Çözüm 3D TYT Kimya Soru Bankası [YKS 2020 ed.] 9786051943077

Citation preview

Bu ürünün bütün hakları ÇÖZÜM DERGİSİ YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ.’ne aittir. Tamamının ya da bir kısmının ürünü yayımlayan şirketin önceden izni olmaksızın fotokopi ya da elektronik, mekanik herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.

Çözüm Yayınları Grafik Birimi

Çözüm Yayınları Dizgi Birimi

2018 ANKARA

Özyurt Matbaacılık (0312 384 15 36)





Sevgili Öğrenciler ve Saygıdeğer Meslektaşlarım,

Kimya dersinin TYT içeriği kimyanın temel kavramları, kimya dilinin kavranması, kimyanın tarihsel süreçleri ve yaşantımızın her alanında uygulanması başlıkları altında toplanabilir. Görüldüğü üzere çok geniş bir kapsam ve bilgi düzeyi gerektiren bu içeriklere hakim olabilmek için doğru ve titizlikle hazırlanmış bir kaynak kullanımı ön plana çıkmaktadır. Bu gereksinimi karşılamak amacıyla hazırladığım bu kitabın sizlere hedefinize ulaşmakta yardımcı olacağına inancım sonsuzdur. Bu kitabın oluşumu için: • Bir bölüme ait çok sayıda alt başlık oluşturularak hazırlanan testlerle konu içerikleri eksiksiz taranmıştır. • Bir teste ait sorular kolaydan zora 3D tekniğine uygun olarak hazırlanmıştır. • Her test soruları genelden özele bilgi düzeyinizi artırmak üzere tasarlanmıştır. • Özgün ve hedefe uygun sorular kullanılmıştır. • Önceki sorularda ya da testlerde ilk defa karşılaştığınız kavramlar ilerleyen testler ve bölümlerde sarmal eğitim sistemine uygun bir şekilde tekrar kullanılmıştır. • ÖSYM soruları titizlikle analiz edilerek her bölüme ait birebir ÖSYM testleri hazırlanmıştır. • Her iki bölüm sonunda sarmal sisteme uygun konu tümevarım testleri hazırlanmıştır. Kitabın hazırlık aşamasında emeği geçen yayın ekibine, fikirleri ile desteklerini esirgemeyen meslektaşlarıma ve uygulamada yardımcı olan öğrencilerime teşekkürlerimi sunarım. Üniversiteye giriş sınavında ve hayatın her alanında başarı ve mutluluk dileklerimle…

Ali DİNDAR

İÇİNDEKİLER 01. BÖLÜM: KİMYA BİLİMİ Simyadan Kimyaya . .................................................................... 9

04. BÖLÜM: MADDENİN HALLERİ Katılar ve Özellikleri ...........................................................107

Kimya Disiplinleri ve Kimyacıların Çalışma Alanları .................. 13

Sıvılar ve Özellikleri.............................................................109

Kimyanın Sembolik Dili............................................................. 17

Gazlar ve Özellikleri............................................................113

Bire Bir ÖSYM........................................................................... 19

Saf Maddelerde Hal Değişimi ...................................................115

Maddenin Sınıflandırılması ***.................................................. 21

Bire Bir ÖSYM..........................................................................119

Maddenin Ortak Özellikleri ***. ............................................... 27 Maddenin Ayırt Edici Özellikleri ***......................................... 29 Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği..................... 35 Bire Bir ÖSYM........................................................................... 39

02. BÖLÜM: ATOMUN YAPISI VE PERİYODİK SİSTEM Atom Kavramının Gelişimi Atom Modelleri......................................................................41

05. BÖLÜM: DOĞA VE KİMYA Su ve Hayat........................................................................121 Çevre Kimyası.....................................................................123 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 127 TÜMEVARIM - lI....................................................................... 129

Atomdaki Temel Tanecikler ve Eşitlikler.................................45 Bire Bir ÖSYM........................................................................... 51

06. BÖLÜM: KİMYASAL HESAPLAMALAR

Periyodik Sistem

Kimyanın Temel Kanunları

Periyodik Sistem ve Elektron Dizilimleri ................................. 53

Kütlenin Korunumu Kanunu.................................................139

Periyodik Sistemde Gruplar ve Özellikleri ................................. 57

Sabit Oranlar Kanunu..........................................................141

Periyodik Özelliklerin Değişimi................................................... 61 Bire Bir ÖSYM........................................................................... 65 TÜMEVARIM - I.......................................................................... 67

Katlı Oranlar Kanunu...........................................................147 Birleşen Hacim Oranları Kanunu.........................................151 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 153

03. BÖLÜM: KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER Kimyasal Türler ve Güçlü Etkileşimler Kimyasal Türler ........................................................................ 75 Atom ve İyonların Lewis Yapısı................................................ 77

Mol Kavramı........................................................................155 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 161 Tepkime Denklemi ve Tepkime Denkleştirme.......................163

İyonik Bileşiklerin Oluşumu ve Adlandırılması............................ 79

Yanma Tepkimeleri..............................................................165

İyonik Bileşiklerde Çözünme ve Bağ Sağlamlığı........................ 83

Asit - Baz (Nötralleşme) Tepkimeleri....................................167

Bire Bir ÖSYM........................................................................... 85

Analiz - Sentez ve Çözünme - Çökelme Tepkimeleri . .........169

Kovalent Bağlı Bileşiklerin Oluşumu ve Adlandırılması ......... 87

Bire Bir ÖSYM......................................................................... 171

Kovalent Bağlı Moleküllerde Polarlık.......................................... 91 Metalik Bağ................................................................................. 93 Bire Bir ÖSYM........................................................................... 95 Zayıf Etkileşimler / Van der Waals Etkileşimleri ve Hidrojen Bağı........................................................................97

Tepkime Denkleminde Mollü Geçiş Problemleri...................173 Sınırlayıcı Bileşen - Verim ve Artan Madde Problemleri.......175 Saflık - Karışım - Formül Bulma Problemleri........................177 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 179

Fiziksel ve Kimyasal Değişimler............................................... 101 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 105

*** Üniversite giriş sınavlarında öğrenciler 9. ve 10. sınıf müfredatı dışında Ortaokul müfredatlarında yer alan madde ve doğası konusundan da sorumludur. Bu kapsam dikkate alınarak maddenin ortak ve ayırt edici özellikleri, sınıflandırılması ve ısı - sıcaklık konuları bu kitabın alt başlıklarında yer almıştır.

İÇİNDEKİLER 07. BÖLÜM: KARIŞIMLAR Çözeltiler Homojen - Heterojen Karışımlar ve Çözünme Süreci........... 181 Çözünürlük ve Kütlece Yüzde Derişim ................................. 185 Derişim Çeşitleri ve ppm, ppb Kavramları................................ 189 Koligatif Özellikler .................................................................... 191 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 195 Karışımların Ayrıştırılması Tanecik Boyutu Farkıyla Ayırma............................................. 197 Yoğunluk Farkıyla Ayırma....................................................... 199 Çözünürlük Farkıyla Ayırma................................................... 201 Kaynama Noktası Farkıyla Ayırma........................................... 203 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 205 TÜMEVARIM - III....................................................................... 207

08. BÖLÜM: ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR Asitler, Bazlar ve Özellikleri ................................................... 217 Nötralleşme Tepkimeleri........................................................... 221 pH ve pOH Kavramları - Asit Baz İndikatörleri......................... 223 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 225 Asitler ve Bazların Metallerle Tepkimeleri.............................. 227 Yaygın Asit ve Bazların Kullanım Alanları.............................. 229 Asit ve Bazların Fayda ve Zararları.......................................... 231 Tuzlar........................................................................................ 233 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 235

09. BÖLÜM: KİMYA HER YERDE Temizlik Malzemeleri................................................................ 237 Polimerler................................................................................. 239 Kozmetikler ve İlaçlar............................................................... 241 Hazır Gıdalar............................................................................ 243 Yenilebilir Yağ Türleri................................................................ 245 Bire Bir ÖSYM......................................................................... 247 TÜMEVARIM - IV....................................................................... 249

1. Simya ile ilgili,

4. Aşağıdakilerden hangisi simyanın bir bilim dalı olarak



I. Kelime kökü Arapça’daki “al-Kimiya” kelimesinden gelir.



II. Antik dönemden, 17. yüzyılın ortalarına kadar olan dönemde etkindir.



kabul edilmeyişinin nedeni olamaz?

III. Döneminde yapılan çalışmalarda erken dönem ruhani felsefe disiplinleri etkilidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



01

BÖLÜM 01 Test

Kimya Bilimi / Simyadan Kimyaya - 1

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II



A) Teorik temelleri yoktur.



B) İlkel yöntemlere dayalı gözlem vardır.



C) Deneme - yanılma yöntemine dayalı çalışmalar içerir.



D) Sistematik bilgi birikimi yoktur.



E) Madenlerle ilgili önemli çalışmaları vardır.

A, B, C, D seçeneklerinde belirtilenler simyanın bir bilim dalı olarak kabul edilmemesinin nedenleridir. E seçeneğinde madenlerle ilgili çalışmalar yapmış olmaları bir neden değildir.

E) I, II ve III

(Cevap E)

I. Simyanın kelime kökü al-Kimiya kelimesidir. (Doğru) II. 17. yüzyılda Robert Boyle’un element tanımına kadar simya dönemi kabul edilir. (Doğru) III. Simyacıların çalışmalarında ruhani felsefe disiplinleri etkindir. (Doğru) (Cevap E)

5. Aşağıda simya döneminde kullanılan bazı maddeler ve kullanım alanları verilmiştir. Madde

I. Bakır, demir ve kurşun gibi değersiz düşündükleri metalleri altına çevirme



olduğunu

II. Sonsuz hayat verdiği düşünülen ölümsüzlük iksirini bulma



III. Kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürme



Yukarıda verilenlerden hangileri hedeflerinden birisi değildir?



A) Yalnız I



simyacıların

B) Yalnız II

D) I ve III

a. Hastalıkların tedavisinde

II. Kükürt

b. Yeşil boya eldesinde

Buna göre hangi seçenekte bu eşleştirme doğru olarak yapılmıştır?



A) I.



a

kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çevirme fikri 18. ve 19. yüzyıl uğraşıdır. (Cevap C)

B) I.

a

C) I.

b

II.

b

II.

c

II.

a

III.

c

III. b

III.

c

D) I. II.

E) II ve III

I. ve II. öncül simyacıların temel hedefleri arasında yer alırken, III. öncülde bahsedilen

c. Meyveleri ağartmada



temel

C) Yalnız III

I. Safran III. Malahit Çözüm Yayınları

2.

Kullanım alanı

b

E) I.

c

II.

a

c

III. a

III. b

Safran : Hastalıkların tedavisinde Kükürt : Meyveleri ağartmada Malahit : Yeşil boya eldesinde

(Cevap B)

9 6.

I. Damıtma



II. Kavurma



III. Özütleme

3. Aşağıdaki kimyasallardan hangisi simya döneminde



Yukarıda verilen, simyacıların kullandığı yöntemlerden hangileri günümüzde kimyacılar tarafından kullanılmaktadır?





A) Yalnız I

keşfedilmemiştir? A) Sofra tuzu



B) Zaç yağı

D) Cıva

C) Altın

E) Hidrojen gazı

Hidrojen gazı 1766 yılında Henry Cevendish tarafından keşfedilmiştir. (Kimya dönemi) (Cevap E)



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Damıtma, kavurma ve özütleme günümüz kimyacılarının kullandığı yöntemlerdendir. (Cevap E)

Test 01

1. E

7. Aşağıdakilerden hangisi simyacılar tarafından yapılan

10.

çalışmalar arasında değildir?



A) Çiçeklerden esans yapımı



B) Cam üretimi



C) Barut üretimi



D) Bitkisel deterjan üretimi



E) Deri tabaklanması

2. C

arasındadır. Bitkisel deterjan üretimi ise 20. yüzyılın ikinci yarısında başlamıştır. (Cevap D)

4. E

5. B

6. E

a. KAl(SO4)2 . 12H2O

Göztaşı

II. Kıbrıs taşı

b. C14H8O4

III. Alizarin

c. FeSO4

IV. Şap

d. CuSO4

Eski çağ insanlarının ipliklerin boyanmasında kullandığı yukarıdaki maddelerin kimyasal formülleri hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?



A) I.

-

a

II. -

B) I.

-

c

b

II. -

III. -

c

IV. -

d

8. Simyacılar ile ilgili olarak,

II. -



I. Damıtma düzeneği ile sülfürik asit (zaç yağı) gibi önemli kimyasalları bulmuşlardır.



II. Kurşun gibi bazı metalleri altına çevirmişlerdir.



III. Buldukları madenler ve yaptıkları alaşımlarla orta çağ sanatına yön vermişlerdir.

A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Sülfürikasit, nitrik asit ve hidroklorik asiti damıtma yöntemiyle keşfeden Cabir bin Hayyandır. (Doğru) II. Metalleri altına çevirmeyi başaramadılar. (Yanlış) III. Madencilikteki ilerlemeleri orta çağ sanatına yön verdi. (Doğru) (Cevap D)

Çözüm Yayınları

d



9. C 10. C 11. E 12. D

Formülü

-

yargılarından hangileri doğrudur?

8. D







7. D

Madde I.

Esani üretimi, cam üretimi, barut üretimi ve deri tabaklanması simya dönemi çalışmaları

3. E

D) I.

C) I.

-

d

b

II. -

c

III. -

d

III. -

b

IV. -

a

IV. -

a

E) I.

-

c

b

II. -

d

III. -

c

III. -

a

IV. -

a

IV. -

b

Göztaşı - CuSO4

Alizarin - C14H8O4

Kıbrıstaşı - FeSO4

Şap - KAI(SO4)2 . 12H2O









(Cevap C)

11. Aşağıdakilerden hangisi eski çağ insanlarının boyama amaçlı kullandığı maddelerden birisi değildir?



A) Şap



B) Kıbrıs taşı

D) Malahit

C) Kireç taşı

E) Zaç yağı

Şap, kıbrıs taşı, kireç taşı ve malahit boyama amaçlı kullanılabilen maddelerdir. Zaç yağı (H2SO4) ise günümüzde boya üretim aşamasında kullanmakla birlikte simya döneminde boyama amaçlı kullanılmamıştır.



(Cevap E)

12. Aşağıdakilerden hangisi simyanın kimya bilimine yaptığı katkılardan birisi olarak kabul edilemez?

10

9.

I. Şap



II. Kezzap



III. Göztaşı



IV. Polyester



Yukarıda verilenlerden hangileri simyacıların buluşları arasında yer alır? A) Yalnız I



B) I ve II

D) II, III ve IV

C) I, II ve III

E) I, II, III ve IV

Şap, kezzap ve göztaşı simya döneminde, polyester ise kimya döneminde bulunmuştur. (Cevap C)



A) Felsefe taşı arayışı sonucu bronz, çelik gibi alaşımları keşfetmeleri



B) Güherçile, formik asit ve kostik gibi önemli kimyasalları sentezlemeleri



C) Dericilik ve seramik gibi önemli endüstri alanlarının temellerini oluşturmaları



D) Cıva elementinin sağlık alanındaki önemini farketmeleri



E) Demir (II) sülfatın damıtılmasından sülfürik asit (zaç yağı) elde etmeleri

A, B, C ve E seçeneklerinde belirtilenler simyanın kimyaya katkılarındandır. D seçeneğinde ise civanın kanserojen etkisinin farkında değildiler.



(Cevap D)

1.

I. Ölümsüzlük iksirini bulmaya çalışma



II. Yiyecekleri uzun süre bozulmadan saklama



III. Altının ekonomik önemini farketmeleri



IV. Yabani hayvanlardan korunmak için ateş ve metal ilişkisini keşfetmeleri

4. Aşağıdaki kimya endüstrisi alanlarından hangisinde

Yukarıdakilerden hangileri simyacıların çalışmalarda önemli bir etkiye sahiptir?



A) Yalnız I

B) I ve II

D) I, II ve III

simyacıların yaptığı çalışmaların doğrudan katkısı yoktur?







02

BÖLÜM 01 Test

Simyadan Kimyaya - 2

A) Seramik



B) Boya

D) Cam

C) İlaç

E) Polimer

Seramik, boya, ilaç ve cam ile ilgili çalışmaların temelini simya dönemi oluşturmuştur. Polimer endüstrisi ise 20. yüzyılda petrokimya ile birlikte ortaya çıkmıştır. (Cevap E)

yaptığı

C) II ve III

E) I, II, III ve IV

Simyacıların yaşadıkları çevreden korunma, yiyecekleri koruma, öümsüzlük ve zenginlik arzusu çalışmalarını etkilemiştir.





(Cevap E)

hastalıklardan korunmak amaçlı kullanılan bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir?



A) CuSO4



B) FeSO4

D) NaOH

C) SiO2

E) HNO3

CuSO4 : Göz taşı FeSO4 : Kıbrıs taşı

Çözüm Yayınları

2. Göztaşı olarak bilinen, eski çağlarda ipliklerin boyanması ve

5.

I. Deneme yanılmaya dayanır.



II. Sistematik bilgi aktarımı yoktur.



III. Simya ile uğraşanların akademik diploması yoktur.



Simyanın bilim olarak kabul edilmemesinin sebepleri arasında yukarıda verilenlerden hangileri vardır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

SiO2 : Kum



NaOH : Sud kostik

I. Simyanın çalışmaları deneye değil sınama- yanılmaya dayanır. (Yanıttır.)

HNO3 : Kezzap







(Cevap A)

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

II. Simyada sistematik bilgi aktarımı yoktur. (Yanıttır.) III. Simyacıların akademik diplomasının olmaması bilim olmayla ilişkilendirilemez. (Cevap C)

6. Simyadan kimyaya geçiş sürecinde katkı sağlayan

aşağıdaki bilim insanlarından hangisinin temel görüşü yanlış verilmiştir? Bilim insanı

3.

I. El-Razi



II. Cabir bin Hayyan



III. İbn-i Sina



IV. J. J. Thomson



Yukarıda isimleri verilenlerden hangileri simyacıdır?



A) I ve II



B) I ve III

D) I, II ve III

C) I, III ve IV E) I, II, III ve IV

El-Razi, Cabir bin Hayyan ve İbn-i Sina simyacıdır. J.J. Thomson ise atom altı tanecikler ile ilgili önemli çalışmaları olan bir bilim insanıdır. (Cevap D)

A)

Empedokles

B)

Democritus

C)

Cabir bin Hayyan

D)

Ebu Bekir er Razi

E)

Antonie Lavosier

Temel görüşü Maddeler arasında sevgi ve nefret gibi itme ve çekme kuvvetleri vardır. Maddeler bölünemeyen atomos denilen parçacıklardan oluşmuştur. Maddenin en küçük parçacığı olan atomda yoğun bir enerji vardır ve bu parçacık parçalanabilir. Maddeler atomlardan ve boşluktan oluşur. Kimyasal tepkimelerde kütlenin bir kısmı enerjiye dönüşür.

Lavosier kütlenin korunumunu savunmuştur. Kütlenin enerjiye dönüşümü çekirdek kimyası konusudur. (Cevap E)

11

Test 02

1. E

7. Aşağıda verilen teknik ve yöntemlerden hangisi simyacılar tarafından kullanılmamıştır?



A) Kavurma



B) Damıtma

D) Kristallendirme

C) Mayalama E) Santrifujleme

Kavurma, damıtma, mayalama ve kristallendirme simyacılar tarafından kullanıldı. Santrifujleme ise modern bir tekniktir. (Cevap E)

2. A

3. D

4. E

5. C

6. E

7. E

8. B

9. B 10. A 11. E 12. E

10.

I. Madde ile ilgili çalışmalar içerir.



II. Element sınıflandırması düşünce temellidir.



III. Teorik temellere dayalı deneysel çalışmalar içerir.



IV. Sistematik bilgi aktarımı vardır.



Yukarıda verilen özelliklerden hangileri hem simya hem de kimya için doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II, III ve IV

C) I, II ve III

E) I, III ve IV

I. Simya ve kimya II. Simya

8. Simya

döneminde çok uzun bir süre maddenin sınıflandırılmasında Aristo’nun “dört element” fikri kullanılmıştır.





(Cevap A)

Buna göre,



I. Eter



II. Sofra tuzu



III. Karbondioksit



IV. Doğalgaz alevi



IV. Kimya

yukarıda verilen maddelerin, Aristo’nun element kavramına göre sınıflandırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir? Toprak

Su

Hava

Ateş

A)

I

II

III

IV

B)

II

I

III

IV

C)

II

III

I

IV

D)

III

I

IV

II

E)

I

III

II

IV

Eter (sıvı) - su Sofra tuzu (katı) - Toprak



11. Robert Boyle ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Çözüm Yayınları



III. Kimya

Karbondioksit (gaz) - Hava Doğalgaz alevi (plazma) - Ateş (Cevap B)



A) Filojiston kavramını çürütmek ve yanma olayını açıklamak üzere çalışmalar yaptı.



B) Simya alanında çalışmaları olmakla birlikte, ilk modern kimyacı olarak kabul edilir.



C) Elementi günümüze en yakın anlamda tanımlamıştır.



D) Simya döneminden Kimya dönemine geçişi sağlamıştır.



E) Havayı bir element kabul etmiştir.

Robert Boyle yaptığı deneylerle havanın bir element değil, çok sayıda farklı gazdan oluşan bir karışım olduğunu ortaya çıkarmıştır.

9.

Element I.

12





(Cevap E)

Özellik

Toprak

Kuru - soğuk

II. Su

Islak - soğuk

III. Hava

Islak - sıcak

IV. Ateş

Kuru - sıcak



Yukarıda Aristo’nun elementlerinin özellikleri belirtilmiştir. Aristo bazı elementlerin birbirine dönüşebileceğini düşünmüştür.

12. Aşağıdakilerden



Buna göre birbirine dönüşemeyen element çiftleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) Problem ile ilgili veriler toplamak



B) Hipotez hazırlamak



A) I - II



C) Gözlem ve deneyler yapmak



D) Deney sonuçlarını dikkate alarak yeni hipotezler hazırlamak



E) Hipotezleri kanuna dönüştürmek

B) I - III

III - IV



C) II - III

II - IV

D) I - II I - III

I - IV

hangisi bilimsel basamaklarından birisi değildir?

E) II - IV II - III

Ortak özellikleri bulunmayan Toprak (I) - Havaya (III) ve Su (II) - Ateşe (IV) dönüşemez. (Cevap B)

bir

çalışmanın

Hipotezler öncelikli olarak yapılan deneylerle kontrol edilir. Hipotezleri kanuna dönüştürmek bilimsel çalışma basamaklarından değildir. (Cevap E)

03

BÖLÜM 01 Test

Kimya Disiplinleri ve Kimyacıların Çalışma Alanları - 1 1. Kimya ile ilgili,

4. Aşağıdakilerden hangisi kimyanın ilgi alanına girmez?



I. Teorik temellere dayanır.



A) Maddenin özellikleri



II. Deneysel çalışmalar içerir.



B) Kimyasal tepkimeler



III. Sistematik bilgi aktarımı sağlar.



C) Bileşiklerin elementlerine ayrıştırılması



D) Polimer sentezleme



E) Hastalıkları teşhis etmek



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

Hastalıkların teşhis edilmesi tıp uzmanlarının ve doktorların ilgi alanıdır.

E) I, II ve III



(Cevap E)

I. Kimya teorik temellere dayanır. (Doğru) II. Deneysel çalışmalar ile desteklenir. (Doğru) III. Elde edilen sonuçlar sistematik bir şekilde paylaşılır. (Doğru)



(Cevap E)

5. Aşağıdakilerden hangisinde kimyanın doğrudan katkıda

2. Aşağıda verilen maddelerden hangisinin üretiminde kimya

bulunduğu söylenemez?



A) Sabun



B) Televizyon



C) İlaç



D) Gübre



E) Plastik

Çözüm Yayınları

biliminin doğrudan katkısı yoktur?

Sabun, ilaç, gübre ve plastik üretiminde kimya doğrudan etkilidir. Televizyon üretiminde ise doğrudan katkısı yoktur.







(Cevap B)



A) İlaç üretimi



B) Ham petrolün ayrıştırılması



C) Su arıtma



D) Dizel motor üretimi



E) Tarım kimyasalları üretimi

Dizel motor üretimi mühendislik alanıdır. Kimyanın doğrudan katkıda bulunduğu söylenemez. (Cevap D)

13 3. Aşağıdakilerden hangisi kimyacıların çalışma alanlarından birisi değildir?



A) Gıda sanayi



B) Taşımacılık sektörü



C) Su arıtma tesisi



D) Nükleer enerji üretimi



E) Plastik sanayi

Gıda sanayi, su arıtma tesisi, nükleer enerji üretimi ve plastik sanayi kimyacıların çalışma alanı iken taşımacılık sektörü çalışma alanı değildir. (Cevap B)

6.

I. Adli tıp olaylarında, içeriği bilinmeyen maddelerin içerik tespiti



II. Fosil yakıtlardan kaynaklı çevre kirliliğine çözüm arama



III. Baraj sularını arıtma



Yukarıdakilerden alanlarındandır?

hangileri



A) Yalnız I

B) Yalnız II



D) I ve III

kimyanın

çalışma

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Adli kimyanın çalışma alanıdır. II. Çevre kimyasının ilgi alanıdır. III. Analitik kimyanın ilgi alanıdır.

(Cevap E)

Test 03

1. E

2. B

3. B

4. E

5. D

7. Kimyacılar,

10.

I. Tekstil sanayi



I. Plastik



II. Astronomi



II. Hazır gıda



III. Farmakoloji



III. Çimento



IV. Tarih



yukarıdakilerin hangilerinin üretiminde yer alır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III (Cevap E)

7. E

8. B

9. B 10. D 11. E 12. D



Yukarıdakilerden hangileri kimyanın uğraş alanlarından birisi değildir?



A) Yalnız II



Plastik, hazır gıda ve çimento üretiminde kimyacılar doğrudan yer alır.

6. E

B) I ve II

D) II ve IV

C) I ve III

E) II, III ve IV

Tekstil sanayi ve Farmokoloji (ilaç kimyası) kimyanın uğraş alanıdır. Astronomi ve tarih ise kimyanın uğraş alanı değildir.



(Cevap D)

8. Aşağıdakilerden hangisi bir kimya disiplini değildir?

A) Endüstriyel kimya

B) Maden kimyası



C) Polimer kimyası

D) Organik kimya

E) Analitik kimya

Maden kimyası bir kimya disiplini olmayıp, metaruluji biliminin ilgi alanıdır.

9.

Çalışma alanı

Kimya alt disiplini

Canlı organizmalardaki I. kimyasalları ve değişimlerini a. Fizikokimya inceler Kimyasal sistemlerde II. gerçekleşen enerji dönüşümlerini inceler III.

Yukarıda verilen çalışma alanlarının kimya alt disiplinleri ile eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) I.

14



a

B) I.

-

b

II. -

b

II. -

a

III. -

c

III. -

c

C) I.

-



II. Kombilerde yoğuşma sisteminin uygulanması



III. Araçlardaki egzoz emisyon miktarının yakıt tüketimine etkisi



Yukarıdaki alanlarda çalışma yapan bir kimyager en çok hangi kimya disiplinini kullanır?



A) Organik kimya

B) Analitik kimya



C) Polimer kimyası

D) İnorganik kimya



E) Fizikokimya

Fizikokimya : Kimyasal tepkimelerdeki ısı - enerji - iş dönüşümlerini inceler.

c

D) I.

-

b

II. -

a

II. -

c

III. -

b

III. -

a

12.

• Olimpiyat oyunlarında sporcuların kan ve idrar analizleri ile doping testinin yapılması



• Petrokimyasal maddeler maddelerin üretilmesi



• Kana rengini veren hemoglobin maddesinin kandaki reaksiyonlarının incelenmesi



• Hidrokarbonların su ile reaksiyonu sonucu alkol ve asetilen üretilmesi

ile

plastik,



Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu disiplinlerden birisi değildir?



A) Biyokimya

B) Organik kimya

II. -

c



C) Adli kimya

D) Fizikokimya

III. -

b



(Cevap B)

gibi

Yukarıda kimya disiplinleri ile ilgili çeşitli çalışmalar verilmiştir.

a

Fizikokimya : Kimyasal sistemlerdeki enerji ve iş olaylarını inceler. Biyokimya : Canlı organizmalardaki kimyasal süreçleri inceler. Analitik kimya : Maddelerin nitel ve nicel özelliklerini inceler.

naylon



-

E) I.

(Cevap E)

b. Biyokimya

Kimyasal maddelerin nitel ve c. Analitik kimya nicel özelliklerini inceler

-

I. Buhar santrallerinde ısı ve enerji verimliliğini artırma

(Cevap B)

Çözüm Yayınları



11.

E) Polimer kimyası

Kan ve idrar analizleri ile doping testi : Adli kimya Plastik ve naylon üretimi : Polimer kimyası Hemoglobinin kandaki reaksiyonlarının incelenmesi : Biyokimya Alkol ve asetilen üretimi : Organik kimya

(Cevap D)

BÖLÜM 01 Test

Kimya Disiplinleri ve Kimyacıların Çalışma Alanları - 2 1. Aşağıdakilerden hangisi kimyanın alt disiplinleri arasında yer almaz?

4.

I. Zaç yağı (H2SO4)

04



II. Sirke asidi (CH3COOH)



A) İnorganik kimya



III. Sud kostik (NaOH)



B) Farmakoloji





C) Adli kimya

Yukarıda verilen maddelerden hangileri inorganik kimyanın uğraş alanına girer?



D) Nükleer kimya



A) Yalnız I



E) Makine kimyası



Makine kimyası diye bir kimya disiplini yoktur.



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. H2SO4 (İnorganik madde)

(Cevap E)

II. CH3COOH (Organik madde) III. NaOH (İnorganik madde)



(Cevap D)

5. Kimyacılar, aşağıdaki maddelerden hangisinin üretiminde doğrudan yer almazlar?

2. Analitik kimya ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kimyanın alt disiplinlerinden biridir.



A) Ahşap boyası



B) Teorik temelleri vardır.



B) Yapay gübre



C) Maddenin nitel ve nicel içeriğinin belirlenmesinde etkilidir.



C) Sinek ilacı



D) Kimyasal sistemdeki enerji değişimini inceler.



D) Teflon



E) Kimyasal ve fiziksel ayrıştırma teknikleri ön plandadır.



E) Bilgisayar

Analitik kimya : Maddenin nitel, nicel incelenmesi ve ayrıştırma teknikleri kullanılan bir kimya alt disiplinidir. Kimyasal sistemlerdeki enerji değişimini Fizikokimya inceler. (Cevap D)

Çözüm Yayınları



Ahşap boyası, yapay gübre, sinek ilacı, teflon üretimi aktıf kimyasal tepkime süreçlerinin yoğun olduğu alanlardır. Bilgisayar üretimi ise kimyacıların doğrudan çalıştığı bir alan değildir. (Cevap E)

15 3.

I. Tekstil kimyası



II. Gıda kimyası



III. Farmakoloji

6. Aşağıdakilerden hangisi polimer kimyasının üretiminde katkıda bulunduğu bir ürün değildir?



Yukarıda verilenlerden hangileri kimyanın alt disiplinlerinden birisi değildir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Tekstil ve gıda sanayileri kimyanın uğraş alanı olmasına rağmen tekstil ve gıda kimyası birer kimya alt disiplini değildir. Farmokoloji (ilaç kimyası) ise kimya alt disiplinidir. (Cevap C)



A) Teflon tava



B) Otomobil lastiği



C) Porselen tabak



D) Pet şişe



E) Naylon poşet

Teflon tava politetraflor etilenden, otomobil lastiği kauçuk polimerinden, pet şişe polietilenden, naylon polyamitten üretilir. Porselen tabak ise polimerleşme ile üretilen bir malzeme değildir. (Cevap C)

Test 04

1. E

7. Kimya birçok endüstriyel alanda belirli mesleklerin doğmasına Buna göre aşağıdaki mesleklerden hangisi kimya alanı ile doğrudan ilişkilendirilemez?



A) Eczacı

B) Kimyager



C) Metalurji Mühendisi

D) Kimya Mühendisi



3. C

4. D

5. E

6. C

7. E

8. D

9. E 10. C 11. D 12. E

10. Kimyanın alt disiplinleri olan X ve Y ile ilgili;

sebep olmuştur.

2. D



X: Kimyasal sistemlerde enerji-iş dönüşümlerini inceler.



Y: Suç mahallinde toplanan kimyasal ve biyolojik delilleri analiz eder.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X ve Y aşağıdakilerden hangisinde doğru belirtilmiştir?

E) Bilgisayar Mühendisi

Bilgisayar mühendisi mesleği kimya ile doğrudan ilişkilendirilemez.

X

(Cevap E)

Y

A)

Analitik kimya

Organik kimya

B)

Fizikokimya

İnorganik kimya

C)

Fizikokimya

Adli kimya

D)

Farmakoloji

Adli kimya

E)

Fizikokimya

Biyokimya

X : Fizikokimya, kimyasal sistemlerdeki iş-enerji ve ısı dönüşümlerini inceler. Y : Adli kimya, kimyasal ve biyolojik delillerin analitik incelenmesini gerçekleştirir. (Cevap C)

11. İlaçlar ile ilgili olarak,



I. ahşabın kesilmesi ve şekil verilmesi,



I. Üretiminde tüm sorumluluk kimyagerlerindir.



II. ahşap yüzeyinin vernik ve boya ile kaplanması,





III. ahşap üzerine monte edilen suni elyafların üretimi.

II. Etken madde ve taşıyıcı olmak üzere iki temel kısımdan oluşur.



III. İlaçlar ve üretimi ile ilgili çalışmalar farmakoloji konusudur.



gerçekleşen olaylardan hangileri kimyanın ilgi alanına girer?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I ve III

Vernik, boya ve elyaf üretimi kimyanın ilgi alanıdır.

(Cevap D)

Çözüm Yayınları

8. Mobilya üretimi sürecinde,



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Üretim sorumluluğu biyolog, tıp ve kimya uzmanlarınındır. (Yanlış) II. Etken madde ve taşıyıcı iki temel kısımıdır. (Doğru) III. İlaç kimyası (Farmakoloji) (Doğru)

16

9.

I. Hazır gıdaların raf ömrünün belirlenmesi



II. İnsan vücudundan alınan kan, doku, idrar numunelerin laboratuvarda analizinin yapılması



III. Temizlik malzemelerinin pH değerlerinin uygunluğunun kontrolü



Yukarıda verilen işlemlerden hangileri kimyanın çalışma alanları ile ilgilidir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

gibi

C) I ve II

E) I, II ve III

III. pH değeri - Analitik kimya (ilgili)

• İlaç üretimi ve etken maddelerin sentezi ile ilgilenir.



• Deprem gibi yer olaylarına sebep olan doğal kimyasal tepkimeleri inceler.



• Kimyasal olaylarda fiziksel dönüşümlerini inceler.



• Tarımsal gübre uygulamalarını ve toprağa etkilerini inceler.



Yukarıda verilen olaylar yalnızca bir kimya disiplini ile eşleştirildiğinde hangi seçenekteki kimya disiplini boşta kalır?



A) Fizikokimya



(Cevap E)

B) Farmakoloji

D) Agrokimya

İlaç üretimi : Farmokoloji Deprem : Jeokimya

II. Adli tıp ve biyokimya (ilgili)

(Cevap D)

12.



I. Gıda kimyası ve katkı malzemeleri (ilgili)





özellikleri

ve

enerji

C) Jeokimya

E) Polimer kimyası Enerji dönüşümü : Fizikokimya Tarımsal gübre : Agrokimya (Cevap E)

1. Antik dönem simyagerlerinden olan Aristo’nun dört element

4.

Latince adı

(toprak, su, hava ve ateş) fikri günümüzde geçerliliğini yitirmiştir.

Buna göre günümüzde,



I. Toprak – karışım



II. Su – bileşik



III. Hava – element



IV. Ateş – bileşik



yukarıda yapılan sınıflandırmalardan hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



05

BÖLÜM 01 Test

Kimyanın Sembolik Dili

B) I ve II

D) III ve IV

C) II ve III

I. Helios

a. He

II. Phosphorus

b. F

III. Fluorum

c. P



Yukarıda Latince adı verilen elementlerin sembolleri ile eşleştirilmesi aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru gösterilmiştir?



A) I – a

E) II, III ve IV

I. Toprak, bir karışımdır. (Doğru) II. Su, formülü H2O olan bir bileşiktir. (Doğru) IV. Ateş, gaz ve iyon içeren bir karışımdır. (Yanlış)





B) I – b



C) I – a

II – b

II – a

II – c

III – c

III – c

III – b



III. Hava, bir gaz karışımıdır. (Yanlış)

Sembolü

D) I – b

(Cevap D)



E) I – c

II – c

II – a

III – a

III – b

Element sembolleri latince adlarının ilk ya da ilk iki harfi kullanılarak oluşturulmuştur. (Cevap C)

2. John Dalton element sembolleri ve bileşik formüllerini ifade

Oksijen

Fosfor

Kükürt

Altın

G

Hidrojen

Dalton tarafından kullanılan simgelerle, günümüz element sembollerinin eşleştirilmesinde hangi seçenekte hata yapılmıştır?

A)

H

B)

F

C)

G

O

E)

S



A) Bronz



Günümüzde elementler latince adının ilk ya da ilk iki harfi ile ifade edilir. Fosfor (Phosphorus) P ile ifade edilir. (Cevap B)

Çelik

D) Yemek sodası

3. Aşağıdakilerden hangisi insanoğlunun antik dönemde bulduğu elementlerden birisi değildir?



B) Altın

D) Gümüş

E) Amonyak

: Demir (Fe) ve Karbon (C) alaşımı

: O3 tek cins atom içerir. Elementtir.

6.

I. Cıva



II. Zaç yağı



III. Potas kostik



IV. Kükürt



V. Şap

C) Demir

E) Uranyum

Uranyum radyoaktif bir element olup 18. yüzyılın sonlarında keşfedilmiştir.

(Cevap E)



(Cevap B)

Yukarıda verilen maddelerden sembol ve formülle gösterilenler aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru belirtilmiştir? Sembol

A) Cıva

C) Çelik

Yemek sodası: NaHCO3 (bileşik)





B) Ozon

Bronz : Bakır (Cu) ve Kalay (Sn) alaşımı

Ozon

Au

D)

5. Aşağıdaki maddelerden hangisi elementtir?

Amonyak: NH3 (bileşik)

Günümüzdeki sembolü

Simge



Çözüm Yayınları

etmekte aşağıdaki gibi dairesel simgeler kullanmıştır.

Formül

A)

I, II

III, IV, V

B)

I, IV

II, III, V

C)

I, II, IV

III, V

D)

II, IV

I, III, V

E)

I, IV, V

II, III

Civa (Hg) ve Kükürt (S) birer element (Sembolle gösterilirler). Zaç yağı (H2SO4), Potas kostik (KOH) ve Şap (KAI(SO4)2.12H2O birer bileşiktir (Formülle gösterilirler). (Cevap B)

17

Test 05

1. D

7.

• Sud kostik



• Zaç yağı



• Kezzap



• Sönmemiş kireç

2. B

3. E

4. C

5. B

6. B

7. C

8. C

9. C 10. D 11. E 12. D

10. Robert Boyle elementi “Kendisinden daha basit maddelere dönüşemeyen maddedir.” şeklinde tanımlamıştır. Bu tanıma rağmen bazı zor ayrışan bileşikler bu tarihlerde element olarak kabul edilmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde element olarak kabul edilen bileşiklerden değildir?



Yukarıda bazı bileşiklerin geleneksel adları verilmiştir.



Aşağıdaki formüller ile geleneksel adlar eşleştirildiğinde hangi seçenek boşta kalır?



A) Sofra tuzu (NaCl)

B) Kireç taşı (CaCO3)



C) Sud kostik (NaOH)

D) Cıva (II) oksit (HgO)

A) H2SO4







B) CaO

D) NaOH

Sud kostik : NaOH Zaç yağı : H2SO4

C) HCl

E) HNO3

Kezzap : HNO3 Sönmemiş kireç : CaO

E) Su (H2O)

Civa (II) oksit (HgO) bu dönemde Joseph Priestley tarafından parçalanarak oksijen elde edildi.

(Cevap D)



HCI ise tuz ruhudur. (Cevap C)

8. Geleneksel adları karınca asidi ve sirke asidi olan bileşikler

11. Aşağıda verilen bilim insanları ve kimya bilimine katkıları

ile ilgili,

eşleştirmesinde hangi seçenekte hata yapılmıştır?

I. Her ikisinin de yapısında yalnızca C, H ve O elementleri vardır.



II. Birim formüllerinde eşit sayıda O vardır.



III. Karınca asidinin formülü CH3COOH, sirke asidinin formülü HCOOH’dur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



D) I ve III

Karınca asidi : HCOOH, I. ve II. öncüller doğrudur.

18

9.

I. Kurşun



II. Argon



III. Kükürt



IV. Potasyum



V. Gümüş



B) Yalnız II



C) I ve II

E) I, II ve III Sirke asidi : CH3COOH (Cevap C)

Kimya Bilimine Katkısı

A) Robert Boyle

Elementleri maddelerin parçalanamayan yapı taşı olarak tanımladı.

B) Jöns Jakob Berzelius

Element sembollerinin günümüzdeki kullanım şeklini tasarladı.

C) Jan Baptist van Helmont

Deneylerinde ilk kez hassas teraziyi kullandı.

D) Antoine Lavoisier

Bileşik formüllerinin oluştuğu elementlerin sembolleri ile gösterilmesini önerdi.

E) Joseph Priestley

Hidrojeni keşfetti.

Joseph Priestley HgO’dan O2’yi keşfetti. Hidrojeni keşfeden Henry Cavendishtir. (Cevap E)

12. Modern element tanımı “Proton sayıları eşit olan atomlar

Yukarıda verilen elementlerin sembolleri tek harfli ve çift harfli olanları aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru gösterilmiştir? Sembolü tek harfli

Bilim İnsanı

Çözüm Yayınları



Sembolü çift harfli

topluluğudur.” şeklindedir.

Bu tanımla birlikte,



I. Atom en küçük yapı birimidir.



II. Yüksek ısıda parçalanamayan her şey elementtir.



III. Bileşikler en az iki farklı cins atom içerir.

A)

I, III, V

II, IV

B)

II, III, IV

I, V

C)

III, IV

I, II, V



yargılarından hangileri geçerliliğini kaybetmiştir?

D)

II, III

I, IV, V



A) Yalnız I

E)

I, III, IV

II, V

Kükürk (S) ve potasyum (K) : Tek harfli, Kurşun (Pb), Argon (Ar) ve Gümüş (Ag) : Çift harfli (Cevap C)



B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

I. ve II. öncüller geçerliliğini kaybetmiştir. III. bileşiklerin farklı cins atom içermesi geçerliliğini korur.

(Cevap D)

BİRE BİR

06

BÖLÜM 01 Test

1. Aşağıdakilerden hangisi kimyaya katkısı bulunan bir bilim insanı değildir?



A) Cabir bin Hayyan



B) Ebubekir er - Razi



C) Antoine Lavoisier



4.

I. Teorik temelleri yoktur.



II. Çalışmaları deneye dayalıdır.



III. Sistematik bilgi aktarımı yoktur.



Yukarıdaki ifadelerden hangileri simya için doğru kimya için yanlıştır?

D) Wolfgang Amadeus Mozart



A) Yalnız I

E) Robert Boyle



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

I. Simyanın teorik temelleri yoktur ancak kimyanın vardır. (Yanıt)

Cabir bin Hayyan, Ebubekir er Razi, Lavosier ve Boyle kimyaya katkısı olan bilim

II. Simya deneme-yanılmaya, kimya ise deneye dayanır. (Yanıt değil)

insanlarıdır. Mozart ise ünlü bir besteci ve müzisyendir. (Cevap D)

III. Simyada sistematik bilgi aktarımı yok iken, kimya da vardır. (Yanıt) (Cevap C)

2. Aşağıdaki maddelerden hangisi simyacılar tarafından

5. Aşağıda sembolleri verilen elementlerden hangisinin adı yanlış yazılmıştır?

keşfedilmemiştir? A) Zaç yağı



B) Güherçile



C) İmbik



D) Şap



E) Plastik

Element sembolü Çözüm Yayınları



Zaç yağı (H2SO4) Güherçile (KNO3)



İmbik (Damıtma düzeneği)

Adı

A)

Fe

Demir

B)

Au

Altın

C)

S

Kükürt

D)

Ca

Karbon

E)

Ag

Gümüş

Elementlerin Latince adlarının ilk harfi ya da ilk iki harfi ile sembolleri oluşturulur. Ca : Kalsiyum olmalıydı. Karbon : C’dir. (Cevap D)

Simyacılar tarafından keşfedildi.

Şap (KAI(SO4)2.12H2O Plastik ise bir petrokimya türevi olup 20. yüzyılda keşfedildi.



(Cevap E)

3. Kimya bilimi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

6. Simya döneminde keşfedilen ve günümüzde önemini

koruyan bazı kimyasal maddelerin geleneksel adlarının karşısında belirtilen sistematik adlardan hangisi hatalı verilmiştir?



A) Teorik temellere dayanır.



B) Çalışmaları deneysel alt yapıya dayanır.



C) Sistematik bilgi birikimini sağlar.

A)

Tuz ruhu

Hidroklorik asit



D) Maddenin iç ve dış yapısını ve maddede meydana gelen değişimleri inceler.

B)

Zaç yağı

Sülfürik asit

C)

Nişadır

Amonyum nitrat

E) Ölümsüzlük iksirinin ve felsefe taşının bulunması için uğraşır.

D)

Güherçile

Potasyum nitrat

E)

Kezzap

Nitrik asit



Geleneksel adı

Ölümsüzlük iksirinin ve felsefe taşının bulunması uğraşı simyanın ilgi alanı içindedir. (Cevap E)

Sistematik adı

Nişadır’ın formülü NH4CI’dir. Sistematik adı amonyum klorürdür.

(Cevap C)

19

Test 06

1. D

2. E

3. E

4. C

5. D

6. C

7. E

8. D

9. E 10. E 11. C 12. D

7.

I. Gıda mühendisi

10. Aşağıda çeşitli iş alanlarına ait bazı çalışmalar verilmiştir.



II. Jeolog





III. Maden mühendisi



IV. Biyolog

Bu çalışmalardan hangisi karşısında belirtilen kimya dalı ile doğrudan ilgili değildir? Çalışma

İlgili kimya dalı



Yukarıdaki meslek gruplarından hangileri çalışmalarında kimya biliminden faydalanır?

A)

Kandaki alyuvar ve akyuvar sayısının belirlenmesi

Biyokimya



A) I ve II

B)

Suç mahallinden alınan saç ve doku örneklerinin incelenmesi

Adli kimya

C)

Kalorifer kazanlarının ısı dönüşümlerini incelemek

Fizikokimya

D)

Kış şartlarına daha dayanıklı araç lastikleri üretme

Polimer kimya

E)

İçme sularının içerisindeki mineral ve bulanıklık düzeylerinin tespit edilmesi

Organik kimya



B) I ve III

D) II, III ve IV

C) II ve III

E) I, II, III ve IV

Seçeneklerde verilen meslek gruplarında yapılan nitel ve nicel analiz süreçlerinde kullanılan yöntemler ve elde edilen verilerin değerlendirilmesi kimya biliminden faydalanmayı gerektirir. (Cevap E)

Organik kimya karbon içeren bileşikler ilgili çalışmaların yapıldığı alandır. Mineraller inorganik kimyanın ilgi alanıdır. (Cevap E)

8. Aristo’nun

element sınıflandırmasına göre, aşağıdaki maddelerin hangisinin karşısında sınıfı hatalı verilmiştir? Aristo’nun element sınıflandırması

A)

Zeytin yağı

Su

B)

Demir çubuk

Toprak

C)

Oksijen gazı

Hava

D)

Benzin

Ateş

E)

Kibrit alevi

Ateş

11. Aşağıda maddelerin atomik ve moleküler yapıları dikkate Çözüm Yayınları

Madde

alınarak bir sınıflandırma yapılmıştır.

I. Atomik yapılı olanlar: He, Ne, Ar, Au



II. Moleküler yapılı olanlar: H2, O2, CO2, H2O



III. Tek cins atom ya da tek cins molekül içermeyenler: Buzlu su, tuzlu su, hava

Katı : Toprak, Sıvı : Su, Gaz : Hava, Plazma : Ateş Benzin sıvı olduğu için Aristo element sınıflandırmasında karşılığı su olmalıydı. (Cevap D)



Bu üç grubun hangilerinde verilen örnekler doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. ve II. öncülde verilen örnekler doğrudur. III. öncülde verilen buzlu su yalnızca H2O molekülleri içerir.

9.

12. Aşağıdaki kimyanın alt dallarından hangisine ait açıklama

Bilim insanı

Kimya bilimine katkısı

I. Antoine Lavoisier

Kütlenin korunumu kanununu buldu.



II. Van Helmont

Deneylerinde hassas teraziyi kullandı.

A) Analitik kimya: Maddenin kimyasal bileşenlerini nitelik ve nicelik temelinde inceler.



III. Jakob Berzelius

Element sembollerini sistematik bir dille düzenledi.

B) Biyokimya: Canlı organizmalardaki kimyasal maddeleri ve kimyasal süreçleri inceler.



C) Organik kimya: Karbon temelli bileşiklerin yapısını, özelliklerini ve tepkimelerini inceler.



D) Farmakoloji: Tarım ilaçları ve gübrelerin üretimi ve toprak analizi ile ilgilenir.



E) Fizikokimya: Kimyasal sistemlerde fiziksel özellikleri ve enerji-iş dönüşümlerini inceler.

20



Yukarıda verilen bilim insanlarından hangilerinin kimya bilimine olan katkısı karşısında doğru verilmiştir?



A) Yalnız I



(Cevap C)

B) Yalnız II

D) I ve III

Üç bilim insanının da bilime katkısı doğru verilmiştir.

C) I ve II

E) I, II ve III

(Cevap E)

yanlıştır?

Farmokoloji : İlaç üretimi ve ilaç kimyasalları ile ilgilenir. Tarım ilaçları, gübre üretimi ve toprak analizi Agrokimya’nın ilgi alanıdır. (Cevap D)

BÖLÜM 01 Test

Maddenin Sınıflandırılması - 1 1. Saf madde için,

4.

I. Azot molekülü



I. Belirli ayırt edici özellikleri vardır.



II. Amonyak molekülü



II. Aynı cins taneciklerden oluşur.



III. Su molekülü



III. Formül ya da sembolle gösterilir.



IV. Ozon molekülü



V. Karbondioksit molekülü



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

I. Özkütle, kaynama noktası, çözünürlük gibi belirli ayırt edici özellikleri vardır. (Doğru)

Yukarıda verilen moleküllerin element molekülü ve bileşik molekülü olarak eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? Element

Bileşik

A)

I, II

III, IV, V

B)

I, III, IV

II, V

C)

I, IV

II, III, V

D)

I, IV, V

II, III

E)

IV, V

I, II, III

II. Aynı cins atom ya da aynı cins moleküllerden oluşurlar. (Doğru) III. Saf madde olan elementler sembolle, bileşikler formülle gösterilir. (Doğru) (Cevap E)

07

Element mokelükü : Azot molekülü (N2), Ozon molekülü (O3) Bileşik molekülü : Amonyak molekülü (NH3), Su molekülü (H2O) ve Karbondioksit molekülü (CO2) (Cevap C)



I. H2, Co ve S8 elementtir.



II. Hepsi moleküler yapıdadır.



III. H2 ve S8 moleküler element, NO ise moleküler bileşiktir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. H2, Co ve S8 tek cins atom içerdiği için elementtir. (Doğru) II. Co atomik yapılıdır. (Yanlış) III. H2 ve S8 tek cins atom içeren moleküller, NO ise farklı cins atom içeren moleküldür. (Doğru) (Cevap D)

Çözüm Yayınları

2. H2, Co, S8 ve NO maddeleri için,

5. Cu ve CuO ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Cu bir element, CuO bir bileşiktir.



B) Cu bir element sembolü, CuO bir bileşik formülüdür.



C) Cu aynı cins atomlardan oluşur.



D) CuO yalnızca kimyasal yöntemlerle elementlerine ayrışır.



E) CuO bileşiği Cu elementinin özelliklerini taşır.

Elementler sembolle, bileşikler formülle gösterilir. Elementler aynı cins atomlar, bileşikler farklı cins atomlar içerir. Bileşikler yalnızca kimyasal yolla ayrıştırılırlar. E) Bileşikler kendisini oluşturan elementlerin özelliğini taşımaz. (Yanlış)

6.

• Saf maddedir.

21

3.

X: Aynı cins atomlardan oluşmuştur.



• Aynı cins moleküllerden oluşur.



Y: Her yerinde aynı özelliği gösteriyor.



• Sembolle ya da formülle gösterilir.



Z: Tek cins molekül içerir.



Yukarıda verilen bilgilere göre X, Y ve Z’den hangileri kesinlikle elementtir?

Aşağıdaki maddelerden hangisi özelliklerin hiçbirine sahip değildir?



A) Gümüş (Ag)

B) Fosfor (P4)

A) Yalnız X



C) Sofra tuzu (NaCI)

D) Tuzlu su





B) Yalnız Y

D) X ve Z

C) X ve Y

E) X, Y ve Z

X : Aynı cins atom içeren maddeler elementtir. (Kesin) Y : Homojendir. Element, bileşik, çözelti olabilir. (Kesin değil) Z : Element molekülü (O2) ya da bileşik molekülü (H2O) olabilir. (Kesin değil)



(Cevap A)

(Cevap E)

yukarıda

verilen

E) Şeker

Element ve bileşikler saf maddedir. (Ag, P4, NaCI, Şeker) Aynı cins moleküllerden oluşanlar (P4, şeker) Sembolle (Ag, P4), Formülle (NaCI, şeker) Karışım olan tuzlu su farklı cins atom ve moleküllerden oluşur.

(Cevap D)

Test 07

1. E

7.

I. Aynı cins atomlardan oluşmuştur.



II. Bileşiklerinde yalnızca basamağına sahiptirler.



III. Katı ve sıvı halde elektriği iletirler.

pozitif

(+)

yükseltgenme

Yukarıda verilen bilgilerden hangileri tüm elementler için ortaktır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

3. A

4. C

5. E

6. D

7. A

8. E

9. D 10. B 11. E 12. A

10. Aşağıda farklı üç maddenin bazı özellikleri verilmiştir.





2. D



X: Hâl değişimi dışında homojendir.



Y: Katı halde elektriği iletiyor.



Z: Yandığında iki farklı bileşik oluşuyor.



Buna göre, X, Y ve Z için verilen örnekler hangi seçenekteki gibi olamaz?

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Elementler tek cins atom içerir. (Yanıt) II. Metaller yalnızca pozitif, ametaller ise pozitif ve negatif yükseltgenme basamağına sahip olabilir. (Yanıt değil) III. Metaller katı ve sıvı halde elektriği iletir. Ametaller ve soygazlar iletmezler. (Yanıt değil) (Cevap A)

X

Y

Z

A)

H 2O

Fe – C alaşımı

CH4

B)

H2

Fe

CO

C)

CaCO3

Au

CS2

D)

Hg

Cu

CH3OH

E)

SO3

Co

H 2S

B seçeneğinde H2 ve Fe örnekleri doğrudur. Ancak CO’nun CO + 1/2O2 → CO2 tepkimesine göre yanması sonucu yalnızca bir çeşit (CO2) bileşik oluşur.



(Cevap B)

8. Herhangi bir saf madde için, aşağıdaki yargılardan hangisi her zaman doğrudur?

A) Tek cins atom içerir.

11. X, Y ve Z maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



B) Özelliğini taşımayan bir maddeye ayrıştırılamaz.



• X, ısıtıldığında kaynama olayı gözleniyor.



C) Elektrik akımını iletir.



• Y, ayrıştırıldığında iki farklı tür madde elde ediliyor.



D) Formülle gösterilir.



• Z, tek cins taneciklerden oluşmuştur.



E) Sabit basınçta hâl değişimi süresince sıcaklığı sabit kalır.

Elementler tek cins, bileşikler farklı cins atom içerir. Bileşikler ayrıştırılabilir. Bazıları elektriği iletir, bazıları iletmez. Bileşikler formülle gösterilir. E) Tüm saf maddelerin hal değiştirirken sıcaklığı sabittir. (Doğru)

(Cevap E)

Çözüm Yayınları





Buna göre,



I. X, saf bir sıvıdır.



II. Y, bir bileşiktir.



III. Z, bir elementtir.



yargılarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir?



A) Yalnız I



9. X, Y ve Z maddeleri aşağıdaki gibi tanımlanmıştır.

22

X: Tuz ruhu



Y: Saf su



Z: X ve Y’nin karışımı Buna göre,



I. Saflık



II. Homojenlik



III. Tek cins molekül içerme



IV. Farklı cins atom içerme

(Cevap E)

12. Bileşimi bilinmeyen bir katının saf madde olup olmadığını belirlemek için,

yukarıda verilen özelliklerden hangileri X, Y ve Z için ortaktır? A) Yalnız I



E) I, II ve III

I. X, saf bir sıvı ya da sıvıların homojen karışımı olabilir. (Kesin değil) III. Z, tek cins bileşik molekülü ya da atom içeriyor olabilir. (Kesin değil)





D) I ve III

C) I ve II

II. Y, bir karışım ya da bileşik olabilir. (Kesin değil)





B) Yalnız II

B) I ve II

D) II ve IV

C) II ve III

E) II, III ve IV



I. Tamamen sıvılaşana gözlemlemek



II. Asit çözeltisine atıldığında gaz çıkışı gözlemlemek



III. Mıknatıs tarafından çekilip, çekilmediğini gözlemlemek.

kadar

erime

sıcaklığını



yukarıdaki gözlemlerden hangileri tek başına yeterlidir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve II

X : Tuz ruhu (HCI) bir bileşik,

I. Tek bir erime noktası gözlenirse saftır. (Yeterli)

Y : Saf su (H2O) bir bileşik Saflık ve tek cins molekül içerme X ve Y’ye ait özellik iken, homojenlik ve farklı cins atom içerme X, Y ve Z’ye ait özelliktir. (Cevap D)

II. Saf bir metal ya da alaşım olabilir. (Yetersiz)

C) Yalnız III

E) I, II ve III

III. Fe, Co, Ni ya da bu metallerin alaşımı olabilir. (Yetersiz)

(Cevap A)

4. Element, bileşik ve karışım olduğu bilinen X, Y ve Z maddeleri

1.

için aşağıdaki bilgiler veriliyor.

Hava I

Cıva

Su

II

III

Yukarıda verilenlerden hangileri bir cins atom veya molekülden oluşmuştur?

08

BÖLÜM 01 Test

Maddenin Sınıflandırılması - 2

A) Yalnız I

B) Yalnız II

• X, fiziksel ve kimyasal yolla ayrıştırılamıyor.



• X ve Y’nin karışımından Z elde ediliyor.



• Z, üç farklı cins atom içeriyor.



C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III I. Hava bir gaz karışımıdır. Farkrlı cins tanecikler içerir. (Yanıt değil) II. Civa (Hg) bir elementtir. Tek cins atom içerir. (Yanıt) III. Su (H2O) bir bileşiktir. Tek cins molekül içerir. (Yanıt)



(Cevap E)

Buna göre,



I. X ve Y element, Z karışımdır.



II. Y iki farklı cins atom içerir.



III. Z’nin oluşumunda X ve Y özelliğini kaybeder.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Verilen bilgilere göre X : Element, Y : Bileşik, Z : Karışımdır. I. öncül yanlış II. öncül doğru III. karışımlar bileşenlerinin özelliğini taşır. (Yanlış)

(Cevap B)



I. Fiziksel hâli



II. Elementlerin sayıca oranı



III. Elementlerin kütlece yüzdesi



yukarıdakilerden hangileri belirlenebilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve II

Çözüm Yayınları

2. Bir bileşiğin yalnızca molekül formülüne bakılarak, 5. Aşağıda verilen madde örneklerinin hangisinin karşısında verilen özellik yanlıştır? Madde

C) Yalnız III

E) II ve III

Bileşiğin formülü H2O olsun. I. Fiziksel hali ve III. elementlerin kütlece yüzdesi (birim kütleleri bilinmediği için) belirlenemez. 2 II. Elementlerin sayıca oranı 2.H, 1.O yanı 1 şeklinde bulunabilir. (Cevap B)

Özellik

A)

Cu katısı

Katı ve sıvı hâlde elektriği iletir.

B)

CH4 gazı

Bileşenleri arasında sabit kütle oranı vardır.

C)

Lehim katısı

Farklı cins atom içerir.

D)

H2 gazı

Tek cins molekül içerir.

E)

H2O sıvısı

Bileşenlerinin özelliğini taşır.

H2O sıvısı bir bileşiktir. Bileşikler kendisini oluşturan maddelerin özelliğini taşımazlar.

3. Oda koşullarında katı hâlde bulunan X maddesi için şu bilgiler verilmiştir:

• Atomik yapılıdır.



• Kimyasal aktifliği düşüktür.



• Isı ve elektrik iletkenliği yüksektir.



Buna göre, X maddesi aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) HCI

B) I2

C) Na

D) Hg

E) Au

Altın (Au) tam soy metal olup kimyasal reaksiyona girme isteği çok düşüktür. Isı ve elektrik iletkenliği ise yüksektir.



(Cevap E)

(Cevap E)

6. Bir madde aşağıdaki özelliklerden hangisine sahipse element değildir?



A) Belirli bir sembolünün olması



B) Tek cins atomlardan oluşması



C) Kimyasal yolla bileşenlerine ayrışabilmesi



D) Tek cins atomlardan oluşan moleküllerden meydana gelmesi



E) Proton sayıları aynı olan atomlardan oluşması

Bileşikler kimyasal yolla bileşenlerine ayrışabilirken, elementler ayrışamazlar.

(Cevap C)

23

Test 08

1. E

7. Aşağıdaki ifadelerden hangisi hem bileşikler hem de A) Homojen yapıdadırlar.



B) Tek cins molekül içerirler.



C) Fiziksel yolla bileşenlerine ayrılırlar.



D) Farklı cins atom içerirler.



E) Farklı cins molekül içerirler.

3. E

4. B

5. E

6. C

7. D

8. E

9. B 10. B 11. C 12. A

10. Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z maddelerinin sabit basınçtaki

karışımlar için her zaman doğrudur?



2. B

bazı özellikleri madde için doğru ise “+” yanlış ise “–” ile gösterilmiştir. Özellik



Karışımlar homojen ya da heterojen yapılı olabilir. Karışımlar tek cins taneciklerden oluşmaz. Bileşikler kimyasal yolla ayrışır. Bileşikler tek cins molekül içerir. D) Hem karışımlar hem de bileşikler farklı cins atom içerirler.



(Cevap D)

X

Y

Z

Homojenlik

+

+

+

Farklı cins atom içerme

+

–

+

Farklı cins molekül içerme

–

–

+

Tablodaki bilgilere göre,



I. X bir bileşiktir.



II. Y bir elementtir.



III. Z formülle gösterilir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III



D) I ve II

E) I, II ve III

X bir alaşım veya bileşiktir (kesin değil), Y tek cins atom içerdiği için bir elementtir (kesin), Z farklı cins tanecik içerdiği için karışımdır.

8. Aşağıdaki element, molekül ve karışım sınıflandırmaları ile ilgili

11. X, Y ve Z gazlarından birinin element, birinin bileşik, birinin de

örnekler verilmiştir.

karışım olduğu bilinmektedir.

I. Element: He, O2 ve Hg



II. Molekül: H2, SO3 ve HCI



III. Karışım: NaCI(suda), hava ve sis kümesi



Bu üç grubun hangilerinde verilen örnekler doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları







(Cevap B)

Bu gazlar sabit soğutulduğunda,





tamamen

sıvılaşana



• X’in elektriği ileten saf bir sıvıya



• Y’nin birbirine karışmayan iki sıvıya



• Z’nin homojen bir sıvıya dönüştüğü gözleniyor.



A)

(Cevap E)

kadar

Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde bu gazlar doğru olarak verilmiştir?

Element tek cins atom, Molekül aynı ya da farklı cins atomlardan oluşan saf madde, Karışım farklı cins taneciklerden oluşan maddedir. Her üç gruba da verilen örnekler doğrudur.

basınçta

X

Y

Z

HCI

H2O

NH3 – CO2

B)

Fe

Alkol-Su

H 2O

C)

Hg

İspirto-Zeytinyağı

NH3

D)

Hg

NH3

Zeytinyağı-Su

E)

Hava

Hg

H 2O

Hg : Sıvı halde elektriği iletir, İspirto - Zeytinyağı : Heterojendir. NH3 : Saf homojen bir sıvıdır.



(Cevap C)

12. Oda koşullarındaki saf bir sıvı ile yapılan deneylerden aşağıdaki sonuçlar alınmıştır.

24 9. Elementler bileşik hâline geçerken,

I. Kimyasal özellikler



II. Atomundaki proton sayısı



III. Fiziksel özellikler



yukarıdakilerden hangileri aynı kalır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

I. İçine potasyum metali atıldığında potasyum hidroksit (KOH) ve hidrojen gazı (H2) oluşuyor.



II. İçerisine atılan derişik nitrik asit (HNO3) ile tepkime veriyor.



III. –25°C’de donuyor.

C) I ve II

E) I, II ve III

Elementler bileşik haline geçerken e _ sayısı, kimyasal özellik ve fiziksel özellikler değişir. Proton sayısı değişmez.



(Cevap B)



Başlangıçtaki maddenin bileşik olduğunu kanıtlamak için yukarıdaki sonuçlardan hangileri tek başına yeterlidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II



D) I ve III

E) I, II ve III

I. Saf sıvı X olsun. X + K → KOH + H2 olduğuna göre X’in yapısında O ve H bulunmalıdır. Bileşik. (yeterli) II. Asitlerle element olan bir metal ya da bileşik olan bir baz tepkime verebilir. (yetersiz) III. -25 C° de donan bir bileşik ya da element olabilir. (yetersiz) (Cevap A)

BÖLÜM 01 Test

Maddenin Sınıflandırılması - 3 1.

I. Bakır (Cu)

4. X maddesi ile ilgili,



II. Tuzlu su



• Homojendir.



III. Amonyak (NH3)



• Farklı tür atomlar içerir.



• Bileşenlerinin özelliğini taşır.



Yukarıda verilenlerden hangileri bir cins atom veya molekülden oluşmuştur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Bakır (Cu) tek cins atom (yanıt) III. Amonyak (NH3) tek cins molekül (yanıt)



bilgileri veriliyor.



Buna göre, X maddesi aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) H2O(s)



II. Tuzlu su (NaCI - H2O) farklı cins atom (yanıt değil)

09

B) NaCI(k)

D) KNO3(suda)

C) Ag(k)

E) He(g)

Homojenlik (Element, bileşik, çözelti)

(Cevap D)

Farklı tür atomlar içermek (Bileşik, çözelti) Bileşenlerinin özelliğini taşır. (Çözelti) Her üç özelliği de taşıyan çözelti olan KNO3 (suda)’dır.



(Cevap D)

5. Çinko (Zn), bakır (Cu) ve alaşımları olan pirinç ile ilgili, 2. S8 ve SO2 maddesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi

A) S8 bir element molekülüdür.



B) SO2 bir bileşik molekülüdür.



C) Her ikisi de saf maddedir.



D) SO2 yalnızca kimyasal yolla ayrışır.



E) SO2, S8’in kimyasal özelliklerini taşır.

Çözüm Yayınları

yanlıştır?

I. Pirinç belirli bir sembolle ifade edilir.



II. Oda koşullarında üçü de homojendir.



III. Pirinç moleküler, çinko ve bakır atomik yapıdadır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Elementler sembolle gösterilir. Alaşımların belirli bir sembolü yoktur. (Yanlış)

S8 moleküler yapılı bir element. SO2 moleküler yapılı bir bileşiktir. Her ikisi de saf maddedir. Bileşikler yalnızca kimyasal yolla ayrışır. E) Bileşikler bileşenlerinin özelliğini taşımaz. (yanlış)



II. Elementler ve alaşımlar homojendir. (Doğru) III. Pirinç metallerden oluşan atomik bir yapıdır. (Yanlış)

(Cevap B)

(Cevap E)

6. X, Y, Z ve T maddeleri ile ilgili,

• X ile Z’nin karıştırılması sonucu alaşım oluşuyor.



• T’nin kimyasal yolla ayrıştırılması ile Y ve Z elde ediliyor.



bilgileri veriliyor.

3. Elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?



A) Saf maddelerdir.



A) X ve Z metaldir.



B) Atomik ya da moleküllü yapıda olabilirler.



B) T bir bileşiktir.



C) Tamamı elektrik akımını iletir.



C) Y moleküler yapıya sahiptir.



D) Metal, ametal, soygaz ve yarı metal diye sınıflandırılırlar.



D) Z oda koşullarında katıdır.



E) Tek cins atom içerirler.



E) T’nin katısı elektrik akımını iletir.

Metaller ve ametallerden grafit elektrik akımını iletirken, diğer elementler iletmezler. (Cevap C)

T kimyasal yolla ayrıştığına göre bir bileşiktir. Hiç bir bileşik katı halde elektriği iletmez.



(Cevap E)

25

01 Test 09

1. D

2. E

3. C

4. D

5. B

6. E

7. D

8. E

9. C 10. A 11. B 12. E

7. Maden suyu, kolonya ve etil alkol ile ilgili,

10. X, Y ve Z maddeleri ile ilgili,



I. Farklı cins molekül içerme



• X ile Y homojen, Z ise heterojen maddedir.



II. Farklı cins atom içerme



• Yalnızca Y tek tür atom içermektedir.



III. Homojen olma



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Maden suyu ve kolonya homojen karışım. Etil alkol ise bir bileşiktir. I. Farklı cins molekül içeren maden suyudur. (Ortak değil) II. Farklı cins atom içerme ve III. Homojen olma ortak özellikleridir. (Cevap D)



bilgileri veriliyor.



Buna göre, X, Y ve Z maddeleri için,



I. Y bir elementtir.



II. X bir bileşiktir.



III. Z bir karışımdır.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Tek tür atom içerdiği için Y bir elementtir. (Kesin), II. çözeltiler de homojendir. (Kesin değil), III. Hal değiştirme sürecindeki saf maddeler de heterojendir. (Kesin değil)

(Cevap A)

8. X, Y ve Z saf maddeleri ile ilgili, 11. X, Y ve Z sıvıları ile ilgili,



• X ayrıştırıldığında Y ve Z oluşuyor.



• Z, X’in içerdiği tüm atom türlerini içeriyor.



• Y atomik yapılıdır.



• Her üç sıvıda süzgeç kâğıdından geçer.



• X elektroliz edildiğinde yeni maddeler oluşur.



• Y her yerinde aynı özelliği göstermez.



• Z tek bir molekül içerir.

bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z maddeleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X bir bileşiktir.



B) Y bir elementtir.



C) Y ve Z’nin kütleleri toplamı X’inkine eşittir.

A)



D) Y sembolle gösterilir.

B)



E) Z atomik ya da moleküllü yapıda olabilir.

Çözüm Yayınları





bilgileri veriliyor.



Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde bu sıvılar doğru olarak verilmiştir? X

X → Y + Z, Z, X ile aynı tür atomları içerdiğine göre bir bileşiktir. bileşik element

Bileşik olan Z atomik yapılı olamaz.







(Cevap E)

Y

Z

Su

Cıva

Amonyak

Tuzlu su

Kan

Etil alkol

C)

Şekerli su

Su

Amonyak

D)

Etil alkol

Kan

Su

E)

Tuzlu su

Sirke

Cıva

X : Elektroliz olabilen (su ve tuzlu su), Y : Süzgeç kağıdından geçen ancak heterojen madde koloit yapıdır (Kan), Z : Tek tür molekül içerir. (Amonyak, etil alkol, su)

(Cevap B)

12. X, Y, Z ve T ile ilgili,

26

9.

I. Bileşikler kendilerini oluşturan elementlerin özelliklerini taşımazlar.



II. Bileşiği oluşturan elementler arasında belirli bir kütle oranı vardır.



III. Bileşiklerin belirli erime ve kaynama sıcaklıkları vardır.



“Su, elektrolizi ile yanıcı hidrojen (H2) ve yakıcı oksijen (O2) gazlarına ayrışan, H2O formülü ile gösterilen bir bileşiktir.”





X: Bir metal



Y: Bir ametal



Z: X ve Y’den oluşan bir bileşik



T: X ve Y’den oluşan bir karışım



bilgileri veriliyor.



Buna göre,



I. Z ve T aynı kimyasal formüle sahiptir.



II. Z katısı elektriği iletirken, T katısı iletmez.

ifadesi, bileşiklerle ilgili olarak yukarıda verilen özelliklerin hangilerini içermektedir?



III. Z moleküler yapılıdır.



Z ve T ile ilgili hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II



E) I, II ve III

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Suyun elektrolizi kimyasal bir olaydır. Verilen ifadeden I. ve II. öncüllere ulaşılabilir. Ancak

I. T bir karışımdır, formülü yoktur. (Yanlış) II. Bileşikler katı halde elektriği iletmez. (Yanlış),

III. öncüle ulaşılamaz.

III. Z iyonik bir bileşiktir. (Yanlış)

(Cevap C)

(Cevap E)

1.

I. Kütle

4. H2O(s), Fe(k) ve NaCI(suda) maddeleri ile ilgili,



II. Hacim



I. Aynı koşullardaki özkütleleri



III. Tanecikli yapı



II. Kütleleri



IV. Özkütle



III. Hacimleri



Yukarıdakilerden hangileri maddenin ortak özelliklerindendir?



niceliklerinden hangileri aynı olabilir?



A) Yalnız I



A) Yalnız I



B) I ve II

D) I, II ve III

10

BÖLÜM 01 Test

Maddenin Ortak Özellikleri

C) I ve III

E) II, III ve IV



Madde miktarına bağlı olan özellikler ortak, miktara bağlı olmayan özellikler ayırt edicidir. Kütle, hacim, tanecikli yapı ortak özellik iken özkütle ayırt edici özelliktir. (Cevap D)

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I ve III

Farklı maddelerin aynı koşullardaki ortak özelliklerinden olan kütle, hacim değerleri aynı olabilir. Soruda belirtilen maddelerin aynı koşullardaki ayırt edici özelliklerinden olan özkütleleri farklıdır. (Cevap D)

5. Kapalı bir kaptaki 25°C’deki saf suyun üzerine aynı

2. Madde miktarına bağlı olan özelliklere ortak özellik denir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi maddenin ortak özelliği değildir?



A) Ağırlık



B) Özısı

D) Boşluklu yapı

C) Kütle

E) Eylemsizlik

Ağırlık, kütle, boşluklu yapı ve eylemsizlik madde miktarına bağlı olarak değişen ortak özelliklerdir. Özısı(c) ise maddenin fiziksel hali ve sıcaklığı gibi özelliklerle değişebilen miktara bağlı olmayan ayırt edici bir özelliktir. (Cevap B)

Çözüm Yayınları

sıcaklıkta bir miktar daha saf su eklenmesiyle,



I. Hacim



II. Kaynama noktası



III. Eylemsizlik



niceliklerinden hangileri artar?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Miktarı artırılan maddelerin ortak özelliklerinden olan, I. Hacim ve III. Eylemsizlik değerleri artar. Ayırt edici ve miktara bağlı olmayan özelliği olan, II. Kaynama noktası değişmez. (Cevap D)

6. İnsanoğlunun elektriklenme ile ilgili ilk deneyimleri kehribar taşının sürtünme ile renk değiştirmesi ve bazı küçük tanecikleri kendine çekmesi sonucu oluşmuştur.

3. Aşağıdaki özelliklerden hangisi madde miktarına bağlı değildir?



A) Kütle



B) Hacim

D) Tanecikli yapı

C) Öz hacim E) Ağırlık

Kütle, hacim, tanecikli yapı ve ağırlık madde miktarına bağlı ortak özellikler iken özhacim sıcaklık ve fiziksel halden etkilenen madde miktarından bağımsız bir ayırt edici özelliktir. (Cevap C)

Buna göre sürtünme ile elektriklenme ile ilgili,



I. Maddenin ortak özelliğidir.



II. Sürtünme sonucu maddeler e– kazanır ya da kaybeder.



III. Madde miktarından bağımsızdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Sürtünme ile elektriklenme maddenin ortak özelliği olup e– alış-verişi ile gerçekleşir. Madde miktarına bağlıdır. (Cevap C)

27

Test 10

1. D

7. Aşağıdaki olaylardan hangisi ortak özelliklerin madde



A) H2 gazının O2 gazı ile yanması sonucu H2O oluşması



B) Çekiç ile dövülen kor demirin esnemesi



C) Kapalı su dolu cam şişenin buzlukta çatlaması



D) +4°C’deki 100 gram suyun 100 cm3, +4°C’deki 1000 gram suyun 1000 cm3 hacim kaplaması



E) Deniz seviyesindeki farklı miktar saf suların hepsinin 0°C’de donması

4. D

5. D

6. C

7. D

m

8. C

9. C 10. C 11. B 12. C

Molekül sayısı

V

(T sbt)

D seçeneğinde aynı sıcaklıkta madde miktarı arttıkça (100 gramdan 1000 grama) ortak özellik olan hacminde arttığı (100 cm3’ten 1000 cm3’e) gözlenir.

3. C

10. Saf bir X sıvısı ile ilgili çizilen,

miktarına bağlı olduğu ilkesi ile açıklanabilir?



2. B

(Cevap D)



kütle (m) - hacim (V) ve molekül sayısı - kütle (m) grafikleri kullanılarak,



I. Sabit sıcaklıkta hacim miktara bağlı bir ortak özelliktir.



II. Sıvı kütlesi arttıkça moleküller arası boşluk artar.



III. X sıvısı elementtir.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



8. X, Y ve Z maddeleri ile ilgili,

m

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Verilen m-V grafiğinden hacmin miktarla orantılı olduğuna ulaşılabilir. (Yanıt) II. Molekül sayısı arttıkça moleküller arası boşluk (tanecikli yapı) artar. (Yanıt)



X: Tek cins atom içerir.



Y: Tek cins molekül içerir.



Z: Farklı cins molekül içerir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z için aşağıdakilerden hangisi ortak özelliktir?

Çözüm Yayınları

III. Saf X sıvısı element ya da bileşik olabilir. (Yanıt değil)

11. Kütle, hacim ve ağırlık ile ilgili,

I. Kütle dinamometre ile ölçülür.



II. Aynı cismin ağırlığı kutuplarda ekvatordaki ağırlığından daha fazladır.



III. Uçmakta olan bir esnek balonun ağırlığı giderek artarken hacmi azalır.



A) Element olma



B) Bileşik olma



C) Tanecikli yapıdan oluşma



D) Saf olma



yargılarından hangileri doğrudur?



E) Karışım olma



A) Yalnız I

X : Element, Y : Element ya da bileşik, Z : Karışım’dır.

(Cevap C)



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür. (Yanlış)

Maddelerin tamamında tanecikli yapıdan oluşma ortak bir özelliktir.

(Cevap C)

II. Kutup bölgelerinde çekim merkezi olan arzın merkezine uzaklık daha azdır. (Doğru) III. Çekim merkezinden uzaklaşan balonun ağırlığı azalır. (Yanlış)

9. He(g)



Na (k)

H2O(s)

12. Aşağıdakilerden hangisi ortak özelliklerin madde miktarına bağlı olduğu ile ilgili bir ifade değildir?

28 Yukarıdaki kaplarda bulunan maddeler için,

I. Belirli bir yer işgal etme



II. Belirli bir ağırlığa sahip olma



III. Elektriği iletme



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I



(Cevap B)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Katı, sıvı ya da gaz halde bulunan tüm maddeler için I. Belirli bir yer işgal etme (hacim), II. Belirli bir ağırlığa sahip olma ortak özelliklerdir. III. Gazlar elektriği iletmez.

(Cevap C)



A) Oda koşullarında 1 gramı, 0,8 cm3 olan X sıvısının 2 gramı 1,6 cm3’tür.



B) 20 gram Y katısında 6.1023 tane atom var iken 10 g Y katısında 3.1023 tane atom vardır.



C) Z sıvısının 20°C’de 1 cm3’ü 3 gram iken, 50°C 2 cm3’ü 3 gramdır.



D) Rüzgâr ağaçtan yalnızca yaprak uçurur.



E) Deniz seviyesinde 1 g X ile 1 g Y’nin ağırlıkları aynıdır.

C seçeneğinde sıcaklık değişikliği ile ayırt edici özellik olan genleşme ifade edilmiştir. (Cevap C)

1. Aşağıdakilerden

hangisi

11

BÖLÜM 01 Test

Maddenin Ayırt Edici Özellikleri - 1 maddenin

ayırt

4. Kütleleri bilinen iki saf sıvının farklı sıvılar mı, aynı sıvılar

edici

özelliklerindendir?

mı olduğu,



A) Kütle



I. Hacimleri



B) Hacim



II. Donma noktaları



C) Sürtünme ile elektriklenme



III. Aynı sıvıdaki çözünürlükleri



D) Genleşme katsayısı



niceliklerinden hangilerine bakılarak anlaşılabilir?



E) Tanecikli yapı



A) Yalnız I

B) Yalnız II

Madde miktarına bağlı olan kütle, hacim, sürtünme ile elektriklenme ve tanecikli yapı ortak



özellik iken madde miktarına bağlı olmayan genleşme ayırt edici özelliktir.

m I. Hacimleri kullanılarak, d = V ile özkütleleri belirlenebilir. (Yanıt)

(Cevap D)

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

II. Donma noktası ayırt edici özelliktir. (Yanıt) III. Çözünürlük ayırt edici özelliktir. (Yanıt)



5. Esneklik 2.

I. Özkütle



II. Esneklik katsayısı



III. Tanecikli yapı



IV. Çözünürlük



Yukarıdakilerden hangileri madde miktarına bağlı değildir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) I, II ve III

C) II ve III

E) I, II ve IV

Ayırt edici özellikler madde miktarına bağlı değildir. I. Özkütle, II. Esneklik ve IV. Çözünürlük ayırt edici özelliklerdir. III. Tanecikli yapı ortak özelliktir.



(Cevap E)

Çözüm Yayınları

katsayısının ayırt kullanılabildiği fiziksel hâl için,



I. Donma noktası



II. Genleşme katsayısı



III. Özısı



yukarıdakilerden hangileri ayırt edicidir?



A) Yalnız I



3. Saf bir maddenin fiziksel halleri olan X, Y ve Z ile ilgili,



• Z hâli için donma noktası ayırt edicidir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, X, Y ve Z için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

B) Yalnız II

D) II ve III

E) I, II ve III

Özkütle

Genleşme

Esneklik

X

+

+

–

Y

+

+

+

Z

+

–

–

Yukarıdaki tabloda saf bir maddenin üç farklı fiziksel hâli olan X, Y ve Z için ayırt edici özellik olanlar “+”, olmayanlar “–” ile gösterilmiştir.

Buna göre, I. Molar hacmi en büyük olanı X’tir.



II. Z için yoğunlaşma noktası ayırt edicidir.

Sıvı



III. Y’nin X’e dönüşmesi ısı verendir.

Katı

Sıvı



yargılarından hangileri doğrudur?

Gaz

Sıvı

Katı



A) Yalnız I

Sıvı

Katı

Gaz



Y

Z

A)

Katı

Sıvı

Gaz

B)

Katı

Gaz

C)

Gaz

D) E)

Özkütlesi en küçük olan X gaz, Donma noktası ayırt edici olan Z sıvı halde Y’de katıdır. (Cevap C)

(Cevap D)

Fiziksel hâl



X

olarak

C) I ve II

II. Genleşme ve III. Özısı katılar için ayırt edicidir.



• X özkütlesi en küçük olandır.

özellik

Esneklik yalnızca katılar için ayırt edicidir.

6.



edici

(Cevap E)

B) Yalnız II

D) I ve III

E) I, II ve III

C) I ve II

Özkütle her üç hal için, genleşme katı ve sıvı için, esneklik yalnızca katı için ayırt edicidir. X : Sıvı, Y : Katı, Z : Gaz I. Molar hacmi en büyük olan Z(Gaz)’dir. (Yanlış), II. Gazlar yoğunlaşır. (Gaz → Sıvı) (Doğru), III. Y(Katı) → X(Sıvı) olayı ısı alandır. (Yanlış) (Cevap B)

29

Test 11

1. D

2. E

3. C

4. E

5. D

6. B

7. A

8. C

9. D 10. C 11. D 12. D

7.

I. Esneklik katsayısı

10. Bir özelliğin ayırt edici olarak kullanılabilmesi için,



II. Genleşme katsayısı



I. Farklı ortamlarda aynı değerde olması



III. Çözünürlük



II. Madde miktarı ile orantılı artış göstermesi

Yukarıdakilerden hangileri maddenin yalnızca bir fiziksel hâli için ayırt edicidir?



III. Madde miktarından bağımsız olması



koşullarından hangilerine sahip olmalıdır?

A) Yalnız I



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II



E) II ve III

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) I ve III

Ayırt edici özellikler madde miktarına bağlı değildir.

I. Esneklik (Yalnızca katı için) (Yanıt)

(Cevap C)

II. Genleşme (Katı ve sıvı için) III. Çözünürlük (Katı, sıvı ve gaz için)



(Cevap A)

11. X, Y ve Z saf maddeleri ile ilgili,

8. Maddenin özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi

A) Gazların hacmi bulunduğu kaba göre değişir.



B) Sabit sıcaklıktaki saf bir katının hacmi yalnızca kütlesiyle orantılı artış gösterir.



C) Sıcaklığı artırılan bir esnek balondaki gaz genleşmez.



D) Bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1 °C artırmak için gereken ısı özısıdır.



E) Kaynama noktası, bulunduğu ortama göre değişen ve sıvı için ayırt edici olan bir özelliktir.

Genleşme sıcaklık değişikliği ile hacimde gerçekleşen değişimdir. Gazlar sıcaklıkla genleşir ancak genleşme katsayıları aynı olduğu için genleşme gazlar için ayırt edici değildir. (Cevap C)

• X maddesinin 14,78 cm3’tür.



• Y maddesinin 1 atmosfer basınçta donma noktası 40°C’dir.



• Z maddesi 1 atmosfer basınçta –78,5°C’de süblimleşir.

1

molü

oda

koşullarında



bilgileri veriliyor.



Buna göre oda koşullarında biri katı, biri sıvı diğeri gaz olan X, Y ve Z için aşağıdaki ayırt edici özellik - madde eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?

Çözüm Yayınları

yanlıştır?



Kaynama Noktası

Öz ısı

Esneklik

A)

X ve Y

Y ve Z

X ve Y

B)

Y ve Z

X, Y ve Z

X

C)

X

X, Y ve Z

Z

D)

X

X, Y ve Z

Y

E)

Y

X ve Z

Y

Verilen bilgilerden Y : Katı, Z : Gaz, X : Sıvı sonucuna ulaşılır. Kaynama noktası sıvı için, esneklik katı için ayırt edicidir.

9.



Madde

Erime noktası (°C)

Kaynama noktası (°C)

X

–70

–10

Y

15

130

Z

50

170

Kütle

12.

1

2

Hacim

0 Yukarıdaki tabloda X, Y ve Z saf maddelerinin 1 atmosfer basınçtaki erime ve kaynama noktaları verilmiştir.

30

Buna göre oda koşullarındaki X, Y ve Z maddeleri ile ilgili,



I. X için kaynama noktası ayırt edicidir.



II. Y için yoğunlaşma noktası ayırt edici değildir.



III. Z için donma noktası ayırt edicidir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

25 C° de X gaz, Y sıvı, Z katıdır. I. Kaynama sıvı için ayırt edicidir. (yanlış) II. Yoğunlaşma sıvı için ayırt edici değildir. (Doğru) III. Donma sıvı için ayırt edicidir. (Yanlış) (Cevap D)

(Cevap D)

Kütle-hacim değişiminin grafiği yukarıda verilen saf X maddesi ile ilgili,

I. 1. aralıkta saf X katısının sıcaklığı sabittir.



II. 2. aralıkta saf X gazının sıcaklığı artırılmıştır.



III. X maddesi esnek bir balon içerisindedir.



IV. 1. aralıkta özkütle sabit, 2. aralıkta artmaktadır.



yargılarından hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) I, II ve III

C) I ve III

E) II, III ve IV

I. Miktarı artırılan saf bir katıya ait olabilir. (Doğru) II. ve III. esnek balonda sıcaklığı artırılan gazın hacmi artar. (Doğru) IV. 2. aralıkta kütle sabit, hacim arttığı için özkütle azalır. (Yanlış)

(Cevap D)

1. Maddenin ayırt edici özellikleri ile ilgili,

4. Sabit sıcaklıktaki saf X katısı için, d (g/cm3)

m (g)



I. Madde miktarına bağlıdır.



II. Ortamın basınç ve sıcaklığına bağlıdır.



III. Farklı ortamlardaki iki farklı maddenin bazı ayırt edici özellikleri aynı olabilir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



V (cm3)

B) Yalnız II

D) II ve III

12

BÖLÜM 01 Test

Maddenin Ayırt Edici Özellikleri - 2

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Ayırt edici özellikler madde miktarına bağlı değildir. (Yanlış) II. Ortamın basınç ve sıcaklığı ayırt edici özelliklerin değerini değiştirir. (Doğru)

V (cm3)

II

III



çizilen yukarıdaki grafiklerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



III. Farklı basınç koşullarında farklı maddelerin ayırt edici özelliklerinden bazıları aynı olabilir. (Doğru) (Cevap D)

V (cm3)

I



Erime Noktası (°C)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Sabit sıcaklıktaki saf katı ve sıvıların özkütleleri sabittir. Erime noktası miktara bağlı değildir.







(Cevap C)

5. Kütleleri eşit olan saf X ve Y sıvılarının sıcaklıkla hacimlerindeki değişimi gösteren tablo aşağıda verilmiştir.

2. Sabit sıcaklıkta hacim artışı gözlenen saf X katısı ile ilgili, Özkütle

Kütle

Erime Sıcaklığı (°C)

Sıcaklık (°C)

X’in hacmi (cm3)

Y’nin hacmi (cm3)

25

20

25

50

50

50

Hacim

Hacim

I



Hacim

II

III



çizilen yukarıdaki grafiklerden hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II



Sıcaklıkları sabit ise özkütleleri de (d) sabittir. Erime sıcaklığı miktara bağlı olmayan ayırt



(Cevap C)

Buna göre, X ve Y maddeleri ile ilgili,



I. Farklı maddelerdir.



II. Genleşme katsayıları arasında X > Y ilişkisi vardır.



III. 50°C’deki öz kütleleri eşittir.



yargılarından hangileri doğrudur? (Sıvıların buharlaşma miktarları ihmal edilmiştir.)



A) Yalnız I

E) I, II ve III

Saf katı ve sıvıların sıcaklık sabit iken hacimleri yalnızca miktar (m) artışı ile artar. edici bir özelliktir.

Çözüm Yayınları





B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Aynı miktar sıcaklık artışı sonucu hacimce genleşme miktarı fazla olanı X’tir. (I. ve II. öncül eşit olduğu için özkütleleri (d) eşittir. (III. öncül doğru) doğru) 50 C° de m ve V değerleri (Cevap E)

6. Saf X, Y ve Z sıvılarının aynı koşullarda bazı özellikleri 3.





hakkındaki bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Madde

Erime noktası (°C)

Kaynama noktası (°C)

X

–10

30

Madde

Kütle (g)

Y

30

120

X

20

30

70

Z

–70

–10

Y

40

30

115

Z

20

15

115

Hacim (cm3) Kaynama noktası (°C)

Yukarıdaki tabloda saf X, Y ve Z maddelerinin 1 atm basınçtaki erime ve kaynama sıcaklıkları verilmiştir.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

Buna göre, deniz seviyesinde saf suyun sıvı olduğu sıcaklık aralığında hangileri için genleşme ayırt edici olamaz?



A) Üçü de farklı maddedir.



B) Üçü de aynı maddedir.



C) X ve Y aynı madde olabilir.



D) Y ve Z aynı madde olabilir.



E) X ve Z aynı madde olabilir.

A) Yalnız X



B) Yalnız Y

D) X ve Z

C) Yalnız Z

E) Y ve Z

Saf suyun sıvı olduğu sıcaklık aralığı 0-100 C° aralığıdır. Bu aralıklarda X her üç fiziksel halde, Y katı veya sıvı, Z ise gaz haldedir. Genleşme gazlar için ayırt edici değildir. (Cevap C)

m değerleri (Özkütleleri) ve kaynama noktaları aynı olan Y ve Z aynı madde olabilir. V (Cevap D)

31

Test 12

1. D

7. Maddelerin elektrik iletkenliği ile ilgili,

10.



I. Tüm katılar elektriği iletir.



II. Metaller ve alaşımları elektron hareketi ile elektriği iletir.



III. Hiç bir bileşik sıvı hâlde elektriği iletmez. yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

0

C) I ve II

E) II ve III

II. Metaller ve alaşımların elektrik akımı iletkenlikleri elektron hareketi iledir. (Doğru) III. Bazlar ve tuzlar sıvı halde elektriği iletir. (Yanlış)



(Cevap D)

8. X, Y ve Z saf sıvıları ile ilgili;

• Yalnızca X ve Z birbiri içinde çözünebiliyor.



• Eşit kütlelerinin hacimleri 2VX = VY = 3VZ şeklindedir.

arasındaki

ilişki



bilgileri veriliyor.



Buna göre, eşit kütleli X, Y ve Z sıvılarının aynı deney tüpüne konulması sonucu aşağıdakilerden hangisi gözlenir? X Y

Y

Z

X D)

Y X-Z E)

X-Z Y



C)

Z

5. E

6. D

7. D

8. C

9. C 10. B 11. B

X

Y

Z

t1

t2

t3

Sıcaklık (°C)

Buna göre,



I. 1,2 atm basınçta t1°C’de X için genleşme ayırt edicidir.



II. Aynı ortamdaki kaynama sıcaklıkları arasındaki ilişki X > Y > Z şeklindedir.



III. 0,5 atm basınçta t3°C’de aynı kaptaki X, Y ve Z homojen karışım oluşturur.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

I. 1,2 atm basınçta X sıvı haldedir. Genleşme ayırt edicidir. (Doğru) II. Buhar basınçlarının eşit olduğu 1 atm’deki değere göre K.N. Z > Y > X’tir. (Yanlış)

Çözüm Yayınları

B)

4. C

X, Y ve Z saf sıvılarının buhar basınçlarının sıcaklıkla değişimini gösteren grafik yukarıda verilmiştir.

I. Metaller ve ametal olan grafit katı halde elektriği iletir. (Yanlış)

A)

3. C

Buhar Basıncı (atm) 1





2. C

III. 0,5 atm t3 C°’de her üçü de gazdır. Gazlar birbiri ile homojen karışır. (Doğru) (Cevap B)

X-Y-Z

VX = 3V, VY = 6V, VZ = 2V Özkütleleri : dZ > dX > dY şeklindedir. X ve Z bir arada olmalıdır.

(Cevap C)

11.

Özkütle (g/cm3) Y

9. Saf bir maddenin katı, sıvı ve gaz hâllerinden birisi X, diğerleri Y ve Z’dir.

32

X

X, Y ve Z ile ilgili,



• X yalnızca ısıtılarak hâl değiştirebiliyor.



• Z’nin Y’ye dönüşümü ısı veren bir olaydır.

Z

Hacim (cm3)

Yukarıdaki grafikte sabit sıcaklıktaki X, Y ve Z saf maddelerinin özkütle-hacim değişimleri verilmiştir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle yanlıştır?



Buna göre, X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Z’nin X’e dönüşümünde özkütle artar.



A) X, saf bir katı olabilir.



B) Esneklik katsayısı yalnızca X için ayırt edicidir.



B) Y, sabit hacimli bir kaptaki gazdır.



C) X, Y’nin içinde çözünebilir.



C) X, sürtünmesiz pistonlu kaptaki bir gaz olabilir.



D) Z için genleşme katsayısı ayırt edici değildir.



D) Z, uçmakta olan esnek balondaki bir gaz olabilir.



E) X, Y’ye dönüştüğünde hacim azalır.



E) Z’nin bulunduğu kabın dış basıncı azaltılmış olabilir.

Aynı maddeye ait farklı fiziksel haller birbiri içinde çözünmez. X(Katı) → Y(Sıvı) erime olayı gerçekleşir. (Cevap C)

Grafikte Y’nin hacmi artmasına rağmen B seçeneğinde sabit hacimli bir kapta denildiği için B seçeneği yanlıştır. (Cevap B)

13

BÖLÜM 01 Test

Maddenin Ayırt Edici Özellikleri - 3 1. Esneklik

katsayısının ayırt edici kullanılabildiği maddenin hâli ile ilgili,

özellik

4. Aşağıdaki maddelerden hangisi katı hâlde elektriği

olarak

iletmez?



I. Potansiyel enerjisi en düşük olan hâldir.





II. Tanecikleri yalnızca titreşim hareketi yapar.





III. Genleşme katsayısı ayırt edici özelliklerindendir.

Metaller, alaşımlar ve grafit elektriği iletir. Hiç bir bileşik katı halde elektriği iletmez.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Sn

D) Grafit

C) Çelik

E) FeBr2 (Cevap E)

B) Yalnız II

D) I ve III

A) Cu

C) I ve II

E) I, II ve III

Esneklik yalnızca katı için ayırt edicidir. I. Potansiyel enerji gaz > sıvı > katıdır. (Doğru) II. Katılar yalnızca titreşim hareketi yapar. (Doğru) III. Genleşme katı ve sıvı için ayırt edicidir. (Doğru)

(Cevap E)

2. Saf suya ayrı ayrı uygulanan işlemler aşağıda verilmiştir.

5. Fe(k), S8(k) ve FeS(k) saf maddeleri ile ilgili,



I. Sıvı üzerindeki dış basıncı azaltmak



I. Mıknatıslanma özelliği olanlar: Fe(k) ve FeS(k)



II. Uçucu olmayan katı çözmek





III. Aynı sıvıdan eklemek

II. Esneklik katsayısı ayırt edici olanlar: Fe(k), S8(k) ve FeS(k)



III. Elektrik akımını iletenler: Fe(k) ve FeS(k)

Buna göre, bu işlemler sonucu suyun kaynama sıcaklığındaki değişimler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

III

A)

Değişmez

Artar

Değişmez

B)

Artar

Değişmez

Değişmez

C)

Azalır

Artar

Değişmez

D)

Azalır

Artar

Artar

E)

Artar

Artar

Değişmez



yukarıdaki sınıflandırmalardan hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

Çözüm Yayınları



III. Aynı sıvıların K.N’ları aynıdır. (Değişmez.)



D) I ve III

III. Hiç bir bileşik katı halde elektiği iletmez. (Yanlış)

Katı

Sıvı

Gaz

X

+

+

+

Y

+

+

–

Z

+

–

–

Çözünürlük (g/cm3)

Yukarıdaki tabloda X, Y ve Z ayırt edici özellikleri, maddenin katı, sıvı ve gaz hâli için ayırt edici olduğunda (+), olmadığında (–) ile gösterilmiştir.

Y Basınç (atm)

0

Saf X ve Y maddelerinin çözünürlüklerinin basınçla değişim grafiği yukarıda verilmiştir. Buna göre,



I. X gazdır.



II. Genleşme yalnızca Y için ayırt edicidir.



III. Özısı yalnızca X için ayırt edicidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

(Cevap B)

Ayırt edici özellik

(Cevap C)

X



E) II ve III

II. Esneklik katılar için ayırt edicidir. (Doğru)

3.

C) I ve II

I. Mıknatıslanma özelliği olanlar Fe, Co, Ni’dir. (Yanlış)

6.

I. Dış basınç azaldıkça K.N. azalır. II. Uçucu olmayan katılar K. N. artırır.

B) Yalnız II

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Gazların çözünürlüğü basınçla artar. (X gazdır). (Doğru) II. Katı ve sıvıların çözünürlüğü basınçla değişmez. Y katı veya sıvıdır. Genleşme ayırt edicidir. (Doğru) III. Öz ısı katı, sıvı ve gaz için ayırt edicidir. (Yanlış) (Cevap C)



Buna göre, X, Y ve Z özellikleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

Z

A)

Özkütle

Esneklik katsayısı

Genleşme katsayısı

B)

Özısı

Genleşme katsayısı

Esneklik katsayısı

C)

Özkütle

Genleşme katsayısı

Özısı

D)

Özısı

Öz hacim

Esneklik katsayısı

E)

Genleşme katsayısı

Esneklik katsayısı

Özkütle

X : Özkütle ve özısı olabilir. Y : Gazlar için ayırt edici değildir. (Genleşme) Z : Yalnızca katı için ayırt edicidir. (Esneklik))

33

(Cevap B)

Test 13

1. E

7.

I. Özkütlesi



II. Kimyasal formülü



III. Molar hacmi

3. C

4. E

5. B

6. B

7. B

8. D

için,

Bir bileşiğin katı, sıvı ve gaz hâlleri için yukarıdakilerden hangileri aynıdır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III



I. Aynı koşullardaki özkütleleri



II. Farklı koşullardaki yoğunlaşma noktaları



III. Aynı koşullardaki genleşme katsayıları



niceliklerinden yeterlidir?



A) Yalnız I

hangilerinin

aynı

olması

B) Yalnız II

I. Özkütle ve III. Molar hacim maddenin fiziksel haline bağlı oldukları için farklıdır. II. Kimyasal formülü ise fiziksel halden bağımsız olduğu için aynıdır.

I. ve III. Tek bir ayırt edici özelliğin aynı olması yeterli değildir.

25°C deki Özkütle (g/cm3)

Kaynama Sıcaklığı (°C)

X

1,6

80

Y

0,8

120

I. Karışım homojen ise özkütlesi 1,2 g/cm3’tür.



II. Ağzı açık kapta bir 1,2 g/cm3’ten büyük olur.





ısıtılırsa

Kütle (g)

2

yargılarından hangileri doğrudur?



B) Yalnız II

D) I ve III

t0

C) I ve II

E) I, II ve III

t1

t2



Buna göre,



I. 1. aralıkta sıcaklık sabittir.



II. 2. aralıktaki özkütle, 1. aralıktakinden küçüktür.



III. 3. aralıktaki sıcaklık, 2. aralıktakinden büyüktür.



yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

I. aralıkta katının sıcaklığı artıyor. (Yanlış)

III. Özkütlesi küçük olan Y üstte kalır. (Doğru)

II. aralıkta sıvılaşıyor. (Doğru)

9.

(Cevap D)



D) I ve III

E) I, II ve III

X(k)

Y

34



X

Y

I.

Basınç

Özkütle

II.

Özısı

Kütle

III.

Buhar basıncı

Hacim



yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

Y(k)

Şekil 1

Buna göre X ve Y nicelikleri,

C) I ve III

E) I, II ve III

I. Hal değiştirmekte olan bir madde olabilir. (Olabilir.) II. ve III. de ayırt edici olan özısı ve buhar basıncı madde miktarına (hacim ve kütle) bağlı değildir. (Olabilir.) (Cevap E)

(Cevap D)

Y sıvısı

X sıvısı

Saf bir maddenin sabit sıcaklıkta X ve Y niceliklerinin değişim grafiği yukarıdaki gibidir.

C) I ve II

III. Katının hepsi erimediği için 2. ve 3. aralık sıcaklıkları eşittir. (Yanlış)

12.

X

Zaman

t3

Belirli miktar saf X katısının t0 anından t2 anına kadar ısıtılması sonucu katı kütlesinin zamanla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.

d1 + d 2 1, 6 + 0, 8 = = 1, 2 (Doğru) 2 2 II. K.N’sı düşük olan X daha çok uçar. X’in özkütlesi büyük olduğu için kalan karışımın özkütlesi 1,2 den küçük olur. (Yanlış) I.

3

özkütlesi

III. Karışım heterojen ise Y üstte, X altta kalır.

A) Yalnız I

E) II ve III

1





11.

Yukarıdaki tabloda özkütle ve kaynama sıcaklıkları verilen 25°C deki X ve Y saf sıvılarının eşit hacimleri kullanılarak elde edilen karışım ile ilgili,

süre

başına

II. Farklı koşullardaki yoğunlaşma noktası aynı olan maddelerin aynı koşullardaki yoğunlaşma noktaları farklıdır. (Yanıt) (Cevap B)

Çözüm Yayınları



Madde

(Cevap B)

D) I ve III

tek

C) I ve II



8.

9. E 10. B 11. D 12. A

10. Bilinmeyen iki gazın aynı madde olup olmadığını anlamak





2. C

Şekil 2



Saf X ve Y maddelerinin katıları ile sıvılarının aynı kaplardaki davranışları yukarıdaki şekillerde verilmiştir.



Buna göre,



I. Açık hava basıncı artırılırsa kaynama noktası artar.



II. Açık hava basıncı artırılırsa donma noktası azalır.



III. Sıvılarının donması ile hacim azalır.



yargılarından hangileri X ve Y sıvılarının her ikisi için de doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Dış basınç arttıkça tüm sıvıların kaynama noktası artar. (Doğru) II. Katısı - sıvısında yüzen X’in donma noktası azalır. (X için doğru) III. X sıvısı donduğunda hacim artarken, Y sıvısı donduğunda hacim azalır. (X için doğru) (Cevap A)

14

BÖLÜM 01 Test

Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği - 1 1. Aşağıdakilerden hangisi kimya laboratuvarında uyulması

4. Aşağıdakilerden hangisi laboratuvarda yanıcı maddelerin

gereken genel güvenlik kurallarından birisi değildir?



A) Laboratuvarda bir şeyler yenilip, içilmemelidir.



B) Deney sonunda kullanılan cam malzemeler temizlenerek yerlerine konulmalıdır.



C) Hazırlanan çözeltilerin bulunduğu kaplar mutlaka etiketlendirilmelidir.



D) Çalışılan malzemelere uygun önlük, eldiven ve koruyucu gözlük kullanılmalıdır.



E) Laboratuvarda kullanılacak kimyasalları koklayarak tanıyabiliriz.

bulunduğu kapların etiketlerinde kullanılması zorunlu olan işarettir?



A)

C)

B)

D)

E)

A : Aşındırıcı B : Yakıcı C : Patlayıcı D : Yanıcı E : Maske kullanılmalı

(Cevap D)

Laboratuvarda kimyasal maddelerin koklanması ile vücuda gaz fazda geçen kimyasallar ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. (Cevap E)

2. Aşağıda

verilen güvenlik sembollerinin karşısında verilen açıklama hatalıdır? Sembol

5. Bir

laboratuvardaki güvenliği için,

Açıklama

A)

Tahriş edici Çözüm Yayınları



hangisinin

i B)

C)

T+

Toksik (zehirli)

Radyoaktif

kimyasal

maddelerin

kullanım



I. Kimyasal maddeler kilitli dolaplarda saklanmalıdır.



II. Uçucu kimyasalların bulunduğu şişelerin ağzı kapalı tutulmalıdır.



III. Kimyasal maddenin etiketinde uyarısına dikkat edilmelidir.

bulunan

güvenlik



yukarıda verilenlerden hangilerinin yapılması gereklidir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Kimyasal maddeler yalnızca yetkin kimselerin kullanımında olmalıdır. (Doğru) II. Kimyasal maddelerin solunması zararlıdır. (Doğru) III. Etiketlerinde gerekli güvenlik uyarı işareti bulunmalıdır. (Doğru)

D)

(Cevap E)

Prizle oynamayınız E) Kesici/delici D seçeneğindeki sembol, yapılacak işlemde şehir hattından elektrik enerjisi kullanmak gerektiğini ifade eder. (Cevap D)

6.

3. Aşağıdakilerden hangisi kimya laboratuvarında uyulması gereken kurallardan birisi değildir?

Deneyde kullanılacak olan bir kimyasalın etiketinde yukarıda verilen güvenlik sembolü bulunduğuna göre, aşağıdaki güvenlik önlemlerinden,



I. Yanıcı malzemelerle bir arada kullanırken dikkatli olunmalı



II. Kullanılacak ortamda bulundurulmalı



A) Kimyasal maddeleri ısıtırken ısıya dayanıklı cam kullanmak.



B) Isıtma işlemlerinde deney tüplerini maşa ile tutmak.



C) Kimyasal maddelerin üzerindeki tehlike işaretine dikkat etmek.



hangileri uygulanabilir?



D) Kimyasal maddeleri tadına bakarak tanımak.



A) Yalnız I



E) Kimyasal maddelere çıplak elle temas etmemek.

Kimyasal maddeleri tanımak için tadına bakmak uygun bir yöntem değildir.

söndürme

tüpü

III. Metal yüzeylerle temasına dikkat edilmeli

(Cevap D)

yangın

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Verilen güvenlik sembolü maddenin oksitleyici, yanıcı etkisinin olduğunu ifade eder. (Cevap E)

35

Test 14

1. E

Sembol

7.

Açıklama

I.

10.



3. D

4. D

Zehirli maddeler içeren kimyasalların varlığını ve dikkatli çalışılması gerektiğini belirtir.

A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

Semboller ile ilgili verilen açıklamaların hepsi doğrudur.





IV.

III.

Yukarıda verilen güvenlik logoları ile ilgili aşağıdaki açıklamalar eşleştirilirse hangi açıklama dışarıda kalır?

A) Yanlış kullanımı patlamaya sebep olabilir.



B) Yanıcı maddeler yaklaştırılmamalı, etrafında tedbir alınmalı.



C) Zehirli maddeler içerir.



D) Elektrikli alet kullanımında dikkat etmeli



E) Deriye teması yanıcı, zehirleyici veya cisimlerle teması halinde aşındırıcı etkisi olabilir.

I. Tahriş edici, II. Zehirli, III. Yakıcı, IV. Patlayıcı

II.

b. Biyolojik tehdit içeren madde varlığını

III.

c. Yapılacak işlemde önlük/özel kıyafet

göze zarar verebilir.

belirtir.

kullanılmalıdır.

a

B) I. -

b

C) I. -

c

b

II. -

a

II. -

a

III. -

c

III. -

c

III. -

b

D) I. - b

I - b, II - a, III - c

11.

E) I. -

a

c

II. -

c

III. - a

III. -

b (Cevap B)

Zaç yağı, kezzap ve tuz ruhu

III. Hidrojen, etil alkol

Yukarıdaki kimyasalların bulunduğu kapların etiketlerinde bulunması beklenen güvenlik işaretlerinden hangileri hatalı verilmiştir?



I.



II. Çamaşır suyu ve hidrojen peroksit

(Cevap D)

9.



A) I. II. -





9. B 10. B 11. B 12. E

a. Çalışma ortamındaki maddeler yüz ve



(Cevap E)

Çözüm Yayınları

II.

8. D

I.

II. -

8. I.

7. E

Yukarıdaki güvenlik sembolü-alınacak önlemler eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?

Yukarıda logoları verilen güvenlik işaretlerinden hangilerinin karşısındaki açıklama doğrudur?

6. E

Güvenlik önlemi

III. Kesme ve delme tehlikesi olan keskin cisimler bulunduğunu ve dikkatli çalışılması gerektiğini belirtir.

5. E

Sembol

Cilde zararlı bazı kimyasal maddelerin varlığını ve eldiven takarak çalışılması gerektiğini belirtir.

II.

2. D

A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Zaç yağı, kezzap ve tuz ruhu - Tahriş edici (Doğru) II. Çamaşır suyu ve hidrojen peroksit - Tahriş edicidir. Radyoaktif değil (Yanlış) III. Hidrojen ve etil alkol - Patlayıcı (Doğru)

I

36

II

III

Yukarıda verilen güvenlik sembollerinin aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

Tahriş edici

Çevreye zararlı

Zehirli

B)

Sıcak yüzey

Çevreye zararlı

Kırılabilir

C)

Eldiven kullan

Zehirli

Kırılabilir

D)

Sıcak yüzey

Zehirli

Kırılabilir

E)

Eldiven kullan

Tahriş edici

Zehirli

I. Sıcak yüzey, II. Çevreye zararlı, III. Kırılabilir.

(Cevap B)

12. Günlük hayatta kullandığımız aşağıdaki maddelerden hangisinin ambalajında karşısında sembolünün bulunması beklenmez?

anlamı

III

A)



verilen

A) Deodorant

B) Tuz ruhu

C) Böcek ilacı

D) Çamaşır suyu

güvenlik

i

E) Kolonya

(Cevap B)

Kolonya yanıcı bir maddedir. Radyoaktif değildir.



(Cevap E)

1. İnsan sağlığına olumsuz etkileri olan ağır metaller endüstriyel

4.

üretim aşamasında toprağa ve suya karışarak tükettiğimiz besinlerin içerdiğinde bulunabilirler.

Aşağıdakilerden değildir?



A) Krom



hangisi

bu

ağır

metallerden

B) Kurşun

D) Cıva

Element

birisi

C) Kadmiyum

E) Kalsiyum

İnsan sağlığı için önemi

I. Na

a. İskelet ve dişlerin korunmasını sağlar.

II. Ca

b.

III. Fe

Vücuttaki su dengesinin korunmasını c. ve besinlerin hücre duvarından geçişini sağlar.

lV. Mg

d.

Krom (Cr), Kurşun (Pb), Kadmiyum (Cd) ve Cıva (Hg) birer ağır metaldir. Kalsiyum (Ca) bir ağır metal değildir.



(Cevap E)



I. -

a

ll. Ca



lll. Hg



lV. K



Yukarıdaki maddelerden hangileri insan sağlığı ve çevre üzerinde zararlı etkilere sahiptir?



A) Yalnız l



B) l ve lll

D) l, lll ve lV

Çözüm Yayınları



Vücuda oksijen taşıyan hemoglobinin ve bazı enzimlerin temel parçasını oluşturur.

II. -



B)

I. -

b

b

II. -

III. -

c

lV. -

d

l. CO

Kanın pıhtılaşmasını önlemede görev alır.

Yukarıda verilen elemetler ile insan sağlığı için önemi hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?

A)

2.

15

BÖLÜM 01 Test

Kimya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenliği - 2

D)

l - c, ll - a, lll - d, lV - b

I. -

b

II. -



C)

I. -

c

c

II. -

a

III. -

a

III. -

d

lV. -

d

lV. -

b



E)

I. -

c

a

II. -

d

III. -

d

III. -

a

lV. -

c

lV. -

b



(Cevap C)

C) ll ve lV

E) l, ll, lll ve lV

5. Aşağıda verilenlerden hangisi suyun (H2O) insan sağlığı

Ca ve K insan, bitki ve çevre sağlığına olumlu etkileri olan kimyasallardır.

ve çevre için olumlu etkileri arasında değildir?

l. CO (Karbon monoksit): Zehirli bir gazdır. lll. Hg (Cıva): Ağır metaldir, kanserojen etkiye sahiptir.



(Cevap B)



A) Vücut sıcaklığının düzenlenmesi



B) Yeryüzündeki ısı ve nem dengesini sağlaması



C) Hücrede besinleri yakarak enerjiye çevirmesi



D) Topraktaki besin maddelerinin ve organik maddelerin taşınması



E) Vücuttaki toksinlerin atılması

C) Hücrede besinleri yakarak enerjiye çeviren O2 gazıdır.



(Cevap C)

37

3. Fosil yakıtların yakılması ile açığa çıkan bazı element ve bileşikler insan sağlığını ve çevreyi olumsuz etkiler.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi fosil yakıt yakılması sonucu açığa çıkan zararlı kimyasallardan birisi değildir?

A) Hg B) Pb C) CO2 D) Cl2: Fosil yakıtların yanması ile ortaya çıkan bir gaz değildir.

Cl2



E) SO3 (Cevap D)

6. Aşağıdaki kimyasallardan hangisi bitkilerin gelişimi ve yaşamları için olumsuz bir etkiye sahiptir?



A) Sodyum



B) Demir

D) Magnezyum

C) Kurşun

E) Potasyum

C) Kurşun (Pb): Ağır metaldir, bitki gelişimini olumsuz etkiler.



(Cevap C)

Test 15 7.

l. NO2



ll. CH4



lll. CO



lV. SO3

1. E

A) Yalnız ll

B) ll ve lll

6. C

7. C

8. A

9. C 10. D 11. E 12. A

D) l, ll ve lV

E) l, lll ve lV

asit yağmurlarını oluşturur.

900°C

8. CaCO3(k)

B) Havan

Katı maddeleri toz haline getirmek

E) İspirto ocağı



(Cevap C)

Karışımların hazırlanmasında maddeleri karıştırmak Saf sıvı ve çözeltilerin hacminin ölçülmesi ve aktarılması Isıtma deneylerinde ısıtıcı kaynağı olarak

D) Saat camı: Sıvı ve çözelti hacminin ölçülmesi için kullanılmaz.

(Cevap D)

CaO(k) + CO2(g)

tepkimesine göre bir miktar CaCO3 katısını (kireç taşı) laboratuvar ortamında belirtilen sıcaklığa kadar ısıtarak CaO katısı (sönmemiş kireç) elde etmek isteyen bir kimyagerin, CaCO3 katısını ısıtmak için hangi laboratuvar araç - gerecini kullanması daha uygundur? B) Beherglas

D) Deney tüpü

C) Cam balon

E) Erlenmayer

Çok yüksek sıcaklıklarda gerçekleşen fırınlama işlemleri Kroze ile gerçekleştirilir. (Cevap A)

11. Kroze ile ilgili,

Çözüm Yayınları

A) Kroze

Az miktardaki sıvının hassas ölçümle başka bir kaba aktarılması

D) Saat camı

lV. SO3 + H2O → H2SO4

Kullanım amacı

A) Pipet

C) Baget

C) l ve lV

l. NO2 + H2O → HNO3 ve



5. C

Laboratuvar araç - gereci





4. C

kullanım amacı yanlış verilmiştir?

Yukarıdaki gazlardan hangileri havadaki su buharı ile etkileşerek asit yağmurlarını oluşturur?



3. D

10. Aşağıdaki laboratuvar araç gereçlerinden hangisinin





2. B



l. Porselenden gerecidir.

yapılmış

fincana



ll. Çok yüksek sıcaklığa kadar ısıtma işlemine dayanıklıdır.



lll. İlk defa Ebubekir er-Razi tarafından geliştirilmiştir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l



benzer

B) l ve ll

D) ll ve lll

laboratuvar

C) l ve lll

E) l, ll ve lll

Kroze ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur.

(Cevap E)

9. Laboratuvarda gerçekleştirilen işlem

12. I.

HF asit çözeltisinin NaOH sulu çözeltisi ile titrasyonu

Cam erlenmayer ve Büret

II.

Zeytinyağı - su karışımının bileşenlerine ayrıştırılması

Ayırma hunisi ve Erlenmayer

38



Yukarıda görselleri verilen laboratuvar gereçleri ile aşağıdaki laboratuvar araç gereç isimleri eşleştirildiğinde hangi seçenek boşta kalır?



A) Balon joje

B) Büret



C) Cam balon

D) Dereceli silindir



E) Erlenmayer

C) Cam balon verilen gereçler arasında yoktur.

Balon jojede bulunan bir III. miktar su üzerine 5 mL sülfürik asit ilavesi

Pipet



Yukarıdaki laboratuvar işlemlerini gerçekleştirmek için hangilerinde kullanılan araç ve gereçler uygun değildir?



A) Yalnız l



(Cevap C)

Kullanılan araç ve gereç

B) Yalnız ll

D) l ve lll

l. HF asidi cam malzeme ile tepkime verir.

C) l ve ll

E) l, ll ve lll (Cevap A)

BİRE BİR 1.

I. Element



II. Bileşik



III. Karışım



5. Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z maddelerinin sabit basınçtaki bazı özellikleri verilmiştir.

A) Yalnız I

Madde

Özellik

Yukarıda verilenlerden hangileri tek cins atom veya tek cins molekülden oluşmuştur?



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. Element (Tekcins atom ya da molekül), II. Bileşik (Tek cins molekül), III. Karışım (Farklı cins tanecikler) (Cevap C)

X

Y

Homojen Homojen

Homojen

Tek cins atom içerme

İçermez

İçerir

İçermez

Var

Var

Yok

Tablodaki bilgilere göre,



I. X bileşenlerinin özelliğini taşımaz.

2. Na(k), H2O(s) ve NaCl(suda) maddeleri ile ilgili,



II. Y bir elementtir.



I. Tek cins tanecik içerme



III. Z formülle gösterilir.



II. Homojen olma



III. Belirli bir sembolü ya da formülü olma



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



C) I ve II

Z

Homojenlik

Belirli bir özkütle





16

BÖLÜM 01 Test

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

X bileşik, Y element, Z çözeltidir.

E) II ve III

I. Bileşikler bileşenlerinin özelliğini taşımaz. (Doğru), II. Y elementtir. (Doğru) III. Çözeltilerin formülü yoktur. (Yanlış)

I. Saf olan Na ve H2O tek cins tanecik içerir.



(Cevap C)

II. Element (Na), bileşik (H2O) ve çözelti (NaCI(Suda)) homojendir. (Yanıt)

3.

I. Sembolle gösterilme



II. Belirli ayırt edici özelliklere sahip olma



III. Kimyasal yolla bileşenlerine ayrıştırılabilme



Yukarıdakilerden hangileri bileşikler için ortaktık? A) Yalnız I



hem

elementler

B) Yalnız II

D) I ve III

(Cevap B)

Çözüm Yayınları

III. Element (sembol), bileşik (formül)

hem

de

C) I ve II

kesinlikle arı madde değildir?



A) Belirli bir sembolünün olması



B) Tek cins molekül içermesi



C) Farklı cins atom içermesi



D) Farklı cins molekül içermesi



E) Bileşenlerinin özelliğini taşıması

Arı (Saf) maddeler element ve bileşiktir. Tek cins tanecik içerirler.



(Cevap B)

7. Aşağıdaki tablo bazı özelliklerin, maddelerin katı, sıvı ve gaz hallerinin hangilerinde ayırt edici olduğunu (+), hangilerinde ayırt edici olmadığını (–) göstermek için hazırlanmıştır.

4. Aynı saf maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinden biri X, diğerleri Y ve Z’dir. X, Y ve Z ile ilgili;

Ayırt edici özellikleri



– Esneklik katsayısı yalnızca X için ayırt edicidir.



– Genleşme yalnızca Y için ayırt edici değildir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, X, Y ve Z ile ilgili,



I. X için donma noktası ayırt edicidir.



II. Y bulunduğu kabın hacmini alır.



III. Özkütle ve çözünürlük X, Y ve Z için ayırtedicidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

(Cevap D)

E) II ve III

I. Sembolle (elemetler) II. Saf olan element ve bileşiğin belirli ayırt edici özellikleri vardır. (Ortak) III. Bileşikler kimyasal yolla ayrışır.

6. Bir madde aşağıdaki özelliklerden hangisine sahipse



C) I ve II

E) II ve III

Esneklik katı için ayırt edicidir. (X katıdır.) Genleşme gazlar için ayırt edici değildir. (Y gazdır.) Z de sıvıdır. I. Donma sıvı için ayırt edicidir. (Yanlış), II. Gazlar bulunduğu kabın hacmini alır (Doğru), III. Özkütle ve çözünürlük üç hal için de ayırt edicidir. (Doğru) (Cevap E)

Maddenin fiziksel hali Katı

Sıvı

Gaz

Özkütle

+

+

+

Donma noktası

–

+

–

Esneklik

+

+

–

Sıcaklıkla genleşme

+

+

–

Çözünürlük

+

+

+

39



Tabloda, bu özelliklerden hangisinin ayırt edici özelliği yanlış işaretlenmiştir?



A) Özkütle



B) Donma noktası

D) Sıcaklıkla genleşme

Esneklik yalnızca katı için ayırt edicidir.

C) Esneklik

E) Çözünürlük



(Cevap C)

Test 16

1. C

2. B

3. B

4. E

5. C

6. D

7. C

8. D

9. C 10. B 11. D 12. C

8. Saf bir maddenin,

11. Saf X, Y ve Z maddeleri ile ilgili,



– Tek cins molekül içerdiği,



• X’in sıvısı elektrik akımını iyon hareketi ile iletiyor.

– Hal değiştirirken sıcaklığının sabit kaldığı bilinmektedir.



• Y’nin katısı sıvısında yüzüyor.



• Z için esneklik katsayısı oda koşullarında ayırt edicidir.



Bu madde aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A) CO2



B) HCl

D) He

C) O2

E) H2O

CO2, HCI, O2 ve H2O moleküler yapılı iken He atomik yapılı saf bir maddedir.

(Cevap D)

9. X, Y ve Z maddelerinin deniz seviyesindeki erime (E.N) ve kaynama (K.N) noktaları ile ilgili tablo aşağıda verilmiştir.



Buna göre X, Y ve Z ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X oda koşullarında katıdır.



B) Y’nin katısı erirken hacmi küçülür.



C) Z oda koşullarında katı haldedir.



D) X moleküler yapılı bir bileşiktir.



E) Z için oda koşullarında genleşme ayırt edicidir.

K.N (°C)

X

–80

–10

Y

–10

80

X : İyonik bağlı bir bileşiktir. NaCI(s) yada NaOH(s) gibi

Z

80

170

Y : Katısı sıvısında yüzdüğüne göre dkatı < dsıvı dır. Vkatı > Vsıvı dır. Z : Esneklik katı için ayırt edicidir. Z katıdır.

Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,



I. Saf suyun deniz seviyesinde sıvı olduğu sıcaklık aralığında yalnızca Y sıvı halde bulunabilir.



II. –10°C’de X sıvı, Y katıdır.



III. Z’nin gaz olduğu sıcaklıkta, X, Y ve Z homojen karışım oluşturur.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?(X, Y ve Z birbiri ile tepkimeye girmiyor.)



A) Yalnız I



bilgileri veriliyor.

E.N (°C)

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) I, II ve III

I. 0 - 100 C° aralığında X gaz, Y sıvı ya da gaz, Z katı ya da sıvıdır. (Yanlış)

Moleküler yapılı bileşiklerin iyon içeriği olmadığı için sıvı halde elektriği iletmezler. (Cevap D)

Çözüm Yayınları





12. Kimya laboratuvarında bulunan bazı kimyasal maddelerin bulunduğu kapların etiketlerinde çeşitli güvenlik işaretleri vardır.

II. -10 C° de X gaz, Y sıvı hallerde de bulunabilir. (Kesin değil) III. 170 C° nin üzerinde hepsi gazdır. Gazlar homojen karışır. (Kesin doğru)

(Cevap C)



10. Kapalı iki cam kaptan birincisinde bir miktar saf X maddesi, ikincisinde bir miktar saf Y maddesi vardır. Aynı koşullarda, birinci kaba bir miktar daha X, ikinci kaba ise bir miktar daha Y azar azar eklendiğinde özkütle (d) - kütle (m) grafiği

d

Buna göre aşağıdaki kimyasal maddeler hangisinin bulunduğu kabın etiketinde karşısındaki güvenlik işaretinin olması beklenmez?



Kimyasal madde A)

HCl (Hidroklorik asit)

B)

HCN (Hidrosiyonik asit)

C)

H2 (Hidrojen gazı)

D)

NaOH (Sodyum hidroksit)

E)

U (Uranyum)

Güvenlik işareti

Y X

40

m



yukarıdaki gibi oluyor.



Buna göre X ve Y maddeleri ile ilgili,



I. X’in başlangıç özkütlesi Y’ninkinden küçüktür.



II. X’in zamanla hacmi artmıştır.



III. Y bir sıvıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Sabit sıcaklıkta saf katı ve sıvının özkütle (d) değeri sabittir. (X katı ya da sıvı). Y ise gazdır. I. Grafiğe göre (Yanlış), II. Miktarı artan katı ve sıvının hacmi artar. (Doğru), III. Y bir gazdır. (Yanlış) (Cevap B)

H2 gazı yanıcı bir gazdır. Soruda karşısında belirtilen güvenlik işareti yakıcı anlamına gelir. (Cevap C)

1. Atom kavramı hakkında çeşitli görüşler ve teoriler ortaya

4. Atom altı tanecikler olan proton, nötron ve elektronun

koyan,



I. Democritos



II. Dalton



III. Bohr



IV. Thomson

keşfedilmesi ile ilgili,

Atom altı tanecik



bilim insanlarının geçmişten günümüze olacak şekilde tarihsel dönem sırası hangi seçenekte verilmiştir?



A) I, II, IV, III

B) I, II, III, IV



C) I, III, II, IV

D) II, I, IV, III





E) I, IV, II, III

Tarihsel dönem sırası I, II, IV, III şeklindedir.



01

BÖLÜM 02 Test

Atomun Yapısı ve Periyodik Sistem / Atom Modelleri - 1

Bilim insanı

I.

Elektron

Crooks, Thomson ve Stoney

II.

Proton

Goldstein

III.

Nötron

Chadwick



yaptıkları çalışmalar ile ön planda olan bilim adamları ve atom altı tanecik eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

E) I, II ve III

Eşleştirmelerin tamamı doğrudur.

(Cevap A)

C) I ve II





(Cevap E)

5. Elektronun keşfinde katot ışın deney tüpleri ile yapılan çalışmalar önemli bir yere sahiptir.



Buna göre, Bilim insanı

2. Dalton atom modelinde yer alan aşağıdaki ifadelerden Çözüm Yayınları

hangisi günümüzde kabul görmemektedir?



A) Farklı element atomları birbirinden farklıdır.



B) Atomlar kimyasal tepkimelerde başka bir element atomuna dönüşemez.



C) Atomlar kimyasal tepkimelerde bölünemez.



D) Bir elementin tüm atomları özdeştir.



E) Elementlerin sabit kütle oranı ile birleşmesiyle bileşikler oluşur.

Bir elementin özdeş olmayan (P+ sayıları aynı n0 sayıları farklı) atomlarına izotop denir.





(Cevap D)

I.

Crookes

II.

Thomson

III.

Stoney

Elektronun keşfine katkısı Katot ışınına elektrik yükünü taşıyan anlamına gelen “elektron” ismini verdi. Elektronun yükünün kütlesine oranını buldu. Katot ışınlarının elektrik alanda “+” kutba saptığını gözlemledi.





katot ışın deney tüpleri ile ilgili çalışmalarda bilim insanı ve elektronun keşfine katkısı eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Katot ışınına elektron ismini Stoney verdi (I yanlış), Katot ışınlarının “+” kutba saptığını Crookes gözlemledi (III yanlış) II. doğru.



(Cevap B)

6. Elektriklenme olayı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi 3. Dalton, “Atomlar içi dolu küresel parçacıklardır.” görüşü ile atom altı parçacıkların varlığını kabul etmemektedir.



Buna göre,



I. Sürtünme ile elektriklenme deneyleri



II. Faraday’ın elektroliz deneyleri



III. Crookes tüpleri ile yapılan deneyler



yukarıdaki çalışmalardan hangileri atom altı parçacıkların varlığının ortaya çıkarılmasında katkı sağlamıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

yanlıştır?



A) Benjamin Franklin: İpek kumaşa sürtülen cam çubuk “+”, yün kumaşa sürtülen ebonit (plastik) çubuk “–” yüklenir.



B) Crookes: Elektrik yükünü taşıyan parçacıklar elektronlardır.



C) Faraday: Elektrik yükleri parçacıklar halinde taşınır ve taşınan yük parçacığı tüm maddelerde aynıdır.



D) Faraday: Elektroliz sonucu atomdan atoma taşınan tanecikler “+” yüklüdür.



E) Benjamin Franklin: İpek kumaşa sürtülen cam çubuk “+”, ipek kumaş ise “–” yüklenir.

Sürtünme ile elektriklenme, elektroliz deneyleri ve Craokes tüpleri ile yapılan deneyler

Faraday elektroliz deneyinde atomdan atoma taşınan tanecikler “–” yüklü elektronlardır.

öncelikle elektron olmak üzere atom altı parçacıkların keşfini sağlamıştır.



(Cevap E)



(Cevap D)

41

Test 01

1. A

7. John Dalton, Dalton atom modelini açıklamada,

I. Sabit Oranlar Kanunu



II. Kütlenin Korunumu Kanunu



III. Katlı Oranlar Kanunu



yukarıdaki kanunlardan hangilerini kullanmıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

2. D

3. E

4. E

5. B

6. D

7. E

8. C

9. D 10. B 11. D 12. E

10. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi Dalton atom modeli ile açıklanamaz?

C) I ve II

E) I, II ve III

Dalton atom modelini açıklamada öncüllerde verilen üç yasayı da kullanmıştır. (Cevap E)



A) C(k) + O2(g) → CO2(g)



B) N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)



C) Ca(g) + Cl2(g) → CaCl2(g)



D) Fe(k) + S(g) → FeS(k)



E) C2H4(g) + H2(g) → C2H6(g)

Dalton, bileşik oluşumunu atomik yapıların birbirine bağlanması olarak kütleleri üzerinden kurgulamıştı. Molekül kavramı yoktu. Dalton’a göre B) N2 + 3H2 → 1N2H6 olmalıydı. (Cevap B)

11. Bohr Atom Modelinde yer alan aşağıdaki ifadelerden hangisi günümüzde yanlıştır?

I. Atomlar nötrdür.



II. Atom çapı yaklaşık 10–8 cm’dir.





III. Atom + yüklü bir küredir ve – yükler + yüklerin içerisinde dağılmıştır.

A) Elektronlar çekirdek dışında belirli enerji düzeylerinde bulunurlar.



B) Elektronlar çekirdekten uzaklaştıkça enerjileri artar.



Joseph Thomson’un atom modelinde yer alan yukarıdaki görüşlerden hangileri günümüzde geçerliliğini kaybetmiştir?



C) İkinci enerji düzeyindeki (L katmanı) bir elektron, birinci enerji düzeyine (K katmanı) geçerken çevreye ışık yayar.



A) Yalnız I

B) Yalnız II



D) Elektronlar çekirdek etrafında dairesel bir yörünge izler.









E) Elektronun n = 1’den n = 2’ye geçmesi için gereken enerji n = 2’den n = 3’e geçmesi için gerekenden fazladır.

D) I ve II

C) Yalnız III

E) I ve III

I. ve II. öncül geçerliliğini korumaktadır. III. Günümüzde atom çekirdeği + yüklüdür. Elektronlar ise çekirdek dışında yer alır görüşü geçerlidir.

(Cevap C)

Çözüm Yayınları

8.

Bohr atom modeline göre elektronlar çekirdek çevresinde belirli enerji seviyelerinde dairesel bir yörünge izler. Günümüz modelinde elektronların hareketi dairesel değildir. (Cevap D)

9. Rutherford’un inceltilmiş altın levha üzerine gönderdiği

a ışınları ile yaptığı deney sonuçlarından yola çıkarak oluşturduğu atom modeli ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

42

12. Atom spektrumları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Elektronların yüksek enerji düzeyinden düşük enerji düzeyine dönüşlerinde yayılan ışınların prizmadan geçirilmesi ile elde edilirler.



B) Bohr yalnızca tek elektronlu türlerin atom spektrumunu doğru bir şekilde açıklayabildi.



A) Pozitif yüklü taneciklerin çekirdek denilen çok küçük bir hacimsel bölgede toplandığı



B) Atomun büyük bir hacimsel bölgesinin boşluk olduğu



C) Negatif yüklü taneciklerin çekirdek dışında olduğu



C) Atom spektrumları her element için ayırt edicidir.



D) Atom kütlesinin yaklaşık olarak proton kütlesine eşit olduğu



D) Elektronun yüksek enerji düzeylerinden n = 2 düzeyine geçişinde yayılan ışınlar görünür bölge ışınlarıdır.



E) Atomdaki “+” yüklü tanecik sayısının “–” yüklü tanecik sayısına eşit olduğu



E) Bilim dilinde atomların ışın soğurmalarına emisyon, ışın yaymalarına absorbsiyon denir.

Rutherford atom modelinde atom kütlesinin yaklaşık olarak proton kütlesinin iki katı olduğunu öngörmüştür. (Cevap D)

Emisyon : Atomların ışın yaymalarıdır. Absorpsiyon : Atomların ışın soğurmalarıdır.

(Cevap E)

1. Atomun yapısı ile ilgili,

4. Nötr X atomu ile başka bir elementin atomunun iyonu olan Y karşılaştırıldığında,



I. Atom çekirdeğinde proton ve nötron bulunur.



II. Bir protonun kütlesi yaklaşık olarak bir nötronun kütlesine eşittir.



02

BÖLÜM 02 Test

Atom Modelleri - 2

III. Elektron ve proton zıt işaretli eşit yüklere sahiptir.



ifadelerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Atom çekirdeğinde p+ ve n° bulunur. (Doğru) II. mp+ = mn° dur. (Doğru)



I. Proton sayıları



II. Elektron sayıları



III. Nötron sayıları



IV. Kimyasal özellikleri



yukarıdakilerden hangileri aynı olabilir?



A) Yalnız I





B) I ve II



D) I ve IV

C) II ve III

E) II, III ve IV

+

III. Elektron “–”, proton “+” yüklüdür. (Doğru)

I. Farklı element atomlarının p .s farklıdır. (olamaz)

(Cevap E)

II. Birisi iyon olduğu için e–.s aynı olabilir. (olabilir) III. Nötron sayıları aynı olabilir. (olabilir) IV. Kimyasal özellik hem p+.s hem e–.s bağlıdır. (olamaz)

(Cevap C)

2. X ve Y atomlarının aynı elemente ait atomlar olduğunu, I. Proton sayıları



II. Nötron sayıları



III. Kütle numaraları

5. Tabloda X, Y ve Z tanecikleri ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir.



yukarıdakilerden hangilerinin eşit olması tek başına kanıtlar?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Aynı elemente ait atomlarda proton sayıları aynıdır. Nötron sayısı ve kütle numarası farklı olabilir.

(Cevap A)

Çözüm Yayınları



X

Proton sayısı

Nötron sayısı

16

15

Y

16

Z

15

Q

26

30

Elektron sayısı

Kütle numarası

Elektron sayısı

X

20

40

18

Y

10

20

10

Z

10

19

10

Nötr

Anyon

A)

X

Y

Z

B)

Y

Z

X

C)

Y

X

Z

D)

X

Z

Y

E)

Z

Y

X

+

X’in p . s = 40 – 20 = 20

18

32

15

31

6. 2n

24

Buna göre X, Y, Z ve Q ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X’in kütle numarası 31’dir.



B) Y + 2 yüklü bir katyondur.



C) X ile Y aynı elemente ait taneciklerdir.



D) Z ile Y’nin nötron sayıları aynıdır.



E) Q’nun nükleon sayısı 56’dır.

e . s = 18



X

,

e– . s = 10

2n + 2 Y n

ve

Katyon

+2 yüklü (katyon) yüksüz (Nötr) –1 yüklü (Anyon)

(Cevap B)

2n + 2 Z n+2

43

atomları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X ile Y aynı elementin atomlarıdır.



B) X ile Z’nin nötron sayıları aynıdır.



C) Y ile Z’nin kimyasal özellikleri aynıdır.



D) X, Y ve Z’nin fiziksel özellikleri farklıdır.



E) Z, Y’ye bir elektron verdiğinde elektron sayıları birbirine eşit olur.

Kimyasal özelliğin aynı olması için hem p+.s hem de e– . s aynı olmalıdır. Y ve Z’nin proton

Y’nin p+ . s = 32 – 16 = 16 e– . s = 18 iyon yükü = p . s – e . s = 16 – 18 = –2 olmalıydı.

–

Y’nin p+. s = 20 – 10 = 10 e– . s = 10 Z’nin p+ . s = 19 – 10 = 9



–

Kütle numarası

Buna göre, bu tanecikler için nötr, anyon ve katyon sınıflandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



n

+

Nötron sayısı



3. Tabloda X, Y, Z ve Q tanecikleri ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir. Tanecik

Tanecik

(Cevap B)

ve elektron sayıları farklıdır.

(Cevap C)

Test 02

1. E

7. Bir elementin nötr X atomunun X1– yüklü iyonuna dönüşmesi ile ilgili,



I. Kimyasal özelliği değişir.



II. Bir elektron başına düşen çekim kuvveti artar.



III. Tanecik hacmi azalır.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

3. B

4. C

5. B

6. C

7. D

8. E

9. C 10. C 11. D 12. C

10.

I. X atomundan bir elektron koparılması



II. X atomunun n = 3 enerji düzeyindeki elektronunun







III. XCl sıvısının elektrolizi sonucu nötr X atomu eldesi

n = 2 enerji düzeyine geçmesi



Yukarıdaki olaylardan hangilerinde X atomu için bir elektron başına düşen çekim kuvveti azalır?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve III



C) Yalnız III

E) II ve III

–

I. Elektron alış-verişi kimyasal özelliği değiştirir. (Doğru)

Elektron sayısı arttıkça bir e başına düşen çekim kuvveti azalır.

II. Elektron sayısı arttıkça bir e– başına düşen çekim azalır. (Yanlış)

III. öncülde XCI’deki X+ iyonundan X° atomu elde edilirken e–. sayısı 1 artar.

III. Elektron arttıkça tanecik hacmi artar. (Yanlış)



11. Atomun yapısı ve keşif süreci ile ilgili aşağıdakilerden

sayıları arasındaki ilişki X > Z > Y şeklindedir.

Buna göre X–n, Y+m ve Z tanecikleri ile ilgili,



I. Atom numarası en büyük olan Y+m’dir.



II. Kütle numarası en büyük olan Z’dir.



III. Toplam tanecik sayısı en fazla olan X–n’dir. yargılarından hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

II. p+ . sayısı ve n°. sayısının gerçek değerleri bilinmediği için olabilir. (Doğru olabilir.) III. X’in n° sayısı diğerlerinden ne kadar büyüktür belli değil onun için olabilir. (Doğru

(Cevap E)

9. X elementine ait Xn ve Xm iyonları ile ilgili,

• Xn, Xm’e 2 elektron verdiğinde elektron sayıları eşitleniyor.



• Xm 1 elektron aldığında nötr oluyor.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, n ve m değerleri sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) –1; +1





B) –2; +2

D) +2; +6

X m + e- = 0 m- 1 = 0

m= + 1

C) –3; +1

E) +2; –3 Elektron sayıları eşitlendiğine göre iyon yükleri

de eşettir. Alınan ve verilen elektronları yüklere ekleyip, çıkarırsak.

n + 2 = +1 – 2

n = –3





A) Bohr atom modeli 1H, 2He+ ve 3Li+2 gibi tek elektronlu sistemlerin çizgi spektrumunu açıklamıştır.



B) Modern atom teorisinde elektronun bulunma ihtimalinin yüksek olduğu hacimsel bölgeye orbital denir.



C) Uyarılmış bir atomun yaydığı ışınlar prizmadan geçirilirse emisyon spektrumu oluşur.



D) Rutherford yaptığı deneylerle protonu keşfetmiştir. yük E) Thomson elektronun oranını bulmuştur. kütle



I. Elektron sayıları eşit ise katyonun protonu en büyüktür. (Doğru)

olabilir.)

Çözüm Yayınları

hangisi yanlıştır?





(Cevap C)

(Cevap D)

8. Elektron sayıları eşit olan X–n, Y+m ve Z taneciklerinin nötron

44

2. A

(Cevap C)

Rutherford deneyleri ile atom çekirdeğinin pozitif yüklü olduğunu ispatlamıştır. Ancak prtotonun keşfi kanal ışınları deneyleri ile Goldstein ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilmiştir.



(Cevap D)

12. Protonun keşfi ile ilgili,

I. Goldstein, Crooks tüpleri ile yaptığı çalışmalarda katot ışınlarını buldu.



II. Kanal ışınları kullanılan gazın cinsine bağlı değildir.



III. Protonun keşfinde “+” yüklü hidrojen kullanılmıştır.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Katod ışınları Crooks tarafından bulunmuştur. (Yanlış), II. Kanal ışınları hızlandırılmış + yüklü iyonlar olup kullanılan gazın cinsine bağlıdır. (Yanlış), III. Öncül doğru



(Cevap C)

BÖLÜM 02 Test

Atomdaki Temel Tanecikler ve Eşitlikler - 1

03

+

1. Atomun yapısı ile ilgili,

4. NH iyonundaki toplam proton (p), nötron (n) ve elektron 4



I. Proton ve nötronlar atomun çekirdeğindedir.

(e) sayılarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde



II. Atomdan elektron koparılması ısı alan bir olaydır.

doğru verilmiştir? (1H, 7N)



III. Atom elektron alırsa anyonu oluşur.



ifadelerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

1

C) I ve II





D) p > e > n

n° . s = 7 + 4 . 0 = 7

II. Atomdan e– koparılması ısı alan bir olaydır. (Doğru)

– Y’nin proton sayısı elektron sayısına eşittir.



– Z, X’e iki elektron verince Z ile X’in yükleri eşitleniyor.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z taneciklerinin yükleri hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

Z

A)

0

–1

–2

B)

+1

0

–3

C)

+1

0

–2

D)

0

–1

–3

E)

–1

0

–3

Çözüm Yayınları



5.

I. SO3



II. ClO3



III. PO33–

p+ . s > e– . s > n° . s



(8O, 15P, 16S, 17Cl)



A) I > II > III





B) II > I > III

D) III > II > I

E) III = I > II

I. 16 + 3 . 8 = 40 II. 17 + 3 . 8 + 1 = 42 III. 15 + 3 . 8 + 3 = 42

III = II > I

(Cevap C)

proton sayıları grafikte verilmiştir.



Elektron sayısı (e)

e=p

n+2

ise Y Nötr



X

n+1

(Cevap B)

hangisi doğrudur?

A) Nötron sayıları eşittir.

65X+ , 63X’e bir elektron verirse elektron sayıları eşit olur. B)

Y Z

n+1

n+2

Buna göre, bu tanecikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X nötrdür.



B) X ile Z aynı elementin tanecikleridir.



C) Y’nin hacmi X’in hacminden büyüktür.

C) Kimyasal özellikleri aynıdır.



D) Fiziksel özellikleri farklıdır.



D) Z, +1 yüklü bir katyondur.



E) Atom altı tanecik sayısı fazla olanı 63X’tür.



E) Y bir elektron alırsa nötr olur.

ve

–

p . sayıları aynı ancak e . sayıları ve kütle numaraları farklıdır. Hem

kimyasal hem de fiziksel özellikleri farklıdır.



(Cevap D)

Proton sayısı (p)





+

C) II = III > I

6. Tek atomlu olduğu bilinen X, Y ve Z taneciklerinin elektron ve

65 + 63 X atomu ve 29 X iyonu ile ilgili aşağıdaki yargılardan 29

65 + X 29

(Cevap D)

Yukarıda verilen taneciklerin elektron sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

n

63 X 29



–

n



E) p > n > e



X+1 ve Z–3 ise X+1 + 2e– → X–1 ve Z–3 → 2e– + Z–1

3.

C) p = n > e

(Cevap E)

2. X, Y ve Z tanecikleri ile ilgili,

sonucu X ve Z’nin yükleri eşitlenir.

B) p > n = e

e– . s = p+ . s –1 = 10

I. Atom çekirdeğinde p+ ve n° bulunur. (Doğru)

p+ . s = e – . s

A) p = n = e

p+ . s = 7 + 4 . 1 = 11

E) I, II ve III

III. e– alan atom “–” yüklenir. (Doğru)



14

X ve Y’nin elektron sayıları aynıdır. Proton sayısı fazla olan Y’nin çekim gücü fazla olduğu için çapı daha küçüktür.

(Cevap C)

45

Test 03

1. E n

2. B

3. D

4. D

5. C

6. C

7. 1 tane XY3 iyonunda toplam 42 elektron bulunmaktadır.

10. Xn iyonu için;





→ Proton sayısı = p



→ Elektron sayısı = p+1 → Nötron sayısı = p+1

Buna göre X atomunun çekirdek yükü ve n değeri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? (168Y)

7. C

8. C

9. E 10. E 11. B 12. D

X’in çekirdek yükü

n

A)

15

–1



B)

17

–2



bilgileri veriliyor.

C)

15

–3

D)

16

–3



Buna göre, aşağıdakilerden hangisi X atomunun p+1 elektron içeren izotopu olabilir?

E)

16

–1

n p X 8Y 3



p + 3 . 8 – n = 42

A)

p – n = 18 eşitliğini şıklarda C seçeneği sağlar.



39 +

K

19

(Cevap C)



B)

32 2–

S

C)

16

19 –

D) 9 F

E)

37

Cl

23

+

Na

11

–

17 p+ . s aynı n° . s farklı olmalı e– . s = p+ . s + 1 yani –1 yüklü olmalı. 37 20 CI – 17

2–

8. Bir tane XO4 iyonunun elektron sayısı 50’dir.

I. X’in nötron sayısı 17 ise kütle numarası 33’tür.



II. 1 tane H2XO3 molekülündeki elektron sayısı 42’dir.



III. XO4 iyonundaki X’in yükseltgenme basamağı +5’dir.

11.

16

1

yargılarından hangileri doğrudur? ( 8O , 1H )



A) Yalnız I

B) Yalnız II







pX 8 O 42 -

D) I ve III p + 4 . 8 + 2 = 50

C) I ve II

E) I, II ve III

p = 16

I. K . No = 16 + 17 = 33 (Doğru) II. 2 . 1 + 16 + 3 . 8 = 42 (Doğru)

X n O 4-2

2-

n + 4 . (–2) = –2 ise n = +6’dır. (Yanlış)

(Cevap C)

24

X atomu ile Y’nin farklı tip atomları arasında oluşan XY

12

formülündeki iki bileşikten;

2–



III.

(Cevap E)

Buna göre,

Çözüm Yayınları



cevaptır.



– I.’nin molekül kütlesi 40



– II.nin molekül kütlesi 41’dir.



Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (8Y)



A) XY iyonik yapılı bir bileşiktir.



B) Her iki bileşikte kütlece birleşme oranı



X 3 = ’dir. Y 2 C) I. bileşikteki Y atomunun 8 protonu ve 8 nötronu vardır.



D) Bileşiklerin kimyasal özellikleri aynıdır.



E) Bileşiklerin fiziksel özellikleri farklıdır.

XY formüllü iki bileşikteki Y’ler birbirinin izotopu olduğu için birim kütleleri farklıdır. Dolayısıyla kütlece birleşme oranları aynı olamaz.

9.

46

Madde

Elektron sayısı

Kütle numarası

X–

18

35

Y

17

Z2+

18

T

19



Nötron sayısı

20

12. X atomu hızlandırılmış nötronlarla bombardıman edildiğinde

40

çekirdeği 1 nötron yakalayarak Y atomuna dönüşüyor.

21



Yukarıdaki tabloda X–, Y, Z2+ ve T iyon ve atomları ile ilgili verilen bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? –

Buna göre, X ve Y atomlarının oluşturduğu X2O ve Y2O molekülleri ile ilgili,



I. Nükleon sayıları



II. Molekül kütleleri



A) X ve Y birbirinin izotopudur.



III. Kimyasal özellikleri



B) X– ve Z2+ izoelektronik taneciklerdir.



IV. Bir moleküllerindeki elektron sayıları



C) Y ile Z2+ birbirinin izotonudur.



niceliklerinden hangileri aynıdır?



D) Z ile T birbirinin izobarıdır.



A) Yalnız I



E) X– ve Y’nin kimyasal özellikleri aynıdır.





35 37 18 X ve 20Y 17 17

B) I ve II

D) III ve IV



C) II ve III

E) II ve IV

X ve Y birbirinin izotopudur. (p+ . s aynı n° . s farklı) izotopların kimyasal özellikleri, p+ .

için p+ . sayısı aynı iken e–. sayıları farklıdır. Kimyasal özellik

e– . s ve p+ . s bağlıdır.

(Cevap B)

sayıları ve nötr yapılarının e– . sayıları aynıdır. (Cevap E)



(Cevap D)

1. X– iyonu

→ X+ iyonuna,



Y atomu

→ Y2– iyonuna,





Z2+ iyonu → Z atomuna,



dönüştüğünde taneciklerin elektron sayılarında nasıl bir değişme olur?

4. Aşağıda verilen iyon çiftlerinden hangisi hem izobar hem de izoelektroniktir?



Z 2+

Y

A)

Artar

Azalır

Artar

B)

Azalır

Artar

Artar

C)

Artar

Azalır

Azalır

D)

Azalır

Azalır

Artar

E)

Artar

Artar

Azalır

X– 2e– verdi (Azalır) / Y2e– aldı (Artar) / Z2+ 2e– aldı (Artar)

2.

I.

16

O

ve

8

2

ve

D II. 1



–

7

14

–

C

6

16

O

B)

8

14

N

D)

7

31 3–

P

15

–

O

8

24

1+

Na

11

–

–

35 1–

Cl

17

2+

24

Mg

12

36

Ar

18

K . No aynı (24) izobar, elektron sayıları aynı (10e–) izo elektronik

dır.

8

Buna göre X elementi ve X2O3 bileşiği ile ilgili,

3



1



I. X atomunun nötron sayısı 30’dur.



II. X2O3 bileşiğinde X’in yükseltgenme basamağı +3’tür.



III. X ve X2O3’ün kimyasal özellikleri aynıdır.

T

42

20

20

2+

Ca

A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III



(Cevap D)

5. Bir X element atomunun kütle numarası 56, atom numarası 26



iki

taneciğin

C) I ve II

E) I, II ve III



yargılarından hangileri doğrudur? (8O)



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. 56 – 26 = 30 nötronu vardır. (Doğru)

Hem p+. sayısı, hem de e–. sayısı aynı olanların kimyasal özellikleri aynıdır. (I ve II)



(Cevap C)

II. X 2n O 32- 2n– 6 = 0 ise n = +3 (Doğru) III. X2O3 bileşiği X’in kimyasal özelliğini taşımaz. (Yanlış)

(Cevap C)

Nötron sayısı

3.

Z

b

T

X

a

a

Y

6. X, Y ve Z tanecikleri ile ilgili, Proton sayısı

b

Yukarıdaki grafikte X, Y, Z ve T atomlarının proton sayıları ve nötron sayıları verilmiştir. Buna göre,



– X ile Y’nin yalnız elektron sayılarının,



– Y ile Z’nin yalnız proton sayılarının,



– X ile Z’nin yalnız nötron sayılarının



eşit olduğu bilgisi veriliyor.



Buna göre,



I. X ile Z birbirinin izotopudur.



II. Y ile Z birbirinin izobarıdır.



III. X ile Y birbirinin izotonudur.



yargılarından hangileri doğrudur?



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II



A) Yalnız I

B) Yalnız II













D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

X ile Z izotop (p+ aynı n° farklı), Y ile Z izobar (K.No aynı), X ile Y izoton (n°. aynı p+ farklı)

17 2–

(Cevap B)

O

Yukarıdakilerden hangilerinde verilen kimyasal özellikleri birbirinin aynıdır?



N

24 24 + 2+ 11Na – 12Mg





14

E)

17

40

Ca III. ve

A)

C)

Çözüm Yayınları

X–

04

BÖLÜM 02 Test

Atomdaki Temel Tanecikler ve Eşitlikler - 2

(Cevap E)



I. X, Y ve Z’den en az birisi iyon halindedir.



II. X ile Z izotondur.



III. Y ile Z’nin kimyasal özellikleri aynıdır.

n X a

D) I ve III m Y b

47

C) I ve II

E) I, II ve III

n Z b

X ile Y’nin p+.s farklıdır. e– ların eşitliği için en az birisi iyon olmalıdır. X ile Z izotondur. Y ile Z’nin e– . sayısı farklıdır, kimyasalı da farklıdır.



(Cevap C)

Test 04 7.

I. N2O3



+ II. NH4 – III. NO3



1. B

2. C

1

2

10.

Yukarıdaki molekül ve iyonlardaki azot atomlarının yükseltgenme basamaklarının karşılaştırılması aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? (1H, 8O)



A) I > II > III





B) II > I > III

D) III > I > II

6. C

7. D

8. B

9. C 10. E 11. D 12. C

16

O atomları kullanılarak,

1 O2 → H2O 2



II. D2 +

1 O2 → D2O 2



I. N 2a O 3-2 2a – 6 = 0 a = +3 II. N b H 4+ + b + 4 = +1 b = –3 III. `N C O 3-3j c – 6 = –1 c = +5

3

H , D , T ve

5. C

I. H2 +



E) II > III > I

4. D





C) III > II > I

3. E

1 O2 → T2O 2 tepkimeleri gerçekleştiriliyor. III. T2 +

Bu atomlar ve oluşan bileşik molekülleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 1

3

2

H hidrojen, D döteryum, T trityum şeklinde adlandırılır. A) (Cevap D)

1

3

2

H , D ve T hidrojen elementinin izotop atomlarıdır. B)

C) Oluşan moleküllerden T2O en ağır olanıdır.



D) Oluşan üç molekülde toplam proton sayıları aynıdır.



E) Kütlece hidrojen yüzdesi en fazla olan H2O’dur.

Kütle numarası en büyük olan 13H (31T) atomunun oluşturduğu T2O’da kütlece H (31T) yüzdesi en fazladır.



(Cevap E)

8. Bakır elementinin doğada 63Cu ve 65Cu olmak üzere iki farklı atomu vardır. 63

Cu ve 65Cu ile ilgili;



l. Kimyasal özellikleri



ll. Çekirdeklerindeki toplam tanecik sayıları



lll. Elektron sayıları



niceliklerinden hangileri farklıdır?



A) Yalnız l





B) Yalnız ll

D) l ve lll

Aynı elemente ait olan

63

Cu ve



Çözüm Yayınları



C) l ve ll

E) l, ll ve lll

65

Cu atomları birbirinin izotopudur. İzotop atomların

proton sayıları aynı nötron sayıları farklıdır. Kimyasal özellikleri ve elektron sayıları aynıdır.



(Cevap B)

11. XZ42– ve YZ43– iyonlarındaki X+n ve Y+m taneciklerinin

izoelektronik olduğu biliniyor. Buna göre,



I. X’in nükleon sayısı



II. X ve Y’nin proton sayıları toplamı



III. XZ42– ve YZ43– moleküllerinin elektron sayıları toplamı



en az hangileri bilinirse n+m değeri hesaplanabilir?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

III. bilgiden X+n ve Y+m’in e–. sayıları bulunur. II. bilgi de kullanılırsa n + m değerine ulaşılır.

(Cevap D)

12. Bir elementin uzaydaki farklı kristal veya molekül şekillerine allotrop denir. Örneğin oksijen elementinin allotropları O2 ve O3’tür.

48



9.

2– X2Y4

iyonundaki toplam proton, nötron ve elektron 12

17

6

8

sayıları hangi seçenekte doğru verilmiştir? ( X, Y)

Buna göre,



I. Hidrojen – Döteryum



II. Elmas – Grafit



III. Beyaz fosfor – Kırmızı fosfor IV. Radyoaktif iyot – Radyoaktif olmayan iyot

Proton sayısı

Nötron sayısı

Elektron sayısı

A)

42

46

44



B)

44

48

42



çiftlerinden

C)

44

48

46

yukarıdaki madde allotropudur?

D)

44

44

44



A) Yalnız I

B) I ve II

E)

42





P+ . s = 2 . 6 + 4 . 8 = 44

46 n° . s = 2 . 6 + 4 . 9 = 48

46 e– . s = p+ + 2 = 46

(Cevap C)

D) III ve IV



hangileri

birbirinin

C) II ve III

E) II, III ve IV

I. ve IV.’de belirtilenler izotoptur. II. ve III.’de belirtilenler aynı elementin farklı kristal ya da molekül şeklidir. (Allotrop)



(Cevap C)

1. X1– iyonu,

4.

1+ 19X



Buna göre, X’in kütle numarası aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) 39

X1– → X1+ + 2e– dönüşümüne uğrarken,



I. Tanecik hacmi



II. Bir elektron başına düşen çekim kuvveti



III. Çekirdek yükü

19X



yukarıdakilerden hangileri artar?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

05

BÖLÜM 02 Test

Atomdaki Temel Tanecikler ve Eşitlikler - 3

+’da

40 Y 20

C) I ve II

iyonu ile 40Y2+ iyonu birbirinin hem izotonu hem de izoelektroniğidir.

B) 40

e– = 19 – 1 = 18

C) 41

e– . sayıları eşit ise

D) 42

E) 43

40Y2+

p+ . s = 18 + 2 = 20

20 X 19

K . No = 19 + 20 = 39

n° . s = 40 – 20 = 20’dir. n° . sayıları eşit ise

(Cevap A)

E) I, II ve III

I. e– kaybeden taneciğin hacmi küçülür. II. e– başına düşen çekim kuvveti artar. (Yanıt) III. Çekirdek yükü (p+ sayısı) değişmez.

(Cevap B)

5. X tek atomlu bir elementin –1 yüklü iyonudur.

2. Bir elementin 65X2+ iyonunda 27 elektron vardır.



p

n

e

A)

29

34

28

B)

29

36

28

C)

25

33

30

D)

28

34

28

E)

29

34

30

P – yük = e– 63 +1 29

X

p = 29,

p – 2 = 27

Çözüm Yayınları

Aynı elementin, 63X1+ izotopunun atomundaki proton (p) nötron (n) ve elektron (e) sayıları kaçtır?





I. Elektron sayısı proton sayısından fazladır.



II. Nötron sayısı proton sayısına eşittir.



III. Hacmi nötr atomunun hacminden büyüktür.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II





I.

D) I ve III

e– . s = p+ . s + 1

C) I ve II

E) I, II ve III

(Kesin)

II. Nötron hakkında bilgi yok (kesin değil)

p = 29

n° = 63 – 29 = 34

Buna göre X ile ilgili,

III. e– almış olan atomun hacmi artar. (Kesin)

e– = 29 – 1 = 28



(Cevap D)

(Cevap A)

3. XO2 molekülünün elektron sayısı 23’tür.

+

X’in nötron sayısı proton sayısına eşit olduğuna göre, XH4 iyonunun elektron sayısı ve nötron sayısı aşağıdakilerden

6. Aşağıda atom altı tanecikler arası eşitliklerle ilgili bir

hangisinde doğru verilmiştir? ( H, O)



I. İzotop olanlar:



II. İzobar olanlar:



III. Allotrop olanlar: Hidrojen, Döteryum, Trityum

Elektron sayısı

1

16

1

8

Nötron sayısı

sınıflandırma yapılmıştır. 12

13

14

6

6

6

C ,

C ,

C

15

15

15

6

7

8

C ,

N ,

O

A)

10

10

B)

11

11

C)

11

7



Bu üç grubun hangilerinde verilen örnekler doğrudur?

D)

10

7



A) Yalnız I

B) I ve II



E)

11

12







E) I, II ve III

pX8O2’de

p + 16 = 23

İzotop : P+ . s aynı n° . s farklı (I. doğru), İzobar : K . No aynı A.No farklı (II. doğru),

p = 7 n = p ise n = 7

XH 4+ ’de e– . s = 7 + 4 . 1 – 1 = 10

n° . s = 7 + 4 . 0 = 7

D) I ve III

C) II ve III



(Cevap D)

Allotrop için verilen 11H , 12D ve 31T birbirinin izotopudur. (Yanlış)

(Cevap B)

49

Test 05 7.

1. B

Proton sayısı X

a

Y

Proton sayısı b

Y

a

Z

b Nötron sayısı

Elektron sayısı b

Nötron sayısı

Z

Y

a

b

2. A

3. D

4. A

5. D

6. B

7. D

8. C

9. E 10. D 11. C 12. C

X

10.

1

T

B

c Proton sayısı

A

2 Y



Yukarıdaki grafiklerde X, Y, Z ve T taneciklerinin atom altı parçacıkları ile ilgili bilgiler verilmiştir.



Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) İzotop olanlar X ve Y’dir.



B) İzoton olanlar Y ve Z’dir.



C) İzoelektronik olanlar Z, Y ve T’dir.

I.

Proton sayısı

Elektron sayısı



D) Y ve Z nötr atomlardır.

II.

Nötron sayısı

Nükleon sayısı



E) T bir katyon, Z bir anyondur.

III.

Nükleon sayısı

Elektron sayısı

A ve B tanecikleri arasında gerçekleşen kimyasal bir tepkimede bu taneciklerdeki X ve Y niceliklerinin değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.



Buna göre X ve Y nicelikleri, X

Y’nin p+ . s = e– . s (b = b) Y nötrdür. Ancak Z’nin e– . s(b) > p+ . s (a) dır. (Anyon)







(Cevap D)

Y



yukarıdakilerin hangilerinde doğru verilmiştir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

E) I, II ve III

beyaz fosfor, kırmızı fosfor ve siyah fosfordur.



Buna göre,



I. Erime noktaları



II. Kimyasal aktiflikleri



III. Aynı elementle tepkimeleri sonucu oluşan aynı formüllü bileşiklerin kimyasal özellikleri



özelliklerinden hangileri her üç fosfor için de aynıdır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve II

C) Yalnız III

E) I, II ve III

III. Allotrop maddelerinin aynı elementle tepkimeleri sonucu oluşan bileşiklerin formülü ve kimyasalı aynıdır. (Aynı) I. ve II. Fiziksel özellikleri ve kimyasal aktiflikleri farklıdır. (Farklı)

50



(Cevap C)

9. 6C elementinin ortalama atom kütlesi 12,01’dir.

(Cevap D)

11. Allotrop madde örnekleri ile ilgili,

I. Elmas ve grafitin kimyasal özellikleri aynıdır.



II. O2 ve O3’ün fiziksel özellikleri farklıdır.



III. Beyaz fosfor ile kırmızı fosforun erime noktaları aynıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Elmas ve grafit allotroplarının kimyasal özelliği aynıdır. (Doğru) II. Allotropların fiziksel özellikleri farklıdır. (Doğru) III. Allotropların fiziksel özellikleri farklıdır. (Yanlış)

(Cevap C)

hangisi kimyasal özelliği değiştirir?



I. Nötron sayısı 6,01’dir.



II. Doğadaki tüm C atomları özdeştir.



III. Bazı C atomlarının proton sayısı 6’dan farklıdır.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







A) Kuru buzdan karbondioksit eldesi



B) Kömürün toprak altında elmasa dönüşmesi



C) Beyaz fosforun güneş ışığında 250°C’de ısıtılarak kırmızı fosfora dönüşmesi 1



E) I, II ve III

atomları vardır. (Yanlış), III. Bir elementin tüm atomlarının p+. sayıları aynıdır. (Yanlış)



2

H , atomlarının D atomları oluşturması D)

C) I ve II

I. Nötron sayısı tam sayıdır. (Yanlış), II. C atomunun n°.s farklı (izotop) özdeş olmayan



12. Atomların ve moleküllerin uğradığı aşağıdaki değişimlerden

Buna göre, 6C elementi ile ilgili,

D) I ve III

Çözüm Yayınları

Kimyasal olaylarda atomlarda niceliği değişen tanecik elektrondur.

8. Fosfor elementinin, doğada üç farklı allotropu bulunur. Bunlar

C) I ve II



(Cevap E)

E) Metallerin elektrik akımını iletmesi

Mokelüler yapılı allotropların birbirine dönüşümü kimyasaldır.

(Cevap C)

BİRE BİR

06

BÖLÜM 02 Test

1. Nötr bir atomdaki,

4. Aşağıdaki atom modelleri ile karşılarında verilen modele ait görüşlerden hangisi yanlış eşleştirilmiştir?



I. Proton sayısı = Elektron sayısı



II. Kütle numarası = Proton sayısı + nötron sayısı



III. Çekirdek yükü = Elektron sayısı



eşitliklerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Atom modeli

C) I ve II

E) I, II ve III

Görüşü

A)

Dalton

Atom parçalanamaz.

B)

Thomson

Atom nötrdür.

C)

Rutherford

Atom çekirdeğinde proton ve nötron vardır.

D)

Bohr

Elektronlar çekirdeğe belirli bir uzaklıkta yörüngelerde bulunur.

E)

Modern

Elektronun çekirdek etrafındaki yeri tam olarak belli değildir.

Nötr bir atomda, P+ sayısı (çekirdek yükü) = e– sayısı Kütle no = p+.s + n° . s dır.



(Cevap E)

Rutherford’un atom modelinde nötron yoktur.



(Cevap C)

2. Bir elementin 65X+ iyonunda 28 elekton vardır. Aynı elementin 63X izotopunun +2 yüklü iyonunda proton (p), nötron (n) ve elektron (e) sayıları kaçtır?



p

n

e

A)

29

36

29

B)

29

34

27

C)

27

34

29

D)

27

34

25

E)

29

34

29

65 + X p

p = 28 + 1 = 29

63 2+ X p

p = 29

n = 63 – 29 = 34

5.

e = 29 – 2 = 27

sayıları tablodaki gibidir. p

n

e

X

12

12

10

Y

8

8

8

Z

9

10

10

Nötron sayısı

X2–

18

19

Y2+

18

Kütle no

39 18

Q

20

35

20

Yukarıdaki tabloda elektron sayısı, nötron sayısı ve kütle numarası belirtilen X2–, Y2+, Z1– ve Q tanecikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

(Cevap B)

3. X, Y ve Z atomlarındaki proton (p), nötron (n) ve elektron (e)

Elektron sayısı

Z1–

Çözüm Yayınları





A) X2– ile Y2+ birbirinin izotonudur.



B) X2– ile Z1– birbirinin izobarıdır.



C) Y2+ ile Q birbirinin izotopudur.



D) Y2+ ile Q’nun kimyasal özellikleri aynıdır.



E) X2–, Y2+ ve Z1– birbirinin izoelektroniğidir.

39 2+ 40 19n ’nun p+ . sayıları aynıdır. Ancak e– . sayıları farklı olduğu için – ile 20n+ 20p+ 18e 20p 20e–

Y

Q

kimyasal özellikleri farklıdır.

(Cevap D)

51

Buna göre X, Y ve Z atomları için aşağıdaki anyon, katyon ve nötr sınıflandırmalarından hangisi doğrudur?

12 6C

14 6C

6.

I.



II. O2 – O3

–

Anyon

Katyon

Nötr

A)

X

Y

Z

III. 20Ca –

B)

Y

X

Z



C)

Z

Y

X

Yukarıda verilen öncüllerin hangilerinde taneciklerin kimyasal özellikleri aynıdır?

D)

Z

X

Y



A) Yalnız I

E)

X

Z

Y





X; 12p+ > 10e– katyon, Y; 8p+ = 8e– nötr, Z; 9p+ < 10e– anyon

40

(Cevap D)

2+ 42 20Ca

D) I ve III

Hem p+, hem de e– sayıları aynı olan

B) Yalnız II 12 C 6

belirtilen

C) I ve II

E) II ve III ve

14 C 6

‘ün kimyasal özellikleri aynıdır. (Cevap A)

Test 06 7.

1. E

40 Ca 20

I. bileşikte

II. bileşikte

A)

17 proton, 17 nötron

17 proton, 18 nötron

B)

17 proton, 18 nötron

17 proton, 20 nötron

C)

18 proton, 17 nötron

17 proton, 20 nötron

D)

17 proton, 18 nötron

19 proton, 18 nötron

E)

20 proton, 15 nötron

18 proton, 19 nötron

3. D

4. C

5. D

6. A

7. B

8. D

9. A 10. C 11. A 12. E

10. Aynı elemente ait Xa, Yb ve Zc iyonları ile ilgili;

ile Cl’nin farklı tip atomları arasında oluşan CaCl2 formülündeki iki bileşikten I.nin formül ağırlığı 110, II.nin formül ağırlığı 114’tür. Formül ağırlığındaki bu farklılık Cl’nin atom yapısının aşağıdakilerden hangisi gibi olması ile açıklanabilir?



2. B



• Elektron başına düşen çekim kuvveti en yüksek olanı Xa tir.



• Yb nin Zc ye dönüşümü ısı alan bir olaydır.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, a, b ve c değerlerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) a > b > c





B) b > c > a

D) c > a > b

C) a > c > b

E) c > b > a

Aynı elemente ait oldukları için p+ sayıları aynıdır. Elektron sayısı azaldıkça elektron başına düşen çekim kuvveti artar. Elektron koparılması ısı alan bir olaydır. (e– sayıları : pYb > pZc > pXa)

I. bileşikte 110 = 40 + 2 CI CI’nin kütle no = 35’dir.

Örneğin; 7Y3– , 7Z2+ , 7X+5 a>c>b 10e– > 5e– > 2e–

II. bileşikte 114 = 40 + 2 CI CI’nin kütle no = 37’dir. P+ . sayıları aynı ancak n°.sayıları farklı olmalıdır.



(Cevap B)

(Cevap C)

8. Nötron sayısı 20 olan nötr X atomunun katman elektron dizilimi

11. Aynı cins atomların farklı kristal veya molekül şekillerinden her

2



8

2



şeklindedir.



Buna göre X in elektron sayısı 18 olan izotopu aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A)

40

X

20

40 20 20

X

D)

41 2+

B)

40 2+

X

20

X

E)

20

43

X

C)

42

X

20

20

atomununun 18e– içeren izotopunun iyon yükü +2’dir. İzotopun nötron sayısı 20’den 41

farklı olmalıdır. 21

20

X

2+





(Cevap D)

Çözüm Yayınları

8

birisine allotrop denir. Buna göre;



I. Elmas – grafit



II. Oksijen – ozon



III. Beyaz fosfor – kırmızı fosfor



yukarıda verilen allotrop çiftlerinden hangilerinde kimyasal özellikler aynı iken fiziksel özellikler farklıdır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

II. ve III.’de verilen allotrop örnekleri moleküler yapılardır. Moleküler yapılı allotropların hem kimyasal hem de fiziksel özellikleri farklıdır. I.’de verilen elmas ve grafit allotroplarının kimyasal özellikleri aynı fiziksel özellikleri farklıdır. (Yanıt)



(Cevap A)

9. X, Y ve Z tanecikleri ile ilgili;

52



• X’in hacmi nötr atomunun hacminden küçüktür.



• Y ile X’in yalnızca nötron sayıları aynıdır.



• Z ile Y’in yalnızca proton sayıları aynıdır.



bilgileri veriliyor.



Buna göre,



I. X bir katyondur.



II. Y ile X aynı elementin tanecikleridir.



III. Z ile Y’nin kimyasal özellikleri aynıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

12. Atomun yapısı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

C) I ve II

E) I, II ve III

I. XX’in hacmi nötr atomunun hacminden küçük olduğuna göre X bir katyon (+ yüklü) dur. (Doğru) II. Aynı elemente ait taneciklerin p+ . sayıları aynıdır. Halbuki X ile Y’nin yalnızca n° sayıları aynıdır. (Yanlış) III. Z ile Y’nin e– sayıları farklıdır. Kimyasal özellikleri farklıdır. (Yanlış) (Cevap A)



A) Isıtılan atomların yaydığı ışınlar bir prizmadan geçirilirse atoma özgü çizgi spektrumu elde edilir.



B) Uyarılmış atomların elektronları temel enerji düzeyine geçerken ışımalar yaparlar.



C) Bir elementin doğadaki izotoplarının bulunma yüzdeleri dikkate alınarak ortalama atom kütlesi hesaplanır.



D) Güneş ışığı (beyaz ışık) prizmadan geçirilirse kesiksiz spektrum elde edilir.



E) Bir elementin doğadaki farklı kristal veya molekül şekillerine izotop denir.

Bir elementin doğadaki farklı kristal ve molekül şekillerine allotrop denir.

(Cevap E)

1. Modern periyodik sistem ile ilgili,

4. X1+ iyonunun katman elektron dizilimi



I. 7 tane periyot 18 tane grup vardır.



II. Aynı gruptaki elementlerin değerlik elektron sayıları genelde aynıdır.

2



III. Aynı periyottaki elementlerin enerji düzeyi katman sayıları aynıdır.



yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

8

8



şeklindedir.



Buna göre X atomu ile ilgili,



I. 4. periyot 1A grubu elementidir.



II. Metaldir.

III. 18Ar ile aynı periyottadır.

E) I, II ve III

Periyodik sistemde 7 tane (yatay satır) periyot ve 18 tane (düşey sütun) grup vardır. Aynı



yargılarından hangileri doğrudur?

grupta değerlik e– sayısı, aynı periyotta enerji düzeyi katman sayısı aynıdır.



A) Yalnız I

B) Yalnız II







(Cevap E)

pX

Bilim insanı

I. Berzelius II. Chadwick

Çalışması a. Yaptığı deneylerle nötronu buldu.

Element sembollerinin kullanımını düzenledi. Elementleri artan kütle numaralarına III. Mendeleyev c. göre periyodik sisteme yerleştirdi Elementleri artan atom IV. Moseley d. numaralarına göre periyodik sisteme yerleştirdi b.

Yukarıdaki bilim insanları ve yaptıkları çalışmaların doğru eşleştirilmesi hangi seçenekte verilmiştir? A) I - II - III - IV -

a b c d

B) I - II - III - IV - D) I - II - III - IV -



c b a d

b a c d

C)

I - II - III - IV -

b c a d

E) I - d II - a III - b IV - c

Doğru eşleştirme I –b, II – a, III – c, IV – d’dir.



(Cevap B)

1+

18Ar



Çözüm Yayınları

2.

07

BÖLÜM 02 Test

Periyodik Sistem ve Elektron Dizilimleri - 1

D) I ve III

18e– p = 18 + 1 = 19 2 8 8

C) I ve II

E) I, II ve III

2 8 8 1 4. periyot 1A, 1A alkali metaldir,

3. periyottadır.



(Cevap C)

5. 8O elementi ile ilgili,

I. Son katmanında 6 elektron bulunur.



II. 2 elektron alarak oktetini tamamlar.



III. Periyodik çizelgede 16S ile aynı grupta bulunur.



yargılardan hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







8O

2 6

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

2. periyot 6A, 2e– alırsa son katmanını 8’e tamamlar (oktet),

aynı gruptadır.





16S

2 8 6 ile (Cevap E)

3. Aşağıdaki elementlerden hangisinin katman elektron dizilimi yanlış verilmiştir?

53

A) 3Li 2

C) 13A 2

1 B) 9F 2

8

20Ca

D) 20Ca 2

3

E) 33As 2

2 8 8 2 şeklinde olmalıydı.

7

8 10

alarak katman elektron dizilimini kendisine en yakın soygaz atomunun katman elektron dizilimine ulaştırır?

8 18 5

6. Aşağıdaki elementlerden hangisi en az sayıda elektron



(Cevap D)

9F

A) 9F B) 16S C) 7N D) 11Na E) 12Mg 2 7 1e– alırsa 8’e (soygaz düzenine) ulaşır.



(Cevap A)

Test 07 7.

I.

1. E

2. B

3. D

4. C

5. E

6. A

7. D

8. E

9. B 10. E 11. E 12. E

10. nX, n+1Y ve n+2Z baş grup elementleri ile ilgili,

3Li

II. 9F



I. Aynı periyottadırlar.

III. 4Be



II. X ile Z aynı gruptadır.



Yukarıdakilerden hangileri kararlı bileşiklerinde dublet kuralına uyabilir?



III. X ile Z’nin kimyasal özellikleri benzerdir.



IV. Y ile Z arasında bileşik oluşmaz.



A) Yalnız I

B) Yalnız II



yargılarından hangileri doğru olabilir?









A) I ve II







D) I, II ve III

3Li 9F

2 1

D) I ve III 1e–

vererek ve 4Be 2 2

2e–

2 7 1e– alarak oktete uyar.

C) I ve II

E) I, II ve III vererek dublet (2’ye tamamlama) kuralına uyar.





B) I ve III



C) II ve III

E) I, II ve IV

I. Aynı periyotta olabilirler (D), II. n = 1 ise X 1. periyot 1A (1H) ve Z 2. periyot 1A (3Li) olur.

(Cevap D)

(D) III. 1H ametal, 3Li metaldir. (Y) IV. İkisi de metal olabilir, metal-metal bileşik oluşmaz. (D) (Cevap E)

8. Aşağıda bazı elementler ve karşılarında katman elektron dizilimleri verilmiştir. Element

Katman elektron dizilimi

Be

2,2

N

2,5

Si

2,8,4



Na

2,8,1

11Na, 12Mg, 13Al ve 29Cu

P

2,8,5



11. Periyodik

Çözüm Yayınları

sistemdeki elementlerin belirli özelliklere sınıflandırılmasına aşağıda çeşitli örnekler verilmiştir.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) Be, bileşiklerinde dublet kuralına uyar.



B) N, 2. periyot 5A grubundadır.



C) Si, yarımetal özelliği gösterir.



D) Na, bir elektron vererek soygaz elektron düzenine ulaşır.



E) P, üç elektron alarak 2. periyot soygazının elektron sayısına ulaşır.

– P 2 8 5 3e alırsa 2 8 8 3. periyot soygazına benzer.

dizilimi sırasıyla 2, 8, 8 şeklindedir. Bu X taneciği ile ilgili,



I. –3 yüklü bir anyondur.



II. 15 elektronu vardır.



III. Oktet kuralına uyar.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

2 + 8 + 8 = 18e– iyon yükü = p+ . s – e– . s = 15 – 18 = –3 I. ve III. öncüller doğru II. öncül yanlıştır.

II. Doğada diatomik yapıda bulunanlar:



III. Yarı metal özellik gösterenler:

5B, 14Si, 26Fe ve 32Ge

Buna göre, sınıflandırma örneklerinden hangilerinde hata yapılmıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

I. Metallir ısı ve elektriği iletirler. (Doğru) (Cevap E)

9. 16 nötronu ve 15 protonu olan bir X taneciğinin katman elektron

I. Isı ve elektrik akımını iletenler:

1H, 6C, 7N ve 8O

II. 6C doğada di atomik yapıda bulunmaz. (Yanlış) III.

54

göre

(Cevap B)

26Fe yarımetal değil metaldir. (Yanlış)

12. 12X,

15Y ve yanlıştır?

17Z



(Cevap E)

ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi



A) X, 3. periyot 2A grubu elementidir.



B) Y’nin son katmanında 5 elektron vardır.



C) X oda koşullarında katı haldedir.



D) Y ile Z arasında elektron ortaklaşmasıyla YZ3 bileşiği kurulur.



E) X ile Y elektron alışverişiyle X3Y2 iyonik bileşiğini oluştururken aynı soygaz elektron düzerine ulaşırlar.

2+ 2 8 ve 15 3X3Y2’de 12 X 10 Y 18e- 2 8 8 farklı soygaz e– düzenindedir. e-

(Cevap E)

1.

2X, 8Y, 10Z, 13T



A) X: Metal



C) Z: Soygaz





5. Periyodik sistemdeki X, Y ve Z elementleri ile ilgili bazı bilgiler

ve 17Q elementleri metal, ametal ve soygaz olarak sınıflandırıldığında, aşağıdakilerden hangisinde hata yapılmıştır?



aşağıdaki tabloda verilmiştir.

B) Y: Ametal

• Periyodik tabloda 15. grup elementidir.



• Temel enerji düzeyi sayısı 2’dir. Buna göre, X atomunun katman elektron dağılımı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

C) 2

Son katmandaki elektron sayısı

X

3

1

Y

2

7

Z

3

3

(Cevap A)



A) 2

Temel enerji düzeyi sayısı

E) Q: Ametal

2. X atomu ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



Element

D) T: Metal

2X 2 1. periyot 8A soygaz olan He’dur.



8

08

BÖLÜM 02 Test

Periyodik Sistem ve Elektron Dizilimleri - 2

5 B) 2

5

3 D) 2

7



Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X’in atom numarası 11’dir.



B) X ile Z aynı periyotta yer alır.



C) Y kararlı bileşiklerinde yalnızca –1 değerlik alır.



D) Z ile Y arasında iyonik ZY3 bileşiği oluşur.



E) X ile Z arasında X3Z bileşiği oluşur.

X : 3. periyot 1A metali Z : 3. periyot 3A metalidir. Metal - metal ile bileşik oluturmaz, alaşım oluşturur.

(Cevap E)

E) 2

8

2

18’li grup sisteminde 15. grup 5A’dır. 2 tane temel enerji düzeyi olduğu için 2. periyot 5A grubunda yer alır.

3.

I. Moseley



II. Mendeleyev



III. Döbereiner



IV. Chancourties



(Cevap B)

A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I, II ve III

C) I ve II

12Z, 13T, 17Q

hangisi yanlıştır?



– Y ile Z’nin temel enerji düzeyi sayıları aynıdır.



– Atom numarası en büyük olan Y’dir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, X, Y ve Z’nin periyodik sistemdeki konumları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



A)

X

B)

Y

Z

ve

18M

D)

C)

X

Y E)

X

Y

X Z

X

Z

Y

Y Z X ile Y aynı grupta yer alır. Y ile Z aynı periyotta yer alır. Atom numarası en büyük olan Y’nin (Cevap B)

(Cevap A)

ile ilgili aşağıdaki yargılardan



A) Ametal özellik gösterenler: X, Y ve Q’dur.



B) Son katmanında 8 elektron bulunduranlar: M



C) Katı ve sıvı halde elektiği iletenler: X, Z ve T’dir.



D) Temel enerji düzeyi sayıları aynı olanlar: Z, T, Q ve M’dir.



E) Son katmanında aynı sayıda elektron bulunanlar: Y ve Q’dur.

1X

– X ile Y’nin değerlik elektron sayıları aynıdır.

periyot numarası X’ten büyüktür.

E) II ve IV

Moseley periyodik sistemi artan atom numaralarına göre düzenlemiştir.

4. 1X, 9Y,



Z

Yukarıdaki bilim insanlarından hangilerinin periyodik sistem çalışması atom numaralarının artışı dikkate alınarak yapılmıştır?



Çözüm Yayınları

6. X, Y ve Z elementlerinin periyodik sistemdeki yerleri hakkında;

1 1. periyot 1A grubunda yer alan H’dir. Ametal olduğu için elektriği iletmez. (Cevap C)

7. Periyodik sistemin 2A grubunda yer alan elementler ile ilgili,



I. Temel enerji seviyesi sayıları



II. Değerlik elektron sayıları



III. Bileşiklerinde aldıkları değerlik



niceliklerinden hangileri kesinlikle farklıdır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Aynı gruptaki elementlerin temel enerji düzeyi sayıları (periyot no) farklıdır.

(Cevap A)

55

Test 08

1. A

8. Modern periyodik sistem ile ilgili olarak aşağıdakilerden

11.



A) Elementler artan atom numaralarına göre periyodik sisteme yerleştirilmiştir.





B) Her periyot 1A grubu ile başlar.



C) İlk periyotta yalnızca 1H ve 2He yer alır.



D) 3A grubundaki tüm elementler metaldir.



E) 3. grup ve 12. grup dahil olmak üzere bu grupların arasında kalan elementler geçiş elementleridir.

hangisi yanlıştır?

3A grubunun ilk üyesi olan Bor(B) yarı metaldir.



(Cevap D)

2. B

3. A

4. C

5. E

6. B

7. A

X

8. D

9. D 10. C 11. E 12. E

Z Y

T



Periyodik sistemden verilen yukarıdaki kesitte, X, Y, Z ve T elementleri bulunmaktadır.



Buna göre,



I. Z ve T’nin kimyasal özellikleri aynıdır.



II. X 2A grubu elementi ise Y toprak metal elementidir.



III. Z bir ametal ise X metal olamaz.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Z ve T aynı grup elementi olup kimyasal özellikleri benzerdir. (Yanlış) II. X 2A ise Y geçiş elementi (3B)’dir. (Yanlış) III. Z 5A ametali ise X 3A metali olabilir. (Yanlış)

(Cevap E)

9. 2X, 8Y,

A) X: 1. periyot 8A grubu



B) Y: 2. periyot 6A grubu



C) Z: 3. periyot 7A grubu



D) T: 4. periyot 3A grubu



E) Q: 4. periyot 4A grubu

21T

2 8 9 2 4. periyodun 3. elementi olan 3B’dir.



(Cevap D)

Çözüm Yayınları

17Z, 21T ve 32Q elementlerinin periyot ve grup bilgileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

12. Periyodik sistemdeki elementlerin bazı özellikleri dikkate alınarak aşağıdaki tablo oluşturulmuştur.

10. X, Y ve Z elementleri ile ilgili olarak;

56



X: Elektron bulunan katman sayısı 4’tür.



Y: X ile aynı periyotta ve yarı iletken üretiminde kullanılır.



Z: Değerlik elektron sayısı 2’dir ve elektriği iletmez.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z’nin atom numaraları aşağıdaki seçeneklerde verilenlerden hangisi olabilir? X

Y

Z

A)

20

19

12

B)

30

33

4

C)

36

32

2

D)

34

26

20

E)

18

32

2

C seçeneğinde verilen atom numaralarına göre, 36X :

2 8 18 8 (4 katmanlı)

32Y :

Oda koşullarında gaz halde bulunur

Bileşiklerinde farklı “+” değerlik alabilir

7N

–

+

–

26Fe

+

–

+

13Al

+

–

+

10Ne

–

+

–



Tabloda özelliği gösteren element için “+” göstermeyen element için “–” işareti kullanılmıştır.



Buna göre hangi elementlerin işaretlemelerde hata yapılmıştır?



A) N







D) N ve Fe

B) Al

özellikleri



ile

ilgili

C) Al ve Ne

E) N ve Al

N bileşiklerinde –3 ............+5 aralığında birden farklı + ve – değerlik alabilir.

2 8 18 4 Germenyum (Ge) yarı metal olup, yarı iletken

üretiminde kullanılır. 2Z : 2 Helyum (He) soygazdır, elektriği iletmez.

Element

Metalik özellik gösterir

(Cevap C)

AI bileşiklerinde yalnızca +3 değerlik alan bir metaldir.



(Cevap E)

09

BÖLÜM 02 Test

Periyodik Sistemde Gruplar ve Özellikleri - 1 1. Atom numaraları belirtilen elementlerden hangisinin

4. Halojenler ile ilgili,

periyodik sistemdeki yeri yanlış verilmiştir?



I. Son katmanlarında 7 elektron vardır.



II. Flor bileşiklerinde 1–, diğer üyeleri 1– ile 7+ arasında değerlik alırlar.

C) 9F: 2. periyot 7A grubu



III. Ametalik aktiflikleri grupta yukarıdan aşağıya azalır.

D) 12Mg: 2. periyot 2A grubu



yargılarından hangileri doğrudur?

E) 18Ar: 3. periyot 8A grubu



A) Yalnız I

B) Yalnız II







A) 3Li: 2. periyot 1A grubu B) 8O: 2. periyot 6A grubu

12Mg

2 8 2 3. periyot 2A grubu elementidir.



(Cevap D)

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Halojenler (7A) son katmanlarında 7e– vardır. (Doğru) II. F en elektronegatif atom olarak yalnızca 1–, değerleri 1– ile 7+ arasında değerlik alırlar. (Doğru) III. En aktif üyeleri 2. periyottaki F’dur. (Doğru)

2. Q

X

(Cevap E)

Z

T

5. Periyodik sistemin 3. periyodundaki X, Y ve Z elementleri ile ilgili;

Y



Şekildeki periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X alkali, Y toprak alkali grubu elementidir.



B) X, Y ve T metaldir.



C) Y ile Z’nin son katmanındaki elektron sayıları aynıdır.



Çözüm Yayınları





– X toprak metali elementidir.



– Y bileşiklerinde en düşük 2–, en yüksek 6+ yükseltgenme basamağına sahiptir.



– Z doğada atomik yapılı gaz olarak bulunur.



bilgileri veriliyor.



Buna göre bu elementerin atom numaraları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

D) Yalnızca Z oda koşullarında gaz haldedir.



A) X > Y > Z

E) Q bileşiklerinde yalnızca “–1” değerlik alır.





Z : 1. periyot 8A grubundaki He’dur. Q : 2. periyot 7A halojeni olan F’dur. Oda koşullarında He ve F2 gaz haldedir.

(Cevap D)

3.

4X, 11Y ve 9Z element atomları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X, toprak alkali metalidir.



B) Y, alkali metaldir.



C) Z, kalkojendir.



D) Y’nin soygaz elektron düzenine ulaşması için 1 elektron vermesi gerekir.



E) Z, doğada diatomik moleküler yapıda bulunur.

9Z



2 7 2. periyot 7A grubu yani halojendir. Kalkojenler 6A grubu elementleridir. (Cevap C)

B) Z > Y > X

D) Y > X > Z

C) Z > X > Y

E) X > Z > Y

X : 2A (toprak alkali) Y : 6A Z : 7A grubu elementleridir. Atom numaraları arasında Z > Y > X ilişkisi vardır.



(Cevap B)

6. Periyodik sistemdeki yeri bilinen X elementinin atomu ile ilgili,



I. Çekirdek yükü



II. Nötron sayısı



III. –1 yüklü iyonunun elektron sayısı



niceliklerinden hangileri bulunabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Tablodaki yer p+ sayısı = Atom no = çekirdek yüküne göre belirlenir. I. ve III. bilgiler p+.sayısına ulaştırır.



(Cevap D)

57

Test 09 7.

1. D

2. D

3. C

4. E

5. B

6. D

7. D

8. D

9. A 10. A 11. E 12. D

10. Periyodik sistem ile ilgili,

X

T Z

Y



Periyodik tabloda yerleri gösterilen X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) X, bir ametaldir.



I. Her periyot bir metal ile başlar.



II. 2A grubunun tamamı metaldir.



III. 5A grubunun tamamı ametaldir.



IV. Tüm soygazların değerlik elektron sayısı 8’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız II





B) I ve II

D) I, II ve III



C) II ve III

E) I, II ve IV

I. 1. periyot H ametali ile başlar. (Yanlış)



B) Y, toprak alkali metalidir.



C) Z, bileşiklerinde farklı pozitif değerlik alabilir.

III. 5A grubunda ametal, yarımetal ve metal bulunur. (Yanlış)



D) X ile T arasında iyonik X2T bileşiği oluşur.

IV. İlk üyeleri 2He’un değerlik elektron sayısı 2’dir. (Yanlış)



E) Y ile Z arasında alaşım oluşabilir.

II. 2A grubunun tamamı metaldir. (Doğru)

(Cevap A)

X : Hidrojen (1H), bir ametaldir. T : 2. periyot 6A grubu elementi (8O) bir ametaldir. Aralarında oluşan X2T bileşiği (H2O) kovalent bağlıdır.



(Cevap D)

8. Periyodik sistemdeki genel özellikler ile ilgili aşağıdaki

11. 7X ve

11Y elementlerinin 8O ile oluşturdukları bileşiklerin formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A) Metaller, cıva hariç oda koşullarında katıdır.



B) Ametaller, oda koşullarında katı, sıvı ya da gaz halde olabilir.



C) Soygazlar, doğada atomik ve gaz halde bulunur.



D) Tüm metaller yalnızca tek bir pozitif değerliğe sahip olabilirler.



E) Metaller katı ve sıvı halde elektriği iletir.

Çözüm Yayınları

yargılardan hangisi yanlıştır?



A) XO

7X



B) Y2O



D) Y2O2



E) XO3

C) X2O3

2 5 2. periyot 5A, bileşiklerinde –3 ............+5 aralığında değerlik alır.

X n O 32-

n – 6 = 0 n = +6 değerlik alamaz.

12.

X: Bileşiklerinde yalnızca 1+ ve 1– yükseltgenme basamağı alabilen bir elementtir.





(Cevap E)

A grubu metalleri tek bir pozitif değerliğe sahip iken geçiş metalleri (B grubu) farklı pozitif değerlikler alabilirler. Örneğin Fe2+ ve Fe3+ gibi.



(Cevap D)

9. X, Y ve Z atomları ile ilgili;

58



– X: Bir elektron alarak soygaz elektron dizilimine ulaşmaktadır.



– Y: Proton sayısı kendisine en yakın soygazdan 1 farklıdır.



– Z: Bulunduğu periyodun en aktif metalidir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre,



I. Üçü de A grubu (baş grup) elementidir.



II. X ile Y halojendir.



III. Z ile X 1A grubu elementleridir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Y: 9F ile yaptığı bileşik dışında tüm bileşiklerinde negatif (–) yükseltgenme basamağına sahiptir.

Buna göre X, Y ve Z ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X, 7N ile NX3 ve 11Na ile NaX formüllü bileşikler oluşturur.



B) X ile Y arasında X2Y ve X2Y2 formüllü bileşikler oluşur.



C) Z ile X arasında elektron alış verişi ile iyonik ZX bileşiği oluşur.



D) Z ile Y nin arasında oluşan Z2Y bileşiğinin sulu çözeltisi asidiktir.



E) Y ile Z aynı periyotta olabilir, X farklı periyottadır.

C) I ve II

E) I, II ve III

X : 1H ya da 7A, Y: 1A ya da 7A ve Z : 1A grubu elementleridir. Kesin doğru olanı I. öncüldür. (Cevap A)

Z: +1 yüklü iyonu soygaz elektron düzenine sahiptir.

Y : F dan sonra en elektronegatif atom olan O’dir. Z : 1A grubu metalidir. Z2Y (Z2O) metal oksit olup sulu çözeltisi baziktir.





(Cevap D)

BÖLÜM 02 Test

Periyodik Sistemde Gruplar ve Özellikleri - 2

10

1. Aşağıda bazı elementlerin periyodik sistemdeki yerleri

4. Bir elementin katman elektron diziliminde ilk iki katmanı tam





Bu elementle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) Periyodik sistemde 3. periyottadır.



B) –3 yüklü iyonunda 18 elektron vardır.



C) Atom numarası 15’tir.



D) Yalnızca metaller ile bileşik oluşturur.



E) Nötron sayısı 18 olan izotopunun kütle numarası 33’tür.

verilmiştir.

doludur. Son katmanında ise 5 elektron vardır.

Ne Na

Cl

Ca

Sb



Bu elementler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) Na, bir alkali metalidir.



B) Ca elementi bileşiklerinde +2 yükseltgenme basamağına sahiptir.



C) Sb elementi 5A grubundadır.



D) Cl elementinin katman elektron dizilimi 2, 7 şeklindedir.



E) Ne, bulunduğu periyodun en kararlı elementidir.

2 8 5 5A grubu ametalidir. Ametaller hem metallerle (iyonik) hem de ametallerle (Kovalent) bileşik oluştururlar.





(Cevap D)

CI : 3. periyot 7A grubu elementi olduğu için katman e– dizilimi 2 8 7 şeklindedir.

2. Atom

numaraları elementlerle ilgili,

soygazlardan

1

(Cevap D)

fazla

olan

tüm

Çözüm Yayınları



5.

X bir geçiş elementi



Y bir halojen



Z bir alkali metal



Q ise, bileşiklerinde en düşük –2, en yüksek +6 değerlik alan bir elementtir.



Periyodik sistemin aynı yatay sırasında yer alan bu dört element, soldan sağa doğru nasıl sıralanır?



I. Alkali metaldirler.



II. Bileşiklerinde yalnızca +1 yükseltgenme basamağına sahiptirler.



A) Z, X, Q, Y

III. Isı ve elektrik akımını iletmezler.







yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

B) Z, Y, X, Q C) X, Y, Z, Q

D) Q, Y, X, Z

1A(Z), geçiş elementi (X), 6A(Q), 7A(Y)

E) Q, Z, Y, X

(Cevap A)

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Atom numaraları soygazlardan 1 fazla olanlar 1A (Alkali) metalleridir. (Doğru) II. Yalnızca +1 değerlik alırlar. (Doğru) III. Isı ve elektriği iletirler. (Yanlış)



(Cevap C)

59

6. Soygazlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

3. Bir X elementinin özelliklerinden bazıları şunlardır:

– Bir atomunun elektron sayısı, kendisine en yakın olan soygazınkinden 2 farklıdır.



– Oda koşullarında diatomik bir gazdır.



A) Oda koşullarında tamamı gaz haldedir.



B) Kaynama noktaları çok düşüktür.



C) Helyum hariç son katmanlarında 8 elektron vardır.



Bu X elementi periyodik cetvelin hangi grubunda yer alır?



D) Düşük basınçlı ortamda bazıları elektrik akımını iletir.



A) 1A



E) Tepkimeye girme eğilimleri yüksektir.

B) 2A

C) 4A

D) 6A

E) 7A

Soygazdan 2 farklı e– sayısı olanlar 2A ya da 6A grubu elementidirler. Ancak oda koşullarında

Soygazlar kararlı e– dizilimine sahip olup, tepkimeye girme istekleri çok düşük olan

diatomik (O2) bulunan 6A’daki O’dir.

elementlerdir.





(Cevap D)



(Cevap E)

Test 10

1. D

2. C

3. D

4. D

5. A

6. E

7. E

8. D

9. B 10. E 11. C

7. Halojenler ile ilgili,

10. X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili şu bilgiler veriliyor;



I. En aktif ametal grubudur.





II. Oda koşullarında F2 ve Cl2 gaz, Br2 sıvı, I2 ise katı halde bulunur.

– Katman elektron dizilimlerinde değerlik katmanlarında eşit sayıda elektron vardır.



– Yalnızca T oda koşullarında gaz halde, diğerleri katı haldedir.



– Atom numaraları arasında Y > X > Z > T ilişkisi vardır.



Buna göre, X, Y, Z ve T ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Hepsi aynı grupta olabilir.



B) T bir ametal, diğerleri metal olabilir.



C) T ve Z ametal ise, diğerleri yarı metaldir.



D) T farklı grupta ise, diğerleri aynı gruptadır.



E) T bir soygaz, diğerleri ametaldir.



III. Hidrojenli bileşikleri asit özelliği gösterir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. 7A grubu en aktif ametal grubudur. (Doğru) II. F ve CI gaz, Br sıvı ve I katıdır. (Doğru) III. H ile HF, HCI, HBr, HI asitlerini oluştururlar. (Doğru)





(Cevap E)

T bir soygaz ise değerlik e– sayısı ya 2(He) dir ya da 8’dir. Ametallerin değerlik e– sayıları 2 veya 8 olamaz.





(Cevap E)

8. Alkali metaller ve toprak alkali metaller ile ilgili aşağıdaki

A) Oda koşullarında katı haldedirler.



B) Elektrik akımını iletirler.



C) Doğada genelde iyonik bileşiklerin yapısında bulunurlar.



D) Bazı üyelerinin hidroksitleri sabun üretiminde kullanılır.



E) Oksitlerinin sulu çözeltisi baziktir.

Alkali (1A) , Toprak alkali (2A) metallerinden yalnızca 1A grubunda bulunan Na ve K’nın hidroksitleri olan NaOH ve KOH sabun üretiminde kullanılır.



Çözüm Yayınları

özelliklerden hangisi her iki metal grubu için ortak değildir?

(Cevap D)

11.

X Z

9. Bir X elementi ile ilgili;

60



– Kendi atomları ile kimyasal bağ kurar.



– İyonik bağlı bileşikler oluşturabilir.



– Oda koşullarında gaz halde bulunur.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X elementi,

Y

T

Q



X, Y, Z, T ve Q elementlerinin yerleri yukarıdaki periyodik sistemde gösterilmiştir.



Bu elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X ve Q ametal, Y, Z ve T metaldir.



I. Alkali metal



II. Kalkojen



III. Halojen



B) Y’nin oksiti suda çözünmez.



IV. Soygaz



C) X ile Z’nin oksitleri baziktir.



D) T ile Q arasında elektron alışverişi ile bileşik oluşur.



E) Z ve Q kararlı bileşiklerinde aynı soygaz elektron düzenine sahiptirler.



yukarıdakilerden hangileri olamaz?



A) I ve II







D) I, II ve IV

B) I ve IV

C) II ve III

E) II, III ve IV

Alkali metaller ve soygazlar kendi atomları arasında kimyasal bağ kuramazlar.

(Cevap B)

X : 1H’dir. Oksiti H2O Nötr’dür. Z : Alkali metal (1A) dir. Oksiti baziktir.



(Cevap C)

1. Periyodik sistemin bir periyodunda soldan sağa doğru

4. 2. periyotta bulunan X, Y ve Z elementleri ile ilgili;

gidildikçe,



I. Atom numarası



II. Değerlik elektron sayısı



III. Temel enerji düzeyi sayısı

11

BÖLÜM 02 Test

Periyodik Özelliklerin Değişimi - 1



niceliklerinden hangileri genelde artar?



A) Yalnız I





B) I ve II



D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III



– X elektronegatifliği en yüksek olan elementtir.



– Y elementinin +2 yüklü iyonu soygaz elektron düzenine sahiptir.



– Z elementinin iyonlaşma enerjisi bulunduğu periyotta en yüksektir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, elementlerin grupları için aşağıda verilen sınıflandırmalardan hangisi doğrudur?

Periyodik sistemde → yönünde gidildikçe I. Otam numarası ve II. değerlik e– sayısı artar. III. Temel enerji düzeyi sayısı (Periyot no) değişmez.





X

(Cevap B)

Y

Z

A) Halojen

Alkali metal

Soygaz

B) Halojen

Toprak alkali metal

Soygaz

2. Periyodik sistemin aynı grubunda bulunan X, Y ve Z ile ilgili,

C) Soygaz

Halojen

Alkali metal



– Atom numarası en büyük olan X’tir.

D) Alkali metal

Toprak alkali metal

Soygaz



– Katman enerji düzeyi sayısı en az olan Y’dir.

E) Soygaz

Alkali metal

Toprak alkali metal

bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z’nin periyodik sistemdeki yerleşim düzeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A)

Y

X

Z

B)

Y

C)

D)

Y

X

E)

Z

X

Z

Z

Y

Z

X

Y

X

Atom numarası aynı grupta aşağıya doğru artar. (X en altta). Katman enerji düzeyi en az olan Y’nin periyot no en küçüktür. (Y en üstte)

3.



(Cevap C)

1 yönü

X : 7A (halojen) Y : 2A (Toprak alkali) Z : 8A (Soygaz)

Çözüm Yayınları







(Cevap B)

5. Periyodik sistemdeki X, Y ve Z elementlerinden X ve Z aynı grupta, Y ve Z ise aynı periyottadır.



Elementlerin atom numaraları arasında Y > Z > X ilişkisi olduğuna göre atom çaplarının büyüklük sırası hangisinde doğru verilmiştir?



A) X > Z > Y





B) Y > Z > X

D) Z > X > Y

C) Z > Y > X

E) Y > X > Z

Verilen bilgilere göre,

2 yönü



Periyodik sistemde 1 ve 2 yönleri belirtilmiştir.



Buna göre;

tabloda atom çapı sola ve aşağı yönde artar. Z > Y > X’tir. X Z Y (Cevap C)

6. X+, Y+2 ve Z– iyonları aynı soygaz elektron düzenine sahiptir.



I. Atom hacmi





II. Elektronegatiflik



I. Atom çapları arasında Z > Y > X ilişkisi vardır.



III. İyonlaşma enerjisi



II. İyon çapları arasında Z– > X+ > Y+2 ilişkisi vardır.

niceliklerinden hangileri genel olarak 1 yönünde artarken, 2 yönünde azalır?



III. Üçü de aynı periyot elementidir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II



A) Yalnız I

B) Yalnız II















D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

II. Elektronegatiflik ve III. İyonlaşma enerjisi 1 yönünde artar 2 yönünde azalır.

(Cevap E)

Buna göre,

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

+ 2+ 11X , 12Y

ve 9Z– 10 ar e– sahiptir. I. Atom çapı sola ve aşağı doğru artar. X > Y > Z. (Yanlış) II. e– sayıları aynı ise p+. sayısı küçük olanın çapı büyüktür. (Doğru) III. X ve Y 3. periyot, Z 2. periyotta yer alır. (Yanlış)

(Cevap D)

61

Test 11

1. B

7. Periyodik sistemdeki elementlerin bazı özellikleri olan X, Y ve Z

Y: Aynı grupta aşağıdan yukarıya çıkıldıkça azalır.



Z: Aynı grupta yukarıdan aşağıya inildikçe azalır.



6. D

7. C

8. D

9. C 10. D 11. C 12. E

T

Y Z

X

Atom numarası

Buna göre X, Y, Z ve T’nin bulundukları gruplar ile ilgili,

Y

Z

A) Atom numarası

Atom çapı

Metalik aktiflik

B)

İyonlaşma enerjisi

İyonlaşma enerjisi

C) Elektronegatiflik

Atom çapı

İyonlaşma enerjisi



yukarıdakilerden hangileri doğru olabilir?

D) Elektronegatiflik

Atom numarası

Atom çapı



A) Yalnız I

B) Yalnız II

E)

Atom çapı

Elektron ilgisi







Atom çapı

Metalik aktiflik

X



enerji dönüşümüne ait tepkimeler aşağıda verilmiştir. –

Ei = –328 kj/mol

–

Cl(g) + e– → Cl(g) –

I.

1A

2A

3A

4A

II.

2A

3A

4A

5A

III.

4A

5A

6A

7A

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Ei = –141 kj/mol

tabloda verilmiştir.



IE1

IE2

IE3

IE4

IE5

X:

567

1254

–

–

–

Y:

313

–

–

–

–

Z:

119

1091

1650

2280

3195

Buna göre,

Buna göre F, Cl ve O atomlarının elektron ilgilerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



I. X; 2A, Y ve Z 1A grubu elementidir.



II. Y ve Z nin kimyasal özellikleri benzerdir.



A) O > F > Cl



III. Z nin oksiti bazik özellik gösterir.





B) F > Cl > O C) F > O > Cl

D) Cl > F > O

E) Cl > O > F

Verilen elektron ilgilerinin mutlak değerleri alınırsa 349 > 328 > 141

(Cevap D)

11. X, Y ve Z elementleri ile ilgili iyonlaşma enerjileri aşağıdaki

Ei = –349 kj/mol

O(g) + e– → O(g)



T

(Cevap C)

8. Gaz halindeki bazı element atomlarının 1 elektron alması ve F(g) + e– → F(g)

Z

iyonlaşma enerjisi 6A(Z)’ninkinden büyüktür.

Çözüm Yayınları

yukarıdan aşağıya azalır.

Y

Aynı periyottaki elementlerden 2A(Y)’nin iyonlaşma enerjisi 3A(Z)’nınkinden, 5A(Y)’nın

Elektronegatiflik soldan sağa artar. Atom çapı aşağıdan yukarıya azalır. (İyonlaşma enerjisi



5. C

Birinci iyonlaşma enerjisi



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

4. B

enerjisinin atom numarasına bağlı değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir.

X: Aynı periyotta soldan sağa doğru gidildikçe genellikle artar.



3. E

10. 3. periyot elementlerinden bazılarının birinci iyonlaşma

ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



2. C

CI > F > O

(Cevap D)



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

X : 2He’dur (8A). Y : 1H’dir. (1A ama ametal) Z : 1A (metal) I. ve II (Yanlış)

(Cevap C)

9. Toprak alkali metaller grubunda yer alan X, Y ve Z elementlerinin metalik aktiflikleri arasında Y > X > Z ilişkisi vardır.

62

12. 7X, 11Y ve 13Z elementlerinin oksitleri ile ilgili,

Buna göre,



I. Atom çapları arasındaki ilişki Y > X > Z şeklindedir.



I. XO asidik özellik gösterir.



II. Birinci iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki



II. Y2O bazik özellik gösterir.









III. Atom numarası en büyük olanı Z’dir.

III. Z2O3’ün sulu çözeltisi hem asitle, hem de baz ile tepkimeye girer.

Z > X > Y şeklindedir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Metalik aktiflik aynı grupta aşağıya doğru (atom numarası ve atom çapının arttığı yöne) artar. Atom çapı ile iyonlaşma enerjisi zıt yönlüdür. Atom numarası en büyük olanı Y’dir.

(Cevap C)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. XO (NO) nötr oksittir. (Yanlış) II. Y2O metal oksit (bazik oksit) (Doğru) III. Z2O3 (AI2O3)

amfoterdir. (Doğru)



(Cevap E)

1. Temel hal katman elektron dizilimleri, X: 2



8

Y: 2

7

12

BÖLÜM 02 Test

Periyodik Özelliklerin Değişimi - 2

Z: 2

4. 8

Y

1

Z

T

Q

X

şeklinde olan X, Y ve Z elementleri ile ilgili;



I. Z metal, Y ametal, X ise soygazdır.



II. Atom çapı en büyük olan Z’dir.



III. 1. iyonlaşma enerjileri arasında Z > X > Y ilişkisi vardır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. X : 8A (Soygaz), Y : 7A (Ametal), Z : 1A (Metal) (Doğru) II. Periyodik sistemde sola ve aşağıya gidildikçe atom çapı artar. (Doğru) III. İyonlaşma enerjisi sağa ve yukarı gidildikçe artar. (Yanlış)



Periyodik sistemde yerleri belirtilen X, Y, Z, T ve Q elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Atom çapı en büyük olan X’tir.



B) Elektron ilgisi en büyük olan T’dir.



C) 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan Q’dur.



D) 1. iyonlaşma enerjileri arasında Q > T > Z > Y > X ilişkisi vardır.



E) Y, Z ve T aynı periyot elementleridir.

(Cevap C)

Aynı periyottaki 2A(Y)’nın iyonlaşma enerjisi 3A(Z)’nınkinden büyüktür.



(Cevap D)

1

2.

4 3

2



Yukarıdaki periyodik sistemde 1, 2, 3 ve 4 numaralı oklarla gösterilen yönlerdeki periyodik özelliklerin değişimi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) 1 yönünde elektron ilgisi artar.



B) 4 yönünde metalik aktiflik artar.



C) 2 yönünde atom çapı azalır.



D) 3 yönünde iyonlaşma enerjisi artar.



E) 2 yönünde ametalik aktiflik azalır.

2 yönünde gidildikçe temel enerji seviyesi ve atom çapı artar.

Çözüm Yayınları

5. X, Y ve Z halojenlerinin oluşturduğu HX, HY ve HZ asitlerinin asitlik kuvvetleri arasında; HX > HZ > HY ilişkisi vardır.



Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,



I. Atom çapları arasında X > Z > Y ilişkisi vardır.



II. Elektron ilgisi en fazla olanı X’tir.



III. Elektronegatiflikleri arasında Y > Z > X ilişkisi vardır.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

7A’da aşağı inildikçe asitlik artar. Atom numaraları X > Z > Y’dir. Atom çapı aşağıya, elektron ilgisi ve elektronegatiflik yukarıya gidildikçe artar.



(Cevap B)

(Cevap C)

6. X, Y, Z ve Q elementleri ile ilgili bilgiler şöyledir. 3. Aynı periyottaki X, Y ve Z elementleri için;

– X, bulunduğu periyotta 1. iyonlaşma enerjisi en yüksek olan elementtir.



– Y’nin atom çapı Z’ninkinden büyüktür.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z elementlerinin atom numaralarının artışına göre sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) Y, Z, X





B) X, Y, Z

D) Y, X, Z

C) X, Z, Y

E) Z, Y, X



• X atomunun katman elektron dizilimi 2, 7 şeklindedir. • Y element atomunun proton sayısı en fazladır.



• Z ile Q aynı periyottadır ve Z’nin 1. iyonlaşma enerjisi Q’nunkinden fazladır.



Buna göre X, Y, Z ve Q elementlerinin periyodik tablodaki yerleri ile ilgili,



I.

Z

Q

X

II.

Y

Z

Q

X

Y

III.

Q

Z

X

Y



yukarıdaki gösterimlerden hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I D) I ve III

B) Yalnız II C) I ve II E) I, II ve III

X : 8A grubu elementidir. Atom çapı aynı periyotta sola doğru gidildikçe artar. Aynı periyotta

Aynı periyotta 5A(Z)’nın iyonlaşma enerjisi 6A(Q)’nınkinden fazladır. X : 7A’dir. I ve II olabilir.

sıralanışları Y, Z, X şeklindedir.



(Cevap A)

(Cevap C)

63

Test 12

1. C

7. Periyodik sistemin A grubunda yer alan X, Y, Z ve T

10.

elementlerinin ilk altı iyonlaşma enerjileri tablodaki gibidir. iE1

iE2

iE3

iE4

iE5

iE6

3

X

124

1744

2823

–

–

–

2

Y

336

683

1094

1784

2257

12721

Z

119

1091

1650

2280

3195

3974

T

215

420

3548

5018

–

–

A) X, 2. periyot 1A grubu elementidir.



B) X’in atom çapı Z’ninkinden büyüktür.



C) Y’nin değerlik elektron sayısı 5’tir.



D) X ile T aynı periyot elementidir.

E



E) T ile Y arasında iyonik T3Y2 bileşiği oluşabilir. X ve Z nin İE1’leri ile İE2’leri arasındaki fark yüksektir. X ve Z 1A grubu elementleridir. Elektron sayısı fazla olan Z’nin çapı büyüktür.

4. D

5. B

6. C

7. B

8. E

9. B 10. A 11. E

1

Buna göre X, Y, Z ve T ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



3. A

Kopan elektron sayısı

Element



2. C

(Cevap B)

3E

11E

Enerji (kj)



Baş grup (A) elementi olan nötr X atomunun aldığı enerjiye karşılık kopan elektron sayısı grafiği yukarıda verilmiştir.



Buna göre X atomu ile ilgili,



I. 2. iyonlaşma enerjisi 3E’dir.



II. Toprak alkali metalidir.



III. 3. iyonlaşma enerjisi 8E’dir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. IE2 = 3E = 3E – E = 2E (Yanlış)

8. Aşağıdaki grafikte bazı elementlerin birinci iyonlaşma

II. 3. elektronu koparmak için gereken enerji 2. için gerekenden çok büyüktür. (Doğru)

enerjilerinin (E1) atom numaralarıyla değişimi verilmiştir.

III. IE3 = 11E – 3E = 8E (Doğru)

(Cevap A)

E1(kj/mol) He



Ne 2000

1000

H

500 0

Be

C

N

F O

B

Li 1

Çözüm Yayınları

1500

2 3 4

Na 5

6

7

8 9 10 11

Atom numarası



Buna göre yukarıdaki grafik kullanılarak,





I. Aynı periyotta soldan sağa gidildikçe genel olarak iyonlaşma enerjisi artar. II. Aynı grupta yukarıdan aşağıya gidildikçe iyonlaşma enerjisi azalır. III. Grafikteki elementlerden en kolay elektron Na’dan koparılır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II









D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

İyonlaşma enerjisi aynı periyotta soldan sağa, aynı grupta aşağıdan yukarıya gdildikçe artar.



(Cevap E)

11. Aşağıdaki tabloda A grubu elementleri olan X, Y, Z ve T’nin elektronegatiflik değerleri verilmiştir. Element

Elektronegatiflik

X

3,98

Y

3,44



Z

2,55



T

2,20



64

9.

10X, 12Y, 13Z

ve 17T elementleri için 1. iyonlaşma enerjileri ve elektron ilgileri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 1. İyonlaşma Enerjisi

Buna göre,



I. ZY2 bileşiğinde Y’nin yüksetlgenme basamağı (–) negatiftir.



II. TX bileşiğinin polarlığı T2Y bileşiğinin polarlığından fazladır.



III. X, Y ve Z aynı periyotta ise atom numarası en büyük olanı X’tir.

Elektron İlgisi

A)

X>T>Z>Y

T>X>Z>Y

B)

X>T>Y>Z

T>Z>Y>X

C)

T>Z>Y>X

T>X>Y>Z



yargılarından hangileri doğrudur?

D)

Y>X>T>Z

Z>Y>X>T



A) Yalnız I

B) Yalnız II

E)

T>X>Y>Z

Y>Z>T>X







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

İyonlaşma enerjisi ve elektron ilgisi soldan sağa ve aşağıdan yukarıya doğru gidildikçe artar.

I. Z(2,55) < Y (3,44) elektronegatifliği fazla olan “–”dir. (Doğru)

Ancak aynı periyotta 2A iyonlaşma enerjisi 3A’dan büyüktür. Soygazların elektron ilgisi en

II. T – X = 3,98 – 2,20 > T – Y = 3,44 – 2,20 (Doğru)

düşüktür.

III. Aynı periyotta sağa doğru (A. No arttığı yön) elektronegatiflik artar. (Doğru) (Cevap E)

(Cevap B)

BİRE BİR

13

BÖLÜM 02 Test

1. Periyodik sistem ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

5.

yanlıştır?

Na

Al

Cl



A) Elementler atom numaralarının artışına göre yerleştirilmiştir.



B) Toplam 18 tane grup vardır.



C) Aynı periyottaki elementlerin değerlik elektron sayıları aynıdır.



D) Aynı gruptaki elementlerin genelde kimyasal özellikleri benzerdir.



Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



E) Aynı periyottaki elementlerin elektron içeren temel enerji düzeyi sayıları aynıdır.



A) Na element atomu, bileşiklerinde yalnızca +1 yükseltgeme basamağına sahiptir.



B) Ca, bir toprak alkali metalidir.



C) Cl elementinin atom numarası 9’dur.



D) Se elementi, 6A grubundadır.

2. Soygazlar ile ilgili,



E) Al elementi, 3 elektron vererek oktete ulaşır.

I. 2He hariç son enerji düzeylerinde 8 elektron bulunur.

CI : 3. periyot 7A grubu elementidir. 2 8 7 Atom no : 17’dir.

Aynı periyotta genel olarak soldan sağa doğru değerlik elektron sayısı artar.

II. Bileşik yapma eğilimleri çok azdır.



III. Oda koşullarında gaz halinde bulunurlar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

E) I, II ve III (Cevap E)

11X ve 16Y elementleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

A) X, metaldir.



B) Y, ametaldir.



C) X ve Y periyodik cetvelin aynı periyodundadır.



D) X1+ ve Y2– iyonları aynı soygazın elektron düzenine sahiptirler.



E) X ile Y arasında iyonik X2Y bileşiği oluşur. + 10e-

2 8

16 Y 2 18e-

2 8 8 farklı soygaz e– düzenine sahiptirler.

(Cevap D)

(Cevap C)

dizilimleri verilmiştir. Element

Katman elektron dizilimi

yanlıştır?



11 X

Se

6. Aşağıda bazı elementler ve karşılarında katman elektron

C) I ve II

8A grubu ile ilgili I., II. ve III. öncüller doğrudur.

3.

(Cevap C)

Çözüm Yayınları



Ca

N

2,5

O

2,6

Ne

2,8

S

2,8,6

Ar

2,8,8



Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) O ve S 6A grubu elementleridir.



B) 1. iyonlaşma enerjisi en büyük olanı Ne’dir.



C) N, üç elektron alarak Ne’un katman elektron dizilimine ulaşır.



D) O’nun 1. iyonlaşma enerjisi N’nin kinden büyüktür.



E) Atom hacmi en büyük olan S’dir.

Aynı periyottaki elementlerden 5A(N)’nın iyonlaşma enerjisi 6A(O)’nınkinden büyüktür.

(Cevap D)

65

4. Aşağıda atom numaraları verilen element çiftlerinden hangisindeki I. element ile II. element, periyodik sistemin aynı grubunda yer almaz? I. element

7. X, Y, Z ve T elementlerinin bağ elektronlarına sahip çıkma

eğilimlerinin O ve H’e göre karşılaştırılması Y > O > Z > T > H > X şeklindedir.

II. element

A)

3

11

B)

2

10

C)

7

17

D)

9

E)

12



Buna göre; XH, OY2, Z2O ve TH bileşiklerindeki X, Y, Z ve T’nin yükseltgenme basamaklarının işareti (+ veya –) sırasıyla hangi seçenekte doğru verilmiştir?

35



A) +, +, –, –

20





7 2 5 2. periyot 5A, 17 2 8 7 3. periyot 7A



(Cevap C)

B) –, –, +, –

D) +, –, +, –

C) –, –, +, +

E) –, +, –, –

Elektronegatifliği fazla olan element “–” yüklenir. H > X (+), (–)Y > O, O > Z(+), (–)T > H

(Cevap D)

Test 13

1. C

8.

3. D

4. C

5. C

6. D

7. D

8. C

9. D 10. C 11. B 12. D

11. A grubu elementi olan X atomunun iyonlaşması ile ilgili,

II III

I



2. E

Periyodik çizelgede yer alan elementlerin özellikleri ile ilgili aşağıdaki genellemelerden hangisi yanlıştır?



A) Ametalik özellik I yönünde artar.



B) İyonlaşma enerjisi II yönünde artar.



C) Metalik özellik III yönünde azalır.



D) Atom hacmi II yönünde azalır.



E) Elektron ilgisi I yönünde artar.

Metalik özellik (aktiflik) aynı grupta aşağı doğru (III yönünde) artar.

(Cevap C)

+



X(g) → X(g) + e–



X(g) → X(g) + 2e–

Q1 = E kj/mol

2+



bilgileri veriliyor.



Buna göre,

Q2 = 5E kj/mol



I. Q1, X’in birinci iyonlaşma enerjisi, Q2 ise ikinci iyonlaşma enerjisidir.



II. X, toprak alkali metalidir.



III. X2+ iyonundaki elektronlar çekirdek tarafından X+ iyonundaki elektronlara göre daha kuvvetli çekilmektedir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız II





B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

2. iyonlaşma enerjisi (IE2) = 5E – E = 4E’dir. IE2(4E), 1. iyonlaşma enerjisinden (E) çok farklıdır. O halde X+ yüklü iken soygaz kararlılığına ulaşmıştır. X : 1A (alkali) III. Çaplar arasındaki ilişki 9X, 12Y, 15Z

X2+ < X+ ise e– başına düşen çekim X2+ de daha fazladır. (Doğru)

ve 19T elementleri ile ilgili,



I. Y, Z ve T aynı periyot elementleridir.



II. Elektron ilgisi en büyük olan X’tir.



III. Atom çapı en büyük olan Z’dir.



IV. Metalik aktiliği en fazla olan T’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) II ve III

C) I ve III

E) II, III ve IV

(Cevap B)

Çözüm Yayınları

9.

I. Y ve Z aynı, T farklı periyottadır. (Yanlış), II. Elektron ilgisi sağa ve yukarı doğru artar (Doğru), III. Atom çapı en büyük olanı T’dir. (Yanlış), IV. Atom çapı büyük olan T’nin metalik aktifliği en fazladır. (Doğru)

(Cevap D)

10. Aşağıdaki grafikte atom numaraları ardışık olan X, Y, Z, R, T ve Q elementlerinin birinci iyonlaşma enerjilerinin (E1) atom numaralarıyla değişimi verilmiştir. E1 (kj/mol)



R

Y Z

X

Q

66

T

Atom numarası

12.

X, Y, Z ve Q elementleri ile ilgili bilgiler şöyledir:



• X element atomunun hacmi Q nunkinden büyüktür.



• Y ile Z aynı grupta olup elektron ilgisi büyük olanı Y iken elektronegatifliği büyük olanı Z’dir.



• Q nun 1. iyonlaşma enerjisi X ve Z nin 1. iyonlaşma enerjisinden küçüktür.



Buna göre X, Y, Z ve Q elementlerinin periyodik tablodaki yerleri için aşağıdaki gösterimlerden hangisi doğru olabilir?



A)

Buna göre,



I. T bir halojendir.



II. X alkali, Y toprak alkali metalidir.



III. Z ile Q arasında iyonik Q2Z bileşiği oluşur.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

I. ve II. öncüller yanlıştır. Q

Z

2-

B)

Q

D)

C) I ve II

X

X

Q

C)

Z Y

X

Q

Q

Z Y

E) I, II ve III

ise Q2Z III. doğru.

X

Y

Y Z

E)

Y Q

X

Z

Elektron ilgisi genel olarak aynı grupta yukarı doğru artar ancak 3. periyot 7A (CI)’nın e– ilgisi

X : 4A, Y : 5A, Z : 6A, T : 8A, Q : 1A’dır. +1

Z

(Cevap C)

2. periyot 7A(F)’nınkinden fazladır. İyonlaşma enerjisi bilgisine göre Q 6A, X 5A’da olmalıdır.





(Cevap D)

TÜMEVARIM - I 1. Aşağıdakilerden hangisi simyacılar tarafından bulunup

5. X, Y ve Z elementlerinin katman elektron dizilimleri aşağıda

günümüzde de kullanılan maddelerden birisi değildir?



A) Şap



B) Zaç yağı





D) Barut



verilmiştir.

C) Göz taşı



X: 2



E) Akümülatör

Akümülatör (Piller) 19. yüzyılda bulunmuştur.

01

Test

(Cevap E)



6

Y: 2

8

2 Z: 2 7

Buna göre X, Y, Z ile ilgili,



I. Y oda koşullarında atomik, X ve Z ise moleküler yapıda bulunur.

yanlıştır?



II. Y katı ve sıvı halde elektriği iletir.



A) Simya deneme-yanılmaya dayanır.



III. X ile Z arasında kovalent bileşik oluşur.



B) Kimya teorik temellere dayanır.



yargılarından hangileri doğrudur?



C) Simyada sistematik bilgi birikimi yoktur.



A) Yalnız I

B) Yalnız II



D) Kimyacıların kullandığı element sembolleri her ülkenin kendi alfabesine göre kurgulanmıştır.









E) Simya günümüz bilimlerinin bir çoğunun temelini oluşturur.

2. Simya ve kimya ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

Element sembolleri latince isimlerinin ilk harflerine göre kurgulanmıştır.

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Y metal (atomik), X ve Z ametal (moleküler) (Doğru) II. Metaller katı ve sıvı halde elektriği iletir. (Doğru) III. Ametal - ametal bileşikleri kovalent bağlıdır. (Doğru)



(Cevap E)

(Cevap D)

6. Aynı maddenin fiziksel halleri olan katı, sıvı ve gazdan birisi X, diğerleri Y ve Z’dir.

3. Aşağıda verilen kimyanın alt dallarından hangisinin karşısında belirtilen açıklama yanlıştır?



Aşağıdaki tabloda X, Y ve Z için ayırt edici olan özellikler (+), ayırt edici olmayan özellikler (–) ile işaretlenmiştir.

Açıklama

Anorganik kimya

Alüminyum elementinden faydalı bileşikler sentezleme

B)

Biyokimya

Kandaki demir eksikliğini tespit etme

C)

Analitik kimya

Su kaynaklarının mineral düzeylerini belirleme

D)

Farmasötik kimya

Tarım kimyasallarının üretimi



I. Y, sıvı halidir. II. X için esneklik ayırt edicidir.

Nükleer kimya

Radyoaktif elementleri ve radyoaktif tepkime süreçlerini inceleme.



E)



III. Z’nin X’e dönüşümünde özkütle azalır.

A)

Farmasötik kimya (farmokoloji) ilaç üretimi olmalıydı.



(Cevap D)

X: Tek cins molekül içerir.



Y: Oda koşullarında gaz haldedir.



Z: Bileşenleri arasında belirli bir kütle oranı vardır.

Özkütle

Donma noktası

Genleşme

X

+

–

+

Y

+

+

+

Z

+

–

–

Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Genleşme katı ve sıvı için, donma ise sıvı için ayırt edicidir. X : Katı, Y : Sıvı, Z : Gaz’dır.

4. X, Y ve Z maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

Çözüm Yayınları

Kimyanın alt dalları

I. Y sıvı (Doğru), II. Esneklik yalnızca katı için ayırt edicidir. (Doğru), III. Z (gaz) → X (katı) Özkütle artar (Yanlış)





(Cevap C)

67

7. H2SO4 bileşiği ile ilgili,



Buna göre X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?



I. Bulunduğu kabın etiketinde bulunur.



A) X, bir ametaldir.



II. Geleneksel adı zaç yağıdır.



B) Y, bir soygazdır.



III. Su ile karıştırıldığında homojen karışım elde edilir.



C) Z, üç farklı cins atom içerir.



yargılarından hangileri doğrudur?



D) X ve Z’nin belirli erime ve kaynama noktası vardır.



A) Yalnız I

B) Yalnız II



E) Y’nin özkütlesi X inkinden küçüktür.







X ve Z saf maddedir. Saf maddelerin (element ve bileşik) belirli ayırt edici özellikleri vardır.

(Cevap D)

D) I ve III

güvenlik uyarı işareti

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Asitler tahriş edicidir. (Doğru), II. Zaç yağı (H2SO4) (Doğru), III. Asitler suda çözünür. (Doğru)





(Cevap E)

Test 01

1. E

8. Aşağıdaki element ve iyonlardan hangisinin adı karşısında

2. D

3. D

4. D

5. E

6. C

7. E

8. A

9. B 10. D 11. C 12. B

11. X, Y ve Z kimyasalları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

hatalı verilmiştir?



X: O2 ile tepkimesi sonucu CO2 ve H2O nun yanında yüksek enerji açığa çıkaran bir sıvıdır.

Nitrür



Y: Metal yüzeyleri ve cildi aşındıran bir sıvıdır.

–

Bakır



Z: Alevin parlaklığını artıran bir gazdır.

D) Ca

–

Kalsiyum

E) Mg2+

_

Magnezyum iyonu



A) K

–

Fosfat



B) N3–

–



C) Cu





K : Potasyum olmalıydı. Fosfat : PO 43- ’tür.



(Cevap A)



9. Başlangıçta aynı koşullarda bulunan X, Y ve Z maddeleri ile

Buna göre X, Y ve Z nin bulunduğu kapların ambalajlarında aşağıdaki güvenlik işaretlerinden hangilerinin bulunması beklenir? X Y Z A)

ilgili bilgiler şöyledir:



X: Homojen, özkütlesi bileşenlerinin kütle oranlarına göre değişiyor.



Y: Farklı cins atomların özelliğini kaybederek birleşmesiyle oluşuyor.



Z: Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle özelliğini taşımayana parçalanamıyor.



Bu maddelerin sınıflandırılmasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A)

Element

Bileşik

Bileşik

B)

Çözelti

Bileşik

Element

C)

Çözelti

Element

Bileşik

D)

Bileşik

Element

Çözelti

E)

Bileşik

Çözelti

Element



(Cevap C)

(Cevap B)

1 4

0

Sıcaklık (oC)

8

16

mO(g)

Şekil 2

Yukarıda Şekil-1 ve Şekil-2’de H2O ile ilgili sırasıyla özkütle (d) - Sıcaklık (°C) ve H ve O elementlerinin bileşikteki kütle





2

Şekil 1

68

X : Yanıcı Y : Tahriş edici (Asit gibi) Z : Yakıcı (O2)

mH(g)

1



Z

d(g/cm3)

0

D)

Çözüm Yayınları

Y

10.

C)

E)

X

X : Çözelti, Y : Bileşik, Z : Element

B)

12. Dalton Atom modeli,

değerleri verilmiştir.



I. 12 gram C ile 16 gram O’nin 28 gram CO oluşturması

Buna göre H2O ile ilgili,



II. Aynı koşullarındaki 2 cm3 N2 gazı ile 3 cm3 O2 gazının 2 cm3 N2O3 gazı oluşturması



III. S ve O elementleri arasında SO2 ve SO3 formüllü iki farklı bileşik oluşması



yukarıdaki tepkimelerden hangilerini açıklamada yetersiz kalmıştır?



A) Yalnız I







I. +4°C de suyun özkütlesi en yüksek değerini alır.



II. 0°C’deki m gram suyun hacmi m gram buzun hacminden daha büyüktür.



III. 27 gram suyun yapısında 24 gram oksijen atomu vardır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

mH 1 3 I. (Doğru), II. dsu > dbuz, Vbuz > Vsu (Yanlış), III. mO = 8 = 24 0 27 (Doğru)

(Cevap D)

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Kütlenin korunumu ve III. Katlı oranlar Dalton tarafından açıklanırken II. Hacim oranları yasası daha ileri bir tarihte ortaya çıkmıştır.



(Cevap B)

TÜMEVARIM - I 1. Modern kimyanın ilk bilim insanlarından bazılarının adları

5. Saf X katısının kütle (m) – hacim (V) grafiği şekildeki gibidir.

aşağıda verilmiştir.



02

Test

m(g)



Hangi bilim insanının kimya bilimine yaptığı katkı yanlış verilmiştir? Bilim insanı

Kimya Bilimine Katkısı

A)

Robert Boyle

B)

Joseph Priestley

Bilinen hiç bir yöntemle daha basit maddelere ayrıştırılmayan saf maddelere element dedi. Havanın bir gaz karışımı olduğunu ve O2 gazını keşfetti

C)

Van Helmont

1

2

V(cm3)

Buna göre,



I. 1. bölgede sıcaklık sabittir.



II. 2. bölgedeki özkütle 1. bölgedekinden büyüktür.

Deneylerinde hassas teraziyi kullanarak kütlesel ölçümlerin yasasını açıkladı.



III. 2. bölgedeki sıcaklık 1. bölgedekinden büyüktür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D)

Antonie Lavosier

Kütlenin korunumu yasasını açıkladı.

E)

John Dalton

Yanma olayını açıklayarak flojiston kuramını çürüttü.

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

1. bölümde sıcaklık sabit, 2. bölümde artmıştır. 2. bölümdeki özkütle daha küçüktür.





(Cevap D)

John Dalton - İlk bilimsel temeli olan atom modelini ve katlı oranlar yasasını ortaya çıkardı.



2. Aşağıdaki

çalışmalardan alanlarından birisi değildir?

hangisi

(Cevap E)

kimyanın

6. X, Y ve Z maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

uğraş



X: Sabit basınçta kaynarken sıcaklığı değişen bir sıvıdır.

A) Plastik ve lastik üretimi



Y: Oda koşullarında elektiriği ileten bir katıdır.



B) Yapay gübre üretimi



Z: Belirli bir formülle gösterilir.



C) Hastalığa teşhis koymak



D) Atık suların arıtılması



E) Doping testlerinin yapılması

Hastalığa teşhis koymak doktorların uğraş alanıdır.



(Cevap C)

3. İki arı maddenin farklı maddeler olup olmadığını anlamak için,



I. Aynı ortamdaki kaynama noktalarının farklı olması



II. Farklı ortamlardaki özkütlelerinin aynı olması



III. Aynı ortamdaki iki gazın aynı sıcaklık artışında hacimce genleşme miktarlarının aynı olması



yukarıdakilerden hangileri kullanılabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Çözüm Yayınları





Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,



I. X, bir karışımdır.



II. Y, bir metaldir.



III. Z, bileşenlerinin kimyasal özelliğini göstermez.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







taşımaz)

4.

Madde





(Cevap D)

7. Sofra tuzu (NaCl), demir metali (Fe) ve tuzlu su (NaCl(suda)) maddelerinin sabit basınçtaki bazı özellikleri tabloda verilmiştir.

C) I ve II

Özellik

E) I, II ve III



E) I, II ve III

X : Karışımdır. Y : Metal, alaşım ya da grafit olabilir. Z : Bileşiktir. (Bileşenlerinin özelliklerini

Farklı maddelerin aynı ortamdaki belirli ayırt edici özellikleri farklıdır. Genleşme gazlar için ayırt edici değildir.

D) I ve III

C) I ve II



(Cevap C)

Örnek

I.

Element

Demir, kalay, çelik

II.

Bileşik

Amonyak, naftalin, buz

NaCl(k) Fe(k)

NaCl(suda)

I.

Farklı cinste atom içerir.

+

–

+

II.

Hal değiştirirken sıcaklığı sabittir.

–

+

+

III. Elektrik akımını iletir.

+

+

+

69



Yukarıdaki tabloda özellikleri gösterenler (+), göstermeyenler (–) ile işaretlenmiştir.

Yukarıda element, bileşik ve karışım için karşılarında verilen örneklerden hangilerinde hata yapılmıştır?



Buna göre hangi özelliklerin işaretlenmesinde hata yapılmıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II



A) Yalnız I

B) Yalnız II













III. Karışım

D) I ve III

Lehim, Hava, Tuzlu su

C) I ve II

E) I, II ve III

Çelik : Demir ve karbondan oluşan bir alaşım (Karışım)dır.



(Cevap A)

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

II. NaCI katısı (bileşik) hal değiştirirken sıcaklığı sabittir. NaCI(suda) (çözelti) hal değiştirirken sıcaklığı sabit değildir. III. Hiç bir bileşik katı halde (NaCI(k)) elektriği iletmez.

(Cevap E)

Test 02

1. E

8.

X:

2 8

Y:

2 7

Z:



2 8

2. C

3. C

4. A

5. D

6. D

7. E

8. C

9. E 10. C 11. E 12. C

11. Erime noktasının altındaki saf bir katı sabit basınç altında erime noktasının üstündeki bir sıcaklıktaki sıvıya dönüşene kadar ısıtılıyor.



Bu olay ile ilgili,



Sıcaklık (oC)

Hacim (cm3)

Özkütle (g/cm3)

1

Katman elektron dizilimleri verilen X, Y ve Z atomları ile ilgili,



I. X doğada serbest atomik yapıda bulunur.



II. ZY bileşiğinde Y ve Z iyonları X’in elektron dizilimine sahiptir.



III. Y ve Z doğada diatomik moleküler yapıda bulunurlar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

I

C) I ve II

E) I, II ve III

Zaman

II

Sıcaklık (oC)

III

Sıcaklık (oC)



çizilen yukarıdaki grafiklerden hangileri doğru olabilir? (Sıvı fazın buharlaşması ihmal edilmiştir.)



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Sıcaklık erime noktasına ulaşana kadar artar, erirken sabit kalır. (Doğru)

I. X : Soygaz (8A) dır. Soygazlar serbest atomik yapıdadır. (Doğru)

II. Katı buz ise buz erirken hacim azalır. (Doğru)

II. Z+Y– bileşiğinde, Z+ ve Y–'nin e– dizilimi X ile aynıdır. (Doğru)

III. H2O dışındaki maddelerde katı erirken özkütle azalır. (Doğru)

(Cevap E)

III. Y(7A) holojendir. Diatomik Y2 şeklinde bulunur. Z ise 1A metalidir. Metaller moleküler yapıya sahip değildirler. (Yanlış) (Cevap C)

9. Periyodik sistemde atom numaraları ardışık sırası ile olan X,Y



Buna göre, X, Y ve Z ‘nin I. iyonlaşma enerjilerinin karşılaştırılması ile ilgili,



I. Z > X > Y



II. Y > Z > X



III. Z > Y > X



yukarıdakilerden hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

I. Z(4A) > X (2A) > Y (3A) (olabilir.)

Çözüm Yayınları

ve Z elementlerinin atom çapları arasındaki ilişki X > Y > Z şeklindedir.

C) I ve II

E) I, II ve III

II. Y (5A) > Z (6A) > X (4A) (olabilir.) III. Z (8A) > Y (7A) > X (6A) (olabilir.)



10. X

(Cevap E)

T Z K L

Y

12. X, Y ve Z tek atomlu taneciklerinin elektron sayısı, nötron sayısı ve kütle numaraları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Elektron sayısı

Nötron sayısı

Kütle numarası

X

10

18

35

Y

18

20

37

Z

18

20

40



70



Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen elementlerle ilgili,



Buna göre X, Y ve Z tanecikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



I. X, Y, K ve L nin temel enerji düzeyi sayısı aynıdır.



II. X ve Y metal, Z ve K ametaldir.



A) X ve Z bir katyondur.



III. Z ile K nın ve T ile L nin değerlik elektron sayıları aynıdır.



B) Y, –1 yüklü bir anyondur.



C) Y ile Z nin kimyasal özellikleri aynıdır.



D) X ile Y izotop iyonlardır.



E) Y ile Z izoton iyonlardır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Y nin p+. sayısı= 37 - 20 =17, Z nin p+. sayısı= 40-20=20 Proton sayıları farklıdır. Kimyasal

I. Aynı periyottadırlar. Temel enerji düzeyi sayıları 3'tür. (Doğru)

özellikleri de farklıdır.

II. X (1A) ve Y(3A) metaldir. Z ve K(7A) ametaldir. (Doğru) III. T (He) değerlik e– sayısı 2'dir. (Yanlış)

(Cevap C)







(Cevap C)

TÜMEVARIM - I

03

Test

1. H2, CO2 ve H2O saf maddeleri ile ilgili,

5. X, Y ve Z taneciklerinin proton (p), nötron (n) ve elektron (e)



I. Ametal atomlarından oluşma II. Belirli ayırt edici özelliklere sahip olma





III. Moleküler yapılı olma



IV. Bileşenleri arasında sabit bir kütle oranı bulunma

sayıları aşağıdaki tabloda verilmiştir.



özelliklerinden hangileri üç madde için ortaktır?



A) I ve II







D) II, III ve IV

B) II ve III

C) I, II ve III

E) I, II, III ve IV



I. II. ve III. özellikler ortaktır. IV. Sabit oran bileşik olan CO2 ve H2O için ortak iken element olan H2’nin özelliği değildir.





(Cevap C)

2. X(g) + Q1 → X+(g) + e– 2+ X+(g) + Q2 → X (g) + e– –

X(g) + e– → X (g) + Q3



p

n

e

X:

11

12

10

Y:

16

17

18

Z:

16

16

16

Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,



I. X bir katyon, Y bir anyondur.



II. Taneciklerin hacimleri arasındaki ilişki Y > Z > X şeklindedir.



III. Y ve Z nin kimyasal özellikleri aynıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







Yukarıdaki denklemlere göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

I. X'te p+ > e– (katyon), Y'de e– > p+ (anyon) (Doğru)



A) Q1 1. iyonlaşma enerjisi, Q2 2. iyonlaşma enerjisidir.

II.



B) Q2 > Q1 dir.

Y2– > Z > X+'dir. (Doğru)



C) Q1 = Q3 dür.

III. e–.sayıları farklıdır. (Yanlış)



D) Q3 elektron ilgisidir.



E) Taneciklerin çapları arasında X– > X > X+ > X2+ ilişkisi vardır.



Q1 1. iyonlaşma enerjisi iken Q3 e– ilgisidir. Q1 ile Q3 eşit değildir.

3.



Proton sayısı a+1



Elektron sayısı

Z X

a

b

(Cevap C)

X

a+1 Y

Nötron sayısı

b+1

Y

Z

a

b

b+1

Nötron sayısı



X, Y ve Z taneciklerinin proton sayısı, nötron sayısı ve elektron sayıları ile ilgili bilgiler yukarıdaki grafiklerde verilmiştir.



Buna göre,



I. X ile Y nin kimyasal özellikleri aynıdır.



II. Y ile Z izobardır.



III. X bir katyon, Y bir anyondur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





III. X–1 yüklü bir anyon, Y ise nötrdür. (Yanlış)

I. İyonlaşma enerjileri



II. Elektronegatiflikleri



III. Çekirdek yükleri





(Cevap B)

ve n+2Z baş grup elementlerinin,



yukarıdaki niceliklerinden hangileri arasındaki ilişki Y > X > Z şeklinde olabilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

6.

I. Dalton atom modeli



II. Thomson atom modeli



III. Rutherford atom modeli



IV. Bohr atom modeli





Aşağıdaki ifadelerden hangisinde modellerinin açıklamaları dışında bahsedilmektedir?

(Cevap C)

yukarıdaki atom kalan durumdan



A) Farklı cins elementlerin atomları birbirinden farklıdır.



B) Atomdaki + yük miktarı – yük miktarına eşittir.



C) Elekronlar kendi etrafında spin hareketi gerçekleştirir.



D) + yüklü tanecikler çekirdek denilen küçük bir hacimsel bölgede bulunur.



E) Elektronlar çekirdek etrafında belirli yörüngelerde dairesel bir hareket ile döner.

7. Aşağıda

formülü verilen bileşiklerden hangisinin geleneksel adı veya sistematik adı yanlış verilmiştir? Formül

Geleneksel adı



(Cevap C)

Sistematik adı

A) NaCI

Tuz ruhu

Sodyum klorür

B) NaOH

Sud kostik

Sodyum hidroksit

C) HNO3

Kezzap

Nitrik asit

D) KNO3

Güherçile

Potasyum nitrat

E) H2SO4

Zaç yağı

Sülfürik asit

NaCI : Sofra tuzu (Sodyum klorür) olmalıydı.

I. 10Y (8A) > 9X (7A) > 11Z(1A) olabilir. (Doğru) II. 9Y (7A) > 8X (6A) > 10Z (8A) olabilir. (Doğru)

nin e–.sayısı 16Z'ninkinden fazladır. Y ve Z'nin periyot no X'ten fazladır.

C) I ve II

II. Y'nin kütle no = a + b + 1, Z'ninki a + 1 + b ile aynıdır. (Doğru) nX, n+1Y

2–

E) I, II ve III

E) I, II ve III

I. X ile Y'nin p+.sayıları aynı ancak e–. sayıları farklıdır. Kimyasal özellik hem p+.s hem de e–.sayısına bağlıdır. (Yanlış)

4.

16Y

D) I ve III

C) I ve II

Elektronların kendi etrafında dönmesi (spin hareketi) modern atom teorisinde yer alır. (Cevap C)

B) Yalnız II

D) II ve III

Çözüm Yayınları







(Cevap A)

71

Test 03

1. C

8.

2. C

11.

3. B

4. C

5. C

6. C

a

Yukarıdaki şekilde Rutherford atom modelinin oluşmasını sağlayan “altın levha deneyi” verilmiştir.



Buna göre,



I. 1 numaralı ışınlar atomdaki boşluğun çok yüksek bir hacimsel oranda olduğunu gösterir.



II. 2 numaralı ışınlar elektronların yoğunlaştığı bölgedir.



III. 3 numaralı ışınlar + yüklü küçük bir hacimsel bölgeye (çekirdek) isabet eden ışınlardır. A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

k

d Kütle

c

c+1 c+2

C) I ve II

E) I, II ve III

Nötron sayısı



Yukarıdaki grafiklerde X, Y ve Z atom veya iyonlarının proton sayısı-kütle numarası ve elektron sayısı-nötron sayısı arasındaki ilişkiler verilmiştir.



Buna göre X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X ile Z birbiririn izotopudur.



B) Y ile Z birbirinin izobarıdır.



C) Şekil-1’deki k değeri a + c + 1’dir.



D) X ile Y birbirinin izotonudur.



E) X ile Z’nin kimyasal özellikleri aynıdır.

X’in p+.sayısı = a

e– sayısı = a’dır.

1 nolu ışınlar boşluklu yapıyı, 2 nolu ışınlar e– ların yoğunlaştığı bölgeleri, 3 nolu ışınlar

Z’nin p+.sayısı = a

e–sayısı = a+1’dir.

p+ların bulunduğu çekirdeği gösterir.

Kimyasal özelliklerinin aynı olabilmesi için hem p+ hem de e– sayıları aynı olmalıdır.





(Cevap E)

9. 1 tane PO3– 4 iyonundaki proton sayısı (p), nötron sayısı (n)

ve elektron sayısı (e) aşağıdakilerden hangisinde doğru 16 8

31

verilmiştir? ( O, P) 15

p

n

e

A)

44

47

48

B)

47

48

50

C)

47

47

47

D)

50

48

50

E)

44

48

3- + 15 P8 O 4 p . = 15 + 4 . 8 = 47

n = 16 + 4 . 8 = 48

50 –

+

e = p + 3 = 50

(Cevap B)

(Cevap E)

Basınç (atm)

12.

Sıvı P

10. X3–, Y ve Z–1 tanecikleri ile ilgili;

– Nötron sayıları arasındaki ilişki nX > nZ = nY şeklindedir.



– X3– iyonu Z– iyonuna 1 elektron verdiğinde elektron sayıları eşitleniyor. – Y atomu iyonuna 2 elektron verdiğinde elektron sayıları eşitleniyor.

Katı Gaz Sıcaklık (oC)



Yukarıdaki grafik saf X maddesinin farklı basınç ve sıcaklıklardaki fiziksel halini ve hal değişim sıcaklıklarını gösteren bir faz diyagramıdır. Buna göre X maddesi ile ilgili,

X3–





Çözüm Yayınları



72

X

numarası





Z

a

Z b



Y

a+1

Y X

9. B 10. D 11. E 12. B

Elektron sayısı a+2

a+1

yargılarından hangileri doğrudur?

8. E

Proton sayısı a+2



7. A



bilgileri veriliyor.





Buna göre,



I. Basınç arttıkça erime noktası artar.



II. Katısı sıvısında yüzer.



III. P basınç değerinin altındaki basınçlarda tüm sıcaklıklarda süblimleşir.



I. Kütle numaraları arasındaki ilişki X3– > Z– > Y şeklindedir.



II. X3– ile Z– birbirinin izotopudur.



III. Y ile Z– birbirinin izotonudur.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Nötron sayılarının gerçek değeri bilinmediği için kütle numaraları hakkında yorum

Basınç arttıkça erime noktası azalır. Bu özelliğe sahip maddelerin katısı sıvısında yüzer.

yapılamaz. II. X ile Z nin p+.s aynı n°.s farklıdır. (Doğru). III. Y ile Z’nin n°.s aynı p+.s farklıdır.



(Doğru)



(Cevap D)





(Cevap B)

TÜMEVARIM - I

04

Test

1.

I. Hacim

5. Metaller ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



II. Çözünürlük





III. Ağırlık

A) Bileşiklerinde yalnızca + yükseltgenme basamağına sahiptirler.



IV. Özısı



B) Oda koşullarında tamamı katıdır.



C) Haddelenme özelliğine sahiptirler.



D) Ametallerle elektron alış-verişine dayalı bileşik oluştururlar.



E) Periyodik tabloda sola ve aşağıya gidildikçe aktiflikleri artar.



Yukarıdakilerden hangileri madde miktarına bağlı olan özelliktir?



A) Yalnız I





B) I ve II



D) II ve IV

C) I ve III

E) I, II ve IV

Madde miktarına bağlı olan özellikler, maddenin ortak özellikleridir. I. Hacim ve III. Ağırlık ortak özelliktir.

7N, 11Na



(Cevap C)

Oda koşullarında bir metal olan civa (Hg) sıvıdır.

ve 15P elementleri ile ilgili,



I. N ve P aynı grup elementleridir.



II. Na ve P aynı periyotta yer alır.



III. Na metal, N ve P ametaldir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I







Y

Q R

C) I ve II

E) I, II ve III

Na : 3. periyot 1A (metal)

(Cevap B)

T

Z

B) Yalnız II

D) I ve III

N : 2. periyot 5A (ametal)



X

6.

P : 3. periyot 5A (ametal)

(Cevap E)

3. Bir atoma ait aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

Çözüm Yayınları

2.





Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen X, Y, Z, T, Q ve R elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) 1. iyonlaşma enerjisi enerjisi en yüksek olanı Y’dir.



B) Atom hacmi en büyük olan Z’dir.



C) Ametallerle yaptıkları bileşiklerde yalnızca +1 yükseltgenme basamağına sahip olanlar X ve Z’dir.



A) Proton sayısı = Çekirdek yükü



B) Atom numarası = Elektron sayısı



C) Kütle numarası = Proton sayısı + nötron sayısı



D) Elektron ilgisi en yüksek olanı Q’dur.



D) Ortalama atom kütlesi = Kütle numarası





E) Nükleon sayısı = Çekirdek yükü + nötron sayısı

E) Bileşiklerinde yalnızca +3 yükseltgenme basamağına sahip olan T’dir. –

3. periyot halojeni R(CI)’nin e ilgisi Q(F)’nınkinden fazladır.



(Cevap D)

Ortalama atom kütlesi elementin izotoplarının kütle numaraları ve doğada bulunma %’leri ile hesaplanan değerdir. Kütle numarası ise bir atoma ait proton ve nötronların toplamıdır.



(Cevap D)

7. Maddelerin çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılmasına ait tablo aşağıda verilmiştir.

4. X–: 2

8

Y: 2

8

2 Z: 2

7

Madde

Yukarıda katman elektron dizilimi verilen X–1, Y ve Z tanecikleri ile ilgili,



I. X, 2. periyot 8A grubu elementidir. X–



II.



III. Y ile Z kararlı bileşiklerinde aynı soygaz elektron düzenine sahiptirler.

in tanecik hacmi Z’ninkinden büyüktür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

– – I. 9X 2 7 2. periyot 7A (Yanlış), II. 9 X 10 e- , 9Z e .s X > Z (Doğru)

III. Y2+ ve Z– 2. periyot 8A e– düzenindedir. (Doğru)



Yapısı

Sembolik dili

Homojenlik

I.

Buzlu su

Moleküler Formül

Heterojen

II.

Hidrojen gazı

Moleküler Formül

Heterojen

III. Demir

Atomik

Sembol

Homojen

IV. Bronz

Atomik

Sembol

Homojen



Buna göre hangi maddelerin sınıflandırma özelliklerinde hata yapılmıştır?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve IV



C) I ve III

E) I, II ve IV

II. H2 gazı elementtir. Homojendir. (Yanlış) (Cevap D)

IV. Bronz alaşımdır. (Karışım). Sembolle gösterilmez. (Yanlış)



(Cevap D)

73

Test 04

1. C

8.

10.

He Z

T Q



12

X

3. D

4. D

5. B

6. D

Y

Periyodik sisteme ait bir kesit yukarıdaki şekilde verilmiştir.



Buna göre X, Y, Z, T ve Q ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Atom çapı en büyük olan Q’dur.



B) Elektron ilgisi en fazla olan Y’dir.



C) Bağ elektronlarına sahip çıkma eğilimi en fazla olanı X’tir.



D) 1. iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki X > Z > Y > T > Q şeklindedir.

0

8. D

9. E 10. E 11. D 12. B

Zaman

Buna göre,



I. X bir toprak alkali metalidir.



II. n=+2’dir.



III. Bir elektron başına düşen çekim kuvvetleri arasındaki ilişki Xn > X şeklindedir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







12X

E) Aralarında elektron ortaklaşması ile kovalent bağ oluştururlar.

t

7. D

Bir X atomunun Xn iyonuna dönüşümünde elektron sayısındaki değişikliği gösteren grafik yanda verilmiştir.

Elektron sayısı

10





2. E

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

2e– vererek X2+ olmuştur. n = +2'dir. 2A grubu (toprak alkali)dir. Elektron sayısı

azaldıkça e– başına düşen çekim artar.

(Cevap E)

Aynı periyotta 5A(T)’nın 1. iyonlaşma enerjisi 6A(Z)’nınkinden büyüktür.

(Cevap D)

Çözüm Yayınları

Doğru sıralama X > T > Z > Y > Q’dir.

11. Atom numarası soygazlardan 1 farklı olan X atomu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) Alkali metal olabilir.



B) Hidrojen olabilir.



C) Katı ve sıvı halde elektriği iletebilir.



D) Doğada triatomik (üç atomlu) yapıda bulunabilir.



E) Bileşiklerinde yalnızca –1 değerlik alabilir.

X : 1H , 1A metali (alkali metal) ya da 7A (halojen) olabilir. Bu ihtimallerden hiç birisinde X triatomik (üç atomlu) yapıya sahip değildir.

1 yönü

9.



(Cevap D)

2 yönü

74



Yukarıda verilen periyodik sistemde,



I. İyonlaşma enerjisi



II. Ametalik aktiflik



12. n–1X, nY, n+2Z ve n+3T atomlarından Y bir soygazdır.

Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

III. Elektronegatiflik



A) X ile Y aynı periyot, Y ile Z farklı periyot elementleridir.

IV. Oksitlerin asitliği



B) n = 18 ise T toprak metalidir.



C) Atom çapı en büyük olanı Z’dir.



D) Yalnızca X doğada moleküler yapıda bulunur.



E) X–, Z2+ ve T3+ elektron düzenleri Y’nin elektron düzeni ile aynıdır.



özelliklerden hangileri genel olarak 1 yönünde artış gösteriken 2 yönünde azalma gösterir?



A) I ve II







D) II, III ve IV

B) II ve III

C) I ve III

E) I, II, III ve IV

Verilen özelliklerin hepsi 1 yönünde artarken, 2 yönünde azalır.

(Cevap E)

B) n = 18 ise

21T’dir.

2 8 9 2 4. periyot 3B (geçiş elementi)



(Cevap B)

1. Aşağıdakilerden hangisi kimyasal bir tür değildir?

A) Atom

B) Molekül

01

BÖLÜM 03 Test

Kimyasal Türler Arası Etkileşimler / Kimyasal Türler

4. Aşağıda verilen taneciklerden hangisinin kimyasal türü yanlış verilmiştir?

C) Katyon

Tanecik

D) Anyon E) Plazma Kimyasal türler : Atom, molekül, iyon ve radikaldir. Plazma ise maddenin fiziksel bir halidir. (Cevap E)

Kimyasal türü

A)

Ne

B)

+

Katyon

–

Anyon

Atom

K

C)

F

D)

NH4+

Molekül

E)

H2

Molekül

+

NH 4 bir iyondur.

5. Çelik, amonyak ve demir maddeleri ile ilgili,

2. Aşağıda verilen kimyasal türlerden hangisi atomdur? A) O2

B) He

D) Na+



C) CO2

E) Cl–

O2 ve CO2 : molekül, Na+ ve Cl–: İyon, 2He

ise atom’dur.

(Cevap B)

Çözüm Yayınları



(Cevap D)



I. Tek tür atom içerenler: Çelik ve demir



II. Farklı tür atom içerenler: Çelik ve amonyak



III. Tek tür molekül içerenler: Amonyak



sınıflandırmalarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. Çelik demir ve karbondan oluşan bir alaşımdır. (Yanlış) II. Çelik (Fe – C) ve NH3 (N ve H) (Doğru) III. Amonyak NH3 moleküllerinden oluşan bir bileşiktir. (Doğru)

6. Kimyasal türler ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan

3. H2O bileşiği ile ilgili,

hangisi yanlıştır?



I. Saf maddedir.



II. Aynı tür molekül içerir.



III. Farklı tür atom içerir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

(Cevap E)

C) I ve II

E) I, II ve III

A) Tüm elementlerin kimyasal türü atomdur.



B) İyon türündeki maddeler katyon ve anyon olarakta adlandırılır.



C) Bileşik molekülleri en az iki farklı cins atom içerir.



D) Moleküller en az iki atomdan oluşur.



E) Moleküllerde eşleşmemiş elektron bulunabilir.

Elementler atomik ya da moleküler yapılı olabilir.

I. Elementler ve bileşikler saf maddelerdir. (Doğru)

Atomik : He, Ne, Ar...

II. H2O bileşiği H2O moleküllerinden oluşur. (Doğru) III. H ve O olmak üzere iki farklı cins atom içerir. (Doğru)



(Cevap E)

Moleküler : H2, O2, S8 ...

(Cevap A)

75

Test 01

1. E

7.





Kimyasal türü

Tanecik

A) a ile b



b. Molekül



III. H2S

c.



IV. N2

d. Atom

D) c ile d

7. B

8. C

9. E 10. D 11. D 12. C

III. NaCl(k) + H2O(s) → Na+(suda) + Cl–(suda)

He



6. A

II. C10H8(k) → C10H8(g)

II.

B) b ile d

5. E



a. Anyon



4. D

I. AgNO3(suda) + NaCl(suda) → AgCl(k) + NaNO3(suda)

NO3–



Yukarıda verilen taneciklerin kimyasal türlerle eşleştirilmesinde hangi iki kimyasal türün yeri birbiri ile değiştirilirse eşleştirme doğru olur?

3. E

10.

I.

Molekül

2. B

1 O2(g) 2 Yukarıdaki olaylardan hangilerinde yeni bir kimyasal tür oluşumu vardır? IV. H2O(s) → H2(g) +



A) I ve II







D) I ve IV

B) I, II ve III

C) II ve IV

E) III ve IV

I. AgCl ve NaNO3 oluştu. (Yanıt)

C) b ile c

IV. H2O molekülleri H2 ve O2 moleküllerine dönüştü. (Yanıt)

E) a ile d

I. ve IV. kimyasal, II. ve III fiziksel olaylardır.

(Cevap D)

II. He – d. Atom IV. N2 – b. Molekül olmalıydı. b ile d yer değiştirmeli.

(Cevap B)



I. Kimyasal türlerinin molekül olması



II. Oluşumlarının kimyasal yolla gerçekleşmesi



III. Tek cins atom içerme



özelliklerinden hangileri her ikisi için ortaktır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Çözüm Yayınları

8. F2 ve HF ile ilgili,

11.

I. Hava



II. Buzlu su



III. Kibrit alevi



Yukarıdaki maddelerden hangileri atom, molekül ve iyon kimyasal türlerinin üçünü de yapısında bulundurur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

l. Hava ve lll. Kibrit alevinde atom, molekül ve iyon türlerinin üçü dü bulunur.

C) I ve II



(Cevap D)

E) I, II ve III

F2 : Tek cins atom içeren, kimyasal bağla F atomlarının birbirine bağlanmasıyla oluşan element molekülü HF : Farklı cins atom içeren, kimyasal bağla H ve F atomlarının birbirine bağlanmasıyla oluşan bileşik molekülü. (Cevap C)

12. Karbon (C) ve hidrojen (H) atomlarını içeren iki farklı dönüşümde gerçekleşen olaylar;

76 9.

I. Tuzlu su



II. Kezzap



III. Altın

C + H →



1. sinde:



2. sinde: C2H4 + H2 → C2H6

N



yukarıdaki şekilde ifade edilmiştir.



Buna göre,



I. Her iki olayda da kimyasal özellikler değişmiştir.



II. 2. olayda reaksiyona giren ve oluşan maddeler birer moleküldür. III. Her iki olayda da atom türü korunmuştur.



Yukarıdakilerden hangileri yalnızca bir kimyasal tür içerir?



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II



A) Yalnız I

B) Yalnız II













D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

I. Tuzlu su : Tuz (iyon) ve H2O (molekül) (iki tür)

E) I, II ve III

I. 1. de yeni bir atom, 2. de bir bileşik oluşumu vardır. (Doğru)

II. Kezzap : HNO3 molekülleri (bir tür) III. Altın : Au atomları (bir tür)

D) I ve III

C) I ve II

II. 2. de girenler ve ürünler moleküldür. (Doğru) (Cevap E)

III. 1. de yeni bir atom oluşmuş, 2. de korunmuştur. (Yanlış)

(Cevap C)

1. Değerlik elektron sayısı ile ilgili,

4. Aşağıdaki atom ve iyonlardan hangisinin karşısında verilen Lewis elektron nokta yapısı hatalıdır?

I. Atomların katman elektron dizilimindeki son katmanda bulunan elektron sayısıdır.

Tanecik



II. Elementlerin kimyasal tepkimelerinde etkilidir.

A)



III. Lewis elektron nokta sembolünde yalnızca bu elektronlar yer alır.

B)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

02

BÖLÜM 03 Test

Atom ve İyonların Lewis Yapısı

C) I ve II

E) I, II ve III

11

Lewis yapısı

Na+

Na+

5B

B 3–

3–

C)

7N

D)

1H

+

H

E)

15P

P

N +

I. Elektron diziliminin son katmanındaki e– sayısı değerlik e– sayısıdır. (Doğru) II. Elementlerin kimyasal özellikleri değerlik e– sayısına bağlıdır. (Doğru) III. Lewis nokta gösterim değerlik e– sayıları ile yapılır. (Doğru)

(Cevap E)

+ – + 1H iyonunun e sayısı = 0 dır. H şeklinde olmalıydı.



(Cevap D)

5. Aynı periyotta bulunan X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki bilgiler verilmiştir.

2. Aşağıda belirtilen atomlardan hangisinin Lewis elektron Atom

7N

Çözüm Yayınları

nokta gösterimi hatalıdır?

Lewis nokta gösterimi

A)

1H

H •

B)

2He

He

C)

4Be

D)

6C

C

E)

7N

N

• Be •



X: Katman elektron dizilimi 2

2 şeklindedir.



Y: –1 yüklü iyonu Z ile aynı elektron dizilimine sahiptir.



Z: Doğada atomik yapılı bulunan bir gazdır. Buna göre,



I. X2+ iyonunun Lewis elektron nokta gösterimi X



2+

şeklindedir.

II. Y1– ile Z atomunun Lewis elektron nokta gösterimleri aynıdır.



III. Z atomunun Lewis elektron nokta gösterimi Z şeklindedir.

2 5 değerlik e– sayısı = 5 Lewis nokta gösterimi N şeklinde olmalıydı. (Cevap E)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

X : 2A, Y : 7XA, Z : 7A’dır.

– I. X2+ olmalıydı (Yanlış), II. Y1– Y ile Z

Z Lewis gösterimleri farklıdır. (Yanlış), III. Z (Doğru) (Cevap C)

6. Xn iyonunun Lewis elektron nokta gösterimi X

3. 2. periyot 6A grubu elementi olan X’in 2– yüklü iyonunun Lewis elektron nokta yapısı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? B) X2–

A) X



D)

2–

X



X’in –2 yüklü iyonunun son katmanında 8 e– vardır.

C)

E) X X

2–

2–

X

2–

şeklindedir.

(Cevap C)

n

şeklindedir.

Buna göre, X’in atom numarası;



I. 1



II. 3



III. 9



yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. n = –1 ise 1X1– (olabilir), II. n = +1 ise 3X+, X+ şeklinde (olamaz) III. 9X yalnızca -1 değerlik alır. (olamaz) (Cevap A)

77

Test 02

1. E

7. Aşağıda Lewis nokta sembolleri verilen taneciklerin

A)

X2+

B)

Y

Metal Soygaz Ametal

1–

T

D) E) T

Soygaz 2–

3–



Buna göre X, Y ve Z’nin atom numaralarının artış sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) X, Y, Z





B) Y, Z, X

C) Z, Y, X

E) Y, X, Z

X : 1A, Y : 5A ve Z : 7A’dır. 10Ne soygazının e– düzenine sahip olsalar 11X+ , 7Z3– , 9Z1– dir.



(Cevap B)

Çözüm Yayınları

Z

şeklindedir.

11X’tir.

şeklindedir.



Buna göre,



I. Toprak metal grubu elementidir.



II. Atom numarası 13’tür.



III. X3+ iyonu soygaz elektron düzenindedir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

X



Atom numaralarının artış sırası 7Y , 9Z ,

9. D 10. A 11. D 12. A

C) I ve II

E) I, II ve III





(Cevap A)

elektron nokta gösterimi;

1–

ve

D) X, Z, Y

8. B

11. Üç katmanlı elektron dizilimine sahip olan Xn iyonunun Lewis

düzenine sahip Lewis elekron nokta yapıları sırasıyla;

Y



III. Periyodu bilinmediği için (Kesin değil)

(Cevap D)

8. A grubu elementleri olan X, Y ve Z’nin aynı soygaz elektron

X+ ,

7. D

II. Periyodu bilinmediği için (Kesin değil)

1– nötr iken T•, yani değerlik e–. sayısı = 1 dir. H ametalidir. 1



6. A

I. X 3A grubu elementidir. (Toprak metal) (Kesin doğru)

Ametal

Q

5. C

X3+

Sınıfı

Z

4. D

yüklü iyonunun Lewis elektron nokta gösterimi;

1–

C)

3. C

10. Periyodik sistemin A grubunda bulunan X element atomunun +3

ait olduğu atomlardan hangisinin metal-ametal-soygaz sınıflandırması yanlış yapılmıştır? Lewis yapısı

2. E

n



şeklindedir.



X elementi A grubu elementi olduğuna göre,



I. n = –2 ise X’in proton sayısı 16’dır.



II. X elementi 4. periyot 2A grubu elementi olabilir.



III. X 5A grubu elementi olabilir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II





X

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

n gösterimi n sayısının negatif (–) ve X’in bir ametal olduğunu gösterir.

I. 16X 6A grubu –2 yüklü iken X 2– (Doğru) II. X ametaldir. (Yanlış), III. 5A ametali olur. (Doğru)



(Cevap D)

9. Xn iyonu ile ilgili; 1– – 9F ile aynı elektron düzenine sahiptir.

78



– Nötr hali katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir.



bilgileri veriliyor.



12. Aşağıda X, Y1– ve Z2+ taneciklerinin Lewis elektron nokta yapıları sırasıyla;

Buna göre, X atomu ile ilgili, Atom numarası

1–

Y

X





Lewis Nokta gösterimi



şeklindedir.



Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,

I.

8

X

II.

11

X

III.

12

X



yukarıdakilerden hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Xn 10e–’lu bir metal katyonu (+) dur. II. ve III. 1A ve 2A metalleri iken I. si 6A ametalidir.

Z2+



I. X, soygazdır.



II. Y, bileşiklerinde yalnızca –1 değerlik alır.



III. Z, 3. periyot 2A grubu elementidir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

X : He soygazı, Y : ZA , Z : 2A metalidir.

(Cevap D)

I. Kesinlikle doğru, II. Halojenlerden F dışındakiler –1 ... +7 arasında değerlik alırlar. (Kesin değil), III. Periyodu belli değil (Kesin değil)





(Cevap A)

03

BÖLÜM 03 Test

İyonik Bileşiklerin Oluşumu ve Adlandırılması - 1 1. Aşağıda formülleri verilen bileşiklerden hangisi iyonik

4. Xn metal katyonu ile Ym ametal anyonu arasında XmYn iyonik





yapılıdır? (1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 11Na, 17Cl) A) HF

B) NO

bileşiği oluşuyor.

C) CO

Buna göre,



I. m.n < 0'dır.

Metal – ametal : İyonik, Ametal – ametal : Kovalent



II. Xn ile Ym arasındaki etkileşim güçlüdür.

H, C, N, O, F ve CI ametal iken Na metaldir. NaCI iyonik, diğer bileşikler kovalent bağlıdır. (Cevap D)



III. XmYn katısı elektrik akımını iletir.



D) NaCl

E) HNO3



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. n(+), m(–)'dir. (Doğru) II. İyonik bağ güçlü etkileşimdir. (Doğru) III. Hiç bir bileşik katı hâlde elektiği iletmez. (Yanlış)

ve 17Cl atomlarının NaCl bileşiğini oluşturmasına ait Lewis elektron nokta gösterimi aşağıda verilmiştir.

Na +

5.

11Na

Cl

→ Na+

–

ve 13Z element atomlarının 9F ile oluşturduğu bileşiklerin formülleri ve Lewis nokta gösterimleri aşağıda verilmiştir.

Cl

Buna göre, I. Bileşikteki anyon ve katyon oktetini tamamlamıştır.



II. NaCl, iyonik yapılıdır.



III. Na atomu, Cl atomuna bir elektron vermiştir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







+ 11Na

D) I ve III 2 8 ve

1– 17CI

2 8 8

E) I, II ve III

II. NaCI Na+ ile CI– iyonları arası iyonik bağ var. (Doğru)





(Cevap E)

–

I.

XF

X+

F

II.

YF2

Y+

F

III.

C) I ve II

oktetlerinin tamamlarlar. (Doğru)

III. Na, CI’ye 1e– vermiştir. (Doğru)

Lewis Elektron Nokta gösterimi

Bileşik formülü



(Cevap C)

11X, 12Y

Çözüm Yayınları

2.



2– 2

F

ZF3

Z

F

F



Buna göre hangi bileşiklerin Lewis elektron nokta gösterimi doğru verilmiştir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

X : 1A, Y : 2A Z : 3A F : 7A –

I. Doğru II. Y2+ F 2 olmalıydı (Yanlış) III. Z3+ F

– 3

olmalıydı (Yanlış) (Cevap A)

6. X atomunun 8O ile oluşturabildiği tek bileşiğin Lewis elektron nokta gösterimi,

3.

I. İyonik bağ



II. Kovalent bağ



III. Metalik bağ



IV. Hidrojen bağı

X2+

2–

79

O



şeklindedir.



Buna göre X atomunun 7N ve 9F ile oluşturduğu bileşiklerin formülleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



Yukarıdakilerden hangileri güçlü etkileşimdir?



A) XN, XF2 B) X2N3, X2F



A) Yalnız I



C) X3N2, XF2





B) Yalnız II

D) III ve IV

C) I ve IV

E) I, II ve III

Atomlar ve iyonlar arası kurulan İyonik, kovalent ve metalik bağlar güçlü etkileşimlerdir. (Cevap E)

D) X3N, XF2

E) X3N2, X2F N : 5A metallerle –3 değerlik alır. X 9F : 7A –1 değerlik alır. X

2+

F

-1

2+

N

XF2

3-

X3N2



(Cevap C)

Test 03

1. D

7. 3n

Katyon

2n

Anyon



İyonik X katısının suda çözünmesiyle çözeltide oluşan iyonlarının sayısı zamanla şekildeki gibi değişmektedir.



Buna göre X aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A) Ca3P2

D) Ba3N2

4. C

5. A

6. C

7. B

8. B

9. C 10. D 11. C 12. C

adı karşısında yanlış verilmiştir?

Zaman

0



3. E

10. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin yaygın ve sistematik

İyon sayısı

B) Al2S3

2. E

C) Mg3(PO4)2 E) Al3(SO4)2

Katyon (A) : 3n tane, Anyon (B) : 2n tane ise X : A3B2 dir. Ca3P2, Mg3(PO4)2, Ba3N2 ve AI3(SO4)2 olur. AI2S3 olmaz.



(Cevap B)

Bileşik

Yaygın adı

Sistematik adı

A) Ca(OH)2

Sönmüş kireç

Kalsiyum hidroksit

B) NH4Cl

Nişadır

Amonyum klorür

C) NH4NO3

Suni gübre

Amonyum nitrat

D) Na2CO3

Kabartma tozu

Sodyum bikarbonat

E) KOH

Potas kostik

Potasyum hidroksit

Na2CO3 : Sodyum korbanattır. (Çamaşır sodası) NaHCO3 : Sodyum bikarbonat (Kabartma tozu)

atomu ile 16S atomunun oluşturdukları kararlı bileşik ile ilgili,



(Cevap D)

13Al



I. Bileşikteki katyon ve anyonlar aynı soygaz elektron düzenine sahiptir.



II. Al3+ ve S2– arasında elektrostatik çekim kuvveti vardır.



III. Oluşturdukları bileşiğin Lewis elektron nokta yapısı, 2–

Al3+

S

şeklindedir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve III

I. 13AI3+ 10e– ve

16S

2–



C) I ve II

E) I, II ve III

11. Aşağıdaki iyonlardan hangisinin adı karşısında yanlış verilmiştir?

İyon Çözüm Yayınları

8.



Adı

A)

ClO3–

Klorat iyonu

B)

S2–

Sülfür iyonu

C)

Nitrat iyonu

D)

NO2– Fe2+

E)

MnO4–

Permanganat iyonu

Demir (II) iyonu

NO 2- : Nitrit iyonu olmalıydı. Nitrat iyonu : NO 3- dir.

18e– farklı soygaz e– düzeni (Yanlış)





(Cevap C)

II. AI3+ ve S2– arasında iyonlar arası elektrostatik çekim var. (Doğru) III. AI2S3 bileşiğinin Lewis nokta gösterimi 2AI3+ S

2– 3

(Yanlış)



(Cevap B)

12. Tabloda bazı iyonlar ve bunların oluşturduğu I, II, III, IV, V bileşikleri verilmiştir. İyon

NO3–

NH4+

I

C2O42–

Sn2+

80



Aşağıdaki iyonik tuzlardan hangisinin suda çözünmesiyle suya verdiği katyon ve anyon yanlış belirtilmiştir? Tuz

Katyonu (suda)

K2SO4

K+

SO42–

B)

NaClO3

Na+

CIO 3

C)

NH4NO3

NH43+

NO4–

D)

CuBr2

Cu2+

Br–

E)

AlPO4

Al3+

PO43–

NH4NO3 NO - olmalıydı. 2

II

Bileşik

Sn (Cevap C)

V IV

Aşağıda formülleri verilen bu bileşiklerden hangisinin adı karşısında yanlış yazılmıştır?



Anyonu (suda)

A)

MnO42–

III

Na+

9. İyonik tuzlar suda çözündüğünde katyon ve anyonuna ayrılır.

ClO–

2+

Formülü

Adı

A)

I

NH4NO3

Amonyum nitrat

B)

II

NaNO3

Sodyum nitrat

C)

III

SnC2O4

Kalay okzalat

D)

IV

NaClO

Sodyum hipoklorit

E)

V

SnMnO4

Kalay (II) manganat

C2O4 : Kalay (II) okzalat olmalıydı.





(Cevap C)

1. 2A grubu elementi olan magnezyumun PO43– iyonuyla

4. Aşağıdaki çizelgede sulu çözeltisine verdikleri iyonlar ile birlikte gösterilen bileşiklerden hangilerinin formülleri hatalıdır?

yaptığı bileşikteki toplam atom sayısı kaçtır?



A) 7

B) 9

C) 11

04

BÖLÜM 03 Test

İyonik Bileşiklerin Oluşumu ve Adlandırılması - 2

D) 13

E) 15

Sulu çözeltisine verdiği iyonlar

2A metalleri yalnızca +2 değerlik alırlar. Mg 2+ PO3- ⇒ Mg (PO ) = 3Mg + 2P + 8O toplam 13 atomlu. 3 42 4

(Cevap D)

Bileşiğin formülü

I.

K+ , Cr2O42–

KCr2O4

II.

Hg2+ , OH–

Hg(OH)2

III.

Co3+ , PO43–

Co3PO4



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

2Cr2O4 = K2CrO4 (Hatalı)

I. K + II. Hg2+

_ OH = Hg(OH)2 (Doğru)

III. Co3+

PO4 = Co3(PO4)3 = CoPO4 (Hatalı)

_



(Cevap D)

2. Aşağıda formülü verilen bileşiklerin suda oluşan anyonlarının adı Bileşik

Anyonun adı

A)

K3P

Fosfür

B)

Mg3N2

Nitrür

C)

CaC2

Karbür

D)

FeO

Oksit

E)

NaH

Hidrojenür

Çözüm Yayınları

hangisinde hatalı yazılmıştır?

P3– : Fosfür, N3– : Nitrür, C– : Karbür, O2– : Oksit E) H– : Hidrür olmalıydı. (Yanlış)







5. Aşağıdaki bileşik adlarından hangisinin karşısındaki formülü yanlış verilmiştir?

Bileşik adı

(Cevap E)

Bileşiğin formülü

A)

Kalay (II) klorür

SnCl2

B)

Kurşun (II) oksit

PbO2

C)

Bakır (I) nitrat

CuNO3

D)

Alüminyum sülfür

Al2S3

E)

Kalsiyum karbonat

CaCO3

Kurşun (II) oksit, Pb2+

O

2_

⇒ Pb2O2 ⇒ PbO



(Cevap B)

81

3. (NH4)2SO4 bileşiği ile ilgili olarak,

I. Metal-kök bileşiğidir.



II. Yapısında 4 tür atom vardır.



III. Di amonyum sülfat diye adlandırılır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





I. NH 4+

B) Yalnız II

D) II ve III SO 42

C) I ve II

16S



A) X(OH)2

ile sadece XS ve X2S3 formüllü iyonik bileşikleri yapabilen X elementinin hidroksit ve fosfat kökleriyle oluşturduğu bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?



E) I, II ve III

+2 2 _

kökleri arası oluşur. (Yanlış)

X S

II. N, H, S ve O (Doğru) III. Amonyum sülfat diye adlandırılır. (Yanlış)

6.



(Cevap B)

B) X3PO4

D) X(OH)3

C) X3(PO4)2

E) XPO4

+3 2 _ 2+ 3+ ve X2 S 3 bileşiklerinde X ve X dür. _ _ 3+ +2

OH– ile X

OH ⇒ X(OH)2 , X

OH ⇒ X(OH)3

3+ 3_ 2+ 3_ PO 43- ile X PO4 ⇒ XPO4 PO4 ⇒ X 3(PO4)2 , X





(Cevap B)

Test 04

1. D

7. Aşağıdaki iyonlarla oluşturulan bileşiklerin hangisinin adı

A)

–



B)

CN–

Bakır siyanür

C)

Ag+, O2–

Gümüş oksit

D)

Ba2+, NO2

E)

Sn+2,

–

6. B

7. C

8. B

9. B 10. A 11. B 12. C

Sulu çözeltisine verdiği iyonlar

Bileşik

Baryum (II) nitrür

2– CrO4

5. B

Buna göre,

Stronsiyum (II) nitrat

Cu+,

4. D

bulundurabilir.

Bileşiğin adı

Sr2+, NO3

3. B

10. Bazı iyonik bileşikler yapısında birden fazla metal katyonu

doğru verilmiştir? İyonlar

2. E

Kalay (II) dikromat

I.

K4[Fe(CN)6]

K+, Fe2+, CN–

II.

K2SO4 . Al2(SO4)3 . 24H2O

K+, Al3+, SO42–

III.

KCl . MgCl2 . 6H2O

K+, Mg2+ , Cl–

Sr (NO3)2 : Stronsiyum nitrat CuCN : Bakır (I) siyanür



yukarıda formülü belirtilen bileşiklerden hangilerinin suya verdiği iyonlar yanlış verilmiştir?



A) Yalnız I





Ag2O : Gümüş oksit (Doğru) Ba(NO2)2 : Baryum nitrit SnCrO4 : Kalay (II) kromat







(Cevap C)

D) I ve III

I. K4[Fe(CN)6] suya K+ ve

verilmiştir?

Pb

2+

Adı

Na2O2

Sodyum peroksit

B)

PbO

Kurşun (II) peroksit

C)

CaO

Kalsiyum oksit

D)

Al2O3

Alüminyum oksit

E)

Hg2O

Civa (I) oksit

O2– : Kurşun (II) Oksit olmalıydı.





Çözüm Yayınları

Bileşik

(Cevap B)



C) I ve II

E) I, II ve III

Fe (CN) 64- iyonlarını verir.



(Cevap A)

11. Formülü bilinmeyen bir X bileşiğinin,

8. Aşağıdaki oksijenli bileşiklerden hangisinin adı yanlış

A)

B) Yalnız II



I. Suda iyonlaşarak çözünmesi



II. Ergitilmiş halinin elektrik akımını iletmesi



III. Oda koşullarında katı halde bulunması



özelliklerinden hangileri iyonik yapılı olduğunu tek başına kanıtlar?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Kovalent bağlı HCI gibi asitler suda iyonlaşarak çözünür. (Kanıtlamaz.) II. İyonik bileşiklerin eriğiyi (sıvısı) elektriği iletir. (Kanıtlar.) III. Metaller de oda koşullarında katı halde bulunurlar. (Kanıtlamaz.)

(Cevap B)

82 9. Aşağıda geleneksel adları verilen bileşiklerden hangisinin formülü ve sistematik adı hatalıdır? Geleneksel adı

Formülü

Sistematik adı

12.

I. Potasyum permanganat



II. Kalay (IV) kromat III. Amonyum okzalat

A)

Kireç suyu

Ca(OH)2

Kalsiyum hidroksit



B)

Yemek sodası

NaCl

Sodyum klorür



C)

Sud kostik

NaOH

Sodyum hidroksit

Yukarıdaki iyonik bileşiklerden hangileri en az iki farklı metal içerir?

D)

Çamaşır suyu

NaClO

Sodyum hipoklorit



A) Yalnız I

B) Yalnız II

E)

Güherçile

KNO3







Yemek sodası = NaHCO3 (Sodyum bikarbonat)

Potasyum nitrat



(Cevap B)

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. KMnO4 (K ve Mn metaldir.) II. Sn (CrO4)2 (Sn ve Cr metaldir.) III. (NH4)2 C2O4 (Ametaller içerir.)





(Cevap C)

1.

1X, 11Y, 12Z



I. XCl



II. YCl



III. ZCl2

5.

atomlarının 17Cl ile oluştuğu,



bileşiklerinden hangilerinin katısı iyonik kristal örgü yapısındadır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III







Suya verdiği iyonlar

X

Ca2+ , ClO3

Y

Fe3+ , OH–

Z

Cr2+ , MnO4

–

2–

Buna göre, X, Y ve Z’nin formülleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

X : 1H (ametal) , Y : 1A (metal), Z : 2A (metal) , CI : 7A (ametal)

Bileşik

Yukarıda X, Y ve Z bileşiklerinin saf suya verdiği iyonlar verilmiştir.

C) I ve II

E) II ve III

I. XCI kovalent , II. YCI iyonik , III. ZCI2 : İyonik

(Cevap E)

X

Y

Z

A)

CaClO3

Fe(OH)3

Cr2MnO4

B)

Ca(ClO3)2

Fe(OH)3

CrMnO4

2. KF ve H2O ile ilgili,

C)

Ca(ClO3)2

FeOH

CrMnO4



I. Farklı tür atom içerme

D)

CaClO3

Fe(OH)3

CrMnO4



II. Moleküler yapılı olma

E)

Ca(ClO3)2

Fe(OH)2

Cr2MnO4



III. Oda koşullarında katı halde bulunma özelliklerinden hangileri ortaktır? (1H, 8O, 9F, 19K)



A) Yalnız I

B) Yalnız II







Y : Fe

C) I ve II

Z : Cr

_

2+

CIO3

3+

_

X : Ca



D) I ve III

05

BÖLÜM 03 Test

İyonik Bileşiklerde Çözünme ve Bağ Sağlamlığı

2+

E) I, II ve III

OH

Ca(CIO3)2 Fe(OH)3

2_ MnO4

CrMnO4

(Cevap B)

I. Ortak II. Yalnızca H2O moleküler III. KF katı, H2O sıvı



(Cevap A)

3. Aşağıda formülleri belirtilen bileşiklerden hangisinin suda çözünme denklemi yanlış verilmiştir? +

–



A) KNO3(k) + su → K (suda) + NO 3(suda)



B) CaCO3(k) + su → Ca (suda) + C (suda) + 3O (suda)



2+

C) (NH4)2SO4(k) + su →

4+

+ 2NH 4(suda)

2+ Mg (suda)

+

2– SO (suda) 4

– 2Br (suda)



D) MgBr2(k) + su →



E) CH3COONa(k) + su → CH3COO (suda) + Na (suda)

–

CaCO3(k) → Ca2+ + CO32– şeklinde olmalıydı.

6. X, Y ve Z ile ilgili;



X: Suda iyonlaşarak çözünen katı bir bileşik



Y: Sulu çözeltisi elektriği ileten bir bileşik



Z: Suda moleküler çözünen katı bir bileşik



bilgileri veriliyor.



2–

+

Çözüm Yayınları

KF : İyonik yapılı H2O : Kovalent (Molekül yapılı)

+

(Cevap B)

Buna göre,



I. X: NaCl, NaOH, NH4NO3



II. Y: NaF, KOH, HBr



III. Z: C6H12O6, Ca(OH)2, Mg(NO3)2



X, Y ve Z için verilen örneklerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

III. Ca(OH)2 ve Mg(NO3)2 metal içeren iyonik bileşiklerdir. Suda iyonlaşarak çözünürler. (Yanlış)





(Cevap C)

4. İyonik bileşikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Anyon ve katyonlar arası elektrostatik çekim kuvveti ile oluşurlar.



B) Anyon ve katyonların belirli bir geometride düzenlenmesiyle iyon örgüsü kristaller oluştururlar.



C) Sıvıları ve sulu çözeltileri iyon hareketi ile elektrik akımını iletir.



D) Bağımsız hareket edebilen moleküllerden oluşurlar.



E) Kuvvet etkisiyle kristal örgülerinin yapısı bozulur ve kırılırlar.

İyonik bileşiklerde iyonlar arası güçlü iyanik bağlar vardır. Kovalent bağlı müleküler bileşikler moleküler yapıya sahiptir.







(Cevap D)

7. Aşağıda suda çözünme denklemleri verilen bileşiklerden hangisinin suya verdiği iyonlar yanlış gösterilmiştir?



su Na A) NaOH(k) → (suda) + OH (suda)



su 2Na B) Na2Cr2O7(k) → (suda) + 2Cr (suda) + 7O (suda)



su 3Ca C) Ca3(PO4)2(k) → (suda) + 2PO 4(suda)



su K D) KAl(SO4)2(k) → (suda) + Al (suda) + 2SO 4(suda)



su Fe E) FeCrO4(k) → (suda) + CrO 4(suda)

+

–

+

+6

2+

+

2+

2–

3–

+3

2–

2–

Na2Cr2O7 → 2Na+ + Cr2O72– şeklinde olmalıydı. (Cevap B)

83

Test 05

1. E

8.

2. A

3. B

11.

4. D

5. B

İyon

6. C

7. B

9. D 10. A 11. E 12. B

İyon yarıçapı (pm)

+

149

+

Y

138

Z2+

72

3+

53

X

= Na+ _ = Cl =O =H

8. D

T

A grubu metalleri olan X, Y, Z ve T’nin kararlı iyonlarının yarıçapları yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre bu iyonların 9F ile oluşturdukları bileşiklerle ilgili,



Yukarıdaki şekilde NaCl tuzunun H2O’da çözünmesi şematize edilmiştir.





Buna göre aşağıdaki bileşiklerin hangisinde H2O ile benzer bir etkileşim gözlenmez?



I. İyonik karakteri en yüksek olanı XF’dir.

A) Na2CO3



II. Erime noktası en yüksek olanı TF3’dür.



III. İyonik bağ sağlamlıkları arasındaki ilişki





B) MgBr2

D) C2H5OH

C) KNO3

E) Al2(SO4)3

İyon içeren Na+CI– ile polar H2O arasındaki etkileşim iyon-dipol’dür.

TF3 > ZF2 > YF > XF şeklindedir.

Na2CO3, MgBr2, KNO3 ve AI2(SO4)3 iyon içerirken, C2H5OH kovalent yapılı moleküler bir maddedir.

(Cevap D)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. En aktifi X ile oluşan XF en iyoniktir. (Doğru) 19K

metalinin 9F, 17Cl ve 35Br ile oluşturduğu iyonik bileşikler olan KF, KCl ve KBr ile ilgili,



I. Bileşiklerdeki anyonların çapları



II. Oluşan bileşiklerin iyonik karakterleri



III. Oluşan bileşiklerdeki iyonik bağ sağlamlığı

II. Çapı en küçük olan T ile oluşan TF3’ün iyonik bağ sağlamlığı (erime noktası) en fazladır. (Doğru)



yukarıdakilerden hangilerinde KF > KCl > KBr ilişkisi vardır?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

9.



III. Çap ile ters orantılıdır. (Doğru)

Y

(Cevap E)

12.

I. Çapları arasında Br– > CI – > F – ilişkisi vardır. II. Elektronegatiflik değerleri F > CI > Br (Yanıt) III. Çap küçüldükçe iyonik bağ sağlamlığı artar. (Yanıt)



T M

Z

(Cevap D)

X 10. 1A grubu elemetleri olan X, Y ve Z’nin atom numaraları arasında Y > Z > X ilişkisi vardır. X, Y ve Z’nin 17Cl ile oluşturdukları XCl, YCl ve ZCl bileşiklerinden birisi oda koşullarında gaz iken diğer ikisi katı haldedir.

84



Buna göre, XCl, YCl ve ZCl bileşikleri ile ilgili,



Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) YT2 bileşiğinin erime noktası YM2 bileşiğininkinden yüksektir.



I. Yalnızca XCl bağımsız moleküler yapıya sahiptir.





II. YCl’nin iyonik örgüsündeki iyonik bağ sağlamlığı ZCl’ninkinden fazladır.

B) YM2 bileşiğinin iyonik bağ sağlamlığı ZM3 bileşiğininkinden fazladır.



C) XT bileşiğinin iyonik karakteri YM2 ve ZM3 bileşiklerininkinden fazladır.



D) ZT3 bileşiğinin erime noktası YT2 bileşiğininkinden yüksektir.



E) X, Y ve Z aralarında bileşik oluşturmazken T ve M aralarında kovalent bileşik oluşturur.



III. Her üç bileşiğin sıvısı elektrik akımını iletir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. XCI : HCI’dir. Oda koşullarında gaz ve moleküler (Doğru) II. Çapları Z < Y’dir. İyonik bağ sağlamdığı ZCI > YCI’dir. (Yanlış) III. HCI (HCI)’nin sıvısı iletmez. (Yanlış)





(Cevap A)

Çaplar arasında Y > Z ilişkisi vardır. Çap ile iyonik bağ sağlamlığı (erime noktası) ters orantılıdır. Erime noktası YM2 < ZM3’tür.



(Cevap B)

BİRE BİR

4. 3A grubu elementi olan alüminyumun Cr2O72– iyonuyla

1. İyonik bağla ilgili,

yaptığı bileşikteki toplam atom sayısı kaçtır?



I. Yalnızca ametal atomları arasında oluşur.



II. Elektron alış-verişi ile oluşur.



III. Metal katyonları ile ametal anyonları arasında oluşur.





yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

AI

E) II ve III



(Cevap E)

7N, 9F

ve 11Na atomlarından oluşan N2, NF3 ve NaF maddeleri için sırasıyla verilen,

N

N

II. F N

F

Çözüm Yayınları

I.

F III. Na+ F

–



Lewis elektron nokta gösterimlerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

N : 5A , F : 7A , Na : 1A I. N

N olmalıydı. (Yanlış)

II. ve III. sü doğrudur.





C) 25

D) 23

2_

3+

Cr2O7 ⇒ AI2(Cr2O7)3 = 2AI + 6Cr + 21O, toplamda 29 atomludur.



(Cevap D)



– Suda iyonlaşarak çözünür.



– Katısı elektriği iletmezken, sıvısı elektriği iletir.



– Erime sıcaklığı yüksektir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X ile ilgili,



I. Metalik bir katıdır.



II. İyonik yapılı bir bileşiktir.



III. Yalnızca kovalent bağ içerir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

3. Aşağıdaki iyonlardan hangisinin adı karşısında yanlış verilmiştir?







D) I ve II

E) II ve III

İyonik bileşikler, suda iyonlaşarak çözünür, sıvıları ve sulu çözeltileri iletir. Erime noktaları çok yüksektir.







(Cevap B)

6. Aşağıda verilen iyonik bileşiklerden hangisinde, o bileşiği oluşturan iyonların yükleri yanlış verilmiştir? İyonik bileşikler

İyonlar

A)

Amonyum sülfat

B)

Demir(II) kromat

NH4+, 2+

SO42–

C)

Bakır(I) oksit

Cu+, O2–

D)

Potasyum bikarbonat

K+, HCO3

E)

Sodyum nitrür

Na+, N3–

–

Fe , CrO4 –



Adı

Bileşik

Adı

Florür iyonu

A)

Cr2S3

Krom(III) sülfür

B)

S2–

Sülfür iyonu

B)

Na2O

Sodyum peroksit

C)

P3–

Fosfat iyonu

C)

(NH4)2SO4

Diamonyum sülfat

D)

K+

Potasyum iyonu

D)

PbO2

Kurşun (II) oksit

E)

Fe2+

Demir (II) iyonu

E)

KMnO4

Potasyum manganat



(Cevap C)

85

adlandırılmıştır?

F–



(Cevap B)

7. Aşağıdakilerden hangisinde verilen bileşik doğru

A)

P3– : Fosfür iyonu’dur. Fosfat : PO 43- ’tür.

(Cevap B)

C) Yalnız III

Demir (II) kromatta Fe2+ ve CrO 42- iyonları bulunur.

İyon

E) 22

5. Saf bir X maddesi ile ilgili,

III. Metal katyonları (+) ile ametal anyonları (–) arasındaki etkileşimdir. (Doğru)



B) 29

C) I ve II

II. Metal e– verir, ametal e– alır. (Doğru)

A) 30

3A’daki AI bileşiklerinde AI3+ şeklindedir.

I. Metal - ametal arasında oluşur. (Yanlış)

2.

06

BÖLÜM 03 Test

Na 2+ O –2 : Sodyum oksit, (NH4)2SO4 : Amonyum sülfat,

Pb +4 O 2-2 : Kurşun (IV) oksit, KMnO4 : Potasyum permanganat

(Cevap A)

Test 06

1.E

8. Oksijen ile yalnız XO bileşiğini yapabilen X elementinin

Kromat

A)

XClO3

XCrO4

X3PO4

B)

X(ClO3)2

XCrO4

X3(PO4)2

C)

XCl3

XCr2O7

X3P2

D)

X(ClO3)2

X2CrO4

X3(PO4)2

E)

XClO3

X(CrO4)2

X3PO4

_

2+

2+

2_

6. B

7. A

Xn

ve 19K alkali metallerinin 9F ile oluşturduğu LiF, NaF ve KF bileşikleri ile ilgili,



I. İyonik karakteri en yüksek olanı KF’dir.



II. İyonik bağ kuvveti en fazla olanı LiF’tir.



III. Erime noktaları arasında LiF > NaF > KF ilişkisi vardır.



A) Yalnız I

B) Yalnız II







Zaman



İyonik bir A katısının suda çözünmesiyle oluşan Xn ve Ym iyonlarının sayısı zamanla yukarıdaki grafikteki gibi değişmektedir.



Buna göre A katısının çözünme denklemi aşağıdakilerden hangisi gibi olamaz?

(Cevap B)

3Li, 11Na

yargılarından hangileri doğrudur?

9. E 10. C 11. C 12. C

İyon sayısı

0

PO4 : X3(PO4)2



8. B

Ym

3_

CrO4 : XCrO4 , X 2+

D) I ve III

5. B



su 3X A) A(k) → (suda) + 2Y (suda)



su 1Y B) A(k) → (suda) + 2X (suda)



su 1X C) A(k) → (suda) + 2Y(suda)



su 2Y D) A(k) → (suda) + 3X (suda)



su 3X E) A(k)→ (suda) + Y (suda)

2+

3–

2+

–

2+

–

3+

2–

+

3–

Grafikte Xn iyon sayısı > Ym iyon sayısıdır. su

C seçeneğinde A(k)

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Çap ile iyonik karakter doğru orantılıdır. Çapları K > Na > Li ise KF’nin iyonik karakteri en fazladır. (Doğru)

1X2+ + 2Y– Y > X verilmiş.



(Cevap C)

Çözüm Yayınları

9.

CIO3 : X(CIO3)2, X

4. B

Fosfat

X +2 O2– bileşiğinde X2+ , klorat : CIO - , kromat : CrO 2- , fosfat : PO 3- tür. 3 4 4 X

3. C

11.

oluşturabileceği klorat, kromat ve fosfat bileşiklerini gösteren formüller hangileridir? Klorat

2. D

II. Çap ile ters orantılıdır. (Doğru) III. Çap ile ters orantılıdır. (Doğru)





(Cevap E)

12.

İyon Mg

10. Aşağıda bazı element atomlarının Pauling eşeli elektronegatiflikleri verilmiştir.

86



Element atomu

Elektronegatiflik

Na

0,9

Al

1,6

S

2,6

Cl

3,1



I. NaCl bileşiği AlCl3 bileşiğinden daha iyoniktir.



II. Kovalent karakteri en yüksek olan bileşik S ile Cl arasında oluşur.



III. Al2S3 bileşiği AlCl3 bileşiğinden daha iyoniktir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II











Ca2+

100

–

181

–

133

C) I ve II

E) I, II ve III



Yukarıda iyon yarıçapları verilen iyonlar arasında oluşan CaF2, MgF2 ve LiCI bileşikleri ile ilgili,



I. İyonik karakteri en yüksek olan CaF2’dir.



II. Mg2+ – F– bağının iyonik bağ kuvveti Li+ – Cl– bağının iyonik bağ kuvvetinden fazladır.



III. MgF2 iyonik bileşiğinin Lewis nokta gösterimi

Mg2+

İki atom arasındaki elektronegatiflik farkı arttıkça iyonik karakter artar, kovalent karakter

59

F



azalır.

72

Li+

Cl

Buna göre,

D) I ve III

İyon yarıçapı (pm)

2+

(Cevap C)

F

şeklindedir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. İyon çapı büyük olan metal katyonu ile küçük olan ametal anyonu arasındaki bileşikte iyonik karakter yüksektir. II. İyon çapı ile iyonik bağ kuvveti ters orantılıdır. Çapı küçük olan MgF2’dir. (Doğru) III. Mg2+

F

– 2

olmalıydı. (Yanlış)





(Cevap C)

1. Kovalent bağlar ile ilgili,

4. O2, CH4, MgF2, H2S bileşik ve moleküllerinin atomlar arası bağ türü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (1H, 6C, 8O, 9F, 12Mg, 16S)



I. Ametal atomları arasında elektronların ortaklaşa kullanılmaları sonucu oluşur.



II. Yalnızca farklı cins ametal atomları arasında oluşur.



III. Metal ile ametal atomları arasında elektron alışverişi ile oluşur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

07

BÖLÜM 03 Test

Kovalent Bağlı Bileşiklerin Oluşumu ve Adlandırılması - 1

Apolar kovalent

C) I ve II

E) I, II ve III

Polar kovalent

İyonik

A)

O2, CH4

H 2S

MgF2

B)

O2

CH4, H2S

MgF2

C)

O2, CH4, H2S

–

MgF2

D)

–

O2, CH4, H2S

MgF2

E)

O2

CH4, H2S, MgF2

–

Apolar kovalent : Aynı cins ametal atomları arasında

I. Ametal atomları arası, e– ortaklaşmasıyla oluşur. (Doğru)

Polar kovalent : Farklı cins ametal atomları arasında

II. Aynı cins ametaller arası apolar, farklı cins ametaller arası polar kovalent (Yanlış) III. Metal - ametal iyonik bileşik oluşturur. (Yanlış)



İyonik : Metal ile ametal atomları arasında

(Cevap A)





(Cevap B)

2. 1p H2

9p

9p

1p

5.

9p HF

F2



Yukarıda H2, F2 ve HF moleküllerinin katman elektron dizilimleri verilmiştir.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Moleküllerdeki H atomu dublete, F atomu oktete uymuştur.



B) Her üç molekülde de bir çift elektron ortak kullanılmıştır.



C) H2’de H–H ve F2’de F–F bağları apolar kovalent bağdır.



D) HF’de H–F bağı polar kovalent bağdır.



E) HF molekülünde H kısmi negatif, F kısmi pozitif yüklüdür.

Çözüm Yayınları

1p

O

O

C



Yukarıda Lewis elektron nokta gösterimi verilen CO2 molekülü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) C = O bağı polar kovalenttir.



B) Toplam 4 çift elektron ortaklaşa kullanılmıştır.



C) Bağ yapımına katılmayan elektron sayısı 8’dir.



D) Elektronegatifliği yüksek olan O kısmi negatif yüklenir.



E) C atomları oktetini tamamlamamıştır.

O

C

O ortaklaşmış e– ile hem C, hem de O değerlik katmanlarını 8’e (oktet)

tamamlamıştır.)





(Cevap E)

Bir bileşikte X elektronegatifliği fazla olan atom “–” yüklenir. HF’de elektronegatifliği fazla olan F “–” yüklüdür.



(Cevap E)

6.

3. Bazı elementler ancak moleküler yapılıyken doğada kararlı halde bulunabilirler.



Buna göre; 1H, 2He, 7N ve 8O element atomlarının atomik ve moleküler yapılı olarak sınıflandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Atomik

I.

H 2O

II.

NH3

III.



CF4

Lewis yapısı

H

O H

H

N

He

H, N, O

B)

He, O

H, N

C)

H, O

D) E)

H

H F F

C

87 F

F

Moleküler

A)



Yukarıda belirtilen moleküllerden hangilerinin Lewis elektron nokta yapısı doğru verilmiştir?

He, N



(1H, 6C, 7N, 8O, 9F)

He, N

H, O



A) Yalnız I

H, N, O

He





He : 8A (atomik), H : 1A, N : 7A ve O : 6A ametalleri ise moleküler (H2, N2, O2 gibi) bulunur.

Madde



(Cevap A)

I. ve II. doğrudur.

B) Yalnız II

D) I ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

F III. sü F C F şeklinde olmalıydı. F

(Cevap C)

07 Test 01

1. A

7.

Element

Elektronegatiflik

X

3,98

Y

3,44

Z

2,55

T

2,20

Yukarıda X, Y, Z ve T elementlerinin elektronegatiflik değerleri verilmiştir.



Buna göre, aşağıdaki moleküllerde kısmi negatif yüklenen atomlar hangi seçenekte doğru verilmiştir? ZY2

ZT4

A)

X

Y

T

B)

Y

Y

Z

C)

X

Z

Z

D)

X

Y

Z

E)

Y

Z

T

3. A

4. B

5. E

6. C

7. D

8. C

9. C 10. C 11. B 12. D

10. 1. molekül: Merkez atomda ortaklanmamış elektron yoktur.



YX2

2. E



2. molekül: Tüm elektronlar bağ yapımına katılmıştır.



3. molekül: Hem polar kovalent, hem de apolar kovalent bağ içerir.



Üç ayrı molekül ile ilgili yukarıdaki bilgiler verilmiştir. Buna göre, 1., 2. ve 3. moleküllere verilen aşağıdaki örneklerden hangisi doğrudur? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F) 1. molekül

2. molekül

3. molekül

A)

HF

H2

CH4

B)

CH4

CO2

H2O2

C)

CO2

CH4

C2H2

D)

H 2O

N2

C2H4

E)

HCN

BF3 C2H2 H I O = C = O(CO2), H – C – H (tüm e–lar bağa katılmış), I H H – C ≡ C – H (C2H2’de C ≡ C apolar kovalent, C – H polar kovalent)

(Cevap C)

Bir bileşikte elektronegatifliği yüksek olan atom kısmi negtatif (–) yüklüdür.

8. Aşağıdaki maddelerden hangisinin bağ türü yanlış verilmiştir?

Madde

Bağ türü

A)

– C ≡ C–

Apolar kovalent

B)

–O–H

Polar kovalent

C)

–C≡N

Apolar kovalent

D)

O=O

Apolar kovalent

E)

H–F

Polar kovalent

– C ≡ N’da C ile N iki farklı ametaldir. Polar kovalent bağ olmalıydı.

11.

(Cevap D)

Çözüm Yayınları

YX2’de X’in, ZY2’de Y’nin, ZT4’de Z’nin elektronegatifliği daha fazladır.

(Cevap C)



Element

Elektronegatiflik

H

2,20

C

2,55

O

3,44

F

3,98

Yukarıda elektronegatiflikleri verilen atomlar arasında kurulan C – H, C = O, O – H ve O – F bağlarının kovalent karakterlerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) C – H > C = O > O – H > O – F



B) C – H > O – F > C = O > O – H



C) O – F > C = O > O – H > C – H



D) O – F > C – H > C = O > O – H



E) C – H > C = O > O – F > O – H

İki atom arasındaki elektronegatiflik farklı azaldıkça bağın kovalent karakteri artar. (Cevap B)

88

12. 9. Aşağıdaki moleküllerden hangisindeki bağ türü veya sayısı yanlış verilmiştir? (1H, 6C, 7N, 8O, 17Cl) Molekül

Bağ türü



Sayısı

Na+

O O N

Yanda NaNO3 iyonik bileşiğinin Lewis elektron nokta yapısı verilmiştir.

O

Buna göre NaNO3 ile ilgili,



I. Bileşikteki tüm atomlar oktete uyar.



II. Yalnızca iyonik bağ içerir.

3



III. Birim formülünde 4 tane kovalent bağ vardır.

Polar kovalent

2



N2

Apolar kovalent

3

CCl4

Polar kovalent

4



A) Yalnız I

B) Yalnız II







A)

O2

Apolar kovalent

2

B)

NH3

Polar kovalent

C)

CO2

D) E)

CO2 : O = C = O 4 adet polar kovalent bağ





(Cevap C)

yargılarından hangileri doğrudur? D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Doğru, II. N ile O ametalleri arası kovalent (Yanlış), III. O – N = O, 4 tane kovalent bağ I O vardır. (Doğru)



(Cevap D)

1.

4. Bazı bileşiklerin adlandırılmasında sistematik adı hiç

1H, 7N

ve 8O atomlarından oluşan H2O, N2 ve NH3 molekülleri için sırasıyla verilen, I. H



O

kullanılmaz ya da geleneksel adı ile birlikte kullanılır.

H



Buna göre aşağıda formülleri verilen bileşiklerden hangisinin geleneksel adı yanlış verilmiştir?

II. N N III. H N

08

BÖLÜM 03 Test

Kovalent Bağlı Bileşiklerin Oluşumu ve Adlandırılması - 2

Bileşik formülü

H

Geleneksel adı

A)

H 2O

Su

B)

NH3

Amonyak

Lewis elektron nokta gösterimlerinden hangileri doğrudur?

C)

CH3COOH

Sirke ruhu / Asetik asit

D)

HCl

Kezzap / Nitrik asit



A) Yalnız I

B) Yalnız II

E)

H2SO4

Zaç yağı / Sülfürik asit







H

II. N

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

HCI : Tuz ruhu / Hidroklorik asit



(Cevap D)

N olmalıydı. (Yanlış)

III. H N H olmalıydı. (Yanlış)



(Cevap A)

H



I. Sistematik adı oksijen diflorürdür.



II. Lewis elektron nokta yapısı F



III. Oksijenin 2 çift elektronu bağ yapımına katılmamıştır.

O



yargılarından hangileri doğrudur? (8O, 9F)



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

şeklindedir.

F

C) I ve II

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

2. OF2 molekülü ile ilgili,

5. Aşağıdaki moleküllerin hangisinin 1 molekülünde en fazla kovalent bağ vardır? (1H, 6C, 7N, 8O, 15P, 17Cl)



A) N2



B) CO2

D) C2H4

E) C2H2

N2 : N ≡ N (3)

CO2 : O = C = O(4)

CI I PCI5 : CI – P – CI (5) �� CI CI

C2H4 :

C2H2 : H – C ≡ C – H (5)

I. OF2 oksijen diflorürdür. (Doğru)

C) PCl5

H H � � C = C (6) � � H H





(Cevap D)

II. Lewis nokta gösterimi doğrudur. (Doğru) III. F

O

F 2 çift (4e–) (Doğru)



(Cevap E)

3. Aşağıda adları verilen bileşiklerden hangisinin formülü yanlış yazılmıştır?

Bileşik adı

adlandırılmıştır? Bileşik

Formülü

Bileşik adı

A)

Azot monoksit

NO

A)

SO3

Kükürt trioksit

B)

Difosfor trioksit

P2O3

B)

CS2

Karbon disülfür

CaC2

Kalsiyum dikarbür

C)

Azot triklorür

NCl3

C)

D)

Diazot hegzaflorür

N2F5

D)

NH3

Amonyak

E)

Karbon tetraklorür

CCl4

E)

N 2S

Diazot monosülfür

Diazot hegzaflorür = N2F6



(Cevap D)

89

6. Aşağıda verilen bileşiklerden hangisi yanlış

CaC2 (Metal - ametal) : Kalsiyum karbür.

(Cevap C)

Test 08 7. H



1. A

H

H

C

C

H

H

O

H



I. Kapalı formülü C2H6O’dur.



II. Sistematik adı etanol’dür.



III. Yalnızca polar kovalent bağ içerir. yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







Y: Diklor heptaoksit



Z: Potasyum permanganat



Z:K

I. Kalsiyum fosfür



II. Fosfor pentaklorür



III. Alüminyum fosfit

Cl2O7

KMnO4

B)

Na2Cr2O7

Cl2O7

KMnO4

C)

NaCrO4

Cl2O7

K2MnO4

D)

Na2Cr2O7

Cl2O5

KMnO4

E)

Na2CrO4

Cl2O7

K2MnO4

2_



B) II > III > I

D) III > II > I

I. Ca 3+2 P 2a II. P b CI 5-1

b–5=0

b = +5

III. AI +3 P c O 3-2

+3 +c –6 = 0

c = +3

+6 + 2a = 0

Cr2O7 ⇒ Na2 Cr2O7 _

MnO4 ⇒ KMnO4



Element atomu

C) II > I > III

E) III > I > II

Çözüm Yayınları





9.

Bileşik



(Cevap B)

9F

I

II

15P

IV

17Cl



V

III

Bu elementlerin oluşturduğu kararlı bileşiklerin formülleri ve adları aşağıdakilerden hangisinde yanlış verilmiştir? Bileşik

Formülü

Adı

A)

I

CS2

Karbon disülfür

B)

II

CF4

Karbon tetraflorür

C)

III

Cl2S

Diklor monosülfür

D)

IV

PF3

Fosfor triflorür

E)

V

Cl2O

Diklor monoksit



(Cevap C)

Adlandırılması

I.

P2O3

Difosfor trioksit

II.

SF6

Kükürt hegzaflorür

12. Aşağıda formülü verilen bileşiklerden hangisinin

geleneksel ya da sistematik adı yanlış verilmiştir? Bileşik

Monosilisyum tetraklorür

III. SiCl4



(Cevap B)

16S

6C

a = –3



8O

III. bileşik, SCI2, kükürt diklorür olmalıydı.

90

Z

V bileşikleri verilmiştir.

Yukarıdaki bileşiklerde bulunan fosfor (P) atomlarının yükseltgenme basamaklarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I > II > III

+

Y

11. Tabloda bazı elementler ve bunların oluşturduğu I, II, III, IV ve

8.



9. C 10. B 11. C 12. D

Na2(CrO4)2

Y : CI2O7

(Cevap C)

8. B

A)

+



7. C

Yukarıdaki bileşiklerin formülleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

X : Na

II. C2H5OH etanol (etil alkol) (Doğru)

6. C



C) I ve II

I. C2H6O (Doğru)



5. D

X: Sodyum dikromat

E) I, II ve III

III. C – C bağı apolar kovalenttir. (Yanlış)

4. D

X



D) I ve III

3. D

10.



Yukarıda açık yapı formülü verilen molekül ile ilgili,

2. E

Bileşik adı

A)

CH3OH

Odun ruhu / Metanol



Yukarıda verilen bileşiklerden hangilerinin adlandırılması yanlış yapılmıştır?

B)

C2H4(OH)2

Glikol

C)

H 2S

Kükürtlü hidrojen



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D)

HCOOH

Asetik asit







E)

HNO3

Kezzap / Nitrik asit

D) I ve II

SiCI4 : Silisyum tekraklorür olmalıydı.

C) Yalnız III

E) II ve III



(Cevap C)

HCOOH : Formik asit (karınca asidi)





(Cevap D)

1.

δ

+

δ

F2



09

BÖLÜM 03 Test

Kovalent Bağlı Moleküllerde Polarlık

4. Aşağıda formülleri verilen bileşik moleküllerinden

_

hangisinin molekül içi bağları polar kovalent iken molekülü apolardır? (1H, 6C, 7N, 8O, 17Cl)

HF



A) HCl



Yukarıdaki şekillerde F2 ve HF molekülünde bulunan elektronların atomlar üzerindeki yoğunlukları ve bu elektron yoğunlaşmasından kaynaklanan kısmi pozitif (δ+) ve kısmi negatif (δ–) yüklenmeler belirtilmiştir.

B) CH4

D) H2O

C) NH3

E) CO H

CH4'te C – H bağları polar kovalent iken, Molekülü apolardır.



moleküldeki yük dağılımı simetriktir. C H HH (Cevap B)

Buna göre,



I. F2 molekülünde yük dağılımı simetriktir.



II. HF molekülünde elektron yoğunluğu F atomunda daha fazladır.



III. F2 apolar, HF polar bir moleküldür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







5. C) I ve II

δ–

2δ+ δ– Y=X=Y



Yukarıda XY2 molekülündeki kısmi yük dağılımları ve molekül içi bağları belirtilmiştir.

I. F2 gibi iki atomlu moleküller apolar olup simetrik yük dağılımına sahiptir. (Doğru)



Buna göre XY2 ile ilgili,

III. F2 apolar, HF polar moleküldür. (Doğru)



I. X in elektronegatifliği Y ninkinden fazladır.



II. X = Y bağı polar kovalenttir.



III. XY2 molekülü apolardır.

D) I ve III

E) I, II ve III

II. Elektronegatifliği fazla olan F bağ e– larını daha fazla çeker. (Doğru)



(Cevap E)

2. İki atomlu element molekülleri olan H2, N2 ve O2 ile ilgili,

I. Apolar kovalent bağ içerme



II. Apolar molekül olma



III. Kovalent bağ sayıları



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





I.

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Elektronegatifliği fazla olanı (Y) δ– yüklüdür. (Yanlış)

II. X = Y iki farklı ametal arası polar kovalent bağdır. (Doğru) III. Y = X = Y simetrik yük dağılımı vardır. Apolar. (Doğru)



özelliklerinden hangileri her üç molekül için ortaktır? (1H, 7N, 8O)



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Çözüm Yayınları





(Cevap D)

C) I ve II

E) I, II ve III

H

I. Aynı cins ametal atomları arasında apolar kovalent bağ vardır. (Ortak)

6. H

II. İki atomlu element molekülleri apolardır. (Ortak) III. H – H (1) , N ≡ N (3) , O = O (2) kovalent bağ sayıları farklıdır. (Ortak değil) (Cevap C)

C

N

H

C

H

H

C

C

H

H

Yukarıda HCN, CH4 ve C2H2 moleküllerinin açık yapı formülleri sırasıyla verilmiştir.



Buna göre,

91



I. Yalnızca polar kovalent bağ içerenler: HCN ve CH4



II. Hem polar kovalent hem de apolar kovalent bağ içerenler: C2H2

III. H Br



III. Apolar molekül yapısına sahip olanlar: CH4 ve C2H2



Yukarıdaki Lewis elektron nokta gösterimleri verilen moleküllerden hangileri apolardır?



özelliklerine göre yapılan sınıflandırmalardan hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II



A) Yalnız I

B) Yalnız II













3.

I. N ≡ N

O = C = O II.

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. 2 atomlu element molekülü (N2) apolardır. (Apolar) II. CO2 simetrik yük dağılımı vardır. (Apolar) III. H – Br; iki atomlu bileşik molekülleri polardır. (Polar)



(Cevap C)

D) I ve III

Polar kovalent bağ : Farklı cins ametaller arasında Apolar kovalent bağ : Aynı cins ametaller arasında Apolar molekül : Simetrik yük dağılımına sahip

C) I ve II

E) I, II ve III

(Cevap E)

Test 09

1. E

7. XY3 molekülü suda çözünebilmektedir.

Y

I.

7

1

II.

15

9

III.

5

1



yukarıda verilenlerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

3. C

4. B

5. D

6. E

7. C

8. D

9. E 10. E 11. A 12. D

10. Bir maddenin bir başka madde içindeki çözünürlüğü çözünen ve çözen madde arasındaki yapı benzerliği ile ilgilidir.

Buna göre X ve Y nin atom numaraları, X

2. C



Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde verilen maddenin karşısındaki çözücüde çözünmesi beklenmez? Madde

C) I ve II

Çözücü

O

A)

HF

B)

CH3OH

C)

KCI

D)

CH3–CH2–OH

E)

I2

H H

N

H

H O

H

E) I, II ve III

Polar yapılı moleküller polar olan H2O da çözünebilir.

H

H

CH3 – OH

X

I. X : 5A, Y : 1A (H) Y Y Y (Polar) X

II. X : 5A, Y : 7A (F) Y Y Y (Polar) Y III. X : 3A, Y : 1A (H) X (Apolar) Y Y

(Cevap C)

I2 apolar iken H



II. HCl



III. CH3Cl



IV. BF3

Çözüm Yayınları

I. H2S



Yukarıdaki bileşiklerden hangilerinin molekülleri polardır? (1H, 5B, 6C, 9F, 16S, 17Cl)



A) I ve III







D) I, II ve III

B) II ve III

C) II ve IV

E) II, III ve IV F

S B (Polar) II. H – CI (Polar) III. CH3 – CI (Polar) IV. (Apolar) F H H F (Cevap D) I.

9. XY2 molekülünde merkez atom iki çift ortaklaşmamış elektron



I. Polar bir çözücü olan suda çözünür.



II. Y’nin değerlik elektron sayısı 1’dir.



III. X’in atom numarası 16’dır.



yargılarından hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III Y

ya da





(Cevap E)



I. Z – X bağının polarlığı en fazladır.



II. T ile X arasında oluşan bileşiğin kaynama noktası diğerlerininkinden düşüktür.



III. Her üç bileşikte suda çözünür.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve II

Y

X

H olabilir. (II. ve III. doğru)

Y

C) I ve II

E) I, II ve III

şeklinde polar bir moleküldür. (I doğru). X : 6A, Y : 7A veya



(Cevap E)

C) Yalnız III

E) I ve III

I. Elektronegatiflik farkının en fazla olduğu Z ile X arasındaki bağ en polardır. (Kesin doğru). II. ve III. için net bilgi yoktur.





(Cevap A)

12. NH3, CH3OH ve C2H2 ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur? (1H, 6C, 7N, 8O) Molekül



X

polardır. H

Buna göre Z, Y ve T’nin X ile oluşturdukları bileşiklerle ilgili,

Buna göre XY2 molekülü ile ilgili,

Y

O

ilişki Z > Y > T > X şeklindedir.

taşımaktadır.



H

Polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde iyi çözünür.

11. X, Y, Z ve T ametal atomlarının elektronegatiflikleri arasındaki

8.

92

O H

Ortaklanmamış elektron sayısı

Bağ sayısı

Molekül polarlığı

I.

NH3

2

3

Polar

II.

CH3OH

0

4

Polar

III.

C2H2

0

5

Apolar



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III ve H – C ≡ C – H için verilen

N H H H bilgiler doğrudur.

C) I ve II

E) I, II ve III H H C O H (ortaklanmamış 4e–, 5 bağ, polar) H (Cevap D)

10

BÖLÜM 03 Test

Metalik Bağ 1. Metalik bağ ile ilgili,

4.



I. Metal atomlarını bir arada tutan kuvvettir.



II. Güçlü etkileşimdir.



III. Kimyasal bağdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

X C) I ve II

E) I, II ve III

I. Metal atomları arasındaki güçlü etkileşimdir. (Doğru) II. Güçlü etkileşimdir. (Doğru) III. Fiziksel bir bağıdır. (Yanlış)

T

Y Z





(Cevap C)

2.

Periyodik sistemde yerleri belirtilen X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili,



I. Metalik aktifliği en fazla olan X’tir.



II. Metalik bağ kuvvetleri arasında T > Z > Y > X ilişkisi vardır.



III. Erime noktası en yüksek olanı T’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Metalik aktiflik periyodik sistemde sola ve aşağı doğru gidildikçe artar. (Doğru) II. Metal çapı küçzüldükçe metalik bağ kuvveti artar. (Doğru)



III. Metalik bağ kuvveti arttıkça erime noktası yükselir. (Doğru)



Yukarıda kalsiyum (Ca) metalinin elektron denizi modeli verilmiştir.



Bu model ile ilgili,



Çözüm Yayınları



I. Metallerin son yörüngelerindeki elektronlar metal katyonlarının etrafını sarmıştır.



II. Metalik bağ, metal katyonları ile elektron denizi arasındaki elektriksel çekim kuvvetidir.



III. Elektron denizi içindeki metal katyonları hareketlidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Metallerin elektrik iletkenliği ve haddelenebilir (şekil verilebilir) olma özellikleri elektron bulutu modeli ile açıklanır. Verilen öncüllerin tamamı doğrudur.



(Cevap E)

(Cevap E)

5. Periyodik sistemde metalik bağ kuvvetinin değişimi ile ilgili,



I. Aynı grupta elektron bulunduran yörünge sayısı arttıkça, artar.



II. Aynı periyotta atom numarası arttıkça, artar.



III. Aynı periyotta değerlik elektron sayısı azaldıkça, azalır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Periyodik sistemde aynı periyotta sağa doğru, aynı grupta aşağıya doğru gidildikçe, metalik bağ kuvveti artar. I. Aşağı doğru azalır. II. Sağa doğru artar. III. Sola doğru azalır.



(Cevap D)

6. Toprak alkali grubunda bulunan X, Y ve Z metallerinin atom 3.

I. Bakır tel



II. Alüminyum folyo



III. Altın bilezik



IV. Yemek tuzu



çapları arasında X > Z > Y ilişkisi vardır.



Yukarıdaki maddelerden hangilerinin atomları arasında metalik bağ vardır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) II ve III

C) I, II ve III

E) I, II ve IV

Bakır, Alüminyum ve Altın metaldir. Yemek tuzu (NaCI) ise iyonik yapılı bir bileşiktir. (Cevap C)

93

Buna göre, X, Y ve Z ile ilgili,



I. Atom numarası en büyük olanı X’tir.



II. Erime noktası en düşük olanı Y’dir.



III. Metalik bağ kuvvetleri arasında Y > Z > X ilişkisi vardır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Aynı grupta aşağı doğru çap ve atom numarası artar. (Doğru) II. Çap ile metalik bağ kuvveti (erime noktası) ters orantılıdır. (Yanlış) III. Çap ile metalik bağ kuvveti (ters orantılıdır.) (Doğru)





(Cevap D)

Test 10

1.C

7. Metallerin elektrik iletkenliği ile ilgili,



II. Metalik örgüdeki elektron bulutuna uygulanan itme ile gerçekleşir.



III. Metallerin sıcaklığı arttıkça elektrik iletkenlikleri artar. yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







4. E

5. D

6. D

7. C

8. C

Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,



I. Atom numaraları arasındaki ilişki Y > Z > X’tir.



II. Erime noktası en yüksek olanı Y’dir.



III. Atom çapı en büyük olanı X’tir.



yargılarından hangileri yanlıştır?

E) I, II ve III



A) Yalnız I

B) Yalnız II

I. Metaller hareketli değerlik elektronları ile elektiği iletirler. (Doğru)







D) I ve III

C) I ve II

II. Elektron bulutundaki itme ile gerçekleşir. (Doğru) III. Metaller soğudukça elektrik iletkenlikleri artar. (Yanlış)

9. B 10. C 11. D 12. D

enerjileri arasında Y > Z > X ilişkisi vardır.

I. Katı ve sıvı halde elektron hareketi ile iletirler.



3. C

10. 3. periyot A grubu metalleri olan X, Y ve Z’nin 1. iyonlaşma





2. E





D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

3. periyot 1. IE'si sırası 2A > 3A > 1A'dır. X : 1A, Y : 2A, Z : 3A'dır.

(Cevap C)

I. Atom numaraları arasında Z(3A) > Y(2A) > X(1A) ilişkisi vardır. (Yanlış) II. Çapı en küçük olan Z(3A) metalinin erime noktası en yüksektir. (Yanlış) III. Atom çapı sola doğru artar. (Doğru)

11X, 12Y, 13Z



I. Atom çapları arasındaki ilişki T > X > Y > Z’dir.



II. Metalik bağ kuvveti en büyük olan Z’dir.

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

(Cevap C)

modeli ile açıklanamaz?

III. 9F ile oluşturdukları iyonik bileşiklerden erime noktası en yüksek olanı TF2’dir.



11. Aşağıdaki olaylardan hangisi metallerin elektron bulutu

ve 20T metalleri ile ilgili,

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Periyodik sistemde sola ve aşağı doğru çap artar.

Çözüm Yayınları

8.





A) Bakır tele gönderilen elektrik akımının bir uçtan diğer uca taşınması



B) Motorlu taşıtların iskeletlerine metalden şekil verilmesi



C) Sıcaklığı artırılan metalin elektrik iletkenliğinin azalması



D) Buzdolabına konulan bitmiş kalem pillerin bir süre daha çalışması



E) Gümüşten yapılmış süs eşyalarının ışıkta parlaması

Metallerin elektrik iletkenliği, şekillendirilebilmeleri ve parlaklıkları e– bulutu modeli ile açıklanır.

T (4.p.2A) > X(3.p 1A) > Y(3.p 2A) > Z(3.p 3A) (Doğru) II. Çap ile metalik bağ kuvveti ters orantılıdır. (Doğru) III. İyanik bağ kuvveti iyon çapları ile ters orantılıdır. İyon çapı en büyük olan T2+ dir. (Yanlış) (Cevap C)

D) Buzdolabına konan pilin bir müddet daha çalışması pil reaksiyonunun denge mekanizması ile ilgilidir. (Cevap D)

9. Metal atomları üzerine ışık geldiğinde parıldar. 94



Metallerin parlaklığı,

12. Metaller ile ilgili,



I. Metal katyonlarının hareketli oluşu



II. Uyarılmış elektronların temel enerji düzeyine dönerken soğrulan ışınları geri yayması



III. Metal yüzeyine gelen ışınların metalden elektron kopartması



yukarıdakilerden hangilerine doğrudan bağlıdır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



I. Yalnızca iyonik bağ yaparlar.



II. Atomları birbirine metalik bağ ile bağlıdır.



III. Oda koşullarında katıdırlar.



yukarıdaki yargılardan hangileri tüm metaller için geçerli değildir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

E) I, II ve III

II. Metal yüzeyine gelen ışınların uyardığı elektronların temel enerji düzeyine dönerken

I. Geçiş metallerinden bazıları kovalent bağ yapar. (Yanıt)

yaydıkları ışınlar parıldamayı doğrudan açıklar.

II. Metalik bağ metalleri birbirine bağlar.



(Cevap B)

III. Civa (Hg) sıvıdır. (Yanıt)



C) I ve II



(Cevap D)

BİRE BİR

11

BÖLÜM 03 Test

1. Kovalent bağlar ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden

4. CCl4 bileşiği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi



A) Ametal atomları arasında oluşur.



A) Bileşik apolardır.



B) Aynı cins ametal atomları arasında apolar kovalent bağ oluşur.



B) Bileşiğin sistematik adı karbon tetraklorürdür.



C) Ortaklaşa kullanılan elektron çifti sayısı 4’tür.



C) Farklı cins ametal atomları arasında polar kovalent bağ oluşur.



D) Bileşikteki klor atomlarında bağ yapımına katılmayan elektronlar vardır.



D) Elektron ortaklaşması ile kurulur.





E) Elektron alış-verişi ile kurulur.

E) Moleküldeki C atomları kısmi negatif (δ–) yük dağılımına sahiptir.

hangisi yanlıştır?

yanlıştır? (6C, 17Cl)

Bileşiği oluşturan atomlardan elektronegatifliği fazla olanı kısmi negatif (δ–) yüklenir.

Elektron ortaklaşması yoluyla aynı cins ametal atomları arasında kurulan apolar kovalent bağ, farklı cins ametal atomları arasında kurulan polar kovalent bağdır. E) Elektron alış-verişi ile iyonik bağ kurulur.





CI'nin elektronegatifliği daha fazladır. C kısmi pozitif, CI kısmi negatif yüklenir. (Cevap E)

(Cevap E)

2. Aynı cins ametal atomları arasında elektron ortaklaşması ile

kurulan bağlar apolar kovalent bağ, farklı cins ametal atomları arası kurulan bağlar polar kovalent bağdır.

5. Aşağıdakilerin hangisinde verilen bileşik yanlış

Buna göre, aşağıdaki maddelerden hangisinin bağ türü yanlış verilmiştir? Madde A)

Cl – Cl

adlandırılmıştır?

Çözüm Yayınları



Bağ türü Apolar kovalent

Bileşik adı

A)

P2O3

Difosfor trioksit

B)

N 2O

Diazot monoksit

C)

SF6

Kükürt hekzaflorür

B)

–C≡N

C)

H – Br

Apolar kovalent

D)

N ≡ N ı –C=O

Apolar kovalent

D)

MnO2

Mangan dioksit

Polar kovalent

E)

PCl5

Fosfor pentaklorür

E)

Polar kovalent

Bileşik

H – Br : Farklı cins ametal atomları arasında Polar kovalent bağ kurulur.



(Cevap C)

yapılarındaki bağ türleri, aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? (6X, 8Y, 11Z)

O 22- : Mangan (IV) oksit olmalıydı.

F

X





(Cevap D)

F

95

F



X element atomunun 9F ile oluşturduğu molekülün Lewis nokta sembolü yukarıda verilmiştir.



X’in 2. periyot elementi olduğu bilindiğine göre, X ile 8O arasında oluşan bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?

İyonik



A) XO

Polar kovalent



Y2

Z2Y

A) İyonik

Apolar kovalent

Polar kovalent

B) Polar kovalent

Apolar kovalent

İyonik

C) Polar kovalent

Apolar kovalent

Polar kovalent

D) İyonik

Apolar kovalent

E) Polar kovalent

İyonik

X : 4A (ametal), Y : 6A (ametal), Z : 1A (metal) XY2 : Polar kovalent, Y2 : Apolar kovalent, Z2Y : İyonik

+4

6.

3. X, Y ve Z elementlerinden oluşan XY2, Y2 ve Z2Y

XY2

Mn

B) X2O

D) X2O5

C) X2O3

E) XO3

X : 5A, bileşiklerinde –3 ... +5 aralığında değerlik alır. O ise –2 değerlik alır.



(Cevap B)

X X O 32- x – 6 = 0 ise x = +6 olamaz.





(Cevap E)

Test 11 7.

I. BH3



II. CO2



III. H2O



IV. O3

1. E

10. 1A

2. C

2A

3. B

4. E

5. D

6. E

7. A

8. B

9. E 10. A 11. C 12. D

Periyodik sistemden verilen kesitte yerleri belirtilen X, Y ve Z elementleri ile ilgili,

X Y Z



Yukarıdaki moleküllerden hangilerinin molekül içi bağları polar kovalent iken molekülü apolardır? (1H, 5B, 6C, 8O)





A) I ve II





D) I, II ve III

II. 9F ile oluşturdukları bileşiklerden aynı koşullardaki erime noktası en yüksek olanı YF2’dir.



B) I ve III



C) II ve III

E) I, III ve IV



H H

B

ve O = C = O de atomlar arası bağlar (B – H ve C = O) polar kovalent ve net yük H

dağılımı simetrik (apolar molekül) tir. H2O ve O3 polar moleküllerdir.

I. Metalik bağ kuvvetleri arasındaki ilişki Z > X > Y şeklindedir.



(Cevap A)

III. Erime noktası en yüksek olanı Y’dir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Metalik bağ kuvveti sağa ve yukarı doğru artar. Y > X > Z (Yanlış) II. İyon çapı en küçük olan Y+2 nin oluşturduğu YF2 iyonik bileşiğinin erime noktası en yüksektir. (Doğru) III. Metalik bağ kuvveti en yüksek olan Y'dir. (Doğru)

6C, 8O

ve 9F atomlarının oluşturduğu CO2, O2 ve OF2 molekülleri için sırasıyla verilen,



I.

O C

O

II. O O

F O III.

F



Lewis elektron nokta gösterimlerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







I. O

D) I ve III C

O (Yanlış) II. Doğru III. F O

C) I ve II

E) I, II ve III F (Yanlış)



(Cevap A)

11. Periyodik cetvelin 7A grubundaki X, Y ve Z elementleri için aşağıdaki bilgiler verilmiştir.

Çözüm Yayınları

8.





• İyonlaşma enerjisi en yüksek olanı Y’dir.



• Atom numarası en büyük olanı X’tir.



Buna göre bu elementlerin hidrojenle oluşturdukları moleküllerin polarlıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) HX > HY > HZ

B) HX > HZ > HY



C) HY > HZ > HX

D) HY > HX > HZ







E) HZ > HY > HX

Aynı grupta yukarıdan aşağıya sıraları Y, Z, X'tir. Elekronegatiflik yukarı doğru artar. (Cevap B)

Elektronegatiflikleri arasındaki fark arttıkça polarlık artar : HY > HZ > HX'tir.

(Cevap C)

12. İki atom arasındaki elektronegatiflik farkı (E.N)

96 9.

I. Isı ve elektrik akımı iletkenlikleri



II. Tel ve levha haline gelebilmeleri



III. Parlaklıkları Metaller ile ilgili yukarıda verilen özelliklerden hangileri elektron denizi modeli ile açıklanır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







C) I ve II

E) I, II ve III

Metallerin ısı ve elektrik iletkenliği, şekillendirilir olmaları ve parlaklıkları, e– denizi modeli ile açıklanır.





• EN > 1,7 ise iyonik bağ



• 0,3 < E.N < 1,7 ise polar kovalent bağ



• E.N < 0,3 ise apolar kovalent bağ oluşur.





D) I ve III



(Cevap E)

Buna göre elektronegatiflik değerleri yanlarında belirtilen,



I. H(2,20) – O(3,44)



II. Si(1,9) – Cl(3,16)



III. N(3,04) – P(2,19)



atomlar arası oluşan bağların kovalent karakterleri aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırılmıştır?



A) I > II > III





B) II > I > III

D) III > I > II

C) II > III > I

E) I > III > II

Bağı oluşturan atomlar arasındaki elektronegatiflik (EN) farkı azaldıkça kovalent karakter artar. I. EN = 3,44 – 2,20 = 1,24 II. EN = 3,16 – 1,9 = 1,26 III. EN = 3,04 – 2,19 = 0,85 Kovalent karakter : III > I > II



(Cevap D)

δ+ H

1.

1

F

δ–

δ– O 2 H 3H δ+ δ+

5.

Yukarıda HF ve H2O moleküllerinin birbiriyle etkileşimi ve bağları gösterilmiştir.



Buna göre 1, 2 ve 3 numaralı bağlar ile ilgili,



I. 1 ve 3 molekül içi bağlardır.



II. 2 moleküller arası bağdır.



III. 1 ve 3 güçlü, 2 zayıf etkileşimdir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

2 : Moleküller arası, zayıf etkileşim

E) I, II ve III

(Cevap E)

II. Polar kovalent bağ



III. London kuvvetleri



IV. İyonik bağ



A) Yalnız I







C) I ve III

E) II, III ve IV

Zayıf etkileşimler olan I. Dipol - dipol ve III. London oluşumu ve kopması fizikseldir. (Cevap C)

(1H, 6C, 7N, 8O, 16S, 17Cl)



A) HCl H

B) H2O

D) CH4

_

+

δ

Yukarıda şekil -1’deki He atomlarının atom altı tanecikleri arasındaki etkileşimler sonucu elektron bulutundaki değişiklik şekil -2’de verilmiştir.



Buna göre,



I. 1 ve 2 numaralı etkileşimler elektrostatik çekme ve itme kuvvetleridir.



II. He atom çekirdekleri hareket etmiştir.



III. Şekil -2’de 3 numaralı etkileşim London kuvvetidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

6. Molekül

C) I ve II

E) I, II ve III



H

C 2H 6

H

CH3OH

H yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Moleküldeki elektron yoğunluğu arttıkça London kuvvetlerinin sağlamlığı artar.



H

H



H

H C H

(Cevap D)

H

4. Moleküller arası zayıf etkileşimler ile ilgili aşağıdaki

(Cevap D)

H C

H

C) NH3

E) CH3OH

H C H simetrik yük dağılımına sahiptir. (Apolar)



Molekül geometrisi

CH4

3. Aşağıdaki moleküllerden hangisi apolardır?

δ

Şekil -2

arası London vardır. (Doğru)

Yukarıdaki etkileşimlerden hangilerinin oluşumu ya da kopması ile yeni bir madde ortaya çıkmaz?

D) II ve IV

+

δ

I. + ve – yükle arası itme ve çekme (Doğru) II. Çekirdek hareketsizdir. (Yanlış) III. Soygazlar



B) I ve II

_

Çözüm Yayınları



δ



C) I ve II

I. Dipol - dipol etkileşimleri



3

2. Helyum 1. Helyum atomu atomu Şekil -1

1 ve 3 : Molekül içi (atomlar arası) güçlü etkileşim

2.

2 1



12

BÖLÜM 03 Test

Zayıf Etkileşimler/ Van der Waals Etkileşimleri ve Hidrojen Bağı -1

C

H H

O

C H

H

Yukarıda molekül geometrileri verilen CH4, C2H6 ve CH3OH ile ilgili,



I. CH3OH polar, CH4 ve C2H6 apolar moleküllerdir.

B) Elektronegatifliği yüksek olan F, O, N atomlarının H ile bağlarını içeren moleküller arasında hidrojen bağı etkindir.



II. Aynı koşullardaki kaynama noktaları arasında



C) Yük dağılımı asimetrik olan moleküllerde kalıcı dipollük vardır.





D) Tuzların suda çözünmesi iyon-dipol etkileşimi ile açıklanır.



E) London kuvvetleri yalnızca apolar moleküller ve soygazlar arasında bulunur.

97

CH3OH > C2H6 > CH4 ilişkisi vardır. III. Saf sudaki çözünürlüğü en fazla olanı CH3OH’tır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

London kuvvetleri tüm moleküller arasında anlık polarlamadan kaynaklanan etkileşimdir.

I. CH3OH polar, CH4 ve C2H6 apolar (Doğru), II. CH3OH'ta moleküler arası H bağı kaynama

Yani polar moleküller arasında da London kuvveti vardır.

noktasını yükseltir. (Doğru) III. H bağı sudaki çözünürlüğü artırır. (Doğru)

(Cevap E)

(Cevap E)

Test 12 7.

I. NH3



II. CO2



III. HCl



IV. BCl3

1. E

11.

3. D

4. E

5. D

6. E

7. C

8. E

9. A 10. C 11. C 12. D

X Z

Yukarıdaki moleküllerden hangilerinde molekül içi bağlar polar kovalent iken moleküller arası etkileşim türü London kuvvetleridir? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 17Cl)



A) I ve II







D) I, II ve IV

B) II ve III

C) II ve IV

B molekül içi (C = O ve B – C) polar kovalent, yük dağılımları simetrik CI CI olduğu için molekülleri apolardır. Apolar moleküller arasında London etkilidir. (Cevap C) O = C = O ve

O 8.

I. CH3 – C – OH



II. CH3 – O – CH3



III. CH3 – OH



Yukarıdaki moleküllerden hangileri H2O ile hidrojen bağı kurabilir? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 17Cl)



A) Yalnız I

B) Yalnız II









A) ZX4 bileşiğinin molekülleri arasında London kuvveti etkilidir.



B) Aynı koşullarda T2 gazının yoğunlaşma noktası X2 nin yoğunlaşma noktasından yüksektir.



C) Aynı koşullardaki YX2, ZX4 ve T2X bileşiklerinden erime noktası en yüksek olanı T2X’dir.



D) ZT2 molekülleri arasındaki etkin kuvvet London’dur.



E) X, Y ile iyonik, T ile kovalent bağ oluşturur.

YX2 : İyonik ZX4 : Apolar molekül T2X : Polar

C) I ve II

C) İyonik olan YX2'nin erime noktası en yüksektir.

E) I, II ve III

Üçüde suyun (H2O) O'ni ya da H ile O – H (H bağı) kurabilir.



etkileşimlerden hangisi yanlıştır?

Zayıf etkileşim

A)

H2 – CO2

Dipol - dipol

B)

N2 – N2

London kuvvetleri

C)

NaCl – H2O

D)

H2O – O2

E)

NH3 – H2O

İyon - dipol Dipol İndüklenmiş dipol Hidrojen bağı





A) H2 (apolar) – CO2 (apolar) Apolar moleküller arasındaki etkileşim London olmalıydı.

12.

H

C

(Cevap A)

10. XY, ZY ve Z2T bileşikleri ile ilgili;

98

(Cevap C)

(Cevap E)

9. Aşağıda verilen madde çiftleri arasındaki zayıf Madde çifti

Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementlerin birbirleriyle oluşturdukları bileşik ve moleküllerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Çözüm Yayınları

D) I ve III



E) II, III ve IV

CI



T

Y





2. C

O S Cl Se Br Te I

– XY bileşiği ZY içerisinde çözünürken iyon-dipol etkileşimi oluşur.



– ZY ve Z2T molekülleri arasında hidrojen bağı kurulur. bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y, Z ve T atomları aşağıdakilerden hangisi olabilir?



Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementlerin oluşturduğu bazı bileşiklerin aynı koşullardaki kaynama sıcaklıklarının karşılaştırılması,



I. C4H10 > C3H8 > C2H6 > CH4



II. H2Te > H2Se > H2S > H2O



III. HI > HBr > HCl

X

Y

Z

T

A)

Na

Cl

H

S

B)

K

F

O

H

C)

Li

F

H

O



hangilerinde doğru verilmiştir?

D)

Na

Cl

H

O



A) Yalnız I

B) Yalnız II

E)

K

F

O

S







XY (Li +F –) iyonik, ZY (HF) polar ve H bağı, Z2T (H2O) polar ve H bağı



(Cevap C)

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Hidrokarbonlarda birim kütlesi fazla olanın kaynama noktası yüksektir. (Doğru) II. H bağı olan H2O'nun K.N. daha yüksektir. (Yanlış) III. Molekül büyüdükçe London kuvveti artar. (Doğru)

(Cevap D)

1.

Y

X

4. Üç atomlu X molekülü ile ilgili;

Y

Y



Yukarıda Lewis nokta gösterimi verilen XY3 molekülü ile ilgili,



– HF ile etkileşiminde etkin kuvvet dipol-dipol’dür.



– Molekülünde en az iki farklı cins atom bulunur.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, X molekülü,



I. X, 5A grubu elementidir.



I. H2S



II. Molekül içi bağları polar kovalenttir.



II. H2O



III. Molekülleri arasında dipol-dipol etkileşimi vardır.



III. HCN



IV. O3



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II









yukarıdakilerden hangisi olabilir?



A) Yalnız I

I. X : 5A, Y : 7A (Doğru)





II. X – Y, ametal – ametal, polar kovalent (Doğru)

HF polar'dır. O halde X'te polar olmalı.

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

III. Merkez atom X'te bağa katılmayan bir çift e– molekülü polar yapar. (Doğru) (Cevap E)

I.

H

S

B) I ve III



D) I, II ve III

H

hangisinde yanlış verilmiştir? Madde çifti

Etkileşim türü

A)

I2 - I2

London kuvvetleri

B)

He - O2

London kuvvetleri

C)

BH3 - CH4

Dipol - dipol

D)

CCl4 - Br–

İyon - İndüklenmiş dipol

E)

MgCl2 - H2O

İyon - dipol

Çözüm Yayınları

2. Aşağıdaki madde çiftlerinin arasındaki etkileşim türü

5.

ve III. H – C ≡ N polar moleküllerdir. (Yanıt)

Madde

C6H6

H 2O

II

CH4



(Cevap B)

Zayıf etkileşimler I. Dipol-dipol II. London

NaCl

I

HCOOH

III

III. Hidrojen bağı

PCl3

IV

IV. İyon-dipol



Yukarıdaki tabloda I, II, III ve IV ile zayıf etkileşimler belirtilmiştir.



Buna göre hangi iki zayıf etkileşim türü birbirleriyle yer değişitirilirse tablodaki hata düzelir?



A) I ve II







D) I ve IV

H

C B ve simetrik yük dağılımına sahip apolar moleküllerdir. Apolar moleküller H H H H H arası etkileşim türü London'dur. (Cevap C)

C) II ve IV

E) II, III ve IV

II. H2O, HF ile H bağı kurar. IV. O3 tek cins atom içerir.

H

13

BÖLÜM 03 Test

Van der Waals Etkileşimleri ve Hidrojen Bağı -2

Na+ CI– (iyonik) – H

B) II ve III

C) III ve IV

E) I ve III

2O (polar) : İyon - dipol (IV)

PCI3 (polar) – H2O (polar) : Dipol - dipol (I)



(Cevap D)

99

3. Aşağıdaki madde çiftlerinden hangilerinin arasındaki etkileşim türü zayıf etkileşim değildir?



A) CCl4 – H2O

B) C6H6 – CH4



C) KCl – H2O

D) F2 – F2







E) Cu – Zn

Cu ve Zn metalleri arasında güçlü etkileşim olan metalik bağ vardır.

(Cevap E)

6.

I. MgO



II. O2



III. H2O



Yukarıda verilen maddelerin aynı koşullardaki kaynama noktaları aşağıdakilerden hangisinde doğru karşılaştırılmıştır? (1H, 8O, 12Mg)



A) I > III > II





B) I > II > III

D) II > III > I

C) III > I > II

E) III > II > I

I. MgO (iyonik) II. O2 (Apolar) : London, III. H2O (polar) : H bağı Bağ kuvvetleri : iyonik > H bağı > London

(Cevap A)

Test 13

1. E

2. C

3. E

4. B

5. D

6. A

7. D

8. D

9. C 10. C 11. E 12. D

7. X molekülü ile ilgili;

10. NH3, PH3 ve CH4 molekülleri ile ilgili,



– Ortaklaşmamış elektron çifti sayısı 10’dur.



I. Aynı koşullardaki kaynama noktaları



– Molekülleri arasındaki etkin kuvvet dipol-dipol’dür.



II. H2O’daki çözünürlükleri III. CCl4’teki çözünürlükleri



bilgileri veriliyor.





Buna göre X molekülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?





A)

özelliklerinden hangilerinin karşılaştırılması NH3 > PH3 > CH4 şeklinde olur? (1H, 6C, 7N, 15P)



A) Yalnız I

B) Yalnız II







H H

C H

B)

H



P CI

CI

CI

C)

F F

B

H

F

N H

H

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

NH3 : H bağı PH3 : dipol - dipol CH4 : London

D)

Cl

P

Cl

E)

Cl

H

I. Etkileşim kuvveti : H bağı > dipol - dipol > London (Doğru)

S

II. H bağı bulunanlar ve polar olanlar polar olan H2O'da iyi çözünür.

H

III. CCI4 apolar bir çözücüdür. En iyi CH4 (apolar) çözünür. (Yanlış)



P'de 2e–, 3CI'de 3.6 = 18e– toplam 20e– (10 çift) bağa katılmamıştır. P'de

bağa katılmayan e– çifti molekülü polar yapar. (Dipol-dipol)



(Cevap D)

11. Aşağıdaki olaylardan hangisi moleküller arası etkileşimler

8. X, Y ve Z halojenleri ile ilgili;

ile açıklanamaz?

– X2 oda koşullarında sıvı diğerleri gazdır.



A) Kolonya kokusunun odanın her yerine yayılması



– Yalnızca Z’nin hidrojenli bileşiğinin molekülleri arasında hidrojen bağı vardır.



B) İyot katısının süblimleşmesi



C) Sofra tuzunun suda çözünmesi



D) Brom oda sıcaklığında sıvı iken klorun gaz olması



E) Metallerin asitte çözünmesi



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z’nin periyodik sistemdeki konumları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A)

B) X Z

Y

X

Z

C) Z Y

Y



D) Z

E)

Y

X

X

Y

X

Z : F (Gaz) Y : CI (Gaz) X : Br (Sıvı)

Metallerin asitte çözünmesi kimyasal bir dönüşümdür. Tepkime ile tuz ve H2 gazı oluşur. (Cevap E)

Z



(Cevap D)

12. Oksijen gazı (O2) apolar bir molekül olmasına rağmen polar

9. Apolar moleküllerde ve soygazlarda anlık dipoller

molekül olan suda (H2O) çözünebilir.

oluşabilirken, polar moleküllerde kalıcı dipoller oluşur.



Çözüm Yayınları





(Cevap C)

Buna göre,



Bu durumu en iyi açıklayan ifade aşağıdakilerden hangisidir?



A) Aynı cins atom içermeleri moleküllerin etkileşimini artırır.



I. Helyum tüplerinde çok sayıda He atomunun basınç altında sıvı fazda bulunması



II. Oksijen tüplerinde sıvı N2 ve sıvı O2’nin çözelti olarak bulunması



B) Her iki molekülünde kovalent bağ içermesi çözünmeyi sağlar.



III. Laboratuvarda su (H2O(s)) içerisine dökülen sülfürik asitin (H2SO4) suda dağılması



C) H2O molekülleri O2 moleküllerinin çekirdek çekim kuvveti etkisiyle simetrik yük dağılımı kazanır.



D) Moleküllerin birbiriyle çarpışması ve atom altı taneciklerin itme ve çekme kuvveti etkisiyle O2 molekülleri geçici polarlık kazanır.



E) O2 gazı H2O molekülleri ile kimyasal etkileşime geçerek asimetrik yük dağılımına sahip olur.

100



yukarıdaki olaylardan hangilerinde yalnızca anlık dipollenme etkilidir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Apolar moleküller ve soygazlarda yalnızca anlık dipollenmeden kaynaklı London etkilidir. I. He soygaz (Yanıt) II. N2 ve O2 opalar molekül (Yanıt) III. H2O ve H2SO4 polar moleküller (Yanıt değil)







(Cevap C)

Apolar müleküllerin polar moleküllerde çözünebilmesinin nedeni aralarındaki fiziksel etkileşimlerle anlık dipol (geçicçi polarlık) kazanabilmelidir. (Cevap D)

1. Aşağıdakilerden hangisi maddenin fiziksel özelliklerinden birisi değildir?



A) Çözünme





B) Süblimleşme

D) Genleşme

C) Özkütle

E) Yanma

Yanma ile yeni türler ve maddeler oluşur. (Kimyasal)

(Cevap E)

+

I. NaCl(k) + H2O(s) → Na (suda) + Cl (suda)



II. H2O(k) → H2O(s)



III. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)



IV. Na(g) + ısı → Na (g) + e

+

Kimyasal

A)

II ve IV

I ve III

B)

I, II ve IV

III

C)

I ve II

III ve IV

III. Asallık

D)

II ve III

I ve IV

IV. Esneklik

E)

II

I, III ve IV



II. Yanıcılık



–

Yukarıdaki değişimlerin fiziksel ve kimyasal olarak gruplandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Fiziksel

I. Asitlik - Bazlık

Yukarıdaki özelliklerden hangileri maddenin kimyasal özelliklerindendir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) I, II ve III



–

5.



2.

14

BÖLÜM 03 Test

Fiziksel ve Kimyasal Değişimler - 1

I. Çözünme ve II. Erime olayları fiziksel III. Sentez ve IV. Elektron koparılması olayları kimyasal

(Cevap C)

C) I ve III

E) II, III ve IV

Asitlik - Bazlık, Yanıcılık ve Asallık maddenin tepkimesini belirleyen kimyasal özeliklerdendir.

(Cevap D)

3. Antik dönemden günümüze kadar insanoğlunun günlük hayatında yer alan,



I. Sütten yoğurt



II. Üzümden sirke



III. Buğdaydan un



IV. Gül yaprağından gül yağı



elde etme işlemlerinden hangileri kimyasaldır?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) I, II ve III

I. Mayalanma II. Fermentasyon kimyasaldır.



6. Bakır (Cu) metali için,

I. Nemli ortamda oksitlenmesi



II. Elektron hareketi ile elektriği iletmesi



III. Derişik nitrik asit (HNO3) çözeltisinde çözünmesi



olaylarından hangileri fiziksel değişmedir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Oksitlenme kimyasal bir reaksiyondur (Kimyasal)

C) I ve III

E) II, III ve IV

Çözüm Yayınları

Esneklik fizikseldir.

II. Metallerin elektriği iletmesi (Fiziksel) III. Metallerin asitlerle etkileşimi (Kimyasal)



(Cevap B)

(Cevap B)

101 4. Aşağıdaki olaylardan hangisi hem fiziksel hem de ısı

7. Aşağıdakilerden hangisi çinko (Zn) metalinin kimyasal



A) Demir metalinin nemli havada paslanması



A) Oda koşullarındaki yoğunluğu 7,14 g/cm3’tür.



B) Kırağı oluşumu



B) Oda koşullarındaki erime noktası 419 °C’dir.



C) Pilden elektrik üretilmesi



C) Elektrik akımını elektron hareketi ile iletir.



D) Atomdan elektron koparılması



D) Oda koşullarında katı halde bulunur.



E) Naftalinin süblimleşmesi



E) Asitlerle tepkimesi sonucu H2 gazı açığa çıkar.

alandır?

Süblimleşme katı → gaz dönüşümüdür. Isı alan (endotermik) bir fiziksel olaydır. (Cevap E)

özelliğidir?

E) Zn + Asit → Tuz + H2(g) yeni maddeler oluşur. (Kimyasal)

(Cevap E)

Test 14 8. X

1. E

Kimyasal

Y

Fiziksel

Yukarıda X, Y ve Z arasındaki değişimlerin türü verilmiştir.



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Y

4. E

5. C

6. B

7. E

8. D

9. C 10. C 11. B 12. C

iletmektedir. X ve Y’nin su ile etkileşimi sonucu oluşan maddelerin elektrik iletkenlikleri hakkındaki bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Z

A)

Yoğurt

Ayran

Tereyağı

B)

Buz

Su

H2 ve O2

C)

Ham petrol

Benzin

CO2 ve H2O

D)

Kömür

CO2

Kuru buz

E)

CaCO3

CaO

Ca(OH)2

Kömür (C)

3. B

11. X(k) ve Y(k) saf maddelerinden yalnızca X(k) elektriği

Z



X

2. D



Oluşan maddenin elektrik iletkenliği

X

Kimyasal

İyon hareketi ile

Y

Fiziksel

İyon hareketi ile

Buna göre, X ve Y hangi seçenekte doğru verilmiştir? X

O2

CO2(g) → Kuru buz (CO2(k)) (Yanma) (Desüblimleşme)

Su ile etkileşim

(Cevap D)

Y

A)

Fe

NaCl

B)

K

KBr

C)

Na

K

D)

C6H12O6

NaOH

E)

Zn

C2H5OH

K + H2O → KOH + 1/2H2 (İyonik KOH elektriği iyon hareketi ile iletir.) KBr + H2O → K+(suda) + Br–(suda) (Y)

9. Metallere ve ametallere ait aşağıdaki özelliklerin

Fe ve Zn metalleri su ile etkileşime geçmezler.

(Cevap B)

sınıflandırılmasında hangi seçenekte hata yapılmıştır? Fiziksel-kimyasal

A)

Metaller tel ve levha haline getirilebilir.

Fiziksel

B)

Ametaller kırılgandırlar.

Fiziksel

C)

Metallerin elektrik iletkenliği elektron hareketiyle gerçekleşir.

Kimyasal

D)

Ametaller, metallerle bileşik oluştururken elektron alırlar.

Kimyasal

E)

Ametallerin çoğunluğunun erime noktası düşüktür.

Fiziksel

Metallerin e– hareketi ile elektiği iletmeleri – Fiziksel bir olaydır.

Çözüm Yayınları

Özellik

12. (Cevap C)

102

Saf su

Tuzlu su

I

II

Tuz ruhu III

Yukarıdaki kaplarda bulunan saf su, tuzlu su ve tuz ruhu sıvılarına;



– Sodyum (Na)

hangisi gazın fiziksel özelliği ile ilgilidir?



– Çinko (Zn)



A) H2 gazı birim kütlesi en yüksek enerji veren yakıttır.



– Sodyum hidroksit



B) O2 gazı alevin parlaklığını artırır.





C) Özkütlesi havadan küçük olan He gazı uçan balonların doldurulmasında kullanılır.

maddelerinin hepsi her sıvıya ayrı zaman dilimlerinde ekleniyor.





D) CO2 gazı yanıcı olmadığı ve havadan ağır olduğu için yangın söndürmede kullanılır.

Buna göre hangi sıvıların her üç madde ile etkileşimi kimyasaldır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II



E) H2 gazının O2 gazı ile yakılması sonucu H2O oluşur.







10. He, H2, O2 ve CO2 gazları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden

Yanma, yanmama kimyasal özellik iken özkütle fiziksel özelliktir.

(Cevap C)

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

I. Saf su yalnızca Na ile kimyasal tepkime verir. II. Tuzlu su hiç biriyle reaksiyona girmez. III. Tuz ruhu (HCI) her üçüyle de tepkime verir. (Yanıt)

(Cevap C)

15

BÖLÜM 03 Test

Fiziksel ve Kimyasal Değişimler - 2 1. Saf suyun aşağıdaki özelliklerinden hangisi kimyasal

4. Aşağıdakilerden hangisi maddenin kimyasal özelliklerinden





A) Yanıcılık



C) Asidik özellik

özelliğidir?

değildir?

A) Oda koşullarında sıvı halde olması g/cm3

olması



B) Yakıcılık



B) +4 °C’deki özkütlesinin 1



C) Deniz seviyesindeki kaynama sıcaklığının 100 °C olması





D) İçerisine atılan sofra tuzunu çözmesi



E) Elektroliz edildiğinde H2 ve O2 gazlarına ayrışması

Yanıcılık, Yakıcılık, Asitlik ve Asallık kimyasal özellikler iken Çözünürlük moleküller arası etkileşimlerle ilgili fiziksel bir özelliktir. (Cevap E)



D) Asallık

E) Çözünürlük

1 Saf suyun elektrolizi H2O → H2 + 2 O2 ile yeni maddeler olan H2 ve O2 elde edilir. (Cevap E)

5.

O2(g)

Na(k)

Soğuk hava

H2(g) → H2O(g)

H2(g)

2 2.

I. Açık havada bırakılan demir metalinin paslanması



II. Kışın yolların buzlanması



III. Termometredeki cıva sıvısının yükselmesi



IV. Asitli yiyeceklerin midemizi ekşitmesi



A) Yalnız I





D) III ve IV

C) I ve IV

E) II, III ve IV

I. Yanma kimyasal olayı gerçekleşir. (Kimyasal) IV. Asit - Baz etkileşimi gerçekleşir. (Kimyasal)



(Cevap C)

Çözüm Yayınları

Yukarıdaki olaylardan hangileri kimyasal değişimdir?

H2O(s)

1



B) I ve II

H2 O

3



Yukarıdaki deney düzeneğinde 1, 2 ve 3 numaralı olaylar ile ilgili,



I. 1. ve 2. olaylar kimyasaldır.



II. 3. olayda maddenin molekül yapısı değişmez.



III. 2. olay ekzotermik (ısı veren) tir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

1 1 I. 1. si Na + H2O → NaOH + 2 H2 (Kimyasal) 2. si H2 + 2 O2 → H2O (Kimyasal) (Doğru) II. H2O(g) → H2O(s) fiziksel, molekül yapısı değişmez. (Doğru) III. Yanma ekzotermiktir. (Doğru)



(Cevap E)

6. Aşağıdakilerin hangisinde verilen maddeden karşısındaki

3.

I. H2O’da H2O molekülleri arası



II. HCl’de H ile Cl atomları arası



III. Tuzlu suda Na+ iyonu ile H2O molekülleri arası

ürün elde edilirken kimyasal değişme olmaz? Madde

Ürün

A)

Üzüm

Sirke



Yukarıda belirtilen bağlardan hangilerinin kopması maddenin kimyasal özelliğini değiştirir?

B)

Süt

Yoğurt

C)

Hamur

Ekmek



A) Yalnız II

B) Yalnız III

D)

Hava

Oksijen







E)

Su

Hidrojen

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Moleküller arası (Fiziksel) II. Atomlar arası (Kimyasal) III. İyon - dipol çözünme olayı (Fiziksel)



(Cevap A)

Hava bir gaz karışımıdır. Havadan oksijen eldesi ayrımsal damıtmayla gerçekleşir. (Fizikseldir) (Cevap D)

103

Test 15

1. E

2. C

3. A

4. E

5. E

7. Çinko (Zn) metaline yapılan bazı işlemler aşağıda verilmiştir.

10. X + 2Y → Z



I. Elektrik akımı geçiriliyor.





II. Beyaz ışık tutularak parlatılıyor.



I. Z’nin formülü XY2’dir.



III. Asit çözeltisine atılıyor.



II. Z bir bileşiktir.



III. X ve Y birer elementtir.



Buna göre, bu işlemlerden hangileri çinko metalinin kimyasal özelliğini değiştirmez?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Metallerin elektrik iletkenlikleri ve II. Parıldamaları fiziksel özellikleridir. III. Metaller asit çözeltisiyle tepkimeye girerek gaz açığa çıkarırlar. (Kimyasal)



6. D

7. C

8. C

9. E 10. B 11. B

Yukarıda denklemi verilen kimyasal olay ile ilgili,



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. X ve Y'nin bileşik olup olmadıkları belli değil (Kesin değil)

(Cevap C)

II. En az iki farklı tür kimyasal olarak birleşti. (Kesin) III. Element ya da bileşik olabilirler. (Kesin değil)



(Cevap B)



1. CO2(k) → CO2(g)



2. CO2(g) + H2O(s) → H2CO3(suda)



Çözüm Yayınları

8. Kapalı iki ayrı kapta gerçekleştirilen,

olayları ile ilgili,



I. Atom sayısı ve türü değişmez.



II. Toplam kütle korunur.



III. Kimyasal özellik değişmez.



yargılarından hangileri 1. ve 2. olayların her ikisi içinde doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

11.

1. fiziksel, 2. kimyasal dönüşümdür. Fiziksel ve kimyasal olaylarda atom sayı ve türü ile toplam kütle korunur.

9. Aşağıdaki olaylardan hangisinde yalnızca fiziksel bir değişim gerçekleşir?

A) Kömürün yanması



B) Toprağa düşen yaprağın çürümesi



C) Bitkilerin fotosentez yapması



D) Kirecin söndürülmesi



E) Çay yaprağından çay demlenmesi

Y

Z

H2O(s)

NaOH(suda)

H2O(s)

I

II

III

(Cevap C)



Yukarıda şekilleri verilen I, II ve III numaralı kaplarda bulunan maddelerin üzerine X, Y ve Z maddeleri eklendiğinde, I. ve III. kaplarda kimyasal, II. kapta ise fiziksel değişim gerçekleşiyor.



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

104



X

X

Y

Z

A)

NaCl

Fe

Na

B)

Na

Fe

CO2

C)

NaOH

HCl

CO2

D)

K

H 2O

CH3OH

E)

Fe

Na

CO2

Çay yaprağındaki bazı maddeler suda çözünme yoluyla su içerisinde dağılır. (çözünme).

I. Na + H2O → NaOH + 1/2 H2 (Kimyasal)

(Fiziksel)

II. Fe(k) + NaOH → Demir katısı dibe çöker, tepkime yok (Fiziksel)



(Cevap E)

III. CO2 + H2O → H2CO3 (Kimyasal)

(Z)

(X)

(Y) (Cevap B)

BİRE BİR 1.

I. CH4’te, C ve H atomları arası



II. H2O’da, H2O molekülleri arası



III. KCl’de, K+ ve Cl– iyonları arası



16

BÖLÜM 03 Test 4. Aşağıdaki moleküllerden hangisinin suda en iyi

çözünmesi beklenir? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 16S, 17Cl)



A) CO2



B) BH3

D) H2S

C) HCl

E) NH3

Çekim kuvvetlerinden hangileri fiziksel bağ tanımına girer?

H bağı bulunan moleküller H bağı bulunan suda iyi çözünür. F – H, O – H, N – H bağına



A) Yalnız I

B) Yalnız II

sahip moleküller arasında H bağı kurulur. NH3 en iyi çözünür.







D) I ve III

C) I ve II

(Cevap E)

E) I, II ve III

I. C – H polar kovalent bağ (kimyasal) II. H2O molekülleri arası H bağı (fiziksel)

III. K+ – CI – iyonlar arası iyonik bağ (kimyasal)

(Cevap B)

5. C2H5OH(s) + H2O(s) → C2H5OH(suda) + 7,1 kj / mol

I. Moleküller arası zayıf etkileşimler etkili olmuştur.



II. C2H5OH molekülündeki C–OH bağı kırılmıştır.



III. C2H5OH molekülleri ile H2O molekülleri arasında hidrojen bağı kurulmuştur.



A) O2

B) NH3



D) CF4 O2, BF3, CF4 ve CO2 apolar moleküllerdir.

C) BF3

E) CO2

N ise polar bir moleküldür. H H H

Çözüm Yayınları

2. Aşağıdaki moleküllerden hangisinin elektriksel dipolü (kalıcı dipollük) vardır? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F)

Yukarıda gerçekleşen olay ile ilgili,



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Çözünme fiziksel bir olaydır. (Doğru) II. Kimyasal bağlar kırılmamıştır. (Yanlış)

(Cevap B)

III. C2H5OH ve H2O arasında hidrojen bağı kurulmuştur.





105

3.

I. HF



II. H2O



III. CH3OH



IV. F2

6. Aşağıdaki madde çiftleri arasındaki bağ türü hangisinin karşısında yanlış verilmiştir? Maddeler

Bağ türü

A)

H2 – He

London kuvvetleri

Yukarıdaki maddelerden hangilerinin, molekülleri arasında dipol-dipol etkileşimi vardır?

B)

HCl – H2O

Dipol - dipol etkileşimi

C)

CH4 – NH3

Hidrojen bağı



A) I ve II



D)

NaCl – H2O

İyon - dipol etkileşimi





D) I, II ve III

E)

CH3OH – NH3

Hidrojen bağı



(Cevap D)

B) II ve III

C) I ve III

E) II, III ve IV

H – F, ve CH3 – O – H polar moleküllerdir. F2 ise apolar moleküldür. O H H (Cevap D)

CH4 (apolar) – NH3 (polar) : Dipol - indüklenmiş dipol

(Cevap C)

Test 16

1. B

7. Günlük hayatta karşılaştığımız aşağıdaki olaylardan

hangisi moleküller arası etkileşimler ile doğrudan ilgili değildir?



A) Kış aylarında araçların ön camlarının buzlanması



B) Boya damlayan kumaşların tiner ile temizlenmesi



C) Buzdolabına konulan reçelin şekerlenmesi



D) Çay şekerinin çayda çözünmesi



E) Kibritin kıvılcımla alev alması

2. B

3. D

4. E

10.

I. C3H8



II. CH3COOH



III. HCl



IV. H2O



5. D

6. C

7. E

8. D

9. E 10. A 11. C 12. D

Yukarıdaki bileşiklerin aynı koşullardaki kaynama noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? ( H, C, O, Cl)



Kibritin alev alması (yanma) kimyasal bir olay olup molekül içi etkileşimler daha etkilidir.

(Cevap E)

A) II > IV > III > I

B) II > I > IV > III

C) I > II > III > IV

D) IV > II > I > III







E) IV > III > II > I

CH3COOH ve H2O da H – bağı, HCI'de dipol-dipol, C3H8'de London etkilidir. Bağ kuvveti : H > dipol - dipol > London. II > IV > III > I

8. CH3COOH formülü ile gösterilen asetik asit ile ilgili, I. Yoğun fazda molekülleri arasında Hidrojen bağı etkindir.



II. CCl4’te çözünmesi beklenir.



III. HCl ile dipol-dipol etkileşimi kurar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. O – H, F – H, N – H bağı içerenlerin molekülleri arasında H – bağı vardır. (Doğru) II. CCI4 apolar çözücüsünde polar olan CH3COOH'un çözünmesi beklenmez. (Yanlış) III. HCI (polar) – CH3COOH (polar) (Doğru)

11. Moleküller arası etkileşimler ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Çözüm Yayınları



(Cevap A)



A) İyonik katıların iyonları ile su molekülü arasında iyon-dipol etkileşimi kurulur.



B) Oksijen tüplerindeki O2 ile N2 arasında zayıf London kuvvetleri vardır.



C) Hidrojen bağı yalnızca aynı cins moleküller arasında kurulur.



D) Dipol-dipol etkileşimi yalnızca polar moleküller arasında kurulur.



E) Molekül üzerindeki elektron sayısı arttıkça London kuvveti artar.

(Cevap D)

H – bağı F – H, O – H, N – H içeren bileşiklerin kendi molekülleri (HF ... HF) arasında ya da başka moleküller (Cevap C) O .......HF arasında kurulur. H H

106

9. Periyodik cetvelin 6A grubu elementleri olan 8O, 16S ve 34Se’un 1H

ile oluşturdukları H2O, H2S ve H2Se ile ilgili,



I. Üç molekülde polardır.



II. Kaynama noktaları arasındaki ilişki H2O > H2Se > H2S dir.



III. Moleküller arası London kuvveti en büyük olanı H2Se’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Molekül şekli polarlığı sağlar. (Doğru) II. H2O (H bağı) > H2Se (MA'sı büyük) > H2S (Doğru) III. Birim kütlesi büyük olan H2Se'nin London kuvveti büyüktür. (Doğru)



(Cevap E)

12. Molekül yapısı birbirine benzeyen maddeler genelde birbiri içerisinde iyi çözünür.



Buna göre aşağıdakilerin hangisinde verilen maddenin karşısındaki çözücüde çözünmesi beklenmez? Madde

Çözücü

A)

I2

CCl4

B)

CH3OH

H2O

C)

HCl

CH3Br

D)

NH3

C6H6

E)

CO2

CCl4

N (polar) molekülünün apolar olan C6H6'da çözünmesi beklenmez. H H H

(Cevap D)

BÖLÜM 04 Test

Maddenin Halleri / Katılar ve Özellikleri 1. Katılar ile ilgili,

5.



I. Tanecikleri arasında yalnızca titreşim hareketi vardır.



II. Tanecikleri belirli bir geometrik düzene sahip olan katılar kristal yapıdadır.



– – –

III. Taneciklerinin diziliminde belirli bir geometrik düzeni bulunmayan katılar amorf maddelerdir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

–

+ + +

– – – –

+ + +

– – –

+ + +

–

– – –

+ + +

–

– –

+ – + – +

– –

– + – + –

III. Cam ve plastik gibi belirli kristal düzeni olmayanları amorf’tur. (Doğru)

(Cevap E)

Y(k)



Yukarıdaki şekillerde X ve Y katılarının kristal yapılarını oluşturan + ve – yüklü taneciklerin dağılımı şematize edilmiştir.



Buna göre X ve Y ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X metalik kristaldir.



B) Y iyonik kristaldir.

E) I, II ve III

I. Katılar yalnızca titreşim hareketi yapar (Doğru), II. Kristal yapılı olanlar vardır (Doğru),

– + – + – + – + – + – + – + –

+ – + – +

X(k) C) I ve II

01



C) X’in katısı ve sıvısı elektrik akımını iletir.

2. Aşağıdakilerden hangisi amorf bir katı örneğidir?



D) Y haddelenebilir.



A) Şeker





E) X’in parlaklığı elektron bulutu modeli ile açıklanır.





D) Altın





C) Elmas

E) Cam





3. Aşağıdaki katıların yapıları ile ilgili eşleştirmelerden hangisi hatalıdır? Katı

Y kırılgan yapılı olup kuvvet etkisiyle şekillendirilemez, Haddelenemez.

(Cevap D)

Yapısı

A)

Kuru buz

Moleküler kristal

B)

Sofra tuzu

İyonik kristal

C)

Lastik

Amorf

D)

Mum

Metalik kristal

E)

Grafit

Kovalent kristal

Mum amorf bir yapıdadır.



6.

(Cevap D)

4. Metalik katılar ile ilgili,

I. Bir elektron bulutu içerisinde düzenli istiflenmiş katyonlardan oluşurlar.



II. Tel ve levha haline getirilebilirler.



III. Elektron hareketi ile elektrik akımını iletirler.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

X : Metalik katı, Y : İyonik katı’dır.

(Cevap E)

Çözüm Yayınları

Cam amorf bir katıdır.

B) Tuz

E) I, II ve III

Metalik katılar, e bulutu içerisinde düzenli yerleşmiş metal katyonlarından oluşur. Şekillendirilebilir ve e– hareketi ile elektrik akımını iletirler.



(Cevap E)

Örnekleri

X

H2O(k), I2(k), C12H22O11(k)

Y

Elmas, grafit, SiO2

Z

NaCl, MgO, NaNO3



Yukarıdaki tabloda X, Y ve Z kristal türlerine ait örnekler verilmiştir.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X, moleküler kristaldir.



B) Y’yi oluşturan atomlar arasında kovalent ağ örgüsü vardır.



C) Z kristali elektrik akımını iletir.



D) X kristalini oluşturan moleküller arasında zayıf Van der Waals etkileşimleri bulunur.



E) X, Y ve Z kristalleri belirli bir geometriye sahiptir.

C) I ve II

–

Kristal türü

Z iyonik kristaldir. İyonik katılar, katı halde elektriği iletmezler.



(Cevap C)

107

Test 01

1. E

2. E

3. D

4. E

5. D

6. C

7. C

8. B

9. A 10. B 11. B 12. A

7. CO2(k), S8(k) ve NH3(k) katıları ile ilgili,

10. X, Y ve Z katıları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



I. Moleküler kristallerdir.



X: Belirli bir geometrik şekli yoktur.



II. Atomları arasındaki bağlar kovalenttir.



Y: Kırılgandır, sıvısı ve sulu çözeltisi elektriği iletir.



III. Molekülleri arasında Van der Waals bağları vardır.





IV. Molekülleri arasında hidrojen bağı etkindir.

Z: Aynı cins atomlar arasında kovalent bağ örgüsü ile oluşmuştur.



yargılarından hangileri üçü için de doğrudur?



A) I ve II







D) II, III ve IV

B) I ve III





C) I, II ve III

Buna göre X, Y ve Z katılarına aşağıda verilen örneklerden hangisi doğrudur? X

E) I, II, III ve IV

Y

Z

A) Lastik

Elmas

Karbondioksit

içerirler. Molekülleri arasında zayıf Van der Waals bağları vardır. (I, II ve III doğru) Hidrojen

B) Cam

Sodyum klorür

Grafit

bağı yalnızca NH3’te vardır. (IV)

C) Mum

İyot

Silisyum dioksit

D) Tereyağı

Grafit

Sezyum klorür

E) Grafit

Cam

Magnezyum oksit

CO2, S8 ve NH3 ametal atomlarının oluşturduğu moleküler kristallerdir. Kovalent bağ

(Cevap C)

X : Amorf (Cam, Plastik, mum, tereyağı) Y : İyonik katı (Sodyum klorür (NaCI)) Z : Kovalent kristal (Grafit)

8. Aşağıdaki maddelerden hangisinin kristal türü yanlış

11.

verilmiştir?

Kristal türü

A)

Gümüş yüzük (Ag)

Metalik

B)

Naftalin (C10H8)

Kovalent

C)

Kükürt (S8)

Moleküler

D)

Glikoz (C6H12O6)

Moleküler

E)

Silisyum karbür (SiC)

Kovalent

C10H8 (Naftalin) moleküler kristal yapıya sahiptir.

Çözüm Yayınları

Katı

Kristal türü



(Cevap B)



(Cevap B)

Kristaldeki birim yapıları bir arada tutan kuvvetler

X

Metal katyonu - elektron bulutu

Y

Kovalent bağ

Z

İyonlar arası elektrostatik çekim

T

Dipol-dipol

Q

Hidrojen bağı



Yukarıda X, Y, Z, T ve Q kristallerini oluşturan birimler arasındaki kuvvetler verilmiştir.



Buna göre aşağıdaki örneklendirmelerden hangisi yanlıştır?



A) X: Ag



B) Y:S8



C) Z: CsCl



D) T: HI E) Q: H2O Y : S8 yanlıştır. S8 moleküler yapılı olup moleküller arasında zayıf Van der Waalls bağları vardır.

108



(Cevap B)

12. X, Y ve Z katıları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. 9. Elmas (C), kuvars (SiO2) ve kuru buz (CO2) katıları ile



X: Ametal atomları ile hem iyonik, hem de kovalent bağ oluşturur.



I. Ametal atomu içerme



Y: Ametal atomları ile yalnızca iyonik bağ oluşturur.



II. Kovalent ağ örgüsü içerme



Z: Molekülleri arasında hidrojen bağı vardır.



III. Moleküler yapıda olma



Buna göre aynı koşullardaki X, Y ve Z katılarının erime noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) X > Y > Z





ilgili,



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

B) Y > X > Z

D) X > Z > Y

C) Y > Z > X

E) Z > Y > X

I. Üçü içinde ortaktır. II. CO2’de kovalent ağ örgüsü yoktur. III. Yalnızca CO2 moleküler

X : Geçiş metalidir. Bazı geçiş metalleri ametallerle hem iyonik, hem de kovalent bağ

yapıdadır.

oluşturur. (Erime noktası en yüksek)



(Cevap A)

Y : A grubu metali, Z : Moleküler katı (Erime noktası en düşük) X > Y > Z’dir.

(Cevap A)

02

BÖLÜM 04 Test

Sıvılar ve Özellikleri - 1 1. Sıvıların genel özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan

4. Havadaki su buharı ve oranı ile ilgili,

hangisi yanlıştır?



A) Belirli hacimleri vardır.



B) Basınç etkisiyle sıkıştırılma özellikleri yok denecek kadar azdır.



C) Moleküller arası çekim kuvvetleri yok denecek kadar azdır.



D) Molekülleri titreşim ve öteleme hareketi yapar.



E) Isıtıldığında ve soğutulduğunda hal değiştirebilirler.

l. Su buharı bulunmayan havaya kuru hava denir.



ll. Havadaki su buharına nem denir.



lll. 1 m3 havanın neme doyma oranına bağıl nem denir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

Su buharı ve oranı ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur.

Moleküller arası çekim kuvveti yok denecek kadar az olan maddenin gaz halidir. (Cevap C)

2.



(Cevap E)

: Yüzeydeki sıvı molekülü : İç kısımdaki sıvı molekülü



Yukarıdaki şekilde bir sıvıyı oluşturan moleküller arası çekimler şematize edilmiştir.

5. Sıcaklığı artırılan saf suyun,

I. Ortalama kinetik enerji

Buna göre,



II. Buhar basıncı



III. Viskozite değeri



I. Sıvı yüzeyindeki moleküllere uygulanan çekim kuvveti daha azdır.



II. Yüzeydeki moleküller iç kısımdakilerden daha kolay buharlaşır.



III. Sıvı yüzeyindeki moleküllere aşağı ve yan taraflara uygulanan çekim yüzey gerilimine sebep olur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Çözüm Yayınları





niceliklerinden hangileri artar?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Sıcaklık arttıkça I. Ortalama kinetik enerjisi ll. Buharbasıncı artar. lll. viskozite azalır. (Cevap C)

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Sıvı yüzeyindeki moleküllere uygulanan çekim yanal ve aşağı yönlüdür. (Doğru) II. Sıvı yüzeyindeki moleküller arası çekim az olduğu için daha kolay buharlaşırlar. (Doğru) III. Yüzeydeki moleküllere uygulanan çekimlerin yönü yüzey gerilimine sebep olur. (Doğru) (Cevap E)

6. Bağıl nem ile ilgili, 3. Sıvıların viskoziteleri ile ilgili,



l. Belirli bir sıcaklıkta havadaki su buharının kısmi basıncının, o sıcaklıktaki suyun buhar basıncına oranıdır.

109



I. Bir sıvının akmaya karşı gösterdiği dirençtir.



II. Moleküller arası çekim kuvveti ile ters orantılıdır.



ll. Bağıl nem arttıkça hissedilen sıcaklık artar.



III. Sıcaklığı artırılan sıvının viskozitesi azalır.



lll. Aynı sıcaklıkta deniz seviyesinden yükseltisi fazla olan bir yerleşimde deniz seviyesine göre bağıl nem fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

lll. Deniz seviyesinde nem daha fazladır. (Yanlış)

ll. Moleküller arası çekim kuvveti ile viskozite doğru orantılıdır. (Yanlış)



(Cevap D)



C) l ve ll

E) l, ll ve lll (Cevap C)

Test 02 7.



1. C

I

II

III

Saf su

Tuzlu su

Saf su

Antalya 25 ºC

Antalya 25 ºC

Ankara 25 ºC

A) I > II > III





B) II > III > I

D) I > III > II



C) I = III > II

E) III > I > II

Sıvı buhar basıncı sıcaklığa ve moleküller arası çekim kuvvetine (kaynama noktası) bağlıdır.



(Cevap C)

I. Sıvılar için ayırtedici özelliktir.



II. Sıcaklık arttıkça buhar basıncı azalır.



III. Sıvılar kaynarken buhar basınçları bulundukları ortamın açık hava basıncına eşittir.



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları



yargılarından hangileri doğrudur?

5. C

6. C

7. C

8. D

9. B 10. D 11. B 12. D

Hava sıcaklığı (°C)

% bağıl nem

1.

25

30

2.

30

30

3.

30

50

Bir coğrafi bölgede üç farklı günde ölçülen hava sıcaklığı ve % bağıl nem yukarıda verilmiştir.



Hissedilen sıcaklığı ve buharlaşma hızını etkileyen diğer etmenler dikkate alınmazsa,



I. Hissedilen sıcaklığın en yüksek olduğu gün 3. südür.



II. 1. gündeki havadaki su buharının kısmi basıncı 2. gündekinden fazladır.



III. Buharlaşma hızının en fazla olduğu gün 2. sidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Bağıl nem arttıkça hissedilen sıcaklık artar. (Doğru), Pkısmi II. % Bağıl nem = . 100’den (Yanlış), III. Sıcaklığı ve bağıl nemi fazla olan 3.dür. Psu buharı (Doğru) (Cevap D)

8. Sıvıların denge buhar basıncı ile ilgili,



4. E



Dış basınca bağlı değildir. Kaynama noktası küçük olan saf suyun buhar basıncı tuzlu suyunkinden farklıdır.

3. D

10.

Yukarıdaki koşullarda bulunan sıvıların buhar basınçlarının karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



2. E

11. 25°C’de havadaki su buharının kısmi basıncı 5,95 mmHg ve aynı sıcaklıktaki suyun buhar basıncı 23,8 mmHg olduğuna göre, havadaki bağıl nem % kaçtır?



A) 20

% Bağıl nem =

I. Denge buhar basınç sıvının cinsine bağlıdır. Ayırt edicidir. (Doğru)

Pkısmi

B) 25

Psu buharı

C) 30

. 100’den,

5,95 . 100 = 25 23,8

D) 40

E) 50



(Cevap B)

II. Sıcaklığı artan sıvının buhar basıncı da artar. (Yanlış) III. Kaynamakta olan sıvıların buhar basıncı bulunduğu ortamın açık hava basıncına eşittir. (Doğru) (Cevap D)

12.

110

9. Sıvılar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Sıvı

Moleküller arası etkileşim türü

Mol kütlesi (g)

X

Metalik

200

Y

Dipol-dipol

36,5

Z

London

56

T

Hidrojen

18



Tabloda X, Y, Z ve T sıvılarının moleküller arası etkileşim türleri ve mol kütleleri verilmiştir.

B) Yüzeydeki sıvı molekülleri, diğer sıvı moleküllerinden daha büyük kuvvetlerle çekilirler.



Buna göre,



I. Viskoziteleri arasındaki ilişki X > Z > Y > T’dir.



C) İçlerinde uçucu olmayan katılar çözüldüklerinde viskoziteleri artar.



II. Aynı koşullardaki kaynama noktası en küçük olanı Z’dir.



III. T çözücüsünde yalnızca Y nin çözünmesi beklenir.



D) Moleküller arası çekim kuvvetleri arttıkça kaynama noktaları artar.



A) Yalnız I



E) Her sıcaklıkta buharlaşırlar.







A) Tanecikleri titreşim ve öteleme hareketi yapar.



Sıvı yüzeyindeki moleküllere uygulanan çekim diğer sıvı moleküllerine uygulananlardan daha azdır.





(Cevap B)

yargılarından hangileri doğrudur? B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Moleküller arası etkileşim türünün gücü X > T > Y > Z’dir. (Yanlış)

II. Moleküller arası çekim kuvveti en az olanı Z’dir. (Doğru) III. T ve Y polar moleküllerdir. (Doğru)

(Cevap D)

1. Sıvıların viskozitelerini,

I. Cinsi



II. Sıcaklığı



III. Saflığı

4. Sıvıların özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



yukarıdaki faktörlerden hangileri etkiler?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

03

BÖLÜM 04 Test

Sıvılar ve Özellikleri - 2

C) I ve II



A) Tanecikleri arasında titreşim ve öteleme haraketi yaparlar.



B) Bulundukları kabın şeklini alırlar.



C) Viskozitesi büyük olan sıvılar akmaya karşı direnç gösterirler.



D) Basınç etkisi ile sıkıştırılabilirlikleri ihmal edilecek düzeydedir.



E) Moleküller arası çekim kuvveti büyük olan sıvıların viskozitesi küçüktür.

E) I, II ve III

Sıvıların viskoziteleri, sıvının cinsine, sıcaklığına ve saflığına bağlıdır.

(Cevap E)

Moleküller arası çekim kuvvetleri büyük olan sıvıların akmaya karşı gösterdikleri direnç (viskozite) büyüktür. (Cevap E)

5. Aşağıda bazı sıvıların aynı sıcaklıktaki viskoziteleri ve 1 atm dış basınçta kaynama noktaları verilmiştir. Sıvı

2. Sıvılar ile ligili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Tanecikleri arasında titreşim ve öteleme hareketi yaparlar.



B) Yalnızca belirli sıcaklıklarda buharlaşırlar.



C) Sıcaklıkları arttıkça buhar basınçları artar.



D) Genelde moleküler arası etkileşimleri güçlü olanlarının viskoziteleri yüksektir.



E) Kaynarken ki buhar basınçları ortamın açık hava basıncına eşittir.

Sıvılar her sıcaklıkta bularlaşır .

(Cevap B)



Kaynama Noktası (°C)

1.10–3

Su

Çözüm Yayınları



Viskozite (Pa.s)

100

–3

Etanol

1,2.10

78

Gliserin

1,42

290

Aseton

3,1.10–4

56

Bu tabloya göre,



I. Eşit miktarları alındığında aseton en hızlı akar.



II. Gliserinin akmaya karşı gösterdiği direnç en fazladır.



III. Kaynama noktası artış sırası ile viskozite artış sırası aynıdır.



yukarıdaki sonuçlardan hangileri çıkarılabilir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

I. Viskozitesi (akmaya karşı direnç) en az olan aseton (Yanıt) II. Viskozitesi en büyük olan gliserin (Yanıt) III. Tablodan sıranın farklı olduğu gözlenir. (Yanıt değil)

(Cevap B)

6. Aşağıda bazı sıvıların davranışları ve bu davranışı açıklayan özellik eşleştirmesi yapılmıştır.

Sıvıların davranışı

3. Bir sıvının,

I. Sıcaklığı



ll. Yüzey alanı



lll. Atmosfer basıncı

I.

Aynı sıcaklıktaki suyun baldan daha akışkan olması

Viskozite

II.

Su cenderelerinde kullanılmaları

Basınç iletme

III. Dökülen kolonyanın kokusunun yayılması Uçuculuk



niceliklerinden hangileri artarsa buharlaşma hızı artar?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Özellik

lll. Atmosfer basıncı arttıkça buharlaşma hızı azalır.

C) I ve II

E) I, II ve III



Buna göre hangi davranışları açıklayan özellikler doğru eşleştirilmiştir?



A) Yalnız I





D) II ve III

Tamamı doğru eşleştirilmiştir. (Cevap C)



B) Yalnız II

C) I ve II

E) I, II ve III (Cevap E)

111

Test 03 7.

Sıvı



1. E

2. B

3. C

4. E

5. B

6. E

7. C

8. B

9. CH3OH (metil alkol), H2O (su) ve C3H5(OH)3 (gliserin)

25°C’taki Denge Buhar Basıncı (Torr)

sıvıları ile ilgili,

Su

23,8



I. Aynı ortamda uçuculuğu en fazla olanı H2O’dur.

Etanol

58,7



II. Viskozitesi en büyük olanı gliserindir.

Asetik asit

15,5



III. Suya metil alkol eklendiğinde buhar basıncı artarken, gliserin eklediğinde azalır.

Yukarıdaki tabloda su, etanol ve asetik asit sıvılarının 25°C’deki denge buhar basınçları verilmiştir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

Buna göre bu sıvılar ile ilgili,





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



I. En uçucu olanı asetik asittir.

I. Uçucu en fazla olanı metil alkoldür. (Yanlış), II. Kaynama noktası ve yoğunluğu farklı olan



II. Aynı koşullarda moleküller arası çekim kuvvetleri arasındaki ilişki etanol > su > asetik asit şeklindedir.

gliserinden azdır. (Doğru)



gliserinin viskozitesi en büyüktür. (Doğru), III. Suyun uçuculuğu metil alkolden fazla iken

III. Aynı ortamda kaynarken ki buhar basınçları birbirine eşittir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III



(Cevap D)

10. Aynı koşullardaki X, Y ve Z sıvıları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

C) I ve II

E) I, II ve III



– Aynı sıcaklıkta buhar basıncı en fazla olanı X’tir.



– Akışkanlığı en az olanı Y’dir.



I. En uçucu olanı buhar basıncı en yüksek olan Etanol’dür. (Yanlış)

Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,



I. Kaynama noktası en yüksek olanı Z’dir.

III. Aynı ortamda kaynayan sıvıların buhar basıncı birbirine ve dış basınca eşittir. (Doğru) (Cevap C)



II. Moleküller arası çekim kuvveti en az olanı X’tir.



III. Viskoziteleri arasındaki ilişki Y > Z > X’tir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







Çözüm Yayınları

II. Kaynama noktaları Asetik asit > Su > Etanol’dür. (Yanlış)

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Y ve Z’nin kaynama noktası hakkında yeterli bilgi yoktur. (Kesin değil) II. Buhar basıncı ile kaynama noktası ters orantılıdır. (Kesin) III. Z ve X’in viskozitesi için yeterli bilgi yoktur. (Kesin değil)

8.



Etanol 25oC

1 litre Saf su

2 gram şeker

1 gram şeker

1 litre Saf su

1 litre Saf su

25oC 2.

50oC 1.

112

9. D 10. B 11. D

Yukarıdaki kaplarda bulunan saf sulara üzerlerindeki maddeler ekleniyor.



Bu olay sonucu,



I. Kaynama noktaları



II. Viskoziteleri







niceliklerinden hangileri arasındaki ilişki 2 > 3 > 1 şeklinde olur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

Etanol

25oC

25oC

25oC

Saf su

Saf su

Saf su

25 C 25 C 25oC I II III Yukarıda özdeş kaplarda eşit hacim ve sıcaklıkta bulunan saf sulara üzerlerinde belirtilen sıvılar ilave ediliyor. o

Buna göre her bir kaptaki suyun viskozitesinde meydana gelen değişiklikler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? III

Azalır

Azalır

B) Değişmez

Artar

Artar

C) Azalır

Değişmez

Azalır

D) Azalır

Artar

Azalır

E) Artar

Değişmez

Artar

Gliserin ise arttırır. (Yüzey inaktif)

II. Akmaya karşı direnç şeker ile artarken, etanol ile azalır. (2 > 3 > 1)

II

A) Artar

Zeytin yağı ve etanol viskoziteyi azaltır.

I. Şeker derişimi arttıkça kaynama noktası artar. (2 > 3 > 1) III. Buhar basınçları 1 > 3 > 2’dir.

Gliserin

I

III. Buhar basınçları

(Cevap B)

Zeytin yağı

o

50oC 3.



11.



(Cevap B)

(Cevap D)

1. Maddenin gaz hali ile ilgili,

4.



l. Sıcaklık etkisiyle genleşebilir.

A



ll. Akışkan özellik gösterirler.

B



lll. Bulundukları kabın hacmini alırlar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll





Bir öğrenci yukarıdaki düzenekte sırasıyla;



1. işlem: Pistonu A noktasından B noktasına iterek sabitliyor.



2. işlem: Piston B’de sabit iken M musluğunu açıyor.



l. Üzerindeki basınç azaltılan pistonlu kaptaki gazın hacminin artması ll. Sıcaklığı artırılan gaz dolu esnek balonun şişmesi



lll. Serbest bırakılan uçan balonların gökyüzüne yükselmesi



olaylarından hangileri gazların genleşmesi ile doğrudan ilgilidir?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







C) l ve ll

E) l, ll ve lll

l. Gazlar basınç etkisiyle sıkıştırılabilir.



ll. Bir ortamdan başka bir ortama yayılırlar.



lll. Esnek balon ile atmosfer basıncı arasında denge kurulana kadar balonun hacmi artar.



yukarıdaki sonuçlardan hangilerine ulaşması beklenir?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







(Cevap B)

D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll



(Cevap E)

5.

1. 1 mol He(g)

2. M

1 mol H2(g)

2V

V

t °C

ll. de ise sıcaklık artışı hacim artışını sağlar. Genleşme sıcaklık etkisiyle hacimdeki

Öğrencinin bu işlemler sonucu gözlemleri ile,





l. ve lll. olaylarda hacim değişikliği basınç değişikliğinden kaynaklanır.

işlemlerini gerçekleştiriyor.

Sonuçların tamamına gözlemleri ile ulaşılabilir.

Çözüm Yayınları



değişikliktir.

M

esnek balon

C) l ve ll

(Cevap E)

D) l ve lll

He(g)

Boş

E) l, ll ve lll

Gazlar ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur.

2.

04

BÖLÜM 04 Test

Gazlar ve Özellikleri

t °C

Şekildeki bileşik kapta bulunan gazları birbirinden ayıran M musluğu sabit sıcaklıkta açılırsa,



l. Gazlar birbiri içerisinde homojen karışır.



ll. He gazının uyguladığı basınç azalır.



lll. 2. kaptaki gaz basıncı artar.



yargılarından hangileri doğru olur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

lll. 2. kapta birim hacimdeki molekül sayısı azalır. Basınç azalır. (Yanlış) (Cevap C)

3. Gaz tanecikleri ile ilgili,

6.

l. Yüksek bir dağın tepesine hızla çıkan bir dağcının burnunun kanaması



l. Öteleme, titreşim ve dönme hareketlerini yaparlar.





ll. Tanecikler arası çekim kuvvetleri yok denecek kadar azdır.

ll. Deniz seviyesinden serbest bırakılan bir uçan balonun yükseldikten bir müddet sonra patlaması





lll. Birbirinden bağımsız, her yöne hareket ederler.

lll. Isıtılan suyun içerisinden kabarcıkların yüzeyine doğru yükselmesi



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

Gaz tanecikleri ile ilgili tüm öncüller doğrudur.

C) l ve ll

E) l, ll ve lll (Cevap E)



olaylarından hangileri iç basınç - dış basınç (atmosfer basıncı) dengesi ile doğrudan ilgilidir?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

lll. olayda ısınan gazın genleşmesi etkilidir. (Cevap C)

113

Test 04

1. E

7. He(g)

3. E

4. E

5. C

6. C

7. D

8. D

10.

esnek balon

enerji

He(g)



Aynı ortamdaki esnek balon ve cam kaplara bir miktar He gazı konulmuştur.



Her iki kabında sıcaklığı bir miktar artırılır ise,



l. Hacim



ll. Ortalama kinetik enerji



lll. Gaz taneciklerinin yayılma hızı

HH







niceliklerinden hangileri her iki kaptaki gaz için de artar?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







C) l ve ll

E) l, ll ve lll

l. Hacim yalnızca esnek balonda artar.

9. E 10. D 11. E 12. E

H H HH – + – e– H + H– – + – e– H H H + H–

HH

H2 gazı

Cam kap

D) ll ve lll

2. B

Plazma Yukarıdaki şekilde H2 gazı üzerine yüksek enerji gönderilerek H2 gazının iyonizasyonu sağlanarak plazma hali elde edilmiştir. Oluşan plazma hali ile ilgili,



l. Nötral yapıdadır.



ll. Elektrik akımını iletmez.



lll. Belirli bir şekil ve hacmi yoktur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

ll. Plazma içeriğindeki iyonlar ve serbest elektronlar ile elektrik akımını iletir. (Yanlış) (Cevap D)

(Cevap D)

11. Maddenin plazma hali ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

sıcaklık ve mol sayısı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) Herhangi bir gaz molekülünün 6,02 . 1023 tanesi 1 mol gaz molekülüdür.



B) Gazların kinetik enerjisi gazın mutlak sıcaklığı (Kelvin) ile doğru orantılıdır.



C) Aynı koşullardaki gazların eşit molekül sayılı olanlarının hacimleri birbirine eşittir.



D) Kapalı bir kaptaki gaz moleküllerinin basıncı kap içerisindeki birim yüzeylere yapılan basınçların toplamına eşittir.



E) Normal koşullarda 22,4 litre hacim kaplayan gaz 1 mol’dür.

Çözüm Yayınları

8. Gazların fiziksel özelliklerini belirleyen basınç, hacim,



A) Yıldızlar, kibrit alevi, yıldırım, floresan lamba ve plazma televizyon birer plazma örneğidir.



B) Elektrik ve manyetik alandan etiklenir.



C) Yoğunluğu katı ve sıvılardan daha azdır.



D) Metal sanayisinde ark kaynağı, tıpta sterilizasyon ve gıda endüstrisinde bakteri öldürücü gibi amaçlarla kullanılır.



E) Gaz hale göre tepkimeleri daha yavaştır.

E) Plazma halinde gerçekleşen tepkimeler çok hızlıdır. (Yanlış) (Cevap E)

12. °C

D) Gaz basıncı kap içerisindeki birim yüzeye yapılan basınçtır. (Cevap D)

114

9. Gaz basıncının ölçülmesi ile ilgili,

F

K

100

212

0

32

Buna göre sıcaklık ölçekleri arasındaki dönüşümler ile ilgili,

I. Açık hava basıncını ölçen cihazlara barometre denir.





II. Toriçelli deniz seviyesindeki dış basıncı 76 cmHg olarak belirledi.



I. T(K) = t(°C) + 273



III. Kapalı kap gaz basıncını ölçen cihazlara manometre denir.



II. t (°C) =



III. t(°F) = [T(K) – 273] . 1,8 + 32

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Verilen bilgilerin tamamı doğrudur. (Cevap E)

273 Suyun donma sıcaklığı

Yukarıdaki şekilde suyun donma ve kaynama sıcaklıkları kullanılarak ayarlanan farklı termometre ölçüleri verilmiştir.





Suyun kaynama 373 sıcaklığı

t(°F) -32 1,8



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Öncüllerde verilen sıcaklık dönüşüm formüllerinde O, 32 ve 273 değerleri yerleştirilirse I., II ve III’ün doğru olduğu görülür. (Cevap E)

1. Aşağıdakilerin hangisinde, verilen hal değişimine ait bilgi

4. Maddenin dördüncü hali olarak bilinen plazma hali ile

yanlıştır?

Hal değişimi

05

BÖLÜM 04 Test

Saf Maddelerde Hal Değişimi - 1

Düzensizlik

ilgili,

Isı



I. Maddenin en yüksek enerjili halidir.



II. İyonlar, elektronlar, gazlar ve radikallerden oluşan bir yapıdır. III. Elektrik akımını iletir.

A) Erime

Artar

Alır.

B) Yoğunlaşma

Azalır

Alır.

C) Süblimleşme

Artar

Alır.



D) Donma

Azalır

Verir.



E) Buharlaşma

Artar

Alır.

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







Yoğunlama, Gaz → Sıvı + ısı dönüşümü ısı verendir.

(Cevap B)

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Plazma, yüksek enerjili iyonlar, gazlar, elektronlar ve radikallerden oluşan maddenin 4. halidir. İyon içeriğinden dolayı elektrik akımını iletir.



II. Yoğunluğu



III. Potansiyel enerjisi



özelliklerinden hangileri aynı kalır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

sıcaklıkları verilmiştir.

C) I ve II

E) I, II ve III

Hal değişimi sonucu maddenin yoğunluğu ve potansiyel enerjisi değişir. Molekül yapısı ise aynı kalır.



(Cevap A)

Çözüm Yayınları

I. Molekül yapısı

(Cevap E)

5. Tabloda X, Y ve Z saf maddelerinin erime ve kaynama

2. Saf bir maddenin hal değiştirmesi sonucu,



Madde

Erime Sıcaklığı (°C)

Kaynama Sıcaklığı (°C)

X

-10

65

Y

20

93

Z

-65

-18



Buna göre X, Y ve Z ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X ve Y, 25 ºC de sıvıdır.



B) Y, 0 ºC de katıdır.



C) -15 ºC de yalnızca Z gazdır.



D) Y’nin sıvı olduğu sıcaklık aralığında X ve Z’de sıvı olabilir.



E) 94 ºC de üçüde gazdır.

Y’nin sıvı olduğu sıcaklık aralığında (20°C ile 93°C arasında) Kaynama sıcaklığı –18°C olan Z gaz haldedir.





(Cevap D)

3. Saf bir maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinden biri X, diğerleri

Y ve Z’dir. X’in Z’ye dönüşümünün ısı veren bir olay olduğu ve Y’nin tanecikleri arasında yalnızca titreşim hareketi yaptığı biliniyor.



Buna göre, X, Y ve Z aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? Katı

Sıvı

Gaz

A)

Y

Z

X

B)

Y

X

Z

C)

X

Y

Z

D)

X

Z

Y

E)

Z

Y

X

hangisi yanlıştır?



A) Sıcaklık farkından dolayı aktarılan enerji ısıdır.



B) Sıcaklık maddelerin ortalama kinetik enerjisinin bir ölçüsüdür.



C) Aynı ortamdaki maddelerin sıcaklıkları aynıdır.



D) Saf maddeler hal değiştirirken ısıları aynı kalır.



E) Aynı ortamdaki maddelerden sıcaklığı yüksek olan, düşük olana ısı verir.

Saf maddeler hal değiştirirken ısıları değil, sıcaklıkları aynı kalır.

Yalnızca titreşim hareketi yapan katıdır. (Y) Gaz(X) → Z(Sıvı) + ısı dönüşümü ısı verendir.

6. Isı ve sıcaklık kavramları ile ilgili aşağıdaki yargılardan



(Cevap A)

(Cevap D)

115

Test 05

1. B

7. X: Gaz

Y: Sıvı – gaz

4. E

5. D

6. D

7. B

8. B

Sıcaklık

Y

X

Buna göre,



ll. Z’nin erime noktası 25°C’dir.



lll. Y kaynamakta olan bir sıvıdır.

0



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız Il

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve Ill

X: Gaz, Y: Kaynamakta olan bir sıvı ya da yoğuşmakta olan bir gaz, Z: Erimekte olan bir katı ya da donkata olan bir sıvıdır. Z'nin erime noktası 25°C'dir.



(Cevap B)

8. Saf X katısının aralıksız ısıtılmasıyla elde edilen deney

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) 0. - 3. dakikalar arasında katının kinetik enerjisi artar.



B) 3. - 5. dakikalar arası katı ısı almamıştır.



C) Erime noktası 20 ºC’dir.



D) 7. dakikada X sıvı haldedir.



E) 8. ve 10. dakikalar arasında sıvının buhar basıncı açık hava basıncına eşittir.

3. ve 5. dk’lar arası katı ısı alarak erimektedir. Hal değiştirirken sıcaklığı sabittir. (Cevap B)

9. Bir kapta bulunan donma noktasındaki belirli miktar saf suyun tamamı deniz seviyesinde donarak buza dönüşmektedir.

0

116

t III.



I. Aynı maddedirler.



ll. Erime sıcaklığındaki X ve Y katılarını eritmek için gereken ısılar eşittir.



ll. 4q ısı aldıklarında hem X hem de Y homojen yapıdadırlar.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







buz

su 0

grafiklerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III



Sıcaklık (°C)



Sıcaklık (°C)

t1

t2

Y

X

Zaman

Zaman

Bu grafiklere göre,



I. İlk sıcaklıkları arasındaki ilişki t1 > t2’dir.



II. Y erime sıcaklığındaki bir katıdır.



III. X ve Y aynı maddenin farklı fiziksel haldeki örnekleridir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



(Cevap A)

–1°C’de buz

0°C’de demir bilye

0°C’de buz

0°C’de saf su

0°C’de buz

0°C’de tuzlu su

I

II

III

Zaman

C) I ve II

E) I, II ve III

(Cevap B)

maddelerinin sıcaklık - zaman grafikleri aşağıda verilmiştir.

12.

0°C’de dsu > dbuz olur. I. mbuz = msu (Doğru), II. Vbuz > Vsu (Doğru), III. Potansiyel enerji azalır ancak 0 olmaz. (Yanlış)



olabilir.

Zaman



E) I, II ve III

11. Isıca yalıtılmış bir kapta birbirleriyle karıştırılan X ve Y saf

Potansiyel Enerji

0

D) I ve III

C) I ve II

I. Sıcaklığı yüksek olan ısı verir. t1 >t2 (Kesin), II. Sıvı da olabilir, III. Farklı maddeler de

V

Zaman

Bu grafiklere göre,



Çözüm Yayınları



su

Isı

5q

lll. X katı - sıvı heterojen haldedir. (Yanlış)

5 10 20 20 20 35 50 70 70 70 75

II. Hacim

4q

ll. X için 5 – 2 = 3q, Y için 4 – 1 = 3q (Kesin)

Zaman (dakika) 0. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Bu dönüşüm ile ilgili, I. Kütle buz m

q 2q

l. Erime sıcaklığına ulaşmaları için gereken ısılar farklıdır. (Yanlış)

sonuçları aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Sıcaklık (ºC)

9. C 10. B 11. A 12. E

şekildeki gibi sıcaklık - ısı grafikleri elde edilmiştir.

Yukarıda X, Y ve Z saf madelerinin 1 atm basınç ve 25°Cdeki fiziksel halleri verilmiştir.

l. Tanecikleri arasındaki çekim kuvveti en fazla olanı X’tir.



3. A

10. Eşit kütleli saf X ve Y katıları, aynı basınç altında ısıtılarak

Z: Katı - sıvı





2. A

(Cevap C)



Yukarıda şekilleri verilen kaplardaki maddelerin üzerine belirtilen maddeler ekleniyor.



Buna göre, 1 atmosfer dış basınçta ısı alış-verişi tamamlandığında hangilerinde hal değişimi gözlenir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Saf suyun bir kısmı donar. II. Buzun bir kısmı erir. III. Buz erir.

(Cevap E)

06

BÖLÜM 04 Test

Saf Maddelerde Hal Değişimi - 2 1. Saf maddelerin hal değişimi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden

4. Aşağıdaki olaylardan hangisi, maddenin ısı vererek daha



A) Katı halden sıvı hale geçmeye erime denir.



A) Çiy oluşması



B) Saf sıvıların kaynama süresince sıcaklığı sabittir.



B) Kırağı oluşması



C) Gaz halden sıvı hale geçmeye yoğunlaşma denir.



C) Islak olan elimizin buz kalıbına yapışması



D) Sıvı halden gaz hale geçen maddenin potansiyel enerjisi artar.



D) Kışın pencere camlarının içten buğulanması



E) Kolonyanın kokusunun odaya yayılması



E) Gaz halden doğrudan katı hale geçmeye süblimleşme denir.

hangisi yanlıştır?

Gaz halden doğrudan katı hale geçmeye kırağılaşma denir.



düzenli bir faza geçişine örnek değildir?

Kolonya sıvı halden gaz hale geçerek kokusunu odaya yayar. Daha düzensiz faza geçmiştir.





(Cevap E)

(Cevap E)

5. Saf X sıvının iki farklı dış basınç ortamında ısıtılmasına ilişkin

2. Aşağıda, saf X katısının ısıtılmasıyla ilgili sıcaklık - zaman

buhar basıncı - sıcaklık değişim grafikleri aşağıda verilmiştir. Buhar basıncı (atm) Buhar basıncı (atm) P2 P1

grafiği verilmiştir.

Sıcaklık (°C)

t1

e

t2

Şekil - II (Dış basınç= P2)

Sıcaklık (°C)

P1 > P2 olduğu bilindiğine göre;

c

b a

Zaman



Bu grafiğe göre, X maddesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) Erime noktası t2 ºC’dir.



B) a-b ve c-d aralığında zamanla X’in ortalama kinetik enerjisi artar.



C) b-c ve d-e aralıklarında madde homojendir .



D) e’den sonra gaz haldedir.

Çözüm Yayınları

t2 t1

Şekil - I (Dış basınç= P1)

d

t3

Sıcaklık (°C)



I. t1 ve t2 sıvısının kaynama sıcaklıklarıdır.



II. t1 > t2’dir.



III. P2 basınçlı ortamda t1 ºC sıcaklıkta X gaz haldedir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Sıvılar kaynarken buhar basınçları dış basınca eşittir. (Doğru) II. Dış basınç büyük olanın (P1), kaynama sıcaklığı (t1) yüksektir. (Doğru) III. t1 > t2 olduğu için P2 ortamında t2’den yüksek sıcaklıklarda X gazdır. (Doğru) (Cevap E)

E) Kaynama noktası t3 ºC’dir. b – c aralığında madde erimektedir. Katı ve sıvı bir aradadır.



6. Aşağıdaki grafikte saf bir sıvının sıcaklık - zaman grafiği verilmiştir.

d – e aralığında madde kaynamaktadır. Sıvı ve gaz bir aradadır. Madde bu aralıklarda heterojendir.

(Cevap C)

Sıcaklık (°C)

a

3. X, Y ve Z saf maddelerinin aynı dış basınçta belirli

sıcaklıklardaki fiziksel halleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

117

Zaman

Sıcaklık (ºC)

X

Y

Z

-40

Katı

Katı

Sıvı



25

Katı

Katı-Sıvı

Gaz



I. Isıtıcı gücünün azaltılması

b Bu grafiğe göre,



Tabloya göre X, Y ve Z maddelerinin erime noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



II. Dış basıncın artırılması



III. Sıvı kütlesinin artırılması



hangileri a ve b değerlerinin her ikisini de artırır?



A) X > Y > Z



A) Yalnız I

B) Yalnız II











B) X > Z > Y

D) Z > Y > X

C) Y > X > Z

E) Y > Z > X

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

X’in erime noktası > 25°C , Y’nin erime noktası = 25°C ve Z’nin erime noktası < – 40°C’dir.

I. Kaynama noktası değişmez, II. Dış basınç artarsa kaynama noktası ve buharlaşma için

E. N : X > Y > Z’dir.

gereken süre artar. (Cevap), III. Sıvı kütlesi kaynama noktasını değiştirmez.





(Cevap A)

(Cevap B)

Test 06

1. E

7. Sabit bir ısıtıcı kaynağı ile ısıtılmakta olan saf bir katı için Sıcaklık (°C)

0

l

Katı kütlesi (g)

Isı(kj)

0

ll

0

lll



yukarıdaki grafiklerden hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I







B) Yalnız II

D) I ve III





Isı(kj)

C) I ve II

E) I, II ve III

Sıcaklık (°C)

t



III. Suyun tamamı donar. yargılarından hangileri doğrudur?



(Cbuz=0,5 kal/gºC. Csu= 1 kal/gºC, Le=80kal/g)



A) Yalnız I

B) Yalnız II









Grafiğe göre X ve Y’nin 5. dakikadaki fiziksel halleri, Y

l.

katı

sıvı

ll.

sıvı

katı

lll.

sıvı

gaz



yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I







B) Yalnız II

D) I ve III

D) I ve III



P3 P2

Basınç (cm-Hg)





C) I ve II

A) P1 basınç t1 sıcaklık değerinde katıdır.



C) Basınç arttıkça kaynama noktası artar.



D) X maddesinin katısı, sıvısında yüzer.



E) P1 basınç değerinin altındaki basınçlarda her sıcaklıkta süblimleşir. Sıvı Gaz

P1 basınç değerinin altındaki basınçlarda ancak belirli sıcaklıklarda

süblimleşir. (k → g)



(Cevap C)

12.

75

Sıcaklık (°C) X

Isı (kalori)



Y

125 75 Zaman

25

Zaman 0 Şekil - 1 Şekil - 2 Dış Basınç = P1 Dış Basınç = P Saf X ve Y maddelerinin farklı ortamlarda ısıtılması 2ile ilgili grafikler yukarıda verilmiştir. Buna göre,

4 gram saf X katısının sıcaklık - ısı grafiği yukarıda verilmiştir.





Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



I. P1 > P2 ise farklı maddelerdir.



A) X katısının erime noktası 75 ºC’dir.



II. P2 > P1 ise aynı maddelerdir.



B) X katısının öz ısısı 0,4 kal/g ºC’dir.





C) X katısının 1 gramını eritmek için 80 kalori ısı gerekir.



yargılarından hangileri doğru olabilir?



D) 600 kalori ısı aldığında X sıvıdır.



A) Yalnız I

B) Yalnız II



E) 200 kalori ısı aldığında X homojen yapıdadır.









(Cevap E)

Sıcaklık (°C)

0

800



E) I, II ve III

110 60

25

Sıcaklık (°C)

t4 t5

B) P3 basınç t4 sıcaklık değerinde sıvıdır.

25

400

(Cevap C)





80

E) I, II ve III



Sıcaklık (°C)

0

C) I ve II

Yukarıda faz diyagramı verilen saf X maddesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

P1 Ka

Y soğuyarak hal değiştirmiştir. 5. dakikada sıvı veya katı olabilir. Gaz olamaz.

118

9. E 10. C 11. E 12. E



t1 t2 t3

Yalıtılmış bir ortamda saf X ve saf Y maddelerinin karıştırılması ile ilgili sıcaklık - zaman grafiği yukarıda verilmiştir.

9.

II. Buz kütlesinin %20’si erir.

Zaman(dk)

5

X

8. C

P1

Çözüm Yayınları







t2



7. C

I. Son sıcaklık 0 ºC’dir.

X 0

6. B



11.

Y

t1

5. E

Suyun verdiği ısı(Q1) = Buzun aldığı ısı, tson = 0°C olsun. Q1 = 2m . 1 . 10 = 20 m, m . 0,5 . 8 = 4m (0°C de buz için), 20m – 4m = 16m = x . 80 x = 0,2 m buz erir. (% 20’si)

l. si erime noktasındaki bir katı olabilir,erime sürecince sıcaklık sabittir. ll. Erime noktasına ulaşmamış bir katının kütlesi sabittir, erime süresince kütlesi azalır. (Doğru) lll. Madde sürekli ısı almaktadır, alınan ısı artmalıydı. (Yanlış) (Cevap C)

8.

4. E

m gram buz ile 10 ºC deki 2m gram su karıştırılıyor. Isıl denge sağladığında,

Sıcaklık (°C)

Zaman

3. A

10. Deniz seviyesinde ısıca yalıtılmış bir kapta -8 ºC deki

çizilen,



2. C

Grafiğe göre 80 – 400 kalori aralığında X erimektedir. Katı – sıvı heterojen yapıdadır. (Cevap E)

III. P1 > P2 ise P1 dış basınçta 125 ºC’ de Y sıvıdır.

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. P1 > P2 ise Y’nin P1 dış basınçta K. N. > 125 olur. (Doğru) II. P2 > P1 ise Y’nin P1 dış basınçta K. N. = 110 olabilir. (Doğru) III. P1 > P2 ise Y P1 dış basınçta 125 °C de sıvıdır. (Doğru)



(Cevap E)

BİRE BİR 1. Açık hava basıncının sabit olduğu bir ortamda ağzı açık bir

4.

kapta kaynama sıcaklığının altında bulunan saf bir sıvının ısıtılmasıyla ilgili I, II ve III grafikleri verilmiştir.

I. Sıcaklık (°C) II. Sıvı miktarı

Sıcaklık (°C) 150 80

III. Buhar Basıncı

25



A

D

C

B

Zaman

0

Zaman

Zaman

Sıcaklık



Buna göre grafiklerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Sıvının sıcaklığı kaynama sıcaklığına kadar artar, kaynarken sabittir. (Doğru), II. Buharlaşma ile sıvı azalır. (Doğru), III. Sıcaklıkla artar. (Yanlış)

(Cevap C)

2. Aşağıdakilerin hangisinde, verilen hal değişimine ait

A) Buzun suya dönüşümü

Erime

Alır

B) Eterin uçması

Buharlaşma

Alır

Kırağılaşma

Verir

Su buharının buza dönüşümü

D) Çiğ oluşumu I2 katısının sıvılaşmadan gaza dönüşümü

E)

Yoğunlaşma

Alır

Süblimleşme

Alır

Çiğ oluşumu (g → s) yoğunlaşma ısı verendir.

(Cevap D)

3. X, Y ve Z maddelerinin normal basınçta erime ve kaynama noktaları şöyledir.

Erime Noktası (°C) Kaynama Noktası (°C)





X

-250

-40

Y

7

82

Z

35

180

Yukarıda, saf bir X katısının ısıtılmasıyla ilgili sıcaklık - zaman grafiği verilmiştir.



Bu grafiğe göre X maddesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) 80 °C’de erimeye başlar.



B) A ve C aralıklarında taneciklerin ortalama kinetik enerjisi artar.



C) B ve D aralıklarında taneciklerin potansiyel enerjisi artar.



D) İlk defa 150 °C’de buharlaşmaya başlar.



E) B aralığında madde heterojendir. (Cevap D)

5.

küp şeker

etil alkol

glikol

saf su

saf su

saf su



I II III Yukarıdaki 25 °C de saf su bulunan kaplara aynı sıcaklıktaki üzerlerinde belirtilen maddeler ekleniyor.



Buna göre I, II ve III nolu kaplardaki su ile ilgili,



Viskozite

Buhar Basıncı

I.

Değişmez

Artar

II.

Azalır

Artar

III. Azalır

Artar



yukarıdaki değişikliklerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Şeker viskoziteyi artırır, buhar basıncını azaltır. (Yalnış) II. Etil alkol viskoziteyi azaltır, buhar basıncını artırır. (Doğru) III. Glikol viskoziteyi artırır, buhar basıncını azaltır. (Yanlış)

(Cevap B)

119

6. Aşağıda verilen katı örneklerinden hangisinin

Buna göre X, Y ve Z ile ilgili,

sınıflandırılması hatalı yapılmıştır?



I. Oda koşullarından itibaren ısıtıldığında yalnızca Z iki defa hal değiştirir.



II. X’in sıvı olduğu sıcaklık aralığında Y ve Z katıdır.

A)

I2

Moleküler kristal



III. 200 °C de X, Y ve Z homojen karışım oluşturur.

B)

CO2

Kovalent kristal

C)

SiO2

Kovalent kristal

D)

NaCl

İyonik kristal

E)

Fe

Metalik kristal



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III



Isı alır / verir

Adı

Çözüm Yayınları

Hal değişimi



Sıvılar her sıcaklıkta buharlaşır. Buharlaşma C aralığında başlar.

bilgiler yanlıştır?

C)

07

BÖLÜM 04 Test

C) I ve II

E) I, II ve III

I. 25°C’de X gaz, Y sıvı, Z katıdır. Yalnızca Z iki defa hal değiştirir. (Doğru), II. –250 ile –40 arasında katıdırlar. (Doğru), III. 200°C’de hepsi gazdır. (Doğru)

(Cevap E)

Katı örneği

Sınıflandırma

CO2 moleküler yapılıdır. Moleküler kristal olmalıydı.



(Cevap B)

Test 07

1. C

7.

I. Viskozite

10.



II. Buhar basıncı





III. Yüzey gerilimi



Sıvılar ile ilgili yukarıdaki özelliklerden hangisinin değeri sıcaklığın artırılması ile azalır?





A) Yalnız I

B) Yalnız II









D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Viskozite (akmaya karşı direnç) ve yüzey gerilimi sıcaklık arttıkça azalır. (I ve II). Buhar basıncı artar.





3. E

4. D

5. B

6. B

7. D

8. D

9. B 10. C 11. D 12. D

Sıcaklık (°C) t α

25 0

a

Zaman

b

Saf X sıvısının sıcaklık - zaman grafiği yukarıdaki gibidir. X sıvısının miktarı sabit tutulup ısıtıcı şiddeti ve dış basınç artırılırsa, I. t değeri,



(Cevap D)

2. D

II. a açısı,

III. a değeri



niceliklerinden hangileri kesinlikle değişir?



A) Yalnız I







B) Yalnız II

D) I ve III





C) I ve II

E) I, II ve III

I. Dış basınç artarsa kaynama noktası (t) artar. (Kesin) II. Isıtıcı şiddeti aynı kalsaydı a değişmezdi. Isıtıcı şiddeti arttığı için a büyür. (Kesin) III. a süresi ısıtıcının ve dış basıncı artış değerine göre değişkendir. (Kesin değil) (Cevap C)

8. X metali Y2 ametali ve aralarında oluşan XY2 bileşiği ile ilgili;

I. X katı ve sıvı halde elektriği iletir.



II. Y2 katı halde kovalent kristal yapıda bulunur.



III. XY2 katısı bir iyonik kristaldir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

11. Sabit basınç altında hal değiştirmekte olan saf bir sıvının,

C) I ve II

E) I, II ve III

Metaller katı ve sıvı halde elektriği iletir. Y2 moleküler kristaldir. Metal - ametal bileşiği iyoniktir.

(Cevap D)

Çözüm Yayınları





I. kütle,

II. özkütle,

III. sıcaklık



niceliklerinden hangileri sabittir?



A) Yalnız I







B) Yalnız II

D) II ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

I. Kütlesi azalır. II. Sıcaklık sabit olduğu için sıvı kısmın özkütlesi sabittir. III. Hal değiştirirken sıcaklık sabittir.

9. Yalıtılmış boş bir kaba konulan X ve Y maddelerinin zamanla

sıcaklıklarındaki değişikliği gösteren grafik aşağıda verilmiştir.





Sıcaklık (oC) 90 70 0

Y

t1

120

0

1

Zaman (dak.)

2



Buna göre,



I. X erimekte olan bir katıdır.



II. t2 sıcaklığında ısıl denge kurulmuştur.



III. 0 -1 zaman aralığında her iki maddeninde ortalama kinetik enerjisi değişir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

(Cevap D)

aşağıda verilmiştir.

X

t2



12. Saf X katısının sabit basınç altında sıcaklık - ısı grafiği

Sıcaklık (°C) t3





C) I ve II

E) I, II ve III



I. Erime sıcaklığı 90°C’dir.



II. 90°C’deki 1 gram X katısını eritmek için 4 kkal ısı gerekir.



III. 70 °C’de 1 gram X katısını 90 °C’de sıvı hale getirmek için 800 kalori gereklidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. 90°C’de erir. (Doğru)

I. X ısı verendir. Erime ısı alan olaydır. (Yanlış) II. Sıcaklıkların eşitlendiği t2 ısıl denge durumudur. (Doğru) III. 0 – 1 aralığında X’in sıcaklığı sabittir. (Yanlış)

Isı (kkal) 4 8 X katısının kütlesi 10 gram olduğuna göre;

II. 8 – 4 = 4 kkal 10 gramını eritmek için gereklidir. (Yanlış)

(Cevap B)

III. 10g X için 8000 kalori gerekli ise 1 g X için 800 kalori gerekir.



(Cevap D)

BÖLÜM 05 Test

Doğa ve Kimya / Su ve Hayat 1.

I. Buzullar



II. Göller



III. Akarsular



IV. Yeraltı suları

01

4. Aşağıdakilerden hangisi suyun sertliğinden kaynaklanan bir olumsuzluk değildir?



Yukarıdaki tatlı su kaynaklarından hangileri insanoğlunun aktif olarak kullandığı kaynaklardır?



A) Yalnız II





B) I ve II

D) II,III ve IV



C) II ve III



A) Sert sularda Pb2+, Zn2+, Ni2+ ve As3+ gibi zehirli iyonların var olması ihtimali yüksektir.



B) Sert sulardaki Ca2+ iyonlarının yüksek derişimlerde bulunması bazı bireylerde böbrek taşı oluşum riskini artırır.



C) Sert suların sabun ile teması sonucu oluşan çökelek deri dokusundaki tüy diplerini ve lavabo borularını tıkar.



D) Sert sular kağıt, boya, tekstil ve gıda ürünlerinin kalitesini bozar.



E) Sert sular ısıtma sistemlerindeki ısı iletimini azaltır ve patlama riskini engeller.

E) I, III ve IV

I. Buzullar insanoğlunun kullandığı aktif tatlı su kaynaklarından değildir. Diğerleri yanıttır. (Cevap D)

E) Sert sular ısıtma sistemlerinin iç yüzeylerini CaCO3 ve MgCO3 yapıları ile kaplayarak ısı iletimini azaltır. Böylelikle aşırı ısınan sistemin patlama riski artar. (Cevap E)

2. Su kaynakları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Dünyadaki suyun yaklaşık olarak % 97,5’i okyanus ve denizlerde bulunur.



B) Dünyadaki tatlı su kaynaklarının yaklaşık % 90’ı kutuplar ve yer altındadır.



C) Aktif kullanılabilir su kaynakları tatlı su gölleri, akarsular ve yer altı sularıdır.



D) Doğrudan kullanılabilir su kaynakları ve diğer tatlı sular, doğadaki su döngüsü sayesinde sürekli yenilenir.



E) Yer yüzeyinden ve okyanuslardan buharlaşan su, yağmur ve kar olarak yeryüzüne dönerken yapısındaki safsızlıklar artmış olur.

E) Yer yüzeyinden buharlaşan suyun yapısında mineraller ve kirlilik yoktur, saf sudur. (Cevap E)

5. Çözüm Yayınları



2C17H35COONa + MgCO3 + H2O → (C17H35COO)2Mg(k) Sert su Sabun taşı Sabun + Na2CO3(suda)



Sabunun sert sularla etkileşimi sonucu gerçekleşen tepkime yukarıda verilmiştir.



Buna göre,



I. Sert sular sabunun özelliğini kaybettirir.



II. Sert sularda sabun, sabun taşı denilen çökelek oluşturur.



III. Sudaki Mg2+ iyonu arttıkça suyun sertliği artar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Sabun, sabun taşı olarak özelliğini yitirir. (Doğru)

3. Suların sertliği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Magmatik kayalardaki mineraller suda az çözünen silikat (SiO3–2), oksit (O2–) ve florür (F–) içerdiği için bu kayalardan çıkan suların sertliği azdır.



B) Tortul kayalardan çıkan suların yapısında Ca2+ ve Mg2+ katyonları yüksek derişimde bulunduğu için bu kayaçlardan çıkan suların sertliği fazladır.

II. Doğru III. Sudaki Mg2+, Ca2+ gibi iyonlar suyun sertliğini artırır. (Doğru)

121 6. Aşağıdakilerden hangisi içme suyunda istenmeyen özelliklerden birisi değildir?



C) Fransız sertlik tanımına göre kaynak sularının sertliği 4 birimden azdır.



A) Renk ve bulanıklık



B) Koku



D) Yağmur suyunun sertliği kaynak sularının sertliğinden fazladır.



C) Yumuşak içimlilik



E) Suyun sertliği 50 birimi aşınca su lezzeti içilemeyecek kadar bozulur.



D) Yüksek iletkenlik



E) Çok yüksek ya da çok düşük pH değeri

Yağmur suyu saf suya en yakın sulardandır. Yapısında sertlik oluşturan Ca2+ ve Mg2+ iyonları yoktur. (Cevap D)

(Cevap E)

C) Yumuşak içimlilik, yani sertliğe sebep olan Ca2+ ve Mg2+ katyonlarının az olması istenen bir özelliktir. (Cevap C)

Test 01

1. D

7. Şehir sularının arıtımında gerçekleştirilen işlemler ile ilgili A) Dinlendirme ve havalandırma aşamasında kaba katı parçacıklar dibe çöker ve su oksijence zenginleştirilir.



B) Sertlik giderme işleminde sudaki bikarbonat iyonları sönmüş kireç eklenerek çöktürülür.



C) Klorlama işleminde suya karışmış mikroorganizmaların öldürülmesi için kullanılan Cl2 ve NaClO miktarının fazlalığı sağlık açısından tehlikeli değildir.



D) Koagülasyon (pıhtılaştırma) işleminde koloidal killer şap, Fe2(SO4)3 ve Al2(SO4)3 tuzları kullanılarak oluşturulan Al(OH)3 ve Fe(OH)3 çökelekleriyle birlikte çöktürülür.



4. E

5. E

6. C

7. C

8. E

9. E 10. A 11. B 12. B



İngiliz sertliği: 70 ml suda 1 mg CaCO3 içerir.



Amerikan sertliği: 100 ml suda 0,1 mg CaCO3 içerir.



Yukarıda farklı sertlik birimleri tanımlanmıştır. Aynı miktar su örnekleriyle yapılan ölçümler sonucu X su örneğinin sertliği 15 İngiliz sertliği, Y su örneğinin sertliği 20 Amerikan sertliği, Z su örneğinin sertliği 12 Fransız sertliği olarak bulunmuştur.



Buna göre X, Y ve Z sularının içerdikleri CaCO3 miktarlarının karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) X > Z > Y





B) X > Y > Z

D) Y > Z > X

(Cevap C)

C) Y > X > Z

E) Z > X > Y

X : 15 . 1 > Z : 12 . 1 > Y : 20 . 0,1 'dir. 70 100 100

E) Son süzme işleminde aktif karbon içeren süzgeçler yardımıyla suda eser miktarda bulunan renkli ve kokulu organik maddeler kömür yüzeyinde tutulur.

Klorlama için kullanılan CI2 gazı zehirlidir. Miktarı iyi ayarlanmalıdır.

3. D

10. Fransız sertliği: 100 ml suda 1 mg CaCO3 içerir.

aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



2. E



(Cevap A)

11. X işlemi: Fe3+ + 3H2O → Fe(OH)3(k) + 3H+ Y işlemi: Mg(HCO3)2 + Ca(OH)2 → CaCO3(k) + Mg(OH)2(k) + H2O + CO2 Z işlemi: NaClO + H2O → HClO + NaOH

8. Dünya’da kullanılabilir temiz su miktarı her geçen gün

Aşağıdakilerden hangisi bu durumun nedenlerinden birisi değildir?



A) Dünya nüfusunun artması



B) Küresel ısınmaya bağlı iklim değişiklikleri



C) Çarpık kentleşme



D) Sanayi faliyetlerinin yaygınlaşması



E) Buzulların erimesi

X

Çözüm Yayınları

azalmaktadır.

Su arıtımı ile ilgili tepkimeleri verilen X, Y ve Z işlemleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? Y

Z

A) İyon değiştirme

Koagülasyon

Klorlama

B) Koagülasyon

Sertlik giderme

Klorlama

C) Koagülasyon

İyon değiştirme

Ozonlama

D) İyon değiştirme

Sertlik giderme

Ozonlama

E) Koagülasyon

Süzme

Klorlama

X : Pıhtılaştırma (Koagülasyon), Y : Sertlik giderme, Z : Klorlama

12.

Buzulların erimesi küresel ısınmanın bir sonucudur.

(Cevap B)

Basınç

(Cevap E)

yarı geçirgen membran Su

9. Su tasarrufu için alınabilecek önlemler arasında,

Tuzlu su

A

B



l. Çamaşır ve bulaşık makinelerinin tam doldurulmadan çalıştırılmaması





ll. Endüstriyel üretimde kullanılan makinelerin modernizasyonu ile ihtiyaç duydukları suyun azaltılması



I. Yarı geçirgen membranlar aktif karbon içeren kömürden yapılır.



lll. Tarımsal su kullanımında damlama sisteminin yaygınlaştırılması



II. Evlerdeki musluk suyu, taban suları ve deniz suyu arıtımında yaygın olarak kullanılır.

122





yukarıdakilerden hangileri yer alır?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

Yukarıda şekli verilen ters osmoz yöntemiyle su arıtım tekniği ile ilgili,

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

Verilenlerin tamamı su tasarrufu sağlayan önlemlerdir. (Cevap E)

III. Uygulanan basınç arttıkça B bölgesinde derişim azalır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Ters osmoz'da yarı geçirgen membranlar kullanılır. I. Aktif C içermez. (Yanlış), II. Doğru, III. Basınçla B bölgesindeki su A bölgesine geçer, B'de derişim artar. (Yanlış) (Cevap B)

02

BÖLÜM 05 Test

Çevre Kimyası - 1 1. Aşağıdakilerden hangisi hava kirliliğine sebep olmaz?

4.

I. CO



A) Yeryüzünden buharlaşan su



II. SO2



B) Orman yangınları



III. NO2



C) Fosil yakıt tüketimi



IV. He



D) Çok yüksek binalar



Yukarıda verilenlerden hangileri kirletici gazlardandır?



E) Taşıtlardan çıkan egzoz gazları



A) Yalnız I





A) Yeryüzünden buharlaşan su (H2O) hava kirliliğine neden olmaz.

(Cevap A)

B) I ve II

D) I, II ve III



C) II ve III

E) I, II ve IV

CO, SO2 ve NO2 fosil yakıtların yanması sonucu açığa çıkan kirletici gazlar iken He bir –––––––––––– soygazdır. (Cevap D)

5. Yeryüzünden yansıyan güneş ışınlarını ve IR ışınlarını

2. Aşağıdakilerden hangisi hava kirliliğini azaltmak için

soğuran bazı gazlar dünyanın soğumasına engel olarak sera etkisi oluştururlar.



A) Planlı yapılaşma



B) Fabrikalardan çıkan baca gazlarının filtrelenmesi



C) Motorlu araçlarda yanma veriminin artırılması



D) Fosil yakıt kullanımının yaygınlaştırılması



E) Yakıt ıslahı ve yakma sistemlerinin geliştirilmesi

Çözüm Yayınları

uygulanması gerekenlerden birisi değildir?



Buna göre,



I. CH4



II. CO2



III. N2O



D) Fosil yakıtların kullanımının yaygınlaştırılması ile kirlilik yapıcı CO2, CO, NOX ve SO2 gibi gaz oranları artar. (Cevap D)

IV. O2



yukarıdaki gazlardan hangileri sera gazıdır?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) I, II ve III



C) II ve III

E) I, II, III ve IV

CH4, CO2 ve N2O güneş ışınlarını soğurarak dünyanın soğumasını engeller ve sera etkisi ile küresel ısınmaya yol açarlar. (Cevap D)

123

3. I. Kutuplardaki buzulların erimesi

II. Ozon tabakasının incelmesi



III. Kanser ve benzeri hastalıkların artması



IV. Son 100 yılda yeryüzünün ortalama sıcaklığının 0,8 °C artması

6. Aşağıdakilerden hangisi su kirliliğine neden olan organik kirleticilerden birisi değildir?



Yukarıdakilerden hangileri çevre kirliliğinin sonuçları arasında yer alır?



A) Yalnız I





B) I ve II



D) I, II ve IV

Verilenlerin tamamı çevre kirliliğinin sonuçlarıdır.

C) II ve III

E) I, II, III ve IV

(Cevap E)



A) Plastikler



B) Yağlar



C) Pestisitler



D) Deterjan aktif maddeleri



E) Ağır metaller

E) Ağır metaller (Pb, Hg...) suyu kirleten anorganik kirleticilerdendir.

(Cevap E)

Test 02 7.

1. A

Madde

3. E

4. D

5. D

6. E

7. D

8. C

9. A 10. E 11. E

10. X, Y ve Z gazları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

Zararı

I. CO2

Küresel ısınma

II. Pestisitler

Hava kirliliği

III. Alkil benzen sülfonatlar (ABS)

Su kirliliği



X: Havada sürekli bulunan ve derişimi pek değişmeyen gazlar.



Y: Havada devamlı bulunan ve kirlilikle derişimi artan gazlar.



Z: Ozon tabakasının incelmesine sebep olan başlıca gazlar. Buna göre X, Y ve Z gazlarına ait örnekler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



Yukarıdaki çevre kirletici maddelerden hangilerinin zararı doğru verilmiştir?





A) Yalnız I

B) Yalnız II









D) I ve III

2. D

C) I ve II

E) I, II ve III

I. ve III. doğru verilmiştir. II. Pestisitler : Tarımsal mücadelede kullanılan kimyasallardır. Su kirliliğine sebep olurlar. (Cevap D)

X

Y

Z

A) N2, O2, Ne

O2, CFCl2, He

CO2, CH4, CF2Cl2

B) CO2, NO2, SO2

CH4, CO2, N2

He, H2O, CH4

C) CO2, H2O, NO

CO2, CH4, CF2Cl2

H2O, N2, Ne

D) N2, O2, Ne

CO2, NO, N2O

H2O, O2, CO2

E) N2, O2, Ne

CO2, O3, NO

CFCl3, CCl3F, CF2Cl2

X : N2, O2 ve Ne gazlarıdır. Y : CO2, O3 ve NO gazlarıdır. Z : Klorofloro karbonlardır. CFCI3, CCI3F ve CF2CI2





(Cevap E)

8. Çevre kirliliği ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi

A) Sera etkisine sebep olan kloroflorokarbonların (CFC) kullanımı sınırlandırılmıştır.



B) Deterjanların yapısında bulunan alkil benzen sülfonatlar (ABS) sularda ayrışmadan çok uzun yıllar kalabilirler.



C) Gübre fabrikalarında yan ürün olarak oluşan CaSO4 tuzu toprağın kirlenmesini engeller.



D) Altın madeni işlemede kullanılan HCN (hidrosiyonik asit) zehirlidir.



E) Yağlar ve petrol atıkları sulardaki oksijeni tüketerek su canlılarının solunum imkanını kısıtlarlar.

Çözüm Yayınları

yanlıştır?

C) CaSO4 : Toprağın tuzluluk oranını artırarak toprağı kullanılamaz hale getirir. (Cevap C)

11. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin karşısında belirtilen açıklama yanlıştır?



Tepkime 1 O → CO(g) 2 2(g)

Eksik yanma tepkimesidir.

B) N2(g) + O2(g) → 2NO(g)

Şimşeklerle birlikte oluşur.

C) CaO(k) + SO2(g) → CaSO3(k)

Kömürün yanmasından oluşan SO2'nin havaya karışmasını kömüre katılan kireç engeller.

D) O2Hb + CO(g) → COHb + O2

CO gazı hemoglobinle dokulara O2 taşınmasını engeller.

E) C6H5OH + 7O2 → 6CO2 + 3H2O

Petrol atıklarındaki C6H5OH (fenol) sudaki O2 oranını artırır.

A) C(k) +

124

9. CO ve NOx gazları ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) CO havada kalma süresi çok uzun olan bir gazdır.



B) NOx gazları doğal olarak şimşeklerle oluşur.



C) Motorlu taşıtlardaki yanma olayı esnasında CO ve NOx gazları oluşur.



D) CO kandaki hemoglobinle birleşerek oksijenin vücut dokularına taşınmasını sınırlandırır.



E) CO, NO ve NO2 hem kirletici hem de zehirli gazlardır.

A) CO : Kararsız yapıya sahiptir. Havada kalma süresi çok kısadır.

(Cevap A)

Açıklama

E) C6H5OH (fenol) yanarken O2'ni kullanarak sudaki O2 oranını azaltır.

(Cevap E)

1.

I. Kurşun



II. Cıva



III. Potasyum



IV. Çinko

03

BÖLÜM 05 Test

Çevre Kimyası - 2 4.

Madde I. Cıva



Yukarıdaki metallerden hangileri toprak kirliliğine neden olur?



A) Yalnız I





B) I ve II



D) I, II ve IV

C) II ve III

E) I, II, III ve IV

Ağır metaller olan I. Kurşun (Pb), II. Cıva (Hg) ve IV. Çinko (Zn) toprak kirliliğine neden olur. (Cevap D)

Zararı Su canlılarının dokularında birikir.

II.

H2SO4

Suyun pH değerini düşürür.

III.

SO2

Solunum hastalıklarına yol açar.



Yukarıdaki kirletici maddelerden hangilerinin çevreye zararı doğru verilmiştir?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Belirtilen maddelerin tamamının çevreye zararı doğru verilmiştir.

(Cevap E)

2. Aşağıdakilerden hangisinin çevre kirliliğine sebep olduğu Çözüm Yayınları

söylenemez?



A) Fosil yakıtlarının aşırı kullanımı



B) Tarım ilaçları



C) Plastik ve naylon ambalajlar



D) Ağaçlandırma çalışmaları



E) Atık yağların kanalizasyona karışması

D) Ağaçlandırma çalışmaları çevreyi korur.





(Cevap D)

5. Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğini önlemek için alınabilecek önlemlerden birisi değildir?



A) Sanayi tesislerine arıtma sistemlerinin kurulması



B) Fabrika bacalarına uygun filtrelerin yerleştirilmesi



C) Geri dönüşümü mümkün olan atıkların geri dönüşüm kutularında toplanması



D) Deterjan kullanımının yaygınlaştırılması



E) Toplu taşıma araçlarının kullanımının teşvik edilmesi

D) Deterjanlar petrokimya türevleri olup doğada ayrışmaları çok uzun süreler alır. Ayrıca su ve toprak kirliliğine neden olurlar. (Cevap D)

125 3.

I. Plastikler



II. Piller ve aküler



III. Endüstri atıkları



IV. Sebze ve meyve atıkları



Yukarıdakilerden hangileri toprağa zarar verir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) I, II ve IV



C) II ve III

E) I, II ve III

Toprak içinde ayrışması uzun süre alan I. ve II. ile topraktaki mineral yapısını bozan III. toprağa zarar verir. (Cevap E)

6.

I. NO2



II. SO2



III. CH4



Yukarıdaki gazlardan hangileri asit yağmurlarına neden olur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

NO2 + H2O → HNO3 ve SO2 + H2O → H2SO3 –––

(Cevap C)

Test 03

1. D

7.

X: Havadaki CH4, CO2 ve N2O gazlarının artmasından kaynaklanan bir çevre sorunudur.



Y: Gübreler ve üretiminde oluşan tuzlardaki azot ve fosforun su bitkilerinin aşırı çoğalmasını sağladığı sürece denir.



I. X sera etkisidir.



II. Y ötrofikasyon sürecidir.



III. Y suda çözünmüş O2 miktarını zamanla azaltır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







3. E

4. E

5. D

6. C

7. E

8. D

9. D 10. A 11. C 12. B

10. X, Y ve Z gazları ile ilgili;

X: Renksiz, keskin kokulu soda, sülfirik asit ve kağıt üretimi sırasında ortaya çıkan insan sağlığına zararlı bir gazdır.



Y: Fosil yakıtların eksik yanması ile oluşan zehirli bir gazdır.



Z: Soğutucu akışkan olarak kullanılan ozon tüketen bir gazdır.

Yukarıda belirtilen çevre sorunları ile ilgili,



2. D

C) I ve II



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



X

Y

Z

A)

SO2

CO

CCl3F

II. Y : Ötrofikasyon olarak adlandırılır. (Doğru)

B)

CO2

CO

NO2

III. Ötrofikasyon sonucu aşırı çoğalan su bitkileri sudaki O2 gazını azaltır. (Doğru) (Cevap E)

C)

NO2

SO2

CO2

D)

SO2

CO2

CF2Cl2

E)

CO

SO2

CH4

D) I ve III

E) I, II ve III

I. X : Küresel ısınmaya neden olan sera etkisidir. (Doğru)

X : SO2, Y : CO, Z : CCI3F

I. Deterjanlar



II. Ağır metaller



III. Piller ve aküler



IV. CO ve NOx’ler

(Cevap A)

11. Deterjanlarda aktif madde olarak kullanılan,



Yukarıdakilerden hangileri hem toprağı hem de suyu kirletir?



A) I ve II







D) I, II ve III

B) I ve III



C) II ve IV

E) II, III ve IV

IV. CO ve NOx gazları yalnızca havayı kirletirlerken, I. Deterjanlar, II. Ağır metaller, III. Piller ve aküler hem toprağı hem de suyu kirletirler.



(Cevap D)

Çözüm Yayınları

8.





I. LAB



II. DDB



III. LAS



IV. ABS



yukarıdaki yüzey aktif maddelerden hangilerinin doğada bozunması çok uzun süre alır?



A) Yalnız I





B) I ve III

D) II ve III



C) II ve IV

E) I, III ve IV

Yapısında benzen halkası bulunan (petrokimya kökenli) II. DDB ve IV. ABS doğada bozunmadan uzun süre kalır. (Cevap C)

12. X, Y ve Z ile ilgili;

X: Asit yağmurlarına sebep olan bir gaz.



Y: Sera etkisi oluşturan bir gaz.



Z: Kullanımı yasaklanmış bir tür insektisit



126

9. Aşağıdakilerden hangisi küresel ısınmanın sonuçları arasında gösterilemez?



bilgileri veriliyor. Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

Z



A) Mevsim değişiklikleri

A)

N2

CH4

DDB



B) Kutuplardaki buzulların erimesi

B)

SO2

CO2

DDT



C) Bazı canlı türlerinin neslinin tükenmesi

C)

CO2

O2

DDT



D) Fosil yakıtlarının kullanımının artması

D)

SO2

CH4

ABS



E) Bazı kara parçalarının sular altında kalması

E)

NO2

CO2

CFC

D) Fosil yakıt kullanımının artması küresel ısınmanın sonucu değil, sebebidir.

(Cevap D)

X : SO2, CO2, NO2 olabilir. Y : CH4, CO2 olabilir. Z : DDT ––– ––– –––



(Cevap B)

BİRE BİR

04

BÖLÜM 05 Test

1. Aşağıdakilerden hangisi içme suyunda istenmeyen

4. Aşağıdakilerden hangisi aşırı gübre kullanımının sebep



A) Bulanıklık



A) Topraktaki tuz oranının artması



B) pH değerinin 6,5 - 9,5 aralığında olması



B) Toprağın pH değerinin değişmesi



C) Renk ve koku



C) Ozon tabakasının incelmesi



D) İletkenlik



D) Topraktaki bakteri popülasyonunun değişmesi



E) Mikroorganizmalar



E) Yer üstü ve yer altı sularının kirlenmesi

olduğu etkilerden birisi değildir?

özelliklerden birisi değildir?

B) İçme suyunda istenen pH değeri 6,5 - 9,5 aralığıdır.



A, B, D ve E seçeneklerinde belirtilenler aşırı gübre kulanımının etkileridir.

(Cevap B)

C) Ozon tabakasının incelmesi ise atmosfere salınan klorofloro karbonlar gibi gazlarla ilgilidir. (Cevap C)

I. Cl2

5.

l. Buzullar



II. NaCIO



ll. Göller



III. O3



lll. Denizler



IV. CaCO3



İçme sularının dezenfektasyonunda yukarıdakilerden hangileri kullanılabilir?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve IV

C) II ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

2.



Yukarıdakilerden hangileri insanoğlunun aktif olarak kullandığı tatlı su kaynaklarındandır?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) ll ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

l. Buzullar ve lll. Denizler aktif kullanılan tatlı su kaynakları değildir.

CI2, NaCIO ve O3 dezenfektasyon amacıyla kullanılabilir.

(Cevap E)

3. Suların sertliği ile ilgili,

(Cevap B)

127

6. Suların sertliği ile ilgili,



I. Sudaki Ca2+ ve Mg2+ gibi katyonların derişimi ile belirlenir.





II. Sert sulardaki katyonlar HCO3– iyonları ile etkileşerek suda çözünmeyen katılar oluşturur.

l. Sudaki Ca2+ ve Mg2+ iyon derişimi arttıkça suyun sertliği artar.



ll. Suyun sertliği kaynatma yöntemi ile azaltılabilir.



III. Klorlama sertlik gidermede kullanılan bir yöntemdir.



lll. Sert sular sabunun özelliğini bozar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Ca2+ ve Mg2+ derişimi sertliği artırır. (Doğru) II. Ca2+ ve Mg2+ iyonları HCO 3- ile çöktürülür. (Doğru) III. Dezenfektasyon için kullanılır. (Yanlış)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

Su sertliği ile ilgili verilenlerin tamamı doğrudur.

(Cevap C)

C) l ve ll

E) l, ll ve lll (Cevap E)

Test 04

1. B

7. Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğinin sebepleri

10.

arasında değildir?

2. E

3. C

4. C

6. E

Gazlar



A) Kanser ve benzeri hastalıkların artması

I. CH4 ve CO2



B) Fosil yakıt kullanımının yaygınlaşması

II.



C) Plansız kentleşme

III. CO ve NO



D) Bilinçsiz gübre ve tarım ilacı kullanımı



E) Asit yağmurları

A) Kanser ve benzeri hastalıkların artması çevre kirliliğinin sebepleri değil, sonuçları arasındadır. (Cevap A)

5. B

SO2 ve NO2

7. A

8. B

9. E 10. E 11. D 12. D

Zararları Küresel ısınma Asit yağmurları oluşumu Solunum yolu rahatsızlıkları



Yukarıda verilen gazlardan hangilerinin karşısında zararları doğru belirtilmiştir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I,, II. ve III.'de belirtilen gazların zararları karşılarında doğru verilmiştir.

11. Artan tatlı su ihtiyacını karşılamak için kullanılan

8. Aşağıdakilerden hangisi toprak kirliliğine neden olan ağır

yöntemlerden birisi de ters osmoz yöntemi ile deniz suyundan tatlı su eldesidir.

metallerden birisi değildir?

A) Kadmiyum



B) Kalsiyum



C) Kurşun



D) Nikel



E) Civa

Çözüm Yayınları



Kadmiyum ((d), Kurşun (Pb), Nikel (Ni) ve Civa (Hg) birer ağır metal iken, Kalsiyum (Ca) bir ağır metal değildir.

(Cevap B)

(Cevap E)

Bu yöntem ile ilgili,



l. Su seyreltik ortamdan derişik ortama geçiş yapar.



ll. Evlerde musluk suyu arıtımı için de kullanılır.



lll. Yarı geçirgen membran ve yüksek basınç kullanılır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) Il ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

l. Ters osmoz yönteminde basınç etkisiyle su derişik ortamdan seyreltik ortama geçer. (Yanlış)

(Cevap D)

9. Dünyada kişi başına düşen temiz su miktarı her geçen gün azalmaktadır.

128

Buna göre,



l. Hızlı nüfus artışı



ll. Çevre kirliliği



lll. Küresel ısınma

I. CaO + SO2 → CaSO3



II. Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3(k) + H2O Rh 2CO + N III. 2CO + 2NO → 2 2





yukarıdakilerden hangileri bu durumun sebeplerinden birisidir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

12.

C) I ve II

E) l, II ve III

Verilenlerin tamamı temiz su miktarının azalmasının sebebidir.

(Cevap E)



Yukarıdaki tepkimelerden hangileri çevreye ve sağlığa zararlı gazların atmosfere salınımını engellemede kullanılır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. ve III.'de SO2 ve CO zararlı gazlarının atmosfere salınımı engellenir. CO2 zararlı gaz sınıfında kabul edilmez. (Cevap D)

01

TÜMEVARIM - Il Test 1. Simyacıların yaptığı çalışmalar bir çok bilimin alt yapısını

4. Aşağıda kimyanın alt disiplinlerine ait belirtilen çalışma alanlarından hangisi yanlış verilmiştir?

oluşturmuştur.



Buna göre,



I. Metalleri eriterek döküm yapma



II. Damıtma



III. Cam üretimi



Kimyanın alt disiplini

günümüzde kimyacıların uğraş alanına giren yukarıdaki yöntemlerden hangileri kimyaya, simyacılar tarafından kazandırılmıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Çalışma alanı

A)

Analitik kimya

Çeşitli gıdaların ortaya çıkarılması

B)

Anorganik kimya

Suni gübrelerin su ve toprakla etkileşiminin incelenmesi

C)

Polimer kimyası

Doğada kendiliğinden çözünebilir naylon poşet üretimi

D)

Organik kimya

Sporculardan alınan doping test örneklerinin incelenmesi

E)

Fizikokimya

Doğal gaz yakıt kazanındaki ısı ve iş dönüşümlerinin incelenmesi

C) I ve II

E) I, II ve III

Metallerden döküm ve alaşım yapma, damıtma, cam üretimi simya döneminden kalan yöntemlerdir. (Cevap E)

içeriklerinin

Doping test örneklerinin incelenmesi – adli kimya, organik kimya C içeren bileşikleri inceler. (Cevap D)

2. Kimya bir bilim dalı olarak kabul görmekteyken, simya bir bilim dalı olarak kabul edilmemiştir.

Aşağıdaki açıklamalardan hangisi bu durumun nedeni olarak kabul edilemez?



A) Simyacıların temel hedeflerinin şahsi çıkarları olması



B) Kimyanın deneysel çalışmalara dayanması



C) Simyanın deneme-yanılma yöntemini esas alması



D) Bazı önemli laboratuvar cihaz ve tekniklerinin simyacılar tarafından bulunmuş olması



E) Simyacıların sistematik bilgi aktarımını gerçekleştirmemiş olması

Bazı önemli laboratuvar cihaz ve tekniklerinin simyacılar tarafından bulunmuş olması simyanın bilim olarak kabul görmemesi ile ilişkilendirilemez. (Cevap D)

3.

I. Element



II. Oksijen gazı



III. Terazi



IV. Kütlenin Korunumu Yasası



Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu bilim insanlarından birisi değildir?



A) Robert Boyle



B) Joseph Priestley



C) Antonie Lavosier



D) Van Helmont



E) Albert Einstein



II. O2 gazı : Priestley,

IV. Kütlenin Korunumu : Lavosier

karşısında yanlış verilmiştir?



A) MgCI2 : Magnezyum klorür



B) Cu

: Bakır



C) FeS

: Demir sülfür



D) P

: Fosfor



E) NF3

: Azot triflorür

2+ Fe S2– Demir (II) Sülfür olmalıydı. Demir bileşiklerinde +2 ve +3 olmak üzere değişken yükseltgenme basamaklarına sahip olabilir. (Cevap C)

6. X, Y ve Z saf maddeleri ile ilgili,

Yukarıda verilen kavramların keşif, tanımlama ve kullanım süreçleri çeşitli bilim insanları ile anılır.

I. Element : Boyle,

5. Aşağıdaki element ve bileşiklerden hangisinin adı Çözüm Yayınları



III. Terazi : Helmont,



(Cevap E)



• Yalnızca X farklı cins atomlar içerir.



• X ve Y moleküler yapılı, Z ise atomik yapılıdır.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak örneklendirilmiştir?

129

X

Y

Z

A)

H2

O2

He

B)

H2O

H2

Au

C)

He

H2O

O2

D)

CO2

H2O

He

E)

H2O

He

H2

X : Bileşik (H2O, CO2), Y : Element molekülü (H2, O2), Z : Atomik yapılı element (He, Au) (Cevap B)

Test 01

1. E

7. Oda koşullarındaki demir (Fe), hidrojen (H2) ve su (H2O) ile



I. Esneklik



II. Özkütle



III. Genleşme



IV. Donma noktası

e

yukarıdakilerden hangileri yalnızca bir madde için ayırt edici özelliktedir?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve IV

E) II ve IV

(Cevap D)



• Y hali için esneklik



ayırt edici özellik değildir.



Buna göre X, Y ve Z’nin birbirine dönüşümü ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Z nin Y ye dönüşümü erimedir.





B) Y nin X e dönüşümü ısı alandır.





C) X in Z ye dönüşümünde düzensizlik artar.



D) Z nin X e dönüşümünde moleküller arası zayıf bağlar kopar.



E) X in Y ye dönüşümü yoğunlaşmadır.

6. B

7. D

8. C

9. C 10. E 11. D

X–

Y

T n+1

nötron sayısı

n+2



X–, Y, T ve Z+ tek atomlu taneciklerinin elektron ve nötron sayıları ile ilgili bilgi yukarıda verilmiştir.



Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X– ile Y birbirinin izotopudur.



B) Z+ nın proton sayısı X– ninkinden fazladır.



C) Y ile T nin kimyasal özellikleri aynıdır.



D) Z+ ile T birbirinin izobarıdır.



E) X– ile T nin kimyasal özellikleri aynıdır.



Çözüm Yayınları

Y ve Z’dir.

• X hali için genleşme

5. C

Kimyasal özelliği aynı olan taneciklerin hem p+ sayısı hem de e– sayısı aynı olmalıdır. X– ile T’nin e– sayıları birbirinden farklıdır. (Cevap E)

8. Saf bir maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinden biri X, diğerleri

Z+

n

C) II ve III

I. Esneklik : Katı olan Fe için, IV. Donma noktası : Sıvı olan H2O için.

4. D

e+2 e+1



3. E

elektron sayısı

10.

ilgili,

2. D

X : Gaz, Y : Sıvı, Z : Katı’dır. X (gaz → Z(katı) dönüşümünde düzensizlik azalır. (Cevap C)

11.

X



130

9.

I. Mn2O3



II. MnO4─



III. K2MnO4

Y

Z

T

Q



Periyodik tabloda yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

Yukarıda verilen kök ve bileşiklerdeki manganın (Mn) yükseltgenme basamaklarının artış sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir? (8O, 19K)



A) X ve T doğada moleküler yapıda bulunur.



B) Y ile T arasında iyonik YT2 bileşiği oluşur.



C) Yoğun fazda Q atomları arasında London kuvveti etkindir.



A) I, II, III



D) ZX4 ve XT molekülleri apolardır.





D) II, III, I



E) Y katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir.

I. Mn 2x O 32-

2x – 6 = 0 ise X = +3



II. `Mn y O 4-2j III. K 2+ Mn Z O 4-2



B) II, I, III

C) I, III, II E) III, I, II

X Z X X X

Y – 8 = –1 ise Y = +7 +2 + Z – 8 = 0 ise Z = +6

(Cevap C)

apolar bir molekül iken X – T polar bir moleküldür.



(Cevap D)

TÜMEVARIM - ll Test 1.

Basınç (atm)

4.

Sıcaklık (oC)

02

II I



III



Zaman (dak) Bir X sıvısının tamamen buharlaşıncaya kadar ısıtılması sonucu elde edilen grafik yukarıda verilmiştir.



Buna göre X ile ilgili,



Sıcaklık (oC)

Yukarıda saf bir maddenin faz diyagramı verilmiştir.



Buna göre aşağıdaki olaylardan hangisi bu faz diyagramı ile örtüşmez?

I. Saf maddedir.



A) Dış basınç arttıkça erime noktası azalır.



II. Tek cins molekül içerir.



B) Yükseklere çıkıldıkça kaynama noktası azalır.



III. Belirli ayırt edici özellikleri vardır.



C) Katısı, sıvısında dibe batar.



D) Donarken hacmi artar.



E) Belirli basınç ve sıcaklık değerlerinde süblimleşebilir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve III



C) I ve II

Faz diyagramında basınç arttıkça erime noktası düşer. (H2O gibi) Böyle maddelerin katıları sıvısında yüzer. (Cevap C)

E) I, II ve III

I. Saf sıvılar ısıtılınca yalnızca bir tane kaynama gözlenir. (Kesin) II. Atomik yapılı bir sıvı (Hg gibi) olabilir. (Kesin değil) III. Saf olduğu için belirli ayırt edici özellikleri vardır. (Kesin)

(Cevap D)

5. X, Y, Z ve T maddeleri ile ilgili,

2. Yanda verilen tehlike uyarı işaretinin



A) Yangın söndürme tüplerinin üzerinde



B) Oksijen tüplerinin üzerinde



C) İtfaiyecilerin kıyafetlerinde



D) Petrol taşıyan tankerlerde



E) Tuz madenlerinde

Çözüm Yayınları

aşağıdakilerden hangisinde kullanılması beklenir?

Tehlike uyarı işareti: Yanıcı madde. Petrol taşıyan tankerlerde kullanılır.

(Cevap D)



•

X oda koşullarında atomik ve gaz halde bulunur.



•

Y ile Z arasında elektron ortaklaşmasıyla bileşik oluşur.



•

T bileşiklerinde yalnızca pozitif (+) yükseltgenme basamağına sahiptir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?



A) X bir soygazdır.



B) Y ile T iyonik bileşik oluşturabilir.



C) Z moleküler yapıya sahiptir.



D) X ile T arasında kovalent bileşik oluşur.



E) Y oda koşullarında gazdır.

X bir soygaz ve T bir metaldir. Kovalent bileşikler ametal - ametal arasında oluşur. (Cevap D)

6. Tanecik

3. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin adlandırılması yanlış yapılmıştır?

Bileşik

Adı

Proton sayısı

Nötron sayısı

X+

11

13

Y2-

16

16

Z2+

12

12

T

11

12



Yukarıda proton ve nötron sayıları verilen taneciklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X+ ile Z2+ izobardır.



B) X+ ile T izotoptur.

A)

Cu2O

Bakır (I) oksit

B)

Ca3N2

Kalsiyum nitrat



C) Y2─ ile Z2+ aynı soygazın elektron dizilimine sahiptir.

C)

NaH

Sodyum hidrür



D) Z2+ ile T izotondur.

D)

K2Cr2O7

Potasyum dikromat



E)

NH4NO3

Amonyum nitrat

E) Bir elektron başına düşen çekim kuvveti en fazla olanı Z2+dir.

Ca3N2 : Kalsiyum nitrür olmalıydı.







(Cevap B)

2– : 18e– vardır. Z2+ : 10e– vardır. Farklı soygazların e– düzenine sahiptirler. 12 (Cevap C)

16Y

131

Test 02

1. D

1. iyonlaşma enerjisi



0

Y

X

T

L

M

K

6. C

7. D

8. B

9. D 10. B 11. C



Z

1

Atom numarası

10

Yalnızca bu tablo kullanılarak, I. Aynı grupta atom numarası arttıkça 1. iyonlaşma enerjisi azalır.



II. Moleküllerdeki B, N ve O atomları oktetlerini tamamlamıştır.



III. X apolar molekül, Y ve Z ise polar moleküllerdir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



II. Atom numaraları ardışık olan iki elementten atom numarası büyük olanın 1. iyonlaşma enerjisi daha fazladır.



yargılarından hangilerinin doğru olduğu söylenebilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II









B) Yalnız II

D) I ve III

H

N

H B H (X)

H H H (Y)





C) I ve II

E) I, II ve III

O H

H (Z)

II. X apolar, Y ve Z ise bağa katılmayan e– lardan dolayı polar. (Doğru)



(Cevap D)

C) I ve II

10. Aşağıdaki taneciklerden hangisinin karşısında adı yanlış

E) I, II ve III

verilmiştir?

I. X ve Z 1A grubu elementidir. Atom numarası büyük olan Z’nin iyonlaşma enerjisi daha küçüktür. (Doğru) III. 1X ve 2Y 1. periyot diğerleri 2. periyattadır. (Doğru)

(Cevap D)

Tanecik

Çözüm Yayınları

II. 4T, 5K ve 6L iyonlaşma enerjileri : L > T > K (Her zaman değil)

1

8.



H I. Doğru, II. H B H ’te B oktete (8) ulaşmamıştır. (Yanlış)

III. X ile Y periyodik sistemde 1. periyot, diğer elementler 2. periyotta yer alır.

D) I ve III

Buna göre X, Y ve Z molekülleri ile ilgili, H I. X in Lewis nokta gösterimi H B H şeklindedir.

N





5. D

Y ve Z şeklinde tanımlanmıştır.

P

Yukarıda atom numaraları ardışık olan bazı elementlerin 1. iyonlaşma enerjisi - atom numarası değişimi verilmiştir.



4. C

atomlarının 1H ile oluşturdukları kararlı moleküller sırası ile X,

R





3. B

9. Lewis nokta sembolleri B , N , O şeklinde olan B, N ve O

(kj/mol)

7.

2. D

Adı

A) Na3P

Sodyum fosfür

B) CoBr3

Kobalt bromür

C)

N3-

Nitrür

D)

Fe2+

Demir (II) iyonu

E) P2O3

Difosfor trioksit

Co bileşiklerinde farklı "+" yük olabilen bir geçiş metalidir. Bileşikte aldığı yük belirtilmelidir.

H C

Ca 3+ Br 3- : Kobalt (III) bromür şeklinde adlandırılır.

O F



(Cevap B)

Mg

2

K

11.

132



Periyodik sistemde yer alan elementlerin genel özelliklerinin değişim yönleri yukarıda 1ve 2 nolu oklarla gösterilmiştir. Bilinmeyen X ve Y özellikleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



• X özelliği 1 yönünde artarken 2 yönünde azalıyor.



• Y özelliği ise 1 yönünde azalırken 2 yönünde artmaktadır.





Buna göre X ve Y özellikleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



Çalışma alanı

Kimya alt disiplini

I.

Canlı organizmalardaki kimyasal süreçleri inceler.

a. Farmasötik

II.

Kimyasal bir sistemdeki ısı, hareket ve iş değişimini inceler.

b. Fizikokimya

İlaç üretimi ve etken maddelerin c. Biyokimya sentezi ile ilgilenir. Yukarıda verilen çalışma alanlarının kimya alt disiplinleri ile eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?

III.

A) I - a



B)

I-b



Y

II - b

A) Elektronegatiflik

Metalik bağ kuvveti

III - c

B) Ametalik aktiflik

Atom hacmi

C) Değerlik elektron sayısı

İyonlaşma enerjisi

D) Atom hacmi

Elektron ilgisi

II - a

II - c

E) Ametal oksitlerin asitliği

Atom numarası

III - b

III - b

X

D) I - c

l - c, ll - b, lll - a

Ametalik aktiflik (X) : 1 yönünde artar, 2 yönünde azalır. Atom hacmi (Y) : 1 yönünde azaları, 2 yönünde artar.



(Cevap B)



C)

I-c

II - a

II - b

III - c

III - a



E) I - a

(Cevap C)

03

TÜMEVARIM - ll Test 1.

Madde



4. X, Y ve Z elementlerinden oluşan XY, YZ2 ve Z2

Örnek

I.

Element

Cıva, oksijen

II.

Bileşik

Lehim, tuz tuhu

III.

Karışım

Hava, maden suyu

yapılarındaki bağ türleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? (12X, 16Y, 17Z) XY



Yukarda verilen madde türlerine ait örneklerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Civa(Hg) ve oksijen (O2) – Element (Doğru) II. Lehim (Kalay – kurşun alaşımı) bir karışımdır. (Yanlış) III. Hava ve maden suyu – Karışım (Doğru)





YZ2

A) İyonik

Polar kovalent

Kovalent

B) İyonik

Polar kovalent

Polar kovalent

C) Polar kovalent

İyonik

Kovalent

D) Kovalent

Polar kovalent

İyonik

E) Polar kovalent

Kovalent

İyonik

X : Metal, Y : Ametal, Z : Ametal

(Cevap D)

XY : Metal - ametal (iyonik), YZ2 : Ametal - ametal (Polar kovalent) Z2 : Aynı cins ametaller arası (Apolar kovalent)

2.

n+1

Elektron sayısı

Y



A) Halojen olarak adlandırılırlar.



B) Atom numaraları arttıkça moleküller arası çekim kuvvetleri artar.



C) Doğada diatomik yapıda bulunurlar.



D) Oda koşullarında tamamı gaz haldedir.



E) -1 yüklü iyonları soygaz elektron düzenindedir.

X ve Y element atomlarının birbirleri ile bileşik oluştururken elektron sayılarındaki değişim yukarıdaki grafikte verilmiştir.



Buna göre, I. Oluşan bileşiğin formülü XY dir. ve

Y─



II. Bileşikteki

iyonlarının elektron sayıları eşittir.



III. X+ iyonunun çapı Y─ iyonunun çapından büyüktür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

Çözüm Yayınları

Zaman



X+

7A (Halojenler) grubu elementleri yukarıdan aşağıya sırasıyla F2(gaz), CI2(gaz), Br2(sıvı), I2(katı) dir. (Cevap D)

6.

E) I, II ve III

Sıcaklık (°C) t3

X bir e– vermiş, Y bir e– almıştır. (X+ ve Y– oluşur.) +

(Cevap A)

grubu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

0





5. Atom numaraları soygazlardan bir eksik olan element

X

n n-1

Z2

X

_

I. X Y ⇒ XY (Doğru), II. X+ ve Y–’nin e– sayıları aynı (Doğru) III. e– sayıları aynıdır. p+ sayısı az olan Y–’nin çapı büyüktür. (Yanlış)



t2

(Cevap C)

0 t1

3. Atom altı tanecikler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Elektronlar negatif yüklü taneciklerdir.



B) Atomda pozitif yüklü tanecik sayısı negatif yüklü tanecik sayısına eşittir.



C) Atomdaki nötron sayısı her zaman proton sayısına eşittir.



D) Atomun çekirdeği pozitif yüklüdür.



E) Atom elektron kaybederse katyona dönüşür.

Atomda p+ . sayısı = e– sayısıdır. Nötron sayısı p+ sayısı ile aynı olmak zorunda değildir. (Cevap C)

Y 2

4

6

Zaman (dk)



İzole bir kapta saf X ve Y maddelerine ait sıcaklık-zaman grafiği yukarıda verilmiştir.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) 0-2 zaman aralığında X in kinetik enerjisi azalırken, Y ninki artar.



B) X soğumakta olan bir katı olabilir.





C) 6. dakika sonunda X in verdiği ısı Y nin aldığı ısıya eşittir.



D) t2 °C de ısıl denge kurulmuştur.



E) 2 - 4 zaman aralığında maddeler heterojen görünümlüdür.

B) Katılar soğuyarak hal değiştiremez. Halbuki grafikte X soğuyarak hal değiştiriyor. O halde X gaz ya da sıvıdır.



(Cevap B)

133

Test 03

1. D

7. 80

2. C

3. C

4. A

5. D

7. C

8. D

Y



durumlardan hangisi karşısında verilen nedenle açıklanamaz?

Durum

20 10 0

Nedeni

X t1

t2

9. E 10. C 11. D 12. B

10. Atomlar ve moleküller arası bağlar ile ilgili aşağıdaki

Sıcaklık (0C)

50

t3

Zaman

A)

H2O(s) → H2O(g)

Moleküller arası hidrojen bağlarının kopması



Yalıtılmış bir kapta yalnızca birbirleriyle ısı alış - verişi yapabilen X ve Y saf katılarının sıcaklık - zaman grafiği yukarıda verilmiştir.

B)

F2 → F + F

Atomlar arası kovelent bağın kopması



Buna göre,

C)

NaCl(k) + H2O(s) → Na+(suda) + Cl -(suda)

İyonlar arası iyonik bağın kopması

D)

CH3OH(s)+H2O(s) → Su ve metil alkol molekülleri arasında H bağı kurulması CH3OH (suda)

E)

H2(g) → H2(s)



I. t2 - t3 aralığında Y katı, X sıvı haldedir.



II. 50 °C’de ısıl denge sağlanır.



III. t1-t2 zaman aralığında X ısı almamıştır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

8.

X sıvısının özkütlesi

E) I, II ve III

11.

Sıcaklık (°C)

X sıvısının hacmi

t3

t2 t1

t2 t1



Isıtılmakta olan saf bir X sıvısına ait grafikler yukarıda verilmiştir.



Buna göre X sıvısı ile ilgili,



I. Zamanla sıcaklığı artmaktadır.



II. Buhar basıncı sabittir.



III. Kaynamakta olan bir sıvıdır. yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Saf katı ve sıvıların sıcaklıkları sabit iken özkütleleri sabittir. Alınan ısı hal değişimine harcanır. (Yanlış) II. Kaynamaktadır. Buhar basıncı sabittir. (Doğru) III. Kaynamaktadır. (Doğru) (Cevap D)

Çözüm Yayınları

Zaman

X sıvısı

Zaman (dk)









A) H2O molekülleri arasındaki etkin kuvvet Hidrojen bağıdır. B) NaCI katısı iyonik bir örgüden oluşur.



Buna göre,



I. X saf bir sıvıdır.



II. Y katı-sıvı homojen karışımdır.



III. X ve Y nin kaynarkenki buhar basınçları aynıdır.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

D) NaCI katısı ile H2O sıvısı arasındaki çözünmede iyondipol etkileşimleri etkindir. E) Cu katısının elektrik akımını iletmesi kimyasal bir olaydır.

E) Metallerin elektrik iletkenliği e– hareketiyledir. Fiziksel bir olaydır.

(Cevap E)

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Henüz kaynamamış bir sıvı daha içerebilir. (Kesin değil), II. Katı - sıvı doymamış çözelti kaynarken sıcaklıkları artar. (Doğru), III. Aynı ortamdaki sıvıların kaynarkenki buhar basınçları eşittir. (Doğru)

12.

Gaz Azot

Kaynama sıcaklığı (°C) -196

(Cevap D)

Havadaki hacimce yüzdeleri %78

Oksijen

-183

%21

Argon

-186

%0,9

............

%0,1



Kuru havanın % 99’unu oluşturan azot, oksijen ve argon gazlarının kaynama sıcaklıkları ve havadaki hacimce yüzdeleri yukarıdaki tabloda verilmiştir.



Buna göre kuru havadaki azot, oksijen ve argon ile ilgili,



I. Kuru hava yüksek basınç altında soğutulduğunda önce azot gazı sıvılaşır.



II. Kapalı bir kaptaki kuru hava örneğinde kısmi basıncı en düşük olanı argon gazıdır.



III. Sıvı hava damıtılırsa öncelikle oksijen gazı elde edilir.



C) Cu katısındaki Cu metalleri arasındaki metalik bağ güçlü etkileşimdir.

Zaman (dk)

Y sıvısı

Aynı ortamdaki X ve Y sıvılarına ait sıcaklık - zaman grafikleri yukarıda verilmiştir.

yargılardan hangisi yanlıştır?



0



Diğer gazlar

9. H2O sıvısı, NaCI katısı ve Cu katısı ile ilgili aşağıdaki

(Cevap C)

Sıcaklık (°C)

t3

0

Zaman

Hidrojen molekülleri arasında London kuvvetlerin oluşması

C) NaCI’nin suda çözünmesi olayı fizikseldir. İyonik bağlar kopmaz.

I. t2 – t3 arasında Y katı, X sıvı (Doğru), II. t3 sıcaklıklar eşit (Doğru), III. X t1 – t2 arasında ısı alarak erimiştir. (Yanlış) (Cevap C)

134

6. B



yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II





D) I ve III



E) I, II ve III

C) I ve II

I. Önce kaynama sıcaklığı yüksek olan O2 sıvılaşır. (Yanlış), II. Hacimce %’si azdır. (Doğru), III. Öncelikle kaynama sıcaklığı düşük olan N2 elde edilir. (Yanlış) (Cevap B)

04

TÜMEVARIM - ll Test 1.

I. Suyun formülü H2O iken tuzlu suyun belirli bir formülü yoktur.



II. Suyun oluşumunda H ve O belirli oranlarla bir araya gelirken tuzlu suyun oluşumunda belirli oran yoktur.



4. Aşağıda Lewis nokta sembolleri verilen maddelerden hangisi karşısında verilen bağ türünü içermez? Madde A)

III. Su iki farklı cins atom içerirken tuzlu su dört farklı cins atom içerir. Yukarıdaki ifadelerden hangileri suyun (H2O) bir bileşik, tuzlu suyun (NaCl(suda)) ise karışım olduğunu tek başına kanıtlar?





A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

IIII

Bağ türü

IIII

London kuvvetleri

Na B) Na Na Na

Metalik

C) H H OH H HO H OH D) O C O O C O O C C O O __ _ _ 2+ 2+ E) Mg2+ Br 2+ Br Br Br 222 Mg

Hidrojen Dipol-dipol İyonik

2 O = C = O apolar bir moleküldür. Molekülleri arasında London kuvveti vardır. (Cevap D)

E) I, II ve III

I. Bileşiklerin belirli bir formülü var iken karışımların yoktur. (Kanıtlar) II. Bileşiklerin bileşenleri arasında belirli bir oran vardır. Karışımlarda yoktur. (Kanıtlar) III. Bileşiklerde ve karışımlarda farklı cins atomlar bulunur. (Kanıtlamaz)

(Cevap C)

5. Polar moleküller polar çözücülerde, apolar moleküller apolar çözücülerde iyi çözünür.

2.

7X, 11Y, 16Z ve 12T elementleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden



A) X ile Y iyonik bileşik oluşturur.



B) X ile Z kovalent bileşik oluşturur.



C) Y ile Z arasında YZ2 iyonik bileşiği oluşur.



D) Y ile T arasında alaşım oluşabilir.



E) TZ iyonik bileşiğinin Lewis nokta gösterimi T şeklindedir. +

hangisi yanlıştır?

2 _ , Y Z iyonik bileşiği oluşur. 2

Cl Cl Çözücü C Cl Cl Cl Cl CClCl Cl C Cl Cl ClClC Cl Cl Cl O HO H H OH HOH H H

Madde

2+

2-

Z

Çözüm Yayınları

A) I2 (k)

B) CH3-CH2-OH



H-Br H-Br H-Br H-Br CH4 CH CH 44 CH 4 CH4

C) CH4 D) CH3 - CH3

X : 5A (ametal), Y : 1A (metal), Z : 6A (Ametal), T : 2A (metal) Y ile Z arasında Y Z

Buna göre, aşağıdakilerin hangisinde verilen maddenin karşısındaki çözücüde iyi çözünmesi beklenmez?

(Cevap C)

O

E) NaBr

HO H H OH H OH H H

H C apolar bir moleküldür. CH4, H–Br polar moleküldünde çözünmez. H H H

3. X, Y ve Z maddelerinin normal erime ve kaynama noktaları tablodaki gibidir.





6.

Sıcaklık (°C)

Madde

Erime Noktası (°C)

Kaynama Noktası (°C)

60

X

20

150

40

Y

-10

50

Z

-110

-10

0

50 40 Q1

400

Q2

Isı (cal) 0

X

400

Isı (cal)

Y





Buna göre X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



I. Q1 = 2Q2 ise öz ısıları Cx = CY’dir



A) X iki defa hal değiştirir.



II. Q1 = Q2 ise erime ısıları LeX=LeY’dir.



B) Y’nin son hali sıvıdır.



III. X ve Y aynı maddedir.



C) Z bulunduğu kabın her noktasına eşit basınç uygular.





D) X için esneklik ayırt edicidir.



A) Yalnız I

E) Son durumda ortalama kinetik enerjisi en yüksek olanı Z’dir.





Ortalama kinetik enerji sıcaklığa bağlıdır. Son sıcaklıkları aynı olduğu için üçünün de ortalama kinetik enerjisi aynıdır. (Cevap E)



Sıcaklık (°C)

Bu maddelerin her birisinin 180°C deki örnekleri ayrı kaplarda sabit basınçta soğutularak sıcaklıkları 10°C ye düşürülüyor.



(Cevap C)

135

Yukarıda aynı dış basınçta sıcaklık - ısı grafikleri verilen eşit kütleli saf X ve Y sıvıları ile ilgili,

yargılarından hangileri doğrudur? B) Yalnız II

D) II ve III

I. 2Q2 = m . CX . 20 ise CX =

C) I ve II

E) I, II ve III

Q2 Q ve Q2 = m . CY . 10 ise CY = 2 (Doğru) 10m 10m

II. Q = m . Le, m ve Q aynı ise Le’ler aynı (Doğru) III. Kaynama noktaları farklıdır. (Yanlış)

(Cevap C)

Test 04

1. C

2. C

3. E

4. D

5. C

6. C

7. D

8. E

9. C 10. E 11. D 12. C

7.

I. NH3’te, N ve H atomları arası

10. Gazların genel özellikleri ile ilgili,



II. CH4’te, CH4 molekülleri arası



III. MgO’da, Mg2+ ve O2- iyonları arası



l. Basınç etkisiyle önemli ölçüde sıkıştırılırlar.



ll. Gazlar birbirleriyle her oranda homojen karışırlar.



lll. Hacimleri bulundukları kabın hacmine eşittir.



çekim kuvvetlerinden hangileri kimyasal bağ tanımına girer?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Atomlar ve iyonlar arası olan I. (kovalent bağ) ve III. (İyonik bağ) kimyasal bağlardır. (Cevap D)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

Gazlar ile ilgili öncüllerdeki özelliklerin tamamı doğrudur.

8.



1



(Cevap E)

2



Yukarıdaki periyodik sistemde bazı özelliklerin değişimi 1 ve 2 okları ile gösterilmiştir.



Buna göre,

11. Saf sıvılarda buharlaşma ve kaynama olayları ile ilgili aşağıdaki özelliklerden hangisi ortaktır?

I. Atom çapı



A) Yalnızca belirli sıcaklık ve basınçta gerçekleşir.



II. Ametalik aktiflik



B) Sıvı yüzeyinde gerçekleşir.



III. İyonlaşma enerjisi



IV. Elektronegatiflik



C) Sıvının bulunduğu ortamdaki havanın nemine bağlıdır.



D) Isı alan (endotermik) bir olaydır.



E) Gerçekleşme sürecinde sıcaklık sabittir.



özelliklerinden hangileri genel olarak 1 yönünde artarken, 2 yönünde azalır?



A) Yalnız I





B) I ve III

D) I, II ve III



C) II ve IV

E) II, III ve IV

Çözüm Yayınları



Buharlaşma her sıcaklıkta ve yalnızca sıvı yüzeyinden gerçekleşir. Kaynama ise belirli bir sıcaklıkta sıvının her yerinden buharlaşma ile gerçekleşir. D) Her ikisi de ısı alan olaylardır.

Ametalik aketiflik, iyonlaşma enerjisi ve elektronegatiflik 1 yönünde artar, 2 yönünde





(Cevap D)

azalır. Ancak Atom çapı 1 yönünde azalır, 2 yönünde artar. (Cevap E)

9.

H C

O F

Mg K



Periyodik sistemdeki yerleri yukarıda belirtilen elementler H2O, CH4, HF, KF, MgO, MgF2 bileşiklerini oluşturuyor.

136



Buna göre bu bileşiklerden iyonik karakteri en yüksek olanı ve kovalent karakteri en yüksek olanı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

12. Aynı dış basınçtaki I, II ve III ortamlarının bağıl nemleri ve

havadaki su buharının kısmi basınçları aşağıda verilmiştir.



Bağıl nem (%)

Su buharının kısmi basıncı (mmHg)

İyonik karakter

Kovalent Karakter

I.

80

16

II.

80

20

A)

MgO

H 2O

III.

60

12

B)

KF

HF

C)

KF

CH4

D)

MgF2

H 2O

E)

MgO

CH4

Bağı oluşturan atomlar arasındaki elektronegatiflik farkı arttıkça iyonik karakter, azaldıkça kovalent karakter artar. Farkın en fazla olduğu K ile F ve en az olduğu C ile H’dır. (Cevap C)



Buna göre termometre sıcaklığı aynı olan I, II ve III koşullarında hissedilen sıcaklıkların karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru yapılmıştır?



A) I > II > III





B) I = II > III

D) II > I = III

E) III > I > II

C) II > I > III

Bağıl nem ve su buharının kısmi basıncı arttıkça hissedilen sıcaklık artar. II > I > III (Cevap C)

05

TÜMEVARIM - ll Test 1.

4.

II.

Saf su



I. NaNO3

III. KCIO3

25°C



Yukarıdaki bileşiklerdeki altı çizili olan atomların yükseltgenme basamaklarının karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) I > II > III





Yukarıdaki kapta bulunan saf suya,



I. NaCl katısı ekleme



II. Sıcaklığını 50°C’ye çıkarma



III. Aynı sıcaklıkta etanol ekleme

CaC2O4

B) I = III > II

D) II = III > I

E) III > II > I

I. Na + N x O 32- ise +1 + x – 6 = 0'dan x = +5



işlemlerinden hangileri uygulanırsa buhar basıncı artar?

II. Ca 2+ C 2y O 42- ise +2 + 2y – 8 = 0'dan y = +3



A) Yalnız I

III. K + CI Z O 32- ise +1 + z – 6 = 0'dan z = +5





B) Yalnız II

D) II ve III

C) II > III > I

C) I ve II

(Cevap B)

E) I, II ve III

I. Uçucu olmayan NaCI katısı suyun kaynama noktasını artırır, buhar basıncını düşürür. (Azalır.) II. Sıcaklık arttıkça buhar basıncı artar. (Artar.) III. Uçucu olan etanol buhar basıncını artırır. (Artar.)

(Cevap D)

2. I2, C (elmas) ve NaNO3 katıları ile ilgili, I. I2 katısını oluşturan moleküller arasında zayıf London kuvvetleri vardır.



II. Elmas çok sayıda C atomunun kovalent ağ örgüsü ile oluşturduğu çok sert bir katıdır.



III. NaNO3 katısı iyonlar arası elektrostatik çekim kuvveti ile oluşmuş iyonik kristal yapıdadır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

5. Aşağıdaki katılardan hangisinin karşısında verilen kristal türü yanlıştır? Katı

E) I, II ve III

I. Apolar mülekül olan I2 molekülleri arasında London kuvvetleri vardır. (Doğru)

Kristal türü

A) Ag

Çözüm Yayınları



Metalik

B) Grafit

Kovalent

C) Karbondioksit

Kovalent

D) Buz

Moleküler

E) NaCI

İyonik

Karbondioksit (CO2) kovalent bağlarla kurulmuş bir moleküler kristaldir.

(Cevap C)

II. Elmasta C atomları arasında ağ örgülü kovalent bağ vardır. (Doğru) III. Na+ ve NO 3- arasında iyonik bağ vardır. (Doğru)

3. CH – OH 2 l CH – OH l CH2 – OH

H

(Cevap E)

O

H Su (t2°C)

Gliserin (t1°C)

Açık yapıları verilen t1 °C deki gliserinin viskozitesi t2°C’deki suyun viskozitesine eşittir.



Bu durumu,

6.

6X, 8Y, 12Z

ve 17T elementlerinin oluşturduğu katılardan hangisinin türü yanlış verilmiştir? Katı

Türü

Yalnızca X atomları içeren ağ örgülü bir katıdır.

Kovalent kristal



l. Gliserinin moleküller arası çekim kuvveti daha düşüktür.

A)



ll. t1 > t2’dir.

B)

Kovalent kristal



lll. Suyun molekül kütlesi daha küçüktür.

X ile Y atomlarının oluşturduğu molekülün katı halidir.

C)

Z ile T arasında oluşan bileşiğin katısıdır.

İyonik kristal

D)

Yalnızca Z atomları içeren bir katıdır.

Metalik kristal

E)

Yalnızca T içeren molekülün katısıdır.

Moleküler kristal



yukarıdakilerden hangileri açıklar?



(Gliserin = 92 g/mol, H2O = 18 g/mol)



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

Viskozite sıvının molekülleri arası çekim kuvveti ve molekül kütlesi ile doğru orantılı, sıcaklığı ile ters orantılıdır. (Cevap B)

B) 6X ve 8Y ametalleri arasında XY2 moleküler yapısı oluşur. Moleküler kristal olmalıydı.





(Cevap B)

137

Test 05

1. D

9.

7. 1. H2O(k) → H2O(s)

2. CO2(k) → CO2(g)



3. l2(k) → l2(g)



1., 2. ve 3. olaylar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Her üçü de ısı alan (endotermik) olaylardır.





B) 2. de moleküler kristal, gaz hale dönüşmüştür.





C) 3. de moleküler kristal, gaz hale dönüşmüştür.



D) 1. de moleküller arası hidrojen bağları tamamen kopmuştır.



E) 1. si erime, 2. ve 3. sü süblimleşmedir.

A

4. B

5. C

He(g)

7. D

8. E

9. A 10. A

Buna göre sistemde yapılan,

I.

(Cevap D)

6. B

buharı ile dengede bulunan bir miktar su ve He gazı vardır.

M1

geçişte hidrojen bağları zayıflamıştır. tamamen kopmamıştır.

3. B

Sürtünmesiz Yandaki şekilde verilen piston sistemde sabit sıcaklıkta M2

H2O(g)

D) H2O’da yoğun fazda (katı ve sıvı) moleküller arası hidrojen bağı bulunur. Katıdan sıvıya

2. E

Yapılan işlem Buhar kütlesi Sabit sıcaklıkta pistonu Azalır A noktasında sabitleme

Buhar basıncı Artar

II. Pistonu sabitleyip sabit sıcaklıkta M1 musluğundan bir miktar H2O(s) çekip musluğu kapatma

Artar

Değişmez

III. Pistonu serbest bırakıp sabit sıcaklıkta M2 musluğundan bir miktar He(g) ekleyip musluğu kapatma

Artar

Değişmez



işlemlerinden hangilerinin sonucunda gerçekleşen değişimler yanlış verilmiştir?



A) Yalnız I







B) Yalnız II

D) II ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

I. Buhar basıncı sıcaklık sabit ise değişmez. Sıvılaşmayla buhar kütlesi azalır. (Cevap A)

8.

Buhar Basıncı (mmHg) 760

X

Y

Z

t1

t2

t3

700

0

138

Sıcaklık (°C)



X, Y ve Z saf sıvılarının aynı ortamdaki buhar basıncı - sıcaklık değişimi grafiği yukarıdaki gibidir.



Buna göre,



l. 1 atm basınçtaki kaynama sıcaklıkları arasındaki ilişki

10. Hal değiştirmekte olan saf bir sıvı ile ilgili,







l. Sıcaklığı sabittir.



ll. t1°C deki buhar basınçları arasındaki ilişki X > Y > Z’dir.



ll. Yoğunluğu zamanla azalır.



lll. 700 mmHg basınçta t3 °C de X, Y ve Z nin oluşturduğu karışım homojendir.



lll. Moleküller arası etkileşimleri zayıflar.



lV. Buhar basıncı artar.

Z > Y > X’tir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

l. Aynı dış basınçta kaynarken buharbasınçları eşittir. t3 > t2 > t1 (Doğru) ll. Kaynama noktası en küçük olanın buhar basıncı fazladır. X > Y > Z (Doğru) III. Hepsi gaz haldedir. (Doğru) 



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız l





B) l ve ll

D) l, lll ve lV



C) lll ve lV

E) l, ll, lll ve lV

Sıvılar donarak veya kaynayarak hal değiştirir. Saf sıvılar hal değiştirirken sıcaklıkları (Cevap E)

sabittir.



(Cevap A)

BÖLÜM 06 Test

Kimyasal Hesaplamalar / Kütlenin Korunumu Kanunu 1. “Doğanın tüm işleyişlerinde hiçbir şeyin yoktan var edilmediği,

3. Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2

tüm deneysel dönüşümlerde maddenin miktar olarak aynı kaldığı, elementlerin tüm bileşimlerinde nicel ve nitel özelliklerini koruduğu gerçeği tartışılmazdır.”



Modern Kimyanın kurucusu kabul edilen Antonie Lavoisier, kendisinin bulduğu “Kütlenin Korunumu Yasası”nı yukarıdaki ifade ile anlatmıştır.



Buna göre,





III. Saf suyun elektrolizi ile elde edilen H2 ve O2 gazlarının toplam kütlesinin suyun kütlesine eşit olması



B) Yalnız II

D) I ve III



Yukarıda verilen tepkimede harcanan ve oluşan maddelerin kütleleri verilmiştir.



Buna göre tepkimede oluşan H2 gazının kütlesi (X) kaç gramdır?



A) 1

B) 0,8

C) 0,4

D) 0,2

E) 0,1



C) I ve II

24 g

Kütlenin konumunu ilkesine göre fiziksel ve kimyasal olaylarda dönüşüme uğrayan ve



(Cevap C)

makanizmaları ve tepkimede oluşan, harcanan madde miktarlarları aşağıda verilmiştir. 1 I. tepkime: X + Y2 → XY 2 32 g

E) I, II ve III

oluşan maddelerin atom sayı ve türleri ile toplam kütle korunur.

Xg

4. Mekanizmalı (çok basamaklı) gerçekleşen bir tepkimenin

yukarıdaki olaylardan hangileri Lavoisier’in ifadesi ile örtüşmektedir? A) Yalnız I

32,2 g

13 + 19,6 = 32,2 + x ise x = 0,4 olur.

tepkimesinde atom sayıları ve türlerinin korunması

II. Su dolu pet şişenin içerisindeki suyun dondurulması sonucu kütlesinde değişiklik olmaması



19,6 g

Tepkimeye giren kütle = Ürün kütlesi olmalı.





13 g



I. Fe2O3(k) + 3CO(g) → Fe(k) + 3CO2(g)



01



(Cevap E)

II. tepkime:

Çözüm Yayınları



1 Y2 → XY2 2

XY + .......

mg

32 g

ng

Buna göre m ve n değerleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?



(Tepkimeler sonucu kapta yalnızca XY2 maddesi vardır.)

2. Kütlenin korunumu yasasını laboratuvarda

m

n

A)

44

56

B)

56

88

C)

56

56

D)

88

56

E)

56

44



Fe(k) + S(k) → FeS(k)

I. tepkimede : 24 + 32 = m ⇒ m = 56 dır. 56 g olan XY kütlesi II. tepkimede yerine yazılır



tepkimesi ile ispatlamak isteyen bir öğrenci aşağıdaki aşamalara uyarak deneyini gerçekleştirmiştir.

ise, 56 + 32 = n ⇒ n = 88



I. Hassas terazi ile Fe(k) ve S(k) kütlelerini ayrı ayrı tarttı.



II. Tartımı yapılan Fe(k) ve S(k) maddelerini aynı deney tüpüne yerleştirerek karıştırdı.



III. Deney tüpündeki karışımın rengi tamamen siyah olana dek ısıttı.



IV. Deney tüpünün içerisindeki madde ile birlikte soğumasını bekledi.



5.

m 25 20 18

Bu çalışmalar sonucu öğrenci kütlenin korunmadığını gözlemledi.



Buna göre öğrenci hangi aşamalarda hata yapmıştır?



A) I ve V



B) II ve IV

D) II ve III

C) III ve V

E) I ve IV

Deneyi yapan öğrenci I. aşamada maddeleri deney tüpü ile birlikte tartmalıydı. V. aşamada I. aşamada deney tüpünün kütlesi belirlenmediği için deney tüpü kullanmadan tartım yapmalıydı. (Cevap A)

(Cevap B)

X2Y5

X2

139 Y2

0

V. Deney tüpü ile birlikte içerisindeki maddeyi tarttı.



Kütle (gram)



Zaman

X2 ve Y2 elementlerinin tam verimle X2Y5 bileşiğini oluşturması ile ilgili madde kütlelerinin zamanla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.

Buna göre tepkime sonucunda oluşan X2Y5 bileşiğinin kütlesi (m) kaç gramdır? A) 63

B) 45

C) 43

D) 38

E) 27

(25 - 18)g X2 + 20g Y2 = mg X2Y5 7g + 20g = m = 27g



(Cevap E)

Test 01

1. E

2. A

3. C

4. B

5. E

6. D

7. D

8. D

9. C 10. C 11. D 12. B

6. Laboratuvar ortamında O2 gazı eldesi için kullanılan KCIO3

10. Kimyasal bir tepkimede kütlenin korunması aynı zamanda





Buna göre,



Cu + 2X → CuSO4 + SO2 + 2H2O



tepkimesinde X yerine gelmesi gereken bileşik hangisi olmalıdır?



A) SO3



katısı ağzı açık bir kapta ısıtılarak 3 KCIO3(k) → KCI(k) + O2(g) 2 denklemine göre parçalanıyor.



Bu olay ile ilgili çizilen, Kaptaki toplam kütle

KCI kütlesi

atom sayı ve türlerinin korunmasını gerektirir.

Katı kütlesi





0 I

0

Zaman

II

Zaman 0



grafiklerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



III

B) Yalnız II

D) II ve III

B) Cu2S

D) H2SO3

C) H2SO4

E) H2S

Cu + 2X → CuSO4 + SO2 + 2H2O 1 Cu 1 Cu

Zaman

C) I ve II

2S olmalı

2S

4H olmalı

4H

8O olmalı

8O

X = H2SO4



(Cevap C)

E) I, II ve III

I. Ağzı açık kapta oluşan açığa çıkan gaz kaptaki kütleyi azaltır. (Yanlış) II. KCI kütlesi 0’dan başlayıp zamanla artar. (Doğru) III. KCIO3 katısının bir kısmı O2 gazına dönüşür. (Doğru)



(Cevap D)

11. Kütlenin korunumu yasası aşağıdaki denklemlerden hangisi için geçersizdir?

7. XY(k) bileşiğinin kütlece %60’ı X’tir. XY katısının ağzı açık

1 XY(k) → X(k) + Y2(g) 2 tepkimesine göre tamamen ayrıştırılması sonucu 16 gramlık bir kütle azalması belirlenmiştir.



Buna göre başlangıçtaki XY katısı kaç gramdır?



A) 16

B) 24

C) 32

D) 40

E) 60

XY nin % 40’ı, Y’dir. Kütle azalmasının sebebi oluşan 16g Y2 gazıdır. % 40’ı 16 g ise % 100’ü 40 g’dır.





(Cevap D)

Çözüm Yayınları

kapta ısıtılarak,



A) H2O(k) → H2O(s)



B) C(k) + O2(g) → CO2(g)



C) C6H12O6(k) → C6H12O6(suda)



D) 92U → 90Ra + 2a



E) CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)

su

234

230

4

900°C

Fiziksel ve kimyasal olaylarda kütle korunur iken D seçeneğinde yeni atom türlerinin oluşabildiği radyoaktif tepkimelerde kütle korunmaz.

140

8.

I. Yaptığı deneylerle suyun hidrojenin yanması sonucu oluştuğunu ispatladı.



II. Havanın bileşenleri olan O2 ve N2 gazlarını tanımladı.



III. HgO ile yaptığı deneylerle kütlenin korunumu yasasını buldu.



IV. Atom altı taneciklerden olan elektronu keşfetti.



V. Flojiston kavramının ortadan kalkmasına katkı sağladı. Yukarıda Lavoisier ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?



A) I

C) III

D) IV

12. Kütlenin korunumu yasasının ortaya çıkmasında etkili olan

I. Joseph Priestley’in yanmaya sebep olan “yetkin gaz” dediği O2’yi deneysel olarak keşfetmesi



II. Henry Cavendish’in H2 ve O2 gaz karışımını bir kıvılcımla patlatarak yanıcı gazın tümünün havanın ise beşte birinin tüketilerek su oluştuğunu saptaması



III. Joseph Priestley’in H2 ve O2 gaz karışımını kıvılcımla patlatarak çiğ oluştuğunu saptaması



IV. Antonie Lavoisier’in Priestley ve Cavendish’in deneylerini tekrarlayarak ulaştığı sonuçları yayımlaması

E) V

IV. Atom altı taneciklerde elektronun keşfinde ön planda olan bilim insanı J.J. Thomson’dur.







(Cevap D)

9. Kütleleri eşit olan Mg ve O’dan MgO bileşiği oluşurken



elementlerden birisinden 8 gram artarken, başlangıçtaki 5 toplam kütlenin ’i kadar MgO bileşiği oluşuyor. 6 Buna göre başlangıçtaki Mg kütlesi kaç gramdır? (Mg=24, O=16) A) 48

B) 40

24 24 24 g Mg + 16g O → 40g MgO –––––––––––––––– O 8g O artar.

C) 24

D) 20

(Cevap D)

çalışmalar aşağıda belirtilmiştir.



B) II



E) 16



Buna göre, verilen olayların kronolojik sırası hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) I, II, III, IV



B) I, III, II, IV

D) III, II, I, IV

C) II, I, III, IV

E) III, I, II, IV

Kütlenin konumunu yasasının ortaya çıkmasında Priestley, Cavendish ve Lavosier’in çalışmaları etkili olmuştur. Doğru kronolojik sıralama I, III, II, IV şeklindedir. (Cevap B)



(Cevap C)

1. “Bir element başka bir elementle birleşerek bileşik

oluşturduklarında bileşik içindeki elementlerin kütleleri oranı sabittir.”



Günümüzde sabit oranlar yasası olarak bilinen yasayı bulan ve yukarıda verilen tanımı yapan bilim adamının adı hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) John Dalton

B) Aristothales



C) Democritos

D) J.J. Thomson



02

BÖLÜM 06 Test

Sabit Oranlar Kanunu -1

E) Joseph Proust

Sabit oranlar yasasını Joseph Proust bulmuştur.

4.

I. Bileşiklerin belirli formüllerinin bulunması



II. Kimyasal bir maddenin nicel analizinde kütle kaybının önemsiz olması



III. CH4 (metan) kütlesi iki katına çıkarılınca tamamen yanması için gereken O2 (oksijen) miktarının da iki katına çıkması



Yukarıdaki ifadelerden hangileri Sabit Oranlar Yasası’nı ispatlar?



A) Yalnız I



(Cevap E)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. ve III. öncülde bileşikteki elementlerin birleşme oranlarının sabitliği söz konusudur. (Sabit Oranlar Yasası) III. öncülde kütlenin korunumu vardır.



(Cevap D)

5. Laboratuvar ortamında oda sıcaklığında yapılan bir deneyde

sırasıyla 5 g, 10 g ve 20 g lık saf HgO (Civa (II) oksit) örnekleri ısıtılarak tamamen Hg ve O2 elementlerine ayrıştırılmıştır.

2. Kimya öğretmeni Ali, öğrencileri Bilge ve Kaan arasında kimya



laboratuvarında geçen diyaloglar aşağıda verilmiştir.



Ali:



Bilge: 10 gram bakır oksiti (CuO) ısıtarak yaptığım deneyde 8 gram saf bakır (Cu) elementi elde ettim.



Kaan: 20 g saf bakır (Cu) elementi elde etmek için kaç gram CuO ısıtılarak ayrıştırılmalıdır?



A) 25

B) 32

C) 36

D) 40

E) 64

Bileşikteki sabit oran değişmemelidir.

21g C



I

Zaman

0 II

Kütlece Birleşme Oranı Hg O

Zaman 0

Zaman

III



yukarıdaki grafiklerden hangileri üç farklı kütle ile yapılan deneylerden herhangi birisine ait olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III

E) II ve III

II. Katı kütlesi 0 olmalıydı, Hg sıvıdır. (Yanıt değil)

3 ka

12g C

0

Katı Kütlesi

I. Toplam kütle korunur (Yanıt)

7g N2 + 4g O 2 → 11g N2 O 3 ka

Çözüm Yayınları

Buna göre, Kaan’ın sorusunun doğru cevabı hangi seçenekte verilmiştir?

3 ka

Toplam Kütle

Bir bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasında değişmeyen sabit bir oran vardır.





Buna göre,

III. HgO’da kütlece birleşme oranı hep sabittir. (Yanıt)

33g N2 O







(Cevap D)

(Cevap A)

6. Ca ve S elementlerinin tepkimesi sonucu CaS bileşiğinin oluşumu sırasında Ca ve S elementlerinin zamanla kütlelerindeki değişim aşağıdaki grafikte verilmiştir.

3. Aşağıda insanoğlunun simya döneminde keşfettiği önemli





Kütle (g) 40

kimyasallardan bazıları verilmiştir.



I. Sofra tuzu



II. Sud kostik



III. Göztaşı



IV. Zaç yağı



V. Cam







8 0

S Ca

141 Zaman



Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.



Buna göre, bileşenleri arasında sabit bir kütle oranı bulunma koşulunu sağlamayan kimyasal hangi seçenekte doğru verilmiştir?



B) 15 g Ca ile 12 g S ün CaS oluşturmak üzere tepkimesi artansız gerçekleşir. m 5 C) CaS bileşiğinde kütlece birleşme oranı Ca = ’tür. mS 4 D) Tepkime sonunda 48 gram CaS bileşiği oluşur.

A) I



E) Artan madde olmaması için 10 gram Ca eklenmelidir.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Sabit kütle oranı bileşikler için geçerlidir. I. NaCI



II. NaOH

IV. H2SO4 birer bileşik iken

III. CuSO4 V. Cam bir karışımdır.



(Cevap E)

40 40 40g Ca + 32g → 72g CaS _________________________ oluştu! O 8g S arttı.

Birleşme oranı 40 = 5 ‘tür. 32 4

(Cevap D)

Test 02

1. E

7. N2O bileşiğinde elementlerin kütlece birleşme oranı

N2 (gram)

O2 (gram)

A)

7

4

B)

21

12

C)

12

21

D)

20

13

E)

22

11

21g C

12g C

33g N2 O

4. D

5. D

6. D

7. B

9. D 10. D 11.B 12. B

Kütle (g)

m

O2

24

(Cevap B)

Zaman



I. Başlangıç kütleleri (m) 50’şer gramdır.



II. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.



III. Tepkime sonunda katı kütlesi 18 gram artmıştır.



IV. Artan madde olmaması için kaba 56 gram Fe(k) eklenmelidir.



yargılarından hangileri doğrudur? (Fe: 56, O:16)



A) I ve II

mC = 9’dur. mH Buna göre, 30 gram C3H4 elde etmek için en az kaç gram C kullanılmalıdır?

Fe

0

Buna göre,



8. D

oluşturması ile ilgili kütle zaman grafiği şekildeki gibidir.

7g N2 + 4g O 2 → 11g N2 O 3 ka 3 ka

3 ka

3. E

10. Fe(k) ve O2(g) elementlerinin uygun koşullarda Fe2O3(k)

mN 7 = ’tür. mO 4 Buna göre 33 gram N2O bileşiğinde bulunan N2 ve O2 miktarları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



2. A

B) I ve III

D) II, III ve IV

C) I, II ve III

E) I, II, III ve IV

mFe = 2.56 = 7 ’tür. mO 3.16 3

8. C3H4 bileşiğinde kütlece birleşme oranı

Fe2O3 kütlece birleşme oranı



Başlangıçta 7’şer gram olsaydı. O’dan 4g artardı. 24g arttığına (6 katı) göre m = 42’dir.

A) 9

B) 12

C) 18

9g C + 1g H → 10g C3H4 3 ka 3 ka 3 ka 30g C3H4 27g C 3g H →

D) 27

E) 30





(Cevap D)

mX 2 = ’tür. mY 3 8 gram X ile 16 gram Y tam verimle reaksiyona sokuluyor.

Çözüm Yayınları



42 42 42 g Fe + 18g O → 60g Fe2O3 _____________________________ O 24gO artar. → 56g Fe eklenmeli.

aşağıda verilmiştir.

20

0

C)

B)

Oluşan Bileşik Kütlesi (g)

X Kütlesi (g)

Y Kütlesi (g)

Artan Madde Kütlesi (g)

Bileşik Kütlesi (g)

1

2m

10m

2m

10m

2

5m

4m

4m

5m

8

Harcanan X Kütlesi (g)

0

D)

Kütlece mX Birleşme Oranı mY

0

12

Harcanan Y Kütlesi (g)

Tepkimeye Giren 4 6 8 X kütlesi (g)

Buna göre m gram X ve m gram Y’nin tam verimle tepkimesi sonucu kaç m gram XY2 oluşur?



A) 2

m

B) 1,25

m

C) 1

D) 0,5

mg X + 4mg Y → 5mg XY2 m 5m − –m = 1, 25m 4 4 _________________________

Atom X Kütleleri Oranı Y

E) 0,25



(Cevap B)

0 5 10

Oluşan Bileşik 20 Kütlesi (g)

12. 2,8 gram X ile 6,4 gram Y’nin artansız tepkimesi sonucu XY2 bileşiği oluşuyor.

60

Bileşikteki Y nin Kütlece % si

0 5 10

Oluşan Bileşik 20 Kütlesi (g)

Buna göre 3,5 gram X ile 4,5 gram Y’nin tam verimle tepkimesi sonucu X2Y bileşiği oluşurken hangi elementten kaç gram artar?



A) 2,5 g X

(Cevap D)

B) 2,5 g Y

D) 0,75 g Y X

X 2 = atom kütleleri oranı -12 20g XY3 oluşur. 3Y 1 4g Y artan.







16 4 8 2g X + 3g Y → 5g XY3 4 4 4 -8



2 3

E)





Harcanan X kütlesi (g) 8

2 3

142



Deney No

Buna göre, XY3, X ve Y ile ilgili çizilen aşağıdaki grafiklerden hangisi hatalıdır?

A)

(Cevap D)

11. XY2 bileşiği elde etmek için gerçekleştirilen deney sonuçları

9. XY3 bileşiğinde kütlece birleşme oranı



2, 8

X

7 = = . X2Y’de XY2’de & 2Y 6, 4 Y 8 4,5 – 2 = 2,5g Y artar.

C) 0,75 g X

E) 1 g X mX mY

=

2.7 8

=

7 4

=

3, 5



2

dir. (Cevap B)

1. Sabit Oranlar yasası ile ilgili,

4. 14 gram N2 ile 40 gram O2’nin artansız tepkimesi sonucu N2O5 bileşiği oluşuyor.

I. Bileşiklerin oluşumunda elementlerin ancak belirli kütle oranları ile birleştiğini ispatlar.



II. Joseph Proust tarafından bulunmuştur.



III. İlk bilimsel atom modeli olan Dalton Atom modelinin oluşmasında etkili olmuştur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



03

BÖLÜM 06 Test

Sabit Oranlar Kanunu - 2

B) Yalnız II

D) I ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

Sabit oranlar yasasına göre bileşiği oluşturan elementler arasında değişmeyen bir kütle



N2

O2

A)

4,8

6

B)

5,6

4,2

C)

2,8

8

D)

7

3,8

E)

4

6,8

14g N2 + 40g O2 → 54g N2O5 0,2 ka 0,2 ka 10,8g N2O5 2,8gN2 8gO2

oranı vardır. Proust tarafından bulunmuştur. Dalton atom modelini açıklamada bu yasayı kullanmıştır.

Buna göre, 10,8 g N2O5 bileşiği elde etmek için kaç g N2 ve kaç g O2 artansız tepkimeye girmelidir?

0,2 ka

(Cevap E)

5.





(Cevap C)

X Kütlesi (g) 6

I. Farklı miktarlardaki FeS (Demir (II) sülfür) bileşiklerindeki Fe ve S kütlelerinin nicel analizi



II. Farklı derişimlerdeki tuzlu su örneklerinden damıtma ile elde ettiği tuz ve su kütlelerinin nicel analizi



III. Cu ve O2’nin tepkimesi sonucu oluşan CuO (Bakır (II) oksit) bileşiğinin kütlesi ile reaksiyona giren maddelerin kütlesinin karşılaştırılması





Sabit oranlar yasasının yalnızca bileşikler için geçerli olduğunu yeniden doğrulamak isteyen bir bilim adamı yukarıdaki deneylerden en az hangilerini kullanmalıdır?

A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

0 Çözüm Yayınları

2.

3 1,5 8

Y Kütlesi (g)

16



XY2 bileşiğini oluşturan X ve Y elementlerinin tepkimeye giren kütleleri arasındaki grafik yukarıda verilmiştir.



Buna göre,

mX 3 = ’dir. mY 8 II. Eşit kütlede X ve Y’nin tam verimli tepkimesi sonucu artan madde X olur.



I. Kütlece birleşme oranı



III. 12 gram X ile 32 gram Y’nin tepkimesi artansız gerçekleşir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



E) II ve III

4

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

mX 3 mY = 8 dir. 8’er gram alınırsa 5g X artar. (I. ve II. doğru) mX = 3 = 12 mY 8 32 oranı ile artansız gerçekleşir. (III. doğru)

I. Öncül sonucu Fe/S oranlarının sabit kaldığı (Sabit oranlar yasası) II. Öncül sonucu karışımların belirli bir orana sahip olmadığı ispatlanır.

(Cevap E)

III. Öncül kütlenin korunumunu ispatlar. I. ve II öncüller birlikte kullanılırsa sabit oranlar yasasının bileşikler için geçerli, karışımlar için geçersiz olduğu anlaşılır.



(Cevap C)

6. 20 gram Cu ile 40 gram Br2’nin tam verimle tepkimesi sonucu en fazla kaç gram CuBr2 oluşur ve hangi elementten kaç gram artar? (Cu:64, Br:80)

3. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinde kütlece %90 C vardır? (C: 12, H:1)



A) C4H8



B) C3H4

D) C2H4

mC 3.12 9 C3H4 bileşiğinde mH = 4.1 = 1 , 10

C) C2H6

E) C2H2 % 90 C

(Cevap B)

Oluşan CuBr2 (g)

Artan Element (g)

A)

35

25 g Cu

B)

40

20 g Br2

C)

56

4 g Cu

D)

56

4 g Br2

E)

40

x8 Cu8r2’de mCu = 64 = 2 = 16 ‘r. mBr 2.80 5 40 x 8

143

20 g Cu 20 – 16 = 4gCu artar. 56gCuBr2 oluşur.

(Cevap C)

Test 03

1. E

7. Al2S3 bileşiği elde etmek için kullanılan Al ve S element

18 9



16

32

40

mS(g)

6. C

7. E

8. A

9. D 10. B 11. D 12. D



Buna göre 49 gram X ve 10 gram Y2’nin tam verimle tepkimesi sonucu kaç gram Z bileşiği oluşur?



A) 59

B) 45

C) 40

D) 36

E) 28

mX 28gX 7 mY = 8gY2 = 2 2



I. Tepkime sonunda 50 gram Al2S3 oluşur.



II. Başlangıçtaki S kütlesinin %20’si artar.



III. Al2S3 bileşiğinin kütlece %36’sı Al’dır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

18

5. E

Katı kütlesindeki artış gaz kütlesinden (Y2(g)) kaynaklanır.

Buna göre,



4. C

1 Y → Z(k) 2 2(g) tepkimesinde oluşan Z kütlesi 36 gram, katı kütlesindeki artış miktarı ise 8 gram olarak tespit edilmiştir.



mAl(g)

0

3. B

10. X(k) +

kütlelerinin değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir.



2. C

B) Yalnız II

D) I ve III

7

49

10 5 7g X + 2g Y2 → 9g Z 5 5 5 -35 -10 +45g Z

(Cevap B)

C) I ve II

E) I, II ve III

40

18gAI + 32gS → 50gAI2S3 ––––––––––––––––––––––––– O 8g S artar.



Çözüm Yayınları

(Cevap E)

m 5 8. XY2 bileşiğinde kütlece birleşme oranı X = ’dır. mY 6 Buna göre X’in atom kütlesinin Y’nin atom kütlesine oranı kaçtır? 5 4 3 2 A) B) 1 C) D) E) 3 5 5 5 X 5 X 5 = = 'tür. 2Y 6 ise Y 3



7 mX = ’dır. 16 mY Buna göre, eşit kütleli X ve Y elementlerinin tam verimle tepkimesi sonucu 9,5 gram X2Y3 bileşiği oluşurken hangi elementten kaç gram artar?



A) 5 g X

11. XY2 bileşiğinde kütlece birleşme oranı

8 18 = = 40 .100 20 % S artar. 50 .100 36%AI'dir.

XY2’de

B) 4,5 g Y

D) 2,5 g X

C) 3,5 g Y

E) 2 g X

7 7 X X = = 'dir. 2Y 16 ise Y 8

mX 3, 5 2.7 7 X2Y3’de m = 3.8 = 12 = 6 0 9, 5 6’şar gram alınırsa Y 6 – 3,5 = 2,5g X artar.



(Cevap D)

(Cevap A)

9. X ve Y elementlerinin oluşturduğu bileşikte harcanan X kütlesine karşılık oluşan bileşik kütlesi grafiği aşağıda verilmiştir. Harcanan X Kütlesi (g) 16

144

12. XYZ3 bileşiği ile ilgili,

8 4

0

10

20

40

Oluşan Bileşik Kütlesi (g)



• Kütlece %40’ı X’tir.



• Y nin atom kütlesi Z’nin atom kütlesinin

3 ’üne eşittir. 4



bilgileri veriliyor.



X’in atom ağırlığı Y’nin atom ağırlığının 2 katı olduğuna göre, bileşiğin formülü hangi seçenekte doğru verilmiştir?



Buna göre, 30 gram X, 10 gram Y ve 45 gram Z’nin tam verimle tepkimesi sonucu en fazla kaç gram XYZ3 bileşiği elde edilir?



A) XY



A) 30



B) X2Y

D) XY3

C) XY2

E) X2Y3

Y=3

X = 2, Y = 1 olsun. 20 gram bileşikte 8g X ve 12g Y bulunur.

X 82

Y 12 1 ( X 4 Y12 ( XY3



3 (Cevap D)

Z=4

B) 40 olsun. XYZ3’te

C) 55

D) 75

YZ3 = 3 + 3.4 = 15 olur. % 60’ı 15 ise % 40’ı

E) 85 10 = X ’tir.

30 10 45 10gX + 3gY + 12gZ → 25g XYZ3 75g XYZ3

(Cevap D)

1. Sabit oranlar yasası ile ilgili,

4. X ve Y elementlerinden XY2 bileşiğinin oluşumu ile ilgili kütle-



I. Bir bileşiği oluşturan elementlerin kütleleri arasındaki değişmeyen orandır.



II. Bileşik formülleri yasayı ispatlar.



III. Dalton atom teorisini açıklamada bu yasayı kullandı.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



04

BÖLÜM 06 Test

Sabit Oranlar Kanunu - 3

B) Yalnız II

D) I ve III

zaman grafiği şekildeki gibidir.

Kütle (g)

C) I ve II

XY2

2

Y X

0



E) I, II ve III



I. Sabit oranlar yasası bileşiklerdeki elementler arası kütle oranını ifade eder. (Doğru)

I. Tepkime sonunda kapta 20 gram madde vardır. mX II. XY2 bileşiğinde kütlece birleşme oranı = 1’dir. mY III. Y elementinin kütlece %20’si tepkimeye girmemiştir.



(Cevap E)



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

m

Zaman

Buna göre,



II. Bileşiklerin belirli formüllerinin olması sabit oranlar sonucudur. (Doğru) III. Dalton atom teorisini bu yasayla açıkladı. (Doğru)

18 m

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

m

..... X + .... Y → 18g XY2 ––––––––––––––––––––––– O 2g Y arttı 2m = 18 + 2

10 m = 10 ise 10gX ve 18gY harcanır. Kütlece birleşme oranı 18 ’dir. (II. öncül yanlış) 2 Y’nin 10 .100 = 20 %’si artmıştır. (III. öncül doğru) (Cevap B)



Buna göre, 20 gram X içeren XY bileşiğinin kaç gramı Y’dir.



A) 12

B) 10

C) 8

D) 6

E) 4

15 20 6.20 X XY bileşiğinde Y = 6 = m ise m = 15 = 8

(Cevap C)

Çözüm Yayınları

2. 21 gram XY bileşiğinin 6 gramı Y’dir.

5. XYZ3 bileşiğinde elementler arası kütlece birleşme oranları,

•

mX 10 = mY 3



mY 1 = mZ 4 olarak verilmiştir.



Buna göre XYZ3 bileşiğinin kütlece % kaçı X’tir?



A) 25



•

mY 1 3 m Z = 4 = 12

B) 30

C) 40

D) 55

E) 60

mX 10 mY = 3 ise

10 10gX + 3gY + 12gZ = 25g XYZ3, 25 .100 = 40%X

(Cevap C)

3. NO bileşiğinde 1. elementin (N) kütlesinin 2. elementin (O) kütlesine oranı

Buna göre,



I. CuO



II. C2H6



III. CaS



7 ’dir. 8



yukarıdaki bileşiklerden hangilerinde 1. elementin kütlesinin 2. elementin kütlesine oranı 4’tür? (H:1, C:12, O:16, S: 32, Ca:40, Cu:64)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II

mCu 64 mC 2.12 mCa 40 5 I. mO = 16 = 4 (Yanıt), II. mH = 6.1 = 4 (Yanıt), III. mS = 64 = 8 (Yanıt değil) (Cevap C)

6.

• Belirli ayırt edici özellikleri vardır.



• İki farklı cins atom içerir.



• Doğada moleküler yapıda bulunur.

145



• Bileşenleri arasındaki 2 kütle oranı her zaman sabittir. 3 Yukarıdaki çeşitli özellikleri verilen A maddesi aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H:1, O:16, S:32)



A) Tuzlu su



B) Hava

C) H2O

D) SO3 E) 18 ayar altın Bileşenleri arasında sabit bir oran bulunanlar SO3 ve H2O’dur. (Bileşik). SO3’te mS 32 2 = = ’tür. mO 3.16 3



(Cevap D)

Test 04

1. E

+

4gY

mX 7 = ’tür. mY 4 II. Eşit kütlede X ve Y tepkimeye girseydi artan madde X olurdu.

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

A) 3 g X

Çözüm Yayınları



I. Başlangıç karışımı 20 gramdır.



II. 16 gram XY2 oluşmuştur.



III. Tepkime kabına Y eklenirse oluşan XY2 kütlesi artar.

(Cevap C)



Buna göre, başlangıçtaki X ve Y’nin toplam kütlesi kaç gramdır?



A) 10

12.



A) Yalnız I



C) I ve II

Başlangıç kütleleri 1. bileşik

E) I, II ve III

mX 40 5 XY2’de m = 2.12 = 3 D 8 5’er gram alınsa 2g Y artar. 4g Y arttığına (2katı) göre, Y

2. bileşik

I. Başlangıçta 10g X ve 10g Y vardır. (Doğru) II. 8.2 = 16g XY2 (Doğru) III. Artan Y’dir. X eklenmeli (Yanlış)



146

A) 6 g X

C) 3 g X

E) 2 g X

3 21 – 18 = 3g X artar. 4 oranına göre 4gY eklenmeli. (Cevap D)

E) 2

Oluşan bileşik kütlesi

X (g)

Y (g)

X2Y3 (g)

7

19

19

X (g)

Y (g)

X2Y5 (g)

k

k

21,6

Artan madde kütlesi a

b

Buna göre, tabloda belirtilen a, b ve k kütleleri hangi seçenekte doğru verilmiştir?

9. XY2 bileşiğinde kütlece birleşme oranı

B) 8 g Y

D) 4

Yukarıdaki tabloda X ve Y elementlerinin tam verimle oluşturduğu X2Y3 ve X2Y5 bileşiklerinin tepkime sonucu oluşan kütleleri ve X ve Y elementlerinin başlangıç kütleleri verilmiştir.

(Cevap C)

mX 3 = ’tür. mY 4 Buna göre, 21 g X ve 24 g Y’nin tam verimle tepkimesi sonucu artan madde olmaması için hangi elementten kaç g eklenmelidir?

C) 6

mX 5 m+3 3gX ekleyelim. m = 2 = m ise m = 2 Başlangıç toplamı = 2m = 4’tür. (Cevap D) Y

yargılarından hangileri doğrudur? (X:40, Y:12) B) Yalnız II

B) 8

Artan madde Y, eklenmesi gereken X’tir. mgX, mgY tepkimeye girdiğinde artmaması için



D) 4 g Y

x6 = 12 18–12 = 6gX artar. 18 x6

mX 5 = olan XY bileşiği elde etmek mY 2 için eşit kütlede X ve Y’nin tam verimle tepkimesi sonucu artan madde olmaması için elementlerden birinden 3 gram eklenmelidir.

(Cevap D)

Buna göre,

x6 mX = 3 = 18 4 24 mY x 6

C) 6 g X

E) 8 g X

11. Kütlece birleşme oranı

oluşturulurken elementlerden birinden 4 gram artıyor.



B) 3 g Y2

D) 6 g Y2

E) I, II ve III

8. Eşit kütlede X ve Y elementleri kullanılarak XY2 bileşiği



Şekil 2



C) I ve II

11 – 7 = 4gX artmıştır. (III. öncül doğru.)



XY2(g)

→

Buna göre, 18’er gram X ve Y2’nin tam verimle tepkimesi sonucu XY3 elde edilirken hangi elementten kaç gram artar?

XY3’te mX = 2 = 2 mY 3.1 3

7’şer gram X ve Y tepkimeye girse 7–4 = 3gY artar. (II. öncül yanlış)

D) I ve III

9. D 10. C 11. D 12. C

mX X X 2 XY2’de X katı kütlesi = Y2 gaz kütlesidir. XY2’de m = 2Y = 1 ise Y = 1 ’dir. Y

7gX + 4gY → 11gXY (I. öncül doğru.)



8. C





III. 4 g X elementi artmıştır.



7.D

Yukarıdaki Şekil 1’de verilen X ve Y2 maddelerinin artansız reaksiyonu sonucu Şekil 2’de verilen XY2(g) oluşurken gaz kütlesi %100 artmıştır.

I. XY bileşiğinde kütlece birleşme oranı



6. D

Şekil 1

11 g XY

Buna göre,



5. C

X(k)

Yukarıda deney tüplerinde belirtilen miktarda X ve Y elementlerinin tam verimle tepkimesi sonucu 11 gram XY bileşiği oluşuyor.



4. B

Y2(g)

→

11 g X



3. C

10.

7.



2. C

a

b

k

A)

12

10,4

16

B)

7

5,6

16

C)

7

10,4

16

D)

7

10,4

5,6

E)

12

20

5,6

X 7 19 – 7 = 12g Y kullanıldı. a = 7, Y = 8 ise X2Y5’te 0,8 mX = 2.7 = 7 = 5,6 dır. k = 16 ve b = 16– 5,6 = 10, 4’tür. 16 mY 8.5 20 0,8

(Cevap C)

1. Bulduğu yasayı “Eğer bir element bir başka elementle birden

4. Aynı miktar N ile birleşen NO2’deki O kütlesinin N2O3’deki

fazla bileşik oluşturabiliyorsa elementlerden birinin sabit miktarı ile diğer elementin değişen miktarları arasında basit ve tam sayılarla ifade edilebilen bir oran vardır.” şeklinde tanımlayan bilim insanı ve bulduğu yasa hangi seçenekte doğru verilmiştir? Bilim insanı

O kütlesine oranı kaçtır? 4 A) 2 B) C) 1 3



2 (NO 2) $ N 2 O 4

A)

Antonie Lavosier

Kütlenin Korunumu

B)

Joseph Proust

Sabit Oranlar

C)

John Dalton

Katlı Oranlar

D)

Isaac Newton

Yerçekimi

E)

Amedeo Avogadro

Avogadro

I. H2O – H2O2

III. NH3 – PH3



verilen madde çiftlerinden hangileri Dalton’un gözlemini destekler?



A) Yalnız I





Harcanan X Kütlesi (g)

B) Yalnız II

14

3

7

D) I ve III

elementler vardır.

2

4

Harcanan Y Kütlesi (g) 0

I. bileşik

3

E) I, II ve III

II. bileşik

Buna göre, I. bileşiğin formülü X2Y ise II. bileşiğin formülü hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?



A) XY2



B) XY3

D) X2Y3

X I. 3 x1

Y 2 x2

II. 3

4

E) X2Y5

X2 Y2 ise XY



X (g)

(Cevap C)



II. C2H5OH – C3H7OH



III. CCI4 – CH4



IV. C2H4 – C4H8

I. bileşik II. bileşik

0

8

20



I. I. bileşiğin formülü X2Y ise II. bileşiğin formülü X2Y5’tür.



II. II. bileşikten 5,4 gram elde etmek için en az 4 gram Y gereklidir.



III. Eşit kütlede X içeren bileşiklerin kütleleri arasında I > II ilişkisi vardır.



yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız I



A) Yalnız I



D) I, II ve III

C) I ve II

E) I, III ve IV

Katlı oran alınabilmesi içen en fazla 2 cins atom içeren, aynı elementlerden oluşan, basit formülleri aynı olmayan bileşikler olmalıdır. (Cevap A)

Y (g)

Buna göre,

Yukarıdaki bileşik çiftlerinden hangileri katı oranlar yasasına uyar? B) Yalnız II

(Cevap C)

giren X ve Y kütleleri arasındaki değişim grafikteki gibidir.

7



C) XY

Formül X2 Y 1x x2

14

I. NO2 – N2O

Harcanan X Kütlesi (g)

6. X ve Y elementleri arasında oluşan iki ayrı bileşikte tepkimeye



3.

6



aynı elementlerden oluşan farklı formüllere sahip bileşikler arasında alınır. III. de farklı



(Cevap B)

C) I ve II

Katlı oran,



1 3

Oluşan Bileşik Kütlesi (g)

6



Çözüm Yayınları

Buna göre,



E)

değişim grafikleri aşağıda verilmiştir.

(Cevap C)

kütle oranının korunmasına karşın bazen aynı elementlerin birbirleriyle birleştiklerinde farklı özellikler gösteren bileşikleri oluşturduğunu gözlemlemiştir.

II. CO – CO2

2 3

5. X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşik için çizilen kütle

2. John Dalton 1804 yılında bileşiklerde elementler arasındaki



4 'tür. 3

N2 O3 $ N2 O 3

0



D)

Yasa

Katlı oranlar yasası John Dalton tarafından bulunmuştur.



05

BÖLÜM 06 Test

Katlı Oranlar Kanunu - 1



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

2X 14 X 7 2X 7 I. Y = 8 ise Y = 8 , 5Y = 20 ’dir. (Doğru), II. 27g da 20g Y var ise 5,4g da 4g Y vardır. (Doğru), III. II > I olmalıydı. (Yanlış) (Cevap C)

147

Test 05

1. C

7. Aşağıda verilen C ve H elementlerinden oluşan bileşik

10.

çiftlerinden hangisinde aynı miktar H ile birleşen I. 2 bileşikteki C miktarının, II. bileşikteki C miktarına oranı 3 ’tür? I. bileşik

II. bileşik

A)

CH4

C2H2

B)

C 2H 6

C3H8

C)

C 3H 4

C 2H 4

D)

C 4H 8

E)

C4H6

4. B

5. C

6. C

7. D

8. A

9. D 10. A 11. E 12. C

Bileşik

X kütlesi (g)

Y kütlesi (g)

Formül

1

21

18

X2Y3

2

m

12

XY



Buna göre, 2. bileşikteki X kütlesi (m) kaçtır?

C 3H 4



A) 21

C 3H 8

21 2X X 21 = = 18 3Y ise Y 12 ’dir.

4 2 C’ler arası oran 6 = 3 ’tür.

2(C3H4) → C6 H8

3. A

Yukarıdaki tabloda X ve Y’den oluşmuş iki farklı bileşikteki element kütleleri ve bileşik formülleri verilmiştir.

D seçeneğinde C4H8 → C4 H8

2. C

(Cevap D)

B) 18

C) 14

D) 8

m 21 = 12 12 ise m = 21

E) 7



(Cevap A)

11. X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşik için aşağıdaki bilgiler veriliyor.

8.

I. X2Ym



II. XnY2 Yukarıda basit formülleri verilen X ve Y den oluşmuş bileşiklerde eşit kütlede X ile birleşen I. bileşikteki Y’nin 3 II. bileşikteki Y’ye kütlece oranı olduğuna göre, m ve n 4 değerleri hangi seçenekteki gibi olabilir? m

n

A)

3

1

B)

2

3

C)

1

2

D)

1

1

E)

3

2

n(X2Ym) → X2nYnm

Çözüm Yayınları



nm 3 = ise n.m = 3’tür. 4 4

2(XnY2) → X2nY4



• 2 gram X ve 0,4 gram Y elementinin tam verimle tepkimesi sonucu 2 gram X2Y6 bileşiği oluşmaktadır.



• Eşit kütleli X ve Y’nin tam verimli tepkimesi sonucu Z bileşiği oluşurken elementlerden birisinin kütlece %80’i artıyor.



Buna göre, Z bileşiğinin formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



A) X2Y



B) X2Y3

D) X3Y8

C) X3Y4

E) X5Y12

1, 6 2X X 12 1,6g X ile 0,4g Y X2Y6 bileşiğini oluşturur. 6Y = 0, 4 ise = Y = 1 mX 5.12 5 100 X5Y12’de m = 12.1 = 1 = 20 ’dir. 100’er gram alınırsa 80g Y artar. Y

(Cevap E)

12.

Harcanan X (g)

(Cevap A)

Harcanan X (g)

Harcanan X (g) 42

9. X ve Y elementlerinin tam verimli tepkimeleri sonucu X, Y ve bileşik kütleleri ile ilgili değerler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bileşik

148

1

12

8

12

2

6

6

12

3

12

20

20

I. 1. ve 2. bileşiklerin basit formülleri aynıdır.



II. 1. bileşiğin formülü XY ise 3. bileşiğin formülü X3Y’dir. III. 2. ve 3. bileşiklerde X’ler arası katlı oran 2 ’tür. 3 yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



Bileşik 1 2 3

B) Yalnız II

D) II ve III Harcama X 4 6 3 12

1. Bileşiğin 18 Kütlesi (g) 0

0

Harcama Y 8 6 1 8

C) I ve II

E) I, II ve III XY

3

1 X3Y

3 I. öncül (Yanlış), II. öncül (Doğru), III. 2. bileşik değerleri 2 ile çarpılırsa Y’ler arası oran 2 o 2 halde X’ler arası oranı 3 ’tür. (Doğru) (Cevap D)

2. Bileşiğin 30 Kütlesi (g) 0

3. Bileşiğin 58 Kütlesi (g)



X ve Y elementlerinden oluşan üç farklı bileşik için harcanan X kütlesi oluşan bileşik kütlesi grafikleri yukarıda verilmiştir.



Buna göre,



I. 1. bileşiğin formülü XY ise 2. bileşiğin formülü X2Y’dir.



II. Bileşiklerdeki kütlece Y elementi yüzdeleri arasında



Buna göre,



Başlangıçtaki X Başlangıçtaki Y Oluşan bileşiğin kütlesi (g) kütlesi (g) kütlesi (g)

21

14

3 > 2 > 1 ilişkisi vardır.



III. Eşit kütlede X ve Y kullanılarak tam verimle 2. bileşik oluşturulurken artan element Y’dir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

X 14 7 I. Y = 4 = 2 2. bileşikte X 21 Y8 = X 3 Y4 olur. (Yanlış) 7 2 II. X değerleri 42’de eşitlenirse sırasıyla Y kütlesi 12, 18 ve 16 olur. (Yanlış) mX 21 III. m = 9 , 21’er gram alınırsa 21–9 = 12g Y artar. (Doğru) Y

(Cevap C)

1. X ve Y’den oluşan iki farklı bileşikte aynı miktar X ile birleşen

06

BÖLÜM 06 Test

Katlı Oranlar Kanunu - 2

4. X ve Y’nin oluşturduğu iki bileşikteki X’in atom sayısı ile

2 Y’ler arasındaki katlı oran ’tür. 3 Buna göre, bu koşulu sağlayan bileşik çifti hangi seçenekte doğru verilmiştir?

bileşikteki atom sayısı değişimi grafikleri aşağıda verilmiştir. X’in Atom Sayısı

I. bileşik

II. bileşik

A)

X2Y

XY2

B)

XY

X2Y3

C)

XY3

X2Y

D)

XY2

X2Y3



E)

XY

X2Y



2

6

1

3

0

B seçeneğinde X ler eşitlenirse 2(XY) ⇒ X2Y 2 2 Y’ler arası oran 3 ’tür. X2Y3 ⇒X2Y 3

(Cevap B)

X’in Atom Sayısı

3

6

1. bileşik

Bileşikteki Toplam Atom Sayısı

0

4

8

2. bileşik

Bileşikteki Toplam Atom Sayısı

Buna göre 1. ve 2. bileşiklerin formülleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? 1. bileşik

2. bileşik

A)

XY2

X3Y

B)

XY

X2Y

C)

X2Y3

XY3

D)

XY2

X2Y3

E)

XY

XY3

1. de 3–1 = 2 tane Y 1 tane X ⇒ XY2

2.

I. NO2



II. N2O



III. N2O3





Yukarıdaki bileşiklerdeki azot (N) atomlarının kütlece yüzdeleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) I > II > III



B) I > III > II

D) II > III > I

C) II > I > III

Çözüm Yayınları

2. de 4–3 = 1 tane Y 3 tane X ⇒ X3Y

(Cevap D)

4 ’tür. 3



• Aynı miktar X ile birleşen Y’ler arasındaki katlı oran



• 2. bileşikteki elementlerin atom sayıları arasındaki oran X 2 = ’tür. Y 3



bilgileri veriliyor.

E) III > II > I



(Cevap A)

5. X ve Y’den oluşmuş iki farklı bileşik ile ilgili;

O’ler eşitlenirse; 3(NO2), 6(N2O) ve 2(N2O3)’te I. de 3N, I. de 12N, III. de 4N II > III > I





Buna göre 1. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) XY



B) X2Y

D) X2Y4

I. XaYb → 2(XaYb) II. X2Y3 → a(X2Y3)

C) XY3

E) X3Y4

2b 4 b 2 ise 3a = 3 a = 1 , formülü XY2 ya da X2Y4 (Cevap D)

3. X ve Y elementlerinden oluşan iki ayrı bileşikteki X ve Y kütleleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

149

Bileşik

X kütlesi (g)

Y kütlesi (g)

I

3

1

II

9

2

6. X3Y4 bileşiğinin kütlece %90’ı X’tir.

Buna göre, I. bileşiğin formülü XY4 ise II. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) XY3



B) X2Y

D) X3Y6

C) X2Y5

E) X3Y8

Buna göre aşağıdaki bileşiklerden hangisinin kütlece %25’i Y’dir?



A) XY



X 3 X 12 XY4’te 4Y = 1 ise Y = 1 dir. II. bileşikte

X 9 Y 2 ( 4 a X 3 Y2 k ( X 3 Y8 4 12 1



(Cevap E)

B) X2Y4

D) X3Y E) mX 12 12 0 3X 90 X 12 = = = = 4Y 1 ’dir. XY4’te mY 4.1 4 16 10 ise Y

C) XY4 X3Y8 4 . = 16 100 25% Y

(Cevap C)

Test 06

1. B

7. X ve Y elementlerinden oluşan iki bileşikteki X ve Y’nin

10.

kütleleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. X kütlesi (gram)

Y kütlesi (gram)

1

12

16

2

9

24



A) 3

_ mX 12 3 b mY = 16 = 4 b 1.deki Y 4 1 ` 2.deki Y = 8 = 2 bileşikte 2. mX 9 3b mY = 24 = 8 b a

5. D

6. C

7. E

Kütle (g)

n 2

Y

Y

X

X 0

Zaman

II. bileşik

Zaman

X ve Y elementlerinden oluşan eşit kütleli iki farklı bileşiğin elde edilmesi sırasında element kütlelerinin zamanla değişimini gösteren grafikler yukarıda verilmiştir.

1. bileşikte



9. C 10. D 11. D 12. B

Kütle (g)

I. bileşik

E) 1 2

D) 1

8. B

n

0

Buna göre aynı miktar X ile birleşen 1. bileşikteki Y kütlesinin, 2. bileşikteki Y kütlesine oranı kaçtır? C) 3 2

4. A

m 3



B) 2

3. E

m

Bileşik



2. D



I. bileşiğin formülü XY2 olduğuna göre II. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir?



A) XY

(Cevap E)

B) X2Y

C) XY3



D) X2Y3 E) XY2 X m I. bileşikte 2Y = 2m ise X = 3 ve Y = 1 olabilir. 3 X ve Y nin birim kütlesi II. bileşikte kullanılırsa X n Yn/2 = 6 ` X 1 Y1 j = X Y 2 3 3 2 3

(Cevap D)

1

8. X ve Y’den oluşan iki farklı bileşiğin analiz sonuçları aşağıda verilmiştir.

Çözüm Yayınları

11. Kapalı bir kapta 10 gram X ile 2 gram Y’nin tam verimle

tepkimesi sonucu 10 gram Z bileşiği oluşuyor. Aynı kaba 0,4 gram Y eklendiğinde X5Y12 bileşiği oluşuyor.



Son durumda kapta yalnızca Z ve X5Y12 bileşikleri bulunduğuna göre Z’nin basit formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) XY



• 1. bileşikte 6,66 gram X ve 9,99 gram Y vardır.



• 2. bileşikte 4,88 gram X ve 3,66 gram Y vardır.



2. bileşiğin formülü X2Y3 olduğuna göre 1. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir?



A) XY2

5X 2 X 12 = = 1 ’dir. = X = 12 ve Y = 1 12Y 0, 4 ise Y





B) XY3

D) XY

C) X2Y

E) X2Y5

D) XY3

C) XY2

E) X3Y4

İlk tepkimede 2g X artar. 2g X ve 0,4g Y X5Y12’yi oluşturur.

İlk tepkimede 8 g X ile 2g Y kullanılarak Z oluşmuştur.

2X 4.88 2. bileşikte 3Y = 3, 66 ise X = 2 ve Y = 1 dir.

Z’nin formülü X 8 Y2 = 3 ` X 1 Y j = XY3 ’tür. 12 1

(Cevap D)

3

1. bileşikte X 6, 66 Y9, 99 = XY3 ’tür. 2

B) X2Y

1

(Cevap B)

12.

mX (g)

Kütle (g) 11,5

14

8 X

7

150

0



22

Y

0



1. bileşiğin formülü X2Y ise 2. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir?



A) XY

A) 48



B) 36

C) 28

D) 24

E) 21

x4 2X 7 X2Y’de Y = 4 ise X = 7 ve Y = 8 olabilir. X2Y3’te mX = 2.7 = 7 = 28 48 mY 3.8 12 x4 (Cevap C)

Zaman

1. bileşik 2. bileşik X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşikteki X kütlesibileşik kütlesi ve kütle-zaman grafikleri yukarıda verilmiştir.

mX 7 = ’tür. mY 4 X ve Y elementlerinden oluşan X2Y3 bileşiğinden 76 gram elde etmek için en az kaç g X kullanılmalıdır?

9. X2Y bileşiğinde kütlece birleşme oranı

11

m bileşik (g)

B) XY2

D) X2Y3

C) XY3

E) X2Y5

2X 7 X 7 1. bileşikte Y = 4 ise Y = 8 X = 7 ve Y = 8 olabilir. 2.’de 8g Y ile 11,5 – 8 = 3,5g X kullanılmıştır. Formül X 3, 5 Y8 = XY2 ’dir. 7

8

(Cevap B)

1.



Bilim adamı

4. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi hem katlı oranlar

Kimya Yasası

I.

Antonie Lavosier a. Kütlenin Korunumu Yasası

II.

Joseph Proust

yasasını hem de birleşen hacim oranları yasasını ispatlamakta kullanılabilir?

b. Katlı Oranlar Yasası Birleşen Hacim Oranları Yasası

III. John Dalton

c.

IV. Gay Lussac

d. Sabit Oranlar Yasası

Yukarıda verilen bilim adamı ve ispatladığı kimya yasası hangi seçenekte doğru bir şekilde eşleştirilmiştir? A) I - II - III - IV -

a c d b

B) I - II - III - IV - D) I - II - III - IV -



a d b c

d a c b

I - II - III - IV -

C)

E) I - II - III - IV -

b a d c

a b d c



C) 2N2(g) + 5O2(g) → 2N2O5(g)



D) 2N2O(g) + 2O2(g) → 2N2O3(g)



E) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)

uygun bir ifade vardır?

(Cevap B)

I. N2(g) + 2O2(g) → 2NO2(g)



II. CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)

B) Yalnız II



mH 1 = ’dir. mO 8 B) Fiziksel ve kimyasal olaylarda kütle kaybı önemsizdir. A) H2O bileşiğinde kütlece birleşme oranı

C) CO ve CO2 bileşiklerinde aynı miktar C ile birleşen O 1 kütleleri arasındaki oran her zaman ’dir. 2 D) Aynı koşullarda N2 ve O2 gazlarının tepkimesi sonucu NO gazı oluşurken gaz hacmi korunur. E) 100.000 tane O2 gazının 2V hacim kapladığı koşulda 200.000 tane CO2 gazı 4V hacim kaplar.

Avagadro hipotezine göre aynı koşullardaki gazların tanecik sayıları (molekül) ile hacimleri doğru orantılıdır. E seçeneğinde bu orantı verilmiştir.

1 III. H2(g) + O → H2O(s) 2 2(g) Yukarıdaki tepkimelerden hangileri birleşen hacim oranları yasasını ispatlamak için kullanılabilir?

D) I ve III



Çözüm Yayınları



2.



B) CaO(k) + H2O(s) → Ca(OH)2(suda)



Lussac – Birleşen Hacim Oranları Yasası

A) Yalnız I



5. Aşağıdaki yargılardan hangisinde Avogadro hipotezine

Dalton – Katlı Oranlar Yasası



A) C(k) + O2(g) → CO2(g)

oluşan farklı formüllü birleşikler gerekir. D seçeneğinde N2O ve N2O3 bulunur. (Cevap D)

Proust – Sabit Oranlar





Birleşen hacim oranları yasası için gaz fazda reaksiyon, katlı oranlar için aynı elementlerden

Lavosier - Kütlenin Korunumu Yasası



07

BÖLÜM 06 Test

Birleşen Hacim Oranları Kanunu

C) I ve II

6.

(Cevap E)

Gaz hacmi (L) 9

E) I, II ve III

Z

6

Gaz fazında gerçekleşen tepkimelerde birleşen hacim oranları yasası kullanılabilir.



X2

3

(Cevap A)





Y2

0

Zaman

Yukarıdaki grafikte aynı koşullardaki X2 ve Y2 gazlarının tepkimesinde X2, Y2 ve oluşan Z gazlarının zamanla hacimlerindeki değişim verilmiştir. Buna göre,



I. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.

3. 2 hacim X2 gazı ile 5 hacim Y2 gazının aynı koşullarda



II. Tepkime denklemi 2X2 + 3Y2 → 2Z şeklindedir.

artansız tepkimesi sonucu 2 hacim Z gazı oluşuyor.



III. Z’nin basit formülü X2Y3’tür.



Buna göre Z gazının formülü aşağıdakilerden hangisidir?



yargılarından hangileri doğrudur?



A) XY2



A) Yalnız I



B) X2Y

D) X2Y3

2X2 + 5Y2 → 2Z(X2Y5)

C) XY3

E) X2Y5 Z = X2Y5

(Cevap E)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Tepkimede 6L X2, 9L Y2 harcanırken 6L Z oluşmuştur. 6X2 + 9Y2 → 6Z ya da 2X2 + 3Y2 → 2Z(X2Y3) Tepkimeye girenlerden en azından birisi bitmiştir. (Tam verimli)

(Cevap E)

151

Test 07

1. B

7. Aynı koşullarda gerçekleşen tepkimeler ile ilgili,

3. E

4. D

• 3 hacim X2 gazı ve 2 hacim Y2 gazının tepkimesinden 2 hacim XmYn gazı oluşmakta ve 2 hacim X2 gazı artmaktadır.



• 20 hacim XmYn gazı ile 5 hacim Y2 gazının artansız tepkimesi sonucu 10 hacim Z gazı oluşmaktadır.



bilgileri verilmektedir.

6. E

7. B

8. B

9. B 10. D 11. B 12. C

tam verimle tepkimesi sonucu X2Y5 gazı oluşurken gaz hacminde 40 L’lik azalma gözleniyor.



Buna göre,

16

Buna göre, m ve n değerleri ve Z bileşiğinin formülü hangi seçenekte doğru verilmiştir?

Harcanan X2 (L)

16

0

16

I

2 5 0

II



A) Yalnız I

A)

1

2

X2Y3

B)

1

2

X2Y5

C)

2

3

X2Y3

5V

D)

2

5

X2Y5

2X2 + 5Y2 → 2X2Y5

E)

1

3

XY3

–2V -5V +2V –––––––––––––––––––



16

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I ve III

5V Vilk = 5 + 5 = 10V Vson = 3 + 2 = 5V

O 10V – 5V = 5V = 40 cm3 ⇒ V = 8 cm3 3V V yerine 8 yazılırsa I. grafik doğru, II. ve III. grafikler yanlış.

(Cevap B)

Oluşan X2Y5 (L)

III

grafiklerinden hangileri yanlıştır?

Z bileşiği



Artan Gaz Hacmi (L)



n

1. bilgiden 1X2 + 2Y2 → 2XmYn ise m = 1 ve n = 2 dir.

Hacimce Birleşme X L Oranı 2 Y2 L

Oluşan X2Y5 (L)

Harcanan 40 Y (L) 0 2

m

2. bilgiden 20XY2 + 5Y2 → 10Z(X2Y5)

5. E

10. Aynı koşullarda kapalı kapta eşit hacimli X2 ve Y2 gazlarının





2. A

(Cevap D)

11. Aşağıda aynı koşullarda her birisinde eşit sayıda O2 gazı kullanılarak artansız tepkimeler gerçekleştirilmiştir.

I. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)



Buna göre hangisinde oluşan gaz hacmi en fazladır?



II. 2N2(g) + O2(g) → 2N2O(g)



A) 2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g)



III. C3H4(g) + 4O2(g) → 3CO2(g) + 2H2O(g)



B) CO(g) +



C) C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(g)



D) 2NO(g) +



E) C4H8(g) + 4O2(g) → 2CO2(g) + 4H2O(g)



Yukarıda aynı koşullarda eşit hacimli reaktiflerle gerçekleştirilen tam verimli tepkimeler verilmiştir.



Buna göre artan gaz hacimlerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) I > II > III



B) III > I > II

D) III > II > I

C) I > III > II

E) II > I > III

12’şer L reaktiflerle tepkimeler gerçekleştirilirse, VN 1 4 2 12 2 I. de VN2 = 3 = 12 II. V = 1 = 6 8 L artar O VC H 3 3 4 = III. de V 12 O 2

9 L artar

daha düşüktür.

III > I > II

(Cevap B)

12.

Buna göre,



I. Tepkime denklemi X2 + 3Y2 → 2XY3 şeklindedir.



II. 8 litre XY3 gazı oluşur.



III. Tepkime sonundaki gaz hacmi başlangıçtaki gaz hacminin yarısıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



4 12 1 X2 + 3Y2 → 2XY3 4x 4x 4x -4L 8L

B) I ve II

D) II ve III

-12L O

8L



9

verimle tepkimesi sonucu XY3 gazı oluşmaktadır.



3 O → N2O5(g) 2 2(g)

B seçeneğinde harcanan O2’nin 2 katı kadar gaz oluşurken diğer seçeneklerde bu değer

9. Aynı koşullarda 12’şer litre X2 ve Y2 gazlarının kapalı kapta tam 152

1 O → CO2(g) 2 2(g)



(Cevap B)

6 L artar.

2

H2

Çözüm Yayınları

8.

C) I ve III

E) I, II ve III



Hacim (L)

6

CO2(g)

4

H2O(g)

2 1 0

O2(g) X(g)

Zaman



Yukarıdaki grafikte aynı koşullarda organik X gazının O2 gazı ile yanma tepkimesinde maddelerin zamanla hacimlerindeki değişim verilmiştir.



Buna göre X gazının formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



A) CH4



B) C2H6

D) C3H8

C) C3H4

E) C6H8

2X + 8O2 → 6CO2 + 4H2O atom sayılarının eşit olacağı ilkesine göre X = C3H4’tür.

Vbaşlangıç = 12 + 12 = 24 L Vsonuç = 8 + 8 = 16 L

(Cevap B)





(Cevap C)

BİRE BİR 1.



4.

3P + 5HNO3 + 2H2O → 3H3PO4 + 5NO 9,3

31,5

3,6

29,4

Oluşan bileşik kütlesi (g)

?

10

Yukarıda verilen tepkime denkleminde tepkimeye giren ve oluşan maddelerin miktarları gram cinsinden altlarına yazılmıştır.



Miktarı belirtilmemiş olan NO gazı kaç gramdır?



A) 15

B) 14

9,3 + 31,5 + 3,6 = 29,4 + ?

C) 13

? = 15

D) 12



5 1 0 0,4 2

E) 11



O2(g)

O2(g)



Buna göre,



X 3 ) ’dir. Y 2 II. Eşit kütlede X ve Y’nin tepkimesi sonucu X’ten artar.



III. Artan madde olmaması için 6 gram X eklenmelidir.

I. Oluşan bileşikteki kütlece birleşme oranı (

Cu (k)

Cu(k)

Bakır metali ve O2 gazı ile gerçekleştirilen bir deney ile ilgili;



– Şekil-1’de verilen kapalı cam içerisindeki Cu ve O2 ile birlikte tartıldığında kütlesi 80 gram ölçülmüştür.



– Şekil-2’deki ısıtılma işleminden sonra şekil-3’te tekrar tartıldığında kütlesi yine 80 gram olarak ölçülmüştür.



bilgileri veriliyor.



Buna göre gerçekleşen deney,



I. Kütlenin korunumu yasası



II. Sabit oranlar yasası



III. Katlı oranlar yasası



X + Y → XY



tepkimesi gerçekleştiriliyor.



Bu tepkime ile ilgili;



A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

E) I, II ve III

Kütle korunmuş ve bileşik oluşumu dolayı sabit oran ispatlanır.



C) I ve II

E) I, II ve III

Kütlece birleşme oranı( X ) Y

Oluşan XY kütlesi

Eklenen Y kütlesi

0

(Cevap D)

(Cevap C)

Toplam kütle

0 Oluşan XY kütlesi

I

yukarıdakilerden hangilerini ispatlar? D) I ve III

D) I ve III

8

0





B) Yalnız II

5. Kapalı bir kaptaki bir miktar X üzerine aşırı miktar Y eklenerek

Şekil - 3 Çözüm Yayınları

Şekil - 2

A) Yalnız I

3’er gram alınırsa 3–2 = 1g Y artar. Artan 4g Y için 6g X eklenmelidir.

Hassas terazi

Isıtıcı

Şekil - 1



mX 6 3 6gX + 4gY → 10g bileşik, birleşme m = 4 = 2 , Y ––––––––––––– O 4g Y artar

80 gram

Hassas terazi

yargılarından hangileri doğrudur?

6

CuO(k)

80 gram





O2(g)

Eklenen Y kütlesi (g)

8

Yukarıdaki grafikte, kapalı kaptaki bir miktar X elementinin üzerine eklenen Y elementi ile tepkimesi sonucu oluşan bileşik kütlesinin eklenen Y kütlesine göre değişimi verilmiştir.

(Cevap A)

2.

4







08

BÖLÜM 06 Test

II

III



çizilen grafiklerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



Harcanan X kütlesi

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Aşırı miktar Y eklendiği için Y artar. (I. doğru), Kütlece birleşme oranı sabittir. (II. doğru). Kapta başlangıçta X vardı. Başlangıç kütlesi O’dan büyüktür. (III. yanlış)

(Cevap B)

153

6. Sabit basınç ve sıcaklıkta gerçekleşen aşağıdaki

tepkimelerden hangisinde zamanla hacim küçülür?

3. X ve Y element atomları birleşerek iki ayrı bileşik oluşturmaktadır. Aynı miktar X ile birleşen birinci 4 bileşikteki Y’nin ikinci bileşikteki Y’ye oranı ’tür. 9 Birinci bileşiğin formülü X3Y4 ise ikinci bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) XY2



B) X2Y

D) X2Y4

I. a(X3Y4) → X3aY4a II. 3(XaYb) → X3aY3b

C) XY

E) X2Y6

A) H2(g) + F2(g) → 2HF(g)



B) 2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g)



C) CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



D) Fe(k) + CO2(g) → FeO(k) + CO(g)



E) Mg(k) + 2HCl(suda) → MgCl2(suda) + H2(g)

B seçeneğinde 2 + 3 = 5 hacim tepkimeye girerken, 2 hacim ürün oluşur.

4a 4 a 1 = = 3b 9 ise b 3

XaYb = XY3 ya da X2Y6’dır.





(Cevap E)

(Cevap B)

Test 08

1. A

7. X ve Y element atomları birleşerek I. ve II. bileşikleri

X kütlesi (g)

Yandaki grafik, II. bileşikteki X’in kütlesinin Y’nin kütlesiyle değişimini göstermektedir.

X kütlesi (g) 56

0

Y kütlesi (g)

96



A) 4

7

10

17

C) 1

D)

3 2

E)

(Cevap E)

5

8

Harcanan S kütlesi 0 (g)

9

Harcanan 18 Al kütlesi (g)

B) SO2 > Al2O3 > CaO



C) Al2O3 > SO2 > CaO

D) Al2O3 > CaO > SO2

E) SO2 > CaO > Al2O3 mO 5 mO 8 , SO2’de mS = 5 , AI2O3’de MAI = 9



Oranlar dikkate alındığında SO2 > AI2O3 > CaO’dür.

(Cevap B)

10. 25 gram X ve 18 gram Y elementleri tam verimle tepkimeye

4 3

girerek XY2 bileşiğini oluşturmaktadır.

Buna göre tepkime sonunda, oluşan XY2 bileşiğinin kütlesi ile artan maddenin kütlesi ve türü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (X = 40, Y = 12) XY2 bileşiğinin kütlesi (g)

Artan maddenin kütlesi (g)

Artan maddenin türü

A)

43

–

–

B)

40

3

X

C)

40

3

Y

D)

38

5

X

E)

38

5

Y

x5 = 25 15 x5

XY2’de mX = 40 = 5 mY 2.12 3

Kütle (g)



Z

7,2

Harcanan Ca kütlesi 0 (g)

A) CaO > SO2 > Al2O3

bileşiğinin oluşumunda maddelerin kütle-zaman değişimi grafikteki gibidir.

18 – 15 = 3g Y artar.

40g XY2 oluşur.



(Cevap C)

11. Eşit kütleli X ve Y elementlerinin tam verimle tepkimesi

4

154

10



8. Kapalı bir kapta X ile Y elementlerinin tepkimesi sonucu Z



5

Bu grafiklere göre Ca, S ve Al elementlerinin her birinden eşit miktarlarda alınarak oluşturulan CaO, SO2 ve Al2O3 bileşiklerindeki oksijen kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?



Y’ler arası oran 16 = 4 ’tür. 12 3

9. B 10. C 11. E



Çözüm Yayınları

I. bileşikte mX = 7 mY 16 II. bileşikte mX = 7 mY 12

B) 2

8. C

Al2O3(g) 34

mO 2 CaO’da mCa = 5

Bu grafiklere göre, aynı miktar X ile birleşen I. bileşikteki Y miktarının II. bileşikteki Y miktarına oranı kaçtır?

7. E

16



II. bileşik



6. B

14

Bileşik kütlesi (g)

23 I. bileşik

5. B

SO2 Kütlesi (g)

CaO kütlesi (g)



0

0

4. D

bazı bileşiklerin kütlece değişim grafikleri verilmiştir.

Yandaki grafik, I. bileşikteki X’in kütlesinin bileşiğin kütlesiyle degişimini göstermektedir.

7

3. E

9. Aşağıda Ca, S ve Al elementlerinin oksijenle oluşturdukları

oluşturmaktadır. Bu bileşiklerle ilgili grafikler ve açıklamalar aşağıda verilmiştir.



2. C

sonucu elde edilen bazı bilgiler, aşağıda verilmiştir.

0,8

Y

0

X

Zaman



Bu grafiğe göre tepkime ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) Başlangıçta X ve Y’den 4’er gram alınmıştır.



B) Tepkime sonunda kapta 8 gram madde vardır.



C) Tepkime tam verimle gerçekleşmemiştir.



D) Z bileşiğinde kütlece birleşme oranı b



E) Tepkimede 3,2 gram Y harcanmıştır.



• Oluşan bileşik kütlesinin artan element kütlesine oranı 3’tür.



• Başlangıçtaki toplam kütle artan element kütlesinin 4 katıdır.



Bu bilgilere göre,



X ) 1’dir. Y II. Tepkimede Y’nin %50’si artar.



III. 10 g X ile 5 g Y’nin tepkimesi artansız gerçekleşir.

I. Kütlece birleşme oranı (



X 5 l ’tür. Y 4



yargılarından hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

Tepkimeye giren maddelerden en azından birisi biterse tam verimle gerçekleşmiştir.

2m

Grafikte X’in bittiği görülmektedir.

2mX + mY → 3m bileşik hepsi, ya da Y’nin hepsi harcanmıştır. II ve III doğru –––––––––– olabilir. (Cevap E) m





(Cevap C)

2m

C) I ve II

Tepkime tam verimlhe gerekleştiği için ya X’in

BÖLÜM 06 Test

Mol Kavramı - 1 1. I. 1 gram hidrojen atomu

4. Molekül sayıları eşit olan N2O ve CO2 molekülleri ile ilgili,



II. 12 gram 12C atomu



I. Mol sayıları



III. 6,02.1023



II. Atom sayıları



III. Kütleleri



tane Helyum atomu

Yukarıda verilenlerden hangileri 1 moldür?



(H = 1, Avogadro sayısı = 6,02 .



A) Yalnız I

I. n = II. n = III. n =

1023)

B) Yalnız II

D) I ve III m mA m mA

= =

1 1

C) I ve II

E) I, II ve III

12

6,02 . 1023

=

niceliklerinden hangileri eşittir? (C=12, N=14, O=16)



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Molekül sayıları eşit olan mokelükleri molleri de eşittir. (Eşittir.) II. 1 mol N2O(3) = 3 mol atom, 1 mol CO2(3) = 3 mol atom (Eşittir.)

= 1 mol

tanecik sayısı





= 1 mol

12

09

6,02 . 1023

= 1 mol

6,02 . 1023

III. N2O = 2.14 + 16 = 44 ve CO2 = 12 + 2 . 16 = 44 mol kütleleri eşit ve mol sayıları eşit olduğu için kütleleri de eşittir. (Eşittir.) (Cevap E)

(Cevap E)

2.

tane He atomu kaç moldür?



(Avogadro sayısı:



A) 2

n=

6,02.1023)

B) 1

tanecik sayısı 6,02 . 1023

=

C) 0,5

12,04 . 1022

D) 0,2

= 0,2 mol He atomu.

6,02 . 1023

E) 0,1



(Cevap D)

Çözüm Yayınları

5. Aşağıdakilerden hangisi 1 mol değildir? 12,04.1022



(N=14, O=16, NA= Avogadro Sayısı)



A) NA tane He atomu



B) 5 mol atom içeren CH4 gazı



C) 15 gram NO molekülündeki atom sayısı



D) NA tane H2O molekülündeki atom sayısı



E) 32 gram O atomu içeren CO2 molekülü

D) NA tane H2O 1 mol H2O’dur. 1 mol H2O → 2 mol H ve 1 mol O toplam 3 mol atom

I. 16 gram oksijen gazı



II. 3,01.1023 tane SO2 molekülü



III. 1 mol atom içeren NO gazı Yukarıda verilen maddelerin mol sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 23



(O = 16 NA=6,02.10 )



A) I = II > III

I. n =

B) I = II = III

D) III > I = II m

=

16 32

= 0,5 mol O2 ,

II. n =

C) II > I > III

E) III > I > II tanecik sayısı 6,02 . 1023

=

3,01 . 1023

= 0,5 mol SO2 6,02 . 1023 (Cevap B) III. 1 mol NO(2) ⇒ 2n mol atom = 1 mol atom ise n = 0,5 mol NO mA

(Cevap D)

6. Avogadro sayısı kadar atom içeren N2O3 gazı ile ilgili,

3.







I. 0,2 moldür.



II. 15,2 gramdır.



III. 3NA tane O atomu içerir.



yargılarından hangileri doğrudur?



(N = 14, O = 16 NA= Avogadro Sayısı)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

NA tane atom = 1 mol atomdur. n mol N2O3(5) = 5n mol atom = 1 mol atom ise n = 0,2 mol N2O3 (I. doğru). N2O3 mol kütlesi = 2.14 + 3.16 = 76 ise 0,2 . 76 = 15,2 g (II. doğru). 0,2 . 3 = 0,6 mol = 0,6 NA tane O atomu içerir. (III. yanlış)





(Cevap C)

155

Test 09

1. E

7. X2Y bileşiğindeki X ve Y atomları ile ilgili, X’in kütlesi (g)



16

6,4

8

0

0,2 X’in mol 0 sayısı (mol)

0,1



4. E

5. D

6. C

7. B

8. D

9. D 10. D 11. B 12. B

Atom sayısı

Mol sayısı

Kütle

3 2 1 0,5NA

yukarıdaki grafikler veriliyor.



Buna göre, 0,1 mol X2Y bileşiği kaç gramdır? (NA= Avogadro sayısı = 6,02.1023)



A) 16

C) 12,8

0 1

NA Y’nin atom sayısı (tane)



B) 14,4

3. B

10. Bir bileşik ile ilgili,

Y’nin kütlesi (g)

12,8

2. D

D) 11,2

3 Molekül 0

2

sayısı

I

Atom sayısı

III



çizilen yukarıdaki grafiklerden hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



E) 6,4

II

0 Mol kütlesi

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

I. Bileşikte en az iki atom bulunur. Atom sayısı molekül sayısına eşit olamaz. (Yanlış)

0,1 mol X2Y 0,2 mol X ve 0,1 mol Y içerir.

II. Bileşiklerin mol kütlesi sabittir. (Yanlış) III. İçeriğindeki atom sayısı artan bileşiğin kütlesi de artar. (Doğru)

1. grafikten 0,2 mol X’in 12,8 g, 2. grafikten NA tane (1 mol) Y nin 16 g yani 0,1 mol Y’nin

(Cevap D)

1,6 g olduğu sonucuna ulaşılır.

(Cevap B)

8.

I. 1 gram CO molekülündeki atom sayısı



II. 1 gram C2H4 molekülündeki atom sayısı



III. 1 gram C4H8 molekülündeki C atom sayısı



IV. 1 gram CO molekülünde C atom sayısı

11. NO2 ve SO3 gazlarından oluşan 100 gramlık karışım 6,4 NA



Yukarıdakilerden hangileri birbirine eşittir?



(H = 1, C = 12, O = 16 NA= Avogadro sayısı)



A) I ve II

I. n =

B) I ve IV

D) I ve III 1 28

mol CO,

C) II ve III

Çözüm Yayınları

12,8 + 1,6 = 14,4 g

tane atom içermektedir.



Buna göre, karışımdaki NO2 gazı kaç gramdır?



(N = 14, O = 16, S = 32 NA= Avogadro sayısı)



A) 115

B) 92

Y mol SO3(4), 4Y mol atom içerip 80Y gramdır.

1 . 1 II. n = mol C4H8 , 4= mol C atomu 14 56 56

(80)

(Cevap D)

–20(3x + 4y = 6,4)

–14x = –28 ise x = 2 mol NO2(46)

+ 46x + 80y = 100 –––––––––––––––––

156

= 2.46 = 92 g

Yukarıda 2m gram N2 gazı bulunan kaba m gram C2H4 gazı ekleniyor.



Buna göre,

12. XmYn bileşiği ile ilgili,



I. Molekül sayısı 3 katına çıkar.



– Bileşiğin 10 gramında 2 gram Y vardır.



II. Atom sayısı 2,5 katına çıkar.



– X’in atom kütlesi Y’ninkinin dört katıdır.



III. Kütle 1,5 katına çıkar.





yargılarından hangileri doğru olur? (H = 1, C=12, N= 14)



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III 2.28



C) I ve II

E) I, II ve III

28 = 2 mol N2 yani 4 mol atom vardır. nC2H4 = = 1 mol C2H4 28 28 3 yani 6 mol atom eklenmiştir. I. 2’den 3’e katına çıkar (Yanlış), II. 4’den 10’a 2,5 katına 2 çıkar (Doğru), III. 2 m den 3 m’e 1,5 katına çıkar (Doğru) (Cevap D)

m = 28 olsun. nN2 =

(Cevap B)

m gram C2H4





E) 23

(46)

1 . 1 2= mol atom 28 14

2m gram N2(g)

D) 46

X mol NO2(3), 3X mol atom içerip 46X gramdır.

E) II ve IV

1

9.

C) 69



bilgileri veriliyor. m Buna göre oranı kaçtır? n 1 3 A) B) 1 C) 2 2

X = 4Y olsun.

m.X n.Y

=

m.4Y n.Y

=

8 2

ise

m n

D) 2

= 1’dir.

E)

5 2 (Cevap B)

1. 10 gram Mg3N2 bileşiğinde kaç mol atom vardır?

(Mg = 24, N = 14)



A) 0,1

B) 0,2

C) 0,4

D) 0,5

V

V

V

CO(g)

N2(g)

C2H4(g)

1

2

3

4.

E) 5

Mg3N2 = 3 . 24 + 2 . 14 = 100 n=

m mA

=

10 100

10

BÖLÜM 06 Test

Mol Kavramı - 2

= 0,1 mol Mg3N2(5) = 0,1 . 5 = 0,5 mol atom





(Cevap D)

Yukarıdaki eşit hacimli kaplarda bulunan eşit kütleli CO, N2 ve C2H4 gazlarının,



I. Molekül sayıları



II. Atom sayıları



III. Özkütleleri



niceliklerinden hangileri eşittir?



(H = 1, C = 12, N = 14, O = 16)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Mol kütleleri CO = N2 = C2H4 = 28’dir. Kütleleri de eşit olduğuna göre n =

2. Aşağıdaki maddelerden hangisinin atom sayısı Avogadro sayısına eşit değildir? (H = 1, NA= 6,02.1023)



B) 1 mol Fe atomu



C) 6,02.1023 tane O2 gazı



D) 1 gram H2 gazı

Çözüm Yayınları

A) 0,2 mol CH4 gazı



E) 0,25 mol SO3 gazı Avagadro sayısı kadar atom = 1 mol atom’dur. C) 6,02 . 1023 tane

O2 = 1 mol O2(2) = 1 . 2 = 2 mol atom



(Cevap C)

’dan mol sayıları da eşittir. (Doğru)

II. CO ve N2 2 atomlu, C2H4 6 atomludur. (Yanlış) III. d =



m mA m V

’den m ve V’leri eşit ise d’leride eşittir. (Doğru)

(Cevap D)

5. XYn bileşiğinin mol kütlesinin hesaplanabilmesi için,



X ) Y II. 1 mol XYn bileşiğindeki Y kütlesi



III. n değeri



I. Kütlece birleşme oranı (



yukarıdakilerden en az hangilerinin bilinmesi yeterlidir?



A) Yalnız I



D) I ve III

I. ve II. bilinmelidir. I. XYn’de

B) Yalnız II

X Yn

=

2 3

yani

X

=

Y X 48

=

2 3

C) I ve II

E) I, II ve III

ve II. 1 mol XYn’deki Y kütlesi 48 g olsun.

2

ise X = 32 ve Yn = 48 XYn = 80 olarak bulunur. 3 (Cevap C)

157

3. 1 mol H2O ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

(H = 1, O = 16 NA= 6,02.1023)



A) 3 mol atom içerir.



B) 6,02.1023 tane H2O molekülü içerir.



C) 18 gramdır.



Buna göre bileşiğin 1 molü kaç gramdır?



D) 12,04.1023 tane atom içerir.



(H = 1, O = 16, S = 32, Cu = 64)



E) 2 gram H atomu içerir.



A) 169

6. 0,1 mol CuSO4 . nH2O(k) kristal sulu bileşiği ısıtılarak suyu tamamen buharlaştırıldığında kütlesi 9 gram azalıyor.

1 mol H2O(3) = 1 . 3 = 3 mol atom = 3 . 6,02 . 1023 = 18,06 . 1023 tane atom

B) 178

C) 196

D) 232

E) 250

0,1 mol ısıtıldığında 9 gram azalıyorsa, 1 mol ısıtıldığında 90 g H2O buharlaşır. (Cevap D)

Yani nH2O = 90 değeri bileşikte yerine yazılırsa, CuSO4 . nH2O = 64 + 32 + 64 + 90 = 250



(Cevap E)

Test 10

1. D

7. SO3 ve C3H4 gazlarından oluşan 0,5 mollük karışımda 0,9

6. E

7. D

Buna göre karışım kaç gramdır? (SO3=80, C3H4=40)



A) 20

C) 30

D) 32

0,5 mol O2(g)

E) 40

mkarışım = 0,3 . 80 + 0,2 . 40 = 32

1

n mol X(g)

0

16

(Cevap D)

Yukarıdaki kapta bulunan 0,5 mol O2 gazı üzerine n mol X gazı eklendiğinde Şekil 1’deki mol atom sayısı ve kütle grafiği elde ediliyor.



Buna göre n değeri ve X gazı aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H = 1, He = 4, C = 12, O = 16, S = 32)

X’in atom sayısı (mol)

n

X

A)

0,5 mol

C2H6

0,6

B)

1 mol

SO3

0,3

C)

4 mol

He

D)

1 mol

CH4

E)

0,25 mol

SO2

30

Bileşik kütlesi (g)



Yukarıdaki grafikte X3Yn bileşiğinin kütlesine karşılık X’in mol atom sayısı verilmiştir.



Buna göre X3Yn bileşiğindeki X’in atom kütlesi ve n değeri hangi seçenekteki gibi olabilir? (Y = 14)

Kapta 0,5 mol O2 → 1 mol atom vardır. O halde 4 mol atom eklenmelidir ki 5 mol atom bulunsun. 32 – 16 = 16 g eklenen maddenin küklesidir. 4 mol He koşulları sağlar.

Çözüm Yayınları

20

Şekil 1

Kütle

32



0,9

10

9. D 10. C 11. C 12. B

Mol atom sayısı

n mol SO3 ⇒ 3n mol O = 0,9 mol n = 0,3 mol SO3 ve 0,2 mol C3H4 vardır.

0

8. B

5



8.

3. D 4. D 5. C

10.

mol O atomu bulunmaktadır.

B) 24

2. C



(Cevap C)

X’in atom kütlesi (g)

n

A)

30

2

B)

24

2

C)

40

1



• 1 tane X atomunun kütlesi b gramdır.

D)

30

4



• 3,01.1023 tane Y atomunun kütlesi k gramdır.

E)

24

1



Buna göre 1 mol X2Y gazının kütlesi kaç gramdır? (Avogadro sayısı = 6,02.1023 = NA)



A) 2b+ k

11. X2Y gazı ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

Grafiğe göre 10g bileşikte 0,3 mol X atomu yani 100 g bileşikte 3 mol X atomu vardır. O halde 1 mol X3Yn 100 gramdır.

B) 2b + k.NA

3. X + n . Y = 100 Y = 14 ve B seçeneğindeki değerler yerine yazılırsa 3 . 24 + 2 . 14 = 100 değerine ulaşılır.

(Cevap B)



D)

2b + k NA

C) 2(b.NA + k)

E) 2bNA + k

1 tane X b gram ise NA tane (1 mol) X b. NA gramdır. X = b . NA 3,01 . 1023 tane Y k gram ise 6,02 . 1023 tane (1 mol) Y 2k gramdır. Y = 2k X2Y = 2 . (b.NA) + 2k = 2(b.NA + k)

9. CH4, SO2 ve H2 gazlarının 1 mollük karışımı ile ilgili,

I. 2 gram < karışımın kütlesi < 64 gram

12. XY2 ve ZX bileşikleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



II. Atom sayısı ≤ 5 mol





III. Molekül sayısı = 6,02.1023 tane





yukarıdaki bağıntılarından hangileri doğrudur? 23



(H = 1, C = 12, O = 16, S = 32 NA = 6,02110 )



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

CH4 = 16 ve 5 atomlu, SO2 = 64 ve 3 atomlu, H2 = 2 ve 2 atomlu. I. Doğrudur. II. 5’e eşit olamaz. (Yanlış) III. Doğrudur.

(Cevap D)



X 7 ) dır. Y 16 • ZX bileşiğinin 10 gramında 8 gram Z vardır.

• XY2 bileşiğinde kütlece birleşme oranı (

70 gramdır. NA Buna göre XY2 bileşiğinin mol kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? • 1 tane ZX

A) 32

B) 46

C) 50

D) 64

E) 80

1 mol ZX = 70g 10g ZX’te 8gZ ve 2gX var ise 70g ZX’te (7 katı) 56g Z ve 14gX vardır. (Z = 56, X = 14) XY2’de

X Y

=

7 16

=

14 32

123

158

(Cevap C)

14 + 32 = XY2 = 46

(Cevap B)

11

BÖLÜM 06 Test

Mol Kavramı - 3 1. Mol ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

(Avogadro sayısı: NA)



A) 1 mol molekülde NA tane atom vardır.



B) Molekül sayıları eşit olan gazların mol sayıları da eşittir.



C) Mol sayıları eşit olan tüm bileşiklerin atom sayıları da eşittir.



D) Hacimleri aynı olan tüm bileşiklerin mol sayıları da aynıdır.



E) Kütleleri aynı olan tüm moleküllerin mol sayıları da aynıdır.

4.

A) 1 mol molekül (en az 2 atomudur) en az 2N tane atom (Yanlış)

(Cevap B)

Atom sayısı (mol)

X

11,2

1

Y

22,4

2

Z

5,6

1

T

11,2

1,5

Normal koşullarda bulunan X, Y, Z ve T gaz molekülleri ile ilgili yukarıdaki tablo verilmiştir.



Buna göre X, Y, Z ve T gazlarının birer moleküllerindeki atom sayılarının karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) Y > T > X = Z

B) Y > T > Z > X



C) Z > T > X = Y

D) Z > Y > T > X

C) Formüllerindeki atom sayıları farklı olabilir. (Yanlış) E) Mol kütleleri farklı ise molleride farklıdır. (Yanlış)

Hacim (L)



B) Molekül sayıları eşit ise mol sayılarıda eşittir. (Doğru) D) Aynı koşullardaki gazlar için geçerlidir. (Yanlış)

Gaz

nX =

11,2 22,4

E) T > Z > X = Y = 0,5 mol / my =

22,4 22,4

= 1 mol / nz =

5,6 22,4

= 0,25 mol / nT =

11,2 22,4

= 0,5 mol

x = 2 atomlu / Y = 2 atomlu / Z = 4 atomlu / T = 3 atomlu Z > T > X = Y (Cevap C)

2.

I. 3,01.1023 tane O2 molekülü



II. NK’da 5,6 L hacim kaplayan SO3 gazı



III. 3,2 gram CH4 gazı



Yukarıdakilerden hangileri Avogadro sayısı kadar atom içerir? (Avogadro sayısı: 6,02.1023, H : 1, C : 12)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Avogadro sayısı kadar atom 1 mol'dür. l. ll. lll.

3,01 . 1023 6,02 . 1023 5,6

= 0,25 mol SO3(4) = 0,25 . 4 = 1 mol atom

22,4 3,2 16

= 0,5 mol O2(2) = 0,5 . 2 = 1 mol atom

= 0,2 mol CH4(5) = 0,2 . 5 = 1 mol atom

Çözüm Yayınları

5.

CH4(g) C3H4(g)



NA tane molekül içeren şekildeki kapta bulunan karışımda toplam 24 gram C atomu vardır.



Buna göre,



I. Karışımın molce %50 si CH4’tür.



II. Karışımda toplam 4 gram H atomu vardır.



III. Karışımın 1 atm, 25 °C deki hacmi 22,4 litredir.



yargılarından hangileri doğrudur?



(H = 1, C = 12, NA : Avogadro sayısı)



A) Yalnız I

24

(Cevap E)

12

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

= 2 mol C / 1 mol karışımda 4 mol H = 4 gram H . x mol CH4 ve y mol C3H4 ise

x+y=1 x + 3y = 2

ise x = 0,5 ve y = 0,5'tir.

Oda koşullarında 1 mol gaz 24,5 L (Cevap C)

3. Atom sayıları eşit olan,

I. CO



II. NO2



III. CH4

6. NA tane elektron içeren H2 gazı ile ilgili,



yukarıdaki bileşiklerin kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir? (H=1, C=12, N=14, O=16)



A) I > II > III



B) II > I > III

D) I > III > II

C) III > II > I



I. Kütlesi 1 gramdır.



II. 1 mol H atomu içerir.



III. NK’da 11,2 litre hacim kaplar. 1



yargılarından hangileri doğrudur? (1H)



A) Yalnız I



E) II > III > I

B) Yalnız II

D) I ve III

1 mol e–, 0,5 mol 11H2 → 1 mol e– içerir.

Atom sayılarını eşitleyelim; 15 mol CO, 10 mol NO2 ve 6 mol CH4

C) I ve II

E) I, II ve III

l. 0,5 . 2 = 1 gram / ll. 1 mol H / lll. 0,5 . 22,4 = 11,2L

l. 15 . 28 = 420 / ll. 10 . 46 = 460 / lll. 6 . 16 = 96

(Cevap E)

ll > l > lll (Cevap B)

159

Test 11

7.

1. B

Element

Bağıl atom kütlesi

C

12

O

16

S

32

C, O ve S elementlerinin bağıl atom kütleleri yukarıda verilmiştir.



Buna göre,



I. Bir tane C atomunun kütlesi 12 gramdır.



II. Bir molekül CO2 44 a.k.b. dir



III. 1 a.k.b. SO3 80 gramdır. 4 yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

l. NA tanesi 12 g / 1 tanesi

12

NA

4. C

5. C

6. E

7. B

14

8

2,8

0 0,2

grafikleri verilmiştir.



Buna göre X ve Y elementlerinin atom kütleleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

A)

14

16

B)

24

16

C)

12

32

D)

12

16

E)

24

32

X + Y = 40

Buna göre karışımdaki,



II. S atomlarının mol sayısı



III. O kütlesinin karışımın toplam kütlesine oranı

Çözüm Yayınları

X + 2Y = 56

koşullardaki hacmi bilinmektedir.

0,5 Bileşikteki Y sayısı (mol)

0,5 mol XY 20 g ise 1 mol XY = 40 g 0,5 mol XY2 14 g ise 1 mol XY2 = 56 g 2

(Cevap B)

8. SO2 ve SO3 gazlarından oluşan bir karışımın yalnızca normal

0,5 Bileşikteki 0 0,1 X sayısı (mol)



E) I, II ve III

I. SO2 kütlesi

9. C 10. B 11. E 12. B

XY2 kütlesi (g)

20

g (Yanlış)



8. B

10. X ve Y elementlerinden oluşan XY ve XY2 bileşikleri ile ilgili;

C) I ve II

ll. 1 tane CO2 molekülü 44 a.k.b. (Doğru) 1 lll. 1 a.k.b = gram SO3'tür. (Yanlış) NA



3. B

XY kütlesi (g)





2. E

denklemleri çözülürse X = 24, Y = 16 (Cevap B)

11. Kütleleri birbirine eşit olan X, Y2 ve ZY2 ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



X : 0,2 NA tane atom içeren metalik bir katıdır.



Y2 : N.K’da 8,96 L hacim kaplayan bir gazdır.



ZY2 : Toplam 0,6 mol atom içerir.



Buna göre X, Y ve Z nin mol kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) X = Y = Z

B) 2X = Y = 4Z



niceliklerinden hangileri hesaplanabilir? (S=32, O=16)



C) X = 2Y = 4Z

D) X = Y = 2Z



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve III

Karışımın toplam mol sayısı hesaplanır.

C) I ve II

E) I, II ve III

ll. SO2 ve SO3 formüllerinde 1'er tane S vardır. S atomlarının toplam mol sayısı karışımın mol sayısına eşittir. (Hesaplanır.) (Cevap B)

E) X = 4Y= 2Z

X : 0,2 molü m gram ise, 1 molü 5m = X 8,96 5m Y2 = = 0,4 mol Y2 = 0,8 mol Y mg ise, 1 molü = =Y 22,4 4 0,2 mol ZY2 = m g ise 1 mol ZY2 = 5 m gram 5m Z+ . 2 = 5 m ise Z = 2,5m 4

(Cevap E)

12. CuSO4 . n H2O bileşiğinin % 64’ü CuSO4’tür.

160



9. X2O3 bileşiğinin kütlece %30’u oksijen olduğuna göre, X

elementinin mol kütlesi aşağıdaki işlemlerden hangisi ile bulunur? (O = 16) 70.3 A) 3.16.30 B) C) 3.16.70 2.16.30 2.70 2.30



2x 3 . 16

D) =

70 30

ise x =

70.2 3.16.30

3 . 16 . 70 2 . 30

E)

30.2 70.16

Buna göre,



I. 64 gram Cu içerir.



II. n=5 ‘tir.



III. 9 mol O atomu içerir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? (H = 1, O = 16, S = 32, Cu = 64)



A) Yalnız I



dir. (Cevap C)

B) Yalnız II

D) I ve III

l. Kütlesi bilinemez. / ll.

CuSO4 n . H2O

=

160 18 . n

C) I ve II

E) II ve III =

64 36

'dan n = 5'tir. / lll. mol değeri bilinemez. (Cevap B)

BİRE BİR

BÖLÜM 06 Test

1. 3,01.1022 tane SO3 gazı ile ilgili,

4. X ve Y den oluşmuş iki farklı bileşikten, I. sinin formülü XY2,



I. 0,2 mol atom içerir.



II. 4 gramdır.



III. N.K’daki hacmi 1,12 litredir.



yargılarından hangileri doğrudur?



(O = 16, S = 32, Avogadro sayısı = 6,02.1023)



A) Yalnız I

l.

3,01 . 1022 6,02 . 1023

B) Yalnız II

D) I ve III

12



II. ninki XnY3 tür. Aynı miktar X ile bileşen I. bileşikteki Y 4 miktarının II. bileşikteki Y miktarına oranı ’tür. 3 Buna göre II. bileşiğin formülündeki n kaçtır?



A) 1

n(XY2) XnY3

B) 2

C) 3

X'ler eşit iken Y'ler arası oran;

2n 3

=

4 3

D) 4 E) 5

ise n = 2

C) I ve II

(Cevap B)

E) I, II ve III

= 0,05 mol SO3(4) = 0,05 . 4 = 0,2 mol atom (Doğru)

ll. 0,05 mol SO3(80) = 0,05 . 80 = 4 gram (Doğru) lll. 0,05 . 22,4 = 1,12 L (Doğru) (Cevap E)

5. X ve Y elementlerinden oluşan XY ve X2Y3 bileşiklerinin 0,05’er mollerinin kütleleri sırasıyla 4,4 ve 10,4 gramdır.

2. Molekül sayıları eşit olan CO ve C2H4 gazları ile ilgili





(H = 1, C = 12, N = 14, O = 16)



A) Normal koşullardaki hacimleri eşittir.



B) Molekül kütleleri aynıdır.



C) Eşit sayıda atom içerirler.



D) 0,1 er mollerinin oluşturduğu karışım 5,6 gramdır.



E) İçerdiği C kütlesi fazla olanı C2H4’tür.

Çözüm Yayınları

aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Buna göre X ve Y nin atom kütleleri kaçtır? X

Y

A)

40

16

B)

56

16

C)

56

32

D)

64

32

E)

40

32

0,05 mol XY 4,4 gram ise

Co = 28, C2H4 = 28

1 mol XY = 88

Molekül sayıları eşit ise mol sayılarıda eşittir.

0,05 mol X2Y3 10,4 gram ise

N.K'daki hacimleri, molekül kütleleri aynıdır. C) 1 mol CO = 2 mol atom, 1 mol C2H4 = 6 mol atom (Yanlış) (Cevap C)

1 mol X2Y3 = 208 X + Y = 88 Denklemi çözülürse 2X + 3Y = 208 X = 56

Y = 32 (Cevap C)

6. SO3 bileşiğinin molekül kütlesi 80 ve Avogadro sayısı 23 6,02.1023 olduğuna göre, 6,02.10 aşağıdakilerden 20 hangisidir?

3. Atomik kütle birimi (akb) ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (Avogadro saysısı=NA)

1 ’si 1 akb’dir. 12 1 B) 1 mol H atomunun kütlesi NA akb’dir.



A) Bir SO3 molekülünün kütlesi



B) Bir gram SO3 molekülündeki molekül sayısı



C) Bir mol SO3 molekülündeki atom sayısı



16 C) 1 akb atomu gramdır. NA 12 D) 1 gram C atomu NA akb’dir.



D) Bir gram SO3 molekülündeki atom sayısı



E) 1 tane O2 molekülü 32 akb’dir.



A) Bir 12C atomunun kütlesinin

16O

16O → 1 a.k.b =

1

NA



gramdır. (Cevap C)

E) Bir gram SO3 molekülündeki O atomu sayısı 80 gram SO3'te 4 . 6,02 . 1023 tane atom 4 . 6,02 . 1023 6,02 . 1023 1 gram SO3'te = tane atom vardır. 80 20

(Cevap D)

161

Test 12

1. E

7. Bir XaYb bileşiğinin molekül formülündeki a ve b

A) Bileşiğin kütlesi



B) Bileşikteki X’in kütlece yüzdesi



C) X’in atom kütlesi



D) Y’in atom kütlesi



E) Bileşiğin mol kütlesi

a.X



oranına kütlece %'den ulaşılır. X ve Y nin atom kütleleri ile basit formül bulunur.

A) Bileşik kütlesi gerekli değildir. (Cevap A)

8. C3H4 ve SO3’den oluşan 0,5 mollük bir gaz karışımının kütlece %25’i C3H4’tür.

A)

10

30

B)

5

15

C)

8

24

D)

12

36

E)

20

60

(40)

7. A

8. C

9. D 10. B 11. C 12. A

2. kap

0

1. kap Şekilde görülen terazinin dengeye ulaşabilmesi için,



I. 2. kaba 1 mol CH4 gazı eklemek



II. 1. kaba 0,25 mol SO2 gazı eklemek



III. 1. kaptan 0,125 mol SO2 gazı almak



IV. 2. kaba 0,75 mol O2 gazı eklemek



işlemlerinden hangileri birlikte uygulanmalıdır?



(He=4, CH4=16, O2=32, SO2=64)



A) I ve II

B) I ve III

D) I ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

B) 1. kapta 0,5 . 64 = 32 g / 2. kapta 2 . 4 = 8 g madde vardır. 2. kaba 1 . 16 = 16 g CH4 eklenirse ve 1. kaptan 0,125 . 64 = 8 g SO2 çıkarılırsa, Her iki kaptada 24 g madde olur. (Cevap B)

X mol C3H4 ve Y mol SO3 olsun

6. D

Çözüm Yayınları

SO3

5. C

l 2 mo ı az He g



Buna göre karışımdaki gazların kütleleri hangi seçenekte doğru verilmiştir? (H=1, C=12, O=16, S=32) C3H4

4. B

ol 0,5 m zı a g SO 2

b.Y Bileşiğin mol kütlesi ile a ve b'nin değerleri bulunur.



3. C

10.

değerlerini bulabilmek için aşağıdakilerden hangisi gerekli değildir?



2. C

(80)

X + Y = 0,5 40X 25 eşitliklerinden X = 0,2, Y = 0,3 bulununr. – 80Y 75 0,2 . 40 = 8 0,3 . 80 = 24

11. SO3 ve NO gazlarından oluşan karışımın normal koşullardaki hacmi 11,2 litredir.

(Cevap C)

9.

Karışımda 0,9 NA tane oksijen atomu bulunduğuna göre karışımın kütlesi kaç gramdır? (N : 14, O : 16, S : 32)



A) 70

B) 50

C) 25

D) 20

E) 12

x mol SO3 ve y mol NO bulunsun.

Y(g)

X(g)



x + y = 0,5 mol ve 3x + y = 0,9 mol eşitliklerinden x = 0,2 mol SO3 ve y = 0,3 mol NO bulunur.



162



Şekildeki sabit hacimli kaptaki X gazı üzerine bir miktar Y gazı eklendiğinde kütlesi 2 katına, toplam atom sayısı ise 4 katına çıkıyor.

0,2 . 80 = 16 g SO3

0,3 . 30 = 9 g NO

16 + 9 = 25 (Cevap C)

Buna göre



X

Y

I.

NO

C 2H6

II.

CO

C 2H4

12.

• Normal koşullar altında 5,6 litre XO2 gazı 16 gramdır.

III.

N2

C2H4



• 3,01.1023 tane YX2 molekülü 38 gramdır.



X ve Y gazları yukarıdakilerden hangileri olabilir?



Yukarıdaki bilgilere göre Y’nin atom kütlesi kaçtır?



(H = 1, C = 12, N = 14, O = 16)



(O = 16)



A) Yalnız I



A) 12



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

B) 19

C) 24

D) 32

E) 40

5,6 L'si 16 g ise 22,4 L'si (1 mol) 64 gramdır. XO2 = 64 ise X + 32 = 64'ten X = 32

E) I, II ve III

Seçenekler kullanılırsa, CO = 28, C2H4 = 28 ve N2 = 28'dir. Atom sayıları ise ll. ve lll. de 2 – 6 oranındadır. (Cevap D)

3,01 . 1023 tanesi 38 g ise 6,02 . 1023 tanesi (1 mol) 76 gramdır. YX2 = 76

Y + 2 . 32 = 76

Y = 12 (Cevap A)

1. Kimyasal bir tepkimede,

4. Kapalı bir kapta gerçekleşen,



I. Atom sayısı ve türü



CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)



II. Toplam kütle



tepkimesi ile ilgili,



III. Toplam yük



I. Toplam atom sayısı ve türü



II. Toplam molekül sayısı



III. Gaz kütlesi



yukarıdakilerden hangileri korunur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Kimyasal tepkimelerde; atom sayısı ve türü, toplam küte ve toplam yük korunur.



13

BÖLÜM 06 Test

Tepkime Denklemi ve Tepkime Denkleştirme



(Cevap E)



niceliklerinden hangileri korunur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Atom sayı ve tür (korunur) II. 3. molekül = 3 molekül (korunur) III. Ürünlerde H2O sıvısı oluştu. Gaz kütlesi azalır.

2. Kimyasal bir olayın matematiksel denklikler şeklinde

5.

gösterilmesine tepkime denklemi denir.

Molekül sayısı

Katı kütlesi

Tepkime denklemine bakılarak,



I. Tepkimeye giren madde türleri



II. Ürünlerdeki atom çeşidi sayısı



III. Tepkimeye giren ve oluşan moleküllerin sayıları arasındaki oransal ilişki



yukarıdakilerden hangileri bilinebilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

0

C) I ve II

E) I, II ve III

2H2 + 102 → 2H2O denklemi örnek olarak verirsek I. H2 ve O2 (Bilinir.) II. H ve O (2 3 çeşit) (Bilinir.) III. 2 (Bilinir.) (Cevap E)

Çözüm Yayınları



Toplam kütle

(Cevap C)

1

Zaman 0

2

Zaman 0

3

Zaman



Yukarıda belirli özelliklerinin zamanla değişimi verilen tepkime aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)



B) CS2(k) + 3O2(g) → CO2(g) + 2SO2(g)



C) Ca(OH)2(suda) + CO2(g) → CaCO3(k) + H2O(s)



D) 2Fe(k) +



3 O2(g) → Fe2O3(k) 2 1 E) CO(g) + O2(g) → CO2(g) 2

3 2Fe(k) + 2 O2(g) → Fe2O3(k) O2 molekülü harcandıkça molekül sayısı azalır. (Tek moleküler yapı O2'dir.). Ürünlerde yalnızca katı vardır. Katı kütlesi zamanla arttı.

3.

1. Isı + I2(k) → I2(g)



2. H2(g) + Cl2(g) → 2HCl(g) + ısı



3. Isı + CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)





(Cevap D)

6. CXH6O(s) + y O2(g) → 2CO2(g) + z H2O(s)

Yukarıdaki denklemleri verilen üç olay ile ilgili,



Yukarıda denklemi verilen tepkime oda koşullarında gerçekleştirilmiştir. Buna göre,



I. 1. olay fiziksel, 2. ve 3. olaylar kimyasaldır.



I. Homojen bir tepkimedir.



II. 2. olayda molekül sayısı korunmuştur.



II. Denklemde y = z = 3’tür.



III. Her üç olayda ısı alan (endotermik) dır.



III. Tepkimeye giren bileşiğin formülü C2H6O’dur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

II. 2 molekül = 2 molekül (Doğru)

E) I, II ve III

II. ve III. C2H6O(s) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 3H2O(s) (Doğru)

C) I ve II

I. Fiziksel haller farklıdır (Heterojen). (Yanlış)

I. 1. hal değişimi (fiziksel), 2. ve 3. kimyasal (Doğru)

III. 2. olay ısı veren (ekzotermiktir)

163



(Cevap C)

(Cevap D)

Test 13

1. E

7. Kapalı bir kapta X2 ve Y2 gazlarının reaksiyonu sonucu Z

4N

Z Y2

N

X2

0

Zaman

5. D

6. D

7. D

8. D

9. C 10. A 11. E 12. B



A) Mg3N2 + XH2O → Mg(OH)2 + NH3



B) Fe2O3 + Al → Al2O3 + XFe



C) H3PO4 + XMg(OH)2 → Mg3(PO4)2 + H2O



D) C3H8 + XO2 → CO2 + H2O



E) CaCO3 + HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2 + XH2O

1Mg3N2 + 6H2O → 3Mg(OH)2 + 2NH3 tepkimesinde X = 6 ile en büyük değere sahiptir.

Bu grafiğe göre,



I. Tepkime denklemi 2X2 + 3Y2 → 2Z şeklindedir.



II. Z gazının formülü XY3’tür.



III. Zamanla molekül sayısı azalmıştır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



4. C

denkleştirildiğinde hangisinde X en büyük sayısal değeri alır?

Molekül sayısı

2N

3. C

10. Aşağıdaki tepkimeler en küçük tam sayılarla

gazı oluşuyor. Bu tepkimedeki maddelerin molekül sayılarının zamanla değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir



2. E

11. X ve Y molekülleri arasındaki tepkimeler ile ilgili deney sonuçları aşağıda verilmiştir.

B) Yalnız II

D) I ve III

Başlangıçtaki molekül sayısı (tane)

C) I ve II

E) I, II ve III

X2 : 2N – 0 = 2N harcadı, Y2 : 4N – N = 3N , Z : 2N – O = 2N 2X2 + 3Y2 → 2Z(X2Y3) I. (Doğru), II. (Yanlış), III. Başlangıçta 6N molekül var iken



(Cevap D)

Çözüm Yayınları

sonuçta 3N vardır. (Doğru)

(Cevap A)

8. Sabit basınç ve sıcaklıkta gerçekleşen aşağıdaki

tepkimelerin hangisinde zamanla hacim küçülür?

Artan molekül sayısı (tane)

X

Y

X

Y

1. deney

2N

3N

N

N

2.deney

2N

3N

N

–

3. deney

2N

3N

–

–



Yukarıdaki deney sonuçlarına göre X ve Y’nin gerçekleştirdiği tepkimelerin denklemi aşağıdakilerden hangisi olamaz? (N= Avagadro Sayısı)



A) 1N2 + 3H2 → 2NH3

B) CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O



C) 2N2 + 3O2 → 2N2O3

D) 2SO2 + O2 → 2SO3



A) C(k) + O2(g) → CO2(g)



B) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)



C) Fe(k) + CO2(g) → FeO(k) + CO(g)



D) 2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g)

1) 1X + 2Y → 2) 1X + 3Y → 3) 2X + 3Y →



3 E) KClO3(k) → KCl(k) + O2(g) 2

denklemlerinden herhangi birisi olabilir. H2 + CI2 → 2HCI olamaz.



E) H2 + Cl2 → Harcanan ve oluşan molekül sayılarına göre,

2HCl

(Cevap E)

2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g) tepkimesinde sabit P ve T'de molekül sayıları ile hacimler orantılıdır. 5 molekül tepkimeye girerken 2 molekül oluşmuştur.

(Cevap D)

12. Kimyasal tepkimelerde, toplam atom sayısı yanında yükler toplamı da korunur.



9. Al2O3 + xH2SO4 → yAl2(SO4)3 + zH2O 164



tepkimesi Al2O3’ün katsayısı 1 olacak şekilde denkleştirildiğinde x, y ve z’nin sayısal değeri aşağıdakilerden hangisi olur?

X + 6Cl– + 14H+ → 2Cr3+ + 3Cl2 + 7H2O



21,6 g

21,3 g

1,4 g

m



Yukarıda denklemi verilen tepkimede harcanan ve oluşan madde kütleleri belirtilmiştir.



Buna göre X ve m değerleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

x

y

z

A)

1

1

2

A)

Cr2O3

10,4

B)

2

1

3

B)

Cr2O72–

10,4

Cr2O42– – Cr2O4 Cr2O72–

12,8

X

C)

3

1

3

C)

D)

3

1

2

D)

E)

2

1

2

X = 3, Y = 1 ve Z = 3 olursa atom sayıları eşitlenir.

E)

(Cevap C)

21,3 g

12,6 g

m(g)

10,4 12,8

Atom sayıları ve yükler dikkate alınarak eksik atom ve yükler belirlendiğinde X = Cr2O 72- dir. Kütlenin korunumuna göre 21, 6 + 21,3 + 1,4 = 21,3 + 12,6 + m ise m = 10,4'tür.





(Cevap B)

1 O2(g) → H2O(g) + ısı tepkimesinin 700 °C’nin 2 altında gerçekleşmediği bilinmektedir.

4. Aşağıdaki yanma tepkimelerinden hangisinde

Buna göre bu tepkime ile ilgili,



A) CH4 + O2 →

1. H2(g) +

14

BÖLÜM 06 Test

Yanma Tepkimeleri

diğerlerinden farklı bir ürün oluşur?



I. H2 yanıcı, O2 yakıcı maddedir.



B) C3H8 + O2 →



II. Yanma olayı için belirli bir tutuşma sıcaklığı gereklidir.



C) C4H10 + O2 →



III. Ekzotermik bir tepkimedir.



D) CS2 + O2 →



yargılarından hangileri doğrudur?



E) C2H5OH + O2 →



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

Diğer tepkimelerde CO2 ve H2O oluşurken, CS2 + O2 → tepkimesinde CO2 ve SO2

C) I ve II

oluşur.





(Cevap D)

E) I, II ve III

I. H2 yanıcı, O2 yakıcı maddedir. (Doğru) II. Tutuşma sıcaklığına kadar ısıtılmalıdır. (Doğru) III. Isı veren (ekzotermik) bir tepkimedir. (Doğru) (Cevap E)

5. X, Y ve Z saf maddeleri ile ilgili;

– X’in yanması sonucu yalnızca CO2 oluşmaktadır.



– Y’nin yanması sonucu CO2 ve H2O oluşmaktadır.



– Z yanıcı değildir.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



Yukarıda verilen tepkime ile ilgili aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Toplam gaz kütlesi azalmıştır.



B) Isı veren bir tepkimedir.



C) Yanma tepkimesidir.



D) Atom sayısı ve cinsi korunmuştur.



E) C ve O2 özelliklerini kaybetmiştir.

C katısı yanarak CO2 gazına dönüşür. Gaz kütlesi artar.

Çözüm Yayınları

2. C(k) + O2(g) → CO2(g)

X

Y

Z

A)

C

H2

CO2

B)

CO

CH4

C3H8

C)

CO

C 3H 8

CO2

D)

C

CS2

CO2

E)

CH4

C4H10

CO2

CO(X) yanınca yalnızca CO2, C3H8(Y) yanınca CO2 ve H2O oluşur. CO2(Z) yanıcı değildir.



(Cevap A)

6. Na + H2O → NaOH +



3.

I. Nemli ortamdaki demirin paslanması



II. Besinlerin hücrede solunum yoluyla enerjiye dönüştürülmesi



III. Çakmak gazının çakmak taşı kıvılcımı ile alev alması



Günlük hayatta karşılaştığımız yukarıdaki olaylardan hangileri yanma tepkimesidir? A) Yalnız II



B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Paslanma, solunum, gazların alev alması O2 ile reaksiyon (yanma) olayıdır.

1 O2 → Y 2

KClO3 → KCl +



I. X yanıcı bir gazdır.



II. Y yangın söndürme tüplerinde kullanılır.



III. Z alevin parlaklığını artırır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

(Cevap E)

CO +

1 X 2

3 Z 2 Yukarıda verilen reaksiyonlarda oluşan X, Y ve Z maddeleri ile ilgili,





(Cevap C)

B) Yalnız II

D) I ve III

165

C) I ve II

E) I, II ve III

I. H2(X) yanıcıdır. (Doğru), II. CO2(Y) söndürücüdür. (Doğru), III. O2(Z) yakıcıdır, alev parlaklığını artırır. (Doğru)





(Cevap E)

Test 14

1. E

2. A

3. E

4. D

5. C

6. E

7. B

8. C

9. E 10. D 11. C 12. E

7. Aşağıdaki yanma tepkimelerinden hangisinin

10. X gazının O2 ile yanma tepkimesine ait hacim-zaman grafiği



A) S(k) + O2(g) → SO2(g)





B) N2(g) + O2(g) → 2NO(g)



C) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)



D) C(k) + O2(g) → CO2(g)



E) 2Ag(k) +

gerçekleşmesi endotermiktir?

aşağıda verilmiştir.

Hacim (cm3)

50

H2O(g)

40 30

CO2(g)

20

1 O2(g) → Ag2O(k) 2

X(g)

10

N2(Azot)'nin yanması dışında kalan tüm yanma tepkimeleri ekzotermiktir. N2 + O2 → 2NO tepkimesi endotermik (ısı alan) tir.



O2(g)

0

(Cevap B)

Zaman

Buna göre,



I. Tepkime oda koşullarında gerçekleşmiştir.



II. Tepkime denklemi



C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(g) şeklindedir.

III. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.

8. X, Y ve Z maddelerinin O2 ile etkileşimi hakkında,



yargılarından hangileri doğrudur?



• X + O2 → tepkime yok



A) Yalnız I



• Y +

1 O2 → X 2 • Z + 3O2 → 2CO2 + 2H2O





B) Yalnız II

D) II ve III

II. 10 cm3 X, 50 cm3 O2 harcandı. 30 cm3 CO2 ve 40 cm3 H2O oluştu.



Buna göre,

III. O2 bitti. Tam verim (Doğru)

Çözüm Yayınları

yukarıdaki bilgiler veriliyor.



I. Y, CO ise X, CO2’dir.



II. X, oksijene karşı asaldır.



III. Z gazının formülü C2H6’dır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

1X + 5O2 → 3CO2 + 4H2O (X = C3H8) (Doğru)

E) I, II ve III

(X)

II. X, O2 ile tepkimeye girmez (asaldır.) (Doğru) III. Z, C2H4'tür. (Yanlış)

(Cevap C)



(Cevap D)

11. CO2 ve SO3 gazlarının,

I. Moleküllerdeki C’nın + 4, S’ün +6 yükseltgenme basamağına sahip olmaları



II. Havadan ağır olmaları



III. Yapılarında Oksijen atomu bulundurmaları

C) I ve II

1 I. CO + 2 O2 → CO2 (Doğru) (Y)

E) I, II ve III

I. Oda koşullarında (1atm, 25 °C) H2O sıvıdır. Tepkimesi ise H2O gaz oluşmuş. (Yanlış)





C) I ve II



özelliklerinden hangileri yangın söndürücü özellik göstermelerinin nedenlerindendir? (6C, 8O, 16S)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. CO2'de C(+4) ve SO3'de S(+6) maksimum yükseltgenme basamaklarına sahip oldukları için oksitlenmezler. (Yanıt) II. Havadan (O2) ağır oldukları için yaygın ile O2'nin temasını keserler. (Yanıt)

166



9. CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g) + ısı

tepkimesi ile ilgili,

12. CH4 ve C3H4 gazlarından oluşan 2 litrelik gaz karışımının yete-



I. CH4(metan) yakıt olarak kullanılabilir.



II. Yakılan CH4 miktarı arttıkça açığa çıkan ısı artar.



III. Tepkimede toplam molekül sayısı korunmuştur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

rince O2 ile yakılması sonucu aynı koşullarda 5 litre CO2 gazı oluşuyor.



Buna göre başlangıç karışımındaki gazların hacimsel oranı VCH4 nedir? VC3H8



A) 3

C) I ve II

E) I, II ve III

B)

I. Isı verendir, yakıt alarak kullanılır. (Doğru), II. Yakıt miktarı arttıkça açığa çıkan ısı artar.

CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O

(Doğru), III. 3 molekül = 3 molekül (Doğru)

–x



(Cevap C)



(Cevap E)

x+ y = 2 x + 3y = 5

+x

4

5 3

C) 1

D)

1 2

E)

1 3

C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O –y

+3y

x 1 denklemi çözülürse x = 0,5, y = 1,5, y = 3 (Cevap E)

1. Asit ve bazlarla ilgili olarak,

4. Aşağıdaki asit ve bazların suda iyonlaşma denklemlerinden hangisi hatalı verilmiştir?



I. Asitler sulu çözeltilerine H+ iyonu verir.



II. Bazlar sulu çözeltilerine OH– iyonu verir.



A) HCl(g) → H+(suda) + Cl (suda)



III. Asit ile bazın tepkimesine nötrleşme tepkimesi denir.



B) NaOH(k) → Na+(suda) + OH (suda)



+ C) HNO3(s) → H+(suda) + N5(suda) + 3O (suda)



D) H2SO4(s) → 2H (suda) + SO 4-(suda)



– E) Mg(OH)2(k) → Mg2+ (suda) + 2OH (suda)



yargılarından hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Asitler sulu çözeltisine H+, bazlar ise OH– iyonu verirler. Asit ve baz arasında nötrleşme tepkimesi gerçekleşir.







I. Formülü NaOH’tır.



II. Geleneksel adı sud kostiktir.



III. Asitlerle nötrleşme tepkimesi verir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

E) I, II ve III





(Cevap E)

3. Ametal anyonlarının H+ katyonu ile oluşturduğu bileşikler asittir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir asit değildir?



A) HCl

B) H2S

D) KOH

C) HNO3



(Cevap C)

I. Nötralleşme tepkimesidir.



II. X tuzu KNO3’tür.



III. H2O’nun oluşumunda KOH’tan H+ iyonu gelir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

II. KNO3 tuzdur. (Doğru) III. KOH'tan OH– iyonu gelir. (Yanlış)



II. H2CO3 + 2NaOH → Na2CO3 + 2H2O





(Cevap B)

167

I. CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O

1 H2 2 Yukarıda verilen tepkimelerden hangileri nötrleşme tepkimesidir? III. Na + H2O → NaOH +

A) Yalnız I

I. Yanma tepkimesi, (Cevap D)



6.



E) HF

KOH bir metal katyonu (K+) ile hidroksit (OH–) anyonu arasında oluşan bazdır.











2

+

I. HNO3(Asit) ile KOH(Baz) arasındaki tepkime nötrleşme tepkimesidir. (Doğru)

X : NaOH, sodyum hidroksit bir baz olup asitlerle nötrleşme tepkimesi verir. Geleneksel adı Sudkostik'tir.

2-

ilgili,

Çözüm Yayınları



D) I ve III

–

5. HNO3(suda) + KOH(suda) → X(suda) + H2O(s) tepkimesi ile

Yukarıda suda çözünme denklemi verilen X ile ilgili,



–

HNO3(s) → H (+suda) + NO 3 (suda) olmalıydı.

(Cevap E)

2. X + H2O → Na+(suda) + OH–(suda)

15

BÖLÜM 06 Test

Asit - Baz (Nötralleşme) Tepkimeleri

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

II. H2CO3 (Asit) - NaOH (Baz) arasında gerçekleşen Nötrleşme

tepkimesi, III. Alkali metal - su tepkimesi



(Cevap B)

Test 15

1. E

10.

7. H2SO4(suda)

Ca(OH)2(suda)

KOH

HCl

NaOH

H 2O

C)

H 2O

NaOH

D)

HCl

HNO3

E)

NH3

KOH

6. B

7. A

8. E

Ca(OH)2(suda)

H2O(s)

HNO3(suda)

9. A 10. B 11. B 12. B

H2O(s)

NH3(suda)

II



III



Buna göre hangi kapta bir tuz oluşumu gerçekleşir?



A) Yalnız I



B)

5. B

I

B

A)

4. C

Yukarıdaki kaplara üzerlerindeki maddeler ekleniyor.

Yukarıdaki A ve B kaplarında belirtilen maddelerin sulu çözeltilerine aşağıdakilerden hangileri eklenirse her iki kapta da nötrleşme tepkimesi gerçekleşir? A

3. D

Na(k)

B

A



2. E

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

1 I. Na + H2O → NaOH + 2 H2 (Baz) II. Ca(OH)2 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + 2H2O (Yanıt) III. NH3 + H2O D NH 4+ + OH–





(Cevap B)

H2SO4 asitine KOH bazı Ca(OH)2 bazına HCI asiti eklenmeli.







(Cevap A)

11. X, Y, Z ve T maddeleri ile ilgili;

8. HClO3 ile KOH’in tepkimesi sonucu KClO3 ve H2O

Çözüm Yayınları

oluşmaktadır. Buna göre,



I. Nötrleşme tepkimesidir.



II. Tepkimenin denklemi



HClO3 + KOH → KClO3 + H2O şeklindedir.



• X’in su ile tepkimesi sonucu Z oluşuyor.



• Y ile Z’nin tepkimesi sonucu T oluşuyor



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y, Z ve T hangi seçenekte doğru verilmiştir?

III. Asitten gelen anyon ile bazdan gelen katyon tuzu oluşturmuştur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

II. HCIO3 + KOH → KCIO3 + H2O (Doğru)

Y

Z

T

A)

HCl

NaOH

H2SO4

Na2SO4

B)

Na

HCl

NaOH

NaCl

C)

O2

NaCl

H 2O

NaOH

D)

Zn

KCl

Zn(OH)2

ZnCl2

E)

Na

HCl

NaBr

NaOH

1 Na + H2O → NaOH + 2 H2 (X) (Z)

I. HCIO3 (Asit) – KOH (Baz) (Doğru)

III. CIO 3- ile K+ arasında KCIO3 tuzu (Doğru)

X



(Cevap E)

HCI + NaOH → NaCI + H2O (Y)

(Z)

(T)









(Cevap B)

168 9.

I. CH3COOH ile NaOH



II. Ca(OH)2 ile NH3



III. H3PO4 ile H2O

12.

I. CaO + 2HCl → CaCl2 + H2O



II. CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 + H2O



III. SO3 + H2O → H2SO4



Yukarıda verilen bileşik çiftlerinden hangilerinin etkileşimi sonucu nötrleşme tepkimesi gerçekleşir?



Yukarıdaki tepkimelerden hangileri nötrleşme tepkimesi değildir?



A) Yalnız I



A) Yalnız II



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II



E) I, II ve III

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Nötrleşme tepkimesi sonucu tuz ve su oluşur.

I. CH3COOH (Asit) + NaOH (Baz) → CH3COONa (Tuz) + H2O (Nötrleşme) II. Baz - baz ile tepkime vermez. III. Asitin suda çözünmesi gerçekleşir.

B) Yalnız III

I. Bazik oksik + Asit ve II. Asidik oksit + Baz tepkimeleri sonucu tuz ve su oluşur.



(Cevap A)

(Nötrleşme)







(Cevap B)

1. C(k) + O2(g) → CO2(g) + ısı tepkimesi ile ilgili,

I. Yanma tepkimesidir.



II. Sentez tepkimesidir.



III. Ekzotermiktir. yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



4. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin tepkime türü karşısında yanlış verilmiştir? Tepkime



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Yanma tepkimesidir. (Doğru)





Yanma

3 B) KClO O2(g) 3(k) → KCl(k) + 2

Analiz

C) H2(g) + Cl2(g) → 2HCl(g)

Sentez

D) CO2(g) + H2O(s) → H2CO3(suda)

Yanma

H2SO4(suda) + Ca(OH)2(suda) → CaSO4(suda) + H2O(s)

E)

(Cevap E)

Tepkime türü

A) CS2(k) + 2O2(g) → CO2(g) + 2SO2(g)

II. Elementlerden bileşik oluşumu sentez'dir. (Doğru) III. Isı veren yani ekzotermiktir. (Doğru)

16

BÖLÜM 06 Test

Analiz - Sentez ve Çözünme - Çökelme Tepkimeleri

Nötrleşme

Yanma olayı O2 ile gerçekleştirilir. CO2 + H2O → H2CO3 sentez tepkimesidir.





(Cevap D)

5. AgNO3(suda) + NaCl(suda) → AgCl(k) + NaNO3(suda) ısı Y + Z 2. X →







I. İyonlar arası yerdeğiştirme tepkimesidir.



II. Çözünme-çökelme tepkimesidir.



III. Net iyon denklemi



I. Analiz tepkimesidir.



II. X bir bileşiktir.



III. Y ve Z birer elementtir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

tepkimesi ile ilgili,

Yukarıda verilen tepkime ile ilgili,

–



Ag+(suda) + Cl (suda) → AgCl(k)



şeklindedir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. X bileşiği bileşenlerine ayrılmıştır. (Kesinlikle doğru)

Ag+ – Na+ ve NO 3- – CI– iyonları yer değiştirmiştir. Çözünme - çökelme tepkimesidir.

II. X bir bileşiktir. (Kesinlikle doğru)

Ag+ + CI– → AgCI net iyon denklemidir.

III. Y ve Z bileşik ya da elementtir. (Kesin değil)







(Cevap E)

(Cevap C)



6.

3. 1. CaCO3(k) → X(k) + CO2(g)



2. X(k) + H2O(s) → Ca(OH)2(s)

Yukarıda verilen tepkimeler ve X ile ilgili,



I. 1. tepkime endotermiktir.



II. X’in formülü CaC2’dir.



III. 2. tepkime sentez tepkimesidir. yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

Na2SO4(suda)

1

2

169



I. X, Ba2SO4’tür.



II. Çözünme - çökelme tepkimesinin denklemi



E) I, II ve III

Ba(NO3)2(suda) + Na2SO4(suda) → BaSO4(k) + 2NaNO3(suda) şeklindedir.

III. Tepkime sonucu çözünmüş iyon miktarı azalır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

I. Analiz tepkimeleri endotermiktir. (Doğru)

Ba(NO3)2 + Na2SO4 → BaSO4(X) + NaNO3

II. X : CaO'dur. (Yanlış)

I. BaSO4'tür. (Yanlış), II. ve III. (Doğru)

III. Birleşme (Doğru)







(Cevap D)

3

Buna göre,



C) I ve II

NO3

X Yukarıdaki şekillerde 1 ve 2 numaralı kaplarda belirtilen (k) çözeltiler karıştırıldığında 3 numaralı kaptaki görüntü elde edilmektedir.







Ba(NO3)2(suda)

–

Na+

C) I ve II

E) I, II ve III



(Cevap D)

Test 16

1. E

7. Alkali metal katyonları (Na+, K+...) ve nitrat iyonu (NO3–) içeren

I

II – Pb(NO3)2

7. D

8. A

9. A 10. B 11. E 12. C

Çöken bileşik



A) Pb(NO3)2(suda) + NaI(suda) →

PbCl2



B) Ca(NO3)2(suda) + K2SO4(suda) →

Fe3(PO4)2



C) Ag(NO3)2(suda) + CaBr2(suda) →



D) Ca(OH)2(suda) + AgNO3(suda) →



E) Pb(NO3)2(suda) + K2CrO4(suda) →

KCl

B)

Ca(NO3)2 – Na2SO4

C)

Fe(NO3)2

– K3PO4

D)

AgNO3

– KBr

KNO3

E)

Na2CO3

– Ba(NO3)2

BaCO3



6. D

Yukarıdaki zincir tepkimeler sonucu oluşan Y maddesi aşağıdaki çözünme-çökelme tepkimelerinin hangisinin sonucunda elde edilebilir?

A)



5. E



CaSO4

AgNO3(suda) + KBr(suda) → AgBr(k) + KNO3(suda) denklemine göre AgBr çöker.

4. D

1 O2 → X 2 X + CaO → Y



Buna göre, aşağıda formülleri verilen bileşiklerin sulu çözeltilerinin karıştırılması sonucu çöken maddenin formülü hangisinde hatalı verilmiştir? Karıştırılan bileşikler

3. D

10. SO2 +

bileşikler suda iyi çözünür.



2. C



(Cevap D)

1 SO2 + 2 O2 → SO3(X)

SO3(X) + CaO → CaSO4(Y)

B) Ca(NO3)2 + K2SO4 → CaSO4(k) + 2KNO3

8.

(Y)







(Cevap B)

Tanecik sayısı 2N

Y2

N

Z2



X

0

11. AlCl3(suda) + 3NaOH(suda) → Al(OH)3(k) + 3NaCl(suda)

Zaman



Bir kimyasal tepkimedeki maddelerin tanecik sayılarının zamanla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.



Buna göre,



I. Tepkime denklemi, 2Y2+Z2→2X şeklindedir.



II. Analiz tepkimesidir.



III. X’in formülü ZY2’dir.



I. Elektrik iletkenliği tepkime süresince azalır.



II. Çift taraflı yer değiştirme tepkimesidir.



III. Al(OH)3, NaOH ile tepkimeye girer.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

A) Yalnız I

B) Yalnız II

170

III. AI(OH)3 amfoter'dir. Hem asitle hem bazla tepkime verir. (Doğru)



(Cevap E)

12.

• X ile KOH sulu çözeltisinin tepkimesi sonucu Y tuzunun çözeltisi oluşuyor.



• Y ile Z’nin sulu çözeltisinin tepkimesi sonucu PbI2 katı + – çökeleği ve K (suda) ve NO 3(suda) iyonları oluşuyor.





1 I. 1SO2 + O2 → SO3 2 II. 1N2 + 2O2 → 2NO2



III. C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O



Yukarıdaki tepkimelerden hangileri hem yanma hem ekzotermik, hem de sentez tepkimesidir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. tepkime hem yanma, hem sentez hem de ekzotermiktir. (Yanıt) II.'si endotermiktir. III.'sü

E) I, II ve III

E) I, II ve III

I. 2X → 2Y2 + 1Z2 olmalıydı. (Yanlış), II. Analiz (Doğru), III. X: ZY2 (Doğru) (Cevap A)

sentez değildir.

D) I ve III

C) I ve II

C) I ve II

Harcanan X : 2N oluşan Y2 : 2N, oluşan Z2 : N



B) Yalnız II

II. Çözünme - çökelmeler çift taraflı yer değiştirme tepkimesidir. (Doğru)



9.

tepkimesi ile ilgili,

I. İyonların bir kısmı çöker, iletkenlik azalır. (Doğru)

yargılarından hangileri yanlıştır? (N: Avogadro Sayısı)

D) I ve III









Çözüm Yayınları







(Cevap A)

Yukarıda verilen bilgilere göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

Z

A)

HBr

KBr

Pb(NO3)2

B)

H 2O

KI

Pb(OH)2

C)

HI

KI

Pb(NO3)2

D)

HNO3

KNO3

Pb(NO3)2

E)

HI

KNO3

Pb(OH)2

C) HI(X) + KOH → KI(Y) + H2O 2KI + Pb(NO3)2 → PbI2(k) + 2KNO3 (Y)

(Z)





(Cevap C)

BİRE BİR 1.

I. Katı ve sıvı halde elektriği iletmesi



II. Oda koşullarında katı halde bulunması



III. Su ile tepkime vermemesi



4. LPG(C3H8 – C4H10) gaz karışımının oksijen gazıyla yanması olayı ile ilgili,

Yukarıdakilerden hangileri alüminyum metalinin fiziksel özellikleri ile ilgilidir? A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Metallerin elektrik iletkenliği fizikseldir. (Yanıt)



I. Ekzotermiktir.



II. CO2 ve H2O açığa çıkar.



III. Redoks (indirgenme-yükseltgenme) tepkimeleridir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



II. Katı olması fiziksel özelliğidir. (Yanıt)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Ekzotermiktir. (Doğru)

III. Su ile reaksiyon vermemesi kimyasal özelliğidir.



(Cevap C)

II. C ve H içeren bileşikler yanınca CO2 ve H2O çıkar. (Doğru) III. Yanma tepkimeleri aynı zamanda redoks'tur. (Doğru)



(Cevap E)

I. Sütten yoğurt eldesi



II. Tuz ruhunun metal yüzeyleri aşındırması



III. Karbondioksit gazının suda çözünmesi



IV. Mürekkebin suda dağılması



Yukarıdaki olaylardan hangileri kimyasal değişimdir?



A) Yalnız I

B) I ve II

D) I, II ve III

C) II ve III

Çözüm Yayınları

5. CaCO3 + H3PO4 → Ca3(PO4)2 + CO2 + H2O

2.



17

BÖLÜM 06 Test



Yukarıda verilen tepkime denklemi en küçük tam sayılar ile denkleştirildiğinde, ürünlerin katsayları toplamı kaç olur?



A) 5

C) 7

D) 8

E) 9

3CaCO3 + 2H3PO4 → 1Ca3(PO4)2 + 3CO2 + 3H2O 1 + 3 + 3 = 7

E) II, III ve IV

B) 6

Giren atom sayı ve türü ürünlerdekilerle eşitlenirse





(Cevap C)

I. Mayalanma, II. Metal + asit tepkimesi ve III. CO2 + H2O → H2CO3 olayları kimyasaldır. IV. Çözünme olayı fizikseldir.







(Cevap D)

6. Aşağıda verilen kimyasal tepkimelerin hangisinde

171

tepkime denklemi denkleştirilmemiştir?

3. Aşağıdaki değişimlerden hangisi yalnızca fizikseldir?

A) Magnezyum şeritin alev alması



B) Saf gümüş yüzüğün açık havada zamanla kararması



C) Çimento harcının donması



D) Petrol istasyonunda benzin kokusunun alınması



E) Karbondioksitin kireç suyunu bulandırması

Petrol istasyonunda benzin kokusunun alınması benzin buharının burun sıvısında çözünmesidir. (Fiziksel)







(Cevap D)



A) Ca + 2H2O → Ca(OH)2 + H2



B) 2Ag + 2H2SO4 → Ag2SO4 + 2H2O + SO2



C) HCl + NaOH → NaCl + H2O



D) CaCO3 → CaO + CO2



E) H2 + Cl2 → HCl

E) H2 + CI2 → 2 HCI olmalıydı.







(Cevap E)

Test 17

1. C

7. Sabit basınç ve sıcaklıkta gerçekleşen aşağıdaki A) N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)



B) H2(g) + Cl2(g) → 2HCl(g)



C) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)



D) CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



E) Mg(k) + 2HCl(suda) → MgCl2(suda) + H2(g)





Artan molekül sayısı

X

Y

X

Y

3N

2N

2N

0

2.deney

N

3N

0

N



bilgileri veriliyor.



Buna göre X ve Y gazlarının formülleri nedir?

III. N2 + 3H2 → 2NH3

I. CO +



yukarıdakilerden hangileri olabilir? (N: Avogadro sayısı)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

A)

NO

N2O3

B)

N 2O

N2O5

C)

N 2O

N2O3

D)

NO

N2O5

E)

N2O3

N2O5

(Cevap B)

Tepkime

Türü

A) Cu(k) + 2H2SO4(suda) → CuSO4(suda) +

Redoks

2H2O(s) + SO2(g)

C) I ve II

B) MgCO3(k) → MgO(k) +CO2(g)

Analiz

C) C H O + 1 O → C H O 2 4 (s) 2 2 4 2(s) 2

Yanma Yer değiştirme Çözünmeçökelme

D) Ca(k) + 2HCl(suda) → CaCl2(suda) + H2(g)

1. si X + 2Y →, 2. si X + 2Y → dir. Girenlerin molekül sayıları arası oran 1 : 2 ya da 2



verilmiştir?

E) I, II ve III



Y

11. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin türü yanlış

Harcanan molekül sayıları dikkate alınırsa;

: 1 olmalıdır.

X

2N2O + 402 → 2Y ise Y = N2O5

Çözüm Yayınları

Buna göre X ile Y’nin tepkimesinin denklemi,



9. D 10. B 11. C 12. B

• 2 hacim X gazı ile 4 hacim O2 gazının artansız tepkimesi sonucu 2 hacim Y gazı oluşuyor.

(Cevap A)

1. deney



8. C

2N2 + 102 → 2X ise X = N2O

Başlangıçtaki molekül sayıları

1 O2 → CO2 2 II. CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O

7. A



sonuçları aşağıda verilmiştir.



6. E

• 2 hacim N2 gazı ile 1 hacim O2 gazının artansız tepkimesi sonucu 2 hacim X gazı oluşuyor.

8. X ve Y molekülleri arasındaki tepkimeler ile ilgili deney



5. C



1 N2 + 3 H2 → 2 NH3'te molekül sayısı 4'ten 2'ye düşerek hacimde azalmıştır.

4. E

tepkime ile ilgili;

Sabit P ve sabit T'de gazların molekül sayısı ile hacmi orantılıdır.



3. D

10. Sabit basınç ve sıcaklıkta gaz fazında gerçekleşen iki ayrı

tepkimelerin hangisinde zamanla hacim küçülür?



2. D

(Cevap C)

E) Cu(NO3)2(suda) + Na2SO4(suda) → CuSO4(k) + 2NaNO3(suda)

9. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin türü karşısında yanlış verilmiştir?

Tepkime

172

Nötrleşme

3 B) KClO O2 3(k) → KCl + 2

Analiz

C) CH OH + 3 O → CO + 2H O 3 2 2 2 2

Yanma

D) Ca(NO3)2(suda) + K2SO4(suda) →

Redoks

CaSO4(k) + 2KNO3(suda) E) N2 + 2O2 → 2NO2

Sentez

Ca(NO3)2(suda) + K2SO4(suda) → CaSO4(k) + 2KNO3(suda) tepkimesi çözünme - çökelmedir.



redokstur.







(Cevap C)

Türü

A) H2SO4 + 2KOH → K2SO4 + 2H2O

Redoks yoktur.

C ve H içeren bileşikler yanınca CO2 ve H2O oluşur. C2H4O'nun O2 ile etkileşimi organik bir





(Cevap D)

12. 2X + 16H+ + 10Cl– → 2Mn2+ + 8H2O + 5Cl2

Yukarıda verilen denkleştirilmiş tepkime ile ilgili,



I. Toplam yük korunmuştur.



II. X, MnO4’tür.



III. X’in yapısındaki Mn’nin yükseltgenme basamağı +7’dir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Kimyasal tepkimelerde yük korunur. (Doğru) II. X : MnO 4- olmalıydı. (Yanlış) III. Mn + (–8) = –1 ise Mn + 7'dir. (Doğru)

(Cevap B)

BÖLÜM 06 Test

Tepkime Denkleminde Mollü Geçiş Problemleri 1.

1,2

T

0,6



denklemine göre, normal koşullardaki hacmi 2,24 litre olan O2 gazı ile yeterince XO2 gazı tepkimeye girdiğinde 16 gram XO3 gazı oluşmaktadır.



Buna göre, X’in atom kütlesi kaçtır? (O = 16)



A) 16

Z Y

0,2

X

0



4. 2XO2(g) + O2(g) → 2XO3(g)

Mol sayısı

0,8

Zaman

A) 2X + Y → 6 Z + 8 T



B) X + 5 Y → 3 Z + 4 T



C) X + 4 Y → 3 Z + 5 T



D) 2 X + 3 Y → 4 Z + 3 T



E) X + 5 Y → 6 Z + 8 T

B) 20

C) 32

D) 64

E) 80

2,24

= 0,1 mol O2. Tepkime katsayılarına göre oluşan XO3'ün molü harcanan O2'nin 22,4 molünün 2 katıdır.

Harcanan ve oluşan maddelerin mol sayısı - zaman grafiği yukarıda verilen tepkimenin denklemi aşağıdakilerden hangisidir?



18

0,2 mol XO3 16 g ise 1 mol XO3

80 gramdır.

X + 3 . 16 = 80 ise X = 32 (Cevap C)

0,2 – 0 = 0,2 mol X, 1,2 – 0,2 = 1 mol Y, 0,6 molZ, 0,8 mol T (Harcanan ve oluşan mol) 1X + 5Y → 3Z + 4T (Cevap B)

2.

NO2

b

N2O4 Zaman

0

Yukarıda N2O4 gazının ayrışması tepkimesine ait mol sayısızaman grafiği verilmiştir.



Buna göre, I. Tepkime denklemi





Yukarıda verilen denkleştirilmiş tepkime denklemine göre tam verimle gerçekleşen tepkimede 1,4 mol ürün oluşmuştur.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



(O : 16) (Havanın hacimce % 20’si O2’dir.)



A) 0,2 mol C3H8 harcanmıştır.



B) NK’da 22,4 L hava harcanmıştır.



C) 0,8 mol H2O oluşmuştur.



D) Oluşan CO2 gazının NK’da hacmi 13,44 litredir.



E) 32 gram O2 gazı harcanmıştır. 3k mol CO2 ve 4k mol H2O, toplam 7k = 1,4 ise k = 0,2 mol

N2O4 → 2NO2 şeklindedir.



II. a = 2b’dir.



III. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.

5k mol O2 harcanmıştır. 5k = 1 mol O2 NK'da 22,4 L'dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



Çözüm Yayınları

a





5. C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(s)

Mol sayısı

B) Yalnız II

D) II ve III

Hava O2'nin 5 katıdır. 5 . 22,4 = 112 L olmalıydı. (Cevap B)

C) I ve II

E) I, II ve III

l. doğru, ll. 1N2O4 → 2NO2 ise a = 2b (Doğru) lll. N2O4 bitmemiştir. (Yanlış) (Cevap C)

3. n mol X ve n mol Y saf maddelerinin tam verimle tepkimesi sonucu Z bileşiği oluşurken tepkimeye giren maddelerden birisinin %50 si artıyor.



Buna göre bu tepkimenin denklemi aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A) N2(g) + O2(g) → 2NO(g)



B) 2CO(g) + O2(g) → 2CO2(g)



C) C3H4(g) + 2H2(g) → C3H8(g)



D) 2NH3(g) + H2S(g) → (NH4)2S(k) 1 E) Ca(k) + O2(g) → CaO(k) 2

173 6. Ağzı açık bir kaptaki bir miktar Fe2O3 katısı yeterli miktardaki CO gazı ile,



Fe2O3(k) + 3CO(g) → 2Fe(k) + 3CO2(g) denklemine göre tepkimeye giriyor.



Buna göre, katı kütlesinde 3,84 gramlık azalma gerçekleştiği anda kaç gram Fe(k) oluşmuştur?



(Fe = 56, O = 16)



A) 1,12

A) N2+ O2 → tepkimesinde reaktiflerin katsayıları aynıdır. Eşit mol alındığında artan



48 gram azalmada

112 gram ise

olmaz.



3,84 gram azalmada

x



B) 2,24

C) 4,48

D) 8,96 E) 11,2

Fe2O3 (160) – 2Fe(112) = 48 g azalma sonucu 2 mol Fe = 112 g oluşur.

(Cevap A)

X = 8,96 gram (Cevap D)

Test 18

1. B

2. C

3. A

4. C

5. B

6. D

7. A

8. C

9. A 10. C 11. A 12. C

7. 2NH3(g) + H2S(g) → (NH4)2S(k)

10. 9,6 gram Cu metalinin,





3Cu(k) + 8HNO3(suda) → 3Cu(NO3)2(suda) + 2NO(g) + 4H2O(s)



denklemine göre tamamen harcanması için kütlece %63’lük HNO3 çözeltisinden 50mL kullanıyor.



Buna göre HNO3 sulu çözeltisinin özkütlesi kaç g/mL’dir? (H = 1, N = 14, O = 16, Cu = 64)



A) 1,2

denklemine göre m gram NH3 ve m gram H2S tam verimle tepkimeye girdiğinde,



I. Kaptaki molekül sayısı 1 ’üne düşer. 3 II. H2S gazının yarısı artar.



III. m gram (NH4)2S oluşur.





yargılarından hangileri doğru olur?



(H = 1, N = 14, S = 32)



A) Yalnız I



D) 0,75 E) 0,5

8 = 0,15 mol Cu, 0,15 . = 0,4 mol HNO3 64 3 0,4 . 63 gram HNO3

C) I ve II

% 63'ü

E) I, II ve III

N2H3 = 17, H2S = 34 m = 34 olsun.

C) 0,8

9,6

B) Yalnız II

D) II ve III

B) 1

0,4 . 63 g ise

% 100 ü 40 gram = m çözelti. 40 g dçözelti = = 0,8 g/mL 50 mL

2mol NH3, 1 mol H2S artansız gerçekleşir.

(Cevap C)

l. 3 mol den → 1 mole (Doğru) ll. Artansız (Yanlış) lll. m + m = 2m gram ürün (Yanlış) (Cevap A)

8. Zaman (dk)

X

Y2

Z

t0

1,2

1,8

0

t1

0,8

1,2

0,4

t2

0,2

0,3

1

t3

0,2

0,3

1

C2H4 ve O2 gazları tam verimle tepkimeye sokuluyor.



X ve Y2 gazlarının Z gazını oluşturmak üzere gerçekleştirdiği tepkimedeki maddelerin mol sayılarının zamanla değişmi yukarıdaki tabloda verilmiştir.



Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Tepkime t2 anında durdurulmuştur.



B) Tepkime denklemi,



Tepkime sonunda sıcaklık başlangıç koşullarına getirildiğine göre,



I. Gaz özkütlesi azalır.



II. Oluşan CO2 gazının hacmi 44,8 litredir.



III. Oluşan gazın mol sayısının artan gazın mol sayısına oranı 2’dir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

3n

3n

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

1C2Hn(g) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 2H2O(s)

2X + 3Y2 → 2Z şeklindedir.



C) t1 – t0 zaman aralığında 2 mol madde harcanmıştır.



D) 1 mol Z oluşması için 1,5 mol Y2 harcanmalıdır.



Çözüm Yayınları



11. Oda koşullarında sabit basınçlı bir kapta eşit molekül sayılı

Madde Miktarı

–n –3n +2n ––––––––––––––––– 2n O 3n . 28 + 3n . 32 n dilk = = 30 6v v dson =

E) Z gazının formülü XY3 ‘tür.

2n . 28 + 2n . 44 4v

= 36

n v

(Cevap A)

C) t1 – t0 aralığında 1,2 – 0,8 = 0,4 mol X ve 1,8 – 1,2 = 0,6 mol Y, toplam 1 mol harcanmıştır. (Cevap C)

12. Sabit hacimli kapta bulunan x mol CS2 ve y mol O2 gazlarının tam verimli tepkimesi sonucu oluşan CO2 ve SO2 gazlarının toplam mol sayısı z ve artan gazın mol sayısı t’dir.

Mol sayısı

9.

0,6 0,4

174

CO2 ve H2O

0,2

O2

0

X



Zaman

x + y ve z değerleri bilindiğine göre,



I. Artan gazın cinsi



II. x değeri



III. t değeri



IV. Harcanan O2 gazının mol sayısı



Kapalı bir kapta X ve O2 ile başlatılan tepkimede mol sayılarının zamanla değişimi yukarıdaki grafikte verilmiştir.



Buna göre 8,8 gram CO2 oluşturmak için kaç g X harcanmalıdır? (H = 1, C = 12, O = 16)



niceliklerinden hangileri kesinlikle hesaplanabilir?



A) Yalnız II

A) 2,8





B) 4

C) 5,6

D) 6 E) 11,2

Denkleme göre, X + 302 → 2CO2 + 2H2O'dan X = C2H4'tür.

8,8 44

= 0,2 mol CO2 oluşması için 0,1 mol C2H4(28) = 2,8 g harcanmalıdır. (Cevap A)

B) I ve II

D) I, II ve III

x y 1CS2 + 3O2 → CO2 + 2SO2 x + y = z + t'dir. t z biliniyor biliniyor t değeri ve harcanan O2 ürünlerden hesaplanır.

C) III ve IV

E) II, III ve IV

(Cevap C)

4. Kapalı bir kapta gerçekleşen kimyasal bir tepkimedeki

1. Eşit mol sayılı X2 ve Y2 gazlarının tam verimle tepkimesi sonucu 4 mol XY3 gazı oluşuyor.



maddelerin mol sayısı-zaman grafiği aşağıda verilmiştir.

Buna göre,





I. Başlangıçtaki toplam mol sayısı 12’dir.



II. 4 mol X2 gazı artar.



III. Sınırlayıcı madde Y2’dir. yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

6 mol

B) Yalnız II

D) I ve III

1,2

E) I, II ve III



6 mol



I. 0,4 mol O2 ve 0,2 mol C3H4 artmıştır.



II. Tepkime %50 verimle gerçekleşmiştir.



III. Tepkimede sınırlayıcı madde O2’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

l. Grafiğe göre doğrudur. (Doğru) lll.

Kimyasal tepkimesine göre X ve Y’nin,





I. Eşit kütleli



II. Eşit mollü



III. Aynı koşullarda eşit hacimli

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

Kimyasal tepkimelerde katsayılar ile harcanan ve oluşan mol sayıları ilişkilendirilir. l. Mol kütleleri belli değildir. (Kesin değil) ll. n mol X ile n mol Y artansız tepkimeye girer. (Kesin)

Çözüm Yayınları

ll.

yukarıdaki niceliklerinden hangileri ile gerçekleştirdiği tam verimli tepkimede kesinlikle artan madde olmaz?



Zaman

Bu grafiğe göre,



2. X(s) + Y(g) → Z(g)

A) Yalnız I

H 2O C 3H 4

0

(Cevap E)



CO2

0,2 C) I ve II

Sınırlayıcı bileşen; tam verimli tepkimede bitendir.



O2

0,4

X2 + 3Y2 → 2XY3 2 2 2 –2mol –6mol + 4mol –––––––––––––– 4 mol 0



Mol sayısı

0,6





19

BÖLÜM 06 Test

Sınırlayıcı Bileşen - Verim ve Artan Madde Problemleri

1C3H4 + 4O2 → Sınırlayıcı madde O2'dir. (Doğru)

0,8 1,2

(Cevap B)

–0,2

–0,8

. 100 = 66,6 verimle gerçekleşir. (Yanlış) (Cevap D)

5. Bir miktar CaCO3 katısının %80’i

CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



tepkimesine göre ayrışmaktadır.



Açığa çıkan CO2 gazı NK.’da 8,96 L hacim kapladığına göre ayrışmayan CaCO3(k) kaç gramdır? (CaCO3=100)



A) 10

8,96

lll. X gaz olsaydı. Hacmileri ile molleri orantılı olurdu. Ancak X sıvıdır. (Kesin değil)

0,3 1,2

0,4 0,4

B) 20

C) 40

D) 50

E) 60

= 0,4 mol CO2 için 0,4 mol CaCO3 harcanır. 0,4 . 100 = 40 g CaCO3 % 80'i ise % 22,4 100'ü 50 gramdır. 50 – 40 = 10 gramı ayrışmamıştır. (Cevap A)

6. Normal koşullardaki eşit hacimli X2 ve Y2 gazları,

2X2(g) + 3Y2(g) → 2X2Y3(g) 3. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)



Denklemine göre 0,1 mol N2 ile 0,3 mol H2 gazlarının reaksiyonu sonucu bir gaz karışımı oluştuğuna göre,



denklemine göre tam verimli reaksiyona sokularak, başlangıç koşullarına dönülüyor.



Reaksiyon sonunda artan maddenin kütlesini hesaplayabilmek için,



I. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.



I. Oluşan X2Y3’ün hacmi



II. Yalnızca N2 gazı artmıştır.



II. X’in atom kütlesi



III. 0,2 mol NH3 gazı oluşmuştur.



III. Y’nin atom kütlesi



yukarıdakilerden hangileri yanlıştır?



niceliklerinden en az hangilerini bilmek yeterlidir?



A) Yalnız I



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

0,1 mol N2 ile 0,3 mol H2 tam verimli bir tepkimede tamamen harcanır. Karışım olduğuna

3n mol X2 ve 3n mol Y2 nin tepkimesinden n mol X2 artar.

göre artan vardır. Tepkime tam verimli değildir. Her ikisinden de artar. 0,2 mol den daha

l. X2Y3'ün mol sayısı kullanılarak n sayısı bulunur. ll. X'in atom kütlesi ileX kütlesi

az NH3 oluşur.

hesaplanır. (Cevap E)

(Cevap C)

175

Test 19

1. E

7. XCO3(k) + ısı → XO(k ) + CO2(g)

2. B

3. E

4. D

5. A

6. C

7. C

8. C

9. D 10. B 11. A 12. C

10. 40 litrelik X gazının %50 si Y ve Z gazlarına ayrıştığında aynı koşullarda gaz hacminde %25 lik artış olduğu ölçülüyor.



reaksiyonuna göre 80 gram XCO3 katısının %25 verimle ayrışması sonucu katı kütlesinde 8,8 gramlık azalma gözleniyor.



Buna göre bu tepkimenin denklemi aşağıdakilerden hangisi olabilir?



Buna göre, X in atom kütlesi kaçtır? (C=12, O=16)



A) 2NH3(g) → N2(g) + 3H2(g)



A) 20



B) COCI(g) → CO(g) + 1 CI2(g) 2 C) PCI5(g) → PCI3(g) + CI2(g)

B) 24

C) 40

D) 56 E) 64



8,8 Katı kütlesindeki azalma CO2 gazı kütlesine eşittir. = 0,2 mol CO2 oluşması için 0,2 44 m mol XCO3 harcanır. n = 'dan; MA 80 . 25 100 ise XCO = 100'dür. 0,2 = 3 XCO3

D) CO(g) + 1 O2(g) → CO2(g) 2 E) C2H4(g) + H2(g) → C2H6(g)



40 L 1 COCl → CO + Cl2 2 –20L +20L +10L ––––– 20L

X + 12 + 3 . 16 = 100, X = 40 (Cevap C)

11.

Vi = 40 L Vson = 20 + 20 + 10 = 50 L ∆V = + 10L 10 . 100 = 25 40

kızgın demir parçası

(Cevap B)

80 gram

8. 49 gram KCIO3 tuzunun ağzı açık bir kapta ısıtılması ile,

KCIO3(k) → KCI(k ) +

3



II. Tepkime %50 verimle gerçekleşmiştir.



III. Oluşan KCI katısı 39,4 gramdır.

Şekil - 1



yargılarından hangileri doğrudur? (KCIO3 = 122,5, O = 16)



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

Katı kütlesindeki azalma O2 gaz kütlesine eşittir.

9,6

C) I ve II

E) I, II ve III

= 0,3 mol O2 oluşması için 32 24,5 0,2 mol KClO3 harcanır. 0,2 . 122,5 = 24,5 g KClO3 (l. doğru), . 100 = 50 (ll. doğru), 49 24,5 – 9,6 = 14,9 g KCl oluşur. (lll. yanlış) (Cevap C)

9. Aynı koşullardaki 0,4 mol C2H2 ve 0,5 mol H2 gazları sabit basınçlı bir kapta,



C2H2(g) + 2H2(g) → C2H6(g)

86,4 gram

H2O

Fe(k) ve Fe3O4(k)

I. Harcanan KCIO3 24,5 gramdır.



176

H2O(s)

O2(g) tepkimesi gerçekleşmektedir. 2 Tepkime sonunda 9,6 gramlık bir kütle azalması ölçüldüğüne göre,

Çözüm Yayınları



Şekil - 2



80 gramlık kızgın demir parçası saf suya atıldığında (Şekil-1) Fe ve Fe3O4’den oluşan 86,4 gramlık katıyı (Şekil-2) oluşturuyor.



Buna göre kızgın demir parçasının kütlece % kaçı oksitlenmiştir? (Fe = 56, O = 16)



A) 21

B) 24

C) 42

6,4

D) 48 E) 60

86,4 – 80 = 6,4 g O atomu, = 0,4 mol O 0,1 mol Fe3O4 oluşmuştur. 0,3 mol Fe 16 0,3 . 56 oksitlenmiştir. . 100 = 21 80 (Cevap A)

12.

CO(g)

Fe2O3(k)





Fe2O3(k) + 3CO(g) → 2Fe(k) + 3CO2(g) Ağzı açık bir kapta bulunan 32 gram Fe2O3(k) yeterince CO(g) ile yukarıda denklemi verilen tepkimeye sokularak Fe(k)’ya indirgeniyor.



denklemine göre tam verimle reaksiyona giriyor.



Bu reaksiyonla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?





A) Zamanla kap hacmi azalır.



I. Tepkime %80 verimle gerçekleşmiştir.



II. Oluşan CO2 gazı NK’da 6,72 litre hacim kaplar.



III. 22,4 gram Fe katısı oluşur.



B) Sınırlayıcı madde H2 gazıdır.



C) 0,15 mol C2H2 gazı artar.



D) Kaptaki gaz özkütlesi değişmez.



E) Artan gazın tepkimeye girmesi için en az 0,3 mol H2 gazı eklenmelidir.

D) Gaz kütlesi korunur. Ancak giren gaz katsayısı > ürün gaz katsayısı olduğu için gaz m hacmi azalır. d = 'den özkütle artar. v (Cevap D)

Tepkime sonunda katı kütlesindeki azalma 9,6 gram olduğuna göre,



yargılarından hangileri yanlıştır? (C = 12, O = 16, Fe = 56)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Fe2O3 ile 2Fe arasındaki fark 3 . O atomudur. 3 . 16 = 48 gramlık azalma 1 mol (160g) 9,6 Fe2O3 harcandığını gösterir. = 0,2 mol 48 0,2 . 160 = 32 gram (% 100 verim) 0,6 . 22,4 = 13,44L CO2 (Cevap C)

BÖLÜM 06 Test

Saflık - Karışım - Formül Bulma Problemleri 1. X organik bileşiğinin n molünün yeterince O2 ile yakılması

4. CXHY bileşiğinin O2 ile tamamen yakılması sonucu toplam molekül sayısının değişmediği gözleniyor.

sonucu 3n mol CO2 ve 4n mol H2O oluşuyor.



Buna göre X bileşiğinin formülü,



I. C3H8



II. C3H7OH



III. C3H6



yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

20

Buna göre X ve Y değerleri aşağıdakilerden hangisi olamaz?

C) I ve II

E) I, II ve III

nX + ... O2 → 3nCO2 + 4nH2O X'in formülünde 3 . C ve 8H vardır.

X

Y

A)

3

4

B)

2

4

C)

2

6

D)

1

4

E)

4

4

C) 1C2H6 +

O varlığı hakkında bir şey söylenmez.

1+

l. ve ll. koşulları sağlar.

7 2

7

2 ≠2+3

O2 → 2CO2 + 3H2O

(Cevap C)

(Cevap C)

2.

1 0,9

Mol sayısı H 2O

0,6

CO2

0,3 0,1

O2 X

Zaman



Sabit hacimli kapalı bir kapta gerçekleştirilen tepkimenin mol sayısı-zaman grafiği yukarıda verilmiştir.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.



B) t anında kapta toplam 1,6 mol madde bulunmaktadır.



C) X’in yapısında sadece C ve H vardır.



D) 0,9 mol O2 gazı harcanmıştır.



E) Kaptaki molekül sayısı zamanla artmıştır.

Çözüm Yayınları

t

5. Kütlece %80 saflıktaki 10 gram MgO örneğinin aşırı

miktardaki H2SO4 ile tepkimesi sonucu kaç gram MgSO4 elde edilir? (O=16, Mg=24, S=32)



A) 60

B) 30

C) 24

D) 20 E) 12

80 8 = 8gMgO ise = 0,2 mol 100 40 MgO ile 0,2 mol MgSO4 elde edilir. 0,2 . 120 = 24 g MgSO4 10 .

(Cevap C)

3x + 9O2 → 6CO2 + 9H2O ise x = C2H6O'dur. (Cevap C)

177 3.



CuO(k) + H2(g) → Cu(k) + H2O(s)

Yukarıdaki tepkimeye göre kütlece %50 saflıktaki CuO örneğinin yeterince H2 ile tepkimesi sonucu 12,8 gram Cu elde edilmektedir.



Buna göre başlangıçtaki CuO örneği kaç gramdır?



(O = 16, Cu = 64)



A) 16

B) 32

C) 64

D) 80 E) 160

12,8

= 0,2 mol Cu için 0,2 mol CuO harcanır. 64 0,2 . 80 = 16 g CuO % 50'lik ise % 100'ü 32 gramdır. (Cevap B)

6. Ca ve Cu metallerinden oluşan 2m gramlık bir alaşımın

yeterince HCI ile tepkimesinden toplam 0,08 m gram H2 gazı elde ediliyor.



Buna göre başlangıçtaki alaşımda kaç m gram Cu vardır? (Ca = 40, Cu = 64)



A) 0,2

B) 0,4

C) 0,8

D) 1 E) 1,2

Cu soymetaldir. Tepkime vermez. 0,08 Ca + 2HCl → CaCl2 + H2'den = 0,04 m mol H2 için 0,04 m . 40 = 1,6 m gram Ca, 2 2m – 1,6m = 0,4m (Cevap B)

Test 20

1. C

7. C3H8 ve CH4 bileşiklerinden oluşan karışımın 1,5 molünü

CH4

A)

0,9

0,6

B)

1

0,5

C)

0,3

1,2

D)

0,7

0,8

E)

1,2

0,3

C3H8 + 5O2 →

4. C

5. C

6. B

7. D

8. A

9. A 10. A 11. A 12. D

XCIO3(k) → XCI(k) + 3 O2(g) 2 denklemine göre oluşan O2 gazının NK’daki hacmi bilinmektedir.



CH4 + 2O2 →

–X mol –5x mol –y mol –2y mol x + y = 1,5 Denklemleri çözülürse; x = 0,7, y = 0,8 5x + 2y = 5,1

3. B

10. XCIO3 örneğinin saflık yüzdesi ve ısıtıldığında,

tamamen yakmak için 5,1 mol O2 gazı harcandığına göre, karışımdaki C3H8 ve CH4 bileşiklerinin mol sayıları kaçtır? C 3H 8

2. C

(Cevap D)

Buna göre,



I. Oluşan O2’nin kütlesi



II. X’in atom kütlesi



III. XCIO3 örneğinin kütlesi



niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?



(O = 16, CI = 35,5)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



v = nO2 hesaplanır. nO2 . 32 = mO2 hesaplanır. 22,4 ll. XClO3 ya da XCl kütlesi bilinmelidir. (Hesaplanamaz.) l.

lll. XCl kütlesi bilinmelidir. (Hesaplanamaz.)

8. MgCO3 ve CaCO3 katılarından oluşan 242 gramlık karışım

(Cevap A)

ağzı açık kapta yeterince ısıtıldığında,



MgCO3(k) → MgO(k) + CO2(g)



CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



tepkimelerine göre tamamen ayrışıyor.



Bu olay sonunda katı kütlesi 110 gram azaldığına göre başlangıçtaki karışımın molce % kaçı MgCO3’tür?



(MgCO3 = 84, CaCO3 = 100) A) 20

B) 25

C) 40

bir alaşıma sırasıyla uygulanan işlemler ve sonuçları ile ilgili bilgiler aşağıda verilmiştir

D) 50 E) 60

Son işlem: Yeterince derişik H2SO4 çözeltisinde bekletme:

(Cevap A)

9. C2H6 ve CS2 gazlarından oluşan bir karşımın tamamen

yakılması sonucu açığa çıkan CO2 ve SO2 gazlarının normal koşullardaki hacimleri eşittir.



Buna göre,

çıkan gaz hacmi

cinsi

8,96 L

X

2,24 L

Y

Buna bilgilere göre,



I. X H2, Y SO2’dir.



II. Alaşımın kütlece %20’si Ca’dır.



III. İlk işlemde yalnızca Cu tepkimeye girmiştir.



yargılarından hangileri doğrudur? (Ca = 40, Cu = 64)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

İlk işlemde aktif olan Ca tepkimeye girer. Ca + 2HCl → CaCl2 + H2(x) ise x = H2



I. Başlangıç karışımındaki C2H6’nın mol sayısı CS2’nin mol sayısının yarısı kadardır.



II. Oluşan CO2 ile H2O’nun mol sayıları eşittir.



III. C2H6’nın yanması için harcanan O2 CS2’nin yanması için harcanandan daha fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



Gazın

çözeltisinde bekletme:

y mol CaCO3'ten (100 y gram) y mol CO2 (44y gramlık azalma) 84x + 100y = 242 çözülürse x = 0,5 mol y = 2 mol 0,5 . 100 = 20 2,5

N.K'da açığa İlk işlem: Yeterince HCI

xmol MgCO3'ten (84x gram) x mol CO2 (44x gramlık azalma)

44x + 44y = 110

178

Çözüm Yayınları



11. Sadece kalsiyum (Ca) ve bakır (Cu) kullanılarak oluşturulan

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

1 mol C2H6 ve 2mol CS2 koşulu sağlar. 2 + 2 = 4 mol CO2 ve 2 . 2 = 4 mol SO2 (Cevap A)

–0,4 mol

0,4 mol

ikinci işlemde, Cu + 2H2SO4 + SO2(g) + H2O

–0,1 mol

0,1 mol

ise Y = SO2'dir. l. öncül doğrudur. 16 g Ca + 64 g Cu içerir. (Cevap A)

12. Kütlece %60 saflıktaki 10 gram CaCO3 örneği ile özkütlesi 1,2 g/mL olan kütlece %36’lık HCI sulu çözeltisinin kaç mL’si artansız tepkime verir?



(HCI = 36, CaCO3 = 100)



A) 80

B) 40

C) 20

D) 10 E) 8

CaCO3 + 2HCl → CaCl2 + CO2 + H2O 60 6 10 . = 6 gram CaCO3 = = 0,06 mol CaCO3 ile 0,12 mol HCl tepkimeye girer. 100 100 0,12 . 36 36

. 100 = 12 g çözelti, 1,2 =

12 v

ise v = 10 (Cevap D)

BİRE BİR 1. 4CIO− + X + 2OH− → 4CI− + 2SO 2− + H2O

4. Formülü bilinmeyen bir X bileşiğinin oksijen ile yakılması

4



21

BÖLÜM 06 Test

tepkimesine ait mol - zaman grafiği aşağıda verilmiştir.

tepkimesinde X ile gösterilen madde aşağıdakilerden hangisidir? (C = 12, O = 16) A) SO2 B) SO 2− 3 D) H2S E) SO3



Mol sayısı

1 0,8

C) S O 2− 2 3

H 2O

0,6

CO2

tepkimeye giren ve oluşan atom sayıları ve türleri eşit olmalıdır. Girenlerde 2 tane S ve 3 tane O atomu eksiktir. (S2O3)

0,2 0,1

4 . (–1) + x + 2 . (–1) = 4 . (–1) + 2 . (–2) yük eşitliğinden x = –2 yüklüdür.

0

x = S2O32– (Cevap C)

Bu tepkime ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?



A) Tepkime sonunda O2’nin bir kısmı artmıştır.



B) Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir.



C) Tepkime sonunda kapta 1,5 mol gaz vardır.



D) X’in formülü C3H8’dir.

denkleştirilmemiş tepkimesine göre1,2 g S ve 2 g O2 tam verimle tepkimeye giriyor.



E) Zamanla kaptaki molekül sayısı artmıştır.

Buna göre,

0,2 mol X ve 0,9 mol O2 harcanırken, 0,6 mol CO2 ve 0,8 mol H2O oluşmuştur. Yani; 9 1X + 2 O2 → 3CO2 + 4H2O denklemi yazılır.

S(k) + O2(g) → SO3(g)



I. 0,2 g O2 artar.



II. 3,2 g SO3 oluşur.



III. 1,2 g S harcanır.

X = C3H8O olmalıydı. (Cevap D)



yargılarından hangileri doğrudur? (O = 16, S = 32)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

SO3'ün kütlece birleşme oranı ( 1,2 2 0,6 2g S + 3gO2 → 5gSO3 0,6 0,6 0,6

32 3.16

Grafiğe göre,

)=

C) I ve II

E) I, II ve III 2 3

Çözüm Yayınları



Zaman



2.

O2 X

5. Aynı koşullarda, 7 gram N2 gazı ile hacmi bu gazın 4 katı olan H2 gazı tepkimeye girmektedir.



Tepkime sonunda, oluşan NH3 gazının mol sayısı 0,25 olduğuna göre tepkimenin yüzde verimi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (N = 14)



A) 25

'tür.

nN2 =

–1,2 –1,8 + 3g –––––––––––––– 0 0,2g

7

28 0,25

(Cevap D)

1N2

B) 40

C) 50

E) 80

= 0,25 mol. nH2 = 3 . 0,25 = 0,75 mol 0,75

0,125

+ 3H2 → 2NH3

–0,125

D) 75

–0,375

0,25

. 100 = 50

0,25 (Cevap C)

3.

Kütle 80 35



0



Zaman

Eşit kütlelerdeki X ve Y elementleri tam verimle tepkimeye girerek Z bileşiğini oluşturmaktadır. Tepkime süresince X ve Y elementlerinin kütlelerindeki değişim yukarıdaki grafikte gösterilmiştir. Buna göre oluşan Z bileşiğinin formülü aşağıdakilerden hangisidir? (X=27, Y=32) A) XY

B) X2Y

C) XY2

D) XY3 E) X2Y3

45g X ve 80g Y harcanmıştır. X 45 Y 80 ise X 5 Y 5 den X2Y3'tür. 27 32

3 2

I. Ca



II. K



III. Mg



X Y

6.

(Cevap E)

Yukarıdaki metallerin eşit kütleli örneklerinin yeterince HCI çözeltisi ile ayrı ayrı reaksiyona girmesi sağlanıyor.



Buna göre açığa çıkan H2 gazlarının kütlelerinin karşılaştırılması hangisinde doğru verilmiştir?



(K: 1A, Ca ve Mg: 2A grubu elementidir.



Mg = 24, K = 19, Ca = 40)



A) I > II > III

nCa =

m

B) II = I > III

D) III > I > II

C) I = III > II

E) III > II > I

m

→ mol H2 40 40 m m nK = → mol H2 19 38 m m nMg = → mol H2 24 24 lll > ll > l

(Cevap E)

179

Test 21

1. C

7.

A)

24

32

B)

64

14

C)

40

14

D)

24

14

E)

40

32

nH2O =

3,6

4. D

5. C

6. E

7. C

8. D

9. B 10. C 11. D 12. C

tamamen yanması sonucu oluşan SO2 gazının hacmi oluşan CO2 gazının hacminin yarısı kadardır.

tepkimesine göre 11,2 g XO ile yeterince HYO3’ün tam verimli tepkimesinden 32,8 g X(YO3)2 ve 3,6g H2O oluştuğuna göre, sırasıyla X ve Y nin atom ağırlıkları aşağıdakilerden hangisidir? (H = 1, O = 16) Y

3. E

10. C2H4 , C2H6 ve CS2 gazlarından oluşan 30 litrelik karışımın

XO + 2HYO3 → X(YO3)2 + H2O

X

2. D



Buna göre karışımdaki CS2’nin hacmi kaç litredir?



A) 8

B) 10

C) 12

D) 14

E) 16

C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O x 2x C2H6 + 7/2O2 → 2CO2 + 3H2O x 2x CS2 + 3O2 → CO2 + 2SO2 y y 2y 2x + 2x + y = 2 . 2y 3x = 3y x = 3k ve y = 4k ise x + x + y = 30 ise 3k + 3k + 4k = 30 k = 3L'dir. y = 4k = 12 Litredir.

= 0,2 mol H2O oluşur.

18 Tepkime katsayıları dikkate alındığında;

(Cevap C)

0,2 mol XO 11,2 g ise 1 mol XO 56 g X + 16 = 56 ise X = 40 0,2 mol X(YO3)2 32,8 g ise 1 mol

X(YO3)2 164 g

40 + 2Y + 96 = 164

11. Formülü bilinmeyen bir X bileşiğinin O2 ile yakılması

Y = 14

tepkimesine ait mol sayısı - zaman grafiği aşağıda verilmiştir.

(Cevap C)

SO3 + H2O → H2SO4



Yukarıdaki tepkimede 16 gram SO3 ile 9 g H2O tam verimle H2SO4 oluşturmuştur.



Oluşan H2SO4 miktarını artırmak için,



I. SO3 miktarını artırma



II. H2O miktarını azaltma



III. Hem SO3 hem de H2O miktarını artırma



işlemlerinden hangileri uygulanabilir?



(H = 1, O = 16, S = 32)



A) Yalnız I

nSO3 =

1 0,8

Mol sayısı H 2O

0,6

CO2

0,2 0,1

O2 X

0

Zaman



Bu grafiğe göre, X’in bir molekülü kaç atomludur?



A) 6

B) 8

C) 10

D) 12

E) 14

0,2 mol X ve 0,9 mol O2 harcandı. 0,6 mol CO2 ve 0,8 mol H2O oluştu. 1X + 9/2O2 → 3CO2 + 4H2O'dan

B) Yalnız II

D) I ve III 16

Çözüm Yayınları

8.



C) I ve II

X = C3H8O'dür. 3 + 8 + 1 = 12

E) I, II ve III

(Cevap D)

9

= 0,2 mol nH2O = = 0,5 mol 80 18 0,5 mol – 0,2 = 0,3 mol H2O artar. O halde SO3 eklenmelidir. l. ve lll. cevaptır. (Cevap D)

180 9. 8 gram Ca metali ile yeterince HCI sulu çözeltisi,

12. SO3, CO ve NH3 gazlarından oluşmuş 0,5 mollük karışım vardır.



Bu karışıma sırasıyla uygulanan I. ve II. işlemleri ve elde edilen sonuçlar aşağıda verilmiştir.



I. Yeterince HCI çözeltisinden geçirildiğinde 10,6 g çökelek oluşuyor.



Ca(k) + 2HCI(suda) → CaCI2(suda) + H2(g)



tepkimesini artansız gerçekleştiriyor.





Buna göre tepkime sonucu açığa çıkan H2 gazının 1 atm, 0 °C’deki hacmi kaç L’dir? (Ca = 40)

II. Tamamen yakmak için gereken havanın hacmi normal koşullarda 5,6 litredir.





A) 2,24

Buna göre, karışımdaki SO3 gazının hacimce %si nedir? (H = 1, N = 14, CI = 35)(Havanın hacimce % 20’si O2’dir.)



A) 20

nCa =

8

B) 4,48

C) 5,6

D) 11,2

E) 22,4

= 0,2 mol ise 0,2 mol H2 gazı oluşur.

B) 25

C) 40

40 1 atm, 0°C = Normal koşuldur. (1 mol gaz = 22,4 L)

NH3 + HCl → NH4Cl(k) 10,6 g =

0,2 . 22,4 = 4,48 L

CO + 1/2O2 → CO2 (Cevap B)

0,1

0,05

10,6

53 0,2 mol 0,5

D) 50

E) 75

= 0,2 mol ise 0,2 mol NH3 . 100 = 40

(Cevap C)

1.

I. Süt



II. Saf su



01

BÖLÜM 07 Test

Karışımlar/ Homojen-Heterojen Karışımlar ve Çözünme Süreci-1 4.

Madde

Fiziksel hali

Suda çözünme

Su ile oluşturduğu karışım

III. 18 ayar altın

X

Katı

Çözünmez

I

IV. Temiz hava

Y

Katı

Çözünür

II

Z

Sıvı

Çözünmez

III



Yukarıdakilerden hangileri homojen madde örneğidir?



A) Yalnız II



B) I ve II



D) I, II ve III

C) II ve III



Yukarıdaki tabloda X, Y ve Z saf maddelerinin fiziksel halleri ve suda çözünme durumları belirtilmiştir.



Buna göre, X, Y ve Z maddelerinin su ile oluşturdukları karışımlar aşağıdakilerin hangisinde doğru sınıflandırılmıştır?

E) II, III ve IV

Her yerinde aynı özelliği gösteren maddeler homojendir. I. Süt : Heterojen karışım II. Saf su : H2O saf maddedir. (Homojen)

I

III. 18 ayar altın : Alaşımdır. (Homojen karışım) IV. Temiz hava : Gaz - gaz karışımı (Homojen karışım)



(Cevap E)

A) Emülsiyon B) Koloit C) Süspansiyon D)

Çözelti

E) Süspansiyon

II

III

Çözelti

Süspansiyon

Süspansiyon Çözelti Koloit

Çözelti Emülsiyon Emülsiyon

Çözelti

X : Katı - sıvı heterojen (Süspansiyon) Y : Katı - sıvı homojen karışım (Çözelti) Z : Sıvı - sıvı heterojen karışım (Emülsiyon)

Çözelti



(Cevap C)



─ Özellikleri her yerinde aynıdır.



- İki farklı cins molekül içerir.



Buna göre X maddesi aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A) Şekerli su

B) Alkollü su

C) O2 li su



D) Saf su E) O2 - CO2 karışımı Özellikleri her yerinde aynı ise homojendir. İki farklı cins molekül içerdiği için karışımdır. X homojen bir karışımdır. Saf su (H2O) bir bileşiktir.



(Cevap D)

Çözüm Yayınları

2. Bir X maddesi ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor:

5. Çözelti, koloit ve heterojen karışımlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (1nm = 10–9 m)



A) Çözeltide dağılan maddenin tanecik boyutu 1 nm’ den küçüktür.



B) Çözeltiler homojen, diğer karışım türleri heterojen yapıdadır.



C) Kan, bulut, traş köpüğü ve homojenize süt koloit türünde karışımlardır.



D) Heterojen karışımlarda dağılan maddenin tanecik boyutu 10-6 m den küçüktür.



E) Koloit’te dağılan maddenin tanecik boyutu 1000 nm‘den küçüktür.

Çözelti'de dağılan tanecik boyutu 1 nm (10–9 m) den küçük, Koloit'de dağılan tanecik boyutu 10–6 m ile 10–9 m arasında D) Heterojen karışımda tanecik boyutu 10–6 m'den büyüktür.

3. Aşağıdaki karışımlar tanecik boyutu büyüklüğü dikkate alınarak sınıflandırıldığında, hangi karışımın karşısında verilen sınıflandırılması yanlıştır? Karışım

Sınıfı

6. Aşağıdaki karışım örneklerinden hangisinde dağıtan ve dağılan madde ayrımı yanlış yapılmıştır? Karışım

Dağıtan

Dağılan

A) Naftalin - Su

Su

Naftalin

B) 80° kolonya

Su

Alkol

C) Çelik

Demir

Karbon

Koloit

D) Sis

Hava

Su buharı

Süspansiyon

E) Tuzlu su

Su

A)

Amonyaklı su

B)

Duman

Aeorosol

C)

Süt

Kaba emülsiyon

D)

Cıva amalgamı

E)

Bulanık su

Çözelti

Civa amalgamı : Civa ile çeşitli metallerin oluşturduğu homojen karışımdır. (Çözelti) (Cevap D)

(Cevap D)

Tuz

80° lik kolonya hacimce % 80 alkol % 20 su içerir. Sıvı sıvı çözeltilerde hacimce miktarı fazla olan dağıtandır. Dağıtan alkol, dağılan su olmalıydı. (Cevap B)

181

Test 01

1. E

7. Sodyum klorür (NaCI)

Zeytin yağı

Etil alkol (C2H5OH)

İyot katısı I2 (k)

X

Y

Çözelti

Z

Süspansiyon

T

Emülsiyon

Q

Su (H2O) Karbon tetra klorür (CCI4)

3. D

10.

Dağılan Madde Dağıtan sıvı

2. D

4. C

5. D

6. B

7. D

8. C

9. D 10. D 11. E

NaCI(k)

I2 (k)

CCl4

H 2O

1. kap

2. kap



Yukarıdaki kaplarda bulunan sıvılara üzerlerinde belirtilen katılar eklenerek çözülüyor.

Yukarıdaki tabloda su ve karbon tetraklorür sıvılarında dağılan maddelerin bu sıvılarla oluşturdukları karışımlar sınıflandırılmıştır.



Bu olaylar ile ilgili,



I. 1. kapta CCI4 moleküllerinin I2 moleküllerinin etrafını sarması olayı hidratasyondur.



Buna göre X, Y, Z, T ve Q sınıflandırmaları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



II. 2. kapta Na+ iyonları ile H2O molekülleri arasında iyondipol etkileşimi kurulur.



A) X: çözelti



B) Y: Emülsiyon





C) Z: Süspansiyon



D) T: Emülsiyon

III. Her iki olayda da çözücü - çözünen arasındaki etkileşim, çözünen taneciklerin kendi aralarındaki etkileşimden daha güçlüdür.







E) Q: Çözelti

X : NaCI - su (çözelti) Y : Su - Zeytin yağı (Emülsiyon) Z : Su - I2 katısı (süspansiyon) Q : CCI4 - I2 (Çözelti) (apolar) (apolar) D) T : CCI4 - zeytinyağı (çözelti) olmalıydı.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



(Cevap D)



B) Yalnız II

D) II ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

I. Çözücü su dışındaki bir madde olan CCI4'tür.

8.

I. Molekülleri polar olan bir madde ile iyonik bağ içeren bir madde arasında



II. Çözücü molekülleri ile çözünen madde arasındaki etkileşimlerin, çözücü ve çözünen moleküllerin kendi aralarındaki etkileşimlerden büyük olması durumunda



III. Molekülleri arasında yalnızca London etkileşimi bulunan bir sıvı ile molekülleri polar olan bir sıvı arasında



Yukarıdaki durumlardan hangisinde çözünme olayının gerçekleşmesi beklenir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

Çözüm Yayınları

CCI4'ün I2 moleküllerini sarması olayı solvatasyondur. (Yanlış) II. Na+ (İyon) – H2O (Polar) etkileşimi iyon - dipol'dür. (Doğru) III. Çözücü - çözünen arasındaki etkileşim güçlü olduğu için çözünme gerekleşir. (Doğru)



(Cevap D)

C) I ve II

E) I, II ve III

Polar maddeler ve iyonik maddeler polar çözücülerde, Apolar maddeler ise apolar çözücülerde iyi çözünür. I. Polar - iyonik (çözünür) II. Çözücü ile çözünen arasındaki etkileşim büyük ise çözünme gerçekleşir. (Çözünür) III. London bulunan apolar moleküller ile polar moleküller arasında çözünme beklenmez. (Çözünmez) (Cevap C)

182

11.

─ X’te dağılan maddenin tanecik boyutu 1000 nm’den küçüktür.



─ Y’nin her yerinde özellikleri aynıdır.



─ Z iki fazlı bir karışımdır.



X, Y ve Z karışımları ile ilgili bilgileri veriliyor.

9. Homojen karışımlar (çözeltiler) ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Buna göre X, Y ve Z ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?



A) Dağılan maddenin tanecik boyutu 1 nm’den küçüktür.



A) X bir koloit’tir.



B) Kütlesi, çözücü ve çözünen kütleleri toplamına eşittir.



B) Y’nin çözücüsü sıvıdır.



C) Bir çözeltide en fazla bir tane çözücü bulunabilir.



C) Z emülsiyondur.



D) Hacmi, çözücü ve çözünen hacimleri toplamına eşittir.



D) X ve Y çözeltidir.



E) Bir çözeltide birden fazla çeşit çözünen bulunabilir.



E) X bir adi karışım olamaz.

Çözücü ve çözünen moleküller arasındaki boşluklar çözünme sürecinde dolar. Vçözelti < Vçözücü + VÇözünen'dir.



(Cevap D)

X : Dağılan boyutu 10-6 m'den küçük ise koloit ya da çözeltidir. Y : Saf madde ya da çözeltidir. Z : Emülsiyon veya süspansiyon olabilir. E) X bir adi karışım (k - k heterojen) olamaz. (Kesinlikle doğru)



(Cevap E)

BÖLÜM 07 Test

Homojen - Heterojen Karışımlar ve Çözünme Süreci - 2 1. Homojen karışımlarla ilgili olarak,

4. CH3OH sıvısının H2O sıvısında çözünme süreci üç basamağa ayrılmıştır:



I. Çözelti olarak adlandırılırlar.



II. Tek fazlıdırlar.



III. Bileşenlerinin özelliklerini taşırlar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve III

02



C) I ve II

1. basamak: CH3OH moleküllerinin birbirinden ayrılması



2. basamak: H2O moleküllerinin birbirinden ayrılması



3. basamak: CH3OH ve H2O molekülleri arasında bağ oluşumu



E) I, II ve III

I. Homojen karışımlara çözelti denir. (Doğru) II. Tek görüntülü (tek fazlıdırlar) (Doğru) III. Karışımlar karışımı oluşturan maddelerin özelliklerini taşırlar. (Doğru)



(Cevap E)

Buna göre,



I. 1. ve 2. basamak endotermiktir.



II. 3. basamakta kurulan bağlar zayıf etkileşimlerdir.



III. 3. basamakta açığa çıkan enerji 1. ve 2. basamaktaki gereken enerjileri karşılamazsa çözünme gerçekleşmez.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

I. Çözücüyü ve çözüneni oluşturan aynı cins moleküllerin birbirinden ayrılması ısı alan (endotermik)dir. (Doğru) II. CH3OH ve H2O molekülleri arasında çözünme sürecinde kurulan Hidrojen bağı zayıf etkileşimdir. (Doğru)

2. Aşağıdaki karışımlardan hangisinin sınıflandırılması

III. Çözünme sürecinde açığa çıkan enerji, 1. ve 2. basamak için gerekenden büyük ise çözünme kendiliğinden gerçekleşir. (Doğru) (Cevap E)

yanlış verilmiştir?

Sınıfı

A) Çamaşır sodası - su

Çözelti

B) Traş köpüğü

Koloit

C) Tebeşir tozu - su

Süspansiyon

D) Süt

Çözelti

E) Duman

Katı aeorosol

Çözüm Yayınları

Karışım

Çözelti : Homojen karışım, Koloit : Dağılan katı boyutu 10-6 m - 10-9 m aralığında olan heterojen katı - sıvı karışımı. Süspansiyon : Dağılan katı boyutu 10-6 m'den büyük olan katı - sıvı heterojen karışım. Katı aeorosol : Katı - gaz heterojen karışım D) Süt : Sıvı - sıvı kaba emülsiyon'dur.



5. Çözünme süreci ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) Çözücü ile çözünen tanecikler arası etkileşim kuvveti arttıkça çözünme süreci kolaylaşır.



B) Apolar bir çözücü olan CCI4’te apolar moleküller olan C6H6 ve CH4 iyi çözünür.



C) Polar molekül olan H2O’ da O2 gazı hiç çözünmez.



D) NaCI katısının suda çözünme sürecinde iyon-dipol etkileşimi etkindir.



E) Sıvılaştırılmış petrol gazındaki (LPG) C3H8 ve C4H10 sıvılarının oluşturduğu çözeltide London kuvvetleri etkindir.

(Cevap D)

Polar çözücülerde polar moleküller, apolar çözücülerde apolar moleküller iyi çözünür. C) Polar moleküllerde apolar moleküller az da olsa çözünür. H2O polar çözücüsü ile O2 apolar molekülü arasındaki etkileşimler O2 molekülüne geçici polarlık sağlar. Ve çözünme gerçekleşir.



I. Bir maddenin diğer bir maddede atom, molekül veya iyon boyutunda dağılması olayına çözünme denir.



II. Çözücü ve çözünen moleküller arasında zayıf etkileşimler kurulur. III. Bir çözücüde en fazla bir tane çözünen dağılabilir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve III



(Cevap C)

6. Aşağıdaki çözünme örneklerinden hangisinde çözücü

3. Çözünme süreci ile ilgili,







C) I ve II

E) I, II ve III

Çözünme moleküller arası zayıf etkileşimlerle kurulan, maddenin 10-9 m'den küçük boyutlarda dağılmasıyla oluşur. (I ve II. doğru). III. Bir çözücüde aynı anda birden fazla çözünen dağılabilir. (Yanlış)

(Cevap C)

moleküllerinin çözünen molekülleri sarması olayı yanlış ifade edilmiştir? Çözünme

Solvatasyon / Hidratasyon

A) NaCI’nın suda çözünmesi

Hidratasyon

B) Ojenin asetonda çözünmesi

Hidratasyon

C) İyotun alkolde çözünmesi

Solvatasyon

D) Boyanın tinerde çözünmesi

Solvatasyon

E) Oksijen gazının suda çözünmesi

Hidratasyon

Çözücü su ise çözünen moleküllerin sarılması olayı Hidratasyon Çözücü su dışında bir madde ise Solvatasyon'dur. Ojenin aseton sıvısında çözünmesi Solvatasyon'dur. (Cevap B)

183

Test 02

1. E

7. Aşağıda çözücü ve çözünen türleri belirtilen çözeltilerin

10.

hangisinde çözünmeyi sağlayan etkileşim türü yanlış verilmiştir? Çözücü A)

Çözünen

H2O

Hidrojen bağı

B) CCI4

I2

London

C)

H2O

KF

İyon - dipol

D)

H2O

N2

Dipol - indüklenmiş dipol

NH3

Hidrojen bağı

E) C2H5OH

A) H2O – HCI arasında polar moleküller arası zayıf etkileşim olan dipol - dipol etkileşimi vardır. (Cevap A)



II. C2H5OH(s)



III. CH4(g)



IV. C3H8(g)



Yukarıdaki maddelerin aynı koşullarda saf sudaki çözünürlükleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) I > II > III > IV



B) I > II > IV > III



C) II > I > IV > III



D) II > I > III > IV



E) IV > III > II > I

Hidrojen bağı içeren ve polar molekül olan H2O'da en fazla II. C2H5OH (H bağı içerir), sonra I. NaCI (İyonik ve polar yapıdadır.) çözünür. Apolar moleküller olan III. CH4 ve IV. C3H8'de ise molekül büyüdükçe çözünürlük artar. II > I > IV > III (Cevap C)



C2H5OH(s)

NaCI(k)

H2O(s)

H2O(s)

1.

184



6. B

8. C

9. B 10. B 11. E 12. C

NH3

260

CO2

1,5

O2

0,042

N2

0,017





Bu tablo dikkate alınarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? (NH3=17, CO2=44, O2=32, N2=28)



A) Polar moleküller suda apolar moleküllere göre daha iyi çözünür.



B) Molekül kütlesi arttıkça sudaki çözünürlük artar.



C) Apolar moleküllerde çözünürlük molekül kütlesi ile doğru orantılıdır.



D) NH3 molekülleri su ile hidrojen bağı kurduğu için iyi çözünür.



E) Apolar moleküller de suda çözünebilir.

11. Suda çok iyi çözündüğü bilinen bir X bileşiği ile ilgili,

I. İyonik yapılıdır.



II. Sulu çözeltisi elektrik akımını iletir.



III. Su ile çözünme sürecinde hidrojen bağı etkindir.



yargılarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

12.

2.

Bu olaylar ile ilgili,

X sulu çözeltisi



Buna göre X ve Y aşağıdakilerden hangisi olamaz?



II. 1. kapta hidrojen bağı, 2. kapta iyon-dipol etkileşimi çözünme sürecinde etkilidir.

A) AgNO3

NaCI



III. Oluşan çözeltilerin ikisi de elektrolittir.

B) HCI

NaOH

C) NaBr

KNO3

D) CaCO3

HCI

E) KBr

Cu(NO3)2



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Y sulu çözeltisi

İki ayrı kapta hazırlanan X ve Y sulu çözeltileri tek bir kapta birbirine karıştırıldığında çözünmüş iyon sayısı azalıyor.

I. 1. kapta hidratasyon, 2. kapta solvatasyon gerçekleşir.

yargılarından hangileri doğrudur?

E) I, II ve III







X(suda)

Y (suda)

I. Çözücü su olduğu için ikisi de hidrotasyondur. (Yanlış)

Çökelme gerçekleşir ise çözünmüş iyon azalır.

II. O – H içerenler arası H bağı ve Na+ ve CI– ile H2O arası dipol-iyon (Doğru)

C) Na+, K+, Br– ve NO 3- suda iyi çözünür. Çökelme yoktur.

III. 1. si moleküler (iletmez). 2. si iyonik çözünme (iletir.)

C) Yalnız III

I. H bağı içeriyor olabilir (NH3 gibi). (Kesin değil), II. NH3, CH3OH gibi moleküler çözünüp elektriği iletmeyen bir madde olabilir. (Kesin değil), III. İyonik çözünen bir tuz (NaCI gibi) olabilir. (Kesin değil) (Cevap E)

Yukarıda 1 ve 2 nolu kaplarda belirtilen H2O sıvılarına üzerlerindeki C2H5OH(s) ve NaCI(k) eklenerek iki ayrı çözelti elde ediliyor.



7. A

25 °C ve 1 atm de sudaki çözünürlük (g/L)



9.

5. C

B) NH3 = 17 ve CO2 = 44, tablodan CO2'nin daha az çözündüğü görülür. Mol kütlesi ile çözünürlük artar denilemez. NH3, H bağı içeren polar bir maddedir. Suda daha iyi çözünür. (Cevap B)

Çözüm Yayınları

I. NaCI(k)

4. E

Yukarıda bazı gazların 25 °C sıcaklık ve 1 atm basınçta sudaki çözünürlük değerleri verilmiştir.

Aralarında Hidrojen bağı kurulabilen moleküllerin molekül içi F –H, O–H, N–H bağlarından en az birini bulunmalıdır.

8.

3. C

Gaz

Etkileşim

HCI

2. D



(Cevap B)



(Cevap C)

1. Seyreltik bir NaCI sulu çözeltisine,

I. Saf su



II. NaCI katısı



III. Derişik NaCI sulu çözeltisi

03

BÖLÜM 07 Test

Çözünürlük ve Kütlece Yüzde Derişim - 1

4. Çözünürlük ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Maddenin katı, sıvı ve gaz halleri için ayırt edicidir.



B) Belirli koşullarda, belirli miktar çözücüde çözünebilen maksimum madde miktarını ifade eder.



yukarıdakilerden hangileri eklenirse daha derişik bir çözelti elde edilir?



C) Çözünürlük değerine uygun olarak hazırlanan çözeltiler doymuştur.



A) Yalnız I



D) Aynı koşullarda çözücü miktarı artırılan çözeltinin çözünürlüğü de artar.



E) Aynı basınç ve sıcaklıkta hazırlanan doymuş ve doymamış NaCI sulu çözeltilerinin çözünürlükleri aynıdır.



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Seyreltik : Çözünen az, çözen çok Derişik : Çözünen çok, çözen az.

Çözünürlük ayırtd edici özelliktir. Madde miktarına bağlı değildir.

Derişik hale getirmek için çözücü azaltılmalı, çözünen artırılmalı veya daha derişik bir çözelti eklenmelidir. (Cevap D)

(Cevap D)

5. 25 °C deki saf sudaki çözünürlüğü 25 g X / 100 g su olan

X katısının suda çözünmesiyle hazırlanan doygun çözelti ile ilgili,



I. Kütlece %20 liktir.

şeklinde ifade ediliyor.



II. 500 gramında 100 gram X çözünmüştür.

Buna göre,



III. 75 g X katısı eklenirse kütlece %50 lik olur.

2. X katısının 25 °C de saf sudaki çözünürlüğü 20 g X / 100 g su

X(g)

Saf su (g)



yargılarından hangileri doğrudur?

I.

4

20



A) Yalnız I

II.

30

150

III.

50

300



hangileri ile hazırlanan çözeltiler doymuştur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

Çözünürlük oranına 20 g X = 100 g su doymuştur. 4 g X 1 I. = (Doymuş) 5 20 g su

1 5

Çözüm Yayınları



C) I ve II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

25 g X . 100 = 25 . 100 = 20'lik (Doğru) I. 100 g su + 25 g X 125 20 II. 500 . = 100 g X (Doğru) 100 III. Doygun olduğu için % derişimi değişmez. (Yanlış)



(Cevap C)

E) I, II ve III sahip olan X çözeltisi belirtilen sıcaklıkta

6.

II. 30 g X = 1 (Doymuş) 150 g su 5 III. 50 g X = 1 (Doymamış) 300 g su 6



B) Yalnız II



36 g NaCI(k) + 180 g su

(Cevap C)

45g NaCI(k)

+ 150g su

M1

1

3. Aşağıdaki çözeltilerden hangisi diğerlerinden daha derişiktir?

M2

28g NaCI(k)

+ 70 g su

2

3



Yukarıda M1 ve M2 muslukları ile birbirinden ayrılmış üç ayrı kapta bulunan eşit sıcaklıktaki çözeltilerdeki çözünmüş NaCI katı ve su kütleleri belirtilmiştir.



Buna göre, musluklar açılıp çözeltiler karıştırılırsa çözelti derişimlerindeki değişiklikler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?



A) Kütlece %10 luk şekerli su



B) 40 gramında 10 gram çözünmüş şeker içeren şekerli su

A)

Artar

Değişmez

Azalır

B)

Artar

Azalır

Azalır



C) 80 gram suda 20 gram şeker çözülerek hazırlanan çözelti

C) Azalır

Artar

Değişmez



D) Kütlece %75 i su olan şekerli su

D) Değişmez

Artar

Azalır



E) Çözünürlüğü 40 g şeker / 100 g su olan doymuş çözelti

Azalır

Artar

1



Kütlece % derişimi = 40 . 100 = 28,57 olan E seçeneğindeki çözelti en derişiktir. 140 (Cevap E)

E)

Artar

2

3

1. de : 36 = 2 , 2. de : 45 = 3 , 3. de : 28 = 4 , 180 10 150 10 70 10 36 + 45 + 28 = 2,72 180 + 150 + 70 10

Son durumda :

mçözücü oranı vardır. 1. artar, 2. ve 3. azalır. mçözünen (Cevap B)

185

Test 03

1. D

2. C

3. E

4. D

5. C

6. B

7. C

8. C

9. D 10. C 11. E

10. Dibinde katısı bulunmayan kütlece %40 lık 300 gramlık

7.

doymuş X sulu çözeltisine sırasıyla aşağıdaki işlemler uygulanıyor.

Etiket Bilgileri

H2SO4(aq)

─ Kütlece % 80 lik H2SO4(aq) ─ Özkütlesi: 2 g / mL

ETİKET



Yukarıdaki şişede bulunan H2SO4 sulu çözeltisinin etiket bilgileri yanında verilmiştir.



Bu çözeltinin 100 mL si kaç gram su ile karıştırılırsa kütlece %32 ‘lik çözelti elde edilir?



A) 100

B) 200

C) 300

D) 400



1. 100 gram su ekleniyor.



2. Kütlece %15 lik 200 gram X sulu çözeltisi ekleniyor.



Bu işlemler sonucu çözeltinin kütlece % derişimindeki değişim aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) 40

E) 500

20

d = m 'den 2 = mçözelti 'den mçözelti = 200 g, 200 . 80 = 160 g H2SO4 V 100 100 160 . 100 , msu = 300 g su eklenmeli. 200+msu

% derişim = 32 =

8. Kütlece % 50 lik 80 gram ve kütlece % 25 lik 320 gram yemek tuzu çözeltileri karıştırılıyor.

1. işlem: 100 gram su buharlaştırılıyor.



2. işlem: 60 g yemek tuzu ekleniyor.



işlemleri yapılıyor.



Buna göre, 1. işlem ve 2. işlem sonunda çözelti derişimleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (İşlemler sonucu çökelek oluşumu yoktur.)

40 30 25

1

30

2

1

2

0

Zaman

Zaman

Kütlece % derişim 1 40 2 32

D)

2

0

0

Zaman

Zaman

Kütlece % derişim

E)

Çözüm Yayınları

Kütlece % derişim

40

Kütlece % derişim

C)

Elde edilen çözeltiye sırasıyla;

1

0

(Cevap C)



B)

Kütlece % derişim

40 30 25

1 2

0

1. işlem

2. işlem

A)

30

40

B)

40

60

C)

40

50

D)

50

40

2. işlem : %1 . M1 + %2 . M2 = %son . Mson ise

E)

30

50

30 . 400 + 15 . 200 = %son . 600'den %son = 25

Zaman

1. İşlem : 300 . 40 = 120 g X ve 100 g su eklenince 400 g çözelti. 100 % = 120 . 100 = 30 400

(Cevap C)

%1 . M1 + %2 . M2 = %son.Mson 50 . 80 + 25 . 320 = %son . 400'den % son = 30 1. işlemde; 30 . 400 = %son . 300 ise % = 40 tır. 2. işlemde, 40 . 300 + 100 . 60 = %son .360 ise % = 50'dir.

(Cevap C)

11. Kütlece % 50 lik şekerli su

9.

Kütlece % 30 luk NaCI(suda) M gram 1.

186



X g çözünmüş şeker, 200 g su

40 g çözünmüş şeker, 100 g su

t ºC 60 g şeker 2.

t ºC

t ºC

Kütlece % x lik NaCI(suda)

1.

200 gram 2.



Yukarıda 1. ve 2. kaplarda bulunan çözeltiler boş bir kapta aynı sıcaklıkta karıştırılırsa kütlece %20 lik NaCI çözeltisi elde ediliyor.



Buna göre, M ve x değerleri,

3.



Yukarıdaki kaplarda aynı sıcaklıkta hazırlanan çözeltilerden 2. ve 3. sü karıştırıldığında dibinde katısı olmayan doygun çözelti elde ediliyor.



Buna göre,

I. 1 nolu çözelti doymamıştır.

M

x

I.

200

10



II. X= 100’dür.

II.

300

20

III.

300

5



III. 2 nolu çözelti kütlece %60’lık tır.



hangileri olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



I. 30 . 200 + 10 . 200 = %son . 400'den % = 20'dir. (Olabilir.) III. 30 . 300 + 5 . 200 = %son . 500'den % = 20'dir. (Olabilir.)



(Cevap D)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

2. ve 3. karıştırıldığında 3. sü dipteki şekeri çözerek doymuş oluyor. yani 60 + 40 = 100 g şeker 100 g suda çözünüyor. % 50'liktir. I. Doymuş (Yanlış), II. X = 200 g (Yanlış), III. % 50'lik (Yanlış) (Cevap E)

1. Doymamış NaCI sulu çözeltisine,

I. Bir miktar NaCI katısı eklemek



II. Bir miktar su buharlaştırmak



5.

Çözünürlük (g/100 g su) A

III. Doymuş NaCl çözeltisi eklemek

B



işlemlerinden hangileri ayrı ayrı yapılırsa çözeltinin kütlece % derişimi artar?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

K 0

C) I ve II

E) I, II ve III



I. çözünen miktarı artarsa derişim artar. (Artar), II. Çözücü azalırsa derişim artar. (Artar), III. Daha derişik çözelti eklenirse derişim artar. (Artar) (Cevap E)

2.

I. Kütlece % 40 lık şekerli su çözeltisi



II. Kütlece % 40 lık NaCI sulu çözeltisi



III. Kütlece % 20 lik NaCI sulu çözeltisi



Yukarıda verilen çözeltilerin aynı sıcaklıktaki elektrik akımı iletkenliklerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) I > II > III





B) I = II > III

D) II > I > III

04

BÖLÜM 07 Test

Çözünürlük ve Kütlece Yüzde Derişim - 2

Sıcaklık(°C)

t

Çözünürlük - sıcaklık grafiği yukarıda verilen X katısının sulu çözeltileri ile ilgili,

C) II > III > I



I. X’in suda çözünmesi endotermiktir.



II. t °C deki B çözeltisi doymuş, A çözeltisi aşırı doymuştur.



III. A çözeltisi ısıtılarak, K çözeltisi soğutularak doygun çözelti elde edilebilir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



E) I = II = III

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Sıcaklık arttıkça çözünürlük arttığı için ısı alandır. (Doğru)

I. şekerli su elektriği iletmez. (En az). II. Tuzlu suyun derişimi arttıkça elektrik iletkenliği artar. (En fazla). II > III > I (Cevap C)

II. Çözünürlük grafiğinin üzerinde yer alan B doymuş, A aşırı doymuş, K doymamıştır. (Doğru) III.

A çözeltisi ısıtılırsa (ok yönünde sağa), B çözeltisi soğutulursa (ok yönünde sola) grafiğe uygun (doymuş) olur. (Cevap E)

A

3. Aşağıda çözücü ve çözünen kütleleri verilen çözeltilerden

B

Çözücü kütlesi

Çözüm Yayınları

hangisinin kütlece % derişimi diğerlerinden farklıdır? Çözünen kütlesi

A) 120 gram H2O

80 gram C2H5OH

B) 30 gram C6H6

10 gram CH4

C) 36 gram H2O

12 gram NaCI

D) 180 gram C2H5OH

60 gram I2

E) 90 gram H2O

30 gram C6H12O6

A) 80 . 100 = 40'lık iken diğerleri % 25'liktir. 200





(Cevap A)

6.

4.

100 g

10 g NaCI ve 30 g su içeren çözelti

Çözünen kütlesi (g) B A 1

2



Yukarıdaki grafikte bir X katısının suda çözünmesiyle hazırlanan bir çözeltide yapılan 1 ve 2 nolu işlemler sonucu çözünen kütlesine karşılık çözelti kütlesindeki değişim verilmiştir.



Buna göre,



I. 1 nolu işlemde su eklenmiştir.



II. 2 nolu işlem sonucu kütlece % derişim artar.



III. A ve B konumlarında kütlece % derişimler eşittir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

III. 2. işlemde katı eklenmiş ise B > A olabilir. (Kesin değil)



(Cevap A)

II.

t °C

Boş

III.

t °C



Yukarıda verilen II nolu kaptaki çözeltinin 100 gramı,



I. kaba, 100 gramı boş olan III. kaba aktarılıyor.



Buna göre kaplardaki çözeltilerin son durumu ile ilgili,



I. t °C deki çözünürlükleri arasındaki ilişki I > II = III şeklindedir.



II. Kütlece % derişimleri eşittir.



III. Elektrik iletkenliği en fazla olanı I. sidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



I. Çözünen sabit. Su eklenmiştir. (Kesin), II. Aynı çözeltiden eklenmiş olabilir. (Kesin değil),

Kütlece %25 lik 300 gram NaCI(aq)

t °C

I. Çözelti kütlesi (g)

100 g

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Çözünük sıcaklığa bağlıdır. I = II = III'tür. (Yanlış) II. 10 . 100 = 25, % derişimleri eşittir. (Doğru) 40 III. % derişimleri eşit olduğu için elektrik iletkenlikleri de eşittir. (Yanlış)

(Cevap B)

187

Test 04

1. E

7. X tuzunun saf suda çözünmesiyle hazırlanan 20 °C ve 70 °C

Çözünürlük (g /100 g su)

Çözünürlük

50

50

20

70

70 Sıcaklık (°C)

Çözünürlük

70 Sıcaklık (°C)

Çözünürlük

D) (g /100 g su)

E) (g /100 g su)

100

50

25

20 Sıcaklık (°C)

20

70 Sıcaklık (°C)



Çözünürlük

Çözeltinin pH’ı

I. Sabit sıcaklıkta pistonu B noktasında sabitleme:

Artar

Azalır

II. Piston serbest sıcaklığı artırma: III. Piston serbest, sabit sıcaklıkta M musluğundan CO2 gazı ekleme

Azalır

Artar

Artar

Azalır

A) Yalnız I

B) Yalnız II







X

Sıcaklık (°C)

Yukarıda saf sudaki çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişim grafikleri verilen X ve Y saf maddeleri ile ilgili,



I. X’in doymamış çözeltisi soğutularak doyurulabilir.



II. Y çözündüğü ortamı ısıtır.



III. Y katı ya da gaz olabilir.

11. Kütlece % 16’lık

Kütlece % x ‘lik M1 gram

dçözelti = 1,25g/mL

A tuzu çözeltisi

400 mL A tuzu çözeltisi



Yukarıdaki iki ayrı kapta bulunan A tuzunun sulu çözeltileri boş bir kapta aynı sıcaklıkta karıştırılırsa kütlece % 25 lik 800 gram çözelti elde ediliyor.



Buna göre x değeri kaçtır?



A) 40

B) 30

C) 25

D) 20

E) 10

1,25 = m 'den m = 500 g ise 800 – 500 = M1 = 300 g 400 X . 300 + 16 . 500 = 25 . 800 ise X = 40

(Cevap A)

12. X ve Y katılarının farklı sıcaklıklardaki saf sudaki çözünürlük



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.

B) Yalnız II

D) I ve III

E) I, II ve III

(Cevap D)

Çözüm Yayınları

Çözünürlük (g / 100 g su)



D) I ve III

C) I ve II

I. Basınç arttıkça CO2 gazının çözünürlüğü artar, asidik oksit olduğu için pH'ı azaltır. (Doğru), II. Sıcaklıkla gazların çözünürlüğü azalır, çözeltideki çözünmüş CO2 azaldığı için pH artar. (Doğru) (Cevap C)

Y

188

M

CO2(g)

yukarıdaki işlemlerden hangilerinin sonucunda gerçekleşen değişimler doğru verilmiştir?

50 g suda 50 g X





80 g suda 20 g X

100 g suda 100 g X çözünebilir.

8.

9. A 10. C 11. A 12. B

100 g suda 25 g X çözünebilir.

123

70 °C de

20

8. E

Şekildeki düzenekte gerçekleştirilen,

123

20 °C de

7. D

CO2(suda)

25

Sıcaklık 20 (°C)

20 70

6. B

100

25

20

5. E

sürtünmesiz piston

B

Çözünürlük (g /100 g su)

B) (g /100 g su) C)

4. A

A

Buna göre, X katısının çözünürlük - sıcaklık grafiği aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

3. A

10.

deki doygun çözeltilerinin kütlece % derişimleri sırasıyla % 20 ve % 50 liktir.



2. C

C) I ve II



Çözünürlük (g / 100 g su) 10 °C de (g)

20 °C de (g)

30 °C de (g)

40 °C de (g)

X

20

25

40

60

Y

50

45

40

25

E) I,II ve III

X'in çözünmesi endotermik (ısı alan), Y nin ki ekzotermik (ısı veren)tir. I. X soğutuldukça doyması için gerekli olan çözünen miktarı azalır. (Doğru) II. Isı verendir. Etrafı (ortamı) ısıtır. (Doğru) III. Katıların çözünürlüğü endotermik veya ekzotermik, gazlarınki ise ekzotermiktir. (Doğru) (Cevap E)



Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) X in doygun çözeltisi ısıtılırsa doymamış hale gelebilir.



B) Y nin çözündüğü ortamın sıcaklığı azalır.



25 °C’de hazırlanan 24 gramlık doygun çözeltideki suyun % 25 i buharlaştırılırsa kaç gram X katısı çöker?

C) X in 20 °C de Y nin 40 °C de hazırlanan doygun çözeltilerinin kütlece % derişimleri aynıdır.



D) 30 °C deki doygun çözeltilerden X soğutulursa, Y ısıtılırsa çökme gözlenir.





E) Y sulu çözeltisine X katısı eklenirse Y nin çözünürlüğü artar.

9. 25 °C deki X katısının çözünürlüğü 20 g / 100 g sudur.

A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 8

X'in çözünürlüğü sıcaklıkla doğru orantılı (endotermik), Y ninki ters orantılı (ekzotermik) dir. B) Y çözündüğü ortama ısı verir. Sıcaklığı artırır. (Cevap B)

1 120 g doygun çözelde 1 100 g su var ise 5 24 g doygun çözelde 5 20 g su vardır. 20 . 25 = 5 g buharlaşırsa, 20 = m 'ten m = 1 g çöker. 100 100 5



(Cevap A)

1. Bir antifiriz karışımında 200 mL glikol ve 300 mL su vardır.

Bu karışımın hacimce glikol yüzdesi nedir?



A) 40

B) 45

C) 50

V Hacimce % = glikol . 100 % Vtoplam

D) 60

4.

E) 75

% 25’lik 400 g NaCI(suda)

% 20’lik 500 g NaCI(suda)

1

2



% = 200 . 100 = 40 500



05

BÖLÜM 07 Test

Derişim Çeşitleri ve ppm, ppb Kavramları





(Cevap A)

Şekildeki kaplarda bulunan eşit sıcaklıklardaki çözeltiler ile ilgili,



I. Her iki çözeltideki çözünen NaCI kütleleri eşittir.



II. 2. kaptaki çözeltinin özkütlesi daha büyüktür.



III. 1. kaptaki çözeltinin derişimi daha yüksektir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

25 = 100 g, 2. de 125 20 500 . = 100 g (Doğru) 100 ll. % 25 lik olan 1. de daha büyüktür. (Yanlış) l. 1. de 400 .

2. Aşağıdaki etil alkol - su karışımlarından hangisinde hacimce alkol yüzdesi en fazladır?

A) 20 mL etil alkol - 80 mL su



B) 120 mL etil alkol - 180 mL su



C) 10 mL etil alkol - 30 mL su



D) 200 mL etil alkol - 600 mL su



E) 40 mL etil alkol - 160 mL su

Hacimce oranları, A) 20 = 1 B) 120 = 2 80 4 180 3

C) 10 = 1 30 3

Alkol yüzdesi en fazla olanı B'dir.

lll. % 25 > % 20 (Doğru)

D) 200 = 1 600 3

E) 40 = 1 şeklindedir. 160 4



(Cevap B)

Çözüm Yayınları



(Cevap B)

5.

I. Kütlece % 10 luk X çözeltisi



II. 10 ppm'lik X çözeltisi



III. 100 ppb'lik X çözeltisi



Yukarıda verilen çözeltilerin eşit miktarlarının içerdikleri X miktarının karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) I > II > III



B) III > I > II

D) I > III > II

C) III > II > I

E) II > I > III

ppm : Milyonda bir kısım, ppb : Milyarda bir kısım. I. % 10'luk (En fazla) II. 10 ppm = 10 . 000 ppb'dir. II. 100 ppb (En az). I > II > III





(Cevap A)

3. Çok seyreltik bir çözeltinin derişimini belirtmek için ppm veya ppb kavramları kullanılır.

Buna göre,



I. 1 ppm =



II. 1 ppb =



III. 1 ppm =

mg çözünen kg çözelti

189

mg çözünen kg çözelti g çözünen g çözelti

6. Hacimce % 30 alkol içeren sulu çözeltide 280 mL su

• 106

bulunmaktadır.



yukarıdaki bağıntılardan hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

ppm : Milyonda bir kısım ppb : Milyarda bir kısım g mgçözünen mgçözünen 10-3mgçözünen 1ppm = çözünen . 106 = , 1ppb = = gçözelti kgçözelti kgçözelti kgçözelti



Buna göre çözeltinin kütlesi kaç gramdır?



(dalkol = 0,8 g/mL, dsu = 1 g/mL)



A) 96

B) 156

C) 304

D) 376

E) 406

% 70'i sudur. % 70'i 280 mL ise % 30'u 120 mL'dir. (Cevap E)

malkol = 0,8 . 120 = 96 g msu = 1 . 280 = 280 g

280 + 96 = 376 g (Cevap D)

Test 05

1. A

7.

2. B

3. E

4. B

5. A

6. D

7. E

8. D

9. C 10. A 11. D 12. D

10. Glikoz (C6H12O6) ve su kullanılarak A ve B çözeltileri

m çözelti (g)

m çözünen (mg)

I.

200

0,2

II.

104

10



A: 40 g glikoz ile 0,16 kg suyun karıştırılmasıyla oluşuyor.

III.

50

0,05



B: A çözeltisinden alınan 50 g’lık örnek üzerine su eklenerek 1 kg’lık çözelti elde ediliyor. bilgileri veriliyor.

hazırlanıyor. Bu çözeltilerle ilgili;



Yukarıda çözelti kütlesi ve çözünen kütlesi belirtilen çözeltilerden hangilerinin derişimi 1 ppm’dir?





A) Yalnız I



Buna göre, B çözeltisinin kütlece % derişimi nedir?



A) 1

1 ppm =

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) I, II ve III

mgçözünen dir. kgçözelti

C) 8

D) 10

E) 20

40 A: 160 g su + 40 g glikoz = 200 g çözelti = 20 % glikoz 200 .100 20 = 50 . 100 10 g glikoz içerir. 10 g 1000 g .100 = 1 

I. 0,2 mg = 0,2 mg = 1 ppm 200 g 0,2 kg II.

B) 4

10 mg = 10 mg = 1 ppm 10.000 g 10 kg

III. 0,05 mg = 0,05 mg = 1 ppm 50 g 0,05 kg



(Cevap A)

(Cevap E)

11. CaBr2(suda) 100 gram

Bu çözeltideki kütlece Y %'si kaçtır?



(dx = 1,2 g/mL, dY = 0,8 g/mL)



A) 75

B) 60

mX = 1.2 . V

C) 50

D) 40

E) 25

mY = 0,8 . V 0, 8. V % Y = 1, 2V + 0, 8.V .100 = 40 (Cevap D)

Çözüm Yayınları

8. X ve Y sıvılarından oluşan bir çözeltinin hacimce % 50'si X'tir.



Yukarıda belirtilen 100 g CaBr2 sulu çözeltisinde 200 mg Ca2+ iyonu bulunmaktadır.



Buna göre,



I. CaBr2 derişimi kütlece % 1'liktir.



II. 40 mg Br– iyonu vardır.



III. 1 gram CaBr2 çözünmüştür.



yargılarından hangileri doğrudur? (Ca= 40, Br=80)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

CaBr2 = 40 + 2 . 80 = 200 g 40 mg Ca 200 mg CaBr2'de 1 200 mg Ca 1000 mg = 1 g CaBr2'de bulunur. 100 . 100 = 1 mCa = 40 = 200 j 160 m ise m = 800 (Yanlış) II. CaBr2'de kütlece oran ` mBr III. 200 mg Ca2+ + 800 mg Br– = 1000 mg = 1 g CaBr2 (Doğru)

(Cevap D)

9. Suyun sertlik derecesi, su içerisinde çözünmüş olan Ca2+ ve Mg

190

2+

iyon derişimleri ile orantılıdır.

Buna göre,



I. Doygun çözeltinin hacimce % derişimi hesaplanabilir.

II. Kilogramında 8 mg Ca2+ iyonu içeren su



II. Doygun çözeltinin kütlece % derişimi 20’dir.

III. Kütlece % 0,01 Ca2+ iyonu içeren su



III. 25 °C’ de 160 gram etil alkol’de en fazla 40 g X

I. 200 gramında 0,4 mg Ca2+ iyonu bulunan su





etil alkol’dür.

Buna göre,





12. Bir X katısının 25 °C de etil alkol deki çözünürlüğü 20gX/100 mL

çözünebilir.

yukarıdaki su örneklerinin sertlik derecelerinin karşılaştırılması hangisinde doğru verilmiştir?



yargılarından hangileri doğrudur? (detil alkol=0,8 g/mL)

A) II > I > III



A) Yalnız I

B) I > II > III



D) III > I > II

0, 2 mg 0, 4 l. 200 = 100 g

0, 8 mg 8 ll. 1000 = 100 g ,

0, 01 10 mg lll. 100 = 100 g lll > ll > l

C) III > II > I



E) II > III > I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. X'in hacmi için yeterli bilgi yoktur. (Yanlış) II. 0,8 = (Cevap C)

malkol 20 . 100 = 20'dir. (Doğru) ise malkol = 80 g % = 20 + 80 100

III. 80 g da 20 g çözünürse 160 g'da 40 g çözünür. (Doğru)

(Cevap D)

1. Çözünenin cinsinden bağımsız ve derişime bağlı değişen

4. Tuzlu suyun saf suya göre daha düşük sıcaklıkta donmasının sebebini en iyi açıklayan cümle aşağıdakilerden hangisidir?

özelliklere koligatif özellikler denir.

Buna göre,



I. Donma noktası alçalması



II. Kaynama noktası yükselmesi



III. Osmotik basınç oluşumu



yukarıdakilerden hangileri koligatif özelliktir?



A) Yalnız I



06

BÖLÜM 07 Test

Koligatif Özellikler - 1

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II



A) Tuzlu sudaki su oranının saf sudakinden az olması



B) Tuzlu sudaki iyon sayısının saf sudakinden fazla olması



C) Tuzlu sudaki katyon ve anyonların su moleküllerini zayıf etkileşimlerle kendilerine bağlamaları



D) Tuzun donma noktasının suyunkinden düşük olması



E) Tuz ve suyun birbirleriyle kimyasal tepkime vermesi

Tuzlu suyun yapısında katyon ve anyonlar ile su molekülü arasında iyon - dipol etkileşimi kurulur. Su moleküllerinin düzensizliği azalır. Donma noktası düşer.

E) I, II ve III

(Cevap C)

Çözeltilerde çözünen derişimi ile değişen, I. Donma noktası alçalması II. Kaynama noktası yükselmesi III. Osmotik basınç oluşumu koligatif özelliklerdir.



(Cevap E)

5. Doymamış bir şekerli su çözeltisine aynı sıcaklıkta bir miktar şeker eklendiğinde çözeltinin;

2. Uçucu olmayan maddelerin saf suda çözünmesiyle saf suyun



A) Kışın karayollarında buzlanmaya karşı tuzlama çalışması yapılması



B) Saf suya atılan tuz kristallerinin kaynama noktasını yükseltmesi



C) Araç cam suyu depolarına antifirizli su koyulması



D) Buzluğa konulan su dolu cam şişenin çatlaması



E) Uçakların kanat ve gövdelerinin etilen glikol ile yıkanması

Çözüm Yayınları

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu duruma örnek olarak verilemez?

I. Kütlece % derişimi



ll. Donmaya başlama sıcaklığı



bazı fiziksel özellikleri değişir.



lll. Buhar basıncı



niceliklerinden hangileri artar?



A) Yalnız l



B) Yalnız ll

D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

Çözeltinin derişimi atar. Derişim arttıkça Donma noktası ve buhar basıncı azalır.

(Cevap A)

D) Buzluğa konulan su dolu cam şişenin çatlaması suyun donarken hacmini artırmasıyla ilgilidir. Uçucu olmayan maddedin çözünmesiyle ilişkili değildir.

(Cevap D)

6.

1. kap Kütlece % 40 lık 200 gram şekerli su

2. kap Kütlece % 10 luk 300 gram şekerli su

yarı geçirgen zar

3.



Saf su

% 10 luk NaCI(suda)

% 20 lik NaCI(suda)

1

2

3

Yukarıdaki kaplarda belirtilen maddelerin aynı koşullardaki kaynama noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?



A) 1 > 2 > 3





B) 2 > 1 > 3

D) 3 > 1 > 2

C) 3 > 2 > 1

E) 1 = 2 = 3

Saf suda çözünmüş NaCI derişimi arttıkça kaynama noktası artar. 3 > 2 > 1'dir. (Cevap C)

3. kap Kütlece % 25 lik 200 gram şekerli su

yarı geçirgen zar



Şekildeki gibi yarı geçirgen zarlarla ayrılmış üç ayrı kaba belirtilen çözeltiler konuluyor.



Bir süre sonra kaplardaki çözeltilerin kaynama noktalarındaki değişiklikler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? 1 A)

2

3

Artar

Azalır

Artar

B) Değişmez

Artar

Azalır

C) Azalır

Artar

Azalır

D) Azalır

Değişmez

E)

Azalır

Artar

191

Artar Değişmez

Yarı geçirgen zardan derişimi az olandan çok olana yalnızca su geçişi olur. 2. kaptan 1.'ye ve 3. ye su geçişi olursa, 1.'de derişim ve kaynama noktası azalır, 2.'de artar, 3.'de azalır.

(Cevap C)

Test 06 7.

1. E

25 g şeker



40 g şeker

100 g saf su

200 g saf su

1.

2.

Kütlece % 20 lik 200 g şekerli su 3.

C)

100

100

Zaman

D) Sıcaklık (ºC)

Zaman

E) Sıcaklık (ºC) 100

100

Zaman

Zaman

9. B 10. C 11. C 12. B

II.

Al(NO3)3(suda) 1L III.



Yukarıdaki kaplarda üç farklı tuzun aynı sıcaklıkta eşit hacimli sulu çözeltileri hazırlanıyor.



Bu çözeltilerin NO3– iyonu sayıları eşit olduğuna göre,



I. Donmaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki I > II > III şeklindedir.



II. Kütlece % derişimleri eşittir.



III. Elektrik iletkenliği en fazla olanı I. sidir.



yargılarından hangileri yanlıştır? (Na : 23, Mg : 24, AI : 27)



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

2.

NaCI(suda)

C) I ve II

E) I, II ve III

25 ºC

25 ºC

NaCI(k) 1.

(Cevap C)

Yandaki 1 nolu kapta dibinde aşırı miktar NaCI katısı bulunan NaCI sulu çözeltisine dipteki NaCl katısının tamamını çözmeyecek kadar 2 nolu kaptaki doymamış şekerli su ilave ediliyor.

Bu işlem sonucunda, I. Dipteki NaCI katı kütlesi II. 1 nolu kaptaki çözeltinin donma noktası III. 1 nolu kaptaki çözeltinin elektrik iletkenliği niceliklerinden hangileri azalır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

1 atm dış basınçta saf su 100°C de kaynar. Tuzlu su ise 100 °C nin üzerinde kaynamaya başlar ve doyana kadar sıcaklığı artar. (Cevap C)

I. 2. çözelti doyana kadar dipten katı çözer. (Azalır), II. Eklenen çözeltiyle birlikte genel derişim artar. (Azalır), III. NaCI'nin derişimi sabittir. Şekerli su elektriği iletmez. (Sabit) (Cevap C)

9.

12.

Kütlece %40 lık

Sıcaklık (ºC) c b a

X(suda)

100

20 g X(k)

192

8. C

I.

Sıcaklık (ºC)

100

Zaman

7. E

Mg(NO3)2(suda) 1L

11. Doymamış şekerli su

Çözüm Yayınları

B) Sıcaklık (ºC)

Sıcaklık (ºC)

6. C

orantılıdır.

(Cevap E)

doymamış tuzlu su çözeltisinin sıcaklık - zaman grafiği aşağıdakilerden hangisidir? A)

5. A

18 mol NaNO3, 9 mol Mg(NO3)2 ve 6 mol (AI(NO3)3 alınırsa NO 3- eşitlenir. İyon sayıs I. (36) > II (27) > III. (24) ile elektrik iletkenliği doğru, donma sıcaklığı ters

8. Dış basıncın 1 atmosfer olduğu ortamda ısıtılmakta olan



4. C

NaNO3(suda) 1L



mşeker oranları 1 . de 25 , 2. de 20 , 3. de 20 = 25 100 100 80 100 msu

I. Derişimlerle orantılıdır. (Doğru), II. 3.de 200 . 20 = 40 g şeker, (Doğru), 100 III. Kaynama noktası ile ters orantılıdır. (Doğru)

3. C

10.

Yukarıdaki üç ayrı kaptan 1. ve 2. sinde bulunan saf sulara üzerlerindeki şekerler eklenip tamamen çözülerek aynı sıcaklıkta üç çözelti elde ediliyor. Bu çözeltilerle ilgili, I. Aynı koşullarda kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki 3 = 1 > 2 şeklindedir. II. Çözünmüş şeker kütleleri arasındaki ilişki 1 < 2 = 3’tür. III. Aynı sıcaklıktaki uçuculuğu en fazla olanı 2. sidir yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III Kütlece

2. D



25

Yukarıdaki kapta kütlece % 40 lık X sulu çözeltisi ve çözünmeden kalan 20 g X katısı vardır. Bu kaba aynı sıcaklıkta 80 gram su eklenirse,



I. Çözeltinin kaynama noktası azalır.



II. Çözünmüş X kütlesi artar.



III. X'in kütlece % derişimi artar.



IV. Donma noktası azalır.



yargılarından hangileri doğru olur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II, III ve IV

E) I, II ve IV

20 g X . 100 = 20 % lik (Dipteki katı ve eklenen su ile oluşan) 20 + 80 I. Derişim azalır. (Doğru) , II. Dipteki katı çözünür. (Doğru)

II

III

0

Zaman



Bu grafikle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) II ve III nolu aralıklarda kaynama olayı gerçekleşir.



B) II nolu aralıkta sıcaklık arttığı için buhar basıncı artarken, III nolu aralıkta sabittir.



C) a, b, c, d noktalarındaki derişimler arasındaki ilişki







D) I ve II nolu aralıkta çözelti doymamış, III nolu aralıkta ise doymuştur.



E) Her üç aralıkta da buharlaşma gerçekleşir.

C) II ve III

III. Derişim azalır (Yanlış), IV. Derişim azaldığı için donma noktası artar. (Yanlış)

I

Deniz seviyesindeki tuzlu suyun ısıtılmasına ait sıcaklık - zaman grafiği yanda verilmiştir.

d

a < b < c = d’dir.

B) II. aralıkta doymamış tuzlu su kaynamaktadır. Kaynayan sıvıların buhar basıncı sabittir. (Yanlış) (Cevap B) (Cevap B)

1. Bir sulu çözeltinin donmaya başlama sıcaklığı,

4. Aşırı su kaybetmiş hasta bireylere içme suyu yerine, osmotik basıncı vücut sıvılarına eşit olan glikoz serumu verilir.



I. Çözeltinin derişimi



II. Çözelti kütlesi



III. Bulunduğu ortamın açık hava basıncı





niceliklerinden hangilerine bağlıdır?



A) Yalnız I



07

BÖLÜM 07 Test

Koligatif Özellikler - 2

B) Yalnız II

D) I ve III

Bu durumun nedeni ile ilgili,



I. Su kaybeden hücrelerin aniden su alarak dengelerinin bozulmasını engellemek.



II. Alyuvar hücrelerinin su kaybederek büzüşmesini sağlamak.



III. Serumdan hücreye su girişinin yavaş ve kontrollü geçişini sağlamak.

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Çözünen maddenin derişimine ve türüne bağlı olarak donma noktası değişir. (Bağlıdır.) II. Ayırt edeci özelliktir. Çözelti kütlesine bağlı değildir. III. Açık hava basıncı ve sıvının cinsine göre donma noktasını artırır ya da azaltır. (Bağlıdır.) (Cevap D)



yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Aşırı su kaybetmiş hücrelerin hızla su alarak hücre dengesinin bozulmasını engellemek için serum sıvısı kullanılır.

l. Saf su



ll. 25°C'de doymamış tuzlu su



lll. 25°C'de doymuş tuzlu su





Aynı ortamda bulunan yukarıdaki sıvıların kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki hangi seçenekteki gibidir? A) l > ll > lll



B) ll > l > lll

D) l > lll > ll

C) lll > ll > l

E) lll > l > ll

Saf sıvıda çözünmüş uçucu olmayan katı derişimi artıkça kaynama noktası artar.

(Cevap C)





(Cevap D)

5. Doymamış kütlece % 20'lik şeker çözeltisine uygulanan,

Çözüm Yayınları

2.





I. Aynı sıcaklıkta su eklemek



II. Aynı sıcaklıkta şeker eklemek



III. Aynı sıcaklıkta kütlece % 40'lık şeker çözeltisi eklemek



işlemlerinden hangileri çözeltinin donmaya başlama sıcaklığını arttırır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Derişim azaldıkça donma sıcaklığı artar. l. işlem deişimi azaltır. ll. ve lll. işlemler derişimi artırır.

3. Kütlece % 40 lık NaCl çözeltisi



Şekildeki X ve Y çözeltileri için, I. Aynı koşullardaki kaynama sıcaklıkları



ll. Aynı sıcaklıktaki elektrik iletkenlikleri



lll. Aynı sıcaklıktaki buhar basınçları



niceliklerinden hangilerinde X > Y ilişkisi vardır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Derişimi fazla olanı X'tir. Derişim artıkça K.N artar, elektrik iletkenliği artar. Buhar basıncı azalır.



(Cevap A)

alçalması (kriyoskopi) ve kaynama noktası yükselmesi (ebulyoskopi) ile doğrudan ilgisi yoktur?

Y





6. Aşağıdaki ifadelerden hangisinin donma noktası

Kütlece % 20 lik NaCl çözeltisi

X



(Cevap C)

193



A) Araç cam suyunun -10 °C de sıvı halde bulunması.



B) Deniz seviyesindeki tuzlu suyun 100 °C nin üzerindeki, bir sıcaklıkta kaynamaya başlaması.



C) Kütlece % 10 luk şekerli su çözeltisinin donma noktasının kütlece %20 lik şekerli su çözeltisinden yüksek olması.



D) Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça etil alkolün kaynama noktasının düşmesi.



E) Kaynamakta olan saf suya tuz atıldığında kaynamanın durması.

D) Deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça kaynama noktasının düşmesi açık hava basıncının azalması ile ilgilidir.



(Cevap D)

Test 07

1. D

7. Bir sıvının,

3. C

4. D

5. A

6. D

7. D

8. C

9. D 10. B 11. D 12. C

10. X, Y ve Z doymamış şekerli su çözeltilerindeki çözünmüş şeker ve su kütleleri ile ilgili aşağıdaki tablo verilmiştir.



l. Sıcaklık



ll. Bağıl nem



lll. Sıvı yüzey alanı





niceliklerinden hangileri artarsa buharlaşma hızı da artar?



A) Yalnız I



2. C

B) Yalnız II

D) I ve III

Bağıl nem arttıkça buharlaşma hızı azalır.

C) I ve II



E) I, II ve III



(Cevap D)

Şekerli su çözeltileri

Şeker kütlesi (g)

Su kütlesi (g)

X

25

100

Y

80

120

Z

50

150

Yarı geçirgen bir zar içerisindeki kütlece % 25 lik bir şekerli su çözeltisi için X, Y ve Z ortamları aşağıdakilerden hangisinde doğru tanımlanmıştır? X

Y

Z

A) İzotonik

Hipertonik

Hipotonik

B) Hipotonik

Hipertonik

İzotonik

C) Hipotonik

İzotonik

Hipertonik

D) İzotonik

Hipotonik

Hipertonik

E) Hipertonik

Hipotonik

İzotonik

X : 25 . 100 = 20 < 25 (Hipotonik), Y : 80 . 100 = 40 > 25 (Hipertonik), 125 200

8.

Z : 50 .100 = 25 = 25 (İzotonik) 200

t C°

11.

Şekerli su

1.

2.

t C°

Şekildeki iki çözeltiden 1. sinin buhar basıncı 2. ninkinden fazladır.



Buna göre,



I. Aynı ortamdaki kaynamaya başlama sıcaklığı



II. Özkütle



III. Aynı ortamda kaynarkenki buhar basınçları



niceliklerinden hangilerinde 2 > 1 ilişkisi vardır?



A) Yalnız I



D) I ve III

2 3 Kütlece



B) Yalnız II

1

(Cevap B)

%20 lik tuzlu su Çözüm Yayınları

Şekerli su



Saf su Kütlece %20 lik tuzlu su



C) I ve II

E) I, II ve III

Buhar basıncı az olanın derişimi fazladır. (2 > 1) Derişim arttıkça kaynama noktası ve özkütle artar. Aynı ortamda kaynayan sıvıların buhar basınçları aynıdır. (Cevap C)

Yukarıdaki şekilde deniz seviyesinde iç içe yerleştirilmiş 1, 2 ve 3 nolu kaplarda sırasıyla kütlece % 20 lik doymamış tuzlu su, saf su ve kütlece %20 lik doymamış tuzlu su vardır.



1 nolu kaptaki çözeltinin kaynamakta olduğu bilindiğine göre,



I. 1 nolu kaptaki çözeltinin sıcaklığı 100 °C den fazladır.



II. Zamanla 2 ve 3 nolu kaplardaki sıvılar kaynar.



III. Zamanla 1 ve 3 nolu kaplardaki çözeltilerin derişimi artar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. tuzlu su kaynama sıcaklığı > 100°C dir. (Doğru), II. 2. deki saf su kaynar, ancak kaynayan suyun sıcaklığı (100°C) 3. yü kaynatamaz. (Yanlış), III. Buharlaşan sudan dolayı derişim artar. (Doğru) (Cevap D)

12. Yarı geçirgen zarlarla çevrili aynı tuzun X ve Y sulu çözeltileri

194

ve aynı tuzun sulu çözeltileri olan Z ve T ortamları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

9. Hacimce % 50 etil alkol içeren etil alkol su karışımı ile ilgili,

I. Etil alkolün kütlece % derişimi 50’den küçüktür.



II. 200 mL sinde 120 g su vardır.



III. Su eklendikçe özkütlesi artar.



yargılarından hangileri doğrudur? (detil alkol= 0,8 g / mL , dsu = 1 g / mL)



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

I. Aynı hacimlerdeki suyun kütlesi, etil alkolünkünden büyüktür. (Doğru)

II. 100 mL'si sudur. 100 g su vardır. (Yanlış), III. dsu > detil alkol (Doğru)

(Cevap D)



X: Z ortamında plazmolize T ortamında deplazmolize uğruyor. Y: Z ve T ortamlarının her ikisinde deplazmoliz oluyor. Buna göre X, Y, Z ve T çözeltilerinin kütlece % derişimleri aşağıdakilerin hangisinde doğru karşılaştırılmıştır? A) X > Y > Z > T B) Y > X > T > Z C) Y > Z > X > T D) T > Z > Y > X E) X > Z > Y > T

Derişimi en fazla olan Y su alarak deplazmoliz oluyor. X'in derişimi Z'ninkinden küçük, T'ninkinden büyüktür. (Cevap C)

BİRE BİR

BÖLÜM 07 Test

1. Oda sıcaklığındaki bir miktar suya çay şekeri eklenerek

4. Oda sıcaklığındaki 100 g saf suya atılan X katısının kütlesinin

tamamen çözünmesi sağlanıyor.

08

zamanla değişimi grafikteki gibidir. Katı X kütlesi (g)

Bu çözünme tamamlandığında, oda sıcaklığında olan



çözeltideki su ve şeker moleküllerinin aşağıdaki özelliklerinden hangisi çözünme öncesine göre değişmesi beklenir?



A) Kütleleri



B) Kimyasal özellikleri



C) Molekül kütleleri



D) Formülleri



E) Moleküller arası etkileşimleri

a b 0

Zaman

Buna göre aşağıdakilerin hangisinde X’in çözeltideki kütlece % derişimi doğru verilmiştir?

A) a-b B) a-b 100 a-b a-b C) •100 D) 100+a-b•100 100+a b •100 E) 100+a



Çözünme fiziksel bir etkelişimdir. Çözücü ve çözünen kütleleri, kimyasal özellikleri, molekül kütleleri ve formülleri değişmez. Ancak su ve şeker arasında moleküller arası etkileşimler (dipol - dipol gibi) kurularak çözünme gerçekleşir.

(Cevap E)

Çözünen katı kütlesi = a - b gramdır. % derişim =

a-b . 100 100+(a-b)

(Cevap D)

5. Aşağıdaki maddelerden hangisinin karşısında belirtilen çözücüde çözünmesi beklenmez?



2. Aşağıdakilerin hangisinde, verilen çözelti türünün

A)

Çözücü - Çözünen

Örnek

A) Sıvı Katı

Şekerli su

B) Gaz Sıvı

O2’li su

C) Sıvı Sıvı

Kolonya

D) Gaz Gaz E) Katı Katı

Çözücü C6H6

I2

B) KNO3

Çözüm Yayınları

karşısındaki örnek yanlıştır?



Madde

C)

HI

H2O CCI4

D) CH3OH

H2O

E) NaOH

H2O

Polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde iyi çözünür. C) Polar

Hava

olan HI'nın apolar olan CCI4'te çözünmesi beklenmez.



(Cevap C)

Madeni para

O2'li suda çözücü sudur (sıvı), çözünen O2'dir. (gaz)



(Cevap B)

6. Aşağıdaki şekilde, yarı geçirgen zarlarla ayrılmış üç ayrı bölmede bulunan eşit sıcaklıktaki sulara üzerlerinde belirtilen miktar X(k) eklenerek tamamı çözülüyor. yarı geçirgen zar

20 g X

20 g X

10 g X

50 g H 2O

10 g H2O

25 g H2O

I

3. Aşağıdakilerden hangisi, sulu çözeltilerin tümü için doğrudur?



A) Kaynama noktası suyunkinden yüksektir.



B) Hacmi, çözünen ve çözücü hacimleri toplamına eşittir.



C) Kütlesi, çözünen ve çözücü kütleleri toplamına eşittir.



D) Yoğunluğu suyunkinden küçüktür.



E) Elektriği iyi iletir.

Fiziksel ve kimyasal olaylarda kütle korunur.





(Cevap C)

II

III

Buna göre, zamanla çözeltilerin derişimlerinde gerçekleşen değişiklikler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? I

II

A)

Artar

Azalır

Değişmez

B)

Artar

Azalır

Artar

C) Azalır

Değişmez

Artar

D) Değişmez

Değişmez

Değişmez

E)

Azalır

Azalır

Artar

III

Derişimleri : (I). 20 = 10 (III) < 20 (II). Seyreltik olan I. ve III.den II. ye su geçişi olur. II. de 50 25 10 derişim azalır, I. ve III. de artar.



(Cevap B)

195

Test 08

1. E

7. Günlük yaşamda karşılaştığımız aşağıdaki olaylardan A) Serin sularda sıcak sulara göre daha çok balık yaşaması.



B) Kışın araba radyatörlerine antifirizli su konmasıyla donmanın engellenmesi



C) Denizlerin akarsulardan geç donması



D) Kapağı açılan gazozlardan gaz kabarcıklarının yukarı çıkması



E) Kar yağarken havanın ısınması





ll. Aynı ortamda kaynamakta olan sıvıların buhar basınçları birbirine eşittir.



lll. Aynı sıcaklıktaki sıvılardan kaynama sıcaklığı büyük olanının buhar basıncı da büyüktür.



B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız lll

E) II ve III

Kaynama sıcaklığı yüksek olan sıvının uçuculuğu daha azdır.

arasındaki ilişki Y > X > Z şeklindedir. m gram Y m gram X



8. C

9. D 10. A 11. C

100 g saf su 25 ºC II

m gram Z 100 g saf su 25 ºC III

Aynı miktar X, Y ve Z tuzlarının eşit kütlelerinin 100’er gram suda tamamen çözünmesiyle hazırlanan I, II ve III çözeltileri ile ilgili,



I. Kütlece % derişimleri



II. Kaynama noktaları



III. Elektrik iletkenlikleri



yukarıdaki niceliklerden hangileri kesinlikle aynıdır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

(Cevap C)

11. 10 g NaCI(k)

C) I ve II

E) I, II ve III

10 g şeker

100 g saf su

196

7. E

Çözüm Yayınları

l. Sıcaklığı artırılan sıvının buhar basıncı artar.

A) Yalnız I

6. B

I. Kütlece % derişimleri (Kesinlikle aynı), II. İyon içerikleri ve formülleri bilinmiyor. (Kesin değil), III. Formül ve iyon sayısı bilinmiyor. (Kesin değil) (Cevap A)





5. C

25 ºC I

8. Sıvıların buhar basıncı ve kaynama sıcaklğı ile ilgili,

yargılarından hangileri yanlıştır?

4. D

100 g saf su

A, B, C, D seçeneklerinde çözünen maddenin derişiminin etkisi görülür. E seçeneğinde ise gaz → katı dönüşümü ile açığa çıkan ısının etkisi vardır. (Cevap E)



3. C

10. X, Y ve Z tuzlarının 25 °C’de saf sudaki çözünürlükleri

hangisi çözünme olayı ile ilgili değildir?



2. B

100 g saf su

1. kap

İki özdeş kaptaki 100 er gram saf sulara üzerlerindeki maddeler ilave edilerek tamamen çözülüyor.

2. kap

9. Uçucu olmayan bir X katısı 100 gram suda en fazla,





• 20 °C’de 40 gram,





• 30 °C’de 32 gram,

Aynı koşullardaki, hem saf suya hem de sulu çözeltilere ait olan X ve Y özellikleriyle ilgili şu bilgiler veriliyor:



• 50 °C’de 20 gram,



• X özelliği, suyunkine göre her iki çözeltide artıyor.



çözünmektedir.





Buna göre, X katısının suda çözünmesiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

• Y özelliği, suyunkine göre tuzlu suda artıyor, şekerli suda aynı kalıyor.





A) 20 °C de 40 gram X katısının 100 gram suda çözünmesiyle oluşan çözelti doymuştur.

Buna göre X ve Y özellikleri aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?



B) X katısının sudaki çözünürlüğü ekzotermiktir.

A) Donma sıcaklığı

Kaynama sıcaklığı



C) 30 °C’de 30 gram X katısının 100 gram suda çözünmesiyle oluşan çözelti doymamıştır.

B) Kaynama sıcaklığı

Buhar basıncı



D) 50 °C’de hazırlanan doymuş X sulu çözeltisi 20 °C ye soğutulursa bir miktar X katısı çöker.

C) Kaynama sıcaklığı

Elektrik iletkenliği

D) Donma sıcaklığı

Elektrik iletkenliği



E) X katısı çözünürken suyun sıcaklığını artırır.

E) Buhar basıncı

Kaynama sıcaklığı

X'in çözünmesi ekzotermik, sıcaklıkla ters orantılıdır. D) 50°C'de 20 g X çözüyorken, 20°C'ye soğutulduğunda 40 g X (daha fazla) çözebilir. Çökme gerçekleşmez. (Cevap D)

X

Y

X : Uçucu olmayan katılar suyun kaynama noktasını artırır. Y : İyon içeren NaCI çözündüğünde elektrik iletkenliği artar.

(Cevap C)

1.

I. Pişmiş makarnanın suyundan ayrılması



II. Araç motorlarındaki hava filtresinin toz ve kirleri tutması



III. Demir ve bakır tozları karışımının mıknatısla ayrılması

4. Aşağıdaki örneklerden hangisi karışımların tanecik



Yukarıdakilerden hangilerinde süzme işlemi kullanılır?



A) Yalnız I



09

BÖLÜM 07 Test

Tanecik Boyutu Farkıyla Ayırma

B) Yalnız II

D) I ve III

boyutu farkıyla ayrılmasına ait bir örnek değildir?

C) I ve II



A) Un eleği ile unun kepekten ayrılması.



B) Kandaki büyük moleküllerden bazılarının yarı geçirgen böbrek zarlarından geçememesi.



C) Kirli havalarda insanların kullandığı maskelerin havadaki bazı polen ve tozları tutması.



D) İnce bağırsak duvarının şeker ve aminoasit gibi basit molekülleri geçirirken, protein ve yağ gibi büyük molekülleri geçirmemesi.



E) Aynı renkteki gümüş ve nikel tozlarının birbirinden mıknatıs yardımıyla ayrılması.

E) I, II ve III

I. Katı - sıvı heterojendir. (Süzme) II. Katı - gaz heterojendir. (Süzme) III. Manyetik özellik farkı (Mıknatıslama)

(Cevap C)

Tanecik boyutu farkı ile ayırmada boyutu büyük olan tanecik kullanılan süzgeç, yarı geçirgen zar veya elekten geçemez.

2.

I. Şekerli su



II. Kumlu su



III. Çamaşır sodası - su



Yukarıdakilerden hangileri süzme işlemi kullanılarak ayrıştırılabilir? A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Şekerli su homojen karışımdır. (Kullanılamaz.) II. Kumlu su (katı - sıvı) heterojendir. (Kullanılır.) III. Çamaşır sodası suda çözünür. (Kullanılamaz.)

(Cevap B)

Çözüm Yayınları

E) Gümüş (Ag) ve Nikel (Ni) tozlarından oluşan karışıma mıknatıs yaklaştırılırsa Nikeli çeker. (Manyetik özellik farkı) (Cevap E)

5.

I. Demir tozu - Kobalt tozu



II. Bakır tozu - Nikel tozu



III. Nikel tozu - Çinko tuzu



Yukarıdaki karışımlardan hangilerinin ayrılmasında manyetik özellik farkından faydalanılamaz?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Mıknatıs tarafından çekilen maddeler Demir, Kobalt ve Nikel'dir. I. Mıknatıs her ikisini de çeker. (Faydalanılamaz), II. Yalnızca Nikeli çeker. (Faydalanılır.), III. Yalnızca Nikeli çeker. (Faydalanılır.) (Cevap A)

3. Heterojen karışımların ayrıştırılmasında tanecik boyutu dikkate alınarak çeşitli yöntemler kullanılır.

Buna göre,



I. Pirinçteki taşları uzaklaştırmak,



II. Kum-çakıl karışımını ayırmak,



III. Tebeşir tozu-su karışımını ayırmak.



için en uygun yöntem aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

6. Aşağıda ayrıştırma tekniklerinden hangisi karşısında verilen karışımı ayrıştırmakta kullanılamaz?

II

III

A) Ayıklama

Eleme

Süzme

A)

Eleme

Kum - çakıl karışımı

B) Süzme

Ayıklama

Eleme

B)

Diyaliz

Kan

C) Eleme

Süzme

Ayıklama

C)

Süzme

Alkollü su

D) Ayıklama

Süzme

Eleme

D) Ayıklama

Mercimek-taş karışımı

E) Süzme

Eleme

Ayıklama

E)

Naftalin - su karışımı

Ayrıştırma tekniği

I. Adi karışım (Ayıklama), II. Tanecik boyutu farkı (Eleme), II. Süspansiyon (katı - sıvı) heterojendir. (Süzme)

(Cevap A)

Süzme

Karışım

Alkollü su homojen sıvı - sıvı karışımıdır. Süzgeçten her iki sıvı da geçer. Ayrımsal damıtma ile ayrıştırılır. (Cevap C)

197

Test 09

1. C

7.

I. Süspansiyonlar



II. Katı aeorosoller



III. Adi karışımlar



IV. Kaba emülsiyonlar





I. II. III. IV.

3. A

4. E

5. A

6. C

7. D

8. C

9. B 10. E 11. C 12. E

10. Demir tozu, karabiber, sofra tuzu ve naftalinden oluşan bir karışımı bileşenlerine ayırmak için aşağıdaki işlemlerden hangisi kullanılmaz?

Yukarıdaki heterojen karışım türlerinden hangilerinde tanecik boyutu farkından faydalanılarak ayrıştırma gerçekleştirilebilir? A) Yalnız I

2. B

B) Yalnız II

D) I, II ve III



A) Elektriklenme



B) Mıknatıslama



C) Suda çözme



D) Süzme





E) Ayıklama

Demir tozu : Mıknatıslama ile, Karabiber : Elektriklenme ile, Sofra tuzu ve naftalin : Suda çözme ve süzme ile ayrıştırılır.

C) II ve III

E) Ayıklama yöntemi kullanılmaz.



(Cevap E)

E) II, III ve IV

Katı - sıvı heterojen : Katı süzgeçte kalır. (Yanıt) Katı - gaz heterojen : Katı süzgeçte kalır. (Yanıt) Katı - katı heterojen : Boyutu büyük olan süzgeçte kalır. (Yanıt) Sıvı - sıvı heterojen : Sıvılar süzgeçten geçer.

(Cevap D)

11.



• Tanecik boyutu farkından yararlanılarak gerçekleştirilen bir ayırma yöntemidir.



• Süspansiyon türündeki karışımların ayrıştırılmasında kullanılır.



Bu ayırma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Eleme





B) Ayıklama

D) Santrifüj

C) Süzme

E) Elektriklenme

Süspansiyon : Katı - sıvı heterojen karışımlardır. Katı tanecik boyutu 10–6 m'den büyüktür. Süzme işleminde süzgeçte kalırlar. (Cevap C)

Çözüm Yayınları

8. Bir ayırma yöntemi ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

X(k)

+ A (aq) + B (aq) + ısı + su C (aq) + D(aq)

su

Y(k) + ısı



Suda çözünme denklemleri verilen X ve Y tuzlarının sulu çözeltileri aynı sıcaklıkta karıştırılıyor.



Oluşan karışım süzgeç kağıdından geçirildiğinde elde edilen süzüntüdeki iyon derişiminin karışımın başlangıçtaki iyon derişiminden az olduğu belirleniyor.



Bu durumun nedeni ile ilgili,



I. İyonlar arası yeni bir kimyasal tür oluşmuştur.



II. Kimyasal reaksiyon sonucu suda az çözünen yeni bir bileşik olmuştur.

III. Süzüntüdeki su moleküllerinin bir kısmı buharlaşmıştır.

yukarıdaki ifadelerden hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. İyonlar arası oluşabilecek kompleksler çözünürlüğü azaltır. (Olabilir.)

9. X, Y ve Z saf katılarından oluşan karışıma aşağıdaki işlemler sırasıyla uygulanıyor.

1. Karışıma saf su ekleniyor.



2. Süzgeç kağıdından geçiriliyor.



3. Süzüntü buharlaştırılıyor.

II. A+ ile D– ya da C+ ile B– arası az çözünen bir bileşik oluşmuş olabilir. (Olabilir.) III. Suyun buharlaşması derişimi artıran etki yapar. (Olamaz.)

(Cevap C)



2. işlem sonunda süzgeç kağıdında X kalıyor. 3. işlem sonunda ısıtma kabında Y ve Z kalıyor.

12. Diyaliz işlemi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



Buna göre X, Y ve Z katıları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) Böbreklerindeki yarı geçirgen zarların kandaki atık maddeleri iyi süzemediği hastalara uygulanan yöntemdir.



B) Yarı geçirgen bir zar ve diyaliz çözeltisi kullanır.



C) Üre, ürik asit gibi atık maddeler kandan diyaliz çözeltisine geçer.



D) Proteinler, yağlar, şekerler ve elektrolitler diyaliz işlemi sonucu kanda kalır.



E) Diyaliz işleminde kan hücreleri diyaliz çözeltisine geçer.

198

X

Y

Z

A) Şeker

Sofra tuzu

Naftalin

B) Naftalin

Şeker

Sofra tuzu

C) İyot katısı

Çamaşır sodası

Naftalin

D) Kireç taşı

Sofra tuzu

Çamaşır sodası

E) Naftalin

Sofra tuzu

İyot katısı

X : Suda çözünmeyen katı (Naftalin) Y ve Z suda çözünen uçucu olmayan katılar (Şeker ve sofra tuzu) (Cevap B)

yanlıştır?

Diyaliz işleminde kan hücreleri diyaliz çözeltisine geçmez.

(Cevap E)

1.

4. X Y Z







Kum ve odun talaşından oluşan karışım suya atıldıktan bir süre sonra şekilde verilen görüntü oluşmaktadır.



Buna göre, I. Odun talaşının suda yüzdürülmesi flotasyondur.





I. Karışımı ayırmak için yoğunluk farkından faydalanılır.



II. Karışımdan öncelikle Z ayrılır.



III. Ayrıştırma işleminde ayırma hunisinde en son kalan madde X’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III (Cevap E)

ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



I. Karışım heterojen olmalıdır.



II. Sıvıların yoğunlukları birbirinden farklı olmalıdır.



III. Sıvıların kaynama noktaları birbirinden farklı olmalıdır.

Çözüm Yayınları

için,

B) Yalnız II

A) Yalnız I

5. Heterojen karışımların ayrıştırılması için kullanılan teknikler

(Cevap E)

2. Sıvı-sıvı karışımlarının ayırma hunisi ile ayrıştırılabilmesi

A) Yalnız I



C) I ve II

III. Yoğunluğu en küçük olan Z en son kalandır. (Doğru)



yargılarından hangileri doğrudur?

Flotasyon : dkatı < dsıvı (Heterojen), Dekantasyon : dkatı > dsıvı (Heterojen)

II. Yoğunluğu en büyük olan Z öncelikle ayrılır. (Doğru)

yukarıdaki koşullardan hangileri gereklidir?

III. Dipteki kum dekantasyon yöntemiyle karışımdan ayrılır.





E) I, II ve III



II. Suyun yoğunluğu odun talaşınınkinden büyük, kumunkinden küçüktür.



I. Ayırma hunisi birbirine karışmayan yoğunlukları farklı sıvıları ayırmak için kullanılır. (Doğru)

D) I ve III

Kum



Buna göre,



Odun talaşı Su

Birbirleriyle karışmayan X, Y ve Z saf sıvılarının ayırma hunusindeki görüntüleri şekilde verilmiştir.



10

BÖLÜM 07 Test

Yoğunluk Farkıyla Ayırma



A) Savurma, yoğunlukları farklı olan iki farklı katıdan yoğunluğu küçük olanın uçurulması işlemidir.



B) Çöktürme, sıvılardaki, istenmeyen iyonların başka bir iyon kullanarak çözünmeyen katılar oluşturulması işlemidir.



C) Santrifüjleme, merkezcil kuvvet etkisiyle süzgeçten geçebilecek boyuttaki sıvıda çözünmemiş katıların dibe çöktürülmesi işlemidir.



D) Koagülasyon, bir sıvıda askıda bulunan çok küçük katı taneciklerinin kimyasal maddeler ilavesiyle yumaklar halinde çöktürülmesidir.



E) Dekantasyon, heterejon karışımdaki bir ya da bir kaç maddenin çözücü yardımıyla karışımdan uzaklaştırılmasıdır.

Dekantasyon : Katı - sıvı heterojen karışımda dibe çökmüş olan katıyı sıvıyla karıştırmadan sıvısının başka kaba alınması işlemidir. (Cevap E)

C) I ve II

6.

E) I, II ve III

I. Sıvı - sıvı heterojen karışımlar ayırma hunisi ile ayrılır. (Yanıt) II. Sıvıların yoğunluk farkından faydalanılır. (Yanıt) III Sıvıların kaynama noktasından faydalanılmaz. (Yanıt değil)

(Cevap C)



K.N (°C)

25 °C deki yoğunluk (g/cm3)

-10

70

0,9

40

110

1,2

10

60

0,7

Madde

E.N (°C)

X Y Z

Birbirleri içerisinde ve suda çözünmeyen X, Y ve Z saf maddelerinin 1 atmosfer basınçtaki erime ve kaynama noktaları ile 25 °C deki yoğunlukları yukarıdaki tabloda verilmiştir.

199

3.

I. Flotasyon



II. Dekantasyon



Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



III. Ayırma hunisi ile ayırma





IV. Çöktürme

A) 25 °C'deki X ile Y nin karışımında Y dekantasyonla karışımdan ayrılır.



B) 25 °C'deki X ile Z nin karışımı ayırma hunisi yardımıyla ayrılır.



C) 50 °C'deki X, Y ve Z den oluşan karışım süzme ile bileşenlerine ayrılır.



D) 100 °C'deki X ve Z karışımı homojendir.



E) 4 °C'deki Y'ye 4 °C de su eklenerek Y çöktürülür.



Yukarıdaki ayrıştırma tekniklerinin hangilerinde yoğunluk farkından faydalanılır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) I, II ve IV



C) II ve III

E) I, II, III ve IV

I. Katı - sıvı heterojen, katı yüzer, II. Katı - sıvı heterojen katı çöker, III. Sıvı - sıvı heterojen, IV. Çöktürülen katı dibe çöker. (Cevap E)

C) 50°C'de X, Y ve Z sıvıdır. Sıvılar süzgeçten geçer.



(Cevap C)

Test 10

1. E

7. X, Y ve Z karışımlarının ayrıştırılması ile ilgili aşağıdaki bilgiler • X karışımının flotasyon ve dekantasyon yöntemiyle,



• Y karışımının ayırma hunisi yardımı ve dekantasyonla,



3. E

4. E

5. E

6. C

7. D

8. D

9. B 10. D 11. B 12. C

10. Birbiri içerisinde çözünmeyen bazı maddelerin oda

veriliyor.

2. C

sıcaklığındaki fiziksel halleri, özkütleleri ve sudaki çözünürlükleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Madde

Fiziksel hal

Özkütle (g/cm3)

Sudaki çözünürlük

• Z karışımının pıhtılaştırma (koagülasyon) yöntemiyle ayrıştırıldığı bilinmektedir.

X

katı

2,5

Çözünmez

Y

sıvı

0,8

Çözünür



Buna göre X, Y ve Z karşımları ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

Z

katı

0,7

Çözünmez

T

sıvı

1,2

Çözünmez



A) X karışımındaki maddelerin özkütleleri birbirinden farklıdır.



B) Y karışımında, en az iki farklı sıvı ve bir katı bulunur.



C) Z karışımı bir koloittir.



D) X, Y ve Z karışımlarındaki katılardan tanecik boyutu en küçük olanları Y karışımındakilerdir.









Tabloda verilen bilgilere göre aşağıdaki karışımlardan hangisi özkütle farkından yararlanılarak ayrıştırılamaz?



A) X ile su karışımı



C) X, Z ve su karışımı







B) Y ile T karışımı D) Y ile su karışımı

E) Z, T ve su karışımı

D) Y ile su verilen bilgilere göre birbiri içinde çözünür. Özkütle farkı kullanılamaz. (Cevap D)

E) Z karışımında koagülant olarak şap, Fe2(SO4)3 ve FeCI3 katılarından birisi kullanılmış olabilir.

X : Yüzen bir katı, çökmüş bir katı ve sıvıdan oluşur. Y : Heterojen sıvılar ve çökmüş bir katıdan oluşur.

11. Yoğunluk

Z : Hafif ve çok küçük katılardan oluşan heterojen katı - sıvı karışımdır. D) Katı tanecik boyutu en küçük olan, çöktürülebilmek için şap gibi özel koagülantlar kullanılan Z'dir. (Cevap D)

Y Z

farklarından hangisi yanlış verilmiştir? Karışım

Özellik farkı

A)

Taşlı pirinç

Tanecik boyutu

B)

Naftalin - odun talaşı - su

Yoğunluk

C)

Zeytinyağı - su

Yoğunluk

D)

Alkol - su

Yoğunluk

E)

Tozlu hava

Tanecik boyutu

Çözüm Yayınları



8. Aşağıdaki karışımların ayrıştırılmasında kullanılan özellik

X, Y ve Z sıvılarının aynı sıcaklıktaki yoğunluk ve hacim grafiği yanda verilmiştir.

X

Hacim

Bu üç sıvının oluşturduğu heterojen karışım ile ilgili,



I. Ayırma hunusinde karışımdan öncellikle X ayrılır.



II. Sıvılarından en az iki tanesi birbiri içerisinde çözünmez.



III. Karışımdaki her bir sıvı özkütle farkından faydalanılarak diğerlerinden ayrılır.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. X ile Z homojen karışırsa, karışımın yoğunluğu < Y'nin yoğunluğu olabilir. (Kesin değil), II. Heterojen olduğu için. (Kesin), III. Birbirine karışan olabilir. (Kesin değil) (Cevap B)

Alkol - su : Homojen sıvı - sıvı karışımıdır. Kaynama noktası farkıyla (Ayrımsal damıtma) ayrıştırılır. (Cevap D)

12. X, Y ve Z sıvılarının oluşturduğu bir karışımla ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

200

9.

I. H2O(s)  CCI4(s)



II. I2(k)  H2O(s)



III. NaNO3(k)  H2O(s)



IV. CHCI3(s)  C2H5OH(s)



• X sıvısı, Y sıvısında çözünebiliyor.



• Z sıvısı, X ve Y sıvılarında çözünemiyor.



• Sıvıların özkütleleri arasındaki ilişki dz > dx > dy



şeklindedir.



Buna göre,



I. Ayırma hunisine konulan karışımdan Z sıvısı saf olarak ayrılır.



II. Ayırma hunisinden öncelikle Z sıvısı ayrılır.



Yukarıda belirtilen maddelerin oluşturduğu karışımlardan hangileri özkütle farkından faydalanılarak ayrıştırılabilir?



III. X: su, Y: yağ, Z: benzin olabilir.





A) Yalnız I

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) I, II ve IV



C) II ve III

E) II, III ve IV



I. H2O (polar) - CCI4 (apolar) : Çözünmezler (Yoğunluk farkı), II. I2 (apolar) - H2O (polar) : Çözünmezler (Yoğunluk farkı)



(Cevap B)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Z çözünmediği ve özkütlesi en büyük olduğu için öncelikle karışımdan ayrılır. (I. ve II. kesin doğru) (Cevap C)

BÖLÜM 07 Test

Çözünürlük Farkıyla Ayırma 1.

I. Tuz - naftalin



II. İyot - naftalin



III. Şeker - kum



IV. Alkol - aseton



4. Aşağıdaki karışımlardan hangisi sudaki çözünürlük farkından yararlanılarak ayrıştırılamaz?

Yukarıdaki karışımlardan hangileri suya atılarak çözünürlük farkıyla bileşenlerine ayrılır? A) Yalnız I



11

B) I ve II



D) II ve IV

C) I ve III

E) I, III ve IV



A) CaCO3 - NaCI



B) I2 - Naftalin



C) KNO3 - NaCI



D) NaNO3 - C6H12O6



E) NaCI - Naftalin



Bu yöntemin kullanılabilmesi için maddelerden birisinin suda çözünmesi, diğerinin ise çözünmemesi gereklidir. Su (H2O) polar bir çözücüdür. I2 ve Naftalin ise apolar maddelerdir. Her ikisi de suda çözünmez. (Cevap B)

I. Tuz suda çözünür, naftalin çözünmez. (Ayrılır.) II. Her ikisi de suda çözünmez. (Ayrılamaz.) III. Şeker suda çözünür, kum çözünmez. (Ayrılır.) IV. Her ikisi de suda çözünür. (Ayrılamaz.)

(Cevap C)

5. Tuz, şeker, naftalin ve demir tozundan oluşan bir karışımı,

2. Aşağıdaki karışımların ayrıştırılmasında faydalanılan özellik Karışım

Çözüm Yayınları

farklarından hangisi yanlış verilmiştir?

Özellik farkı



I. Suda çözme



II. Süzme



III. Mıknatıslama



IV. Ayrımsal kristallendirme



V. Damıtma



bileşenlerine ayrıştırmak için yukarıdaki işlemler hangi sıra ile uygulanmalıdır?



A) III, I, II IV, V



B) I, II, III, IV, V

Tanecik boyutu



C) I, III, II, V, IV



D) III, I, II, IV, II, V

Manyetik



A) Kum - tuz

Çözünürlük

B) Alkol - su

Çözünürlük

C) Zeytinyağı - su

Yoğunluk

D) İyot - su E) Demir tozu - bakır tozu

B) Alkol - su : Homojen sıvı - sıvı karışımıdır. Birbirleri içinde çözünürler. Kaynama noktası farkı (Ayrımsal damıtma) ile ayrıştırılırlar. (Cevap B)

E) III, I, II, V, II, IV

III. Mıknatıslanma ile demir tozu, I. Suda çözme ile tuz ve şeker çözünür, naftalin çöker. II. Süzme ile çöken naftalin elde edilir. IV. Ayrımsal kristallendirme ile şeker kristalleri dipte birikir. II. Süzme ile dipteki şeker alınır. V. Damıtma ile tuzlu sudan tuz ve su ayrıştırılır. (Cevap D)

6. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

3. Bir karışımdaki bir ya da bir kaç maddenin bir çözücü

yardımıyla karışımdan uzaklaştırılması işlemine özütleme (ekstraksiyon) denir.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi bir özütleme değildir?



A) Şeker pancarından şeker eldesi





B) Nane yaprağından nane çayı eldesi





C) Bitkilerden esans eldesi



D) Üzümden sirke eldesi



E) Gül yaprağından gül yağı eldesi

Üzümden sirke eldesi kimyasal bir süreç olup, fermantasyon (mayalanma) işlemidir. (Cevap D)

A) Çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişimi farklı olan katıların oluşturduğu sulu çözeltilerde ayrımsal kristallendirme kullanılır.



B) İçme sularından Ca2+ ve Mg2+ iyonlarının uzaklaştırılması kimyasal çöktürme işlemidir.



C) Toprak - su karışımının bekletilmesi fiziksel çöktürme işlemidir.



D) Kan gibi koloit yapıların santrifüj ile ayrıştırılması kimyasal çöktürme işlemidir.



E) Koagülasyon yöntemiyle gerçekleştirilen çöktürme kimyasaldır.

Santrifuj işlemi merkezkaç kuvvetinden faydalanan fiziksel bir çöktürme yöntemidir. (Cevap D)

201

Test 11

1. C

2. B

3. D

4. B

5. D

6. D

7. D

8. E

9. E 10. E 11. C 12. E

7. X(k), Y(s) ve Z(s) saf maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

10. Adsorpsiyon işlemi ile ilgili,



• X, Y sıvısında ve suda çözünebilirken Z sıvısında çözünmüyor.



I. Aktif geniş yüzeyli karbon atomlarının kullanıldığı bir yöntemdir.



• Z, Y sıvısında ve suda çözünmüyor.





• Y ve Z sıvılarının aynı koşullardaki kaynama noktaları birbirinden ve saf suyunkinden farklıdır.

II. Gaz maskeleri ve fabrika bacalarındaki filtrasyon cihazlarında kullanılan aktif karbonlar zehirli gazları tutar.



III. Bazı hastalarda bağırsak gazlarını tutmak için aktif karbon içeren haplar kullandırılır.



Buna göre, X, Y, Z ve sudan oluşan karışımı bileşenlerine ayrıştırmada,



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



I. Çözünürlük



II. Yoğunluk



III. Tanecik boyutu



IV. Kaynama noktası



E) I, II ve III

istenmeyen gazları filtrelemek için kullanılır.

yukarıdaki özellik farklarından hangileri kullanılabilir?



A) Yalnız I

B) I ve II

D) I, II ve IV



2–

ve HCO3– iyonlarını bağlayan iyon değiştirici reçinelerden bazıları tabloda belirtilmiştir.

C) II ve III

E) I, II ve III



(Cevap D)

Şeker ve tuz karışımının ayrılması

B)

Bitkilerden esans üretimi

Ekstraksiyon

C)

Metal cevherlerinin saflaştırılması

Flotasyon

D)

Atık sulardan fosfatların ayrılması

Çöktürme

Ca2+

Mg2+

Sert sulardaki ve iyonlarının uzaklaştırılması











-COO bağlanmış reçine Çözüm Yayınları

A)



Na+ formundaki -

-NR3+

yöntem karşısında yanlış verilmiştir?

Ayırma Yöntemi Ayrımsal kristallendirme

OH formundaki

formundaki

Mg2+





-

8. Aşağıdaki ayırma işlemlerinin hangisinde kullanılan İşlem

HCO3–

H+

Ca2+

2–

SO4

Reçine



ayrıştırılır. X katısı ve Y sıvısı : Kaynama noktası farkı ile ayrıştırılır.

(Cevap E)

11. Sert sularda bulunan Ca2+, Mg2+, SO4

Z sıvısı : Digerlerinde çözünmediği için yoğunluk farkı ve çözünürlük farkı yardımıyla

E)

D) I ve III

C) I ve II

Adsorpsiyon (Aktif kömür yüzeyinde tutma) C içeriği bulunan atık maddeleri, çoğunlukla





B) Yalnız II





bağlanmış reçine



Yukarıdaki tabloda reçinelerin tutabileceği iyonlar işaretlenmiştir.



Buna göre hangi reçine için yapılan işaretlendirme yanlıştır?



A) H+

Na+

B) OH-

C) Na+

formundaki reçine, katyon değiştirici reçinedir.

değiştirerek suyu yumuşatır.

D) -COO- E) -NR3+ Na+

ile Ca2+ ve Mg2+ iyonlarını yer



(Cevap C)

Süzme

E) Sert sulardaki Ca2+ ve Mg2+ iyonlarının uzaklaştırılması için katyon değiştirici reçineler ile Ca2+ ve Mg2+, iyonu uzaklaştırılır. HCO 3- (bikarbonatla), Ca2+ ve Mg2+ iyonları çöktürülebilir. (Cevap E)

12.

H + – O3S SO3– H +

+

CI3 N – CH 3

– 3

SO H + CI – R +3 N

9. Koagülasyon işlemi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi

CI

–

CH 3

yanlıştır?

202

-A-



A) Suda dağılmış tanecik çapları 1000 nm den küçük katı taneciklerini çöktürmek için kullanılır.



B) Koloitlerdeki katılar çökebilecek boyut olan 1000 nm’den büyük hale getirilirler.



-B-

Yukarıda formülleri verilen reçineler ile ilgili,



I. A, asidik reçinedir.



C) Koloitlerdeki katıları çökebilecek boyuta getirmek için koagülant denilen elektrolitler kullanılır.

II. B, yüzeyindeki CI- ile sert sudaki SO42– gibi anyonları yer değiştirir.





D) En sık kullanılan koagülant şap, demir (III) sülfat ve demir (III) klorürdür.

III. A, suya sertlik veren Ca2+ ve Mg2+ iyonlarını sudan uzaklaştırır.



yargılarından hangileri doğrudur?



E) Koagülasyon işleminden sonra çöken katıların boyutları küçülür.



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Koagülasyon (pıltılaştırma) işlemi su içerisinde istenmeyen ancak boyutu çok büyük olan

A : Katyon değiştirici reçinedir. Sudaki Ca2+ ve Mg2+ iyonlarını uzaklaştırır.

taneciklerin şap, Fe2 (SO4)3 gibi koagülantlarla boyutunun artırılarak çöktürülmesidir.

(Asidiktir.) B : Anyon değiştirici reçinedir. Sert sulardaki HCO 3- ve SO 42- iyonlarını uzaklaştırır. (Cevap E)





(Cevap E)

1. Katı - sıvı homojen karışımları ayrıştırmada basit damıtma

4. X, Y ve Z sıvılarının aynı koşullardaki kaynama noktaları

yöntemi kullanılır.

arasındaki ilişki Y > X > Z şeklindedir.



Buna göre aşağıdaki maddelerden hangisinin su ile oluşturduğu karışımı ayrıştırmada basit damıtma tekniği kullanılamaz?



A) Şeker



C) Çamaşır sodası







12

BÖLÜM 07 Test

Kaynama Noktası Farkıyla Ayırma



B) Tuz



D) Zeytin yağı



Buna göre X, Y ve Z nin oluşturduğu homojen karışım ayrımsal damıtma yöntemiyle ayrıldığında toplama kabında birikme sıraları aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?



A) X, Y, Z







E) Sud kostik

B) Z, X, Y

D) Y, Z, X

C) Y, X, Z

E) Z, Y, X

Kaynama noktası küçük olan sıvı öncelikle buharlaşır ve damıtma ile toplama kabında ilk

Şeker, Tuz, Çamaşır sodası (Na2 CO3) ve sud kostik (NaOH) suda çözünürken zeytinyağı

olarak toplanır. Kaynama noktası küçük olan Z ilk önce, büyük olan Y ise en son toplanır.

suda çözünmez. Basit damıtma yönteminde katı - sıvı homojen karışımlar kaynama

Z, X, Y

noktası farkıyla ayrıştırılır.



(Cevap B)

Zeytinyağı - su : Sıvı - sıvı heterojendir. Yoğunluk farkıyla, ayırma hunisi kullanarak ayrıştırılır.



(Cevap D)

5.

Sıcaklık (ºC) t2 t1

2. Aşağıdaki ayırma yöntemlerinin hangisinin karşısında

I

belirtilen kullanım alanı yanlış verilmiştir?

Kullanım alanı

A) Süzme

Katı - sıvı heterojen karışımlarda

B) Ayırma hunisi

Sıvı - sıvı heterojen karışımlarda

C) Basit damıtma

Katı - sıvı heterojen karışımlarda

D) Ayrımsal damıtma

Sıvı - sıvı homojen karışımlarda

E) Flotasyon

Katı - sıvı heterojen karışımlarda

Basit damıtma : Katı - sıvı homojen karışımlarda kaynama noktası farkından faydalanılarak gerçekletirilen bir ayırma tekniğidir.

II

IV

V Zaman

0

(Cevap C)

Çözüm Yayınları

Ayırma yöntemi

III



X, Y ve Z saf sıvılarından oluşan homojen karışımı damıtma düzeneğinde ısıtıldığında yukarıdaki sıcaklık - zaman grafiği elde ediliyor.



Damıtma kabında; III. aralıkta Y nin bulunmadığı, V. aralıkta yalnızca Z nin bulunduğu bilindiğine göre,



I. X in kaynama noktası t2 °C dir.



II. Toplama kabında ilk olarak Y toplanır.



III. Damıtma kabında en son Z kalır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Kaynama noktaları Z > X > Y'dir. Y t1°C'de, X ise t2 °C'de kaynar. (I. doğru), Kaynama noktası en küçük olan Y ilk olarak toplama kabında toplanır. (II. Doğru), Kaynama noktası en büyük olan Z damıtma kabında kalır. (III. Doğru)

I. Damıtma



II. Ayrımsal damıtma



III. Santrifuj

Ayrıştırma yöntemi

A) Benzin - su

Ayırma hunisi

B) Ham petrol

Ayrımsal damıtma



yukarıdaki ayırma tekniklerinden hangileri kullanılabilir?

C) Şekerli su

Ayrımsal kristallendirme



A) Yalnız I

D) Stoplazma

Santrifuj

E) Sıvı hava

Ayrımsal damıtma



D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Katı - sıvı çözeltileri (Homojen karışımlar) için damıtma, sıvı - sıvı çözeltileri için ayrımsal damıtma kullanılabilir. Santrifuj katı - sıvı koloidal yapılarda kullanılır.

203

yöntemlerden hangisi yanlış verilmiştir? Karışım

B) Yalnız II

(Cevap E)

6. Aşağıdaki karışımların ayrıştırılmasında kullanılan

3. Çözeltileri bileşenlere ayrıştırmak için,



(Cevap C)

Şekerli su (katı - sıvı homojen) : Damıtma yöntemiyle ayrıştırılır.

(Cevap C)

Test 12

1. D

7. Homojen karışımların ayrıştırılması ile ilgili aşağıdaki

A) Katı - katı homojen karışımları erime noktası farkıyla ayrıştırılabilir.



B) Gaz karışımları yoğunlaşma noktası farkıyla ayrıştırılır.



C) Ayrımsal damıtma yönteminde sıvılar %100 saflıkta elde edilir.



D) Katı-sıvı homojen karışımları basit damıtma ile ayrıştırılabilir.



E) Ayrımsal damıtma yöntemlerinin etkili olabilmesi için sıvıların kaynama noktaları birbirine yakın olmamalıdır.

Buna göre X, Y ve Z karışımlarını ayrıştırmak için kullanılabilecek yöntemler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

A) Damıtma Ayrımsal damıtma Ayrımsal C) kristillendirme B)

D) Ayırma hunisi E)

Ayrımsal kristallendirme

Z

Ayırma hunisi

Süzme

Ayrımsal damıtma

Basit damıtma

Ayrımsal damıtma

Basit damıtma

Basit damıtma

Süzme

Ayrımsal damıtma

Flotasyon

ısıtıcı

X, Y ve Z sıvılarının 50 °C, 70 °C ve 100 °C deki fiziksel halleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. 50 °C de

70 °C de

100 °C de

sıvı - gaz

gaz

gaz

Y:

sıvı

sıvı - gaz

gaz

Z:

gaz

gaz

gaz

Soğutma suyu sıcaklığı 60 °C olan sistemdeki karışım 100 °C ye kadar ısıtılırsa,



I. Toplama kabında yalnızca Z bulunur.



II. Damıtma kabında yalnızca Y bulunur.



III. X ve Z sistemi gaz olarak terk eder.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

100 °C'de hepsi gazdır. 60°C'ye soğutulduğunda, X : gaz, Y : Sıvı, Z : Gaz haldedir. O halde toplama kabında Y bulunur. X ve Z ise sistemi gaz olarak terk eder.



(Cevap C)

11. X, Y ve Z saf sıvılarının bazı özellikleri aşağıdaki tabloda

X : Sıcaklıkla çözünürlük değişimleri farklı olan iki katının suyla oluşturduğu karışımdır. (Ayrımsal kristallendirme) Y : Sıvı - sıvı homojen karışımdır. Kaynama noktası farklı ile ayrıştırılır. (Ayrımsal damıtma) Z : Katı - sıvı homojen karışımdır. (Damıtma) (Cevap C)

verilmiştir. Madde

Normal Kaynama Sıcaklığı (°C)

Çözünürlük

X

120

Yalnızca suda çözünür.

Y

80

Z de ve suda çözünür.

Z

98

Y de ve suda çözünür.

9.

204

soğutma sistemi





Çözüm Yayınları



9. D 10. C 11. C

Yukarıda X, Y ve Z sıvılarından oluşan homojen karışımın ayrımsal damıtma düzeneği verilmiştir.



X: Sudaki çözünürlüğü endotermik ve sudaki çözünürlüğü ekzotermik olan iki tuzun su ile oluşturduğu homojen karışım Z: Uçucu olmayan bir katı ile sıvının oluşturduğu homojen bir karışım.

8. C



X:



7. C

toplama kabı

Damıtma kabı

8. X, Y ve Z karışımları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

Y: Isıtıldığında 2 defa hal değiştiren homojen bir sıvı

6. C

termometre su çıkışı



(Cevap C)



5. E

X, Y ve Z

ayırma tekniğidir. Ancak sıvılar her sıcaklıkta buharlaştığı için toplama kabında % 100 saf



4. B

su girişi

C) Ayrımsal damıtma sıvı - sıvı homojen karışımları uçuculuk farkında faydalanılarak

3. C

10.

yargılardan hangisi yanlıştır?

bir sıvı elde edilemez.

2. C

X-Y-Z gaz karışımları

Buna göre,



I. X - Y



II. X - su



III. Y - Z

Buna göre aynı koşullardaki X, Y ve Z nin kaynama noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



IV. Z - su



yukarıdaki sıvı-sıvı karışımlarından hangilerinde ayrımsal damıtma yöntemi verimli bir şekilde kullanılabilir?



A) Y > Z > X



A) Yalnız II









Yukarıdaki şekilde kapalı bir kapta bulunan X, Y ve Z gaz karışımının sabit basınçta soğutulmasıyla sıvılaşarak karışımdan ilk ayrılan X, kapalı kapta en son kalan ise Y dir.

B) X > Y > Z

D) X > Z > Y

C) Y > X > Z

E) Z > Y > X



B) I ve II

D) I, II ve III



C) II ve III

E) II, III ve IV

Başlangıçta gaz oldukları için yoğunlaşma noktası (Kaynama noktası) büyük olan öncelikle

I. X - Y heterojendir. II. X - su homojen (Kullanılır.)

sıvılaşır. (X). KN : X > Z > Y

III. Y - Z homojen (Kullanılır.) IV. Z - su homojen ancak kaynama noktaları çok yakın





(Cevap D)

(Verimsiz.)



(Cevap C)

BİRE BİR 1. Karışımların ayrılması ile ilgili,

4. Na+, K+, NO -3 içeren tuzlar suda iyi çözünür.





I. Sıvı-sıvı homojen karışımların kaynama noktası farkından yararlanılarak ayrılmasına ayrımsal damıtma denir.



II. Bir karışımdaki maddelerden bir veya bir kaçının bir çözücü yardımıyla ayrılmasına özütleme denir.



III. Sıvı-sıvı heterojen karışımların ayrılmasında yoğunluk farkından faydalanılabilir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



13

BÖLÜM 07 Test

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

Buna göre,



I. NaCI(suda)  AgNO3(suda)



II. KBr(suda)  Cu(NO3)2(suda)



III. K2SO4(suda)  Na2CO3(suda)



karışımlarından hangileri süzgeç kağıdında çökelek bırakır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I.'de CI– ile Ag+ AgCI(k) çökeleğini oluşturur. (Yanıt)

E) I, II ve III

II.'de Br– ile Cu2+ CuBr2(k) çökeleğini oluşturur. (Yanıt)

I. Sıvı - sıvı homojen karışımlar kaynama noktası farkından faydalanılarak ayrımsal damıtma tekniği ile ayrılır. (Doğru)

III.'deki katyonlar K+ ve Na+ iyi çözünür. Çökelek oluşturmazlar.

(Cevap C)

II. Bir karışımdaki maddelerden bazılarının bir çözücü yardımıyla ayrıştırılmasına özkütle denir. (Doğru) III. Birbirine karışmayan yoğunlukları farklı sıvılar ayırma hunisi yardımıyla ayrılır. (Doğru)



(Cevap E)

5. Karışımların ayrıştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan

2. Aşağıdaki karışımları bileşenlerine ayırmak için,

hangisi yanlıştır?

karşılarında verilen yöntemlerden hangileri uygundur?

A) Diyaliz, böbreklerdeki yarı geçirgen zardan kanın süzülmesi olayıdır.



B) Kan hücreleri ve plazmasının birbirinden ayrılması işlemi santrifüjleme ile yapılır.



C) Çay yaprağından çay demlenmesi flotasyondur.



D) Bazı metal tozlarının birbirinden ayrılmasında manyetik özellik farkı kullanılabilir.

I. Dağılan katı boyutu süzgeçten geçemeyecek kadar küçük olan katı - sıvı heterojen karışımları santrifuj ile ayrılır. (Doğru)



E) Sıvı - sıvı emülsiyonlar ayırma hunisi yardımıyla ayrılabilir.

II. Yoğunlukları farklı sıvı - sıvı heterojen karışımları ayırma hunisi ile ayrıştırılır. (Doğru)

Çay yaprağından çay demlenmesi özütleme (ekstraksiyon) işlemidir. Flotasyon ise sıvıda



Yöntem

I. Katı-sıvı koloidal yapı

Santrifuj

II. Sıvı-sıvı heterojen karışım

Ayırma hunisi

III. Katı-sıvı homojen karışım

Süzme

A) Yalnız I



Çözüm Yayınları



Karışım

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

III. Katı - sıvı homojen karışımlar damıtma ile ayrılır. (Yanlış)



(Cevap C)

3. Karışımdaki maddelerin birbirinden ayrılması ile ilgili,

I. Buğday - saman karışımını rüzgarda savurma



II. Pirinç - taş karışımını ayıklamayla ayrıştırma



III. Tebeşir tozu - su karışımını süzgeç kağıdından geçirme



katının yüzdürülmesi işlemidir.



(Cevap C)

kullanılan özellik farkı yanlış verilmiştir? Karışım

Özellik farkı

A) Nikel tozu - Çinko tuzu

Manyetik

işlemlerinden hangilerinde, karışımdaki maddelerin tanecik boyutu farkından faydalanılır?

B) Deniz suyu

Kaynama noktası

C) Zeytinyağı - su

Özkütle

A) Yalnız I

D) Tuz - şeker - su

Kaynama noktası

E) Kum - çakıl

Tanecik boyutu



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Özkütle farkı, II. Tanecik boyutu farkı, III. Tanecik boyutu farkı



205

6. Aşağıdaki karışımlardan hangisini ayrıştırmakta

(Cevap D)

Tuz - şeker - su homojen bir karışımdır. Tuz ve şekerin sudaki çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişimleri farklıdır. Ayrımsal kristallendirme yöntemi kullanılır.



(Cevap D)

Test 13

1. E

7. Koloidal süspansiyonların ayrıştırılması ile ilgili,

I. Koagülant (pıhtılaştırıcı) maddeler kullanılabilir.



II. Süzme yöntemiyle ayrıştırılabilirler.



III. Santrifüjleme ile ayrıştırılabilirler.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

Sıcaklık (°C)

7. D

8. E

9. D 10. B 11. A 12. B

Bu karışım sırasıyla,



II. Süzüntüyü ısıtarak buharlaştırma



işlemlerinden geçiriliyor.



Buna göre, I. işlem sonunda süzgeç kağıdında ve II. işlem sonunda ısıtma kabında hangi maddeler elde edilebilir? Süzgeç kağıdında

II. Parçacık boyutu süzgeçten geçebilecek boyuttadır. (Yanlış)

Sıcaklık (°C)

6. D

I. Süzgeç kağıdından geçirme

I. Boyutunu büyütüp çöktürmek için koagülant kullanılır. (Doğru)

8.

5. C



E) I, II ve III



4. C

karıştırılıyor.



C) I ve II



3. D

10. Şeker, yemek tuzu, iyot ve odun talaşı yeterli miktarda su ile

Koloidal sospansiyonlarda katı parçacıklar süzgeçten geçebilecek boyuttadır.

III. Santrifuj ile çöktürülebilir. (Doğru)

2. C

(Cevap D)

Sıcaklık (°C)

Isıtma kabında

A)

Şeker, yemek tuzu

İyot, odun talaşı

B)

İyot, odun talaşı

Şeker, yemek tuzu

C)

İyot, şeker

yemek tuzu, odun talaşı

D)

Odun talaşı, yemek tuzu

şeker, iyot

E)

Odun talaşı

iyot, şeker, yemek tuzu

I. Süzgeç kağıdında : Suda çözünmeyen iyot ve odun talaşı II. Isıtma kabında : Suda çözünmüş olan şeker ve yemek tuzu

Zaman

X



(Cevap B)

Zaman

Z

X, Y ve Z sıvılarının tamamen buharlaşıncaya kadar ısıtılmasına ait sıcaklık-zaman grafikleri yukarıda verilmiştir.

11. X, Y ve Z sıvıları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

• X, ayırma hunisi ile tüm bileşenlerine ayrıştırılabiliyor.

Buna göre,



• Y, ayrıştırıldığında iki farklı madde elde ediliyor.



• Z, ayrımsal damıtma ile bileşenlerine ayrılıyor.



Buna göre,



I. X ve Y karışım, Z saf maddedir.



II. X ve Y karışımları kaynama noktası farkıyla ayrıştırılır.



III. X katı-sıvı, Y sıvı - sıvı çözeltisidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

X : Katı - sıvı homojen (tuzlu su gibi), Y : Sıvı - sıvı homojen (alkollü su gibi), Z : Saf bir sıvıdır. (Su gibi). I. Doğru, II. X damıtma ile Y ayrımsal damıtla ile (Doğru), III. Doğru

(Cevap E)

Çözüm Yayınları



Zaman

Y





I. X, birbirine karışmayan yoğunlukları farklı sıvılardan oluşmuştur.



II. Y bir karışımdır.



III. Z en fazla iki farklı sıvıdan oluşur.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Ayırma hunisi ile tüm bileşenlerine ayrıldığı için (Kesin doğru)

II. Y bileşikte olabilir. (Kesin değil), III. İkiden fazla olabilir. (Kesin değil)

(Cevap A)

9. X- Z Y

206



12.

Toplama kabı



Ayırma hunisi

Ayırma hunisine konulan X, Y ve Z sıvılarının çalkalanması sonucunda şekildeki konumları oluşmaktadır. Buna göre,



I. Sıvıların yoğunlukları arasındaki ilişki Y > X = Z dir.



II. X ile Z birbiri içerisinde çözünmüştür.



III. Ayırma hunisinde çift fazlı bir sistem vardır.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

Karışımı ayırma yöntemi Ayrımsal damıtma

2.

Y ve Z

Damıtma

3.

Z, T ve Y

Ayrımsal kristallendirme



X, Y, Z ve T den oluşan karışımları ayırma yöntemleri yukarıda verilmiştir.



Buna göre,



I. Z ve T katı, diğerleri sıvı haldedir.



II. 1. ve 2. karışımların ayrıştırılmasında kaynama noktası farkından faydalanılır.



III. 3. karışımda donma noktaları farkından faydalanılır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



E) I, II ve III

1.

Karışımı oluşturan maddeler X ve Y

B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

I. Y'nin yoğunluğu X - Z karışımından büyüktür. Ancak X veya Z'nin yoğunluğundan

I. X ve Y : sıvı, Z ve T : katı (Doğru), II. Ayrımsal damıtma ve damıtma da kaynama noktası

büyüktür denilemez. (Kesin değil), II. Çözünmüştür. (Kesin), III. İki ayrı görüntü vardır.

farklı kullanılır. (Doğru), III.'de çözünürlük - sıcaklık değişiminden faydalanılır. (Yanlış)

(Kesin)









(Cevap D)

(Cevap B)



TÜMEVARIM - III Test 1. Simya dönemi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi

4. Aşağıdaki kimyasal maddelerin hangisinin karşısında

yanlıştır?



Kimyasal madde



B) Simya dönemi çalışmalarının çoğunluğu teorik temellere dayanmaz. C) Bu dönemde element sınıflandırılması düşünce temellidir.



D) Simyacılar felsefik düşüncelerini yaptıkları deneylerle ispatlamıştır.



belirtilen tehlike uyarı işareti kimyasal madde ile uyumlu değildir?

A) Simyacıların felsefe taşı arayışları madenciliğin gelişmesine katkıda bulunmuştur.





i

B) LPG tankları T+

C) Böcek ilacı

D) Çamaşır suyu

Simyacılar deneme - yanılma yöntemi kullanmışlardır. Bilimsel anlamda deney

Tehlike uyarı işareti

A) Kezzap (HNO3)

E) Bu dönemde bilinen elementlerin ifade edilmesinde ortak bir sembol kullanılmamıştır.

yapmamışlardır.

01

(Cevap D)

E) Oksijen tüpü Çamaşır suyu (Sodyum hipoklorit) (NaCIO) : Tahriş edici bir maddedir.



1 O2 → Y 2 Y + H2O → H2SO4



Z + H2SO4 → CaSO4 + 2H2O



Yukarıdaki denkleşmiş tepkimelerde belirtilen X, Y ve Z ile ilgili, I. X; SO2, Y; SO3’tür.



II. X ve Y asidik oksittir.



III. Z, X ve Y ile tepkime verir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

C) I ve II

E) I, II ve III

Y + H2O → H2SO4’ten Y : SO3 (asidik oksit) 1 X + 2 O2 → Y(SO2)’den X : SO2 (asidik oksit) Z + H2SO4 → CaSO4 + 2H2O’dan Z : Ca(OH)2’dir. (Baz)

(Cevap E)

.



A) H2 → 2H



B) H2SO4(suda) + 2KOH(suda)



(Cevap D)

5. Aşağıdaki denklemlerden hangisi elektron alış-verişi yoluyla gerçekleşir?

B) Yalnız II

D) I ve III

Çözüm Yayınları





işareti kullanılmalıydı. Kullanılan işaret radyoaktif tehlike işaretidir.

i

2. X +



K2SO4(suda) + 2H2O(s) 1 C) Na(k) + H2O(s) → NaOH (suda) + H2(g) 2 D) Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 + H2O



E) AgNO3 (suda) + KBr (suda) → C) Na0 → Na+ ve H+ → H20



KNO3 (suda) + AgBr (k)

tepkimede yükseltgenme basamakları değişmiştir. (Cevap C)

3. Sabit basınç ve sabit sıcaklıkta gerçekleşen aşağıdaki tepkimelerin tamamında reaksiyona giren tüm maddelerin hacimleri başlangıçta eşittir.

I. 2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g)



II. 2H2(g) + 1O2(g) → 2H2O(g)



III. 1N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)





207 6. Oksijenle yaptığı bileşiklerde yalnızca 2+ yükseltgenme basamağına sahip olabilen X elementinin bikarbonat ve sülfat iyonları ile oluşturduğu bileşiklerin formülleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Buna göre aynı koşullarda, tam verimle gerçekleşen yukarıdaki tepkimelerde artan gaz hacimlerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) XCO3, XSO4

B) X2CO3, (XSO4)2

A) III > II > I



C) XHCO3, X2SO4

D) X(HCO3)2, XSO4







B) II > I > III

D) III > I > II

C) I > II > III

E) II > III > I

Tüm reaktiflerin 6L olduğunu kabul edelim. Hacim oranlarına göre I. de 6 – 4 = 2L N2 II. de 6 – 3 = 3L O2 III. de 6 – 2 = 4L N2 artar. (Cevap A)

E) X2HCO3, XSO4 _

Bikarbonat : HCO 3- , X 2+

HCO3 ⇒ X(HCO3)2

Sülfat : SO 42- , X 2+

_

2 SO4 ⇒ XSO4

(Cevap D)

Test 01 7. 1

1. D

10.

X, Y ve Z sıvılarına ait buhar basıncı - sıcaklık grafiği yanda verilmiştir.

Buhar basıncı (atm) X Y Z

2. E

3. A

4. D

5. C

6. D

4

0

t1 t2 t3

I. 1 atmosferlik dış basınçta kaynama noktaları arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.



II. t1 °C deki Y ve Z homojen karışımı ayrımsal damıtma ile bileşenlerine ayrılabilir.



III. Aynı ortamdaki buhar basınçları eşit ise sıcaklıkları arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

II. bileşik

7 3

6

23

0

Y’nin atom sayısı

Buna göre,



9. D 10. B 11. A 12. D

14

I. bileşik

0

Sıcaklık (°C)

8. C

X’in kütlesi (g)

X’in atom sayısı

2



7. E

46 Bileşik kütlesi (g)



X ve Y den oluşmuş iki farklı bileşikten I. bileşikteki X atom sayısı - Y atom sayısı değişimi, II. bileşikteki X kütlesi - bileşik kütlesi grafikleri yukarıda verilmiştir.



II. bileşiğin formülü XY2 olduğuna göre, I. bileşikteki X

X kütlesinin Y kütlesine oranı ` Y j kaçtır? 7 7 7 7 7 A) B) C) D) E) 16 12 8 4 2

C) I ve II

XY2’de

E) I, II ve III

I. Aynı ortamda buhar basınçlarının (1 atm'ye) eşitlendiği andaki sıcaklıkları kaynama noktalarıdır. (Doğru)

X 7 X 7 2X 2.7 7 = ise = ’dir. I. bileşikte (X2Y3) kütlece oran = = ’dir. 2Y 16 Y 8 3Y 3.8 12



(Cevap B)

II. Kaynama noktaları farklı sıvı - sıvı homojen karışımları ayrımsal damıtma ile ayrılır. (Doğru) III. Kaynarken buhar basınçları eşitlenir. (Doğru)





(Cevap E)

8. Sabit hacimli kapalı bir kapta gerçekleşen tepkime ile ilgili basınç (atm) - molekül sayısı (mol) grafiği aşağıdaki gibidir.



Çözüm Yayınları

Basınç (atm)

Molekül sayısı (mol)

0

Buna göre kapta gerçekleşen tepkimenin denklemi,



I. CaCO3(k) + ısı → CaO(k) + CO2(g)



II. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) + ısı



III. PCl5(g) + ısı → PCl3(g) + Cl2(g)



yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

Başlangıç kütleleri (g)

Artan madde kütlesi (g)

X

18

4

Y

4

—

11.



XnYm bileşiği oluşurken X ve Y kütlelerindeki değişim yukarıdaki tabloda verilmiştir.



Buna göre XnYm bileşiğindeki kütlece birleşme oranı kaçtır?

C) Yalnız III

E) II ve III

B) 10 2

A) 7 2

C)

9 2

mX mY

D) 2 E) 4

14 g X ve 4g Y tepkimeye girmiştir. mX 14 7 = = 'dir. mY 4 2

(Cevap A)

III. tepkimede molekül sayısı artarken, endotermik olduğu iin sıcaklık azalır. Basınç azalabilir. (Cevap C)

208

9. Aşağıda sistematik adı verilen bileşiklerden hangisinin sulu çözeltisindeki iyonları yanlış verilmiştir? Adı

bilgiler veriliyor:

Sulu çözeltideki iyonları Mg2+ ve NO3-

A)

Magnezyum nitrat

B)

Asetik asit

CH3COO- ve H+

C)

Sodyum siyanür

Na+ ve CN-

D)

Potasyum permanganat

K+ ve Mn O 24

E)

Sodyum dikromat

Na+ ve Cr2 O72-

Potasyum permanganat : K + MnO 4- → K+ ve MnO 4- olmalıydı.

12. X ve Y den oluşan iki farklı bileşiğin oluşumu ile ilgili aşağıdaki

(Cevap D)



• Eşit kütlede X ve Y elementlerinin tepkimesi sonucu Z bileşiği oluşurken Y elementlerinin kütlece %75'i artıyor.



• 36 gram X ve 6 gram Y nin tepkimesi sonucu 42 gram XY2 bileşiği oluşuyor.



Buna göre, Z bileşiğinin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) XY







B) X2Y



C) X3Y

D) X2Y6 E) X3Y2 X 36 X 12 XY2'de = ise = 'dir. X = 12 ve Y = 1. Z bileşiğinde 100 g X ve 2Y 6 Y 1 25 g Y kullanılmış olsun. X 100 Y25 = X 4 Y1 = X 3 Y = X 2 Y6 12

1

12



(Cevap D)

02

TÜMEVARIM - III Test 1. X ve Y elementlerinin bileşik oluşturmak üzere girdiği tam verimli

4. Mg +

tepkimelere ait iki farklı deney sonucu aşağıda verilmiştir. Başlangıç Artan madde Oluşan bileşik kütleleri (g) kütlesi (g) kütlesi (g) X(g) Y(g) I. deney

18

18

11

25

II. deney

54

21

–

75

X I. I. deneyde oluşan bileşikte kütlece birleşme oranı ( ) Y 1’dir.



II. Eşit kütlede X ve Y’nin tam verimli tepkimelerinde artan madde Y’dir.





tepkimesiyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? (12Mg, 8O)



A) Yanma tepkimesidir.



B) Oluşan MgO'nun sulu çözeltisi baziktir.



Buna göre,

1 O → MgO 2 2

C) Mg atomu Mg artar.

2+



iyonuna dönüşürken çekirdek çekim gücü



D) Bileşikteki Mg2+ ve O2– aynı soygaz elektron düzenine sahiptir.



E) Bileşiğin Lewis nokta yapısı Mg2+[ O ]2– şeklindedir.

12Mg

atomu

12Mg

2+

iyonuna dönüşürken e– sayısı azalır. Çekirdek çekim gücü p+.s ile

orantılıdır. Proton sayısı sabittir.

(Cevap C)

III. I. ve II. deneyde oluşan bileşiklerin formülleri aynıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

5. Bir hidrojen gazının kütlesinin Avogadro sayısıyla

I. bileşik 25 1 21 II. bileşik = 75 = 3 oranına göre I. de 3 = 7g Y tepkimeye girmiş 11 gY artmıştır. I ve II bileşiklerinin formülleri aynıdır.



çarpılması sonucunda,

(Cevap E)

2. Aşağıda verilen bilim insanları ve keşifleri eşleştirmelerinden Bilim insanı

Çözüm Yayınları

hangisi yanlıştır?

Keşifleri



I. 1 mol hidrojen molekülünün kütlesine ulaşılır.



II. 2 mol hidrojen atomunun kütlesine ulaşılır.



III. 6,02.1023 tane hidrojen molekülünün kütlesine ulaşılır.



yukarıdaki yargılardan hangileri doğrudur? (Avogadro sayısı= 6,02.1023)



A) Yalnız I

A) Rutherford

Atomda çekirdek kavramı

B) Chadwick

Nötron

C) Lavoisier

Kütlenin korunumu yasası

D) Moseley

Kimyasal özellik ile proton sayısı ilişkisi

I. H = 1 ve H2 = 2,. 1 tane H2 gazı

E) Dalton

Sabit oranlar yasası

II. 1 mol H2 = 2 mol H atomu (Doğru)

E) Dalton : Katlı oranlar yasasını bulmuştur. Sabit oranlar yasasını Proust bulmuştur.



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

2 gramdır. 1 mol H2 2 gramdır. (Doğru) 6,02.1023

III. 6,02, 1023 tane H2 = 1 mol H2 (Doğru)

(Cevap E)

(Cevap E)

3. X ve Y elementlerinin oluşturduğu üç farklı bileşikteki X ve Y kütleleri ile ilgili bilgiler aşağıdaki gibidir. X kütlesi (g)

Y kütlesi (g)

I. bileşik:

21

m

II. bileşik:

14

24

III. bileşik:

35

40

6. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin karşısında verilen tepkime türü yanlıştır?





I. bileşiğin formülü X2Y, III. bileşiğin formülü XY’dir.



Buna göre, m ve II. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? m

II. bileşiğin formülü

A)

8

XY2

B)

12

X2Y3

C)

12

X2Y5

D)

8

X2Y3

E)

35

XY2

2.X 2.7 21 = = m ise m= 12 Y 8

A)

(Cevap B)

Tepkime türü

Nötrleşme 2HBr + Mg(OH)2 → MgBr2 + 2H2O tepkimesi

209

Yanma tepkimesi

B)

KClO3(k) → KCl(k) + 3/2O2

C)

ÇözünmeK2SO4(suda) + Pb(NO3)2(suda) → Çökelme PbSO4(k) + 2KNO3(suda) tepkimesi

D)

N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)

Sentez tepkimesi

E)

Ca + 2HBr → CaBr2 + H2

Yer değiştirme tepkimesi

B) KCIO3(k) → KCI(k) +

X 35 7 24 III. de Y = 40 = 8 , II. de X 14 7 Y 8 = X2Y3 , I. de X2Y

Tepkime

3 O – Analiz tepkimesidir. 2 2



(Cevap B)

Test 02

1. E

7. Aşağıda Lewis nokta yapısı verilen maddelerden

A)

Çözücü

H S H

H 2O

B)

I

F B F

C) D)

Na+ [ CI ]–

E)

H H C O H

NH3

B) I2 apolar bir moleküldür. Polar olan HCI'de çözünmesi beklenmez.

(Cevap B)

8. X, Y ve Z taneciklerinin elektron sayısı, nötron sayısı ve kütle

8. A

9. A 10. C 11. D 12. E

I. 4 gram S artar II. 50 gram SO3 oluşur.



III. Artan olmaması için bir miktar daha S eklenmelidir.



yargılarından hangileri doğrudur? (O = 16, S = 32)



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

(Cevap C)

11.

I. CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)



II. AgNO3(suda) + KCI(suda) → AgCI(k) + KNO3(suda) Yukarıdaki tepkimelerden I. si sabit hacimli bir kapta II. si ise yeterince su içeren bir kapta AgNO3 ve KCI katılarının çözünmesiyle gerçekleşmiştir.

Elektron sayısı

Nötron sayısı

Kütle numarası

X

10

12

24



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

Y

18

22

40



Z

18

18

35

A) I. tepkime kovalent bağların kopması-oluşması şeklinde gerçekleşir.



B) II. tepkimede zamanla çözeltideki iyonların derişimi azalır.



C) I. tepkimedeki C atomunun yükselgenme basamağı 4– den 4+'e yükselmiştir.



D) II. tepkime elektron alış-verişi ile gerçekleşmiştir.



E) I. tepkimenin gerçekleştiği kapta zamanla gaz basıncı artar.

Buna göre X, Y ve Z tanecikleri için nötr, anyon ve katyon sınıflandırmaları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Çözüm Yayınları



7. B





numaraları aşağıdaki tabloda verilmiştir.



6. B

x10 mS = 32 = 2 = 20 50g SO oluşur. 24 – 20 = 4g S artar. 3 3 30 mO 3.16 x10

H 2O

H

5. E





CCI4

F

4. C

sonucu SO3 gazı oluşturması ile ilgili;

HCI

I

3. B

10. 24 gram S ve 30 gram O’nun tam verimle reaksiyonu

hangisinin karşısındaki çözücüde çözünmesi beklenmez? (1H, 6C, 7N, 8O, 17CI) Madde

2. E

Nötr

Anyon

Katyon

A)

Y

Z

X

B)

X

Z

Y

C)

Y

X

Z

D)

X

Y

Z

12. Kapalı ve izole bir kapta artansız gerçekleştirilen,

E)

Z

X

Y



X(k) + 2Y(g) → Z(g) + ısı



tepkimesi 3 dakika sürmektedir.



Bu tepkime ile ilgili çizilen,

X : 24 – 12 = 12p+ ve 10e–(+2) Y : 40 – 22 = 18p+ ve 18e–(O) Z : 35 - 18 = 17 p+ ve 18e– (–1)

(Cevap A)

D) İkinci tepkimede iyonlar yüklerini korur. Elektron alışverişi yoktur.



Gaz basıncı

(Cevap D)

Hacim

9. Aşağıda verilen tepkimelerden hangisinin türü yanlış verilmiştir?

Tepkime

210

A) B) C)

0

Türü

Al(NO3)3(suda) + 3NaOH(suda) → Al(OH)3(k) + 3NaNO3(suda) CuO(k) → Cu(k) + 1 O2(g) 2 4NH3(g) + 7O2(g) →

I

3

Zaman (dk)

Bileşikteki sabit oran

Nötrleşme

0

II

3 Zaman (dk)

Gaz özkütlesi

Analiz Yanma

4NO2(g) + 6H2O(s)

D)

CaO(k) + H2O(s) → Ca(OH)2(s)

Sentez

E)

2NH3(suda) + H2SO4(suda) → (NH4)2SO4(suda)

Asit-Baz

0

3 Zaman (dk) 0 3 Zaman (dk) III IV yukarıdaki grafiklerden hangileri doğru olabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) I, III ve IV



C) II ve III

E) I, II, III ve IV

A seçeneğinde verilen tepkimede suda çözünmeyen yeni bir bileşik oluşumu vardır.

I. Ekzotermik olduğu için olabilir. II. Sabit hacimli olabilir, III. Bileşikte kütlece birleşme

Çözünme - çökelme olmalıydı.

sabittir, IV. Hacim belli değil, mümkündür.



(Cevap A)



(Cevap E)

03

TÜMEVARIM - III Test 1. Aşağıdaki taneciklerden hangisinin adı yanlış verilmiştir?

Tanecik

4. 21 gram C2H4 ve 38,4 g O2 gazlarının tepkimesi sonucu 0,6 mol CO2 gazı oluşmaktadır.

Adı

A) K

Potasyum

B) CO32–

Karbonat

C) FeSO4

Demir (II) sülfat

D) P3–

Fosfat

E) CF4

Karbon tetraflorür

D) P3- : Fosfür'dür. Fosfat : PO 43- 'tür.



Buna göre tepkimenin verim yüzdesi ve sınırlayıcı bileşeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



(H = 1, C = 12, O = 16)







(Cevap D)

21 28

Sınırlayıcı bileşen

A)

100

C2H4

B)

75

O2

C) 50

O2

D)

75

C2H4

E)

100

O2

0,75 1,2 C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O

= 0,75 mol C2H4

38,4 32

Verim yüzdesi

–0,3 –0,9

= 1,2 mol O2

0,6

O2'nin verimi:

0,9 1,2

. 100 = 75

(Cevap B)

5. Aşağıdaki grafiklerde X, Y ve Z bileşiklerinin sulu çözeltilerine verdikleri anyon ve katyon sayıları belirtilmiştir.



Anyon sayısı



X

2. CaO ve MgO bileşikleriyle ilgili,

I. İyonik karakter



II. Erime noktası



III. İyonik bağ kuvveti

2



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

Çözüm Yayınları

özelliklerinden hangilerinin karşılaştırılmasında MgO > CaO ilişkisi vardır? (8O, 12Mg, 20Ca)

0

1

II. İyonik bileşiklerde erime noktası iyon çapı ile ters orantılıdır. (Doğru) III. İyonik bileşiklerde iyonik bağ kuvveti iyon çapı ile ters orantılıdır. (Doğru) (Cevap D)

Katyon sayısı

Y

Z

A) CaCO3

Mg3N2

K2SO4

B) Ca(OH)2

KMnO4

Mg3(PO4)2

C) KOH

NaCl

AlBr3

D) K2SO4

NaF

CaS

E) Mg(NO3)2

K2SO4

X : Ca(OH)2

(1Ca2+ ve 20H–) ,

Y : KMnO4

Z : Mg3(PO4)2 (3Mg2+ ve 2PO 4- )

(1K+ ve

KClO3 1MnO 4- ),





(Cevap B)

6. CH3CI, CO2 ve HCOOH molekülleri ile ilgili aşağıdaki

grafikler aşağıda verilmiştir. X’in kütlesi

3

X

E) I, II ve III

3. X ve Y elementlerinden oluşan I. ve II. bileşikler ile ilgili

2

Buna göre, X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru örneklendirilmiştir?

C) I ve II

I. İyonik karakter iyon çapı ile doğru orantılıdır. İyon çapları Ca2+ > Mg2+ dir. (Yanlış)



Z

1





Y

yargılardan hangisi yanlıştır? (1H, 6C, 8O, 17CI)

X’in kütlesi



A) Üçünün de molekül içi bağlarının tamamı polar kovalenttir.



B) CO2 apolar bir molekül iken CH3CI ve HCOOH polar moleküllerdir.

30 Bileşik kütlesi



C) Aynı koşullarda kaynama noktası en yüksek olanı HCOOH'tur.



Bu grafiklere göre, aynı miktar X ile birleşen I. bileşikteki Y miktarının II. bileşikteki Y miktarına oranı kaçtır?



D) Yoğun fazda CH3CI ve HCOOH molekülleri arasında hidrojen bağı etkindir.



A) 3

7



21

0

I. bileşikte

2 I. bileşik

Y’nin kütlesi 0

3

B) 2

C) 1

II. bileşik

2

1

D) 3 E) 2

X 7 X 21 = ve II. bileşikte = ’dur. X’leri eşitlemek için Y 2 Y 9

X 3.7 21 I. bileşikte = = sonucuna ulaşılır. Y 3.2 6

I. (Y) 6 2 II (Y) = 9 = 3 ’tür.



E) CO2 molekülünün şekli doğrusaldır. D) Hidrojen bağı F – H, O – H ve N – H bağı içeren moleküller için geçerlidir. CH3Cl moleküller arası Hidrojen bağı kuramaz.

(Cevap D)

(Cevap D)

211

Test 03

1. D

7.

l. Avogadro sayısı kadar atom içeren X2Y3 bileşiği 15,2 gramdır.



ll. N.K'daki X2Y gazının 2,2 gramı 1,12 litredir.



2. D

3. D

Y

A)

12

16

B)

14

32

C)

12

D) E)

6. D

7. D

8. E

9. B 10. B 11. E 12. D

II 1 mol Y (g)

I ol 0,5 m X (g)

0



Aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulandığında şekilde görülen eşit kollu terazi dengeye ulaşır?

32



(X=40, Y=16, kap kütleleri boşken birbirine eşittir.)

14

16



A) I. kaba 0,1 mol daha X gazı eklemek



14

8



B) II. kaba 0,25 mol Y gazı eklemek





C) II. kaptan 0,5 mol Y gazı almak



D) I. kaptan 0,25 mol X gazı almak



E) I. kaptan 0,1 mol gaz alıp, II. kaba 0,25 mol daha Y gazı eklemek

0,2 mol X2Y3(5) = 0,2 . 5 = 1 mol atom n = m ise 0,2 = 15, 2 ise MA = 76 2X + 3Y = 76 MA MA 1, 12 2, 2 22, 4 = 0, 05 mol , 0,05 = MA ise MA = 44 2X + Y = 44 denklemlerinde X = 14, Y = 16

5. B

10.

Yukarıda verilen bilgilere göre X ve Y nin atom kütleleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? X

4. B





(Cevap D)



mI = 0,5 . 40 = 20g ve mII = 1 . 16 = 16g dir.

II. kaba 0,25 mol Y yani 0,25 . 16 = 4g Y eklenmelidir.

Koşullar

Suyun buhar basıncı (mmHg)

Sıcaklık (ºC)

I. II. III.

16 y 12

x 24 18

t1 t1 20



Yukarıdaki tabloda II. koşuldaki ortamda bağıl nem %50 dir.



Buna göre,



I. x = 24 , y = 12 dir.



II. t1 > 20'dir.



III. I. ve III. koşulların bağıl nem yüzdeleri aynıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

Kütle(g)

11.

Havadaki su buharının kısmi basıncı (mmHg)

C) I ve II

E) I, II ve III

0



II. 18 mm Hg'de t = 20°C ise 24 mm Hg'de t1 > 20°C'dir. (Doğru) III. 16 = 12 dir. (Doğru) 24 18

Zaman X katısının suda çözünme denklemi, su 3+ 2X(k) → 2A (aq) + 3B (aq) + ısı şeklinde olduğuna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?



A) X katısının 25 ºC deki çözünürlüğü 25g X/100g sudur.



B) Hazırlanan çözelti doymuştur.



C) Doymamış X çözeltisi soğutularak doyurabilir.



D) Çözeltinin sıcaklığı artırıldıkça elektrik iletkenliği artar.



I. Buhar basıncı sıcaklığa bağlıdır. t1 °C'de X = 24'tür. II. koşulda Bağıl nem % si = 50 = y . 100'den y = 12'dir. (Doğru) 24

25 ºC deki 100 gram su içerisine atılan X katısının kütlesinin zamanla değişimi yandaki grafikte verilmiştir.

25

Çözüm Yayınları

8.

(Cevap B)

E) Çözelti kütlece %80 su içerir.

100 125 .100 = 80



(Cevap E)

Toplam iyon sayısı

12. 3N

(Cevap E)

9. C2H4 ve O2 gazlarından oluşan 1 mollük karışım sabit hacimli

212



kapta, C2H4(g) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 2H2O(g)



tepkimesine göre % 50 verimle CO2 ve H2O gazlarını oluşturuyor.





Tepkime sonunda kapta 0,4 mol ürün ve 0,6 mol reaktif bulunduğuna göre,





I. C2H4 gazından 0,2 mol artmıştır.



II. Başlangıçta 0,6 mol O2 gazı vardır.



III. Gaz özkütlesi azalmıştır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

0,4 0,6 C2H4 + 3O2 → 2CO2 + 2H2O –0,1 –0,3 0,2 0,2 –––––––––––––– 0,3 0,3

Zaman

0



İyonik bağlı bir bileşiğin N tanesinin suda tamamen iyonlaşması ile suya verdiği iyon sayısı yukarıdaki grafikte verilmiştir. Buna göre bu bileşiğin suda çözünme denklemi, su I. Na2CO3(k) → 2Na+(suda) + CO32– (suda) su II. C6H12O6(k) → C6H12O6(suda) su III. Mg(NO3)2(k) → Mg2+(suda) + 2NO3–



yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I



C) I ve II



E) I, II ve III

(suda)

B) Yalnız II

D) I ve III

I. de 2 tane Na ve 1 tane CO 32- (toplam 3 iyon) III. de 1 tane Mg2+ ve 2 tane NO 3- (toplam 3 iyon)

C) I ve II

E) I, II ve III

+

l. 0,3 mol artar – Gaz özkütlesi sabittir. (Cevap B)



(Cevap D)

04

TÜMEVARIM - III Test 1.

I. K2SO4

4.

I. FeO



II. CH3COOH



II. Cu2O



III. C2H5OH



III. NO2



IV. NaOH



Yukarıdaki maddelerden hangilerinin sulu çözeltisi elektrolittir?



A) Yalnız I



B) I ve II



D) I, II ve III

C) II ve III

E) I, II ve IV





Yukarıdaki bileşiklerin Fe, Cu ve N kütleleri eşit olan örneklerindeki oksijen kütlelerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir?



(N=14, O=16, Fe = 56, Cu= 64)



A) I > II > III



Suda iyonlarına ayrışarak çözünen I. K2SO4, II. CH3COOH ve IV. NaOH elektrolittir.



B) II > I > III

D) III > I > II

C) III > II > I

E) II > III > I

I. mFe = 56 II. mCu = 2.64 = 8 : 128 III. mN = 14 = 7 mO 16 m.O 16 1 16 mO 2.16 16 O'ler eşit iken oluşan sıranın tam tersidir. III > I > II'dir.

(Cevap E)

(Cevap D)

5. XY, Y2 ve XY2 molekülleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

mMg 18 = dir. mN 7 Buna göre, 100 gram Mg3N2 bileşiğindeki Mg ve N kütleleri kaç gramdır? N

50

50

B)

70

30

C)

64

36

D)

72

28

E) 25

80

4 18 = 7 4

Çözüm Yayınları

Mg A)

• XY2 molekülünde merkez atomun değerlik elektronlarının tamamı bağ yapımına katılmıştır. Buna göre,



I. XY polar, Y2 ve XY2 apolar moleküllerdir.



II. Yoğun fazda XY2 molekülleri arası etkin kuvvet London'dur.



III. XY molekülleri ile H2O arasında yoğun fazda dipol dipol etkileşimi kurulur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



20

72 28 100

• XY molekülünde elektron yoğunluğu Y nin etrafındadır.



2. Mg3N2 bileşiğinde sabit oran



I.



(Cevap D)

B) Yalnız II

D) I ve III

X+ – Y– (polar),

C) I ve II

E) I, II ve III

Y – Y ve Y = X = Y (apolar) (Doğru)

II. Apolar moleküller arası London etkilidir. (Doğru), III. polar - polar arası dipol - dipol etkileşimi vardır. (Doğru) (Cevap E)

6. C3H4(g) + 4O2(g) → 3CO2(g) + 2H2O(s)

3. Aşağıda sulu çözeltisindeki iyonları belirtilen bileşiklerden hangisinin adı karşısında yanlış verilmiştir? Sulu çözeltisindeki iyonları



l. 0,8 mol O2 gazı harcanır.

Na+ ve HCO–3

Sodyum bikarbonat



ll. Başlangıçta kapta 1,6 mol gaz karışımı vardır.

B)

K+ ve CIO–3

Potasyum klorür



lll. Reaktiflerin 2,2 molü tepkimeye girmeden kalır.

Sodyum okzalat



yargılarından hangileri doğrudur?

Kalsiyum asetat



A) Yalnız l

+

Na ve 2+

D) Ca E) B) K

Buna göre,

A) C)

+

Adı



denklemine göre eşit mol sayılı C3H4 ve O2'nin % 50 verimle gerçekleştirdiği tepkime sonucu N.K'da 13,44 L CO2 gazı oluşuyor.

Fe3+

C2O42– –

ve CH3COO ve

NO–3

Demir (III) nitrat

_ CIO3 ⇒ KCIO3 : Potasyum klorat olmalıydı.





(Cevap B)

B) Yalnız ll

D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

13, 44 . 100 22, 4 = 0, 6 mol CO2 için 0,2 mol C3H4 ve 0,8 mol O2 harcanır. 0,8 50 = 1, 6 mol O2 başlangıçta bulunur. 1,6 + 1,6 = 3,2 mol gaz başlangıçtadır. 3,2 – 0,2 – 0,8 = 2,2 mol

(Cevap D)

213

Test 04 7.

1. E

I

II

III

%20 lik tuzlu su

Saf su

%20 lik tuzlu su

Ankara

Antalya (deniz seviyesi)



Yukarıda bulundukları ortamlar belirtilen sıvılarla ilgili,



I. Kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki II > III > I'dir.



II. 25 ºC deki buhar basınçları arasındaki ilişki I > III > II'dir.



III. Kaynarkenki buhar basınçları arasındaki ilişki II > I = III'tür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

4. D

5. E

6. D

7. D

1. NK'da 5,6 L SO3 gazı



2. 20 gram C3H4 gazı



3. 6,25 NA tane atom içeren CH4 gazı

8. E

9. C 10. C 11. E

Yukarıda verilen gazların kütleleri (m), mol sayıları (n) ve atom sayıları (a) arasındaki ilişki ile ilgili,



l. m1 = m2 = m3



ll. n3 > n2 > n1



lll. a2 > a3 > a1



yukarıdakilerden hangileri doğrudur?



(H = 1, C = 12, O = 16, S = 32)



A) Yalnız l



Kaynama noktası dış basınç arttıkça (deniz seviyesine inildikçe) ve tuz oranı arttıkça artar. Buhar basıncı dış basınca bağlı değildir, sıcaklıkla doğru, kaynama noktası ile ters orantılıdır. Kaynayan sıvının buhar basınç bulunduğu ortamın dış basıncına eşittir. (Cevap D)

3. B

10.



Ankara

2. D

B) Yalnız ll

D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll 6, 25 5 = 1,25 mol

l. 0,25 mol

ll. 0,5 mol

lll.

(0,25 . 80 = 20 g),

(0, 5 . 40 = 20 g)

(1, 25 . 16 = 20 g)



(Cevap C)



I. Cinsine



II. Sıcaklığına



III. Molekül ağırlığına



yukarıdaki niceliklerinden hangilerine bağlıdır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

I. Y'nin 10°C'deki çözünürlüğü en fazladır. (Doğru)

C) I ve II

Çözüm Yayınları

8. Sıvıların viskozite değerleri,

E) I, II ve III

II. 20°C'deki çözünürlükleri eşittir. (Doğru) III. I. çözelti 30°C geldiğinde çökerek III. ile derişimi eşitlenir. (Doğru)

(Cevap E)

11.

Çözünürlük (g/100 g su) X

9.

214

Madde

Özkütle (g/cm3)

Kaynama sıcaklığı (ºC)

X Y Z

0,8 1,2 2

78 112 120

Y

0 10

20

30

Sıcaklık (ºC)

I



Çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişimi yandaki grafikte verilen X ve Y katılarının eşit miktar su ile hazırlanmış doygun çözeltileri aşağıda verilmiştir.

II

III



X, Y ve Z saf sıvıları ile ilgili özkütle ve kaynama sıcaklığı değerleri yukarıdaki tabloda verilmiştir.



Buna göre X, Y ve Z sıvılarının oluşturduğu karışımlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?





A) X ve Y den oluşan karışım homojen ise ayrımsal damıtma ile bileşenlerine ayrılır.



I. Çözeltilerin kütlece % derişimleri arasındaki ilişki I > II > III şeklindedir.



B) Y ve Z den oluşan karışım heterojen ise ayırma hunisi ile bileşenlerine ayrılır.



II. I. çözeltinin sıcaklığı 20 ºC ye çıkarılırsa I. ve II. çözeltilerin kütlece % derişimleri eşitlenir.



C) X, Y ve Z den oluşan karışım homojen ise damıtma kabında en son X kalabilir.



III. I ve III nolu çözeltilerin aynı koşullardaki kaynamaya başlama sıcaklıkları aynıdır.



D) Yalnızca X ve Z birbirine karışıyor ise X, Y ve Z nin karışımında Y üstte kalabilir.



yargılarından hangileri doğrudur?

E) X, Y ve Z nin 125 ºC deki karışımı homojendir.



A) Yalnız I





C) X kaynama noktası en küçük olandır. Öncelikle buharlaşır.

(Cevap C)

Y(suda)

X(suda)

Y(suda)

10 ºC Buna göre,

20 ºC

30 ºC

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Viskozite, akmaya karşı gösterilen direnç, sıvının cinsine, sıcaklığına ve molekül ağırlığına bağlıdır.





(Cevap E)

05

TÜMEVARIM - III Test 1. Aşağıda belirtilen katılardan hangisinin karşısında verilen

Katı

Kristal türü

A)

CaO

İyonik

B)

Naftalin

Kovalent

C) Fe

Metalik

D) CO2

Moleküler

Grafit

E)

1

4.

kristal türü yanlıştır?

2



Kovalent

B) Naftalin (C10H8) moleküler kristalidr.

(Cevap B)

Periyodik tablodaki elementlerin genel özelliklerinden olan X ve Y ile ilgili,



X: 1 yönünde artarken 2 yönünde azalır.



Y: 1 yönünde azalırken 2 yönünde artar.



bilgileri veriliyor.



Buna göre, X

2. Şekildeki grafikte X organik bileşiğinin O2 gazı ile tepkimesi sonucu maddelerin mol sayısı - zaman değişimi verilmiştir.

O2

0,8 0,6 0,5

Elektron ilgisi

X ve Y yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II



I. Tepkime % 70 verimle gerçekleşmiştir.



II. X'in formülü C3H8O'dur.



III. Tepkime süresince toplam molekül sayısı artmıştır. yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

0,2X + 0,7O2 → 0,6CO2 + 0,8H2O 2X + 7O2 → 6CO2 + 8H2O dan l ve lll doğrudur. (Cevap D)

E) I, II ve III

(Cevap D)

atomlarının 1H ile oluşturdukları kararlı bileşikler NaH, CH4 ve H2O'dur. Bu bileşikler ile ilgili,



I. NaH iyonik, CH4 ve H2O kovalent yapılıdır.



II. NaH ile H2O arasında iyon-dipol etkileşimi kurulur.



III. CH4 moleküllerindeki tüm atomlar oktetini tamamlamıştır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



x = C3H8O3'tür. ll. öncül yanlıştır.

C) I ve II

5. Lewis nokta sembolleri Na , C , O şeklinde olan Na, C ve O





D) I ve III

Y : Atomik yarıçap ve Bazlık'tır.

Zaman

Bazlık



X : Elektronegatiflik ve iyonlaşma enerjisi

Bu grafiğe göre,



Asitlik



Çözüm Yayınları



II.

CO2

0



Atomik yarıçap

H 2O X

0,3

Elektronegatiflik

III. İyonlaşma enerjisi

Mol sayısı 1

Y

I.

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. NaH: Metal - ametal (iyonik), CH4 ve H2O: Ametal-ametal (kovalent) (Doğru) II. Na+ ─ H2O ve H─ ─H2O iyon ile polar molekül arası etkileşim iyon-dipol'dür. (Doğru) III. H dublete uyar. (Yanlış)

215

3.

I. Öz ısı



II. Çözünürlük



III. Genleşme



IV. Özkütle

6. Aşağıda verilen karışımlardan hangisi karşısında belirtilen yöntemle bileşenlerine ayrılmaz? Karışım

Ayırma Yöntemi

A) Nikel tozu - demir tozu

Mıknatıslama



Yukarıda verilenlerden hangileri maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinin üçü için de ayırt edicidir?

B) Talaş - su

Süzme

C) Benzin - su

Ayırma hunisi



A) Yalnız I

D) Tebeşir tozu - su

Dekantasyon

E) Etil alkol - su

Ayrımsal damıtma



B) I ve II

D) I, II ve III



C) II ve III

E) I, II ve IV

Özısı, çözünürlük ve özkütle (katı, sıvı ve gaz için ayırt edicidir.) Genleşme ise gazlar için ayırt edici değildir.

(Cevap C)



(Cevap E)

A) Demir (Fe) ve Nikel (Ni) her ikisi de mıknatıs tarafından çekilir.

(Cevap A)

Test 05

1. B

7. Çözeltilerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Çözeltide dağılan tanecik boyutu 1 nm'den küçüktür.



B) Çözünen maddelerin H2O molekülleri tarafından çevrelenmesine hidratasyon denir.



C) Uçucu olmayan çözünen maddelerin çözeltinin kaynama noktasını yükseltmesine ebulyoskopi denir.



Dağıtan ortam

Dağılan Madde

7. D

8. A

0,8

H 2O

0,6 0,5

CO2

0,3 0,2

X O2

0



(Cevap D)

Buna göre hangisinde verilen bilgiler yanlıştır? Heterojen Karışım

6. A

Örnek

Bu grafiğe göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X'in formülü C3H8O2'dir.



B) Tepkime yüzde 80 verimle gerçekleşmiştir.



C) Zamanla kaptaki molekül sayısı azalır.



D) Kaba 1 mol O2 gazı eklenirse artansız tepkime gerçekleşebilir.



E) Tepkime denklemi, X + 4O2 → 3CO2 + 4H2O şeklindedir.

Sıvı

Gaz

Sis

C) 1,5 mol'den 0,8 + 0,6 + 0,3 + 0,2 = 1,9 mol'e artmıştır.

B) Katı sôl

Katı

Katı

Süs camları

11.

C) Emülsiyon

Sıvı

Sıvı

Süt

D) Katı köpük

Katı

Gaz

Strafor

E) Jel

Katı

Sıvı

Jöle

(Cevap C)

(Cevap A)

Çözünürlük (g/100g su) 44

Çözüm Yayınları



Zaman



A) Sıvı aerosol

A) Sıvı aerosol'de dağıtan gaz, dağılan sıvı olmalıydı.

9. C 10. C 11. D 12. E

Mol sayısı

hali ve örnekleri verilmiştir.



5. C

1

8. Aşağıda bazı heterojen karışımların dağıtan, dağılan fiziksel

4. D

maddelerin mol sayısı - zaman grafiği aşağıda verilmiştir.

E) İyon içeren çözeltilere elektrolit çözelti denir.

3. E

10. Kapalı bir kapta gerçekleşen kimyasal bir tepkimedeki

D) 1 kilogram çözeltideki çözünen maddenin miligram cinsinden kütlesine ppb' denir.

–3 ppm = mg çözünen , ppb = 10 mg kg çözelti kg çözelti

2. D

20 12 0

10

20 Sıcaklık (°C)

Çözünürlük - sıcaklık grafiği yukarıdaki gibi olan X katısının 20 ºC'de 50 gram su ve 20 g X ile hazırlanan çözeltisinin sıcaklığı 10 ºC'ye düşürülüyor.

Çözünürlük (g/100 g su)

9.

X(k)

90 80 40 25

Y(k) 0

216

I. 12 g X katısı çöker.



II. Doymuş çözelti oluşur.



60

10

20

30

Sıcaklık (oC)



X ve Y katılarının saf sudaki çözünürlük - sıcaklık grafikleri yukarıda verilmiştir.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) 0 °C de sudaki çözünürlüğü büyük olan Y'dir.



Buna göre,



III. Çökeni çözmek için en az 50 gram su eklenmelidir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II



D) II ve III

E) I, II ve III

I. 10°C'de 50 g suda 10 g X çözünür. 20 – 10 = 10 g çöker (Yanlış) II. Çöktüğü için doymuş (Doğru), III. 10°C'de 10 g X'li 50 g su çözer. (Doğru)

(Cevap D)

12. Suların sertliği ile ilgili,

I. Sulardaki Ca2+ ve Mg2+ gibi katyonların derişimi arttıkça suyun sertliği artar.

B) Y nin sudaki çözünürlüğü ekzotermiktir.



II. Sabun ve deterjan suyun sertliğini giderir.



C) X, suda çözünürken su ortamını ısıtır.



D) X'in 10 °C deki çözünürlüğü, Y nin 30 °C deki çözünürlüğüne eşittir.

III. CO3 iyonlarının oluşturduğu tuzlardan kaynaklanan geçici sertlik kaynatma yoluyla giderilir.



E) 20 °C deki doygun X ve Y sulu çözeltilerinin kütlece % derişimleri aynıdır.

X'in çözünmesi endotermik (ısı alandır.) Çözünürken sudan ısı alarak su ortamını soğutur. (Cevap C)

2–



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Ca2+ ve Mg2+ katyonları suda sertliğe neden olur. (Doğru) II. Sabun ve deterjandaki Na+ ve K+ iyonları Ca2+ ve Mg2+ iyonları ile yer değiştirerek suyun sertliğini azaltır. (Doğru) III. Kaynatma ile CaCO3 ve MgCO3 çökelekleri oluşarak sudaki Ca2+ ve Mg2+ iyonu azaltılır. (Doğru)



(Cevap E)

BÖLÜM 08 Test

Asitler, Bazlar ve Tuzlar / Asitler, Bazlar ve Özellikleri - 1 1. Simyacılar ekşi maddelere asit, acı maddelere baz adını verdi.

4. Bir X maddesinin ele kayganlık hissi verdiği gözlemleniyor. Y

maddesi ise X maddesi ile tepkimeye girerek tuz oluşturuyor.

Bu tanımlamaya göre aşağıdaki maddelerden hangisinin asit-baz sınıfı yanlış verilmiştir? Madde

Buna göre X ve Y maddeleri aşağıdakilerden hangisi olabilir?



Asitlik - Bazlık

A)

Limon

Asidik

B)

Pul biber

Bazik

A)

NaOH

NH3

C)

Sirke

Asidik

B)

HCI

KOH

D)

Sabun

Bazik

C)

KOH

HBr

E)

Elma

Bazik

D)

H2SO4

NH3

E)

KOH

X maddesi

Tadı acı olan pul biber ve sabun : Bazik Tadı ekşi limon, sirke ve elma : Asidik’tir. Elma’nın sınıfı yanlış verilmiştir.



01

Y maddesi

Ca(OH)2

X : Baz. Baz ile nötrleşme tepkimesi veren Y ise asittir.

(Cevap E)

X : KOH ve Y : HBr’dir.





(Cevap C)

5. Asit ve bazların suda iyonlaşmaları ile ilgili aşağıdaki denklemlerden hangisi yanlıştır?

2. Bir X maddesinin suda çözünme denklemi, X(g) + H2O(s) → H3O+(suda) + Cl–(suda)



Su K+ + OH– A) KOH(k) → (aq) (aq)



şeklinde olduğuna göre X maddesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



B) H2SO4(s) + H2O(s) → 2H+(aq) + S6+(aq) + 4O2–(aq)



C) Ca(OH)2(k) → Ca2+(aq) + 2OH–(aq)



D) HNO3(s) + H2O(s) → H3O+(aq) + NO3–(aq)



E) NH3(g) + H2O(s)



A) Formülü HCl’dir.



B) Geleneksel adı tuz ruhudur.



C) Asidik özellik gösterir.



D) Seyreltilmiş çözeltisi acıdır.



E) Sulu çözeltisi elektrik akımını iletir.

Çözüm Yayınları



Su

H2SO4(s)

su

NH4+(aq) + OH–(aq)

+ + SO 2- şeklinde olmalıydı. (ag) 4 (ag)

2H



(Cevap B)

X : HCI’dir. Asidik özellik gösterir. Geleneksel adı tuz ruhudur. Sulu çözeltisi iyon hareketi ile elektriği iletir. Asitlerin seyreltilmiş sulu çözeltileri ekşidir. (Cevap D)

6. 1. Tepkime: X(k) + H2O (s) → XOH(suda) +

3. Aşağıdaki özelliklerden hangisi asitler ve bazlar için ortak

1 H2(g) 2



2. Tepkime: XOH(suda) + HCI(suda) → XCl(suda) + H2O(s)



Yukarıda X(k) nın su ile ve oluşan XOH sulu çözeltisinin HCI sulu çözeltisiyle tepkime denklemleri verilmiştir.



Buna göre,

özelliktir?



I. X bir alkali metaldir.



A) Tadları ekşidir.



II. XOH(suda) mavi turnosol kağıdının rengini kırmızı yapar.



B) Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.



III. XOH kuvvetli bir bazdır.



C) Sulu çözeltilerine



H+

iyonu verirler.



yargılarından hangileri doğrudur?

D) Ele kayganlık hissi verirler.



A) Yalnız I

E) Sulu çözeltilerine OH– iyonu verirler.



Ekşilik ve H+ iyonu verme asitlerin, kayganlık hissi ve OH– iyonu verme bazların özelliği iken sulu çözeltilerinin elektrik akımını iletmesi ortak özellikleridir. (Cevap B)

+

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. X OH–, X 1A (alkali metal) metaldir. (Doğru), II. Bazlar kırmızı turnusolü maviye çevirir. (Yanlış), III. 1A metalerinin bazları kuvvetlidir. (Doğru) (Cevap D)

217

Test 01

1. E

7. Saf suyun iyonlaşma denklemi H3

O+

2H2O(s)

+



Buna göre saf su ile ilgili,



I. Nötrdür.



II. H3O+ (hidronyum) iyon sayısı OH– (hidroksit) iyonu sayısına eşittir.



III. Saf su çok az iyonlaşır.







A) Yalnız I

yargılarından hangileri doğrudur?



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Saf su nötrdür (Doğru), II. H3O+ iyon sayısı, OH– iyon sayısına eşittir. (Doğru), III. E çok az iyonlaştığını gösterir. (Doğru). (Cevap E)

8.

Y

H 2O

NaOH

7. E

8. B

9. B 10. C 11. B 12. D



Yukarıdaki tepkimelerde oluşan XO2 ve Y(OH)2 arasında XO2(g) + Y(OH)2(suda) → YXO3(k) + H2O(s)



tepkimesi gerçekleşiyor.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X bir ametal, Y bir metaldir.



B) XO2 asidik oksit, Y(OH)2 ise bazdır.



C) XO2 nin su ile tepkimesi sonucu X(OH)2 bazı oluşur.



D) Y’nin yanması sonucu YO bazik oksiti oluşur.



E) 1 ve 2 nolu tepkimeler ekzotermiktir.



2. kapta OH– iyonu sayısı değişmiyor ama OH– derişimi azalıyor. 3. kapta OH– derişimi artıyor. Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Y

Z

A) HCI

HNO3

KOH

B) H2SO4

H 2O

NaOH

C) NH3

H 2O

NH3

D) HNO3

KOH

HBr

E) HCl

CH3COOH

H 2O

25ºC

+ – BOH → → B + OH Şekil - 2



Şekil - 1 ve Şekil - 2 de aynı sıcaklıktaki eşit hacimli saf sulara eşit mol sayıda HA ve BOH maddeleri ekleniyor. Bu maddelerin suda çözünmelerine ait denklemler yukarıda verilmiştir.



Buna göre,



I. 1. kaptaki H+ mol sayısı 2. kaptaki OH– mol sayısına eşittir.



II. HA(suda) nın elektrik iletkenliği BOH(suda) nın kinden fazladır.



III. HA(suda) daki OH– iyonu mol sayısı BOH(suda) nın OH– iyonu mol sayısından fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

1. kapta tepkime → ile 2. kapta



H2O(s)

25ºC

HA → H + + A– Şekil - 1



1. kaba asit eklenmiştir. 2. kaba su eklenerek OH– derişimi azaltılır ancak OH– iyonu sayısı değişmez. 3. kaba baz eklenmiştir. X : H2SO4, Y : H2O, Z : NaOH

n mol BOH

n mol HA

H2O(s)

1 2 3 Yukarıdaki kaplarda bulunan maddelere üzerlerinde belirtilen X, Y ve Z maddeleri eklendiğinde;

X

6. D

2. Y + 2H2O → Y(OH)2+H2

H2 O

1. kapta H+ derişimi artıyor.



5. B



11.

Z





4. C

Y(OH)2 bazı ile tepkimeye giren XO2 asidik oksittir. Asidik oksitlerin su ile tepkimesi sonucu asitler oluşur. (H2 XO3 gibi) (Cevap C)

Çözüm Yayınları



X

3. B

10. 1. X + O2 → XO2

OH– şeklindedir.



2. D

E

C) II ve III

E) I, II ve III ile gösterildiğine göre HA kuvvetli asit, BOH zayıf

bazdır. I. nH+ > nOH– dir. (Yanlış), II. HA daha çok iyon içerir. (Doğru), III. BOH’ta OH– daha fazladır. (Yanlış) (Cevap B)

(Cevap B)

12. Asitler ve bazlar için farklı tanımlamalar yapılmıştır. 218

9. Aşağıdaki tepkimelerde altı çizili maddelerin tepkimeye girip -

girmemesini belirleyen özelliklerden hangisi karşısında yanlış belirtilmiştir? Tepkime

Özellik



Aşağıdaki denklemler ve uygun olduğu asit-baz tanımı eşleştirmelerinden hangisi hatalıdır? Denklem –

H2PO 4 +H3O+

A) H3PO4 + H2O

A) HBr + KOH → KBr + H2O

Asitlik

B) F + H2O

B) CaCO3 + NaOH → Yok

Asitlik

C) Ca(OH)2 + CO2 → CaCO3 +H2O

Bazlık

Su C) Ca(OH)2 →

D) CO2 +O2 → Yok

Asallık

E) NH3 + HCI → NH4CI

Asitlik

–

–

D) F + BF3

Baz - baz ile tepkime vermez.





(Cevap B)

Bronsted-Lowry

–

Bronsted-Lowry

HF + OH Ca2+

(suda)

–

+ 2OH (suda) Arhenius

– BF 4

E) HCl + H2O(s) →

CaCO3 + NaOH → Yok. Tepkimenin gerçekleşmemesinin sebebi NaOH’ın baz olmasıdır.

Asit - Baz Tanımı

F– + BF3 → e–veren e– alan (Lewis bazı) (Lewis asiti)

Bronsted-Lowry

H3O+(suda) +

Cl–

(suda)

Arhenius

BF 4- (Lewis asit-baz tanımı)

(Cevap D)

1. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sulu çözeltisi asidik özellik göstermez?



A) HCI

B) H2SO4

D) CH3COOH



C)H3PO4

E) CH3OH su

HCI, H2SO4, H3PO4 ve CH3COOH sulu çözeltisine H+ verir. CH3OH Nötr özellik gösterir.



02

BÖLÜM 08 Test

Asitler, Bazlar ve Özellikleri - 2



CH3OH(suda)



(Cevap E)

5.

I. Elektrik akımını iletmesi



II. Mermeri aşındırması



III. H3O+ iyonu içermesi



IV. Katyon derişiminin anyon derişiminden fazla olması



Yukarıda verilenlerden hangileri tek başına bir sulu çözeltinin asidik özellikte olduğunu kanıtlamakta yeterli değildir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I, III ve IV

C) I ve III

E) II, III ve IV

I. Asit, baz ve tuzun sulu çözeltisi elektriği iletir. (Kanıtlamaz.) II. Mermeri (bazik) aşındıran asittir. (Kanıtlar.) III. Asit, baz ve tuzun sulu çözeltisi H3O+ ve OH– iyonu içerir. (Kanıtlamaz.)

2. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin türü ya da tesir

IV. Asit, baz, tuzların bazılarında katyon > anyon olabilir. (Kanıtlamaz.)

değerliği yanlış verilmiştir? Türü

Tesir Değerliliği

A)

KOH

Baz

1

B)

HF

Asit

1

C) H2SO4

Asit

2

D) NH3

Baz

1

E)

Baz

1

HCOOH

hangisinin karşısında verilen sistematik adı yanlıştır?

D HCOO– + H3O+

HCOOH zayıf bir asittir. Tesir değerliği 1’dir.





3. Aşağıdaki adlandırmalardan hangisi yanlıştır? Bileşiğin formülü A)

Nitrik asit

B) Potas kastik

Potasyum hidroksit

C) Zaç yağı

Sülfürik asit

D) Sönmüş kireç

Kalsiyum oksit

E) Tuz ruhu

Hidroklorik asit

Potas kostik : KOH (Sodyum hidroksit) Zaç yağı : H SO (Sülfürik asit)

Formik asit

Sistematik Adı

A) Kezzap

Kezzap : HNO3 (Nitrik asit)

Bileşiğin adı

CH3COOH

Geleneksel Adı

(Cevap E)

Çözüm Yayınları

HCOOH + H2O

6. Aşağıda geleneksel (piyasa) adları belirtilen asit ve bazlardan

2

4

44243

Bileşik

(Cevap D)

Doğru

B)

H3PO4

Fosforik asit

Tuz ruhu : HCI (Hidroklorik asit)

C)

H2SO3

Sülfüröz asit

D) Sönmüş kireç : Ca(OH)2 (Kalsiyum hidroksit) olmalıydı.

D)

NH3

Amonyak

E)

Ba(OH)2





(Cevap D)

Baryum hidroksit

CH3COOH : Asetik asit olmalıydı.



(Cevap A)

7. HCI ve CH3COOH bileşiklerinin suda iyonlaşma denklemleri aşağıdaki gibidir.

4. Bir X maddesi ile ilgili;

- Sulu çözeltisi elektrik akımını iletir. –

H+



- Sulu çözeltisinde iyonu mol sayısı OH iyonu mol sayısından fazladır.



bilgileri veriliyor.



HCI(g) + H2O(s) → H3O+(aq) + CI–(aq)



CH3COOH(s) + H2O(s)



Buna göre,

CH3COO–(aq) + H3O+(aq)



I. HCI suda %100’e yakın iyonlaşır.



II. CH3COOH zayıf bir asittir.



III. Eşit mol sayılı HCI ve CH3COOH’tan HCI’nin sulu çözeltisine verdiği H3O+ iyonu sayısı daha fazladır.



Buna göre X maddesi aşağıdakilerden hangisi olamaz?



yargılarından hangileri doğrudur?



A) HNO3



A) Yalnız I



B) CH3COOH

D) HBr

X maddesi asittir. NH3 ise bir bazdır.



E) H2S

C) NH3

(Cevap C)

219

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

İyonlaşma denklemi → ile gösterilen HCI kuvvetli asit iken, İyonlaşma denklemi D ile gösterilen CH3COOH zayıf asittir. Kuvvetli alan HCI % 100’e yakın iyonlaşır ve H3O+ derişimi daha fazladır.

(Cevap E)

Test 02

1. E

8.

: X, tesir değerliği 2 olan kuvvetli bir asit,



: Y, suda %100’e yakın iyonlaşan bir baz,



: Z ise hidroksit (OH–) iyonunu sudan açığa çıkarabilen bir bazdır.



2. E

3. A

4. C

5. D

6. D

7. E

8. B

9. B 10. C 11. D 12. C

11. X ve Y elementlerinin oksitleri olan XO(g), XO2(g) ve Y2O(k)’ları kullanarak aşağıdaki deney düzeneği hazırlanmıştır. XO, XO

Y2O(k)

2

XO

XO, XO2

Yukarıda verilen bilgilere göre X, Y ve Z maddeleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

Z



A) H2S

Ca(OH)2

B) H2SO4

NaOH

NH3

C) H2SO4

KOH

HBr

D) HCN

Mg(OH)2

NH3

E) CH3COOH

NaOH

NaOH

CH3OH

X : H2SO4 (Sulu çözeltisine 2 tane H+ verir.) Y : NaOH kuvvetli bir bazdır. Z : NH3 + H2O

D

NH 4+ + OH– (OH– sudan gelir.)

(Cevap B)

9. Kuvvetli asit ve kuvvetli bazların suda iyonlaşma denklemleri tek yönlü ( → ) tepkime oku ile, zayıf asit ve zayıf bazların suda iyonlaşma denklemleri çift yönlü ( ) tepkime oku ile ifade edilir.



Buna göre aşağıdaki asit ve bazlardan hangisinin iyonlaşma denkleminde hata yapılmıştır?



A) HCN



B) HCIO4



C) Ca(OH)2 → Ca2+ + 2OH



D) NH3 + H2O



E) C6H5COOH

– –

H++CIO4

– –

NH4+ + OH

1

2



Kaplara gönderilen Y2O 1 nolu kapta, XO2 ise 2 nolu kapta tututlurken, XO hiçbir çözeltide tutulmadan sistemi terketmiştir.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X bir ametal, Y bir metaldir.



B) Y2O bazik oksittir.



C) XO2 nin sulu çözeltisi asidiktir.



D) XO suda çözündüğünde ortama H+ iyonu verir.



E) XO nötr oksittir.

HNO3 : Bir asittir. Bazik özellikte maddelerle reaksiyon verir. KOH : Bir bazdır. Asidik özellikte maddelerle reaksiyon verir. Y2O : Asit ile tepkimeye girdiği için bazik bir oksit ve Y ise metaldir. (metal oksit) XO2 : Baz ile tepkimeye girdiği için asidik bir oksit ve X ise ametaldir. (ametal oksit)

Çözüm Yayınları

H++CN

KOH çözeltisi

HNO3 çözeltisi

XO : Asit ve bazla tepkimeye girmediği için nötr oksittir. D) Nötr oksitler suda çözünmez. (Yanlış)

(Cevap D)

–

C6H5COO +H+

HCIO4, halojen (7A) olan CI’nin oksijenli asitleri kuvvetlidir. HCIO4 → H+ + CIO 4olmalıydı ile ifade edilmeliydi.



10.

(Cevap B)

Na(k)

CaO(k) CO2(g) H2O(s)

220



1.

H2O(s)

H2O(s)

2.

3.

Yukarıdaki kaplarda bulunan saf sulara şekildeki belirtilen – maddeler eklendiğinde sudaki H+ ve OH mol sayılarında gerçekleşen değişiklikler ile ilgili,



I. 1. sinde H+ mol sayısı artar.



II. 2. sinde OH mol sayısı artar.

–

–

+



III. 3. sünde H ve OH mol sayıları değişmez.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III +

1. de CO2 + H2O → H2CO3 (Asit oluşur.) H artar.

CaO + H2O → X



CO2 + H2O → Y



SO2 + H2O → Z



N2O3 + H2O → 2T



N2O5 + H2O → 2Q



Yukarıda verilen oksitlerin su ile etkileşimi sonucu X, Y, Z, T ve Q bileşikleri oluşuyor.



Bu bileşiklerden hangisinin sistematik adı aşağıda yanlış verilmiştir? (Tepkimeler denktir.)



A) X: Kalsiyum hidroksit



B) Y: Karbonik asit



C) Z: Sülfürik asit



D) T: Nitröz asit



E) Q: Nitrik asit

X : Ca(OH)2, Y : H2CO3, Z : H2SO3, T : HNO2, Q : HNO3

2. de CaO(k) + H2O(s) → Ca(OH)2 (Baz oluşur.) OH– artar. 3 de Na + H2O → NaOH + 1/2 H2 (Baz oluşur.) OH– artar.

12.

C) Z(H2SO3) : Sülfüröz asit olmalıydı.



(Cevap C)



(Cevap C)

1. Asit + Baz

4. Aşağıdakilerden hangisi asit - baz tepkimesidir?

→ X + H2O

Yukarıda verilen tepkime ve tepkimelerdeki maddeler ile ilgili,



I. Nötrleşme tepkimesidir.



II. Asit: HNO3, Baz: NaOH olabilir.



III. X: NaBr ise Asit: HBr, Baz: NaOH’tır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



03

BÖLÜM 08 Test

Nötralleşme Tepkimeleri

A) CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)



B) Ca(k) + 2HCI(suda) → CaCI2(suda) + H2(g)



C) H2SO4(suda) + 2NaOH(suda) → Na2SO4(suda) + 2H2O(s)



D) CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



E) N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)

Asit – Baz → Tuz + su

B) Yalnız II

D) I ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

H2SO4 + 2NaOH → Na2SO4 + 2H2O (Asit) (Baz) (Tuz) (Su)

(Cevap C)

5.



I. Asit + Baz → Tuz + H2O (Nötrleşme) (Doğru) II. Doğru. III. HBr + NaOH → NaBr + H2O (Doğru)

2. HNO3 + X

(Cevap E)

→ Y + H2O

Yukarıda denklemi verilen nötrleşme tepkimesinde X ve Y ile gösterilen maddelerin formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (Tepkime denktir.)

HF HF HF HF HF HF HF HF – HF HF H+F

Y

A)

NaOH

NaNO3

B)

HCI

NCI3

C)

NH3

NH4NO3

D)

Ca(OH)2

Ca(NO3)2

E)

H2SO4

(NH4)2SO4

HNO3 + NaOH → NaNO3 + H2O (X) (Y)



+

→

NaOH(suda)

1

2

-

CI(suda) 3



Yukarıda 1 ve 2 nolu kaplarda verilen sulu çözeltilerin karıştırılması sonucu 3 nolu kapta belirtilen yapı oluşmaktadır.



Bu olayla ilgili, I. Nötrleşme tepkimesidir.



II. Tepkime denklemi,



I. 1 ve 2 nolu çözeltilerin karıştırılmasıyla oluşan çözelti nötrdür.



II. 2 ve 3 nolu çözeltilerin karıştırılmasıyla oluşan çözelti nötrdür.



III. 1, 2 ve 3 nolu çözeltilerin karıştırılmasıyla oluşan çözelti asidiktir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Az iyonlaşan HF : Zayıf asit, Çok iyonlaşan : NaOH kuvvetli baz, HCI kuvvetli asittir. I. HF (Zayıf asit) + NaOH (Kuvvetli asit) → Bazik olmalıydı. (Doğru) II. NaOH (Kuvvetli baz) + HCI (Kuvvetli asit) → Nötr. (Doğru) III. II. si nötr ise üzerine HF asidi eklenirse → Asidik. (Doğru)

(Cevap D)

6. Aşağıdakilerden hangisi nötrleşme tepkimesi değildir?

HCI + NaOH → NaCI + H2O şeklindedir.



A) CO2 + Ca(OH)2 →

III. HCI ve NaOH çözeltileri kuvvetli elektrolitlerdir.



B) NH3 + HCI →



C) CH3COOH + KOH →



D) CaO + H2SO4 →



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



3

221





2



(Cevap A)

Na+(suda)

H+ CI– H+ CI– H+ CI– H+ CI– H+ CI–

Yukarıda suda çözünmeleri ve iyon içerikleri belirtilen eşit mol sayılı HF, NaOH ve HCI bileşiklerinin oluşturduğu 1, 2 ve 3 nolu çözeltilerin birbirleriyle karıştırılması ile ilgili,



3. HCI(suda)

Na+ OH– Na+ OH– Na+ OH– Na+ OH– Na+ OH–

1

X

Çözüm Yayınları





B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

HCI + NaOH → NaCI + H2O tepkimesi kuvvetli asit ve kuvvetli baz arasındaki nötrleşme tepkimesidir. (Cevap E)

E) HCIO4 + NaOH → Nötrleşme tepkimeleri sonucu tuz ve su oluşur. NH3 + HCI → NH4CI tepkimesinde su oluşmaz.

(Cevap B)

Test 03

1. E

7. Eşit mol sayılı KOH, HCI, KBr ve HNO3 ile hazırlanan eşit hacimli sulu çözeltiler tek bir kapta karıştırılıyor.



Elde edilen çözelti ile ilgili,

Z: Zayıf asit - Kuvvetli baz ile oluşturulmuş tuzlardır.

III. Çözelti nötrdür.





B) Yalnız II

D) I ve III

X

E) I, II ve III

KOH bir baz, HCI ve HNO3 asit, KBr ise tuzdur. (Cevap C)

Elektrik iletkenliği Tesir değerliği Kendi aralarındaki tepkimeler

Çözelti III

Kuvvetli elektrolit

Zayıf elektrolit

Kuvvetli elektrolit

2

1

1

II ve III ile tepkime verir.

III ile tepkime vermez

I ile tepkime verir.



I, II ve III sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilen maddelerin sulu çözeltisi olabilir?



A) Mg(OH)2, HF, NaOH

B) Ca(OH)2 , HCN , HCI



C) HNO3, HF, HCIO4

D) NH3 , H2S, H2SO4



E) Ca(OH)2, H2S, HBr I. Ca(OH)2 : Kuvvetli baz, II. HCN : Zayıf asit, III. HCI : Kuvvetli asit’tir.

9.



(Cevap B)

H2SO4(suda)

Z

A) NaCI

KNO3

NaF

B) NH4CI

NaNO3

NaCN

C) NH4NO3

KBr

NaNO3

D) NaNO3

NaCI

K2S

E) CaSO4

NH4Br

CH3COONa

NaNO3 : NaOH + HNO3 (Y) (Kuvvetli baz) (Kuvvetli asit) NaCN : NaOH + HCN (Z) (Kuvvetli baz) (Zayıf asit)

Çözüm Yayınları



Çözelti II

9. D 10. B 11. D 12. C

NH4CI : NH3 + HCI (X) (Zayıf baz) (Kuvvetli asit)

suda çözünmesiyle hazırlanan I, II ve III çözeltilerinin bazı özellikleri tabloda verilmiştir.

Çözelti I

Y



8. Asit ya da baz olduğu bilinen maddelerin 1’er mollerinin 1 litre

8. B

Bu tuzların formülleri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?

C) I ve II

I. Doğru, II. H+ ve OH– ler H2O’ya dönüşür. Sayısı en fazla olan K+’dır. (Doğru) III. Asitten gelen H+ fazladır. Ortam asidiktin. (Yanlış)

7. C



A) Yalnız I

6. B

Y: Kuvvetli asit - kuvvetli baz

II. Sayısı en fazla olan iyon K+dır.



5. D





yargılarından hangileri doğrudur?

4. C

X: Kuvvetli asit - zayıf baz

I. Nötrleşme tepkimesi gerçekleşmiştir.



3. E

10.



2. A



(Cevap B)

11. 0,6 mol Ca(OH)2 içeren bir sulu çözeltiyi tamamen nötürleştirmek için,



I. 0,4 mol H3PO4 içeren çözelti



II. 1,2 mol NH3 içeren çözelti



III. 1,2 mol C6H5COOH içeren çözelti



yukarıdakilerden hangileri kullanılabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

0,6 mol Ca(OH)2 → 1,2 mol OH– için 1,2 mol H+ gerekli. I. 0,4 mol H3PO4 → 1,2 mol H+ (Kullanılır.) II. Bazdır. (Kullanılamaz.) III. 1,2 mol C6H5COOH → 1,2 mol H+ (Kullanılır.)

KOH(suda)

222





Şekildeki deney düzeneğindeki kapta 1 mol KOH içeren sulu çözelti vardır. Kaptaki KOH çözeltisi üzerine damla damla H2SO4 sulu çözeltisi ekleniyor.



Buna göre,







(Cevap D)

I. Kapta gerçekleşen tepkimenin denklemi,



2KOH + H2SO4 → K2SO4 + 2H2O şeklindedir.

II. 1 mol H2SO4 içeren çözelti eklendiğinde tam nötrleşme gerçekleşir.

III. Kapta gerçekleşen tepkimenin net iyon denklemi, H+ + OH–→ H2O şeklindedir.

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Doğru, II. 1 mol KOH, 0,5 mol H2SO4 ile tam nötrleşir. (Yanlış) III. Asit - baz net iyon denklemi H+ + OH– → H2O’dur. (Doğru)

(Cevap D)

12. Özkütlesi 0,8 g/cm3 olan kütlece %20 lik NaOH çözeltisinin

500 mililitresi ile kütlece %49 luk 200 gram X asit çözeltisi tam nötürleşmektedir.



Buna göre, X in formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H=1, C=12, N=14, O=16, Na = 23, P=31, S=32, Br=80)



A) HBr B) HNO3 D) H2CO3 E) H3PO4

C) H2SO4

m m d = v den 0,8 = 500 ise m = 400g NaOH(aq)’nın % 20’si alınırsa 400 . 400 . 20 = 80 g 100 NaOH(k)’nın molü = 80 = 2 mol OH– . nH+ = nOH– = 2 mol, 200 . 49 = 98g X asiti. 40 100 H2SO4 = 98,1 mol H2SO4’ten 2 mol H+ (Cevap C)

BÖLÜM 08 Test

pH ve pOH Kavramları - Asit Baz İndikatörleri 1. Aşağıdaki maddelerin standart koşullarda pH değerleri ile ilgili

4.

verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Madde

mavi turnusol kağıdı

kırmızı turnusol kağıdı

mavi turnusol kağıdı

X(suda)

Y(suda)

Z(suda)

pH değeri

A) H2O

pH = 7

B) HNO3(suda)

pH < 7

C) NaCI(suda)

pH = 7

D) NH3(suda)

pH > 7

E) CH3COOH (suda)

pH > 7

04

Yukarıdaki kaplarda bulunan X, Y ve Z sulu çözeltilerine sırasıyla mavi, kırmızı ve mavi turnusol kağıtları batırılıyor.

X ve Y nin bulunduğu kaplara batırılan turnusol kağıtları renk değiştirirken, Z nin bulunduğu kaptaki turnusol kağıdı renk değiştirmiyor.



Buna göre X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisi olamaz?

pH < 7 ise asit, pH = 7 ise nötr, pH > 7 ise baziktir. CH3COOH → CH3COO– + H+ şeklinde iyonlaşan bir asittir. pH < 7 olmalıydı. (Cevap E)

X

Y

Z

A)

HCI

NaOH

NH3

B)

H2SO4

Ca(OH)2

NaCI

C)

H 2S

NH3

NaOH

D)

CH3COOH

KOH

HNO3

E)

HNO3

Mg(OH)2

NH3

X bir asit, Y bir baz olabilir. Z ise maviyi değiştirmediği için bir baz yada tuz olmalıdır. D saçeneğinde Z için HNO3 asiti uygun değildir.



II. pH < 7



III. pH = 7



IV. nOH– > nH+



Standart koşullarda yukarıdaki durumlardan hangileri nötr bir ortamı ifade eder? (n=mol sayısı) A) Yalnız I



D) II, III ve IV



123

I. nH+ = noH– III. pH = 7

B) I ve III

C) II ve IV

E) I, III ve IV

Nötr ortam.



(Cevap B)



Çözüm Yayınları

2. I. nH+= nOH–



(Cevap D)

5. Oda koşullarında bulunan sulu nötr, asit ve baz

çözeltileriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) pH’ı 5 olan çözeltilerin tadları ekşidir.



B) pH’ı 7 olan çözeltilerde H+ ve OH– iyonu yoktur.



C) pH=pOH ise çözelti nötrdür.



D) Çözeltiye batırıldığında mavi turnusol kağıdının rengi değişmiyorsa çözeltinin pH’ı 7 den büyüktür.



E) pOH’ı 7 den küçük olan çözeltiler baziktir.

Sulu çözeltilerin tamamında H+ ve OH– iyonu vardır. Asit sulu çözeltisinde H+ > OH–, baz sulu çözeltisinde OH– > H+ dır. (Cevap B)

3. Aşağıdakilerden hangisinde verilen I. çözeltiyle II. çözelti

eşit hacimlerde karıştırıldığında, oluşan çözeltinin pH’si 7 olur? (l. ve ll. çözeltiler kuvvetli elektrolittir.) I. Çözelti

II. Çözelti

6.

I. Sirke ruhu (CH3COOH)



II. Amonyak (NH3)



III. Zaç yağı (H2SO4)



IV. Sud kostik (NaOH)

223



Yukarıda verilen maddelerin eşit mollerinin suda çözünmesiyle hazırlanan eşit hacimli sulu çözeltilerindeki pH değerlerinin karşılaştırılması aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

pH = 6



A) III > I > II > IV

B) IV > III > II > I

pH = 10

pH = 3



C) IV > II > I > III

D) II > IV > I > III

pH = 2

pH = 5

A)

pH=2

pH = 12

B)

pH=7

pH = 14

C)

pH = 1

D) E)



pH = pOH ise pH = 7 olur. A) pH = 2 ile pH = 12 (pOH = 2) karıştırılırsa pH = 7 olur.

E) II > I > III > IV

I. CH3COOH (Zayıf asit), III. H2SO4 (Kuvvetli asit) (pH’ları : III < I < 7)

(Cevap A)

II. NH3 (Zayıf baz), IV. NaOH (Kuvvetli baz) (pH’ları : IV > II > 7) pH : IV > II > I > III

(Cevap C)

Test 04 7.

1. E



Y çözeltisi 13

2. B

3. A

4. D

5. B

6. C

8. D

9. B 10. E 11. A

büret 2 mol HCI(aq)

10.

pH

7. D

7

1 mol NaOH(aq) + metil oranj indikatörü 100 ml

2

X çözeltisi

0

200

Şekil -1

1000 Grafik -1

Eklenen Y hacmi (ml)

Yukarıdaki şekil-1 de verilen erlendeki X çözeltisi üzerine büretteki Y çözeltisi yavaş yavaş damlatılıyor. Eklenen Y hacmine karşılık elde edilen pH değişimi Grafik - 1 de verilmiştir.



Şekildeki erlenmayerde 1 mol NaOH içeren sulu çözelti ile asidik ortamda kırmızı, nötr ortamda turuncu ve bazik ortamda sarı renk alan metil oranj indikatörü bulunmaktadır.



Buna göre büretteki 2 mol HCI içeren 100 mL’lik çözeltiden erlenmayere eklenen hacme karşılık gerçekleşen renk değişimleri ile ilgili;

Buna göre,



I. X çözeltisi asidiktir.



II. 150 mL Y çözeltisi eklendiğinde pH > 7 dir.



III. 200 ml Y çözeltisi eklendiğinde tam nötrleşme gerçekleşir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Başlangıç pH = 13 > 7’dir. Baziktir. (Yanlış), II. 150 ml Y eklediğinde pH > 7’dir. (Doğru), III. 200 ml Y eklendiğinde pH = 7 (Doğru)



Eklenen HCI(aq) hacmi (ml)

Renk değişimi

I.

25

Sarı

II.

50

Turuncu

III.

100

Kırmızı



(Cevap D)



yukarıdakilerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

8. Bromtimol mavisi bir indikatör olup asidik ortamda sarı, nötr ortamda yeşil ve bazik ortamda mavi renk verir. X, Y ve Z çözeltilerine bromtimol mavisi damlatıldığında; X çözeltisi mavi, Y çözeltisi yeşil, Z çözeltisi sarı renk alıyor.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X çözeltisi baziktir.



B) Y çözeltisi nötrdür.



C) Z çözeltisi asidiktir.



D) Y, Z ve bromtimol mavisi karıştırılırsa renk yeşil olur.



E) X, Y ve bromtimol mavisi karıştırılırsa renk mavi olur.

Bromtimolü mavi yapan X (bazik), yeşil yapan Y (nötr), sarı yapan Z (asidik). Y (nötr) ile Z (asidik) karışımı asidiktir. Renk sarı olur. (Cevap D)

Çözüm Yayınları

I. Asitin 100 mL’sinde 2 mol H+ var ise eklenen 25 ml sinde 0,5 mol H+ bulunur. nOH– = 1 mol > 0,5 mol = nH+ baziktir. (Sarı) (Doğru) II. Eklenen asitin 50 mL’sinde 1 mol H+ bulunur. nOH– = nH+ (Turuncu) (Doğru) III. Eklenen asitin 100 mL’sinde 2 mol H+ bulunur. nH+ > nOH– (Kırmızı) (Doğru) (Cevap E)

11. Fenolftalin indikatörü bazik ortamda pembe renk verirken asidik ve nötr ortamda renksizdir.



0,1 mol HNO3

100 ml H2O

9. Bir indikatör asidik ortamda sarı, bazik ortamda mavi, nötr ortamda ise yeşil renk vermektedir.

224

Kuvvetli asit H2X ve kuvvetli baz BOH’ın belirtilen indikatör kullanılarak birbirleriyle girdikleri,



Tepkimeye girenler

Renk değişimi

I.

0,1 mol H2X ile 0,2 mol BOH

Mavi

II.

0,2 H2X ile 0,1 mol BOH

Sarı

III.

0,1 mol H2X ile 0,1 mol BOH

Yeşil

0,2 mol NaOH

+

100 ml H2O

1

fenolftalin

→

2

3



Yukarıda 1 ve 2 nolu kaplara belirtilen maddeler eklenip olışturulan çözeltiler tek bir kapta bir araya getirildiğinde 3 nolu kaptaki X çözeltisi oluşuyor.



Bu olay ile ilgili,



I. Tam nötrleşme gerçekleşir.



II. 0,1 mol NaOH tepkimeye girmeden kalır.



III. 3 nolu kaba fenolftalein damlatılırsa çözeltinin rengi pembe olur.



yukarıdaki tepkimelerden hangilerinin sonucu oluşan renk değişimi doğru olarak belirtilmiştir?



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III +

C) I ve II



E) I, II ve III

–

B) Yalnız II

D) II ve III +

I. 0,2 mol H = 0,2 mol OH ise nötr. (Yanlış)

Tepkimeye göre nH = 0,1 mol < 0,2 mol = nOH

II. 0,4 mol H+ > 0,1 mol OH– ise asidik (Doğru)

artar. I. öncül yanlıştır.

III. 0,2 mol H+ > 0,1 mol OH– ise asidik (Yanlış)



(Cevap B)

X çözelti



C) I ve II

E) I ve III –1

dir. (Bazik) 0,2 – 0,1 = 0,1 mol NaOH

(Cevap A)

BİRE BİR

4. Aşağıdakilerden hangisi, asit ve baz çözeltilerinin ortak

1. Aşağıdakilerden hangisinde, maddenin sulu çözeltisinin özelliği yanlış olarak verilmiştir? Madde

özelliğidir?

Sulu Çözeltisinin Özelliği



A) Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.

A)

H2SO4

Asidik



B) Bazlarla nötrleşme tepkimesi verirler.

B)

KOH

Bazik



C) H+ iyon sayısı OH– iyon sayısından azdır.

C)

KNO3

Nötr

D)

HCOOH

Bazik



D) pH’ları 7’den küçüktür.

E)

HF

Asidik



E) Seyreltik sulu çözeltileri ekşidir.

su

HCOOH suda, HCOOH verdiği için Asidik’tir.

–

+

Asitler ekşi, bazlar acıdır. Birbirleriyle nötrleşirler. Asitte H+, baz da ise OH– çoktur. Asitin pH’ı < 7, bazın pH > 7’dir. Her ikisinin de sulu çözeltisi iyon içerir. İkisi de elektrik akımını iletir. (Cevap A)

+

HCOO + H şeklinde iyonlaşır. Sulu çözeltisine H iyonu







(Cevap D)

5.

2. Üç ayrı kapta bulunan NaCI(suda), CH3COOH(suda) ve

NaOH(suda) çözeltilerinin her birisine birer damla turnusol boyası damlatıldığında sıvıların renkleri nasıl olur? CH3COOH(suda)

NaOH(suda)

A)

Renksiz

Mavi

Kırmızı

B)

Renksiz

Kırmızı

Mavi

C)

Mavi

Kırmızı

Mavi

D)

Kırmızı

Mavi

Kırmızı

E)

Renksiz

Kırmızı

Kırmızı

NaCI : Kuvvetli asit HCI ile kuvvetli baz NaOH’ın nötürleşmesiyle oluşan nötr bir tuzdur. (Renksiz)

X





(Cevap B)

3. Tesir değerlikleri 1 olan asit ve bazların eşit molleri kullanılarak oluşturulan eşit hacimli çözeltilerden,



X: Kuvvetli asit, Y: Kuvvetli baz,



Z: Zayıf asit, T: Zayıf baz’dır.



Buna göre, Karışım

Özellik

I.

X+T

Asidik

II.

Y+Z

Bazik

III.

X+Y

Nötr





B) Yalnız II

D) I ve III

Z

Y

Q T

2

Elementlerin oksit bileşiklerinin sulu çözeltilerinin asidik karakteri periyodik sistemde 1 ve 2 yönünde, bazik karakteri ise 3 ve 4 yönünde artmaktadır.



Buna göre, periyodik sistemde yerleri belirtilen X, Y, Z, Q ve T elementlerinin oksit bileşikleri için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X2O, YO’dan daha baziktir.



B) Z2O3, hem asitle hem de bazla tepkime verir.



C) QO2, T2O dan daha asidiktir.



D) YO, Z2O3 den daha baziktir.



E) X2O, suya atıldığında XOH bazına dönüşür.

Ametal oksitlerin asitliği genel olarak sağa (1 yönünde) ve yukarı (2 yönünde) artar. T2O’nun asitliği Q2O’dan fazladır.





(Cevap C)

225

6. Aşağıda tepkime denklemleri verilen maddelerin

eşit molleri kullanılarak hazırlanan eşit hacimli sulu çözeltilerinden hangisinin pH’si en düşüktür?

bu karışımlardan hangileri, karşılarında verilen özelliği gösterir? A) Yalnız I

1



CH3COOH : Zayıf bir asittir. (Kırmızı) NaOH : Kuvvetli bir bazdır. (Mavi)

3

4

Çözüm Yayınları

NaCI(suda)



05

BÖLÜM 08 Test

C) I ve II

E) I, II ve III



A) KOH(suda) → K +



B) HCN(suda)



C) H3PO4(suda)



D) NH3(suda) + H2O(s)



E) HNO3(suda) → H (suda) + NO 3

(suda) + OH (suda) + H (suda) + CN (suda) +

-

H 2 PO 4 (suda) + H (suda) -

+

NH 4 (suda) + OH (suda) +

-

I. Kuvvetli asit (X) + Zayıf baz (T) → Asidik

Asitlik kuvveti arttıkça pH değeri düşer. İyonlaşma denklemi tek okla (→) ifade edilen

II. Kuvvetli baz (Y) + Zayıf asit (Z) → Bazik

HNO3 kuvvetli asittir. pH’ı en düşüktür.

III. Kuvvetli asit (X) + Kuvvetli baz (Y) → Nötr



(Cevap E)





(Cevap E)

Test 05

1. D

7.

X(g)



Y (suda) 2



Buna göre, X ve Y aşağıdakilerden hangisi olamaz? X

4. A

5. C

6. E

7. C

8. E

9. E 10. D 11.C 12. D

I. Hidrojenli bileşiklerinin asitlik kuvvetleri arasındaki ilişki HX > HY > HZ şeklindedir.





3. E

10. 7A grubu elementleri olan 17X, 35Y ve 53Z ile ilgili,

Şekildeki sisteme gönderilen X gazı, Y çözeltisi ile tepkimeye girmeden sistemi terk etmektedir.

X(g)

2. B

Y



II. Oksitlerinin asidik karakteri Z2O > Y2O > X2O şeklindedir.



III. HXO, HYO ve HZO bileşiklerinden asitlik kuvveti en fazla olanı HXO’tir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

A)

CO2

HNO3

B)

He

NaOH

C)

NO2

Ca(OH)2

II. Oksitlerinin asitliği yukarı doğru gidildikçe artar. (Yanlış)

D)

CO

KOH

E)

SO3

HCIO4

III. Holojenlerin oksijenli asitlerinde elektronegatifliği fazla olan X’in oluşturduğu HOX’in asitliği fazladır. (Doğru) (Cevap D)



D) I ve II

E) II ve III

I. Holojenlerde yukarı doğru gidildikçe asitlik azalır. (Yanlış)

X : NO2 (Asidik oksit), Y : Ca(OH)2 (Baz). Asit ile baz tepkimeye girer. NO2 sistemi terk edemez.





(Cevap C)

11. 2 mol X asiti ve 1 mol Y bazının birer litrelik sulu çözeltilerinin 8.

karıştırılmasıyla elde edilen çözeltinin pH’si 7 oluyor.

nOH–(mol) 10–2

BOH BA

10–7

HA

10–12



nH+(mol) 10–12 10–7 10–2 Üç ayrı kaptaki birer litrelik BOH, BA ve HA sulu çözeltilerindeki H+ ve OH– mol sayıları ile ilgili grafik yukarıda verilmiştir.



Buna göre,

0



Buna göre bu asit ve bazın tepkimesi aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) HNO3 + KOH → KCI + H2O



B) H2S + 2NaOH



C) 2HCI + Ca(OH)2 → CaCI2 + 2H2O



D) 2CH3COOH + Ba(OH)2



E) H2CO3 + 2KOH

2 mol X asitinden gelen

H+

Na2S + 2H2O

(CH3COO)2 Ba + 2H2O

K2CO3 + 2H2O

iyonu sayısı ile 1 mol Y bazından gelen OH– iyonu sayısı eşit



I. BOH çözeltisi baziktir.



II. HA çözeltisi mavi turnusol kağıdının rengini kırmızı yapar.

C) 2HCI + 1 Ca (OH)2 → tepkimesinde,



III. 500’er ml BOH ve HA çözeltilerinin karıştırılmasıyla BA çözeltisi elde edilir.

2 mol H+ = 2 mol H– durumu ile pH = 7 (Nötr) olur.

olmalıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

E) I, II ve III +

–

Asitler turnusolu kırmızı yapar. (Doğru). III. nH = nOH (Doğru)

XO + H2O → X(OH)2



X(OH)2 + 2HNO3 → X(NO3)2 + 2H2O



nötr ortamda ise yeşil renk veren bir indikatördür.

(Cevap E)

Yukarıdaki tepkimelere göre,



I. X, toprak alkali metalidir.



II. XO, bazik oksittir.



III. X(OH)2 fenolftalein ile pembe renk verir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

I. X

+2

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

(OH) 2- , X : 2A metali (Doğru). II. Metal oksitler baziktir. (Doğru), III. Bazlar fenolftalein

ile pembe renk verir. (Doğru)



(Cevap C)

12. Bromtimol mavisi, asidik ortamda sarı, bazik ortamda mavi,

Bir kaptaki bromtimol mavisi damlatılmış 0,1 mol KOH içeren sulu çözeltinin 20 mililitresine, 0,2 mol HCI içeren 20 mililitrelik sulu çözelti yavaş yavaş ekleniyor.



Bu işlemde kaptaki çözeltinin rengi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) HCI eklenmeden önce mavi



B) 5 ml HCI eklendiğinde mavi



C) 10 ml HCI eklendiğinde yeşil



D) 15 ml HCI eklendiğinde yeşil



E) 20 ml HCI eklendiğinde sarı

9. X + 2H2O → X(OH)2 + H2



C) I ve II

BOH’ta OH– > H+ (Bazik). BA’da OH– = H+ (Nötr). HA’da H+ > OH– (Asidik). I. Doğru, II.

226

Çözüm Yayınları



(Cevap E)

D) 20 mL’sinde 0,2 mol H+ bulunan HCI’den 15 mL eklenirse 0,15 mol H+ eklenmiş olur. Kaptaki KOH’ta 0,1 mol OH– vardır. Yani H+ > OH– (asidik) olur. Renk sarı olmalıydı. (Cevap D)

1.

I. Asit yağmurları metal yüzeylere zarar verir.



II. Asitler metal kaplarda saklanmaz.



III. Meyve suyu ambalajlarında metal yerine kağıt malzeme kullanılır.



Yukarıdaki olaylardan hangileri asitlerin metallerle tepkimesine dikkat çekmektedir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

4.



E) I, II ve III

X metali ile Y çözeltisinin etkileşimi sonucu H2 gazı açığa çıkmaktadır.



Buna göre, X ve Y aşağıdakilerden hangisi olamaz?

Buna göre aşağıdaki tepkimelerden hangisi bir aktif metal ile asit arasında gerçekleşmemiştir?



A) Na(k) + HCI(suda) → NaCI(suda) +



B) Mg(k) + 2HNO3(suda) → Mg(NO3)2(suda) + H2(g)



C) Cu(k) + 4HNO3(suda) → Cu(NO3)2(suda) + 2NO2(g) + 2 H2O(s)



D) Zn(k) + H2SO4(suda) → ZnSO4(suda) + H2(g)



E) Al(k) + 3HBr(suda) → AlBr3(suda) + 3 H2(g)

Y

A)

Fe

HNO3

B)

Zn

KOH

C)

Al

HCI

D)

Ag

H2SO4

E)

Ca

HBr

gazı açığa çıkarır. Yarı soy metal (Ag) H2SO4 ile SO2 gazı açığa çıkarır.

5.

1 2 H2(g)

(Cevap C)

Çözüm Yayınları

2

(Cevap D)

Ca(k)

CaO(k)

CaCO3(k)

HCI(aq)

HCI(aq)

HCI(aq)

2

3

1

C) Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O tepkimesinde H2 gazı açığa çıkmamıştır.

X

Aktif metaller (Fe, Zn, AI, Ca) Asitlerle, Amfoter metaller (Zn, AI) hem asitle hem bazla H2

metaller aktif metal olarak tanımlanır. Aktif metallerin asitlerle tepkimesi sonucu H2 gazı açığa çıkar.



X metali



(Cevap E)

2. Elektron verme eğilimi (metalik aktiflik) H2 den yüksek olan



H2(g) Y çözeltisi

C) I ve II

Asitler aktif metaller ile tepkimeye girerek tuz ve H2 gazı oluştururlar.

Cu yarı soy metaldir.

06

BÖLÜM 08 Test

Asitler ve Bazların Metallerle Tepkimeleri



Yukarıdaki 1, 2 ve 3 nolu kaplarda bulunan HCI sulu çözeltilerine üzerlerinde belirtilen katılar ekleniyor.



Bu üç kapta gerçekleşen tepkimeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) 1. kaptaki tepkime sonucu çözeltinin pH si artar.



B) 2. kapta nötrleşme tepkimesi gerçekleşir.



C) 3. kaptaki tepkime sonucu CO2 gazı açığa çıkar.



D) 1, 2 ve 3 nolu kaptaki tepkimeler sonucu H2O oluşur.



E) 3. kaptaki tepkimenin denklemi,



CaCO3 + 2HCI → CaCI2 + CO2 + H2O şeklindedir.

Aktif metal olan Ca asitlerle H2 gazı açığa çıkarır. Bazik olan CaO ve CaCO3 ise HCI ile nötrleşme sonucu H2O oluşturur.

3.

X

HCI(aq) 1.

Y

HNO3(aq) 2.

Z





(Cevap D)

6. Aşağıdaki kaplarda bulunan metallerden hangisine üzerinde belirtilen çözelti eklendiğinde gaz çıkışı gözlenmez?

H2SO4(aq) 3.





A) CH3COOH(aq)

B)

HNO3(aq)

C)

HCI(aq)

Yukarıda verilen kaplardaki asit çözeltilerine X, Y ve Z metal çubukları daldırıldığında, 1. kapta H2 gazı, 2. kapta SO2 gazı açığa çıkarken, 3. kapta tepkime gerçekleşmiyor.

Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X aktif metaldir.



B) Y yarısoy metaldir.



C) Z tam soy metaldir.



D) Y’den yapılmış bir kapta HCI çözeltisi saklanamaz.



E) Z’den yapılmış bir kapta HNO3 çözeltisi saklanabilir.

H2 gazı açığa çıkaran X : Aktif metal, SO2 açığa çıkaran, Y : Yarı soy metal, Z : Tam soy metaldir. D) Yarı soy metaller (Y) oksijensiz asitlerle (HCI) tepkime vermez. Saklanır. (Yanlış) (Cevap D)

227 Ca(k) D)

Cu

Ag NaOH(aq)

E)

H2SO4(aq)

Al(k)

Zn(k)

Aktif metal olan Ca, AI ve Zn asitle H2 gazı açığa çıkarır. Yarısoy metal olan Ag, HNO3 asitiyle SO2 gazı açığa çıkarır. Yarısoy metal olan Cu HCI ile tepkime vermez.



(Cevap C)

Test 06

1. E

7.

Çözelti

pH

I

pH = 7

II

pH < 7

III

pH > 7



4. D



A) Yalnız I

B) Yalnız II

6. C

7. B

8. C

9. A 10. D 11. D

Fe



Z(aq)

HNO3(aq) 2

3

Yukarıdaki kaplarda gerçekleşen tepkimelerle ilgili,

C) I ve II

E) II ve III

Zn : Amfoter metaldir. Hem asitle hem de baz ile tepkime verir. (II ve III ile).



1. ve 3. kaplarda H2 gazı, 2. kapta NO2 gazı açığa çıkıyor,



bilgisi veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z maddeleri aşağıda verilenlerden hangisi olamaz?

Na : Aktif metaldir. Yalnızca asitle tepkime verir. (II ile) Her iki metalin tepkimeye girebildiği Yalnızca II. çözeltidir.

5. D

Y

Al

1

Yukarıda verilen sulu çözeltilerden hangileri oda koşullarında hem Zn hem de Na ile tepkime verir?

D) I ve III

3. D

X(aq)





10.

2. C

X

(Cevap B)

A)

HCI

B) C)

Y

Z

Cu

HNO3

NaOH

Cu

HBr

H2SO4

Ag

HCI

D)

KOH

Ag

NaOH

E)

HNO3

Cu

HCIO4

1. kapta : AI amfoterdir. Hem asitle, hem bazla tepkimeye girerek H2 açığa çıkarır. X : Asit veya Baz olabilir. 2 . kapta : HNO3 ile NO2 açığa çıkaran Y : Yarısoy metal olmalıdır. 3. kapta : Fe aktif metalliyle H2 çıkaran Z çözeltisi Asittir.

8. HNO3 (Kezzap) çözeltisi, I. Cam kapta



II. Zn metalinden yapılmış kapta



III. Polietilen (PET) şişede



IV. Cu metalinden yapılmış kapta

D seçeneğinde Z : NaOH (baz) olamaz.



yukarıdaki kaplardan hangilerinde saklanamaz?



A) I ve II



B) I ve III

D) I, II ve III



(Cevap D)

Çözüm Yayınları



C) II ve IV

E) II, III ve IV

HNO3 oksijenli bir asit olup, aktif metallerle (Zn) H2 gazı vermek üzere, yarısoy metallerle (Cu) NO2 gazı vermek üzere tepkimeye girer. II. ve IV. de saklanamaz.



(Cevap C)

11.

CaCO3(k)

Zn(k)

M

M

NaOH(aq)

HNO3(aq) 3

1 H2O(s) 2

228

Yukarıdaki sistemde M muslukları açılarak Zn ve CaCO3 katılarının çözeltilerle tepkimeye girmesi sağlanıyor.

9. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinde diğerlerinden farklı bir gaz açığa çıkar?



Bu olayla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Cu(k) + H2SO4(aq) →



A) 1. kaptan 2. kaba H2 gazı geçişi olur.



B) Mg(k) + HNO3(aq) →



B) 2. kapta asidik bir çözelti oluşur.



C) Zn(k) + KOH(aq) →



C) 1. kapta zamanla pH azalırken, 3. kapta artar.



D) Na(k) + H2O(s) →



D) 3. kaptan 2. kaba NO2 gazı geçişi olur.



E) Al(k) + HCI(aq) →



E) 2. kaptan çıkış yapan gazlar H2 ve CO2’dir.

1. de Zn + NaOH → Na2ZnO2 + H2(g)

B, C, D ve E seçeneklerindeki tepkimelerden H2 gazı açığa çıkarken A) seçeneğindeki Cu + H2SO4 → tepkimesinden SO2 gazı açığa çıkar.

(Cevap A)

2. de CaCO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2(g) + H2O oluşan CO2 gazıdır. 2. den 3. ye CO2 gazı geçer. (Cevap D)

07

BÖLÜM 08 Test

Yaygın Asit ve Bazların Kullanım Alanları 1. Halk arasında tuz ruhu olarak bilinen Hidroklorik asit (HCI)

4. Bir X asidi ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor;

piyasada %36 - %38 lik çözeltisi halinde bulunur. Cilde teması ve solunması ciddi tahribatlara yol açabilir.



Buna göre, aşağıdakilerden hangisi HCI çözeltisinin kullanım alanlarından biri olamaz?



A) PVC (Polivinil klorür) gibi plastiklerin üretiminde



B) Deri işlemeciliğinde



C) Evlerde temizlik maddesi (tuz ruhu) olarak



D) Gıda katkı maddesi olarak



E) İlaç eldesinde



: Fotoğraf filimlerinde, tutkal üretiminde ve boya imalatında kullanılır.



: Zayıf bir asittir.



: Turşu yapımında kullanılır.



Buna göre, X asidinin formülü aşağıdakilerden hangisidir?



A) CH3COOH



B) HCI

D) HF

C) H2SO4

E) HNO3

CH3COOH : Asetik asit, belirtilen maddelerin üretiminde kullanılır.

(Cevap A)

Kuvvetli bir asit olan HCI’nın gıda katkı maddesi olarak kullanımı söz konusu değildir. (Cevap D)

2. Sülfirik asit (H2SO4) ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) En şiddetli nem çekici (hiproskopik) maddelerden birisidir.



B) Bir ülkede kişi başına üretilen / tüketilen miktarı o ülkenin kalkınmışlık derecesi hakkında bilgi verir.



C) Plastik, petrol rafinasyonu, boya üretimi, gübre üretimi başlıca kullanım alanlarındandır.



D) Araç akülerinde elektrolit olarak kullanılır.



E) Su arıtma tesislerinde sudaki mikroorganizmaların giderilmesi için kullanılır.

5. Sülfirik asit (H2SO4) ve fosforik asit (H3PO4) çözeltileri için aşağıdaki ifadelerden hangisi ortaktır?

Çözüm Yayınları



Kuvvetli bir asit olan H2SO4’ün içme suyu arıtımında kullanımı mümkün değildir. (Cevap E)



A) Kuvvetli asit özelliği gösterir.



B) Gübre üretiminde kullanılır.



C) Su arıtmada pH ayarı için kullanılır.



D) Gıdalarda katkı maddesi olarak kullanılır.



E) Kurşun akümülatörlerde elektrolit olarak kullanılır.

H2SO4 kuvvetli, H3PO4 zayıf bir asittir. Su arıtımında H3PO4 kullanılır. Gıda katkısı olarak H3PO4 kullanılır. H2SO4 akülerde kullanılır. Her ikisinin ortak kullanım alanı gübre üretimidir. (NH4)2SO4, (NH4)3PO4 gibi. (Cevap B)

6. Aşağıda yaygın olarak kullanılan bazı asitlerin kullanım

3. Halk arasında kezzap olarak bilinen nitrik asit (HNO3)

alanları verilmiştir.

çözeltisi,



Buna göre hangi asitin karşısında verilen kullanım alanı yanlıştır?



I. Suni gübre



II. Patlayıcı



III. Boya

A)

Hidroflorik asit (HF)

Cam ve seramik aşındırmada



IV. Sabun

B)

Fosforik asit (H3PO4)

Hazır gıdalarda

Asidin adı

Kullanım alanı



yukarıdakilerden hangilerinin üretiminde kullanılır?

C)

Hidroklorik asit (HCI)

PVC üretiminde



A) Yalnız I

D)

Sülfirik asit (H2SO4)

Petrol rafinasyonunda

E)

Asetik asit (CH3COOH)

Suni gübre üretiminde



B) I ve II

D) I, II ve III

C) II ve IV

E) II, III ve IV

HNO 3 : Suni gübre (NH4NO3), patlayıcı (TNT) ve boya üretiminde kullanılır.

(Cevap D)



CH3COOH (Asetik asit) : Fotoğraf filmlerinde, tutkal üretiminde ve boya imalatında kullanılır. (Cevap E)

229

Test 07

1. D

2. E

3. D

4. A

5. B

6. E

7. D

8. B

9. E 10. C 11. C 12. D

7. Hidroflorik (HF) asit ile ilgili aşağıdakilerden hangisi

10. Yaygın asit ve bazlarla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi



A) Teflon üretiminde kullanılır.





B) Zayıf asit özelliği gösterir.

A) Dinamit ve TNT gibi patlayıcıların üretiminde HNO3 (nitrik asit) kullanılır.



C) Buzdolabı ve klimalardaki soğutucu gaz sentezinde kullanılır.



B) PVC kapı ve pencere üretiminde HCI (hidroklorik asit) kullanılır.



D) Cam şişelerde saklanır.



C) Beyaz sabun üretiminde KOH (potasyum hidroksit) kullanılır.



E) Yangın söndürücü köpük üretiminde kullanılır.



D) Evlerde lavabo açıcı olarak NaOH (sodyum hidrosit) kullanılır.



E) Derilerdeki tüylerin dökülmesi için Ca(OH)2 (kalsiyum hidroksit) kullanılır.

yalnıştır?

yanlıştır?

HF : Politetraflor etilen (teflon), soğutucu gaz, yaygın söndürücü köpük üretiminde kullanılan zayıf bir asittir. HF cam şişeyi aşındırır. Cam şişede saklanamaz.

(Cevap D)

Beyaz sabun üretiminde NaOH, arap sabunu üretiminde KOH kullanılır.

11. Aşağıdaki asit ve bazlardan hangisinin kullanım alanı

8. Ca(OH)2 (Kalsiyum hidroksit) ve NH3 (Amonyak) sulu

yanlış verilmiştir?

A) Ca(OH)2 kuvvetli, NH3 zayıf bir bazdır.



B) Her ikisi de azotlu gübre üretiminde kullanılırlar.



C) Ca(OH)2 halk arasında sönmüş kireç diye adlandırılır.



D) Amonyak temizlik maddesi üretiminde kullanılır.



E) Ca(OH)2, kireç ve çimento üretiminde kullanılır.

Azotlu gübre üretiminde yapısında N bulunan NH3 kullanılır.





Çözüm Yayınları

çözeltileri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



Asit / Baz

Kullanım alanı

A)

Borik asit (H3BO3)

Göz ve cilt için mikrop öldürücü sıvı üretimi

B)

Sitrik asit (C6H8O7)

Şekerleme ve içecek üretiminde

C) (Cevap B)

(Cevap C)

D) E)

Sodyum hidroksit (NaOH) Potasyum hidroksit (KOH)

Suni gübre üretiminde Sıvı sabun üretiminde Bazı gıdaların mayalanmasında

Formik asit (HCOOH)

NaOH suni gübre üretiminde kullanılmaz. Sabun üretiminde ve lavabo açıcı olarak kullanılır.

230

9. Tartarik asit (C4H6O6), formik asit (HCOOH) ve sitrik asit (C6H8O7) ile ilgili,

I. Hazır gıda katkısı olarak kullanılabilme



II. Bazı bitkilerden sentezlenerek elde edilmeleri



III. İlaç endüstrisinde kullanılmaları



yukarıdakilerden hangileri ortak özelliklerdir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

(Cevap C)

12. Aşağıdaki bazlardan hangisinin karşısında belirtilen kullanım alanı yanlıştır? Baz







Kullanım alanı

A)

KOH

Biyodizel üretimi

B)

NaOH

Nem çekimi

C)

Mg(OH)2

Yanmaz kumaş üretimi

D)

NH3

Borcam üretimi

E)

Ca(OH)2

Dericilik

Tartorik asit (C4H6O6), formik asit (HCOOH) ve sitrik asit (C6H8O7) için verilen özelliklerin

NH3 borcam üretiminde kullanılmaz. Gübre üretimi, temizlik malzemeleri, boya üretimi

üçü de ortakdır.

temel kullanım alanlarıdır.



(Cevap E)



(Cevap D)

08

BÖLÜM 08 Test

Asit ve Bazların Fayda ve Zararları 1. Asit ve bazların saklanması ve kullanım güvenliği ile ilgili

4. Aşağıdakilerden hangisi asit yağmurlarının sebep olduğu



A) Asit ve bazlar belirli sıcaklık aralığında nem almayacak cam ya da plastik kaplarda saklanmalıdır.



A) Cam ve camdan yapılmış yüzeyleri aşındırır.





B) Asit veya baz çözeltisi ile çalışırken eldiven kullanılmalıdır.

B) İnsan ve hayvanlarda nefes darlığı, akciğer yetmezliği gibi hastalıklara yol açar.



C) Asit ve baz ile yapılan deneylerde gözlük takılmalıdır.





D) Cildin asitle temas eden bölgesine limon sıkılarak ilk yardım uygulanmalıdır.

C) Metal ve mermerden yapılmış heykel, köprü gibi eserlerde korozyona neden olur.



E) Asit ve baz ile yapılan deneylerde bu maddeler koklanmamalıdır.

D) Topraktaki mineralleri çözerek, toprak verimliliğini düşürür.



E) Asitliğe duyarlı bazı bitki ve ağaç türlerini yok edebilir.

aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



zararlı durumlardan birisi değildir?

Asitle temas eden cilde, asidik olan limon sıkılmaz. Su ve bazik yapılar ile yıkanmalıdır. (Cevap D)

Asit yağmurları H2SO3, H2SO4 ve HNO3 asitlerini içerir. Camı aşındıran asit HF, asit yağmurlarında bulunmaz.

2. Doğal yağmur suyunun pH’si havadaki CO2 gazının

5. Asit yağmurlarının oluşmasının başlıca sebebi insanoğlunun

su ile tepkimesi sonucu 5,5 civarındadır. Yoğun sanayi faaliyetlerinin, fabrikaların ve volkanik aktivitenin olduğu bölgelerde bu değer pH 2,5 değerine kadar düşebilir. Bu durumun nedeni olarak,



I. Fosil yakıt kullanımı sonucu SO2 ve NO2 gibi asidik oksit gazlar oluşması



II. SO2 ve NO2 gazlarının havada H2O ile etkileşerek H2SO3, H2SO4 ve HNO3 asitlerini oluşturması



III. Yenilenebilir enerji kaynağı olan H2 gazının bu bölgelerde yoğun bir şekilde kullanılması



yukarıdakilerden hangileri gösterilebilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

doğaya verdiği zarardır.

Çözüm Yayınları



(Cevap A)



Asit yağmurlarının oluşmasını azaltmak için aşağıdaki önlemlerden hangisinin alınması uygun değildir?



A) Fosil yakıt kullanımının azaltılması



B) Yenilenebilir enerji kaynakları olan H2, rüzgâr, jeotermal kullanımının yaygınlaştırılması



C) Sanayi tesislerinin bacalarında kullanılan filtrasyon tekniklerinin geliştirilmesi



D) Orman yangınlarınının önlenmesi için ağaç dikiminin sınırlandırılması



E) Egzoz salınımını azaltmak için doğalgaz, LPG ve elektrikle çalışan araçların kullanımının teşvik edilmesi

Orman yangınlarını engellemek için ağaç dikimini sınırlandırmak asit yağmurlarını

E) I, II ve III

Sanayi faliyetlerinin yoğun olduğu bölgelerde fosil yakıt kullanımı sonucu SO2, NO2 gibi

engellemek için alınacak önlemlerden birisi olamaz.

(Cevap D)

asidik oksitler ve havada su ile oluşan H2SO3, H2SO4 ve HNO3 asitlerinin suya karışması sonucu yağmur suyunun pH değeri düşer.



(Cevap C)

6. Halk arasında soda olarak bilinen maden suyu ile ilgili,

I. Zayıf asit olan karbonik asit (H2CO3) içerir.



II. Yer altında ilerleyen suda çözünmüş doğal karbondioksit içerir. III. Yapısındaki H2CO3,

3.

I. SO2(g) + H2O(s)



II. 3NO2(g) + H2O(s) → 2HNO3(s) + NO(g)





III. CO2(g) + H2O(s)



H2SO3

H2CO3 (s)

H2CO3(suda)

–

HCO 3 + H+(suda)



Yukarıdakilerden hangileri asit yağmurlarının oluşum tepkimelerinden birisi değildir?



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



A) Yalnız I

CO2(g) + H2O(s)

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

E H2CO3(s) bir asit yağmuru oluşum tepkimesi değildir.

denklemine göre sadece suda çözünmüş haliyle kararlıdır.

(Cevap C)

231

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Soda zayıf asit olan H2CO3 içerir. H2CO3

HCO3– + H+ çözünmüş haliyle kararlıdır. Çözünmüş doğal CO2 içerir.

(Cevap E)

Test 08

1. D

7. Yaygın olarak kullanılan sıvılarda ya doğal olarak ya da üretim

A) B)

Karbonik asit (H2CO3)

Süt

Laktik asit (C3H6O3)

Magnezya sütü

Magnezyum hidroksit (Mg(OH)2)

D)

Kolalı içecekler

Karbonik asit (H2CO3) ve fosforik asit (H3PO4)

E)

Sirke

Formik asit (HCOOH)

C)

E) Sirke : CH3COOH (asetik asit) içerir.



8. D

9. D 10. E 11. E 12. C

Güvenlik Önlemi

Çamaşır suyu

Cilt ile temas etmeme

II.

Tuz ruhu

Kullanıldığı ortam iyice havalandırılmalıdır.

III.

Lavabo açıcı

Kullanıldığı bölge bol su ile atıktan arındırılmalıdır.

Buna göre verilen güvenlik önlemlerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Verilen güvenlik önlemlerinin tamamı doğrudur.



(Cevap E)

(Cevap E)



A) Mide duvarındaki hücreler HCI asidi üretir.





B) Midenin pH değeri 1-2 aralığıdır.



C) Onikiparmak bağırsağında bazik safra salgısı mideden gelen asidi nötrleştirir.



D) Maden suyu ve sodadaki HCO 3 (bikarbonat) iyonları midenin asitliğini kısmen artırır.

–

E) Mide yanmalarını tedavi etmek amacıyla kullanılan ilaçlarda magnezya sütü (Mg(OH)2) bulunur.

Maden suyu ve HCO 3- iyonları asitlik derecesi yüksek olan mide özsuyunun asitliğini

(Cevap D)

Çözüm Yayınları

11.



7. E



aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

azaltır.

6. E

I.



8. Sindirim sistemimizi etkileyen sıvılarla ilgili



5. D

Madde

İçerdiği asit veya baz

Maden suyu

4. A

etkilerinden korunmak için alınan önlemler verilmiştir.

Bu sıvılara verilen aşağıdaki örneklerden hangisinin karşısında belirtilen asit ya da baz yanlıştır? Sıvı

3. C

10. Aşağıda bazı asit ve bazlar ile bu maddelerin zararlı

aşamasında katkı maddesi olarak eklenen asitler ve bazlar vardır.



2. C

X + 2HCI → Cl2 + Na+ + CI– + H2O Yukarıda tepkime denklemi verilen kimyasal olay ile ilgili,



I. X, NaCIO’dur.



II. X çamaşır suyunun etken maddesidir.



III. X ile HCI’nin bir arada kullanımı sonucu açığa çıkan CI2 gazı zehirli bir gazdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. X : NaCIO’dur. (Doğru) II. NaCIO (Sodyum hipoklorit) çamaşır suyunun etken maddesidir. (Doğru) III. CI2 zehirli bir gazdır. (Doğru)



(Cevap E)

12. Aşağıdaki maddelerden hangisinin içerdiği asit ve bazlar 232

9. İçme suyunun pH’sı 7,96’dır. Bu pH değerinin 7’den büyük çıkmasının nedeni olarak,

ya da yaklaşık pH değerleri hakkında verilen bilgiler yanlıştır? Madde

–



I. Sudaki HCO 3 iyonlarının varlığı



II. Asit yağmurları ile oluşan HNO3’ün suya karışması



III. Sudaki SO4 – iyonlarının varlığı

2



yukarıdakilerden hangileri gösterilebilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

I. HCO 3- baziktir. (Doğru)

C) I ve II

E) I, II ve III

A) Süt

Laktik asit

B) Kan

PO43 , CO2 ve HCO3

7,4

C) Maden suyu

H3PO4 ve HNO3

4

D) Limon suyu

Sitrik asit

2,4

E) Mide öz suyu

Hidroklorik asit

1,5-2





pH (yaklaşık)

–

6,5 –

Maden suyunun içeriğinde HCO 3- , Ca2+, Mg2+ gibi iyonlar vardır. pH aralığı 5,3 – 8,8 dir.

II. HNO3 asidiktir. (Yanlış)

III. SO 42- iyonları baziktir. (Doğru)

İçerdiği asit veya baz

(Cevap D)

(Cevap C)

1. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi tuz sınıfında yer almaz?

09

BÖLÜM 08 Test

Tuzlar

A) NH4NO3



B) NaCI

D) Na2CO3

4. Aşağıdaki tabloda bazı asit ve bazların tepkimeleri sonucu oluşan X, Y, Z, T ve Q tuzları belirtilmiştir.

C) CaCO3



E) KOH

NaOH

NH3

Ca(OH)2

HCI

X

Y

CaCI2

HNO3

NaNO3

NH4NO3

Ca(NO3)2

H2SO4

Na2SO4

Z

T

H2CO3

Q

(NH4)2CO3

CaCO3

NH4NO3, NaCI, CaCO3 ve Na2CO3 bazların katyonu ile asitlerin anyonu arasında oluşan

tuzlardır. KOH ise sulu çözeltisine OH– iyonu veren bir metal hidroksit yani bazdır. (Cevap E)

2. Aşağıdaki tuzlardan hangisinin yaygın adı yanlış Tuz



Bu tabloya göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) X, NaCI’dir.



B) Y, halk arasında nişadır olarak bilinir.



C) Z, azotlu gübre olarak kullanılır.



D) T, inşaat sektöründe alçı ve çimento üretiminde kullanılır.



verilmiştir?

Baz

Asit

E) Q, asidik bir tuzdur. H2CO3

+

NaOH

→ Q + H2O ise Q = Na2CO3 bazik bir tuzdur.

(zayıf asit) (kuvvetli baz)

Yaygın Adı





(Cevap E)

A)

NaCI

Yemek tuzu

B)

Na2CO3

Çamaşır sodası

C)

KNO3

Güherçile

D)

NaHCO3

Kostik



I. NaOH ile H2CO3 ün nötralleşme tepkimesiyle oluşur.

E)

CaSO4

Alçı taşı



II. Cam üretiminde kullanılır.



III. Asidik özelliğinden dolayı temizlik malzemesi olarak kullanılmaz.

5. Halk arasında çamaşır sodası olarak bilinen sodyum

NaHCO3 : Sodyum bikarbonat (Kabartma tozu) kostik ise NaOH’tır.

(Cevap D)

Çözüm Yayınları

karbonat (Na2CO3) ile ilgili,



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. 2NaOH + H2CO3 → Na2CO3 + H2O (Doğru) II. Soda - kalsik camında kullanılır. (Doğru) III. Bazik özelliktedir. Temizlikte kullanılır. (Yanlış)

6.

Tuz

3. Tuzların elde edilmesi ile ilgili aşağıdaki yöntemlerden hangisine verilen örnek yanlıştır? Yötem

Örnek

Asitlerle bazların nötralleşmesiyle:

CH3COOH + NaOH → CH3COONa + H2O

B)

Metallerle ametallerin tepkimesiyle:

Ca + CI2 → CaCI2

C)

Asitlerin metallerle tepkimesinden:

Na + HCI → NaCI +

D)

Oksitlerin asit veya bazlarla tepkimesinden:

CO2 + NaOH → NaHCO3

E)

İki tuzun anyon ve katyon değişminden:

A)

E seçeneğinde, Mg + FeCI2 → MgCI2 + Fe bir metal ile metal katyonu arasında gerçekleşen redoks tepkimesidir.

(Cevap E)

Kullanım Alanları

I.

Na2SO4

a. Barut üretiminde

II.

NaHCO3

b. Deterjan üretiminde

III.

KNO3

c.

IV.

CaCO3

d. Kireç ve çimento üretiminde

Sert suların yumuşatılmasında



Yukarıda verilen tuzlar ve kullanım alanları aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir?



A)

1 2 H2

Mg + FeCI2 → MgCI2+Fe

(Cevap C)

I.

- b

B) I.

I.

- c

II.

- c

II.

- b

II.

- b

III.

- a

III.

- c

III.

- a

- d

IV. - d

IV.

D)

I.

- d



- a

C)

IV. - d E) I.

- b

II.

- b

II.

- a

III.

- a

III.

- c

IV. - c

IV. - d

I - b, II - c, III - a, IV - d eşleştirmesi doğrudur.

(Cevap A)

233

Test 09

1. E

7. Gıda endüstrisinde E211 kodu ile bilinen Sodyum benzoat

2. D

3. E

4. E

5. C

6. A

7. C

8. E

9. D 10. C 11. D 12. E

900°C CaO + CO 10. X → (k) 2(g)

(C6H5COONa) ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



tepkimesinde ayrışan X ile ilgili,



A) Benzoik asitten türetilen bazik bir tuzdur.



I. Kireç taşıdır.



B) Gazlı içecek ve meyve suyu üretiminde koruyucu katkı maddesi olarak kullanılır.



ll. Çeminto ve kireç üretiminin ana malzemesidir.



lll. Asidik bir tuzdur.



C) Koruduğu gıdalarda pH 10-12 aralığında olmalıdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



D) Turşu, ketçap ve zeytin üretiminde kullanılır.



A) Yalnız I



E) Bakteri ve mantar üremesini engelleme özelliğine sahiptir.



C6H5COONa bazik bir gıda koruyucusudur. Koruduğu gıdalar asidik olmalıdır. (pH < 7) (Cevap C)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

l. CaCO3 (kireçtaşı) (Doğru) ll. Doğru lll. Bazik bir tuzdur. (Yanlış) (Cevap C)

8. Amonyak (NH3) ile nitrik asitin (HNO3) tepkimesi sonucu oluşan amonyum nitrat (NH4NO3) ile ilgili aşağıdaki denklemler veriliyor.



1. NH4NO3(k)+26 kj



2. NH4NO3(k)

ısı

NH4+(suda) + NO–3(suda)

N2O(g) + 2H2O(g) + 36 kj

Buna göre NH4NO3 ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Azotlu suni gübre olarak kullanılır.



B) Suda çözünmesi sonucu suyun sıcaklığını düşürür.



C) Sporcuların küçük çaplı berelenmelerinin tedavisi için soğutma torbalarında kullanılır.



D) Patlayıcı özelliğinden dolayı saf hali yerine su veya CaCO3 ile karıştırılarak depolanır.



11. Nişadır ve kullanım alanları ile ilgili, aşağıdaki yargılardan Çözüm Yayınları



H 2O

hangisi yanlıştır?



A) Formülü NH4Cl’dir.



B) Asidik bir tuzdur.



C) Tıpta iltihap giderici olarak kullanılır.



D) Zehirli etkisinden dolayı gıda katkısı olarak kullanılmaz.



E) Kuru pillerde elektrolit olarak kullanılır.

D) Nişadır gıda katkı maddesi olarak kullanılır. (Cevap D)

E) Sulu çözeltisinde pH değeri 7’den büyüktür.

NH3 + HNO3 → NH4NO3 Zayıf baz Kuvvetli asit Asidik tuz. NH4NO3’ün pH’ı < 7’dir.



(Cevap E)

9. Diamonyum fosfat ((NH4)2HPO4), azotlu ve fosforlu gübre

üretiminde kullanılan, gıdalarda iyi bir pH ayarlayıcı olan ve piyasada DAP kısa adı ile bilinen bir tuzdur.

234



DAP ile ilgili,

12. Boraks (Na2B4O7), ülkemizde bol miktarda bulunan erimiş hali bir çok minerali çözdüğü için madencilikte çok yaygın kullanılan bir tuzdur.



Buna göre boraks ve bor türevleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



I. Yapısındaki NH4+ katyonu bazik, HPO42- anyonu ise asidiktir.





II. Kuru tip yangın söndürücülerde katkı malzemesi olarak kullanılır.

A) H2SO4 ile tepkimesi sonucu oluşan H3BO3, sodyum bor hidrür (NaBH4) üretiminde kullanılır.



B) NaBH4, H2 yakıtını depolamada önemli bir yere sahiptir.



III. Kağıt endüstrisinde yaygın olarak kullanılır.



C) Yaban (eşek) arısı sokmasına karşı borik asit çözeltisi kullanılabilir.



D) Isıya dayanıklı cam üretiminde boraks kullanılır.



E) Borik asit (H3BO3) sulu çözeltisi kuvvetli elektrolittir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

H3BO3 zayıf bir asittir. Sulu çözeltisinde çok az iyonlaşır. Zayıf elektrolittir.

I. NH 4+ katyonu asidik, HPO 42- anyonu baziktir. (Yanlış) II. Yangın söndürücülerde kullanılır. (Doğru) III. Kağıt endüstrisinde ağartma işleminde kullanılır. (Doğru)

(Cevap D)

(Cevap E)

BİRE BİR

10

BÖLÜM 08 Test

1. Bir X metalinin HCI sulu çözeltisiyle tepkimesi,

X(k) + 2HCI(suda) → XCI2(suda) + H2(g)



şeklindedir.



Buna göre,

4. İki ayrı kapta bulunan HNO3 ün eşit derişimli derişik sulu

çözeltilerinden birincisine X metali, ikincisine Y metali parçaları batırılmıştır. Birinci kapta H2 gazı baloncuklarının çıktığı gözlenirken, ikinci kapta bir değişiklik gözlenmemiştir.





I. X aktif bir metaldir.



II. X metali H+ iyonuna elektron vermiştir.



III. XCI2 bileşiğindeki X in yükseltgenme basamağı +2’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



HNO3(suda)

C) I ve II



E) I, II ve III

I. Aktif metaller asitlerle H2 gazı açığa çıkarır. (Doğru) II. X e– vererek X+2 ye H+ ise e– alarak H2’ye dönüşür. (Doğru)

III. X n CI 2- ise n – 2 = 0 dan n = +2’dir. (Doğru)

HCI



H2CO3 : Zayıf asit



NaOH : Kuvvetli baz



NH3

HNO3(suda)

(Cevap E)

İkinci kap

Buna göre,



I. X elektron vermiş, Y elektron almıştır.



II. X aktif metaldir.



III. Y, altın olabilir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I



2.

Y metali

Birinci kap

B) Yalnız II

D) I ve III

X metali H2(g)

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Metaller tepkimelerinde e– verirler. Ancak 2. kapta tepkime olmadığı için Y e– alışverişi yapmamıştır. (Yanlış)

: Kuvvetli asit

II. Aktif metaller H2 gazı açığa çıkarır. (Doğru)

: Zayıf baz



Yukarıda belirtilen asit ve bazlar arasında oluşan tuzlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) NaCI, nötr bir tuzdur.



B) NH4CI, nişadır olarak adlandırılan bazik bir tuzdur.



C) Na2CO3, diş macunu üretiminde kullanılan bazik bir tuzdur.



D) (NH4)2CO3 tuzunun sistematik adı amonyum karbonattır.



E) NaCI, yiyecekleri kurutmak ve saklamak amacıyla

Çözüm Yayınları

III. Y(Au) tam soy metal olabilir. (Doğru)

5. Aşağıdaki tuzların hangisinin sulu çözeltisinin özelliği yanlış olarak verilmiştir? Tuz

kullanılır. HCI + NH3 → NH4CI (Nişadır.) Kuvvetli asit Zayıf baz Asidik tuz

(Cevap A)

(Cevap B)

Sulu çözeltinin özelliği

A)

KNO3

Nötr

B)

NH4CI

Asidik

C)

CaCO3

Nötr

D)

C6H5COONa

Bazik

E)

NaHCO3

Bazik

CaCO3 ,

Ca(OH)2 + H2CO3 → CaCO3 + 2H2O (Kuvvetli baz) (Zayıf asit) Bazik tuz

tepkimesiyle oluşan bazik bir tuzdur.



(Cevap C)

3. Aşağıda formülleri verilen tuzlardan hangisinin yaygın veya sistematik adı karşısında yanlış belirtilmiştir? Tuz

235

Adı

A)

CaCO3

Kireç taşı

B)

NaHCO3

Çamaşır sodası

C)

CaSO4

Alçı taşı

D)

NH4Cl

Nişadır

E)

KNO3

Güherçile

NaHCO3 : Sodyum bikarbonat (Kabartma tozu)

6. Aşağıda verilen madde çiftlerinin hangisinin tepkimesi sonucu bir tuz elde edilemez?

(Cevap B)



A) Ca + HNO3 →



B) CH3COOH + NaOH →



C) NH3 + HCI →



D) MgO + H2SO4 →



E) CaO + KOH →

CaO : Metal oksit (Bazik oksit), KOH : Baz. Birbiriyle tepkime vermezler.

(Cevap E)

Test 10

1. E

7.

2. B

3. B

4. A

Y

A çözeltisi

A çözeltisi

Tuz



Buna göre aşağıdaki durumlardan hangisi X in alüminyum olduğunu kanıtlar?



A) A çözeltisi tuzlu su ise X ve Y tepkime vermiyor.



B) A çözeltisi HNO3 ise X ve Y aşınıyor.



C) A çözeltisi HCI ise her iki kaptan H2 gazı çıkışı gözleniyor.



D) A çözeltisi KOH ise yalnızca X aşınıyor.



E) A çözeltisi NH3 ise X ve Y aşınmıyor.

Kullanım alanı

Na2SO4

Deterjan üretiminde

B)

Na2CO3

Cam üretiminde

C)

KNO3

Patlayıcı üretiminde

D)

C6H5COONa

Yiyecek ve içeceklerin korunmasında

E)

CaSO4

Gıda katkı malzemesi olarak

11. HCl + NH3 → X

D) A çözeltisi KOH bazı ise yalnızca X’in aşınması X’in AI olduğunu kanıtlar.



I. Topraktaki mineral zenginliğini azaltır.



II. İnsan ve hayvanlarda solunum yetmezliğine yol açar.



III. Metal ve mermer yüzeylerde korozyona sebep olur.



Yukarıdakilerden hangileri asit yağmurlarının sebep olduğu zararlar arasındadır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

Çözüm Yayınları

(Cevap D)

8.



(Cevap E)

tepkimesi ile oluşan X tuzu ile ilgili,



I. Nişadır olarak adlandırılır.



II. Sulu çözeltisi asidiktir.



III. 1 atmosfer basınçta, 340°C’de sıvılaşmadan gaz hale geçer.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

NH4Cl, nişadır’dır. Asidik bir tuzdur, 340°C de süblimleşir.



(Cevap E)

C) I ve II

E) I, II ve III

II. SO2 ve NO2 gazlarının su ile oluşturduğu H2SO4 ve HNO3 asitleri solunum yolları rahatsızlığına yol açar. (Doğru) III. Metal ve mermer (bazik) yapıları ile nötrleşme tepkimesi verir. (Doğru) (Cevap E)

X metali

12.

9. Aşağıda verilen tuzların hangisinin sulu çözeltisinin oda koşullarındaki pH değeri yanlış belirtilmiştir?

Oda koşullarındaki pH’si

A)

CH3COONa

pH > 7

B)

NH4NO3

pH < 7

C)

Na2CO3

pH = 7

D)

KNO3

pH = 7

E)

MgSO4

pH < 7

2NaOH + H2CO3 → Na2CO3 + 2H2O Kuvvetli baz Zayıf asi Baziktir.

tepkimesiyle oluşan bazik bir tuzdur. pH > 7.

Y metali

B çözeltisi

A çözeltisi

Na2CO3 tuzu,

9. C 10. E 11. E 12. D

A)

Alüminyum (AI) : Amfoter metaldir. Bazlarla yalnızca amfoter metaller tepkime verir.

Tuz

8. E

CaSO4 inşaat sektöründe alçı ve çimento üretiminde kullanılır.

I. Topraktaki bazik minerallerle tepkimeye girerek toprağın tuz oranını azaltır. (Doğru)

236

7. D

alanı yanlış verilmiştir?

Yukarıdaki kaplarda bulunan A sulu çözeltilerine batırılan X ve Y metallerinden birisi alüminyum diğeri, demir’dir.

D) I ve III

6. E

10. Aşağıda formülü belirtilen tuzlardan hangisinin kullanım

X





5. C



Yukarıdaki kaplarda belirtilen çözeltilere üzerlerindeki X ve Y metalleri eklendiğinde A çözeltisinin pH’si azalırken, B çözeltisinin pH’si artıyor.



Buna göre X, Y metalleri ve A, B sulu çözeltileri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X metali

A çözeltisi

Y metali

B çözeltisi

A)

Cu

HCI

Mg

HNO3

B)

Zn

H2SO4

Ca

HCI

C)

Ca

KOH

Zn

NaOH

D)

Zn

NaOH

Cu

HNO3

E)

Al

HNO3

Zn

KOH

D) (Amfoter) Zn + NaOH → Na2ZnO2 + H2 Baz harcandıkça pH azalır. (X) (A çözeltisi) (Cevap C)

Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O Asit harcandıkça pH artar. (Y) (B çözeltisi)

(Cevap D)

01

BÖLÜM 09 Test

Kimya Her Yerde / Temizlik Malzemeleri 1. Kir ile ilgili,

4. Yaygın temizlik maddelerinin etken maddeleri ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?



I. Suda çözünmez.



II. Yağ ve benzeri maddelerin oluşturduğu karışımdır.



III. Kiri oluşturan bileşenler yalnızca bitkisel kökenlidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. Kirler bir çeşit yağ olup suda çözünmezler. (Doğru) II. Doğru, III. Hayvansalda olabilir. (Yanlış)



Temizlik Maddeleri



Etken Madde

A) Beyaz Sabun

C17H35COONa

B) Çamaşır suyu

NaClO

C) Çamaşır sodası

NaOH

D) Arap sabunu

C17H35COOK

E) Deterjan

C12H25OSO3Na

(Cevap C) C) Çamaşır sodası – Na2CO3'tür.

CH3(CH2)16 1



Yukarıda formülü verilen sabun ile ilgili,

C12H25

5.

O

COO–Na+ 2

2.



SO3Na

(Cevap C)

C17H35COONa

-X-

-Y-

I. Sert, beyaz sabundur.



Yukarıda formülleri verilen X ve Y ile ilgili,



II. 1 ile gösterilen uç hidrofob, 2 ile gösterilen uç hidrofildir.



I. X, petrokimya türevi bir deterjandır.



III. 18 C'lu yağ asitinin NaOH ile tepkimesinden elde edilmiştir.



II. Y, sert ve soğuk sularda etkinliğini kaybeder.



III. Her ikisi de hidrofil uç içerir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II









yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Çözüm Yayınları



C) I ve II

E) I, II ve III

I. RCOONa beyaz sabundur. (Doğru) II. 1 (hidrokarbon kısmı) apolar (hidrofob), 2 polar (hidrofil) (Doğru)

D) I ve III

E) I, II ve III

X : Deterjan, Y : Sabundur. I. Benzen halkası içerenleri petrokimya kökenlidir. (Doğru)

III. 18 C'lu yağ asitinin NaOH ile hidrolizinden elde edilir. (Doğru)

(Cevap E)

II. Sabunlardaki Na+ iyonu ile sert sudaki Ca2+ yer değiştirir. III. İkisi de hidrofil ve hidrofobuç içerir. (Doğru)

3. H2C

COO

C12H25

HC

COO

C12H25

H2C

COO

C12H25

Yağ

CH2

3NaOH → CH

6.

OH –

OH + C12H25 COO Na

CH2

C) I ve II

+



Y



(Cevap E)

su

Kir

X

OH

Gliserin Yağ asidi tuzu

Sabun molekülü

Misel



Yağ moleküllerinin bazlarla tepkimesinden gliserin ve yağ asidi tuzu oluşumu yukarıda verilmiştir.



Yukarıdaki şekillerde sabun molekülü ve sabun molekülü - su - kir arasındaki etkileşim temsili olarak verilmiştir.



Buna göre,



Buna göre,

237



I. Kirlerin yapısında bulunan hidrofobik yapılı yağ moleküllerini bazlar kimyasal olarak çözer.



I. Sabun moleküllerinin hidrofob olan X kısmı hidrofob olan kir ile etkileşir.



II. Gliserin ve yağ asidi tuzu suda çözünür.



II. Y, sabunun kısmen + yüklü olan hidrofil kısmıdır.



III. Denklemi verilen tepkime sabunlaşma olayıdır.



III. Sabun molekülleri kirin su ile uzaklaşmasını sağlar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Kir ile baz arasında kimyasal tepkime gerçekleşir. (Doğru) II. Polar moleküllerdir. Çözünürler (Doğru), III. Sabunlaşmadır. (Doğru)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. X kısmı hidrofob, Y kısmı hidrofildir. X kir ile, Y su ile etkileşir. (Doğru), II. Y kısmı (Cevap E)

yüklüdür. (Yanlış), III. Doğru



(Cevap D)

1. C

7. Deterjanlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi

3. E

10.

yanlıştır?



A) Yüzey aktif maddelerdir.



B) Sodyum lauril sülfat bitkisel yağlardan üretilen deterjandır.



C) Sodyum lauril benzen sülfonat petrokimya türevi deterjandır.



D) Deterjanlar kalıcı çevre kirliliği yapmazlar.



E) Sert ve soğuk sularda etkinliklerini kaybetmezler.

D) Deterjanlar kalıcı çevre kirliliği yaparlar. Sabunlar kalıcı çevre kirliliği yapmazlar.

2. E

(Cevap D)

[

4. C

5. E

6. D

CH3 R

O

Test 01

CH3

7. D

8. A

9. B 10. D 11. E 12. D

[ Br

–



Yukarıda hijyen amaçlı kullanılan bir deterjana ait yüzey aktif maddesi verilmiştir.



Buna göre,



I. Anyonik yüzey aktif maddedir.



II. Hem temizlik hem de hijyen sağlama özelliği vardır.



III. Normal deterjana göre mikrop öldürmede daha etkilidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Katyonik yüzey aktif maddedir. (Yanlış). II. Deterjanlar temizlik ve hijyen amaçlı kullanılır. (Doğru) III. Br– den dolayı mikrop öldürmede daha etkilidir. (Doğru)

(Cevap D)

8. Aşağıda verilen maddelerin hangisinin kullanım amacı karşısında yanlış verilmiştir?

Kullanım amacı

A)

Çamaşır sodası

Dezenfeksiyon

B)

Çamaşır suyu

Dezenfeksiyon

C) Kireç kaymağı

Dezenfeksiyon

D) Sabun

Hijyen

E)

Hijyen

Deterjan

Çamaşır sodası (Na2CO3) : Hijyen amaçlı kullanılır.





Çözüm Yayınları

Temizlik Maddesi

11. Deterjanlarda kullanılan katkı maddelerinden hangisinin karşısında görevi yanlış verilmiştir? Katkı Maddesi



(Cevap A)

A) Sodyum silikat (Na2SiO3)

Kumaştan ayrılan kirin geri dönmesini engeller.

B) Sodyum perborat (NaBO3)

Ağartıcı

C) Sodyum sülfat (Na2SO4)

Deterjan aktif maddesini seyreltir.

D) Sodyum trifosfat (Na3P3O10)

Yağların hidrolizine yardımcı olur.

E) Selüloz türevleri

Hoş koku sağlar

Selüloz türevleri : Sert suların yumuşatılmasını sağlar.

238

Görevi

(Cevap E)

9. Sabun ve deterjanların genel özellikleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Sabunlar genelde 18 C'lu yağ asitlerinin sodyum ya da potasyum tuzlarıdır.

12. Aşağıdakilerden hangisi dezenfektan olarak kullanılan



B) Deterjanlar yüzey aktif, sabunlar ise yüzey inaktif maddelerdir.



A) Ca(ClO)2 + CaCl2



C) Sabunlar karıştıkları suyun sertliğini giderirler.



B) NH2Cl

D) Deterjanların çoğunluğu petrol kaynaklı yağ asitlerinden üretilir.



C) H2O2



D) Na2SO4

E) Deterjanlar alerjiye yol açabilir.



E) UV ışınları



B) Hem deterjan hem de sabun suyun yüzey gerilimini düşürür. İkisi de yüzey aktiftir. (Cevap B)

maddelerden birisi değildir?

Na2SO4 : Dezenfektan olarak kullanılmaz. Aktif maddeyi seyreltmek amaçla deterjanda kullanılır. Temizlik işlevi yoktur. (Cevap D)

02

BÖLÜM 09 Test

Polimerler 1. A+A+A+...................... → A–A n A+B+A+B.................... → A–B n

4.



Yukarıda iki ayrı polimerleşme tepkimesi verilmiştir.

III. Polietilen tereftalat



Bu olaylar ile ilgili,



II. Etilen



I. A ve B molekülleri monomerdir.



II. Polimerleşme aynı cins ya da farklı cins moleküller arasında gerçekleşebilir.



III. Her iki olayda kimyasaldır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

I. Protein

IV. Polivinil klorür



Yukarıda verilen maddelerden hangileri polimerdir?



A) I ve II







D) I, III ve IV

B) I ve III



C) II ve IV

E) II, III ve IV

Protein, Polietilen tereftalat (PTFE) ve Polivinil klorür (PVC) birer polimer iken etilen bir monomerdir. (Cevap D)

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Polimerleşmede A ve B monomerdir. (Doğru), II. Polimerleşme aynı cins ya da farklı cins moleküller arasında gerçekleşebilir. (Doğru), III. Polimerleşme kimyasaldır. (Doğru)

H n

H C=C

H

H

C–C n

→ H

H

etilen



H H

5.

polietilen



Yukarıda polietilenin oluşum tepkimesi verilmiştir.



Buna göre,



I. Kısaltılmış adı PE olan polietilen plastik sanayinin ilk ürünlerindendir.



II. Etilen bir monomerdir.



III. Polietilendeki "mer" -CH2 dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

(CF2 = CF2)n →

CF2 – CF2

tetrafloretilen

Çözüm Yayınları

2.

(Cevap E)



Tepkimesiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) Oluşan ürün politetrafloreten (PTFE) dir.



B) Polimerleşme tepkimesi gerçekleşmiştir.



C) Tepkime sonucu tetrafloretilen molekülünün kimyasal özelliği değişmez.



D) Oluşan ürün yapışmaz tava gibi mutfak gereçlerinin iç yüzeyini kaplamak amacıyla kullanılır.



E) Oluşan ürün -200 °C ile +300 °C aralığında elastikliğini koruyabilir.

C) I ve II

E) I, II ve III

I. PET plastik sanayinin ilk ürünüdür. (Doğru)

n

C) Polimerleşme kimyasal bir olaydır. Kimyasal özelliği değişir.

(Cevap C)

II. Etilen monomerdir. (Doğru) III. Polimerde birbirini tekrarlayan aynı birimler "mer" diye adlandırılır. (Doğru)

3.

(Cevap E)

CH3

CH

C

CH2

CH2

İzopren Tropik iklimlerde yetişen bir ağacın bünyesindeki izopren moleküllerinin polimerleşmesiyle doğal polimer olan ham kauçuk elde edilir.

Buna göre,



I. Ameliyat eldivenleri



II. Taşıtların lastikleri



III. Silgiler ve ambalaj lastikleri



IV. Su şişeleri

6. Aşağıdaki polimer maddelerden hangisinin kullanım alanı yanlış verilmiştir?



yukarıdakilerden hangileri kauçuktan yapılır?



A) I ve II







D) I, II ve III

B) I ve III

239



C) II ve IV

E) I, II ve IV

I., II., ve III. kauçuktan üretilir. IV. Su şişesi ise PET'ten üretilir.

(Cevap D)



A) PTFE, su, süt, meyve suyu şişeleri ve plastik torbalar



B) PS, Strafor, tek kullanımlık çatal, bıçak ve kaplar



C) PE, naylon poşetler, ambalaj malzemeleri



D) PET, su, meşrubat ve sıvı yağ şişeleri



E) Kevlar, halat ve kurşun geçirmez yelek üretimi

PTFE (Politetraflor etilen) : Sürtünmeyi azaltmak amacıyla mutfak gereçlerinin iç yüzeyini kaplamakta, su tesisatları, uçak ve uzay araçlarında kullanılır. (Cevap A)

Test 02

1. E

2. E

3. D

4. D

5. C

6. A

7. C

8. C

9. D 10. B 11. B

7. Polimerleşme ile ilgili,

10. Polimerlerin geri dönüşüm süreci ile ilgili,



I. Molekül kütlesi 2000 akb'den küçük olan polimerlere düşük polimerler denir.



I. Termoset polimerlerin geri dönüşümü mümkün iken termoplastik polimerler geri dönüştürülemez.



II. Tek bir çeşit monomerden oluşan polimerlere homopolimer denir.



II. Geri dönüşümü mümkün olan polimerlerin üzerinde



III. Polimerler monomerlerinin özelliğini taşırlar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

lll. Polimer, monomerinin özelliğini taşımaz.

sembolü bulunur.

C) I ve II

E) I, II ve III



(Cevap C)

III. Geri dönüşen malzeme ikinci kullanımda aynı ürünün yapımında kullanılır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Termoset polimerler yumuşamadan bozunur ve yanar geri dönüşümü mümkün değildir. Termoplastikler ise ısıtıldığında yumuşar ve akışkanlaşır geri dönüşümü mümkündür. (Yanlış) II. Doğru, III. Aynı ürünün yapımında kullanılamaz. (Yanlış) (Cevap B)

8. Plastik malzemelerin fayda ve zararları ile ilgili

A) Çoğu malzemeye göre daha hafif, esnek ve dayanıklıdırlar.



B) Tek kullanımlık plastik malzemeler çevre kirliliğine yol açar.



C) Plastik üretimi yeryüzündeki ağaç miktarını azaltır.



D) Tıpta ve dişçilikte protez malzeme üretimini kolaylaştırır.



E) Zamanla bozulmaları gıda ambalajlarında sağlık riski oluşturur.

C) Plastik üretiminin yeryüzündeki ağaç miktarını azaltması söz konusu değildir. Tam tersine ağaç kullanılan bazı alanlarda plastik kullanımının yaygınlaşması ağaç miktarını korur. (Cevap C)

Çözüm Yayınları

aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

11. Aşağıda çizgi-maket gösterimi verilen polimerlerden hangisinin adı yanlış verilmiştir?



Çizgi - maket gösterimi

A)

B)

C)

240

9. Dacron ismiyle de bilinen polimer ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

D)



A) Polietilentereftalat'dır.



B) Glikol ile tereftalik asitin kondenzasyon türü polimeridir.



C) Kısa adı PET'tir.



D) Tamamen geri dönüşebilir bir polimer değildir.



E) Tekstil ipliği, yangın hortumu ve meşrubat ambalajı olarak kullanılır.

E)



(Cevap D)

H

C

C

H

H

H

H

C

C

H

O

F

F

C

C

F

F

H

H

C

C

H

Cl

CH2

Polietilen n

Polietilen teraftalat n

Politetraflor etilen n

Polivinil klorür n

CH

Polipropilen

CH3 B) Polistiren olmalıydı.

PET tamamen geri dönüşünü gerçekleştirilebilen bir polimerdir.

H

Adı

n



(Cevap B)

BÖLÜM 09 Test

Kozmetikler ve İlaçlar

03

1. Aşağıdakilerden hangisi kozmetik ürünlerin başlıca

4.

I. Çok sık ve aşırı miktar kullanımları saç, cilt ve tırnak dokularına zarar verir.



A) Çözücüler





B) Anti mikrobiyal maddeler

II. Saç ve yüz bölgesinde kullanılan kozmetiklerden bazılarında kanserojen etki yapan pigmentler bulunabilir.



C) Nemlendiriciler



III. Çeşitli alerjik reaksiyonlara yol açabilirler.



D) Antibiyotikler





E) Renk maddeleri

Kozmetik ürünlerin yol açabileceği zararlar ile ilgili yukarıdakilerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







bileşenleri arasında yer almaz?

D) Antibiyotikler yalnızca ilaç sektöründe kullanılır.



(Cevap D)

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Kozmetik ürünlerin açabileceği zararlar ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur. (Cevap E)

5. Aşağıdaki kozmetik bileşenlerin hangisinin karşısında

2. Kozmetik ürünler ile ilgili,

I. Bileşenleri doğal ya da yapay maddeler içerebilir.



II. Kozmetik ürünlerde zararsız gıda boyaları kullanılmalıdır.



III. Toz, süspansiyon, emülsiyon, çözelti ve mum kıvamı gibi çeşitli fiziksel görünümde olanları vardır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Kozmetik bileşenleri doğal ya da yapay maddeler olabilir. (Doğru)

Çözüm Yayınları



belirtilen kullanım amacı yanlış verilmiştir?

II. Kullanılan boyalar zararsız gıda boyaları olmalıdır. (Doğru) III. Çeşitli fiziksel görünümde olanları vardır. (Doğru)

Kozmetik Bileşeni

Kullanım amacı

A) Nemlendiriciler

Cildin nemli kalmasını sağlamak

B) Antimikrobiyal maddeler

Mikro organizmaları geçici süre öldürmek

C) Emülsiyonlaştırıcı

Hidrofil ve hidrofob bileşenleri birbirinden ayırmak

D) Çözücü

Bileşenlerin homojen karışmasını sağlamak

E) Boyalar

Ürüne istenilen rengi kazandırmak

(Cevap E)

Emülsiyonlaştırıcı : Karışımdaki hidrofil ve hidrofob bileşenlerin birbiri içerisinde dağılmasını sağlar. (Cevap C)

3. Kozmetik ürünler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Alkoller, benzoil peroksit ve çinko oksit antimikrobiyal madde olarak kozmetik ürünlerde kullanılır.



B) Renk verici olarak kullanılan katkı maddeleri genelde gıda boyalarıdır.



C) Hidrofil ve hidrofob grupların karışmasını sağlayan emülsiyonlaştırıcı olarak genelde sodyum lauril sülfat kullanılır.

6. İlaçlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) İlaçlar katı, çözelti, emülsiyon veya süspansiyon şeklinde olabilir.



B) İlaçların vücuda veriliş tarzı hedeflenen doku ve etken maddenin özelliklerine bağlı değildir.



C) İlaçların bir seferde kullanılacak miktarına doz denir.



D) Diş macunu ve kepek şampuanı gibi ürünler kozmetik malzeme kabul edilmezler.



D) İlaçlar etken madde, dolgu maddesi, taşıyıcı madde ve çözücü temel bileşenlerinden oluşur.



E) Kozmetiklerde kullanılan para amino benzoik asit ve benzofenon UV ışınlarına karşı koruma sağlar.



E) İlaçlar ampül, tablet, draje, şurup gibi çeşitli formlarda bulunabilir.

D) Diş macunu ve kepek şampuan birer kozmetik üründür.

(Cevap D)

B) İlaçların hedeflenen doku ve etken maddenin özellikleri dikkate alınarak vücuda veriliş tarzı belirlenir. (Cevap B)

241

Test 03

1. D

2. E

3. D

4. E

5. C

6. B

7. E

8. D

9. B 10. E 11. B 12. A

7. İlaç aktif maddesinin vücuda verilmesi ile ilgili,

10. İlaç formları ile ilgili,



I. Doğrudan kana, deri altına veya kaslara verilecek ilaçlarda enjeksiyon yöntemi kullanılır.



I. Aynı etken madde katı, sıvı ya da dispers formdaki ilaçta kullanılamaz.



II. Ağız yoluyla alınan ilaçların amacına göre kapsülleri mide veya bağırsakta çözünür.



II. Katı formdaki ilaçların emilim hızı en yüksektir.



III. Penisilin yalnızca sıvı formda bulunan ilaçlardandır.



III. Spreyler solunum sistemi rahatsızlıklarında ağız ya da burun aracılığıyla hastaya uygulanır.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II









yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Aynı etken madde farklı formdaki ilaçlarda kullanılabilir. (Yanlış)

E) I, II ve III

II. En yavaştır. (Yanlış) III. Penisilin katı formda da bulunabilir. (Yanlış)

I. Enjeksiyon doğrudan kana, deri altına veya kaslara verilecek ilaçlarda tercih sebebidir. (Doğru) II. Doğru, III. Spreyler ağız ya da burun yoluyla uygulanır. (Doğru)

D) I ve III

C) I ve II



(Cevap E)

(Cevap E)

8. Aşağıdaki ilaç formlarından hangisinin karşısında özelliği yanlış verilmiştir? İlaç formu

Özellik

A) Ampuller

Tek kullanımlık etken madde içerme

B) Şuruplar

Çözelti, süspansiyon ve emülsiyon halde olabilme

C) Kremler

Yarı akıcı olma

D) Merhemler

Su ortamlarında dağılabilme

E) Tabletler

%80 oranında dolgu maddesi içerme

Çözüm Yayınları



11. İlaçlar ile ilgilli,

I. Hastalık teşhisinde kullanılmazlar.



II. Etken madde ve taşıyıcı kısımları vardır.



III. Bütün ilaçlar ağız yoluyla alınabilir.



D) Merhemler : Dağıtıcı ortam olarak yağ içerirler. Yağda dağılırlar. Suda dağılmazlar. (Cevap D)

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. Bazı hastalıkları teşhis etmek için de kullanılırlar. (Yanlış) II. Doğru III. Bazı ilaçlar burun ve enjeksiyon yoluyla alınır. (Yanlış)

242

(Cevap B)

9. İlaç formları ile ilgili aşağıdaki örneklendirmelerden hangisi yanlıştır?



Katı form ilaçlar

Yarı katı form ilaçlar

Sıvı form ilaçlar

12.

I. Canlıda fizyolojik etki gösterme.

A) Hap

Krem

Ampül



II. Dolgu, çözücü ve etken madde içerme.

B) Draje

Tablet

Sprey



III. Difüzyonla hücreler arasında yayılma.

C) Kapsül

Merhem

Şurup



D) Hap

Krem

Damla

Yukarıdakilerden hangileri tüm ilaç formlarının ortak özelliğidir?

E) Draje

Merhem

Sprey



A) Yalnız I

B) Yalnız II







B) Draje (katı), Tablet (katı), Sprey (sıvı)



(Cevap B)

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. Canlıda fizyolojik etki gösterme tüm ilaçların ortak özelliğidir.

(Cevap A)

BÖLÜM 09 Test

Hazır Gıdalar 1. Aşağıdakilerden hangisi bir hazır gıda örneği değildir?

A) Konserveler





B) Reçeller

D) Pastörize sütler

Bal bir hazır gıda örneği değildir.

değildir?

E) Bisküviler (Cevap C)



A) Renklendiriciler



B) Emülgatörler



C) Asitlik düzenleyiciler



D) Parlatıcılar ve tatlandırıcılar



E) Bakteri üreticiler

Bakteri üreticiler bir gıda katkı maddesi sınıfı değildir.

2.

I. Hava oksijeni ile oksitlenme



II. Mikroorganizma faaliyetleri sonucu çürüme



III. Besindeki yağ ve su benzeri fazların birbirinden ayrılması



Yukarıdaki olaylardan hangilerinin sonucu besinlerin bozunması gerçekleşebilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

5. Aşağıdakilerden hangisi bir gıda katkı maddesi sınıfı

C) Bal



04



(Cevap E)

C) I ve II

E) I, II ve III

Oksitlenme, çürüme, fazların ayrılması besinlerin bozunmasına sebep olurlar.

(Cevap E)

6. Hazır gıdaların imalatında kullanılan pastörizasyon ve sterilizasyon ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

3. Bir hazır gıdanın etiketinde aşağıdakilerden hangisinin

A) Doğal gıdayı işlerken ekledikleri katkıların isimleri



B) Üretim ve son tüketim tarihi



C) Gün içinde hangi saatlerde kullanılması gerektiği



D) Muhafaza şartları



E) Alerjik tepkimelere karşı uyarı

C) Gün içinde hangi saatte tüketilmesi gerektiği ilaçlarda belirtilir.

Çözüm Yayınları

bulunması beklenmez?

(Cevap C)



A) Pastörizasyon sonucu gıdadaki tüm bakteriler ölür.



B) Pastörizasyon ve sterilizasyon ile gıdaların raf ömrü uzatılır.



C) Sterilazasyon raf ömrünü pastörizasyondan daha çok uzatır.



D) Yüksek sıcaklıklarda yapılan sterilizasyona UHT denir.



E) Pastörizasyonda işlem sıcaklığı 60-100 ºC aralığıdır.

Pastörizasyon 60-100 °C aralığında yapılır. Amaç gıdadaki bakterilerin öldürülmesi değildir. Strelizasyon ise gıdadaki bakterileri öldürür. (Cevap A)

4. Hazır gıdaların tüketilmesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) Alışverişlerde hazır gıdaların son tüketim tarihlerine dikkat edilmelidir.



B) Su ambalajlarında kullanılan plastikler bozunmadan kalabildiği için ambalajlı içme sularının son tüketim tarihi yoktur.



7. Hazır gıdalara katılan katkı maddeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?



A) Kullanılan katkı maddelerinin insan sağlığına olumsuz bir etkisi yoktur.



C) Hazır gıda satan işyerleri son tüketim tarihi geçmiş gıdaları üretici firmaya iade etmelidir.

B) Hazır gıdalarda kullanılan katkı maddelerinin tamamı doğaldır.



D) Satın alınan hazır gıda etiketinde belirtilen koşullarda muhafaza edilir.

C) Hazır gıdalarda sakkarin, aspartam ve siklamat gibi tatlandırıcılar bulunabilir.



E) Kapağı açıldıktan sonra geriye kalan gıdanın kaç günde tüketilmesi gerektiğini belirten uyarı dikkate alınmalıdır.

D) İnsanların tükettiği hazır gıdalarda antibiyotiklerin katkı maddesi olarak kullanımı serbesttir.



E) Gıdalarda kullanılan yapay boyaların tamamı zararlıdır.

B) Ambalajlı içme sularında kullanılan plastiklerin ısıl şoklar ve güneş etkisiyle bozunmaları söz konusudur. Son kullanım tarihleri vardır. (Cevap B)

C) Hazır gıdalarda tatlandırıcı olarak sakkarin, aspartam ve siklamat kullanılır.

(Cevap C)

243

Test 04

1. C

8. Hazır gıda katkı maddeleri ve "E" kodları ile ilgili

2. E

11.

aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

3. C

4. B

5. E

6. A

7. C

Katkı maddesi

8. B

9. E 10. D 11. C 12. D

Kullanım amacı

I. Riboflavin (E101)

Görünüme çekicilik kazandırmak

II. Monosodyum glutamat (E621)

Gıdanın oksitlenmesini engellemek

C) Topaklanmayı önleyici katkı maddesi olarak Na2CO3 ve SiO2 kullanılır.

III. Askorbik asit (E300)

Gıdanın lezzetini geliştirmek



D) Monosodyum glutamat (MSG) ve sodyum glisinat (SG) lezzet geliştirici olarak etli hazır gıdalara katılır.

IV. Soya lesitini (E 322)

Kıvam ayarlamak



E) E 901 kodlu bal mumu taze meyvelerde su kaybını önler ve görünümünü güzelleştirir.



A) Gıda boyalarının amaçlarından birisi ürüne çekicilik kazandırmaktır.



B) Oksitlenme yoluyla gıdanın bozunmasını önlemek için katılan maddelere oksidant denir.



B) Oksitlenmeyi önlemek amacıyla katılan katkı maddelerine antioksidant denir. (Cevap B)



Yukarıda verilen gıda katkı maddelerinden hangilerinin karşısında belirtilen kullanım amacı hatalı verilmiştir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) II ve III

E) I, II ve III

II. Monosodyum glutamat – Gıdanın lezzetini geliştirir. III. Askarbik asit – Gıdanın oskitlenmesini engeller.



(Cevap C)

9. Emülgatörler E 400 - 499 kod aralığındaki gıda katkı maddeleridir. Emülgatörler ile ilgili,



I. Birbiri ile karışmayan sulu ve yağlı maddeleri bir arada tutarlar.



II. Hem hidrofil hem de hidrofob grup içerirler.



III. Bazı türleri su ortamında kolloid oluşturarak viskoziteyi artırır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

Çözüm Yayınları



E) I, II ve III

I. Emülgatörler faz ayrımını ortadan kaldırır. (Doğru)

II. Karışmayan fazları bir arada tutabilmek için hem hidrofil hem de hidrofob uç içerirler. (Doğru) III. Koloid oluşumuna neden olanları viskoziteyi artırır. (Doğru)

12.

(Cevap E)

10.

Cam şişe

Pastorize süt

Süt Çökelti

Şekil - 1

Şekil - 2



Yukarıdaki şekil - 1 de verilen pastorize süt, son tüketim tarihi geçtikten sonra şekil - 2 'deki durumu alıyor.



Bu olay ile ilgili,

244

Katkı maddesi I. Sodyum karbonat

a. Koruyucu (E211)

II. Bal mumu

b. Renklendirici (E102)

III. Sodyum benzoat

c.

IV. Limon sarısı (tartrazin)

d. Parlatıcı (E901)

Yukarıda verilen gıda katkı maddeleri ile sınıfı eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A)

fermantasyon

C12H12O11 → 4CH3 CH(OH) COOH II. tepkimesi ile laktoz, laktik asite dönüşmüştür. III. Sütteki kazein proteinleri çökmüştür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve II

II. Fermantasyonla laktoz laktik asite dönüşmüştür. III. Kazein proteinleri çökmüştür. (Cevap D)

Topaklanmayı önleyici (E500)



I. Süt mayalanarak yoğurda dönüşmüştür.



Sınıfı ve E kodu

II

-

b

II

-

b C) I II a

III

-

c

III

-

d

III

-

a

IV

-

d

IV

-

c

IV

-

d

I

-

a B) I

D) I

-

c

II

-

-

E) I

-

d

d

II

-

c

III

-

b

IV

-

a

III

-

a

IV

-

b

Doğru eşleştirme I - c, II - d, III - a, IV - b'dir.



-

b

-

c

(Cevap D)

1. Sıvı yağlar ile ilgili,

5. Yağ rafinasyonu ile ilgili aşağıdaki kavramlardan hangisi için verilen açıklama yanlıştır?

I. Doymamış yağ asitlerinin gliserinle oluşturduğu esterlerdir.



A) Vinterizasyon : Ham yağın soğutularak kristalleşen yüksek erime noktalı trigliseritlerin uzaklaştırılmasıdır.

II. Yağ üretiminde kullanılan tohumlara uygulanan ilk işlem kabuk ayırmadır.





B) Nötralizasyon : Alkali bir çözelti ile oranı yükselmiş olan serbest asitlerin uzaklaştırılmasıdır.



C) Dekolorizasyon : Ağartma toprağı ile bazı renk pigmentlerinin yağdan uzaklaştırılmasıdır.

III. Presleme ile elde edilen yağa ham yağ denir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

05

BÖLÜM 09 Test

Yenilebilir Yağ Türleri

Yağ üretimi ile ilgili bilgilerin tamamı doğrudur.

C) I ve II

D) Klarifikasyon : İstenmeyen koku ve tat maddelerinin su buharı destilasyonu ile yağdan uzaklaştırılmasıdır.

E) I, II ve III





(Cevap E)

E) Degumming : Yağda bulanıklığa neden olan yapışkan fosfatitlerin hidratasyonla uzaklaştırılmasıdır.

D) Klarifikasyon: Yağda çözünmeyen ve bulanıklığa sebep olan maddelerin ayrılma yöntemleri ile yağdan uzaklaştırılmalıdır.

I. Tereyağ



ll. Zeytinyağı



lll. Mısır özü yağı



lV. Margarin





Yukarıdakilerden hangileri doymuş yağ sınıfındadır?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) I ve IV

E) I, III ve IV

Tereyağ ve margarin katı (doymuş) yağ sınıfındadır.

(Cevap D)

3. Aşağıdakilerden hangisi yağ üretiminde kullanılan sanayi

(Cevap D)

6. Zeytinyağı üretimi ile ilgili,

C) II ve III

Çözüm Yayınları

2.



I. Zeytinin sıkma işleminden sonra geriye kalan posasına pirina denir.



II. Erken hasat zeytinlerden soğuk pres yöntemiyle sızma zeytinyağı elde edilir.



III. Natürel zeytinyağı ile rafine zeytinyağının belirli oranlarda karıştırılması sonucu riviera zeytinyağı elde edilir.

bitkilerinden birisi değildir?



A) Soya fasülyesi



yargılarından hangileri doğrudur?



B) Pamuk



A) Yalnız I

B) Yalnız II



C) Pancar









D) Hurma



E) Mısır

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Zeytinyağı üretimi ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur.

(Cevap E)

C) Pancar yağ üretiminde kullanılan bir sanayi bitkisi değildir.

(Cevap C)

4. Bitkinin yetiştirilme koşulları, toprak yapısı, iklim ve depolama şartları ham yağın yapısındaki yabancı maddeleri belirler.

245

Buna göre, bu yabancı maddeler,

7. Aşağıdakilerden hangisi ham yağlara uygulanan



I. Yağın parlaklığını



II. Rengini ve berraklığını



III. Kuruma süresini

rafinasyon işlemlerinden biri değildir?



yukarıdakilerden hangilerini etkiler?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Verilenlerin tamamını etkiler.



A) Klarifikasyon (Berraklaştırma)



B) Degumming (Yapışkan maddelerin alınması)



C) Presleme (Basınç uygulama)



D) Nötralizasyon (Asitliğin giderilmesi)



E) Vinterizasyon (Parlatma)

C) Presleme: Ham yağ eldesinde kullanılan bir yöntemdir. Rafinasyon sürecinde (Cevap E)

kullanılmaz.

(Cevap C)

Test 05

1. E

8. Margarinler ile ilgili,

II. Katkı maddesi olarak su, süt tozu ve peynir altı suyu tozu kullanılır.



III. Bir tür emülsiyondur.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







C) I ve II

6. E

7. C

8. E

9. B 10. E 11. B 12. A

A) Doymamış yağların hidrojenasyonu sırasında yağ asidi birimlerinin yapısal değişikliğe uğraması ile oluşan yağlardır.



B) Doğada bitkisel ve hayvansal kaynaklı doymamış yağ asidi içeren yağlarda çapraz esterleşme yaygın olarak görülür.



C) Yağların hidrojenlenmesi ve yüksek sıcaklıkta rafinasyonu işlemlerinde trans esterifikasyonu (çapraz esterleşme) oluşur.

(Cevap E)



D) Trans durumundaki yağ asitleri bulunan yağların erime noktası yüksektir.



E) Trans yağ içeren sıvı yağların kullanımı çeşitli kalp ve damar rahatsızlıklarına yol açar.

Madde

Kavram

B) Bitkisel ve hayvansal doymamış yağ asidi içeren yağlarda çapraz esterleşme yaygın

I.

Tereyağ

a.

Prina

II.

Zeytinyağı

b.

Doymuş yağ

III.

Transyağ

c.

Çapraz esterleşme

olarak görülmez.

(Cevap B)

Yukarıda verilen maddeler ile ilgili kavram eşleştirmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) I – a B) I – b C) I – c II – b II – b II – a III – a III – c III – c D) I – a E) I – b II – c II – c III – b III – a

Çözüm Yayınları



5. D



E) I, II ve III





4. E

yargılardan hangisi yanlıştır?

Margarinler ile ilgili verilen bilgilerin tamamı doğrudur.

9.

3. C

11. Trans yağlar ve trans yağ oluşumu ile ilgili aşağıdaki

I. Üretiminde doymamış yağların kısmi olarak hidrojenle doyurulması esastır.

D) I ve III

2. D

l - b ll - a lll - c

(Cevap B)

10. O

246



|| CH2 –– O –– C –– (CH2)7 CH | | O | || CH –– O –– C –– (CH2)7 CH | | O | || CH2 –– O –– C –– (CH2)7 CH

CH (CH2)7 CH3 CH (CH2)7 CH3 + 3H2 → X CH (CH2)7 CH3



X işlemi : Ham yağdaki bazı trigliseritlerin kristalize edilerek yağdan uzaklaştırılmasıdır.



Y işlemi : Yağda bulanıklığa neden olan maddelerin hidratasyon ile yağdan uzaklaştırılmasıdır.

(Gliseril trioleat)



Yukarıda verilen tepkime ile ilgili,



I. Gliseril trioleat bir sıvı yağdır.



II. Sıvı yağların hidrojenle doyurulması tepkimesidir.



III. X gliseriltristearat adı verilen bir katı yağdır. yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Buna göre, X ve Y aşağıdakilerden hangisidir? X



C) I ve II

E) I, II ve III

Y

A)

Vinterizasyon

Degumming

B)

Klarifikasyon

Dekolorizasyon

C)

Degumming

Nötralizasyon

D)

Vinterizasyon

Deodorizasyon

E)

Klarifikasyon

Degumming

X: Vinterizasyon

l. pi bağları içerir, doymamış, sıvı yağdır. (Doğru)

Y: Degumming

ll. Doğru lll. Doğru

12. X ve Y işlemleri ile ilgili bilgiler şöyledir:

(Cevap E)



(Cevap A)

BİRE BİR

06

BÖLÜM 09 Test

1. Aşağıdakilerden hangisi doymamış yağ türlerinden birisi

4. Aşağıdakilerden hangisi hazır gıdalarda katkı



A) Zeytinyağı



A) Raf ömrünü uzatmak



B) Margarin



B) Topaklanmayı önlemek



C) Mısır yağı



C) Kıvam ayarlamak



D) Ayçiçek yağı



D) Bağışıklık sistemini güçlendirmek



E) Pamuk yağı



E) Oksitlenmeyi önlemek

değildir?

maddelerinin kullanılma amaçlarından birisi değildir?

D) Bağışıklık sistemini güçlendirmek gıda katkı maddesi kullanımının bir amacı değildir. (Cevap D)

B) Margarin doymuş yağ asitleri içerir. Diğerleri doymamış (sıvı) yağlardır.



(Cevap B)

2. Tereyağ ve margarin ile ilgili, l. Doymuş yağlar olmaları

5.

I. Renklendiriciler



ll. Doymamış yağların hidrojenasyon ile doyurulması sonucu elde edilmeleri



II. Antibiyotikler



III. Tatlandırıcı maddeler



lll. Yalnızca hayvansal kaynaklı olmaları



IV. Lezzet geliştiriciler



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

l. Her ikisi de katı yağlardır, doymuş yağ asitleri içerirler. (Ortak) ll. Bu yolla margarin elde edilir.

lll. Tereyağ hayvansal kaynaklıdır, margarin bitkisel ve hayvansal kaynaklı olabilir.



Çözüm Yayınları





Yukarıdaki gıda katkı maddelerinden hangileri insanların tüketimi için üretilmiş gıdalarda bulunamaz?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve IV

C) I ve III

E) II, III ve IV

B) II. Antibiyotikler insanlar için üretilmiş gıdalarda katkı maddesi olarak kullanılamaz. (Cevap B)

(Cevap A)

6.

COO–Na+



247

a b

3. Çamaşır sodası (Na2CO3),



Yukarıda çizgi-maket formülü verilen madde ile ilgili,



l. Cam üretimi



I. Beyaz (katı) sabunun formülüdür.



ll. Gıda sanayi



II. a kısmı hidrofob, b kısmı hidrofildir.



lll. Temizlik malzemesi üretimi



III. a kısmı kire, b kısmı suya tutunarak kiri ortamdan uzaklaştırır.



yukarıdaki alanlardan hangilerinde kullanılır?



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll



A) Yalnız I

B) Yalnız II













D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

Belirtilen alanların tümünde kullanılır.



(Cevap E)

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. RCOONa, beyaz sabundur. (Doğru), II. a apolar (hidrofob), b polar (hidrofildir.) (Doğru), III. Hidrofob(a) kir ile hidrofil (b) su ile etkileşir. (Doğru) (Cevap E)

Test 06

1. B

7. Kişisel temizlik maddeleri olan şampuan, diş macunu ve I. Vücuda yararlı olan bazı bakterilerin sayısını azaltırlar.



ll. Bazı mikropları öldürerek dezenfektan işlevi görürler.



lll. Temiz su kaynaklarına karışarak kullanılabilir su miktarını azaltırlar.



yukarıdakilerden hangileri yer almaz?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

3. E

10.

sabunun olumsuz etkileri arasında,



2. A

5. B

6. E

7. B

8. D

9. A 10. D 11. E 12. C

Monomer

a. Polistiren (PS)

O F

II.

F

b. Kauçuk

C=C F

F CH3

H

E) I, II ve III

C

III.

(Cevap B)

Polimer

CH2 = CH

I.

C) I ve II

Dezenfaktan olarak miktopları öldürmeleri olumlu etkilerindendir.

4. D

C

c. Politetrafloreten (PTFE)

CH2 CH2

Yukarıdaki monomerlerin polimerleri ile eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) I.



II.

-

a B) I. II. b

III.

-

c

-

8. Sabunlar ve deterjanlar ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Deterjanlar su ve çevre kirliliğine neden olur.



B) Sabunlar sert sulardaki Ca2+ ve Mg2+ katyonlarını çöktürür.



C) Deterjanlar genelde petrokimya türevlerinden üretilir.



D) Sabunlar hidrofil uç taşırken deterjanlar hidrofobik yapılardır.



E) Hem sabun hem de deterjan yüzey aktif maddelerdir.

D) Hem sabun, hem de deterjan hidrofil ve hidrofob uçları bir arada taşırlar.

(Cevap D)

b C) I.

-

c

-

a

II.

-

a

III.

-

c

III.

-

b

D) I.

-

a

E) I.

-

b

II.

-

III.

-

c

II.

-

c

b

III.

-

a

I - a, II - c, III - b'dir.

Çözüm Yayınları



-





(Cevap D)

11. X ve Y polimerleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

X: – OH grubu ile – COOH grubu içeren moleküller arasında oluşan polimerler



Y: – NH2 grubu ile COOH grubu içeren moleküller arasında oluşan polimerler



Buna göre,



I. X ve Y yi oluşturan tepkimelerde su açığa çıkar.



II. X polyester'dir.



III. Y peptit bağları içeren bir poliamittir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

II. X : Polyester (Doğru), III. Y : Poliamittir. (Doğru), I. Her ikisininde oluşumunda H2O açığa çıkar. (Doğru) (Cevap E)

248

9. İlaçların fiziksel halleri ve formları ile ilgili aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi hatalıdır?

Fiziksel hali

Formu

A)

Katı

Ampül



l. NaClO

B)

Sıvı

Damla



ll. O3

C)

Yarı katı

Merhem



lll. C17H35COONa

D)

Sıvı

Şurup



yukarıdaki kimyasallardan hangileri kullanılabilir?

E)

Katı

Kapsül



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







A) Ampüller sıvı formda ilaçlardır.



12. İçeceklerin ve gıdaların dezenfektasyonunda,



(Cevap A)

D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

l. Çamaşır suyu ve ll. Ozon kullanılır. lll. Beyaz sabun hijyen için kullanılır.

(Cevap C)

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıdakilerden hangisi simyacılar tarafından kullanılan

4.

yöntemlerden birisi değildir?



A) Özütleme





B) Santrifujleme

D) Kavurma

C) Damıtma

E) Kristallendirme

Santrifujleme : 20. yüzyılda kullanılan bir tekniktir. Simya döneminde kullanılmamıştır. (Cevap B)

Kimyanın alt dalı

01

Uğraş alanı

I. Nükleer kimya:

Kimyasal olayların tepkimelerini açıklama

II. Analitik kimya:

Kimyasal maddelerin nitelik ve niceliğini belirleme

III. Agrokimya:

Tarım kimyasallarını inceleme



Yukarıdaki kimyanın alt dallarından hangilerinin karşısında uğraş alanı yanlış verilmiştir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Nükleer Kimya'nın uğraş alanı atom çekirdeğinde gerçekleyen değişikliklerdir. (Cevap A)

2.

Kimya bilimine katkısı Mg 3 = ’tür. S 4 Buna göre eşit kütlede Mg ve S elementlerinin tam verimli tepkimesi sonucu hangi elementin kütlece % kaçı artar?

I. Cabir bin Hayyan

Kral suyunu buldu.

5. MgS bileşiğinde kütlece birleşme oranı

II. Antonie Lavoisier

Sabit Oranlar yasasını buldu.



III. John Dalton

Atomun nötr olduğunu buldu.

Yukarıdaki bilim insanlarının hangilerinin kimya bilimine katkıları karşısında doğru verilmiştir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Cabir bin Hayyan : Kral suyunu buldu. (Doğru)

Çözüm Yayınları



Bilim insanı



A) %25 Mg





B) %25 S

D) %20 S

C) %20 Mg

E) %10 Mg

4’er gram alınırsa 4–3 = 1 g Mg artar. 1. = 4 100 25 , % 25’i artar.

(Cevap A)

II. Antonie Lavosier : Kütlenin korunumu yasası olacaktı. (Yanlış) III. John Dalton : Atom modelinde atomun nötr olduğu fikrine sahip değildir. (Yanlış) (Cevap A)

6.

CO2(g) NH3(g) HCI(g) CO(g) He(g)

3. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin gerçekleşmesi beklenmez?

b

a

O2 alev

kıvılcım NaOH(suda)

HNO3(suda)

I.

II.



Yukarıda verilen düzenekte gazlar ayrı ayrı sisteme gönderiliyor.



A) Cu(k) + HNO3(suda) →



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



B) CaO(k) + HCI(suda) →



A) I. kapta zamanla pH azalır.



C) Zn(k) + KOH(suda) →



B) a borusundan NH3, CO ve He geçer.



C) II. kapta amonyum nitrat tuzu oluşur.



D) SO2(k) + O2(g) →



D) b borusundan CO ve He geçer.



E) CH3COOH(suda) + H2S(suda) →



E) Zamanla alevin parlaklığı artar.

CH3COOH(asit) + H2S(asit) → Asit - asit ile tepkime vermez.



(Cevap E)

249

CO + 1/2O2 → CO2 gazı oluşur. Alevin parlaklığı azalır. (Cevap E)

T+

Test 01 7.

1. B

Kimyasal madde a.

3. E

4. A

5. A

T+





Yukarıdaki kimyasal madde ve üzerinde bulunması gereken güvenlik sembolleri hangi seçenekte doğru eşleştirilmiştir?



A)

-

b

II

-

III

-

c

III

-

c



D) I

-

b

II

-

III

-

-

c

-

a

III

-

b

E) I

-

c

c

II

-

b

a

III

-

a

Zaman (dk)

20

X’in sulu çözeltisi (P2 dış basınç)

Bu grafiklerdeki t1 > t2 olduğuna göre,



I. P1 > P2'dir.



II. 10. ve 20. dakikalar arasındaki buhar basınçları aynıdır.



III. Saf suyun P2 dış basınçlı ortamdaki kaynama noktası t2 'den büyüktür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Dış basınç ve safsızlık arttıkça suyun kaynama noktası artar. Aynı ortamda olsalardı (P2 = P2) tuzlu suyun kaynama noktası (t2) > saf suyun kaynama noktası (t1) olurdu.

III. Aynı ortamda suyun kaynama sıcaklığı daha küçüktür. (Yanlış)

Erime Noktası (°C)

Kaynama Noktası (°C)

X

-80

-10

Y

-5

80

Z

0

100

11.



1 atm basınç altındaki X, Y ve Z saf maddelerinin erime ve kaynama noktaları yukarıdaki tabloda verilmiştir.



Buna göre oda koşullarındaki X, Y ve Z nin sıcaklıkları 100 °C ye çıkarılırsa hangilerinde hal değişimi gözlenebilir?



A) Yalnız X





D) X ve Y

10

0

II. Dış basınçlar farklıdır. (Yanlış)

Madde

B) Yalnız Y

Zaman (dk)

t1 > t2 olduğuna göre P1 > P2'dir. (Doğru)

I. Tuz ruhu : Tahriş edicidir. (b), II. Böcek öldürücü : Zehirlidir. (a), III. Traş köpüğü : Patlayabilir. (c) (Cevap B)

8.

20



(Cevap A)

Çözüm Yayınları

II

i b C) I II a

-

10

Saf su (P1 dış basınç)

c.

a B) I

t2

0

i

-

9. D 10. A 11. D

Sıcaklık (°C)

Sıcaklık (°C)



i

I

8. E

T+

b.

III. Traş köpüğü

7. B

hazırlanan çözeltinin sıcaklık-zaman grafikleri aşağıda verilmiştir. t1

II. Böcek öldürücü

6. E

10. Saf su ve uçucu olmayan X katısının suda çözünmesiyle

Güvenlik Sembolü

I. Tuz ruhu

2. A

Oluşan Z kütlesi (g) 30

30

20

20

10

10

0

C) Yalnız Z

Oluşan Z kütlesi (g)

4

8 12

E) Y ve Z

Tepkimeye 0 7 14 21 girmeyen madde kütlesi (g)

Harcanan X kütlesi (g)

X : 25°C'de ve 100°C'de gaz (Hal değiştirmez.), Y : 25°C'de sıvı 100°C'de gaz (Hal değiştirir.)

250

Z : 25°C'de sıvı 100°C'de sıvı - gaz (Hal değiştirir.)





(Cevap E)

9. I. Cl2O

II. ClO3–



III. HCIO4



A) I, II, III





B) II, III, I

D) III, II, I

I. CI 2x O2– : 2x – 2 = 0 ise x = +1, III. H+CIz O 42- : +1 + z – 8 = 0 ise z = +7

C) III, I, II

E) II, I, III



Buna göre,



I. Artan madde X'tir.



II. Kütlece birleşme oranı

mX 7 = 'tür. mY 3 III. 14'er gram X ve Y nin tam verimli tepkimesi sonucu artan madde miktarı 8 gramdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





7g X

II. CIy O 32- : y – 6 = –1 ise y = +5, III > II > I

Eşit kütleli X ve Y nin tam verimli tepkimesiyle Z bileşiğinin oluşumuna ait grafikler yukarıda verilmiştir.



Yukarıdaki taneciklerdeki CI'nin yükseltgenme basamaklarının büyükten küçüğe sıralanışı hangi seçenekte doğru verilmiştir?





(Cevap D)

B) Yalnız II

D) II ve III 7g Y

7g X + 3g Y → 10g Z ––––––––––––––––––––– 0 4g Y arttı.

C) I ve II

E) I, II ve III

7'şer gram alındığında 4g arttığına göre 14'er gram alındığında 8g artar.

(Cevap D)

02

TÜMEVARIM - IV Test 1. Saf maddeler ile ilgili,

4. Gaz fazında gerçekleşen bir tepkime ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.



I. Tek cins atom içerenleri sembolle gösterilir.



II. Farklı cins atom içerenlerinin bileşenleri arasında sabit bir kütle oranı vardır.



• Sabit basınç ve sıcaklık koşullarında toplam gaz hacminde artış gözleniyor.



III. Hal değiştirirken sıcaklıkları sabittir.



• Tepkime denklemi kütlenin korunumu, birleşen hacim oranları yasası ve sabit oranlar yasasını desteklerken katlı oranlar yasasının ispatlanmasında kullanılamıyor.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



Buna göre bu tepkimenin denklemi aşağıdakilerden hangisi olabilir?



A) N2O5(g) → 2NO2(g) +



B) 2HF(g) → H2(g) + F2(g)



C) 3O2(g) → 2O3(g)



D) CO(g) + Cl2(g) → COCl2(g)



E) C3H4(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(g)

I. Saf madde olan elementler sembolle, bileşikler formülle gösterilir. (Doğru) II. Bileşiklerin (Doğru)

(H2O

gibi)

bileşenleri

arasında

sabit

III. Saf maddeler erirken ve kaynarken sıcaklıkları sabittir. (Doğru)

kütle

oranı

vardır. (Cevap E)

A. ve E seçeneklerindeki tepktimelerde gaz hacmi (molekül sayısı) ürünlerde daha fazladır. (Zamanla artar). A seçeneğinde N2O5 – NO2 arasında katlı oran vardır. (Cevap E)

2. X, Y ve Z maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

X: Sıvısı elektrik akımını iletiyor.



Y: Kaynama noktası farkıyla bileşenlerine ayrışıyor.



Z: HNO3(suda) ile tepkime verebilirken KOH(suda) ile tepkime veremiyor.

5. Aşağıdaki atom modelleri ile ilgili açıklamalardan hangisi modelin görüşleri ile uyuşmamaktadır?



Buna göre X, Y ve Z maddeleri aşağıdakilerden hangisi olamaz? X

Y

Z

A) Cu

NaCI(suda)

B) MgBr2

C2H5OH(suda)

Ca(OH)2

C) HCI

KNO3(suda)

Al

D) NaOH

C6H12O6(suda)

Cu

E)

KCI(suda)

KOH

Au

Çözüm Yayınları



Na

X : İyonik bağlı bir bileşik ya da metaldir. (Cu, MgBr2, NaOH, Au) Y : Katı - sıvı, sıvı - sıvı homojen karışımdır. (Hepsi olur). Z : Aktif metal veya bazdır. (Na, Ca(OH)2, KOH). Amfoter olan AI olamaz.

1 O2(g) 2

(Cevap C)

Atom modeli

Açıklama

A) Dalton

Bir elementin özdeş olmayan atomlarına izotop denir.

B) Thomson

Atom nötrdür.

C) Rutherford

Pozitif yüklü tanecikler çekirdek denilen bölgede yoğunlaşmıştır.

D) Bohr

Elektronlar çekirdek dışında belirli enerji seviyelerinde bulunur.

E) Modern

Elektronların aynı anda hem hızı hem de yeri tespit edilemez.

Dalton : Bir elementin tüm atomlarının özdeş olduğunu savunmuştur. İzotop'da no : sayıları farklıdır.

6.

(Cevap A)

X Q

Y

T

L

Z

251 3.

I. X2Y



II. X2Y3



III. X3Y4





Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X, T ve Q ametaldir.



Yukarıdaki bileşiklerin kütlece X yüzdeleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?



B) Y ile Q arasında iyonik Y2Q bileşiği oluşur.





A) I > II > III

C) ZT2 bileşiğinin Lewis nokta gösterimi T Z T şeklindedir.



D) Z2+ ve Q2–, L soygazının elektron dağılımına sahiptirler.







E) X, T ve L oda koşullarında gaz haldedir.

B) I > III > II

D) II > I > III

C) II > III > I

E) III > I > II

Y'leri eşitlersek I. 12(X2Y)'den 24X, II. 4(X2Y3)'den 8X ve III. 3(X3Y4)'ten 9X. I > III > II



(Cevap B)



_

C) Z (2A) ve T (7A) arasında oluşan iyonik ZT2'nin Lewis gösterimi Z 2+ T 2

şeklindedir. (Cevap C)

Test 02

1. E

X kütlesi

7. 9





Buna göre, I. ve II. bileşiklerin formülleri aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? I. bileşik

II. bileşik

A)

XY

X2Y

B)

XY2

XY3

C)

XY3

XY4

D)

X2Y

XY

E)

XY4

XY2

mX 3 mX 4 I. de mY = 1 II. de mY = 1 dir. C seçeneğinde Y’ler eşitlenirse 4(XY3) ve 3(XY4) yanıt ortaya çıkar. (Cevap C)

IE1

IE2

IE3

IE4

X:

Q1

Q2

Q3

—

İyonlaşma enerjileri yukarıda verilen X ile igili, I. Q1 > Q2'dir.



II. X'in atom numarası 3'tür. Q Q2 III. değeri 3 değerinden küçüktür. Q2 Q1 yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I





6. C

7. C

8. C

9. A 10. C 11. C 12. D

O F CI

B) I ve II

D) II ve III



Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen elementlerin oluşturduğu K2O, KF ve KCI bileşikleri ile ilgili,



I. İyonik bağ kuvvetleri arasındaki ilişki K2O > KF > KCI şeklindedir.



II. İyonik bağ karakterleri arasındaki ilişki KF > KCI > K2O şeklindedir.



III. Aynı koşullardaki erime noktaları arasındaki ilişki KF > K2O > KCI şeklindedir.



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. İyonik bağ kuvveti iyon çapıyla ters orantılıdır. KF > K2O > KCI olmalıydı. (Yanlış) II. Elektronegatifliği büyük olan F > O > CI olmalıydı. (Yanlış) III. İyon çapıyla ters orantılıdır. KF > K2O > KCI'dir. (Doğru) (Cevap C)

Çözüm Yayınları

Element



5. A

Y kütlesi

3

2

X ve Y’den oluşan iki farklı bileşikteki X ve Y kütleleri arasındaki değişim yukarıdaki grafiklerde verilmiştir.



4. E

K



8.

3. B

10.

I. bileşik II. bileşik

8

0

2. C

11. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinde açığa çıkan gaz diğerlerinden farklıdır?



A) Al(k) + NaOH(suda) →



B) Ca(k) + H2CO3(suda) →



C) CaCO3(k) + HCI(suda) →

D) Na(k) + H2O(s) → C) I ve III

E) I, II ve III

I. e– koptukça bir sonraki e– nu kopartmak için gereken enerji artar. Q2 > Q1 dir. (Yanlış) II. 4. iyonlaşma enerjisi yoktur. Demekki 3 e–'ludur. (Doğru) III. 1A grubunda olduğu için 1. iyonlaşma enerjisi sonrası 8A grubuna benzer. Q2 Q > 3 olmalıydı. (Yanlış) (Cevap C) Q1 Q2



E) Zn(k) + HNO3(suda) →

Diğer seçeneklerde H2 gazı açığa çıkarken. C) CaCO3(k) + 2HCI(suda) → CaCI2 + CO2 + H2O'da CO2 gazı açığa çıkar.



(Cevap C)

12. Kapalı sabit hacimli bir kaptaki n mol Ne gazının üzerine

sabit sıcaklıkta bir miktar X gazı eklendiğinde gerçekleşen değişimler ile ilgili grafikler aşağıda verilmiştir.

252



9. Atom, molekül ve iyon birer kimyasal türdür.

Buna göre,

Basınç

Kütle

3P

5N

4m

P

N

m

I. Ne(g) → Ne+(g) + e–



Atom sayısı

II. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)

0

Zaman

0

Zaman

0

Zaman

III. H2O(k) → H2O(s)



Buna göre, X gazı aşağıdakilerden hangisi olabilir?



yukarıdaki olaylardan hangilerinde girenlerdeki kimyasal tür ile ürünlerdeki kimyasal tür birbirinden farklıdır?



(H=1, C=12, O=16, N = 14, Ne=20, S=32)



A) Yalnız I

B) Yalnız II



A) C2H6



B) CO













D) NO



E) CO2

D) I ve Ill

C) I ve II

E) l, ll ve III

I.'de atom - iyon'a dönüşmüştür.

C) SO2

n = 1 mol Ne olsun. 1 mol atom (N) içerir. 20 gramdır. (m)

n = 2 mol gaz eklenmeli. 4 mol atom (4N) içermeli ve 2 molü 60 g olmalıdır. 2 mol NO(30) (Cevap A)

60g dır ve 4 mol atom içerir.



(Cevap D)

03

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıdaki olaylardan hangisi fiziksel bir değişimdir?

A) Çinko metalinin asitte çözünmesi



B) CO2 gazının kireç suyunu bulandırması



C) Yağlı boyanın kuruması



D) Naftalinin süblimleşmesi



E) Mumun yanması

verilmiştir?



Tepkime

Türü

A) CH OH + 3 O 3 (s) 2(g) → CO2(g) + H2O(s)

Yanma

B) 2NH3(g) → N2(g) + 3H2(g)

Analiz

2

D) Naftalinin süblimleşmesi katı'dan gaza geçmesi yani hal değişimi, fizikseldir.

4. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin türü yanlış







C)

(Cevap D)

CH3COOH(aq) + KOH(aq) → CH3COOK(aq) + H2O(s)

Nötrleşme

D) COCI2(g) + 2NH3(g) → CO(NH2)(k) + 2HCI(g) Sentez E) Pb(NO3)2(aq) + 2KI(aq) → PbI2 (k) + 2KNO3(aq)

Çözünmeçökelme

D) Sentez tepkimesi sonucu ürünlerde tek bir bileşik oluşmalıdır.

(Cevap D)

5. Eşit mol sayılı X2 ve Y2 gazlarının tam verimle reaksiyonu sonucu Z gazı oluşuyor.

2.



Yukarıda verilen tepkime ile ilgili,

Tepkime öncesine göre gaz mol sayısı % 25 azaldığına göre tepkime denklemi,



l. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)

II. X'in formülü K2SO4'tür.



ll. N2(g) + 2O2(g) → 2NO2(g)

III. 2 mol H2SO4 ile 2 mol KOH tepkimeye girerse ortam asidik olur.



lll. C2H2(g) + 2H2(g) → C2H6(g)



yukarıdakilerden hangileri olabilir?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll









I. Nötrleşme tepkimesidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. H2SO4(Asit) ile KOH(baz) tepkimesi nötrleşmedir. II. X : K2SO4'tür. (Doğru) III. 1 mol H2SO4 artar. Ortam asidiktir. (Doğru)



Çözüm Yayınları



H2SO4(suda) + 2KOH(suda) → X (suda) + 2H2O(s)

3.

Bileşik I. SCI2 II. NH3

H N H H N H H N H H H H

III. CaCI2



Mg

6.

Lewis nokta gösterimi

CI CI S S CI CI

nson = 3 mol

–1 mol –2 mol 2 mol ___________________ 1 mol

1 mol azaldı. 1 . 4 100 = 25





(Cevap B)

Na

Zn

H2O(s)

HCI(suda)

I

CI CI Ca CI CI Ca CI

E) l, ll ve lll ni = 4 mol

2 mol 2 mol ll. N2 + 2O2 → 2NO2

(Cevap E)

TT

D) l ve lll

C) l ve ll

NaOH(suda)

II



Yukarıdaki çözeltilere üzerlerinde belirtilen katılar ekleniyor,



Buna göre,



I. I. ve II. çözeltilerde pH artar, III. çözeltide azalır.

Yukarıda verilen bileşiklerden hangilerinin karşısında belirtilen Lewis nokta gösterimi hatalıdır?



II. Her üç kapta da H2 gazı açığa çıkar.



III. Her üç kapta da tuz oluşur.



(1H, 7N, 16S, 17CI, 20Ca)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II



A) Yalnız I

B) Yalnız II















I. SCI2

D) I ve III

CI S CI

C) I ve II

E) I, II ve III

2+

_

CI 2 şeklindedir.

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Her üç kaptada tepkime gerçekleşir. I. kapta asit harcanır, pH artar. II. de NaOH oluşur, pH artar, III. de NaOH harcanır pH azalır. (Doğru)

şeklindedir.

II. CaCI2 iyonik bileşiktir. Ca

253

III

(Cevap D)

II. Üç kapta da H2 oluşur. (Doğru). III. II. kapta baz oluşur. (Yanlış)

(Cevap C)

Test 03

1. D

7.

I. 0,2 mol HCN ile 0,2 mol KOH



II. 0,05 mol Sr(OH)2 ile 0,1 mol HNO3



III. 0,1 mol H2SO4 ile 0,1 mol Cu(OH)2



A) Yalnız I





5. B

6. C

7. D

8. D

9. D 10. E 11. D 12. D

III. HCI + Mg(OH)2 →

C) I ve II

I. KOH kuvvetli bazdır. HCN zayıf asittir. (pH > 7) II. 0,1 mol OH– = 0,1 mol H+ (pH = 7), III. H2SO4 kuvvetli asit, Cu(OH)2 zayıf bazdır.

I. H2CO3 + Ba(OH)2 →

II. HCN + KOH →

E) I, II ve III

(pH < 7)

4. D

tepkimeler tam verimle gerçekleştiriliyor.



B) Yalnız II

D) II ve III

3. D

10. Mol sayıları eşit olan asit ve bazlarla aşağıda belirtilen

Yukarıda mol sayıları verilen asit ve bazların sulu çözeltileri karıştırıldığında hangilerinde oluşan çözeltinin pH'ı 7'den büyük değildir?



2. E



Buna göre, hangi tepkimeler sonucu ortamın pH'si 7 den farklı olur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. H2CO3 (Zayıf asit) + Ba(OH)2 (Kuvvetli baz) → Bazik (pH > 7)

(Cevap D)

II. HCN (Zayıf asit) + KOH (Kuvvetli baz) → Bazik (pH > 7) III. 2HCI + 1 Mg(OH)2 → eşit mol tepkimeye girdiğinde bazdan artar. pH ≠ 7'dir. (Cevap E)

8. Bir indikatör, asidik ortamda kırmızı, bazik ortamda yeşil ve nötr ortamda mavi renk oluşturmaktadır.

Buna göre, bu indikatörün damlatıldığı aşağıdaki maddelerden hangisindeki renk oluşumu yanlıştır?



A) Elma sirkesinde kırmızı renk oluşur.



B) Deniz suyunda yeşil renk oluşur.



C) 80° lik limon kolanyasında kırmızı renk oluşur.



I. Dezenfektan özellikte olmaları



D) Demlenmiş siyah çayda mavi renk oluşur.



ll. Petrokimya kökenli olmaları



E) Çamaşır suyunda yeşil renk oluşur.



lll. Temiz su kaynaklarını kirletmeleri







11. Vücut temizliğinde kullandığımız temizlik maddelerinin,

(Cevap D)



Çözüm Yayınları

D) Siyah çay baziktir. (Yeşil)





özelliklerinden hangileri olumsuz etkilerindendir?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) Il ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

Dezenfektan özellikleri ile mikropları öldürürler. (l. olumlu) ll. ve lll. olumsuz etkileridir. (Cevap D)



9. t1

Sıcaklık (ºC) X

t2

Y

t3

12.

t4

Bileşik

Zaman (dk)

254



X ve Y saf maddelerinin aynı ortamda tamamen katılaşana kadar soğutulmasına ait grafik yukarıda verilmiştir.



Bu grafiğe göre,



Adı

Asit / Baz Özelliği

I. NH4Cl

Nişadır

Baz

II. CH3COOH

Asetikasit

Asit

III. CaCO3

Sönmüş kireç

Baz

I. X in kaynama sıcaklığı Y ninkinden büyüktür.

II. X in sıvı olduğu zaman aralığında Y gaz haldedir. III. X'in t1 °C deki buhar basıncı Y'nin t2 °C deki buhar basıncına eşittir.

yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. t1 > t2'dir. (Doğru), II. X'in sıvı olduğu aralıkta Y yoğunlaşmaktadır. Sıvıda olabilir. (Kesin değil) : II. Aynı ortamda kaynarken buhar basınçları eşittir. (Doğru)

(Cevap D)



Yukarıda verilen bileşiklerden hangilerinin adı ya da asit / baz özelliği yanlış verilmiştir?



A) Yalnız I





l. Asidik, lll. Kireç taşı

B) Yalnız II

D) I ve III





E) I, II ve III



C) I ve II (Cevap D)

04

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıda verilen maddelerden hangisinin türü yanlış

4. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sistematik adı yanlış

verilmiştir?

Madde

Türü

Helyum (He)

Atom

A)

Metan (CH4)

B)





Molekül

C) Hidrojen gazı (H2)

Atom

D) Nitrat (NO–3)

Anyon

Amonyum (NH+4)

E)

verilmiştir?



Adı

A) CoS

Kobalt (II) sülfür

B) P2O3

Difosfor trioksit

C) Cr2O3

Dikrom trioksit

D) (NH4)3PO4

Amonyum fosfat

E) Al2O3

Alüminyum oksit

C) Cr2O3 : Metal -ametal bileşiğidir. Doğru adlandırma : Krom (III) oksit olmalıydı. (Cevap C)

Katyon

C) H2 gazı : Molekül'dür.

Bileşik



(Cevap C)

2. 9X, 11Y ve 15Z atomlarının oluşturduğu X2, YX ve ZX3 maddeleri ile ilgili, I. X2 apolar kovalent bağ içerir.



II. YX bileşiği elektron alış-verişi ile oluşur.



III. ZX3 bileşiğinde pozitif yük yoğunluğu Z atomunun etrafındadır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

X : Ametal (7A), Y : Metal (1A), Z : Ametal (5A) I. X2 apolar kovalent bağ (Doğru), II. Metal - ametal, e– alışverişi ile oluşur. (Doğru), III. Daha elektronegatif olan X negatif Z pozitiftir. (Doğru)

(Cevap E)

5. Kütlece % 80 saflıktaki m gram CaCO3 katısının, Çözüm Yayınları





CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)



tepkimesine göre % 25 verimle ayrışması sonucu N.K'da 4,48 L CO2 gazı oluşuyor.



Buna göre m değeri kaçtır? (CaCO3 = 100g/mol)



A) 20

B) 40

C) 80

D) 100

E) 125

4, 48 100 22, 4 = 0, 2 mol CO2 için 0,2 mol CaCO3 = 0,2 . 100 = 20 g, 20 . 25 = 80 g saf

3.

100 80 . 80 = 100 = m

2

(Cevap D)

1



Yukarıdaki periyodik sistemde belirtilen 1 ve 2 nolu oklar yönünde,



I. Atom çapı



II. İyonlaşma enerjisi



III. Metalik bağ kuvveti



6. Normal koşullarda 3,01 . 1023 tane atom içeren SO3 gazı

niceliklerinin genel değişimi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



I

II

III

ile ilgili,



l. 22,4 litredir.



ll. 10 gramdır.

A) Artar

Azalır

Azalır



lll. 0,125 NA tane moleküldür.

B) Azalır

Artar

Artar



yargılarından hangileri doğrudur?

C) Azalır

Artar

Azalır



(O = 16, S = 32, NA = Avogadro sayısı)

D) Artar

Artar

Artar



A) Yalnız l

B) Yalnız ll

E) Azalır

Azalır

Artar







1 ve 2 yönünde I. Atom çapı (Azalır.), II. iyonlaşma enerjisi (Artar.), III. Metalik bağ kuvveti (Artar.)





(Cevap B)

D) ll ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

23

3, 01.10 0, 5 = 0, 5 mol atom 4 = 18 mol SO3 6, 02.10 23 22, 4 1 1 l. 8 L'dir. (Yanlış) ll. 8 .80 = 10 g (Doğru) lll. 8 NA (Doğru) (Cevap D)

255

Test 04

1. C

7. Bir miktar KCIO3 katısı % 50 verimle,

10.





Tepkime sonucu açığa çıkan O2 gazı N.K'da 6,72 L hacim kapladığına göre başlangıçtaki KCIO3 katısı kaç gramdır? (KCIO3 = 122,5)



A) 12,25

B) 19,6

C) 24,5

D) 49

E) 61,25

6, 72 0, 3 = 0, 3 mol O2 için 0,2 mol KClO3 harcanır. 0,2 . 122,5 = 24,5 g harcanır. 100 24,5 . 50 = 49 (Cevap D)

3. B

4. C

5. D

6. D

7. D

Molekül

KCIO3(k) → KCI(k) + 3 O2(g) 2 tepkimesine göre ayrışmaktadır.

2. E

8. C

9. D 10. D 11. D 12. C

Adı

I. NaHCO3

Sodyum karbonat

II. HCOOH

Formik asit

III. KOH

Potasyum hidroksit



Yukarıda verilen moleküllerden hangilerinin adı doğru verilmiştir?



A) Yalnız I





B) Yalnız II

D) II ve III

I. Sodyum bikarbonat (Yanlış) II. ve III. sü doğrudur.

C) I ve II

E) I, II ve III



(Cevap D)

11. Eşit mol sayılı C3H4 ve O2 gazlarının

8. Aşağıda verilen asit ve bazlardan hangisinin suda



iyonlaşma denklemi yanlış verilmiştir? A) NaOH(k) →

Na+(aq)+



B) NH3(g) + H2O(s)



C) HCOOH(s)

Su

NH+4 (aq)+

– OH(aq)

COO2– + 2H+(aq) (aq)

H2O(s) → H3O+(aq) +

D) HNO3(s) + Su 2+ E) Ca(OH)2(k) → Ca (aq)

NO 3 (aq)

+ 2OH (aq)

su C) HCOOH(s) # $ HCOO - + H + olmalıydı. (ag) (ag)



I. Yanma tepkimesidir.

II. Oluşan ürünler CO2 ve H2O'dur.

– OH(aq)

Çözüm Yayınları



Su

C3H4(g) + O2(g) → tam verimli tepkimesi ile ilgili,

(Cevap C)

III. Reaktiflerin reaksiyonunda artan madde O2'dir.

IV. Oluşan CO2 mol sayısı artan maddenin mol sayısına eşittir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız II





B) I ve IIl

D) I, ll ve IV



C) II ve IV

E) Il, IlI ve IV

4 4 C3H4 + 4O2 → 3CO2 + 2H2O –1 –4 3 2 ––––––––– 3 lll. Artan madde C3H4'tür. (Yanlış)

(Cevap D)

256 12. Aşağıdaki maddelerden hangisinin etken maddesi ya da 9.

I. C3H8



II. C2H6



III. CH4

formülü yanlış verilmiştir?



Yukarıdaki bileşiklerin içerdiği H atomlarının kütlece % leri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru verilmiştir?



A) I > II > III





B) II > I > III

D) III > II > I

C) III > I > II

E) I > III > II

C’lar eşitlenirse I. 2(C3H8) : 16H, II. 3(C2H6) = 18H, III. 6(CH4) = 24H III > II > I (Cevap D)



A) Çamaşır sodası: Na2CO3



B) Beyaz sabun: C17H35COONa



C) DAP: NH4PO4

D) Gliserin: C3H5(OH)3

E) Çamaşır suyu: NaCIO

C) DAP (Diamonyum fosfat) : (NH4)2 HPO4'tür.



(Cevap C)

05

TÜMEVARIM - IV Test 1. H2 ve H2O ile ilgili,

4. Mg3N2 bileşiği elde etmek için kullanılan Mg ve N element



I. Moleküler yapıda olma



II. Yoğun fazda molekülleri arasında dipol-dipol etkileşimi bulunması



III. Oda koşullarında sıvı halde bulunma

36

18



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

kütlelerinin değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir. mMg(g)

C) I ve II



E) I, II ve III

I. H2 bir element molekülü, H2O bir bileşik molekülüdür. (Ortak) II. H2 apolar bir molekül iken H2O polardır. Yalnızca H2O'da dipol-dipol bulunur. (Ortak değil) III. 1atm, 25 �C de H2 gaz, H2O sıvı haldedir. (Ortak değil.)





(Cevap A)

0

7

14

mN(g)

25



Buna göre, I. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir. II. Mg3N2 bileşiğinin kütlece %72'si Mg'dir. III. N elementinin kütlece %56'sı artmıştır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II





D) I ve III



C) I ve II

E) I, II ve III

I. Mg bitmiştir. Tam verimle gerçekleşmiştir. (Doğru) II. 36gMg + 14gN → 50g Mg3N2

50 de 36 ise 100 de 72 dir. (Doğru) III. 2514=11 g artmıştır. 11 .100=44'ü. (yanlış) 25 (Cevap C)

5. 21’er gram X ve Y’nin tam verimle tepkimesi sonucu X2Y



A) H¯

: Hidrür



B) Ca2+

: Kalsiyum iyonu



C) CCl4

: Karbon tetraklorür



D) NO3¯

: Nitrür

E) CuBr2 : Bakır (II) bromür D) NO3¯ : Nitrat olmalıydı. Nitrür: N3¯tür.

bileşiği oluşuyor. Buna göre X, Y ve X2Y bileşiği ile ilgili aşağıdaki grafiklerden hangisi yanlıştır? (X = 14, Y = 16)



A)

Çözüm Yayınları

2. Aşağıdaki taneciklerden hangisinin adı yanlış verilmiştir?



0



Zaman

0

D)

Y Kütlesi (g)

Harcanan Y Kütlesi (g)

12

Kütlece birleşme oranı

3

21

(Cevap D)

X2Y kütlesi (g)

33

21

C)

B)

X kütlesi (g)

X Y

2 9 0

1

Zaman

X2Y kütlesi

0 11 22 33

X2Y kütlesi (g)

E)

33 22 11 0 

x3 X2Y de mX = 2.14 = 7 = 21 4 12 16 mY x3

3

6

9 Artan Y kütlesi

33 g bileşik oluşur.

9g Y artar. Kütlece birleşme oranı sabittir.

3. Na, CI2 ve NaCI ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (11Na, 17CI)



A) Na metal, CI ametal atomudur.



B) Na atomik yapılı, CI2 ve NaCI moleküler yapılıdır.



C) Na katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir.



D) NaCI iyonik bağlı bir bileşiktir.



E) CI2 sıvısında moleküller arası etkileşim London kuvvetleridir.

Na: Atomik yapılı bir metaldir. Katı ve sıvı halde elektrik akımını iletir. Ametallerle iyonik bileşik yapar. CI2: Moleküler yapılı bir ametaldir. Apolar yapılı olduğu için molekülleri arasında London etkileşimi vardır. NaCI: İyonik yapılı bir bileşiktir. Moleküler yapıya sahip değildir. (Cevap B)



(Cevap D)

6. Sabit basınç ve sıcaklıkta üç ayrı kapalı kapta artansız



gerçekleşen aşağıdaki tepkimelerin sonucunda kap hacimleri birbirine eşit olmaktadır. I. 1N2(g) + 2O2(g) → 2NO2(g) II. 1CO(g) + 1CI2(g) → 1COCI2(g) III. 1CS2(g) + 3O2(g) → 1CO2(g) + 2SO2(g)

Buna göre aynı koşullarda bulunan üç ayrı kaptaki gazların başlangıç hacimlerinin karşılaştırılması hangi seçenekte doğru verilmiştir? A) I > II > III B) II > I > III C) III > II > I D) I > III > II E) II > III > I

Oluşan gaz hacimlerini 6 litrede eşitlemek için I. tepkime 3 ile çarpılırsa girenlerin hacmi 3 . 3 = 9L. , II. tepkime 6 ile çarpılırsa girenlerin hacmi 6 . 2 = 12L. , III. tepkime 2 ile çarpılırsa girenlerin hacmi 2 . 4 = 8L bulunur. II > I > III (Cevap B)

257

Test 05 7.

1. A

T

Q

Z





Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen X, Y, Z, T, Q ve R elementleri ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Y ile T aralarında iyonik Y3T2 bileşiğini oluşturabilir.



B) Q doğada di atomik yapıda bulunur.



C) Y'nin 1. iyonlaşma enerjisi Z'ninkinden büyüktür.



D) X ile R'nin oluşturduğu XR bileşiğinin sulu çözeltisinin pH'ı 7'den küçüktür.

5. D

6. B

7. B

8. C

9. C 10. B 11. C 12. E

Cevap B)

elementlerinin oluşturduğu katılar olan,

X I. X X X X

II. Y = X = Y III. Z+ – Y2- – Z+

X(k), XY2 ve Z2Y kristallerinin türü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

A)

Moleküler

Kovalent

İyonik

B)

İyonik

Moleküler

Metalik

C)

Kovalent

Moleküler

İyonik

D)

Kovalent

Kovalent

İyonik

E)

Metalik

Moleküler

Kovalent

A) 5

B) 6

C) 8

D) 9

E) 15 (Cevap B)

11. X, Y ve Z maddeleri ile ilgili;

X: Su ile oluşturduğu karışım basit damıtma ile bileşenlerine ayrışıyor.



Y: Katısı elektrik akımını iletmezken, sıvısı ve sulu çözeltisi elektrik akımını iletiyor.



Z: Y nin sulu çözeltisiyle tepkimesi sonucu tuz ve su oluşuyor.



bilgileri veriliyor.



Buna göre X, Y ve Z maddeleri aşağıdakilerden hangisi olamaz?

Çözüm Yayınları

6X, 8Y, 11Z

mX 5 = ’tür. mY 3 Y’nin proton sayısı nötron sayısına eşit olduğuna göre Y’nin atom numarası kaçtır?

X 40 5 = = 2Y 2. Y 3 ise Y = 12’dir. p = n ise, K.No = 12 = p + n = p + p 2p = 12 p = 6

E) T ile X'in oluşturduğu TX3 bileşiğinin molekülleri arasında yoğun fazda etkin olan kuvvet hidrojen bağıdır.

B) Q: Bir soygaz olup, soygazlar doğada mono atomik yapıda bulunur.



4. C

kütlece birleşme oranı

R



8.

3. B

10. 40X ve Y element atomları arasında oluşan XY2 bileşiğinde

X Y



2. D

III

X

Y

Z

A)

NaCI

NaOH

HCI

B)

C6H12O6

KOH

HNO3

C)

NaCI

HCI

NaOH

D)

KNO3

NaOH

HNO3

E)

C6H12O6

Ca(OH)2

HCI

X: Suda çözünür. Y: Tuz ya da bazdır. (İyonik bileşik) Z: Asit ya da bazdır. C) Y: HCI olamaz.

(Cevap C)

I. Aynı cins ametallerin oluşturduğu ağ örgülü kovalent bağ içerir. Kovalent kristal II. Moleküler yapılı bir bileşiktir. Moleküler kristal. III. İyonik bir bileşiktir. İyonik kristal

(Cevap C)

9. Bir X katısı ve bileşenleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. 258



• Bozunma denklemi X(k) → Y(k) + Z(g) şeklindedir.



• Z gazının su ile etkileşiminden H2CO3 oluşur.



• Y katısının su ile etkileşiminden oluşan bileşiğin sulu çözeltisi ile Z nötrleşme tepkimesi verir.



Buna göre,



I. X, CaCO3'tür.



II. Y, CaO'dur.



III. Z, CO2'dir.



yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

I. X : KCIO3, CaCO3, MgCO3 ... olabilir. (Kesin değil)

hacimli sulu çözeltilerin karıştırılmasıyla oluşan çözelti ile ilgili,



l. Elektrolittir.



ll. Nötrdür.



lll. KNO3 sulu çözeltisidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız l

B) Yalnız ll







D) l ve lll

C) l ve ll

E) l, ll ve lll

HNO3 + KOH → KNO3 + H2O tepkimesiyle oluşur. l. K+ + NO3– içerir, elektrolittir.

II. Y : CaO, MgO, KCI ... olabilir. (Kesin değil) III. Z : Su ile H2CO3'ü oluşturan CO2'dir. (Kesin)

12. Eşit mol sayılı HNO3 ve KOH kullanılarak hazırlanan eşit



(Cevap C)

ll. Nötr tuzdur. lll. Doğru



(Cevap E)

06

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sistematik adı yanlış

4.

verilmiştir?

Bileşik

Kirlilik

Adı

Kirliliği oluşturan maddeler

I. Toprak kirliliği

a. Yapay gübreler ve plastikler

A)

FeSO4

Demir (II) sülfat

II. Hava kirliliği

b. Ağır metaller ve deterjanlar

B)

NH4NO3

Amonyum nitrat

III. Su kirliliği

c. Sera gazları ve yanardağlar

C)

CuO

Bakır (I) oksit

D)

SF6

Kükürt hegzaflorür

E)

H2O2

Hidrojen peroksit



2+

Kirlilik ve kirliliği oluşturan maddeler aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir?

A) I

-

a B) I

-

b C) I

-

c

II

-

b

II

-

a

II

-

a

c

III -

b

C) CuO2- : Bakır (II) oksit olmalıydı.



(Cevap C)

III -

III -

c



D)

E) I

-

b

c

II

-

c

b

III -

a

I

-

a

II

-

III -



Doğru eşleştirme I - a, II - c, III - b şeklindedir.

2. CO, NO2 ve CaO ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi

A) CO ve NO2 kirletici ve zehirli gazlardır.



B) CO ve NO2 havadaki su buharı ile birleşerek asit yağmurlarını oluştururlar.



C) CaO katısının su ile etrkileşimi sonucu Ca(OH)2 bazı oluşur.



D) CO nötr oksittir.



E) CaO iyonik bağlı, CO ve NO2 kovalent bağlı bileşiklerdir.

CO: Nötr oksit NO2 :Asidik oksit CaO: Bazik oksit B) CO, su ile etkileşime girmez. NO2 asit yağmuru oluşturur.

(Cevap B)

(Cevap D)

5. Çözüm Yayınları

yanlıştır? (6C, 7N, 8O, 20Ca)



Na2CO3(suda)

Mg(NO3)2(suda)

K3PO4(suda)

I.

II.

III.

Yukarıdaki kaplarda üç farklı tuzun aynı sıcaklıkta eşit hacimli sulu çözeltileri hazırlanıyor.

Bu çözeltilerdeki katyon sayıları eşit olduğuna göre aynı koşullardaki donmaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) I > II > III





B) II > I > III

D) II > III > I

C) III > I > II

E) III > II > I

Katyon sayılarını 6'da eşitlemek için, I. 3 (Na2CO3) (3i) → 9 iyonlu II. 6 (Mg2(NO3)2) (3i) → 18 iyonlu III. 2 (K2PO4) (4i) → 8 iyonlu İyon sayısı arttıkça donma noktası azalır. III > I > II

(Cevap C)

6. Aşağıdaki çözücü ve çözünen türü belirten çözeltilerin 3. Aşağıda formülü verilen asit, baz ve tuzların hangisinin kullanım alanı yanlış verilmiştir? Asit-Baz-Tuz

Çözücü

Kullanım alanı

A) HNO3

Dinamit yapımında

B) NaOH

Kabartma tozu olarak

C) H2SO4

Nem çekici olarak

D) KAI(SO4)2 .12H2O

Çimento üretimi

E) NH4NO3

Spor yaralanmalarında

B) NaOH : Başlıca sabun üretimi olmak üzere birçok alanda kullanılır. Ama kabartma tozu olarak NaHCO3 kullanılır.



hangisinde çözünmeyi sağlayan etkileşim türü yanlış verilmiştir?

(Cevap B)

Çözünen

Etkileşim türü

A)

N2

O2

London

B)

H 2O

KNO3

Dipol-dipol

C)

C2H5OH

CH3CI

Dipol-dipol

D)

H 2O

NH3

Hidrojen bağı

E)

C 6H 6

CH4

London

B) H2O (polar) – K+ ve NO3¯ (iyon) :Dipol - iyon olmalıydı.

(Cevap B)

259

Test 06

1. C

H+(suda)+ X

7. 1. HX(suda)

2. BOH(suda) → B+(suda)+



2. B

4. D

10.

– (suda) – OH (suda)

5. C

6. B

7. C

8. B

9. B 10. C 11. B 12. D

Çözünürlük (g/100 g su) X

80

Yukarıda suda iyonlaşma denklemleri verilen HX ve BOH maddelerinin birer mollerinin 1 litre suda çözünmesiyle oluşturulan 1. ve 2. çözeltileri ile ilgili,



3. B

50 20

Y Sıcaklık (°C)



I. pH'ı büyük olanı 1.sidir.



II. 1. ve 2. çözelti boş bir kapta karıştırılırsa nötr bir çözelti oluşur.



X ve Y iyonik katılarının çözünürlük - sıcaklık grafikleri yukarıda verilmiştir.



III. Aynı koşullardaki elektrik akımı iletkenliği fazla olanı 2.sidir.



Bu grafiğe göre aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) X'in çözünmesi endotermiktir.



B) Doymamış Y çözeltisi ısıtılarak doygun hale getirilebilir.



C) 20 ºC' de 100 g su ve 50 g X ile hazırlanan sulu çözeltiye Y katısı eklenirse bir miktar X dibe çöker.



D) 0 ºC' de hazırlanan 36 gramlık doygun Y çözeltisinin sıcaklığı 30 ºC yapılırsa 12 g Y katısı dibe çöker.



E) 30 ºC' de 50 g su ile hazırlanan doygun X çözeltisi 0 ºC' ye soğutulursa çözelti kütlesinin 1 ü dibe çöker. 3

0



yargılarından hangileri yanlıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

İyonlaşması

C) I ve II

E) I, II ve III

ile gösterilen HX zayıf asit, → ile gösterilen BOH kuvvetli bazdır.

I. Bazlarda pH > 7 iken asitlerde pH < 7'dir. (Yanlış) II. Kuvvetli baz + zayıf asit → Bazik çözelti. (Yanlış) III. Suda daha fazla iyonlaşan kuvvetli bazdır. (Doğru)

(Cevap C)

20

30

8.

C6H12O6 + 6O2 → 6CO2 + 6CO2 + 650kkal / mol



Vücudumuzun birincil enerji kaynağı olan glikozun yanma tepkimesi yukarıda verilmiştir.



Buna göre 36 gram glikozun tamamen yanması ile kaç kkal ısı açığa çıkar? (C6H12O6=180)



A) 65

B) 130

C6H12O6 = 180 180 g yandığında

C) 260

D) 390

Çözüm Yayınları

X in çözünmesi endotermik, Y ninki ekzotermiktir. C) 20 °C de 100 g su-50 g X çözeltisi doygundur. Eklenen Y'nin çözünmesi ısı verendir, sıcaklığı artırır. X in çözünürlüğü artar. Dibe çökmez. (Cevap C)

11.

I.

E) 650

I ise X = 130 kkal (Cevap B)

9. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin tepkime türü karşısında yanlış verilmiştir? Tepkime A)

260

B)

1 CuO(k) → Cu(k)+ O2(g) 2 Ca(OH)2(suda) + 2HNO3(suda) → Ca(NO3)2(suda) + 2H2O(s)

ÇözünmeÇökelme

D)

CO(g) + CI2(g) → COCI2(g)

Sentez Nötrleşme

Ca(OH)2 + 2HNO3 tepkimesi nötrleşme olmalıydı. Baz

Asit

Yakıcı

Tahriş edici

Zehirli

B)

Tahriş edici

Yakıcı

Çevreye zararlı

C)

Sıcak yüzey

Yanıcı

Çevreye zararlı

D)

Tahriş edici

Yanıcı

Çevreye zararlı

E)

Zehirli

Yakıcı

Zehirli

II. Yakıcı

III. Çevreye zararlı

(Cevap B)

12. Etken maddeleri ya da formülleri verilen aşağıdaki kimyasallar ile ilgili açıklamalardan hangisi yanlıştır?

Analiz

Yanma

H2O(s)

III

Tepkime Türü

C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(s)

CaO(k) + 2HCI(suda) → CaCI2(suda)+

II

A)

I: Tahriş edici

C)

E)

III.

Yukarıda verilen güvenlik sembollerinin anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

650 kkal

36 g yandığında x kkal

II.

(Cevap B)



A) C17H35COONa: Soğuk ve sert sularda etkinliği azalır.



B) Ca(OH)2: Sönmüş kireç olarak adlandırılır.



C) ( CF2 – CF2)n : Yüzey sürtünmesini azaltmak amaçlı kullanılan bir polimerdir.



D) Na2CO3: Dezenfektan olarak kullanılan bir temizlik maddesidir.



E) (NH4)2HPO4: Hububat türü bitkilerin gelişiminde yararlı olan bir gübredir.

D) Na2CO3: Çamaşır sodası, hijyen amaçlı kullanılır. Dezenfektan özelliği yoktur. (Cevap D)

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıdakilerden hangisinin doğada ayrıştırılması diğerlerinden daha uzun zamanda gerçekleşir?

07

4.

1. CaO(k) + H2O(s) → Ca(OH)2(suda)



2. Ca(OH)2(suda) + CO2(g) → CaCO3(k) + H2O(s)



Yukarıdaki tepkimeler ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Plastikler



B) Doğal gübreler



C) Hayvan ölüleri



A) 1. si kirecin söndürülmesi tepkimesidir.



D) Bitkisel yağlar



B) 2. si sönmüş kirecin kireçtaşına dönüşüm tepkimesidir.



E) Camlar



C) 1. olay kimyasal, 2. si fiziksel değişimdir.



D) Ca(OH)2 harç ve sıva yapımında kullanılır.



E) CaCO3 çimentonun ana malzemesidir.

E) Camların doğada ayrışması plastiklerden çok daha uzun zamanda gerçekleşir.

(Cevap E)

C) 1. olay kirecin söndürülmesi, 2. olay harcın donması (boyanın kuruması) dır. Her iki olayda kimyasaldır.

2.



(Cevap C)

Kütle (g) 70 38

O2

33

CO2

9

H 2O

5.

O

SO3Na

I



0,25 mol X bileşiğinin O2 gazı ile tam verimli reaksiyonu sonucu O2, CO2 ve H2O kütle - zaman grafiği şekildeki gibidir.



Buna göre X bileşiğinin formülü nedir?



(H = 1, C = 12, O = 16)



A) C5H12



B) C4H8







D) C3H4



E) C2H6O

C) C3H7OH

Çözüm Yayınları

Zaman

II



Yukarıda formülü verilen temizlik maddesi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?



A) Kısaltılmış adı ABS'dir.



B) I. kısım hidrofobtur.



C) II. kısım hidrofildir.



D) Kir ile II. kısım etkileşir.



E) Yüzey aktif maddedir.

I. kısım apolar (hidrofob) – hidrofob olan kir ile etkileşir. II. kısım hidrofil – su ile etkileşir. (Cevap D)

33 9 70 - 38 = 1 mol O2 44 = 0,75 mol CO2, 18 = 0, 5 mol H2O 32 X + 4O2 → 3CO2 + 2H2O X = C3H4 (Cevap D)

6. Su arıtmada kullanılan işlemlerle ilgili aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanlıştır?

3.

I. Cam



II. Kireç



III. Deterjan



IV. Boya



Yukarıdakilerden hangileri yaygın yapı malzemeleri arasındadır?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) I, II ve III

I. Cam, II. Kireç, IV. Boya yaygın yapı malzemesidir.



C) II ve III

E) I, II ve IV

(Cevap E)

İşlem

Açıklama

A) Koagülasyon:

Koloit halindeki maddelerin çöktürülmesi sürecidir.

B) Klorlama:

Sulardaki mikroorganizmaların yok edilmesi için gerçekleştirilir.

C) Havalandırma:

Sudaki O2 oranını artırmak için yapılır.

D) Aktif kömür havuzundan geçirme:

Sudaki inorganik atıkları ayırmak için kullanılır.

E) Sertlik giderme:

Sudaki Ca2+ ve Mg2+ iyonlarının aşırısının çöktürülmesi işlemidir.

D) Aktif kömür : Organik atıkları tutmak için kullanılır.

(Cevap D)

261

Test 07

1. E

7. Karbonhidrat, yağ ve protein besinleri ile ilgili,

2. D

10.

III. Polimerleşme sonucu oluşmaları

yukarıdakilerden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Proteinlerde N vardır. NOX'ler çıkar. (Ortak değil) II. Sindirimde enzim aktif olması. (Ortaktır.) III. Yağlar polimerleşmeyle oluşmazlar. (Ortak değil)



(Cevap B)

7. B

8. C

9. C 10. B 11. B 12. B

Çevreye verdiği zararlar Tarım ilacıdır. Su canlıları için toksik etki gösterir.

II. Pestisit

b.

İtici ve soğutucu gazlardır. Ozon tabakasına zarar verirler.

III. CFC

c.

Deterjanda bulunur. Su kirliliğine sebep olur.

Yukarıdaki maddelerin çevreye verdiği zararlar ile eşleştirilmesi hangi seçenekte doğru verilmiştir?

A) I

-

a B) I

-

c C) I

-

c

II

-

b

II

-

a

II

-

b

b

III

-

a

-

III

c D)

-

b

c

II

-

a

b

III

-

c

-

a

II

-

-

E) I

I III



Doğru eşleştirme I - c, II - a, III - b şeklindedir.

verilmiştir?



(Cevap B)

Kristal türü Moleküler

B) CaCO3

İyonik

C) NH4Cl

Moleküler

D) l2

Moleküler

E) Elmas (C)

Kovalent

11. Maddenin plazma hali ile ilgili,



(Cevap C)

Çözüm Yayınları

A) CCl4

C) NH4Cl iyonik kristaldir.

6. D

a.



8. Aşağıdaki katılardan hangisinin kristal türü yanlış

5. D

I. ABS

III

Katı

4. C

Madde

I. Yanma ürünlerinin sadece CO2 ve H2O olması

II. Sindirimlerinde enzimlerin aktif olması

3. E



l. Yalnızca çok yüksek sıcaklıklarda oluşur.



ll. Isı ve elektrik akımını iletir.



lll. Tepkime verimi ve hızı maddenin gaz halinden daha düşüktür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. Düşük ve yüksek sıcaklıklarda oluşan türleri vardır. (Yanlış) II. Daha verimli ve hızlıdır. (Yanlış)

12.

9. Aşağıdaki karışımlardan hangisinin ayrıştırılması için kullanılan işlem ve yararlanılan özellik farkı yanlış verilmiştir?

262



Karışım

İşlem

Özellik farkı

A) Nikel tozu - kum Mıknatıslama

Manyetik

B) Buğday - saman Savurma

Özkütle

C) Alkol - su D) Benzin - su E) Petrol

Ayrımsal kristallendirme Ayırma hunisi kullanma Ayrımsal damıtma

Çözünürlük Özkütle Kaynama noktası

C) Alkol - su (Sıvı - sıvı homojen) : Ayrımsal damıtma (kaynama noktası farkı ile) ile ayrıştırılır. (Cevap C)





(Cevap B)

Y

X

Sıcaklık (oC) Sıcaklık (oC) Yukarıdaki grafikler bir sıvının X ve Y özelliklerinin sıcaklıkla değişimini göstermektedir. Buna göre X ve Y özellikleri aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

A) Yüzey gerilimi

Viskozite

B) Buhar basıncı

Viskozite

C) Buhar basıncı

Akıcılık

D) Yüzey gerilimi

Bağıl nem

E) Kinetik enerji

Buhar basıncı

B) Buhar basıncı sıcaklıkla artar, Viskozite sıcaklıkla azalır.



(Cevap B)

08

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıda geleneksel adları verilen bileşiklerden hangisinin

4.

karşısında belirtilen sistematik adı yanlıştır?



Geleneksel adı A)

Kireç taşı

CaCO3

B)

Sud kostik

NaOH

C)

Güherçile

NH4CI

D)

Kezzap

HNO3

E)

Karınca asidi

KOH(suda)

HCl(suda)

Al(k) (ll)

Cu(k) (lll)

Yukarıda üretim malzemeleri belirtilen kaplardan hangilerinde içerisindeki madde saklanamaz?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

II. Amfoter olan Al ile KOH bazı reaksiyona girer. (saklanamaz.)



Molekül içi bağlar



I. HF, cam ile etkileşir. (saklanamaz.)

(Cevap C)



5.

Molekül polarlığı

(Cevap C)

16 8

32

33

X , 16 Y , 16 Z atomlarıyla ilgili,

I. O2

Apolar kovalent

Apolar



I. X ile Y'nin kimyasal özellikleri benzerdir.

II. CH4

Polar kovalent

Polar



II. Y ile Z birbirinin izotopudur.

III. H2O

Polar kovalent

Apolar



III. X'in Y ve Z ile oluşturduğu YX2 ve ZX2 bileşiklerinin kimyasal özellikleri farklıdır.

Yukarıda verilen moleküllerden hangilerinin molekül içi bağları ya da molekül polarlığı hatalı verilmiştir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları



Molekül

Cam (l)

HCOOH

C) Güherçile : KNO3 olmalıydı. NH4CI : Nişadır'dır.

2.

HF(suda)

Sistematik adı



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. 8X ve 16Y 6A grubu elementleridir. Aynı grupta özellikler benzerdir. (Doğru) 33 II. 32 Y ve 16 Z p+.s aynı n°.s farklı izotopturlar. (Doğru) 16

H I II. H – C – H Apolar bir moleküldür. (Yanlış) I H

III. YX2 ve ZX2'nin kimyasal özelliği aynı fiziksel özellikleri farklıdır. (Yanlış)

III. O Polar bir moleküldür. (Yanlış) H H



(Cevap C)

(Cevap D)

6. Aşağıdaki şekillerde belirtilen kaplardaki sıvılara üzerlerinde belirtilen maddeler ilave ediliyor.

3. 2SO2(g) + O2(g) → 2SO3(g)

l. Sentez tepkimesidir.



ll. Oluşan SO3 gazı yanmaz.



lll. Yanma tepkimesidir.



lV. Gerçekleştiği ortamın sıcaklığını düşürür.

H2SO4(suda)

yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız ll





D) l, ll ve lll

lV. Isı verendir, ortamı ısıtır.

CO2(g)

NO(g)

Ca(OH)2(suda)

HCI(suda)

I.



B) l ve lll

CaO(k)



tepkimesi ile ilgili,



C) ll ve lV

E) ll, lll ve lV (Cevap D)

II.

III.



Buna göre, hangi kaplardaki sıvının pH değeri zamanla değişir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

I. ve II. de asit - baz tepkimeleri sonucu pH değişir. III. NO (Nötr oksit) tepkimeye girmez. (Cevap C)

263

Test 08

1. C

7. Aşağıdaki maddelerden hangisinin kullanım amacı yanlış

10.

verilmiştir?

Madde



6. C

7. E

8. B

SO3(g)

CaO(k)

9. B 10. A 11. E

KNO3(k)

H2 O

H2O

H2 O

II.

III.

B) Monosodyum glutamat (MSG)

Lezzet artırıcı

C) Sodyum benzoat (E211)

Raf ömrünü uzatmak



D) Diamonyum fosfat (DAP)

Toprağın N ve P eksikliğini gidermek

Yukarıdaki kaplarda bulunan saf sulara üzerlerinde belirtilen maddeler eklenip oda koşullarında I, II ve III sulu çözeltileri hazırlanıyor.



E) Sülfürik asit (H2SO4)

Hazır gıdalarda oksitlenmeyi engellemek

Buna göre I, II ve III nolu çözeltilerin pH değerleri için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?



Monomer

I.

(Cevap E)

Polimer

I.

CH2 =CHCI

Polivil klorür

II.

CF2=CF2

Polietilen teraftalat



A) Yalnız I

B) Yalnız II







A) pH > 7

pH < 7

pH = 7

B) pH = 7

pH > 7

pH < 7

C) pH > 7

pH < 7

pH > 7

D) pH = 7

pH = 7

pH = 7

E) pH > 7

pH > 7

pH = 7

III. KNO3 (nötr tuzu) + H2O → K (+ag) + NO 3-(ag) (pH = 7)

C) I ve II

(Cevap B)

11.

X çözeltisi

T(k)

X çözeltisi

H2SO4 çözeltisi

Z çözeltisi

2

3

1

7

V mL

(Cevap A)

Y(k)

pH

Y çözeltisi



E) II ve III

II. n(CF2 = CF2) → (CF2 – CF2)n tetraflor etilen politetrafloretilen (PTFE)

9.

III

II. SO3 + H2O →H2SO4 asiti oluşur. (pH > 7)

Yukarıda monomerleri verilen moleküllerden hangilerinin karşısında belirtilen polimerinin adı yanlıştır? D) I ve III

II

I. CaO + H2O → Ca(OH)2 bazı oluşur. (pH > 7)

Polistren

O

I

Çözüm Yayınları

III.



5. C

Dezenfektan

CH2=CH



4. C

A) Çamaşır suyu (NaCIO)

8.

264

3. D

Kullanım amacı

E) Sülfirik asit kuvvetli bir asittir. Hazır gıdalarda kullanılmaz.



2. D

0

V Grafik -1

Eklenen X hacmi (mL)

Yukarıda verilen titrasyon düzeneğinde Y çözeltisi üzerine damla damla X çözeltisi ilave edildiğinde Y çözeltisinin pH'ı ile eklenen X çözeltisinin hacmi arasındaki ilişki grafik -1 deki gibi oluyor. Buna göre,

Au(k)

Yukarıdaki kaplarda bulunan çözeltilere üzerlerinde belirtilen katılar ilave ediliyor. Bu olay sonucu gerçekleşen değişimler ile ilgili aşağıdaki bilgiler verilmiştir.



• X çözeltisinin pH'sı artıyor.



• 2. kaptaki çözeltiden asidik oksit bir gaz çıkıyor.



• 3. kaptaki çözeltide H+ derişimi azalıyor.



Buna göre aşağıdaki yargılardan hangisi kesinlikle doğrudur?



I. Zamanla kaptaki H+ derişimi azalır.



A) Y aktif bir metal, X ise bir asit çözeltisidir.



II. X; HNO3, Y; KOH olabilir.



B) 2. kapta açığa çıkan gaz SO2'dir.



III. X; NaOH(suda), Y; HCI(suda)'dır.



yargılarından hangileri doğrudur?



C) Z, HNO3'ün sulu çözeltisidir.



A) Yalnız I

B) Yalnız II



D) 1. kapta asit-baz tepkimesi gerçekleşir.









E) Z, en az iki farklı cins asitin sulu çözeltisidir.

D) I ve III

I. pH azalıyor, asitlik artar, H+ artar. (Yanlış)

C) I ve II

E) I, II ve III

E) Altın (Au), tam soy metalidir. Yalnızca Kral suyu (HNO3 ve HCI karışımı) ile tepkime verir.

II. pH azalıyor, eklenen asit, kaptaki bazdır. (Doğru) III. Yanlış

(Cevap B)



(Cevap E)