2055. - ante portam latinam [6 Marr] : 837, 1608. Ioseph, sponsi B.M. Virginis [19 MART.] : 1783. Irenaei, ep. et mart. Lugdun. [28 Iuw. : Lyon; 3 Iur. : cal. rom. 72 IE DT MO Iudae, ap. [28 Ocr.] : 40, 61, 437, 962, 980, 1203, 1768, 1976.

Iudoci, heremitae in Ponthieu (France) [13 Dec. T c. 669] : 1250. Iuliani, mart. Antiochen. [7 IAN. T c. 305-311] : 489, 1756. Iulittae, matris S. Cyrici, mart. [16 IUN., alibi 13] : 153. Iustae, mart. in Séville [17 vel 16 Iur.]: 536, 603, 1316, 1757, 1946. Iusti et Pastoris, mart. in Alcala (Complutum) [6 Auc.]: 660, 1001, 1077. Iusti, mart. in Beauvais [18 Ocr. T 287] : 377, 1952. Iusti, mart. Hierosol. [14 DEC.] : 1509.

Laeti, presb. et mart. in Dax [1 SEpr. f sous Julien l'apostat] : 997. Lamberti, ep. in Maastricht-Leodio [17 SEPT. f c. 705]: 5838, 584. Laurenti, archidiac. Romae [10 AUG. T 258] : 263, 343, 441, 538, 584b-c, 597, 635, 840, 857a, 971, 1272, 1483, 1758, 1812, 1948, 1953, 2027. In vigilia : 398, 597, 719, 1947, 1951. Leocadiae, virg. et mart. in Toleto [9 DEc.] : 420, 463, 465, 867. Lucae, ev. [18 Ocr.] : 375, 841, 1283, 1859, 1875, 1952. Luciae, virg. et mart. Syracusae [13 DEc.] : 800, 1725, 1916. Luciani, presb. et mart. Antioch. [T 7 IAN. 312] : 493. Luduvici, regis Franciae [f 25 AUG. 1270] : 345. In translatione —

[T 1306 : 17 Marr) : 362. Macchabaeorum, mart. Hierosol. [1 Auc. 1 c. 168 a. Chr.] : 1347, 1514. Mametis, mart. Cesareae Cappadociae [7 Auc. vel 16 IuL.] : 66.

XX

CALENDARIUM LITURGICUM

Marcelli, papae et mart. Romae [16 IAN. t 309] : 1440. Marcelliani, mart. Romae [18 Iuw. T c. 304] : 1916. Marci, ev. [25 APR. f c. post 62] : 842, 992, 1085, 1875. Marci et Marcelliani, mart. Romae [18 IUN. T c. 304] : 1916. Margaretae, virg. Antioch. Pisidiae [20 IUL. f €. 255-275] : 658. Mariae, virg. et matris D.N.I.C. : Purificatio [2 FEBR.] : 575, 874, 111, 1113, 1278, 1314b, 1339, 1381, 1626, 1674, 1979. Annuntiatio [25 MaRT. ; M. : 18 DECc.] : 266, 273, 429, 521, 874, 944, 1053, 1084, II44, 1183, 1249, 1255, 1292, 1298, 1629, 1635b, 1683b, 1905, 2056

[M. : in festivitate S. Mariae]. Assumptio [15 AUG.] : 29, 173, 494, 751, 801, 805, 874, 880, 950, 959,

961,

1053,

1054,

1183,

1249b,

1312, 1355, 1417, 1424, 1510, 1605, 1606, 1683, 1784 (infra octav.), 1801, 1883. In vigilia Assumptionis : 748, 790, 1183, 1424, 1491. Nativitas [8 SEPT.] : 217, 625, 874, 876, 968, 985, 987, 1053, 1238, 1298, 1406, 1635, 1654, 1697, 1987c. Praesentatio [21 Nov.] : 374. Octava Nativitatis [15 SEPT.] : 1660. Conceptio [8 DEc.] : 222, 387, 591, 866, 876, 1053, 1355, 1518, 1906, 1987. In commemoratione B.M.V.

: 978, 991, 1485, 1494bis, 1629, 1697. In festis B.M.V. : 219, 329, 874, 1053, 1084, 1626c, 1683b, 2082. S. Mariae in Sabbato : 1136, 1183b-c, 1298.

Mariae Magdalenae, poenitent. [22 IUL.] : 175, 258, 412, 463, 793, 1045, 1257. Marinae, mart. Carthag. (mart. Scillitains, de Scylla ou Scillita) [18 vel 21 Iur. f 200] : 2023, 2026. Marthae, hospitis Christi [29 IUL.] : 1555. Martialis, ep. Lemovic. [30 IUN. f c. 250] : 209. Martialis, mart. Cordobae [13 vel 19 Ocr. f c. 305-311] : 1456, 1509, 2029. Martianae, virg. et mart. Cesareae Mauritaniae [12 vel 11 Iur. t 303] : 1316, 1747. Martini, ep. Turonis [11 Nov. f 9 Nov. 397] : 177, 469, 504, 583, 584a, 807, 811, 843, 937, 1090, 1294, 134328, 1476, 1609. In ordinatione — [11 AUG.] : 476. Matthaei, ap. et ev. [21 SEPT.] : ror, 649, 1102, 1293, 1592. In vigilia : 296, 786. Matthiae, ap. [24 FEBR.] : 1068, 1128, I203,

1769, 1876, 2001.

Mauritiae et sociorum eius, mart. Agaunae (Valais) [22 SEPT. f c. 286-

394] : 714. Medardi, ep. Tornac.-Noyon [8 IuN. t c. 561] : 910, 1733. Michaelis, archang. [29 SEPT.] : 14, 133, 165, 174, 227, 236, 242, 269, 270, 274, 317, 332, 342, 436, 618, 779, 1129, 1142, 1501, 1533, 1563,

1594, 1947, 1954. Mildrithae, virg. et abbatissae in Thanet/Tames

[13 Iur. rc: 7ooi:

1934.

Nataliae, mart. Nicomediae [16 vel 17 Iuw.] : 517, 1689, 1931. Nicasii, ep. et mart. Remensis [14 DEc. f 407] : 1160. Nicolai, ep. Myrae [6 Dec. + 352] : 938, 19or.

CALENDARIUM LITURGICUM

XXI

Omnium fidelium defunctorum [2 Nov.]: 132, 167, 650, 661, 1214, 1233. Omnium Sanctorum [1 Nov.] : 45, 153, 206, 208, 254, 268, 277, 295,

297, 306, 316, 330, 371, 490, 578, 634, 910, 933, 963, 1104, 1451, 1526, 1631, 1652, 1743, 1773, 1818, 1841, 1925, 1945, 1968, 1975, 2076. In vigilia : 151, 297, 1065, 1945, 2051.

Pancratii, mart. Romae [12 Marr, f c. 300] : 19732. Pastoris, mart. Compluti (Alcala) [6 Auc.) : 660, 1001, 1077. Pauli, ap. : in conversione [25 IAN.] : 723, 940, 946, 1059, 1617. Natale [29 IUN.] : 193, 231, 234, 409, 431, 432, 455, 752, 812, 914, 940, 981,

1453, 1487, 1604b-c, 1651, 1795, 2072. Vigilia Natalis : 61, 976, 981, 988, 1069. In commemoratione

— [30 Iuw.) : 638, 802, 845, 1382,

1610. In octava Natalis [6 Iur.] : 1004, 10052, 1137. Pauli, I Heremitae [15 IAN. 1320] : 846. Pelagii, mart. Cordob. [26 IuN. f 925] : 531. Petri, ap. : Cathedra — [22 Febr.] : 419, 850, 851, 974, 979, 986, 1132,

1281, 1282, 1568, 1611, 2014, 2037. Natale [29 IuN.]; vigilia et octava : cfr Pauli, ap. Vincula — [x Auc.] : 7, 820, 821, 822, 847, 849, 942, 1347, 2037. Commemoratio OO. SS. apostolorum [29 Tusce Io4 TOI: Petri, O.P., mart. Veronensis [29 APR. T 1252] : 1800. Philippi, ap. [1 Mar, hodie : 3] : 865, 1089, 1203, 1999. Pothini, ep. Lugd. [2 IUN. T 177] : 211, 768. Priscae, virg. et mart. Romae [18 IAN.] : 56. Protasii, mart. Mediol. [19 IUN.] : 664, 1266, 1384, 1970a. Proti, mart. Romae [r1 SEPT.] : 1916.

Quadrag. Martyrum Sebastae (Arménie) [1o Manr. ; M. : 13 vel 9 IAN. T €. 320] : 1976. Quintini, mart. [31 Ocr. 1t III. saec.] : 1462. Reliquiarum (sollemnitatis) [Iuzrr ? 5 Nov. ?] : 672 [Iur ?], 1163 [5 Nov. ?]. Remigii, ep. Remensis [1 Ocr. t 533] : 816. Ricardo, ep. in Chichester [3 APR. T 1253] :1126. Romani, diac. Cesareae, et mart. [18 Nov. t c. 305-311] : 477, 1653, 1895. Rudberti, ep. Salzburg. [T c. 718] : in depositione [27 Manr.] : 1733. In translatione [24 SEPT.] : 1733. Rufinae, virg. et mart. Hispal. (Séville) [17 vel 16 Iur.] : 528, 536, 603,

1747, 1757, 1946.

Rustici, mart. Paris. [o OcT. t 258] : 124, 368, 1823, 1970. Sabinae, mart. Avilae [28 Ocr. T 305] : 526. Salvii, ep. et mart. Ambian. (Amiens) [11 IAN. f c. 625] : 386. Saturnini, ep. Tolosani et mart. [29 Nov. f 250] : 402, 446, 1160, 2044. In translatione reliquiarum — in Tolosa [V. saec. : 1 Nov.] : 1985. Saviniani, mart. in Rilly/Troyes [29 IAN. T 275] : 1614.

XXII

CALENDARIUM LITURGICUM

Scholasticae, virg. et sororis S. Benedicti Nursiae [10 FEBR. f c. 547] :

795Sebastiani, mart. Romae [20 IAN. ; M. : 19. f c. 300] : 815, 1160, 1941, 1986.

Servandi, monach. et mart. in Cadés [23 Ocr.] : 1988. Silvestri, papae [31 DEC. f 335] : 803, 852, 910, 1055. Simonis et Iudae, ap. [28 Ocr.] : 61, 437, 962, 980, 1203, 1768, 1976. Vigilia : 296, 299. Sixti II, papae et mart. (6 Auc. ; hodie 5 ; M. : 10. T 258] : 441. Sperati et comitum eius, mart. Carthag. (martyrs scillitains : de Scylla ou Scillita) [18 Iur. vel 21. t 200] : 359, 1488, 2023, 2026. Stephani, diac. et mart. Hierosolom. [26 DEc.]: 38, 407, 635,854, 1162, 1186, 1304, 1517, 1613, 1778. In octava [2 IAN.] : 887. In inventione corporis — [3 AUG.] : 376, 853, 900, 955, 2004. Swithuni, ep. in Winchester [2 Iur. f 862] : 1088. Symphoriani, mart. in Autun [22 Auc. T II/III. saec.] : 597.

Theoderici, abbat. S. Theodorici-in monte

(Reims)

[1 Iur. f 553]:

775. 776. Theophili, mart. Cesareae Cappad. [7 FEBR. T c. 305-311] : 1894. Thomae,

ap. [21 DEc.] : 2, 58, 460, 602, 814, 1254,

1399, 1595.

Thomae, arch. Cantuar. [29 DEc. f 1170] : 935. In translatione (IuPLUS 671. Tiburtii et Valeriani, mart. Romae [14 APR. f III. saec.] : 153. Timothei, ep. et mart. Ephesi [24 IAN. Tf 97] : 1579. Torquati et comitum eius primorum episcop. Hispaniae [r Marr, TEE Saec]: 520, 1157 2028: Tyrsi, mart. et comitum (Grêce) [28 IAN. f ? saec.] : 400, 1457, 1607.

Valentini, mart. Romae [14 FEBR. f c. 270] : 1438. Valeriani, mart. Romae [14 APR. f III. saec.] : 153. Vedasti, ep. in Arras [6 FEBR., alibi 1 Ocr. t VI. saec.] : 816, 910. Vincentii, mart. in Saragosse [22 IAN. T 304] : 156, 239, 263, 529, 597, 730, 966, 1181,

1303,

1719.

Vincentii, mart. Avilae [28 Oct. f 305] : 526. Vincentii et Laeti, mart., ep. et presb. in Dax (?) [1 SEPT.] : 997. Virgilii, ep. Salzburg. [t 784] : in depositione et in translatione [27 Nov. et 26 SEPT.] : 1733.

Zoili, mart. Cordobae [27 Iuw.] : 256.

IV. Commune

Sanctorum.

In Vigiliis unius vel plurimorum apostolorum et evangelistarum : 296,

1328, 1593, 1795, 1947, 1951.

In Natali unius vel plurimorum apostolorum et evangelistarum : 241,

CALENDARIUM LITURGICUM

XXIII

302, 315, 905, 983, 1012, 1029, 1050, 1093, 1172, 1203, 1212, 1449, 1573,

1593,

1604,

1612,

1795,

1875,

1890, 2085.

De Sanctis : 84, 206, 241, 257, 295, 297, 337, 338, 490, 1125, 1266, 1398, 1839, 1968, 19702,

1973,

1976.

Cuiuslibet sanctae : 894, 1174 (vel sancti). Unius martyris : 57, 82, 85, 90, 111, 249, 386, 493, 617, 844, 1160, 1248, 1383, 1846, 1876. Unius martyris pontificis : 930, 1839, 1846. Plurimorum martyrum : 19, 84, 153, 237, 241, 257, 290, 324, 614, 705, 712,

1100,

1203,

1235,

1254,

1360,

1487,

1765,

I915,

1925,

1971,

1972, 1976, 2023.

Confessoris : 58, 258, 329, 344, 463, 465, 493, 784 (unius abbatis), 807, 816, 910, 967, 1090, 1155, 1283, 1434, 1532, 1553, 1581, 1595, 1699, 1733, 1749 (in vigilia), 1839, 1860, 2026. — pontificis : 934, 1581b, 1842. Plurimorum

confessorum

: 22, 62, 65, 110, 206, 491, 816, 943, 1095,

1160, 1530, 1733, 1947, 1955, 1967, 1968, 1973, 1975. Virginis et martyris : 200, 228, 259, 990, 1956. Plurimarum virginum martyrum : 90, III, 492. Virginis tantum : 149, 169, 175, 230, 336, 560, 1122, 1184, 1185, 1295, 1316,

1362,

Plurimarum

1956,

1960.

virginum : 528, 1184, 1316, 1598, 1742, 1916, 1949, 1956,

1957. Unius matronae

vel plurimarum

: 1697.

Martyris non virginis : 228. In translatione plurimarum virginum : 1583. Nec virginis nec martyris : 229, 320, 780. Dedicationis ecclesiae (et anniversarii) : 74, 121, 123, 285, 609, 703,

726, 733, 744, 764, 1148, 13348, 1429, 1437, 1492, 1677, 1680, 1681, 1698, 1744, 1766, 1794, 1808, 2074. In dedicatione violatae ecclesiae : 123, 1703. Dedicationis altaris : 325, 1681. Festorum B.M. Virginis : 219, 329, 874, 1053, 1084, 1626c, 1683b, 2082. In commemoratione B.M. Virginis : 978, 991, - 1697. S. Mariae in Sabbato : 1136, 1183b-c, 1298.

1485,

1494bis,

1629,

V. Commune defunctorum et Benedictionum votivarum, ritualis et Pontificalis.

A. Commune Defunctorum :

In commemoratione omnium defunctorum [2 Nov.] : 132, 167, 650, 661, 1214. Commune defunctorum : 132, 167, 498, 650, 722, 770, 1033, 1233, 1317, 1871, 1874, 2009, 2069. Pro defuncto : 331, 367, 487, 770, 1009, 1260, 1288, 1309, 1317, 1507,

XXIV

CALENDARIUM LITURGICUM

1551, 1963 (Libera), 2009, 2018. Pro defuncta : 51. Pro diacono vel subdiacono def. : 1277. Pro sacerdote def. : 452, 505, 908, 1507. Pro sacerdotibus def. : 496,

IO3I. Pro episcopo def. : 16, 1507. Pro virgine def. : 527. Pro patribus et fratribus def. : 687. Pro parvulo def. : 1270, 1280, 1324, 1507. B. Benedictiones votivae et vitualis et pontificalis :

Abbatis : ad benedicendum abbatem : 137. In natali — : 265. Abbatissae (in benedictione) : 720. Arrharum

sponsalium

: 80, 1909.

Baptismi : infirmi : 1680b. In ordine — : 1318, 1335. Super parvulum quem parentes ad doctrinam offerant : 142. Baptisterii (in dedicatione) : 1121. Barbam (super eum qui barbam tangere cupit) : 396. Belli (in tempore —) : 27, 567, 568 (contra paganos), 1109, 1228 (sive contra Danos), 1263, 1352e-g, 1563, 1691, 1702, 1723, 1856, 2020. Canonicis (pro monachis sive canonicis) : 1902c. Capillos (Super eum qui capillos in sola fronte tondere vult) : 91. Caritatis (pro caritate) : 888. Causas ecclesiae (pro his qui causas ecclesiae exsequuntur) : 1847. Coemeterii (in reconciliatione coemeterii) : 625. Coenae (ad coenam) : 1425. Confirmationis (ad infantes consignandos, vel post confirmationem) : 187, 201, 302, 303, 1333, 1761, 1802a. In dominica post confirmationem : 333. Contentionis (in contentione ad missas) : 1064c. Conversorum conversarumque : 116. Energumeni (de energumeno, id est daemonia sustinente) : 68, 435. Episcopo (pro) : 1726, 1929. In anniversario consecrationis, vel natali : 643, 857a, 906, 1081, 1395, 1640, 1754. Pro sollemni ingressu episcopi Aurelianensis : 1709. Cfr Ordinationis episcopi. In conventu episcoporum : 1083. Exorcismi : — de his quae in sanctuario Dei offeruntur : 1950. Falcium vinearum (novarum) : 1182. Fructus novi : 2021. Hominis (super unum hominem) : 137. Hostiorum (in missa de hostibus) : 1275. Infirmi : 137, 139, 140, I41, 194, 204, 205, 341, 479, 1271, 1388, 1575, 1624, 1751, 1782, 1937, 1938. In visitatione — : 1139, 1880.

Iter agentibus (pro) : 248, 383, 645, 889, 1231, 1243, 1244, 1276, 1345, 1346, 1543, 1727, 1881, 1886, 1998. Litania pro quacumque tribulatione : 1435. Mandatum (ad pedes lavandum vel post —) : 11. Monachorum (benedictio) : 1902c, 2030. In congregatione — : 96. In professione — : 1692,

2073,

2086.

In monasterio

1764. In professione religiosorum : 2073, 2086.

: 98, 1116,

1692,

CALENDARIUM

LITURGICUM

XXV

Monialium (ad velandas virgines vel sanctimoniales Deo votas) : 499, 655, 765, 1250, 1334, 1742, 1957, 2092. Mortalitatis (in tempore)

: ro18a, 1019.

Navigantibus (pro) : 1005, 1393, 1730. Nuptialis (super sponsum et sponsam) : 115, 163, 169, 349, 450, 639, 1020, 1657, 1759, 1798, 2005, 2078, 2081, 2088. Super puellam qui noviter nubit : 1153. De secundis nuptiis : 83. Oblationis votivae : 1489. Omnimoda : missa — : 250, 490, 1236. Ordinationis : clerici : 1234, 1242, 1387, 1665, 1696. diaconi : 138, 218, 1642. diaconissae : 1742. episcopi : 653, 785, 960, 1621, 1640, 1754, 1850. presbyteri : 377, 626, 1803, 1870 (missa votiva episcopalis). ordinatorum : 878. Pace (pro) : 652, 1563, 1700, 17882, 1964, 2020. Peccatis (pro) : 1435c. Pestilentiae (in tempore) : 1175, 1239. Pluralis (missa votiva) : 118, 262, 716, 1245bis, 2064, 2065, 2066. — pro eis qui in natalitia martyrum vota sua Domino offerunt : 1235. Pluviam (ad — postulandam) : 1431. Poenitentes (supra) : 86, 101, 393, 1007, 1344, 1435€, 1751, 1880. oblatae, quam in sacrario benedicunt, poenitentibus dandae : 1736. Quocumque tempore (in) : 1802. Regis : 89, 94, 395, 537, 608, 721, 745, 756, 868, 1389, 1552, 1666, 1684, 1732, 1760, 1796, 1885, 2033. — in tempore synodi : 143, 1445, 1667. -, quando cum exercitu ad praelium egreditur : 1989, 1996. In coro-

natione— : 93, 143, 1358, 1667, 1710, 1882. De regressu — : 453, 1444, 1627. Religiosorum (in professione) : 2073, 2086. Retis : 1404. Sacerdotis (in aegritudine) : 130. In gratiarum actione pro expulsa tribulatione vel aegritudine : 471. In angustiis, in missa qua se sacerdos Deo commendat : 1285. In missa generali pro sacerdotibus : 557. In missa quam sacerdos pro se dicere debeat : 1000, 1285, 1394, 1502, 1738, 1849 ; — et amicis vel domesticis : 1094 ; — vel pro subditis : 1523. Pro sacerdote fratre suo vivo : 1371. Cfr Ordinationis presbyteri. Salis (quando ante altare ponitur) : 127, 162. Salute (pro) vivorum ; vel in agenda commemoratione mortuorum :

1973. Sepulcri (ad consecrandum novum sepulcrum) : 1740, 2015. Super sepulcrum, quando clamore proclamatur : 509. Serenitatem (ad poscendam) : 1239b, 1475. Singularis (missa votiva) : 530, 1371, 2063, 2064, 2065. Synodo (in), vel concilio provinciali : 28, 64, 390, 417, 1259, 1322, 1330, 1332, 1519, 1619, 189r. In conventu episcoporum

: 1083.

Thalami (benedictio) : 115, 1739. Translato (de quocumque) : missa : 1848. Tribulatione (in) : missa unius tribulati : 532. Missa quam sacerdos

XXVI

CALENDARIUM

LITURGICUM

pro se in tribulatione dicere debet : 1000. Missa in gratiarum actione pro expulsa tribulatione vel aegritudine : 471. Pro pluralibus tribulatis : 199. Pro quacumque tribulatione : 648, 739, 762, 943b, 1011, 1019, 1435, 1853. Unione ecclesiae (pro) : 891. Vaso (benedictio de) : 1253.

TABULA FONTIUM A.

Paris, B. IN. zzs. lat. 816 [VIIIe-IXe siècle]. Renvois aux numéros de l'éZizion de dom P. Cagin, O.S.B., Le sacramentaire gélasien d'Angoulême. - Mâcon, Protat, 1918 ; in 8, XX-170 p. Cft les Benedictiones, £. 120Y-132Y, 168Y-169r.

ADELELME Paris, B. IN. ms. lat. 2294 [Xe siècle] (originaire du monastère de St-Germain-des-Prés ?). Edition de Fernand Combaluzier et dom Jean Laporte, O.S.B., Bénédictions épiscopalesà Paris, dans Ephemerides Liturgicae 71 (1957) 145-183. Renvois aux numéros : benedictiones in feriis paschalibus (n° 1-6 ; £0 Gor70") ; benedictiones Adelelmi (n° 7-42 ; f9 71-827 : pour le Temporal) ; benedictiones ad usum ecclesiae Parisiensis (n9 43-56, £0 827-97Y) ; benedictiones in feriis Quadragesimalibus, series albbabetica (n° 57-83, fo 987T-102v). Seule la seconde série est d'Adelelme (évêque de Séez) [t c. 915-925 ?]. Prière de se référer aux n*$ de l'édition pour faire le départ des différentes sources. Ar. London, British Museum, Cod. Addit. 49598 [Xe siècle]. Renvois aux folios de la rère édition en facsimile du manuscrit alors encore en possession de la Bibliothèque du Duc de Devonshire à Chatsworth, avec introduction par G.Fr. Warner et H. Austin Wilson, The Benedictional of St. Aethelwood, Bishop of Winchester (A.D. 963-984). - Oxford, Publications of the Roxburghe Club, n° 156, 1910; in 4, LX-56 p. ; IV et 119 f? de planches en facsimile. Il en existe une seconde éd#ion de Fr. Wormald (The Faber Library of Illuminated Manuscripts). - London, Faber and Faber, 1959 ; in 4, ill, 30 p. (Nous n'avons pu l'utiliser). AMIENS Ms. de la Bibl. privée de V. de Beauvillé à Montdidier (Somme). Édition de V. de Beauvillé et H. Josse, Ponzifical d' Amiens publié d’après un manuscrit original du XIe siècle avec notes et commentaires. - Amiens, Imptimetie T. Jeunet, 1885 ; in 4, VIII-14x p. Renvois aux pages. AucH Copie du XVIIIe s. d'un manuscrit du Xe siècle (ou début du XIe), par Daignan du Sendat, vicaire général, publiée dans ses “Mémoires”, éditée dans Fragments d'un ancien sacramentaire d’ Auch, publiés avec introduction par J. Dufour (Archives historiques de la Gascogne, Ile série, fasc. 17). Paris, H. Champion ;Auch, L. Cocharaux, 1912; in 8, XLVII-134 p. Il contient 56 bénédictions épiscopales (p. 22-30) dont neuf communes avec le ms. de Ropa, cité plus loin. Renvois aux numéros (que nous avons ajouté).

B.

Berlin, ms. Phillipps 1667 f. 1067-111* [V'IIIe-IXe siècle]. Originaire de l'est de la France, provenant de l'ancienne Bibliothèque des jésuites au collège de Clermont à Paris, il semble avoir été en usage .en quelque église des environs de Tréves, au IXe siécle (P. de Puniet, Le Sacramentaire romain de Gellone. - Roma, Ephemerides Liturgicae, 1938 ; p. 20). Nous avons publié l'incipit et le desinit des bénédictions de ce sacramentaire-pontifical inédit, ainsi que trois de ses textes propres, grâce à une photocopie du manuscrit aimablement envoyée par dom Odilo Heiming, qui prépare l'édition de ce manuscrit, dans Questions Liturgiques et Paroissiales 50 (1969) 123-139. Certains auteurs emploient le sigle **P" pour ce manuscrit. BisurG Budapest, Cod. lat. m. ae. Nr. 330 [XIIe siècle].

Renvois aux numéros de l’édirion de W. von Arx, Das Klosterrituale von Biburg (Spicilegium Friburgense, 14). - Freiburg (Schweiz), Universitätsverlag, 1970 ; in 8, XXVIII-357 p. Rituel monastique originaire du monastère bénédictin de Biburg, prés de Regensburg (Niederbayern). AN Braga, Bibl. Publica, ms. ? [XIVe siècle]. Bnaca Renvois aux pages de l'édizion de A. de Vasconcelos, Nofas liférgico-bracarense. VI. O Pontifical de $. Geraldo, dans Opus Dei 5 (1930-31) 21-28 ;

XXVIII

TABULA FONTIUM

46-54. Texte de six bénédictions épiscopales, p. 52-53. Cfr Jahrbuch für Liturgiewissenschaft 10 (1931) 237-238. Bn. Magdeburg, Domgymnasium ms. 154b ; Wolfenbüttel Landes-Hauprarchiv ms. 213 [XIVe et XIIIe-XIVe siècles]. Renvois aux numéros de l'édizion de W. Lüdtke, Bischôfiiche Benediktionen aus Magdeburg und Braunschweig, dans Jahrbuch für Liturgiewissenschaft 5 (1925) 97-122. Le texte des bénédictions propres de Braunschweig, dont l'éditeur ne donne que l'incipit, est publié ici d'aprés un micro-film en notte possession, sous les numéros donnés pat Lüdtke. Le ms. de Braunschweig est originaire du monastère de St-Blaise. BnEv. GorH. Silos, Archivo monastico, ms. 6 [XIe siècle]. Renvois aux numéros de l'édition de dom Ismael Fernández de la Cuesta, El “Breviarium Gothicum” de Silos (Monumenta Hispaniae Sacrae, Serie litárgica, 8). - Madrid-Barcelona, Consejo Superior de Investigaciones Cientificas ; Instituto Enrique Flérez, 1965 ; in 8, 127 p. Bnzv. GorH. (PL 86) : renvois aux pages de l'édizien de la Patrologie latine, reproduisant celle du cardinal Fr. A. Lotenzana (Madrid 1775). Brux. 389 Bruxelles, Bibl. Royale( Albertine), zs. 389 (11. 1013) [XIIe siecle].

Renvois aux folios du manuscrit inédit : Benedictiones epitcopales, fo 1-40V. Pontifical ayant appartenu à l'abbaye S. Martin de Tournai. Brux. 390 Bruxelles, Bibl. Royale (Albertine), cod. lat. 390 (9216B) [XIVe

siècle]. Cfr DURAND. Brux. 391 Bruxelles, Bibl. Royale (Albertine), ms. 391 (9215) [c. 1407-1415] (sous le pontificat de Jean de Montaigu, arch. de Sens). Renvois aux folios du manuscrit inédit de ce Pontifical de l’Église de Sens : 111 bénédictions épiscopales, fo 1-287. C. Caspar en a fait l'étude des miniatures : Le Pontifical de l'Église de Sens. - Bruxelles, Leyde, Paris, 1925 ; in F0, X XI planches et 42 p. d’introduction (en 2 volumes). BRUXx. 392 Bruxelles, Bibl. Royale (LAlbertine), ms. 392 (13913) [A.D. 1569]. Pontifical d' Utrecht inédit. Benedictiones episcopales in circulum anni, £0 145v-

166. Son texte étant identique au ms. d’UTRECHT cité plus loin, nous ne l'avons cité qu'occasionnellement.

C.

Cambridge, Fitzwillam Museum, ms. J. 27 [IXe-Xe siècle]. Bénédictionnaire d'Augsbourg, encore inédit, cité d’après les 82 folios et les n°5 de notre table ci-dessous, grâce à un micro-film en notre possession. Cfr D.E. Moeller, O.S.B., Les Bénédictionnaires d' Augsbourg e£ de Berlin, dans Questions Liturgiques et Paroissiales so (1969) 123139 : on y trouvera la table de l'incipit et du desinit des bénédictions, et le texte de 17 bénédictions propres. Canons Paris, B. N. zzs. lat. 1217 [fin IXe siècle]. Pontifical inédit de Cahors, dont l'édition est en préparation. Il contient 59 bénédictions épiscopales, fo 9o à 123. Excellent témoin parallèle à GELLONE, mais plus correct. Cfr aussi Paris, B. N., fonds Baluze n° 379, fo 143Y-144, 86 : quelques Benedictiones episcopales gallicanae, saec. XI (extraites des Pontificaux de Cahors et de Sens, dans une transcription moderne de Baluze), éditées par F. Combaluzier, dans Ephemerides Liturgicae 69 (1955) 255-258. Citées d’après leur numéro. CANT. London, British Museum, Harl. ms. 2892 [second quart du XIe siècle]. Renvois aux pages de l’édition de Reginald Maxwell Wooley, The Canterbury Benedictional (Henry Bradshaw Society, 51). - London, 1917 ; in 8, 178 p.

CorwBRA Porto, Bibl. Mun. ms. 353, f? 124-1447 [seconde moitié du XIIe siècle) (midi de la France). Renvois aux numéros de l'éZizion de J.O. Braganga, Die "Benedictiones episcopales" des Pontifikale von Coimbra (Portugiesische Forschungen der Gôrresgesellschaft. I. Reihe, Aufsátze zur Portugiesischen Kulturge-

TABULA schichte, VI. Band

FONTIUM

XXIX

1966). - Münster i. W., Aschendorff,

1966 ; in 8,

p. 7-25. Con. Cambrai, ms. 164 (159) ; Roma, Vatic. Oftob. lat. 313 et Regin. lat.337 [IXe siècle].

Renvois aux numéros de l’édifion de H. Lietzmann. Das Sacramentarium Gregorianum nach dem Aachener Urexemplar, mit Registern von H. Bornkamm (Liturgiewissenschaftliche Quellen, 3). - Münster i. Westf., Aschendorff, 1921 (3. unveránderte Auflage, 1967) ; in 8, XLVI-186 p. Voir la note finale de O. et R. sur l'édition de Deshusses (faite d’après le zzs. de Cambrai (C.) 164, pour YHadrianum authentique). un. Fieri

rd

Cracoviense et Benedictionale

Wratislaviense

[XIe-XIle

siècle]. On en trouve des extraits dans l'éZi£;on de J. Wojtkowsli, De cultus B.M. Virginis in Polonia initiis in luce vetustissimorum codicum manuscriptorum hucusque exstantium (bénédictions épiscopales mariales), dans Ephemerides danser 16 (1966) 492-500. Renvois aux pages, avec indication des olios.

DurAnD Bruxelles, Bibl. Royale (Albertine), Cod. lat. 390 (9216B),fo 3327440* et Paris, B. IN. 5. lat. 951,fo 1581-192» [XIVe siècle] (provenant tespectivement d'Amiens et d'Autun). Renvois aux numéros de l’édifion de dom Eugène Moeller, Le “Liber benedictionum pontificalium'" de Guillaume Durand, évêque de Mende (composé entre 1280 e? 1290), dans Questions Liturgiques et Paroissiales 49 (1968) 12-42, 115-136 : tableau de l'incipit et du desinit des textes déjà connus, et texte des bénédictions propres, avec quelques indications de foliation du Propre des Saints des manuscrits de Lyon, Université, n° 11 [36], ff. 206*-2391, et de London, British Mus. Cod. Addit. 39677, ff. 1977-224", tous deux du XIVe siècle, et identiques aux deux premiers ayant servi à l'édition, et qui proviennent, respectivement, d'Autun et de la région Avignonaise ( ?). Nous avons collationné aussi quelques représentants postérieurs : les manuscrits Paris, B. IN. cod. lat. 733, ff. 1381-156» (du groupe arlésien [XIVe siècle], 734, ff. 1417-152* (peut-être Messin) [XVe siècle], 967 (Pontifical d'Elne) [1410-1425], ff. 1751-1967, et Urrechr, Bibl. Université, ms. 400 (Eccl. 10), manuscrit tardif, comme le précédent, du X Ve siècle. Tous ces manuscrits combinent Durand avec d'autres traditions locales. Cfr M. Andrieu, Pontifical de Guillaume Durand, p. 56, 122-123, 135-136, 164-165, 179, I9I-I92, 204. Paris, B. IN. ms. lat. 10575, fo 78-130 [Xe siècle]. Ecserr Renvois aux pages, avec indication des f? du manuscrit, de l'édizion de W. Greenwell, The Pontifical of Egbert, archbishop of York (A.D. 732-766) from a manuscript of the tenth century in the Imperial Library, Paris (Publications of the Surtees Society, t. 27). - Durham, G. Andrews ; London, Whittacker and C9 ;Edinburgh, Blackwood, 1853 ; in 8, XVIII-158 et 2 f. Il contient 133 bénédictions episcopales. Pontifical of the Abbot of Evesham [XIVe siècle]. Evzssuaw Renvois aux pages de l'édition de Wilson, Officium ecclesiasticum abbatum secundum. usum. Eweshamensis monasterii (Henry Bradshaw Society, 6). London 1893 ; in 8. F

Freiburg i. Br., Univ. Bibl. ms. 363 ; Donaueschingen, Fürstl. Fürstenberg.

Bibl. codex 192 [milieu et fin du IXe siècle] : provenant de l'Oberrhein (Reichenau et St Gall ? respectivement), à l'usage de la cathédrale de n Constance (Suisse). Renvois aux numéros de l'édition de Max Josef Metzger, Zwei Karolingische Pontifikalien von Oberrhein (Freiburger Theolog. Studien, 17). - Freiburg

x i. Br., Herder, 1914, p. 18*-25*. Mänchen, Clo. 6430,f° 1-14, e£ 15-75 [VIIIe-IXe siécle]. FIetEII

XXX

TABULA FONTIUM

Renvois aux numéros de l'édizion sous presse de Robert Amiet, Le Bénédictionnaire de Freising (Henty Bradshaw Society), dont l'éditeur nous a aimablement envoyé les bonnes feuilles. Nous ajoutons entre paranthèses la numérotation différente de l’édifion du plus ancien de ces deux bénédictionnaires : F I, par W. Dürig, Das Benedictionale Frisigense vetus, dans Archiv für Liturgiewissenschaft 4, 2 (1956) 226-244. FIII Mänchen, Clm. 291632, p. 171 [IXe siècle]. Renvois aux numéros de l'édition de W. Dürig, Die Bruckstücke einer Sammlung von ** Benedictiones Gallicanae"" ,dans Revue Bénédictine 64 (1954) 168-175. Garr. VETUs Roma, Cod. Vatic. Palat. lat. 493 [début VIIIe siècle] : otiginaire de Lorsch ? ou Murbach ? Renvois aux numéros de l’édifion de Leo-Cunibert Mohlberg, L. Eizenhófer rum in 8, GELL.

et P. Siffrin, O.S.B., Missale Gallicanum Vetus (Rerum EcclesiasticaDocumenta, Series maior, Fontes, IIT). - Roma, Herder, 1958;

X XV-166 p. Paris, B. IN. zs. lat. 12048,f? 147*-167* [c. 770-780]. Renvois aux numéros de l'ZiZion (section 329 et 330) en préparation de dom À. Dumas, O.S.B., Liber Sacramentorum Gellonensis (Corpus Christianorum). - Turnhout, Brepols. Nous remercions l'éditeur de nous avoir aimablement communiqué une photocopie de son manuscrit. C/r aussi les tableaux synoptiques et le chap. IX, Les bénédictions épiscopales, du P. de Puniet, O.S.B., Le Sacramentaire romain de Gellone - Roma, Ephemerides Liturgicae, 1938 ; in 8, 104-333*. Chap. IX : p. 80-88. Témoin principal de l'amplification du bénédictionnaire gallican d'Angouléme. Gon. Paris, B. IN. zs. lat. 9494 [A.D. 799]. Renvois aux pages de l’édifion d'U. Chevalier, Le Sacramentaire Godelgaudus de l'abbaye St-Remy de Reims (753-800), d’après une copie du XVIIe siècle du ms. perdu (Bibliothèque liturgique, 7). - Paris 1900, p. 305-337.

GornuicuM

Roma, Cod. Vatic. Regin. lat. 317 [A.D. 690-715] ; originaire

d'Autun. Renvois aux numéros de l’édirion de L.C. Mohlberg, O.S.B., Missale Gothicum (Retum Ecclesiasticarum Documenta, series maior, Fontes, 5).Roma, Herder, 1961 ; in 8, X XXII-141 p. et 6 planches. Hursca Ms. 9 de la Cathédrale,f. 168-177* : 56 bénédictions [A.D. ante 1318] (Pontifical de la province ecclésiastique de Tarragone). Renvois aux numéros de l’éifion de J. Leclercq et J. Laporte, O.S.B., Bénédictions épiscopales dans un manuscrit de Huesca, dans Hispania Sacra 5 (1952) 79-101 : représentant de DURAND, avec d'autres sources — allemande (#95 1041, 1650 et 1667), francaise du midi (79 1546 — Albi ?), wisigothique (7° 1292). JEAN CoEunR Bourges, Livre des offices pontificaux de Jean Cœur, archevéque de Bourges [A.D. 1450-1482]. Renvois aux pages de l'éZizion de P. Chenu (Extrait des Mémoires de la Société des Antiquaires de France). - Issoudun 1940, in 8, 35 p. et pl. : I2 bénédictions épiscopales (p. 29-32).

Koup. Bruxelles, Bibliothèque Royale (Albertine), ms. IV” $94 (nouvelle acquisition) [A.D. circa 1480]. Cfr G. Dogaer, Een verlucht Benedictionale uit de Proostdÿ van S1.- Jacobs op den Coudenberg te Brussel, dans Archives et Bibliothèques de Belgique 41 (n° 3-4, 1970), 586-591. Renvois aux folios du wanuscrif inédit du Benedictionale Egidii Strael, praepositi capituli S. lacobi Coudenberg., fo 1-22 (temporal et sanctoral ; f? 17 : dédicace de l'Église, rer dimanche d'octobre) ; f? 76-78 (S. Iacobi, patroni loci ; $. Laurentii ;Omnium fidelium ; in quocumque tempore). Nous remercions vivement le chanoine Pl. Lefèvre qui nous a communiqué la photocopie de ce manuscrit, qu'il a identifié comme suit : “Gilles

TABULA FONTIUM

XXXI

Strael entra au chapitre de Coudenberg, le 5 mai 1444, fut ordonné prêtre vers le 15 mai 1446 et choisi comme prévót le 18 avril 1454. Il reçut les *pontificalia", vers 1480 et fut enterré au chapitre le 6 février 1501 (Archives de Bruxelles, ref. 6472 et 6506)". Le nom du prévôt figure sur deux lettrines des pl. 2 et 71. M. Lefèvre n'exclut cependant pas la possibilité que ces mentions du nom d'Egidii Strael soient postérieures ; auquel cas le manuscrit aurait pû être écrit, soit par Joh. Van der Noot [t 20 oct. 1450] ou Joh. de Dormale [t 28 déc. 1453]. Il est cependant plus probable qu'il fut rédigé sur l'ordre du nouveau prévót Gilles, ou pat lui-même ( ?), au moment où il obtint les **pontificalia".

L.

Verona, Cod. Bibl. Capit. Veronensis LXXXV. [80] [2ème moitié du VIe siècle]. Renvois aux numéros de l'égizion de L. Eizenhófer, P. Siffrin, O.S.B. collaborateurs de L.C. Mohlberg, O.S.B., Sacramentarium V/eronense (Rerum Ecclesiasticarum Documenta, series maior, Fontes, 1). - Roma, Herder, 1956 ; in 8, CXV-453 p. et 8 pl. Ce sacramentaire est appelé le plus souvent /éonien. Dom Pl. Bruylants a établi la Concordance du Sacrazuentaire léonien (Louvain, Ed. du Mont César, 1946 ; in 8, XVI-687 p.), d’après légiZion antérieure de C.L. Feltoe, Sacramentarium leonianum. Cambridge, University Press, 1896 ; in 8, XIX-244 p. Laws. Lambecius (Lambeck), Benedictiones quae in Libro sacramentorum desiderantur, dans PL 78, 601-606. Renvois aux colonnes de la Patrologie. Il semble bien que Lambeck ait utilisé le méme manuscrit de I7en, Bibl. INatzon., ms. Latin 1815 [IXe siècle] que Kollar, dans son éZiZion du Benedictionale Sancto Gregorio Magno vindicatum (PL 78, c. 627-636), que nous citons plus loin sous le sigle **Wien"'. Law. Rouen, Bibl. de la Ville, ms. A. 27, cat. 368 [Xe siècle]. Renvois aux pages de l'édiZion de G.H. Doble, Ponfificale Lanaletense, ff. 95V-161. À Pontifical formerly in use at St. Germans, Cornwall (Henry Bradshaw Society, 74). - London 1937 ; in 8, XXIV-155 p.et 4 pl. Ce Pontifical est appelé Pontifical de Laan-Aleth ou de St-Malo. Cfr p. 65108 — Benedictiones episcopales. LEorric Oxford, Bodl. Ms. 718 [A.D. 1050-1072]. Renvois aux pages de l’édifion de F.E. Warren, The Leofric Missal as used in the Cathedral of Exeter during the Episcopate of bis first Bishop |LLeofric]. Oxford, Clarendon Press, 1883 ; in 4, LXV-344 p. LMS. Toledo, Bibl. Capit. zs. 35, 3 [IXe siècle]. Supplément (p. 537 à 666) : Ibidem, mss. 35, 4 à 7 [avant la fin du XIe siècle] ; Brit. Mus. addit. mss. 30844 à 30846 [ez]. Renvois aux numéros de l’édirion de M. Férotin, O.S.B., Le Liber Mozarabicum Sacramentorum et les manuscrits mozarabes (Monumenta Ecclesiae Liturgica, VI). - Paris, Firmin-Didot, 1912 ; in fo, "XCI-1096 p. Lo. Silos, archivo monastico, ms. 4 [A.D. 1052] - Madrid, Academia de la Historia, ms. 56 (ancien F. 224) [Xe siècle] (originaire de San Millan de la Cogolla). Renvois aux pages (colonnes) de l'édition de M. Férotin, Le Liber Ordinum en usage dans l'Église wisigothique et mozarabe d’Espagne du cinquième au onxième siècle (Monumenta Ecclesiae Liturgica, V). - Paris 1904 ; in fo, XLV-800 p. London, Brit. Mus. Cod. Addit. Ms. 28188, £o 16x [A.D. 1046Lowpow 1072]. uei im Conceptione Sanctae Mariae (n° 1986), citée par Ed. Bishop, Liturgica Historira, p. 240. Otiginaire d'Exeter, sous l'épiscopat de Léofric. London, Brit. Mus. Cod. Addit. 21974 [A.D. 1521-1532 (?)]. Lowc. Renvois aux pages de l’éition de R. Maxwell Woolley, The Benedictional of John Longlonde, Bishop of Lincoln [1521-1532 ?] (Henry Bradshaw Society, 64). - London 1927 ; in 8, XV-80 p. Copie, avec variantes, du Bénédictionnaire attribué à John Peckham, arch. de Cantorbéry (12791292). En note : L (Lacy's Pontifical, of the Bishop of Exeter) ; B (Ponfifical

XXXII

TABULA

FONTIUM

of Anianus, Bishop of Bangor, A.D. 1279) et W (Westminster Missal ; cité plus loin sous le sigle Wzsr.). Le Pontifical de l'évéque Lacy a été publié pat R. Barnes, en 1847. : Lucp. Missale Sanctae Lugdunensis Ecclesiae, Primae Galliarum Sedis. Lugduni 1771 ; in f^. Le bénédictionnaire figure aux pp. 81-92. — Lyon Propre de Lyon. Bénédictions pontificales. Renvois aux pages de l'édizon des Bénédictins d'Hautecombe. - Paris, Labergerie, 1955 ; in 16, 244 p. Cfr p. 219*-229* : bénédictions pontificales. Voir aussi l'édition de Archdale À. King, Lzzurgzes of the Primatial Sees. - London, Longmans, Green and C9, 1957 ; p. 117-122 : d’après le Missel lyonnais de r904.

Macp. Oxford. Magdalen College, ms. 226 [2ème moitié du XIIe siècle]. Renvois aux pages de l'édizion de H.A. Wilson, The Pontifical of Magdalen College, with an Appendix of Extracts from other [seven] English Mss. of the XII£b Century (Henry Bradshaw Society, 39). - London 1910; in 8, XXXII-314 p. Cfr p. 2-3, 9-53 : Benedictiones episcopales ;p. 217-219 : Benedictiones particulares, du ms. B. 3.6 de Dublin, Trinity Colleges Library, et p. 219-221 : du ws. Ee. II. 3 de Cambridge, University. Autres mss. collationnés : Cambridge, Trinity College, B. 11. 10 [B], et Universzty, L 1. 2. 10 [C] ; London, Brit. Mus., Tiberius, B. VIII [Y], Vespasian, D. XV. [V] et Claudius, A. III [CI]. Meaux Meldis, Missae et benedictiones ad usum DD. Alou [A.D. 1859]. Renvois aux numéros de l’édifion de J.B. Molin, La bénédiction épiscopale en usage dans le diocèse de Meaux, dans Bulletin de la Société d'histoire et d'art du diocèse de Meaux 4 (1953) 139-151 : 14 bénédictions épiscopales de l'ancienne liturgie gallicane, sauf celles de la Fête-Dieu (XVe siècle) et du Sacré-Cœur, propres à Meaux. Ces bénédictions furent concédées à l'usage du diocèse de Meaux, en 1857, par la S.C. des Rites, à la demande de l'évéque Mgr Allou. Mis. Mix. Missale Mixtum (Mozarabicum) [XVe siècle], édité par le Cardinal Fr. Ximenés de Cisneros. Renvois aux pages (colonnes) de l’édition de la PL 85, qui reproduit celle de A. Lesley (ou Leslie), S.J. (Rome 1755). Mélange des textes anciens avec des nouveaux. MONTMORENCY Paris, Bibl. Arsenal, ms. 627 [A.D. 1754-1757]. Renvois

aux numéros

de l’édifion de F. Combaluzier,

Bénédictional de

Mgr. Louis- Joseph de Montmorency-Laval, évéque d'Orléans (1754-1757), dans Sacris Erudiri 14 (1963) 343-360. À part quelques textes traditionnels, la plupart d'entre eux sont des bénédictions nouvelles néogallicanes du XVIIIe siécle. Moz.Ps. London, Brit. Mus. Cod. Add. 30. 851 [XIe siècle] (provenant de l'abbaye de Silos). Renvois aux pages de l'édifion de J.G. Gilson, The Mozarabic Psalter (Henry Bradshaw Society, 30). - London 1905 ; in 8, IX-383 p. et 2 pl. MR. Benedictiones sollemnes, n° 1 à 20, ad libitum, in fine missae (p. 495-506) ; trois bénédictions pro sponsis, in fine missae (p. 745-46, 749-50, 753); une Zn fine missae in die consecrationis virginum (p. 759) ; et deux £n fine missae in professione religiosorum (p. 765 et 767). Elles sont publiées dans le nouveau Missale Romanum de Paul VI (Typis Polyglottis Vaticanis, 1970 ; in 4, 966 p.). Nous les publions en Appendice, parce qu'elles ont paru après l'impression de notre “Corpus”. Elles remanient, en général, des textes anciens. Certaines sont nouvelles : les n9? 4 (Epiphanie : n° 2084 du “Corpus”), 11 (IIa per annum : n? 2093), et 18 (Toussaint : n° 2076) ; ainsi que toutes celles pro sponsis, in die consecrationis virginum, et in professione religiosorum (n°5 2078, 2081 et 2088 ; 2092 ; 2073 et 2086 du “Corpus", respectivement). NrevEsRs Paris, Bibl. Nat. lat. 17333 [XIe siècle]. Renvois aux pages de l'édition de J. Crosnier, Sacramentarium ad usum ecclesiae Nivernensis [Pontifical et sacramentaire d'Hugues-le-Grand,

TABULA

FONTIUM

XXXIII

évêque de Nevers (1013-1066)], - Nevers 1873 ; in 4. Cfr p. 65-106 : 101 bénédictions pontificales. O. et R.. Roma, Vat. Oztob. lat. 313 et Regin. lat. 337 [IXe siècle]. Supplément d' Alcuin (ou de Benoit d'Aniane ?) au Sacramentaire grégorien. Pour les bénédictions épiscopales, nous renvoyons aux pages de l’édifion de H.A. Wilson, The Gregorian Sacramentary under Charles the Great (Henry Bradshaw Society, 49). - London 1915 ; in 8, p. 247-254 (zs. R.), 302-315 (zs. O.). Cfr J. Deshusses, O.S.B., Le “Supplément” au Sacramentaire grégorien : Alcuin ou Saint Benoft d'AAniane ?, dans Archiv für Liturgiewissenschaft 9 (1965) 48-71. Cités par P. Salmon, Manuscrits liturgiques de la Bibliotheque V'aticane, t. 11I, n° 69 (p. 31) et 52 (p. 25). Notte texte étant déjà imprimé, au moment de la parution de la nouvelle éditioñ du Sacramentaire grégorien de Jean Deshusses, O.S.B. (Spicilegium Friburgense, 16. - Fribourg, Ed. Universitaires, 1971 ; in 4, 765 p.), faite d’après le manuscrit d'z4uzum n° 19 de la Bibliothèque municipale (ancien Grand Séminaire, ms. x9bis), écrit vers 845, sous l'abbé Regnault à Marmoutier-près-Tours, pour le Supplément qu'il attribue à saint Benoit d'Aniane, nous n'avons malheureusement pu l'utiliser. Les bénédictions y figurent, sous les n° 1738 à 1789 (p. 576-598). Elles reprennent, presque sans vatiantes, le texte de notre ms. O. édité par Wilson (cité par Deshusses sous le sigle : P). Quant à notre ms. R. (cité sous le sigle : L), l'éditeur le considère comme "'passablement remanié, surtout pour la série des préfaces et celle des bénédictions qui sont presque méconnaissables" (p. 42), et il ne le reprend pas dans son apparat critique du Supplément. En revanche, il cite dans celui-ci, pour les bénédictions, les manuscrits de Vienne 1815 (sigle: C1; notre ms. WIEN), Oxford, Bibl. Bodleiana, ms. Auct. D. I. 20 (sacramentaire de Saint-Gall : D), Mainz, Seminarbibliothek, ms. 1 (sigle : F), Paris, Bibl. Nat. ms. lat. 12050 (sacramentaire de Rodrade : sigle ©, que nous citons : PARIS 12050, d’après PL 78) et 2290 (sacramentaire de Saint-Denis : sigle R), Cambrai, Bibl. Munic. ms. 162 et 163 (ex Cathédrale 158 : sacramentaire de Saint-Vaast d'Arras, sigle S), New-York, Pzerpont Morgan Library, ms. G. 57 (sacramentaire de Chelles : sigle T1), Paris, Bibl. Sainte-Geneviève, ms. lll (sacramentaire de Senlis : sigle X), et Firenze, Bibl. Medicea Laurenziana, ms. Edili 121 (sigle Y). Tous ces manuscrits de l'apparat datent du IXe siècle. Sur l'attribution du Supplément à saint Benoit d'Aniane, voir l’Inrroduction de Deshusses, p. 68-70. Verona, Bibl. Capitular, ms. LX XXIX [VIIe-VIIIe siécle]. Ona. Vis. Renvois aux numéros de l'édition de J. Vives, Oracional Visigotico (Monumenta Hispaniae sacra, series liturgica, vol. 1). - Barcelona 1946 ; in 8, LIV-435 p. Originaire de Tarragone.

Padova, Bibl. Capitolare Cod. D. 47 [1ére moitié du IXe siécle]. ‘Renvois aux numéros de l'édizion de C. Mohlberg, O.S.B. et de A. Baumder stark, Die älteste erreichbare Gestalt des Liber Sacramentorum anni circuli Rówischen Kirche (Liturgiewissenschaftliche Quellen, 11-1 2). - Münster i. W., Aschendorff, 1927 ; in 8, XLIII-104 et 199* p. Réédition anastatique de 1967, avec une étude de O. Heiming, O.S.B. en appendice. siècles]. Paris 733 et 734. Paris, Bibl. Nat.lat. 733 et 734 [XIVe et XVe Cfr DURAND. Paris 820 Paris, Bibl. Nat. lat. 820 [milieu du XIe siècle]. l'usage Renvois aux folios du #s. du Pontifical de Salzbourg adapté à siécle). du Xe de Séez (un représentant du Pontifical romano-germanique qui n'appatAux folios 3-5, et 11-14, ont été insérées 32 bénédictions dela méme près peu à semblent mais original, t manuscri au tiennent pas époque. Eye pu Paris, Bibl. Nat. lat. 943 [fin Xe siècle]. de Sberborne : Renvois aux folios du #s. du Ponfifical de St-Dunstan

P.

XXXIV

TABULA FONTIUM

146 bénédictions épiscopales (fo 1v? : d’une autre main contemporaine ;

f^ 106-147). Paris 951 Paris,

iade.

pt

Bibl. Nar. lat. 951, f? 1587-192Y [XIVe siècle] (originaire d’Autun). ^ Un des quatre textes de base du **Bénédictionnaire de Durand de Mende que nous avons édité : cfr DURAND. s Paris 953 Paris, Bibl. Nat. lat. 953 [milieu ou 2ème moitié du XIIe siècle]. Fat aux folios du #5. du Ponfifical de Saint- Amand : 115 bénédictions épiscopales (f9 1v9-35). PARIS 961 Paris, Bibl. Nat. lat. 961 [fin XVe siècle]. Renvois aux folios du #5. du Ponfifical de Louis de Beaumont-La Foréf, évêque de Paris (1473-1492) : 130 bénédictions épiscopales (fo 14-59 et 83-85Y).

Bos 2 Paris, Bibl. Nat. lat. 962 [milieu ou 2ème moitié du XIVe siècle]. Renvois aux folios du zzs. du Ponfifical d'Odon de Montaigu, ou de Sens : 112 bénédictions épiscopales (f? 28-61) ; 3 bénédictions d'une autre main (fo 271 : in festo Conceptionis B.M.V. ; 271" : in die beati Saviniani ;£9 275 : in Annuntiatione Domini). Nous n'en avons dépouillé que les textes propres à ce manusctit. Paris 967 Paris, Bibl. Nat. lat. 967 [A.D. 1423]. Renvois aux folios du ws. du Ponfifical de Jérôme d’Ochon, évêque d' Ene :

127 bénédictions épiscopales (fo 175Y-196). Cfr DURAND. Paris 987 Paris, Bibl. Nat. lat. 987, f? 1-84 [XIe siècle]. Renvois aux folios du #5. du Bénédiciionnaire probablement originaire

du monastère anglais de Ramsey et donné à l'abbé de Fleury [c. ro101020]. Il a été collationné avec le Benedictional of St. Aethelwold édité par Warna et Wilson sous le sigle *'P" : cfr AE. Nous l'avons dépouillé entièrement sur le manuscrit. PARIS 1238 Paris, Bibl. Nar. lat. 1238 [Xe siècle]. | Renvois aux folios du zzs. du Sacramentaire d'une Eglise Champenoise. Les bénédictions épiscopales sont insérées dans la plupart des messes (f? 5150). Paris 2201 Paris, Bibl. Nat. lat. 2291 [fin IXe siècle]. Renvois aux folios du #5. du Sacramentaire de Saint- Amand : 84 bénédictions incorporées aux messes (f? 22V-132). PARIS 9428 Paris, Bibl. Nat. lat. 9428 [milieu du IXe siècle]. Renvois aux folios du zzr. du Sacramentaire de Metz (£9 21v-1127) : les bénédictions sont également intégrées aux messes. Paris 9438 Paris, Bibl. Naf. lat. 9438 [rère moitié du XIIe siècle]. Renvois aux folios du zzs. du Sacramentaire de Limoges (£9 4-16 : 61 bénédictions épiscopales). Paris 10576 Paris, Bibl. Naf. lat. 10576 [16te moitié du XVe siècle]. Renvois aux folios du #5. du Pontifical de Daniel Wichterich et de Gilles Byeborck, évêque et auxiliaire de Trèves : 49 bénédictions épiscopales (dont 8 en marge), f? 83-01. Paris 12050 Paris, Bibl. Nat. lat. 12050 ; f° 190-201 [2ème moitié du IXe siécle]. Sacramentaire de Rodrade, abbé de Corbie, un des manuscrits ayant servi

à l'édition du Sacramentarium Gregorianum de dom Ménard, reprise dans PL 78. Renvois aux colonnes de PL 78. Paris 12051 Paris, Bibl. Naf. lat. 12051,fo 6*-273* [Xe siècle]. Sacramentaire de St-Eloi de Noyon, à l'usage de Cotbie, un des manuscrits du Sacramentarium Gregorianum édité par dom Ménard. Renvois aux colonnes de PL 78. Paris 12052 Paris, Bibl. Nat. lat. 12052 [2ème moitié du Xe siècle]. Sacramentaire de Ratold, abbé de $1-Vaast d' Arras, à l'usage de Corbie : bénédictions épiscopales insérées dans les messes (fo 48v-241Y) : un des manuscrits de l’édition de Ménard, reprise dans celle de PL 78, du Sacramentarium Gregorianum. Cfr PL 78 (renvois aux colonnes).

TABULA

FONTIUM

XXXV

Paris 13313 Paris, Bibl. Nat. lat. 13313 [XIe siècle]. Renvois aux folios du #s. du Ponfifical de Trèves, adapté à l'usage de Cambrai : 67 bénédictions épiscopales (f? 2-36). Paris 13315 Paris, Bibl. Nat. lat. 13315 [XIIe siècle]. Renvois aux folios du ws. du Ponfifical de Trèves ( ?), adapté à l'usage de St-Germain-des-Prés à Paris : 113 bénédictions épiscopales (f? 2V-32). Paris 17336 Paris, Bibl. Naf. lat. 17336 [XIVe siècle]. Renvois aux folios du #5. du Ponfifical romain à l'usage de Besançon (copie du Pontifical d'Innocent IIT). D'une main du XVe siècle, 57 bénédictions pontificales (f9 161-174). C/r DURAND. PL 78 Sacramentum Gregorianum, c. 25-263, d’après l'égifion de dom Ménard, faite sur les mss. Paris, Bibl. Nat. lat. 12050, 12051 ef 12052

[IXe et Xe siècles] ; cfr supra : PARIS 12050, 12051 et 12052. R.

Roma, Vatic. Regin. lat. 337 [IXe siècle].

Un des deux manuscrits du Supplément d' Alcuin (ou Benoit d'Aniane ?). Gf nO eth

Ros. Rouen, Bibl. Munic. ms. 369 (Y 37) [Xe siècle]. Renvois aux pages de l’édition de H.A. Wilson, The Benedictional of Archbishop Robert of Jumièges (Henry Bradshaw Society, 24). - London 1903 ; in 8, XXII-210 p. RopA Ms. Archivo de la Catedral de Lérida, f9 143-179 [XIe siècle] (Pontifical). 191 bénédictions.

Renvois aux numéros de l'édizion de J. Rius Serra, Bendiciones episcopales en

un manuscrito de Roda [Aragon, Catedral], dans Hispania Sacra 10 (1957) 161-210. Ce manuscrit s’apparente à celui de Aucx : il a en commun avec lui neuf bénédictions sur trente-cinq propres. Dix sont wisigothiques. Le fond est gallican et alcuinien. Rouen, Bibl. Munic. ms. 372 (A. 20) (£9 13-101) [première moitié du RouEN XIVe siècle]. Renvois aux folios du #s. du Bénédictionnaire de Rouen (d'origine indéterminée). Cfr D.E. Moeller, O.S.B., Les bénédictionnaires d’Augsbourg et de Berlin. Appendice, dans Questions Liturgiques et Paroissiales 5o (1969) 138-139 : deux bénédictions propres à Rouen y sont publiées. ROUEN, Bibl. Munic. ms. 375 (LA. 27bis) [XIVe siècle], dans M. Andrieu, Pontifical de Guillaume Durand, évêque de Mende [XIIe siècle].

SACR. TRiPLex —Zürich, Zentralbibliothek, cod. C. 43 [A.D. 1010 ou 1020-

1030]. au aux numéros de l'édition de O. Heiming, O.S.B., Corpus Arbrosiano Liturgicum, T.I : Das Sacramentarium Triplex. I. Teil : Text(Liturgie-

wissenschaftliche Quellen, 49). - Münster i. W., Aschendotff, 1968 ; in 8,

LXXXII-478 p. et 8 planches. Originaire de Saint-Gall, ce manusctit compile le sacramentaire ambrosien, gélasien et grégorien. D’où son appellation.

S. GALL Benedictiones episcopales Grimaldi Sangallensis Abbatis [A.D. 872]. Cette atttibution faite pat Pamelius, dans son édition du Sacramentaire grégorien [Hadrianum], avec le supplément attribué à l'abbé Grimald de S. Gall par les deux mss. de Cologne qu’il a utilisé (Bibl. Capitul. ms. 137 [olim Darmstadt 2131], écrit vers 895 ; et zs. 88 [olim 106 ; Darmstadt 2089], datant du XIe-XIle siècle), est discutable. A côté de la série des bénédictions propres au “Supplément dit d' Alcuin", on trouve une série de bénédictions propres pour les 24 dimanches après la Pentecóte, que reproduisent aussi les mss. S. GENEV. et C., tous deux d'origine allemande. Pamélius reconnaît que cette série propre ne se trouve pas dans sans ses deux manuscrits de base, mais dans un autre ms. de Cologne, doute un Pontifical conservé à la Sacristie du Dome à l'usage de l’évêque, ents et non à la Bibliothéque,au tempslde Pamelius (d’après les renseignem ue aimablement fournis par Mgr W. Schônartz, directeur de la Bibliothéq du Dome), qui aurait disparu dans la tourmente révolutionnaire frangaise.

XXXVI

TABULA

FONTIUM

Le catalogue du jésuite Hartzheim, en 1752, ne le mentionne pas parmi les manuscrits de la Bibliothèque du Dome. Ceci infirme l'affirmation de Kl. Loffler, dans sa Kolnzsehe Bibliotheksgeschichte im Usmriss (Kôln 1925, p- 21, note 2), suivant laquelle il s’agirait d'un des pontificaux no 139-141 de la dite Bibliothéque. : Tout ce qu'on peut affirmet, c'est que cette série propre aux dimanches après la Pentecôte, à laquelle s'ajoutent des bénédictions propres pour la Noël (vigile et matin), la Septuagésime, Sexagésime et Quinquagésime, les jeudi, vendredi et samedi 7» capite leiunii Quadragesimae, les quatre premiers jours de l'octave de Pentecóte, les Quatre- Temps, ou Rogations, du temps pascal, et le samedi des Quatre-Temps de septembre, est probablement d'origine allemande. Ceci n'exclut pas S. Gall, pour lequel penche E. Bourque, dans son Efude sur les sacramentaires romains. Seconde Partie : les Textes remaniés. T. II, Le Sacramentaire d’Hadrien, le supplément d’ Alcuin et les Grégoriens mixtes (Roma 1958) : voir n° 196 et 203 (P257ret 202). Nous renvoyons aux colonnes de PL 121, c. 857-884. Pamelius y a inséré onze bénédictions pour les dimanches aprés la Pentecóte, d'aprés un manusctit d'Utrecht, sans doute perdu (c. 873-875). S. GENEV. Paris, Bibl. Ste-Geneviève à Paris, ms. 2657 [Xe siècle]. Renvois aux numéros de l'égiZion de F. Combaluzier,

Un bénédictionnaire

épiscopal du Xe siècle, dans Sacris Eruditi 14 (1963) 286-342. Originaire de Bavière ? S. Mic. Paris, Bibl. Nat. lat. 14832, f? 9-43 [XIIe siècle]. Renvois aux numéros des incipits de l’édifion de F. Combaluzier, Us Pontifical du Mont Saint-Michel (Millénaite monastique du Mont SaintMichel. T. I : Histoire et vie monastique, sous la direction de J. Laporte, O.S.B. - Coll. Bibliothéque d'Histoire et d'Archéologie chrétiennes). Paris, P. Lethielleux, 1967 ; in 4, p. 383-393. Ces bénédictions épiscopales reproduisent, à peu de choses près, celles, plus archaiques et mutilées, du Sacramentaire du Mont, datant du IXe siècle (Rouen, Bibl. Munic. ms. mm 15, f? 1-10), ce qui a permis l'identification d'origine. Sr. Reims, Bibl. Munic. ms. 214 (F. 418), f? 201-223 [fin Xe siècle]. Renvois aux pages de l’édtion de la PL 78, 605-628 (fo 201-223) du Benedictionum episcopalinm supplementum ex codice pervetusto S. Theoderici prope Rhemos (Sacramentaire de St-Thierry de Reims). Sarzs. München, Clm. 12.708-12.712 [A.D.circa 1481-82] :22 bénédictions. Renvois aux numéros de l'éZiZion de K. Amon, Die Benedictiones episcopales im Salzburger Pontifikalmissale [Furtmeyr-Missale, von Erzbischof Bernhard von Robr von Salzburg : 1466-1482], dans Heiliger Dienst 23 (1969) 154-164. SALZBURG Mänchen, Clm. 28164, fasc. 4-6 [XIe siècle]. Une étude de A. Dold, O.S.B., “Forma” und “Formata”. Zwei liturgische

Begriffe aus alten lateinischen Bischofsweihe-Riten, dans Scriptorium 5 (1951) 215-221, cite la bénédiction de la consécration des évêques : “Benedicat tibi Dominus custodiensque te” (zfr n° 143 du Corpus). SANGALL. 194 Saint-Gall, ms. 194, p. 223 [1ère moitié du VIIIe siècle]. Une étude de Kl. Gamber, ** Benedictio populi" eines gallikanischen Sakramenfars |palimpseste] im codex Sangallensis 194, dans Scriptorium 20 (1966) 57-59, consacrée à un fragment d'une bénédiction précédant immédiatement la messe du dimanche de la Pentecôte : “Benedicat vos Deus Pater D.N.I.C., et respectu caelestis misericordiae protegat vos .." (cfr n° 220 du Cotpus). SENS I S. Pezersbourg ms. Q. v. I, 35 [Xe siècle]. Renvois aux numéros de l'éifiom de F. Combaluzier, Six bénédictions épiscopales (Pontifical de Sens du Xe siècle), dans Ephemerides Liturgicae 71 (195 pi31-34. Citées par Baluze (ms. de Paris, Bibl. Nat. fonds Baluze 379), p. 168-169. SENS II Renvois aux numéros de l'éizion de F. Combaluzier, Benedictiones episcopales (Ponfificaux de Cabors et de Sens du XIe siècle), dans Ephem. Litur-

TABULA

FONTIUM

XXXVII

gicae 69 (1955) 255-258. D’après le ms. de Baluze (Paris, Bibl. Nat. fonds Baluze n° 379), qui les a copiées sut leur original. Tor. Toledo, Fragm. Tol. 44. 2 [début XIIe siécle]. Fragment palimpseste de la bénédiction wisigothique ''lesus Salvator ac Dominus nostet ..."" (IVa feria in IIIa bebdomada Quadragesimae) : efr n° 1413 du Corpus. Edité par J. Janini, Un fragmento visigético de ** Manuale" Toledano, dans Hispania Sacra 21 (n° 41-42, 1969), p. 388. 'TTonrosA Tortosa, Bibl. Munic., ms. F. n° 41 [A.D. 1151-1165]. Renvois aux pages de l’édfion de J.B. Ferreres, S.]., Historia del Misal Romano. Su Origen ..., sacado todo de las más seguras fuentes y ... de las publicas bibliotecas de las Provincias eclesiasticas de Tarragona y Valencia. - Barcelona, Eugenio Subirana, 1929 ; in 8, CXXIV-425 p. Cfr p. LXV-LXVIII et p. 645-646. Le ms. de Tortosa contient, aux folios 54-63, les 33 bénédictions épiscopales du “Supplément” dit d' Alcuin (cfr zzs. O), plus quelques propres. Voir l'étude de J. Janini, Las bendiciones episcopales de la misa (El Sacramentario pirenaico ms. 41 de Tortosa, f° 54-63), dans Hispania Sacra 19 (1966) 99-130 ; cft p. 110. UrnrcHT

Ufrrecht, Bibl. Universiteir, cod. 400 (Ecl. 10) f? 113-134 ; 23",

34v-35, 42, 57v-58, 87, 97* [milieu du XVe siècle].

Renvois aux numéros de l’édition de W. Jappe Alberts et C.A. Bouman, Benedictiones episcopales e Libro pontificali ecclesiae S. Jobannis Ultraiectensis (Fontes minores Medii Aevi, 7). - Groningen, J.B. Wolters, 1958 ; in 16, XVIII-46 p. Un représentant tardif de DURAND, mélangé avec d'autres traditions locales ;quasi identique au ms. BRux. 392 (A.D. 1569) cité plus haut dans cette table. V.

Roma, Vatic. Regin. lat. 316 et Paris, Bibl. Nat. lat. 7193, 41-56 [A.D. circa 750]. Renvois aux numéros de l’édition de L. Cunibert Mohlberg, L. Eizenhófer et P. Siffrin, O.S.B., Liber Sacramentorum romanae ecclesiae ordinis anni circuli (Sacramentarium gelasianum. - Rerum Ecclesiasticarum Documenta, series maior, fontes, IV). - Roma, Herder, 1960 ; in 8, XLIV-314 p.

W.

Ivrea, Bibl. Capitolare, Cod. 10 (XX) [A.D. circa 969-circa 1014]. Renvois aux numétos de l’édition de F. Dell'Oro, Le *' Benedictiones episcopales” del codice Warmondiano [di Vescovo Warmondo di Ivtea, circa 969circa 1014], dont l'éditeur nous a aimablement communiqué son manuscrit, ce dont nous le remergions vivement. Elle vient de paraître dans Archiv für Liturgiewissenschaft, 12 (1970), p. 148-254. Avec le manuscrit de base, l'éditeur a collationné les manuscrits suivants : Codice 8 (XV IIT) della Bibl. Capit. di Ivrea [secul. X] (sigle : *E^"); Milano, Bibl. Capit. Metropol. Cod. D. 1. 11 [secul. XII] (sigle : *PM"') et Roma, Bibl. Vatic. lat. 13151, f? 88-52 (cité par P. Salmon, o.c. IIT, n° 122, p. 50), [sec. XII] (sigle **V"'), identique au ms. PM" ; Ivrea, Bibl. Capit. Cod. 78 (XIII) [secul. XII] (sigle Er”) ; Milano, Bibl. Capit. Metrop. D. 2. 34 [secul. XI]. Le ms. V (Vafic. lat. 13151) a été édité précédemment par A. Codaghendo, Una serie di benedizioni episcopali di un Codice Liturgico in uso nella Metropolitana Milanese nel Secolo XII, dans Scuola Cattolica 57 (1929) 257-272. Séuttgart, Württemberg, Landesbibliothek, codex HB VII WEINGARTEN (Patres) 11, £9 96%, 97", 118v [XIIe siècle]. Renvois aux numéros de l’édirion de V. Fiala, O.S.B., Secbs *' Benedictiones episcopales"? aus einer Weingarterner Handschrift des 12. Jabrhunderts, dans Archiv für Liturgiewissenschaft 8 (1963) 73-78. London, Chapter Libray of Westminster Abbey [under "Abbot Nicholas Wesr. à j Lytlington] [A.D. 1362-1386]. Renvois aux pages (colonnes) de l'édizion de J. Wickham Legg, Missale ad usum. Ecclesiae Westmonasteriensis [Westminster, England]. T. IL, Benedictiones episcopales. - London 1893 ; in 8, p. 533-672. Cfr "Y. IH, p. 1424-

XXXVIII

TABULA

FONTIUM

1434. Ce manusctit a été collationné avec un autre provenant de Westminster : Oxford, Bodleian Library, ms. Rawl c. 425 [XIV. century]. WiEN Wien, Nazion. Bibl. cod. lat. 1815 [LXe siècle]. Originaire de Reiche-

nau. Renvois aux pages (colonnes) de la PL 78, 627-636, qui reproduit l'édition de A.F.

Kollar, Benedictionale Sancto

Gregorio Magno vindicatum,

dans

*'Analecta monumentorum omnis aevi Vindoboniensis", T. I, p. 419-446.

Nous avons dit plus haut, sous le signe : LAMB., que l’édition de Lambeck reproduit très probablement le méme manuscrit que Kollar.

ZAGR. Zagreb, ms. Mn. 89, fo 66 [XIe siècle]. Deux bénédictions tirées de ce bénédictionnaire inédit ont été publiées pat C. Kniewald, Officium et missa de Conceptione et INativitate B.M. V'irginis secundum consuetudinem veterem Zagrabiensez, dans Ephemerides Liturgicae 78 (1959) 20-21. Le bénédictionnaire est originaire d'Esztergom (Yougoslavie).

Add. Roma, Bibl. Vatic. Cod. Regin. lat. 465, fo 56v [XIe siècle] : Libellus S. Fidis virginis originaire de la France méridionale. Benedictio S. Fidis virginis (n° 208bis du Corpus). Cfr Repertorium aliorum codicum, t. II.

948. O. 309, 4 : Benedictio in die Pentecostes. a. Deus, qui hodierna die discipulorum mentes Spiritus Paracliti infusione dignatus est illustrare, faciat vos benedictione sua repleri et eiusdem Spiritus donis exuberare. Amen. b. Ille ignis qui super discipulos apparuit peccatorum vestrorum sordes expurget, et sui luminis infusione corda vestra perlustret. Amen. c. Quique dignatus est diversitatem linguarum in unius fidei confessione adunare, in eadem vos faciat fide perseverare et per hanc ab spe ad speciem pervenire. Amen. Quod ipse praestare. : *Cfr Act. 2, 1-11 (epistola diei). Ax. fo 68 ; BRAGA 53, 2 ; BR. 155 ; C. 367 (n9 83) ; CANT. 55, 1 ; DURAND 67; EGsERT 95Y-94! (p. 70) ; HUESCA 22 ; JEAN COEUR f? 131 (5. 30) ; Koup. f? 11-127 ; Laws. 170 ; LAN. 85b ; Leorric 112 ; LuGp. 84; Magn. 26 ; MgAUX 8 ; NEVERS

87 ; PL 78, 112 ; Ros. 22a ; Ropa 80 ; ROUEN 537-54! ; S. GALL 869 ; S. MIcH. 51; Sr. 612, 7; S. GENEV.

64; SArzB.

10; TorrosA

LXV ; UTRECHT

50; N26287

Wizsr. 598b ;WiEN 632, 2 ; BRUX. 389, 18-19" ;PARIS 733, 145V ; 734, f? 1467; 820, fo 57; 943, f? 120V ;955, f? 17 ;961, f? 317 ; 967, f? 185-1847 ; 987, f? 45 ;

1238, £0 94V ;2291, f? 74Y ;9428, f? 79* ;9438, f? 9V-10" ; 10576, f? 86Y ;13313, fo 18V-19* ; 13315, f? 15V ;17336, f? 170 : a. discipulorum] 47. suorum PARIS 733 ; add. Christi Paris 967, W. (zzs. PM., P), SAzzs. Spiritus] W. (ozz. E 1); add. sancti BR. (ozz. 15. BRAUNSCHWEIG) et SALZB. faciat ... repleri] faciat vos BR. ; Lucp. ; sua faciat benedictione repleri Paris 734; faciat vos sua benedictione

repleri DuRAND, Koup. ; vos quoque dignetur sua benedictione replere MAGp., eiusdem ... exubertare] eiusdem Spiritus et] ozz. BR., LuGD. MEAUX, Wzsr. donis abundare LuGp.; donorum eiusdem Spiritus vobis copiam ministrare discipulos] b. Ille] W., Et ille : #5. PM, Sarzs. Macp., Meaux, West. sui luminis ... petsuper] add. eosdem BRAGA apostolos W. (5. PM, P) lustret] caritatis ignem in vobis accendat LuGD. ; sui luminis ... vestra illustret c. fide] perlustret] perlustrans exotnet SALZB. Bn. (purificet BRux.) ab spe ... speciem] ad speciem suae celsitudinis constantia fidei HuEscA

(vitae aeternae HurscA) Bm., BRAGA, HUESsCA, JEAN CoEur, S. GENEV., W. (ms. P) ; a spe ad speciem suae celsitudinis C. 36 ; ad suam spem W. (zzs. E 1) ;

ad spem suae celsitudinis PARIS 733 et 967, SALZB. ; ad suae celsitudinis spem et pet … pervenire] 0. PARIS 734. DunAND ; ad speciem ipsius UrRECHT Cfr n° 891a.-b. : PARIS 961, fo 57V-587 : pro unione ecclesiae : a. hodierna die] ozz. perlustret] ad. vosque custodiat, ut non obetretis b. peccatorum ... et] ozz. per nebulas haereticae pravitatis vel conciso indumento novi hominis in schismatum spinis haereatis c. autte texte.

949. in die Paschae]. [benedictio Bn. fe 38 : Alia a.

Deus,

qui, hodierna

die, eduxit

de morte

pastorem

magnum ovium in sanguine testamenti aeterni, In finem vos eripiat de potestate tenebrarum et inferni. R. Amen.

386

BENEDICTIONES, 949-951

b. Et qui praedestinavit eum ex resurrectione mortuorum secundum spiritum sanctificationis, transferat vos in regnum filii sui dilectionis. R. Amen. c. Ut liberati per Christum, qui est primitiae resurrectionis et primogenitus omnis creaturae, virtutes eius annuntietis, qui de tenebris vos vocavit in lumen suum admirabile. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex m5. BRAUNSCHWEIG. 4. qui ... aeterni] Hebr. 13, 20 1,15

vos ... inferni] Col.

b. qui ... sanctificationis] Rom. 1, 4 transferat ... dilectionis] Col. 1, 13 c. qui ... cteaturae] Col. 1, 15 et 18 qui ... admirabile] 1 Petri 2, 9. 950.

PARIS 962, fo 273 : Benedictio in festo Assumptionis B. M. Virginis [15 AvG.]. a. Deus,

qui, hodierna

die, gloriosam

virginem

Mariam

mundi caelorumque reginam de terris et de praesenti saeculo nequo eripuit, atque eidem virgini locum immortalitatis praeparavit, eiusdem genitricis Domini nostri Iesu Christi precibus faciat vos mundi pericula evitare, ut tandem cum ea possitis ad aeternam beatitudinem pervenire. Amen. b. Et, qui hodie gloriosa et felix super choros angelorum, mirantibus caelestis curiae agminibus, exaltata usque ad beatitudinem throni ipsa mater et virgo processit, atque in decori solio sublimata post Christum gloriosa resedit, quo sui memorum immemor nequaquam existat ; concedat vobis suis potentissimis meritis fide vigere, spe gaudere et caritate pollere, castitatis eminentia fulgere, humilitatis etiam excellentia splendere, ut sic virtutum praeconiis decorati, cum eadem virgine possitis exaltari. Amen. c. Quatenus, qui hac die eiusdem virginis in corpore et anima Assumptionem sincera fide creditis celebratisque devote, Dominus Iesus Christus, qui suae matri creditur occurrisse festinans, vos, abiecto carnis pondere, eiusdem matris

ad aeterna iubeat regna perducere precibus. Amen. ipse.

Quod

*Pontifical d'Odon de Montaigu, évêque de Sens (XIVe s. : Paris, B.N. Jat. 962) : ajoute du XVIe s.

951. LONG. 28a : In die Paschae benedictio.

a. Deus, qui, hodierna die, immortalitatis gloriam inchoa-

vit Unigenito suo a mortuis resurgente, dignetur in capite coepta in corpore consummare. Amen. b. Et qui mortuus pro peccatis nostris surrexit pro commendanda vitae evangelicae novitate, tribuat vobis de virtute in virtutem continuatis gressibus ambulare. Amen.

BENEDICTIONES, 951-953

387

c. Ut expurgata fermenti veteris contagiosa corruptione, pascha novum praelibatum in tempore in futura resurrectionis gloria valeatis societate perpetua degustare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. b. mottuus ... sutfexit] 1 Cor. 15, 3-4 pto ... novitate] C/r Rom. 6, 4 virtute in virtutem] C/r Ps. 83, 9 £. 1 Cot. 5, 7-8.

de

952.

BR. 34 : De Innocentibus [28 Dzc.].

‘Ex ore infantium!

benedictio

a. Deus, qui, hodierna die, infans ab infantibus, innocens ab innocentibus, sanguine, non sermone, voluit praedicari,

inspiret vobis ut testimonium Christi non ex sublimitate sermonis aut sapientiae, sed ex patientia et mansuetudine metiamini. R. Amen. b. Et qui stulta mundi elegit ut confundat sapientes, infirma ut confundat fortia, ea quae non sunt ut quae sunt destruat, edoceat vos intelligere quod stultum est Dei sapientius esse hominibus, et quod infirmum est Dei fortius esse hominibus. R. Amen. c. Ut malitia parvuli sensibus perfecti, exercitatos sensus habeatis ad discretionem boni et mali. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Deus ... praedicati] cfr collecta buius diei : V. 42, À. Go, COR. 12, 1, etc. (Bruylants, Oraisons, II, n° 213) inspitet ... metiamini] x Cor. 2, 1-5 b. Cfr T:GOf. r235;

Sequimur ms. BRAUNSCHWEIG, fo 10. c. Ut ... patvuli] Et patvuli malitia : zz. Macp., f0 60. PARIS 10576, fo 84r.

953[Nativitatis] benedictio [x IAN.]. Domini octava In Bn. 36 : a. Deus, qui, hodierna die, ne legem solveret sed impleret, circumcidi et ex tempore voluit appellari, largiatur vobis ut spiritu, non littera, corde non carne sitis circumcisi. Amen. b. Et qui iustificat circumcisionem ex fide et praeputium per fidem, concedat praeputium vestrum in circumcisionem reputari, et ab eo iustitias legis consummari. Amen. c. Ut a petra qui est Christus circumcisi non circumcisione manufacta, sed Spiritu Dei vivi, servientes Deo circumcisio sitis non concisio. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Rom. 2, 25-29 ;Col. 2, 11. r. petta ... Christus] 1 Cot. 10, 4. ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 117 : b. vestrum] oz. … manufacta] circumcisione non manufacta.

£. citcumcisi] ozz.

non

388

BENEDICTIONES, 954-956

954Bn. 156 : Item alia [benedictio in die sancto Pentecostes]. a. Deus, qui, hodierna die, repromissum Spiritum sanctum repentino sonitu super discipulos misit in linguis igneis, in eodem Spiritu et caritatem Dei et aedificationem proximi accendat in vobis. R. Amen. b. Et sicut primitiva illa ecclesia crescebat et confortabatur in timore Dei et consolatione Spiritus sancti repleta est, ita et vos consoletur per eundem Spiritum et crescere faciat in salutem. À. Amen. c. Quatenus et pacem ab eo relictam arctius teneatis, et eundem Paraclitum vobiscum in aeternum manentem habeatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *4. Act. 2, 1-11 (epistola buius diei)

hr Act. 5, 14519, 21

£2 10/14, 106:

ex m5. BRAUNSCHWEIG f? 457.

955LONG. 55a : In inventione sancti Stebhant benedictio [3 AUG.]. a. Deus, qui, hodierna die, revelavit corpus protomartyris Stephani ad solatium populi christiani, det vobis ipsius meritis fidei mysteria revelata facie contemplari. Amen. b. Et sicut Paulum lapidationis suae auctorem converti meruit piae instantia orationis, sic vos ab omnibus immunes custodiat iniuriis misericordia Salvatoris. Amen. c. Quatenus, sicut corpus ipsius inventum fragrare fecit odore, fame et gratia, vos sibi acceptabiles faciat in Spiritu sancto. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. revelata facie] 2 Cor. 3, 18. ex ms. LACY : b. misericordia] oz. on. acceptabiles] acceptabilis.

b. Cfr Act. 7, 58-60. c. odote] suavissimo sic odore

vos]

956.

CANT. 93, 2 : Benedictio [3 Marr].

[de] Inventione

samctae

Crucis

a. Deus, qui, hodierna die, sanctae crucis inventionem per universum mundum voluit celebrari, vos iugiter eiusdem beatae crucis signaculo faciat armari, eiusque salutifero vexillo benedici et ab omni semper adversitate liberari. Amen. b. Quique per eiusdem dominicae crucis impositionem mor-

BENEDICTIONES, 956-958

389

tuum vitae restituit, vos a perpetua morte eripiat, et ad vitam aeternam perducat. Amen. c. Quo sanctae crucis hodie memoriam cum omni christiano populo venerantes, signumque ipsius in frontibus et cordibus vestris contra omne scandalum baiulantes, partem in regno caelorum cum beata Dei Genetrice virgine Maria habere possitis ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. b. Cfr lectiones 2. nocturni buius diei.

c. Signum ... frontibus] Cfr Apoc. 9, 4.

957Lows. 21b : Benedictio in die Epiphaniae Domini [6 IAN.]. a. Deus, qui, hodierna die, stellari prodigio apparuisti primitiis gentium, corda in te credentium illumina splendoribus sanctorum tuorum. Amen. b. Et qui tactu tuae carnis immaculatae collatae in regenerativa aqua in renascentium exemplum illico servasti ieiunii quadragenam, famulos tuos regeneratione a maculis deputatos ad vitam succrescentibus contagiis emundes per poenitentiam purgativam. Amen. c. Ut quod de tua gloria sentiunt in luce fidei umbratice, gaudentes tandem aspiciant et regem et incontaminabili decore. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr Mt. 2, 1-12 (evangelium buius diei) — b. Cfr Yo. 1, 29-34 (evangelium 13 ianuari). ad vitam] ozz. ex ms. LACY : b. collatae ... aqua] aquis collata vi regenerativa incontaet ... et] oz. C]BE:G 720 succrescentibus] a succrescentibus minabili] incommutabili.

958.

Lows. 18d : Benedictio in die Natalis Domini ad magnam missam [25 DEC.]. a. Deus, qui, hodierna die, trium temporum mysteria trinae oblationis sacrificio iubes repraesentare, da famulis tuis veritati per Christum annuntiatae totis praecordiis inhaerere. Amen. b. Quique ipsum in abiectionis diversorio pannis involvi iussisti humillimae paupertatis, fideles tuos pauperes spiritu efficias divites operibus permansuris. Amen. c. Quatenus illius Unigeniti tui simul in unum divitis et pauperis effecti conformes, mereantur existere perpetuo coheredes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex 715, LACY : a, teptaesentate] repraesentari.

BENEDICTIONES,

390

959-961

959. Loxc. 56c : In die Assumptionis beatae Mariae benedictio [15 AvG.].

a. Deus, qui, hodierna die, Unigeniti sui genitricem assumpsit in gloriam in tantae matris honorem,

vobis abundare fa-

: ciat gratiam suam. Amen. b. Et sicut ipsi in superna lerusalem summam sub ipso Domino contulit potestatem, sic det vobis ipsius experiri in cunctis angustiis pietatem. Amen. c. Quo exaltata super omnes ordines angelorum, vos a praesenti vita erutos suis potentissimis meritis transferat in hereditatem spiritualium filiorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex ms. LACY : 6. vos] ozz.

etutos] exutos.

960. C. 75*-76r (n° 200) : Benedictio in ordinatione episcopr. a. Deus

qui hodierna

die, vice apostolica,

ecclesiae suae

praeesse me constituit, concedat mihi vobis viam iustitiae demonstrare et faciat vos gratuita bonitate iter vitae subministrare. Amen. b. Et qui me infula pontificali dignatus est sublimare, impollutos vos dignetur custodire et per diurna tempora dies vestros in sua pace consolidare. Amen. c. Sit vobis fides recta, spes firma, caritas perfecta, ut de

profectu animarum vestrarum crescant nobis aeterna gaudia in collegio civium supernorum. Amen. Quod ipse praestare. DURAND 195 : 2. praeesse me] me praeesse viam] viam vobis b. custodire] conservare

constituit] constituitur c. nobis] vobis.

vobis

961.

S. GENEV. [15 Avc.].

137 : Assumptio

sanctae

Mariae.

Benedictio.

a. Deus, qui hodiernae festivitatis diem beatae Mariae semper virginis assumptione dedicavit, tribuat vobis veniam supplicantibus, et peccatorum vestrorum vincula solvat, et vos ab omni pravitate defendat. Amen. b. Et qui eius virginalem uterum inhabitare dignatus est, suae vos benedictionis dono repleat, et dignum sibi habitaculum efficiat. Amen.

BENEDICTIONES,

961-964

391

. €. Quique eam hac die in caelum assumptam caelestis militiae fecit reginam, ipse vobis deposita sarcina carnis, aperiat portam regni caelestis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. CRAC. f? 28V (5. 494) : a. vestrorum] nostrorum

solvat] diluat.

962. LONG. 6r1c : Sanctorum Simonis et Iudae benedictio [28 Ocr.]. a. Deus, qui hodiernam diem geminati martyrii apostolica gloria voluit illustrare, concedat vobis eorum imitatione in poenitentiali martyrio iugiter desudare. Amen. b. Et qui beatum Simonem quamquam senem fecit in laboribus et suppliciis invincibilem, det vobis corpore deficiente interiorem assequi renovationem. Amen. c. Quatenus sicut beati Iudae laboribus ferales et indomitas gentes evangelicae subdidit disciplinae, sic concedat vobis ipsius meritis omnes cordis impetus sub evangelicis regulis edomare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex ms. LACY : a. gloria] gratia sic lege loco : in invisibile, sZezz in L.

desudare] desiderare

b. invincibilem]

963. LoncG. 62b : In die Omnium Sanctorum benedictio [x Nov.].

a. Deus, qui hodiernam diem universorum luminum caelestium illuminat claritate, confluentia, ut verae lucis

det vobis tantorum radiorum filios irrevertibiliter ambulare.

Amen. b. Et sicut, hodie, sanctae Trinitatis gloriam, Mariae gratiam et angelicam iucunde recolitis beatitudinem, sic patriarcharum,

sorum

prophetarum,

apostolorum,

martyrum,

confes-

atque virginum imitari valeatis sanctorum in opere

ds

perfectionem. Amen.

c. Ut tandem de praesenti miseria triumphantes, in visione gloriae quae merces est operum sitis sanctorum omnium coheredes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex ms. LACY : b. iucunde] in L.

oz.

sanctorum]

sic Jege, loco : sanctarum, sicut

964. Bn. 123 : Item alia [benedictio in die Palmarum]. a. Deus, qui humilis, hodie, ad passionem veniens, puero-

392

BENEDICTIONES, 964-966

rum laudibus exceptus est, malitia vos non sensibus parvulos faciat, ut speciosa laus in ore vestro ad aures Domini Sabaoth usque in lerusalem matrem vestram liberam ascendat. R. Amen. b. Ornet vos in occursum suum fructu misericordiae et pacis, ut ramum olivae quem columba in diluvio ad archam retulit, columbino corde et manibus perferatis. R. Amen. c. Det vobis fortitudine spiritus omnem incentivam carnis edomare, ut devictis concupiscentiis triumphum eius competenter cantare, et de antiquo hoste victoriae palmam valeatis reportare. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mt. 21, 1-9 ; Mc. 11, 1-11 ; Lc, 19, 28-58 ; Io. 12, 12-16. b. ramum ... retulit] Gn Genau.

ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 35Y-36r.

965. WEST. 595a : Benedictio in dominica Va post Pascha.

a. Deus, qui humilium est salus et consolatio, qui in ultimo suae proditionis articulo discipulis optionem petendi concessit qui voluissent a Patre, ipse vos sanctificando sua beatificet benedictione. Amen. 6. Quique favos eloquentiae distillabat in proverbiis et discipulis suis dixit in nomine meo petite et accipietis, ipse in omni optione iusta petitiones vestras accipiat, et gaudium vestrum plenum in ipso perficiat. Amen. c. Sicque a Patre spiritualiter amari promereamini et dilectionis Iesu Christi gratiam adipiscamini, ut eum vestrae redemptionis causa a Deo exire credatis, et credendo eiusdem in caelis efficiamini consortes immortalitatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Io. 16, 23-30 (evangelium buius diei).

966.

PARIS 17336, fo 165r : Benedictio in natali sancti Vincentii

[22 IAN.].

4. Deus, qui hunc diem beati Vincentii martyrio consecratum sollemnem esse voluit, vobis eius festa celebrantibus pietate sua dextera benedicere dignetur propitius. R. Amen. b. Et qui eum fecit vincere genera tormentorum, custodiamque adhibuit angelorum, per suffragia illius largiatur vobis omnium veniam delictorum. R. Amen.

BENEDICTIONES,

966-969

393 c. Suo ipsius meritis fulti et intercessione roborati, suaque etiam ope protecti, pervenire mereamini ad gaudia paradisi. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical romain à l'usage de Besançon : XIVe siècle (Paris, B.N. lat. 17336).

967. CANT. 121, 4 : Jtem alia [benedictio unius confessoris].

a. Deus, qui hunc diem gloriosa beati confessoris sui 1/1. decoravit sollemnitate, clementer vos donorum suorum illus-

tret claritate, et solita pietate ab omni tueatur adversitate. Amen. b. Benignissime pro vobis intercedat in caelis, qui hanc festivitatem habere meruit in terris, et virtutibus vos adiuvet

rutilare, per quas ipse dignus exstitit caelos intrare. Amen. c. Obtineat vobis perpetuam in supernis celebrare festivitatem, pro cuius amore huius diei annuam recolitis sollemnitatem. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

968. CANT. 108, 3 : Alia benedictio [ad missam Nativitatis B. M. Virginis] [8 SEPT.].

a. Deus, qui hunc diem intemeratae virginis Mariae clara decoravit nativitate, spiritualium gaudiorum vos perfundat ubertate, sicque vos florere faciat in omni sanctitate, ut digni sitis post hanc vitam in caelesti gaudere felicitate. Amen. b. Haec virgo beatissima, quae dum mater facta est virginalem non perdidit pudicitiam, peccatorum vobis impetret indulgentiam,

morum

reverentiam,

virtutum

sufficientiam,

atque pacis et prosperitatis opulentiam. Amen. c. Sit pro vobis interventrix piissima, quae regina virtutum floret dignissima, vobisque Dei obtineat dona dulcissima, quae sola inter feminas meruit esse sanctissima, eiusque quam devote celebratis nativitas gloriosissima, vos perducat ad gaudia angelorum sollemnissima. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

969. PARIS 967, fo roor : Benedictio in nativitate beati Ioannis Baptistae [24 TUN.]. a. Deus, qui hunc sacratissimum diem beati Baptistae Ioannis decoravit nativitate, sua vos dextera dignetur propitius benedicere. À. Amen.

394

BENEDICTIONES,

b. Et cuius nativitatis

969-971

sollemnitatem

devota

mente, emundari interventu eius mereamini

celebratis

ab omni conta-

gionum labe. R. Amen. Lind c. Ut illius quem digito ostendit munere ditati, sancti Spiritus charismata infusi, habitatores efficiamini caelestis regni. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Jérôme d'Ochon, évêque d'Elne, z. D. 1423 (Paris, B.N. lat. 967) : Pontifical de Guillaume Durand de Mende. 2:1: 10-4123,

970. SENS 6 : Benedictio in natali Domini [25 DEc.]. a. Deus, qui ideo apparuit in carne, ut electos suos adscriberet in aeternitate, sua vos sanctificans benedictione, nomina

vestra scribat in libro vitae. Amen. b. Quique ex Maria virgine nasci dignatus est in civitatem Bethleem, vos faciat pervenire post mortem in caelestem Ierusalem. Amen. c. Ut ibi gloriam Deo in excelsis cum angelis decantetis, et caelesti pace totius bonae voluntatis perfrui valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *z. nomina ... vitae] Actes 13, 8 et 17, 8

b. et c. Cfr Lc. 2, 1-14.

Sr. 605, 4 : de Natali Domini in nocte ; NEVERS 65 : in vigilia natalis Domini. Luc. 81 : ad missam in Galli cantu : c. pace] add. promissa. 97I.

Bn. 238 : Benedictio [1o AUG.].

in die sancto

[Laurentii

martyris]

a. Deus, qui ignem suum misit in terras ut ardeat, in eodem vos suae dilectionis ignem vehementer accendat. R. Amen. b. Iam domari peccatum non permittat in mortali vestro corpore, in cuius virtute beato Laurentio non carcer, non vincula, non equuleus, non incendia, non mors ipsa poterant praevalere. R. Amen. c. Quatenus eius exemplo sic animas vestras in hoc mundo perfecto odio habeatis, ut et Deus in vobis et vos in Deo in vitam aeternam custodiatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Lc. 12, 49

b. Rom. 6, 12

*ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 677.

(TO

D2 2s

BENEDICTIONES, 972-974

395

972.

BR. 19 : Benedictio in dominica IVa [de Adventu Domini] ‘Memento nostri Domine. a. Deus, qui illum iniquum filium perditionis, cuius adventus est secundum operationem Satanae, oris sui spiritu interficiet, corda vestra in patientia sua et caritate sanctificet. Amen. b. Et qui eum destruet sui adventus illustratione, defendat vos a signis eius et prodigiis mendacibus et ab omni iniquitatis seductione. Amen. c. Ne consentientes mendacio et contradicentes veritati, in

ignem aeternum cum ipso patre mendacii Amen. Quod ipse praestare dignetur. BPaMC/r Ilo. 17, 12

b. Cfr 2 Thess. 2, 9

ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 6° : c. ipso] oz.

condemnenimi.

QE G/TATUTOS 22 215 condemnemini] damnemini.

973. Bn. 110 : Feriae quartae [in hebdomada IVa Quadragesimae] benedictio. a. Deus, mundum,

qui illuminat hereditariam

omnem

hominem

venientem

in

in vobis caecitatem sua dextera di-

luat et interiores vobis oculos aperiat, ut fugatis peccatorum tenebris, solem iustitiae clarius videatis. R. Amen.

b. Et qui in caeco nato imaginem suam voluit redintegrare, quidquid in vobis a vobis similitudinis eius depravatum est, ad gloriam suam dignetur reformare. R. Amen. c. Quatenus de tenebris vocati in admirabile lumen ae-

ternae

claritatis,

in diversa

vitiorum

offendicula

non

im-

pingatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *2. Io. 1, 9

b. lo. 9, 1-38 (evangelium huius diei)

Paolo, H2; TPE

230.

ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 327.

974W. 139 : Benedictio in cathedra sancti Petri [22 FEBR.]. a. Deus, qui in apostolo Petro posuit fundamentum suae ecclesiae, dignetur nobis eius intercessione benedicere. Amen. b. Et qui sibi ligandi atque solvendi dedit ministerium, nos omnium solvat vinculis delictorum. Amen.

396

BENEDICTIONES, 974-976

c. Talesque fieri mereamini in hoc saeculo, ut in futuro gaudia aeterna percipiatis Petri auxilio. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Mt. 16, 19. ex m5. PM-V.

975. DunAND 154 : Benedictio in festo sancti Dominici [4 AUG.]. a. Deus, qui in beato Dominico officium apostolicum dignatus est suscitare, dignetur mentes vestras doctrinis apostolicis informare. Amen. b. Quique per eum diversarum haeresum spinas et tribulos de agro suo voluit extirpare, faciat in agro cordis vestri catholicae doctrinae semina pullulare. Amen. c. Quatenus eiusdem doctoris doctrinis eruditi, meritis adiuti, odore qui ex eius corpore fragrat imbuti, ad ipsius consortium pervenire valeatis iucundi. Amen. Quod ipse praestare. *b. Cfr. Hebt..6; 8 ; Mt. 75 16.

Paris 735, f? 1517 : b. pullulare] publicare. PARIS 96r, fo 47v.

976.

BR. 229 : Benedictio in vigilia apostolorum Petri et Pauli [28 Iun1ir1]. a. Deus, qui in beato Petro apostolo ter negationis vulnera terna sui amoris confessione dignatus est sanare, eius medicantibus patrocinüs omnia interioris hominis vulnera sanet in vobis. R. Amen. b. Et qui imaginem Dei redintegravit in claudo, cui Caesaris. imaginem non dedit in minimo, redintegrat in vobis quidquid ab imagine creatoris depravatum est, quo firmati interioribus vestigiis in via iustitiae non claudicantes incedatis. R. Amen. c. Et ipse princeps pastorum, qui huic vicario suo oves suo sanguine redemptas dignatus est commendare, eius vos et meritis munire dignetur, et super aquas refectionis in loco pascuae caelestis collocare. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 7.10 21,7 j-19 (evangelium buius diei) ^ b. Act. 3, 1-10 (epist. buius diei) 222

ex m5. BRAUNSCHWEIG f? 64.

(Ds:

BENEDICTIONES,

977-979

397

977. Bn. 47 : Item alia [benedictio in dominica IIa post Nativitatem Domani]. a. Deus, qui in Cana Galileae aquam in vinum voluit convertere, vobis qui ad ecclesiae nuptias vocati estis, austeritatem legis in gratiae dulcedinem dignetur commutare. R. Amen. b. Et qui de fructu operum suorum terram faciat, quia ipse est vitis vera, vino misericordiae quod de hac vite superabundanter quotidie vindemiatis, corda vestra laetificet. R. Amen. c. Quatenus huiusmodi potu inebriati, sic a mente veteri excedatis, ut in novitate Spiritus cum eodem Domino nostro et sponso nuptialibus epulis spiritali iucunditate hilares assideatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. . *Cfr Io. 2, 1-11 (evangelium buius diei). b. ipse ... vitis vera] Io. 15, 1. ex m5. BRAUNSCHWEIG Í9 14V : Zn dominica II. post lNativitatem Domini, id est dominica II. post Epiphaniam.

978. Lowc. 69b : Benedictio in commemoratione Varginis.

beatae Mariae

a. Deus, qui in commemoratione virginis beatissimae ecclesiam tuam assidue consolaris meritis et precibus, famulis tuis in omni tribulatione uredine refrigerium praestare digneris. Amen. b. Ut quod totus mundus in ipsius praeconiis fiducialiter profitetur, se in hodiernis laudibus praesentis plebis devotio experiri laetetur. Amen. €. Quo in tantae matris amore pariter et honore iugiter conentur

incrementis

continuis

abundare,

ut in formidando

mortis articulo ipsius mediatione piissima obumbrentur et salvi fiant a severitatis fulmine divinae. Amen. Quod ipse praestare. *ex ms. LACY : b. praesentis] ozz. tur piissima] putissima.

Br. 65 : Benedictio [22 FEBR.].

in

c. conentut] sc Jege, ut in L, loco : conveni-

979. Cathedra

sancti

Petri

apostoli

398

BENEDICTIONES, 979-981

4. Deus, qui in confessione beati Petri apostoli et fide fabricam suae erexit ecclesiae, in eadem

vos soliditate faciat

tamquam lapides vivos coaedificari, ut nullis daemoniorum sive haereticorum possitis impulsionibus quassari. R. Amen. b. Et qui eundem apostolum adhuc positum in terris ianitorem et suae potestatis consortem fecit in caelis, eius vos absolutos patrocinantibus meritis, cum ovibus in aeternum computet tanti pastoris. R. Amen. ; c. Ut qui ei pro testimonio meriti nomen imposuit Bariona, ipsius vos magisterio faciat totius fellis alienos columbinam simplicitatem amare, ut et vos tam celebris pastoris vestri nomini digne possitis participare. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. lapides ... coaedificari] 1 Petri 2, 5

c. Bationa] Mt. 16, 17.

ex 7:5. BRAUNSCHWEIG f? 19V.

980. CANT. 114, 2 : Benedictio in natali sanct Simonis et Iudae [28 Ocr.].

a. Deus, qui in filis hominum omnem spiritualem diligit pulchritudinem, sancto Simone apostolo opitulante, delectabilem in vobis virtutum enutriat dulcedinem. Amen. b. Tamquam lapides vivos et electos vos faciat rutilare, qui sanctum Simonem apostolum per martyrium fecit caelos intrare. Amen. c. Et qui ei perennem praestitit gloriam, vobis praestet veniam, et de omni hoste victoriam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Tamquam ... electos] Cfr 1 Petri 2, 5.

981. A. 1837 : In natali apostolorum Petri et Pauli benedictio [29 IuN.].

4. Deus, qui in membris ecclesiae velut geminatum lumen quo caveantur tenebrae fecisti Petri lacrimas, Pauli litteras

coruscare. [Amen]. b. Hanc plebem placatus inspice, qui caelos fecisti aperire Petro in clave, Paulo in dogmate. [Amen]. c. Ut praeviantibus ducibus, illic grex possit accedere, quo

pervenerunt pariter, tam ille pastor suspendio, quam iste doctor per gladium in congressu. [Amen]. Quod ipse praestare.

BENEDICTIONES, 981-983

399

AE. f? 977 ; C. fo 40V-417 (n? 96) ; CAHORS f? 105Y (Dorzzinica VI. post Pentecosten) ;

Car. 99, 3 ; F II 331-334 (LXIIT) ; GELL. 2075 ; Gon. 311, 21 ; GorHICUM 379 ; Ropa 86 ; Sr. 618, 6. - MAG. 40, Ros. 58b, S. Micu. 97, S. GENEV. 128, PARIS 943, f? 132V et 987, f9 93Y-947 : in vigilia apostolorum Petri et Pauli : a. in] om. GornaCUM, F II velut] ozz. C., Canons, GELL., Gop., Ropa, S. GENEv. geminatum] gemellum Gorxicum caveantur] amoveantut AE., CANT. tenebrae] om. CAHORS ; ettotes RoDA lacrimas ... litteras] lacrimis ... litteris CaHors, F II, RopA cotuscare] consecrate C. ; add. concede huic familiae tuae felicia dona, suis indefessis petitionibus obtinere. Amen Cawr., Macp., Ros., S. Micu., Sr. ; Amen] oz. 5. Hanc plebem] Hanc, quaesumus, plebem eorum sollemnia celebrantem F II placatus] placidus C., placitus Canons inspice] intuere. Amen C., S. Genev. ; add. Amen Ar., RopA Hanc ... inspice] Atque eam de supernis sedibus placatus inspice CANT., MAGD., Ros., S. Micx., Sr. fecisti] fecit RoDA Petro ... Paulo] Petrum ... Paulum C., RopA dogmate] add. illuc qui sollemniter advenisti, eorum obtentu faciat pervenire cum bonorum operum exhibitione. Amen Ropa ; apeti nobis immeritis ianuas tegni caelestis C., S. GENEV. c. Ut] Et MAcn., Ros., S. Mic. ; add. ipsis F II illic] illuc C., Cawr., Macp., Ros., S. MicH,, Sr., S. GENEv. grex] add. iste F II quo] add. superato tam Nerone quam Simone F II pervenerunt pariter] pariter hodie pervenerunt F II ; pervenire RopA suspendio] per suspendium Mac»p., Ros., S. Micx., Sr. doctor] add. gentium Ros». per gladium] interemptus gladio AE., CANT., PARIS ; gladio districto C., S. GENEv. in congressu] GELL., Ropa; in congressum CAHORs ; in congresso GOTHICUM; 0. alij. Deus, qui in tenebris ecclesiae velut geminatum lumen ... per gladium (n° 988) : Wzsr. 654a : benedictio in vigilia apostolorum Petri et Pauli : a. membris] tenebris cotuscate] add. concede huic familiae tuae felicia dona suis indefessis petitionibus obtinere. Amen b. Hanc ... inspice] Atque eam de supernis sedibus placatus inspice Petro] Petrum Paulo] Paulum c. petvenerunt] add. ipsi suspendio] per suspendium iste] ille in congressu] ozz. (version des ss. anglais ci-dessus).

982. BR. 136 : Benedictio Feriae sextae Paschae.

a. Deus, qui in passione paulo minus minoratus ab angelis gloria et honore a Patre coronatus est, det vobis ut, sicut ipse caput vestrum de corruptione ad incorruptionem transit, sic et vos membra eius cum ipso transeatis. R. Amen. b. Doceat vos ab infimis actionibus ad montem virtutum ascendere, ut ipsum Deum deorum in Sion mereamini facie ad faciem videre. R. Amen. c. Quatenus a vetustate carnis Adae ad spiritalem eius novitatem, sic perfecte transmigretis, ut cum beatis spiritibus in Galilea sua eum in spiritu et veritate quemque adoretis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g, paulo … angelis] Ps. 8, 6

b.et c. Cfr Mt. 28, 16-20 (evangelium buius diei).

ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 39-407.

983. Bn. 258 : In natali unius evangelistae benedictio.

a. Deus, qui in quatuor fluminibus paradisi quatuor evan-

400

BENEDICTIONES,

gelistarum mysteria praesignavit

983-985 ab initio, sancti Spiritus

vos illustratione fecundet, et vivi fontis emanatione laetificet. Amen.

b. Quique evangelicae fluento doctrinae corda fidelium infudit et satiavit, hodierna interveniente sollemnitate, peccato-

rum vestrorum rubiginem tollat, et eiusdem fluminis adventatione communicet. Amen. c. Quo et superni muneris dono mens irradiata resplendeat, et beati N. evangelistae interventionibus gaudeat et paradisi praemiis hilarescat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Gen. 2, 10-14.

*ex 715. BRAUNSCHWEIG f? 72V-73! : 2. flumininibus patadisi] paradisi luminibus praesignavit ab initio] ab initio praesignavit vos] oz. et ... laetificet] om. b. adventatione] adventione. PARIS 10576, f? 89Y : 2. fluminibus patadisi] patadisi luminibus praesignavit ab initio] ab universo ptaesignavit sancti Spiritus] Spiritus sancti b. satiavit] sactavit communicet] emundet.

984.

LONG. 22b : Dominica Ia post octavam Epiphaniae benedictio. a. Deus, qui in regenerationis lavacro

perditam

fidelibus

suis restituit innocentiam, concedat vobis sacrae conversatio-

nis gratia corpora vestra offerre sibi hostiam vivam. Amen. b. Tribuat vobis in sacris eloquiis nec immoderate nec desidiose sapere, sed in omni sensu unitatem ecclesiasticam custodire. Amen. c. Quatenus fidei, spei et caritatis triduo Salvatorem perditum cum dolore quaerentes, ipsum in superna lerusalem possitis reperire gaudentes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. et b. Rom. 12, 1-5 (epistola diei)

c. Cfr Lc. 2, 42-52 (evangelium huius diei).

ex ms. LACY : c. repetire] tecipete.

985. PARIS 962, fo 274r : Benedictio in festo Nativitatis B.M. Virginis [8 SEPT.].

a. Deus, qui in remedium venenosi morsus hostis antiqui Nativitatem gloriosae virginis voluit ordinare, sua vos dignetur benedicere ac ipsius meritis caput serpentis conterere. Amen. b. Et, qui ipsam prius sanctamque natam singulari privile-

BENEDICTIONES, 985-987

401

gio ab omni deinceps crimine servavit immunem, vos suis precibus per gratiam Dei purificatos eidem exhibere faciat sanctam sine macula servitutem. Amen. c. Quatenus sua gloriosa, nec minus sancta Nativitate, quae gaudium attulit universo mundo, dum peccati mortisque peremptorem ipsa mater et virgo peperit, vos spirituali gaudio laetificet atque vitae et iustitiae munus impetrat, quo iustificati possitis tandem in aeterna beatitudine nasci. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical d'Odon de Montaigu, évêque de Sens (XIVe 962) : ajoute du XVlIe siécle.

s. : Paris, B.N. lat.

986. LONG. 47b : [Benedictio in ] Cathedra sancti Petri [22 FEBR.]. a. Deus, qui in rerum sensibilium speculis mysteria sua reserat mentibus peregrinis, aperiat vobis cathedralis mysteria veritatis. Amen. b. Quique apostolorum principem pro declaranda apostolatus eminentia voluit in cathedra regalis sacerdotii sublimari, corda vestra inclinet in obedientiam culminis apostolici. Amen. c. Quo ipsius humiliati reverentia, probati imperii et magisteriis edocti, a Petro caeli clavigero in caeli gloriam mereamini introduci. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. clavigeto] Cfr Mt. 16, 19. ex ms. LACY : a. tesetat] sic lege, sicut in L, loco : tesetatis b. apostolici] ecclesiastici c. humiliati] humilitate imperii] sic lege, sieut in L, loco : impetiis caeli] caelesti.

Loxc. 58b : Benedictio in nativitate beatae Mariae Virginis [8 SEPT.]. a. Deus, qui in serpentini morsus remedium nativitatem gloriosae virginis voluit ordinare, ipius meritis dignetur caput antiqui hostis conterere. Amen. 6. Et qui ipsam prius sanctam quam natam, ab omni deinceps peccato servavit immunem, vos purificatos meritis sibi exhibere faciat sanctam sine macula servitutem. Amen. c. Quo perditae innocentiae per veram poenitentiam restituti, possitis tandem per matrem Filio Patrique per Filium felici trino cum gaudio praesentari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex ms. LACY : 4. setpentini] serpentium Comparez n° 985a.-b.

b. exhibere] servire.

BENEDICTIONES,

402

988-990

988.

Wzsr.

634a : Benedictio in vigilia apostolorum Petri et

Pauli [28 IUN.]. Deus, qui in tenebris ecclesiae velut geminatum lumen quo caveantur ... per gladium. Cfr n° 981 : Deus, qui in membris ecclesiae velut geminatum ... in congressu : À. 1837.

989. Lowc. 40b : Benedictio im dominica vigesima prima [post Trinitatem].

a. Deus, qui infirmitatem vestram adversariis circumdatam novit se solam non posse subsistere, dignetur vos armis suae gratiae communire. Amen. b. Scuto vos protegat infallibilis veritatis et iustitiae connexis partibus,

ut lorica vos induat

in actibus

et moribus

universis. Amen. c. Quo in mentis apice verae salutis amore galeati, ignitis Dei eloquiis praevaleatis insultibus inimici. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Eph. 6, 10-17 (evangelium diei).

990.

Lowc. 68b : Benedictio unius virginis martyris. a. Deus, qui infirmum mundi elegit ut confundat fortium praesumptionem, in [festo] sanctae N. virginis et martyris ad obtinenda caelestia vos fortitudinem induat indeficientem. Amen. b. Quique illi candorem [contulit] virgineum et ruborem martyri gloriosum, det vobis in prosperis et in adversis incorruptionis integrae munimentum. Amen. c. Quo, sicut illa sexus vires superans virtutum robore sponso astitit circumdata varietate, sic vos ipsius meritis duplicibus vestiamini in superni gaudii civitate. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a, infirmum ... praesumptionem] 1 Cot. 1, 27 44, IO duplicibus vestiamini] Cfr Prov. 31, 21.

€. circumdata varietate] Ps.

BENEDICTIONES, 991-992

403

901. BR. 283 : [sine titulo : Benedictio de Beata Maria Virgine] : a. Deus, qui intemeratae virginis utero mirabiliter pro nobis voluit incarnari,

det vobis intellectum

et fidem, ut tantae

incarnationis sacramentum vere intelligentes credatis, et ad capiendam aeternae salutis hereditatem credendo proficiatis. R. Amen. b. Dignetur nunc eandem sanctissimam genitricem suam pro vobis supplicantem misericorditer audire, per quam tunc pro redemptione omnium Deus et homo ad humanos oculos voluit prodire. R. Amen. c. Et qui ad salutem nostram virgam produxit de radice Iesse, de qua ipse flos noster voluit ascendere, perfundat vos septiformis Spiritus sui charismate, quem super hunc florem singulariter creditis requievisse. À. Amen. Quod ipse praestare. *ex m5. BRAUNSCHWEIG f? 78Y-79! : v. vitgam ... ascendere] Is. 11, 1. Bn. 16 (ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 57) : Item alia [benedictio in feria IV’. in bebdomada III. de Adventu : a. nobis] vobis b. vobis] nobis.

092.

CANT. 9r, 2 : Benedictio in natali sancti Marci evangelistae [25 APR.].

a. Deus, qui inter animalia caelestia leonis speciem Marcum gerere et evangelicis tonitruis mundum fecit replere po-

tenter, vos vivere innocenter, triumphare decenter, se amare

ardenter, donisque suis faciat lucere pollenter. Amen. b. Gratia illa quae hunc evangelistam perfecit gloriosum, repellat a vobis quidquid sibi est odiosum, adhibeat quod-

cumque est gratiosum, cursumque vestrum faciat fructuosum

et finem pretiosum. Amen. c. Spiritus sanctus vos abluat, sedem sibi in vos construat,

pacem

tribuat,

necessaria

annuat,

mentes

vestras

reficiat,

vota perficiat, sibi obedientes faciat, et ad coronam dignos efficiat. Amen. d. Huius evangelistae doctrinam praestet vos intelligere subtiliter, perficere humiliter, suffragia consequi pleniter, sollemnia colere acceptabiliter, societatemque nancisci feliciter. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g, Cfr Apoc. 4, 6-9.

404

BENEDICTIONES, 993-995

993: Loxa. 65c : In vigilia unius apostoli benedictio. a. Deus, qui inter cetera sinceritatis monita apostolos tuos informasti ad alacritatem vigilantiae, populo tuo digneris benedicere hodiernam vigiliam cum ieuinio celebranti. Amen. b. Quique spontaneis angustiis praevenire sanctorum sollemnia docuisti, da fidelibus tuis meritum ieiunii integri et iucundi. Amen. c. Quo momentaneum gladium martyrii diuturno cruciatu poenitentiae pro viribus compensantes, apostolicae gloriae mereantur fieri coheredes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex m5. LACY : c. gladium martyrii] gladii martyrium lege, ut in L, loco : compessantes gloriae] gratiae.

compensantes] 57e

994. CANT. 95,1 : Jtem alia [benedictio ad missam S. Dunstani archepiescopi] [19 Marr]. a. Deus, qui inter ecclesiae luminaria sanctum Dunstanum archipraesulem miraculis concessit coruscare, vos faciat donis virtutum exuberare, et illuc tota mente properare, quo vos huius sancti miracula incitant festinare. Amen. b. Quique, hodierna die, hunc sanctum miraculis coruscantibus angelorum adscisci dignatus est collegio, vobis suam misericordiam dignetur praestare, ut cum ipso possitis habere portionem, cuius sanctissimam celebratis depositionem. Amen. -c. Huius intercessio confessoris clarissimi, qui innumeros sanitati restituit languidos, vos virtutibus faciat floridos, et sic in hac vita adiuvet Deo placere, ut inter rutilos caelorum choros in perpetuum valeatis lucere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *atch. de Cantorbéry (4-988). 7. angelotum ... collegio] cfr LMS. 268 (p. 127, 9-12) et 595 ; Lo. 206, 24.

995. À. 1825 : Item alia benedictio [in die sancto Paschae].

a. Deus qui inter orbis primordia subducto fluctu pelagi terras vario germine fecundasti, concede pastor optime gregem tuum tua[m] resurrectione[m] celebrantem perennibus pascuis introduci. [Amen].

BENEDICTIONES,

995-997

405

b. Ut te custode sic oves gubernentur et agni, ut lupus nullus pateat in praeda raptori. [Amen]. c. Sed erepti de fauce lupi, paradisi mereantur floribus epulari. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *g, Cfr Gen. 1, 11-13

b.-c. Cfr Io. 10, 11-13.

A. £0 55-567 (Sabbato Paschae) ; C. £o 27r (n9 60 : Secunda feria Paschae) ;CANT. 50 (Dominica I. post octavam Paschae) ;DuRAND 41 (Feria II. in albis); F II 233-237 (XLIIT) et F III 8 (Feria IV. in Pascha) ; GELL. 2013 (II. Feria Paschae) ; Ros. 18c (Sabbato Paschae) ; RopA (Feria II. in octav. Paschae) ; ROUEN 46, BRux. 389, f? 15, et Paris 953, f? 14 (Dowinica I. post octav. Paschae) ; PARIS 987, F0 34Y (Sabbato Paschae) : a. subducto] subductus F II ; subductos F III ; subducti ROUEN fecundasti] add. herbarum quoque gemmas depi[n]xisti. Amen F II; et inter arborum comas herbarum quoque gemmas depinxisti. Amen F III tuam] add. sanctam CANT. perennibus pascuis] in perennibus pascuis RoDA ; ad perennas pascuas C., DURAND ; perennibus gaudiis ROUEN introduci] add. et aetetnis dapibus satiati CANT. b. Ut] Et Caur., DunAND, Panis et Brux. ; Quo F IIIII custode] custodiente CANT. lupus nullus] nullus ex eis lupum AE,

Cawr., Ros. Er PARIS 987 ; lupo nullus DurAND ; nullus locus F II-IIT; locus nullus lupo Rouen et Paris 955 ; locus nullus RopA pateat] patiatur AE. Cawr., RoB., PARIS 987 in ... taptori] in praedam raptorem Axr., Ros. ; imptobum raptorem CANT., PARIS 987 ; in praedam raptori DuRAND, C. c. patadisi] beati paradisi F II-III mereantur] add. semper CANT. et PARIS 987 (super lineam).

996. Lows. 38a : Benedictio in dominica XIVa [post Trinitatem]. a. Deus, qui intestino proelio carnis et spiritus vos conspicit iugiter molestari, concedat vobis carnis opera fugere et fructum spiritus experiri. Amen. b. Det vobis Christi exemplo carnem crucifigere repugnantem, qui suam crucis affecit angustiis innocentem. Amen. c. Quatenus grati effecti suae beneficiis pietatis, corde, voce et opere digne laudare possitis gloriam Trinitatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Gal. 5, 16-24 (epistola diei). ex ms. LAcY : b. Det] sic Jege, sicut in L, Joco : Et.

|

997-

LMS. 1325 (Suppl.) : Benedictio in die sanctorum Vincentii et Laeti (x SEPT.].

a. Deus, qui invicta virtute in sanctis martyribus dimicas et triumphas, quorum tu pugnam exerceris et victoriam perficis, da, ob tantos sanctissimos martyres Vincentium et Laetum, ut

406

BENEDICTIONES, 997-999

nobis famulis tuis et omni populo tuo uberiorem adhibeat misericordiae tuae gratiam. Amen. b. Ut hic semper in famulis tuis vincant spiritum immundum, ubi sanctum eius celebramus natalitium. Amen.

c. Hic porrigant, te favente, supplici huius remedium, sacerdotibus erigant sanctitatis studium, et omnium tribuat veniam delictorum. Amen. [Praestante sua misericordia, qui in Trinitate ...] *S. Vincent, erronément appelé évêque de Dax, et Laetus, prêtre de la méme église, martyrisés vraisemblablement sous l'empereur Julien (Férotin, Liber Ordinum, 476-477, note x).

098.

BR. 215 : Alia [benedictio in dominica XXIIa post Pentecosten].

a. Deus, qui iudicium sine misericordia proponit non facientibus misericordiam, doceat vos infinitam exactionem divini

iudicii parvo supernae remissionis commercio redimere, ut mensuram bonam et confertam et supereffluentem possitis invenire. À. Amen. b. Faciat vos non pigros ad misericordiam, ne dum a debitore proximo centum denarios crudeliter exigitis, in carcerem missi, decem millia talenta usque ad novissimum quadrantem

reddatis. R. Amen. c. Commoveat vos quotidianae vinculum cum Deo conventionis, ut sicut vos debitoribus vestris dimittitis, sic et ipse

vobis dimittat. R. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Mt. 18, 23-35 (evangelium X XI. dominicae). a. mensuram ... supereffluentem] Lc.'6; 38. ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 61.

999. Bn. 21: Benedictio in Feria sexta [in hebdomada IVa Adventus Domini].

4. Deus, qui iustificat et circumcisionem ex fide et praeputium per fidem, peccata quae post baptisma contraxistis secundo lacrimarum baptismate per gratiam diluat, ne sub legis rigore iudicemini qui cruentat. R. Amen. b. Et qui per carnem assumptam sanctam sibi desponsavit ecclesiam,

faciat vos in fecunditate

tanti matrimonii

filiis, non cum adulteris, computari. R. Amen.

cum

BENEDICTIONES, 999-1001

407

c. Quatenus ad gloriam matris vestrae moribus et actibus specimen praeferentes huius nobilitatis, vestri nec maculam, nec rugam habeatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Rom. 3, 30

BNC

ex ms. BRAUNSCHWEIG

f? 6V.

Eph: 55 22-35.

IOOO0.

Lo. 270 : Benedictio in missa quam sacerdos pro se dicere debeat. a. Deus, qui iustos semper dilexisti, et peccatores numquam despexisti, adesto supplicationibus nostris, et benedic me famulum tuum, simulque et populum tuum. [Amen]. b. Dona mihi, ut semper digne tibi ministrem, semperque digne sacrificia tua celebrare dignus sim. [Amen]. c. Ut haec et ego et populus tuus tibi offerentes, semper tibi indesinenter gratias agere mereamur. Amen. [Per ineffabilem bonitatem tuam, Deus noster, qui vivis et cuncta dominaris in saecula saeculorum]. Comparez Lo. 276 ; Item alia missa quam sacerdos pro se in tribulatione dicere debeat : 4. dilexisti] diligis despexisti] despicis nostris] meis benedic ... tuum] me populumque tuum propitius benedicere digneris. Amen b. digne?] clare tua] add. valeam dignus sim] oz. c. Ut hoc tibi omnes indesinenter exhibentes setvitutis obsequium, a te nobis post transitum cum sanctis omnibus donetur praemium sempiternum. Amen. Per ineffabilem bonitatem tuam ... saecu-

lotum.

IOOI.

Ona. Vis. 1145 : VIII Idus augustas benedictio de festivitate SS. Iusti et Pastoris ad Vesper. et Matut. [6 Auc.]. a. Deus, qui iustus coronator iustorum et pastor pius est

animarum, et per Iustum vos ab iniustitia liberet, et per Pas-

torem pastoris Christi vos protectione sanctificet. Amen. b. Per Iustum vos efficiat amatores iustitiae, et per Pastorem pastu vos foveat gloriae infinitae. Amen. c. Ut, dum

iustitia Iusti commendabiles

vos fecerit Deo,

Pastoris gubernaculo heredes mereamini esse in caelo. Amen.

*Enfants Martyrs célèbres d'Acala (Complutum), frères honorés dans le monastère de montagne, au lieu dit Fraga, près de Cordoue (Férotin, Liber Ordinum, 474-475, note 6 et PL 86, 805-808, nore a).

Brev. Gorx. (PL 86) 1177-1178 t ad vesperum et in laudibus.

408

BENEDICTIONES,

1002-1004

1002. GELL. 2011 : Jem alia [benedictio in Vigilia Paschae]. a. Deus, qui legiferi ne laederetur Israél iussisti postes agni sanguine delinire, ut plaga Aegypti ad domum illam non tangeret quam cruor sacrificii egelaret, protege plebem circumstantem, quam agnus immaculatus redemptione sua, fuso sanguine, liberavit. [Amen]. b. Conserva nitore niveos, quos resurrectionis nox de fonte parturiit candidatos. [Amen]. c. Ut universalis ecclesia talis tibi repraesentetur per baptismi gratiam, qualem hominem creasti sine crimine per naturam. [Amen]. Per Dominum. *Cette “bénédiction”, propre seulement à GELL., et qui n’a pas été reprise dans la suite, semble bien n'étre qu'une oraison ordinaire, comme l'indique sa forme et sa conclusion normale (Per Dominum). Son texte ne figure dans aucun sacramentaire conservé, à notre connaissance. a. Cfr Exod.

12, 7-15.

1003. Lows. 32c : Benedictio in Feria secunda Pentecostes.

a. Deus, qui loquente Petro Spiritum sanctum misit audientibus, verbum suum, nostrae, quamvis imparis, benedictionis

ministerio, vobis largitatem tribuat donorum suorum. Amen. b. Quique linguas pro superbientis populi errore divisas per Spiritum sanctum adunavit, in fide vestrae multitudini perpetuo tribuat verae consensionis unitate gaudere. Amen. c. Quo, sicut lucem suam per Spiritum sanctum misit in mundum, sic det vobis luci inhaerentibus tenebras fugere peccatorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Act. 10, 34 et 42-48 (epist. buius diei).

a. benedictionis ministerio] sic /ege, ut in ms. LACY, loco : benedicens mysterio.

1004.

CANT. 101, 1 : Benedictio in octava apostolorum Petri et Pauli [6 Iur.].

4. Deus, qui mare suis pedibus ac beati Petri apostoli sui vestigiis fecit esse calcabile, eius obtentu vobis omne contrarium faciat esse domabile. Amen.

BENEDICTIONES,

1004-1005

409

_b. Quique coapostolum eius Paulum tertio naufragantem de eiusdem elementi liberavit periculo, vos ab omni adversitate protegat sanctae crucis signaculo, omnique benedictione repleat in utroque saeculo. Amen. c. Et quorum hodie, pia veneratione repetita, celebratis sollemnia, amborum meritis aeterna cum sanctis omnibus sine

fine conregnetis in gloria. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*a. Mt. 14, 22-35 ; Mc. 6, 45-52 ; Io. 6, 16-21

MACON

ES:

Cfr n 1005 : a. Deus ... calcabile.

. 1005. PL 78, 38 : Benedictio in dominica sexta post Epiphaniam. a. Deus, qui mare suis pedibus fecit esse calcabile, vobis quidquid est noxium ipse substernat. Amen. b. Contrarios immundorum spirituum motus compescat, et vos in sua pace confirmet. Amen. c. Crucis suae navim inter mundi fluctus gubernet, et in littus beatae perennitatis perducat. Amen. Quod ipse preastare. *Mt. 14, 22-33 ; Mc. 6, 45-52 ; Io. 6, 16-21.

Az. f? 29 ; CANT. 11, 4 (dominica V. post Epiphaniam) ; DURAND 12 ; EGBERT f? 81V (p. 60 : in Septuagesima) ; LAN. 67h ;MaAGD. 16; NEVERS 74 ; Ros. 8p ; S. GALL 863 ; S. Mic. 17 ; Sr. 609, 1 (dominica VII. post INatalem Domini) ; UTRECHT 20;

Bnux. 389, fo 7; PARIS 733, f? 141 ; 734, f? 1437 ;945, f? 112 ; 953, £0 7 ; 961

fo 21V ; 987, fo 12 ; 1238, f0 17 ; 2291, f? 116Y ; 13315, f? 77 ; ROUEN 28 (dozzinica V. post Epiphaniam) : a. vobis ... substernat] tribuat vobis aeternae clatitatis visionem CawT.; vel ... ipse non sustineat PARIS 734 ipse substernat] ipse subsistat Paris 733 ; dignetut substernere DURAND b. Contrarios] add. in vobis CANT. confirmet] confirmatos semper esse concedat MaAGp., S. Mircx. c. Crucis] Per crucis UrRECHT navim] navem UTRECHT ; venetatotes CANT. mundi] mundanos DURAND gubernet] gubernat Ros.; tegat Macp., S. Micn. Crucis ... perducat] ozz. PARIS 734. Comparez CANT. 126, 2 : Benedictio pro navigantibus : a. vobis] add. in navigio b. immundorum ... motus] omnium tempestatum flatus vos … confitmet] vobis portum salutis ac tranquillitatis indulgeat.

Amen. c. Et qui quondam patres nostros transtulit per mare rubrum et transvexit per aquam nimiam, simili nunc dignatione vobis inter maris pericula anchotam suae protectionis accomodet, optabilemque eundi et redeundi prosperitatem condonet. Amen. *ç, Sap. 10, 18. Cette bénédiction parait l'adaptation de la précédente. Cfr n° 1004 : Benedictio in octava apostolorum Petri et Pauli : a. Deus ... pedibus ac beati Petri apostoli sui vestigiis fecit esse calcabile" (reZ/gua differ.).

410

BENEDICTIONES,

1006-1008

1006. BR. 177: Alia [benedictio in hebdomada IVa post Pentecosten] a. Deus, qui misericordes misericordiam consequendos esse praedixit, misericordes vos faciat delinquentibus proximis, ut et vos in die irae non districtam iustitiam, sed superabun-

dantem misericordiam inveniatis. R. Amen. b. Aperiat vobis interiores oculos, ut primum sitis accusatores vestri, ut, sic peccata

vestra grandia

existimetis, ut

proximorum inhumana crudelitate peccata non iudicetis. R. Amen. c. Quatenus ad cor redeuntes et vosmetipsos districta examinatione discutientes, sic de oculo vestro trabem labore-

tis eiicere, ut in oculo fratris festucam non semper attendatis inspicere. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Mt. 5, 7; Eph. 4, 32

c. Mt. 7, 3-5 ; Lc. 6, 41-42.

ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 51.

I007. Lo. 355 : Benedictio de missa unius poenitentis. a. Deus, qui moerentes non despicit, donet famulo suo veniam, quam poenitentibus promisit. [Amen]. b. Acceptet poenitudinis eius lamenta, et peccatorum illi concedat indulgentiam copiosam. [Amen]. c. Ut qui hic admissa deplorat, neque humano, neque divino remaneat iudicio puniendus, sed, correctis moribus perveniat ad caelestia regna. Amen. 1008.

LONG. 31b : In die Ascensionis Domini benedictio.

a. Deus, qui mortalitate absorpta, hodie, ascendit in empyream regionem, tribuat vobis expeditis meritorum cursibus in ascendentis tendere viriliter odorem. Amen. b. Et, sicut ascendens patefecit fidelibus suis viam aethereae

mansionis, sic vobis illam tribuat

caelis inferre violentiam,

qua rapitur altitudo regni caelestis. Amen. c. Quatenus ipse, qui residens in Patris dextera, cuncta substrata suis pedibus contemplatur, pro vobis advocatus et intercessor esse dignetur. Amen. — Quod ipse praestare dignetur.

*a. empyream] empyrée (néologisme du grec, pour : aetheream). b. ttibuat ... caelestis] Mt. 11, 12.

BENEDICTIONES,

1009-1010

41I

1000. LONG. 63a : In Exsequiis unius defuncti benedictio. 4. Deus, qui mortem corporum humanorum ad quietem spirituum et omnium finem operum ac receptionem ordinavit stipendiorum, vos orando attentos faciat ac orantes exaudiat ad obtinendam defuncto (vel defunctis) suorum remissionem

omnium peccatorum. Amen. b. Et si qui (vel quis) ei (vel eis) reatus sit (ve/ sint) residuus (vel residui) purgatoriis ignibus merito expiandus (vel expiandi), ipsius praestante misericordia sit (ve sint) hodiernis laboribus et fletibus expiatus (vel expiati). Amen. . €. Quo et vos per viam liberi transeuntes ipsius (vel ipsorum) impetretis alleviari incomparabilem (vel incomparabiles) cruciatum (vel cruciatus), et vobis tantae pietatis beneficio augeatis praemium sempiternum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex ms. LACY : a. ac teceptionem] ad receptionem. IOIO.

A. 1823 : In vigilia Paschae benedictio. a. Deus qui mortem nostram ingressus inferi tartara in hac nocte devicisti virtute divina. [Amen]. 6. Suscipe propitius familiae tuae preces humillimas, voto sincerae mentis oblatas. [Amen]. c. Et quos veteribus maculis baptismatis emundavit unda sacrata per lavacrum, tuae protectionis auxilium purgati, tales ante te praesententur in iudicium, quales nunc processerunt ex baptismo. [Amen]. d. Et, qui te miserante revocati sunt in paradiso pereunte peccato, non patiaris exsules fieri ex renascente commisso. [Amen]. e. Et qui te semel agnovit principem universitatis et Dominum, numquam invasis sensibus in se tyrannizantem sentiat inimicum. [Amen]. Quod ipse. Ax. fo 5oV-51* ; C. £o 247 (n? 56) ; F I 87-92 (XVI ; alibi n? 19) ;F II 204-212 (XXXIX); F III 4; GELL. 2009; GoD. 309, 15; RoB. 16a; ROUEN 427-45" ; Bnux. 389, fo 13V-147 et PARIS 953, fo 12V-157 (Ifem de resurrectione) ;PARIS 987, ingressus inferi] ingrediendo F I; ingressus fo 30 : a. nosttam] aeternam F I inferni F IL-IIL, AE, Ros., PARIS 987 ; ingressu infeti ROUEN ; ingressu inferni divina] add. Et eam mulin hac nocte] ozz. F I, BRux., ROUEN PARIS 953 totum funere divitem motte tua spoliatam traxisti, pie victor, in praedam C., F I-II-III, Gzzr., Goo. ; ut quae de cunctis triumphaverat, de ipsa tibi contingeret b. humillimas] humili F IIacquirere (triumphi F I) vexillum. Amen F I-II-III sincetae mentis] sentite mentes F I ; sincerisque mentibus voto] vota FT III

412

BENEDICTIONES,

roro-rori2

F IL-III

Suscipe ... oblatas] coniungitur cum “a” in Ax., C., RoB., ROUEN, BRUX., PARIS €. baptismatis] oz. C sactata] add. baptismatis C. auxilium] auxilio Ar., C., Gop., Ros., ROUEN, Bnux., PARIS auxilium putgati] purget auxilium. Amen F II-III tales] talesque F II-III ptaesententur] repraesententut F II-III iudicium] iudicio C., F IT-III, Gop., ROUEN, Bnux., PARIS 953 pfocessetunt] praecesserunt F II-III baptismo] lavacro C. tales ... baptismo] ante ipsum repraesentari valeant in futuro F I d. Et] Ut F I-II-III, Bnux. te miserante] ozz. FI in patadisum] paradisum F II-III ; in paradiso BRux.; in baptismo RovEN

ex] oz. ÂE., C., F I-IL-III, Gzrr., Gon., Ros.,

PARIS renascente commisso] renascentes in Christo. Amen F II-III Amen] 077. BRUX., ROUEN, PARIS 955 e. Bt] Sed C. ;oz. FI te] cum te F I agnovit] agnoverunt C., F II-III, ROUEN, Bnux., PARIS 953 Dominum] add. nostrum Gon. numquam] oz. C.; tam Gon. invasis … inimicum] in suis sensibus tyrannizantem non sentiant inimicum C.; in se tyrannidem sentiant inimici F I; sentiant in se tyrannidem dominationis inimici F IL-III; in suis sensibus in se tyrannizantem non sentiat inimicus Gon. ; in se sentiant tyrannizantem (tyrannitatis ROUEN, zyzannizantem BRUX.) inimicum BRux., PARIS 955, ROUEN ; invasis sensibus in se tyrannizantem sentiant inimicum Ax., ROB.

IOII.

CANT. 127, 3: Benedictio de quacumque tribulatione. a. Deus, qui multus est ad ignoscendum, aspiciat et condoleat clemens aerumnas quas sustinetis, removeat contritiones et flagella quae toleratis, postque comminationem et increpationem, det placatus veniam quam postulatis. Amen. b. Placeat sibi vos contritos et humiliatos sublevare, damnatos reparare, naufragos liberare, hostium virtutes humiliare,

crudelitates evacuare et patriae libertatem et pacem restaurare. Amen. c. Et quia mentes vestrae fluctuant in moerore, corda natant in lacrimis et dolore, gemitus vestros suscipere, culpas abstergere, hostes comprimere, tribulationum atque tentationum incendia dignetur extinguere, et omnibus vobis morum emendationem et optatam hic et in aeternum consolationem concedere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. multus ... ignoscendum] Is. 55, 7

b. et humiliatos] ad. sup. lineam.

IOI2.

LONG. 17a : Benedictio in feria IVa Quatuor Temporum ante Natale[m] Domini.

4. Deus, qui mundum per Satanam et Evam proditum per Gabrielem et Mariam voluit reparare, vos sua praeveniat benedictione. Amen. b. Quique universum transcendens obumbratus latuit in virginalis lilio castitatis, ipsius vos efficiat participes ardentissimae caritatis. Amen.

BENEDICTIONES,

1012-1014

413

c. Ut qui damnatis filiis tam propitiam et tam potentem exhibuit patronam, ipsius intervenientibus meritis vobis ab exilio revocatis perditam restituat coronam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex m5. LACY : b. univetsum] omnia

lilio] utero.

IOI3. CANT. 97, 2 : Benedictio in natali sancti Barnabae apostoli

[11 IUN.].

a. Deus, qui mundum universum per apostolos suos voluit illuminare, omnes tenebras de cordibus vestris dignetur amputare, praestetque ut sanctus Barnabas apostolus vobis lucem vitae et quietis sua intercessione studeat impetrare. Amen. b. Vobis opem praebeat in terris, qui inter ipsos incomparabiles ecclesiae proceres splendidus atque perlucidus emicat in caelis. Amen. c. Semper hoc apostolicum sidus ad impetranda vobis rutilet suffragia, et vos in illa consociet gloria, ubi ineffabilis nunquam deficiet laetitia. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Parts 987 [Bénédictionnaire du XIe s., probablement originaire du monastère anglais de Ramsey, donné à l'abbé de Fleury (c. 1010-1020)] f? 92V-937, et Wzsr. 632b. Paris 987, fo 10V-109! : alia benedictio in natali unius apostoli : a. Barnabas] Z//. vitae et quietis] inextinguibilem.

IOI4. GELL. 2030 : In IIIa dom. post Pentecosten benedictio. a. Deus, qui, mysticam vitem, veram nobis largitus es vitam, et deserta iam exhaustaque sarmenta pretiosis vitibus novellasti. [Amen]. b. Praesta, Domine, his famulis tuis in atriis domus tuae, [ut] tamquam potamina viva plantati, in vineae tuae ordinibus dirigantur. c. Ut ex ea vite frondescant, quam tu caelestis agricola falcis tuae acie componis et purgas, ut, tam fecunda quam speciosa, non inutili decore luxurient, sed laetis Christo palmitibus vivida prole turgescant et dulcibus botris bonorum operum exuberantia glorientur. Per. *[o. 15, 1-8.

414

BENEDICTIONES,

1014-1017

C. £o 57*-58r (n? 87) ; F II 634-637 (CXXIII. Item alia benedictio dominicalis) : a. qui] «dd. per F II sarmenta] sacramenta F II (/ege : satmenta) novellasti] non vallasti F IL (ege : novellasti) b. ut] add. sicut in F II plantati] plantata F II a. + b. : C. c. quam] qua F II tu] tuae F II (ege : tu) putgas] add. Amen F II luxurient] 247. Amen C. ; luxuriae F II vivida] viridi F II Per] Quod ipse praestare dignetur C.

IOIS. Loc. 3od : In Litaniis maioribus benedictio.

a. Deus, qui necessitatis humanae refugium orationis statuit instantiam ieiuniis et eleemosynis subnixam, vobis hoc orationis tempore pietatis suae gratiam tribuat expectatam. Amen. b. Et qui in meriti exercitium temporali varietati vos fecit obnoxios, quantum humanae fragilitati expedit successus vobis tribuat opportunos. Amen. c. Quo agnoscentes clementiam conditoris, de obtentu aeternorum ad fiduciam stabilem totis praecordiis assurgatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. IOIÓ.

BR. 182 dictio.

: Dominicae

VIIae [post octav. Pentecostes] bene-

a. Deus, qui non dedit vobis spiritum timoris, sed virtutis et dilectionis

et sobrietatis,

non

secundum

opera

vestra,

sed secundum propositum suum, gratiam suam confirmet in vobis. Amen. b. Ut signaculo fundamenti Dei concludamini, et ab eo qui quae eius sunt novit praecogniti, ab iniquitate discedatis, quicumque nomen Domini fideliter invocatis. Amen. c. Non sitis pietatis speciem habentes et virtutem eius abnegantes, sed per gratiam Dei ab omni opere malo liberati, in regnum suum caeleste perducamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Fan

ptos Titre

b. et c. Cfr Rom. 6, 19-23 (epistola diei).

ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 52Y : c. petducamini] perducemini.

IOI7.

Bn. 39 : In Epiphania Domini 'Ecce advemit' benedictio [6 IAN.]. a. Deus, qui non est Iudaeorum

Deus tantum, sed etiam

BENEDICTIONES,

1017-1019

415

gentium, praeparet vos in vasa misericordiae, in quibus ostendit divitias suae pietatis et gloriae. Amen. b. Et qui non plebem suam, plebem suam, et non misericordiam

consecutam

misericordiam

consecutam

vocavit,

concedat vobis ut filii Dei vocemini. Amen. c. Et cum Christus apparuerit, qui est vita vestra, cum ipso et vos appareatis in gloria. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*a. et b. Rom. 9, 23-26 £3 Col- 3724: ex 775. BRAUNSCHWEIG f? 11V-12! : 7. misericordiam] add. suam c, Bt] Ut Christus] ozz. Paris 10576, f? 84 : a. ptaepatet] apparet misericordiae] vestra ostendit] concedat vobis b. non ... consecutam] plebem suam misericordiam consequi voluit et vobis] ozz. filii Dei] ipsius filii c. Et] Ut.

IOI8.

Ros. roa : Item alia [benedictio in capite Teiunii.] a. Deus, qui non mortem, sed poenitentiam desideras peccatorum, fragilitatem conditionis humanae benignissime respice. [Amen]. b. Et hos cineres, quos causa praeferendae humilitatis atque promerendae veniae capitibus nostris imponi decernimus, benedicere pro tua pietate digneris. [Amen]. c. Ut qui nos cineres esse voluisti, et ob pravitatis nostrae merita in pulverem reversuros cognoscimus, peccatorum nostrorum veniam et praemia poenitentibus repromissa misericorditer consequi mereamur. [Amen]. Per Dominum. *g. Deus ... peccatorum] V 1377; Sacr. Triplex 3269 : Orationes tempore, quod absit, mortalitatis. ;GREG. 141 : orationes pro peste animalium (ed. Wilson). Cfr Gen. 3, 19. e

b., c. : Oratio secunda in benedictione Cinerum in feria

IV. Cinerum (Bruylants,

Oraisons II, n° 394). Cfr n° 1019 : Benedictio, quod absit, tempore mortalitatis : a. Deus ... peccatotum.

IOIQ. GELL. 2097 : Benedictio, quod absit, [tempore] mortalitatis. a. Deus, qui non mortem sed poenitentiam desideras peccatorum, populum tuum, quaesumus, sub potentia manus tuae prostratum, ad te converte propitius et ab imminente morte defende placatus. [Amen]. b. Ut dum tibi devotus exstiterit, iracundiae ab eo flagella

amoveas, atque a mortifero vastatore defendas. [Amen]. c. Praesta, Domine, ut sicut sanctus Michael archangelus in

416

BENEDICTIONES,

1019-1021

conspectu tuo gloriosus assistit, ita et ibi pro populo tuo exorare dignetur, ubi gratiam tuam semper mereatur habere praesentem. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *a. et b. (usque : amoveas) : zissa pro vitanda mortalitate : N 1377 ; À. 2277 ; etc. ; Missa pro quacumque tribulatione : 1474 (474) : Cfr Bruylants, Oraisons IL, 395. Sacr. Triplex 3269 : Orationes tempore, quod absit, mortalitatis. Cfr Gen. 3, 19; Ezech. 18, 32 ; 33, 11. Compatez #° 1018 : Benedictio in capite leiumii : a. Deus ... peccatotum.

C. fo 79Y (n? 210) ; F II 501-504 (XCIX) ; Gon. 313, 27 ; LAN. 110c (De quacumque tribulatione) ; Sv. 624, 5 ; S. GENEV. 175 ; W. 96 : a. poenitentiam] adZ. semper Sr. quaesumus] ozz. LAN., Sr. b. itacundiae] add. tuae C., S. GENEVv. mottifero vastatote] mottifera vastatione F II v. Praesta] add. etgo Sr. ut] om. ST. ibi] ozz. C., LAN. (ozz. et ibi), S. GENE. pto] oz. Gon. tuo] add. cutet C., S. GENEv., W. dignetur] ozz. C., S. GENEv., W. ubi] ut C., F II, LaN., Sr., S. GENEv., W. ; ut ubique Sr. sempet] oz. C. ; cito LAN. meteatur] meretur Gon. ptaesentem] ozz. C., S. Genev., W.; in corde LAN. meteatuf ... praesentem] pfaesentem habere mereatur ST.

1020.

CANT. 126, 3 : Benedictio Sponsi et Sponsae. a. Deus, qui non solum ad nuptias venire, sed etiam ibi miraculorum

suorum

initium

voluit

facere,

hunc

famulum

famulamque suam thoris nuptialibus copulandos, plebemque assistentem dignetur benedicere. Amen. b. Sit in eorum vita, concordia, caritas continua, modesta continentia, humilitatis forma, morum disciplina, et totius

religionis summa decora. Amen. c. Angelus Dei eis adsit custos indeficiens, expellatur ab eis omnis virtus diabolica saeviens, eorumque tempora in pace multiplicentur et in prole fecundentur, sicque benedicantur, ut hic et in aeternum a Deo coronentur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Ea GT Lo 2 etre IOZ2I.

A. 1808 : Item alia in die natalis Domini modo.

benedictio in alio

a. Deus, qui non solum genus humanum condere, sed etiam, te nascente, voluisti hominem de terris ad astra transire,

respice preces supplicum, qui te post longas tenebras hodie nasci lumen agnoscunt. [Amen]. b. Complectere hunc populum in ecclesiae sinu, qui nobis processisti Mariae de thalamo. [Amen].

BENEDICTIONES,

1021-1022

417

c. Sit haec plebs tuis praeceptis obedienter amabilis, sicut est partus virginis in origine singularis. [Amen]. d. Ut cum dies tui fulgoris effulserit, invenias in illis quod recondas in horreo, pro quibus dignatus es venire de caelo. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *b. ecclesiae sinu] cfr LMS. 256 ;Lo. 247, 10 ;ORA. Vis. 237, 345 (n? 475a : S. Ioannis ap. ef er.) et 353 QN GENUSS ue ON ME CANA NET

AE. fo 14 ; CANT. 7, 1 ; GELL. 1990 (n vigilia Natalis Domini) ; LAN. 66a ; MAGD. 12 ; Ros. 5c ;S. Micx. 5 ; Sr. 606, 3 ; Wzsr. 557a ; PARIS 945, f? 108Y : in zane primo nativitatis Domini : a. ttansite] add. ut nativitatis tuae beneficiis et perdida recepit et quae non habueret obtineret GEL. respice ... supplicum] preces supplicum respice ÂE., Canr., LAN., MAGp., Ros., S. MicH., Wesr., PARIS qui] ut qui ÂE., CANT., LAN., RoB., S. Micx., Wzsr., PARIS nasci] natum AE., CANT., GELL., Law., Ros., S. Micg., Sr., Wesr. agnoscunt] agnoscant CANT. ; add. aeterna visione (visionis luce LAN., Ros.) perfrui mereantut CaAnT., LAN., MAGD., Ros., S. Micx., Wzsr. ; nobis in mundo dignatus es exhibere Az., PARIS b. om.

Gzrr., Macp., S. Micx., Wzsr. qui ... thalamo] et divinitatis sanctae tuete ptaesidio, qui pto salutis nostrae remedio, misericorditer pudici pectoris processisti de thalamo Cawr. c. Sit] Sed GEL. (/ege : Sit) tuis] tua est GELL. (/ege : tuis) obedienter amabilis] obediens CANT., LAN., MAGp., S. Micx. ; singulatitet obediens tuis praeceptis WEsr. sicut ... singularis] cui est partus virginis in hodierna nativitate salutaris CANT. pattus] add. sactatissimae MaAGp., S. Micx., Wzsr. in origine] a mundi origine MAGp., S. MicH., Wzsr. 6 om. ÂE., PARIS, Ros. (le ms. s'artéte à : Zn eccle : in b.) d. om. AE., PARIS, ROB.

tui fulgoris] tuae adventus GELL. nem

Macp.,

S. MicH.,

es] add. in catne CANT., LAN. ; in cat-

Wezsr.

Comparez le n° 1923 : Respice, Omnipotens Deus, de caelo plebem tuam … de caelo : À. 1807. a. Respice ... de virgine (a/us extus) — b. ut in À. 1808, sed add. in fine : ut pietate sedula in te sit salus hominum, propter quos homo factus es creator astrorum €. ut in À. 1808 4. fulgoris] adventus ; reliqua ut in À. 1808. Nous sommes en présence de deux versions différentes d'un méme original dispatu, comme l'indique notamment la mention “in alio modo" de A. 1808. 1022.

BR. 220 : Alia [benedictio in dominica

X XIVa post Pente-

costen].

a. Deus, qui non vult evangelizari in sapientia verbi, ut evacuetur crux Christi, concedat ut per stultitiam praedicationis salvi fiatis qui credidistis. R. Amen. b. Verbum crucis, quod pereuntibus est stultitia, sit vobis virtus Dei in salutem. À. Amen. c. Ut, qui delevit quod adversus vos erat chirographum, affigens illud cruci, traducat vos confidenter in finem triumphantibus principatibus in semetipso per fidei stabilitatem. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Fanetp

XA Of. SIS ETEI8

ex ms. BRAUNSCHWEIG

f? 62.

t. Col. 2, 14-15.

418

BENEDICTIONES,

1022-1026

Paris 10576, fo 86V : In Inventione S. Crucis benedictio [3 Maur] : a. vult evangelizati] evangelizari vult b. vittus ... salutem] in salutem Dei c. vos] nos ptincipatibus] add. et potestatibus pet … stabilitatem] 0.

1023. BR. 181 : Aa [benedictio in dominica V Ia post octav. Pentecostes].

a. Deus, qui nos a servitute legis liberavit, faciat opera vestra super legalem iustitiam abundare, quos opera legis perfecte coram illo non possunt iustificare. Amen. b. Doceat

vos,

non

solum

non

occidere,

sed

nec

irasci

proximis, ne de odio fratris homicidii praeiudicium sustineatis. R. Amen. c. Quatenus perfectio dilectionis ad omnes aeque secundum voluntatem Dei peragetur, ut plene vestrae caritatis plena in retributione beatitudo donetur. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Rom. 8, 15-21

b. et c. Mt. 5, 20-24 (evangel. V. dominicae post Pentec.).

ex m5. BRAUNSCHWEIG f? 52.

1024. CANT. 21, 3 : Benedictio in dominica IVa in Quadragesima. Deus, qui nos ad praesentium quadragesimalium medietatem ... indemnes.

dierum

Ropa 48.

Cfr n? 1193 : Deus, qui vos ad praesentium. quadragesimalium dierum. medietatem … O. 306, 2.

1025. PL 78, 136 : Benedictio in Decollatione sancti

tae [29 AUG.].

Ioannis Baptis-

Deus, qui nos beati Ioannis Baptistae concedit sollemnia frequentare ... pervenire. Cfr n? 1194 : Deus, qui vos beati loannis Baptistae concedit ... : O. SII E.

1026.

Bn. 8 : Item alia [benedictio in dominica IIa in Adventu Domina].

BENEDICTIONES,

1026-1028

419

a. Deus, qui nos ex lectione sancti evangelii de vicino terruit super adventu iudicii, auferat de cordibus vestris nocivum amorem mundi transeuntis, ut dum signis evidentibus coram oculis vestris, suis quotidie percussionibus atteritur, desiderium eius vestris mentibus elabatur. R. Amen. b. Aperiat vobis aurem cordis, ut verba eius quae caelo et terra transeuntibus

non

transeunt,

sollicite

audiatis, et

propinquantem mundi terminum, quae tot signa praenuntiant, timeatis. R. Amen.

c. Quatenus amatoribus

mundi prae timore arescentibus,

motis etiam supernis virtutibus, sic metum ex bona conscien-

tia possitis temperare, ut in spem sequentis gloriae cum sanctis capita vestra audeatis levare. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Lc. 21, 25-33 (evangelium I. dominicae in Adventu). ex m5. BRAUNSCHWEIG f? 2V.

1027. UTRECHT benedictio.

4 : Dominicae

quartae

in Adventum

Domini

Deus, qui nos et prioris adventus gratia reparavit ... contueri. Cfr n° 1200 : Deus, qui vos et prioris adventus gratia reparavit ... : PL 78, 194-195.

1028.

Paris 10576, fo 877: In eodem festo [S. Ioannis Baptistae benedictio] [24 IUN.].

a. Deus, qui nos, hodie, beati Ioannis Baptistae concedit sollemnem memoriam festinare, tribuat vobis suae benedictio-

nis. dona percipere. Amen. b. Et qui Iesus Christus eiusdem praeconem dignatus est constituere, eius patrocinio dignetur vos in numero doctorum collocare. Amen. c. Quatenus, sicut multi gavisi sunt de eiusdem nativitate,

ita post mortem gaudere valeatis in beatitudinem sanctam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Daniel Wichtetich,

évêque, et de Gilles Byeborck,

évêque

auxiliaire de Trèves (1ère moitié du XVe s. : Paris, B.N. lat. 10576). Cfr Lc. 1, 57c. Lc. 1, 14 (evang. vigiliae). 68 (evangel. buius diei)

a. Comparez n° 1194 : Deus, qui vos beati loannis Baptistae concedit sollemnia frequenlare, tribuat vobis ... percipere : O. 311, 1.

420

BENEDICTIONES,

1029-1032

1029. CANT. 120, 2 : Benedictio in natali unius apostoli. Deus, qui nos in apostolicis tribuit consistere fundamentis... fidei integritatem. Cfr n° 1203 : Deus, qui vos in apostolicis tribuit ... : Or

4r

1030. ADELELME 2 : Benedictio paschalis in feria IIa. Deus, qui nos lavit aqua sui lateris ... plenitudinem caritatis. Cfr n° 1207 : Deus, qui vos lavit aqua sui lateris ... : PL 78, 94.

1031: Lo. 417 : Benedictio de defunctis sacerdotibus. a. Deus, qui nos misericorditer vivificas, te supplices exoramus, ut famulos tuos benedicas atque santifices. [Amen]. b. Da omnibus veniam peccatorum, quos redemisti sanguine pretioso. [Amen].

c. Libera eos, Domine, de profundo, qui pro omnibus pepen-

disti in ligno. Amen.

1032. BR. 130 : ltem alia [benedictio in Sabbato sancto Paschae].

a. Deus, qui nos per baptismum complantari voluit mortis suae similitudini, concedat, ut deposita vetustate, complan-

temini etiam suae gloriosissimae resurrectioni. R. Amen. b. Praestet, ut mortuo in vobis veteri homine et crucifixo,

destructo peccati corpore, ultra non serviatis peccato. R. Amen. c. Quatenus consepulti cum illo per baptismum in morte, cum ipso etiam resurgatis per gloriam Patris in vitae novitate. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Rom. 6, 1-11 (evengelium VI. domin. post Pentec.). ex ms. BRAUNSCHWEIG

f? 37V-38r.

BENEDICTIONES,

1033-1035

421

1033. LONG. 75a : Benedictio pro defunctis die humationis. a. Deus, qui nos pro defunctis deprecari voluisti, iubens per sapientem illum tuum Salomonem ut ad domum luctus potius quam ad domum convivii profiscisceremur, dignare propitius has praesentis huius multitudinis preces exaudire. Amen. b. Quo nos, qui hic hodie congregamur, sic debitas huic funeri exsequias peragamus, ut cuncta quae hic vel acturi vel dicturi sumus ad animae huius salutem et refrigerium sempiternum apud misericordiam tuam vires et virtutem obtineant. Amen. c. Atque, ut interim nos sic imbecillitatis huius nostrae simul et moriendi necessitatis memores

simus, ut sanctum Tobiam

imitati, id funebris obsequii adhuc in carne viventes, defunctis fratribus et sororibus nostris praestare valeamus, quod mortuis nobis ab aliis fieri pie quidem et salubriter desideramus. Amen. Quod ipse praestare dignetur. g2EccleJ75

c. Tobiae 1, 17-18.

1034. Bn. 84 : Benedictio in Feria IIa [in hebdomada prima Quadragesimae]. a. Deus, qui nos sicut oves errantes ad pabula vitae voluit revocare, ipse vos, cum in fine mundi venerit districtus, in numero ovium suarum dignetur misericorditer aggregare. R. Amen. b. Inspiretque vobis nunc indesinenter seminare opera misericordiae,

ut tunc in exsultatione meritorum

manipulos inveniami reportare. R. Amen. c. Quatenus,

coheredes

Christi,

cum

vestrorum

benedictionis

filiis

illud regnum possidere mereamini, in quo concives angelorum a visione Dei nostri amodo non formidetis sequestrari. À. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Cfr Ezechiel 34, 11-16 et Mt. 25, 31-46 (epist. et evangel. buius diei) ; x Petri cx ROM. 8, 17:4 Eph92;, I9; b. Cfr Ps. 125, 6 25.25 ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 25.

1035. Loxc. 23c : Dominicae [in] Septuagesima benedictio. a. Deus, qui ob hoc malos in saeculo toleras, ut electi tui

422

BENEDICTIONES,

1035-1037

ipsorum proficiant molestiis toleratis, ecclesiam tuam gemitibus circumdatam exaudire digneris. Amen. b. Et quae, te inspirante, septuagenarii moeroris tempore silet cantica laetitiae, te iuvante, expeditis gressibus, valeat

ad destinatum bravium festinare. Amen. c. Quatenus, excluso otio electi tui sic discant in vinea laborare, ut in mortis vespera possint incorruptibilis denarii stipendium obtinere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mt. 20, 1-16 (evangelium buius diei) ; x COR. 9, 24-27 ; 10, 1-5 (epist. buius diei). ex ms. LACY : a. malos] mala

b. silet] add. prudenter.

1036.

Fir: 228-232 (XLII) : Benedictio Feriae IIIae in Pascha. a. Deus, qui olim, hac die, solem coruscato radio, lunam et

stellas ordinasti discursu, quarum claritate nec dies offendiculo, nec nox tenebroso premeretur obtutu. Amen. b. Praesta, quaesumus omnipotens, populo pascha[lia] celebrante mysteria tuo fulgore circumdato, vitare tetri hostis incursum. Amen. c. Ne ducantur adversarii iugo captivi, baptismi sacramento redempti. Amen. d. Sed inimici liberati de laqueo, creatoris sui perducantur in regnum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Cfr Gen. 1, 14-18.

F III : #. pascha[lia]] paschalia

d. Quod ipse] Ille vos benedicat.

1037. CANT. 88, 3 : Benedictio de sancto Cuthberto episcopo [26 Ocr.] a. Deus, qui omne tempus vitae beati Cuthberti miraculis apostolicis fecit esse plenissimum, vobis suam concedat misericordiam indulgentissimam, virtutumque copiam felicissimam Amen. b. Et qui triennem per infantulum pontifex futurus meruit praenuntiari et ab angelo curari, sua vos intercessione faciat muniri, et utriusque vitae prosperitate beari. Amen. c. Quique in caelo iucundissimam habet mansionem, vobis peccatorum impetret remissionem et perennem felicitatem per hanc temporalem suam sollemnitatem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. * Archev. de Cantotbéry (+ 758 ?).

BENEDICTIONES,

1037-1040

423

, Wesr. 628a ; PARIS 987, f? 87 : a. vobis] add. suae benedictionis donet exuberantiam suam] atque b. Et] Ut N.B. a. plenissimum] Zn zzs. : plenissimam.

1038.

Bn. 38 : Benedictio in vigilia Epiphaniae [5 IAN.].

a. Deus, qui omnes peccantes sine distinctione gloria sua voluit indifferenter egere, omnes vos quos gratis iustificavit per suam gratiam, per redemptionem quae in ipso est trans-

cribat ad vitam. R. Amen.

b. Doceat vos in superabundante et gratuita misericordia gloriari, qui vos cognoscitis ex operibus legis coram illo non posse iustificari. R. Amen. c. Quatenus ipse, qui et bona gratis dat et post iuste remunerat, nunc misericorditer confirmet in vobis quod operatus est, ut in novissimo veniens, inveniat in vobis quod remunerare debeat iustus iudex. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Xa. Rom. 3, 24

b. Rom. 3, 20

(PS. 07: 20.

ex m5. BRAUNSCHWEIG f? 11V.

1039. BR. 116 : Benedictio in Feria IIa [in hebdomada Passionis]. a. Deus, qui omnes sitientes invitat, faciat vos ad fontem vivum, quod ipse est, cervino desiderio currere, et caelestes

aquas sufficienter haurire. R. Amen. b. Sic mentes vestras sui spiritus liquore dignetur inebriare, ut etiam ad irrigationem aliorum de ventre memoriae vestrae doctrinae aventa possint manare. R. Amen. c. Quatenus eodem fonte et refecti et a peccatis omnibus abluti, in aeterna festivitate mereamini cum Domino vestro

feriari, ubi festa beatorum spirituum recedendo comminari. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Fer Isto

nesciunt

s 1: PS:24 3512;

ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 233-347.

I040. BR. 43 : Item alia [benedictio in dominica Ia post Nativitatem (1.e. Epiphaniam].

a. Deus, qui omnia conclusit in incredulitate, ut omnium

424

BENEDICTIONES,

1040-1042

misereatur, concedat vobis bonum aemulari semper in bono, ut Iesus Christus in vobis formetur. R. Amen. b. Adiuvet vos per misericordiam suam, ut qui carnales estis ut venumdati sub peccato quod operamini non intelligentes, per gratiam ipsius de corpore mortis huius liberemini. À. Amen. c. Inspiret vobis secundum Iesum Christum obedientem parentibus, [ut] cum Iesu proficiatis sapientia coram Deo et hominibus. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Galat. 4, 17-18

t. Lc. 2, 42-52 (evangel. buius diei).

ex ms. BRAUNSCHWEIG f? 13.

1041. S. GALL 883 : Benedictio in triduano ieiunio in die primo.

IV. Temporum

a. Deus qui operatur in sanctis suis et velle et perficere pro bona voluntate, devotionem vestram ad exsequendam salutaris abstinentiae medicinam sua excitet miseratione et corroboret benedictione. Amen. b. Quique castigat omnem filium quem recipit, non solum vos patiatur in flagellis quae meremur impatientiae vitio titubare, sed ad suam faciat pietatem humili supplicatione confugere. Amen. c. Et qui fragilitatem humanae mutabilitatis, utpote creator agnoscit, auxilium suum bonis inchoationibus vestris accommodet, ut ipso duce, quo incitatore, quae ad veram salutem pertinent peragatis. Amen. Quod ipse praestare. Bn. :feria IIa in rogationibus ; S. GENEV. : Feria IVa mense quarto, de ieiunio. Bn. 147 ; DURAND 21 ; Huesca 19 ; S. GENEV. 73 ; PARIS 735, f? 1427 et 967, fo 187 : a. et cottobotet] corrobotet PARIS 733 b. meremur] meremini DuRAND, HUESCA faciat] add. humilitatem S. GENEv. pietatem] pietatemque S. GENEV. c. vestris] nostris PARIS 733.

*Bénédiction qui ne se rencontre que dans les mss. allemands post-carolingiens : outte ceux de Magdebourg et Braunschweig (Bn.), S. GALL et $. GENEv. précités, dom Laporte (Huesca, note XIX) cite aussi ceux de Bamberg et de Mayence. Durand de Mende l'a reprise dans son Bénédictionnaire, dont dépendent Hursca et les deux mss. de Paris précités.

1042. WEST. 652b : Benedictio in festo sanctae Catharinae virginis et martyris [25 Nov.].

a. Deus,

qui palatinam

virginem

Catharinam

innumeris

BENEDICTIONES,

1042-1044

425

ornavit privilegiis gratiarum, det vobis, eius intervenientibus precibus, eminentia meritorum. Amen. b. Et sicut ipsivestem contulit munditia,sapientia et martyrio variatam, sit det vobis puritatem cordium, illustrationem mentium et vigentium virium probitatem. Amen. c. Quoin montem qui Christus est meritorum saltibus deportati, possitis cum ea in caelestis deserti montibus perenniter consolari. Amen. Quod ipse praestare. Lowc. 65b : e. eminentia] eminentiam b. munditia ... vatiatam] munditiae sapientiam.et martyrii varietatem LowG. (ex #5. LAcv : munditiae sapientia et

mattytio etiam.

vatiatam)

vigentium]

ingentium

(zzei/leure version)

^ c. ea] ad.

: 1043. CANT.

110,1 : Benedictio sabbato in XII lectiones [Quatuor

Temporum autumnal.]. a. Deus, qui parabolice loquens, arborem fici in vinea retulit plantatam, eique fossuram et stercora utilia a cultore exhibita,

sterilitati vestrae poenitentiae medicamenta et virtutum dignetur adhibere nutrimenta. Amen. b. Concedatque ut in domo sua floreatis tamquam arbor fructifera, sanetque omnia quae in corde sustinetis vulnera,

vobisque tempora largiatur prospera. Amen. c. Et qui curare dignatus est mulierem quae diuturni temporis spatio inclinata, omnino non poterat sursum respicere, quae sursum sunt vos faciat aspicere, illucque vos adiuvet quotidie tendere, unde ipse pro vobis dignatus fuit descendere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 13, 6-17 (evangelium diei)

^ c. quae sursum sunt ... aspicere] Col. 3, 1-4.

c. aspicere] MAGD. 43 ; S. Micn. 108, Wesr. 610b : P. largiatur] non deneget add. et quae deorsum despicere. Cette bénédiction est d'origine anglaise.

1044. Lowc. 51c : In vigilia sancti Ioannis Baptistae benedictio [23 IUN.].

a. Deus, qui partum virginis partu sterili praeveniens commendavit ortum praecursoris, pia vos praeveniat luce suae benedictionis. Amen. b. Et, qui eiusdem testimonio corda incredula praeparavit ad unigeniti sui susceptionem, ipse vos praesenti ieiunio praeparet ad tantae festivitatis consonam devotionem. Amen.

426

BENEDICTIONES,

1044-1047

c. Quo sicut eius sollemnia corporalis afflictionis ceremonia praevenitis, sic post praesentis vitae angustias cum ipso perpetuo gaudeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Lc. 1, 36-37

b. Mt. 5, 1-12 ; Mc. 1, 2-8 ; Lc. 3, 3-18.

1045. WEST. 637a : Benedictio de sancta Maria Magdelena [22 Iur.]

a. Deus, qui peccantes sua gratia praeveniens nulli claudit gremium poenitenti, vobis cordis contriti et humiliati spiritus dignetur gratiam impertiri. Amen. b. Quique Magdalenam praevenit tantis privilegiis gratiae, ut ei primo resurgens elegit apparere, vobis eius meritis, det bona perdita rigore poenitentiae compensare. Amen. c. Quo, sicut illi pro multis dimissis reatibus multum sui contulit

amorem,

sic vobis eiusdem

clementiae

dulcedinem

perfectam tribuat reconciliationem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b, Io. 20, 11-18

c. Lc. 7, 36-50.

LowG. 542.

1046.

Lowc. 35c : Benedictio in dominica quarta [post Trinitatem]. a. Deus, qui peccatis digna tribuens stipendia, subdidit creaturam servituti corruptionis, tribuat vobis, spretis praesentis exsilii illecebris, libertatem adoptionis. Amen. b. Concedat vobis passiones temporis viriliter sustinere et ipsarum adminiculis ad patriam, doloris expertem, cursu celeri festinare. Amen. c. Quatenus mundanis ac cassis laboribus abdicatis, Christi Domini, qui magister est unicus, perfectius vestigiis haereatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Rom. 8, 18-23 (epist. buius diei)

ex m$. LACY : c. perfectius] petfectis.

1047. PARIS 13315, f? 127 : Benedictio in feria quinta in albis.

4. Deus, qui peccatrici conversae post resurrectionem suam

BENEDICTIONES,

1047-1049

427.

voluit apparere, illustret corda vestra et gratia conversionis et manifestatione veritatis. Amen. b. Det vobis intelligere misericordiam suam, qui peccatoribus conversis donat indulgentiam et donorum caelestium exuberantiam. Amen. c. Ut et hic accipiatis gratiam pro gratia, et in futuro perfrui mereamini manifeste visionis eius gloria. Amen. Quod Ipse praestare. *Io. 20, 11-18 (evangelium diei). Paris, B.IN. lar. 13315 : Pontifical de Trèves ( ?) XIIe s., adapté à l'usage de St-Getmain-des-Prés. DuRAND 47; UTRECHT 38 ; PARIS 733, f9 1447 ; 734, f? 1457 ; 961, fo 27V : a. illustret] perlustret UtrREcHT, PARIS 734 vestta] nostra] PARIS 734 convetsionis] conversationis PARIS 733 et 734 ce. Ut et] Ut PARIS 734 petfrui] ozz. PARIS 734 gloria] gloriam PARIS 734.

1048. Br. 135 : Benedictio in feria quinta [Paschae]. a. Deus, qui peccatrici Mariae multum dimisit, quia multum dilexit, memores vos faciat superabundantis suae misericordiae, ut semper recogitetis quantum eum debeatis amare. R. Amen. 5. Doceat vos mulieris huius exemplo Iesum iam non mortuum, sed viventem, fideliter quaerere, et in inquisitione non lassescere, ut eum in die resurrectionis mereamini sicuti est

videre. R. Amen. c. Ut ipse mediator Dei et hominum sic infirmam in se naturam notam vobis faciat, ut in deitate prius coaequalis etiam in cordibus vestris ad Patrem ascendat. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Lc. 7, 36-50

b. Io. 20, 11-18

Corel

2557

ex. 725. BRAUNSCHWEIG f? 39V.

1040. Fu 160-164 (XXXII) : Benedictio in dominica ILHa in Quadragesima. a. Deus, qui per abstinentiam fidelium tuorum remunerator es, praemium iustum sanctificas, peccatorum absolve delicta, medicina languentium, redemptio animarum. Amen. b. Qui per transgressionem humani generis offensus, supplici precum ieiunii et oratione placatus, et fideliter orantibus numquam beneficia divina deneges. Amen.

428

BENEDICTIONES,

1049-1051

c. Praesta amoris tuis perseverantiam, morum tiam,

misericordiam,

providentiam,

in actibus

temperandisciplinam.

Amen. d. Ut concessa miserationis indulgentia, non abicias eum a promissionis tuae munificentia, sed perducas ad veniam quem hic tibi adoptasti per gratiam. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1050. BR. 262 : Alia [benedictio in die sancto plurimorum apostolorum].

a. Deus, qui per apostolicae praedicationis documenta

et

ministerium fidem suam disseminavit in orbem terrarum, bea-

torum apostolorum N. et magisterio vitam vestram corrigat et pio tueatur patrocinio, quorum natalem debitae devotionis celebratis officio. R. Amen. b. Faciat vos pro peccatis vestris apud se proficue intervenire, quorum verba in fines terrae voluit exire. R. Amen. c. Quatenus, qui fuistis aliquando hospites et advenae, iam superaedificati super fundamentum apostolorum et pro-

phetarum, ac cives sanctorum esse mereamini et domestici Dei. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. CDS

T8255.

c. Eph. 2, 19-20.

ex 7:5. BRAUNSCHWEIG f? 747.

1051. CANT. 95, 2 : Benedictio in natali sancti Augustini archiepiscof? [Cantuarensis] [28 Mari]. a. Deus, qui per apostolicam beati Augustini admonitionem populo anglorum suam contulit agnitionem, meritis ipsius

vobis peccatorum

tribuat

absolutionem,

virtutum

munitio-

nem, cordis compunctionem. Amen. b. Qui gloriosus exsultat in caelis pro labore, quem in terris pro vestra suscepit utilitate, semper vos paterna defendat pietate et hoc votis apud Deum agat, ut cum ipso in aeterna gaudeatis felicitate. Amen. c. Numquam inimicum permittat in agro cordis vestri zizania superseminare, sed ut agricola sollicitus semper vos vigilet orando, qui fidei frumentum vobis studuit erogare, adiuvetque ut fructum multiplicem Deo obviam possitis reportare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Mt. 13, 25-40.

BENEDICTIONES,

1052-1053

429

1052.

Fir 800-803 (cLvI) : Item alia [benedictio de Adventu Domini]. a. Deus, qui per archangelum nuntium sacratissimum et ineffabilem virginis uterum pronuntiare Domino salvatore iussisti. Amen. b. De qua floruit salus nostra per virgam illam quae exiit de radice Iesse, de quo vaticinium est impletum et factum est eius imperium sine fine. [Amen]. c. Ipso veniente et gloria virtutis absolvat illaesos, pietas possideat absolutos. Amen. d. Da ergo nobis, Domine, in adventu tuo mystica intelligere sacramenta, ut cum iudex veneris quaerere fructus, non inve-

nias in nobis quod exuras, sed in caelestibus horreis quod recondas. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *g. Lc. 1, 26-38

b. Is. 11, 1

PCT 2 En

4,2

d. Cfr Mt. 13, 30.

1053. O. 310, 4 ; R. 252, 2 : Benedictio in festivitate sanctae Mariae.

a. Deus, qui per beatae Mariae virginis partum genus humanum dignatus est redimere, sua vos dignetur benedictione locupletare. Amen. b. Eiusque semper et ubique patrocinia sentiatis, ex cuius intemerato utero auctorem vitae suscipere meruistis. Amen. c. Et qui ad eius celebrandam festivitatem, hodierna die, devotis mentibus convenistis, spiritualium gaudiorum et aeternorum praemiorum vobiscum munera reportetis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Deus ... partum] Cfr Con. 9, 3 (alia oratio de Natali Domini) b. Cfr n° 1249b (appatat) c. Cfr LMS. 1059 c. : “Ut, qui ad festivitatem tanti martyris fide integra et mente devota venistis, magna vobiscum gaudia et praemia reportetis" (cfr n° 329 : bened. unius iusti). Cft aussi n? 233b (O. 307, 2 ; R. 250, 1 ; in Coena Domini): “Et, qui ad celebrandam redemptoris nostri coenam mente devota convenistis, aeternarum dapium vobiscum epulas reportetis”.

In festivitate $. Mariae : LuGD. 88; S. GALL 875-876; W. 31; Paris 9458, fo roY-11* ; 10576, fo 887 ; 13313, fo 21 — In Annuntiatione B.M. Virginis [25 Manr.] : HuszscA 28 ; Koup. f? 13v-147 ; RouEN f? 77v-787 ; Sarzs. 5 ; UTRECHT 84 ; Bnux. 389, f? 29-307 ; PARIS 953, f9 26 ; 961, F0 447 ; 15315,f0 8 — In Assumptione S. Mariae [15 AuG.] : Ax. f? 103 ; BRAGA 53, 5 ; C. £9 47 (n° 116) ; CANT. 105, 2 ; CRAC. 82 ; Ecserr f? 115Y-1167 (p. 88) ; Koup. f? 13Y-14' ; LAN. 96e ;LEOFRIC 155 ; MaGD. 42 ; MEAUX 12 ; MONTMORENCY 9 ; NEVERS 90 ; Ros. 40a ;S. Mick. 102 ; Sr. 618,

8 et PL 78, 134; SALZB. 14 ;WEST. 641a ; PARIS 735, fours 1Y/2/82091£011317/5/0455 fo 1347 ; 987, fo 68 ; 1258, fo 114V-1157 ; 2291, f9 87 ; 12315,10:28Y ;17336, £9 172 — In Conceptione B.M. Virginis [8 DEC.] : LuGp. 81 ; ZAGR. 20-21 [MR. 89, fo 66] — In Nativitate S. Mariae [8 Sepr.] : BR. 241 ; DURAND

164 ;Lucp. 81 ; Ropa 95 ;

ROUEN fo 857-867 ;S. GENEv. 39 ;Torrosa LXVII ;WIEN 633, 3 ; ZAGR. 20-21 [MR. 89, fo 66] ; Brux. 389, f? 33 ; PARIS 953, fo 29Y et 967, £9 1927 : a. pet] oz.

430

BENEDICTIONES,

1053-1055

Bn. fo 687 (15. BRAUNSCHWEIG), HUESCA ; de PARIS 735, ZAGR. (Cf n° 876) Matiae] add. semper DuRAND, W. 31 (zs. P), S. GENEV., PARIS pattum] partu Bn. fo 68r, HuxsCA, ZAGR. locupletare] locupletari Ar.; donare LuGD., MONTMORENCY ; add. et sanctae virginitatis gloria in excelsis magnifice beatificare Wzsr. b. Eiusque] Eius Nevers, S. GArr.; Eius quoque BR., ZAGR. ; Cuius HuzscaA semper] add. hic DURAND, PARIS 733 (sed om. semper) utero] 224. angelo nuntiante ROUEN 77-78 suscipete metuistis] suscepistis LuGD., MONTMORENCY Eiusque … metuistis] Quique digna beatae Dei genitricis Mariae caelos laetificavit assumptione, vos caelitus angelicae exsultationis participet communione et teginae caelorum gloriosa muniat protectione WEsr. e. Et] Ut CRAc., Wzsr. eius] eiusdem perpetuae virginis WzsT. qui] quia INEVERS ad eius] «dd. sanctissimae Virginis Lucp., MONTMORENCY festivitatem] nativitatem (ve/ assumptionem, ve/ annuntiationem, ve/ conceptionem) : cfr #ifulis, supra devotis mentibus] ozz. SALZB. repottetis] accipiatis LuGp., MonrMORENCY ; add. et ipsa beata Maria intercedente a Domino inter choros angelorum admisceri valeatis WEsr. Comparez n? 1084 : Deus, qui prae omnibus ... : PARIS 962, f9 275 : in Annuntiatione (variantes ibidem). Cfr n° 1249b.-c. : Dominator ...: a. autte texte b.-c. ut

supra. 1054.

CANT. 105, 3 : Jtem «lia benedictio [in Assumptione B.M. Virginis] [15 Auc.].

a. Deus, qui per beatae virginis Mariae partum huic mundo lumen effudit aeternum, benedicere vos dignetur per gloriosissimum eius interventum, virtutumque concedat supplementum. Amen. b. Et quae Dominum mundi salvatorem portavit in utero, necessitati vestrae in omnibus salutari succurrat praesidio, et intercedendo vos omni spiritali repleat gaudio. Amen. c. Quatenus,

hic florentes

studio

operum

bonorum,

illuc

mereamini pervenire cum palma praemiorum, quo ipsa, hodierna die, exaltata est super choros angelorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. supplementum] add. supra. lin. : auxilium, sed "supplementum" non eradatur. Comparez l'initium semblable du n° 1053 : Deus, qui per beatae virginis Mariae parCfr Con. 9, 3 (de natali Domini). Ium

1055. LoxG. 20c : Benedictio in die sancti Silvestri Papae [31 DEC.].

a. Deus, qui per beati Silvestri meritum imperialem maiestatem in fidei reverentiam inclinasti, ad tui nominis gloriam omnes saeculi altitudines facias ecclesiasticam eminentiam subiectione debita profiteri. Amen. b. Qui per ipsum eandem sponsam tuam exutam vesti lugubri sublimasti in promissam superbiam saeculorum, da fidelibus tuis non inflative, sed solide appetitu excellentiae omnem fastum despicere saeculi sectatorum. Amen.

BENEDICTIONES,

1055-1058

431

c. Quatenus vos eius eripiat precibus a faucibus draconis, qui perniciosius quam tormentis saevit saeculi blandimentis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. ex 7:5. LACY : b. Qui] Quique nis.

supetbiam] gloriam

c. draconis] daemo-

I056.

CANT. 74, 2 : Benedictio in Feria VIa de Sancta Cruce. a. Deus, qui per crucem passionis suae mundum voluit redimere, eiusdem sanctae crucis munimine, mala omnia a vobis

dignetur expellere. Amen. b. Sit vobis sanctae crucis gloria contra omnes victoria,

et per eius sacram

venerationem,

aemulos

vobis Dominus

mentis et corporis conferat salvationem. Amen. c. Mentes vestras ad caelestia dignetur sublevare, qui per crucem suam nos voluit de inferno liberare, et ibi vos

faciat

post mortem regnare, ubi omnes sancti sine fine solent exsultare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. MAG. 49 ; S. Mic. 127 ; Wzsr. 658b : c. nos] vos dantes Deum non cessant exsultare MAGp., S. Mica.

sine ... exsultare] lauexsultate] gaudere WEsr.

1057. CANT. 108, 4 : Benedictio [14 SEPT.].

de Exaltatione

Sanctae

Crucis

a. Deus, qui per crucem suam mundum voluit salvare, cuius vos fecit, hodie, Exaltatione[m] celebrare, eiusdem crucis munimine vos semper dignetur protegere. Amen. b. Semper vobis sanctae crucis adsint praesidia, semperque vobis eius prosint mysteria, et haec eius sollemnitas utriusque vitae vobis sit prosperitas. [Amen]. c. Vita vestra donis amplificetur caelestibus, ibique societas vestris detur animabus, ubi regnat, qui per crucem vos redemit Dei Filius. Amen. Quod ipse praestare dignetur. I058.

CANT. 118, 2 : Benedictio de sancto Byrino episcopo [3 DEC.].

a. Deus, qui per evangelicum beati pontificis Byrini ministerium multos ad aeternae salutis convertit agnitionem, vobis suam tribuat benedictionem, omnemque sanctam in vobis enutriat devotionem. [Amen].

432

BENEDICTIONES,

1058-1060

b. Et, qui plurimorum pro salute laboriosam suscepit peregrinationem, vobis in huius vitae incolatu paternam conferat gubernationem, et sicut quondam innumeros salvavit per praedicationem, ita et nunc vos salvet per interventionem. Amen. c. Qui etiam post mortem miraculis meruit luculenter florere, suo obtentu, mentes vestras spiritali lumine faciat clare-

re, et ubi ipse glorianter pollet pro meritis, ibi vos sibi associari suis apostolicis obtineat suffragiis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *S. Birin, év. de Dorchester (+ c. 650).

1059. DURAND [25 IAN.].

142 : Benediciio

in

comversione

sancti

Pauli

Deus, qui per gratiam suam beatum Paulum ex persecuLore et roborare. PARIS 734, f? 149r. Cfr n? 940 : Deus, qui gratia sua beatum Paulum ex persecutore ... munire dignetur.

1060.

Fr 100-103 phania[m].

(xx) : Benedictio in dominica

Ila post Epi-

a. Deus, qui per huius celebritatis mysterium aeternitatis tuae lumen cunctis gentibus suscitasti; Amen. b. Da plebi tuae redemptoris sui plenum cognoscere fulgo-

rem, ut ad perpetuam claritatem per eius incrementa perve-

niat, per quem eadem sumpsit exordia. Amen. c. Deus, illuminator omnium gentium, da populis tuis perpetua pace gaudere, et illud lumen splendidum infunde cordibus nostris, quod trium magorum mentibus aspirasti. Amen. d. Omnipotens sempiterne Deus, fidelium splendor animarum, qui hanc sollemnitatem electionis gentium primitiis consecrasti, imple mundum gloria tua, et subditis tibi populis per luminis tui appare claritatem. Amen. [Quod ipse praestare dignetur]. *a. et b. V 68, A. c. V 63 et À. 110 d. À. 111 et Sacr. nes. 2NCNEc. 2,

109 et Sacr. triplex 3 57: Oratio ad populum in Theophania : collecta (ibid.) : aspirasti] aspersisti ; Sacr. triplex 364 : ibid. friplex 365 (ibid.). Combinaison de trois oraisons gélasien32 b. Mt. 2, 1-12.

BENEDICTIONES,

1061-1063

433

1061.

BR. 78:Item alia [benedictio in dominica Quinquagesimae].

a. Deus, qui per humilitatem assumptae mortalitatis tenebras a nobis ex nobis expulit hereditariae caecitatis, interiores oculos vestros illuminet ad contuendam gloriam suae claritatis, ut agnita veritate, iam non iuxta viam sedeatis. R. Amen. b. Det vobis in oratione perseverantiam, et phantasiae praeteritorum malorum, quae mentis aciem a contemplatione sua reverberant, devotionem vestram a bona intentione non

retundant. R. Amen. c. Quatenus, dum in petitiones animos vestros a sua longanimitate non relaxatis, quidquid a bono amico iuste petieritis, laudabili improbitate extorqueatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Lc. 18, 31-43 (evangelium buius diei) c. Cfr Lc. x1, 5-13. ex m5. BRAUNSCHWEIG f? 23.

1062.

LonG. 19b : Benedactto sanct Ioannis evangelistae [27 DEC.]. a. Deus, qui per incarnatam sapientiam saeculi astutiam decrevit stultam ostendere, sancti loannis evangelistae vos faciat sollemnia cum debita reverentia celebrare. Amen. b. Et, qui ipsum sui honore amicitiae ac munditia virginali decoratum illustravit verae sapientiae splendore, concedat vobis ipsius participare gratiam et doctrinae suae cordis oculos iugiter aperire. Amen. c. Quatenus, et amando quod docuit et servando, pertingere valeatis ad gaudium quo ascendit spirituali privilegio gladio inexperto. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Io. 21, 19-24 (evangelium buius diei). ex ms. LACY : b. vetae] vero

c. et amando] amando

spitituali] speciali.

1063.

Fr1 112-113 (xxii) : Benedictio in Septuagesima. a. Deus,

qui

per

ineffabilem

observantiam

sacramenti

BENEDICTIONES, 1063-1065

434

famulorum tuorum praeparas voluntates, donis gratiae tuae corda nostra purifica, ut quod (nostra) sancta. est devotione tractandum, sinceris mentibus exsequamur. [Amen]. b. Concede, quaesumus Omnipotens Deus, fragilitati nostrae sufficientiam competentem, ut suae reparationis effectum, et pia conversatione censeat et cum exsultatione suscipiat. [Amen]. c. Preces populi tui, quaesumus Domine, clementer exaudi,

ut qui iuste pro peccatis nostris affligimur, pro tui nominis gloria misericorditer liberemur. Amen. [Quod ipse praestare dignetur]. *g.-b. : V 69-70 ; A. 250-251 ; Sacr. triplex 566-567 : Collectae in Septuagesima c. À. 255 : ad populum in Septuag. ; Sacr. triplex 571 : Collecta in Septuagesima (ambrosiana) ; cfr V. 1173 : Sabbato in XII lectiones (mensis decimi) : "Preces … affligimut, pietatis tuae visitationis consolemut". Cfr Bruylants, Oraisons II, n? 887. Compilation de trois collectes gélasiennes. Cfr n° 1064 a.

1064.

Fir 108-111 (xxm) : Benedictio in dominica IVa [post Egaphaniam]. a. Deus, qui per ineffabilem observantiam sacramenti famulorum tuorum praeparas voluntates, donis gratiae tuae corda

purifica,

ut quod sancta

est devotione

tractandum,

sinceris mentibus exsequamur. Amen. b. Tuere, quaesumus Domine, plebem tuam et sacram sollemnitatem recolentem, gratiae caelestis largitate prosequere, ut visibilibus adiuta solatiis, ad invisibilia bona promptus incedamus. Amen. c. Praesta, quaesumus Omnipotens Deus, ut semper rationabilia meditantes, quae tibi sint et dictis exsequamur et factis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. V 69 ; À. 250 ; Sacr. triplex 566 : collecta in Septuagesima DNS S ALTO STIS Sacr. triplex 578 : collecta in Sexagesima c. V 1521 : collecta in contentione ad missas ; À. 226 et Sacr. triplex 526 : collecta in dominica VI. post Theophaniam ; cfr Bruylants,

Oraisons II, n° 875. Compilation de trois collectes gélasiennes. Cfr n? 1065 a.

I065. LONG. 62a: In vigilia Omnium Sanctorum benedictio [31 OcT.].

a. Deus, qui per laborum et dolorum angustias sanctos omnes ad aeternas sublimavit delicias, largiatur fervorem

BENEDICTIONES, 1065-1067

435

spiritus vobis ad vigiliarum et ieiuniorum aerumnas viriliter perferendas. Amen. b. Et sicut ipsorum sollemnia honoris debiti ceremoniis poenalibus praevenitis, sic post decursam vigilanter huius vitae miseriam cum ipsis perenniter gaudeatis. Amen. c. Quatenus, sicut ipsi iuxta varia certamina eiusdem bravii varias adepti sunt remunerationes, sic et vos iuxta distributionem gratiae et meritorum in domo Dei immensa diversas possitis recipere mansiones. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1066. Loxc. 37d : Benedictio in dominica XI1IIa [post Trimitatem].

a. Deus, qui per legis iugum importabile convincit pertinaciam populi durae cervicis, implorare vos faciat sinceris desideriis gratiam mediatoris. Amen. b. Concedat vobis in omni homine naturalem proximi attendere paritatem, et singulis impendere quam vobis impendi cupitis caritatem. Amen. c. Quatenus gratiam fidei umbraticae propalatae retroactis saeculis, prophetis et regibus denegatam, possitis caritatis merito evacuatis umbris, in plenitudine luminis cernere revelatam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g, Batuch 2,30

P. et c. Lc. 10, 23-37 (evangelium dominicae XII. post Pentec.)

ex ms. LACY : a. convincit] convicit

c. ptopalatae] propalatam.

1067. Lowc. 33a : Feriae IIIae Pentecostes benedictio. a. Deus, qui per manus apostolicas samaritanis tribuit apostoSpiritum sanctum, vobis benedicere dignetur meritis licis, quamvis per indignum ministerium nostrum. Amen. b. Ipsius ubertate Spiritus infirmum reficiat gregem suum, tollere cuius virtus infirmitatem, lux caliginem et bonitas Amen. . malum omne ufficit et c. Quo, sicut idem Spiritus est caritas et gaudium Patris invicem consoFilii, sic vobis tribuat verae caritatis foedere

lari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Act. 8, 14-17 (epistola buius diei).

s ex ms. Lacy : b. infirmum] per nos licet infirmo

c. consolati] solidati.

436

BENEDICTIONES,

r068-1070

I068.

Panis 967, fo 189v : Benedictio in die sancti Matthiae apostoli [24 FEBR.]. a. Deus, qui per mysticum apostolorum numerum beati Matthiae supplevit electione, constituat vos in parte sortis sanctorum habitare. R. Amen. b. Conscribat vos per eius merita cives et domesticos civitatis supernae, qui aliquando promissionis Dei hospites fuistis et advenae. R. Amen. c. Ut supra fundamentum apostolorum et prophetarum fundati, crescatis in templum sanctum Dei in christo Iesu, lapide angulari. R. Amen. Quod ipse praestare digentur. *Pontifical de Jérôme d'Ochon, évêque d'Elne (A.D. 1423) : Paris, B.N. Jat. 967 (représentant du Pontifical de Guillaume Dutand de Mende).

ACL

1, 15-205 Gol 15512

b. et c. Eph. 2, 19-22.

Cfr n° 1328b.-c. : BR. 256 : c. Dei ... Iesu] sancti Dei, ipso Iesu Chtisto.

1069.

LoNc. 52b: In vigilia apostolorum Petri et Pauli benedictio [28 Iuw.].

a. Deus, qui per radiante luminarium, Petri scilicet et Pauli, vos facit natalitia sacris vigiliis praevenire, det vobis praeviis angustiis futura praemia fiducialiter exspectare. Amen. b. Et qui Petrum auctoritate sublimi clavium Paulumque singulari clarificavit exercitio laborum, ipsorum suffragiis vestrorum maculas diluat peccatorum. Amen. c. Quo praeeuntibus tam victoriosis ducibus, illuc possitis ascendere, quo ipsi pervenerunt alter crucis, alter ensis dira peremptione. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex ms. LACY : a. pet] sic Jege, sicut in LACY, loco ptae tadiantium c. praeeuntibus] praeliantibus.

radiante] #5. LowG. :

1070. O. 308, 4 : Item alia [benedictio de Resurrectione].

a. Deus qui per resurrectionem unigeniti sui vobis contulit et bonum redemptionis et decus adoptionis, suae vobis conferat praemia benedictionis. Amen. b. Et quo redimente percepistis donum perpetuae libertatis, eo largiente, consortes efficiamini aeternae hereditatis. Amen. c. Et cui consurrexistis in baptismate credendo, adiungi

BENEDICTIONES,

1070-1072

437

mereamini in caelesti regione, bene vivendo. Amen. Quod ipse praestare. *a.-c. comparez, COR. 93, 4( feria VI. in albis ad vesperos) : “Deus, pet quem nobis et redemptio venit et praestatut adopíio, respice in opera misericordiae tuae, ut 7n Christo renatis, et aeterna tribuatur hereditas et veta libertas. Pet.". Peut-être cette

otaison a-t-elle inspiré notre bénédiction, puisque nous y retrouvons les mêmes idées essentielles : redemptio et adoptio (— a.) ; in Christo renatis (= c. "cui consutrexistis in baptismate") ; aeZerna bereditas et ... libertas (= b.). c. Et cui consutrexistis] cfr Colos. 3, 1-4 (epistola sabbati sancti). Alia de Resurrectione : Ax. £0 $8 ; LAMB. 605 ; S. GALL 867 ; W. 23 ; WIEN 631, 5 ; PARIS 9458, f? or et 13316, fo 16 — Feria IIIa Paschae : BRUX. 389, fo 137 ; PARIS 953, f? 127 ; ROUEN, f? 41 — In sabbato octav. Paschae : RoDA 62 — In octav. Paschae : Leorric 105 ; Sr. 611, 11 — Dowinica I. post octav. Paschae : CANT. 50 — Dominica IL. post octav. Paschae : DURAND 56 ; EGBERT, f? 9oY (5. 67-68) ; LAN. 84c ;Macpn. 24; Nevers 85 ; PL 78, 104-105 ; Ros. 19b ; S. Mic. 43 ; PARIS 945, fo 118; 967, fo 1837 ; 987, fo 36 ; 2291, fo r177 — Dorinica III. post octar. Paschae : C. £9 32 (n° 73) ; S. GENEv. 56 ; WEST. 594b : 2. bonum] donum C., LEOFRIC, S. GENEV., c. cui] qui DURAND, b. Et] Ut C., S. Genev., W. 23 (#s. P) W. 23 (5. PM) consuttexistis] surrexistis W. 23 (#5. PM). Ropa, S. Garr., WEST.

I071. ADELELME

23: Benedictio im dominica quinta post Pente-

costen.

a. Deus qui per suos piscatores, id est doctores ecclesiae, vos ad littus et beatitudinem quietis aeternae voluit perducere, sua vos benedictione dignetur ditare, et doctrinam apostolicae praedicationis in vestris mentibus faciat permanere. Amen. b. Ut cum beatissimo vestro pastore, cui Dominus vos quasi suas oves voluit commendare, ad patriam caelestem possitis pervenire. Amen. c. In praesenti ecclesia vos ab omni pravitate defendat et in futura iustorum congregatione, quasi idoneos pisces, ad portum salutis aeternae perducat. Amen. Quod ipse praestare. 60; *Mc. 5, 1-11. DURAND 81 (//ez alia in dominica VI. post Pentec.) ; UrRECHT ; PARIS 961, Paris 733, fo 146" et 734, f0 146"-147* (Dominica IVa. post Pentec.) b. Ut] Et b; b = c) fo 347-35? et 13315, fo 17Y : D. ef c. interveniuntur (Lec vestro] nostro PARIs 733; vero PARIS 734 beatissimo] beato PARIS 734 c. pisces] patres PARIS 734. vos] nos PARIS 734

1072.

A. 1804 : Item alia [benedictio, in rimis de adventu].

a. Deus, qui per tuum angelum nuntiasti Christum ventucum rum in saeculo, nunc venienti occurrere populus mereatur ds Amen. . gaudio aposb. Ille vos benedicat ante nativitatem, qui benedixit Amen. nem. tolos suos post passio

438

BENEDICTIONES,

1072-1073

c. Dirigat corda vestra per tempora, qui dixit lux fiat ante saecula. Amen. d. Ille vobis tribuat veniam peccatorum, qui pro salute humana in patibulo effudit sanguinem in cruce. Amen. Ille vos benedicat de caelis qui per crucem et sanguinem passionis suae vos dignatus est venire redimere in terris. Amen. *g. Cfr Lc. 1, 26-38

c. lux dat] Gen. 1, 3.

Alia de Adventu : F Il 793-796 (CLIV) — Benedictio VIla de Adventu : W. 44 — Dorzinica IIla in Adventu : S. GENE. 3 — Terfia feria in IIla Hebdomada Adventus : Wzsr. 534b — Feria IVa in ieiunio (vel Quatuor Temporum decembris, vel ante INatalem Dorini) : AE. fo 11V-127 ;CANT. 5, 2 ; MaGD. 35 ; S. Micu. 85 — Dominica Va in "Adventu (vel : Dominica xa ante Natalem Domini) : C. fo 657 (n° 172) ; GELL. 2063 ; Gon. 315, 35 ; Sr. 617, 4 ; PARIS 987, f? 47 : a. per ... angelum] per Gabrielem angelum tuum F II ; pet sanctum angelum tuum S. GENEv., W. 44 ; tuum Gop. ; pet suum angelum Cawr., MAGD., S. Micx., WEST. saeculo] saeculum F IT;

add. praesta, quaesumus, ut Sr. nunc venienti] venienti Ar. ; nunc venienti Sr., Gop./ (veniente F IT) ;eidem advenienti (advenientem C.) C., S. GENE. ; concedat vobis ut venienti CANT., MAGD., S. Micx., Wrzsr., PARIS

populus

mereatur] mereamini Cawr., MAGD., S. Micx., Wzsr., PARIS 987 ; populus fidelis C., S. GENEv., W. b. Ille] Idem Ar. suos] oz. C., S. GENEv. Amen] om. C., S. Genev.

b. om. CANT., Sr. €. om. AE., CANT., Macp., S. Micx., WEST., PARIS Ditigat] Et ipse dirigat C., S. Genev. qui ... saecula] devota, qui beatum Ioannem direxit ad corrigenda corda distorta. Amen C., S. GENEV. d. Ille] Ipse C., F II, Gzrr., Gon. Ille ... tribuat] Tribuatque ipse (ille ST.) vobis AE., CANT., Macp., S. MicH., Sr., WEsr., PARIS in ctuce] oz. Gon. ; proprium Ar., MAGD., Paris, Sr. ; pretiosum C., S. GENEV. ; in ctuotem

GELL. effudit] fudit Az., Sr. Ille vos ...] Ipse (Ipseque W.) vos Gop., W. ; Quod ipse ... Caur., MacGp., S. Micu., S. GENEv., Wesr., PARIS; Ille vos .. Quod ipse ... ada. C. Cawr. abet, loco b" et “c” : b. Idem vos benedicat per suam nativitatem, qui Gabrielem angelum virginalis pudicitiae custodem in civitatem David Matiae deputavit caelestis oraculi nuntium. Amen. c. Tribuatque ipse vobis veniam peccatotum, qui pto salute humana suscepit fragilis carnis iniuriam, ut vobis aeternatum tribueret dapum perennia pascua. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1073. S. GENEV. 60 : Benedictio in vigilia Ascensionis Domini. a. Deus, qui per Unigenitum Filium suum mundum visitavit hominemque redemit, vobis sanctum Pascha hactenus celebrantibus benedicat, et ad caelestem gloriam perducat. Amen. b. Ita vos in praesenti vita protegat, ut in aeternam secum quandoque transire feliciter concedat. Amen. c. Sicque ab eo hodie sanctificari mereamini, quatenus dominicam

ascensionem

die crastina celebraturi, convenien-

tibus illi obsequiis existatis accepti. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES,

1074-1076

439

1074. Loxc. 21c : Dominicae infra octavam Epiphaniae benedictio. a. Deus, qui per Unigenitum suum omnem iustitiam implere voluit et docere, concedat vobis humilitatis gressibus perfecte legis obedientiae adhaerere. Amen. b. Det vobis oblatam gloriam fragilitatis propriae consciis cum Ioanne respuere, et cum magis sanctis omnibus honoris altitudinem in Salvatoris reverentiam inclinare. Amen. c. Ut ipsius exemplo Domini omni homini honorificentiam debitam exhibentes, illuc ascendere possitis, unde praecipitati sunt spiritus perfidi, gloriam soli Domino debitam capere cupientes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Mt. 5, 15

b. Cfr Yo. 3, 25-36.

ex ms. LACY : a. petfecte] perfectione omnis (#eilleure version).

b. respuere] reiicere

omnibus]

1075. GoTHICUM 373: Benedictio populi in Nativitate sancti Ioannis Baptistae [24 IUN.].

a. Deus, qui per Zachariae loquela manifestasti nativitate sancti

Ioannis,

praesta,

quaesumus,

ut qui natalitia

eius

devotissime colimus, intercessionem illius gaudeamus. Amen. b. Ut populus tuus, qui ad nativitatem eius convenerunt, salventur meritis, per interventum omnium sanctorum deprecationis, illius [meritis] adiuventur. Amen.

c. Da, Domine, ut illi angelus Gabriel, qui Zacharia loquente obmutuit, intercessor assitat, et meritis adiuventur et

moribus. Amen. Ille vos benedicat.

*Lc. 1, 57-68 (evangelium buius diei). b. lege convenetit... salvetut... adiuvetut.

1076. GELL. 2018 : In VIIa feria Paschae [i.e. Sabbato Paschae] benedictio. a. Deus, qui peracto senario numero die sacro sabbati ab ubi omnibus operibus quievisti, volens ut in homine condito [Amen]. aris. consecr lium domici requiesceres tibi r b. Exaudi preces supplicum ad dona tuae clementiae fidelite occurrentium. [Amen].

440

BENEDICTIONES,

1076-1078

c. Praepara sensus eorum ad te suscipiendum, ut ipsi tibi proprie mereantur effici templum. [Amen]. d. Et ita praesentes famulos in hac vita protegas, ut in aeternam requiem tecum dominator admittas. [Amen]. Cau Gen d29 2-2

b. Exaudi preces supplicum] cfr V. 157, A. 2095 (collecta

missae in ordinationibus) ;COR. 201, 3 (oratio pro peccatis) : **Exaudi, ... Domine, supplicum pteces ..." (2 G0 ex Cot- us 16-

C. £o 29 (79 65) ; F II 255-259 (XVI) ; DURAND 49 ; ST. 611, 9 : a. sacto] sancto DURAND ut] oz. C., DuRAND consectatis] consecrare C., DURAND;

ptaepatasti F II; praepares Sr. tium] concurrentium DURAND

Amen] oz. C., DURAND, Sr.

b. occuten-

c. suscipiendum] capiendum F II

meteantut ... templum] templum effici mereantur d. Et] Atque F II ptotegas] protege F II aeternam ... admittas] aeterna tecum dominator gaudere mereantut F II Quod ipse praestare] C., DURAND, Sr. ; Per resurgentem F II. S. GsENEv. 52 : Osnipotens Deus vos benedicat, qui peracto senario numero ... (n° 1714) : a. Deus] Omnipotens Deus vos benedicat sacto] ozz. quievisti] quiescere volens ... consecratis] atque incondito homine sibi voluit domicilium praeparare b. om. c. Praepara ... te] Praeparet sensus vestros ad se JDSip e effici] ipsius mundum mereamini effici et semper esse templum d. om., sed loco babet ut **c" : Ut qui metuistis purgati unda baptismatis, ipsi in iudicio candidati ptaesentati valeatis.

1077. LMS. 874 ; Mis. Mix. 810 : Benedictio in die sanctorum Iusti et Pastoris [6 AUG.]. a. Deus, qui pius redempti gregis est Pastor et aeternae iustitiae praerogator, sanctorum Iusti et Pastoris precibus vos tueatur a malo. Amen. b. Iusti sui obtentu, faciat vos semitas tenere iustitiae, et

Pastoris prece, super vos pius Pastor invigilet. Amen. c. Quo utrorumque adiuti praesidiis, sic perenniter fulgeatis iustitiae cultu, ut sine confusione perveniatis ad Pastorem et visitatorem animarum vestrarum. Amen. *Cfr notice du n° roor

c. ad ... vestrarum] 1 Petr. 2, 25.

1078.

BREV. GOTH. 369 : Benedictio de VIo Dominico [de cotidiano] ad missam.

4. Deus, qui plantasti paradisum voluptatis ab oriente, planta hos famulos tuos in cruce tua, ut te timeant et se diligant. Amen. b. Te adorent et se honorent, et tibi sint devotii et sibi con-

cordes. Amen.

BENEDICTIONES, C. Tibi offerant caritatis. Amen. *a. Gen. 2, 8

1078-1081

441

officium laudis, et sibi exhibeant

officium

CIGJ/IPSTAQMIATeU22s Hebfi r3 Ts.

1079. Loc. 39b : Benedictio in sabbato IV. temporum [septembr.]. a. Deus,

qui poenitentiae

fructus

humilis

commendavit

fossura unicae vilibus excolendae, dignetur vobis contemptum

gloriae saecularis inspirare. Amen. b. Donet perditi temporis concesso poenitendi spatio dispendia reparare, et compendioso fervore spiritus longi tempus temporis agilitatis cursibus transilire. Amen. c. Quatenus sensus vestros in perniciosa pronos sic erigat a terrenis, ut aeternis contemplandis vivat inflexibiliter et amandis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Lc. 13, 6-17 (evangelium buius diei). ex ms. LACY : a. fossuta ... vilibus] in fossura vineae stercoribus (zzezlleur texte). c. et amandis] oz. b. longi ... agilitatis] temporanei corporis angelicis

1080.

LonG. 24c : In die cinerum benedictio. a. Deus, qui poenitentiale remedium fragilitatis humanae lapsibus misericorditer indulsisti, ieiunii sinceri observantia remitte praeterita. et exclude imminentia delicta populi. Amen. b. Da ei cinere et cilicio propriam reverenter profiteri miseriam, et misericorditer sublimetur per radicem omnium bonorum gratiam tuam. Amen. c. Quatenus in verae pietatis exercitiis, sic discat humanos motus et iudicia despicere, ut indeficientem thesaurum in caelis sibi valeat stabilire. Amen. Quod ipse praestare dignetur. et *b. Cfr Yoel 2, 12-19 (epist. buius diei) et ant. 1. impositionis cinerum : "cinere c. thesautum in caelis] C/r Mt. 6, 19-20 ; Mc. 10, 21 ; Lc. 18, 22. cilicio" ex ms. favotes.

oz.

LACY : a. imminentia]

b. sublimetut]

sublevetur

motus]

:

1081.

A. 1852 : Cum episcopus [in] natalitio suo celebratur. a. Deus, qui populis tuis indulgendo consulis et amore do-

442

BENEDICTIONES,

ro8r

minaris, da spiritum sapientiae quibus tradidisti regimen disciplinae, ut de profectu sanctarum ovium fiant gaudia aeterna pastorum [Amen]. b. Et qui dierum nostrorum numeros temporumque mensuras maiestatis suae potestate dispensas, propitius ad humilitatis nostrae respice servitutem et pacis tuae abundantiam tempora nostra praetende et conserva. [Amen]. c. Collatis quoque in me per gratiam tuam propitiare muneribus et quem fecisti gradu episcopali sublimem fac operum perfectione tibi placabilem atque in eo effectu dirige cor plebis et praesulis, ut nec pastori obedientia gregis nec gregi desit umquam cura pastoris. [Amen] Quod ipse praestare. *2, tradidisti regimen disciplinae] cfr L. 983 : “Da nobis, quaesumus Domine, sanctae regimen disciplinae ..." (collecta in natali episcoporum) CAC ES 007.3 ‘Deus, dierum temporumque nostrorum potens et benigne moderator, collatis in me gratiam tuam propitiare muneribus ; et in hunc affectum dirige cor plebis ac praesulis, ut nec pastoti oboedientia gregis, nec grex desit cura pastoris" (a/ia oratio in natali episcoporum). Bn. 276 ; C. f? 757 (n? 198) ;F II 474-476 (XCIII) ; GELL. 2089 ; MAGD. 220a (ms. E) ; ROUEN, f? 987-99! ;S. GALL 882 ; S. GENEv. 169 ; W. 89 ; WEST. 665a;

Bnux. 389, f? 59 ; PARIS 735,f9154V-1557 ; 734, £9 1527 ; 953,f034 ; 961, f0 54-557 ; 962, fo 5oY et 13315, f? 25 (n ordinatione episcopi) : a. populis] apostolis PARIS 733 et 734 tuis] suis BR. (populo suo : #5. BRAUNSCHWEIG f? 767-777) consulis .. dominatis da] consulit ... dominatur, det S. GALL tradidisti] tradidit S. GALL regimen] regnum GELL. ( ?) ; gratiam PARIS 733 b. Et] Ut Paris 733 et 734 numetos] numerum Bn., C., S. GALL suae] tuae ROUEN dispensas] dispensat Bn., S. GALL ptopitius ... consetva] F II haber alium textum (vide infra) ; tespice ptopitius ad nostrae humilitatis servitutem, et episcopo tuo novitet consecrato indeficientem tribue sanctitatem (ve/indeficienter tribue sanitatem PARIS 734) PARIS 734, 961, 962 et 13315 ; ptopitius ... servitutem respiciat et pacis suae abundantiam nostris temporibus praetendat, BRr., Sr. ; et consetvet Sr. ; nosque pet eam feliciter incedere concedat Bn. tempota nostra] temporibus nostris W. t. Collatis ... pastotis] ozz. F II (qui babet alium textum : vide infra) quoque] quotum ( ?) Wzsr. pet] oz. WEST. tuam] suam BR., S. GALL ptopitiare] propitietur Br., S. GALL fecisti] fecit Br., S. GALL fac] faciat Bn., S. GALL tibi] sibi BR., S. GALL perfectione] protectione PARIS 724 eo effectu] eum (illum Bn., S. GALL) affectum Bn., S. GALL, Wzsr., W., PARIS 733, 961 et 13315 dirige] dirigat Br., S. GALL. F II Zabet, loco P? ez “c” : 5. Et qui dierum nostrorum numetos temporumque mensutas maiestatis tuae potestate dispensas, minare nocentibus poenam, ne innocentibus habeas tuam denegare clementiam. Amen. c, Ut fuga criminum et appetitione virtutum, magnum illum reisque terribilem adventus tui possint potius diem iudicii [optate] quam timete. Amen. Comparez n° 1395 : la bénédiction de la mi-caréme de B. fo 110R (s? 21), à qui ces deux membres de F II (/.-c.) semblent avoir été empruntés (par erreur du copiste ?) : *Humiliantem se in conspectu maiestatis tuae ..." (4.) : *Minare, (ne) innocentibus necesse habeas negare clementiam, ut fuga criminum et appetitione virtutum, magnum illum teisque terribilem optate possent potius diem iudicii quam timere" ; ainsi que la version du méme texte de F II 142-149 (XXX). BR. (zzv. BRAUNSCHWE1G f? 76V-777) remplace la doxologie : Quod ipse ... pat la suivante : "Quod Summa Trinitas praestare dignetur, quae quibuscumque foris

BENEDICTIONES,

1081-1083

443

in pendentibus ministerium, ipsa sola intrinsecus dare posset incrementum in saecula saeculorum. Amen". Comparez aussi n° 1665 : Ozznipotens Deus, qui supra familiam suam ministros ... : MONTMORENCY 20 (n ordinatione clericorum) : c. Sicque omnium corda ipse dirigat, ut nec pastotibus obedientia gregis, nec gregibus desit cuta pastoris. (— A. v. in fine).

I082.

B. 110Y (n° 23) : Benedictio in Coena Domina. a. Deus, qui post coenam convivii felici f[rjaudi (?) sub.... (desinit textus). | 1083.

A. 1853 : In conventu episcoporum benedictio. a. Deus, qui post illum gloriosae resurrectionis ascensum numquam te deesse tuis cultoribus promisisti, largire sacerdotibus illam gratiam qua sint perfecti regimine, ferventes in caritate. [Amen]. b. Indulge horum obtentu populis veniam, qui iustos efficeris ad coronam ; erudi eos sanctis dogmatibus, et multiplica in operibus eorum iustitiae fructus. [Amen]. c. Ut pastorum cura muniti, evadant supplicia tartarum, adipisci mereantur regni gloriam sempiterni. [Amen]. Quod ipse. *. Cfr Mt. 28, 20. Bn. 278 ; C. f? 76 (n° 201) ; GELL. 2087 ; Sr. 622, 11 ; W. 87 - EGBERT 127" (D. 96) : super sacerdotes : a. illum ... resurrectionis] glotiosum suum te] se Br. ; ozz. ms. BRAUNSCHWEIG f? 77) ; gloriosum tuum C., W. largire] largiatur BR. ; «dd. his tuis cultoribus] fidelibus suis Br. nobis Sr.

sacerdotibus] add. tuis C., Sr. ; ve/ huic sacerdoti Sr.

fo 126vBR. (ex EGBERT EGBERT, sint pet-

b. fecti] simus perfecti (ve/ sit perfectus) Sr. — ferventes] ad4. ve/ fervens Sr. horum] add. vel huius Sr.; eotum Bm., EGBERT Indulge] Indulgeat Bm. iustos efficeris] obtentu] add. peccatotibus Bm., W.; precibus EGBERT ad] iustis polliceris Br., C., W. ; iustos convocare non dedignatis EGBERT erudi eos] dignare, Domine, eos erudire dignatus est Bn. ; dignetis C., W. multiplica] multiplicet BR. EG»ERT ; erudi eos, ve/ eum ST. ; erudiat eos Br. eotum] add. vel in … fructus] iustitiae fructus in eorum operibus BR. muniti] add. vel munitus pastorum] pastotis Sr. c. Ut] Et W. eius Sr. tattarum] tartatea et BR., C., W. ; tartari evadant] add. vel evadat S. Sr. gloriam sempimeteantut] add. vel mereatur Sr. et EGBERT ; tartarorum Sr. terni] gloriam et gaudia sempiterna Bn., C. ; glotiam sempiternam EGBERT. EGBERT add. postea : d. Det vobis, Dominus, laetitiam sempiternam, ut in die iudicii in numero

electorum invenire mereamini immarcescibilem gloriae coronam. Amen. *4. 1 Petri 5, 4.

444

BENEDICTIONES,

1084-1085

1084.

CANT. 90, 2 : Item alia benedictio in Annuntiatione Mariae [25 MART.]. a. Deus, qui prae omnibus feminis sanctam Mariam privilegio decoravit honore, ut virgo conciperet et generando virgo esse non desisteret, vos benedicat et custodiat et sancti Spiritus gratia irradiet, eiusdemque virginis intercessione, peccatorum laetificet remissione. Amen. b. Fragilitatem vestram suis consolidet precibus, quae dum archangelo credidit per aurem concipiens lumen cunctis protulit gentibus, et quae domina mundi et regina caeli meruit vocari, ab inimicorum insidiis vos faciat tueri, et a peccatis purgari, et virtutibus decorari. Amen. c. Prospera omnia vobis obtineat, hostes omnes arceat, languores mitiget, barbaras gentes auferat, famem et sterilitatem amoveat, et animas vestras ab inferni tenebris eruat, vos-

que ad superna perducat praemia, quae aeterna omnibus saeculis genuit gaudia. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 1, 26-38 (evangelium festi). PARIS 735, f? 150r. PARIS 962, fo 275 z0difie cette bénédiction comme suit : a. Matiam] add. virginem hoc X intercessione ... remissione] semper et ubique patrocinia sentiatis, ex cuius intemerato utero auctorem vitae suscipere meruistis. Amen. b. Et quae, dum Gabtieli archangelo quam esset Filium Dei conceptura nuntianti summa fide credidit, propterea Deum et hominem concipere et mater Dei appellari metuit, fidem vestram suis consolidet precibus, et ab inimicorum omnium

insidiis peccatorumque nexibus tueatur. Amen. t. Quatenus, qui hodie virginis matris Annuntiationem et Filii Dei conceptionem devotissime celebratis, spiritualium gaudiorum et aetetnorum praemiorum vobiscum munera reportetis. Amen. Quod ipse. Comparez n° 1053 : Deus, qui per beatae Mariae virginis partum ... reportetis: ©. 310,4; R. 252, 2 iin festivitate sanctae Mariae, avec PARIS 962 : a. prae … irradiet] per beatae Mariae virginis partum genus humanum dignatus est redimere, sua vos dignetur benedictione locupletare. Amen (= 4.) eiusdemque] Eiusque ees e 123) b. om. c. Quatenus ... celebratis] Et qui ad eius celebrandam festivitatem, hodierna die, devotis mentibus convenistis.

I085. CANT. 92, I : Item alia [Benedictio de sancto Marco Evange-

lista] [25 APR.].

4. Deus, qui praesentem diem beati Marci evangelistae consecravit martyrio, tribuat vos eius adiuvari et benedici suffragio. [Amen]. b. Quique eum visitare dignatus est in carcere, vos ipius evangelica dignetur reficere et satiare dulcedine. Amen.

BENEDICTIONES,

1085-1087

445

c. Quatenus cum eo gaudeatis in perpetuum, per cuius evangelium tenetis Christi incarnationis sacramentum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. PARIS 987, f? oof ; WEsT. 629b : b. evangelica] add. supr. lin. : eruditione PARIS

1086.

A. 1831 : In die Pentecostes benedictio.

à. Deus, qui praesentem diem futurae remissionis munere figurasti, quo, gratia sancti Spiritus inebriati, apostoli mente una locuti sunt ore diverso. [Amen]. b. Respice hanc ecclesiam quam ex gentibus congregari linguarum varietate signasti. [Amen]. c. Da consolationem inter pressuras saeculi, qui nobis hodie aequalem tibi ipsi consolatorem Spiritum misisti. [Amen]. d. Ut te propitiante, sit ipse nunc plebi[s] huius custodia, qui dedit discipulis tunc doctrinam. [Amen]. Ille vos. * Act. 2, 1-21. c. ptessutas saeculi] cfr LMS. 73 ; Lo. 337, 4; 338, 37 (n? 532c : bened. unius tribulati) et 344, 24. Ax. fo 69! : B. 1117 (n° 27) ; C. 35-367 (n° 82) ; CAHORS 103V-1047 ; CANT. 55,2 ; F 70; FI 107-111 (XX ; alibi n? 23) ; F II 320-324 (LXT) ; GELL. 2027 ; GOD. 311, 18 ; R. 251, 5 ; RoDA 81 ; PARIS 987, f? 447 : a. praesentem diem] praesenti die C. remissionis] remunerationis C., CaHoRs, GELL., GOD. figutasti] figuranti RopA quo] quod Ropa ; cum R. inebriati] inebriat F II mente] mentes F II una] uno F II ote] in ore CAHORS diverso] disperso Ropa ; b. hanc] Amen] ozz. Ax., C., Canons, CANT., F., R., Ropa diversa F II sigcongregati] congregandam R. ; congregare F, F I-II ad hanc Canons hodie] oz. B., c. consolationem] consolationes R. nasti] unita signasti C. d. ipse] Spiritum] oz. R. ipsi] ipsum RopA tibi] sibi RopA EFI plebi[s] ... custodia] plebi nunc] ozz. B., F, F I, Gop., R., RopA ipsi F I

custodiam B.; plebis huius protectio F II; plebis huius custodia Ar.; plebi tuae custodiam RODA ; plebi custodia B., C., F, F I, GELL., Gop. ; plebi custodiae doctrinam] doctrinae chatisdedit] praebuit beatis B., F, F I, R CAHORS Ille vos] Quod ipse. mata C. ; caelestia chatismata CANT.*

Bnux. 589, f? 19; Paris 955, f? 17" ;RouEN fo 54; Sr. 612, 8 : Ozmipotens praeDeus, qui quinquagesimum diem ... (n° 1659) : a. Deus] Omnipotens Deus Ille vos] Quod ipse. d. Ut] Et c. hodie] oz. sentem] quinquagesimum

*caelestia charismata] Cfr Lo. 290, 36-37.

1087. A. 1815:

In die Teophaniae benedictio [6 IAN.].

a. Deus, qui praesentem diem, ita dignaris diligere, ut eum tot eligeris miraculis demonstrare, in quo te adorandum stella nova magos docuit, et Iordanis tuo baptismo sanctificare meruit, necnon et aquae pallor in Cana Galileae vina produxit ; esto, quaesumus, tuae familiae ipse lux itineris, qui stella indice clarificatus es rex salutis. [Amen].

446

BENEDICTIONES,

1087-1088

b. Da plebi tuae redemptoris sui plenum cognoscere fulgorem, ut ad perpetuam claritatem per eius incrementa perveniat. [Amen]. c. Converte ad te quaerendum corda fidelium, ut iuncta cum angelis in excelsis Deo tibi cantet gloria[m] plebs protecta. [Amen]. d. Ut qui dignatus es hodie ad Iordanis fontem fons aquae vivae descendere et tuo baptismate sanctificare, da populis tuis perpetua pace gaudere et splendore gratiae tuae coreorum semper accendere [Amen]. Quod ipse. *Mt. 2, I-I2 et 3, 13-17; Mc. 1, 9-14 ; Lc. 3, 21-22 et 2, 1-11.

Ax. fo 26 ; C. fo or (n? 16) ; CANT. 10, 2 ; F II 60-65 (XIII : n vigilia Epiphaniae) ; GELL. 2000 ; Gon. 308, 8 ; Gormicum 81 (n vigiliis Epiph.) ; ROUEN f? 21V-22V et Sr. 608, 5 (n octava Epiphaniae) ; W. 135 (zzs. P) ; BRUX. 389, fo 4V-5" et PARIS 953 (in octava Epiphaniae) ; PARIS 987 : a. ita dignatis diligere] ita dignatus es eligere ÂE., ROUEN, Sr., BRUX., PARIS 953 ; tibi dignatus eligere CANT., PARIS 987 ut .. demonstrare] et ut eum eligeres tot miraculis demonstrare Ar., Sr. (sed oz. eum); ut eum tot eligeris miraculis illustrare F II, GELL., Gop., GorHiCUM,

ROUEN ; et eum claritatis tuae miraculis illustrate CANT., PARIS 987

in quo ...

produxit] oz. C., GELL., Gop., W. ; qui dignatus es pro forma facturae tuae salutis

nostrae in Iordanis fontem fons aquae vivae descendere, in quo te adorandum stella magos docuit et aquae pallor vina produxit GorHicuM ; in quo (ad Ar., CaNr., PARIS 987) ... magos perduxit, et Iordanis ... sanctificati meruit (et Iordanis fluenta dignatio tua sanctificare voluit CANT., PARIS 987), necnon ... vina (vinum ÂE., CANT., PARIS 987) produxit itineris] aeternae visionis CANT., PARIS 987 stella indice] ozz. BRux., ROUEN b. om. F II, Gorxicum, ROUEN Da] add. tegi nostro N. et C., W. redemptoris sui] te redemptotem suum C., W. plenum ... fulgorem] pleno cognoscere fulgore C. ; pleno splendore cognoscete W. plebi ... fulgorem] ei appatitionis tuae salutiferum cognoscere fulgorem CANT., PARIS 987 ut ... perveniat] ut per eius incrementa ad perpetuam petveniat clatitatem CANT., PARIS 987; ut … valeat pervenire C., W.; oz. AMEN C., W., Bnux.

€. om. AE., CANT., PARIS 987 Convette ... fidelium] Convette ad te quaerendum stupidas mentes hominum, qui nuptiali convivio vettisti latices in falernum. Amen F II, Gormicum ; ozz. C., W. ; Et converte ad te corda fidelium BnRux., ROUEN ut iuncta] et iuncta voce C., W. excelsis] excelso Gorxicum protecta] perfecta Bnux. ; devota Sr. in excelsis ... protecta] tibi canet Deo Gloria[m] in excelsis W., BRux.; tibi cantet Deo Gloria[m] C. d. om. F II, GorHicum Ut] Gzzr. ; Et : ali da] add. tegi nostro 7/1. et C., W. ; da Gzrr.; tribue : 4/ — accendere] sanctificando semper accende C. ; accende ÂE., Canr., GgLr., W., BRux., PARIS 987 ; add. et ignito illo Spiritus sancti vino corda eorum debria, qui hodie in Cana ex aqua supplesti vina consumpta C., W. Quod ipse] Praesta, Salvator mundi, qui cum Patre et Spiritu sancto vivis GoTHICUM.

1088.

CANT.

[2 lui]:

roo, 3 : Benedictio

de sancto Swithuno

episcopo

4. Deus, qui praesentis diei festivitatem in beati antistitis

Swithuni celebritate venerabilem sanxisti, tribue nobis tanti

BENEDICTIONES,

1088-1090

447

patroni interventu, practicae vitae subsidium ac aeternam theoricae felicitatem. [Amen]. b. Quique illum novissimis ferme mundi temporibus multiplici ac pene ineffabili miraculorum copia, ut fidei faculam identidem succenderet sanctissimum manifestare voluisti, vos virtutum omnium fecunditate floridos, fidei, spei carita-

tisque rore perfusos, in sancto proposito cum bonis operibus

perseverare concede. Amen. c. Quo pii suffragatoris doctrina irradiati et multiplici suffragio corroborati, illi in caelesti regione mereamini adiungi, qui, hodierna die, tripudians caeli secreta penetravit. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *S. Swithun, év. de Winchester (+ 862). Ax. f? 98 : a. aeternam] aeternae dat.

felicitatem] lucrum

b. concede] conce-

1080.

CANT. 92, 2 : Benedictio in natal? apostolorum. Phlippr et Iacobi [1 MArr.]. a. Deus, qui praesentis diei sollemnitatem beatorum apostolorum Philippi et Iacobi glorificatione sanxit honorabilem, mentes vestras ardore geminae dilectionis inflammet, sempiterne lucis splendore perlustret, suaeque benedictionis ubertate fecundet. [Amen]. b. Quique per hos lampades sanctum Philippum gentibus suae fidei lumen

aperuit, perque

Iacobum,

fratrem Domini,

incredulitatis iudaicae saevitiam perfidiamque redarguit, vos amborum meritis, omni errorum caligine miseratus evacuet, agnitionis suae facula serenus

irradiet, catholicae fidei

integritate consolidet, omniumque spiritualium charismatum incrementis accumulet. [Amen]. c. Quatenus eorum interventu, supernae hereditatis adipisci mereamini portionem, quorum, hodierna die, sub una veneratione festivitatem celebratis sollemnem. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. Paris 987, fo 90; WEsr. 650a : b. hos lampades (zz. CANT. : os lampadis) aperuit] sc corrige apparuit" uf in PARIS et WEsT. +

1000. A. 1844 : Item alia [benedictio in natali unius confessoris]. a. Deus, qui praesulem tuum um

ita praedestinasti, ut

448

BENEDICTIONES,

1090-1091

eum tuae gratiae perenniter iuberes adstringi, erige vota populi tui, qui praetulisti glorioso merita confessori. [Amen]. b. Proficiat his ad fructum quidquid in sacerdote pro laude tui nominis amplectuntur, et eius intercessione, plebs haec consequatur veniam, qui te remunerante, felici servitio pervenit ad palmam. [Amen]. c. Sit ipse confessor huius populi assiduus custos, qui, te vocante, hodie penetravit caelos. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. B. f? 1077-1087 (n° 9);C. fo 697 (n° 181) ;CAHoRS f? 1207 ;F 56; F I 114-119 (XXII alibi t? 25) ;F II 379-383 (LX XII) ; GELL. 2085 ; RopA 113; S. GENE. 154 : in natali unius confessoris — AE. £0 110V-111* ;AuCH 28, 38 ; CANT. 116, 1; LAN. 99f ;MAGo. 45 ; Ros. 43b ; S. Mic. 112 ; Sr. 620, 4 ; WEST. 649b ; BRUX. 389, fo 34Y-257 ; PARIS 967, f? 1937 : zn festo S. Martini [11 Nov.] : ez. Deus] Omnipotens Deus AucH, BRUX., Sr. praesulem ... illum] praesulem tuum (beatissimum Paris) Martinum Ax., PARIS ; beatum (ozz. LAN.) Martinum praesulem tuum AucH, CANT., LAN., Macp., Ros., S. MicuH., Sr. Wesr., BRUx.; add. trium mortuorum suscitatorem CANT. iuberes] iuberis B., F, F I, GELz. adsttingi] add. ac dum ipse in praesentia de tuis praeceptis nihil perderet (perderit B), nihil illi in futurum praemii deperiret B., F, F I-II erige] exaudi RopA tui]

Ropa; om. alii

qui] quae B.

ptaetulisti] pertulisti F

glorioso] gloriosa

B., Canons, CANT., F, F I, LAN., MAGD., Ros., Ropa, S. Micg., Sr., S. GENEV., W'sr., BRUX., PARIS b. in sacerdote] add. tuo C., F, S. GENE. ; add. amplecti-

tuf LAN., MAGp.,

Ros.; ad sacerdotem

B.

amplectuntur]

complectuntur.

Amen F Il; venerantur CANT. ; amplect[it]ur RopA ; oz. LAN., MaAGp., Ros., S. MicH., Wzsr. ; add. Amen B., Canr., F, F I-II, GELzz., Macp., Ros. et LAN., S. MicH., Wrsr., BRux. et] ut F, F I-II, Gzrr., Ropa, S. GENEV. haec] om. B. palmam] gloriam Sr. €. om. AE., CANT., F, F I-II, Lan., MaGD., Ros., S. MicH., Wrzsr. Quod ipse] «dd. Ille vos benedicat. Quod ipse ... B. Cfr n° 1609 : Oznipotens Deus, qui beatum Martinum praesulem. tuum ... : ST. 620, 4.

IOQI. Lows.

18c : Benedictio in aurora in die Natalis Domini ad

secundam missam [25 DEC.].

_a. Deus, qui praeteritorum temporum caliginem in partu virgineo serenasti, mentibus famulorum tuorum solis iustitiae radios facias exoriri. Amen. b. Et sicut idem Filius tuus et imago pro formatione hominis videri voluit in praesepio inclinatus, sic populo tuo tribue, ut ad ipsam tuam veniat imaginem reformatus. Amen. c. Quatenus cum matre sapientiae Maria tanta beneficia grato animo conferentes, eisdem ut exemplaribus componant perpetuo vitam et mores. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex ms. LACY : b. pto (sic lege sicut in L, loco "prae" inclinatus] reclinatus .. ipsam tuam veniat] suam vivat c. ut] et a. solis ...] Malach. 4, 2 b. Filius ... imago] Cfr 1 Cor. 11, 7 ; 2 Cor. 4, 4; Col. 1, E

BENEDICTIONES,

1092-1095

449

1092. Lows. 35a : Dominica IIa [post Trinitatem]. Benedictio. a. Deus, qui pretiosam animam suam pro vestra salute dignatus est ponere, ipse vos connectat invicem consimili caritate. Amen. b. Concedat vobis acceptam substantiam proximis secundum caritatis ordinem ministrare, et ipsorum salutem temporali vitae vestrae praeponere. Amen. c. Quo fraternis angustiis communicantes, in coenam Domini, pressuris evecti, mereamini introire laetantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Io. 3, 15-18 : epistola buius diei.

1093. Lonc. 65d : Benedictio in die unius apostoli. a. Deus, qui pro augenda apostolorum gloria ipsorum meritis fideles populos ad agnitionem sui nominis decrevit adducere, vos in hodiernis sollemniis eorumdem precibus suae gloriae ac gratiae visitet largitate. Amen. b. Ipse etiam fidem suam apostolicis laboribus in vestris plantatam cordibus et rigatam dignetur augere continuis incrementis per solitam clementiam suam. Amen. c. Quo ipsis promerentibus assequi valeatis aeternae beatitudinis complementum, per quos, ipso ordinante, suscepistis religionis catholicae fundamentum. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1094. Lo. 302 : Benedictio in missa votiva, quam sacerdos pro se et amicis vel domesticis dicere debeat. a. Deus, qui pro bonitate tua fecisti nos, dum non essemus,

fac nos ut aeternis bonis tuis et muneribus fruamur. Amen. b. Et qui semper bonus in tua permanes natura, exerce in nobis benedictionis tuae munera. [Amen]. c. Ut qui poenitudinem commissorum gerimus, ad te reconciliationis gratia per salutarem hostiam redeamus. Amen.

1095. Lonc. 66c : Benedictio in festo plurimorum martyrum. a. Deus, qui pro corroboranda nostrarum fragilitate men-

450

BENEDICTIONES, 1095-1097

tium testes multiplicat proprio sanguine asseverantes fidei certitudinem, concedat vobis nulla tribulatione veram deserere

religionem. Amen. b. Commendetque vos imperatori summo militum suorum intercessio acceptabilis, qui triumphis rutilant in caelesti palatio laureatis. Amen. c. Quatinus, sicut horrendis tormentorum generibus sortiti sunt immarcescibilem gloriam et honorem, ita vos ipsorum imitatione et auxiliis aeterni praemii mereamini participationem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. S1 PEtEI 5,74.

ex codice LACY : a. proprio] sui.

1096. LONG. 33c : Benedictio in sabbato Pentecostes.

a. Deus, qui pro gratuiti amoris commendatione caritas nuncupatur, vobis in hiis sacrosantis sollemniis caritatis suae viscera largiatur. Amen. b. Ipse corda vestra caritatis affectu dilatet, ac cunctos adversantes sua vobis potestate pacificet. Amen. c. Quatenus sua dulcedine praecordiorum vestrorum velut febricantes impetus quietentur, et passionis suae virtute in-

firmitates vestrae intus et exterius releventur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Rom. 5, 1-5 (epistola buius diei).

I097. A. 1821 : In die Palmarum benedictio.

a. Deus, qui pro mundi salute verbum caro factus es et habitasti totus in nobis, qui post coenae mysterium traditori perfido pium dedisti osculum, dum pro vita omnium pius voluisti agnus occidi, respice vota supplicum, quia tua charismata fideliter amplectuntur. [Amen]. b. Da illis toto corde te colere, se cavere, te semper diligere, se munire. [Amen]. c. Adsis protector ecclesiae, qui pro nobis passus es iniurias synagogae. [Amen]. d. Ut te gubernante, ad caelos Patri praesententur illaesi, pro quibus ipse terras dignatus es illustrare. [Amen]. Quod 1pse praestare.

*a. Io. 1, 14 et 18, 1-11 ; Lc. 22, 47-51 ; Mc. 14, 43-47 ; Mt. 26, 47-50.

BENEDICTIONES,

1097-1099

451

A. fo 48 ;'C. fo 22V-237 (n? 51) ; CANT. 29, 2 et S. GENEv. 43 (Feria IVa Maioris bebdomadae) ;Gex. 2007 ;GOD. 309, 11. - BRux. 389, f? 5 ; PARIS 953, fo 5V; et ROUEN f? 23V-247 : Dominica prima post Natalem Domini : a. verbum ... nobis] victima effectus es salutaris CANT. qui ... occidi] oz. BRux., PARIS, ROUEN qui] et qui CANT. ; quique C., S. GENEv. post ... mysterium] ozz. C., GELL., Gop., S. GENEV. voluisti] velles Gerr., Gop., S. GENEv. respice] benedic CANT. quia] qui Gop., CANT., S. GeNEv., BRUX., PARIS, ROUEN

tua charismata]

tuae passionis gloriam CANT. b. se cavete] ozz. CANT. ; sibi cavere S. GENEV. munite] tua defensione munire S. GENEv. ; add. qui pro nobis passus es sanguinem aqua mixtum ex latere tuo profluere. Amen. CANT. COP C. GELL., Gop., S. GENEV. ; adsis protector ecclesiae, qui pro nobis dignatus es nasci ex utero Mariae. Amen. BRux., PARIS, ROUEN ; adsis protector ecclesiae, qui pto

nobis passus es iniutias synagogae. Amen. AE. d. ad caelos Patri] in caelo Patri tuo S. GENE. ; in caelesti consortio CANT. ipse ... illustrare] Patri obediens factus, te voluisti immolari. CANT. ; add. assumptione corporis humani C., S. GENEV.

. 1098.

Bn. 105 : Benedictio in sabbato [in hebdomada dragesimae].

IIIa Qua-

a. Deus, qui pro nobis iudicari venerat, non iudicare, dis-

tricti iudicii censuram vos faciat declinare. R. Amen. b. Et qui austeritatem legis mutavit in gratiam, dignetur vobis misericorditer parcere, non peccantes districte ferire. R. Amen. c. Quatenus ipse qui mortiferum legis iudicium misericorditer commutavit adulterae, ab aeternae mortis misericorditer

vos liberet damnatione. R. Amen. Quod ipse praestare digne-

tur. *To. 8, 1-11 (evangelium buius diei). Ex codice BRAUNSCHWEIG, f? 30V.

1090. Bn. 125 : Benedictio in feria tertia [in hebdomada sancta].

a. Deus, qui pro nobis usque ad mortem crucis humiliari dignatus est, faciat vos et misericordiae huius memores et à; mn exemplis capaces. À. Amen. veteris inem amaritud b. Quique pro vobis aceto potatus est, uvae auferat, ne de paterno morsu dentes filiorum obstupescant. R. Amen. c. Quatenus per humilitatem et obedientiam eius illuc redeatis humiles, unde per inobedientiam Adae cecidistis contumaces. R. Amen. Quod ipse praestare. *g, Cfr Philipp. 2, 5-8 Rom. 15, 19.

D. Ierem. 31, 29-30; IMciers SDICLIES. 1087222

ex codice BRAUNSCHWEIG f? 36.

£.

452

BENEDICTIONES,

1100-1102

IIOO.

Louc. 36a : Dominicae V Iae post [Trinitatem] benedictio. a. Deus, qui pro peccati remedio voluit crucifigi, virtute crucis vivificae mortificet in vobis cuncta incitamenta peccan-

di. Amen. b. Mori vos faciat veteri corruptelae, et in novitate vitae,

quam Christus docuit, ambulare. Amen. c. Quatenus abundante iustitia, non solum mala proximo nullatenus inferatis, sed fraternae caritatis procurando solatium, hoc ipsum Domino acceptabile sacrificium immoletis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Rom. 6, 3-11 (epistola buius diei)

c. Cfr Rom. 13, 10 et Ps. 49, 14.

IIOI.

ADELELME 29 : Benedictio in dominica undecima post PenLecosten.

a. Deus, qui pro peccatoribus venit in mundum et iustificavit humilem publicanum condemnavitque pharisaeum superbum, tribuat vobis suae benedictionis donum

et absolvat a

vinculis omnium peccatorum. Amen. b. Sitque vobis propitius et placatus in hora obitus vestri et in die iudicii, cui placuit humilitas et confessio peccatoris publicani. Amen. c. Ut sicut idem publicanus divina miseratione iustificatus reversus est ad domum suam, ita vos per humilitatem exaltati perveniatis ad caelestem gloriam. Amen. Quod ipse praestare. *Lc. 18, 9-14 (evangelium X. dominicae).

PARIS 734, fO 147Y (dominica nona) — PARIS 733, f9 1477; 961, f? 36 et 13315, f? 19* ;UrnEcHT 65 (dominica decima post oct. Pentec.) - DURAND 93 (dominica duodecima) : a. omnium] ozz. UrRECHT b. peccatoris] 0. c. Ut] Et DuRAND (sed ms. PARIS 951, £9 1747-1757 babet : Ut) idem] ozz. DURAND.

IIO2. LONG. 59b : Benedictio in festo sancti Matthaei evangelistae [21 SEPT.].

a. Deus, qui pro poenitendi commendanda fiducia beatum Matthaeum ex publicanorum turpi officio in evangelici magis-

BENEDICTIONES,

1102-1104

453

terii transtulit honorem, vos in evangelicae disciplinae convertat amorem. Amen. b. Quique per ipsum Aethiopicam gentem dealbavit in sanguine agni, vos obscuris purgatos moribus, splendoribus adornet Domini nostri Iesus Christi. Amen. c. Quatenus, sicut amore pudicitiae sibi consecravit martyrem gloriosum, sic vobis inviolabilis pudoris iugiter custodiat ornamentum. Amen. Quod ipse praestare. *a. Mt. 9, 9-13 nocturni buius festi.

b. dealbavit ... agni] Apoc. 7, 14

b. et c. Cfr lectiones II.

IIO3. BR. 109 : Benedictio in feria IIIa[in hebdomada IVa Quadragesimae]. a. Deus, qui pro vobis exprobratus patientiam exhibuit exprobrantibus, doceat vos in alterutrum fraternas iniurias patienter sustinere, ut animas vestras in patientia mereamini possidere. R. Amen. b. Faciat vos patientes et faciles ad indulgentiam, ut non occidat sol super iracundiam vestram. R. Amen. c. Quatenus in sanctitate et iustitia ambulantes, sicut ille ambulavit, immarcescibilem coronam accipiatis, quam sequacibus suis ab aeterno praeordinavit. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. do*a. Deus ... exprobrantibus] Cfr(forte ?) Io. 7, 14-31 (evangelium buius diei) b. Eph. 4, 26 ut ... possidere] Lc. 21, 19 ceat ... sustinere] C/r Eph. 4, 2 immatcescibilem ... accipiatis] 1 Petri 5, 4. c. in ... ambulavit] Ec. 1, 75

ex codice BRAUNSCHWEIG f0 31V-327.

1104. Bn. 249: Alia [benedictio in die Omnium Sanctorum] (1 Nov.].

a. Deus, qui pro vobis in hanc diem Omnium Sanctorum suorum celebritatem contulit, expergefaciat vos a somno corporis et negligentiae, et quidquid per annum in singulis singulorum natalitiis neglexistis, in communi eorum veneratione recuperetis. R. Amen. b. Et, qui cordis et rex cognitor innumera in vobis pro humana infirmitate videt peccatorum vulnera, multiplicatis horum intercessionibus, multa in vobis indulgentiarum praevideat medicamenta. R. Amen. c. Quatenus tot intercessorum beneficiis, a peccatorum sordibus abluti et a servitute corruptionis liberi, mereamini cum

454

BENEDICTIONES,

1104-1107

hiis in numero signatorum inveniri. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c, Rom. 8, 21 et Apoc. 7, 3.

ex codice BRAUNSCHWEIG f9 69-707,

IIOS. Bn. 243: Benedictio in Exaltatione sanctae Crucis [14 SEPT.]. a. Deus, qui pro vobis maledictum factus est, ut vos a maledicto absolveret, per sanctam crucem suam a veteri vos maledicto eripiat, et inter filios aeternae benedictionis adscribat. Amen. b. Et qui exaltatus a terra omnia traxit ad se, corda vestra exaltet a terrenis desideriis, ut ad eum, qui sursum est corde

et animo suspiretis. Amen. c. Quatenus, qui eiusdem sanctae Crucis Exaltationem colitis, in eadem cruce gloriemini, et in illo, qui vita vestra est,

semper vivatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g, Gal. 3, 13-14 b. Philipp. 2, 5-11 et Io. 12, 31-36 (episz. e evangel. buius diei) | c. Rom. 6, 8.

se

Paris 10576, fo 887 : b. omnia ... se] lancea voluit perforari, omnia trahens ad c. Crucis] Lanceae Exaltationem] festum et Crucis Exaltationem cruce] oz. semper] Spiritu.

IIOÓ. PL 78, 93 : Benedictio in feria IIa in Albis. Deus, qui pro vobis suscepit iniuriam crucis ... perfruamini remuneratione. Cfr n° 510 : Christus Dominus, qui pro nobis suscepit … fruamini mercede : Lo 208 B LMS. Goo.

IIO7. LONG. 22a : In octava Epiphaniae benedictio [13 IAw.].

4. Deus, qui promissam gentibus, hodiernis sollemniis, misisti illuminationem, magisterio fidei tuae subicere digneris gentium plenitudinem. Amen. , b. Et, qui super Salvatorem baptizatum Spiritum sanctum in columbae specie destinasti, filios ecclesiae tuae multiplica, eosdem induens Spiritus tui gratia septiformi. Amen.

BENEDICTIONES,

1107-1110

455

c. Quatenus in ipsorum cordibus immobilis persistat, et eos aurum dilectionis fraternae, thus theosebiae et myrrham poenitentiae tibi iugiter offerre concedat. Amen. Quod Ipse praestare dignetur. *ex cod. LaAcx : b. tui] sancti. culte divin Mt. 2, 1-12.

Io. 1, 29-34

c. theosebiae (Üeocéfeas) : du

IIOB.

GELL. 1997 : Item benedictio [in natali infantium] [28 Dzc.]. a. Deus, qui prope est invocantibus se in veritate, benedicat vos et ipse operetur in vobis. [Amen]. b. Ipse vos innocentiam det vivendi, fiducia[m] sperandi, gratia[m] promerendi, [Amen]. c. Ut conscientiae vestrae Deum sapiant, et petitiones vestrae divinis auribus innotescant. [Amen]. Per. *Cette bénédiction c. Philip. 4, 6.

semble n'étre qu'une oraison ordinaire.

a. Ps. 144, 18

1100. MONTMORENCY 24 : Benedictio pro tempore belli. a. Deus, qui providentia sua caelestia simul moderatur et terrena, super Francorum respiciat benignus imperium. À. Amen. b. Hostium vestrorum feritatem comprimat, et fines vestros ab omni incursione custodiat. R. Amen. c. Quatenus, omni perturbatione submota, liberis mentibus ipsi servire possitis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. TÉTO:

ADELELME 19 : Benedictio in dominica prima post PentecosLen.

a. Deus qui purpuratum divitem pro sua condemnavit iniquitate, et mendicum Lazarum perpetua remuneravit felicitate, sua vos repleat benedictione et faciat ferventes existere in eleemosynarum largitione. Amen. b. Ut audientes poenas divitis et gloriam Lazari pauperis, non vos extollatis in rebus superfluis, sed faciatis amicos pauperes de facultatibus vestris, qui vos post mortem recipiant in caelis. Amen. c. Sicque vita vestra custodiatur a Domino, ut non cum

456

BENEDICTIONES,

rrrio-1112

divite purpurato sepeliamini in inferno, sed in sinu Abrahae recipi mereamini cum paupere Lazaro. Amen. Quod ipse praestare. *Lc. 16, 19-25

DAC

6, 0:

DURAND 73 (item alia in dominica Ila post Pentec.) ; PARIS 734, fo 146v (Dominica Ia) ; PARIS 961, fo 337 ; 13315, £0 16 ; et UrRECHT 56 (Dorzinica la post octav. Pentec.) : a. perpetua] ozz. PARIS 734 vos] nos PARIS 734 vos] b. Ut] Et DURAND c. tecipi mereamini] tecipiamini. 072. PARIS 734 N.B. Deux manuscrits français : Carpentras, Bibl. munic. ms. 98 (Pontifical de Besançon, entre 1431 et 1447), f9 248Y-249!, et Paris, Bibl. S. Geneviève zs. 143 [BB 1] (Pontifical de Guillaume Durand de Mende à l'usage de Pierre de SaintMartial, évêque de Rieux en 1357, de Carcassonne en 1371, puis archev. de Toulouse, de 1391 à 1401), f? 267, affectent cette bénédiction à la Fête-Dieu, bien qu'elle ne la concerne absolument pas (Andrieu, Pontifical de Guillaume Durand, p- 94 et 216-217).

TITI

Lows. 46c : Benedictio in Purificatione beatae «is [2 FEBR.].

Mariae Vargi-

a. Deus, qui purissimam virginem legi purgandae puerperae minime obnoxiam ritum legis moysaicae voluit observare, det vobis sacrae legis observantiae grata Deo obsequia supererogare. Amen. b. Et qui per Unigeniti sui praesentationem templi figuraliter consummavit

cultum,

corda

vestra

efficiat

indeficiens

sibi templum. Amen. c. Ut concurrentibus hodie praeconiis filii ac matris et senis piissimi Simeonis, multiplicationem consequamini dominicae benedictionis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 2, 22-32 (evangelzum festi). Ex cod. LACY : a. observantiae] observantia figuratum.

b. templi] ozz.

figuraliter]

III2.

LONG. 25a : Benedictio in dominica prima Quadragesimae. a. Deus, qui quadragenarium numerum idcirco poenitentiae consecras, ut quaternarii evangelici et legalis decalogi transgressio per poenitentiam reformetur, da famulis tuis, ut fructuosi sinceritatem ieiunii complectantur. Amen. b. Concede eis cum Moyse purgativum, cum Elia illuminativum, cum Domino perfectivum ieiunium transcurrere, ut

BENEDICTIONES,

1112-1115

457

mortificatis sensibus et membris corda possint hilariter in caelestia sublimare. Amen. c. Quatenus ieiuniorum et orationum instantia Satanam debellantes angelico ministeri, caelestes valeant praelibando gustare dulcores. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Moyse] Cfr Levit. 16, 29-34 Cfr Mt. 4, 1-11 (evangelium diei)

ex cod. LACY : a. qui] ozz. sublevate.

Elia] Cfr 3 Reg. 19, 4-8

cum Domino ...

complectantur] amplectantur

b. sublimare]

III3. , Sr. 619, 4 : Benedictio in Exaltatione sanctae crucis [14 SEPT.]. Deus, qui redemisti genus humanum per beatae crucis patibulum ... in salutem. Cfr n° 792 : Deus, qui beatae crucis patibulum quod prius ... A. 1833.

III4. Lows. 50b : Benedictio in inventione sanctae crucis [3 Max].

a. Deus, qui redemptionis humanae nobile instrumentum hodierna voluit Redemptoris solatio revelare, det vobis ipsi cruci carnis et cordis desideria conclavare. Amen. b. Ut iuxta normam evangelicam crucem vestram tollentes quotidie, Iesum sequamini veraciter perfecta vestri abnegatione. Amen. c. Quo latitudine caritatis expassi ac perseverantiae stabiliti longitudine, sublimitatem assequi gloriae et inferni profundum ipsius crucis possitis patrociniis evitare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Mt. 16, 24 ;Mc. 8, 34-9, 1 ; Lc. 9, 23-27

ce. Eph. 3, 18.

ex cod. LAcx : a. Redemptoris] redemptorum

c. latitudine] altitudine.

III5.

S. GALL. 869 : Item alia [Benedictio in octava. Pentecostes]. a. Deus qui regeneravit vos ex aqua et Spiritu Sancto, ipse vos in suo constituat regno. Amen. b. Ut invisibiliter eodem Spiritu instructi, filii eius fiatis gl adoptivi. Amen. c. Et a potestatetenebrarum recedentes, inconspectu ipsius perseveretis lucentes. Amen. Quod ipse praestare.

458

BENEDICTIONES,

1115-1117

Faq CfrElitus qSveuTomsss b. Cfr Rom. 8, 15 et 23 ; 9, 4; Gal. 4, 5 H Eph. c. Cfr lo. 12, 55 ; Rom. 13, 12 ;Eph. 6, 12 ; Colos. 1, 13; 1 Petti 2, 9.

I, j

DuranD 66 (Item alia in vigilia Pentecostes) ;Koup. fo 15V-16r ; S. GENEV. 66 (Feria IIIa Pentecostes) ; PARIS 17336, fo 170V (in octava. Pentec.) ; W. 58 et123 (n octava Pentec.) ;b. Ut] Et DuRAND, W. (ms. PM) invisibiliter] visibiliter W. c. Et] Ut W. (#5. PM) ipsius] illius DunAND.

IIIÓ. PARIS 943, f? 1437 : Benedictio in monasterio. a. Deus, qui renuntiantibus saeculo mansionem praeparas in caelo, dilata huius congregationis habitaculum et caelestibus reple thesauris eorum refectorium. Amen. b. Ut fraternae caritatis compagine teneantur, et unanimes continentiae praeceptis repleantur. Amen. c. Sobrii, simplices et quieti praeceptorum Dei sequaces, gratia Dei vos consequet. Amen. d. Auxiliatrix sit vobis sancta Trinitas, ut omnia bona quae inchoastis, eius auxilio perficere valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Saint-Dunstan de Sherbotne (fin Xe siècle : Paris, B.N. lat. 943). a. mansionem ...] C/r Io. 14, 2 caelestibus ... thesauris] C/r Mt. 6, 20. LAN. ro6a: v. consequet] conservet, vita vestra concotdet, professio vestra confirmet. Adaptation de A. 2211 et V. 1571 : oratio in monasterio, et de ROB. 133c. et LAN. 47b : ordinatio (vel benedictio) monachorum : a. praepatas] paras huius] sanctae huius et ... refectorium] temporalem caelestibus donis b. fraternae] fraternitate teneantur] teneant et ... custodiant] unanimiter continentiae tuae praecepta custodiant c. praeceptorum ... consequet] gratis sibi datam gratiam fuisse cognoscant ; concordet illorum vita cum nomine, professio sentiatur in opere. Per Dominum d. oz.

III. BR. 133 : Feriae tertiae [Paschae] ‘Aqua sapientiae potavit’ benedictio.

a. Deus, qui repromissionem ad patres nostros factam adimplevit in filiis, conservet in vobis dona suae gratiae, quos non corruptibilibus auro vel argento redemit de vana vestra conversatione. Amen. b. Det vobis firma fide perfectam corporum resurrectionem credere, cuius ipse primitiae dormientium, formam se vobis voluit exhibere. Amen. .c. Ut qui in passione pro vobis piscis assus factus est, favo

divinitatis suae vos satiet, ut sicut in Adam

omnes morimur,

ita in Christo omnes vivificemur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Act. 13, 16 et 26-33 (epistola buius diei) 36-47 (evangelium buius diei) ; x Cot. 15, 22.

b. 1 Cot. 15, 20

€. Lc.-24,

BENEDICTIONES,

1118-1120

459

IIIB.

ADELELME Paschae.

16 : Benedictio in dominica IIa post octavam

a. Deus, qui resurgens a mortuis factus est immortalis et impassibilis, resuscitet vos a vitiis et absolvat ab omnibus peccatis. Amen. b. Et qui apostolorum tristitiam, quam in sua passione habuerunt,

convertit

in gaudium

resurgendo,

omne

malum

a

vobis auferat, semper et ubique vos defendendo. Amen. c. Quatenus ipsius fulti auxilio, et in praesenti saeculo gaudeatis bene vivendo, et in futuro exsultetis sanctorum adiuncti

consortio. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Io. 16, 5-14 (evangelium IV. dominicae post Pascha).

III. Low. 58a : Benedictio in Decollatione sancti tae [29 AuG.].

Ioannis Baptis-

a. Deus, qui reverendissimum praeconem tuum despicabili morte ex hac vita migrare iussisti, ut ipsum sublimius honorares, da plebi tuae despicere transitorios orbis honores. Amen. b. Et, sicut eum pro veritatis amore carcerem et mortem sustinere iussisti, sic da fidelibus tuis verbis et opere inhaerere iugiter veritati. Amen. c. Quatenus tanti ducis vestigiis inhaerentes, mercedis suae valeant esse participes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mc. 6, 17-29 (evangelium buius diei). II20.

Lowc. 18b : Benedictio ad primam missam in. die Natalis Domini [25 DEC.]. a. Deus, qui sacratissimam noctem istam dignatus est nascentis sui Unigeniti refulgentia decorare, mentes vestras serenet suae gloriae radiante splendore. Amen. b. Et, sicut ipse a regalibus sedibus veniens prodiit ex immaculato thalamo virginali, sic vos transilire faciat saeculi discrimina maligni laqueis involuti. Amen. c. Ut cum sanctis pastoribus Deo dignas excubias frequentantes, ad indeficiens gaudium ab angelis annuntiatum mereamini pervenire laudantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

460

BENEDICTIONES,

*p. Sap. 18, 15

1120-1122

c. Lc. 2, 1-14 (evangel. buius noctis).

ex cod. LACY : b. immaculato] inviolato involuti] involutos c. Ut] Bt.

sic] add. secure

maligni] malignis

IIZ2I.

Fir 438-443 (LxxxIIT) : Benedictio in dedicatione baptistera. a. Deus, qui sacri baptismatis dono fidelium pectora spe animas, fide firmas, caritate corroboras, te in hac baptisterii domo, cuius initiamus sollemnia, fusis precibus deprecemur,

ut gratiam quam huic populo tribuisti lavacro conserves usque in sempiternum. Amen. b. Et quos undis salutaribus irrigasti per gratiam, sanctorum coetibus adiungas per misericordiam. Amen. c. Atque omnes quos ab aqua refectionis eduxisti innocuos, per infusionem paracliti Spiritus sancti, tuos iube fieri coaeternos. Amen. d. Rege corda, exaudi preces, vota perfice famulantium, et in libro vitae scribe nomina te quaerentium. Amen. e. Ut in omni consecratione praesenti tam altaris quam populi, templique ac baptisterii, non vox aut lingua mortalis, sed veritas tua cui servimus operatur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *d. Apoc. 5, 5.

ST. 622, Amen] Amen] veritas]

vota] zzs. voce, sed sic lege ut Sr.

10 : a. lavacto] pet lavacrum in] oz. b. adiungas] adiunge oz. c. Sancti tuos] sanctis tuis d. Rege corda] Recordare oz. e. Ut in] Ut praesenti tam] praesentiam (/ege uf in F II) virtus cui ... opetatur] opetetut, cui servimus. II22.

Macp. 48 : Benedictio in natali sanctorum virginum. a. Deus qui sacris virginibus centesimi fructus caelestia confert praemia, vobis meritis sanctae virginis ill. cum superna benedictione divina conferat gaudia. Amen. b. Et sicut haec virgo Domini in pace ecclesiae virginitatis decore meruit pollere, sic vos in odorem suavitatis Deo iugiter castitatis vigore mereamini redolere. Amen. c. Quatenus et vos salutis ac laetitiae vestimento Dominus induat simulque cum hac beata virgine ad caelestis convivii nuptias introducat. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr Mt. 15, 8 Lc. 14, 16-24.

b. Cfr Eph. 5, 2 et Philip. 4, 18

c. Cfr Mt. 22, 11-14;

BENEDICTIONES,

r122-1125

461

Duranp 187; S. MicH. 123 ; UTRECHT 109 ;Wzsr. 662b ; PARIS 735, f9 154 et 961, fo 547: b. pollere] possidere Paris 733.

EI23. Loxc. 33d : In die sanctae Trinitatis benedictio. a. Deus, qui sanctae Trinitatis notitiam a saeculis absconditam singulari gratia infudit populis christianis, ipsam tribuat vobis condigne venerari in laudibus indivisis. Amen. b. Ut Patrem et Filium ac procedentem de utroque Paraclitum unum Deum essentialiter cognoscentes, in huius fundamento fidei repellere valeatis visibiliter et invisibiliter adversantes. Amen. c. Quatenus Patri memoriter, Filio intelligenter, Spiritui sancto

dulciter,

et tribus

indivisibiliter

inhaerentes,

huius

veritatis, quam aenigmate cernitis, sitis contemplatione felices. Amen. Quod ipse praestare dignetur. EZEC/ZSEphu55$9-

c. aenigmate] Cfr 1 Cor. 13, 12.

ex cod. LACY : a. indivisis] sic lege, loco : in divinis sicut in L tandem.

c. sitis] add.

II24. Bn. fo 65v : [sine titulo : Benedictio in sanctorum apostolorum commemoratione]. a. Deus, qui sanctis apostolis suis in spiritu revelavit gentes esse vocandas ad suum ovile, per eorum intercessionem faciat vos crescere in templum sanctum in Domino, id est Christo lapide angulari. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Probabiliter in commemoratione omnium sanctorum apostolorum in festivitate SS. Petri et Pauli (29 Iuw.). Eph. 2, 20-21.

II25. LMS. ro41; BmEv. Sanctis.

GorH. 8 : Item [benedictio n] missa de

a. Deus, qui sanctis suis gloriosam in certamine attribuit palmam, conferat vobis perfecta, devicto mundo, gloriari victoria. Amen. b. Quique illis dedit pro se moriendi amorem, donet vobis commoriendi in vitiis consimilem voluntatem. Amen. c. Ut sanctorum sequendo vestigia, ad caelorum mereamini

462

BENEDICTIONES,

1125-1128

pervenire promissa. Amen. [Praestante sua misericordia, qui in Trinitate ... ] *Cfr Apoc. 7, 9

6; Cfr Rom: 4, 325m Pettii2, 21.

Brev. GorH. : Praestante ...] Pet misericordiam ipsius Dei ...

1126.

LonG. 49a : De sancto Ricardo benedictio [3 APR.].

a. Deus, qui sanctum antistitem Ricardum honestissimae vitae gratia et pontificali decoravit honore, ipsius meritis gloriosis sua vos magnificet benedictione. Amen. b. Quique ipsum fecit praeclarum ecclesiae ornamentum, ipsius precibus vos adornet privilegiis meritorum. Amen. c. Quo, sicut ipse altissimo devotus, subditis piissimus, sibique exstitit mirabili carnis martyrio severus, sic vobis in sua currentibus vestigia, in cunctis salutaribus prosperos impetret a Domino successus. Amen. Quod ipse praestare. *ex cod. LACY : c. a Domino] oz. S. Richard, év. de Chicester (+ 1253).

1127. LONG. 51b : De sancto Barnaba apostolo benedictio [x1 IAN.]. a. Deus, qui sanctum Barnabani: in praedicationis merito sociavit laboribus Pauli, ipsius precibus, qui consolationis dicitur filius, dignetur vos hodie consolari. Amen. b. Quique per ipsum tandem dispensative separatum a Paulo providit utilius gentium dispersioni, dissensiones omnium populorum verae restituat unitati. Amen. c. Quatenus, sub uno tandem pastore in ovili dominico sociati, laboribus et passionis suae meritis possitis concorditer in aeternitatis pascuis recreari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Act. 13, 2-5 et 15, 39. ex cod. LACY : b. separatum] separatim.

1128. LONG. 47c : Sancti Matthiae apostoli benedictio [24 FEBR.]. a. Deus, qui sanctum Matthiam caelesti prodigio transire

BENEDICTIONES,

1128-1131

463

fecit in superabundantiae apostolicae numerum supplendum, vestrum sua gratia suppleat imperfectum. Amen. b. Et, sicut ipse iuxta auctoritatis debitum evangelicum indefatigabiliter exercuit laborem, sic det vobis corde et corpore vestram incessanter operari salutem. Amen. c. Quo, refecti bonorum copiam laborum, tandem reportare possitis fructum in caelestibus gloriosum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. * Act. 1, 15-26.

$120: Loxc. 59c : In festo sancti Michaelis archangeli [29 SEPT.]. a. Deus, qui sanctum Michaelem ducem caelestis exercitus praestituit ecclesiae militanti, det vobis ipsius ac omnium caelestium spirituum munimine prosperare. Amen. b. Et qui draconis illuci[di] rabiem suae subdidit praelians servituti, vos ipsius insidiis illudere faciat et furori. Amen. c. Ut veneni pernicies, quam hostis praeparat in ruinam, vobis viriliter agentibus, cum sanctorum angelorum assistentia transeat in medelam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Apoc. 12, 7-9; Iud. 9. a. munimine] #5. munimicie ; sic lege sicut in LACY

b. illucidi] #s. illuci.

1130. Bn. 169 : Dominicae Dominus’ benedictio.

Ilae post octav. Pentec.

'Factus est

a. Deus, qui scit quia vita vestra vapor est, ad modicum parens et deinceps exterminabitur, concedat vobis ut inimici huius saeculi facti, amici Dei constituamini. Amen.

b. Induat vos lorica caritatis et fidei, et galea spei etsalutis, ut qui diei estis, ab operibus tenebrarum vos invicem excitetis, et digne coram Deo et hominibus ambuletis. Amen. c. Et qui non positi estis in iram,sed in acquisitionem salutis, cum beatis et electis Dei ad coenam nuptiarum agni veniatis. Amen. Quod ipse praestare. *a. Tac. 4, 4 b. x Thess. 5, 4-8 excitetis (#15. M. exetcetis) : sic Jege sicut in BRAUNSCHWEIG f? 48V-49F c. Cfr Lc. 14, 16-24 (evangelium buius diei).

II3B BR. 173: Feriae quartae [in hebdomada IIIa post Pentecosten] benedictio.

464

BENEDICTIONES,

1131-1133

a. Deus, qui scrutator est cordis, ponat cordi vestro custodiam et ostium circumstantiae labiis vestris, ne vel peccatum vobis subrepat in vaniloquio, vel perversae vos cogitationes separent a Deo. R. Amen. Ji b. Infundat vobis amorem et tenacem custodiam iustitiae,

ut dum infirmitatem vestram alter in altero recognoscitis, cum magno tremore terram iudicetis. R. Amen.

c. Tribuat vobis simplicitatem et ad omnis effectum bonae voluntatis, ne dum ficto corde et duplicibus labiis in alterutrum detrahitis, Spiritus qui caritatis amor est se subtrahat a vobis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 50f.

a. Ps. 140, 3.

1132.

PARIS 10576, fo 84v : Benedictio in Cathedra S. Petri apostoli [22 FEBR.].

a. Deus, qui scuto fidei, quam beatus Petrus confessus est, voluit communiri, concedat vobis in eo extinguere tela ignea spiritus nequissimi. Amen. b. Ut, cum descenderit pluvia, venerint flumina, flaverint venti, fundati super petram, maneatis inconcussi. Amen. c. Quatenus in mandatis eius rapientes perfectum, crescatis in gentem sanctam, genus electum, regale sacerdotium. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Daniel Wichterich et de Gilles Byebrock, évêque et auxiliaire de Trèves (1ère moitié du XVe s. : Paris, B.N. lat. 10576). a. Eph. 6,16 b. Mt. 7, 24-25 ; Lc. 6, 47-48 c. 1 Petri 2, 4-9.

1120 PARIS 10576, f? 84v : Benedictio in Purificatione B.M. Virginis [2 FEBR.].

a. Deus, qui semel in consummationem saeculorum ad destructionem peccati per hostiam suam apparuit, emundet vos ab omnis peccati conscientia. Amen. b. Et qui est lux vera quae illuminet omnem hominem ve-

nientem in hunc mundum,

accendat in cordibus vestris cari-

tatis ardorem. Amen. c. Ut exemplo beati Simeonis longanimes, ut animis deficientes, accipiatis repromissionem aeternae hereditatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*Pontifical de Trèves (XVe s. ; cfr n° 1132) : b. et c. : Lc. 2, 22-32 (evangelium buius diei);et Yo. 1, 9.

BENEDICTIONES,

1134-1136

465

II34.

ADELELME 60 : Feriae Vae primae hebdomadae Quadragesimae benedictio. 4. Deus, qui semper adest misericordiam quaerentibus, animarum onera misericorditer indulgeat supplicibus. Amen. b. Quique mulieris cananitidis fidem auxit in munere, agnitionis suae gratiam in vestro multiplicet pectore. Amen. c. Quatenus mensae caelestis satiati dapibus, terrenis abstinendo frugibus, suis repleamini benedictionibus. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 15, 21-28 (evangelium buius diei).

II35. LoNc. 55b : In festo sancti Dominici benedictio [4 AUG.].

a. Deus, qui senescentis saeculi perfidam caecitatem ministerio beati Dominici confessoris tui purgare voluisti, ipsius merita vos irradient verae fidei claritate et eiusdem patrocinio Christum finem fidei valeatis feliciter reportare. Amen. b. Paternae pietatis viscera egena proles tua ubertim sentiat adversa mundi ne frangant, benigne mitiges prospera ne despiciant, vilescere facias, ut dilectis Christus Iesus tuis pauperibus lucri fiat. Amen. c. Ipsius pii patris sacra vestigia, ut veri filii iugiter imitantes, ad supernae vocationis bravium percurratis, qui vos vocando praecessit per evangelicae paupertatis compendium et verae doctrinae apostolicae perfectissimum complementum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Codex LACY : om. ; codex B. babet aliam benedictionem.

1136.

PARIS 943, f? 128-1207 : Benedictio quotidiana in Sabbato. a. Deus, qui sex diebus opera et septimo requiem insinuas, huic familiae benedicere digneris, et post cursum huius vitae aeternam requiem tua miseratione largiaris. Amen. b. Quique post tua valde bona opera sabbatum fieri voluisti, hanc familiam tuam bene operari, et ad requiem post labores saeculi facias pervenire. Amen. c. Nec quos bene operari praecipis hic a bonis operibus sabbatizare vel hiemare sustineas, sed tales exire iubeas, quales in

aeternum benedicas. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

466

BENEDICTIONES,

1136-1138

*Pontifical de St-Dunstan de Sherborne (fin Xe siècle : Paris, B.N. lat. 943). Cfr. Gen. 2, 2-3. Car. 75, 2 (Sabbato de S. Maria : item alia benedictio) ;LoNG. 42d ; MAG. 37 ; Ros. 51a ; S. MicH. 92 ; Wesr. 658a : a. familiae] add. tuae CaNr., Lowc., Wzsr. digneris] dignate CANT. et] ut CANT. aeternam] add. ei CANT. b. hanc ... bene] huic tribue tibi placita CANT. et] ut CANT. post … petvenire] petvenire facias post (ozz. post : Wesr.) labores saeculi LONG., Wesr. c. Nec quos] Et quam Canr. ; Nec quod LONG. sustineas] non sustineas. CANT. tales] talem tibi eam Cawr.; tales hinc Lonc., Wesr. quales] qualem CANT,

II37. CANT. 101, 2 : ltem alia [benedictio in octava SS. Petri et Pauli] [6 Iur.]. a. Deus, qui siccis pedibus super aquas maris dignatus est ambulare, et discipulos a tempestate valida liberare, faciat vos nulla mundi adversa formidare, sed omnium perturbationum procellas, se praeeunte, calcando superare, et in suae benedictionis serenitate exsultare. Amen. b. Et qui Petro mergenti manum porrexit, Paulumque ter naufragium perferentem de profundo pelagi potenter evexit, ipse vos amborum meritis, et ab inferni faucibus eripiat, et ad

portum salutis aeternae perducat. Amen. c. Quatenus eorum in caelesti regione mereamini habere consortium, quorum apostolicae victoriae diem celebratis octavum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 14, 25-31 ; 2 Cot. 11, 25.

II38.

Lowc. 27c : Sabbato sancto benedictio. a. Deus, qui signum sabbati legalis implevit, hodierna die, in requietione corporis Dominici in sepulcro, vobis cordis tribuat servare sabbatum, de omnium tentationis ignominia triumphando. Amen. b. Quique hac ipsa luce fidem ecclesiae suae stabilivit in pectore virginis gloriosae, concedat vobis ipsius meritis in Christo Domino fide stabili inhaerere. Amen. c. Quo in fine saeculi suscitati, revoluto lapide caliginis, valeatis revelata facie contemplari, quod nunc non videntes creditis,

innitentes,

licet

invisae,

Quod ipse praestare dignetur.

infallibili veritati.

Amen.

*ex cod. LACY : a. ttibuat] add. continuum de ... ttiumphando] sactis ecclesiae suae mystetiis iugiter insistendo b. stabili] «ZZ. perenniter c. caliginis] molis cotpore revelata facie] has visibiliter licet invisae] ozz. Cfr. Mt. 28, 1-7 (evangelium buius diei).

BENEDICTIONES,

1139-1141

467

1130. PARIS 943, f? 145 : Benedictio in visitatione infirmi. . a. Deus, qui socrum Simonis magnis laborantem febribus in tui ministerium imperando sanasti, quique variis infirmantes languoribus manus imponens curasti, hunc famulum tuum caelesti benedictione visites, eumque benedicendo tibi in ministerium restituas. Amen. b. Et qui servum centurionis moriturum tantum verbo fide domini sui sanasti, huic languenti fidelium tuorum precatu benedictionem et subsidium conferas sempiternum. Amen. c. Quique principis synagogae precatu unicam illius filiam a morte resuscitasse veniens, mulierem

a cruentaneo

dolore

tactu tantum fimbriae virtute dominica sanasti, huic aegrotanti tua caelesti benedictione, non tantum corporis, sed et animae tutelam conferre digneris. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de St-Dunstan de Sherborne (fin Xe siècle : Paris, B.N. lat. 945) ; b. Mt. 8, 5-15 ; Lc. 7,

Ros. 56b : a. Mt. 8, 14-17 ;Mc. 1, 29-34 ;Lc. 4, 38-41 c. Mt. 9, 18-26 ; Mc. 5, 21-45 ; Lc. 8, 40-56. I-IO

II40. Loxc. 41b : Benedictio in dominica X

XVa [post Trinitatem].

a. Deus, qui sollemnitatum dominicalium dignaris, hodier-

na die, periodum consummare, contra finalia ecclesiae tuae pericula dignare populum tuum misericorditer conservare. Amen. b. Da fidelibus tuis partiales errores fugiendo, fulgore fidei diffusa per saecula firmiter inhaerere, et corporis tui ac sanguinis delicias aquilarum more semper optare. Amen. c. Quatenus, ab unitate ecclesiastica nullis tribulationibus separati, possitis cum praedestinationis filiis coronari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. LACY : a. sollemnitatum dominicalium] sollemnitatem legalium b. Da] sic /ege, loco : Yta, sicut in L. periodum] oz. hodierna] dominica b. firmiter] sic Jege, loco : ferviter, sieut in L.

tui] oz.

aquilarum ... optare] audiendo et venerando degustare Christi perenniter. $

sanguinis] add.

c. filiis] add.

II4I.

PARIS 10576, fo 857 : Benedictio in dominica Passionis. a. Deus, qui solus est ineffabilis, non solum ante animalia,

sed etiam ante omne nomen quod nominatur in hoc saeculo

468

BENEDICTIONES,

1141-1143

vel in futuro, cogitationes et actus nostros dirigat in suo beneplacito. Amen. y beweist b. Concedat vobis, ut tribulationes vestrae patientiam in vobis operentur indefessam, patientia spem aedificet firmam, spes autem in cordibus vestris per Spiritum sanctum caritatem diffundat sempiternam. Amen. c. Praestet, ut omnia detrimentum pro eo facientes, solum Iesum Christum lucrifaciatis, ut virtute resurrectionis illius passionum societate intellecta, resurrectionis eius ex mortuis,

morti eius configurati occurratis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Trèves (XVe siècle ; cfr n° 1132) : a. Eph. 1, 21 c. Philip. 3, 7-11.

b. Rom. 5, 3-5

1142. LoNG. 61a: In die sancti Michaelis in Monte Tumba benedic-

tio [29 SEPT.].

a. Deus, qui spiritus angelicos pro fragilitatis humanae munimine iubet ad inferiora descendere, det vobis et eorum im-

missionibus acquiescere et consolatione gaudere. Amen. b. Quique principem caelestis militiae voluit in Monte Tumba a fidelibus honorari,

virtutis eminentiam

dignetur vobis

angelicis praesidiis impertiri. Amen. c. Quo in monte perfectae iustitiae cum angelis constituti, repulsis hora mortis Satanae insultibus, sancti Michaelis assistentia provehamini in gaudia paradisi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Iud. 9 ; Apoc. 12, 7. om. LACY ; invenitur in BANGOR.

1143. PL. 78, 41 : Benedictio in dominica secunda post Epiphaniam. 4. Deus qui sua mirabili potestate aquam vertit in vinum, vos à vetustate subtractos in beatae vitae transferat novitatem. Amen. b. Et qui nuptiis interesse voluit ut earum sua praesentia comprobaret bonum, ipse vobis castitatis et sobrietatis perpetuae conferat donum. Amen. c. Ipse vobis sanctarum intelligentiam scripturarum tribuat spiritualem, qui aquas in vina vertendo hoc ipsum voluit designare. Amen. Quod ipse praestare. *lo. 2, 1-11 (evangelium diei).

BENEDICTIONES,

1143-1145

469

Az. f? 27 ; CANT. 11, 1 ; EGBERT f? 8or (p. 59) ; LAN. 67d ; MAGD. 15 ; NEVERS 71 ; Ros. 7c ; S. GALL 862 ; ROUEN f? 25 ; S. Mic. 13 ; Sr. 608 ; 4; S. GENE. 18;

UrnrzcHr 16; WEsr. 542a; PARIS 733, f? 1417 ; 945, f? 111Y ; 953, f0 6T; 061, fo 207 ; 967, fo 1707 ; 1238, f? 9V-10* ; 2291, f? 114V-1157 ; 13315, f9 5V-6"; 17336, fo 1657 : a. vos] ipse vos Wesr. beatae ... novitatem] in vitam transferat novam atque beatam Macp., S. Micx., Wzsr.

transferat] transferet PL., sed corrigatur

sic

beatae vitae] verae vitae PARIS 733 b. et sobrietatis] oz. PARIS 967 c. Ipse] aZ. etiam Ax., CANT., LAN., MAGD., Ros., S. MicH., WEST. Vina] vinum AE. vertendo] o». Ar.; convertendo Cawr., DURAND hoc … designate] hoc ipsum mystice designabat WEsr. ; pet hoc suam designate volui deitatem DURAND, PARIS 733. Ornipotens sempiterne Deus, qui caelestia simul et terrena moderas, qui sua mirabili) …

(n° 1792) :

BRux. 389, f? 67 : a. Deus] Omnipotens sempiterne Deus, qui caelestia simul et terrena moderas. Cfr Cor. 202, 47 : "Omnipotens sempiterne Deus, qui caelestia simul et terrena moderatis ..." (orationes cofidianae) ;A. 129, Sacr. Triplex 393 (collecta dominicae II. pos? Theophaniam). Cfr Bruylants, Oraisons, II, n° 773).

1144. Loc. 48c : Benedictio [25 MART.].

in die Annuntiationis

dominicae

a. Deus, qui suae splendorem gloriae voluit in virginalis claustro lili obumbrare, vos sancti Gabrielis circumcingat munimine, cui tantum negotium placuit delegare. Amen. b. Quique sanctam Mariam per gratiam fecundavit, salva virginali sinceritate, vos moribus incorruptos faciat et fecundet operum salutarium potestate. Amen. c. Quo, sicut ex Eva nati estis obnoxii vinculo primae maledictionis, sic ex hac nova genitrice capitis et membrorum renati, efficiamini participes suae affluentissimae benedictionis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 1, 26-38 (evangelium festi). Ex cod. LACY : a. lilii] Iesum

€. primae] priscae.

II45. CANT. 100, 2 : Benedictio in feria IVa legitimi ieiunii, quod plena hebdomada anie aequinoctium. autumnale semper celebrari solet. $ a. Deus, qui sub antiquae legis ceremoniis hoc ieiunium ad

remedium sanxerat animarum, exaudiat vota orationum ves-

trarum, et propter multitudinem miserationem suarum indulgentiam vobis cunctarum concedat culparum. Amen. b. Et qui sub evangelii gratia puerum spiritum mutum ab

470

BENEDICTIONES,

1145-1147

infantia habentem dignatus est curare, vos in omni valetudine spiritualium gratiarum dignetur conservare, sicque faciat in praesenti ieiunare, quatenus annuat in regno suo panem verum vitae aeternae manducare. Amen. c. Et qui hoc genus infirmitatis in nullo dixit posse exire, nisi in oratione et ieiunio, ipse reficiat vos sui amoris desiderio, laetificetque praemiorum aeternorum gaudio. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mc. 9, 17-29 (evangelium buius diei).

a» propter...llPs. 50,2: 68,17.

Macn. 43 ; S. Micx. 106 ; West. 609c ;PARIS 987, f? 101 : b. Et qui] Quique Paris in] ab Mac»., S. Micx., Wzsr., Paris valetudine] invalitudine WeEsr., PARIS gratiarum] morborum Macp., S. MicH., Wzsr., PARIS conservate] sanare Macp., S. MicuH., Wesr., PARIS Sicque ... manducare] oz. Macp., S. MicH., Wezsr. c. in nullo] a nullo Wzsr.

1146.

SALZB. 12 : Benedictio de Corpore Christi. a. Deus, qui sui sacratissimi corporis venerabile sacramentum pro commemoratione dominicae passionis instituit, concedat vobis ipsius effectum consequi salutarem. Amen. b. Quatenus, dum ipsum in carne degentes sumitis, remissionem plenissimam vestrorum mereamini delictorum. Amen. c. Et dum

carnis debita, vocati vocatione divina, vos con-

tinget persolvere, sit vobis viaticum et conductus ad gloriam sempiternam. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

II47. LONG. 32b : Benedictio in die Pentecostes. 4. Deus, qui suo Spiritu ornans caelos, per ipsum sua perfundit dulcedine creaturas, eiusdem sacris deliciis animas vestras huius peregrinationis angustiis tas. Amen. b. Et, sicut idem Spiritus est amor mutuus nexus ac

omnes reficiat desola-

donum

Patris et Filii, sic corda vestra sibi ad invicem faciat inviola-

bili concordia stabiliri. Amen. c. Quo, sicut ipse missus ab alto apostolos in domo repertos

unanimes superinduit virtute invisibili, sic in vos descendens

vobiscum maneat stabilitate perenni. Amen. Quod ipse praestare dignetur. * Act. 2, 1-11 (epistola buius diei).

BENEDICTIONES,

1148-1149

471

1148. A. 1851 : In dedicatione basilicae novae benedictio. . 4. Deus, qui super mysticam petram apostolicae potestatis aedificatae principaliter ecclesiae tuae portas inferni numquam praevalituras esse promisisti, cunctos ab eadem remove placatus errores, ut quod adversus eam praesumptio falsitatis extollit spiritus veritatis evincat. [Amen]. b. Dirige eam dispensatione caelesti, ut quae ante mundi principium in tua semper est praesentia praeparata, atque ad plenitudinem gloriamque promissam, te moderante, perveniat [Amen]. c. Domum hanc, quaesumus, propitius dignare ingredere et in tuorum corda fidelium perpetuam tibi construe mansionem, ut plebs haec, quae deiecto in terra vultu, benedictionis tuae postulat donum aeternum a te percipiat praemium. [Amen]. d. Praesta, Domine, ut haec basilica, cuius hodie initiamus

encaenia vel haec plebs quae ad eius convenit sollemnia, quae tua aedificatione subsistit, tua semper fiat habitatione praeclara. [Amen]. Quod ipse praestare. *g. Mt. 16, 17-19 ; Mc. 8, 27-30 ; Lc. 9, 18-21.

er Cfr do1453 22

d. Cfr

10:9163 22:

F II 432-457 (LXXXII) ; Sr. 621, 5 : a. potestatis] pietatis F II inferni] inferi promisisti] «4. Amen F II cunctos] cunctas plagas F II errores] extollit] extollat Sr. ^ 5. est … praeparata] praeparata ut]et FII om. E II gloriamque promissam] gloriae promissae atque] usque fuit praesentia

Sr.; gloriae quam promisisti F II; cordibus Sr.

^— corda] tibi cordibus

^ c. ingredere] ingredi

tibi] ozz. F II

haec] ozz. F II

percipiat praemium] praemium percipiat F II haec] et Sr. ; oz. F II dedicationem colimus Sr. quae tua] et tua F II sollemnitati convenit F II

tetra] terram F II

encaenia] add. aut cuius ad ... sollemnia] huic subsistit] subsistat F II.

1140. CANT. 102, [25 Iur.].

4 : liem

alia [benedictio

S. Iacobi apostoli]

a. Deus, qui super portam caelestis Ierusalem apostolorum nomina et agni aeternis conscripsit litteris, vos sancto Iacobo apostolo intercedente, de peccati chirographo deleat, et in albo salutis aeternae componat. Amen. b. Et, qui supplantator nominis sui intellegitur significatione, a diaboli vos eripiat deceptione, Deique accendat dilectione. Amen. c. Eiusque interventu Deus vobis sit propitius, cuius vos salvavit sanguis sanctissimus. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Apoc. 21, 14.

472

BENEDICTIONES, 1150-1152 II50.

LONG. 35b : Benedictio in dominica tertia [post Trinitatem]. a. Deus, qui superbis resistit et humiles consolatur, verae humilitatis vobis gratiam largiatur. Amen. b. Tribuat vobis peccantibus compati et minime indignari, qui publicanos et peccatores voluit affabiliter consolari. Amen. c. Quatenus ipse qui hominem diabolica fraude perditum suis portavit humeris, ruinae angelicae [causa] restaurandae, angelos laetificet vestrae poenitentiae puritate. Amen. Quod ipse praestare dignetur. a 1ac949 6; 19Petril sss

b. et c. Lc. 15, 1-10 (evangelium buius diei).

IISI. BR. 132 : Feriae secundae [Paschae] ‘Introduxit vos Dominus' benedictio.

a. Deus, qui suscitavit Iesum a mortuis, vivificet vos per ipsum ab operibus mortuis, ne spiritu mortui in foetore vitiorum computrescatis. Amen. b. Det vobis resurrectionis auctorem ore competenter laudare, desiderio meditari, dilectione quaerere, devotione retinere,

qui post resurrectionem suam duobus discipulis de se in via sermocinantibus suam voluit praesentiam exhibere. Amen. c. Doceat vos ante omnia hospitalitatem amare, ut susceptoribus suis in panis fractione cognitus est, in aeterna vos resurrectione pro exhibita sibi hospitalitate dignetur remunerare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 24, 13, 35 (evangelium buius diei). ex 115. BRAUNSCHWEIG f9-58v : b. suam] oz. panis agnitus pto] per (sed lege : pro).

c. panis ... cognitus] fractione

IIS2. A. 1830 : In Ascensione Domini benedictio.

a. Deus, qui tartara fregisti a mortuis resurgens, aperuisti, hodie, caelos ascendens, ut populi illuc per fidem accederent ubi te apostoli cum gloria viderunt intrare ; Deus cuius filius in alta caelorum potenter ascendens captivitatem nostram sua duxit captivitate captivam ; tribue, quaesumus, ut dona, quae suis participibus contulit, largiatur et nobis. [Amen].

BENEDICTIONES,

1152-1154

473

b. Respice ascendens caelum, propter quos dignatus es descendere in infernum. [Amen]. c. Sit eis quo te exaltasti protectio, quibus fuit unicum quo te humiliasti remedium ; ut in die iudicii non sint sinistro

numero, qui te sedere ad patris dexteram regno. [Amen]. Quod ipse praestare.

confitentur

in

*In ascensione Domini] In ascensa Domini : ones codices — a. apetuisti] #s. apparuisti, sed ozznes codices babent : aperuisti. Cfr Act. 1, 1-11; Mc. 16, 14-20 (epistola et evangelium diei) ^ a. in alta ... captivam] Ps. 46, 67 Deus, cuius filius ... nobis] postcommunion du jour : V. 578, Sacr. /riplex 1790, Con. 108, 7 c. Mt. 25, 31-45. In ascensa Domini : B. £o 1117 (n° 26) ;C. fo 33 (n° 76) ;Canons f? r02V-103*; F. 69 ; FI 103-106 (XIX ; alibin° 22) ; F II 315-319 (LX) ; GELL. 2025 ; R. 251,2 ; RoDa 75 ; Sr. 612, 5 ; W. 145 (zzs. P) ; PARIS 987, fo 427 — In octava Ascensionis : Az. fo 66r ;CANT. 54, 3 ; ROUEN f? 52 ; BRux. 389, fo 187 ;PARIS 953, f? 16V : a. a mortuis] ozz. ;mottuis F II hodie] F II; oz. alii ascendens] ascendisti populi] populus F II; populi tui W. — accederent] GELr. ; ascenderet F II ; ascenderent intrare] in terra GELL. Deus cuius ... nobis] oz. Amen] ozz. b. Respice ... caelum] benedic eos de alto caelorum Cawr. ; Respice super hos famulos tuos F II dignatus es] oz. W. in infernum] ad inferna F II ; ad infernum c. quo] quod protectio] praesidium C., W. quo te] propter quod F II ; quod te remedium] ad. Amen ut] et Canons — iudicii] add. tui GELL. in regno] ozz. F IT ; in caelo C., Canons, CANT., GELL., Ropa, Sr., W., PARIS 953 ; in tegnum B., F.

IN.B. On remarquera que tous les témoins suivent la version écourtée de GELL.

II53. Lo. 439 (suppl.) : Benedictio solius puellae qui noviter nubit. a. Deus, qui tegi Rebeccam palleo cum vidisset Isaac, Spiritu tuo docente, iussisti; qui habere mulierem super caput velamen per angelos praecepisti, dignare benedicere hanc famulam tuam Z//am, quae nubendi animum gerit. [Amen]. b. Tegatur propria castitate, pudoris sui velamen accipiat, habeat pudicitiae suae donum, uni adhaereat viro, uni nubat in Christo, sciat sibi non in fornicatione, sed in ipsa veritate

nubendum. [Amen]. c. Respiciat ad Abraham patrem suum et ad Saram matrem suam, atque similitudinem, matrem nubentium sanctorum, atque fidelium liberorum procreatione salvetur. [Amen]. Pater. *La bénédiction de mariage, avant le Pater, est peut-être un vestige de l'usage oriental, gallican et wisigothique de la bénédiction épiscopale avant la communion. Ce point mériterait une étude. Cfr Gen. 24, 65 et 21, 1-7.

»

«II54.

PARIS 13315, f? 11v-12r : Benedictio in feria quarta tn albis.

a. Deus, qui tertia manifestatione suae resurrectionis veritatem voluit declarare, vera trinitatis fide vos dignetur informare. Amen.

474

BENEDICTIONES,

1154-1157

b. Det vobis triduanam Filli sui sepulturam ita intelligere, ut per trinum salutaris aquae mysterium de sepulcris vitiorum vos dignetur suscitare. Amen. c. Ita contineat vos intra unitatem fidei, ut nullo schismate

divisi ad aeternae patriae littus valeatis pertrahi. Amen. Quod ipse prastare. *Io. 21, 1-4 (evangelium diei). Pontifical de Trèves ( ?) adapté à l'usage de StGermain-des-Près (XIle s. : Paris, B.IN. lat. 13315). DurAND 46 ; UrRECHT 37; PARIS 733, f? 1447 ; 734, f? 1457 ; 961, f? 27 : b. sepulcris] contagiis PARIS 734 c. pettrahi] perduci DURAND, PARIS 733.

TIE F1 120-123 (xxin; alibi n°26) : Item bemedictio in natali confessoris. Deus, qui tibi amicos, quos terra genuit elegisti ... ad palmam. Cfr n? 816 : Deus, qui beatos confessores tuos ... coronae (A. 1845 ; GELL. 2984).

1156.

Fr 47-52 (x1) : Benedictio in natali Innocentum [28 DEc.]. Deus, qui tibi consecrasti primitias martyrum ... gloriantur in perpetuum. GorHICUM 50. Cfr n? 579 : Concede, quaesumus Domine, blebem tuam innocentem per gratiam ... in perpetuum : À. 1812.

II57. ORA. Vis. 965 : In die sancti Torquati ad vesperum benedictio [1 Mart].

4. Deus, qui Torquati et sociorum eius itineri effectus est

ductor, ipse vestrorum criminum sit indultor. Amen.

b. Et, qui eorum discipulos miro pontis fragmine liberavit ab impiis, vos eripiat a cunctis vitiorum carnalium incentivis. Amen. c. Ut illo ardore spiritus, quo eos Christi nomen nostris partibus credimus praedicasse, eo valeatis et terrena respuere et caelestia semper animo retinere. Amen.

BENEDICTIONES,

1157-1159

475

*S. Torquat et ses six compagnons (sepzez viri apostolici) autaient fondé en Espagne les sept premiers sièges épiscopaux, venus de Rome d’où SS. Pierre et Paul les auraient envoyés (Férotin, Liber Ordinum, 462-462, note 1). BRev. Gorx. (PL 86) 1113 et 1116 : ad vesperum et in laudibus : c. eos] oz. Pet misericordiam ipsius Dei nostri. b. vitiorum incentivis] cfr n° 665a, 701a, 1545b, 1614c, 1719b et 19952.

II58.

BR. 00 : Item alia [benedictio in sabbato hebdomadae Iae Quadragesimae]. a. Deus, qui tribus discipulis revelare dignatus est gloriam divinae claritatis, ipse vobis interiores oculos aperiat ad contuendam lucem sanctae et individuae Trinitatis. R. Amen. b. Faciat vos, excussa peccatorum caligine et totius criminis, digne censeri cum filiis lucis. R. Amen. c. Quatenus in gloria resurrectionis aeternae, contagionis alieni, optata sanctorum luce mereamini vestiri. À. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mt. 17, 1-9 (evangelium buius diei). ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 27°.

1159. PARIS 13315, fer4r : Benedictio in dominica tertia post octavam Paschae]. a. Deus qui tristitiam discipulorum venturi Paracliti promissione voluit exhilarare, det vobis eiusdem paracliti donis exuberare.

Amen.

b. Et non de peccato infidelitatis argui, sed de justitia fidei qua creditur quod non videtur mereamini collaudari. Amen. c. Doceat vos idem Spiritus contempto mundi principe dona vestri redemptoris agnoscere, et eadem annuntiando donationem ipsum clarificare. Amen. Quod ipse praestare. *

Pontifical de Trèves ( ?) adapté à l'usage de *To. 16, 16-22 (evangelium diei). St-Germain-des-Prés (XIIe s. ; Paris B.N.). DunAND 58 ; Paris 733, f9 144Y ; 734, f? 145Y ; 961, fo 29-307 ; UrnzcHT 44 : c. vestri] b. Et] Ut PARIS 733 ; Sed PARIS 734 a. Vobis] nobis PARIS 734 annuntiando donationem] amando donatorem Paris 735; nostri PARIS 734 annuntiando donatorem PARIS 734.

476

BENEDICTIONES,

r160

1160.

A. 1840 : In natali unius martyris benedictio. a. Deus, qui triumphantibus pro te martyribus regiam caelestis aulae potenti dextera pandis, quique pro te dimicantes sic decoquis in corporeis aerumnis, ut velut aurum rutilans excipias in supernis, exaudi vota praesentis populi qui praestitisti in certamine victoriam sancto illo tuo martyri. se [Amen]. b. Sit plebi huic gloria pro eius triumpho, obtineat ipsius S passio veniam pro delicto. [Amen]. c. Effunde super eos spiritalium dona virtutum, ut nihil in eos inimicus aut violentia subripiat aut fraude decipiat. [Amen]. d. Sed obtinente apud te beato martyre tuo 2//o, cuius hodie passionis festa celebramus, per bonae conversationis perseverantiam, ad tuam mereantur pertingere gratiam. [Amen]. Quod ipse. In natali unius martyris : C. £o 67-687 (n° 178) ; CAHORS fo 118V-119' (de martyrum vel de confessorum |natali]) ; F Y 124-126 (XXIV, alibi n° 27) ; GELL. 2081 ; S. GENÉEVv. 150; ROUEN f? gi!-92? ; BRux. 589, f9 55-367; PARIS 953, f? 31V — De sancto Sebastiano et Fabiano [20 lAw.] ; AE. fo 30V-31 (et Fabiano] ozz.) ; CANT. 78, 5 ; LAN. 88h (et Fabiano] o7.) ;LoNG. 45c ; R. 54a (et Fabiano] oz.) ;West. 617a — In natali $. Saturnini [29 Nov.] : F II 362-366 (LXIX) ; Ropa 105 — In nativitate S. Nicasii* [x4 DEc.] : Sr. 621, x : a. triumphantibus ... martyribus] triumphalium palmatfummetitis FI-II ^ regiam... potenti] regiam in caelestifulgentem FI ; regia cae-

lesti fulgente F II ; regiam (regia LonG.) caelestis aulae potentiae (247. tuae CANT.., Lonc., Wesr.) As., Caur., LAN., LoNG., Ros., Wesr.

Quique ... in supernis]

om. C, Ropa, S. GENE. corpofeis] ozz. F I-II exaudi ... martyri] benedictione nos beatifica caelesti, qui sanctis martyribus tuis Fabiano et Sebastiano in certamine victoriam praestitisti CANT., LoNG., WEST. ; exaudi vita praesentis populi (tui Ar., Ros. et Law.), qui sancto martyri tuo Z//. (Sebastiano Law., Ros., Az. ; Nicasio ST.) in certamine victoriam praestitisti AE., LAN., RoB., Sr., BnRux., PARIS ; exaudi vota praesentis populi, qui martyri tuo IN. in certamine victotiam contulisti ROUEN b. plebi ... gloria] plena huic ecclesiae laetitia A., CaNr., LAN., LonG., Ros., Wzsr. ; plena huic gloria Sr.

LowG., Wzsr.

pto .. triumpho]

eius] eotum Cawr.,

quaestus ad vitam F I-II

CanHoRs; ipsotum Camwr., LonG., WEsr.; huius RopA Cawr., Wrsr.; vobis LONG. Amen] F LII; oz. ali

ipsius] eius

passio] add. nobis c. Effunde] Ropa,

S. GENE. ; infunde etiam F I-II; et effunde spiritualium] spiritalia F I-II supef eos] super eam S. Genev. ; super nos Wzsr. in eos] in eis F I-II; in nobis CANT., LONG., in vobis Wrsr. violentia] violenter Ax., CANT., LAN., Lowgc., Ros., Wesr. d. Sed] Et Arz., Sr., Bnux., PARIS, ROUEN ; Ut LAN., Ros., Wezsr. obtinente] obtinentibus Canr., Lonc., WEsT. beato martyre tuo Z//o] beato martyre tuo Sebastiano AE., LAN., Ros. (Nicasio Sr., Saturnino Ropa); beatis martyribus tuis Fabiano et Sebastiano Cawr., LoNG., Wlsr.

mereamur] mereamini CANT. ad ... gratiam] ad aeternam mereamur pertingere gloriam C., S. GeNEv. ; ab impulsu Satanae salvare digneris FI-IT ^Quod ipse] Ille vos F II. F II «dd. post "b" : Et sicut ei descensus gtaduum fuit ascensus bonotum, ita his contritio cordium profectum praeparet animarum. Amen.

*S. Nicaise, évéque-martyr de Reims (+ 407).

BENEDICTIONES,

1161-1162

477

II01. A. 1811 : In natali sancti Iacobi et Ioannis [27 DEC.]. a. Deus, qui tuos apostolos pretiosa gentium lumina praeparasti, qui Iacobum et Ioannem ad illustrandas animas inter vasa ecclesiae candelabra fidei praetulisti, fac plebem tuam imitari quod unus exorando formavit, alter evangelizando eructavit. [Amen]. b. Fructificet in populo quod seminavit iste verbo, plantavit ille martyrio. [Amen]. c. Ut eorum interventu haec turba illius reficiatur dulcedine,

supra cuius pectus carus loannes ipse.

accubuit.

[Amen]. Quod

PcLOS132025-et212 20:

C. £o Gv-7r (n° 10) ; CANT. 77, 2 ; F II 42-46 (X) ; GELL. 2065 ; GOTHICUM 43 ; ST. 607, 5 ; S. GENEV. 132 ; W. 132 (zs. P) ; PARIS 987, f? 7V-8r : a. tuos apostolos] tuis apostolis (sed corr. supra lineam : apostolos tuos) Paris qui] dum GornrCUM ; quando S. GENE. ptaetulisti] sic Jege, Joco : pertulisti #7 À, praeparasti GEL. ; declatasti C., S. GENEv., W. fac plebem tuam] da plebi tuae GorHicuM exotando] exhottando Paris ;patiendo S. GENE. formavit ... eructavit] alius docendo formavit GorurcuM b. Fructificet] fructifica S. GENEV. — quod] add. loannes CANT. iste] ozz. CANT. plantavit ille] et proficiat quod Iacobus cotonatus est CANT. ; et quod alter plantavitin S. GENEv. c. Ut] ozz. S. GENEV. ; Et CANT. turba] plebs CANT. (add. sapientiae), S. GENEV. illius] illa S. GENEV. ; Dei CANT. supra] super CANT., ST., PARIS super ... accubuit] quam Ioannes de Christi pectore suxit castitate, Iacobus gustavit passione S. GENE. accubuit] recubuit CanT., Gop.; add. pro amore CANT., prae amote Sr. PARIS.

1162.

A. 1810 : Item alio modo benedictio in eodem die [natalis s. Stephani] [26 Dzc.].

a. Deus, qui tuos martyres sic tua confixisti caritate, ut pro te etiam mori cuperent ne perirent, qui beatum Stephanum in tui nominis confessione ita succendisti fide ut imbrem lapidum non timeret, exaudi precem familiae tuae amatoris inter festa plaudentem. [Amen]. b. Accedat ad te vox illa intercedens pro populo, qui pro inimicis orabat in ipso martyrio. [Amen]. c. Ut se obtinente et te remunerante, perveniat illuc plebs acquisita per gratiam, ubi te caelis apertis ipse vidit in gloriam [Amen]. Quod ipse. * Act. 6, 8-10 ;7, 54-59 (epistola buius diei). C. £o 5v-6r (n° 9) ; F II 36-41 (IX) ; GELL. 1994 et 2064 ; GoD. 306, 33 GorHicum GOTHI34 et GALL. VETUS 344 ; W. 131bis (#5. P) : a. sic ... confixisti] ita vinxisti

478

BENEDICTIONES,

1162-1164

CUM; sic confixisti C., GELL., Gop., W. moti] miseti À., GALL. VxrUS (sed lege : moti] qui] et C., F II, Gezz., Go»., GorHicum, W. tui nominis] om. C., GEzL., Gop., Gorxicum, W. ut imbrem] ut dutos imbres F II, GErr. 1994 precem ... tuae] propitius precem familiae tuae F II ; propitius familiam supplicem tui C., GELL., 1994, W. b. qui] quae C., F II, Gop., GorHICUM (pto inimicis qua) — Amen] oz. C., Gop., W. c. se] illo C. acquisita] ad

quaesita GALL. VETUS, Gop.

apertis] comparatis GALL. VETUS

glotiam]

gloria C., F II, GELL., Gop., W. C., GELL. 2064, Gop., W. add. post “a” :

b. Habeat sanctum tuum (o7z. tuum Gop.) Stephanum pius iste populus patronum, quem etiam ille impius habuit advocatum. Amen. Cfr n° 38c.-d. et 887b.-c. (variantes au #° 38).

1163.

DURAND

193

: Benedictio

in

sollemnitate

reliquiarum

[5 Nov.].

a. Deus qui Unigeniti sui passionis insignia voluit a fidelibus adorari, ipse vos faciat virtutum insigniis adornari. Amen. b. Detque vobis sic eiusdem passionis mysterium intelligere, ut per ipsius memoriam valeatis omnium vitiorum tentamenta devincere. Amen. c. Et qui in honorem sanctorum N. suorum festa temporaliter celebratis, cum Christo festivo Iesu aeternaliter gaudeatis. Amen. Quod ipse praestare. PARIS 733, fo 154v.

1164. LonG. 28b : Feriae IIae Paschae benedictio.

a. Deus, qui Unigeniti sui resurgentis gloriam demonstravit infallibilibus argumentis, sensus vestros extendat funditus in exspectationem gloriosae immutationis. Amen. b. Et, qui non omni populo, sed testibus inviolabilibus suscitatum monstravit Unigenitum, privati sensus temeritate semota, a Deo solo vos pro ecclesia quaerere faciat intellectum. Amen. . €. Quatenus vos ab ipso agnoscentes humiliter peregrinos in huius vitae caligine, tandem veri panis patefactis latebris societ visione. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Act. 10, 37-43 (epistola diei)

— c. Cfr Lc. 24, 13-35 ( 2) : evangelium diei.

ex cod. LACY : a. immutationis] mansionis c. Societ] sic ege, loco : faciet, u£ in L.

b. pro ecclesia] pet ecclesiam

BENEDICTIONES,

1165-1167

479

1165.

LONG. 26b : Benedictio in dominica quarta Quadragesimae. a. Deus, qui Unigeniti sui sanguine vos perditae restituit libertati, concedat vobis, vitatis ancillaribus contagiis, super-

nae Ierusalem laetitiam experiri. Amen. b. Tribuat vobis carnis delicias in desertum per poenitentiam convertere, et potestate Spiritus fecund[it]ati operum salutarium totis viribus inhaerere. Amen. c. Ut de persecutionum insuper aculeis sic possitis immobili patientia triumphare, quod hereditatem solis filiis debitam mereamini interminabiliter obtinere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. i *g, Cfr Gal. 4, 22-31 (epistola diei).

1166.

MONTMORENCY 3 : Benedictio in Epiphania [6 IAN.]. a. Deus, qui Unigenitum suum gentibus stella duce revelavit, sua nos gratia ita illuminet, ut magorum exemplo, qui relicta patria ad Christum adorandum sunt profecti, posthabitis omnibus sequamini. R. Amen. b. Quique Spiritum sanctum supra eumdem Filium suum cum baptizaretur descendentem in columbae innoxiae specie demonstrare voluit, veram vobis mentis innocentiam concedat.

R. Amen. c. Ac, sicut in Cana Galileae ex aqua vinum factum est per ipsius omnipotentiam, ita et per eius gratiam corda vestra ex lapideis fiant carnea, ut postquam in praeceptis divinis ambulaveritis, Deum in aeternum videre et amare possitis in caelis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. %a. Mt. 2, 1-12 (evangelium buius diei)

Hone baptismi D.IN.I. Christi : 13. ian.)

b. Yo. 1, 29-34 (evangelium in commemora-

c. Io. 2, 1-11 (evangelium II. dominicae post

Epiphaniam).

1167.

BR. 40 : Jtem alia [benedictio in die Epiphaniae Domini] [6 IAN.]. : Deus, qui Unigenitum suum, hodierna die, stella duce ... in vinum conversa. *ex ms. BRAUNSCHWEIG suum … : O. 304, 5.

fo 127. Cfr n°732 : Deus lumen verum qui Unigenitum

480

BENEDICTIONES,

1168-1170

1168. PL. 78, 38 : Benedictio in dominica prima post nativitatem Domin.

a. Deus, qui unigenitum suum misit, ut mundum salvaret, eiusdem salutis vos participes efficiat, et in ea perseverabiles reddat. Amen. b. Iram quae super infideles manet a vobis amoveat, et ab ea vos in perpetuum liberos efficiat. Amen. c. Spiritum filii sui vobis attribuat, eiusque donis vos affatim exuberare concedat. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Gal. 4, 1-7 (epistola dominicae in octava Nafivitatis Domini). Az. f? 247 ; CANT. 9, 2 ; DURAND 6 ; LAN. 67a ; MAGD. 14 ; NEVERS 70 ; Ros. 6c ; S. GALL 861 ; S. Mrcn. 9 ; Sr. 607, 8; S. Genev. 12 ; UTRECHT 15 ; Wesr. 539b ; PARIS 943, f? 110Y ; 961, fo 19 ; 967, f? 178Y ; 987, f? oV-107 ; 1238, f? 37V; 2291, fo 1147 ; 13315, f? 57 ; 17336, f? 164Y-1657 : a. misit] «dd. in terris DURAND ut .. Salvaret] in mundum, ut eum salvatet Cawr., LAN., MAGD., Ros., S. MrcH., WEST. b. libetos] add. clementer MAGD., Wesr. amoveat] temoveat PARIS 17356 c. Filii sui] sanctum LAN., Ros., Wesr. attribuat] tribuat DURAND.

I169. OnA. Vis. 357 : Pridie kalendas ianuarii dn. diem sanctae Columbae benedictio ad matutinum [31 DEc.]. a. Deus, qui unitate et perfectione Columbae virginis gaudet, innocentia vos columbarum remuneret. Amen.

b. Et, qui sidereis vocibus intonans, apertos

eius meritis

nuntiat caelos, vos in caelestibus collocet sedibus munerandos.

Amen. c. Ut quo illa oblectatur post gloriam passionis, illic muneranda semper nostrae dirigatur acies mentis. Amen. *Cfr notice du n° 804.

4. innocentia columbarum] cfr Mt. 10, 16.

Bnzv. Gorx. (PL 86) 1312 : in laudibus : b. sideteis] se de caelo : b. munerandos] numerandos c. quo] qui illa] illam nostrae .. mentis] dirigatur acies mentis nostrae Per misericordiam ipsius Dei nostti.

II7O.

GELL. 2051 : Benedictio dominicalis super populum. 4. Deus, qui universa profundissime vides, prudentissime disponis, consultissime moderaris. [Amen]. , b. Intuere propitius vota praesentis populi, et tuae defensionis decernas ala protegi, munere communiri. [Amen].

BENEDICTIONES,

1170-1172

481

c. Ut repulsis insidiis tibi serviant liberi, quos dignatus es morte redimere et liberare subditus passione. [Amen]. [Quod ipse praestare dignetur]. C. fo 6o (n° 156) ; Gon. 314, 29 ; RoDA 150 (n dominica XIX. post Pentecosten) ; W. 45 (in dominicis diebus dicendae a Theophania usque in Quadragesima) : a. vides] praevides ; provides RopA

modetatis] edd. nobis etiam indignis misericorditer subvenire non dedigneris C., W. Amen] oz. RopA b. decernas ... communiri] decernas eos ala protegente, munere communiti C., W.; ala protege munete communi RopA munete] et munere Gon. c. liberi] libere motte] tua morte C. et ... passione] ozz. RoDA ; et ptoptia passione liberare C., W. RoDA add. postea : c. Valeantque tecum gaudia perpetuae vitae sumere, quibus dedistis spem tesurgendo ad alta conscendere. Amen.

I7I. CANT. 58, x : Item alia [benedictio in dominica octava Pente-

costes].

qui

a. Deus,

universam

fabricam

mundi

moderamine

gubernat assiduo, ipse vos benedicat auxilio defensionis suae continuo. Amen. b. Quique vobis sua miseratione tribuit per aquam et Spiri-

tum nasci denuo, vos sanctorum coheredes efficiat in regno caelorum perpetuo. Amen. c. Quatenus sanctam Trinitatem in unitate confitentes et unitatem

in Trinitate

vitam

venerantes,

habere

aeternam

possitis ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mt. 28, 18-20 (evangelium SS. Trinitatis).

1172.

S. GENEV. 148 : Benedictio in natali plurimorum apostolorum. a. Deus, qui universum mundum beatorum apostolorum praedicatione docuisti, da Ecclesiae tuae, ut quorum passionem

annua

devotione

veneratur,

eorum

doctrinis

erudiatur

et meritis adiuvetur. Amen. b. Ut eos apud te sentiat habere patronos, quos, tua gratia largiente, aeternae salutis laetatur suscipere doctores. Amen. c. Et concede misericors, ut a throno maiestatis tuae super eam benedictio copiosa descendat, indulgentia veniat, consolatio tribuatur, redemptio sempiterna firmetur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Et W. C. £o 67 (n° 177) ;W. 150 (zzs. PM et V); PARIS 10576, f? gor : b. Ut] laetatur] apud ... patronos] sentiat apud te hinc patronos Paris PARIS &. misericots] add. Deus PARIS suscipere] suscepisse PARIS laetantut se W. tuae is maiestat throno a tuae] … concede

482

BENEDICTIONES, 1173-1175 1179.

Bn. 45 : Benedictio in feria sexta [in hebdomada Ia post Nativitatem, 1.e. Epiphan.]. a. Deus, qui, ut nos ad implendum omnem iustitiam erudiret, sub manibus servi in Iordane humiliatus est, faciat vos ad

capiendam eruditionem suam docibiles et in omni bona operatione efficaces. R. Amen. b. Det vobis munditiam cordis et columbinam simplicitatem et mansuetudinem animi, ut gratiam sancti Spiritus possitis promereri. R. Amen. c. Quatenus, sicut in illo Patri complaceat cum esset in forma hominis, sic per illum mediatorem Dei et hominum complaceat in vobis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Ta 6t 6596/7. Mt 3, 13517, MG. 1, 10-13. 52156037 21-225 10512020224. b. Cfr Mt. 5, 8 : Beati mundo corde simplices sicut columbae] Mt. 1o, 16 mansuetudinem animae] C/r Galat. 5, 23 ; Eph. 4, 2; 1 Tim. 6, x1; Tit. 3, 2 ; lac. 1, 21. ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 13Y.

1174. Lowc. 69a : In Translatione unius sancti vel sanctae benedictio. a. Deus, qui utriusque testamenti monstravit oraculis sanctos in variis desiderüs optare, corpora sua debito recondi honore,

translationem

sancti

N.

vos,

hodierna

die, faciat

condigni cultus obsequio celebrare. Amen. b. Et qui sanctarum mentium mortalibus corporibus exutarum decrevit corpora, ut totius meriti instrumenta merito honoranda, in illius incorruptibilis vitae praestolatione suspendat praecordia vestra. Amen. c. Quo et animae vestrae tandem ad aeterna tabernacula transferantur,

et

absorpta

mortalitate

corpora

imminuta

superindui cum sanctis omnibus praestolentur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. LACY : b. ut] oz.

1175. Lowc. 71c : Contra pestilentiam benedictio. a. Deus, qui variis flagellatorum generibus vulnerat et medetur, deterrens peccandi audaciam, languentium ac morientium supplicia inventium faciat disciplinam. Amen.

BENEDICTIONES,

1175-1177

483

b. Ipse pestilentiae obruentia discrimina in suae temperet familiae solacium, qui mortem non optans peccantium, con-

versos vult vivere in suarum commodum animarum. Amen. c. Quique David humiliato ipsius precibus angelum compescuit exterminatorem, populi sui flagellati suspiria in fructum ipsius perpetuum, in sui nominis convertat gloriam et honorem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Cfr 1 Chton. 21, 15-17 ; 2 Sam. 24, 15-17.

1176.

Bn. 108 : Benedictio in feria IIa [in hebdomada IVa Quadragesimae]. a. Deus, qui venit non solvere legem, sed adimplere, sensus vestros adaperiat, ut legem eius et vere valeatis intelligere, et quae intelligitis operibus exhibere. R. Amen. b. Et qui columbas vendentes de templo eiecit, faciat vos dona sancti Spiritus cum gratiarum actione humiliter accipere, et prout accepistis in alterutrum erogare. R. Amen. c. Ut qui templum corporis sui pro nobis solvi et post triduum voluit reaedificari, quidquid solutum est in templo suo, quod estis vos, misericorditer dignetur reaedificare, et sui Spiritus inhabitatione nunquam privare. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *3. Mt. 5,17

b.-c. Yo. 2, 13-25 (erangelium buius diei) ; x Cot. 3, 16-17 et Rom.

8, 11.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 51.

1177. OnaA. Vis. 14 : In secundo sabbato de adventu [ad matutinum] benedictio. liberana. Deus, qui venit ut liberet, tales vos faciat, quales dos efficiat. Amen. redempb. Libertas, quam redimendis redimens contulit, Amen. at. defend e vation tionis conser

ptos c. Ut qui redemptor venit ad mundum, provehat redem

in caelum. Amen. o de Adventu : a. liberet] add. Brev. Gorg. (PL 86) 107 : ad vesperos in V' dominic tos nos pervehat. redemp tos] redemp at proveh c. vos] nos nos

484

BENEDICTIONES,

1178-1180

1178. Lowe. roc [28 Dzc.].

: Benedictio

im die sanctorum

Innocentium

a. Deus, qui vera innocentia voluit hypocrisim condemnare, sanctorum innocentium exemplo vos faciat vitae veraciter innocentis dulcedinem custodire. Amen. b. Quique ipsorum incontaminatum exercitum canticum novum cantare facit in gloria, vos meritorum ducat fortitudine quo ipsi pervenerunt tacita sui sanguinis harmonia. Amen. c. Quatenus Rachelis lacrimis carnalia solatia postponentes, lugentibus promissas valeatis consolationes suscipere permanentes. Amen. Quod ipse praestare. *Mt. 2, 13-18 : evangelium buius diei

Apoc. 14, 1-5 (epistola eiusdem).

170 Loxc. 30c : Benedictio in dominica Va post Pascha. a. Deus, qui vera religione colitur a populis christianis, corda vestra sibi religet pietatis operibus et studio puritatis. Amen. b. Legi libertatis et gratiae vobis tribuat efficaciter inhaerere, ut salutis vestrae memoriam nunquam a mentium vestrarum consideratione vigili sustineat avolare. Amen. c. Quatenus sibi sola beneplacita postulantes, Filio mediante gaudii pleni possitis esse participes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr lac. 1, 22-27 (epistola diei) ; Yo. 16, 23-30 (evangelium ciusdem). ex cod. LACY : a. sibi] oz.

b. memotiam] memoria.

1180.

BR. 48 : Benedictio in feria IVa vel VIa [hebdomadae IIae post Natiwitatem (—Epiphaniae)]. a. Deus, qui Verbum suum revelavit vobis, quod in myste-

riis fuit absconditum a generationibus et saeculis, sua inspiratone vobis adaugeat intellectum, ut comprehendatis cum omnibus sanctis quae sit latitudo, longitudo, sublimitas et profundum. R. Amen. b. Doceat vos vivificantem Spiritum quaerere in occidentibus litteris, ut non sicut bruti paleas, sed ut rationales medullam tritici comedatis. R. Amen.

BENEDICTIONES,

r180-1182

485

. c. Quatenus revelatis ab eo oculis vestris mirabilia de lege eius considerantes, divitias maiestatis eius et superabundantis misericordiae cognoscatis, et secundum gratiam quae data est vobis et alios doceatis. R. Amen. Quod ipse praestare. *g, Col. 1, 26; Eph. 5, 18 ex cod. BRAUNSCHWEIG

b2 Cor

16

c. Rom. 12, 6.

f? 14V.

TIGI.

Loxc. 46a : Sancti Vincentii martyris benedictio [22 IAN.].

a. Deus, qui victoriosum martyrem Vincentium tyrannicam rabiem triumphaliter superare fecisti, ipsius meritis exaudi preces populi, Filii tui sanguine acquisiti. Amen. b. Et, sicut per ipsum terra marique contrivisti rabidi principis conatum, sic adversantium nobis omnem visibilem et invisibilem retundas insultum. Amen. c. Quo virtutis et gratiae adversarii confusi erubescant, et contutati fideles ad obtinendum bravium convalescant. Amen. Quod ipse praestare dignetur. II82.

Lo. 167 : LXI. Benedictio novarum falcium vinearum. a. Deus, qui vineam ex Aegypto transtulisti, eiecisti gentes et Trinitatis fide plantasti eam, te supplices exoramus, aeterne immense Deus, ut quidquid falces istae per chrisma benedictionis tuae perunctae incidendo tetigerint, tuae benedic , digneris re infunde m pomoru tionis gratiam in germine vitis et s palmite et facias, as uberrim eorum que et propagines radices . eorum extendas in botros, et fructus eorum ubertate repleas [Amen]. a gran- b. Unde neque aeris violentiae intemperantia, neque sed entur, flagell solis igniti radio a neque sione, percus dinis animata

rore

caelesti,

ad

maturitatem

vindemiae,

angelo

. tuo iugiter custodiente, perducere digneris. [Amen]

donantur in c. Ut, dum haec a te Deo creatore omnia nobis

[Amen]. terris, Deus noster glorificeris in caelestibus regnis. *

vignes. Nous publions ici *Bénédiction de nouvelles faucilles pouf tailler les hique, parceque le bénéwisigot al l’otigin d’après rituel, cette bénédiction du bénédictions épiscopales. les parmi compte la ous, dictionnaire de Roda, ci-dess a. Ps. 79, 9.

petunctae] pet hunc plantas Ropa : Benedictio ad falces potandas : a. plantasti] fructus eorum] frugum radices que] radices oz. in] tae) te (ege : perunc

486

BENEDICTIONES, 1182-1184

a grandinis] ad grandinum violentiae] violenta b. Unde] Ut ipsotum a … igniti] ad radia ignita animata] animatae tuo … custodiente] iugi custodiente te c. omnia] omnium Deus] Dominus Per omnia ...

1183. CANT.

105, I : Benedictio

in vigilia Assumptionis

sanctae

Mariae [14 AUG.]. a. Deus, qui virginalem pudici pectoris aulam beatae Mariae, ex qua nasceretur et per quam periclitanti mundo subveniret, eligere dignatus est, concedat vobis eius superventuram sollemnitatem congruo praevenire honore, et venientem digna celebrare devotione. Amen. b. Et quae virgo ante partum, virgo in partu, virgo permansit inviolata post partum, sua vos intercessione munitos, benignos atque iucundos faciat suae gloriosae interesse festivitati. Amen. c. Ipsa vobis suis precibus et meritis aperiat ianuam paradisi, ipsa vos faciat in regno superno beatae immortalitatis stola indui, quae sola sine exemplo mater existens et virgo gignere meruit Deum et hominem Salvatorem mundi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a.-b. Cfr Cor. 147, 1 (collecta diei) : “Deus, qui vitginalem aulam beatae Mariae, in qua habitares, eligere dignatus es, da quaesumus, ut sua nos defensione munitos iucundos faciat suae interesse festivitati" (cfr Bruylants, Oraisons, Il, n° 460) b.-c. vitgo ... pattum (b.) ; et virgo ... hominem] Cfr respons. ultimum in matufinis "Annuntiationis : "Gaude, Maria Virgo ... Dum Virgo, Deum et hominem genuisti, et post partum, Virgo, inviolata permansisti”? sola sine exemplo] Cfr ant. ad Benedictus S. Mariae in Sabbato : Beata Dei Genitrix, Maria ... sola sine

exemplo...". PARIS 987, f? 99V-100* ; Wzsr. 640 : 2. Deus] 444. omnipotens vos benedicere dignetur WEST. eligere dignatus est] dignatus est eligere eius ... sollemnitatem] superventuram sollemnitatem Wsr. et] atque ipsam WeEsr. b. pattu] a7. et Wesr. benignos ... festivitati] faciat suae glotiosae interesse festivitati benignos atque iucundos WEsr. (cfr n° 748).

1184.

Lowc. 68c : Benedictio unius virginis non martyris vel plurimarum. a. Deus, qui virginei exercitus cantico singulari imperialis agni laetificat comitivam, det vobis uni viro fide inviolabili virginem castam exhibere. Amen. b. Quique virginale meritum honore, aureolo et fructu centenario coronat prae ceteris, det vobis corruptionis corporeae laesionem recompensare obsequiis superfervidi amoris. Amen.

BENEDICTIONES,

1184-1187

487

. €. Quo in hodiernis sollemniis congaudentes gloriae virginali, incorruptis virginum gaudiis valeatis perpetuo sociari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Dana COCA, 2

b. ftuctu centenario] cfr Mt. 13, 8 et 23.

ex cod. LACY s b. superfervidi] superferendi

c. valeatis] possitis.

1185.

CANT. 123, I : Benedictio unius virginis non martyrizatae. a. Deus, qui virginibus coniugalia spernentibus connubia caelestis thalami confert praemia, obtentu sanctae virginis, cuius celebratis sollemnia, tribuat vobis gaudia perennia. Amen. b. Quae, sicut in pace ecclesiae virginitatis decore meruit rutilare et Christi bono odore fragrare, ita vos adiuvet castitate pollere et virtutum suavitate redolere. Amen. c. Precibus suis vestrorum absolvat vincula peccatorum, vosque fervere faciat amore caelestium desideriorum, quae absque visibili martyrio intravit aulam regni caelorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. dhn2 Coti25"35.

1186.

Loxc. 19a : Benedictio sancti Stephani [26 DEc.]. a. Deus, qui virtutis tuae Verbum ad hoc temporaliter nasci iussisti, ut omnem sibi substerneret temporalem potentiam, principis tuae militiae Stephani sollemnitatem facias tuis fidelibus fructuosam. Amen. b. Da eis bona sibi credita huius exemplo salubriter dispensare, et suae sanctitatis vestigiis fideliter inhaerere. Amen. c. Ut qui ipsum pro lapidantibus exorantem fecisti triumphalis bravii primitias obtinere, des plebi tuae inimicos veraciter diligere et in aulam aetheream ipsius precibus introire. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Act. 7, 55-60 (epistola buius festi).

1187.

Bn. 180 : Benedictio in dominica VIa [post octavam Pentecostes] : ‘Dominus fortitudo'. a. Deus, qui vitam aeternam, quam promisit ante tempora

BENEDICTIONES, 1187-1189

488

saecularia, suis temporibus manifestavit, inspiret vobis secundum

communem

fidem,

gratiam

dilectionis

et pacem.

: Amen. b. Faciat vos ad omne opus bonum semper esse paratos, neminem blasphemare, non esse litigiosos, sed modestos. Amen. c. Ut, qui salvi facti estis per lavacrum regenerationis et renovationis Spiritus sancti, iustificati gratia ipsius heredes secundum spem vitae aeternae inveniamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Tit. 5, 5-7.

ex tod. BRAUNSCHWEIG f? 527 : c, Ut] Et.

1188.

Loxc. 36d : Benedictio in dominica IXa [post Trinitatem]. a. Deus, qui vivendi regulas suis repraesentat fidelibus in scripturis, tribuat vobis eisdem inhaerere, cunctis concupiscentiis abdicatis. Amen. b. Idololatriam,

immunditiam,

diffidentiam

ac murmuris

impatientiam vos faciat integre devitare, et tentationibus resistendo proventum de omnibus reportare. Amen. c. Quaternus possitis offensas pristinas redimere cum operibus pietatis, et in tabernaculis aeternis congaudere pauperibus de miseria erogatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr 1 Cot. 10, 6-15 (epistola buius diei). ex cod. LACY

c. misetia] sic lege cum L., loco "misericorditer".

1180. C. fo 55v-56r (n9 142) : Benedichio ISO OCT.

in natali sanct? Galli

a. Deus, qui vobis concessit beati Galli confessoris tui sollemnia venerari, ipsius intercessione vos a peccatis omnibus absolvi et iucundos faciat huic interesse festivitati. Amen. b. Et qui eum apostolorum supparem longiquis nationibus docendis direxerat, doctrinamque eius signorum efficacia commendaverat, vos verbo a viis eius veritatis instruens, vir-

tutum effectibus redimat. Amen. c. Quo eius exemplo terrena viriliter contemnatis, aeternaque fideliter desideretis, ut regni quod meruit cum eodem participium capiatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES,

1189-1191

489

Paris 10576, f9 82V (ajoute marginale postérieure) : c. desideretis] nutriatis regni ... capiatis] regnum quod adeptus est adipisci valeatis.

*La présence de cette bénédiction en l'honneur de S. Gall dans ce bénédictionnaire d' Augsbourg qui reprend, entre autres, des bénédictions propres au bénédictionnaire, dit de S. Gall, pourrait confirmer l'origine sangallienne du ms. dont provient celui de Cologne (Bib/. Capit. ms. 88). Tel est l'avis de E. Bourque (Étude sur les sacramentaires romains, 2e partie, tome second, p. 271 et note 49), qui se base sur l'attribution à l'abbé Grimoldus de S. Gall (--872)du prologue Hcusque, généralement attribué à Alcuin, en ce qui concerne l'Hadrianum supplémenté. La seule difficulté est que les 24 bénédictions des dimanches après la Pentecôte propres au manuscrit de Cologne dont s’est servi Pamelius pour son édition de l’Hadrianum ne se retrouvent pas dans ce ms. 88. Mais Pamelius affirme les avoit empruntées à un autre manusctit de Cologne, qui nous reste inconnu (PL 121, 857-858, de note a). Mais pourquoi alors ne publie-t-il pas de bénédiction en l’honneur faut noter S. Gall ? Il y a ici un point d’interrogation jusqu'à présent insoluble ! Il 137 que Pamelius a utilisé aussi, comme manuscrit secondaire, le ms. de Cologne de la même Bibl. Capit., dans son édition : mais il ne contient pas nos bénédictions. 550-630/35), S. Gall, moine irlandais, évangélisateur des Francs et des Alamans (c. suisse. monastère patron du célèbre

1100. Bn. 66 : Benedictio in natali Matthiae apostoli [24 FEBR.]. in fine a. Deus, qui vos a saeculo praedestinavit, qui vos lo, aposto a Matthi saeculorum vocavit, intercedente beato sorvos in cuius hodie natalem devoti celebratis, subscribat

tem supernae hereditatis. R. Amen. voluit b. Et, qui eum in apostolatum praevaricatoris Iudae ur dignet vos one ricati praeva et sia subrogare, ab omni aposta re. libera R. Amen. apostolicae c. Ut, sicut in illo suppletus est duodenarius militiae tis caeles ione adopt vestra in dignitatis numerus, ita tare praes ipse denaria plenitudo suppleatur. À. Amen. Quod dignetur. *Cfr Act. 1, 15-26 (epistola buius festi).

a. Cfr Rom. 8, 30.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 20.

TIOT. ti. Incipit beneLowc. 34a : In sollemnitate Corporis Chris " dictio.

iferi sacramenti a. Deus, qui vos ad celebrandam tam salutionem mirabilem itut inst corporis, scilicet et sanguinis sui et muniat ac sua laeticongregavit, vos ipsius virtute mundet moo ficet benedictione. Amen. bili mira to amen sacr sub b. Et, qui pridie quam pateretur,

490

BENEDICTIONES,

1191-1193

passionis suae memoriam fidelibus commendavit, mentes vestras per gratiam suam ad huius pretiosi sacramenti dignam susceptionem praeparet, et eius participatione ad recolenda tam immensa divinae largitatis beneficia ardenter inflammet. Amen. c. Quo per ipsum, ut viaticum in peregrinatione fidei recreati, eundem vobiscum manentem valeatis, iuxta ipsius promissum, usque ad consummationem saeculi experiri. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Canon missae I : consecratio, et collecta festi : Deus, qui nobis sub Sacramento mirabili passionis tuae memoriam reliquisti ..." (cfr Bruylants, Oraisons XI,

n? 393).

II92. BR. 170 : Alia [benedictio in dominica IIa post Pentecosten].

a. Deus, qui vos ad coenam suam per patriarchas et prophetas suos, novissime per apostolos suos dignatus est invitare, saecularium vos curarum impedimentis dignetur exonerare, ut a talibus epulis nulla vos subtrahatis excusatione. R. Amen. b. Nulla

vos sollicitudo,

nullus

terreni

amoris

affectus

a

Christo vestro dividat, ut nemo ex vobis sit, qui ad corporis illius unitatem non pertingat. R. Amen. c. Quatenus in resurrectione sic in conspectu eius appareatis in iustitia, ut cum gloria eius coeperit manifestari, perpetua eius visione mereamini cum angelis sociari. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Lc. 14, 16-24 (evangelium buius diei)

c Cfr. Colos. 3514.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 49r.

II93. O. 306, 2 : Benedictio in dominica quarta Quadragesimae.

4. Deus qui vos ad praesentium quadragesimalium dierum medietatem dignatus est perducere, ipse vos sua miseratione dignetur benedicere. Amen. b. Abstinentiam vestram praeteritam acceptet, futuram ita sibi placitam reddat, ut sicut ab illicitis cibis, ita vos etiam a vitiis omnibus abstinere concedat. Amen. c. Quo de praeteritis et de futuris spiritualium charismatum frugibus ei grates persolventes, ad sanctum pascha pervenire

possitis [indemnes]. Amen.

Quod ipse praestare.

BENEDICTIONES,

1193-1194

491

C. fo 21 (9 47 : alia) ; Canons f? 97 (Dominica III. Quadr.) ; CANT. 21, 3 ;DURAND 28; EcBerT f? 84V (5. 63); LAN. 73e; Leorric 85 ; MAGD. 19 ; NEVERS 76-77; PL 78, 7o ; Ros. 11c ;RoDA 38 ; ROUEN f? 34V-35Y ; S. GALL 865 ; S. Mick. 28; Sr. 610, 6; S. GENEV.

35 ; UrnECHT

28; W. 14; Wzsr.

559b ;WIEN 630, 5;

Bnux. 389, f? 10! ; PARIS 734, f? 143V-1447 ; 943, f? 114Y ;953, 0 OV ; 967, f? 180Y; 1238, fo 43V ; 2291, f0 46* ; 13313, £0 11 ; 17336, f? 167Y : a. vos] nos CANT., Ropa, PARIS 733, 967 et 17336 (n9 1024) sua ... dignetur] dignetur sua miseratione DURAND b. vestram] nostram PARIS 734 acceptet] W (#5. E) ; accipiat W sibi] oz. W (praeter ms. E) reddat] acceptet W (#5. P) illicitis] licitis Macp., Ros. vos etiam] nos PARIS 734 c. Quo] Quod O (sed sic corrige) ; Quatenus S. GALL, PARIS 17336 ; Quos W. (Quo : zz. E) de ... de] pro DURAND chatismatum] oz. spititualium W (zzs.E) grates] gratias DURAND, W.( praeter zs.B,P,M) indemnes] o. O (sed sequitur rasura : fors. scriptum fuit indemnes).

1194. O. 311, 1 : Benedictio in festivitate sancti Ioannis Baptistae de martyrio [29 AUG.]. a. Deus, qui vos beati Ioannis Baptistae concedit sollemnia frequentare, tribuat vobis et eadem devotis mentibus celebrare et suae benedictionis dona percipere. Amen. b. Et qui pro legis eius praeconio carceralibus est retrusus in tenebris, intercessione sua a tenebrosorum operum vos liberet incentivis. Amen. c. Et qui pro veritate quae Deus est, caput non est cunctatus amittere, suo interventu ad caput nostrum quod Christus est vos faciat pervenire. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a, Cfr Cor. 125, 8 (alia oratio natalis eius) : “Deus, qui nos annua beati Ioannis Baptistae sollemnia frequentare concedis, praesta quaesumus, ut et devotis eadem b.-c. catcetalibus ... tenebris] cfr LMS. 1321, 41 mentibus celebremus ..." c. ad caput ... est] Cfr Eph. 4, 15. Cfr Mc. 6, 17-29 (evangelium decollationis eiu)

5; Ax. fo 1047-105? ; C. f? 49 (n° 122 : alia in Passione 5. loannis); CANT. 107, 157; Ecserr f? 166 (5. 88) ;Huesca 57 ;Koup. f? 14-157 ; LAN. 96g ;LEOFRIC 138; MAcp. 42; Ros. 41a; RODA 93; S. Gaz 876; S. Mic. 103 ; S. GENEV. 507; f? 961, ; 297 f? 953, PARIS ; 2 633, WIEN ; 642b WEsr. 32; W. UrnzecHT 95 ; Bapt. : 987, f? 69-70 ; 13313, f? 21-227 ; 13315, £o 29r : in decollatione $. loannis celebrare] a. beati] sancti Huesca, Macp., Ros., S. MicH., Wzsr. (#° 1211) dona] dono : ws. O, sed corrig. cum aliis recolere Koup. — suae]aeternae Koup. b. tenebrosorum operum] tenebrosorum Koup. ; percipere] recipere Koup. interc. cunctatus] tentatus HUESCA temporalium impedimentorum CANT. nosttum] vestrum LEorric, Ropa, S. GALL, ventu] enim adventu Ros. MAGD., Ros., S. Micx., Wzsr. CanT., omnium: ; WIEN S. GENEV.,

162 ; NEVERS 91, Deus, qui nos beati loannis Baptistae … (cfr n? 1025) : DURAND 733, fo 1527; PARIS ; 55" f? 389, BRux. ; 1 619, Sr. ; 84Y-857 f? ROUEN ; 136 PL 78, 89Y : a. vos] fo 2291, 118; f? 1238, ; * 191V-192 f? 967, ; 134Y f? 943, 734, f? 150Y ; PARIS 734 celebrare er frequent are] frequent 943 beati] sancti PARIS nos et eadem] vobis] nobis PARIS 733 tribuat ... celebrate] ozz. PARIS 734 praeconio] eius] ozz. BRux. b. Et] Ut PARIS 733 et 967 eadem NEVERS a] oz. retrusus] inclusus Rouen ; reclusus PARIS 734 ptaeconiis NEVERS

492 NEVERS

BENEDICTIONES,

1194-1197

c. nostrum] vestrum (praeter PARIS 733

vos] nos PARIS 733 et 734

et 734). Comparez n° 1028 : Deus, qui nos bodie beati loannis ... percipere (littera **a") : PARIS sollemnia frequentate] sollemnem memoriam 10576, f? 87 : a. vos] nos, hodie b. et c. : différent. et ... et] 077. festinare

II95. Bn. 164 : Benedictio in dominica in octava Pentecostes. a. Deus, qui vos de terreno Adam terrenos, de caelesti caelestes fecit, det vobis toto desiderio aemulari caelestia, ut quod mortale est absorbeatur a vita. Amen.

b. Impleat vos ante et retro oculis circumspectionis, ut qui per regenerationem filii Dei facti estis et lucis, ad magistrum vitae non in nocte veniatis. Amen. c. Quatenus, absorpta victoria mortis, iam aequales angelis,

Deo non mortuorum, sed vivorum, carne pariter et Spiritu vivatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. pet regenerationem] c/r Tit. 3,5 — filii... lucis] x Thess. 5, 6 ... mortis] cfr 1 Cot. 15, 54.

c. absotpta

ex ms. BRAUNSCHWEIG Í9 47 : ifez alia: b. tegenerationem] regenerantiam et magistum] et magisterium (/ecZiones corruptae).

1196. Bn. ror : Benedictio in feria tertia [hebdomadae IIIae Quadvagesimae]. a. Deus, qui vos docuit usque septuagies septies dimittere, salutaris huius germen praecepti fecundet in cordibus vestris, quod in corde Petri apostolorum principis radicavit. R. Amen. b. Inspiret vobis pacatis mentibus in nomine Salvatoris ad unitatem ecclesiae convenire, ut remissionem peccatorum et aeternae salutis thesaurum possitis invenire. R. Amen. c. Quatenus ipse pax vestra, qui duobus in caritate convenientibus praesentiam suam repromisit, in sempiternum de medio vestri non recedat. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mt. 18, 15-22 (evangelium buius diei).

ex m5. BRAUNSCHWEIG f? 29-307,

11072 BR. 18 : Jtem alia [benedictio feriae VIae hebdomadae IIIae de Adventu].

BENEDICTIONES,

1197-1199

493

a. Deus, qui vos elegit in consummationem sanctorum, in aedificationem corporis Christi, in opus ministerii, benedicat

vos in omni benedictione spirituali. R. Amen. b. Concedat vobis investigabiles divitias bonitatis eius cum fiducia evangelizare, et per ecclesiam multiformis sapientiae Dei sacramentum a saeculo absconditum praedicare. R. Amen. b. Quatenus pro soluta ratione gratiae, quam accepimus, secundum mensuram Christi donationis, configurati mereamini corpori eius inaestimabilis claritatis. À. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Bph. 4, 12

b. Bph. 3, 8-9

c. Eph. 4, 7 ; Philip. 3, 21.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 5Y.

1108. Lowc. 41a : Benedictio in dominica XXIVa tem].

[post Trinita-

a. Deus, qui vos ereptos de potestate tartarea in regnum

transtulit dilecti Filii sui, dignetur vos translatos promovere gratia continui incrementi. Amen. b. In operibus bonis vos fructificare faciat per Spiritum sanctum, et remissionem pariter tribuat omnium peccatorum. Amen. c. Quatenus hiis purgati, sapientia et intellectu mereamini illustrari, et per ipsius tandem gloriam puritatis merito contemplari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Col. 1, 9-14 (epistola ultimae dominicae). ex cod. LACY : c. pet] o.

II99. Bn. 99 : Benedictio alia [in dominica IIIa Quadragesimae].

a. Deus, qui vos eruit principis et rectoris mundi tenebrarum, perpetuum vobis conservet quaesitae libertatis benefi| cium. À. Amen. b. Et, qui vos iuste potenterque liberavit ab atrio fortis armati, in aeternum vos defendat a tyrannide praedonis crudelissimi. R. Amen. c. Quatenus ea quae retro sunt obliviscentes et ad ea quae priora sunt extensi, ad destinatum perveniatis bravium supernae vocationis et regni. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

494

BENEDICTIONES,

Pas CD Golosd TIS Philip. 5, 14.

1199-1201

b. Cfr Lc. 11, 14-28 (evangelium buius diei)

— c. Cfr

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 29. I200.

PL 78, 194-195 : Benedictio in dominica Ia ante Natalem Domin.

a. Deus, qui vos et prioris adventu gratia reparavit, et in secundo daturum se vobis regnum cum sanctis angelis repromisit, adventus sui vos illustratione sanctificet. Amen. b. Vincula vestra dissolvat antequam veniat, ut liberati a vinculis peccatorum, interriti tremendum eius exspectetis adventum. Amen. c. Et quem venisse in terris pro vestra salute creditis, venturumque ad iudicium sustinetis, eius adventus gloriam impavidi mereamini contueri. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Lc. 21, 25-33 (evangelium 1. dominicae in Adventu) Hebr. 1o, 27.

DX GIL IC

ES

Ax. fo 11 ; CANT. 5, 1 ; DURAND 4 ; EGBERT f? 108 (5. 82) ; LAN. 88d ; Lucp. 81 ; MaGp. 36 ; Nevers 102 ; Ros. 30a ;Ropa 156 ; ROUEN f? 717-727 ;S. GALL 859; S. Mick. 86 ; Sr. 617, 5 ; UrRECHT 4 ; WEsT. 535c ; BRUX. 589, f0 27 ;PARIS 733,

fo 139" ;734, f? 1417 ; 945, f? 126-127" ;953, f 24 ;961, f? 15* ;967, fo 175*-176* ; 987, £0 3V ; 1238, fo 175Y ; 2291, f? 1327 ; 13315, f? 247 : dominica la ante Natalem Domini, vel IVa de Adventu (PARIS 967 : dominica la de Adventu) : a. vos] nos Urnzcur, PARIS 967 ptiotis] praesentis CANT. se vobis] vobis ROUEN; se nobis PARIS 734 tegnum] add. in futuro ROUEN cum] add. suis PARIS 733 sanctis] ozz. ROUEN adventus sui]nativitatis suae CANT. sanctificet] add. quatenus post huius vitae cursum promissi regni vos divitiis locupletet West. b. vestra] nostra ÂE., PARIS 734 veniat] add. iudicate mundum DurANpD ; PARIS733 — adventum|iudicium Cawr. — c. Et] Ut Paris 733 ; WEsT. quem] qui PARIS 967 in tetris] ozz. DURAND, PARIS 734 mereamini contueti] cetnere valeatis MaAcp., S. Micx., WEsT.; mereamini intueri ROUEN. Cfr n° 18 : "Adventus sui vos Dominus illustratione sanctificet ... : LMS. 45 (benedictio

V. dom. de Adventu) : a. Deus ... teptomisit] ozz. eius exspectetis] exspectetis eius tremendum] oz.

vos] add. Dominus €. 01.

b.

1201.

Bn. 107 : Item alia [benedictio in media quadragesimae domanica].

a. Deus, qui vos fidei Abrahae patris vestri sectare voluit vestigia, concedat vobis in repromissione sua non haesitare diffidentia. R. Amen. b. Et, qui vos secundum divitias gloriae suae praedestinare dignatus est in semine, ad regnum et hereditatem, quae ipse est, vos faciat pervenire. R. Amen.

BENEDICTIONES, 1201-1203

495

c. Ut stantes in atriis Ierusalem, quam ipse illustrat sol vivus et verus, videamus bona eius omnibus vitae nostrae

diebus. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Gal. 4, 22-31 (epistola buius diei) ^ c. allusion à la station à Ste-Croix-enJérusalem. Cfr Ps. 127, 5. ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 31r. I202.

BR. 174 : Benedictio in feria. sexta [hebdomadae IIIae post Pentecosten]. a. Deus, qui vos filios appellat et filias, sanet vos salutari medicamento non vacillantes fidei, ne vitiorum languoribus animae vestrae possint periclitari. R. Amen. b. Et, qui vita vestra est, visitet vos in peccato mortuos, et de operibus mortuis ad lucem vitae suscitet redivivos. R. Amen. c. Quatenus ipsi accusatores vestri et iudices sic voluntarie corrigamini de excessibus praeteritis, ut de tenebrosis conscientiae lacibus morticinia vestra confitendo foris eiciatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Faces 103, x

b. cfr Col. 3, 3-4.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 50.

1203.

O. ax1, 4 : Benedictio in natali unius apostoli. a. Deus, qui vos in apostolicis tribuit consistere fundamentis, benedicere vobis dignetur beati apostoli sui 4/7. intercedentibus meritis. Amen. b. Defendatque vos a cunctis adversis apostolicis praesidiis, qui vos eorum voluit ornari et munerari exemplis et documentis. Amen. c. Quo per eorum intercessionem perveniatis ad aeternae patriae hereditatem, per quorum doctrinam tenetis fidei integritatem. Amen. Quod ipse praestare. *g, Cfr V. 1083 et COR. 183, 3 : praefatio S. "Andreae : VD ... Qui ecclesiam tuam b. Cfr Cor. in apostolicis tribuisti consistere fundamentis ... Cfr Eph. 2, 20 129, 7 : ad vesperos alia oratio in natali $. Petri : Familiam tuam, Domine, propitius munerari exemplis] cfz Con. 102, 1: intuere et apostolicis defende praesidiis collecta $5. "Apostolorum Philippi et lacobi : ... ut quorum gaudemus metitis instruac. ad ... hereditatem] cfr CoR. 93, 4 : ad vesperos feriae VI. in mut exemplis

496

BENEDICTIONES,

1203-1204

albis: … et aetetna ttibuatut hereditas ^ fidei integritatem] cfr Cor. 217 : dlia oratio in tempore belli : ... et fidei integritate laetetur ... In natali unius apostoli : R. 253, 1 ; AE. fo 1157 ;AucH 28, 38 ; C. fo 66v-677 (n° 176) ; CANT. 120, 2 ; EGBERT f? 121 (f. 92) ; LAM8. 604; LEOFRIC 170 ; NEVERS 92 ; Ropa 108 ; S. GALL 877 ; S. GENEV. 147 ; Torrosa LXVII ; W. 104 ;Wzsr. 660a ; WIEN 643, 2 — In natali unius vel plurimorum apostolorum : HUESCA 45 ; MAGD. 46 ; S. MacH. 116 — In natali (plurimorum) apostolorum : BR. 261 ; DURAND 180; Koun. f? 18 ; LAN. 1oof et 143c ;Ro. 46a ;ROUEN f? 9o ; UTRECHT 102 ; BRUX.

589, f? 35 ; PARIS 733, £0 153V ;734, f 1517 ;820, f? 15 ; 043, f9 159 ;953, f? 51";

961, fo 51V-527 ;967, fo 195V ; 987, fo 807 ;9428, fo 106Y ; 9438, f? 127 ; 10576, fo 89V-90! ; 13313, f9 24 ; 13315, f? 30V ; 17356, fo 1737 - 9. Mazthiae apostoli [24 FEBR.] : PL 78, 51 ; Sr. 618, 1 ; PARIS 733, f? 1507 ;987, f0 102 ; 1238, f? 197; 2291, f? 55734Y — De sanctis Petro et Mattbia : UrRECHT 82 ; PARIS 13315, £0 87 — In natali apostoJorum Simon et Iudae [28 Ocr.] : PARIS 10576, fo 88v ; Philippi et Iacobi [x Marr] : LAN. 94c ; 9. "Andreae [30 Nov.] : PARIS 9428, f? 99 ;W. 37 : a. vos] nos CANT., PARIS 734 et 967; vobis UrRECHT vobis] vos Ar., BR., CANT., DURAND, Huzsca, Lams., Macp., Ros., S. Garr, S. MicuH., UrnscHr, WESTr., WIEN, Panis 987 et 13315 ; 07. BRux., PARIS 733 beati ... sui] beatorum apostolorum suotum Bn., HuEscA, LAN., NEVERS, ROUEN, UTRECHT, PARIS 733, f? 153", etc.

(Cfr. : in natali plur. apostolorum) ; 10576, £0 88V ; 13315, £0 8T ; ozz. PARIS 734 ill.] Matthiae PL 78, Sr., PARIS 733, 987, 1238, 2291; Andreae W. 37, PARIS 9428, f? 99 ; Petri et Matthiae PARIS 13315 ; Philippi et Iacobi LAN. 94c ; Simon et Iudae Paris 10576, fo 88v intercedentibus meritis] ozz. PARIS 734 ; intervenientibus metitis HuEscA b. Defendatque] Defendat Bn., PARIS 734 ornati] exornafti DURAND munerati] muniri Wzsr. otnati ... documentis] et otnati exemplis, et instrui documentis R. c. eotum ... quotum] eius (illius CANT.) ... cuius CaNr., Macp., Ros., S. Micg., W., Wesr. pet ... integritatem] ozz. PARIS 724. Cfr n° 315 : Benedicat vos omnipotens Deus, qui vos in apostolicis ... : LuGnp. 88 : in festis apostolorum, et 82 : in festo S. Ioannis apostoli et evangelistae [27 DEc.] : a. Deus] Benedicat vos omnipotens Deus benedicere ... meritis] oz. b. apostolicis

praesidiis] ozz.

eorum] apostolorum

ornati et munefari] instrui.

1204. Bn. 89 : Sabbato [hebdomadae Iae in Quadragesima] benedictio. a. Deus, qui vos in desideriis carnis vestrae conversantes,

propter nimiam caritatem suam, qua dilexit vos, vos vivificavit Christo, per Spiritum suum vos faciat crescere in ipso. Amen. b. Ut, quemadmodum exhibuistis membra vestra servire immunditiae et iniquitati ad iniquitatem, ita nunc exhibeatis membra vestra arma iustitiae in sanctitatem. Amen. c. Inspiret vobis quae sit sua veritas et misericordia, quae unus idemque et in Susannae ostendit innocentia, et in adulterae absolutione clementissima. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Eph. 2, 3-6 b. Rom. 6,19 c.in Susannae ... innocentia] Dan. 13, 7-65 in adulterae ... clementissima] Io. 8, 1-11 (epistola ez evangelium in sabbato III. bebdom. Quadr.).

BENEDICTIONES,

1204-1207

497

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 26-277 : a. vos ... crescere] crescere vos faciat b. ad iniquitatem] oz. sanctitatem] sanctitate c. Sua] sana quae] quam clementissima] ostendit clementissime.

1205. BR. 157 : Benedictio in feria ITa [Pentecostes] : ‘Cibavit eos’. a. Deus, qui vos in Spiritu sancto abluit, sanctificavit et iustificavit, animam vestram et corpus sine querela in suum conservet adventum. Amen. b. Revelet vobis per eundem Spiritum mysterium absconditum, quod praedestinavit ante saecula in gloriam vestram, quod nemo principum huius saeculi cognovit. Amen. c. Et, qui sic dilexit mundum, ut pro eo daret Filium suum Unigenitum, concedat vobis, ut credentes in eum non pereatis, sed vitam habeatis aeternam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. EXC ENGOrn(G EPOD ctaTMhess5 (evangelium diei).

025

b. Col. 1, 26-27

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 45 : 4. qui vos] qui nos c. habeatis aetetnam] aeternam habeatis.

c. Io. 3, 15-16

b. cognovit] cogitavit

1206.

LoncG. 30a : Benedictio in dominica IIIa post Pascha. a. Deus, qui vos in valle miseriae constituit peregrinare, itinerantes vos expediat et omnia retardantia faciat detestari. Amen. b. Conversationis sanctitate tribuat vobis aemulationes reprimere detrahentium, et suborientem assidue tristitiam demutet in gaudium sempiternum. Amen. c. Quo modice eum peregrinationis tempore non videntes et iterum modice in quiete spiritum contemplantes, tertio in aeternitatis lumine resumptis corporibus in caelum tertium totaliter feramini exsultantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. * Cfr 1 Petri 2, 11-19 et Io. 16, 16-22 (epist. ef evang. buius diei). ex cod. LAcY : b. aemulationes] enuntiationes. *

i

*

*

1207. PL. 78, 94 : Benedictio in feria tertia in albis.

a. Deus, qui vos lavit aqua sui lateris et redemit effusione

498

BENEDICTIONES,

1207-1209

cruoris, ipse in vobis confirmet gratiam adeptae redemptionis. Amen. b. Per quem renati estis ex aqua et Spiritu sancto, ipse vos caelesti consociet regno. Amen. c. Quique dedit uobis initia sanctae fidei, ipse conferat et perfectionem operis et plenitudinem caritatis. Amen. Quod ipse praestare. *g, Cfr Io. 19, 34 ;Apoc. 1, 5 bilofs sn 10.39 et: 511 3 UE 8 205 Or Con. 96, 15 (aliae orationes paschales) et V. 525 (aliae orationes paschales vespertinales) : “Deus, qui rezazis per aquam (aqua COR.) ef spiritu sancto caelestis regni pandis inttoiTuff c. Cfr V. 520 (orationes paschales vespertinales) et COR. 92, 5 (ad S. Andream feriae V. in albis) : “Multiplica, quaesumus Domine, fidez populi tui, ut cuius per te sumpsit énifium, pet te consequatur augmentum". AE. fo 54? ; ADELELME 2 ; CANT. 48 ; EGBERT f? 88 (5. 66) ; LAN. 85c ;MAGD. 22 ; NEVERS 83 ; Ron. 17b;S. MicH. 36 ; Sr. 611, 5 ; S. GENE. 48 ; Wrsr. 591b; Paris 943, f0 116 ; 987, f0 32V-337 ; 1238, f0 74V ; 2291, fo 64Y — DURAND 34; Paris 733, f9 143! : in feria IIIa Maioris bebdomadae — S. Gar 867 : item alia de Resurrectione Domini — Lo. 35 : in ordine baptismi (Cfr n° 1318) : a. Deus] Dominus lesus Christus Lo. vos] nos ADELELME (Cfr s? 1030) aqua] aquis CANT., Lan., Macp., Ros., S. Micx., WEST. tedemit] add. sui DURAND (#5. BRUX. 357! ; sed om. ms. PARIS 951, fo 164V) ; add. proptii MAGD., S. MrcH., WEsr. effusione] fusione WEST. cftuotis] amotis PARIS 733 in vobis] vos S. GzwEv. gratiam] gratia S. GENEV. t. Vobis] in nobis DURAND.

I208.

BR. 211 : Alia [benedictio in dominica X Xa post Pentecosten]. a. Deus,

qui vos praedestinavit

et vocat, et quos vocare

dignatus est iustificat, sua vos dignetur potentia iustificare, quos per baptismi gratiam ad nuptias Filii sui et ecclesiae dignatus est vocare. R. Amen. b. Induat vos vestibus innocentiae, quibus ad gaudia haec nuptiala possitis ingredi, et competenter assidere, ne ipse cordis ac renum compagum et medullarum discussor in districtione veniens, mittat in tenebras exteriores. R. Amen.

c. Et, qui indifferenter pro omnium salute in mundum dignatus est venire, in eadem bona voluntate sua, vos qui in admirabile lumen suum

vocati estis, ab electorum numero

non

patiatur perire. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mt. 22, 1-14 (evang. dominicae XIX. post Penter.) 1 Petri 2, 9.

^ a. Rom. 8, 30

e.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 60.

1209. . BR. 140 : Benedictio in dominica IIa [post Pascha] : ' Misericordia Domini.

BENEDICTIONES, 1209-1212

499

a. Deus, qui vos reconciliavit sibi per Christum, impleat in vobis suae reconciliationis mysterium. Amen. b. Praestet vobis, ut qui vivitis iam non vobis vivatis, sed

ei qui pro omnibus est mortuus et resurrexit. Amen.

c. Ut, cum transierit iniquitas et tristitia, a claritate in cla-

ritatem transformati, gaudio ineffabili gaudeatis, quod nemo tollat a vobis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g.-b. 2 Cot. 5, 15-18

c. Io. 16, 22 (evangel. IIIae dominicae post Pascha).

ex cod. BRAUNSCHWEIG f9 40V-41! : c. tollat] tollet. I2IO.

Bn. 120 : Benedictio in feria sexta [hebdomadae Passionis].

a.Deus, qui vos redemit gratis per redemptionem Iesu Christi, concedat vobis ut omne consilium malignum execremini. R. Amen. b. Et, qui non est Deus Iudaeorum tantum, sed etiam gentium, filiorum suorum, quos dispersos congregare venerat, vos adscribat in eorum numerum. &. Amen. a, c. Ut per crucem suam diruta medii parietis maceri ua. perpet e caritat em homin unum in ambo coaedificamini R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Gal. 5, 13-14

b. Io. 11, 52 (evang. buius diei)

— c. Eph. 2, 14-17.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 34V-557.

1210 PraecursoRos. 41a : Benedictio in Passione sancti Ioannis ris [29 AUG.].

sollemnia ... Deus, qui vos sancti Ioannis Baptistae concedit faciat pervenire. 642b. HuzsCA 37 ;MAGD. 42 ; S. MicH. 105; Wzsr. ae concedit ... : O. 311, 1. Cfr n? 1194 : Deus, qui vos beati loannis Baptist

I2I2. apostoli]. BR. 257 : Alia [benedictio in natali unius apostolus N. a. Deus, qui vos scuto fidei, quam beatus in eo exstin-

edat vobis professus est, voluit communiri, conc

guere tela ignea nequissimi. Amen.

500

BENEDICTIONES,

1212-1214

b. Ut dum descenderet pluvia, venerint flumina, flaverint venti, fundati supra petram, maneatis illaesi. Amen.

c. Quatenus in mandatis eius capientes profectum, crescatis in gentem sanctam, genus electum, regale sacerdotium. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Eph. 6, 16

b. Mt. 7, 25

CET APetti 250.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 72Y : D. illaesi] inconcussi.

I2I3.

Lowe. 39a : Benedictio in dominica decimaseptima [post Trinitatem]. a. Deus, qui vos

vocavit in religionis catholicae veritatem,

tribuat vobis salvantem omnia custodire spiritus unitatem. Amen.

b. Ut, exclusa omni discordia errorum, indivisa sit ad Dei

gloriam consensio voluntatum. Amen. c. Quatenus, excluso supercilio inanis gloriae, se ceteris proferentis, humilitatis merito vocem Domini audire valeatis ad veram celsitudinem unitatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Eph., 1-6 (epistola diei). ex cod. LACY : c. unitatis] invitantis (zzeilleure version).

I214. WEsT. 649a [2 Nov.].

: Benedictio

im commemoratione

animarum

a. Deus, quo auctore cognoscitis sanctum ac salubre existere pro defunctis exorare, dignetur preces vestras, quarum est inspirator, misericorditer exaudire. Amen. b. Ipse vobis imprimat ac carnes vestras configat memoria incessabili mortis, [ut quod vivitis, quod agitis] totum in sacrae mortis studio dirigatis. Amen. c. Quo, et praesentem miseriam patienter ferentes, cum desiderio, vocante Domino, salubriter moriendi, tandem cum

hiis, quorum memoriam agitis, transire possitis in nubibus gaudenter obviam Salvatori. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr 2 Macch. 12, 46 (epistola in anniversario defuncti).

. Low. 62c : a. dignetur] add. pto ipsis est] add. et LAcv b. ut ... agitis] studio] studium c. Quo et] Quo (Quo et :

sic lege cum LONG. (om. WEsr.) Lacy) Salvatoti] Salvatotis.

BENEDICTIONES,

1215-1216

50I

I215

Lowc. 24b : Benedictio in dominica in Quinquagesima. a. Deus, omnium

quo

ordinante,

et mensura,

caritas

concedat

est meritorum

vobis

in omnibus

pondus caritatis

dirigi disciplina. Amen. b. Ipsius diffusione corda vestra ad salutaria dilatentur, ut ipsa duce maturis electis pavulorum ineptiae contemnantur. Amen. c. Quatenus, ab eius clementia quae solis caritatis clamoribus

inclinatur,

mentium

vestrarum

caecitas

indeficienti

lumine perlustretur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a.-b. Cfr x Cot. 13, 1-13 et — c. Cfr Lc. 18, 31-43 (epist. et evangel. buius diei). c. inclinatur] /ege c. LAcY : inclinatur, /oco : inclinantur.

I216.

GELL. 2002 : In IIa Dom. in Quadragesima. a. Deus rerum omnium rector et conditor, qui omnia quae

a te facta sunt maiestate imples, scientia ordinas, pietate cus-

todis, respicere dignare hos populos tuos, qui per nostri oris officium benedictionum tuarum dona desiderant. [Amen]. b. Reple eos tuae scientia voluntatis, ut omnibus mandatorum tuorum imperio piae venerationis famulentur officiis. [Amen]. c. Averte ab his inhonesta et turpia libidinum probra, averte iucundas et noxias corporum voluptates, averte invidiam tuis ia et beneficiis et bonis omnibus inimicam, ut in omni patient luminis aeterni longanimitate crescentes a te vocati ad patrem transeant in regnum hereditariae claritatis. [Amen]. Quod ipse. P) : a. et conditor] C. £o 19 (n° 42) ; GormicuM 60 ; S. GzNEV. 30 ; W. 143 (gs. fespicere dignare] custodis] add. Amen GorHICUM om. praeter GOTHICUM ofis] oz. W. W. GENEV., S. C., famulos populos] GENEVv. S. tespice tionum C., benedic ant desidet tuarum dona nt] desidera ... benedictionum S. GENEV. C., impetiis ; W. impetus ] imperio W. et ut] b. S. GENEv., W. c. averte W. GENEV., S. C., ox. Amen] UM officiis] officio GorHIC iniminoxias] noxiasque S. GENEV. iucundas et] oz. C., S. GENEV., W. omni] add. opere bono cum C., S. GENEV., ut] et S. GENEV. cam] «dd. Amen a te] oz. C., S. GENEV., W. W. … : F IL 170-180 (XXXIV : Cfr n? 750 : Deus, omnium rerum conditor et creator respicere dignalocupletas in dominica IVa in Quadragesima), d.-g. : a. custodis] quadragesimalis voti contriti niae parsimo add. qui] re respice dignare re] faomnibus] omnes b. scientia] add. tuae desiderant] deposcunt

502

BENEDICTIONES,

1216-1218

c. voluptates] 247. Amen 1 ut] cdd. mulentut officiis] officio famulentur a omni] ozz. toto quadragesimae tempore et omnibus diebus vitae suae te] oz.

1217. BR. 41 : Benedictio in octava Epiphaniae [13 IAN.]. a. Deus Sabaoth, consilium suum antiquum verum in vobis faciat, et vos terram sitientem aqua gratiae spiritalis perfundat. R. Amen. b. Et qui fluminis sui impetu civitatem suam laetificat, det vobis ex aqua et Spiritu renatis inferius et superius irriguum, in sortem hereditatis, ut prius ex timore gehennae, post ex desiderio caelestis patriae lacrimas habeatis. R. Amen. c. Quatenus, utroque flumine abluti ab omnibus peccatis, in lumine apparitionis eius, perennis gloriae lumen videatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Ps. 45, 5 ; cfr Io. 1, 29-34 (evangelium buius diei) et Yo. 3, 5.

I2I8.

CANT 74, 1 : Benedictio feriae Vae de sancto Dunstano a Deus,

sacerdotum

gloria

et confessorum

corona,

vos

interventu sancti patris vestri Benedicti ac beatorum pastorum Dunstani atque Aelfegi archipraesulum, quorum vos voluit memoriam celebrare, ab omni malo dignetur liberare et virtutum ornamentis decorare. Amen. b. Praestetque misericors, ut qui vobis doctores honesti fulserunt in terris, pro vobis etiam interventores assidui sint in caelis, et quae exemplo illorum didicistis et praedicatione, vos faciat implere digna conversatione. Amen. c. Et dum communis resurrectio venerit, hi patroni vestri cum ceteris sanctis doctoribus vestris, vos non ad iudicium,

sed ad misericordiam Dei perducant, et tremendo examine peracto, illorum comitante suffragio, oves suas pastor bonus ad caelestia pascua introducat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *S. Dunstan, atchev. de Cantotbéry (+ 19 mai 988) ; S. Elphége, év. de Winchester, en 984, successeur de S. Dunstan à l'atchevéché de Cantorbéry après l'atchevéque Alfrich (+ 1006), et martyr (+ 19 avril 1012).

Macn. 219a (#5. Dusriw, Trinity College : D) : Benedictio in ordinatione sancti Dunstani : a. sancti ... vesttotum] beati pastoris vestri atque ... archipraesulum] archipraesulis quotum] cuius b. doctores ... fulserunt] doctor honestus fulsit interventores ... sint] interventor assiduus sit ^ illorum] eius CA hi ... vestri] hic patronus vester perducant] perducat.

BENEDICTIONES,

1218-1220

503

PARIS 987, f? 100Y : in franslatione S. Aethelwoldi episcopi (+ x aug. 984 : év. de Winchester ; sa translation, ou mieux l'élévation de ses reliques pat S. Elphège : quorum] 10 sept.) ': a. sancti ... praesulum] pastoris vestri Aethelwoldi episcopi b. doctores ... fulserunt] memoriam] translationis sollemnitatem cuius exeminterventotes ... sint] interventor assiduus sit doctor honestus fulsit perduc. hi patroni vestri] hic patronus vester plo illorum] eius exemplo cant] perducat.

1230. CANT. 45 : Benedictio ad missam 1n Sabbato sancto Paschae.

a. Deus, sacratissimae noctis huius splendor lucifluus, qui

virtute divina mortis confractis viribus, leo fortis claustra

disrupit tartarea, benedicat vos, sanet et salvet [et] vivificet. Amen. b. Ut quae Deo digni habeamini in communione corporis et sanguinis Christi, quae sursum sunt sapite, et post Christum in dextera Dei sedentem superate. Amen. c. Ita saeculo et vitiis moriamini et vitam vestram cum Christo in Deo vivificemini, ut cum Christus apparuerit vita vestra, aeternae felicitatis cum ipso appareatis in gloriam. ae Amen. Quod ipse praestare dignetur, qui in unitate essenti imper t, guberna et t deitatis, omnia creando regit, vivifica mortalia saecula saeculorum. Amen. sancti : “VD ... et *Cfr Col. 3, 1-4 (epistola buius diei). a. Cfr praefatio sabbati um claustra distumpens inferor namque Hic ... advenit lumen noctis tae desidera 7. V. 457, À. 766, Sacr. Triplex 1314 (gelasianum). 1220.

vesperum Bnzv. Gorg. (PL 86) 1168-1170 : Benedictio ad YUL.]. [25 et in laudibus S. Christophori et comitum stium virtutum, a. Deus sanctificationum et dominator caele orum exaudire dignetur sui per suffragia

preces suorum popul ione excolentestis Christophori sociorumque eius annua devot tes. R. Amen. Christophori b. Ipse remunerator assiduus sancti martyris suo nunc cit inspi sollemnitate faciat adesse devotos, quos . obsequentes in templo. R. Amen iat interventu c. Suae conventicula plebis vota libens accip e ipse Omtusqu Christophori gloriosique martyris sui; placaparcat. R. Amen. na nipotens, pius, ut pater, singulorum crimi saecula saeculorum. a omni in icors miser d. Quia pius est et nostri. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei en finale de c", sans Amen qui les *Il semble bien que “4” devrait s'ajouter

504

BENEDICTIONES,

1220-1223

séparent. Cette bénédiction prolixe, manquant de l'assonance binaire de chaque finale de chacun des membres, semble de composition plus récente. Elle manque d'ailleurs dans les textes parallèles. I22I.

CANT. 90, 3 : Benedictio in natali sancti Aelfegi archiepiscopi [19 APR.].

a. Deus, sanctorum gloria et martyrum victoria, divinae largitatis vobis conferat praesidia, et beati archipraesulis Aelfegi patrocinio, in vobis et per vos in omnes Dei effloreat sanctificatio. Amen. b. Quique beatum Aelfegum insigni triumphantem martyrio caelestis senatus adscivit contubernio,

vos hodie in aula

maiestatis cum tripudiis adunatos divinitatis suae efficiat participes, immortalitatis stola glorificatos. Amen. c. Quatenus omnium sanctorum suffragantibus meritis, omnigenarum virtutum redoleatis insigniis, sicque cum sancto Aelfego gaudeatis, cum Aelfego Deum facie ad faciem intueamini, et cum caelorum caeligenis aeternae fruamini gloria felicitatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *S. Blphége, évêque de Winchester, en 984, atchev. et martyr de Cantorbéry, où il succéda à S. Dunstan en 1006 (+19 avtil 1012)aptés l'atch. Alfrich(+ 1006).

1222. Moz. Ps. 317 : Vae Feriae ad nocturnos benedictio. a. Deus spei repleat vos omni gaudio spirituali. Amen. b. Deus pacis fecundet vos fructibus fidei. [Amen]. c. Ut abundetis in spe et virtute Spiritus sancti. [Amen].

1223. CANT. 96, 3 : Alia benedictio in Translatione sancti Aelfegi archiepiscopi. a. Deus, summorum pontificum gloria et aeternae vitae corona, vos meritis et intercessionibus archipraesulis ac martyris Aelfegi dignetur benedicere, virtutumque floribus decorare. Amen. b. Quique illum castitatis privilegio decoravit atque martyrii insigni gloria sublimavit, vos illius obtentu ab omni malo dignetur liberare et paradisi amoenitatibus refovere. Amen. c. Quatenus translationem eius colendo, et virtutum exercitio Christi vestigia imitando, de terrenis transmigretis ad

caelestia,

et in angelorum,

ipso interveniente,

curia. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

adscribamini

BENEDICTIONES,

1223-1225

505

*Les reliques de S. Elphège furent transférées de Londres à Cantorbéry en 1023.

MaGn. 218b (zz. Duarum, Trinity College : D) : a. vittutumque] add. omnigenasub. atque martyrii] martytiique —— insigni gloria] palma rum decenter et … refovere] ac fidei, spei et caritatis blimavit] dignatus est sublimare c. translationem ... imitando] translationis nutrimento divinitus oblectate. et in] et cum purputato eius veneranda quae colitis gaudia, virtutum exetcitiis ipso interveniente] ozz. martyrum exercitu in

1224. LMS. 136 ; Mis. Mix. 944 : Benedictio in diem sanctae Eugeniae [27 DEC.]. a. Deus summus atque aeternus, in cuius servitium Euge-

nia, virili habitu, detonsis crinibus, se obtulit servituram, fa-

ciat vos desectis atque recisis curis saeculi, apprehendere vitam immaculatam. Amen. b. Quique eius virginitatem, Melantia fallente, manifestam efficit cuneis populorum, ostendat in vobis divitias misericordiarum suarum. Amen. c. Atque cum illa, post transitum, mereamini partem habere, quae pro Christo Domino suo meruit laureari corona. Amen. [Praestante sua misericordia, qui in Trinitate].

le 27 décem*Martyre de Rome (+ 25 déc. 258), fétée anciennement en Espagne

note 27) bre, mais aujourd'hui le 12 décembre (Férotin, Liber Ordinum, 492-493, : 2. aeternus] Brev. Gorx. (PL 86) 1287-1288 : ad vesperum et in laudibus [12 DEc.] c. cotona] oz. b. Melantia fallente] Melantiam fallentem add. tettibilis Praestante ...] Pet misericordiam (//ezz. Mis. Mix.).

1225. - Ona. Vis. 1143 : Benedictio ad matutinum S. Felicis [marty ris] [x AvG.]. beatae a. Deus summus, qui illos vocat esse felices, quos in prece sui Felicis tes, gauden illius Ierusalem affectu cernit esse ere. perman er felicit vos faciat amore is in eiusdem civitat : Amen. er tergat, b. Infelicitates quoque actuum vestrorum felicit propitias vestri votis oribus felici dona tuae et felicitatis perpe tus attribuat. Amen. huius c. Ut Felicis huius martyris interventu, felicitatem mini merea tuae perpe s citati infeli ab do, saeculi feliciter fugien liberari supplicio. Amen.

506

BENEDICTIONES,

1225-1228

*S. Félix, mattyr de Girone (Espagne) honoté au 1 août, concurremment avec les saints Macchabées. C'est ce qui explique le pluriel du premier membre.

Brev. Gorn. (PL 86) 1173-1174 : ad vesperum et in laudibus : a. illos] illum felices] felicem gaudentes] gaudentem b. felicitatem] infelicitatem c. in fine : Pet miseticotdiam ipsius Dei nostti.

1226. Lows. 48b : De sancto Aelfego benedictio [19 APR.].

a. Deus, suorum sacerdotum gloria et corona martyrum, beati Aelfegi meritis vobis benedictionem uberem tribuat charismatum suorum. Amen. b. Quique ipsius sacerdotale mi[ni]sterium consummavit in martyrii palma, det vobis triumphare de spirituali nequitia universa. Amen. c. Quo fidei suae constantiam viriliter imitantes, suae gloriae valeatis esse pro perpetuo participes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *év. de Winchester (en 984) ; puis arch. et martyr de Cantotbéry (1006-1012). ex cod. LACY : c. pto] ozz. Aelfego] zz: : Alphego ; #7 CANT. et MAG». : Aelfego vel Aelfeago (cfr n° 1223).

1227. LONG. 48a : Benedictio de sancto Benedicto abbate [21 MART.].

a. Deus super omnia benedictus, qui beatum Benedictum sanctae religionis instituit magistrum, corda vestra religet caelestium observantia mandatorum. Amen. b. Quique per ipsum disciplinae monasticae salutare constituit fundamentum, unitatem vobis tribuat cordium et disciplinalis observantiae ornamentum. Amen. c. Quo totius mundi spretis illecebris et cunctis praecordiis soli desiderio conditoris, sancti huius meritis perseverantiam pner: perpetuae benedictionis. Amen. Quod ipse praestare 1gnetur.

* c. cunctis] sze Jege, loco iunctis", sicut in LAcY.

Cfr Liber II dialogorum S. Gregorii (PL 66, 126A).

I228.

CANT. 127, 2 : Benedictio in tempore belli, sive contra Danos. a. Deus, triumphantium victoria, quem numerosa non vin-

BENEDICTIONES,

1228-1230

507

cunt vexilla, populo tuo largire triumphum, quibus sacrum donaveras lavacrum, et quem fide ditasti catholica, hunc non premat pugnatio bellica. [Amen]. b. Et, qui per angelorum praesidia, Israelis protexisti agmina, angelicam huic plebi opem tribuas, hostiumque illi terga praebeas, ne fidum tibi praevaleat exercitum, ferocitas

impudica gentilium. Amen. c. Et, sicut dudum David in Golia[th] persolvisti triumphanti spolia, et bellicosum mucrone proprio transfigi

fecisti a tuo famulo, ita nunc ferocitas gentilium per turbam, te

auxiliante, conteratur humilium. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*b. Cfr 2 Chton. 32, 21 €. Cfr 1 Sam. 17, 40-54. Bénédiction d'origine anglaise, qui semble remonter à l'époque de l'invasion Danoise en Angleterte (1017-1042), ou peut-étre méme avant (cfr PARIS 943 :

fin Xe s.). Mac. 51, S. Mich. 134; Wezsr. 671a; PARIS 943, fo 147" (Pontifical de Stdonaveras] Dunstan de Shetbotne : fin Xe s.): «. victoria] victor WEsr. pugnatio bellica] iniquitas donasti Macn., S. MicH. ; dedisti WeEsr., PARIS c. te auxiliante] 0. b. praevaleat] frangat aliena (ethnica : PARIS)

Cfr n° 1702 : Omnipotens Deus, triumpbantium gloria ... : RoB. 56a : a. Deus] ne] b. huic plebi] plebi tuae pugnatio] iniquitas Omnipotens Deus c. te auxiliante] ozz. ptaevaleat] frangat nec

1229. LMS. 245 ; Mis. Mix. 718 : Benedictio in diem sancli Fruc-

tuosti [21 IAN.].

a. Deus unus et Trinus, qui se in unitate trium martyrum Fructuosi, Augurii et Eulogii passione gloriosum ostendit, glorificari se in nostris cordibus faciat, et ad instar illorum in suae pacis unione connectat. Amen. b. Quique illis gloriam adauxit per passionum temporalium ignem, calore Sancti Spiritus peccata vestra expurget. Amen. c. Ut in illo vestra semper spes maneat fixa, in quo illis est aeterna post esuriem refectio attributa. Amen. nostri ... Mis. Mix. : c. add. in fine. Per misericordiam ipsius Dei martyrs de Tarragone, *['évéque Fructuosus et ses diacres Augute et Eloge, près de Zafra en Étienne S. e basiliqu la dans nt reposaie en 259, dont les reliques 452-453, n0fe Ordinum, Liber Férotin, cfr ; Andalousie (inscription du VIe siécle 21).

1230. atem]. LoxG. 39d : Benedictio in dominica XIXa [post Trinit sermonis et a. Deus, veritatis amator et ultor falsitatis,

508

BENEDICTIONES,

1230-1232

operis vobis soliditatem tribuat, mendaciis abdicatis. Amen. b. Iracundiae suborientis motus vos faciat virtute compescere, et omnem hosti locum invisibili denegare. Amen. c. Quatenus otii dispendia penitus abdicantes, vestris consolemini in laboribus necessitatem quamlibet patientes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Eph. 4, 23-28 (epistola diei).

I231. Bn. 280 : Benedictio pro iter agentibus. a. Deus, via et veritas et vita, bonum illum Tobiae angelum in comitatu vestro dirigat, qui itinera vestra, cogitationes et omnes actus eius in beneplacito disponat. R. Amen. b. Ducat vos per vias iustitiae et veritatis, ut quasi lucis et diei ambulantes in luce, et non in tenebris, adversantium offen-

dicula non timeatis. R. Amen. c. Quatenus, ipso protectore et praeduce, sic viae et vitae huius cursum inoffense peragatis, ut ad aeternam patriam redeuntes, in itinere non deficiatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Io. 14, 6 ; Tob. 5, 4-9

b. cfr Io. 8, 12 et 11, 9-10 ;Rom. 15, 13.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f9 78r.

1222. Ona. Vis. 154. In die sanctae Eulaliae ad vesperum benedicho [1o DECc.]. a. Deus virtutum, qui sanctam Eulaliam dum ad passionem vocat, ad gloriam provehit, det vobis nec vitiorum passionibus attingi, et a passionum vitiis liberari. Amen. b. Quae sua membra non vitiis, sed pro Deo passionibus subdidit, obtineat vos numquam tentationum certaminibus vinci. Amen. c. Ut, sicut illa post passionem obtinuit coronam, ita vos per poenitentiam veniatis ad veniam. Amen. Bnzv. Gorn. (PL 86) 1278 et 1284 ad I. vesperum et in laudibus S. Eulaliae (de Mérida) : a. qui ... Eulaliam] pet quam sancta Eulalia ^ vocat] vadit provehit] pervenit attingi] adstringi. PARIS 967, fo 189 : in festo 5. Eulaliae martyris Barchinonensis [12 Fe8r.].

*S. Eulalie de Mérida, vierge et martyre enfant, tout comme son homonyme de Barcelone (fétée le 12 février), dans la persécution de Dioclétien et Maximien.

BENEDICTIONES,

1232-1235

509

Cordoue possédait deux églises, l'une dans la plaine, au “Vicus Fragellas” en l'honneur de la sainte de Barcelone, et l’autre en l'honneur de celle de Mérida (Férotin, Liber Ordinum, 490, note 10 ; et 454-455, nofe 12).

1293; Rog. 152 : [Benedictio in massa. pro defunctis]. a. Deus, vita viventium, spes morientium, impleat in bonis

desiderium vestrum. Amen. b. Humilitatis vestrae preces exaudiat, et quod pie agitis, benigne suscipiat. Amen. c. Ut, qui hodie fidelium defunctorum memoriam misericorditer frequentatis, cum ipsis ad aeternam misericordiam securi pervenire possitis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Macp. 2-3 (add. XIV. saeculi); West. 668b [2 Nov.] : 2. vestrum. Amen] vestrum Mac».

(pro ommiübus fidelibus defunctis) c. Ut] Et MaGp.

1234. Lo. 42 : Benedictioad ordinandum clericum. a. Devotionem huius famuli tui, Domine, clementer intende,

eiusque votum propitius suscipe. Amen. b. Benedictionis tuae auxilio gubernetur, et in ecclesia tua rectis gressibus gradiatur. Amen. c. Et, qui aperuisti os mutorum et linguas infantium fecisti disertas, huius famuli tui dignare os aperire ad enarrandam laudem tuae divinitatis aeternae. Amen. #C19AD: 10 N2Te

1235.

Brev. Gortx. (PL 86) 237 : Benedictio ad Ios vesperos in VII? dominico post octavam Epiphaniae. a. Devotionem vestram Dominus dignanter intendat, remedia vobis opportuna restituat. R. Amen. b. Tranquillam

vobis

conferat

vitam,

et

et bonis omnibus

abundare vos faciat. R. Amen. c. Talique vos subsidio pietatis regat in saeculo, ut beatitudinis merito sustollat in caelum. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. Lo. 322 : "Alia benedictio missae puralis pro eis qui in natalitia martyrum vota sua fg Domino offerunt : a. Dominus] add. per intercessionem sanctotum suorum vos] add. Dominus.

510

BENEDICTIONES,

1236-1237

1236. O. 314, 1, R. 254, 4 : Alia [benedictio in quotidianis diebus].

a. Devotionem vestram Dominus dignanter intendat, et suae vobis benedictionis dona concedat. Amen. b. Talique vos in praesenti saeculo subsidio muniat, ut paradisi vos in futuro habitatores efficiat: Amen. c. Sicque corda vestra sanctificando benedicat et benedicendo sanctificet, ut vobiscum, immo in vobis, eum iugiter habi-

tare delectet. Amen. Quod ipse praestare. Alia in quotidianis diebus : C. £o 14Y (n° 29) ; LAMB. 605 ; LEOFRIC 248 ;RoDA 166; S. GALL 879; S. GENEV. 107; TorrosA LXV ; W. 115; WIEN 636, 1; PARIS 13313, fo 29Y — Feria IVa in quotidianis diebus : EGBERT fo 102V(p. 78) ; LAN. 102c ;LONG. 42a ;MaGp. 36; S. MicH. 89 ;Wzsr. 657a ; PARIS 945, f0 1287 et 9438, fo 13V-147 — Feria Va in quotid. diebus : PARIS 967, £0 188v — Dorzinica X. post octar. Pentec. : MAGD. 30 ; S. Mich. — Dominica XI. post Pentec. : AE. fo 79V-80T; CaNr. 64, 1 ; LAN. 86£ ;Ros. 25d ; PARIS 943,f0 123 ; 2291, f? 122Y — Dominica XI. post octar. Pentec. : PARIS 953, f9 20V et 987, fo 52Y — Dowinica XII. post Pentec. : Ecnznr f? 987 (5. 74) ;NEVERS 98 ; ROUEN f? 62 ; PARIS 1238, fo 1587; PL 78, 181 ; BRUX. 389, f? 22Y — Alia in dominica XXVI. post Pentec. : DURAND 127 : a. vobis] vos DURAND c. ut] ozz. WEST. eum ... habitare] habitare eum PARIS

967.

Devotionem vestram Dominus clementer intendat ... delectet : Lo. 241 : missa omni-

moda : a. dignanter] clementer suae ... dona] diuturnam vitam vobis cum tranquillitate 5. Talique] Talemque subsidio muniat] subsidium tribuat €. Sicque] et ita sanctificando ... et] oz. immo ... eum] oz. Quod ipse ...] Ipse Dominus et misericors, qui vivit et cuncta regit per infinita semper saecula saeculorum.

NN.B. Les mss. du Lo. ne datant que du XIe siècle, il est difficile de dire quelle est la version originale de cette bénédiction : la mozarabe ou la gallicane ? Probablement la Mozarabe. Cfr n° 1560 : Ozznipotens Deus devotionem vestram dignanter intendat ... O. 309, 1, de leiunio: a. Devotionem] Omnipotens Deus devotionem Dominus] oz. b.-c. differunt.

1237. CANT 6, 1 : Benedictio in sabbato [IVae Hebdomadae Adventus].

4. Devotionis vestrae obsequium pius Dominus acceptare dignetur, cuius Unigeniti adventum sollemnibus laudum praeconiis et ieiuniorum victimis devota mente celebratis. Amen. b. Quemque sub regibus terrae ac principibus sacerdotum temporaliter voluit nasci, ipsius aeternali potentia vos contra omnia iniquorum machinamenta tribuat defendi. Amen. c. Quatenus, iuxta vocis in deserto clamantis praedicationem, viam rectasque semitas Verbo Domini praeparetis, ut

BENEDICTIONES,

1237-1240

5II

cum omni carne salutare Dei nostri in caelesti patria cernere valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. ieiuniorum victimis] Cfr LMS. 403 et 441; n? 1577a (evangel. in sabbato Quatuor Temporum Adventus).

ce. Cfr Lc. 3, 1-6

1238.

CRAC. f? 105

(D. 498)

: Benedictio

im Nativitate

B.M.

Varginis [8 SEPT.].

a. Dextera Dei Omnipotentis vos muniat, quos sacratissimae virginis Mariae ortus iugiter laetificat. Amen. b. Fiat vobis contra hostem tutamentum,

eiusdem beatis-

simae Dei genitricis auxilium. Amen. c. Quatenus,

Nativitatis eius, quam

honore condigno fre-

quentatis, obtineat vobis augmentum perpetuae pacis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1239. CANT. 127, I : Benedictio in tempore pestilentiae. a. Dignare, Domine Deus noster, caelestem super populum impertiri benedictionem, pestilentias morbidasque aegritudines auferrre, non tantum corporis, sed et animae. Amen.

b. Et, qui iuste pro peccatis affliguntur meritisque condignis conteruntur, hos desperatio non deprimat, sed sperare superna perficiat. Amen. c. Paternitas

tua,

Christe,

sic filios corrigat

et flagellet,

quatenus in his non ira saeviens agnoscatur, sed divinae amor pietatis praetendatur, tuaeque misericordiae immensa bonitas sentiatur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *h. qui ... affliguntur] V. 1413 ; Sacr. triplex 3244 (collecta missae ad poscendam serenitatem) : Ad te nos, Domine, clamantes exaudi ..., 4 qui pro peccatis nostris iuste afffigimur, misericordia tua praeveniente clementiam sentiamus" (Cfr Bruylants, Oraisons, II, n° 22).

Lan. 65c; Ros. 55c; Paris 945, fo 146-1477 [Sherborne] : b. desperatio non] non contritio c. tuaeque ... sentiatur] ozz. Bénédiction d'origine anglaise.

t

1240.

BREv. Gorn. (PL 86) 195 et 198 : Benedictio feriae ITae ad vesperos et IIIae in laudibus post octavam Epiphaniae. a. Dignare, Domine, hanc familiam tuam placito vultu respicere, quam cernis sollemnia tua cum gaudio celebrare. R. Amen.

512

BENEDICTIONES,

1240-1243

b. Sanctam in se habeant devotionem, dignumque teneant in tua fide fervorem. R. Amen. c. Ab omni adversitate dextera tua eos defende, et in tua

ecclesia iugiter immaculatos perseverare concede. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei.

I241. EGBERT fo 91Y-92t (D. 68) : Benedictio n. Rogatione. a. Dignare, Domine, visitare hos famulos

et has famulas,

subiectis vultibus benedictionum tuarum dona poscentes. Amen. | 5b. Libera eos a diebus malis, et da eis tempora pacis et praemium aeternae retributionis. Amen. c. Et, sicut turbam illam tecum triduo ieiunantem benedicto pane pavisti, rex gloriae, ita nunc digneris reficere hanc plebem laetaniorum sollemnia tibi triduana celebrantem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Mo. Mt. 15, 32.:Mc..8, 1253.

1242. S. GENEV. 95 : Benedictio in sabbato XII lectionum (mense VID a. Dignos vos Deus efficiat

suo sacerdotio,

qui pro vobis

non pepercit unigenito suo. Amen. db. Ut in sancta conversatione perseverantes, ad illum etiam convertatis errantes. Amen. c. Et pro sterilibus et incurvatis, intercessores idonei fiatis. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr Rom. 8, 32

c. Cfr Lc. 13, 6-17 (evangelium diei).

C. fo 52V-557 (n° 133) ; DURAND 112 (dominica XIX. post Pentec.) et 196 (n ordina-

?Honibus clericorum), et Pontifical de Guillaume Durand (éd. M. ANDRIEU, III, n° 22, p. 371) ;S. Garr 872 ; W. 76 ;PARIS 733, f? 1557 et 13313, f? 10* (n ordinationibus) ; PARIS 967, fo 186v (Dominica XVII. post octav. Pentec. et in Sabbato Quatuor Temporum, quando ordinationes fiunt) : a. Deus] Dominus DURAND, PARIS sacetdotio] sacrificio PARIS 733 pto ... suo] suo pro vobis non pepercit unigenito S. GALL unigenito suo] Filio unigenito PARIS 967 b. Ut] Et DURAND $ om. PARIS 733.

I243. Lo. 350 : Benedictio de itinerantibus.

a. Dirigat Dominus viam famulorum suorum pace, vosque pro eis exaudiat supplicantes. Amen.

illorum in

BENEDICTIONES, b. Habeant iter prosperum, Amen.

1243-1245

513

et in Domino

cor directum.

c. Desiderata bona cum prosperitate expleant, et ubicumque perrexerint gratiosi existant. Amen. d. Ut iter quod nunc aggredi in humilitate inchoant, cum prosperitate, Domino miserante, perficiant. Amen. Auxiliante ipsius misericordia. Mis. Mix. 997.

1244. PL 78, 212 : Benedictio pro iter agentibus. a. Dirigat iter vestrum Dominus in beneplacito suo, vobisque inseparabiliter benignissimus custos inhaereat. Amen. b. Ducem vobis archangelum Raphaelem adhibeat, et omnem a vobisincommoditatem contrarietatemque propitiatus amoveat. Amen. c. Desideriorum vestrorum pia vota clementer impleat, ut et hic bona consequi, et ad aeternam beatitudinem pervenire feliciter mereamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Tobie 5. ADELELME 55 ; NEVERS 103 ; S. GALL 882 ; Sr. 625, 5 ; PARIS 1238, fo 1917 et 13315, f? 25V-26* : a. inhaereat] inveniat ADELELME b. contrarietatemque] atque contrarietatem S. GALL c. clementer] de mente ADELEL-

ME. Cfr n° 585 : Benignissimus custos vobis inseparabiliter inbaereat, et iler vestrum ... : Sr. 626, 1 : a. Benignissimus ... et iter vestrum beneplacito suo misericorditer ditigat. Amen. 5. Ducem vobis ... c. Desideriorum ... (u£ supra).

Cfr n° 1276 : Dominus lesus Christus iter vestrum in beneplacito ... : PARIS 961, fo 56r : a. Dirigat ... suo] Dominus Iesus Christus iter vestrum in beneplacito suo dirigat benignissimus] benignus.

1245. : Mis. Mix. 288 : Benedictio in dominico ante diem cineris.

a. Divina nos gratia benedictione superna locupletet, qui vos prospicit proximos abstinentiae dies amabiliter praestolare. Amen. b.Ipse in cordibus vestris sibi beneplacitum praeparet habitaculum, qui dies ipsos consecravit abstinentia ciborum. Amen. c. Ut tollentes crucem vestram sequamini eum, qui sponte pro vobis suscepit mortis supplicium. Amen. Per misericordiam ipsius ... *b. Cfr Eph. 2, 22

c. Mt. 16, 24 ;Mc. 8, 34 ; Lc. 9, 23.

514

BENEDICTIONES,

1245bis-1247

1245 bis.

Lo. 325 : Benedictio missae tertiae pluralis. a. Divina pietas vota famulorum suorum dignanter suscipiat, et hanc plebem propitiatus intendat. [Amen]. b. Desideria eorum in bonis ampliet, votum accumulet, et

ab insidiis inimicorum eos dignetur eripere. [Amen]. c. Supplicationes omnium placatus intendat, et quae ipsi pro delictis famulorum suorum offerimus dignanter suscipiat. [Amen]. Per Dominum nostrum lesum Christum Filium tuum.

1246. LMS. 982 ; Mix. Mix. 982 : Benedictio in diem SS. Cosmae et Damiani [22 OCTOBR.].

a. Divina vestris precibus clementia faveat, quae sanctos suos Cosmam et Damianum crucifixione glorificavit corporea. Amen. b. Hosque deputet in suffragio pereuntium, quos praerogatores esse voluit sanitatum. Amen. c. Quo, eorum precibus corruptionum loti a vulnere, sanati corde et corpore, regna cum illis mereamini caelestia possidere. Amen. *a. clementia] oz. LMS suos] oz. LMS b. Hosque] Hos quoque Mrs. Mix. in] ozz. Mis. Mix. c. cotruptionum] a corruptione Mrs. Mix. Fétés le 27 sept. dans le calendtier romain.

I247. BR. 123 : Benedictio in feria IIa [hebdomadae Palmarum.]

a. Doceat in vobis Deus per gratiam suam lumen caritatis et fidei, ne a tenebris erroris et ignorantiae comprehendamini. R. Amen. b. Non efficiamini inanis gloriae cupidi, ne gloriam hominum magis diligatis quam Dei. R. Amen. c. Aperiat vobis oculos interioris hominis et emolliat corda vestra unctione sui Spiritus, ut oculis videntes, in corde intelligentes, ad ipsum convertamini et sanemini. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Fe Cr Ioxr225

b. Gal. 5, 26

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 36r.

c. Bph. 3, 16.

BENEDICTIONES,

1248-1249

515

1248.

BR. 264 : Alia [benedictio unius martyris]. 4. Doceat vos Omnipotens Deus aemulatione sui martyris N. in hoc stadio legitime certare, et non quasi aerem verberantes, repositam iustitiae coronam mereamini reportare. R. Amen. b. Eius vos interventu, reinduat tunica innocentiae, qui spectaculum angelis factus et hominibus, stolam suam in sanguine agni meruit dealbare. R. Amen. c. Quatenus, eius meritis et exemplis sic vita vestra et omnis actio corrigatur, ut, sicut mors eius in conspectu Domini pretiosa est, ita et anima vestra in morte iustorum moriatur. R.

Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. 1 Cor. 9, 24-26 ;2 Tim. 4, 8 15.

b. 1 Cot. 4, 9 ; Apoc. 22, 14

CPS. ITS,

ex cod. BRAUNSCHWEIG f0 747.

1240. Panis 9438, fo 5v-6r : Benedictio in Annuntiatione S. Mariae [25 MART.].

a. Dominator omnium Deus, qui gloriosae almaeque virginis Mariae utero Verbum suum angelo nuntiante carnem suscipere voluit, praestet vobis supplicibus suis auxilium suae miserationis, ut qui eam veram genitricem Dei creditis, eius apud illum intercessionibus adiuvare mereamini. Amen. b. Eiusque semper et ubique patrocinia sentiatis, ex cuius intemerato utero auctorem vitae suscipere meruistis. Amen.

c. Et, qui ad eius celebrandam festivitatem, hodierna die,

devotis mentibus convenistis, spiritualium gaudiorum et aeternorum praemiorum vobiscum munera reportetis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*Sacramentaire de Limoges (Paris, B.N. Lat. 9438 : XIle s. 1) : a. COR. 51, 1 : collecta (gregor.) festi : Deus, qui de beatae Mariae Virginis utero Verbum tuum, angelo nuntiante, carnem sucipere voluisti, praesta supplicibus tuis, ut, qui vere eam Genitricem Dei credimus, eius apud te intercessionibus adiuvemur (Cfr b. semper et ubique] L. (Leonianum) 625; Bruylants, Oraisons, Il, n° 320) patrocinia sentiatis] patrocinia P. 875 et Con. 6, 3 : praefatio ;V. 67 et 1315 ex ... metuistis] per quam meruimus sentiamus L. 133 ; V. 882, 927, COR. 13,2 auctorem vitae suscipete P. 49 ; COR. 14, 1, etc. : in Circumisione Domini ;À. 69 in et Sacr. triplex 302, OR. 163, etc. : Dominica I. post Natalem Domini ; V. 993 : OrziAssumptione S. Mariae : «Deus, qui spe salutis aetetnae...». (Cfr Bruylants, £. Cfr n? 329 : LMS. 1059b, sons, I1, n° 440 : “Deus, qui salutis aeternae 213) b.-c. : Cfr n? 1053b.-c. : O. 310, 4; R. 252, 2. et 233b : O. 307, 2; R. 250, 1

N.B. Voici un exemple typique d'adaptation de trois oraisons pour en faire une bénédiction. L'adaptation s'est faite par maniére d'amplification.

516

BENEDICTIONES,

1250-1251

1250. A. 1850 : Item [benedictio] super ancillas Domina. 4. Domine Deus aeterne, qui utrumque sexum de interitu perpetuae mortis per Iesum christum filium tuum de Mariae virgine natum misericorditer redemisti, has famulas tuas, devotis mentibus tibi servientes, omni benedictione spiritali benedicere digneris. [Amen]. b. Ut in te integram fidem habeant et in praeceptis legis tuae semper perseverent, terrena et transitoria despiciant, aeterna et invisibilia intenta meditatione diligant. [Amen]. c. Ut in numero sanctarum virginum permanentes, caelesti sponso cum lampadibus inextinguibilibus fiducialiter possint occurrere. [Amen]. Quod ipse. *c. Cfr Mt. 25, 1-13 (evangelium Virginum).

AMIENS 94 (Consecratio virginis, quae in Epiphania vel secunda feria Paschae, aut in natalitiis apostolorum celebratur) ; C. £o 80-817 (n° 214) ; DURAND 198 (Zn consecratione virginum) ; F 151 (145-150 : XXVIID) ; F II 729-731 (CXLI) ; GELL. 2090 ; MAGD. 220b (ws. Cambridge University Ee. II. 3 : E) ; Sr. 623, 2; S. GENEV. 176 ; W. 90; Wesr. 666a ; PARIS 733, fo 155 (n consecratione virginum) et £o 156v (benedictio monialis) : a. Domine] oz. F II de intetitu ... mortis] perpetuae mortis ab intentu

EST

has ... tuas] hanc famulam (familiam PARIS 733, fo 155) tuam AMIENS,

DurAND, PARIS

devotis ... servientes] devota mente tibi servientem AMIENS,

DurAND, PARIS digneris] F I, Sr. ; dignare b. Ut] Et AMIENS, PARIS 733, fo 156v in te] oz. AwrENs, DuRAND, Gzrr., Macp., S. GENEv., W., WEST., PARIS habeant ... perseverent] habeat ... perseveret Amrens, DURAND, PARIS et transitotia ... meditatione] contemnat et invisibilia intenta mente DURAND ; et transitotia despiciat et invisibilia intenta mente (meditatione Paris 156) AMIENS, PARIS diligant] diligat Amrens, DURAND, PARIS c. Ut] Et AuirENS, C., DuRAND,

PARIS ; atque Sr.

PARIS inextinguibilibus] S. GzNEv., Wzsr., PARIS

permanentes]

permanens AMIENS, DURAND,

bonorum operum Amiens, C., DURAND, MAcp., possint occufefe] occuttete, ipso praestante, me-

reatut (meteantur C., MaGD., S. GENEV., WEST.) AMIENS, C., DunAND, MaGp., S. GENEvV., Wzsr., PARIS.

I25I.

À. 1865 : Item alia [benedictio dominicalis].

4. Domine Deus omnipotens hos omnes in fonte baptismatis spiritus tui munere sacramentorum tuorum plenitudinem petimus praeparare, ut quorum animas mysterio sancti cor-

poris tui satiasti, illos ad vitam, cuius pignus est, aeternam

perducere digneris. [Amen]. . b. Praesta nobis, ut cuius Spiritus in primordio super aquas, in figura regenerationis nostrae, per aquam salutiferam efficiendi, qui per Spiritum tuum coaeternum super filium in Iordane gratiam spiritalem in columba demonstrasti. [Amen]. c. Super hanc plebem, quaesumus Domine, fidelium noviter

BENEDICTIONES,

1251-1252

517

renovatam benignus respice, ut quod audierunt intelligant, et quod intelligunt firmis cogitationibus credant et in firmitate, te adiuvante, perseverent. [Amen]. Quod. *Cfr Rom. 6, 3-11 (epistola VI. domin. post Pentec.) b. Gen. 1, 25 Mt. 5, 15317; Mc. 1, 9-11 ; Le. 3, 21-22 5 Io. x, 31-34 c. Mt. 13, 13-15. Ax. fo 75-767 (alia in dominica VI. post Pentec.) ; CANT. 56, 3 (in Va feria Pentec.) ; F II 686-688 (CX XXIII) ; Parts 987, fo 49 (#7 AE.) : a. hos omnes] hunc populum plenitudinem] magnitudinem F II ptaepatare] praeparari CANT., PARIS illos] eZ. pet infusionem sancti Spiritus CANT. cuius ... est] oz. CANT. aeternam] aeternum A., F TI (sed sic corr.) b. Praesta nobis] Praestet vobis F II; oz. AE., CANT., PARIS ut ... Spiritus] Et qui Spiritum tuum in Ar., CANT., PARIS aquam ... efficiendi] F IT ; divinitatis mysterium CANT. ; aquam salutiferam Ar., Paris ; ambulare fecisti AE., CANT., PARIS

CANT.

qui] quique Az.,

pet Spiritum ... filium] super filium tibi Canr.; per Spiritum tuum

tibi coaeternum super filium AE. coaeternum] ad. caelitus CANT. in columba] per columbam Car. Amen] ozz. AE., CANT., PARIS c. plebem] om. F II fidelium] multitudinem fidelium F II renovatam] tenatam F II; add. eundem Cawr. respice] emitte CANT. ; add. Amen ut] add. tui amotis igne accensi CANT. et quod intelligunt] et quod intelligant F II; oz. AE., Cawr.,

PARIS

in .. adiuvante] in sanctae Trinitatis confessione CANT. ; in

firmitate AE., PARIS.

1252: AE. fo 113-1147 : Item alia [benedictio in natali S. Andreae apostoli] [30 Nov.].

a. Domine Deus omnipotens, qui gloriosus super sidera sedens almum nobis sidus beatos apostolos reliquisti, quorum speciosam cohortem felici claritate pollentem, prius praeelegisti merito, ut praedestinares in regno. Amen. b. Concede propitius circumstanti plebi crucis tuae muniri signaculo, ut universum superet adversae potestatis incursum. Amen. c. Adiuvet familiam tuam tibi Domine supplicando venerandus Andreas apostolus et pius interventor efficiatur, qui tui nominis exstitit praedicator. Amen. - d. Infunde sensibus eius apostolica dogmata, quo te contempletur mente serena. Amen. e. Ut in illo tremendo discussionis tempore, eius defensetur praesidio, cuius est secuta praeceptum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Paris 987, fo 78.

à

b. circumstanti plebi] circumstantem plebem GOTHICUM 137 : 4. Amen] oz. €. muniri signaculo] sic /ege c. GorHICUM, Joco : muneris signaculum AE d. quo te contempletur] qua te contempletur (/n Ax. : contemplemut corr. on. cuius] quorum. praesidio] praesidium e. eius] eorum in : contempletur) AE., est sans de *c" N.B. La version du Gorxicum, qui ignore le membre plus doute la plus ancienne. Nous avons donné cependant celle de As., parceque : otiginale version la suit, comme modifie, en CANT. complète.

518

BENEDICTIONES, 1252-1254

b. citcumstanti plebi] cirAmen] ozz. CANT. 118, 1 : 4. regno] caelo ut .. incursum] qui beato Andreae regna contulisti cumstantem plebem à ET ] caelestia per crucis suspendia. Amen. b. Praesta quoque, ut in illo tremendo discussionis tempore, huius clementissimi apostoli defendetur praesidio, cuius festum sollemnizat toto alacritatis studio. Amen. c. Bt, qui hodierna die, stigmata Christi in corpore fetendo, getmani consociatus est metito, vos a diaboli eruat laqueo, caelestique adscisci faciat regno. Amen.

1253. Lo. 171 : LXX : Benedictio de vaso.

a. Domine Deus omnipotens, qui omnia munda elegit, hoc vas ab omni pollutione emundet. Amen. b. Fiat in nomine Domini nostri Iesu Christi sanctificatum,

et ab omni immunditia segregatum. Amen. c. Ut spiritus nequam in hoc vas non habeat nec dominatum. Amen.

accessum

*On remarquera que cette bénédiction mozatabe du rituel présente le même type que les bénédictions de la messe. C'est la raison pouf laquelle nous la donnons. Dom Férotin, l'éditeur, fait remarquer qu'il s'agit probablement ici de vases antiques, que l'on croyait avoit servi à des usages paiens.

1254. A. 1842 : In natali plurimorum martyrum benedictio. a. Domine Deus omnium gratiarum respicere dignare hos omnes populos tuos, qui nomini tuo famulantur officiis, ut quidquid sancti 7//; martyris tui hodiernum quondam diem profuit ad beatitudinem, prosit huic ecclesiae ad exemplum. [Amen]. b. Ut ipsos intercedentes, sit in eis fides recta, imitabilis forma, casta sobrietas, hospitalis caritas, spiritalis prudentia, alta sapientia, mens humilis, vita sublimis. [Amen]. c. Ut cum ante tremendum iudicii diem in conspectu tuo adstiterint, non damnandam,

sed mitem ex ore tuo senten-

tiam absolutionis exspectent. [Amen]. Ille vos. *a. hodiernum ... diem] Zege forsan hodierno quondam die.

AE. fo 38 : In natali S. Ambrosii (7 Dec.) ;C.fo 68 (n° 179) ;Canons f? 119 ; CANT. 89, 5 et PARIS 043, f0 133 : clia 5. Benedicti Abbatis (2x MART.) ; GELL. 2082 ; Law. 93b ; In natali $. "Ambrosii ;RoB. 45a : In transitu almi Iudoci confessoris (13, Dec.) ; ROUEN f? 927-93" ; Sr. 621, 2 : in nativitate S. Thomae apostoli (21 DEC.) ; S. GENEV. 152 ; BRux. 389, f? 36 ;PARIS 955, f? 327 ;987, fo 19! (in natali 5. Ambrosii) : a. gtatiatum] add. largitor CANT. hos ... tuos] omnem hunc populum tuum AE., CANT., LAN., RoB., Sr., PARIS 943 nomini tuo] in honofre tuo divinis Ar., CANT., LAN., Ros., Sr., PARIS

943, ROUEN ;add. Amen Ar., PARIS 987

943

ut] et

officiis] ozz. BRnux., PARIS

sancti ... tui] sanctis //is

mattytibus tuis C., S. GENEv., ROUEN, BRux., PARIS 953 ; sancto confessori tuo

|

BENEDICTIONES,

1254-1256

519

(Benedicto CaNr.; Ambrosio AE., LAN., PARIS 987 ;Iudoco Ron.) AE., CANT., Lan., PARIS 987, Ros. ; sancto apostolo tuo 'Thomae Sr. hodietnum ... diem] 072. CaNr., Bnux., PARIS 943 ; hodierno (quondam S. GENEv.) die C., Sr., S. GE-

NEV. ; hodierna die AE., LAN., Ros., PARIS 987 b. Ut ipsos intercedentes] Ut (Et Paris 953) ipsis intercedentibus C., GErr., S. GENEv., BRux.; ROUEN; PARIS 955 ; Bt ipso intercedente Paris 987 ; Et ipso beato confessore (Benedicto Canr., PARIS 943) intercedente CanT., Ros., PARIS 943 ; ut ipso intetcedente Ax., Law., ST eis] nobis C., GELL. casta] castissima CANT., Ros., PARIS 945 ; castitas LAN. caritas, spiritalis] ozz. ROUEN c. Ut] Bt Sr. : ante ... diem] ante tremendi diem iudicii GELL.; in tremendo (tremendi Bmux., PARIS 953, ROUEN) iudicii die C., RouEN, S. GENEv., BRux., PARIS 955 adstiterint] z44. pet sacti confessoris (Benedicti CANT., PARIS 943) venerabilem interventionem CANT., Paris 945, Ros. damnandam] damnabilem C., S. Genev. sententiam ... exspectent] sententiam exspectent absolutionis S. GENE. ; audiant absolutionis sententiam ÂE., CANT., LAN., RoB., Sr., PARIS 945 Ille vos] Quod ipse praestare dignetur.

*S. Josse, ermite en Ponthieu (France ;+ c. 669).

1255. S. GENEV. 124 : Benedictio in Annuntiatione Sanctae Mariae [25 MART.]. Domine Deus, qui cum te non capiant caeli ... Filio Dei a se incarnato. CRAC. 71 ; Koupr. f? 15. Cfr n° 874 : Deus, qui cum te non capiant caeli ... : À. 1834.

1256.

A. 1866. Item alia [benedictio dominicalis]. a. Domine Iesu Christe, pastor bone, qui animam tuam pro ovibus posuisti, sanguinis tui defende commercio. [Amen]. b. Gregem tuum propitius visitare dignare, esurientem pasce, sitientem pota. [Amen]. . €. Quod perit require, quod errat converte, contritum colliga, conforta invalidum,

validumque

custodi; fac eos ante con-

spectum tuum cum iustitia vivere et cum misericordia, si se custodierint, iudicari. [Amen]. d. Tribue eis in fide credulitatem,

in labore virtutem, in

affectu devotionem, in actu prosperitatem, in victu abundantiam, in pace laetitiam, in conversatione gratiam, in luctatione

victoriam. [Amen]. e. Ut in beneplacito conspectui tuo tramitem gaudentes, et praesens tempus cum felicitate percurrant, et venturum cum hilaritate suscipiant. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *2, Cfr Io. 10, 11

b. Gtegem tuum] Cfr V. 272, 374 et 1274.

520

BENEDICTIONES,

1256-1257

AE. fo 76-77 ; CANT. 62, 1, et PARIS 987, fo 49-50! : item alia benedictio in dominica VII. post Pentecosten — Sy. 615, 4 : benedictio dominicae XXI. post Pentec. : a. Christe] ozz. Ar. Amen] oz. PARIS, Sr., b. Amen] oz. Sr. c. petit] perierat colliga] releva CANT. custodi] conserva ST.; add. Amen si ... iudicati] tecum in aeterna felicitate gaudere CANT. Amen] ozz. Sr. e. Ut]

Et PARIS conspectui ... gaudentes] tuo vitae huius tramitem gradientes PARIS tramitem gaudentes] tramite gradientes ST., tramitem gradientes PARIS et ... tempus] praesens tempus CANT. ; et ptaesenti tempore Ar. et PARIS (sine : et) venturum] aZZ. tempus CANT. GELL. ef les mss. de cette famille divisent cette bénédiction en deux : a.-c., et d.-e. : a.-c. : GELL. 2032 : hebdomada V. post Pentecosten ;C. £9 40 (n° 94), et CAHORS, f? 1057 (Zb.) ; F II 604-607 (CXVIII : Z/ezz alia benedictio dominicalis) ;RoDA 122 (alia in

dominica I. post Pentec.) ; W. 43 (dominica VI. de Adventu) : a. pro ... posuisti] posuisti pro ovibus tuis F II sanguinis] et sanguinis C. defende commercio] defende commetcio F II, RopA ; commercio redemisti

Amen] ozz. C., RoDA

b. pota] add. dignare C. ; pota sitientem F II c. petit] periit RoDA ; perierat C. quod ... converte] converte quod errat F II ; quod erraverat converte C. contritum] contrita GELL. validumque] ac F II custodi] ad. Amen. fac ... iudicate] ozz. FII sise custodierint] si se custodirent GELL. ; custodi et iudica RoDA; sic se custodire et CAHORS d.-e. : GELL. 2033 et C. f? 41V-42T (n9 98) : dominica VI. post Pentecosten ;cAmoRS f? 108 : dominica VIII. post Pentec. ; Ropa 124 : dominica III. post Pentec. : d. Tribue eis] Domine Iesu Christe, tribue familiae tuae (familiam tuam Canons, GELL.) credulitatem] rectitudinem C. devotionem] ad4. Amen e. Ut] Bt Gzrr., RopA tramitem gaudentes et] tramite gradientes tempus] temporis Canons. Cfr n° 81 et 87 : Benedic, Domine, bos famulos( populos GExx., GALL. VET.) fuos … : B. 106% (n° 3) ;GELL. 1976 ;F. 51 ; F I 6-10 (II, alibi n° 3) ;et GALL. VET. 222 :

a.-c. Domine ... custodi] Benedic, Domine, hos famulos (ve/ : populos GELL. etc.) tuos conspectui (ze/ : respectui GALL. VET.) tuo te supplici (se supplica GALL. VET cutvantes. Amen c. Fac eos] fac Garr. VET. si se custodietint] si secus egerint GALL. VET. 4. luctatione] colluctatione B. Amen] oz. B., GELL. €. om. GALL. VET. tramitem] tecto tramite F I; tramite gaudentes] gradientes et praesens tempus] et hunc diem.

I257.

S. GENEV. 131 : Benedictio in natali sanctae Mariae Magdalenae [22 Iur.].

4. Domine Iesu Christe, qui beatae Mariae Magdalenae, dum tuos lavit pedes lacrimis per tui Spiritus gratiam lavasti maculas cordis, ipsius precibus cunctis nos elue vitiis, de cuius conversione angeli centum gratulantur in caelis. Amen. b. Resuscita nos a peccatorum sepulcris, qui illa implorante, fratrem eius resuscitasti quatriduanum ab inferis. Amen. é: Tribue, quaesumus,

ut expulsis omnibus

illecebris, eis-

dem participemus praemiis, quem illa, te largiente, iam recepit 2 electione optimae partis. Amen. Quod ipse praestare digneur. *2. Io. 12, 1-10

b. Io. 11, 1-44.

BENEDICTIONES,

1258-1259

521

1258.

A. 1832 : In Octava Pentecostes benedictio.

4. Domine Iesu Christe, qui discipulis tuis tuum Spiritum tribuisti, ecclesiae tuae catholicae dona largire. [Amen]. b. Ut quicumque sunt ex aqua et spiritu sancto renati, semper sint eius protectione muniti. [Amen]. c. Redundet in eis caritas, diffusa per Spiritum sanctum, quae operiat ac superet omnem multitudinem peccatorum. [Amen]. d. Requiescat in istis propitius, qui quondam requievit in apostolis gloriosis. [Amen]. Quod ipse. Ca AC

2 ETSI

5. Gr 10, 3. 5

c: Rom: 5, 5 et Tac 5, 20.

Ar. f? 7ov-71r ; C. fo 56v (n? 84) ; CANT. 56, 1 (IIIa feria Pentec.) ; DURAND 71; Ecxaznr f? 94 (p. 70-71) (in die Pentec. ad vesperum) ; GELL. 2028 et GoD. 311, 19 (la dominica post Pentec.) ; Mis. Max. 143 (n VI. dominico de Adyentu) ; RoDA 120 (Ja dominica post octav. Pentec. ; ROUEN F0 55 ; Sr. 613,2 ; S. GENEV. 69 ; BRux. 389, fo 19V ; Panis 955, f? 187, et 987, fo 457 : a. om. PARIS 987 (f? perdito) — tuum] sanctum ROUEN, PARIS 953 tribuisti] dedisti ROUEN, PARIS, DURAND catholicae] ipsius Spiritus sancti CANT. ; «dd. ipsius muneris Mrs. Mrx. dona] spiritalia dona C., DURAND, S. GENEv. Amen] ozz. Ropa, ROUEN, PARIS 953, ST. b. sempet sint] te semper induant Mrs. Mix. ; sempet induant GELr., Gop. ;

sempet existant C., DURAND, S. GENE. om. C., DURAND, S. GENEV.

£. quae] qui Mrs. Mix.

Amen]

d. Requiescat] Et requiescat C., DURAND, S. GE-

NEV., ROUEN, PARIS 953 glotiosis] gloriosus Requiescat ... glotiosis] oz. Mis. Mix. Quod ipse] Per misericordiam tuam ... Mis. Mix.

Cfr n° 1335b.-c. : S. GENEV. 174 : super neophytos : ut b.-c. supra.

1259. RoDA 184 ; PARIS 967, f? 1957 : In Synodo benedictio. a. Domine Iesu Christe, qui es corona iustorum et perfectorum sanctificatio sacerdotum, sanctifica horum fratrum ad

pertinentem conventum et gemitum incurvatione prostratum. R. Amen. b. Nullum ex eis diabolus de manu nostra, te propitiante, periturum absorbeat, nullis ex eis fraudibus consuetis decipiat,

nullum libidine sauciet, nullum superbia inflet, ut quaelibet vitii contagione commaculet. R. Amen. c. Sed purissima et beneplacita tibi vasa effecta, inculpabiliter mereantur tractare, ut peragere commissa sibi mysteriorum divinitus sacramentis. R. Amen. *Nous donnons le texte d'aprés le Pontifical de Jéróme d'Ochon, évéque d'Elne LA.D. 1423 : Paris, B.N. Lat. 967], RoDA renvoyant pour le texte comme suit : Require retro post missa Pentecosten, maïs sans le donner. Bien que ce Pontifical représente celui de Durand de Mende, cette bénédiction ne figure cependant pas parmi celles du recueil authentique de Durand. Rappelons d’ailleurs que RopA date du XIe siècle.

522

BENEDICTIONES,

1260-1263

1260.

Lo. 126 : Benedictio ad commendandum corpus defuncti. a. Domine Iesu Christe, qui es spes et resurrectio mortuorum, quaesumus,

ut famulum tuum, quem absolutio excipit

mortis, inter electorum confessorum choros eum associare digneris. Amen. b. Et ita tibi cum

benemeritis

servis coronatus

iungatur,

ut in collegio eorum receptus, paradisi tui laetitia perfruatur. Amen. c. Atque, omissis quidquid minus strenue sacro peregit in ordine constitutus, in tuum eum transfer regnum, cum sanctis

omnibus laetaturum. Amen. 1261.

Fit 14-18 (IV) : Léem alia benedictio [in Nativitate Domini] [25 DEc.]: a. Domine Iesu Christe, qui pro salute nostra, ob sacramentum carnis assumptae, solus innocens inveniris. [Amen]. b. Benedic hos famulos tuos et peccatorum suorum non degeneres angustias, cum tibi pro salute ipsorum nascente hodie praesepia parva placuerunt. [Amen]. c. Ut, sicut in hac die nasci ex homine pro hominum salute dignatus es, ita corda ipsorum fide maritante concipiant, et salutifera sanctorum operum fecunditate parturiant. [Amen]. d. Et qui gaudent in nativitate Domini nostri, exsultent in claritate regnantes. [Amen]. Quod praestare digneris omnipotens Pater, per Unigenitum Filium tuum, per omnia saecula saeculorum. Amen. 1262.

GELL. 2033 : Benedictio in hebdomada VI a post Pentecosten. Domine Iesu Christe, tribue familiam tuam in fide creduli-

tatem ... suscipiant. Cfr n° 1256 : Domine lesu Christe, pastor bone ... suscibiant : À. 1866 d et e.

1263. GELL. 2062 : Benedictio in IVa mini.

dominica

in Adventu Do-

Domine Iesu [Christe], tu pastor bone, rogamus te, qui temetipsum ... protectorem. Cfr n° 1352 : Excita, Domine, botentiam fuam et veni … protectorem : À. 1803.

BENEDICTIONES,

1263-1265

523

Cette bénédiction est la seconde partie de celle de A., qui est ainsi divisée en deux pat GELL. et les mss. de cette famille : C. fo 657 (#° 171) ; Gon. 315, 34; S. GENEY. 5, W. 43. Voir, pout la première partie, les références de A. 1805 : Excita, Domine ... Cette méme seconde partie a été adaptée : 7n Zezzpore belli, probablement au XIIe s., selon dom Laporte (Hzescz, LVI), en Allemagne, par BR. 281, et le ms. de Bamberg, et, au XIIIe s. DURAND 199 l'a reprise et diffusée partout.

1264. Ar. Í? 105 : Item alia benedictio [de Passione sancti Ioannis Baptistae] [29 Avc.].

a. Domine, rege. corda plebis tuae per arma iustitiae, ut te attente diligens, fugiat lascivias carnis iniquae. Amen. b. Absolve culpas eius.obtentu Baptistae tui Ioannis, qui pro te interemptus in ergastulo, tecum exsultat in regno. Amen. c. Sitque aput te intercessor pro populo, quem exaequasti Eliae

meritis,

et inter

cunctos

soboles

mundiales.

Amen.

Quod ipse praestare dignetur. *c. Mt. 11, 13-14. CANT. 107, 4 : c. et ... mundiales] cum inter natos mulierum nullum eo resutrexisse affirmabas maiorem (cfr Mt. x1, 11 et Lc. 7, 28) : zzeilleure version.

Cfr n° 19004... : Rege, Domine ...: GELL. Ioannis] oz. b. Absolve] Ablue Domine

2076 : a. Domine, rege] Rege, c. et] quem praefecisti.

1265.

Fr 740-742 (CXLIII) : Incipiunt benedictiones ad omnem populum. a. Domine sancte Pater omnipotens aeterne Deus, de abundantia misericordiarum tuarum famulos et famulas tuas praes-

ta locupletes, praesta securos, ut confirmati benedictionibus

tuis abundent in omni gratiarum exsultatione benedica[n]t. Amen.

actione, teque perpetua

b. Gregem tuum, Domine, placatus intende, et oves, quas

pretioso Filii tui sanguine redemisti, diabolica non sinas incursione lacerare. Amen.

c. Benedic, Domine, hanc familiam tuam in caelestibus et

reple eam donis spiritualibus, concede eis caritatem, gaudium,

pacem, patientiam, bonitatem, mansuetudinem, spem, fidem, continentiam, castitatem, ut repleti omnibus donis tuis, desi-

derantes ad te pervenire mereantur. [Amen]. Per Dominum nostrum Iesum Christum.

s : *Compilation de trois benedictiones super populum post communionem gélasienne . 1785-1787 À. 55-57; triplex V. 1273-1275 ; Sarr.

524

BENEDICTIONES,

1266-1268

1266.

EGBERT f? 78v (f. 58) : Benedictio in quacumque festivitate sanctorum. a. Domine sancte Pater omnipotens, aeterne Deus, respice

propitius hos famulos tuos et has famulas tuas, qui benedictionum tuarum dona desiderant ; praesta, ut in omnibus prae-

ceptis pia veneratione deserviant. Amen. b. Ut omni sanctitate firmati, retributionis diem sine metu

confusionis exspectent, et sanctam ac sacratissimam hodiernae festivitatis. N. celebrantes, grata vota sollemniter illorum accepta in conspectu maiestatis tuae appareant. Amen. c. Ac beatorum consortes sanctorum aggregati, aeternae vitae praemia consequi mereantur, et a te aeterna exsultatione

et perpetua benedictione ditentur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *D'origine a. praesta] et firmentur martyrum

anglaise ? LAN. 95c : sanctorum Gervasii et Protasii [19 Iuw.] : praesta praeceptis] et praeceptis b. Ut] Quatenus firmati] hodiernae ... N.] hodietnam festivitatem, scilicet Gervasii et Protasii sollemniter] sollemnitate appateant] offerant.

1267. CANT. 49 : Benedictio in IVa feria Paschae.

a. Dominus Deus noster, qui dignatus est opprobria sustinere passionis, vos beatae laetificet gloria resurrectionis. Amen. . b. Ipse vobis aperiat ianuam paradisi, qui confregit portas inferni. [Amen]. c. Ipse vos eruat ab omni malo et in regnum suum perducat confidentes, qui pati dignatus est pro impiis innocens. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Act. 3, 13-19 (epistola diei)

b. Cfr Apoc. 5, 20 et Mt. 16, 18.

Cfr n° 1268b.-c. : c. omni malo] flagello

confidentes] confitentes.

1268.

ADELELME 3 : Benedictio in feria quarta Paschae.

4. Dominus Deus noster vos perducat ad arborem vitae, qui eruit de lacu miseriae. Amen. . b. Ipse vobis aperiat ianuam paradisi, qui confregit portas inferni. Amen. c. Ipse vos eruat a flagello et in regnum suum perducat confitentes, qui pati dignatus est pro impiis innocens. Amen. Quod ipse praestare.

BENEDICTIONES, Los re t. 16, 18.

1268-1272

vitae] id est Christum (Cfr LMS. 1013, 25)

525 b. pottas inferni]

Az. fo 54; Duranp (feria IV. Maioris bebdomadae) ;EBERT fo 88v (p. 66); Lan. 85D ; MaGn. 22 ; Nevers 85 ; PL 78, 94; Ros.17c ;S. GALL 867 (item alia de Resurrectione Domini) ;S. Micn. 37 ;Sr. 611, 6; S. GENEv. 49 ;WEST. 592a;

PARIS 945, f? 1177 ;967, fo 1827 ;987, f9 33 ; 1238, fo 75Y ; 2291, f? 657 : a. Deus] om. NEVERS, PARIS 967 vos] ozz. NEVERS etuit] add. vos S. GENEv., Wzsr. c. etuat] liberet DURAND ; consetvet PARIS 967 flagello] malo S. GENEv.

IN.B. Cette bénédiction est antérieure àADELELME (Combaluzier). Cfr n? 1267b.-c.

1269. ORA. Vis. 7 : In primo sabbato de adventu [ad matutinum] benedictio. a. Dominus Iesus Christus, ad cuius adventum devotissime

anhelatis, ipse in vobis augeat incendia sanctae devotionis. Amen. b. Et qui ad hoc venit, ut redimat, ipse ad hoc iudicet, ne

condemnet. Amen. c. Atque ad hoc vestrum inflammet amorem, ut perducat ad aeternam suae gloriae laudem. Amen.

1270. Lo. 137 : Benedictio ad corpus parvuli commendandum. a. Dominus Iesus Christus animam famuli sui ?///us recipiat, et vitae aeternae heredem efficiat. Amen. b. Det ei consortium angelorum suorum, et in resurrectionem futuram participem reddat omnium beatorum. Amen. c. Promissam gratiam confirmet in eum, et tribuat illi regnum aeternum. Amen. Ipse dominus et misericors, qui cuncta regit ... (ms. M). E27

NEVERS 364 : Benedictio super infirmum. a. Dominus Iesus Christus apud te sit, ut te defendat ; in te sit, ut te reficiat. [Amen]. b. Circa te sit, ut te conservet;

ante sit, ut te deducat.

[Amen |]. à c. Post te sit, ut te conservet ; super te sit, ut te benedicat. [Amen]. Qui cum Patre et Spiritu sancto vivit et regnat ...

1272. Ona. Vis. 1147 : JIII Idus Augustas, in diem sanct? Lauventii benedictio ad vesperum [xo AUG.].

526

BENEDICTIONES,

1272-1275

a. Dominus Iesus Christus, cui beatus Laurentius decoctum

sul corporis praebuit holocaustum, mentes vestras concremet caelestium incensione virtutum. Amen. b. Et quem ille assatus in craticula confiteri non destitit, confessionis sanctae vos dignetur praemiis consolari. Amen. c. Ut, inter flammas saeculi constituti, ipsi soli flammescatis per studia sanctitatis, cui hic martyr inhaesit post incendia passionis. Amen. Bnzv. Gorx. (PL 86) 1180 et 1183 : ad I. vesperum et in laudibus : c. Ut] Et mattyr] hic martyr Per misericordiam ipsius Dei nostri.

1273. LMS. 218 ; Mrs. Mix. 210 : Benedictio missae in allisione Infantium Innocentium [8 TAN.]. a. Dominus Iesus Christus, cui parvulorum non vox aetatis,

sed effusio sanguinis laudem dedit, clamorem vestrae confessionis miseratus attendat. Amen. b. Quique illos moriendi actione, non expugnationis certamine coronavit, ipse det vobis contra omnia spiritalia nequitia gloriari spiritali victoria. Amen. c. Et qui illos non ex aetate, sed ex sanguine consecravit,

ipse vos non pro opere condemnet, sed pro sua miseratione iustificet. Amen. *Cfr Mt. 2, 13-18. Comparez n° 1600 : Omnipotens Deus, pro cuius unigeniti … : ©. 304, I : simple parallélisme d'idées.

1274. Ona. Vis. 23 : In quarto sabbato de adventu [ad vesperum] benedictio. a. Dominus Iesus Christus, cuius adventum desiderabiliter

exspectatis, ipse vos participes faciat regni b. Eius vos gloriosa nativitas provehat divinitas pro nobis incarnari venit in mundo. c. Talesque vos dies sui adventus inveniat, laetabundos participio iungat. Amen.

caelestis. Amen. in caelo, cuius Amen. ut dexterae suae

1275. Lo. 445 (suppl.) : Benedictio in missa de hostibus. a. Dominus

Iesus Christus det pacem in finibus vestris, et

BENEDICTIONES,

1275-1278

527

gladios. non militet (immittat ?) in terminos vestros. Amen. b. Det Dominus ex inimicis vestris triumphum vobis, corruantque sub pedibus vestris. Amen. c. Per unam viam vel unanimes si veniant contra vos, per septem et discordes fugiant a conspectu vestro, ut vivatis et bene sit vobis, et protelentur dies vestri in terra possessionis vestrae. Amen. 1276.

PARIS 061, f? 56r : Benedictio pro iter agentibus. Dominus Iesus Christus iter vestrum in beneplacito suo dirigat ... mereamini. *Pontifical de Louis de Beaumont-La Paris, B.N. Lat. 961).

Forêt, évêque de Paris (1473-1492 :

Cfr n° 1244 : Dirigat iter vestrum Dominus in beneplacito suo ... : PL 78, 212.

1277. Mrs. Mix. 1022 : Benedictio in missa pro diacono vel subdiacono [defuncto]. a. Dominus lesus Christus, qui a peccatoribus exorari praecepit, ipse quod rogetur inspiret, et in hac specialius oblatione famulum suum N. ab inferorum cruciatibus liberet. Amen. b. Illum paradisi amoenitate confoveat, et vos morum probitate componat. Amen. c. lli post onera carnis locum beatitudinis conferat, et vobis in longevitate peregrinationis indulgentiam tribuat criminis. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. Cfr n° 1309 : Lo. 397 (unius defuncti) : a. qui] add. se specialius] speciali locum] tribuat loca conferat] oz. longevitate] longinquitate.

e

1278.

Mis. Mix. 700: Benedictio in festo Purificationis Beatae Mariae [2 FEBR.]. j a. Dominus Iesus Christus, qui ad confirmandas promissiones Patrum minister Praesentationis voluit esse, ipse cordium vestrorum immunditias dignetur auferre. Amen. b. Idem qui praecepto legis suae signum desectae carnis accepit, omnes a vobis sordes sui amoris connexione depurget.

Amen.

:

c. Et qui vos filios Abrahae in se ipso, qui est semen etus,

528

BENEDICTIONES,

1278-1280

benedicere promisit, hereditatis beata vos collatione munificet. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. *CfrLc.2,21.

c. Cfr Gen. 22, 18 ; Act. 3, 25 ; Rom. 4, 13-18 ; Galat. 5, 16.

Comparez n° 1339 : Ef, qui Simeonis iusti manibus est susceptus ... : BREV. GOTH. (PL 86) 1088-1089 et 1091 : ad vesperum et in laudibus : a. Bt, qui Simeonis iusti manibus est susceptus, vos sibimet associet benedictione perpetua laetabundos. R. Amen b. vobis] nobis t. beata vos] beatae. Ona. Vis. 359 : benedictio de Circumcisione Domini ad vesperum [x TAN.], et BREv. Gor. (PL 86) 14x et 145 : ib. ad vesperum et in laudibus : a. Praesentationis] Circumcisionis vestrorum] nostrorum PL b. vobis] nobis PL c. vos] oz. PL promisit] repromisit beata] beatae vos] nos PL.

I279.

Ona. Vis. 21 : In tertio sabbato de adventu benedictio.

[ad matutinum]

a. Dominus Iesus Christus, qui adventu suo subvenire dignatus est mundo, animas vestras corporaque purificet a delicto. Amen. b. Det vobis legis suae praecepta virtute spiritus apprehendere, ut possitis adventum eius amabiliter praestolare. Amen. c. Sicque vos ab omni reatu immunes efficiat, ut adventus eius non reprobandos expellat, sed redemptos atque glorifi-

candos assumat. Amen. Bnzv. Gor. (PL 86) 79 et 83 : ad vesperos e£ in laudibus, in IIIo dominico Advenfus : a. vestras] nostras 5. vobis] nobis apprehendere] attendere possitis] possimus t. vos] ozz. Cfr n° 1307 : Dominus lesus. Christus, qui sacratissimo ... : À. 1709 : de aduentu : 4. adventu] sacratissimo adventu b. spititus] add. sancti amabiliter praestolare] interriti postulare c. adventus ... glorificandos] cum advenerit, non in terrore discutiat, sed in gloria remunerandos.

1280. Lo. 136 : Benedictio ad corpus parvuli commendandum. 4. Dominus lesus Christus, qui animam famuli sui post regenerationis stolam carneo exemit e vinculo, clementer illam eruat a supplicio. Amen. b. Abrahae nunc iubeat collocari in gremio, et resurrectionis tempore iustorum omnium annumeret in consortio. Amen. c. Quo in anima, simul et corpore, immortaliter permanp promissa divinitus beatitudo possideat in aeternum. men. *b. Lc. 16, 22.

BENEDICTIONES,

1281-1283

529

I28r.

LMS. 308 ; Mis. Mix. 725 : Benedictio in missa de Cathedra

Petri apostoli [22 FEBR.].

4. Dominus Iesus Christus, qui apostolum suum Petrum et principem constituit apostolorum et claves illi tradidit regni caelorum, praesentem benedicat clerum et populum. Amen. b.Illosque ad promerendam salutem apostoli sui Petri obumbret umbra, qui eius ex devotione sollemnitatis venerantur Cathedram. Amen. c. Ut qui ad eiusdem Cathedrae concurrunt sollemnitatem, levamen percipiant indulgentiae. Amen. A Christo Domino nostro, qui ... *g. Cfr Mt. 16, 13-19 — evangelium festi.

1282.

Panis 733, fe 149v-150r : Benedictio in Cathedra S. Petri [22 FEBR.].

Dominus Iesus Christus, qui beato Petro apostolo suo dedit claves regni caelorum et principem constituit apostolorum, vobis eius meritis ... dignetur aperire. Cfr n° 850 : Deus, qui beatum Petrum et principem constituit apostolorum ... intromittere : CANT. 100, 1 : alia benedictio de sancto Petro apostolo.

1283.

LMS. ror7; Mis. Mix. 972; BnEv. GoTH. 80 : Benedictio in missa de uno confessore.

- a. Dominus Iesus Christus, qui est confessorum remuneratio, confessoris sui l//iws suffragio vos sanctae confessionis munificet dono. Amen. b. Detque vobis confitendi votum, qui eidem confessionis contulit praemium. Amen. c. Ut tanti confessoris veraciter imitando exemplum, ad caeleste mereamini.pervenire promissum. Amen. Brev. Gorn. (PL 86) 1019-1020 : ad vesperum et in laudibus unius confessoris munificet] magnisimplicis duarum capparum, vel novem lectionum : a. vos] nos mefteamini] mereamur. c. confessotis] add. sui b. vobis] nobis et ficet N.B. Ce dernier intervertit les membres à. et c., certainement pat erreur.

Ibidem 1200 : ad II. vesperum S. Gerontii episcopi [26 Auc.]* : a. Illius] Gerontii

530

BENEDICTIONES, 1283-1285

b. vobis] add. se ; 1223 et 1225 : ad vesperum et in laudibus $. Lucae |evangelistae [18 Ocr.]: z. Illius] Lucae evangelistae ^ vos] nos b. vobis] add. se — v. confessotis] add. suae Lucae evangelistae meteamini] mereamur. *S. Géronce, premier évéque d'Italica, prés de Séville, à une époque indéterminée.

1284.

Ona. Vis. 385 : IV nonas ianuarii de initio anni [ad matutinum] benedictio. a. Dominus Iesus Christus, qui est corona totius a se formatae ecclesiae, det vobis hunc annum placabilem ducere. Amen. b. Consoletur vos frugibus, et dignetur munerare virtutibus. Amen. c. Ut, prosperitate sibi placita laetabundi, totius anni spatia meramini pertransire illaesi. Amen. Bnzv. Gorn. (PL 86) 147 et 150 : ad vesperos et in laudibus in dominica ante Epiphaniam : a. Dominus] add. nostet vobis] nobis b. vos] nos c. meteamini] mereamur. Per misericordiam ipsius Dei nostri ...

I284 bis.

Moz. Ps. 312 : Benedictio ad nocturnos de Quadragesima. a. Dominus Iesus Christus, qui est lux vera et claritas sempiterna, vos in his horis nocturnis hymnificantes custodiat. [Amen]. b. Organum labiorum vestrorum dulce modulatione adimpleat, et pectori vestro id tribuat quod optatis. [Amen]. c. Ut eius benedictionibus praediti, matutinum carmen possitis indefesse concinere. Amen. *a. lux vera] Io. 1, 9. vos ... nocturnis] surajouté au dessus d'un passage gratté. Hymnificantes] corrigé en : Hymnidicantes. b. id] ajouté, au lieu ; : dei, E zi d'un texte gratté. £. possitis ... concinere] surajouté au dessus d'un passage gratté.

1285.

. Lo. 279 : Benedictio in missa qua se sacerdos Deo commendat

vn angustus.

4. Dominus Iesus Christus, qui est omnium

bonorum col-

lator, ipse vos benedictionis suae repleat dono. Amen.

BENEDICTIONES,

1285-1288

531

b. Et qui peccantes reducit ad viam salutis, ipse vobis concedat gratiam, quam ab eo postulatis. Amen. c. Quique vos formavit opificio, ipse vos purgatos a crimine, post multorum annorum curricula, attrahat iustificandos in regno. Amen. Mis. Mix. 991i : #issa pro seipso sacerdote : a. bonorum collator] consolator vos] nos b. vobis] nobis postulatis] postulamus cs. vos] nos formavit] subformavit vos] nos putgatos] purget multorum] multa attrahat iustificandos] suo nos attrahat regno] add. superno.

1286. Moz. Ps. 305 : Benedictio ad. nocturnos.

a. Dominus Iesus Christus, qui est splendor lucis aeternae, auferat a mentibus vestris in hac nocte caliginem noctis oriendae. [Amen]. b. Callidi hostis insidias a vobis longe repellat, et angelum lucis custodem semper apponat. [Amen]. c. Ut in eo tuti ad matutina sollemnia consurgatis, in quo omnis plenitudo consistit vestrae salutis. [Amen].

1287.

LMS. 581 : Benedictio de Coena Domini per titulos. a. Dominus Iesus Christus, qui est summus sacerdos secundum ordinem Melchisedech, ipse vos suis donis repleat, suaque benedictione sanctificet. Amen. b. Sacramenta. haec, quae hodie passurus instituit, non ad iudicium, sed ad remedium vobis percipienda concedat. Amen. c. Reficiat spiritum vestrum corpore sacro, et abluat omnia peccata sanguine suo. Amen. d. Novum hoc sacrificium omnes in novitate vitae ambulare faciat, illumque, qui innovat omnia, quam sit suavis ostendat. Amen. e. Ut qui mensae Domini viva et incorrupta alimenta percipitis, aeterna et ineffabilia bona, etiam ipsi sine corruptione sumatis. Amen. *4, Ps. 109, 4 ; Hebt. 5, 6

.

b. 1 Cot.11,29-34

. d. Rom. 6, 4.

1288.

Lo. 404 : Benedictio de uno defuncto ad matutinum.

a. Dominus Iesus Christus, qui est vita et resurrectio morat tuorum, propitiatus vos pro anima famuli Jllius exaudi placatus. Amen.

532

BENEDICTIONES,

1288-1291

b.Ilum Abrahae gremiis foveat collocatum, et vos sibi mundos faciat a peccato. Amen. c. Illi post onera carnis tribuat loca beatitudinis, et vobis praeparet receptacula mansionis. Amen. Sao.

015125

DUC

E622:

1289.

Ona. Vis. 417 : VIII Idus ianuarii in die apparitionis Domini benedictio ad Matutinum [6 TAN.]. a. Dominus Iesus Christus, qui hodie apparitionis suae mirabile signum ostendit in caelo, maiestatis suae praesidio vos gubernet in saeculo. Amen. b. Acceptet credulitatis vestrae vota fidelia, sicut Magorum suscepit munera pretiosa. Amen. c. lubeat peccatorum vestrorum sordes abstergere, qui, ut omnem iustitiam adimpleret, non est dedignatus a famulo baptizari. Amen. *q,-b. Cfr Mt. 2, 1-12 (evangelium festi) Mt. 5, 13-17 ; Mc. 1, 9-11 ; Lc. 3, 21-22.

c. Cfr Io. 1, 29-34 (evangelium 13 Ian.) ;

1200. BREv. GOTH. (PL 86) 953 : Benedictio ad tertiam per annum. a. Dominus Iesus Christus, qui hora diei tertia misit ad apostolos suos Spiritum Paraclitum, in visceribus nostris innovet Spiritum rectum. R. Amen. b. Et, quia mirabile in aequitate permanet sarctum, arcana pectoris nostri repleat Spiritus Sanctus. R. Amen. c. Unigenitus Christus Dominus, qui in faciem discipulorum suorum flatu vivifico insufflavit, ipse populum suum benedictionibus faciat abundare per Spiritum principalem. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. MACEI2, 67-23;

t. Cfr Io. 20, 22-23.

1291. LMS. 811 ; Mis. Mix. 762 : Benedictio in Nativitate S. Joan-

nis Baptistae [24 IUN.].

4. Dominus Iesus Christus, qui in nativitate praecursoris

sui Ioannis tribuit multis gaudium magnum, det vobis, devicta omni tentatione, remissionem omnium peccatorum. Amen.

BENEDICTIONES,

1291-1293

333

b. Et eadem se praesule virtus nunc resultet in voce supplicum, quae prolato Ioannis nomine, os quondam reseravit paternum. Amen. C. Ac, sicuti eo nascente matri est attributa fecunditas, ita menti vestrae, quo sibi fructificet, fidei impertiatur ubertas. Amen. *Lc. 1, 5-58.

1202.

LMS. 109 ; Mis. Mix. 176 : Benedictio in diem sanctae Mariae

[18 DEc.]. a. Dominus Iesus Christus, qui in saeculorum fine processit ex Virgine, cor vestrum virginitatis incorruptae nitore clarificet. Amen. b. Et qui, nuntiante angelo, Virginis ingressus est uterum, eiusdem vos mysterii et instruat et muniat sacramento. Amen. c. Quique hodie virgineae festum Conceptionis devotissime celebratis, ad nativitatem nostri Redemptoris exsultantibus animis et mundo corde perveniatis. Amen. Xp. Cfr Lc. 1-26-38.

Mis. Mix : Annuntiatio (25 Marru). LMS : il s’agit de la grande fête mozarabe de la Maternité divine de Marie (18 DEC. ; cfr notice du n? 1298). CRAC. 74; HuEsCA 27; Lams. 6o1 ; UTRECHT

83 ; WIEN 629, 1 ; PARIS

961,

virginitatis … clatifo 447 : in Annuntiatione B.M. Virginis : a. nitore] corona ficet] virginitatis corona clarificet incorruptae CRAC. ; corona clarificet virginitatis b. Et] Ut CrAC., UTRECHT ; b.etc. nZerventuntur in HUESCA incoftuptae Paris mysterii] nuntiante] annuntiante HurscA, LAmB., WiEN, PARIS Ei WIEN sactaeiusdem] eius ministerii HuxscA, LAMB., UrRECHT, WIEN, PARIS c. vitgineae] virginis. mento] sacramentum Mis. Mix., CRAC., UTRECHT

N.B. : Dom Laporte (Huesca 27) croît cette bénédiction d'origine germanique : St-Gall ? (WreN). Cela me paraît peu probable, puisqu'on la trouve dans le Liber Mozarabicus (LMS.). J'inclinerais plutôt pour l'origine wisigothique.

1293.

Mis. Mix. 865 : Benedictio in festo S. Matthaei apostoli [2X9 SEPT.].

^

a. Dominus Iesus Christus, qui ingenti pietate apostolum suum Matthaeum et evangelistam ex publicano fecit [martyrem] mirificum, nos de adversis faciat semper victoriam

FA promereri. Amen. , ab omni issima prompt ne vocatio it exaltav illum qui Et b.

534

BENEDICTIONES,

1293-1296

nos mundanae conversationis dignetur eruere contagio. Amen. c. Et, qui voce praedicationis et apostolatus gratia illum ditavit in mundo, nos spiritualium gaudiorum munificet incremento. Amen. Per misericordiam ipsius Dei. *a. Cfr Mt. 9, 9-13 (evangelium festi)

[martyrem] (ajoufe conjecturale).

Bnzv. Gorx. (PL 86) 1206-1207 et 1209 : ad vesperum et in laudibus.

1294. Ona. Vis. 1201 : In die sancti Martini benedictio ad Matu-

tinum [11 Nov.].

a. Dominus Iesus Christus, qui linguam beatissimi Martini et in sui nominis confessione victricem, et in adversarii invec-

tione potentiorem fecit existere, os nostrum aperiat in confessionibus laudis suae. Amen. b. Et qui illum abstinentiae fecit legibus gloriosum, vos efficiat poenitentiae fructibus opulentos. Amen. c. Ut eam pacem, quam ille continuo moriturus tenendam praedicavit discipulis, vos et nunc in spe, et post in re plenissime capiatis. Amen. c. te] remuneratione L (— London, Brit. Mus., Add. 30852).

1205. Mis. Mix. 978 : Benedictio unius virginis in missa.

a. Dominus Iesus Christus, qui martyrem suam N. coronavit post flammam, ipse in vobis malae cupiditatis exstinguat incendia. Amen. b. Et qui eius corpusculum nivei candoris velavit amictu, ipse vos purificet a delictis. Amen. c. Quique spiritum caelesti locuta in regno, praemium vobis tribuat sempiternum. Amen. Per misericordiam ipsius Dei. LMS. 100 ; Mis. Mix. 170 : 5. Eulaliae [10 DEC.] : 4. Dominus] oz. b. vos] add. à peccato a delectis] et delicto c. locuta] locavit (zzei/leure version).

*S. Eulalie, célèbre vierge de Mérida (Espagne), fut martyrisée en 303, sous Dioclétien. Sa féte est une des plus anciennes en Espagne.

1206.

Macr. 28 : Benedictio in V Ia feria [Pentecostes].

a. Dominus laborantem,

Iesus Christus, qui mulierem fluxu sanguinis

tactu vestimenti

sui dignatus

est curare,

vos

BENEDICTIONES,

1296-1298

535

quoque dignetur ab omni peccatorum sorde propitius emundare. Amen. , b. Et qui domum lairi precibus eius motus, corporaliter intravit, filiamque eius potentia divinitatis suae a morte cor-

poris suscitavit, penetralia cordis vestri spiritualiter intret, et vos a morte animae ad amorem suum miseratus exsuscitet. Amen. c. Quatenus, ieiuniis congruentibus expiati, sic in eius conspectu placeatis, ut contra corporales ac spirituales hostes semper fortes existere valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 8, 40-56.

€. Cfr Eph. 6, 12.

S. Mic. 54 ; WEsr. 6042 : a. Chtistus] ozz. WEsT.

1297. BREv. Gorn. (PL 86) 967 : Benedictio ad completoria quariae feriae per annum. a. Dominus lesus Christus, qui nos redemit, hac nocte custodiat. R. Amen. b. Sanctificet corda et corpora nostra. R. Amen. . c. Et in bonis actibus compleat desideria nostra. R. Amen. Per misericordiam. 1298.

Mis. Mix. 848 : Benedictio in Nativitate gloriosae Virginis Mariae [8 SEPT.].

a. Dominus Iesus Christus, qui olim ex Virgine dignatus est

nasci, suae vos Genitricis intercessu sanctificet. Amen.

b. Quique matrem servavit a corruptelae contagio, sinum vestri cordis emaculet a delicto. Amen. c. Et qui eam fecit virginem manere post partum, caelum vobis tribuat possidere post transitum. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri.

Ropa 33 : Annuntiatio Sanctae Mariae [25 Marr.] : a. est] ad. angelo nuntiante. Brev. Gord. (PL 86) 1291-92 et 1300 : ad I. vesperum et in laudibus "Annuntiationis [18 Dec.]. i DEc.] ; Ona. Vis.203 : De festivitate gloriosae sanctae Mariae virginis ad vesperum [18 Brev. Gork. (PL 86) 212 et 215 : in sabbato S. Mariae ad vesperum et in laudibus b. intercessu] intercessione PL post octavam. Epiphaniae : a. vos] nos PL c. vobis] nobis PL. vestti] nostri PL

ent la *La féte wisigothique du 18 décembre, destinée à honorer spécialem généralement en maternité divine de Marie, mieux qu'au 25 mars, qui tombe

536

BENEDICTIONES,

1298-1301

caréme, et fixée au 18 décembre par le 10e concile de Tolède (vers 656), est la plus grande solennité mariale de l'Église d'Espagne (Férotin, Liber Ordinum, 490-491, note 18).

1299. ADELELME 28 : Benedictio im dominica decima post Pentecosten.

a. Dominus Iesus Christus, qui per affectum compassionis humanae appropinquans Ierusalem super habitatores illius voluit flere, tribuat vobis ita peccata vestra deflere, ut conso-

lationem suae benedictionis vobis dignetur impertire. Amen. b. Quique potentiae suae admirabili signo, vendentes et ementes omnes deiecit de templo, faciat vos idoneos existere conspectui suo, ut omnium vestrorum sit illi acceptabilis deprecatio. Amen. c. Quatenus praecepta et doctrinam eius adimpleatis, et appropinquante die iudicii consortes efficiamini regni caelestis. Amen. Quod ipse praestare. *Lc. 19, 41-47 (evangelium IX. dominicae).

DuRAND 91 (ez alia in dominica XI. post Pentec.) ; UrRECHT 64 (dominica nona) ; Paris 733, f? 1477 ; 961, f0 56" et 13315, fo 18V-197 (dominica IX.) ; PARIS 734, f0 1477 (dominica VII.) : a. vobis ita] vobis omnes DURAND ;ita nobis PARIS 734 vestra] nostra PARIS 734 deflere] deplorate DurAND, UTRECHT, PARIS vobis] nobis PARIS 734 impertite] impendere DURAND ; impertiri UrRECHT, PARIS 734 ; impetrare PARIS 735 b. omnes] ozz. DURAND conspectui] in conspectu DuraAnDp, UrnEcHT, PARIS vestrum] nostrum PARIS 734.

I300. BREV. GOTH. (PL 86) 314-315 : Benedictio feriae VIae post

dominicum Ium Quadragesimae ad vesperum.

4. Dominus Iesus Christus, qui per eleemosynam et ieiunium exstingui dixit peccata, super vos benedictionis suae concedat gratiam. R. Amen. b. Ut, per ieiunii castigationem diaboli calcetis superbiam, et humilitatis Christi apprehendatis itinera. R. Amen. c. Ac praestet Dominus, ut per distributionis eleemosynam, praesentis vitae remedia et dona consequamini aeterna. R. Amen. Per misericordiam ipsius.

I301. .ORA. Vis. 768 : Die dominico in Ramos palmarum, ad benedictionem palmarum.

BENEDICTIONES,

1301-1303

537

.4. Dominus Iesus Christus, qui per legem et prophetas veniens assumpsit formam hominis, ipse vos benedicat et sua protectione custodiat. Amen. b. Et qui huius diei festivitatem elegit, tribuat vobis suam gratiam, ut numquam sitis servi peccati. Amen. c. Corda quoque vestra et corpora ab omni delicti mundet contagione, ut participes efficiamini cum sanctis eius in regno aeterno. Amen. *a. Cfr Philip. 2, 6-7. BRAGA 53, 4 : Zn reversione processionis : percantalis versibus “Gloria, laus et honor”,

pontifex det banc benedictionem: super populum dicens : a. hominis] filii hominis b. festivitatem] sollemnitatem c. mundet] purget eius] omnibus Quod ipse praestare dignetur ...

1302. BREv. GoTH. (PL 86) 670, 679 et 685 : Benedictio ad vesperum feriae IVae, Vae et VIae ievuniorum ante Pentecosten.

a. Dominus Iesus Christus, qui post resurrectionis suae diem quaterdenis diebus cum discipulis commoratus est suis, inchoationis vestrae ieiunium clemens suscipiat, et cuncta facinora laxando dimittat. R. Amen. b. Et, qui ad discipulos intrare non distulit ianuis clausis, ipse vos ingredi faciat in regnum suae beatitudinis. R. Amen. c. Et, qui videntibus

cunctis

ad caelos remeans,

sedem

repetit deitatis, illustrari vos iubeat per Spiritum veritatis. R. Amen. Per misericordiam. * Act. 1, 1-3 ; Io. 20, 19 ; 21, 1 ; Mc. 16, 14-19 ; Lc. 24, 36-49.

1303. Ona. Vis. [22 IAN.].

495

: Benedictio

ad matutinum.

S. Vincentii

a. Dominus Iesus Christus, qui potenter vincenti martyri suo Vincentio matutinam stellam donavit in munere, et primae resurrectionis et futurae vos gaudiis ditet. Amen. b. Et qui eidem Vincentio manna dedit absconditum, obtentu eius glorioso vos immortalitatis vestiat indumento. Amen. c. Ut, exemplo memorati martyris, et carceres vincentes

et flammas, educti a carcere saeculi, flammas evadatis aeterni

supplicii. Amen.

Brev. Gorx. (PL 86) 1078 : in laudibus : a. Vincentio] Vincenti cordiam.

Pet miseri-

538

BENEDICTIONES,

1304-1306

1304. Ona. Vis. 317 : VII Kalendas ianuarias. In diem sancti Stephani benedictio ad vesperum [26 DEC.]. a. Dominus lesus Christus, qui primum suae passionis sequacem Stephanum martyrem fecit, det vobis suae passionis exemplo, victoriam ferre de mundo. Amen. b. Sui quoque martyris prece similem vobis tribuat vim suae dilectionis habere, et adversitates aequali tolerantia superare. Amen. c. Ut instructi exemplo redemptoris et imitamento martyris, percipiatis plenitudinem vestrae redemptionis. Amen. *Cfr Act. 6, 8-10; 7, 54-59 (epistola festi). Bnzv. Got. (PL 86) 125 et 127 : ad vesperos et in laudibus : a. vobis] nobis vobis] nobis c. imitamento] invitamento petcipiatis] percipiamus trae] nostrae. Per misericordiam ipsius Dei nostti ...

b. ves-

1305. LMS. 647 ; Mis. Mix. 502 : Benedictio in IVa feria Paschae.

a. Dominus Iesus Christus, qui pro nostris delictis et crucem pertulit et sepulcrum, incorrupte vos faciat observare redemptionis vestrae mysterium. Amen. b. Et, qui pro vobis moriens, resurrexit die tertio de sepulCrO, sanguine suo nos purificet a delicto. Amen. c. Ut, sicut ei consepulti estis baptismate, ita eo vobis omnia donante partem mereamini in prima resurrectione habere. Amen. [Praestante sua misericordia ...] *a. Cfr Philip. 2, 8 b. Cfr Mt. 20, 19 ; Mc. 10, 34 ; Lc. 9, 22 ; 1 Cor. 15, 4 c. Col. 2, 12. Mis. Mix. : c. Praestante ..] Per misericordiam ipsius Dei nostti ...

1306.

LMS. 619; Mis. Mix. 486: Benedictio im hilaria Paschae dicenda. 4. Dominus lesus Christus, qui pro totius mundi salute moriens hodie resurrexit a mortuis, ipse vos resurrectione sua mortificet a delictis. Amen. b. Quique per crucis patibulum mortis destruxit imperium, beatae vitae vobis tribuat participium. Amen. c. Ut, qui resurrectionis eius diem cum laetitia praesenti

BENEDICTIONES,

1306-1308

539

celebratis in saeculo, sanctorum mereamini in caelesti regione consortium. Amen. Auxilante sua misericordia, qui vivit cum Deo Patre et regnat cum Spiritu Sancto unus Deus in saecula. Amen. *a. Cfr Mc. 16, 1-7 ; Mt. 28, 1-7 ; Lc. 24, 1-8 ; Io. 20, 1-18.

Mis. Mix. : c. Auxiliante ...] Per misericordiam ...

1307. A. 1799 : In primis de adventus Domini benedictio.

a. Dominus

Iesus Christus, qui sacratissimo adventu suo

subvenire dignatus est mundo, animas vestras corporaque purificet a delicto. Amen. b. Det vobis legis suae praecepta virtute Spiritus sancti apprehendere, ut possitis adventum eius interriti postulare.

Amen.

c. Sicque vos ab omni reatu inmunes efficiat, ut cum advenerit, non in terrore discutiat, sed in gloria remunerandos assumat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. À. est seul a ajoutet après Dominus : nostet. Cfr Mt. 24; 1 Cor. 1, 8 et 15,

23; 1 Thess. 2, 19 ; 3, 13 ; 4, 14; 5, 25 ; etc.

Ax. £o xov (dominica III. ante Natalem Domini : alia) ; B. £o 109* (n° 15) ; C. fo 63 (n° 167 : dominica I. de Adventu) ;CANT. 4, 3 (fem alia dominicae III. Adventus); DunAND 2 (in IIa dominica de Adventu) ; F. 62 ; F I 62-64 : XI (alibi n° 14) ; F II 807a-809 (CLVIIb) ; GELL. 1987 (de vigilia Natalis Domini) et 2059 (la dominica in Adventu) ; Gop. 314, 30 (la dominica de Adventu) ; R. 252, 4; RODA 159 (dominica IVa de Adventu) ; Sr. 616, 9 (alia dominicae III. ante Natalem Domini) ; S. GENEV. 4 (dominica IVa de Adventu). — UrRECHT 2 ; BRUX. 389, fo 26 ;PARIS 733, f? 1387 ; 734, £0 1417 ; 953, fo 23V-247 ; 961, fo 157 ; 987, fo 3; 13315, f? 23V ; ROUEN f? 7or71" : dominica IIa de Adventu ; W. 40 : a. putificet a delicto] sanctificet B., F., F I, b. Det] Detque S. GENEv. ; Sic PARIS 734 GzzL. 1987, R., Ropa ; purificet F II possitis ... postulare] in sancti] add. det PARIS 734 vobis] nobis Gop. intettiti postulate] secundum nullo offendentes, ea possitis adimplere DURAND F I, GELL. intrepidi praestolari C., S. GENEV. ; interriti praestolari Ar., Cawr.,

ptaestolari 1987, R., Ropa, Sr., UTRECHT, ROUEN ; intrepidi postulate W. ; metito c. advenctit … assumat] advenetit introire discutiat, secundum PARIS 733 et 734 temunerandos] remunerando gloriam remunerandos vos assumere PARIS 734 in gloria] W. (zs. P : gloriam). Ropa, W. (#5. P. : remunerandos)

21 : in ferfio Cfr n° 1279 : Dominus lesus Christus, qui adventu … : ORA. Vis. intetriti postulare] b. sancti] ozz. sabbato de adventu : a. sactatissimo] oz. non reprobandos amabiliter praestolare ^ .c. cum ... temunerandos] adventus eius

expellat, sed redemptos atque glotificandos.

1308.

beneOna. Vis. 183 : In die sanctae Eulaliae ad matutinum dictio [xo DEc.].

540

BENEDICTIONES,

1308-1311

a. Dominus Iesus Christus, qui sanctam Eulaliam constantia roboravit, vos in tentatione robustos statuat. Amen. |

b. Qui eam passione glorificavit, a vobis passionum ignominiam tergat. Amen. c. Qui illam inter tormenta victricem tortorum fecit, vos inter turbines mundi eruat ab omni eventu periculi. Amen. *S. Eulalie, vierge et martyre de Mérida, sous Dioclétien (+ 303). Brev. Gorx. (PL 86) 1285 : ad II. vesperum.

1309. Lo. 397 : Benedictio unius defuncta. a. Dominus Iesus Christus, qui se a peccatoribus exorari praecepit, ipse quod rogetur inspiret, et in hac speciali oblatione famulum suum J//wm ab inferorum cruciatibus liberet. Amen. b. Illum paradisi amoenitate confoveat, et vos morum probitate componat. Amen. c. Illi post onera carnis tribuat loca beatitudinis, et vobis in longinquitate peregrinationis indulgentiam tribuat criminis. Amen. Lo. 407; Sr. 628, 1 : a. ipse .. rogetur] ipse quid rogetur Sr.; quod ipse vocatut Lo. b. et] ozz. c. oneta] funera Sr. tribuat] det Quod ipse praestare Sr. Cfr n? 1277 : Mis. Mix. 1022 : fro diacono ... defuncto (variantes

ibidem).

,

I3IO. ORA. Vis. 378 : De circumcisione Domini benedictio ad matutinum [x IAN.]. a. Dominus Iesus Christus, qui se pro nobis circumcidi permisit, ipse in vobis mundi voluptates divini verbi gladio desecet. Amen. b. Et qui ritum veteris legis, ut legem adimpleret suscipere voluit, ipse vos novi testamenti gratia renovet. Amen. c. Ut, vetusta quoque reicentes ex corde, nova, quae Domino placent opera, et mente perficiatis et corpore. Amen. *Cfr Lc. 2, 21 (evangelium diei).

I3II. PARIS 9438, fo 127 : Item alia [benedictio de Adventu Domini].

a. Dominus lesus Christus, qui semetipsum vestri causa dedit propitium adventus sui illustratione, et respectui caelesti

BENEDICTIONES,

1311-1313

541

misericordiae benedicere atque protegere vos dignetur sub tegumento virtutis suae. Amen. b. Quatenus hic et in futurum illum habere mereamini praevium, et in aeterna beatitudine, illo remunerante, valeatis

accipere praemium. Amen. c. Rorem

suae

benedictionis

in vobis clementer

infundat,

quatenus in praesentis vitae aerumnis adhuc positi, de omnibus inimicis vestris illum habere redemptorem et in aeternum sentiatis protectorem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Sacramentaire de Limoges (1éte moitié du XIIe siècle : Paris, B.N. lat. 9438).

I312. LMS. 1316 (suppl.) Mariae [15 AvG.].

: Benedictio de Assumptione samcíae

a. Dominus Iesus Christus, qui sic quoque matrem virginem glorificavit in transitu suo, misericorditer vos suo perducat caelesti in regno. Amen. b. Quique huius diei istius e saeculo ovantes eam transtulit angelico in choro, virginitatis vos florescere faciat hoc in saeculo. Amen. c. Ut per eam adiutricem, luxu devincamini carnis incentivo,

per quod ea auctorem mortis non sensit in exitu suo. Amen. d. Ut, sicut eam angelico fultam comitatu paradiso hodie intulit laetabundam, vos sic eiusdem prece suffragatrice, mereamini in caeleste sede locari perpetua. Amen. Praestante sua misericordia ...

1319; Ona. Vis. 315 : In eodem die, quo missa Nativitatis Domini

celebratur benedictio ad vesperum [25 DEC.]. ' a. Dominus

Iesus Christus, qui sua vos nativitate redemit,

ipse vos in fide confirmet et in tentatione gubernet. Amen. b.In

virtute

multiplicet,

et in infirmitate

relevet,

et in

anxietate laetificet. Amen. c. Infundat in vobis suae pietatis gratiam, temperet disciplinam, remittat offensam. Amen. LI

Comparez : Benedicat vos omnipotens Deus et mentes vestras ad boni actus ... : À. 1864 : benedictio dominicalis (n° 288) : a. Dominus ... ipse] Benedicat ... locupletet. Amen gubernet] adiuvet, et] ozz. confirmet] firmet vos] ut (ve/ et ?) vos

c. Infundat ... b. et in anxietate] in anxietate in conversatione castiget pietatis] In prosperitate praeparet (ve/ temperet), in iniquitate emendet, in tranquil-

litate sublimet. Infundat (vel ingerat) disciplinam.

temperet ... offensam] indulgeat offensam, temperet

542

BENEDICTIONES, 1314-1316 I314.

LMS. 181 ; Mrs. Mix. 222 : Benedictio in diem Circumcisionis

Domini [x IAN.].

a. Dominus Iesus Christus, qui ut legem adimpleret, in suscepta carne circumcisionem suscepit corpoream, ipse cordium vestrorum abscidat illecebras. Amen. b. Et qui Simeonis Iusti manibus est susceptus, vos sibimet associet benedictione perpetua laetabundos. Amen. c. Ut tam corporis quam animae vitiis desecatis, ad eum perveniatis, qui ad confirmandas promissiones Patrum minister factus est circumcisionis. Amen. [Praestante sua misericordia .....] *Lc. 2, 21-28.

b. Cfr n? 1339a : Purificationis 5. Mariae.

Mis. Mix. : v. Praestante ...] Per misericordiam ipsius Dei nostti ...

I3IS. ORA. Vis. 16 : In tertio sabbato de adventu [ad vesperum] benedictio. a. Dominus Iesus Christus, qui venit de incorruptae matris carne corporis veritatem assumere, eruat vos ab humanae passionibus corruptelae. Amen. b. Qui veritatem hominis sine peccato hominis suscipere venit,

vos

ab omni

delicto

Amen. c. Ut quidquid humiliatus

humanae

colluvionis emundet.

Deus in natura

hominis

pro

vobis sustulit, totum in naturae vestrae salvatione miseratus

accumulet. Amen.

1316. LMS. 1086 ; BREV. GOTH. 122 : Benedictio in missa unius virginis ad vesperum et missam.

a. Dominus Iesus Christus, qui Virginem suam Z/lam casto sibi desponsavit amore, castitatis vos dono munificet. Amen. b. Et qui illam subarrhavit sibi annulo fidei, vos suae connectat indissolubiliter caritati. Amen. ©. Ut eam pro vobis apud se suffragatricem admittat, quam sibi incorrupto amore assumpsit sponsam. Amen. *b. Cfr Antiphona ad vesp. et laud. S. Agnetis : "annulo suo subatrahvit me".

BENEDICTIONES,

1316-1318

543

Moz. Ps. 339 : benedictio de una virgine ad vesperum : a. sibi ... amore] servabat pudote. BREv. GorH. (PL 86) 1027 et 1029 : ad vesperum et in laudibus de una virgine praecipua : a. sibi desponsavit] setvavit amore] pudore vos] nos: : à.

vos] nos indissolubiliter] indissolubili c. Vobis] nobis quam] add. ipse Per misericordiam ... Bnxv. Gorx. 87 et (PL 86) 1030 : Dominus lesus Christus, qui virgines suas IN.IN. e : ad vesperum (et 1032 : in laudibus) plurimarum virginum : a. vitginem suam] vitgines suas desponsavit] servavit amote] pudore vos] nos b. illam] illas vos] nos indissolubiliter] indissolubili c. eam] eas vobis] nobis suffragatricem] suffragatrices quam] quas incorrupto] indisrupto sponsam] sponsas. Ibidez 1054 : in laudibus SS. Agnetis et Emerentianae virginum (21 ef 23 IAN.) : a. virginem ... illam] virgines suas Agnetem et Emerentianam desponsavit amote] setvavit pudote vos] nos b. illam] illas vos] nos connectat] connectet c. eam] eas vobis] nobis suffragatricem] suffragatrices quam] quas sponsam] sponsas. Ibidem 1152 : ad II. vesperum S. Martianae virg. et martyr. (12 lui.) et 1154 : ad vesperum S. Iustae virginis (16 Tux.) : a. Illam] Martianam (ve/ Iustam). | sibi ... amote] servavit pudore 1154. *S. Marciana, vierge et martyre de Césarée de Mauritanie, en 303. S. Juste, célèbre martyre de Séville, avec sa soeur Rufine, sous Dioclétien et Maximien (c. 285).

1317. Lo. 113 : Benedictio in finem hominis diei.

a. Dominus Iesus Christus, qui vitae et mortis potestatem dispensat, ipse huic (his) famulo suo (famulis suis) I7/ (Ilis), pro quo (quibus) supplicamus, requiem impertiat, et vobis per conversationem melioris vitae criminum [veniam] attribuat. [Amen].

b. Illi (Illis) omne peccatum in carne contractum omittat, et vobis inspiramine suo viam salutis aperiat. [Amen]. c. Illi (Illis) nunc relictis offensis in resurrectionem suam ostendat gloriam, et vobis sine confusione suam contemplari

permittat praesentiam.

Cfr n° 2009 : Summus excelsus Dominus ... : Mis. Mix. 1025 : in missa de uno vitae] vitam defuncto : a. Dominus ... Christus] Summus excelsus Dominus melioris ... atttibuat] corrigat, et defuncto (ve/ dehuic ... pet] et vivis b. omne peccatum] functa) pro quo (ve/ qua) eum supplicamus requiem tribuat contractum … et vobis] contracta omnia peccata dimittat ;omni autem om. et suam ostendat] concedat c. nunc ... tesuttectionem] in resurrectione suam ... petmittat] 0. vobis] isti etiam suam

"

I318.

Lo. 35 : Benedictio in ordine baptisma. Dominus Iesus Christus, qui vos lavit ... caritatis. Cfr n° 1207 : Deus, qui vos lavit ... : PL 78, 94 : in feria tertia in albis.

544

BENEDICTIONES,

1319-1321

1310. LMS. 756 : Benedictio de Ascensione Domana. a. Dominus

Iesus Deus, Dei Filius, cuius nos membra esse

gaudemus, illic vos attrahat corde, quo ipse pore. Amen. b. Illic vobis sidereas praeparet mansiones, dit post vulnera Passionis. Amen. c. Illic mentis vestrae aciem dirigat, quo socioque Spiritu sancto conregnat. Amen. misericordia ... *. membra ...] Cfr Act. 1, 1-11 et cfr LMS. 559, 7-8, Quadr.), 544, 575,

recessit in corqua 1pse ascen| Patri coaequalis Praestante sua

Cfr Rom. 12, 4; 1 Cor. 6, 15 et 12, 27 ;Ephes. 5, 30 a.-c. Mc. 16, 14-20 (epistola et evangelium diei) b. vulnera passionis] et 679 ; Lo. 326, 12 ; ORA. Vis. 543 (49 4474 : sabbato in vicesima 664, 749, 790, 794; À. 1841 (n? 19254 : plur. martyrum).

1320. Ona. Vis. 2 : In sabbato benedictio ad vesperum qui primum occurrit in adventum. a. Dominus Iesus, qui ad redemptionem vestram venit, non mutatione loci, sed veritate hominis assumpti, clarificando vos attollat in gloria regni. Amen. b. Adque idem, ad redimendum veniens, redemptos vos a malis omnibus servet. Amen. c. Et quoniam ipse humiliatus iniquitatem vestram abstulit, ipse gloriosus beatitudinis vobis praemia donet. Amen. BnEv. Gorx. (PL 86) 5o et 58 : ad vesperos et in laudibus dominici I. /Adventus : 4. Dominus Iesus] Christus Dominus clarificando] clarificandos vos] nos gloria] gloriam b. vos] nos c. vestram] nostram vobis] nobis.

1325. UTRECHT 55 : De venerabili Sacramento benedictio.

a. Dominus in memoriam in perpetuum. b. Eiusque est gaudium, tis accessum,

Iesus, qui sui corporis et sanguinis sacramentum suorum instituit mirabilium, ipse vos custodiat Amen. fortitudine ad montem Dei, ubi sempiternum post itineris huius terminum prosperum habeaet aeternum

habitaculum,

quod

diligentibus

Deum est ante saecula praeparatum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr 1 Cot. 11, 23-29 (epistola festi) b. ad montem ... accessum] Cfr Hebr. aeternum ... praeparatum] Cfr Io. 14, 3 ; 1 Cot. 2, 9.

Yo TS

BENEDICTIONES,

|

1322-1324

545

1322:

S. GALL 880 : Benedictio in Synodo.

. 4. Dominus messis et corporalis et spiritualis det vobis incrementa gratiae sacerdotalis. Amen. b. Ut manu et lingua pauperes Christi recreantes, cum istis fiatis ovantes. Amen. c. Et ad dexteram constituti, participium percipiatis Agni Dei. Amen. Quod eius dignatione fieri postulemus, qui quos ante saeculum praescivit et praedestinavit, et ante finem saeculi vocavit et iustificavit, in fine saeculi glorificavit. Amen. *g. Dominus messis] C/r Mt..9, 38 ; Lc. 10, 2

c. Cfr Mt. 25, 31-40.

C. fo 76-77! (n° 203) ;DURAND 205 ; S. GENEV. 164 ; W. 102 ; PARIS 733,f0 156" : 4. messis et] mitis et linguae PARIS b. Ut] Et DuRAND Chtisti] ozz. PARIS istis] ipsis c. Et] Atque nobis PARIS petcipiatis ... Dei] caelestis tribuat

regni PARIS Quod ... glorificabit] constitutionem mundi praedestinatos, mundi reddet glorificatos, per infinita W. ; Quod ipse praestare dignetur ...

Quod ipse praestare dignetur, qui ante et ante finem saeculi iustificatos, in fine

saecula saeculorum. Amen C., S. GENEV., (conc/usio ordinaria) DURAND, PARIS.

1323. BREv. GorH. (PL 86) 199 et 201 : Benedictio feriae IIIae

ad vesperos et feriae IVae in laudibus post octavam Epiphaniae.

a. Dominus nos sua benedictione locupletet, et regnorum caelestium faciat coheredes. R. Amen. b. Det nobis praesenti vitae spatium, et propitius attribuat consortium electorum. R. Amen. c. Atque nos, ita eripiat semper a malo, ut custodiat et conservet clementer in bono. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui est benedictus. . *a. cohetedes] Cfr Rom.

8, 17.

1324. Lo. 138 (en note) : Ad commendandum corpus parvuli benedictio. a. Dominus noster Iesus Christus, quem illi sequuntur quocumque ierit, qui non inquinaverunt vestimenta sua, huius animam famuli tui J/lius, animam mundam sacri baptismatis et innocentiae candore conspicuam, carneaque iam claustra solutam, caelesti probeat in sede locandam. Amen. b. Absque doloribus inferorum efficiat alienam, et electorum catervis adnumeret sociandam. [Amen].

546

BENEDICTIONES,

1324-1328

c. Ut canticum illud virgineum, immaculatum sequendo Agnum, indefesso concinat iubilo in aeternum. Amen. *a. et c. Apoc. 7, 13-17

ex ms. À, £o 28-29.

1325. Ropa 22 : Benedictio in dominica IVa post Epiphaniam. a. Dominus noster lesus Christus vos dignetur cum Patre et Spiritu sancto benedicere, qui in navicula dignatus est obdormire. Amen. b. Quidquid dignatus est pro nobis de torrente in via bibere, ipse vos faciat perpetuae mortis fluctus evadere. Amen. c. Quatenus perturbationibus huius saeculi eius miseratione sedatis, mereamini, ipso opitulante, ad portum pervenire sempiternae salutis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 8, 23-27

bide

bibere]: PS #09; 7

1326.

Fir 518-520 (CLin) : Jtem alia. [benedictio dominicalis]. Dominus noster Iesus Christus vos in fide firmet ... offensa remittat. Cfr n° 288 : Benedicat vos omnipotens Deus, et mentes vestras ... : À. 1864.

1327 NEVERS 08 : Benedictio in dominica XI a post Pentecosten. Dominus, qui est vita mortalium salusque peccatorum ... Cfr n° 921 : Deus, qui est vita mortalium ... : PL 78, 180.

1328.

BR. 256 : Benedictio in vigilia unius apostoli. a. Dominus, qui veniet in sanctis millibus suis facere iudicium et arguere omnes impios, et per intercessionem beati apostoli sui N. conservet vos sine peccato et constituat ante conspectum gloriae suae immaculatos. R. Amen. . &. Conscribat vos per eius merita cives et domesticos civitatis supernae, qui aliquando promissionis Dei hospites fuistis et advenae. R. Amen.

BENEDICTIONES,

C. Ut supra

fundamentum

1328-1330

apostolorum

547

et prophetarum

fundati, crescatis in templum sanctum sancti Dei, ipso Iesu

à ur.

lapide angulari. À. Amen. Quod ipse praestare digne-

*g. Iud. 14-15 et 24

b.-c. Bph. 2, 19-21.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 72.

Cfr no 1068b.-c. : Panis 967, £o 189v (5. Mathiae ap.) [24 FEBR.] : a. autre texte ipso ... Christo] in Chtisto Iesu. c. Sancti] ozz.

1329. PARIS 13315, fo 14 : Benedictio in dominica quarta post octavam Paschae. a. Donet vobis Salvator saluti vestrae congrua fiducialiter CES et per mediationem suam eadem a Patre impetrare.

men. b. Det vobis hic tenere fidei integritatem et proverbiorum

suorum intelligere veritatem. Amen. c. Quatenus bona invisibilia quae hic in aenigmate diligitis, quandoque manifesta visione percipere valeatis. Amen. Quod Ipse praestare. *Pontifical de Trèves ( ?) adapté à l'usage de St-Germain-des-Prés (XIIe s. : | Paris, B.N. laf. 13315). c. in aenigmate] Cfr 1 Cor. 13, 12. DuRAND 59 ; UTRECHT 45 ; PARIS 733, f? 144V ; 734, f0 145Y-1467 ; 961, fo 307 : a. Salvator] add. vester PARIS 733 eadem] eandem PARIS 734 c. in aenigmate] aenigmate PARIS 734 diligitis] diligatis PARIS 733.

1330. LONG. 70a : In sancta synodo benedictio.

a. Dulcissime Deus, qui fidelibus in tuo nomine congregatis te ipsum spondes medium affuturum, dignare misericorditer aspicere quae ecclesiae veraciter expediunt tuorum collegio sacerdotum. Amen. b. Ut, qui ecclesiastici regiminis gubernacula nobis immeritis contulisti, remiges tuae naviculae marinis afflictos periculis digneris calcatis fluxibus festine veniens consolari. Amen. c. Quatenus,

qui, te auctore,

procuranda

sub nostrarum

periculis animarum suscepimus, tua praeveniente clementia comitante ac subsequente, tibi cum angelico fervore consummatis laboribus acceptabiliter offeramus. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Mt. 18, 20

b. Cfr Mt. 14, 24-25.

ex cod. LACY : a. aspicete] aspirate

b. matinis] maximis

c. qui] quae.

548

BENEDICTIONES, 1331-1333 1331.

Paris 13315, fo 8v-9r : Benedictio in dominica dragesimae.

IIa Qua-

a. Educat vos Dominus de finibus vitiorum, qui mulierem Syrophoenissam relinquere fecit pravos mores Chananeorum. Amen. b. Exaudiat vos orantes pro cruciata ab immundis spiritibus conscientia, qui eam exaudivit orantem pro vexata a daemoniis filia. Amen. c. Reficiat mentes vestras mysticis intellectibus scripturarum, quod mulier fide illuminata intellexit in micis quae cadunt de mensa dominorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mc. 7, 24-30. Pontifical de Trèves ( ?), adapté à l'usage de St-Germain-desPrés (XIIe s. : Paris, B.N. La£. 13315). Paris 733, fo 142Y ; 951, f9 163; 961, fo 23Y. Cfr DURAND Abducat (n° 5).

24: a. Educat]

1332. Lupc. 87 : Benedictio in celebratione synod et in celebratione Calendarum.

a. Effundat super vos omnipotens Deus spiritum gratiae et precum, qui, ubi fuerint duo vel tres in nomine eius congregati, promisit esse in medio eorum. R. Amen. b. Et, qui vocavit vos vocatione sua sancta in opus sacri ministerii, concedat vos, quaecumque vera, quaecumque iusta, quaecumque amabilia et bonae famae, si qua virtus et laus disciplinae, haec cogitare. R. Amen. c. Ut postquam sollicite curaveritis vosmetipsos probabiles exhibere Deo, operarios inconfusibiles, recte tractantes verbum veritatis, una cum grege commisso, sicut fideles servi et dispensatores, in gaudium Domini intrare mereamini. R. Amen. Quod vobis ipse praestare dignetur. Xe. Mt. 18, 20

c. fideles ... dispensatores] Mt. 25, 21 et 25 ; Lc. 12, 42.

1333. S. GALL 869 : Benedictio in octava Pentecostes. 4. Effundat super vos Dominus spiritum gratiae et precum, spiritum agnitionis et dilectionis suae, et sanctae spei. Amen. b. Requiescat super vos spiritus sapientiae et intellectus,

BENEDICTIONES,

1333-1334

549

spiritus consili et fortitudinis, spiritus scientiae et pietatis, repleatque vos spiritu timoris Domini. Amen. c. Spiritus eius, qui suscitavit Iesum a mortuis, habitet in

vobis, ut immortalitatis eius participatione per infinita saecula gaudeatis. Amen. *Cfr rituale confirmationis (oratio), secundum Ys. 11, 2-5. S. GENEv. 68 : Benedictio in feria V. Pentec. : a. spei] add. fitmissimae.

1334. À. 1849 : Cum sanctimonialis virgo benedicitur vel cum n monasterio puellarum missa celebratur benedictio. a. Effunde, Domine, caelestem benedictionem tuam super hunc populum tuum tibi prostatum vel super hanc virgineam turmam, qui se humiliat sub dextera tua. [Amen]. b. Protege eas protectione divina, ut fugiant universa delicta et tua semper studeant adimplere praecepta. [Amen]. c. Sciant sibi bona desideria praeparata, ut caelestis regni sancta acquirant lucra. [Amen]. d. Pareant semper divinis praeceptis et te adiuvante vincant incendia carnis, omnem libidinem pravae voluptatis superent amore honestae castitatis, habeant semper oleum sanctitatis et laetentur in adventu sponsi cum lampadibus suis. [Amen]. e. Gestent in manibus suis faculas sacras, ut cum sapientibus virginibus, duce Christo, introire cum eo mereantur ad nuptias. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *a. Effunde ... tuum] Cfr V. 709 : alia missa in dedicatione basilicae novae, collecta : “Deus, qui .., effunde super hanc orationis domum benedictionem tuam dd d.-e. Cfr Mt. 25, 1-13. ' Ecserr f? 140V-141* (benedictio sanctimonialis, aut virginis aut viduae) ; F II 732-739

(CXLII. Item alia super ancillas Dei) ; LAN. 107a ;RoB. 138 ; ST. 623, 1 : a. tuam] hunc ... prostratum] oz. tuum F II, Sr. ; hanc famuom. EGBERT, LAN., Ros. lam tuam sototem nostram 7//. EcsERr, Ros. ; hunc famulum tuum fratrem nosvel ... humiliat] quae (qui LAN.) se humiliavit EGBERT, LAN., trum 7//. LAN. ptotectione] b. eas] eam EGszRr, Ros. ; eum LAN. Amen] oz. Sr. Ros. fugiant] fugiat EGBERT, ut] oz. EGBERT, LAN., ROB. add. tua EGBERT c. Sciant] et tua ... praecepta. Amen] ozz. EGsERT, LAN., Ros. LAN., Ros. caelestis regni sancta] caeleste regnum sancto Sciat EcsERT, LAN., Ros.

Sr. ; caelestium tegnotum sancta F II

acquirant lucra] conquirat lucra EGBERT,

Amen] oz. Sr. Lan., Ros.; lucta conquirant F II; conquirant loco Sr. incendia d. Pateant … vincant] Pateat … vincat EGBERT, Law., Ros. superent] Amen] add. Sr. carnis] incendia concupiscentiae carnalis F II castihonestae] oz. EGBErT, LAN., Ros. superet EcBERT, Law., Ros. habeant ... laetentur] habeat ... laetetur EGBERT, LAN., Ros. tatis] catitatis Sr. suis] ozz. F II ; sempiternis EGBERT, in ... sponsi] ozz. EGBERT, LAN., Ros.

550 Lan., Ros.

BENEDICTIONES,

1334-1336

e. Gestent ... mereantur] Gestet ... mereatur EGBERT, LAN., Ros.

faculas ... vitginibus] faces sanctas, et apud sapientes et castissimas animas EcBERT, LAN., Ros. cum eo] ozz. EcsERT, F II, Lan., Ros. meteantur ad nuptias] mereatur ianuam regni caelestis EGBERT, LAN., Ros.

1335. S. GENEV. 174 : Benedictio super neophytos. a. Effunde, quaesumus Domine, super hos famulos et famulas tuas caelestem benedictionem tuam, quibus per nos exiguos septiformem Spiritum tuum tradere voluisti atque eis eiusdem sancti Spiritus gratiam et dona largire. Amen. b. Ut quicumque sunt ex aqua et Spiritu sancto renati, semper sint eius protectione muniti. Amen. c. Redundet in eis caritas diffusa per Spiritum sanctum, quae operiat ac superet omnem multitudinem peccatorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Con. 86 : oratio ad infantes consignandos : Omnipotens sempiterne Deus, qui regenerare dignatus es hos famulos et famulas tuas ex aqua et Spiritu sancto ..., emitte in eos septiformem Spiritum tuum sanctum Paraclitum de caelis ..." a. Cfr COR. 197, 2 et V. 709 : alia collecta in dedicatione ecclesiae : Deus, qui ..., effunde super hanc ofationis domum benedictionem tuam ..." DI Cr 3Io:4 2255 e Rom. 5, 5 et Iac. 5, 20. BR. 254: in confirmatione christianorum ; C. 827 (n° 217); W. 103 : a. largire] largiatur Bn. b. om. BR. Cfr. n° 1258b.-c. : A. 1832.

1336.

ADELELME Domin.

8 : Benedictio in domimica IIa post Natalem

a. Electus puer Dei Filius faciat vobis firmiter observare doctrinam apostolorum, qui cum parentibus Ierosolimam voluit pergere et in templo remanere, cum esset infans duodecim annorum. Amen. b. Quique ab antiquis patribus ante legem et sub lege quaesitus, non est incarnatus inventus, a nobis sub gratia evangelii inventus, sit vobis semper et ubique clemens et propitius. Amen. c. Ut in his quae sibi sunt placita assidue permanentes, omnium praeceptorum eius voluntatibus, ipso auxiliante, sitis obedientes. Amen. Quod ipse praestare. *a. Electus puer] Mt. 12, 18; Ierosolimam] Lc. 2, 42-52 (evangelium I. domin. post Epipb.).

BENEDICTIONES,

1337-1339

551

: 1337. PL 78, 177 : Benedictio hebdomadae Vae post Pentecosten. a. Emundet Dominus conscientias vestras ab omni malitia, et repleat sanctificatione perpetua. Amen. _b. Vota vestra clementer intendat, et peccata omnia propitiatus indulgeat. Amen. c. Quae pie optatis miseratus attribuat, ac quae pavescitis pius propugnator procul repellat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr 1 Petti 3, 8-15 (epistola diei). AE. fo 73Y ; Bn. 206 (Dozzinica XVIIIa post Pentec.) ; CANT. 60a, EGBERT fo 967 (5. 72) et Lan. 85h (Dozzinica IV. p. Pentec.) ; MAGD. 29 (Dominica IIIa p. oct. Pentec.) ; NEVERS 96 ; Ros. 24a ; RoDA 129 ; ROUEN f? 58 ; S. GALL (zzs. UrRECHT) 873-874 (Dominica II. p. Pentec.) ; S. MxcH. 59 (Dominica III. p. oct. Pentec.) ; Sv. 613, 6 et Wzsr. 6052 (dominica IV. p. Pentec.) ; BRux. 389, fo 20V ; PARIS 953, f? 197 ; 987, fo 48 ; 1238, fo 152Y ;PARIS 945, f? 1227 et 2291, fo 119Y (dominica IV. p. Pentec.) : b. intendat] attendat Bn. 597 (#15. BRAUNSCHWEIG) c acliet propugnator] pugnator NEVERS.

1338.

ADELELME 61 : Feriae VIae [Iae hebdomadae Quadragesimae] benedictio. a. Erigat omnipotens Deus iacentes in grabatis peccaminum, et confirmet spe salutarium gaudiorum. Amen. b. Et qui paralyticum incolumitati reddidit, vos per lamenta poenitentiae a saeculo aegritudinis supernae restituat patriae. Amen. c. Ut commissa punientes ieiunio, eleemosynarum vecti suffragio, ditari valeamini remissionis dono. Amen. Quod ipse praestare dignetur. * *To. 5, 1-15 (evangelium diei).

1339. Bnrv. GorH. (PL 86) 1088-1089 et 1001 : Benedictio ad vesperum et in laudibus Purificationis Sanctae Mariae [2 FEBR.].

a. Et, qui Simeonis iusti manibus est susceptus, vos sibimet associet benedictione perpetua laetabundos. R. Amen. b et c. ut in n° 1278 : Dominus Iesus Christus, qui ad confirmanda ... : Mis. Mix. 700. *avCIriEcs2, 22-52 sione.

Cfr n° 1314b : LMS. 181 ; Mis. Mix. 222 : in Cireumci-

552

BENEDICTIONES,

1340-1343

I340. Moz. Ps. 74 : Benedictio in Ps. 87 ad Matutinum. a. Ex alto vos Dominus, cum oraveritis, exaudiat. [Amen].

6. Et aurem placidam vestrae supplicationi inclinet. [Amen]. c. Regat mentes vestras consilio salutari, et animas vestras in tentatione non patiatur induci. Amen.

I341. Ona. Vis. 9 : In secundo sabbato de adventu [ad vesperum] benedictio.

a. Ex Sion Deus veniens, ab impietatibus vestris eripiat vos. Amen. b. Avertat a vobis iniquitates vestras, qui venit prorogare misericordias suas. Amen. c. Tales etiam vos redimendo statuat, quales iudicando non puniat. Amen. *a. Ex Sion ... veniens] C/r Mt. 21, 5 ; Io. 12, 15.

Bnzv. Gorx. (PL 86) 97 et 100 : ad vesperos et in laudibus in Vo dominico de Adven4 : a. Deus] Dominus ab ... vos] nos ab omnibus impietatibus eripiat b. vobis] nobis vestras] nostras c. vos] nos.

I342. Fr1 650-651 (Cxxv1) : Item alia [benedictio dominicalis]. a. Exaltet vos omnipotens Deus cum oratis ad propria, et aurem placitam ad vestram supplicationis precem inclaret. [Amen]. b. Manus suae per actum, per officium nostrum manus imRN [Amen].

per verbum ore caelestibus vos oraculis benedicat.

1343. Fur 810-813 (Crvin) : Item alia [benedictio de Adventu]. a. Exaudi, Domine, populum tuum tota tibi mente subiectum, ut corpore et mente protectus, quod pie credit tua gratia consequatur. [Amen]. b. Respice, Domine quaesumus propitius, ad plebem tuam, et quam divinis tribuis proficere sacramentis, ab omnibus absolve peccatis. Amen. c. Veniat, Domine quaesumus, populo tuo supplicanti tuae

BENEDICTIONES,

1343-1345

553 benedictionis infusio, quae diabolicas ab eo repellat insidias, quae fragilitatem mundet et protegat, quae inopem sustentet et foveat. [Amen]. d. Quaesumus omnipotens Deus, preces nostras respice, et tua semper nos viscera pietatis impende, ut qui ex nostra culpa affligimur, Salvatore nostro adveniente respiremus. [Amen]. *Compilation de bénédictions super populum gélasiennes : a. A. 1479 et Sacr. triplex 2675 : in festo $. Martini (x1 Nov.) b. V 1168 (n feria IV'a mensis decimi [Quatuor temporum])) et 118 (feria tertia im initio Quadragesimae) ;À. 335 et Sacr. triplex 700 (feria V. in 1. bebdom. Quadragesimae) c. V. 1177 (feria sexta mensis decimi |Quatuor temporum]) ; À. 1614 et Sacr. triplex 92 (sabbato in XII lectionibus de Adventu) d. N. 1147 (de Adventu) ;À. 1566 et Sacer. triplex 130 (de Adventu).

1344. Fn 123-126 (xxv1) : Benedictio super poenitentiam. a. Exaudi Domine preces nostras et confitentium parce peccatis, ut quos conscientiae reatus accusat, indulgentia tuae miserationis absolvat. Amen. b. Praeveniat

hunc

famulum

tuum,

quaesumus

Domine,

misericordia tua, ut omnes iniquitates eius celeri indulgentia deleantur. Amen. c. Adesto, Domine, supplicationibus nostris, nec sit ab hoc famulo tuo clementiae tuae longinqua miseratio ; sana vulnera, eiusque remitte peccata, ut nullis iniquitatibus a te separatus, tibi semper Domino valeat adhaerere. [Amen]. Praestante. *Compilation de trois orationes e£ preces super poenitentes gélasiennes : V. 78-80; Sacr. triplex 1177-1179 ; À. 271-273.

1345LEOFRIC 9 : Benedictio pro iter agentibus. a. Exaudi,

Domine,

preces nostras, et iter famuli tui 27.

propitius comitare, atque misericordiam tuam sicut ubique es, ita ubique ei largire. Amen. b. Quatenus a cunctis adversitatibus defensus, gratiarum tibi referens actionem, tua opitulatione sit securus. Amen. c. Angelus pacis, omnipotens Deus, mittere digneris, qui in viam rectam comitetur famulum tuum. Amen. d. Et cum omni fiducia ac sine ullo impedimento ad desideratum locum perducat, et exinde ad pristinum locum deducat. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

554

BENEDICTIONES,

1346-1347

1346.

Lo. 93 : Benedictio super eum qui in itinere progreditur. a. Exaudi, Domine, preces nostras, et proficiscentis huius

famuli tui itinera misericordiam tuam implorantis accumula. id [Amen]. b. Eique tuum semper ubique praesta auxilium, ut ab omnibus adversationibus dexterae tuae opitulatione sentiat esse defensum. Amen. c. Iustorumque consequatur effectum et sanitatis egressum,

atque usque ad nos simillime regressum, benedicentes te, qui es via, veritas et vita, regem omnium saeculorum. [Amen]. *ç, via … vita] Io. 14, 6.

1347. GELL. 2074 : Benedictio in natali Macchabaeorum [x Auc.]. a. Exaudi preces supplicum, remuneratio gentium, recuperatio confitentium. [Amen]. b. Sit huic familiae tuae dona salutis acquirere, et tuae maiestati voces offerre. [Amen]. c. Et intercessione martyrum, illuc plebs occurat devota per veniam, quo martyres meruerunt accedere per tormenta. [Amen]. Ille. *g, Exaudi ... supplicum] Cfr V. 157 : collecta sabbati primi Quadragesimae: *Exaudi, Domine, supplicum preces ...". C. fo 447 (n° 108) ; CAHons f? 108V-1007 (n S. Petri ad vincula : x Auc.) ; CANT. 105, 2 (de natali $$. Macchabaecorum et sancti Aedelwoldi episcopi : x Auc.) ; EGBERT fo x14V (p. 87) ; F II 339-342 ; RoDA 87 (n sanctum Petrum ad vincula) ; Sv. 619, 5 (in natali $$. Cornelii et Cypriani : 16 SEPT.) : a. supplicum] add. tuorum omnipotens terum conditor, qui es gloria sanctorum CANT., EGBERT temunetatio] add. fidelium, purificatio CANT., EGBERT b. Sit] Sic CaNr., EcsnERT ; Da Ropa ; Sint Sr. tuae] ad hodiernam (beati apostoli tui Petri ac sancti antistitis Aedelwoldi, atque sanctorum CANr.) Macchabaeorum confluenti sollemnitatem (des Cawr.) CANT., EGBERT, F II et] ut CANT. voces] vota votis EGBERT, FII; putitatis voces Ropa ; vota vocis Sr. ; voces dignas C. ; mereatur vota votis

CANT. offerre] add. et te placabilem sibi cum exsultantibus animis obtinere CANT. c. Et] Ut Ecsert, F Il, Sr. martyrum] beatorum Cotnelii et Cypriani martyrum ST.; sancti Petri apostolorum principis et almi praesulis Aedelwoldi atque Cawr.; Macchabaeorum mattyrum, quotum hodierna die celebramus triumphum Cawr., EcsERT, F II plebs ... devota] tibi devoti occuttamus CANT. martytes] idem caelestis claviger pet ctucis suspendia, ac beatus pontifex Aedelwoldus per gloriosam confessionem, ac sancti martyres CANT.; iidem mattytes Sr. accedete] ascendere CANT., EGBERT pet tormenta] per palmam EGBERT; proptet metita CAHORS Ille] Quod ipse praestate dignetur CANT., F II, Sr.

BENEDICTIONES,

1348-1351

555

1348.

BREv. GOTH. (PL 86) 968 : Benedictio ad completoria in sabbato per annum. a. Exaudiat nos Dominus, et benedicat. R. Amen.

b. Protegat ab hoste callido, et ab omni malo defendat. R. Amen. c. Et sub umbra alarum suarum nos in hac nocte et in omni

tempore custodiat. R. Amen. Per misericordiam. PIOIRES 10.

1349. BREV. GOTH. 459: Benedictio ad vesperum de I X9 dominico de cotidiano. a. Exaudiat vos Dominus de caelis, vestris precibus postulatus. Amen. b. Et auxilium misericordiae suae vos non deneget, quotiens a vobis fuerit vocatus. Amen. c. In timore Domini Dei vestri semper appareant actus, in cuius nutum et velle et perficere omnis vester consistit affectus. Amen.

1350. Fr1 590-594 (cxv) : Item alia. [benedictio dominicalis]. a. Exaudiat vos Dominus, protegat et muniat et defendat,

atque in vobis corpus animamque tueatur. Amen. b. Preces vestras Dominus cui supplicastis exaudiat, et omnia vobis piacula solita miseratione dimittat. Amen. c. Benedictionis suae super vos bona transmittat, et misericordiarum suarum largos imbres effundat. Amen. 4. Ipse in hac vita locum per bona opera vestra in cordibus praeparetis, ut iustificati in aeternum cum Christo regnetis. [Amen]. Ille. I351I. GELL. 2052 : Item alia benedictio dominicalis

a. Excelsa[e] potentia [e], praedivis magnificentia, profusa[e] clementia[e], Deus Trinitas individua [Amen]. b. Exerce in plebem tuam propitiatus per gratiam, quod huic

proficiat misericorditer ad coronam. [Amen]. c. Ut sincerissimis actibus acquirere possint per merita, quod polliceris impendere iustificatis in gloria. [Amen].

556

BENEDICTIONES, 1351-1352

*d. gratiam ... accipientes] Io. 1, 16.

C. fe Gov (y? 157); Ropa 151 (dominica XX. post Pentecosten) ;W. 46 (domin. II. post Theoph.) : a. Excelsae potentiae] Excelsa potentia RopA . praedivis] ptaedives RopA praedivitis C. magnificentia] magnificentiae C., W. profusae clementia[e] ] et profusae clementiae C., W.; profusa clementia summus RopA Amen] oz. b. pet] oz. C., W. quod] quae C., W. huic] ozz. RopA c. iustificatis] iustificatorum. C. e£ W. add. postea (ut c") :

d. Quo gratiam pro gratia accipientes, in regnum caelotum pervenire mereantur ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1352. A. 1803 : Item alia [benedictio in primis de adventu]. a. Excita, Domine, potentiam tuam et veni ad salvationem

populi tui, quem acquisisti sanguine tuo, ne in eius perditione saevus ille exsultet humani generis inimicus, quem adventus tui potentia dudum liberasti per gratiam. [Amen]. b. Sit fortitudo dexterae tuae ad protectionem huius familiae tuae, pro qua dignatus es hoc tempore carnem induere virginalem. [Amen]. c. Et dum infirmitatem nostram tua clementia non ignorat, ita omnem hanc ecclesiam tuam tuae divinitatis clypeo protege. [Amen]. d. Ut de saevi illius antiqui hostis tentatione nos liberes et gentium feritates ita mitiges, ut nihil eorum iacula tuorum possint generare dispendia. [Amen]. e. Sed tu pastor bone qui temetipsum nostri causa dedisti pro pretio, ita tui sanguinis defende commercio. [Amen]. f. Ut et hic te semper sentiant praevium, et in aeterna beatitudine,

te

remunerante,

mereantur

accipere

praemium.

[Amen]. £g. Tuarum ergo eos, omnipotens Domine Iesu Christe, beatitudinum rore perfunde, ut et in praesenti vita positi de omnibus inimicis te habeant ereptorem et hic et in aeternum te semper sentiant protectorem. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *a. Excita … et veni] V. 1120 et 1141 ; À. 1515, 1539, 1549 et 1615 ; Sacr. triplex 101 et 115 : collectes gélasiennes d' Avent e. Pastot bone] Cfr V. 272, 374 (super populum feriae III. bebdomadae V. et feriae quintae hebdomadae VI. Quadrages.) ; 1274 (super populum post communionem) : “Gregem tuum, pastor bone ...". AE. I: 87-9" ; CANT. 4, 1 ; et Sr. 617, 2 : dominica II. Adventus (vel ante Natalem Domini) ; PARIS 987, fo 1V-2V : dominica III. ante Natalem Domini : a. dudum] add. clementer CANT. b. om. CANT. pto qua] per quam Sr. CHECUtPAE,, CANT., PARIS ita] quaesumus ut Car. tuam] ita CAwr. protege] protegas CANT. Amen] oz. d. Ut] ac CANT. illius] add. et CAwr. et gentium ... tuorum] ut quibus gratia tua caelesti ditavit benedictione, nulla vitio-

BENEDICTIONES,

1352-1354

557

tum

iacula Cawr. feritates] feritatem Sr. €. commercio] commetcium Amen] oz. f. praevium] protectorem Cawr. g luatum] Tu Ar, Paris, Sr. eos] oz. AE., PARIS Tuarum .. perfunde] Super adventum tuum lesu Christe hunc populum tuum benedictionum tuarum fore perfunde CANT. beatitudinem] benedictionum tuarum ereptorem] defensorum te] oz. CANT. Cette bénédiction a été divisée en deux par GELL. 2062 et ses mss. appatentés (cfr n° 1263) : 19. Exvcita, Domine … protege (om. d. : Ut de saevi ... dispendia) : GELL. 2061, C. fo 64 (n? 170), GoD. 315, 33 : dominica III. de Adventu Domini — S. GALL 859 proxima dominica Nativitatis Domini) — S. GENEv. 7 et W. 42 : alia benedictio de "Adventá : a. tuo] add. Amen Gezr., Gop. b. dignatus ... virginalem] hoc tempote virginalem dignatus es carnem induere S. GENEv. c. Et] Ut S. Garr dum] sicut C., S. GENEv. ignorat] ignoras S. GALL ita] ozz. S. GALL protege] protegas S. GALL ; defendat C., S. GENEv., W. 29. Domine lesu, tu Pastor bone, rogamus te, qui temetipsum ... protectorem (n° 1263) : GELL. 2062, C. fo 657 (n? 171), GOD. 315, 34 : dominica IV. de AdventuS.GENEV. 5 : ltem benedictio de Adventu Domini — BR. 281 ; DURAND 199 ; HUESCA : in fempore belli — NJ. 43 : dominica VI. de Adventu : e. Sed] Domine Iesu tu] ozz. (praeter GELL.) Pastor ... bone] a4. togamus te pto pretio] ptopitio Gop. (/ege : pro pretio) ita] defende Br. sanguinis] sanguine HusscA defende] oz. Bn. ; defendas C., S. GENEv. commercio] commercium GELL., HuEscA sentiant ... mereantur] sentiamus ... mereamur DURAND, Hursca, BR.

Tuarum] Tu

ye g-

beatitudinum] benedictionem GErr., Gop. ; benedictionis Bn.,

C., DunAND, Huzsca, S. GENEV.

sentiant] sentiamus Br., DURAND, HuzscA.

Cfr n° 1458 : Invicte leo de tribu Iuda, cuius adventus potentiam ad consolationem gentium praestolamur, excita potentiam tuam et veni ... : À. 3801 ; F II 769-775 (CXLIX) : a. Invicte ... veni (z£ supra) praestolamur] praestolantut. Amen F II ad] ut

A.

quem ... tuo] oz.

quem adventus ... gratiam] ozz.

b. huius] oz. A.

pro ... vitginalem] ozz. Amen] oz. c. Et] Ut d. Ut] add. et feritates] ferocitates A, feritatem F II e. pto] ozz. F II Amen] oz. j59t0 -. beatitudine] ad aeternam beatitudinem g. Tuarum] Tu beatitudinum] benedictionis et hic ... sempet] et in aeternam beatitudinem te Quod ipse praestare] Ille vos F II.

1353. CANT. 72, 2 : Benedictio ad matutinum. a. Excitet vos splendor lucis aeternae,

et illuminet corda

vestra sol iustitiae iubare divinitatis sempiternae. [Amen]. * b. Et, qui hunc diem spirituali beatificavit laetitia, caelestium charismatum vos amplificet gratia, et exornet moribus sanctae conversationis, ut ei efficiamini populus peculiaris. Amen. c. Quatenus in praesenti Deo digna laetemini celebratione, et cum angelis requiescatis interminabili requietione. Amen. Quod ipse praestere dignetur. *. sol iustitiae] Malach. 4, 2

b.caelestium charismatum] cfr Lo. 290, 36-37.

1354. LMS. Pascha].

1211 (Swppl.

: Benedictio im tertio dominico

[post

558

BENEDICTIONES, 1354-1356

a. Exhibe tibi, Domine, plebem tuam a carnalibus vitiis et

a concupiscentibus alienam. Amen. b. Fac omnes recto famulatu tibi servire, et in bonis operibus complacere. Amen. c. Gubernationis tuae regimen semper habeant, et nullatenus a tuis praeceptis abscedant. Amen.

1355.

LMS. 0017 : Benedictio in diem Assumptionis sanctae Mariae [15 Auc.].

a. Exoratu virginis sacrae Mariae vestra sint merita, et radicitus coram Christo abolita peccamina. Amen. b. Et sicut illa hodie collaetatur in sede superna cum Angelis sanctis, sic vos gaudeatis acquisisse paradisum aeternae felicitatis. Amen. c. Quo in anima simul et corpore sani et integri hinc exeuntes, ad illam feliciter sedem digne perveniatis, quo ipso miserante ab eo divelli nullatenus possitis. Amen. [Praestante sua misericordia, qui in Trinitate]. *b. sede superna] cfr n° 341b (GALL. VETUS 234 : Zn octava paschali missa matutinalis) ;LMS. 897, 899 et 1248. Mis. Mix. 826 (n Assumptione) et Mas. Max. 936 (in Conceptione B.M.V. : 8 Dec.) : c. Praestante ...] Per misericordiam ipsius. BREv. GorH. (PL 86) 119: : ad II. vesperum : c. sedem ... petveniatis] et digne perveniatis sedem eolea Praestante ...] Per misericordiam ...

1356. LMS. 783; Mis. Mix. 612 : Benedictio de die sabbato ante Pentecosten.

a. Exspectantes se Spiritus sanctus efficiat immaculatos a sordibus. Amen. b. Repleat munere quos se inspicit sustinere. Amen. c. Ut cum venerit, impleamur sanctitate eius, cuius adventum amabiliter exspectamus. Amen. Per gratiam pietatis suae, qui in Trinitate. Mis. Mix. : c. Per gratiam ...] Ipso praestante et auxiliante, qui cum Patre et

Filio vivit et regnat in saecula saeculorum. R. Amen. Bnzv. Gorx. (PL 86) 663 : in laudibus feriae IV/ae ieiuniorum ante Pentecosten : c. Per gratiam ...] Ipso praestante ... (## i» Mis. Mix.).

BENEDICTIONES, 1357-1358 1357. LMS. 629 ; Mis. Mix. 493 : Benedictio

559

Hae feriae Paschae.

a. Exsurgat in vobis Dominus, et omnes vestri dispereant inimici. Amen. b. Veteris hominis indumentum in expoliatione criminum deponatis, et induamini novitatem spiritus in decore virtutum. Amen. c. Quique mortem sua morte devicit, ipse vos de secundae mortis potestate defendat. Amen. d. Et qui resurgens vitam praebuit mundo, ipse vos de praesenti et futuro liberet malo. Amen. e. Ut, qui spem resurrectionis per Christi victoriam suscepistis, aeternitatem beatitudinis eiusdem dono capiatis. Amen. [Praestante sua misericordia, qui in Trinitate...) *b. Cfr Eph. 4, 22-24. Mis. Mix. : c. Praestante ...] Pet misericordiam ipsius Dei nostti ...

1358.

PL 78, 259 : Benedictio in unctione regum Francorum. a. Extendat omnipotens Deus dexteram suae benedictionis, et effundat super te donum suae protectionis, et circumdet te muro felicitatis ac custodia suae propitiationis, sanctae Mariae ac beati Petri apostolorum principis, sanctique Gregorii anglorum apostolici atque omnium sanctorum intercedentibus meritis. Amen. b. Indulgeat tibi Dominus omnia mala quae gessisti, et tribuat tibi gratiam et misericordiam quam humiliter ab eo deposcis, et liberet te ab adversitatibus cunctis, et ab omnibus visibilium et invisibilium inimicorum insidiis. Amen. ' c. Angelos suos bonos semper et ubique, qui te praecedant, comitentur et subsequantur, ad custodiam tui ponat, et a peccato seu gladio, et ab omnium periculorum discrimine sua potentia liberet. Amen. d. Inimicos tuos ad pacis caritatisque benignitatem convertat, et bonis omnibus te gratiosum et amabilem faciat; pertinaces quoque in tui insectatione et odio, confusione salutari induat; super te autem sanctificatio sempiterna floreat. Amen. e. Victoriosum te atque triumphatorem de invisibilibus atque visibilibus hostibus semper efficiat, et sancti nominis sui timorem

et amorem

continuo cordi tuo infundat, et in fide

recta ac bonis operibus perseverabilem reddat, et pace in

560

BENEDICTIONES,

1358

diebus tuis concessa, cum palma victoriae te ad perpetuum regnum perducat. Amen. f. Et qui te voluit super populum suum constituere regem, et in praesenti saeculo felicem, aeternae felicitatis tribuat esse consortem. Amen. Quod ipse praestare. ex cod. Ratoldi abbatis $. Waasti (Arras : Paris, B.IN. lat. 12052 ; + 981) :b. Indulgeat ... gessistis] reportatur in fine “a”. Ros. 1462 ; PARIS 953, f? 1137-114! : z. Deus] Dominus metitis] add. Amen £. et amorem] pariterque amorem et in fide] ac in fide Paris.

*Cette bénédiction a été composée par Hincmar, archevêque de Reims, pour le couronnement de Charles le Chauve (A.D. 843) ; ed. Baluze, Capitularia regum francorum, 'T. YI (Patis 1677, p. 304-305) : a. Deus] Dominus ptotectionis] propitiationis muto felicitatis] felici muro ac custodia] custodiae ptopitiationis] protectionis d. bonis omnibus] apud odientes floteat] effloreat add. postea : Ad ista verba : Cotonet te Dominus, Zmunxit eum Hincmarus episcopus de chrismate ad dextram auriculam et in fronte usque ad sinistram auriculam et in capite : Coronet te Dominus corona glotiae in misericordia et miserationibus suis, et ungat te in regni regimine oleo gratiae Spiritus sancti sui, unde unxit sacerdotes, teges, prophetas et mattytes, qui pet fidem vicerunt regna, et operati sunt iustitiam, atque adepti sunt promissiones; eisdemque promissionibus gratia Dei dignus efficiatis, quatenus eotum consortio in caelesti regno perfrui merearis. Amen. Post *f? add. : g. Clerum ac populum, quem sua voluit opitulatione tuae subdere ditioni, sua dispensatione et tua administratione pet diuturna tempora te faciat feliciter gubernate ; quo divinis monitis parentes, adversitatibus omnibus catentes, bonis omnibus exuberantes, tuo ministerio fideli amore obsequentes, et in praesenti saeculo pacis tranquillitate fruantur, et tecum aeternorum civium consortio potiti mereantur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. La méme bénédiction a été employée pour le couronnement de Louis le Bègue (A.D. 877), en la faisant précéder des trois membres de la bénédiction du Livre des Nombres 6, qui sert aussi de bénédiction autonome “in quotidianis diebus” (cfr n° 159 e£ 245), avec le préambule des Nombres : 4. Dominus Deus omnipotens, qui dixit ad Moysen servum suum : Loquere ad Aaron fratrem tuum, et ad filios eius dicens : Sic benedicetis populo meo, et ego benedicam ei, benedicat tibi et custodiat te. Amen. b. Illuminet faciem suam super te, et misereatur tui. Amen. c. Convertat vultum suum ad te, et misereatur tui. Amen. (Baluze, ib. p. 308-309). MONTMORENCY 25 et LUGD. 91 ont adapté cette bénédiction comme suit(z. et e.) : a. Extendat omnipotens Deus super chtistianissimum regem nostrum N. dexteram suae benedictionis, et circumdet eum muro suae protectionis. R. Amen. b. Victotem de invisibilibus et visibilibus hostibus eum efficiat, et sancti nominis sui timorem et amotem in cor eius infundat. R. Amen. c. Ut postquam in sapientia et iustitia per multos annos populum suum gubernavetit, de temporali regno ad aeternum regnum transite possit. R. Amen. Quod.

*f. per fidem ... promissiones] Hebr. 11, 33 ; cfr ibid. 11, 4-40. Comparez n° 143 : Benedicat tibi Dominus. custodiensque te ... : O. 315, 4: super regem in tempore synodi(g.) : a.-f.] om. — g. Clerum ... potiti meteantut (= c.).

Comparez n° 1445 : Inimicos tuos ad pacis … esse consortem : Rom. 159 : alia benebenedictio super regem tempore synodi : a.-c.] om. d. convertat] 44. Dominus Deus

BENEDICTIONES, noster suo

1358- 1361

^ e. Victoriosum te] Victoriosumque f. felicem] «74. et tribuat] faciat.

continuo] continuum

561 tuo]

Comparez n° 1710 : Ommüpotens Deus victoriosum ... potiri mereantur : SENS 1 : a.-d.] om. e.-g.] 4; PL.

1359. RoDA 13 : Benedictio in octavam Epiphaniae [13 IAN.]. a. Extendat omnipotens Deus super vos brachium suae benedictionis, qui in baptisma Filii sui fecit exsultare solitudinem Iordanis. Amen. b. Quique notas fecit virtutes suas in populis, concedat vobis haurire aquas in gaudio de fontibus Salvatoris. Amen. c. Quatenus eo virtute mentes vestrae exerceantur ad intelligenda divinae legis arcana, qua in Cana Galileae lympha est in vinum conversa. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *9. Cfr! Mt. 3, 13-175: Mc» 159-115 Tic; 3521-22

b. Ps. 76, 15 et Is. 12, 3

eC ITIo 2 TerT-

c. Cfr n° 732 : Deus lumen verum ... (O. 304, 3), in fine c" : eaque virtute mentes ... convetsa.

1360.

RoDA 111 : A/a [benedictio in natali plurimorum martyrum]. a. Extendat omnipotens Deus super vos dexteram suae benedictionis, beatorum suorum suffragantibus meritis. Amen. b. Illo spiritu, qui in illis loquebatur, cor vestrum dignetur accendere, atque ad sacramentum regenerationis usque in finem vos faciat custodire. Amen. c. Quatenus serpentis prudentiam et columbae simplicitatem attendentes, cavere ab insidiis inimicorum possitis indemnes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ç, Mt. 10, 16.

AucH 28, 40 : a. beatorum] ad. apostolorum

menti

b. ad sacramentum] sacra-

tregnetationis] 447. effectum.

1361. RopA Domini.

76 : Benedictio

a. Extendat

in dominica

omnipotens

prima post Ascensam

Deus super vos dexteram

suae

562

BENEDICTIONES,

1361-1364

benedictionis, qui vos concedit celebrare diem suae Ascensionis. Amen. 6. Concedat vobis mutuam caritatem, quae operiat peccatorum vestrorum multitudinem. Amen. c. Quatenus gratiam quam accepistis in alterutrum administrantes, multiformis gratiae Dei mereamini esse adeptores. Amen. Quod ipse. *b.-c. 1 Petri 4, 7-11 (epistola diei).

1362.

C. fo 71v (n° 188) : Item benedictio in natali unius virginis. a. Extende, Domine, brachium fortitudinis tuae et sancti-

fica plebem hereditatis tuae, ut te in beatae N. virginis passione rite laudare, humiliter adorare, et sublimiter mereatur

praedicare. Amen. b. Benedictionem tuam meritis illius suscipiat, quae mentis integritate et corporis castitate virgo pariter et martyr cum palma coruscat. Amen. c. Sis ei, Domine, in adversis fautor, in tribulationibus adiu-

tor, et haec sancta quae Unigeniti tui intrare meruit thalamum, intercessione sua continuum illi praestet auxilium. Amen. Quod ipse praestare dignetur. PARIS 10576, f? 9oV : Zn natali unius virginis et martyris : c. haec] illa thalamum] metuit thalamum intrare continuum illi] continua.

intrare ..

1363.

BR. 120 : Benedictio feriae IVae [in hebdomada Palmarum]. a. Exuat vos Deus veterem hominem cum suis actibus, ut

pax Dei vestris exsultet in cordibus. R. Amen. b. Induat vos sicut sanctos et electos viscera benignitatis et misericordiae, ut supportantes invicem in caritate, donetis vobismetipsis in veritate. R. Amen.

c. Ut caritatem haerentes, quod est vinculum perfectionis, sinceri pertingatis ad futurae gloriam resurrectionis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. F7 Cole, 9

b.-c. Col. 3, 12-14.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f9 56v.

1364.

AR Len

UN

24 : Benedictio in dominica sexta [post Pentecos-

BENEDICTIONES,

1364-1366

563

a. Faciat Dominus abundare iustitiam vestram et omnium christianorum plus quam scribarum et pharisaeorum, ut ditati praerogativa suarum benedictionum, valeatis feliciter intrare in regnum caelorum. Amen. b. Abundet in vobis dilectio fraternitatis et desinat totius ira furoris, ut non rei concilio sanctorum in gehenna ignis pereatis, sed in iudicio Dei idonei inveniatis. Amen.

c. Sicque repleti concordia ad altare Domini cum fide recta, vestra offeratis munera, ut mentes et corpora vestra semper et

ubique custodiat caelestis gratia. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 5, 20-24 (evangelium V/. dominicae post Pentecosten). IN.B. L'éditeur propose comme correction dans “b” : existetis ?, au lieu de inveniatis. Nous n’en voyons pas bien la raison.

1365.

GALL. VETUS 215 : Benedictio missae paschalis I Vae feriae. a. Faciat vos Deus veros esse filios ecclesiae, multiplicet vos in timore suo, et abundare faciat ab ubertate caelorum in omni

abundantia sanitatis. Amen. b. Repleat vos omnibus bonis terrarum vestrarum, copia, frumento, vino repleat et oleo sanctitatis. Amen. c. Laetificet vos in filiis, exhilaret in familiis, et abundare

faciat in amicis. Amen. Per Dominum. 1366.

ADELELME 42 : Benedictio in dominica vicesima quarta post Pentecosten. a. Factor hominum et resuscitator mortuorum Deus, qui filiam principis pergens resuscitare, prius mulierem fimbriam vestimenti sui tangentem a profluvio sanguinis voluit sanare, ab omni inquinamento vos dignetur purgare et dono suae benedictionis vivificare. Amen. b. Animas vestras per bona opera et poenitentiae medicamenta ad vitam reducat,et respectu suae misericordiae per fidem veram quam habetis vos semper custodiat et salvos faciat. Amen. c. Tribuatque vobis in caelesti beatitudine salubriter vivere, cui in hoc saeculo placuit et mortuis vitam reddere et infirmis congruam sanitatem concedere. Amen. Quod ipse praestare. *Mt. 9, 18-26 (evangelium X XIII. dominicae).

564

BENEDICTIONES,

1366-1369

DURAND 125 : dominica XXV. (item alia) - PARIS 961, fo 417 ; 13315, fo 227-23! ; 733, f? 149! ;UTRECHT 78 : dominica XXIII. — PARIS 734, fo 734,f0 149 : dominica XXII. : a. hominum] omnium bonorum mulierem] 0. vestimenti sui] vestimenti eius PARIS 733 ; 077. ptofluvio] luxu PARIS 735 ; petfluxu UTRECHT ; profluxu vos] nos PARIS 734 suae] ozz. PARIS 734, UTRECHT b. vestras] nostras PARIS 734 vos] oz. UTRECHT et salvos faciat] oz. GRdn bes. salubriter] PARIS 733 ; salubritet in (ow. in : UrRECHT) caelesti beatitudine.

1367.

Fir 748-750 (CXLv) : Item alia [benedictio ad omnem popubum].

a. Familia tua Deus, et ad celebranda principia suae redemptionis desideranter occurrat, et eius dona perseveranter acquirat. Amen. b. Fideles tuos, Domine, quaesumus, corpore pariter et mente purifica, ut tua inspiratione compuncti, noxias delectationes vitare praevaleant, et ut earum non capiantur illecebris, tua semper suavitate pascantur. Amen. c. Propitiare, Domine, populo tuo, et ab omnibus absolve

peccatis, ut quod nostris offensionibus promeremur, indulgentia repellatur. Amen. Per Dominum.

tua

*Compilation de trois benedictiones super populum post communionem gélasiennes : V. 1280-1282 ; Sacr. triplex 62-64 ;À. 1792-1794.

1368. LMS. 865 ; Mrs. Mix. 805 : Benedictio in diem sancti Felicis

[1 AUG.].

a. Felices vos Dominus martyris sui Felicis intercessione efficiat, et omnia mala a vobis depellat. Amen. b. Praesentem vitam feliciter agere concedat, ac vobis benedictione perpetua benedicat. Amen. c. Nullum ex vobis infelicem esse permittat, sed felicibus pn VE IAE semper occurrant. [Praestante sua misericor-

3

Mis. Mix. : v. Praestante ...] Per misericordiam ipsius Dei nostri ...

*Martyr de Girone en Espagne, originaire d'Afrique, titulaire d'une église à Cordoue (Férotin, Liber Ordinum, 474-475, note 1, et PL 85, 805, nofe a).

1369. ADELELME 62 : Feriae VIIae, sabbatum est [1ae hebdomadae

Quadragesimae] benedictio.

a. Ferveat ommipotentis Patris pietas, super miseriarum scelera quae nostra commisit fragilitas. Amen.

BENEDICTIONES,

1369-1372

565

b. Nosque huius peregrinationis filios, luxuriando perditos, egentes misericordia, sua suscipiat clementia. Amen. c. Largiatur et post culpam peccatorum veniam, per lamenta redeuntibus ad supernam patriam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Lc. 15, 11-32 (evangeliuz sabbati Ilae hebdom.).

1370. F11 797-799 (CLv) : Item alia [benedictio de Adventu]. a. Festinantes omnipotens Deus in occursum filii tui Domini nostri, nulla impediant opera actus terreni, sed caelestis sapientiae eruditio faciat nos eius esse consortes. Amen. b. Praesta, quaesumus omnipotens Deus, ut filii tui ventura sollemnitas,

et praesentis

vitae nobis

remedia

conferat,

et

praemia aeterna concedat. Amen. c. Praesta, quaesumus omnipotens Deus, ut qui pro peccatis nostris affligimur, per adventum filii tui a cunctis adversitatibus liberemur. Amen. Per Dominum. *Compilation de trois postcommunions gélasiennes d'Avent : V. 1153-1155 ; ou otaisons d'Avent : Sacr. triplex 134, 128 et 135 et A. 1568, 1561 et 1562. Cfr n° 18622 : F II 804 (CLVIIa) : a. et c. oz.

1371. Mis. Mix. 1002 : Benedictio in missa quam sacerdos immolat pro alio sacerdote fratre suo vivo. a. Fideli sermone servi sui N. pro fratre suo votum Dominus clementer acceptet, et ab omnibus suis peccatis iustificet. Amen. b. Vota eius sacrificando multiplicet, et orationes eius iubeat exaudire. Amen. .c. Quo cum universitate electorum et pie sacrificium suum Domino reddat, et se in omnibus eidem placiturum exhibeat. Amen. Per misericordiam ipsius Dei. pto Lo. 306 : Benedictio missae votivae singularis : a. Fideli sermone] Fidelissimi b. sactificando] peccatis] a delictis et ab] et eum cum fratre suo] oz. c. pie … suum] pia vota sua. eius] oz. sanctificando

1372. LMS. 1415 (Suppl.) : Benedictio in XII° dominico de quotidiano. a. Fides, qua creditis Christum, perducat vos ad regna caelorum. Amen.

566

BENEDICTIONES,

1372-1375

b. Spes, qua speratis aeterna, per patientiam vos faciat adversa sustinere praesentia. Amen. c. Caritas indeficiens et hic dulcedinem hominum, et post consortium vobis praelargiatur sanctorum. Amen. [Praestante sua misericordia ...) Mis. Mix. 628 : in festo Corporis D.N.I.C., et 637 : in quarto dominico post Pentecosten : c. Praestante ...] Per misericordiam ...

1373. Ona. Vis. 718 : Secunda feria de traditione ad sextam benedictio. a. Fides vestra Deo fructificet, cuius redempti estis inclita passione. Amen. b. Spesque vestra, in cruce eius defixa, provideat vobis munera sempiterna. Amen.

c. Eoque caritatis ardore trahamini in caelum, quo ille pro nobis in terra et mortem pertulit et sepulcrum. Amen.

1374. ADELELME 14 : Benedictio in dominica in Quinquagesima. a. Filius Dei, qui praedixit se in Ierusalem multa passurum,

et post crucis patibulum tertia resurrecturum,absolvat vos ab omnibus sordibus peccatorum, et infundat in vos suae benedictionis donum. Amen. b. Et qui appropinquans Iericho caeco ad se clamanti reddidit lumen oculorum, sua miseratione sit pius exauditor vestrarum omnium orationum. Amen. c. Ut spiritali repleti munere, appropinquante quadragesimali tempore, in bonis operibus possitis permanere, et in die sanctae resurrectionis suae, cum ipso gaudere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 18, 31-43 (evangelium buius diei). PARIS 820, f? 47 : v. petvenite] petmanete.

1375. BREvV. GOTH. (PL 86) 187 : Benedictio ad vesperos dominici Ii post octav. Epiphanrae. a. Flammam benedictionis caelorum super vos Dominus benignus infundat, et Trinitas inseparabilis a vobis nunquam recedat. R. Amen. b. Bella adversariorum vestrorum atterat, et acies eorum ignis caelestis consumat. R. Amen.

BENEDICTIONES,

1375-1377

567

c. Dominetur in vobis caritas individua, et conservet vos sempiterna maiestas. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui est benedictus, et vivit et omnia regit in saecula

saeculorum. R. Amen. Cfr n° 27: F II 548-552 (CIX) : alia benedictio dominicalis : a. Flammam benedictionis] Almam benedictionem nunquam] non recedat] discedat b. 07i. praeter in RODA

t. VOS ... maiestas] Trinitas sempiterna.

1376.

CANT. 97, I : Item alia [benedictio s. Aelfegi translationis]. a. Fons benedictionum aeternarum et sanctarum fluvius deliciarum, meritis sancti Aelfegi martyris, sacris vos irriget paradisi deliciis, et sicut in eius nunc

gaudetis sollemnitate,

ita in caelis ipsius laetemini interventione. Amen. b. Luceat in vobis vita religiosa, fides gloriosa, caritas generosa, humilitas fructuosa, patientia copiosa, obedientia speciosa, omnisque virtus gratiosa. Amen. c. Sanctus Aelfegus, qui roseus inter martyres, niveus inter confessores, speciosus vernat inter virgines, adiuvet vos cum palmis victoriae caeli portas intrare, et ante thronum Domini coronas aeternas impetrare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *S. Elphège, évêque de Winchester en 984, puis de Cantorbéry en 1006, mourut mattyt des Danois, le 19 avtil 1012. Son corps, d'abord inhumé à Londtes, fut transféré à la cathédrale de Cantorbéry par Canut, en 1023. J'ignote la date de cette translation, qui doit se situer entre la féte de S. Augustin de Cantorbéry (28 mai) et celle de S. Barnabé (11 juin), d’après notre manusctit.

1377. Fir 281-285 (L1) : Benedictio in dominica IVa post octavam Paschae. a. Gaudeat, Domine, plebs fidelis, et cum propriae recolit salvationis exordia, eius promoveatur augmentis. Amen. b. Deus, qui renatis ex aqua et Spiritu sancto, caelestis regni pandis introitum, auge super famulos tuos gratiam quam dedisti, ut qui ab omnibus sunt purgati peccatis, nullis priventur promissis. Amen. c. Fac, quaesumus omnipotens Deus, ut qui paschalibus re-

ad mediis innovati, similitudinem terreni parentis evasimus,

formam caelestis transferamur auctoris. Amen. d. Familiam tuam, quaesumus Domine, dextera tua perpetuo circumdet auxilio, ut paschali intervenienti sollemnitate, ab omni pravitate defensa, donis caelestibus prosequatur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. b. tenatis ... sancto] cfr Io. 3, 5.

568

BENEDICTIONES, 1377-1380

*Compilation de quatte orationes paschales gélasiennes : 2. À. 848 et Sacr. triplex 1524 ; b. V. 525 ; À. 849 ; Sacr. triplex 1525 ; 6. V. 527 ; À. 850 ; Sacr. triplex 1472 ; d. Sacr. triplex 1467( feria sexta Paschae) et A. 851.

1378. Ona. Vis. 273 : De sexta feria de adventu [ad vesperum] benedictio. à. Gaudio adventus sui vos Christus laetificet, et corda ves-

tra divinitatis suae semper luce illuminet. Amen. b. Desideria vestra praesentiae suae exhibitione gratificet, et devotionem vestram veniens propitiatus acceptet. Amen. c. Ut accensione sui amoris ita cor vestrum semper efferveat, ut veniente illo ad iudicium pro meritis non tabescat. Amen. Bnzv. Gork. (PL 86) 77 et 78 : Feria IV. e? VI. post dominicum II. "Adventus ad vesperos : a. vos] nos vestra] nostra semper luce] gratia semper b. vestra] nostra vestram] nostram veniens] oz. propitiatus] propitius e, Ut] Et vestrum] nostrum.

1379. ADELELME 63: Feriae IIae [hebdomadae secundae Quadragesimae] benedictio. a. Genitus ab ingenito, alter in persona, unicus in principio, praesentis vitae abstinentiae vos sanctificet quadragenario. Amen. b. Mentesque vestras ita superno irradiet iubare, ut terrenis postpositis caelestia possitis capessere. Amen. c. Cuius nos membra effecti per incarnati Verbi mysterium, mundati labe criminum, nostrum sequamur principium. Amen Quod ipse prastare dignetur. *a. Cfr Io. 8, 21-29 (evangelium diei) 12, 27.

c. Cuius ... mysterium] cfr 1 Cor. 6,15 ;

1380.

LMS. 407 : Benedictio IIae feriae in IIIa hebdomada Quadragesimae.

.4. Glorificetur Christus in carne vestra per abstinentiae disciplinam. Amen. b. Animas quoque vestras spiritalis alimoniae cibo reficiat. Amen. , c. Ut numquam gratiae eius ieiuni remaneatis, qui saturari eius dulcedine concupiscitis. Amen.

BENEDICTIONES,

1381-1383

569

1381.

CRAC. fo 19V-21V [2 FEBR.].

(f. 494)

: Benedictio

in Purificatione

a. Gloriosa genitricis Dei Mariae intercessio vos suo tueri dignetur patrocinio. Amen. b. Ut inter mundi huius adversa, inimicorum omnia vitare

quaeamus machinamenta. Amen. c. Et post huius vitae decursum, ad mansurum veniatis feliciter regnum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1382. CANT.

100,

2: Benedictio

im commemoratione

sancti. Pauli

apostoli [30 IUN.].

à. Gloriosa sancti Pauli apostoli merita divina vobis conferant charismata, et a vobis oblectamenta expellant illicita. Amen. b. Quique magister gentium sacra vobis excellenter intonat eloquia, vos sua muniat per suffragia,quatenus doctrinis eius instituti salutaribus, Christo placeatis attentius. Amen. c. Et qui Petro claves regni caelorum contulit, et Paulo legem tradidit, vos faciat tenere quae iste docuit, et illuc pervenire, ubi ille solet caelos aperire. Amen. Quod ipse praestare dignetur. c. claves ...] c/r Mt. 16, 19.

*p. Magister gentium] cfr 1 Tim. 2, 7

LowG. 73c ;MaGD. 2 (ajoute du XIVe s.) ; PARIS 987, fo 947 ;Wesr. 655a : a. illicita] add. ut meteamini ditati benedictione MAcGp. vobis] nobis PARIS c. claves tegni caelorum] caelorum claves MAGD., b. vobis] nobis MAGD.

aperire] add. quatenus cum illo et cum sanctis omnibus in perpetuum PARIS regnare valeatis MAGD.

1383.

: Loxc. 66b : Unius martyris non pontificis benedictio. a. Gloriosi martyris sui N. meritis nostram Dominus instauret inopiam, qui ipsi per mortem dedit de omni hoste victoriam sempiternam. Amen. b. Quique ipsum tanta magnificavit gloria, ut pro divino honore intrepide moreretur, vobis de cunctis adversis triumphum misericorditer largiatur. Amen. c. Quo de ipsius in caelo consortio gaudeatis, de cuius honore et gloria cum debitae reverentiae cultibus exsultatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. LACY : a. hoste] potestate.

c. debitae] #5. Loc. : debiti.

570

BENEDICTIONES, 1384-1386 1384.

Paris 820, fo 16v : Benedictio in festivitate SS. Gervast et Protastir [19 IUN.].

a. Gloriosorum martyrum et germanorum fratrum Gervasii et Protasii sollemnia concedat vobis Dominus digno famulatu celebrare, ipsosque semper apud sempiternos intercessores habere. Amen. b. Et qui eos fecit superare, patiendo diversa genera tormentorum, mentes vestras emundet ab omni sorde vitiorum,

faciatque perseverare in luce virtutum. Amen. c. Quatenus ipsis opitulantibus, cuncta oblectamenta fallaciae illaesi mereamini evadere, eorumque felici contubernio in caelesti patria gaudeatis adhaerere, et perduci ad coronam gloriae. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Salzbourg du XIe s., représentant du Pontifical romano-germanique du Xe siècle : Paris, B.IN. La. 820 (Reg. 3866) : ajoute postérieure.

1385.

LMS. 910 ; Mis. Mix. 835 : Benedictio in diem sancti Genesii martyris [Arelatensis ?][ [25 Auc.].

a. Gratia Christi, qui beatissimum Genesium martyrem praevenit fide, vos subsequatur in munere. Amen. b. Et qui illum aquis Rhodanis originali solvit a vinculo, vos huius calicis vivificet sacramento. Amen. c. Atque, qui illum fluviali consecravit ex gurgite, vos mundiali non subruat tempestate. Amen. [Praestante sua misericordia.] Bnzv. Gorx. (PL 86) 1197 : ad II. vesperum : Praestante ...] Per misericordiam ...

*Il s'agirait, semble-t-il, du martyr Genèse d'Arles, martyrisé en 303 sous Dioclétien, qui aurait franchi le Rhône pour échapper à ses persécuteurs, mais autait été mis à mort par d’autres petsécuteuts, au sortir du fleuve (cfr PL 85, 82988, nofe a).

1386.

UA sione].

527 : Benedictio in Va feria post Lazarum [de Pas-

4. Gratia Domini sanctificet parsimoniae vestrae ieiunium, quae inspicit intentionis vestrae affectum. Amen. b. Ab eo quoque futuris remuneremini donis, cui placere per abstinentiam concupiscitis. Amen.

BENEDICTIONES,

1386-1388

571

c. Sicque vos et carne et mente sanctificet, ut ad praesentis Paschae sollemnitatem mundatis cordibus mereamini pervenire. Amen. Regnante Domino Iesu Christo, qui vivit cum Deo Patre et Spiritu Sancto ... 1387.

Ona. Vis. 893 : De resurrectione ad vesperum benedictio.

Vae feriae

a. Gratia, qua vos per fidem Christo consepultos esse gaudetis, mortificet vos ab omni contagio iniquitatis. Amen. b. Et quae resurrectionis illius gaudia dilatavit in mundo, sanctificationem omnimodam exhibeat cordi vestro. Amen. c. Ut, qui illum suscitavit a mortuis, vos quoque resuscitet ad gloriam aeternae remunerationis. Amen. Brev. Gorn. (PL 86) 632 et 654 : ad vesperum feriae V. et in laudibus feriae VI. Paschae : a. contagio] contagione b. quae] qui gaudia] add. toto.

1388.

PL 78, 181-182 : Benedictio hebdomadae XIIIae post Pentecosten.

a. Gratia sua vos Dominus locupletet, et caelesti benedictione multiplicet. Amen. b. Ab omni vos adversitate defendat, et pia semper miseratione custodiat. Amen. c. Petitiones vestras placatus intendat, et culparum omnium vobis veniam clementer attribuat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. "Bn. 142 : dominica IIIa Paschae “Iubilate Deo" — S. Gaz (gs. Urrecur) 874 : dominica VI. post Pentec. — Ax. £0 80Y ; CANT. 64, 5 ; EGBERT f? 98 (p. 74) ; LAN. 86g; Sr. 614, 5 ; PARIS 943, f? 123V; 2291, f? 122V-1237 : dominica XII. post Pentec.

— NEVERS 98 ; RopA 141 ; ROUEN f? 62V-657 ; BRux. 589, f? 257 ; PARIS 953, f? 20V217; 987, £0 53 ; 1238, fo 158V : dominica XIII. (ve! XII. post octav.) post Pentec.— S. GENEv. 177 : super famulos Dei, quando clericantur : a. sua] suae dono Sr. multiplicet] sanctificet S. GENEv. c. attribuat] tribuat BR. (zz5. BRAUNSCHWEIG fo 41). x Gratia Domini vos locupletet ... : MAGD. 31 ; Ros. 26a ; S. MicH. 67 ; WeEsr. 607c : dominica XII. (vel. XI. post octav.) post Pentec. : a. sua vos Dominus] Domini vos.

Gratia vos (vel eun) divina locupletet ... : LMS. 1122 (Zn missa quotidiana IIa) ; LMS. 1352 (Suppl. : in Ilo dominico de quotidiano) ;Moz. Ps. 345 (ad vespertinum de uno infirzzo) : a. sua ... Dominus] vos divina LMS. ; eum divina Moz. Ps. multiplicet] sanctificet b. vos advetsitate] illum infirmitate Moz. Ps. c. vesttas] eius Moz. Ps. intendat] attendat LMS. 1352 vobis] ozz. Moz. Ps.

572

BENEDICTIONES,

1389-1391

1389. CANT 124, 1 : Alia benedictio [pro Rege]. a. Gratuita regis aeterni clementia, qui perenni ratione communiter disponit omnia, qui et regem nostrum in Davidis solium dignatus est sublimare, contra hostium machinamenta eum roborare dignetur, caelestiumque donis virtutum misericorditer inflammare. Amen. b. Praecingat lumbos eius invicti vigoris gladio, quo lustramenta gentium barbarica ab idolorum cultura triumphaliter ad agnitionem Dei convertat, ut et Christi praeceptis inhaerendo, suoque famulatu perfruendo, unius bonae voluntatis efficiatur populus, atque matris ecclesiae vinculo reddatur idoneus. Amen. c. Communiterque sic ecclesiasticum atque populare collegium disponat, ut per longa vitae tempora in Christo et per Christum pacis tranquillitate perfruatur, necnon flore vitutum galeatus per viam iustitiae ad immarcescibile felicitatis aeternae praemium pervenire mereatur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Bénédiction d’origine anglaise ?

1390. BnEv. GoTH. (PL 86) 963 : Benedictio ad completoria diebus festivi. a. Gregem tuum ne deseras, pastor bone, et visitator animarum. À. Amen. b. Fuga insidiantem lupum, ut nullum in nobis nocendi reperiat locum. R. Amen. c. Nocturnum furem interfice, Christe, ut oves gregis tui in lumine constituti, integro possint numero permanere. R. Amen. Per misericordiam tuam, Deus noster, omnia regis in saecula saeculorum. R. Amen.

qui vivis, et

*a. Cfr V. 272, 374 et 1274 (super populum feriae III. hebdomadae V. et feriae quintae bebdom. V'. Quadragesimae ; et post communionem) ; À. 1786 et Sacr. triplex 56 (super populum: post communionem) ;GAxx. VETUS $2 (benedictio populi de adventu) : "Gregem tuum, pastor bone, placatus intende ..."

1301. BREV. GOTH. (PL 86) 968 : Benedictio ad completoria quinlae feriae per annum. 4. Gregem

tuum,

Pastor

bone,

placatus

attende,

famulos tuos de tuis benedictionibus reple. R. Amen.

et hos

BENEDICTIONES,

1391-1393

573 b. Columitatem mentis et corporis tribue, et perpetuam salutem concede. À. Amen. c. Dona nobis tempora quieta et pacifica, ut tibi serviamus mente devota. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. *a. Gregem ... attende] cfr V. 272, 374 et 1274 ; A. 1786 et Sacr. triplex 56 (cfr n° 1390) ;GALL. VETUS 52 (benedictio populi de adventu) : *Gregem tuum, Pastor bone, placatus intende, et oves, quos ptetioso sanguine filii tui redemisti, diabolica non sinas incursione lacerare. Per Dominum ...".

I392. ADELELME 64 : Feriae IIIae [hebdomadae IIae Quadragesimae] benedictio. a. Hausta spiritalis doctrinae, sic vestro resplendeant in sermone, ut vita consors eadem fateatur in opere. Amen. b. Elationis fimbrias a vobis Dominus

eruat, et in mutuae

dilectionis obsequio perseverabiles reddat. Amen. c. Talique protectionis muro circumdet, qui vos antiqui hostis a periculo liberet. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 23, 1-12 (evangelium buius diei).

1393. A. 1856. Cum in navigio ascenditur benedictio. a. Hic populus tuus Domine, tuo gubernetur auxilio et brachio tuae maiestatis protegatur, non eum pelagi furentis unda turbet, nec a tempestatis facie terreatur. [Amen]. b. Navem eorum salutis construe, ut cor eorum fidei saluta-

ris augmento impleatur. [Amen]. c. Catholicae

fidei

anchora

teneantur,

saevientis securi pertranseant. [Amen]. :d. Mercimonia divinae conversationis promissionis suae adimplere mereantur. e. Manus eorum reple muneribus tuis, conversatione sanctorum. [Amen]. Quod

ut

undas

saeculi

peragant, ut fidem [Amen]. ut locum habeant in ipse.

C. fo 81V-82r (19 216) ; GELL. 2099 ; LAN. 1102 ; RODA 187 ; ST. 625, 2 ; W. 98 ; Paris 961, fo 56 ; 967, fo 195Y ; 13315, f? 277 : a. protegatur] add. Amen GErr., Ropa eum] ozz. LAN., Sr., PARIS 961 turbet] perturbet LAN. ; turbetur Sr., PARIS 961; conturbet C., W. b. Navem … constitue] Navim eorum maiestatis tuae dexterae tueatur C., W. ; Navem (Navim Sr.) salutis eis constitue ST., PARIS 961 consttue] constringe LAN. ut] et LAN. fidei ... impleatur] impleatur fidei salutaris augmento Sr., PARIS Amen] ozz. Sr., W., PARIS 961 c. ut] ozz. LAN. saevientis] saevientes LAN., Ropa, PARIS 961 saeculi]

pelagi C., Lan.

W.

voluntatis C., LAN., W.

d. Metcimonia]

Commercia

peragant ... suae] ozz. LAN.

Lan.

convetsationis]

ut] et Sr., W., PARIS

574

BENEDICTIONES,

1303-1395

961 adimplete mereantur] semper adimpleant Sr., PARIS 961; percipere meteantut W. Amen] oz. e. Manus] Reple, Domine, manus LAN. ;Manum STE habeant] habeat Lan. conversatione] convetsationibus C., GELL., PARIS 961, RoDA, Sr., W.

1394. Lo. 299 : Benedictio in missa quam sacerdos pro se dicere debeat. a. Huius, Domine, sacramenti libatio peccatorum meorum maculas tergat, et ad peragendum iniunctum officium me idoneum reddat. [Amen]. b. Occurrat mihi fautrix clementia tua, et ab aerumnis sae-

culi me invicta defende potentia. [Amen]. c. Quatenus, tuo ubique munitus suffragio, et sanctitatis florear ornamento, et sanctorum tuorum merear condignus haberi consortio. [Amen].

1305. B. fo 11or (n° 21) : Benedictio de media Quadragesimae (sic). a. Humiliantem se in conspectu maiestatis tuae familiam tuam, Domine, placidis intuere luminibus. Amen.

b. Omniumque eorum diebus ac noctibus pervigil custos possessor, corpora rege, corda habitator illabere. Amen. c. Actus moderator guberna vota, dirige intelligentiam, doctor illumina, mortifica incentiva vitiorum, vivifica incrementa virtutum. Amen. d. Minare, [ne] innocentibus necesse habeas negare clementiam, ut fuga criminum et appetitione virtutum, magnum illum reisque terribilem optare possent potius diem iudicii quam timere. Amen. [Quod ipse praestare dignetur]. *c. incentiva vitiorum] Cfr LMS. 243, 252, 797; n? 665a, 701a, 1157b, 1545b, 1614c, 1719b, 1995a. F II 142-150 (XXX) : ZA/ia [Penedictio initio Quadragesimae] : a. se] add. ieiuniis et orationibus fletibusque commixtis placidis] placatis b. ac noctibus] oz. custos] add. angelicus assistat, tuque c. Actus] Cogitatu clarifica, affatu sanctifica, sereno aspectu benignus indultot illustra. Amen. Preces nostras, suffragante metito sanctorum tuotum, exaudi, et confitentium peccata dimitte. [Amen]. Tu Deus guberna vota] vota guberna illumina] «ZZ. Amen vitiorum] libidinum, et a suasote peccati vivifica] salvifica virtutum] «dd. ne mens nostra contaminetut de communione vitiorum. Amen d. Minare] add. nocentibus poenam, ne tettibilem] 427. adventum possent] possint.

N.B. On remarquera que le texte de Berlin, plus bref, est plus difficile de lecture. F II, en le développant, l'auta sans doute aussi corrigé, en comblant peut-être certaines lacunes dues au copiste de B. Comparez n° 1081 : Deus, qui populis tuis indulgendo consolaris ... quam timere : F II 475-476 (benedictio populi, cum episcopus natalitia celebratur) : (475) b. Et qui dietum nostrorum numeros temporumque mensuras maiestatis tuae potestate dispensas, minare nocentibus poenam, ne innocentibuts babeas tuam denegare clementiam. Amen (=

BENEDICTIONES, F II 148; B. d., zutatis mutandis).

1395-1399

575

— (476) c. Ut fuga criminum et appetitione

virtutum, magnum illum reisque terribilem adventus tui possim? [optare] potius diem iudicii quam timere. Amen (= F II 149 ; B. d., mutatis mutandis).

1396.

GELL. 2049 : Benedictio in hebdomada XXIIa post Pentecosten. Humiliata tibi, Domini, omnium capita ... perveniant. Cfr n? 1ox : Benedie, Domine, populum tuum et devotum ... perveniant : A. 1870.

1397. OnaA. Vis. 722 : Feriae tertiae de traditione ad tertiam benediciio. a. Humilitas passionis dominicae omnem tumorem mentis vestrae sanando humiliet. Amen. b. Moedeatque vobis crux eius ad vitam, quae a gentibus putata est stultitia. Amen. c. Ut, quae naufrago vitale munus exhibuit mundo, aethereas mansiones praeroget populo christiano. Amen. ED

Gor 1518.

1398. Moz. Ps. 331 : Ad vespertinum de sanctis benedictio.

a. Humilitatem vestram Dominus dignanter intendat. [Amen]. b. Sanctorum suorum lorum vos protegat interventu. [Amen]. - c. Ut ab omni errore, pravitate defensi, rectas iustitiae semitas tenere valeatis. [Amen]. c1G Mt 325 Mc. xs 55156 35145

1399. WEST. 655 : Benedictio de sancto Thoma apostolo [2x DEC.].

a. Humilitatem vestram Dominus dignetur benedicere, et a via veritatis aeternae numquam vos permittat declinare, qui dilectum apostolum suum Thomam de se diu non permisit dubitare. Amen.

576

BENEDICTIONES,

1399-1402

b. Et, qui vulnus dubietatis eius per sua sanavit vulnera, vestrae infirmitati sua praestet munera. Amen. c. Quique ex fixura clavorum passionis se voluit monstrare, vobis faciem misericordiae suae dignetur manifestare, cum venerit saeculum iudicare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Yo. 20, 24-29 (evangelium buius diei) Cfr n° 2 : CANT. 119, 3 : a. Humilitatem ... et] oz. aeternae] 0. vos] add. Dominus c. se] suae.

1400. BR. 234 : Benedictio in sancti Iacobi [natal] [x MA1]. a. Iacobus Dei et Domini nostri Iesu Christi servus dignetur pro nobis intercedere, ut in mansuetudine suscipiatis insitum verbum, quod potest animas salvare. R. Amen. b. Quatenus a Deo Patre luminum datum optimum et donum perfectum apprehendatis, et simul ex operibus et ex fide iustificati, bonam

conversationem

vestram

in mansuetudine

sapientiae ostendatis. R. Amen. c. Et, qui omnibus dat affluenter et non improperat, faciat vos in probatione fidei vestrae patientes, ut in opere perfecto sitis integri, in nullo deficientes. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. a. Tac. 1,.21

DAC

T7 2, 24503113

c. Iac. 1, 3-5.

*ex cod. BRAUNSCHWEIG f9 65V-667. Koup. f? 76 : a. nobis] vobis animas salvate] salvate animas vestras ex fide] fide c. omnibus dat] dat omnibus.

b.

I40I. ADELELME 78: Feriae Vae [hebdomadae IVae Quadragesimae] benedictio. a. Idea immortalitatis, qui vos condidit suae similitudinis,

spe consolidet angelicae integritatis. Amen. b. Et, qui erectis

suadet

ne

corruant,

lapsis

annuit

ut

surgant, maculas criminum sic amputet, ne pullulent. Amen. c. Concedatque, ut reatus confessio, peccatorum fiat remissio, et optatae veniae salutaris acquisitio. Amen. Quod ipse praestare dignetur. HAC/AGENAT

20615 T6632:

1402.

S. GALL 871 : Benedictio in dominica duodecima [post Pente-

costen].

BENEDICTIONES, a. Idoneos sibi vos Dominus

1402-1405

faciat ministros, munere

577 sui

Spiritus instructos. Amen. b. Ut auribus et ore Christo devoti, eius fiatis praeconio digni. Amen. c. Quatenus ita vivatis, ut ad laudem Dei et alios accendatis. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr 2 Cot. 3, 4-9 (epistola diei). C. fo 48v (n? 120) ; DURAND 94 et PARIS 967, fo 1867 : dominica XIIIa (vel XIIa post octav.) Pentec. — S. GENEV. 87 et W. 70 : dominica XIIa : b. Ut] Et DURAND c. et alios] alios C., DURAND, S. GENE.

1403. ORA. Vis. 96 : In die sancii Andreae, ad matutinum benedicho [30 Nov.]. a. lesu Dei Filius, qui ea crucis appensione, qua se pati voluit, discipulum quoque Andream affigi permisit, det vobis in omnibus quae precepit, suae voluntatis vestigia sequi. Amen. b. Et, qui illius animam suscepit in cruce, corda vestra ab omni mundana colluvione depurget. Amen. c. Ut veritas, quae illum fecit pro se constanter passionem excipere, ea vos faciat ad Christum sine confusione venire. Amen.

1404. Lo. 174 : Benedictio retis. a. lesu Deus, in quo est gratiae plenitudo et benedictio copiosa, hoc rete sanctifica, et nos aeterno munere dita. Amen.

b. Cunctorum accipe vota, et miseratus concede suffragia postulata. Amen. c. Ut et in praesenti saeculo copia satiemur ciborum, et post ad mansiones perducamur sidereas angelorum. Amen. *Cette bénédiction du tituel wisigothique est du méme type que les bénédictions épiscopales de la messe. C'est la raison pour laquelle nous la publions. As

1405. DURAND Adventu].

5 : Benedictio in sabbato Quatuor Temporum [de

a. Iesu fili David qui duobus caecis clinantibus lumen reddi-

578

BENEDICTIONES,

1405-1407

disti oculorum, sensus vestros lumine tuae visitationis illus-

tra. Amen. b. Quique diversarum cogitationum plantasmatibus increpamur, fac nos id a te quaerere, quod te cognoveris velle precare. Amen. c. Ut te imitando sequentes, a mutabilitate Hierichontina ad stabilitatem supernae lerusalem pervenire mereamur. Amen. Quod ipse praestare. *c. Hierichontina] de Jéticho. Cfr Mt. 20, 29-34.

1406. BRnux. 392, f? 1637 : Alia benedictio in Nativitate B.M. Var-

ginis [8 SEPT.). a. Iesus Christus Dominus noster, in quo divinitatis est plenitudo, benedicat vos hodierno genitricis suae natalitio. Amen. b. Et qui eam, hodie, in terris ad salutem nasci voluit huma-

ni generis, ipse vos sacro renatos fonte baptismatis, participos esse faciat regni caelestis. Amen. c. Quatenus, per beatissimae Dei genitricis semperque virginis Mariae ortum reparati, in choro sanctorum ter ternis sacratis coniugi mereamini legionibus angelorum. Amen. Quod ipse praestare. *. in ... plenitudo] Col. 2, 9 b. renatos ... baptismatis] Cor. 79, 10 (orafiones sollemnes feriae V Ie maioris hebdomadae) ; 92, x (feria Va in albis). Pontifical d’Utrecht (A.D. 1569).

1407. ADELELME

IO : Benedictio dominicae IVae [post Natalem

Domina].

a. Iesus Christus Dominus noster, quem de caelis ad terram descendentem multae secutae sunt turbae, dexteram super vos suae benedictionis clementer dignetur extendere. Amen. b. Et qui leprosum mundaturus sanctissima manu sua voluit tangere, ab omnibus peccatis vos absolvere, et a cunctis animi et corporis sordibus dignetur purgare. Amen. c. Quatenus ad eum recipiendum in vestris cordibus digni existatis, et regno caelorum, cum Abraham et ceteris electis,

ipso adiuvante, recumbere possitis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 8, 1-15 (evangelium III. dominicae post Epiphaniam).

BENEDICTIONES,

1408-1410

579

I408.

Ona. Vis. 1014 : De Ascensione ad IIwm vesperum benedictio. _a. Iesus Christus, Dominus, pacem, quam ad caelos remeans discipulis suis tradidit, integram in vobis illibatamque conservet. Amen. b. Angelos quoque sanctos, quos ascensurus suo delegit obsequio, vobis deputet in praesidio. Amen. c. Ut, ipso auctore, illic erigamini fide, quo vos assumendos

speratis in requiem. Amen. TaX frio 205 I9: BnEv. Go.

(PL 86) 658 : ad II. vesptrum Ascensionis ; Mis. Mix. 605.

1409. LMS. 199; Mis. Mix. 238: Benedictio in diem Apparitionis Domini [6 IAN.].

a. Iesus Christus Rex noster, qui profanum regem sua nativitate terruit, ipse in vobis cum suis virtutibus regnet. Amen. b. Cuiusque signum stella radiante Magis apparuit, eius vos gratia sine fine clarificet. Amen. c. Det vobis spiritalem intelligentiam, qui aquarum naturam vini in suavitate fecit esse saporem. Amen. d. Et, qui populorum millia exiguo panis fragmine satiavit, corda vestra doctrinae suae alimento locupletet. Amen. €. Conferens vobis veram innocentiam, qui Spiritus sancti tranquillam simplicitatem demonstrare voluit per columbam. Amen. Praestante sua misericordia. *g. et b. Mt. 2, 1-12 (evangelium buius diei) c. To. 2, 1-11 (evangelium II. dominicae post Epiphaniam) 4. lo. 6, 1-15 (evangelium IV. dominicae Quadragesimae) — e. Io. 1, 29-34 (evangelium in commemoratione baptismi D.N.I. Christi).

I4IO. Ona. Vis. 265 : De quarta feria de adventu ad vesperum benedictio.

a.lesus, Dei Filius, quem devotis cordibus venturum ad iudicium sustinetis, de bono patientiae conferat lucra aeternae beatitudinis. Amen. b. Et, qui in visionis eius concupiscentiam anhelatis, ventu-

ram sui regni dulcedinem copiosius hauriatis. Amen. c. Ut in eius amplexu anima vestra refloreat, in cuius nunc fide inconvulsa persistit devotio vestra. Amen. *g. Cfr Io. 9, 39.

580

BENEDICTIONES,

1411-1413

IA4II. Ona. Vis. 801 : Benedictio tertiae feriae de hebdomada matore ad sextam. a. lesus, Dei filius, qui illatae mortis passionem sustinuit

aequanimiter, vos sustinere adversa quaeque faciat mundi patienter. [Amen]. b. Det vobis exemplo suo persequentes patientia superare, et de patientia fructum aeternitatis percipere. [Amen]. c. Ut communicantes passionibus eius, participes quoque possitis esse gloriae illius. [Amen]. *b. de patientia fructum] cfr Lc. 8, 15

CONTOPCt£ At.

1412. LMS. 389; Mis. Mix. 333: Benedictio im sexta feria IIae hebdomadae Quadragesimae.

a. lesus Filius Dei, qui est panis vivus, inediam vestram donis spiritalibus repleat. Amen. b. Mentem consilio salutari praemuniat, carnem vitiis eluat,

vota acceptet ieiuniumque benedicendo sanctificet. Amen. c. Ut

eius

dono

omni

actu

mereamini

esse

abstinentiae defertis humillimas preces. Amen. Deus.

felices,

cui

Qui ipse est

Cfr lo. 6, 48-56 (evangelium huius diei in liturgia mozarabica). Mis. Max. : c. Qui ipse] Per misericordiam ipsius Dei nostri.

I413. LMS. 416; Mis. Mix. 347: Benedictio in IVa feria in IIIa hebdomada de Quadragesima. a. Iesus, Salvator ac Dominus noster, emundet vos per abstinentiae puritatem ab omni delicti contagione. Amen. b. Quique est vestrarum redemptio animarum, sit remuneratio vestrorum ieiuniorum. Amen. c. Ut ab eo donetur vobis aeterna gloria, a quo vos sanctifiV Pes per abstinentiam. Amen. [Praestante sua misericorja. Fragm. To/. 44.2 (début XIIe s.), in J. Janini, Hispania Sacra 21 (1969) p. 388. Bnzv. GorH. (PL 86) 278 : ad vesperum Feriae Ilae post dominicum I. Quadragesimaë : b. remuneratio] remunerator. Ibid. 474 : ad vesperum feriae IV/ae post dominicum IV. Quadragesimae : a. Dominus] Deus. c. Praestante ...] Per misericordiam ... BnEv. GorH., Mis. Mixr.

BENEDICTIONES,

1414-1416

581

1414. Ropa 77 : Alia [benedictio in dominica Ia post Ascensionem Domina]. Illabere, Domine, populi tui sensibus ; da fidem rectam ... gloriosa. Cfr n° 1447 : Insere, Domine, firma populi tui sensibus ... : GELL. 1980.

I415. Fix 824-832 (cLx1) : Benedictiones de

Natali Domini [25 DEC.)

a. Ille Deus, qui in patriarchis fuit praefiguratus, nos benedicat ; Ille Deus, qui in lege destinatus erat, nos ubique Quem prophetae prophetaverunt, misereatur conservet. nostri. Qui, hac nocte, natus est per virginem, nos die noctuque protegat. [Amen]. b. Omnipotens Deus, qui in praesepi iacuit, nos in regno suo collocare dignetur. [Amen]. c. Ille, cui angeli dixerunt Gloria in excelsis Deo, nos glorificet in regno suo. Quem pastores praedicaverunt in hac nocte, ipse misericors misericordiam suam nobis tribuat. Quem bos et asinus natum in terra cognoverunt, nos in caelo cognoscere mereamur. Qui caelum terramque simul omnia implet, humilis in sinu matris iacens, nos semper benedicat. Amen. b. et c. Cfr Lc. 2, 1-14 (evangelium missae a. Cfr Rom. 1, 1-6 (epistola vigiliae) in nocté) — c. bos ... cognoverunt] cf7 Is. 1, 3.

*Ces bénédictions pour la Noël, que nous avons groupées en trois membtes,

mais qui forment, en réalité, une série distincte de neuf formules, paraissent con-

cerner plutôt le bréviaire. Elles sont d'ailleurs séparées des précédentes par deux homélies patristiques. Nous les publions, sous toutes fésetves, patcequ'elles figurent dans le bénédictionnaire de Freising II, en queue des bénédictions.

I416.

Ropa 20 : Benedictio in dominica IIIa post Theophaniam. a. Ille vos benedicat de caelis, qui leprosum genus humanum venit mundare in terris. Amen. b. Quique puerum paralyticum centurionis dignatus est curare, ipse vos a resolutione vitiorum in soliditate virtutum dignetur reformare. Amen. c. Quatenus extorres a filiis regni qui eiicientur in tenebras exteriorum, recumbere cum Abraham,

Isaac et Jacob merea-

mini in regno caelorum. Amen. [Quod ipse praestare dignetur]. *Mt. 8, 1-13 (evangelium buius diei).

582

BENEDICTIONES,

1417-1419

1417: RopA

9o : Benedictio

in Assumptione

sanctae

Mariae

[15 AUG.].

a. Illumina,

Domine,

tuorum

fidelium

pectora

Spiritus

tui gratia, cuius plenissima effusione beatae Mariae misericor-

diter replesti viscera. Amen. b. Concede illis Unigenito sedula devotione fructificare in terris, cuius purpureum sobriumque domicilium dedicasti de caelestibus thronis. Amen. c. Quo effecti caelibes, eius mereantur fieri coheredes, cuius,

hodierna die, sacratissimam Assumptionem celebriter venerantur ovantes. Amen. [Quod ipse praestare dignetur]. PARIS 967, f? 191 : a. Illumina ... tuorum] Inebria, quaesumus Domine, horum c. venetantut]

veniamur.

I418.

Fit 104-107 (xx1) : Benedictio in dominica IIIa [post Epiphaniam].

a. Illumina, quaesumus Domine, populum tuum et splendore gratiae tuae cor eius semper accende, ut Salvatorem suum et incessanter cognoscat, et veraciter apprehendat. Amen. b. Vox clamantis ecclesiae ad aures, Domine quaesumus, tuae maiestatis ascendat, ut percepta venia peccatorum, te fiat operante devota, te protegente secura. Amen. c. Familiam tuam, quaesumus Domine, dextera tua perpetuo circumdet auxilio, ut ab omni pravitate defensa, donis caelestibus prosequatur. Amen. Ille. *Compilation de trois oraisons gélasiennes pour le temps de l'Epiphanie : a. À. 123 et Sacr. triplex 385 (super populum in octavis Theophaniae). Cfr V. 6o, À. 100 (postcommunio in vigiliis de Theophania) : “Illumina ... accende, ut Salvatoris mundi stella famulante manifestata nativitas mentibus eotum et reveletur et semper crescat" (la finale diffère). b. et c. A. 172 et 196 ; Sacr. triplex 455 et 485 (alia collecta dominicae III. et IV. post Tbeopbaniam).

1410. PARIS 13315, f? 11 : Benedictio in feria secunda in albis.

a. Illustret Dei Filius corda vestra ad credendam suae resurrectionis veritatem, qui nutantium discipulorum increpare voluit tarditatem. Amen. b. Et qui eorum mentes de sua passione et resurrectione testimoniis legis et prophetarum studuit informare, suae legia arcana dignetur vobis aperire. Amen.

BENEDICTIONES,

1419-1422

583

c. Et interni panis dulcedine refecti, manifestius eum cognoscatis, et mutuis exhortationibus accensi, ardentius eum diligatis. Amen. Quod ipse praestare. *Pontifical de Trèves ( ?) du XIIe s. (Paris, B.IN. ler. 13315). Cfr Lc. 24, 13-35 (evang. diei). DURAND 42 ; PARIS 733, fo 143V; 961, f? 26Y-27* ; UTRECHT 35 : 4. nutantium] dubitantium UrnECHT tatditatem] vanitatem UrRECHT b. et resurrectione] ac tesurtectione PARIS 733, UTRECHT dignetur vobis] vobis dignetur PARIS 733; UrnEcHT.

1420. HuzscA 36 : Benedictio S. Augustini [28 Auc.]. Illustret patria.

Dominus

corda

vestra fidei suae

veritate

... in

Cfr n° 1450 : Instruat Dominus corda vestra ... : PARIS 13315, f? 287-297.

T421;

LMS. 9 ; Mis. Mix. 119 : Benedictio de primo dominico Adventus.

a. Illustret vos Unigenitus Filius Dei lumine adventus sui, quos redimere non est dedignatus pretio sanguinis proprii. Amen. b. Accingat vos virtutibus pacis, et ditet muneribus copiosis. Amen. c. Ipsumque Dominum semper habeatis protectorem, quem omnipotens Pater suscitavit de tribu Iuda victorem. Amen. Praestante sua misericordia. a. C/r.1 Petti 1; 19

t CIT poc. 5, S.

1422. S. GALL 873 : Benedictio in dominica vicesima tertia. [post Pentecosten].

a. Imitatores sanctorum faciat vos Dominus, ut vobis dignetur esse placatus. Amen. b. Et hic crucis Christi amici perseverantes, caelestis regni f fiatis participes. Amen. c. Quatenus imagine sua in vobis agnita, gaudia vobis tribuat infinita. Amen. Quod ipse praestare. *Philip. 3, 17-21 (epistola diei).

584

BENEDICTIONES,

1422-1424

C. £o 59 (n° 154) et DURAND 122 : dominica XXIV. post Pentec. — S. GENEV. 1or et W. 82 : dominica XXIII. : b. Et hic amici perseverantes crucis Christi, participes fiatis caelestis regni C., DuRAND, W.

1423. Loxc. 32a : In vigilia Pentecostes benedictio.

a. Immensae affluentiae Dominus vos praeveniat largitate, tribuatque vobis ad susceptionem Paracliti corda vestra congruis ceremoniis praeparare. Amen. b. Qui et vos omnem doceat salutiferam veritatem, et in mentibus vestris perpetuam sibi faciat mansionem. Amen. c. Quo et mandata eius caritatis sinceritate servetis, et facie ad faciem regem in decore suo tandem cernere valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. mansionem] cfr Io. 14, 23.

1424. Fi 347-355 (Lxvir) : Benedictio Mariae [15 Auc.].

in Assumptione

samctae

a. Immensae magnitudinis,inaestimabilis potentiae aeterne Deus, quem omnes caeli terraque vix capiunt, et infra alvum

virginis contineris. Amen. b. Et qui super omnia agmina angelorum regnas in perpetuum, quique es saeculorum creator et temporum, dignatus es

per Mariae virginis uterum nasci in saeculo. Amen. c. Eiusdem, quaesumus, genitricis tuae apud te intercedente suffragio, dignare super hanc familiam tuam clementissimum ad salvationem eius ostendere vultum. Amen. d. Et non nostra pensans facta vel merita, sed tuam potius impensam clementiam, creaturam tuam quam ipse creator assumpsisti per virginem, hanc per potentiam divinitatis tuae ab omni malo digneris eruere. Amen. €. Ut dum tu misericorditer formam nostrae mortalitatis non es dedignatus suscipere, nullatenus in nostra perditione saevus ille exsultet humani generis inimicus, sed semper a nobis effugiat confusus. Amen. f. Ut, qui tuo sancto sanguine sunt redempti, tua semper sint dextera protecti, et hic in praesenti vita positi, tua iugiter misericorditer sint defensi, atque ad aeternitatis praemium perducantur. Amen. g. Et, qui in hac die sacratissimam genitricem tuam supra choros virginum paradisi sedibus collocasti, eiusdem suffragantibus meritis, nos post abiectam sarcinam ad aeterna iubeas regna perduci. Amen.

BENEDICTIONES,

1424-1426

585

h. Dumque illa glorificata de transitu, translata paradisi tecum regnat in gaudio, nos per eius suffragium, ab omnibus angustiis defendamur in mundo. Amen. 1. Pax, fides, spes, caritas, et communicatio et consecratio

corporis et sanguinis Domini nostri Iesu Christi, et benedictio Patris et Filii et Spiritus sancti sit super vos, et Dominus sit semper vobiscum. Amen. *e. formam ... suscipete] cfr Philip. 2, 7. DurAND f--i. om.

158 et Paris 733, fo 151v : Zn vigilia "Assumptionis beatae Mariae : b., d. nostra] vestra immensam] ozz. ; DURAND sed] szc corrig. F II,

loco : vel e. nostra] vestra ^g. collocasti] zz:. F II : allocasti nos] zz. F II : ne (sed sic corrig.) i. Quod ipse praestare dignetur (/oco : Pax ... vobiscum).

N.B. Exemple typique de la maniére de Durand de Mende, qui a allégé considérablement le texte prolixe primitif, et l’a fait passer ainsi dans la tradition. Cfr n° 1801 : Omnipotens sempiterne Deus, qui Unigenitum ... perducere regna: À. 1835 : 2. Immensae ... quem] Omnipotens sempiterne Deus, qui Unigenitum capiunt et] capere valuerunt Filium tuum Dominum nostrum lesum Christum continetis] continere voluisti, praesta quaesumus, ut ipsam pro nobis apud te intercedere sentiamus, per quam meruimus auctorem vitae nostrae suscipere iugiter et hic] Ut et b.-e. om. (alius textus) — f. protecti] add. Amen aeternitatis praemium] aeternam beatitudinem misericotditer] iugi misericordia sactatissimam g. in] oz. perducantur] te praeveniente, sint perducti … tuam] Assumptionem sacratissimae virginis tuae genitricis Mariae celebramus regna perduci] perducere regna suffragantibus metitis] suffragiis devoti et

b.-i. om.

1425. ST. 626, 2 : Benedictio post coenam. a. Immittat in vobis Dominus quietem sancti soporis, et ut oculi pupillam vos custodiat alis suae protectionis. Amen. b. Quatenus in corpore dormiatis, sic quiescentes carne, ut cordibus et mentibus Deo digne vigilare possitis. Amen. c. Et cum vobis affuerit hora de somno surgere, divina possitis vos virtute praecingere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. +7 ut]

Pss 16,0

c. Cfr Rom. 13, 11.

ad Cawr. 72, 1 ; LAN. 143d ; Ros. 52b ; PARIS 945, fo 127 : benedictio quotidiana ut .. protectionis] custodiat vos ab illusione completorium : a. vobis] vos b. in ... catne] sic quiescentes carne (illusionibus Cawr.) diabolicae fraudis c. Et] Ut CANr. queatis possitis] oz. mentibus] et dormiatis

1426.

S. GALL 873 : Benedictio in dominica vicesima quarta [post Pentecosten].

586

BENEDICTIONES, 1426-1428

a. Impleat vos Dominus agnitione voluntatis suae, ut heredes esse mereamini vitae sempiternae. Amen. b. Et longanimitate patientiae vestrae, Deo nutriantur animae rectae. Amen. c. Quin etiam vitiis languidi vel sceleribus mortui, visitatione sive tactu sanctitatis vestrae salvi inveniantur et vivi. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Col. 1, 9-14 (epistola diei). Bn. 218, S. GENEv. et W. 83 : dominica XXIVa — C. fo Gor (#° 155) et DURAND 124 : dominica XXV/a : c. inveniantur] inveniamur BR. ; inveniamini DURAND.

1427. S. GALL 872 : Benedictio in dominica sexta decima [post octav. Pentecostes]. a. In tribulatione vos faciat Dominus patientes, ut eius fieri mereamini consortes. Amen. b. Et hic Christo per fidem in vobis habitante, ad videndam claritatem illius possitis intrare. Amen. c. Seiunctisque a vobis mortuorum baiulis, ipsum cum angelis sanctis collaudetis. Amen. Quod ipse praestare. *Eph. 3, 13-21 (epistola XVI. domin. post Pentec.). C. fo 52Y (n? 152) ; DURAND 102 : dominica XVII. post Pentec. — S. GENEV. 91; W. 74 ;PARIS 967, fo 186 : dominica XVI. post octav. Pentec. : a. vos faciat] faciat vos S. GENEV. b. habitante] habitare ut Paris c. angelis sanctis] sanctis angelis DURAND ; angelis suis PARIS.

1428.

S. GALL 872 : Benedictio in dominica septima decima [post

octav. Pentecostes].

4. In unitate spiritus faciat vos Dominus ambulare, ut cum illo mereamini regnare. Amen. b. Et baptisma [cum fide] servantes, Patri qui est super omnia praesentemini laetantes. Amen. c. Et fictis debito rubore confusis, vos in aeterna gloria gaudeatis. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Eph. 4, 1-6 (epistola XVII. domin. post Pentec.). C. fo 547 (n° 137) et DURAND 110 : dominica XVIII. post Pentec. — S. GENEV. 92 : dominica XVI. post octav. Pentec. — PARIS 967, fo 186v et W. 75 : dominica XVII. Jost octav. Pentec. : b. cum fide] om. S. GALL, sed add. cum aliis mss. c. fictis] factis S. GENEV. (sed corr. : fictis, cum aliis 2/55.).

BENEDICTIONES,

|

1429-1430

587

1420.

Fr 541-547 (cvure) : Jtem alia [benedictio dominicalis]. a. Inclina, Domine, aurem tuam et exaudi me ; respice de

caelo, Christe, super gregem tuum et agnos, et porrige manum tuam super ipsos, benedicens animas et corpora ipsorum odore sancto, ut accipiant benedictionem lumine caelesti angelico, Spiritu sancto Paraclito. Amen. b. Qui ex aqua et Spiritu sancto sunt renati, quique pretioso sanguine tuo in terra sunt comparati, et signaculum tuum, Christe, acceperunt, tuos esse in iudicio concede. Amen.

c. Unde diaboli superbiam eiecisti, quos sancto sanguine redemisti iubeas introire. Amen. d. Sicut benedixisti patriarchas, prophetas et apostolos, martyres et virgines, sic benedic, Domine, gregem istum, qui in tuo nomine ad ecclesiam sunt hodie congregati. Amen. €. Sicut liberasti tres pueros de camino per angelum tuum, sic libera et hunc gregem tuum de inferno, de potestate diaboli, de terrena cupiditate, de variis languoribus, culpis parcas, peccata dimittas. [Amen]. f. Ut mundos et immaculatos in die iudicii ipsos recipias in regno caelorum. [Amen]. g. Dominus lesus vos dignetur servare et benedicere, per omnia saecula saeculorum. Amen. *z. Cfr "Inclina, Domine, autem tuam ad preces nostras ..." : V. 1686, Sacr. ?riblex 3517 (Collecta missae defuncti) D: 10212565 c. Apoc. 5, 9 e. Dan. 3, 49-50 f. Eph. 1, 4; Colos. 1, 22.

Ros. 99b: Izez alia in consecratione ecclesiae :a. tuam] add. ad me tuum et] et supet et] tuos. Amen benedicens ... sancto] et benedic corpora et animas eotum ut] add. in consortio sanctorum lumine ... Paraclito] caelestem, lumen angelicum, Spititum sanctum Paraclitum Paraclito] zzs. F II : paradiso, sed sic corr. b. Qui] Et qui quique] et qui et signaculum... Christe] qui-

que signum tuum, Christe, in frontibus eorum

in... concede] concedas in die

judicii Amen] oz. c. Unde ... eiecisti] et sancto] pretioso iubeas introire] in tuo regno iubeas adunati d. Sicut] Et sicut prophetas et] et

prophetas et virgines] et confessotes, virgines et sacerdotes tuo] add. camie. Sicut] Et sicut ad ... hodie] in ista sunt, hodie, ecclesia sancto de potestate tuum] istum si hunc] Domine no] add. ignis ardentis languoribus] de vatiis] et de vatiis de] et diaboli] et de diaboli potestate in ... regno] tecipias in die iudicii, sicut f. mundos] «44. ipsos add. Amen. g. Dominus Iesus ...] Quod ipse recepisti Eliam et Henoch iustos in regnum praestare dignetur. .

1430. C. fo 78v-79! : Alia benedictio in triduanum ieiunium. a. Inclina, Domine, aures misericordiae tuae ad preces Lun let nostrae, et populum tuum ab omnibus peccatis

588

BENEDICTIONES,

1430-1432

clementer emunda, ut ita sit ante te eorum acceptabile ieiunium, ut vitiis corpora evacuentur et virtutibus animae saginentur. Amen. | b. Exaudi voces ad te clamantium, preces orantium, gemitum dolentium, et bella comprime, pacem concede, famem depelle, abundantiam tribue, inimicorum insidias repelle, et

dextera tua eos defende, atque in his omnibus perfectam cunctis caritatem indulge. Amen. c. Da eis, Domine, dies laetos, suos multiplices annos, et finito huius curriculo, finem beatam, requiem promissam, resurrectionem sanctam, retributionem bonam, et cum electis

tuis vitam aeternam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr NV. 1686 et Sacr. triplex 3517 (ut in a" : n° 1429).

1431. ST. 024, 3 : Benedictio ad pluviam postulandam. a. Inclina, quaesumus Domine, aures pietatis tuae ad populi tui preces, et faciem totius terrae largis imbribus irrigare dignare. Amen. b. Tribue auras salubres atque aegris restitue pristinam sanitatem, ut animae quae promissiones tuas sitiunt, de tua semper caritate abundantius repleantur. Amen. c. Da nobis, quaesumus,

pluviam salutarem, et aridam fa-

ciem terrae fluentis caelestibus Quod ipse praestare dignetur.

dignanter

infunde.

Amen.

*a. Cfr V. 1686 et Sacr. triplex 3517 (ut in a" : n° 1429).

PARIS 13315, f? 26v (Tréves? : XIIe s.) : a. itrigate dignare] irrigari concede.

1432. AE. fe 86v-87T : Item alia benedictio [dominicae post Pentecosten].

XIXae

a. Inclinata tibi capita maiestas aeterna, dexterae tuae benedictione sanctifica. Amen. b. Ut pleni redeant sanctis muneribus, qui portas confessionis tuae devota mente ingressi sunt. Amen. c. Scuto fidei et lorica evangelii muniantur, ne eos sagitta volans per diem venenosa rabie stimuletur. Amen. d. Et ne eos in somnis ruina mortis opprimat, de eorum pectoribus crucis dextera non recedat. Amen. e. Ut te pastore vigili protegente, nihil gregem redemptum noceat os leonis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES,

1432-1434

589

*a. Inclinata ... aeterna] Inclinantes se Domine maiestati tuae ... Sacr. friplex 611 (super populum feriae IV in Quinquag.). c. Eph. 6, 14-16 et Ps. 9o, 6. Car. 68, 3 : b. pottas] in verae tuae] fide ingressi sunt] sancta sanctorum ingrediuntur c. volans] add. inimici stimuletur] stimulet e. nihil] caelesti gratia noceat os leonis] conservet incolumem.

1433. O. 313, 4 : Alia [benedictio in quotidianis diebus].

a. Inclinet Dominus aurem suam ad preces vestrae humilitatis, et det vobis gratiam suae benedictionis et praemium sempiternae salutis. Amen. b. Semper et ubique Dominum propitium habeatis, et in eius laudibus exsultetis. Amen. c. Omnium peccatorum vestrorum vincula solvat, et ad gloriam sempiternam pervenire vos faciat. Amen. Quod ipse praestare. *q. Cfr V. 1686 et Sacr. triplex 3517 (ut in “a” : n° 1429). AUCH

30, 53; C. f? 147 (4? 27) ;DURAND

209 ; EGBERT f? 102Y (p. 77-78);

Lams. 605 ; LEorRIC 248 ; MEAUX 14 ; RoDA 163 ; S. GALL 879 ; S. GENEV. 105 ; W. 113 ; WIEN 635, 6 ; PARIS 820, f? 147 ; 043, f0 127V-1287 et 967, fo 1887 (feria

tertia) ; 9438, f9 13V ; 13313, f? 28V ; 13315, f? 24Y gtatiae W. b. ptopitium habeatis] deprecantes c. solvat] absolvat DURAND ; dissolvat PARIS DurAND 62 et PARIS 733., f9 1457 : in feria tertia

: a. gratiam] W. (#s. PM, P); propitium habeatis PARIS 967 967. rogationum — x. £0 767 ; CANT.

61, 4 ; LAN. 86b ; MAGp. 29 ; Ros. 24d ; S. Micx. 62 ; PARIS 943, f0 122Y et 2291,

fo 120V-121T : dominica VII. post Pentec. — NEVERS 97 ; PL 78, 179 ; PARIS 953, fo 19Y ; 987, f? 49Y ; 1238, fo 1557 ;ROUEN f? 59V-6or : domin. VIII. : a. vesttae] nostrae Ros. b. in eius] eius Ros. c. vestrotum] nostrotum Ros. vos] nos Ros.

Version anglaise modifiée comme suit : feria tertia per fotum annum : LAN. 102b; Lonc. 41c ;Mac. 36 ; S. Mrcx. ; Wesr. 656c : 4. et praemium] in praemium Loc. Amen] oz. LAN. b. om. c. Omnium] Vestrorumque d. Multiplicet in vobis Dominus copiam suae benedictionis, et confirmet vos in spe regni caelestis. Amen. LAN. add. postea : e. Actus vesttos cofrigat, vitam emendet, mores componat, et vos ad caelestis

paradisi hereditatem perducat. Amen. f. Talique intentione repleti valeatis, qua ei in perpetuum placeatis. Amen.

1434. Fir 374-378 (Lxx1) : Benedictio in natali unius confessoris. a. Inclite

conditor

caelorum,

summe

rex

regum,

humani

generis protector, exaudi familiam tuam ob festa beati confes"c soris et episcopi Martialis ovantem. Amen. b. Praesta, ut sicut eius vita tibi placuit, ut eum in hac die in

590

BENEDICTIONES,

1434-1436

aeternam susciperes beatitudinem, ita haec tibi proferata caterva, ipso intercedente et te retribuente, consurgat ad emendationem, ut in aeternam non obruat mortem. Amen.

c. Ac sic illum pro te electum in te hodie assumptum, a te quoque glorificatum tecum exsultare fecisti in regno. Amen. d. Sic tribuas hunc populum tibi fideliter in praesenti famulari, ut a te perpetuum percipiat praemium in futuro. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Martialis] Martial, évêque fondateur de Limoges, vers 250 (30 juin)?

1435. Fn 489-491 (xcv1) : Benedictio de Laetamia vel quacumque tribulatione. a. Ineffabilem misericordiam tuam, Domine, nobis clemen-

ter ostende, ut simul nos et a peccatis exuas, et a poenis quas pro his meremur eripias. Amen. b. Parce, Domine, parce peccantibus et ut ad propitiationem tuam possimus accedere, spiritum nobis tribue corrigendi. Amen. c. Exaudi, quaesumus Domine, supplicum preces et confitentium tibi parce peccatis, ut pariter nobis indulgentiam tribuas benignus et pacem. Amen. [Quod ipse praestare dignetur]. *Compilation de trois collectes gélasiennes : a. et b. V. 1333 et 1334, A. 2220 et 2221 ; Sacr. friplex 3591-3392 : in missa de quacumque tribulatione (Cfr Bruylants, Oraisons, II, n° 648) c. À. 1943 (orationes quotidianas), Sacr. triplex 3384 (in missa pro peccatis). Cfr V. 78 et À. 271 (orationes et preces super poenitentes) : ‘Exaudi, Domine preces nostras et confitentium tibi parce peccatis, ut quos conscientiae teatus accusat, indulgentiae tuae miseratio absolvat ? (Cfr Bruylants, o.c. n° 528, 3, en note).

1436.

ST. 606, 1: Item alia benedictio [de Natali Domini in nocte] [25 DEC.].

a. Infans et Deus Christus, cuius praesepia mirati sunt pas-

tores, in hac die nativitatis suae, claritate benedictionis ves-

tras repleat mentes. Amen. b. Quique pro vobis Deum et hominem hodie creditis natum, ipsius semper sentiatis salutare praesidium. Amen. c. Quatenus exemplo beatae Mariae virginis omnia verba

et mandata Christi in corde conservetis, et eum laudando et

glorificando, sicut boni pastores exsultetis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 2, 1-20 (evangelium buius noctis).

BENEDICTIONES,

1437-1439

59I

1437. LOG. 72b : Ubi ecclesia dedicatur,in honore sanctae Trinitatis, benedictio in eius commemoratione.

a. Infiniti ambitus simplicissimus Deus Pater et Filius et Spiritus sanctus, qui vocavit vos ad admirabile lumen suum, mentibus vestris in sanctae Trinitatis fide stabile perpetuo tribuat firmamentum. Amen. b. Ut Patrem ingenitum et Filium unigenitum et Spiritum Paraclitum essentialiter indivisos ac personaliter sola origine discretos, Deum unum profitentes catholice hoc tandem possitis faci[a]liter cernere, quod modo humiliter creditis ac cernitis soli aenigmatum speculo mediante. Amen. c. Ut, qui mundi sapientibus hanc abscondit sapientiam, ecclesiam christianam vobis non in vacuum sinat effluere hoc donum excellentissimum gratiae suae. Amen. Quod ipse praestare dignetur. ba

Petri 2,19

Du Gor. 13; 12

cT Cor T»

Téetiox Cord

1.

ex cod. LACY : In commemoratione sanctae Trinitatis : a. ad] uti LONG. sed sic COFT.- 6. Xs. firmamentum] fundamentum b. facialiter] faciliter LowG., sed SIC (COTT TC AE: c. ecclesiam chtistianam] ecclesiae christianae.

1438. Ropa 25 : Benedictio in natali sancti Valentini [x4 FEBR.].

a. Infundat Dominus omnipotens super vos donum suae benedictionis, beati Valentini martyris sui suffragantibus meritis. Amen. b. Quique illum ditavit corona martyri, vos faciat beata immortalitate vestiri. Amen. c. Quatenus eius sollemnia celebratis, de eius consortio in perpetuum gaudeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Prétre romain, martyrisé vets 270, sut la Voie Flaminienne.

1439. Ropa 71 : A//a [benedictio in Inventione S. Crucis] [3 Marr]. a. Infundat in vobis omnipotens Deus suae benedictionis donum, qui per crucis patibulum genus redemit humanum. Amen. b. Concedat vobis mysterium crucis ita cognoscere, ut carnem vestram studeatis cum vitiis et concupiscentiis mortificare. Amen.

592

BENEDICTIONES,

1439-1442

c. Quatenus in sola cruce gloriantes, ad resurrectionis gloriam perveniatis ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1440. RoDA 15 : Benedictio in natali sanct Marcelli martyris ?) [16 IAN.].

(Papae et

a. Infundat omnipotens Deus super vos gratiam suae benedictionis, beati Marcelli martyris sui atque pontificis, cuius sollemnia celebratis, intervenientibus meritis. Amen.

b. Ipse vobis mittat auxilium de sancto, qui illum coronavit de lapide pretioso. Amen. c. Quatenus, qui illum fecit radiare miraculis ac glorioso martyrii triumpho, ipse vos laetificet in aeterno cum vultu suo. Amen. Quod ipse praestare. *b. Ps. 19, 3 et 20, 4.

I441. RopA 27 : Benedictio in dominica V Ia post Theophaniam. a. Infundat omnipotens Deus super vos suam benedictionem, et in mentibus vestris exuberare faciat vinculum perfectionis caritatem. Amen. b. Pax Christi exsultet in cordibus vestris, atque emaculet ab omnibus culpis. Amen. c. Quatenus viscera misericordiae induti, ad dona supernae vocationis pervenire valeatis securi. Amen. [Quod ipse praestare dignetur]. *Colos. 3, 12-14.

1442. Ropa 67 : Benedictio in dominica IIIa post octavam Paschae. a. Infundat super vos omnipotens Deus suae benedictionis gratuitum donum, a quo est omne datum optimum et omne donum perfectum. Amen.

b. Concedat vobis omnem abundantiam malitiae abiicere, et insitum verbum, quod animas vestras salvet, in mansuetudine suscipere. Amen. c. Quatenus Spiritu sancto mundum,

de peccato et iustitia

BENEDICTIONES,

1442-1445

et iudicio arguente, vos dignetur omnem Amen. [Quod ipse praestare dignetur]. *a.-b. lac. 1, 17-21 Pascba).

593 veritatem docere.

€. Io. 16, 5-14 (epistola et evangelium IV. dominicae post

1443. BR. 97 : Benedictio in sabbato [hebdomadae IIae Quadragesimae].

a. Infundat vobis Deus spiritum compunctionis et poenitentiae, ut revocetis detrimenta hereditatis amissae. R. Amen.

b. Concedat vobis, ut a voluntate carnis et cogitationibus liberi, induamini pedes in praeparationem evangelii pacis. R. Amen. c. Exornet vos annulo inaestimabilis caritatis, et induat vos

stola beatae iucunditatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Po ner cteEpha6» T5 cod. BRAUNSCHWEIG f0 28V-29r.

€. Cfr Lc. 15, 22 (evangelium buius diei)

EX

1444. Lo. 155 : Benedictio de susceptione regis, quando de vicino regreditur. a. Ingressum gloriosi principis nostri J//us Trinitas beata sanctificet,

et cor

eius

divini

muneris

ubertate

laetificet.

[Amen]. b. Suspendat ab eo quidquid est noxium, et preces pro salute eius effusas exaudiat singulorum. [Amen]. c. Ut cum omnibus beate vivens in saeculo, prae omnibus mereatur collaetari in saeculo post futuro. Amen. Praestante ipsius misericordia Dei nostri qui in Trinitate unus Deus gloriatur in saeculorum. Amen. Moz. Ps. 324-325 : a. et cot ... laetificet] ozz. c. Ut] Et ptae] pto. Bénédiction pour la rentrée du roi dans sa capitale, après une absence dans le voisinage, ou dans quelques provinces de ses États. On la retrouve aussi dans le #55. additional 30.851,f? 180 du British Museum de Londres (ev sore de Lo. 155).

? 1445. Ros. 159 : Alia oratio super regem tempore synodi. Inimicos tuos ad pacis caritatisque benignitatem

... esse

consortem. Cfr n° 1358 : Extendat omnipotens Deus dexteram ... esse consortem : PL 78, 259.

594

BENEDICTIONES,

1446-1447

1446. ADELELME 65 : Feriae IVae [hebdomadae secundae Quadragesimae] benedictio. a. Iniquitatibus vestris Omnipotens parcat, et ieiuniis expiatos, a saeculi fructibus reddat securos. Amen. í b. Afflictionis et precum vota suscipiat, suaeque miserationis dextera sanctificando benedicat. Amen. c. Sicque contriti cordis et humiliati Domino sacrificium offeratis, ut ei in perpetuum placere valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Esthet 13, 8-11 et 15-17 ? (epistola diei)

CE CIT PS SONO:

1447: GELL. 1980 : Benedictio episcopalis alia super populum. a. Insere, Domine, firma populi tui sensibus inspirator occulte. [Amen]. b. Da fidem rectam, caritatem perfectam, patientiam immobilem, et intelligentiam spiritalem. [Amen]. c. Nihilque in eorum inveniatur actibus quae tuis displicere possit obtutibus, sed ita in eorum sit actibus vita perfecta, ut sit in tuis conspectibus gloriosa. [Amen]. d. Fac eos talem sobolem germinare, ut ad paradisi tui pertineant dignitatem. [Amen]. e. Planta eos radicibus firmis in sinum matris ecclesiae, quo possint palatia regni caelestis intrare. [Amen]. f. Nutri eos in Spiritu sancto, et actibus bonis fructum exhibeant sanctitatis. [Amen]. Illius ... *e. sinum mattis ecclesiae] cfr Lo. 247, 10 ; ORA. Vis. 237, 345 (n° 475a : S. Ioannis ap. ef ev.) et 353. B. f? 107Y (n? 7);F. 54bis ;F I 24-30 (V. ; alibi n° 7);F II 583-589 (CXIV) : benedictio dominicalis - F II 762-768 (CXLVIII : zfez alia ad omnem populum) : a. Domine] add. et F II (CXIV) inspirator occulte] inspitatis occultae F II (CXIV) ; inspiratus occulte F. ; inspitatot occulta F I Insere ... occulte] ozz. F II (CXLVIIT) b. Da] add. Domine, pet gratiam tuam, huic populo tuo F II (CXLVIID) ; ut F II (CXIV) rectam] aZ. teneat F II (CXIV) c. quae] quod E possit obtutibus] possit aspectibus. Amen F Il; add. Amen F I-II, B. d. talem sobolem] tali sobole B.; tales soboles F II (CXLVIII) e. in sinum] in sinu F IT (CXIV) ; ut sinum F II (CXLVIII) caelestis] aZ. gaudentes FIN 10077 ET et] ut F I ; in operibus bonis, actibus perfectis, ut F II ; actibus bonis] oz. F II; bonis] z47. ut F. sanctitatis] add. et caritatis F II Illius ...] Quod ipse praestare dignetis, qui in caelesti regnas, supet Cherubim residens, universa tegna regis, et regnas in saecula saeculorum. Amen. F II.

Dominica post Ascensionem Domini : Insete, Domine ... gloriosa (— a.-c.) : GELL. 2026 ; C. f? 34V (1? 79) ; CAHORS f? 1037 ; DURAND 64 ; RoDA 77 — lia in quotidianis

BENEDICTIONES,

1447-1449

595

diebus : RoDA 176 : a. Insere] Illabere RopA 77 firma] ac fitma DuRAND ; amorem tui nominis et confirma RoDA 176 ; ozz. RODA 77 inspitatot occulte] inspitamenta salutis aeternae C., CAHORS, DURAND ; in spiritalibus GELL., RopA 176, occulte GELL., doctrinis RopA 176 ; oz. RODA 77 Amen] oz. RODA 77 b. et] RoDA 176; om. c. quae] quod Ropa 77 obtutibus] 444. Amen (praeter RoDA 176) d.-f. om. Cfr n° 82 : Benedic, Dorine, bos famulos tuos ... benedictis. Fac eos talem ... sanctitatis : GELL. 2036 : hebdomada IX. post Pentecosten : d.-f. : f. in] om. et] in operibus et bonis] add. ut (autres vatiantes des mss. parallèles : cfr #° 82).

1448.

Bn. 49 : Benedictio in dominica IIIa post Epiphaniam : ‘Adorate Deum'. a. Inspiret vobis

Deus,

ut non

secundum

carnem,

cuius

prudentia mors est sentientes, sed secundum spiritum, cuius prudentia vita et pax est, sitis sapientes. Amen. b. Infundat vobis spiritum adoptionis filiorum, in quo eum Patrem invocetis, ut filii Dei per Spiritum facti, heredes etiam tanti patris esse mereamini. Amen. c. Praestet vobis, ut semper malum in bono vincentes, ex eo discipuli eius esse agnoscamini, si dilectionem ad invicem habueritis. Amen. Quod ipse praestare. *a.-b. Cfr Rom. 8, 1-17

‘10:45:35:

1449. apostolorum. plurimorum Benedictio : 260 Bn. a. Inspiret vobis omnipotens Deus, per apostolicas intercessiones, ut patienter sufferatis huius temporis momentaneas passiones, per hoc consolantes invicem in hac valle plorationis, quia non sunt condignae ad futuram gloriam quam revelabitur in vobis. R. Amen. b. Quatenus, per eosdem quos mater ecclesia in multa tristitia peperit, quique vos in Christo genuerunt, in regno congaudeatis, in quo convivantes cum sponso ulterius non lugeatis. R. Amen. C. Sic etiam cantantes canticis spiritalibus et psallentes in cordibus vestris eorum annua festa praecedatis, ut eam qui carnalis est exuti maculatam tunicam, quandoque ad ea quae perenniter sunt continua perveniatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g, Rom. 8, 18

t. Eph. 5, 19.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 75Y.

596

BENEDICTIONES,

1450-1451

1450. PARIS 13315, f? 28v-207 : Benedictio in festo sancti Augustini [28 Avuc.]. a. Instruat Dominus corda vestra fidei suae veritate, qui beatum Augustinum clarere fecit catholicae doctrinae ubertate. Amen. b. Det vobis haereticorum pravitate non decipi, qui corporis sui membris vos voluit sociari. Amen. c. Quatenus eundem egregium doctorem sic eum ducem habeatis in via, ut eum socium mereamini habere in patria. Amen Quod ipse praestare. *D'ofigine rémoise, semble-t-il : zzz. Rouen À. 34 (Laporte, Huesca 36). Paris, B.N. lat. 13315 (Trèves ?, XIIe s.). Cfr 1? 1420.

DunAND 161 ; HusscA 36 ;UTRECHT 94 ; PARIS 733, f? 1527 et 961, fo 49V : a. Instruat] Illustret HuzscA clatete] ozz. PARIS 733 ubertate] uberare PARIS 733 b. om. HuEscA c. eundem] 07. HurscA eum] ozz. HuEscA, PARIS 733:

1451. DuRAND 173: Item alia [benedictio in festo Omnium torum] [x Nov.].

Sanc-

a. Intemeratae virginis uteri fructus a patriarchis desideratus, a prophetis repromissus, ab innocentibus testificatus, vos benedicere dignetur Iesus Christus. Amen. b. Quatenus a Ioanne praedicatus et monstratus, ab apostolis corporaliter visus, in martyribus coronatus, in confessoribus laudatus, in virginibus decoratus,

illorum meritis vestrae

mentis visceribus iugiter sit affixus. Amen. c. Et quorum unam generalem hodie festivitatem celebratis, cum eis coniungi mereamini in caelis. Amen. Quod ipse praestare. *a, Cfr Rom. 1, 1-6 Lc. 5, 3-21.

b. Ioanne ...] Cfr Io. x, 29-34 ;Mt. 3, 11 ; Mc. 1, 6-8;

JEAN Cozun, f? 1953Y (f. 32) : a. Iesus] Dominus nostet Iesus Quique monsttatus] demonstratus decofatus] imitatus fixus] in vestris cordibus semper sit placabiliter inttomissus

b. Quatenus] illorum ... afc. Bt... caelis

Ut, quotum hodie festivitatem sub uno celebratis in terris, ipsorum consortes mereamini effici in caelis. Paris 951, f0 187V : b. vestrae mentis] nostrae mentis. (Second ms. de base de DurAND).

BENEDICTIONES,

1452-1454

597

1452. .LMS. 1379 (Suppl.) : Benedictio in VIII9 dominico de quotidiano. a. Intendat Dominus

ad orationem vestrae humilitatis, et

det vobis omnibus praemium sempiternae salutis. Amen. b. Omni loco et tempore propitium Dominum habeatis, et in eius laudibus semper exsultetis. Amen. c. Omnibus peccatis vestris Dominus clementer ignoscat, et pervenire vos feliciter faciat ad gloriam sempiternam. Amen.

1453. Paris 10576, fo 88v : Benedictio in natali apostolorum Petri ei Pauli [29 IUN.]. a. Intercedat pro vobis Simon Petrus, servus et apostolus Iesu Christi ,qui coaequalem cum eo sortiti estis fideli in cognitione Domini et salvatoris nostri Iesus Christi. Amen. b. Gratia vobis et pax adimpleatur in cognitione Domini nostri Iesus Christi, quam sibi caro et sanguis non revelavit,

sed Pater eius qui est in caelis. Amen. c. Ut, qui vocavit vos propria virtute et gloria, quae ad vitam et pietatem vobis est donata, concedat vobis ut a beato Petro soluti super terram, solvamini in caelis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Daniel Wichterich et Gilles Byebrock, évêque et auxiliaire de b. cato Trèves (1ère moitié du XVes. : Paris, B.N. lat. 10576) : 2 Petri 1, 1-3 ... caelis] Mt. 16, 17-19 £t. beato ... caelis] Mt. 16, 19.

1454. _ Ro&. 160 : [Benedictiones episcopales in praecipuis festis dicendae]. a. Intercessionibus

perpetuae virginis Mariae, divina vos

clementia a cunctis adversitatibus liberet, et sanctorum vobis

ét consortia praestet. [Amen]. nis miseratio suae Christus Iesus b. Perpetua vobis benignus sufdeesse non praestitit angelica et quibus tribuat subsidia, fragia. [Amen]. Quod ipse. de *Extrait d'une série de bénédictions épiscopales pour les principales fétes

retrouve l'année, transctites à la suite l'une de l'autre sans distinction ni titre. On

que la même série dans LAN. 103e et ADELELME 47-48. Je ne crois cependant pas : “Benele premier membre “a” de cette bénédiction appattienne à la précédente

598

BENEDICTIONES, 1454-1457

dicat vos omnipotens Dominus, qui in principio cuncta ex nihilo condidit" (cfr

fi? 334), comme le fait l'éditeur d’ADELELME. De toute manière, notre reconstitution reste conjecturale.

ADELELME 47-48 : b. et angelica] ozz.

1455. LMS. 928 ; Mrs. Mix. 861 : Benedictio in diem sancti Cypriani [14 SEPT.].

a. Intercessu martyris Cypriani a vitiis omnibus liberemini, qui viginti aureos suo obtulit percussori. Amen. b. Eius quoque foveamini indesinenter praesidiis, cuius laetamini in doctrinis. Amen. c. Et qui vos verbis instruit ad vitam, beneficiis perducat ad gloriam. Amen. Per gratiam pietatis suae, qui est benedictus in saecula saeculorum. Mis. Mix. : c. Pet gratiam ...] Pet misericordiam tuam Deus noster ...

1456.

LMS. 964 ; Mis. Mix. 874 : Benedictio SS. Fausti, Ianuarii et Martialis [x3 OcT.]. a. Intercessu martyrum suorum Fausti, Ianuarii et Martialis vos Trinitas tueatur altissima, quae in illis tribus se demonstravit Unitas indivisa. Amen. 6. Sicque Faustus vestris precibus faveat, ut lanvarius ianuas vobis aeternae vitae aperiat. Amen. c. Quo, ita Martialis obtentu saeculi respuatis illecebras, ut Christo iudicante immarcescibiles percipiatis pro sancta conversatione coronas. Amen. Praestante sua misericordia. *[l s'agit de saints martyrs de Cordoue sous Dioclétien, dont les reliques sont vénérées dans la cathédrale de Cordoue.

1457. BnEv. GorH. (PL 86) 1087 : Benedictio Tyrsi martyris [28 IAN.].

im laudibus

S.

a. Interventu sanctorum Tyrsi et comitum eius caelitus illapsa Dei benedictio vos protegat, et ab omni malo defendat. R. Amen. b. Eorum precibus a cunctis incommodis tueamini, quorum festa amando suscipitis. R. Amen.

BENEDICTIONES,

1457-1459

599 c. Ut cum eis in aeterna beatidine participes sitis, quorum sollemnia devotissime celebratis. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. *Mattytisé en Gféce, avec ses compagnons Leucius et Callinius, S. 'Thyrse avait au VIe siècle une basilique en son honneur à Mérida, en Espagne (Férotin, Liber Ordinum, 452-453, note 28).

1458.

A. 1801 : Item alia benedictio in primis de adventu Domina. a. Invicte leo de tribu Iuda, cuius adventus potentiam ad consolationem gentium praestolamur, excita potentiam tuam et veni ut salvationem populi tui, ne in eius perditione saevus ille exsultet humani generis inimicus. [Amen]. b. Sit fortitudo dexterae tuae ad protectionem familiae tuae, ut dum infirmitatem nostram tua clementia non ignorat, ita omnem hanc ecclesiam tuam tuae divinitatis clypeo protege. [Amen]. c. Ut et de saevi illius antiqui hostis tentatione nos liberes et gentium ferocitates ita mitiges, ut nihil eorum iacula tuorum possint generare dispendia. [Amen]. d. Sed tu pastor bone, qui temetipsum nostri causa dedisti pro pretio, ita tui sanguinis defende commercio, ut et hic te semper sentiant praevium et ad aeternam beatitudinem te remunerante mereantur accipere praemium. [Amen]. e. Tu ergo eos omnipotens Domine Iesu Christe benedictionis rore perfunde, ut et in praesenti vita positi, de omnibus inimicis te habeant ereptorem, et in aeternam beatitudinem te sentiant protectorem. [Amen]. Quod ipse praestare. Excita ... veni] V. 1120 et 1141 ; À. 1515, *z. Invicte ... Iuda] Apoc. 5, 5 d. Pastor 1539, 1549, 1615 ; Sacr. triplex 101 et 115 : Collectes gélas. d'Avent

bone] cfr V. 272, 374, 1274. ut] ad °F II 769-775 (CXLIX): «. praestolamur] praestolantur. Amen d. c. fetocitates] feritatem b. protectionem] 247. huius (meilleure lecture) Quod ipse ...] Ille vos. e. et ... te] et hic et in aeternum pto] oz.

Cette bénédiction est presque identique à celle de A. 1803 (cfr n° 1352), à part l'introduction : *Invicte leo ... praestolamur”, qui précède celle de A. 1803 : “Excita, Domine, potentiam tuam ..". Nous renvoyons au n? 1352 pouf les variantes entte ces deux vetsions du méme texte de base.

1459. Septuagesima. in S. GALL 863 : Benedictio a. Ipse vos in ecclesia sua fructificare faciat, qui ad excolen-

600

BENEDICTIONES,

1459-1461

dam vineam suam, mane, hora tertia, sexta, nona, et undeci-

ma operarios invitat. Amen. b. Quatenus inter primos operantes nec extremis invidentes, mercedem laborum vestrorum sine murmuratione et increpatione percipiatis. Amen. c. Ut cum his qui membris Christi minimis subvenire curarunt, in novissimo magni iudicii die benedici atque in aeterna tabernacula introduci mereamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur, cuius potestas nec initio, nec fine coangustatur, in

saecula saeculorum. Amen. *Cfr Mt. 20, 1-16 (evangelium buius diei). Bénédiction d'otigine allemande probable, comme le suggère le s7ezzzza codicum qui suit. La doxologie finale est la seule de ce genre. Dom Laporte (Hwesca, 11, en note) signale que les mss. ambrosiens en ont de ce type; indice de passage à Milan ?

BR. 71 ; C. fo 16V-177 (4? 57) ; DURAND 15 ; HUESCA 11 ; S. GENEV. 21 ; UTRECHT 21; W. 53; PARIS 724, f? 1437 ; 961, fo 21Y-227 ; 967, f0 179Y ; 13313, fo 7V-8! : a. excolendam] colendam Bn. (zz5. BRAuNscHWEIG f? 21V), HuzscA b. ptimos] om. HUESCA

| mutmure| murmuratione Bn. (zzz. BRAUNSCHWEIG), DURAND, W.

(zzs. P.) increpatione] in operatione HuEscA c. Ut] Et DurAND, HuzscA, UTRECHT his] hiis BR. (#5. BRAUNSCHWEIG), HuEscA, UrRECHT Quod ipse praestare] Quod ipse concedere HuEscA ; doxologie ordinaire : autres mss.

1460. GELL. 2053 : Item alia benedictio dominicalis a. Irriga,

Domine,

benedictionum

caelestium

imbribus

praesentem vineam, quam effusione cruoris almi cernimus acquisitam. [Amen]. b. Facito eam propagine fructuosa diffundi, qui te vitem veram dignatus es nuncupari. [Amen]. c. Ut cuius palmitibus est effecta consimilis, mereatur recondi caelestibus apothecis. [Amen]. [Quod ipse praestare dignetur]. *g. Cfr Act. 20, 28

b.-t. Cfr Io. 15, 1-6.

C. £o 6oY-61T (go 158 : benedictio dominicalis) ; NI. 47 : dominica III. post Theophafiia" : a. benedictionum] benedictione W. b. propagine] propaginem W (zzs. propagine).

E:

I461.

à GALL. 871 : Benedictio in dominica VIIIa post Pentecos-

ten].

a. Ita vos Dominus omnipotens tribuat facta carnis mortificare, ut digni fiatis cum ipso regnare. Amen.

BENEDICTIONES,

1461-1463

601

b. Et hic eius Spiritu iustificati, in futuro appareatis filii Dei. Amen. c. Ut falsis et malis merito damnatis, vos gratia Dei ut sol splendeatis. Amen. Quod ipse praestare. *Rom. 8, 12-17 (epistola diei). C. fo 45-447 (n° 105) et DunAND 86 : dominica IX. — S. GENEV. 83 ; PARIS 967, f? 185" ; W. 66 : dominica VIII. : a. Dominus] Deus C., DunAND, PARIS, W. , eius Spiritu] Spiritu eius C., DURAND, PARIS c. et malis] ac malis DURAND

damnatis] deponatis DURAND, PARIS.

1462. PARIS I3315, f? 29%-307 : Benedictio in natali S. Quintini [35/O0cT.].

a. Iusti Quintini vos Dominus muniat patrocinio, et expiet omni peccato. Amen. b. Illius quoque vos efficiat virtutum imitatores, ad cuius celebrandam festivitatem congregamini ovantes. Amen. c. Ut participes vos eius in aeterna reddat beatitudine, cuius sacrum triumphum recolitis supplici cum devotione. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Tréves ( ?) du XIIe s., adapté à l'usage de St-Germain-des-Prés (Paris, B.IN. Jar. 13315). S. Quentin, martyr au IIIe siècle, évangélisa les territoites de la Belgique actuelle. Une vie de S. Eloi le mentionne, avec S. Piat, autre évangélisateur et martyr de la méme époque, spécialement honoré à Tournai

(Belgique), de méme que S. Quentin.

1463. CANT. 45-46 : Benedictio ad matutinales laudes [Paschae]. - a. Laetificet vos sanctum Pascha dominicae resurrectionis,

et beatae

in Christo

participemini

Amen. b. Quique sanctarum

gloria

immortalitatis.

mulierum exemplo, orto iam sole, Christum veneramini in sepulcro, cum angelis cooperti stola candida, crucifixum resurrexisse videamini in gloria. | : [Amen]. c. Ubi gaudio exsultantes intermino, cum caelestibus choris Paschae iucundemini continuo, et cum caelorum caeligenis, in felicitate beata regnetis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *p. Mc. 16, 1-7 (evangelium in die Paschae).

BENEDICTIONES, 1464-1466

602

1464. Bn. 153 : Alia [benedictio in dominica post Ascensionem]. a. Largiatur vobis Deus ut boni aemulatores sitis, et Iesum Christum in cordibus vestris sanctificetis. R. Amen. b. Cum modestia et timore bonam habeatis conscientiam,

ut in eo quod detur hunc de vobis confundantur, qui vestram

bonam in Christo conversationem calumniantur. R. Amen.

c. Quatenus per bonae conscientiae interrogationem salvi facti, lesum Christum, qui profectus est in caelum, subiectis

sibi angelis et potestatibus et virtutibus, consequi mereamini. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *1 Petri 3, 13-22.

1465.

Fr 19-22 (V) : Item alia [benedictio in Nativitate Domini] [25 DEc.]. a. Largire, quaesumus Domine, famulis tuis fidei et securita-

tis augmentum, ut qui de nativitate Domini nostri Iesus Christi gloriantur, et adversa mundi te gubernante non sentiant, et quae temporaliter celebrare desiderant, sine fine percipiant. [Amen]. b. Deus, qui populo tuo plenae redemptionis officium praestitisti, ut non solum Unigeniti tui nativitate corporea, sed etiam

crucis

eius

patibulo

salvaretur,

huius,

quaesumus,

fidei famulis tuis tribue firmitatem, ut usque ad promissum gloriae praemium, ipso quoque gubernante, perveniant. [Amen]. c. Deus, qui humanae substantiae dignitatem et mirabiliter condidisti,

et mirabilius reformasti,

da, quaesumus,

ut eius

efficiamur in divinitate consortes, qui nostrae humanitatis fieri dignatus est particeps. [Amen]. Qui tecum. *Compilation de trois oraisons gélasiennes de Noël : A. 31-33 et V. 25-27 (ad vesperos sive matutinos) ; Sacr. triplex 215-215.

1466.

Lowc. 37b: Benedictio in dominica undecima [post Trinitatem].

4. Largitor gratiae Dominus et sanctificator fidelium suorum tribuat vobis clementiae suae dona recipere non in vanum. Amen.

BENEDICTIONES, 1466-1469

603

b. Concedat vobis fragilitatem propriam veraciter agnoscere, ac de vobis ipsis sentire humiliter ac sapere nil sublime. Amen. c. Quo in vobismetipsis humilitatis merito complacentes dominicae Maiestati, ab eadem valeatis iuxta ipsius promissum perenniter exaltari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Fa aC/r 21Cofr "Or

DX Cr T Vit 6: 17.

ex cod. LACY : a. vanum] vacuum (Cfr 2 Cor. 6, 1).

1467.

LMS. 1433 (Suppl.): Benedictio in XIV9 dominico de quotidiano.

a. Largitor gratiarum Dominus Iesus Christus benedictionis suae nobis remedia largiatur. Amen. b. Abstergat propitius mala omnia quae gessitis, et tribuat veniam, quam ab eo deposcitis. Amen. c. Eius concedente clementia, et indulgentiam criminum et caelestis gloriae mereamini percipere regnum. Amen. 1468. Fi 659-663 (cxxvii) : Jtem alia [benedictio dominicalis]. à. Liberet vos Deus de poena et tormento mortis, qui liberavit tres pueros de camino ignis ardentis. [Amen]. b. Liberet vos de operibus malis et cogitationibus pravis, et de infirmitate saeculari, qui liberavit Susannam de duorum ore testium iniquorum. Amen. c. Liberet vos de omnibus malis et peccatis et omni blasphemia, qui liberavit Ionam de ventre piscis, et liberavit Petrum de mari, et Paulum de vinculis. Amen.

4. Ille vos benedicat de caelo, qui benedixit totum quod fecit in mundo. Amen. €. Ille vos benedicat de caelo, qui fecit angelos et archangelos, patriarchas et prophetas, apostolos et martyres, confessores et virgines. [Amen]. *g. Dan. 3, 49

b. Dan. 13, 7-63

c. Ionae 2, 1-11 ; Mt. 14, 22-35 ; Mc. 6,

45-52 et Io. 6, 16-21.

1469.

C. fo 43 (n? 104) : Benedictio in dominica I Xa post Pentecoslen.

604

BENEDICTIONES, 1469-1471

Locupleta, Domine, hos famulos et famulas tuas ... sanctitatis. Cfr n 82 : Benedic, Domine, bos famulos et famulas tuas … sanctitatis : GELL. 2056.

1470. ADELELME 67 : Feriae VIae [hebdomadae IIae Quadragestmae] benedictio. a. Lucis amator Dominus avertat mortis tenebras a mentis vestrae oculis, donando lumina pacis. Amen. b. Ne calidus absorbeat boni affectus opera, cessent crimina florente poenitentia. Amen. c. Sic pastor egregius gregem servet incolumen, parcens culpas fletibus det praemia clementer fidelibus. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1471. S. GALL 864 : Benedictio in Quinquagesima. a. Lumen indeficiens Deus, qui ad illuminationem nostram lumen de se genitum in hunc mundum dirigere voluit incarnatum, ipse aperire dignetur oculos praecordiorum vestrorum. Amen. b. Quatenus ipsum sequentes, et alios ad laudem Dei accendatis, et ipsi ad domum Dei aeternam in caelis perveniatis. Amen. c. In quam per ipsum et ostium et ostiarium introducti, divinis laudibus in saecula saeculorum permaneatis intenti. Amen. Quod eius dignatione fieri postulemus, qui quos ante saeculum praescivit et praedestinavit, et ante finem saeculi vocavit et iustificavit, in fine saeculi glorificabit in saecula saeculorum. Amen. *Bénédiction d'origine probablement allemande. Remarquez la conclusion (doxologie) particulière : “Quod eius dignatione ...". a. Cfr Lc. 18, 31-43 CE Cfr Lo. 10, 1-10. BR. 77 ; C. f? 17 (4? 39) ; DuRAND 17 ; HuxscA 12 ; S. GENE. 25 ; UTRECHT 23 ; W. 55 ; PARIS 734, f? 1437 ; 967, fo 179Y-180" ; 13313, f? 9* : 4. nostram] vestram BR. (#5. BRAUNSCHWEIG

: nostram), DURAND,

UrnRzcur, PARIS

ipse aperire]

aperire DURAND ; ipse dignetur PARIS 734 dignetur] ozz. PARIS 734 vesttorum] aperite PARIS 734 b. om. DURAND (oubli du copiste ?) perveniatis] add. intenti HuEscaA (le copiste a omis le membre suivant, dont il n'a gardé que le mot final "intenti", qu'il faut reporter là) c. om. C., HusscA (voyez la note debo Quod eius ...] Quod ipse praestare dignetur Br., HuescA, UrRECHT qui] per DURAND in saecula saeculorum] 07. C., DuRAND, S. GENEV., W. Quod ipse ...] add. C.

BENEDICTIONES,

1472-1474

605

I472. Loc. 40c : Benedictio in dominica X XIIa

[post T rinitatem].

a. Lux mentium Deus in huius vitae tenebris concedat vobis potiora quaeque eligere, ac sine offensa eadem consummare. Amen. b. Abundare faciat in vobis caritatem continuis incrementis, cuius mensurae tribuitur gradus aeternae remunerationis. Amen. c. Quatenus misericordiae dulcedine taliter conservis debita divinitatis, in extremo examine propitiationem altissimi sentiatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Philip. 1, 6-11 (evangelium buius diei).

1473. Moz. Ps. 314 : Benedictio feriae IIae ad nocturnos. a. Lux

veritatis,

Dominus

lesus

Christus,

tetrae

noctis

errorem a cordibus vestris expellat, et sapientiae suae complementum corda vestra illuminet. [Amen]. b. Piaculis expiemini, et eo miserante, ab astu hostis pestiferi eruamini. [Amen]. c. Ut eius dexterae protectione vallati, matutinum hymnum cum clara voce proferre valeatis. Amen.

1474. ADELELME 4I : Benedictio in dominica vicesima tertia post Pentecosten.

a. Magister verax Christus consilium et prudentia fidelium suorum, sua benedictione faciat vos superare insidias omnium inimicorum, quemadmodum ipse devicit hypocrisim pharisaeorum. Amen. b. Talesque vos in suo servitio concedat permanere, ut denarium legalis observationis et evangelicae iussionis, ipso Domino nostro Iesu Christo valeatis reddere. Amen. c. Sicque idem Deus omnipotens custodiat subscriptionem et impressionem imaginis suae, id est animas vestras, ut hic et

in futuro semper vos eius defendat maiestas et protegat pietas. Amen. Quod ipse praestare. *Mt. 22, 15-21 (evangelium dominicae XXII. post Pentec.).

DURAND 123 : em alia in dominica XXIV. — UrRECHT 77 et PARIS 735, fo 1497 : dominica XXII. — PARIS 734, fo 148V-149! : dominica XXI. — PARIS 961, fo 40v et

606

BENEDICTIONES, 1474-1476bis

13315,f022V : dominica X XII. post octav. Pentec. : a. suorum] ozz. DURAND, UrRECHT, PARIS 961 et 13315 consilium ... phatisaeotum] consilii et prudentiae tu nos facias insidiis inimicorum omnium superare, quemadmodum de hypoctisi vicit phatisaeorum PARIS 734 omnium inimicotum] inimicorum omnium DURAND, UrnEcHTr b. Talesque vos] Tales nos PARIS 734 ut] quantum plurius ut PARIS 733 ipso] ipsi DuRAND, UTRECHT, PARIS 961 et 13315 valeatis reddere] reddere valeatis PARIS 734 c. idem] oz. PARIS 733 ; ipse PARIS 734 omnipotens] «dd. in vobis PARIS 733 id ... vestras] oz. DURAND, UTRECHT, PARIS semper vos] super nos PARIS 734.

1475. ST. 624, 4 : Benedictio ad. serenitatem postulandam. a. Magnificentiam tuam, Domine, suppliciter imploramus, ut qui imminentibus pluviarum periculis populum tuum terruisti potenter, eumdem sub tui oris benedictione prostratum consolari iubeas, serenitate concessa temporum. Amen. b. Ut humanarum rerum prosperitate percepta, terrenis consolationibus gratulemur. Amen. c. Neque gaudia quaerere cessemus superna, sed et quidquid laetitiae temporalis fasce impeditur, eruditione potius sempiterna pellatur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. PARIS 13315, f? 26 : b. Ut] Et.

1476.

UTRECHT 98 : De sancto Martino benedictio [x1 Nov.]. a. Maiestas summae

Trinitatis, cuius virtute beatus

Mar-

tinus tres resuscitavit mortuos, ab aeterna morte vos praeser-

vare dignetur. Amen. | b. Et gratia Sancti Spiritus, qui ut globus igneus apparuit Super caput eius, per quod divina bonitas plane patefecit ipsum aequalis meriti fore cum apostolis, vobis in praesenti vita donetur. Amen. c. Ut ipsius interventu, qui sic numerum implevit confesso-

rum, ut nec martyrum palmam amitteret, electorum consor-

tium acquiratis per divinae donum pietatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. I476 bis. Ona. Vis. 534 : Benedictio ad matutinum die sabbato in prima hebdomada Quadrag. a. Mane Christus

Dominus

clamores

vestros

exaudiat,

miserationis suae lumen vobis clementer ostendat. [Amen].

et

BENEDICTIONES, 1476bis-1470

607

b. Visione vos interni luminis foveat, et cor vestrum ad se diligendum sine intermissione accendat. [Amen]. c. Ut ardore suae dulcedinis et flamma vitiorum a vobis

diffugiat, et dona virtutum in vobis copiosius inardescant. [Amen]. *c. in vobis] zz:. : in vos (sed sic corrig.).

1477. BREv. Gorg. (PL 86) 967 : Benedictio ad completoria feriae tertiae per annum. a. Manus Dei Patris omnipotentis auxilietur nobis. R. Amen. b. Brachium sanctum eius confortet nos. R. Amen. c. Nihil in nobis praevaleat inimicus. R. Amen. d. Sed in omnibus nobis aurem suam inclinet Dominus noster Iesus Christus. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. *b. Ps. 88, 22.

1478. BREV. GOTH. 276: Benedictio de

IV9 dominico [de quotidiano].

a. Manus tua, omnipotens Deus, iugum peccatorum excutiat a cervice fidelium, et aedifica Ierusalem nova[m] in corda credentium. Amen. b. Possideat muros eius electos lapidibus pretiosis, intrent portas eius duodecim claustris. Amen. c. Plateas eius deambulent pedibus mundis, et vivas aquas bibant fluminis sapientes. Amen. d. Audiant feliciter benedicti venite, ut secunda liberentur

a morte. Amen. "*g, Apoc. 3, 12 b. Apoc. 21, 11-12 c. Apoc. 21, 24 et 22, 1 et 17 Mt. 25, 24. Le sens grammatical de b. est obscur.

d.

1479. Ona. Vis. 1159. In die sancti Hippolytt benedictio ad vesperum ei matutinum [13 AUG.].

a. Martyris Hippolyti det vobis gaudia Christus. Amen. b. Prospera contribuat, et vitae dura repellat. Amen. c. Concedat veniam culpis, et praemia votis. Amen. Brev. Gorx. (PL 86) 1184 et 1186 : ad vesperum et in laudibus : a. vobis] add. immensa b. conttibuat] tribuat. |

608

BENEDICTIONES,

1480-1482

1480.

ADELELME 68 : Sabbatum [hebdomadae I Iae Quadragesimae]. Benedictio.

a. Mediator Dei et hominum Iesus Christus sua vos interpellatione foveat, et maiestatis suae dextera protegat. Amen. b. Quique delinquentibus parcere mavult ut surgant, contra iacula hostium vos armis muniat virtutum. Amen. c. Quo mole criminum absoluti, a gehennae incendiis in digito Dei mereamini liberari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. "aims

C2 GI bCSEO2A (0)

1481.

ADELELME 21: In dominica tertia post Pentecosten benedictio. a. Medicus animarum Christus, qui peccatores non solum recipere sed etiam cum illis voluit manducare, peccatorum vestrorum sordes sua benedictione dignetur abolere, ut ad ipsum bonis operibus mereamini appropinquare. Amen. b. Quique nonaginta novem oves, id est choros angelorum, reliquit in caelo, et unam quae perierat, genus videlicet humanum, per nativitatem suam venit quaerere in mundo, tali vos muniat suffragio, ut ipsi placeatis digno servitio. Amen. c. Ut drachma quae perdita est Adam peccante in paradiso, divinae incarnationis inveniatur mysterio, et de vobis post mortem angeli gaudium habeant in caelo, et vos exsultetis eorum sociati collegio. Amen. Quod ipse praestare. *Lc. 15, 1-10 (evangelium domin. III. post Pentec.)

DURAND 77 : tem alia in dominica IV. post Pentec. — UrRECHT 58 ; PARIS 961, fo 33V-347 et 13315, fo 16Y-17! : dominica III. post octav. Pentec. — PARIS 733, fo 1467 : domin. IV. p. Pent. : a. mereamini] voleatis b. id est ... angelorum ; genus ... humanum] oz. c. Ut] Et DuRAND.

1482.

Fr1 702-709 (Cxxxvt1) : Item alia [benedictio dominicalis]. a. Memorare, Domine, vineam istam, et dirige quam tua ma-

nu plasmasti. Amen.

b. Ne dederis eam

extero vinitori, sed commenda

cultori

pariter et nutritori. Amen. c. Oves tuas intra ecclesiae aulam conclude, ubi nec lupus nec fur inveniat quod detrahat. Amen.

BENEDICTIONES, d. Cursum

bonum

perficiant,

1482-1485

609

aequitatis honorem,

et dis-

ciplinam obtineant patris. Amen. e. Reple eos tua misericordia, ut sensum habeant perfectum et sapientiam cum intellectu. Amen. f. Satura eos de pane vitae aeternae, et pota de calice pleno meri mixto perenni. Amen. g. Tribue

eis, Domine,

dies

laetos, sicut Ezechiae

regis

multiplicasti annos. Amen. Ille vos benedicat ... *a.-b: Cfr Is. 5, 1-7 ;Mt. 21, 33-44 ;Mc. 12, 1-12 ; Lc. 20, 9-19 10,1-16 f. Cfr Ps. 131, 15 et 74, 9 ; Io. 6, 48 £. Is. 38, 1-8.

CCI:

1483.

PARIS 733, f? 151 : In festo S. Laurentii benedictio [10 AvG.]. a. Meritis egregii Laurentii martyris vos benedicat rex caeli. R. Amen. b. Ut qui eum superare [fecit] flammarum incendia, vestra exstinguat facinora. R. Amen. c. Ut post istius vitae transitum, sanctorum hereditare valeatis consortium. À. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical du XIVe s. du “groupe arlésien” de Durand de Mende (Paris, B.N. ler. 733). (cfr Andrieu, Pontifical Romain au Moyen Age, T. III : Le Pontifical de Durand de Mende, p. 285-292).

1484.

LMS. 1335 (Suppl.) : Benedictio in diem sancti Aemiliani [12 Nov.].

a. Meritis electi sui Aemiliani sanctissimi Christus Dominus clamorem vestrae precis exaudiat, et sancta desideriorum vota perficiat. Amen. b. Tribuat vobis Dominus eodem flagitante quae poscitis, et propitius removeat quod timetis. Amen. c. Ut, qui in hac die fidei devotione deprecaturi Deum convenistis, culparum nexibus resolutis, societatis eius praemio

floreatis. Amen. *S. Emilien, prêtre et confesseur, fondateur de la célèbre abbaye qui porta dans la suite son nom : San Millan, dans la Rioja, prés de Berceo (Vergegium) en Espagne.

1485. CANT. 75, I : Sabbato, benedictio de sancia Maria. a. Meritis et intercessionibus

beatae

Mariae

vos Dominus

610

BENEDICTIONES,

1485-1488

dignetur benedicere et ab omni malo defendere, taliterque iuvet vivere, ut mortem aeternam praestet evadere. Amen. b. Faciat vos quae bona sunt toto corde diligere, et quae mala sunt despicere, et, intercedente sancta Maria, numquam

diabolum permittat vos appropinquare. Amen. c. Sit vobis gloriosae virginis Mariae saepius celebrata veneratio, assidua protectio et culparum remissio, et ipsa pro vobis dignetur exorare, quae sempiternum regem Dominum nostrum meruit generare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Mac». 49 ; S. MicH. 128 ; Wzsr. 659a ; PARIS 951, f? 192Y : b. sancta] beata apptopinquare] vincere c. exotate] otare PARIS.

Macp., S. MicH.

1486.

CANT. 92, 3 : Benedictio de sancto lacobo apostolo, fratre Domini [x Man.]. a. Meritis et intercessionibus beati Iacobi apostoli sua vos Deus circumdet misericordia, et aeternae pacis laetificet concordia. Amen. b. Et qui frater Domini meruit appellari, vos tales existere adiuvet, ut hic et in caelo filii Dei possitis nuncupari. Amen. c. Quique ob immensam sanctitatem iustus est Iacobus dictus, intercedendo vos a vestris abstrahat iniquitatibus, omnibusque iustificet virtutibus. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Mt. 15, 55 ; Mc. 6, 5 ; Galat. 1, 19.

I487. Bnzv. GOTH. (PL 86) 999 et 1004 : Benedictio ad vesperum

et n laudibus plurimorum martyrum sex capparum.

a. Meritis sanctorum suorum NN. divina pietas benedictionem nobis impertiat. R. Amen. b. Preces nostras propitiatus exaudiat. R. Amen. c. Ira sua ocurrat nobis in veniam, et mortem nostram com-

moveat

in vitam. R. Amen.

Per misericordiam

ipsius Dei

nostri, qui est benedictus, et vivit, et omnia. s ai 1142 : in laudibus in vigilia $5. Petri et Pauli (28 iun.) : a. N.N.] Petri et

auli.

1488. Bnzv. Gor. (PL 86) 1163 et 1165 : Benedictio ad vesperum et in laudibus S. Sberati et comitum. [21 Tur.].

BENEDICTIONES,

1488-1491

61i

a. Meritis sanctorum suorum Sperati et comitum eius benedictio caelestis adhaereat sensibus vestris, et ditet vos muneri-

bus sempiternis. R. Amen. b. Et, quorum festa ovantes suscipitis, eorum patrocinio defensati, ad Christum indemnes post transitum pervenire possitis. R. Amen. c. Vos omnes, qui in hoc die fidei alacritate Deum devotione cernua precaturi convenistis, aeterna praemia in futuro adipiscamini. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. *Mieux connus sous le nom de martyrs scillitains, SS. Speratus et Marina furent ensevelis à Carthage. Ils sont fétés le 18 juillet dans l'ancien calendrier mozatabe (Férotin, Liber Ordinum, 470-471, note 18).

1480.

ST. 624, 6 : Benedictio cum oblatio votiva offertur. a. Misericordia divina, paterna pietas, immensa maiestas, te supplices deprecamur, ut tua sit benedictio super famulos tuos, qui tibi cervices suas humiliant, et dona eis largam bene-

dictionis tuae petitionem, quam sibi devota mente deposcunt. Amen. b. Da et famulo tuo, pro quo tibi votiva sacrificia offerimus, mentem tuis conspectibus puram, caritatem perfectam, continentiam mundissimam, tribuasque ei, Domine, pariter cum his omnibus criminum remissionem, fructuum ubertatem,

fraternam caritatem. Amen. c. Adde eis, Domine, in opere virtutem, in actibus sincerita-

tem, in moribus disciplinam, atque ita eos paterna custodi pietate, ut numquam ulterius noxia ulla conentur admittere. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1490. : BREv. GoTH. 194 : Benedictio de IIo dominico [quotidiano].

a. Misericordiam suam Dominus vestrae postulationi conA | cedat. Amen. b. Singulorumque precantium pia vota suscipiat. Amen. c. Omniumaue propitius remittere dignetur offensas. Amen. *b. precantium] #s. ptecantut.

I40I. . Mac.41 ; Benedictio in vigilia sanctae Mariae [Assumptionis] [x4 AUG.].

612

BENEDICTIONES,

1491-1493

a. Misericordiam vobis et indulgentiam Dominus cum divina tribuat benedictione, simul animae et corporis diuturnam prosperitatem beatae Mariae virginis intercessione, cuius assump-

tionem vos congruo praevenitis honore. Amen. b. Caelesti quoque gaudio vos una cum angelis sancta laetificet Dei genitrix, vobisque in omnibus succurrat piissima assistens pro salute vestra interventrix. Amen. c. Operetur hanc etiam in vobis salutem, quae virgineo mater honore Dominum genuit angelorum, ut mortis nexibus absolutos ad gaudia aeterna vos perducat in regnum caelorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. S. Mica.

1o1.

1492. Lowc. 73a : Ubi ecclesia dedicatur in honorem. Inventionis sanctae crucis, benedictio in eius commemoratione.

a. Misericordissimus Dominus, qui per lignum crucis vivificae benedictum misericordiam foederavit iustitiae, dum natus

nobis misericorditer filius sanguine suo iustissime liberavit genus humanum, per ipsius ligni potentiam concedat vobis in adversis omnibus munimentum. Amen. b. Quique per lignum eduxit aquam de petra, corda vestra per crucem emolliat et instauret devotione assidue lacrimosa. Amen. c. Ut, qui per lignum dulcoravit aquas viamque paravit in inviis et abyssis, vobis eiusdem crucis virtute salvifica tribulationes dulces efficiat ac progressum tribuat prosperum in dubiis et perplexis. Amen. Quod ipse praestare. *b. pet ... petra] Exod. 17, 1-7. *ex cod. LACY : a. iustissime] piissime

c. inviis] undis.

1493. LONG. 43b : In vigilia sancti Andreae benedictio [29 Nov.]. 4. Misericordissimus Dominus vos sua praeveniat pietate, ac beati Andreae sollemnia faciat cum debita reverentia praevenire. Amen. b. Quique ipsum ex piscatoris humili opificio assumptum voluit ad dignitatem apostolicam sublimare, de miseriae praesentis ignominia dignetur vos in imaginis suae gloriam transformare. Amen.

BENEDICTIONES,

1493-1495

613

.c. Quo exuta fluctuantis vitae huius implicatione, in partem piscis assi in resurrectionis littore valeatis finaliter transire.

Amen. Quod ipse praestare. *b. Mt. 4, 18-22 (evangelium festi)

^ c. in pattem piscis assi] Cfr Io. 21, 9.

1494. S. GALL 870 : Benedictio in dominica costen].

quarta [post Pente-

a. Misericors Deus misericordes vos faciat, ut vobis misericordiam dignanter impendat. Amen. b. Et ita vos doceat iudicare, ne merito vos debeat condem-

nare. Amen. c. Sed imitatores patientiae Christi effectos, in futura gloria constituat in aevum securos. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr 1 Petri 5, 8-15 (epistola V. domin.) Apoc. 1, 9.

b. Cfr Mt. 7, 2 ; Lc.6, 57

e. Cfr

C. £o 4oY (n° 95) ; DuRAND 78 : dominica V. post Pentec. — S. GENEV. 79 et PARIS 967, £9 1857 : dominica IV. post octav. Pentec. — W. 62 : dominica IV. p. Pentec. : b. ita vos] vos ita misericordiam] add. suam DURAND 4. ut] et DURAND S. GENEV.

1404 bis. Mrs. Mix. 1036 : Benedictio missae Beatae Mariae Virginis : a. Misericors Deus, per illam caritatem quam habuit erga Virginem matrem suam, vobis conferat auxilium ad vitam aeternam. R. Amen. b. Fons ille gratiarum inspiret vobis dona, quae vos gratiores sibi reddat. R. Amen. c. Donet et pacis dulcedinem, quae vos concorditer foveat in gremio matris ecclesiae. R. Amen. ' Per misericordiam Dei ...

1495. BR. 172 : Alia [benedictio in dominica IIIa post octav. Pentecostes].

a. sinu rire, rum b. mam

Misericors Deus, qui ut ovem perditam revocaret, de Patris egressus est, neminem ex vobis patiatur amodo pequos per mortem suam ad redintegrandum ovium suanumerum misericorditer voluit invenire. R. Amen. Ut ipsa aeterna Dei sapientia decimam in vobis drachdignetur in perpetuum servare, quam per assumptio-

614

BENEDICTIONES,

1495-1497

nem carnis quasi ex lumine teste dignatus est reparare. R. Amen. c. Quatenus, sicut iam in fide et regeneratione vestra fecit, ita nec in poenitentia et perfecta conversatione gaudium satiat suis angelis, ut eos et hic adiutores et in futuro concives habeatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Lc. 15, 1-10 (evangelium lll. domin. post Pentec.). ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 49-507.

1496.

LonG. 22d : Benedictio in dominica IIIa post octav. Epiphaniae. a. Misericors Dominus tribuat vobis sic innocentiae dulcedinem etiam in adversarios custodire, ut nullatenus victi a

malo, in bono valeatis de malis omnibus triumphare. Amen. b. Concedat vobis per prudentiam spiritus omnem astutiam sensus humani despicere, et Christi sacerdotio discipulatus reverentiam debitam exhibere. Amen. c. Quatenus cum centurione potestatis dominicae et humilitatis propriae, vera professione, soliditate fidei possitis infirmitatis domesticae remedium obtinere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Cfr Mt. 8, 1-13 (evang. diei). c. possitis] zz*. possit, sed sic lege ut in LACY.

1497. S. GALL 884 : Benedictio im die tertio. [ieiunii Quatuor temporum, mense quarto]. a. Misericors et miserator Dominus, benignissimus humanae salutis amator, sua benedictione vos in bono confirmet, et ad

aeternae beatitudinis perfectionem vota vestra perducat. Amen. b. Atque temporalium iniurias afflictionum, quae pro excessibus vestris necessaria disciplinae [et] emendationis provisione irrogat, ita modificet, ut et adversa per fortitudinem animi sufferre possitis et prospera sine mentis enervatione in gratiarum actionem vertatis. Amen. c. Convertat luctum vestrum in gaudium spirituale, et ita Vos in se credere, de se sperare, se amare concedat, ut specie

ac re atque aeternae visionis suae vos perfectione beatificet ac coronet. Amen. Quod ipse praestare.

BENEDICTIONES,

1497-1499

615

*c. Convertat … spirituale] Cfr Esth. 15, 17; lerem. 31, 13. DuRAND 25 ; S. GENEV. 75 (Sabbato XII lectionum) ; PARIS 733, £9 142 (Sabbato Quatuor temporum) : a. sua] om. S. GENEV. b. vestris] nostris S. GENE. €. Convettat] add. etiam S. GzNEv. suae vos] suae nos PARIS beatificet] laetificet DURAND.

1498. 2 ORA. Vis. 738 : Sexta feria de traditione, ad matutinum beneictio.

a. Mortis Christi admirabile sacramentum depellat a vobis omnium colluviones facinorum. Amen. b. Sanguinis eius ineffabile pretium exstinguat in vobis omnem fomitem vitiorum. Amen. c. Crucis eius insigne vexillum consortes vos efficiat angelorum. Amen. Bnsv. Gorg. (PL 86) 951 : ad fertiam de traditione Domini : a. Mortis] Mors vobis] nobis ^ 2. Sanguinis] Sanguis ^ vobis ... fomitem] vos omnium deformitatem.

1499. O. 313, 5 ; R. 254, 3 : Alia [benedictio quotidianis diebus]. a. Multiplicet in vobis Dominus copiam suae benedictionis, et confirmet vos in spe regni caelestis. Amen. b. Actus vestros corrigat, vitam emendet, mores componat,

et vos ad caelestis paradisi hereditatem perducat. Amen. c. Talique intentione repleri valeatis, qua ei in perpetuum placeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Cfr LMS. 1113a (ci-dessous) copiam … benedictionis] cfr n° 17394 (Lo. 433, 20 : benedictio thalami) ; Lo. 442, 3 ; LMS. 149, 378, 525 ; 1? 17354 (O. 312, 3 : unius confessoris). C. £o 14 (n? 28) ; Lams. 605 ; LEorRIC 248 ; RoDA 165 ; S. GENEV. 106 ; W. 114; WIEN 635, 7 ; PARIS 733,f9156V ; 961, f? 59" ;967, £o 188'( feria IVa) ; 9438, fo 13" ; 13313, f? 29" : alia quotid. diebus — S. GENEV. 37 : alia in dominica IV. Quadragesimae — DURAND 83 : a/ja in domin. VIla post Pentecosten — Ax. £0 787 ; CANT. 62, 4 ; LAN. 86d ;Magn. 30 ;Ros. 25b ;EGBerT f? 97" (p. 73) ; S. Micx. 64; WEST. 606c ; PARIS 943, fo 123! ; 2291, f? 121V : dominica IXa post Pentec. — NEVERS 97 ; PL 78, 180; ROUEN 6ov-61r ; BRux. 389, f? 227 ;PARIS 953, f? 20" ;987, f? 517 ; 1238, £o 156v : dominica IXa post octav. Pentec. (vel dominica Xa post Pentec.) : b. corrigat] qua] quo Lan., Macp., Ros.; c. Talique] Baque Ax. dirigat S. GENEV. Talique … placeatis] Eiusque vos ipso etiam saeculo subsidio quod Wezsr. inveniatis, ut paradisi vos in futuro habitatores saeculo efficiat. Amen Paris 733.

Paris 733 add. ut d" : : d. Sicque corda vestra sanctificando benedicat et benedicendo sanctificet, ut vobiscum immo in vobis habitare delectet. Amen.

ROUEN add. ut d" finalem benedictionis sequentis “Deus qui est vita ..." (fo 6ov-617) : probabiliter per inadvertantiam copistae :

616

BENEDICTIONES,

1499-1501

d. Ut probabiles fide et opere immaculati, perveniatis ad aeternam caelestium gaudiorum hereditatem. Amen. Alius textus invenitur in LMS. 1113 : in missa quotidiana prima et F II 674-676 (CXXXD) : item alia benedictio dominicalis (probabiliter textus antiquior) : — — a. Multiplicet vos Dominus copia benedictionis, et confirmet propitius in spe tegni caelestis. Amen. b. Id (Et F II) vos in praesenti saeculo diligere libeat, quod a (a oz. F IT) caelestis patadisi hereditate non dividat. Amen. c. Atque his repleamini (repleat F II) beneficiis, quibus omnipotenti Deo in petpetuum (perpetuo F II) placeatis (placere valeatis F IT). Amen.

1500. CANT. 95, 2 : Item alia [benedictio S. Augustini archiepiscopi Cantuar.] [28 MA]. a. Multiplicet in vobis Dominus suam benedictionem, qui per beati confessoris sui Augustini apostoli vestri praedicationem, vos ad suam producere dignatus est agnitionem. Amen. b. Eius ubique vos ab omni malo protegat intercessio, per quem vobis lavacri salutaris donata est regeneratio, omniumque peccatorum remissio. Amen. c. Quo per tanti suffragatoris interventum caeleste mereamini conscendere regnum, cuius exempli imitatione tenetis christianae fidei venerabile sacramentum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. MaGp. 2182 (ex cod. Dublin, Trinity College : D) : a. qui pet] et assequi vos faciat apostoli vestri] ozz. vos .. est] suisque patere praeceptis per divinam b. peccatorum] add. ipso interveniente vobis tribuatur c. Quo ... sactamentum] Et cuius exempli imitatione tenetis christianae fidei venerabile sacramentum, per eius sanctissimum suffragii interventum, caeleste meteamini cum omnibus sanctis conscendere tegnum.

ISOI. AE. fo 108 : Benedictio

[29 SEPT.].

in

sollemnitate

sancti

Michaelis

a. Multiplici vos Dominus benedictione locupletet, qui sollemnitate principis archangelorum mundo gaudia infert. Amen. b. Et, qui devicto, hodierna die, hoste antiquo triumphat, suo interventu molimina eiusdem draconis superare vos faciat. Amen. c. Quatenus de animabus vestris caelestia lucra reportet, et hymnidicis angelorum choris perpetua vos exsultatione consociet. Amen. Quod ipse praestare dignetur, cuius regnum et imperium sine fine permanet in saecula saeculorum. Amen. *Bénédiction probablement d’origine anglaise. Cfr Iud. 9; Apoc. 12, 7

BENEDICTIONES,

r501-1504

617

CaNr. 111, 1 ; LAN. 98 d ;MaGp. 44 ; Ros. 42a ; S. Mich. 109 ;Wzsr. 655b; PARIS 945; fo 135Y : 2. qui] add. in sanctificationum CaNr. sollemnitate] add. Michaelis CANT. infert] add. meritorum CANT. b. hodierna die] ozz. MAGD., S. Mrcx. c. de ... reportet] in aeterna requie animas vestras suscipiat CANT.

1502.

Lo. 258 : Benedictio in missa quam sacerdos pro se dicere debet. a. Necessariam mihi, Deus Pater, veniam impertire clemen-

ter, et ab omnibus malis libera potenter. [Amen]. b. Eripe me, clemens Christe, a delictorum opprobrio, et perducito in tuorum beatorum consortio. Amen. c. Merear tui Sancti Spiritus habere custodiam, cuius iuvamine omnes sancti perducuntur ad gloriam. Amen. Per gratiam pietatis tuae ... Amen. Qui in Trinitate unus Deus gloriatur, in saecula saeculorum. Amen.

1503. ADELELME 69 : Feriae IIae [hebdomadae tertiae Quadragesimae] benedictio. a. Nominis sui Dominus

vos vera confessione stabiliat, et

cuncta vobis adversantia propitiatus excludat. Amen. b. Concedatque, ut nostra humanitas per insolentiam obruta, sanctae observationis reparetur parsimonia. Amen. c. Ut abluentes ieiuniis appetitum pravae delectationis, aeternorum gaudia percipere valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1504. GELL. 2056 : Item benedictio dominicalis.

4. Numquam deseras Domine quam plantare dignatus es vineam tuam, sed facias eam semper excultam. [Amen]. b. Nullis sentibus suffocetur nec importuna avium vastatione vexetur, sed adesto ei proximus semper et cotidianam fac de botris ubertatem. [Amen]. c. Non in ea lolium seminet inimicus, sed dignos tibi semper afferat fructus. [Amen]. [Quod ipse praestare dignetur]. *Cfr Is. 5, 1-7 ; Mt. 21, 53-44

c. Cfr Mt. 13, 24-30 ?

)£o 1277 : C. £o 61v (n° 161). EGBERT f? 106v(5.80) ; Ros. 51c ; PARIS 943 (Sberborne Theophaniam : post VI. dominica in benedictio : 5o W. — matutinum ad cotidie benedictio dignos c. ea] eam GELL. sed sic corrig. b. vexetut] add. Amen EGBERT, GELL. r aeternum W. ... fructus] dignum ... fructum, qui metito in horreum recondatu

BENEDICTIONES,

618

1505-1508

1505. ADELELME 82 : Feria IIIa [hebdomadae Passionis]. Benedic(io. a. Nutu, qui regit condita, supernae felicitatis vos ducat ad moenia. Amen. 6. Amputet ieiuniorum sarculo vitiorum frutecta, quo vires suppetant surgendi ad aethera. Amen. — c. Tantoque valetudinis stipite solidet, ut vim impugnantium ferre concedat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1506.

AUCH 23, 10 : Benedictio in Theophanra [6 IAN.]. O sanctum lumen verum, qui Unigenitum suum ... Cfr n° 732 : Deus lumen verum, qui Unigenitum suum ... : O. 304, 3.

1507. Lo. 403 : Benedictio de uno defuncto. a. Ob recordationis memoriam

famuli sui Z//?us, benedicat

vos omnipotens Dominus, et propitietur in omnibus. Amen. b. Illum paradisi amoenitate confoveat, et vos suae gratiae protectione custodiat. Amen. c. Illi tribuat consortium beatorum, et vobis omnibus indul-

gentiam peccatorum. Amen. Lo. 145 : in functione episcopi ; Lo. 410 : de sacerdote defuncto ;Moz. Ps. 359 : de defuncto uno ad vespertinum ; Lo. 138 (en note : ms. A) et Mis. Mix. 1028 : ad commendandum corpus parvuli (vel parvulorum defunctorum : Mis. Mix.) : 2. recordationis memoriam] recordationem diei Illius] add. patris nostri Lo. 410; episcopi Lo. 145 vos] vobis famuli ... Illius] fidelium patvulotum suorum IN. Mis. Mix. b. Illum] Illis Mrs. Mix. suae gftatiae] sua c. Illi] Illis Mix. Mix.

1508.

S. GALL 870 : Benedictio im quinta dominica

[post Pente-

costen].

a. Obedientes vos Dominus praestet apostolicae doctrinae, ut heredes fiatis benedictionis aeternae. Amen. b. Et eorum precibus de profundo huius mundi liberati, cum eis possessores gaudeatis regni superni. Amen. c. Ut cum animadversionem iudicis pavescent mala facientes, oculi Domini demulceant vos exsultantes. Amen.

Quod ipse praestare.

BENEDICTIONES, em

1506-1511

619

Petri 3, 8-15 (epistola diei).

C. £o 427 (n° 99) ; DURAND 80 ; PARIS 967, fo 1857 : dominica VIa (vel Va post octav.) post Pentec. - S. GENEV. 80 : dominica V. post Pentec. : c. Ut] Et DURAND, S. GzwEv. pavescent ... facientes] mala facientes pavescent DURAND demulceant vos] vos demulceant C., DURAND.

1509. BnEv. GOTH. (PL 86) 1229 : Benedictio ad II. vesperum SS. Faust, Ianuarii et Martialis martyrum [19 Oc1.]. a. Obtentu martyrum suorum Fausti, Ianuarii et Martialis, benedictio Domini vos comitetur in terris, quae illos provehit ad caelos. R. Amen. b. 'Trinitas sancta, quae in illis fuit usque in finem, vobiscum permaneat in aeternum. R. Amen. c. Ut, sicut illi per iustitiam certati sunt usque ad mortem, ita vos eorum sequendo vestigia liberi properetis ad caelestia regna. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. *Cfr notice, n° 2028. Ibidem 1289-90 : ad vesperum et in laudibus S. Iusti et Abundi (x4 Dec.) : a. Fausti.. Martialis] Iusti et Abundi ^ quae] qui ptovehit] pro exivit ( ?). b. Illorum vos efficiat suffragatione felices, quorum nunc estis sollemnitatibus exsequentes. R. Amen. c. vos] et vos per iustitiam] pfo iustitia.

*Le calendrier de Cordoue, d'accord avec plusieuts autres témoignages, place à Jérusalem le martyre des saints Juste et Abonde (Férotin, Liber Ordinum, 491, note X4).

I510. CrAC. f9 96 (f. 495) : Benedictio

in Assumptione B.M.

Virginis [15 Auc.]. - a. Obtineat huic familiae tuae, quaesumus

Domine, coae-

terni tibi Filii genitrix Maria omnium peccatorum veniam, cuius sollemnitatem devotis praevenit obsequiis venerandam. Amen. b. Dignare super eam gratiae tuae, illa intercedente, lumen effundere, quam ad concipiendum verbum tuum Spiritu sancto

dignatus es obumbrare. Amen.

*I/éditeur ne donne pas le troisième membre, malheureusement |

1511. Panis 10576, fo 88 : Benedictio in festo angelorum.

620

BENEDICTIONES,

1511-1513

a. Omnes angeli Dei potentes virtute, qui faciunt verbum illius, defendant vos a malorum immissione angelorum. Amen. b. Omnes virtutes eius et ministri, qui faciunt illius voluntatem, a principatibus vos tueantur acris. Amen. c. Ut Satana, qui rector mundi tenebrarum harum cum angelis suis sub pedibus vestris contrito, ineffabili luce perfruamini, in quam desiderant angeli perspicere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Daniel Wichterich et Gilles Byebrock, év. et auxiliaire de Tréves : 1ère moitié du XVe s. (Paris, B.N. lat. 10576)

CNCÉTEpRh 6012:

1512. BR. 199 : Dominicae XV Iae [post octav. Pentecostes] : 'Miserere miht! benedictio.

a. Omnes dies vestros Dominus in sua pace disponat, et suae vobis benedictionis dona concedat. Amen. b. Ab omnibus vos perturbationibus liberet, et mentes vestras in suae pacis tranquillitate consolidet. Amen. c. Quatenus spei, fidei et caritatis gemmis ornati, et praesentem vitam transeatis illaesi et ad aeternam perveniatis securi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Con. 202, 55 : Exaudi nos Deus salutaris noster, et dies nostros in tua pace

disponat, ut a cunctis perturbationibus liberati, tranquilla tibi servitute famulemur (Cfr Wilson, Gregorian Sacramentary, p. 132, 2; et Lietzmann, Gregorianum ..., n? 202, 55, p. 120 : COR. : oratio quotidiana).

Sacramentarium

1512 bis.

Mis. Mix. 014 : Benedictio in [festo sanctorum. Aciscli et Victoriae martyrum [17 Nov.]. 4. Omnes qui beati martyris Aciscli festum excolitis, et divinae incarnationis mysteria amodo celebranda in laudibus inchoatis, benedicamini dono Spiritus principalis. R. Amen. b. Amor adventus Dei emaculet vos ab omni delicto, quo possitis post transitum martyris sui Aciscli adunari consortio. R. Amen. c. Ut celebritas adventus Domini vos exuat a crimine, et

obsequium martyris aeternam vobis praeparet mansionem. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei. *Cfr notice du n? 758.

1513. LMS. 190 : Benedictio in missa de initio anni.

BENEDICTIONES,

1513-1516

621

a. Omnes qui initium praesentis anni laudibus excolendum

attollitis, Salvatoris nostri muniti praesidiis, absque crimine

ad finem eius usque perveniatis. Amen. b. Idemque quoque Redemptor noster ita contribuat vobis hunc annum habere placatum ac iucundum, ut cor vestrum semper sibimet efficiat praeparatum. Amen. c. Ut benedicti ab eo, qui fecit caelum et terram, quod nunc inchoatis in lacrimis, post in canticis spiritalibus expleatis. Amen. Mis. Mix. 226 : dominica ante. Epiphaniam Domini.

I514.

LMS. 1298 (Suppl.) : Benedictio in diem sancti Felicis et SS. Macchabaeorum [x Auc.].

a. Omnes qui, ob triumphos Macchabaeorum atque Felicis martyrum, hodie aeterno Deo vota persolvitis, votorum ves-

trorum praemia capiatis. Amen. b. Illi vos legem, pro qua passi sunt, amanter faciant adimplere, et hic Felix evangelica vos apud Dominum obtineat locupletari mercede. Amen. c. Sicque per illos pro divinis institutis animas vobis ponere libeat, ut per istum pro illis ad caelestia mereamini pervenire promissa. Amen. *S. Félix, martyr de Girone, était le patron de l’Église où se réunissaient, le 1er août, les chrétiens de Cordoue, dans la montagne, à douze milles de la cité,

au lieu dit Froniano (cfr Férotin, Liber Ordinum, p. 473, note 1).

1515. CANT. 73, 1 : Benedictio quotidiana de sancta Trinitate. a. Omnipotens aeternus Deus, Pater, et Filius, et Spiritus

sanctus, narum

quem

in substantiae

trinitate unum

unitate trinum,

veneramini,

et in perso-

vos ab omni adversitate

protegat et sua benedictione perfundat. Amen. b. Ita vos in praesentis vitae curriculo in sua fide catholica perseverare concedat, ut caelestis regni heredes sibi acceptabiles efficiat. Amen. c. Et qui ei coram omnibus viventibus fideliter confitemini, cum eo in illa aeterna patria sine fine laetemini. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1516.

GorHICUM 91 : Benedictio Phaniae [6 IAN.].

populi in diem

sancitum Epi-

622

BENEDICTIONES,

1516-1517

a. Omnipotens artifex, qui saepe quam plurimis, hodie tamen insignibus te declarasti miraculis. Amen. b. Qui recurrenti tempore multiplicasti pastor vina prius in hydriis, deinde cibos in cophinis. Amen. c. Descendat a sedibus tuis super capita famulorum et famularum tuarum Spiritus sanctus tuus ille, qui in Iordane baptizante Ioanne, in columba corporaliter visus est descendisse. Amen. d. Reple animas eorum vino iustitiae, qui sermone tuo hodie ex aquarum sapore mutasti. Amen. €. Adesto tuae plebi devotioni singulari, te sacra per mysteria veneranti. Amen. f. Porrige pastor epulum, quo victa fame saeculi cibis aeternitatis animae saginentur. [Amen]. g. Infunde etiam super eos spiritualium dona virtutum, ut nihil in eis inimicus aut violentia subrepat aut fraude decipiat. Amen. h. Sed per bonae conversationis perseverantiam hii qui adoptione vocati sunt filiorum, intrarein possessionem mereantur heredum. Amen. ;. Ut cum hinc transferri migrando praecipi[e]tur, illic admitti permittatur, unde te Deum adorandum monstravit magis admiratum adstans sidus praesepio. Amen. Quod ipse praestare digneris, qui in Trinitate perfecta vivis, dominaris et regnas. Amen. *a.-b. Cfr Io. 1, 29-34 et 6, 1-14 €. Cfr Io. 2, 1-11 J. et f.Cfr Io. 6, 1-14 b. Cfr Eph. 1, 5-14 ;Rom. 8, 15-17 i. Cfr Mt. 2, 1-12. d. qui] (ve/ quod ?) : #15. quae

i. adorandum monstravit] adoravit : #5.

Cfr n° 624 : Descendat ... : R. 248, 2 : a.-b., e.-f., i. om. (variantes ibidem).

1517. LMS. 127 : Benedictio in diem sancti Stebhani [26 Dzc.].

a. Omnipotens Christus, qui Stephano principatum marty-

rii contulit, conferat vobis sua dulcedine renovari. Amen.

b. Quique eum lapidari permisit ab impiis, non patiatur vos lacerari ullo modo ab iniquis. Amen. c. Ut ab eo vestrum accipiatur votum, a quo idem martyr suscipi suum rogavit spiritum. Amen. * Act. 6, 8-10 ; 7, 54-59 (epistola buius diei).

PARIS 734, f? 141V : a. Christus] add. Iesus principatum] primatum tyrii] martyrum sua] ozz. b. ullo] nullo t. Suum] oz.

mat-

BENEDICTIONES,

1518-1520

623

1518.

PARIS 962, fo 271r : Benedictio in festo Conceptionis B.M. Virginis [8 DEc.]. 4. Omnipotens Dei Filius, qui beatissimam semperque virginem Mariam ab originali peccato in sua Conceptione praeservavit, vos ab eodem per sacri baptismatis lavacrum purgatos, ab omni peccato praeservare dignetur. Amen. b. Et, qui suae piissimae matris Conceptionem consecrare atque miris gratiarum privilegiis decorare dignatus est, vobis eiusdem genitricis intercessione, gratiam per quam suae maiestati placere possitis dignetur infundere. Amen. c. Quatenus virginalis. templi sollemnia festa celebratis, eiusdem patrociniis adiuti, post hanc carnis depositionem ad supernum thalamum conscendere valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. * Pontifical d'Odon de Montaigu, évêque de Sens : milieu ou deuxième moitié du XIVe s. (Paris, B.N. lat. 962) : addition d'une autre main du XVIe s.

1510. Rog. 153 : Benedictio in fine synodi.

Omnipotens Dei Filius, qui est initium et finis ... repetatis illaesi. DuRAND 204 ; PARIS 733, f? 1567 (in die 3a synodi) ; 734, 9 149V-1507 ; 953, fo

967-977. Cfr n° 417 : Christus Dei Filius, qui est initium ... supplicium Acheronftis : EGBERT 98.

1520. BR. 194: Alia [benedictio in dominica XIIIa post Pentecosten].

‘a. Omnipotens det vobis spiritum compassionis et viscera misericordiae, ut vulnera proximorum manu lenitatis novitis attrectare. R. Amen. b. Doceat vos non despicere proximum, qui a visione Patris peregrinus in latrones potuit incidere, ne frigidi a calore caritatis in duritia cordis vestri vulneratum protereatis. R. Amen. c. Quatenus diligendo proximum, sic de inferiori ad superiorem caritatis gradum conscendatis, ut caelestis lerusalem municipes facti, beatis oculis in sua gloria in Sion Deum deorum videatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Lc. 10, 23-37 : evangelium XII. dominicae. ex cod. BRAUNSCHWEIG f9 55V-567.

624

BENEDICTIONES,

1521-1523

1521. BR. 118 : Benedictio in feria

IVa [hebdomadae Passions].

a. Omnipotens Deus accendat in vobis ignem suae caritatis, ne superabundante malitia interius a spiritali calore frigescatis. R. Amen. b. Incalescat super vos sol iustitiae, ne quod in vobis evangelica praedicatione seminatum est et quotidie seminatur, ingravescente terreno frigore absque fructu moriatur. R. Amen. c. Ut, qui pacificos Dei filios facit et nominat, illam pacem radicet in cordibus vestris, quam et natus mundo nuntiavit per angelum, et in carne moriturus commendavit per semetipsum, ut pastorem vestrum sequentes, cum ovibus dealbatis de manu eius non pereatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *p. sol iustitiae] Malach. 4, 2

c. Cfr Io. 10, 22-38 (evangelium buius diei).

1522. LMS. 317 ; Mis. Mix. 733 : Benedictio in missa sacerdotum Emetert et Celodoni [3 MART.].

a. Omnipotens Deus, ad quem beatissimi Emeterius et Celedonius martyres ob confessionis fideique signaculum orarium atque annulum caelis subvehenda miserunt, conservet vos utroque munere gratiarum. Amen. b. Ut per eos et fidei et confessionis virtute pollentes, aeterni caelestis patriae habeamini cives, quorum hodie geminum festum celebratis ovantes. Amen. c. Quo, sicut alumna plebs de eorum gemina susceptione corporum gratulatur, sic tota ecclesia eorum se tueri ac defendi patrociniis gratuletur. Amen. Praestante sua misericordia, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat ... *Le tombeau de ces saints martyrs se trouve dans la ville de Calagurre en Espagne (Férotin, Liber Ordinum, p. 457 : d’après le calendrier de Cordoue de 961).

Bnzv. Gorx. (PL 86) 1108-1109 : ad vesperum : c. gratuletur] gratulemur misericordiam ipsius Dei nostti ...

Per

1523.

Lo. 284: Benedictio in missa quam. sacerdos pro se vel pro subditis dicere debeat.

BENEDICTIONES, 1523-1525

625

4. Omnipotens Deus aperiat cor vestrum in lege sua, et humiliet animas vestras ad capienda mandata caelestia. Amen. 5. Quidquid vobis pro salute animarum vestrarum os mortalitatis nostrae enarrat, acceptum vobis pietas divina efficiat. Amen. c. Ut, divinis sermonibus animati, cum his qui pro vobis invigilant, ad Christum mereamini pervenire illaesi. Amen. Ipso auxiliante, qui cum Deo Patre et Sancto Spiritu unus Deus gloriatur. *a. aperiat ... sua] 2 Mac. 1, 4 -. Vestratum] Cfr 1 Petri 1, 9.

humiliet ... vestras] Cfr Ps. 45, 25

b. pto

Canr. 70, 5 ; Ros. 28d : dominica X XIII. post Pentecosten — NEVERS 101, ROUEN fo 68Y-69" et BRUX. 389, fo 25Y : dominica XXIVa : a. apetiat] adaperiat b. efficiat] accipiat ROUEN t. his] eis Christum ... pervenire] aeternam beatitudinem pervenire mereamini (mereamini pervenire illaesi CANT.) illaesi] oz. NEVERS.

Orrnipotens Dominus adaperiat cor vestrum ... : PL 78, 188, PARIS 1238, f? 16097 et ROUEN, fo 68v-69r : dominica XXIV. — AE.f9 89 ; EGBERr f? 101v (5. 77) ; LAN. 87h ; Macp. 35 ; S. Mic. 78 ; Sr. 615,6 ; WEsT. 615a ; PARIS 945,f? 125V ; 2291, fo 129! : dominica XXII. post octav. (vel X XIII. post) Pentec. — RODA 153 : dominica XXII. post Pentec. — S. GALL 875 (#s. UrRECHT) : dominica X. post Pentec. — PARIS 953, f? 237 et 987, f? 61 : dozinica XXIII. post octav. Pentec. : a. Deus] Dominus aperiat] adaperiat c. Ut] Et Wzsr. his] eis Christum] aeternam beatitudinem.

1524. PARIS 967, f0 1037 : Benedictio [30 Nov.].

in festo samcti Amdreae

a. Omnipotens Deus beati Andreae apostoli vos sanctificet meritis, per quem nos doctrinis informari voluit et exemplis. R. Amen. b. Et cui per crucis passionem aeternam hodie contulit gratiam, ad eum eius meritis vos faciat pervenire post huius saeculi vitam. R. Amen. - c. Quo cum illo in aeterna laetitia gaudeatis, et sempiternae vitae praemia capiatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Jérôme d'Ochon, évêque d'Elne (A.D. 1423 ; Paris, B.N. Lar. 967) : teptésentant du Pontifical de Durand de Mende. Cette bénédiction n'appattient pourtant pas au bénédictionnaire de Durand.

1525. Bn.

28 : Bencdictio

in die sancto

Nativitatis

Domini

ad

missam [25 DEC.]. Omnipotens Deus benedicat vobis, vestramque ... ornamentis.

626

BENEDICTIONES,

1525-1528

Cfr n° 321 : Benedicat vos omnipotens Deus, vestramque ... : O. 303, 1 ; et Benedicat ex 75. BRAUNSCHWEIG f? 8Y. vobis omnipotens Deus (cfr n° 196) : Canons f? 91.

1526.

Bn. 247 : Benedictio in die Omnium Sanctorum [x Nov.]. a. Omnipotens Deus benedicat vos omnium Sanctorum suorum intercedentibus meritis, quorum communem hodie sollemnitatem devote praevenitis. R. Amen. b. Adiuvent vos ipsi eam quam consecuti sunt misericordiam consequi, ne vos coheredes suos negligant, qui adhuc formidatis naufragium, quia ipsi iam feliciter pervenerunt ad portum. À. Amen. c. Quatenus, dum vos suis precibus in sortem aeternae beatitudinis aggregant, celerius, impleto electorum numero, succedat resurrectio corporum quam exspectant. À. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1527. Ropa 59 : Benedictio in feria IVa in octavam Paschae.

a. Omnipotens Deus benedicat vos per unicum Filium suum, in quo adimplevit praeconia omnium prophetarum. Amen. b. Quique discipulis piscantibus dignatus est, mane facto, apparere in littore, dignetur vos hic decertantes ad gaudia aeterna perducere. Amen. c. Quatenus, sicut illi de piscibus centum quinquaginta tribus, ita vos de omnibus operibus plenum rete trahentes, ad

regnum sine fine remansurum Quod ipse praestare dignetur.

perveniatis indemnes. Amen.

*To. 21, 1-14 (evangelium buius diei).

1528. O. 314, 4 : Alia benedictio in Quotidianis diebus.

a. Omnipotens Deus caelesti vos protectione circumdet, et suae benedictionis dono locupletet. Amen. 6. Concedatque vobis, ut qui in sola spe gratiae caelestis innitimini, caelesti etiam protectione muniamini. Amen. c. Quatenus et in praesenti saeculo mortalis vitae solatia capiatis, et sempiterna gaudia comprehendere valeatis. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr Con. 202, 50 : Familiam tuam, quaesumus Domine, caelesti protectione ecireumda ..." b. Cfr Cor. 202, 51 : "Preces populi tui, quaesumus Domine, clementer exaudi, #4 qui in sola spe gratiae caelestis innititur, caelesti etiam protectione muniatur. Per." — c. Cfr Com. 202, 43 : “Potrige dexteram tuam, quaesumus

BENEDICTIONES,

1528-1530

627

Domine, plebi tuam misericordiam postulanti, per quam et errores declinet humanos ef solatia vitae mortalis accipiat et sempiterna gaudia comprehendat. Per” : orationes cotidianae. C. £o 15V (n° 32) ;LEorRIC 249; RopA 169; S. GALL 879-880 ; ST. 622, 2 ; S. GENEv. 110 ;W. 118 ; WirEN 636, 4 ; PARIS 9438, fo 147 et 13313, 0 30V-317 : in quotidianis diebus — S. GENEN. 34 : alia in dominica III. Quadragesimae — Ax. fo 84V857 ;CANT. 67, 1 ; DURAND 106( feria sexta) ; EGBERT f? 99V (p. 76) ; LAN. 87b; Mac». 32 ; Ros. 27b ; S. Micu. 72 ; Wzsr. 609b ; PARIS 735, f? 148'( feria sexta) ; 943, £9 124V et 2291, f? 124Y : dominica XVII. post Pentec. — BRux. 389, fo 24; Nevers 99 ; PL 78, 184; RouEw f? 65 ; PARIS 953, 0 21V-227 et 1258, fo 162Y : dominica XVIII. post Pentec. : a. Deus] Dominus NEVERS suae] add. vos ROUEN, WEST.

suae ... dono] sua benedictione NEVERS

c. Quatenus et] Quatenus

ipse et PARIS 733 praesenti] ozz. PARIS 735 et sempiterna] et in futuro sempiterna WEsT. ; ut sempiterna Paris 733. Cfr n° 1728 : Ozznipotens Dominus... : NEVERS 99 (v supra).

1529. BREv. GOTH. 354 : Benedictio de V Io dominico [de quotidiano] ad matutinum. a. Omnipotens Deus caelestis benedictionis vobis donum impertiat. Amen. b. Malorum omnium a vobis insidias arceat, et sempiternus vobis custos assistat. Amen. c. Ut in terris divino eius muniti praesidio, caelesti cum eo exsultetis in regno. Amen. Bnzv. GorH. 258 : ad vesperum de IV° dominico de quotidiano : a. Deus] Dominus vobis] oz. (cfr # 1729). b. Malorum] Multorum

1530. CANT. 122, 2 : Alia benedictio plurimorum confessorum. : a. Omnipotens

Deus, claritas indeficiens sanctorum,

bene-

dicat vos meritis beatorum confessorum, quorum celebratis sollemnia munus humilium obsequiorum. Amen. b. Qui in conspectu Domini fulgebunt sicut sol in perpetuum, precibus suis illuminent vestrorum arcana peccatorum, eorumque meritis illa vos gubernet miseratio, quae eos angelorum copulavit consortio. Amen. c. Sint pro vobis ante thronum Dei piissimi intercessores, qui in ecclesia praeclari existere meruerunt confessores, vobisque illa impetrent gaudia, ad quae ilii pervenire cum gloria. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Mt. 13,43

peccatorum] /ege pectorum ?

628

BENEDICTIONES,

1531-1533

1531. BR. 187 : Item alia [benedictio in dominica IXa post Pentecosten].

a. Omnipotens Deus confrigat iugum huius saeculi de cervicibus vestris, ut non Deo et mammona, sed una fide et uno

spiritu sibi soli serviatis. R. Amen. b. Det vobis donare, non servire divitiis, ut pauperibus erogantes quod vobis superest, amicos vobis de iniquo mammona faciatis. R. Amen. c. Quatenus, sic iugum peccato computrescat a facie olei, ut, dispersis pro Deo corruptibilibus divitiis, foramen acus etiam cameli penetretis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 16, 1-9 (evangelium dominicae III.) V

CUINICISEOT 29

IEC. 188125.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 547.

1532. Bn. 268 : Item alia [benedictio unius confessoris].

4. Omnipotens Deus conterat Satanam velociter sub pedibus vestris, beati N. confessoris sui opitulantibus meritis, cuius

felicem transitum hodie debitum denuo concelebratis. R. Amen. b. Largiatur vobis, ut simplices sitis in malo, sapientes autem et perfectos vos faciat esse in bono. R. Amen. c. Ut cum princeps pastorum apparuerit, immarcescibilem gloriae coronam recipiatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*a.-b. Rom. 16, 19-20

€. I Petri 5; 4.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 75Y.

1533BR. 246 : Item alia [benedictio sancti Michaelis archangeli] [29 SEPT.].

4. Omnipotens Deus contra spiritales nequitias praesidiis vos tueatur angelicis, qui eosdem beatos spiritus in ministerium misit, propter eos qui hereditatem capiunt salutis. R. Amen. b. Ut ille caelestis militiae princeps Michael legationem ves-

BENEDICTIONES,

1533-1536

629

tram hodie ad aures Domini sabaoth perferat, et super altare aureum in conspectu Domini bene redolens orationum vestrarum fumus ascendat. R. Amen. c. Quatenus in virtute divina ipse draconem diabolum cum angelis suis apostaticis devincat, qui contra fideles quotidie praeliatur, ut locus eius in vobis amplius non inveniatur. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *z. Eph. 6, 12 ; Hebt. 1, 14

b. Apoc. 8, 3-4

c. Apoc. 12, 7-8.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 69r.

1534. RoDA 43 : Benedictio in feria IVa, caput ieiunri. a. Omnipotens Deus converti vos faciat ad se in toto corde vestro, et scindat corda vestra Spiritu Sancto. Amen. b. Ipse parcat misericorditer malis vestris, et repleat per ieiunium et eleemosynam gratuitis bonis suis. Amen. c. Quatenus ieiunium, quod hodie dicatis, intrepidi percurrentes, et thesauros in caelo indefessi thesaurizantes, ad sanc-

tum Pascha venturum cum remissione peccatorum perveniatis ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Ioel 2, 12-19 et Mt. 6, 16-21 (epistola et evangelium buius diei). AUCH 24, 13 : c. dicatis] capitis (#5. : captos).

1535CANT. 71, I : Benedictio in dominica XXIVa cosien.

post Pente-

a. Omnipotens Deus cordium vestrorum arcana penetret, et suae vos sanctificationis dono perlustret. Amen. b. Concedat vobis praesentis aevi florida calcare, et saevientium hostium insidias clypeo divinae protectionis superare. Amen. c. Et, qui propriae divinitatis potentia de quinque panibus quinque millia hominum voluit saturari, vos bonorum operum faciat ubertate repleri, quo ei in caelis valeatis coniungi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Io. 6, 1-13 ; cft Mt. 14, 13-21 ; Mc. 6, 31-44; Lc. 9, 10-17.

1536.

Bn. 88 : Benedictio feriae VIae [in hebdomada Ia Quadragesimae].

630

BENEDICTIONES,

1536-1538

a. Omnipotens Deus, corporum medicus et animarum, erigat vos de grabato mortificantis litterae, faciatque vos 1n sospitate spiritus ambulare. R. Amen. b. Doceat vos spiritualiter sabbatum servare, ut ab omni — — opere illicito perfecte inveniamini vacare. R. Amen. c. Quatenus, quieti a negotiis avaritiae et sollicitudinis terrenae, repromissam, quam speratis, requiem mereamini invenire. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr To. 5, 1-15 (evangelium buius diei). ex cod. BRAUNSCHWEIG

f? 26V.

1537LMS. 509 : Benedictio in IIIa feria post 'Lazaro' [t.e. de Passione]. a. Omnipotens Deus, cui contritum cor in sacrificio laudis offertis, animam corpusque vestrum emaculet a delictis. Amen. b. Carnem quoque vestram, quam in abstinentia maceratis, clavis sui affigat timoris. Amen. c. Ut ab eo vestrum remuneretur votum, quo iuvante hoc voluistis explere ieiunium. Amen. *g. contritum cot ...] Cfr Ps. 50, 19 100 2261115017 FICDE. 13, 15:

in sactificio laudis] C/r Ps. 49, 14 et 23 ;

1538.

CANT. 50, 1 : Alia benedictio [in dominica Ia post Pentecosten].

a. Omnipotens Deus, cui fidelium gratum atque acceptum est sacrificium, cordis vestris suscipiat gemitum, conscientiam vulneratam sanet, afflictionem relevet, prospera omnia ministret, et illuc vos reducat humiliatos, ubi cum ipso gaudeatis ovantes. Amen. b. Agnus immaculatus maculas vestras deleat, Spiritus sanctus

vos inflammet,

et tota sancta Trinitas in vobis re-

quiescat, ut eum possitis habere propitium, cui sollemne offertis sacrificium. Amen. c. À vitiis vos abstinere faciat, mentesque vestras amore suo enutriat, hostes omnes et languores auferat, pacem tribuat fructusque terrae vobis multiplicet, et hic et ubique vos regat, et ad caelestia constantes praemia introducat. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES,

1539-1541

631

| 1539. LMS. 1220 (Suppl.) : Benedictio de Litamits canonicis. a. Omnipotens Deus, cui ob indictum hoc ieiunium nostra pandimus crimina, ab omni vos delicto immunes efficiat. Amen. b. Suscipiens vestrae abstinentiae precem, numquam vos patiatur a suo dividi corpore. Amen. c. Ut, sicut admonitio eius vos praevenit, qua divinae animadvérsionis evasisti sententiam, ita miseratio subsequatur, qua perducamini ad coronam. Amen. Mis. Mix. 655 : in Ieiunio Kal. novembr. Cfr n° 1649 : BREv. Gorg. (PL 86) 248-249 :feriae IV/ae in capite ieiunii in laudibus : a. cui] qui vos] nos.

1540. Bn. 2 : Item alia [benedictio in dominica la in Adventu Domini].

a. Omnipotens Deus, cuius adventum humilem in carne celebratis et in maiestate terribilem fideliter exspectatis, in hoc adventu vobis inferiores remittat quod displicet, ut illo districtus non inveniat quod condemnet. À. Amen. b. Exspergere faciat vos modo a somno corporis et negligentiae, qui tunc veniens omnes vult in bono opere vigilantes invenire. R. Amen. c. Quatenus perfecte abiicientes opera tenebrarum, in illo tremendo examine cum filiis lucis et diei mereamini feliciter censeri. R. Amen. Quod ipse praestare. *g. Cfr Mt. 24, 15-55 ; 2 Tim. 4, 8 ; Tite 2, 15 ; 2 Petr. 3, 12 11-14 (epistola buius diei) ; 1 Thes. 5, 5.

b.-c. Rom. 13,

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 17.

I541. Ro. 29c : Benedictio in dominica IIa Adventus Domini.

a. Omnipotens Deus, cuius adventus incarnationis praeteritus creditur, et iudicii venturus exspectatur, vos antequam veniat expiet ab omni contagione delicti. Amen. b. Prius in vobis diluat omne quod in illa futura examinatione puniturus est, ut cum iustus advenerit iudex, non in vobis

inveniat quod condemnet. Amen. c. Quo veniente, non incurratis supplicium aeternum, sed remuneremini donis sempiternis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES,

632

1541-1543

LAN. 88a (dominica IV. ante Natale Domini) : a. adventus ... exspectatur] Unigeniti adventum et praeteritum creditis et futurum exspectatis. Cfr n° 663 : Deus, cuius adventus ... : PL 78, 191 : a. Omnipotens] 07. donatiis.

c. donis]

Cfr n° 1544a : Omnipotens Deus, cuius unigeniti adventum ... : (02115 25 RU2$2550: a. adventus ... exspectatur] Unigeniti adventum et praeteritus creditis et futurum exspectatis (## LAN. supra) reliqua differunt.

1542. BR. 95 : Benedictio feriae Vae [in hebdomada IIa Quadragesimae].

a. Omnipotens Deus, cuius iudicium iustum est, dignetur vobis cleo superabundantis misericordiae, iustae districtionis suae vinum temperare. À. Amen. b. Rememoretur in iudicio, quia filius hominis est, ne peccantes faciat expartes gloriae suae, quos imaginis suae consortes fecit et naturae. R. Amen. c. Quatenus, praeventi beneficio parcentis gratiae, terribile iudicium valeatis indemnes sustinere. À. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Lc. 16, 19-31 ? (evangelium diei). ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 28.

1543Ros. 55a : Benedictio pro iter agentibus. a. Omnipotens Deus, cuius misericordia ubique cognoscitur et pie famulantibus miseretur, iter vestrum clementer dirigat atque ad locum optabilem vos incolumes deducat. Amen. b. Angelorum iugiter collegium habere mereamini comitem, necnon in omnibus et contra omnia praevium, quorum solatio muniti, eundo et redeundo semitarum vestigia transeatis illaesi. Amen. c. Quatenus instantis aevi tramitem sic communiter compensetis, ut et illecebras Aegypti devitetis, atque per viam iustitiae ad immarcescibile felicitatis praemium perveniatis. Amen. d. Adsit vobis Raphael magnus Tobiae custos et praevius, ut humanam et diabolicam devitetis calliditatem, et Christum viae, veritatis et vitae mereamini habere comitem. Amen.

Quod ipse praestare dignetur.

*b. Angelorum ... collegium] cfr Lo. 206, 24 ;LMS. 268 (p. 127, 9-12) et 595 d. 'Tob. 12, 1-21 ; Io. 14, 6.

BENEDICTIONES, CANT. 125, 4 943, f? 1437 : a. muniti] munitus setis ... devitetis

1543-1545

633

: pro fratribus itinerantibus ;EGBERT fo 127V-1287 (p. 97) ;PARIS vestrum ... vos incolumes] tuum ... te incolumen CANT. Cant. transeatis illaesi] transeas illaesus CANT. c. compen... perveniatis] compenses ... devites ... pervenias CANT. d. om.

1544. O. 311, 2 ; R. 252, 3 : Benedictio in Adventu Domini.

a. Omnipotens Deus, cuius unigeniti adventum et praeteritum creditis et futurum exspectatis, eiusdem adventus vos illustratione sanctificet, et sua benedictione locupletet. Amen. b. In praesentis vitae stadio vos ab omni adversitate defendat, et se vobis in iudicio placabilem ostendat. Amen. c. Quo a cunctis peccatorum contagiis liberati, illius tremendi examinis diem exspectetis interriti. Amen. Quod ipse praestare dignetur, cuius regnum et imperium sine fine permanet in saecula saeculorum. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis Pa + tris et Fi + lii et Spiritus sancti descendat super vos et maneat semper. Et pax + eius sit sem + per vobis + cum. Et cum Spiritu tuo. Agnus Dei. *;. exspectetis interriti] c/r #° 185 (LMS. 45 : bened. V. Dorzin. Adventus). AE. fo 6v ; Bn. 1 ; C. fo 65v-66r (n° 173) ; CaNT. 1, 1 ; DURAND 1 ; EGBERT f? 107 (5. 81) ; HuzscA 1 ; LEOFRIC 129 (ad populum, mense decimi : dominica vacat) ; MAGD. 34; NEVERS 102; PL 78, 191; RoDa 155 ; ROUEN f? 69V-70* ; S. GALL 857; S. Micu.

80; Sr. 616, 6; S. GENEV.

1; TonrosA LXV ; Urngcum

1 ; W. 38;

Wizsr. 533b ;WIEN 633, 4 ; BRUX. 589, fo 26 ;Paris 733, fo 138Y; 734, f? 1411; 943, £9 1267 ; 953, £0 23V ; 961, f? 147 ; 967, fo 176Y (dominica IIa de Adventu Domini) ; 1238, fo 170Y ; 2291, f? 1297 ; 9438, fo 11V ;13315, f? 22 ; 13315, f? 25Y ; 17336, fo 161v : dominica Ia Adventus (vel IV. ante INatalezm Domini, vel in Adventu) : a. Omnipotens] add. sempiterne UrRECHT eiusdem] eiusdemque Ar. etr locupletet] ozz. PARIS 967 b. et se] et eum C., S. GENEv. ; ac se WEsT. ostendat] reddat S. GENEv. c. liberati] exuti DURAND ; aZ. in praesentis vitae cutficulo cum sanctis animabus tanto sessore inveniamini digni, et Wesr. examinis] iudicii RovEN.

Cfr n° 1541 : Ommipotens Deus, cuius. adventus. incarnationis. praeteritus … : Rom. 29c : a. unigeniti ... exspectatis] adventus incarnationis praetetitus creditur et judicii venturus exspectatuf reliqua differunt.

1545. O. 304, 2 : Benedictio in octava Natalis Domim. a. Omnipotens Deus, cuius Unigenitus hodierna die, ne legem solveret quam adimplere venerat corporalem suscepit circumcisionem, spiritali circumcisione mentes vestras ab omnibus vitiorum incentivis expurget et suam in vos infundat benedictionem. Amen. b. Et qui legem per Moysen dedit, ut per mediatorem nostrum benedictionem daret, exuat vos mortificatione vitiorum

et faciat perseverare in novitate virtutum. Amen.

634

BENEDICTIONES, 1545-1546

c. Quo sic in senarii numeri perfectione in hoc saeculo vivatis et in septenario inter beatorum spirituum agmina requiescatis, quatenus in octavo resurrectione renovati, iubilaei remis-

sione ditati, ad gaudia sine fine mansura perveniatis. [Amen]. Quod ipse praestare. *a. Cfr Mt. 5, 17 ; Lc. 2, 21 (evangelium diei) b. vitiorum incentivis] cfr LMS. 243, 20 ; 252 (p. 120, 8) ; p. 502 (en note : 7? 1995a : 5. Curufati) ;797; n? 6652, 7912, 1395c, 1614c, 1719b, per mediatorem] cfr 1 Tim. 2, 5 ; Hebr. 9, 15 et 12, 24 p. CT 10:1. 377. AE. f? 25 ; C. fo 8V-9r (s? 15) ; CAHORS f? 94 ; CANT. 9, 1 ; DURAND 138 ; EGBERT fo 111 (f. 85); HuEscA 9; Koup. f? 47-57; Law. 66£; Lucp. 82; MaGp. 15; NEVvERS 70 ; PL 78, 57 ;Ros. 6, 6 ; ROUEN f? 19V-20Y ; S. GALL 861 ; S. MicH. 8 ; ST. 608, 1; S. GENEV. 15; SALZB. 2; UTRECHT 12; W. 8; WEST. 5402; WhiEN 628, 2 ; BRUX. 389, fo 3V-4r ;Paris 735, f? 140!; 734, f0 1427 ; 820, fO 5Y;

945, f? 110" ;953, fo 4 ; 961, f? 18V-197 ;967, fo 178 ; 987, f? 9 ; 1238, f? 56*-57';

2291, fO 27Y ; 10576, £9 1847; 13313, f9.5Y-67 ; 13315, f? 4V-5* ; 17333, f? 70Y.; 17336, fo 1647 : a. spititali circumcisione] ozz. DURAND, HuEscA incentivis expurget] vincentia sua gratia muniat WEST. incentivis] incendiis DuRAND, Koup., W. et suam] 0. PARIS 733 infundat benedictionem] benedictionem effundat C., SArzs. ; benedictionem clementer infundat MAcp., Wesr. b. ut] dum SArzs. nostrum] ozz. SALZB. exuat] ut exuat O. (sed del.) novitate] add. cotdis PARIS 733 mottificatione] vetustate S. GENEV., SALZB. c. Quo] Quod Koun.

et in] ut in SALZs.

octavo] octava DuRAND, HuzscA, Koup.,

Ros., SALZB. iubilaei] iubilaeique SArzs.; et iubilaei anni DURAND petveniatis] add. illaesi CANT., PARIS 733; secuti RoDA, PARIS 734; sinceri WEsT. Quo ... ditati] Quo fiducialiter agentes in nomine lesu, praeter quod non

aliud est sub caelo datum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri, eiusdem gtatia liberati, ut filii dilectionis sine timore serviatis illi in sanctitate et iustitia omnibus diebus vestris, et ita LuGp. *c. LuGD. : in nomine ... salvos fieri] Cfr Rom. 10, 13 eiusdem ... vestris] Cfr Lc. 1, 74-75.

1546.

W. 127 : Benedictio in vigiliis Natalis Domini [24 DEC.]. a. Omnipotens Deus, cuius Unigenitus nostrae carnis particeps fieri non dedignatus est, suae vobis benedictionis dona concedat. Amen. b. Et qui, die crastina, de virgine natus terrena caelestibus

sociavit, mentes vestras ab omni pravitate defendat et sui adventus luce perfundat. Amen. c. Quatenus, hodie, purificatis ieiuniis, ipsius novae incarnationis mane gloriam videatis, qui hos dies Unigeniti sui Nativitate fecit esse sollemnes. Amen. Quod ipse praestare dignetur, cuius regnum et imperium sine fine permanet in saecula saeculorum. Amen. *ex cod. PM-V (Milano, Bibl. Capit. Metripol. Cod. D. 1.11 (saec. XII) et Roma Bibl. Vatic. Lat. 13151 : saec. XII) ; les plus anciens témoins, selon dom Laporte

(Huesca, 2), avec le Sacr. d' Albi, B.M. n? 6, et le pontifical (XIIe s./2) de CormBRA, originaire du midi de la France (Porto, Bibl. Mun. 1134). CorMBRA 1 ; HuzsCA 2 ; Urnzcnr 5 ; PARIS 961, fo 167 (Pontifical de Paris, de l'év. de Beaumont-La Forét,

1475-1492) et 10576, fo 857 (Pontifical de Trèves, du X Ve s.) : c. hodie] oz. UrRECHT.

BENEDICTIONES,

1547-1549

635

|

1547. Ropa 10 : Benedictio in dominica IIa post Natalem Domini. a. Omnipotens Deus, cuius voluntas non potest sua benignitate privari, ipse vos faciat beata immortalitate vestiri. Amen. b. Quatenus in fide, qua fundati estis, stabiles permanentes, ipsius gloriae mereamini esse coheredes. Amen. c. Et per Filii sui Domini nostri infantiam, in nomine ipsius vitam possitis habere perpetuam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. pool

22

€. Cfr Lc. 2, 42-52 (simple allusion).

1548.

BR. 197 : Benedictio in dominica XVa [post octav. Pentecostes] 'Inclina Domine. a. Omnipotens Deus cuncta a vobis adversa potenter excludat, et super vos suae benedictionis dona dignanter effundat. Amen. b. Corda vestra efficiat sacris intenta doctrinis, quo possint impleri beneficiis sempiternis. Amen. c. Quatenus exsequenda intelligentes et intellecta exsequentes, et inter adversa

mundi

inveniamini

torum spirituum efficiamini praestare dignetur.

coheredes.

indemnes,

Amen.

et bea-

Quod

ipse

1549. BR. 44 : Benedictio feriae IVae [in hebdomada Ia post Nativitatem Domina.] a. Omnipotens Deus, Dei Patris virtus et sapientia, qui ad

eruditionem vestram in aetatem secundum carnem fragilis, in medio doctorum audiens et interrogans voluit inveniri, doceat vos ad sobrietatem sapere, non de spiritali gratia, quam ab illo accepistis, superbire. R. Amen. b. Det vobis in sua imitatione tenacem custodiam humilitatis, ut ab eo exaltati sapientia spiritali et gratia, apud Deum et homines proficiatis. R. Amen. c. Quatenus, reformati in novitate sensus vestri, non con-

formati huic saeculo, per humilitatem ad honorem et gloriam crescatis in ipso. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*Cfr Lc. 2, 42-52 (evangelium 1. dominicae post Epiph.) ;Rom. 12, 1-5 (epistola eiusdem).

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 15V.

636

BENEDICTIONES,

1550-1552

1550. Bn. 3 : Benedictio feriae ius Domini].

IVae [in prima hebdomada Adven-

a. Omnipotens Deus deponat pristinam in vobis conversationem veteris hominis, qui corrumpitur secundum desideria vanitatis. R. Amen. b. Atque renovatos spiritu mentis vestrae, induat vos novum hominem, qui secundum Deum creatus est, in iustitia et sanctitate veritatis. R. Amen. c. Ut inhaerentes Deo vero Patrique veritatis, diabolum mendacem, patrem mendacii, sub pedibus conteratis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Eph. 4, 22-24. ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 1v.

1551. Lo. 393 : Benedictio in missa in finem hominis diei. a. Omnipotens Deus det famulo suo I//i misericordiam, quae conferat vitam. Amen. b. Inspiret petitionem, quae obtineat salutem. Amen. c. Donet dulcedinem suae dilectionis, quae eum extollat ad laudem suae aeternitatis. Amen. Praestet ipse Dominus et misericors, qui in Trinitate unus Deus gloriatur in saecula saeculorum. R. Amen.

1552. PARIS 943, f? 142V-143' : Benedictio super regem. a. Omnipotens Deus det tibi copiam suae benedictionis, qui te populo suo praeesse voluit dono suae miserationis. Amen. b. Dextera suae potentiae inimicorum tuorum colla prosternat, et te invictum hostium feritate depressa, pacifice regnare concedat. Amen. c. Et cum eo sine fine feliciter regnare contingat in caelis, a quo accepisti et munere suae pietatis regnare in terris. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de St-Dunstan de Shetborne (fin Xe s. ; Paris B.N. Jar. 943). EGBERT f? 125" (5. 95) ; LAN. 105c ; Ropa 185 ; PARIS 967, f? 195 : b. et te invictum] ut te vivente PARIS 967 c. Et] Ut Ropa et] ut Ropa tegnare] add. merereris RopA ; merearis PARIS 967.

BENEDICTIONES, 1552-1556

637

Cfr n? 1732 : Omnipotens Dominus det tibi copiam suae benedictionis ... : CANT. 123, 4 : a. Deus] Dominus c. et. suae] munere regnare] regnandi dominatum.

1553. PL 78, 168 : Benedictio in natali unius confessoris. Omnipotens Deus det vobis copiam benedictionis, qui beatum um ... adiungi. Cfr n° 1733 : Omnipotens Dominus det vobis copiam benedictionis ... : O. 312, 3.

1554ST. 610, 5 : Alia [benedictio in dominica I 11a Quadragesimae]. a. Omnipotens Deus det vobis copiam suae benedictionis, et conferat in vobis praemium sempiternae salutis. Amen. b. Sicque quadragesimalis observantiae inchoata ieiunia sibi reddat placabilia, ut ab eo immarcescibilia valeatis percipere dona repromissa. Amen. c. Concedatque hos sacrae Trinitatis atque individuae unitatis clementia, cuius regnum et imperium sine fine permanet in saecula saeculorum. Amen.

1555. Paris 967, fo rorr : Im festo S. Marthae, hospitis Christi benedictio [29 IuL. ]. a. Omnipotens Deus det vobis copiam suae benedictionis, qui beatae electae suae Marthae dedit plenam et perfectam gratiam sanctae hospitalitatis. R. Amen. b. Ut, qui apud ipsam familiariter hospitando grata et devota recepit ab ea humanitatis officia, vos quoque devote recipientes ipsum hospitio cordis transferat ad regna caelestia. R. Amen. c. Ut, sicut ipsa gloriosis meritis suis fratrem suum a mortuis obtinuit suscitari, ita et vos suis precibus in caelis obtineat hospitari. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Jéróme d'Ochon, évêque d'Elne (A.D. 1423 ; Paris, B.N. lat. 967) : cfr Lc. 10, 38-42 (evangelium festi) ; Yo. 11, 1-44.

1556.

Bn. 185 : Item alia [benedictio in dominica VII Ia post Pentecosten].

638

BENEDICTIONES, 1556-1559

a. Omnipotens Deus det vobis cum astutia serpentium oculos columbinae simplicitatis, ut si ex Deo sint iusta discretione spiritus probare valeatis. À. Amen. vos ex fructibus

b. Doceat

suis arborem

ne in

aestimare,

vestimentis ovium lupi rapaces valeant subintrare. R. Amen. c. Quatenus opera et non faciem iudicantes hypocritarum venena declinetis, ne quasi tangentes picem ex eorum vos conspersione coinquinetis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mt. 7, 15-21 (evang. domin. VII.). ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 55V.

1557. WIEN 636, 2 ; LAMB. 605 : Alia [benedictio in quotidianas diebus].

Omnipotens Deus det vobis gratiam suae benedictionis ... possitis securi. Cfr n° 6351 : Det vobis Dominus munus suae benedictionis ... : O. 314, 2.

1558.

Bn. 189: A/ia [benedictio in dominica Xa post Pentecosten]. a. Omnipotens Deus det vobis per Spiritum suum visitationem suam cognoscere, et in bonis operibus vigilantes ad diem ultionis pervenire, ne tamquam laqueus vobis in peccato dormientibus valeat supervenire. R. Amen. b. Adaperiat vobis auditum cordis, ut vocem post tergum monentis,

dum

tempus

est, audiatis, sed et peccata

vestra

erubescentes, non cum persecutoribus Domini retro, sed cum conversis fidelibus in faciem vestram cadatis. R. Amen. c. Quatenus eidem Domino et regi vestro adhuc longenti sic legationem mittatis contriti cordis et verae poenitentiae, ut tali satisfactione placatum, eum inveniatis, quem iratum non potestis sustinere. R. Amen. Quod ipse praestare. Na TC 21,25

C/ARTSPett 22002 2556

COIC/ERIEC TA 2

£x cod. BRAUNSCHWEIG f? 54.

1559. DURAND 51 : liem alia [benedictio in sabbato in albis]. a. Omnipotens Deus det vobis spiritualis sabbati veritatem in tranquillitate conscientiae celebrare, qui eam voluit per carnalis sabbati observantiam figurare. Amen.

BENEDICTIONES,

1559-1560

639 . 5$. Quatenus dominicae sepulturae mysteria simplici corde investügare studeatis, et eiusdem rationes tam manifestas quam occultas cum Petro et Ioanne comprehendere valeatis. Amen. c. Ut dum hic per eorum vestigia inceditis, ad praemiorum

aeternorum remunerationem cum eis pervenire valeatis. Amen

Quod ipse praestare.

*Cfr Io. 20, 1-9 (evangelium buius sabbati). PARIS 733, f 1447 et 734, f? 1457 : a. vobis] nobis PARIS 734 in] et PARIS 733 celebrare] cognoscete PARIS 734 b. comprehendere] apprehendere Paris 734 c. Ut] Bt PARIS 734 inceditis] ingreditis PARIS 951, fo 167v (otre 2d témoin de DURAND).

Cfr n° 1735 : Omnipotens Dominus det vobis spiritualis sabbati … : PARIS 961, f? 28 ;

13315, f? 12Y ;UTRECHT 40 : a. Deus] Dominus.

1560.

O. 309, 1 : Benedictio de Ieiunio [in rogationibus]. a. Omnipotens Deus devotionem vestram dignanter intendat, et suae vobis benedictionis dona concedat. Amen.

b. Indulgeat vobis mala omnia quae gessistis, et tribuat veniam quam ab eo deposcitis. Amen. c. Sicque ieiunii vestri et precum vota suscipiat, ut a vobis adversa omnia quae peccatorum retributione meremini avertat, et donum in vos Spiritus Paracliti infundat. Amen. Quod ipse praestare. *a. devotionem ... intendat] Lo. 241 vesttam] sic corr. m5. : nosttam, cum universis codicibus c. mereamini] zzs., sed lege metemini, cum aliis. Ar. fo 627; AuCH

25, 23 ; BR. 225 ; C. f? 35r (n? 75); CANT.

52 (feria IIa);

DuRAND 60; EcGsBERT f? 91 (5. 68) ;Koup. f? 9V-10* ;LAN. 84e ;LEOFRIC 107 ; MaGcpn. 25 ; NEVERS 86 (domin. III. post octav. Paschae) ;PL 78, 106 (Feria Ila); Ros. 202; RoDA 72 ; ROUEN f? 50 (n vigilia Ascensionis) ; S. Mic. 46 ; Sr. 611,

13 ; $. GENEV. 59 et 39 (zn Hebdomada V'. Quadragesimae) ; Ton rosa LXV ; UrRECHT 46 ;W. 24; Wzsr. 595b ; Wien 631, 6 ; BRux. 389, fo 17* (in vigilia Ascensionis) ; Paris 733, f? 1457 ; 734, fo 1467 ; 820, fo 57 ; 945, f? 118V-1197 ; 053, f0 15V-167 (in vigilia Ascensionis) ;961, £9 30 ;967, fo 1837 ; 987, fo sor( feria IIa) ; 1238, fo 88v; 2291, 0 71Y ; 9438,f9 or ; 13313, fo 16V-17r (zez alia de resurrectione) ; 33315, £0 14V : a. Deus] Dominus Ros. vestram] nostram PARIS 733, W. b. vobis] nobis, PARIS 733 tribuat] retribuat W^. (zzr. E.) c. metemini] meteamini S. Genev., UrnEcHT in vos] in vobis PARIS 734, UrRECHT Paracliti] sancti PARIS 967 ; add. clementer WEsr. et donum ... infundat] et sanctum Pascha digne vos celebrate concedat S. GENEv. 39. Cfr n° 1236 : Devotionem vestraz Dominus dignanter intendat ... concedat : O. 314,1 ; R. 254, 4 : a. Omnipotens ... vestram] Devotionem vestram Dominus b.-c. differunt.

640

BENEDICTIONES,

1561-1563

I561.

RoB. 44b : Benedictio in natali sancti

Clementis [23 Nov.].

a. Omnipotens Deus devotionem vestram placatus semper accipiat, et interveniente beato Clemente martyre suo, quaecumque ab eo postulaveritis clementer concedat, et praemia aeterna non deneget. Amen. b. Auferat a vobis omnia mala quae gessistis, eiusque intercessione tribuat omnia bona quae ab eo deposcitis. Amen. c. Sitis semper in hoc saeculo benedicti, et ab omni malo maneatis illaesi, ut ab ipso in iudicio mereamini benedici. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Law. rooc : Natale sancti Chrysogoni (24 Nov.) ; PARIS 943, fo 137-1387 : im Natali sanctae Caeciliae virginis (22 Nov.) : a. Clemente] Chrysogono LAN. beato ... Suo] beata Caecilia virgine sua PAnrs.

1562.

O. 314, 5 : Jtem alia [benedictio in quotidianis diebus].

a. Omnipotens Deus dexterae suae perpetuo vos circumdet auxilio, et benedictionum suarum repleat dono. Amen. b. Ab omni vos pravitate defendat, et donis caelestibus exuberare concedat. Amen. c. Quo corpore mundati ac mente, talem ei exhibeatis servitutem, per quam suam consequi valeatis propitiationem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Con. 96, 18 : Familiam tuam, quaesumus Domine, dextera tua perpetuo

circumdet auxilio ; ut ... ab omni pravitate defensa, donis caelestibus prosequatuf^" (oratio paschalis).

Laws. 606 ; LEOFRIC 249 ; Ropa 170 ; S. Garz 880 ; Sr. 622, 35; S. GENEV. III;

W. 119 ; WiEN 636, 5 ; PARIS 9438, fo 14 et 13313, f? 31 : alia in quotidianis diebus — PARIS 9428, fo 40V : in Quadragesima, et S. GENEV. 33 : alia in dominica III. Quadrag. — BR. 201 ; Macp. 32 ; S. Mic. 73 : dominica XV/Ila post octav. Pentec. (— domin. XV'II.), et DURAND 107 : alia in feria VI. Quatuor Temporum Sept. — Ax. fo 85v-86r ; Car. 67, 3 ; BGBERT f? 100V(p. 76) ; LAN. 87c ; Ro. 27c ; Wesr. 611a ; PARIS 943, fo 124Y ; 953, f? 22^ ; 987, f9 57 ; 2291, f? 1257 : dominia XVIII. post Pentec. — Nevers 100 ; PL 78, 185 ; BRux. 589, f? 24 ; PARIS 1258, f0 163 ; ROUEN f? 65v-66* : dominica XIX. post Pentec. : a. Deus] Dominus NEVERS suae] tuae Ropa ; W.

(zs. PM, P : suae)

c. ei] et PL ; ozz. DuRAND, S. GENEV. ; illi Bn.

Cfr n° 1737 : Omnipotens Dominus dexterae suae ... : NEVERS 100 (ci-dessus).

1563. O. 315, 3 : Benedictio alia [in quotidianis diebus].

a. Omnipotens Deus dies vestros in sua pace disponat, et

suae vobis benedictionis dona concedat. Amen.

BENEDICTIONES, 1563-1565

641

b. Ab omnibus vos perturbationibus liberet, et mentes vestras in suae vobis pacis tranquillitate consolidet. [Amen]. c. Quatenus spei, fidei, et caritatis gemmis ornati,et praesentem vitam transigatis illaesi et ad aeternam perveniatis securi. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Cor. 202, 55 (orationes cotidianae) : Exaudi nos Deus salutaris nostet, et dies nostros in tua pace dispone, ut a cunctis perturbationibus liberati, tranquilla tibi servitute famulemur" ; cfr Cor. 1, 22 (canon missae) : diesque nosttos in tua pace disponas ...".» C. fo 16v (n° 36) ; Lam. 606 ; LEOFRIC 249 ; RoDA 173 ; S. GALL 880; Sr. 622, 6 ; W. 122 ; Wien 656, 8 ; PARIS 9438, fo 14V-15T et 13313, f9 32V-233* : alia in quotidianis diebus — D'URAND 207 ; PARIS 961, fo 58r ; S. GENEV. 170 : Zn züissa pro pace, et PARIS 1238, fo 181 : zn Zezzpore belli -Macs. 33 ; S. Mic. 76 : dominica X X. post octav. Pentec. — Ax. fo 87Y-88T ;CaAnNT. 69, 2 ; EGBERT f? 100V-1017 (f. 76) ;LAN. 87f ;Ron. 28b ; Wzsr. 612b ; PARIS 945, f? 125 ; 953, f? 22V ; 987, £0 60" ; 2291, fo 1267 : dominice X XI. post Pentec. — PL 78, 187 ; BRux. 389, f? 257 ; PARIS 1238, f? 165v ; NEVERS 100 ; ROUEN f? 67-687 : dominica XX. post Pentec. : b. vobis] om. in suae] suae PL 78, Bnux. in ... tranquillitate] in sua pace LAN., LEOFRIC, S. Mrcx. b. — c. PARIS 1238, qui babet, ut “b” : Dexterae suae perpetuo vos circumdet auxilio, et benedictionum suarum repleat dono. Amen c. spei, fidei] fidei, spei DurAND, Lrornic, LAMsB., NEVERS c. om. PARIS 1238.

ofnati] adornati LAms., WIEN

Cfr n° 1594 : Paris, B.N. Lat. 820, f? 13r : benedictio in festivitate S. Michaelis : a. Deus] add. per intercessionem beati Michaelis archangeli vestros] nostros vobis] vos b. suae ... pacis] oz. c. aeternam] angelicam societatem.

1564. Bn. f? 55 : Alia [benedictio in dominica XIIa post Pentecosten].

a. Omnipotens Deus digito suo aures cordis vestri aperiat, ut legem eius et mandata vitae libenter audiatis, et quae audieritis tenaci memoria retineatis. À. Amen. b. Solvat etiam vinculum vestrae linguae, ut ad aedificationem aliorum sermonem speciali sale conditum possitis proferre. R. Amen. c. Quatenus verbum Dei fideliter audientes, sic recto corde et lingua loquamini, ut quod lingua loquitur vita et moribus vestris non impugnetur. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. ELENA

31-37 (evangelium dominicae XI.) ; 1 Cor. 15, 1-10 (epistola eiusdem).

ex cod. BRAUNSCHWEIG.

1565.

AUCH 26, 30: [rr lup

Benedictio in Translatione sancti Benedicti

642

BENEDICTIONES, 1565-1566

a. Omnipotens Deus dignetur infundere super vos donum suae benedictionis, beati Benedicti, confessoris sui, cuius festa

celebratis, suffragantibus meritis. Amen. b. Quique illum gratia sua cooperante fecit esse nomine et vita Benedictum, faciat vos pervenire ad societatem supernorum civium. Amen. c. Quatenus, cuius sollemnitatem

celebratis, actus imitan-

tes, in perpetuum gaudium intrare mereamini felices. Amen. Quod ipse praestare dignetur. RoDA 14 : in natale sancti Felicis (14 TAN.) : a. Benedicti] Felicis festa] natale b. Benedictum] Felicem societatem ... civium] supernorum civium societatem c. inttate mereamini] mereamini intrare.

NN.B. Le texte d’Aucx semble l'original, comme le suggère la clausule de “4” : "fecit esse nomine et vita Benedictum", empruntée à la Va S. Benedicti (Dialog. /. IT) de S. Grégoire le Grand (PL 61, 125). Le S. Félix, auquel Roda adapte la bénédiction de S. Benoît, est un prêtre de Nole en Campanie (+ c. 260), fêté au martyrologe le 14 janvier (cfr Baudot, Ves des Saints, t. Y. p. 262-266).

1566.

O. 303, 3; R. 248, 1 : Benedictio in natali sancti Ioannis Apostoli et evangelistae [27 DEC.]. a. Omnipotens Deus dignetur vobis per intercessionem beati Ioannis apostoli et evangelistae benedicere, qui per eum arcana verbi sui voluit ecclesiae revelare. Amen. b. Concedat vobis, ut quod ille Spiritus sancti munere afflatus vestris auribus infundit, eiusdem Spiritus dono capere mente valeatis. Amen. c. Quo eius documento de divinitate nostri redemptoris edocti, et amando quod tradidit, et praedicando quod docuit, et exsequendo quod iussit, ad dona pervenire mereamini quae idem Iesus Christus Dominus noster repromisit. Amen. Quod ipse praestare. *a.-b. qui ... revelare] Cfr Con. 11, 7 (alia oratio in natali $. Ioannis evangelistae) : "Deus, qui per os beati apostoli tui Ioannis verbi tui arcana reserasti, praesta

quaesumus, ut quod ille nostris auribus excellenter infudit, intelligentiae compe-

tentis eruditione capiamus" c. et amando ... docuit] Cfr Con. 11, 8 (alia in natali S. loannis evang.) : “.. da ecclesiae tuae, quaesumus, et amare quod credidit et praedicate quod docuit" (cfr Bruylants, Oraisons, II, no 782).

AE. f? 20 ;BR. 33 ; C. f? 7 (n? 11) ; Canons fo 92V-93* ;CANT. 77, 1 ; DURAND 136 ; EGBERT f? 110V(p. 84) ; Huesca 7 ; Koup. fo 3 ; LAN. 66d ;LEOFRIC 133 ; Macon. 15; NEevERs 69; PL 78, 34; Ros. 33b ; ROUEN, f? 17v-18v; Ropa 6;

S. GALL 860-86:; S. MicH. 6; Sr. 607, 4; S. GeNEv. 114; TonrosA LXV ; UrnscHT 10; W. 6; Wzsr. 538b ; WIEN 627, 4; BRux. 589, f? 5 ; PARIS 733,

£^ 1407 ; 734, f? 142" ; 820, fo 57 ; 945, fo 109" ; 953, f? 3v ; 961,F0187 ; 967, fo 1787 ; 987, f? 7 ; 1238, f? 34bis" ;2291, f? 267 ; 9428, f^ 30 ;9458, £0 4V ;13313, fo 4v-5r ;

BENEDICTIONES,

1566-1569

643

13315, fo 47 ; 17356, f? 163 : a. vobis] vos Bn. ecclesiae] add. suae Bn., PARIS 755. b. Concedat] Concedatque Canr., S. GENEv., UTRECHT, PARIS 733 infudit] excellenter infudit Cawr., MAGD., Ros., Wesr. vestris] nostris PARIS 734 €. nostri] vestri DurAND, Macp., Wzsr. tradidit] credidit C. et praedicando ... docuit] oz. Koup. lesus Christus] oz. ROUEN.

1567.

Ropa 68 : Benedictio in dominica IIIa post octavam Paschae. a. Omnipotens Deus dignetur vos benedicere, et in lege perfectae libertatis faciat permanere. Amen. b. Concedatque ut, non auditores obliviosi, sed factores verbi, in facto vestro mereamini esse beati. Amen.

c. Quatenus vestram salutem ab eo postulantes, ut gaudium vestrum sit plenum, accipiatis ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g.-b. Cfr Tac. x, 25 (epistola dominicae Vae) 16, 24 (evangelium WV. domin.).

c. gaudium ... plenum] C/7 Io.

1568.

Ropa 28 : Benedictio in cathedra Sancti Petri [22 FEBR.]. a. Omnipotens Deus dignetur qui apostolum Petrum hodierna pontificatus sublimare. Amen. b. Ipse vos eruat a portarum commisit claves regni caelorum.

vos sua benedictione ditare, die dignatus est in cathedra

terrore infernorum, qui illi Amen.

c. Quatenus in apostolica soliditate fundati, ad veram con-

fessionen nullis permittat Quod ipse praestare.

perturbationibus

concuti. Amen.

c. Cfr Mt. 7, 25 ; Lc. 6, 48 ; Cor. 129, 6 : natale S. Petri : *b. Cfr Mt. 16, 19 * Omnipotens sempiterne Deus, qui ecclesiam tuam in apostolica soliditate fundatam ..." (ad vesperos).

- DuRAND 144 et PARIS 967, fo 198Y : a. pontificatus] pontificali DURAND (gas. c. ad ... confessionem] ab illa confessione DURAND ; a vera confessione Bnux.) PARIS nullis] add. vos PaRrs.

1569.

AUCH 22, 2 : Benedictio ad galli cantum [Natalis Domini] [25 DEC.].

a. Omnipotens Deus effugiat a vobis tenebras vitiorum, et irradiet corda vestra luce virtutum. Amen. b. Superventurae noctis officiis pervigiles reddat, et capaces sanctae novitatis efficiat. Amen. c. Et qui per Unigenitum suum aeterna caelestibus sociat,

644

BENEDICTIONES,

1569-1571

internae pacis bonae voluntatis vos nectare repleat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. capaces sanctae novitatis] super populum feriae IIT. Maioris Hebdomadae : "Tua nos misericordia, Deus, et ab omni subreptione vetustatis exputget, e/ capaces sanctae novitatis efficiat" P, 290 ; Cor. 75, 4 ; X, 83, 41 ;Q. 61, 1474 (149), 1570, 1604 ; Sacr. triplex 1146, 1148. Feria II. Maioris Hebd. : Sacr. triplex 1127; S. 473;

X. 82, 5. Le Sacr. triplex la qualifie d'oraison gélasienne, bien qu'elle soit absente du gélasien ancien (VAPr). Cfr Bruylants, Oraisons II,no 13149. — c. Cfrt? 1643c.

1570. BR. 161 : Benedictio feriae VIae [Pentecostes].

a. Omnipotens Deus exoneret vos a saecularium desideriorum inutilibus sarcinis, ut in via Dei tanto agilius, quanto expeditius curratis. R. Amen. b. Doceat vos non superbe sapere, nec sperare in incerto divitiarum, ut dum in caelo non in terra thesaurizatis, non in

pera neque pecunia, Amen.

sed in Domino

fiduciam habeatis.

R.

c. Quatenus, sic utentes mundo, ut cum affluentibus divitiis,

corda non apponatis in terra viventium, ipsum Dominum Patrem hereditatis vestrae possideatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Pan /ralit 2, 12

b.-c. cfr 1 Tim. 6, 17-19

ex cod. BRAUNSCHWEIG

CUUTEDRGOT EST

f0 46V.

1571. Bn. 146 : Benedictio tucunditatis’.

in dominica

Va [Paschae]

'Vocem

a. Omnipotens Deus factores Verbi sui non tantum auditores vos faciat, ut religionem vestram, quam professione protenditis, honestis operibus astruatis. Amen. b. Doceat vos quae expediunt orare, et misericorditer tribuat quae oratis, ut hic et in futuro orationum vestrarum fructum habeatis. Amen. c. Et ipse petentibus, sicut pollicitus est, gaudium plenum tribuat, ut non exsultetis in rebus pessimis, sed ut prius ex repromissione, postea ex retributione gaudeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Iac. 1, 22-27 (epistola buius dominicae), et o. 16, 23-30 (evangelium eiusdenr). ex cod. BRAUNSCHWEIG fo 42 : a. protenditis] praetenditis b. et miseticordici E] UR. ter] ut misericotditer

BENEDICTIONES, 1572-1574

645

1572. Bn. 103 : Benedictio Quadragesimae].

feriae quintae [in hebdomada

Illa

a. Omnipotens Deus, fons aquae viventis, ignotos immundorum spirituum fervores restringat in cordibus vestris. R. Amen. b. Faciat in vobis carnalium desideriorum nocivum solem occidere, ut caelestis medicinae gratiam mereamini uberius invenire. R. Amen. c. Detque vobis in hac vita, sicut in suo amore, indesinenter

flagrare, quo ipse sol iustitiae aeterna vos claritate in revelatione sua dignetur illustrare. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. a. cfr Yo. 4, 14

* Cfr Lc. 4, 38-44 (evangelium buius diei) c. Sol iustitiae] Malach. 4, 2.

pucfrsi Petti 2s DE

1573: Bn. 259 : Item alia [benedictio unius evangelistae].

a. Omnipotens Deus, fons ille paradisi, per quem in quatuor fluminibus totus terrae ambitus est irrigatus, unitatem catholicae fidei in totam ecclesiae latitudinem dignetur diffundere, quam in quatuor mundi terminis totidem veritatis testibus voluit deservire. R. Amen. b. Et qui evangelistarum suorum mysterium ostensis caeli animalibus praefiguravit, faciat vos eorum exemplo pedibus solidis et rectis, ante faciem vestram incedere, et post agnitionem veritatis retrorsum ire. R. Amen. c. Quatenus ex eorum litteris liquorem vitae haurientes, omnem vitae vestrae ordinem sic ad ea quae sursum sunt componentes, ut eorum similitudine in omni actione vestra circumspectionis oculos babeatis. R. Amen. Quod ipse praestare. b. Apoc. 4, 6-8

*z. Gen. 2, 10

c. Cfr. Col. 3, 1-4.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 73. *

1574Bn. 73 : Benedictio feriae V Iae [in septuagesima]. a. Omnipotens Deus fructificet in vobis quem ipse planta-

honore verat surculum humilitatis, ut alter alteri servientes,

invicem praeveniatis. R. Amen.

646

BENEDICTIONES, 1574-1576

b. Doceat vos puerilem innocentiam et simplicitatem aemulari, ut in novissimo loco humiliter recumbentes, a sponso mereamini cum gloria superius vocari. R. Amen. c. Quatenus, sicut modo geniti infantes rationabiles sine dolo lac concupiscatis, ut in eo in salutem crescatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Mt. 20, 1-16 (evangelium Septuagesimae) ;Rom. 7-10

CARPE

12, 10

pir

cA:

2, er

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 22r.

1575. EGBERT f? 127 (f. 97) : Benedictio super anfirmum. a. Omnipotens Deus hunc infirmum visita, aegrotum sana,

invalidum confirma, validumque corrobora, et ad regna erige caelestia. Amen. b. Exaudi

orantem,

trahe ruentem,

erue errantem,

dirige

negligentem, infirmo huic concede caritatem. Amen. c. Liberes eum de variis languoribus, de terrenis cupiditatibus, de diaboli atque inferni faucibus. Amen. d. Sana, Domine,

omnium

medicator,

eius febrium et vic-

torum languorum cruciatus, aegritudinemque et dolorum omnium dissolve tormenta. Amen. €. Visceraque eius in terra sana, medicina tua putredines evacua, cicatrices sana, carnis ac sanguinis materiem reforma.

Amen. *Bénédiction du rituel d'une facture semblable aux bénédictions épiscopales, mais de type gallican. LAN. 110b.

I576. KR. 249, 1 : Item alia benedictio in Quadragesima. a. Omnipotens Deus ieiunii ceterarumque virtutum dedicator atque amator, sua vos benedictione sanctificet. Amen. b. Accendat in vobis piae devotionis affectum, et praebeat supplicantibus suum benignus auditum. Amen. c. Quatenus mentes vestrae sinceris purgatae ieiuniis, bonorum omnium exuberent incrementis. Amen. Quod ipse praestare. *b. Cfr Con. 69, 1 : “Sanctificato hoc ieiunio, Deus, tuorum cotda ..., et quibus

devotionis praestas affectum, praebe supplicantibus pium benignus auditum"

(F. IV. hebd. V. Quadr.).

O. 305, 5 ; C. f? 19Y (n° 43) ; Canons 97* ; CANT. 20, 2 ; DURAND 25 ; EGBERT fo 83-847 (5. 62) ;LAN. 73c ;LEornic 79 ;MAGD. 19 ;NEvEns 76 ; PL 78462:

BENEDICTIONES, 1576-1578

647

Ros. 11 ; RoDA 46 ; ROUEN f? 33 ; S. GALL 864; S. Mrcx. 26 ; Sr. 610, 2 ; S. Ge-

NEV. 29 ; UrRECHT

26; W. 12; Wzsr.

558b ;WIEN 630, 1 ; BRux. 589, f? 9;

PARIS 733,£9 155V ; 734, f 145Y ; 945, f9 1147 ; 953, fo of ; 967, f? 180Y ; 987, f? 247 ; 1238, f? 297-30" ; 2291, f? 417 ;9438, fo 7 ; 13315, f? 10 ; 13315, f? 27 ; 17336,

fo 1677 : dominica II. Quadrag. — Ax. £0 43V : alia in dominica III. Quadrag. : a. ieiunii] ieiuniotum ©. ieiunii ceterarumque] ceterarumque ieiunii PARIS 733 dedicator] ditator PARIS 734 vos] nos sbid. sua ... sanctificet] animarum vestrafum ac corporum sempet sit custos atque sanctificator MAGD., Wesr. b. vobis] nobis PARIS 734 affectum] effectum O., Ropa devotionis] petitionis NEVERS c. mentes vestrae] nostrae mentes PARIS 734 bonorum ... auditum] peccatorum omnium exuantut mere mentis PARIS 734.

1577. O. 306, 1; R 249, 2 : Benedictio in dominica. tertia [Qua-

dragesimae]. a. Omnipotens Deus ieiuniorum vestrorum victimas clementer accipiat, et sua vos benedictione dignos efficiat. Amen. b. Mentes vestras ita parsimoniae bono contra vitia muniat, praeceptorum suorum doctrinis erudiat, caritatis dono repleat, ut vos in omnibus sibi placere concedat. Amen. c. Quatenus praesentis Quadragesimae diebus devotissime celebratis, ad paschalia festa purificatis cordibus accedere valeatis. Amen. Quod ipse praestare. *R. : alia benedictio in Quadragesima (tertia) 4. vestrorum] nostrorum : O ieiuniotum... victimas] Cfr LMS. 403 et 441; n° 12372. C. £o 19-20 (1? 45) ; CAHORs f? 98 (dominica IVa) ; CANT. 21, Ecserr f? 84(p. 62) ; LAN. 73d ; Leorric 82 ; MAGD. 19 ; Nevers Ros. 11b ;Ropa 47 ; ROUEN f? 33V-347 ; S. GALL 865 ; S. Mic. S. GzNEV. 32; UrRECHT 27; W. 15; Wesr. 559a; WIEN 630,

1 ; DURAND 26; 76 ; PL 78, 66 ; 27; ST. 610, 4; 2; BRUX. 389,

fo 9Y ; PARIS 734, f0 143Y;945, f? 114 ;955, £9 8 ; 967, fo 180 ;1238, f? 40" ;2291,

fo 43Y ; 0438, f? 77 ; 13313, f? 10V-117 ; 17336, f? 167 : a. vestrorum] nostrorum O., PARIS 734 accipiat, et sua] sua PARIS 734 b. vestras] nostras PARIS 734 patsimoniae bono] patari PARIS 734 praeceptorum] W. (ac praeceptorum : catitatis] doctrinae caritatis PARIS 734 doctrinis] donis PARIS 734 ms. PM) tepleat ut] ut PARIS 734 ut] et DURAND vos] nos PARIS 734 6 diebus] add. transactis, quos Cawr., Ros. (quas) celebratis] celebretis MAGD., WEsT. ; celebrantes UrRECHT ; add. et MaGp., ut Wzsr.

1578.

LMS. p. 654 (note 1) : Benedictio de primitiis et decimis

a. Omnipotens Deus, in cuius sanctuario has frugum vestrarum decimas benedicendas offertis, ipse et has libens suscipiat, et vos propitius benedicat. Amen. b. Fruges quoque laborum vestrorum multiplicet, et vos ipsos in caelesti promptuario glorificandos admittat. Amen. c. Ut qui ex vestris opibus eius sancto Nomini decimas dedicatis, denarium ab eo aeternae vitae cum sanctis omnibus

potiatis. Amen. Per Christum Dominum et redemptorem.

648

BENEDICTIONES,

1579-1581

1579. Bn. 61 : Benedictio in sancti Timothes [festo] [24 YAN.]. a. Omnipotens Deus inebriet vos liquore caelestis suae sapientiae, quem beatus Timotheus ex vase electionis, hoc est ex ore Pauli apostoli, meruit portare. R. Amen. . b. Et qui eum coapostolum fecit et cooperatorem evangelii, - doceat vos in ministerio eiusdem evangelii usque ad mortem infatigabiliter operari. R. Amen. c. Quatenus evangelicae veritati per omnia credentes, unusquisque sicut accepit gratiam alterutrum erudiatis, ut et vos cum sanctis operariis, si non laboris bonae, tamen voluntatis, mercedem recipiatis. R. Amen. Quod ipse praestare. *1 Tim. 6, 11-16 (evangelium: festi)

COUPE

4, 10:

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 18V.

1580. LMS. 380 ; Mis. Mix. 328 : Benedictio IVae feriae in IIa hebdomada Quadragesimae. a. Omnipotens Deus inediam vestram reficiat miseratione gratuita. Amen. b. Respiciat petitionis vestrae clamorem, cum eum afflictionis invocaveritis in tempore. Amen. c. Ut ad eum puras semper manus cum cordibus extendatis, a quo vobis dari solatium ieiunii litatione deposcitis. Amen. *a. misetatione gratuita] cfr n° 314a (O. 308, 5; R. 250, 4 : de Resurrection).

1581.

RODA 30 : Benedictio in natali sancti Gregorii [Papae I] [12 MART.]. a. Omnipotens Deus infundat in vobis suae benedictionis ubertatem, qui sancto suo Gregorio dedit omnium gentium benedictionem. Amen. b. Quique fecit illum crescere in plebem suam, conservet in vobis misericordiam suam. Amen. c. Quatenus,

exemplis

eius

informati,

doctrina

edocti,

meritis suffragati, in gaudium Domini vestri intrare valeatis sinceri. Amen. Quod ipse praestare.

*b. 2a antipb. ad laudes et vesper. confessoris pontificis : "Ideo iureiurando fecit illum crescete in plebem suam".

BENEDICTIONES, 1581-1584

649

AUCH 28, 43 : in natali unius confessoris : a. in] oz. ubertatem] gratissimum donum Gregorio] confessori IN. dedit] contulit b. consetvet in] conferat vobis] add. gratiam et c. informati] instructi edocti] eruditi suffragati] adiuti in] ad intrare] pervenire sinceti] iucundi.

JEAN Coeur 30 (f? 9oY) : zn festivitate S. Guillelmi [Pontificis] (arch. Bourges : -- 1209 ; 10 JAN.) 4. ubertatem] gratissimum donum sancto ... Gregorio]

beato Guillelmo confessori suo atque pontifici

omnium

... benedictionem] fecit

benedictionem omnium gentium b. fecit ... crescere] illum crescere misericordiam suam] miserationem continuam c. vestti] nostri.

1582.

,

Bn. 198 : Alia [benedictio in dominica X Va post Pentecosten].

a. Omnipotens Deus inspiret in vobis omnem sollicitudinem vestram in ipsum, largitorem bonorum omnium, iactare, qui potens est omnibus vobis ad sufficientiam donare. R. Amen. b. Contentos vos faciat praesentibus, et liberet vos a sollicitudine crastina, ut sufficiat diei malitia sua. R. Amen.

c. Quatenus, sic haec caduca insumptum non in praemium, accipiatis in munere, ut finita vita non computentur vobis in retributione. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Scu

rETEPetr-

7

ex cod. BRAUNSCHWEIG

b. Cfr Mt. 6, 34. Í9 56-577.

1583.

RopA 110 : Benedictio in translatione plurimarum virginum. a. Omnipotens Deus, intercessione beatae N. martyris suae, vel aliarum sanctarum N., vos dignetur benedicere, et ab omni

de à malo defendere. Amen. b. Et quia eius devotissime translationem celebratis in terris, suffragio ipsius mereamini digni eius in caelis effici cohererd des. Amen. illius devota corporis ionem translat die, hodierna Quique, c. ' mente celebrare convenistis, ad futura mereamini promissa pervenire puris mentibus. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1584.

PL 78, 53 : Benedictio in Septuagesima. a. Omnipotens Deus ita stadium vestri cursus dignetur dirigere, ut bravium vos aeternae vitae comprehendere faciat. inia! Milit. Amen. vitae nullis ut et, circumd armis ntiae abstine vos ita b. Et

huius oneribus a perventione retardemini. Amen.

650

BENEDICTIONES, 1584-1586

c. Quique vos vineam suam vocare vobisque sanctos operarios mittere dignatus est, ipse vos sua gratia dignetur excolere, ut denario vitae perennis munerare non abnuat. Amen. Quod ipse praestare. *1 Cor. 9, 24-27 ; 10, 1-5 (epistola buius diei) ;Mt. 20, 1-16 (evangelium eiusdem). Cawr. 12, 1 ; DURAND 14 ; EGBERT f? 81V-82r (5. 60-61) ; LAN. 67i ; MAGD. 16 ; NEVERS 74; Rog. 9a ;RoDA 54; ROUEN f? 28Y-29t ;S. Mic. 18 ; ST. 609, 2;

Wesr. 543c ;BRux. 589, f? 7v ; Paris 733, f? 141V ; 945, f0 1127; 953, f? 7" ; 987, fo 19Y; 1238, f? 21V ; 2291, f? 35Y ; 13315, f? 7 : a. stadium] studium Sr., Wesr., ROUEN comprehendere] complectare PARIS 733 b. vos] nos PARIS 733 a perventione] ad perventionem Ropa ; a superventione eius BRux., ROUEN fetardemini]

tetardet MAGD.,

DURAND ; tardemini

WESsr.

c. vos] nos

PARIS 733, add. in DURAND vos] nos PARIS 733 ipse] ita DURAND dignetuf excolere] semper excolat MAGD., West. munerate non abnuat] non abnuat munerate DURAND ; perpetuae (/oco perennis) munerare non omittat PARIS 733 ; vos temuneftati concedat CANT. ; vos (ozz. MAGD., Ros.) remunerari non abnuat Macp., Ros., Wesr.

1585.

BR. 113 : Benedictio in sabbato [hebdomadae I Vae Quadragesimae]. a. Omnipotens Deus, lux mundi, qui vos de tenebris in admirabile lumen suum dignatus est vocare, fugatis peccatorum tenebris, mentes vestras suo Spiritu dignetur illustrare. Amen. b. Faciat vos se perfecte sequentes, alienos terrenae caliginis, ne quando inter aspera et invia huius saeculi offendatis. Amen. c. Quatenus, ipso praeduce, ambulantes per viam iustitiae et veritatis, ad lucem perpetuam pervenire mereamini quam speratis. Amen. Quod ipse praestare. *Io. 8, 12-20 (evangelium buius diei)

dau Dctras 19

D. BS 623:

1586.

ADELELME 70 : Feriae IIae [hebdomadae IIIae Quadragesimae] benedictio. a. Omnipotens Deus mandatorum suorum exercitatione vos reddat sollertes, et in opere efficaces. Amen. b. Et, qui compatientibus alterutrum promisit relaxari peccatorum debita, vobis augeat remissionis lucra. Amen. c. Concedat salutaribus obtemperare monitis, quo extorres gehennae, perfruamini gloria paradisiacae habitationis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Mt. 18, 15-22 (evangelium diei) : téminiscence ?

BENEDICTIONES,

|

1587-1588

651

1587.

Bn. 183 : Alia [benedictio in dominica V Ia post Pentecosten]. a. Omnipotens Deus mittat in vos famen et sitim non temporalis alimenti, sed audiendi verba sua, ut nemo

ex vobis

speciali periclitetur inedia. R. Amen. b. Praeparet ipse in conspectu vestro mensam, unde spiritalem sumatis alimoniam, quae sumentibus fastidium non generat, sed cum incremento epularum in cordibus fidelium ad caelestia semper anhelat. R. Amen. c. Quatenus hoc verum manna comedentes et de petra spiritali in hoc deserto bibentes, ad patriam repromissionis mereamini pervenire, ubi nec esurire in aeternum possitis nec sitire. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mc. 8, 1-9 (evangelium. VI. dominicae) LPS 22 CC 10:76:27 ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 52V-537.

GPS:

77, 19-20 et Io. 6, 31, 49 et 59.

1588.

WIEN 629, 3 : Benedictio sacrosanctae Eucharistiae. a. Omnipotens Deus, opifex totius fabricae mundi, qui in principio condidit omnia opera sua perfectione senarii numeri, dignetur vobis per ineffabilem gratiam suam largiri, ut omni vitae vestrae tempore continua suae benedictionis mereamini protectione muniri. Amen. b. Concedatque vobis illa opera per sex dierum curricula patrare, per quae in septimo tantam et talem gratiam eius valeatis impetrare, ut et ipsius possitis laudibus delectabiliter vacare,

et sine

crimine

sincerissima

devotione

sacrosancto

corpori et sanguini dominico ad remedium communicare. Amen. c. Quo spiritali alimonia recreati, eius optabili custodia tutati, perpetualiter placeatis ei, ab omni opere servili penitus liberati, et ab universo facinore pariter mundati. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Gen. 2, 1-3. Lams. 602 : benedictio sanctae Eucharistiae : b. dominico] Domini. quae] curticula] circulo RoDA 37: benedictio in Sexagesima : b. per] oz. ei] add. ut possitutati] tuti c. eius] et eius corpoti] corpore quem

tis

liberati] liberari

mundati] emundari.

N.B. L'adaptation à la sexagésime s'explique sans doute par les expressions : senarii numeri(a) et per sex dierum curricula (b). L'original semble bien destiné à honoret l'Eucharistie dominicale : cfr la finale de b" : e£ sine crimine ... communicare. Dans ce cas cette bénédiction serait d’origine allemande (#5. WIEN, originaire de REICHENAU).

652

BENEDICTIONES, 1589-1591 1589.

Macn. 48 : Benedictio de Sancta Trinitate.

a. Omnipotens Deus, Pater et Filius et Spiritus Sanctus, quem in substantiae unitate trinum, et in personarum Trinitate unum veneramini, vos ab omni adversitate protegat, et sua benedictione perfundat. Amen. b. Ita vos in praesentis vitae curriculo in sua fide catholica perseverare concedat, ut caelestis regni heredes sibi acceptos efficiat. Amen. c. Et, qui ei coram omnibus viventibus fideliter confitemini,

cum eo in illa aeterna patria sine fine laetemini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. DuRAND 214 (#5. LONDON f? 224v) ;S. MicH. 126. Wzsr. 656a : b. acceptos] acceptabiles.

1590. LMS. 847 : Benedictio in diem sancti Bartholomae: [24 AUG.].

a. Omnipotens Deus Pater, qui Filii sui adventu visitare dignatus est mundum, beati Bartholomaei apostoli exoratus suffragiis, in eius memoria sibi oblatum suscipiat obsequium vestrum. Amen. b. Christus Dominus, Unigenitus Dei Patris Filius, qui apostolo suo Bartholomaeo virtutem tribuit imperandi daemonibus, vestrum hodie iustificans coetum, in caelesti post regione laetari vos iubeat cum omnibus sanctis. Amen. c. Spiritus quoque Sanctus, qui sancti Bartholomaei apostoli infusum se demonstravit visceribus, custos efficiatur vobis

[in praesenti], et in futuro obsequiis vestris remunerator piissimus. Amen.

1591. ORA. VIS. 1064 : De festivitate sancti vesperum [24 IUN.].

Ioannis Baptistae ad

a. Omnipotens Deus Pater, qui Unigenito suo nascituro in carne Ioannem voluit fieri praecursorem, angelicis vos custodiis munitos a malis omnibus dignetur eripere. Amen. b. Et qui in nativitate eius multis tribuit gaudium, in prece quoque illius vota supplicantium munificet populorum. Amen. c. Ut per eum, quem voluit lucernam fieri Luminis, irrepre-

hensibiles vos efficiat discipulos veritatis. Amen. *Lc. x, 5-17 (evangelium vigili $. Ioannis). c. Cfr Yo. x, 6-8.

BENEDICTIONES, 1591-1593

653

Brev. Gorx. (PL 86) 1135 et 1139 : ad I. vesperum et in laudibus : c. in fine : Per misericordiam ipsius Dei nostr i.

1592. LMS. 946 : Benedictio I2r'SEPPTp

im diem sancti Matthaei

apostoli

a. Omnipotens Deus Pater, qui Unigenitum Filium suum incarnari pro nobis omnibus voluit, per quem vocavit apostolos, quos ante mundi constitutionem cum illo vel cum Spiritu Sancto elegit, eligat vos sibi in servos, quos sanctitatis operibus efficiat opulentos. Amen. b. Unigenitus Dei Patris Filius, qui pro totius mundi salute sanguinem fudit, quique discipulos quos elegit martyrio coronavit, precibus apostoli sui sancti Matthaei, evangelistae

et martyris, iustificet [vos] a delictis, et felicibus faciat semper vigere meritis. Amen. c. Spiritus quoque Sanctus, qui olim in discipulos insidens, loqui fecit eos variis linguis, faciat vos ipsorum apostolorum sequaces, et sanctis omnibus per illorum doctrinam consortes. Amen. Concedente clementia divinitatis... $a-ontc? xelecit]ief7zi lom 12:5 Eph, 45 1/Pett. nr 206 CAC. 2 «140 remarquera le caractère trinitaire de cette bénédiction, avec l'invocation à chacune des Personnes, tout comme dans la bénédiction du n° 1590 (LMS. 847).

1593.

MAGD. 45 : Benedictio in vigilia unius apostoli vel plurimorum. a. Omnipotens Deus per beati apostoli sui N. intercessionem vos benedicat, et vestrorum vota ieiuniorum sibi acceptabilia reddat. Amen. | b. Precibus vestris effectum boni operis adiungat, cunctorum remissionem peccatorum attribuat, et vos fideliter ad sempiterna gaudia pervenire concedat. Amen. | c. Et quem hodie ieiuniis et eleemosynis precibusque intercessorem convenientes advocatis, hunc pium auxiliatorem cum omni apostolico agmine in perpetuum habeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Les terminaisons au pluriel sont ajoutées au dessus de la ligne : a. beatorum apostolorum suorum c. quos ... intercessores ... bos pios auxiliatores. S. MicH. 115 ; Wzsr. 659b (n vigilia unius apostoli) : c. Et] Ut Wesr.

654

BENEDICTIONES,

1594-1597

1594. Panis

820, fo r3! : Benedictio

in festivitate S. Michaelis

[29 SEPT.]. Omnipotens Deus, per intercessionem beati Michaelis archangeli, dies nostros in sua pace disponat... perveniatis securi. Cfr n° 1563 : Omnipotens Deus dies vestros in sua pace disponat ... securi : O. 315, 3.

1595. Moz. PS. 335 : Benedictio ad vespertinum unius confessoris. a. Omnipotens Deus, per interventum beatissimi confessoris sui J//?us, veniam delictorum vobis tribuat, et culpas vestras

miseratus ignoscat. [Amen]. b. Peccata vestra a vobis suspendat, et delicta vestra relaxando omittat. [Amen]. c. Criminum

vestrorum

maculas

abluat,

et, intercedente

beatissimo confessore suo Z7//o, indulgentiam vobis propitiatus concedat. [Amen]. Bnzv. Gorx. (PL 86) 1303-04 : ad vesperum S. Thomae apostoli (a1 DEC.) : a. Illius] Thomae b. suspendat] sustollat telaxando] laxando c. confessore] apostolo Per misericordiam ipsius Dei nostti.

1596. ORA vis. 529 : In prima hebdomada sabbato ad vesperum benedictio.

quadragesimae

die

a. Omnipotens Deus per observantiam horum dierum purificet corda vestra ab omni contagione peccaminum. Amen. b. Sic vos in servitute sua timoris sui lege constringat, ut amoris praemio foveat. Amen. c. Quo desiderio aeternitatis labores vestros copiose reficiens, regni sui vos efficiat coheredes. Amen. Bnxv. Gor. (PL 86) 524 : ad I. vesperum dominici II. Quadragesimae : b. vos] nos t. vos] nos.

1597. CANT. 101, 3 : Benedictio in Translatione sancti Benedicti Abbatis [xx Iur.].

4. Omnipotens Deus, per quem suus dilectus Benedictus in miraculis refulsit splendidissimus et magister monachorum

BENEDICTIONES, exstitit insignissimus,

1597-1599

655

eius meritis in cunctis necessitatibus

vobis adsit clementissimus. Amen. b. Et, qui tam insigniter promeruit rutilare, ut defuncto vitam posset redonare, totumque mundum, velut sub uno

solis radio, considerare, adiuvet vos, ut valeatis Sancti Spiritu s

ardore flagrare, et ad perpetui solis praesentiam semper festinare. Amen. c. Illius gloriosissima, quam celebratis translatio, culparum vobis sit abolitio, mentisque et corporis salvatio, vosque omnem adiuvet iniquitatem contemnere et caelestia diligere, qui adhuc puer, mundum cum flore studuit despicere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr la vie de S. Benoit par S. Grégoire le Grand, Dialogorum L. II (PL 61, 125SS.).

1598.

CANT. 123, 3 : Benedictio in natali plurimarum virginum non

mariyrum.

a. Omnipotens Deus, perpetuus amator et custos virginum, sanctis virginibus suffragantibus, quarum celebratis triumphum, omnium vobis tribuat veniam criminum. Amen. b. Scalem caritatis et pacis ipse vos quotidie faciat scandere, qui beatas virgines, de quarum pretiosa congratulamini festivitate, sine cruoris effusione laetabunda

caelestium con-

sortia praestitit capere. [Amen]. c. Illarum meritis obtinentibus sic vos in hac vita angelorum Dei gubernet custodia, ut quandoque perduci mereamini ad gaudia caelestia. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Macp. 219b (ex cod. E : Cambridge University, Ee. IT. 5 : XII. s.) ; Wesr. 663b.

1599. W. 149 : Benedictio sancti Andreae apostoli [30 Nov.]. a. Omnipotens Deus populo tuo beatae crucis signum imponens, adesto huic in perpetuum benedicens. Amen. | b. Et quam beatus Andreas apostolus salutando perpetitur, plebi tuae in eius festivitate concurrenti prodesse deprecetur. Amen. c. Quatenus eius intervenientibus meritis, benedicta et munita sit signaculo sanctae crucis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. PM.-V.

656

BENEDICTIONES,

1600-1601

1600.

O. 304, 1 : Benedictio in natali innocentium [28 DEc.]. a. Omnipotens Deus, pro cuius unigeniti veneranda infantia infant[ijum innocent[ijum catervas Herodis funesti peremit saevitia, suae vobis benedictionis tribuat dona gratissima. Amen. b. Et, qui eis concessit, ut unicum Deum Filium eius Dominum nostrum, non loquendo, sed moriendo profiterentur, concedat vobis ut fidem veram, quam lingua vestra fatetur,

etiam mores probi et vita inculpabilis fateatur. Amen. c. Quique eos primitivum fructum suae sanctae suscepit ecclesiae, cum fructu bonorum operum vos faciat pervenire ad gaudia aeternae patriae. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mt. 2, 13-18 (evangelium festi) b. Cfr Cor. 12, 1 (collecta festi) : “Deus, cuius hodierna die praeconium innocentes martyres non loquendo, sed moriendo confessi sunt : omnia in nobis vitiorum mala mottifica, ut fidem tuam, quam lingua nostra loquitur, etiam motibus vita fateatur" (cfr Bruylants, Oraisons, II, n? 212) profiterentur] /ege confiterentur (cu aliis cod.). AE. f? 21 ; C. fo 7v-8r (n? 13) ; CAHORS f? 95 ; CANT. 77, 4 ; DURAND 137 ; EGBERT fo 1117 (5. 84) ; Hursca 8 ; Kou. f? 3v-4r ;LAN. 66e ;MAGp. 13 ; NEVERS 69; PL 78, 55-36 ; Ros. 33c ; RoDA 7 ; ROUEN f? 18v-19v ; S. GALL 861 ; S. Micn. 7; S. GENEV. 115 ; Sr. 607, 6; Torrosa LXV ; Urrecur 11 ; W. 7; WEST. 539a; WIEN 628, 1 ; BRUX. 589, fo 3v ; PARIS 733, f? 1407 ; 734, f? 1427 ; 820, f? 3Y ; 943, f? 109Y-110" ;953, F0 3Y-47 ; 961, fo 18 ; 967, fo 1787 ; 987, £0 8 ; 1238, 0 35 ; 2291, f? 27* ; 9458, F0 4Y-57 ; 13313, f9 5 ; 13315, £0 4 ; 17336, f? 165Y : a. infantium] or. Az., CANT., ST. infantia] nativitate PARIS 733 ; nativitate infantia HuescA (sed del. nativitate) b. Et] Ut PARIS 734 Deum]oz. nostrum] 444. Iesum Chtistum ROUEN, PARIS 733 profiterentur] confiterentur fateretur] confiteatur Kovr. ; loquitur W. fateatur] fateantur CanT., PL, WIEN, PARIS 967 — etiam .. fateatur] oz. PARIS 734 c. primitivum] add. martyrii CANT. aeternae] supernae ROUEN, Bnux. aeternae patriae] patriae sempiternae MAGD., Wesr.

Comparez n° 1275 : LMS. 218 : “Dominus Iesus Christus, cui patvulorum non vox aetatis, sed effusio sanguinis laudem dedit ..." : simple parallélisme d'idées.

N.B. Dom Laporte (Hwesra, 8), qui signale ce correspondant mozarabe, fait remarquer aussi que l'incise de *2" : Herodis funesti peremit saevitia a inspiré le premier membre d'une bénédiction de Winchester (#5. Douar 67), dont nous n'avons pas eu connaissance. ce

2

1601.

BR. fo 12v-137 : Alia [benedictio in dominica Ia post Nativi-

tatem].

a. Omnipotens Deus, qui a Patre constitutus heres universorum sponte factus est, ut nos, qui sub lege eramus, redimeret, aeterna vos libertate dignetur condonare, quos in [ad]optionem filiorum dignatus est vocare. R. Amen. b. Et, qui Dominus omnium sub tutoribus esse voluit et ab

BENEDICTIONES,

1601-1603 657 hominibus paedagogari, faciat vos in plenitudinem sui Spiritus in virum perfectum sibi configurari. R. Amen. c. Et, qui in ruinam et resurrectionem multorum positus est, non sit vobis lapis offensionis et petra scandali, sed lapis pretiosus in fundamento positus, in quo et vos cum lapidibus vivis in habitaculum eius possitis coaedificari. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Hebr. 1, 2 ; Gal. 4, 1-6 2, 48. .

b. Gal. 4, 1-6 ; Eph. 4, 13

£31,622:

Petr

ex cod. BRAUNSCHWEIG.

1602.

LMS. 711; Mis. Mix. 584 : Benedictio in II° dominico post octavam Paschae.

a. Omnipotens Deus, qui aeterna dispensat, in isto glorioso Resurrectionis suae die vos uberius benedicat. Amen. b. Claritatis suae vos splendore perfundat, et mentes vestras paschali laetitia repleat. Amen. c. Irrigentur pectora vestra dono Spiritus Sancti, ac sicut terra sitiens satientur imbre caelesti. Amen. d. Ut conscientiae purgatos maculis, paschalibus vos dignos efficiat sacramentis. Amen. Ipso praestante sua misericordia, qui... LMS. 1202 (Suppl.) : in die sabbato post Pascha : c. om. Pet misericordiam ...

Mis. Mix. : 6. Ipso ...]

1603.

RoDA 106 : Benedictio in natali sanct Andveae [30 Nov.]. a. Omnipotens Deus, qui animam beati Andreae apostoli suscepit in cruce, ab omni cruciatu vos liberet damnationis aeternae. Amen. b. Et, quo praedicante acquisivit sibi populos credituros, eo praedicante credentes efficiat gloriosos. Amen. c. Ut exemplo apostoli sui crucis Christi amatores effecti, et hic vitiorum superetur incendia, et post ad aeternitatis mereamini pervenire promissa. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Paris 734, f? 1517 : 4. beati] oz. b. Et] Ut efficiat gloriosos] faciat singulos c. effecti, et] ozz. superetur] superetis. Cfr n° 1746 : Ona. Vis. 86 : a. Deus] Dominus dicante] precante c. supetetur] superetis.

beati] ozz.

b. prae-

658

BENEDICTIONES,

1604-1606

1604.

PARIS 9428, fo 107 : Benedictio in natali plurimorum apostolorum. a. Omnipotens Deus, qui apostolos suos #//os sancto illustrare dignatus est Spiritu, concedat vobis suae benedictionis munus sempiternum. Amen. b. Vosque pastor aeternus in gregis sui adoptione multiplicare non deserat, sed per beatos apostolos suos ?//os vos continua protectione custodiat. Amen. c. Quo isdem rectoribus gubernari mereamini, quos operis sui vicarios ecclesiae suae contulit praeesse pastores. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b-c. Cfr Sacr. V'eronense (Leonianum) n° 316 (p. 43) : die 29 Iunii, SS. Petri et Pauli "Apostolorum : *Gregem tuum, pater bone, placatus intende, et per beatos apostolos perpetua protectione custodi, quos totius ecclesiae praestitisti filii tui vicarios esse pastores. Per". Cette oraison léonienne a été reprise, le 9 janv. 1942, dans la messe d'un ou plusieurs Souverains Pontifes. Cfrs. Bruylants, ROUND : y » Oraisons,H5, IL, n° 57 s76bis. Bénédiction du sacramentaire de Metz, du milieu du IXe s. : Paris, B.N. lat. 9428. >

»

94

1605.

CRAC f? 97 (D. 496) : Benedictio in Assumptione B.M. Virginis [15 AUG.]. 4. Omnipotens Deus, qui beatae virginis Mariae alvo singularem sancti Spiritus infudit gratiam, faciat vos digne venerari eius assumptionem gloriosam. Amen. b. Repleat vos benedictionis perpetuae gratissimo dono, qui virginalem eius uterum elegit habitaculum, per Spiritus sancti obumbrationem suo Unigenito. Amen. c. (non editur). 1606.

CRAC. f? 97 (p. 496) : Benedictio in Assumptione Virginis [15 Auc.].

B.M.

a. Omnipotens Deus, qui beatissimae Dei genitricis Mariae gloriosam assumptionem dignis officiis annuali festo vobis reddit honorandam, eius vos faciat amare et sentire specialis meriti singularem gratiam. Amen. b. Quique eam castitatis pro voto caelestis militiae fecit reginam, eo vos benedictionis dono repleat, quod in eius virginali utero factus homo confirmabat. Amen. c. Quatenus, eius pia supplantatione fideliter commendati,

BENEDICTIONES,

1606-1609

659

deposita carnis sarcina, portam paradisi introduci mereamini, quam haec vobis aperuit nativitate Unigeniti Filii Dei. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1607.

LMS. 272 ; Mis. Mix. 692 : Benedictio in diem sancti Tyrsi [28 IAN.]. a. Omnipotens Deus, qui beatissimum Tyrsum ante fide praevenit quam lavacro, et fidei dono et baptismi vos conservet ac munificet sacramento. Amen. b. Quique corpus eius nec serra dividi passus est, nec gladio desecari, a gremio matris ecclesiae nulla vos patiatur occasione divelli. Amen. c. Ut cum illis civibus post hanc vitam mereamini habere consortium, quorum hic praedictus martyr meruit invenire obsequium. Amen. *Martyrisé en Grèce, avec des compagnons, saint Tyrse devint le titulaire d’une basilique prés de Toléde, érigée, vers 780, par l'évéque Cixila (cfr Férotin, Liber Ordinum, 452-454, en note).

1608.

PARIS 17336, fo 169v: Benedictio in festivitate S. Ioannis ante portam Latinam [6 MAr.].

a. Omnipotens Deus, qui beatum Ioannem apostolum et evangelistam privilegio sui ditavit amoris, in vobis suae incrementa tribuat dilectionis. R. Amen. b. Quique ei Spiritus sancti gratia largitus est continen-

tiam pudoris, totius a vobis eius auxilio machinamenta dia-

bolica depellat ardoris. R. Amen.

c. Et, qui eum, hodierna die, a ferventis olei eripuit dolio,

vos ab incentivis peccatorum eius emundet auxilio, quatenus electorum perfrui mereamini consortio. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical romain à l'usage de Besangon (XIVe s.), copie du Pontifical d'Innocent III (Paris, B. N. lat. 17336). a. Cfr Yo. 19, 26.

1609. ST. 620, 4: Benedictio in natali sancti Martini [x1 Nov.]. Omnipotens Deus, qui beatum Martinum praesulem tuum ita praedestinasti... caelos. AUCH. 28, 58 ; BRUX. 389, f? 547-357. Cfr s? 1090 : Deus, qui praesulem tuum illum ita praedestinasti …

* À. 1844.

660

BENEDICTIONES,

1610-1612

1610.

S. GENEV. 130 : Benedictio in natali sancti Pauli [29 vel 30 Iunit.].

a. Omnipotens Deus, qui beatum Paulum sibi fecit vas electionis, illius concedat intervenientibus meritis, ne ullus nos-

trum fiat vas perditionis. Amen. b. Abstergat a nobis totius maculas criminis, ut ad eum veniamus per viam quam docuit rectitudinis. Amen. c. Introducat nos cursu consummato illius regni palatium, in quo idem doctor noster, fide servata, fusi cruoris recepit praemium et beatae aeternitatis denarium. Amen. Quod ipse praestare digneris. *g. Cfr Act. 9, 1-22

CAC

72 9 STest vni ope

TÓII

S. GENEV. [22 FEBR.].

123 : Benedictio

in

Cathedra

sancti

Petri

a. Omnipotens Deus, qui beatum Petrum apostolicae dignitatis principem constituit, per eius intercessionem corda vestra gratia sancti Spiritus illustret, atque ab omni iniquitate purificet. Amen. b. Et, qui illi claves regni caelestis contulit, eius interventu vobis ianuam paradisi aperiat. Amen. c. Quique illi ligandi atque solvendi, non solum in terra, sed etiam in caelo largiri dignatus est potestatem, eius suffragantibus meritis omnium peccatorum vestrorum vincula solvat, et post vitae praesentis excursum, ad caeleste vos perducat regnum. Amen. Quod ipse praestare digneris. *Cfr Mt. 16, 13-19 : evangelium buius diei.

I6I2.

ADELELME 48 : [Benedictio in honorem omnium apostolorum]. a. Omnipotens Deus, qui beatum Petrum apostolum ne fluctibus mergeretur erexit, suae vos miserationis porrigat dexteram, et vitam concedat perpetuam. Amen. b. Omnipotens Deus, qui beatum Paulum apostolum ab infidelitatis tenebris liberavit, et fide sancta corroboravit, viam

vobis pacis et caritatis demonstrando, in spe regni caelestis confirmet. Amen.

BENEDICTIONES,

1612-1614

661

c. Omnipotens Deus, qui duodenum sibi consecravit apostolorum numerum,

eorum vos doctrina erudiat et intercessioni-

bus protegat. Amen. Quod ipse praestare. $5. Cfr Nit. 4. 30. LAN. 103e ; Ros. 160. N.B. Les trois membres de cette bénédiction, sans titre, appartiennent à une longue suite de bénédictions intitulées simplement : iz praecipuis festis dicendae. Notte regroupement est conjectural : peut-être chaque membre de cette série restait-il distinct. On n'en voit pas bien l'emploi dans la pratique. La série d’ADELELEME n'est pas de sa composition, mais appartient en propre à l'usage de l’église de Paris : Propriae benedictiones ecclesiae Parisiensis.

1613. CANT. 76, 3 : Benedictio ad vesperum [S. Siephani] [26 DEc.].

à. Omnipotens Deus, qui beatum primicerium martyrum Stephanum rosei cruoris effusione sacravit, et nominis sui corona ditavit, eius intercessionibus complacatus, vos benedicere dignetur miseratus. [Amen]. b. Et, qui illum saevientium iudaeorum agmina constanter fecit superare, vos de antiqui insidiatoris fraudibus mirabiliter concedat triumphare. Amen. c. Quique ei inter aethereas aulae caelestis sinus fecit patescere caelum, et ad Patris dexteram consedentem aspicere Christum, vobis cum eo sidereum tribuat conscendere regnum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Act. 6, 8-10 ; 7, 54-59 (epistola buius diei).

1614.

PARIS 962, fo 271v-2727 : Benedictio in festo beat Saviniant martyris [29 IAN.]. ' a. Omnipotens Deus, qui beatum Savinianum, ut te verum

Deum et quem misisti lesum Christum Dominum nostrum agnosceret per sanctum angelum tuum illuminasti, et ut patriam regionemque relinqueret, quemadmodum Abraham Hur Chaldaeorum, ad manifestandam Trecassinis populis gloriam tuam inspirasti, in eadem fide quam Savinianus crecidit et in hac urbe docuit reddat vos eiusdem sancti precibus constantes et stabiles et in bonis operibus efficaces. Amen. b. Quique illum in nube voce de caelo lapsa baptizasti, et ut fidem Trecis plantares ac populum ad agnitionem et amorem tui nominis attraheres baculum eius fixum in terra coram omni populo florere et frondescere, veluti virgam Aaron, tua virtute fecisti, vos per sacri baptismatis undam regeneratos atque

662

BENEDICTIONES,

1614-1616

baculo, id est signo sanctae crucis consignatos, florere per virtutum odorem, frondescere per sacrorum verborum aedificationem et tandem fructus producere faciat per mandatorum eius executionem. Amen. c. Et, qui varia tormentorum genera, ignitam galeam, lectum ferreum prunis, rogo, flamma stratum atque oleo consper-

sum, sagittas insuper, flagella, ungulas et carceres fecit eum superare, ipse incentiva vitiorum, eiusdem sancti precibus et intercessione, dignetur in vobis exstinguere. Amen. d. Quatenus, ipso intercedente et te remunerante, illa fidei luce plebs Trecassina radiet in ecclesia et contra fidei hostes dimicet in terra, ut tandem ea via qua caelos victor Savinianus ascendit, populus hic tuae maiestati fidelis et Saviniano devotus, per bonorum operum perseverentiam ascendat ad caelestia regna. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical d'Odon de Montaigu, évêque de Sens (XIVe s. : Paris, B. N. lat. 962) : ajoute du XVIe siècle : 4. Deum ... nostrum] C/r 1 Io. 4, 9 ; etc. Abraham ...] Gen. 12, 1-4 b. virgam Aaron] Exod. 7, 9-12 c. incentiva vitiorum] Cfr LMS. 243, 252, 797, 1095 (en nofe : n° 19952) ; n° 665a, 701a, 1395€, 1545b, 1719b, 1995a. N.B. S. Savinien ou Sabinien, originaire de Samos (Grèce), vint en Gaule. au pays de Troyes, où il fut baptisé et où il précha l'évangile. Il fut décapité au village de Rilly (prés de Troyes), en 275, sur l'ordre de l’empereur Aurélien, de passage à Troyes. Il ne peut s'agir ici de son homonyme Savinien, évéque de Sens, fêté le 31 décembre ; ce qui semble indiquer que le pontifical de Sens a été utilisé ultérieurement à Troyes.

1615.

AUCH 25, 19 : Benedictio in feria secunda [Paschae]. a. Omnipotens Deus, qui constituit Filium suum Dominum

nostrum

iudicem

per eius nomen, Amen.

vivorum

et mortuorum,

concedat

vobis

accipere remissionem omnium peccatorum.

b. Sancti Spiritus infusione perlustret mentes vestras, qui

duobus discipulis dignatus est, quae de ipso erant, interpretari scripturas. Amen. c. Quatenus, saeculo declinante, manere vobiscum dignetur

in terris, ut cum

eo mereamini

cor ardens habere in caelis.

Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 24, 13-35 (evangelium buius diei).

RoDa 56 : item alia : b. interpretari] interpretare. N.B. c. saeculo declinante] peut-étre une allusion à l'attente prochaine de la fin du monde (millénarisme).

1616. ST. 612, 2 : Benedictio dominicae IIIae post Pascha.

BENEDICTIONES,

1616-1619

663

Omnipotens Deus, qui de diversis floribus tuam semper exornas ecclesiam... pervenire. BRux. 389, f? 167 ; ROUEN f? 47Y-48r. PARIS 955, f? 14V-15? : a. Omnipotens] oz. Cfr n° 877 : Deus, qui de diversis floribus ... : A. 1828.

1617. Ropa 21 : Benedictio in conversione sancti Pauli (25 IAN.].

a. Omnipotens Deus, qui de lupo agnum, de Saulo Paulum, de persecutore, sua vocatione, hodierna die, doctorem fecit gentium, ipse sua miseratione infundat super vos suae benedictionis perpetum donum. Amen. b. Quique illum vocavit et circumfulsit luce de caelo, ipse illuminare dignetur mentes vestras Spiritu sancto. Amen. c. Quatenus, eius monitis obedientes et evangelicis institutis ferventes, ad societatem civium supernorum perveniatis indemnes. Amen. Quod ipse praestare. * Act. 9, 1-22 (evangelium buius diei).

1618.

ADELELME Pentecosten.

31 : Benedictio in dominica tertiadecima post

a. Omnipotens Deus, qui decem ad se viros clamantes mundavit a lepra, omnia vestra sua benedictione deleat peccata et facinora. Amen. b. Faciat vos devotos permanere in unitate sanctae suae ecclesiae, ut ei semper de donis suis studeatis gratias referre. Amen. c. Quatenus surgentes ad bonam operationem, sic eatis de virtute in virtutem,

ut Deum

deorum videatis in caelestem

Ierusalem. Amen. Quod ipse praestare. *Lc. 17, 11-19 (evangelium buius diei).

c. de ... vittutem] Ps. 83, 8.

DuRAND 99 (iem alia in dominica XV. post Pentec.) ; UrRECHT 68 ; PARIS 733, fo 147" ; 961, f? 37" et 13315, f? 207 (dominia XIII.) ; PARIS 734, fo 147c (dominica vestra] XII.) : a. ad se vitos] viros ad se DURAND, UTRECHT, PARIS( frae£er 733) b. Faciat] Faciatque PARIS 733 nostta PARIS 734 . et facinora] ozz. PARIS 734 c. caelestem Ierusalem] Ierusalem caegtatias] simul gratias PARIS 733 lestem DuRAND,

UrRECHT,

Paris (caelestem] oz. PARIS 734).

1619. BR. 277 : Benedictio in Synodo.

Omnipotens Deus, qui dispersos Israel congregat ... in caelo.

664

BENEDICTIONES,

1619-1622

*ex. cod. BRAUNSCHWEIG f? 77. Cfr n° 1891 : Qui dispersos Israel congregat …

: S. GALL 881.

1620.

Bn. 106 : Benedictio ' Laetare Ierusalem.

im dominica

IVa

[Quadragesimae]

a. Omnipotens Deus, qui ecclesiae suae quinque panes legis multiplicavit per gratiam, det vobis verbi sui esuriem et spiritualem alimoniam, ne deficiatis, exuberantem. Amen.

b. Et, qui doctrinae suae reliquias in duodecim reposuit apostolis, eorum vos et documentis erudiat et corrigat exemplis. Amen. c. Quatenus in hoc deserto ubertim refecti caelestibus donis, ipso praeduce, perveniatis ad patriam repromissionis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *To. 6, 1-15 (evangelium buius diei) : c. teptomissionis] sic lege uf in cod. BRAUNSCHWEIG f? 317, /oco tepromissam.

I621.

MONTMORENCY 19 : Benedictio in Ordinatione Episcopr. a. Omnipotens Deus, qui ecclesiam suam episcopis regendam commisit, te Spiritu sancto repleat, ut gregem tibi commissum secundum eius voluntatem regas. R. Amen. b. Te per gratiam suam efficiat sanctis suis altaribus strenuum dignumque ministrum, ac suae familiae fidelem et prudentem dispensatorem. R. Amen. c. Quatenus, per exempla sanctorum sacerdotum, qui in sede quam occupaturus es et in ministerio quo functurus es ei placuerunt, sic gradiaris, [ut] cum ovibus tuis praemia sanctis promissa percipere merearis. R. Amen. Quod ipse praestare. Luc». 89-90 : «. tegas] regere valeas c. Sacerdotum] pontificum MONTMORENCY Cfr n° 1640 : S. GALL 881-882 (modèle ?).

ut] 0.

1622. BREvV. GOTH. (PL 86) 968 : Benedictio ad completoria sextae feriae per annum.

a. Omnipotens Deus, qui es lumen aeternum, quaesumus, sensibus famulorum tuorum. R. Amen.

illabere,

BENEDICTIONES, 1622-1625

665

b. Custodi gregem tuum, et lupum insidiatorem repelle. R. Amen. c. Omnium corda et pectora conserva, et nocturnum furem cum angelis suis ab eis procul effuga. R. Amen. Per misericordiam. 1623.

BR. 117 : Benedictio feriae TITae [in hebdomada Passionis].

a. Omnipotens Deus, qui et templum suum sanctificat et altare, ipse in vobis templum non manufactum construat, in quo in perpetuum dignetur inhabitare. R. Amen. b. Et, qui maior in templo cum fratribus Ierusalem ad diem festum ascenderat, ipse vos ad aeternae pacis visionem in vera fraternitate concordes perducat. R. Amen. c. Ut, ne in conspectu Dei vestri in die revelationis eius vacui appareatis, ipse vos sibi acceptabile holocaustum faciat in odorem suavitatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Cfr Mc. 14, 58 et Hebr. 9,11 Eph. 5, 2.

b. Io. 7, 1-13 (evangelium buius diei)

e

1624.

Lo. 364 : Benedictio in missa votiva de uno infirmo. a. Omnipotens Deus, qui fidelissimum famulum suum Z//wm corripit vulnere, ipse et illum et vos corporis mentisque aegritudinibus expiet. Amen. b. Quique vestram in se suscepit infirmitatem, ipse vobis tribuat et illi tolerantiae sine fine mercedem. Amen. c. Sic omnes in commune eius pietas foveat, ut nec corruptioni nostra salus deserviat, nec desperationi infirmitas illata succumbat. Amen. [Praestet ipse Dominus et misericors, qui cum Deo Patre et Sancto Spiritu unus Deus gloriatur in saecula saeculorum|. Brev. Gorx. (PL 86) 975 : ad vesperos unius vel plurimorum infirmorum officii : a. fidelissimum ... Illum] fidelissimos famulos suos, omnes fideles infirmos, cotvobis] nobis b. vestram] nostram et illum ... vos] illos et nos a porali desetcottuptioni] corrupta commune] communi £. Sic] Sicque desperationi] desperationis. Per misericordiam ipsius Dei nostri. viat] desaeviat

1625.

AucH 22, 3 : Benedictio [25 DEC.].

ante

lucem |[Natalis

Domim]

666

BENEDICTIONES,

1625-1628

a. Omnipotens Deus, qui Filii sui gloriosa Nativitate hanc sacratissimam noctem dignatus est illustrare, ipse vos dignetur sua benedictione perfundere. Amen. b. Atque, ipso pastore, vos ad aeternorum gaudiorum pascua perducat, ubi exercitus angelorum gloriam illi semper decantat. Amen. c. Ipse vos caelestis militiae consortes efficiat in caelis, qui hodie gloriam suam decantare fecit in terris. Amen. Quod ipse praestare dignetur. * Cfr Lc. 2, 15-20 (evangelium missae in aurora). JEAN COEUR 29 (f? 50) : in galli cantu ; RODA 2 et PARIS 734, f? 1417 : in die Natalis Domini : b. ipso] suo JEAN CoEur gaudiorum] ozz. PARIS c. suam] ange-

lorum Ropa ; add. angelos JEAN CoEun et PAnrs.

1626.

CRAC. p. 494 (fe 19v) : Benedictio Virginis [2 FEBR.].

im Purificatione B.M.

4. Omnipotens Deus, qui Filium suum de virgine matre natum legali munere voluit praesentari in templum, mentis vestrae possideat habitaculum. Amen b. (non editur ab auctore). c. Ut, quae virgo genuit, et post partum virgo permansit, cum eodem unico Dei Filio ex eius utero incarnato, deposita

carnis sarcina, vos perducat ad ea loca, ubi non sunt dolor

et tristitia. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*a. Lc. 2, 22-32 (evangelium diei) c. Cfr antipb. IT. nocturni matutinorum in festis B. M. Virginis : “Post pattum, Virgo, inviolata permansisti ..."

1027: Lo. 154 : Benedictio de regressu regis.

a. Omnipotens Deus, qui gressus vestros ad nos reduxit in pace, animas vestras perducat ad aeternam hereditatem. Amen. b. Et, qui vos hic redire fecit clementer, ad se vos faciat quandoque pervenire feliciter. Amen. c. Ut cui pro reditu vestro hic lacrimas funditis, ei pro collato vobis munere aeterno perennes gratias peragatis. Amen. 1628.

Ropa 8 : Benedictio in dominica Ia post Natale[m] Domini.

4. Omnipotens Deus, qui his novissimis diebus locutus est

BENEDICTIONES, 1628-1630

667

nobis in Filio, ipse vos constituat ad dexteram in suo iudicio. Amen. b. Ipse vos exuat ab omnibus culpis, qui pro nobis Filium suum vilibus voluit indui pannis. Amen. c. Quatenus salutis nostrae annua revolutione sacramentum sine fine teneamus, eius miserationes mansurum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *4. Hebr. x, 1-2.

b. Comparez n° 321 : Benedicat vos omnipotens Deus ... : O. 303, 1 : c. Quique eius infantiam vilibus voluit indui pannis ... Itez : LMS. 118 : b. Et qui infantiam sumens humanitatis, vilibus indutus est pannis ... (#° 709).

1629. AUCH 24, I2 [25 MART].

: Benedichio

in Annuntiatione

B. Mariae

a. Omnipotens Deus, qui hodierna die archangelum Gabrielem direxit ad virginem, concedat vobis suam propitius

benedictionem. Amen. b. Ipsius gloriae vos participes faciat, de qua sanctam Dei genitricem angelus plenam esse proclamat. Amen. c. Quatenus eius meritis mereamur a culpis omnibus liberari, cuius partu meruistis a morte perpetua resuscitari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 1, 26-38 (evangelium diei). DunAND 145 ; PARIS 967, fo 189V-190! : Zn Annuntiatione Domini — RODA 32 : in bonore sanctae Mariae : a. atchangelum] angelum b. glotiae] gratiae Ropa, PARIS c. metuistis] meruimus ; inveniamus DURAND (#5. BRUx.).

1630.

BR. 35 : Jtem alia [benedictio in die Innocentium] [28 DEc.]. a. Omnipotens Deus, qui hodierna die in aetate fragili primitias sibi consecravit martyrum, sanctorumque Innocentium intercessione faciat vos sibi populum acquisitionis, ut eum mirabilem in sanctis suis mente et spiritu competenter honoretis. R. Amen. b. Revestiat vos misericorditer stola puritatis et innocentiae, ut qui centesimum virginitatis fructum peccando amisimus, sexagesimum vel tricesimum poenitendo teneamus. R. Amen. c. Quatenus, si ad supernam eminentem illorum claritatem polluti aspirare non possumus, communem illum aeternae re-

668

BENEDICTIONES,

1630-1632

tributionis denarium accipiamus. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. T2. 19Bett32. 95 PS0073.30 *ex cod. BRAUNSCHWEIG

b. cfr Mt. 13, 8 et 23

c. cfr Mt. 20, 1-16.

f? 10V.

IÓ3I.

S. GENEV. 143: Benedictio in die sancto [x Nov.].

[Omnium Sanctorum]

a. Omnipotens Deus, qui hodiernam diem in honore omnium caelestium virtutum et omnium patriarcharum, prophetarum, apostolorum, martyrum, confessorum, virginum et omnium sanctorum suorum dignatus est consecrare, concedat vobis eorum intercedentibus meritis, cum tali devotione

hanc temporalem celebrare sollemnitatem, ut sine fine ad mansuram perveniatis celebritatem. Amen. b. Et, qui eos benedixit omni benedictione spirituali in caelestibus, corda et corpora vestra caelesti benedictione benedicat et benedicendo sanctificet. Amen. c. Ut, qui tantae illorum gloriae congratulamini in terris, illorum quandoque meritis sociemini in caelis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. SPEI

502

1632.

PARIS 967, fo 1o1' : Benedictio [4 AUG.].

in festo sancti Dominici

a. Omnipotens Deus, qui hora coenae vocare ad nuptias invitatos nuntium suum beatum elegit Dominicum, sua praedicatione et caritate vos ducat ad aeternum convivium. R. Amen. b. Et, oui sua oratione multos resuscitavit mortuos, eius suffragantibus meritis, vos a peccatorum nexibus et aeterna morte faciat liberos. R. Amen. c. Faciatque vos bonorum operum fructum vobis producere, qui per eius ministerium mundum replevit divini verbi sempiterne. R. Amen. Quod ipse praestare. Dane TA c. cfr Colos. rz, 10. Pontifical de Jéróme d'Ochon, évéque d'Elne (A. D. 1423) : Paris, B. N. lat. 967.

BENEDICTIONES,

1633-1635

669

1633.

Bn. 53 : Benedictio feriae sextae [im hebdomadam IVam post Natwitatem]. 4. Omnipotens Deus, qui humilia respicit et alta a longe cognoscit, auferat a vobis inflantem spiritum superbiae, ut in oculis vestris parvuli, in oculis eius possitis complacere. R. Amen. b. Et, qui regnum suum specialiter proposuit parvulis, spiritu vós, non scientia, parvulos faciat, ut regnum illud angelorum concives intretis.

R. Amen.

c. Quatenus inter benedictos benedicti, benedictionem aeternam hereditate possidere mereamini. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. É7 PS 12710

b. cfr Mt. 18, 1-5 ; Mc. 10, 13-15

ex cod. BRAUNSCHWEIG

0X C/TAN

EU 255 34x

f? 167.

1634.

BR. 101: Alia [benedictio in dominica XIa post Pentecosten]. a. Omnipotens Deus, qui humilia respicit et alta a longe cognoscit, spiritum vobis humilitatis tribuat, nunc superbientes oculo reprobationis a longe cognoscat. R. Amen. b. Faciat vos in se confidere et non de vestris meritis gloriarij ut parvi in oculis vestris, ab illo mereamini

exaltari. R.

Amen. c. Auferat a vobis oculos sublimes pharisaei gloriantis, ne dum vestris viribus vos stare creditis, in ipsa erectione deiecti cadatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. #7. Ps: 51375 6 b.-c. cfr Lc. 18, 9-14 (evangelium dominicae X. post Pentec.). IN.B. Cette bénédiction ressemble ,pour le fond et pour la forme, à la précédente. Elle a le méme incipit (Cfr n° 1633).

ex cod. BRAUNSCHWEIG f9 557.

1

1635.

Panis 10576, fo 87v : Benedictio in festo Nativitatis B.M. Virginis [8 SEPT.]. a. Omnipotens Deus, qui hunc diem per virginis gloriosae Mariae Nativitatem fecit clarescere, sua vos dignetur et benedictione protegere. Amen.

670

BENEDICTIONES,

1635-1637

b. Et, qui per eam Filii sui voluit nasci, eius intercessione ab omni vos faciat adversitate defendi. Amen. c. Quo in praesenti eiusque meritis et precibus adiuti, sempiterna valeatis gratulanter felicitate perfrui. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical de Daniel Wichtetich et de Gilles Byebtock, évêque et auxiliaire de Trèves (1ère moitié du XVe s. : Paris, B. IN. lat. 10576) : ajoute marginale postétieute. b. cfr V. 850 et Pr. 108, 5 : “Quos caelesti, Domine, alimento satiasti, intercedente beata et gloriosa semperque virgine Dei genitrice Maria, ab omni nos, quaesumus, adversitate custodi" (poszcomzunio in Annuntiatione S. Mariae). Cft Bruylants, Oraisons, II, n° 053.

1636.

CANT. 102, I : Alia benedictio [in Translatione S. Benedicti] [3M UL. a. Omnipotens

Deus, qui hunc diem sacratissimum

fecit

esse translatione sanctissimi sui Benedicti, vos eius obtentu,

aeterna benedictione concedat benedici. Amen. b. Et cuius magisterio in terris voluit vos imbui, eiusdem consortio caelesti faciat vos in caelis perfrui. Amen. c. Nec sinat pro qualicumque negligentia vos ab eius segregari gloria, cui gaudetis subdi in regulae disciplina. [Amen]. d. Et, sicut congratulamini sibi, celebrantes honoris gratia hunc

diem, sic eo opitulante,

mereamini

secum

in caelesti

curia gratulari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *d. in caelesti curia] cfr ORA. Vis. 558.

1637. RODA 154 : Benedictio in dominica vacat [i.e. post dominicam XXlIIam post Pentecosten]. a. Omnipotens Deus, qui illuminat omnem hominem venientem in mundum, infundat super vos gratuitum donum. Amen. b. Pax Dei, quae exsuperat omnem sensum, custodiat corpora vestra, ut valeatis pervenire ad praemia repromissa. Amen. c. Quatenus Dominus, qui prope est, vos exaudiat, et capaces sanctae novitatis efficiat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Io. 1, 9 b.-c. Philip. 4, 5-7 c. capaces ... efficiat] Con. 75, 4, etc. (super populum feriae II. (vel III.) Maioris Hebdomadae) : "Tua nos misericordia, Deus, et ab omni subreptione vetustatis expurget, ef capaces sanctae novitatis efficiat" (cfr n° 1569b ; Bruylants, Oraisons, II, n° 1149).

BENEDICTIONES,

1638-1640

671

1638.

Bn. 98 : Benedictio im dominica IIIa [in Quadragesima] ‘Oculi mei semper. 4. Omnipotens Deus, qui in carne apparuit fortem pro vobis armatum debellare, conservet in vobis libertatem quam dederat, ne malignus ille vetusta vos tyrannide denuo valeat mancipare. Amen. b. Expurget interiorem hominem ab omnibus vitiorum spurcitiis, ut competenter laudem eius et lingua et spiritu resonetis. Amen. c. Quatenus, in unitate ecclesiae cum ipso colligentes sine discordia et schismate, capiti vestro, quod ipse est, mereamini semper adhaerere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 11, 14-28 (evangelium buius diei).

1639. BR. 226 : Benedictio in Inventione sanctae Crucis [3 MAr.].

a. Omnipotens Deus, qui in cruce sua hamo cepit Leviathan, et divitem pro morte sua dedit, non sinat regnum eius ultra in vobis recalescere, quod ipse per vexillum eiusdem victoriosissimae crucis potenter voluit dissipare. Amen. b. Et, qui vos ex aqua et Spiritu generavit, non in carnalem, sed spiritualem hominem, faciat vos vitalis ligni tuitione vetusta servitute ulterius non deprimi, per quod amarissimum laetalis ligni morsum dignatus est mederi. Amen. c. Quatenus, secundum Spiritum ambulantes, carnis desideria non perficiatis, et qui eiusdem sanctae crucis, hodie, inventionem colitis, Deo Patri per mortem Filii eius inventi,

in aeternum non pereatis. Amen. Quod ipse praestare. *s. Iob. 40, 20 Dorlonres 5 NES TOS NIC 18 EC: ex. cod. BRAUNSCHWEIG f? 637 : b. generavit] regeneravit.

16

c. Gal. 5, 16.

1640.

S. GALL 881-882 : Benedictio in ordinatione episcofn. a. Omnipotens Deus, qui in populo suo ministerio utitur sacerdotum, conferat vobis suae propitiationis et benedictionis donum. Amen. ‘à b. Quique me indignum, nullis existentibus meritis, sed gratuita sua pietate huic ecclesiae praeesse voluit, suffragiis sanctorum suorum me ab omnibus vinculis peccatorum ab-

672

BENEDICTIONES,

1640-1642

solvat, sanctisque suis altaribus strenuum dignumque ministrum efficiat. Amen. c. Quatenus, per exempla sanctorum sacerdotum, qui in hac sede et in hoc ministerio ei placuerunt gradientes, gregemque commissum

secundum

suam

voluntatem,

eo

opitulante,

re-

gentes, ab omnium pastorum pastore Christo Domini praemia sanctis promissa una cum subditis percipere, [et] in electorum numero mereamur adiungi. Amen. Quod eius dignatione fieri postulemus. LAN. 106c (benedictio episcopalis propria) ; NEVERS 103 ; RopA 181 (benedictio quam pontifex in die anniversarii sime im die ordinationis dicitur) ; SY. 627, 1 (in ordinatione papae) ; PARIS 9438, f? 15 : a. Deus] Dominus NEvzns, PARIS b. huic ecclesiae] ecclesiae suae Ropa. suotum] ozz. NEVERS suffragiis ... absolvat] ozz. LAN. c. gradientes] gradiens RopA gregemque] add. mihi RopA regentes] tegens RopA et] oz. S. GAL, sed add. eum aliis numero] collegio RopA mereamuf] merear Ropa ; mereantur Sr.

Cfr n° 1621 : MONTMORENCY

19.

1641.

BR. 166 : Item alia [benedictio de sancta Trinitate]. 4. Omnipotens Deus, qui in vera sanctae Trinitatis fide et confessione salutis vestrae summa et fundamentum voluit consistere, faciat vos eiusdem fidei integritatem tenere, ut in

ipsa servientes mereamini complacere. R. Amen. b. Det vobis de altitudine divitiarum sapientiae suae sic credere et confiteri personas tres individuae Trinitatis, ut unam divinitatis essentiam nec Verbo nec Spiritu dividatis. R. Amen. c. Quatenus Patrem in Filio et Filium in Patre manentem et Spiritum sanctum ex utrisque consubstantialiter procedentem veraciter credatis, ut vos ipso secundum evangelicam promissionem unum sitis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

FbrRoms1.

35.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f9 47V-487.

1642.

RoB. 53c : Benedictio in ordinatione diaconi.

a. Omnipotens Deus, qui in veteri lege filios Levi in divini cultus ministerium ordinare et consecrare praecepisti, hunc levitam in tuorum ministerium sacramentorum et consecrari praecipias et benedici. Amen. b. Et, qui quondam levitas aram et tabernaculum vasaque

BENEDICTIONES,

1642-1643

673

sacrarii gestare mandasti, hunc famulum tuum altitudinem fidei in ecclesiae tuae [cura] gestare facias, et sanctarum animarum dignum ad superna latorem perficias. Amen. c. Quique in moderna lege huiusce ordinationis apostolos tuos decrevisti ordinatores extitisse, horum precamine huic tuae ministrum ecclesiae et benedicas et idoneis tibi iugiter moribus in ecclesia perseverare concedas. Amen. Quod ipse praestare dignetur, cuius regnum. *Num. 3, 6-9 ; cfr Hebt. 7, 5. Car. 128, 5 ; PARIS 943 (Sherborne) £9 1467 : a. ordinare et consectare] ordinati et consectati CANT. b. aram] atcam Cawr. sactatii] ozz. PARIS tuum] add. illum Cawr. cuta] ozz. Ros. sed add.

1643. O. 302, 1 : Benedictio in vigilia natalis Domini [1.e. in nocte] [24 DEC.].

a. Omnipotens Deus, qui incarnatione Unigeniti sui mundi tenebras effugavit, et eius gloriosa nativitate hanc sacratissimam noctem irradiavit, effuget a vobis tenebras vitiorum, et irradiet corda vestra luce virtutum. Amen. b. Quique eius sacratissimae nativitatis gaudium [magnum] pastoribus ab angelo voluit nuntiari, ipse super vos gratissimum benedictionis suae imbrem infundat, atque ipso pastore vos ad aeternorum gaudiorum pascua aeterna perducat.

Amen.

c. Et, qui per eius incarnationem terrena caelestibus sociavit, internae pacis et bonae voluntatis vos nectare repleat, et caelestis militiae consortes efficiat. Amen. Quod ipse praestare dignetur, cuius regnum et imperium sine fine permanet in saecula saeculorum. Amen. Benedictio Dei Patris et Filii et Spiritus sancti et pax Domini sit semper vobiscum. benedictionis suae imbrem] cfr LMS. *b. Cfr Lc. 2, 1-14 (evangelium festi) c.terrena. sociavit] cfr LMS. 393, 635 et 700 — Et... repleat] cfrn? 1569c. 1173

Ax. £9 13 ; AUCH

1 ; C. fo 3v-47 (n° 4) ; Canons f? 9oY ;COIMBRA 2; BR 255

CANT. 6, 2 ; DURAND 131 ; EGBERT f? 108V-1097 (p.83) ; HUESCA 3 ; Koup.f? 1; Lan. 65d ; Leorric 65 ; MAG. 11 ; Nevers 66 ;PL 78, 30 ; Ros. 5a; RonA 1;

Rouxw f? 147-15 (in gallicantu) ;S. GALL 859-860 ;S. Micn. 1; ST 100$ 3:10. Genev. 9; Urrecnr 6; W. 2 (im primo gallicinio) ;Wzsr. 536a; WIEN 627, 1; Bnux. 389, £9 1 (n gallicantu) ;PARIS 735, fo 139Y ;734, fo 141 ; 820, f? 37 ; 943, LOISe (02504 fo 1087 ; 953, f? 21 ;961, fo 16 ;967, fo 177" ; 987, £0 6 ; 1238, A4 9458, f0 47 ; 13313, f? 2V-37 (n primo gallicantu) 313315, fo 2V-37 ;17336, fo 1627 : eius] vobis PARIS 734 qui] add. in NEVERS a. Deus] Dominus NEVERS vestra] nostra vobis] nobis PARIS 734 gloriosa] gloriosissima NEVERS gratissimum ... suae] beneb. magnum] oz. O. sed add. cum aliis PARIS 734

674

BENEDICTIONES, 1643-1646

pascua ... perducat] semper virentia pascua perdudictionis suae gratissimum cat C., DunAND, ROUEN, PARIS 733 et 17336; pascua perducat aeterna Koup. c. Et] Ut PARIS 733 qui] cum PARIS 967. N.B. La plupart des mss. donnent cette bénédiction pour la messe de minuit : Nous avons noté dans l’apparat ceux qui l’attribuent à la messe de l'autore.

Cfr n° 1670 : Omnipotens Deus, qui Unigeniti sui ... efficiat (in Galli cantu) : MowrMORENCY I : 4. incatnatione ... et eius] Unigeniti sui effuget] avertat b. nuntiati .. atque] nuntiare, vos vos] oz. aeterna perducat] dignetur petducere c. intetnae ... repleat et] vos militiae consottes] tegni participes.

1644. vacat (vide n° 1757).

1645. WIEN 635, 3; LAMB. 604 : Benedictio in anniversario conse-

crationis episcopi. a. Omnipotens Deus, qui me, quamvis indignum, per immensam suae pietatis affluentiam, intra numerum antistitum, ad ministrandum altari suo, laudis hostias immolando, digna-

tus est deputare, atque tam ad caelestis mensae sacramenta, quam etiam ad perennis vitae alimenta populo suo erogando destinare, ipse benedictionis copia dignetur locupletare, et sanctificando gratia sancti Spiritus corda vestra misericorditer vegetare. Amen. b. Dignetur etiam vos ab omnimoda nequitia clementer expiare, et in suae pietatis excellentia potenter confirmare. Amen. c. Concedat quoque vobis de malis ad bona et de bonis ad meliora quotidie proficiendo transmigrare, et post huius terminum vitae ad aeternorum gaudia praemiorum feliciter transmigrare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1646. S. GALL 884 : Benedictio in die secundo [in triduano ieiunio]

a. Omnipotens Deus, qui Ninivitarum culpas ita ferire disposuit, ut potius eligeret misereri conversis, vos benedictione sua ditatos, digne faciat poenitere quod male gessistis, et largiatur praemia quae pie desideratis. Amen. b. Concedatque humilitati vestrae, ut ita corpora amplectendo parsimoniam, ab epularum deliciis abstineant, quatenus mentes vestrae esurientes et sitientes iustitiam, ab illece-

bris male blandientium ieiunent vitiorum. Amen. c. Accendat corda vestra timore casto et amore perfecto, ut evadatis mala reis timenda et adipiscamini bona perennia beatis speranda. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES,

1646-1648

675

*a. Ionae 3, 5 ; Mt. 12, 41 ; Lc. 11, 30-32 benedictione sua ditatos] cfr LMS. 1267 b. Mt. 5,6 illecebris ... vitiorum] cfr LMS. 172 (#° 20414 :benedictio S. Columbae) ;937 (n° 1748b : bened. S. Euphemiae) ; 1068 (n° 4934 : bened. unius iusti) ; 219, 396 et 529 ; Lo. 258, 26. Bn. 148 (ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 45! : feria IIIa in rogationibus) ; C. £o 78v (#° 207) ; DURAND 22 (n die 29 ieiunii IV. Temporum) ; S. GENEv. 74 (feria VIa mense quarto, de ieiunio) ; PARIS 733, fo 1427 et 967 (ut in DURAND) : a.convetsis] add. quam irasci S. GENEV. b. ab] ozz. C., DuRAND, S. GENEv. quatenus] ozz. PARIS 733 sitientes] satientes PARIS 733 cs. Accendat] Accendant S. GaALz, sed lege : accendat timore casto] cum timore Spiritus sancti DURAND et] om. PARIS 733 et] ozz. PARIS 733 bona perennia] perpetua bona PARIS 733.

1647. Bn. 85 : Benedictio feriae IIIae [in hebdomada gesimae].

Ia Quadra-

a. Omnipotens Deus, qui non mortem peccatoris, sed poenitentiam desiderat, corda vestra suo instinctu ad voluntariam conversationem accendat, ut ipsum, dum inveniri potest,

veraciter quaeratis, et inventum strictius teneatis. R. Amen. b. Compellat vos indulgentiae tempora non perdere, sed misericordiae iudicem, dum prope est, pro praeteritis excessibus gemitu et contritione spiritus invocare, ut in posterum ab omni impetu illicito vos dignetur refrenare. R. Amen. c. Detque vobis, sic districtionem illam terribilem confessione et poenitentia praevenire, ut misericordiam illam, quam ipse conversis pollicitus est, possitis plenius invenire. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *32C€fn cis. 32

a.-b. cfr Is. 55, 6-11 (epistola buius diei).

ex. cod. BRAUNSCHWEIG f? 25V-26r.

1648.

Bn. 96 : Benedictio feriae sextae [in hebdomada IIa Quadragesimae]. a. Omnipotens Deus, qui nos vineae suae agricolas fecit et palmites, faciat vos in spiritali cultura infatigabiles et internae dulcedinis feraces. R. Amen. b. Tribuat vobis in labore non deficere, ut in tempore fructus, virtutum ómnium ditemini ubertate. R. Amen. c. Quatenus, veniente Filio Dei, bonam de commisso ratio-

nem reddentes, gaudium eius cum ipso ingrediamini exsultantes. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 21, 33-46 (evangelium buius diei). ex cod. BRAUNSCHWEIG f0 28V.

676

BENEDICTIONES,

1649-1651

1649.

Bnzv. GOTH. (PL 86) 248-249 : Benedictio in laudibus Feriae IVae in capite Ievuni. Omnipotens Deus, qui ob indictum ... coronam. Cfr n° 1539 : Omnipotens Deus, cui ... : LMS. 1220 : de lifaniis canonicis.

1650.

S. GALL 860 : Benedictio im mocte Natalis Domini, primo mane [25 DEC.].

a. Omnipotens Deus, qui omne genus humanum tenebris infidelitatis obcaecatum visitatione verae lucis hodie illustravit, ipse vos intrinsecus et extrinsecus gratiae suae benedictione illuminet. Amen. b. Ut pannosis tenebrarum operibus abiectis, lucidis iustitiae vestimentis adornati, decenter incedatis, patrum videlicet exemplis calciati, castitate renes accincti, Christum in-

duti, scuto fidei muniti, gladio Sancti Spiritus armati, galea spei decorati, caritatis pallio cooperti. Amen. c. Quatenus hoc amictu per hostium cuneos illaesi transeuntes et immunes, ad regem vestrum, quem in praesepio parvulum invenire pastores, in regnum caelorum perveniatis ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Lc. 2, 15-20 (evangelium missae im aurora) 14-17.

b. Rom. 13, 12-14 ; Eph. 6,

C. f? 3 (1? 3) ; CorMBRA 3 ; DURAND 133 ; HuEscA 4 ; S. GENEV. 10 ; UTRECHT 7 ; W. 3; Paris 961, fo 16V-17* ; 967, £9 1777 ; 17336, f? 162Y : a. illustravit] 244. incarnatione Verbi sui mundum perditum tepatavit DURAND intrinsecus et extrinsecus] interius et exterius DURAND, S. GENEv. ; intrinsecus HuEscA gtatiae .. benedictione] gratia suae benedictionis C., DuRAND, Hursca (gratiae), S. GENEV., UTRECHT, W. 3 (gratiae) b. Ut] Et DuRAND, W. castitate ... accincti] ozz. DURAND, UTRECHT c. hostium] bestium W. vestrum] nostrum Paris 967, W. ; Christum Huzsca, Urrecur ; add. Christum DURAND.

*N.B. Bénédiction Laporte, Hwesca, 4).

d'origine presque certainement allemande, du Xe s. (cfr

I651.

LMS. 820; Mis. Mix. 772 : Benedictio in diem sanctorum Petri et Pauli [29 IUN.].

4. Omnipotens Deus, qui omne remedium pietatis tribuit miseris, det vobis Petri lacrimis emundari ab omnibus culpae contagiis. Amen.

BENEDICTIONES, 1651-1654

677

b. Concedat doctrina Pauli percipere vos sapientiam Verbi. Amen. c. Ut ille per poenitentiam, iste per doctrinam, faciant vos pervenire ad vitam aeternam. Amen. *a. Petri lacrimis] Cfr Mt. 26, 75 ; Mc. 14, 72 ; Lc. 22, 62. ; Brev. Gorx. (PL 86) 1148 : ad II. vesperum : b. percipere] suscipere ciant] faciat Per misericordiam ipsius Dei nostti.

c. fa-

1652.

S. GALL 877: Item alia [benedictio in commemoratione Omnium Sanctorum] [x Nov.].

a. Omnipotens Deus, qui omnia pariter complectitur, cursum vitae vestrae propitius moderatur. Amen. b. Ut ad beatorum spirituum stabilitatem per mandatorum ipsius perveniatis observationem. Amen. c. Quique sanctos suos martyrio fecit idoneos regno caelorum, vos paupertate spiritus faciat consortes eorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Paris 10576, f? 88V : 7. complectitur] 447. intercedentibus omnibus Sanctis suis b. Ut] Et stabilitatem] add. quo illi praecesserunt vos sequi mereamini petveniatis] ozz. c. quique ... eotum] Et, ut eotum tutela contra spiritales et catnales adversatios muniti, in numero filiorum Dei mereamini computari.

1653.

Ona. Vis. 43 : Benedictio Sancti Romani ad. Vesperum [18 Nov.].

a. Omnipotens Deus, qui per beatissimum Romanum fores ecclesiae infidelibus clausit, claustra vobis credentibus aperiat regni sui. Amen. b. Et qui elinguis oris eius officium sua declaravit in laude, suffragia eius suscipiat pro vestrorum criminum emundatione. Amen. c. Ut in quo parvuli Teudole fides roborata peregit martyrium, in eo etiam vos habeatis praemium sempiternum. Amen. Brev. Gorn. (PL, 86) 1249 : a. vobis] nobis

sua] suae

t. Teudole]

Per misericordiam. IN.B. Cette bénédiction etiam] et Theoduli (7.e. Barulc) est donnée ici sous la rubrique fautive d'ora/io. S. Romain, diacre de Césarée, fut

mattyrisé à Antioche sous Dioclétien. Son culte était des plus célèbres et des plus répandus en Espagne avant l'invasion et méme

au moyen

âge (Férotin, Liber

Ordinum, p. 487, note 18).

1654.

LAN. 97a : Benedictio in natali sanctae Mariae [8 SEPT.].

678

BENEDICTIONES,

1654-1657

a. Omnipotens Deus, qui per incarnatum Verbum unigenitum tuum dedisti lumen in saeculum, eius misericordiam suppliciter exoramus, ut qui ex gentibus sanctam ecclesiam fundavit in gregem, ab omni eam gentilitatis absolvat errore. Amen. b. Custodi eam a diri serpentis incursu pietate solita, ut tuo famulatui semper possit esse continua. Amen. c. Et, qui hac die nativitatem sacratissimae virginis tuae genitricis Mariae celebramus devoti, eiusdem nos suffragiis post abiectam carnis sarcinam, ad aeterna iubeas regna perduci. Amen. Quod ipse praestare dignetur. AE. f? 1067 ; CANT. 108, 2 ; PARIS 987, f? 71V-72r : z. Omnipotens ... miseticotdiam] oz. ÂE. (f0 perdito) fundavit] fecundavit gregem] grege bxc solita] in tua misericordia caelesti propitiatus custodia CANT. c. tuae] add. et Canr. Bénédiction d'origine probablement anglaise, peut-être inspirée par A. 1835 ci-dessous. Comparez n° 1801 : Ozznipotens sempiterne Deus, qui Unigenitum Filium tuum ... : A. 1835 : a.-b. : diffèrent c. nativitatem] assumptionem devoti] add. et supra chotos virginum paradisi sedibus collocasti regna perduci] perducere

regna.

1655. vacat (vide n° 1759).

1656.

Bn. 83 : Alia [benedictio in dominica Ia Quadragesimae]. a. Omnipotens Deus, qui per Unigenitum Filium suum normam nobis humilitatis dedit, et patientiae eius vos exemplo patientes faciat et humiles, et tantae eruditionis in omnibus capaces. R. Amen. b. Doceat vos in hoc acceptatibili ieiuniorum tempore iustitiam semper esurire, ut ipse vos contra omnia tentamenta spiritalis nequitiae dignetur praemunire. R. amen. c. Quatenus hoc stadium continentiae ingressi, sic contra vitia discatis dimicare, ut nulla vos tentatio per delectationem aut consensum valeat superare, et de antiquo hoste victoriae bravium mereamini reportare. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. cfr 2 Cot. 6, 1-10 (epistola buius diei) in Septuagesima).

€. cfr 1 Cot. 9, 24-27 ; 10-1-5 (epistola

ex cod. BRAUNSCHWEIG f9 257,

1657. RoB. 55b : Benedictio sponsi et sbonsae.

Omnipotens Deus, qui primos parentes nostros ... angelorum.

BENEDICTIONES, 1657-1660

679

PARIS 943, f01144. Cfr n° 1798 : Ornipotens sempiterne Deus, qui primos parentes ... : LAN. 65a.

1658.

BR. 4 : Item alia [benedictio feriae IVae in hebdomada Ia in Adventu Domini]. 4. Omnipotens Deus, qui pro nobis venit et siluit, veniet autem et non flevit, modo vos in patientia sua misericorditer adducat ad poenitentiam, ut tunc iustam eius valeatis sustinere censuram. R. Amen. b. Corrigat vos iudex exemplo sui praeconis, ut in deserto huius saeculi tamquam advenae et peregrini abstinentes vos a carnalibus desideriis, etiam superflua vestrum lenocinia respuatis. R. Amen. c. Statuat vos modo ante faciem vestram, ut videntes ves-

tra peccata faciem eius in confessione praeveniatis, ne tunc terribiliter arguat vos et in conspectu angelorum et hominum sine fructu erubescatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *p. cft Mt. 5, 1-3 ; Mc. 1, 15 ; Lc. 3, 1-65; 1 Petr: 2, x1. ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 1V.

1659. ST. 612, 8: Benedictio in hebdomada Pentecostes.

Omnipotens Deus, qui quinquagesimum diem futurae remissionis ... doctrinam. Cfr n° 1086 : Deus, qui praesentem diem futurae remissionis ...

: À. 1831.

1660.

CRAc. f? 106v-107' {p. 498) : Benedictio in die octava Nativilatis B.M. Virginis [15 SEPT.]. a. Omnipotens Deus, qui sanctissimae virginis Mariae nativitatem mundo semper reddit celebrem, vobis, ea interpellante, aeternam largiatur salutem. Amen. | b. Concedatque, ut quam revoluto festo honoratis, gaudium ab ea reparatum aeternitatis, in fine saeculorum percipiatis. Amen.

680

BENEDICTIONES,

1660-1663

c. Quatenus, eadem mater et virgo vos in adversis et prosperis suo commendet Filio, de se pro nostra salute incarnato. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1661.

CANT. 112, 3 : Item alia benedictio [in festivitate S. Dionysii et sociorum] [9 Ocr.]. à. Omnipotens Deus, qui sanctos Dionysium, Rusticum et Eleutherium pro confessione catholicae fidei visitare dignatus est in ergastulo trusos, benedicat vos eorum gratissima intercessione, in huius saeculi ergastulo pressos. Amen. b. Conferat vobis suae largifluae miserationis pietate, quod est pollicitus prae amoris magnitudine, scilicet, ut pro quibuscumque petere vellent, petitiones eorum effectum mox acciperent. Amen c. Sitque eis affectus iugiter pro vobis orandi, vobisque eos honorandi, quatenus vestra honoratio, quam sanctitati illorum exhibetis, percipere mereatur petitionis illorum efficientiam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1662.

Ropa 26 : Benedictio in dominica Va post Theophaniam. a. Omnipotens Deus, qui seminavit bonum semen in agro suo, conspergat mentes vestras Spiritu sancto. Amen. b. Ipse vos adiuvet resistere super seminatorem zizaniorum per dexteram suae benedictionis, qui pro nobis dignatus est assumere fragilitatem carnis. Amen. c. Quatenus, quando tempore messis alligavit fasciculos ad comburendum, dignetur vos congregare in horreum suum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 13, 24-30 (evangelium buius diei). Cette bénédiction propre s'apparente pour le fond, mais non pour la forme, à celle du n° 855 : Deus, qui bonum semen in sua Eeclesia serere consuevit …

1663.

BR. 75 : Benedictio feriae

IVae [in Sexagesima].

a. Omnipotens Deus, qui seminavit in vobis bonum semen, irriget illud imbre sui Spiritus et incrementa largiatur, ne, exorto sole, arescat et sine fructu moriatur. R. Amen.

b. Eradicet ipse bonus agricola surgentes spinas avaritiae et

BENEDICTIONES, 1663-1665

681

totius saecularis concupiscentiae, ne immoderatius ascendentes germina vitae valeant suffocare. R. Amen. c. Quatenus verbum eius audientes corde bono, sic fideliter teneatis, ut indeficientem fructum in patienta afferatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 8, 4-15 (evangelium: Sexagesimae). ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 22Y,

1664. BR. 104 : Benedictio feriae sextae [in hebdomada IIIa Quadragesimae]. a. Omnipotens Deus, qui sitienti populo aquam de petra produxit, inspiret cordibus vestris toto desiderio iustitiam sitire, fontemque spiritalis gratiae indesinenter invenire. R. Amen. b. Mentes vestras inebriet spiritalibus aquis, ne quando in huius vitae itinere lacescatis. R. Amen. c. Quo, peracto vitae huius labore, ad perpetuae quietis refrigerium mereamini pervenire, ubi nec esurire possitis ultra, nec sitire. R. Amen. Quod ipse praestare. *çfr Numer. 20, 1-3 et 6-13 ; et Io. 4, 5-42 (epistola e£ evangelium buius diei). ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 305.

1665. MONTMORENCY

20 : Benedictio in ordinatione clericorum.

a. Omnipotens

Deus, qui supra familiam suam ministros

vos constituit,

vos benedicat,

fidelitatemque

et prudentiam

vobis concedat. R. Amen. b. Ut immaculatos vos custodientes, digne ministerium vestrum impleatis, et in omnibus sicut Dei ministros vosmetipsos exhibeatis. R. Amen. c. Sicque omnium corda ipse dirigat, ut nec pastoribus obedientia gregis, nec gregibus desit cura pastoris. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. 2 Cor. 6, 4 c. comparez 7? 1081 : Deus, qui populis tuis ... (littera c?) : À. 1852 : “ut nec pastoti obedientia gregis, nec gregi unquam desit cura pastoris". Lucp. 9o.

682

BENEDICTIONES,

1666-1667

1666.

EGBERT {0 125-1267 ($. 95) : Item alia benedictio [super regem]. a. Omnipotens Deus, qui te ad regendum populum paternae sedis solio disposuit sublimare, misericorditer suae servitutis obsequio dignetur corroborare, donisque caelestibus locupletari. Amen. b. Accendat in te ignem perfecti sophismatis et flagrantiam geminae caritatis, quibus nobiliter instructus et regni fastigium sagaciter valeas educere, et hostium iacula triumphaliter defringere. Amen. c. Quatenus, doni caelestis munere ditatus, per praesentis aevi curricula gloriosus deducas atque mandata sanctae legis feliciter teneas, ut ad Christum, qui via et veritas est, feliciter

valeas pervenire. Amen. Quod ipse praestare. *c, Christum ... est] Io. 14, 6. PARIS 943, fo ri41V-142T (Sherborne) ; 987, fo 11oV-11i' (Razzsey ?) : a. caelestibus] add. te faciat in omnibus Parts 987 E: et veritas] vetitas [et vita : add. supr. lin.] PARIS 987. Cfr n° 1760 : Oznipotens Dominus ... : LAN. xo4d : a. Deus] Dominus pletati] locupletare c. pet] ozz. sanctae] sacrae.

locu-

Bénédiction probablement d'origine anglaise.

1667.

S. GALL 881 : Alia [benedictio super regem tempore synodi]. a. Omnipotens Deus, qui te populi sui voluit esse rectorem, ipse te caelesti benedictione sanctificans, aeterni regni faciat esse consortem. Amen. b. Concedatque tibi contra omnes fidei christianae hostes visibiles atque invisibiles victoriam triumphalem, et pacis et quietis ecclesiasticae felicissimum te fieri longe lateque fundatorem. Amen. c. Quatenus, te gubernacula regni tenente, populus tibi subiectus, christianae religionis iura custodiens, undique tutus, pace tranquilla perfruatur, et te [in] concilio regum beatorum collocato, aeterna felicitate ibidem tecum pariter gaudere mereatur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Bn. 279 (#5. BRAUNSCHWEIG f? 777-787) ; C. fo 77-787 (n° 205); HuzsCA 55 (in coronatione seu ordinatione regis) ; ROUEN £9 90-1007 ;S. GENE. 1674520103 Bnux. 589, f? 39V-407 ; PARIS 955, 0 34V-357 ; 13313, f? 55 : a. Omnipotens Deus] Deus omnipotens Bn. sanctificans] sanctificet et Bn. b. Concedatque tibi] concedat ei ROUEN ; Concedat tibi PARIS 953 ecclesiasticae] ecclesiae sanctae C., W. te] oz. W fundatorem] latorem HusscA c. te] eo ROUEN populus] pro populis W. tibi] sibi RouEN subiectus] subiectis W. tutus]

BENEDICTIONES, tutis W. perfruatur] tueatur BR. tecum ROUEN.

1667-1670

683

et te] et eo ROUEN

tecum] cum eo

*Selon dom Laporte (Hwesra, LV ; en note), cette bénédiction serait de type allemand carolingien : il cite à l’appui les mss. de Salzbourg, Augsbourg (C), S. GENEV., Mayence, Cambrai, Sens n° 8 (allemand ?). Le ms. de Cambrai qu'il cite est sans doute le Paris 13313. A l'appui, nous pouvons ajouter Bn., S. GALL, et peut-être le Pontifical de S. Amand du XIIe s. (Paris 953). Nous avons l'impression que c'est aussi le cas de W. et peut-étre de BRux. Cfr n° 745 : Deus omnipotens, qui te populi sui ... : BR. (uf supra).

1668. BR. 128 : Item alia [benedictio in Coena Domini].

a. Omnipotens Deus, qui transiturus ad Patrem tradidit nobis signaculum perfectae suae dilectionis, faciat vos miserationum suarum per omnia memores et eiusdem creditae dilectionis usque in finem tenaces. R. Amen. b. Adiciat

vobis fidelem custodiam

verae

humilitatis,

ne

alter alteri se praeferentes, indivisae caritatis unitatem superbiendo scindatis. R. Amen. c. Quatenus, in ipso fonte vivo abluti ab omni sorde terreni pulveris per immaculatum eius sanguinem, ad Patrem, quo ipse transivit, et vos transeatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Io. 13, 1-17 (evangelium diei).

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 377.

1669. W. 125 : Alia benedictio quotidiana. a. Omnipotens Deus, qui Unigeniti Filii sui ovem perditam propriis humeris voluit ad stabula reportari, sua vos dignetur benedictione ditari. Amen. b. Et, qui reperta oves suos congratulari sibimet iusserat, vobis omnibus pervium interni gaudii aditum patefaciat. Amen. c. Quatenus drachma sic nostri Caesaris lucidos referat vultus, ne hoc in aevo moeror ab eo nosse grege ullus. Amen.

Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 15, 4-10; 20, 22-25.

1670. MowTMORENCY

cantu [25 DEC.].

I:

Benedictio

in Natali Domini

in Galli

684

BENEDICTIONES, 1670-1672

Omnipotens Deus, qui Unigeniti sui gloriosa nativitate ... efficiat. Cfr n° 1643 : Omnipotens Deus, qui incarnatione Unigeniti sui ... : O. 302, 1.

TO7E

O. 307, 1 ; R. 2490, 4 : Benedictio de Passione Domini. a. Omnipotens Deus qui unigeniti sui passione tribuit vobis humilitatis exemplum, concedat vobis per eundem humilitatem percipere suae benedictionis ineffabile donum. Amen. b. Ipsius resurrectionis percipiatis consortia, cuius patientiae veneramini documenta. Amen. c. Quo ab eo sempiternae vitae munus percipiatis, per cuius temporalem mortem aeternam vos evadere creditis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Paraphrase de la collecte des Rameaux de Con. 73, 1 : Omnipotens sempiterne Deus, qui humano generi ad imitandum humilitatis exemplum, Salvatorem nostrum carnem sumere et crucem subire fecisti ; concede ptopitius, ut et patientiae ipsius habere documenta et resurrectionis consortio mereamur (mereatur C). Per". Cette oraison est reprise du Gélasien : “Deus, qui humano genere..." (V. 329) ; "Omnipotens ..." (uz supra : À. 558 ; Sacr. friplex 1108, etc. ; cfr Bruylants, Oraisons, IT, n° 783). L'attribution au dimanche de la Passion dans O-R est fautive : il s'agit bien des Rameaux. Ax. fo 47Y ; C. fo 23V-247 (n? 53 : alia in die Palmarum) ; CANT. 28, 2 (feria IIa de Passione) ; DURAND 31 ; EGBERT f? 85v-86r (5. 65-64) ;MAGD. 20 ; PL 78, 81 (Feria IVa Maioris Hebd.) ; Nevers 80 ; Ros. 13b ; RoDA 5 1 (Feria IV/a de Passione Domini) ; RouEx f? 37; S. Garr 866 ; S. MicH. 51 ; S. GENEv. 42 (Feria IIa et IIIa Maioris bebd.) ; Torrosa LXV ; UrnECHT 31 ; W. 17 ; Wzsr. 566 (per hebdomadam sanctam) ; WiEN 630, 6 ; BRux. 589, fo 117 (Feria IVa in Parasceve) ; PARIS 733, £0 1437 (Feria IVa in Passione Domini) ; 943, fo 115 et 953, f? 10Y (Feria IVa Hebdom. sanctae) ; 961, fo 257 (/2.) ; 967, £o 1817 (in die Veneris sancta) ; 987, £9 26Y-27 (alia de Passione) ; 1238, f9 55V-547, et 2291, f? 52 (Feria IVa Hebd. sanctae) ; 13313, fo 12V-13° (alia de Passione) ; 13315, fo 10r (Feria IVa Hebd. sanctae) : a. passione] passionem O.,

RopA vobis] nobis W (zzs. PM) b. Ipsius ... documenta] Auferat a vobis cor lapideum is qui, iactis lapidibus, et duritia cordis a se repulit turbam Iudaeorum DurAND, PARIS 733 et 967 percipiatis] percipiamus O., W. (zzs. E) c. Quo] Quod DunANp ; Qui NEVERS sempiternae] supernae DURAND petcipiatis] participetis (participiatis PARIS 951) DURAND aeternam] aeterna O. N.B. On se s'explique pas la raison pour laquelle DuRAND second membre différent à celui de tous les manuscrits (7).

a substitué un

1672

BR. 111 : Benedictio feriae Vae [in hebdomada IVa Quadragesimae]. a. Omnipotens Deus, qui Unigenito suo et iudicium dedit et sua opera, faciat vos per integritatem verae fidei a peccati morte resuscitari. R. Amen.

BENEDICTIONES,

1672-1674

685

b. Inspiret vobis et Patrem in Filio et Filium in Patre competenter honorare,

ut in tribus unam

essentiam confitentes,

vitam aeternam mereamini hereditare. R. Amen. c. Ut, cum audita voce Filii Dei procederemus de monumentis, det vobis in iudicium condemnationis

non

venire, sed,

ut ipse promiserat, a morte ad vitam transire. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *cfr Lc. 7, 11-16 ( ?) : evangelium buius diei ; et Yo. 5, 25-29 (ex missa defunctorum). ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 32.

1673. S. GALL 870 : Benedictio in dominica tertia [post octavam Pentecostes].

a. Omnipotens Deus, qui Unigenitum suum ad ovem direxit erroneam, per ipsum vos ad mansionem perducat sempiternam. Amen. b. Et interim vos a leonum et luporum defendat insidiis, donec ad secura pascua conscendatis. Amen. c. Ut fiat de vobis gaudium in coelis, quod per fidem diabolum devicistis in terris. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *1 Petri 5, 6-11 et Lc. 15, 1-10 (epistola e£ evangelium diei). C. fo 58Y-391(7? 90) ; DURAND 76 ; W. 61 : dominica quarta post Pentec. — S. GENEV. 78 : dominica tertia. — PARIS 967, fo 1857 : dominica tertia post oct. Dent. : a. erroneam] errabundam Paris Et] Ut Paris c. Ut] Et Duran», W. Ut fiat de] Det PARIS quod] qui Paznrs.

1674. O. 305, 1 : Benedictio in Purificatione beatae Mariae [2 FEBR.] a. Omnipotens Deus, qui Unigenitum suum hodierna die in assumpta carne in templo voluit praesentari, benedictionis suae vos munere fultos, bonis operibus faciat exornari. Amen. b. Et qui eum ut legem adimpleret ministrum voluit effici legis, mentes vestras instruat legis suae spiritalibus documentis. Amen. > c. Quo ei et pro turturibus castitatis seu caritatis munera offerre valeatis, et pro pullis columbarum Spiritus sancti donis exuberetis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr COR. 27, 2 : Omnipotens sempiterne Deus maiestatem tuam supplices exoramus, ut sicut unigenitus filius tuus, hodierna die, cum nostrae carnis sub-

stantia in templo est praesentatus ..." (collec/a diei) : cfr Bruylants, Oraisons, IT,

686

BENEDICTIONES, 1674-1675

n° 765. Cfr V. 829 : “Deus, qui, hodierna die, Unigenitus tuus in nostra carne quam assumpsit pro nobis in templo est praesentatus ..." (co/lecta gelasiana diei). 4.-t. Lc. 2, 22-32 (evangelium diei). AE. f? 35 ; BR. 63 et 222 ; C. f? 13 (n° 24) ;Canons f? 95Y-967 ;CANT. 84, 1; DuRAND 143 ; EGBERT f? 112V-113' (5. 86) ;HuescA 26 ; Koup. f? 5v-6r ; LAN. 912 ; LEOFRIC 71 ; Lucr. 82 et LyoN 226* ; MAGD. 14; MEAUX 4 ; NEVERS 72; PL 78, 46 ; Ros. 35 ; RoDA 25 ; ROUENf? 76 et f? 100-1017 ; S. GALL 865 ; S. Mic. 11 ; Sr. 608, 7 et 617, 6 ; S. GENEV. 122 ; SALZ8B. 4 ; TonrosA LXV ; UrrECHT 81 ;

W. 10; West. 624 ; Wien 628, 4 ; BRUX. 389, f? 28-207 ; PARIS 733, f? 149Y ; 734,

f9 145* ; 820, 10 3Y-4* ; 945, f? 111* ; 955, 19 25Y-26" ; 961, fo 43V-44" ; 962, fo 272Y 5 967, £o 189" ;987, 0 16; 1258, fo 147; 2291, f0 327 ;9428, f? 59 ;9458, f? 5Y;

13313, f? 7 ; 13315, f9 6 ; 17336, fo 1667 : a. bonis] bonisque PARIS 734 benedictionis ... exornati] suam in vos infundat benedictionem Lucp. b. Et qui] Quique Az., CANT., LAN., Ros. adimpleret] impleret SArzs. documentis] instrumentis SALZB. b. om. PARIS 734 c. ei] ozz. Ros. seu caritatis] om. ÂE., ROB. ; suae catitatis W. ; PARIS 17336 ; et caritatis S. Gaz, W. (zzs. E) ; vel catitatis BR., PARIS 734 Spiritus sancti] spiritualibus WEsr. donis] dono Panis 820 exuberetis] exornemini PARIS 734 et pfo ... exubetitis] putificatis mentibus praesentari, bonisque operibus fulti, ad gaudia aeterna pertingere valeatis LucGp. (Cfr Con. 27, 2 : **... praesentatis, ita nos facias purificatis mentibus ptaesentari").

1675.

BR. 22 : Benedictio in vigilia Nativitatis Domini : ' Hodie scietis! [24 DEC. ]. 4. Omnipotens Deus, qui ut vos a lege peccati absolveret, Unigenitum suum in similitudine carnis peccati, factum sub lege, mittere dignatus est, in bona voluntate sua perfecte vos exuat veterem cum actibus suis hominem, qui in novitate Spiritus eundem Filium eius habetis et infirmitatis vestrae participem et regem coheredem. R. Amen. b. Det vobis sobrie et iuste et pie humilem eius adventum excipere et competenter venerari, ut cum secundo non iudi-

candus, sed iudicaturus apparebit, indemnes

eum

mereamini

in sua gloria contemplari. R. Amen. c. Quatenus per hoc salutare commercium digne vos faciat inter adoptionis filios computari, unde idem mediator noster Filius hominis dignatus est nominari. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Rom. 8, 3 et Colos. 3, 9 b. Tit. 2, 12-13 ; cfr COR. 5, 1 : Deus ... venientem quoque iudicem secuti videamus" (co/lecta diei) : cfr Bruylants, Oraisons, I, 1? 410 c. pet ... commercium] cfr secreta in nocte Nativitatis : ? Accepta tibi sit, Domine ..., per baec sacrosancta commercia... COR. 6, 2 (Bruylants, Oraisons, IT,

n° 12) ; intet ... filios] cfr Galat. 4, 5 ; Ephes. 1, Se

N.B. Le ms. de Magdeburg intervertit en “a” : ut vos] vos ut. Nous donnons la version de celui de Braunschweig, fo 6v, qui nous paraît plus exacte.

BENEDICTIONES, 1676-1678

687

1676.

BR. 200 : Alia [benedictio in dominica XVIa post Pente-

costen].

a. Omnipotens Deus, qui ut vos sanctificaret per suum sanguinem extra portam passus est, voluntarie vos portantes eius

improperium extra castra exire faciat secum. R. b. Auferat vos in peccato mortuos, confitendo tiae latibulis, ut vivificatorem vestrum in porta rentem inveniatis. R. Amen. c. Quatenus, vivificati ad gaudium matris poenitentiam resurgatis, qui delectationibus mortem

peccati per consensum

Amen. de conscienvobis occurecclesiae per consentientes.

vos lapsos non ignoratis. R.

Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Hebr. 13, 12-13. ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 57.

1677. BR. 287 : Item alia [benedictio in dedicatione ecclesiae].

a. Omnipotens Deus, qui Verbum caro factum est, ut in vobis habitaret, de vivis lapidibus templum suum in medio vestri sanctum construat, unde ipse habitator et custos in perpetuum non recedat. R. Amen. b. Et, qui caelum et terram implens domum hanc peculiarem suo mancipavit nomine, aures super eam hodie tendat, oculos

misericorditer aperiat, ut intervenienti salutari hac hostia, quam indigni offerimus, nullius votum hic irritum fiat. R. Amen. c. Erigat hodie coram vobis scalam Iacob. pertingentem ad caelos, per quam et ascendentes angeli preces vestras in excelsum deferant, et descendentes ab immundorum spirituum vos pravitate defendant. R. Amen. Quod ipse praestare. S2 ION

14 12betti2. s

6:361. 287 12x

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 80r. &

1678. AUCH 25, 20 : Benedictio feriae IIIae in octavam Paschae. a. Omnipotens Deus, qui voces prophetarum implevit per unicum Filium suum, ipse extendat super vos suae benedictionis gratuitum donum. Amen.

688

BENEDICTIONES,

1678-1680

b. Quique coram discipulis dignatus est comedere partem piscis assi et favum mellis, dignetur mentes vestras saginare spiritualibus donis. Amen. c. Quatenus, aperiens vestrum sensum, ut intelligatis quas de ipso sunt scripturas, perveniatis ad divitias sine fine mansuras. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 24, 36-47 (evangelium buius diei). RoDA 57 : c. ut] oz.

quas] quae

petveniatis] et perveniatis.

1679. AUCH 26, 27 : Benedictio in octava Pentecostes. a. Omnipotens Deus, qui vos ad completionem dierum Pentecostes dignatus est perducere, ipse vos dignetur sua benedictione perfundere. Amen. b. Concedat mentes vestras spe sancta illuminare, et in omnem fidei veritatem inducere. Amen. c. Quatenus eum diligentes et sermonem eius servantes, Spiritus Paraclitus manens vobiscum in aeternum faciat esse felices. Amen. Quod ipse praestare dignetur. b.-c. Cfr Rom. 5, 1-5 (epistola sabbati Pentec.) Ropa 79 : in diem sanctum Pentecostes ; UrRECHT 51 et PARIS 734 : feria secunda post Pentecosten : b. spe sancta] Spiritu sancto Ropa, Paris ; Spiritum sanctum U'rnEcHT illuminate] illuminati RopA inducere] induci Ropa, Panrs; perducere UrRECHT c. manens] ozz. vobiscum] vos UrRECHT.

1680. S. GALL 883 : Benedictio in anniversario dedicationis ecclesiae.

a. Omnipotens Deus, qui vos annua huius templi dedicatione dignatus est laetificare, ipse vos aeterna benedictione dignetur sanctificare. Amen. b. Concedatque vos mente et corpore castificatos, fieri prons templum, et habitaculum Spiritus sancti sempiternum. men. c. Quatenus tali habitatore gaudentes, et Spiritu sancto ferventes, inter mundana discrimina semper caelestia desideretis, et ad haec quandoque possidenda pervenire possitis. Amen. Quod ipse praestare. *b. Cfr x Cot. 6, 19 fieri proprium templum] Cfr Con. 206, 2 : “ut ... fiat templum Dei vivi" (ad baptizandum infirmum).

BENEDICTIONES,

1680-1681

Canons fo 143-144 (fonds Baluze n° 379 ; Paris, Bibl. Nat. : XI, baluzier, in Eph. Lit. 69, 1955, p. 257) ; C. f? 74Y (n9 196) ;DURAND Pontifical 12e siècle (Lyon, Bibl. Munic. 570, f 311 ; ed. Andrieu, du 12e siècle, n° XVII, 82) ; S. GENEv. 161 ; W. 86 ; BRux. 389, f?

689 s. ; ed. F. Com 192 ; LuGD. 86 ; Ponfifical romain 40Y ; PARIS 953,

fo 35 ; 961, f? 42 ; 967, f? 195" ;10576, f? 92" ;13315, £9 34 ;13315, f? 32 ; 17336,

fo 169 : a. annua] anniversaria PARIS 967 huius ... dedicatione] istius aulae dedicatione S. GENEv. ; dedicationis huius templi Paris 967 b. castificatos] castigatos DuRAND, BRUx.; castitatis Paris 967, S. GENEV., W.; castigatis Lucpn. c. et ad] ad PARIS 967. Cfr n° 1794 : Omnipotens sempiterne Deus, qui nos annua ... : SALZB. 18 : in dedicatione ecclesiae : a. Deus] sempiterne Deus vos] nos b. vobis] vos. Comparez b. avec le n° 1681b : mente ... castificatos] oz. proprium] suum sempiternum] qui proprium Filium suum Dominum nostrum Iesum Chtistum pfo vobis elegit immolari.

1681.

S. GALL 882 : Benedictio in dedicatione ecclesiae.

a. Omnipotens Deus, qui vos hodierna die ad dedicationem istius aulae dignatus est adunare, ipse vos caelesti benedictione dignetur locupletare. Amen. b. Concedatque vobis fieri templum suum et habitaculum Spiritus sancti, qui proprium Filium suum Dominum nostrum Iesum Christum pro vobis elegit immolari. Amen. c. Quatenus, mente et corpore purificati, habitatorem Deum in vobismetipsis semper habere possitis, et aeternae beatitudinis hereditatem cum sanctis et electis possidere valeatis. Amen. Quod ipse praestare. €

EDEN P EGO T6 T9Iet ROma9 22 fieri templum suum] Cfr Con. 206, 2 : ut ... fiat templum Dei vivi" (ad bapzizandum infirmum).

BR. 273 et 286 ; Canons (Ba/uze 379, £0 143Y-144) 1 (cfr n° 1680) ; C.£9 747 (19 195) ; DuRAND 190 ; HuESCA 55 ; Koup. f? 17 ; MONTMORENCY 6 (In Inventione S. Crucis et anniversario dedicationis ecclesiarum) ; Pontifical du 12e s. n° XVII, 79 (Andrieu, p- 194) ; S. GENE. 160 ; UrRECHT 116 (n consecratione altaris) ; W. 85 ; PARIS 967, fo 194V ; 13315, f0 33V-347 ; 10576, f? 1417 : a. vos] nos PARIS 967 dedicationem] consectationem UTRECHT aulae] ecclesiae Bn., HurscA; altatis ÜrRECHT ; altaris vel aulae DURAND hodierna ... locupletare] annua huius templi dedicatione dignatur laetificare, ipse vos aeterna benedictione dignetur sanctificare MONTMORENCY b. Dominum ... Christum] ozz. MONTMORENCY vobis] nobis Bn., HuescaA, PARIS 967 elegit] voluit MONTMORENCY immolati] crucifigi PARIS 967 c. habitatorem] habitaculum W. (zzs. Pm-P : habitatorem) Deum]

Dominum DunRAND. in... valeatis] semper in vobis habere et aliquando cum sanctis in caelo habitare possitis MowrMORENCY. Comparez b. avec le n° 1680b. *D'aprés dom Laporte (Huesca, 53, en note), cette bénédiction est une adaptation d'une formule carolingienne commune aux mss. français d'une part, et germanoitaliens de l’autre; elle en représente la forme germano-italienne. Il cite, outre certains de nos mss. : Sens, zz;. 8 ; Riga (V/az. Borgh. 14) ; Würzburg ( ?) XIle s. (Carpentras, ms. 67) ; Mayence (Princeton Univers.) ; Mont-Cassin (Vat. lat. 9430) Rome-Constantinople (Mazarine 536 à Paris).

690

BENEDICTIONES,

1682-1684

1682.

Bn. 208 : Benedictio in dominica XIXa

[post Pentecosten].

a. Omnipotens Deus, qui vos promissionis patrum tribuit esse participes, eorum vos faciat coheredes. R. Amen. b. Ut, qui in Adam de paradiso lugetis eiecti, per Christum gaudeatis eodem redeunti. R. Amen. c. Ut alios ipsius imitatione vitae reconcilietis aeternae. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Rom. 15, 8 ; Galat. 3, 29

DUCIT

Got 192227

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 59V.

1683.

CRAc. f? 98 (D. 496-497) : Benedictio in Assumptione B. M. Virginis [15 AUG.]. a. Omnipotens Deus, qui vos sanctissimae Dei genitricis et perpetuae virginis Mariae Assumptionem sollemni gaudio facit frequentare, benedictionem, quam per eam mundo dederat, plenius vobis largiendo infundat. Amen. b. Quique hanc ante partum et post partum virginem custodivit immaculatam,

vobis tribuat mentis castitatem volun-

tariam. Amen. c. Quatenus, paradisi portam, quam per eandem vobis vere creditis apertam, quandoque possitis intrare iucundam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Omnipotens ... frequentate] Cfr Con. 6, s (ad completa Natalis Domini in nocte) : Da nobis, quaesumus Domine Deus noster, ut qui nativitatem Domini nostri Iesu Christi nos frequentare gaudemus ..." b. post partum ... immaculatam] Cfr antiph. II nocturni in festivilatibus B. Mariae Virginis : "Post pattum virgo inviolata permansisti" ; et #/#imum responsorium in matutinis Annuntiationis : "Gaude, Matia Vitgo ... et post partum, Vitgo, inviolata permansisti".

1684.

SENS I, f? 92 (n? 2) : Benedictio super Regem.

a. Omnipotens Deus regali culmine tibi sublimato benedicat, regnumque tibi commisso optata pace disponat. Amen. b. Ab omni hostili incursione defendat, atque superbiam inimicorum te vincente substernat. Amen. c. Quatenus,

Ecclesia

huiusmodi labor caelesti praestare dignetur.

tot

cladibus

dono

ditetur.

pressa

Amen.

relevetur,

Quod

et

ipse

BENEDICTIONES,

1684-1687

691

*Pontifical du Xe s. conservé depuis 1805 à St. Petersbourg (Q. v. I, 35): Liber pontificalis ecclesiae senonensis (dans Eph. Lit. 71, 1957, p. 32, ed. F. Combaluzier, selon le ms. Paris, B. IN., fonds Baluze 379, p. 168-169).

1685. RoDA 158 : Benedictio in dominica IIIa de Adventu.

a. Omnipotens Deus repleat vos variarum donis gratiarum, qui in suo iudicio illuminavit abscondita tenebrarum. Amen. b. Ipse vobis concedat aeternae remunerationis bravium, quando in futuro manifestavit consilia cordium. Amen. c. Quatenus, viam Domini in primo eius adventu ad cor dirigentes, ad aeternam beatitudinem in secundo perveniatis ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Cas TR GCOr WA ES b. concedat ... bravium] Cfr Philip. 3, 14 cordium] Cfr x Cor. 4,5 c. viam ... ditigentes] Cfr Io. 1, 23.

quando ...

1686.

Ros. 49b : Benedictio in tertia feria [per annum]. a. Omnipotens

Deus, rerum

omnium

formator,

qui tertia

die telluris ac maris vastitatem verbi sui potentia statuit ac locavit, det vobis huius mundi periculosa devincere naufragia, atque hostilia vos superare faciat tentamenta, qui tumida premens maris fluctivaga, calcabile suis sacris vestigiis iter firmavit ineffabiliter per aequora. Amen. b. Arceat in vobis rerum

carnalium oblectamenta

illicita,

immittatque in cordibus vestris bonarum florentia virtutum germina, ac irriget castitatis rore sanctissimo. Amen. c. Ille quoque vos fructificare concedat virtutum omnium incrementis, qui terras virentia gramina ac diversa fecundatim germina producere iussit. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Cfr Gen. 1, 9-10, 15 ; Mt. 14, 22-25 ; Mc. 6, 45-52; Io. 6, 16-21 Gen. 1, 11-12.

b.-c. Cfr

1687.

BR. 115 : Alia [benedictio in dominica de Passione]. a. Omnipotens Deus reseret vobis aurem cordis, ut eius ad spiritalem profectum audiatis, et auditionem | operum exhibitione compleatis. R. Amen. sicut ut, credere, omnia per veritati b. Erudiat vos vester Abraham credidit Deo et reputatum est ei ad

verba illam pater iusti-

BENEDICTIONES, 1687-1690

692

tiam, ita et vos in fide eius hereditatem capietis repromissam. R. Amen. c. Quatenus, in die Domini, quem videre datum est fideli Abrahae,

et

vos

cum

mereamini

illo

feliciter

exsultare.

R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b.-c. Io. 8, 46-59 (evangelium buius diei) ; Rom. 4, 5 ; Hebr. 9, 15 (epist. diei). ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 33Y.

1688.

PARIS 953, fo 2 : Benedictio in primo mane [Natalis Domini] [25 Dzc.]. Omnipotens Deus, respice de caelo plebem tuam... descendere de caelo. Cfr n° 1923 : Respice, omnipotens Deus, de caelo plebem tuam ... venire de caelo : A. 1807.

1689. Mis. Mix. 751 : Bemedictio Adriani et Natalrae [16 IUN.].

in festo sanclorum. martyrum

Omnipotens Deus respiciat vota vestra, qui Adrianum... esse participes. Cfr n? 1765 : Omnipotens Dorinus respiciat vota vestra ... : LMS. 802.

1690. RoDA 42 : Alia [benedictio in Quinquagesima].

a. Omnipotens Deus, revelata facie gloriae tuae speculari imaginem Filii sui vos faciat, et transformare de virtute in virtutem concedat. Amen. b. Cordium vestrorum caecitatis nebulam ipse abstergat, qui caecum sedentem in via aspexit, et visionis claritatem huius lucis perpetua miseratione concessit. Amen. c. Sensus vestros ab omni peccati contagione emundet, et ritibus angelicis raptos ex aequore mundi, secum felices ad caeli sidera vehet. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. 1 Cor. 13, 12 (epistola diei) ; Ps. 83, 8

b. Lc. 18, 31-43 (evangelium diei).

BENEDICTIONES,

1691-1692

693

1691.

Bn. 282 : Alia [benedictio in tempore bella]. a. Omnipotens Deus Sabaoth, qui confortavit seras portarum suarum Sion, ponat in finibus vestris pacem et in virtute brachii

sui inimicos

vestros

conterat,

ut dormiatis

et non

[erit] qui exterreat. R. Amen. b. Auferat gladium, ne terminos vestros transeat, et insur-

gentes contra vos caelesti virtute potenter allidat. R. Amen. c. Ponat inimicos vestros sicut stipulam ante faciem venti, ut hii in curribus et hii in equis, vos autem in nomine Domini fiduciam et turrim fortitudinis habeatis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. j et non ... exterreat] Levit. 26, 6 ; Ierem. 46, 27 ; Soph. 5, 13 *g. Ps. 147, 13 €; Ps..82, 14; 19, 8 et 60, 4.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 78Y.

1692.

LAN. 106b : Alia [benedictio in monasterio]. a. Omnipotens Deus, sanctarum mentium habitator, vos benedicat, et in cordibus vestris perpetuam sibi mansionem constituat. Amen. b. Ab omnibus vos perturbationibus interius exteriusque munitos efficiat, consolatoremque Spiritum sanctum vobis attribuat, et in proposito sanctae religionis, in quo vos Deo devovistis, perseverabiles reddat. Amen. c. Quatenus, in hac peregrinatione, sub eius piissima protéctione inculpabilem vitam ducentes, ad eorum consortium, quorum exempla imitamini, intercedente beato 2/lo, pervenire feliciter valeatis. Amen. Ile vos benedicat de caelis, qui per crucem et sanguinem passionis suae nos redemit in terris. Amen. Quod ipse praestare dignetur. . *;. Ille ... sanguinem passionis : cfr ORA. Vis. 566. or Wesr 665b : im professione monachorum : d. habitator] inhabitat Benedicto.

c. illo]

125, 2; Ros. 51b; Omnipotens Dominus sanctarum mentiunt habitator ... : CANT. c. illo] b. vobis] ozz. RoB. Panis 945, f? 143 (Sherborne) : a. Deus] Dominus

Benedicto Cawr., Ros. (cfr #° 1764).

694

BENEDICTIONES, 1693-1694 1693.

LMS. 454 : Benedictio IIIae feriae post vicesima [—IVam dominicam. Quadragesimae]. a. Omnipotens Deus sit vobis in labore adiutor, et in rigore abstinentiae consolator. Amen. b. Inediam quoque vestram deliciis spiritalibus foveat, et animam sanctis virtutibus impleat. [Amen].

c. Ut eo adiuvante, sanctum pervenire possitis ad Pascha, ob cuius amorem nunc affligitis carnem vestram. Amen. Praestante sua misericordia, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. *Le ms. ne sépate pas les membres 7 et c. ; mais la contexture le demande.

1694.

PL 78, 55 : Benedictio in Quinquagesima. à. Omnipotens Deus sua vos benedictione confirmet et imminenti quadragesimali abstinentiae aptos efficiat. Amen. b. Quique caeco supplicanti per divinitatis potentiam lumen restituit, caecitatem vestri cordis clementissimus illumi-

nator abstergat, et lucis suae radiis mentes vestras benignus illustret. Amen. c. Quatenus, vitiorum sordibus emundati et caritatis ardore solidati, caelestem hereditatem percipere valeatis illaesi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Lc. 18, 31-43 (evangelium diei) 1-13 (epistola diei). AE. f? 40Y ;CANT. 13, 2 ; DURAND

c. catitatis ... solidati] cfr 1 Cor. 13

18 ; EGBERT f? 82 (p. 61 : IVa feria in capite

feiuttii) ; LAN. 68b ; MAGD. 17 ; NEVERS 75 ; ROB. 9c ; ROUEN f? 30V-31Y ; S. Mrcu. 20; ST. 609, 6; S. GENEV. 24 (n capite ieiunii) ;WEST. 544b ;BRUX. 389, f? 8; Panis 733, fo 141Y ; 043, f0 1137; 955, f? 8" ;061, fo 22 ; 987, f? 21 (IVa feria de ieiunio) ; 1238, f? 22V-23T ; 2291, fo 36" ; 9438, fo GV ; 13315, fo 7V-8* : a. abstinentiae] abstinentia CANT. efficiat] dignetur efficere MAGDp., WEsr. b. divinitatis] add. suae CANT. abstergat] clarificet illuminator ... vestras] ac Ax. illustret] illustrati concedat MAGD., Wesr. Quique ... illustret] Concedatque vobis, ut qui affligendo carnem ab alimentis abstinetis, sectando iustitiam a culpa ieiunetis. Amen ** S, GENEv. c. Quatenus] add. et PARIS 733 ; add. gratia ipsius S. GzNEVv. catitatis... solidati] continentiae praesidiis adofnati S. GENEv.

**Cfr À. 370 (beb. IT. Quadr. feria 11.) ;V. 1045 (sabbato Quatuor Temporum septembris) ; Sacr. friplex 9xo (sabbato tertiae hebdomadae in Quadragesima) : “Praesta, quaesumus Omnipotens Deus, ut qui se affligendo carnem ab alimentis abstinet, sectando iustitiam a culpa ieiunet" (Cfr Bruylants, Oraisons, II, no 857). On remarquera l'adaptation faite pour le catéme pat S. GENEv., pat substitution d'une otaison gélasienne au membre **b" de cette bénédiction pour la Quinquagésime, qui, lui, fait allusion à l'évangile du jour.

BENEDICTIONES, 1695-1696

695

1695. LAN. 63a et 143a : Bemedictio apostoli [29 Nov.].

im vigilia sancti Andreae

a. Omnipotens Deus sua vos benedictione locupletet, qui beatum Andream sublimavit praeconio dignitatis apostolicae. Amen. b. Concedatque vobis ipsum habere intercessorem in caelis, cuius devote praevenitis in terris diem sollemnitatis. Amen. c. Ipsiusque quoque interventu queatis scandere alta caelorum, quo processit idem per crucis passionem, sequendo Dominum ac magistrum. Amen. Quod ipse praestare. *. benedictione locupletet] locupletet benedictione LAN. 65a. AE. £o 112V-1137 ; CANT. 117, 3 ; EGBERT f? 120V (p. 91-92) ; MAGD. 45 ; S. Mic. 113 ; PARIS 943, f? 1387; 987, fo 77Y ;Wesr. 652 : a. Omnipotens Deus] Deus sublimavit ... apostolicae] aposlocupletet] circumdet EGBERT omnipotens

tolicae dignitatis praeconio sublimavit tatis in terris MacD.,

S. Micu., Wzsr.

D. in … sollemnitatis] diem sollemnic. processit] praecessit Ar., CANT.

ac] et Wzsr. ; oz. alii.

1696. O. 313, 3 ; R. 254, 2 : Alia benedictio in quotidianis diebus.

a. Omnipotens Deus sua vos clementia benedicat, et sensum in vobis sapientiae salutaris infundat. Amen. b. Catholicae fidei vos documentis

enutriat, et in sanctis

operibus perseverabiles reddat. Amen. c. Gressus vestros ab errore convertat, et viam vobis pacis et caritatis ostendat. [Amen]. Quod ipse praestare. *Cfr n? 1927 et 1930 (ci-dessous) : Respiciat [ad] vos placata divinitas... :LMS. 545 ; Moz. Ps. (wodèle de base)**. GALL 879; C. £o 13v-147 (#0 26); LAM». 604; LrornRic 248 ; RoDA 162; S. f0 28 : 13313, et 192Y, et 159Y fo 951, PARIS ; 5 635, WIEN ; 112 W. ; 104 S. GENEV.

!5.77) ; LAN. 102a ; MAGD. 56 ; S. Mic. in quotidianis diebus— EGBERT, fo 102Y-103( feria 87 ; Wzsr. 656b ; PARIS 945, f? 127"; 967, £o 1887 ; 9438, fo 15V : quotidiana, 197; ; DURAND Ila — Cawr. 72, 5 : ad primam — .AMIENS, p. 115, note XCIX bus clericorum — Urrecur 112; PARIS 733, f? 156 et 953, fo O1Y : zm ordinationi 28 et S. Mrcx. DunAND 61 ; PARIS 733, f? 1457 : in feria IIa Rogationum — MAG. 96 (p. 62) ; LAN. f° Ecsznr 74; £9 Ax. — Pentecostes octav. post IVa dominica : 6o ; 2291, [oET2oR 85i; ROB. 24b ; PARIS 943, fo 1227 ; 953, f? 19 ; 987, f? 47V-487 58-597 ; BRUX. 389, dominica V'. post Pentec. — Nevers 96 ; PL 78, 177 ; Rouzw f? post Pentec. : a. Deus £o ur : dominica VI. post Pentec. — BR. 216 : dominica XXIlla in] ozz. Br., LAN., Macp., PL 78, ROUEN, S. Ganr, S. GENEV., Dominus Ros. b. sanctis] bonis AMIENS, PARIS 733 vobis] nobis AMIENS WEsT., PARIS 733 voet viam] viamque AMIENS, PARIS 733 c. vestros] nostros AMIENS Cfr n° 1767 : Ros. O pacis et caritatis caritatis] et pacis AMIENS nobis bis]

24b (ut supra).

696

BENEDICTIONES, 1696-1697

Cfr n° 1775 : Omnipotens et misericors Deus, sua vos clementia, meritis ... : Pontifical de Durand de Mende, eZ. M. Andrieu (zzs. ROUEN, Bibl. munic. ms. 575, A. 27bis, XIVe s.), Benedictio episcopalis et generalis in missa, n° V. : a. Deus] et misericors Deus benedicat] meritis et intercessione beatae Mariae, vel talis sancti benedicat.

Cfr : Deus Pater omnipotens sua vos clementia ... : SALZ. YY : de sancta Trinitate : b. Catholicae fidei] in] oz. a. Omnipotens Deus] Deus Patet omnipotens c. Gressus] Sanctus quoque Paraclitus gressus Unigenitus Dei Filius catholicis pacis et] ozz. **Cfr n° 1927 : Respiciat ad vos placata divinitas ... : Moz. Ps. 362 : ad matutinum in psalmo IIo, Lo et VI? : a. Omnipotens ... benedicat] Respiciat ad vos placata b. in] oz. Cfr n° 1927 et 1950 : Respiciat vos placata divinitas ... : LMS. divinitas 545 ; Mis. Mix. 400 : de Ramis Palmarum : a. Omnipotens ... benedicat] Res-

piciat vos placata divinitas

c. vobis ... catitatis] pacis vobis.

1697.

LAN. 97b: Item benedictio in Natali sanctae Mariae [8 SEPT.]. a. Omnipotens Deus sua vos dignetur protectione benedicere, qui hunc diem per Nativitatem beatae Mariae fecit clarescere. Amen. b. Et, qui per eam Filium suum voluit nasci, eius intercessione ab omni vos faciat adversitate defendi. Amen. c. Quo in praesenti aevo eius meritis et precibus adiuti, sempiterna valeatis gratanter felicitate perfrui. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. clarescere] Cfr V. 5 ; Con. 6, 1 ; Sacr. triplex 173, etc.(collecta missae in nocte Natalis Domini) : “Deus, qui hanc sacratissimam noctem veri luminis feci5zi illustratione clarescere ... c. felicitate perfrui] Cfr ibidem : *... eius quoque gaudiis in caelo perfruamur" (cfr Bruylants, Oraisons, II, n° 347). EcgerT f? 116V (p. 89); CANT. 108, 1 (m vigilia ;HuEscA 38 ; MAGD. 42; Ros. 41b ; S. MicH. 104; Sarzs. 16 ;UTRECHT 96; WEST. 643a; PARIS 733, fo 1527 ; 943, f? 1357 ; 961, f? so, et 58 (Zn commemorationibus B. M. Virginis) ; 987, fo 71 ; 13315, f? 29 : a. hunc diem] humano generi diem HuzscaA ; vos ad commemoftationem beatae Mariae virginis fecit convenire, qui UTRECHT (erreur du copiste ?) pet ... clatescete] pet commemorationem beatae Mariae fecit clatescere PARIS 961, f? 58 ; sollemni ieiunio pro beatae mariae meritis vos fecit praevenire CANT. c. aevo] ozz. UTRECHT, PARIS 961, fo 58, SALZB. PARIS 961, £0 55 : benedictio unius matronae vel plurimarum, et 83* : in festo S. Annae (26 Iur.) : deux adaptations de la bénédiction du 8 septembre : a. Nativitatem ... Mariae] commemorationem beatae IN. (f? $5), Annae( f? 837). b. Et qui eam fecit coruscare miraculis, nos exornet bonorum opertum incrementis. Amen (f? 55) b. Ut, qui ex eius utero Mariam matrem suam virginem gloriosam nasci voluit, eatum intercessione ab omni vos faciat adversitate defendi. Amen (f? 837). c. aevo eius] eius(f? 55) ; earum (f? 837).

BENEDICTIONES,

1698-1700

697

1698. CAHORS f? 1237 : Benedictio in dedicatione ecclesiae.

a. Omnipotens Deus sua vos gratia benedicat, et ab omni malo defendat. Amen. b. Et, quia pro honore ad dedicandum templum advenistis, faciat vos perseverare in operibus bonis. Amen. c. Ut, quando ipsius iussu, de hoc saeculo migraveritis, tam perfecti inveniamini, ut cum gaudio sanctorum coetibus aggregari mereamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. PARIS 733, f? 154V : a. sua] oz.

b. om.

c. Ut quando] Et qui.

PARIS 953, fo 81V-827 : zn zzargine :. S. Martialis Lemoviensis episcopus composuit hanc benedictionem" : 7. pro honore] hodie pro eius honore templum] hoc templum 6; Ut] Bt.

IN.B. S. Martial, évêque de Limoges (IIIe s.), peut difficilement être l'auteur de cette bénédiction !

1699. Lowc. 67c : In festo unius doctoris et confessoris benedictio. a. Omnipotens Deus suae gratiae vos laetificet distributione, qui beatum N. Christi confessorem magnificavit gratuita adoptione. Amen. b. Et, qui ipsius merita praefulgida clarificavit soli Deo possibilibus miraculis, vos bonorum operum, quae signis praevalent, perficiat incrementis. Amen. c. Quo, tam dilecti Domini effecti seduli imitatores, quasi ipsius familiares ad aeternos introducamini honores. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *£. seduli] sic Jege, ut in LACY, Joco : saeculi.

1700. "CANT. 60, 4 : Benedictio in dominica Va post Pentecosten.

a. Omnipotens Deus suae vos miserationis dono locupletet, et aeternae benedictionis ubertate fecundet. Amen. b. Brachio vos suae fortitudinis ubique defendat, qui in se sperantes superna felicitate laetificat. Amen. c. Prospera vobis suae pacis in hoc saeculo tribuat, et coronam regni caelestis in futuro concedat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Is. 62, 8. Mac».

28 et S. Mic.

58 : dominica IIa post octavam Pentecostes ; WEST. 603b :

dominica IIIa post Pentec., et 669 : pro pace : a. suae vos] vos suae

benedictionis]

698

BENEDICTIONES,

1700-1703

superadd.clementet ^ b. vos … fortitudinis] quoque divinae fortitudinis vos t. Vobis ... saeculo] pacis et na felicitate] sempiternae felicitatis iucunditate regni caelestis] vitae cum sanctis omnibus. salutis in hoc saeculo vobis

I7OI. CANT. 57, 3 : Benedictio in dominica octavae Pentecostes. Omnipotens ducat.

Deus Trinitas, unus

et verus,

Pater... intro-

Bn. 165 : De sancta Trinitate. Cfr n° 1804 : Omnipotens Trinitas, unus et verus, Pater ... : PL 78, 116.

1702. RoB. 56a : Benedictio in tempore bella. Omnipotens Deus, triumphantium gloria, quem numerosa non vincunt vexilla,... Cfr n° 1228 : Deus, triumphantium victoria, quem numerosa non vincunt vexilla ... : CANT. 127, 2.

1703. O. 315, 2 : Alia [Benedictio in quotidianis diebus].

a. Omnipotens Deus universa a vobis adversa excludat, et suae super vos benedictionis dona propitiatus infundat. Amen. b. Corda vestra efficiat sacris intenta doctrinis, quo possint repleri beneficiis sempiternis. Amen. c. Quatenus exsequenda intelligentes et intellecta exsequentes, et inter adversa mundi inveniamini indemnes et beatorum spirituum efficiamini coheredes. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr Cor. 202, 28 : Omnipotens sempiterne Deus, universa nobis adversa propitiatus exclude..." b.-c. Cfr Con. 202, 25 : Excita, Domine, tuorum corda

fidelium, ut sacris intenta doctrinis, et intellegant quod sequantur, et sequendo fideliter apprehendant" (orationes cotidianae). C. fo 16 (4? 55) ; LAM8. 606 ; LEorRIC 249 ; RoDA 172 ; S. GALL 880 ; Sr. 622, 5 ;

W. 121 ; WIEN 636, 7 ; PARIS 9438, fo 147 et 13312, f9 32 : alia in quotidianis diebus— DuRAND 109 : Z/ez alia in sabbato Quatuor Temporum septembris — MAGD. 33 et S. Micn. 75 : dominica XIX, post octav. Pentecostes — AE. fo 87; CANT. 68, 4; Lan. 87e ;RoB. 28a ;EGBerT f? 100Y (5. 76) ; Wzsr. 612a ; PARIS 943, f? 1257; 2291, f0 125V : dominica X X. post Pentec. — PARIS 953, f9 22V et 987, £9 59 : dominica XX. post octav. Pentec. — PL 78, 186 ; BRUX. 389, f9 24-257 ; NEVERS 100 ; PARIS 1238, f? 164v ;ROUEN f? 66V-67Y : dominica XXI. post Pentec. : a. Deus] Dominus

BENEDICTIONES,

1703-1705

699

NEVERS . adversa] add. propitiatus Cawr., PARIS 987; adversantia LEOFRIC propitiatus] clementet Cawr. c. Quatenus] add. et AxE., Cawr. (supra lineam), Lams., MaGD., Nevers, PL 78; Ros., Ropa, Rouen, $. Mic, $r., Wrzsr., Wien ; add. ad DURAND (5. PARIS 951, fo 1777).

"Adaptation anglaise : in reconciliatione ecclesiae : BGBERT f 787 (p. 58) ; MAGD. 131132 ; Ros. 113a; S. MicH. 145 ; UrnEcHT 117 ; PARIS 955, f? 92V (add. vel cimiterio) : a. vobis] add. et ab hoc templo (vel domo), vel cimiterio b. vestra] convenientium ad hanc reconciliationem t. Quatenus] add. et UrREcHT et inter] inter mundi] add. ab omni sorde peccatorum abstersi (abstricti UrRECHT, purificati MAGD.) efficiamini] add. in caelesti regno MAGp. "Adaptation néo-gallicane du 18e siècle : LucD. 9x : benedictio pro quacumque die : b. Sic corda vestra sanctificando benedicat et benedicendo sanctificet, ut vobiscum, imo in vobis, eum iugiter habitare delectet. R. Amen. c. Omnium peccatorum vestrorum vincula solvat, et ad gloriam sempiternam pervenire vos faciat. R. Amen. Quod vobis ipse praestare dignetur, cuius regnum et imperium sine fine permanent in saecula saeculorum. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis ... IN.B. Seul le premier membre est identique ; les deux autres diffèrent.

1704. LonG. 37c : Benedictio in dominica XIIa [post Trinitatem].

a. Omnipotens Deus, universi boni fons et fluvius indeficientis gratiae, faciat vos ad implorandam clementiam suam per Christum fiducialiter semper assurgere. Amen. b. Det vobis phantasiis cessantibus, recta semper et utilia cogitare, et apertis cordis auribus, loquentem intrinsecus Dominum exaudire. Amen. c. Quo Spiritu Domini veraciter illustrati, soluto linguae vinculo, valeatis speciosis laudibus altissimum venerari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Mc. 7, 31-37 (evang. domin. Xlae).

1705. ToRTosA, n° 646 (p. 171) : Benedictio im vigilia Natalis Domini [24 Dzc.]. a. Omnipotens Deus vestram ad aeternam beatitudinem excitet intentionem, quia hanc sacratissimam noctem sui nativitate Filii voluit esse sollemnem. Amen. b. Et, qui faciem eius hodie in confessione praevenitis, cum eo in aeterna amoenitate, se opitulante, regnetis. Amen. c. Efficiatque vos in huius vigiliis noctis ita pervigiles, ut ab aeternae noctis tenebris, suae interventu

nativitatis red-

dat extorres. Amen. Quod ipse praestare dignetur, cuius regnum et imperium sine fine permanea[n]t in saecula saeculorum. Amen. Benedictio Dei Patris omnipotentis... Ka. comparez n° 321 : Benedicat vos Omnipotens Deus, vestramque ad superna excitet intentionem ... : O. 303, 1. b. et c. diffèrent.

700

BENEDICTIONES,

1706-1708

1706. LAN. roob : Benedictio in Natali sancti Clementis [23 Nov.]

a. Omnipotens Deus vestrorum cordium arcana purificet et

benedictionis suae vobis tribuat incrementa, qui, hodierna die, sancti Clementis festivitatem devote vobis concedit cele-

brare. Amen. b. Ab omnibus eius intercessionibus vitae praesentis periculis exuamini, et virtutum spiritalium ornamentis induamini. Amen. c. Quo illius adiutorio fulti, sic Domino serviatis in terris, ut ei coniungi valeatis in caelis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. AE. f? 112 ;CANT. 117, 23; WEST. 652a ; PARIS 943, f? 1387 et 987, fo 77°: $. Clementis — RoB. 44a : in Natali sanctae Caeciliae (22 Nov.) : a. sancti Clementis] sanctae Caeciliae Ros. IN.B. Bénédiction d'origine probablement anglaise.

1707. MONTMORENCY 28 : Benedictio in sollemnitate Sacratissima Cordis D. N. Iesu Christi.

a. Omnipotens Deus vestros ad caelestia erigat animos, qui hanc diem Filii sui Sacratissimi Cordis adoratione voluit esse sollemnem. À. Amen. b. Et, qui nostra omniumque salute in signum sui amoris cor suum lancea perforari voluit, in cordibus vestris flammas suae caritatis accendat. R. Amen. c. Quatenus, sub eius cordis tegumento, nequissimi tela ignea exstinguere possitis, et in eo, in quo sunt vera gaudia, corda vestra in terris figere et in caelis habitare mereamini. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Texte sur papier collé à même le parchemin (f? 307) : b. Io. 19, 31-37 (evangelium festi) c. Eph. 6, 16.

Comparez n° 1708 a : Omnipotens Deus ... banc sacratissimam diem Nativitate Filü sui voluit esse sollemnem (modèle de la présente adaptation).

1708. MONTMORENCY 2 : Benedictio in Natali Domini [25 DEc.].

4. Omnipotens Deus vestros ad caelestia erigat animos, qui hanc sacratissimam diem Nativitate Filii sui voluit esse sollemnem. R. Amen.

BENEDICTIONES,

1708-1710

7OI

b. Et, qui per eamdem Nativitatem nova fecit omnia, vos a veteris hominis corruptione expurget. R. Amen. c. Quique, per eumdem Filium suum, cum nasceretur vilibus voluit indui pannis, ipse vos caelestium virtutum induat ornamentis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. cfr Colos. 3, 9. Cette bénédiction du XVIIIe siécle s'inspire de celle de O. 303, 1 : Benedicat vos Omnipotens Deus, vestramque ad superna excitet intentionem ... (n? 321). Comparez aussi n° 1707 a : Omnipotens Deus ... banc diem Filii sui Sacratissi-

mi Cordis adoratione voluit esse sollemnem (adaptation de cette bénédiction). De même n° 1709 a : Omnipotens Deus ... qui praesentem diem nostro iucundo in hancce urbem et ecclesiam nostram ingressu voluit esse sollemner. Lucp. 81.

1700. MONTMORENCY 27 : Benedictio pro sollemni ingressu Episcopi Aurelianensis. a. Omnipotens Deus vestros ad caelestia erigat animos, qui praesentem diem nostro iucundo in hancce urbem et ecclesiam nostram ingressu voluit esse sollemnem. R. Amen. b. Et, qui nos in alto loco in medio vestri positos esse voluit in alto virtutum gradu conversari, vobisque verbo et exemplo praeesse concedat, et in cordibus vestris ignem suae caritatis accendat. R. Amen. c. Et, sicut ex antiquo more reos a quibuscumque delictis et criminibus in hac insigni die a nobis voluit liberari, ita et vos a peccatorum vestrorum sordibus expeditos faciat immortalitatis suae luce vestiri. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Comparez n° 1708 a : Oznipotens Deus ... qui bane sacratissimam diem Nativitatis Filii sui voluit esse sollemnem.

1710. SENS I : Benedictio ad ordinandum Regem. Omnipotens deus victoriosum te atque triumphatorem ... potiri mereantur. &

Cfr 59 1358 : Extendat omnipotens Deus dexteram ... (e.-2.) : PL 78, 259; etc. : invisilibus ... visibilibus] e. Victotiosum] Omnipotens Deus victoriosum continuo] continuum timorem] «dd. patiter visibilibus et invisibilibus f. felicem] add. et g. omnibus] cunctis.

IN.B. Cette bénédiction est un extrait de la longue bénédiction composée pat Hincmar, archevêque de Reims, pour le couronnement de Charles le Chauve (A. D. 843), éditée par Baluze, Capitularia regum francorum, 'T. II (Paris 1677, p. 304-305).

702

BENEDICTIONES,

1711-1713

ron PL 78, 47 : Benedictio in dominica tertia post Theophaniam. a. Omnipotens Deus vos ab omnium peccatorum maculis emundet, qui leprosum supplicem tactu proprio dignatus est emundare. Amen. b. Quique centurionis servum non aspernatus est visitare, ipse cordium vestrorum hospitium dignetur misericorditer introire. Amen. c. Sicque vos fidei suae plenitudine informet, ut cum sanctis suis in caelorum regno accumbere concedat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 8, 1-13 (evangelium buius diei). b. cordium ... hospitium] cfr LMS. 703, 766, 784 et 1167.

AE. fo 277-287 ; CANT. 11, 2 ; DURAND 9 ; EGBERT f? 80 LAN. 67c ;MaGn. 15 ; NEVERS 73 ; Ros. 8a ; ROUEN f? INatalezm Domini) et £9 25V-267 ; S. GALL 862 ; S. MacH. 14 post Natalem Domini) ; s. GENEV. 19 ; UrRECHT 17 ; Wzsr

(p. 59-60 : dominica Ia) ; 22V-23Y (dominica la post ; Sr. 608, 6 (dozzinica IVa 542b ; BRUX. 589, f9 6 ;

Paris 735, £0 1417 ; 734, 9 142V ; 945, f0 111Y ; 955, £9 6 ; 961, fo 20V ; 967, fo 1797 ;

987, f9 11 ; 1238, f? 15V ; 2291, f0 115 ; 13315, £0 6V ; 17336, fo 165Y (dominica IVa) : a. vos] om. PARIS 733 et 734 ab ... peccatorum] a peccatorum omnium DURAND maculis ... emundet] maculis dignetur emundare DURAND ; maculis mundando

dignetur absolvere MaGp., Wrsr. ; add. nos PARIS 733 supplicem] supplicatorem PARIS 733 proptio] ozz. PARIS 734 emundafte] mundare PARIS 967 ; curare DURAND b. Quique] Cumque DURAND ; Quicumque PARIS 967 et 17336 vestrorum ... dignetur] nostrorum dignetur hospitium PARIS 733 et 734 CA concedat] contendat S. GALL (erreur du copiste ou de l'éditeur ?).

1712, C. fe 22 (n? 49) : Benedictio in dominica Va in Quadragesima.

Omnipotens Deus vos benedicat et ad omnem rectae observantiae ... largitori per saecula. Magn. 35 ; S. Mic. 85 ; Wezsr. 535b : in sabbato Quatuor Temporum decembris : cfr les variantes de c" par rapport à C., au n° 286. Cfr n° 286 : Benedicat vos Omnipotens Deus, et ad omnem rectam … largitorem : À. 1819.

I713. Ropa 12 : Benedictio in dominica prima post Theophania. a. Omnipotens Deus vos benedicat, et capaces suae novitatis efficiat. Amen. b. Quo aeterni Filii sui Domini nostri infantiam digne frequentare concedat, et corpora vestra hostiam viventem, sanctam sibique placentem exhibeat. Amen.

BENEDICTIONES,

1713-1715

703

c. Quatenus in novitate sensus vestri reformati, et omnes in Christo unum corpus effecti, ad ipsius aeternitatem perveniatis securi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. capaces ... efficiat] Cor. 75, 4, etc. : capaces sanctae novitatis efficiat" (F. III bebd. VT. Quadr. ; cfr Bruylants, Oraisons, IL, n° 1150) b.-c. Rom. 12, 1-5 (epistola buius diei).

I714. S. GENEV. 52 : Benedictio sabbato [Paschae]. a. Omnipotens Deus vos benedicat, qui peracto senario numero die sabbati ab omnibus operibus quiescere, atque in condito homine sibi voluit domicilium praeparare. Amen. b. Praeparet sensus vestros ad se suscipiendum, ut ipsius mundum mereamini effici et semper esse templum. Amen. c. Ut, qui meruistis purgari unda baptismatis, ipsi in iudicio candidati praesentari valeatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. AGEN 2200222 P1 or 3 EG c. putgati ... baptismatis] Cfr V. 409, A. 666, Sacr. triplex 1247 ; Cor. 79, 10, etc. : F. VI. in Parasceve (cfr Bruylants, Oraisons, II, n° 777). Cfr n° 1076 : Deus, qui peracto senario numero ... admitias : GELL. 2018 : 4. Omnipotens ... benedicat] Deus die] add. sacto quiescere] quievisti atque ... praeparare] volens ut in homine condito ubi requiesceres tibi domiadd. ut b" : Exaudi preces supplicum ad dona tua cilium consecratis. Amen. vesb. (c) : Praeparet] Praepara clementiae fideliter occurentium. Amen €. om. ipsius ... esse] ipsi tibi proprie mereantur effici se] te tros] eorum sed in loco babet : Et ita ptaesentes famulos in hac vita protegas, ut in aeternam requiem tecum dominator admittas. N.B. On remarquera comment le texte original de GeLz. a été retravaillé par S. GENEV.

I715. PARIS 951, f? 192Y (DURAND 212) : De Corpore Christi benedictio. a. Omnipotens Deus vos benedicat, qui vobis devotis amicis et Filius suus panem angelorum praestat. Amen. b. Quique populo Israelitico praestitit panem habentem omne delectamentum et omnem saporem suavitatis, sentire vos faciat suae dulcedinis multiplicitatem. Amen. c. Detque vobis, sic in praesenti degustare caelestia, quae feliciter pertingere mereamini ad aeterna. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

704

BENEDICTIONES,

1715-1717

*ajoute d'uneautre main du XIVe siècle : Pontifical d'Autun (XIVes.) ; un des textes de base du Bénédictionnaire de Durand de Mende (eZ. Moeller, dans Quest. Lit. Par. 49, 1968, p. 131) : #5. PARIS, B. N. lat. 951, f? 192V (texte propre, étranger à Durand). 4. ES 772025 b. Sap. 16, 20.

3710: CANT. 8, 2 : Item alia benedictio [im die Natalis Domina] [25 DEC.].

a. Omnipotens Deus vos benedicat sua virtute inenarrabili, qui Incarnatione Verbi sui mundum perditum voluit reparari. Amen. b. Et, qui eius temporali Nativitate vos hodierna die dignatus est illustrare, mentes vestras purificet ab omni pravitatis errore. Amen. c. Quatenus, ipso largiente, novam nati Salvatoris infantiam pie suscipientes, eundem Deum et hominem cognoscentes, sanctificationis eius munera capiatis ovantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *;. munera ... ovantes] C/r L. 1253 ; V. 1 ; cOR. 5, 2 (secreta in vigilia Natalis Domini): “Da nobis, quaesumus … munefta capiamus sempiterna gaudentes" (cfr Bruylants, Orazsons, II, n° 177). PARIS 733, f? 139V et 13315, f? 3 (in züssa in aurora) : b. putificet] exuat Deum] Dominum PARIS 13315.

Ce

I717. WEST. 616a : Benedichio in vigilia utriusque festivitatis gloriosi Regis Eduardi et confessoris [4 YAN. et 12 OCT. ]. a. Omnipotens Deus vos dignetur benedicere, qui beatissimo regi Eduardo donavit prospera mundi despicere et nulla eius adversa formidare. Amen. b. Ut, cuius gloriosam commemorationem devotis sollemniis praevenitis, ipsius meritis preces vestras apud Dominum exaudiri sentiatis. Amen. c. Et post cursum vitae praesentis vos transferri faciat ad caelestia regna cum beatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*Le 5 janvier est la date du décès de saint Edouard (+ 1066) ; le 13 octobre, la date de la translation de son corps à l'abbaye de Westminster, en 1163.

a. Cfr Con. 23, x (collecta $. Sebastiani). Cfr n° 1718 : b.-c. sont identiques.

BENEDICTIONES,

1718-1720

705

TAI; WEST. 645b : Benedictio n translatione sancti Eduardi regis et confessoris [13 Ocr.].

a. Omnipotens Deus vos dignetur benedicere, qui beatissimum regem Eduardum sanctorum suorum collegio dignatus est sociare. Amen. b. Et, cuius gloriosam translationem devotis sollemniis praevenitis, ipsius meritis preces vestras apud Dominum exaudiri sentiatis. Amen c. Et, post cursum vitae praesentis vos transferri faciat ad caelestia regna cum beatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. O (Oxford, Bodleian Library, Raml. c. 425 : from Westminster) : b. devotis .. pfaevenitis] devote celebratis (wzei/Jeure version). Cfr n° 1717 : b.-c. sont identiques.

1710. Ropa 19 : Benedictio in Natali sancti Vincenti? [22 IAN.].

a. Omnipotens Deus vos dignetur benedicere, qui beatum martyrem suum et levitam Vincentium dignatus est coronare. Amen. b. Ipse vitiorum vestrorum incentiva dignetur exstinguere, qui illum tormentorum genere fecit superare. Amen. c. Quatenus, sua cooperatione et illius intercessione Spiritu sancto ferventes, in aeterna patria mereamini esse felices. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Diacre espagnol de Saragosse, martyrisé sous Dioclétien, en 304.

b. vitiorum incentiva] C/r LMS. 243, 252, 797, 1095 (en note : n° 19952) ; n° 665a 7012, 1395€, 1545b, 1614c, 1995a.

1720.

Ropa 17 : Benedictio in dominica ITa post Epiphaniam. a. Omnipotens Deus vos dignetur benedicere, qui Filio suo caelesti sponso ecclesiam suam dignatus est copulare.

Amen. b. Quique illum in Cana Galileae ipse vos veste nuptiali ad aeternum Amen. c. Dignetur auferre a vobis cor Galileae aquam convertit in vinum. tare dignetur.

nuptiis voluit interesse, convivium faciat introire. lapideum, qui in Cana Amen. Quod ipse praes-

706

BENEDICTIONES,

1720-1722

*Io. 2, 1-11 (evangelium buius diei) ; b. cum veste nuptiali] Mt. 22, 11-12 ferte ... lapideum] Ezech. 11, 19; 56, 26. PARIS 734, f? 142Y : a. suam] om.

c. au-

c. om.

172i. S. GENEV. 31 : Benedictio alia [im dominica IIa Quadragesimae].

a. Omnipotens Deus vos fructibus sanctis coronet et operibus benedictis adornet, faciatque talem sobolem germinare, quae in caelestem paradisum mereatur introire. Amen. b. Concedatque, ut ieiuniorum victimis a malis expiati, et per continentiam in caritate solidati, terrena blandimenta conculcetis et caelestia semper desideretis. Amen. c. Quatenus, per hanc observantiam heredes regni aeterni sitis, et plenum gaudium de vobis Ierusalem mater accipiat spiritalis. Amen. Quod ipse praestare.

1722. O. 311, 3 : Ala [benedictio in Adventu Domina].

a. Omnipotens Deus vos placito vultu respiciat et in vos suae benedictionis donum infundat. Amen. b. Et qui hos dies incarnatione Unigeniti sui fecit sollemnes, a cunctis praesentis et futurae vitae adversitatibus vos reddat indemnes. Amen. c. Ut, qui de adventu redemptoris nostri secundum carnem devota mente laetamini, in secundo cum in maiestate venerit,

praemiis aeternae vitae ditemini. Amen. Quod ipse praestare. *c. Cfr Con. 193, 6 (alia oratio de adventu) : "Preces populi

tui, quaesumus

Domini, clementer exaudi, #4 qui de adventu Unigeniti Filii tui secundum carnem laetantur, in secundo cum venerit in maiestate sua praemium aeternae vitae petcipiant”. C. fo 66r (n° 174) ; LeoFRIC 130 ; S. GALL 858 ; W. 39 ;WIEN 633, 5 ; PARIS 9458, £9 11Y et 13313, f? 22V-237 : jfem alia de Adventu Domini — BR. 7 ; RODA 157; S. GENEV. : dominica IIa in "Adventu — Ax. f° 10 ; CANT. 4, 2 ; DURAND 5 ; EGBERT fo 108" (5. 82) ;LAN. 88c; MaGp. 34; NEVERS 102 ; PL 78, 192 ; Ros. 29d; ROUEN f? 71; S. Mic. 82 ; Sr. 617, 1 ; UrRECHT 3 ; WEST. 534a ;BRUX. 589, fo 26Y-27T ; PARIS 733, f? 139" ; 734, f? 1417 ; 820, fo 137 ; 945, fo 126v ; 953, fo 247 ; 961, fo 15 ; 987, fo 2V-37 ;1238, fo 172Y ; 2291, f? 130V ; 13315, f0 23V-247 : dominica IIIa de Adventu (vel Ia ante Natalem Dornini) — Paris 967, £9 176v : dominica IVa de "Adventu : a. placito] placido Az., Br., C., Cawr., LAN., Leorrrc, Macp., Ros., S. GALL, S. Micu., S. GENEV., W. 39 (zs. PM, P), WEsT., PARIS 734, 820, 943, 951 (f? 1607), 967, 987 ;placato PL 78, RopA 157, UTRECHT 3, PARIS 953, 961, 1238, 13315, ROUEN donum] dona Ropa, W. ; Domini W (zzs. P) b. Et] Ut Az., W. (zs. E) hos dies] vos PL 78 incarnatione] incarnationis DuRAND, MAGD., Wzsr. fecit] add. esse Cawr., Ros., Ropa, S. GENEV., PARIS

BENEDICTIONES,

1722-1725

707

733, 734 c. Ut] Et DunANp, Ros., ROUEN, S. Garr, Urnzcur, W. (#5. PM) c. maiestate] add. sua Ax., Br., CANT., MAGD., NEVERS, Ropa, Ros., ROUEN, S. GALL, S. GENEv., UTRECHT, W. (#5. P), Wesr., WiEN, PARIS 734, 967 venerit] advenerit Ar. ; admittemini PARIS 734.

17235. Ropa 189 : Benedictio in tempore belli.

a. Omnipotens Deus vota vestra in bonis operibus dignanter suscipiat, et ab insidiis infidelium vos clementissima miseratione defendat. Amen. , b. Detque vobis famulis suis, quos pretioso Filii sui sanguine redimere

voluit,

invictricia

arma,

quibus

superare

valeatis

nequissimorum hostium sagatissima machinamenta. Amen. c. Dextera potentiae suae eorundem inimicorum colla prosternat, et vos invictos, hostium ferocitate compressa, pacifice pietatis suae clementia vivere concedat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Panis 967, f? 195v.

1724. CANT.

70, 4 : Alia benedictio [in dominica

X XIIIa

post

Pentecosten].

a. Omnipotens Deus zizaniorum de cordibus vestris auferat semina, et sanctae praedicationis monita ingerat salutaria. Amen. b. Mentium vestrarum arcana sua divina virtute penetret et penetrando sanctificet, et ad sancta desideria diligenter inflammet. Amen. c. Quo male pullulantis segetis radicibus evulsis, atque scandalorum spinis amputatis, sanctorum coetui coniungi valeatis in astris. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 13, 24-50 (dominica Va post Epiphaniam).

1725.

CANT. 119, I: Benedictio in Natali sanctae Luciae virginis [13 DEC.].

a. Omnipotens dominator saeculorum vobis indulgentiam tribuat delictorum, propitiusque vobis aperiat regna caelorum, qui propter vos visitavit claustra inferorum. Amen. — . b. Numquam vos permittat flammis gehennalibus cruciari

708

BENEDICTIONES,

1725-1728

aut a regno suo separari, sed beata Lucia virgini suffragante, beatorum spiritibus annuat consociari. Amen. c. Quae, columna immobilis in passione meruit existere, et post devicta supplicia gladio percussa caelestia scandere, adiuvet vos ad eadem gaudia posse pertingere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Wzsr. 654b.

1220.

Lo. 292 : Benedictio pro solo episcopo dicenda. a. Omnipotens Dominus acceptabile faciat hoc sacrificium, et patris nostri ////us, episcopi, pro quo offertur, solvat vincula peccatorum. Amen. b. Talemque pastorem illum nobis efficiat, ut pro bene gestis, se iudicante, remuneratione nobiscum sempiterna hereditet. Amen. c. Sicque eum, omni adversitate depulsa, glorificet, ut nos

cum eo et cum omnibus sanctis in caelo faciat coheredes. Amen. Praestet ipse Dominus et misericors, qui cum Deo Patre et sancto Spiritu unus Deus gloriatur in saecula saeculorum. À. Amen.

1727 MAG. 51 : Benedictio pro iter agentibus. a. Omnipotens Dominus angelum suum de caelis dirigat, qui viam famulorum suorum in salutis suae prosperitate disponat. Amen. b. Iter eorum praecedat et subsequatur, et ab omni eos hostili incursione potentiae suae dextera tueatur. Amen. c. Iusta ipsorum desideria compleat, votique compotes cum alacritate mentis et corporis remeare concedat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. c. Iusta ... compleat] Cfr Philip. 4, 19 : “Deus vestrum". S. Micx. 135; WEST. et] ac Wzsr. WEST.

67oc : a. viam] manu

... impleat omne desiderium WEsr.

c. ipsorum]

eorum

1728.

NEVERS costen.

99 : Benedictio in dominica XVIIIa

post Pente-

Omnipotens Dominus caelesti protectione vos circumdet... Cfr n? 1528 : Omnipotens Deus caelesti vos protectione … : O. 314, 4.

BENEDICTIONES,

1729-1732

709

|

1729. BREV. GOTH. 258 : Benedictio de IV9 dominico [de quotidiano] . Omnipotens Dominus caelestis benedictionis ... exsultetis in regno. Cfr n° 1529 : Omnipotens Deus caelestis benedictionis ... BREv. GOTH. 354.

1730. WEST. 671b : Benedictio pro navigantibus. a. Omnipotens Dominus, cui cuncta obediunt elementa, ipse vos in terra et in mari ab omni periculo sua benedictione defendat. Amen. b. Ipse, sic custodiat introitum et exitum vestrae navigationis, ut prosperum transitum obtineatis, portum exsultationis. Amen. c. Ut, sic de temporalibus eius beneficiis in gratiarum actione maneatis, ut a mundani maris perturbationibus exuti, ad

tranquillitatem aeternam perveniatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1/21 CANT. 5, 3 : Benedictio feria VIa [Quatuor Temporum in Adventu Domina]. a. Omnipotens Dominus, cuius Unigeniti genitrix post conceptam angelicae salutationis sermocinationem, in montana mox studuit conscendere, vos faciat per montana virtutum ad visionem pacis aeternae quantocius properare. Amen. b. Et, quem beatus Baptista Ioannes materno adhuc inclusus utero, motibus exsultationis meruit agnoscere, vos annuat eundem interno semper affectu diligere, sanctique Spiritus infusione iugiter exuberare. Amen. c. Quo, cum Maria ita Dominum in praesenti studeatis magnificare, ut in futuro cum ipsa sine fine in Deo salutari vestro mereamini exsultare. Amen. Quod ipse praestare dignetr *Lc. 1, 39-47 (erengelium buius diei).

1732. CANT. 123, 4 : Benedictio pro rege.

Omnipotens Dominus det tibi copiam suae benedictionis ... in terris.

710

BENEDICTIONES,

1732-1734

Cfr n° 1552 : Omnipotens Deus det tibi copiam suae benedictionis ... : PARIS 943, fo 142V-143! (Sherborne).

1733. O. 312, 3 : Benedictio in festo unius confessoris. a. Omnipotens Dominus det vobis copiam benedictionis, qui beatum Z//um sibi adscivit virtute confessionis. Amen. b. Et qui illum fecit coruscare miraculis, vos exornet bonorum operum incrementis. Amen. c. Quo eius exemplis eruditi et intercessione muniti, cuius depositionis diem celebratis, illi possitis in caelesti regione adiungi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. copiam benedictionis] cfr #° 17394 (Lo. 433, 20 : bened. thalami) ; Lo. 442,3 ; LMS. 149, 378, 525 et 1113 (n° 14994 : O. 313, 5 ; R. 254, 3 : bened. quotid. diebus). Ax. f? 116V ; CANT. 121, 5 ; EGBERT f? 1227 (p. 92-95) ; LAN. 101b et 95a (Zn natali sancti Medardi, 8 luw11) ; LEorRIC 175 ; Ros. 46d ; RoDA 112 ; ROUEN f? 93V-94r ; 'TogrosA LXV ; W. 107; PARIS 943, f? 140 ; 953, f9 32Y ; 961, f9 537 ; 987, f0 81 ; 1238, f? 144 ; 2291, f? 104 ; 9438, f? 12V; 10576, f? 9oY ; 13313, F0 25Y-26" ; 13315, f? 31 ; 17336, f9 175V : 4. copiam] «dd. suae AE, CANT., LAN. 95a ; RODA ; copiosam EcBERT, LAN. 101b, ROUEN, et Ros. benedictionis] benedictionem EGBERT, Law. 1o1b et Ros. illum] Medardum Law. 95a c. eius] add. et CANT., LAN., LEOFRIC, ROUEN.

Cfr n° 1553 : Oznipotens Deus det vobis copiam benedictionis : PL 78, 168 ; BR. 267; C. £o 69v (n? 182 : plurimorum confessorum) ; DURAND 184 ; HUESCA 49 ; Koup. f? 19 ; MAG. 47 ; NEVERS 93 ; S. GALL 877-878 ; S. MicH. 120; Sr. 621, 5 ; S. GENEV. 155 ; SALzB. 6 (in depositione S. Rudberti episcopi Salzburg. : + 27 mart. c. 718), 15 (de $. zAngustino : 28 AUG.), 17 (n translatione S. Rudberti : 24 SEPT.), 19 (in translatione S. Virgilii, episc. Salzb. : + 784 ; 26 SEPT.) et 22 (in depositione $. Virgilii : 27 Nov.) ; UrnEcHr 106 ; Wesr. 661b ; Wien 634, 5 ; BRUX. 389, f? 577 ; PARIS 733, f9 155Y; 734, f? 1517 ; 820, f? 13V; 967, f? 1947 : a. Dominus] Deus copiam] add. suae (praeter C., W1EN) vobis] nobis PARIS 734 beatum] beatos C. illum] illos C. ; Rudbertum (»£/ Augustinum, ve/ Virgilium) SArzs. adscivit] associavit PARIS, 95 1, f9 1597 ; acquisivit PARIS 734 b. Et] Ut Paris 733et734 . illum fecit] fecit illum Sazzs. ; illos fecit C. vos] nos PARIS 734 c. eius] eotum C. ; om. S. GENEV. ; eius et MaGp., Wesr. exemplis] exemplo SArzs. cuius] quorum C. depositionis] translationis SALZB. 17 et 19 illi] illis C.

1734. LMS. 1451 (Suppl.) : Benedictio in XVI? dominico de quodidiano.

4. Omnipotens Dominus det vobis misericordiam, quae conferat vitam. Amen. b. Inspiret petitionem, quae obtineat salutem. Amen. c. Donet dulcedinem suae dilectionis, quae vos extollat in laudem suae aeternitatis. Amen. Moz. Ps. 57: Ps. LXXV ad matutinum : benedictio. Mis. Mix. 647 : septimo domin. post Pentec. : a. Dominus] Deus.

BENEDICTIONES,

1735-1738

"iT

1735. PARIS 13315, f? 12Y : Benedictio in sabbato post Pascha. Omnipotens Dominus pervenire valeatis.

det

vobis

spiritualis

sabbati

…

*Pontifical de Trèves (?) du XIle s. adapté à St-Germain-des-Prés (PARIS, B. IN. Jar. 13315). Idem : PARIS 961, f? 28 et UTRECHT 40.

Cfr n° 1559 : Orrnipotens Deus det vobis spiritualis sabbati ... : DURAND 51.

1736. Lo. 100 : Bemedictio oblatae, quam. in sacrario benedicunt,

poenitentibus dandae. a. Omnipotens Dominus Deus veniam famulo suo tribuat, et culpam eius per sacrum corpus eius quod accepit, parcendo dimittat. Amen. b. Peccata eius ab eo suspendat, et delicta eius cuncta omittat. Amen. c. Criminum eius maculas abluat, et indulgentiam ei sua miseratione concedat. Amen. Per suam magnam [misericordiam].

2757: NEVERS 100 : Benedictio in dominica XI Xa post Pentecosten. Omnipotens Dominus dexterae suae perpetuo vos ... propitiationem. Cfr n° 1562 : Ozanipotens Deus dexterae suae ... : O. 314, 5:

1738.

Lo. 261 : Benedictio in missa quam sacerdos pro se dicere debeat. a. Omnipotens Dominus hos, pro quibus oblatum est hoc sacrificium, aeternitatis praemio muneretur. [Amen]. b. Det illis ducere quietam vitam in saeculo, et post aeterno gloriari de praemio. [Amen]. c. Ut illic omnimodam

felicitatem obtineant, ubi nos cum

illis post transitum collaetari os nostrae mortalitatis exoptat. Amen. Praestet ipse Dominus et misericors, qui cum Deo Patre et Sancto Spiritu unus Deus gloriatur in saecula saeculorum. À. Amen.

212

BENEDICTIONES,

1739-1741

1739. Lo. 433 (Suppl.) : Ordo ad thalamum benedicendum. a. Omnipotens Dominus huic receptaculo nuptiali copiam benedictionis suae impendat, et convenientes in eo sanctificatione perpetua benedicat. Amen. b. Omnis incursio malignorum spirituum ab hoc loco diffugeat, et visitatio angelica hic optata proveniat. Amen. c. Ita hic, donante Deo, connubii celebritas ut honestas coniugum non turpetur. Amen.

habeatur,

d. Sicque hic intrantibus ad nuptialem celebritatem, et opus et sermo sit utilis, ut lascivae non perferantur naufragium voluptatis. Amen. €. Qualiter, et nubentes pudicitiae honestas confoveat, et nubentium gaudiis aggregatos pax aeterna sustollat. Amen. [Praestet ipse Dominus et misericors ...] *g. copiam benedictionis] cfr Lo. 442, 5 ; LMS. 149, 378, 525, 1113 (7? 14992 : in missa quotidiana ; ibid. O. 313, 5 ; R. 254, 3) ; n° 17334 (O. 312, 3 : bened. unius confessoris).

1740. Lo. x19 : Benedictio ad consecrandum novum sepulcrum. a. Omnipotens Dominus hunc locum semper visitet, et in hoc tumulo quiescentium corpora animasque quiete sempiterna conservet. Amen. b. Procul ab hinc praestigia effugiat daemonum, et succedat caelestium claritas angelorum. Amen. c. Ut, cum

dies illa iudicii tremenda

advenerit,

fidelium

corpora, quae in hoc fuerint sepulcro recondita, ab omnibus delictorum sordibus expiet, et cum sanctis omnibus resurgant perpetim vivitura. Amen. Praestet ipse Dominus et misericors, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.

1741. BREV. GOTH. 315 : Benedictio ad Matutinum de V9 dominico [de quotidiano]. a. Omnipotens Dominus, in quo est pietatis immensitas, omni vos benedictione repleat, et propitius a malo defendat. R. Amen. b. Omnibus peccatis vestris Dominus clementer ignoscat, et sibi vos in aeternum placituros efficiat. R. Amen.

BENEDICTIONES,

1741-1743

713

.c. Atque ipsius sitis protectione securi, cuius estis gratiae dignatione redempti. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui est benedictus et vivit et omnia regit in saecula saeculorum. R. Amen. Bnzv. Gorn. (PL 86) 231 : in domin. Va post octav. Epiphan. ad Il. vesper.

1742. O. 313, 1 : Benedictio in natali virgimum.

a. Omnipotens Dominus, intercedentibus sanctis virginibus suis, N., vos dignetur benedicere, qui de antiquo hoste, non solum per viros, sed etiam per feminas voluit triumphare. Amen. b. Et qui illis voluit centesimi fructus donum decore virginitatis et agone martyrii conferre, vos dignetur et vitiorum squaloribus expurgare et virtutum lampadibus exornare. Amen. c. Quatenus virtutum oleo ita pectorum vestrorum lampades possint repleri, ut cum eis caelestis sponsi thalamum valeatis ingredi. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr Con. 7, 5 (Praefatio de nocte Natalis Domini ad sanctam. Anastasiant) : “VD ... omnipotens aeterne Deus, qui ut de hoste generis humani maior victoria duceretur, non solum per viros virtute martyrii, sed de eo etiam per feminas triumphasti..." b. Cfr Mt. 15, 8 et 23 c. Cfr Mt. 26, 1-13. A. fo 118 ; C. fo 717 (n9 187) ; CANT. 123, 2 ; EGBERT f? 123 (D. 94 : in ordinatione diaconissae) ; MAGD. 48 ; NEVERS 94 ; PL 78, 172 ;Ros. 48a ;ROUEN f? 97-987 ; S. Garr 878 ; S. Micx. 125 ; S. GENEV. 158 ; Urrecur 110 ; W. 110 ; Wzsr. 665a ;

WEN 635, 1 ; BRUX. 589, f? 397 ; PARIS 733, f? 154 ;945, f0 140" ; 953, f? 347 ; 961,

fo 547 ; 987, £0 82-857 ; 1258, f? 149! ; 0438, fo 137 ; 13313, f? 27 ; 15515,f? 321 : a. sed] verum b. decote] decoremque Cawr., Macpn., Ros., S. Mic, WEsr. agone] agonem Cawr., Macp., Ros., S. Mrcn., WEST. c. vittutum] catitatis C., S. GENEv.

Omnipotens Deus, intercedentibus sanctis … : BR. 272 ; DURAND 189 ; HUESCA 52 ; Kounp. f? 20V-21r ; LAN. 1o1e ; Ropa 118 ; UTRECHT 115 (7n consecratione virginum) ;

Paris 734, fo 151Y (Zn festo SS. Barbarae et Catharinae : 4 DEC.) ; 820, f? 147 ; 967, fo 1947 ; 17336, f? 174! : a. Dominus] Deus sanctis] ozz. Koud. sed] verum ; et agone] agonem b. Et] Ut PARIS 733 et 734 sed Paris 820 et 17336 t. vittutum oleo] oleo virtutum DURAND ; vos] nos PARIS 734 Koup. vestrorum] ozz. Koup., Paris 820, 967 et 17336 ; nostrorum oleo caritatis BR. repleri] impleri BR. (#5. BRAUNSCHWEIG ita] oz. PARIS 733 PARIS 734

fo 76)

valeatis] possitis BR. (#5. BRAUNSCHWEIG). *

1743. LAN. 99d: Alia [benedictio in festivitate Omnium Sanctorum] [r Nov.].

a. Omnipotens Dominus, laus et victoria sanctorum, qui per Mariae virginis partum triumphaliter genus humanum

714

BENEDICTIONES,

1743-1745

redemit, benedicere vos dignetur suffragiis omnium sanctorum au Amen. b. Quique apostolorum fidei dogmate, martyrum sanguinis effusione, sanctorum patrum operis exhibitione ac virginum castitatis amore, sanctam ecclesiam flore virtutum perornat,

corda vestra ad eorum exempla vigilanter accendat. Amen. c. Et, sicut hodierna die generaliter Omnium Sanctorum sollemnitate congratulamini, ita cum fructu boni operis perpetualiter eorum societati valeatis adiungi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. AE. f? 109Y-110! ; CANT. 115, 1 ; PARIS 943, f? 136Y et 987, fo 74v-757 : c. Et] Ut.

1744. 'TORTOSA LxvII : Benedictio in anniversario ecclesiae.

a. Omnipotens

Dominus,

loci huius benignissimus

custos,

adveniat, et templum vos gloriae suae dignanter inhabitando perficiat. Amen. b. Mentes vestras a terrenarum rerum cogitatione dimoveat, et sancti Spiritus clementer vobis dona concedat. Amen. c. Quatenus, qui ad huius templi dedicationem convenistis, aeternae vitae vobiscum gaudia reportetis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Con. 115, 2 (alia collecta feriae IV. post Pentecosten) : Praesta, quaesumus omnipotens et misericors Deus, ut Spiritus sanctus adveniens Zezzp/u nos gloriae suae dignanter babitando perficiat" €. Cfr Con. 197, s (praefatio in missa dedicationis ecclesiae) : “VD ... ut populus, qui in hanc ecclesiae domum sanctam convenit ... animarum quoque suarum salutem perpetuam consequa(n)tur”. Cfr V. 712 (/em) : “Vpn ... ut populus tuus in hac ecclesiae domum sanctam conveniens ... animatum quoque suarum salute perpetua consequatur’”’.

1745. LMS. 1148 : Benedictio in missa quotidiana quinta. a. Omnipotens Dominus peccatorum vestrorum maculas purget, et sua vos benedictione sanctificet. Amen. b. Repleat vos Dominus spiritualium dono virtutum, et perseverare faciat in bonis propositum vestrum. Amen. c. Sicque humilitatem vestram Dominus dignanter acceptet, ut suae vos pietatis remuneratione locupletet. Amen. Ipse, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum. À. Amen. *Cfr Manz, Druckformen, p. 28. Mis. Mix. 263 : in IV dominico post octav. Epiphaniae : c. Ipse ...] Per misericordiam ipsius Dei nostri ...

BENEDICTIONES,

1745-1747

715

S. GALL (#15. UTRECHT) 874 : dominica VIII. post Pentecosten — Ax. fo 83V-84r ; CaNr. 66, 3:; EGBERT f? 99V (5. 75) ; LAN. 87a ; MAGD. 32 ; Ro. 27a ; S. Mxcn. 71 ; ST. 614, 7; WEST. 609a ; PARIS 945, f? 124 ; 2291, f9 1247 : dominica XVI. post Pentec. (vel XV. post octav .Pentec.) - NEVERS 99 ; PL 78, 184; RoDA 147 ; ROUEN £0 64Y-65r ; BRux. 389, f? 23V-24* ;PARIS 955, f? 121Y ; 987, £0 56 ; 1238, f? 161V1627 : dominica XV II. post (vel XVI. post octav.) Pentec. — BR. 214 : Dominica XXTIa post Pentec. “Si iniquitates" : a. Dominus] Deus PL 78, Az., Br., S. GALL (UTRECHT), Sr., Wzsr., BRUX., PARIS 955 sanctificet] illustret b. Dominus] oz. dono] donis propositum vestrum] ptopositorum vestrorum NEvEeRs vc. Dominus dignanter] benignus.

17406.

Ona. Vis. 86 : In die sancti Amdreae apostoli benedictio ad vesperum [30 Nov.]. — a. Omnipotens Dominus, qui animam Andreae apostoli suscepit in cruce, ab omni cruciatu vos liberet damnationis aeternae. Amen. b. Et, quo praedicante acquisivit sibi populos credituros, eo precante credentes efficiat gloriosos. Amen. c. Ut exemplo apostoli sui, crucis Christi amatores effecti, et hic vitiorum superetis incendia, et post ad aeternitatis mereamini pervenire promissa. Amen. Brev. Gorn. (PL 86) 1263 et 1265 : ad I. vesperum et in laudibus : c. in fine: Per misericordiam. Cfr n° 1605 : RoDA 106 (variantes Zbidez).

1747. Mrs. Mix. 770 : Benedictio in festo sanctae Martianae virginis et martyris [xx IUL.].

a. Omnipotens Dominus, qui beatissimam Martianam virginitatis ac pudicitiae ornavit decore, mentes vestras expiet ab omni mundanae corruptionis contagione. Amen. b. Quique huic praestitit suam idolis non inclinare cervicem, a vobis arceat spirituum malignorum tentationem. Amen. c. Ac, sicut illa post victoriam laetatur cum Christo, ita eadem patrocinante, reduces vos gaudeatis fieri paradiso. Amen. Per misericordiam ipsius Dei. *Vierge, martyre à Césarée de Mauritanie (aujourd'hui Cherchell) en 305. Brev. Goru. (PL 86) 1149 : ad vesperum et in laudibus : b. huic] hic. — Ibidem Iur.) : 1159-1160 e£ 1161 : ad 1. vesperum et in laudibus S. Rufinae virg. et mart. (16 €. Ac] Bt. b. Quique] Qui vesttas] nostras a. Mattianam] Rufinam

T0

BENEDICTIONES,

1748-1750

1748.

LMS. 937 : Benedictio in diem sanctae Euphemiae [16 SEPT.]. a. Omnipotens Dominus, qui beatissimam Euphemiam nec serris dividi, nec virgis passus est vinci, inconcusse vos societ suae dilectioni. Amen. b. Quique eam angelorum manibus tutavit a flammis, protectione sua vos a vitiorum defendat illecebris. Amen. c. Ut, quae adiuta a Deo, suis meritis tot devicit supplicia, suis precibus praemia vobis praeparet infinita. Amen. Praestet ipse ... *S. Euphémie de Chalcédoine, martyre fêtée en ce jour par les Mozarabes de Tolède (Férotin, Liber Ordinum, 479, note 16). b. vitiorum ... illecebris] cfr #° 1646b (S. GALL 884: im die secundo in triduano ieiunio); n° 493a (LMS. 1068 : bened. unius iusti); n° 2041a (LMS. 172 : bened. $. Columbae) ; LMS. 219, 396 et 529 ; Lo. 258, 26.

1749. CANT. 03, 4 : Benedictio in vigilia sancti Dunstanr archieprscof [Cant.] [18 Marr]. a. Omnipotens Dominus, qui beatum archipraesulem Dunstanum magnificavit super sidera, eius meritis, cuius sacra praevenitis sollemnia, vobis larga benedictionis suae conferat munera. Amen. b. Et qui illum fidelem et prudentem dispensatorem in sua constituit ecclesia, omnia vestra abluat crimina, et vobis superna concedat munimina. Amen. c. Quatenus, ibi vobis post hanc vitam donetur habitatio, ubi ipse in sanctorum confessorum gratulatur consortio. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *S. Dunstan, arch. de Cantorbery (+ 19 mai 988). PARIS 987, fo 109V-110F : n vigilia unius confessoris : a. atchipraesulem Dunstanum] confessorem Z//uz.

1750. LMS. 335 : Benedictio missae ieiunii de IIa feria inchoante Quadragesima.

a. Omnipotens Dominus, qui est via, veritas et vita, ipse vos in hac via qua ingredimini benedicat. Amen. b. Quique sine fine unus Deus cum Patre et Sancto Spiritu

BENEDICTIONES,

1750-1753

217

regnat, ipse et initia vestra et fines a vanitate disiungat. Amen. c. Ut, quo inspirante, ieiuniorum haec inchoatis principia, per eum mereamini percipere de perfectione coronam. Amen. [Praestante sua misericordia, qui]. *a. Io. 14, 6.

1751. Lo. 92 : Benedictio in ordine poenitentrae. a. Omnipotens Dominus, qui fidelissimum famulum suum corporali corripit vulnere, ipse et illum et vos a corporis mentisque aegritudinibus expiet. Amen. b. Quique nostram in se suscepit infirmitatem, ipse vobis et illi tribuat tolerantiae sine fine mercedem. Amen. c. Sicque omnes in commune eius pietas foveat, ut nec corruptioni nostra salus deserviat, nec desperationi infirmitas illata succumbat. Amen. Brev. Gorn. (PL 86) 208 : feria V. ad vesperos de infirmis (post octav. Epiphaniae), et 210 : feria VI. ad matutinum (post octav. Epiphaniae) : a. fidelissimum ... suum] fidelissimis famulos suos omnes fideles infirmos et illum ... vos] illos et nos b. vobis] nobis ili] illis £&. Sicque] Sic commune] communi cottuptioni] cotrupta desetviat] desaeviat Amen] add. Per misericordiam ipsius.

1752. CANT. 102, 3 : Benedictio im natali sancti Iacobi apostoli [25 Iurr.]. a. Omnipotens Dominus, qui hunc diem beati apostoli sui Iacobi consecravit martyrio, vos aeterna benedictione sanctificet illius intercessionis suffragio. Amen. b. Et qui moriendo calicem Domini bibere non est cunctatus in terris, ipse vos apostolica defensione munitos, a cunctis peccatorum vestrorum nexibus solvat in caelis. Amen. c. Quo, sicut illum passio reddidit gloriosum, ita et vos integrae fidei quam praedicavit confessio, supernum faciat conscendere regnum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *

*b. Mt. 20, 20-23 : evangelium festi. Origine anglaise probable.

Paris 987, fo 96 ; Ws.

637 : a. suffragio] auxilio Wesr.

1753Macp.

[rxc] eri].

218:

Benedictio

im translatione

samcti

Benedicti

718

BENEDICTIONES, 1753-1756

a. Omnipotens Dominus, qui hunc diem sacratissimum fecit esse in translatione sanctissimi sui Benedicti, vos eius obtentu, aeterna benedictione concedat benedici. Amen.

b. Et cuius magisterio in terris voluit vos imbui, eiusdem consortio faciat vos in caelis perfrui. Amen. c. Ut, sicut congratulamini sibi celebrantes hunc diem honoris gratia, sic eo opitulante, mereamini secum possidere regna feliciter caelestia. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. D (Dublin, Trinity College).

1754. LMS. 1477 (Suppl.) : Benedictio ad missam de decimis. a. Omnipotens Dominus, qui in tabernaculis suis deferri praecepit decimas frugum, sanctificet votum, et totius catholicae plebis ad se diligendum provocet animum. Amen. b. Horum quoque substantiam abunde multiplicet, quorum votis honorari se prospicit. Amen. c. Ut, qui iussam eius persolvunt fideliter decimam,

num-

quam ad decimum revertantur, sed multiplici semper fruge laetentur et praesentium fructuum et futurum. Amen. [Praestante sua misericordia, qui in Trinitate]. 1755. LMS. 54 : Benedictio in die sanctae Caeciliae [22 Nov.]. a. Omnipotens Dominus, qui inter Valerianum atque Caeciliam spiritale sanxit esse connubium, ipse in vos caelestis concordiae tribuat incrementum. Amen. b. Quique Tiburtium fratris prece perduxit ad fidem, ipse per vos accendat plurimos ad diligendam aeternae gloriae mansionem. Amen. c. Ut horum semper foveamini praesidiis, quorum nunc patula exsultatione laetamini de triumphis. Amen. Praestante sua misericordia, qui in Trinitate. Bnev. Gorn. (PL 86) 1254 : ad vesperum : a. in vos] vobis b. accendat] ascendat c. Praestante ...] Per misericordiam ipsius Dei nostri. Mrs. Mix. 932.

1756. LMS 208; Mis Mix. 661 : Benedictio in diem S. Iuliani el Basilissae [7 IAN.].

a. Omnipotens Dominus, qui Iulianum et Basilissam ita gratiae suae opibus praemunivit, ut sic spiritalis coniugii

BENEDICTIONES,

1756-1758

719

copulo necterentur ne carnis commixtione ullatenus miscerentur, ipse vos ad eorum exemplum efficiat castimoniae dono sublimes, et in diligendo se fervore Sancti Spiritus coaequales. Amen. b. Et, sicut per illos effecit sibi vas mundissima, sic carnali

in vobis voluptate devicta, plurimos exemplo vestro accendat ad caelestia regna. Amen. c. Quique in eis donum contulit perfectae virginitatis, ipse vos omnibus purificet a delictis. Amen. d. Ut eos in commune omnes mereamur in illa beatitudine socios, quos in hac vita cernimus, etsi immeriti, habere comites

vel patronos. Amen. *Martyrisés à Antioche sous Dioclétien, les saints Julien et Basilisse jouirent d'une grande célébrité dans toute l'Espagne. Une église leur était dédiée dans le monastère Agaliense, sut les bords du Tage, à quelque distance de Tolède, dont S. Ildephonse fut quelque temps abbé (Férotin, Liber Ordinum, p. 450-451, note 7).

1757. Ona. Vis. 1109 : XVI Kalendas augusti. In die Sanctarum Iustae et Rufinae benedictio ad vesperum [16 Iur.].

a. Omnipotens Dominus, qui Iustam et Rufinam vasa sibi consecravit mundissima, vos in vasibus virtutum coronandos

statuat. Amen. b. Et qui illas fragmine vasculorum non passus est deiici, vos de adversis faciat semper victoriam promereri. Amen. c. Ut earum suffragio, quas fecit esse vas virtutum, lutei corporis in vobis fragmen solidare dignetur, qualiter sanctificatione praediti animarum et corporum, regna mereamini introire caelorum. Amen. *Célébres Soeuts martyres de Séville sous Dioclétien et Maximien, patronnes de l'église de Toléde, encote auoutd'hui (Férotin, Liber Ordinum, 471, note 17). Les calendriers mozatabes placent leur fête le 17.

Brev. Gorx. (PL 86) 1162 : ad II. vesperum : a. coronandos statuat] eligat coromedignetur] «44. Amen c. quas] quomodo b. illas] pet illas nandos Per misericordiam. reamini] mereamur

1758.

Ona. Vis. 1152 : LIII Idus augusti. In diem sancti Laurenti benedictio ad matutinum [xo AUG.].

a. Omnipotens Dominus, qui mentem beatissimi martyris sui Laurentii insuperabilem et flammis fecit esse et nummis, amoveat omnem petulantiae concupiscentiam de cordibus vestris. Amen.

720

BENEDICTIONES,

1758-1761

b. Et qui illum plus votis urentem fecit esse quam flammis, ipse vos et voto iustificet et operibus sanctitatis. Amen. c. Ut illo caloris igne, quo ille mundana superavit incendia, eo vos restinguatis libidinum incentiva. *c, libidinum incentiva] Cfr LMS. 876, 955 (2° Gob), 1085 ; Lo. 29, 44, 89, 105, 131; Ona. Vis. 891 (n° 414a), 746 (n° 4952), 234 (n° 521b).

DURAND [3 Marr].

1759. 146 : Benedictio im inventione

sanctae

Crucis

a. Omnipotens Dominus, qui per sanguinem crucis suae cuncta pacificavit, vera vos vitiorum crucifixione mortificet. Amen. b. Ut in crucis victoria creati, semper devicto diabolo triumphetis. Amen. c. Quo venerabilae crucis festum devotione promptissima celebrantes, mereamini sine fine esse felices. Amen. Quod ipse praestare.

1760. LAN. 104d : Item alia [benedictio super regem].

Omnipotens Dominus, qui te ... pervenire. Cfr n° 1666 : Oznipotens Deus ... EGBERT f9 125Y-1267 (p. 95).

1707: BR. 255 : Benedictio post confirmationem.

a. Omnipotens Dominus, qui vos fecit aqua baptismatis renasci, ipse vos corroboret dono septiformis Spiritus Paracliti, quia sic benedicetur omnis homo qui timet Dominum, ut habeat regni caelestis introitum. À. Amen. b. Benedicat vos Dominus ex Sion, ut videatis bona Ierusa-

lem omnibus diebus vitae vestrae et in omnibus sumatis scutum fidei, ut mereamini in castris aeterni regis ascribi. R. Amen. c. Custodiat vos in timore sanctissimo suo, et tribuat vobis

pacis unitatem et contra omnes hostes victoriam triumphalem,

ut signaculum fidei quod tenetis, usque in finem impollutum custodiatis. R. Amen. Quod ipse praestare. a. sic ... Dominum] Ps. 127, 4

b. Ps. 127, 5 ; Eph. 6, 16

c. signaculum

fidei] Rom. 4, 11.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 727 : 4. cft l'oraison de la confirmation : Ozipozens

BENEDICTIONES,

1761-1764

v2

sempiterne Deus, qui regenerare dignatus es bos famulos ... (N. 615 ; Cor. 86 Sacr. triplex 1300, etc.) Sacr. triplex 1302 : b. vos] vobis c. ut signaculum] oz. Cfr n? 1802 : Ozznipotens sempiterne Deus, qui ... : Koup. £o 77V-787 : in quocumque tempore : a. Dominus] sempiterne Deus septiformis] add. sup. Jineam b. vos] vobis c. Vobis] ozz.

1762. LMS. 536 ; Mis. Mix. 388 : Benedictio VIae feriae post Lazaro [ante Ramos Palmarum]. a. Omnipotens

Dominus,

qui vos per abstinentiam

fecit

esse devotos, efficiat caritate mundissimos. Amen.

b. Quique vobis ieiunii inspiravit votum habere, tribuat apud se mercedem beatitudinis obtinere. Amen. c. Ut sitis spiritu fructificantes, qui carnales per ieiunium cupitis exstinguere voluntates. Amen. Concedente eius misericordia, qui vivit et regnat Deus in saecula saeculorum. Amen. Mis. Mix. : c. voluntates] ipsius Dei nostti ...

passiones

Concedente

...] Per

misericordiam

1763. LMS. 802 : Benedictio in diem sancti Adrianti [et Nataliae] [16 Iux.].

a. Omnipotens Dominus respiciat vota vestra, qui Adrianum martyrii palma et Nataliam obsequendi glorificavit ex gratia. Amen. b. Ilorum quoque vos suffragio tueatur, quorum plagis Natalia famulatus sui dependit obsequio. Amen. c. Ut praesentis diei sollemnitate ovantes, et hic et in futuro eorum gaudii mereamini esse participes. Amen. [Praestante sua misericordia, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum]. *Martyrs de Nicomédie : Adrien et son épouse Nathalie. Le premier est fété dans le calendrier romain le 8 septembre. En 920 eût lieu la dédicace d'une église de San Adrian, près de Léon (Férotin, Liber Ordinum, p. 513). Mis. Mix. 751 : 2. Dominus] Deus b. tueatur] tueamini c. Ut] cdd. in ovantes] orantes (#° 1689) Pet misericordiam. Brev. Gorn. (PL, 86) 1128-1129 : in laudibus (17 Yuw.) : b. vos] nos obsequio]

obsequium

&. gaudii] gaudiis

Per misericordiam ipsius Dei.

1764.

Ros. 51b : Benedictio in monasterio. Omnipotens Dominus, feliciter valeatis.

sanctarum

mentium

habitator

...

722

BENEDICTIONES, 1764-1768

Cawr. 125, 2 ; PARIS 943, f? 143 (Sherborne).

Cfr n° 1692 : Omnipotens Deus, sanctarum mentium babitator … valeatis : LAN. 106b.

1765.

Moz. Ps. 89 : Benedictio ad matutinum in psalmo C9. a. Omnipotens Dominus, studium suae dilectionis in vobis operetur. [Amen]. b. Sensusque vestros sibi in veritate iubeat adhaerere. [Amen]. c. Ut, remota a vobis omni labe vitiorum, sanctarum suarum

vobis tribuat incrementa virtutum. Amen. Mis. Mix. 965 : in missa plurimorum martyrum quatuor cabparum : a. Dominus] Deus in cordibus vestris in vobis] ozz. c. temota] remoti a vobis] ab suatum vobis] nobis.

1766. TortosA Lxvi

: Benedictio in dedicatione ecclesiae.

a. Omnipotens Dominus sua dextera vos benedicat, templumque gloriae suae dignanter inhabitando perficiat. Amen. b. Concedatque vobis, ut qui dedicationem huius tabernaculi devota

mente

celebratis,

veniam

percipere valeatis. Amen. c. Quatenus, effecti templum cum sanctis omnibus perenniter Quod ipse praestare dignetur.

delictorum

vestrorum

hic

Dei vivi, gaudiis aeternis mereamini perfrui. Amen.

ant 0.12 Cor.16, 16.

1767.

Ros. 24b : Benedictio dominicae Vae post Pentecosten. Omnipotens Dominus sua vos clementia benedicat ... caritatis ostendat. Cfr n° 1696 : Omnipotens Deus sua vos clementia benedicat ... : O. 313, 3 ; R. 254, 2.

1768.

CANT. 114, I : Benedictio Iudae [28 Ocr.].

in die Sanctorum

Simonis

et

zs Omnipotens Dominus sua vos faciat confessione benedici,

et apostolica Simonis et Iudae protectione ab omni adversitate muniri. Amen.

BENEDICTIONES, 1768-1770

723

b. Et, qui illos ante mundi constitutionem principes suae praedestinavit ecclesiae, vos in libro beatae praedestinationis adscriptos, sempiternae consortes efficiat gloriae. Amen. c. Et, quorum hortatu catholicae fidei integritatem mente devota sectamini, eorum ducatu gaudia regni caelestis introire, et cum sanctis omnibus aeternaliter regnare mereamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. cfr 1 Petr. 1, 20 ; Eph. 1, 4 ; Phil. 4, 3. Wesr. 647b : c. mente devota] devota mente.

1769. CANT. 87, 1 : Benedictio de sancto Matthia apostolo [24 FEBR.].

a. Omnipotens Dominus suae vos benedictionis defendat praesidio, qui beatum Matthiam apostolorum duodeno sociavit collegio. Amen. b. Tribuat vobis scandere gaudia supernae felicitatis, qui illum inter ipsos ecclesiarum principes, virtute provexit humilitatis. Amen. c. Sicque in hoc saeculo vosmetipsos humiliando, mutuaeque dilectionis honore invicem praeveniendo conversemini, ut in futuro cum omnibus apostolicae fidei cultoribus sine fine laetemini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. c. Rom. 12, 10 #7. Act:3, 26 niendo] praevenientes WEST.

Wizsr. 626b ; PARIS 987, f? 86 : c. ptaeve-

1770. LAN. 92d : Benedictio in natali sancti Cuthbert? [arch. Cantuar.] [26 Ocr.].

a. Omnipotens Dominus vos suae benedictionis dono sanctificet, qui beatum Cuthbertum praesulem sibi unius vagitu infantis elegit, atque Spiritus Sancti ardore ad regendum populum roboravit. Amen. b. Sicque cor vestrum irradiet, ut ea quae in domo Dei ex vita patroni huius recitantur, viscerabiliter intelligatis et intelT ligendo quantocius imitari possitis. Amen. c. Quatenus eius exemplis eruditi necnon suffragiis muniti, momentum labentis aevi transeatis illaesi, atque in aeterna

requie illi cum palma gloriae valeatis adiungi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *arch. de Cantotbéry (4- c. 758). (21 MART.) ; Ros. 39b : Az. f? 100, CaNr. 89, 2 et Wrsr. 628b : de sancto Benedicto em] Benedictum abbain Translatione S. Benedicti (11 Iur.) : a. Cuthbertum praesul

724

BENEDICTIONES,

1770-1773

tem sibi ... elegit] primaevae decoris aetate sibi ascivit regendum ... roboravit] regendam monachorum (regendum monachicam Ros.) pracelegit catervam b. vita ... huius] huius vita patroni.

1771. Paris 10576, fo 89r : Benedictio in festo beatae Catharinae virginis et martyris [25 Nov.].

a. Omnipotens et misericors Deus, intercedente gloriosa virgine Catharina, vos dignetur benedicere, qui circa quinquaginta rhetores fecit vincere ad fidem catholicam quaesitores. Amen. b. Quique illi [ut] fructum centesimi in pretium aureola voluit decorare, vos ab omni sorde peccatorum dignetur mundare. Amen. c. Quatenus virtutum oleo per gratiam pectoris nostri lampades repleantur, et cum ea sui sponsi Iesus Christi thalamum ingredi mereamur. Amen. Quod ipse. *Pontifical de Trèves (XVe s. : Paris, B. IN. lat. 10576) : ajoute postérieure, au bas de la page : a.-b. Allusion à la légende qui en fit, à partir du XVe siècle, la patronne des philosophes b. Cfr Mt. 13, 8 et 23 in pretium] reconstitution conjecturale c. Mt. 25, 1-13.

15725 Bn. 176 : Benedictio dominicae IVae [post octavam. Pentecostes] : ' Dominus illuminatio.

a. Omnipotens et misericors Deus, misericordes vos faciat, ut vobis misericordiae suae dona dignanter infundat. Amen. b. Sicque proximos vestros vos iudicare doceat, ne quem vestrum districte examinationis die condemnare debeat. Amen. c. Sed imitatores patientiae Christi effectos, in futura suae revelationis gloria, in aeternum vos dignetur constituere securos. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr 1 Petri 3, 8 (epistola V. dominicae) G/riEphsstr.:

b. Cfr Mt. 7, 1-25 Le. 6,37

Ge

1773Bn. 248 : In die Omnium Sanctorum benedictio [x Nov.]. _a. Omnipotens et misericors Deus, qui solus cuncta potentiae suae ambitu, atque mire dispensationis ordine complectitur, cursum vitae vestrae propitius moderetur. Amen. . 6. Ut ad beatorum spirituum stabilitatem, per mandatorum ipsius observationem pertingatis et voluntatem. Amen.

BENEDICTIONES,

1773-1776

725

c. Quique sanctos suos martyrio fecit idoneos regno caelorum, vos paupertate spiritus dignetur efficere consortes eorum. Amen. Quod ipse praestare.

1774. BR. 81 : Benedictio feriae sextae [in capite ieiuni]. a. Omnipotens et misericors Deus scindat corda vestra in fletu et contritione spiritus et patientia, et super malitia vestra praestabilem eum inveniatis per lamenta. R. Amen. b. Det vobis in simplici conscientia in saeculari gloria ieiunare, ut ieiunii vestri retributionem a Patre vestro caelesti,

qui cordis inspector est, audeatis sperare. R. Amen. c. Quatenus in diebus ieiunii ungentes capita vestra oleo misericordiae, per manus pauperum thesaurizetis vobis thesauros in caelo, ubi nec fures involant, nec tinea demolitur

aut aerugo. À. Amen. Quod ipse praestare digentur. *g. Ioel 2, 12-19 (episz. feriae IV. cinerum) cinerum).

ce. Mt. 6, 16-21 (evang. feriae IV.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 24.

ROUEN

1775. (ms. 375) : Benedictio episcopalis et gemeralis in

missa, n° V. Omnipotens et misericors Deus, sua vos clementia, meritis et intercessione ... *Pontifical de Durand de Mende, eZ. M. Andrieu : #5. ROUEN, Bibl. munic. ms. 375, À. 27bis (XIVe s.). Cfr n° 1696 : Omnipotens Deus sua vos clementia benedicat ... : O. 313, 3 ; R. 254, 2.

1776. PARIS 10576, f? 927 : Benedictio in festo S. Annae [26 Iur.].

a. Omnipotens et piissimus Deus concedat vobis beatissimae Annae sollemnitatem sic celebrare, ut per eius fecunditatem in qua salus nostra est inchoata, caelesti repleamini benedictione. Amen.

b. Et, qui eidem tres filias sanctissimas, velut ]ucernas claris-

simas, Deo gratiae plenas dignatus esse, sordibus vos a populorum immiserabilibus, mundos a daemone velit semper prae; servare. Amen. precisuae filiae et matris simae c. Quatenus huius sacratis

726

BENEDICTIONES,

1776-1779

bus et intercessione, trium in Deitate personarum perenni perfruamini visione. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. populotum ... mundos a] reconstitution conjecturale. Ajoute marginale postérieure, dans le Pontifical de Daniel Wichtetich et de Gilles Byebrock, év. et

auxiliaite de Trèves (Paris, Bibl. Nat. Jat. 10576 : 1éte moitié du XVe s.).

1777: Ona. Vis. 343 : VI Kalendas 1anuarti. In die sanctae Eugeiae benedictio ad Matutinum [27 DEC.].

a. Omnipotens Iesus Christus Dominus, qui hunc diem et partu martyris et triumpho virginis fecit esse illustrem, sua vos nativitate laetificet, et beatae Eugeniae precibus a malis omnibus liberet. Amen. b. Quique hodie, et a Maria est generatus, et ab Eugenia est confessus, confiteatur nomina vestra Patri suo vel angelis eius. Amen. c. Ut, eo duce, caelestem mereamini pertingere sedem, qua illa Christi dici meruit mater, haec desponsari eidem Domino propter fidem. Amen. *S. Eugénie, martyrisée à Rome, le 25 déc. 258, est l'objet d'un culte très ancien, le 27 décembre en Espagne.

1778: ORA. Vis. 336. VII Kalendas iamuarii. In die Sancti Stephani benedictio ad Matutinum [26 Dzc.].

4. Omnipotens Iesus Christus, qui Stephano principatum martyrii contulit, conferat vobis sua dulcedine renovari. Amen. b. Quique eum lapidari permisit ab impiis, non patiatur vos lacerari ullo modo ab iniquis. Amen. c. Ut ab eo vestrum accipiatur votum, a quo idem martyr suscipi suum rogavit spiritum. Amen. *Cfr Act. 6, 8-10 ; 7, 54-59 (epistola missae buius) add. beato vobis] nobis b. impiis] inimicis

BRUX. 392, f? 147! : a. qui] c. vestrum] nostrum.

1779. LMS. 398; Mis. Mix. 323 : Benedictio missae de caeco mato dicendae II9 dominico de Quadragesimo.

, 4. Omnipotens Iesus Christus Dominus, qui virtute potentiae suae caecis oculis praestitit medicinam, ipse oculos vestros ab omni vanitate avertat. Amen.

BENEDICTIONES, 1779-1782

727

b. Et, qui illi praestitit se in veritate cognoscere, ipse corda vestra in sui Nominis dilectione confirmet. Amen.

c. Quique se per hoc miraculum ostendit admirabilem populis, ipse vos ita dono impleat sanctae virtutis, qualiter ad aeternam vitam sine macula pervenire possitis. Amen. Auxiliante misericordia suae divinitatis, qui in Trinitate unus Deus

vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. *Io. 9, 1-36 (evangelium buius diei). Brev. Goru. (PL 86) 329 : ad II. vesperas : a. Dominus] oz. b. Nominis] Auxiliante ..] Per misericordiam ipsius Dei t. ipse ... ita] ita nos nimis nostti ... PL 86 et Mis. Mix.

1780.

Ropa 41 : Alia benedictio in Quinquagesima. a. Omnipotens lesus, qui appropinquans lericho caecum mendicantem dignatus est illuminare, ipse vestram salutem mendicantes dignetur clementer exaudire. Amen. b. Quique illi reddidit lumen corporis, vosrepleat donis multiplicibus caritatis. Amen. c. Quatenus manentibus in vobis spe, fide et caritate, omnium virtutum maiore, mereamini in perpetuum perfrui gratuita eius benedictione. Amen. Quod ipse. *Lc. 18, 31-43 (evangelium buius dominici)

£. X Cor. 13, 19 (epistola eiusdem).

1781.

UrnEcHT

73 : Benedictio dominicae

XVIIIae post Pente-

cosien.

Omnipotens lesus, qui paralyticum lecto ... patriam.

curavit

iacentem

in

Cfr n° 546 : Christus Iesus, qui paralyticum … : ADELELME 34.

1782.

Wzsr. 672b : Benedictio pro quolibet infirmo. « a. Omnipotens misericordissime Deus, moerentium consolator et infirmantium

solidator,

benedictionis

tuae

infirmo

nostro, supplices exoramus, infunde ubertate. Amen. b. Et, qui quondam Ezechiae regi ter quinos annos ad vitam auxisti, huic famulo tuo caelestem petimus infunde medelam.

Amen.

c. Quatenus ab omni

temporalium

infirmitatum

tribula-

728

BENEDICTIONES, 1782-1785

tione liberatus, aegrotationibus praevalidis decoctus, sanus atque incolumis in ecclesia tua tibi gratias persolvat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *p. 4 Reg. 20, 1-19.

1783.

Cnac f? 27 (5. 500) : Benedictio in festo S.

Joseph [19 MART.].

a. Omnipotens Pater, qui per angelum tuum beato Ioseph cum matre Iesu curam illius gerere iussisti, quia hunc tibi fidelem probasti, fac hanc plebem tuam ipsius obedientia erudiri. Amen. b. et c. (non édités). 1784.

CrAC. f? 97" (5.496): Benedictio infra octavam Assumptionis [15-22 AUG.].

à. Omnipotens Pater, qui sponsam suam beatam virginem Mariam in superos assumptam caelorum fecit reginam, illius obtentu paradisi vobis aperiat portam. Amen. b. Benedictionisque perpetuae vos filios constituat, quos per huius sanctissimae virginis partum ad hanc hereditatem invitabat. Amen. c. Concedatque vobis, ut huius sacratissimae virginis annuam Assumptionem dignissime celebrantes, eius precatu cum omnibus sanctis aeternae hereditatis participes fiatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1785.

PARIS 13313, f? 36v : Benedictio in mane Nativitatis Domini [25 DEC.]. a. Omnipotens Pater sua pietate vos dignetur benedicere, qui hanc noctem Nativitate Unigeniti Filii sui fecit clarescere. Amen. b Et, qui summe speciosum voluit indui vilibus pannis, induat vos habitu verae humilitatis. Amen. c. Sicque faciat vos in virtute proficere, ut ad suam gloriam valeatis pervenire. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. qui ... clarescere] cfr V. 5 ; Cor. 6, 1 ; Sacr. triplex 175 ; etc. : “Deus, qui hanc sacratissimam noctem veri luminis fecisti illustratione clarescere..." (Bruylants Oraisons, II, n° 347). b. Cfr n° 3216 : Quique eius infantiam vilibus voluit indui pannis, ipse vos caelestium vestimentorum induat ornamentis" (O. 303, 1) ; et n° 709b : “Et qui

BENEDICTIONES,

1785-1788

729

infantiam sumens humanitatis, vilibus indutus est pannis, caelestium virtutum vos vestiat indumentis" (LMS. 118).

1786.

Ropa 36 : Alia benedictio in Sexagesima. a. Omnipotens Paterfamilias Deus vos dignetur benedicere, qui à primo mane saeculi non destitit operarios in vineam suam conducere. Amen. b. Concedat vobis stadium praesentis vitae ita percurrere, ut ad bravium promissae hereditatis possitis pervenire. Amen. c. Quatenus in praesenti agone certamen certantes, cursum

consummantes,

de multitudine

vocatorum

mereamini

in paucitate electorum ascribi felices. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Mt. 20, 1-16

b. x Cot. 9, 24-27 ; 10, 1-5

C2 TTE TANT:

X.

BR. 93 : Benedictio feriae IIIae [in hebdomada IIa in Quadragesima]. à. Omnipotens, qui factores legis diligit, non tantum auditores, auferat de cordibus vestris popularis auri lenocinio delectari, sed Dei pro quo gloria vestra est, et non in fimbriis aut in cathedris gloriari. R. Amen. b. Excludat a vobis inflantem spiritum superbiae, ut ipse qui conscientiae testis est, vos dignetur in perpetuum exaltare. R. Amen. c. Quatenus, dum in fraterna societate concordantes, nec Patris vobis nec magistri nomen per superbiam usurpantes, unum in caelis et praemium et magistrum habeatis. R. Amen.

Quod ipse praestare dignetur.

*Mt. 23, 1-12 (evangelium buius diei) a. cfr Tac. 1,22. ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 27V-28r.

1788.

GELL. 2017 : VIae Feriae Paschae benedictio. a. Omnipotens rerum conditor, qui dignatus es ad imaginem eius effici, quem prius ad tuam imaginem de limo consanguinitate formasti. [Amen].

730

BENEDICTIONES,

1788-1789

b. Et ne in morte constitutum genus humanum

perderes,

non solum homo fieri, sed pro ipso, tu qui aeterna salus es,

voluisses et mori. [Amen]. c. Ut resurrectione victrici traheres illum ad gloriam, qui culpae suae reatu tristi torquebatur in poena. [Amen]. d. Concede membra sacrosanctae ecclesiae sine divulsione aliqua in tuo corpore iugiter solidata constare. [Amen]. e. Nihil in his ulterius de hostis amari veneno

remaneat,

quos tuae dulcedinis reddiderunt innoxios baptismatis flumina medicata. [Amen]. f.Nulla veterni criminis pestifera patiaris inflammari contagia, qui meruerunt effici semel sacro fonte restincta. [Amen]. £g. Sed qui sunt paschalis festivitatis beneficia consecuti, non

inveniantur

fructu

bonorum

operum,

te adiudicante,

ieiuni. [Amen]. Per. *a. Omnipotens retrum conditor] cfr V. 1473 ; Sacr. mundi … (orazio in missa pro pace) ; Cor. 96, 13 : Deus (alia oratio paschalis) ; Sacr. triplex 1486 et Cor. 94, 4 turae ... (ad vesperum in sabbato paschae). — qui dignatus

Zripblex 2988 : Deus conditor humani generis conditor ... : Deus totius conditor ctea... formasti] cfr Gen.2, 26-27. N.B. Il semble que nous avons affaire ici à d'anciennes oraisons gallicanes perdues, comme le suggère aussi la doxologie finale : “Per ...", soit une seule, soit deux (a.-c. et d.-g.).

C. fo 28Y-297 (n? 64) ; F II 246-214 (XLV) : z. consanguinitate] ozz.C Amen] om. C. b. homo] honote F II Amen] ozz. C c. Ut] In Amen] oz. C. 4. solidata] solita F II e. ulterius] uberibus FII quos] quod F IT innoxios] #5. GELL. : innotius ;innocuos C.; innoxii FII Amen] ozz. C. U. Nulla] Nulloque C. qui] quae F II contagia] contagio C. testincta] tenati C. 4. non] nunc FII te adiudicante] adiuvante FII ieiuni] tefecti FII Amen] 244. Per resurgentem FII Per] Quod ipse praestare dignetur.

N.B. La répartition de v en trois membres : 2. — a.-d. ; b. = ef; c, — g, est plus conforme au texte. Nous avons cependant respecté l'original représenté par GEL. et F II.

1789.

Fix 27-31 (VII) : Item alia benedictio in Nativitate Domini

[25 DEC.].

4. Omnipotens sempiterne Deus, creator humanae reformatorque naturae, quam Unigenitus tuus in utero perpetuae virginis assumpsit, respice nos propitius, ut filii tui, incarnatione suscepta, inter ipsius mereamur membra numerari. [Amen]. b. Deus, qui Nativitatis tuae exordia, pro nostra necessa-

rium salvatione duxisti, respice nos propitius, ut quos ad imaginem tuam similes fecisti, meliores observantia perfice mandatorum. [Amen].

BENEDICTIONES,

1789-1791

731

c. Deus, qui beatae Virginis partum, sine humana concupiscentia procreatum, in Filii tui membra venientes paternis fecisti praeiudiciis non teneri, praesta quaesumus, ut huius creaturae novitate suscepti, vetustatis antiquae contagiis exuantur. [Amen]. Ipso praestante. *Compilation de trois oraisons gélasiennes pour les vépres ou les matines de Noël : V. 28-29 (a. et b.) ; Sacr. triplex 216-218 (a.-c.) et A. 34-36.

1790. Fit 136-141 (xxix) : Jtem alia benedictio in initio Quadragesimae. a. Omnipotens sempiterne Deus, Domine lesu, qui ut homini succurreres perdito temetipsum eius causa dedisti in pretium. Amen. b. Exaudi supplicem plebem quadragesimae instituta votivae exsequentem. Amen. c. Et, quia per gulam primum parentem vetita contingendo serpens mersit in baratrum, dum illi fuit gula ad poenam, praesenti plebi tuae hoc abstinentia prosit ad veniam. Amen. d. Ut, dum exterior homo ieiunando vel affligendo atteritur, interior, te vivificante, plenius reparetur. Amen. e. Et ità omnem hanc familiam tuam tua benedictione sanctifica, ut eorum ieiunia tuae placeant pietati, et ad desiderandam

sanctae

resurrectionis

tuae

diem,

mundo

corde,

sanctificatum et corpore pro tua pietate iubeas demonstrari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Cfr Gen. 3, 1-13.

1791. Fit 292-295 (Lin) : Benedictio in dominica V Ia post octavam Paschae. a. Omnipotens sempiterne Deus propensius his diebus tuam misericordiam consequamur, quibus eam plenius, te largiente, cognovimus. Amen. b. Concede misericors Deus, ut et devotus tibi populus existat, et de tva clementia quod ei prosit indesinenter obtineat. Amen. c. Tribue, quaesumus Domine, ut illuc semper tendat christianae devotionis affectus, quo tecum est nostra substantia. Amen. d. Concede, quaesumus Omnipotens Deus, ut ecclesia tua suorum firmitate membrorum, nova semper fecunditate laetetur. Amen.

732

BENEDICTIONES,

1791-1794

*Compilation de quatre oraisons gélasiennes pour les vépres de Pâques : V:5235 536, 538 et 539 ; Sacr. triplex 1534, 864 (super populum feriae III. in bebd. III. Quadr.), 1421 (feria IV. Paschae) [d. est absent du Sacr. triplex] ; A. 863, 864 (orationes pachales) ; 807 (feria IV. Paschae ad vesperos) |d. est absent]. c. affectus] zzs. effectus.

1792. Bnux. 389, fo6r : Benedictio in dominica IIa post Epiphaniam. Omnipotens sempiterne Deus, qui caelestia simul et terrena moderas, qui sua mirabili potestate aquam vertit 1n vinum ... voluit designare. Cfr n° 1143 : Deus, qui sua mirabili potestate aquam ... voluit designare : PL 78, 41.

1793. Fu 277-280 (L) : Bemedictio dominicae IIIae post octavam Paschae. a. Omnipotens sempiterne Deus, qui humanam naturam super primae originis reparas dignitatem, respice pietatis tuae ineffabile sacramentum, et quos regenerationis mysterio innovare dignatus es, in his dona tua perpetuae gratiae protectione conserva. Amen. b. Concede, quaesumus Omnipotens Deus, ut veterem cum

suis actibus hominem deponentes, illius conversatione vivamus, ad cuius nos substantiam paschalibus remediis transtulisti. Amen. c. Deus, qui ad aeternam vitam in Christi resurrectione nos

reparas, imple pietatis tuae ineffabile sacramentum, ut cum in maiestate sua Salvator advenerit, quos fecisti baptismo regenerari, facias beata immortalitate vestiri. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *Compilation de trois oraisons gélasiennes pascales : A. 842, 843 et 846; Sacr. triplex 1517, 1520, 1522. V. 516 (c). a. super] supra A., Sacr. friplex.

1704. SALZB. 18 : Benedictio in dedicatione ecclesiae [25 SEPT.]. Omnipotens sempiterne Deus, qui nos annua huius templi dedicatione ... possitis. Cfr n° 1680 : Omnipotens Deus, qui vos annua buius templi ... : S. GALL 883.

BENEDICTIONES,

1795-1796

733

1795. Fr1 817-823 (crx) : Benedictiones in natali Apostolorum. a. Omnipotens sempiterne Deus, qui nos beatorum apostolorum 72//. multiplici facis celebritate gaudere, da quaesumus, ut eorum saepius iterata sollemnitas nostrae sit ditionis augmentum. Amen. b. Familiam tuam, Domini, propitius intuere, et apostolicis defende praesidiis, ut eorum precibus gubernetur, quibus innititur, te constituente, principibus. [Amen]. c. Apostolicis nos, Domine quaesumus, beatorum illorum attolle praesidiis, ut quanto fragiliores sumus, tanto validioribus auxiliis foveantur. [Amen]. d. Exaudi nos Deus salutaris noster, et apostolorum tuere praesidiis, quorum donasti fideles esse doctrinis. Amen. e. Ille vos benedicat de caelis, qui proprio sanguine suo vos dignatus sit redimere in terris. [Amen]. f. Ipse vos protegat atque defendat omnibus diebus vitae nostrae, et perducat vos in regnum gloriae suae. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *Compilation d’oraisons gélasiennes pour la fête des SS. Pierre et Paul : ad vesperum : N. 932 (a.), 933 (c.), 936 (d.) ; À. 1079, 1084, 1081, 1083 (a.-4.) ; Sacr. triplex 2098 (a.), 2093 (b.), 2075 (c.), 2095 (d.). e.-f. manquent, comme d’ailleurs aussi dans DURAND 179 (ci-dessous) : ce sont plutôt des doxologies générales.

e: ditionis] tuitionis DURAND 179 : in vigilia apostolorum : a. nos] vos c. nos] d.-f. om. PARIS 735, f9 153V : a. ditionis] tenoris foveantur] foveamur vos d.-f. om.

1796. LAN. r04c : Item benedictio super regem.

‘a. Omnipotens sempiterne Deus, qui omnium iura regum immobiliter gubernas, benedic et protege hunc regem nostrum et custodi eum ab omni impedimento aemulorum. Amen. b. Ab omni eum perturbatione libera, et in verae pacis fundamento consolida. Amen. c. Talique enm benedictione glorifica, ut sublimitatis sceptrum munitus atque illaesus possideat per plurima saeculoT rum spatia. Amen. d. Atque ei ita regere populum cum vigore mansuetudinis concede, sicuti Salomoni concessisti regnum possidere pretiosum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Amen... *4. 3 Reg. 1, 39.

734

BENEDICTIONES,

1796-1797

Man. 49 ; S. MicH. 129 ; Wzsr. 664a ;PARIS 943, f0 141V ; 967, f? 195-1967 (Pro rege absente vel praesente) ; et 987, £9 84 : a. hunc] ozz. praeter PARIS 987 c. glorifica] sanctifica (praeter PARIS 987) sublimitatis ... spatia] post temporalem glotiam, te duce, ad gaudia perveniat sempiterna MaGp., S. Mic., PARIS 967 (te duce] te adducente) d. PARIS 987 ; oz. alii.

1797. A. 1813 : In Octavam Natalis Domini benedictio [x IAN.].

a. Omnipotens sempiterne Deus, qui per Incarnatum Verbum Unigenitum tuum per virginis uterum dedisti lumen in saeculum, eius misericordiam suppliciter deprecamur, ut qui ex gentibus sanctam ecclesiam fecundavit in grege, ab omni gentilitatis absolvat errore. [Amen]. b. Et qui hodierno die, ut legis tolleret iugum per legem est carnaliter circumcisus, ita huic populo spiritaliter dignetur circumcidere corda, atque omnia amputare radicitus vitia, ut

sobrietatis studium et non ebrietatis sectentur incommodum. [Amen]. c. Sint semper tua omnipotens protectione salvati, ut dum carnalem celebrant circumcisionem, tua sint firmati benedic-

tione. [Amen]. d. Ut callidi serpentis venena possint evadere, et ad aeternam beatitudinem te praevium feliciter valeant pervenire. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *q. sanctam ... fecundavit] Cfr V. 409 ; Con. 79, 10 (Orañiones sollemnes Feriae VT. maioris) : *... qui ecclesiam tuam novo semper prole fecundas” D. Circ. 221. C. fe 8 (n° 14) ; CANT. 8, 3; F II 53-59 ; GELL. 1998 ; Gon. 307, 6 ; Sr. 607, 9 (n vigilia oct. Domini) ; Nl. 134 (zs. P) : a. Incatnatum] Incarnationem GELL., Gon. pet virginis uterum] ozz. CANT., Sr. dedisti] dedit CANT. saeculum]

add. et qui tecum tegnat in perpetuum nova lux mundo processit Mariae de thalamo. Amen. Qui positus in praesepio pastoribus nuntiatur ab angelo, et tanto tege edito, gentes ab extremo mundi spatio, praecedente stella adorant in cunabulo. Amen F II eius] eius itaque F II suppliciter] supplices W deprecamur] exoramus Sr. grege] gregem GELz., Gon. ; gremium, quique eam sui nominis congregavit in fidem F II omni] add. eam Sr., etiam W. absolvat] absolvit F II etrore] add. ut nullus profanus retibus, nec idolotum misceatur in cultibus F II b. Et] Sed F II ; Ut CaNr. hodierno] hodierna ; in sequenti Sr. ; in praesenti CANT. ita] ipse C., W. ; pia vestra CANT. huic populo] ozz. CaNr. ; huius populi Sr. sectentur] sectemini CANT. studium et] bonum W. Amen] oz. C., W. c. Sint] Quatenus C. ; Sitis CANT., W. Omnipotens] add. sunt C. ; sint W., tua F II salvati] add. Amen C., W. ; ut numquam eis libeat verba sectari turpia aut opera luxuriosa, vel cantica funesta, sed sempet, te adiuvante, sobrietatis abstinentia ac parsimoniae sint intenti. Amen F II ut dum] Dumque F II carnalem] ad. eius CANT. ; add. Salvatoris C., W. celebrant] celebrare desideratis CANT. ; desiderant Sr. tua sint] ipsius sitis CANT. sint] oz. C., W. benedictione] «dd. spiritali C., W. Amen] oz. 4. Ut CO. te pfaevium] te praevio; praevio Deo Cawr. valeant] valeatis CANT.

BENEDICTIONES,

1798-1799

7:39.

1798.

LAN. 65a : Benedictio sponsi et sponsae. a. Omnipotens sempiterne Deus, qui primos parentes nostros Adam et Evam sua virtute creavit suaque benedictione sanctificavit et in sua societate copulavit, ipse corda et corpora vestra sanctificet et benedicat, atque in societatem verae dilectionis coniungat. Amen. b. Quique ad praeparandas Tobiae et Sarae nuptias Raphaelem angelum misit, ipse a supernis sedibus angelum suum sanctum mittat, qui vos in suo sancto servitio confortet, viamque iustitiae ostendat, et perpetuo ab omni malo defendat. Amen. ; c. Et, qui Unigenitum Filium suum Dominum nostrum Iesum Christum redemptorem mundi voluit de virgine nasci, qui sua praesentia suoque miraculo nuptias consecravit, quando aquam in vinum convertit, ipse nuptiis vestris interesse, vosque sanctificare et benedicere dignetur. Amen. d. Concedatque vobis quieta tempora, sanitatem mentis et corporis, gaudium ex procreatione sanctorum filiorum, et post finitos huius vitae labores faciat vos pervenire feliciter ad consortium sanctorum angelorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Gen. 1, 27-28

b. Tob. 5, 16-17

c. Io. 2, 1-11. PARIS 967, f? 196" :

et ... copulavit] ozz. atque ... coniungat] ozz. c. Et] Ut qui ... suoque] 072. sanctificare ... dignetur] dignetur bene+-dicere et sancti-|- ficare d. om. Ovznipotens Deus, qui primos parentes ... (cfr n° 1657) : Ros. 55b et xsob ; Mac. 225 ; PARIS 943, f? 144. Ovznipotens Dominus, qui primos parentes ... : MAGD. 50 ; S. MicH. 130 : 4. sempiterne] oz. Deus] Dominus Macp., S. Micn. c. vosque ... dignetur] vos dignetur benedicere et sanctificare Macp., S. Micn.

d. om. MAGD., S. Mica.

1799. Fu 267-272 (xLvin) : Benedictio in dominica Ta post octavam Paschae. a. Omnipotens sempiterne Deus, qui resurgens a mortuis, passione cassata, potentiorem te tuis discipulis reddidisti. Amen. b. Cum quibus etiam haec tempora post gloriosam resurrectionem corporalis visu tactuque palpabilis per dies quadraginta ut verus Deus, ita et verus homo, conversatus es. Amen.

c. Exaudi, quaesumus, hunc supplicem populum ante conspectum tremendae maiestatis tuae prostratum. Amen.

736

BENEDICTIONES,

1799-1800

d. Benedic eum tua sancta benedictione, et paterna semper | | pietate custodi. Amen. passionem, sustinere duram tam es e. Ut pro quibus dignatus numquam hos permittas introire in supplicium aeternum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Collecta gelasiana feriae IV. Paschae : Sacr. triplex 1428 : potentiorem] promptiorem. b. Cfr Io. 20, 19-31 (evangelium diei) ; Act. 1, 3.

AE. £? Go : alia in dominica Ila post octav. Paschae : a.-c.] = a sancta. CANT. 52 : dominica IVa post octav. Paschae : a. cassata] evacuata

d. sancta] sacroAmen] om.

ita] om. palpabilis] palpabili transcurrens b. tesutrectionem] add. tuam c. ante ... prostratum] et resutrectionis tuae gaudiis in caelesAmen] oz. pietate d. eum ... sancta] etiam eum tua sacrosancta tibus effice participem custodi] custodi pietate, qui quondam discipulis tuis promittebas obtinere quidnumquam ... aeternum] eU t[E t quid Patrem petissent in tuo nomine eorum in bonis accumula desiderium, ut ipsorum in te gaudium sit plenum, et tecum gaudete mereantur in perpetuum. Paris 987, fo 37V-38t : domin. VI. post ocav. Pascbae : a. cassata] evacuata Amen] oz. b. resurrectionem] add. tuam ita] oz. Amen] ozz. e. Ut] Et aeternum] gehennae.

1800. LONG. 49c : De sancto Petro martyre benedictio [29 APR.]. a. Omnipotens sempiterne Deus, qui sancti nominis tui gloriam ecclesiae tuae decus hodierna die de humili paupertatis plantario beatum Petrum, velut rosam purpuream rubro colore roridam, scilicet, per meritorum fragrantiam suaviter redolentem Florentilam] corona martyrium immarcescibili

perenniter impressisti, praesentem catervam aspersione tui pretiosi sanguinis sanctifica et conserva. Amen. b. Vox sparsi cruoris novi Abel misericordiam nobis impetret, talaris tunica tui Ioseph in tuo conspectu complaceat et placatum te reddat, et pro suorum confratrum demeritis satisfaciat homo rubeus victima pretiosa. Amen. c. Eius exemplo concede creator optime, ut spretis contagiorum vitiis calcatisque terrenorum blanditiis, te solum sapiant pro bravio prosequi, qui tuis electis quodam subtili martyrio suasisti terrena cuncta despicere, carnales affectus affligere, et per crucem poenitentiae te contemptum pauperem humiliter imitar. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Abel] Gen. 4, 9 ; Mt. 23, 35 ; Lc. 11, 51 Ioseph] Gen. 37, 3 c. tetrena ... despicere] L. 421 et 1397 (orafiones et preces diurnae) : "tettena dispicere; V. 1124 (postcommunio de Adventu) : “‘terrenas despicere".

S. Pierre de Vérone, dominicain, inquisiteur général de la foi en 1232, mourut martyr des hérétiques manichéens qu'il combattait inlassablement par sa prédication à Rome, Florence, Milan, Bologne et autres villes de Lombatdie, le 29 avril 1252. Fra Angelico l'a peint au-dessus du linteau d'une porte du couvent de San Marco à Florence.

BENEDICTIONES,

1801

737

1801.

A. 1835 : In Assumptione sanctae Mariae benedictio [x5 AUG.]

a. Omnipotens sempiterne Deus, qui Unigenitum Filium tuum Dominum nostrum Iesum Christum [quem] omnes coeli terraque vix capere valuerunt infra alvum virginis Mariae continere voluisti, praesta quaesumus, ut ipsam pro nobis apud te intercedere sentiamus, per quam meruimus auctorem vitae nostrae suscipere. [Amen]. b. Dignare super hanc familiam tuam lumen misericordiae tuae ostendere, qui non es dedignatus nasci per virginem. [Amen]. c. Ut qui tuo sancto sanguine sunt redempti, tua semper dextera sint protecti. [Amen]. d. Ut et in praesenti vita positi, tua iugi misericordia sint defensi atque ad aeternam beatitudinem, te praeveniente, sint perducti. [Amen]. e. Et qui hac die Assumptionem sacratissimae virginis tuae genitricis Mariae celebramus devoti, et supra choros virginum paradisi sedibus collocasti, eiusdem suffragiis nos post abiectam carnis sarcinam ad aeterna iubeas perducere regna. [Amen]. Quod ipse praestare. *q, praesta ... suscipete] Cfr A. 69 e£ Sacr. triplex 302 : Deus, qui … tribue quaesumus, ut ipsam pro nobis intercedere sentiamus, pet quam meriumus auctorem vitae suscipere (ro//ec/a dominicae I. post INatalem Domini) ; V. 993 (collecta in Assumptione). Voir Bruylants, Oraisons du Missel romain, 1I, n° 440.

C. £o 46Y-47! (n° 115) ; CAHORS f? 109V-110Y ; DURAND 159 ; GELL. 2075 ; GOD. 313, 22 ; LuGp. 86 ; RopA 92 ; ROUEN fo 83V-847 ; BRux. 589, f? 52 ; PARIS 953, Christum] add. quem C., DuRANp, LuGp.. fo 28 : a. qui] add. cum Gop. valuerunt] valent RopA — continere] contineri (praezer GELL., CAHORS) ROUEN b. Dignostrae] oz. DuRAND, Lucp., ROUEN, PARIS apud te] oz. C. non nare] add. Domine Iesu Christe C. ; Iesu Christe Domine DuRAND, LUGD. virgine de vitginem] per PARIS ROUEN, voluisti tuum Filium ] dedignatus es Amen] ozz. praeter 6. tuo sancto] eius ROUEN Amen] ozz. ROUEN, PARIS ad ... perducti] aeterna beatitudine d. Ut et] Ut Duranp ; et Lucp. Ropa et supra] te concedente, Et] Ut C. e. om. RODA sine fine praediti RoDA PARIS ; qua qui eam supra LUGD. ; qui eam super DurAND ; quam supra ROUEN, post … satcinam] abiecta carnis paradisi] in paradisi C. eam supra C. perducere regna] tegna perduci C., DURAND, satcina C., DurAN»D, Gon. Lucp. aeterna Luc». (ad aeterna iubeas : oz.). r perducamu regna ad ; PARIS ROUEN,

97a : €. AsCfr n° 1654 c : Omnipotens Deus, qui per incarnatum Verbum ... : LAN. perducere regna] et supra … collocasti] oz. sumptionem] Nativitatem regna perduci. : 8. OmniCfr n° 1424 : Inmensae magnitudinis ... in mundo : F 11 347-355 (LXVII) potentiae aetetne potens .. Christum] Immensae magnitudinis, inaestimabilis continere voluisti] contineris capere valuerunt] capiunt, et Deus, quem d. Ut et] c. Amen] 07. b. alius textus praesta ... suscipere] oz. inem] beatitud aeternam rditer miserico iugiter rdia] miserico iugi et hic

738

BENEDICTIONES,

1801-1804

As€. hac] in hac te ... petducti] perducantur aeternitatis praemium suffragiis] suffrasumptionem ... supfa] sacratissimam genitricem tuam supra gantibus metitis perducere regna] tegna perduci.

1802.

Koup. f077v-78r : Benedictio in quocumque tempore.

Omnipotens sempiterne Deus, qui vos ... custodiatis. Cfr n° 1761 : Omnipotens Dominus, qui vos fecit ... : BR. 255 : post confirmationem.

1803.

LAN. 107c : Benedictio in ordinatione presbyteri. a. Omnipotens sempiterne Deus, respicere dignare de altissimo regni tui solio super hunc presbyterum, benedictionem tuam toto corde postulantem. Amen. b. Ut quem pretioso sanguine Fili tui redimere voluisti, non permittas ullis adversitatibus maculari. Amen. c. Da ei, Domine, tempora tranquilla, quieta et pacifica, et laetitiam spiritalem habeat sine fine per tempora. Amen. d. Da ei cor quo te cognoscat, sensum quo te intelligat, da intellectum quo terram despiciat, caelum aspiciat, peccata odiat, iustitiam diligat. Amen. e. Da eisapientiam rectam, patientiam probatam, abstinentiae virtutem, et vitam tribue perennem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. CANT. 129, 1 ; EGBERT f? 124 (D. 94-95) : b. maculati] perturbari CAN. cet laetitiam] ut laetitiam CANT. d. cor quo] cot quod sensum] da sensum e. tribue] add. ei CANT.

1804.

PL 78, 116 : Benedictio in dominica octavae Pentecostes. a. Omnipotens

Trinitas,

unus

et verus,

Deus,

Pater,

et

Filius, et Spiritus Sanctus, det vobis se desiderare fideliter, agnoscere veraciter, diligere sinceriter. Amen. b. Aequalitatem atque incommutabilitatem suae essentiae ita vestris mentibus infigat, ut ab ea nunquam vos quibuscumque phantasiis aberrare permittat. Amen. c. Sicque vos in sua fide, spe et caritate perseverare concedat, ut per ea postmodum ad sui manifestationem visionemque interminabilem introducat. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES,

1804-1806

739

Az. fo 76 ; C. fo 62Y (n° 164) ; DURAND 129 ; EGBERT f? 95? (5. 71) et 108V-1097 (p. 82); HuEsca 23 ; LAN. 85d. et rorf ;MAGp. 27 et 38 ; NEVERS 88 ; Ros. 22c: Ropa 82 ; S. Mic. 56 ; Sr. 613, 1 ; UrRECHT 54 ; WEST. Gorb ; PARIS 733, fo 145 ;

734, f? 149! (dominica X XIII. post Pentec.) ; 943, £9 121* et 130Y ; 961, f9 32 ; 962, fo 45V ;967, fo 184Y ; 1238, f? 98Y ; 2291, f? 78V-79! ; 13315, f? 16 (dominica octar. Pentec vel de S. Trinitate) : a. Trinitas] trinus PARIS 733 agnoscere] et agnoscere PARIS 734 sinceriter] sinceritatem PARIS 734 b. vos] nos PARIS 733, 734 aberrate] oberrare DuRAND, MaGp. 38 €. vos] nos PARIS 733 et 734 Cfr n? 1701 : Oznipotens Deus Trinitatis, unus et verus, Pater … : CANT. 57, 3; BR. 165 : a. Trinitas] Deus Trinitas Deus] oz. se] eum CaNr. b. atque] et Bn. ea] eo CANT. aberrare] obetrare CAwr. c. Spe] oz. CANT. sui ... visionemque] aeternae felicitatis visionem CANr.

1805.

CANT. 97, 3 : Benedictio in natali sanctae Aetheldredae virginis [23 IuN.]. [ a. Omnipotens unus et aeternus Deus, Pater, et Filius, et

Spiritus sanctus, qui beatae Aetheldredae animum septiformis gratiae ubertate ita succensum solidavit, ut duorum coniugum thalamis adscita immunis evaderet, castamque sibi piissimus sponsam perpetim adoptaret, vos ab incentiva libidinum concupiscentia muniendo submoveat et sui amoris igne succendat. Amen. b. Et, qui eius integritatem per imputribile corpus post obitum manifeste designavit, signisque miraculorum ineffabiliter illustravit, vos in sanctis operibus castos et in Domino fideles usque ad vitae terminum perseverare concedat. Amen. c. Quatenus, ab huius recidivi saeculi cupiditate remoti et virtutum omnium lampadibus adornati, eius in caelis mereamini habere consortium, quae terreni regis contempsit thalamum, spretaque lata terrenae cupiditatis via, artam monasticae conversationis eligere voluit vitam, ac hodierna die voti compos caelestem aeterni regis intrare promeruit aulam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. _*La princesse Etheldrede (Audrey), la sainte peut-être la plus vénérée d'Angleterre, fonda le monastère d'Ely, qui devint plus tard un siège épiscopal. Bien que mariée deux fois, elle est vénérée comme vierge. Elle mourut en 679, abbesse du monastére d'Ely, qu'elle gouverna pendant ses sept derniéres années.

INE) f9'or.

s

LMS. 518; Mis. Mix. Lazaro [ — de Passione].

1806.

364 : Benedictio IVae feriae post

a. Omnipotenti Domino sociemini per ieiunii puritatem, et copulemini per mentis affectionem. Amen.

740

BENEDICTIONES,

1806-1809

b. Eum quoque habeatis in munere, quem consortem habere videmini in labore. Amen. c. Ut ab eo remuneretur ieiunium vestrum, a quo in vobis collatum est fidei incrementum. Amen. *a. affectionem] afflictionem Mrs. Mix.

1807.

SENS I, 4 : Benedictio in natali sancti Dionysii [9 Ocr.]. a. Omnipotentis adsit vobis benedictio Christi, cui beatum hodie Dionysium cum palma mirabilis triumphi assistere sibi in throno caelesti complacuit. Amen. b. Quique ei in carcere suam cum sanctis praesentiam collegis declarare, eumque almiflua dignatus est gratia glorificare, vos quoque virtutum gemmis dignetur adornare. Amen. c. Ut, qui meruit divinitus constitui Galliae apostolus, vos introducat gloriosus in semper viventium regionem praevius. Amen. Quod ipse praestare. *S. Denis, premier évêque de Paris, martyrisé sans doute avec Rustique et Eleuthère sous Valérien, en 258. NEVERS 105V-106r.

1808.

PARIS 953, f? 34r : Benedictio in dedicatione ecclesiae.

a. Omnipotentis Dei clementia preces vestras exaudiat, atque hic orantibus peccata dimittat. Amen. b. Quicumque ad templi huius sollemnia convenistis, gaudia vobis perpetua reportetis. Amen. c. Efficiamini quoque habitaculum Christi, quod sanctificando semper inhabitet et inhabitando semper sanctificet. Amen. Quod ipse praestare. *Pontifical de Saint-Amand (XIIe s. (praefatio in missa dedicationis ecclesiae) : domum sanctum convenit e animarum sequa(n)tur". Cfr V. 712 (item) : “VD

: Paris, B. IN. lat. 953). b. Cfr CoR. 197, 5 “VD ... ut populus, qui in hanc ecclesiae quoque suarum salutem perpetuam con... ut populus tuus, qui in hac ecclesiae

domum sanctum conveniens ... animarum quoque suarum salute perpetua conse-

quatut

c. Cfr Eph. 2, 20-22 ;3, 17 ;Io. 1, 14 ;Apoc. 21, 3.

Brux. 389, f? 40.

1809.

ADELELME 4 : Benedictio feriae Vae Paschae.

BENEDICTIONES,

1809-1812

741

Omnipotentis Dei et Domini nostri benedictionibus repleamini ... vivendi. Cfr n° 1815 : Orrnipotentis Dei nostri benedictionibus repleamini ... : LMS. (Suppl.).

1370

I810.

LAN. 104a : Benedictiones dicendae in praecipuis festis.

Omnipotentis Dei et Domini nostri Iesu Christi clementia, piissimis sacrosanctarum virginum intervenientibus meritis, vos gubernet per cuncta saeculorum saecula. Amen. *Exttait d'une série de bénédictions pout les principales fêtes inscrites l'une aptés l'autre sans aucune distinction. ADELELME 48 : Benedictiones ad usum ecclesiae Parisiensis ;Roa. 160 (uf in LAN.) Cfr n° 1969c : Sanctorum martyrum intercessio gloriosa. ...

TOR

S. GENEV. 54 : Benedictio dominicae Iae post octavam Paschae.

a. Omnipotentis Dei Filius, a quo omne datum optimum et omne donum procedit perfectum, tribuat vobis beatum suae quam colitis resurrectionis consortium. Amen. b. Ipse vos in fide confirmet, in spe elevet, in caritate confortet, in tentatione adiuvet, in infirmitate relevet, in anxie-

tate laetificet, in virtute multiplicet. Amen. c. Abstergat a vobis omnem immunditiam et malitiae abundantiam, infundat gratiam, indulgeat offensam, ingerat disciplinam. Amen. Quod ipse praestare. Ma Tac

T7

b.-c. : comparez n° 288b.-c. : À. 1864 (voir autres n°5 ibidem).

I812.

CANT. 104, 2 : Benedictio in die S. Laurentii martyris ad missam [10 AUG.]. a. Omnipotentis Dei in vobis requiescat benedictio, quae beatum Laurentium levitam super craticulam ardentem, magis fecit fide fervescere, quam ignem pavescere. Amen. b. Quique thesauros ecclesiae fideliter dispersit pauperibus, ut iustitia eius maneret in saeculum saeculi et cornu eius exaltaretur in gloria, vos sic adiuvet

in hac vita vivere, ut ad

BENEDICTIONES,

742

1812-1814

caelestes thesauros ab angelis Dei post obitum deduci mereal mini. Amen. c. Et, qui bonum opus operatus est, dum per signum crucis caecos illuminavit, et seipsum sacrificium Deo in odorem suavitatis obtulit, vos adiuvet innocentis vitae munus Deo offerre,

et illuc post huius saeculi terminum transire, quo ipse martyr probatissimus meruit pervenire. Amen. Quod ipse. *p. Ps. 111, 9

t. Mt. 26, 10 ; Ephes. 5, 2.

1813.

CANT. 73, 4 : Benedictio feriae

IVae de omnibus sanctis.

a. Omnipotentis Dei in vobis requiescat larga benedictio, atque omnium sanctorum vos comitetur gloriosa intercessio. Amen. b. Et quorum assidue memoriam exsequimini et exsequendo veneramini, illorum precibus ad caelestia sublevari mereamini. Amen. c. Quatenus naevis carnalibus abolitis, caelestibusque promissis exhibitis, caelestia regna exsultantes intrare et cum sanctis omnibus in perpetuum valeatis regnare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. I81A. CANT. MART.].

88, 2 : Benedictio de sancto

Eduardo

martyre

[18

a. Omnipotentis Dei in vobis requiescat larga benedictio, et intervenientibus meritis beatissimi Eduardi regis simul et martyris, sit vobis a Domino Deo nostro salus et aeterna protectio. Amen. b. Vota vestra Dominus impleat, desideria bona perficiat, delicta deleat, tribulationes inspiciat, mentes regat, actus dirigat, atque ab omni incursu inimici, ipsius interventu, vos custodiat. Amen. c. Et, qui illum sibi ascivit candidata stola martyrii, ut pro temporalis regni honore frueretur caelesti, vos a cunctis nequitiis inimici erui, et perpetuis mansionibus faciat inseri, ut in perpetuum cum sanctis omnibus inenarrabili gloria valeatis potiri. Amen. Quod ipse praestare dignetur, cui cum Patre et Spiritu sancto manet laus et perpetuitas in saecula saeculorum. *S. Edouard, toi d'Angleterre, fut assassiné, le 18 mats 978, sur l'ordre de sa belle-mère Elfride, qui voulait lui substituer comme toi son propre fils Ethelred. Il était oncle de S. Edouard le Confesseur, roi d'Angleterre (1042-1066), dont le cotps fut déposé, le 13 octobre 1163, à l'abbaye de Westminster dont il avait testauté la cathédrale.

BENEDICTIONES,

1815-1817

743

1815.

LMS. 1370 Quotidiano.

(Suppl.) : Benedictio im quarto dominico

de

4. Omnipotentis Dei nostri benedictionibus repleamini, cuius estis sanguine pretioso redempti. Amen. b. Eius vos indeficiens gratia repleat, cuius ineffabilis plasmavit potentia. Amen. c. Et quibus in hoc mundo praestitit conditionem nascendi, in regno aeterno tribuat mansionem sine fine vivendi. Amen. *a. cuius ... tedempti] C/r 1 Petr. 1, 18-19. LMS. 1130 : in missa quotidiana IIIa ; Mis. Mix. 251 : in IIo dominico post octav. Epiphaniae : a. benedictionibus] benedictione LMS. Omnipotentis Dei et Domini nostri benedictionibus ... : ADELELME 4 ; AE. £0 54Y-557 ; CANT. 49 ; DURAND 37 (alia in coena Domini) ; EcBERT f9 89r (p. 66) ; LAN. 83e ; Lucp. 84 ;MAGD. 22 ; Nevers 85 ; PL 78, 95 ; Ros. 18a ;Ropa 174 (alia in quotidianis diebus) ; S. Gazz 867-868 ; S. Mic.

38 ; Sr. 611, 7; S. GENEV.

50 ; Wzsr.

592b; PARIS 943, f0 117! ; 967, f9 1827 ; 987, f? 33V ; 1238, 0 78Y ; 2291, f? 65Y : in Va feria Paschae : a. Dei] add. et (ac DuRAND) Domini nostri (Iesu Christi DurAND, PARIS 967); Domini RopA P. Eius] Ipse CANT., WEST. indeficiens] indeficienti CANT., indeficiente WEsr. gtatia repleat] repleat gratia c. Et quibus] Ut qui vobis ADELELME ; Ut quibus Ropa ; Et qui vobis nascendi] add. ipse sine fine vivendi] fine vitae inveniendi NEVERS Cfr n? 1809 et 1816.

Lucp. 84 : Zezzpore paschali, modifie les membres 5. et c. comme suit : b. Vitam suam Dominus vobis tribuat, qui mortem vestram suscepit et perdidit. R. Amen. r. Detque vobis vetustatem vitae relinquere, et in novitate spititus ambulare. R. Amen. Quod vobis ipse praestare dignetur. Er

Romi:

1816.

Ropa 174 : Alia benedictio in quotidianis diebus.

Omnipotentis Domini nostri benedictionibus repleamini ... vivendi. Cfr n° 1815 : Ozznipotentis Dei nostri benedictionibus repleamini … : LMS. (Suppl.).

1570

1017.

LMS. 425 ; Mis. Mix. 352 : Benedictio

hebdomada de Quadrag.

Vae feriae in IIla

744

BENEDICTIONES,

1817-1819

a. Omnipotentis Domini vos gratia protegat, famemque vestram spiritali cibo reficiat, et cum sanctis omnibus coheredes efficere iubeat. Amen. b. Sitim quoque vestram iustitiae fluminibus irriget, atque novum dulcedinis suae animis vestris infundat saporem. Amen. c. Ut tam carne contriti, quam spiritu sanctificati, ab eo mereamini caelesti dono beatificari. Amen. *a.-b. Cfr Num. 20, 1, 3, 6-13 ; Io. 4, 5-42 (epistola et evangelium diei).

Bnzv. Got. (PL 86) 207 :feria V. post dominicum I. Quadrag. ad vesberum ; 341 : feria II. post dominic. ll. Quadr. ad vesperum ; 1317 : in festo Corporis Christi ad vesper. : a. Domini] Dei 307 et ... iubeat] ozz.

1818.

NEVERS [x Nov.].

95 : Benedictio in festivitate Omnium

Sanctorum

a. Omnipotentis vos Domini benedictio in praesenti muniat saeculo,

cuius

vos

quotidiano

sollemniter

exsultari

oportet

officio. Amen. b. Quique vos ad beatorum angelorum atque omnium generalem invitat celebritatem sanctorum, eorum vos dignetur suffragio orationum purificare cunctorum maculis delictorum. Amen. c. Sicque vos ipsorum patientiae ac virtutis instruat documentis, quo pariter triumphare cum illis mereamini in caelestibus festis. Amen. Quod ipse. I8IQ.

BR. 119 : Benedictio feriae Vae in hebdomada Passionis. a. Omnis amaritudo et ira et indignatio et clamor et blas-

phemia tollatur a vobis, ut non contristetis Spiritum sanctum,

in quo signati estis in diem redemptionis. R. Amen. b. Sit sermo vester semper gratiae sale conditus, et idoneus ad aedificationem fidei det gratiam audientibus. R. Amen. c. Concedat vobis crescere et proficere in sanctarum meditatione scripturarum, ut incarnationis et passionis ac resurrectionis intelligatis sacramentum. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 4.-b. Ephes. 4, 29-31

€. cfr Colos. 1, 10.

ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 54V,

BENEDICTIONES,

1820-1823

745

1820. Moz. Ps. 320 : Sabbato ad nocturnos benedictio.

a. Orationem vestram Dominus dignanter intendat, et remedia vobis opportuna restituat. [Amen]. b. Tranquillam vobis conferat vitam, et in bonis omnibus abundare vos faciat. [Amen].

c. Talique vos Dominus subsidio pietatis regat in saeculo, ut beatitudinis meritum sustollat in caelum. [Amen]. I821.

CANT. 72, 3 : Alia benedictio ad matutinas. à. Oriatur caelitus in vobis sol iustitiae, et Spiritus sanctus vos illuminet divinae caritatis ardore. Amen. b. Et qui matutinis Dei invigilatis laudibus, hunc diem prosperis transeatis successibus. Amen. c. Sicque actibus Deo placeamini diurnis, ut ipso adiungi gaudiis mereamini sempiternis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *4. Otiatur ... iustitiae] Malac. 4, 2.

1822.

Bnrv. GorH. (PL 86) 239 : Benedictio ad II. Vesper. in VII? domin. post octav. Epiph. à. Ostende, Domine, misericordiam tuam super nos famulos

tuos, et sancto angelo excubante, custodi. R. Amen. b. Veniat in his, Domine, assidua laetitia, et gaudium sempiternum. À. Amen. . c. Perseveret

in eis caeleste signaculum,

quod in illis con-

ferre dignatus es per Spiritum sanctum. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui est. 1823.

ADELELME 43 : Benedictio de sancto Dionysio [9 Ocr.].

a. Palma et gloria sanctorum Deus, qui per beatorum martyrum Dionysii, Rustici et Eleutherii doctrinam, gentem Francorum adduxit ad fidei notitiam, super omnes qui eorum hodie celebratis passionis victoriam, infundat suae benedictionis et defensionis gratiam. Amen.

746

BENEDICTIONES, 1823-1826

b. Sentiant omnes Galliae principes et cunctus ipsorum congregationis et plebis coetus eosdem se habere assiduos intercessores, quos habere meruerunt religionis et sanctitatis magistros atque doctores. Amen. c. Eorum interventu sacratissimo, peccata vestra dimittantur a Domino, ut cum ipsis gaudeatis in caelesti solio, de quorum festivitate immenso laetamini tripudio. Amen. Quod ipse praestare dignetur. * Benedictio ad usum ecclesiae Parisiensis. Cfr notice du n° 1807. Le P. Combaluziet, l'éditeur, y décèle la trace d'anciennes bénédictions gallicanes atrangées pat Adelelme, en raison des termes employés.

1824.

Ona. Vis. 818 : In hebdomada maiore, quarta feria benedictio ad vesperum, quando coena Domini ingreditur. a. Passio vos Christi conservet iure perenni. Amen. b. Crimine vos hodie lavet, et cras munere ditet. Amen.

c. Quo, pulsis vitiis, Pascha cum illo celebratis. Amen. Brev. Gorx. (PL 86) 596 : ad vesperum feriae 4. vos] nos b. vos] nos.

IVae post Ramos Palmarum :

1825.

ADELELME chae.

I5 : Benedictio in dominica post oclavam Pas-

a. Pastor bonus et pius Christus, qui pro omni populo in mortem tradidit semetipsum, liberet vos ab insidiis inimicorum visibilium et invisibilium, et extendat in vos suae benedic-

tionis et defensionis brachium. Amen. b. Ipse quoque Christus, Leo fortissimus de tribu Iuda, qui a mortuis resurrexit die tertia, adiuvet vos devincere et de-

clinare hostis antiqui insidias et machinamenta. Amen. c. Sicque omnes quos proprio redemit sanguine, in ovili suo, sancta scilicet ecclesia, dignetur custodire, ut ad pascua caelestis patriae, sicut bonus pastor, gregem suum feliciter faciat pervenire. Amen. Quod ipse praestare. *g. Io. 10, 11-16

b. Apoc. 5, 5

c. Io. 10, 11-16.

1826.

Loc. 29b : In octava Paschae benedictio.

BENEDICTIONES,

1826-1828

747

a. Pater, Filius et Spiritus sanctus, unus actor fidei christianae, concedat vobis huius virtute fidei de universis mundi

insultibus triumphare. Amen. b. Christus, et qui redemptis aquae lavacro promeruit vitam sanguine suo, ad resurrectionis gloriam vos gressu dirigat ordinato. Amen. c. Quatenus pacem illam trinam oblatam a resurgente discipulis suo certamine acquisitam obtinere possitis praesentis temporis et aeternam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. LACY : a. actot] auctot (meilleure forme) c. discipulis ... certamine] sic lege, cum L in LowG., /oco : discipulo suo certare praesentis] sic lege cum L, in LowG., Joco : pectoris Cfr 1 Io. 5, 4-10 (epist. diei).

1027.

Loxc. 30b : Benedictio dominicae quartae post Pascha. a. Pater luminum, a quo procedit universitas salutarium donorum, ad perfectum dignetur perducere bonum in vobis verbi sui gratia inchoatum. Amen. b. Exspurget vestra praecordia ab omni sensibili electione, ut Paracliti delicias suscipere possitis mente, immunditia vacuata. Amen. c. Quo, ipso inspirante, peccatum valeatis fugere et iustitiam exercere,

et iudiciuum divinum cum

fiduciali reverentia ex-

spectare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Jac. 1, 17-21 ; Io. 16, 5-14 (epistola et evangelium buius dominicae).

I828.

LONG. 23b : Benedictio dominicae quintae post octavam Epi$haniae. a. Pater misericordiarum, cuius miserationes super omnia defluunt, opera sua concedat mutua invicem portare onera, pace Christi in omnibus custodita. Amen. b. Tribuat vobis zizaniorum molestiam prudenter et aequanimiter tolerare, donec ipsam veri iudicii lumine possi-

tis radicitus exstirpare. Amen.

c. Ut hymnis et canticis spiritualibus vos mutuo in Domino commonentes, cuncta vestra verba et opera in gloriam dirigatis Domini gratias semper agentes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Colos. 3, 12-17 ; Mt. 13, 24-30 (epistola et evangelium buius dominicae).

748

BENEDICTIONES,

1829-1831

1829.

Louc. 38c : Benedictio dominicae XV

Iae post Trinitatem.

a. Pater misericordiarum Dominus sua vos in tribulationibus virtute corroboret, et caritatis radicem in cordibus vestris

in omni pressura confirmet. Amen. b. Tribuat vobis dilatati cordis affectum et perseverantiae longitudinem, sublime desiderium, ac profundi concilii sui experiri gratiam praedestinationis filios liberantem. Amen. c. Per quam mente tandem et corpore suscitati, restituamini illi quae sursum est imperiali matri. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Ephes. 3, 13-21 (epistola buius dominicae).

1830. LonG. 16c : Benedictio dominicae IIIae Adventus.

a. Pater misericordiarum et Deus totius consolationis, per Fili sui adventum sacramentalem et mysticum gaudio vos reficiat suae benedictionis. Amen. 6. Quique leprosos mundans ceterisque coruscans prodigiis, adventus

sui

monstravit

certitudinem,

omnem

auferat

a

mundi finibus haereticam pravitatem. Amen. c. Quatenus, quem venisse constat corpori suo, id est ecclesia, vitam impendere, membra sua de omni mundi tracta latere dignetur in eis iugiter veniens sibi capiti sociare. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Za02/G Of 2 b. leprosos mundans] Mt. 10, 8 ;Mc. 1, 40 ; Lc. 7, 22 et 17, 12 ; mortuos suscitans LAcv c. id] quod Lacy.

1031

Lowc. 37a : Benedictio dominicae decimae post Trinitatem.

a. Pater misericordiarum et Deus totius consolationis, qui unigenitum suum misericorditer misit in mundum, tribuat vobis per Spiritum sanctum ipsius corde, ore et opere reverenter profiteri Dominum. Amen. b. Faciat vos percepta dona gratiae in fraternam extendere aedificationem, qui cuncta dona Spiritus largitur ad utilitatem. Amen. c. Quatenus, expulso a cordium templo vestrorum strepitu phantasmatum mundanorum, orationis castissime possitis offerre sacrificium Deo gratum. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES, , *a. 2AC0t 1,3 totius ef ipsius] ozz. LACY die) ^ possitis] add. iugiter LAcv.

1831-1834

749

b. 1 Cot. 12, 2-11 (epistola buius

1832.

Lowc. 18a : Benedictio in vigilia Natalis Domini [24 DEC.]. a. Pater misericordiarum, qui per Nativitatem sui Unigeniti temporalem sanctorum patrum complevit desiderium, vos hodierni cultu ieiunii purificatos, efficiat laetanter recipere Filium vobis datum. Amen. b. Et, qui antiqui temporis hodiernis laboribus praesentatis longanimem exspectationem, in crastina recipere valeatis [Dei] dexterae perpetuam delectationem. Amen. c. Quo, [per] praedestinati mysterii virtutem, et fructum obtineatis et remissionem omnium peccatorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. Pater misericordiarum] 2 Cot. 1, 3 b.-c. [Dei], [pet] sic add. ut in cod. LAcv.

cfr Rom.

1, 1-6 (epistola buius diei)

1833.

LoxcG. 31c : Benedictio dominicae infra octavam Ascensionis. a. Pater miseri[cordilarum, per Unigenitum suum vobis amborum tribuat caritatem, quae sola distinguit inter electos et populum malignantem. Amen. b. Concedat vobis caritatis ornatu a facie maiestatis abscondere peccatorum multitudinem, et invicem communicare datam gratiam ad donantis gloriam et honorem. Amen. c. Quatenus ipsius Domini efficiamini testes idonei, et possitis suam semper gloriam intrepide protestari. Amen. Quod Ipse praestare dignetur. *a. Patet miseti[cordi]atum] sic Jege ut in cod. LAcv ; 2 Cot. 1, 3 4». 7-11 (epist. diei).

(Sri Petti

1834. Paris 13315, fo 17 : Benedictio dominicae IVae post octavam Pentecostes.

Pater noster misericors, qui pro nobis in mundum fine regnat. DunAND 79 ; PARIS 733, f0 146V ;734, fo 146Y ; 961, f? 34.

Cfr n° 1836 : Pater vester misericors, qui pro vobis ... : ADELELME 22.

... sine

750

BENEDICTIONES,

1835-1836

1835.

ADELELME 38 : Benedictio in dominica

X Xa post Pentecos-

len.

a. Pater omnipotens rex caelorum, qui per incarnationis mysterium nuptias fecit Filio suo, per fidem rectam et per benedictionem et dilectionem veram vos coniungat Iesu Christo Domino nostro. Amen. b. Sicque servorum suorum invitationem, id est apostolorum et prophetarum suorum, faciat vos praedicationem attendere, ut ad prandium mensae ipsius invitati animas vestras veste nuptiali studeatis adornare. Amen. c. Ut qui in sancta Dei ecclesia iam vocati estis per fidem, sic ad paucorum perveniatis electionem, ut cum ipsis impleatis patriam caelestem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 22, 1-14 (evangelium XIX. dominicde post Pen tec.).

DuraAND 117 (dominica XXI. post Pentec.); PARIS 733, fO 148Y ; 961, fO 399v 13315, f? 21V; et UrnECHT 74 (dominica XIX post Pentec.) ;PARIS 734, f0 148Y; (dominica XVIII.) : a. omnipotens] ozz. PARIS 733 ; noster PARIS 734 incarnationis] add. suae vos] nos PARIS 734 Iesu ... nostto] PARIS 735 ; Domino nostto (vestro DURAND) Iesu Christo b. servorum ... est] ozz. suotum] ozz. PARIS 734 vos] nos PARIS 734 c. Ut] Et DunAND, UTRECHT, PARIS 734 qui] quod PARIS 734 ut cum] et cum PARIS 734 impleatis ... caelestem] patriam caelestem impleatis DURAND.

1836.

ADELELME dictio.

22 : In dominica quarta post Pentecosten bene-

a. Pater vester misericors, qui pro vobis in mundum misit

Filium suum, faciat vos misericordes esse in idipsum, ut nunc

et in futuro ei percipiatis misericordiae et benedictionis suffragium. Amen. b. Concedat vobis sapienter iudicare et nullum velle condemnare, ut et proximis vestris quae in vos peccaverunt studeatis dimittere, et pro eleemosynarum largitione peccatorum veniam possitis obtinere. Amen. c. Sicque careatis rubigine peccatorum vestrorum, ut maculas fratrum de oculis mentium educentes, possitis cum eis feliciter pervenire ad gaudia caelestis patriae. Amen. Quod ipse praestare dignetur. "Lc. 6, 36-45 (evangelium primae dominicae post Pentecosten). UTRECHT IV. post octav. Pentec.

59 : dom.

BENEDICTIONES,

1836-1839

751

Cfr n° 1834 : Pater noster misericors, qui pro nobis ... : DURAND 79 ; PARIS 733, 1496Y : dominica V. post Pentec. — PARIS 734, fo 146Y : dominica III. post Pentec. — Panis 961, f? 34 et 13315, f? 17 : dominica IV. Dost octavam Pentec. : a. vester] noster vobis] nobis (praeter PARIS 734) misericordiae et benedictionis] benedictionis et misericordiae (praeter PARIS 733 et 734) b. vobis] nobis PARIS 734 ; vos UrRECHT quae] qui (eZiazz UrRECHT) c. Sicque ... patriae] Totius trabem malitiae et odium invidiae ab oculis auferat, et fraterna caritate cot vestrum

accendat, ut illuc perveniatis ubi Deus caritas sine fine tegnat (e/iam UrRECHT). N.B. On remarquera le membre c d'ADELELME, qui a été complétement modifié pat tous les témoins postérieurs.

1837.

ADELELME 7I : Benedictio feriae IVae hebdomadae IIIae Quadragesimae. a. Paterfamilias Deus cordis vestri interiora purificet, et a malis quibus inquinamur emundet. Amen. b. Sicque animi det superare illecebras, ut contra hostis impetum, floreamus exercitiis virtutum. Amen. c. Tribuatque fletibus commissa poenitere, poenitenda non committere, et ad gaudia aeterna pervenire. Amen. Quod ipse praestare dignetur. 1838.

ADELELME I2 : Benedictio in dominica in Septuagesima. a. Paterfamilias Deus, qui per fidem omnes vocavit in operationem vineae, id est sanctae ecclesiae suae, benedictione sua

vos dignetur ditare, et cum fructu bonorum operum faciat pervenire ad gaudia remunerationis aeternae. Amen. b. Ut accepto ab ipso patrefamilias Domino nostro suae pietatis denario, in iudicii sui die novissimo, mereamini socia-

ri bene operantium consortio. Amen. c. Ubi, expleto termino istius mundi, electorum paucorum numero sociati, gaudiis perfruamini caelestis paradisi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Mt. 20, 1-16 (evangelium buius diei). PARIS 820, fo 4r.

4

1839.

BREV. GOTH. 16 : Benedictio ad vesperum de uno iusto. a. Patrocinio sancti sui ?//. preces vestras et holocausta Christus Dominus clementer custodiat. R. Amen. b. Eius intercessu postulationes vestras attendat, et ab omnibus peccatis purificatos custodiat. R. Amen.

752

BENEDICTIONES,

1839-1841

c. Ut passio, quae affuit ad gloriam, comitetur vobis ad veniam. R. Amen. Brev. Gorx. (PL 86) 994 et 996 : ad vesperam et in laudibus unius martyris pontificis : a. I/I.] N. atque pontificis vestras] nostras b. vesttas] nostras ic vobis] nobis. Moz. Ps. 329 : ad vespertinum de sanctis : a. Patrocinio ... IIl.] Patrociniis sanctorum suorum I/lorum Christus] ozz. custodiat] suscipiat b. Eius] Horum et] vosque omhibus] oz. putificatos] illibatos c. quae] add. illis gloriam] coronam comitetur vobis] vobis opituletut.

1840.

Fi 693-695 (cxxxivb) : Item alia benedictio dominicalis. a. Pax et caritas Domini nostri Iesu Christi descendat super vos in odore sancto, qui illuminet corda et corpora vestra lumine angelico, duplici spiritu Eliae, et vos semper laetificet Christus, hic et in aeternum de gratia sua. Amen. b. Repleat corda vestra spiritualibus donis, et abundare faciat in vos semper perfectam gratiam caritatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur, qui in Trinitate perfecta vivis et regnas Deus, per omnia saecula saeculorum. Amen. *aq. Pax ... vos] évoque les souhaits de paix des épîtres catholiques : “Gratia vobis et pax a Deo Patre nostro et Domino nostro Iesu Christo (Gal. x, 5 ; etc.)" spititu Eliae] Lc. 1, 17 b. abundare ... caritatis] Cfr 1 Thess. 3, 12.

I841.

S. GALL 876 : Alta [benedictio in festo Omnium Sanctorum] [1 Nov.].

a. Per intercessionem supernorum civium custodiat vos Dominus rector angelorum. Amen. b. Ut eorum tutela contra spiritales et carnales adversarios muniti, in numero filiorum Dei mereamini computari. Amen. c. Qui per omnimoda certaminum genera, eius ineffabili gratia pervenerunt ad caelestia regna. Amen. Quod ipse praestare. *patait d’origine allemande (Laporte, Huescz, 41 en note)

b. Sap. 5, 5.

C. £0 57v-58r (n° 149) ; DURAND 172 ; HuzEscA 41 ; Koup. f? 17v-18r ; SALZB. 20; S. GENEV. 142 (in vigilia) ; W. 35 : a. Dominus] ozz. SALzs. vos] nos W. b. Ut] Et Koup. c. eius ... gratia] ozz. Hugsca.

BENEDICTIONES,

1842-1844

753

1842.

BREv. GoTH. (PL 86) 1o12 et 1016 : Benedictio ad vesper. et laudes unius confessoris pontificis praecipui. a. Per interventum beatissimi antistitis et confessoris sui N.,

benedictio Domini largissima veniat super vos. R. Amen. b. Orationibus vestris accomodet aurem, et petitionum vestrarum propitius exaudiat precem. R. Amen. c. Viam salutis, ipso intercedente, in huius vitae cursum praeambulemus, ut ad culmen regni caelestis omnes illaesi perveniamus. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. 1843.

S. GALL 871: Benedictio in dominica XIa [post octav. Pentecostes].

a. Per passionem suam Christi iustificatos, per resurrectionem eius vos Dominus reddat glorificatos. Amen. b. Ut gratia ipsius de indignis digni, et de minimis efficiamini magni. Amen. c. Nec tamen de sanctitate gloriantes, despiciatis aut condemnetis adhuc peccantes. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Lc. 18, 9-14 (evang. X. domin. post Pentec.).

C. £o 47Y-48* (n° 118) ; DURAND 92 : dominica XII. post Pentec. — S. GENE. 86 ; W. 69 et PARIS 967, £9 185Y : dominica XI. post octav. Pentec. : b. Ut] Et DURAND conc. gloriantes] glotificantes DURAND digni] ozz W. (praeter ms. E) demnetis ... peccantes] adhuc peccantes condemnetis S. GENEV.

1844.

LAN. 103e; Rom. dicendae.

160 : Benedictiones in praecipuis festis

a. Perpetua confessorum Christi tuitio mentes vestras perpetuo circumdet auxilio, eorumque digni efficiamini [consortio] in caelesti habitaculo. Amen. les *Extrait d'une série de bénédictions pour les principales fêtes, données rattaché, d'une unes aptés les autres, sans aucune distinction. Nous l'avons intercessio maniére conjecturale à la série qui débute pat : Sanctorum martyrum.

gloriosa … (cfr n° 1969b).

] sic add. ut ADELELME 48 : Propriae benedictiones ecclesiae Parisiensis : consottio

in ADELELME.

754

BENEDICTIONES,

1845-1847

1845.

GALL. VETUS 22 : Benedictio populi missae in symboli traditone [in dominica Palmarum]. a. Perseveret in his, Domine, caeleste signaculum, quod in

eis conferre dignatus es, ut protecti Spiritui sancto, incrementum fidei, tutelam mentium, sanitatem corporum consequi mereantur. [R. Amen]. b. Concede in his immaculatae vitae divitias, fidem rectam,

pacem sinceram, patientiam sanctam, humilitatem religiosam, et conscientiam puram. [R. Amen]. c. Prosperet enim sanitatis laetitia, plena incolumitatis gaudia et illuminatione aeterna ; ut sancte viventes, de hac humili terrenaque prosapia heredes caelestes, in illo beatae gloriae regnum cum electis angelis te hymno confessionis sine fine collaudant. [R. Amen]. Per Dominum nostrum Iesum. *c. enim] in eis PL 72, 355.

hymno] hymnum : #5. sed sic corrig. ut PL.

1846. Mis. Mix. 955 : Benedictio in missa unius martyris pontificis vel simplicis. a. Petitiones vestras superna divinitas suppleat, et desideria vestra martyris sui atque pontificis N. intercessione perficiat. Amen. b. Omnium preces clemens auditor assistat, et cunctorum piacula bonitate propitia abluat. Amen. c. Sensus vestros nunc in bonis sibi adhaerere faciat, et in

futuro suorum vos gaudiis iungat. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui. Brev. Gorn. (PL 86) 991 et 993 : ad vesperum et in laudibus : a. vestras] nostras vestra] nostra beatissimi atque pontifici] ozz. petficiat] proficiat b. vos] nos. c. vestros] nosttos preces] precibus

1847.

Lo. 248 : Benedictio in missa pro his qui causas Ecclesiae

exsequuntur.

a. Petitionibus nostris, Deus, fave benignus, et benedicens

Ecclesiae tuae assiste propitius. [Amen]. b. Benedic pro ea fideliter pugnantibus, et datis tuis bonis refice eos in suis laboribus. [Amen].

BENEDICTIONES,

1847-1849

708 c. Atque famulus tuus, qui nunc in laboribus consistit con-

tra aemulos, hoc in loco revertatur sospes et sanus, et ad lau-

dandum [Amen].

te pariter

nobiscum

consistat

victor

et laetus.

Auxiliante Domino nostro Iesu Christo, cuius arma victricia

permanent per nunquam finita saecula. [Amen]. 1848.

Loc: 68a : De quocumque translato benedictio. a. Pie pateant aures divinae clementiae vestrae vivae vocis supplicationis oraculo, et vobis tribuat de suae gratiae dulcedine, ut, quod ore prosequimini, contingatis in mente. Amen.

b. Nulla vos inimici cautela subripiat, nulla actio carnalis inficiat aut terrenorum ambitio vos irretiat, sed, intercedente

beatissimo N., cuius hodie translationem digna veneratione recolitis, liberi sitis ab omni strepitu adversitatis. Amen. c. Ut

vos

mente

translati

ad contemplandum,

cum

isto

beato translato in terris, transferamini pariter ad Deum in patria. Amen. Quod ipse.

1849.

Lo. 258 : Benedictio in missa quam sacerdos pro se dicere debet. à. Pietatem tuam, Domine, petimus, ut orationem nostram

et vota suscipias. Amen. 6. Supplicationes servitutis nostrae placatus attende, et a diversis languoribus me eripe ; et quae tibi pro meis delictis offerro dignanter suscipe, et aeternae vitae heredem constitue. Amen. c. Desiderium meum in bonis operibus amplia ; vota accumula, et ab insidiis inimicorum meorum libera me. Amen.

[Per gratiam pietatis tuae ... Amen. Qui in Trinitate unus Deus gloriatur, in saecula saeculorum. Amen]. *en note : d’après le Rituel A. f? 74

c. Pet gratiam ...] doxologie du n° 1502.

Lo. 266; 270; 272 : a. petimus] peto 266 et 270; ut supplex imploro 272 otationem nostram] orationis meae 266 et 272 ; otationem 270 et vota] votum dignanter 266 et 272 ; et votum meum dignanter 270 suscipias] add. et plebem tuam (et hanc plebem 272) propitius benedicas 266 et 272 DU 07260 et 272 Supplicationes] Supplicationem 266 et 270 servitutis nostrae] servitutis meae 266 ; setvi tui 270 ; cunctotum 272 attende] «dd. Domine 272 et meis diversis] adversis 270 a] a 266 ; et ab 270; et populum tuum a 272 et ... constitue] dignanter] benignus delictis] delictis 270 ; delicto meo 272 insidiis ... me] c. — b. 266 et 272 heredem] heteditatem 266 072. 272 liberta me] me libera 270 et 272 inimicorum meorum me insidiis libera 266

756

BENEDICTIONES, 1849-1852

Per gratiam ...] Per ineffabilem bonitatem tuam ... 266 ; Ipse Dominus et Redemptor noster, qui vivit... 270 ; Christe, qui vivis cum Patre et Spiritu Sancto, in Trinitate unus Deus, [et] gloriaris in saecula saeculorum : 272.

1850.

Lowc. 69c : Benedictio in ordinatione episcopi. a. Piissimus pastor omnium Deus, pontificalis gradus utriusque testamenti paginae informator, famuli sui N., cui sacramenta pontificatus indidimus, dignetur esse perpetuus gubernator. Amen. b. Et quem manus impositione ac obnixa precum instantia vitam sublimis officii statuimus dignitate sua repleat invisibili unctione, per ipsius ministerium in sanctificationem commissi sibi populi redundante. Amen. c. Quatenus gregem suum pascuis evangelicis tripartitae pastionis sedulitate sic possit reficere, sic eis dispensare tritici mensuram, sic eos a luporum morsibus defendere, ut in promis-

sa valeat servis fidelibus gaudia feliciter introire. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Bone

/rocumo 4261070

I2.

*ex cod. LACY : b. populi] ozz.

c. defendere] concutere

valeat] valeatis.

1851. CANT. 58, 3 : Benedictio dominicae Iae post Pentecosten.

a. Plasmator atque conservator humani generis Deus, qui vos ab aeternitate deiectos proprii sanguinis effusione redemit, & cunctis vos laqueis eruat inimici ac mansionibus inserat paradisi. Amen. b. Et qui Lazaro quondam pauperi in sinu Abrahae caelicas contulit delicias, a vobis diabolicas auferat insidias. Amen.

c. Ut post praesentis aevi lapsum, diabolicum non timeatis

accessum,

sed cum

Lazaro,

olim mendico,

aeternae

requiei

fruamini consortio. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Lc. 16, 19-31 (evangelium feria V. hebdomadae II. Quadragesimae). West. 602b : a. vos] nos

b. in ... Abrahae] ozz.

1852.

Lax. 102c : Benedictio feriae VIIae in quotidianis diebus. 4. Plebs tua, Domine quaesumus, nostram benedictionem

BENEDICTIONES,

1852-1854

757

accipiat, per quam cuncta noxia declinet et optata reperiat. Amen. b. Circumcinge eam spiritali muro tuo, praesta ei continuam sanitatem, da ei tempora tranquilla, da quieta, secura et pacifica, ut possint pervenire ad gaudia aeterna. Amen. Quod ipse praestare dignetur. , EcaERT fo 103V (5. 79) : a. nosttam] vestram eis ei] eis.

tepetiat] tecipiat

b. ei]

1853.

GELL. 2096 : Benedictio cum in tribulatione missa celebratur a. Populi tui Deus, institutor et rector, peccata quibus expugnatur [expelle], ut semper tibi placitus et tuo nomine sit securus. Amen. b. Da plebi tuae, Domine, piae semper devotionis affectum, ut quod prava sunt respuens, sancta conversatione firmetur et a peccatis libera nullis adversitatibus atteratur. Amen. c. Succurre, Domine quaesumus, populo supplicanti et opem tuam tribue benignus infirmis, ut sincera mente devoti, et praesentis vitae remediis gaudeant et futurae. Amen. Quod

ipse. *a. expelle] add. ut in aliis codic. in aliis.

c. et futurae] zz. : adfuisse ( ?) ; sic corrige ut

C. £9 79 (n° 209) ; F II 497-500 (XCVIII) ; Sr. 622, 9 ; W. 95 : a. expugnatut] impugnantur F II ; impugnatur Sr. ; expugnatur C., W. expelle] averte C., W. nomine] munimine F II, Sr. b. Domine] oz. Sr. quod] quae C., FII, W. ; quaeque Sr. respuens] respuentes F II €. devoti] tibi devotus Sr. Comparez n? 1854 : Populi tui Deus, institutor ... : Sr. 616, 2 : domin. XXVI. post Pentec. : a. ut ... secutus] Custodi illum perpetua tuitione, atque ab omni advetsitate defende. Amen b. alius textus c. Succutte, Domine ... infirmis] Et ita postremo paterna pietate conserva quod] quaeque libera] liber.

1854.

ST. 616, 2 : Benedictio dominicae X XV Iae post Pentecosten. a. Populi tui, Deus, institutor et rector, peccata, quibus impugnatur expelle. Custodi illum perpetua tuitione, atque ab omni adversitate defende. Amen. b. Visita eum, interventu sanctorum omnium, sicut Moysen in rubo, Iosue in agro, Samuelem

in templo, atque illa cum

sapientia perfunde, quam beatus David rex in psalterio, Salomon in filio, te largiente percepit a caelo. Amen. c. Et ita postremo paterna pietate conserva, ut quaeque

prava sunt respuens, sancta conversatione firmetur, et a pec-

758

BENEDICTIONES, 1854-1856

catis liber, nullis adversitatibus atteratur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Moysen in rubo] Exod. 3, 2-4 ; Josue ...] Josue. 5, 13 ; Samuelem ...] 1 Reg. 3, 1-21 ; David ...] Amos 6, 5 ; Salomon ...] 2 Par. 13, 7. Comparez n° 1853 : Populi tui Deus ... : GELL. 2096 : a. Custodi ... defende] oz. b. alius textus c. Et ... conserva] Da plebi tuae, Domine, piae semper devotionis affectum quaeque] quod libera] liber.

Cfr n° 721b : Deus inenarrabilis auctor ... : À. 1858 : super regem et populum : b. sanctorum omnium] illius Samuelem] Iesu Nave in praelio, Samuel crinitum atque ... quam] et illa eum promissione siderea ac sapientiae tuae rore per-

funde, qua

in filio ... caelo] filius eius te remunerante percepit

aietiei:

autre texte.

1855.

GELL. 2042 : Hebdom. XVa post Pentecosten benedictio. a. Populi tui, Domine, postulationes exaudi, et [in] calamitatibus constitutis velociter subveni. Amen. b. De sua fac liberatione gaudere, quos cernis sub pondere nimium laborare. Amen. c. Exsultent et laetentur in te, dumse viderint salvari per te. Amen. d. Mitte in eis, Domine, defensionis tuae semper arma vic-

tricia, quibus faciant universa bella prostrata. Amen. e. Auxilium tuum momentis omnibus visitentur, ut superati [inimicorum] viribus roborentur. Amen. Quod ipse. *e. Auxilium tuum] /ege Auxilio tuo. C. £o 5oY (n? 126) ; CAHORS f? 112V-1137 (dowinica XVI. post Pentec.) ; F 11 574-577 (CXIIIa : fers alia benedictio dominicalis) ; RoDA 139 (alia benedicto in dominica X. post Pentec.) ; St. 615, 11 (dominica IX. post Pentec.) : a. constitutis] opptessis C. subveni] subveniens C. Amen] ozz. C. b. pondete] add. alienigenae F II nimium] nimio C. €. om. CAHORS Amen] ozz. RopA 4. Mitte] sintque Ropa in] ozz. F II faciant] fiant C. Amen] oz. C. e. om. F TI Auxilium tuum] (et C.) auxilio tuo C., Canons, RopA omnibus] hominibus CAHORS ut add. etiam C. superati ... vitibus] superati in novitatis viribus C. ; semper a te vitibus RoDA ; superatis inimicotum viribus Sr.

1856.

GELL. 2095 : Benedictio in tempore bella. a. Populi tui, quaesumus omnipotens Deus, propitiare peccatis, et totius hostilitatis a nobis [t]errores averte. Amen. 6. Ut Romani sive Francorum nominis secura libertas in tua devotione semper exsultet, et tibi subdito famulatu deserviat. Amen. c. Elide omnium adversariorum nostrorum superbiam, et virtute dexterae tuae prosterne hostium contumaciam. Amen.

BENEDICTIONES,

1856-1858

759

d. Fidelem hunc populum potentiae tuae muniat invicta defensio, ut pio semper tibi devotus affectu, et ab infestis liberetur inimicis et in tua iugiter gratia perseveret. Amen. Quod. *b. sive] sic Jege, loco : sibi, zn cod.

nominis] #5. nomen

tibi] #5. sibi — 4.

pio] zzs. pius.

C. f? 80 (n° 212) ; F II 492-496 (XCVII) ; Gon. 313, 26 ;Sr. 624, 2 ; S. GENEV. 171; W. 94; Paris 733, f? 1557; 961, f? 56Y-57! ; 13315, f? 26! : a. hostilitatis] hostilitatem Go. [terrores] terrores C., Sr., S. GENEV., PARIS 961 et 13315 Amen] ozz. C., Sr., S. GENEV., PARIS 961 et 13315 b. Romani ... Francorum] christiani (christianam C.) C., Sr., S. GENEv., PARIS 961 et 13315 desetviat] deserviant F II c. ozz. PARIS 733. LEOFRIC 198 : benedictio in tempore hostilitatis (main postérieure, sur un blanc) : a. ut in GEL. a. b. Omnisque populus in tua devotione semper exsultet, et in tuis laudibus perseveret, et tibi Domino subdito famulatu deserviat. Amen. (comparez GELL. b.). c. Tua potentia contere virtutem inimicorum

eius, et delicta nostra, quorum

nobis causa dominanter emunda. Amen. d. Cum mentibus nostris infuderis puritatem et pacem ubique in patria largiaris. Elide ... hostium virtutem (#7 i» GELL. c.). Amen. e. Fidelem ... defensio (z£ i2 d.), et ab inferis liberetur inimicis, et in tua gratia sempet petsevetet in omnibus bonis. Amen. Ille nos benedicat.

1857.

A. 1805 : In vigilia natalis Domini [24 DEC.]. a. Populum tuum, quaesumus Domine, pio favore prosequere, pro quo dignatus es in hac sacratissima nocte tuam mundo praesentiam exhibere. Amen. b. À cunctis eum adversantibus paterna pietate custodi, pro quo in mundo hoc tempore ex virgine dignatus es nasci. Amen. c. Ut teredemptorem suum semper intelligat, et tuam veraciter gratiam comprehendat. Amen. Quod ipse praestare. *a. Cfr À. 968, Sacr. triplex 1619 et 1749, et COR. 100, 9 : "Vota nostra, quaesumus Domine, pio favore prosequere ..." (postcomm. in litan. maior.). Cfr Bruylants, Oraisons, 11, n° 1179.

Ax. fo 13Y-147 (item benedictio in gallicantu) ; C. £o 2V-37 (n° 2) ; CANT. 6, 5 ;DURAND 132 (ad missam in nocte) ; F IX 1-4 (1 : zn vigilia Domini bora nona) ; GALL. VETUS 352

(in nocte) ; GELL. 1992 (in nocte sancta) ;GOD. 306, 1 ; LAN. 65e et MAGD.

11 (in

gallicantu) ; Ron. 5b (in nocte) ; S. Mxcn. 2, Sr. 606, 2, et Wrsr. 536b (n gallicantu) ; W. 128 (5. P : alia in nocte) ; PARIS 943, fo 108 et 987, £9 5Y (n gallicantu) ; 17336, b. A] om. pio] caelestis DURAND fo 1627 : a. quaesumus] oz. DURAND ex virgine] ozz. DURAND ; ex adversantibus] adversitatibus GELL., GOD. sempet] spiric. Ut] Utinam Ros. ; Et DURAND immaculata virgine CANT. et tuam] largamque tuae propitiationis DURAND. tali ratione semper DURAND

1858.

Paris 17336, f? 17ov : Benedictio SS. Martyrum Ferreoli et Ferrucii [16 Iuw.].

760

BENEDICTIONES,

1858-1860

a. Poscat pro nobis Ferreolus sacerdos et martyr magnificus Dominum, ut suae benedictionis percipere valeatis ineffabile donum. À. Amen. b. Interveniat et Ferrucius levita summus, ut idem Dominus nostri sit propitius. À. Amen. c. Et, qui hos meruistis habere praedicatores, eos semper mereamini habere intercessores. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Pontifical romain d'Innocent III à l'usage de Besançon (Paris, B. IN. /27. 17336 : XIVe s. ; les bénédictions sont d'une main plus récente). Titulaires de la célèbre basilique de Besançon, le prêtre Ferréol, et son diacte Ferjeux, furent, d’après la légende, envoyés par S. Irénée, évêque de Lyon, pout évangéliser Besançon et ses pays voisins. Après 30 années de labeut apostolique, ils furent martyrisés, pat otdre de Claude, préfet de Séquanaise, en 211 ou 212. Leurs reliques furent découvettes en 370 pat S. Aignan, évêque de Besançon (Baudot, Ves des Saints, t. VI, p. 258-260).

1859.

DURAND 160 : Benedictio in festo sancti Lucae [18 Ocr.]. a. Postulante pro vobis sancto Luca evangelista, maneat in vobis quotidie gratia divina. Amen. b. Ut cuius sollemnitatem hodie studetis venerari, eius mun-

datione doctrinae salutis valeatis irrigari. Amen. c. Quatenus et in Dei laudibus iugiter delectari, et eius benedictione mereamini sublimari. Amen. Quod ipse praestare. Paris 951, f? 1877 : a. Postulante] Postulando. PARIS 733, fo 152Y : c. et eius] eius.

1860.

Moz. Ps. 335 : Benedictio ad matutinum unius iusti.

4. Postulationes vestras gratia superna exaudiat, et dona caelestia vobis, intercessu martyris gloriosi, impertiat. Amen. b. Impertiendo ditet, multiplicando conservet, et conservando laetificet. Amen. c. Ut, qui votis fidei festum martyris Illius honoratis, cuncta, quae competunt, eius merito capiatis. Amen. BnEv. Gorn. (PL 86) 1175 : ad II. vesper. S. Felicis martyris (1 aug.) : a. gloriosi] sui Felicis b. ditet] add. ditando multiplicet c. Illius] ozz. metita] merito.

*S. Félix, célébre martyr de Girone (Tarraconnaise), célébré par Prudence (Hymn. 4 de cor.), et les saints Euloge (Mezz. sanct. x. 1) et Grégoire de Tours (De glor. mart. 1. I, c. 92). Il est distinct d’une autre S. Félix, également martyr de Girone, fêté le 18 mars, qui était diacre de l'évéque S. Narcisse (Mis. Mrx. PL 85, c. 801-802, nte a.). L

BENEDICTIONES,

1861-1863

761

1861.

GALL. VETUS 199 : Benedictio feriae Ilae paschalis. a. Praesta, Domine quaesumus, famulis tuis tales fieri tuae

gratiae largitate, ut bona tua et fiducialiter implorent et sine difficultate sumant. Amen. b. Da eis, Domine, regnum tuum iustitiamque semper inquirere, ut quibus indigere eis perspicis, clementer facias abundare. Amen. c. Tribue, quaesumus,

ut piis sectando quae tua sunt, uni-

versa illis salutaria condonentur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Oraisons gélasiennes : Sabbato in XII lectionibus (Quatuor Temporum Pentecostes) : V. 666-668 ; Sacr. triplex 1964-1966 : a. tales] talesque nos concede implotent] mploremus sumant] sumamus b. eis] nobis Domine] add. quaesumus eis] nos — c. Tribue] Deus, qui nos de ptaesentibus adiumentis esse voluisti sollicitos, tribue illis] nobis.

1862.

Fix 804-806 (cLvira) : Jtem alia benedictio de Adventu. a. Praesta, quaesumus omnipotens Deus, ut Filii tui ventura sollemnitas et praesentis vitae remedia conferat, et praemia aeterna concedat. Amen. b. Deus, qui nostra conspicis infirmitate semper destitui, adventus tui nos consolatione laetifica. Amen. c. Mentes

nostras, quaesumus

Domine, lumine tuae visita-

tionis illustra, ut esse, te largiente, mereamur, et inter prospera humiles, et inter adversa securi. Amen. *Compilation de trois oraisons gélasiennes d'Avent: V. 1154, 1164 (sex/a feria mensis decimi) : a.-b. seulement ; A. 1561, 1569 et 1559 (ad vesper. sive matutinum) ; Saer. triplex 128 (et 96), 136 et 126 : a. ptaesentis] add. nobis b. nostta] nos[tram] V. 1154 ; nosttae À. ; ex nostra Sacr. Zriplex 136 infirmitate] infirmitatem V. consolatione laetifica] visitatione custodi. a. Cfr n° 1307b : F II 798 (CLV).

1863.

BR. 42 : Benedictio dominicae primae post octav. Epiphaniae ‘In excelso throno'. a. Praestet vobis Deus condelectari legi Dei secundum interiorem hominem, et subiugare legem peccati menti vestrae Par repugnantem. Amen. b. Concedat vobis adire cum fiducia ad thronum, ut miseri-

762

BENEDICTIONES,

1863-1866

cordiam consequamini, et gratiam inveniatis in auxilio opportuno. Amen. c. Ut, corruentes in poenitentia et resurgentes in gratia, cum puero lesu crescatis et confortemini sapientia. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Rom. 7, 22

c. Io. 2, 52 (evangelium diei).

b. Hebt. 4, 16

BRAUNSCHWEIG f? 12V : 4. peccati] oz.

1864.

Bn. 186 : Benedictio dominicae IXae post octavam Pentecostes : 'Ecce Deus adiwvat me'. a. Praestet vobis Deus, ut accedentes

ad lapidem vivum,

ab hominibus quidem reprobatum, a Deo autem electum, tamquam lapides vivi super illum aedificemini. Amen. b. Non sit vobis lapis offensionis aut petra scandali, turris fortitudinis a facie inimici. Amen. c. Ut effecti sacerdotium sanctum et domus spiritualis, tias viventes Deoque acceptabiles offeratis. Amen. Quod praestare dignetur.

ipsi sed hosipse

*Cf1 Pett. 2, 4-10.

1865.

Bn. 178 : Benedictio dominicae Vae post octavam Pentecostes 'Exaudi Domine’. à. Praestet vobis Deus, ut cum domus vestra huius habitationis dissoluta fuerit, aedificationem ex Deo habeatis, domum non manufactam, sed aeternam in caelis. Amen. b. Vestiti et non nudi inveniamini, ut habitationem vestram,

quae de caelo est, superindui mereamini. Amen. c. Et dum per fidem ambulatis et non per speciem magis a corpore peregrinemini, ne in die Domini cum infidelibus a Christi contemplatione separemini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *2 Cor. 5, 1-10. BRAUNSCHWEIG f? 51V : b. supetindui] indui

c. Et] Ut.

1866. BR. 144 : Benedictio dominicae IVae Paschae 'Cantate Domino’.

a. Praestet vobis Deus, ut speculatores facti illius magnitu-

BENEDICTIONES,

1866-1868

763

dinis, per bona opera certam vestram vocationem et electionem faciatis. Amen. b. Adsit vobis fides cum virtute, scientia cum abstinentia, patientia cum pietate, amor fraternitatis cum caritate, ne

sine fructu constituamini in futura cognitione. Amen. c. Ut memores purgationis veterum delictorum, abundanter vobis ministretis introitum in aeternum regnum Domini nostri et Salvatoris Iesu Christi. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g2 Petr. 1, 16 b.-c. 2 Petr. 1, 5-11. BRAUNSCHWEIG f? 14V-42! : a. bona opera] bonam operam ^ vocationem ... faciatis] faciatis vocationem et electionem c. et Salvatoris] ozz.

1867. S. GALL 872 : Benedictio in dominica octavam Pentecostes].

quinta decima. [post

a. Praestet vos Dominus superare cenodoxiam, ut veram pertingatis ad gloriam. Amen. b. Et hic seminantes

iustitiam, in futuro vitam mereatis

aeternam. Amen. c. Et creatori vestro devote servientes, cum ipso regnetis exsultantes. Amen. Quod ipse praestare. *g. Cenodoxiam : mot grec : kevoOo£ia, qui signifie la recherche ou l'amour de la vaine gloire. Cfr Gal. 5, 25-26 ; 6, 1-10 (epistola buius dominicae). C. fo 527 (n° 130) et DURAND 100 : dominica XVI. post Pentec. — S. GENEV. 98, W. 73, et Paris 967, fo 1867 : dominica XV. post octav. Pentec. : a. ad] om. Paris meteatis] metatis (zzei/Jeure version).

1868. . RoDA 31 : Benedictio in natali sancti Benedicti [21 MART.]. a. Praetendat in vobis omnipotens Deus suae benedictionis invictricia arma, qui beatum Benedictum fecit contemnere saeculi blandimenta. Amen. b. Exuat vos omnibus culpis, qui illum sequestravit a pessimis mundi lenociniis. Amen. c. Quatenus eius exemplo iustitiam, pietatem, fidem, castitatem, patientiam, mansuetudinem sectantes, vitam aeternam

apprehendere possitis ovantes. dignetur. *;. Galat. 5, 23.

Amen.

Quod ipse praestare

764

BENEDICTIONES,

1869-1871

1869. Fur 776-778 (CL) : Item alia benedictio de Adventu Domana. a. Praeveniat nos, quaesumus omnipotens Deus, tua gratia semper et subsequatur, ut per Unigenitum tuum, quem summo cordis desiderio sustinemus, et praesentis vitae subsidia, et futura etiam consequamur. [Amen]. b Subveniat nobis, Domine, misericordia tua, et ab immi-

nentibus peccatorum nostrorum periculis, te mereamur veniente salvari. [Amen]. c. Preces populi tui, quaesumus omnipotens Deus, clementer exaudi, ut qui iuste pro peccatis nostris affligimur, pietatis tuae visitatione consolemur. Amen. *Compilation de trois oraisons gélasiennes d'Avent : A. 1540 (co/lecta domin. IV. ante Natalem Domini), 1546 et 1557 (de Adventu) ; V. 1126, 1158 et 1173; Sacer. friblex 858 (et 866) : feria II. e£ III. hebdomadae III. Quadragesimae (gregoriana) ; 97 : sabbato in XII lectionibus "Adventus (gregoriana) : b.-c. Cfr Bruylants, Oraisons du Missel romain, t. VI, no 881 et 887 (a. et c.) : a. pet ... tuum] cum adventum Unigeniti tui futura] futurae V. b. veniente] protegente aer. friplex c. visitatione] visitationis V.

1870.

Lo. 246 : Benedictio missae quando presbyterum ordinat.

votivae quam

dicit episcopus

a. Precem famuli sui J//ws suscipiat Christus, et peccata dimittat propitius. [Amen]. b. Repleat illum Spiritu sapientiae ad utilitatem ecclesiae suae. [Amen]. c. Ut, gratia Sancti Spiritus in eo manente, reseret sibi et aliis ianuam vitae caelestis. Amen. Adiuvante Domino nostro. 1871.

Lo. 430 : Item alia benedictio in missa de defunctis.

4. Preces nostras Deus placatus intendat, et requiem famulorum suorum largire dignetur. [Amen]. b. Ut, sua miseratione respecti, ablutionem suorum excipiant peccatorum. [Amen]. c. Atque animas eorum ab omni delicto purgatas, suo adstare praecipiat throno. Amen. Ipse Dominus et misericors, qui cum Deo Patre et Sancto Spiritu. Lo. 400 : Benedictio ad matutinum de defunctis ;Moz. PS. 352 : iem : a. nosttas]

vesttas

Deus] ozz. Lo. ; Dominus Moz. Ps.

rum Moz. Ps.; famulis suis omnibus c. adstare] adstari Lo. repleti

famulorum suorum] a4. Illo-

fidelibus defunctis Lo.

b. tespecti]

BENEDICTIONES,

1872-1875

765

1872. GALL. VETUS 53 : Item benedictio de Adventu Domini Iesu Christi. à. Preces populi tui, quaesumus Domine, clementer exaudi. [Amen]. b. Ut, qui de Adventu Unigeniti tui secundum carnem laetantur, in secundo, cum venerit in maiestate sua, praemi-

um aeternae dignetur.

vitae percipiant. Amen.

*Postcommunion percipiat.

gélasienne

d'Avent:

V.

1145;

Quod ipse praestare A.

1560 : b. petcipiant]

1072.

BREv. GOTH. (PL 86) 243 : Benedictio ad II. Vesper. VIITi Dominici post octav. Epiph. a. Preces

vestras

Dominus,

cui supplicatis,

exaudiat,

et

omnia vobis piacula, solita miseratione dimittat. R. Amen. b. Benedictionis suae super vos Dominus dona transmittat, et misericordiarum largitor imbres benignus infundat. R.

Amen. c. Ipsi in hac vita locum per bona opera vestris in cordibus praeparetis, ut iustificati in aeternum cum Christo regnetis. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui est benedictus, et vivit, et omnia regit in saecula saeculorum. R. Amen. 1874. Lo. 400 : Benedictio ad matutinum de defunctis. Preces vestras placatus intendat ... throno. : Moz. Ps. 352.

Cfr n? 1871 : Preces nostras Deus placatus intendat ... : Lo. 430.

1875.

Macp. 46 : Benedictio in natali unius evangelistae.

a. Precibus beati N. evangelistae super vos Dominus copiam suae benedictionis infundat, et cuncta saluti vestrae | adversantia a vobis propitiatus excludat. Amen.

b. Et, qui illi concessit praedicandi officium, concedat vobis

eius in caelo semper habere consortium. Amen.

766

BENEDICTIONES, 1875-1877

c. Quatenus illius salutari doctrina eruditi, sic vivatis in terris, ut post hanc vitam creatorem vestrum sine fine laudetis

in caelis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. HuzscA 46 ; S. Mic. 117 (n natal evang. Marci et Lucae : 25 Apr. e? 18 Ocr.) ; UTRECHT 103 ; PARIS 734, f? 1517 et 961, f? 52 : c. salutari] salubri vestrum] nostrum UTRECHr.

*Dom Laporte (Fizesca, 46, en note) croit erronément que cette bénédiction provient probablement de la liturgie romano-avignonnaise ou de Durand de Mende, parce qu'il ny aurait pas de ms. antérieur au XIVe s. qui la contienne : Pontifical de Lisieux(T'oz/owse 119) et Huzsca. En réalité, elle figure déjà au XIIe s. dans Macr. et S. Micn. Elle serait donc plutôt d’origine anglo-normande.

1876. Mis. Mix. 958 : Benedictio in missa unius martyris simplicis. à. Precibus iusti N. vos Dominus ab omni reatu sanctificet. Amen. b. Illius quoque vos efficiat imitari virtutem, ad cuius dedicandam sollemnitatem vestram excitavit devotionem. Amen. c. Et participes vos ei in illa aeternitate reddat in munere, cuius amabiliter vos hic prospicit celebrare sollemnitatem. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri. Brev. GorH. 48 et Mis. Mix. 728 : in festo sancti Matthiae apostoli (24 FEBR.) : a. IN.] sui Matthiae apostoli c. Bt] Ut.

1877.

Macp. 18 : Benedictio in quarta feria in hebdomada Ia Quadragesimae. a. Precum vestrarum vota Deus benigna miseratione acceptare ac vos dignetur benedicere, et qui generationi pravae signa quaerenti signum Ionae prophetae dixit sufficere, vobis divina gratia favente, in ipso cum venia peccatorum faciat signo fidei proficere. Amen. b. Et, sicut illum in ventre ceti tribus diebus et tribus noctibus servavit illaesum, ita vos inter amaros inundantis saeculi

fluctus devotum sibi conservet populum, et in utero sanctae ecclesiae constitutis trinam summae deitatis unitatem agnoscendi praebeat intellectum. Amen.

c. Sicque orationes vestrae, ieiunii et eleemosinae geminis alis subvectae perveniant ad aures Domini, ut facientes voluntatem Patris qui in caelis est altissimi, secundum uerbum ipsius fratres et sorores lesu Christi effici mereamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES, 1877-1880

767

*Mt. 12, 38-50 (evangelium buius diei). S. Micu. 23 et Wzsr. 556b. CANT. 19, 1 modifie comme suit cette bénédiction : 4. vota Deus benigna] Deus omnipotens benignissima acceptate ... benedicete] vota sacra acceptare vobis … proficere] vos contagiorum omnium gtatissima laetificet remissione. Amen. b. Bt qui illum inter amarissimos fluctus ceti utero tribus diebus et tribus noctibus servavit illaesum, vos antiquae vetustatis erroribus subtractis, novis quotidie renovari faciat monitis, ac perpetuae iucunditatis medicibilibus fulciri praesidiis. Amen. v. Quo parsimoniae ieiuniorumque alis orationes vestrae subvectae ad caeli alta perveniant palatia, ut amplissima vitae aeternae cum sanctis omnibus petcipiatis praemia repromissa. Amen.

*b. Medicibilibus] de “medicibilis” (néologisme), ou mieux "medicabilibus".

1878.

JEAN COEUR 1056 {p. 29) : Benedictio in aurora Domini [25 DEc.]. a. Principium

lucis,

Filius

virginis,

vos

radiis

Natalis virtutum

illuminet, atque bonorum operum margaritis exornet. Amen.

b. Et regis, cuius insurgentis diei aurora cantatis praeconia,

esse possitis iustitiae ornamenta. Amen. c. Quatenus, cuius temporalem celebratis nativitatem, ipse

vos renasci faciat ad caelestis patriae hereditatem. Quod ipse praestare dignetur.

Amen.

1879. PARIS 17336, f0 161v-162r : Benedictio in dominica IVa de Adventu.

a. Prope sit vobis Dominus invocantibus se in veritate, ut sicut semetipsum vestri causa dedit pro pretio, ita vos sui sanguinis defendat commercio. R. Amen. 6. Largiatur etiam, ut et hic eum sentiatis praevium, et in aeterna beatitudine, eo remunerante, vitae capiatis praemium. R. Amen. c. Ipse ergo vos omnipotens benedictionis suae rore perfundat, ut et in praesenti vita positi, de omnibus inimicis habeatis eum ereptorem, et hic et in aeternum semper teneatis protectorem. R. Amen. Quod ipse praestare. *Pontifical romain d'Innocent III à l'usage de Besançon (Paris, B. NN. lat. 17336 : XIVe s.). a. Ps. 144, 18.

1880.

Lo. 73 : Benedictio ad visitandum vel perungendum infirmum.

768

BENEDICTIONES,

1880-1881

a. Propitietur Dominus cunctis iniquitatibus tuis (vestris) et sanet omnes languores tuos (vestros). Amen. b. Redimat de interitu vitam tuam (vestram) et satiet in bonis desiderium tuum (vestrum). Amen. c. Atque ita tibi (vobis) Dominus cordis et corporis medelam attribuat, ut ipsi semper gratias referas (referatis). Amen. Qui solus in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. In nomine sanctae et individuae Trinitatis visitet vos angelus salutis et pacis. Amen. Moz. Ps. 342 : ad matutinum de infirmis ; 347 : dt. de infirmo : c. gratias] gratiam. Lo. 91 : benedictio in ordine poenitentiae. Cette bénédiction a été adaptée dans la liturgie gallicane, comme suit : Ax. fo 727 ;CANT. 59, 2 ; EGBERT f? 95V (p. 72) ; LAN. 85£ ;NEVERS 96 et PL 78, 175 (dominica III. post Pentecosten) ; RoB. 23c ; RopA 125 et ROUEN f? 57" (dowin. III. D. Penfec.) ; Sr. 613, 4; Wzsr. 605b (domin. V. p. Pentec.) ;BRux. 389, f? 20 et Paris 1238, fo 1517 (dozzin. III. p. Pentec.) ; PARIS 943, f9 121Y ; 953, f? 18Y; 987, fo 467 ; 2291, fo 118V-119! : dozzinica II. post [octav.] Pentec. : a. tuis ...tuos] vestris ... vestros languotes] infirmitates ROUEN b. vitam] animam PL 78 tuam ... tuum] vestram ... vestrum et ... vestrum] ozz. ROUEN t. Auferat a vobis cot lapideum, et det vobis cor carneum — catneum] 494. ut ei efficiamini peculiaris populus, et ille vobis Deus propitius. Amen CANr., WEST. Qui solus...] Quod ipse praestare dignetur ... *c, Auferat ... carneum] Ezech. 11, 19.

1881. À. 1855 : Item alia [pro iter agentibus]. a. Prosperum iter faciet nobis Deus salutarium nostrorum, perducatque in vias directas, ardua montium, convexa vallium, plana

camporum,

vada

fluminum,

secreta

silvarum.

[Amen]. b. Protegat vos auxilium Domini, [ut] nihil vobis praevaleat scandalum inimici. [Amen]. c. Per diem vos salutaris Domini umbra circumtegat, per noctem amica quies, ipsius gratia revelatura confoveat. [Amen]. d. Deducat vos mirabiliter dextera Domini, praebeatque ante faciem vestram divinae pacis angelum comitem. [Amen]. €. Absit a vobis invidia diaboli, causa dispendii, ruina pec-

cati, casus incommodi, sors periculi, salusque Trinitatis individuae Deus in auxilium vestrum atque praesidium educis curam habeat et reducis. Quod ipse. [Amen]. C. fo 81 (n° 215) ; CAHORS f? 122V-1237 ; DURAND 200 ; F II 444-449 (cum de itinere

regreditur) ;GELL. 2098 ;RopA 186; Sr. 623, 4; S. GENEV.

733, f? 155V : a. faciet] faciat (praeter F II et Gzrr.)

Dominus RopA varum] oz. RopA

172 ; W. 97 ; PARIS

nobis] vobis

Deus]

nostrotum] vestrorum DuRANDp, F II salutarium ... silperducatque] pateantque GELL., S. GENEV.; et perducat

BENEDICTIONES,

1881-1882

769

(vos DurAND) DURAND, FII in vias directas] in viis directis PARIS ; viae directae CAHORS ; per vias rectas, per DURAND convexa] convexaque F II; per convexa DURAND plana] pet plana DuRAND vada ... silvarum] ozz. DURAND vada] unda Gzrr.; in navi peticula Paris secteta] et secreta PARIS Amen] oz. Ropa b. Protegat ... Domini] et ita suo vos auxilio RopA Protegat] Protegatque Sr. Domini] Dei DURAND, PARIS ut] oz. A. sed add. cum aliis Amen] ozz. C., S. GENEv., W., PARIS — c. diem] dies Canons ipsius] ipsa GELL. ; ipse CAHORS

tevelatuta] relatura DuRAwD, F II, GELr.,

ST. ; relata S. GENEv. Amen] ozz. (praeter F IT) 4. Deducat] Deducatque Sr. divinae] divina pietas DuRAND ; ozz. F II angelum] angelos CAHORS ; angelicus S. GENEv. comitem] comes C., GELL., RODA ; comes per custodiam veram S. GENEV. ; comites CAHORS ; comitantem F TI €. Absit] Absistat RopA,

S. GENEV. casus … peticuli] ozz. S. GENEv. salusque] solusque GELL., Ropa, Sr., S. GENEvV., W. ; soliusque F II individuae] add. Amen F II salusque ... individuae] et adsit vobis salus sanctae Trinitatis individuae Canons auxilium] solatium C., Dunawp, GELz., Ropa, S. GENEvV., W., Panis; solatii F II vestrum ... praesidium] vestri praesidio F II educis] educi Sr. ; et ducis F II, Gzrr., Ropa, S. GENEv., W. ; duces pios angelos RopA cutam] coram RoDA habeat] agat C., DuRAND, F II, GELL., S. GENEv., W. reducis] teduci Sr. ; reduces DURAND.

Ropa ; reducat

et dux sit itineris et solatium reversionis

1882.

A. 1857 : Regalis benedictio quando elevatur 4n regno. a. Prospice omnipotens Deus serenis obtutibus hunc gloriosum regem illum, sicut benedixisti Abraham,

Isaac et Iacob,

quibus illum largis benedictionibus spiritalis gratiae cum omni plenitudine tua potentia irrigare atque perfundere digneris. [Amen]. b. Ut tribuas ei de rore caeli et de pinguedine terrae abundantiam frumenti, vini et olei et omnium frugum opulentiam, ex largitate divini muneris longa per tempora. [Amen]. c. Ut, illo regnante, sit sanitas corporum in patria et pax inviolata sit in regno, et dignitas gloriosa regalis palatii maximo splendore regiae potestatis oculis omnium luce clarissima coruscare, atque splendore quasi splendidissima fulgora maximo perfusa lumine videantur. [Amen]. d. Tribue ei omnipotens Deus, ut sit fortissimus protector patriae et consolator ecclesiarum atque coenobiorum sanctorum, maxima cum pietate regalis munificentiae, atque ut sit fortissimus regum triumphator hostium ad opprimendas SN rebelles et paganas nationes. [Amen]. fortitudine proxima. terribilis, satis inimicis suis e. Sitque regalis potentiae, optimatibus quoque atque praecelsis proceribusque ac fidelibus sui regni sit munificus et amabilis et pius, ut ab omnibus timeatur atque diligatur. [Amen]. f. Reges quoque de lumbis eius per successiones temporum futurorum egrediantur regnum regere Francorum, et post gloriosa tempora atque felicia praesentis vitae gaudia sempiterna in perpetua beatitudine habere mereatur. Amen. Quod ipse.

770

BENEDICTIONES, 1882-1885

*4. benedixisti ... lacob] Cfr Gen. 22, 18 ; 26, 4 ; 28, 14 tiam] Gen. 27, 28.

b. de tote ... opulen-

F II 458-462 (XC) ; Sr. 625, 4 : a. quibus] sic digneris] dignare F II Amen] 077. b. Ut tribuas] Tribue F II Amen] ozz. F II c. maximo] maximae F II cotuscate] fulgeat F II Amen] oz. Sr. d. 'Ttibue] et tribuas ST atque ... sit] sit etiam Sr. paganas] ad. omnium Sr. Amen] ozz. €. potentiae] add. Amen F II ptaecelsis] praecellentibus Sr. ut] et ST. diligatur] ozz. Amen Sr. f. regnum] hoc tegnum F II Francorum] totum F II in ... meteatur] habere mereatur in beatitudine perpetua Sr.

1883.

Cnac. fo 100 (f$. 497): Benedictio in Assumptione Virginis [15 AUG.].

B.M.

a. Protegat vos divinae pietatis obumbratio, quia sic assumpta est maria felix et perpetua virgo. Amen. b. Faciat haec vos secum gaudere in Christo, qui assumptionem eius veneramini festo replicato. Amen. c. Quatenus haec pia virgo ad aethereum assumpta thalamum, pro vobis implorat Filium suum Dominum Iesum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Cfr 2e ant. des vêpres et laudes de la fête : “Maria virgo assumpta est ad aethereum thalamum ...".

1884.

PARIS 13315, f? 132 : Item alia [in dominico primo post octavam Paschae benedictio]. a. Protegat vos Dominus a morsibus lupi invisibilis, qui animam suam posuit pro ovibus suis. Amen. b. Custodiat vos, ut non oberretis per nebulas haereticae pravitatis, vel concisso indumento novi hominis in schismatum spinas haereatis. Amen. c. Det vobis intra septa unius ovilis fideli mente persistere, quatenus adhaerentes summo pastori valeatis ad amoenitatem semper virentis pascuae pervenire. Amen. Quod ipse praestare.

*lo. 1o, 11-16 (evangelium buius dominicae). DurAND 54 ; UrRECHT 42 ; PARIS 733, f0 144V ; 734, fo 145V (dominica Il. post octav. Paschae) ; et 961,0 29" : a. vos] nos PARIS 734 b. vos] nos PARIS 734 ut non oberretis] ne aberretis PARIS 734 — vel... haereatis] oz;. PARIS 734 c.petsistere] permanere.

1885.

LAN. 105b : Item alia benedictio super regem.

BENEDICTIONES,

1885-1887

"LT

a. Providentia et gubernatio Dei omnipotentis, qui te in regale dignitatis solium mirifice disposuit ordinare, dignetur te benedicere, sublimare, et triumphaliter confirmare. Amen. b. Faciat te prudentem consilio, audacem ingenio, praeclarum imperio, ut culmina regni sagaciter praevideas, et hostium machinamenta fortiter repugnes. Amen. c. Quatenus lorica fidei munitus, ense trophaei stipatus, galea quoque salutis redimitus, securus vitae tempora subtiliter et perspicaciter possideas, et cum Christo rege regum et Domino dominorum in aeternae felicitatis regno feliciter regnare valeas. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Eph. 6, 14-17. PARIS 943 (Sherborne), fo 142v.

1886. O. 315, 1 Benedictio alia quotidianis diebus.

a. Purificet omnipotens Deus vestrorum cordium arcana, et benedictionis suae vobis tribuat incrementa. Amen. b. Ab omnibus vitae praesentis periculis exuamini, et virtutum spiritalium ornamentis induamini. Amen. c. Quo illius adiutorio fulti, sic ei serviatis in terris, ut ei coniungi valeatis in caelis. Amen. Quod ipse praestare. C. fo 167 (n° 34) ; LAMB. 606 ; LEorRIC 249 ; Ropa 171 ; S. GALL 880 ; ST. 622,4; S. GeNEVv. 112 ; W. 120 ;WIEN 636, 6 ; PARIS 9438, fo 14V et 13313, f? 31V-32r : alia quotidianis diebus — LEOFRIC 10 : alia pro iter agentibus - DURAND 108 et PARIS 733, £9 1487 : in sabbato Quatuor Temporum september. —MAGn. 32 et S. Micn. 74 : dominica XVIII. post octavam Pentecostes — Ax. £o 86Y ; CANT. 68, 2 ; EGBERT f? 100

(5. 76) ; LAN. 87d ; Ros. 27d ; Wzsr. 611b ; PARIS 943, f0 124V-1257 et 2291,f? 125 : dominica XIX. post Pentec. — PARIS 945, fo 22 et 987, fo 58V : dominica XIX. post ocfav. Pentec. — PL 78, 185 ; NEVERS 100 ; ROUEN f? 66 ; Bux. 389, f? 24V ; PARIS 1238, fo 164Y : domin. XX. p. Pentec. : b. Ab] a te WrEN praesentis] ozz. Ros. ; add. et futurae NEVERS exuamini] exuatis LEOFRIC 10 induamini] induaris LÆEOFRIC 10 t. fulti] fultus Lzornic 10 setviatis] servias LEOFRIC 10 ei] add. postmodum NEVERS valeatis] valeas LEOFRIC 10.

1887.

ADELELME 72 : Feria Va hebdomadae IIIae Quadragesimae —— benedictio. a. Quadruplicata ieiuniorum decade affligentes corpora, per | ducatum evangelii vestra dirigatis itinera. Amen. b. Quo, per Trinitatem unica, solidemini perennitate cubica. Amen. c. Atque castitatis balteo succincti, portione centesima re-

772

BENEDICTIONES, 1887-1889

munerari in caelesti curia mereamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g. pet ducatum Evangelii] cfr Prologus in Regulam 5. Benedicti ; Quadtuplicata ... (E) cubica] étrange expression figurée, les quatre semaines du catéme devant donner à l'àme une base “cubique” | (Combaluzier, en note).

1888. ST. 616, 4 : Benedictio dominicae X X VIIIae post Pentecosten. a. Quaesumus, Domine, super populum tuum benedictio copiosa descendat. Amen. b. Indulgentia veniat, consolatio tribuatur. Amen. c. Fides sancta succrescat, redemptio sempiterna firmetur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Leonianum (Veronense) 1324 : in ieiunio mensis decimi : Super populum tuum, Domine, quaesumus, benedictio copiosa descendat, indulgentia veniat, consolatio tribuatur, fides sancta succrescat, redemptio sempiterna firmetur. Per. Reprise au Gélasien, pout le premier dimanche du caréme, comme “ad populum" : A. 304, V. 108, Sacr. triplex 637. De méme, pour le vendredi de la 3e semaine du caréme : V. 219 et À. 452.

1889.

Fi 286-291 (LIT) : Benedictio dominicae Vae post octavam Paschae. à. Quaesumus omnipotens Deus, iam non teneamur obnoxii sententia damnationis

humanae,

cuius nos vinculis haec re-

demptio paschalis absolvit. Amen. b. Deus, qui per Unigenitum tuum devicta morte aeternitatis nobis aditum reserasti, erige ad te tuorum corda credentium, ut omnes regenerati apprehendant meritis quod sumpsere mysteriis. Amen. c. Adesto, quaesumus Domine, familiae tuae, et dignanter impende, ut quibus fidei gratiam contulisti, coronam largiaris aeternam. Amen. d. Exaudi nos omnipotens Deus, et familiae tuae corda, cui perfectam baptismi gratiam contulisti, ad promerendam beatitudinem aptes aeternam. Amen. €. Christianam, Domine quaesumus, respice plebem, et quam dignatus es aeternis renovare mysteriis, a temporalibus culpis dignanter absolve. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Compilation de cinq orationes paschales vespertinales gélasiennes : V. 518, 523,

32030 5331 Sacr. triplex 1527, 1538, 1529, 1531, 1539 ; A. 853, 856, 858, 859, 2

BENEDICTIONES,

1890-1892

773

189o. DURAND 181 : Benedictio in festo evangelistarum. a. Quatuor evangelistarum irrigati fluentis, quadrifidae virtutis informemini instrumentis. Amen. b. Et qui quatuor elementorum materiae informati existis, quadrifluo et paradisi tropice fonte potemini. Amen. c. Quo homini, bovi, aquilae, leoni mysticis similes animalibus, beati N. cuius festa colitis precibus, duodecim totidem tribus Israél iudicaturi perfruamini sedibus. Amen. Quod ipse praestare. *a.-b. Gen. 2, 10

c. Apoc: 4, 6-7 ; Mt. 19, 28 et Lc. 22, 30.

Paris 733, £9 153Y : b. et paradisi] etiam paradisi.

189r.

S. GALL 88r : Alia benedictio in Synodo. a. Qui dispersos Israël congregat, ipse vos hic et ubique custodiat. Amen. b. Et non solum vos custodiat, sed et ovium suarum idoneos

custodes efficiat. Amen. c. Ut cum summo pastore Christo de gregum suorum pastione gaudeatis in caelo. Amen. Quod ipse praestare. C. £o 76* (s 202) ; DURAND 201 ; S. GENEV. 162 ; W. 100 ;PARIS 733, f0 1567 : a. dispersos Israel] discipulos Christi (telle est la reconstitution fautive du ms. ambrosien V : Vat. lat. 13151 collationné avec le ms. W., par le P. F. Dell'Oro : erreur de lecture du premier éditeur : A. Codaghendo, dans la $cuo/a Cattolica 57 (1929) p. 257-272 ; fr p. 272. Le P. Dell'Oro a corrigé cette faute de lecture dans son édition). c. Ut] Et DuRAND.

Cfr n° 1619 : Omnipotens Deus, qui dispersos Israel congregat ... : BR. 277 : a. Qui] Omnipotens Deus, qui.

1892.

S. GALL 871-872 : Benedictio in dominica XIIIa post octav. Pentecostes. = a. Qui vos promissionis patrum tribuit esse participes, eorum faciat esse coheredes. Amen. b. Ut qui in Adam de paradiso lugetis eiecti, per Christum gaudeatis reducti. Amen. c. Et alios ipsius imitatione, vitae concilietis aeternae. Amen. Quod ipse praestare.

774

BENEDICTIONES,

1892-1894

*2. Cfr Galat. 3, 16-22 (epistola XIII. domin. post Pentec.). C. fo sor (n? 124) ; DURAND 96 : dominica XIV. post Pentec. — S. GENEV. 88; W. 71 ; PARIS 967, f0 1867 : dominica XIII. post octav. Pentec. : a. eorum] ipse eotum PARIS esse] ozz. b. Ut qui] Et Duranp ; Et qui PARIS patadiso] add. qui vos DURAND eiecti] eiectos (praeter PARIS) reducti] reductos (praezer PARIS).

1893.

ADELELME Paschae.

I7 : Benedictio dominicae IITae post octavam

a. Redemptor mundi, qui secundum humanitatem reversus est ad patrem, expleto mysterio incarnationis suae, et secundum

divinitatem

non

recessit

a Patre,

mentes

vestras

repleri dignetur Spiritus sancti consolatione et benedictione. Amen. b. Ipse quoque Spiritus Paraclitus doceat vos omnem veritatem, ut per ipsius consolationem perveniatis ad sanctae Trinitatis et unitatis cognitionem. Amen. c. Quo, sic futura gaudia electorum, eodem Spiritu sancto revelante, cognoscatis, ut eadem post mortem, Domino adiuvante, percipiatis. Amen. Quod ipse. *To. 16, 5-14 (ezangelium IV. dominicae post Pascha).

1894. LMS. 290 ; Mis. Mix. 706: Benedictio in diem sanctae Dorotheae [7 FEBR.]. a. Redemptor noster ac Dominus Dorotheae vos virginis suffragio muniat, qui per eam Christetis et Callixtae poenitudinis acceptavit lamenta. Amen. b. Ac, sicut illae post lapsum ad salutis viam reversae sunt, sic vos, relictis superstitionibus mundi, sequamini Christum.

Amen. c. Ut eius sequendo vestigia, exemplo Theophili, odoris Christi repleamini gratia. Amen. Adiuvante sua misericordia, qui vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. HS. Dorothée, vierge, fut martyrisée avec ses compagnons et Théophile, à Césarée de Cappadoce, sous Dioclétien.

Christète, Callixte

Bnzv. Gorn. (PL 86) 1097 et 1099 : ad vesperum et in laudibus : a. noster] vester Christetis et Callixtae] Christetam et Callistem c. odotis] odore gratia] et gratia Adiuvante ..] Per misericordiam ipsius Dei nostri … PL 86 et Mis. Mix.

BENEDICTIONES,

1895-1897

775

1895.

LMS. 1175 ; Mis. Mix. Romani [18 Nov.].

924 : Benedictio im missa sancti

a. Redemptor noster ac Dominus, qui elinguem Romanum

fecit insigniter eloqui, ipse ora vestra faciat dignis virtutum praedicamentis attolli. Amen. b. Quique imbre caelesti exstinxit incendium martyris, ipse ardentes in vos exstinguat omnis appetitus carnis titillationes. Amen. c. Ut, eo duce illaesi mereamini exire de mundo, quo beatissimus Romanus promeruit de consummato triumphare martyrio. Amen. Quia ipsi est gloria in saecula saeculorum. Amen. *S. Romain, diacre de Césarée, fut martyrisé à Antioche sous Dioclétien. Son culte était un des plus célèbres et des plus répandus en Espagne avant l'invasion arabe et méme au moyen âge (Férotin, Liber Ordinum, 486-487, note 18-19).

c. Quia ipsi ...] Per misericordiam ipsius Dei nostti ... Mrs. Mix.

1896.

ORA. Vis. 541 : In secunda hebdomada de quadragesima die sabbato benedictio ad Matutinum. a. Redemptor noster et Dominus, discussa noctis caligine,

in rectis vos faciat semitis ambulare. Amen. b. Det quoque vobis exsultare in lumine, qui caecato homini reddidit visionem. Amen. c. Ut et lux eius vestra semper claritate resplendeat, et donorum illius ubertate corda vestra sine fine praepolleant. Amen. *Cfr To. 9, 1-38.

1897.

Ona. Vis. 261 : De tertia feria de adventu benedictio ad Vesperum.

a. Redemptor noster et Dominus, qui, nascendo in carne, iugum a vobis sustulit legis, compleat in vos beneficia pietatis. Amen. b. Et, qui de vobis suscepit, quod divinitati suae uniret, de suo conferat, quod in vos praestolatus munificet. Amen. c. Ut omnes, qui hic priora gaudia adventus eius hilari devotione excipitis, secundi adventus sui tempore cum sanctis omnibus exsultetis. Amen.

776

BENEDICTIONES,

1897-1900

Brev. Gorn. (PL 86) 66 : Feria quarta post dominicam 1. "Adventus ad vesperum : a. vobis] nobis vos] nobis beneficia] add. suae b. vobis] nobis vos] nos c. excipitis] excipimus exsultetis] exsultemus Per misericordiam ipsius Dei.

1898.

ORA. Vis. 887 : Quarta feria de vesurrectione benedictio ad Matutinum. a. Redemptor noster et Dominus, qui suam pro nobis ad mortem tradidit animam, redimat de interitu vitam vestram.

Amen. b. Ut, qui ad hoc mortuus est, ut mortem exstingueret, a perpetuae mortis vos liberet potestate. Amen. c. Quique post mortem resurrexit in gloriam, det vobis post crimina resurgere ad vitam aeternam. Amen. 1899. ADELELME

30 : Benedichio

in dominica

XIIa

post Pen-

Lecosten.

a. Redemptoris vestri Iesu Christi benedictionibus repleamini, qui virtute admirabili surdos audire fecit et mutos loqui. Amen. b. Aures vestrae apertae sint ad audienda ipsius mandata, et semper lingua vestra eius pronunciet praeconia. Amen. c. Ut digito suo dona Spiritus sancti in vobis infundat, et sputo suae sapientiae mentes vestras adimpleat. Amen. Quod ipse praestare. *Mc. 7, 31-37 (evangelium dominicae XI. post Pentecosten).

DunawD 95 (XIII. dominica post Pentec.) ;UrRECHT 66 et PARIS 733, f9 147; 961, fo 56V-577 et 13315, fo 19 (XI. dominica post oct. Pent.) ; 734, £0 147* (X. dominica

post Pentec.) : a. vestri] nostri DURAND et PARIS

b. vestrae] nostrae PARIS 734

apettae] aptae UrRECHT vestra] nostra PARIS 734 DuRAND c. in vobis] vobis DURAND ; oz. PARIS 734 PARIS 7234.

praeconia] eloquia vestrae] nostrae

1900. GELL. 2076: In passione sancti Ioannis baptistae benedictio

[29 AUG.].

a. Rege, Domine, corda plebis tuae per arma iustitiae, ut te

attente diligens fugiat lascivias carnis iniquae. [Amen]. b. Ablue culpas eius obtentu Baptistae tui, qui pro te interemptus in ergastulo, tecum exsultat in regno. [Amen].

BENEDICTIONES,

1900-1902

777

c. Sitque apud te intercessor pro populo, quem exaequasti Eliae meritis, quem praefecisti inter cunctas soboles mundiales [Amen]. d. Inspice pius arbiter ad desideria plebis, vultu potius remissoris quam iudicis. [Amen]. e. Exigat a te munera indulgentiae, qui devote populis poenitentiam praedicavit. [Amen]. f. Ut illo postulante et te impertiente, caelestis aulae mereantur intrare palatia. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Mc. 6, 17-29

COTTON

GS

C. £f? 48Y-49* (n° 121) ; CAHORS f? 122 ; F II 356-361 (LXVIII) ; Ropa 94; Sr. b. Ablue] Absolve Paris tui| add. loannis Paris ; add. loannis, cuius passionis diem celebramus F II interemptus] 447. est RopA ergastulo] add. et RopA e quem] quemque C. Amen] oz. C. d.-f. om. RopA et PARIS e. devote] devotis F II ; devotus C. Amen]oz.C f.meteantut] meteamut F II intrare palatia] palatium introire CaHors, F II ; palatia mereantur introire Sr. 619, 2; PARIS 987, f? Jo : c. lascivias] lasciviam C., Ropa, Sr.

Cfr n° 1264 : Domine, rege corda ... : Ax. f? 105 : 4. Rege, Domine] Domine, rege

b. Ablue] Absolve

tui] add. Ioannis

c. quem praefecisti] et

d.-f. om.

IQOI. BR. 253 : Benedictio sancti Nicolai confessoris [6 DEc.]. a. Rege,

Domine,

corda

plebis

tuae

per

arma

iustitiae,

absterge ab illa lasciviam carnis, ut quae optat, beato Nicolao intercedente, obtineat, qui, te inspirante, tres eripuit virgines auri splendore ab obsceni stupri foetore. À. Amen. 6. Obtineat, quaesumus Domine, in tremendo tuo examine

sententiam potius remissionis quam iudicii, qui tres iuvenes pro tuo nomine defendit a crudeli censura comitis iniuste illos damnantis. R. Amen. c. Ipsius, quaesumus Domine, precibus inter varia huius mundi discrimina protegat vos suae fortitudinis dextera, quae suis protensa meritis, ne saevientis mergerentur fluctibus maris te invocantibus affuit nautis. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. BRAUNSCHWEIG

f? 71.

Comparez n° 1900a. : Rege, Domine, corda plebis tuae per arma iustitiae ... : GELL. 2076 : a. Rege ... iustitiae absterge ... foetote] ut te attente diligens fugiat

lascivias carnis iniquae.

1902. Fit 115-118 (XXIV) : Benedictio in Sexagesima.

778

BENEDICTIONES,

a. Rege, quaesumus tuae in eo dona

Domine,

1902-1905

populum

multiplica, ut ab omnibus

tuum, et gratiae liber offensis, et

temporalibus non destruatur auxiliis, et sempiternis gaudeat institutis. Amen. b. Adiuva nos Deus salutaris noster, et ad beneficienda re-

colenda, quibus nos instaurare dignatus es, tribue pervenire gaudentes. Amen. c. Respice, quaesumus Domine, super famulos tuos, et in tua misericordia confidentes, caelesti protege benignus auxilio. Amen. Ille vos benedicat, qui. *Compilation de trois oraisons gélassiennes : A. 262 et 258, V. 77 et 74 (n Sexagesima) et 93 (in feria IV. in Quinquagesima) ; Sacr. triplex 582 (Sexagesima, super opulum), 1131 (super populum feriae II. hebdomadae sanctae), 3137 et À. 2214 (oratio Bro monachis sive canonicis).

1903. ADELELME 8r : Feriae IIae hebdomadae Passionis benedictio.

a. Regis mandata summi mentium servantes promptuariis, exhibitione operum fulgeatis. Amen. b. Lucisque eius fulgore micantes, vitare valeatis noctis aeternae tenebras. Amen. c. Sicque iustitiae calle incedatis pervio, ut sistere mereamini summae requiei throno. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1904. S. GALL 872 : Benedictio in dominica Lecostes].

X IXa post octav. [Pen-

a. Renovet vos omnipotens Deus, ut nobis esse debeat placatus. Amen. b. Et depositis omnibus vitiis, in cunctis virtutibus fulgeatis. Amen. c. Atque hic proximorum onera portantes, cum ipsis ad caelum veniatis exsultantes. Amen. Quod ipse praestare. *a.-b. Eph. 4, 23-28 (epistola diei)

c. Galat. 6, 2.

C., £o 55 (#° 141) et DURAND 114 : dozzinica X X. post Pentec. — S. GENEV. 97 et W. 78 : «t S. GALL — Panis 987, fo 186v : dominica XX. ost octas. Pentec. : a. Renovet] Rememotet Paris ut] et PARIS nobis] vobis debeat] dignetur fulgeatis] fulgentis ?|] W. PARIS 1905.

CRAC. f? 29Y (p. 494): Benedictio in Annuntiatione B.M. Virginis [25 MART.].

BENEDICTIONES,

1905-1908

779

a. Repleat vos divinae providentiae benedictio, quae Christi Iesu Nativitatem nuntiari voluit ab angelo, et eum sine semine humano virginis formavit in utero. Amen. b. (om. ab editore). c. Quatenus,

ita laetemini

in huius vitae curriculo,

sicut

beata Maria virgo gloriari meruit de Filio. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cfr Lc. 1, 26-38 (evangelium festi).

1906. CRAC. fe 198v (5. 499) : Benedictio pro Conceptione B.M. Varginis [8 DEc.]. :

a. Repleat vos Domini Salvatoris gratia, cui complacuit Mariae virginis mater Anna. Amen. b. Et, quia hanc Deus elegit, de qua generationem suam oriri voluit, benedictionem suam hinc vobis infundat saluber-

rimam. Amen. c. Quatenus haec mater beata pro salute omnium nata, prosit fidelibus in aeternitate exaltata. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1907. Moz. Ps. 34 : Benedictio ad matutinum in psalmo LVIIIe. a. Repleat vos Dominus devotione religionis, et exaltet propitius in remuneratione virtutis. [Amen]. b. Id in oratione vestra Dominus probet, quod in exoratione non reprobet. [Amen]. c. Atque earum rerum vobis Dominus tribuat desiderium, quarum propitius praestet effectum. [Amen].

1908.

BnEv. Gor&k. 376 : Benedictio ad vesperum de VII? dominico de quotidiano. a. Repleat vos Dominus donis spiritualibus, et participes faciat regni caelorum. R. Amen.

b. Carnem vestram mortificet fine vitiorum, et animas vivi-

ficet inchoatione virtutum. À. Amen. c. Atque, ita vos plenitudine gratiae suae locupletet, ut in vestris semper delectetur cordibus habitare. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei.

780

BENEDICTIONES,

1908-1912

te Eph35 17: Brev. Gor. (PL 86) 229 : ad I. vesperum in V9 dominico post octavam Epiphaniae.

1900. Lo. 436 (Suppl.) : Benedictio in ordine arrharum. a. Repleat vos Dominus dulcedinis sui timoris, et fecundet germine sanctitatis. Amen. b. Odor

vitae

vestrae

candidum

redolescat

ut lilium,

ut

mente semper ascendatis in caelum. [Amen]. c. Oblata quoque arrharum invicem munera, ita divino munere conservetis, ut eodem pignore corde magis coniuncti, virtutum ubique proles parturiatis. Amen.

IQIO. LMS. 774 : Benedictio de litaniis ante Pentecosten, pro adventu Paracliti Spiritus Sancta. a. Requiescat in vobis repromissa Spiritus Sancti gratia, qua munificentur vestra ieiunia. Amen. b. Abstinentiae quoque virtus illam in vos praeparet mansionem, in qua idem Spiritus dignanter iubeat permanere. Amen. c. Ut ad vos veniens, non inveniat quod condemnet,

sed

quod se interveniente glorificet. Amen. *Cfr Io. 14, 23.

IQII. ADELELME 73 : Feriae VIae hebdomadae IIIae Quadragesimae benedictio.

a. Rerum creator Dominus peccatis demersos in profundum putei, revocet ad supera parsimonia salutari. Amen. b. Et, qui est fons salutis omnium, compunctione scelerum excitet in vobis fontem lacrimarum. Amen. c. Quibus abluti crimina, montis, qui Christus est, scandere

mereamini celsa. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*Cfr Yo. 4, 5-42 (evangelium buius diei). a. parsimonia salutari] cfr Préface du supplément à l'Hadrianum (Alcuin ?) : O. 268 : feria III. bebdomadae IV. in Quadrag. ; O. 266 : feria III. hebdomadae III. in Quadrag.

I9I2. Ar. fo 86 : Item alia benedictio in dominica XVIIIa post

Pentecosten.

BENEDICTIONES, a. Respice,

Domine,

ad hanc

1912-1913 familiam

781

tuam,

quae

tibi

spontaneo famulatu ora aperit, corda parat, aures erigit, colla submittit. Amen. b. Tribue eis in actis crucem, in labiis laudem, in pectore

fidem, in opere largitatem. Amen. c. In voluntate

bonitatem,

in conversatione

iustitiam,

in

moribus disciplinam. Amen. d. Illa semper studeant agere, te teste, quae possint excusare, te ludice. Amen.

e. Ut in illo tremendo iudicii tui tempore non inveniat in eis flamma quod cruciet, quos iam in hoc saeculo conversatio religiosa mundavit. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *e. Cfr 1 Cor. 1, 4-8 (epistola diei). CANT. 68, 1 : a. ad] et b. crucem] profectum Amen] ozz. 4. Illa] et illa.

c. voluntate] add. habeant

1913. A. 1800 : Item alia benedictio in primis de Adventu Domim. a. Respice, Domine de caelo, et vide et visita vineam istam, quam plantavit dextera tua ; spiritales exhibeant fructus et caelestes diligant actus, et sine vitio in hoc saeculo transigant vitam suam, ut possint promereri perpetuam. [Amen]. b. Fragilem solida, contritum releva, invalidum robora, validumque confirma, pietate alleva, caritate aedifica, castitate

munda, sapientia illumina, miseratione conserva. [Amen]. c. Proficiant huic praecepta fidei vigilantia, amoris tui perseverantia, [mo]rum temperantia, misericordia, providentia, actuum disciplina. [Amen]. d. Ut per concessam indulgentiam non abicias eos a promissionis tuae munificentia, sed perducas ad veniam, quam hic tibi adoptasti per gratiam. [Amen]. Ille vos benedicat de caelis. 52:3 Ps7579, 15. A. 1859 ; et F II 608-614 (CXIX) : benedictio dominicalis — B. fo 109* (n? 16);

F. 63 ; F I 66-72 (XII ; alibi n° 15) : de Adventu Domini — Ax. fo 39 ; CANT. 12, 2 Sr. 609, 3 : in Septuagesima — PARIS 987, £0 19V-207 : in Sexagesima — GELL. 1988 : de vigilia Natalis Domini — Ax. £9 71V-72! et PARIS 987, f9 45Y-46" : alia in dominica I. post Pentecosten — RODA 133 : alia in dominica VII. post Pentecosten — C. fo 46r (n° 113) ; GELL. 2038 : dominica XI. post Pentecosten — CAHORS fo 109 : dominica XII. post Pentecosten : a. et vide] vide Ax., B., CAHons, F., F II, GELL., Ropa, PARIS ; oz. FI spititua] add. Amen (praeter F II et Sr.) ; add. ut Cawr. istam] ozz. F et sine] ut sine F II et Paris fructus] fructum C. tales] spiritalem C. transigant ... suam] oz. B., CAwr., F., F I, F II, GELL. 1988, Sr., PARIS confirma] add. b. om. CANT. promereri] transagant ... promerete A., GELL. catitate … castitate] caritatem ... castitatem B., Amen Canons, F I-II, GErr.

782

BENEDICTIONES,

1913-1916

Canons, F. munda] emunda F I misetatione] misericordia PARIS consetva] setva Sr., PARIS c.-d. om. C., Canons, RopA, GELL. 2038 c. huic praecepta] huic praeceptis B., F. ; his praeceptis F I-II; huic praecepto ST. ; ei tos caelestis gratiae CANT. temperantia] ozz. B., CANT., F., F I-II miseticotdia] miseticordiae B., CAnNT., F., F I-II, Sr., PARIS providentia] prudentia F II d. Ut] Et PARIS per] post AE., CANT., ST., PARIS indulgentiam] miserationis indulgentiam A. 1859, AE., CanT., F., F I-II, Sr., PARIS concessam] concessae F I-II eos] A-1859; (425... 1800 s cot (tr) Ag BD NE. Fil, ST eam CANT. ; eis F II

quam] quae B., F. ; quos AE, F I-II, Sr., PARIS ; quam

CANT. hic] oz. CANT. et PARIS tibi] sibi Sr. Ille vos ...] Quod ipse praestare dignetur ... B., C., Canons, Canr., F., GELL., Ropa, Sr., PARIS. Cfr n9 9 : Ad custodiam gregis ... : GOTHICUM 169 : Znitium Quadragesimae b. televa] eleva invalidum robora] invalidumque confirma £C. vigilantia] fidei vigilanti misericotdia] misericordiae d. concessam gentiam] concessa miserationis indulgentia eos] eum munificentia] ficentia quam] quem Ille ...] Per Dominum ...

: a. om: huic s. indulmagni-

1014. EGBERT f? 92 {p. 69) : Alia benedictio in Rogatione. Respice, Domine, famulos tuos subiectis vultibus ... celebrantem. F II 307-314 (LIX) et Law. 932 : Respice, Domine, super hos famulos ... Cfr n° 1919 : Respice, Domine, super banc familiam tuam subiectam. ... : A. 1829.

1915. C. f? 72V (n? 191) : Benedictio in natali plurimorum martyrum. a. Respice, Domine,

fideles tuos, ut sanctorum

martyrum

sollemnia securo conventu possint frequentare, qui pro confessione tui nominis perennem gloriam meruerunt in caelis. Amen. db. Emitte in eos spiritum sanctitatis et pacis, ut sanctorum martyrum meritis digna maiestati tuae cogitare et agere mereantur in terris. Amen. c. Accende in eis flammam tuae dilectionis, et da mentibus

eorum virtutem fidei et caritatis, ut quorum laetantur triumphis, proficiant exemplis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *q. sollemnia … frequentare] Cfr Con. 125, 8 : “Deus, qui nos annua beati Ioannis Baptistae so/lezzmia frequentare concedis ...".

1916.

Ron. 47b : Benedictio in natali unius virginis non martyris.

BENEDICTIONES, 1916-1918

783

a. Respice, Domine, hanc familiam tuam serenis obtutibus, et interveniente beata 7//. virgine, largis eam infunde benedictionibus, ut in viam recti itineris gressus suos dirigat, et fidei suae stabilem firmitatem teneat. Amen. b. Sanctis beatae virginis suffragantibus meritis, cuius annuam festivitatem devotis mentibus exercet, perseverantiam boni operis usque in finem habere mereatur. Amen. c. Et praemia destinata sanctis in aeterna beatitudine possideat sine fine, et cum

eis, sicuti est Deum, facie ad faciem

visu indefectivo mereatur videre. Amen. Quod ipse praestare dignetur. Law. 95 : sanctorum Marci et Marcelliani (18 IUN.) et 97c : sanctorum Proti et Hyacin£bi (11 SEPT.) ; PARIS 943 (Sherborne) fo 138v-1307 : Zn natali S. Luciae virginis (13 Dec.) : a. interveniente ... virgine] oz. LAN. f//.virgine]LuciaParrs dirigat... teneat] dirigant ... teneant PARIS b. Sanctis] Sacris PARIS beatae ... meritis]

suffragantibus meritis beatorum martyrum tuorum Marci et Marcelliani (ve/ Proti et Hyacinthi) Lan. cuius] quotum LAN. exetcet ... meteatur] exercent ... mereantur PARIS mefeatur] valeat LAN. c. possideat ... mereatur] possideant ... mereantur PARIS.

I017, GELL. 2057 : Item benedictio dominicalis. a. Respice, Domine, populum tuum, et vigila super oves gregis tui, ne fur nocturnus patrisfamiliae thesauros absconditos [de] conscientia mentis effodeat et furetur. [Amen]. b. Tu autem, Domine,

nec dormis, nec dormitas ad custo-

diendos nos. [Amen]. c. Intende propitius, ut nobis dormientibus tua maiestas vigilet in sensibus nostris. Amen. Per Dominum. Ce NH242435 EC 125150 C. fo 627 (n9 162) ; W. 51 : dominica VII. post Theophania : a. conscientiae b. Tu autem] Sed tu nec] quinon nec] iugiter ad nos] add. fideles tuos c. Intende] Adesto vigilantibus sive tua] nobis tua Per Dominum... dignetur ...

de conscientia] GELL. neque ad]intende nobis : nobis] sive Quod ipse praestare

1018. LMS. 856 ; Mis. Mix. 704 : Benedictio in diem sanctae Christinae [26 Iur.). a. Respice, domine, propitius hanc familiam tuam, ac sereno vultu illustra. Amen. b. Preces eorum suscipe, et hostias placatus assume. Amen.

784

BENEDICTIONES,

1918-1919

c. Brachio tuo extento defende, et in gremio sanctae Ecclesiae facito permanere. Amen. *Sainte Christine, vierge et martyre de Torano, prés du lac de Bolsena en Toscane, fétée habituellement le 24 juillet, était spécialement honorée dans la basilique de Saint-Cyptien à Cordoue “intra muros", au témoignage de S. Euloge (Cfr PL 115, 793 et 810). Son histoire est incertaine (Férotin, Liber Ordinum, 472-475, note 26).

1910. A. 1820 : In Laetania maiore benedictio. a. Respice, Domine, super hanc familiam tuam subiectam tibi, benedictionum tuarum dona poscentem. [Amen]. b. Rege eam de superioribus tuis, et ubertatem frugum largire eis. [Amen]. c. Libera eam a diebus malis et cogitatione bellorum et da eis tempora tranquilla atque pacifica, ut, te custode pervigile ac pastore aeterno, et in praesenti tempore consistant securi et ad aeterna gaudia perveniant hinc liberi. [Amen]. d. Et qui quondam misericors misertus es turbae tecum triduo permanenti, simili nunc dignatione super hanc mise-

rere plebem, tibi ieiuniis et hymnis innixius [Amen]. Quod ipse praestare dignetur.

supplicanti.

*d. Mc. 8, 1-9 (evangelium dominicae VI. post Pentecosten) ; Mt. 14, 14-22.

Az. f0 62Y-637 ; C., fo 30V-317 (y? 69) ; CAHORS f? 102 ; CANT. 52-53 (feria IIIa) ; GELL. 2020 ; GOD. 310, 16 ; Ros. 2oc ;RoDA 73 ; Sr. 611, 14 ;BRux. 389, f? 16v17° ; PARIS 945,fo 119( feria IIIa) ; 953,£9 15 ; 987, £9 59Y ; ROUEN, f? 49 : #. Domine] add. quaesumus Ros. tuam] ozz. CANT. add. tibi C. tibi] et C. Amen] om. AE., CANT., RoB., ROUEN, Sr., BRux. D. Rege] Riga C. ÂE., C., Canons, CANT., GELL., Gop., RopA, PARIS, ROUEN

frugum] fructuum largite eis] largire ei Gon. ; ei largire Ron., Sr., BRux. Amen] ozz. C. c. et] add. a C., CANT., GELL., Gop., Ros., Ropa, Sr. cogitatione] perturbatione CANT., Sr. ; contagione C., RopA et da] da C. eis] ei Ar., CANr., Ros., Ropa, ROUEN, Sr., Brux. petvigile] pervigili Canr., ROUEN acltet. C. in] oz. C., GELL., Gop., RopA consistant secufi] consistat secura Cawr., Ros., Ropa, Sr., Bnux. petveniant ... liberi] perveniat libera Cawr., Ros., Ropa, Bnux. ; pet-

veniat Sr. ; perveniant hinc liberati C. d. super ... plebem] huic miserere plebi C., CaNr., Ros., Sr. supplicanti] supplicantem Ax., Gop., ROUEN, PARIS. Cfr n° 1914 : Respice, Domine, famulos tuos subiectis vultibus ... : EBERT

fo 92

(2. 69) et : Respice, Domine, super bos famulos ... : F IT 307-314 (LIX) et LAN. 93a :

a. super ... tibi] super nos famulos (famulasque tuas Law.) tuos F II, LAN. ; famulos tuos EGBERT ; deiectis (subiectis EGsERT, Lan.) vultibus Ecserr, F II, LAN. poscentem] poscentes EGBERT ; poscentibus F IT, LAN. b.eam]eos fru-

gum] fructuum Amen] oz. EGBERT c. eam] eos et … bellorum] oz. EcBERT; et contritione bellorum F II, Law. tempota ... pacifica] tempora pacis EGBERT Amen] add. F II et LAN. (pos : pacifica) te ... aeterno et] oz. EGBERT consistant secuti] securi consistant F II aeterna ... liberi] gaudia aterna liberi perveniant F IT d. miseticots] ozz. misertus] miseratus EGBERT hanc] huic EGBERT. dignatione] damnatione F II

BENEDICTIONES,

1919-1922

785

Postea add. EGBERT e£ F II sequentia : e. Nec sit illa maior misericordia, qua tunc pavisti turbam ne deficeret in via, za sit super hanc plebem (familiam EGBERT), ne de tua gratia redeat hunc ieiuna.

men. f. Sed, quomodo tunc benedixisti rex gloriae turbam illam pane pavens (Sed,

sicut turbam illam benedicto pane pavisti, rex gloriae EGBERT), ita nunc digneris

*benedicete plebem tuam" (‘reficere hanc plebem" Ecgerr) laetanatiarum sollemnia tibi triduo celebrantem. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1920. Ar. fe 84 : Item alia benedictio Pentecosten.

im dominica

XVIa

post

a. Respice, domine, super hanc familiam tuam, quam de Aegypti erroribus eduxisti, et repromissione hereditatis tuae vivida [ir]riguitate plantasti. Amen. b. Evangelicae falcis acie amputa ex ea impurae excrementa luxuriae, ut ad instar verae vitis fructuum suorum generositate florescat. Amen. c. Nec acerbi botri austeritate degeneret, sed in fecunditatis tuae dulcedine glorietur. Amen. d. Non

exurenda

sarmenta

damni

abscisione

vellantur,

sed frugiferi palmites tui in hac vite permaneant. Amen. e. Et infertilium sarmentorum lascivia expurgata proflua, legas ab ea ubertate vindemiam. Amen. f. Ut ferveat musto Spiritus sancti, castitatem puris mentibus hauriendo devote. Amen. g. Nec luxuriosis crapulis vitietur in crimine, sed in ebrietate calicis tuo poculo sobria permaneat in salutem. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Is. 5, 1-7 ; letem. 2, 21-25 ; Io. 15, 1-7. CaNr. 66, 4 : 24. repromissione]

pro repromissione b. suotum] bonorum c. in] ozz. d. damni] in damni vellantur] evellantur vite] sic Jege in AE., loco : vita, 4 in CANT. 4. in ebrietate] inebrietate.

IQ2I. F1 73-77 (XIII ; alibi n° 16) : Benedictio in nativitate Domini [25 DEC.].

Respice, misericors Deus, de caelo plebem tuam ... venire de caelo. Cfr n° 1923 : Respice, omnipotens Deus, de caelo plebem tuam ... : À. 1807.

1922. Fir 5-8 (II) : Benedictio in vigilia Domini in nocte [24 DEC.].

290.

:

BENEDICTIONES,

1922-1923

a. Respice nos misericors Deus, et mentibus clementer humanis

nascente

Christo,

summae

veritatis

lumen

infunde.

Amen. b. Concede, quaesumus omnipotens Deus, ut Unigeniti tui nova per carnem liberet, quos sub peccati iugo vetusta servitus tenet. Amen. c. Populum tuum, Domine, quaesumus, tueantur, sanctificent et gubernent, aeternumque, tam devotionibus acta sollemni-

bus, quam natalitiis agenda divinis perficiant. Amen. ipse praestare dignetur.

Quod

*Compilation d'oraisons gélasiennes pour la vigile de Noël : V. 11, 6 et 16; A. 1, 21 et 18 ; Sacr. triplex 174, 204 et 193 (Cfr Bruylants, Oraisons II, n° 131 : b.).

1023. A. 1807 : In natali Domini in die benedictio [25 DEc.]. a. Respice omnipotens Deus de caelo plebem tuam, pro cuius redemptione dignatus es nasci de virgine. [Amen]. b. Complectere hunc populum in ecclesiae sinu, qui nobis processisti Mariae de thalamo. [Amen]. c. Ut pietate sedula in te sit salus hominum, propter quos homo factus es, creator astrorum. [Amen]. d. Sit haec plebs tuis praeceptis obedienter amabilis, sicut est partus virginis in origine singularis. [Amen]. e. Ut, dum die tui adventus effulseris, invenias in illis quod recondas in horreo, pro quibus dignatus es venire de caelo. [Amen]. *a, Respice ... caelo] Ps. 79, 15 b. ecclesiae sinu] cfr LMS. 256 ; Lo. 247, 10; ORA. Vis. 237, 345 (n° 4754 : S. loannis ap. ef ev.) et 353 c. creator astrorum] cfr ORA. Vis. 1006. B. f? rog-Y (s? 17) ; C. fo 4v-5T (09 6); F 64; F I 73-77 (XIII ; aZbi n° 16); GELL. 1993; GoD. 306, 2; R. 247, 2; W. 130: a. omnipotens] misericors TR Deus] oz. Gon. Amen] oz. W. b. om. R. Complectere] Complantare W. (z. E. 1) populum] eZ. tuum FI qui] aZ. pro W. (E. 1) Amen] oz. F c. Ut] Et W. d. obedienter] obediens et F I ; obediens a malis W. (E. 1) ; obediendo tibi R. — in origine] oz. R. Amen]oz.B. e. Ut] Et W.(E.1) dum] cum B., F., F I, GEL, Gop., R., W. die] dies Gop., FI, W. ; de R. ; dies secundi W. (E. 1) adventus] fulgotis W. (zzs. A.) —effulsetis] effulserat W. (E. 1) (e? zs. A.) |quod] quae F I, R. quibus] quos F.

.Pro quibus] propter quos W. (E. 1) — caelo] 444. Ille vos benedicat de caelis, qui pet crucem et sanguinem suum ... C., GErr., Gop. ; Ille ... caelis, qui pet

virginem hodie nasci dignatus est in terris F 1; Ille ... caelis, qui causa nostrae

salutis dignatus est venire in terris R.

Cfr n° 1688 : Omnipotens Deus, respice de caelo ... : PARIS 955, f? 2 et BRUX. 380, fo 2 : in primo mane Nativitatis Domini : a. Respice, omnipotens Deus] Omnipoten s Deus, respice Amen] ozz. b. ecclesiae sinu] sinu ecclesiae Mariae de thalamo] de thalamo Mariae c. Ut] Et Amen] ozz. d. Sit] et sit e. Ut] Et Paris horreo] horreum venite] descendere.

BENEDICTIONES,

1923-1925

787

Cfr nr 1021 : Deus, qui non solum genus bumanum … : À. 1808 : ifez alia in die Natalis Domini. Benedictio in alio modo : b.-e. €. 0f. €. dum die] cum dies adventus] fulgoris effulseris] effulserit Quod ipse praestare dignetur.

á IN.B. Comme le titre l'indique, il s’agit d'une autre version de la même bénéiction.

1924. A. 1817 : Item alia in initio Quadragesimae benedictio. a. Respice, pastor bone, super hunc gregem, et tribue, ut, qui terrenis abstinent cibis, spiritalibus pascantur alimoniis, et quam divinis tribuis reficere sacramentis ab omnibus propitius absolve peccatis. [Amen]. b. Da eis sic in diebus ieiuniorum suam componere vitam, ut non inveniantur voluntates eorum a tua voluntate dissimiles, sed sint semper in omnibus tuis praeceptis obtemperantes. [Amen|]. c. Et ita omnem hanc familiam tuam tua benedictione sanctifica, ut eorum ieiunia oculis tuae pietatis sint accepta, et ad desideratum sanctae resurrectionis tuae diem eos mundo corde et corpore sanctificatos, pro tua pietate iubeas praesentari. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *g. Respice ... gregem] Cfr V. 1274 (super populum post conmunionem) : Gregem tuum, Pastor bone ...".

Az. fo 42-43! (alia in dominica IIa Quadragesimae) ; C. £o 19Y (n° 44 : dominica III. in Quadrag.) ; CANT. 17, 1 (feria IVa in capite ieiunii) ; GELL. 2005 (dominica III. in Quadrag.) ; LAN. 75a ;MAG». 17 ; Ros. rob ;S. Mic. 21; Sr. 610, 1; WEST. 555a ; PARIS 943, f? 113 et 987, f? 25 : feria IVa in capite ieiunii ;S. GENEN. 28 (alia terrenis] a terin dominica I. Quadrag.) : a. gregem] populi conventum Car. renis CANT.

alimoniis] alimentis. Amen

Cawr. ; add. Amen

AES G.,- GELE.

reficere] respicere À (sed quam] quem (quos Macp., S. Micx., Wesr.) c. Et ita ... tuam] Ita sic corrigitur) ;refici C., MAGD., S. Micx., S. GENEV. et ad ... praesentari] ozz. MAGD., quoque eos nostti famulatus officio Cawr. S. Micu., WEST.

sanctificatos] ozz. AE., CANT., LAN., Ros., Sr., PARIS

pfae-

sentati] praesentare A. (sed sic lege) ; add. glotiabundos C.; S. GENEV.

1925. A. 1841 : In natali plurimorum martyrum benedictio. a. Respice, quaesumus Domine, de alto throno magnitudinis tuae, qui vulnere proprio passionis congregasti beatam ecclesiam de redemptis. [Amen]. b. Protege eam sub tui nominis gubernaculo, ut possis beatae vitae meritis acquirere populum. [Amen]. c. Dilatetur cruce tua, ut coram te pulcherrima niteat ac praeclara, et quia de gemino sanctorum martyrum illorum cruore persultat, ab huius saeculi tentamentis impressa non obruat. [Amen].

788

BENEDICTIONES,

1925-1927

d. Praesta ergo, Domine, ut omnes hii, qui sub oris nostri

benedictione curvantur, te protegente ab omnibus malis liberentur. [Amen]. ANM e. Sint in tuis praeceptis strenui,in adversis fortissimi, in prosperis moderati, ut sanctorum tuorum illorum, quorum hodie natalitia celebramus, effecti participes, gloriam consequantur regni caelestis. [Amen]. Quod ipse. *g. vulnete ... passionis] cfr ORA Vis. 543 (n° 447a : sabbato in vicesima Quadr.),

544, 575, 664, 749, 790, 794 ;Lo. 326, 12 ; LMS. 559, 7-8 ; 679 ; 756 (n° 13195 :

Ascensionis)

c. Cfr Eph. 5, 26-27.

Sr. 620 : alia benedictio in nativitate Omnium Sanctorum : a. beatam] oz. c. praeclata] add. Amen quia ... ctuote] quae de hodierna omnium Sanctorum tuorum sollemnitate tentamentis] testamentis ( ?) e. tuotum illorum] omnium natalitia] sollemnia festa caelestis] 4/4. heredes.

1926.

CANT. 51 : Benedictio in dominica IIa post octavam Paschae. a. Respice, quaesumus pastor bone, gregem pretioso sanguine tuo redemptum, nec ei noceat os antiqui leonis infestum. Amen. b. Et, qui te cum paterna maiestate resurrexisse confitentur, numquam tui regiminis indefesso tutamine priventur. Amen. c. Sed cum sanctis apostolis modici temporis tristitia postposita, tuaeque resurrectionis gloria conspecta, caeli cives effecti et filii Dei mereantur appellari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. cfr Yo. 10, 11-16 (evangelium II. dominicae post Pascha) ; x Petri 2, 21-25 (epistola eiusdenz) Respice ... gregem] Cfr V. 1274 : Gregem tuum, Pastor bone ..." (super bopulum post communionem) c. Cfr Io. 16, 16-22 (evangelium dominicae IIlae post Pascha) caeli cives] cives sanctorum Eph. 2, 19 filii Dei] Philip. 2, 15 ; Rom. 8, 14-17.

I927. Moz. Ps. 364: Benedictio ad matutinum in psalmo IIIo, Lo et LVIS. a. Respiciat ad vos placata divinitas, et sensum in vobis sapientiae salutaris infundat. [Amen]. b. Catholicae fidei vos documentis enutriat, et sanctis operibus perseverabiles reddat. [Amen].

c. Gressus vestros ab errore convertat, et viam vobis pacis et caritatis ostendat. Amen.

LMS. 545 ; Mis. Mix. 400 : de ramis palmarum dicenda benedictio : a. ad] om. b. sanctis] in sanctis c. vobis ... caritatis] pacis vobis Praestante sua miseti-

cotdia, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen.

BENEDICTIONES,

1927-1931

789

Cfr n° 1696 : Ozznipotens Deus, sua vos clementia benedicat ... ostendat: O. 313,3 et R. 254, 2 : benedictio in quotidianis diebus : a. Respiciat ... divinitas] Omnipotens Deus sua vos clementia benedicat b. sanctis] in sanctis.

1928. W. 144 : Benedictio in sabbato II I9 Quadragesimae. a. Respiciat Deus super vos de habitaculo caelesti, et ceu peculiaris populi benedicens misereatur vestri. Amen. b. Tenebras vitiorum discutiens et rorem benedictionis infundens, ardore caritatis inflammatos cum Azaria et sociis eius

reddat probatos.. Amen. c. Ut, cum Moyse et Elia Deum videre et colloqui in caelesti habitaculo sine caecitatis obumbraculo mereamini. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. Cfr Dan. 3, 24-50 Deum] Dominum PM.

c. Mt. 17, 1-9 (evangelium. dominicae II. Quadragesimae)

1929. Lan. 107d : Benedictio super episcopum. a. Respiciat Dominus et benedicat episcopatum tuum, et confirmet in unitate, custodiatque in fide, adiuvet interpretatione, castiget in conversatione. Amen. b. Vos in infirmitate relevet, in anxietate laetificet, in prosperitate temperet, ab iniquitate emundet, in tranquillitate sublimet. Amen. c. Infundat Dominus benedictionem spiritalem super populum suum, indulgeat vobis omnia delicta criminum, et tribuat

vobis veniam omnium peccatorum. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

interpretatione] in tentaEcserr f? 126 (f. 96) : a. Dominus] te Dominus Cfr n° 288b.-c. b. sublimet] sublimitet LAN. sed sic corrig. uf EGBERT tione

1930. LMS. 545 ; Mis. Mix. 400 : Benedictio de Ramis Palmarum dicenda.

Respiciat vos placata divinitas et sensum vobis … ostendat. Cfr n° 1927 : Respiciat ad vos placata divinitas ... : Moz. Ps. 564.

1931. Ona. Vis. 1062 : XVI Kalendas iulii SS. Adriani Nataliae benedictio ad Matutinum [16 IUN.].

atque

790

BENEDICTIONES, 1931-1933

a. Rex Deus immensus, cui Adrianus atque Natalia coniugalis munditiae thalamum in suis cordibus paraverunt, dignetur creare in vobis cor mundum et spiritum rectum. Amen. b. Et qui in Natalia sanctorum remuneravit obsequium, ipse votum vestrum suscipiat munerandum. Amen. c. Quique et in illius decertatione, et huius magnanimitate laudabilis celebratur, ipse in hac devotione vestra collaetari dignetur. Amen. *S. Adrien, martyr de Nicomédie, fété le 8 septembre dans le calendrier comain, mais le 16 juin dans le mozarabe, avec son épouse Nathalie.

1932. DURAND [25 Nov.].

176 : Benedictio

in

festo

sanctae

Catharinae

a. Rex regum Dei filius, qui per crucis suae mysterium gloriosam regis filiam virginem Catharinam martyrii gloria coronavit, ipse vos in actibus vestris prosperet et eiusdem crucis suae beneficiis illustrari concedat. Amen. b. Quique lac pro sanguine de cruce virginis eiusdem Catharinae produxit, ipse vos lacte misericordiae suae reficiat et in suavitate sui pretiosi sanguinis praesentem vitam vos agere faciat congaudentes. Amen. c. Quatenus in illa coelesti patria quam hodie beatissima Catharina meruit per angelorum ministerium conscendere, claritatis aeternae gloriae mereamini esse Christi Dei filii coheredes. Amen. Quod ipse praestare. HuzsCA 44 ; PARIS 733, f? 1537 et 967, f 193 : a. vestris] nosttis PARIS 733 TR clatitatis] caritatis HuEscA mereamini esse] perfrui mereamini (et PARIS 733).

1933. WEST. 650b : Benedictio de sancto Edmundo Rege et martyre [20 Nov.].

a. Rex regum Dominus, cuius obsequium praecelsius est omni transitorio honore, in sancti Edmundi regis et martyris sollemniis sua vos sibi regnum faciat benedictione. Amen. b. Quique pro aeterni augmento imperii dedit illi per mor-

tem zelo fidei de gentili tyrannide triumphare, corda vestra dignetur exstinctis vitiis fide vivida vegetare. Amen. c. Quo calcatis spiritualibus nequitiis per fidei constantiam, sancti Edmundi meritis et precibus consequi valeatis promissam triumphantibus immarcescibilem coronam. Amen. Quod Ipse praestare dignetur.

BENEDICTIONES,

1933-1935

791

*c, immatcescibilem cotonam] 1 Petri 5, 4. S. Edmond, toi d’origine saxonne d’Est-Anglie (854-870), dont la biographie est incertaine, aurait été tué à la bataille livrée prés de Thetford contre les envahis-

seuts danois. Sa Passion, qui en fit un martyr, fut rédigée par Abbon, abbé de St-Benoît-sur-Loire, lors de son séjout de 2 ans à l'abbaye de Ramsey en Angleterre, en qualité d'écolátre (985-987) ; mais elle mérite peu de crédibilité. Vers 1065, Beodrickswotth, où S. Edmond avait été enterré, prit le nom de Bury-St-Edmond et devint un des plus grands monastères d'Angleterre. Lowc. 64b.

1934. CANT. 102, 2 : Benedictio in natal? sanctae Mildrithae virgi-

$215 113 IUL.|. à. Sacrae virginitatis amator Dominus et remunerator vobis in necessitatibus cunctis promptus adsit suffragator, et corda vestra fidei integritate omniumque virtutum pius illustret sanctitate. Amen. b. Obtineat vobis sancta intercessio beatae Mildrithae virginis caelestem gloriam, cuius festa celebratis, et sicut illa sine

sanguinis effusione supernam intravit patriam, sic vos absque laesione peccatorum perveniatis ad coronam perpetuam. Amen. c. Lampades vestrae oleo laetitiae inextinguibiliter resplendeant, vosque semper angelorum praesidia foveant, quo, cum sancta Mildritha virgine, aeterna paradisi gaudia possideatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c Cfr Mt. 25, 1-15. S. Mildrède, abbesse de Thanet (+c. 700), une île sur le bord sud de l'estuaire de la Tamise. Son corps fut transféré à Cantorbéry en 1050.

1935. AE. fo 8ov-8rr : Item alia benedictio dominicae XIlIae post Pentecosten. a. Sacratae vitis benedictio fecunda vos obtegat, excelsaeque dexterae virtus altissima benedicat. Amen. b. Botrus ille suspensus ac pressus sanguinis vos haustu laetificet, spiritalisque cibi dulcedine nutriat ac reformet. T Amen. palmitis pampinei velut vestra, corda c. Castitatis gloria umbra circumtegat, lenibusque flabris corpora pudicitiae aura respergat. Amen. d. Sitis decorati in eius vineae ornamento, atque attolli cum fructu iustitiae mereamini felices in caelo. Amen.

792

BENEDICTIONES,

1935-1938

e. Ut haurientes vinum novum, in illo vernantis regno paradisi, exsultetis in eo iugiter beati eius corporis conformes effecti. Amen. Quod ipse. *Cr 10:15, 1-75 126935112, CANT. 64, 4 : d. atque] ut.

1936.

ADELELME Pentecosten.

37 : Benedictio in dominica

Nonadecima

post

a. Salus et medicus animarum Iesus, qui in domo principis pharisaeorum hydropicum dignatus est curare, emundet vos a cupiditate totius avaritiae faciatque gaudere in divitiis benedictionis suae. Amen. b. Quique vos ad nuptias sanctae suae ecclesiae voluit invitare, semper ad superiorem locum cum bonis operibus faciat ascendere. Amen. c. Ut recumbentes in novissimo humilitatis loco, digni existatis amici vocabulo, et semper exaltari mereamini a Domino. Amen. Quod ipse praestare. *Lc. 14, 1-11 (evangelium dominicae XVI. post Pentecosten). DuRAND 111 (dowinica XVIII.) ;UrREcHT 71 (dominica XVI.) ; PARIS 735, f0 1487 ; 961, f? 58V, et 13315, f? 20V-21T (dominica XVI.) ; PARIS 734, £9 1487 (dominica XV.) : a. cutate] mundare PARIS 734 vos] nos PARIS 733 et 734 gaudete in] studere DurAND, UTRECHT, PARIS b. Quique vos] Qui nos PARIS 734 c. digni] dignemini PARIS 733.

1037. Lo. 384 : Benedictio de infirmis ad matutinum. a. Salutare tuum, Domine, famulis tuis tribuere dignare. [Amen]. b. Orationes suscipe, petitiones supple et peccata dimitte. Amen. c. À languoribus cura, et fidelium pectora a delictorum maculis purga. Amen. Bnzv. Gorn. (PL 86) 955 : ad sextam per annum ; Moz. Ps. 343 : ad vespertinum de infirmis : b. petitiones supple] ozz. Moz. Ps. in fine : Per misericordiam ipsius Dei nostti ... BREv. GorH.

I938.

Lo. 374 : Benedictio de infirmis.

BENEDICTIONES,

1938-1941

793

a. Salutiferam vobis Dominus de regnis caelestibus dirigat medicinam. Amen. b. Precibus vestris optimus suffragator occurrat, vestraque desideria pius in bono suscipiat. [Amen]. c. Omnia mala a vobis auferat, et quaecumque sunt bona vobis vestrisque concedat. [Amen]. Mis. Mix. roro.

1939:

BnEv. Gorn. (PL 86) 959 : Benedictio ad nonam per totum annum. a. Salva plebem tuam, Domine, quam tu ipse creasti. R. Amen. b. Benedic hereditatem tuam, quam pretioso sanguine redemisti. R. Amen. c. Rege eam, et extolle eam usque in sempiternum, et in saeculum saeculi. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui est benedictus. Ep Ps 27, 0.

1940. DURAND 19 : Benedictio [feriae quartae in capite ieiunii] a. Salvator mundi, qui de caelo descendens ad terram venit rudes animos instruere, det vobis in illa simplicitate ambulare, ut de ieiuniis vestris possitis sanctificare. Amen. b. Detque vobis tales thesauros thesaurizare, qui nunquam valeant deperire. Amen. c. Ibique cor vestrum semper fixum maneat, ubi vera semper aeternitas regnat. Amen. quod ipse praestare. . Xb.-c. Cfr Mt. 6, 19-21 ; Lc. 12, 33-34.

Panis 951, fo 162Y : a. sanctificare] fructificare.

1941. LMS. 227 : Mis. Mix. 666 : Benedictio in sancti Sebastiani [festivitate] [x9 IAN.]. a. Salvator noster ac Dominus, pro cuius amore Sebastianus martyr confixus est vulneribus sagittarum, procul a vobis | efficiat omnes sagittas aerium potestatum. Amen. b. Quique animam eius, intercidentium manu vocavit ad

794

BENEDICTIONES,

1941-1944

regnum, ipse vos e mundo vocet ad supernae vocationis bravium gloriosum. Amen. b; c. Ut cum eo in illa die pariter de visione Domini gaudeatis, cuius hic hodie festum amabiliter celebratis. Amen. *Fété le 20 janvier, S. Sébastien l'est un jour plus tôt dans le calendrier mozarabe, de même que S. Agnès (fétée le 20), à cause de la fête de S. Fructueux, martyr de Tarragone, fêté le 21 (Férotin, Liber Ordinum, 452-453, note 19).

1942. Ona. Vis. 267 : De quinta feria de adventu, ad Matutinum benedictio.

a. Salvator noster et Dominus, qui saucium venit salvare saeculum in delictis, emundet vos ab omnibus iniquitatibus vestris. Amen. b. Et, qui in se suscepit infirmitatem vestram, ipse humilitatem vestram miseratus aspiciat. Amen. c. Ut adventus sui gaudio et hic vota vestra sanctificet, et in futuro animas ab omni criminum reatu exspurget. Amen.

1943. ORA. Vis. 781 : In hebdomada maiore secunda feria ad tertiam benedictio.

a. Salvator noster et Dominus, qui voluntariam mortis suscepit iniuriam, ipse a vobis aeternam mortis arceat poenam. Amen. b. Et qui incredulorum blasphematus est linguis, ipse in vobis sensum remuneret credulitatis. Amen. c. Ut per eum a passionibus vestris liberi sitis, qui se sponte pro nostris tradidit malis. Amen.

1944: ADELELME 11 : Benedictio in dominica post Theophaniam. a. Salvator noster, qui non solum in terris, verum etiam in mari, multa ostendit signa et miracula, ipse vos in omni loco benedicat et defendat sua almiflua dextera. Amen. b. Quique sicut homo dormiebat in navi et sicut Deus excitatus a discipulis imperavit ventis et mari, vestris precibus exoratus eripiat vos ab omnibus fluctuationibus et perturbationibus praesentis saeculi. Amen. c. Sicque vos protegat ab omni istius vitae inquietudine et

BENEDICTIONES,

1944-1947 795 saevitia, quatenus perducere dignetur ad aeternae soliditatis littora. Amen. Quod ipse. *Mt. 8, 23-27 (evangelium dominicae quartae post Epiphaniam).

1945. S. GALL 876 : Benedictio in commemoratione omnium Sanctorum [1 Nov.]. 4. Sanctae Dei genitricis Mariae beatorumque spirituum atque omnium sanctorum suorum intercessionibus, a periculis et reatibus eripiat et protegat et exuat vos Dominus. Amen. b. Quatenus quorum sollemnia devote veneramini, fidem et actus devotius imitemini, ut praemiorum beatitudinem aeternaliter consequi mereamini. Amen. c. Quod quia condigna passione nemo meretur, ille cuius

miseratio nulla fine concluditur, multiplicatis vobis intercessoribus largiatur. Amen. Quod ipse praestare.

DuRAND 170 ; PARIS 733, f0 152Y et 967, f0 192-1957 : in vigilia Omnium Sanctorum.

1946. Ona. Vis. 1122 : XVI Kalendas augusti in die SS. Iustae et Rufinae benedictio ad Matutinum [17 Iur.].

a. Sanctae Dei virgines Iusta et Rufina, quae quaestu vasculorum fictilium inopum indigentiam satiaverunt, suis precibus satient in bonis desiderium vestrum. Amen. b. Et quae vasa sui corporis in huius mundi vasorum commercio exercebant, preces suas in liberatione animarum vestrarum semper obiciant. Amen. c. Ut, per quas decoctum igne lutum subsidium effectum est salutare, per eas quoque vos decocti igne, et purgati a crimine, regna mereamini caelestia introire. Amen. *Célébres martyres de Séville, ayant à Tolède une église placée sous leur vocable. Les Mozarabes de Cordoue se rendaient en ce jout, au #onasterium Auliati, sans doute au hameau appelé Awlia pat les auteurs arabes et qui était dans la campagne de la grande ville des califes (Férotin, Liber Ordinum, 470-471, note 17). &

1947. C. fo 457 (n° 110) : Alia benedictio in natali S.

Afrae [5 AUG.].

a. Sanctae martyris suae Afrae meritis, faciat Dominus vos benedici, et contra adversa omnia eius intercessione muniri.

Amen.

796

BENEDICTIONES,

1947-1948

b. Eius vos efficiat suffragio felices, cuius festivitatis diem celebratis ovantes. Amen. c. Quo eius imitantes exempla, ad caelestia pervenire possitis promissa. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr notice du n? 796. Cfr n° 1954 : Sancti Michaelis archangeli sui intercessione vos ... : PARIS

13313

(Trèves : XIe s.) £9 23 ; et BR. 245 : a. Sanctae ... muniti] Sancti Michaelis archangeli sui intercessione vos Dominus benedicat, et ab omni malo defendat b. Eius] Eiusque Bm. (#5. BRAuNsCHWEIG, f? 68V-69" : huius) suffragio] add. caelestis regni BR.; suffragiis PARIS felices] patticipes Br. festivitatis] sollemnitatis c. imitantes exempla] suffulti munimine et interventione BR. ; interventione suffulti ^caelestia...promissa] promissae hereditatis gaudia possitis pervenire BR.; caelestia possitis praemia pervenire Panis. Cfr n° 1951 : Sancti IN. apostoli sui intercessione vos ... : S. GENEV. 146 : in vigilia apostolorum, et : Sancti Laurentii martyris sui intercessione vos ... : S. GENEV. 135 : in vigilia sancti Laurentii : a. ut PARIS 13313 et BR. 245, praeter : Sancti IN. apostoli (vel Sancti Laurentii martyris) b. suffragio] suffragiis festivitatis] sollemnitatis celebratis ovantes] praeitis gaudentes c. imitantes exempla] interventione suffulti pervenire ... promissa] possitis praemia pervenire. Cfr n? 1968 : Sanctorum confessorum suorum illorum meritis ... : ©. 312, 4 : in natali plurimorum. confessorum : a. Sanctae ... Afrae] Sanctotum confessorum suorum lorum eius] eotum 5. Eius] Eorum cuius] quotum c. eius] eorum.

1948. LAN. 96d : Benedictio in natali sancti Laurentii [xo AUG.].

a. Sanctae Trinitatis super vos benedictio descendat gratissima, qui beati Laurentii levitae martyrisque gloriosi festum mente celebratis devotissima. Amen. b. Illius mereamini suffragiis fulciri exemploque roborari, qui nec saevitia torquentium frangi, nec immanissima tormentorum crudelitate a gloriosissima Christi confessione potuit labi. Amen. c. Et, qui eum superato diverso tormentorum genere, caelestem gloriam feliciter dedit scandere cum triumpho, ipse vobis concedat vigore fidei vitiorum pellere contagia, et cum electis omnibus superindui immarcescibilis gloriae corona. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *b. immanissima ... crudelitate] cfr LMS. 966

IUPetfiiss 4%

c. immarcescibilis ... corona]

ÀE., f? 101 ; CANT. 104, 5 ; EGBERT f? 115 (f. 88) ; MAGD. 41 ; Ros. 39c ; RopA 89 ; S. MicH. 100 ; Wzsr. 639b ; PARIS 734, f 150 ; 943, f? 133-1347, et 987, £0 677 : S. Laurentii — LAN. 100a et AE. f0 111-112f : in natali sanctae Caeciliae virginis (22 Nov.) : a. beati ... festam] beatae Caeciliae virginis mattytisque suae festivitatem Az. f? 1 11V et LAN. 100a festum] festa CanT., RopA mente ... devotissima] celebratis devotissime RopA b. exemploque] eiusque auxilio AE. fo 111v, LAN. 100a

labi] averti Ax. fo z11Y et LAN. 100a

c. eum] eam Ar. f? 111V et LAN.

BENEDICTIONES,

1948-1952

797

100a feliciter] felici AE. fo xor, CAwr. gloriam] ad gloriam AE. fo r11V et Lan. 1002 feliciter dedit] fecit vobis] vos Ax. f? 111Y et LAN. 100a superindui] indui AE. fo 111v et LAN. 100a gloriae corona] corona glotiae Ar. fo 111V et LAN. 100a.

1949. BnEv. GOTH. 100 : Benedictio de virginibus ad matutinum. a. Sanctarum virginum tuam 7} mentibus obsecramus, aeterne omnipotens Deus. Amen. b. Ut corda fidelium tuorum ab omnibus custodias infestationibus malorum. Amen. c. Ut purificati tibi serviant, et abluti Filii tui Domini nostri consentiant passioni. Amen. *b. infestationibus] zz:. infestationes ( ?).

1950. Lo. 156 : Item benedictio in exorcismo de his quae in sanctuario Dei offeruntur. a. Sancte Domine, qui in sanctuario tuo offerri tibi munera praecepisti, non quod ipse egeres aliquo dono, sed ut offerentium acceptum tibi redderes votum, respice a summitate caelorum, et quod tuis inspirasti fidelibus ut offerant, benedictionis tuae sanctifica largitate. [Amen]. b. Sit itaque, Domine, tuis oculis acceptabile quod offertur, et offerentibus, te parcente, remissibile quod erratur. [Amen]. c. Atque ita, qui hoc offert in conspectu tuae gloriae gloriosus

existat,

ut feliciter in praesenti

vitae gaudia post diuturna tempora veniat. Amen. Te praestante.

polleat,

et ad beatae

sine confusione

per-

1951. . S. GENE. 146 : In vigilia apostolorum benedictio. Sancti N. apostoli sui intercessione vos Dominus benedicat, et ab omni malo defendat. Amen. Eius vos... S. GENEV. 135 : in tWgilia sancti. Laurentii (a Au.) : Sancti ... apostoli] Sancti Laurentii martyris. Cfr n° 1947 : Sanctae martyris suae Afrae meritis ... : C. £0 457 (n° 110) : in natali S. Afrae.

1952. CANT. 113, I : Benedictio in natali sancti Lucae evangelistae [x5.OcT.].

798

BENEDICTIONES,

1952-1954

a. Sancti Lucae evangelistae interventu, vobis Dominus benedictionis suae conferat ubertatem, ipseque vos unanimiter Dei adiuvet perficere voluntatem, cuius hodierna veneratione celebratis sollemnitatem. Amen. b. Illa doctrina, quam hic docuit evangelista, semper in vobis floreat, et sanctitas ipsa, quam edocuit evangelico sermone, corda vestra iugiter repleat. Amen. c. Huius evangelistae veniam vobis impetret interventio, et virtutibus vos floridos reddat ipsius supplicatio, ut illius intervenientibus meritis, ad caelestia regna vos perducat Dei miseratio. Amen. Quod ipse praestare. WizsT. 646b ; PARIS 987, fo 103V-1047 (de S. Luca evangelista et S. Iusto martyre) : a. evangelistae] add. et gloriosi martyris Iusti PARIS ipseque] ipsique PARIS Dei] Domini Wzsr. cuius hodierna] quotum sub una PARIS b. quam ... sermone] pro qua hic martyr passus est PARIS c. ipsius] istius sancti martyris

Paris

— ut... intetvenientibus] et vestrorumque Paris.

*S. Just, encore enfant, fut décapité sous Dioclétien et le préfet Rictiovar (fn 3e siècle) ? au lieu dit Sinomovic, dans le territoire de Beauvais (18 oct.).

1953. S. GENEV. 136 : Benedictio in die sancti Laurentii [yo AUG.]. a. Sancti martyris sui Laurentii intercessione omnipotens Deus corporalibus vos dignetur solatiis sustentare, et spiritalibus faciat charismatibus abundare. Amen. b. Ut, qui victoris ignium festa veneramini, meritorum eius

apud Deum suffragiis adiuti, de incentivis vitiorum triumphare mereamini. Amen. c. Quatenus semina iustitiae in benedictionibus seminantes, de eisdem etiam perpetuos fructus metentes, copiis caelestibus faciat locupletes. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

*g. chatismatibus] Cfr 1 Cot. 12, 31 b. incentivis vitiorum] Cfr LMS. 1095 (en note): Cfr n° 1996 : Spes unica ... principalia in vobis vzZiorum incentiva testinguat c. semina ... metentes] 2 Cor. 9, 6; Cfr Io. 4, 36 copiis ... locupletes] (72216012405 01

C. £o 45 (n? 111) ; W. 147 (ws. Pm-V) ; PARIS 967, fo 191" et 17336, fo 1727 : a. omnipotens] ozz. PARIS 967 corpofalibus] ozz. W., PARIS 17336 b. Ut] Et Deum] Dominum W., PARIS 17336 apud Deum] ozz. PARIS 967 incentivis] incendiis PARIS 967 c. semina] de seminibus PARIS 967 in ... seminantes] benedictionum PARIS 967 de eisdem] de eiusdem W.; oz. PARIS 967 etiam] ozz. W., PARIS 967 copiis] add. vos PARIS 967 faciat] in perpetuum faciat PARIS 967 locupletes] locupletantes.

1954. PARIS 13313, [29 SEPT.].

f? 23 : Benedictio

S. Michaelis

archangeli

BENEDICTIONES,

1954-1956

799 Sancti Michaelis archangeli sui intercessione vos Dominus benedicat ... pervenire. BR. 245.

Cfr n° 1947 : Sanctae martyris suae Afrae intercessione ... : C. fo 45r (n° 110) : S. Afrae.

1955. Lucp. 88-89 : Benedictio in festis bontificum, doctorum, con-

fessorum aut iustorum.

Sancti sui N. (vel Sanctorum suorum N. et N. ) intercessionibus ... perfrui possitis. Cfr n? 1973 : Sanctorum suorum. intercessionibus ... : MONTMORENCY

15.

1956. A. 1846 : In natal unius martyris [et virginis] benedictio. a. Sanctifica,

Domine,

ecclesiam tuam,

qui beatam

virgi-

nem et martyrem acquisisti fide, honorasti pudore, glorificasti certamine. [Amen]. b. Repleatur hic populus illo spiritu, qui martyri tuae affuit, cum eam terreret ignis, cum ungula raderet, cum equuleus flagellaret. [Amen]. c. Ut dum se sibi pro tuo amore abnegat, tua collocetur in dextera, cuius est electione vocata in gloriam. [Amen]. Quod. *g. Sanctifica ... tuam] C/r V. 638 (dominica Pentec.) : “Deus qui ... ecclesiam tuam ... sanctificas ...". C., fo 70 (n° 185) ; Canons f? 118 ; GELL. 2085 ; RoDA 117 : in natali virginum — ÂE., fo 367 ; CANT. 85, 5 ; LAN. 91b ; Ros. 36a ; Sr. 617, 7 ; PARIS 987, fo 16V-17* : in natali $. Agathae virginis (5 FEBR.) : In natali unius martyris] Innataleunius martyrae A. a. Domine] add. benedicendo RopA et mattyrem] et mattyram À. ; om. C., Canons, GELL., RopA virginem] Agathen virginem Ax., CANT., LAN., Rog., Sr., PARIS b. hic populus] oz. C., Cagons, GELL., RopA mattyti] mattytae A. tuae] ozz. C., Canons, GELL., RopA affuit] add. Agathae AE, CaNr., LAN., Ros., Sr. et PARIS Ropa, Sr., PARIS ; torqueret LAN.

terreret] torreret AE., C., CANT., GELL., RoB., equuleus] aculeus Ax., CANT., GELL., LAN.,

Ros., RoDA, ST. flagellatet] fatigaret C.; infigeret Ar., CANT., LAN., Ro. PARIS; infligeret Sr. ; add. et tyrannus mamillam torqueret CANT., PARIS; cum mamilla torqueret AE., LAN., Ros., Sr. £t. se ... abnegat] vitia denegat, in te exsultet RopA in gloriam] in gloria Ropa, oz. C Cfr n° 65 : Benedic, Domine, et sanctifica ecclesiam tuam, qui beatam. Agathen ... : vitWizsr. 625b : de sancta Agatha : a. Sanctifica] Benedic, Domine, et sanctifica ginem] Agathen virginem b. affuit] add. Agathae terreret ignis] ignis torreret flagellaret] infrigeret, et tyrannus mamillam torqueret c. glotiam] gloria.

800

BENEDICTIONES,

1956-1959

Comparez n° 1960 : Sanctificet Dominus ecclesiam suam, qui beatam N. virginem acquisivit fide, honoravit pudote, glorificavit certamine : BR. 271 : umius virginis : a.

19057. C. fo 71v-72r (n? 189) : Benedictio in natali plurimarum virgomum. a. Sanctifica, Domine, supplices tuos sua tibi capita inclinantes et triumphum sanctarum virginum recolentes, et da eis fidei fundamentum, spem futurorum, caritatis affectum et vir-

tutum omnium incrementum. Amen. b. Praeveniat eos tua propitiatio, sanctarumque virginum precatio, ut nulla eos impediant opera carnis, sed dirigat illos eruditio sapientiae caelestis. Amen. c. Quatenus post mundi terminum cum supernum illuxerit regnum, accensis lampadibus cum sanctis virginibus in aeterni regni thalamo coronari mereantur cum Christo. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *c. Mt. 25, 1-13. Panis 10576, fo 9oV-g1T : Zn natali plurim. virginum : et £0 127* : ad velandum virgines : b. sanctatumque ... precatio] ozz. c. sanctis] omnibus sanctis.

1058.

CANT. 71, 4 : Alia benedictio in dominicis vel quotidianis vespertinalibus [diebus]. a. Sanctificemini a Domino benedictione caelesti, qui vespertina laudis officia Deo persolvitis benevoli. Amen. b. Repellat a vobis nocturna insidiatoris impedimenta, et dona conferat caelestis gratiae salutaria. Amen. c. Quatenus expulsis de cordibus vestris ignorantiae tenebris, ad veram lucem, quae Christus est, securi perveniatis. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

1959. LMS. 353; Mis. Mix. 315 : Bemedictio hebdomada Quadragesimae.

VIae feriae in Ia

a. Sanctificet Dominus corda et corpora vestra, et sibi vos faciat militare per abstinentiam. Amen. . b. Eo quippe auxiliante, ab illicitis abstinere possitis, quo inspirante, ieiunii vos maceratione affligitis. Amen. c. Ab eo quoque reficiamini spiritalibus epulis, qui nostris

BENEDICTIONES,

1959-1961

80r

apud Patrem intercessor est pro peccatis. Amen. Quia ipse est Deus. 1960.

BR. 271 : Benedictio unius virginis. a. Sanctificet Dominus ecclesiam suam, qui beatam N. virginem acquisivit fide, honoravit pudore, glorificavit certamine. R. Amen. b. Christus lesus, cui desponsi estis uni viro virgo casta, custodiat vos meritis beatae N. virginis, ne sensus vestri corrumpantur et excidant ab ea quae est in Christo simplicitate. R. Amen. c. Praestet vobis, ut utentes hoc mundo tamquam non uta- : mini, solliciti quomodo placeatis Deo, ut sancti sitis corpore et spiritu. R. Amen. d. Quatenus cum figura mundi huius praeterierit, sanctimoniae vestrae studio Deum videre mereamini .R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *ex cod. BRAUNSCHWEIG f? 76! : a. comparez n° 1956 : Sanctifica, Domine, ecclesiam tuam, qui beatam virginem et martyrem acquisisti fide, honorasti pudore, glorificasti certamine bICor 142-4 CUI GOfAT 2t.

1061. ADELELME 55 : Benedictio in festo S. Germani [Parisiensis episcopi] [28 Marr].

a. Sanctificet mentes vestras celsi tonantis gratia, qui sacra

beati Germani pontificis sollemnia, exsultantibus animis ad caeli tollitis palatia. Amen.

b. Cuius vita celebri multimoda claruerunt miracula in mundum, ipsius obtentu, indulgentiam omnium percipere mereamini peccatorum. Amen. . €. Êt qui sacros artus venerantes, eius suffragia praecamini, trabem immortalitatis induti, amoenitate virentis paradisi gaudeatis perfrui. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

palaADELELME 44 : benedictio sancti Marcelli (x Nov.) : a. Germani] Matcelli b. multimoda .. mundum] versa est lympha in vinum, denuo tia] insignia percipere mereamini] percipiatis. mirifice in balsamum

*S. Germain, évêque de Paris (+576), dont les reliques reposent dans l'église de Saint-Symphorien à Paris. S. Marcel (fin 4e siècle) fut le 9e évêque connu de Paris. La collégiale ancienne de St-Marcel, aujourd'hui disparue (rue de la collégiale), recueillit d'abord ses reliques ; qui furent transférées, lors des ptemières invasions

. normandes, à Notre-Dame (dès le Xe s. on célébrait le 26 juillet cette Translation) par b. lympha ... balsamum] allusion à un ttait de la légende de S. Marcel raconté Venance Fortunat (M. G. H., Auct. Antiquiss. t. IV, 2, p. 49-54)-

802

BENEDICTIONES,

1962-1964

1962.

PL 78, 179 : Benedictio dominicae I Xae post Pentecosten.

a. Sanctificet vos Domini gratia, et ab omni malo custodiat. Amen. b. Arceat a vobis omne quod malum est, et spiritus vestros corporaque purificet. Amen. c. Alliget vos sibi vinculo caritatis, et pax eius abundet in cordibus vestris. Amen. Quod ipse praestare dignetur. #7. Ps. 120, 7'et 2 Lhess. 3, 5

t. Colos. 3, 14-15.

S. GALL 874 (zs. UrRECHT) : dominica IV. post Pentec. — MAGD. 50 et S. Micx. 65 : dominica VII. post octav. Pentec. — AE. £o 77 ; CANT. 62, 2 ; LAN. 86c ; RoB. 25a ; Sr. 613, 10 ; Wzsr. 606b ; PARIS 945, f? 122Y-123! et 2291, f? 1217 : dominica VIII. post Pentec. — PARIS 955, f? 20* et 987, fo sor : dominica VIII. post octav. Pentec. — Ecserr f? 97! (5. 73) ;NEVERS 97 ; RoDA 135 ; ROUEN f? 6o ; BRUX. 589, f? 21-227 ; Paris 1238, fO 155V : dominica IX. post Pentec. — Bm. 212 : dominica XXI. post Pentec. — RODA. 164 : alia benedictio in quotidianis diebus : a. Domini gratia] Domini benedictio RouEN ;Dominus Deus gratia sua BR. malo custodiat] spirituali (zs. BRAUNSCHWEIG f? 6o : vos speciali) emundet immunditia Bn. ; sua dignetur tueti custodia MAGD. b. malum est] sibi displicet Wzsr. putificet] sanctificet Wzsr. ; add. et sanctificet Br. c. eius Domini AE., CANT.

1963.

CANT. 48 : Alia benedictio ad vesperam in die Paschae. a. Sanctificet vos, qui Pascha nostrum immolatus Christus, et emundet corda vestra, quo communicastis mortale mysterium victimae salutaris. Amen.

est im-

b. Ut cum sanctis mulieribus virtutum exhibeatis aromata,

et angelum pacis cominus mereamini loquentem, et mentis aspectu caelestem contemplare visionem. Amen. c. Sicque per conspectus caeligenarum et affamina in angelorum adscribamini curia, et viventes gaudeamini cum crucifixo, cum venerit iudicare saeculum in iudicio. Amen. Quod ipse concedat iure perpetuo, qui nostrae salutis remedio crucifigi, mortem moriendo superare, et hunc diem resurgendo glorificare, per omnia dignatus est saecula saeculorum. Amen. *a. 1 Cor. 5, 7-8 (epistola Paschae) b. Mc. 16, 1-7 (evangelium Paschae) c. cum venerit ... iudicio] responsotium " Libera me" (absolutio pro defuncto). gaudeamini] /ege gaudeatis ( ?) Quod ipse ... iure perpetuo] cfr Lo. 292, 15.

1964.

Loc. 7oc : Benedictio pro pace in tempore discordiae. a. Sanctificus imperator, qui pacem sicut bonum optimum

BENEDICTIONES, 1964-1966

803

desideriis omnibus praestituit finem, desideratae cunctis mortalibus verae pacis vobis tribuat consolationem. Amen. b. Et, qui eam toti mundo obtinuit per aspersionem proprii sanguinis, omnia seminaria extirpet in vobis amaritudinis et dissensionis. Amen. c. Quatenus, tanto hospiti locus habitationis in vestris mentibus paretur, et pace illa, quae exsuperat omnem sensum, corda vestra et intelligentias in Domino conserventur. Amen. Quod ipse praestare dignetur. TaMlac. 1,17

bDACN TPE

2: Hebtiur2; 24

c. Philip. 4, 7.

1965. LONG. 59a : Sancti Egidii benedictio [x SEPT.]. a. Sanctissimi abbatis Egidii devota vos faveat intercessio, et ad aeternae solium beatitudinis venire vos faciat ipsius oratio. Amen. b. Vosque procuret fieri mutuae caritatis sui exemplo participes, qui sua caritate distribuendo pauperibus, ipsos amore salvatoris vestri vestivit in vestes. Amen. c. Et, qui dum missam celebraret, quandam clamantem terribiliter liberare promeruit a daemonio, vos impetret Spiritus Paracliti gratiam, ut nullo denigretur conscientia peccati contagio. Amen. Quod ipse praestare. *S. Gilles, abbé (6e ou 8e s. ?), dont la vie composée au Xe s. pat les moines de l'abbaye célèbre de St-Gilles, à l'embouchure du Rhône, est purement légendaire, était le titulaire de la dite abbaye, qui, aux XIe et XIIe s. devint une étape des deux pèlerinages de Rome et de St- Jacques-de-Compostelle, qui prit le nom de “chemin de Saint-Gilles”. Cette bénédiction fait allusion à des épisodes de cette “vita”,

d'ailleurs purement légendaires. La fête, placée dans notre témoin entre celle de P'Exaltation de la S. Croix (14 sept.) et celle de S. Matthieu (21 sept.), semble donc retardée, du 1 septembre, à la seconde moitié du mois.

1966.

' LonG. 25b : Benedictio in sabbato I9 Quadragesimae. a. Sanctitatis largitor altissimus vos sanctificet per omnia, ut bona eligentes, ab omni etiam abstineatis specie perversa. Amen. b. Concedai vobis montem iustitiae cum Domino et apostolis conscendere, et candidatis corporum vestimentis perfundi caelestis luminis claritate. Amen. c. Quatenus trinae maiestati fide, spe et caritate in peregrinationis tabernaculo adhaerentes, transfigurationis dominicae configuratione corporum et illustratione mentium tandem possitis esse participes. Amen. Quod ipse praestare dignetur.

804

BENEDICTIONES,

1966-1968

*Mt. 17, 1-9 (evangelium buius diei).

b. Concedat vobis] Posa. latgitor] add. et otdinum distributor zzs. LAcv c. illustratione] illuminatione Lacy. sitis montem LACY

1967. Paris 734, fo 151v : Benedictio in festo plurimorum confessorum. Sanctorum confessorum suorum bus ... ovantes.

N. Dominus intercessioni-

*Pontifical peut-être Messin, du XVe s. (Paris, B. IN. lat. 734) combinant le Pontifical de Durand de Mende avec celui de la Cutie. BRux. 392 (#s. d’Utrecht, 44. D. 1569), fo 166v. Cfr n° 65 : Beatorum confessorum suorum Dominus ... : RODA 114.

1968. O. 312, 4 : Benedictio in natali plurimorum confessorum. à. Sanctorum confessorum suorum Z/lorum meritis vos Dominus faciat benedici, et contra adversa omnia eorum intercessione muniri. Amen.

b. Eorum vos efficiat suffragio felices, quorum festivitatis diem celebratis ovantes. Amen.

c. Quo eorum imitantes exempla, ad caelestia pervenire possitis promissa. Amen. Quod ipse praestare. AE. fo r16V-117'; C. fo 7or (# 184) ; CANT. 122, 1 ; DURAND 185 ; EGBERT fo 1237 (p. 93) ; HuEscA 50 ; Koup. f? 19V-20r ; LEOFRIC 173 et 174 (plurimorum confessorum et plurim. sanctorum) ; LAN. 101c ; MAGD. 47 ; NEVERS 94 ; PL 78, 170; Ros. 47a ; Ropa 115 ; ROUEN f? 95Y ; S. GALL 878 ; S. Micx. 121 ; S. GENEV. 155 ; UrnECHT 107 ; W. 108 ; Wesr. 661c ; WIEN 636, 6 ; PARIS 733, f9 153V-1547 ; 820,

fo 15Y ; 945,0 139V ; 953, f9557 ; 967,f0194 ; 961,f953 ; 987, £9 81Y ; 1238, 0 1467; 2291, f? 105 ; 9438, f? 12V-137 ; 10576, f? 9oY ; 13313, f? 26 ; 13315, f? 31Y ; 17336, fo 173Y : a. suotum] ozz. HuxscaA ; PARIS 961 et 9438 confessorum] ozz. LEOFRIC 174 ;ROUEN ; PARIS 953 faciat] annuat MAGD., Wzsr. b. Eorum] Horum CANT. ; Quorum Panis 967 vos] oz. PL efficiat] faciat DURAND, HuzscA, Lrornic, Ropa, UrnEcHT, WEsr. suffragio] suffragiis DunAND, Koupn. ; suffragatio AUTUN 19* c. 072. HUESCA Quo] Et qui Macp., Ros., Wzsr., Ut qui CANT., PARIS 987 ; Quorum W. imitantes] imitamini CAnT., MAGD., ROB., WEsT., PARIS 987 exempla] 447. horum interventu Cawr., MagGp., Ros.,

WEST., PARIS 987; exemplum Koup Deshusses (7° 1774).

*AUTUN

19 : ms. de base de l'éd. de

Cfr n? 62 : Beatorum confessorum IN. meritis ... : BR. 269 et PARIS 9428, f? 110Y : a. Sanctorum] Beatorum suorum] oz. Cfrn° 1947 : Sanctae martyris suae Afrae ... : C. £0 457 (n° 110) : in natali S. Afrae : a. Sanctorum ... faciat] Sanctae martyris suae Afrae meritis, faciat Dominus vos b. Botum] Eius quorum] cuius c. eotum] eius.

BENEDICTIONES,

1968-1970

805

Cfr n° 1975 : Sanctorum suorum meritis vos Dominus ... : PL 78, 147 : in natali Omnium Sanctorum : a. confessorum] oz. ; omnium Sr. 620, 2 b. Eotum vos]

Eotum Brux. 389, f? 34V ; PL Horum] Panis 955, f? 30 ; Et quotum Lucp. 86 efficiat] faciat ROUEN, f? 88 efficiat ... ovantes] in terris gloriosum celebratis ttiumphum, eotum in caelis mereamini habere consortium LuGD. C. exempla] 242. cum eisdem Lucp. Cfr n° 1974a : Sanctorum suorum martyrum ... meritis, vos faciat Dominus benedici : Luc. 85. Cfr n° 1951 et 1954 (voir #° 1947).

1969.

LAN. 103e : Benedictiones in praecipuis festis dicendae. a. Sanctorum martyrum intercessio gloriosa vobis impetret criminum veniam, et sanctarum virtutum immarcescibilem palmam. Amen. b. Perpetua confessorum christi tuitio mentes vestras perpetuo circumdet auxilio, eorumque digni efficiamini consortio in caelesti habitaculo. Amen. c. Omnipotentis Dei et Domini nostri Iesu Christi clementia, pissimis sacrosanctarum virginum intervenientibus meritis, vos gubernet per cuncta saeculorum saecula. Amen. ADELELME 48 : Propriae benedictiones ecclesiae Parisiensis c. gubetnet] gubernat Ros.

*Reconstitution conjecturale, chacun des membres sans aucune séparation.

— RoB. 160 : uf LAN. :

de cette série se suivant

Cfr n° 1844 : Perpetua confessorum Christi …, et #° 1810 : Oznipotentis Dei et Domini nostri ...

1970. Ropa ror : Benedictio in natali sancti Dionysii cum sociis suis [9 Ocr.]. a. Sanctorum martyrum suorum Dionysii, Rustici, Eleutherii suffragiis omnipotens Deus a cunctis vos eripiat malis, et ab omnibus tueatur adversis. Amen. b. Et quorum doctrinae studio fidei percipere meruistis soliditatem, eorum meritis antiqui hostis devincere valeatis subtilitatem. Amen. c. Et cum ipsis sine finis termino, continuato gaudio, feliciter exsultetis in caelis, quorum passionis festum annua devotione sollemniter celebratis in terris. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Cft V. 890 et A. 1012 : 55. Martyrum Gervasii et Protasi — Sacr. triplex 2916 : in natali plurimorum sanctorum : Sanctorum Gervasii et Protasii (Sanctorum tuorum Sacr. triplex) suffragiis imploremus (imploramus A), ut a cunctis, Domine, liberemut offensis.

806

BENEDICTIONES,

1970-1973

Premier évêque de Paris, Denis fut sans doute victime, avec ses compagnons Rustique et Eleuthère, de la persécution de Valérien, en 258. Dans la basilique bâtie, à l'instigation de S. Geneviève, sur son tombeau, on ensevelissait les tois de France.

1971. Mis. Mix. 962 : Benedictio plurimorum martyrum. à. Sanctorum

meritis,

tribuat

vobis

Dominus

benedictio-

nem semper, virtutem et pacem. Amen. b. Gratia, quae illos deduxit ad gloriam, vobis praeveniat ad peccatorum omnium indulgentiam. Amen. c. Qui dedit eis de superato hoste victoriam, ipse vobis tribuat carnalia vitia et mundi superare concupiscentiam. Amen. Per misericordiam ipsius.

1972. BREv. GorH. (PL 86) 1004 et 1008 : Benedictio ad vesperum et laudes plurimorum martyrum IV. capparum. Sanctorum praecipuorum martyrum suorum NN. et N. nos Dominus muniat patrocinio ... triumphum. Cfr n° 1976 : Sanctorum suorum vos Dominus muniat ... : LMS. 1032.

1973. MONTMORENCY

15 : Benedictio in natali sanctorum. confes-

sorum, pontificum, |doctorum, |presbyterorum, |clericorum, anachoretarum, monachorum, coenobitarum et lascorum. a. Sanctorum suorum intercessionibus, vos Dominus bene-

dicat, et gratiae suae munere corda vestra sanctificet. R. Amen. b. Et, qui sanctos suos fecit coruscare miraculis, vos exornet virtutum incrementis. R. Amen. c. Quatemus eorundem sanctorum exemplis eruditi et intercessione muniti, cum iisdem aeterna beatitudine possitis perfrui. R. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a. Sanctorum ... intercessionibus] cfr V. 1093 et A. 1691 (n natali plurimorum Sanctorum) ; Sacr. triplex 409 (in natali Mariae et Marthae) : Sanctorum tuorum, Domine, intercessione placatus ... I/ezz : Cor. 106, 3 : 12 Marr, 5. Pancratii martyris (cfr Bruylants, Oraisons, IT, n° 1056). Cfr aussi Sacr. triplex 3323 (pro salute vivorum, vel in agenda commemoratione mortuorum) : Sanctorum tuorum intercessionibus,

quaesumus Domine, et nos protege ... Cfr n° 1955 : Sancti sui N. (vel Sanctorum suorum N. et IN.) intercessionibus ... : Lucp. 88-89 : in festis pontificum, doctorum, confessorum aut iustorum : a. Sanctorum

BENEDICTIONES,

1973-1976

807

suorum] Sancti sui NN. (vel Sanctorum suotum IN. et IN.) b. sanctos suos] sanctum suum (7e/ sanctos suos) vittutum] bonotum operum c. Quatenus] eorumdem] Quo eius (ve/ eorum) iisdem] eo (ze/ iisdem)) ^ possitis perfrui] perfrui possitis.

1974. Lupc. 85 : Benedictio in festo SS. Irenaei et sociorum martyrum [3 Iur.].

a. Sanctorum suorum martyrum lrenaei et sociorum eius meritis, vos faciat Dominus benedici, et eorum defendi prae-

sidio, quorum praeceptis et mann meu | b. Concedatque, ut quod sius adiuti operari valeatis. c. Et sicut illi per diversa

sanguinis effusione in fide estis firab eorum ore didicistis, gratia ipR. Amen. tormentorum genera regni caeles-

tis sunt sortiti hereditatem, ita vos eorum mereamini habere

consortium per bonorum operum exhibitionem. Quod vobis ipse praestare dignetur. *g, Sanctorum ... benedici] efr n° 19684 : Sanctorum illorum metitis, vos Dominus faciat benedici.

1975. PL 78, 147 : Benedictio in matal

R. Amen.

confessorum

Omnium

suorum

Sanctorum

[1 Nov.]. Sanctorum suorum meritis vos Dominus faciat benedici ...

promissa. Lucp. 86 ; Sr. 620, 2 ; BRux. 389, f? 34v ; PARIS 953, f? 30 ; ROUEN f? 88. Cfr n° 1968 : Sanctorum confessorum suorum IN. meritis ….: O. 312, 4 : plurim. confessorum.

1976. LMS. 1032 : Benedictio in missa de sanctis. a. Sanctorum suorum vos Dominus muniat patrocinio, et expiet a peccato. Amen. b. Illorum vos efficiat suffragatione felices, quorum nunc estis sollemnitatibus obsequentes. Amen. c. Quo, cum illis pariter mereamini caelum, quorum nunc in terra celebratis triumphum. Amen. Brev. Gorx. (PL 86) 1004 et 1008 (ad vesperum et laudes plurim. martyrum IV’.

capparum) ; 1043 : ad vesperum Quadrag. martyrum (13 TAN.) ; 1236 et 1238 : ad ves-

perum et laudes SS. Simonis et Indae (28 Oc.) : a. suorum] praecipuorum martyrum

808

BENEDICTIONES,

1976-1979

suorum 1004 et 1008 ; add. Quadraginta martyrum 1043 ; add. Simonis et Iudae apostolorum 1236 et 1238 b. vos] nos 1004 et 1008 estis] sumus 1004 et 1008 t€. Quo] Et 1004 et 1008 meteamini] mereamur ingredi 1004 et

1008 ; add. ingredi 1236 et 1238

celebratis] celebramus 1004 et 1008.

1977. LMS. 72 ; Mis. Mix. 162 : Benedictio in diem sancti Andreae apostoli [30 Nov.].

a. Sanctus Andreas apostolus, qui pro crucifixo Domino ac Redemptore nostro est in cruce suspensus, coram ipso vobis Domino gratiae providus existat semper patronus. Amen. b. Et, ob cuius celebrandam sollemnitatem alacer est hodie

vester conventus, sit pro peccatis vestris ante Deum intercessor assiduus. Amen. c. Ac, sicut hic sanctus virtute fretus Domini crucifixi, per crucis victoriam diabolum superavit, ita vos per mortificationem crucis cuncta vitia conculcetis. Amen. Bnzv. GorkH. (PL 86) 1267 : ad II. vesperum : a. vobis] oz. cordiam ipsius Dei nostti ...

c. ... Per miseri-

1978.

LONG.

52a : Im die sancti Ioannis

Baptistae

benedictio

[24 IUN.].

a. Sanctus sanctorum Dominus, qui praecursorem sanctificavit in utero materno, ipsius meritis vos hodie sanctificet a piaculorum contagio universo. Amen. b. Et, qui ipsum primi adventus sui praeconem instituit, sicut Eliam reservavit secundo, vos utriusque ditet muneribus in Spiritu sancto. Amen. c. Quatenus, sicut ipsum ab olim non signis, sed evidentia sanctitatis clarificatum, post mortem non desinit stupendis prodigus honorare, sic vos moribus adornatos aeterna induat claritate. Amen. Quod ipse praestare. *Lc. 1, 15-18, 39-45, 76-79. ex cod. LACY : b. vos] oz.

ditet] Low. : decet (sed sic /ege ut LAC).

1979. Bn. 64 : Item alia benedictio in Purificatione S. Mariae

[2 FEBR.].

a. Sanctus

sanctorum,

qui omnia

sanctificat,

sanctificet

BENEDICTIONES,

1979-1982

809

vos beatissimae genitricis suae interventu, et speciali merito,

per quam ipse cum hostiis hodie praesentatus est in templo. R. Amen. b. Det vobis compunctionis turtureae suspiria et columbinae spiritum simplicitatis, ut vosmetispsos medullatam hostiam offeratis. R. Amen. c. Ut ipsa stella maris dirigat vos ad portum perpetuae salutis et pacis, ne quando inter fluctuum saeculi tumultuantis miserabile, non corporis, sed quod gravius est, animae naufragium incurratis. R. Amen. Quod ipse. *Lc. 2, 22-32 (evangelium buius festi) ; Mt. 1o, 16. Ex cod. BRAUNSCHWEIG, f? 19.

1980. LMS. 792; Pentecostes.

Mis. Mix. 620 : Benedictio in diem sanctum

a. Sanctus Spiritus, qui olim in hoc die super apostolos igneis apparuit linguis, cor vestrum cunctis emundet a vitiis. Amen. b. Et quo insidente cunctarum gentium verbis edocti sunt, verborum spiritalium vobis detur instructio, et mysticae intelligentiae omnimoda plenitudo. Amen. c. Quique fuit apostolis doctrinae caelestis instructor, culparum omnium vobis efficiatur indultor. Amen. * Act. 2, 1-11 (epistola festi).

1981. Ona. Vis. 724 : De quadragesima feria IIIa de traditione benedictio ad. sextam.

a. Sanguis Christi, qui pro vobis est effusus clementer, ornet vos virtutum generositate fecunditer. Amen. . b. Ut quod pro vobis datum est pretium, hoc etiam vobis | j efficiatur in praemium. Amen. c. Quo in eo careatis omnibus vitiis, in quo pridem liberati estis de manu praedonis. Amen. ;

1982.

LMS. 010 : Benedictio in missa sancti Augustini episcopi [28 Auc.].

a. Sapientia Dei Patris, quae pro nobis invisibiliter facta est visibilis, prece almi Augustini omnium vestrorum arcana irradiet pectoris. Amen.

810

BENEDICTIONES,

1982-1985

b. Virtus eiusdem Gignentis [fidem vestram] in nullis patia| ; tur capi decipulis. Amen. c. Ut tanti vatis fulti praesidio, et incentivae carnis devincatis hostem, et sideream post mortem retentetis hereditatem. Amen. Ipso praestante et auxiliante, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum. *;. incentivae ... devincatis] c/r LMS. 299 (benedictio in diem S. Eulaliae Barcinonensis) : Christus Dominus, qui Eulaliam ... faciat vos ... ef incentiva carnis vestrae devincere ... (n° 481).

1083.

S. GENEV. 22 : Benedictio in Sexagesima. Sator omnium bonorum Christus, bonum semen in cordibus vestris ... incrementum. Cfr n° 612 : Dator omnium bonorum Christus ... : S. GALL 863-864.

1984.

Lows. 38b : Benedictio dominicae XVae post Trinitatem. a. Sator omnium bonorum dignetur in vobis spiritualia germina seminare, et carnis tribulos extirpare. Amen. b. Faciat vos invicem portare onera mutuae infirmitatis, et delinquentes, ut expedit, in spiritu arguere lenitatis. Amen. c. Quo, expurgati a sollicitudine mundiali, primum quaerentes Dei iustitiam, temporalibus necessitatibus non sustineat defraudari. Amen. Quod ipse. Cfr Gal. 5, 25-26 ; 6, 1-10 (epistola buius dominicae). *ex cod. LACY : a. Sator] Pater in] ozz. b. invicem] oz. exputgata LONG. (sed sic Jege ut in LAcY) Dei] regnum Dei et.

c. expurgati]

1085.

ORA. Vis. 1175 : In translatione S. Saturnini benedictio ad Vesperum [x Nov.]. a. Saturninus beatissimus martyr, cuius translatorum cinerum dedicatis memoriam, suffragio suo vos apud Deum dignos efficiat. Amen. b. Idem quoque, qui translatus est corpore, vos suis precibus iustificet mente. Amen. c. Ut illius suffragio, meliorem translati in vitam, ad aeterna vos secum faciat pervenire promissa. Amen.

BENEDICTIONES, 1985-1987

811

*Translation dans la basilique élevée à Toulouse au Ve siècle par l’évêque saint Exupère, des reliques de l’évêque martyr Saturnin, fêté en Espagne le 29 novembre (Férotin, Liber Ordinum, 489, note 29 ; et 485, note 1).

LMS. 999 : in missa de Translatione corporis S. Saturnini episcopi : a. cuius] add. hodie b. qui] add. hodie suis] 07.

1986. BnEv. GorH. (PL 86) 1046 : Benedictio ad vesperum SS. Sebastian? et comitum [x9 IAN.].

a. Sebastiani martyris nos Dominus suffragio servet, qui illum cum sociis evehit poli ad sedem. R. Amen. b. Et qui, illo orante; os quondam obstructum reseravit Zoe, aperiat os vestrum in confessionibus laudis suae. R. Amen. c. Ut flagrantes fide et fulti bonorum opere, ovantes mereamini regna caelestia obtinere. R. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui. *b. Zoé est citée parmi les compagnons de martyre de S. Sébastien, par les Actes du saint (Acta Sanctorum, T. Il Januarii, p. 165ss). L'anecdote, tirée des Actes, reprend un passage de l'I//azio (préface) de la messe : “et obtrusum beatissimae Zoe sermonis ostium apetiret". (Mis. Mix. 665).

I987. Loxpox, Br. Mus., Add. ms. 288188, fo 161 : Benedictio in

Conceptione S. Mariae [8 DEC.].

a. Sempiternam a Deo benedictionem vobis beatae Mariae virginis pia deposcat supplicatio, quam concipiendam Omnipotens, ex qua eius conciperetur Unigenitus, angelico declaravit praeconio, quam et vobis iugiter suffragari benigno, ut est benignissima, sentiatis auxilio. Amen. b. Quique illam ante conceptum praesignavit nomine Spiritus sancti obumbratione, vos divinam gratiam mente annuat concipere in sanctae Trinitatis confessione, atque ab omni malo protectos deifica confirmet sanctificatione. Amen. c. Sancta vero Dei genitrix Maria vobis a Deo pacis et gaudii obtineat incrementum, ut quibus felix eiusdem beatae virginis partus exstitit salutis exordium, sit etiam ipse lesus Christus praemium in caelis vitae permanentis sempiternum. Amen. Quod Ipse praestare dignetur, qui cum Patre... *ms. du XIe s. (A. D. 1046-1072) ; éd. E. Bishop, Lifurgica historica, p. 240. Il s'agit d'un pontifical pré-normand, que l'éditeur attribue à l’évêque Léofric, d'Exeter, dont l'original proviendrait de Winchester.

812

BENEDICTIONES,

1987-1989

Cfr Lc. 1, 26-38. c. Cfr Cor. 156, x (in Nativitate B. M. Virginis) : Famulis tuis, quaesumus Domine, caelestis gratiae munus impertire ;#f, quibus beatae Virginis partus exstitit salutis exordium ... (Cfr Bruylants, Oraisons, II, n° 559).

1988.

LMS. 907 ; Mis. Mix. 887 : Benedictio in diem SS. Servandi ei Germam [23 Ocr.]. a. Servandi prece Christus Dominus in sui vos nominis timore conservet, et Germani obtentu germinare vos faciat semine multiplicato iustitiae. Amen. b. Horum quoque et instrumento floreatis pariter et suffragis, qui, divisi corpore, indivisae fruuntur praesentia veritatis. Amen. c. Ut, ad instar eorum amabiliter vestris divinum suscipiatis cervicibus iugum, sicut illi suis pro Domino meruerunt suscipere gladium. Amen. *Les moines Servand et Germain auraient été martyrisés par les Berbères, à une époque incertaine : sous Aurélien d'abord, puis sous Dioclétien. Les reliques de S. Servand reposent à Cadès ; celles de S. Germain à Mérida. A Cordoue, leur fête avait lieu dans le hameau dit Qzar£us (Férotin, Liber Ordinum, 484-485, note 23).

BRev. Gorn. (PL 86) 1234-1235 : ad vesperum et laudes : b. et instrumento] indivisae] indivisa c. suis] suo.

instrumento

1989. Lo. 153 : Benedictio, quando rex cum exercitu ad praelium egreditur. a. Signum salutaris clavi et ligni, quod devotis manibus, sacrate princeps, suscepisti, sit tibi ad tutelam salutis et incrementum perpetuae benedictionis. [Amen]. b. Egressum tuum in pace directurum excipiat, et per viam tuis exercitibus crux Christi semper assistat. [Amen]. c. Religiosa vobis consilia referat, et fortia bellicae promptionis praeparet instrumenta. [Amen]. d. Lignum quoque hoc, per quod Christus spoliavit principatus et potestates triumphans eos in semetipso, cum fiducia FU vobis ad singularis gloriae victoriam propugnandam.

men. e. Ut per victoriam sanctae crucis et ceptum abhinc iter

feliciter peragatis, et florentes ad nos triumphorum vestrorum titulos reportetis. Amen. f. Qualiter in osculo pacis, quo vos abhinc vale facientes

deducimus, feliciori reditu in hoc loco

cum victoriarum vos

BENEDICTIONES, 1889-1993

813

laudibus receptemus. Amen. Praestante Domino nostro Iesu Christo, qui cum Deo Patre et Sancto Spiritu unus Deus gloriatur in saecula saeculorum. Amen.

1990. Moz. Ps. 78 : Benedictio ad matutinum in Psalmo LX X

XIXo0.

a. Sit Dominus vestris precibus pietate benignus. [Amen]. b. Det vobis quae petitis, vel quae petistis. [Amen]. c. Attribuat veniam cunctis et commoda praestet. [Amen].

IQQI.

BnEv. Gorg. (PL 86) 946 : Benedictio brimae ferialis per Loium annum.

a. Sit veritas et misericordia divina nobiscum, ut superare valeamus in bonis actibus inimicum. À. Amen. b. Exsultet in suo beneficio cor nostrum, ut decidant a nobis cuncta vulnera delictorum. À. Amen.

c. Dextera eius imbuat miseratoris triumphum, quo veternosi hostis,

Christo

gubernante,

conteramus

aculeum.

&R.

Amen. Per misericordiam ipsius Dei.

1992. LMS. 1459 (Suppl.) quotidiano.

: Benedictio in

XVIIo dominico de

a. Sit vestri Dominus adiutor in omnibus. Amen. b. Preces vestras exaudiat, et peccata dimittat. Amen. c. Quae poscitis conferat, et quae pavescetis procul repellat. Amen. ^ Mis. Mix. 639 : in V0 dominico post Pentecosten : c. procul] add. a vobis.

ADELELME

1993. 46 : Alia benedictio pro Exaltatione S. Crucis

[r4 SEeT.]. a. Sit vobis, auctore Deo, crux fidei fundamentum, sit spei

suffragium, sit in adversis auxilium, sit in prosperis adiumenCM tum. Amen. b. Sit in hoste victoria, sit in domo concordia, sit in campo custodia, sit in via fultura. Amen.

814

BENEDICTIONES,

1993-1995

c. Ut pastor in futuro gregem servet incolumen, per sanctae

crucis virtutem, quae agno vincente conversa est in salutem. Amen. Quod ipse praestare. *L'éditeur, le P. Combaluziet, voit ici une ancienne bénédiction gallicane, mais très abrégée. Il se demande si elle est d’Adelelme lui-même. Nous ne le croyons pas, puisqu'elle figure déjà dans Law., qui est du IXe s. La version du n° 46, fait-il remarquer, a été insérée d'une autre main.

ADELELME 49 et Ros. 160 : alia benedictio S. Crucis ; LAN. 103a : quotidiana, feria Vila : à. auctore Deo] oz. b. in domo ... custodia] in campo custodia, sit in domo

concordia; in campo. concordia Law. et Ros.

c. Ut] Et Law., Ros.

agno ... est] nobis conversa est agno vincente.

1994. ADELELME 74 : Feriae VII ( — sabbato) hebdomadae IIIae Quadragesimae benedictio. a. Sother humani generis aurem inclinet precibus vestrae afflictionis. Amen. b. Suspendat hostis gladium, pius ferat suffragium, ne legis capti oneris laqueo, necis damnemur supplicio. Amen. c. Quo Christo propitio, indulto vitae spatio, ditari valeatis remissionis dono. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Cfr Io. 8, 1-11 ? (evangelium diei). b. capti] capitulaque zz;.

LMS.

1095

[25 Iur].

1995. (en mote) : Benedictio missae sancti Cucufati

a. Spes unica mundi, pro cuius fide beatissimus Cucufas capite amputato occubuit, principalia in vobis vitiorum incentiva restinguat. [Amen]. b. Quique corpus eius cum dignis laudibus christianis sepelire permisit, in nullo vos permittat a suo corpore separari. [Amen]. c. Et, qui locum tumuli praedicti martyris virtutis dono ditavit, gratia sui amoris corpora vestra simul et animas perenni iure locupletando possideat. Amen. *ex cod. F (5. 35, 6 de la cathédrale de Tolède). S. Cucufat ou Culgat en catalan, célèbre martyt barcelonais. 4. vitiorum incentiva] cfr O. 304, 2 (n° 1545b : in octava Natalis Dorini) ; LMS. 245, 20 ;252 (p. 120, 8);797 ; BR. 69 (n° 665a) et 163 (n° 7012) ; etc.

BENEDICTIONES,

1996-1998

815

1996.

Lo. 151 : Benedictio quando vex cum exercitu ad proelium

egreditur.

a. Spiritus bonus Dei per divinitatis ineffabilem gratiam deducat vos in viam rectam. Amen. b. Sit ductor idem vestri itineris, qui via voluit esse nostrae salutis. Amen. c. Ut, qui per fiduciam fidei vestram conscientiam Deo vovistis, eius auxilio protecti, viam salutaris itineris evoluatis. Amen. Auxiliante ipsius misericordia Dei nostri, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. Ear

PS. TO, 07

DX Cip Ps. 192 10

1007: ORA. Vis. 1050 : In die sancto Pentecostes ad II. vesperum benedicto. a. Spiritus Dei bonus deducat vos in viam rectam, et a lapsu peccaminum itinere vestro disiungat. Amen. b. Sitque dux itineris vestri, qui olim in discipulos manifestus apparuit. Amen. c. Ut, eodem repleti, et mare huius saeculi transeatis illaesi,

et aeterno mereamini de munere consolari. Amen. t2 CT Bs ro Dduxe vestris |G/7 Bs A79: 10. Act. 2, 1-3 c. eodem repleti] Cfr Act. 2, 4.

in ... appatuit] Cfr

Brev. GorH. (PL 86) 695 : a. itinere vestro] itinera vestra b. manifestus apparuit] apparuit manifestus. Moz. Ps. 325 : benedictio quando fratres vadunt in itinere : a. ut PL 86 c. eodem] add. Sancto Spiritu.

1998.

. Ona. Vis. 1023 : In die sancto Pentecostes ad I. vesperum benedictio. a. Spiritus Paraclitus, qui olim in discipulos manifesto signi est declaratus in munere, ignis sui calore a cunctis vos peccatis emaculet. Amen. b. Et, qui moestificatis eorum cordibus clemens Consolator occurrit, magna vos sui instruat gratia sacramenti. Amen. c Quique tunc apostolos docuit veritatem, vos et nunc enutriat fide, et post aeternam perducat ad requiem. Amen. *Cfr Act. 2, 1-4. Brev. Gorx. (PL 86) 690-691 et 694 : ad I. vesperum et in laudibus : a. signe] ignis.

816

BENEDICTIONES,

1999-2001

7999? CANT. 93, 1 : Benedictio de sancto Philippo apostolo [1 Marr]. a. Spiritus sanctus, qui apostolos omnium docuit diversitatem linguarum, sancti Philippi apostoli suffragiis vos purget a labe culparum, et suarum repleat ubertate gratiarum. Amen. b. Quique os lampadis nominis refulget interpretatione, ab omni vos liberet tentatione sua deprecatione. Amen. c. Non dedignetur pro vobis intercedere, pro quibus Christus sanguinem suum dignatus est fundere. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *g, Act. 2, 4-11. 2000.

Ona. Vis. 1048 : In die sancto Pentecostes ad matutinum benedictio.

a. Spiritus Sanctus, qui repenti sonitu de caelo igneis super discipulos apparuit linguis, plenitudinem in vobis operetur suae sanctificationis. Amen. b. Et, quo docente discipuli sunt praelocuti Dei magnalia, eodem vos inspirante, confiteamini peccata vestra ad consequendam misericordiam opportunam. Amen. c. Ut per quem illi omnium gentium eloqui linguis edocti sunt, per eum sit vobis remissio peccatorum. Amen. * Act. 2, I-II.

Bnzv. GorH. (PL 86) 696 et 698 : ad I. vesperum et in laudibus $5. Trinitatis : b. Dei] oz. opportunam] suam c. omnium ... eloqui] eloqui omnium remissio] 277. omnium. 2001.

CANT. 87, 2 : Alia benedictio S. Matthiae apostoli [24 FEBR.].

a. Splendor luminis aeterni, qui apostolos suos lucem mundi dignatus est vocare, beati Matthiae meritis vos dignetur illustrare et in vobis habitare. Amen. b. Et, qui eum in proditoris Iudae loco et apostolatu fecit rutilare, mala omnia vos faciat devitare, et in bonis actibus perseverare. Amen.

c. Quatenus eius interventu, illa vos beatificet gratia, quae ei affuit, cum super ipsum sors electionis cecidit. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a, Mt. 5, 14

b.-c. Act. 1, 15-26 (epistola festi).

BENEDICTIONES,

2002-2004

817

2002.

Moz. Ps. 112: Benedictio ad matutinum in psalmo CXV

IIo.

a. Splendore caelestis mereamini illustrari, et gratia claritatis perpetuae recreari. [Amen]. b. Tenebrosa huius mundi careatis decipula, ut ad siderea polorum civium adunemini agmina. [Amen.] c. Ut illic semper mens vestra sit intenta, ubi beatorum permanet exsultatio sempiterna. [Amen].

2003. Ona. Vis. 720 : De quadragesima, tertia feria de traditione, ad matutinum benedictio. a. Statera crucis Christi, quae ruituro mundo subvenit ad vitam, operetur in vobis salutis optabilem medicinam. Amen. b. Et quae mundi huius devicit auctorem, evincat in vobis libidinis hostem. Amen. c. Ut, in qua exaltata est sapientia Patris, in ea sit redemptio omnibus miseris. Amen.

2004. DURAND 153 : Benedictio in inventione sancti Stephani protomartyris [3 Auc.].

a. Sui dilecti protomartyris Stephani meritis, vos Dominus deviare dignetur ab omnium malorum impedimentis. Amen. b. Cuius corporis hodie in terris colitis inventionem, acquirat vobis caelestis dexterae benedictionem. Amen. c. Quique sui tumuli fragrantia septuaginta trium corpora reddidit, sibi vos faciat suis precibus odore perfrui caelestis regni. Amen. Quod ipse praestare. HUEsCA 33 ; JEAN Coeur f? 165Y(5. 31) ; UrRECHT 91 ; PARIS 733, f? 1517 ;734, fo 150! ; 561, f9 47 ; 17336, f? 171Y : a. Sui] Summi Paris 734 ;Qui HuzscA (sed omnium malorum] ozz. PARIS 734 deviate] liberare PARIS 734 Jege : Sui) inventionem] tevelab. Cuius] Et cuius HuescA, Paris 17336 (add. ad “a”? c. Quique] caelestis dexterae] caelestem PARIS 734 tionem PARIS 17336 reddidit] ad vitam restauravit PARIS trium] tria PARIS 734 Cuique UTRECHT

vos … suis] suis vos faciat PARIS 17336. sibi] oz. PARIS 17336 734 PARIS 17336 addidit postea, ut **c" : d. Quod impetrare dignetur cum illo beatus Gamaliel, Nicodemus et Abibon, quorum gloriosa inventio pariter celebratur in saeculo. Amen. HuzscaA intervertitur b. cum c. : b. in tetris] martyris (sed sic lege).

818

BENEDICTIONES,

2005-2007

2005.

WEST. 613c : Benedictio in celebratione nuptiarum. a. Summae providentiae Dominus, qui post lapsum protoplastorum, per bona matrimonii usum carnalis desiderii excusabilem existere decrevisti, sanctificare digneris coniugale propositum, in quo praesentes coniuges, abdicatis thori illiciti maculis, nectere voluisti. Amen.

b. Da eis sub praesentis commercii indulgentia inquinamenta cetera devitare, ut fructum tricenum ex verbi tui semine

valeant obtinere. Amen. c. Quo, sicut coniugium magnum existit sibi et ecclesiae sacramentum, sic unitati corporum praeponderet caritas animorum, et magis tolerantes, quam amantes, carnale commercium, ad illud mentaliter suspendantur gaudium, ubi similitudo felicitatis angelicae excludit omne contagium mortalium nuptiarum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. mp ME T2 8

c. Bphes. 5, 22-33 (epistola missae votivae).

LONG. 72a : 6. coniugum] connubium

sibi] Christi.

2006.

LONG. 40a : Benedictio dominicae X Xae post Trinitatem. a. summae providentiae Dominus vos faciat, vitatis criminum laqueis, discretis gressibus ambulare, et saeculi implicationibus devitatis, tempus totum salutis impendere procurandae. Amen. b. Induat vos caritatis pondere nuptiali, qua sola perdita, nullus in aeterno convivio sinitur consolari. Amen. c. Quatenus, psalmis et hymnis vos invicem exhortantes, in aeterni tandem iubili laudes transferamini perenniter exsultantes. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Eph. 5, 15-21 (epistola buius dominicae).

ex cod. LACY : b. convivio] camino

c. et hymnis] ozz.

iubili] ozz.

2007. LMS. $. 657 (note 1) : Benedictio de primitiis et decimis. a. Summe Deus et Domine, qui tuorum vota fidelium dignaris percipere populorum, illatas tibi nostrarum frugum pri-

BENEDICTIONES,

2007-2009

819

mitias clementi vultu prospecta et dono benedictionum usquequaque munifica. Amen. b. Precantum accipe votum, poscentium dimitte piacula et delinquentium omitte commissa. Amen. c. Ut cunctis vitiorum contagiis expiati, regnum possideamus perpetuum post transitum laetabundi. Amen. 2008.

GOTHICUM [22 Nov.].

116 : Benedictio in natali S. Caeciliae virginis

a. Summe, optime, misericordissime Deus, benedic famulos

et famulas tuas. Amen. : b. Tribue eis, per interventum sanctae Caeciliae virginis, cor in tuo amore

sollicitum, in tuo timore devotum,

honore perfectum. Amen. c. Da eis tranquillitatem temporum, rum, salutem animarum. Amen.

d. Mereantur te fide quaerere, promereri. Amen. e. Et illa studeant

in tuo

salubritatem

corpo-

operibus invenire,

gratia

agere, te teste, quae digna fiant in re-

muneratione, te iudice. Amen. Quod ipse praestare digneris.

F II 595-600 (CXVI) : I/ezz alia benedictio dominicalis : a. et famulas tuas] benein tuo ... sollicitum] devotum b. pet ... virginis] ozz. dictione perpetua c. temporum … animarum] corporum animarumque salutem devotum] oz. e. Quod ipse ...] Ille vos benedicat de caelis, qui per crucem passionis suae vos redemit in tetris, cuius honor est.

Cfr n° 265b.-e. : Benedicat vos lesus ... : F II 477-485 (XCIV : zn natali abbatisb. [s2e]) : 2. famulos ... tuas] hanc familiam tuam omni benedictione pastorali c. eis] ei salubritatem ... honote] amote per … virginis] oz. eis] ei grad. Meteantur] Mereatur salutem] ut pastrix sit ad salutem huius gregis €. 0m. tia promereri] in castitate perseverare

2009. Mis. Mix. 1025 : Benedictio in missa de uno defuncto. à. Summus excelsus Dominus, qui vitam et mortis potestatem dispensat, ipse et vivis conversationem corrigat, et defuncto (vel defuncta) pro quo (ve qua) eum supplicamus, requiem tribuat. Amen. b. Illis in carne contracta omnia peccata dimittat, illi autem inspiramine suo, viam salutis aperiat. Amen. c, Illis in resurrectione concedat gloriam, isti etiam suam sine confusione praesentiam. Amen. Per misericordiam ipsius Dei nostri, qui est benedictus.

820

BENEDICTIONES,

2009-2011

Moz. Ps. 352 et 353 : ad vesperum et matutinum de defunctis ; et 355 : ad matutinum de defunctis : a. excelsus] et excelsus vitam] vitae defuncto] mortuis quo] quibus eum] oz. b. in ... peccata] omne contractum in catne peccatum c. isti] vobis etiam] ozz. confusione] add. ostendat. Cfr n° 1317 : Dominus lesus Christus, qui vitae ... : Lo. 113 : Zn finem bominis Dei : a. Summus ... Dominus] Dominus Iesus Christus vitam] vitae et vivis ... ttibuat] huic (his) famulo suo (famulis suis) pro quo (quibus) supplicamus, requiem impertiat, et vobis pet conversationem melioris vitae criminum [veniam] attribuat b. Illis] 227. omne peccatum contracta ... autem] contractum omittat, et vobis c. in ... concedat] nunc telictis offensis in resurrectionem suam ostendat

isti ... suam] et vobis

praesentiam] suam contemplari permittat praesen-

tiam. 2010.

LonG. 26c : Sabbato ['Sitientes'] hebdomadae IVae Quadragesimae benedictio. a. Suorum miserator Deus fidelium vos spiritualibus reficiat alimentis, pro cuius honore a carnalibus abstinetis. Amen. b. Ipse vestri meminerit in suo beneplacito pietatis, qui [se] ad necessitates vestras affectum spondet transcendere piae matris. Amen. c. Quatenus luce sua veraciter illustrati, possitis eius indeclinabiliter vestigia imitari. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *a.-b. Cfr Is. 49, 8-15 (epistola diei)

c. Cfr Io. 8, 12-20 (evangelium diei).

ex cod. LACY : b. suo] suae se] add. sicut in LACY c. luce ... imitati] sacris ordinibus veraciter initiati, angelicis mereamini hierarchiis perenniter sociari. 2OII.

LONG. 64a : Sancti Hugonis episcopi Lincolniensis benedictio [17 Nov.]. a. Suorum sacerdotum spes et gloria Christus, auctor fidei vestrae, vobis egregii antistitis Hugonis tribuat sollemnia non inaniter celebrare. Amen. b. Det vobis sanctae religionis obsequiis per ipsius doctrinam sic exstrinsecus fatigari, ut spiritualium fructuum possitis intrinsecus deliciis saginari. Amen. c. Quo suorum participes meritorum, suis suffragantibus precibus coheredes esse valeatis indeficientium gaudiorum. Amen. Quod ipse praestare. *Moine d'Avalon (Bourgogne) qui fonda la premiére chartreuse anglaise, à Witham (Somerset), et devint évêque de Lincoln en 1186. Il fut inhumé en 1200 dans sa cathédrale de Lincoln qu'il fit construire de son vivant. Il est le second

patron du diocèse de Nottingham, qui comprend la ville de Lincoln.

BENEDICTIONES,

2012-2014

821

2012.

A. 1861 : Item alia [benedictio dominicalis]. a. Super populum tuum Domine quaesumus, benedictio copiosa descendat, indulgentia veniat, consolatio tribuatur, fides sancta succrescat, redemptio sempiterna firmetur. [Amen]. Ille vos benedicat. *Oratio gelasiana ad populum feriae VI hebdomadae III. Quadragesimae : À. 452 (et 304 : 4£ V. 108) ; V. 219 (et 108 : in dominica in Quadrag. inchoantis initium )— Sacr. triplex 637 : dominica I. Quadrag. F II 151 159 (XXXI) : Feria II. hebdomadae I. in Quadragesima : add. post a" : b. Da nobis omnipotens Deus aeternae promissionis gaudia quaerere, et quaesita

citius invenire. Amen. c. Esto, Domine, propitius plebi tuae, et temporali consolatione non deseras, quam vis ad aeterna contendere. Amen. d. Da, quaesumus Domine, populo christiano, et quos profitentur agnoscere, et caeleste munus diligere quod frequentant. Amen. e. Respice, Domine, propitius, plebem tuam, et quam divinis tribuis proficere sacramentis, ab omnibus absolve peccatis. [Amen].

f. Plebs tua, Domine quaesumus, benedictionis sanctae munus accipiat, per quod et noxia quaeque declinet, et optata repetiat. Amen. £. Fideles tuos, Domine, benedictio desiderata confirmet, quae eos et a tua voluntate numquam faciat discrepare, sed tuis semper indulgeat beneficiis gratulari.

Amen. b. Familiam tuam, quaesumus Domine, propitiatus illustra, ut tibi placitis inhaerendo, cuncta, quae bona sunt, accipere mereantur. [Amen]. Quod ipse.

*Compilation d'oraisons gélasiennes super populum de carème : b. À. 305, Sacr. tripl. 642 (ad vesperum I. domin. Quadrag.) ; c. V 113 (feria II. bebd. I Quadr.) ; ASTA CU Sacr. tripl. 654 (item) ; d. V. 123, À. 329, Sacr. tripl. 684 : feria IV. bebd. I. Quadr. ; e. V. 118 (feria III. bebd. I. Quadr.) ; À. 335 et Sacr. tripl. 700 (feria V. eiusdem) ; f. V. 128, A. 342, et Sacr. fripl. 715 : feria VI. eiusdem ; g. V. 133, A. 347, Sarr.. tripl. 129 : feria VII. eiusdem ; b. V. 167, À. 369 et Sacr. fripl. 750 : dominica II. Quadr.

2013.

. BnEv. GoTx. 154 : Benedictio de primo dominico de quotidiano ad matutinum. a. Supplicationem populi sui clementissimus Deus solita visitatione respiciat. Amen. b. Quae in vobis infirma sunt restaurentur, quae solida perseverent. Amen. c. Fides excitet tardos, spes sustentet dubios. Amen.

2014.

Goruicuw [22 FEBR.].

137 : Benedictio im Cathedra S. Petri apostoli

822

BENEDICTIONES,

2014-2017

a. Supra caelorum agmina sedens, toto orbe terrarum pugillo concludens, votiva hoc hodierni diei sollemnia celebraturos peraudi. Amen. b. Ut, qui sancti patroni nostri Petri tuique apostoli festa colimus, per eius intercessionem tibi placeamus. Amen. c. Da sacerdotum, regum cunctorumque populorum illa semper in mente, ut qui te Deum verum confitentes, laudes dicentes, illata nostrorum crimina salvantur. Amen.

d. Et quemadmodum nos fecisti de sacro fonte procedere puros, ita nos iubeas in aeterna receptacula cum sanctorum coetibus sociare perpetuos. Amen. Quod ipse praestare digneris, qui cum Patre. 2015.

Lo. 126 : Benedictio ad consecrandum novum sepulcrum. a. Suscipe, Deus piissime, in sinu Abrahae patriarchae animam famuli tui J//us, eamque cum sanctis omnibus et electis tuis adiunge. [Amen]. b. Nec ei noceant culpae carnis ad poenam, sed prosit illi tua gratia miserationis ad veniam. Amen. c. Ut, aeternae quietis placabilitate susceptus, in illa felici beatorum sede constitutus, beatificatum se resurrexisse gratuletur. Amen. Per Dominum. *a. in sinu Abrahae] Lc. 16, 22.

Malgré la doxologie propre aux otaisons ordinaires, cette bénédiction du rituel a bien la forme habituelle des bénédictions. C'est la raison pour laquelle nous la publions ici.

2016.

LMS. 500 : Benedictio IIae feriae in sequenti hebdomada post "Lazaro' ( — 4.e. Passionis).

4. Suscipiat Dominus cunctorum in omnibus precem, et votum abstinentiae vestrae propitiatus acceptet. Amen. b. Caro quoque vestra, quae nunc ieiuniis maceratur, divinis muneribus animetur. Amen.

c. Ut quotquot dies istos in abstinentia celebratis, cum uni-

versitate ecclesiae ad dominicae resurrectionis dies purgatis mentibus accedatis. Amen. Auxiliante divini ...

2017. LMS. 1468 (Suppl.) : Benedictio ad missam de primitiis. 4. Suscipiat Dominus vestrarum frugum primitias, et impleat dono Spiritus Sancti animas vestras. Amen.

BENEDICTIONES,

2017-2020

823

b. Laborum quoque vestrorum fruges multiplicet, nosque his decimis oblationibus consecret. Amen. c. Ut, qui decimas offertis Domino, lucrum ei exhibeatis multiplicem animarum. Amen. 2018.

Lo. 399 : Item benedictio in missa de uno defuncto. a. Te deprecamur,

omnipotens

Deus, pro spiritu famuli

tui Zilius , cuius hodie commemorationem facimus ; ut et hos

famulos tuos benedicas, et illi tribuas requiem sempiternam. Amen. b. Tu eum facias, Domine, in regno tuo cum sanctis patriarchis et prophetis omnibus exsultare. [Amen]. c. Remitte ei, Domine,

omnes

offensas, ut, concessa plena

indulgentia, a te veniam se invenisse gaudeat. Amen.

2019. PL 78, 48 : Benedictio in dominica quarta Epiphaniae.

a. Tentationum omnium a vobis Dominus pericula removeat, et perturbationum procellas miseratus excludat. Amen. b. Tentatoris fraudes atque molimina dissolvat, et vos adversus eum cautos atque invincibiles faciat. Amen. c. Continuae pacis vobis munera tribuat, et vos in portu tranquillitatis ac securitatis propitiatus constituat. Amen. Quod ipse praestare. *Cfr Mt. 8, 23-27 (evangelium diei). AE, f? 28 ; Bn. 51 ; CANT. 11, 5 ; DURAND 10 ; EGBERT f? 80-817 (p. 6o : domin ; MAGD. 15 ; NEVERS 75 ; Ros. 8b ; ROUEN f? 267-277 ; S. GALL 863 ; III.) ; LAN. 67f S. Mica. 15 ; Sr. 608, 8 (domin. V.) ; S. GENEV. 20 ; UTRECHT 18; WEST. 5432 ; Brux. 389, fo 6v ;Paris 733, f9 1417 ; 734, f 142V ;945, f? 217; 955, fo GY; 987, £o 11V-12* ; 1238, fo 167 ; 2291, f? 115V ; 17336, f? 165v-166r (dom. V.) : a. perturbationum ... excludat] benedictionum caelestium vos largitate locupletet. CANT. vos] nos PARIS 734; 077. WEST. b. molimina] machinamenta PARIS 734 c. Continuae] Continua Ax., MAGD., faciat] reddat Bn. ; efficiat PARIS 733 in portu] in vos] nos PARIS 734 vobis] nobis PARIS 734 Ros., WEsT. portum Br., Macp., S. Gar, Wzsr. ; ad portum DURAND, PARIS 733 et 17336 constituat] custodiat Ak., ptopitiatus] propitius PARIS 17336 ; oz. BR. PARIS 735 ; perducat DURAND et PARIS 17556. 2020.

Loc. 71a : Pro face in tempore belli benedictio.

a. Terribilis super filios hominum Deus, cuius nutibus subduntur omnia, qui suae voluntatis imperio cunctas sibi subicit

824

BENEDICTIONES,

2020-2022

adversarias potestates, vos conservare dignetur incolumes et invincibiles pro sui nominis gloria decertantes. Amen. b. Quique Moyse orante Amalecitas plus precibus, quam ensibus, subdidit Israéli, vestris supplicationibus misericorditer inclinatus adversarios conterat populi christiani. Amen. c. Ut, qui non a viribus innumerosi exercitus, sed de caelo in sacris eloquiis asserit fortitudinem exspectandam, christianitatis hostes conterendo vel convertendo ostendat ad sui nominis [gloriam] et misericordiae dulcedinem in filios infallibilem sacram esse scripturam. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *4. "Terribilis ... Deus] Ps. 65, 5

sibi subicit] C/r Ps. 8, 8

b. Cfr Num.

ex cod. LACY : c. innumerosi] in universi #5. LONG. (sed sic /ege) Lowc. (sed add. cum LAcx).

gloriam] ozz.

14, 10-45.

2021.

ST. 625, 1 : Benedictio novi fructus cum sacratur.

a. Tibi, piissime Deus, supplices fundimus preces, ut familiam tuam sub potentia dexterae tuae prostratam benedicendo sanctifices. Amen. b. Fidem in eis, pacem et humilitatem impertiendo multiplica, ut clementiae tuae dono custodientes quae praecipis, mereantur obtinere quae promittis. Amen. c. Ac per illustrationem unici Filii tui Domini nostri Iesu Christi, et Spiritus sancti benedictionem sanctifica, ut, depulsis atque abiectis vetusti hostis insidiis, salubriter ex huius diei anniversaria sollemnitate de universis terrae edendis germinibus primitias tibi offerentes sumant, atque in tuo sancto nomine cuncta deinceps edant. Amen. Quod ipse praestare. 2022.

ADELELME 75 : Feriae IIae hebdomadae quartae Quadragesimae benedictio.

a. Timoris sui pariter et amoris conferat vobis Dominus charismata, quibus pellere possitis insidiantis iacula. Amen. b. Corda vestra sacris ieiuniorum institutionibus purificet, et in sanctis operibus nodo perseverantiae solidet. Amen. c. Sicque a malorum turbine muniat, ut templum sibi placitum vos fieri concedat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. ir Io. 2, 3-25 (evangelium diei buius) ? 3, 10-17.

c. templum sibi placitum] Cfr 1 Cor.

BENEDICTIONES,

2023-2025

825

2023. BREV. GOTH. 67 : Benedictio de uno confessore ad matutinum.

4. Tribuat vobis Dominus bonae petitionis effectum, et per intercessum confessoris sui 7//., mundet

delictorum. Amen.

vos a reatu omnium

b. Praestet vobis in hoc mundo sic vivere, ut aeternae vitae

capiatis hereditatem. Amen. c. Fide semper et opere divinis nutibus placeatis, ut in aeternum mereamini regnare cum sanctis. Amen. Comparez n° 2026 : Tribuat vobis Dominus, per intercessum ... : LMS. 578 et 1279 : Benedictio in diem SS. Sperati et Marinae : a. Dominus] add. per intetcessum sanctae

virginis et martyris suae pet .... /].] ozz. b. sic] ita aetetnae vitae] aeternam opere] add. ita.

vos ... omnium] ab omni crimine c. Fide] Adiuvati et salvati in fide

2024. GELL. 2043 : In Hebdom. XVIa post Pentecosten benedictio. a. Tribuat vobis Dominus caritatis donum, indulgentiae fructum et vitae aeternae consortium. [Amen]. b. Abstergat a vobis omnes maculas peccatorum, ut eum vigilanter mereamini agnoscere, fideliter colere, desiderabiliter exspectare [Amen]. c. Illuminet gratiam super vos, sicut illuminavit super Moysen et filios Israel in columna nubis et ignis. [Amen]. d. Donet vestris orationibus gratiae donum, perpetuaeque vitae conferet gaudium angelorum. [Amen]. Quod. Xe, Cfr Ps. 66, 2 ; Exod. 13, 21. C. fo 5 1-527 (n° 129) ; Canons f? 115! : dominica XVI. — RopA 140 : dominica XII. — Sr. 614, 2 : dominica XI. — S. GENEV. : feria VI. mensae VII. — Moz. Ps. 362 : ad vespertinum de primo dominico de cotidiano : b. ut ... exspectare] et bonorum omnium consociet angelorum Moz. Ps. c. om. Moz. Ps. gratiam] add. suam vos] add. et miseteatut vestri ST. Amen] ozz. S. GENEV. d. Donet] donec S. GENEV. vesttis otationibus] vobis Sr. donum] incrementum Moz. Ps. perpetuaeque vitae] in perpetua vita C., S. GENEv. ; perpetuae donum, et Sr. (oz. donum, 5os gratiac) conferat] conferas RoDA ; add. vobis C., RopA angelorum] ozz. RoDA ; sempiternum Moz. Ps.

Cfrn? 52b.-e. : Auxilio tuo... : F 11 579-582 (CXXXb : ala benedictio dominicalis) : b. maculas] add. vestrorum c. gratiam] add. nubis et ignis] ignis et nubis (//ez in alis codic. filios Israel] Aaron suam supra).

a. indulgentiae] intelligentiae

2025.

S. GALL. 872 : Benedictio in dominica XIVa post octavam Pentecostes.

826

BENEDICTIONES,

a. Tribuat

vobis

Dominus

carnis

2025-2027 desideria

conterere,

ut

spiritu possitis ambulare. Amen. TW ) b. Emundet vos a leprae interioris contagio, ut digni fiatis sanctorum consortio. Amen. c. Et hic mundatori vestro gratias agentes, ad caelestem Ierusalem perveniatis ovantes. Amen. Quod ipse praestare. *Galat. 5, 16-24 (epistola diei). BR. Pentec. spiritu Br.

195 ; S. GeNEv. 89 ; W. 72 ; PARIS 967, fo 1867 : dominica XIV. post octar — C. £9 51* (n° 127) DURAND 98 : dominica XV. post Pentec. : a. spiritu] in ferventes Bn. possitis] add. per viam salutis BR. ambulare] incedere b. fiatis] inveniamini Br. c. Et] Ut Br.

2026. LMS. 1279 et p. 578 : Benedictio in diem SS. Sperati et Marinae [18 IUL.].

à. Tribuat vobis Dominus, per intercessum sanctae virginis et martyris suae bonae petitionis effectum, et mundet ab omni crimine delictorum. Amen. b. Praestet

vobis in hoc mundo

ita vivere,

ut aeternam

capiatis hereditatem. Amen. c. Adiuvati et salvati in fide semper et opere, ita divinis nutibus placeatis, ut in aeternum mereamini regnare cum sanctis. Amen. *Le texte corrompu qui commence par : “Marina quare non audias, tribuat vobis" (sans doute une antienne), a été restitué, comme ci-dessus, par l'éditeur. S. Speratus et ses compagnons sont plus connus de nos jouts sous le nom de martyrs scillitains (du nom de la ville de Scylla ou Scillita, qui était le siège d'un évéché). Ils auraient été martyrisés en Afrique romaine en 200, et enterrés à Catthage. Il est peu vraisemblable que Speratus ait été évêque de Carthage avant S. Cyprien, comme certains le croient. Comparez n? 2023 : BREv. Gorn. uno confessore dd matutinum : a. pet ... sotis sui 7//. ab ... crimine] vos aeternae vitae c. Adiuvati ... in]

67 : Tribuat vobis Dominus bone petitionis ...: de suae] oz. et] add. per intercessum confesa teatu omnium b. ita] sic aeternam] ozz. ita] ozz.

2027. PARIS 13315, fo 28 : Benedictio [ro Auc.].

in festo sancti Laurentii

a. Tribuat vobis Dominus tentationum carnalium incentiva devincere, qui beato Laurentio dedit assantium flammarum tormenta superare. Amen. . b. Detque vobis in bono opere perseverantiam, qui ei dedit 1n passione constantiam. Amen.

BENEDICTIONES,

2027-2029

827

c. Quatenus cum eo aeterna sollemnia celebrare possitis, qui sollemnia passionis eius annua devotione recolitis. Amen. Quod ipse praestare. *a. catnalium ... devincere] Cfr LMS. 299 (benedictio S. Eulaliae) : incentiva carnis vestrae devincere (7? 481). DunawD 157; Huesca 34; UrnECHT 92 ; PARIS 961, f? 48r et ROUEN À-34 : a. Dominus] oz. HuEscA assantium] ardentium HuzscA b. Detque] Det c. possitis] valeatis sollemnia] sollemnem eius] add. diem.

Cfr n°.584b.-c. : Conferat vobis ... : PARIS 10576, fo 89* : $. Lamberti [17 Serr.] : a. autre texte b. Detque] Det c. possitis] valeatis sollemnia ... eius] sollemnem eius diem commemorationis. N.B. Dom Laporte (Huesca, 34, en note) cite, outre le ms. rémois de PAnrs, B. N. lat. 13315, celui de ROUEN À-34, comme les plus anciens témoins (XIIe siècle). On remarquera l'influence mozatabe, dans l'expression typique : carnalium incentiva.

2028.

Ona. Vis 983 : Benedictio in die sancti Torquati ad matutinum [x Man]. a. Trinitas alme, ineffabile sacramentum, suffragio sanctorum Torquati et comitum eius revelet vobis sui secreti mysterium. Verbum Patris altissimi obumbret abdita mentium vestrarum. Spiritus sancti donum exuberet in vobis spiritalium charismata gratiarum. [Amen]. b. Emolumento virtutum vos repleat et a cunctis defendat illecebris vitiorum ; regat praesenti in saeculo, et post transitum concedat consortium angelorum ; effugiat a vobis omnes tentationes aerium potestatum, et tribuat iter prosperum, quo perveniatis ad regnum. [Amen]. c. Ditet vos muneribus copiosis, et ostendat gloriam suae maiestatis ; hymnidicum illum carmen laetitiae revocare vos faciat temporibus infinitis, et attollat plectro suae laudationis saeculis sempiternis. [Amen]. "*D/éditeur dit dans l'index final que cette bénédiction comprend 8 membres. Dans ce cas, a en comprendrait 3, ainsi que 2, et c. deux. Comme il n'y a aucune distinction dans le texte (aucun Amen divisionnaire), nous l'avons regroupée en trois membres. S. Torquat et ses compagnons : cfr notice du n? 1157.

:

2029.

BREv. Gorn. (PL 86) 1227 et 1229 : Benedictio ad I. vesperum et in laudibus SS. Fausti, Ianuarii et Martialis martyrum [19 OcrT.]. a. Trinitatis almae ineffabile mysterium illatae cladis dispendium. À. Amen.

arceat

a vobis

828

BENEDICTIONES,

2029-2031

b. Faustus ardentia vota vestra in conspectu Domini deferat, vestrisque desideriis sit optimus suffragator. R. Amen. c. lanuarius holocausti vestri suscipiat libamina, et suis precibus ab omni criminum vos abstergat labe. R. Amen. d. Martialis quoque vestra suspiria Spiritui commendet, et medelam, quam ab eo exposcitis, quantocius impetret. R. Amen. Per misericordiam ipsius. *Ces trois martyrs de Cordoue, victimes de la persécution de Dioclétien, ont été l'objet d'une grande vénération dans la plupart des églises d'Occident. Une inscription de l'an 622, découverte aux environs de Séville, fait mention de la dédicace d'une église consacrée aux saints martyrs par l’évêque Honorat : Trium sanctorum. iure dicavit. À Cotdoue, une des principales églises s'élevait en leur honneur (basilica Sanctorum Trium). Ctt Férotin, Liber Ordinum, 482-483, note 13.

Notons que les calendriers mozarabes placent leur fête le 13 octobre (/5/2.).

2030. Fu 505-508 (C) : Benedictio monachorum. a. Tu famulis tuis, quaesumus Domine, bonos mores institue, tu in eis, quod placitum sit dignanter infunde, ut et digni sint et tua valeant beneficia promereri. Amen. b. Famulis tuis, quaesumus Domine, sperata concede, et ab

omnibus culpis eos excusa. Amen. c. Adesto, Domine, supplicationibus nostris et famulos tuos assidua protectione conserva, ut qui tibi iugiter famulantur, continua rectione ditentur. Amen. Quod ipse praestare dignetur *Compilation de trois oraisons gélasiennes monachorum" : V. 1436, 1441, 1442 ; Sacr. fribl. 3136, 3139, 3140 ; À. 2213, 2218, 2219 : c. rectione] remuneratione.

2031. Fr 127-130 (XXVII) : Bemedictio Quinquagesimae et Quadragesimae.

im feria IVa

et sexta

a. Tuere, domine, populum tuum et ab omnibus peccatis clementer emunda, quia nulla ei nocebit adversitas, si nulla dominetur iniquitas. Amen. b. Praesta famulis tuis, Domine, abundantiam protectionis

et gratiae ; da salutem mentis et corporis, da continuae prosperitatis augmenta, et tibi fac semper esse devotos. Amen. . €. Adesto, Domine, supplicationibus nostris, et hoc sollemne ieiunium, quod animis corporibusque curandis salubriter est institutum, devoto servitio celebremus. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *Compilation de deux oraisons *ad populum" gélasiennes du mercredi des cendres et du vendredi après : A. 281 et 291 ; Sacr. Iribl. 610 (cfr 627 : vendredi) et

BENEDICTIONES,

2031-2035

829

625 ; V. (om. a.) 98 ; et d'une collecte gélasienne pour le samedi après : A. 295; V. 100 ; Sacr. fripl. 629. Cfr Bruylants, Oraisons, II, n° 1155 (— a.)et 28 (— c.).

2032. GELL. 1975 : Item alia benedictio episcopalis super populum. a. Tuis semper auxiliantibus suffragiis et crescentibus stipendiis

meritorum,

ad regnum

conscendere

mereantur,

et

ornamenta percipiant coronarum. [Amen]. *Cfr n° 64 : Benedic, clementissime Pater ... : GELX.. 2023 : in III. dom. post clausum Paschae : cette bénédiction de 1975 en forme le quatrième membre, qui en a été détaché ici, sans doute pat erreur du copiste.

2033. Fur 456-457 (LXX XIX) : Benedictio regis in regno. a. Unguantur manus istae de oleo sanctificato, unde uncti fuerunt reges et prophetae, sicut unxit Samuel David in regem, ut sis benedictus et constitutus rex in regno isto, quod dedit tibi Dominus Deus tuus super populum hunc ad regendum vel gubernandum. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *1 Samuel 16, 1-13.

2034. Ona. Vis. 28 : In quarto sabbato de adventu [ad matutinum] benedicto. a. Unicus Filius Dei, qui, genitus de utero Patris, incarnari

venit ex utero virginis, eruat vos ab omni corruptione humanae conditionis. Amen. b. Atque idem, qui incomprehensibilis venit ad veritatem humani corporis, tollat a vobis omnem immunditiam humanae corruptionis. Amen. c. Et, qui vita venit mortem

perferre, tribuat vobis nihil

de mortis damnationis sentire. Amen. *z. genitus ... Patris] Cfr Ps. 2, 7

incarnati ... vitginis] Cfr Lc. 1, 26-38.

Brev. Gor. (PL 86) 88 et 90 : ad vesperos et in laudibus in IV dominico de Adventu : c. vobis] nobis. omnem] ozz. b. vobis] nobis a. eruat vos] eluat nos

2035. LMS. 362 ; Mis. Mix. 304 : Benedictio in missa de muliere Samaritana [dominicae Ilue Quadragesimae].

830

BENEDICTIONES,

2035-2037

a. Unigenitus Christus Filius Dei, qui Samaritanae mulieris sitiri dignatus est fidem, ipse in vobis accendat sitim dilectionis suae, Amen. b. Idem Redemptor, qui operatus est in illam quod ad regnum vocaretur, operetur in vobis quod in aeternam remunerationem coronet. Amen. c. Quique discipulis orandi dedit praecepta, ipse vos quocumque eum loco invocaveritis exaudiat. Amen. Quia multae sunt miserationes suae, Deus noster, qui omnia ordinat et disponit in saecula saeculorum. Amen. *To. 4, 3-43. Mis. Mix. : 2. Unigenitus] ozz. b. vocatetur] vocatet c. Quia ...] Per misericordiam ipius Dei nostri, qui est benedictus, et vivit et omnia regit in saecula saeculorum. Amen.

2036.

Ona. Vis. 753 : Benedictio ad matutinum in sabbato de Lazaro [Vae dominicae Quadragesimae].

a. Unigenitus Dei Filius, qui assumptum hominem passus est appendi in ligno, crucis suae vos dignetur salvare mysterio. R. Amen. b. Et, qui persequentium vulneratus est linguis, os vestrum removeat ab omni casu tentationis. R. Amen. c. Quique singulari morte sua quatriduanum morsum vestrae mortis devicit, a cruciatu vos eripiat sempiterni supplicii. R. Amen. *c. Cfr Io. 11, 1-44. Bnzv. Gorx. (PL 86) 506 : ad II. vesperuz dominici V. Quadragesimae : a. vos] nos b. Et] Ut vestrum] nostrum c. vestrae] nostrae vos] nos sempi-

terni] aeterni

c. in fine : Pet misericordiam ipsius Dei nostri, qui est benedictus.

2037.

Ona. Vis. 506 : De cathedra sancti Petri benedictio ad matutinum [22 FEBR.].

a. Unigenitus Dei Filius, qui beatissimum Petrum caput voluit esse ecclesiae suae, membra vos efficiat sibi semper placabilia esse. Amen. 6. Et, qui illi commissit cathedrae pontificalis fastigium, vos a dominatu eripiat peccatorum. Amen. c. Ut idem, qui potestatem accepit peccata dimittere, suis vos precibus, et a peccatorum lapsibus purget, et regni, de quo claves accepit, faciat participes esse. Amen. *Mt. 16, 13-19 (evangelium diei).

BENEDICTIONES,

2037-2040

831

Ropa 29 : alia benedictio missae in cathedra beati Petri apostoli ; PARIS 967, fo 1917: in vincula S. Petri [x Auc.] : a. voluit esse] fieti voluit b. illi ... fastigium] hodierna die illum solvit a vinculis catenarum PARIS a ... etipiat] ab omnium eripiat sordibus c. Suis vos ptecibus vos a peccatis solutos regni caelestis PARIS et a ... accepit] ozz. Paris.

2038. LMS. 18 ; Mis. Mix. 125 : Benedictio in secundo dominico de Adventu Domini.

a. Unigenitus Dei Filius, qui incarnatus in mundo oculos illuminavit caecorum, ipse spiritalem cordibus vestris impertiat intellectum. Amen. b. Quique natus de Virgine adimplevit legem, impleat in vobis omne promissum gratiae suae. Amen. c. Ut eius sine confusione mereamur

intueri faciem, cuius

hic Incarnationis sollemnitatem celebrantes amatis. Amen. *Mt. 11, 2-16. c. celebtantes amatis] celebratis amanter Mrs. Mix.

2039. Ona. Vis. 899 : De resurrectione die sabbato ad Matutinum benedictio. a. Unigenitus

Dei Filius, qui iniuriam pro vobis sustulit

crucis, cor vestrum mortificet a delictis. Amen.

b. Quique sanguine suo lavit mundum a crimine, ab omni vos corruptionis contagione expurget. Amen. c. Ut idem, qui resurgens redemptor esse voluit captivorum, sit liberator futuro in iudicio redemptorum. Amen. *z. iniuriam ... crucis] Cfr LMS. 451 (Post Sanctus de III. feria post vicesiza Quadragesimae) : lesus Christus, Filius tuus, qui cupiens salvare terrestria, crucis iniuriam suscepit ... b. sanguine ... crimine] cfr Apoc. 1, 5.

2040. OnA. Vis. 776 : Secunda Matutinum benedictro.

feria in hebdomada

maiore, ad

a. Unigenitus Dei Filius, qui patienter suum pertulit traditorem, patientiae bono vos sibi faciat complacere. Amen. b. Et qui mansuetudinem usque ad mortem servavit, 1pse vos dono mansuetudinis sanctae munificet. Amen. c. Ut, qui nec contumeliorum nec vulnerum persecutoribus suis reddidit

vicem,

nullam

in vobis,

qui in eum

creditis,

nec pro male gestis, nec pro male cogitatis respondeat ultionem. Amen.

832

BENEDICTIONES,

2041-2043

2041. LMS. 172; Mis. Mix. Columbae [31 DEC.].

946 : Bemedictio in missa sanctae

a. Unigenitus Dei Filius, qui virginem Columbam illaesam servavit a flammis, ab omnium vitiorum vos immunes reddat

illecebris. Amen. b. Precibus quoque huius Columbae virginis, et columbarum innocentiam retentetis, et zelo Sancti Spiritu ardeatis. Amen. c. Quo intra sinum unius Columbae, et sine offensione permaneatis in saeculum, et cum fructu bonorum operum perveniatis ad Christum. Amen. *a. vitiorum ... illecebris] cfr #° 16465 (S. GALL 884 : in die secundo in triduano ieiunio) ; n? 493a (LMS. 1068 : benedictio unius iusti) ; n° 1748b (LMS. 937 : benedictio 5. Euphemiae) ; LMS. 219, 396 et 529 ; Lo. 258, 26 b. columbarum ...] Cfr Mt. 10, 16.

S. Colombe de Sens, martyrisée le 31 décembre 273, jout où chtétiens de Cordoue du Xe siècle, pout la fêter dans l'église de Kerilas (ou Frage//25), dans laquelle reposait, depuis plus de de sainte Colombe de Cordoue, son homonyme (Férotin, Liber note 31).

se réunissaient les de Sainte-Eulalie cent ans, le corps Ordinum, 494-495,

2042. ORA. Vis. 423 : In die allisionis infantium benedictio ad vesperum [8 IAN.]. a. Unigenitus Dei Filius, quo nascente in terris, Bethlehemitica rura occisorum pro se infantium cruore infecta sunt, det vobis habere semper pro se optabile votum et remunerationis parile praemium. Amen. 6. Quique illos non ex aetate, sed ex sanguine victores effecit, ipse vos necatores efficiat criminis vestri. Amen. c. Ut cum his, quorum vox sanguinis ad Deum clamat de terra, remuneratura quandoque admittatur ad Christum confessio vestra. Amen. * Cfr Mt. 2, 13-18 (evangelium festi)

c. VOX ... de terra] C/r Gen. 4, xo.

Bnzv. Gorx. (PL 86) 133 et 136 : ad vesperos et in laudibus : a. vobis] nobis

vos necatofes] nos confessores vestri] nostri tura] remuneranda ad Christum] a Christo

€. vos] et vos vestra] nostta.

b.

remunera-

2043.

ORA. Vis. 57 : In die sanctae Caeciliae benedictio ad Vesperum [22 Nov.].

BENEDICTIONES,

2043-2046

833

a. Unigenitus Dei Patris Filius, qui in adventu suo aeternas iudicii sedes daturus est sanctis, det vobis suae evadere iudi-

cium ultionis. Amen. b. Et qui tunc electos per gratiam formaturus est iudices, vos per misericordiam sibimet efficiat complacentes. Amen. c. Ut cum adventus sui refulserit gloria, in medio sanctorum clarificetur conversatio vestra. Amen. ACnIMt- 19 286 UI C 22, 30:

2044. Ona. Vis. 84 : In die sancti Saturnini benedictio ad Matutinum [29 Nov.]. a. Unigenitus Dei Patris Filius, qui incarnationis suae potentiam ostendit in mundo, iustificet dono. Amen.

b. Et qui ex fide sua iustum vivere facit, ex pietate peccatores ab omni solvat contagione delicti. Amen. c. Ut illustrati, et suffragio martyris et gaudio redemptoris, futurum diem adventus Christi intrepidi exspectetis. Amen. *b. ex ... facit] Cfr Rom. 1, 17 ; Habac. 2, 4 ; Galat. 3, 11 ; Hebr. 10, 38 c. futurum ... exspectatis] C/r Tit. 2, 13. Évéque de Toulouse, martyrisé en 250, dont la translation dans la basilique

élevée à Toulouse au 5e siècle par l’évêque Saint Exupère (aujourd'hui Saint-Sernin occupe sa place), est fêtée en Espagne le 1 novembre. (Férotin, Liber Ordinum, 484-485, note 1 ; et 448-489, note 29).

2045. Ona. Vis. 350 : In diem sancti Ioannis apostoli et evangelistae benedictio ad matutinum [29 DEC.]. a. Unigenitus Dei Patris Filius, qui virtute dilecti discipuli confractos lapides, gemmasque ad suam fecit redire naturam, ab omni peccatorum fragmine vos immunes efficiat. Amen. b. Et qui per illum mortuos suscitavit ab inferis, eodem suffragante, vos suscitet ab omni colluvione foetoris. Amen. c. Ut dilectio et gratia, qua illum praestitit virginem esse, faciat vos de aeternis muneribus exsultare. Amen. 2046. LMS. 563 : Benedictio IIIae feriae in hebdomada maiore.

a. Unigenitus Filius Dei, cuius proximum exspectatis Pas-

834

BENEDICTIONES,

2046-2049

cha, suae mortis dulcedine inediam vestram

reficiat. Amen.

b. Quique diem passionis suae amabiliter post biduum suscipere concupiscitis, donis ab eo ditemini sanctae compunctionis. Amen. c. Ut fructu bonorum operum affluentes, gaudiis coenae suae mereamini esse participes. Amen.

2047. LMS. 572 : Benedictio

IVae feriae ante

Coenam Domini.

a. Unigenitus Filius Dei Patris hodie vos sibi in vivam praeparet hostiam, et cras in sui dilectione consolidet corda vestra. Amen. b. Hodie vos sanctificet ad perfectum, et cras merito accedere faciat ad convivium suum. Amen. c. Hodie omittat pius peccata vestra, et cras ostendat vobis passionis suae abscondita sacramenta. Amen. Praestante sua misericordia, qui in Trinitate unus Deus vivit et regnat in saecula saeculorum. Amen. 2048.

Ona. Vis. 895 : Sexta feria de vesurrectione, ad matutinum benedictio.

a. Unigenitus Filius Dei Patris, qui venit salvare mundum in sanguine testamenti aeterni, ab aeterna vos liberet damnatione iudicii. Amen. 6. Quique pro vobis mortem pertulit et sepulcrum, ab omni vos eripiat dominatu flagitiorum. Amen. c. Ut resurrectionis eius gaudium, quod vobis hic dulcescit in fide, post efficacius declaretur in munere. Amen.

2049. Ona. Vis. 313 : Benedictiones nativitatis Domini ad matutinum.

4. Unigenitus Filius Dei, qui se humanitati miserendo per-

miscuit, vos remunerando suae divinitati connectat. Amen.

b. Et qui propter vos, ut virginea partitudine nasceretur, humanae naturae sustinuit leges, ideo vos et humanitatis vestrae periculis privet, et divinitatis suae muneribus ditet. Amen. c. Atque,

ita vos

in plenitudine

miserationum

assumat,

ru in veritate humilitatis propter vos semetipsum inclinat. men.

BENEDICTIONES,

2050-2052

835

2050. LONG. 31a : In vigilia Ascensionis Domini benedictio. a. Unigenitus incarnatus, qui per passionis supplicium sponte meruit debitum sibi ascensionis honorem, corda vestra suae inspirationis dulcedine ad sui trahat salubriter imitationem. Amen. b. Et, qui descendit ut ascendens omnia adimpleret, verae humilitatis

merito,

interiora

vestra

instauret. Amen. c. Quo caelestium donorum effecti, non

cessetis

incarnati gloriam dignetur.

affluentiae

suae

donis

copia caeli civibus conformes

illic conscendere,

ubi tota est felicitas

contemplari. Amen.

Quod ipse praestare

*ex cod. LACY : a. inspirationis] #5. LoNG ; inspiratione (sed sic lege) b. verae] nostrae vestta] oz. t. effecti] #15. LowG : affecti (sed sic Jege ut Lacy).

2051. C. fo 57v (n9 147): Benedictio in vigilia Omnium Sanctorum [31:OcT.]. a. Universitatis,

Domine,

plebis tuae

clementer

intende

devotionem, universalis sanctorum tuorum festi gaudia praeeuntem. Amen. b. Ita tibi instans observantia sit acceptabilis, ut totius anni negligentia fiat remissibilis. Amen. c. Quique dedisti sanctis tuis gloriam post triumphum, da his supplicibus tuis veniam post lapsum. Amen. Quod ipse praestare dignetur. W. 148 (zzss. PM-V.).

2052. Lowc. 57b : Benedictio in die sancti Bartholomaei apostoli [24 AUG.].

a. Veneranda huius diei festivitas, quam in honore sancti Bartholomaei apostoli sincera devotione recolitis, actiones vestras dirigat in salutem, et operesuo interventum sollemni vobis conferat salutarem. Amen. b. Ipsiusque oratione discipuli dominici vestra remittantur compuncta piacula, et gaudia mereamini sempiterna. Amen. c. Ponatque ori vestro custodiam, ne verbo polluatis nomen

836 Domini,

BENEDICTIONES, Christi

qui, ne creaturas

2052-2055 elideret, mutum

fecerat

spiritum idoli. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *;. Cfr Passio Bartholomaei, 17 (ed. de Bonnet, 1897). . interventum] zzs. interventu CPS 1402: b. compuncta] #5. coniuncta

2053. Ona. Vis 263 : De quarta [eria de adventu, ad matutinum benedictio. a. Verbum Patris altissimi, quod incarnari venit in mundo,

incarnationis suae vos et hic et in futuro tueatur mysterio. Amen. b. Et quos nascendo voluit renasci ad vitam, apparendo in iudicio perducat ad gloriam. Amen. c. Ut exspectantium se vota, et hic pietatis collatione accumulet, et aeternis post muneribus ditet. Amen.

2054. Ona. Vis. 740. Sexta feria de traditione, ad tertiam benedictio. a. Verbum Patris, quod in suscepto homine pertulit mortem, sua vos iustificet passione. Amen. b. Ipsudque Dei Verbum, quod exsors fuit ab iniuria crucis, alienos vos efficiat ab omni actu mortiferae voluntatis. Amen. c. Quique inclinato in cruce capite tradidit spiritum, sine intermissione inclinet vobis pietatis suae auditum. Amen. *c. inclinato ... spiritum] Io. 19, 30.

2055. S. GENEV. 118 : Benedictio in octava sancti

Ioannis [3 IAN.].

a. Verbum, quod in principio erat apud Deum, relatoris sui Ioannis intercedentibus meritis, ab omnibus vos lavet peccatis. Amen. b. Idipsum Verbum, quod caro factum est, ut habitaret in nobis, efficiat vos sibi habitaculum mansionis, suae depictum digito maiestatis. Amen. c. Quique eumdem evangelistam in coena suo pectori accumbentem propriae divinitatis fonte lactaverat, eiusdem potionis, quam per illum nobis profuderat, corda nostra nectare repleat. Amen. Quod ipse praestare dignetur. *Io, I, 1-14 j 13, 23.

BENEDICTIONES,

2056-2059

837

2056.

Ona. Vis. 236 : De adventu in eodem die quo missa sanctae Mariae celebratur benedictio ad Vesperum. a. Verbum quod matrem fecit, ut virgo maneret, vobis at-

tribuat virginitatis opem. Amen. b. Et qui intacta eius servavit viscera ventris, custos dignetur vester adesse iugis. Amen. c. Ut, qui conceptum matris celebrastis ovando, in mundo, iustificante Deo. Amen.

lux sitis

*;. lux ... mundo] Cfr Mt. 5, 14-16.

Brev. Gorg. (PL 86) 1300 : ad II. vesperum Annuntiationis $. Mariae [18 Dzc.] : Per misericordiam ipsius Dei nostri. c. celebrastis] celebratis

2057. ADELELME 76: Feriae IIIae hebdomadae IVae Quadragesiqnae benedictio. a. Verum, quod est unicum esse, universale esse, ducat ad perenne esse vestrum temporale. Amen.

b. Cuius particulare misericorditer effecti, sui capiamus dono, ipsi inthronizari toto. Amen. c. Simplexque eius subsistentia, alteritate tripla, mentibus vestris infundat, suae divinitatis arcana. Amen. *2. unicum esse] paraît être une glose.

2058.

Ona. Vis. 889 : Quarta feria de resurrectione ad. vesperum benedictio. .

&. Verus Dei agnus, qui pro nobis est immolatus in cruce,

ab omni vos colluvionis macula purget. Amen. b. Et qui occisus ex infirmitate surrexit potenter, potentialiter devincat omnes libitus carnis vestrae. Amen. c. Quique, devicta morte, mortis devicit auctorem, devicAmen. tis criminibus vestris, in se vos faciat vivere sine fine.

et in laudibus feriae Brev. Gora. (PL 86) 629 et 631 : ad vesperum feriae quartae quintae Paschae : a. vos] nos.

2059. ADELELME costen.

26 : Benedictio dominicae

VIIIae post Pente-

838

BENEDICTIONES,

2059-2061

a. Verus propheta Deus et Dominus prophetarum, qui corda et cogitationes cognoscit omnium, faciat vos cavere a falsitate malorum

hominum,

ut sua benedictione confortati, possitis

discernere inter bonum et malum. Amen. b. Sicque vos induat vestimentis iustitiae, caritatis, castitatis et eleemosynarum ceterarumve virtutum, ut respuentes

iniquarum spinarum et tribulorum fructum, dulcedinem afferatis uvarum et ficorum, diligendo Deum et proximum. Amen. c. Quo, non solum ei verbis tantum 'Domine, Domine' dicatis, sed voluntatem Patris eius taliter adimpleatis, ut ad

gaudia patriae caelestis ipse praestare dignetur.

pervenire

valeatis.

Amen.

Quod

*Mt. 7, 15-21 (evangelium dominicae VII. post Pentec.). DuRAND 87 : alia in dominica LX. post Pentec. — UrRECHT 62 et PARIS 733, f? 146V147! : dominica VII. post Pentec. — PARIS 734, F9 1477 : dominica VI. post Pentec. — Paris 961, f? 35 et 13315, fo 187 : dominica VII. post octav. Penfec. : a. vos]nos PARIS 734 a falsitate] falsitatem hominum] ozz. UrRECHT ; spititum PARIS 733 discernere ... malum] inter bonum et malum discernere DURAND b. caritatis ... proximum] ut digni efficiamini sanctorum coetibus interesse c. Quo . Sed] Quo, non ei verbis tantum placeatis DuRAND, Urrecur ; Sic enim ei placeatis PARIS 724 taliter adimpleatis] adimplentes DURAND, UTRECHT, PARIS 733, 961 et 13315 ; cumque PARIS 734 ut] ozz. pervenire] permanere PARIS 733:

2060.

GELL. 2031 : Benedictio in IV? dominico post Pentecosten. a. Vineam ex Aegypto propagatam [rege Deus] dextera tua, ne malus vindemiator falcifera manu amputet, simul et perdat. [Amen]. b. Non conculcet botros tuos astutia sua, neque disperdat novella in Golgotharum rupe plantata. [Amen]. c. Pro qua Dominus Iesus Christus percussus est in [latere] lancea, et emanavit simul sanguis et aqua. [Amen]. Quod ipse praestare dignetur. *a.-b. Ps. 79, 9-17

€. Io. 19, 34.

C., f? 38 (n° 89) ; CAHORS 1067 (dozzinica VII. post Pentec.) ; F II 601-603 (CXVII : item alia benedictio dominicalis) ; RoDA 123 (dominica II. post Pentec.) : a. tege Deus]

F II; Domine defende C. ; om. RopA

tua] add. sanctifica RopA

falcifera]

eam falce C.; falce ferrea. F II manu] manuque seta C. perdat] perdet F II b. in] ozz. F II Golgotharum] Golgothana C. tupe] rube F II Amen] oz. Ropa c. Pro qua] Ubi C. aqua] add. ad ittiganda vineae suae germina C.

2061.

GELL. 2021 : In Ia dom. post clausum Paschae benedictio.

BENEDICTIONES,

2061-2064

839

a. Vitam suam vobis Dominus tribuat, qui mortem vestram suscepit et perdidit. [Amen]. b. Ille vos renovet a vestustate peccati, qui pro vobis dignatus est crucifigi. [Amen]. c. Ipse vos ad caelestia suscitet, qui pro vobis inferos penetravit. [Amen]. B., fo 108-109! (n° 14P) ; C. fo 30V (n° 68) et Canons f? roit : domtinica Ia post octavam Paschae ; F 1 58-60 (Xb ; alibi 13b) ; F. 61 et GELL. 1985b (benedictio dominicacalis) ; RopA 66 (in dominica II. post octav. Paschae) ; S. GENEV 57 (dominica IV. post octav. Paschae) ; WEING. 2 (f9 96v : feria II. Paschae) : a. suam vobis] vobis aeternam WEING. mortem vestram] nostram S. GENEV. ; suam pto vobis in cruce posue-

rat WEING. WEING.

suscepit] add. et ut Deus S. GENEv. b. vobis] nobis Canons ;RopA

suscepit et perdidit] ozz.

c. ad caelestia] oz.

C. ; WEING.

suscitet] sublevate velit S. GENEv. suscitet .. penetravit] suscitet de vitiorum sepulcris, qui hac sollemnitate liber surrexit a mortuis WEING. Quod ipse ptaestare dignetur ...

Cfr n° 141 : Benedicat fe Deus Pater ... penetravit : B. 108V-109* : benedictio episcopalis : La présente bénédiction (Vz/azz suam ...) y figure comme les trois derniers membres de celle du n° 141.

2062.

CANT. 72, 4: Alia benedictio ad matutinum. a. Vivificet vos vita spirituali, qui ad huius perduxit principium diei. [Amen]. b. Ut nocturnis expiati sordibus, prompta devotione divinis Deo insistatis laudibus. Amen. c. Sicque Deo digni habeamini, ut hic vita felici, et in aeter-

na cum ipso vivere mereamini. Âmen. dignetur.

Quod ipse praestare

2063.

Lo. 311 : Benedictio in alia missa singulari. à. Vota huius famuli tui, Domine, propitiatus attende, et

benedictionis tuae gratiam auge. [Amen].

b. Ad orationes eius accomoda aurem, et tuam in omnibus

: faciat voluntatem. Amen. .c. Et praesta, ut benedictionem, quam in tuo nomine expetet, te in omnibus largiente, perfrui aeternam vitam acquirat. Amen. Per tuam magnam [misericordiam...]. 20064.

LMS. 1442 (Suppl) : Benedictio in XVo dominico de Quotidiano.

840

BENEDICTIONES, 2064-2067

a. Vota huius oblationis nostraque sacrificia tu, Domine,

clemens suscipe ; orationes nostras exaudi et omnia peccata dimitte. Amen. b. Aufer a nobis omnia mala quae gessimus, et tribue veniam quam a te deposcimus. Amen. c. Da veniam peccantibus, et libera de profundo quos redemisti sanguine pretioso. Amen. Mis. Mix. 994 (zzissa votiva singularis) ; Lo. 318 (alia missa pluralis) : a. huius ... suscipe] vestra atque sactificia clementis Dei gratiam (gratia Lo.) benigne (in bono Lo.) suscipiant (suscipiat Lo.). Amen nosttas exaudi] vestras exaudiat et omnia] ozz. Mas. Mix., sed add. vestta (cum Lo.) dimitte] dimittat b. Aufet a nobis] Auferat a vobis gessimus] gessistis tribue veniam] tribuat gratiam a te deposcimus] ab eo deposcitis c. 07. Ipse Dominus et misericots, qui in Trinitate unus Deus glotiatur in saecula saeculorum Lo. ; Per misericotdiam ipsius Dei nostri ... Mrs. Mix.

2065.

Lo. 318 : Benedictio in alia missa plurali. Vota vestra atque sacrificia clementis Dei ... ab eo deposcitis. Mis. Mix. 994 : #issa votiva singularis. Cfr n° 2064 : Vota buius oblationis nostraque sacrificia … : LMS. 1442 (Suppl) : Benedictio in X V9 dominico de Quotidiano.

2066.

Lo. 315 : Benedictio in missa votiva plurali.

a. Votum vestrum Dominus clementer intendat, et peccata dimittat. Amen. b. Quae optatis attribuat, et quae pavescitis procul repellat. Amen. c. Ut cum universitate fidelium vovendo et reddendo Deo sacrificium laudis, ad fructum iustitiae pervenire possitis. Amen. Ipso auxiliante Deo nostro,

qui cum

Deo

Patre et

jio Spiritu unus Deus gloriatur in saecula saeculorum. men. *c. Cfr Ps. 49, 14 et 106, 22.

Ropa 175 : alia benedictio in quotidianis diebus : c. univetsitate] sinceritate ( ?) et] ozz. Ipso auxiliante ...] Quod ipse praestare dignetur.

2067.

ADELELME 79 : Feriae VIae hebdomadae IVae Quadragesimae benedictio.

BENEDICTIONES, 2067

841

a. Zelo sui amoris Dominus corda vestra ignescat, et quidquid pravitatis interius latet exurat. Amen. b. Quique vera humanitate Lazarum flevit et Deitatis potentia ab inferis revocavit, dono suae benedictionis tribuat vobis incrementa salutis. Amen. c. Detque nobis erga nos mala quae gessimus fremere, quatenus felici parsimonia a morte animae mereamur resurgere. Amen. Quod ipse praestare. *To. 11, 1-45 (evangelium diei).

BENEDICTIONES,

842

2068-2070

APPENDIX. Benedictiones sollemnes novi missalis romani. 2068.

MR. ro : Per annum, Ia benedictio. a. Benedicat vobis Dominus, et custodiat vos. R. Amen. b. Illuminet faciem suam super vos, et misereatur vestri. R. Amen. c. Convertat vultum suum ad vos, et donet vobis suam

pacem. R. Amen.

=

Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. * Nu. 6, 24-26.

Cfr n? 159 : O. 313, 2.

2069.

MR. 20 : In celebrationibus pro defunctis benedictio. a. Benedicat vos Deus totius consolationis, qui hominem ineffabili bonitate creavit, et in resurrectione Unigeniti sui spem credentibus resurgendi concessit. À. Amen. b. Nobis, qui vivimus, veniam tribuat pro peccatis, et omnibus defunctis locum concedat lucis et pacis. R. Amen. c. Ut omnes cum Christo sine fine feliciter vivamus, quem resurrexisse a mortuis veraciter credimus. À. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. *a. Deus ... consolationis] 2 Cot. 1, 3.

2070. MR. 8 : In Ascensione Domini benedictio.

a. Benedicat vos omnipotens Deus, cuius Unigenitus hodierna die caelorum alta penetravit, et vobis, ubi est ipse, ascen-

dendi aditum reseravit. R. Amen. b. Concedat ut, sicut Christus post resurrectionem suam visus est discipulis manifestus, ita vobis in iudicium veniens appareat pro aeternitate placatus. R. Amen. c. Et qui eum consedere Patri in sua creditis maiestate, ipsum usque in finem saeculi vobiscum permanere secundum eius promissionem laeti valeatis experire. R. Amen.

BENEDICTIONES,

2070-2072

843

Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiritus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. Cfr n? 281 : O. 309, 2 : a. est ipse] ille est reseravit] dat] add. propitius Christus] oz. pro aeternitate] 07. usque ... petmanere] vobiscum manere usque in suam laeti valeatis expetire] sentiatis. Quod ipse]

patefecit

b. Concevideatur c. ipsum] finem saeculi eius] add.

2071. MR. 7 : In Vigilia paschali et die Paschae benedictio.

a. Benedicat vos omnipotens Deus, hodierna interveniente sollemnitate paschali, et ab omni miseratus defendat incursione peccati. À. Amen. b. Et qui ad aeternam vitam in Unigeniti sui resurrectione vos reparat, vos praemiis immortalitatis adimpleat. R. Amen. c. Et qui, expletis passionis dominicae diebus, paschalis festi gaudia celebratis, ad ea festa, quae laetitiis peraguntur aeternis, ipso opitulante, exsultantibus animis veniatis. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, 4- et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. À. Amen. Cfr n° 292 : O. 508, 1 ; R. 250, 3 : a. sollemnitate paschali] paschali sollemnitate

defendat ... peccati] dignetur defendere pravitate b. vos ... adimpleat] in ipsius adventu immortalitatis vos gaudiis vestiat c. expletis] add. ieiuniorum sive

laetitiis ... aeternis] non sunt annua sed continua

Quod ...] add.

2072. Mn. 16 : De sanctis Petro et Paulo benedictio.

a. Benedicat vos omnipotens Deus, qui in beati Petri confessione vos saluberrima stabilivit, et per eam in Ecclesiae soliditate fidei fundavit. R. Amen. b. Et quos beati Pauli instruxit indefessa praedicatione, suo semper exemplo doceat Christo fratres lucrifacere. R. Amen. c. Ut Petrus clave, Paulus verbo, ope intercessionis uterque, in illam patriam nos certent inducere, ad quam meruerunt illi, alter cruce, alter gladio, feliciter pervenire. À. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. *g. Cfr Cor. 129, 6

c. Petrus clave] cfr Mt. 16, 13-19.

confessione ... in beati] vos beati Cfr n? 193 : O. 310, 3 : a. vos] vobis ecclesiae ... fundavit] ecclesiasticae fidei fundavit eam] saluberrima confessione suo ... luctifacere] sua b. instruxit indefessa] sanctissima instruxit soliditate

844

BENEDICTIONES,

2072-2075

ODS-. vetbo] sermone c. Ut] Quatenus tueatur gratissima defensione patriam ... inducere] vos certent in] ad uterque] uttique intercessione patriam introducere metuetunt] ozz. feliciter] hodierna die Quod ipse …] add.

2073.

MR. p. 765 : Benedictio in fine Missae professionis religiosorum perpetuae. a. Deus, bonarum inspirator voluntatum, vestra foveat consilia cordaque roboret, ut, quae promisistis, perseveranti servetis fide. R. Amen. b. Ipse concedat vobis, ut arctam viam, quam elegistis, in

gaudio Christi percurratis, onera fratrum cum exsultatione portantes. À. Amen. c. Caritas Dei ex vobis familiam efficiat in nomine Domini congregatam, quae Christi amoris reddat imaginem. À. Amen. Et vos omnes, qui his sacris adestis, benedicat omnipotens Deus, Pater, et Filius,

+ et Spiritus Sanctus. R. Amen.

2074. MR. 19 : In Dedicatione ecclesiae benedictio. a. Deus, Dominus

caeli et terrae, qui vos hodie ad huius

domus dedicationem (dedicationis memoriam) voluit adunare, ipse vos caelesti benedictione faciat abundare. R. Amen. b. Concedatque vobis fieri templum suum et habitaculum Spiritus Sancti, qui omnes filios dispersos voluit in Filio suo congregari. R. Amen. c. Quatenus feliciter emundati, habitatorem Deum in vobismetipsis possitis habere, et aeternae beatitudinis hereditatem cum omnibus Sanctis possidere. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. TIC

AT Cor CroetRom:

8 22

1C0R. 2002.

Cfr n° 1681 : S. GALL 882 : a. Deus ... tettae] Omnipotens Deus hodie] hodierna die huius domus] istius aulae dedicationis memoriam] oz. voluit] dignatus est faciat abundare] dignetur locupletate b. omnes -. congregati] proprium Filium suum Dominum nostrum Iesum Christum pro vobis elegit immolari c. feliciter] mente et cotpote emundati] purificati vobismetipsis] add. sempet omnibus] oz. sanctis] add. et electis possidete] add. valeatis Quod ipse ...] add.

2075. MR. 3 : Initio anni, benedictio.

BENEDICTIONES,

2075-2077

845

a. Deus, fons et origo totius benedictionis, gratiam vobis concedat, benedictionis suae largitatem infundat, atque per totum annum vos salvos et incolumes protegat. R. Amen. 6. Custodiat fidei vobis integritatem, tribuat spei longanimitatem, perseverantem usque ad finem cum sancta patientia caritatem. R. Amen. c. Dies et actus vestros in sua pace disponat, preces hic et ubique exaudiat, et ad vitam aeternam feliciter vos perducat. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. *a.-b. Cfr n° 703( forme abrégée de HUESCA. 54, etc.) : a. totius] ozz. gratiam ... protegat] vos in hac domo congregatos pro anniversario festo suae dedicationis omni repleat intellectu sactae eruditionis b. Custodiat] add. in vobis vobis] 072. tribuat] ozz. ad] in c. Dies ... disponat] Con. 1, 22 (canon missae).

2076. MR. 18 : De omnibus Sanctis benedictio. a. Deus,

gloria

et exsultatio

Sanctorum,

benedicat

vos

benedictione perpetua, qui vobis hodierna tribuit celebrare sollemnia. À. Amen. b. Eorum intercessione a praesentibus malis liberati, et exemplis sanctae conversationis instructi, in servitio Dei fratrumque inveniamini semper intenti. R. Amen. c. Quatenus cum iis omnibus valeatis illius patriae possidere vos gaudia, in qua filios suos supernis coniungi civibus in pace perpetua sancta laetatur Ecclesia. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. 2077. MR. 2 : In Nativitate Domini benedictio.

a. Deus infinitae bonitatis, qui incarnatione Filii sui mundi tenebras effugavit, et eius gloriosa nativitate hanc noctem (diem) sacratissimam illustravit, effuget a vobis tenebras vitiorum,

et irradiet corda vestra luce virtutum.

À. Amen.

" b.Quique eius salutiferae nativitatis gaudium magnum pastoribus ab Angelo voluit nuntiari, ipse mentes vestras suo gaudio impleat, et vos Evangelii sui nuntios efficiat. R. Amen. c. Et, qui per eius incarnationem terrena caelestibus sociavit, dono vos suae pacis et bonae repleat voluntatis, et vos faciat Ecclesiae consortes esse caelestis. R. Amen.

Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. À. Amen.

846

BENEDICTIONES,

*b. Cfr Lc. 2, 1-14 (evang. festi) 700.

2077-2079

c. tertena ... sociavit] cfr LMS. 393, 635 et

diem] om. Cfr n° 1643 : O. 302, 1 : a. Deus ... bonitatis] Omnipotens Deus mentes ... efficiat] b. sactatissimae] salutiferae illustravit] irradiavit super vos gratissimum benedictionis suae imbrem infundat, atque ipso pastore c. dono ... caelestis] vos ad aeternorum gaudiorum pascua aeterna perducat internae pacis et bonae voluntatis vos nectare repleat, et caelestis militiae consortes descendat ... semper] et pax Domini sit sempet efficiat. Amen. Quod ipse ... vobiscum.

2078. MR. p. 745 : Benedictio in fine Missae pro sponsis. a. Deus Pater aeternus in mutuo vos servet amore concor-

des, ut pax Christi habitet in vobis, et in domo vestra iugiter maneat. R. Amen. b. Benedictionem

habeatis in filiis, ab amicis solacium,

et

veram cum omnibus pacem. À. Amen. c. Caritatis Dei testes sitis in mundo,

ut, quos afflicti et

egeni benignos invenerint, in aeterna Dei tabernacula vos grati aliquando recipiant. À. Amen. Et vos omnes, qui hic simul adestis, benedicat omnipotens Deus, Pater, et Filius,

+ et Spiritus Sanctus. À. Amen.

2079. MR. 9 : De Spiritu Sancto benedictio. a. Deus, Pater luminum, qui (hodierna die) discipulorum mentes Spiritus Paracliti infusione dignatus est illustrare, sua vos faciat benedictione gaudere, et perpetuo donis eiusdem Spiritus abundare. À. Amen. b. Ignis ille, qui super discipulos mirandus apparuit, corda vestra ab omni malo potenter expurget, et sui luminis claritate perlustret. R. Amen. c. Quique dignatus est in unius fidei confessione diversitatem adunare linguarum, in eadem fide perseverare vos faciat, et per illam a spe ad speciem pervenire concedat. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. *Cfr Act. 2, 1-11 (epist. diei)

a. Pater luminum] Iac. 1, 17.

Cfr n? 948 : O. 309, 4 : a. Patet luminum] oz. gaudere] repleti perpetuo] oz. abundare] exuberare b. mirandus] ozz. cotda ... clatitate] peccatorum vestrorum sordes exputget, et sui luminis infusione cotda vestra e illam] hanc concedat] oz. Quod ipse] add.

BENEDICTIONES,

2080-2082

847

2080.

MR. 5 : De Passione Domini benedictio. a. Deus, Pater misericordiarum, qui Unigeniti sui passione tribuit vobis caritatis exemplum, praestet ut, per servitium Dei et hominum, percipiatis suae benedictionis ineffabile donum. À. Amen. b. Ut ab eo sempiternae vitae munus obtineatis, per cuius temporalem mortem, aeternam vos evadere creditis. À. Amen. c. Quatenus, cuius humilitatis sequimini documenta, eius resurrectionis possideatis consortia. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. FCACOR

73 RENE 20 etc,

a. Patet misericordiarum] 2 Cot. 1, 3.

Cfr n° 1671 : O. 307, 1 ; R. 249, 4 : a. Deus ... misericordiatum] Omnipotens Deus caritatis] humilitatis ptaestet ... petcipiatis] concedat vobis per eundem humilitatem percipere b. et c. sont intervertis b. Ut] Quo obtineatis] petcipiatis c. Ipsius resurrectionis percipiatis consortia, cuius patientiae veneramini documenta Quod ipse ...] «da.

2081.

MR. p. 749 : Benedictio in fine Missae pro sponsis. a. Deus Pater omnipotens gaudium suum vobis concedat et in filiis vos benedicat. R. Amen. b. Unigenitus Dei Filius in prosperis et adversis vobis miseratus assistat. R. Amen. c. Spiritus Dei Sanctus caritatem suam in corda vestra semper effundat. R. Amen. Et vos omnes, qui hic simul adestis, benedicat omnipotens Deus, Pater, et Filius, + et Spiritus Sanctus. À. Amen. 2082.

MR. 15 : De beata Maria Virgine benedictio. a. Deus, qui per beatae Mariae Virginis partum genus humanum sua voluit benignitate redimere, sua vos dignetur benedictione ditare. R. Amen. b. Eiusque semper et ubique patrocinia sentiatis, per quam auctorem vitae suscipere meruistis. R. Amen. c. Et qui ad eius celebrandam sollemnitatem hodierna die devotis mentibus convenistis, spiritalium gaudiorum caelestiumque praemiorum vobiscum munera reportetis. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiritus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen.

848

BENEDICTIONES, 2082-2085

*a. Cfr COR. 9, 3 (natalis Domini)

b. Cfr COR.

14, 1 (/n octava)

— c. Cfr

199/229: T/MS::1059€, et 49 235b: (0307: 25 R 250. Cfr n° 1053 : O. 310, 4; R. 252, 2 : a. sua ... benignitate] dignatus est ditare] locupletare b. pet quam] ex cuius intemerato utero c. caelestiumque] et aeternotum Quod ipse ...] add.

2083.

MR. 6 : Tempore paschali benedictio. a. Deus, qui per resurrectionem Unigeniti sui dignatus est vobis bonum redemptionis adoptionisque conferre, sua benedictione vos tribuat congaudere. R. Amen. b. Et quo redimente percepistis donum perpetuae libertatis, eo largiente hereditatis aeternae consortes effici valeatis. R. Amen. c. Et cui resurrexistis in baptismate iam credendo, adiungi mereamini in patria caelesti nunc recte vivendo. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. À. Amen. *Comparez COR. 93, 4 sancti).

c. Bt cui resurrexistis] cfr Colos. 3, 1-4 (epist. sabbati

Cfr s? 1070 : O. 308, 4 : a. dignatus est vobis] vobis contulit et adoptionisque conferre] et decus adoptionis suae sua ... congaudete] vobis conferat praemia benedictionis b. effici valeatis] efficiamini consurrexistis iam] oz. patria caelesti] caelesti bene Quod ipse ...] add.

c. cui tesurrexistis] qui regione nunc fecte]

2084.

Mn.4:In

Epiphania Domini benedictio.

a. Deus, qui vos de tenebris vocavit in admirabile lumen

suum, suam vobis benedictionem benignus infundat, et corda vestra fide, spe et caritate stabiliat. À. Amen. b. Et quia Christum sequimini confidenter, qui hodie mundo apparuit lux relucens in tenebris, faciat et vos lucem esse fratribus vestris. R. Amen. c. Quatenus, peregrinatione peracta, perveniatis ad eum, quem magi stella praevia quaesierunt, et gaudio magno, lucem de luce, Christum Dominum invenerunt. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen.

*2. qui ... suum] 1 Pett. 2, 9 b. hodie ... appatuit] rére ant. de la féte aux vépres et Laudes c. Cfr Mt. 2, 1-12 (evang. festi) lucem de luce] cfr ant. du

3ème jour dans l'octave.

2085.

Mn. 17 : De Apostolis benedictio.

BENEDICTIONES,

2085-2087

849

, 4. Deus, qui vos in apostolicis tribuit consistere fundamentis, benedicere vobis dignetur beatorum Apostolorum N. et N. (beati Apostoli N.) meritis intercedentibus gloriosis. R. Amen. b. Et apostolicis praesidiis vos pro cunctis faciat testes veritatis, qui vos eorum munerari documentis voluit et exemplis. R. Amen. c. Ut eorum intercessione ad aeternae patriae hereditatem pervenire possitis, per quorum doctrinam fidei firmitatem possidetis. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiritus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. *a. Cfr V. 1083 et Con. 185, 5 ; Eph. 2, 20 €. Cfr COR. 93, 4. ï

DIT G7 CORT 29, 7 CECTO2P ET 1

Cfr n? 1203 : O. 311, 4 : a. glotiosis] oz. b. Bt ... vetitatis] Defendatque vos a cunctis adversis apostolicis praesidiis eotum] add. voluit ofnari et documentis ... exemplis] exemplis et documentis c. Ut ... intercessione] Quo per eorum intercessionem perveniatis petvenire possitis] ozz. fidei ... possidetis] tenetis fidei integritatem Quod ipse praestare ...] add.

2086.

Mn. p. 767 : Benedictio in fine Missae professionis perpetuae religiosorum. a. Deus, sancti consili inspirator et effector, sua vos constanter tueatur gratia, ut vestrae vocationis munera fideli animo persolvatis. R. Amen. b. Ipse divinae vos faciat caritatis apud omnes gentes testimonium et signum. À. Amen. c. Et vincula, quibus Christo vos nexuit in terris, in caelis

benignus perennet. R. Amen. Et vos omnes, qui his sacris adestis, benedicat omnipotens Deus, Pater, et Filius, + et Spiritus Sanctus. À. Amen.

2087.

MR. 13 : Per annum, IVa benedictio.

a. Deus totius consolationis dies vestros in sua pace disponat, et suae vobis benedictionis dona concedat. À. Amen.

b. Ab omni semper perturbatione vos liberet, et corda vestra in suo amore confirmet. À. Amen. c. Quatenus donis spei, fidei et caritatis divites, et praesentem vitam transigatis in opere efficaces, et possitis ad aeternam pervenire felices. R. Amen.

Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. À. Amen.

850

BENEDICTIONES, 2087-2090

*Cfr Con. 202, 55 (orationes cotidianae) a. Deus ... consolationis] 2 Cot. 1, 3 Dies ... disponat] cfr Cor. 1, 22 (canon missue).

Cfr n° 1563 : O. 315, 3 : a. Deus ... consolationis] Omnipotens Deus b. omni … vos] omnibus vos perturbationibus et ... confirmet] et mentes vesttas in suae vobis pacis tranquillitate consolidet c. donis] ozz. divites] gemmis ornati in ... felices] illaesi, et ad aetetnam perveniatis secuti. Amen. Quod ipse praestare.

2088. MR. p. 753 : Benedictio in fine Missae pro sponsis. a. Dominus Iesus, qui nuptiis in Cana adesse dignatus est, vobis et propinquis vestris benedictionem suam largiatur. R. Amen. b. Ipse, qui Ecclesiam dilexit in finem, amorem suum in corda vestra indesinenter effundat. R. Amen. c. Det vobis Dominus ut, eius resurrectionis fidem testantes,

beatam spem exspectetis in gaudio. R. Amen. Et vos omnes, qui hic simul adestis, benedicat omnipotens Deus, Pater, et Filius, *z. Cfr Io. 2, 1-11

+ et Spiritus Sanctus. À. Amen.

b. Cfr Eph. 5, 22-23 (epist. missae) — c. Cfr Tit. 2, 13.

2089. MR. 12 : Per annum, IIIa benedictio.

a. Omnipotens Deus sua vos clementia benedicat, et sensum in vobis sapientiae salutaris infundat. R. Amen. b. Fidei documentis vos semper enutriat, et in sanctis operibus, ut perseveretis, efficiat. R. Amen. c. Gressus vestros ad se convertat, et viam vobis pacis et caritatis ostendat. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. *Cfr n° 1927 et 1930 : LMS.

545 ; Moz. Ps. 362.

Cfr n° 1696 : O. 313, 3 ; R. 254, 2 : b. Fidei ... semper] Catholicae fidei vos documentis ut ... efficiat] persevetabiles reddat c. ad se] ab errore ostendat] add. Quod ipse praestare.

2090. MR. 14 : Per annum, Va benedictio.

4. Omnipotens Deus universa a vobis adversa semper excludat, et suae super vos benedictionis dona propitiatus infundat. R. Amen.

BENEDICTIONES, 2090-2092

851

b. Corda vestra efficiat divinis intenta eloquiis, ut repleri

possint gaudiis sempiternis. R. Amen. c. Quatenus, quae bona et recta intellegentes, viam mandatorum Dei inveniamini semper currentes, et civium supernorum efficiamini coheredes. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiritus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen. *a. Cfr Con. 202, 28

b.-c. Cfr Cor. 202, 25 (otationes cotidianae).

Cfr n° 1703 : O. 315, 2 : a. sempet] om. b. divinis ... gaudiis] sactis intenta doctrinis, quo possint repleri beneficiis c. quae ... et tecta] exsequenda intellegentes] a4Z. et intellecta exsequentes viam ... spitituum] et intet adversa mundi inveniami indemnes, et beatorum spirituum coheredes] add. Quod ipse ptaestate.

2091. MR. 1 : Zn Adventu benedictro.

a. Omnipotens et misericors Deus, cuius Unigeniti adventum et praeteritum creditis, et futurum exspectatis, eiusdem adventus vos illustratione sanctificet et sua benedictione locupletet. R. Amen. b. In praesentis vitae stadio reddat vos in fide stabiles, spe gaudentes, et in caritate efficaces. R. Amen. c. Ut, qui de adventu Redemptoris nostri secundum carnem

devota mente laetamini, in secundo, cum in maiestate

sua venerit, praemiis aeternae vitae ditemini. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. À. Amen. *g.-b. Cfr n° 1544 : O. 311, 2 ; R. 252, 3 : a. et misericors] oz. reddat ... efficaces] vos ab omni adversitate defendat, et se vobis in iudicio placabilem ostendat LC 19172264. (0): 0315.5.

2092. MR. p. 759 : Benedictio in fine Missae in die consecrationis virginum. a. Omnipotens Pater, beatae virginitatis propositum quod

pectoribus vestris infudit, sua protectione inviolatum custo-

diat. R. Amen. b. Dominus lesus, qui sacrarum virginum corda sponsali

sibi foedere iungit, mentes vestras divini seminis verbo fecun-

det. R. Amen. c. Spiritus Sanctus, qui supervenit in Virginem quique corda vestra hodie suo sacravit illapsu, ad Dei Ecclesiaeque servitium vos vehementer accendat. R. Amen.

852

BENEDICTIONES,

2092-2093

Et vos omnes, qui his sacris adestis, benedicat omnipotens Deus, Pater, et Filius, + et Spiritus Sanctus. À. Amen.

2093. MR. 11 : Per annum, IIa benedictio, Pax Dei, quae exsuperat omnem

sensum,

custodiat corda

vestra et intellegentias vestras in scientia et caritate Dei, et Fili sui, Domini nostri Iesu Christi. R. Amen. Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, + et Spiri-

tus Sancti, descendat super vos et maneat semper. R. Amen.

*Phil. 4, 7.

——————MÀ——ÀÀÀ Imprimé par les Usines Brepols, S.A. — Turnhout (Belgique) Printed in Belgium

D/1971/0095/17

P

RAR NE, PU

5

É

bor DE

et

quur

et

> uper

MUN «d dI ipd qu ES.

Us Ma wA

S

Lire

ea

opo Drs oa fe fact

f

pon

doe sous;

lot Ape

epos.

ici

AT. zd o

Festi-

s

* o

HMM Mes C i An

-

—-

*. o Pede uas t

In

cd

contv its

ieu

WA

"Tata. e Fus, 4 55

E! B

GR giat

a

vut dtc me inedia at caritate.dj V

e tis Stp

cb

oai m ilo

le Dacia fenem Heini Meere

LE

NM

n

us

E

uA

XN

Nx

x a

rM pU

qe Iis

Ye

EM

nM

Sin LGON j ror

ca

LE zm

Catholic

BR

Church.

Liturgy

and

ritual.

Corpus benedictionum pontificalium.

60

cho v.162A

Édité

avec une étude, un index scripturaire et liturgique et un index verborum par Dom Edmond Turnholti, Brepols Editores (Eugène) Moeller.

Pontifileii,

19Tl-

(Corpus 25cm. v. Latina, 162, 162A Texts French.

226158

in Latin,

with

Christianorum. introd.

and

Series notes

in