Zomi Khuavak. Bu Nihna

  • Author / Uploaded
  • coll.

Citation preview

Zomi Khuavak

2 Bu Nihna

Lai Siangtho bulphuh-a laisim leh laigelh hilhna Laibu

Hih a nuai-a aw-malte thei-in a sim theihna dingun a sinte hilh in. Ensak kikkik in. ak ek ik uk awk

al el al ul awl

am em im um om

an en in un awn

at et it ut ot

ap

ah dah gah hah kah khah lah mah nah pah phah sah tah thah

eh deh geh heh keh kheh leh meh neh peh pheh seh teh theh

ih dih gih hih kih khih

oh

uh duh guh huh kuh khuh luh muh nuh

awh dawh gawh hawh kawh khawh lawh mawh nawh pawh

nih pih phih sih

hoh khoh loh moh noh

toh thoh

phuh suh tuh

ip up op

sawh tawh thawh

KHRISTIAN KHAT’ THUNGETNA Topa Jesuh aw, ka sungah hong omin n’ong uk ding ka ut hi. Topa aw, hong pai in la, ka lungsim hong uk in. Ka ngaihsutna hong uk in la, thutheihna leh kiniamkhiatna hong neisak in. Ka pum sungah hong om in la, ka ci hong damsak in. Nisim ka sepna leh ka nun’takna-ah hong om in la, ka sepna leh ka paunate-ah lam hong lak in. Topa Jesuh aw, ka sungah hong om in la, Ka deihna Ka ngaihsutna Ka nun’takna Ka lungsim Ka lungdamna Ka hin’na hong hi in. Topa Jesuh Khrih aw, hong pai in. Keimah-a kipan ka neih khempeuh hong tang in. Nangmah hong biasak tawntung in. Mi dangte tungah nangma’ thu hong gensak tawntung in. Nangma’ min suang-in k’ong ngen hi. Amen.

Sawltakte 16:31 “Topa Jesuh um in. Tua hi leh nang leh na innkuanpihte in hotkhiatna na ngah ding uh hi.” Hebru 9:14, 28 ...tawntung kha Siangtho hang-in Pasian tung-ah a cingtaak biak piakna dingin Khrih in a piak ama’ sisan in na tam seem khia zo zaw ding-a, a nungta Pasian’ na i sep theihna dingin bangmah-a kimang lo nasepna pan-in ama’ sisan in i lungsim hong siangsak ding hi. ...mi tampite’ mawhna a thuak dingin Khrih zong khat vei bek a kipia hi. A nih veina hong kilat ciangin mawhna thu tawh kisai nasem ding hi nawn lo-ih, lawp takin amah a ngak mite a honkhia ding ahi hi. Korin Masa 15:3-4 Kei tungah a hong kihilh a thupi pen note tungah ka hong gen sawn-a, tua in: Lai Siangtho sungah a kigelh mahbangin, eite’ mawhna taangding-in Khrih si-in, kivui-a, Lai Siangtho sungah a kigelh mahbangin a ni thum ni-in Pasian in hingkiksak hi. Topa’ Thungetna — Mattiu 6:9-13 Vantungah a om kate’ Pa aw, Na min siangtho hong kiphat ta hen. Na ukna hun hong tung hen la, vantungah Nangma’ deihna bangin a kigamtat mahbangin leitungah zong kigamta ta hen. Tu ni-a ka neek ding uh an hong pia in. Mi dangte’ hong mawhna ka maisak uh mahbangin kote’ mawhna zong hong maisak ta in. Ze-etna haksa hong thuaksak kei in la, A Gilopa’ kiang pan hong honkhia in.

HEHPIHNA TAWH HONG ZASAK UN Hih laibu a zangte in na muhna zia uh leh na phawk thak uh thute hong za sak un. Na muhna zia uh leh ngaihsut piakhuai na sakte uh hong gen un. Hih laibu a zangte tung panin thu zak ding ka na lam-en uh hi. A nuai-a kilak mun-ah hong za sak un.

Laimal Bulpite a A b B c C d D e E g G h H i I j J

Pasian in a Tapa khat bek a piak dongin leitung mite a it hi. Tua Tapa a um mi khempeuhte in kisia lo-a nun’tak tawntungna a ngah nading ahi hi. Johan 3:16

k K l L m M n N ng Ng o O

Hih laibute a kingahna mun:

p P r R s S t T u U v V w W z Z

Zomi Khuavak Laigelhte:

Rev. Pau Cin Thang Rev. Dam Suan Mung Pa Tg. Thual Khen Kham Pa Tg. Nang Lian Thang leh a-dangte

Limsuai-pa: Pa Tg. Kham Khan Suan Sinna 24-60 Bu Khatna sung-a laimal kizangte: 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36.

th g eh ph awh nn lh ii oh A Tuat Bawl Mawh

37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49.

Tuiciin Jesuh Suahna 1 Jesuh Suahna 2 Baptaiz Jesuh’n damsak Kisikkik Lazarus Jesuh Singlamteh 1 Singlamteh 2 Thawhkikna 1 Thawhkikna 2 Vantungah

50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60.

Kha Siangtho 1 Kha Siangtho 2 Thupiak sawmte Stefen Filip Dorkas Sawl Kornelias Hong Paikik Inn 1 Inn 2

Tedim Chin, Copyright © Literacy International, 1991, All Rights Reserved.

Literacy International 1800 S. Jackson Avenue Tulsa OK 74107, U.S.A.

Sinna 24

( th )

thau

tha

tha

tha

tha

tha

thung-ip

thung

thu

thung

thu

thu

1

2

thau

tha

tha

thau

thung-ip thung thu 4

3

a tha

u thu

o tho

aw thaw

tha thu tho

5

tha ta ha tha

thu tu hu thu thung-ip

2

thu thung thung-ip

tho to ho tho

thaw taw haw thaw pua

thaw

thau

6

7

bawl baw baw

baw baw bawl

pua pu pu

pu pu pua

Keimah mah ah

ah mah Keimah

9

8

leitung tung ung

ung tung leitung

10

12

11

sak

ka

tung

sung tung

ki vak

thung khu

Thau ka lei hi. Thau ka pua hi. Lei-ah thau ka kiasak hi. Ka thau na kem in. Ka thau kisia hi. Thung-ip neu nga ka lei hi. Thung-ip sungah vaimim a om hi. Thung-ip tungah tu kei in. Tui sungah thung-ip ka kiasak hi. Jesu in khuavak hi. Jesu in leitung bawl hi. Jesu in mi bawl hi. Jesu in, “Keimah in leitung khuavak ka hi hi,” ci hi. Jesu beel in. Johan 8:12

bawl

leitung

Keimah 3

Sinna 25

(g)

1

gua

gu

gu

gu

gu

gu

gul

gu

u

gu

u

u

2

gua

gu

gu

gua

4

3

u gu

o go

a ga

aa gaa

gu go ga

5

gu tu lu gu

go to lo go gua

4

gu gu gul

gul gu gu

ga ta la ga

gaa taa laa gaa

gaa

lo

gul

6

7

lo

o

Pa Hau’

Hau’

o

lo

Hau’

Pa Hau’

8

9

khempeuh khem khem 10

khem khem khempeuh

thokik kik kik

kik kik thokik

12

11

gu

nun

ha

tu ta

tum kik

hi ci

Singkung tungah gul ka mu hi. Gul in mi a tu hi. Musane in gul si a tuah hi. Huan sungah gul ka mu hi. Gul hai lo hi. Na gua hing lo hi. Na gua a kangtum hi. Pa Hau’ gua si ta hi. Ka gua tawh tau lam in. Jesu si-in thokik hi. Jesu in sihna zo-in thokik hi. A thokik Jesu in Topa hi. A thokik Topa in mi khempeuh it hi. Jesu in, “Keimah in nun’takna ka hi hi,” ci hi. Johan 21:12-14

khempeuh

Pa Hau’

thokik 5

Sinna 26

( eh )

pateh

teh

eh

teh

eh

eh

singteh

teh

eh

teh

eh

eh

1

2

pateh teh eh

4

3

eh teh

o to

ee tee

i ti

teh to tee

5

teh geh theh teh

to go tho to pateh

6

eh teh singteh

singteh teh eh

eh teh pateh

tee gee thee tee

ti gi thi ti singteh

ti

leh

7

6

singlamteh lamteh teh

teh lamteh singlamteh

8

leh

eh

eh

leh

9

hong ong ong

ong ong hong

gum gu gu

11

12

10

gu gu gum

duh gum

ih eh

sa pa

su

ah

ka

Singteh tungah khuai a om hi. Tui sungah singteh ka kiasak hi. Singteh a keu ta hiam? Singteh khempeuh kangtum hi. Singteh hing hoih ka sa hi. Pateh keu ka lei hi. Beel sungah pateh ka huan hi. Pateh i kang hi. Pa Hau in pateh a duh hi. Jesu in singlamteh a pua hi. Jesu in singlamteh tung si-in thokik hi. Nang leh kei’ aadingin, Jesu si-in thokik hi. Jesu in nang leh kei hong it hi. Jesu in hong gum hi. Hong gum Jesu na it hiam? Johan 19:17-18

gum

singlamteh

hong

dingin 7

Sinna 27

( ph )

1

pheek

phee

phee

phee

phee

phee

vaphual

phual phu

vaphual

phu

2

pheek

phee

phee

pheek

vaphual phual phual

phual phual vaphual

4

3

ee eh aa phee phaa pheh

u phu

phee phaa pheh

5

phee phaa pheh gee gaa geh mee maa meh phee phaa pheh vaphual 8

phu

phu gu mu phu pheek

phu

pia

6

7

Zomite Zomi Zo

Zo Zomi Zomite

a pha thupha

thupha pha a 9

8

deih de de

de de deih

10

11

te de Je

pia pi pi

pi pi pia

12

va nga ang

al pha phu

Zomite in vaphual a it hi. Huan sungah vaphual neu nih ka mu hi. Vaphual in an a ne hi. Lo sungah vaphual a om hi. Vaphual a ihmu hi. Dial tungah vaphual lim a tuang hi. Pheek a kangtum hi. Nu Niang in pheek a lei hi. Pheek neu nga ka nei hi. Pheek tungah i ihmu hi. Thupha bawl ding Jesu in deih hi. Jesu in kei thupha hong pia hi. Thupha na deih leh Jesu kiang hong pai in. Pa Hau in Jesu a sang hi. Nu Niang in Jesu a sang hi. Johan 20:26-27

thupa

deih

Zomite 9

Sinna 28

( awh )

zawhngeu zawh

awh

zawh

awh

awh

lawh

awh

awh

lawh

awh

awh

1

2

zawhngeu zawh zawh

zawh zawh zawhngeu

lawh

awh

awh

lawh

4

3

awh zawh

ah zah

eh zeh

aw zaw

zawh zah zeh

5

zawh zah mawh mah nawh nah zawh zah lawh 10

zeh meh neh zeh

zaw maw naw zaw

tawh

zaw

zawhngeu

7

6

tawh

awh

awh

tawh

zusa zu zu

zu zu zusa

khawm khaw khaw

khaw khaw khawm

9

8

Pasian Pasi Pa 10

Pa Pasi Pasian

12

11

duh su zu

hong sing kung

tawh zawh lawh

Zawhngeu in zusa a duh hi. Zawhngeu in sa a ne hi. Zawhngeu neu ka mu hi. Singkung tungah zawhngeu a tu hi. Musane in zawhngeu si a ne hi. Lawh ka lei hi. Zawhngeu in sa a tuah hi. Lawh sungah bawng sa a om hi. Nu Niang in, “Ka lawh hong pia in,” a ci hi. Pa Hau in, “Na lawh tungah zawhngeu a tu ka mu hi,” a ci hi. Pasian in Jesu hong pia hi. Jesu in Pasian’ ta ahi hi. Jesu in Pasian tawh om khawm hi. Jesu in Pasian ahi hi. Jesu tawh om khawm in. Jesu tawh pai khawm in. Luka 3:21-22

Pasian

khawm

zusa 11

Sinna 29

( nn )

inn

i

i

inn

i

i

Teembaw Teem Tee Teembaw Tee

1

2

inn

i

i

inn

Teembaw Teem Tee

Tee Teem Teembaw 4

3

i ni

u nu

e ne

awh nawh

ni nu nee

5

ni hi li ni

nu hu lu nu inn

12

Tee

ne he le ne

nawh hawh lawh nawh Teembaw

nawh

gol

6

7

gol go go

go go gol

8

nuam nu nu

nu nu nuam

9

Teembaw baw aw

innkuan i inn inn i innkuan 10

12

11

inn hi ci

Teembaw Teembaw Teembaw

ih ni in

leh ah ha

Inn leh lo na nei hiam? Nu Niang in, “Inn ka nei kei hi,” ci hi. Pa Hau in, “Inn ka lei ding hi,” ci hi. Nu Niang in, “Inn hoih ka deih hi,” ci hi. Zomite in inn hoih a deih uh hi. Teembaw tungah ka tuang hi. Pa Hau in, “Teembaw ka nei hi,” ci hi. Nu Niang in, “Teembaw ka tuang ding hi,” ci hi. Teembaw a gol hi. Inn leh lo in Pasian’ thupha hi. Jesu in thupha hong pia nuam hi. Jesu kiang ka om nuam hi. Ka inn ah Jesu hong pai hi. Jesu in kei leh ka innkuan thupha hong pia hi. Paunak 10:22

uh

innkuan

nuam 13

Sinna 30

( lh )

siktukkilh

kilh

ilh

kilh

ilh

ilh

vasa

va

a

vasa

a

a

1

2

siktukkilh ilh kilh kilh ilh siktukkilh

4

3

i ki

a ka

o ko

u ku

ki ka ko

5

ki vi si

ka va sa

vasa 14

va va vasa

vasa va va

ko vo so

ku vu su

siktukkilh

ku

sak

6

7

sak sa sa

sa sa sak

hang ha ha

ha ha hang

9

8

khen en en

mawhna mawh mawh

en en khen

10

12

11

sa va na

mawh mawh mawhna

kilh tawh khe

om lo le

Vasa ka mu hi. Singkung tungah vasa neu nga ka mu hi. Vasa nih ka man hi. Vasa sa ka duh hi. Siktukkilh ka lei hi. Kuang sungah sek leh siktukkilh a om hi. Tui sungah siktukkilh ka kiasak hi. Na khut tawh na siktukkilh na len in. Sek tawh siktukkilh ka khen hi. I mawhna hang Jesu si hi. Mawhna in Jesu sisak hi. Mawhna nei lo mi om lo hi. Kei’ aading-in Jesu leitung hong pai hi. Ka mawhna hang Jesu si hi. Piter Masa 2:24

mawhna

hang

khen 15

Sinna 31

( ii )

sansiim

siim

iim

sansiim

iim

iim

niik

nii

ii

nii

ii

ii

1

2

iim siim sansiim

sansiim siim iim

4

3

i si

a sa

e se

u su

si sa se

5

si ni hi si

sa na ha sa niik

16

nii nii niik

niik nii nii

se ne he se

su nu hu su min

su

sansiim

6

7

min mi mi

mi mi min

sam am am

am am sam

9

8

tuute tuu tuu

tuu tuu tuute

10

that at at 12

11

ah nih mih

at at that

ho ih tawh

sung su san

Huan sungah sansiim ka mu hi. Sansiim a neu hi. Ui in sansiim a that hi. Lampi-ah sansiim a si hi. Pa Hau in sansiim a man hi. Nu Niang’ niik nih a kangtum hi. Nu Niang in niik nga a lei hi. Inn sungah niik a om hi. Na niik a hoih hi. Jesu in, “Keimah in a hoih tuucing ka hi hi,” ci hi. Jesu in a tuute a it hi. Jesu in a tuute a min tawh a sam hi. Jesu in nang hong sam hi. Jesu in ka min tawh hong sam hi. Late 23:1-6

tuute

sam

that 17

Sinna 32

( oh )

moh

oh

oh

oh

oh

oh

ni

i

i

i

i

i

1

2

moh

oh

ni

i

oh

moh

i

ni

4

3

oh moh

ah mah

eh meh

ih mih

moh noh hoh moh

mah nah hah mah

meh neh heh meh

mih nih hih mih

5

ni 18

moh

moh mah meh mih

leenggui

6

7

leenggui leeng lee

lee leeng leenggui

eite te e

e te eite

9

8

hiang hi hi

hi hi hiang

10

suak ak ak 12

11

si hi ih

ak ak suak

te Je le

su sa pa

Moh na duh hiam? Moh ka ne nuam hi. Moh nih ka lei hi. Pakan sungah moh om hi. Ui in moh a duh hi. Pasian in ni a bawl hi. Singkung in ni a deih hi. Ni suak ta hi. Ni a sa hi. Ni sa ka sa hi. Pasian in leenggui lo nei pa ahi hi. Jesu in, “Keimah leenggui ka hi hi,” a ci hi. Eite in leenggui hiang i hi hi. Jesu in eite’ aading-in a nun’takna pia hi. Jesu sungah i om hi. Johan 15:1-5

suak

eite

hiang 19

Sinna 33a

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

khat nih thum Ii nga guk sagih giat kua sawm/sawmkhat sawm-leh-khat sawm-leh-nih sawm-leh-thum sawm-leh-li sawm-leh-nga sawm-leh-guk sawm-leh-sagih sawm-leh-giat sawm-leh-kua

1,007 1,060 1,200 10,000 100,000 1,000,000 10,000,000 100,000,000 20

20 21 22 23 30 31 32 40 50 60 70 80 90 100 105 110 120 200 500 1,000

sawmnih sawmnih-leh-khat sawmnih-leh-nih sawmnih-leh-thum sawmthum sawmthum-leh-khat sawmthum-leh-nih sawmli sawmnga sawmguk sawmsagih sawmgiat sawmkua za/zakhat za-leh-nga za-leh-sawmkhat za-leh-sawmnih zanih zanga tul/tulkhat

tul-leh-sagih/tulkhat-leh-sagih tul-leh-sawmguk tuk-leh-zanih tulsawm/then/thenkhat sang/sangkhat awn/awn khat mak/makkhat khum/khumkhat

A Tuat A gawm:

Sinna 33b

2 + 2 = 4 (nih a gawmna nih, a ngah zah Ii)

Lahna:

2 +2 4

4 +5 9

9 +1 10

A dawh:

2 - 1 = 1 (nih a dawhna khat, a ngah zah khat)

Lahna:

2 -1 1

4 -2 2

12 -6 6

Hih a nuai-ate bangzah na ngah hiam? 5 7 8 2 8 5 7 +5 +2 +6 +2 +2 +3 +6 7 -2

10 -5

12 -6

9 -5

9 -8

7 -6

100 - 88

8 +4

6 +6

10 -7

A khan’sak: 2 x 3 = 6 (nih a khan’sakna thurn, a ngahzah, guk) Lahna:

2 x3 6

3 x4 12

4 x4 16

Hih a nuai-ate bangzah na ngah hiam? 5 6 5 6 7 7 10 x4 x4 x3 x3 x3 x4 x4

10 x5 21

Sinna 34a

Lawmte Kiangah Laikhak Gelh zia Mang Khan Thang No. 22, Kamhau Street Tedim, Chin State 03041 Myanmar 11 April 1991

Pau Cin Mung Zangnuai Veng Nahnuai Village Kalemyo Township 02091 Myanmar K’ong it Mung No aw, Jesu i Topa’ min tawh lai k’ong khak hi. Nang na dam hiam? Kei ka dam hi. Tedim lai sinna bulpi ka na sim kha-a ka lung a dam mahmah hi. Kei zong tu-in lai tawmtawm ka sim thei ta-a, zong ka at thei ta hi. A nungta Pasian in thupha hong pia ta hen. Hong it, Thang Pu Tg. Mang Khan Thang No. 22, Kamhau Street Tedim, Chin State 03041 Myanmar Tg. Pau Cin Mung Zangnuai Veng Nahnuai Village, Kalemyo Township 02091 Myanmar

22

1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789

Sinna 34b Pau Cin Mung Zangnuai Veng Nahnuai Village Kalemyo Township 02091 Myanmar 25 April 1991 Mang Khan Thang No. 22, Kamhau Street Tedim, Chin State 03041 Myanmar K’ong it Thang Pu aw, Jesu i Topa’ min tawh lai k’ong khak kik hi. N’ong lai khak ka ngah-a ka lungdam mahmah hi. Tedim lai sinna bulpi tungtawn-in hamphatna na neih man-in ka nuam mahmah hi. Mai lam-ah Pasian in thupha hong pia lai ta hen. Dam ni. Hong it, Mung No Tg. Pau Cin Mung Zangnuai Veng Nahnuai Village, Kalemyo Township 02091 Myanmar

1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789 1234567890123456789

Tg. Mang Khan Thang No. 22, Kamhau Street Tedim, Chin State 03041 Myanmar 23

bek cik dak geek huk kik khak lak mawk nek ngak paak pheek sek tok thak vak zuk ang bang dang gang hang kang khang lang mang nang

24

pang phang sang tang thang vang zang

beel cil dol gal hel kul khel lal mal nal ngal pawl phal seel tol thal vel zal

balh dulh gelh hilh kalh kholh malh ngilh pilh phalh silh tolh tholh valh zalh

eng beng deng heng keng kheng leng meng neng ngeng peng pheng seng teng theng veng

bem cim dam gim ham kum khem lam mim nam ngam pum pham siim tem tham vom zam

ong bong dong gong hong kong khong long mong nong ngong pong phong song tong thong vong zong

ung bung dung

kung khung lung mung nung pung phung sung tung thung vung zung

ban cin dan gun han kan khin len min nen ngen pan phun san tun than van zan ing bing ding ging hing king khing ling ming ning ping phing sing

zing

bup cip deep gup hap kap khop lup map nop ngap pap phop sep tawp thop zap

bit cit det giit hot kaat khut let mat nat nget pat phat sat tot that vet zat

awng bawng dawng gawng hawng kawng khawng lawng mawng nawng ngawng pawng phawng sawng tawng

zawng

Lai Siangtho Tomlaaknate Hilh Nading Lamlahnate (Sinna 35 pan 60) 1. Sinna 35 leh tua khit-a hong pai lai ding sinnate-ah, siapa in lim khat leh lim kammal nih-te’ kizopna pen a tom-in gentel ding hi. Tua ciangin siapa in a kiman khinsa sinnate sung-a bang mah-in lim kammal nih hilh hi. 2. Siapa in, a kiman khinsa sinnate-a bangmah-in, singkuang sung-a om kammalte leh awmalte hilh zom to hi. (Ahih hangin, kammal 10 a om singkuang golpite hilh nai lo hi.) 3. Kammal 10 a om singkuang golpite a hilh ciangin, siapa in (singkuang sung-a om kammal masa-peen tawh kipan-in), “Hih kammal in bang ci hiam?” ci-in dong hi. Sangnaupang in kammal a sim theih kei leh, siapa in kammal sim-in, sangnaupang kizuisak hi. Tua ciangin, siapa in kammal’ tak lam-a om awmal pen kawk-in, “Hih awmal in bang ci hiam?” ci-in dong hi. Sangnaupang in awmal a sim theih kei leh, siapa in awmal sim-in sangnaupang kizuisak hi. Tua ciangin, siapa in, kammal zong kawk-in, “Hih kammal sungah hih awmal na mu thei hiam?” ci-in dong hi. Siapa in, awmal leh kammal kawk-in, a kisap leh bek huh hi. Tua ciangin siapa in, “Hih kammal in bang ci hiam?..Hih awmal in bang ci hiam?” ci-in dong hi. Hih hilh zia pen, hong pai lai ding sinna khat ciat sunga singkuang golpite sung-a om Kammal 10 buppi tawh kizang zom to hi. 4. Amah in a theih kei leh, sinna khat ciat-a om laimai 2-te’ nuai lam-a kammal thak a dang khempeuih a sin nading leh a aw a lawhkhiat nading-in, huh in. Siapa’ Ciapteh Ding: Lai Siangtho tomlaakna 26-te tawh kisai-in, tomlaakna khat ciat’ nuai-a om kikup thudotnate, ciamteh in. 25

Sinna 35

sagih gih ih

kha

kha

kha

aksi

ak

ak

ak

ih gih sagih

mial

al

al

mial

cil

il

il

cil hen

26

khapi

zan

tuam

am

am

tuam

vantung zingciang masa Amah nading ganhing tawlnga siangtho zia khuavak un

sun

van ci sa mah ding gan tawl tho zi vak pen

Pasian in Leitung Bawl Pasian in leitung khempeuh bawl hi. Pasian in a cil-in leitung bawl hi. Tui in leitung khempeuh tuam hi. Na khempeuh mial hi. Pasian in, “Khuavak om hen,” ci-in khuavak hong om hi. Pasian in khuavak pen sun ci hi. A mial pen zan ci hi. Pasian a nuam hi. Hih in ni masa hi. Pasian in vantung bawl hi. Hih in a zingciang hi. Pasian in lei leh tui bawl hi. Amah in singkung po nading-in lei bawl hi. Hih in a zingciang hi. Pasian in sun-a khuavak a pia ding-in ni bawl hi. Zan-a khuavak a pia ding-in khapi leh aksi bawl hi. Hih in a zingciang hi. Pasian in nga leh vasa bawl hi. Hih in a zingciang hi. Pasian in ganhing khempeuh bawl hi. Pasian in Amah a sun mi bawl hi. Pasian in ta nei un, ci hi. Pasian in a bawl na khempeuh en hi. Amah nuam hi. Hih in a zingciang hi. Pasian tawlnga hi. Hih in ni sagih ni hi. Pasian in tua ni pen ni tuam, ni siangtho-in bawl hi. Hih pen Pasian in leitung a bawl zia hi. Pian’cilna 1:1-2:3 Pasian in leitung hoih a sa hiam? Ni sagih ni-in Pasian in bang hih hiam? 27

Sinna 36

sal

sal

sal

mawh

awh

awh

awh

khat

at

koih

ih

at

khat

ih

koih

neek

eek

eek

neek

tua

tu

tu

tua

thu 28

pasal

dan

mang

numei singgah Ahih sia theihna Amaute thei Natna thuak samsiatna gen

nu gah hih si ih ma the Nat ak sam uk

sem

Mihing Mawh Pasian in huan hoih khat bawl hi. Huan sungah singkung po hi. Pasian in huan sungah mi masa pasal leh numei koih hi. Pasian in, pasal leh numei kiang-ah, “Singgah ne un,” ci hi. Ahih hang-in, Pasian in singkung khat-a singgah pen ne kei un, ci hi. A neek uh leh si ding uh hi. Tua singkung in a hoih leh a sia theihna a pia singkung hi. Ni khat ni-in gul in numei kiang-ah, “Na si kei ding hi. A hoih leh a sia na thei khawm ding hi,” ci hi. Numei in singgah ne hi. Numei in pasal kiangah singgah pia hi. Pasal in ne hi. Amaute in Pasian’ thu mang lo uh hi. Amaute mawh uh hi. Pasian, huan sungah hong pai hi. Amah in, pasal leh numei kiang-ah, “Neek loh ding-a ka hong gen singgah ne na hi uh hiam?” ci hi. Pasal in, “Numei in singgah hong pia-a ka ne hi,” ci hi. Numei in, “Gul in ka neek ding hong gen hi,” ci hi. Pasian’ thu mang lo uh ahih man-in, Pasian in amaute dan pia hi. Pasian in gul kiang-ah, “Samsiatna na ngah ding hi,” ci hi. Pasian in numei kiang-ah, “Ta na nei ding hi. Natna na thuak ding hi. Na pasal in hong uk ding hi,” ci hi. Pasian in pasal kiang-ah, “Lei in samsiatna ngah ding hi. An na ngah nading-in na sem in,” ci hi. Pasian in pasal leh numei pen huan pua lam-ah koih hi. Pian’cilna 2:15-17; 3:1-19 Pasian in pasal leh numei pen koi-ah koih hiam? Amaute tungah Amah in bang gen hiam? Amaute in Ama’ thu a man’ loh ciang-in amau tungah bang piang hiam? 29

Sinna 37

nawn

awn

awn

nawn

bia

bi

bi

bia

khak

ak

ak

khak

heh 30

zong

Noah

ah

ah

ah

tuiciin

ciin

ciin

ciin

guah

gu

gu

guah

mahmah susia hangin ahi nusia paikhia sawmli innkuan aadingin innkuanpihte zu

dah

pan

mah si ha hi nu khi sawm inn aa pih lam

Noah leh Tuiciin Leitung-a om mite tungah Pasian heh hi. Amaute’ mawhna hangin Pasian heh hi. Mite hong sia mahmah ta uh hi. Mi a bawl pen Pasian dah hi. Pasian in, “Leitung ka susia ding hi. Mi khempeuh leh ganhing khempeuh, tuiciin tawh ka susia ding hi,” ci hi. Ahi zongin, Noah in mi hoih khat ahi hi. Amah in Pasian bia hi. Pasian in Noah kiangah, “Leitung mite sia mahmah uh hi. Leitung pen tuiciin tawh ka susia ding hi. Na innkuanpihte aadingin teembaw lam in. Tua teembaw sungah ganhingte zong koih in,” ci hi. Noah in teembaw lam hi. Tua ciang-in Pasian in Noah kiang-ah, a innkuanpihte leh ganhingte, teembaw sungah koih dingin gen hi. Noah in zong sem-a, Pasian in kong khak hi. Ni sawmli sung guah zu hi. Tuiciin hong tung hi. Leitung-a nun’takna nei khempeuh si hi. Ahih hangin, Noah leh a innkuanpihte teembaw sungah om uh hi. Tuiciin in leitung susia hi. Tua ciangin Pasian in Noah kiangah, “Na innkuanpihte tawh teembaw sung pan paikhia un. Ganhing khempeuh zong paikhia hen,” ci hi. Tua ahih ciang-in, Noah in a innkuan-un teembaw nusia hi. Ganhing khempeuh in zong teembaw nusia uh hi. Tua ciangin Noah in Pasian bia hi. Pasian pen Noah tungah nuam hi. Tua ahih ciang-in, Pasian in, “Leitung pen tuiciin tawh ka susia nawn kei ding hi,” ci hi. Pian’cilna 6:9-8:22 Bang hangin Pasian in leitung-ah tuiciin tungsak hiam? Pasian in Noah leh a innkuanpihte bangci bangin honkhia hiam? Bang hangin Pasian in Noah honkhia hiam?

31

Sinna 38

Josef sef ef

ri

Mari

ri

vantungmi

van

van

van

ef sef Josef

cihna cih cih

maipha mai

ma mai

ma

maipha

kiteen

een

teen een

teen kiteen sawl

32

Mari

geel

cih cih cihna

piang nungak lungdam teen’pih minamte bangin kamsangpa suahna Emmanuel khempeuh nau

ang ngak lung pih nam ba sang ah el khem lau

Jesuh’ Suahna (1) Hih in Jesuh’ hong suahna thu hi. Pasian in vantungmi leitung-ah sawl hi. Vantungmi in nungak Mari kiang-ah pai hi. Mari in nungak siangtho hi. Vantungmi in Mari kiang-ah, “Nang in Pasian mai-ah maipha na ngah hi. Ta pasal na nei ding hi. Hih thu in, Kha Siangtho kiang pan hi. A min Jesu na ci ding hi,” ci hi. Mari lungdam hi. Josef in Mari teen’pih ding a geel hi. Mari in nau nei ding ahih lam Josef in thei hi. A kiteen’ ding uh hoih sa lo hi. Tua ahih ciang-in, vantungmi pen Josef kiang-ah zong pai hi. “Josef aw, Mari na teen’pih ding lau kei in. A nau pen Kha Siangtho kiang pan hi. A min Jesuh na ci ding hi. Amah in a minamte a mawhna uh pan gum ding hi,” ci-in gen hi. Vantungmi’ gen bangin Josef in zong Mari teen’pih hi. Pasian in piang ding hi ci-a kamsangpa tungah a gen bangin hih thu khempeuh hong piang hi. Kamsangpa in, “Nungak khat in ta pasal khat nei ding hi. A min Emmanuel hi ding hi.” Emmanuel in, “Pasian in eite tawh om khawm hi,” cihna hi. Emmanuel in zong Jesuh’ min khat ahi hi. Matthai 1:18-25; Luka 1:26-35 Vantungmi in Mari tungah bang gen haim? Hih nau pen kua hi ding hiam?

33

Sinna 39

ngeek

ngeek

ngeek

Khrih

ih

ih

ih

nopna nop nop

nop nop nopna

phat

at

at

phat

zaak

aak

aak

zaak

Bethlehem ganbuuk neih neekna puan Note’ lungdamna ciah khua puak

taang

aang

aang

taang hun

34

naungeek

zin

tun

maan

hem buuk ne neek an No dam ci khu ak

Jesuh’ Suahna (2) Mari in naungeek a neih hun hong tung ta hi. Josef leh Mari-te Bethlehem khua-ah am uh hi. Zin tun’ nading mu zo lo uh hi. Tua ahih ciangin ganbuuk khat-ah tung uh hi. Tua zan-in, Mari nau suak hi. Amah in tua nau pen puan tawh tuam hi. Ganhingte’ an neekna kuang sungah amah in naungeek koih hi. Bethlehem khua kiang-ah tuucing-te in, zan-in tuute kem uh hi. Pasian kiang pan vantungmi khat, amaute kiangah hong pai hi. Tua hun-in khuavak hong taang mahmah hi. Vantungmi in, “Lau kei un. Note’ aadingin lungdamna thu ka hong puak hi. Hih thu in lungdamna thu ahi hi. Tu ni-in note hong gum ding hong suak hi. Amah in Khrih Tapa hi,” ci-in gen hi. Tua ciangin vantungmi honpi khat in vantungmi masa tawh hong om uh hi. Amaute in, “Vantung-a om Pasian phat un. Mi khempeuh tungah leitung nopna om hen,” ci uh hi. Vantungmite in tuucingte nusia uh hi. Tuucingte in tuute nusia-in, Jesuh zong ding-in pai uh hi. Amaute in, ganbuuk sungah Jesuh mu uh hi. Amah pen ganhingte’ an neekna kuang sungah na om hi. Vantungmi’ gen khempeuh maan hi. Tuucingte, a tuute kiang-ah ciah uh hi. Amaute in a zaak uh leh a muh uh thu-te khempeuh hangin Pasian phat uh hi. Khrih mu uh-a, Pasian tungah lungdam uh hi. Luka 2:6-20 Jesuh koi-ah suak hiam? Vantungmi in tuucingte tungah bang gen hiam? 35

Sinna 40

Jo

Jo

Jo

baptaiz-pa

bap

bap

bap

Tuuno

Tuu

gei

ge

Tuu

Tuuno

ge

gei

Tapa

pa

pa

Tapa

ging

ing

ing

ging pha

36

Johan

sep

kipatna sawmthum leitungmite’ puakhia lianzaw vakhu kumsuk nasep laitak lai-ah Kha

pat sawm tung pu zaw khu kum sep tak ah kum

Jesuh Kibaptaiz Jesuh hong gol ta hi. Amah pen Mari leh Josef tawh om khawm hi. Leitung-ah Jesuh a nasep kipat ding hun hong tung ta hi. Amah kum sawmthum pha ta hi. Ni khat ni-in, Jesuh in Baptaizpa Johan mu dingin pai hi. Johan in gun gei khat-ah, thu a hilh laitak ahi hi. Johan in a kiang-a hong pai Jesuh mu hi. Johan in, “Hih lai-ah Pasian’ Tuuno hong pai hi. Amah in leitungmite’ mawhna khempeuh a puakhia ding ahi hi. Amah kei sangin lianzaw hi. Amah in a cil-in Pasian tawh om khawm zo hi,” ci-in a gen hi. Jesuh in Johan’ baptaiz ding deih hi. Johan in baptaiz nuam lo hi. Johan in Jesuh pen Pasian’ Tapa ahih lam thei hi. Jesuh in Johan kiang-ah, “Tu’n hong baptaiz in. A hoihte sep ding kisam hi,” ci hi. Tua ciang-in Johan in zong baptaiz hi. Jesuh tui sung pan hong paikhia hi. Vantung pan Pasian’ Kha in vakhu bangin hong kumsuk hi. Tua ciang-in vantung pan aw hong ging hi. Tua aw in, “Hih in ka it mahmah ka Tapa hi. Amah ka paakta mahmah hi,” ci hi. Hih in leitungah Jesuh nasep a kipatna ahi hi. Matthai 3:13-17 Johan 1:29-34 Baptaizpa Johan in Jesuh tawh kisai-in bang gen hiam? Vantung pan-a hong pai aw in, Jesuh tawh kisai-in bang gen hiam?

37

Sinna 41

nattun

tun

tun

nattun

vang

ang

ang

vang

khum um Vun 38

khum lum

damsak

damsak

damsak

maisak

sak

maisak

sak

nupi

nu

nu

nupi

lamdangsa lupna Biakna ngaihsun khaisuk khukdin’ cinapa Tampi kahto cina

um

k

damsakna

um

bek

manin

lam lup na sun suk khuk na Tam kah ci tho

Jesuh In Mi Tam pi Damsak Jesuh in mite it hi. Amah in mite huh hi. Mite pen natna pan damsakna tawh zong huh hi. Jesuh in Ama kiang-a pai cina khempeuh damsak hi. Ni khat ni-in, nupi khat nattun hi. Amah cina mahmah ahih manin lum hi. Jesuh, nupi kiang-ah pai hi. Amah in tua nupi pen a khut-ah len-in damsak hi. A natna dam-a, nattun nawn lo hi. Tua zan-in, cinate Jesuh kiangah hong puak uh hi. Jesuh in amaute huh hi. Amah in tua cina khempeuh damsak hi. Vun natna a nei mi khat, Jesuh kiang-ah hong pai hi. Amah Jesuh mai-ah hong khukdin’ suk-in, “Jesuh aw, hong damsak zo dingin, ka hong um hi,” ci hi. Jesuh in tua mi pen damsak hi. Vun natna paikhia hi. Tua ciangin khua khat-ah Jesuh om hi. Amah in inn sungah thu gen hi. Tua inn sungah mi tam mahmah hi. A pai thei lo mi khat Jesuh kiangah hong puak uh hi. Amaute inn sungah tum thei lo uh hi. Inn khum tungah kahto uh hi. Inn khum vang pan cinapa khaisuk uh hi. Hih mite in Jesuh um mahmah uh ahih ciangin Jesuh lungdam hi. Jesuh in cinapa kiangah, “Na mawhna khempeuh k’ong maisak hi,” ci hi. Biakna lam pan-a mite in, “Amah in bang hangin mawhna maisak thei hiam? Pasian bek in mawhna maisak thei hi,” ci-in a ngaihsut lam uh Jesuh in a thei hi. Tua ahih manin Jesuh in amaute kiangah, “Bang hangin hih bangin na ngaihsun uh hiam? Mawhna maisak thei ka hih lam na theih nading-un hih ka hih hi,” ci-in gen hi. Tua ciangin Jesuh in cinapa kiangah, “Tho in. Na lupna pua-in, lam pai in,” ci hi. Cinapa dingto in paikhia hi. Mi khempeuh in lamdangsa hi. Amaute in Pasian’ min a phat uh hi. Marka 1:29-45; 2:1-12 Jesuh in bangci bangin mite huh hiam? Vun natna a vei mipa aadingin Jesuh in bang sem hiam? 39

Sinna 42

Le

Le

Le

mimawh

mawh

mimawh

mawh

Judah

Ju

zui

zu

Ju

Judah

zu

zui

bual

bu

bu

bual

honpite siahdong Kisik makaite mihoihte Cidamte siavuan makai kisam Biakna

ama

ma

ma

ama cih

40

Levi

phun

za

hon dong sik te hoih dam vu ka ki Bi hilh

Jesuh In Mimawhte A Kisik Nading in Sam Ni khat ni-in Jesuh bual gei-ah om hi. Ama kiang ah a pai mi honpite Pasian’ thu a hilh hi. Jesuh pai suak hi. Levi mu hi. Jesuh in, “Hong zui in,” a cih leh a nasep nusia-in a zui hi. Jesuh in an ne dingin Levi’ inn-ah pai hi. Tua lai-ah siahdong mi tampi leh mimawh tampite tawh om khawm hi. Amaute in Jesuh a zui mite a hi uh hi. Judah biakna makaite in Levi’ inn-ah Jesuh in siahdong mite leh mimawhte tawh an ne khawm a mu uh hi. Biakna makaite in, “Bang hangin siahdongte tawh an ne khawm hiam?” cih dong uh hi. Amaute a phun uh, Jesuh in za hi. Amah in amaute kiangah, “Cidamte in siavuan kisam lo hi. Cinate bek in siavuan kisam hi,” ci-in a gen hi. Tua ciangin, “Pasian kiangah pai ding mihoihte sam dingin k’ong pai kei hi. Mimawhte sam ding bek-in ka hong pai hi,” ci-in a gen hi. Marka 2:13-17 Bang hangin biakna makaite in Jesuh paakta lo uh hiam? Jesuh in amaute tungah bang gen hiam?

41

Sinna 43

Lazaras

Laza

Laza

Laza

thawhkikna thawh thawh

Martha

Mar

Bethani

Be

Mar

Martha

Be

Bethani

han-ah

han

han

han-ah

sawt

awt

awt

sawt

thum 42

thawh

ngen

tawntung nungzuite lianpi phong peuh lecin n’ong lecin Thosak leitungah ko

ngak

tawn zu an ong uh le ong cin Tho tu kik

kap

Jesuh In Mi Thosak Jesuh in lawm thum nei hi. Amaute’ min Mari, Martha leh Lazaras ahi hi. Amaute Bethani khua-ah om uh hi. Ni khat ni-in, Lazaras hong cina hi. A sawt lo-in amah si hi. Jesuh in Lazaras cina ahih lam za hi. Amah in a nungzuite kiangah, “Lazaras ihmu hi. Kei pai-in ka phong ding hi,” ci hi. Jesuh in Lazaras si zo hi, a ci nuam ahi hi. Jesuh in ni nih ngak hi. Tua ciangin Amah leh a nungzuite Bethani-ah pai uh hi. Lazaras na si zo hi. Martha in Jesuh kiangah, “Topa aw, Nang om hi lecin ka nau Lazaras si lo ding hi,” ci hi. Ahih hangin Jesuh in, “Na nau nungta kik ding hi,” ci hi. Jesuh in bang ci nuam hiam cih, Martha in thei lo hi. Jesuh in, “Kei in thawhkikna leh nun’takna ka hi hi. Kei hong um mi khat peuh nungta ding hi. Amah si nawn lo ding hi. Martha aw, hih thu na um hiam?” ci hi. Amah in, “Ka um hi, Topa aw. Nang in Pasian’ Tapa Khrih na hih lam ka um hi. Pasian in Nang pen leitungah hong sawl hi, cih thu ka um hi,” ci hi. Jesuh kiangah Mari pai hi. Amah in, “Topa aw, Nang om hi lecin, ka nau si lo ding hi,” ci hi. Amah kap hi. Amah tawh a om khawm mite zong kap uh hi. Jesuh dah hi. Amah kap hi. Lazaras’ han-ah Jesuh pai hi. Jesuh in vantung en-in, “Pa aw, Nang tungah lungdam k’ong ko hi. Kei n’ong za tawntung hi. Tu-in kei n’ong sawl lam, Ka nungzuite in um ding uh hi,” ci-in thu ngen hi. Jesuh in aw lianpi tawh, “Lazaras, hong paikhia in,” ci hi. Tua ciangin han sung pan Lazaras hong paikhia hi. Jesuh in bang hih hiam cih, mi tampi in mu uh hi. Mi tampi in Amah um uh hi. Johan 11:1-45 Jesuh in Amah leh Amah bang kici hiam? Lazaras’ han-ah bang piang hiam? 43

Sinna 44

Pi

Pi

Pi

hotkhiatna

hotkhi

hotkhi

hot

Satan

Sa

ngei

nge

Sa

Satan

nge

ngei

zuih

zu

zu

zuih

phih

ih

ih

phih

khit 44

Piter

khop

lungdamna-thu kimangngilh mansuah thumvei mailam kipia kithat thokik hopih Gimna sat

nop

lung mang su thum lam ki that tho pih Gim

nung

Jesuh in Mi Khempeuh Aading Si Ding Jesuh in mailam thu, a nungzuite hilh hi. Amah in, “Mihing’ Tapa Keimah, mite tungah hong kipia ding hi. Amaute in, kei hong that ding uh hi. Ahih hangin ni thum khit ciangin ka thokik ding hi,” ci hi. Piter in, “Nang hong kithat ngei kei ta hen,” ci hi. Amah in Piter kiangah, “Satan aw, paikhia in. Nang in mi khat bangin na ngaihsun hi. Pasian’ deih bangin na ngaihsun kei hi. Satan’ deih bangin na ngaihsun hi,” ci hi. Tua ciangin Jesuh in a nungzuite leh mi khempeuh hopih hi. Amah in hih bangin ci hi: “Mi khat peuh in kei tawh hong pai khop nop leh amah leh amah a kimangngilh ding kisam hi. Ama’ nun’takna a it mi in, tua nun’takna man’suah ding hi. Ahih hangin mi khat in kei aading leh lungdamna-thu hangin ama’ nun’takna a man’suah leh ama’ nun’takna in hotkhiatna ngah ding hi. Kei’ na a sem nuam mi khat in ka nung hong zuih ding kisam hi. Tua ciangin ka Pa in amah huh ding hi.” Jesuh in a nungzuite thumvei hopih hi. Amah in, “Mihing’ Tapa Keimah pen mite tungah hong kipia ding hi. Gimna tampi ka thuak ding-a, amaute in kei hong sat ding uh hi. Kei cil hong phih ding uh hi. Amaute in kei hong that ding uh hi. Ahih hangin ni thum khit ciangin ka nungta kik ding hi,” ci hi. Marka 8:31-38; 9:30-32; 10:32-34 Jesuh in Ama’ mite bang hih ding-in deih hiam? Mi khat pepeuh in Jesuh’ na a sep leh, Pa in bang hih ding hiam? 45

Sinna 45

Pilat

lat

Pilat

lat

khai

khai

kha

kha

Nazareth

reth

Rom

om

reth

Nazareth

om

Rom

Galkap

Gal

Gal

Galkap

taktakin

tak

tak

taktakin nu

46

kikhen

kihta Kumpipa Khuapi kinai mual pawlkhat paipih lutang kigelh haza gelh

kih pi Khu ki al khat pa lu gelh za mudah

Singlamteh Tungah Jesuh Si (1) Mi tampi in Jesuh paakta uh hi. Ahih hangin mi pawlkhat in mudah uh hi. Amaute in Amah haza-in, zong kihta uh hi. Amaute in Amah that nuam uh hi. Tua ahih manin thu kikhen dingin Jesuh pen Pilat kiangah puak uh hi. Pilat pen Rom makai khat ahi hi. Pilat in Judah mite’ tungah thu nei hi. Amah in Judah mite kiangah, “Jesuh na that thei uh hi,” ci-in gen hi. Hih in, singlamteh tungah Jesuh that thei uh hi, cihna ahi hi. Ahih hangin Jesuh in a hoih lo na khat zong sem lo hi. Khuapi tawh kinai mual tung khat-ah Jesuh that dingin paipih uh hi. Tua munah amaute in Jesuh pen singlamteh tungah khai uh hi. Pilat in Jesuh lutang tung lam-ah lai khat gelh hi. Tua lai sungah, “Nazareth khuami Jesuh, Judah mite’ Kumpipa,” ci-in kigelh hi. Jesuh in a nu pen singlamteh kiangah mu hi, Nungzuite khat ahi Johan tawh ding khawm hi. Jesuh in a nu kiangah, “Amah in na tapa ahi hi,” ci hi. Johan kiangah zong, “Amah in na nu hi,” ci hi. Tua khit ciangin, Jesuh’ nu pen Johan in a inn-ah kem dingin ciah khawm uh hi. Na khempeuh man zo ta hi, ci-in Jesuh in thei hi. Lai Siangtho in piang ding hi, ci-a a gen bangin, “A man zo hi,” ci hi. Tua ciangin amah si hi. Galkap khat singlamteh gei-ah om hi. A piang khempeuh amah in mu hi. Jesuh a sihna zong mu hi. Galkappa in, “Jesuh in mi hoih khat ahi hi. A taktakin, Amah in Pasian’ Tapa ahi hi,” ci hi. Johan 19:17-19; 28-30 Luka 23:46-47 Marka 15:39 Bangci bangin Jesuh si hiam? Jesuh a sih khit ciangin, galkappa in bang gen hiam? 47

Sinna 46

Adam Ad

48

lawm

lawm

lawm

hehna

heh

heh

heh

Ad

Evua

Evu

Adam

Evu Evu

Evu Evua

ki-gum

gum

gum

ki-gum

kilemsak

kilem

kilem

kilemsak tha

lawmte

zawm

gupkhiatna manpiak mawhnate suaksak kiangah ciangin itna hukna galte hisak lak

gup pi mawh sak ah in na huk te sak up

Singlamteh Tungah Jesuh Si (2) Adam leh Evua in mawhna bawl uh hi. Tua ahih manin mi khempeuh mawhna sungah suak uh hi. Mi khempeuh in Pasian’ thu mang lo uh hi. Mi khempeuh mawh uh hi. Eite i tha zawm-a, ei leh ei i ki-gum thei kei hi. Pasian in, mite pen Ama’ huhna lo tawh hoih zo lo hi, ci-in thei hi. Tua ahih manin, Pasian in a Tapa neihsun pen, itna lianpi tawh hong sawl hi. Jesuh Khrih a hun hoih pen laitak-in hong pai hi. Eite gum dingin Amah hong pai hi. Eite aadingin a si ding, Amah hong pai hi. Eite’ mawhna hangin, Amah si hi. Pasian in, eite itna lianpi hong neih lam hong lak hi. Jesuh’ sihna in Pasian tawh hong kilemsak hi. Pasian’ hehna pan hong gum hi. Jesuh’ si hangin eite in gupkhiatna ih ngah hi. Tua in Jesuh’ manpiak ahi hi. Ih mawhnate in eite pen Pasian’ galte hong suaksak hi. Ahih hangin Pasian in Jesuh’ sihna hangin Ama’ lawmte hong hisak hi. Tua ahih manin i lungdam mahmah ding, ahi hi. Eite in Pasian’ lawmte i hi-a, mituam i hi kei hi. Ama’ kiangah nai kik thei i hih manin Pasian tungah lungdamna i ko hi. Eite in Jesuh i up ding ahi hi. Amah in eite’ aadingin si hi, cih i up ding hi ahi hi. Tua ciangin eite i si kei ding hi. Eite in tawntung nun’takna i nei ding hi. Hih in, eite in Pasian tawh om khawm tawntung ding hi hang, cihna ahi hi. Eite in tu-in Pasian tawh i nungta khawm hi. Eite in i sih khit ciangin vantungah Pasian kiangah i pai ding hi. Rom. 5:6-11 Johan 3:16-17 Kua’ aadingin Jesuh si hiam? Jesuh’ sihna in eite’ aadingin bang hih hiam?

49

Sinna 47

zing

zing

zing

numeite

nume

nume

nu

Thomas

Tho

Nipi

Ni

Tho

Thomas

Ni

Nipi

lawng

awng

awng

lawng

pumpi

pum

pum

pumpi kaal

50

zingsang

khin

kiliing suangpi sawnkhia lungkaatna khutte letna munte takpi nitak kumsuk pang

ki pi khi kaat te let mun tak ni kum sihkhit

Jesuh’ Thawhkikna (1) Nipi Ni zingsang ahi hi. Jesuh’ sihkhit ni thum ni ahi hi. Jesuh’ han-ah Mari min nei numei nih pai uh hi. Tua laitak-in leitung kiliing hi. Vantungmi khat, vantung pan hong kumsuk hi. Han kong suangpi pen vantungmi in sawnkhia hi. Vantungmi in numeite kiangah, “Lau kei un. Note in Jesuh a zong na hi uh hi. Amah, hih lai-ah om lo hi. Amah thokik khin zo hi,” ci hi. Vantungmi in, hih thu a nungzuite kiangah a gen ding-in numeite sawl hi. Tua khit ciangin, Piter leh Johan han-ah pai uh hi. Jesuh om lo hi. Numeite in amau tungah a gen bangin a piang ahi hi. Jesuh nungta hi, cih pen amaute in a nung ciangin a um uh hi. Tua nitak-in nungzuite om khawm uh hi. Jesuh hong pai-in, amaute lak-ah hong ding hi. Amah in, “Nopna ngah ta un,” ci hi. Amah in a khutte leh a pang, amaute kiangah lak hi. Nungzuite in, siktukkilh-in a pumpi a pailetna munte mu uh hi. Amaute lungdam uh hi. Jesuh pen amaute’ Topa hi, ci-in thei uh hi. Nungzuite lak-ah khat ahi Thomas pen tua lai-ah om lo hi. Nungzuite in Jesuh a muh khit uh thu, Thomas kiang-ah gen uh hi. Ahih hangin amah in um lo hi. Nipi kaal khat khit ciangin, nungzuite om khawm uh hi. Jesuh hong pai-in amau lak-ah hong ding hi. Tu-in, Thomas om hi. Jesuh in Thomas kiangah, “Ka khutte leh ka pang, en in. Hong lawng in,” ci hi. Jesuh nungta takpi hi, cih Thomas in tu-in thei ta hi! Ama’ lungkaatna paikhia hi. Thomas in, “Ka Topa, Ka Pasian!” ci hi. Matthai 28:1-8 Johan 20:1-29 Nungzuite in Jesuh’ nun’taakna a muh uh ciangin, Jesuh a theih nading-un bang in amaute huh hiam? 51

Sinna 48

Khristian

Khris

Khris

Khristian

laikhak

kkhak

khak

laikhak

zanga

a

a

zanga gelh

52

Pawl

awl

Pawl

awl

vangliatna

vang

vang

vang

Pawlpi

pi

pi

Pawlpi

kisai kivui mawkna lungdamna nungzuite thak nun’takna vantunga lungdam manin sung

val

sa vu mawk dam zu tha tak tu dam man

Jesuh Thawhkikna (2) Lai Siangtho sung hih lam khen teng a gelhpa in Pawl ahi hi. Amah in laikhak-a a gelh a hi hi. Pawlpi khat-a om mite kiangah a gelh ahi hi. Tua mite pen Khrih sung-a ama lawmte ahi hi. Pawl in, amaute in Jesuh tawh kisai lungdamna-thu a theih ding uh deih hi. Lungdamna-thu in, Jesuh si-in Pasian vangliatna in thokik sak hi, cih thu ahi hi. Jesuh Khrih in eite’ mawhna hangin si hi. Amah kivui hi. Tua ciangin Amah nungta kik hi. Ama nungzuite in Amah mu hi. Mi zanga val in Amah pen mu khawm ciat uh hi. Pawl in zong mu hi. Ahih hangin mi pawlkhat in Jesuh nungta kik hi cih thu um lo hi. Jesuh nungta kik hi cih i up ding kisam hi. Jesuh nungta ahih manin, eite zong i nungta hi. Amah thokik lo hi leh Ama’ sihna in a mawkna ahi ding hi. Eite in i mawhna sungah i om lai ding hi. Jesuh sihna leh thawhkikna in, hih thu a um khempeuh in mawhna pan hotkhiatna ngah thei hi, cih nopna ahi hi. Eite in tawntung nun’takna i nei thei hi. Adam in mi masa ahi hi. Amah mawh hi. Amah mawh ahih manin, leitungah sihna hong tung hi. Tua ahih manin, Adam hangin, mi khempeuh si hi. Ahih hangin, Jesuh thokik ahih manin, eite zong nun’takna thak-ah i thokik ding hi. Eite in mihing pumpi sungah i teeng hi. I pumpite si ding hi. Ahih hangin eite i si kei ding hi. I khate nungta ding hi. Khristiante in Pasian tawh vantungah nungta ding uh hi. Jesuh si ahih manin, hih thu hong piang ding hi. Amah pen thokik hi. Eite in hih thu hangin Pasian tungah lungdam i ko hi. I Korin 15:1-21, 36-58 Pawl’ hilh lungdamna-thu in bang ahi hiam? Bang hangin Jesuh in sihna pan thokik hiam? Mite’ aadingin Jesuh hong si-in, hong thokik ahih nungsangin, Ama’ aadingin eite in bang i hih ding kilawm hiam? 53

Sinna 49

Jerusalem Jeru Jeru

Jeru Jeru Jerusalem

sungin

in

in

sungin

vilvel

vil

vil

vilvel silh

54

vantungah

van

van

van

kaang

aang

kaang

aang

kimu

ki

ki

kimu

tawpkhakna kamciam tawmkhat thute kipan kila Meiilum seel amau dei muhna

khak kam tawm thu pan ki lum see ma de

Van-ah Jesuh Ciah Jesuh in a tawpkhakna aadingin a nungzuite tawh kimu hi. Amaute in Jerusalem kiang-a om mual tung khat-ah om uh hi. Jesuh in amaute kiangah hih bangin gen hi: Jerusalem nusia kei un. Pasian’ hong kamciam pen ngak un. Ni tawmkhat sungin Kha Siangtho na ngah ding uh hi. Kha Siangtho hong tun’ ciangin vangliatna a tuam vilvel na ngah ding uh hi. Tua ciangin note in Kei tawh kisai thute mite kiangah na gen ding uh hi. Hih pen Jerusalem pan kipan-in leitung khempeuh-ah na gen ding uh hi. Tua ciangin Jesuh pen vantungah kila to hi. Amaute in en uh hi. Meiilum khat in amau’ muhna pan seel hi. Amaute in vantung lam en to uh hi. Thakhat thu-in puankaang a silh mi nih amau’ gei-ah ding hi. Tua mi nih-te vantungmi bang uh hi. Amaute in hih bang-in ci uh hi: Note in bang hangin hih mun-ah ding-in vantung lam en na hi uh hiam? Jesuh pen vantungah kah to zo hi. Ahih hangin Amah hong pai kik ding hi. Amah a pai na muh uh mah bangin hong pai kik ding hi. Nungzuite khuapi-ah pai kik uh hi. Jesuh in amau tungah a gen teng, amaute in bawl uh hi. Amaute in khuapi nusia lo uh hi. Inndei khat-ah pai uh-a, tua mun-ah om uh hi. Amaute in ngak-in thu ngen uh hi. Sawltaak 1:4-14 Kha Siangtho kiang pan vangliatna a ngah ciangun, Jesuh nungzuite in bang a hih ding uh ahi hiam? Jesuh vantung-a a pai a en mite tungah bang kamciam kipia hiam? 55

Sinna 50

thakhat

tha

tha

thakhat

kidim

dim

dim

kidim

Bangci

ci

ci

Bangci

Bangmuh 56

huh

meikuang

me

me

me

kamtuam

kam

kam

kam

kibang

bang

bang

kibang

nungzui gamlumna khangnote khanghaamte kibaptaiz letsong huihpi ngai ciat tate kam

pau

gam

zui lum no haam bap song hu nga ci ta

Kha Siangtho Hong Paina (1) Nungzuite Jerusalem-ah om uh hi. Jesuh’ nungzui dangte zong om uh hi. Amaute mun khat-ah om khawm uh hi. Hih in, Jesuh gen bangin a hih uh ahi hi. Thakhat thu-in, vantung pan huihpi bangin a ging khat za uh hi. Tua ciangin amaute in meikuang mu uh hi. Tua mei pen amaute tungah a om tawh kibang hi. Tua khit ciangin amaute khempeuh Kha Siangtho tawh kidim uh hi. Amaute in kamtuam tawh pau kipan uh hi. Kha Siangtho in kamtuam tawh Pasian a phat ding-in huh hi. Jerusalem-ah mi tampi om hi. Amaute in gam tuamtuam pan a hong pai uh hi. Amaute in gamlumna za uh hi. Tua gamlumna-ah amaute pai uh hi. Amaute in a ngai uh hi. Amaute in lamdangsa uh hi. Amaute in, “Bangci bangin eite khempeuh in ei’ kam ciat tawh za thei i hi hiam?” ci uh hi. Piter ding-in, aw lianpi tawh hih bangin ci hi: Hih in kamsangpa in piang ding hi ci-a a gen pen ahi hi. Amah in, ‘Pasian in A Kha pen mi khempeuh tungah sawl ding hi. Na tate un Pasian’ thu gen ding uh hi. Na khangnote un muhtheihna nei ding uh hi. Na khanghaamte un mang man ding uh hi. Pasian in na lianpite sem ding hi. Tua ciangin Topa’ min a lo mi khempeuh in gupkhiatna ngah ding uh hi.’ Tua ciangin Piter in hih bangin ci hi: Na mawhnate hang-un na dah ding uh hi. Na mawhna uh na nusia ding uh hi. Jesuh’ min tawh kibaptaiz un. Tua ciangin Pasian in na mawhna uh hong maisak ding hi. Kha Siangtho letsong na ngah ding uh hi. Mi tampi in tua ni-in Jesuh um uh hi. Amaute khempeuh kibaptaiz uh hi. Thu-um thak mi tampi hong om uh hi. Sawltak 2:1-21, 37-41 Hih a tuam vilvel ni-in bang piang hiam? Kua in Kha Siangtho letsong ngah ding hiam? 57

Sinna 51

Huh

Huh

Huh

kammal

kam

kam

kam

maante

maan

dahsak

dah

maan

maanta

dah

dahsak

phawk

awk

awk

phawk

saang

aang

aang

saang

loh 58

Huhpa

ma

lahtelna Thuman theih piak lemtaang nate natsak migit nun’tak tawntung kul

sin

tel Thu the ak taang na nat mi nun tawn mun

Kha Siangtho Hong Paina (2) Kha Siangtho tawh kisai thupi pawlkhat om hi. Hih thute i sin ding kisam hi. Jesuh in a sih ma-in, a nungzuite hopih hi. Amaute huh dingin Kha Siangtho hong pai ding hi, ci-in Amah in kamciam pia hi. Jesuh in hih bangin ci hi: Kei n’ong it uh leh note in kei’ gen pen na hih ding uh hi. Tua ciangin huhpa khat hong pia dingin Pa kiangah ka ngen ding hi. Amah in note tawh om khawm tawntung ding hi. Amah in Thuman Kha ahi hi. Leitung in Amah saang zo lo hi. Leitung in Amah pen mu lo-in, thei lo hi. Ahih hangin note in Amah na thei uh hi. Amah in note tawh om-a, Amah in note sungah om ding hi. Jesuh in hih bangin ci lai hi: Huhpa in Kha Siangtho ahi hi. Pa ahi Pasian in Kei’ mun-a om dingin Amah sawl ding hi. Ka hong gen thute na phawk nading-un Amah in hong huh ding hi. Eite in Pasian kiang pan thute i sin theih nadingin Kha Siangtho in hong huh hi. Hih in, Pasian in Kha Siangtho hong pia ahihna a hang ahi hi. Pasian in Ama’ hong piak thute i theih ding deih hi. Ama’ Kha in eite hong huh hi. Eite in hih thute i gen thei hi. Na khempeuh a lemtaang theih na dingin Ama’ Kha in kammal maante hong pia hi. Kha Siangtho in eite’ Huhpa hi-a, kihopih thei hi. Eite in Kha Siangtho i dah sak loh ding ahi hi. Amah in eite in Pasian aa i hih lam lahtelna ahi hi. Eite in a hoih lo nate sep nawn loh ding kul hi. Eite in mite i natsak loh kul hi. Eite in amaute tung i heh loh ding kul hi. Eite in amaute tungah i migit kul hi. Pasian in eite’ mawhna hong maisak mah bangin eite in zong amaute’ mawhna i maisak kul hi. Kha Siangtho in nun’takna hoih i nun’tak theih nading hong huh ding hi. Johan 14:15-17, 26; I Korin. 2:10-16; Efasa 4:30-32 Hih mun-ah Kha Siangtho tawh kisai bang na sin hiam? Kha Siangtho bang mun-ah teeng hiam? 59

Sinna 52

Mo

Mo

Mo

thupiakte

thu

thu

thu

Sabbath

Sab

Zuau

Zu

Sab

Sabbath

Zu

Zuau

dong

ong

ong

dong

nihna

nih

nih

nihna dang

60

Moses

thupiak kici milim tawlngak neihsate lianpeen lungsim pilna thatang lawmpa guk

sawm

pi ki lim taw ih an sim pil tha pa gu

Pasian’ Thupiakte Pasian in a bawl mite it hi. Amah in a hoih, a siangtho nun’takna a nungta dingin deih hi. Tua ahih man in, Amah in thupiakte pawlkhat, amaute pia hi. Hih thupiakte in Pasian’ deih bangin mite a nun’tak theih nadingin huh hi. Pasian in Moses tungah zuih ding thu sawm pia hi. Moses in mite kiangah thupiakte pia hi. Hih thupiakte pen Thupiak Sawm kici hi. Pasian’ cihna-te hih bang ahi hi: 1. Keimah in Topa na Pasian ka hi hi. Kei lo peuh pasian dang nei kei in. 2. Nang’ aadingin pasian bawl kei in. Milim khat peuh, pasian maan lo khat peuh, bia kei in. 3. Ka min pen a maan lo-in zang kei in. 4. Sabbath ni siangthosak in. Ni guk sung na sem in. Ni sagih ni pen tawlngak ni ahi hi. 5. Na nu leh na pa it in la, a thu uh mang in. 6. Mi that kei in. 7. Numei-pasal mawhna bawl kei in. 8. Gu kei in. 9. Zuau gen kei in. 10. Mi’ neihsate a maan lo lamin deih kei in. Jesuh in Pasian’ thupiakte hong hilh hi. Amah in a nungzuite kiangah, “Note thupiak thak khat ka hong pia hi. Note khat leh khat na ki-it un. Keimah in note ka hong it bangin, note khat leh khat na ki-it uh kul hi. Note khat leh khat na ki-it uh leh mi khempeuh in note ka nungzuite na hih lam uh hong thei ding uh hi,” ci-in gen hi. Hih pen Itna Thupiak ahi hi. Nikhat ni-in, Thupiak hilh sia khat Jesuh kiangah hong pai hi. Amah in Jesuh, thu dong hi. Tua sia in, “Thupiak khempeuh lak pan a lianpeen bang hiam?” ci hi. Jesuh in hih bangin gen hi: “Thupiak a lianpeen in hih ahi hi. Na lungsim khempeuh tawh Pasian na it kul hi. Na kha khempeuh tawh Pasian na it kul hi. Na pilna khempeuh tawh Amah na it kul hi. Na thatang khempeuh tawh Amah na it kul hi. Thupiakte a nihna khat zong om lai hi. Nang leh nang na ki-it bangin na lawmpa na it kul hi. Hih thupiakte sanga, a lianzaw thupiak om lo hi.” Paikhiatna 20:1-17; Johan 13:34-35; Marka 12:28-31 Jesuh in bang thupiak thak pia hiam? Eite khat leh khat i ki-it leh, eite tawh kisai bang hong kithei ding hiam?

61

Sinna 53

maansak

maan

maan

maansak

Stefen

Ste

Ste

Stefen

citak

ci

ci

citak lam

62

suang

su

su

su

thugen

thu

thu

thu

deeng

kihong

hong

hong

kihong

gen san ma khi up lang pu pa hing thu

thugente kamsangte maitang lakhia upna langpang pute pate Mihing thute tak

dim

Ama’ Upna Aadingin Stefen Si Stefen in Jesuh’ nungzuite lak-ah a citak khat ahi hi. Amah in upna leh vangliatna tawh a dim mi khat ahi hi. Amah in mite lak-ah na lianpi tampi bawl hi. Ahih hangin mi hoih lo pawlkhat in Stefen deih lo uh hi. Amaute in ama’ nasep leh thugente deih lo uh hi. Kha Siangtho in Stefen huh hi. Amah in pilna leh vangliatna tawh pau hi. A hoih lo mite in amah man uh-a, Judah biakna makaite kiangah puak uh hi. Ama’ maitang in vantungmi khat’ maitang suun hi, ci-in, amaute khempeuh in mu uh hi. Stefen in biakna makaite tungah thu gen hi. Pasian in Judah mite bangci huh hiam cih amaute tungah amah in gen hi. Pasian in kum tampi sung mite huh hi. Tua ciangin Stefen in hih bangin thu gen hi: Note in Pasian na it kei uh hi. A tawntung-in Kha Siangtho na langpang uh hi. Na pute na pate un kamsangte that uh hi. Tu-in note in Jesuh na that khin uh hi. Pasian tawh note hong kilemsak ding-a Amah hong pai ahi hi. Mite in Stefen’ thu gen za uh-a heh uh hi. Amah in, “En un! Vantung a kihong ka mu hi. Pasian’ taklam-ah Mihing’ Tapa ka mu hi!” ci hi. Mite in Stefen pen khuapi pua lam-ah lakhia uh hi. Amaute in Amah suang tawh deeng uh hi. Hih bang thute a pian’ laitak-in, Stefen in, “Topa Jesuh aw, ka kha hong sang in. Amau’ mawhna na maisak in,” ci-in thu ngen hi. Tua a cih khit ciangin, a si hi. Stefen in Jesuh a up man-a a si masa-peen mi ahi hi. Sawltak 6:8-15; 51-60 Stefen kua hiam? Biakna makaite in Stefen bang cih uh hiam? 63

Sinna 54

zeekkhia khia khia

Filip

Fi

Fi

Filip

mipa

mi

mi

mipa beh

64

khia khia zeekkhia

lung

leeng

lee

lee

lee

sim

im

sim

im

baptaiz taiz taiz

baptaiz zeekkhia hanciam tuamtuam thupuak gamlapi paina dingin omna dangte pa

ing

taiz taiz baptaiz

bap zeek han am ak gam na ding om te sawn

Jesuh’ Thu Filip In Hilh Stefen si hi. Judah mite in amah that khin uh hi. Tu-in, Judah mite in Jerusalem-a om pawlpi susia dingin hanciam uh hi. Jesuh a um mi a tam beh ding, amaute in deih lo uh hi. Tua ahih manin thu-um mi a tampi in khuapi nusia uh hi. Amaute gam sung mun tuamtuam-ah pai uh hi. Pawlkhat, gamlapi-ah a zin uh kul hi. Amaute in a paina peuhah Pasian’ kammal hilh uh hi. Filip in thu-um mi ahi hi. Amah in Jesuh’ thu hilh hi. Mite in thu ngai uh hi. Amah in Pasian’ aadingin na lianpi bawl hi. Nikhat ni-in, Pasian in Filip mun dang-ah a pai dingin sawl hi. Filip in Pasian’ cih bangin sem hi. Amah in leeng sung-a a tuang mi khat mu hi. Tua pa in gam dang khat-a makai lianpi khat ahi hi. Amah in Jerusalem-ah Pasian bia hi. Kha Siangtho in Filip kiangah, “Tua mipa kiangah pai in,” ci hi. Ama kiangah Filip tai hi. Amah in tua pa in Pasian’ kammal a sim mu hi. Amah in tua pa kiangah, “Na sim pen na thei hiam?” ci-in dong hi. Mipa in, “Thei kei ing. Hong hilh ding sia nei kei ing,” ci hi. Amah in Filip kiangah, leeng sungah hong tu in, ci-in sam hi. Tua ciangin Filip in Pasian’ kammal hilh kipan hi. Amah in tua pa tungah Jesuh’ thu khempeuh hilh hi. Amaute in tui omna mun khat-ah tung uh hi. Tua pa in, “En in! Hih lai-ah tui om hi. Na hong baptaiz ding hiam?” ci hi. Tua ahih manin amau geel tui sungah pai uh hi. Filip in baptaiz hi. Tua pa a inn lam-ah pai suak hi. Amah pen lungdam mahmah hi. Filip pen khua dangte-ah pai hi. A paina mun khempeuh-ah Jesuh’ thu hilh hi. Amah in lungdamna-thu zeekkhia thupuaksawn ahi hi. Sawltak 8:1-8, 26-40 Pasian in Filip a hopih ciangin, Filip in bang hih hiam? Amah in thumang ahih manin bang piang hiam? 65

Sinna 55

pu

pu

pu

khui

khu

khu

khu

Dorkas

Dor

Joppa

Jo

Dor

Dorkas

Jo

Joppa

dangte

dang

dang

dangte

zawngte

zawngte

zawng

zawngte zeel

66

puante

kithawi nusiat muan’ kote buppi mahmah aadingin Piter mite ahi hak

thaw nu mu te bup mah di Pi mi hi

Dorkas Hing Kik Dorkas min nei numei khat am hi. Amah in thu-um mi khat ahi hi. Amah Joppa khua-ah teeng hi. Amah in mi dangte’ aadingin a hoih bawl tawntung hi. Amah in puan khui-in mi dangte aading puan bawl hi. Amah in mite muan’ theih mi ahi hi. Ahih hangin ni khat ni-in hong cina hi. Ama cinatna pen nasia ahih manin amah si hi. Piter in Jesuh’ nungzuite khat ahi hi. Amah Joppa khua gei-ah om hi. Dorkas a sih ciangin, ama’ lawmte in Piter kiangah mi nih sawl uh hi. Amaute in, “Kote kiangah thakhat-in hong pai in,” ci uh hi. Tua ahih manin Piter kithawi hi. Amaute tawh amah pai hi. Joppa ah Piter tung hi. Dorkas inn-ah amah pai hi. A lawmte kap uh hi. Amaute dah mahmah uh hi. Dorkas in amaute aading-a a bawl puante, Piter lak uh hi. Piter in inndei a nusiat nading-un, mite kiangah gen hi. Tua ciangin amah khukdin’-in thu ngen hi. Amah in, “Dorkas aw, tho in!” ci hi. Dorkas in a mit hak-in, tu to hi. Tua ciangin Piter in Dorkas’ lawmte sam hi. Piter in amaute kiangah Dorkas nungta hi cih lak hi. Dorkas tawh kisai thu hoih pen Joppa buppi ki zeel hi. Hih teng khit ciangin mi tampi in Jesuh um uh hi. Sawltak 9:36-43 Dorkas in mite aading bang bawl hiam? Piter in Dorkas aading bang bawl hiam? Mite in Dorkas hing kik hi cih a zaak uh ciangin bang piang hiam?

67

Sinna 56

umte

um

um

umte

Damaskas Damas Damas

Damaskas

Ananias

An

An

Ananias kipan

68

tuuk

kammalte

te

kammalte

te

hilhna

hilh

hilh

hilh

lunggulhna

lunggulhna

gulhna gulhna

lunggulhna lunggulhna

lang bawl tak pih gen si lak zah na bu

langpang bawlsiat tampitak ompihte kigen bawlsia laktel zahtak kheelna laibute sup

dawn

Sawl Pen Thu-um Khat Suak Sawl in thu-umte a langpang Judah mite lak-ah khat ahi hi. Mite in Stefen a thah laitak-in, Sawl in en hi. Thu-um mite sup nadingin amah in na hoih lote sem hi. Amah in amaute lausak nuam hi. Amah in thu-um te ka that ding hi, ci hi. Nikhat ni-in, Damaskas-ah Sawl pai hi. Thakhat-in, vantung pan khuavak a taang a mu hi. Amah lei-ah tuuk hi. Amah in, “Sawl aw, bang hangin kei hong langpang na hi hiam?” cih aw za hi. Sawl in, “Kua na hi hiam, Topa aw?” ci-in dong hi. Tua aw in, “Keimah in n’ong bawlsiat Jesuh ka hi hi. Tho in la, khuapi sungah pai in. Na hih ding bang hiam cih hong kigen ding hi,” ci hi. Sawl tho-a, ahih hangin khua mu thei lo hi. Ama’ ompihte in Damaskas khuapi-ah paipih uh hi. Sawl in ni thum sung an ne lo, tui dawn lo-in, om hi. Khuapi sungah Ananias a kici, thu um mi khat om hi. Pasian in Sawl kiang-a pai dingin sawl hi. Ananias lau hi. Sawl pen thu-umte bawlsia ding-a hong pai hi, cih amah in thei hi. Ahih hangin Pasian in, “Pai in,” ci hi. Sawl omna inn-ah Ananias pai hi. Ananias in Sawl tungah a khut koih hi. Ananias in, “Sawl aw, Jesuh in nang kiangah kei hong sawl hi. Khua na mu kik ding hi. Kha Siangtho na ngah ding hi,” ci hi. Thakhat-in Sawl in, khua mu kik hi. Amah tho-in ki-baptaiz hi. Ama’ lunggulhna in Jesuh’ na, sep ding ah hi. Ama’ nun’takna sungah bangzah tak-in ki kheelna om! Sawl in Jesuh pen Pasian’ Tapa hi, ci-in thu hilh kipan hi. Ama’ thu-gen a za mi khempeuh in lamdangsa uh hi. Amah in thuumte a bawlsia-a a that mi pa ci-in amaute in thei hi. Vangliatna nei kammalte in, Jesuh pen Pasian’ Tapa ahih lam laktel hi. Mi tampi in Jesuh um uh hi. Tua khit ciangin, Sawl pen Pawl ci-in hong kithei hi. Amah in Jesuh tawh kisai tam hilh semsem hi. Pawl in leitung mun tampi-ah pai-in thu gen, thu hilhna tawh a nun’takna zang hi. Amah in Lai Siangtho sung-a, laibute tampi tak gelh hi. Pasian’ aadingin bangci nun’tak ding cih mite in a theih nadingin Pawl in huh hi. Sawltak 9:1-22 Damaskas paina lampi-ah Sawl tungah bang piang hiam? Sawl’ nun’takna bangci kikheel hiam?

69

Sinna 57

mang

mang

mang

namkim

nam

nam

nam

Kornelias

Kor

deda

de

Kor

Kornelias

de

deda

mimal

mi

mi

mimal

bek-a

bek

bek

bek-a go

70

mangmuhna

thungetna khiatna lamdang paisuk siangsak Bangmah tangthu kibang siangtho kiang ei’

peek

na at lam suk sak mah thu ki tho ki

Piter In Kornelias Tungah Thu Gen Kornelias min nei mi khat om hi. Amah pen Judah mi hi lo hi. Ahih hangin amah pen mi hoih ahi hi. Amah in Pasian maan bia hi. Amah in Pasian tungah thu ngen hi. Amah in mi dangte’ aadingin na hoih bawl hi. Ni khat ni-in, Kornelias in mang mu hi. Pasian kiang pan vantungmi hong pai hi. Vantungmi in, “Pasian in na thungetna-te hong za khin hi. Pasian in na hoih na bawlte mu khin zo hi. Joppa khua-ah mi pawlkhat sawl in. Amaute in Piter zongin amah pen nang kiangah hong puak ding uh ahi hi,” ci hi. Vantungmi’ cih bangin Kornelias in hih hi. A zingciang sunin, Piter in thu ngen hi. Amah in mang zong mu hi. Tua in mangmuhna lamdang ahi hi. Amah in a khiatna thei lo hi. Piter in vantung pan a peek deda khat hong paisuk a mu hi. Tua a peek tungah ganhing, gul leh vasa a namkim a om hi. Aw khat in, “Piter aw, tho in. Go-in ne in,” ci hi. Ahih hangin Piter in, “A siangtho lo nate ka ne kei hi,” ci hi. Aw in, “Phamawh lo hi. Pasian in hih nate siangsak khin zo hi,” ci hi. Hih pen thum vei piang hi. Tua ciangin Piter in a peek mu nawn lo hi. Piter in a mangmuhna ngaihsun hi. Tua laitak in Kornelias kiang pan-a mite ama’ inn-ah hong pai uh hi. Kha Siangtho in Piter kiangah, “Amau tawh pai in. Bangmah dong kei in. Amaute nang kiangah kei’ sawl ahi hi,” ci hi. A zingciangin amaute tawh Piter pai hi. Amaute in Kornelias’ inn-ah pai uh hi. Tua ciangin Piter in thu gen kipan hi, “Mangmuhna lamdang ka mu hi. Tu-in, tua mangmuhna a khiatna ka thei hi. Pasian’ mai-ah mi khempeuh kibang hi. Amaute bang gam pan hong pai hiam cih pen thupi lo hi. Jesuh leitungah hong pai-in mi khempeuh’ aadingin si hi. Jesuh a um mi khempeuh in hotkhiatna ngah ding hi. Pasian in amaute’ mawhna a maisak ding hi,” ci hi. Piter in thu a gen laitak-in, Kha Siangtho in mite tungah hong tung hi. Piter in hih pen mu hi. Amah in, “Hih mite in ei’ ngah bangin Kha Siangtho ngah uh hi,” ci hi. Tua ahih manin Jesuh’ min tawh a ki-baptaiz dingin amaute a sawl hi. Hih in a thupi tangthu khat ahi hi. Jesuh in Judah mite’ aading bek-a si hi lo hi ci-a i theih ding Pasian in deih hi. Jesuh in mimal khat ciat’ aadingin si hi. Hih in leitung khempeuh-a om mi khempeuh’ aading thu hoih ahi hi. Sawltak 10 Kornelias in bangci mi hiam? Bang hangin Piter in Kornelias mu ding-in pai hiam? Hih mite tungah Piter in bang gen hiam?

71

Sinna 58

gutapa

gu

gu

gu

Vantungmite Van Van awging

ging

ging

awging

thu-um

um

um

thu-um

lam-en

lam

lam

lam-en la

72

Van lian

li

li

lian

kithawisa thu-umte lametna makaipa misite Kuamah ngaihsut amaute langin nungzuite keek

kei’n

sa te met ma si mah sut te in zu

Jesuh Hong Pai Kik Ding Jesuh hong pai kik ding hi. Amah in, “Kei mahmah k’ong pai kik ding hi. Note k’ong la ding hi,” ci hi. Hih kamciam in eite tungah lametna hong pia hi. Jesuh in hih leitung-ah teeng hi. Tua ciangin vantung-a om A’ Pa kiangah ciah ding-in Amah in hong nusia hi. A nungzuite in Amah a pai, en uh hi. Puan kaang a silh mi nih, amaute kiangah hong pai hi. Amaute in, “Jesuh in vantung-ah pai khin hi. Ahih hangin Amah hong pai kik ding hi. Amah a pai na muh uh bang keek-in Amah hong pai kik ding hi,” ci hi. Mi khempeuh si hi. Ahih hangin thu-umte a dah ding uh kul lo hi. Eite in lametna i nei hi. Mi pawlkhat in lametna nei lo uh hi. Amaute in Jesuh hong pai kik ding hi, cih pen um lo uh hi. Ni khat ni ciangin, Jesuh in vantung pan-in thu-um khempeuhte’ aadingin hong pai suk ding hi. Vantungmi makaipa in awging lian tawh hong pau ding hi. A masa-in, misite amaute’ han ciat pan-in hong paikhia ding uh hi. Amaute in Topa Jesuh dawn dingin pai ding uh hi. Tua ciangin a nungta mite in Topa dawn dingin pai ding uh hi. Eite in van-ah Amah i dawn ding hi. Tua ciangin eite in Amah tawh i om khawm tawntung ding hi. Jesuh’ hong pai kik ding a ni, eite in i thei kei hi. Tua pen, zan-a gutapa hong pai tawh kibang ding hi. Gutapa in bang hun ciang-in amah hong pai ding cih pen eite kiang-ah hong gen lo hi. Jesuh in Amah bang hun ciang-a hong pai ding cih hong gen lo hi. Amah in hih bangin ci hi: Kuamah in a ni leh a nai thei lo hi. Vantungmite in thei lo uh hi. Kei’n ka thei kei hi. Pa Pasian bek in thei hi. Note a kithawisa-in om un. Note in Kei hong pai kik ding n’ong ngaihsut loh laitak-un k’ong pai kik ding hi. Jesuh hong pai kik ding hi, ci-a a lam-en bang keek-in na nungta hiam? Johan 14:3 Sawltak 1:9-11 I Thesalonika 4:13-18; 5:1-4 Matthai 24:35-44 Thu-umte in bang lametna nei uh hiam? Jesuh hong pai kik ciangin bang teng piang ding hiam? Jesuh hong pai kik ding hun pen mi khempeuh in a thei hiam?

73

Sinna 59

mangpha

pha

pha

mangpha

dahna

dah

dah

dahna

kahna

kah

kah

kahna bei

74

inndei

inn

inn

inn

khitui

khi

khi

khi

nulsak

nul

nul

nulsak

teen’ nading dangtak piakkhong Gualzawhna dawivai Meikuang piakna khempeuh meikuang mawhna semte

teen’ dang khong zawh daw Me ak khem ku na

Vantung-a Om I Inn (1) Jesuh in mangpha a khak ma-in, a nungzuite hopih hi. Amah in hih bangin ci hi: Ka pa’ inn sungah inndei tampi a om hi. Note’ aading mun a bawl dingin, tua lai-ah ka pai ding hi. Note k’ong la ding hi. Note in Kei’ omna-ah na om ding uh hi. Jesuh in vantung tawh kisai thu, gen hi. Tua nung ciangin Johan in mang mu hi. Amah in van thak leh lei thak mu hi. Van masa leh lei masa pen bei hi. Amah in van pan-in aw lianpi khat za hi. Tua aw in, hih bang ci hi: En in! Pasian’ inn in mite tawh om hi. Amah in amaute tawh teeng ding hi. Amaute in Ama’ mi hi ding uh hi. Amah in amaute’ Pasian hi ding hi. Amah in amaute’ khitui nulsak ding hi. Sihna leh dahna om lo ding hi. Kahna leh natna om lo ding hi. Hihte khempeuh bei ding hi. Vantung in ih teen’ nading mun lianpi ahi hi. Tua ciangin, Pasian in hih bang a gen pen Johan in za hi: Keimah in a Masa-peen leh a Nunung-peen ka hi hi. Keimah in a Kipatna leh a Tawpna ka hi hi. A dangtak mite tungah Nun’takna tui ka pia ding hi. Tua in piakkhong (Ietsong) ahi hi. Gualzawhna a ngah mi in Kei kiang panin hih piakkhong ngah ding hi. Keimah in ama’ Pasian ka hi ding hi. Amah in Ka ta hi ding hi. Ahih hangin Kei hong um lo mite, dan ka pia ding hi. Numei-pasal mawhna a bawlte leh dawivai a semte, dan ka pia ding hi. Paisian maan lo a bia mite leh zuau thu a gen mite, dan ka pia ding hi. Amaute meikuang (hell) sungah a tawntung-in dan ka pia ding hi. Meikuang pen teen’ nading-a a nop mun hi lo ding hi. Meikuang in mawma dan piakna ahi hi. Johan 14:2-3; Mangmuhna 21:1-8 Bangci bang inn in vantung-ah eite hong ngak hiam? Vantung-ah kua tawh om khawm ding i hi hiam? Jesuh a um lote, koi-ah pai ding uh hiam?

75

Sinna 60

kikhak

khak

khak

kikhak

Honpa

Hon

Hon

Honpa

limlang

lim

lim

limlang kham

76

mo

o

mo

o

biakinn

bi

bi

bi

den-te

den

den

den-te

sawm-leh-nih kisapna liatna Zuauthu dangtak khawnkhong kongpite tawntungin tuate lampi kulh

taang

leh sap at thu tak khong pi tawn te lam

Vantung-a Om I Inn (2) Johan in a mangmuhna gen beh lai hi. Amah in hih bang in ci hi: Vantungmi khat in mual sang khat-ah hong paipih hi. Jerusalem Khuapi siangtho ka mu hi. Tua pen Pasian kiang vantung pan-in hong paikhia hi. Tua pen Pasian’ liatna tawh taang hi. Tua pen sum tampi a man suang tawh kibang hi. Tua pen limlang tawh kibangin siang hi. Tua in kulh sang nei-a, kongpi sawm-leh-nih nei hi. Tuate in sum tampi man suangte tawh kibawl hi. Khuapi lampi pen kham tawh kibawl hi. Johan in khuapi sungah biakinn mu lo hi. Biakinn a kisapna om lo hi. Pasian mahmah tua mun-ah teeng hi. Ni leh kha a kisapna om lo hi. Pasian in khuavak ahi hi. Zan om lo ding hi. Kongpite a tawntungin kihong ding hi. Kongpite kikhak ngei lo ding hi. Tua lai-ah mawhna om lo ding hi. Zuauthu gen den-te tua lai-ah pai thei lo ding hi. Tuuno nun’takna laibu sung-a, a min uh a om mite bek khuapi sungah pai ding hi. Hih in, Jesuh pen amau’ Honpa leh Topa-a a um, a zui mite, a cih nopna hi. Kha Siangtho in, “Hong pai in,” ci hi. Pawlpi ahi Jesuh’ mo in, “Hong pai in,” ci hi. A dangtak khempeuh hong pai thei hi. Amaute in tui dawn-in tawntung nun’takna ngah thei hi. Hih in khawnkhong letsong ahi hi. Amaute in Pasian tawh vantungah a tawntungin taang ding uh hi. Mangmuhna 21:10-27; 22:1-5,17 Kua in vantung’ khuavak ahi hiam? Kua in vantungah lut thei ding-a kua in lut thei lo ding hiam? Jesuh hong piakkhong ahi vantung-a om, tawntung nun’takna na sang nai hiam? 77

Tumdang Hong Gumpa Zeisu in mawhna hong phel zo. Hong gum Topa lamdang hi. Hong tatsa a man a pia zo. Hong gum Topa lamdang hi.

A Manpha Si Manpha si, tawntung manpha si, Tu’n kei’ aading manpha. Tua si hang bek ka kha tawl dam, Dahna teng bei sak hi.

Sakkik: Zeisu in hong gumpa hi. A lamdang ka sa hi. Keima’ Tapa Zeisu in Hong gumpa ahi hi.

Sakkik: Aw, lamdang hi, tua si san luang, Gumpa’ pang pan phulkhia. Vantung dong-ah la-in sa ning: “A manpha bel sisan.”

Pasian tawh hong kilemsak hi. Hong gum Topa lamdang hi. Hong sil siang si ka phat ding hi. Hong gum Topa lamdang hi. Lungsim sung mawhna a phel hi. Hong gum Topa lamdang hi. I lung sung-ah om-a uk hi. Hong gum Topa lamdang hi.

Mawhna ka bawl tampi ka thei, Mai zo diam tua zah pi? Ahih hang manpha si’n sawp hi. Mawhna teng puakhia hi.

Thumaan Mi’ Kalsuanna Thumaan mi’ kalsuanna Topa’ kiang pan hi-a, Ama’ totna, Topa’n keem hi. Thuman mi a puuk hangin Topa’n phong kik ding-a, Ama’ khut in hong keem-in, hong len hi. Sakkik: (Hong len hi) 2 Ama’ khut In hong len-in hong keem hi. Thuman mi a puuk hang-in Topa’n phong kik ding-a, Ama’ khut in hong len-in, hong keem hi. Singlamteh Kiang K’ong Pai Hi Singlamteh kiang k’ong pai hi, Tha leh sum lo, mittaw pi, Na dang bangmah man lo pi; Hotna cing ka zong ding hi. Sakkik: Topa, Nangmah k’ong muang zo, Singlamteh tung si Tuuno; Na Singlamteh k’ong beel zo, Hong hon aw, tu’n hong hon aw. Nang k’ong lunggulhna sawt hi; Ka giitloh sawt lua zo hi. Zeisu in dam tak hong ci: “Na mawhna k’ong sawp ding hi.”

78

Hun Hoih Hun Nuam Hun hoih hun nuam hong musak, Hun kilawm hong ngahsak, Hun manpha sung hong ton’pih ka To, Zum leh hiam pan-in hong keem, Lau huaina pan hong keem, Cidam tak-in a minpha ka lo. Sakkik: Lungdam si’ng, hih hunpha sung-ah, Ka Topa’n lam hong pi. Na si pha tawh hong naisak in, Nang’ omna peuh lungnopna. Ka nun’na’n vaang nei, N’ong itna, kei’ sung-ah, Meii bang-in lum den hen, Hallelujah a minthang hen. Silh leh teen’, an leh tui, Nisim hong sik, hong vak, A bei thei lo hehpihna thupha, Ka kha’ aading long hong lui, Thu leh la tawh hong vak, Hih ci bang-in hong luang, a thupha.

Lo no hing silsial bang-in, unok paak palh bang-in, ka nun’takna hong nosuaksak hi, Pahtawi dingin kilawm peen, phat dingin zongh hoih peen, ka kha tha hong dim zeel, hong dim zeel.

A Bei Thei Lo Itna (1 Sam. 2:8; Lam. 3:22-23) A bei thei lo hehpihna leh Itna in kizom den-a Zing ni suak bang-in thak zeel a, Ni a suah peelmawh bang-in, Sakkik: Itna kip leh hehpihna in Mihing tate tungah, Na bawl na-lamdangte hangin, Topa Nang k’ong phat uh hi. Leivui pan-in N’ong laam to-a, Niin phual pan-in N’ong dom to hi. Pahtawina leh minthan’na tawh Ka nun’na N’ong heisak hi. (Nang Na hoih hi.) 2 Na itna kip tawntung hi. (Na kilawm hi.) 2 Phat dingin na kilawm hi. Nang na lian hi, Na thuman hi. Nang tawh kibang om lo hi. N’ong lahsa thu-lamdang te hang, Ka daai om mawk thei kei hi.

79

Pasian’ Mite’ GualZawhna Carmel mual-ah Pasian’ gualzawhnate mu ding-in, Hong pai mite, Topa’n thupha hong pia hen. Elijah bang, Pasian’ gualzawhnate mu ding-in, Carmel mual-ah, Topa’n thupha hong pia hen. Sakkik: Sa un, Halleluijah la sa un. Carmel, Pasian’ mite’ gualzawhna. Sangpeen Topa’ gualzawhna hang in na lungdam leh Nuam in, Hailelujah-lelujah. Kha khan’lawhna, mei bangin hong tawh kik in,Topa, Khasiangtho aw, hih mun-ah k’ong muak uh hi. Ko’ aading-in, nalamdang leh na vangliatnate Hong musak in. Na thupha k’ong muak uh hi. Topa’ aading khut kileen-in na seem khawm ciat ni. Na sep theih bang, Topa’n thupha hong pia hen. Elijah bang, Pasian’ gualzawhnate mu ding-in Topa’ gam zai nading-in pang ciat ve ni. Thupha Hong Pia Pasian Thupha hong pia, hong pia ABRAHAM’ Pasian, Thupha hong pia, hong pia ISAAC’ Pasian aw Thupha hong pia, hong pia JACOB’ Pasian aw, Ko lung dam ung, n’ong piak thupha hang-in. [Zeisu Khazih tawh pumkhat suak khin zo ta] 3 Ko lung dam ung, n’ong piak thupha hang-in. Van Gam Nuam Gen Dan Siam Ke’ng Van gam nuam gen dan siam ke’ng, Topa’ bawlsa tua gam nuam pen. Sun leh zan zong om nawn lo ding, Zion khuapi nuam ih tun’ ciang. Sakkik: Van Jerusalem khuapi-ah, Gilkial dangtaakna om nawn lo ding, Ni leh kha taang zong ki sam nawn lo, Tuuno’ vaang, ni bang taang den ding. Topa’ bawlsa gam siangtho-ah, Sihna om kik ngei nawn lo ding. Khitui luang-a kikhennate Om nawn lo ding, tua gam nuam-ah.

80

Hih leitung haksatna gam-ah, Sihna gam sung ka nun’taak lai, Lungzuan’ dahna ka thuak den hi. Om nawn lo ding, tua gam nuam-ah.