Çözüm 3D TYT Coğrafya Soru Bankası [YKS 2020 ed.]
 9786051943114

Citation preview

Bu ürünün bütün hakları ÇÖZÜM DERGİSİ YAYINCILIK SAN. TİC. LTD. ŞTİ.’ne aittir. Tamamının ya da bir kısmının ürünü yayımlayan şirketin önceden izni olmaksızın fotokopi ya da elektronik, mekanik herhangi bir kayıt sistemiyle çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.

Çözüm Yayınları Grafik Birimi

Çözüm Yayınları Dizgi Birimi

2018 Ankara

Başak Matbaacılık (0312) 397 16 17





Sevgili Üniversite Adayı,

Coğrafya, insanın içinde yaşadığı çevrenin doğal özelliklerini, oluşumunu ve insan üzerine etkisini neden-sonuç ilişkisine bağlı kalarak araştıran, bulduğu sonuçları belirli prensiplere göre inceleyip açıklayan bilim dalıdır. ÖSYM de TYT ve AYT coğrafya sorularını bu bağlamdan hareketle sormaktadır. ÖSYM, coğrafya sorularında coğrafya dersinin içeriği, alt dalları, doğal süreçler, beşerî özellikler vb. konularda yeterli bilgi sahibi olmanın yanı sıra analitik düşünme, yorum yapma, neden-sonuç ilişkilerini kavrayabilme prensiplerini de ölçmektedir. ÖSYM formatında hazırlanan “TYT 3D Coğrafya Soru Bankası”nda yer alan sorular, yukarıda sayılan prensiplere bağlı kalınarak titizlikle ve güncel olaylarla bağdaştırılarak hazırlanmıştır. Her konu sonunda bulunan “Bire bir ÖSYM” soruları, çıkmış sorular ışığında çıkabilecek sorulara yönelik olarak hazırlanmıştır. Belirli aralıklarla hazırlanan “Tümevarım Testleri” ile var olan bilgileriniz pekiştirilecek ve hazır durumda tutulacaktır. TYT 3D Coğrafya Soru Bankası, yoğun, titiz ve özverili bir çalışmanın ürünüdür. Hedefimiz TYT ve AYT’de sorumlu olduğunuz coğrafya sorularının tümünün ÇÖZÜM’lerini size doğru yaptırmaktır. Hayatın içinden örneklerle ve içinde yaşadığımız doğanın güzellikleriyle süslenerek hazırlanan soruları çözerken, coğrafya dersinin konularıyla ilgili temel bilgileri zevkle öğreneceğinizden şüphem yok. ÖSYM’nin farklı soru teknikleri ve kalıplarına bağlı kalınarak hazırlanan kitabımızdaki özgün nitelikli sorular, size analitik düşünme becerisi kazandırmakla kalmayıp bilginizi etkin ve verimli bir şekilde soru üzerinde kullanmanızı sağlayacaktır. Hiçbir zorluk çekmeden kitabımızdaki soru ve ÇÖZÜM’lerle coğrafya dersine olan ilginiz ve sevginiz artacaktır. İçinde yaşadığımız Dünya’mıza coğrafya penceresinden her koşulda bilinçli ve güler yüzlü bakmamız dileğiyle... Kitabın hazırlık aşamasında emeği geçen yayın ekibine, fikir ve önerileri büyük sabırla destekleyen Sibel YİĞİT’e, kitabın hazırlanma sürecindeki katkılarından dolayı Emre ERDOĞAN’a ve Hasan KOCA’ya teşekkürlerimi sunarım.

Muharrem YİĞİT

İÇİNDEKİLER 01. BÖLÜM: DOĞA VE İNSAN

11. BÖLÜM: DIŞ KUVVETLER

İnsan, Doğa ve Coğrafya................................................................7

Kayaçların Çözülmesi - Toprak ve Kütle Hareketleri..................143

Bire Bir ÖSYM.............................................................................11

Rüzgârların Oluşturduğu Yer Şekilleri........................................145

02. BÖLÜM: DÜNYA’NIN ŞEKLİ VE HAREKETLERİ Dünya’nın Şekli ve Sonuçları.......................................................13

Akarsular ve Oluşturduğu Yer Şekilleri.......................................147 Karstik Şekiller............................................................................153 Buzul - Dalga ve Akıntıların Oluşturduğu Şekiller.......................155

Dünya’nın Günlük ve Yıllık Hareketleri.........................................17

Kıyı Tipleri...................................................................................157

Mevsimlerin Oluşumu ve Özel Tarihler.........................................21

Bire Bir ÖSYM...........................................................................159

Bire Bir ÖSYM.............................................................................25

12. BÖLÜM: TÜRKİYE’NİN YER ŞEKİLLERİ

03. BÖLÜM: COĞRAFİ KONUM VE YEREL SAATLER

Türkiye’nin Yeryüzü Şekillerinin Genel Özellikleri.......................163

Coğrafi Koordinatlar, Paralel, Meridyen, Enlem, Boylam.............29

Türkiye’nin Dağları, Ovaları, Platoları.........................................165

Yerel Saat, Ortak Saat, Uluslararası Saat Dilimleri......................33 Türkiye’nin Coğrafi Konumu.........................................................37 Bire Bir ÖSYM.............................................................................41

04. BÖLÜM: HARİTA BİLGİSİ Harita Bilgisi.................................................................................43 İzohipsler......................................................................................51 Harita Çalışması...........................................................................55 Bire Bir ÖSYM.............................................................................61

Türkiye’de Akarsular ve Oluşturdukları Şekiller..........................169 Türkiye’de Karstik Şekiller - Dalga ve Akıntıların Oluşturduğu Yer Şekilleri - Kıyı Tipleri........................................171 Bire Bir ÖSYM...........................................................................175 TÜMEVARIM - III........................................................................179

13. BÖLÜM: DOĞADAKİ ÜÇ UNSUR: SU, TOPRAK VE BİTKİ Su Kaynakları - Türkiye’nin Su Varlığı........................................189 Toprağın Hikâyesi ve Türkiye’de Toprak.....................................193 Dünya’yı Kaplayan Örtü: Bitkiler ve Türkiye’de Bitkiler...............197

TÜMEVARIM - I............................................................................65

Bire Bir ÖSYM...........................................................................201

05. BÖLÜM: İKLİM BİLGİSİ (ATMOSFER VE SICAKLIK) İklim - Hava Durumu - Atmosfer...................................................71

14. BÖLÜM: NÜFUSUN GELİŞİMİ, DAĞILIŞI VE NİTELİKLERİ

İklim Bilgisi - Sıcaklık....................................................................73

Beşeri Yapı.................................................................................203

Bire Bir ÖSYM.............................................................................79

Yerleşme Tipleri ve Özellikleri.....................................................205

06. BÖLÜM: İKLİM BİLGİSİ (BASINÇ VE RÜZGÂRLAR)

Nüfus Piramitleri ve Özellikleri....................................................211

Nüfusun Özellikleri ve Dağılışı...................................................207

İklim Bilgisi, Basınç.......................................................................81

Göçler.........................................................................................213

İklim Bilgisi, Rüzgârlar..................................................................85

Ekonomik Faaliyetlerin Sınıflandırılması....................................215

Bire Bir ÖSYM.............................................................................89

Bire Bir ÖSYM...........................................................................217

07. BÖLÜM: İKLİM BİLGİSİ (NEMLİLİK VE YAĞIŞ)

15. BÖLÜM: TÜRKİYE’NİN NÜFUS ÖZELLİKLERİ VE NÜFUS HAREKETLERİ

İklim Bilgisi - Nem.........................................................................91 İklim Bilgisi - Yağış........................................................................95 Bire Bir ÖSYM.............................................................................99

Türkiye’de Nüfus ve Yerleşmeyi Etkileyen Faktörler..................219 Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme....................................................221 Türkiye’de Nüfusun Yapısal Özellikleri.......................................223

08. BÖLÜM: İKLİM BİLGİSİ (BÜYÜK İKLİM TİPLERİ)

Türkiye’de Nüfusun Tarihsel Değişimi ve Göçler........................225

Büyük İklim Tipleri......................................................................101

Bire Bir ÖSYM...........................................................................227

Bire Bir ÖSYM...........................................................................105

16. BÖLÜM: KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER VE ÜLKELER

09. BÖLÜM: TÜRKİYE’NİN İKLİMİ

Bölge Kavramı ve Türleri............................................................229

Türkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler.......................................107 Türkiye’nin İklim Elemanları.......................................................109 Türkiye’de Görülen İklim Tipleri..................................................115 Bire Bir ÖSYM...........................................................................117 TÜMEVARIM - II.........................................................................119

10. BÖLÜM: YERİN YAPISI VE OLUŞUM SÜRECİ Yerin Yapısı ve Jeolojik Devirler.................................................127 Topoğrafya ve Kayaçlar..............................................................131 Levha Tektotiği ve İç Kuvvetler...................................................135 Bire Bir ÖSYM...........................................................................139

Ulaşım........................................................................................231 Kıtaların Keşfi: Küçülen Dünya - Ulaşım....................................233 Bire Bir ÖSYM...........................................................................235

17. BÖLÜM: ÇEVRE VE TOPLUM Çevre ve İnsan...........................................................................237 Doğal Afetler...............................................................................239 Bire Bir ÖSYM...........................................................................243 TÜMEVARIM - IV.......................................................................245

01

BÖLÜM 01 Test

Doğa ve İnsan / İnsan, Doğa ve Coğrafya - I 1.

I. Dağlık ve sarp kayalık bölgelerde nüfuslanma azdır.



II. Madenciliğin geliştiği bölgeler, başka bölgelerden göç alır.





III. Yaz turizminin geliştiği Ege ve Akdeniz kıyıları mevsimlik işçi göçü alır.

Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi doğal unsurlardan biridir?



A) Efes Harabeleri



IV. Van depreminden sonra çok sayıda aile İstanbul’a göç etmiştir.



B) Pamukkale Travertenleri



C) Keban Baraj Gölü



Yukarıda verilen durumların hangilerinde doğal çevrenin insana etkisi daha fazladır?



D) Karadeniz Sahil Yolu



A) I ve II



E) Avrasya Tüneli



B) I ve IV

D) II ve IV

4. Doğada insan eli değmeden kendiliğinden oluşan unsurlara doğal unsur denir.

C) II ve III

E) III ve IV

2. Aşağıda verilen ekonomik etkinliklerin hangisinde doğal

5. Coğrafya doğal ortam ile insan arasındaki ilişkiyi inceleyen



A) Besi hayvancılığı





B) Kümes hayvancılığı



C) Arıcılık



D) Kültür balıkçılığı



E) Seracılık

bilimdir.

Çözüm Yayınları

unsurların etkisi daha fazladır?

Buna göre coğrafya ile ilgili inceleme yapan bir bilim adamı;



l. nedensellik,



ll. karşılıklı ilişki,



lll. dağılış



ilkelerinden hangilerine bağlı kalarak araştırma yapmalıdır?



A) Yalnız l



B) l ve ll

D) ll ve lll

C) l ve lll

E) l, ll ve lll

3. Sanayi ve teknolojinin geliştiği ülkelerde insan yaşamı üzerinde doğal koşulların etkisi oldukça azalmıştır.

II III

I

7 6. Aşağıda verilen bilim insanlarından hangisi Türk - İslam





bilginlerinden biri değildir?

IV



Buna göre haritadaki numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde doğal koşulların insan üzerindeki etkisi daha azdır? A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



A) Strabon



B) Piri Reis



C) Seydi Ali Reis



D) Evliya Çelebi



E) Biruni

Test 01

1. B

7. Doğal koşulların elverişli olduğu yerlerde nüfuslanma fazladır.

IV



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde doğal koşullar nedeni ile nüfus seyrektir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV



II. Pompei Antik Kenti,



III. Çin Seddi



merkezlerinden hangileri beşerî unsurlar arasında yer alır?



A) Yalnız I



7. E

8. D

9. A 10. C 11. D 12. A



Aşağıda verilen kaynaklardan hangisi insanlar tarafından çıkarılmaktadır?



A) Karstik kaynak



B) Fay kaynağı



C) Artezyen kaynağı



D) Gayzer



E) Yamaç kaynağı

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

11. (I) Ganj, yüksek Himalaya yaylalarından kaynağını alır. (II) Dar ve sarp boğazlardan geçerek Hardvar Ovası boyunca akış gösterir. (III) Ganj Irmağı’nın döküldüğü verimli delta ovasında çeltik tarımı gelişmiştir. (IV) Son yıllarda Ganj vadisindeki sanayileşme ve kentleşmeye bağlı olarak akarsuda kirlilik oranı artmıştır. (V) Yaz aylarındaki muson yağışları ile meydana gelen sel ve taşkınlar ise çok sayıda can ve mal kaybına da yol açar.

Çözüm Yayınları

Buna göre çok sayıda turist çeken; I. Norveç Fiyortları,

6. A

E) III ve IV

artması, refah seviyesinin yükselmesi ve ulaşım sistemlerinin gelişmesine bağlı olarak turizm sektörü çok gelişmiş ve çeşitlenmiştir. İnsanlar görmedikleri doğal ve beşerî yapıları görmek için Dünya’nın farklı yerlerine gitmeye başlamıştır.



5. E

C) II ve III

8. XX. yy.’de sanayinin gelişmesi, kişi başına düşen millî gelirin



4. B

Kaynakların büyük bölümü yeryüzüne kendiliğinden çıkarken, bir bölümü de insanlar tarafından yeryüzüne çıkartılır.

II III

3. E

10. Yer altı suyunun yeryüzüne çıktığı yere kaynak denir.

İklim ve yer şekillerinin uygun olmadığı alanlarda ise nüfus seyrektir.

I

2. C



Ganj’la ilgili verilen ifadelerden hangilerinde doğal ortamın insan yaşamına etkisinden söz edilmiştir?



A) I ve II



E) I, II ve III

B) II ve III

D) III ve V

C) III ve IV

E) IV ve V

9. Dünya’daki boğazlar ve kanalların önemi günümüzde ticaretin gelişmesine bağlı olarak artmıştır. Bu su yollarına sahip ülkelerin ekonomisi de canlanmıştır.

8 12. Ilıman iklim koşulları ve verimli tarım alanlarına sahip

III IV

I



akarsu boyları tarihin ilk çağlarından günümüze kadar sık nüfuslanmıştır. Bu yüzden ilk köy yerleşmeleri ve medeniyetler akarsu boylarında gelişip büyümüştür.

V



Aşağıda verilen akarsuların bulunduğu doğal koşullar dikkate alındığında hangisi bu genellemenin dışında kalır? A) Amazon

II



Buna göre haritada verilen su yollarından hangisi insanlar tarafından oluşturulmuştur?





A) I



B) II

C) III

D) IV

E) V

B) Nil

D) Sarı Irmak

E) Fırat

C) Ganj

1. Aşağıdakilerden hangisi coğrafyanın inceleme alanına

5. İnsanoğlu doğumundan ölümüne kadar doğayla iç içe

girmez?



02

BÖLÜM 01 Test

İnsan, Doğa ve Coğrafya - II

yaşamakta ve doğadan yararlanırken de çoğu zaman arazinin yanlış kullanımı nedeniyle doğaya zarar vermektedir.

A) Hazar Denizi’nden çıkarılan doğal gazın Avrupa’ya ulaştırılması



B) Dünya’daki balıkçılığın dağılışı



C) Volkanik alanların insan yaşamına etkisi



D) Buzulların bitki dağılışına etkisi



E) Doğa olaylarının insan psikolojisine etkisi



Buna göre aşağıdakilerden hangisi doğal kaynakların doğru kullanımına örnektir?



A) Alüvyal topraklara sahip tarım alanlarının yerleşime açılması



B) Dağlık ve engebeli alanlarda arıcılık faaliyetinin yapılması



C) Fabrika atıklarının kuru dere yataklarına boşaltılması



D) Otlak ve meraların tarım alanlarına dönüştürülmesi



E) Balıkçılığın geliştirilmesi için balıkçılık faaliyetinin yılın her ayında yoğun olarak yapılması

2. Yeryüzü şekillerinin oluşumu ve gelişimini inceleyen coğrafyanın alt dalı aşağıdakilerden hangisidir?



A) Klimatoloji B) Jeomorfoloji



C) Hidrografya D) Biyocoğrafya E) Kartoğrafya Çözüm Yayınları



3. Coğrafya insan ve doğa arasındaki etkileşimi inceleyen bilim dalıdır. Coğrafya bu ilişkiyi incelerken diğer bilimlerden de faydalanır. Örneğin hidrografya, hidroloji, limnoloji, oseonoğrafya gibi bilimlerden yararlanır.

Buna göre coğrafyanın alt dalı olan klimatoloji aşağıdaki bilim dallarından hangisinden daha fazla yararlanır?



A) Metalurji



B) Jeoloji

D) Hidroloji

6.

l. Yakın çevresinden faydalanarak ülkemiz ve Dünya hakkında çıkarımlar yapar.



ll. Doğal ve beşeri kaynakları doğru kullanılır.



lll. Çevre bilincine sahip olduğu için hava, su ve toprağı kirleten ya da doğada uzun süre kalan ürünleri daha dikkatli kullanır.



Cografya bilincine sahip bir öğrenci yukarıda verilen özeliklerden hangilerine sahiptir?



A) Yalnız l



B) l ve ll

D) ll ve lll

C) l ve lll

E) l, ll ve lll

C) Tarih

E) Meteoroloji

9 4. Aşağıda verilen bilim adamlarından hangisi Divânu

7. Coğrafya, insan ve doğa arasındaki ilişkiyi neden - sonuç ilkesine göre inceler. Bulduğu sonuçları coğrafyanın dağılış ilkesine göre de haritalara aktarır.

Lugâti’t-Türk adlı dil sözlüğü hazırlamıştır?



A) Muhammed İdrisi



B) Mesudi





Coğrafya bu ilkeyi uygularken aşağıda verilen bilim dallarından hangisinden daha fazla yararlanır?

C) Kaşgarlı Mahmut



A) Limnoloji

B) Jeoloji



D) Makdisi



C) Antropoloji

D) Kartografya



E) Ali Kuşçu

E) Sismoloji

Test 02

1. E

8. Vanuatu, Avustralya’nın doğusunda volkanizma sonucunda

I oluşmuş bir ada devletidir. 12.200 km2 lik alana sahip ülkede



tropikal iklim koşulları etkilidir. Ülkede tarım alanları dardır. Maden II III IV bakımından fakir olan ülkede manganez çıkarılır. 2528 km



olan sahil şeridinde ise turizm faaliyeti yapılır. V



2. B

3. E

4. C

5. B

6. E

7. D

8. C

9. A 10. D 11. D 12. A 13. C

11. Aşağıda ülkemizde bulunan bir yöreye ait bazı özellikler verilmiştir.



• Plato alanları geniş yer tutar.



• Akarsular bölgenin doğusunda dar ve derin vadiler oluşturmuştur.



• Bölgenin kuzeyinde volkanizma ile oluşan dağlar yer alır.

Parçada altı çizili bölümlerden hangisi doğal unsurlardan biri değildir?



Bu özellikler Coğrafyanın aşağıdaki hangi alt dalı ile daha fazla ilgilidir?

A) I



A) Klimatoloji



B) Biyocoğrafya



C) Hidrografya

9. Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak son yıllarda doğal



D) Jeomorfoloji

koşulların insan üzerindeki etkisi azalmış, insanın doğa üzerindeki etkisi artmıştır.



E) Beşeri coğrafya

C) III

D) IV

E) V



Buna göre aşağıdakilerin hangisinde insanın doğaya etkisi daha azdır?



A) Erzurum-Kars’ta geniş yer tutan çayır alanlarında büyükbaş mera hayvancılığının yapılması



B) Ordu-Giresun havaalanının, denizin doldurularak yapılması



C) Marmaray ile Asya ve Avrupa Kıtaları’nın birbirine bağlanması



D) Amik Gölü’nün kurutularak tarım ve yerleşmeye açılması



E) Elektrik üretmek için Çoruh Irmağı üzerine barajlar yapılması

Çözüm Yayınları

B) II

12. Türkiye nüfusu ve nüfusun dağılışı üzerine araştırma yapan Murat, aşağıda verilen bilim dallarından hangisinden daha fazla yararlanır?



A) Demografi

B) Ekonomi



C) Potamoloji

D) Oseonografya

E) Tarih

10. Akdeniz kıyısında gezi-gözlem yapan bir grup öğrenciye dikkatlerini çeken bir coğrafi özelliği kısaca not almaları söylenmiştir. Öğrencilerden;

• Berke: Akdeniz kıyılarının büyük bölümünde zeytin yetiştirilir.



• Berkay: Kış aylarının ılık geçmesi nedeniyle Antalya’nın batısında seracılık yapılmaktadır.



• Kaan: Tropikal iklime ait muz, Anamur çevresinde yetiştirilmektedir.



• Fatih: Alüvyal topraklara sahip olduğu için, Çukurova’da tarım gelişmiştir.

10



şeklinde not almıştır.



Öğrencilerden hangilerinin yazdıkları, coğrafyanın nedensellik ilkesi ile açıklanır?



A) Berke - Berkay

B) Berke - Kaan



C) Berkay - Kaan

D) Berkay - Fatih

E) Kaan - Fatih

13. Aşağıda verilen bilim insanı ve hazırladığı eserler eşleştirmesinden hangisi yanlıştır? Bilim insanı

Eser

A)

Muhammed İdrisi



Kitâb-ür-Rüşandi

B)

Kaşgarlı Mahmut



Divân’a Lugâti’t-Türk

C)

Piri Reis



Cihânnüma

D)

Seydi Ali Reis



Mir’âtül-Memâlik

E)

Evliya Çelebi



Seyahatname

BİRE BİR

BÖLÜM 01 Test

1. İnsan yaşamı üzerinde doğal koşulların etkisi çok fazladır.

03

4. Kuzey Afrika’da bulunan Büyük Sahra’da yaşayan bedeviler bedenlerini tamamen saran, güneşten ve sıcaktan koruyan elbiseler giyerken, kutuplara yakın yerlerde yaşayan eskimolar soğuktan korunmak için kalın kürkler giymektedir.



Aşağıdakilerden hangisinde doğal çevrenin insan yaşamına etkisinden söz edilemez?



A) Volkanik alanlar verimli tarım alanlarına sahip olduğu için sık nüfuslanmıştır.





B) Taban suyu seviyesinin yüksek olduğu alanlar yerleşime elverişli değildir.

Bu iki bölgede yaşayan insanların tercih ettiği giysilerin farklı olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Geleneksel kıyafetlere göre giyinmeleri



C) Sanayinin geliştiği Batı Avrupa’da nüfus yoğunluğu fazladır.



B) Doğal koşullara göre giyinmeleri



C) Sosyo-ekonomik yapılarının farklı olması



D) Dünya’daki ilk yerleşmelerden biri de iklim koşullarından dolayı Mezopotamya’da kurulmuştur.



D) Dini inanışların etkisi



E) Geniş bozkırların bulunduğu Orta Asya’da küçükbaş hayvancılık yaygındır.



E) Teknoloji ve sanayiden uzak olmaları

2. Sibel Öğretmen, coğrafya dersinde Türkiye’nin ulaşım

5. Coğrafyanın inceleme alanlarına giren bazı olaylar şunlardır:

Öğrencilerden;



• Avrupa Kıtası’nda bulunan dağların oluşumu



• Afrika Kıtası’ndaki bitki ve hayvan türlerinin dağılışı



• Dünya’da yağışın 1000 mm civarında olduğu bölgelerin dağılışı



• Dünya’daki buzullar ve buzulların canlılar üzerine etkisi



• Asya: Dağların kıyıya paralel uzandığı Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında kuzey güney yönlü ulaşımda geçitler kullanılır.



• Aysu: Doğu Anadolu’da kar yağışı ve don olayı kış aylarında ulaşımı olumsuz etkiler.



• Doruk: İstanbul Boğazı’nda yapılan köprüler sayesinde Asya ve Avrupa kıtaları birbirine bağlanmıştır.



• Ada: Duble yolların yapılması kazaları azaltmıştır.



şeklinde cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğal unsurlarla ilgilidir?



A) Asya ve Aysu

B) Asya ve Doruk



C) Aysu ve Doruk

D) Aysu ve Ada

Çözüm Yayınları



sistemlerini işlerken öğrencilere “Türkiye’nin ulaşım özellikleri ve ulaşımı etkileyen faktörler nelerdir?” diye soru yöneltmiştir.



Buna göre aşağıdakilerden hangisine ait bir özellik verilmemiştir?



A) Hidrografya

B) Biyocoğrafya



C) Jeomorfoloji

D) Klimatoloji

E) Matematik coğrafya

E) Doruk ve Ada

3.

I. Savan iklimi 10° - 20° enlemleri çevresinde görülür.



II. Yılın bir dönemi sıcak ve yağışlı, diğer dönemi ise sıcak ve kurak geçer.



III. Kenya, Tanzanya, Nijer gibi ülkelerde yaz yağışlarına bağlı olarak oluşan uzun boylu otlar aslan, kaplan, ceylan gibi hayvanlara ev sahipliği yapar.



A) Dünya’daki platoların dağılışı ve oluşumu → Jeomorfoloji



IV. Yaz aylarında yağışın az olması durumunda çok sayıda hayvan telef olur.

B) Dünya’daki sıcaklığın dağılışı, sıcak ve soğuk bölgeler → Klimatoloji



C) Nüfusun alansal dağılışı ve nüfus hareketleri → Biyocoğrafya



6. Aşağıda verilen coğrafi özellikler ve bunları inceleyen

coğrafyanın alt dalı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?



Savan iklimi ile ilgili verilen özelliklerden hangileri coğrafyanın dağılış ilkesi ile açıklanır?



D) Dünya’nın şekli ve hareketleri → Matematik coğrafya



A) I ve II



E) Dünya’daki deniz, göl ve akarsuların dağılışı → Hidrografya



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

11

Test 03

1. C

7. Günümüze kadar kaydedilmiş en yağışlı ay rekoru

I. hidrosfer,



II. biyosfer,



III. atmosfer,



IV. litosfer doğal sistemlerinden hangilerine ait bir özellik verilmemiştir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve IV

C) I ve III



Yukarıda verilen parçadaki cümlelerden hangisinde komodo ejderinin coğrafi dağılışından bahsedilmiştir?



A) I ve II

C) II ve IV



A) I ve II

I II

12 III

IV

Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde insan yaşamı üzerinde doğal koşulların etkisi daha azdır? A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

Buna göre parçada



I. biyosfer,



II. atmosfer,



III. hidrosfer,



IV. litosfer



doğal sistemlerinden hangilerine değinilmiştir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) II, III ve IV

12. Dünya’daki hızlı nüfus artışı doğal kaynaklara olan talebi de

artırmıştır. Hızlı nüfus artışı ile birlikte özellikle yer altı ve yer üstü suları yanlış ve bilinçsiz kullanılmıştır. Bunun sonucunda da çok fazla çevre sorunu ortaya çıkmıştır.

doğal ve beşeri koşulların etkisi görülür.



9. A 10. E 11. E 12. B

E) II, III ve V

9. Dünya’da sık nüfuslu ve seyrek nüfuslu alanların dağılışında



8. B

Yukarıda metinde numaralandırılan ifadelerin hangilerinde coğrafyanın nedensellik ilişkisi bulunmaktadır?



Çözüm Yayınları

(II) Endonezya’ya bağlı Komodo, Rinjita ve Flores adalarında yaşar. (III) Avlarını kolay yakalayabilmek için Güneydoğu Asya’daki otlak alanlarını tercih eder. (IV) Geyik, yaban domuzu hatta manda kadar iri hayvanları bile öldürüp yiyebilirler. (V) Yaşadığı alanlarda insanları ısırması nedeniyle insanlar tarafından öldürülmektedir.

D) IV ve V

7. A

buzullar deniz seviyesinin yükselmesine neden olmaktadır. Uzmanlar herhangi bir önlem alınmazsa yakın gelecekte yükseltisi az olan bölgelerin deniz altında kalacağını tahmin etmektedir.

8. (I) Komodo ejderi Dünya’nın en büyük kertenkele çeşididir.



6. C

11. Küresel ısınmaya bağlı olarak kutuplara yakın yerlerde eriyen

E) III ve IV

B) II ve III

5. E







4. B

Anadolu’dur. (II) Ülkemizde yaklaşık olarak 90 milyon civarında zeytin ağacı vardır. (III) Ticari değerinin yükselmesi ile Ege ve Güney Marmara kıyılarında üretimi artmıştır. (IV) Kış aylarının soğuk geçtiği iç kesimlerde yetiştirilmesi ise çok güçtür.

Buna göre parçada;



3. B

10. (I) Dünyanın en eski ürünlerinden olan zeytinin anavatanı

Hindistan’da yer alan Cherrapunji’ye aittir. 1861 yılı Temmuz ayında 9300 mm yağış düşmüştür. 1860 yılı Ağustos ayından 1861 Temmuz ayı sonuna kadar düşen yağış miktarı ise 26.470 mm’dir. Cherrapunji’ye düşen aşırı yağışlar nedeni ile tarım faaliyeti neredeyse imkansızdır. Bu bölgede yağışın fazla olmasında yükseltisi birden artan sıra dağların etkisi çok fazladır.

2. A

E) III ve IV

C) II ve III



Aşağıdakilerden hangisi yer altı ve yer üstü sularının doğru kullanımına örnektir?



A) Tarım alanlarının aşırı sulanması nedeniyle Orta Anadolu’da sulak alanların kuruması



B) Kıyı Ege’de sıcak su kaynaklarının jeotermal enerjide kullanılması



C) Aral Gölü’ne dökülen Seyhun ve Ceyhun ırmaklarının tarımda çok kullanılması ile göldeki su seviyesinin azalması



D) Konya ve çevresinde izinsiz açılan artezyen kuyularının kullanımı ile yer altında oluşan mağaraların çökmesi



E) Şanlıurfa çevresinde aşırı sulama ile topraktaki tuz oranının artması

1.

II. Hatay’dan Sinop’a doğru gidildikçe yer çekiminin artması



III. Akdeniz kıyılarında deniz turizmi süresinin Karadeniz kıyılarına göre daha uzun olması



Merkez

Gündüz Süresi (Saat)

Gece Süresi (Saat)

K

11

13

L

21

3

Yukarıda verilen durumlardan hangileri Dünya’nın kutuplardan basık olduğunu kanıtlar?

M

6

18

N

10

14

A) Yalnız I

O

17

7



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

2.

• Paralel boylarının kutuplara gidildikçe kısalması



• Haritaların düzleme aktarılması sırasında bozulmaların ortaya çıkması



yaşanılan gece ve gündüz süreleri verilmiştir.

• Sıcaklığın kutuplara gidildikçe azalması Yukarıda verilen durumların ortaya çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



Buna göre verilen merkezlerden hangisi Kuzey Kutup Noktası’na daha yakındır?



A) K

B) L

C) M

D) N

E) O

5. Aşağıda sürekli basınç merkezlerinin bulunduğu enlem dereceleri verilmiştir. 90° I

Çözüm Yayınları



4. Aşağıdaki tabloda 21 Aralık tarihinde beş merkeze ait

I. Çukurova’da yetiştirilen tarım ürünlerinin Bafra Ovası’na göre daha erken olgunlaşması



01

BÖLÜM 02 Test

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri/Dünya’nın Şekli ve Sonuçları-I

60°

II

30°

III





A) Günlük hareket



B) Yıllık hareket



C) Dünya’nın şekli



D) Yörüngenin şekli





E) Eksen eğikliği



Buna göre, şekilde verilen sürekli basınç merkezlerinden hangilerinin oluşumunda Dünya’nın şekli etkili olmuştur?



A) I ve II

IV

30°

V

60°

90°



B) I ve III

D) III ve IV

C) II ve IV

E) III ve V

13 6. Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın şekli ile açıklanamaz?

A) Paralel boylarının eşit olmaması

çekimi kutuplara yakın olan yerlerde daha fazladır.



B) Harita çizimlerinde projeksiyon kullanılması



Buna göre aşağıda verilen kentlerden hangisinde yer çekimi daha fazladır?



C) Yerden yükseldikçe görülen alanın genişlemesi



D) Yıl içinde gece - gündüz sürelerinin değişmesi



A) Kırklareli



E) Güneş ışınlarının Ekvator ve çevresine daha büyük açı ile gelmesi

3. Dünya, kutuplardan basık Ekvator’dan şişkin olduğu için yer



B) Düzce

D) Iğdır

E) Denizli

C) Şırnak

Test 01

1. B

7.

20°



4. C

5. B

III IV



Buna göre hangi merkezden hareket eden uçak başladığı yere daha erken ulaşmıştır?



A) I

D) IV

I. Ekvator çevresi, bir tam meridyenin çevresine eşit olurdu.



II. Dünya’nın her yerinde yer çekimi aynı olurdu.



III. Güneş ışınları Dünya’nın her yerine aynı açı ile gelirdi.



IV. Gece - gündüz süreleri eşit olurdu.



yargılarından hangileri ortaya çıkar?



A) I ve II

B) I ve III



A) Yıl boyunca IV numaralı merkez güneş ışınlarını II numaralı merkeze göre daha büyük açı ile alır.



B) III ve V numaralı merkezlerde yıl boyunca gündüz süreleri aynıdır.



C) 21 Martta I numaralı merkezde saat 12.00’de yatay düzleme dik yerleştirilen cismin boyu ile gölgesinin uzunluğu eşittir.



D) II numaralı merkez I numaralı merkeze göre daha sıcaktır.



E) Yıl boyunca IV numaralı merkezde yaşanan gündüz süresi V numaralı merkezden fazladır.

E) V

8. Dünya’nın şekli tam küre olsaydı;

C) II ve III

15°

Yukarıda coğrafi koordinatları verilen merkezler için aşağıdakilerden hangisi kesin söylenebilir?

Çözüm Yayınları

C) III

15° 0°

V

60°

Yukarıda verilen koordinat sisteminde yer alan uçaklar aynı yükseltide ve aynı hızda batıdan doğuya doğru giderek başladığı noktaya ulaşmıştır.

9. A 10. C 11. E 12. E

30°

II

20°

V

8. A

45°

40°

D) II ve IV

7. E

I



IV

B) II

6. D

90° 80° 70° 60° 50°

20° II III



3. A

10.

20° 40° 60°

I



2. C

11.

I. Sürekli rüzgârlarda ve okyanus akıntılarında sapmaların olması



II. Orta kuşak ülkelerinde dört mevsimin yaşanması



III. Kutuplarda alçalıcı hava hareketlerinin görülmesi



IV. Türkiye’de kuzeye doğru gidildikçe Güneş’in doğuş ve batış süresinin uzaması



Yukarıda verilen durumlardan hangilerinin ortaya çıkmasında Dünya’nın şekli etkili olmuştur?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

E) III ve IV

12.

14 9. Ekvator’a uzaklığı aynı olan iki merkezin;

Haritada verilen ok yönünde gidildiğinde;



I. gece - gündüz süre farkı,



I. güneş ışınlarındaki tutulma oranı,



II. güneş ışınlarının geliş açısı,



II. kutup yıldızını görme açısı,



III. gündüz süresi



III. alacakaranlık süresi



unsurlarından hangileri yıl boyunca sürekli aynıdır?



durumlarından hangilerinin arttığı görülür?



A) Yalnız I



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

1. Dünya’nın kutuplardan basık, Ekvator’dan şişkin kendine özgü şekline geoid denir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasının temel nedeni Dünya’nın geoid olması ile açıklanır?



A) Kutuplara gidildikçe yer çekiminin artması



B) Akdeniz kıyılarının Karadeniz kıyılarına göre daha sıcak olması



C) 40° paralelinin 60° paralelinden daha uzun olması



D) Harita çizimlerinde bozulmaların ortaya çıkması



E) Gece ve gündüzün oluşması

2. Dünya’nın şekline bağlı olarak çizgisel hız Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe azalır.

Buna göre aşağıda verilen kentlerimizden hangisinde çizgisel hız daha fazladır?



A) Adıyaman

B) Çorum

D) Bilecik

C) Bayburt

4.

I. Ekvator ve kutuplarda termik basınçların oluşması



II. Mevsimlerin ortaya çıkması



III. Yer çekiminin Ekvator’da az olması



IV. Meltem rüzgârlarının oluşması



Yukarıda verilenlerden hangilerinin oluşumunda Dünya’nın şekli etkili olmuştur?



A) I ve II



Çözüm Yayınları





02

BÖLÜM 02 Test

Dünya’nın Şekli ve Sonuçları - II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

5.

I. Gece - gündüz süreleri sürekli eşit olurdu.



II. Dünya’nın her yerinde yer çekimi aynı olurdu.



III. Meridyenler arası uzaklık her yerde 111 km olurdu.



IV. Ekvator ile bir tam meridyenin uzunluğu eşit olurdu.



Dünya’nın şekli geoid değil de tam bir küre olsaydı yukarıda verilen durumlardan hangileri ortaya çıkardı?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

E) Edirne

3. Aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında Dünya’nın şekli etkili olmamıştır?



A) Ekvator ve çevresinde alçak basınç sisteminin oluşması



B) Avustralya Kıtası’nın güneyine gidildikçe sıcaklık ortalamasının azalması



C) Alacakaranlık süresinin Türkiye’nin kuzeyinde fazla olması



D) Gece ve gündüzün ardalanması



E) Meridyenler arası mesafenin kutuplara gidildikçe daralması

6.

• Denizden gelen bir geminin önce dumanının, sonra bacasının ve en son olarak da geminin tamamının görülmesi



• Harita çiziminde projeksiyon yönteminin kullanılması



• Dünya’nın yarısı aydınlık iken diğer yarısının karanlık olması



Yukarıda verilen durumların ortaya çıkmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Dünya’nın şekli



B) Eksen eğikliği



C) Günlük hareket



D) Yörüngenin elips olması



E) Yıllık hareket

15

Test 02

1. A

7. Dünya’nın şekli ve sonuçları ile ilgili sunum hazırlayan

• Berke: Güneş ışınlarını aynı açıyla aldıkları için sıcaklıkları aynıdır.



• Burak: Yaşadıkları mevsim aynıdır.



• Alican: Dünya’nın ekseni etrafında dönüş hızı aynıdır.



• Yeliz: Yer’in merkezine uzaklıkları aynıdır. Bu yüzden yer çekimleri de aynıdır. şeklinde cevaplar vermişlerdir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Berke ve Burak B) Berke ve Alican



C) Burak ve Alican D) Burak ve Yeliz E) Alican ve Yeliz

8. Güneş ışınlarının geliş açısı Dünya’nın şekline bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara gidildikçe daralır. Çözüm Yayınları

90° I

60°

II

30°

III



IV

4. B

5. D

6. A

7. E

8. B

9. C 10. D 11. B 12. C

gidildikçe sıcaklık azaldığı için denizlerdeki buharlaşma ve tuz oranı da azalır.

Buna göre aşağıda verilen denizlerin hangisinde buharlaşma ve tuz oranı daha azdır?



A) Akdeniz





3. D

10. Dünya’nın şekline bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara doğru

Ali, sınıf arkadaşlarına “Ekvator’a uzaklığı aynı olan iki merkezin hangi özellikleri kesinlikle aynıdır?” diye sormuştur. Öğrencilerden;

2. A

B) Marmara

D) Baltık

C) Manş

E) Kızıldeniz

11.

I. Kutup Yıldızı’nın sadece Kuzey Yarım Küre’den görülmesi



II. Ekvator üzerinden gelen rüzgârlar ve okyanus akıntılarının sıcak olması



III. Sürekli rüzgârların ve okyanus akıntılarının Kuzey Yarım Küre’de sağa doğru sapması



Yukarıda verilen durumlardan hangilerinin ortaya çıkmasında Yer’in şekli etkili olmuştur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

20°

V

40°

90°



Buna göre gece - gündüz eşitliğinin yaşandığı bir günde şekilde verilen merkezlere, güneş ışınlarının geliş açısının büyükten küçüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



A) III - II - IV - I - V

B) III - IV - II - V - I



C) III - IV - V - II - I

D) I - II - III - V - IV

E) I - V - II - IV - III

12. Coğrafya öğretmeni Tufan Bey Dünya’nın şeklinin geoid olduğunu ve geoidliğin ne demek olduğunu açıkladıktan sonra “Dünya’nın şeklinin geoid olmasının sonuçları neler olabilir?” diye öğrencilerine bir soru yöneltmiştir. Öğrencilerden;

• Hatice: Ekvator yarıçapı kutuplar yarıçapından uzun olabilir.



• Eda: 45° paraleli, Ekvator ile kutup noktalarına eşit uzaklıkta olduğuna göre 45° paralelinin uzunluğu Ekvator’un yarısı kadardır.



• Emel: Kutuplar yerin merkezine daha yakındır. Bu yüzden kutuplarda yer çekimi daha fazladır.

16 9. 21 Mart’ta Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe;

I. gece - gündüz süre farkı,



II. kalıcı karın başladığı yükselti,



III. gölge uzunluğu



özelliklerinden hangileri artar?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Yalnız Hatice

B) Hatice ve Eda



C) Hatice ve Emel

D) Eda ve Emel

E) Hatice, Eda ve Emel

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri / Dünya’nın Günlük ve Yıllık Hareketleri - I 1. Aşağıdakilerden hangisi diğer dördünün nedenini oluşturmaktadır?



A) Yerel saatin doğuda ileri olması



B) Dünya’nın günlük hareketini, batıdan doğuya doğru dönerek tamamlaması



C) Batıda bulunan merkezlerde Güneş’in daha geç batması



D) Rüzgârların Kuzey Yarım Küre’de sağa doğru sapması



E) Okyanus akıntılarının Kuzey Yarım Küre’de saat yönünde sapması

03

BÖLÜM 02 Test 4.

I. Güneş ışınlarının yere düşme açısının değişmesi



II. Gece - gündüz sürelerinin değişmesi



III. Gölge boyunun değişmesi



IV. Mevsimlerin ortaya çıkması



Yukarıda verilenlerden hangileri Dünya’nın hem günlük hem de yıllık hareketi ile açıklanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

2. Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın yörüngesinin elips olmasının sonuçlarından biri değildir?



A) Şubat ayının 28 gün sürmesi



B) Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesi



C) Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüş hızının değişmesi



D) Kuzey Yarım Küre’de sonbahar ekinoksunun 2 gün gecikmesi



E) Mevsim sürelerinin farklı olması

Çözüm Yayınları

5. Aşağıda Dünya’ya ait bazı özellikler verilmiştir.

• 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınçların oluşması



• Mevsim sürelerinin farklı olması



• Gece ve gündüz sürelerinin yıl içinde değişmesi



• Dönenceler ve kutup dairelerinin ortaya çıkması



Buna göre aşağıdakilerden hangisine ait bir özellik verilmemiştir?



A) Dünya’nın şekli



B) Dünya’nın günlük hareketi



C) Eksen eğikliği



D) Dünya’nın yıllık hareketi



E) Yörüngenin elips olması

6. Ekvator ile ekliptik arasındaki açı 30° olsaydı;

3. Türkiye’nin tamamının güneş ışınlarını yılda iki defa dik

açı ile alması için Ekvator ile ekliptik arasında en az kaç derecelik açı olması gerekirdi?



A) 36

B) 37

C) 41

D) 42

E) 43



I. orta kuşakta yazlar daha sıcak, kışlar ise daha soğuk geçerdi,



II. 24 saat gece ve gündüzün yaşandığı alanlar genişlerdi,



III. Türkiye’de yaz aylarında yaşanan gündüz süresi uzardı



durumlarından hangileri yaşanırdı?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

17

Test 03

1. B

7. Aşağıdakilerden hangisinin oluşumu diğerlerinden farklı A) Mevsimlik devirli rüzgârların oluşması



B) Aydınlanma dairesinin yer değiştirmesi



C) Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi



D) Güneş’in doğuş ve batış yerinin değişmesi



E) Güneş ışınlarının 90° ile geldiği enlemlerin değişmesi

3. E

4. B

A) Tüketim zamanının farklı olması



B) Kuzey Afrika’da turunçgillerin seralar içinde üretilmesi



C) Turunçgillerin ekim zamanının farklı olması



D) Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliği



E) Dünya’nın küresel şekli

9. D 10. A 11. D 12. C

• Gökdeniz: Dünya’nın dönüş hızı artacağı için gece ve gündüz süreleri değişirdi.



• Asya: Ekvator’da 6 saat gece, 6 saat gündüz yaşanırdı.



• Aysu: Yaşanılan bir günlük süre kısalacağına göre bir yıl da bugünkünün yarısı kadar olurdu.



• Ada: İki meridyen arası zaman farkı iki kat artardı.



şeklinde cevaplar vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Gökdeniz ve Asya

B) Gökdeniz ve Aysu



C) Asya ve Aysu

D) Asya ve Ada

11. Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak gün içinde sıcaklık değerleri de değişir.

Buna göre;



I. güneş ışınlarının geliş açısı,



II. fiziksel ufalanmanın görülmesi,



III. gece ve gündüzün ardalanması,



IV. meltem rüzgârlarının oluşması



özelliklerinden hangileri gün içindeki sıcaklık değişimine bağlı olarak oluşur?



A) I ve II



18

8. D

E) Aysu ve Ada

Çözüm Yayınları



7. C



görülür. Bu yüzden buralarda turunçgil ve zeytin tarımı yapılır. Ancak turunçgiller Afrika’nın kuzeyinde aralık, ocak ayında toplanırken, güneyinde haziran, temmuz ayında toplanır. Buna göre turunçgillerin bu iki bölgede farklı zamanlarda toplanmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

6. E

şekli ve hareketleri konusunu öğrencilere anlatırken öğrencilere şu soruyu yöneltmiştir. “Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüş hızı bugünkü hızının iki katı kadar olsaydı neler değişirdi?” Öğrencilerden;

8. Afrika Kıtası’nın kuzeyinde ve güneyinde Akdeniz iklimi



5. A

10. Coğrafya öğretmeni Murat Bey, coğrafya dersinde Dünya’nın

bir nedene bağlıdır?



2. C

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

9. Dünya yıllık hareketini elips bir yörünge üzerinde dönerek 365 gün 6 saatte tamamlar. Buna bir yıl denir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın yıllık hareketinin sonuçları arasında yer almaz?

12.

I. Dünya’nın şeklinin yuvarlak olması



II. Mevsim sürelerinin farklı olması



A) Mevsimlerin ortaya çıkması





B) Yıllık sıcaklık ve basınç değişimlerinin yaşanması

III. Sürekli rüzgâr ve okyanus akıntılarında sapmaların olması



C) Gece ve gündüz sürelerinin değişmesi



Yukarıda verilen durumlardan hangilerinin ortaya çıkmasında Dünya’nın eksen hareketi etkili olmuştur?



D) Yerel saatin doğuda ileri olması



A) Yalnız I



E) Muson rüzgârlarının oluşması



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

1. Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak gün içerisinde değişen özelliklerden biri değildir?



A) Sıcaklık değişimlerinin ortaya çıkması



B) Gölge boyu ve yönünün değişmesi



C) Fiziksel ayrışmanın olması



D) Gece - gündüz sürelerinin değişmesi



E) Günlük basınç değişimlerinin yaşanması

4.

I. Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi



II. 30° ve 60° enlemlerinde sürekli basınç merkezlerinin oluşması



III. Güneş’in doğuş ve batış saatinin değişmesi



IV. Muson rüzgârlarının oluşması



Yukarıda verilenlerden hangileri Dünya’nın eksen hareketi ile açıklanır?



A) I ve II

I. Güneş ışınlarının geliş açısı



II. Gölge boyu



III. Sıcaklık



Yukarıda verilenlerden hangileri Dünya’nın hem günlük hem de yıllık hareketine bağlı olarak değişir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları



2.

04

BÖLÜM 02 Test

Dünya’nın Günlük ve Yıllık Hareketleri - II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

5.

I. Japonya’da Güneş’in Türkiye’ye göre daha erken doğması



II. Okyanus akıntılarının Kuzey Yarım Kürede sağa, güney yarım kürede sola sapması



III. Güneş ışınlarının yere düşme açısının değişmesi



IV. Gölge boyunun değişmesi



Yukarıda verilen durumlardan hangilerinin ortaya çıkması, Dünya’nın günlük hareketinin batıdan doğuya doğru olması ile açıklanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

3. Gün içindeki sıcaklık değişimine bağlı olarak kayaçlarda fiziksel (mekanik) ufalanma meydana gelmektedir. Özellikle sıcaklık farkının çok olduğu yerlerde fiziksel ufalanma şiddetlidir.

I

III

6. Orta kuşak ülkelerinde yıl içinde farklı mevsimlerin

II

IV

görülmesinde;

V





I. Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesi,



II. Ekvator ile ekliptik arasında 23°27′ lık açının bulunması,



III. Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi

Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisinde fiziksel ufalanma daha fazladır?



durumlarından hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız II

A) I



B) II

C) III

D) IV

E) V

B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

19

Test 04

1. D

7. Yer ekseni yörünge düzlemine göre sağa doğru eğiktir. Bu

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu açıdan etkilenmez?



A) Güneş ışınlarının 90° ile geldiği yerlerin değişmesi



B) Yıl içinde gece ve gündüz süreleri



C) Kutup daireleri ve içinde bazı günlerde Güneş’in doğmaması



D) Dönence ve kutup dairelerinin sınırları



E) Mevsim süreleri

3. E

4. A

5. A

6. A

7. E

8. D

9. E 10. B 11. B 12. D

10. Tropikal kuşakta bulunan ülkeler güneş ışınlarını yıl içinde iki

yüzden yörünge düzlemi ile Ekvator arasında 23°27′ lık bir açı meydana gelmiştir.

2. E

kez dik açıyla alır ve gölge boyu iki kez sıfır olur.

Bu durum aşağıdaki ülkelerden hangisinde görülür?



A) Yeni Zelanda



8. Aşağıda coğrafi koordinatları verilen bölgelerden

B) Endonezya

D) Arjantin

C) İzlanda

E) Güney Kore

hangisinin tamamı güneş ışınlarını yıl içinde iki defa 90° ile alır?

11. Ekvator ile ekliptik arasındaki açı bugünkünden az

A)



A) Güneş ışınlarının 90° ile geldiği alan daralırdı.



B) Türkiye’de yazlar daha sıcak geçerdi.



C) Kutup kuşağı ve tropikal kuşak daralırdı.



D) Gece - gündüz süre farkı azalırdı.



E) Yıllık sıcaklık farkları azalırdı.

B)

10°

C) 20°

20°

30°

15°

20°

25°

D)

30°

E)

10°

30°

40°

40°

10°

30°

20°

50°

Çözüm Yayınları



olsaydı aşağıdakilerden hangisi yaşanmazdı?

60° 80° 90°



20

9.

I. Aydınlanma dairesinin yıl içinde yer değişmesi



II. Gece ve gündüz süresinin uzayıp kısalması



III. Şubat ayının 28 gün sürmesi



IV. Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüş hızının değişmesi

12.

I. Türkiye’de yaşanan yaz mevsimi kış mevsiminden uzundur.



II. Dünya’nın Güneş’e yaklaştığı dönemde Türkiye’de yaz mevsimi yaşanır.



III. Dünya’nın yörüngedeki hızının arttığı dönemde Türkiye’de kış yaşanır.



Yukarıda verilenlerden hangilerinin ortaya çıkmasında yörüngenin şekli etkili olmuştur?



Dünya’nın yörünge hareketi ile ilgili olarak yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?



A) I ve II



A) Yalnız I



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II

Dünya’nın Şekli ve Hareketleri / Mevsimlerin Oluşumu ve Özel Tarihler - I 1. Mevsimlerin oluşumu ve özellikleri ile ilgili olarak

5. Dünya, aşağıda verilen konumlardan hangisinde

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

olduğunda Kuzey Yarım Küre’de en uzun gece yaşanır?



A) Mevsimler orta kuşakta yer alan ülkelerde belirgin olarak yaşanır.



B) Yörüngenin şekli elips olduğu için mevsim süreleri farklıdır.



C) Güney Yarım Küre’de yaşanan kış süresi yaz süresinden uzundur.



D) Dünya’nın Güneş’e en yakın olduğu konumda Türkiye’de yaz mevsimi yaşanır.



(

: Gece

A)

80°

: Gündüz) B)

66°33′

66°33′

80° 90°

C)

E) Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar yaşanırken Güney Yarım Küre’de sonbahar yaşanır.

D)

66°33′

2. 21 Mart tarihinde;

66°33′

I. Türkiye’nin her yerinde, Güneş doğduktan 12 saat sonra batar,



II. Aynı boylamdaki noktalarda Güneş aynı anda doğar,



III. Güney Yarım Küre’de sonbahar başlar



durumlarından hangileri yaşanır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

3. Kuzey Yarım Küre’de hangi tarihler arasında gündüzler gecelerden daha uzundur?

A) 21 Haziran - 21 Aralık arası



B) 21 Ocak - 21 Şubat arası



C) 21 Mart - 21 Aralık arası



D) 21 Mart - 23 Eylül arası



E) 23 Eylül - 21 Aralık arası

75°

6.

60°

50°

4. Aşağıdaki tabloda bazı merkezlere ait gündüz süreleri saat

10°

50°

I

Merkez

21 Mart

21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık

I

12

7

12

17

II

12

14

12

10

III

12

12

12

12

IV

12

20

12

4

V

12

13

12

11

60°

180°

170°

10°

50°

III

IV 20°

60°

Yukarıda coğrafi koordinatları verilen merkezlerin hangilerinde dört mevsim belirgin olarak yaşanır?



A) I



E) V

40°

21 70°

Buna göre, merkezlerden hangisi Güney Kutbu’na daha yakındır? D) IV

II 0°



C) III



10°

olarak verilmiştir.

B) II

75°



C) I ve III

E) I, II ve III



E)

Çözüm Yayınları



05

BÖLÜM 02 Test

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Test 05

1. D

7. Aydınlanma dairesinin kutup noktalarından geçtiği bir I. Türkiye’de ilkbahar başlar,



II. Ekvator’da yatay düzleme dik yerleştirilen çubuğun saat 12.00’de gölgesi oluşmaz,



III. Kuzey Kutup Noktası’nda altı ay sürecek gündüzler başlar



durumlarından hangileri kesin olarak yaşanır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

3. D

10.

günde;



2. E

4. A

5. D

6. D

7. B

8. C

30°

9. E 10. E 11. E 12. D

42°

A

B

C

D

40°

37°

Yukarıdaki merkezler için;

C) I ve II

E) II ve III



I. 21 Aralık’ta B’de yaşanan gece süresi C’den fazladır.



II. 21 Haziran’da A merkezinde Güneş, C merkezine göre daha önce doğar.



III. D merkezinde yıl boyunca yaşanan gece - gündüz süre değişimi B merkezine göre daha azdır.

8. İzmit



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Antalya

Yaz mevsiminde Antalya’dan İzmit’e giden bir gözlemci;

II. gündüz süresi,



III. güneş ışınlarının geliş açısı



özelliklerinden hangilerinin arttığını gözlemler?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Çözüm Yayınları

I. gece - gündüz süre farkı,



11. Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar ve yaz aylarının toplamı 186 gün iken Güney Yarım Küre’de 179 gündür.





Kuzey ve Güney Yarım Küre’de mevsim sürelerinin eşit olması için aşağıdakilerden hangisinin yaşanması gerekir?



A) Yer yörüngesi ile Ekvator’un çakışması



B) Dünya’nın yıllık hareket süresinin artması



C) Dünya’nın şeklinin tam küre olması



D) Eksen eğikliğinin ortadan kalkması



E) Yörüngenin şeklinin tam daire olması

9. Aşağıda Ankara’da yatay düzleme dik yerleştirilen çubuğun yıl içindeki gölge boyu değişim grafiği verilmiştir.

12. Aşağıda bazı merkezlere ait 21 Haziran’da yaşanan gece ve

Gölge Boyu (m)

gündüz süreleri saat olarak verilmiştir.

2 1

I



22



II

III

IV

Buna göre bu tarihlerin doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? I

II

III

IV

A)

21 Mart

21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık

B)

23 Eylül

21 Aralık

21 Mart

21 Haziran

C)

21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık

21 Mart

D)

21 Aralık

21 Haziran

21 Mart

23 Eylül

E)

21 Aralık

21 Mart

21 Haziran

23 Eylül

Merkez

Gece

Gündüz

K

19

5

L

12

12

M

8

16

N

13

11



Buna göre tabloya bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) K ve N merkezleri aynı Yarım Küre’de yer alır.



B) Ekvator’a en uzak olan merkez K’dır.



C) M merkezinde yaz mevsimi başlamıştır.



D) L merkezinde saat 12.00’de cisimlerin gölgesi oluşmaz.



E) M merkezi Kuzey Yarım Küre’dedir.

1. Orta kuşakta yer alan ülkelerde dört mevsimin

4.

yaşanmasında;



I. Dünya’nın eksen hareketi,



II. Dünya’nın yörünge hareketi,



III. Ekvator ile ekliptik arasında bulunan 23°27′ lık açı,



IV. yörüngenin şeklinin elips olması unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

90° G Ü N E Ş

66°33′ 23°27′ 90°





06

BÖLÜM 02 Test

Mevsimlerin Oluşumu ve Özel Tarihler - II

66°33′

0° 23°27′

Dünya’nın Güneş’e göre konumunun şekildeki gibi olduğu tarihte aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez?

C) II ve III

E) III ve IV



A) Aydınlanma çizgisi kutup dairesinden geçer.



B) Oğlak Dönencesi’nde gece ve gündüz süreleri eşittir.



C) Türkiye’de kış mevsimi başlar.



D) Türkiye’de bu tarihten sonra gündüzler uzamaya başlar.



E) Kuzey Kutup Dairesi ve içinde Güneş doğmaz.

2. Aşağıdaki şekilde bir merkeze ait gece - gündüz süre değişimini gösteren bir grafik verilmiştir. Saat 24

5. Aşağıdaki grafikte yatay düzleme dikilen bir metrelik çubuğun

12

gölge boyu grafiği verilmiştir.

21 Haziran

23 Eylül

Gece



21 Aralık

Gündüz

Çözüm Yayınları

21 Mart

Gölge (m) 2 1



Buna göre grafikte bulunan merkez aşağıdakilerden hangisi üzerinde yer alır?



A) Kuzey Kutup Dairesi





B) Yengeç Dönencesi





C) Ekvator

Buna göre bu çubuk aşağıda verilen enlemlerden hangisinde yer alır?



D) Oğlak Dönencesi



A) 0°



E) Güney Kutup Dairesi



21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık

B) 23°27′ K

D) 45° K

C) 23°27′ G

E) 45° G

6. Kuzey Yarım Küre’de gündüz süresinin gece süresini

3.

geçmeye başladığı günde;

10° 20° 30° 40° 50° I

II III IV V

A) I

B) II

C) III

23

60°



I. Güney Yarım Küre’de kış başlar,

50°



II. Türkiye’de yıl içindeki en kısa gölge yaşanır,

40°



III. aydınlanma çemberi kutup noktalarından geçer,

30°



IV. Kuzey Kutup Noktası’nda altı ay sürecek gündüzler başlar

20°

Yukarıda koordinatları verilen merkezlerden hangisinin yıl içinde bakı yönü değişir?

21 Mart

D) IV

E) V



durumlarından hangileri yaşanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Test 06

1. C

7. 23°27′ 0°

66°33′

G Ü N E Ş

66°33′



I. Fas,



II. Meksika,



III. Yeni Zelanda,



IV. Arjantin ülkelerinden hangilerinde kış başlar?



A) I ve II



D) II ve IV

7. E

Buna göre K, L ve M merkezleri için;



I. K merkezi Kuzey Yarım Küre’de yer alır.



II. Gece - gündüz süre değişimi en az L’dedir. III. Güney Kutbu’na en yakın olan merkez M’dir.



yargılarından hangilerine kesin ulaşılabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

20°

0° 20°

K

E) III ve IV

M

40° 0°

arasında bulunan ülkelerde gölge boyu yıl içinde sıfır olmaktadır.

Buna göre aşağıda verilen ülkelerden hangisinde gölge boyunun sıfır olması beklenmez?



A) Avustralya

C) Brezilya

E) Nijerya

Çözüm Yayınları

8. Güneş ışınları dönenceler arasına dik geldiği için dönenceler

D) Malezya

C) I ve II

E) II ve III

L



9. B 10. B 11. D 12. B

• M merkezinde 21 Aralık’ta cisimlerin gölgesi oluşmamaktadır.

C) II ve III

B) İspanya

8. B



11.

B) I ve III

6. E

• L merkezinde yer alan cisimlerin en kısa gölgenin düştüğü yönler yıl içinde değişmektedir.





5. E





Dünya’nın Güneş’e karşı konumu şekildeki gibi iken;

4. B

• K merkezinde yatay düzleme dik yerleştirilen çubuğun gölgesi 21 Mart’ta çubuğun boyuna eşittir.



90°

3. E

10. 90°

23°27′

2. E

N

40°

Yukarıda koordinatları verilen merkezler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) K ve M merkezlerinde 21 Haziran’dan sonra gündüzler kısalmaya başlar.



B) M’de 21 Mart’ta ilkbahar başlarken L’de sonbahar başlar.



C) K ve L merkezlerinde yıl boyunca gece - gündüz süre farkı aynıdır.



D) 21 Aralık’ta M ve N’de Güneş aynı anda doğar ve batar.



E) K ve M merkezlerinde Dünya’nın Güneş’e en uzak olduğu tarihte yaz yaşanır.

9. Aşağıdaki grafikte bir merkeze ait yıl içindeki güneş ışınlarının yere düşme açısı verilmiştir. 90°

12.

60°

G Ü N E Ş

30°

21 Mart



24



21 Haziran

23 Eylül

90°

21 Aralık

66°33′ 23°27′ 90°

Buna göre bu merkez için;

Dünya’nın Güneş’e karşı konumunun yukarıda verilen şekildeki gibi olduğu tarihte aşağıdakilerden hangisi yaşanmaz?



I. 21 Aralık’ta saat 12.00’de gölge oluşmaz.



II. Oğlak Dönencesi üzerinde yer alır.



III. 21 Aralık’ta yaşanan gece ve gündüz süreleri birbirine eşittir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

66°33′

0° 23°27′

C) I ve III



A) Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne dik gelir.



B) Güney Yarım Küre’de bu tarihten sonra gündüzler uzamaya başlar.



C) Ekvator’da 12 saat gece 12 saat gündüz yaşanır.



D) Kuzey Yarım Küre’deki cisimlerin en uzun gölgesi ölçülür.



E) Kuzey Kutup Dairesi ve içinde 24 saat gece yaşanır.

BİRE BİR 1. Ali Bey 10 günlük yıllık iznini geçirmek için Ankara’dan Norveç’e gitmiştir. Bu süre içinde Norveç’te bulunan fiyordları gezerken yaşadığı gündüz süresinin Ankara’ya göre daha kısa olduğunu ancak bir önceki güne göre daha uzun olduğunu fark etmiştir.

Buna göre Ali Bey aşağıdaki tarihlerden hangisinde Norveç’e gitmiş olabilir?



A) 4 Şubat - 14 Şubat



B) 15 Mayıs - 25 Mayıs



C) 1 Temmuz - 11 Temmuz



D) 25 Ağustos - 4 Eylül



E) 25 Kasım - 5 Aralık

4.

I. Meltem rüzgârlarının oluşması



II. Güneş ışınlarının Ekvator ve çevresine daha büyük açı ile gelmesi



III. Sürekli rüzgârların Kuzey Yarım Küre’de sağa sapması



IV. Yerel saatin doğuda ileri olması



Yukarıda verilen durumlardan hangileri Dünya’nın batıdan doğuya doğru dönmesi açıklanır?



A) I ve II



5.

II. Ekvator ile yörünge düzlemi arasında 23°27′ lık açının bulunması,



III. Dünya’nın batıdan doğuya doğru dönmesi



özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları



E) III ve IV

... 30 Aralık 2016 Cuma günü Şili İçişleri Bakanı Mario Fernandez, ülkenin orta kesimini etkileyen orman yangınında yaklaşık 240 bin hektara yakın ormanın kül olduğunu bu yüzden de yangınlardan etkilenen yaklaşık 4 bin kişinin tahliye edildiğini söyledi.

Buna göre yukarıdaki durumun ortaya çıkmasında; I. Dünya’nın Güneş etrafında dönmesi,

D) II ve IV

C) II ve III

... İstanbul’da dün akşam saatlerinde etkisini artıran kar yağışı zor anlar yaşattı. Kuvvetli rüzgâr ve yağışın bir araya gelmesi nedeni ile 30 Aralık 2016 Cuma günü valilik İstanbul genelinde okulların tatil olduğunu duyurdu.

yağış bırakırken, kış aylarında etkili olan ve karadan denize doğru esen kış musonları yağış bırakmaz.



B) I ve III

Basından

2. Güneydoğu Asya’da deniz üzerinden gelen yaz musonları bol



07

BÖLÜM 02 Test

Buna göre aynı gün farklı iki merkezde yaşanan bu durum aşağıdakilerden hangisini kanıtlar?

A) Farklı iklimlerin yaşandığını



B) Yıllık yağış miktarının farklı olduğunu



C) Bulunduğu yarım kürelerin farklı olduğunu



D) Ekvator’a olan uzaklığının aynı olduğunu



E) Yörüngenin elips şeklinde olduğunu

3. Ekvator ile ekliptik arasındaki açıdan dolayı güneş ışınları dönenceler arasına dik açı ile düşmektedir.

6. Aşağıda verilen Türkiye haritasında oklar yönünde hareket

10° 0° 10° 20° 30° 40° I

Bursa

10°

III

V

Kırıkkale

Ardahan

Muğla

20°

IV

30°

Mardin



40°



Buna göre şekilde verilen taralı alanların hangisi güneş ışınlarını dik açı ile almaz?

Buna göre 21 Haziran’da hangi merkeze giden gözlemci gittiği yerde yaşadığı gece süresinin daha uzun ve yerel saatin daha ileri olduğu gözlemlemiştir?



A) Bursa

A) I







Bolu



II



eden beş gözlemcinin gittiği yönler gösterilmiştir.

10°

B) II

C) III

D) IV

E) V

B) Bolu

D) Muğla

E) Mardin

C) Ardahan

25

Test 07

1. A

7.

• 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınçların oluşması



• Meltem rüzgârlarının oluşması



• Fiziksel ufalanmanın meydana gelmesi

2. B

3. E

4. E

5. C

6. E

7. A

8. D

9. D 10. C 11. D 12. D

10. Aşağıdakilerden hangisinin temel nedeni Dünya’nın şeklinin geoid olmasıdır?



A) Kutuplara gidildikçe çizgisel hızın azalması



B) Harita çizimlerinde hataların oluşması



C) Kutuplarda yer çekiminin fazla olması



Yukarıda verilen durumların ortaya çıkması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?



A) Günlük hareket



B) Dünya’nın şekli



D) Güney Yarım Küre’den Kutup Yıldızı’nın görülememesi



C) Yıllık hareket



E) Ekvator’da termik alçak basıncın oluşması



D) Dünya’nın şeklinin geoid olması



E) Eksen eğikliği

11. Aşağıdaki grafikte A merkezine yıl içinde saat 12.00’de güneş ışınlarının geliş açısı verilmiştir. Güneş Işınlarının Geliş Açısı

8. Aşağıdaki şekillerde üç merkezde Güneş’in ufuk düzlemindeki

90

konumları verilmiştir.

60 30 A

Batı



Doğu

Batı

C

B

Doğu

Doğu

Buna göre şekildeki merkezlerle ilgili olarak;



I. Başlangıç Meridyeni’ne en yakın olan merkez A’dır.



II. B merkezi diğerlerine göre daha doğudadır.



III. Yerel saati en geri olan merkez C’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

21 Mart



Çözüm Yayınları

Batı

21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık



Buna göre A merkezi aşağıdakilerden hangisinde yer almaktadır?



A) Kuzey Kutup Dairesi



B) Yengeç Dönencesi



C) Ekvator



D) Oğlak Dönencesi



E) Güney Kutup Dairesi

C) I ve III

E) I, II ve III

12. Aşağıda Dünya’nın şekli ve hareketlerine ait bazı özellikler verilmiştir.

9. Aşağıdaki tabloda K, L ve M merkezlerinde yaşanan gündüz süreleri saat olarak verilmiştir.

26

Merkez

21 Mart

21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık

K

12

14

12

10

L

12

19

12

5

M

12

9

12

15



• Sürekli rüzgârların Kuzey Yarım Küre’de saat yönünde sapması



• Kuzey Yarım Küre’de yaşanan yaz mevsimi süresinin kış mevsiminden uzun olması



• 0° ve 90° enlemlerinde termik basınçların ortaya çıkması



• Kara ve denizlerin farklı ısınma özelliğine bağlı olarak meltem rüzgârlarının oluşması



Buna göre verilen merkezler için aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez?

Buna göre aşağıdakilerden hangisine ait bir özellik bulunmamaktadır?



A) Dünya’nın günlük hareketi



A) K ve L aynı yarım kürede bulunur.



B) Dünya’nın şekli



B) Güney Kutbu’na en yakın merkez M’dir.



C) 21 Mart’ta güneş ışınlarını en büyük açı ile K merkezi alır.



C) Dünya’nın batıdan doğuya doğru dönmesi



D) M merkezi L merkezine göre daha sıcaktır.



D) Dünya’nın yıllık hareketi ve eksen eğikliği



E) Gece - gündüz süre farkı en fazla L merkezindedir.



E) Yörüngenin elips olması



BİRE BİR 1.

I. Ekvator ve kutuplarda sürekli basınç merkezlerinin oluşması



II. Meltem rüzgârlarının oluşması



III. Gece ve gündüz sürelerinin değişmesi Yukarıda verilenlerden hangilerinin ortaya çıkmasında Dünya’nın şekli etkili olmuştur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

4. Y.D. Ekvator

G Ü N E Ş

GKD

C) I ve II

E) II ve III

Dünya’nın Güneş’e karşı konumu şekildeki gibi olduğu tarihte aşağıdakilerden hangisi yaşanmaz?

2. Aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında Dünya’nın şekli etkili değildir?

A) Harita çizimlerinde projeksiyon yönteminin kullanılması



B) Dünya’nın yarısının aydınlık yarısının karanlık olması



C) Denizden gelen geminin önce dumanı, sonra bacası ve en son gövdesinin görünmesi



D) Yerden yükseldikçe görülen alanın genişlemesi



E) Gece ve gündüz sürelerinin yıl içinde değişmesi

Çözüm Yayınları



3. Aşağıdaki Türkiye haritasında dört merkezin coğrafi konumları verilmiştir. 29°

KKD

O.D.



42°

K

L

M

N

40°



A) Kuzey Yarım Küre’de gündüzler uzamaya başlar.



B) Kuzeye gidildikçe yaşanan gündüz süresi uzar.



C) Ekvator’da Güneş 06.00’da doğar.



D) Güney Yarım Küre’de kış mevsimi başlar.



E) Yengeç Dönencesi’nde öğle vaktinde yatay düzlemde bulunan dik çubuğun gölgesi oluşmaz.

5. Aydınlanma çemberinin kutup noktalarından geçtiği bir gün için;



I. Kuzey Yarım Küre’de ilkbahar başlar.



II. Güneş ışınları Ekvator’a dik gelir.



III. Güney Kutup Noktası’nda 6 ay süren geceler başlar.



yargılarından hangileri kesin olarak söylenebilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

38°



08

BÖLÜM 02 Test

6. Yıl boyunca erimeyen kar örtüsüne “kalıcı kar” denir. Haritada verilen merkezler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) 21 Mart’ta tüm merkezlerde Güneş doğduktan 12 saat sonra batar.



B) K ve M merkezlerinde yıl boyunca Güneş’in tepe noktasına geldiği an aynıdır.



C) 21 Aralık’ta K ve L merkezlerinde yaşanan gece süresi M ve N’de yaşanan gece süresinden uzundur.



D) L ve N merkezlerinin gölge boyları eşittir.



E) L ve M arasında 52 dakikalık zaman farkı bulunur.

I II III IV V

27

KKD YD Ekvator OD GKD



Buna göre şekilde verilen merkezlerden hangisinde kalıcı kar alt sınırı daha düşüktür?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Test 08

1. A

7. Aşağıdaki tabloda beş merkezin enlem ve boylam değerleri

2. E

3. D

4. A

5. B

6. A

7. C

8. E

9. D 10. D 11. B 12. D

10. Aşağıda Dünya üzerinde bulunan beş merkezin konumları

verilmiştir.

verilmiştir. Merkez

Enlem

Boylam

I

I

65° K

15° D

II

II

25° G

20° B

III

III

20° K

110° B

IV

IV

40° G



V

V

30° K

30° D

KKD YD Ekvator OD GKD





Buna göre verilen merkezlerden hangisinde yıl içinde bakı yönü değişir?



Buna göre küre üzerinde verilen merkezler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) I



A) I numaralı merkezde 21 Aralık’ta 24 saat gece yaşanır.



B) II numaralı merkezde 21 Mart’ta ilkbahar mevsimi başlar.



C) 23 Eylül’de güneş ışınları III numaralı merkeze öğle vaktinde dik açı ile düşer.



D) 21 Aralık’ta IV numaralı merkezde gece ve gündüz süresi eşittir.



E) 21 Haziran’da en uzun gece V numaralı merkezde yaşanır.

B) II

C) III

D) IV

E) V



I. mevsimler oluşmazdı,



II. gece - gündüz süreleri eşit olurdu,



III. farklı yarım kürelerde yaşanan mevsim süreleri eşit olurdu,



IV. Dünya’nın yörüngedeki hızı sabit olurdu



durumlarından hangileri yaşanırdı?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

9. Edremit

Çözüm Yayınları

8. Dünya’nın yörüngesi tam daire olsaydı;

11. Yörünge düzlemi ile Ekvator arasında açı bugünkünden daha az olsaydı;



I. Ankara’da yaşanan gece - gündüz süre farkı artardı,



II. Türkiye yazlar daha serin kışlar daha ılık geçerdi,



III. Türkiye’de yaşanan yaz ve kış mevsimi süreleri eşitlenirdi



durumlardan hangileri yaşanırdı?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Bodrum

Bodrum’dan Edremit’e doğru hareket eden bir grup, gemi ile yolculuk ederken yaşanan bazı olayları da test etmektedir.

28

Buna göre bu gözlemciler;



I. denizlerdeki tuzluluk oranı,



II. gece - gündüz süre farkı,



III. tan ve gurup süresi

12. Şubat ayının 28 gün olması ile;

I. Dünya’nın yörüngedeki hızının yıl içinde değişmesi,



II. yıl içinde yaşanan gece - gündüz süresinin değişmesi,



III. sonbahar ekinoksunun 2 gün gecikme ile 23 Eylül’de yaşanması



özelliklerinden hangilerinin arttığını gözlemlemiştir?



durumlarından hangilerinin sebebi aynıdır?



A) Yalnız I



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II

Coğrafi Konum ve Yerel Saatlar / Coğrafi Koordinatlar, Paralel, Meridyen, Enlem, Boylam - I 1. Paralel daireleri ve özellikleri ile ilgili olarak

5. Aşağıda farklı iki bölgenin paralel ve meridyen değerleri

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

verilmiştir. 110°



A) En büyük paralel dairesi Ekvator’dur.



B) Ekvator’dan itibaren birer derece aralıklarla geçtiği varsayılan hayâli dairelerdir.

120°

150°

140°

55°

30°

K



C) Ardışık iki paralel arası mesafe kutuplara gidildikçe azalır.





D) Doğu - batı yönünde uzanırlar.





E) Kutuplara gidildikçe paralel numaraları büyür.

L 50°

35°

Buna göre koordinat değerleri verilen K ve L numaralı bölgeleri için;



I. kuzeyi ile güneyi arası kuşuçuşu uzaklık,



II. doğu - batı arası saat farkı,



III. güneş ışınlarının geliş açısı,

merkezleri arasında 7770 km mesafe bulunmaktadır.



IV. yaşanılan mevsim zamanı



Buna göre A merkezi aşağıdakilerden hangisinde yer alır?



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) 35° G



A) I ve II

2. Aynı boylam üzerinde ve Ekvator’a uzaklığı aynı olan A ve B

B) 35° D

C) 35° B

D) 70° K

E) 70° G



3. Bir kutuptan başlayıp diğer kutupta sona eren ve birer derece

Buna göre meridyen derecesi bilinen bir yer ile ilgili olarak;



I. Başlangıç Meridyeni’ne olan uzaklığı,



II. Tarih Değiştirme Çizgisi ile arasındaki yerel saat farkı,



III. güneş ışınlarının en büyük açı ile geldiği tarih



özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

72°

115°

116°

38°

66°

I

II 39°

14°

65°

56°

55°

73°

28°

III

IV 74°

27°



Buna göre koordinatları verilen bölgelerden hangilerinde kuzeye doğru gidildikçe güneş ışınlarının geliş açısı daralır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

29

10°

II III IV V

20°

7. Paralel ve meridyenler ile ilgili olarak aşağıda verilen

30°

özelliklerden hangisi ortaktır?

40°



A) Aralarındaki mesafe

50°



B) Birer derece aralıklarla çizilmeleri



C) Boylarının birbirine eşit olması



D) Uzanış doğrultuları



E) Paralel ve meridyen sayıları

Buna göre taralı bölgelerden hangisinin izdüşüm alanı diğerlerine göre daha büyüktür? B) II

E) III ve IV



I

A) I

71°



120° 110° 100° 90° 80° 70°

C) II ve III

gidildikçe güneş ışınlarının yere düşme açısı daralır.

C) I ve II

verilmiştir.



D) II ve IV

15°

4. Aşağıda koordinat sistemi üzerinde beş bölgenin konumları



B) I ve III

6. Dünya’nın şekline bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara doğru Çözüm Yayınları

aralıklarla geçtiği kabul edilen yarım dairelere “Meridyen Yayı” denir.

01

BÖLÜM 03 Test

C) III

D) IV

E) V

Test 01

1. C

8. Aynı enlem üzerinde bulunan iki merkezin; I. gün içinde yaşanan en kısa gölge boyu uzunluğu,



II. sıcaklık ortalamaları,



III. gece ve gündüz süreleri



özelliklerinden hangileri yıl boyunca kesinlikle aynıdır?



A) Yalnız I



D) II ve III

C) I ve III

uçak sırasıyla L, M ve N merkezlerine gitmiştir.



20°

K M L

25°

N

50°



Buna göre uçak yaklaşık olarak kaç km yol kat etmiştir?



A) 2550

B) 4440

C) 5550

D) 7215

E) 9990

Çözüm Yayınları

25°

5. A

6. D

7. B

8. C

9. E 10. C 11. A 12. E



• Büşra: Boylamlar yerel saat hesaplamalarında kullanılır. Bu nedenle bu merkezin Başlangıç Meridyeni ile arasındaki zaman farkına ulaşılabilir.



• Arda: Başlangıç Meridyeni’ne göre konumunu veriyorsa, Başlangıç Meridyeni’ne olan kuş uçuşu uzaklığına ulaşılır.



• Barış: O zaman Güneş’in doğuş, batış saatlerine de ulaşırız. Bu şekilde kaç saat gece ve gündüz yaşanır, hesaplayabiliriz.

E) I, II ve III

20° 0°

4. A

yerin Başlangıç Meridyeni’ne olan uzaklığının açı cinsinden değerine denir. Peki günlük yaşantımızda boylam derecesi bilinen bir merkez için neler söyleyebilirsiniz?” diye sınıftaki öğrencilere görüşlerini sormuştur. Öğrencilerden;

9. Aşağıdaki şekil üzerinde K merkezinden hareket eden bir

50°

3. B

11. Coğrafya dersinde Aslı Öğretmen “Boylam, herhangi bir



B) I ve II

2. A



şeklinde cevaplar vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Yalnız Büşra



B) Büşra ve Arda



C) Büşra ve Barış



D) Arda ve Barış



E) Büşra, Arda ve Barış

12. Aşağıda Dominik Cumhuriyeti’nin coğrafi koordinatları verilmiştir. 72°

10. Türkiye 26° - 45° Doğu meridyenleri ile 36° - 42° Kuzey

68° 20°

paralelleri arasında yer alır.

Buna göre aşağıda coğrafi koordinatları verilen yerlerden hangisi Türkiye daha yakındır? A)

60°

B)

50°

25°

Dominik Cumhuriyeti

35°

30°

40°

25°

50°

17°



30

C) 15°

D)

25°

30°

60°

10°

50°

15°

E) 110°

100° 40°



40°

35°



Buna göre, Dominik Cumhuriyeti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Kuzeyi ile güneyi arasında 333 km’lik kuş uçuşu mesafe bulunur.



B) Ülke Yengeç Dönencesi’nin güneyinde yer alır.



C) Yerel saati Başlangıç Meridyeni’ne göre geridedir.



D) Tropikal kuşakta yer alır.



E) Doğusu ile batısı arasında 444 km’lik mesafe yer alır.

1. Aşağıdaki koordinat sisteminde bir bölgenin mutlak konumu

5. Meridyenler arası mesafe Ekvator üzerinde 111 km’dir. Bu

verilmiştir. 20°

10°



10°

mesafe kutuplara gidildikçe daralır. Ancak iki meridyen arası zaman farkı her yerde 4 dakikadır.

20° 15°



Buna göre meridyenler arası zaman farkının her yerde aynı olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüş hızının kutuplara gidildikçe azalması



B) Dünya’nın yörüngesinin elips olması



C) Dünya’nın günlük hareketini batıdan doğuya doğru dönerek 24 saatte tamamlaması



D) Meridyen boylarının eşit olması



E) Yer ekseninin yörünge düzlemine eğik olması

20° 25° 30° 35°



Buna göre taralı bölgenin coğrafi konumu tanımlanırken aşağıdakilerden hangisi kullanılmaz?



A) 20° D

B) 20° B

C) 20° G

D) 30° G

E) 35° G

2.

• X merkezi 50° Güney paraleli ile 25° Batı meridyeninde yer alır.



• Y merkezi 25° Güney paraleli ile 50° Batı meridyeninde yer alır.



Buna göre X merkezinden hangi yöne doğru gidilirse Y merkezine en kısa yoldan ulaşılır?



A) Kuzeydoğu B) Kuzeybatı



C) Güneydoğu D) Güneybatı E) Doğu

6. Üzerinden aynı sayıda paralel ve meridyen geçen iki farklı bölgenin izdüşüm alanları aynıdır. Çözüm Yayınları



02

BÖLÜM 03 Test

Coğrafi Koordinatlar, Paralel, Meridyen, Enlem, Boylam - II

Yalnızca bu bilgiye göre;



I. İki bölgenin Ekvator’a olan kuş uçuşu uzaklığı aynıdır.



II. Aynı yarım kürede yer alır.



III. Doğusu ile batısı arasındaki zaman farkı aynıdır.



IV. Yer şekilleri çok sadedir.



yargılarından hangilerine kesin olarak ulaşılabilir?

etkisinden söz edilemez?



A) I ve II



A) Akdeniz’in Karadeniz’e göre daha tuzlu olması





B) Ekvator’a yakın olan yerlerde kalıcı kar alt sınırının daha yüksek olması



C) Kutuplara yakın yerlerde yaşayan hayvanlarda yağ oranının yüksek olması



D) Orta kuşakta yer şekillerinin aşındırılmasında akarsular etkili iken kutuplara yakın yerlerde buzulların etkili olması



E) Yıl içinde gece ve gündüz sürelerinin değişmesi

3. Aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıkmasında enlem

B) I ve III

D) II ve IV

7.

C) II ve III

E) III ve IV

30° 20° 10° 0° 10° 20° 30° 30°

P

20°

R

10°

S T

10°

Y

4. Meridyenler bir kutupdan başlayıp diğer kutupta sona eren

Z

yarım dairelerdir. Bir meridyen yayını tam meridyen yapan diğer meridyen yayına ise anti meridyen denir.

Buna göre 30° Doğu meridyeninin anti meridyeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) 30° BM



B) 60° DM

D) 150° DM

E) 150° BM

C) 60° BM

31



20° 30°

Yukarıda coğrafi koordinatları verilen taralı alanların hangilerinden dönence geçer?

A) P, R ve S



B) P ve Z

D) P, S ve Z

E) S ve T

C) T, Y ve Z

Test 02

1. D

8. Ekvator’dan kutuplara gidildikçe değişen özelliklere enlem

3. E

4. E

5. A

6. B

7. B

8. C

konumu gösterilmiştir.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi enleme bağlı olarak değişiklik göstermez?



A) Toprak tipleri



B) Akarsu rejimleri



C) Saat dilimleri



D) Bitki örtüsü



E) Gece ve gündüz süresi

K

L Ekvator

M



9. K bölgesi ve L bölgesi arasındaki kuzey - güney ve doğu - batı

Buna göre K, L ve M merkezleri için;



I. Yıl boyunca Güneş aynı anda doğar ve batar.



II. K noktasında saat 12.00’de ölçülen gölge boyu, L ve M’den uzundur.



III. Üç merkezde Güneş’in tepe noktasına geldiği an aynıdır.

yönlü kuş uçuşu uzaklıkları aynıdır ancak L bölgesinin doğusu ile batısı arasındaki yerel saat farkı K bölgesinden fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

Yalnızca bu bilgilere göre;



I. K bölgesi, L bölgesine göre Ekvator’a daha yakındır.



II. L bölgesi kuzey kutup noktasına daha yakındır.



III. Yıl içinde gece-gündüz süre değişimi K merkezinde daha azdır.



yargılarından hangilerine kesin ulaşılır?



A) Yalnız I

B) I ve II

D) II ve III

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Çözüm Yayınları





9. C 10. D 11. E 12. B

11. Aşağıda verilen küre üzerinde K, L ve M merkezlerinin

etkisi denir.



2. B

C) I ve III

E) I, II ve III

12. Aşağıdaki Dünya haritasında T, X, Y ve Z merkezlerinin coğrafi koordinatları verilmiştir. 100° 140° 180° 140° 100° T

Y Z

10.

0° I

50° 40°

II III IV V

32



X

10° 0° 10°



Haritadaki bilgilere göre;



I. X ve Z arasında 160 dakikalık zaman farkı bulunmaktadır.



II. T ve X Doğu Yarım Küre’de yer alır.

Yukarıda verilen haritada yer alan merkezlerden batıya doğru beş gözlemci 1000 km yol gitmiştir.



III. Y merkezinin yerel saati T merkezinden ileridir.



Buna göre hangi merkezden hareket eden gözlemcinin ulaştığı yerde yerel saat daha ileridir?



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II

Coğrafi Konum ve Yerel Saatlar / Yerel Saat, Ortak Saat, Uluslararası Saat Dilimleri - I

4. Aşağıdaki haritada Türkiye’den geçen bazı meridyenler

1. 33° Doğu meridyeninde bulunan Ankara’da yerel saat

16:30 iken 42° Doğu meridyeninde bulunan Siirt’te yerel saat kaçtır?



A) 15:54



B) 16:21

D) 17:00

03

BÖLÜM 03 Test gösterilmiştir. 26°

30°

35°

40°

S

T

45°

C) 16:39

E) 17:06 P

R

V



• K, L ve M merkezleri aynı enlem üzerinde yer almaktadır.



• K’nın yerel saati L merkezinin yerel saatinden 1 saat 20 dakika ileridir.



• M’nin yerel saati de K’nın yerel saatinden 1 saat 40 dakika ileridir.



L merkezi 35° Batı meridyeninde yer aldığına göre K ve M merkezi aşağıdaki meridyenlerden hangisinde yer alır? K

M

A)

20° D

45° D

B)

55° B

80° B

C)

15° B

10° D

D)

5° B

20° D

E)

20° B

10° D

Çözüm Yayınları

2.



Haritada verilen merkezlerden hangisinde temmuz ayında Güneş tepe noktasına geldiğinde Türkiye’nin ulusal saati 12:00’yi gösterir?



A) P

B) R

C) S

D) T

E) V

5. 21 Mart günü 44° Doğu meridyeninde bulunan Hakkari’de Güneş saat 05:56’da doğmuştur.

Aynı gün 29° Doğu meridyeninde bulunan Bursa’da Güneş saat kaçta batar?



A) 04:56



B) 05:56

D) 17:56

C) 06:56

E) 18:56

3. A



B

45°



33 6. Uluslararası saat dilimleri Başlangıç Meridyeni’nden itibaren Yukarıda verilen A ve B merkezlerinin Başlangıç Meridyeni’ne olan uzaklığı aynıdır. A ve B merkezleri arasında 160 dakikalık zaman farkı bulunmaktadır.

Buna göre A merkezi aşağıda verilen meridyenlerden hangisinde yer alır?



A) 20° D

B) 20° B

C) 40° D

D) 40° B

E) 60° B

ayarlanmaktadır. Ülkeler de kendi ülkesinden geçen ya da ülke sınırına en yakın olan meridyene göre ulusal saatlerini belirler.

Buna göre aşağıda verilen ülkelerden hangisinin kullandığı ulusal saat daha ileridir?



A) Arjantin



B) Fas

D) Moğolistan

E) İran

C) Almanya

Test 03

1. E

7. 90° Doğu meridyeninde yer alan X kentinde yerel saat Buna göre yerel saatin 11.30 olduğu Y kenti hangi meridyen üzerinde yer alır?



A) 65° D



B) 65° B

D) 115° B

3. B

4. E

5. E

6. D

7. C

8. A

9. C 10. A 11. E 12. C

10. Türkiye’nin en doğusunda gün içindeki en kısa gölgenin yaşandığı anda Londra’da yerel saat kaç olur?

09.50’dir.

2. C



A) 09.00



B) 11.00

D) 13.00

C) 12.00

E) 15.00

C) 115° D

E) 135° D

11. Şenol, 28 Ağustos’ta oynanacak olan Japonya-Türkiye arasındaki hazırlık maçını izlemek için Tokyo’ya gitmiştir. Türkiye’den de canlı izlenen maç Japonya saati ile 20.00’de başlamıştır. Televizyondan yayınlanan maçı Rıdvan ve arkadaşları da Türkiye saati ile 14.00’te izlemeye başlamıştır.

8. Ülke içerisinde resmi ve ticari ilişkilerde sorun yaşanmaması için ülke içinden geçen bir meridyenin saati ulusal (ortak) saat olarak belirlenir. Doğu - batı yönlü genişliği fazla olan ülkelerde ise bir tane ortak saat yeterli olmaz. Bu nedenle doğu - batı yönlü geniş olan ülkelerde aynı anda birden fazla ortak saat kullanılır.

Buna göre aşağıda verilen ülkelerden hangisi aynı anda bir tane ortak saat kullanılır?



A) Almanya

D) Avustralya

C) Kanada

E) ABD

Çözüm Yayınları



B) Rusya



Parçaya göre;



I. Türkiye ve Japonya’nın ulusal saatleri arasında yaklaşık 6 saatlik zaman farkı vardır.



II. Tokyo 9. saat diliminde yer alır.



III. Japonya’da Güneş Türkiye’ye göre daha erken batar.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

9. 12. Aşağıda 21 Mart tarihinde üç merkeze ait Güneş’in ufuk düzlemindeki konumu verilmiştir. B

Aydın

D

21 Mart günü Aydın’da Güneş’in ufuk düzlemindeki konumu yukarıdaki gibi iken Ağrı’daki konumu aşağıdakilerden hangisine daha yakındır? A)

D

C)

B

D



D

B

II

D

D

B

D

E)

B

D

B

III

D



Şekildeki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?



A) Güneş önce II numaralı merkezde batar.



B) I numaralı merkezde gün içindeki en kısa gölge yaşanır.



C) III numaralı merkez II numaralı merkeze göre daha doğudadır.



D) Güneş en son III numaralı merkezde doğmuştur.



E) I numaralı merkezin bulunduğu boylam II ve III numaralı merkezlerin bulunduğu boylamlar arasında yer alır.

D)

B



I

B)

B

34

B

BÖLÜM 03 Test

Yerel Saat, Ortak Saat, Uluslararası Saat Dilimleri - II 1. 90° Doğu meridyeninde yer alan M kenti ile N kenti arasında

4. Aşağıda Londra, Manila ve New York’un aynı andaki yerel

7 saatlik yerel saat farkı bulunmaktadır.

saatleri verilmiştir.



Buna göre, N kenti hangi meridyen üzerinde yer alır?



A) 15° B



B) 15° D

D) 175° D

04

C) 45° D



E) 180°



12.00

19.44

06.16

Londra

Manila

New York

Buna göre Manila ve New York hangi meridyenlerde yer alır? Manila

New York

A)

7° D

7° B

B)

86° B

116° D

C)

116° D

86° B

D)

86° D

116° B

E)

116° B

86° D

5. Türkiye ortak saat uygulamasında 3. saat dilimini kullanmaktadır.

2. Türkiye 26° - 45° Doğu meridyenleri arasında yer almaktadır.

Buna göre Güneş, 21 Mart’ta Türkiye’nin en doğusunda doğduktan kaç dakika sonra en batısında doğar?



A) 19

B) 36

C) 54

D) 76

E) 90

Çözüm Yayınları

3. saat dilimi 45° Doğu meridyeninde bulunan Iğdır’dan geçmektedir.

Buna göre 45° Doğu meridyenin anti meridyeni hangi saat diliminde yer alır?



A) –3

D) –8

E) –9

dikilen bir çubuğun en kısa gölgesine bakarak bulabiliriz. Bununla ilgili olarak hafta sonu gözlem yapınız ve elde ettiğiniz sonuçları not ediniz” dedi. Öğrenciler bir hafta sonra derste en kısa gölgeyi 11:40’ta ölçtüklerini söyledi. Bunun üzerine Selim Bey sınıfa “En kısa gölge saat 12:00’da ölçülür, bununla ilgili ne düşünüyorsunuz?” diye sordu. Öğrencilerden;



• Ayşe: Öğretmenim kış mevsiminde gündüzler kısadır. Bu yüzden hatalı ölçmüş olabiliriz.



• Seda: Öğretmenim bu durum yerel saat ile ortak saat farkından kaynaklanıyor.



• Mürsel: Yaşadığımız yer ile ortak saat kullandığımız merkez arasında 5 meridyenlik fark var. 20 dakikalık farkın nedeni bence budur.



• Özgür: Bulunduğumuz enlem derecesinden dolayı güneş ışınlarının geliş açısı değişebilir.



diye cevap verdiler.

almaktadır.



Buna göre Kualalumpur ortak (ulusal) saat olarak hangi meridyenin yerel saatini kullanır?

Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Ayşe ve Seda

B) Ayşe ve Mürsel

A) 15° D



C) Seda ve Mürsel

D) Seda ve Özgür

3. Malezya’nın başkenti olan Kualalumpur +8. saat diliminde yer



C) –7

6. Coğrafya öğretmeni Selim Bey derste “Yerel saatimizi yere





B) –5



B) 15° B

D) 120° B

E) 120° D

C) 80° D

E) Ayşe, Seda ve Özgür

35

Test 04 7.

1. A

20°

10°



4. C

5. E

6. C

7. D

30°

8. E

A

20°

II

9. C 10. C 11. A 12. D

40°

40°

40° 0°

10°

III



IV

B

10°

V

Beş gözlemci yukarıda coğrafi koordinatları verilen merkezlerden doğuya doğru 1000 km gitmiştir.



3. E

10.

10° I



2. D

40°

Yukarıda verilen şekil üzerinde bulunan A ve B noktalarının yıl boyunca;

Buna göre hangi gözlemcinin ulaştığı yerde yerel saat diğerlerine göre daha geridir?



I. Güneş’in tepe noktasına geldiği an,

A) I



II. Güneş’in doğuş ve batış saatleri,



III. Başlangıç Meridyeni’ne olan uzaklığı

B) II

C) III

D) IV

E) V



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

8. +8. saat diliminde yer alan Ulan Batur’da tarih 20.02.2017



A) 20.02.2017 Pazartesi saat 08:40



B) 20.02.2017 Pazartesi saat 22:40



C) 21.02.2017 Salı saat 22:40



D) 19.02.2017 Pazar saat 08:40



E) 19:02:2017 Pazar saat 22:40

Çözüm Yayınları

Pazartesi ve saat 03:40 iken Türkiye’nin en doğusunda tarih ve saat kaç olur?

11 ve 12. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. •

Ekvator üzerinde bulunan X ve Y merkezleri arasındaki mesafe 1/111.000.000 ölçekli haritada 6 cm olarak çizilmiştir.



X merkezi 20° Batı meridyeninde yer alır.



X merkezinde Güneş Y merkezine göre daha önce doğar.

9. Aşağıdaki şekillerde ekinoks tarihlerinde K ve L merkezlerindeki Güneş’in ufuk düzlemindeki konumları verilmiştir.

11. Buna göre X merkezinde yerel saat 10:00 iken Y merkezinde yerel saat kaç olur?



36

B

K

D

B

L

D



A) 06:00





Buna göre K ve L merkezleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenir?



A) K merkezi L merkezine göre daha sıcaktır.



B) L merkezindeki gölge boyu K merkezindeki gölge boyundan daha uzundur.



C) L merkezi K’ye göre doğuda yer alır.



D) K merkezinin Ekvator’a olan kuş uçuşu uzaklığı daha azdır.



E) L, Başlangıç Meridyeni’nin batısında yer alır.





B) 08:00

D) 14:00

C) 12:00

E) 16:00

12. Y merkezi hangi meridyen üzerinde yer alır? A) 14° B

B) 26° B

D) 80° B

E) 80° D

C) 26° D

Coğrafi Konum ve Yerel Saatler / Türkiye’nin Coğrafi Konumu - I

BÖLÜM 03 Test

1. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de

4. İstanbul, Bursa ve Denizli illerinin yerel saatlerinin

yer alması ile açıklanır?



A) Batıdan doğuya doğru gidildikçe sıcaklığın azalması



B) İklim, bitki ve tarım ürünü çeşitliliğinin fazla olması



C) Yıl içinde bir tane ortak saat kullanılması



D) Dağların güney yamacında tarım ürünlerinin erken olgunlaşması



E) Dört mevsimin belirgin yaşanması

05

birbirine çok yakın olması, aşağıdakilerden hangisinin birbirine yakın olması ile açıklanır?



A) Çizgisel hızları



B) Enlem dereceleri



C) Boylam dereceleri



D) Yükseltileri



E) Ekvator’a göre konumları

5. Coğrafya öğretmeni Sinan Bey, öğrencilerine “Türkiye’nin coğrafi özellikleri ile ilgili bir cümleyi tahtaya yazınız” deyip öğrencileri sırasıyla tahtaya kaldırmıştır.

• Filiz: Orman örtüsü en fazla Karadeniz Dağları’nın kuzey yamacındadır.



• Ilgın: Ege kıyılarında kuzeye doğru gidildikçe sıcaklık değerleri düşer.

I. Türkiye’nin Akdeniz iklim kuşağında yer alması



II. Güney sektörlü rüzgârların sıcaklığı artırması



III. Maden çeşidi ve rezervinin çok olması





IV. Doğuya doğru gidildikçe karın yerde kalma süresinin artması

• Göktürk: Doğu Anadolu’da akarsuların akış hızı yüksektir.



• Beren: Türkiye’de cisimlerin gölge boyu sıfır olmaz.



Türkiye’ye ait yukarıdaki özelliklerden hangileri özel (göreceli) konum ile açıklanır? A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları

2.



şeklinde yazmıştır.



Buna göre öğrencilerden hangileri Türkiye’nin göreceli konumu ile ilgili özellikten bahsetmiştir?



A) Filiz ve Ilgın

B) Filiz ve Göktürk



C) Ilgın ve Göktürk

D) Göktürk ve Beren

E) Filiz ve Beren

6.

28°

41°

K

L

M

N

3. Aşağıdaki Türkiye haritasında Çanakkale, Ankara ve Erzurum’un bulunduğu enlem gösterilmiştir.

Çanakkale

Ankara

Erzurum

40° K

40°

38°

Yukarıdaki haritada koordinatları verilen merkezler için;



I. L ve M merkezleri arası 52 dakikalık zaman farkı bulunur.



II. K - L arasındaki mesafe M - N arasındaki mesafeden kısadır.



III. L ve N merkezlerinin gün içinde güneş ışınlarını en büyük açı ile aldığı an aynıdır.



Buna göre bu üç merkezin aşağıda verilen özelliklerinden hangisi kesin olarak aynıdır?



A) Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi



B) Yıllık ortalama sıcaklık değerleri



C) Doğal bitki örtüsü



yargılarından hangileri doğrudur?



D) Güneşin doğuşu ve batışı arasında geçen süre



A) Yalnız I



E) Güneşin tepe noktasına geldiği an



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

37

Test 05

1. D

7. Herhangi bir yerin Ekvator’a ve Başlangıç Meridyeni’ne

2. E

3. D

4. C

5. B

6. E

7. C

8. D

9. B 10. C 11. B 12. A

10. Türkiye 26° - 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır.

göre olan konumuna “matematik (mutlak) konum” denir. Bir yerin denizlere, karalara, dağlara ya da önemli yerlere göre konumuna ise “özel (göreceli) konum” denir.

Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi Türkiye’nin hem matematik hem de özel konumundan etkilenir?



A) Maden ceşidi ve rezervinin dağılışı



B) Ekili - dikili alanların dağılışı



C) Tarım ürünü çeşitliliği



D) Karadeniz kıyılarında yağış miktarı



E) Gece - gündüz süre değişimi



Buna göre aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin içinde bulunduğu meridyenler ile açıklanamaz?



A) En doğusu ile en batısı arasında 19° lik meridyen farkı bulunur.



B) Türkiye II. ve III. saat dilimleri arasında yer alır.



C) Doğusu ile batısı arasındaki kuşuçuşu mesafe 2109 km’dir.



D) Yerel saati Başlangıç Meridyeni’ne göre ileridir.



E) En doğusu ile en batısı arasında 1 saat 16 dakika zaman farkı bulunur.

8. Türkiye 26° - 45° Doğu meridyenleri ile 36° - 42° Kuzey

Buna göre aşağıda coğrafi koordinatları verilen bölgelerin hangisinden kuzeybatıya doğru gidilirse Türkiye’ye daha çabuk ulaşılır? A)

C)

75°

B)

80°



75°

70°

65°

50°

60°

55°

D)



55°

60°

11.

I. Yıl boyunca bakı yönünün güney olması



II. Batı rüzgârlarının etki alanında yer alması



III. Güney sektörlü rüzgârların sıcaklığı arttırması



IV. Yıl içinde gölge boyunun sıfır olmaması



Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de olduğunu kanıtlar?



A) I ve II





10°





E) 170°

Çözüm Yayınları

paralelleri arasında yer alır.

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

175° 80° 85°



12. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin göreceli (özel)

38

konumu ile açıklanamaz?

9. Aşağıda verilen kentlerden hangisinde yerel saat ile ulusal (ortak) saat arasındaki fark daha fazladır?



A) Ardahan



B) Aydın

D) Antalya

E) Aksaray

C) Adıyaman



A) Kıyı şekillenmesinde buzul etkisinin olmaması



B) Doğu Karadeniz’de turunçgil ve zeytin yetiştirilmesi



C) Karadeniz Dağları’nın kuzey yamacında sıcaklık farkının az olması



D) Ocak ayında Zonguldak’taki sıcaklık ortalamasının Ankara’dan yüksek olması



E) Ege Bölgesi’nde deniz etkisinin iç kesimlere kadar sokulması

BÖLÜM 03 Test

Türkiye’nin Coğrafi Konumu - II

06

1.

I. Güneş ışınlarının en büyük açı ile 21 Haziran’da gelmesi

4. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin göreceli konumu ile



II. Doğu Anadolu’daki kırsal yerleşmelerin genellikle dağların güneyinde yer alması



A) Hakkari’de gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki farkın fazla olması



III. Yaz aylarının kurak geçmesi





IV. Akdeniz ikliminin görülmesi

B) Doğu Karadeniz’de nem ve yağış isteği fazla olan çay tarımının yapılması



C) İzmir’de yetiştirilen buğdayın Van’a göre daha erken olgunlaşması



D) Toros Dağları’nın kuzey yamacında kalıcı kar alt sınırının güney yamaca göre daha düşük olması



E) Akdeniz kıyısında zeytin ağaçları yetişme alanı kıyıdan itibaren 0 - 80 km iken Ege kıyılarında 0 - 200 km arasında olması

açıklanamaz?



Yukarıda verilen özelliklerden hangileri Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de yer alması ile açıklanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

2. Aşağıda verilen merkezlerden hangileri arasındaki yerel saat farkı daha fazladır?

5. Dünya üzerinde sıcaklık dağılışı üzerinde en etkili faktörlerden biri de enlem etkisidir.

A) Aksaray - Kayseri



B) Trabzon - Diyarbakır



C) Burdur - Bayburt



D) Muğla - Kars



E) İstanbul - Manisa

Çözüm Yayınları





Aşağıdakilerden hangisi enlemin sıcaklık dağılışı üzerindeki etkisine örnek gösterilebilir?



A) Kış mevsiminde Sinop’ta ölçülen sıcaklığın Kırıkkale’den yüksek olması



B) Erzurum’da yaşanan donlu gün sayısının Rize’den fazla olması



C) Marmara kıyılarındaki sıcaklık farkının İç Anadolu’dan az olması



D) Yaz mevsiminde Şanlıurfa’nın Antalya’ya göre daha sıcak olması



E) Ege kıyılarında yaz turizmi süresinin Karadeniz kıyılarına göre daha uzun olması

3. Türkiye’nin en batısında Güneş’in tepe noktasına geldiği anda, Türkiye’nin en doğusunda Güneş’in konumu aşağıdakilerden hangisine benzer? A)

B)

6. B

D

B

40° 20° 0° 20° 40° 60°

D

60°

I

C)

D)

20°

III B

D

B

IV

D V

39

40°

II

0° 20° 40°

E)

Yukarıda verilen koordinat sistemi üzerindeki taralı alanların hangisinde Türkiye’nin bir kısmı yer alır?

B

D



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Test 06

1. A

7. Ankara 33° Doğu Meridyeni ile 40° Kuzey Paralelinin kesiştiği yerde bulunmaktadır.

Yalnızca bu bilgilere göre;



I. Ankara’nın Kuzey Kutup Noktası’na olan kuş uçuşu uzaklığı,



II. Tarih Değiştirme Çizgisi ile Ankara arasındaki yerel saat farkı,



III. Türkiye’nin kullandığı ulusal saat ile Ankara’nın yerel saati arasındaki zaman farkı



özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

8.

2. D

3. B

4. D

5. E

6. A

7. E

8. D

9. D 10. A 11. D 12. C

10.

I. Akdeniz ikliminin etkili olması



II. Batı rüzgârlarının etkili olması



III. Kuzeye gidildikçe orman üst sınırının azalması



IV. Güneş ışınlarının 90° ile gelmemesi



Yukarıda verilen özelliklerden hangileri Türkiye’nin orta kuşakta yer aldığını kanıtlar?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

C) I ve III

E) I, II ve III

Sinop

11. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi Türkiye’nin hem

Çözüm Yayınları

matematik hem de özel konumundan etkilenir?

Anamur

Yukarıda verilen Türkiye haritasında gösterilen ok yönünde gidildikçe;

I. denizlerdeki tuzluluk oranı,



II. aynı boydaki cisimlerin gölge uzunluğu,



III. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızı,



IV. kış mevsimindeki gece süresi



özelliklerinden hangileri artış gösterir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV



A) Yıl içinde dört mevsim özelliklerinin belirgin yaşanması



B) Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de yer alması



C) Yıl içinde bir tane ortak saat kullanılması



D) Tarım ürünü ve bitki örtüsü çeşidinin fazla olması



E) Denizin ılımanlaştırıcı etkisinin iç kesimlere sokulamaması

C) II ve III

E) III ve IV

12. Aşağıda verilen durumlardan hangisinin ortaya çıkmasında mutlak konum etkili olmuştur?

40

9. Aşağıda verilen ülkelerden hangisi ile Türkiye’nin kara sınırı bulunmamaktadır?



A) Gürcistan



B) Azerbaycan

D) Türkmenistan

C) Irak

E) Ermenistan



A) Ege kıyılarında yat limanları için gerekli olan koy ve körfezlerin çok olması



B) Karadeniz kıyılarında yağışlı hava kütlelerin iç kesime ulaşamaması



C) Akdeniz ve Ege kıyılarında kış mevsiminde cephe yağışlarının görülmesi



D) İç Anadolu’da su isteği az olan ürünlerin yetişmesi



E) Akdeniz ikliminin Kıyı Ege’de iç kesimlere kadar sokulması

BİRE BİR 1. Aşağıda X, Y ve Z merkezleri ile ilgili bazı bilgiler verilmiştir.

4.

• X ve Y merkezleri aynı boylam üzerindedir ve Ekvator’a olan uzaklıkları aynıdır.



• X ve Z merkezleri aynı enlem üzerindedir ve Başlangıç Meridyeni’ne olan uzaklığı aynıdır.



• Y’nin yerel saati Z’ye göre daha ileridir.



• X - Y arasındaki kuş uçuşu mesafe, X - Z arası kuş uçuşu mesafeye eşittir.



07

BÖLÜM 03 Test 40°

40°

K

L

40° 0°

M

N

40°

Şekildeki merkezler için;

Yalnızca bu bilgilere göre;



I. X merkezinin boylam derecesi enlem derecesinden büyüktür.



I. K ve L merkezleri arasında 5 saat 20 dakikalık zaman farkı bulunur.



II. X merkezi Kuzey Yarım Küre’de yer alır.





III. X merkezi Başlangıç Meridyeninin doğusunda yer alır.

II. L ve N merkezlerinde gün içinde en kısa gölgenin yaşandığı an aynıdır.



III. K ve M merkezlerinde yıl boyunca Güneş aynı anda doğar.



yargılarından hangilerine ulaşılır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

2. Aşağıdaki şekillerde K ve L merkezlerinde aynı anda Güneş’in

B



K

D

B

L

D

Çözüm Yayınları

ufuk düzlemindeki konumları gösterilmiştir.

Buna göre;



I. K merkezi Ekvator’a yakın olduğu için güneş ışınlarını daha büyük açı ile alır.



II. K merkezi L’ye göre daha doğudadır.



III. K merkezi Başlangıç Meridyeni’ne daha yakındır.



yargılarından hangilerine ulaşılır?



A) Yalnız I



26°

B) Yalnız II

D) I ve III

5. Aşağıdaki haritada Türkiye’nin mutlak konumu verilmiştir. 45° 42°

C) I ve II

E) II ve III

36°

3.

I. Jeopolitik konum





II. Bulunduğu iklim kuşağı



Yalnızca haritaya bakılarak;



III. Hakim rüzgâr yönünün sıcaklık üzerindeki etkisi



I. bulunduğu yarım küre,



IV. Kısa mesafede iklimlerin değişmesi



II. doğusu ile batısı arasındaki zaman farkı,



III. güneş ışınlarının en büyük açı ile geldiği tarih





Bir bölgeye ait yukarıda verilenlerden hangileri hakkında mutlak (matematik) konumdan faydalanılarak bilgi edinilebilir? A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

B) I ve III

41

Test 07 6.

1. C

120°

60°



80°

3. C

A)



40° 0°

B

6. A

7. B

20°

C) 90°

40°

8. E

9. B 10. A 11. C

A) C ve D noktalarının Ekvator’a olan uzaklığı aynıdır.



B) B ve D merkezleri arasında 140 dakikalık zaman farkı bulunur.



C) C ve D noktaları, yıl boyunca güneş ışınlarını aynı açı ile alır.



D) B noktasında saat 12:00’de ölçülen gölge boyu her zaman C noktasına göre daha kısadır.



E) A noktasında Dünya’nın dönüş hızı C’ye göre daha fazladır.

70°

80°

60°

10°

70°

20°

D)

80°

Yukarıda coğrafi koordinatları verilen noktalarla ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?

B)

10°

20°

D

5. E

gece-gündüz süre değişimi daha azdır?

60°

C

4. B

9. Aşağıda coğrafi koordinatları verilen yerlerin hangisinde

120°

A

2. B

40°

50°

75°

20°

65°

30°

E) 110°

100° 85° 75°



10. Aşağıdaki şekil üzerinde bulunan kesitlerin doğu batı yönlü genişliği aynıdır.

7 ve 8. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız.

en büyük şehirlerinden olan Sydney’e gitmiştir. Sydney’e ulaştığında buranın Türkiye’ye göre daha soğuk olduğunu, ayrıca Türkiye’ye göre gündüz sürelerinin gece süresine göre daha kısa olduğunu görmüştür. Sude ve kuzeni Sydney’i gezerken Antalya’da gördüğü

I

Çözüm Yayınları

Yaz tatilini kuzenleri ile birlikte geçirmek isteyen Sude Avustralya’nın



60° II

30°

III



IV

30°

V

mersin, kekik, zeytin, keçiboynuzu gibi bitkilerin ve geniş turunçgil

60°

bahçelerinin de bulunduğu fark etmiştir.

7.

I. İki ülkede aynı anda yaşanan gece ve gündüz sürelerinin farklı olması



II. Avustralya’da gecelerin gündüzlerden uzun olması



III. Zeytin, mersin, keçiboynuzu gibi ürünlerin yetişmesi



Yukarıda verilenlerden hangileri Avustralya ve Türkiye’nin farklı yarım kürelerde yer aldığını gösterir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) I ve III

42 8. Sydney ve Antalya’da zeytin, mersin, kekik, turunçgil gibi bitkilerin yetişmesi;



I. orta kuşakta yer almaları,



II. iklim özelliklerinin benzer olması,



III. soğuk mevsimdeki sıcaklık değerlerinin birbirine yakın olması



unsurlarından hangileri ile açıklanır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III



Buna göre, hangi kesitin doğusu ile batısı arasında yerel saat farkı daha fazladır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

11. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden alınan verilere göre 14 Şubat günü bazı illerimizin hava durumu şöyledir.

• Ankara; çok bulutlu ve 8°C



• Antalya; güneşli ve 16°C



• İstanbul; güneşli ve 14°C



• Erzurum; parçalı bulutlu ve 4°C



Buna göre verilen kentlerden hangilerinin sıcaklık değerlerinin farklı olması sadece matematik konumla açıklanır?



A) Ankara - Antalya

B) Ankara - İstanbul



C) Antalya - İstanbul

D) Antalya - Erzurum

E) İstanbul - Erzurum

01

BÖLÜM 04 Test

Harita Bilgisi - I 1. Harita çiziminde öncelikli olarak aşağıdakilerden hangisi

4. Aşağıda verilen ölçeklerden hangisi ile çizilen haritanın

yapılmalıdır?



A) Haritanın ölçeği belirlenmeli



B) Haritada kullanılacak işaretler belirlenmeli



C) Haritanın kullanım amacı belirlenmeli



D) Çizilecek olan bölgenin coğrafi koordinatları belirlenmeli



E) Harita çizilecek bölgenin sınırları belirlenmeli

ayrıntı gösterme gücü daha fazladır? A)

1

0

1

2

3 km

0

2

4

6 km

0

5

10

15 km

0

10

20

30 km

0

20

40

60 km

1 cm

B)

2 4 cm

C)

5 2 cm

D)

10 5 cm

E)

20 1 cm





I. uzunluk hesaplama,



II. profil çıkarma,



III. alan hesaplama,



IV. ülke sınırlarını belirleme



işlemlerinden hangileri yapılabilir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

Çözüm Yayınları

2. Haritaların tamamından;

5. Dünya’nın şeklinden dolayı harita çizimlerinde bozulmalar meydana gelmektedir. Bu bozulmaları en aza indirmek için projeksiyon yöntemi kullanılır.

C) II ve III

E) III ve IV



Buna göre silindirik projeksiyon ile çizilen Dünya haritasında aşağıda verilen ülkelerin hangisinde bozulma daha az olur?



A) Endonezya



B) Türkiye

D) Rusya

C) Şili

E) Kanada

3. “Günümüze kadar doğru bir harita çizilmemiştir ve bundan

sonra da doğru bir harita çizilemeyecektir.” diyen bir kişi bu görüşünü aşağıdakilerden hangisi ile savunamaz?



A) Yeryüzü şekilleri doğru biçimde haritaya aktarılamaz.



B) Dünya’nın küresel şekli düzleme doğru biçimde aktarılamaz.



C) Küçültme oranının kullanılması hatalara yol açar.



D) Coğrafi koordinatlar hayali çizgilerdir.



E) Ölçek kullanımı ile bozulmalar meydana gelir.

43 6. 20 km olan A - B kentleri arası mesafe haritada 4 cm olarak çizilmiştir.

Buna göre bu haritanın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir?

A)

1 200.000

D)

B) 1 800.000

1 1 C) 400.000 500.000

E)

1 5.000.000

Test 01

1. C

öğretmeni Kenya, ABD ve Norveç ülkelerinin fiziki haritalarını çizmesini söylemiştir.

ABD

A)

Silindir

Düzlem

Konik

B)

Konik

Silindir

Düzlem

C)

Düzlem

Konik

Silindir



D)

Silindir

Konik

Düzlem

Konik

Düzlem

Silindir

5. A

6. C

7. D

8. E

9. D 10. B 11. C 12. D

Buna göre bu haritanın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir?

A)

Norveç

E)

4. B

gösterilmiştir.

Buna göre bu öğrenci hangi projeksiyonlarla haritalarını çizerse haritalardaki bozulma oranı daha az olur? Kenya

3. D

10. 48 km2 lik alana sahip bir göl harita üzerinde 3 cm2 olarak

7. Coğrafya dersinden proje ödevi alan bir öğrenciye, coğrafya



2. B

1 200.000



B)

D)

1 1 C) 400.000 600.000

1 800.000

E)

1 16.000.000

11. Aralarında 30 km bulunan K noktası 1500 metre yüksekliğe

8. Bir bölgenin yer şekilleri dikkate alınmadan, her yerin deniz seviyesinde ve düz olduğu kabul edilerek hesaplanan alana “izdüşüm alan” denir. Yeryüzü şekilleri (dağlar, ovalar, çukur alanlar vs.) dikkate alınarak elde edilen alana ise “gerçek alan” denir.

Buna göre aşağıda verilenlerden hangisinin il sınırları içinde gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark daha azdır?



A) Adana



B) Erzincan

D) Rize

Çözüm Yayınları

sahip iken L noktası deniz kıyısında bulunmaktadır.

Buna göre K ve L noktaları arası eğim yüzde kaçtır?



A) 2

B) 3

C) 5

D) 10

E) 20

C) Van

E) Kilis

12. Örenköy

Bademli

44 Avdan

9. Sadece kıtaları gösteren bir atlasta, her sayfaya bir kıta

2

gelecek şekilde haritalar çizilmiştir.

Buna göre aşağıda verilen kıtalardan hangisinin ölçeği diğerlerine göre daha büyüktür?



A) Kuzey Amerika



D) Avustralya

B) Asya E) Avrupa

C) Afrika

K

Eşrefli Gelincik 0

2

4

6

km

Yukarıda verilen haritada Örenköy’den yola çıkan Hasan, yürüyerek önce Bademli’ye daha sonra da Eşrefli’ye gitmiştir.

Buna göre Hasan yaklaşık olarak kaç km yol yürümüştür?



A) 2

B) 5

C) 10

D) 13

E) 20

02

BÖLÜM 04 Test

Harita Bilgisi - II 1. Eşit boyuttaki kâğıtlara çizilen aşağıdaki haritalardan

4. Yer şekillerini düzleme aktarma yöntemlerinden biri de tarama

hangisinde hata oranı diğerlerine göre daha fazladır?



A) Dünya haritası

B) Avrupa haritası



C) Türkiye haritası

D) Asya haritası

yöntemidir. Bu yöntemde yeryüzü şekileri, eğimin az ve çok olduğu yerlerin farklı boyut ve kalınlıktaki çizgilerle taranması ile elde edilir. I

E) Kıbrıs haritası

II

III

V

IV



2. Aşağıda verilen ölçeklerden hangisinin küçültme oranı diğerlerine göre daha fazladır? A)

1

0

1

2

3 km

4

6 km



Buna göre tarama yöntemi ile çizilecek Türkiye fiziki haritasında yukarıda numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde çizgilerin kısa, kalın ve sık olması gerekir?



A) I

5.

1 ve daha büyük ölçekli haritalara plan adı 20.000

B) II

C) III

D) IV

E) V

4 cm

B)

2

0

2

1 cm 4

0

4

8

12 km

16 cm

D)

8

0

8

16

24 km

4 cm

E)

10

0

10

20

30 km

10 cm

verilmektedir. Çözüm Yayınları

C)



Buna göre planlar ile ilgili olarak;



I. Ayrıntı gösterme gücü çok fazladır.



II. Planlar ile çizilen haritaların gerçekte kapladığı alanlar küçüktür.



III. Planlar sadece yer şekillerinin çiziminde kullanılır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



3. Renklendirme yöntemi ile yapılmış Hollanda fiziki haritasında ülkenin büyük bölümünün yeşil renk ile çizildiği görülmektedir.

Buna göre bu haritadan yararlanarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?



A) Ülke topraklarının büyük bölümünün orman örtüsü ile kaplı olduğuna



B) Verimli tarım alanlarının geniş yer kapladığına



C) Ülkedeki yükselti değerlerinin birbirine yakın olduğuna



D) Yüzölçümünün küçük olduğuna



E) Gelişmiş ülke olduğuna

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

6. Antalya - Mersin arası uzaklık birinci haritada 8 cm, ikinci haritada 4 cm, üçüncü haritada ise 16 cm olarak çizilmiştir.

Buna göre bu haritalar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) II. haritanın ayrıntı gösterme gücü I. haritadan daha azdır.



B) I. haritanın ölçeği II. haritanın ölçeğinden iki kat daha büyüktür.



C) Bozulma oranı en fazla II. haritadadır.



D) En büyük ölçek II. haritaya aittir.



E) III. haritanın ölçek paydası diğer haritaların ölçeğinin paydasından küçüktür.

45

Test 02

1. A

7.

1 ölçekli bir haritada 4 cm olarak gösterilen A - B arası 200.000 mesafe ikinci haritada 10 cm olarak çizilmiştir.



Buna göre, ikinci haritanın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir?

A)

1 80.000



D)

B) 1 1.000.000

3. C

4. B



B) Bolu

D) Şanlıurfa

C) Muğla

E) Kastamonu

9. B 10. A 11. D 12. C

• Nurcan: I. haritanın ölçeği ikinci haritanın ölçeğinden iki kat daha büyüktür.



• Bahar: Matematik dersinde öğrendiğimize göre alan hesaplamalarında uzun kenar ve kısa kenarı çarpıyorduk. O hâlde haritanın ölçeği 4 değil 2 kat değişmiştir.



• Salih: Birinci haritadaki alan daha büyük olduğuna göre ölçeğin paydası da büyüktür.



• Melike: O zaman I. haritada 8 cm olarak gösterilen iki kent arası uzaklık II. haritada 2 cm olarak gösterilir.



şeklinde cevaplar vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Nurcan - Bahar

B) Nurcan - Salih



C) Bahar - Salih

D) Bahar - Melike

11. 75 km2 alana sahip bir tarım alanı harita üzerinde 3 cm2 olarak gösterilmiştir.



Buna göre haritanın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir? (Çentikler arası 1 cm’dir.) A) B) C) D)

9. Yer şekillerinin haritaya aktarılma yöntemleri ile ilgili

8. D

E) Salih - Melike Çözüm Yayınları

A) Sivas

7. A



8. Gölgelendirme yöntemi kullanılarak çizilen Türkiye



6. D

idari bölünüş haritası göstermiş ve I. haritada Bursa ilinin yüzölçümünün 16 cm2, ikinci haritada ise 4 cm2 olduğunu söylemiştir. Daha sonra öğrencilerinden bu iki haritanın ölçeğini karşılaştırmalarını istemiştir. Öğrencilerden

1 8.000.000

fiziki haritasında aşağıda verilen illerden hangisinde gölgelendirilen alan daha azdır?

5. C

10. Coğrafya öğretmeni Yeşim Hanım öğrencilere iki farklı Türkiye

1 1 C) 100.000 800.000

E)

2. E



E)

75

0

75

150

225 km

50

0

50

100

150 km

25

0

25

50

75 km

5

0

5

10

15 km

3

0

3

6

9 km

olarak;

46



I. Kabartma yöntemi ile yapılan haritaların taşınması kullanımını kısıtlamaktadır.



12.

B

II. Renklendirme yöntemiyle yapılan haritalarda, kısa mesafede renklerin değişmesi yükseltinin değiştiğini gösterir.



A Deniz

III. İzohips yönteminde, eğrilerin sıklaştığı yerler, tarama yönteminde ince, seyrek ve uzun çizgiler ile gösterilir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

Yukarıda verilen şekilde A - B arası eğim %5 ve yatay uzaklık ise 8 km’dir.

Buna göre B’nin yükseltisi kaç metredir?



A) 100

B) 200

C) 400

D) 800

E) 1600

BÖLÜM 04 Test

Harita Bilgisi - III 1. Aşağıdakilerden hangisi yeryüzü şekillerinin haritaya

4. Aşağıda verilen çizgi ölçeğin kesir ölçek cinsinden değeri

aktarılma yöntemlerinden biri değildir?



A) Eş yükselti eğrisi B) Tarama



C) Düzlem D) Renklendirme

03

1 ’dir. 400.000 0

E) Gölgelendirme

A km 8 cm



Buna göre A yerine yazılması gereken değer aşağıdakilerden hangisidir?



A) 2

B) 4

C) 8

D) 12

E) 24

2. Haritaya 45° lik açı ile ışık verilerek aydınlık ve karanlık alanların gösterildiği haritalar aşağıdaki yöntemlerden hangisi ile çizilmiştir?



A) Renklendirme B) Gölgelendirme



C) İzohips D) Tarama

Çözüm Yayınları

E) Kabartma

5. 80 km olan Ankara - Kırıkkale arası mesafe ölçekli bir haritada kaç cm olarak çizilir?

A) 4

B) 8

C) 16

1 500.000

D) 20

E) 40

3. Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) Dünya üzerindeki karmaşık sosyal, ekonomik, çevresel gibi sorunların çözülmesine yönelik mekana / konuma duyarlı karar verme süreçlerine yardımcı olmak için kullanılır. Bu amaçla coğrafi verilerin toplanması, depolanması, işlenmesi ve analiz edilmesi gerekir. Veriler haritaya nokta, çizgi ve alan şeklinde aktarılır.

Buna göre Türkiye’deki;



I. demir yolları,



II. demir yolu istasyonları,



III. göller



6. Türkiye’nin coğrafi bölgelerine ait yer şekileri aynı

haritaya aktarılırken kullanılması gereken yöntemler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

III

büyüklükteki kâğıtlara çizilmiştir.

Buna göre hangi bölgenin haritasında bozulma daha az olmuştur?



A) Doğu Anadolu Bölgesi

A)

Çizgisel

Alansal

Noktasal

B)

Alansal

Noktasal

Çizgisel



B) Ege Bölgesi

C)

Alansal

Çizgisel

Noktasal



C) Marmara Bölgesi

D)

Noktasal

Çizgisel

Alansal



D) İç Anadolu Bölgesi

E)

Çizgisel

Noktasal

Alansal



E) Güneydoğu Anadolu Bölgesi

47

Test 03

1. C

7. Aşağıda yerin şeklinden kaynaklanan bozulmaları en aza

3. E

4. E

5. C

6. E

7. D

8. D

9. E 10. A 11. A 12. B

10. Renklendirme yönteminde, denize göre yükselti basamakları

indirmek için kullanılan yöntemler verilmiştir.

birbirine yakın olan yerler aynı renkler ile gösterilir.

II I

Buna göre;



I. Ergene,



II. Gediz,



III. Konya,



IV. Iğdır



ovalarından hangilerinde yeşil renkle gösterilen alan daha fazladır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

III



Buna göre, şekillerde verilen yöntemler ile çizilecek harita ve alan eşleştirmelerinden hangisi doğrudur? I

II

11.

III

A)

Brezilya

Antarktika

Arjantin

B)

Arjantin

Antarktika

Brezilya

C)

Arjantin

Brezilya

Antarktika

D)

Brezilya

Arjantin

Antarktika

E)

Antarktika

Brezilya

Arjantin

I III

IV

II Çözüm Yayınları



2. B

Renklendirme yöntemi ile yapılmış Türkiye fiziki haritasında yukarıda numaralandırılan taralı alanların hangilerinde daha fazla renk kullanılır?

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

8. Tarama yöntemi ile çizilmiş fiziki haritada;

I. deltalar,



II. falezler,



III. dik yamaçlar



yer şekillerinden hangileri kısa, kalın ve sık taranır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

12. Kütahya ve çevresinin yer şekilleri ile ilgili yüksek lisans tezi hazırlayan Melike, danışman öğretmenine hazırladığı haritaları göstermiştir. Ancak danışman öğretmen, haritalardaki ayrıntının daha fazla olması gerektiğini, bu şekilde çizilen haritaların gerçeğe daha yakın olacağını söylemiştir.

C) I ve III

E) I, II ve III

48



9.

3

0

3

6

9 km

Buna göre Melike yeni çizeceği haritalarda;



I. lejantta gösterdiği işaret sayısını artırma,



II. önceki çizdiği haritalara göre daha büyük ölçek kullanma,



III. kullandığı projeksiyon yöntemini değiştirme



çalışmalarından hangilerini yaparsa doğru olur?



A) Yalnız I

1 cm

Yukarıda verilen çizgi ölçek ile çizilen bir haritada 6 cm2 olarak gösterilen yeşil alan gerçekte kaç km2 lik alan kaplar?

A) 2

B) 6

C) 18

D) 36

E) 54



B) Yalnız II

D) I ve II

E) I ve III

C) Yalnız III

BÖLÜM 04 Test

Harita Bilgisi - IV

5. Renklendirme yöntemi ile çizilmiş bir Türkiye fiziki haritasında

1 ölçekli bir Türkiye idari bölünüş haritasından 1.800.000 faydalanılarak;



I. Ankara - Eskişehir arası kuşuçuşu uzaklık,



II. Bursa’nın il sınırları,



III. Ağrı Dağı’nın yükseltisi



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

2.

I. Avrupa Birliği’ne üye ülkeler haritası



II. Marmara Bölgesi’ndeki fay hatları



III. Afyonkarahisar ve ilçeleri haritası



Yukarıda verilen haritalardan hangilerinde siyasi ya da idari sınır çizgisi bulunmak zorundadır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III



Buna göre bu haritada yer alan iki ovanın farklı renkler ile gösterilmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Bitki örtülerinin farklı olması



B) Ortalama yükseltilerinin farklı olması



C) Çukurova’nın verimli tarım topraklarına sahip olması



D) Ankara’da bozkırların geniş yer kaplaması



E) Çukurova’nın Ankara Ovası’na göre daha düz olması

6.

1 ölçekli bir haritada 20 cm olarak gösterilen kara 400.000 yolu gerçekte kaç km’dir?



A) 20

B) 40

C) 50

D) 80

E) 100

E) I, II ve III

3. Harita ve krokiler ile ilgili olarak;

I. belirli bir küçültme oranının bulunması,



II. Dünya’nın tamamının ya da bir bölümünün çizilmesi,



III. kuşbakışı çizilmiş olmaları



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I



Çukurova yeşil renkle gösterilirken Ankara Ovası sarı renkle gösterilmiştir.

B) Yalnız II

D) I ve III

Çözüm Yayınları

1.

04

7. Aşağıda aynı boyuttaki kâğıtlara çizilmiş Dünya ve Türkiye haritaları verilmiştir.

C) I ve II

E) II ve III I. Harita

4.

100° 90° 80° 70° 60° 50° 20°

I

30°

II

40°

III

50°

IV V



60°



Buna göre taralı alanlardan hangisinin ölçeği diğerlerine göre daha büyüktür?



A) I

B) II

C) III



Buna göre, bu haritalar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) I. haritanın ölçeği daha küçüktür.



B) II. haritadaki ayrıntı I. haritaya göre daha fazladır.



C) I. haritadaki bozulma oranı daha fazladır.



D) I. haritanın gerçekte kapladığı alan daha fazladır.



E) II. haritanın ölçek paydası daha büyüktür.

70°

Yukarıda coğrafi koordinatları verilen taralı alanlar aynı boyuttaki kâğıtlara çizilmiştir.

D) IV

E) V

II. Harita

49

Test 04

1. B

8. Ahmet ve babası coğrafya atlasında yer alan;

• Türkiye idari bölünüş haritasını,



• Türkiye nüfus haritasını,



• Türkiye’nin kara yolları haritasını

2. C

3. E

4. E

5. B

6. D

7. E

8. A

9. B 10. A 11. E 12. B 13. A

1 ölçeği ile çizilmiş Avrupa fiziki haritasını 8.000.000 1 kareleme yöntemi kullanarak ölçekli Avrupa fiziki 4.000.000

11. Nilay,

haritası olarak tekrardan çizmiştir.



incelemiştir. Daha sonra da babası Ahmet’e bu haritalar ile ilgili sorular sormuştur.



Buna göre bu üç haritada aşağıdaki sorulardan hangisine cevap verilemez?



A) Yükseltisi en fazla olan iller hangisidir?



B) Kayseri ile Sivas arasındaki kuş uçuşu uzaklık kaç km’dir?



C) Yüzölçümü en büyük ve en küçük olan iller hangisidir?



D) Kara yolu ağının sık olduğu iller hangileridir?



E) Hangi illerin nüfusu daha sıktır?



Buna göre

1 ölçeği ile çizilen ikinci harita için; 4.000.000



I. Harita alanı dört kat genişlemiştir.



II. Ölçek iki kat büyümüştür.



III. Coğrafi koordinatlar değişmemiştir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

12.

4

0

4

8

12

10 cm

Yukarıda verilen çizgi ölçeğin kesir ölçek olarak karşılığı aşağıdakilerden hangisidir? A)

1 100.000

D)

B) 1 800.000

1 1 C) 200.000 400.000

E)

1 1.600.000



• Dünya’nın şekli,



• yer şekilleri,



• küçültme oranının kullanılması



Buna göre yer şekillerinden kaynaklanan hatalar

II. izohips,



III. tarama,



IV. renklendirme



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

B



Yukarıda verilen küre üzerinde işaretli A ve B kentleri arası mesafe haritada 30 cm olarak gösterilmiştir.



yöntemlerinden hangilerinde daha azdır?



A) I ve II



Yukarıda verilen haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisinde gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark daha azdır?

A

nedenleri ile bozulmalar meydana gelmektedir.



V

20° 10° 0° 10° 20°



I. kabartma,

II

13.

10. Harita çizimlerinde;



IV

16 km

Çözüm Yayınları

9.

50

III

I

B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



Buna göre bu haritanın ölçeği aşağıdakilerden hangisidir?



A) 1/11.100.000

B) 1/22.200.000



C) 1/33.300.000

D) 1/44.400.000

E) 1/55.500.000

1. Eş yükselti eğrileri ile ilgili olarak aşağıda verilen

5.

bilgilerden hangisi yanlıştır?



A) İç içe geçmiş kapalı eğrilerdir.



B) Yükseltisi fazla olan eğri en dışta yer alır.



C) Birbirini çevrelemeyen iki komşu eğrinin yükseltisi aynıdır.



D) Eş yükselti eğrileri arasındaki yükselti farkı kullanılan ölçeğe göre değişir.



E) Eğrilerin sıklaştığı yerde eğim artar.

K Deniz 0

2. Aşağıda verilen topoğrafya haritasında izohipsler arası IV

III

II

V

K

Deniz

Buna göre haritada gösterilen noktalardan hangisinin yükseltisi kesin olarak bulunamaz?



A) I

C) III

D) IV

1750 metre, N noktasının yükseltisi ise 2500 metredir. N

0

20 km

Buna göre haritadaki eş yükselti eğrileri arası yükselti farkı kaç metredir? B) 100

III. akarsuyun taşıdığı su miktarı,



IV. akarsuyun akış yönü



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

C) 150

6.

D) 200

750

800

K

0

5 km

Yukarıda verilen topoğrafya haritası ile ilgili olarak;

K

M

A) 50

II. akarsuyun uzunluğu,



E) V

3. Aşağıda verilen topoğrafya haritasındaki M noktasının yükseltisi





10 km





I. akarsuyun akış hızı,

Çözüm Yayınları



B) II



0

20 km

Yukarıda verilen topoğrafya haritasından faydalanarak;

yükselti farkı 100 metredir.

I

05

BÖLÜM 04 Test

Harita Bilgisi / İzohipsler - I

E) 250



I. Akarsu güneyden kuzeye doğru akmaktadır.



II. Haritanın güneybatısında yer alan tepenin yükseltisi 850 metreden fazladır.



III. Kuzeye doğru gidildikçe yükselti azalmaktadır.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

4. 7. Aşağıdaki farklı ölçekler ile çizilmiş topoğrafya

haritalarından hangisinin ölçeği diğerlerine göre daha büyüktür?

K

A)

Deniz 0





B) Vadi

D) Yamaç

E) Zirve

D)

E) 1300

C) Delta

1400



C) 460 480

760

2 km

Yukarıda verilen topoğrafya haritasında aşağıdakilerden hangisi gösterilmemiştir? A) Kapalı çukur

B) 780

2500 3000

350 400

51

Test 05

1. B

8. Aşağıdaki topoğrafya haritalarında gösterilen yer

2. B

3. E

4. C

5. D

6. E

7. A

8. E

9. A 10. D 11. A 12. A

11.

şekillerinden hangisi yanlış verilmiştir? A) Haliç B) Akarsu

800 M

N

700

K Deniz

0

D) Falez

C) Kapalı Çukur

Yukarıdaki haritada alınan M - N doğrultusundaki profil aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A)

1000 900 800 700 600 500

Deniz

E) Boyun

B)

m

1000 900 800 700 600 500

M

C)

1000 900 800 700 600 500



9. Aşağıda verilen topoğrafya haritasında eş yükselti eğrileri 50 metre aralıklarla çizilmiştir.

K

N 1000 900 800 700 600 500

N

E)

1000 900 800 700 600 500

Deniz 0

1 km



Buna göre X ile gösterilen nokta hangi yükseltiler arasındadır?



A) 0 - 50

B) 50 - 100

D) 150 - 200

m

M

N

m

M



N

N

C) 100 - 150

E) 200 - 250

10.

12.

C A

m

M

D)

m

M

Çözüm Yayınları

X



2 km

B

52

K

K Deniz

0

5 km



Yukarıda verilen topoğrafya haritasında bulunan A, B ve C noktalarının yükseltileri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır?



A) A > B > C



B) B > A > C

D) A = B > C

C) C > A > B

E) C > A = B

0

5 km

Yukarıda verilen topoğrafya haritasında aşağıdaki yer şekillerinden hangisi gösterilmemiştir?

A) Boyun



B) Vadi

D) Tepe

E) Yamaç

C) Delta

1.

4. Aşağıdaki tabloda Kıbrıs’a ait çizilen topoğrafya haritalarında

II

kullanılan eş yükselti eğrilerinin sayısı verilmiştir.

III I

Harita

Eş Yükselti Sayısı

I

19

K IV

V

Deniz 0

2 km

Yukarıda verilen ada üzerinde gösterilen doğrultuların hangisinde eğim daha fazladır?

A) I

06

BÖLÜM 04 Test

İzohipsler - II

B) II

C) III

D) IV

E) V

II

38

III

195

IV

97

V

3



Buna göre hangi haritanın ölçeği daha büyüktür?



A) I

B) II

5.

C) III

A

D) IV

C

E) V

E

G H

2.

I

I

III

J

V

K K

II

B

Deniz 0

5 km

Yukarıda verilen harita üzerinde yer alan noktaların yükselti sıralaması aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A) I = V > II > III > IV

B) I > V > II > III = IV



C) I > V > III > II > IV

D) I > V > II > III > IV



E) I = V > II > III = IV

Çözüm Yayınları

IV

D

F

0

5 km

Eş yükselti eğrileri ile çizilmiş haritada verilen doğrultuların hangisinde yükselti farkı daha azdır?

A) A - B



B) C - D

D) G - H

C) E - F

E) I - J

6. Eş yükselti eğrileri ile çizilmiş haritalarda bulunan

aşağıdaki yer şekillerinden hangisinde eğriler daha seyrek geçer?



A) Çentik vadilerde

B) Deltalarda



C) Falezli kıyılarda

D) Şelalelerde

E) Sarp kayalıklarda

3. I

III

7. Eş yükselti eğrileri ile çizilmiş bir topoğrafya haritasından

II

faydalanarak;

V

IV

Eş yükselti eğrisi ile çizilmiş Türkiye fiziki haritasında numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde eğriler daha seyrek geçer?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



I. uzunluk hesaplaması,



II. alan hesaplaması,



III. eğim hesaplaması



işlemlerinden hangileri yapılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

53

Test 06

1. A

8. Aşağıda izohips yöntemi ile çizilmiş bir topoğrafya haritası

2. D

3. E

4. C

5. D

6. B

7. E

8. D

9. E 10. E 11. A 12. D

11. Aşağıda volkanizma sonucu oluşan bir dağa ait topoğrafya

verilmiştir.

haritası verilmiştir. B 1450

A

K

A

K

Deniz 0

10 km



0





Haritada verilen B noktasının yükseltisi 750 m olduğuna göre A noktasının yükseltisi aşağıdaki aralıklardan hangisinde yer alır?



A) 0 - 250



B) 200 - 300

D) 500 - 750

C) 400 - 500

50 km



Haritadaki eğriler 50 metre aralıklarla çizildiğine göre A noktasının yükseltisi kaç metredir?



A) 1500

B) 1550

C) 1600

D) 1650

E) 1700

E) 750 - 1000

12. Aşağıda verilen topoğrafya haritasında eğriler 100 m aralıklarla çizilmiştir.

9. Aşağıda verilen topoğrafya haritasında gösterilen doğrultular boyunca aynı standartlarda demir yolu yapılacaktır. I

K

A

B

C

D

E

F H

J

0



K

K Deniz

5 km



B) C - D

D) G - H



C) E - F

E) I - J

C)



I

II

54

IV

III Deniz

K

0

10 km

Haritada gösterilen yerlerden hangisinde alüvyal toprakların yer aldığı kesin olarak söylenebilir? A) I

B) II

C) III

500 400 300 200 100 0 500 400 300 200 100 0

m

B)

m

D)

E)

V

D) IV

E) V



10 km

Buna göre haritada verilen K - L doğrultusunun profili aşağıdakilerden hangisidir? A)

10.



0



Buna göre hangi doğrultuda yapılacak olan demir yolunun kilometre maliyeti daha az olur? A) A - B

L

Çözüm Yayınları

G

500 400 300 200 100 0

m

500 400 300 200 100 0 500 400 300 200 100 0

m

m

BÖLÜM 04 Test

Harita Bilgisi / Harita Çalışması - I 1.

07

4. II

I

I

II IV

III

III

V



Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı ülkeler aşağıdakilerden hangisinde yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → ABD

B) II → Rusya



C) III → Brezilya

D) IV → Nijerya



V IV



E) V → Yeni Zelanda



Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanlardaki ülkeler aşağıdakilerin hangisinde yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Kanada

B) II → Çin



C) III → Brezilya

D) IV → Madagaskar



E) Avustralya

2. I II

5. Aşağıda bazı denizlerin bulunduğu yerler numaralandırılarak taranmıştır.

III



Haritada numaralandırılarak gösterilen ülkeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

III

A)

İngiltere

Şili

Japonya

B)

İngiltere

Japonya

Şili

C)

Japonya

Şili

İngiltere

D)

Japonya

İngiltere

Şili

E)

Şili

İngiltere

Japonya

Çözüm Yayınları



II

I



IV

Buna göre numaralandırılarak gösterilen denizlerin hangisi aşağıda yanlış verilmiştir?



A) I → Manş

B) II → Baltık



C) III → Akdeniz

D) IV → Kızıldeniz



3.

V

III

E) V → Basra

I

II

III

6.

II



I

Haritada numaralandırılarak gösterilen yarımadalar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

III

IV

III

55 V

A)

İskandinav

Arap

Hint

B)

Hint

Arap

İskandinav

Haritada numaralandırılarak gösterilen su yollarından hangisinin adı aşağıda yanlış verilmiştir?

C)

İskandinav

Hint

Arap



A) I → Panama

B) II → Cebelitarık

D)

Arap

İskandinav

Hint



C) III → Süveyş

D) IV → Babülmendep

E)

Arap

Hint

İskandinav



E) V → Malakka

Test 07

1. C

7.

2. B

3. A

4. D

5. A

6. D

8. D

9. E 10. E 11. B 12. E

10. I

III

II

I

III

IV

II

V



7. C



Haritada numaralandırılarak gösterilen dağlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

III



A)

Kayalık

Alp

Himalaya

B)

Alp

And

Himalaya

C)

Kayalık

And

Himalaya

D)

And

Kayalık

Alp

E)

And

Himalaya

Kayalık

8.

I

Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanların hangisindeki ülkeler daha az gelişmiştir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

11.

II

I

II



III



Haritada numaralandırılarak gösterilen bölgeler aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir? I

II

Çözüm Yayınları

III





Haritada numaralandırılarak gösterilen bölge ve ülkeler aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir? I

III

II

III

A)

Amazon

Endonezya

Kongo

B)

Amazon

Kongo

Endonezya

C)

Kongo

Endonezya

Amazon

Endonezya

Kongo

Amazon

Amazon

Endonezya

A)

Sibirya

Grönland

Büyük Sahra

D)

B)

Grönland

Büyük Sahra

Sibirya

C)

Büyük Sahra

Sibirya

Grönland

E) Kongo

D)

Grönland

Sibirya

Büyük Sahra

E)

Sibirya

Büyük Sahra

Grönland

12.

9. I

II

56

II

I

IV

V IV

III

III V



Haritada numaralandırılarak gösterilen akarsuların hangisi aşağıda yanlış eşleştirilmiştir?



Haritada numaralandırılarak gösterilen kıtalardan hangisi aşağıda yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Kuzey Amerika

B) II → Avrupa



A) I → Mississippi

B) II → Tuna



C) III → Afrika

D) IV → Asya



C) III → Nil

D) IV → Ganj



E) V → Antarktika



E) V → Indus

BÖLÜM 04 Test

Harita Çalışması - II 1.

08

4.

II

I

I

IV II

III



V



Yukarıda verilen Avrupa siyasi haritasında numaralandırılarak gösterilen ülkelerden hangisi yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → İngiltere

B) II → Norveç



C) III → İspanya

D) IV → Fransa



III



E) V → Yunanistan

Yukarıdaki Kuzey Amerika siyasi haritasında numaralandırılarak gösterilen ülkeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

2. I

II

III

Çözüm Yayınları

V

II

A)

Kanada

ABD

Meksika

B)

ABD

Meksika

Kanada

C)

Meksika

Kanada

ABD

D)

Kanada

Meksika

ABD

E)

ABD

Kanada

Meksika



5. Aşağda verilen ülkelerden hangisi yarımada üzerinde yer almaz?



A) İtalya

B) Portekiz



C) İsviçre

D) Norveç



IV

E) Hindistan

6.



Yukarıda verilen Güney Amerika siyasi haritasında numaralandırılarak gösterilen ülkelerden hangisi yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Venezuela

B) II → Bolivya



C) III → Brezilya

D) IV → Şili



III

I

III II

IV

V

E) V → Arjantin

57

Yukarıda verilen Afrika siyasi haritasında numaralandırılarak gösterilen ülkelerden hangisi yanlış eşleştirilmiştir?

3. Aşağıda verilen ülkelerden hangisi ada devleti değildir?

A) Japonya

B) İngiltere



A) I → Fas

B) II → Cezayir



C) Yeni Zelanda

D) Güney Kore



C) III → Nijer

D) IV → Libya



E) Filipinler



E) V → Mısır

Test 08

1. B

7.

2. E

10. IV Marmara Denizi

3. D

V

6. C

7. E

8. B

9. D 10. C 11. D 12. D

II



Haritada numaralandırılarak gösterilen yarımadalardan hangisi yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Gelibolu

B) II → Biga



C) III → Kapıdağ

D) IV → Çatalca

V

IV

III



II



5. C

I

III

I

4. A



Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde tarım alanları daha azdır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

E) V → Sakarya

11. Aşağıda verilen illerimizden hangisinin denize kıyısı

8. Aşağıda verilen illerimizden hangisinin Karadeniz’e kıyısı yoktur?



A) Zonguldak



C) Ordu

B) Gümüşhane



Çözüm Yayınları

yoktur?



A) Aydın

B) Bursa



C) Çanakkale

D) Denizli



E) Edirne

D) Düzce

E) Kırklareli

12.

I

58

9.

IV

III IV



V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde sanayileşme daha azdır? A) I

B) II

III

V

I II



II

C) III

D) IV

E) V



Haritada gösterilen ülkelerden hangisi yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Bulgaristan

B) II → Gürcistan



C) III → Ermenistan

D) IV → İran



E) V → Suriye

BÖLÜM 04 Test

Harita Çalışması - III 1.

09

4. Aşağıdaki haritada Türkiye’nin Avrupa’da bulunan toprakları taranarak gösterilmiştir. I

III

II

IV V



Haritada numaralandırılarak gösterilen illerden hangisi aşağıda yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Bursa

B) II → Ankara



C) III → Erzurum

D) IV → Denizli





Buna göre aşağıdaki illerimizden hangisinin Avrupa’da toprakları yoktur?

E) V → Hatay



A) Edirne

B) Kırklareli



C) Tekirdağ

D) Kocaeli



2. Aşağıda Türkiye’nin en uç noktalarının bulunduğu iller

E) Çanakkale

gösterilmiştir.

5. Aşağıdaki haritada göl sayısının çok olduğu Göller



Buna göre, taralı alanların hangisindeki en uç nokta ile ilgili bilgi yanlış verilmiştir?



A) En kuzeyde olan ilimiz Sinop’tur.



B) Ermenistan, Azerbaycan ve İran’a sınırı olan ilimiz Ağrı’dır.



C) En güneyde olan ilimiz Hatay sınırları içindedir.



D) Akdeniz’deki en güney uç noktamız Mersin’dedir.



E) Çanakkale en batıda olan ilimizdir.

3.

Çözüm Yayınları

Yöresi’ndeki iller taranarak gösterilmiştir.



Buna göre, taralı alanda bulunan illerimiz aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) Denizli - Isparta



B) Isparta - Burdur



C) Afyonkarahisar - Burdur



D) Burdur - Denizli



E) Afyonkarahisar - Isparta

6.

II

I

I

II III IV V

IV

III

59

V





Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı illerimizden hangisi aşağıda yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Balıkesir

B) II → Artvin



C) III → Konya

D) IV → Van



E) V → Muğla



Harita numaralandırılarak gösterilen taralı alanlardaki illerden hangisi aşağıda yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Ordu

B) II → Trabzon



C) III → Rize

D) IV → Giresun



E) V → Bayburt

Test 09

1. D

7. Yurt dışından ülkemize gelen bir turist kafilesi önce

2. B

3. B

4. D

10.

5. B

6. D

7. D

8. A

9. B 10. A 11. A 12. B

I

Kapadokya daha sonra da Pamukkale’ye gidecektir.

II I

II

III



III

V

IV





Buna göre yukarıda sözü edilen turist kafilesi haritadaki taralı alanların hangilerine gitmelidir?



A) I ve II



B) I ve III

D) III ve IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen yöreler aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir? I

C) II ve III

E) IV ve V

II

A)

Çatalca - Kocaeli

Iğdır

Menteşe

B)

Ergene

Iğdır

Teke

C)

Çatalca - Kocaeli

Erzurum - Kars

Teke

D)

Çatalca - Kocaeli

Iğdır

Çukurova

Taşeli

Menteşe

E) Ergene

I

II

IV



III

V

Harita numaralandırılarak gösterilen taralı alanların hangisinde ormanların kapladığı alan daha azdır? A) I

B) II

9.

C) III

E) V

11.

I II IV

III

V



Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanların hangisi dağlık bölge içinde yer almaz?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

I II

IV III

60

D) IV

Çözüm Yayınları

8.

III

V

12. I



Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanlar aşağıdakilerden hangisinde yanlış eşleştirilmiştir?



A) I - Yıldız Dağları



B) II - Teke Yöresi



C) III - Çukurova



II III

IV



Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanların hangileri akarsu biriktirmesi ile oluşmuştur?

D) IV - Erzurum Platosu



A) I ve II

E) V - Hakkari Yöresi



B) I ve IV

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

BİRE BİR 1.

l. Uzaktan algılama ve uydu fotoğrafları



ll. Coğrafi bilgi sistemleri (CBS)



lll. Küresel konumlama sistemleri (GPS)

4, 5 ve 6. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.



Yukarıda verilen harita hazırlama ve sunma çalışmalarından hangileri elektronik ortamda yer alır?



A) Yalnız ll



10

BÖLÜM 04 Test

B) l ve ll

D) ll ve lll

Coğrafya öğretmeni Murat Bey, sınıfa getirdiği Dünya siyasi haritasında Grönland Adası ve Avustralya Kıtası’nın yerlerini öğrencilere göstermiş ve haritaya bakarak bu iki yerin yüzölçümleri hakkında yorum yapmalarını istemiştir. Öğrencilerin hepsi birden Grönland Adası’nın ve Avustralya Kıtası’nın yüzölçümlerinin hemen hemen aynı olduğunu söylemiştir. Bunun üzerine Murat Bey tahtaya;

C) l ve lll

E) l, ll ve lll



• Grönland Adası = 2.166.086 km2



• Avustralya Kıtası = 8.526.000 km2

şeklinde yazmış ve “Avustralya Kıtası’nın yüzölçümü Grönland Adası’nın yüzölçümünün yaklaşık 4 katı kadardır.” demiştir.

2. Tarihsel süreçte haritacılık faaliyetleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?





A) İlk Çağ’da insanlar yaşadıkları yerlerin özelliklerini çeşitli semboller kullanarak mağara duvarlarına çizerek ilk haritaları yapmıştır.

4. Avustralya Kıtası ve Grönland Adası’nın yüzölçümleri arasındaki farkın çok fazla olmasına rağmen, haritadaki alanlarının birbirine yakın olarak çizilmesi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

B) Orta Çağ’da haritacılık çalışmaları Avrupa Kıtası’nda çok gelişmiştir.



A) Küçültme oranının yanlış kullanılması

C) Pusula ve matbaanın icadı haritacılığın gelişimini hızlandırmıştır.



B) Dünya’nın küresel şeklinin düzleme tam olarak aktarılamaması



D) Osmanlı’da denizciler ve seyyahlar haritacılık ile ilgili çalışmalar yapmıştır.



C) Yer şekillerinden kaynaklanan hataların yansıması



D) Grönland Adası’ndaki buzulların da alana dahil edilmesi



E) Haritayı çizen kişinin çizimde iki farklı ölçek kullanmış olması



3.

E) Günümüzde haritacılık elektronik ortama taşınmıştır.

Çözüm Yayınları



5. Murat Öğretmen’in sınıfa getirdiği Dünya haritası;

A B E C

50 m K Deniz

D 0

50 km



I. silindirik,



II. konik,



III. düzlem



projeksiyon yöntemlerinden hangileri ile çizilmiş olabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

61

Yukarıda verilen topoğrafya haritasına bakarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) A noktasının bulunduğu kuzeybatı kesimler en yüksek yerleri oluşturmaktadır.



B) B noktası tepe üzerinde yer alır.



C) C noktasının bulunduğu yerde, deniz kıyısında dik yamaçlar bulunur.

6. Grönland Adası’nın haritası hangi projeksiyon ile çizilirse



D) D noktası delta üzerinde yer alır.





E) E ve D noktasının yükseltileri aynıdır.

hata oranı daha az olur?

A) Tarama C) Konik E) Gölgelendirme

B) Silindirik D) Düzlem

Test 10

1. E

7. Renklendirme yöntemi ile çizilmiş Türkiye fiziki

A) Doğu Anadolu’da eğimin çok olması



B) Trakya’nın Doğu Anadolu’ya oranla daha düz olması



C) Trakya’da ortalama yükseltinin Doğu Anadolu’ya göre daha az olması



D) Trakya’da bitki örtüsünün orman, Doğu Anadolu’da ise bozkır ve çayır olması



E) Trakya’da tarıma elverişli alanların daha geniş olması

I



II. Avrupa Kıtası’nda yer alan göllerin haritasını,



III. Türkiye’de yer alan göllerin haritasını

5. A

II

7. C

8. D

9. A 10. E 11. B

III

IV



00

15



Buna göre numaralandırılan yerlerden hangilerine köprü veya tünel yapılması uygun olur? I

II

III

IV

A)

Tünel

Tünel

Köprü

Tünel

B)

Tünel

Köprü

Köprü

Köprü

C)

Köprü

Tünel

Köprü

Tünel

D)

Tünel

Tünel

Köprü

Köprü

E)

Tünel

Köprü

Tünel

Köprü

11.



çizmiştir.



Buna göre Sevgi’nin çizdiği haritalar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?



A) I. haritanın ölçeği II. haritanın ölçeğinden daha büyüktür.



B) II. haritada yer alan 4 cm2’lik göl I. haritada daha büyük çizilmiştir.



C) III. haritadaki hata oranı II. haritaya göre daha fazladır.



D) Van Gölü’nün haritada kapladığı alan I. haritaya göre III. haritada daha büyüktür.

Yukarıda verilen topoğrafya haritasından alınan K - L doğrultusunun profili aşağıdakilerden hangisidir?



E) III. haritadaki ölçek paydası I. haritadaki ölçek paydasından daha büyüktür.

A)

m

C)

m

Çözüm Yayınları

800 900 K L

1100 1000 900 800 700

ölçeği

1100 1000 900 800 700

1 ’den daha ayrıntılı haritalar çizmek istiyor. 25.000

Buna göre Ahmet Bey;

I. hazırlayacağı haritaların ölçeğini büyük yapmalı,

1 ’den daha 25.000



II. haritanın lejant (işaret) bölümünü daha ayrıntılı yapmalı,



III. hazırlayacağı haritaların ölçek paydasını büyütmeli



işlemlerinden hangilerini yaparsa amacına ulaşmış olur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

m

D)

m

L

K 1100 1000 900 800 700

K

L E)

1100 1000 900 800 700



B)

1100 1000 900 800 700

K

9. Ankara’da şehir planlama uzmanı olarak çalışan Ahmet Bey,

62

6. D

00

16

büyüklükteki kâğıtlara; I. Dünya’da bulunan büyük göllerin haritasını,

4. B

doğrultusunda demir yolu yapılacaktır.

8. Coğrafya dersinden proje ödevi hazırlayan Sevgi, aynı

3. E

10. Aşağıda verilen topoğrafya haritası üzerindeki kesitler

haritasında Trakya’da yeşil rengin, Doğu Anadolu’da ise kahverenginin fazla olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?



2. B

L

K

L

m

K

L

BİRE BİR

11

BÖLÜM 04 Test

1. Aşağıdakilerden hangisinin haritacılık faaliyetlerine

4. Aşağıda aynı büyüklükte kâğıtlara çizilmiş farklı bölgelerin

katkısı diğerlerine göre daha azdır?

topoğrafya haritaları verilmiştir.



A) Pusulanın icadı



B) Coğrafi keşifler



C) Ülkelerin egemenlik anlayışını genişletmek istemesi



D) Uydu görüntüler



E) Büyük göç hareketleri

750

25

800

Deniz

K

L 0

65 60

6

M

1 ölçekli topoğrafya haritalarında; 200.000

1 ve 25.000



I. Ankara ve Elmadağ arasındaki kara yolunun haritadaki uzunluğu,



II. Mogan Gölü’nün gerçekte kapladığı alan,



III. haritalarda geçen eş yükselti eğrilerinin sayısı



özelliklerden hangileri aynıdır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III



Çözüm Yayınları

2. Ankara ve yakın çevresine ait çizilmiş olan

Yukarıdaki haritalara bakılarak;



I. K haritasının ayrıntı gösterme gücü M haritasına göre daha azdır.



II. L haritasının ölçeği diğerlerine göre daha büyüktür.



III. M haritasının gerçekte gösterdiği alan diğerlerinden daha büyüktür.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

5. Coğrafya öğretmeni İsmail Bey, coğrafya dersindeki başarıyı artırmak için öğrencilere aynı büyüklükteki kâğıtlara çizilecek harita ödevleri vermiştir. Bunun üzerine öğrenciler aşağıdaki haritaları çizmiştir.

3. Bir yerin izdüşüm alanı, her yerin dümdüz kabul edilmesi ile hesaplanır. Gerçek alan ise eğim ve engebe gibi yer şekilleri dikkate alınarak hesaplanır. I

V III





Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisinde gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki fark daha azdır? A) I

• Ömer, Çanakkale’den geçen fay hatları ve bunların yerleşim birimlerine uzaklığını gösteren harita çizmiştir.



• Faruk, Türkiye’nin fiziki haritasını çizerek dağların konumunu göstermiştir.



• Suat, Dünya siyasi haritasını çizerek Türkiye’nin olduğu yeri farklı renkle göstermiştir.



Buna göre öğrencilerin hazırlamış olduğu haritalar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Faruk’un ödevindeki harita konik projeksiyon ile çizilirse daha doğru olur.



B) Ömer’in hazırladığı ödevdeki harita özel amaçlı haritalardandır.



C) Suat’ın çizdiği harita Faruk’un çizdiği haritaya göre daha fazla küçültülmüştür.



D) Suat’ın hazırladığı haritada sınır bulunmalıdır.



E) Ömer’in çizdiği haritanın ölçeği Faruk’un çizdiği haritanın ölçeğinden daha küçüktür.

II IV





B) II

C) III

D) IV

E) V

63

Test 11

1. E

6. Yer şekillerinin haritaya aktarılma yöntemlerinden biri de tarama yöntemidir. Bu yöntemde eğimin fazla olduğu yerler kısa, kalın ve sık çizilirken, eğimin az olduğu yerler uzun, seyrek ve ince çizilir.

Buna göre aşağıdaki yer şekilerinden hangisinde çizgilerin kısa, kalın ve sık taranması gerekir?



A) Delta

B) Ova



C) Plato yüzeyi

D) Falez

E) Geniş tabanlı vadi

7.

A



C

B 0

D



C) E noktasının yükseltisi C noktasından fazladır.



D) Akarsuyun döküldüğü yerde delta oluşmuştur.



E) Akarsu kuzeyden güneye doğru akış gösterir.

8. İzohips (eş yükselti eğrisi) yöntemi ile çizilmiş bir

Çözüm Yayınları

B) B noktası boyun üzerinde yer alır.

I. akarsuların akış hızı,



II. orman örtüsü,



III. erozyonla taşınan toprak miktarı



özelliklerinden hangileri artış gösterir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

8. D



lll. Kabartma yönteminde yatayda ve dikeyde olmak üzere iki ölçek kullanılır.



lV. İzohips yönteminde aynı eğri üzerindeki noktaların yükseltisi aynıdır.



Yer şekillerinin haritaya aktarılma yöntemleri ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?



A) l ve ll

B) l ve lll

D) ll ve lV

E) lll ve lV

• Mert: Yeşil alanlar kesin orman alanlarını oluşturur,



• Berk: Bence düz alanları gösteriyor. Bu yüzden Çukurova yeşil ile gösterilmiş,



• Yağız: Doğu Anadolu Bölgesi kahverengi ile çizilmiş bence renkler yükseltiyi gösterir



şeklinde düşüncelerini söylemişlerdir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin söyledikleri doğrudur?



A) Yalnız Mert B) Yalnız Yağız



C) Mert ve Berk D) Berk ve Yağız E) Mert, Berk ve Yağız

12. Aşağıda gösterilen yer şekillerinden hangisinin adı yanlış yazılmıştır?

C) I ve II



A) Delta

B) Vadi

E) II ve III

1150

1200 1250

9. Dünya üzerindeki karmaşık sosyal, ekonomik, çevresel sorunlara yönelik çözümler üretmek için coğrafi verilerin toplanması işlenmesi, yönetimi, analizi, sorgulanması ve sunulması fonksiyonlarının bütününe coğrafi bilgi sistemleri denir.

C) Falez

20

l. kentsel planlamalar,



ll. askeri alanlar,



lll. arama - kurtarma çalışmaları

E) Kapalı Çukur

faaliyetlerinin hangilerinde kullanılır?



A) Yalnız l

B) l ve ll

D) ll ve lll

750

Deniz





D) Boyun 700

Bu sistem;



E) l, ll ve lll

C) ll ve lll



50

64

9. E 10. E 11. B 12. B

ll. Tarama yönteminde yükseltinin fazla olduğu yerler kısa, kalın ve sık taranır.

topoğrafya haritasında eğrilerin sık geçtiği yerlerde;



7. C

koridorunda bulunan Türkiye fiziki haritasını incelemektedir. O sırada öğrencilerin yanından geçen sosyal bilgiler öğretmeni haritadaki renklerin ne anlama geldiğini sorduğunda;

Yukarıda verilen eş yükselti eğrileri ile çizilmiş topoğrafya haritası için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

6. D



5 km

A) D noktasının yükseltisi B noktasının yükseltisinden azdır.

5. E

l. Renklendirme yönteminde eğimin arttığı yerlerde kahverengi kullanılır.

Deniz



4. A

11. Ortaokul öğrencileri Mert, Berk ve Yağız ders arasında okul

K

0

3. A

10.



E

10

2. B

1300

C) l ve lll

1350

700

TÜMEVARIM - I 1.

I. Orta Asya’da bulunan geniş bozkır alanlarında küçükbaş hayvancılık faaliyetlerinin yaygın olması



II. Kutuplara yakın olan soğuk bölgelerde evlerin duvar kalınlığının artması ve pencerelerin küçülmesi



III. Sanayi ve kentleşmenin yoğun olduğu Güneydoğu Asya’da tarım alanlarının yerleşime açılması



IV. Yaz turizminin geliştiği Akdeniz ülkelerindeki sahil kasabalarında nüfus yoğunluğunun artması

01

Test

4. Aşağıda bir alana ait topoğrafya haritası verilmiştir.

100

K

Deniz



Yukarıda verilen durumlardan hangileri, doğal ortamın insan yaşamına etkisine örnek gösterilebilir?





A) I ve II



Buna göre haritada aşağıda verilen yer şekillerinden hangisi yoktur?



A) Tepe



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

0



2. Coğrafya, insan ve doğa arasındaki ilişkiyi inceleyen bilimler



2

4

6

8 km

B) Kapalı çukur

D) Boyun

C) Falez

E) Delta

topluluğudur. Coğrafya;

• yeryüzünde bulunan dağlar, ovalar, platolar gibi yer şekillerinin oluşumunu ve dağılışını,

5. Ekvator’a kuş uçuşu uzaklığı 3996 km olan K merkezinin



• kara, hava, demir ve deniz taşımacılığının gelişimi ve yoğunlaştığı bölgeleri,



I. güneş ışınlarının en büyük açı ile geldiği tarih,



• yer altı ve yer üstü sularının dağılışını,



II. ekinoks tarihlerinde yaşanan gündüz süresi,



• kırsal kesimde yaşayan insanların yaptığı meskenler ve bu meskenlerde kullanılan yapı malzemeleri



III. gündüz sürelerinin uzamaya başladığı tarih

gibi doğal ve beşeri unsurları inceler.



Buna göre parçada verilen örneklerde aşağıda verilen coğrafyanın alt dallarından hangisine değinilmemiştir?



A) Klimatoloji

B) Jeomorfoloji



C) Yerleşme coğrafyası

D) Ulaşım coğrafyası

E) Hidrografya

özelliklerinden hangilerinden faydalanarak ulaşılabilir?



A) Yalnız I

II

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

6.

• X merkezi 30° Güney paraleli ile 45° Doğu meridyeninde yer almaktadır.



• Y merkezi 40° kuzey paraleli ile 75° Batı meridyeninde yer almaktadır.



3. Aşağıda üç farklı siyasi harita verilmiştir.

I



Çözüm Yayınları



Kuzey Yarım Küre’de olduğuna;

Buna göre X ve Y merkezleri ile ilgili;



I. Y merkezi X merkezinin kuzeybatısında yer alır,



II. X ve Y merkezi arasında 120 dakikalık yerel saat farkı bulunmaktadır,



III. X merkezinin sıcaklık ortalaması Y merkezine göre daha fazladır



bilgilerinden hangilerine kesinlikle ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

7. Aşağıda verilen durumlardan hangisinin ortaya çıkması mutlak (matematik) konum ile ilgilidir?



III



Haritaların özellikleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) III. haritada ayrıntı daha fazladır.



B) II. haritanın ölçeği diğerlerine göre daha büyüktür.



C) I. haritadaki hata oranı III. haritaya göre daha azdır.



D) Haritalarda gösterilen 1 cm2 lik alanın gerçekte kapladığı alan en fazla III. haritadadır.



E) Bozulma oranı en fazla III. haritadadır.



A) Kuzey Yarım Küre’de dağların güneyinde tarım ürünlerinin daha erken olgunlaşması



B) 40° Kuzey paralelinde bulunan merkezlerden Çanakkale’nin Ankara’ya göre daha sıcak olması



C) Erzurum’da yıl içinde yaşanan donlu gün sayısı 150 gün iken Rize’de 90 gün olması



D) Kış aylarında Zonguldak’taki sıcaklık değerlerinin Kırıkkale’den yüksek olması



E) Karadeniz kıyılarının Akdeniz’e göre daha fazla yağış alması

65

Test 01 8.

1. A

II. Yıl içinde gece ve gündüz sürelerinin değişmesi



III. Kuzey Yarım Küre’de sonbahar ekinoksunun iki gün gecikmesi



IV. Güneş ışınlarının dik geldiği yerlerin yıl içinde değişmesi





B) I ve III

D) II ve IV



9. Aşağıdakilerden hangisi, Dünya’nın kendi ekseni

etrafında dönmesinin sonuçları arasında yer almaz?

B) Gün içinde güneş ışınlarının geliş açısının değişmesi



C) Günlük basınç değişimlerinin yaşanması



D) Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesi



E) Okyanus akıntılarının yönlerinde sapmalar olması

10. Aşağıdaki tabloda dört merkeze ait 21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde yaşanan gündüz süreleri saat olarak verilmiştir.

66



Merkezler

21 Haziran

21 Aralık

K

9

15

L

16

8

M

14

10

N

4

20

Buna göre tablodaki merkezler ile ilgili olarak;



I. çizgisel hız en fazla N merkezindedir,



II. L ve M merkezleri Kuzey Yarım Küre’dedir,



III. 21 Mart tarihinde K ve N merkezlerinde ilkbahar başlar,



IV. tan ve gurup süresinin en kısa olduğu merkez M’dir



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

7. A

8. B

9. D 10. D 11. C 12. E

0

2

4

6

8 km

Bu yer şeklinin sırt veya vadi olması ile ilgili;



I. kuzeye doğru gidildikçe yükselti değerleri artarsa sırttır,



II. kuzeye doğru gidildikçe yükselti değerleri azalırsa sırttır,



III. kuzeye doğru gidildikçe yükselti değerleri artarsa vadidir,



IV. kuzeye doğru gidildikçe yükselti değerleri azalırsa vadidir



ifadelerinden hangileri doğrudur?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları



6. A



E) III ve IV

A) Yerel saat farklarının ortaya çıkması

5. C

K

C) II ve III



4. D

gösterilmiştir.

Yukarıda verilen durumlardan hangilerinin ortaya çıkması yörüngenin şekli ile ilgilidir? A) I ve II

3. A

11. Aşağıdaki topoğrafya haritasında bir yer şekli

I. Kuzey Yarım Küre’de yaşanan yaz mevsiminin kış mevsiminden daha uzun olması



2. A

12. İnternet üzerinden sohbet eden üç arkadaşın aralarında şu konuşma geçmektedir.

• Vargas: Ben şu an Şili’nin başkenti Santiago’dayım ve duvardaki saat 10:30’u gösteriyor.



• Rooney: Londra’da saat 14:30 olduğuna göre Santiago Londra’ya göre daha batıda yer almaktadır.



• Thusubasa: Tokyo’da nerdeyse gece yarısı oldu şu an saat 23:30’u gösteriyor.



Buna göre; Vargas ve Thusubasa’nın bulunduğu kentler ortak saatini aşağıda verilen meridyenlerden hangilerine göre ayarlamaktadır? Vargas

Thusubasa

A)

135 B

60 D

B)

105 B

105 D

C)

75 B

45 D

D)

135 D

60 B

E)

60 B

135 D

TÜMEVARIM - I 1. Haritalarda yer şekillerini gösteren yöntemlerle ilgili

4. Aşağıdaki şekilde K, L, M ve N merkezlerinde aynı anda

aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Güneş’in gökyüzündeki konumları gösterilmiştir.



A) Gölgelendirme yönteminde eğim arttıkça gölge koyulaşır.



B) Eş yükselti eğrileri ile yapılan haritalarda eğrilerin birbirine yaklaştığı yerlerde eğim artar.



C) Kabartma yöntemi ile haritaların üç boyutlu maketi yapılır.



D) Tarama yönteminde çizgilerin kısa, kalın ve sık olduğu yerlerde eğim artar.



E) Renklendirme yönteminde düz araziler yeşil renk ile gösterilir.

2.

I. Dünya’yı çepe çevre saran ve çeşitli gazlardan oluşan küredir.



II. Üzerinde yaşadığımız, yerleşip ev yaptığımız ve ekonomik faaliyetleri yürüttüğümüz küredir.



III. Hava, su ve yer kabuğunda yaşayan canlıların oluşturduğu küredir.

M

K B



N D

Buna göre;



I. En doğuda olan merkez K’dır.



II. L merkezi M’ye göre Başlangıç Meridyeni’ne daha yakındır.



III. Diğerlerine göre Güneş’in en erken doğduğu merkez N’dir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

A)

Atmosfer

Biyosfer

Litosfer

B)

Atmosfer

Hidrosfer

Biyosfer

C)

Atmosfer

Litosfer

Biyosfer

D)

Hidrosfer

Biyosfer

Litosfer

E)

Litosfer

Hidrosfer

Biyosfer

IV

0m

III

II

I

20

II

C) I ve III

E) I, II ve III

5.

Yukarıda özellikleri verilen doğal sistemler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? I

L

Çözüm Yayınları



02

Test

K

III

0

10 km

Yukarıda verilen topoğrafya haritasında numaralandırılarak gösterilen noktalardan hangileri arasındaki yükselti farkı daha fazladır?

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

3.

I. Kalıcı karın başlama sınırının Ekvator’da daha yüksek olması



II. Ardışık iki meridyen arası zaman farkının dört dakika olması

6. Yıl içinde Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesi



III. Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe çizgisel hızın azalması



A) Dünya’nın kutuplardan basık Ekvator’dan şişkin olması ile



B) Dünya’nın günlük hareketini batıdan doğuya dönerek tamamlaması ile



aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?

IV. Gece ve gündüz süresinin yıl boyunca değişmesi



Yukarıda verilenlerden hangileri Dünya’nın küresel şekle sahip olması ile açıklanır?



C) Dünya’nın yıllık hareketini elips bir yörünge üzerinde yapması ile



A) I ve II



D) Ekvator ile yörünge düzlemi arasındaki 23°27′ lık açı ile



E) Dünya’nın küresel şekli ile



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

67

Test 02

1. E

7. Yaz tatilinde eğlenceli vakit geçirmek isteyen kuzenler kendi

A)

B)

• Ceylan: Haritaların tamamı ülke sınırlarını gösterir, bu yüzden hangi haritanın olacağı çok önemli değildir.

C)

• İbrahim: Dünya’nın tamamını gösteren siyasi harita kullanırsak iyi olur. Ancak atlastaki Dünya haritası yerine daha büyük ölçekli duvar haritası kullanalım. Çünkü büyük ölçekli haritalarda küçültme oranı az olduğu için ülkeleri daha kolay buluruz.





diye görüşlerini belirtmiştir.



Buna göre kuzenlerden hangilerinin söyledikleri doğrudur?



A) Yalnız Emrah

B) Emrah ve Ceylan



C) Emrah ve İbrahim

D) Ceylan ve İbrahim

D)





II

14 saat 10 dakika

III

14 saat 20 dakika

II

9. A 10. E 11. D 12. C

E)

1

0

1

2

3 km

2

0

2

4

6 km

5

0

5

10

15 km

10

0

10

20

30 km

25

0

25

50

75 km

• Matematik iklim kuşaklarının ortaya çıkması



• Ekvator’da ve kutuplarda termik basınçların ortaya çıkması



• Gece ve gündüz sürelerinin yıl içinde değişmesi



Buna göre aşağıdakilerden hangisine ait bir özellik verilmemiştir?



A) Eksen eğikliği



B) Dünya’nın yıllık hareketi



C) Yörüngenin elips olması

III



D) Dünya’nın günlük hareketi



E) Dünya’nın şekli

Buna göre I, II ve III numaralı kentler aşağıdakilerden hangisi olabilir? I

8. A

Çözüm Yayınları

14 saat 30 dakika

7. C

• Yarım kürelerde yaşanan mevsim sürelerinin birbirinden farklı olması

kentin gündüz süreleri verilmiştir.

I

6. C



8. Aşağıdaki tabloda 21 Haziran tarihinde Türkiye’de bulunan üç Gündüz süresi

5. A

11. Aşağıda Dünya’ya ait bazı özellikler verilmiştir.

E) Emrah, Ceylan ve İbrahim

Kent

4. A

hangisinde bozulma oranı daha fazladır? (Çentikler arası 1 cm’dir.)

• Emrah: Bence siyasi haritayı kullanmalıyız. Çünkü siyasi haritalarda ülkelerin sınırları belirgindir.



3. B

10. Aşağıdaki çizgi ölçeklerle hazırlanan haritalardan

aralarında ülkelerin haritadaki yerlerini bulup gösterme şeklinde oyun oynayacaklardır. Bunun için atlasta yer alan haritalardan hangisinde oynamaları gerektiğini tartışmışlar. Bunun üzerine kuzenlerden;

2. C

A)

Düzce

Kilis

Afyonkarahisar

B)

Manisa

Bursa

Mersin

C)

Giresun

Kırşehir

Burdur

D)

Mersin

Trabzon

Eskişehir

E)

Trabzon

Van

Adana

12. K ve M merkezlerinin Ekvator’a olan uzaklığı aynıdır.

68 9. Ankara’da yaşayan Yücel Bey, temmuz ayında 15 günlük yıllık iznini ailesi ile birlikte geçirmek için ailesinin yaşadığı kente gitmiştir. Geldiği kentte yaşanan gece süresinin Ankara’ya göre daha uzun ve yerel saatin ise daha geri olduğu farketmiştir.

Buna göre Yücel Bey aşağıda verilen kentlerden hangisine gitmiştir?



A) Muğla



B) Tekirdağ

D) Trabzon

E) Adana

C) Şanlıurfa

Yalnızca bu bilgiye göre K ve M merkezlerinin;



I. gündüz süreleri,



II. çizgisel hızları,



III. gece - gündüz süre farkları,



IV. sıcaklık değerleri



özelliklerinden hangileri yıl boyunca aynıdır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

TÜMEVARIM - I 1.

4. Güneş ışınlarının Ekvator’a dik geldiği bir günde;

I. Dünya’da “Armera Trajedisi” olarak bilinen Nevada del Ruiz Yanardağ felaketinde 25.000 kişi hayatını kaybetmiştir.



II. Nevada del Ruiz, Kolombiya’nın Caldas ve Talima bölgeleri arasında, başkent Bogota’nın 129 km batısında yer alır.



III. 1985’te Nevada del Ruiz volkanının kraterinden püsküren piroklastik akıntı buzulların erimesine yol açmıştır.



IV. Eriyen buzullar ile hareket eden lahar (çamur akıntısı) Armera Kasabası’nı yok etmiştir. 29.000 kişinin yaşadığı kasaba halkından 20.000 kişi akıntı ile hayatını kaybetmiştir. Chinchina Kasabası’ndaki kayıplar ile hayatını kaybedenlerin sayısı 25.000’e ulaşmıştır.



Nevada del Ruiz Yanardağı ile ilgili verilen özelliklerden hangileri coğrafyanın dağılış ilkesi ile açıklanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

03

Test



I. Türkiye’nin her yerinde gece – gündüz süresi birbirine eşittir.



II. Türkiye’de ilkbahar mevsimi başlar.



III. Bu tarihten sonra Türkiye’de gündüz süresi gece süresinden uzun olmaya başlar.



yargılarından hangileri kesin söylenebilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

C) II ve III

5. Ankara - İstanbul arası kuş uçuşu uzaklık I. haritada 5 cm

E) III ve IV

çizilirken II. haritada 10 cm olarak çizilmiştir.

Buna göre bu haritalar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) I. haritada ayrıntı daha fazladır.



B) I. haritada bozulma oranı daha fazladır.



C) II. haritanın ölçeği I. haritaya göre iki kat daha büyüktür.



D) I. haritanın ölçek paydası daha büyüktür.



E) II. haritada hata oranı daha azdır.

meydana gelmektedir. Bu bozulmaları en aza indirmek için projeksiyon yöntemi kullanılmaktadır. Dünya’nın farklı bölgelerine ait haritalar çizmek için de farklı projeksiyonlar kullanılmalıdır.

Buna göre Grönland, Türkiye ve Endonezya’ya ait haritalar çizmek isteyen bir kartoğrafın kullanacağı projeksiyonlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? Grönland

Türkiye

Endonezya

A)

Silindir

Düzlem

Konik

B)

Düzlem

Silindir

Konik

C)

Düzlem

Konik

Silindir

D)

Konik

Düzlem

Silindir

E)

Konik

Silindir

Düzlem

Çözüm Yayınları

2. Dünya’nın şeklinden dolayı harita çizimlerinde bozulmalar

6. Aşağıda bir bölgeye ait topoğrafya haritası verilmiştir. K M

3. Renklendirme yöntemi ile çizilmiş bir Türkiye fiziki haritasında

L

Marmara ve Ege kıyılarında yeşil rengin çok fazla olduğu görülmektedir.

Buna göre Marmara ve Ege kıyılarında yeşil rengin çok olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) Yer şekillerinin sade olması



B) Tarıma elverişli alanların geniş yer tutması



C) Bitki örtüsünün orman olması



K Deniz 0



5 km



Buna göre haritada gösterilen K, L ve M noktalarının yükselti değerlerinin sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

D) Yükseltisi 500 metrenin altındaki alanların çok olması



A) K > M > L

E) Bölge genelinin ovalardan oluşması



B) K > L > M

D) L > K > M

C) K = M > L

E) M > K > L

69

Test 03

1. D

2. C

3. D

4. A

5. A

6. B

7. B

8. B

9. A 10. E 11. E 12. E

10. Türkiye ile ilgili aşağıdaki özelliklerden hangisinin ortaya

7.

çıkmasında yalnızca mutlak konum etkili olmuştur?

90° G Ü N E Ş

66°33′ 23°27′ 90°

66°33′

0° 23°27′

Dünya’nın Güneş’e karşı konumunun şekildeki gibi olduğu tarih için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimi başlar.



B) Oğlak Dönencesi’nde gece – gündüz eşitliği yaşanır.



C) Güney Kutup Dairesi ve içinde 24 saat gündüz yaşanır.



D) Bu tarihten sonra Türkiye’de gündüzler uzamaya başlar.



E) Güneş ışınları Oğlak Dönencesi’ne saat 12.00’de 90° ile düşer.



A) Türkiye’nin en soğuk yerlerinin Doğu Anadolu’da olması



B) Iğdır’da pamuk tarımının yapılması



C) Karadeniz kıyılarında orman örtüsünün fazla olması



D) Akdeniz ikliminin Ege kıyılarında iç kesimlere daha kolay sokulması



E) Toroslar’da ormanın üst sınırın güney yamaçlarda daha yüksek olması

11. Özel bir televizyon kanalında Suriye’de devam eden iç karışıklıklar ve terör örgütlerinin etkili olduğu bölgeler hakkında uzmanlar harita üzerinden yorumlar yapmaktadır. Uzmanlardan birisi ekrandaki haritanın iki kat büyütülmesi durumunda daha ayrıntılı yorumlar yapacağını söylemiştir.

8.

– 30° ve 60° enlemlerinde dinamik basınçların oluşması



– Sürekli rüzgârlar ve okyanus akıntılarında sapmaların meydana gelmesi



– Meltem rüzgârların ortaya çıkması



Yukarıdaki durumların ortaya çıkmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Dünya’nın geoid olması



B) Dünya’nın kendi ekseni etrafında dönmesi



C) Yer ekseni ile yörünge düzlemi arasında 66° 33′ lık açının bulunması



D) Dünya’nın elips yörünge üzerinde dönmesi



E) Denizlerin karalara göre daha fazla alan kaplaması

Çözüm Yayınları



Buna göre haritanın iki kat büyütülmesi durumunda;



I. haritadaki bozulma oranı azalır,



II. haritanın ölçeği büyür,



III. iki merkez arasındaki harita uzaklığı artar



özelliklerinden hangileri gerçekleşir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

12. 23°27′ 0°

66°33′

C) I ve III

E) I, II ve III

90° G Ü N E Ş

23°27′ 66°33′ 90°

70

9.

I. Türkiye’de transit taşımacılık gelişmiştir.



II. Türkiye’nin ortalama yükseltisi 1132 metredir.



III. Yıl içinde dört mevsim belirgin olarak yaşanır.



IV. Güney sektörlü rüzgârlar sıcaklığı arttırır.



Türkiye ile ilgili yukarıda verilen özelliklerden hangileri göreceli konum ile açıklanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Dünya’nın Güneş’e karşı konumunun şekildeki gibi olduğu tarih için;

I. aydınlanma çemberi kutup dairelerinden geçer,



II. Kuzey Yarım Küre’de en uzun gündüz yaşanır,



III. Türkiye’de bu tarihten sonra geceler uzamaya başlar



durumlarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

İklim Bilgisi (Atmosfer ve Sıcaklık) / İklim - Hava Durumu - Atmosfer

01

BÖLÜM 05 Test

1. Atmosfer ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi

4. Coğrafya öğretmeni İsmail Bey, öğrencilerinden iklim ile ilgili

söylenemez?

bilgi vermelerini istediğinde öğrencilerden;



A) Güneş ışınlarını doğrudan almayan yerlerin aydınlanmasını sağlar.



B) Isı ve ışığı iletir.



C) Yoğunluğu en fazla olan atmosfer katmanı yere en uzak olanıdır.



D) Atmosferde en fazla bulunan gaz azottur.



E) Güneş’ten gelen zararlı ışınların Dünya’ya ulaşmasını engeller.



• Bora: İklim geniş alanlarda etkili olur.



• Tayfun: İklimleri inceleyen bilim dalı meteorolojidir.



• Rüzgâr: İklim, kısa süreli hava olaylarına denir.



• Poyraz: Dünya’da nüfusun ve yerleşmenin dağılışını doğrudan etkiler.



şeklinde örnekler vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Bora ve Tayfun

B) Bora ve Rüzgâr



C) Tayfun ve Rüzgâr

D) Tayfun ve Poyraz

2.

I. Yeryüzünün aşırı ısınıp soğumasını engeller.



II. İklim olaylarının yaşanmasını sağlar.



III. Meteorların yeryüzüne doğrudan düşmesini engeller.



Atmosferle ilgili yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

E) Bora ve Poyraz

5.

I. 23 Nisan 2018 tarihinde Ankara’da öğleden sonra sağanak yağışların etkili olması



II. 10° enlemlerinde, yaz aylarının sıcak ve yağışlı geçmesi



III. Akdeniz kıyılarında yaşanan don olayı nedeniyle seraların zarar görmesi



IV. Karadeniz kıyılarında en yağışlı mevsimin sonbahar olması



Yukarıda verilenlerden hangileri hava durumu ile açıklanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

3. Aşağıda verilenlerden hangisinde iklimin etkisi daha azdır?



A) Kutuplara yakın olan ülkelerde en etkili dış kuvvetin buzullar olması



B) Antarktika’da yaşayan hayvanlardaki yağ oranının yüksek olması



C) Akdeniz kıyılarında kolay çözülebilen kayaçların yaygın olması



D) Doğu Anadolu’da kış aylarında bazı köylerin kara yolu bağlantısının kesilmesi



E) Akdeniz kıyılarında kısa boylu bodur ağaç ve çalıların yetişmesi

71 6. Atmosferin olmaması durumunda aşağıdakilerden

hangisinin oluşumu gerçekleşmeye devam edecektir?



A) Yatay ve dikey yönlü hava hareketleri



B) Yeşil bitkilerin fotosentez yapması



C) Güneş ışığını doğrudan alamayan yerlerin aydınlanması



D) Gece ve gündüz sıcaklık farklarının oluşması



E) Zararlı ışınların yeryüzüne ulaşırken süzülmesi

Test 01

1. C

7. Atmosferi oluşturan katmanlar yoğunluğa göre sıralanır. Buna göre aşağıda verilen katmanlardan hangisinin kalınlığı en azdır?



A) Troposfer



B) Stratosfer

D) İyonosfer

3. C

4. E

5. B

6. D

7. A

8. E

9. C 10. E 11. D 12. E

10. Atmosferin katmanları ile ilgili bazı özellikler şunlardır:

Yoğunluğu en fazla olan katmanın kalınlığı ise daha azdır.

2. E

C) Mezosfer

E) Ekzosfer



• Meteorların parçalanarak yok olduğu katmandır.



• Yatay ve dikey yönlü hava hareketlerinin gerçekleştiği katmandır.



• Gazların yoğunluğunun en az olduğu katmandır.



• Radyo dalgaları ve haberleşme sinyallerinin yayıldığı katmandır.



Buna göre aşağıda verilen katmanlardan hangisi ile ilgili bir özellik verilmemiştir?



A) Ekzosfer



B) Troposfer

D) Termosfer

C) Mezosfer

E) Stratosfer

8. Troposferin kalınlığı kutuplarda yaklaşık 9 km’dir. Bu kalınlık Ekvator’a doğru gidildikçe artar ve 16 km’ye kadar ulaşır. Buna göre troposfer kalınlığının Ekvator’da daha fazla olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur?



A) Ekvator’da merkezkaç kuvvetinin fazla olması



B) Ekvator’da yer çekiminin daha az olması



C) Kutuplara gidildikçe Dünya’nın dönüş hızının azalması



D) Ekvator’da sıcaklığın fazla olması



E) Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızının değişmesi

11. I

Çözüm Yayınları



II

III

IV

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisinin, iklimi ile hava durumu yıl boyunca birbirine daha çok benzer?

72 9. İzmir’de ve Güney Afrika Cumhuriyeti’ndeki Cape Town Bölgesi’nde benzer tarım ürünlerinin yetiştirilmesi, aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

12.

I. Atmosferi oluşturan gazların %75’i bu katmandadır.



II. Yerden yükseldikçe sıcaklık her 200 m’de 1°C azalır.



III. Su buharı sadece bu katmanda olduğu için dikey yönlü hava hareketleri sadece burada görülür.



Troposfer ile ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I



A) Aynı enlem üzerinde yer aldığına



B) Yaz aylarının sıcak ve kurak geçtiğine



C) İklimlerin benzer olduğuna



D) Toprak verimliliğinin benzer olduğuna





E) Yükselti değerlerinin birbirine yakın olduğuna



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

02

BÖLÜM 05 Test

İklim Bilgisi (Atmosfer ve Sıcaklık) / İklim Bilgisi - Sıcaklık - I 1. Dünya’nın ısı ve ışık kaynağı Güneş’tir. Güneş ışınlarının

5. Nem oranının yüksek olduğu deniz veya göl kenarlarında yıllık

dik ve dike yakın geldiği yerlerde veya zamanlarda sıcaklık değerleri de artar.

ve günlük sıcaklık farkı azdır. Merkez

Ocak (°C)

Temmuz (°C)

I

30

10

A) Dünya’nın günlük hareketi

II

6

22



B) Dünya’nın şekli

III

25

3



C) Eğim ve bakı

IV

20

–10



D) Güneşlenme süresi

V

27

6



E) Dünyanın yıllık hareketi ve eksen eğikliği



Aşağıdakilerden hangisi güneş ışınlarının geliş açısını etkilemez?





Buna göre tabloda bulunan merkezlerden hangisinde nem oranı daha azdır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

2. Dünya’nın şekline bağlı olarak Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe sıcaklık azalır. Bu durum aşağıdakilerden hangisini etkilemez?



A) Akdeniz’in Karadeniz’e göre daha tuzlu olmasını



B) Kalıcı kar alt sınırının kutuplara doğru gidildikçe azalmasını



C) Aynı tür tarım ürünlerinin Akdeniz kıyılarında Marmara kıyılarına göre daha erken olgunlaşmasını



D) Toroslarda yamaç boyunca yükseldikçe bitkilerin kuşaklar oluşturmasını E) Kutuplara gidildikçe buharlaşmanın azalmasını

6. I



A) Bakı

B) Enlem



C) Yükselti

D) Nem oranı

II III

V

Yukarıda verilen merkezlerden hangileri arasında sıcaklığın farklı olmasında enlem etkili değildir?

3. Türkiye’de dağların güneye bakan yamaçlarında tarım

ürünlerinin kuzeye bakan yamaçlarına göre daha erken olgunlaşması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?

IV

Çözüm Yayınları





A) I ve II



B) I ve III

D) II ve V

C) II ve IV

E) IV ve V

E) Karasallık

4.

30°

40°

50°

60° 70°

II

60°

I

III IV



7. Aşağıda bir ülkeye ait sıcaklık özellikleri verilmiştir.

I. Dağların kuzeye bakan yamaçlarında sıcaklık ortalaması daha yüksektir.



II. Denize bakan yamaçlarda sıcaklık farkı azdır.



III. Kuzey sektörlü rüzgârlar sıcaklığı artırır.

50° 40°

Yukarıda verilen rüzgârlardan hangilerinin etkili olduğu yerlerde sıcaklığı düşürmesi beklenir?



Buna göre özelliklerden hangileri ülkenin bulunduğu yarım küre hakkında bilgi verir?

A) I ve II



A) Yalnız I



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

73

Test 02

1. D

2. D

3. A

4. C

5. D

6. A

7. C

8. E

9. D 10. D 11. A 12. C

11. Aşağıdaki şekilde bir dağ yamacı boyunca yetişen bitkilerin

8.

oluşturduğu kuşaklar gösterilmiştir. II

I

III

Buzul Dağ çayırı

2500

İğne yapraklı orman

V IV

2000 1500

Karma orman

1000

Geniş yapraklı orman

Haritada gösterilen okyanus akıntılarından hangilerinin sıcaklık üzerindeki etkisi doğru verilmiştir? Sıcak

Soğuk

A)

I, II, III

IV, V

B)

I, II, IV

III, V

C)

III, IV

D) E)

Deniz



Buna göre dağ boyunca yükseldikçe bitkilerin kuşaklar oluşturmasında;



I. sıcaklık,

I, II, V



II. enlem,

II, III, V

I, IV



III. yağış

I, II, V

III, IV



etmenlerinden hangilerinin değişmesi etkili olmuştur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

9. Aşağıdaki tabloda üç merkeze ait ocak ve temmuz ayı sıcaklık ortalamaları verilmiştir.

74

Ocak (°C)

Temmuz (°C)

I

6

22

II

10

28

III

29

–5

Çözüm Yayınları

Merkez



Tablodaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine kesin olarak ulaşılamaz?



A) I ve II numaralı merkezlerde kimyasal, III numaralı merkezde fiziksel ufalanma daha fazla görülür.



B) III numaralı merkez Güney Yarım Küre’de yer alır.



C) III numaralı merkezde kış aylarında don olayı görülür.



D) II numaralı merkez III numaralı merkeze göre Ekvator’a daha yakındır.



E) II numaralı merkezde kış ılıklığı isteyen ürünler yetişebilir.

10. Türkiye’nin ocak ayı indirgenmiş izoterm haritasında en

12. Mustafa Öğretmen, yarıyıl tatilinde köylerine giden öğrencilerine 30 Ocak saat 13.00’te sıcaklığı ölçmelerini ve karşısına da bu ölçümü yaptığı yükselti değerlerini yazmasını söylemiştir.

Öğrencilerden;



• Ahmet, 1400 metrede sıcaklığı 6°C,



• Kürşat, 900 metrede sıcaklığı 9°C,



• Uğur, deniz kıyısında sıcaklığı 15°C,



• Mithat, 2200 metrede sıcaklığı –2°C



olarak ölçmüşlerdir.



Öğrencilerin ölçtüğü sıcaklıkların indirgenmiş sıcaklığa çevrilmiş hâli en fazla olandan en aza olana doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

düşük sıcaklık değerlerinin Erzurum - Kars çevresinde görülmesinde;



I. yükselti,



II. enlem,



A) Kürşat - Uğur - Ahmet - Mithat



III. karasallık



B) Ahmet - Kürşat - Uğur - Mithat



C) Uğur - Kürşat - Ahmet - Mithat



D) Mithat - Ahmet - Uğur - Kürşat



E) Uğur - Ahmet - Kürşat - Mithat



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

1. Yıl içinde Kuzey Yarım Küre’deki ortalama sıcaklık değerleri

4.

I. Antalya’da zeytin tarımı 800 metreye kadar yapılırken İzmir’de zeytin tarımının 500 metreye kadar yapılması



II. İç Anadolu’da dağların güney yamaçlarında buğdayın daha erken olgunlaşması



III. Kuzey Anadolu Dağları’nın kuzey yamacında yıllık sıcaklık farkının daha az olması



Yukarıda verilen durumlardan hangileri bakı etkisi ile açıklanır?



A) Yalnız I

Güney Yarım Küre’den daha fazladır.

Bu durumun ortaya çıkmasında;



I. kara ve deniz dağılışının yarım kürelerde farklı olması,



II. mevsim sürelerinin farklı olması,



III. Ekvator ile yörünge düzlemi arasındaki açı



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I



03

BÖLÜM 05 Test

İklim Bilgisi - Sıcaklık - II

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

E) II ve III

5. Muzaffer Öğretmen derste tahtaya aşağıda verilen şekli çizer. 5

2. Troposferde yerden yükseldikçe sıcaklık her 100 m’de 0,5°C azalır.

3

6 800

2

7 II

I



5 km



Yukarıda verilen topoğrafya haritasında deniz kıyısında sıcaklık 15°C’dir.



Buna göre; I, II ve III numaralı merkezlerde sıcaklık değerlerinin kaç derece olması beklenir?

Çözüm Yayınları

0

D



Sonra öğrencilere “Güneş yukarıda verilen konumlardan hangisinde iken yeryüzünde sıcaklığın en fazla olması gerekir?” diye sorar.



Öğrencilerden;

III

Deniz

1

A

B

K



• Hülya: 3 numaralı konumda en sıcaktır, çünkü sürekli güneş ışınlarının geliş açısı artmaktadır.



• Filiz: Güneş ışınları en büyük açı ile 4 numaralı konumda iken gelir, bu yüzden en sıcak saat 4 numaralı konumda yaşanır.



• Ajda: Bence 1 numaralı konum en sıcaktır.



• Oya: Sabahtan akşama kadar yeryüzü ısındığına göre Güneş 7 numaralı konumda iken en sıcak olur.



• Banu: En sıcak saat Güneş 5 numaralı konumunda iken yaşanır. Nedeni ise ısı birikimidir.

I

II

III

A)

12

13

13

B)

18

17

16

C)

18

17

17



diye cevap verir.

D)

12

13

14



E)

13

14

15

Buna göre öğrencilerden hangisinin verdiği cevap doğrudur?



A) Hülya



3. Nem oranının yüksek olduğu yerler aşırı derecede ısınmaz ve

6.

I. Kuzey Afrika,



II. Orta Asya,



III. Amazon havzası,



IV. Kuzeybatı Avrupa bölgelerinden hangilerinde sıcaklık farkı daha azdır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

E) Banu

I

III

V

IV



C) Ajda

II

Buna göre;



B) Filiz

D) Oya

soğumaz. Bu yüzden nemli bölgelerde sıcaklık farkı azdır.

4

75

VI

Haritada numaralandırılarak gösterilen merkezlerde hangileri arasındaki sıcaklığın farklı olması eksen eğikliği ve yıllık hareketle açıklanır?

A) I ve II



B) II ve III

D) IV ve V

E) V ve VI

C) III ve IV

Test 03

1. A

7.

I. Kar örtüsü



II. Bulutluluk



III. Bitki örtüsü



2. D

3. E

4. B

6. C

7. E

8. B

etkisi çok fazladır.

II

A) Yalnız I

B) I ve II

D) II ve III

III

I

C) I ve III

E) I, II ve III

IV

V



8. 40° Kuzey paralelinde bulunan Ankara 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde güneş ışınlarını yaklaşık 50° ile alır. Ancak mart ayında Ankara’da mont giyilirken eylül ayında kısa kollu elbiseler giyilebilir. Buna göre mart ve eylül aylarında farklı elbiselerin giyilmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Mart ayında soğuk rüzgârların etkili olması



B) Eylül’de yaz mevsiminin yeni sona ermesi ve havanın soğumamış olması



C) 21 Mart’tan sonra gündüzlerin uzamaya başlaması



D) Mart ayında nem oranının yüksek olması



E) Eylül ayında güneşli gün sayısının fazla olması

Çözüm Yayınları



Buna göre harita’da numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangilerinde Gulf Stream sıcak su akıntısı ve Labrador soğuk su akıntısı etkilidir? Labrador

Gulf Stream

A)

I

II

B)

I

III

C)

II

IV

D)

III

V

E)

IV

V

11. Aşağıda verilen kentlerden hangisinde gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark daha fazladır?



A) Konya



9. Öğle saatlerinde dağların Güneş’e dönük olan yamacına bakı denir. Bakı tarafı güneş ışınlarını daha büyük açı ile aldığı için dağın diğer yamacına göre daha sıcaktır.

76

II





A) Torosların güneye bakan yamaçlarında, tarım ürünlerinin daha erken olgunlaşması



B) Kuzey Anadolu Dağları’nda, denize bakan yamaçlar kışın daha ılık geçtiği için evlerin kapı ve penceresinin kuzeye dönük olması

OD



C) İç Anadolu’da, kırsal kesimdeki evlerin dağların güney eteklerine yapılması

GKD



D) Evlerin çatısına kurulan güneş panellerinin güneye doğru eğimli olması



E) Türkiye’de dağların kuzey yamacında kalıcı kar alt sınırının daha alçak olması

Buna göre 21 Aralık tarihinde haritada verilen merkezlerde hangisinin bakı yönü diğerlerinden farklıdır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) Denizli

Aşağıdakilerden hangisi bakı - sıcaklık ilişkisiyle çelişir?

0

V

D) Tekirdağ

C) Antalya

12. Türkiye’de bakı etkisi nedeniyle dağların güneyi daha sıcaktır.

YD

IV

B) Rize



KKD

III

I



9. E 10. A 11. A 12. B

10. Yeryüzünde sıcaklığın dağılışı üzerinde okyanus akıntılarının

Yukarıda verilenlerden hangileri gece yeryüzünün ısı kaybederek çok soğumasını engeller?



5. E

E) V

04

BÖLÜM 05 Test

İklim Bilgisi - Sıcaklık - III 1. Güneş ışınlarının dik ve dike yakın geldiği yerlerde sıcaklık

4. Kış mevsiminde gece gökyüzünün açık olduğu

zamanlarda, sabaha karşı sıcaklığın çok fazla düşmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

ortalaması daha fazladır.

I IV

III

II

V



Buna göre, 21 Aralık’ta haritada numaralandırılan alanların hangisinde sıcaklık ortalamasının daha fazla olması beklenir?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



A) Kış mevsiminde Güneş’ten gelen enerjinin azalması



B) Kış aylarında karaların yüksek basınç konumuna geçmesi



C) Yeryüzündeki sıcaklığın tutulamaması



D) Gündüz süresinin kısa olması ve yeryüzünün yeterince ısınamaması



E) Buharlaşmanın az olması nedeniyle nem oranının azalması

5. Aşağıda temmuz ayı ortalama sıcaklık dağılışı haritası verilmiştir.

10 20

30

30

2. Nem oranının az olduğu yerlerde günlük ve yıllık sıcaklık



farkları fazladır.

20

I

Çözüm Yayınları

10

IV III II

V



0



Buna göre haritaya bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?



A) Güney Yarım Küre’de izotermler daha düzgündür.



B) Kuzey Afrika, Güney Afrika’ya göre daha sıcaktır.



C) Dünya’nın en soğuk yerleri Kuzey Kutbu’ndadır.



Buna göre haritada numaralandırılan alanların hangilerinde sıcaklık farkları daha fazladır?



D) Dünya’nın en sıcak yerleri Yengeç Dönencesi çevresindeki çöllerdir.



A) I ve II



E) Kuzey Yarım Küre’de karalar denizlere göre daha sıcaktır.



B) II ve III

D) III ve IV

C) II ve IV

E) IV ve V

6. I

IV

II

3. Dünya yıllık ortalama sıcaklık dağılışını gösteren haritaya

77

III

bakıldığında aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?



A) Kanada’nın batı kıyıları doğu kıyılarına göre daha sıcaktır.



B) Kuzey Yarım Küre’de sıcaklık ortalaması Güney Yarım Küre’ye göre yüksektir.



C) Dünya’nın en sıcak yerleri dönenceler çevresindeki çöllerdir.



D) Orta Asya’da sıcaklık farkı çok fazladır.





E) Ekvator’dan kutuplara gidildikçe sıcaklık azalır.



V

Yukarıda numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangilerinde sıcaklığın farklı olması okyanus akıntıları ile açıklanır? A) I ve II

B) I ve III

D) III ve V

E) IV ve V

C) III ve IV

Test 04

1. E

7. Aşağıdaki haritada Dünya yıllık ortalama sıcaklık dağılışı

2. E

3. D

5. C

6. A

–20

–20 –10

0

0

9. B 10. A 11. A 12. C

–30

–40

10

30

20

30



10

20 10





Haritaya bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?



A) Kuzey kutbu, güney kutbuna göre daha soğuktur.



B) Dünya’nın en sıcak yerleri Ekvator’dadır.



C) Aynı enlem üzerinde sıcaklıklar farklıdır.



D) Ekvator’dan kutuplara gidildikçe genel olarak sıcaklık azalır.



E) Avustralya Kıtası’nda sıcaklık ortalaması 20°C’nin üzerindedir.

0°C

30

30



8. D

verilmiştir.

–10

20

7. B

10. Aşağıdaki haritada ocak ayı ortalama sıcaklık dağılışı

haritası verilmiştir.

0 10 20

4. C

30 0



Haritadaki bilgilere bakılarak; I. Güney Yarım Küre, Kuzey Yarım Küre’ye göre daha sıcaktır. II. En düşük sıcaklık ile en yüksek sıcaklık arasında 70°C’den fazla sıcaklık farkı bulunur. III. Dünya’nın en sıcak yerleri Büyük Sahra çevresindedir. IV. Atlas Okyanusu’nun batısı doğusuna göre daha sıcaktır. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV

8. Aşağıdaki haritada bir bölgeye ait indirgenmiş izoterm ● 1,2 ● 3,1

0 2 4

● 5,3 6

● 6,5 8

0



yerler gösterilmiştir.

III I

II

IV 0°

5 km



Yalnızca haritadaki verilenlere bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) İzotermler 2°C aralıklarla çizilmiştir.



B) En yüksek sıcaklık ile en düşük sıcaklık arasındaki fark 10°C’den fazladır.



C) Bölgenin kuzeydoğusunda sıcaklık 0°C’nin altına düşmektedir.



D) Kuzeye doğru gidildikçe enleme bağlı olarak sıcaklık azalır.



E) Bölgenin güneyi kuzeyine göre daha sıcaktır.

9. Avrupa Kıtası’nın orta kesimlerine göre Avrupa’nın batısı daha ılıman ve yağışlı iklime sahiptir.



Yukarıda verilen durumun ortaya çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Enlem

B) Okyanus akıntıları



C) Bitki örtüsü

D) Yükselti



11. Aşağıdaki haritada bazı okyanus akıntılarının etkili olduğu

K

10

● 9,8

78

Çözüm Yayınları

değerleri verilmiştir.

E) Güneş ışınlarının geliş açısı



V

Buna göre haritada verilen okyanus akıntılarından hangisinin adı aşağıda yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Alaska

B) II → Labrador



C) III → Gulf Stream

D) IV → Oyasiva

E) V → Brezilya

12. Dünya’daki en sıcak yerlerin birleştirilmesi ile “Termik Ekvator”

elde edilir. Dünya yıllık ortalama sıcaklık dağılışını gösteren haritada Termik Ekvator’un Yer Ekvatoru’nun kuzeyine doğru daha fazla saptığı görülmektedir. Bu durumun ortaya çıkmasında; I. güneş ışınlarının geliş açısı, II. okyanus akıntıları, III. karasallık, IV. enlem unsurlarından hangileri etkilidir? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV

BİRE BİR 1. Ceren, coğrafya dersinde öğretmenine: “Öğretmenim

4. Öğle saatlerinde dağların Güneş’e dönük olan yamaçları,

Antarktika’da yaklaşık 6 ay Güneş hiç batmıyor. Buna rağmen Antarktika’daki buzlar erimiyor, neden?” diye sorar. Bunun üzerine Mustafa Öğretmen “Arkadaşlar bu soruyu kim cevaplamak ister?” diye öğrencilerine sorar.



Buna göre öğrencilerin verdiği aşağıdaki cevaplardan hangisi doğrudur?



A) Kutuplarda kar yağışı fazladır.



B) Antarktika’nın büyük bölümünün su olması ve suyun donmuş olmasıdır.



C) Atmosfer kalınlığının kutuplarda az olması, bu nedenle kutupların çok fazla ısınmaması olabilir.



D) Güneş ışınlarının kutuplara çok küçük açılarla gelmesidir.



E) Kar örtüsünün alttan erimesinden dolayıdır.

05

BÖLÜM 05 Test

güneş ışınlarını daha büyük açılar ile aldığı için sıcaklık ortalaması da fazladır. 28°30′

28°35′ 38°40′ I II III

IV

V

38°45′



Buna göre yukarıdaki topoğrafya haritasında verilen merkezlerden hangisinde sıcaklığın daha fazla olması beklenir?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

2. Troposfer yerden yansıyan ışınlarla ısındığı için yerden yükseldikçe sıcaklık her 100 m’de 0,5°C azalır.



Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen bilgi ile açıklanamaz?

sıcaklık değerleri verilmiştir. °C

A) Ege Bölgesi’ndeki donlu gün sayısının Doğu Anadolu’dan az olması



B) Kaçkar Dağları’nda yamaç boyunca bitkilerin kuşaklar oluşturması



C) Türkiye’de dağların 2500-3000 metre yüksekliğindeki alanlarda yerleşmenin azalması



D) Kayseri’de yağmur yağarken Erciyes’in zirvesinde kar yağması



E) Dağların zirvelerinde bulunan kalıcı kar alt sınırının kutuplara gidildikçe azalması

3. Salim Öğretmen derste “Nemin sıcaklık üzerine etkisine kim örnek vermek ister?” diye öğrencilerine sorar.



5. Aşağıdaki grafikte beş merkeze ait gerçek ve indirgenmiş

Öğrencilerden;

Çözüm Yayınları



30 25 20 15 10 5 0



: Gerçek sıcaklık : İndirgenmiş sıcaklık

K

L

M

N

O

Yalnızca grafikteki bilgilere göre;



I. L merkezi deniz kıyısında yer almaktadır.



II. N ve O merkezlerinin yükselti değerleri aynıdır.



III. K merkezinin yükseltisi M merkezinden fazladır.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I

B) I ve II

C) I ve III



• Mehtap: Öğretmenim çölde nem çok az olduğu için gündüz çok ısınır, gece de çok soğur.



• Deniz: Sıcak olan deniz kıyılarında buharlaşma fazla olduğu için nem oranı fazladır.



• Derya: Gökyüzünün açık olduğu kış gecelerinde soğuma hızlı olduğu için gece ayaz olur.

6. Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıkıldıkça sıcaklık her

• Nehir: Nem oranının az olduğu karasal bölgeler yazın çok ısınır, kışın çok soğur.







D) II ve III

E) I, II ve III

100 metrede 0,5°C azalır. Aşağıdakilerden hangisi bu yargıyı destekleyen örneklerden biridir?



demiştir.





Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?

A) Ekvator çevresinde yükseltisi 5000 metrenin üzerinde olan dağlarda buzullara rastlanması





A) Mehtap ve Deniz

B) Toros Dağları’nda bulunan kar örtüsünün güney yamaçta kuzey yamaca göre daha erken erimesi



B) Mehtap ve Derya





C) Deniz ve Derya

C) Ekvator’dan kutuplara gidildikçe kalıcı kar alt sınırının azalması



D) Derya ve Nehir



D) Kuzey Anadolu Dağları’nın kuzeyinde sıcaklık farkının az olması



E) Mehtap, Derya ve Nehir



E) Yüksek enlemlere gidildikçe sıcaklığın azalması

79

Test 05

1. D

7. Aşağıda Dünya ocak ayı ortalama sıcaklık haritası verilmiştir. –20

0

–30

–20 –10

°C 30 25 20 15 10 5 0 –5 –10

–40

10

20 10



30 0



Haritaya bakılarak;



I. Eksen eğikliğine bağlı olarak en sıcak yerler Oğlak Dönencesi çevresindeki çöllerdir.



II. Dünya’nın en soğuk yerleri enlem ve karasallık nedeniyle Sibirya ve çevresidir.





III. Karasallık nedeni ile Kuzey Yarım Küre’deki izoterm eğrilerinde sapmalar daha fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

5. A

6. A

7. E

8. D

9. B 10. B 11. E

K L M O Ş M N M H T A E E K A



I. don olayı yaşanan merkezler,



II. merkezlerin bulunduğu yarım küreler,



III. yükseltisi en fazla olan merkez



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

E) I, II ve III

8. Güneş ışınlarının geliş açısına bağlı olarak sıcaklık da değişir.

Aşağıdakilerden hangisinde sıcaklığın değişmesi güneş ışınlarının geliş açısı ile açıklanamaz?



A) 21 Haziran tarihinde Kuzey Yarım Küre’de bulunan dönenceler çevresindeki yerler çok sıcaktır.



B) Arjantin’de dağların kuzeyinde sıcaklık ortalaması daha fazladır.



C) Yıl boyunca Mısır’daki sıcaklık ortalaması ülkemizden daha fazladır.



D) Gündüz karalar denizlere göre daha sıcaktır.



E) Sabahtan öğleye kadar yeryüzü ısınır.

11. Buzul

Güney

en sıcak yerlerin Güneydoğu Anadolu’da Şanlıurfa ve Mardin çevresinde yaşandığı görülmektedir. Bu durumun ortaya çıkmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha azdır?



A) Güneş ışınlarını daha büyük açılar ile alması



B) Kuraklığın şiddetli olması



C) Atmosferdeki nem oranının düşük olması



D) Güneyden esen sıcak rüzgârlara açık olması



E) Ekvator’a uzaklığının daha az olması

Kuzey

Yukarıda verilen dağa yıl boyunca güneş ışınları en büyük açı ile hep aynı yönden geldiğine göre bu dağ aşağıda verilen bölgelerden hangisinde yer alır? 60°

C) 90°

B) 110°

70°

9. Türkiye’nin indirgenmiş yıllık izoterm haritası incelendiğinde



3000 m

2800 m

A)

80

4. A

Yalnızca grafikteki bilgilere bakılarak;



C) I ve III

Çözüm Yayınları





30

3. E

10. Aşağıdaki grafikte üç merkeze ait sıcaklık grafikleri verilmiştir.

20

30

2. E

20°

40°

10°

30°

D)

100°

E)

50°

40°



10°

15°





10° 45°



120°

55°

01

BÖLÜM 06 Test

İklim Bilgisi (Basınç ve Rüzgârlar) / İklim Bilgisi, Basınç - I 1. Basınçla ilgili olarak aşağıda verilen ifadelerden hangisi

5. Aşağıdaki haritada A merkezi ve yakın çevresinin basınç

yanlıştır?

değerleri verilmiştir.



A) Havadaki gazların yoğunluğu arttıkça basınç artar.



B) Sıcaklık arttıkça basınç azalır.



C) Dünya’nın şeklinden dolayı Ekvator’da ve kutuplarda sürekli basınç merkezleri oluşur.



D) Yükselti arttıkça sıcaklık azaldığı için basınç artar.



E) Yer çekimi ile basınç arasında doğru orantı vardır.

1020 mb

A

1015 mb

K 1010 mb 0



2.



Buna göre, A merkezi ile ilgili olarak;



I. Alçalıcı hava hareketi görülür.



II. Sıcaklık değerleri çok düşüktür.

30°



III. Yükseltisi azdır.





yargılarından hangilerine kesin olarak ulaşılır?

30°



A) Yalnız I

90° I

60°

II III IV V

5 km

60°



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

90°



A) I ve II



B) I ve III

D) III ve V

C) III ve IV

E) IV ve V

3. Yeryüzündeki basıncın değişimi ve dağılışında,

I. sıcaklık,



II. yükselti,



III. yer çekimi



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

Şekilde verilen merkezlerden hangilerinde sürekli basınç merkezi oluşmasında sıcaklık etkilidir?

6. “Sıcaklık ile basınç arasında ters orantı vardır.” diyen bir araştırmacı bu tezini kanıtlamak için;



I. Ekvator’da alçak basınç kutuplarda yüksek basınç bulunur.



II. Ekvator’dan kutuplara gidildikçe basınçlar düzenli olarak artar.



III. Kış aylarında Asya Kıtası yüksek basınç konumuna geçer.



IV. 30° enlemlerinde alçalıcı hava hareketleri görülür.



yargılarından hangilerini örnek olarak vermelidir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

4. Aşağıdaki şekilde sürekli basınç kuşağında bulunan K merkezindeki basınç ve hava hareketlerinin yönü verilmiştir.

81 7. Aşağıda verilen durumlardan hangisinin ortaya

çıkmasında bölgelerin basınç özellikleri etkili olmamıştır?

K



A) Kutuplarda yıl boyunca sıcaklığın sıfırın altında olması



B) Ekvator’da yıl boyunca yağışın fazla olması



C) 60° enlemlerinde yükselici hava hareketlerinin görülmesi



Buna göre şekilde verilen basınç merkezi aşağıdaki enlemlerden hangisinde yer alır?



D) Yaz mevsiminde Güneydoğu Asya’da rüzgârın denizden karaya doğru esmesi



A) 60° K



E) 30° enlemlerinde alçalıcı hava hareketlerinin olması

B) 30° K

C) 0°

D) 30° G

E) 60° G

Test 01

1. D

8.

2. B

3. E

4. A

5. A

6. B

7. A

8. E

9. E 10. B 11. D 12. E

11. Aşağıdaki haritada bir bölgeye ait eş yükselti eğrileri

1014 mb 1018 mb

verilmiştir.

1022 mb K A 0

B

5 km

1000

Yukarıdaki izobar haritasında gösterilen basınç merkezi ile ilgili olarak;

I. Alçalıcı hava hareketi görülür.



II. Hava hareketi merkezden çevreye doğrudur.



III. Çevresine göre yüksek basınç alanıdır.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

K

500 0



C) I ve III

5 km



Şekilde verilen A – B yönünde hareket eden bir kişi yolculuğu sırasında atmosferdeki hava basıncını da not etmiştir.



Buna göre, A – B arasındaki basınç değişimi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

E) I, II ve III

A)

B)

C)

9. Aşağıdaki izobar haritasında M merkezinin konumu verilmiştir. 50° B

40° B

M

990

45° G mb

D)



55° G



Buna göre M merkezinde etkili olan basınç ve hava hareketi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A)

E)

mb

B)

Çözüm Yayınları

985 mb 980



C)

D)

E)



12. Dünya’daki sürekli basınç merkezlerinin oluşumu

ve özellikleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

10. III

I

82

II

IV

V

Kara ve denizlerin farklı ısınma özelliği düşünüldüğünde temmuz ayında yukarıda verilen merkezlerden hangisinde hava hareketinin merkezden çevreye doğru olması beklenir?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



A) 0° ve 90° enlemlerinde Dünya’nın şekline bağlı olarak sürekli basınç merkezleri oluşur.



B) 30° enlemlerinde alçalıcı hava hareketleri nedeniyle yağış oluşumu azdır.



C) Ekvator ve 60° enlemlerinde alçak basınç etkili olduğu için yağış miktarı fazladır.



D) 30° ve 60° enlemlerinde Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak dinamik basınçlar oluşur.



E) Sürekli yüksek basınç alanlarında bulutluluk alçak basınç alanlarındakilere göre daha fazladır.

BÖLÜM 06 Test

İklim Bilgisi, Basınç - II 1.

I. Yüksek basınç alanlarında yağış ihtimali çok azdır.



II. Dünya’nın günlük hareketi nedeniyle 30° ve 60° enlemlerinde sürekli basınç merkezleri oluşur.



4. Aşağıda verilen basınç merkezlerinden hangisi Güney Yarım Küre’de etkili olan alçak basınç merkezidir?



III. Sıcaklığa bağlı olarak, yıl içinde kara ve denizlerde farklı basınç koşulları yaşanır.



Basınçlarla ilgili olarak yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

02

A)

B)

1002

997

1001

D)

C)

C) I ve III

1025

985

E) I, II ve III

999

1020

987

E) 1000 1005

2.

Yeryüzü

5. Alçak basınç merkezi konumundaki bir merkez için



I. güneşli gün sayısı azdır,



II. yıllık ve günlük sıcaklık farkı azdır,



III. çevresine göre basınç değerleri fazladır



durumlarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

Çözüm Yayınları

Yukarıda şekildeki gibi sürekli basınç merkezinin bulunduğu bir yer için;

C) I ve II

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Çevreden merkeze doğru yatay yönlü hava hareketi görülür.



B) Günlük sıcaklık değişimi çok azdır.



C) Alçalıcı hava hareketleri görülür.



D) Bağıl nem oranı yüksektir.



E) Yağış görülme olasılığı fazladır.

E) II ve III

6. Aşağıda farklı iki merkeze ait basınç değerleri verilmiştir. 990 980

3.

90° I

60° 30°

II



III

IV V

30° 60°

Haritada numaralandırılan merkezlerin hangisinde yıl boyunca yükselici hava hareketi görülmesi Dünya’nın şekli ile açıklanır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



1018 1019

X

Y



Bu basınç merkezleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) X merkezindeki yatay yönlü hava hareketinin hızı daha fazladır.



B) Y merkezinde alçalıcı hava hareketleri etkilidir.



C) X merkezi Kuzey Yarım Küre’deki alçak basınç alanını göstermektedir.



D) Y merkezinde günlük sıcaklık değişiminin daha fazla olması beklenir.



E) Y merkezi 60° güney enleminde olabilir.

83

Test 02

1. E

7. Aşağıda iki farklı alana ait izobar haritaları verilmiştir. 10

0m

990 m

b

5. C

6. E

7. C

8. D

9. E 10. A

9. Aşağıdaki haritada Dünya Temmuz ayı basınç dağılışı

1020 mb 1015 mb

980 m

b

1010 mb

K

L



Haritalara bakılarak aşağıdakilerden hangisine kesin olarak ulaşılamaz?



A) L’nin bulunduğu alanda kuzeyden güneye doğru yatay yönlü hava hareketi beklenir.



B) K’nın bulunduğu alanda basınç farkı L’den daha fazladır.



C) L’de sıcaklık değeri düşük olduğu için basınç daha fazladır.



D) K alanında en düşük basınç ile en yüksek basınç arasındaki fark 30 milibardan fazladır.



Haritaya bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?



A) 30° enlemlerinde yüksek basınç merkezleri yer alır.



B) Asya’nın iç kesimlerinde kara ve denizlerin farklı ısınmasına bağlı alçak basınçlar oluşmuştur.



C) Güney Yarım Küre’de izobarlar daha düzenlidir.



D) Güney Yarım Küre’deki denizler karalara göre daha sıcak olduğu için alçak basınç konumundadır.



E) Asya Kıtası’ndan denize doğru hava hareketleri görülür.

E) L’deki basınç değerleri K’den fazladır.

Çözüm Yayınları



4. D

1025 mb

mb

b



3. C

verilmiştir.

10

100

2. C

10. Aşağıdaki haritalarda yaz ve kış mevsimlerinde Güneydoğu Asya’daki basınç durumları verilmiştir.

AB

8. Yıl içinde sıcaklığın değişmesine bağlı olarak basınç merkezlerinin konumları değişir.

YB Yaz

I

II III

YB IV V

AB



84



Buna göre ocak ayında haritada verilen merkezlerden hangileri yüksek basınç, hangileri alçak basınç konumundadır? Yüksek Basınç

Alçak Basınç

A)

I, II, III

IV, V

B)

II, IV

I, III, V

C)

I, III, V

II, IV

D)

II, V

I, III, IV

E)

III, IV

I, II, V

Kış



Buna göre haritalarda verilen basınçların değişiminde;



I. Dünya’nın Güneş etrafındaki dönüşü,



II. Ekvator ile ekliptik arasındaki açı,



III. Dünya’nın eksen hareketini batıdan doğuya dönerek tamamlaması,



IV. Yer yörüngesinin elips olması



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

1.

I. Basınç merkezleri arasındaki mesafe



II. Basınç merkezlerinin birbirine göre konumu



III. Basınç merkezleri arasındaki basınç farkı



4. Yeryüzünde etkili olan sürekli rüzgârlar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Yukarıda verilenlerden hangileri rüzgârın esme hızını etkiler? A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

2.



A) Sürekli basınç merkezleri arasında etkilidir.



B) Sürekli rüzgârlar etkili oldukları yerlere bol yağış bırakır.



C) 30°’den 60°’ye doğru esen sürekli rüzgârlar Avrupa’nın batısında ılıman ve yağışlı iklimin görülmesine neden olur.



D) Sürekli rüzgârlar okyanus akıntılarının oluşmasını sağlar.



E) Dünya’nın günlük hareketine bağlı olarak rüzgârların yönünde sapmalar oluşur.

C) I ve III

E) I, II ve III

I

K

5. II

B

D

III IV

Yukarıda verilen basınç merkezinde etkili olan rüzgârlardan hangisi sıcaklığın artmasına yol açar? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Çözüm Yayınları

V



03

BÖLÜM 06 Test

İklim Bilgisi (Basınç ve Rüzgârlar) / İklim Bilgisi, Rüzgârlar - I

G



Yukarıda verilen rüzgâr frekans gülüne sahip bir merkez için;



I. Doğu - batı yönlü uzanan dağlar arasında yer alır.



II. Batıdan esen rüzgârlar nem oranını arttırır.



III. Hakim rüzgârlar bölgedeki sıcaklığı düşürür.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

3. Aşağıdaki haritada bir bölgeye ait izobar değerleri verilmiştir.

I

V

0

0 10 IV

1

100 III

02

10

akşam saatlerinde artmıştır.”

03

10

5 km



Haritada verilen kesitler boyunca etkili olan rüzgârlardan hangisinin hızı diğerlerine göre daha fazladır?



A) I

B) II

C) III



Buna göre, A ve B merkezleri arasında aşağıdakilerden hangisinin yaşandığı söylenebilir?



A) Bölgedeki sıcaklık değerleri düşmüştür.



B) Yağış olma ihtimali artmıştır.



C) Basınç merkezleri arasındaki mesafe değişmiştir.



D) A ve B merkezleri arasında cephe sistemi oluşmuştur.



E) A ve B merkezleri arasındaki basınç farkı artmıştır.

K

0



6. “A merkezinden B merkezine doğru esen rüzgârın şiddeti

II

D) IV

E) V

85

Test 03

1. C

7. Sürekli rüzgârlar arasında yer alan batı rüzgârları için;

I. Dinamik basınç merkezleri arasında etkilidir.



II. Orta kuşak karalarının batısına bol yağış bırakır.



III. Tropikal kuşakta yıl boyunca etkilidir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

2. A

3. A

4. B

5. A

6. E

7. C

8. E

9. D 10. B 11. C 12. C

10. Yasemin Öğretmen, derste tahtaya beş tane rüzgâr adı yazmış ve öğrencilere dönerek bu rüzgârlardan bir tanesini açıklamalarını istemiştir. Öğrencilerden;

C) I ve II

E) II ve III



• Metin: 30° enlemlerinden Ekvator’a doğru esen rüzgârlara .............. denir.



• Ali: Hindistan ve Çin’de etkili olan .............. rüzgârları yaz aylarında bol yağış bırakır.



• Feyyaz: İtalya’da Alp Dağları’ndan Po Ovası’na doğru esen ................ rüzgârları sıcaklığı arttırır.



• Gökhan: Gün içindeki sıcaklık değişimine bağlı olarak kara ve deniz arasında etikili olan rüzgârlara ................ rüzgârları denir.



şeklinde açıklamıştır.



Buna göre öğrencilerin verdiği cevaplarda boş bırakılan yerlere aşağıdaki rüzgârlardan hangisi getirilemez?



A) Alizeler



B) Batı

D) Meltem

C) Muson

E) Fön

8. Aşağıda verilen izobar haritalarında etkili olan

rüzgârlardan hangisinin hızı diğerlerine göre daha fazladır? B) 988 989

D)

C)

980 985

987

1002 1004 1006

990

990

1008

995

E)

1025

Deniz

1000 1010



I. Basınç merkezlerinin birbirine göre konumları



II. Dünya’nın eksen hareketi



III. Basınç merkezleri arasındaki mesafe



IV. Yer şekilleri

Deniz

Gündüz I



9.



rüzgârlar verilmiştir.

990

1031 1034



11. Aşağıdaki bir merkezde gün içinde ortaya çıkan meltem

980

1028

86

Çözüm Yayınları

A)

Gece II



Şekilde etkili olan rüzgârlar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Kara ve denizlerin farklı ısınma özelliğine bağlı olarak ortaya çıkarlar.



B) Günlük harekete bağlı sıcaklık değişiminden kaynaklanırlar.



C) I numaralı rüzgâr kıyıya bol yağış bırakır.



D) Rüzgârların hızı ve etki alanı azdır.



E) II numaralı rüzgâr karadan denize doğru eser.

Yukarıda verilenlerden hangileri rüzgârların hem yönünü hem de hızını etkiler?

12. Aşağıda verilen ülkelerden hangisinde muson

A) I ve II





B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

rüzgârlarının etkili olması beklenmez? A) Bangladeş



B) Filipinler

D) Japonya

C) Brezilya

E) Güney Kore

1. Rüzgârların esiş hızı ile ilgili olarak aşağıdakilerden

4. ve 5. soruları tablodaki bilgilere göre cevaplayınız.

hangisi söylenemez?



04

BÖLÜM 06 Test

İklim Bilgisi, Rüzgârlar - II

A) Yer şekillerinin sade olduğu yerlerde rüzgârın esiş hızı fazladır.



B) Rüzgâr erozyonunun fazla olduğu yerlerde rüzgârın hızını azaltmak için ağaçlandırma yapılmalıdır.



C) Basınç merkezleri arasında mesafe arttıkça rüzgârın esiş hızı artar.



D) Kara ve deniz arasındaki sıcaklık farkı artarsa rüzgârın hızı da artar.



E) Basınç merkezleri arasındaki basınç farkı azaldıkça rüzgârın hızı azalır.

Aşağıdaki tabloda K ve L merkezlerinde, günün farklı saatlerinde ölçülen bazı basınç değerleri verilmiştir. Ölçüm zamanı

K

L

I

880 mb

890 mb

II

995 mb

990 mb

III

1001 mb

1002 mb

IV

1004 mb

1002 mb

V

1015 mb

1020 mb

4. Rüzgâr hızının en fazla ve en az olduğu saatler

2.

• 30° enlemlerindeki dinamik yüksek basınç alanından Ekvator’a doğru eser.



• Başlangıçta kuru olan rüzgârlar okyanus üzerinden aldığı nemi etkili olduğu yerlere bol yağış olarak bırakır.



• Ticaret rüzgârları da denir.



Çözüm Yayınları

aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak numaralandırılmıştır? En fazla

En az

A)

V

I

B)

III

IV

C)

II

III

D)

I

V

E)

I

III

5. Hangi saatlerde rüzgâr K merkezinden L merkezine doğru esmiştir?

Yukarıda özellikleri verilen rüzgâr aşağıdakilerden hangisidir?



A) Kutup





B) Alize

D) Doğu

C) Batı

A) I ve II

B) I, II ve V

D) III, IV ve V

C) II ve IV

E) IV ve V

E) Muson

6. Aşağıdaki şekilde fön rüzgârlarının etkili olduğu bir dağ üzerinde bulunan A, B ve C merkezlerinin konumu verilmiştir. A merkezindeki sıcaklığın da 10°C olduğu ölçülmüştür. 3200 m B

3.

I. Meltemler





II. Musonlar





III. Alizeler



IV. Batı



A 600 m

C

Buna göre, B ve C merkezlerinin sıcaklığı kaç °C olur? B

C

A)

–16

16

Yukarıda verilen rüzgârlardan hangisinin oluşumunda kara ve denizlerin farklı ısınma özelliği etkili olmuştur?

B)

–6

16

C)

–3

13

A) I ve II

D)

–3

29

E)

–6

29



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Deniz

87

Test 04

1. C

7. 30° enlemlerinden 60° enlemlerine doğru yıl boyunca esen Batı rüzgârları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Orta kuşak karalarının batısına bol yağış bırakır.



B) Kuzey Yarım Küre’de güneybatı yönünden eser.



C) Ilıman okyanusal iklimin ortaya çıkmasında etkilidir.



D) Avrupa ve Kanada’nın batısında etkili olur.



E) Termik basınçlar arasında etkilidir.





II. Kara ve denizlerin gün içinde farklı ısınmasına bağlı oluşur.



III. Güney ve Güneydoğu Asya’da etkilidir.



Muson rüzgârları ile ilgili olarak verilenlerden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

I. Kış musonları yağış bırakmaz.

4. E

5. C

6. D

7. E

8. C

9. B 10. A 11. C 12. B

ve hızları saatte 100 - 150 km’ye kadar çıkan rüzgârlara “Tropikal Rüzgâr” adı verilir. Deniz üzerinden gelmeleri ve esiş hızlarının yüksek olması nedeni ile sel ve taşkınlara yol açabilir, etkili olduğu bölgede yıkımlara neden olabilir. Buna göre tropikal rüzgârlar;



I. Meksika Körfezi,



II. Gine Körfezi,



III. Akdeniz Havzası,



IV. İskandinav Yarımadası



bölgelerinin hangilerinde daha fazla görülür?



A) I ve II



8.

3. A

10. Sıcak kuşakta, ani basınç farklılıklarından kaynaklanan

rüzgârlara batı rüzgârları denir.

2. B

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

11. Aşağıda verilen rüzgârlardan hangisinin sıcaklığı artırması enlem ile açıklanamaz?



A) Batı



B) Lodos

D) Hamsin

C) Fön

E) Samyeli

88 9. Rüzgârların esiş yönünü aşağıda verilenlerden hangisi

12.

I. Kara ve denizlerin gün içinde farklı ısınmasına bağlı oluşur.



A) Dünya’nın günlük hareketini batıdan doğuya doğru dönerek tamamlaması



II. Gündüz vadiden dağa doğru eser.



III. Deniz meltemi etkili olduğu yere bol yağış bırakır.



B) Basınç merkezleri arasındaki basınç farkının artması





C) Dağların uzanış doğrultusu

Meltem rüzgârları ile ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri doğrudur?



D) Basınç merkezlerinin birbirine göre konumları



A) Yalnız I



E) Kara ve denizlerin gün içinde farklı ısınma özelliği



etkilemez?

B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

BİRE BİR 1. Deniz seviyesinden yükseklere doğru çıkıldıkça havanın

4. Aşağıdaki şekilde bir bölgeye ait basınç merkezi ve hava

hacmi arttığı için nefes alıp verme hızı artar. Bu yüzden solunum eforu da yükselir. İnsanın hayati fonksiyonlarını devam ettirmesi için çok hızlı nefes alıp vermesi gerekir. Bu durumla ilgili bir olayı ünlü dağcılar Habler ve Messner, Everest’te zirveye 480 metre kala yaşadıklarını şöyle ifade etmişlerdir.



05

BÖLÜM 06 Test hareketi verilmiştir.

“Artık dinlenmek için dizlerimizin üzerinde duramıyorduk. Her 10 - 15 adımda bir karın üstüne yığılıyor ve sonra tekrar devam etmeye çalışıyorduk.



Buna göre böyle bir olayın yaşanması;

Bu bölgeyle ilgili olarak;



I. Güney Yarım Küre’de yer alır,



I. yerden yükseldikçe gazlar seyrekleştiği için yeteri kadar oksijenin alınamaması,



II. alçalıcı hava hareketi görülür,



III. sıcaklık değerleri merkezde daha düşüktür



II. yükseklere çıkıldıkça ağır gazlar arasında yer alan oksijenin azalması,



özelliklerinden hangilerine kesin olarak ulaşılabilir?



III. sıcaklık azaldığı için gazların seyrekleşmesi



A) Yalnız I



durumlarından hangileri ile açıklanır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

5. Aşağıdaki bazı sürekli basınç merkezlerinde görülen hava hareketleri gösterilmiştir.

2. Aşağıdaki haritada muson rüzgârlarının etkili olduğu yerler

Çözüm Yayınları

gösterilmiştir.



Haritada verilen taralı alanlarda muson rüzgârlarının yıl içinde yön değiştirmesi aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanır?





I

II

III

IV



Şekilde verilen basınç merkezleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Asya Kıtası’nın yıl boyunca yüksek basınç alanı olması



A) II ve III numaralı merkezlerde yağış ihtimali azdır.



B) Asya Kıtası ve Hint Okyanusu’nda günlük sıcaklık değişimine bağlı basınç değişimlerinin yaşanması



B) I ve IV numaralı merkezlerde yükselici hava hareketleri etkilidir.



C) Güneydoğu Asya’nın yaz mevsiminde çok yağış alması





D) Asya Kıtası’nın güneyinde çok büyük su kütlesinin yer alması

C) IV numaralı merkez Kuzey Yarım Küre’de bir alçak basınç merkezidir.



E) Himalaya Dağları’nın kıyıya paralel uzanması



D) I ve II numaralı merkezler aynı yarım kürede yer alır.



E) II numaralı merkezde günlük sıcaklık farkı fazladır.

89 3. Yerel rüzgârlar içinde bulunan dağ ve vadi meltemleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

6. Sürekli rüzgârlar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Etkili oldukları yerlerdeki sıcaklık değerlerini artırırlar.

B) Gündüz yüksek basınç konumdaki vadiden alçak basınç konumundaki dağa doğru eser.



B) Sürekli basınç merkezleri arasında görülürler.



C) Okyanus akıntılarının oluşumunda etkilidir.



C) Dağ ve vadinin gün içinde farklı ısınmasından kaynaklanır.





D) Kış aylarında dağ meltemleri daha fazla eser.

D) Sürekli rüzgârlar etkili olduğu bölgelerin iklimini doğrudan etkiler.



E) İklim üzerindeki etkisi çok azdır.



E) Yıl boyunca genelde aynı yönden eserler.



A) Etki alanları dardır.



Test 05

1. B

2. D

3. D

4. B

5. C

6. A

7. C

8. B

9. C 10. C 11. B 12. C

7.

I. Dağların yüksek kesimlerinde basınç değerleri azdır.



II. Ekvator ve çevresi yıl boyunca alçak basınç alanıdır.



III. Asya’nın iç kesimleri, yaz aylarında alçak basınç konumundadır.



IV. 30° enlemlerinde alçalıcı hava hareketleri nedeniyle kurak iklimler görülür.



Yukarıda verilen durumlardan hangileri sıcaklığın basınç üzerindeki etkisi ile açıklanır?



Buna göre ABD’de meydana gelen kasırgaların çok şiddetli olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) I ve II



A) Kasırga esnasında yağışın da görülmesi



B) Yer şekillerinin sade olması nedeniyle rüzgârın hızlı olması



C) Kara ve denizlerin farklı ısınması nedeniyle basınç farkının çok fazla olması



D) Dünya’nın dönüş yönüne bağlı olarak rüzgârın ABD’ye doğru savrulması



E) Kasırgaların etkili olduğu yerlerde nüfuslanmanın yoğun olması



B) I ve III

D) II ve IV

10. ABD’de kasırgalardan çok etkilenen Güney Florida’nın bazı bölgelerinde binalar 192 km/saat rüzgâr hızına dayanabilecek biçimde yapılmaktadır. Kasırgalar, burada bulunan hastane ve okul gibi toplu yaşam alanları için büyük risk oluşturmaktadır. Bu yüzden binaların iç düzenlemeleri için (elektrik, laboratuvar, kalorifer gibi) ayrı standartlar belirlenmiştir. Bu kurallara uyulmadığı takdirde sigorta şirketleri sigorta yapmamaktadır.

C) II ve III

E) III ve IV

8. Farklı sıcaklığa bağlı hava kütlelerinin karşılaştığı yere “cephe”, burada oluşan yağışlara da “cephe yağışları” denir. 90° I

60°

II

11. Selahattin Bey, öğrencilerine “Bir hafta önce derste işlediğimiz

30°

IV



Çözüm Yayınları

III

30° 60°

V 90°



Buna göre bu tür yağışlar şekilde verilen merkezlerin hangilerinde görülür?



A) I ve II



B) I ve V

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve V

muson rüzgârları ile ilgili ne hatırlıyorsunuz?” diye soru yöneltmiştir.

Öğrencilerinden;



• Mazhar: Öğretmenim, musonlar Hindistan, Çin ve Japonya’da görülür.



• Fuat: Yaz musonları çok yağış bıraktığı için sel ve taşkınlara yol açar.



• Özkan: Oluşumunda sürekli basınç merkezleri etkilidir.



diye cevap vermiştir.



Buna göre, öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Yalnız Mazhar

B) Mazhar ve Fuat



C) Mazhar ve Özkan

D) Fuat ve Özkan

E) Mazhar, Fuat ve Özkan

9. 30° enlemlerinden Ekvator’a doğru esen rüzgârlara Alize rüzgârları denir.

90

12. Bir dağı aştıktan sonra yamaç boyunca aşağı doğru esen rüzgârlara “fön rüzgârları” denir. Fön rüzgârları İtalya’da bulunan Alp Dağları’nda çok görülür.



Buna göre alizeler;



I. Uzak doğu,



II. Gine Körfezi,



III. Amazon Havzası,



IV. Avustralya’nın güneyi





bölgelerinin hangilerinde görülür?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Buna göre, Alp Dağları’nda fön rüzgârlarına bağlı olarak;



I. kar erimeleri sonucunda sel ve çığ tehlikeleri yaşanır,



II. yüksek kesimlerde yağışa yol açar,



III. sıcaklığın aniden yükselmesine neden olur



durumlarından hangileri ortaya çıkar?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

1. Bir metreküp hava içinde var olan neme mutlak nem denir.

5. Aşağıda bir dağ yamacı boyunca hareket eden hava kütlesi gösterilmiştir.



Buna göre aşağıda verilen bölgelerin hangisinde mutlak nemin daha az olması beklenir?



A) Deniz kıyılarında



B) Kış mevsiminde kutuplarda



C) Orta kuşak karalarının batısında





D) Yaz aylarında Güneydoğu Asya’da



E) Dağların denize dönük yamaçlarında



I. maksimum nem,



II. bağıl nem oranı,



III. buharlaşma şiddeti



01

BÖLÜM 07 Test

İklim Bilgisi (Nemlilik ve Yağış) / İklim Bilgisi - Nem - I

2. Aşağıdaki grafikte mutlak nemleri aynı olan beş merkeze ait bağıl nem oranları verilmiştir.

Şekilde verilen doğrultuda hareket eden hava kütlesinin;



özelliklerinden hangilerini artırması beklenir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

% 100 80 60 40 20 II

III

IV

6. “Bir bölgede sıcaklığın azalmasına bağlı olarak maksimum

V



Buna göre hangi merkezin sıcaklığı diğerlerinden daha fazladır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

3.

I. Deniz kıyısından iç kesimlere doğru gidildikçe



II. Yerden yükseklere doğru çıkıldıkça



III. Sıcak dönemden, soğuk döneme geçildikçe



Yukarıda verilen durumların hangisinde mutlak nemin azalması beklenir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III



I. Havadaki mutlak nem artmıştır.



II. Havanın nem taşıma kapasitesi azalmıştır.



III. Sıcaklık değerleri artmıştır.



IV. Bağıl nem azalmıştır.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV



A) Yamaç boyunca yükselen hava kütlesinin yağış bırakması



B) Yükselici hava hareketlerinin etkili olduğu yerlerde gökyüzünün bulutlu olması



C) Yeryüzünde oluşan sisin öğle saatlerine doğru dağılması



D) Ekvator çevresinde sıcaklık çok yüksek olduğu için bağıl nem oranının düşük olması



E) Sıcak hava kütlesinin soğuk hava kütlesi ile karşılaşıp yağış bırakması

E) I, II ve III

Bu bölge için;



nem miktarı azaldığı için bağıl nem oranı artar.” diyen bir araştırmacı bu tezini kanıtlamak için aşağıdakilerden hangisini savunamaz?

C) I ve III

4. Bir bölgede gökyüzünde bulutluluğun arttığı gözlenmiştir.

Çözüm Yayınları

I



E) III ve IV

C) II ve III

7. Yıl boyunca bağıl nem ve yağış oranının yüksek olduğu bir bölgede;



I. yıl içindeki sıcaklık değişimi,



II. orman arazisi,



III. kayalardaki kimyasal ayrışma,



IV. güneşli gün sayısı



özelliklerinden hangilerinin fazla olması beklenir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

91

Test 01

1. B

8. Aşağıdaki tabloda beş merkeze ait mutlak nem ve bağıl nem

3. E

4. A

5. C

6. D

7. C

8. B

9. C 10. B 11. E 12. A

11. Özel bir televizyon kanalında hava durumunu sunan sunucu

değerleri verilmiştir.

şunları söylemiştir.

Merkez

Mutlak nem (gr)

Bağıl nem (%)

I

20

80

II

8

85

III

17

75

IV

10

50

V

14

60



“Yarın ülkemiz Balkanlar üzerinden gelen soğuk hava kütlesinin etkisine girecektir. Akşam saatlerine doğru İstanbul’da başlayacak karla karışık yağmur, yerini gece yoğun kar yağışına bırakacaktır.”



Buna göre İstanbul’da yaşanan hava olayları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Sıcaklığın azalması ile birlikte havanın nem taşıma kapasitesi azalmıştır.



Buna göre verilen merkezlerin hangisinde sıcaklık değerleri daha düşüktür?



B) İstanbul’da bağıl nem oranı %100’e ulaşmıştır.



A) I



C) Sıcaklık değerlerinin azalması bağıl nem oranını artırmıştır.



D) Türkiye soğuk hava sistemlerinin etkisine girmiştir.



E) Sıcaklığın sıfırın altına düşmesi buharlaşmayı ortadan kaldırmıştır.

B) II

C) III

D) IV

E) V

9. Asya ve Aysu nisan ayında Afyonkarasihar’da yaşayan



Parçadaki bilgilere göre sabahtan öğleye doğru bulutların ortadan kalkması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) Yükselici hava hareketleri görülmüştür.



B) Bağıl nem oranı yükselmiştir.



C) Sıcaklığın artması maksimum nemi arttırmıştır.



D) Güneşle birlikte havadaki mutlak nem oranı artmıştır.



E) Soğuk rüzgârlar etkili olmuştur.

Çözüm Yayınları

Hasan Dedelerini ziyarete gitmiştir. Hasan Dedeleri ile zaman geçirmek isteyen Asya ve Aysu sabah erkenden kalktılar. Ancak gökyüzü çok bulutlu olduğu için hava tam anlamıyla aydınlanmamıştı. Öğleye doğru yavaş yavaş bulutların dağılmasıyla Hasan Dede, Aysu ve Asya hep birlikte güneşli havada top oynayıp keyifli zaman geçirmiştir.

12. Coğrafya dersinde Mürsel Bey, etkileşimli tahtadan internete bağlanmış ve bazı merkezlerin mutlak nem ve maksimum nemlerini öğrencilere göstermiştir. Öğrencilerine bu bilgileri tablo hâlinde not etmelerini istemiştir.

10. Aşağıdaki şekilde bir yamaç boyunca yükselen hava kütlesinin yamacı aştıktan sonra fön özelliği göstermesi verilmiştir. 3000 m



III II

I

92

2. E

Deniz



2000 m

IV

1000 m V

Bu bilgilere göre;



I. II numaralı merkezde bağıl nem %100’ü geçmiştir.



II. Maksimum nem en fazla V numaralı merkezdedir.



III. III ve IV numaralı merkezlerin maksimum nem miktarları aynıdır.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

Merkezler

Mutlak nem (gr)

Maksimum nem (gr)

K

16

20

L

20

25

M

8

10

Daha sonra öğrencilere, “tablodaki bilgilere bakarak neler söyleyebilirsiniz?” diye sınıfa sormuştur. Öğrencilerden;



• Ayşe: Maksimum nemleri farklı olduğuna göre sıcaklıkları farklıdır.



• Fatma: M merkezinde mutlak nem ile maksimum nem arasındaki fark az olduğu için bağıl nem en yüksektir.



• Hayriye: L merkezi K merkezine göre denize daha yakındır.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Yalnız Ayşe

B) Ayşe ve Fatma



C) Ayşe ve Hayriye

D) Fatma ve Hayriye

E) Ayşe, Fatma ve Hayriye

BÖLÜM 07 Test

İklim Bilgisi - Nem - II 1. Bir metreküp hava içinde var olan neme “mutlak nem” denir.

02

4. Aşağıdaki tabloda beş bölgeye ait mutlak ve maksimum nem miktarları verilmiştir.

I

Merkez

Mutlak nem (gr/m3)

Maksimum nem (gr/m3)

I

5

6

II

9

10

III

14

15

IV

18

19

V

24

25

IV

III II

V



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde mutlak nem daha fazladır?



Buna göre hangi bölgenin bağıl nem daha yüksektir?



A) I ve II



A) I



B) II ve III

D) III ve V

C) II ve IV

B) II

C) III

D) IV

E) V

E) IV ve V

5. Maksimum nem azaldıkça bağıl nem artar ve yağış görülme olasılığı da artar. I

2. Yıl boyunca bağıl nemin çok yüksek olduğu bir bölgede; I. bulutlu gün sayısı,



II. kimyasal çözünme,



III. günlük sıcaklık farkı



özelliklerinden hangileri fazladır?



A) Yalnız I



Çözüm Yayınları



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

III

II

IV V



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisinde maksimum nemin azalması durumunda çok fazla yağış beklenemez?



A) I

E) I, II ve III

B) II

C) III

D) IV

E) V

6. Sıcaklık ile maksimum nem arasında doğru orantı vardır. Sıcaklığın artmasına bağlı olarak havanın nem taşıma kapasitesi de artar.

3. Sıcaklık arttıkça havanın nem taşıma kapasitesi de artar.

Aşağıdakilerden hangisi bu durumla açıklanır?



A) Sıcaklığın fazla olduğu bölgelerde buharlaşmanın artması



B) Deniz üzerinden gelen hava kütlelerinin yağış bırakma ihtimalinin fazla olması





Buna göre yıl boyunca aşağıda verilen bölgelerin hangisinde havanın nem taşıma kapasitesi daha yüksektir?



A) Güneybatı Avustralya

C) Denize uzak olan karaların iç kesimlerinde sıcaklık farkının fazla olması



B) Güneydoğu Asya



C) Kuzey Afrika



D) Ekvator ve çevresinde günlük sıcaklık farkının az olması



D) Kuzey Amerika



E) Kutuplarda yağışın az olması



E) Batı Avrupa

93

Test 02

1. C

7.

I. Yükselici hava hareketleri



II. Bir yamaç boyunca aşağı doğru esen rüzgârlar



III. Yamaç boyunca yukarı doğru yükselen hava kütlesi



IV. Sıcak karalar üzerinden gelen hava kütlesi Yukarıda verilen durumlardan hangilerinin nem açığını artırması beklenir?



A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

3. C

4. E

5. A

6. C

7. D

8. E

9. B 10. E 11. D 12. D

10. Buharlaşma ve nemlilik ile ilgili olarak aşağıdakilerden





2. B

hangisi söylenemez?

C) II ve III

E) III ve IV



A) Maksimum nem miktarının azalması ile bağıl nem oranı artar.



B) Bulutluluğun yüksek olduğu günlerde buharlaşma azalır.



C) Çöllerde maksimum nem oranı yüksektir.



D) Buharlaşma arttıkça havadaki nem açığı azalır.



E) Sıcaklık ile bağıl nem arasında doğru orantı vardır.

11. Aşağıdaki grafikte beş merkeze ait bağıl nem oranları verilmiştir.

% 100 80 60 40 20

8. Ekvator’da yıl boyunca; I. mutlak nem,



II. bağıl nem,



III. maksimum nem

0



değerlerinden hangileri yüksektir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları



I

II

III

IV

V



Grafiğe bakılarak aşağıdakilerden hangisi kesin söylenebilir?



A) I numaralı merkezdeki nem taşıma kapasitesi II numaralı merkezden fazladır.



B) Denize en uzak olan III numaralı merkezdir.



C) IV ve V numaralı merkezlerin mutlak nemleri birbirine yakındır.



D) Nem açığı en az II numaralı merkezdedir.



E) II numaralı merkezin bitki örtüsü ormandır.

12. Aşağıdaki tabloda K, L ve M merkezlerine ait mutlak ve maksimum nem miktarları verilmiştir.

9. Aşağıdaki grafikte beş bölgeye ait ocak ve temmuz ayı sıcaklık değerleri verilmiştir.

94



Bölge

Ocak (°C)

Temmuz (°C)

I

24

5

II

–10

24

III

8

28

IV

22

25

V

2

29



Buna göre verilen bölgelerin hangisinde nemliliğin daha düşük olduğu söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Merkezler

Mutlak nem (gr)

Maksimum nem (gr)

K

16

20

L

24

28

M

10

10

Tablodaki bilgilere bakılarak;



I. K ve L merkezlerindeki bağıl nemleri aynıdır.



II. M merkezinde bağıl nem %100 olduğu için yağış başlar.



III. Sıcaklık değeri en yüksek L merkezindedir.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

4. Yamaç (orografik) yağışları ülkemizde Karadeniz ve Akdeniz

1.

kıyılarında fazla iken Ege kıyılarında daha azdır. I

II



Bu durumun ortaya çıkması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) Dağların yükseltisi



B) Dağların oluşum zamanı



C) Dağları oluşturan kayaçların yapısı



D) Dağların kıyıya göre konumu



E) Dağları kaplayan bitki örtüsü

III IV V

Haritada numaralandırılan taralı alanların hangisinde yıllık toplam yağış miktarı daha fazladır? A) I

B) II

2.

I. Çiy



II. Kırağı



III. Kırç



IV. Yağmur





C) III

D) IV

E) V

5. Yağışın yıl içinde aylara ve mevsimlere göre dağılışına yağış

Yukarıda verilen yağış ve yoğuşma çeşitlerinden hangilerinin oluşumunda sıcaklık değerleri daha düşüktür? A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

3.

rejimi denir. Yıl boyunca yağışlı olan bölgelerin yağış rejimi düzenlidir. Çözüm Yayınları



03

BÖLÜM 07 Test

İklim Bilgisi (Nemlilik ve Yağış) / İklim Bilgisi - Yağış - I



Buna göre;



I. Hindistan,



II. Amazon Havzası,



III. Batı Avrupa,



IV. Akdeniz çevresi



bölgelerinden hangilerinin yağış rejimi daha düzenlidir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV



Deniz

II I

III

6.

I. Isınarak yükselen hava kütlesi



II. Yamaç boyunca aşağıya doğru esen rüzgârlar



III. Deniz üzerinden esen rüzgârın, kıyıda bir yamaç boyunca yükselmesi

Yukarıda oluşumu gösterilen yağış türü haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde daha fazla görülür?



IV. Alçalıcı hava hareketlerinin etkili olması



Yukarıda verilenlerden hangilerinin yağış bırakma ihtimali daha fazladır?

A) I ve II



A) I ve II

IV





B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

95

C) II ve III

Test 03

1. D

7. Aşağıda verilen görsellerden hangisinde sis oluşumu

4. D

6. B

7. C

8. B

9. A 10. D 11. D 12. C

II

I

III IV

Deniz Sıcak

Sıcak

C)

V

Soğuk

D) Soğuk

5. C



B) Soğuk

3. B

10.

beklenmez? A)

2. C

Sıcak

Deniz Sıcak



Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangilerinin en yağışlı dönemi yaz mevsimidir?

Deniz



A) I ve II

Soğuk



B) II ve III

D) III ve IV

C) II ve IV

E) IV ve V

E) Serin

Deniz Ilık



11.

I. Kutuplar çevresi



II. Ekvator çevresi



III. Dönenceler çevresi



IV. 60° enlemi ve çevresi



Yukarıda verilen bölgelerin hangilerinde yağış miktarı çok azdır? A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

9. Farklı sıcaklıktaki hava kütlelerinin karşılaşması ile oluşan

Çözüm Yayınları

Yeryüzü

8.

Şekilde oluşumu gösterilen yağış türü için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Isınan havanın yükselerek soğuması sonucunda oluşur.



B) Ekvator çevresinde yıl boyunca bu tür yağışlar görülür.



C) Ülkemizin iç kesimlerinde genellikle öğleden sonra yağar.



D) Akdeniz kıyılarında sıcaklığın arttığı aylarda görülür.



E) Savan ikliminde yaz aylarında etkilidir.

12. Aşağıda bir bölgeye ait topoğrafya haritası ve bazı merkezlerin konumu verilmiştir.

yağışlara cephe yağışları adı verilir.

III

96

I

I

II IV V

IV II

0° III

K

Deniz

V



0



50 km



Buna göre haritadaki taralı alanların hangisinde cephe yağışları daha fazla görülür?



Buna göre güneyden gelen rüzgârların hangi merkeze yağış bırakması beklenmez?



A) I



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

B) II

C) III

D) IV

E) V

04

BÖLÜM 07 Test

İklim Bilgisi - Yağış - II 1. Aşağıda verilen şekillerde ok yönünde hareket eden hava

3. Aşağıda yoğuşma ve yağış ile ilgili bazı özellikler verilmiştir.

kütlelerinden hangisinin yağış bırakması beklenmez? A)

B)

Deniz Yeryüzü

C)

D)

Sıcak

Deniz

Soğuk Yeryüzü



• İlkbahar aylarında bitkilerin üzerinde yoğuşma ile ortaya çıkan su damlacıklarıdır.



• Batı rüzgârları ve kutup rüzgârlarının 60° enlemlerinde karşılaşması ile ortaya çıkan yağışlardır.



• Sıcak havanın soğuk zemin üzerine temas etmesiyle oluşan yoğuşmadır.



• Genellikle öğleden sonra başlayan kısa süreli sağanak yağışlardır.



Buna göre aşağıdakilerden hangisine ait bir özellik verilmemiştir?



A) Sis



E)

D) Orografik

C) Cephe

E) Çiy

4.

Deniz



B) Konveksiyonel

I

IV

III

2. Aşağıda verilen grafiklerin bulunduğu merkezlerden hangisinde kış aylarında kar yağışı etkilidir?

A)

B)

C° 20 15 10 5

0 –5 –10

C)

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde belirgin bir kurak mevsim yaşanmaz?

A) I ve II



B) I ve III

D) III ve IV

C) II ve III

E) IV ve V

5.

20 15 10 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 Aylar

0

D)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 Aylar

E)

Deniz 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 Aylar

Yeryüzü

I

II

C° 30 25 20 15 10 5 0

Sıcak

Soğuk

III 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 Aylar

Yukarıda verilen yağış türlerinin en fazla görüldüğü iklimler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

C° 30 25 20 15 10 5 0



V

C° 25

C° 30 25 20 15 10 5 0

Çözüm Yayınları

II

I

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1112 Aylar

II

III

A)

Ekvatoral

Muson

Akdeniz

B)

Ilıman okyanusal

Akdeniz

Savan

C)

Muson

Ekvatoral

Akdeniz

D)

Muson

Ilıman okyanusal

Karasal

E)

Karasal

Ekvatoral

Muson

97

Test 04

1. B

6. Aşağıda verilen iklim ve en yağışlı mevsim

3. D

4. A

5. C

6. E

7. D

8. C

9. C 10. E 11. C 12. A

10. Tanzanya’da yılın büyük bölümünde sıcaklık 20ºC’nin

eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? İklim

2. A

üzerindedir. En yüksek sıcaklıklar kasım ve şubat arasında görülür. Sıcaklığın arttığı bu dönemlerde yağış miktarı artarken sıcaklığın azaldığı mayıs ve ağustos arasındaki dönemde yağış miktarı iyice azalır.

En yağışlı mevsim

A)

Savan

Yaz

B)

Ilıman okyanusal

Sonbahar



C)

Akdeniz

Kış



D)

Muson

Yaz

I. Sıcaklığın arttığı dönemde konveksiyonel yağışlara bağlı olarak yağışlar artar.

E)

Tundra

Kış



II. Ülke genelinde düzensiz yağış rejimi gözlemlenir.



III. Ülkede dört mevsim belirgin yaşanır.



IV. Kar yağışı ve don olayına rastlanmaz.

7. Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşması sonucu

Buna göre Tanzanya’nın iklim koşulları ile ilgili olarak;



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) I ve II



B) I ve III

D) III ve IV

C) II ve III

E) I, II ve IV

ortaya çıkan yağışlar aşağıdakilerden hangisinde yaygın olarak görülür?



A) Amazon ve Kongo Havzası

B) Güneydoğu Asya



C) Karaların iç kesimleri

D) Akdeniz Havzası

11.

8. Doğu Karadeniz’de dağların kuzeye bakan yamaçları her mevsim yağışlı olduğu için buğday, arpa, mercimek, nohut gibi olgunlaşma zamanında sıcak ve kurak koşullar isteyen ürünlerin yetiştirilmesi için elverişli değildir.



Haritada verilen taralı alanların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Buna göre verilen tarım ürünlerinin Doğu Karadeniz kıyılarında yetişememesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Yağış rejimleri düzenlidir.



B) En yağışlı mevsimleri kıştır.



A) Yağış oluşumu

B) Yağış miktarı



C) Orografik yağışlar görülür.



C) Yağış rejimi

D) Yağış çeşidi



D) Yıllık yağış miktarı azdır.



E) Yağışın aylara göre dağılışı benzerdir.

E) Sulamanın yetersizliği

98

Çözüm Yayınları

E) Dönenceler çevresi

9.

III I IV

12. Nem ve yağış ile ilgili aşağıda verilen ifadelerden hangisi V



A) Alçalıcı hava hareketlerinin görüldüğü yerlerde yağış görülme ihtimali fazladır.



B) Yıl boyunca nemli ve yağışlı yerlerin bitki örtüsü ormandır.



C) Kutuplarda mutlak nem az olduğu için yağış azdır.

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisinin yağış miktarı diğerlerine göre daha azdır?



D) Dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerde, denize bakan yamaçlarda nem ve yağış miktarı daha fazladır.

A) I



E) Yükselti arttıkça havadaki mutlak nem miktarı azalır.

II



yanlıştır?

B) II

C) III

D) IV

E) V

BİRE BİR

05

BÖLÜM 07 Test

1. Nem ve yağış üzerinde en etkili faktörlerden biri de sıcaklıktır.

Aşağıdakilerden hangisi sıcaklığın nem üzerindeki etkisine örnek oluşturmaz?



A) Sıcaklık değerlerinin yüksek olduğu deniz kıyısında mutlak nem oranı fazladır.



B) Nem oranının yıl boyunca yüksek olduğu yerlerde yıllık sıcaklık farkı azdır.



C) Sıcaklık azaldıkça havanın nem taşıma kapasitesi azalır.



D) Yamaç boyunca yükselen hava kütlesi yağış bırakır.



E) Sabah saatlerinde yoğun olan sis, öğle saatlerine doğru dağılır.

4. Yıllık yağış miktarının 250 mm’nin altında olduğu yerler çöl olarak ifade edilir.

III II

IV

I

IV

V



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisi bu sınıflandırma içinde yer almaz?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

5. Dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerde deniz üzerinden I. Ilıman okyanusal



II. Ekvatoral



III. Akdeniz



IV. Muson



Yukarıda verilen iklimlerden hangilerinin yağış rejimleri daha düzenlidir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

Çözüm Yayınları

2.

gelen hava kütlesinin bir yamaç boyunca yükselerek soğuması sonucunda oluşan yağışlara orografik (yamaç) yağış denir.

II

I III IV

C) II ve III

E) III ve IV



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde orografik yağışlar daha fazla görülür?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

99 3. Yıl boyunca yağış miktarının fazla olduğu ve

yağışların aylara göre dengeli dağıldığı bir bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

6. Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın en yağışlı yerleri



A) Bitki örtüsü ormandır.



A) Endonezya ve Malezya



B) Topraktaki tuz ve mineral oranı azdır.



B) Batı Avrupa



C) Bağıl nem oranı yüksektir.



C) Orta Asya



D) Mevsimler arasındaki sıcaklık değişimi çok fazladır.



D) Güneydoğu Asya



E) Güneşlenme süresi azdır.



E) Gine Körfezi

arasında bulunmaz?

Test 05

1. B

7. Volkan Öğretmen, nem ve yağış konusuna başlamadan

3. D

4. A

5. B

6. C

7. A

8. E

9. D 10. B 11. C 12. D

10. Aşağıdaki tabloda bazı merkezlere ait mutlak ve maksimum

önce öğrencilere konu ile ilgili neler bildiklerini sormuştur. Öğrencilerden;

nem miktarları verilmiştir. Merkezler

Mutlak nem (g)

Maksimum nem (g)

K

10

20

L

8

12

M

25

30



• Orhan: Deniz kıyısına yakın yerlerde mutlak nem fazladır.



• Ferdi: Sıcaklık arttıkça havanın nem taşıma kapasitesi artar.



• Müslüm: Ekvator çok sıcak olduğu için yağış oluşumu çok zordur.



I. L merkezindeki bağıl nem M merkezinden azdır.



• İbrahim: Dünya’da görülen iklimlerin hepsinde sıcaklığın düştüğü mevsimlerde yağışlar artar.



II. M merkezi K merkezinden daha sıcaktır.



III. Denize en yakın olan merkez M’dir.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Orhan ve Ferdi

B) Orhan ve Müslüm



C) Ferdi ve Müslüm

D) Ferdi ve İbrahim

Buna göre;



yargılarından hangilerine kesin ulaşılır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

11. Coğrafya öğretmeni Şenol Bey “Sıcaklık azaldıkça havanın

E) Müslüm ve İbrahim

nem taşıma kapasitesi azaldığı için bağıl nem oranı artar. Buna bağlı olarak da yağış meydana gelir.” demiş ve öğrencilerinden bu duruma örnek vermelerini istemiştir. Öğrencilerden;

8. Aşağıdakilerden hangisi havanın taşıyabileceği nem miktarının sıcaklığa göre değiştiğini gösterir?

A) Yağış miktarının fazla olduğu yerlerde bitki örtüsünün orman olması



• Cenk: Öğretmenim ısınarak yükselen hava kütlelerinde yağış meydana gelir.



B) Bulutluluğun artmasına bağlı olarak buharlaşmanın azalması



• Oğuzhan: Yamaç boyunca yükselen hava kütleleri dağların üst kısmında yoğuşarak bulut oluşturur.



C) Deniz kıyılarında yağışın daha fazla olması





D) Deniz kıyısından karaların iç kısımlarına gidildikçe havadaki nem oranının azalması

• Necip: Kutuplar çok soğuk olduğu için bağıl nem çok yüksektir. Bu yüzden kutuplar çok yağış alır.





E) Yükselici hava hareketlerinin yağış bırakması

• Gökhan: Yükselici hava hareketlerinin görüldüğü yerlerde yağış oluşumu fazladır.



• Tolga: Sıcak hava soğuk hava üzerinde yükselerek cephe yağışlarını oluşturur.

Çözüm Yayınları



9. II I

IV III 0° V

100

2. A



şeklinde cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangisinin verdiği cevap yanlıştır?



A) Cenk



B) Oğuzhan

D) Gökhan

C) Necip

E) Tolga

12. Aşağıda yoğuşma ve yağışla ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?





A) I numaralı merkez, batı rüzgârları ve okyanus akıntıları nedeniyle yıl boyunca yağışlıdır.

A) Kırağı kış aylarında soğuk zemin üzerinde 0°C’nin altında oluşur.





B) II numaralı merkez, yılın büyük bölümünde soğuk hava kütlelerinin etkisindedir.

B) Yağış getiren bulutların yükseltisi yağış getirmeyen bulutlara göre daha azdır.





C) III numaralı merkezde, alçalıcı hava hareketleri nedeniyle yağış çok azdır.

C) Sıcak havanın soğuk zemin üzerinde yoğuşması ile sis oluşur.





D) IV numaralı merkezin yağış rejimi düzenlidir.

D) Orografik (yamaç) yağışların görüldüğü yerlerde, yıl boyunca deniz üzerinden hava kütlesi geldiği için yağış rejimi daha düzenlidir.



E) V numaralı merkezde, en yağışlı aylar temmuz ve ağustostur.



E) İlkbahar aylarında bitkilerin üzerinde meydana gelen yoğuşma sonucunda çiy damlacıkları oluşur.

BÖLÜM 08 Test

İklim Bilgisi / Büyük İklim Tipleri - I 1. Aşağıda verilen iklim tiplerinden hangisinin görüldüğü

4. Aşağıda bir merkeze ait sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir.

alan Afrika Kıtası’nda diğerlerine göre daha azdır?



A) Ekvatoral



B) Okyanusal

D) Çöl

01

Yağış (mm)

C) Savan

E) Akdeniz

Sıcaklık (°C)

100

30

80

25 20

60

15

40

10

20

5 O

Ş



• Her mevsim sıcak ve yağışlıdır.



• Sıcaklığın arttığı dönemlerde yağışlar da artar.



• Bitki örtüsü yıl boyunca yeşil kalan geniş yapraklı ormandır.



Yukarıda özellikleri verilen iklim türü aşağıdakilerden hangisidir?



A) Ekvatoral



B) Savan

D) Step

C) Okyanusal

E) Muson

E

E

K

A



Yalnızca grafiğe bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Yağış rejimi düzenlidir.



B) Kar yağışı ve don olayına nadir rastlanır.



C) Yıllık sıcaklık farkı 30 °C’den azdır.



D) Yıllık yağış miktarı 1000 mm’den azdır.



E) Bitki örtüsü bozkırdır.

Çözüm Yayınları

2.

M N M H T A Aylar

5. III

I

II

3.

I. Grönland Adası



II. Kanada’nın kuzeyi



III. Kuzey Afrika



IV. Avustralya’nın kuzeyi

Haritada numaralandırılan taralı alanlarda görülen iklim tipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



Yukarıda verilen bölgelerin hangilerinde soğuk iklimler görülür?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

I

II

III

A)

Okyanusal

Ekvatoral

Muson

B)

Karasal

Savan

Muson

C)

Okyanusal

Akdeniz

Muson

D)

Karasal

Çöl

Savan

E)

Okyanusal

Çöl

Akdeniz

101

Test 01

1. B

6. “Sıcaklığın arttığı dönemlerde yağış miktarı da artar.” ifadesi A) Akdeniz



B) Savan

D) Tundra

E) Ekvatoral

7. Aşağıda birbirinden farklı bölgelerde yetişen bazı bitki türlerine ait özellikler verilmiştir.

• Kışları ılık geçen yörelerde yetişen kısa boylu ağaç ya da çalılardır.



• Toprağın yaz aylarında çözülmesi ile oluşan otsu, dikensi cılız otlardır.



• İlkbahar aylarında yeşeren yaz sıcaklığı ve kuraklığı ile sararıp kuruyan kısa boylu otlardır.



Buna göre aşağıdaki doğal bitki örtülerinden hangisine ait özellik verilmemiştir?



A) Tundra

B) Tayga

D) Savan

C) Maki

E) Step

5. C

6. A

7. B

8. D

9. E 10. E 11. E

Buna göre;



I. tayga,



II. tundra,



III. maki,



IV. antropojen bozkır



bitki topluluklarından hangileri orman örtüsünün tahribi ile oluşmuştur?



A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

10. Avrupa’nın batısında bulunan İngiltere, Almanya ve

Fransa’nın Atlas Okyanusu’na yakın bölgelerinde görülen iklim için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Çözüm Yayınları









• Yaz yağışları ile yeşeren boyları 1-2 m arasında olan otlardır.

4. E

yaşamıştır. Örneğin, insanlar tarla alanı açmak, yakacak ihtiyacını karşılamak ya da mobilya ve kereste için ormanları tahrip etmiştir. Yağışların yeterli olduğu yerlerde kesilen ağaçlar kendini yenilerken yağışın az olduğu yerlerde çalı ya da ot formasyonları ortaya çıkmıştır.

C) Muson



3. A

9. İnsan, doğal ortam ile tarihin ilk yıllarından bu yana iç içe

aşağıdaki iklimlerden hangisi için geçerli değildir?



2. A



A) Her mevsim ılıman ve yağışlı iklim koşulları görülür.



B) Atlas Okyanusu üzerinden gelen hava kütleleri bol yağış bırakır.



C) Doğal bitki örtüsünü karma ormanlar oluşturur.



D) Ülkemizde Doğu Karadeniz Dağları’nın kuzey yamacında görülür.



E) En yağışlı mevsim sıcaklığın artmaya başladığı ilkbahardır.

11. Aşağıdaki grafikte bir merkeze ait sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir. Yağış (mm)

Sıcaklık (°C)

200

30 25 20 15 10 5

150

102

8.

• Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır.



• Yabani zeytin, defne, kekik, keçiboynuzu gibi bitki türleri yetişir.



• Yıllık yağış miktarı 600-1000 mm arasındadır.

100 50 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar



Yukarıda özelliği verilen iklim tipi aşağıdakilerden hangisinde görülmez?



I. yıllık yağış miktarı,



A) Avrupa’nın güneyi



II. doğal bitki örtüsü,



B) Afrika’nın güneyi



III. bulunduğu yarım küre



C) Orta Şili



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



D) Asya’nın güneydoğusu



A) Yalnız I



E) Avustralya’nın güneybatısı





Grafiğe bakılarak;

B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

1. Sıcaklık ile buharlaşma arttığı için havada bulunan nem

4. Gevişgetirengillerden olan karibular, göçebe yaşam biçimini

miktarı (mutlak nem) artar.

Buna göre, aşağıda verilen iklim tiplerinden hangisinde havada var olan nem miktarı diğerlerine göre daha azdır?



A) Tundra



02

BÖLÜM 08 Test

Büyük İklim Tipleri - II

B) Muson

D) Akdeniz

benimsemiştir. Karibular, ilkbahar ve yaz aylarında yosun ve liken yemeyi çok sevdikleri için kuzeye doğru göç ederler. Ayrıca bataklık alanlardan çok hoşlanan karibuların en büyük zevklerinden biri de çamurlar içinde yatıp yuvarlanmaktır. Kış aylarında sıcaklığın azalması ile birlikte güneye doğru göç ederler.

C) Ekvatoral

E) Okyanusal

Buna göre karibuların yaz mevsimini geçirdiği bölgelerde aşağıda verilen iklimlerden hangisi görülür?



A) Ekvatoral



B) Muson

D) Kutup

C) Tundra

E) Karasal

5. Buğday, yetişme döneminde su, olgunlaşma döneminde ise sıcak ve kurak iklim ister. Sıcak ve kurak iklimin görülmediği yerlerde buğday yetiştirilmesi çok zordur.

2. Aşağıdakilerden hangisi savan iklimi ile tundra iklimin ortak özelliğidir?

A) Hayvan Türleri



B) Yıllık sıcaklık ortalaması



C) Bitki örtüsü



D) En yağışlı mevsimleri



E) Yıllık yağış miktarı

Çözüm Yayınları



III

II

I IV

V



Buna göre, haritada verilen taralı alanların hangisinde buğday yetiştirilmesi daha zordur?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

6. İklim: Geniş alanlarda görülen hava olaylarının uzun süreli ortalamasına denir.

Hava durumu: Dar alanlarda görülen kısa süreli hava olaylarına denir. II

103

I

3.

I. Nem ve yağış az olduğu için dikenli bitkiler yetişir.



II. Kökleri toprağın derinlerine doğru uzanır.



III. Boyları kısadır.

III



Çölde yetişen bitkiler için yukarıda verilenlerden hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

IV

V



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde yıl boyunca hava durumu ile iklim özellikleri birbirine daha çok benzer?



A) I

C) I ve III

B) II

C) III

D) IV

E) V

Test 02

1. A

7. Karaların iç kesimlerinde görülen step (bozkır) iklimi için

3. E

4. C

5. D

6. C

7. C

8. D

9. E 10. C 11. B 12. B

10. Yurt dışında dört yıl üniversite okuduktan sonra Türkiye’ye

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

geri dönen öğrenciler yaşadıkları ülkelerde görülen iklimlerin özelliklerini ailelerine şu ifadeleri kullanarak anlatmışlardır.



A) Yıllık yağış miktarı azdır.



B) Yazları sıcak ve kurak geçer.



C) Bitki örtüsü yaz yağışları ile yeşeren boyu 1-2 metre civarında olan otlardır.



D) Kış aylarında kar yağışı ve don olayı görülür.



E) Günlük ve yıllık sıcaklık farkı fazladır.



• Sibel: Benim bulunduğum kent her mevsim ılıman ve yağışlıdır. Bu yüzden yanımızdan şemsiyeyi hiç ayırmazdık.



• Nilay: Benim bulunduğum kentte kış ayları çok uzun ve soğuktu. Yaklaşık 6 ay sıcaklık 0°C’nin altına düşerdi. Bu yüzden kış aylarında çok kalın giyinirdik.



• Ayşe: Benim bulunduğum kentte iklim üzerinde rüzgârlar çok etkiliydi. Yaz aylarında rüzgâr deniz üzerinden estiği için yazları çok yağışlı geçerdi.



• Nilgün: Benim bulunduğum kentteki hava koşulları Ankara’nın iklimi ile aynıydı.



• Melike: Benim okuduğum kentte ise yazlar çok sıcak geçerdi, kışları ise ılık ve genelde yağmurluydu.



Buna göre öğrencilerin dört yıl boyunca yaşadığı yerlerde görülen iklimler aşağıdakilerin hangisinde yanlış eşleştirilmiştir?



A) Sibel → Okyanusal

B) Nilay → Sert karasal



C) Ayşe → Savan

D) Nilgün → Step

8. III

II

2. D

I



A) I numaralı bölge, yıl boyunca sıcak ve yağışlı olduğu için bitki örtüsü gür ormanlardan oluşur.



B) II numaralı bölgede, batı rüzgârları ve okyanus akıntılarına bağlı olarak orman örtüsü geniş yer kaplar.



Çözüm Yayınları

E) Melike → Akdeniz Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

11. Yağışın aylara ve mevsimlere göre dağılışına yağış rejimi denir.

Buna göre;



I. savan,

C) III numaralı bölgede, sıcaklık değerleri düşük olduğu için iğne yapraklı ormanlar bulunur.



II. akdeniz,



III. muson,



D) II numaralı bölgedeki canlı sayısı ve çeşidi I numaralı bölgeden fazladır.



IV. step



E) I numaralı bölgede, ormanların çok gür olması insan yaşamını olumsuz etkiler.



iklimlerinden hangilerinin yağış rejimleri birbirine daha fazla benzer?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

12. 104

9. Aşağıda verilen iklim ve bitki örtüsü eşleştirmelerinden

I

hangisi yanlıştır?

II

İklim

Bitki Örtüsü

A)

Akdeniz



Kızılçam ve maki

B)

Sert karasal



Tayga ve çayır

C)

Okyanusal



Karışık orman

D)

Çöl



Kaktüs

E)

Muson



Uzun boylu otlar

0° III IV

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde zeytin, defne, kekik, keçiboynuzu gibi bitkilerin yetişmesi daha zordur?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

BİRE BİR

BÖLÜM 08 Test

03

4. Aşağıda verilen iklim ve en yağışlı mevsim

1. I

eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?

III

II

IV

Tundra

V

Haritada numaralandırılan yerlerin hangisinde;

• sıcaklık ortalaması yıl boyunca 20°C’nin üzerindedir,



• ısınan havanın yükselerek soğuması sonucunda konveksiyonel yağışlar görülür,



• yıllık sıcaklık değişimi çok azdır



özelliklerinin tamamı görülür?



A) I

B) II

Okyanusal

Step

A)

Kış

İlkbahar

Yaz

B)

Kış

İlkbahar

Sonbahar

C)

Yaz

Sonbahar

Kış

D)

Yaz

Sonbahar

İlkbahar

E)

Yaz

İlkbahar

Sonbahar

5. Aşağıdaki haritada bazı iklim tiplerinin görüldüğü yerler verilmiştir.

C) III

D) IV

E) V III I

2.

Haritada numaralandırılan taralı alanlar ile hangi iklim bölgesi gösterilmiştir?

A) Çöl



B) Akdeniz

D) Step

Çözüm Yayınları



II

Buna göre taralı alanlarda görülen iklimler aşağıda verilen bölgelerin hangisinde de görülür? I

C) Savan

E) Ekvatoral

II

III

A)

Güneybatı Avustralya

Orta Asya

B)

Kuzey Afrika

Orta Avustralya Güneydoğu Asya

C)

Güney Afrika

Orta Afrika

Doğu Avrupa

D)

Şili

Kuzey Afrika

Orta Afrika

E)

Güney Afrika

Orta Asya

Batı Avrupa

Kuzey Afrika

3. Aşağıdaki tabloda bazı iklim tipleri ve o iklimlerde yetişen doğal bitki örtüleri eşleştirilmiştir.



İklim

Bitki örtüsü

Muson

Orman

K

Kızılçam

Step

Bozkır

6.

II

III

V IV

Sert karasal

L

M

Savan

105

Buna göre K, L ve M’nin bulunduğu yere aşağıda verilenlerden hangileri getirilirse doğru olur? K

I

L

M

Haritada verilen taralı alanların hangisi;

• 150 güne yakın don olayı görülür,



• bitki örtüsü iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormandır,

Subtropikal



• sıcaklığın arttığı dönemde yağışlar artar

Tundra

Subtropikal



özelliklerinin tamamına sahiptir?

Subtropikal

Tayga



A) I

A)

Okyanusal

Tayga

Subtropikal

B)

Ekvatoral

Tundra

Çöl

C)

Akdeniz

Tayga

D)

Akdeniz

E)

Akdeniz

B) II

C) III

D) IV

E) V

Test 03

1. D

7. Aşağıdaki haritada Akdeniz ikliminin görüldüğü yerler

4. D

5. E

6. B

7. C

8. E

9. A 10. D 11. A 12. D

hava hareketleri görülür. Bu yüzden 30° enlemlerinde yağış az olduğu için çöl iklimi hakimdir. Ancak 30° enlemlerinde bulunan Güneydoğu Asya’daki yağış bu genellemeye uymaz.

Buna göre, haritada verilen taralı alanlarda



I. doğal bitki örtüsü,



II. yağışın yıl içinde aylara göre dağılışı,



III. zeytin ve turunçgil tarımının yapılması



özelliklerinden hangileri ortaktır?



A) Yalnız I



3. C

10. 30° enlemlerinde dinamik yüksek basınçtan dolayı alçalıcı

verilmiştir.



2. A

Buna göre Güneydoğu Asya’da farklı iklim özelliklerinin görülmesi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) Dinamik alçak basınç alanı olması ile



B) Kuzey Yarım Küre’de karaların geniş yer tutması ile



C) Batı rüzgârlarının etkili olması ile



D) Güneyinde büyük bir su topluluğun bulunması ile



E) Bitki örtüsünün orman olması ile

11. Aşağıdaki grafikte bir iklime ait sıcaklık ve yağış değerleri verilmiştir. Yağış (mm)

B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

Sıcaklık (°C)

200

E) I, II ve III

30 25 20 15 10 5

150 100

Çözüm Yayınları

50

8. II

I

III

V

B) II

Buna göre grafikte verilen sıcaklık ve yağış değerlerinin aşağıda verilen ülkelerden hangisinde görülmesi daha zordur?



A) Almanya

C) III

D) IV

B) İtalya

D) İspanya

C) Yunanistan E) Fransa



Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde bitki örtüsü diken ve kaktüslerden oluşur? A) I





IV



O Ş M N M H T A E E K A Aylar



12. Aşağıdaki grafikte bir merkeze ait sıcaklık ve yağış değerleri verilmiştir. Yağış (mm)

E) V

Sıcaklık (°C)

150 120 90 60 30

106

9. Karasal iklimin etkili olduğu etkili olduğu bir bölgede,

I. meşe,



II. karaçam,



0



O Ş M N M H T A E E K A Aylar

25 20 15 10 5 0 –5 –10



Yalnızca grafiğe bakılarak aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenemez?

III. kızılçam,



A) Kuzey Yarım Kürede yer alır.

IV. keçiboynuzu



B) Yıllık yağış miktarı 600 mm’den fazladır.



gibi bitkilerden hangileri yaygın olarak bulunur?



C) Kış aylarında kar yağışı görülür.



A) I ve II



D) Sıcaklık ortalamasının düşük olmasında yükselti etkilidir.



E) Geniş yapraklı ağaçların yetişmesi zordur.



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

BÖLÜM 09 Test

Türkiye’nin İklimi / Türkiye’nin İklimini Etkileyen Faktörler 1.

I. Dağların uzanış doğrultusu



II. Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de olması



III. Ortalama yükseltinin 1132 m olması



IV. Orta kuşak ülkesi olması



4. Aşağıda verilenlerden hangisi üzerinde Türkiye’de görülen iklim koşulları etkili değildir?

Türkiye’nin iklimini etkileyen faktörlerden hangileri göreceli konum ile açıklanır? A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

01

C) II ve III



A) Turizm çeşidi ve etkinliklerinin fazla olması



B) Bitki örtüsü ve türünün fazla olması



C) Bölgeler arasında farklı tarım ürünlerinin yetiştirilmesi



D) Maden çeşidi ve rezervlerinin fazla olması



E) Toprak çeşitliliğinin fazla olması

E) III ve IV

2. Yıllık yağış miktarının fazla olduğu yerlerde orman örtüsü fazladır. Buna göre aşağıdakilerden hangisinde orman arazisinin daha az olması beklenir?



A) Rize yöresi



B) Menteşe yöresi



C) Antalya çevresi



D) Iğdır yöresi



E) Bursa çevresi

5. Türkiye’de görülen iklimlerin dağılışında etkili olan; Çözüm Yayınları





I. kısa mesafede farklı sıcaklık ve yağış koşullarının görülmesi,



II. iç kesimlerde yağış miktarının azalması,



III. dağların güneye bakan yamaçlarının daha sıcak olması



faktörlerinden hangileri Türkiye’nin göreceli konumu ile açıklanır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

3. Türkiye’de iklim çeşitliliği fazla olduğu için bitki çeşitliliği de fazladır. Türkiye’de yaklaşık 12000 civarında bitki çeşidi bulunur.

Bu durumun ortaya çıkmasında aşağıdakilerden hangisi etkili değildir?



A) Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi



B) Eğim ve bakı koşulları



C) Üç tarafının denizlerle çevrili olması



107 6.

I. Türkiye’nin genel olarak Akdeniz iklim kuşağında yer alması



II. Cephesel yağışların etkili olması



III. Karadeniz kıyılarında yağış miktarının fazla olması



Türkiye’nin iklimi ile ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye’nin orta kuşakta yer alması ile açıklanır?

D) Okyanus akıntıları



A) Yalnız I

E) Orta enlemlerde yer alması



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II

Test 01

1. B

7. Aşağıda verilenlerden hangisinin ortaya çıkmasında

3. D

4. D

5. C

6. C

7. C

8. E

9. A 10. E 11. C 12. A

10. Türkiye’de kısa mesafede iklim, bitki örtüsü ve tarım ürünleri

enlem etkili değildir?

değişiklik gösterir.



A) Akdeniz kıyılarından, Marmara’ya doğru gidildikçe maki üst sınırının azalması



Yukarıda verilen durumun ortaya çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



B) Güney sektörlü rüzgârların sıcaklığı artırması



A) Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması



C) Karadeniz kıyılarında güneşlenme süresinin az olması



B) Dağların doğu - batı yönlü uzanması



D) Çukurova’daki tarım ürünlerinin Konya Ovası’na göre daha önce olgunlaşması



C) Ortalama yükseltinin fazla olması



D) Yükseltinin doğuya doğru gidildikçe artması



E) Karadeniz Bölgesi’ndeki karlı geçen gün sayısının Akdeniz’den fazla olması



E) Kısa mesafede yer şekillerinin değişmesi

8. “Türkiye’de iklim çeşitliliği çok fazladır.” diyen bir klimatolog

11. Engebeli bölgelerde, yükselti farkının arttığı yerlerde ya da

bu görüşünü savunmak için aşağıdakilerden hangisini kanıt olarak gösteremez? A) Bitki örtüsünün çeşitlilik göstermesini



B) Akarsu rejimlerinin çeşitlilik göstermesini



C) Tarım ürünü sayısı ve çeşidinin fazla olmasını



D) Çeşitli toprak tiplerinin görülmesini



E) Ortalama yükseltisinin fazla olmasını

sertleştiği özellikle de karın yerde kalma süresi ve donlu gün sayısının arttığı görülür.

Bu durumun oluşmasında;



I. yükseltinin artması,



II. karasallığın artması,



III. rüzgâr hızının artması,



IV. yağış miktarının azalması



özelliklerinden hangileri etkilidir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

dağların kıyıya paralel olduğu yerlerde iklim koşulları da değişiklik gösterir. Çözüm Yayınları



9. Türkiye’de kıyıdan iç kesime doğru gidildikçe iklim koşullarının

108

2. D



Buna göre aşağıda verilen illerden hangisinin il sınırları içinde iklim değişimi daha azdır?



A) Artvin



B) Hakkari

D) Adana

C) Kilis

E) Kayseri

12.

I. Karadeniz üzerinden gelen hava kütlelerinin Kuzey Anadolu Dağları’nın kuzeyine bol yağış bırakması



II. Akdeniz ikliminin Ege kıyılarında 200 km’ye kadar içeri sokulurken, Akdeniz kıyılarında 50 km’ye kadar içeri sokulması



III. Türkiye’de dağların güneye bakan yamaçlarında kar örtüsünün daha önce erimesi



IV. Batıdan doğuya doğru gidildikçe yaşanan donlu gün sayısının artması



Yukarıda Türkiye iklimine ait verilen özelliklerden hangileri dağların uzanış doğrultusu ile açıklanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

02

BÖLÜM 09 Test

Türkiye’nin İklimi / Türkiye’nin İklim Elemanları - I 1. Türkiye’de sıcaklık dağılışında aşağıdakilerden hangisinin

4. Aşağıdaki haritada Türkiye’nin indirgenmiş yıllık ortalama

etkisi yoktur?

sıcaklık dağılışı verilmiştir.



A) Dünya’nın şekli



B) Rüzgârların esme yönü



C) Yükselti



D) Boylam



E) Bakı

13° 14°

14° 15° 16° 19°

19°



19° 20° 21°

17° 18° 19° 20°



Yalnızca haritaya bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?



A) En yüksek sıcaklık değerleri Güneydoğu Anadolu’dadır.



B) Erzurum - Kars çevresinde sıcaklık değerleri düşüktür.



C) Genel olarak kuzeye gidildikçe sıcaklık değerleri azalır.



D) En yüksek sıcaklık ile en düşük sıcaklık arasındaki sıcaklık farkı 8°C’den fazladır.



E) Doğuya doğru gidildikçe yükselti arttığı için sıcaklık azalır.

yatırımcı aşağıda verilen merkezlerden hangisine yatırım yaparsa daha fazla kâr elde eder?



A) Antalya



B) Bursa

D) Şanlıurfa

C) Rize

E) Konya

Çözüm Yayınları

2. Güneşten yararlanarak enerji üretmek isteyen bir

5. Ocak ayında Antalya şehir merkezinde sıcaklık ortalaması 10°C iken Erzurum şehir merkezinde sıcaklık ortalamasının –10°C olduğu görülmüştür.

Bu durumun ortaya çıkmasında;



I. yükselti,



II. karasallık,



III. enlem



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I



6. 3.

I. Alize



II. Karayel



III. Samyeli



IV. Muson

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

I

109 II III IV



Yukarıda verilen rüzgârlardan hangileri Türkiye’de görülür?



A) I ve II



B) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde gün içinde ve yıl içindeki sıcaklık değişimi daha azdır?

C) II ve III

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Test 02

1. D

7.

2. D

3. C

4. E

5. E

6. B

7. A

8. D

9. A 10. A 11. C 12. E

10. Aşağıdaki haritada Türkiye’nin yıllık ortalama indirgenmiş sıcaklık değerleri verilmiştir. Çanakkale 15°C

Ankara 10°C

Erzurum 6°C

13° 14°

14° 15° 16° 19°

Harita verilen kentlerimizde ölçülen sıcaklık değerlerinin farklı olması; I. yükselti,



II. karasallık,



III. bakı,



IV. enlem



unsurlarından hangileri ile açıklanır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV



C) II ve III

8. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de yer alması ile açıklanamaz?



A) Dağların kuzey yamacının güney yamaca göre daha soğuk olması



B) Akdeniz’den Karadeniz’e doğru gidildikçe sıcaklığın azalması



C) Güneyden gelen rüzgârların sıcaklığı artırması



D) Toroslara güneyden gelen hava kütlelerinin yağış bırakması



E) En sıcak ayların temmuz ve ağustos olması

19° 20°



Yalnızca haritaya bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Doğu Karadeniz kıyıları Batı Karadeniz kıyılarına göre daha soğuktur.



B) Aynı enlem üzerindeki noktalarda sıcaklık değerleri farklılık göstermektedir.



C) Akdeniz kıyılarında 19°C’nin üzerinde sıcaklığa sahip yerler bulunur.



D) En düşük sıcaklık değerleri Kuzeydoğu Anadolu’dadır.



E) Genel olarak ülkemizin güneyi daha sıcaktır.

E) III ve IV

Çözüm Yayınları



19°

19° 20° 21°

17° 18°

11. Türkiye Kuzey Yarım Küre’de yer aldığı için dağların güneyi bakıdan dolayı daha sıcaktır.

Aşağıdakilerden hangisi bakı etkisi ile açıklanamaz?



A) Dağların güney yamacında kalıcı kar alt sınırının daha yüksek olması



B) Torosların güney yamacındaki tarım ürünlerinin daha erken olgunlaşması



C) Kuzey Anadolu Dağları’nın kuzeyinde sıcaklık farkının daha az olması



D) Türkiye’de kırsal kesimde evlerin dağların güneyinde yoğunlaşması



E) Akdeniz Bölgesi’nde makilerin dağların güneyinde daha fazla yer kaplaması

110 9. Aşağıda verilen kentlerden hangilerinin sıcaklık değerleri

12. Herhangi bir yerde o anda ölçülen sıcaklığa gerçek sıcaklık denir. Sıcaklığın deniz seviyesine göre hesaplanmasına ise indirgenmiş sıcaklık denir. Yükselti arttıkça gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark da artar.

yıl içinde birbirine daha yakındır?



A) Aksaray - Nevşehir



B) Konya - Samsun



C) Adana - Mardin





Buna göre aşağıda verilen kent merkezlerinden hangisinde bu fark en azdır?

D) İzmir - Afyonkarahisar



A) Konya

E) Rize - Bayburt



B) Denizli

D) Kars

E) Tekirdağ

C) Şanlıurfa

1. Türkiye’deki ocak ayı sıcaklığı üzerine araştırma yapan Ali,

4. Dünya genelinde Ekvator üzerinden gelen rüzgârlar sıcaklığı

Zonguldak’taki sıcaklığın 7°C, Ankara’daki sıcaklığın ise 5°C olduğunu görmüştür.

Buna göre sözü edilen merkezlerdeki sıcaklık değerlerinin farklı olması aşağıdakilerden hangisi ile çelişir?



A) Yükselti



03

BÖLÜM 09 Test

Türkiye’nin İklim Elemanları - II

B) Karasallık

D) Enlem

artırırken kutuplardan gelen rüzgârlar sıcaklığı düşürür.

C) Bakı

E) Bitki örtüsü

Buna göre;



I. karayel,



II. lodos,



III. samyeli,



IV. yıldız



rüzgârlarından hangilerinin Türkiye’de sıcaklığı artırması beklenir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

2. I

II

III

5. Aşağıdaki tabloda bazı kentlerimize ait ocak ayı sıcaklık

V

değerleri verilmiştir.

Haritada numaralandırılarak gösterilen merkezlerin hangisinde güneşli gün sayısı daha fazladır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

3.

Çözüm Yayınları

IV



Kent

Ocak (°C)

Temmuz (°C)

Mersin

10

28

İzmir

5

26

Samsun

2

23

Buna göre verilen kentler arasında sıcaklık değerlerinin farklı olmasında,



I. enlem,



II. yükselti,



III. bakı



faktörlerinden hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Deniz

Yukarıdaki şekilde dağların kıyıya paralel olduğu yerlerde oluşan yağış türü gösterilmiştir. I

111

II

6. Kış aylarında özellikle de Doğu Anadolu’da sıcaklığın çok düşmesinde ve gecelerin ayaz geçmesinde etkili olan basınç merkezi aşağıdakilerden hangisidir?

III IV

V



Buna göre bu yağış türü haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde daha az görülür?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



A) Basra Alçak Basıncı



B) Sibirya Yüksek Basıncı



C) Kuzey Afrika Yüksek Basıncı



D) Asor Yüksek Basıncı



E) İzlanda Alçak Basıncı

Test 03

1. D

7. Rüzgârlar genellikle yer şekillerine uygun biçimde eser.



2. E

3. C

4. C

5. A

6. B

7. D

8. A

9. C 10. E 11. A 12. C

10. Türkiye’yi etkileyen basınç merkezleri ile ilgili olarak;

Dağların uzanışı ile hakim rüzgâr yönü arasında paralellik bulunur.



I. Kış aylarında Sibirya Yüksek Basıncı etkili olduğunda soğuk ve kuru hava koşulları yaşanır.

Buna göre Kıyı Ege’de görülen rüzgâr frekans gülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?



II. Yaz aylarında Basra Alçak Basıncı etkili olduğunda sıcak ve kuru havalar etkili olmaktadır.



III. Balkanlar üzerinden gelen soğuk ve yağışlı hava dalgası etkili olduğunda Türkiye İzlanda Alçak Basıncının etkisine girer.

A)

B)

C)

D)

E)



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

8.

I. Adana



II. Antalya



III. İstanbul



IV. Rize

Çözüm Yayınları





Yukarıda verilen merkezlerimizden hangilerinde maksimum nem yıl boyunca daha fazladır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

11.

I. Doğu Anadolu’da bulunan dağların zirvesindeki kalıcı kar alt sınırının güney yamaçlarda daha yüksek olması



II. Akdeniz kıyılarında zeytin tarımının denizden itibaren 800 metre yüksekliğe kadar yapılırken, Kıyı Ege’de 500 metreye kadar yapılması



III. Kuzey Anadolu Dağları’nın kuzey yamacında yıllık sıcaklık farkının daha az olması



Yukarıda verilen durumlardan hangisinin ortaya çıkması “bakı etkisi” ile açıklanır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

C) II ve III

E) III ve IV

12. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgilere göre yarın

112

denizlerimizde lodos ile birlikte kuvvetli fırtına beklenmektedir. Bu yüzden İstanbul’daki İDO (İstanbul Deniz Otobüsü) ve Bursa’daki BUDO (Bursa Deniz Otobüsü) seferleri iptal edilmiştir.

9.



I V II III

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisi diğerlerine göre daha fazla yağış alır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Buna göre, İstanbul ve Bursa için;



I. Güneybatı yönlü rüzgârlar etkili olmaktadır.



II. Sıcak rüzgârların etkisine girmiştir.



III. Sel ve taşkınlar meydana gelmiştir.



yargılarından hangileri kesin olarak söylenebilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II

BÖLÜM 09 Test

Türkiye’nin İklim Elemanları - III 1. Türkiye’nin matematik konumuna bağlı olarak güneyden esen

4. İç kesimlerde denizden uzaklaşıldıkça yağış miktarı azalır,

rüzgârlar sıcak, kuzeyden esen rüzgârlar ise soğuktur.

Aşağıda verilen rüzgârlardan hangisinin sıcaklık üzerindeki etkisi bu durumla açıklanamaz?



A) Karayel



B) Kıble

D) Yıldız

04

ancak Türkiye’de iç kesimlerde bulunan bölgeler içinde Doğu Anadolu’nun, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’ya göre daha fazla yağış aldığı görülür.

C) Lodos



Buna göre Doğu Anadolu’da yağışın diğer iç bölgelere göre daha fazla olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) Karasallığın fazla olması



B) Yükseltinin fazla olması



C) Buharlaşmanın fazla olması



D) Göllerin etkisi



E) Dağların uzanışı

E) Fön

5. Aşağıdaki grafiklerde Türkiye’de yer alan iki merkeze ait yağışın mevsimlere göre dağılışı gösterilmiştir.

2. Türkiye’de yıl içinde düşen yağış miktarının en az Orta

Y

Anadolu’da Tuz Gölü ve çevresinde olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Geniş düzlüklerden oluşması



B) Buharlaşma şiddetinin fazla olması



C) Etrafının yüksek dağlarla çevrili olması



D) Bitki örtüsünün cılız otlardan oluşması



E) Bağıl nem oranının düşük olması

%8 %40



%22 %30

İ

K

S

%37 %19

%31

%13

I



Çözüm Yayınları



İ

Y

S

K

II

Buna göre bu grafiklerde bulunan merkezler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

A)

Antalya

Kars

B)

Konya

Erzurum

C)

Mersin

Konya

D)

Rize

Ardahan

E)

Zonguldak

İzmir

6. I

3. Aşağıdaki tabloda Karadeniz kıyısında bulunan üç merkeze

III

ait yıllık yağış miktarları verilmiştir.

II

Kentler

Yağış (mm)

Rize

2350

Samsun

750

Zonguldak

1250

V

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



Buna göre tabloda verilen merkezlerin yağış miktarlarının faklı olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) I numaralı alanda yıl boyunca bağıl nem oranı ve bulutlu gün sayısı fazladır.



B) III ve IV numaralı alanlarda konveksiyonel yağış görülür.



A) Dağların kıyıya uzanış doğrultusu





B) Kentlerin denize olan konumu

C) II ve V numaralı alanlar sıcak hava ve soğuk havanın karşılaşması sonucunda kışın bol yağış alır.



C) Dağların yükseltisinin farklı olması





D) Bitki örtüsünün sıklığı

D) Yaz aylarında IV numaralı merkezdeki maksimum nem oranı I numaralı alandan fazladır.





E) Tabakaların duruşu

E) Kış aylarında IV numaralı alandaki yağış miktarı V numaralı alandan daha fazladır.

113

Test 04 7.

1. E

II. Türkiye’nin en soğuk yerlerinin Doğu Anadolu’da yer alması



III. Ankara’daki tarım ürünlerinin Erzurum’a göre daha önce olgunlaşması



IV. Rize’deki yıllık sıcaklık farkının Mardin’e göre daha az olması



Yukarıda verilenlerden hangilerinde yükseltinin sıcaklığa etkisinden söz edilebilir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

3. C

4. B

5. B

6. E

7. C

8. A

9. D 10. B 11. D 12. A

10. Aşağıdaki görsellerde Türkiye’de görülen yağış oluşumları

I. Kuzey Anadolu Dağları’nın, Toroslara göre daha yağışlı olması



2. C

verilmiştir.

Sıcak

Soğuk

Deniz I

II

C) II ve III

E) III ve IV

III



Bu yağışlardan hangilerinin oluşumu Türkiye’nin mutlak konumu ile ilgilidir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

8. Havada bulunan su buharının gece soğuk zemin üzerinde



Buna göre ocak ayında aşağıda verilen kentlerden hangisinde bu yoğuşma türünün daha fazla olması beklenir?



A) Adana



B) Hakkari

D) Tunceli

C) Kars

E) Ağrı

9. Aşağıdaki tabloda Rize, Ankara ve Antalya’ya ait ocak ve

Çözüm Yayınları

yoğuşarak sıvı hâle gelmesine çiy denir. Çiy damlacıkları ağaç ve yaprakların üzerinde daha fazla görülür.

11. Akdeniz Bölgesi’nin nem ve yağış özellikleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Kış aylarında kar yağışı ve don olayına nadiren rastlanır.



B) Yıllık toplam yağış miktarının yarıya yakını kış mevsiminde düşer.



C) Yaz aylarında mutlak nem miktarı çok fazladır.



D) Türkiye’de bağıl nem oranının en fazla olduğu bölgedir.



E) Cephesel yağışlar etkilidir.

temmuz ayı ile yıllık ortalama sıcaklık değerleri verilmiştir.



114

Kent

Ocak (°C)

Temmuz (°C)

Yıllık Ortalama (°C)

Rize

6

23

14

Ankara

1

23

12

Antalya

10

28

18



A) Yıllık sıcaklık farkının en az olduğu kent Rize’dir.



B) Ocak ayında Rize’nin Ankara’dan daha sıcak olması enlem ile çelişir.



C) Antalya’daki sıcaklık değerleri Rize ve Ankara’dan yüksektir.



12. Aşağıdaki haritada, Türkiye’de bazı dağlar ve o dağlara en çok yağış bırakan rüzgârlar gösterilmiştir.

Tablodaki bilgilere bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

D) Ankara’nın ocak ayı sıcaklığının Antalya’ya göre düşük olması sadece enlem ile açıklanır. E) Rize, Antalya’ya göre Ekvator’a uzak olduğu için sıcaklık değerleri daha düşüktür.

I

IV



II

III

V



Buna göre dağlardan hangisinde yağış oluşumunda poyrazın etkisi daha fazladır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

05

BÖLÜM 09 Test

Türkiye’nin İklimi / Türkiye’de Görülen İklim Tipleri

4. Türkiye’de görülen iklim özellikleri ile ilgili olarak aşağıda

1.

verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

II I

III

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlarda görülen iklim tipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II



A) Batıdan doğuya doğru gidildikçe sıcaklıklar azalır.



B) Kıyı ile iç kesim arasında sıcaklık farkı fazladır.



C) Genel olarak yazları kurak geçer.



D) Kıyı bölgelerinde kış sıcaklığı iç bölgelere göre düşüktür.



E) Kısa mesafede iklim farklılığı yaşanır.

III

A)

Akdeniz

Step

Sert karasal

B)

Step

Karadeniz

Akdeniz

C)

Akdeniz

Karadeniz

Step

D)

Step

Karadeniz

Sert karasal

E)

Akdeniz

Sert karasal

Step

5.

Çatalca-Kocaeli Ardahan

Haymana

2.

I. Savan



II. Çayır



III. Maki



IV. Tundra

Çözüm Yayınları

Taşeli



İklim koşulları göz önüne alındığında yukarıda verilen bitki örtülerinden hangileri Türkiye’de görülür?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

Şanlıurfa

Yukarıdaki haritada taranarak gösterilen platoların hangisinde yaz mevsimi sıcak ve kurak geçmez?

A) Haymana



B) Şanlıurfa

D) Taşeli

C) Ardahan

E) Çatalca - Kocaeli

C) II ve III

E) III ve IV

6.

Sıcaklık (°C) 30 20 10 0

3. Akdeniz, Ege ve Güney Marmara kıyılarında aynı iklim

–10

özellikleri görülmesine rağmen, sıcaklık değerleri Akdeniz’den Güney Marmara’ya doğru gidildikçe azalmaktadır.

O Ş M N M H T A E E K A

Aylar

Yukarıda sıcaklık grafiği verilen merkez için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?



A) Bakı



A) Kuzey Yarım Küre’dedir.



B) Enlem



B) Kışın yağışlar kar şeklindedir.



C) Yükselti



C) En yüksek sıcaklıklar temmuz ayında ölçülmüştür.



D) Denize göre konum



D) Yağış rejimi düzensizdir.



E) Dağların uzanışı



E) Yıllık sıcaklık farkı fazladır.

115

Test 05

1. C

7. Yıl içinde düşen yağış miktarının buharlaşma miktarından az

2. C

3. B

4. D

5. C

6. D

7. A

8. E

10. Aşağıdaki şekilde Akdeniz kıyısında bulunan bir dağın güney-

olduğu yıllarda kuraklık yaşanır.

kuzey yönündeki profili verilmiştir. Metre



Kuraklığın etkili olduğu yıllarda aşağıdakilerden hangisinin görülmesi beklenmez?



A) Nadas alanları azalır.

Karaçam



B) Tarımda verimlilik azalır.

Kızılçam



C) İçme ve kullanma suyu azalır.



D) Hidroelektrik üretimi azalır.



E) Meraların verimi düşer.

2500 1500 1000 500 0

Deniz Güney



8. Hasan, Almanya’da yaşayan Hans ile mektup arkadaşıdır. Hasan mektuplarında yaşadığı bölgenin iklimi ve bitki örtüsüne de yer vermektedir. Mektuplarının birinde Hasan şunları yazmıştır. “Bizim yaşadığımız yerde kocayemiş, defne, kekik, sandal, lavanta gibi bitkiler yetişir.” Buna göre Hasan’ın yaşadığı kent aşağıdakilerden hangisi olamaz?



A) Hatay

B) İzmir

C) Adana

E) Afyonkarahisar

Kuzey

Buna göre bitkilerin kuşaklar oluşturması;



I. yükselti,



II. sıcaklık,



III. bakı



faktörlerinden hangileri ile açıklanır?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

Çözüm Yayınları



D) Muğla

2000

Maki

Mersin





9. E 10. D 11. B

11. Aşağıdaki grafikte Türkiye’de bulunan bir merkeze ait sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir. Sıcaklık (°C)

Yağış (mm)

9. I II III

116

IV

Yukarıdaki Türkiye haritasında numaralandırılarak gösterilen alanlarda görülen doğal bitki örtüleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

III

IV

30

250

25

200

20

150

15

100

10

50

5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar



300

Yalnızca grafiğe bakılarak;



I. doğal bitki örtüsünün kısa boylu ağaç ve çalılar olduğu,

A)

Maki

Orman

Bozkır

Bozkır



II. yazların sıcak ve kurak olduğu,

B)

Bozkır

Maki

Orman

Maki



III. dağların kıyıya paralel uzandığı

C)

Orman

Orman

Bozkır

Maki



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?

D)

Maki

Bozkır

Orman

Bozkır



A) Yalnız I

E)

Orman

Maki

Maki

Bozkır



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

BİRE BİR

BÖLÜM 09 Test

3. Türkiye’de yıllık sıcaklık farkının Doğu Anadolu’da çok

1.

olması;

I

IV

III

II V



I. karasallık,



II. yükselti,



III. enlem,



IV. bakı

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların iklim özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



faktörlerinden hangileri ile açıklanır?



A) I numaralı merkezin yıl boyunca bağıl nem oranı çok yüksektir.



A) I ve II





B) II numaralı merkezin yağış miktarı sadece I numaralı merkezden daha azdır.



C) III ve V numaralı merkezlerde yağış az olduğu için kısa boylu otlardan oluşan stepler geniş yer tutar.



D) IV numaralı merkezde Akdeniz iklimi görülür.



E) V numaralı merkezde buharlaşmanın şiddetli olması nedeniyle yaz aylarında kuraklık yaşanır.

4.

B) I ve III

D) II ve IV

Rize

Antalya

Konya

Şanlıurfa

Salih Öğretmen akıllı tahtadan yukarıda verilen haritayı yansıtarak, “Arkadaşlar ormanların insanlar tarafından tahrip edilerek yok edilmesi ile ortaya çıkan bitki örtüsüne antropojen bozkır denir. Sizce haritada verilen illerin hangisinde antropojen bozkır daha fazladır?” diye sormuştur. Öğrencilerden; • Ayten: Öğretmenim Rize’de antropojen bozkır daha fazladır. Çünkü her mevsim yağışlı olduğu için ağaçlar fazladır.



• Gülten: Öğretmenim Konya ve Şanlıurfa’da orman azdır. Bu yüzden ağaçlar orda tahrip edilmemiştir.



• Nurten: Konya’daki antropojen bozkır alanı Antalya’ya göre daha fazladır.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin orman ve antropojen bozkır ile ilgili verdiği yanıtlar doğrudur?



A) Yalnız Nurten

B) Ayten ve Gülten



C) Ayten ve Nurten

D) Gülten ve Nurten

E) Ayten, Gülten ve Nurten

E) III ve IV

Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgilere göre yarın denizlerimizin büyük bölümünde lodos ile birlikte fırtına beklenmektedir. Denizlerimizde etkili olacak rüzgârların yönü ise şu şekildedir. II

I

Çözüm Yayınları

2.

C) II ve III

BASINDAN

III



06

IV

Buna göre haritada verilen yerlerin hangilerinde lodosun etkili olması beklenmektedir?

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

5. Tarım ve Orman Bakanlığı “Yaz aylarının kurak geçtiği yörelerde sulama imkanlarının geliştirilmesi için çok sayıda baraj ve su kanalı yapmıştır. Ayrıca planlarımız dahilinde yenileri de eklenecektir.” diye açıklama yapmıştır.

Buna göre tarımsal verimi artırmak için yapılan çalışmalar aşağıdaki illerimizin hangisinde daha az olması beklenir?



A) Antalya



B) Konya

D) Artvin

C) Edirne

E) Adana

117

6. Türkiye orta kuşakta olduğu için Akdeniz ikliminin etkisi altındadır. Ancak yer şekillerinin farklılık göstermesi Akdeniz ikliminin dağılışını etkilemektedir.

Buna göre aşağıda verilen kentlerden hangisinde akdeniz ikliminin etkisi daha azdır?



A) Gaziantep



B) Kütahya

D) Çanakkale

E) Denizli

C) Muğla

Test 06

1. B

7. Aşağıdaki Türkiye haritasında temmuz ayı indirgenmiş

2. A

3. A

4. C

5. D

6. B

7. E

8. B

10.

ortalama sıcaklık dağılışı verilmiştir.

Çanakkale

Erzurum

24°C 26°C 30°C 28°C

32°C 34°C

Haritada verilen ok yönünde gidildiğinde aşağıdakilerden hangisinde azalma olması beklenir?



Haritadaki bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Karadeniz kıyılarında sıcaklık değerleri 24°C’nin altındadır.



B) En düşük sıcaklık ile en yüksek sıcaklık arasındaki fark 10°C’den fazladır.



C) Güneydoğu Anadolu’daki sıcaklık değerleri Akdeniz kıyılarından fazladır.



D) Aynı enlem üzerinde sıcaklık değerleri farklıdır.



E) Kuraklıktan dolayı Türkiye’nin en sıcak yerleri Güneydoğu Anadolu’dadır.



A) Yıllık ve günlük sıcaklık farkı



B) Donlu geçen gün sayısı



C) Yaz ayı sıcaklık ortalaması



D) Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresi



E) Karın yerde kalma süresi

11. Ankara Üniversitesi’nde coğrafya bölümünde okuyan Aylin’e, İhsan Öğretmen: “Yaşadığın bölgede yetişen bitkilerin özellikleri nelerdir?” diye sormuştur.

olduğu için dağların güneye bakan yamaçları daha sıcaktır. Buna bakı etkisi denir.” demiş ve öğrencilerinden bakının sıcaklık üzerine etkisine örnek vermelerini istemiştir. Öğrencilerden;



• Arda: Türkiye’de kırsal kesimdeki evler, dağların güneye bakan yamacında yoğunlaşmıştır.



• Emre: Akdeniz kıyısında zeytinin yetişme üst sınırı Güney Marmara’ya göre daha yüksektir.



• Burak: Ankara’da apartmanların güneye bakan yamaçları daha sıcaktır. Bu yüzden de daha pahalıdır.



• Gökhan: Torosların denize bakan yamaçları daha fazla yağış alır.

Çözüm Yayınları

8. Fatih Öğretmen öğrencilerine “Türkiye Kuzey Yarım Küre’de

Aylin, “Kısa boylu ağaçlar ve çalı boyutundaki bitkiler bulunur. Yaprakları genellikle parlak ve kadifemsidir. Mesela bizim oralarda defne, kekik, lavanta gibi ürünler köylüler tarafından toplanarak satılır. Bu da köylüler için ek gelir oluşturmaktadır.” diye cevap vermiştir.



Buna göre Aylin aşağıdaki kentlerden hangisinde yaşamaktadır?



A) Trabzon



B) Kayseri

D) Mardin



şeklinde örnekler vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin bakı ile ilgili verdiği yanıtlar doğrudur?



A) Arda ve Emre

B) Arda ve Burak

Yağış (mm)



C) Emre ve Burak

D) Emre ve Gökhan

250

C) Ardahan

E) Hatay

12. Aşağıdaki grafikte Türkiye’de bulunan bir merkeze ait sıcaklık ve yağış değerleri verilmiştir.

E) Burak ve Gökhan

118

9. D 10. C 11. E 12. B

Sıcaklık (°C) 30 25

200

20

150

9. Aşağıda verilen ekonomik faaliyetlerden hangisi iklim koşullarından daha az etkilenir?



A) Erzurum - Kars’ta büyükbaş mera hayvancılığının yapılması



B) Doğu Karadeniz yaylalarının, turizm faaliyetlerinde de kullanılması



C) Akdeniz kıyılarında muz, Doğu Karadeniz kıyılarında çay tarımının yapılması



15

100

10

50

5 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar



Buna göre grafiğin bulunduğu merkezin doğal bitki örtüsü aşağıdakilerden hangisidir?

D) Büyükşehirlerin etrafında besi hayvancılığının yapılması



A) Savan

E) Doğu Anadolu’da arıcılığın yapılması



B) Maki

D) Bozkır

C) Çayır

E) Geniş yapraklı orman

TÜMEVARIM - II Test 1. 21 Mart tarihinde farklı yarım kürelerde bulunan A ve B

4. Yıllık yağış miktarı 250 mm’nin altında olan iklimler kurak

kentlerinde Güneş’in aynı anda doğup aynı anda battığı görülmüştür.

iklimler olarak sınıflandırılır.

Buna göre A ve B kentlerinin aşağıda verilen özelliklerinden hangisi kesinlikle aynıdır?



A) Ekvator’a olan uzaklıkları



B) Yıl boyunca yaşanan gündüz süresi



C) Enlem dereceleri



D) Boylam dereceleri



E) Yaşadıkları mevsimler

IV

III

V



2.

I. Mevsimlerin ortaya çıkması



II. Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığının değişmesi



III. Ay ve mevsim sürelerinin farklı olması



IV. Güneş ışınlarının geliş açısının değişmesi



Yukarıda verilen özelliklerden hangilerinin ortaya çıkmasında yörüngenin şekli ile etkilidir?



A) I ve II



II

I

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde kurak iklim görülür?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

5. Aşağıdaki durumlardan hangisi üzerinde iklimin etkisi Çözüm Yayınları



01

daha azdır?



A) Sibirya çevresinde nüfuslanmanın az olması



B) Doğu Anadolu’da tarım ürünlerinin geç olgunlaşması



C) Kıyı bölgelerinde bitki örtüsünün daha gür olması



D) Kıyı Ege’de sıcak suların termal tesislerde kullanılması



E) Çöl bölgelerinde toprak oluşumunun yavaş olması

1 ölçekli topoğrafya haritasını kullanarak araştırma 50.000 yapan bir coğrafyacı elde ettiği bilgiler doğrultusunda elindeki

6. Türkiye’yi etkileyen;

haritaya göre daha ayrıntılı haritalar yapmak istemektedir.



I. İzlanda,



Buna göre bu coğrafyacı öncelikli olarak aşağıdakilerden hangisini yapmalıdır?



II. Sibirya,



III. Basra,



A) Araştırma yaptığı alanların sınırlarını genişletmelidir.



IV. Asor



B) Eş yükselti eğrileri ile fiziki haritalar hazırlamalıdır.





C) Haritanın ölçeğini büyütmelidir.

basınç merkezlerinden hangileri alçak basınç özelliği taşır?



D) Lejant bölümündeki işaretleri artırmalıdır.



A) I ve II



E) Renklendirme yöntemi kullanmalıdır.



3.

119

B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Test 01

1. D

7. Troposfer yerden yansıyan ışınlarla ısındığı için yerden yükseldikçe sıcaklık her 100 m’de 0,5°C azalır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yükseltiye bağlı sıcaklık değişimi ile açıklanır?



A) Bir yamaç boyunca yükseldikçe bitkilerin geniş, karma ve iğne yapraklı ağaçlar olarak kuşaklar oluşturması



B) Kuzey Yarım Küre’de dağların güneye bakan yamaçlarının daha sıcak olması



C) Ege kıyılarında maki bitki örtüsünün iç kesimlere kadar sokulması



D) Ekvatoral kuşakta buharlaşmanın daha fazla olması



E) Çöllerde gün içinde sıcaklık değişiminin çok fazla olması

2. C

3. C

4. E

5. D

6. B

7. A

8. D

9. B 10. B 11. C 12. A

10.

I. Sıcak ve soğuk havanın karşılaşması



II. Alçalıcı hava hareketlerinin görülmesi



III. Bağıl nemin yükselmesi



IV. Sıcaklığın artması



Yukarıdaki durumların hangilerinde yağış olma ihtimali daha fazladır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

11.

• En sıcak ay ortalaması 10°C’yi geçmez.



• Yıllık sıcaklık farkı çok yüksektir.



• Yıllık yağış miktarı 200 - 300 mm civarındadır.



Yukarıda özellikleri verilen iklim tipi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Step





B) Sert karasal

D) Tundra



Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisi yeryüzünde yağışın çok olduğu bölgeler arasında yer almaz?

C) Çöl

E) Savan

V IV

Çözüm Yayınları

8.

III

II

I

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

12. 120

9.

I. Meltem



II. Fön



III. Muson



IV. Alize

Rize Kars



Yukarıdaki rüzgârlardan hangilerinin oluşumunda kara ve denizlerin farklı ısınma özelliği etkilidir?



A) I ve II



Sivas

Eskişehir

B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Muş

Haritada gösterilen illerimizden hangisinde, yıl içindeki sıcaklık değişimi daha azdır?

A) Rize





B) Eskişehir

D) Kars

E) Muş

C) Sivas

TÜMEVARIM - II Test 1.

02

• X merkezi 40° Kuzey Paraleli ve 45° Batı meridyeni üzerinde yer almaktadır.

4. Sıcaklık arttıkça hava genleşip genişlediği için havanın nem



• Y merkezi 40° Güney Paraleli ve 45° Doğu meridyeni üzerinde bulunmaktadır.



Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçlarından biridir?



• 23 Eylül’de X merkezinde Güneş’in ufuk düzlemindeki konumu aşağıda verilmiştir.



A) Çöl bölgesinde gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkının çok fazla olması



B) Gökyüzünün açık olduğu kış aylarında don olayının fazla olması



C) Havadaki sisin öğleye doğru ortadan kalkması



D) Nemli bölgelerde bitki örtüsünün gür olması



E) Yükseklere çıkıldıkça havadaki mutlak nem miktarının azalması

B



D

Buna göre aynı anda Y merkezinde Güneş’in ufuk düzlemindeki konumu aşağıdakilerden hangisidir? A)

B

B)

Y

D

C)

Y

B

D)

B

Y

D

E)

B



D

Y

D

B

Y

D

5. Dünya’yı çepe çevre saran ve çeşitli gazlardan oluşan küreye atmosfer denir.

2. Elif, yabancı dil öğrenmek için bir yıllığına yurt dışına gitmiştir. Gittiği ülkede saat 12.00’deki gölge yönünün yıl içinde hem güneye hem de kuzeye düştüğünü görmüştür.

Çözüm Yayınları



X

taşıma kapasitesi artar. Bağıl nem ise azalır.



Atmosfer ve atmosferin özellikleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



A) Yeryüzünün aşırı ısınmasını ve soğumasını engeller.



B) Meteorları parçalar.



Buna göre Elif’in gittiği ülke için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?



C) Güneş ışığını doğrudan alamayan yerlerin ısınmasını ve aydınlanmasını sağlar.



A) Kuzey Kutup Dairesi’nin içinde yer almaktadır.





B) Yengeç Dönencesi ile Kuzey Kutup Dairesi arasındadır.

D) Uzaydan bakıldığında Dünya’nın mavi görünmesine neden olur.



C) Yengeç Dönencesi ile Oğlak Dönencesi arasındadır.



E) Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüş hızını düşürür.



D) Oğlak Dönencesi ile Güney Kutup Dairesi arasındadır.



E) Güney Kutup Dairesi içindedir.

3. Aşağıdaki topoğrafya haritalarından hangisinin ölçeği

6. Aşağıdaki ifadelerden hangisi bir bölgenin iklimi hakkında bilgi verir?

diğerlerine göre daha büyüktür? A)

B)

C)

850

400

840

350

D)

E) 1250



1250 1500



A) Gece sıcaklıkları 0°C’nin altında devam ediyor.



B) Yoğun sis ve kar yağışı kara ve deniz ulaşımını olumsuz etkiliyor.



C) Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçer.



D) Önümüzdeki hafta lodos ile birlikte sıcaklık artarken yer yer yağışlar da görülecektir.



E) İki gün boyunca İstanbul’da devam edecek kar yağışı nedeni ile okullar iki gün tatil edilmiştir.

2000 1300

2500

121

Test 02

1. A

3. A

4. C

5. E

6. C

7. B

8. A

9. C 10. E 11. C 12. B

10. Aşağıda Erzurum iline ait sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir.

7. I

Sıcaklık (°C) 25

II III IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangilerinin yağış rejimleri daha düzenlidir?

2. C

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

20

150

15

125

10

100

5

75

0

50

–5 –10

25 0

O Ş M N M H T A E E K A Aylar Yağış



E) III ve IV

8. Dağların öğlen Güneş’e dönük yamaçları güneş ışınlarını

Yağış (mm) 175

Sıcaklık



Yalnızca grafiğe bakılarak Erzurum’un iklim özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Yıllık sıcaklık farkı 25°C’den fazladır.



B) Kış aylarında kar yağışı görülür.



C) Akarsuların akımı ilkbahar sonunda artmaktadır.



D) En fazla yağış mayıs ayında düşmüştür.



E) Akarsuların akış hızı yüksektir.

50°35′

50°36′ 38°44′ I II

IV

980 990

III V 38°45′





Buna göre topoğrafya haritasında numaralandırılarak gösterilen merkezlerden hangisinin bakı etkisinden dolayı daha sıcak olması beklenir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

122

Çözüm Yayınları

büyük açılar ile aldığı için güney yamaçlar diğer yamaçlara göre daha sıcaktır. Bu duruma “bakı etkisi” denir.

11. Yüksek basınçtan alçak basınca doğru olan yatay yönlü hava hareketlerine rüzgâr denir.

Rüzgârın hızını;



I. basınç merkezleri arasındaki mesafe,



II. basınç merkezlerinin birbirine göre konumu,



III. basınç merkezleri arasındaki basınç farkı



unsurlarından hangileri etkiler?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

12.

I. Avrupa’nın güneyi



II. Afrika’nın güneyi

C) I ve III

E) I, II ve III



III. Asya’nın güneyi

koşullarından daha az etkilenir?



IV. Avustralya’nın güneyi



A) Batı Karadeniz’de kereste üretiminin yapılması



V. Güney Amerika’nın güneyi



B) Alp Dağları’nda kış turizminin yapılması





C) Doğu Anadolu’da madencilik faaliyetlerinin yapılması

Yukarıdaki bölgelerin hangilerinde Akdeniz iklimi görülür?



D) Akdeniz’de deniz turizminin gelişmesi



A) I, II ve III



E) Doğu Karadeniz’de çay tarımının yapılması



9. Aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisi nem ve yağış

B) I, II ve IV

D) II, IV ve V

C) II, III ve IV

E) III, IV ve V

03

TÜMEVARIM - II Test 1. Aşağıdaki şekillerde Kilimanjaro (Tanzanya), Hindukuş

4. Aşağıdaki haritada 15 mayıs tarihine ait hava durumu

(Afganistan), Jura (İsviçre) ve Logan (Kanada) dağlarındaki kalıcı karlar (toktağan) gösterilmiştir. 5500 m

gösterilmiştir.

3500 m

Kilimanjaro

Hindikuş Yağmurlu

2500 m

Jura

Lagon



Buna göre şekildeki dağlarda kalıcı karın başlama sınırının farklı olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) Bakı

Buna göre haritadaki hava durumunun sunumu aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?



A) Türkiye Sibirya üzerinden gelen soğuk ve yağışlı havanın etkisine girmiştir.



B) Basra üzerinden gelen sıcak hava dalgası ülke genelinde sıcaklığı artırmıştır.



C) Kuzey Afrika üzerinden gelen hava kütlesi kıyı kesimde sıcaklığı artırarak yağış bırakacaktır.

D) Yükselti



D) Türkiye Balkanlar üzerinden gelen nemli ve yağışlı hava kütlesinin etkisine girecektir.



E) Ülke genelinde sıcak ve yağışlı hava koşulları etkili olacaktır.

C) Boylam

E) Karasallık

2. Mevsimlerin oluşumu ve özellikleri ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?



A) Mevsimler orta kuşakta belirgin olarak yaşanır.



B) Kuzey Yarım Küre’de yaşanan yaz mevsimi kış mevsiminden uzundur.



C) Eksen eğikliği günümüze göre daha az olsaydı Türkiye’de yazlar daha sıcak olurdu.



D) Kuzey ve Güney Yarım Kürelerde aynı anda farklı mevsimler görülür.



E) Tropikal kuşakta sürekli yaz mevsimi yaşanır.

Çözüm Yayınları



B) Enlem

Rüzgar yönü

500 m



Güneşli

5. Aşağıdaki haritada, Dünya yıllık ortalama sıcaklık dağılışı haritası gösterilmiştir.

–10 0 10 20

30 30



3. Bir atlasta, kıtaları gösteren haritalar eşit boyutlardaki sayfalara çizilmiştir.

20

Buna göre kıtalardan hangilerinin ölçeği en büyük ve en küçüktür? En büyük

En küçük

A)

Asya

Avustralya

B)

Afrika

Avrupa

C)

Güney Amerika

Avrupa

D)

Avustralya

Kuzey Amerika

E)

Avustralya

Asya

0



10

123

Buna göre haritaya bakılarak;



I. en sıcak yerler Yengeç Dönencesi çevresindedir,



II. Kuzey Kutbu, Güney Kutbu’na göre daha soğuktur,



III. Afrika Kıtası, Asya Kıtası’na göre daha sıcaktır



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve II

Test 03

1. B

2. C

3. E

4. D

5. E

6. C

7. C

8. E

9. A 10. D 11. B 12. C

10. Aşağıda bazı illerimizin yıllık ortalama sıcaklıkları verilmiştir.

6. II

I

III

Çanakkale 15°C

Erzurum 6°C

Ankara 12°C

Haritada numaralandırılarak gösterilen bölgelerde görülen iklimler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

III

A)

Akdeniz

Okyanusal

Muson

B)

Okyanusal

Savan

Muson

C)

Okyanusal

Akdeniz

Muson

D)

Sert karasal

Akdeniz

E)

Okyanusal

Çöl



Buna göre bu kentlerimizin sıcaklık ortalamalarının farklı olması;



I. enlem,



II. denizellik,



III. yükselti



unsurlarından hangileri ile açıklanabilir?

Çöl



A) Yalnız I

Muson



B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

7. II

I

11. Her yer deniz seviyesindeymiş gibi düşünülerek hesaplanan

III

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisi en fazla yağışı yaz aylarında alır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

hangisi yanlıştır?



A) Alizeler 30° enlemlerinden Ekvator’a doğru eser.



B) Batı rüzgârları, etkili olduğu yerlerin iklimini ılımanlaştırır.



C) Kutup rüzgârları soğuk ve kurudur.



D) Alizeler tropikal kuşakta etkilidir.



E) Batı rüzgârları termik basınçlar arasında etkilidir.

9. Günlük sıcaklık farkının fazla olması, donma ve çözülmenin çok olması, fiziksel ufalanmayı artırır.



Buna göre aşağıdaki kent merkezlerinden hangisinde gerçek sıcaklık ile indirgenmiş sıcaklık arasındaki fark daha azdır?



A) Kütahya



B) Bursa

D) Diyarbakır

C) Ankara

E) Erzurum

E) V

8. Sürekli rüzgârlar ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden

124

Çözüm Yayınları

IV

sıcaklığa indirgenmiş sıcaklık denir.

12. Fethi öğretmen, Dünya’da görülen büyük iklim tiplerini kâğıtlara yazıp bir torba içine atmıştır. Daha sonra öğrencilerden torbadan çektikleri iklimleri açıklamalarını istemiştir. Öğrencilerden;

• Hasan: Yıl boyunca sıcak ve yağışlıdır. Bitki örtüsü ise geniş yapraklı ormandır.



• Meryem: Yağış rejimi düzenlidir. Kanada ve Avrupa’nın batısında görülür. Bitki örtüsü karma ormandır.



• Ayşe: 30° enlemlerinde ve karaların iç kesimlerinde görülür. Yağış miktarı 250 mm’nin altındadır. Bitki örtüsü diken ve kaktüstür.



• Cengiz: En fazla yağışı yazın alır. Kışları ise çok kuraktır. Bitki örtüsü uzun boylu otlardan oluşur.

Buna göre;



I. dağların yüksek kesimleri,



II. kutup altı bölgeleri,



III. kıyı bölgeleri,



şeklinde torbadan çektikleri iklimleri açıklamıştır.



IV. orman bölgeleri



Buna göre öğrencilerin açıkladığı iklimler arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?



A) Çöl



alanlarından hangilerinde fiziksel ufalanma daha fazladır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



B) Ekvatoral

D) Savan

C) Karasal

E) Okyanusal

04

TÜMEVARIM - II Test 1. John adlı bir gezgin 16 Haziran’da tamamladığı en son

4. Çöl bölgelerinde gece ile gündüz arasındaki sıcaklık

farkının fazla olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

yürüyüşünü Avrasya’da yapmıştır. John, Avrupa’nın batısından Asya’nın doğusuna kadar sürekli doğuya giderek gezisini tamamlamıştır. Bu sırada John gezdiği yerlerde farklı iklimler ve bitki örtüleri görmüş ve bunları yanındaki kamera ile kayıt altına almıştır.

Buna göre John’un gezisi sırasında farklı iklim özelliklerinin görülmesi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanamaz?



A) Atmosferdeki nem oranı



B) Yükselti



C) Enlem



D) Dağların uzanışı



E) Denize göre konum



A) Bitki örtüsünün cılız olması



B) Güneş ışınlarının gündüz çok büyük açılar ile gelmesi



C) Nem oranının az olması



D) Çöllerin dönenceler çevresinde olması



E) Çöllerde rüzgâr erozyonunun şiddetli olması

5. Aşağıdaki şekilde bir alanda görülen hava hareketleri gösterilmiştir.

2. Aşağıdaki grafikte yatay bir düzleme dikilen dik bir çubuğun Çözüm Yayınları

gölge boyu verilmiştir. Gölge (m) 2 1

21 Mart



21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık



Buna göre grafiğin ait olduğu merkez aşağıdakilerden hangisi üzerinde yer alır?



A) Kuzey Kutup Dairesi



B) Yengeç Dönencesi



C) Ekvator



D) Oğlak Dönencesi



E) Güney Kutup Noktası



Buna göre bu alan ile ilgili olarak;



I. Yağış olma ihtimali fazladır.



II. Çevresine göre alçak basınç konumundadır.



III. 21 Aralık’ta yaz başlar.



IV. Deniz kıyısında yer alır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

6. Güney ve Güneydoğu Asya’da muson rüzgârlarının ortaya çıkmasında;

3. Eş yükselti eğrileri ile çizilmiş bir topoğrafya haritasında aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin bulunduğu yerde eğriler daha sık geçer?



A) Delta



B) Boyun

D) Plato

C) Falez

E) Kıyı çizgisi



I. Dünya’nın günlük hareketi,



II. Dünya’nın yıllık hareketi,



III. Dünya’nın şekli,



IV. kara ve denizlerin farklı ısınması



özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

125

Test 04

1. C

3. C

4. C

5. A

6. D

7. A

8. C

9. B 10. A 11. D 12. D

10. Aşağıda 4 farklı iklim bölgesinde görülen bitki örtülerine ait

7.

özellikler verilmiştir. Deniz

I

II

III

IV

Yukarıdaki şekilde gösterilen yağış oluşum tipi haritada numaralandırılan alanların hangilerinde daha fazla görülür?

2. D

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III



• Yaz yağışlarıyla yeşeren boyları 1-2 m uzunluğundaki otlardır.



• Yıl boyunca yeşil kalan uzun boylu geniş yapraklı gür ormanlardır.



• Soğuk ve nemli bölgelerde görülen iğne yapraklı ağaçlardır.



• Kısa boylu bodur ağaç ve çalılardan oluşur. Ağaçların yaprakları kalın, parlak ve kadifemsidir.



Buna göre hangi iklime ait bitki örtüsünün özelliği verilmemiştir?



A) Tundra



B) Savan

D) Sert karasal

C) Akdeniz

E) Ekvatoral

E) III ve IV

11. Aşağıda haritada numaralarla gösterilmiş beş bölge ve bunlardan dördüne ait iklim özellikleri verilmiştir.

8. Aşağıdaki haritada bazı rüzgârların esiş yönleri verilmiştir.

I

Lodos

Kıble

Poyraz Karayel



Buna göre haritadaki rüzgârlardan hangilerinin yerleri değiştirildiğinde esiş yönleri doğru olur?



A) Samyeli - Poyraz



B) Lodos - Poyraz



C) Samyeli - Karayel



D) Poyraz - Karayel



E) Lodos - Kıble

Çözüm Yayınları

Samyeli

IV

III

II V



• Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır.



• Her mevsim sıcak ve yağışlıdır. Sıcaklığın arttığı ekinoks tarihlerinde yağış da artar.



• Batı rüzgârları ve okyanus akıntıları nedeniyle her mevsim yağışlıdır.



• Yaklaşık 9 ay sıcaklık 0°C’nin altındadır. Sıcaklığın arttığı yaz aylarında toprak çözülür ve bataklık hâline gelir.



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisine ait özellik verilmemiştir?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

12. 9. Aşağıdakilerden hangisi enlem etkisi ile açıklanamaz? 126



A) Türkiye’de kuzeyden esen rüzgârların sıcaklığı düşürmesi



B) Doğu Anadolu’da donlu gün sayısının Ege Bölgesi’nden fazla olması



C) Makilerin Akdeniz kıyısında 800 metre, Ege’de 600 metre, Güney Marmara’da ise 200 metreye kadar yetişmesi



D) Mersin’de denizlerdeki tuzluluk oranının Rize’den daha fazla olması



E) Türkiye’de en yüksek sıcaklık değerinin Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu’da olması

I II III

IV

Haritada numaralandırılan alanlardan hangilerinin iklim ve bitki örtüsü birbirine daha fazla benzer?

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Yerin Yapısı ve Oluşum Süreci / Yerin Yapısı ve Jeolojik Devirler - I 1.

I. Manto



II. Yer kabuğu



III. Çekirdek





4. Aşağıda verilen olaylardan hangisinin oluşumu diğerlerine göre daha önce gerçekleşmiştir?

Yerin yapısını oluşturan katmanların en dıştan en içe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I - II - III



B) I - III - II

D) II - III - I

C) II - I - III



A) Taş kömürü yataklarının oluşumu



B) Buzul çağlarının yaşanması



C) Kıtaların parçalanarak ayrılması



D) Petrol ve linyit yataklarının oluşumu



E) Alp - Himalaya dağ sisteminin oluşumu

E) III - II - I

2. Aşağıdakilerden hangisi bir bölgenin jeolojik bakımdan

A) Fay hatlarının yaygın olması



B) Akarsu erozyonunun şiddetli olması



C) Akarsuların akış hızının fazla olması



D) Dağların genel olarak doğu - batı yönünde uzanması



E) Tektonik depremlerin yoğun olması

Çözüm Yayınları

genç oluşumlu araziye sahip olduğunu göstermez?

5.

• Alp - Himalaya dağ sisteminin oluşumu



• Linyit yataklarının oluşumu



• Türkiye’nin kuzeyinde ve güneyinde yer alan sıradağların oluşumu



Yukarıda verilen olaylar hangi jeolojik devirde yaşanmıştır?



A) Prekambriyen



B) Paleozoik

D) Tersiyer

C) Mezozoik

E) Kuaterner

6. Birinci jeolojik zamanda oluşan kara parçalarına “masif” denir.

3. Bir bölgede jeolojik araştırma yapan bir kişi;

Masif alanlar genellikle sert ve dayanıklı yapıya sahiptir.



I. volkanik alanlarda bulunan kayaçların yapısı,



II. bölgenin iklim özellikleri,





Aşağıda verilen alanlardan hangisi masif olarak değerlendirilemez?

III. sıcak su kaynaklarının kimyasal özellikleri,



A) Karadeniz’de Zonguldak çevresi

IV. bölgenin doğal bitki örtüsü



B) Kıyı Ege’de Aydın Dağları



verilerinin hangilerinden daha fazla yararlanmalıdır?



C) İç Anadolu’da Kırşehir çevresi



A) I ve II



D) Güneydoğu’da Mardin çevresi



E) Doğu Anadolu’da Bitlis çevresi



01

BÖLÜM 10 Test

B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

127

Test 01

1. C

7. Aşağıdaki şekilde yerin yapısını oluşturan katmanlar

2. D

3. B

4. A

5. D

6. B

7. E

8. B

9. C 10. C 11. C 12. B

10. Aşağıda bazı dağların yeryüzünde bulunduğu yerler

verilmiştir.

gösterilmiştir. Deniz

Alp

Kayalık

Ural Himalaya



And





Buna göre yerin yapısı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Sıcaklığın en fazla olduğu katman iç çekirdektir.



B) Çekirdeğin yoğunluğu mantodan fazladır.



C) Yoğunluğu en az olduğu katman sialdir.



D) Sial deniz diplerinde daha incedir.



E) Yerin derinliklerine gidildikçe tabakaların kalınlığı azalır.



Buna göre haritada verilen dağlardan hangisi diğerlerine göre daha önce oluşmuştur?



A) Kayalık



B) Alp

D) And

C) Ural

E) Himalaya

8. Yerin iç yapısını oluşturan katmanlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Çözüm Yayınları

11. Türkiye genel olarak III. ve IV. jeolojik devirde oluşmuş genç arazi yapısına sahiptir.

Aşağıdakilerden hangisinin oluştuğu dönem yukarıda verilen görüşü desteklemez?



A) Toros Dağları



B) Boğazların oluşumu



A) Katmanlar maddelerin yoğunluğuna göre sıralanır.



C) Yıldız Dağları



B) Yoğunluğu en az olan katman en içte yer alır.



D) Kuzey Anadolu Fay Sistemi



C) Magma, manto tabakasını oluşturur.



E) Bor ve linyit yatakları



D) Yer kabuğu sürekli hareket halindedir.



E) Yerin derinliklerine doğru gidildikçe sıcaklık artar.

12. Yerin derinliklerine inildikçe maddelerin yoğunluğu da artar.

128 9. Yer kabuğu ile ilgili olarak;

I. Sial, okyanus ve denizlerde daha incedir.



II. Simanın yoğunluğu sialden daha azdır.



III. Üzerinde yaşadığımız tabaka sialdır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III



I. Demir



II. Silisyum



III. Nikel



IV. Alüminyum



Buna göre çekirdekte yukarıda verilen maddelerden hangileri daha fazladır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

1. Yerin katmanları ile ilgili olarak;

4.

I. İlk kıta çekirdeklerinin oluşumu



I. Volkanizma ile mantodaki maddelerin bir kısmı yeryüzüne çıkar.



II. Taş kömürü yataklarının oluşumu



III. Egeid karasının çökmesi



II. Yeri oluşturan katmanlar içinde en ince olan katman yer kabuğudur.



IV. Dinozorların yaşadığı dönem



III. Yer kabuğundan itibaren derinliklere doğru gidildikçe sıcaklık her 33 metrede 1°C artar.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

02

BÖLÜM 10 Test

Yerin Yapısı ve Jeolojik Devirler - II



Yukarıda verilen olaylardan hangileri arasındaki zaman farkı daha fazladır?



A) I ve II



C) I ve III

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

E) I, II ve III

2. Volkanik faaliyetler okyanusun tabanlarında yoğunlaşmıştır.

5. Yerin iç yapısı ve özellikleri ile ilgili araştırma yapan bir

Çünkü ................... Yukarıda verilen cümle aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanırsa doğru olur?



A) magmanın yoğunluğu okyanus tabanlarında daha fazladır.



B) okyanuslar yer kabuğuna ağırlığı ile basınç uygular.



C) sial okyanus tabanında çok incedir.



D) okyanus tabanlarında sıcaklık değerleri daha fazladır.



E) yer kabuğunu oluşturan kayaçlar okyanus tabanında daha dirençlidir.

kişinin aşağıdakilerden hangisinden yararlanmasına gerek yoktur?

Çözüm Yayınları





A) Volkanizma ile yeryüzüne çıkan kayaçlardan



B) Tektonik depremler sırasında oluşan deprem dalgalarından



C) Büyük iklim tiplerinin dağılışından



D) Yer altından çıkan sıcak su kaynaklarından



E) Sondaj çalışmalarından

3. Dünya’daki taş kömürünün dağılışına bakıldığında başlıca bulunduğu ülkeler Almanya, ABD, Çin ve Rusya’dır.

129



Buna göre bu ülkelerde taş kömürü yataklarının fazla olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?

6.

I. Yapısında yoğunluğu fazla olan nikel ve demir oranı yüksektir.



A) Maden çeşidinin fazla olması ile



II. Sıcaklığı 5000°C’nin üzerindedir.



B) Sanayilerinin madene dayalı olması ile



III. Yerin manyetik kaynağını oluşturur.



C) Ülkelerin gelişmesinde taş kömürü yataklarının payının fazla olması ile



Yerin merkezinde bulunan çekirdek için yukarıda verilen özelliklerden hangileri söylenebilir?



D) Birinci zaman arazisine sahip olmaları ile



A) Yalnız I



E) Volkanik faaliyetlerin yaygın olması ile



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

Test 02

1. E

7.

I. Buzul çağlarının yaşanması



II. İlk kıta çekirdeklerinin oluşumu



III. Dinozorların neslinin tükenmesi







B) I - III - II

D) II - III - I

E) III - II - I



A) Kıyı Ege’deki horst ve graben sistemlerinin oluşması



B) Karadeniz ile Akdeniz’in birbirine bağlanması



C) Tuz ve linyit yataklarının oluşması



D) Toros Dağ sistemini oluşması



E) Kuzey Anadolu Fay sisteminin oluşması

Çözüm Yayınları

Aşağıdakilerden hangisi bu dönemde gerçekleşen oluşumlardan biri değildir?

6. E

7. D

8. B

9. C 10. D 11. C 12. D

Enerji üretiminde kullanılan bu kaynakların Türkiye’de yer alması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?



A) Enerjiye ihtiyacın fazla olması



B) Ülkemizde elektrik üretimi en fazla linyit ve taş kömüründen elde edilmesi



C) Enerji üretiminde dışa bağımlılığın azaltılmaya çalışılması



D) Türkiye’de maden çeşidinin fazla olması



E) Yer şekillerinin engebeli olması

11.

• Jeosenklinallerde büyük tortullanma ve birikmeler oluşmuştur.



• Kıtalar Laurasia ve Gondwana olmak üzere iki büyük parçadan oluşmuştur.



• Dinozorların, ilk kuşların ve memelilerin yaşadığı dönemdir.



Yukarıda verilen özellikler hangi jeolojik devirde yaşanmıştır?



A) Prekambryen



9.

I. Hersenien ve Kaledonien kıvrımları



II. Alp ve Himalaya dağlarının oluşumu



III. Linyit yataklarının oluşumu



IV. Akarsuların oluşturduğu delta ovaları



A) I ve II

E) III ve IV

D) Tersiyer

C) Mezozoik

E) Kuaterner

hangisi söylenemez?

Yukarıda verilen olaylardan hangilerinin oluşumu aynı jeolojik devirde meydana gelmiştir? B) I ve III

B) Paleozoik

12. Yerin yapısı ve özellikleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden



D) II ve IV

5. C



C) II - I - III





4. B

kullanılarak enerji üretilmektedir.

8. Ülkemizde III. jeolojik zamanda oluşan arazi daha fazladır.

130

3. D

10. Ülkemizden çıkarılan linyit ve taş kömürü termik santrallerde

Yukarıda verilen olayların ilk oluşandan günümüze doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) I - II - III

2. C

C) II ve III



A) Derinlik arttıkça tabakaların yoğunluğu ve sıcaklığı artar.



B) Sial dağların altında daha kalındır.



C) Sial tabakası simadan daha az yoğunluğa sahiptir.



D) Sima okyanus tabanında daha incedir.



E) Mantonun yoğunluğu çekirdekten daha azdır.

BÖLÜM 10 Test

Yerin Yapısı ve Oluşum Süreci / Topoğrafya ve Kayaçlar - I 1. Magmanın yeryüzüne çıkarken ya da yeryüzüne çıkması sırasında soğuması ile oluşan kayaçlara püskürük kayaç adı verilir.

Aşağıda verilen kayaçlardan hangisi bu şekilde oluşan kayaçlardan biri değildir?



A) Granit



B) Andezit

D) Bazalt

C) Konglomera

4.

I. Derinlik (iç püskürük) kayaçları



II. Kimyasal tortul kayaçlar



III. Yüzey (dış püskürük) kayaçları



IV. Fiziksel (kırıntılı) tortul kayaçlar



Yukarıda verilen kayaç oluşumlarından hangilerinde fosiller daha fazla bulunur?



A) I ve II

E) Obsidyen



2. Aşağıda verilen kayaç ve kayaç türü eşleştirmesinden Kayaç

Çözüm Yayınları

hangisi yanlıştır?

Kayaç türü

A)

Jips

Fiziksel tortul

B)

Gabro

İç püskürük

C)

Mermer

Başkalaşım

D)

Kiltaşı

Fiziksel tortul

E)

Mercan

Organik tortul

03

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

5.

I. Granit bloklarının ayrışması ile oluşan şekillere tor topoğrafyası denir.



II. Kalkerin çözülmesi ile yer altında mağaralar oluşur.



III. Volkanik alanlarda sel sularının volkan tüflerini aşındırması sonucunda peribacaları oluşur.



Yukarıda verilen kayaç ve oluşturduğu yer şekilleri ile ilgili açıklamalardan hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

6.



I

131

II III

V

IV

3. Aşağıda verilen kayaçlardan hangisinde fosillere rastlanmaz?



A) Bazalt



B) Mercan

D) Traverten

E) Linyit



Yukarıdaki görselde verilen yer şekilleri haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde yaygın olarak görülür?



A) I

C) Kumtaşı

B) II

C) III

D) IV

E) V

Test 03

1. C

7. Dış kuvvetler tarafından aşındırılarak taşınan malzemelerin

Aşağıda verilen kayaçlardan hangisi bu şekilde oluşmuş kayaçlardan biridir?



A) Konglomera



B) Jips

D) Gnays

3. A

4. D

5. E

6. C

7. A

8. A

9. E 10. D 11. E 12. E

10. Kayaçlar yüksek sıcaklık ve basınç altında kalarak değişime

deniz, okyanus ve göl tabanında, birikmesiyle oluşan kayaçlara “fiziksel (kırıntılı) tortul kayaç” adı verilir.

2. A

uğrar. Bu şekilde oluşan kayaçlara başkalaşım kayacı denir.

C) Mercan

E) Elmas

Örneğin;



• Mermer,



• Gnays,



• Elmas,



• Şist



gibi taşlar başkalaşım kayacıdır.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi ile yukarıda verilen kayaçların oluşumu arasında ilişki kurulamaz?



A) Taş kömürü



B) Granit

D) Jips

C) Kalker

E) Kil taşı

8. Başkalaşım (metamorfik) kayaçları ile ilgili olarak; I. Yüksek sıcaklık ve basınç altında değişime uğramış kayaçlardır.



II. Başkalaşan kayaçlar dış kuvvetler tarafından kolay aşınır.



III. Volkanik kayaçlar dayanıklı olduğu için başkalaşıma uğramaz.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

I 11. Püskürük kayaçlar içinde bulunan ................ yaygın olduğu bölgeler, insanlar tarafından kolay oyulması nedeni ile barınak II olarak kullanılmıştır. ................ parlak yüzeyi ve keskin uçları nedeni ile ilk çağlarda kesici alet olarak kullanılmıştır. Çözüm Yayınları





Yukarıdaki parçada verilen boş yerlere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi doğru olur? I

II

A)

Granit

Volkan tüfü

B)

Obsidyen

Volkan tüfü

C)

Volkan tüfü

Gnays

D)

Kalker

Andezit

E)

Volkan tüfü

Obsidyen

9.

12. Kayaçlar ile ilgili olarak;

132 Yukarıda verilen resimlerde gösterilen yer şekilleri hangi kayaçların aşınması ve çökelmesi ile oluşmuştur?



I. İlk oluşan kayaçlar volkanik kayaçlardır.



II. Sert yapıda olan kayaçlar çevresine göre yüksek yeryüzü şekillerini oluşturur.



III. Kayaçlar aşınma ile ya da yüksek basınç ve sıcaklık ile şekil değiştirebilir.



A) Organik tortul kayaçlar



B) İç püskürük kayaçlar



C) Başkalaşım kayaçları



yargılarından hangileri doğrudur?



D) Fiziksel tortul kayaçlar



A) Yalnız I



E) Kimyasal tortul kayaçlar



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

BÖLÜM 10 Test

Topoğrafya ve Kayaçlar - II 1. Akdeniz kıyılarından çözünebilen kayaçlar arasında bulunan

4. Engebeli bir topoğrafyaya sahip bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

......................’in çözünmesi sonucu lapya, dolin, uvala, polye, mağara gibi yer şekilleri oluşur. Çökeldiği yerlerde ise sarkıt, dikit, sütun, traverten gibi yer şekilleri oluşur.

Parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?



A) Granit



B) Konglomera

D) Linyit

04

C) Kalker

E) Mermer



A) Tarıma ayrılan alanlar azdır.



B) Bitki örtüsü çeşidi fazladır.



C) Kısa mesafede sıcaklık değerleri değişir.



D) Tarım alanlarında verim düşüktür.



E) Akarsuların aşındırma gücü yüksektir.

2. Dünya’nın en değerli taşları arasında bulunan elmas aşağıda verilen taşlardan hangisinin başkalaşıma uğraması ile oluşur?



A) Kalker



B) Granit

D) Kum taşı

C) Kömür

E) Kil taşı

3. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangilerinin

oluşumunda magmatik kayaçların etkisi daha fazladır?



A) Kırıklı dağlar

B) Tor topoğrafyası



C) Delta ovaları

D) Kıvrım dağlar



E) Kırgıbayır

Çözüm Yayınları

5. Magmatik kayaçlarla ilgili olarak;

I. Dış püskürük kayaçlarda soğuma hızlı olduğu için kayaçlar ince kristalli yapıya sahiptir.



II. Bütün kayaçların ilk oluşumu magmatiktir.



III. Magmatik kayaçların ayrışması ile oluşan topraklarda tarımsal verim yüksektir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

6.

I. Elmas



II. Granit



III. Kum taşı



IV. Kalker

C) I ve III

E) I, II ve III

133



Yukarıda verilenlerden hangileri oluşum bakımından aynı kayaç grubunda yer alır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Test 04

1. C

7. Kapadokya ve Göreme Millî Parkı, UNESCO tarafından





B) Kalker

D) Volkan tüfü

4. D

5. E

6. E

7. D

8. B

9. C 10. B 11. A 12. C

metamorfik (başkalaşım) kayaç denir.

Sözü edilen bölgeyi, diğer yerlerden ayıran özelliklerin ortaya çıkmasında aşağıdaki kayaçlardan hangisi etkili olmuştur? A) Volkan camı

3. B

10. Yüksek sıcaklık ve basınç altında kalarak değişen taşlara

belirlenen Dünya Mirası Listesi’ne 1985 yılında dahil olmuştur. Kapadokya ve çevresi 60 milyon yıl önce Erciyes ve Hasandağı’ndan gelen yumuşak tabakaların dış kuvvetler tarafından aşındırılması ile ortaya çıktı. Tarihi açıdan da önemli bir merkez olan Kapadokya çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Özellikle Hitit uygarlığı için ayrı bir öneme sahiptir. Hititler’in yaşadığı bu topraklar daha sonraki dönemlerde Hristiyanlığın önemli merkezlerinden biri oldu.

2. C



Aşağıda verilen taşlardan hangi ikisi bu şekilde oluşmuştur?



A) Granit - Mermer



B) Şist - Gnays



C) Kalker - Andezit



D) Bazalt - Andezit



E) Gabro - Tebeşir

C) Mermer

E) Granit

8. Volkanik alanlar maden çeşidi ve rezervi bakımından çok zengindir.

Aşağıda verilen yer altı kaynaklarından hangisinin oluşumunda volkanizma etkili değildir?



A) Kurşun



B) Linyit

D) Pirit

C) Krom

Çözüm Yayınları

11. Mercanlar, yığınak veya tek olarak genelde yakın çevresine tutunarak yaşayan çok hücreli, denizel ortamda yaşayan canlılardır. Mercan resiflerini meydana getiren canlılar deniz suyu sıcaklığının yüksek olduğu (20°C’den yüksek) denizlerde, suyun akıntılı ve temiz olduğu alanlarda çok iyi gelişir.

Buna göre aşağıda verilen denizlerden hangisinde mercan resiflerinin daha fazla olması beklenir?



A) Karayip



B) Japon

D) Baltık

C) Karadeniz

E) Kuzey

E) Demir

12. Kayanın sertlik derecesi arttıkça dış kuvvetler tarafından 134

aşındırılması da zorlaşır. Örneğin iç püskürük kayaçlar içinde yer alan granit blokların aşınması ile sert ve dayanıklı topoğrafik şekiller oluşur.

9.

I. Jips



II. Linyit



III. Mercan



IV. Tüf



Yukarıda verilen kayaçlardan hangileri canlı kalıntılarından oluşmuştur?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



Buna göre sözü edilen şekiller aşağıdakilerden hangisidir?



A) Bazalt blokları



B) Volkan camı



C) Tor topoğrafyası



D) Peribacası



E) Karstik şekil

Yerin Yapısı ve Oluşum Süreci / Levha Tektoniği ve İç Kuvvetler - I

BÖLÜM 10 Test

1. Aşağıdakilerden hangisinin oluşumunda iç kuvvetler

4.

etkili olmamıştır?



A) Toros Dağları’nın oluşumu



B) Buzulların erimesiyle İskandinav Yarımadası’nın yükselmesi

05

Yukarıda verilen yer şekillerinin yaygın olduğu bölgelerde;



C) Japonya’daki Fuji yanardağının oluşumu



I. Tektonik depremler yaşanır.



D) Antalya çevresinde çok sayıda karstik mağaranın oluşması



II. Karstik şekiller yaygındır.



E) 1939 yılında meydana gelen Erzincan depremi



III. Sıcak su kaynakları fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

5.

2. Aşağıdaki şekilde, yan basınçların etkisiyle esnek tabakaların kıvrılıp yükselmesi sonucunda oluşan dağ kesiti verilmiştir.

L





Buna göre, K ve L’nin bulunduğu yer şekilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? K

L

A)

Horst

Graben

B)

Antiklinal

Senklinal

C)

Horst

Antiklinal

D)

Maar

E)

Senklinal





I. tektonik,



II. çöküntü,



III. volkanik depremlerinden hangilerinin yaşanma ihtimali daha fazladır?

Kaldera



A) Yalnız I

Antiklinal



volkanizma etkili değildir? A) Maar

Haritada gösterilen taralı alanlarda;



3. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda

Çözüm Yayınları

K

B) Batolit

D) Horst

E) Krater

C) Kaldera

B) Yalnız II

D) I ve III

6.

I. Deprem



II. Volkanizma



III. Şiddetli rüzgârlar



IV. Tropikal fırtınalar

C) I ve II

E) II ve III

135



Yukarıda verilenlerden hangileri tsunami oluşumuna yol açar?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Test 05

1. D

7. Levhaların karşılaştığı ya da ayrıldığı yerlerde

2. B

3. D

4. C

5. D

6. A

7. E

8. D

9. E 10. D 11. E 12. B

10. Epirojenez (kıta oluşumu) ile ilgili olarak;

aşağıdakilerden hangisinin yaygın olması beklenmez?



I. Epirojeneze uğrayan bölgelerde volkanik faaliyetler yoğunlaşır.

B) Volkanizma



II. Buzulların eridiği yerlerde yer kabuğu yükselir.



C) Sıcak su kaynakları





D) Fay hatları

III. Deniz ilerlemesinin (transgresyon) olduğu dönemlerde yükseltisi az olan deniz kıyıları sular altında kalır.



E) Peneplen arazisi



A) Deprem





yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

11. Alman bilim adamı Alfred Wegener’in teorisine göre kıtalar tek bir parça halindeydi ve magmadaki hareketliliğe bağlı olarak kıtalar birbirinden ayrılmaya başladı. Bu teoriye “Wegener Teorisi” denir.

8. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda epirojenik hareketler etkilidir?



A) Volkanik adalar



B) Kimyasal tortul kayaçlar



Çözüm Yayınları



Buna göre Wegener teorisini kanıtlamak için;



I. Güney Amerika ve Afrika’daki fosillerin benzer yaşta olması,



II. Güney Afrika, Hindistan ve Avustralya’da benzer yaşta geniş ölçekli buzul aşındırmalarının görülmesi,



III. Atlas Okyanusu’nun doğusunda ve batısında aynı jeolojik dönemde oluşan çökellerin görülmesi



bulgularından hangileri örnek gösterilebilir?

C) Aşındırma şekilleri



A) Yalnız I



D) Kıyı taraçaları





E) Kıvrım dağlar

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

12. Levha hareketleri sırasında okyanusal kabuk ile kıtasal kabuğun karşılaştığı yerlerde, okyanusal kabuk yoğunluğu fazla olduğu için, kıtasal kabuğun altına doğru sokulur. Bu hareket sonucunda kıtasal kabuk yükselir ve sıradağları oluşturur.

II

I

136 III IV



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangilerinde bu şekilde oluşan dağ sıraları yer alır?



A) I ve III

9. Aşağıda verilen ülkelerden hangisinde tektonik kökenli depremler daha az görülür?



A) Şili



B) İtalya

D) Türkiye

C) Japonya

E) Finlandiya



B) I ve IV

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

06

BÖLÜM 10 Test

Levha Tektoniği ve İç Kuvvetler - II 1. Aşağıdaki bölgelerin hangisinde deprem riski daha azdır?

4. Kıtaların kayma teorisine göre levhalar;



A) Afrika’nın doğusu



I. uzaklaşma,



B) Güney Amerika’nın batısı



II. yaklaşma,



C) Asya’nın kuzeyi



III. yan yana kayma



D) Akdeniz Havzası



hareketlerinden hangilerini gerçekleştirir?



E) Japonya çevresi



A) Yalnız I



2. Aşağıdakilerden hangisi epirojenik hareketler sonucunda

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

5. Aşağıda verilenlerden hangisinin oluşumunda volkanizma

meydana gelmemiştir?

etkili değildir?

A) Kıyılarda taraçaların oluşması



A) Yellow Stone Milli Parkı’ndaki gayzerler



B) Deniz seviyesindeki değişmeler



B) ABD’deki Valles Kalderası



C) Karaların yükselti değerlerinin değişimi



C) İtalya’nın kuzeyindeki Alp Dağları



D) Sıradağların oluşumu



D) Nevşehir’deki peribacaları



E) Kara ve denizler arasındaki oransal değişim



E) İskoçya’daki tor topoğrafyası

Çözüm Yayınları



6. Deprem türleri içerisinde etki alanı en geniş olanı tektonik depremlerdir. Kısa sürede meydana gelen tektonik depremler çok sayıda can ve mal kaybına yol açar.

Tektonik depremlerin oluşturacağı zararları en aza indirmek için alınacak tedbirler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?



Buna göre tehlikeli olmasına rağmen volkanik alanlarda nüfuslanmanın fazla olmasının temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kentsel dönüşüm ile dayanıksız binaların yıkılarak yerine modern tekniklerle dayanıklı binaların inşa edilmesi



B) Sanayi kuruluşları ve yerleşmelerin, sıcak su kaynaklarının yakınına inşa edilmesi



A) İklim koşullarının uygun olması





B) Yer şekillerinin sade olması

C) Depremler sırasında yapılacak çalışmalar için halkın bilinçlendirilmesi



C) Verimli tarım alanlarının bulunması





D) Sıcak su kaynaklarının çok olması

D) Gevşek dokulu alüvyal arazilere çok katlı bina yapılmasına izin verilmemesi



E) Bitki örtüsünün gür olması



E) Deprem sonrasında mücadele edecek ekiplerin önceden hazırlanması

3. Aktif volkanların bulunduğu bölgelerde meydana gelen volkanik patlamalar can ve mal kaybına yol açar. Buna rağmen bu bölgelerde nüfuslanma fazladır.

137

Test 06

1. C

7. Büyük Okyanus çevresinde çok sayıda volkanik faaliyet

2. D

3. C

4. E

5. C

6. B

7. A

8. C

9. A 10. D 11. B 12. C

10. Aşağıdaki şekilde birbirinden ayrılan iki levha gösterilmiştir.

görüldüğü için bu bölge “Ateş Çemberi” olarak adlandırılır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Ateş Çemberi içinde yer almaz?



A) İzlanda



B) Japonya

D) Filipinler

Okyanus

C) Hawaii

E) Şili

Mağma



Buna göre levhaların ayrılma bölgesinde;



I. derin okyanus çukurlukları,



II. volkanik faaliyetler,



III. okyanus ortası sırtları



oluşumlarından hangileri görülür?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

8.

I

II

IV V



Çözüm Yayınları

III

11.

• Esnek tabakaların kıvrılmasıyla oluşan yüksek yerlerdir.



• Paleozoikte kıtalar ayrılmadan önce bulunan tek kıtadır.



• Volkanik dağların zirvelerinde volkanik patlamalar sonucunda oluşan büyük çukurluklardır.



• Kırıklı dağlar arasında oluşan çöküntü alanlarıdır.

Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanların hangisinde aktif volkanlara rastlanmaz?



Yukarıdaki bilgiler arasında aşağıdakilerden hangisine ait bir özellik verilmemiştir?

A) I



A) Antiklinal

B) II

C) III

D) IV

E) V



B) Senklinal

D) Krater

C) Graben

E) Pangea

12. Yan basınçlarının etkisi ile esnek tabakaların sıkıştırılıp

138

yükselmesi sonucunda oluşan dağlara kıvrım dağ denir.

9. Aşağıda verilenlerden hangisinin oluşumunda iç kuvvetler doğrudan etkili değildir?



A) Falez



B) Tsunami

D) Maar

E) Horst

C) Regresyon



Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu şekilde oluşan dağlardan biri değildir?



A) ABD’nin batısındaki Kayalık Dağları



B) Avrupa’daki Alp Dağları



C) Ege kıyısındaki Aydın Dağları



D) Hindistan’ın kuzeyindeki Himalaya Dağları



E) Şili’deki And Dağları

BİRE BİR 1. Kaynağını yerin içinden yani mantodan alan kuvvetlere iç

4.

kuvvet adı verilir.

07

BÖLÜM 10 Test

Buna göre aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda iç kuvvetlerin etkisi yoktur? A)

B)

D)

II

I

III

C)

V

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangileri yer kabuğunun çok hareketli olduğu bölgeler arasında gösterilemez?

E)

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



2. Erman Öğretmen coğrafya dersinde yerin yapısını anlatırken şu benzetmeyi yapmıştır. “Arkadaşlar Dünya’mız aynı şeftali gibi üç katmandan oluşur. Yer kabuğu şeftalinin kabuğu, manto yediğimiz kısım, çekirdek ise şeftalinin çekirdeği gibidir.” Bunun üzerine öğrenciler Erman Öğretmen’e aşağıdaki soruları sormuşlardır. • Tanju: Öğretmenim yer kabuğu da şeftalinin kabuğu gibi en ince olan katman mıdır?



• Rıdvan: Şeftalinin içindeki çekirdek iki kısımdan oluşuyor. Dünya’nın çekirdeği de mi iki kısımdan oluşur?



• Rıza: Manto da şeftalinin yediğimiz kısmı gibi akışkan mıdır?



Buna göre öğrencilerden hangilerinin sorduğu sorulara Erman Öğretmen “Evet” şeklinde cevap vermiştir?



A) Yalnız Tanju



B) Tanju ve Rıdvan



C) Tanju ve Rıza



D) Rıdvan ve Rıza



E) Tanju, Rıdvan ve Rıza

Çözüm Yayınları



5. Aşağıda verilen olaylardan hangisi diğerlerine göre daha önce oluşmuştur?



A) Çanakkale ve İstanbul Boğazları



B) Taş kömürü yatakları



C) Egeid karasının çökmesi



D) Beşeri faaliyetlerin ortaya çıkması



E) Pangeanın ayrılarak kıtaların oluşması

3. Yer kabuğu kalınlığı ve yoğunluğu oranında mantoya az veya çok batmış durumdadır ve mantonun üzerinde bir dengede durmaktadır. Bu dengeye “izostatik denge” denir.

Buna göre izostatik dengeyi;

139 6. Aşağıda verilenlerden hangisi diğer dördünün nedenini oluşturmaktadır?



I. iklim değişiklikleri ve buzullaşma,



II. yüksek yerlerin dış kuvvetler tarafından aşındırılması,



A) Depremlerin oluşması



III. yeni dağ sistemlerinin oluşması



B) Volkanik patlamaların yaşanması



C) Levhaların hareket etmesi



D) Okyanus tabanlarında derin çukurlukların oluşması



E) Fayların ortaya çıkması



durumlarından hangileri bozar?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

Test 07

1. C

7. Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi’nde coğrafya

2. E

3. E

4. B

5. B

6. C

7. D

8. B

9. D 10. D 11. C 12. C

10.

bölümünde okuyan öğrenciler yakın çevresinde bulunan Toros Dağları’nın yüksek kesimlerine bilimsel çalışma yapmak için gitmişlerdir. Öğrencilerle birlikte geziye giden Kadir Öğretmen yerden aldığı taşın üzerindeki balık fosilini öğrencilere göstererek “Arkadaşlar, bu balık fosili sizce denizden yükseltisi 2500 metre olan bu yerde nasıl oluşmuştur?” diye sormuştur. Öğrencilerden;

• Yasemin: Deniz seviyesindeki yükselmelere bağlı olarak bu bölge deniz altında kalmıştır.



• Manolya: Toros Dağları orojenik hareketler sonucunda denizel tabakanın yükselmesi sonucunda oluşmuştur.



• Fulya: II. jeolojik zamanda jeosenklinal olan bu bölgedeki tortullar arasında kalan balık fosilleridir.

Haritada gösterilen taralı alanlarda aşağıdakilerden hangisinin yaygın olması beklenemez?

A) Tektonik depremler



B) Termal kaynaklar



C) Volkanik faaliyetler



diye cevap vermiştir.



D) Yaşlı kıvrım dağlar



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



E) Kırıklı araziler



A) Yalnız Yasemin



B) Yasemin ve Manolya



C) Yasemin ve Fulya



D) Manolya ve Fulya



E) Yasemin, Manolya ve Fulya

Çözüm Yayınları

11. Kıtaların kayma teorisi 1912 yılında Alman bilimadamı Alfred Wegener tarafından ortaya atılmıştır. Bu teoriye göre yer kabuğunu oluşturan levhalar hareket hâlindedir ve yatay yönde hareket ederler. Paleozoikte Pangea adı verilen tek kıta varken bu kıtalar daha sonra konveksiyonel hareketler ile birbirinden ayrılmıştır.

Aşağıdakilerden hangisi bu teoriye kanıt olarak gösterilebilir?



A) Akarsu ve rüzgâr ile yüksek yerlerin aşındırılması

km uzaklıkta yer alır. Hawaii çok sayıda volkanik faaliyetler ile oluşmuş adalar topluluğudur.



B) Deniz seviyesinde alçalma ve yükselmelerin meydana gelmesi



Buna göre Hawaii Adası’nda aşağıdaki kayaçlardan hangilerinin bulunması volkanik ada olduğunu gösterir?



C) Brezilya’nın doğusu ile Afrika’nın batısında benzer canlılara ait fosillerin bulunması



A) Konglomera - Kil taşı - Kumtaşı



D) İskandinav Yarımadası’nın yükselmesi



B) Andezit - Bazalt - Obsidiyen





C) Taşkömürü - Linyit - Mercan

E) Amazon ve Kongo havzalarında yağmur ormanlarının bulunması



D) Kalker - Jips - Kayatuzu



E) Mermer - Elmas - Şist

8. ABD’nin tek ada eyaleti olan Hawaii, anakaraya yaklaşık 3700

12. Yer kabuğunun geniş alanlarda yükselmesine ve alçalmasına epirojenez denir.

140

9. Yeryüzünde genç kıvrım dağlar, aktif volkanik alanlar ve tektonik deprem bölgeleri arasında paralellik bulunmaktadır.



Buna göre aşağıdakilerden hangisi epirojenez ile açıklanamaz?



Yukarıda verilen durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) İskandinav Yarımadası’nın, buzulların erimesi sonucunda yükselmesi



A) Bu bölgelerde arazi yapısının gevşek dokuda olması



B) Çukurova deltasının tortullanma sonucunda çökmesi



B) Bu bölgelerde dış kuvvetlerin çok etkili olması





C) Oluşum bakımından yaşlı arazi yapısının yaygın olması

C) Kuzey - güney yönlü sıkıştırmalar sonucunda Toros Dağları’nın oluşumu



D) Yer kabuğunun hareketli olduğu bölgelerde yer almaları



D) Erozyona uğrayan dağlık bölgelerin yükselmesi



E) Yer şekillerinin engebeli olması



E) Egeid karasının çökmesi ile Ege Denizi’nin oluşması

BİRE BİR

08

BÖLÜM 10 Test

4. Yer kürenin iç yapısı ile ilgili olarak aşağıdakilerden

1.

hangisi söylenemez?

Yukarıdaki kesiti verilen dağ oluşumunun bulunduğu bölgede;

I. karstik arazi,



II. sıcak su kaynakları,



III. heyelan riski,



IV. deprem riski



özelliklerinden hangileri fazladır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV



A) Yer kabuğu katı olduğu için hareket etme özelliğini kaybetmiştir.



B) Yerin yapısını oluşturan maddeler yoğunluğa göre sıralanır.



C) Yoğunluğu en fazla olduğu katman iç çekirdek, en az olan katman ise sialdir.



D) Yerin derinliklerine doğru gidildikçe sıcaklık artar.



E) Magma yer kabuğunun dirençsiz olduğu yerlerden yüzeye çıkar.

C) II ve III

E) III ve IV

5. Yer kabuğu, denizlerdeki aysbergler (buz dağları) gibi manto üzerinde yüzer durumdadır. Yükseltisi ve yoğunluğu fazla olan dağların derin kökleri bulunurken, yükseltisi ve yoğunluğu az olan yerlerin kökleri daha incedir. Yer kabuğu manto üzerinde bir dengede bulunur. Bu duruma izostatik denge denir.

2. Aşağıda verilenlerin hangisinde iç kuvvetlerin etkisinden

A) 1999 İzmit depreminde yaklaşık 17.000 kişinin hayatını kaybetmesi



B) MS 79 yılında Vezüv’ün patlaması ile Pompei şehrinin küller altında kalması



C) Hint Yarımadası’nın Asya’yı güneyden sıkıştırması ile Himalaya Dağları’nın oluşması



D) Deniz seviyesindeki yükselme ve alçalmalara bağlı olarak kıyılarda sekilerin oluşması



E) Yer şekillerinin engebeli olduğu alanlarda erozyonun şiddetli olması

3.

I. 5 Ağustos 2010 yılında Şili’de bulunan bakır madenin çökmesi ile oluşan depremler



II. Akdeniz Bölgesi’nde karstik mağaraların çökmesi ile oluşan depremler



Çözüm Yayınları

bahsedilemez?



Buna göre izostatik dengeyi;



I. yüksek yerlerin dış kuvvetler tarafından aşındırılması,



II. iklimlerin değişmesi ile buzulların erimesi,



III. volkanizma sonucunda yeni dağların oluşumu



olaylarından hangileri bozar?



A) Yalnız I



D) II ve III

IV. Endonezya’daki Bali Adası’nda yer alan Raung Yanardağı’nın patlaması sırasında oluşan depremler



Yukarıda verilen sarsıntılardan hangilerinin oluşumunda doğrudan manto etkilidir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

6. I II

III. 11 Mart 2011 yılında Japonya’nın Töhoku Bölgesi’nde oluşan 9,0 şiddetindeki deprem



B) I ve II

141 IV

III

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde aktif volkanlara rastlanır?

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Test 08

1. D

7. Aşağıda bazı iç kuvvetler ve oluşturduğu yer şekilleri

2. E

3. E

4. A

5. E

7. E

8. A

9. B 10. E 11. C 12. E

10. Yeryüzündeki bazı kayaçlar değişime uğrayarak başkalaşım

eşleştirilmiştir.

(metamorfik) kayaçlarına dönüşür.

İç kuvvet



Yer şekli

Kayaçların değişerek başkalaşım kayaçları oluşturmasında;

I.

Volkanizma

Krater

II.

Orojenez

Sıradağlar



I. çökelme miktarı,

III.

Epirojenez

Kıyı taraçası



II. taşınma hızı,



Buna göre verilen eşleştirmelerden hangileri doğrudur?



III. sıcaklık değerleri,



A) Yalnız I



IV. basınç değerleri



6. E

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III



unsurlarından hangilerinin yüksek olması gerekir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

Haritadaki taralı alanlar aşağıda verilenlerden hangisine ait olabilir?

A) Deprem riski yüksek bölgeler



B) Sık nüfuslu bölgeler



C) Orman bölgeleri



Çözüm Yayınları

8.

11.

I. Krom



II. Linyit



III. Kalker



IV. Kurşun



Yukarıda verilenlerden hangilerinin oluşumunda volkanik faaliyetlerin etkisi yoktur?

D) Yağışlı bölgeler



A) I ve II

E) Levhaların ayrılma alanı



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

9.

I

II

142

12. Yer kürenin jeolojik dönemlerde geçirdiği olaylar hakkında araştırma yapan bir kişi;

III

IV

Yukarıda verilen yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda iç kuvvetler etkili olmuştur?

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



I. canlılara ait fosil kalıntıları,



II. kayaçların oluşma özellikleri,



III. iklim özelliklerindeki değişmeler



kriterlerinden hangilerini dikkate almalıdır?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

Dış Kuvvetler / Kayaçların Çözülmesi - Toprak ve Kütle Hareketleri

BÖLÜM 11 Test

1. Aşağıdaki tabloda beş bölgeye ait temmuz ve ocak ayı

4. Toprağın üst kısmı ile birlikte anakayanın bulunduğu bölgeden

sıcaklık değerleri verilmiştir.

aşağı doğru kütle hâlinde hareket etmesine “heyelan” denir.

Buna göre, heyelanın meydana gelmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha azdır?



A) Eğimin fazla olması



B) Yağışın fazla olması

25



C) Killi toprağın bulunması

10



D) Bitki örtüsünün cılız olması



E) Tabakaların eğim yönünde uzaması

Merkezler

Temmuz (°C)

Ocak (°C)

I

28

10

II

20

–10

III

6

22

IV

22

V

24



Buna göre verilen merkezlerden hangisinde fiziksel (mekanik) ufalanmanın daha fazla olması beklenir?



A) I

B) II

01

C) III

D) IV

E) V

5. Toprağın üst kısmının dış kuvvetler tarafından aşındırılmasına “erozyon” denir.

2. Aşağıda verilenlerden hangisi kimyasal çözülmeye örnek

A) Nemli ve yağışlı bölgelerde su ile temas eden taşların çözülmesi



B) Sıcaklık farkının çok olduğu çöllerde taşların küçük parçalara bölünmesi



C) Soğuk bölgelerde donma ve çözülmeye bağlı olarak kayaçların ufalanmaları



D) Bitkilerin kökleri ile taşları parçalaması



E) Yarı kurak bölgelerde kayaçların tuzlar tarafından çatlatılması

Çözüm Yayınları

gösterilebilir?



Buna göre erozyon olayının şiddetli olduğu bir yer için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Eğim ve yükselti farkı fazladır.



B) Toprağın yapısı gevşek dokudadır.



C) Tarımsal verim yüksektir.



D) Akarsuların akış hızı fazladır.



E) Toprak örtüsü incedir.

6. Coğrafya öğretmeni Ayfer Hanım “Türkiye gibi iklim ve yer şekillerine sahip ülkelerde erozyon, özellikle de akarsu erozyonu şiddetlidir.” demiş ve öğrencilere bu durumun nedenlerinin neler olabileceğini sormuştur. Öğrencilerinden,

3. Bileşiminde karbonat bulunan kayaçlar su ile temas ettiğinde



• Pervin: Eğimin fazla olması etkilidir.



• Kerime: Yamaçlarda tarlaların eğim doğrultusunda sürülmesi çok etkilidir.



• Aylin: Aşırı otlatma ile otların tahrip edilmesi etkilidir.



• Rasiha: Sağanak yağışların fazla olması etkilidir.

çok çabuk tepkimeye girer ve kimyasal çözünmeye uğrar.

Buna göre, yukarıda verilen durum;



I. jips,



II. kalker,



III. granit,



IV. linyit



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar erozyon üzerinde beşeri etkenlerin de rolü olduğunu gösterir?



kayaç türlerinin hangilerinde daha fazla görülür?



A) Pervin - Kerime

B) Pervin - Aylin



A) I ve II



C) Kerime - Aylin

D) Kerime - Rasiha



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

E) Aylin - Rasiha

143

Test 01

1. B

7.

I. Tuz çatlatması



II. Donma ve çözülme



III. Sıcaklık farkları

3. A

4. D

5. C

6. C

7. E

8. C

9. C 10. E 11. D 12. B

10. Aşağıdaki şekilde heyelan riski yüksek olan bir yerleşim birimi verilmiştir.



Yukarıda verilenlerden hangileri kayaçların fiziksel olarak ufalanmasına yol açar?



A) Yalnız I



2. A

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III



E) I, II ve III

8. Aşağıda verilen iklim tiplerinden hangisinde fiziksel B) Akdeniz



C) Sert karasal

D) Okyanusal

E) Muson

Çözüm Yayınları

A) Ekvatoral

Doğu



Buna göre bu yerleşim biriminde heyelan ile yaşanılabilecek can ve mal kaybını azaltmak için aşağıdakilerden hangisinin yapılması en doğru olur?



A) Heyelan riski fazla olan yerlerde ağaçlandırma yapılmalı



B) Eğimli yamaçlarda akış gösteren suların hızını azaltmak için taraçalar yapılmalı



C) Yerleşme dağın eteğine taşınmalı



D) Tarım alanları boş bırakılarak toprağın hareketliliği azaltılmalı



E) Yerleşim birimi, bölgenin doğusundaki düz araziye taşınmalı

11. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki erozyonun dolaylı

ufalanmanın daha fazla olması beklenir?



Batı

sonuçlarından birisidir?



A) Koy ve körfezlerin dolması



B) Akarsuların bulanık akması



C) Yüksek ve eğimli kesimlerde anakayanın ortaya çıkması



D) Kırdan kente göçlerin yaşanması



E) Deltaların büyümesi

12. Kuruluşu M.Ö. 6000 yıllarına dayanan Efes Antik Kenti farklı dönemlerde Roma, Yunan ve Türklere ait bir kent olmuştur. Efes, en parlak dönemini Helenistik ve Roma dönemlerinde yaşamıştır. Hatta Roma İmparatoru Augustus zamanında Asya Eyaleti’nin başkenti olmuştur. Efes’in bu özelliği kazanmasında en önemli etken liman kenti olması nedeniyle doğu - batı arasında kapı görevi yapmasıdır. Ancak limanın Küçük Menderes ve Marnes çaylarının getirdiği malzemeler ile dolması sonucunda şehir önemini yitirmiştir.

9. I

144

IV



Buna göre Efes Limanı’nın kullanılamaz hâle gelmesi, aşağıdakilerden hangisini kanıtlar?



A) Roma Medeniyeti’nin gerilediğini



B) Küçük Menderes ve Marnes çaylarının çevresinde erozyonun şiddetli olduğunu



C) Limanların heyelan sonucunda yok olduğunu



D) Efes şehrinin günümüzde de liman olarak kullanılabileceğini



E) Türklerin denizcilik ile çok ilgilendiğini

III II

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde kimyasal çözünmenin daha fazla olması beklenir?

A) I ve II



B) II ve III

D) III ve IV

E) IV ve V

C) II ve IV

BÖLÜM 11 Test

Dış Kuvvetler / Rüzgârların Oluşturduğu Yer Şekilleri 1. Rüzgârların oluşturduğu yer şekilleri aşağıdaki bölgelerin

4. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda

hangisinde daha fazladır?



A) Kuzey Afrika



B) Amazon Havzası



C) Kuzeybatı Avrupa



D) Kanada’nın batısı



E) Güneydoğu Asya

02

doğrudan rüzgâr etkili olmuştur? A)

B)

C)

D)

Deniz

Kara

Deniz

E)

Deniz





I. Toprak ince taneli ve gevşektir.



II. Fiziksel ufalanma fazladır.



III. Bitki örtüsü cılızdır.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

2. Rüzgâr erozyonunun şiddetli olduğu yerler için;

5. Kurak ya da yarı kurak bölgelerde rüzgârların hızlı esmesine bağlı olarak aşındırma şekilleri oluşurken, rüzgâr hızının azaldığı bölgelerde biriktirme şekilleri oluşur.

Buna göre;



I. mantarkaya,



II. lös,



III. barkan,



IV. tafoni



yer şekillerinden hangileri rüzgâr hızının azaldığı yerlerde görülür?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

3. II III I

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde rüzgârların oluşturduğu birikim şekilleri daha fazladır?

A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

145

6.

I. Falez



II. Peribacası



III. Traverten



IV. Dev kazanı



Yukarıda verilen yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda rüzgârların şekillendirici etkisi görülür?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

Test 02

1. A

7. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda A) Mantarkaya

B) Tafoni



C) Hörgüçkaya

D) Şahitkaya



II. Rüzgâr biriktirmelerinin üzerinde oluşan toprak tipidir.



III. Rüzgârın yavaşlaması ile oluşan hilal biçimindeki şekillerdir.



Yukarıda tanımları verilen yer şekilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir? I

II

6. A

7. C

8. C

9. A 10. A 11. D 12. C

Biriktirme şekilleri → Lös - Kumul - Barkan

• Umut: Aşındırma şekilleri → Falez - Lagün - Tombolo





Biriktirme şekilleri → Kumul - Lös - Barkan

• Sultan: Aşındırma şekilleri → Mantarkaya - Şahitkaya Tafoni





Biriktirme şekilleri → Barkan - Lös - Kumul

• Sinan: Aşındırma şekilleri → Barkan - Mantarkaya Lös



III

Biriktirme şekilleri → Barkan - Delta - Moren

• Ahmet: Aşındırma şekilleri → Vadi - Peribacası - Falez





5. C

• Ali: Aşındırma şekilleri → Mantarkaya - Tafoni Yardang





I. Rüzgârların dayanıklı tabakaların altlarını oyması ile oluşan şekillerdir.

4. A

“Rüzgârların oluşturduğu aşındırma ve biriktirme şekillerine üçer tane örnek yazınız.” diye sormuştur. Öğrencilerden;

E) Barkan

8.

3. D

11. Coğrafya dersinden öğrencilerini sınav yapan Ayşe Öğretmen

rüzgârlar etkili değildir?



2. E



Biriktirme Şekilleri → Kumul - Yardang - Şahitkaya

Mantarkaya

Barkan

Lös



diye cevaplamıştır.

B)

Lös

Mantarkaya

Barkan



C)

Mantarkaya

Lös

Barkan

Buna göre öğrencilerden hangisinin verdiği cevap doğrudur?

D)

Barkan

Lös

Mantarkaya



A) Ali

E)

Barkan

Mantarkaya

Lös

Çözüm Yayınları

A)



B) Ahmet

D) Sultan

C) Umut

E) Sinan

9. Aşağıda verilen kıtaların hangisinde rüzgâr aşındırması ve biriktirmesi ile oluşan yer şekilleri daha azdır?



A) Avrupa



146

B) Asya

D) Kuzey Amerika

C) Avustralya

E) Afrika

12. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda rüzgârlar etkili değildir?

10. Mantarkaya, tafoni, yardang gibi yer şekillerinin görüldüğü olduğu yerler için;



I. Sürekli rüzgârlar etkilidir.



II. Kurak iklimler etkilidir.



III. Günlük sıcaklık farkı azdır.



IV. Toprak oluşumu hızlıdır. yargılarından hangileri kesin söylenebilir?



A) Yalnız II

B) I ve II

D) II ve IV

B)

C)

D)

E)





A)

E) III ve IV

C) II ve III

1. Akarsu yatağının herhangi bir kesitinden saniyede geçen su

4. Akarsu aşındırmasının şiddetli olduğu yerler için;

miktarına akım (debi) denir.

Buna göre akarsu debisini etkileyen aşağıdaki faktörlerden hangisi doğal koşullar ile açıklanamaz?



A) Yağış miktarı,



B) Arazi yapısını oluşturan kayaçların cinsi,



C) Sıcaklık değerleri,



D) Akarsuyun tarımda kullanılması,



E) Bitki örtüsü



I. Akarsu rejimi düzenlidir.



II. Akarsu debisi yüksektir.



III. Akarsular dar ve derin vadilerde akış gösterir.



IV. Akarsuların boyları uzundur.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) I ve II



2. Dünya üzerinde en etkili olan dış kuvvet akarsudur.

II

IV Çözüm Yayınları

I

V

III



Haritada numaralandırılarak gösterilen bölgelerin hangisinde akarsuların oluşturduğu yer şekilleri daha azdır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

03

BÖLÜM 11 Test

Dış Kuvvetler / Akarsular ve Oluşturduğu Yer Şekilleri - I

B) I ve III

D) II ve IV

5.

I. Taban seviyesi ovası



II. Delta



III. Kırgıbayır



IV. Şelale ve dev kazanı

C) II ve III

E) III ve IV



Yukarıda verilen yer şekillerinden hangilerinin geniş yer kapladığı bölgelerde tarımsal faaliyetler yapılabilir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

E) V

6. Aşağıdaki şekilde bir akarsuya ait blokdiyagram verilmiştir.



3.

I. Akarsu akış hızının fazla olduğu yerlerde çentik vadiler görülür.



Görselde verilen yer şekillerini oluşturan akarsu için;



I. Akarsuyun akış hızı fazladır.



II. Kurak ya da yarı kurak bölgelerde sel sularının yamaçları aşındırmasıyla kırgıbayır oluşur.



II. Akarsu yatak değiştirmiştir.



III. Eğimin azaldığı yerlerde akarsular menderes çizerek akar.



III. Akarsuyun boyu uzamıştır.



IV. Akarsuyun taşıdığı alüvyon miktarı artmıştır.



Yukarıda verilen ifadelerden hangileri doğrudur?



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I



A) I ve II



B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

147

Test 03

1. D

7. Aşağıdakilerden hangisi akarsuların oluşturduğu aşındırma şekillerinden birisidir?



A) Plato



B) Delta



C) Birikinti konisi



D) Irmak adası



E) Dağ içi ovası

2. C

3. E

4. C

5. A

10.

I. Peribacası



II. Plato



III. Seki (taraça)



IV. Menderes (büklüm)

6. C

7. A

8. D

9. E 10. E 11. E 12. D



Yukarıda verilen yer şekillerinden hangileri hem akarsu aşındırma hem de biriktirmesi sonucu oluşur?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

11. Akarsuların sularını topladığı alana havza denir. Akarsu, sularını denize ulaştırabiliyorsa açık havza, ulaştıramıyorsa kapalı havza denir. Örneğin Kızılırmak, Yeşilırmak, Sakarya gibi akarsular Karadeniz açık havzasında yer alır. Özalp, Karasu gibi akarsular da Van Gölü kapalı havzasında yer alır.

8. Akarsuların akımının arttığı dönemlerde taşıdığı alüvyon boyutu büyürken, akımın azaldığı dönemlerde alüvyon boyutu küçülmektedir. Buna göre aşağıda verilen akarsu yatağı kesitlerine bakıldığında, hangi akarsuyun rejimi diğerlerine göre daha düzenlidir? A)

K

B)

K

K

İ

İ

İ

Y

Y

Y

S

S

S

D)

K



148

C)

E)

Çözüm Yayınları





Buna göre Van Gölü’nün kapalı havza olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) İklim koşulları



B) Akarsuların boylarının kısa olması



C) Van Gölü’nün yüksekte yer alması



D) Akarsuların akış hızının az olması



E) Van Gölü’nün etrafının yüksek dağlarla çevrili olması

K

İ

İ

Y

Y

S

S

12. Yer şekilleri ile akarsuların drenajı (akarsu ağı) arasında paralellik bulunur. Bu yüzden bir akarsuyun drenajına bakılarak yer şekilleri hakkında yorum yapılabilir.

9. Akarsuların denize döküldüğü yerlerde delta oluşması

Buna göre aşağıda verilen drenajlardan hangisi bir volkanik dağa ait olabilir? A)

B)

C)

D)

için;



I. kıta sahanlığı dar olmalı,



II. akarsu bol alüvyon taşımalı,



III. kıyıda gel-git genliği az olmalı

E)



özelliklerinden hangilerine sahip olması gerekir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II

BÖLÜM 11 Test

Akarsular ve Oluşturduğu Yer Şekilleri - II 1.

04

4. Yandaki şekilde, bir akarsuya ait kesit verilmiştir.

Buna göre bu akarsuyun akım grafiği aşağıdakilerden hangisi olabilir? A)

Yukarıdaki görselde verilen yer şekilleri için;

I. Aktif volkanik arazilerde görülür.



II. Rüzgârların aşındırması ile oluşur.



III. Farklı dirençteki kayaların yağmur ve sel suları ile aşınması sonucunda oluşur.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

400

400

300

300

200

200

100

100

C)

C) Yalnız III

E) II ve III

B)

m3/sn

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar m3/sn

D)

400

400

300

300

200

200

100

100 1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

E)

İ Y S K

m3/sn

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar m3/sn

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

m3/sn

400

I. Denize döküldüklerinde



II. Göle döküldüklerinde



III. Eğimin azaldığı yerlerde



Akarsular yukarıda verilenlerin hangilerinde taşıdığı alüvyonları biriktirir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

Çözüm Yayınları

300

2.

200 100

5. Aşağıda akım grafiği verilen akarsuların hangisi akarsu taşımacılığına daha elverişlidir?

E) I, II ve III

A)

3. Ali, coğrafya dersinde proje ödevi olarak akarsular ve



Akarsu biriktirme şekilleri

1. Vadi

a. Delta

2. Dev kazanı

b. Plato

3. Irmak adası

c. Birikinti konisi

4. Kırgıbayır

d. Taban seviyesi ovası

5. Peribacası

e. Dağ içi ovası



B) 2 - c

D) 4 - e

E) 5 - d

2000

1500

1500

1000

1000

500

500 1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

m3/sn

D)

2000

2000

1500

1500

1000

1000

500

500 1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

E)

2000

m3/sn

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

m3/sn

149 1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

m3/sn

1500 1000

Buna göre Ali hangilerinin yerini değiştirirse tablo doğru olur? A) 1 - a

B)

m3/sn

2000

C)

akarsuların oluşturduğu şekiller ile ilgili hazırladığı sunumu tablo ile aşağıdaki gibi göstermiştir. Akarsu aşındırma şekilleri

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar



500

C) 3 - b

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

Test 04

1. C

6. Akarsuların akış hızının azaldığı bölgelerde;

3. C

4. D

5. D

6. A

7. A

8. B

9. A 10. A 11. E 12. B

10. Aşağıdaki grafiklerde Kuzey Yarım Küre’de yer alan ve yağmur ile beslenen üç akarsuya ait akım grafikleri verilmiştir.



I. büklüm,



II. Irmak adası,



III. seki,



IV. plato

m3/sn



yer şekillerinden hangilerinin oluşması beklenir?



A) I ve II



2. E

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

m3/sn

400

2000

300

1500

200

1000

100

500 1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

I.

II. m3/sn 400 300 200 100

7. Aşağıda verilen vadilerden hangisinde akarsu hem derine hem de geriye doğru aşındırma yapmaktadır?

A)

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

B)

III.



D)

Çözüm Yayınları

C)

E)



Buna göre bu akarsular için;



I. Akımı en düzenli akarsu II numaralı akarsudur.



II. Ocak ayında I numaralı akarsuyun taşıdığı su miktarı II numaralı akarsudan daha fazladır.



III. Akış hızı en fazla III numaralı akarsudadır.



yargılarından hangilerine kesin ulaşılabilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

11. Akarsu ağı ve şekilleri ile sıcaklık, donma, yağış gibi iklim elemanları arasında büyük bağ bulunur.

8. “Türkiye’deki akarsular genel olarak hızlı akar.” diyen bir



Buna göre aşağıda verilen yarımadalardan hangisinde akarsu ağının ve akarsu şekillerinin çok fazla olduğu söylenemez?



A) Akarsular genellikle dar ve derin vadide akış gösterir.



A) İber Yarımadası



B) Akarsularımızın büyük bölümü denge profiline yaklaşmıştır.



B) İskandinav Yarımadası



C) Akarsular bol alüvyon taşır.



C) Hint Yarımadası



D) Hidroelektrik potansiyelleri yüksektir.



D) Anadolu Yarımadası



E) Aşındırma güçleri fazladır.



E) Arap Yarımadası

araştırmacı bu görüşünü kanıtlamak için aşağıdakilerden hangisini söyleyemez?

150

12. Akarsuların denize döküldükleri yerlerde deltalar oluşurken akarsuların okyanusa döküldükleri yerlerde gel-gite bağlı olarak haliçler oluşur.

9. Aşağıda verilen akarsulardan hangisinin rejimi diğerlerine



Buna göre aşağıda verilen ülkelerden hangisinde hem haliç hem de delta oluşur?





A) İtalya

göre daha düzenlidir? A) Amazon



B) Ganj

D) Fırat

C) Nil

E) Mississippi



B) Fransa

D) ABD

E) Brezilya

C) İngiltere

BÖLÜM 11 Test

Akarsular ve Oluşturduğu Yer Şekilleri - III 1. Aşağıda verilen yer şekillerinin hangisinin oluşumunda

4.

akarsular etkili değildir? A)

05

B)

Deniz

Deniz

I

II

III

IV

D)

C)

E)

Görsellerde verilen akarsu şekilleri aşındırma ve biriktirme şekilleri olarak gruplandırılırsa aşağıdakilerden hangisi doğru olur?

2. Kurak ve yarı kurak bölgelerde sel sularının yamaçları

Çözüm Yayınları



Aşındırma

Biriktirme

A)

I ve II

III ve IV

B)

I ve III

II ve IV

C)

II ve III

I ve IV

D)

II ve IV

I ve III

E)

III ve IV

I ve II

aşındırması ile oluşan yer şekilleri aşağıdakilerden hangisidir?



A) Kırgıbayır



B) Irmak adası

D) Menderes

C) Plato

E) Seki

I. Hidroelektrik potansiyel fazladır.



II. Tabanlı vadi içinde akış gösterir.



III. Vadi içerisinde küçük kum birikintileri oluşur.



IV. Menderesler çizerek akmaya başlar.



Denge profiline yaklaşan bir akarsuda yukarıda verilen özelliklerden hangileri görülür?



A) Yalnız I



D) III ve IV

I. Orojenez esnasında kıvrılan dağ sistemlerini dik kesen akarsuların oluşturduğu vadilerdir.



II. Farklı dirençteki kayaçların aşınması ile oluşan basamaklı vadilerdir.



III. Akarsuların yatağını yana aşındırarak oluşturduğu vadilerdir.



3.

B) I ve II

5.

C) II ve III

E) II, III ve IV

Yukarıda özellikleri verilen vadiler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir? I

II

III

A) Çentik

Tabanlı

Kanyon

B) Boğaz

Tabanlı

Kanyon

C) Boğaz

Kanyon

Tabanlı

D) Çentik

Boğaz

Tabanlı

E) Boğaz

Çentik

Tabanlı

151

Test 05

1. B

6. Tuna Nehri kaynağını Almanya’nın güneyinde yer alan Kara

A) Akarsu debisinin fazla olması



B) Akış hızının fazla olması



C) Yağış rejiminin düzenli olması



D) Akarsu havzasının geniş olması



E) Akarsuyun denge profiline yakın olması

4. B

5. C

6. E

7. E

8. C

9. C 10. A 11. C 12. A

akarsularda kirlilik oranı fazladır. II I

IV III

Buna göre Tuna Nehri üzerinde gemiler ile bu kadar uzun mesafenin katedilmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



3. E

9. Büyük sanayi kuruluşlarına ya da kentlere yakın olan

Orman Bölgesi’ndeki Donaueschingen Kasabası’ndan alır. Avrupa’nın en büyük 2. akarsuyu olan Tuna, daha sonra doğuya doğru akar. 10 ülkeden gelen suları toplayarak Karadeniz’e dökülür. Karadeniz’deki Tuna deltasından nehrin yukarı kesimlerine doğru (2.411 km) gemilerle yolculuk yapılabilir. Bu da nehrin neredeyse %78’lik bölümüne denk gelir. Gemi ile en son gidilebilecek Kelheim ve Karadeniz arasında gemiler için de 78 tane liman bulunmaktadır.

2. A



Buna göre haritada yer alan taralı alanların hangilerinde akarsu kirliliği daha azdır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

10. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda epirojenik hareketler de etkili olmuştur?



7. Aşağıda bir akarsu havzasında oluşan birikinti konisi



Çözüm Yayınları

gösterilmiştir.

B) Kırgıbayır

D) Tabanlı vadi

C) Haliç

E) Kanyon vadi

11. Akarsular da, diğer dış kuvvetler gibi yüksek yerleri aşındırıp alçak yerleri doldurmak için uğraşır.

Bu yer şeklinin ortaya çıkmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır?

Buna göre aşağıda verilen yeryüzü şekillerinden hangisinin oluşumu diğerlerine göre daha uzun zaman alır?



A) Delta

B) Taban seviyesi ovası



A) Aşındırma gücünün fazla olması



C) Peneplen

D) Peribacası



B) Yamaçlardan aşağı doğru tabakaların kayması



C) Akarsu havzasındaki kayaçların özelliği



D) Akarsuyun taşıdığı alüvyonun çok olması



E) Akarsuyun içinde aktığı vadide eğimin azalması



152

A) Seki

E) Kertik vadi

12. I.

8.

III.

I

Yukarıda kesitleri verilen vadi çeşitlerinden hangilerinin oluşumunda karstik bölgelerdeki akarsuların kimyasal aşındırma yapması etkili olmuştur?

V

Haritada verilen akarsulardan hangilerinin denize döküldüğü yerde delta oluşması beklenir?

A) I

B) II

C) III

IV.

IV

III

II

II.

D) IV

E) V

A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve IV

E) III ve IV

C) I ve III

1. Aşağıda verilen kayaçlardan hangisinin bulunduğu yerlerde karstik şekillere rastlanmaz?



A) Kalker



06

BÖLÜM 11 Test

Dış Kuvvetler / Karstik Şekiller

B) Tüf

D) Kaya tuzu

C) Jips

E) Dolomit

4.

I. Polye



II. Lapya



III. Uvala



IV. Dolin



Yukarıda verilen yer şekillerinin küçükten büyüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



A) I - III - II - IV



B) I - II - III - IV

D) II - IV - III - I

C) II - III - IV - I

E) II - IV - I - III

2. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda karstlaşma etkili değildir?



A) Falez

D) Obruk

5. Aşağıda Türkiye’nin en önemli obruklarından biri olan Kızören

C) Traverten

Gölü gösterilmiştir.

E) Kör vadi

Çözüm Yayınları



B) Mağara



3. I III

Buna göre görseldeki yer şeklinin oluşumu ile ilgili olarak;



I. Suların içinde eriyik durumda kireç bulunur.



II. Mağaraların çökmesi ile oluşur.



III. Oluşumunda kimyasal çözülme etkilidir.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

II

153

Görselde numaralarla gösterilen yer şekilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

III

A)

Sarkıt

Dikit

Sütun

B)

Sarkıt

Sütun

Dikit

C)

Sütun

Dikit

Sarkıt

D)

Dikit

Sütun

Sarkıt

E)

Dikit

Sarkıt

Sütun

6. Kalkerli arazilerde aşağıda verilen kaynak çeşitlerinden hangisi daha fazla bulunur?



A) Fay



B) Yamaç

D) Artezyen

E) Gayzer

C) Voklüz

Test 06 7.

1. B

II. Yer altında bulunan mağaraların çökmesi ile oluşan obruklar



III. Yer altı suyunun içinde çözülmüş hâlde bulunan kalsiyumun çökmesi ile oluşan sarkıtlar



3. A

4. D

5. E

6. C

7. C

8. B

9. E 10. D 11. E 12. C

10. Coğrafya bölümünde öğretim görevlisi olan Uğur Bey, karst

I. Dalgaların getirdiği malzemelerin koy ve körfez önlerini kapatması ile oluşan şekiller



2. A

coğrafyası ile ilgili araştırmalar yapmaktadır. Bu nedenle yaz aylarında arazi çalışmaları için Türkiye’de bulunan farklı bölgelerde araştırmalar yapmaktadır. I II

IV. Şelalenin bulunduğu yerlerde yüksekten düşen suların aşındırması ile oluşan dev kazanları

III V

IV



Yukarıda oluşumları açıklanan yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda karstlaşma etkili olmuştur?





A) I ve II



Buna göre Uğur Bey haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanlardan hangisinde araştırma yaparsa daha fazla bilgi toplar?



A) I

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

8. Karstik araziye sahip bir bölgede aşağıda verilen kayaçlardan hangileri yaygın olarak bulunur?



A) Fiziksel tortul kayaçlar



B) Kimyasal tortul kayaçlar



C) Organik tortul kayaçlar



D) Metamorfik kayaçlar



E) Derinlik (iç püskürük) kayaçları

Çözüm Yayınları



B) I ve III

B) II

C) III

D) IV

E) V

11. (I) Ülkemizde Batı Toroslarda kalker geniş yer kaplar. (II) Kalkerin çözülmesi ile bu bölgede karstik şekiller oluşur. (III) Karstik arazi genel olarak engebeli olduğu için tarım alanları çok azdır. (IV) Yer altına sızan sular mağara, sarkıt, dikit gibi yer şekilleri oluşturur. (V) Karstik arazilerde yer altından çıkan karstik kaynaklar kaplıca ve ılıca olarak kullanılır.

Karstik arazi ile ilgili yukarıda verilen cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı bulunmaktadır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

154

9. Karstik arazinin geniş yer kapladığı bölgede aşağıda



verilen toprak tiplerinden hangisinin yaygın olması beklenir?

12. Aşağıda verilen şekillerden hangisi üzerinde tarım

A) Alüvyal





B) Podzol

D) Çernezyom

C) Laterit

E) Terra-rossa

faaliyeti daha fazla yapılır? A) Lapya



B) Dolin

D) Kör vadi

E) Uvala

C) Polye

Dış Kuvvetler / Buzul - Dalga ve Akıntıların Oluşturduğu Şekiller

07

BÖLÜM 11 Test

1.

3. Aşağıda dalgaların oluşturduğu bir kıyı şekli verilmiştir. I

II

III

IV

V

Buzullar ve buzulların oluşturduğu yer şekilleri haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde yaygın olarak bulunur?

A) I

B) II

C) III

D) IV



E) V

Görselde verilen yer şekillerinin bulunduğu bölgeler ile ilgili olarak;



I. Dalgaların aşındırma gücü fazladır.



II. Oluşumunda gel-gitin etkisi çok fazladır.



III. Kıyıdan itibaren deniz çok çabuk derinleşir.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I

2. Aşağıda verilen grafiklerin bulunduğu merkezlerin

hangisinde buzulların oluşturduğu yer şekillerinin daha fazla olması beklenir? A)

B)



15 10 5 0

10 5 0

–5 –10 –15

C)

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

D)



30 25 20 15

0 –5 –10

10 5 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

D) I ve III

4.

I. Hörgüçkaya



II. Fiyort



III. Haliç



IV. Barkan

C) I ve II

E) II ve III



Yukarıda verilen yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda buzulların etkisi daha fazladır?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV



20 15 10 5

E)





30 25 20 15

Çözüm Yayınları



B) Yalnız II

1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

5. Deniz veya okyanus sularının yatay yönde yer değiştirmesine akıntı denir. Akıntılar deniz içindeki akarsular gibidir.

20 15 10 5

Aşağıdakilerden hangisi akıntıları oluşturan etkenlerden biri değildir?



A) Seviye farkı

0 –5 –10



B) Sürekli rüzgârlar



C) Derinlik farkı



D) Gel - git etkisi



E) Yoğunluk farkı



1 2 3 4 5 6 7 8 9101112 Aylar

155

Test 07

1. A

6. Buzulların oluşumları ve hareketleri sırasında oluşturdukları

3. D

4. A

5. C

6. C

7. B

8. D

9. E 10. B 11. E 12. B

9. Aşağıda dalga ve akıntıların oluşturduğu bazı yer şekilleri

aşınım ve birikim şekillerini “Glasiyal Coğrafya” inceler.

2. B

verilmiştir.

Glasiyal coğrafyanın inceleme alanlarında;



I. sirk,



II. skyer tipi kıyılar,



III. dalmaçya tipi kıyılar



unsurlarından hangileri bulunur?



A) Yalnız I



B) Yalnız II

D) I ve III

I.

II.

III.

IV.

C) I ve II

E) II ve III



Buna göre verilenlerden hangilerinin oluşumu dalga biriktirmesi ile açıklanır?



A) I ve II



7. Aşağıda dalga ve akıntıların oluşturduğu bazı yer şekillerine

B) II ve III

D) III ve IV

C) II ve IV

E) II, III ve IV

ait özellikler verilmiştir. • Kıyı okunun koy ve körfez önlerini kapatmasıyla oluşan göllerdir.



• Dağların kıyıya paralel olduğu yerlerde görülen dik yamaçlardır.



• Gel - git genliğinin fazla olduğu yerlerde oluşan kıyı tipidir.



• Dalga ve akıntıların taşıdıkları malzemeyi kıyıda biriktirmesi ile oluşan şekillerdir.



Buna göre aşağıda verilenlerden hangisine ait bir açıklama verilmemiştir?



A) Haliç



B) Tombolo

D) Falez

C) Kumsal

E) Lagün

10. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda buzullaşma etkili değildir?

Çözüm Yayınları





A) Sander



D) Drumlin



Yukarıda verilen farklılığın ortaya çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Akarsuların taşıdığı alüvyon miktarının farklı olması



B) Deniz derinliğinin farklı olması



C) Akarsu debilerinin farklı olması



D) Kıyıdaki gel-git genliğinin farklı olması



E) İklim koşullarının farklı olması

E) Tekne vadi

Buzulların erimesi ile bu çanaklar su ile dolar ve göl hâline gelir. Son buz çağında yaklaşık 10.000 yıl önce eriyen buzullar günümüzdeki sirk göllerini oluşturmuştur.

Bu şekilde oluşuma sahip göller aşağıdaki ülkelerden hangisinde daha fazladır?



A) İsviçre

B) Endonezya

D) Yeni Zelanda

C) ABD

E) Finlandiya

12. Ada ile karanın kıyı oku tarafından birleştirilmesi sonucunda “tombolo” meydana gelir.

Batı ve Kuzeybatı Avrupa’daki akarsuların delta oluşturmadıkları görülmektedir.

156

C) Hörgüçkaya

11. Buzul aşındırmasıyla oluşan çanaklara “sirk” adı verilir.



8. Türkiye’deki akarsular döküldükleri yerde delta oluştururken,

B) Watt

I II III IV



V



Bu şekildeki oluşum haritada numaralandırılan alanların hangisinde görülür?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

1. Aşağıda verilen kıyı tiplerinden hangisinde kıyı ile iç

4. Kaya Öğretmen öğrencilerine kıyı tipleri hakkında bilgi

kesim arasında ulaşım daha zordur? A) Boyuna



B) Enine

D) Dalmaçya

2.

I. Fiyort



II. Skyer



III. Haliç



IV. Dalmaçya

C) Ria

E) Limanlı



• Mutlu: Boyuna kıyı tipi, dağların kıyıya paralel olduğu yerlerde görülür.



• Sevgi: Ege’de ada çok olduğu için dalmaçya kıyı tipi görülür.



• Mesut: Soğuk iklimlere yakın yerlerde fiyortlar görülür.



• Barış: Eski akarsuların deniz altında kalmasıyla haliç oluşur.



şeklinde cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Mutlu ve Sevgi

B) Mutlu ve Mesut



C) Sevgi ve Mesut

D) Sevgi ve Barış

E) Mesut ve Barış



Yukarıda verilen kıyı tiplerinden hangisinin oluşumunda buzullaşma etkili olmuştur?



A) I ve II



verdikten sonra öğrencilerinden kıyı tiplerine birer örnek vermelerini istemiştir. Öğrencilerden;

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları



08

BÖLÜM 11 Test

Dış Kuvvetler / Kıyı Tipleri

5.

Kara

Kara

Deniz

Okyanus I

II

Yukarıda oluşumları verilen kıyı tipleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

3. Aşağıdaki görselde, eski sıradağların alçak kesimlerinin sular altında kalması ve yüksek kesimlerin de adalar şeklinde oluşmasıyla meydana gelen kıyı tipi gösterilmiştir.



A) I numaralı kıyı tipinde gel-git genliği fazladır.



B) II numaralı kıyı tipinde dağlar kıyıya paralel uzanır.



C) İki kıyı tipi de ülkemizde görülür.



D) II numaralı kıyı tipinde eski sıradağlar ada hâline gelmiştir.



E) II numaralı kıyı tipi Akdeniz kıyılarında görülür.

157

6. Dalga aşındırması ile oluşan kıyıdaki dik yamaçlara “yalıyar



(falez)” adı verilir.



Buna göre görseldeki gibi oluşuma sahip kıyı tipi aşağıdakilerden hangisidir?



Aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisinde yalıyar oluşumu daha fazladır?



A) Boyuna



A) Ria



B) Enine

D) Dalmaçya

E) Limanlı

C) Ria



B) Haliç

D) Skyer

E) Enine

C) Boyuna

Test 08

1. A

7, 8 ve 9. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız. Bu dünyada mutlaka yapılması gerekenlerden biri de Norveç kıyılarını gemi ile gezmektir. Gemi turuna başlamadan önce mutlaka fotoğraf makinesi ve kameranızı yanınıza alın. Çünkü gördükleriniz karşısında büyüleneceksiniz ve gördüğünüz her şeyi kayıt etmek isteyeceksiniz. Norveç’e seyahat planınız varsa özellikle haziran ve temmuz aylarını tercih etmelisiniz. Sıcaklığın her mevsim düşük olduğu ülkenin kuzeyinde soğuk havanın etkisini kolay hissedebilirsiniz. Yüksek dağların arasında yemyeşil ve uzun çamların arasında soğuk suların üzerinde hareket ederken, birbirine yıkılmamak için dayanmış üçgen çatılı tarihi evleri de göreceksiniz. Bir de Norveç’e varmışken geyik kebabı ve balık yemeyi ihmal etmeyin. Bu büyülü ortamda günün bitmesini hiç istemeyeceksiniz. Bu dileğiniz de kabul olacak çünkü bu aylarda Norveç’in kuzeyinde gün de bitmeyecek saat gece 01.00 olduğunda bile hâlâ havanın aydınlık olduğunu göreceksiniz.

2. A

3. D

4. B

5. C

6. C

7. D

8. B

9. D 10. B 11. E 12. D

10.

I. Hırvatistan’da Adriyatik Denizi kıyıları



II. Ukrayna’da Odessa kıyıları



III. Kuzeybatı Avrupa’da akarsu ağızlarında oluşan kıyı tipleri



Yukarıdaki yerlerde görülen kıyı tipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

III

A)

Boyuna

Limanlı

Ria

B)

Dalmaçya

Limanlı

Haliç

C)

Dalmaçya

Limanlı

Ria

D)

Boyuna

Dalmaçya

Limanlı

E)

Dalmaçya

Ria

Haliç

7. Metinde sözü edilen hangi kıyı tipinde gemi ile seyahat edilecektir?

A) Dalmaçya



B) Ria

D) Fiyort

C) Enine

E) Limanlı

8. Gece yarısında bile Norveç’in kuzeyinde havanın aydınlık olması;



I. yörüngenin elips şeklinde olması,



II. eksen eğikliği,



III. Dünya’nın günlük hareketi etkenlerinden hangileri ile açıklanır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

11.

I. Dalmaçya



II. Boyuna



III. Enine



Yukarıda verilen kıyı tiplerinden hangilerinin oluşumunda dağların etkisi vardır?



A) Yalnız I







Çözüm Yayınları



B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

C) I ve II

E) II ve III

158 9. Yıl boyunca Norveç kıyılarında sıcaklığın düşük olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Ortalama yükseltisinin fazla olması



B) Kuzey Yarım Küre’de yer alması



C) Dağlık ve engebeli olması



D) Güneş ışınlarını yıl boyunca eğik açılarla alması



E) Deniz etkisinin iç kesimlere kadar sokulması

12.

I. Ria



II. Haliç



III. Dalmaçya



IV. Watt



Yukarıda verilen kıyı tiplerinden hangilerinin oluşumunda gel-git genliğinin fazla olması etkilidir?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

BİRE BİR

BÖLÜM 11 Test

1. Nil, Ganj, Fırat gibi akarsuların denize döküldüğü yerlerde

4, 5 ve 6. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

delta oluşturması aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olamaz?



A) Denize döküldükleri yerlerde denizin sığ olmasının



B) Denize döküldükleri yerlerde dalga ve akıntının zayıf olmasının



C) Akarsuların içinde aktığı yatakları aşındırdıklarının



D) Havzalarında kolay çözülebilen kayaçların bulunduğunun



E) Akarsuların bol alüvyon taşıdıklarının

09

Ankara Üniversitesi Coğrafya Bölümü’nde okuyan öğrenciler yer şekillerini oluşturan üniteleri ve beşeri yapıyı yerinde görmek için beş günlük araştırma ve gözlem içerikli gezi düzenlemişlerdir. Öğrencilerin gezeceği yerler ve günler aşağıdaki gibi planlanarak öğrencilere daha önceden duyurulmuştur. Gezinin yapılacağı günler ve yerler aşağıda verilmiştir. I. gün: Obruk platosu ve Konya’daki Kızören Obruğu II. gün: Meke Tuzlası Maar Gölü ve Mevlana Türbesi III. gün: Batı Toroslardaki mağaralar IV. gün: Hierapolis Antik Kenti ve Pamukkale Travertenleri V. gün: Yorgunluk atmak için Afyonkarahisar Sandıklı kaplıcalarında dinlenme

4. Öğrenciler hangi günler karstik şekilleri inceleyecektir?

2. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangilerinin



A) I. II. ve III. günler



A) Kuzey Afrika’da kumulların geniş yer kaplaması



B) I. III. ve IV. günler



B) İskandinavya’da fiyort ve skyer tipi kıyıların yaygın olması



C) II. III. ve IV. günler



C) Büyük Okyanus çevresinde aktif volkanların yaygın olması



D) II. IV. ve V. günler



D) Karaların iç kısımlarında fiziksel ufalanmanın şiddetli olması



E) III. IV. ve V. günler



E) Kıyı Ege’de deniz turizmi için gerekli olan kumulların yaygın olması

Çözüm Yayınları

oluşumunda dış kuvvetlerin etkisinden söz edilemez?

5. Öğrenciler hangi günler iç kuvvetlerin etkili olduğu doğal ve beşeri yerleri gezecektir?

3. İzohips (eş yükselti eğrisi) yöntemi ile çizilen bir



A) I. ve II. günler



B) II. ve III. günler



C) II. ve V. günler



D) III. ve IV. günler



E) IV. ve V. günler

topoğrafya haritasında;



I. falez,



II. tabanlı vadi,



III. şelale,



IV. delta,



V. çentik vadi

159 6. Öğrenciler hangi günler sadece doğal unsurları inceleyecektir?



yer şekillerinden hangilerinde izohipsler arası mesafe daha fazladır?



A) I ve II



B) II ve III

D) III ve V

E) IV ve V

C) II ve IV



A) I. ve II. günler



B) I. ve III. günler



C) II. ve III. günler



D) III. ve IV. günler



E) IV. ve V. günler

Test 09

1. D

7. Aşağıdakilerden hangisi akarsuların oluşturduğu A) Mantarkaya



B) Peribacası

D) Plato



E) Kırgıbayır

A) Hörgüçkaya



8. Rüzgâr aşındırma ve biriktirme şekillerinin yaygın olduğu



B) Sürekli rüzgârların etki alanında bulunur.



C) Kurak veya yarı kurak iklim koşulları etkilidir.



D) Yer şekilleri genellikle sadedir.



E) Bitki örtüsü cılızdır.

5. C

6. B

7. A

8. B

9. B 10. A 11. A 12. E

B) Tafoni

D) Mantarkaya

11.

yerler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Toprak, ince, taneli ve gevşek dokudadır.

4. B

yarı kurak bölgelerde rüzgâr etkisi sonucu oluşan yer şekillerinden biri değildir?

C) Dev kazanı



3. C

10. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisi kurak ya da

aşındırma şekillerinden biri değildir?



2. C

C) Barkan

E) Lös

I II III IV

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde buzul şekilleri daha fazladır?

9. Aşağıda dalgaların oluşturduğu bazı yer şekilleri gösterilmiştir.

Çözüm Yayınları



A) I ve II



B) I ve III

D) III ve IV

C) II ve III

E) IV ve V

12. Emre Bey, akarsuyla ilgili aşağıdaki görseli tahtaya yansıtmıştır.

I

II

III



160



Görsellerde verilen yer şekilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? I

II

III

A)

Falez

Tombolo

Lagün

B)

Falez

Lagün

Tombolo

C)

Falez

Kıyıoku

Lagün

D)

Tombolo

Lagün

Falez

E)

Lagün

Falez

Tombolo

Daha sonra “Bu şekilde akan bir akarsu için ne söyleyebiliriz.” diye sınıfa sormuştur. Öğrencilerden;



• Ayşe: Akarsuyun yatak eğimi azalmıştır.



• Birce: Akarsu yatak değiştirmiştir.



• Seçil: Akarsuyun boyu uzamıştır.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Yalnız Ayşe

B) Ayşe ve Birce



C) Ayşe ve Seçil

D) Birce ve Seçil

E) Ayşe, Birce ve Seçil

BİRE BİR 1.

4. Denge profiline yaklaşmış bir akarsu için; I

III

II

IV

V

A) I ve II



B) II ve III

D) III ve V



I. Akarsuyun derine aşındırma gücü azalmıştır.



II. Vadi tabanı genişlemiştir.



III. Hidroelektrik enerji potansiyeli artmıştır.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I



Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde rüzgâr etkisiyle oluşan yer şekilleri daha fazladır?

10

BÖLÜM 11 Test

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

C) III ve IV

E) IV ve V

5. Akarsular, akış hızının yüksek olduğu yerlerde aşındırma yaparken, akış hızının az olduğu yerlerde ise biriktirme yapar.

ülkemizde erozyonu azaltmak için neler yapmalıyız. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?” diye öğrencileri ile beyin fırtınası yapmıştır. Öğrencilerden;

• Ayça: Eğimin fazla olduğu yamaçlarda taraçalama yapmalıyız.



• Çağla: Eğimli yamaçlardaki tarlaları eğime paralel sürmeliyiz.



• Aybüke: Ağaçlandırma yapmalıyız. Hatta önce var olan ağaçları korumalıyız.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Yalnız Ayça

B) Ayça ve Çağla



C) Ayça ve Aybüke

D) Çağla ve Aybüke

Çözüm Yayınları

2. Tarık Öğretmen: “Ülkemizde erozyon çok şiddetlidir. Sizce

Buna göre;



I. menderes (büklüm),



II. seki (taraça),



III. peneplen (yontukdüz),



IV. kırgıbayır (badlands)



yer şekillerinden hangileri akarsuların hem aşındırma hem de biriktirmesi sonucunda oluşur?



A) I ve II



B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

6. Coğrafya dersinde ödev hazırlayan Gülşah, rüzgârların oluşturduğu şekilleri aşınım ve biriktirme şeklinde aşağıdaki gibi sınıflandırmıştır. Rüzgâr Şekilleri

E) Ayça, Çağla ve Aybüke

Aşındırma Şekilleri • • • •



Biriktirme Şekilleri

Tafoni Mantarkaya Hörgüçkaya Şahitkaya

• Barkan • Kumul • Lös



Öğretmen şemanın güzel olduğunu ancak bu şekillerden birinin çıkarıldığı zaman şemanın doğru olacağını söylemiştir.

şekillerinden hangisi beşeri faaliyetler açısından uygun değildir?



Buna göre Gülşah şemada verilenlerden hangisini çıkarmalıdır?

A) Plato



A) Tafoni

3. Dış kuvvetler tarafından oluşturulan aşağıdaki yer



C) II ve III



B) Tabanlı vadi

D) Delta

E) Polye

C) Kırgıbayır



B) Hörgüçkaya

D) Şahitkaya

E) Lös

C) Barkan

161

Test 10

1. D

7. Osman Öğretmen öğrencilerine “Eğimin fazla olduğu yerlerde

• Yavuz: Akarsuyun akış hızı azalır. Bu nedenle ırmak adaları oluşabilir.



• Sultan: Akarsu büklümler çizerek akar.



• Selim: Akarsu yatağını yana doğru aşındırır.

3. C

4. C

5. A

6. B

7. E

8. B

9. B 10. C 11. B 12. D

10. Aşağıda bazı kıyı oluşumları ile ilgili bilgiler verilmiştir.

akarsular hızlı akar ve aşındırma yapar. Eğimin azaldığı yerlerde ise akarsuyun akış hızı azalır. Sizce akarsuyun akış hızının azaldığı yerlerde hangi şekiller görülebilir?” diye sormuştur. Öğrencilerden;

2. C



• Eski akarsu vadilerinin deniz altında kalması ile oluşur.



• Buzul etkisi ile oluşur.



• Dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerde deniz seviyesindeki değişimler ile oluşan adacıklardır.



• Gel-git genliğinin fazla olduğu yerlerde akarsu ağızlarında oluşur.



Buna göre aşağıdaki kıyı tiplerinden hangisine ait bir özellik verilmemiştir? A) Haliç



diye cevap vermiştir.





Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?





A) Yalnız Yavuz



C) Yavuz ve Selim D) Sultan ve Selim

B) Skyer

D) Dalmaçya

C) Boyuna

E) Ria

B) Yavuz ve Sultan

Çözüm Yayınları

E) Yavuz, Sultan ve Selim

8. Soğuk iklim bölgelerinde buzulların aşındırması ile oluşan kıyı tipi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Haliç



B) Fiyort

D) Ria

C) Dalmaçya

11.

• Moren



• Traverten



• Tombolo



• Birikinti konisi



Yukarıda verilen yer şekillerini oluşturan dış kuvvetler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almamaktadır?



A) Akarsu



B) Rüzgâr

D) Yer altı suyu

C) Dalga

E) Buzul

E) Enine

162 12. Aşağıda ikişerli olarak gruplandırılan kıyı tiplerinden

hangilerinin Türkiye kıyılarında görülmesi beklenmez?

9. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisi karstik arazide kimyasal çözülme sonucu oluşmuştur?



A) Mantarkaya



B) Lapya

D) Dev kazanı

E) Falez

C) Peribacası



A) Boyuna - Enine



B) Ria - Haliç



C) Fiyort - Dalmaçya



D) Haliç - Fiyort



E) Ria - Dalmaçya

Türkiye’nin Yer Şekilleri / Türkiye’nin Yeryüzü Şekillerinin Genel Özellikleri 1. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin yeryüzü şekillerinin

4.

genel özelliklerinden biri değildir?



A) Ortalama yükseltisi fazladır.



B) Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükselti artar.



C) Genel olarak III. ve IV. jeolojik zamanda oluşmuştur.



D) En etkili dış kuvvet rüzgârlardır.



E) Deprem riski yüksektir.

01

BÖLÜM 12 Test I

II III IV

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisi diğerlerine göre daha engebelidir?

5.

A) I

B) II

C) III

I

D) IV

E) V

II V III

2. Türkiye’de dağlar genel olarak doğu - batı yönünde uzanır. Aşağıdakilerden hangisi bu durum ile açıklanamaz?



A) Akdeniz kıyıları ile iç bölgeler arasındaki ulaşımda doğal geçit veya tüneller kullanılır.



B) Kuzey Anadolu Dağları’nın kuzeyi daha fazla yağış alır.



C) Akdeniz iklimi Ege kıyılarında iç kesimlere kadar sokulur.



IV Çözüm Yayınları



Haritada verilen yerlerin özellikleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I numaralı alanda buzul aşındırması etkilidir.

D) Kıyı Ege’deki kırıklı dağlar arasında kaplıca, ılıca ve termal sayısı çoktur.



B) II numaralı alanda deniz etkisi iç kesimlere sokulamaz.



C) III numaralı alanda horst ve graben sistemleri yer alır.

E) İç bölgelerde karasal iklim etkilidir.



D) IV numaralı alanda karstik oluşumlar görülür.



E) V numaralı alanda andezit, bazalt, obsidyen gibi kayaçlar bulunur.

163 3. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin yakın jeolojik

zamanda oluştuğunun kanıtı olarak gösterilemez?

6. Aşağıda verilen özelliklerden hangisi diğer dördünün de nedenini oluşturur?



A) Türkiye’de kırıklı arazi yapısı geniş yer kaplar.



B) Türkiye’de üretilen enerjinin bir kısmı jeotermalden elde edilir.

C) Akarsu erozyonunun şiddetli olması



C) Türkiye’nin büyük bölümünde deprem riski yüksektir.



D) Sıcak su kaynaklarının çok olması



D) Türkiye, 3. ve 4. zamanda oluşmuş genç araziye sahiptir.



E) Tektonik deprem riskinin fazla olması



E) Sıcak su kaynakları sağlık turizminde kullanılır.



A) Ortalama yükseltinin fazla olması



B) Zonguldak ve çevresinde taş kömürü yataklarının olması



Test 01

1. D

2. D

3. B

4. B

5. A

6. D

7. D

8. C

9. D 10. B 11. E 12. C

10. Çığ olayının Doğu Anadolu’da sıklıkla yaşanmasında;

7. III II I

Haritada numaralandırılan taralı alanlarda görülme ihtimali fazla olan doğal afetler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

III

A)

Erozyon

Deprem

Heyelan

B)

Deprem

Heyelan

Erozyon

C)

Erozyon

Heyelan

Deprem

D)

Deprem

Erozyon

Heyelan

E)

Heyelan

Erozyon

Deprem



I. kar yağışı,



II. yükselti,



III. eğim,



IV. jeolojik yapı



faktörlerden hangileri daha fazla etkilidir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

11. Türkiye’de meydana gelen erozyonun şiddetini azaltmak

Çözüm Yayınları

için;

8. I

II V

IV



I. tarım alanları eğime paralel sürülmeli,



II. mera hayvancılığı yaygınlaştırılmalı,



III. eğimli yamaçlarda taraçalama yapılmalı,



IV. yarı kurak bölgelerde nöbetleşe ekim yapılmalı



önlemlerinden hangileri alınmalıdır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

III

Haritada numaralandırılarak gösterilen merkezlerin hangisinde deprem riski daha azdır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

12. Derinliğin az olduğu, uzun ve geniş sahillerin bulunduğu kıyılar deniz turizmi için çok elverişlidir. I

164

II

9. Türkiye’de heyelanların daha çok Doğu Karadeniz’de

III

görülmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Dağların kıyıya paralel uzanması



B) Akarsuların akış hızının fazla olması



C) Bitki örtüsünün, arazi üzerinde ağırlık yapması



D) Yağış ve eğimin fazla olması



E) Beşeri faaliyetlerle yamaç dengesinin bozulması

IV

V



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisindeki yer şekilleri deniz turizmi için daha elverişlidir?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Türkiye’nin Yer Şekilleri / Türkiye’nin Dağları, Ovaları, Platoları - I

BÖLÜM 12 Test

02

4. Renklendirme yöntemi ile çizilmiş Türkiye fiziki

1.

haritasında aşağıda verilen ovalardan hangisinde yeşil renk ve tonları daha fazla kullanılır?



A) Konya Ovası

Aşağıdaki dağlardan hangisi şekildeki gibi oluşuma sahip değildir?



B) Iğdır Ovası



C) Ankara Ovası



A) Bey Dağları













B) Ilgaz Dağları



D) Çarşamba Ovası



C) Bolkar Dağları











D) Canik Dağları



E) Pasinler Ovası

E) Aydın Dağları

2. L M K

5. Türkiye’nin ovaları ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?



I. K’nın bulunduğu alanda kırıklı yapı geniş yer tutar,



II. L’nin bulunduğu alanda dağlar kıyıya paralel uzanır,



III. M’nin bulunduğu alanda volkanik dağlar bulunur



bilgilerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

3.



C) I ve III

Çözüm Yayınları

Yukarıdaki Türkiye haritasında işaretli yerler için;



A) Ülkemizdeki en büyük iç ova Konya Ovası’dır.



B) Türkiye genç oluşumlu bir araziye sahip olduğundan tektonik ovalar yaygındır.



C) Delta ovaları en çok Akdeniz Bölgesi’nde yer alır.



D) Karstik arazide oluşan ovalar Akdeniz Bölgesi’nde yaygındır.



E) Doğuya doğru gidildikçe ovaların yükseltisi artar.

E) I, II ve III

Çatalca-Kocaeli Haymana

Taşeli

Erzurum-Kars Şanlıurfa

Haritadaki platolardan hangisinin oluşumunda karstlaşma etkili olmuştur?

6. Aşağıda bazı platolarımıza ait özellikler verilmiştir.

• Yaz yağışları nedeniyle bitki örtüsü çayırlardan oluşur.



• Sanayileşme ve kentleşme yoğundur.



• Karstik araziler nedeniyle tarım alanları dardır.



• Suriye üzerinden gelen rüzgârlar nedeniyle yazları çok sıcak ve kurak geçer.



A) Çatalca - Kocaeli



B) Haymana



Buna göre hangi platomuza ait bir özellik verilmemiştir?



C) Taşeli



A) Teke



D) Şanlıurfa



C) Erzurum - Kars



E) Erzurum - Kars







B) Çatalca- Kocaeli



D) Haymana

E) Şanlıurfa

165

Test 02

1. E

7.

2. E

3. C

4. D

5. C

6. D

7. E

8. A

9. D 10. D 11. C 12. D

10. Aşağıdaki haritada bazı dağların bulunduğu yerler gösterilmiştir. I II V

IV

III

Haritada dağılışı gösterilen yer şekilleri aşağıdakilerden hangisidir?





A) Kıvrımlı dağlar





B) Platolar

Buna göre haritada verilen dağlardan hangisinin oluşumu diğerlerinden farklıdır?



C) Kırıklı dağlar



A) I



D) Tektonik ovalar



E) Volkanik dağlar

B) II

C) III

D) IV

E) V

11. Yaz aylarında coğrafi araştırma yapan bir grup öğrencinin

8. Aşağıda verilen dağlar oluşumuna göre ikişerli eşleştirildiğinde hangisi dışta kalır?



A) Kaçkar





B) Madra

D) Tendürek

Çözüm Yayınları

takip ettiği güzergâh aşağıdaki haritada verilmiştir.



Buna göre öğrenci grubu aşağıda verilen ünitelerin hangisinden geçmemiştir?



A) Canik Dağları



B) Çukurova Deltası



C) Cihanbeyli Platosu



D) Aladağlar



E) Kayseri Ovası

C) Melendiz

E) Amanos

166

9. Ülkemiz genel olarak Akdeniz iklim kuşağında olduğu için yaz

12. Kalker, jips, kaya tuzu gibi kolay çözülebilen kayaçların bulunduğu alanlarda karstik ovalar (polye) oluşur.

ayları sıcak ve kurak geçer.

Aşağıda verilen platolardan hangisi bu genellemeye uymaz?



Buna göre aşağıda verilenlerden hangisi bu şekilde oluşan ovalardan biri değildir?



A) Gaziantep



A) Elmalı



B) Korkuteli









D) Amik



B) Bozok

D) Ardahan

E) Teke

C) Yazılıkaya

E) Tefenni

C) Muğla

03

BÖLÜM 12 Test

Türkiye’nin Dağları, Ovaları, Platoları - II 1. Türkiye’nin yeryüzü şekilleriyle ilgili olarak

4. Akarsularımızın denize döküldüğü yerlerde taşıdığı

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Türkiye Alp - Himalaya dağ sistemi içerisinde yer alır.



B) Dağlar genel olarak doğu - batı yönünde uzanır.



C) Dağlarımızın büyük bölümü volkanizma sonucunda oluşmuştur.



D) Kıyılarımızda delta ovaları görülür.



E) İç bölgelerdeki platolarda tahıl tarımı yapılır.

alüvyonları biriktirmesiyle çok verimli delta ovaları oluşmuştur. Bunlardan bazıları; Çukurova, Bafra, Balat ve Çarşamba’dır.

Buna göre parçada aşağıda verilen akarsulardan hangisine ait delta oluşumu verilmemiştir?



A) Göksu





B) Yeşilırmak

D) Büyük Menderes

C) Seyhan

E) Kızılırmak

5. Süleyman Bey, sınıfta dağların oluşumunu anlatmıştır. Daha sonra sınıfa dönerek sırasıyla kıvrım, kırık ve volkanik dağlara birer tane örnek vermelerini ve arkadaşlarının verdiği örnekleri kullanmamalarını istemiştir. Öğrencilerden;

2. Aşağıdakilerden hangisi Kuzey Anadolu Dağları’nın Karadeniz’e paralel uzanmasıyla açıklanamaz?

• Yıldız: Canik, Menteşe, Ağrı



• Evren: Aladağlar, Yunt, Erciyes



• Güneş: Küre, Bozdağlar, Karadağ



• Dolunay: Karacadağ, Köroğlu, Süphan

D) Doğal liman sayısının az olması



• Feza: Ilgaz, Kaz, Melendiz

E) Doğu Karadeniz Dağları’nda güncel buzulların bulunması



şeklinde cevaplar vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangisinin verdiği cevap yanlıştır?



A) Yıldız







D) Dolunay

A) Kıyıdaki kuşuçuşu uzunluk ile gerçek uzunluk arasındaki farkın az olması



B) Deniz etkisinin iç kesimlere girememesi



C) Deniz derinliğinin birden artması



3.

I. Ardahan Platosu



II. Erciyes Dağı



III. Yıldız Dağları



IV. Çukurova Deltası

Çözüm Yayınları





B) Evren



C) Güneş

E) Feza

167 6. Batı Anadolu’da bulunan dağlarımız için;

I. Kırılmalar sonucunda meydana gelmiştir.



II. Dağlar arasında verimli çöküntü alanları yer alır.

Yukarıda verilen yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda volkanizma etkili olmuştur?



III. Genel olarak kıyıya dik uzanır.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) I ve II





A) Yalnız I





D) III ve IV







B) I ve III

E) I, II ve IV

C) II ve III

B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

Test 03

1. C

7. Türkiye’de dağların uzanış doğrultusu ile şehirler arasındaki

4. A

5. D

6. E

7. C

8. D

9. D 10. B 11. D 12. A

için tarımsal verim azdır. Bu sorunu ortadan kaldırmak için ülkemizin en büyük sulama projelerinden biri olan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) yapılmıştır. Sulama ile birlikte tarımsal verim artmış ve bölgenin ekonomik refah seviyesi de yükselmiştir.

IV III

3. A

10. Güneydoğu Anadolu’da yaz ayları sıcak ve kurak geçtiği

anayollar arasında paralellik bulunur. Bu nedenle Türkiye’de doğu-batı yönlü ulaşım kolayken kuzey-güney yönlü ulaşım zordur. Kuzey-güney yönlü ulaşımda geçit veya tüneller kullanılır.

I

2. E

V

II



Buna göre aşağıdaki ovalardan hangisi sözü edilen proje kapsamında yer almaz?



A) Ceylanpınar





B) Yüksekova

D) Harran

C) Nizip

E) Suruç



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen kesitlerin hangisinde ulaşım daha kolaydır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

8. Akarsuların dağları dik kestiği yerlerde boğaz vadiler oluşur.

Buna göre aşağıda verilen akarsularımızın hangisinde boğaz vadi oluşumuna rastlanmaz?



A) Göksu

B) Kızılırmak







D) Meriç

Çözüm Yayınları

11. Aşağıda verilen illerimizin hangisinin sınırları içinde volkanik arazi bulunmaz?



A) Manisa





B) Aksaray

D) Trabzon

C) Diyarbakır

E) Bitlis

C) Seyhan

E) Fırat

12. Türkiye orta kuşakta yer aldığı için buzulların oluşturduğu şekiller yok denecek kadar azdır. Ancak yükseltisi 2500 metrenin üzerinde bulunan dağlarda bazı buzul aşındırma ve biriktirme şekilleri görülür. Yıldız

168

Palandöken

Erciyes Bey

9. Türkiye’de ovalar farklı şekillerde oluşmuştur. Ülkemizde özellikle tektonik, karstik ve delta ovalarının sayısı daha fazladır.

Hakkari





Aşağıda verilen ovalardan hangisinin oluşumu tektonik hareketlerle ilişkili değildir?



Buna göre haritada gösterilen dağların hangisinde buzulların oluşturduğu şekiller daha azdır?



A) Iğdır





A) Yıldız







D) Menemen





D) Palandöken

B) Tosya

E) Malazgirt

C) Elbistan

B) Erciyes E) Hakkari

C) Bey

Türkiye’nin Yer Şekilleri / Türkiye’de Akarsular ve Oluşturdukları Şekiller

BÖLÜM 12 Test

1. Aras

Kızılırmak

Gediz

Dicle

Seyhan

Yukarıdaki haritada gösterilen akarsularımızdan hangisinin ismi yanlış verilmiştir?

A) Kızılırmak





B) Aras

D) Seyhan



C) Gediz

4.

I. Pamukkale travertenleri



II. İç Anadolu’daki kırgıbayırlar



III. Bafra Deltası



IV. Haymana Platosu

04



Yukarıda verilen yer şekillerinden hangileri akarsu aşındırması sonucunda oluşmuştur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

E) Dicle

5. Eğim ve yükselti farkının az olduğu yerlerde tabanlı vadi

akmalarının temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Taşıdığı su miktarının az olması



B) Taşıdığı alüvyonların çok olması



C) Boylarının kısa olması



D) Havzalarına düşen yağışın az olması



E) Yatak eğimlerinin az olması

Çözüm Yayınları

2. Batı Anadolu’daki akarsuların menderes çizerek

içerisinde akış gösteren akarsularda sağanak yağışların ardından sel ve taşkın olayları yaşanır. Bunun sonucunda tarım alanları ve yerleşmeler zarar görür.

Bu durum aşağıda verilen akarsuların hangisinde daha fazla görülür?



A) Fırat







D) Manavgat

B) Aras



C) Meriç

E) Çoruh

6. Türkiye’deki akarsuların oluşturduğu vadiler için; 3. Ürgüp, Göreme, Avanos çevresinde görülen peribacaları için;



I. Sel sularının aşındırması sonucunda oluşmuştur.



II. Kimyasal yolla çabuk çözülen araziler üzerinde oluşmuştur.



III. Bitki örtüsünün cılız olması aşındırmayı artırmıştır.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II



I. Doğu Anadolu’daki akarsular dar ve derin vadiler içinde akar.



II. Farklı dirençteki kayaçların aşınmasıyla oluşan kanyon vadiler Akdeniz’de çoktur.



III. Kıyı Ege’deki akarsuların yana aşındırması sonucunda geniş tabanlı vadiler oluşur.



yargılarından hangisi söylenebilir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

169

Test 04

1. B

7. Coğrafya öğretmeni Kaya Bey, akarsuların oluşturduğu delta ovaları ve oluşumu hakkında bilgi verdikten sonra öğrencilerine “Türkiye’deki deltalar için neler söyleyebilirsiniz?” diye sormuştur. Öğrencilerinden;

• Elmas: Türkiye’de delta oluşumu en fazla kıyı Ege’dedir. Çünkü Ege’de kıta sahanlığı daha geniştir.



• Zümrüt: Doğu Karadeniz’de akarsular hızlı aktığı için bol alüvyon taşır. Bu yüzden delta oluşumu hızlıdır.



• Yeşim: Delta ovalarında alüvyal toprak çok olduğu için tarım açısından çok elverişlidir.



• Beril: Okyanusa kıyımız olmadığı için akarsularımızın tamamında delta görülür.



şeklinde cevaplar vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Elmas ve Zümrüt









B) Elmas ve Yeşim



C) Zümrüt ve Yeşim









D) Zümrüt ve Beril

2. E

3. D

10.

I. Asi



II. Çoruh



III. Meriç

4. D

5. C

6. E

7. B

8. C

9. A 10. E 11. D 12. B



Yukarıda verilen akarsulardan hangilerinin kullanımında komşu ülkelerle zaman zaman sorun yaşanır?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

11. Kısa süreli ve sağanak yağışlarla akımı artan, yağışların kesilmesiyle su seviyesi azalan hatta kuruyan akarsulara sel rejimli akarsu denir.

E) Yeşim ve Beril III

I

V

Çözüm Yayınları

II

8. Türkiye’deki akarsular ile ilgili aşağıda verilen

IV



Bu şekilde oluşan akarsular haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde yaygındır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

özelliklerden hangisi yer şekillerinin engebeli ve yüksek olması ile açıklanamaz?



A) Boyları kısadır.



B) Hidroelektrik potansiyelleri yüksektir.



C) Rejimleri düzensizdir.



D) Ulaşım ve taşımacılığa uygun değildir.



E) Aşındırma güçleri yüksektir.

12. Türkiye’deki akarsuların akış hızları yüksektir. Bu yüzden akarsularımızın üzerinde barajlar kurularak hidroelektrik enerji üretimi yapılmaktadır.

Aşağıda kesiti verilen vadilerden hangisi hidroelektrik enerji üretimi için daha uygundur?

A)

B)

C)

D)

170

9. Büyükşehirlere ve sanayi kuruluşlarına yakın olan akarsularda kirlilik oranı yüksektir.

Buna göre aşağıda verilen akarsularımızın hangisinde kirlilik oranı daha azdır?



A) Çoruh







D) Seyhan

B) Sakarya E) Ergene

E)

C) Gediz

Türkiye’nin Yer Şekilleri / Türkiye’de Karstik Şekiller - Dalga ve Akıntıların Oluşturduğu Yer Şekilleri - Kıyı Tipleri - I

BÖLÜM 12 Test

1. Kalker, jips, kaya tuzu gibi kolay eriyebilen kayaçların

4. Kireç taşı (kalker), alçı taşı (jips) kaya tuzu gibi çabuk

oluşturduğu şekillere karstik şekil adı verilir.

çözülebilen kayaçların bulunduğu yörelerde yer şekilleri engebelidir. Bu nedenle bu kayaçların bulunduğu yörelerde nüfus yoğunluğu da azdır.

I II III



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde karstik şekillere daha fazla rastlanır?



A) I

B) II



Buna göre aşağıda verilen platolorın hangisinde nüfusun seyrek olmasında çabuk çözülebilen kayaçların etkisi fazladır?



A) Haymana





V

IV

C) III

05

D) IV

B) Teke



D) Perşembe

C) Ardahan

E) Şanlıurfa

E) V

5. Akdeniz Bölgesi’nin yer altı suyu bakımından zengin olmasında;

görülmez?



A) Trabzon – Rize arası



B) Antalya – Mersin arası



C) Zonguldak – Sinop arası



D) İzmir – Aydın arası



E) Ordu – Giresun arası

Çözüm Yayınları

2. Aşağıda verilen yerlerin hangisinde boyuna kıyı tipi



I. sıcaklık,



II. arazi yapısı,



III. enlem etkisi



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

6. Ahmet Bey ile çocukları Eren, Kürşat ve Fatih yaz tatillerinde nereye gidecekleri hakkında sohbet ediyordu. Ahmet Bey, “Bence bu yıl yaz tatilini deniz kıyısında bulunan küçük bir sahil kasabasında geçirelim. Bunun için sizce nereye gidelim? Önerisi olan var mı?” diye çocuklarına sordu. Çocuklardan,

• Kürşat: Bence Ege kıyıları olabilir. Ege’de dağlar kıyıya dik uzandığı için deniz çok derin değildir.



• Fatih: Akdeniz kıyıları da güzel, güneşli gün sayısı fazla bu yüzden sabahtan akşama kadar güneşleniriz.

3. Türkiye’de fiyort kıyı tipinin bulunmamasının nedeni





A) Dağların genel olarak doğu - batı yönünde uzanması



diye cevap verdiler.



B) Kıyıda girinti ve çıkıntının fazla olması





C) Kıyılarda buzul ve buzul aşındırmasının etkili olmaması

Buna göre Türkiye’nin kıyı şekilleri ile ilgili çocuklardan hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



D) Denizlerimizin iç deniz olması nedeniyle gel - git genliğinin az olması



A) Yalnız Kürşat











B) Kürşat ve Fatih



C) Kürşat ve Eren











D) Fatih ve Eren



E) Dalga aşındırma şekillerinin az olması





aşağıdakilerden hangisidir?

• Eren: Dalganın az olduğu yerlere gitmek istiyorsak Doğu Karadeniz’e gitmemeliyiz.









E) Kürşat, Fatih ve Eren

171

Test 05

1. D

4. B

5. B

6. E

7. B

8. D

9. A 10. E 11. B 12. C

oluşan göllere kıyı set gölü (lagün) denir.

I

II IV

III

Haritada numaralandırılan taralı alanların hangilerinde falez (yalıyar) oluşumu daha fazladır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

8.



C) II ve III

E) III ve IV



Buna göre;



I. İznik,



II. Bafa (Çamiçi),



III. Terkos (Durusu),



IV. Büyük Çekmece



göllerinden hangileri kıyı set gölüdür?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

I Çözüm Yayınları

II III V

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde dalmaçya kıyıları görülür?

172

3. C

10. Koy ve körfez önlerinin kıyı oku ile kapanması sonucunda

7.



2. D

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

9.

I. Kıyılarda verimli delta ovalarının bulunması



II. Haliçli kıyıların bulunmaması



III. Fiyort ve skyer tipi kıyıların bulunmaması



IV. Kıyı şekillerinde dalgaların etkili olması

11. Türkiye’de dağların kıyıya dik uzandığı Ege kıyılarında çok sayıda koy ve körfez yer alır.

Aşağıda verilen körfezlerden hangisi Ege Denizi’nde yer almaz?



A) Gökova





B) Erdek

D) Çandarlı



C) Saros

E) Edremit

12. Kıyıya yakın yerde bulunan adanın kıyı oku ile karaya bağlanması sonucunda oluşan yarımadaya tombolo adı verilir.



Yukarıda verilen özelliklerden hangileri Türkiye’nin okyanusa kıyısı olmadığını kanıtlar?



Aşağıda verilen yarımadalardan hangisi bu şekilde oluşmuş bir tombolodur?



A) I ve II





A) Çatalca





D) II ve IV





B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

B) Gelibolu

D) Çeşme

E) Datça

C) Kapıdağ

Türkiye’de Karstik Şekiller - Buzul - Rözgâr - Dalga ve Akıntılarının Oluşturduğu Yer Şekilleri - Kıyı Tipleri - II

06

BÖLÜM 12 Test

1. Türkiye’de rüzgârların oluşturduğu yer şekilleri

4. Türkiye’de, aşağıda verilen dış kuvvetlerden hangisinin



A) Konya çevresi



A) Rüzgâr



B) Ergene Havzası







C) Teke ve Taşeli Platosu



D) Van Gölü çevresi



E) Kıyı Ege

aşağıdakilerin hangisinde daha fazladır?

etkisi diğerlerine göre daha azdır? B) Buzul

D) Akarsu



C) Dalga

E) Yer altı suyu

2. “Türkiye’de buzul ve buzulların oluşturduğu yer şekilleri azdır.” Yukarıdaki görüşü savunan bir bilimadamı bu görüşü aşağıdakilerden hangisi ile desteklemelidir?



A) Türkiye’de iklim çeşitliliğinin fazla olması ile



B) Dış kuvvetler içinde rüzgâr ve akarsuların etkili olması ile



C) Türkiye’nin bulunduğu matematik konum ile



D) Türkiye’nin III. jeolojik zamanda oluşması ile



E) Denizlerin ılımanlaştırıcı etkisi ile

5.

I

II III V

IV Çözüm Yayınları



Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde buzul etkisi daha azdır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

3. Cengiz Öğretmen derste öğrencilerine “Türkiye’de rüzgârlar ve oluşturduğu yer şekilleri ile ilgili ne biliyorsunuz?” diye sormuştur.

Öğrencilerden;



• Şeyda: Rüzgârların oluşturduğu yer şekilleri bitki örtüsünün cılız olduğu yerlerde yaygındır.



• Aybüke: Toprağın ince, taneli ve gevşek dokuda olduğu çöl gibi alanlarda yaygındır.



• Esma: İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu’da yağış azdır. Bu nedenle bu bölgelerde rüzgâr aşındırması daha kolaydır.



diye cevap verdiler.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Yalnız Şeyda











B) Şeyda ve Aybüke



C) Şeyda ve Esma











D) Aybüke ve Esma













E) Şeyda, Aybüke ve Esma

6. Rüzgârın hızlı estiği bölgelerde rüzgâr erozyonunu engellemek için alınacak önlemler arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?



A) Rüzgâr hızını azaltmak için rüzgâr kıran kamış perdeler ve tahta çitler yapılmalı



B) Sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı bitkiler ekilmeli



C) Meralarda aşırı otlatmanın önüne geçilmeli ve meralar ıslah edilmeli



D) Yapay gübre kullanımı azaltılmalı



E) Tarım alanlarını boş bırakmak yerine bitki nöbeti yapılmalı

173

Test 06

1. A

7. II

I IV

III

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde rüzgâr erozyonu daha fazla görülür?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV



C) II ve III

E) III ve IV

2. C

3. E

4. B

5. A

6. D

7. D

8. C

9. B 10. A 11. D 12. C

10.

I. Yükseltisi 3000 metrenin üzerindeki dağlarda güncel buzullar bulunur.



II. Türkiye orta kuşağın Ekvator’a yakın bölümünde yer aldığı için buzul etkisi azdır.



III. Buzul çağlarında Türkiye’nin büyük bölümü örtü buzulları altında kalmıştır.



IV. Enlem etkisinden dolayı Akdeniz Bölgesi’nde kar ve buzullara rastlanmaz.



Türkiye’de kar ve buzullar ile ilgili yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

8. Aşağıdaki tabloda Türkiye’deki rüzgâr erozyonunun çok olduğu iller ve bu illerdeki rüzgâr erozyon alanları verilmiştir. Rüzgâr Erozyon Alanı (Hektar)

Türkiye’deki Payı (%)

Konya

322.474

69.22

Niğde

122.741

26.34

12.894

2.77

Iğdır

2.910

0,62

Mersin

2.552

0,55

Sakarya

2.352

0,50

465.913

100.00

Kayseri

Toplam

Buna göre tablodaki illerde rüzgâr erozyonunun fazla olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanamaz?



A) Yarı kurak iklim koşullarının görülmesi



B) Yer şekillerinin sade olması



C) Tarım alanlarında sulamanın yapılması



D) Rüzgâr hızının fazla olması



E) Bitki örtüsünün cılız olması

Çözüm Yayınları

İller

11. Aşağıdaki dağların hangisinde buzul aşındırma ve biriktirme şekilleri daha azdır?



A) Kaçkar

B) Hakkari







iç kesimlerinde daha fazla olmasının en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) Ortalama yükseltinin fazla olması



B) Yağış miktarının az olması



C) Yer şekillerinin sade olması



E) Mercan

12.

I. Doğu Anadolu’daki dağların yüksek kesimlerinde buzul etkisinin görülmesi



II. Kapadokya çevresinde volkan tüflerinin sonucunda peribacalarının oluşması



III. Karadeniz kıyılarında falez oluşumunun yaygın olması



IV. Konya – Karapınar çevresinde kum depolarının oluşması

174 9. Rüzgâr aşındırma ve biriktirme şekillerinin ülkemizin

D) Aydın

C) Bolkar



Yukarıda verilen yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda rüzgâr dolaylı etkiye sahiptir?

D) Tarım arazilerinin geniş yer tutması



A) I ve II



E) Meralarda hayvancılık faaliyetlerinin yapılması





D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

aşınması

C) II ve III

BİRE BİR 1. Mehmet Öğretmen coğrafya dersinde Türkiye’nin dağları ile

4. Aşağıdaki haritada yer alan taralı alanlardan dört tanesine ait

ilgili konuyu anlattıktan sonra öğrencilerine “Dağların uzanış doğrultusunun etkilerine kim örnek verecek?” diye sormuştur.

özellik verilmiştir.

Öğrencilerden;



II

I

• Begüm: Kuzey Anadolu Dağları kıyıya paralel uzanır. Bu yüzden kıyı ile iç kesim arasında ulaşım zordur.



07

BÖLÜM 12 Test

IV

III

• İsmail: Dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerde denize bakan yamaçlarda yağış fazladır.

V





• Furkan: Batı Anadolu’da dağlar denize dik uzandığı için kıyıda koy ve körfez sayısı fazladır.



• Karstik araziden dolayı yer şekilleri engebelidir.



• Nilay: Dağların yükseltisi doğuya gidildikçe artar. Bu yüzden doğuya gidildikçe kar yağışı ve don olayı da artar.



• Kırılmalar sonucu oluşan dağlar bulunur.



• İlkbahar aylarındaki kar erimelerinden dolayı heyelanlar meydana gelir.



• Burak: Kıyı Ege’de Akdeniz iklimi iç kesimlere kadar sokulur.



• Volkan tüflerinin sel suları tarafından aşındırılması ile peribacaları oluşmuştur.



diye cevap vermiştir.



Buna göre haritadaki alanların hangisine ait bir özellik verilmemiştir?



A) I



Öğrencilerden hangisinin verdiği cevap dağların uzanış doğrultusu ile açıklanamaz?



A) Begüm

B) İsmail









E) Burak

II

III

V

IV

D) IV

E) V

C) Furkan

2. I

C) III

Çözüm Yayınları

D) Nilay

B) II

5. Aşağıda verilen ovalarımızdan hangisi karstik oluşuma sahiptir?

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I numaralı alanda dalga biriktirmesi ile oluşan tombolo bulunur.



B) II numaralı alanda volkanizma sonucu oluşan platolar yer alır.



C) III numaralı alanda horst özelliği gösteren dağlar yer alır.



D) IV numaralı alan akarsu biriktirmesi sonucu oluşmuştur.



E) V numaralı alan I. zamanda oluşmuş masif alanıdır.



A) Tosya



B) Elmalı



C) Çarşamba





D) Gediz



E) Yüksekova

175 6. Kaynağını ülkemizin doğusundan alan akarsular için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Genellikle dar ve derin vadiler içinde akar.

turizmi faaliyeti yapılmaktadır.



B) Akımları ilkbahar sonu yaz başında artar.



Buna göre aşağıda verilen illerimizden hangisinde kış turizminin gelişmesi beklenemez?



C) Akarsuların çoğunluğu ülkemiz sınırları dışından denize dökülür.



A) Antalya



D) Tamamı açık havza özelliği taşır.



E) Aşındırma güçleri fazladır.

3. Klimatik ve jeomorfolojik yapının uygun olduğu illerde kış



B) Rize

D) Kars

E) Kayseri

C) Edirne

Test 07

1. D

7. Yağış miktarının az, bitki örtüsünün cılız, toprağın ince, taneli

II III

Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde rüzgâr erozyonunun daha fazla olması beklenir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



4. A

5. B

6. D

7. C

8. C

9. E 10. B 11. D 12. C

eleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

I



3. C

10. Aşağıda verilen yer şekli ve oluşum biçimi

ve gevşek dokuda olduğu kurak ya da yarı kurak bölgelerde rüzgâr erozyonu fazladır.

IV

2. E





Yer şekli

Oluşum biçimi



A) Peribacası



Akarsu aşındırması



B) Traverten



Akarsu biriktirmesi



C) Tombolo





Dalga biriktirmesi



D) Mağara





Yer altı suyu aşındırması



E) Krater



Volkanik patlama



11.

C) II ve III

E) III ve IV

8. Yer şekillerinin sade, eğim ve yükselti farkının az olduğu yayvan vadi içinde akış gösteren akarsularda, sağanak yağışlar sonucunda sel ve taşkın olayı meydana gelir.

Buna göre aşağıda verilen akarsularımızdan hangisinde bu tip olayların daha fazla olması beklenir?



A) Fırat







D) Manavgat

B) Çoruh



Çözüm Yayınları

Haritadaki taralı alanların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yer altı suyu aşındırması fazladır.



B) Linyit yatakları bulunur.



C) Karstik şekiller yaygındır.



D) Oluşum bakımından eski arazilerdir.



E) Volkanizma sonucu oluşmuştur.

C) Meriç

E) Aras

12. Aşağıdaki haritada Türkiye’de çığ olayının meydana geldiği yerler taranarak gösterilmiştir.



176

9. Türkiye’de buzul aşındırma ve biriktirmesi ile ilgili olarak;

I. Yükseltisi 3000 metrenin üzerindeki dağlarda güncel buzullara rastlanır.



II. Matematik konumdan dolayı buzulların oluşturduğu şekiller azdır.



III. Ülkemizin doğusunda buzul etkisi daha fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III



Buna göre haritadaki taralı alanlarda çığın meydana gelmesinde;



I. yükselti,



II. kar yağışı,



III. eğim,



IV. jeolojik yapı



unsurlarından hangileri daha fazla etkilidir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

BİRE BİR

08

BÖLÜM 12 Test

1. 10. sınıfta bulunan öğrenciler öğleden sonra yapılacak

4. Kalker, jips, kayatuzu gibi kolay eriyebilen kayaçların

olan coğrafya ortak sınavına birlikte hazırlanmaktadır. Alp: “Arkadaşlar Türkiye’deki dağların oluşumunu ben tahtaya çizeyim ve şekil üzerinde çalışalım böylece daha kalıcı olur.” demiş ve şekilleri aşağıdaki gibi tahtaya çizmiştir.

bulunduğu yerlerde erime sonucu yer altında meydana gelen boşlukların tavan kısımlarının çökmesi sonucunda oluşan depremlere çöküntü depremi denir.

I IV II

III

V

II

I



Mağma III



Daha sonra öğrenciler şekiller üzerine yorumlar yapmaya başlamıştır.



Öğrencilerden;



Buna göre yukarıda sözü edilen depremler haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde daha fazla görülür?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



• İlhan: I. şekilde oluşan dağlar Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında çoktur.

5. Türkiye’nin fiziki özellikleri ile ilgili olarak aşağıda



• Tuğçe: II. şekilde oluşan dağların bulunduğu yerlerde deprem riski fazladır.



A) Hidroelektrik enerji potansiyeli yüksektir.



• Furkan: İç Anadolu’daki Erciyes, Hasan, Melendiz, Karacadağ ve Karadağ III. şekilde verilen dağ oluşumu gibi meydana gelmiş volkanik dağlardır.



B) Kısa mesafelerde sıcaklık ve yağış koşullarında değişiklikler görülür.



• Sena: Dağ oluşumlarının üçü de orojenez sonucu oluşmuştur.



C) Eğimli ve engebeli alanlar geniş yer tutar.



• Serhan: II. şekilde oluşan dağlara horst denir.



D) Akarsuların akış hızı fazladır.



E) Bitki çeşidi ve sayısı fazladır.

şeklinde yorumlar yapmıştır.



Buna göre öğrencilerden hangisinin yaptığı yorum yanlıştır?



A) İlhan



B) Tuğçe







D) Sena



E) Serhan

C) Furkan

Çözüm Yayınları



verilenlerden hangisi diğer dördünün de nedenidir?

6. Akarsuların oluşturduğu aşındırma ve biriktirme şekilleri ile ilgili araştırma yapan öğrenciler, buldukları resim ve fotoğrafları Türkiye haritası üzerine yapıştırarak afiş çalışması yapmıştır.

2. Türkiye topraklarının %25’inde şiddetli, %50’sinde orta

şiddetli, %25’inde çok az şiddetli erozyon görülmektedir.



Ülke topraklarımızın %75’inde erozyonun şiddetli ve orta şiddetli olmasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır?



A) Türkiye’de eğim ve yükselti farkının fazla olması



B) Eğimli yamaçlarda tarım alanlarının eğime dik sürülmesi



C) Türkiye genelinde yarı kurak iklim koşullarının yaşanması



D) Bitki örtüsünün cılız olması



E) Meralarda aşırı otlatma yapılması



gibi materyaller ile doldurulması sonucunda oluşan göllere “kıyı set gölü (lagün)” denir.

Öğrencilerden;



• Yavuz: Peribacası resimlerini Nevşehir’in olduğu yere yapıştıralım.



• Bahar: Akarsuların büklüm çizerek aktığı fotoğrafları Kıyı Ege’ye koymalıyız.



• Eylem: Delta resimlerini Antalya ve çevresine yapıştıralım.



3. Koy ve körfez önlerinin dalgaların getirdiği taş, toprak, kum



• Zafer: Kanyon vadi resimlerini de Doğu Karadeniz kıyılarına yapıştıralım.



demiş ve resimleri bu şekilde yapıştırmıştır.



Buna göre hangi öğrencilerin yapıştırdığı fotoğraflar yanlıştır?



Buna göre aşağıda verilen göllerden hangisi bu şekilde oluşmuştur?



A) Yavuz ve Bahar



B) Yavuz ve Eylem



A) Beyşehir



C) Bahar ve Eylem



D) Bahar ve Zafer





B) Manyas

D) Büyük çekmece

E) Köyceğiz

C) Ulubat



E) Eylem ve Zafer

177

Test 08

1. D

7. Aşağıda Türkiye’de bulunan bazı platolara ait özellikler – Yaz yağışları nedeniyle bitki örtüsü çayırdır.



– Kalkerli araziye sahip olduğu için yer şekilleri engebelidir.



3. D

4. E

5. C

6. E

7. B

8. D

9. E 10. D 11. D 12. A

10. Türkiye orta kuşakta bulunduğu için buzul aşındırma ve

verilmiştir.

2. B

biriktirme şekilleri azdır. Yükseltinin fazla olduğu dağların zirvelerinde güncel buzullara ve buzul şekillerine rastlanır.

Buna göre aşağıda verilen dağlardan hangisinde buzul şekilleri diğerlerine göre daha azdır?

– Sanayileşme fazla olduğu için nüfus yoğunluğu fazladır.



A) Hakkari

B) Erciyes

– GAP ile birlikte tarımsal verim artmıştır.









Buna göre hangi platoya ait özellik verilmemiştir?



A) Çatalca - Kocaeli





B) Bozok

D) Şanlıurfa

11. Aşağıdaki haritada, Türkiye’de bulunan deprem kuşakları gösterilmiştir.



8. Aşağıda verilen akarsu ve oluşturduğu delta eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?



A) Seyhan

→ Çukurova



B) Göksu

→ Silifke



C) Büyük Menderes → Balat



D) Yeşilırmak

→ Bafra



E) Gediz

→ Menemen



Buna göre haritadaki bilgilerden faydalanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?



A) Türkiye’nin büyük bölümü deprem riski altındadır.



B) Ege kıyılarındaki deprem riski Karadeniz ve Akdeniz kıyılarına göre daha fazladır.



C) Kuzey Anadolu Dağları’nın bulunduğu yerlerde deprem riski yüksektir.



D) En şiddetli depremler Kuzey Anadolu Fayı’nda meydana gelir.



E) Tuz Gölü’nün güneyinden Anamur’a kadar olan bölgede deprem riski azdır.

Akarsu Delta Çözüm Yayınları



E) Kaçkar

C) Taşeli

E) Erzurum - Kars



D) Kaz

C) Bolkar

12.

2

1

9. 3 4 5

178 Haritada verilen taralı alanların ortak özelliği arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

Haritadaki işaretli kıyılar için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I numaralı alanda kıta sahanlığı geniştir.



B) II numaralı alanda eski akarsu vadileri bulunur.



C) III numaralı alanda dalga biriktirmesi sonucu oluşan tombolo bulunur.

D) Dağlar kıyıya paraleldir.



D) IV numaralı alanda çok sayıda doğal liman bulunur.

E) Deniz turizmine elverişlidir.



E) V numaralı alanda dalmaçya kıyıları bulunur.



A) Falez sayısı fazladır.



B) Deniz birden derinleşir.



C) Kıyıda girinti çıkıntı azdır.



01

TÜMEVARIM - III Test 1.

• Dağlar genellikle kırılmalar sonucunda oluşmuştur.



• Dağların kıyıya paralel uzandığı yerlerde dik yamaçlar bulunur.



A) Yıl içinde gölge boyunun değişmesi

• Bölge genelinde platolar geniş yer kaplar.



B) Meltem rüzgârlarının oluşması



C) Gece gündüz sürelerinin değişmesi



D) Güneş ışınlarının geliş açısının değişmesi



E) Orta kuşak ülkelerinde mevsimlerin ortaya çıkması



4. Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın yıllık hareketinin sonuçlarından biri değildir?

İnceleme yaptığı alanlarla ilgili yukarıdaki tespitlerde bulunan bilimadamı coğrafyanın hangi alt dalı ile ilgili araştırmalar yapmıştır?



A) Klimatoloji













B) Jeomorfoloji



C) Hidrografya













D) Enerji coğrafyası

E) Matematik coğrafya

2. Ülkemizden çok uzakta bulunan Burkina Faso’nun yerini

I. enlem derecesi,



II. boylam derecesi,



III. yükselti değerleri



özelliklerinden hangileri kullanılır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

Çözüm Yayınları

tarif etmek için bu ülkenin;

5.

I. Ekvator çevresindeki dağların zirvelerinde kalıcı karların bulunması



II. Asya’nın iç kesimlerde gece ve gündüz arasındaki sıcaklık farkının fazla olması



III. Türkiye’nin en soğuk yerlerinin Doğu Anadolu’da olması



IV. Kanada’nın batı kıyılarının doğu kıyılarına göre daha sıcak olması



Yukarıdaki durumlardan hangilerinin ortaya çıkmasında yükselti etkili olmuştur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

C) I ve II

E) II ve III

6. Aşağıdaki şekilde yerin katmanları gösterilmiştir.

Yer kabuğu

3. Egemen, Dünya’nın en önemli sıra dağları arasında bulunan

Deniz

And, Kayalık, Alp, Himalaya ve Ural dağlarının özellikleri ve dağılışı hakkında ödev hazırlayacaktır.



Buna göre yerin iç yapısı ve katmanları ile ilgili olarak;



Buna göre Egemen aşağıdaki haritaların hangisinden yararlanmalıdır?



I. kalınlığı en az olan katman yer kabuğudur,





A) Siyasi Harita

II. mantonun yoğunluğu dış çekirdeğin yoğunluğundan azdır,



B) Fiziki Harita



III. sıcaklığın en fazla olduğu katman iç çekirdektir



C) Ekonomi Haritası



bilgilerinden hangileri doğrudur?



D) Nüfus Haritası



A) Yalnız I



E) Beşeri Harita





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

179

Test 01

1. B

7.

4. B

• Sinan: Karşılaşan levhaların ikisi de kıtasal ise sıradağlar oluşur.



• Göktürk: Okyanusal levha ve kıtasal levha karşılaşırsa okyanusal levha kıtasal levhaların üzerinde yükselir.



• Beren: Levhalar çarpıştığında depremler yaşanır.



• Azra: Okyanusal levhalar karşılaşırsa deniz ortasında sırtlar oluşur.



şeklinde cevaplar vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Sinan ve Göktürk









B) Sinan ve Beren



C) Göktürk ve Beren









D) Göktürk ve Azra

8. Aşağıdaki şekilde bir akarsuya ait blokdiyagram verilmiştir.



6. E

7. B

8. C

9. E 10. B 11. A 12. B



A) Hörgüç kaya





B) Barkan

D) Birikinti konisi

C) Polye

E) Lagün

11. Aşağıda verilen kıyılardan hangisinin oluşumunda buzul etkisi daha fazladır?



A) Fiyort



B) Dalmaçya





D) Estuar (Haliç)

C) Ria

E) Limanlı

12. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda

Bu akarsu için;

rüzgârın etkisi daha azdır?



I. Akış hızı azalmıştır.



II. Akarsu yatağı değişmiştir.



III. Akarsuyun rejimi düzenlidir.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

A)

B)

C)

D)

E) II ve III

9. Türkiye’de yer şekillerinin oluşumunda sırasıyla en fazla

ve en az etkili olan dış kuvvet aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?



A) Akarsu – Rüzgâr









B) Rüzgâr – Dalga



C) Rüzgâr – Buzul









D) Akarsu – Dalga



5. B

Haritada koyu renkle gösterilen bölgelerde aşağıdaki yer şekillerinden hangisi daha fazladır?

Çözüm Yayınları



E) Beren ve Azra

180

3. B

10.

Ilgın Öğretmen etkileşimli tahtaya yukarıdaki görseli yansıtmış ve öğrencilerine “Şekilde birbirine yaklaşan iki levhanın karşılaşması sonucunda neler yaşanabilir” diye sormuştur. Öğrencilerden;



2. C



E) Akarsu – Buzul

E)



02

TÜMEVARIM - III Test 1. Aşağıdaki topoğrafya haritasında bazı merkezlerin konumları

4. Aşağıda X ve Y bölgelerinin coğrafi koordinatları verilmiştir.

verilmiştir.

35°

30°

105° 55°

Belkuyu

70°

X



Hatıllı

50°

K

Deniz 2

0



4 km

Topoğrafya haritasında gösterilen bölgede bazı yıllarda meydana gelen aşırı yağışlar sonucunda sel ve taşkın olayları görülmektedir. Bu yüzden burada sel riski fazla olan, özellikle de dere yataklarında bulunan yerleşmeler başka bölgelere taşınacaktır.



Buna göre haritada verilen yerleşim birimlerinden hangisinin yeri öncelikle değiştirilmelidir?



A) Belkuyu





B) Hacıahmet



I. X merkezindeki gece – gündüz süre farkı Y merkezine göre daha azdır,



II. Y merkezinde yıl içinde 24 saat süren gece ve gündüzler yaşanır,



III. X merkezi –2. saat diliminde yer alır

I. Güneş ışınlarının yere düşme açısının değişmesi



II. Sürekli rüzgârların ve okyanus akıntılarının Kuzey Yarım Küre’de hareket yönünün sağına sapması



III. Japonya’nın Türkiye’ye göre yeni yıla daha önce girmesi



IV. Gece ve gündüzün birbirini takip etmesi



Yukarıdaki durumlardan hangilerinin ortaya çıkması Dünya’nın ekseni etrafındaki dönüş yönü ile açıklanır?



A) I ve II







D) II ve IV





A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

5. II

I

V

III

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisi yıl içinde en fazla yağışı yaz mevsiminde alır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

C) II ve III

E) III ve IV

3. Doğal sistemler içinde insan faaliyetlerini en çok etkileyen faktörlerden biri de iklimdir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi üzerinde iklimin etkisi daha azdır?



A) Bursa’da bulunan Uludağ’da kış turizminin yapılması



B) Doğu Karadeniz kıyılarında tarımda makine kullanımının az olması



C) Kış aylarında Doğu Anadolu’da kara ulaşımının aksaması



D) Güneydoğu Anadolu’da güneş enerji potansiyelinin yüksek olması



bilgilerinden hangileri doğrudur?

E) Örenköy

2.

B) I ve III



C) Hatıllı

Çözüm Yayınları

D) Leylekli

75°

Buna göre X ve Y merkezleri ile ilgili olarak;

Leylekli Örenköy

Y



Hacıahmet



110°

E) Ülkemizin bal üretiminde Dünya’da ilk sıralarda yer alması

6. Kara kütlelerinin bir bütün olarak yükselmesi veya alçalması olayına epirojenez denir. Kara kütlelerinin üzerindeki yük artarsa çökme, yük hafiflerse yükselme meydana gelir.

Buna göre;



I. buzulların erimesi,



II. volkanik faaliyetler,



III. akarsuların deltalarda biriktirme yapması



durumlarından hangileri epirojenik harekete yol açabilir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

181

Test 02

1. E

7. Aşağıdaki tabloda bazı yer şekilleri ve bu yer şekillerini Akarsu

Dalga

Falez

3. B

4. E

5. C

6. E

7. E

8. C

9. B 10. D 11. C 12. C

10.

oluşturan dış kuvvetler eşleştirilmiştir. Yer şekli

2. C

I

II

Yer altı suyu

III



Kırgıbayır

IV



Obruk



Tombolo



Traverten

Haritada numaralandırılarak gösterilen yerlerin hangilerinde aktif volkanlar bulunur?





Buna göre eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?



A) I ve II





A) Falez







D) II ve IV





D) Tombolo

B) Kırgıbayır

C) Obruk

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

E) Traverten



8. Rüzgâr aşındırma ve biriktirme şekillerinin yaygın olduğu bölgeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Toprak ince, taneli ve gevşek dokudadır.



B) Yağış miktarı azdır.



C) Kimyasal ayrışma şiddetlidir.



D) Bitki örtüsü cılızdır.



E) Yer şekilleri sadedir.

11. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisi karstik şekiller arasında yer almaz?

Çözüm Yayınları





A) Dolin



B) Mağara





D) Polye

12.

C) Sirk

E) Sarkıt

II

I

9. III IV

I

II V

182

Haritada gösterilen kıyılarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I numaralı alanda kıta sahanlığı dardır.



B) II numaralı alanda eski akarsu vadilerinin deniz altında kalmasıyla oluşan ria kıyı tipi bulunur.

Yukarıda verilen yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda iç kuvvetler etkilidir?



C) III numaralı alanda eski sıradağların sular ile çevrilmesi sonucu oluşan dalmaçya kıyı tipi görülür.



A) I ve II





D) IV numaralı alanda dağlar kıyı çizgisine dik uzanır.





D) II ve IV



E) V numaralı alanda verimli alüvyal topraklar bulunur.

III

IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

03

TÜMEVARIM - III Test 1.

• Yaz ve kış mevsimlerinde kara ve denizler arasında yön değiştirir.



• Deniz üzerinden karaya doğru estiğinde bol yağış bırakır.



• Çin, Hindistan, Japonya, Bangladeş gibi ülkelerde görülür.



Yukarıda özellikleri verilen rüzgâr aşağıdakilerden hangisidir?



A) Batı







D) Meltem

B) Alize



4. Aşağıda bir bölgeye ait topoğrafya haritası verilmiştir.

Deniz

C) Kutup

E) Muson



Buna göre haritada aşağıdaki yer şekillerden hangisi gösterilmemiştir?



A) Yamaç

B) Boyun







D) Vadi

C) Çanak

E) Delta

2. Aşağıdaki görselde bir bölgede etkili olan hava hareketi gösterilmiştir.



Bu bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Merkezden çevreye doğru yatay yönlü hava hareketleri görülür.



Çözüm Yayınları

5. Yer kabuğundaki hareketler levha tektoniği adı verilen teoriyle açıklanmaktadır. Bu teoriye göre kıtalardan bazıları birleşmekte bazıları da birbirinden ayrılmaktadır.

Buna göre kıta ve levhaların hareket etmesinde;



I. mantodaki konveksiyonel akıntılar,



II. yeryüzündeki su oranının karalardan fazla olması,

B) Yüksek basınç merkezi durumundadır.



III. Dünya’nın kendi ekseni etrafındaki dönüşü



C) Basınç değerleri çevresine oranla daha azdır.



özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?



D) Kuzey Yarım Küre’de yer alır.



A) Yalnız I

B) Yalnız II



E) Alçalıcı hava hareketleri görülür.







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

183 3.

I. Sıcaklık ortalaması yıl boyunca 20°C’nin üzerindedir.



II. Yağış rejimi düzensizdir.



III. Bitki örtüsü yıl boyunca yeşil kalan uzun boylu gür ormanlardır.



Yukarıdakilerden hangileri ekvatoral iklimin özelliklerindendir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

6. Sarkıt, dikit, sütun, traverten gibi yer şekillerinin yaygın

olarak bulunduğu bir bölge için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenebilir?



A) Yer şekilleri sadedir.



B) Kimyasal tortul taşlar yaygındır.



C) Sıcak iklimler etkilidir.



D) Bitki örtüsü cılızdır.



E) Sıcak su kaynakları fazladır.

Test 03

1. E

7. Volkan patlaması sonucunda yeryüzüne çıkan lavların

A) Atmosfer





B) Manto

D) İç çekirdek

3. C

4. E

5. A

6. B

7. B

8. C

9. A 10. A 11. C 12. A

10. Yatağında çok sayıda kum adası olan bir akarsu için;

incelenmesi ile aşağıdaki katmanlardan hangisine ait özellikler hakkında bilgi elde edilir?



2. C

C) Troposfer

E) Dış çekirdek



I. akış hızı azalmıştır,



II. eğim azalmıştır,



III. rejimi değişmiştir,



IV. akarsuya yeni yan kollar karışmıştır



ifadelerinden hangileri söylenebilir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

8. Son zamanlarda ülkemizde rafting sporuna duyulan ilgi giderek artmaktadır. Rafting sporu, yatak eğiminin fazla, akarsu akış hızının yüksek ve yatağı boyunca yükselti farkının fazla olduğu akarsularda yapılmaktadır.

11. Fransa ve İspanya’da hem delta hem de haliç olması bu ülkelerin aşağıdaki özelliklerinden hangisi ile açıklanır?

Ergene Sakarya

Çözüm Yayınları

Çoruh

Susurluk Büyük Menderes



Buna göre haritada gösterilen akarsulardan hangisi rafting sporuna daha elverişlidir?



A) Ergene





B) Sakarya

D) Susurluk



A) Akarsu aşındırma güçlerinin fazla olması



B) Akarsu rejimlerinin düzensiz olması



C) Hem iç denize hem de okyanusa kıyısı olması



D) Akarsuların yatak eğimlerinin farklı olması



E) Akarsuların açık havza özelliğine sahip olması

C) Çoruh

E) Büyük Menderes

12. I

II

184 III

9. Aşağıda verilen vadilerden hangisinin oluşumunda buzul aşındırması etkili olmuştur?



A) Asılı vadi



B) Boğaz vadi



C) Kanyon vadi



D) Çentik vadi



A) I ve II





E) Yayvan vadi





D) II ve IV

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlarda akan akarsulardan hangileri kar ve buz suları ile daha fazla beslenir? B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

04

TÜMEVARIM - III Test 1. Aşağıda Türkiye’de yaşanan bazı coğrafi özellikler verilmiştir.

4. Aşağıda bir bölgeye ait izoterm (eş sıcaklık) haritası verilmiştir.

• Mersin’deki maki üst sınırının İzmir’e göre daha yüksek olması



7,0

• Doğu Karadeniz kıyı şeridinde sıcaklık farkının az olması



6,0

5,0 2,0 I

3,0

4,0

• Türkiye’nin III. saat dilimini kullanması



Buna göre aşağıdaki unsurlardan hangisine ait özellik verilmemiştir?



A) Nemlilik

B) Boylam







D) Bakı

7,0 III

4,0

• Erzurum’da tarım ürünlerinin Ankara’ya göre daha geç olgunlaşması



IV 6,0

2. Aşağıdaki tabloda M ve N kentlerinde bazı tarihlere ait gündüz

2,0

II

K



Yalnızca haritadaki bilgilere bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?



A) IV numaralı merkezin sıcaklığı III numaralı merkezden azdır.



B) III numaralı merkez tepe üzerinde yer alır.



C) III numaralı merkezin sıcaklığı daha yüksektir.



D) I ve II numaralı merkezlerin sıcaklık değerleri 2°C’nin altındadır.



E) Bölgenin kuzeyi, güneyine göre daha sıcaktır.

C) Enlem

E) Yükselti

3,0

Kent

21 Mart

21 Haziran

23 Eylül

21 Aralık

M

12

14

12

10

N

12

16

12

8



Buna göre M ve N kentleri için aşağıdaki bilgilerden hangisine kesinlikle ulaşılabilir?



A) Bulundukları boylam dereceleri aynıdır.



B) M kentinde güneş daha önce doğar.



C) N kenti Kuzey Kutbu’na daha yakındır.



D) M’deki sıcaklık ortalaması daha yüksektir.



E) N kenti Başlangıç Meridyeni’ne daha yakındır.

Çözüm Yayınları

süreleri saat olarak verilmiştir.

5. Dünya’nın ekseni yörünge düzlemine göre sağa doğru eğiktir. Bu yüzden Ekvator ile yörünge düzlemi arasında 23°27′ lık bir açı meydana gelir. Buna “eksen eğikliği” denir.

Aşağıdakilerden hangisinin oluşumunda bu açının etkisi yoktur?



A) Orta kuşak ülkelerinde mevsimlerin belirgin yaşanması



B) Yıl içinde bir merkeze gelen güneş ışınlarının değişmesi



C) Kutuplara gidildikçe kalıcı kar sınırının deniz seviyesine yaklaşması



D) Gece ve gündüz sürelerinin yıl içinde değişmesi



E) Aydınlanma çemberinin yıl içinde yer değiştirmesi

3. 30°C sıcaklıkta hava en fazla 30,4 g/m3 su buharı

taşıyabilirken aynı hava kütlesi 10°C sıcaklıkta 9,4 g/m3 su buharı taşıyabilir.

6.

I. Cennet – Cehennem Obruğu



Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?



II. Pamukkale Travertenleri



A) Kış mevsiminde havanın taşıyabileceği nem oranı artar.



III. Nevşehir Peribacaları



B) Yüksek kesimlere çıkıldıkça nem taşıma kapasitesi artar.



IV. Kapıdağ Yarımadası



C) Sıcaklık ile nem taşıma kapasitesi arasında doğru orantı vardır.



Yukarıda verilen yer şekillerinden hangileri dış kuvvetlerin biriktirmesi sonucunda oluşmuştur?



D) Sıcaklık arttıkça havanın yağış bırakma ihtimali artar.



A) I ve II





E) Nem oranı arttıkça sıcaklık farkı azalır.





D) II ve IV

B) I ve III

185

E) III ve IV

C) II ve III

Test 04

1. D

2. C

3. C

4. B

5. C

6. D

7. D

8. D

9. D 10. E 11. D 12. D

7. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda

10. Türkiye’nin dağları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi



A) Peribacası







A) Dağların kıyı çizgisine paralel olduğu yerlerde delta oluşumu zordur.



B) Van Gölü’nün kuzeyinde volkanik dağlar bulunur.



C) Ülkemizdeki dağların büyük bölümü III. jeolojik zamanda oluşmuştur.



D) Dağların uzanış doğrultusu iklim ve bitki dağılışını etkilemektedir.



E) Batı Anadolu’daki dağların uzanış doğrultusu, kıyı ile iç kesim arasında ulaşımı zorlaştırmıştır.

volkanizmanın etkili olduğu söylenemez? B) Krater

D) Polye

söylenemez?

C) Dayk

E) Maar

8. Levha tektoniği teorisine göre karalar günümüzden yaklaşık 250 milyon yıl önce Pangea adı verilen tek parça halindeydi. Bu kıtayı çevreleyen okyanusa ise Panthalassa adı verilmektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi kıtaların tek parça halinde olduğunun kanıtlarından biri değildir?



A) Kıta kenarlarının birbiri ile uyumlu olması



B) Benzer yaşlı kaya gruplarının, günümüzde farklı konumlarda olan kıtalarda bulunması



C) Aynı canlı türüne ait sürüngen fosillerinin farklı konumdaki kıtalarda bulunması



D) Günümüzde farklı kıtalarda benzer iklimlerin görülmesi



E) Yaşlı buzul kayaların (tillitler) günümüzde farklı konumdaki kıtalarda yer alması

11.

I II

Çözüm Yayınları



III

V

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanların hangisinde karstik şekiller daha fazladır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

9. Kaan, rüzgârların oluşturduğu aşındırma ve biriktirme şekilleri ile ilgili hazırladığı performans ödevinin sonunda aşağıda verilen tabloyu oluşturmuştur. Rüzgâr

Aşındırma şekilleri

186

Biriktirme şekilleri

• Mantar kaya

• Kumul

• Şahit kaya

• Tafoni

• Barkan

• Lös

12. Yeryüzünde bulunan genç kıvrım dağlar, yanardağlar, depremler, sıcak su kaynaklarının dağılışında paralellik olduğu görülmektedir.



Buna göre Kaan’ın hazırladığı tabloda bulunan yer şekillerinden hangileri değiştirildiğinde tablodaki hata düzeltilmiş olur?



Aşağıdakilerden hangisi bu durumun temel nedenidir?



A) Bu bölgelerde toprak kalınlığının ince olması



A) Mantar kaya – Kumul





B) Şahit kaya – Tafoni

B) Bu bölgelerin gevşek dokulu arazilere sahip olması



C) Şahit kaya – Lös



C) Bu bölgelerde dış kuvvetlerin etkili olması



D) Barkan – Tafoni



D) Bu bölgelerde yer kabuğunun hareket halinde olması



E) Barkan – Lös



E) Oluşum bakımından eski arazilere sahip olması

TÜMEVARIM - III Test 1.

30°

40°



50°

sıcaklığın 25°C nin üzerinde olduğu yerler gösterilmiştir.

20° 30°

L

25°

40°

M

25°

N



4. Aşağıdaki haritada yeryüzünde temmuz ayında ortalama

60°

K



50°

Yukarıda coğrafi koordinatları verilen merkezler için;



I. Yerel saatin en ileri olduğu merkez M’dir.



II. K merkezi güneş ışınlarını yılda iki kez dik açı ile alır.



III. Yıl boyunca L’de yaşanan gündüz uzunluğu N’den fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III





C) I ve III

E) I, II ve III

Buna göre temmuz ayında sıcaklığı 25°C’nin üzerinde olduğu yerlerin Kuzey Yarım Küre’de fazla olmasında;



I. güneş ışınlarının geliş açısı,



II. okyanus akıntıları,



III. Dünya’nın şekli



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







A) Yer şekillerinin oluşumu ve dağılışı



B) Büyük iklim tipleri



C) Dünya’nın şekli ve hareketleri



D) Büyükbaş hayvancılığın yoğun olduğu iller



E) Doğal bitki örtüsünün dağılışı

E) II ve III

90° G Ü N E Ş

23°27′

Çözüm Yayınları



0° 23°27′ 66°33′ 90°

Dünya’nın Güneş’e karşı konumunun şekildeki gibi olduğu tarih için;

3. Aşağıdaki coğrafi koordinatları verilen beş bölgenin eşit boyuttaki kağıtlara topoğrafya haritaları çizilecektir. 160° 150° 140° 130° 120° 110°



I. Türkiye’de gece – gündüz süresi eşittir,



II. Kuzey Yarım Küre’de bahar başlar,



III. bu tarihten sonra Kuzey Yarım Küre’de gündüzler gecelerden daha uzun olmaya başlar



bilgilerinden hangileri kesin doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

35°

I II III IV V

40°

6. Yer’in iç yapısı ve katmanları ile ilgili olarak;

45°



I. Yeryüzünden yerin derinliklerine doğru gidildikçe sıcaklık ve basınç artar.



II. Yer kabuğu litosfer olarak adlandırılır.



III. Yerin merkezinde ağır maddeler olan nikel ve demir fazladır.

50° 55° 60°



Buna göre hangi bölgeye ait topoğrafya haritasının ölçeği daha büyük olacaktır?



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I



A) I





B) II

C) I ve II

66°33′

fiziki coğrafyanın inceleme alanına girer. Buna göre aşağıdakilerden hangisi fiziki coğrafyanın incelediği konular arasında yer almaz?

D) I ve III

5.

2. Doğal çevre elemanları ve bu çevrede meydana gelen olaylar

05

C) III

D) IV

E) V

B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

187

C) I ve III

Test 05

1. B

7. Aşağıdaki olaylardan hangisi diğerlerine göre daha sonra A) Atlas ve Hint Okyanuslarının oluşumu



B) Dinozorların yaşadığı dönem



C) İstanbul ve Çanakkale Boğazları’nın oluşumu



D) Atmosferin oluşumu



E) Kıtaların ayrılması

8.

I. Fiyort



II. Haliç



III. Dalmaçya



IV. Ria

3. E

4. A

5. B

6. E

7. C

8. A

9. D 10. C 11. E 12. C

10. Akarsu akış hızının fazla olduğu yerlerde;

gerçekleşmiştir?



2. D



I. kırgıbayır,



II. kum adası,



III. birikinti konisi,



IV. çentik vadi



yer şekillerinden hangilerinin oluşması beklenmez?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV



Yukarıda verilen kıyı tiplerinden hangileri ülkemizde görülmez?

11. Aşağıda verilen yer şekillerinden hangisinin oluşumunda



A) I ve II





A) Tombolo





D) II ve IV



B) Lagün



C) Kumsal



D) Kıyı oku



E) Falez



C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları

B) I ve III

dalga aşındırması etkilidir?

9. Coğrafya öğretmeni Burak Bey yer şekilleri konusuna başlamadan önce öğrencilerin ön bilgilerini tespit etmek için öğrencilere “Yer şekilleri oluşum bakımından iç ve dış kuvvetler olarak ikiye ayrılır. Sizce hangi yer şekilleri iç kuvvetler tarafından oluşturulmuştur?” şeklinde sormuştur. Öğrencilerden;

188



• Özgür: Mağaraları iç kuvvetler oluşturmuştur.



• Deniz: Volkanik faaliyetler yer altından kaynaklanıyor bence volkanizma iç kuvvettir.



• Anıl: Travertenlerin suları yer altından geldiğine göre iç kuvvettir.



• Kerem: Depremler iç kuvvettir sarsıntılar yerin derinliklerinden geliyor.



şeklinde cevap vermiştir.

12.

Şekildeki gibi arazi yapısına sahip bir bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Deprem riski fazladır.



Bu öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



B) Ilıca ve kaplıca çoktur.



A) Özgür ve Deniz











B) Özgür ve Anıl



C) Çabuk çözülen kayaçlar bulunur.



C) Deniz ve Anıl











D) Deniz ve Kerem



D) Kırıklı arazi yapısı yaygındır.



E) Jeotermal enerji kaynakları bulunur.

E) Anıl ve Kerem

Doğadaki Üç Unsur: Su, Toprak ve Bitki / Su Kaynakları Türkiye’nin Su Varlığı - I 1. Aşağıda akarsular ile ilgili bazı özelliklerin açıklamaları verilmiştir.

• Akarsuyun tüm kolları ile birlikte sularını topladığı alandır.



• İki akarsuyu birbirinden ayıran yerlerdir.



• Akarsuyun denize döküldüğü yere denir.



• Akarsuyun bir saniyede taşıdığı su miktarıdır.



Buna göre aşağıdakilerden hangisine ait bir açıklama yoktur?



A) Akım (debi)

B) Rejim









E) Su bölümü çizgisi

D) Ağız

01

BÖLÜM 13 Test 4.

I. Vadi



II. Fay



III. Gayzer



IV. Karstik



Yukarıdaki kaynak çeşitlerinden hangilerinin suları sıcaktır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

C) Havza

5. İbrahim Öğretmen coğrafya dersinde göller konusunu işlerken “Göller tatlı, tuzlu, sodalı olabilir. Örneğin ülkemizdeki Tuz Gölü tuzlu, Van Gölü sodalı, Beyşehir Gölü tatlı suya sahiptir. Sizce bu durumun nedenleri neler olabilir?” diye öğrencilerine soru sormuştur. Öğrencilerden,

2. Aşağıdakilerden hangisi akarsu akımını etkileyen doğal

A) Havzaya düşen yağış miktarı



B) Yatak eğimi



C) Tarım alanlarının sulanmasında kullanılması



D) Bitki örtüsünün sıklığı



E) Araziyi oluşturan kayaçların geçirgenliği

Çözüm Yayınları

faktörlerden biri değildir?



• Yağmur: İklim koşuları etkilidir.



• Ahu: Gölün yüzölçümü etkiler.



• Seda: Gölün gidegeninin olması ile ilgilidir.



• Ayşe: Göle dökülen akarsuların taşıdığı su miktarı etkiler.



• Yasemin: Gölün bulunduğu bölgenin sıcaklığı ve buharlaşma şiddeti etkilidir.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangisinin verdiği cevap yanlıştır?

akarsu taşımacılığına daha uygundur?



A) Yağmur

B) Ahu



A)







E) Yasemin

3. Aşağıda akım grafikleri verilen akarsulardan hangisi

500 400 300 200 100 0

C) 250 200 150 100 50 0

B)

3

m /sn

O ŞMNMH T A E E K A Aylar

D)

m3/sn

O ŞMNMH T A E E K A Aylar

E) 250 200 150 100 50 0



500 400 300 200 100 0

1000 800 600 400 200 0

3

m /sn

O ŞMNMH T A E E K A Aylar m3/sn

6. Buzul aşındırması sonucunda oluşan çukurlara sirk adı verilir. Buzulların erimesi sonucunda sular sirklerde birikir ve sirk gölleri oluşur.

O ŞMNMH T A E E K A Aylar

3

m /sn

O ŞMNMH T A E E K A Aylar

D) Ayşe

C) Seda

189

Buna göre bu şekilde oluşan göller;



I. Avustralya Kıtası,



II. Kanada’nın kuzeyi,



III. Kuzey Afrika,



IV. İskandinav Yarımadası



bölgelerinin hangilerinde daha fazla görülür?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

Test 01

1. B

7. Türkiye III. ve IV. jeolojik zamanda oluştuğu için fay (sıcak su)

Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde sıcak su kaynaklarının kullanıldığı alanlardan biri değildir?



A) Kaplıca, ılıca ve termaller



B) Jeotermal enerji üretimi



C) Konutların ısıtılması



D) Tarım alanlarının sulanması



E) Seraların ısıtılması

3. B

4. C

5. B

6. D

7. D

8. E

9. B 10. C 11. B 12. D

10. Ufuk öğretmen Coğrafya dersinde akarsuları daha iyi

kaynağı bakımından zengindir. Son yıllarda bilim ve teknolojinin gelişmesi ile birlikte sıcak su kaynakları birçok alanda kullanılmaya başlanmıştır.

2. C

öğretmek için, akarsuların adlarını ayrı ayrı kağıtlara yazmış ve bunları bir torbaya koymuştur. Daha sonra öğrenciler torbadan bir kağıt çekmiş ve akarsuların hangi kıtada yer aldıklarını söylemiştir. Öğrencilerden;

• Yalçın: Mississippi Irmağı Güney Amerika’da bulunur.



• Nurcan: Tuna Nehri Avrupa Kıtası’ndadır.



• Gülçin: Nil Nehri Afrika Kıtası’ndadır.



• Ayşin: İndus Irmağı Kuzey Amerika’da bulunur.



şeklinde çektiği kağıtları cevaplamıştır.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin yaptığı akarsu – kıta eşleştirmesi doğrudur?



A) Yalçın ve Nurcan







B) Yalçın ve Gülçin



C) Nurcan ve Gülçin







D) Nurcan ve Ayşin

E) Gülçin ve Ayşin

Kaynak

Şekildeki gibi oluşuma sahip kaynaklar için aşağıdakilerden hangisi söylenmez?

A) Su içerisinde bol miktarda eriyik durumda kireç bulunur.



B) Suları soğuktur.



C) Karstik arazilerde yaygındır.



D) Bazı akarsuların kaynağını oluşturur.



E) Tektonik deprem riski fazladır.

Çözüm Yayınları

8.

11.

II III

I IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde tektonik oluşumlu göller daha fazladır?





A) I ve II



B) I ve IV





D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

9. 190

II

I

III

12. Aşağıdaki göl ve oluşum biçimleri eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde sıcak su kaynakları daha fazladır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



Göl Oluşum biçimi ––––––– –––––––––––– A) Manyas → Tektonik



B) Çıldır



C) Meke Tuzlası → Volkanik



D) Bafa

→ Heyelan set



E) Terkos

→ Kıyı set

→ Lav set

BÖLÜM 13 Test

Su Kaynakları - Türkiye’nin Su Varlığı - II

02

1. Türkiye’nin akarsuları için aşağıdakilerden hangisi

4. Türkiye’de Ege Denizi’ne dökülen akarsular için



A) Akarsularımızın boyları genellikle kısadır.



A) Akış hızları düşüktür.



B) Akış hızları yüksektir.



B) Döküldükleri yerlerde verimli delta ovaları oluştururlar.



C) Denge profiline yaklaşmıştır.



C) Genellikle batıdan doğuya doğru akarlar.



D) Taşıdıkları su miktarı yıl içinde çok değişir.



D) Kırılmalar sonucunda oluşan graben alanlarda akarlar.



E) Aşındırma güçleri fazladır.



E) Debileri kış mevsiminde yüksektir.

söylenemez?

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



5. Özel bir televizyon kanalında yayınlanan bir yarışma programında okyanuslar ve denizler başlığı altında sorular sorulacaktır. Sorulara geçilmeden önce “Nasıl bir soru bekliyorsunuz” diye yarışmacılara sorulmuştur. Yarışmacılardan;



I. enerji üretimi,



II. tarım alanlarının sulanması,



III. turizm etkinlikleri



faaliyetlerinin hangilerinde daha fazla kullanılır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Çözüm Yayınları

2. Türkiye’deki akarsular ve barajlar;

• Mete: Kıtalar arasında bulunan büyük su topluluğuna ne denir?



• Atilla: Asya ve Amerika kıtaları arasında bulunan okyanus hangisidir?



• Cengiz: Cebelitarık Boğazı ile Atlas Okyanusu’na bağlanan deniz hangisidir?



• Teoman: Atlas Okyanusu ve Büyük Okyanus arasında bulunan kanalın adı nedir?



şeklinde tahminde bulunmuşlardır.



Buna göre yarışmacılar aşağıdakilerden hangisi ile ilgili bir soru sormamıştır?



A) Panama











B) Okyanus



C) Hint Okyanusu









D) Pasifik Okyanusu



E) Akdeniz

3. Eğim ve yağışın fazla olduğu, killi arazilerde heyelan sonucunda bazı dere yataklarının önlerinin kapanması ile heyelan set gölleri oluşmaktadır.

191

II

I

6. Karstik arazilerde yer altı suyu ile beslenen akarsuların

IV V

akımları yıl içinde çok fazla değişmez. Bu yüzden bu akarsuların rejimleri kısmen daha düzenlidir.

III





Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisinde bu şekilde oluşan göller daha fazladır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V



Buna göre aşağıda verilen akarsularımızdan hangisinin akımı yıl içinde daha az değişir?



A) Büyük Menderes







B) Manavgat



C) Kızılırmak







D) Meriç





E) Dicle

Test 02

1. C

7. Etimolojik olarak İzlanda dilinde fışkırmak, hızla püskürmek

I. ABD,



II. Yeni Zelanda,



III. Norveç,



IV. Suudi Arabistan



ülkelerinden hangilerinde daha fazla olması beklenir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



4. C

5. C

6. B

7. A

8. D

9. B 10. D 11. A 12. C

diğerlerinden farklıdır?

Buna göre gayzerler;



3. B

10. Aşağıda verilen göllerden hangisinin oluşumu

anlamına gelen gayzer, volkanik bölgelerde magmaya yakın alanlarda ısınıp kaynayan yer altı suları, gazların uyguladığı basıncın etkisiyle belirli aralıklarla püskürür.

2. C



A) Hazar



B) Baykal





D) Nemrut

C) Lût

E) Tanganika

C) II ve III

E) III ve IV

11. Aşağıdaki Dünya haritasında bazı denizler numaralarla gösterilmiştir. I II

8. Türkiye’nin gölleri için aşağıdakilerden hangisi A) Türkiye’nin en büyük tatlı suya sahip gölü Beyşehir’dir.



B) Arazi yapısından dolayı Isparta ve Burdur çevresinde kastik göl fazladır.



C) İklim koşullarına bağlı olarak yıl içinde yüzölçümü en fazla değişen göl Tuz Gölü’dür.



D) Karadeniz kıyılarında yağış fazla olduğu için büyük göller fazladır.



E) Volkanizma sonucu oluşan göller Doğu Anadolu’da fazladır.

Çözüm Yayınları



V

III

söylenemez?

IV



Buna göre haritadaki numaralandırılan denizlerden hangisi yanlış eşleştirilmiştir?



A) I → Manş



B) II → Akdeniz



C) III → Karayip



D) IV → Kızıldeniz



E) V → Basra

9. Aşağıda yer altı suyunun yeryüzüne çıktığı kaynak çeşitlerinden bazılarına ait özellikler verilmiştir.

192



• İnsanlar tarafından sondaj yapılarak yeryüzüne çıkarılır.



• Aktif volkanik alanlardan fışkırarak çıkar.



• Karstik arazilerde yer altına sızan suların geçirimsiz tabaka üzerinde birikip dışarı taşması ile oluşur



• Ülkemizde kaplıca, ılıca ve termallerde kullanılır.

12. Aşağıda verilen göl ve akarsulardan hangisi farklı bir kıtada yer alır?



Buna göre aşağıdaki kaynaklardan hangisine ait özellik verilmemiştir?



A) Aral















B) Ganj



A) Fay





C) Mississippi













D) Ceyhun





D) Gayzer

B) Vadi

E) Artezyen

C) Voklüz



E) Baykal

Doğadaki Üç Unsur: Su, Toprak ve Bitki / Toprağın Hikâyesi ve Türkiye’de Toprak - I 1. Toprak, yerkabuğunu oluşturan kayaların ufalanması ile oluşmuş, içinde çeşitli mineraller, canlı organizmalar, organik maddeler, hava ve su bulunduran canlı örtüye denir.

Buna göre herhangi bir yerde toprak oluşumu ve toprak çeşitliliğini aşağıdakilerden hangisi en fazla etkiler?



A) İklim













B) Zaman



C) Bitki örtüsü











D) Kayaçların cinsi



03

BÖLÜM 13 Test

E) İnsan

4.

• Kış sıcaklık değerlerinin düşük olduğu bölgelerde görülür.



• Humus bakımından zengin olduğu için çok verimlidir.



• Çayır bitki örtüsünün altında oluşur.



Yukarıda özelliği verilen toprak tipi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Laterit







D) Tundra

B) Terra – rossa

C) Podzol

E) Çernezyom

2. Yağış miktarının fazla olduğu bölgelerde yıkanma oranı fazla olduğu için toprak içindeki tuz ve kireç oranı da azdır.

5. Tundra toprakları, 70° – 80° enlemleri arasında görülür. Sıcaklık 9 ay boyunca sıfırın altında olduğu için toprak yılın büyük bölümünde don haldedir. Yaz aylarında sıcaklığın artması ile birlikte toprak yavaş yavaş çözülür ve çamurumsu bir hâl alır.

I II



III

IV



Buna göre haritada numaralandırılan taralı alanların hangilerinde bulunan toprakta tuz ve kireç oranı daha azdır?



A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV



C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları



Buna göre;



I. Asya Kıtası’nın kuzeyi,



II. Avusturalya Kıtası,



III. Grönland Adası,



IV. Avrupa Kıtası’nın batısı



bölgelerinden hangilerinde bu tip topraklar görülür?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

3. Aşağıdaki tabloda beş merkezin ocak ve temmuz aylarına ait sıcaklık değerleri ile yıllık toplam yağış miktarları verilmiştir. Ocak ayı sıcaklığı (°C)

Temmuz ayı sıcaklığı (°C)

Yıllık toplam yağış miktarı

I

2

30

450

II

–10

22

500

III

25

10

1200

IV

20

7

2100

V

4

24

650



Buna göre tabloda verilen merkezlerden hangisinde fiziksel, hangisinde kimyasal çözünmenin fazla olması beklenir?







6. III

II



I

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlarda yaygın olarak görülen toprak tipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Fiziksel –––––––––



Kimyasal –––––––––

I II III ––––––––– ––––––––– –––––––––

A)



I









III



A) Laterit





Podzol





Tundra



B)



IV







II



B) Terra – rossa



Laterit





Çöl



C)



V







III



C) Podzol







Terra – rossa

Step



D)



II







IV



D) Laterit







Terra – rossa

Step



E)



V







IV



E) Kahverengi orman

Terra – rossa

Çöl





193

Test 03

1. A

7. Aşağıda verilen toprak tiplerinden hangisinin horizonları A) Kahverengi orman



B) Kestane renkli bozkır



C) Alüvyal



D) Terra – rossa



E) Podzol

3. D

4. E

5. B

6. D

7. C

8. D

9. D 10. B 11. D 12. A

10. Eski göl tabanlarındaki killi ve kireçli depolar üzerinde oluşan

belirgin değildir?



2. B

topraklardır. Toprak killi olduğu için kurak mevsimde çatlar ve çatlakların üst kısmından sürekli toprak dökülür. Yağışlı mevsimde ise toprak, su ile doygun hale geldiği için şişerek çatlaklardan dökülen toprak tekrar yukarı itilir ve adete yerinde döner. Olayla bağlantılı olarak, bu topraklara bu yüzden dönen toprak da denir. Ülkemizde Trakya’da yaygın olan bu topraklar üzerinde buğday ve ayçiçeği tarımı yapılır.

Yukarıda sözü edilen toprak tipi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Rendzinalar





B) Vertisoller

D) Litosoller

C) Regosoller

E) Lösler

11. Mehtap öğretmen toprak oluşumu ve toprak tiplerini anlattıktan sonra aşağıdaki tabloyu tahtaya çizmiş ve öğrencilerinden sırasıyla toprak tipleri ve bulunduğu toprak grubunu eşleştirmelerini istemiştir.

8. Dış kuvvetler tarafından aşınan malzemenin başka bölgelerde

194

Buna göre aşağıda verilen topraklardan hangisi dış kuvvetler tarafından oluşturulmuş azonal topraklar biri değildir?



A) Lös



B) Moren





D) Podzol

C) Alüvyal

Çözüm Yayınları

birikmesi ile oluşan topraklara azonal toprak adı verilir.

Toprak Çeşidi

Zonal

Çernezyom



Kolüvyal

Azonal

İntrazonal



Vertisol



Kalsimorfik



Rendzina

E) Kolüvyal





Buna göre öğrencilerin yaptığı eşleştirmelerin doğru olması için tabloda aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?



A) Çernezyom ile azonal toprak eşleştirilmelidir.



B) Kolüvyal toprak ile introzanal topraklar eşleştirilmelidir.



C) Vertisol ile zonal topraklar eşleştirilmelidir.



D) Kalsimorfik ile intrazonal topraklar eşleştirilmelidir.



E) Rendzina ile azonal topraklar eşleştirilmelidir.

9. II

I

III



V

IV

12. Volkanlardan çıkan kum boyutundaki malzeme ve

akarsuların biriktirdiği depolar veya yamaç eteklerinde kolüvyal depolar üzerinde oluşan toprak aşağıdakilerden hangisidir?

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde bulunan toprak, bulunduğu bölgenin iklim özelliğini taşımayabilir?



A) Regosoller

A) I





B) II

C) III

D) IV

E) V

B) Halomorfik C) Kalsimorfik

D) Litosol

E) Morenler

04

BÖLÜM 13 Test

Toprağın Hikâyesi ve Türkiye’de Toprak - II 1. Aşağıdaki şekilde oluşumunu tamamlamış bir toprak kesiti

4.

I. Soğuk nemli bölgelerde iğne yapraklı orman sahalarında oluşur.



II. Sıcak ve nemli iklim bölgelerinde görülür. Humus bakımından çok fakirdir.



III. Rüzgârların taşıyıp biriktirdiği malzemelerden oluşan topraklardır.

verilmiştir.

A horizonu



B horizonu

Yukarıda özellikleri verilen topraklar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir? I

C horizonu D horizonu



II

III

A)

Tundra

Terra-rossa

Lös

B)

Podzol

Laterit

Alüvyal

C)

Podzol

Terra-rossa

Lös

D)

Podzol

Laterit

Lös

E)

Moren

Laterit

Lös

Şekildeki toprak oluşumu ve katmanları için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Organik maddenin en fazla olduğu katman A horizonudur.



B) Toprağın üst kısmından sızan mineraller B horizonunda birikir.



C) Oluşumunda iklim koşulları çok etkilidir.



D) Dünya’daki toprakların hepsi şekildeki gibi horizonlara sahiptir.

5.

• Ülkemizde Akdeniz ikliminin etkili olduğu bölgelerde görülür.



E) Eğim koşulları toprak kalınlığını etkiler.



• Demir - oksitten dolayı toprak kırmızı renktedir.



• Üzerinde maki bitki topluluğu bulunur.

Çözüm Yayınları



2.

I. Kimyasal çözünmenin etkili olduğu yerlerde toprak oluşumu çok hızlıdır.



II. Toprak üzerine düşen yaprak, dal ve meyveler mikroorganizmalar tarafından parçalanarak humusa dönüştürülür.



III. Yağış miktarının fazla olduğu yörelerde topraktaki kireç ve tuz oranı azdır.



IV. Böcek, fare, köstebek gibi hayvanlar hava ve suyun derinlere ulaşmasını sağlar.



Yukarıda toprak oluşumunu etkileyen özelliklerden hangilerinde canlıların etkisi bulunmaktadır?



A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV





Yukarıda özelliği verilen toprak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Step



B) Podzol



C) Terra-rossa



D) Çernezyom



E) Kahverengi orman

6. “Benden eyerimi isteyin vereyim, atımı isteyin vereyim, çadırımı isteyin vereyim, fakat yurdumdan hiç kimse bir karış toprak istemesin veremem.” diyen Metehan’ın torunlarının kurduğu Türkiye Cumhuriyeti’nde her yıl binlerce ton toprak göllere, barajlara ya da denizlere dökülmektedir.

C) II ve III

E) III ve IV

3. Aşağıda verilen toprak tiplerinden hangisi Türkiye’de bulunmaz?



Yukarıdaki parçada aşağıda verilen doğal afetlerden hangisine dikkat çekilmiştir?



A) Heyelan



B) Çığ



C) Kaya düşmesi



A) Tundra

B) Çernezyom C) Terra-rossa



D) Toprak kayması









E) Erozyon

D) Step

E) Podzol

195

Test 04

1. D

7. Aşağıda verilen ekonomik etkinliklerin hangisinde A) Seramik sanayi



B) Cam sanayi



C) Kâğıt sanayi



D) Tarım



E) Çimento sanayi

4. D

5. C

6. E

7. C

8. E

9. D 10. A 11. E 12. B

etkilidir. Bu nedenle topraktaki bütün horizonlar gelişmemiştir. Toprak genellikle A, C ve D horizonlarına sahiptir.

8.

Buna göre;



I. vertisol,



II. rendzina,



III. regosol,



IV. podzol



toprak tiplerinden hangileri intrazonal toprak grubunda yer alır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

11. Toprak oluşumunu iklim, arazi yapısı, bitki örtüsü, yer şekilleri, II

canlılar gibi birçok faktör etkiler. Bitki örtüsü de toprağın verimliliğini doğrudan etkiler. Bu yüzden toprak ve bitki arasında çok güçlü bağ bulunur.

III

I V



Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde çorak topraklar daha fazladır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Çözüm Yayınları

IV



3. A

10. İntrazonal toprakların oluşumunda topoğrafya ve ana materyal

doğrudan toprak kullanılmaz?



2. D

Buna göre aşağıda verilen toprak tipi ve bitki örtüsü eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Toprak tipi

Bitki örtüsü

A) Tundra

→ Kısa boylu cılız otlar

B) Laterit

→ Geniş yapraklı uzun boylu ağaçlar

C) Terra-rossa

→ Kısa boylu ağaç ve çalılar

D) Çernezyom

→ Uzun boylu otlar ve iğne yapraklı ağaçlar

E) Podzol

→ Kısa boylu seyrek otlar



9.

12. Aşağıda toprak tiplerinden dördüne ait bazı özellikler

I

verilmiştir.

II



• Dağlık sahalarda eğimli yamaçlar boyunca ufalanan malzemenin dağların eteklerinde birikmesiyle oluşan topraklardır.



• Buzulların taşıyıp biriktirmesi ile oluşan topraklardır. Kutuplara yakın bölgelerde ya da dağların yüksek kesimlerinde görülür.



• Eski göl tabanlarında killi kireçli depolar üzerinde oluşan topraklardır.



• Bataklık alanlarında veya taban suyu seviyesinin yüksek olduğu sahalarda görülen topraklardır.

III

196

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlarda görülen toprak çeşitleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

III

A)

Podzol

Step

Terra-rossa

B)

Kahverengi orman

Çernezyom

Alüvyal

C)

Alüvyal

Step

Terra-rossa

D)

Alüvyal

Çernezyom

Terra-rossa

E)

Alüvyal

Podzol

Kahverengi orman



Buna göre aşağıdaki toprak tiplerinden hangisine ait bir özellik verilmemiştir?



A) Vertisol





B) Halomorfik

D) Hidromorfik

E) Moren

C) Kolüvyal

Doğadaki Üç Unsur: Su, Toprak ve Bitki / Dünya’yı Kaplayan Örtü: Bitkiler ve Türkiye’de Bitkiler - I

BÖLÜM 13 Test

1. Birbirinden çok uzak mesafelerde bulunan iki bölgede

4 ve 5. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.

aynı tür bitkiler yetişmesi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) Ortalama yükseltileri birbirine yakındır.



B) Denize uzaklıkları aynıdır.



C) Sıcaklık ve yağış koşulları benzerdir.



D) Ekvator’a olan uzaklıkları aynıdır.



E) Aynı yarım kürede yer alır.

05

Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi’nde yayınlanan “Aladağlar’da (Toros Dağları) Bitki” adlı makalenin sonuç bölümü şu şekildedir: “Aladağlar, sahip olduğu tür ve formasyonları açısından çok zengindir. Dağdaki ekolojik şartlar, iklim, rölyef, toprak, hidrografik ve biyotik özellikler bitki dağılışını doğrudan etkiler. Aladağlar’ın güney yamaçlarında kızılçam, sedir, toros göknarı gibi bitkiler bulunurken kuzey yamaçlarında bozkır ve meşeler bulunmaktadır. Aladağların zirvesi olan Medetsiz Tepesi’ne doğru çıkıldıkça orman, yerini çayırlara bırakıyor. Orman örtüsünün azalması nedeni ile uzaktan bakıldığında kel kafalı adam görüntüsü ortaya çıkıyor.”

4. Aladağların güney yamacında ağaç formasyonu geniş yer tutarken kuzey yamacında ot formasyonlarının bulunması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?

2. Bitkilerin yeryüzünde dağılışını etkileyen faktörlerden biri de beşeri faaliyetlerdir. Aşağıdakilerden hangisinde bitkilerin dağılışında beşeri faktörler etkili değildir?



A) Kuzey Yarım Küre’de yer alması



B) Sıcaklık koşullarının farklı olması



A) Yakacak ihtiyacı için odun kullanılması



C) Bakı etkisi



B) Tarım alanı açmak için orman alanlarının tarlaya dönüştürülmesi



D) Ekvator’a göre konumlarının farklı olması



E) Nem ve yağış koşullarının farklı olması



C) Bitki örtüsünün cılız olduğu bölgelerde ağaçlandırma çalışmalarının yapılması



D) Yağışın çok olduğu bölgelerde bitki örtüsünün sık olması



E) Mera ve otlaklarda hayvancılık faaliyeti yapılması

Çözüm Yayınları



5. Aladağlarda yükseklere doğru çıkıldıkça bitki türlerinin değişmesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

3.

I. Ekvator



II. Savan



III. Tundra



IV. Muson





A) Ağaçların insanlar tarafından tahrip edilmiş olması



B) Yüksekliğe bağlı sıcaklık değerlerinin azalması



C) Yükseldikçe nem ve yağışın azalması



D) Deniz etkisinin azalması



E) Toprak örtüsünün ince olması

197 6. Aşağıda verilen iklimlerden hangisinin doğal bitki örtüsü orman değildir?

Yukarıda verilen iklim tiplerinden hangilerinin bitki örtüsü ot topluluklarından oluşur?



A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



A) Ekvatoral



B) Savan



C) Muson



D) Ilıman okyanusal



E) Sert karasal

Test 05

1. C

7. Kayseri’de coğrafya öğretmeni olarak görev yapan Yasemin

• Mert: Öğretmenim geven, ısırgan, çoban yastığı, üzerlik gibi bitkiler var.



• Sarp: İlkbahar aylarında her yer yemyeşil oluyor. Ancak yaz aylarında sıcaktan dolayı otlar sararıp kuruyor.



• Melek: Bu bölgede kısa boylu otların olmasının nedeni bence yağışın az olmasıdır.



• Celal: Kızılırmak’ın kenarlarında kavak, söğüt gibi ağaçlar var.



• Eylül: Türkiye Akdeniz iklim kuşağında yer alıyor. Kayseri’de de yağış biraz fazla olsa makiler görülür.



diye cevap vermişlerdir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevap yanlıştır?



A) Mert





B) Sarp



D) Celal

3. C

4. E

5. B

6. B

7. E

8. D

9. D 10. D 11. E 12. E

10. Aşağıda verilen bölgelerden hangisinin doğal bitki örtüsü diğerlerinden farklıdır?

Öğretmen bitkiler konusunu işlerken öğrencilerine “Yakın çevremizde ne tür bitkiler var, bitkilerin özellikleri nasıl?” diye sormuştur. Öğrencilerden;

2. D



A) Güney Avrupa



B) Orta Şili



C) Kaliforniya çevresi



D) Gine Körfezi



E) Kap Bölgesi

C) Melek

E) Eylül

I. Tundra → Ağaç formasyonu

11.

I. Kayın



II. Tayga → Ağaç formasyonu



II. Karaçam → Karasal



III. Garig → Ot formasyonu



III. Sedir



IV. Maki → Çalı formasyonu



Yukarıda verilen bitki ve bulunduğu formasyon eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları

8.

→ Karadeniz

→ Akdeniz



Yukarıda verilen ağaç türü ve en çok bulunduğu iklim eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

9. I

III

II

IV V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardaki bitki türleri için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

198

A) I numaralı alanda orta kuşağın karışık ormanları görülür.

12.

I. Antropojen bozkır



B) II numaralı alanda soğuğa dayanıklı iğne yapraklı ağaçlar bulunur.



II. Garig



C) III numaralı alanda defne, zeytin, keçiboynuzu, kekik gibi bitki türleri bulunur.



III. Maki





D) IV numaralı alanda susuzluğa ve kuraklığa dayanıklı bitkiler bulunur.

Yukarıda verilen bitki topluluklarından hangileri, doğal bitki örtüsünün insanlar tarafından tahrip edilmesi ile oluşmuştur?



E) III ve V numaralı alanlarda benzer bitki toplulukları bulunur.



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

1.

• Her mevsim sıcak ve yağışlı iklim koşullarında bulunur.



• Geniş yapraklı ve uzun boylu ağaç topluluklarından oluşur.



• Orman altında gür otlar bulunur.



4. Yaz aylarının sıcak ve kurak, kış aylarının ılık geçtiği Akdeniz ikliminde maki bitki türlerinden olan defne, kekik, kocayemiş, zeytin, keçiboynuzu gibi kısa boylu ağaç veya çalılar kolay yetişebilir.

Yukarıda özelliği verilen bitki örtüsü aşağıdakilerden hangisidir?



A) Ekvatoral yağmur ormanları



B) Muson ormanları



C) Orta kuşağın karışık ormanları



D) Tayga ormanları



E) Akdeniz iklimindeki kızılçam ormanları

06

BÖLÜM 13 Test

Dünya’yı Kaplayan Örtü: Bitkiler ve Türkiye’de Bitkiler - II

II

I

III

IV



V

Buna göre haritada numaralandırılan taralı alanların hangisinde bu tür bitkilerin yetişmesi daha zordur? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

5. Aşağıda sıcaklık ve yağış grafiği verilen iklim tiplerinden

hangisinde uzun boylu otlardan oluşan savan bitki örtüsü yaygındır? A)

B)

2. Afrika Kıtası’nda aşağıda verilen bitki türlerinden hangilerinin yetişmesi daha zordur?



A) Orman





B) Savan

D) Kaktüs

C) Maki

Çözüm Yayınları

Yağış (mm) 210 180

Sıcaklık (°C) 35 30

Sıcaklık

Yağış (mm) 105 90

Yağış

Sıcaklık

Sıcaklık (°C) 30 25

150 120

25 20

75 60

20 15

90

15

45

10

60

10

30

5

30 0

5 0

15 0

C)

O Ş M N M H T A E E K A Aylar

Yağış (mm) 140 120

E) Tundra

Yağış

Yağış

D)

Sıcaklık (°C) 28 24

Sıcaklık

O Ş M N M H T A E E K A Aylar

Yağış (mm) 84 72

Yağış

Sıcaklık

0 –5

Sıcaklık (°C) 20 15

100 80

20 16

60 48

10 5

60

12

36

0

40

8

24

–5

20 0

4 0

12 0

O Ş M N M H T A E E K A Aylar

O Ş M N M H T A E E K A Aylar

–10 –15

E) Yağış (mm) 350 300



Sıcaklık

Sıcaklık (°C) 35 30

250 200

25 20

150

15

100

10

50 0

3.

Yağış

O Ş M N M H T A E E K A Aylar

5 0

II

I

199 6. Alpin çayırları, sert karasal iklimde ya da dağların yüksek kesimlerinde görülen uzun boylu otlardır. Ekvator’da 3500 4000 metre yükselti değerlerinden itibaren görülmeye başlar. Orta kuşakta ise 2000 - 2500 metrelerden sonra görülür.

IV

III

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde bitki türü ve sayısı daha fazladır?



Buna göre alpin çayırlarının yetişme sınırının farklılık göstermesi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?



A) I ve II





A) Bakı







D) II ve IV





D) Enlem

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

B) Yükselti E) Yağış

C) Karasallık

Test 06

1. A

7. Yağış miktarının az, sıcaklık ve kuraklığın fazla olduğu

I. Orta Asya,



II. Batı Avrupa,



III. Avustralya’nın iç kesimleri,



IV. Sibirya



bölgelerinden hangilerinde yaygındır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



I



A) Bolkar





IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde bitki sayısı ve çeşidinin daha az olması beklenir?



D) III ve IV

8. B

9. D 10. D 11. C 12. D

B) Menteşe

D) Kaçkar

C) Erciyes

E) Kaz

I. Doğu Karadeniz’in iç kesimlerinde yer yer ağaçcık toplulukları yer alır. Bunlar arasında yabani zeytin, kızılcık, fındık gibi ağaçlar bulunur.



II. İklim değişikliklerine bağlı olarak asıl yayılış alanı dışındaki bölgelerde yetişen bitkilerdir.



III. Bulundukları alanın iklim ve topoğrafya şartlarına uyum sağlayan ve doğal ortamında yalnızca o bölgede görülen bitki türleridir.



Yukarıda özellikleri verilen bitki toplulukları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiştir?

B) II ve III

C) II ve IV

Çözüm Yayınları

V



7. B

11.

III



6. D

E) III ve IV

II

A) I ve II

5. E

C) II ve III

8.



4. C

gürgen, şimşir gibi ağaç türleri yaygın olarak görülür?

Buna göre kurakçıl bitkiler;



3. E

10. Aşağıda verilen dağların hangisinde kayın, ladin, kestane,

bölgelerde bitki örtüsü çok seyrektir. Bu bölgelerde kurakçıl ot, çalı ve kaktüsler yaygındır.

2. E

I

E) IV ve V

II

III

A)

Antropojen bozkır

Relikt

Endemik

B)

Maki

Edremik

Relikt

C)

Psödomaki

Relikt

Endemik

D)

Relikt

Endemik

Maki

E)

Psödomaki

Endemik

Relikt

9. I

III

II IV

200

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların doğal bitki örtüleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

II

III

IV

A)

Çayır

Orman

Step

Maki

B)

Orman

Step

Çayır

Maki

C)

Orman

Çayır

Step

Maki

D)

Orman

Maki

Çayır

Step

E)

Orman

Maki

Step

Çayır

12. Kurak ve karasal iklim koşullarının yaşandığı ve yıllık yağış miktarının 300 - 400 mm olduğu Tuz Gölü çevresi, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu’nun bazı kesimlerinde yaygın bitki topluluğu bozkırdır. Bozkır bitkileri ilkbahar aylarında yeşeren yaz aylarında sararıp kuruyan kısa boylu otlardır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi iç kesimlerde görülen bozkır türlerinden biri değildir?



A) Yavşan

B) Isırgan







D) Defne

C) Geven

E) Sığır kuyruğu

BİRE BİR 1. Aşağıdaki tabloda bazı ülkelerin yüzölçümleri, bitki türleri ve

4. Aşağıdaki haritada numaralandırılan bölgelere ait bitki

endemik bitki türü sayıları verilmiştir. Ülkeler Türkiye

türlerinden bazılarına ait açıklamalar verilmiştir. Bitki Türü

Yüzölçümü (km2)

Endemik Bitki Türü

814.000

12.000

3778

1.648.196

8.000

1880

İtalya

301.277

5600

712

İspanya

504.782

5000

500

Yunanistan

131.990

5000

745

Fransa

551.500

4650

135

İran



07

BÖLÜM 13 Test

I

II IV III

V



Tabloda görüldüğü gibi Türkiye’de bitki türü ve endemik bitki türü sayısının fazla olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



• Tropikal iklim bölgelerinde görülen uzun boylu ot topluluğudur.



• Yıllık yağış miktarının 200 mm’nin altında olduğu bölgelerde çok seyrek olarak dağılmış kurakçıl otlar, dikenler ve kaktüslerden oluşur.

A) Türkiye’nin yarımada olması



B) Ortalama yükseltinin fazla olması



• Sert karasal iklimde görülen iğne yapraklı ağaçlardır.



C) Akdeniz ikliminin etkili olması





D) Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi



E) Buzul dönemlerine ait bitki sayısının fazla olması

• Kısa boylu bodur ağaç ve çalılardan oluşur. Sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklı oldukları halde soğuğa karşı fazla dayanıklı değildir.

Çözüm Yayınları



2.

Haritada koyu renkle taranan bölgelerin bitki örtüsü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Kızılçam ağaçları yetişir.



B) Genel olarak kısa boylu bodur ağaç ve çalılar bulunur.



C) Ağaçların yaprakları kalın, sert, cilalı ve parlaktır.



D) Zakkum, defne, kocayemiş, zeytin gibi bitkiler geniş yer tutar.



E) Makilerin tahrip edilmesiyle antropojen bozkırlar oluşur.



Buna göre haritada numaralandırılan bölgelerden hangisine ait açıklama verilmemiştir?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

5. Aşağıda verilen ayrışma türlerinden hangisi kimyasal çözünmeye örnektir?



A) Sıcaklık farkının fazla olduğu bölgelerde aşırı ısınma ve soğuma sonucu taşların parçalanması



B) Nemli ve sıcak bölgelerde suyun minerallerin yapısını bozması ile kayaçların çözünmesi



C) Donma olaylarının görüldüğü alanlarda kayaçlardaki çatlaklara yerleşip donan suyun hacminin genişlemesi ile taşların parçalanması



D) Kayaçlardaki çatlaklara yerleşen bitkilerin, kökleri vasıtasıyla çatlağı genişletmesi



E) Suyla birlikte kayaçların içinde biriken tuzun zamanla kayaçları parçalaması

6. Anakaya üzerinde oluşan topraklarda yüzeyden derine doğru gidildikçe farklı horizanlar görülür. A horizonu toprağın en üst kısmını oluşturur ve organik madde bakımından zengindir. B, C ve D horizonlarına doğru gidildikçe toprağı oluşturan unsurlar irileşir.

3. Kurak ve yarı kurak bölgelerde ilkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığının etkisiyle sararıp kuruyan ot topluluklarına bozkır (step) denir. Başlıca bozkır türleri geven, koyun yumağı, gelincik, yavşan otu, sığır kuyruğu ve ısırgan otudur.



Buna göre aşağıda verilen illerimizin hangisinde yukarıda sözü edilen bitki örtüsü daha azdır?

Aşağıda verilen toprak türlerinden hangisinde yukarıda verilen durumun oluşması beklenmez?



A) Alüvyal















B) Çernezyom



A) Edirne



C) Terra–rossa













D) Laterit







B) Artvin

D) Mardin

E) Yozgat

C) Sivas

E) Podzol

201

Test 07

1. D

7.

I. Eğimin fazla olduğu alanlarda toprak örtüsü incedir.



II. Yağış miktarının fazla olduğu bölgelerde toprak içerisindeki tuz ve kireç oranı azdır.



III. Soğuk ve kurak bölgelerde fiziksel ayrışma fazladır.



IV. Normal şartlarda 1 cm kalınlıktaki toprağın oluşumu için yaklaşık 100–150 yıl geçmesi gerekir.



Toprak oluşumu ile ilgili yukarıdaki durumlardan hangilerinin ortaya çıkmasında iklim etkili olmuştur?



A) I ve II







D) II ve IV

8.

B) I ve III



2. E

3. B

4. C

5. B

6. A

7. C

8. E

9. B 10. E 11. A 12. A

10. Yeryüzündeki sular ve suların özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) Okyanusların kapladığı alan karaların kapladığı alandan fazladır.



B) Buzullar tatlı su grubunda yer alır.



C) Su döngüsünden dolayı yeryüzündeki sular tükenmez.



D) Yerin derinliklerinden gelen suların sıcaklığı fazladır.



E) Kuzey Yarım Küre’de denizlerin kapladığı alan karalardan azdır.

C) II ve III

E) III ve IV

Basından ... Türkiye’nin en büyük 3. gölü olan Beyşehir’den tahıl ambarı Konya Ovası’na bu yılın ilk tarımsal suyu verilmeye başlandı. İlkbahar mevsiminin gelmesi ile birlikte tarihi taşköprünün regülatör kapakları açılarak sulama kanallarına bırakılan su Konya Ovası’na ulaşarak ekili alana bereket verecek...



I. Suları tatlıdır.



II. Gidegeni bulunmaktadır.



III. Tarım alanlarının sulanmasında kullanılmaktadır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

Buna göre Beyşehir Gölü ile ilgili olarak;

11. Aşağıda bazı kaynak türlerine ait özellikler verilmiştir.

• Akarsuyun yer altı su tablasını kestiği yerlerde görülen kaynaklardır.



• Aktif volkanik alanlarda yeryüzüne püskürerek çıkan sulardır.



• İki geçirimsiz tabaka arasındaki geçirimli tabakada biriken suların sondaj yaparak yeryüzüne çıkarılmasıyla oluşan kaynaklardır.



• Kolay çözülebilen kayaçlar arasında oluşan yer altı suyunun yeryüzüne çıkmasıyla oluşan kaynak türüdür.



Buna göre özelliği verilen kaynak türleri arasında aşağıdakilerden hangisi bulunmamaktadır?



A) Fay







D) Yamaç

B) Artezyen

C) Gayzer

E) Karstik

9. Humusun, topraktaki nemin korunması, ağır ve yapışkan toprakların en gevşek hale getirilmesi, topraktaki sulama ile havalanma kalitesinin yükseltilmesi ve toprakta yaşayan organizmaların desteklenerek bitkiler için gerekli besinler oluşturmasında önemli görevleri vardır. Bu yüzden humuslu toprakların verimi daha yüksektir.

12. I

202

IV III

II III

I

II V

IV

V





Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlarda yer alan akarsulardan hangilerinin rejimleri daha düzenlidir?

Buna göre yukarıda sözü edilen toprak türü haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde daha fazladır?



A) I ve II



A) I





D) III ve IV

B) II

C) III

D) IV

E) V

B) I ve III

E) IV ve V

C) II ve III

1. Aşağıda verilen coğrafyanın alt dallarından hangisinin

4.

araştırma alanında beşeri unsurlar yer almaz?



A) Biyocoğrafya



B) Tarım coğrafyası



C) Enerji coğrafyası



D) Nüfus coğrafyası



E) Siyasi coğrafya

01

BÖLÜM 14 Test

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve Nitelikleri / Beşeri Yapı

II

I

IV

III

Haritada gösterilen taralı alanların hangilerinde ilk yerleşmelere ait kalıntılar daha fazladır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV



C) II ve III

E) III ve IV

2. Aşağıda beşeri coğrafyanın alt dallarından bazılarına ait özellikler verilmiştir. • Neolitik dönemden günümüze kadar insanların yetiştirdiği bitkileri inceler.



• Tükenebilir ve tükenmeyen kaynakların dağılışını inceler.



• Yol, köprü, viyadük gibi beşeri unsarların ve bu unsurlar üzerindeki araçların mal ve hizmet götürmesini inceler.



• Endüstri kollarını ve bunların gelişimini inceleyen bilim dalıdır.



Buna göre aşağıdakilerden hangisine ait özellik verilmemiştir?



A) Enerji coğrafyası



B) Ulaşım coğrafyası



C) Tarım coğrafyası



D) Siyasi coğrafya



E) Sanayi coğrafyası



5. Yurt dışından Türkiye’ye gelen bir turist kafilesi sırasıyla;

Çözüm Yayınları





I. Tuz Gölü çevresi,



II. Çatalhöyük neolitik yerleşim alanı,



III. Alanya Kalesi ve Selçuklu Devleti’ne ait kalıntılar,



IV. Hatay’da St. Pierre Kilisesi,



V. Mersin Kız Kalesi



doğal ve beşeri unsurları barındıran turistik yerleri gezmiştir.



Buna göre turist kafilesinin gezdiği yerlerden hangisinde beşeri oluşumlar daha azdır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

6. Günümüzde tarım, sanayi, ulaşım, ticaret gibi ekonomik faaliyetlerin geliştiği yerlerde nüfus ve nüfus yoğunluğu fazladır. Bu bölgelerde doğal yapının, insan üzerindeki etkisi de azalmıştır.

3. (I) Tarih öncesi devirler ve sonrasında Anadolu sürekli yerleşim yeri ve ticaret merkezi olarak kullanılmıştır. (II) Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinin bulunduğu Yukarı Mezopotamya insanlığın kültürel gelişimine ve önemli uygarlıklara sahne olmuştur. (III) Tarihteki birçok değeri taşıyan bölge paleolitik ve mezolitik döneme ait yerleşmeleri barındırır. (IV) Örneğin Şanlıurfa Kalesi’nin MÖ 9500 yıllarına ait Neolitik bir yerleşim höyüğü olduğu tahmin edilmektedir. (V) Yukarı Mezopotamya’nın bu özellikleri kazanmasında iklim koşullarının uygun olması, su kaynaklarının çok olması ve verimli toprakların etkisi büyüktür.

II I

III

IV



Yukarıda verilen parçada numaralandırılan bölümlerin hangisinde beşeri yapıya ait özellik verilmemiştir?



A) I ve II





A) I





D) III ve IV

C) III

D) IV

E) V

V

Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde insan yaşamında doğal unsurların etkisi daha fazladır?



B) II

203

B) II ve III E) IV ve V

C) II ve IV

Test 01

1. A

7. Neolitik devrim, insan topluluklarının ilk kez doğada bulunan bazı bitkileri kendi elleriyle yetiştirmesiyle başlamıştır. Bu geçiş yaklaşık 2,5 milyon yıllık insanlık tarihinde çok önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilir.

Buna göre neolotik devrim;



I. insanların bitkileri toplaması,



II. tarım faaliyetlerinin başlaması,



III. insanların ihtiyaç duydukları ürünleri kendisininin yetiştirmesi



faaliyetlerinden hangileri ile başlamıştır?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

2. D

3. E

4. E

5. A

6. C

7. E

8. D

9. B 10. B 11. A 12. B

10.

I. Dünya’da nadir yetişen bitki türlerinin dağılışı



II. Damlama sulama yöntemi ile sulanan tarım alanlarının dağılışı



III. Nesli tükenmekte olan hayvanların dağılışı



Yukarıdaki özelliklerden hangileri beşeri coğrafyanın inceleme alanında bulunur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

C) I ve II

E) II ve III

11. Aşağıdaki haritada beş alan numaralarla gösterilmiş ve bu alanlardan dördüne ait nüfus özellikleri verilmiştir.

I

II

IV

204



A) Yeni üniversite kurulması



B) Turizm faaliyetlerinin artması



C) Serbest ticaret bölgesi kurulması



D) Hayvancılık ile ilgili yeni çiftlikler kurulması



E) Organize sanayi bölgesi oluşturması

9.

I. Hazar Denizi’nden petrol ve doğal gaz çıkarılması



II. Toros Dağları’nda çok sayıda endemik bitkilerin bulunması



III. İsrail’in çöl topraklarını tarım arazisi olarak kullanması



IV. 10°–20° enlemleri arasındaki savanlarda yabani hayatın devam etmesi



Yukarıda verilen durumlardan hangileri üzerinde beşeri faaliyetler etkilidir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

Çözüm Yayınları

8. Aşağıdakilerden hangisi bir yerleşim biriminin sosyo-

kültürel yapısının değişimine diğerlerine göre daha az katkı sağlar?

III

V



• Dağlık, engebeli ve yüksek arazi şartları insan yaşamına uygun değildir.



• Sıcak ve kurak iklim koşullarından dolayı nüfus seyrektir.



• Sanayinin gelişmesine bağlı olarak sık nüfuslanmıştır.



• Yer altı ve yer üstü kaynaklarının çok olması nüfus yoğunluğu üzerinde olumlu katkı sağlamıştır.



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisine ait nüfus özelliği verilmemiştir?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

12. XIX. yüzyılın ortalarından sonra kentlerin hızla büyümesinde;



I. tarım,



II. sanayi,



III. hayvancılık



faaliyetlerinden hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

E) II ve III

C) I ve II

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve Nitelikleri / Yerleşme Tipleri ve Özellikleri

BÖLÜM 14 Test

1.

I. Gür orman bölgeleri

4.

I. Amazon Havzası



II. Akarsu boyları



II. Muson Asyası



III. Kış aylarının ılık geçtiği bölgeler



III. Afrika’nın kuzeyi



IV. Sanayileşmenin yoğun olduğu bölgeler



IV. Orta Asya

02



Yukarıdakilerden hangileri ilk yerleşim yerlerinin kurulduğu alanlar arasında bulunur?



Yukarıdaki bölgelerin hangilerinde mesken yapımında ahşap daha fazla kullanılır?



A) I ve II





A) I ve II







D) II ve IV





D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

2. Kırsal kesimde toplu yerleşmelerin yaygın olduğu bölgeler için;

5. Avustralya’da bulunan Brisbane 1824 yılında kurulmuştur.

I. su kaynakları azdır,



II. yer şekilleri engebelidir,



III. bitki örtüsü gürdür



özelliklerinden hangileri etkilidir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



Kent 1842’de kömür yataklarının işletilmesi ve bölgedeki toprakların ekilip biçilmesi ile hızla gelişti. Daha sonraları besinlerin fabrikalarda işlenmesi ve makine yapım tesisleri nedeniyle nüfus haliç kıyısında toplanmıştır. Burada üretilen ürünler liman vasıtasıyla başka ülkelere ihraç edilir. Yaklaşık 200 yıllık tarihe sahip Brisbane’da ekonominin hızla gelişmesi ile nüfus artmıştır. Brisbane’da günümüzde yaklaşık 1.5 milyon kişi yaşar.

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları





Brisbane’ın hızla büyüyüp gelişmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkisinden bahsedilmemiştir?



A) Tarım



B) Sanayi





D) Liman



C) Turizm

E) Maden

3. Aşağıdaki farklı üç yerleşmede bulunan evlerin dağılışı gösterilmiştir.

I

III

Buna göre görsellerdeki yerleşmelerin dokuları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I

• Suriye’nin başkenti Şam tarih boyunca doğudan batıya doğru yük getiren kervanların konaklama alanı olduğu için önemini sürekli korumuştur.



• Çin Halk Cumhuriyeti’nin, Jiangsu eyaletinin başkenti Nankin’de 1950’lerde ÇKP projesi ile elektrik, mekanik, kimya ve çelik fabrikaları kuruldu. Bu sayede hızla gelişen Nankin Doğu Çin’in en büyük kenti oldu.



Yukarıda verilen Şam ve Nankin kentlerinin gelişmesinde etkili olan faktörler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

II



6.

II

III

Şam

Nankin

A)

Dağınık

Toplu

Çizgisel

A)

Ticaret

Maden

B)

Dağınık

Çizgisel

Toplu

B)

Ulaşım

Sanayi

C)

Toplu

Dağınık

Çizgisel

C)

Turizm

Sanayi

D)

Toplu

Çizgisel

Dağınık

D)

Turizm

Maden

E)

Toplu

Dairesel

Çizgisel

E)

Ulaşım

Ticaret

205

Test 02

1. C

2. A

3. C

7. Köyaltı yerleşmeleri ile ilgili olarak;

10.

I. Yayla



I. Tarım ve hayvancılık faaliyetleri yaygındır.



II. Oba



II. İklim koşulları ve bitki örtüsünden doğrudan etkilenir.



III. Mezra



III. Köyaltı yerleşmeleri sadece yaz mevsiminde kullanılır.



IV. Divan



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



5. C

6. B

7. B

8. D

9. A 10. E 11. E 12. A



Yukarıda verilen yerleşme türlerinden hangileri sürekli kır yerleşmelerindendir?



A) I ve II







D) II ve IV

C) I ve III

E) I, II ve III

4. A

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

11. Aşağıda verilen köyaltı yerleşmesi ve özelliğine ait • Marsilya



• Barselona



• Mersin



• Rotterdam

açıklamalardan hangisi yanlıştır?



Yukarıda verilen kentlerin büyüyüp gelişmesinde etkili olan fonksiyon aşağıdakilerden hangisidir?



A) İdari

















B) Tarım



C) Sanayi















D) Liman

E) Maden

9. Akarsular ve yakın çevresi tarih boyunca sık nüfuslanan

Çözüm Yayınları

8.



A) Ağıl, etrafı yığma taş veya çitlerle çevrili, küçükbaş hayvanların gecelemesi için yapılmış yerlerdir.



B) Kom, dağlık alanlarda üç beş tane haneden oluşan hayvancılık faaliyeti yürütülen yerleşmelerdir.



C) Divan, birden fazla mahallenin birleşmesi ile ortaya çıkan yerleşmelerdir.



D) Çiftlik, tarım ve hayvancılık ile çalışanların oturması için oluşturulan evlerdir. Genellikle etrafı duvarlarla çevrili geniş toprak parçasıdır.



E) Mezra, hayvansal ürünlerden elde edilen et ve sütün işlendiği tesislerdir.

12. Türkiye’de kentler yükseltinin az olduğu yerlere kurulurken, Ekvatoral bölgede oldukça yüksek seviyelere kurulmuştur. Örneğin Bolivya’nın başkenti La Paz 4000 m yükseltide kurulmuştur.

bölgeler arasında yer almıştır.

206



Buna göre;



I. Amazon,



II. Ganj,





Buna göre La Paz’ın yüksek kesimlere kurulması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır?

III. Nil,



A) Yüksek kesimlerde sıcaklığın ve nemin azalması

IV. Fırat



B) Güvenlik sorununun bulunması



akarsularından hangileri bu genellemeye ters düşer?



C) Maden bakımından zengin olması



A) Yalnız I



D) Bitki örtüsünün orman olması







E) Sanayi kuruluşlarının yoğun olması

B) I ve II

D) II ve III

E) III ve IV

C) I ve III

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve Nitelikleri / Nüfusun Özellikleri ve Dağılışı - I 1. Günümüzdeki nüfus sayımlarının amaçları arasında;

I. nüfusun niteliğini belirlemek,



II. askere alınacak nüfusu belirlemek,



III. vergi mükellefi olan kişileri belirlemek



özelliklerinden hangileri yer alır?



A) Yalnız I

B) Yalnız III







D) I ve III

03

BÖLÜM 14 Test 4. II

I III

IV

C) I ve II

E) I, II ve III

Haritada numaralandırılan alanların hangilerinde nüfus yoğunluğu daha fazladır?

A) I ve II







B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III E) III ve IV

5. Aşağıdaki tabloda gelişme düzeyleri farklı olan iki ülkenin cinsiyete göre yaş grupları verilmiştir. I. Ülke Yaş grubu

2. Aşağıda verilenlerden hangileri nüfus artış hızının yüksek

II. Ülke

Kadın (milyon kişi)

Erkek (milyon kişi)

Kadın (milyon kişi)

Erkek (milyon kişi)

0-14

20

21

15

14



A) Kişi başına düşen milli gelirin azalması

15-65

36

37

39

40



B) Eğitim, sağlık, ulaşım gibi hizmetlerin aksaması

65+

4

2

8

5



C) Demografik yatırımların artması



D) Ülkedeki kalkınma hızının artması



E) Tüketimin artması

Çözüm Yayınları

olduğu ülkelerin yaşadığı durumlardan değildir?



Yalnızca tablodaki bilgilerden yararlanarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?



A) I. ülkedeki kadın sayısı II. ülkenin kadın sayısından fazladır.



B) II. ülkenin nüfus yoğunluğu I. ülkenin nüfus yoğunluğundan fazladır.



C) II. ülkedeki doğum oranları I. ülkeden fazladır.



D) I. ülkedeki yaşlı nüfus miktarı II. ülkenin yaşlı nüfus miktarından azdır.



E) II. ülkede kişi başına düşen milli gelir daha azdır.

6. Nüfus ve yerleşme ile ilgili olarak; 3.

I. Nüfusun büyük bölümü tarım sektöründe çalışır.



I. Volkanik araziler, tarımsal verim yüksek olduğu için sık nüfuslanmıştır.



II. İhracatında tarım ürünlerinin payı fazladır.





III. Nüfus miktarı çok fazladır.

II. Sanayileşmenin yoğun olduğu bölgelerde nüfuslanma fazladır.



IV. Yer altı ve yer üstü kaynakları azdır.



III. Nüfusu fazla olan ülkelerin gelişme hızı fazladır.



IV. Gelişmiş ülkelerde doğal nüfus artış hızı çok yüksektir.



Yukarıda verilen özelliklerden hangileri gelişmemiş ülkelere aittir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III



yargılarından hangileri doğrudur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

207

Test 03

1. A

7. Dağlarda yükselti arttıkça sıcaklık ve nem oranı azaldığı için yaşam koşulları zorlaşır. Bu yüzden de nüfus miktarı azalır.

II

I

III

IV





V

2. D

3. A

4. B

10.

I. Bangladeş



II. Endonezya



III. Kanada



IV. Avustralya

5. D

6. A

7. D

8. C

9. E 10. A 11. E 12. B



Yukarıda verilen ülkelerden hangilerinin nüfus yoğunlukları daha fazladır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

Harita gösterilen numaralandırılmış yerlerin hangisinde yükseltinin 2000 metrenin üzerinde olduğu yerler nüfuslanma için daha elverişlidir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

11. Aşağıda 1950-2010 yılları arasında Dünya’daki nüfus artış hızı oranları verilmiştir. % 2,5

8. Aşağıdakilerden hangisinde nüfusun seyrek olmasının nedeni diğerlerinden farklıdır?

2,0

A) İskandinav Yarımadası’nın kuzeyi

1,5



B) Grönland Adası

1,0



C) Kuzey Afrika



D) Sibirya



E) Kanada’nın kuzeyi

9. I

III



2010

2005

2000

1995

1990

1985

1980

1975

1970

1965



1960

0

1955

0,5 1950

Çözüm Yayınları



Yıllar

Yalnızca grafiğe bakılarak;



I. Dünya nüfusu sürekli artmıştır,



II. verilen yıllar içinde nüfus en fazla 2010 yılındadır,



III. 1990’dan sonra nüfus artış hızı azalma eğilimindedir



bilgilerinden hangilerine ulaşılır?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

II IV V

Haritada numaralandırılan alanların nüfus özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

208

A) I numaralı alanda ekonomik faaliyetlerin gelişmesi nüfuslanmayı artırmıştır.

12.

I. Nüfus miktarı en fazla olan kıta Asya’dır.



II. Doğal nüfus artışı Afrika Kıtası’nda fazladır.



B) II numaralı alanda sıcaklık ve kuraklıktan dolayı nüfus azdır.



III. Gelişmiş ülkelerde nüfus ve nüfus yoğunluğu çok yüksektir.



C) III numaralı alanda yer şekillerinden dolayı nüfus azdır.





D) IV numaralı alanda nüfus artış hızı çok yüksektir.

Nüfusla ilgili yukarıda verilen özelliklerden hangileri doğrudur?



E) III numaralı alan V numaralı alana göre yerleşmeye daha uygundur.



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

04

BÖLÜM 14 Test

Nüfusun Özellikleri ve Dağılışı - II 1. Karalar üzerinde, iklim ve yer şekillerinin uygun olmadığı bazı

4. Aşağıda K ülkesine ait bazı özellikler verilmiştir.

bölgelerde insanın yerleşemediği alanlara “anökümen” denir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi anökümen bölgeler arasında yer alır?



A) Kuzey Afrika



B) Antarktika



C) Güneybatı Avustralya



D) Asya’nın doğusu



E) Kuzeybatı Avrupa



• Yüzölçümü: 408.500 km2



• Nüfusu: 88.496.000 kişi



• Tarım alanı: 94.361 km2



Buna göre K ülkesinin;



I. aritmetik nüfus yoğunluğu,



II. tarımsal nüfus yoğunluğu,



III. fizyolojik nüfus yoğunluğu



özelliklerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

5. Aşağıdaki tabloda K, L ve M ülkelerinde doğal nüfus artış oranı ve gerçek nüfus artış hızı oranları verilmiştir.



I. sanayi faaliyetleri,



II. toprak verimliliği,



III. su kaynakları



faktörlerinden hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



Çözüm Yayınları

2. İlk yerleşim yerlerinin kurulmasında;

L (% )

M (% )

Doğal nüfus artış oranı

28

16

12

Gerçek nüfus artış oranı

17

17

30



Buna göre K, L ve M ülkeleri için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?



A) K ülkesinin nüfusu L ve M ülkelerinin nüfusundan fazladır.



B) L ülkesinin nüfus yoğunluğu M ülkesinin nüfus yoğunluğundan azdır.



C) K ve L ülkelerin gerçek nüfus artışı, doğal nüfus artışından fazladır.



D) L ve M ülkesi dış göç almıştır.



E) Genç nüfus en az L ülkesindedir.

C) I ve III

E) I, II ve III

K (% )

6. II

I

IV

III

V

3. Aşağıdakilerden hangisi yeryüzündeki nüfus ve

yerleşmeyi sınırlandıran alanlar arasında yer almaz?



A) Denizler ve göller



B) Bataklıklar ve buzullar



C) Plato yüzeyleri



D) Dağlık ve engebeli alanlar



A) I ve II





E) Nemli ve sıcak bölgedeki gür ormanlar





D) III ve IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde nüfus artış hızını azaltmaya yönelik politikalar izlenmelidir? B) I ve III

E) IV ve V

C) II ve III

209

Test 04

1. B

2. D

3. C

4. C

5. D

6. D

7. D

8. A

9. C 10. B 11. D 12. C

7. Gelişmiş ülkelerin nüfus yapısı ve özellikleri ile ilgili

10. Aşağıdakilerden hangisi nüfus artış hızının fazla



A) Nüfus artış hızı düşüktür.



A) Kişi başına düşen milli gelir azalır.



B) Kişi başına düşen milli gelir yüksektir.



B) İşçi ücretleri azalır.



C) Dış göç almaktadır.



C) Demografik yatırımlar artar.



D) Nüfusun ikiye katlanma süresi kısadır.



D) Temel tüketim mallarının fiyatları artar.



E) Toplam nüfus içinde yaşlı nüfus oranı fazladır.



E) Doğal kaynakların tüketimi artar.

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

olmasının olumlu sonuçları arasında yer alır?

8. Selçuk Öğretmen nüfusun dağılışını etkileyen faktörleri, Dünya’daki sık ve seyrek nüfuslu bölgeleri anlattıktan sonra etkileşimli tahtaya aşağıdaki haritayı yansıtmış ve öğrencilere “Haritadaki taralı alanların nüfus yoğunluğu ile ilgili neler söyleyebilirsiniz?” diye sormuştur.

I

II V

IV III



210

11.

I. Kuzey Amerika’da Göller Yöresi



II. Ekvator’daki alçak ovalar

Öğrencilerden,



III. Hindistan’daki Ganj Deltası



• Asya: I numaralı alanda sanayi faaliyetleri geliştiği için nüfuslanma fazladır.



IV. Afrika Kıtası’nda Yengeç Dönencesi çevresi



• Aysu: II numaralı alanda kış ayları çok uzun ve soğuk geçtiği için nüfus azdır.



• Ada: III numaralı alanda sıcaklık ve yağış değerlerinin yüksek olması nüfuslanmayı olumsuz etkiler.



• Doruk: IV numaralı alan çok sıcak ve kurak olduğu için nüfus seyrektir.



• Kaan: V numaralı alandaki akarsu boyları sık nüfuslanmıştır.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangisinin verdiği cevap nüfusun dağılışı üzerinde beşeri faaliyetlerin etkisine örnektir?



A) Asya



B) Aysu







D) Doruk



E) Kaan

Çözüm Yayınları





Yukarıda verilenlerden hangileri seyrek nüfuslu bölgeler arasında yer alır?



A) I ve II







D) II ve IV

I. nüfusun yaş özellikleri,



II. asker sayısı,



III. vergi verecek kişileri,



IV. nüfusun sektörlere göre dağılımı



A) I ve II







D) II ve IV

E) III ve IV

E) III ve IV

süreleri verilmiştir.

özelliklerinden hangilerini belirlemek için yapılmıştır?

C) II ve III

12. Aşağıdaki tabloda beş farklı ülkenin nüfusu ikiye katlama



B) I ve III



C) Ada

9. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki nüfus sayımları;

B) I ve III

Ülke

Nüfusu ikiye katlama süresi (Yıl)

I

36

II

54

III

451

IV

118

V

79



Buna göre tablodaki ülkelerden hangisinde ortalama yaşam süresinin daha fazla olduğu söylenebilir?



A) I

C) II ve III

B) II

C) III

D) IV

E) V

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve Nitelikleri / Nüfus Piramitleri ve Özellikleri 1. Aşağıda verilen nüfus piramitlerinden hangisine sahip

4. Nüfus piramitleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi

olan ülkenin nüfus artış hızını azaltmaya yönelik politikalar izlemesi gerekir? A)

B)

65

C)

65

15

15

E)

65

65

15



yanlıştır?

65

15

D)

05

BÖLÜM 14 Test

15



A) Ortalama yaşam süresi uzun ülke piramitlerinin üst kısmı geniştir.



B) Tabanı geniş olan piramitlerde doğum oranı yüksektir.



C) Gelişmiş ülkelere ait ülkelerin piramitlerinin tabanı çok geniştir.



D) Silindir biçimindeki piramitlerin nüfus artış hızı düşüktür.



E) Nüfus artış hızının artması durumunda piramidin tabanı genişler.

5. Aşağıda verilen piramitlerden hangisinde uzun bir zaman sürecinde düşük doğum ve ölüm oranlarından sonra doğum oranları tekrardan artmıştır? A) E

E

60+ 50-59 40-49 30-39 20-29 10-19 0-9

C)

Yaş

60+ 50-59 40-49 30-39 20-29 10-19 0-9 0

1 2 3 (Milyon kişi)

D)

60+ 50-59 40-49 30-39 20-29 10-19 0-9 0

4

1 2 3 (Milyon kişi)

E)

Yaş

60+ 50-59 40-49 30-39 20-29 10-19 0-9

1 2 3 (Milyon kişi)

Yaş

1 2 3 4 (Milyon kişi)

0

5

1 2 3 (Milyon kişi)

4

4

• Doğum ve ölüm oranları çok yüksektir.



• Ortalama yaşam süresi kısadır. Yukarıda özellikleri verilen ülkenin nüfus piramidi aşağıdakilerden hangisidir?



III. İş gücü ihtiyacını karşılamak için dış göç alır.



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

E) II ve III

C)

Yaş

5

10 15 (Milyon kişi)

20

0

5

10 15 (Milyon kişi)

E)

Yaş

65 - + 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

C) I ve II

Yaş

65 - + 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

65 - + 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

D)

Şekildeki gibi nüfus piramidine sahip bir ülke için;

yargılarından hangileri söylenebilir?

B)

Yaş

0

II. Doğum oranları yüksektir.

6 4 2 0 2 4 6 (Milyon kişi)

• Demografik yatırımlara yapılan harcamalar fazladır.

15



15

6.

65 - + 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

I. Ortalama yaşam süresi kısadır.

K





E

6 4 2 0 2 4 6 (Milyon kişi)



65



60

15

A)

3.

6 4 2 0 2 4 6 (Milyon kişi)

E)

60 E K

0

K 15

6 4 2 0 2 4 6 (Milyon kişi)

D)

60+ 50-59 40-49 30-39 20-29 10-19 0-9 0



4

E 15

6 4 2 0 2 4 6 (Milyon kişi)

Yaş

Çözüm Yayınları

B)

60

K

15

yıllarda nüfus artışı hızı azalmıştır? Yaş

C)

60

K

2. Aşağıda yaş grupları verilen ülkelerin hangisinde son A)

B)

60

20

0

5

10 15 (Milyon kişi)

Yaş

65 - + 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 0

5

10 15 (Milyon kişi)

20

0

5

10 15 (Milyon kişi)

20

20

211

Test 05

1. A

7. Aşağıdaki tabloda bir ülkeye ait nüfus miktarı verilmiştir.



Yıllar

Nüfus

1950 - 1959

41.570.000

1960 - 1969

45.354.000

1970 - 1979

50.528.200

1980 - 1989

53.731.400

1990 - 1999

52.701.000

2000 - 2009

51.300.000

2. A

3. C

4. C

JAPONYA

Erkek

I. son yıllarda nüfus miktarı azalmıştır,



II. dış göçler ile başka ülkelere göç vermiştir,



III. 1990-1999 arasında nüfus artış hızı negatif olmuştur



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

5

4

3

2

1

9. C 10. B

Kadın

0

0

1

2

3

4

5

Nüfus (milyon)



C) I ve III ENDONEZYA

Erkek

I. Türkiye’de nüfus yoğunluğunun arttığı,



II. bağımlı nüfus miktarının değiştiği,



III. 2018 yılındaki çalışabilir kadın nüfusu



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I





Çözüm Yayınları

özelliklerini gösteren nüfus piramitlerine bakılarak;





C) I ve III

E) I, II ve III

Kadın

100+ 95-99 90-94 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

8. Türkiye’nin 1950 ve 2018 yıllarına ait yaş ve cinsiyet

D) II ve III

8. E

100+ 95-99 90-94 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

E) I, II ve III

B) I ve II

7. C

verilmiştir.



bilgilerinden hangilerine kesin ulaşılır?

6. A

10. Aşağıda Japonya ve Endonezya’ya ait nüfus piramitleri

Tablodaki bilgilere bakılarak;



5. A

14

12

10

8

6

4

2

0

0

2

4

6

8

10

12

14

Nüfus (milyon)

Yalnızca piramitlere bakılarak;

9. Aşağıdaki tabloda birbirinden farklı iki ülkeye ait yaş gruplarının cinsiyete göre dağılışı verilmiştir. K ülkesi

212

L ülkesi

Yaş grubu

Kadın (Milyon kişi)

Erkek (Milyon kişi)

Kadın (Milyon kişi)

Erkek (Milyon kişi)

0 - 14

16,3

16,1

20,1

20,4

15 - 64

33,3

34,0

35,5

36,3

65+

7,1

5,8

3,0

2,2



Yalnızca tablodaki bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?



A) K ülkesinin nüfus artış hızı L ülkesine göre daha fazladır.



B) K ülkesinin aritmetik nüfus yoğunluğu daha fazladır.



C) K ülkesinde ortalama yaşam süresi daha uzundur.



D) İki ülkede de kadın nüfusu erkek nüfusundan fazladır.



E) K ülkesinin toplam nüfusu L ülkesinin nüfusundan fazladır.



I. Japonya’nın son yıllarda nüfus artış hızı azalmıştır,



II. Endonezya’nın nüfusu ikiye katlama süresi Japonya’ya göre daha kısadır,



III. Japonya’nın toplam nüfusu Endonezya’dan fazladır



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I







B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

1.

I. Toprakların miras yoluyla bölünmesi



II. Ülke içindeki gelir dengesizliği



III. Savaşlar ve iç karışıklıklar



IV. Uluslararası anlaşmalar ile nüfus değişimi

4. Türkiye’den Avrupa ülkelerine yönelik yapılan işçi göçleri ile



Yukarıdaki göçe etki eden faktörlerden hangileri siyasi nedenler ile açıklanır?



A) I ve II







D) II ve IV



C) II ve III



• Mesut: Evladım, maddi imkânsızlıklar çok fazlaydı mecbur kaldık. Zaten fakirdik kaybedecek hiçbir şeyimiz yoktu.



• Kubat: Bizim köyümüzdeki tarlalarımız belli. Çok fazla kişiyi doyurmaya yetmezdi. Ne yapalım biz de ya nasip dedik çıktık gurbete.



• Aziz: Benim kimya alanında çalışmalarım vardı. Bunları Türkiye’de yapmam zordu. Londra’daki üniversiteden cazip teklif geldi. Bu fırsatı kaçıramazdım.



• İsmail: Biz 11 kardeştik. Babamın durumu da çok iyi değildi. Ben de Belçika’ya gidip para kazanırım, sonra tekrar anavatana dönerim diye düşündüm.



• Hakan: Emirdağ’da iş yoktu. Çalışma alanı yok, fabrika yok, toprak yok. Ne yapalım biz de düştük gurbetin yoluna.

E) III ve IV

2.

I. Yaz mevsiminde inşaat işlerinde çalışmak için yapılan göçler



II. Yaylacılık için hayvanlar ile dağların yüksek kesimlerine yapılan göçler



III. Demir-çelik sanayisinde çalışmak için İskenderun’a gelen kişiler



IV. Evleri baraj altında kalan kişilerin İstanbul’a göç etmesi



Yukarıda verilen durumlardan hangileri mevsimlik göç içinde yer alır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

ilgili haber hazırlayan bir muhabir Avrupa’nın farklı ülkelerine göç veren merkezlerden biri olan Afyonkarahisar’ın Emirdağ İlçesi’ndeki gurbetçiler ile röportaj yapmıştır. Muhabir gurbetçilere “Neden doğduğunuz, büyüdüğünüz vatanınızdan göç etmek zorunda kaldınız? Avrupa’da ne vardı? Ya da Emirdağ’da ne yoktu da gittiniz?” diye sormuştur. Gurbetçi vatandaşlarımızdan;



C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları

B) I ve III

06

BÖLÜM 14 Test

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve Nitelikleri / Göçler



diye cevap vermiştir.



Buna göre vatandaşlarımızdan hangilerinin yaptığı göç diğerlerinden farklıdır?



A) Mesut



B) Kubat







D) İsmail



E) Hakan

C) Aziz

5. Aşağıdakilerden hangisi beyin göçleri arasında yer almaz?

3. 30 Ocak 1923’te Türkiye ve Yunanistan arasında imzalanan nüfus sözleşme ve protokolünün birinci maddesi şöyledir:

“Türk topraklarında yerleşmiş bulunan Rum Ortodoks dininden Türk uyruklularla, Yunan topraklarında yerleşmiş Müslüman dininden Yunan uyruklular 1 Mayıs 1923 tarihinden başlayarak zorunlu göç ettirilecektir. Bu kimselerden hiçbiri, Türk hükûmetinin izni olmadıkça Türkiye’ye, Yunan hükûmetinin izni olmadıkça Yunanistan’a dönüp orada yerleşemeyecektir.



A) Ünlü fizikçi Albert Einstein’in Amerika’ya göç edip çalışmalarını burada sürdürmesi



B) Hindistan’da yazılım üzerine çalışma yapan bir kişinin çalışmalarına Kanada’da devam etmesi



C) Tıp alanında büyük çalışmaları bulunan Mehmet Öz’ün Amerika’da çalışması



D) Köln’de fabrika’da çalışan ve Köln’e yerleşen vatandaşlarımız



E) Orta Asya’daki Türk Cumhuriyetleri’nde bulunan doktorların Akdeniz Üniversitesi’nde organ nakli çalışmalarında yer almak için Türkiye’ye yerleşmesi



Buna göre yukarıda sözü edilen göç aşağıdakilerden hangisidir?



A) Mübadele göçü



A) Nitelikli işçi bölgeye gelir.



B) Mülteci göçü



B) Ticaret gelişir.



C) Beyin göçü



C) Alt ve üst yapı sorunu yaşanır.



D) Kavimler göçü



D) Genç ve dinamik nüfus artar.



E) Yeni Dünya’ya göç



E) Nüfusun artması ile yeni iş imkanları ortaya çıkar.

6. Göç alan bölge ekonomik olarak güçlü ve planlı ise o bölge için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

213

Test 06

1. E

7. Beyin göçünün göç veren ülke için en önemli sonucu

2. A

3. A

4. C

5. D

6. C

7. C

8. D

9. D 10. E 11. C 12. B

10. İspanyolca Dünya’da en çok ülkede resmi dil olarak kabul

aşağıdakilerden hangisidir?

edilen dildir. İspanya dışında özellikle Güney Amerika’da çok yaygındır. Örneğin Küba, Arjantin, Şili, Peru, Uruguay Porto Riko, Panama gibi ülkelerin resmi dili İspanyolca’dır.



A) Ülke nüfusu azalır.



B) Ülkenin yurt dışında reklamı yapılır.



C) Ülke, iyi eğitim görmüş kişileri kaybeder.





Parçada verilen durumun ortaya çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

D) Ülke içinde işsizlik ortaya çıkar.



A) İspanyolca’nın kolay öğrenilmesi

E) Yatırım yapacak kişi sayısı azalır.



B) Ticarette en fazla kullanılan dil olması



C) İspanyol nüfusunun fazla olması



D) İspanya’da turizm etkinliklerinin gelişmiş olması



E) Coğrafi keşiflere ilk katılan ülkelerden birinin İspanya olması

8. Aşağıdaki grafikte dört ülkeye ait doğal nüfus artışı ve gerçek nüfus artışı gösterilmiştir. % 30 20 15 10 5 0

I

II

III

IV

Ülkeler

Doğal nüfus artışı Gerçek nüfus artışı



Buna göre grafikte yer alan ülkelerden hangilerinin dış göç aldığı söylenebilir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları

25

11.

I. İç savaş nedeniyle 3,5 milyon Suriyeli’nin Türkiye’ye göç etmesi



II. İkinci Dünya Savaşı’nın bitmesinden sonra Avrupa ve SSCB’deki yahudilerin İsrail’e göç etmesi



III. Kosova’nın bağımsız olmasından sonra Arnavutluk’ta yaşayan insanların Kosova’ya göç etmesi,



IV. Coğrafi keşifler ile Avrupa’daki insanların Amerika Kıtası’na göç etmesi



Yukarıda verilen göçlerden hangileri yeni kurulan ülkelere yapılan göçler arasında yer alır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

214

9. Aşağıda verilen ülkelerden hangisi beyin göçü ile başka ülkelerden daha fazla göç almaktadır?



A) Hindistan





B) Mısır

D) Kanada

E) Malezya

12. Aşağıda verilen faaliyetlerden hangisinin mevsimlik göçe etkisi daha azdır?

C) Pakistan



A) Tarım



B) Sanayi





D) İnşaat



C) Turizm

E) Hayvancılık

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve Nitelikleri / Ekonomik Faaliyetlerin Sınıflandırılması 1.

I. Adana’da pamuk tarımı yapan çiftçi



II. Pamuğun ip, daha sonra da kumaşa dönüştüğü fabrikada çalışan işçi



III. Pamuktan yapılmış gömleği alışveriş merkezinde satan kişi

göre dağılımı gösterilmiştir.

Üçüncül %25

II

Birincil

İkincil

Üçüncül

B)

Birincil

Üçüncül

İkincil

C)

İkincil

Birincil

Üçüncül

D)

İkincil

Üçüncül

Birincil

E)

Üçüncül

İkincil

Birincil

2.

I. Öğretmen



II. Makine mühendisi



III. Bankacı



IV. Balıkçı



III

A)

Birincil %65

İkincil %10

Yukarıda verilen kişilerin bulunduğu ekonomik faaliyet grubu aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? I



5. Aşağıdaki grafikte bir ülkeye ait çalışan nüfusun sektörlerlere



Buna göre grafikte gösterilen ülke aşağıdakilerden hangisidir?



A) Güney Kore





B) Türkiye

D) Kenya

C) Almanya

E) Rusya

6. Aşağıdaki tabloda bazı meslekler ve sektörler eşleştirilmiştir. Meslek

Yukarıdaki mesleklerden hangileri üçüncül ekonomik faaliyet grubunda yer alır?



A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV



C) II ve III

E) III ve IV

Birincil

Madenci Çözüm Yayınları



07

BÖLÜM 14 Test

İkincil

Üçüncül

3

Savcı

3

Fabrika işçisi

3

Çoban

3

Turizmci

3



Buna göre hangi meslek yanlış eşleştirilmiştir?

faaliyet grubunun önemi artmıştır?



A) Madenci



A) İlk alet yapımı







B) İnsanların yerleşik hayata geçmesi



C) Bazı ürünlerin insanlar tarafından yetiştirilmesi



D) Sanayi Devrimi



E) Büyük imparatorlukların kurulması

3. Aşağıda verilen olaylardan hangisi ile ikincil ekonomik

B) Savcı

D) Çoban

C) Fabrika işçisi E) Turizmci

7. Aşağıda beş ülkede çalışan nüfusun ekonomik faaliyet gruplarına göre oransal dağılımı verilmiştir.

4. II I III

V



IV

Ülkeler

Birincil (%)

İkincil (%)

Üçüncül (%)

I

65

5

30

II

8

31

61

III

22

28

50

IV

30

14

56

V

25

10

65

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde birincil ekonomik faaliyetlerin payı daha yüksektir?



Buna göre tabloda bulunan ülkelerden hangisi ekonomik yönden diğerlerine göre daha az gelişmiştir?

A) I



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

B) II

C) III

D) IV

E) V

215

Test 07

1. A

2. B

3. D

4. E

5. D

6. A

7. A

8. A

9. E 10. A 11. C 12. B

8. İnsanlar yaşamlarını kolaylaştırmak için;

11. Aşağıda dört farklı meslek grubuna ait örnekler verilmiştir.



I. hayvan gücü,



• Kamu - özel sektör yöneticiliği ve icra kurulu başkanlığı



II. su buharı,



• İnşaat ve bayındırlık



III. petrolle çalışan motorlar,



IV. elektrik,



• Taş kömürü yatağında yürütülen madencilik faaliyeti



V. teknoloji



• Bilişim teknolojileri ve araştırma merkezleri



Buna göre yukarıda verilenlerden hangisinde birincil ekonomik faaliyetlerin önemi daha fazladır?

Buna göre aşağıda verilen ekonomik faaliyet gruplarından hangisine ait meslek verilmemiştir?



A) Birincil

A) I







kullanmaya başlamıştır.



B) II

C) III

D) IV

E) V

B) İkincil

D) Dördüncül



C) Üçüncül

E) Beşincil

9. Birincil ekonomik faaliyetler için;

I. doğrudan doğa üzerinden yürütülür,



II. bu faaliyet kolundan elde edilen ürünler genelde sanayide ham madde olarak kullanılır,



III. son yıllarda bu sektörde çalışan nüfus oranı azalmıştır



ifadelerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



12. Aşağıdaki grafiklerde İngiltere’nin 1800, 1900 ve 2000

C) I ve III

yıllarındaki çalışan nüfusun sektörlere göre dağılımı verilmiştir.

E) I, II ve III

%10

göre dağılımı gösterilmiştir. %2,3

%5,7 %29,3

%25,7

%15

Çözüm Yayınları

10. Aşağıdaki grafikte üç farklı ülkede çalışan nüfusun sektörlere

%15

%55

%30

%75

1800 %68,4

%2

%68,6

K ülkesi

1900

%28

L ülkesi %7,1 %70 %35,2

2000

%57,7

M ülkesi

216

Tarım



Sanayi

Birincil

İkincil

Üçüncül



Yalnızca grafiklere bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?



A) Birincil ekonomik faaliyet grubunda bulunan tarım ve hayvancılık çok gerilemiştir.

Hizmet

Yalnızca tablodaki bilgilere bakılarak;



I. Hizmet sektöründe çalışanların oranı en fazla K ülkesindedir.



B) 1900 yılında çalışan nüfusun yarıdan fazlası ikincil faaliyette çalışmaktadır.



II. M ülkesinde sanayide çalışan insan sayısı L ülkesinde sanayide çalışan insan sayısından fazladır.



C) 1800 yılında birincil sektörde çalışanların sayısı, 2000 yılındaki üçüncül sektörde çalışanlardan fazladır.



III. Tarımın en fazla geliştiği ülke L’dir.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



D) 2000 yılında ikincil sektörden elde edilen gelir 1900 yılında elde edilen gelirden azdır.



A) Yalnız I







E) 1800 yılından 1900’e kadar olan dönemde sadece üçüncül sektörde artış olmuştur.

B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

BİRE BİR 1. Toplam nüfus içerisinde yaşlı nüfus oranının arttığı

4. K ülkesinde son 30 yılda doğum oranlarının hızla düşmesi

ülkeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Sosyal güvenlik kurumlarının giderlerinde artış meydana gelir.



B) İnsan gücü bakımından ülke savunması zayıflar.



C) Kamudaki tasarruf miktarı artar.



D) İşçi açığını azaltmak için başka ülkelerden dış göç alır.



E) Sağlık giderlerine yapılan harcamalar artar.

ile birlikte genç nüfus oranının azaldığı görülmüştür. Doğum oranları bu şekilde devam ederse ilerleyen yıllarda ülkede iş gücü eksiğinin ortaya çıkacağı tahmin edilmektedir.

Buna göre parçada sözü edilen K ülkesinin nüfus yaş piramidi aşağıdakilerden hangisidir? A)

B)

90+ 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 0

2

4

6

C)

90+ 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

8 10 12 14

0

(Milyon kişi)

2.

D)

III

I

IV

V

II

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Ülkeler

Aritmetik nüfus yoğunluğu (kişi/km2)

Yüzölçüm (bin km2)

I

20

180

II

80

90

III

100

90

IV

140

70



Bu tablodaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) II numaralı ülkenin nüfusu III numaralı ülkeden azdır.



B) IV numaralı ülkenin nüfusu diğerlerinden fazladır.



C) I ve II numaralı ülkelerin toplam nüfusu IV numaralı ülkeden fazladır.



D) IV numaralı ülkede yer şekilleri sade olduğu için yüzölçümü küçük, aritmetik nüfus yoğunluğu fazladır.



E) Toplam nüfus miktarları arasındaki fark I ve IV numaralı ülkeler arasında en fazladır.

4

E)

0

6

8 10 12 14

0

2

2

4

6

4

6

8 10 12 14

(Milyon kişi)

90+ 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

8 10 12 14

0

2

(Milyon kişi)

4

6

8 10 12 14

(Milyon kişi)

5. Aşağıda nüfus piramitlerinden dört tanesine ait açıklamalar verilmiştir.

• Doğum oranlarının hızla azalmasına bağlı olarak piramidin tabanında daralma meydana gelir.



• Durağan nüfuslu bir ülkede doğum oranlarının artmasına bağlı oluşan piramittir.



• Gelişmekte olan ülkelerin piramididir, piramidin tabanı geniş, orta kısmı ise dardır.



• Yüksek doğum ve ölüm oranlarının olduğu piramittir. Genç nüfus oranının toplam nüfus içindeki payı çok yüksektir.



Buna göre aşağıdaki yaş piramitlerinden hangisine ait açıklama verilmemiştir?



A) Üçgen





3. Aşağıda birbirinden farklı dört ülkeye ait nüfus yoğunlukları ve yüzölçümleri verilmiştir.

2

90+ 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

(Milyon kişi)

90+ 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

Çözüm Yayınları

Haritada numaralarla gösterilen yerlerden hangisi, bulunduğu kıtada nüfusun en yoğun olduğu yerler arasındadır?

08

BÖLÜM 14 Test

B) İç bükey

D) Asimetrik

C) Çan

E) Arı kovanı

6. Aşağıdakilerden hangisi göç alan yerleşim

merkezlerindeki olumlu sonuçlardan biridir?



A) Sanayi tesislerinin şehir içinde kalması



B) Ses, su ve çevre kirliliğinin artması



C) İş gücünün artması



D) Alt ve üst yapı hizmetlerinin yetersiz kalması



E) Gecekondulaşmanın artması

217

Test 08

1. C

7.

I. Yunanistan’da yaşayan Türk asıllı vatandaşlarımızın Lozan Antlaşması ile ülkemize yerleşmesi



II. Bilim, tıp ve teknolojinin gelişmesine katkı sağlayabilecek kişilerin daha iyi ücret ve çalışma koşulları nedeniyle gelişmiş ülkelere göç etmeleri



III. IV. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleşen ve özellikle Avrupa’yı etkileyen göçler



Yukarıdaki göç hareketleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

Savaş göçleri

Beyin göçü

Yeni Dünya’ya göçler

B)

Mübadele göçleri

Beyin göçü

Kavimler göçü

C)

Savaş göçleri

İşçi göçleri

Yeni kurulan ülkelere göç

D)

Mübadele göçleri

İşçi göçleri

Kavimler göçü

E)

Mübadele göçleri

Beyin göçü

Yeni Dünya’ya göçler

3. D

4. E

5. E

6. C

7. B

8. D

9. A 10. C 11. C 12. D

10. II

I

III

IV

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde ortalama yaşam süresi diğerlerine göre daha kısadır?

III

A)

2. E



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

11. Aşağıda 1950 - 2010 yılları arasında Dünya nüfus artış hızı grafiği verilmiştir. % 25 20

8. Aydın’da polis memuru olarak görev yapan Yahya Bey’in eşi



Buna göre parçada verilen kişiler ve çalıştığı sektör eşleştirmesinden hangisi yanlıştır?



A) Yahya → Üçüncül sektör



B) Sevgi → Dördüncül sektör



C) Onur → Birincil sektör



D) Berkay → Beşincil sektör



E) Elif

→ İkincil sektör

9. Bir yerde, kentlerde yaşayan nüfusun toplam nüfusa oranına kentleşme oranı, kentlerde yaşayan nüfusun artış ya da azalış oranına ise kentleşme hızı adı verilir.

218



15 10



I. Belçika,



II. Kanada,



III. Kazakistan,



IV. Mısır

2010

Yıllar

Yalnızca grafiğe bakılarak;



I. Dünya nüfusu sürekli artmıştır,



II. 1970 yılındaki nüfus 2000 yılındaki nüfustan fazladır,



III. nüfus artış hızındaki değişim en fazla 1960 - 1965 arasındadır



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

12.



C) I ve III

E) I, II ve III

I II

Buna göre;



2005

2000

1995

1990

1985

1980

1975

1970

1965

1960



1955

0

1950

5 Çözüm Yayınları

Sevgi Hanım özel bir şirkette moda ve tasarım uzmanı olarak çalışmaktadır. Yahya Bey’in çocuklarından Onur kendine ait büyükbaş hayvan çiftliğinde çalışmaktadır. Berkay ülke çapında hizmet veren yazılım firmasında program ve yazılım alanında çalışmaktadır. Evin en küçük çocuğu Elif ise Kuzey Afrika’da faaliyet gösteren büyük bir inşaat firmasında inşaat mühendisi olarak çalışmaktadır.

III IV V



ülkelerinin hangilerinde kentleşme oranı daha yüksektir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde nüfusun seyrekliği sıcaklık ve yağışın fazla olması ile açıklanır?

C) II ve III

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Türkiye’nin Nüfus Özellikleri ve Nüfus Hareketleri / Türkiye’de Nüfus ve Yerleşmeyi Etkileyen Faktörler

1. Türkiye’de nüfus ve yerleşmenin dağılışı üzerinde aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha azdır?



A) Yer şekilleri





B) İklim

D) Sanayi

01

BÖLÜM 15 Test

C) Bitki örtüsü E) Ulaşım

4.

I. Tarım



II. Maden



III. Turizm



IV. Sanayi



Yukarıda verilen ekonomik faaliyetlerden hangilerinin geliştiği yörelerde mevsimsel nüfus hareketi daha fazladır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

5. Dünya’da bulunan ilk uygarlıklardan biri de Mezopotamya I. Doğu Anadolu’da kar yağışı ve donlu gün sayısının fazla olması nüfusun az olmasına yol açmıştır.



II. Ana yollara sapa kalan yörelerde ulaşım sorunundan dolayı nüfuslanma azdır.



III. Tarıma elverişli verimli düz arazilerde nüfuslanma fazladır.



Türkiye’de nüfus ve nüfusun dağılışı ile ilgili yukarıda verilen yargılardan hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

2.

Uygarlığı’dır. Kelime anlamı olarak Yunanca ve Asurca’da “İki ırmağın arasında kalan bölge” anlamına gelmektedir. Mezopotamya, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden Basra Körfezi’ne kadar uzanır. Fırat ve Dicle arasında bulunan verimli topraklar arasında yer alır. Mezopotamya’da kurulan uygarlıklar, Sümerler, Akadlar, Babiller, Asurlar, Elamlar ve Kalsitler’dir.

Buna göre Mezopotomya’da ilk uygarlıkların kurulması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanamaz?



A) İklim koşullarının uygun olması



B) Sanayinin gelişmiş olması



C) Su kaynaklarına yakın olması



D) Verimli tarım alanlarının bulunması



E) Yer şekillerinin elverişli olması

6.

3.

I

Haritada verilen taralı alanlarda nüfus ve yerleşmenin yoğun olmasını;

III IV

II

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde nüfus yoğunluğu daha fazladır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



I. verimli tarım alanlarının bulunması,



II. maden rezervlerinin çok olması,



III. endüstrileşmenin yoğun olması



özelliklerinden hangileri daha fazla etkilemiştir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

219

Test 01

1. C

7. Aşağıda verilen kentlerin hangisinde nüfus miktarının ve

nüfus yoğunluğunun fazla olmasında madenciliğin etkisi daha azdır?



A) Batman





B) Zonguldak

D) Kırıkkale

C) Divriği

E) Soma

2. E

3. A

10.

I. Rize



II. Konya



III. Hakkari



IV. Edirne

4. B

5. B

6. C

7. D

8. D

9. D 10. B 11. A 12. D



Yukarıda verilen illerimizin hangilerinde tarımsal nüfus yoğunluğunun fazla olması beklenir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

8. Aşağıda verilen ilk yerleşim alanları ve bulunduğu il eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

Bulunduğu İl

Göbeklitepe



Şanlıurfa

B)

Hacılar



Burdur

C)

Kültepe



Kayseri

D)

Çatalhöyük



Çorum

E)

Çayönü



Diyarbakır

Çözüm Yayınları

Yerleşim Alanı A)

11. Aşağıda verilen kentlerin hangisinde nüfusun fazla olmasında tarım, sanayi, ticaret, liman ve turizm etkinliklerinin tamamı etkili olmuştur?



A) İzmir



B) Adana





D) Zonguldak

C) Muğla

E) Antalya

9. Türkiye’de nüfus miktarı 1927 yılından günümüze kadar sürekli olarak artmıştır. Nüfus artış hızında ise yıllara göre dalgalanmalar meydana gelmiştir. Son yıllarda nüfus artış hızı iyice azalmıştır. Ancak İstanbul, İzmir, İzmit, Antalya gibi illerimizde nüfus artış hızının Türkiye ortalamasının üzerinde olduğu görülmüştür.

220



Buna göre yukarıda verilen kentlerimizde nüfus artış hızının fazla olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?



A) İklim koşullarının uygun olması



B) Turizm etkinliklerinin gelişmiş olması



C) Tarımsal verimliliğin yüksek olması



D) İş olanaklarının fazla olması



E) Endüstri kuruluşlarının yoğun olması

12.

I III

II

V

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde yıl içinde nüfus miktarındaki değişim daha fazladır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Türkiye’nin Nüfus Özellikleri ve Nüfus Hareketleri / Türkiye’de Nüfus ve Yerleşme 1. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de nüfusun dağılışını

4. Ankara’da üniversite okuyan Uğur, arkadaşlarına; “Benim

etkileyen doğal faktörlerden biri değildir?



A) İklim koşulları



B) Araziyi oluşturan kayaçların özelliği



C) Toprak verimliliği



D) Tarım ve hayvancılık faaliyetleri



E) Yer şekilleri

yaşadığım şehir olan Adana, Akdeniz kıyısındaki en büyük kentlerden biridir. Nüfus ve nüfus yoğunluğu çok fazladır. Çünkü .........”

Yukarıda verilen parçada boş bırakılan cümle aşağıdakilerden hangisi ile devam ederse yanlışlık yapılmış olur?



A) verimli alüvyal topraklar nedeni ile tarım gelişmiştir.



B) sanayi tesisleri nedeni ile iş imkanı fazladır.



C) yaz turizmi çok gelişmiştir.



D) iklim koşulları uygundur.



E) yer şekilleri sadedir.

5. Türkiye’de nüfus ve yerleşme konusu ile ilgili sunum

2. Türkiye’de nüfusun dağılışı ve özellikleri ile ilgili

hazırlayan Gizem “Türkiye’de nüfusun dağılışı üzerinde iklim koşulları çok etkilidir. Kış aylarının ılık ve yağışlı geçtiği yerler genellikle sık nüfusludur. Örneğin;

A) Nüfusun büyük bölümü kıyı kesimde yoğunlaşmıştır.



B) Son yıllarda nüfus miktarı azalmaktadır.



C) İç bölgelerde sıcaklık ve yağışın uygun olduğu ovalarda nüfuslanma fazladır.



D) Sanayi ve ticaretin geliştiği kentlerde nüfus yoğunluğu fazladır.



E) Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze kadar nüfus artış hızında dalgalanmalar meydana gelmiştir.

Çözüm Yayınları

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



02

BÖLÜM 15 Test



I. Doğu Karadeniz’in kıyı kesimi,



II. Çatalca - Kocaeli Platosu,



III. Büyük Menderes Grabeni,



IV. Güney Marmara,



V. Menteşe Yöresi



sık nüfusludur.” demiştir.



Buna göre Gizem’in verdiği örneklerden hangisi yanlıştır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

6. Türkiye’deki tarımsal nüfus yoğunluğu için;

3. Aşağıdakilerden hangisinde nüfusun seyrek olması farklı bir nedene bağlıdır?



I. yer şekillerinin engebeli olduğu bölgelerde tarımsal nüfus yoğunluğu fazladır,



II. tarım alanlarının geniş olduğu iç bölgelerde tarımsal nüfus yoğunluğu fazladır,



III. iklim koşullarının uygun, tarım ürünü çeşidinin fazla olduğu yerlerde tarımsal nüfus yoğunluğu fazladır



A) Doğu Karadeniz’in iç kesimleri



B) Teke ve Taşeli Platosu



C) Yıldız Dağları



ifadelerinden hangileri doğrudur?



D) Menteşe Yöresi



A) Yalnız I



E) Tuz Gölü çevresi





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

221

Test 02

1. D

7. Doğum ile ölüm arasındaki farka doğal nüfus artışı denir.

2. B

3. E

A) Muş



B) Şanlıurfa





D) İzmit



5. E

6. A

7. D

8. C

9. D 10. D 11. B 12. B

10.

Buna göre aşağıdaki kentlerin hangisinde nüfusun hızlı artmasında doğal nüfus artışının etkisi daha azdır?



4. C

II

III

I

C) Bitlis

V

E) Mardin

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

8. Aşağıdaki haritada Türkiye’de nüfus yoğunluğunun fazla olduğu bazı yöreler numaralandırılarak gösterilmiştir. I

B) II numaralı alanda maden ve madene dayalı sanayiden dolayı nüfuslanma fazladır.



C) III numaralı alanda yer şekillerinden dolayı nüfus yoğunluğu kıyı şeridinde fazladır.



D) IV numaralı alanda tarım alanı fazla olduğu için tarımsal nüfus yoğunluğu fazladır.



E) V numaralı alanda turizm faaliyeti ile nüfus yoğunluğu son yıllarda çok artmıştır.

Buna göre numaralandırılan alanların hangilerinde nüfus yoğunluğunun fazla olmasında sanayileşmenin etkisi daha azdır?



A) I ve II



B) II ve III





D) III ve IV

II

Çözüm Yayınları

V



I III IV

C) II ve IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangisinde, nüfus miktarı diğerlerine göre daha fazla ve daha azdır?

E) IV ve V

9.

Fazla

Az

A)

I

III

B)

I

IV

C)

II

IV

D)

III

IV

E)

IV

I

12. 12.11.2012 tarih ve 5216 no.lu kanuna göre belediye sınırları I

III

içindeki ve bu sınırlara en fazla 10.000 metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin son nüfus sayımına göre toplam nüfusu 750.000’den fazla olan il belediyeleri, fiziki yerleşim durumları ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak kanunla büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir.

II V

IV





11.

IV

222

A) I numaralı alanda tarım ve tarıma dayalı sanayiden dolayı nüfus yoğunluğu fazladır.

II

III





Haritada numaralandırılan alanların hangisinde nüfus yoğunluğunun az olması, karstik arazi yapısı ile açıklanır?

Buna göre aşağıda verilen kentlerimizden hangisinde büyükşehir belediye teşkilatı yoktur?



A) Mardin

B) Zonguldak

A) I







B) II

C) III

D) IV

E) V

D) Muğla

E) Tekirdağ

C) Balıkesir

Türkiye’nin Nüfus Özellikleri ve Nüfus Hareketleri / Türkiye’de Nüfusun Yapısal Özellikleri 1.

03

BÖLÜM 15 Test

4. Aşağıdaki grafikte Türkiye’nin yıllara göre kır - kent nüfus

I

oranları verilmiştir.

III

II 80

IV

%

70

V

60 50 40

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde doğal nüfus artışı daha fazladır?

20

E) V

Kent nüfusu

Yıllar

2000

1990

1985

1980

1975

1970

1965

0

1960

10 1955

D) IV

1950

C) III

1945

B) II

1940

A) I

1935



30

Kır nüfusu





I. göç veren illerde kadın nüfusu fazladır,



II. okuma yazma bilenlerin oranı %90’ın üzerindedir,



III. çalışan nüfusun yarıdan fazlası hizmet sektöründe çalışmaktadır



özelliklerinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

2. Türkiye’nin nüfus yapısı ile ilgili olarak;



Yalnızca grafiğe bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) 1935 yılında nüfusun %25’ine yakını kentlerde yaşamaktadır.



B) 1985 yılında kır - kent nüfusu eşitlenmiştir.



C) Kentsel nüfus oranı en az 1935 yılındadır.



D) 1935 yılından itibaren kırsal kesimde yaşayan insan sayısı hızla azalmaktadır.



E) 1950 yılından sonra kentsel nüfus oranı hızla artmıştır.

5. Türkiye’nin nüfus özellikleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

3. Aşağıda Türkiye’de 2010 yılına ait nüfusun yaş gruplarına göre dağılış grafiği verilmiştir. %26



A) Kentlerde okuma - yazma oranı daha yüksektir.



B) Karadeniz’de nüfus kıyı kesimde toplanmıştır.



C) Doğu ve Güneydoğu’da doğum oranları yüksektir.



D) Kadın nüfusu erkek nüfusundan fazladır.



E) Nüfusun yarıdan fazlası kentlerde yaşamaktadır.

%7

%67

0-14





15-64

65+

Yalnızca grafiğe bakılarak;



I. nüfusun en fazla 15-64 yaş arasında olduğu,



II. yaşlı bağımlı nüfusun, genç bağımlı nüfustan az olduğu,



III. aritmetik nüfus yoğunluğunun fazla olduğu



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

6. Türkiye’nin eğitim özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Sanayileşmenin fazla olduğu bölgelerde okuma - yazma oranı yüksektir.



B) Kadınlardaki okuma - yazma oranı erkeklerden fazladır.



C) Doğu ve Güneydoğu’da okuma - yazma oranı düşüktür.



D) 12 yıllık temel eğitim zorunludur.



E) Günümüzde okuma - yazma bilenlerin oranı cumhuriyetin ilk yıllarına göre daha fazladır.

223

Test 03

1. E

7. Türkiye’nin kırsal yerleşme özellikleri ile ilgili

3. B

4. D

5. D

6. B

7. C

8. D

9. B 10. D 11. B 12. A

11. Aşağıda Türkiye’nin 1927 - 2015 yılları arasındaki nüfus artış

aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

hızı grafiği verilmiştir.



A) Kırsal kesimde meskenlerde kullanılan yapı malzemesi iklim, bitki örtüsü ve jeolojik yapıdan etkilenir.



B) Köyaltı yerleşmelerinin ortaya çıkmasında ekonomik faaliyetlerin etkisi fazladır.

35



C) Köyaltı yerleşmelerinin tamamı geçicidir. Bu yüzden mevsimlik olarak genelde yaz aylarında kullanılır.

25



D) Büyükşehir belediye sınırları içinde bulunan köyler mahalle statüsüne geçmiştir.

Nüfus Artış Hızı (% ) 40

30

20 15 10

8. Aşağıda verilenlerden hangisi büyük şehirlerimizde hızlı

2015

2010

2000

1990

1985

1980

1975

1970

Yıllar



1965

1960

1955

1950

1945

1940

0

E) Yağışın az olduğu düzlük alanlarda toplu yerleşmeler yaygındır.

1935

5 1927



2. E

Yalnızca grafiğe bakılarak;



I. Türkiye nüfusu sürekli artmıştır,



II. nüfusun en fazla olduğu yıl 2015’tir,



III. nüfusun en az olduğu dönem 1940 - 1945 arasıdır

nüfus artışının olumlu sonuçları arasında yer alır?



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Hızlı kentleşme sonucunda alt yapı sorunlarının oluşması



A) Yalnız I



B) Doğal su kaynaklarının hızlı tüketilmesi







C) Büyük sanayi kuruluşlarının şehir içinde kalması



D) Hızlı nüfus artışı sonucunda iş gücünün artması



E) Verimli tarım alanlarının yerleşmeye açılması

B) I ve II

C) I ve III

E) I, II ve III

Çözüm Yayınları

D) II ve III



9. Tarımda çalışan insan sayısının tarım alanlarına bölünmesi ile elde edilen yoğunluğa tarımsal nüfus yoğunluğu denir.

224



Buna göre aşağıda verilen illerimizden hangisinde tarımsal nüfus yoğunluğu daha azdır?



A) Rize







D) Tunceli

B) Konya E) Artvin

yıllarında uyguladığı nüfus politikalarından biri değildir?



A) Çocuğu çok olan annelerin madalya ile ödüllendirilmesi



B) Çok çocuklu ailelerin bazı vergilerden muaf tutulması



C) Doğum evlerinin kurulması ve ailelere sağlık desteği verilmesi



D) Ekonomik kalkınmanın hızlanması için nüfusun kentlerde toplanmasının teşvik edilmesi E) Doğum oranlarının yükseltilmesi

kır ve kent nüfusları oransal olarak verilmiştir.

C) Hakkari

10. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş



12. Aşağıdaki tabloda 1927, 1950 ve 2000 yıllarında Türkiye’nin



Yıllar

Kırsal nüfus (%)

Kentsel nüfus (%)

1927

76

24

1950

75

25

2000

35

65

Tablodaki bilgilere bakılarak;



I. 2000 yılında nüfusun yarıdan fazlası kentlerde yaşamaktadır.



II. kırsal nüfus miktarı en fazla 1927 yılındadır.



III. 2000 yılındaki kırsal nüfus miktarı 1927 yılındaki kırsal nüfus miktarından fazladır.



yargılarından hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

Türkiye’nin Nüfus Özellikleri ve Nüfus Hareketleri / Türkiye’de Nüfusun Tarihsel Değişimi ve Göçler

04

BÖLÜM 15 Test

1. Türkiye’de ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmış ve daha

4. Türkiye’de özellikle 1950’den sonra tarımda makine kullanımı

sonraki yıllarda da her 5 yılda bir nüfus sayımı yapılmaya devam edilmiştir.

kırdan kente göçü hızlandırmıştır. I



Aşağıdakilerden hangisi ülkemizde yapılan nüfus sayımlarının amaçlarından biri değildir?



A) Nüfusun yaş ve cinsiyet özelliğini belirlemek



B) Nüfusun kır ve kente göre dağılımını tespit etmek



C) Vergi vermekle yükümlü kişileri tespit etmek





D) Okuma - yazma bilenlerin sayısını belirlemek





E) Nüfusun mesleklere göre dağılımını belirlemek

Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen yörelerden hangisinde kırdan kente doğru olan göçlerin nedenleri arasında tarımda makineleşmenin etkisi daha azdır?



A) I

2.

II III

I Çözüm Yayınları

II III IV

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde nüfusun fazla olmasında yer altı kaynaklarının etkisi daha fazladır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

V

IV

B) II

C) III

D) IV

E) V

5.

I. Yaz mevsiminde pamuk toplamak için Güneydoğu’dan Çukurova’ya yapılan göçler



II. Üniversitede okumak için Kayseri’den Eskişehir’e giden öğrenciler



III. Otomotiv sektöründe çalışmak için Almanya’ya giden işçiler



IV. Daha iyi ücret ve imkanlarda çalışmak için gelişmiş ülkelere yapılan göçler



Yukarıda verilen nüfus hareketlerinden hangileri Türkiye’deki nüfus miktarını etkilemez?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

6. Aşağıdakilerden hangisi, Akdeniz kıyılarının diğer 3. Türkiye’de nüfusun tarihsel gelişimi ile ilgili olarak;

I. Türkiye nüfusu sürekli artmıştır.



II. Son yıllarda nüfus artış hızı azalmıştır.



III. Ülkemizin nüfusu sadece doğal yoldan artmıştır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

E) II ve III

bölgelerden mevsimlik göç almasının nedenlerinden biri değildir?



A) Yaz aylarında inşaat sektörünün hız kazanması



B) Toroslarda yaylacılık faaliyetleri nedeni ile hayvancılık yapılması



C) Sanayi sektöründe çalışacak iş gücüne ihtiyacının artması



D) Tarım ürünlerinin hasat edilmesinde iş gücü ihtiyacının artması



E) Turizm sektöründe çalışacak nüfusa ihtiyacın artması

C) I ve II

225

Test 04

1. C

7.

I. Büyük şehirlerde gece-kondulaşmanın ortaya çıkması



II. Köylerde taşımalı eğitimin yapılması



III. Tarım alanları ve meraların boş kalması



IV. Kentlerde eğitim, sağlık, ulaşım sorunlarının ortaya çıkması



A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV



3. C

4. B

5. A

6. C

7. C

8. D

9. C 10. D 11. E 12. C

10. Türkiye’de yaşanan iç göçler ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Yukarıda verilen iç göçe bağlı olarak ortaya çıkan durumlardan hangileri göç veren yerlerde yaşanmaktadır?



2. B



A) Kırsal kesimde makine kullanımının artması göçü hızlandırmıştır.



B) Göç veren bölgelerde kadın nüfusu daha fazladır.



C) Göçe en çok katılan nüfus, olgun yaş grubundadır.



D) Günümüzdeki göçler daha çok kentten kıra doğrudur.



E) Sanayinin geliştiği yerler çok göç almıştır.

C) II ve III

E) III ve IV

11. Ülkemizde ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında Türkiye nüfusu 13,6 milyon iken günümüzde nüfusumuz yaklaşık 80 milyondur. Ülke nüfusumuz 90 yılda yaklaşık 6 kat civarında artmıştır.

8. Ülkemizde en fazla göç veren bölgelerden biri de Doğu Anadolu’dur. Bu durum üzerinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir?



A) Kışların uzun, soğuk ve sert geçmesi



B) İş imkânlarının az olması



C) Tarım alanlarının kısıtlı olması



Çözüm Yayınları





I. doğal nüfus artışı,



II. uluslararası anlaşmalar,



III. sınırların değişimi



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?

D) Maden çeşidi ve rezervinin fazla olması



A) Yalnız I

E) Yer şekillerinin engebeli olması





9. Türkiye’de 1985 yılından itibaren nüfus artış hızının azaldığı

Bu durum üzerinde;



I. devletin doğumları azaltıcı politikaları artırması,



II. kadınların çalışma hayatına daha fazla katılması,



III. eğitim seviyesinin artması,



IV. evlenme yaşının devlet tarafından yükseltilmesi



özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

12. Türkiye’de nüfusun tarihsel gelişimi ve sayım yıllarına

göre nüfus yapısı ve özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

görülmektedir.

226

Buna göre 1927’den günümüze kadar nüfusumuzun artmasında;



A) Türkiye’de nüfus artış hızının en düşük olduğu dönem II. Dünya Savaşı’nın yaşandığı 1940-1945 yılları arasıdır.



B) 1950’den sonra kırsal kesimde makineleşme ve kentlerde iş imkânının artması kırdan kente göçü artırmıştır.



C) Son yıllarda doğum oranlarının düşmesine bağlı olarak nüfus miktarı azalmıştır.



D) Günümüzde ülke nüfusunun %90’ından fazlası kent nüfusu içinde yer almaktadır.



E) Nüfus artış hızı 1950-1960 yılları arasında çok yüksektir.

C) II ve III

BİRE BİR 1. Türkiye’de sıcaklık ve yağış koşullarının uygun olduğu kıyı

4. Aşağıdaki tabloda 1950 ve 2000 yıllarına ait Türkiye’nin

bölgelerinde nüfus yoğunluğu fazladır.

05

BÖLÜM 15 Test

aritmetik, fizyolojik ve tarımsal nüfus yoğunlukları verilmiştir.

Buna göre;



I. Çatalca - Kocaeli,



II. Teke Platosu,



III. Çukurova,



IV. Menteşe

1950

2000

Aritmetik nüfus yoğunluğu

26

88

Fizyolojik nüfus yoğunluğu

131

282

Tarımsal nüfus yoğunluğu

107

98



yörelerinden hangileri bu genellemeye uymaz?





A) I ve II









D) II ve IV

I. 2000 yılındaki toplam nüfus miktarı 1950 yılındaki nüfustan üç kat daha fazladır,



II. tarım sektöründe çalışan nüfus miktarı azalmıştır,



III. 1950 yılından 2000 yılına kadar tarım alanları genişlemiştir

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

Tabloya göre;



bilgilerinden hangilerine kesinlikle ulaşılabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve II

C) Yalnız III

E) I ve III

2. Ülkemizde sanayinin geliştiği bölgelerde nüfus yoğunluğu ve kentleşme oranı fazladır.

III

II

Çözüm Yayınları

I IV V



Buna göre haritada numaralandırılan alanların hangisinde nüfus yoğunluğunun fazla olmasında sanayinin etkisi daha azdır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

5.

I II III IV

E) V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde nüfus yoğunluğu azdır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV



C) II ve III

E) III ve IV

3. Türkiye’de nüfus artış hızı grafiği incelendiğinde 1985 yılından itibaren nüfus artış hızının çok azaldığı görülmektedir.

Bu durumla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez?



A) Son yıllarda doğum oranları azalmıştır.



B) Nüfus artışı devam etmektedir.



227 6. Türkiye nüfusunun genel özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Nüfusun büyük bölümü kıyı kesimlerde toplanmıştır.



B) Çalışan nüfusun yarıdan fazlası üçüncül ekonomik sektörde çalışmaktadır.

C) Nüfusun ikiye katlanma süresi uzamıştır.



C) Endüstrileşmenin fazla olduğu bölgeler mevsimlik göç alır.



D) Genç nüfus oranı giderek artmaktadır.



D) Genç bağımlı nüfus yaşlı bağımlı nüfustan fazladır.



E) Eğitim seviyesi artmıştır.



E) Ülke genelinde erkek nüfusu kadın nüfusundan fazladır.

Test 05

1. D

2. E

3. D

4. A

5. D

6. C

7. D

8. C

9. C 10. D 11. D 12. B

7. Aşağıda verilen illerimizden hangisinde mevsimler

10. Türkiye’de kırsal kesimde toplu yerleşmelerin görüldüğü



A) Bursa



B) Zonguldak



A) Kurak veya yarı kurak iklim özellikleri görülür.





D) Muğla





B) Yer şekilleri sadedir.



C) Nüfus genellikle akarsu ya da kaynak sularının etrafında yoğunlaşmıştır.



D) Tarım alanları kısıtlıdır.



E) Su kaynakları azdır.

arasındaki nüfus değişimi daha fazladır?

bölgeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

C) Mersin

E) Erzurum

11. Aşağıdaki grafiklerde bir ülkeye ait 1970 ve 2005 yıllarına ait nüfusun sektörlere göre dağılımı verilmiştir. %10

%16

8. Aşağıdaki haritada Türkiye’de nüfus yoğunluğunun az olduğu bazı alanlar gösterilmiştir.

%47

I II

IV

%37

%65 1970

V

III

Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde nüfus yoğunluğunun az olmasının nedeni diğerlerinden farklıdır?



A) I

C) III

D) IV

E) V

Çözüm Yayınları



2015

Tarım





B) II

%25

Sanayi

Hizmet



Yalnızca grafiğe bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?



A) Hizmet sektöründe çalışanların oranı artmıştır.



B) 1970 yılından 2015 yılına kadar sadece tarım sektöründe azalma meydana gelmiştir.



C) 2015 yılında çalışan nüfusun büyük bölümü hizmet sektöründe çalışmaktadır.



D) 1970 yılında tarımda çalışan insan sayısı 2015 yılında tarımda çalışan insan sayısından fazladır.



E) 1970 yılından 2015 yılına kadar olan dönemde sanayide çalışan nüfus oranı artmıştır.

9. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de kırdan kente doğru olan göçleri azaltmak için alınacak tedbirlerden biri değildir?

228



A) Kırsal kesimde besi ve kümes hayvancılığı gibi faaliyetler desteklenmeli



B) Tarımda sulama, gübreleme gibi çalışmalar yapılarak tarımsal verim artırılmalı



C) Tarımda makine kullanımı engellenerek iş gücü ihtiyacı artırılmalı



D) Kırsal kesimde eğitim, sağlık, ulaşım gibi hizmetlerin kalitesi artırılmalı



E) Kırsal kesimde tarım ve hayvancılıktan elde edilen ürünleri işlemeye yönelik tesisler kurulmalı

12. Tarımda çalışan nüfusun tarım alanlarına bölünmesi ile tarımsal nüfus yoğunluğu elde edilir. I II

III V

IV



Buna göre haritada verilen taralı alanların hangilerinde tarımsal nüfus yoğunluğu daha fazladır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Küresel Ortam : Bölgeler ve Ülkeler / Bölge Kavramı ve Türleri

BÖLÜM 16 Test 4.

1. Yeryüzü; su kaynakları, yer şekilleri, sıcaklık, yağış, basınç, rüzgâr, bitki örtüsü, nüfus, yerleşme, yer altı kaynakları, ulaşım, ticaret, siyasi birlikler bakımından farklı özelliklere sahip alanlardan oluşur. Bu alanların her birine “bölge” denir. Bölgeler doğal ve beşeri olmak üzere ikiye ayrılır.

l

A) Orman bölgesi



B) Sıcak bölgeler



C) Tarım bölgesi



D) Ovalık bölgeler



E) Sulak bölgeler

ll

lll

Buna göre, aşağıda verilen bölgelerden hangisi beşeri bölge sınıfında yer alır?



01

V

lV



Haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanların hangileri dağlık ve engebelidir?



A) l ve ll







D) lll ve V

B) l ve lll



C) ll ve lV

E) lV ve V

5. Yeryüzü sıcaklık bakımından farklı özellikteki üç ana bölgeden oluşur.

2. Dünya, karalar ve sular olmak üzere iki ana bölgeye ayrılır.



• Sıcak iklim bölgesi: Kuzey Yarım Küre’de Ekvator ile 30° Kuzey paraleli, Güney Yarım Küre’de Ekvator ile 27° Güney paraleli arasındaki alandır.



• Ilıman iklim bölgesi: Kuzey Yarım Küre’de 30° ile 68° paralelleri, Güney Yarım Küre’de 27° ile 48° paralelleri arasında yer almaktadır.



• Soğuk iklim bölgesi: Kuzey Yarım Küre’de 68° paralel ile Kuzey Kutup Noktası, Güney Yarım Küre’de ise 48° paraleli ile Güney Kutup Noktası arasında yer almaktadır.



Buna göre kıtalar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?



A) Yüzölçümü en büyük kıta Asya en küçük ise Okyanusya’dır.



B) Asya ve Avrupa kıtalarına bir bütün olarak Avrasya adı verilir.



C) Antarktika Kıtası yerleşmenin olmadığı tek kıtadır.



D) Nüfusun en fazla olduğu kıta Afrika’dır.



E) Asya ve Kuzey Amerika kıtalarını Bering Boğazı ayırır.

Çözüm Yayınları

Karalar da kıta adı verilen yedi büyük parçadan oluşmaktadır.



3. – Ergene Havzası

Buna göre, aşağıda verilen yerler ve bulunduğu iklim bölgesi eşleştirilmelerinden hangisi doğrudur? Sıcak

Ilıman

Soğuk

A)

Japonya

Grönland

Endonezya

B)

Japonya

Endonezya

Grönland

C)

Endonezya

Japonya

Grönland

D)

Endonezya

Grönland

Japonya

E)

Grönland

Japonya

Endonezya



– Çukurova Çevresi



– Şanlıurfa Çevresi



– Gediz Grabeni



Yukarıda verilen alanlar hangi bölge içinde yer alır?



A) Sanayi bölgesi



A) Çay üretim bölgesi



B) Dağlık bölge



B) Çığ bölgesi



C) Tarım bölgesi



C) Karayolları Genel Müdürlüğü’nün yaptığı bölgeler



D) Turizm bölgesi



D) Dağlık bölgeler



E) Orman bölgesi



E) Karstik bölgeler

229 6. Aşağıda verilen bölge sınıflandırmalarından hangileri kamu hizmet işlevine göre yapılmıştır?

Test 01

1. C

7. Ayşe öğretmen derste bölge kavramını açıklayıp örnekler

• Fatih: Beşeri bölgelerin sınırları zaman içinde değişebilir.



• Gökdeniz: Coğrafi özellikler çok çabuk değişmediği için bölge sınırları değişmez.



• Bilâl: Siyasi bölgelerin sınırları değişebilir. Örneğin Avrupa Birliği ilk kurulduğunda 6 ülkeden oluşurken günümüzde 25’in üzerinde ülkeden oluşur. Yani sınırları genişlemiştir.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Cengiz ve Fatih









B) Cengiz ve Gökdeniz



C) Fatih ve Gökdeniz







D) Fatih ve Bilâl



4. C

5. C

6. C

7. D

8. B

9. C 10. D 11. C 12. A

sınırı belirgin değildir?

• Cengiz: Bence bölge sınırları değişmez. Çünkü dağlar, ovalar, denizler bunların sınırı nasıl değişebilir ki?



3. C

10. Aşağıda verilen bölge sınıflandırmalarından hangisinin

verdikten sonra öğrencilere, “Bölgelerin sınırları değişir mi?” diye sormuştur. Öğrencilerden;

2. D



A) Karadeniz Ekonomik işbirliği



B) Şangay İşbirliği Örgütü



C) Avrupa Birliği



D) Savan iklim bölgesi



E) Petrol İhraç Eden Ülkeler Birliği

11.

II I

V

III

E) Gökdeniz ve Bilâl

8. Dünyamız nüfus bakımından sık, seyrek ve orta derecede nüfuslanmış bölgeler olarak sınıflandırılabilir. Çöller, kutuplar, dağlık alanlar, seyrek nüfuslu bölgeler arasında yer alırken, tarım ve sanayinin geliştiği alanlar sık nüfuslu bölgeler arasında yer alır.

Çözüm Yayınları

IV

Haritada numaralandırılan alanların hangisi dağlık bölgeler arasında yer almaz?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

II

I III IV



230

l

12.

ll

Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangileri sık nüfuslu bölgeler arasında yer alır?



A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

9.

I. İslam Konferansı Örgütü



II. Muson iklim bölgesi



III. Avrupa Birliği



IV. Kurak ve yarı kurak bölgeler



V. OECD ülkeleri



C) II ve III lV

E) III ve IV

V



Yukarıda verilen bölgelerden hangilerinin sınıflandırılmasında doğal koşullar etkili olmuştur?



A) I ve II







D) III ve IV

B) II ve III E) IV ve V

lll

C) II ve IV



Haritada numalandırılarak gösterilen taralı alanlar ve bulunduğu bölge eşleştirmelerinden hangisi aşağıda yanlış eşleştirilmiştir?



A) l - Sık nüfuslu bölge



B) ll - Maden bölgesi



C) lll - Yağışlı bölge



D) lV - Deprem bölgesi



E) V - Turizm bölgesi

1. İki kara parçası arasında geçit gibi uzanan ve iki su

4. Avrupa’yı Asya’ya bağlayan

kütlesini birleştiren doğal su yollarına “boğaz” iki su kütlesini birleştirmek için insan eliyle açılan su yollarına ise “kanal” adı verilir.

02

BÖLÜM 16 Test

Küresel Ortam : Bölgeler ve Ülkeler / Ulaşım

Buna göre;



l. Marmaray,



ll. Avrasya,



lll. 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, lV. Yavuz Sultan Selim Köprüsü



I. Cebelitarık,





II. Panama,





III. Süveyş,

yollarından hangilerinde hem demir yolu hem de kara yolu bulunur?



IV. Babülmendep



A) l ve ll







D) ll ve lV



su yollarından hangileri kanal özelliği taşır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



B) l ve lll



C) ll ve lll

E) lll ve lV

C) II ve III

E) III ve IV

5. Aşağıdakilerden hangisi küresel kara yolları ile ilgili

2.

I. Ulaşım maliyetleri azalır.



II. Toplu taşıma araçları ile taşınan yolcu sayısı artar.



III. Bölgeler arasında ticaret canlanır.



Bir ülkede demir yolu taşımacılığının gelişmesi ile yukarıdakilerden hangilerinin ortaya çıkması beklenir?



A) Yalnız I





B) I ve II



D) II ve III

Çözüm Yayınları

yanlış bir bilgidir?



A) Batı Avrupa ile Japonya kara yollarının en yoğun olduğu yerlerdir.



B) Küresel petrol taşımacılığında en fazla kullanılan ulaşım yoludur.



C) En uzun kara yolu ağına sahip ülke Amerika Birleşik Devletleri’dir.



D) İlk küresel kara yolları Kral Yolu, İpek Yolu ve Baharat Yolu’dur.



E) Kara yolu ulaşımının gelişmesi ile ticaret canlanmıştır.

C) I ve III

E) I, II ve III

6. I III

3.

IV II

II

I

IV



Haritada numaralandırılarak gösterilen su yolların hangisinin adı aşağıdakilerden hangisinde yanlış verilmiştir?



A) I



B) II → Ümit Burnu



C) III → Süveyş



D) IV → Malakka



E) V → Tazmanya

III

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde demir yolu ağı daha sıktır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

V

→ Dover

231

Test 02

1. C

7. A B

D

C



A) Malakka





B) Hürmüz

D) Cebelitarık



A) Bering





B) Hürmüz

D) Dover

Buna göre yukarıda özellikleri verilen su yolları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? II

III

A)

Korint

Kerç

Babülmendep

B)

Korint

Kiel

Babülmendep

C)

Dover

Kiel

Hürmüz

D)

Dover

Korint

Hürmüz

E)

Korint

Dover

Kiel

eşleştirmesinden hangisi yanlıştır? Su yolu

E) İstanbul

Buna göre hava yolu ulaşımında yolcu taşımacılığının fazla olmasında;

9. E 10. B 11. B 12. E

11. Aşağıda verilen su yolu ve bağlantı kurulan deniz Bağlantı kurulan deniz

A)

Cebelitarık



Akdeniz – Atlas Okyanusu

B)

Hürmüz



Kızıldeniz – Hint Okyanusu

C)

Panama



Büyük Okyanus – Atlas Okyanusu

D)

Korint



Ege Denizi – Adriyatik Denizi

E)

Macellan



Atlas Okyanusu – Büyük Okyanus

12. Basra Körfezi’nde bulunan Kuveyt’ten çıkan petrol yüklü tanker gemisi Akdeniz’de bulunan Marsilya Limanı’na uğradıktan sonra ABD’ye gidecektir.

hava yolu taşımacılığında ise yolcu taşınmaktadır.

8. A

III. Arap Yarımadası ile Afrika arasında bulunan doğal su yoludur.

C) Kiel

9. Küresel deniz yolu taşımacılığında en fazla yük taşınırken, 232

Çözüm Yayınları

Buna göre aşağıda verilen su yollarından hangisinin küresel ticarete katkısı daha azdır?

7. B



E) Babülmendep



6. C

II. Danimarka ve Almanya’da insanlar tarafından oluşturulan su yoludur.

I

8. Günümüzde kıtalar arasında yapılan ticarete konu olan

5. B



C) Süveyş

demir–çelik ürünleri, beyaz eşya, elektronik cihaz, otomotiv ürünleri, dev konteyner gemileriyle, petrol ve türevi ürünler de petrol tankerleri ile bir kıtadan diğerine taşınmaktadır. Bu nedenle su yollarına sahip ülkelerin önemi de artmaktadır.

4. D

I. Yunanistan’da Yunan Yarımadası ile Mora’yı birbirine bağlayan su yoludur.

İngiliz bandıralı bir gemi yıl boyunca A, B, C ve D limanları arasında kuru yük taşımıştır. Buna göre bu gemi aşağıda verilen boğaz ve kanallardan hangisini kullanmamıştır?

3. A

10.





2. E



Buna göre bu gemi, yolculuğunun en kısa sürede tamamlanması için sırasıyla aşağıdaki su yollarının hangilerinden geçmelidir?



I. uçakların taşıyabileceği yük kapasitesinin az olması,



II. hava yolu ulaşımı maliyetinin yüksek olması,



A) Babülmendep – Hürmüz – Süveyş – Panama



III. hava yolu ulaşımının yolculuk süresini kısaltması



B) Babülmendep – Hürmüz – Süveyş – Cebelitarık



C) Hürmüz – Babülmendep – Cebelitarık – Süveyş



D) Hürmüz – Süveyş – Babülmendep – Cebelitarık



E) Hürmüz – Babülmendep – Süveyş – Cebelitarık



unsurlarından hangileri etkili olmuştur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

Küresel Ortam : Bölgeler ve Ülkeler / Kıtaların Keşfi: Küçülen Dünya - Ulaşım

BÖLÜM 16 Test

1. Orta Çağda ticaret kervanları, Çin’in Xion (Yon) kentinden

4. Coğrafi Keşiflerin ortaya çıkmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

hareket ederek Özbekistan’ın Kaşgar kentine gelirdi. Burada ikiye ayrılan yollardan biriyle Afganistan ovalarından Hazar Denizi’ne; diğeri ile de Karakurum Dağları’nı aşarak İran üzerinden Anadolu’ya ulaşırdı. Anadolu’dan deniz yoluyla veya Trakya üzerinden kara yolu ile Avrupa’ya giderdi.

Yukarıda sözü edilen ticaret yolu aşağıdakilerden hangisidir?



A) İpek yolu





B) Baharat yolu

D) Kral yolu

C) Yeşil yol

Yukarıda sözü edilen tarihi ticaret yolu aşağıdakilerden hangisidir? A) İpek yolu





A) Pusulanın icadı ile denizlerde kolay seyahat edilmesi



B) Harita ve gemi teknolojisinin gelişmesi



C) Avrupalıların yeni pazar bulma çabası



D) İpek ve baharat yollarının Türk - İslam devletlerinin kontrolünde olması



E) Ham maddeye duyulan ihtiyacın artması

B) Baharat yolu

D) Uzun yol

5. XV. ve XVI. yüzyıllarda İpek ve Baharat yolları sayesinde Çözüm Yayınları

ile yük taşınıyordu. 1400’lü yıllarda Moğol İmparatorluğu’nun dağılması ile ticaret yollarında güvenlik sorunları ortaya çıkmaya başladı. Bunun üzerine Arap ve Hintli tüccarlar yüklerini deniz yolu ile Kızıldeniz’deki limanlara taşıdılar. Kızıldeniz’e gelen yükler karadan Mısır ve Suriye’nin Akdeniz’deki limanlarından Avrupa’ya taşınırdı.





E) Sibirya yolu

2. Batı Asya’dan Karadeniz’e ve yakın doğu ülkelerine kara yolu



03

Akdeniz’e kıyısı olan ülke ve limanların ekonomik yapısı çok güçlüydü. Ancak Akdeniz ticaretinin Osmanlı İmparatorluğu’nun hakimiyetine geçmesi, Avrupalıların yeni ticaret yolları aramasına yol açmıştır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisinin keşfi ile Akdeniz ticareti önemini kaybetmiştir?



A) Colomb’un sürekli batıya giderek Amerika Kıtası’na ulaşması



B) Macellan’ın Dünya’yı dolaşması



C) İspanyolların Güney Amerika’ya ulaşması



D) İngilizlerin Kuzey Amerika’ya ulaşması



E) Vasco de Gama’nın Ümit Burnu’nu kullanarak Hindistan’a ulaşması

C) Kral yolu

E) Yeşil yol

233

3. XV. yüzyılın sonlarında başlayıp XVI. yüzyılın sonlarına kadar devam eden Avrupa’lıların dünyada yeni yerler bulma girişimi ile aşağıdaki olaylardan hangisi ortaya çıkmıştır?

6. Aşağıda verilen boğazlardan hangisi Coğrafi Keşifler’den



A) Reform













B) Rönesans



A) Macellan













B) Dover



C) Coğrafi Keşifler











D) Fransız İhtilali



C) Babülmendep











D) Malakka



E) Sanayi Devrimi

sonra kullanılmaya başlanmıştır?

E) Hürmüz

Test 03

1. A

7. Coğrafi Keşifler sonucunda yeni bulunan ticaret yolları nedeni

Buna göre aşağıda verilen olaylardan hangisi ile Akdeniz ticareti tekrar canlanmıştır?



A) Ümit Burnu’nun bulunması



B) Süveyş Kanalı’nın açılması



C) Panama Kanalı’nın açılması



D) Macellan Boğazı’nın kullanılması



E) Kiel Kanalı’nın açılması

3. C

4. D

5. E

6. A

7. B

8. C

9. B 10. D 11. E 12. B

10. İnternet üzerinden satış yapan bir firma, ürünlerini Çin’in

ile Akdeniz ticareti önemini yitirmiştir. İpek ve Baharat yolları ile Avrupa’ya taşınan yüklerin büyük bölümü yeni ticaret yolları ile taşınmaya başlamıştır.

2. B

doğusunda bulunan bir limandan gemiye yükleyip Mersin limanına getirmektedir. Buradan da ürünleri ülke içerisinde dağıtmaktadır.

Buna göre Çin’den Mersin’e en kısa yoldan gelen gemi sırasıyla aşağıdaki su yollarından hangilerinden geçecektir?



A) Malakka – Hürmüz – Süveyş



B) Malakka – Süveyş – Babülmendep



C) Babülmendep – Hürmüz – Malakka



D) Malakka – Babülmendep – Süveyş



E) Hürmüz – Babülmendep – Süveyş

11. Coğrafi keşifleri ilk başlatan ülkeler aşağıdakilerden

8. Orta Doğu petrolleri Basra Körfezi’ne getirildikten sonra ilk hangi boğazdan geçerek diğer ülkelere taşınır?



A) Malakka





B) Süveyş

D) Dover

C) Hürmüz

E) Babülmendep

Çözüm Yayınları

hangisidir?



A) İngiltere – Fransa



B) İngiltere – İspanya



C) Almanya – Fransa



D) Portekiz – İngiltere



E) İspanya – Portekiz

12. “Küresel Köy” kavramı 1960’lı yıllarda Kanadalı yazar Marshall Mc Luhan tarafından ortaya atılmıştır. Küresel köy kavramı ile mecazi anlamda gelecekte Dünya’nın küçük bir köy topluluğu olacağını ileri sürmüştür. Dünya’nın her tarafında olan olayların birkaç yüz kişinin yaşadığı köydeki insanlar gibi bilgimiz olacağını savunmuştur.

9. 234

II III

I

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen su yollarından hangileri insanlar tarafından açılmıştır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



Buna göre Marshall Mc Luhan’ın öne sürdüğü Küresel Köy’ün ortaya çıkmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır?



A) Nüfusun çok hızlı artması



B) Elektronik iletişim ve hızlı ulaşımın yaygınlaşması



C) Ticaretin yaygınlaşması



D) Hava yolu ulaşımı ile Dünya’nın her tarafına ulaşılması



E) Yeni pazar ve ham madde alanlarının ortaya çıkması

BİRE BİR

04

BÖLÜM 16 Test

1. Coğrafi bölgeleri belirlemede kullanılan doğal ögelerin değişmesi çok uzun zaman alır. Bu şekilde oluşturulan bölgelerin sınırları da kolay kolay değişmez.

Buna göre aşağıda verilen bölgelerden hangisinin sınırları kısa sürede değişmez?



A) Avrupa Birliğine üye ülkeler



B) Dağlık ve engebeli bölgeler



C) Sanayinin yoğun olduğu bölgeler



D) Turizm bölgeleri



E) Sık nüfuslu bölgeler

4.

I. İstanbul



II. Süveyş



III. Babülmendep



IV. Hürmüz



Yukarıdaki su yollarından hangileri aynı zamanda Asya ve Afrika kıtalarının sınırlarını da belirler?



A) I ve II







D) II ve IV

Brezilya, Hindistan ve Ukrayna’ya deniz yolu ile en kısa yoldan yük götürecektir.



A) Mısır







D) Hindistan

B) Türkiye

C) Brezilya

E) Ukrayna

C) II ve III

E) III ve IV

I Çözüm Yayınları

Buna göre hangi ülkeye gidecek olan geminin Cebelitarık Boğazı’nı kullanmasına gerek yoktur?



5.

2. İngiltere’den yola çıkan beş kuru yük gemisi Mısır, Türkiye,



B) I ve III

II

III

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde demir yolu ağı daha sıktır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV



C) II ve III

E) III ve IV

3.

235 6. Kara yolu ulaşımının diğer ulaşım sistemlerine göre daha fazla tercih edilmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Haritada koyu renkle gösterilen taralı alanların tamamı aşağıdaki bölge sınıflarından hangisinin içinde yer alır?

A) Sanayi bölgesi



A) Kara yolu ulaşımının daha güvenli olması



B) Tarım bölgesi



B) Kara yolu yapım maliyetinin düşük olması



C) Sıcak bölge



C) Kara yolu ile geçen sürenin kısa olması



D) Orman bölgesi



D) Kara yolu taşımacılığının daha zor olması



E) Turizm bölgesi



E) Kara ulaşımının en küçük yerleşim birimine bile ulaşması

Test 04

1. B

7. Aşağıda verilen su yollarından hangisi Akdeniz Havzası’nda yer almaz?



A) Kiel Kanalı



B) Korint Kanalı



C) Süveyş Kanalı



D) Çanakkale Boğazı



E) Cebelitarık boğazı

2. C

3. D

4. C

5. A

6. E

7. A

8. B

9. D 10. D 11. D 12. B

10.

I. Akdeniz ticareti için önemli olan ipek ve baharat yollarına alternatif olarak Afrika Kıtası’nı dolaşarak Hindistan’a ulaşılmıştır.



II. Coğrafi Keşifler ile önemini kaybeden Akdeniz ticareti, bu su yolunun kullanılması ile tekrar eski önemine kavuşmuştur.



Yukarıda sözü edilen su yolları aşağıdakilerden hangisidir? I

II

A)

Macellan

Panama

B)

Macellan

Süveyş

C)

Ümit Burnu

Panama

D)

Ümit Burnu

Süveyş

E)

Ümit Burnu

Babülmendep



• Atlas ve Hint Okyanuslarının birleştiği yerde bulunur.



• Güney ve Güneydoğu Asya ülkelerinin ticareti için önemlidir.



• 1869 yılında açılan ve kapıları olmayan insan yapımı su yoludur.



• Fransa ve İngiltere arasında bulunan önemli su yoludur.



Buna göre aşağıdaki su yollarından hangisine ait özellik verilmemiştir?



A) Dover







D) Ümit Burnu

B) Panama

C) Malakka

E) Süveyş

Çözüm Yayınları

8. Aşağıda önemli su yollarına ait bazı özellikler verilmiştir.

11. Aşağıda verilen yerlerden hangileri arasında hava trafiği daha fazladır?



A) Asya – Avrupa



B) Kuzey Amerika – Güney Amerika



C) Asya – Kuzey Amerika



D) Kuzey Amerika – Avrupa



E) Avrupa – Afrika

12. I

236 9.

• Asya ve Kuzey Amerika Kıtaları arasında yer alır.



• Üzerinden Tarih Değiştirme Çizgisi geçer.



• Ticarette çok fazla kullanılmaz.



Yukarıda özellikleri verilen su yolu aşağıdakilerden hangisidir?



A) Malakla





B) Hürmüz

D) Bering

C) Macellan

E) Babülmendep

III

II IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlardan hangileri sık nüfuslu bölgeler arasında yer almaz?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III

1. İnsanlar ilkçağlardan günümüze kadar doğal çevrenin tüm

4. Teknolojinin gelişmesi ile insan yaşamı çok kolaylaşmış, bilgi

imkanlarını kullanmış, bazı durumlarda özel yöntemler ile kendileri üretmiş ve ürettiklerini kullanmıştır.

01

BÖLÜM 17 Test

Çevre ve Toplum / Çevre ve İnsan

ve haberlerin ulaştırılması hızlanmıştır. Ancak bu gelişmenin olumsuz yönlerinden biri de elektromanyetik kirlenmedir. Bu kirlenmenin farkında olmamamız ya da hemen etkilenmemiz nedeniyle çok fazla önlem de alınmamaktadır.

Buna göre aşağıda verilen ekonomik faaliyetlerin hangisinde insan, doğal çevreye müdahale ederek üretim yapmıştır?



A) Eğimli ve yüksek bölgelerin otlak ve mera olarak kullanılması

Buna göre aşağıdakilerden hangisinin parçada sözü edilen kirliliğe etkisi daha azdır?



A) Cep telefonları



B) Kış aylarında sebze üretmek için seraların yapılması



B) Baz istasyonları



C) Orta Asya steplerinde küçükbaş hayvancılık faaliyetlerinin yapılması



C) Televizyon ve radyo vericileri



D) Radar sistemleri



D) Bitki sayısı ve çeşidinin fazla olduğu bölgelerde arıcılık yapılması



E) Termik santraller



E) Ekvator ve çevresinde yağış ve sıcaklığın fazla olması nedeni ile tarım yapılmaması



2.

I. Kış aylarının uzun ve soğuk geçtiği İskandinav ülkelerinde pencerelerin küçük ve duvarların kalın olması



II. Amazon Havzası’nda yerleşmelerin 2000 metreden sonra başlaması



III. Karadeniz’de petrol çıkarmak için deniz ortasına büyük istasyonlar kurulması



IV. 1986 yılında Çernobil nükleer kazası ile kentlerin hayalet şehirlere dönüşmesi



Yukarıdaki yerleşmelerde ortaya çıkan durumların hangilerinde insanın doğaya müdahalesi daha fazladır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



Çözüm Yayınları

5. Aşağıdakilerden hangisi toprak kirliliğine yol açmaz?

A) Tarımsal verimi attırmak için kimyasal gübre kullanılması



B) Radyoaktif madde atıklarının boş arazilere atılması



C) Sanayi faaliyetlerinden arta kalan maddelerin meralarda depolanması



D) Hayvansal atıkların gübre olarak kullanılması



E) Tarım ürünlerine zarar veren böceklerin zirai ilaçlar ile yok edilmesi

C) II ve III

E) III ve IV

6. Atmosferde bulunan toz, kül, duman, karbon, kükürt gibi maddelerin artması ile hava kirliliği ortaya çıkmaktadır.

I

237

II IV

3.

I. Aral Gölü’nün kurutulması



II. Fabrika atıklarının yer altı suyuna boşaltılması



III. Organik tarım yapılan alanların genişletilmesi

III



Yukarıdaki beşeri faaliyetlerden hangileri doğal ortamı olumsuz etkiler?



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde hava kirliliği daha fazladır?



A) Yalnız I



A) I ve II











D) II ve IV

B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

Test 01

1. B

7. Aşağıda verilenlerden hangisinde doğal unsurların etkisi A) Denizlerde kafesler kurularak balık üretilmesi



B) Büyükşehirlerin etrafındaki çiftliklerde besi hayvancılığı yapılması



C) Et tüketiminin fazla olduğu bölgelerde kümes hayvancılığı yapılması



D) Seralarda mevsimi dışında sebze ve meyve üretilmesi



E) Dağlık ve ormanlık alanlarda arıcılık yapılması

3. B

4. E

5. D

6. A

7. E

8. D

9. E 10. E 11. B 12. B

10. Günümüzde insanlar kendilerini doğanın yöneticisi

daha fazladır?



2. E

olarak değil bir parçası olarak görmekte ve buna bağlı olarak sürdürülebilir çevre etiği gelişmektedir. Bu anlayış insanoğlunun doğal çevre üzerindeki etkinliklerini sınırlamakta ve olumsuz etkileri azaltmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla insan-doğa etkileşimi ile ilgili etik değerler ortaya çıkmıştır.

Bu değerler arasında;



I. insanoğlu kaynakları korumak zorundadır,



II. insanoğlu doğanın bir parçasıdır,



III. insanoğlu doğadan her an etkilenebilir



ifadelerinden hangileri yer alır?



A) Yalnız I





B) I ve II



D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

11. Aşağıdaki grafikte 2000-2010 yılları arasında Dünya’da görülen bazı doğal afetlerin sayısı verilmiştir. Adet

8.

III

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen yerlerin hangilerinde sıcaklık ve kuraklık doğal çevreden faydalanmayı zorlaştırmaktadır?

A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV



C) II ve III

E) III ve IV

Çözüm Yayınları

II

I



1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0

853

355 187 31

52

I

II

188 48

III

IV

12

V

VI

VII Toplam



Buna göre IV numara ile gösterilen doğal afet aşağıdakilerden hangisidir?



A) Kuraklık















B) Sel



C) Deprem















D) Fırtına / Kasırga

E) Volkan patlaması

12. Günümüzde, çevre bilinci gelişmeyen toplumlar, doğal çevre ve ekosistemlere aşırı zarar vermektedir. Bu toplumların bulunduğu yerlerdeki en büyük sorunlardan biri de çevre kirliliğidir.

238 9. Aşağıda verilenlerden hangisi doğal koşulların insanlara olan etkisi ile ilgili bir durumdur?



A) Tatlı su kaynaklarının azalması



B) Orman tahribatı ile orman alanlarının azalması



C) Asit yağmurlarının görülmesi



D) Küresel ısınma ile buzulların erimesi



E) Depremler ile çok sayıda can ve mal kaybı yaşanması



Buna göre aşağıdakilerden hangisi çevre bilinci gelişmemiş toplumların olumsuz faaliyetlerine örnek oluşturur?



A) Ender rastlanan bitki topluluklarını koruma altına alır.



B) Bataklık, sazlık gibi sulak alanları kurutur ve tarım alanı olarak kullanır.



C) Eğimli yamaçlarda taraçalar oluşturarak sel sularının akış hızını azaltır.



D) Avlanma dönemlerine uyarak balıkların yumurtlama ve çoğalmasını sağlar.



E) Tarımsal verimi artırmak için sulama ve gübreleme yapar.

1. Ülkemizin doğusunda eğim ve yükselti farkının fazla olduğu

4. Heyelan, ülkemizde meydana gelen afet zararları açısından,

yerlerde gevşek ve kalın kar örtüsünün yamaçtan aşağı doğru hareket etmesi sonucunda çok fazla can ve mal kaybı yaşanır.

Buna göre yukarıda sözü edilen doğal afet aşağıdakilerden hangisidir?



A) Kaya düşmesi





B) Çığ

D) Erozyon

02

BÖLÜM 17 Test

Çevre ve Toplum / Doğal Afetler - I

depremden sonra ikinci derecede etkili bir yıkım kaynağıdır.

C) Heyelan

E) Toprak akması

Buna göre ülkemizde heyelan riski yüksek bölgelerin ortak özellikleri için;



I. Eğim ve yükselti farkı fazladır.



II. Tabakalar eğime paralel uzanır.



III. Yağış miktarı fazladır.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

2. I II

IV

III

5.

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde orman yangını riski daha fazla ve daha azdır? Fazla

Az

A)

I

II

B)

II

V

C)

III

IV

D)

V

I

E)

V

II

Haritada koyu renkle gösterilen taralı alanlarda aşağıda verilen doğal afetlerden hangisi yaygın olarak görülür?

A) Tropikal fırtınalar



B) Sel ve taşkın



C) Deprem



D) Kuraklık



E) Heyelan

239

3.

I. Deprem



II. Kaya düşmesi



III. Su baskını ve sel



IV. Nükleer ve kimyasal patlamalar



Çözüm Yayınları

V

6. Rüzgâr erozyonunun şiddetli olduğu yerler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Yukarıda verilen doğal afetlerden hangilerinin oluşumu jeolojik veya jeomorfolojik kökenlidir?



A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

E) III ve IV

C) II ve III



A) Toprak ince, taneli ve gevşek dokudadır.



B) Rüzgâr hızı fazladır.



C) Yıllık yağış miktarı azdır.



D) Bitki örtüsü ormanlardan oluşur.



E) Yer şekilleri genelde sadedir.

Test 02

1. B

7. Toprağın üst kısmının dış kuvvetlerle aşındırılmasına erozyon Buna göre aşağıdakilerden hangisi erozyonun nedenlerinden biri değildir?



A) Eğim ve engebenin fazla olması



B) Tarım alanlarının nadasa bırakılması



C) Bitki örtüsünün cılız olması



D) Eğimli yamaçlarda tarlaların eğime dik sürülmesi



E) Hasattan sonra geriye kalan anızların yakılması



7. D

Çözüm Yayınları

II

V IV



Buna göre haritada numaralandırılan alanların hangisinde volkanizmaya bağlı riskler daha azdır?



A) I



II. mera hayvancılığının teşvik edilmesi,



III. eğimli yamaçlarda taraçalar yapılması



tedbirlerinden hangileri uygulanmalıdır?



A) Yalnız I





E) V

B) I ve II

D) II ve III



I. Mısır,



II. Hindistan,



III. Meksika,



IV. Kanada ülkelerinden hangilerinde görülür?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



I. yükseltinin fazla olması,



II. depremler,



II. eğimin fazla olması,



III. volkanizma,



III. kar yağışının fazla olması,



IV. tropikal kasırga



IV. bitki örtüsünün cılız olması







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

E) I, II ve III



I. şiddetli rüzgârlar,

A) I ve II

C) I ve III

Buna göre yukarıda sözü edilen doğal afetler;







alçak basınç oluşumuyla başlar. Bu alçak basınç sistemleri, enerjisini denizlerden alır. Fırtınanın hızı, saatte 61 km’ye (38 mil) ulaşırsa tropikal depresyon durumuna gelir. Saatteki hızı 63 km’yi geçerse tropik fırtına, 119 km’yi geçerse kasırga adını alır. Fırtına ve kasırgalar özellikle tropikal kuşakta çok büyük zararlara yol açar.

12. Çığ olayını;

unsurlarından hangileri etkili olmaktadır?

9. C 10. C 11. C 12. C

Buna göre yukarıdaki sorunu azaltmak için;

9. Okyanuslarda meydana gelen tsunamilerin oluşumunda;



8. B

I. tarım alanlarında nadas yerine nöbetleşe ekim yapılması,

I

240

6. D



da volkandan çıkan lavlar insan hayatını olumsuz etkiler.

D) IV

5. C

11. Kasırga, yüzey sıcaklığı en az 26,5°C olan okyanuslarda

8. Volkan patlamaları sırasında havaya savrulan gaz, toz, kül ya

C) III

4. E

denizlere, göllere, barajlara taşınmaktadır. Bu nedenle de toprağın verimli kısmı kaybedildiği için tarımsal verim de azalmaktadır.



B) II

3. A

10. Ülkemizde her yıl yüzlerce ton toprak akarsular tarafından

denir.

III

2. E

E) III ve IV



unsurlarından hangileri daha fazla etkiler?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

C) II ve III

E) III ve IV

C) II ve III

03

BÖLÜM 17 Test

Doğal Afetler - II 1. Sel ve taşkınlar aniden olmaları ve yüksek tahrip gücü

4. Aşağıdaki haritada Dünya üzerinde etkili olan bazı doğal

nedeniyle çok fazla can ve mal kaybına yol açmaktadır.

afetlerin dağılışı gösterilmiştir.

II I

III

IV

V



Buna göre sel ve taşkın olayı haritada numaralarla gösterilen alanların hangisinde etkili değildir?



A) I

C) III

D) IV

E) V

2.

• Baraj ve göllerdeki su seviyesinin azalması



• Otlak ve meraların kuruması



• Tarımsal verimin azalması



• Salgın hastalıkların ortaya çıkması



A) Erozyon





B) Orman yangını

D) Sel ve taşkın



I. tropikal fırtına,



II. kuraklık,



III. volkan patlaması,



IV. deprem



doğal afetlerinden hangileri yaygın olarak görülür?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

gereken önlemlerden biri değildir?

Yukarıda verilen durumlar aşağıdaki doğal afetlerden hangisinin sonucunda ortaya çıkar?



Buna göre haritada taranarak gösterilen alanlarda;

5. Aşağıdakilerden hangisi deprem öncesinde alınması Çözüm Yayınları

B) II





A) Risk değerlendirmesi yapılmalı



B) Geçici çadır ve barakalar oluşturularak yiyecek, ilaç temini ve dağıtım yapılmalı



C) Olası deprem riski için afet yönetimi ve afet planları hazırlanmalı



D) Deprem riski olan bölgeler belirlenmeli ve bölgeye uygun yapılaşma gerçekleştirilmeli



E) Belirli aralıklarla deprem tatbikatları yapılmalı

C) Kuraklık

E) Heyelan

6. I II

3. Yerin iç enerjisinden ya da tabakaların yapısı ve eğim koşullarından kaynaklanan litosfer veya hidrosferde meydana gelen afetlere “jeolojik afet” denir.

III

Buna göre;



I. sel ve taşkın,



II. heyelan ve toprak kayması,



III. volkanik patlama,



IV. kasırga

Haritada numaralandırılan alanlarda görülen doğal afetler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



doğal afetlerinden hangileri jeolojik afetler arasında yer alır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

I

II

III

A)

Deprem

Heyelan

Erozyon

B)

Erozyon

Deprem

Heyelan

C)

Deprem

Erozyon

Heyelan

D)

Heyelan

Erozyon

Deprem

E)

Heyelan

Deprem

Erozyon

241

Test 03

1. B

7. Aşağıdaki grafikte Türkiye’de meydana gelen heyelan olayının

Kış

%5 Sonbahar %5 Yaz



Buna göre heyelan olayının en fazla ilkbahar aylarında olması aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir?



A) Arazi yapısının killi olması



B) Bitki örtüsünün cılız olması



C) Kar erimeleri



D) Eğimin fazla olması



E) Tabakaların duruşu

4. E

5. B

6. E

7. C

8. D

9. A 10. B 11. C 12. E

daha geniş ve uzun süreli olan afet aşağıdakilerden hangisidir?

%25

İlkbahar

3. C

10. Atmosferik doğal afetler içinde tahmini en zor, etkileri

gerçekleştiği mevsimler gösterilmiştir.

%65

2. C



A) Sel ve su baskını



B) Kuraklık



C) Çığ düşmesi



D) Şiddetli rüzgârlar



E) Tsunami

11. İnsanlar tarafından arazinin yanlış kullanımı, ortaya

8. Aşağıdakilerden hangisi ülkemizdeki erozyonun dolaylı sonuçları arasında yer alır?



A) Deltaların büyümesi



B) Eğimli yamaçlarda toprak kalınlığının azalması



C) Akarsuların bulanık olması



D) Kırdan kente göçün yaşanması



E) Baraj ve göllerin balçıkla dolması

Çözüm Yayınları

çıkabilecek doğal afetlerin etkisini artırmaktadır. Bunun sonucunda can ve mal kayıpları da artmaktadır.

Aşağıda verilen beşeri faaliyetlerden hangisi doğal afetlerin etkisini daha fazla artırır?



A) Yol kenarlarındaki eğimli yamaçlara istinat duvarı yapılması



B) Kar kalınlığının fazla olduğu yerlerde kış turizminin yaygınlaşması



C) Dere yataklarının yerleşime açılması



D) Yükseltisi fazla olan alanların mera olarak kullanılması



E) Sel sularının hızını azaltmak için eğimli yamaçlarda teraslar yapılması

242 9. Aşağıda verilen afetlerden hangisinin oluşumu beşeri

12. Aşağıda verilen doğal afet ve sık görüldüğü yer



A) Depremler



A) Kütle hareketi → Kaçkar Dağları



B) Nükleer ve kimyasal kazalar



B) Orman yangını → Toros Dağları



C) Terör olayları



C) Kuraklık

→ Şanlıurfa çevresi



D) Yangınlar



D) Çığ

→ Doğu Anadolu



E) Barajların yıkılması



E) Sel ve taşkın → Haymana Platosu

eşleştirmesinden hangisi yanlıştır?

faaliyetlerden etkilenmez?

BİRE BİR 1.

4. Tektonik depremlerin görüldüğü yerlerle ilgili olarak;

Basından ... Kuraklık Somali’nin kuzey, güney ve batı kısımları ile Kenya’nın kuzeybatı Turkala Bölgesi’nde ve Etiyopya’nın güneydoğusundaki Oramio ve Ogedan çevresinde yoğun olarak hissediliyor. Buralarda yaşayan yaklaşık 8 milyon 100 bin kişi hâli hazırda kuraklıktan etkilenmiş durumda. Bölgede yılın ikinci yağmur sezonu olan ekim - kasım aylarında yeterli yağış olmazsa büyük felaketler yaşanabilir... Buna göre yukarıda sözü edilen bölgede kuraklık şiddetli şekilde devam ederse aşağıdakilerden hangisinin daha az etkilenmesi beklenir?



A) Salgın hastalıkların artması



B) Yer altı ve yer üstü sularının azalması



C) Tarımsal verimin azalması ve gıda sorunu





I. Çabuk çözülebilen kayaçlar yaygındır.



II. Kırıklı arazi yapısına sahiptir.



III. Oluşum bakımından genç arazilere sahiptir.



IV. Ortalama yükselti fazladır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

Doğal afet

Jeolojik afetler 

D) Toplu hayvan ölümleri

Çığ



E) Maden çıkarma işlemleri

Heyelan



I. kısa sürede çok fazla miktarda yağan sağanak karakterli yağışlar,



II. akarsu yataklarının yerleşime açılması,



III. akarsu yataklarının daraltılması,



IV. akarsu yataklarına çöp ve moloz atılması



V. kuru dere yataklarının doldurularak yol hâline getirilmesi



 

Çözüm Yayınları





Buna göre tabloda verilen doğal afetlerden hangilerinin sınıflandırılmasında yanlışlık yapılmıştır?



A) Deprem ve çığ



B) Çığ ve heyelan



C) Çığ ve sel



D) Heyelan ve volkanik patlama



E) Volkanik patlama ve sel

6.

III

gibi nedenler etkilidir.



Buna göre sel ve taşkına yol açan yukarıdaki nedenlerden hangisi insan kaynaklı değildir?



A) I

B) II

C) III

D) IV

II I

Haritada numaralandırılarak gösterilen yerlerde sıklıkla yaşanan doğal afetler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

I

II

I

II

A)

Deprem

Heyelan

Sel

B)

Kasırga

Deprem

Sel

C)

Kasırga

Sel

Çığ

D)

Deprem

Kuraklık

Sel

E)

Sel

Kuraklık

Çığ

III V

IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde tektonik deprem riski daha azdır? A) I

B) II



E) V

3.



Meteorolojik afetler

Sel

2. Sel ve taşkınlar aniden oluşmaları ve yüksek tahrip gücüne

Sel ve taşkın olaylarının afet olmasında;

C) II ve III

E) III ve IV

Deprem

sahip olmaları nedeniyle dünyanın birçok bölgesinde önemli boyutlarda can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. Çoğu zaman bereket olarak tanımlanan yağışlar bazen doğal felaket olarak karşımıza çıkmaktadır.



5. Aşağıda bazı doğal afetler oluşumuna göre sınıflandırılmıştır.

Volkanik patlama



04

BÖLÜM 17 Test

C) III

D) IV

E) V

III

243

Test 04

1. E

7. Türkiye’de eğim ve yükselti farkı fazla olduğu için erozyon da

3. D

4. C

5. B

6. D

7. C

8. B

9. B 10. A 11. A 12. E

11.

şiddetlidir.

2. A

Türkiye’de erozyondan korunmak için;



I. nadasa ayrılan toprakların azaltılması,



II. mera hayvancılığının özendirilmesi,



III. anız yakılmasının engellenmesi



çalışmalarından hangileri yapılmalıdır?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



II

I IV

III

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen yerlerin hangisinde tsunami görülme ihtimali daha azdır?

C) I ve III

E) I, II ve III



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

8. Japonca liman dalgası anlamına gelen tsunami dalgalarının oluşumunda;



I. deprem,



II. şiddetli rüzgârlar,



III. volkanizma,



IV. buzulların eriyerek parçalanması

12. Coğrafya öğretmeni Sibel Hanım, derste öğrencilerine



olaylarından hangileri etkilidir?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III



I. Doğal afetler sonucunda meydana gelen can ve mal kayıplarında ülkelerin gelişmişlik seviyesi etkilidir.



II. Doğal afetlerin yol açtığı olumsuzluklarda insanın da etkisi bulunur.



III. Doğal afetlerin tamamı çok kısa sürede gerçekleşir.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



Çözüm Yayınları

E) III ve IV

9. Doğal afetlerle ilgili olarak;

I

II III

IV



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde çığ riski daha fazladır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

C) II ve III

Türkiye yüz ölçümüne oranı (%)

Şiddetli

63

Orta

20

Hafif

14

Erozyon olmayan

3

Daha sonra öğrencilerine dönerek “Tabloda da görüldüğü gibi Türkiye şiddetli erozyonun geniş alanlarda yaşandığı bir ülkedir. Sizce erozyonun bu kadar fazla olmasının sebepleri neler olabilir?” diye öğrencilerine sormuştur. Öğrencilerden;



• Meryem: Kurak dönemin ardından gelen ani sağanak yağışlar erozyonu artırıyor.



• Asya: Türkiye’de eğim ve yükselti farkının fazla olması erozyonu artırıyor.



• Aysu: Erozyon etkisinin artmasındaki faktörlerden biri de insanların araziyi yanlış kullanmasıdır.

E) I, II ve III

mal kaybına neden olan doğal afettir.

Erozyonun şiddeti



C) I ve III

10. Çığ, kar örtüsünün eğim yönünde hareket etmesiyle can ve

244

Türkiye’de erozyonun çok şiddetli olduğunu ve binlerce ton toprağın akarsular ve sel suları ile birlikte deniz, göl ve barajlara taşındığını anlatmış ve Türkiye’de erozyon şiddetinin dağılışını aşağıdaki tablodaki gibi tahtaya yazmıştır.



diye cevap vermiştir.



Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdiği cevaplar doğrudur?



A) Yalnız Meryem



B) Meryem ve Asya



C) Meryem ve Aysu



D) Asya ve Aysu



E) Meryem, Asya ve Aysu

01

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıdaki tabloda 21 Haziran’da dört merkezde Güneş’in

4. Yeryüzünde sıcaklığın dağılışını etkileyen en önemli faktör

doğuş ve batış saatleri verilmiştir.

güneş ışınlarının geliş açısıdır.

Merkezler

Güneş’in doğuşu

Güneş’in batışı

K

04.00

20.00

L

05.00

19.00

M

06.00

18.00

N

07.00

17.00



Tablodaki bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Kuzey Kutbu’na en yakın olan merkez K’dır.



B) L ve N merkezlerinin Ekvator’a olan uzaklığı aynıdır.



C) M merkezi Ekvator üzerindedir.



D) N merkezinde yıl içindeki en uzun gölge yaşanır.



E) L ve N merkezleri güneş ışınlarını aynı açı ile alır.



Yeryüzünde güneş ışınlarının geliş açısını;



I. yükselti,



II. mevsim,



III. Dünya’nın şekli,



IV. atmosferin kalınlığı



faktörlerinden hangileri etkiler?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

5. Aşağıda bir iklime ait sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir. Yağış (mm) 300 250 200 150 100 50 0

2. Aşağıdaki topoğrafya haritasında K ve L merkezlerinin 50°46 41°26

K

L

10 Deniz 0

2

41°25 4 km

Çözüm Yayınları

konumları verilmiştir. 50°45

C) II ve III



Sıcaklık (°C)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

30 25 20 15 10 5 0

Grafiğe bakılarak;



I. yazları sıcak ve kuraktır,



II. kış aylarında kar yağışı görülür,



III. yağış rejimi düzenlidir, IV. Kuzey Yarım Küre’deki bir bölgeye aittir



Haritaya bakılarak aşağıda verilen bilgilerden hangisine ulaşılamaz?



bilgilerinden hangilerine ulaşılamaz?



A) K ve L merkezleri arasındaki kuş uçuşu uzaklığa



A) I ve II





B) Kıyıda gel-git genliğinin az olduğuna





D) II ve IV



C) K ve L’nin bulunduğu yarım küreye



D) K ve L merkezleri arasındaki eğime



E) Akarsuyun kaynağını aldığı yükselti değerlerine

B) I ve III



C) II ve III

E) I, II ve IV

245 6. Volkanik alanlarda aşağıda verilen kayaç gruplarından 3. Dünyadaki ilk yerleşmeler verimli topraklara sahip olan akarsu boylarında kurulmuştur.

Buna göre aşağıdaki akarsulardan hangisi ilk yerleşmelerin kurulduğu akarsulardan biri değildir?



A) Nil



B) Fırat







D) Ganj



E) Amazon

C) İndus

hangileri bulunur?



A) Çakıl taşı - Kum taşı - Kil taşı



B) Mermer - Gnays - Şist



C) Kömür - Linyit - Mercan



D) Andezit - Bazalt - Granit



E) Kalker - Jips - Kayatuzu

Test 01

1. E

7. Aşağıdaki haritada New York Limanı’ndan yola çıkan bir gemi

2. E

3. E

4. C

5. C

6. D

7. C

8. A

9. A 10. D 11. A 12. D

10.

belirtilen güzergâhı izleyerek Hong Kong Limanı’na gidecektir. I

II IV

New York

III

Hong Kong

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangilerinde birincil ekonomik faaliyet grubunda çalışanların oranı daha fazladır?

Buna göre bu geminin seyahati sırasında geçeceği boğaz ve kanallar aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?



A) Cebelitarık - Süveyş - Hürmüz - Malakka



B) Süveyş - Babülmendep - Hürmüz - Mozambik



C) Cebelitarık - Süveyş - Babülmendep - Malakka



D) Kiel - İstanbul - Süveyş - Hürmüz



E) Cebelitarık - Korint - Babülmendep - Malakka

8. Türkiye’de nüfusun dağılışını iklim, yer şekilleri, bitki örtüsü, toprak yapısı gibi doğal faktörler etkiler.

I

III

II

IV

V



Buna göre haritada numaralandırılarak gösterilen taralı alanların hangisinde nüfusun dağılışında doğal faktörlerin etkisi daha azdır?



A) I

B) II

C) III

C) IV

Çözüm Yayınları





A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

11.

I. Çığ



II. Heyelan



III. Taşkın



IV. Deprem



C) II ve III

E) III ve IV



Yukarıdaki doğal afetlerden hangileri eğim ve yükselti farkının fazla olduğu bölgelerde görülür?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

E) V

12. X ülkesi hızlı nüfus artışı yaşadıktan sonra ekonomik olarak gelişme göstermiştir. Buna bağlı olarak ve son yıllarda X ülkesinin nüfus artış hızında büyük bir azalma meydana gelmiştir.

246



9.

I. Muson



II. Ilıman okyanusal



III. Tundra



IV. Ilıman karasal



Buna göre X ülkesinin nüfus piramidi aşağıdakilerden hangisine benzerlik gösterir? A)

B)

65

65

15

Yukarıdaki iklim bölgelerinden hangilerinin doğal bitki örtüsü ormandır?



A) I ve II



B) I ve III





D) II ve IV

E) III ve IV

D)

C) II ve III

C)

65

15

E)

65 15

15

65 15

02

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıda bir bölgeye ait topoğrafya haritası verilmiştir.

4. Suyla temas ettiğinde çözülebilen kayaçların bulunduğu araziye karstik arazi denir.

Tepe

I

Çukur

V

II

Vadi III

Sırt Haliç



Deniz



Buna göre haritada gösterilen yer şekillerinden hangisi yanlış verilmiştir?



A) Tepe



B) Çukur







D) Sırt



E) Haliç

IV



Buna göre yukarıdaki Türkiye haritasında numaralandırılan yerlerin hangisinde karstik araziye daha fazla rastlanır?



A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

C) Vadi

5. Aşağıdaki tabloda bazı ülkelerde çalışan nüfusun sektörlere göre dağılımı verilmiştir.

haritasında aşağıdaki yer şekillerinden hangisi yeşil renk ile gösterilir?



A) Ovalar





B) Platolar

D) Dağlar

C) Deltalar

E) Volkanik alanlar

3. Aşağıdaki tabloda K, L ve M merkezlerinin coğrafi koordinatları verilmiştir.



Merkezler

Paralel

Meridyen

K

45° Kuzey

30° Doğu

L



30° Batı

M

35° Güney

30° Doğu

Tablodaki bilgilere göre K, L ve M merkezleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) K ve M merkezlerinde aynı anda farklı mevsimler görülür.



B) K ve M’nin Başlangıç Meridyeni’ne olan uzaklıkları aynıdır.



C) L ve M arasında 4 saatlik yerel saat farkı bulunur.



D) L merkezinde yıl boyunca gece-gündüz süreleri eşittir.



E) 21 Aralık’ta güneş ışınları en büyük açı ile M merkezine düşer.

Çözüm Yayınları

2. Renklendirme yöntemi ile yapılmış Türkiye fiziki



Ülkeler

Birincil ekonomik sektör (%)

İkincil ekonomik sektör (%)

Üçüncül ekonomik sektör (%)

Türkiye

23

27

50

Fransa

7,4

31,3

61,3

Irak

31

22

47

Mısır

46

20

34

Yalnızca tablodaki bilgilere bakılarak;



I. birincil ekonomik faaliyette çalışanların sayısı en fazla Mısır’dadır,



II. Fransa’da çalışanların yarıdan fazlası üçüncül ekonomik sektörde çalışmaktadır,



III. Irak’ta birincil ekonomik sektörde çalışanların oranı, Türkiye’deki birincil ekonomik sektörde çalışanların oranından fazladır



bilgilerinden hangilerine ulaşılır?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

6.

• En fazla yağış yaz aylarındadır.



• Oluşumunda devirli rüzgârların etkisi vardır.



• Yağış rejimi düzensizdir.



Yukarıda özellikleri verilen iklim tipi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Ekvatoral iklim



B) Akdeniz iklimi



C) Karasal iklim



D) Muson iklimi



E) Tundra iklimi

247

Test 02

1. E

7. Aşağıdakilerden hangisine bakılarak bir ülkenin sosyoA) Çalışan nüfusun sektörlere göre dağılımı



B) Aritmetik nüfus yoğunluğu



C) Nüfusun kır ve kente göre dağılımı



D) Nüfus artış hızı



E) Eğitim özellikleri

7. B

8. E

9. B 10. E 11. B 12. A

II IV

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde demir yolu ağı diğerlerine göre daha azdır?

B) Podzol

D) Regosol

C) Alüvyal

E) Terra - rossa

Çözüm Yayınları



6. D

V

bölgesinde kalkerli araziler üzerinde yaygın olarak bulunur?



5. D

III

8. Aşağıdaki toprak türlerinden hangisi Akdeniz iklim

A) Hidromorfik

4. C

I





3. B

10.

ekonomik yapısı hakkında yorum yapılamaz?



2. C

A) I

B) II

11.

I. Fay



II. Karstik



III. Gayzer



IV. Artezyen

C) III

D) IV

E) V



Yukarıda verilen kaynak çeşitlerinden hangilerinin su sıcaklığı daha fazladır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

12. Aşağıda yer yüzünde meydana gelen büyük göç hareketlerinden dört tanesi ile ilgili özellik verilmiştir.

9. Türkiye’de sıcaklık, kıyıdan iç kesimlere doğru gidildikçe ve deniz seviyesinden yükseklere çıkıldıkça değişmektedir. III

248

I

II

V

• Bilim, tıp ve teknolojinin gelişmesine katkı sağlayan kişilerin daha iyi ücret, çalışma ve yaşam koşulları nedeniyle gelişmiş ülkelere yaptığı göçlerdir.



• Lozan Antlaşması ile Türkiye - Yunanistan arasında gerçekleşen göçlerdir.



• Coğrafi keşifler sonucunda keşfedilen kıtalara yapılan göçlerdir.



• Savaş ve iç karışıklıklar nedeni ile Suriye ve Irak’tan Türkiye ile Avrupa’ya yapılan göçler

IV





Haritada numaralandırılmış yerlerden hangileri arasındaki yıllık ortalama sıcaklık farkları, yukarıdakilerden farklı bir nedene dayanmaktadır?



A) I ve II



B) I ve III





D) III ve IV

E) IV ve V

C) II ve III



Buna göre aşağıda verilen göçlerden hangisine ait bir özellik verilmemiştir?



A) İşçi göçleri



B) Mübadele göçleri



C) Beyin göçü



D) Mülteci göçleri



E) Yeni Dünya’ya yapılan göçler

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıdaki haritada K, L, M ve N merkezlerinin konumları

4.

verilmiştir. K

L 23°27′

200 100



M

23°27′

Yukarıdaki topoğrafya haritasında aşağıda verilen yer şekillerinden hangisi gösterilmemiştir?

N

Haritadaki bilgilere göre;



I. K merkezi M merkezine göre Tarih Değiştirme Çizgisi’ne daha yakındır.



II. L merkezinde en uzun gece yaşanırken N merkezinde yaz mevsimi başlar.



III. M merkezi güneş ışınlarını yıl boyunca dik açı ile alır.



yargılarından hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

A) Şelale



B) Boyun





D) Vadi



gösteren nüfus piramidine bakıldığında;



I. çalışma çağındaki erkek nüfusu,



II. aritmetik nüfus yoğunluğu,



III. genç nüfusun toplam nüfus içindeki oranı



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







C) Çukur

E) Tepe

katkısı daha azdır?

E) II ve III

2. Türkiye’nin 2017 yılına ait cinsiyet ve yaş özellikleri

D) I ve III



5. Bir limanın gelişmesinde aşağıdakilerden hangisinin

Çözüm Yayınları



03



A) İç bölgelerdeki sanayi tesislerine ulaşımın kolay olması



B) Limana yakın bölgelerde tarımsal etkinliklerin gelişmiş olması



C) Limanın art bölgesinde maden ve enerji kaynaklarının çok olması



D) Limanın iç bölgeler ile kara ve demir yolu bağlantısının gelişmiş olması



E) Limanın bulunduğu bölgede sıcaklık ortalamasının yüksek olması

C) I ve II

E) II ve III

6. Akarsular; 3. XV. yüzyıldan başlayarak Avrupalılar tarafından başlatılan yeni yerler bulma hareketine coğrafi keşifler denir.

Aşağıdakilerden hangisi coğrafi keşiflerin sonuçlarından biri değildir?



A) Yeni ticaret yolları keşfedilmiştir.



B) Yeni kıtalar ve uygarlıklar bulunmuştur.



C) Yeni bitki ve hayvan türleri keşfedilmiştir.



D) Avrupa devletlerinin sömürge rekabetinden dolayı savaşlar başlamıştır.



E) Atlas Okyanus’unda bulunan limanlar önemini kaybetmiştir.



I. içme ve kullanma suyu,



II. enerji üretimi,



III. ulaşım,



IV. sulama,



V. turizm

249



alanlarında kullanılır.



Türkiye akarsuları bu alanlardan hangilerinde daha az kullanılır?



A) I ve II







D) III ve V

B) II ve III E) IV ve V

C) II ve IV

Test 03

1. C

7. Türkiye’de nüfus yoğunluğu sıcaklık ve yağış koşullarının I II III

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangileri bu genellemeye uymaz?



A) I

B) II

C) III

D) IV

4. A

5. E

6. D

7. D

8. C



• Sıcaklık ortalaması 25°C’dir.



• Yağış rejimi düzenlidir.



• Konveksiyonel yağışlar görülür.

9. E 10. E 11. B 12. D



Buna göre özellikleri verilen iklim aşağıdaki ülkelerden hangisinde görülebilir?



A) Mısır







D) Kanada

V



3. E

10. Aşağıda bir iklime ait özellikler verilmiştir.

uygun olduğu kıyı bölgelerinde fazladır.

IV

2. D

B) Çin



C) İngiltere

E) Endonezya

E) V

11. 2007 yılında Afrika Boynuzu olarak adlandırılan Somali,

Sudan ve Kenya’da görülen uzun süreli aşırı kuraklıktan sonra aşağıdakilerden hangisinin ortaya çıktığı söylenemez?

I

III

II

IV

V

Çözüm Yayınları

8.



A) Salgın hastalıklar



B) Tarım ürünü ihracatının artması



C) Orman yangınları



D) Bölge dışına göç



E) Yer altı ve yer üstü su kaynaklarının azalması

Haritada numaralandırılan yerlerin hangisinde deprem riski daha azdır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

12. I

II

250

9. Japonya, ABD, Kanada ve Avrupa ülkelerinde yaşlı nüfus oranının fazla olmasında;

III

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanlarda görülen toprak tipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?



I. dış göçler ile nüfusun artması,



II. doğum oranlarının yüksek olması,



III. sağlık koşullarının gelişmiş olması,

A)

Podzol

Step

Terra-rossa



IV. ortalama yaşam süresinin uzun olması

B)

Kahverengi orman

Terra-rossa

Alüvyal

C)

Step

Podzol

Alüvyal

D)

Çernezyom

Terra-rossa

Alüvyal

E)

Çernezyom

Alüvyal

Terra-rossa



faktörlerinden hangileri etkili olmuştur?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III

E) III ve IV

I

C) II ve III

II

III

04

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıda bir bölgeye ait topoğrafya haritası verilmiştir.

3. Aşağıda insanların doğal çevreye müdahale biçimleri ve bunların sonucunda ortaya çıkan sonuçlar eşleştirilmiştir.

L K



Buna göre aşağıdakilerden hangisinde insanın doğaya müdahalesinin olumlu sonuçları yer almaktadır?



A) Akarsular üzerine baraj yapılması - Tarım alanlarının su altında kalması



B) Ormanların tahrip edilmesi - Erozyonun artması



C) Alüvyal sahaların yerleşmeye açılması - Tarımda verimin azalması



D) İnsanların doğa turizmine yönelmesi - Milli parkların artması



E) Denizlerin doldurularak hava alanı yapılması - Kıyı ekosisteminin değişmesi

0

70

0

M

65

Haritadaki K, L ve M noktalarının üzerinde bulunduğu yer şekilleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? K

L

M

A)

Vadi

Sırt

Boyun

B)

Vadi

Boyun

Sırt

C)

Sırt

Boyun

Vadi

D)

Sırt

Vadi

Boyun

E)

Boyun

Sırt

Vadi

2.

• A merkezi Ekvator ile Başlangıç Meridyeni’nin kesiştiği yerdedir.



• B ve C merkezlerinin Ekvator’a uzaklıkları ve yerel saatleri aynıdır.



• B merkezinin yerel saati A merkezinin yerel saatinden 1 saat 20 dakika ileridir.



• B ve C merkezleri arasındaki kuş uçuşu uzaklık 6660 km’dir.



4. Coğrafya öğretmeni Esin Hanım, tatil için gittiği yörede zeytin, keçi boynuzu, zakkum ve defne gibi bitiklerin yaygın olduğunu gözlemlemiştir.

Çözüm Yayınları





Buna göre coğrafya öğretmeni Esin Hanım aşağıdaki illerimizden hangisine gitmiş olabilir?



A) Ankara





A) B) C) D) E)

C

60° K

60° G

20° B

20° B

30° K

30° G

20° B

20° B

30° K

30° G

20° D

20° D

60° G

60° K

20° B

20° B

30° K

30° G

30° B

30° B

D) Mersin

C) Mardin

E) Zonguldak

5. Aşağıda verilen sıcaklık grafiklerinin bulunduğu

merkezlerden hangisinde nem oranı daha azdır? A)

B)

Sıcaklık (°C) 30 25 20 15 10 5 0 –5

Buna göre B ve C merkezlerinin coğrafi koordinatları aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? B

B) Kırklareli

Sıcaklık (°C) 30 25 20 15 10 5 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

C)

D) Sıcaklık (°C)

Sıcaklık (°C) 30 25 20 15 10 5 0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

E)

251

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

Sıcaklık (°C) 30 25 20 15 10 5 0



30 25 20 15 10 5 0 –5 –10

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

Test 04

1. B

6.

I

Haritada numaralandırılan alanlarda görülen kıyı tiplerinden hangisi aşağıda yanlış verilmiştir? A) I → Ria kıyı tipi



B) II → Limanlı kıyı tipi



C) III → Boyuna kıyı tipi



D) IV → Enine kıyı tipi



E) V → Dalmaçya kıyı tipi

4. D

5. A

6. B

7. E

8. D

9. E 10. C 11. C 12. B

toplumsal önlemlerden biri değildir?

V



3. D

9. Aşağıdakilerden hangisi deprem öncesi alınacak

III II

IV

2. C



A) Belirli aralıklarla toplu yaşanılan alanlarda deprem tatbikatları yapılmalı



B) Deprem riski yüksek bölgeler tespit edilmeli



C) Deprem riski yüksek bölgelerde depreme dayanıklı evler ve sığınaklar yapılmalı



D) Olası depremlere karşı uygun afet yönetimi ve afet planları hazırlanmalı



E) Geçici çadır ve barakalar oluşturulmalı, yiyecek, içecek ve ilaç temini yapılmalı.

10. Türkiye’nin nüfus yapısı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

keşfedilmesi ile ticari önemini kaybetmiştir. Bunun üzerine Mısır topraklarındaki Sina Yarımadası ile Afrika Kıtası arasında 1869 yılında Süveyş Kanalı açılmıştır. Süveyş Kanalı’ndan geçen gemiler Arap Yarımadası ile Doğu Afrika arasındaki Babülmendep Boğazı’nı geçerek Hint Okyanusu’na ulaşmaktadır. Bu şekilde Akdeniz, eski ticari önemine kavuşmuştur.

Çözüm Yayınları

7. Akdeniz ticareti, coğrafi keşiflerin sonucunda yeni yolların

A) Nüfus artış hızı azalmaktadır.



B) Genç nüfus oranı yaşlı nüfus oranından fazladır.



C) Kadın sayısı erkek sayısından fazladır.



D) Nüfusun yarıdan fazlası kentlerde yaşamaktadır.



E) Çalışan nüfus en fazla üçüncül ekonomik sektörde istihdam edilmiştir.



Buna göre Süveyş Kanalı’nın açılması ile aşağıdaki ticaret yollarından hangisi önemini kaybetmiştir?



A) Panama Kanalı yolları



B) Pasifik aşırı yolları



C) Kuzey Atlantik yolu



D) Güney Amerika yolu

11.

I. Kayın



E) Ümit Burnu yolu



II. Kızılçam → Akdeniz



III. Ladin

8.

30°

30° K 0° Y

→ Karasal



Yukarıda verilen ağaç türü ve yoğun yetiştiği iklim eşleştirmesinden hangileri doğrudur?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







30°

X

→ Karadeniz

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

30° G

252 12. Nüfus artış hızının yüksek olduğu Afrika ülkeleri için;

Yukarıda şekilde gösterilen X ve Y noktalarıyla ilgili olarak, aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?



I. Doğum oranları yüksektir.



A) X noktası 21 Haziran’da en uzun gündüz yaşar.



II. Toplam nüfus içinde çocuk nüfus oranı yüksektir.



B) Y noktasında yerel saat daha ileridir.



III. Nüfusun ikiye katlanma süresi uzundur.



C) X ve Y noktasının gece-gündüz süre farkı eşittir.



yargılarından hangileri doğrudur?



D) Y noktası, X noktasına göre Ekvator’a daha yakındır.



A) Yalnız I



E) X ve Y noktaları arasında 4 saatlik zaman farkı vardır.





B) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III

TÜMEVARIM - IV Test 1. Aşağıdakilerden hangisi bir ülkede nüfus artış hızının

4. Aşağıdaki tabloda Türkiye’de meydana gelen doğal afetlerin

yüksek olduğunun göstergelerinden biri olamaz?



A) Genç nüfus oranının yaşlı nüfusa göre fazla olması



B) Üretim artmasına rağmen temel ihtiyaç ürünlerinin ihracatta yer almaması



C) Okul, hastane ve konut ihtiyacının artması



D) Aritmetik nüfus yoğunluğunun artması



E) Eğitim, sağlık ve ulaşım alanlarında sorunların artması

oranları verilmiştir.

2. Aşağıdaki grafikte bir ülkeye ait nüfusun yaşa ve cinsiyete



göre dağılışı gösterilmiştir. Erkek

Kadın 65+ 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

3

2

1

0

0

1

2

3

4

Nüfus (milyon)

Buna göre bu ülke için;



I. Nüfus azalmaya başlamıştır.



II. Toplam nüfus içinde genç nüfus oranı azalmaya başlamıştır.



III. Son yıllarda nüfus artış hızı azalmıştır.



yargılarından hangileri söylenebilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Çözüm Yayınları

4

05

Doğal afet

%

Deprem

61

Heyelan

15

Sel

14

Kaya düşmesi

5

Orman yangını

4

Çığ

1

Yalnızca tablodaki bilgilere göre;



I. heyelan sonucunda yaşanan can ve mal kaybı selden fazladır,



II. Türkiye’de gerçekleşen doğal afetlerin yarıdan fazlası depremdir,



III. çığ, heyelan ve kaya düşmesi eğimin fazla olduğu bölgelerde çoktur



bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?



A) Yalnız I

B) Yalnız II







D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

5.

I. Gölün fazla sularının gidegen yardımıyla boşaltması



II. Gölün kapladığı alanının büyüklüğü



III. Gölün beslenme alanındaki kayaçların özellikleri



Yukarıdaki faktörlerden hangileri göl sularının kimyasal yapısını etkiler?



A) Yalnız I





B) I ve II

D) II ve III



C) I ve III

E) I, II ve III

3. Aşağıda uluslararası alanda taşımacılık yapan dört tane RoRo tipi geminin yol güzergahları verilmiştir.

• I. gemi → Akdeniz’den Atlas Okyanusu’na doğru gidecektir.



• II. gemi → Hindistan’dan Japonya’ya doğru gidecektir.



• III. gemi → Norveç’ten hareket edip İngiltere, Fransa arasından geçerek Portekiz’e gidecektir.



• IV. gemi → Orta Amerika’yı kullanarak Pasifik’ten Atlas Okyanusu’na gidecektir.



Buna göre yukarıdaki gemilerin aşağıda verilen su yollarından hangisini kullanmasına gerek yoktur?



A) Panama





B) Süveyş

D) Cebelitarık

E) Malakka

C) Dover

6. Anadolu ve Mezopotomya günümüzde olduğu gibi ilk çağlarda da önemli bir bölgedir. Bu topraklar, çok sayıda medeniyete ev sahipliği yapmıştır.

Buna göre Anadolu ve Mezopotamya’da İlk Çağ’da da nüfus ve yerleşmenin yoğun olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisinden bahsedilemez?



A) İklim koşullarının uygun olması



B) Tarıma uygun olması



C) Su kaynaklarının çok olması



D) Sanayileşmenin fazla olması



E) Verimli toprakların bulunması

253

Test 05

1. D

7. Aşağıda Türkiye’nin indirgenmiş yıllık ortalama izoterm

2. E

3. B

4. B

5. C

6. D

7. A

II

I 13° 14°

15° 16° 19°

IV

III V

19° 20° 21°

17° 18°

19°

9. E 10. E 11. A 12. B

10.

haritası verilmiştir.

14°

8. B

19° 20°



Buna göre haritadaki sıcaklık dağılışında aşağıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır?



A) Enlem





B) Yükselti

D) Nemlilik

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangileri sık nüfuslu bölgeler arasında yer almaz?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

C) Bakı

E) Rüzgârlar

11. Türkiye’de kırsal kesimde dağınık yerleşmelerin bulunduğu yerlerde;



I. sanayi bölgesi,



II. maden bölgesi,



III. yoğun nüfuslu bölge,



IV. turizm bölgesi



sınıflandırmalarından hangilerinin kapsamında yer alır?



A) I ve II







D) II ve IV

B) I ve III



C) II ve III

E) III ve IV

9.

• Kısa boylu bodur ağaç ve çalılardır.



• Yaprakları küçük, kalın, sert ve parlaktır.



• Başlıca türleri yabani zeytin, sakız, lavanta, defne ve keçiboynuzudur.



C)

Yağış (mm) Sıcaklık (°C) 140 30 120 25 100 20 80 15 60 10 40 5 20 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar Yağış (mm) Sıcaklık (°C) 140 30 120 25 100 20 80 15 60 10 40 5 20 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

E)





I. yer şekilleri engebelidir,



II. su kaynakları çoktur,



III. tarım arazileri geniş yer tutar,



IV. bitki örtüsü cılızdır



özelliklerinden hangileri görülür?



A) I ve II







D) II ve IV

B)

140 120 100 80 60 40 20 0

Sıcaklık (°C) 30 25 20 15 10 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

Yağış (mm) Sıcaklık (°C) 140 30 120 25 100 20 80 15 60 10 40 5 20 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar



C) II ve III

E) III ve IV

verilmiştir.

Merkez

En sıcak ay ortalaması (°C)

En Soğuk ay ortalaması (°C)

Yıllık yağış miktarı (mm)

I

29

25

2150

II

28

10

950

Kış

Düzensiz

III

6

–29

275

Yaz

Düzensiz

IV

25

1

480

İlkbahar

Düzensiz

Yağış (mm) Sıcaklık (°C) 140 30 120 25 100 20 80 15 60 10 40 5 20 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

D) Yağış (mm)

B) I ve III

12. Aşağıdaki tabloda dört merkeze ait bazı iklim özellikleri

Yukarıda özellikleri verilen bitki türleri aşağıda sıcaklık ve yağış grafikleri gösterilen merkezlerden hangisinde daha kolay yetişir? A)

254

Çözüm Yayınları

8. İstanbul, İzmir ve İzmit kentleri;



En yağışlı mevsim İlkbahar Sonbahar

Yağış rejimi

Düzenli

Tabloda özellikleri verilen merkezlerde görülen iklim tipleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? I

II

III

IV

A)

Ekvatoral

Savan

Tundra

Okyanusal

B)

Ekvatoral

Akdeniz

Tundra

Step

C)

Savan

Muson

Step

Sert karasal

D)

Muson

Ekvatoral

Step

Tundra

E)

Muson

Akdeniz

Savan

Step

TÜMEVARIM - IV Test 1. Ankara’da görev yapan öğretmenler öğle arasında

3. Aşağıdakilerden hangisi teknolojinin günümüzde sağladığı faydalardan biri değildir?

Türkiye’deki göç hakkında sohbet etmektedir. Öğretmenlerden; • Yasin: Kars’ta görev yaptığım köyde ailelerin çocuk sayısı fazlaydı. Miras ile tarlalar bölününce insanlar ekonomik sıkıntı yaşadı. Bu nedenle göç ettiler.





• Anıl: Hiç unutmam bir öğrencim vardı. Tek hayali İstanbul’a gidip daha çok para kazanmaktı. Geçen gün duydum, dediğini yapmış İstanbul’a yerleşmiş.



• Ramazan: Köyde kalanların işi zor. Tarım ve hayvancılık ile uğraşmak özellikle de kış ayında çok zor.



• Cengiz: Küçük çocuğu olan aileler çocuklarının iyi eğitim almasını istiyorlar. Bu yüzden büyük şehirlere göç ediyorlar.



A) Üretimde insan ve hayvan gücüne olan ihtiyacın azalması



B) Yeni iş sahalarının ortaya çıkması



C) Doğal enerji kaynaklarının tüketiminin artması



D) Ulaşım imkânlarının gelişmesi ile çabuk bozulan ürünlerin uzak pazarlara ulaştırılması



E) Sağlık ve tıp alanında gelişmeler ile ortalama yaşam süresinin uzaması

4. Bir turizm şirketi, Afrika Kıtası’nı çevreleyen okyanus ve denizleri kapsayan turlar düzenlemektedir. Tur, Mısır’ın Akdeniz kıyısındaki liman kenti İskenderiye’den başlar. Buradan sırasıyla Kızıldeniz, Hint Okyanusu, Atlas Okyanusu ve tekrardan Akdeniz şeklinde devam etmektedir. Tura katılanlara da güzergâhları takip etmeleri için aşağıdaki harita verilmektedir.

• Abdullah: Eskiden bir tarlada 8-10 kişi çalışıyordu. Şimdi traktör ile 8-10 kişinin bitiremediği işler bir günde bitiyor. İnsanlar da boş kalınca mecbur göç ediyor.





şeklinde görüşlerini söylemiştir.



Buna göre öğretmenlerden hangileri göç alan yerlerin çekici yönüne vurgu yapmıştır?



A) Yasin ve Anıl









B) Anıl ve Ramazan



C) Anıl ve Cengiz









D) Ramazan ve Cengiz











E) Cengiz ve Abdullah

Çözüm Yayınları





Buna göre tura katılan turistler sırasıyla hangi su yollarından geçecektir?



A) Süveyş - Babülmendep - Ümit Burnu - Madagaskar Cebelitarık



B) Babülmendep - Süveyş - Madagaskar - Cebelitarık - Ümit Burnu



C) Süveyş - Ümit Burnu - Madagaskar - Babülmendep Cebelitarık



D) Süveyş - Cebelitarık - Babülmendep - Madagaskar - Ümit Burnu



E) Süveyş - Babülmendep - Madagaskar - Ümit Burnu Cebelitarık

2. Aşağıdaki grafikte Trabzon, Antalya ve Ankara illerinde yağışın mevsimlere göre dağılışı verilmiştir. Yağış (mm) 250 200 150 100 50 0



O

Ş

M

N

M

H

T

A

E

E

K

A

Buna göre, grafikte , ve sütunları ile illerin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

A)

Trabzon

Antalya

Ankara

B)

Antalya

Trabzon

Ankara

C)

Ankara

Antalya

Trabzon

D)

Antalya

Ankara

Trabzon

E)

Ankara

Trabzon

Antalya

06

5. Akarsu yatağından bir saniyede geçen su miktarına (m3/sn) “akım (debi)” denir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi akarsu akımını etkileyen doğal faktörlerden biri değildir?



A) Akarsu yatağında bulunan kayaçların geçirimliliği



B) Akarsuyu besleyen kaynaklar



C) Akarsuların tarımda sulama amaçlı kullanılması



D) Akarsu havzasındaki sıcaklık ve buharlaşma koşulları



E) Akarsuyun sularını topladığı alandaki bitki örtüsünün sıklığı

255

Test 06

1. C

6. Aşağıdaki nüfus hareketlerinin hangisinde doğal afetlerin



C) 2011 yılında meydana gelen Van depremi sonucunda nüfusun bir bölümünün İstanbul’a göç etmesi



D) Atatürk Barajı’nın yapılması ile su altında kalacak olan yerleşmelerin başka bölgelere taşınması



E) Endonezya’da volkan patlamalarının tehlikeli boyutlarda olduğu yerleşmelerde yaşayan insanların başka bölgelere taşınması

Çiftçi

8. D

9. E 10. C 11. A

10°



Üçüncül ekonomik faaliyet

10°





Yalnızca haritaya bakarak, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?



A) Genel olarak kutuplara gidildikçe sıcaklık azalır.



B) Dünya’nın en sıcak yerleri Yengeç Dönencesi çevresindedir.



C) 20°C eğirisi Güney Amerika’nın batısında Ekvator’a yaklaşmıştır.



D) Güney Yarım Küre’de 0°C nin altında sıcaklığa sahip bölgeler bulunur.



E) Afrika Kıtası’nın güneyi kuzeyine göre daha sıcaktır.



Madenci

 

İnşaat mühendisi



Öğretmen





Buna göre tablodaki mesleklerden hangisi yanlış eşleştirilmiştir?



A) Çiftçi







D) İnşaat mühendisi

B) Madenci

C) Garson

E) Öğretmen

8. Aşağıdaki grafikte beş farklı merkezin sıcaklık değerleri ile bağıl nemleri verilmiştir. Bağıl nem (%) 100 80 60 40 20 0

I

II

III

Sıcaklık (°C) 30 25 20 15 10 5 0 IV V



Grafiğe bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?



A) Nem açığı en az I numaralı merkezdedir.



B) III numaralı merkezdeki mutlak nem V numaralı merkezden fazladır.



C) Havanın en kuru olduğu yer II numaralı merkezdir.



D) I numaralı merkezin nem taşıma kapasitesi II numaralı merkezden fazladır.



E) IV numaralı merkezin nem açığı V numaralı merkezden fazladır.

10. Türkiye, çoğu bölgelerinde eğimin ve kış aylarındaki Çözüm Yayınları

Garson

256

7. B

20°

grupları eşleştirilmiştir. Meslek

6. D

30°

7. Aşağıdaki tabloda bazı meslekler ve ekonomik faaliyet İkincil ekonomik faaliyet

5. C

20°

30°

B) Pakistan’da yaşanan toprak kayması nedeniyle tehlikeli bölgelerdeki yerleşim birimlerinin başka bölgelere taşınması

Birincil ekonomik faaliyet

4. E



A) Orta Asya’da yaşayan Türklerin kuraklık nedeni ile anayurtlarını terk etmeleri





3. C

9. Aşağıda Dünya indirgenmiş yıllık izoterm haritası verilmiştir.

etkisi yoktur?



2. C

kar kalınlığının yüksek olduğu bir ülkedir. Buna rağmen Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze kadar çığ afetinden hayatını kaybedenlerin sayısı 480 kişidir.

Buna göre çığ afeti ile hayatını kaybedenlerin sayısının diğer afetlere oranla çok düşük olmasının temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?



A) Çığ afetine karşı önlemlerin yeterli olması



B) Çığ afetinin dar alanlarda etkili olması



C) Çığ afetlerinin görüldüğü yerlerde nüfusun çok seyrek olması



D) Çığ altında kalınmasına rağmen kar örtüsünün ölümcül olmaması



E) Çığ olan bölgelerde bitki örtüsünün gür olması

11.

I III IV

II

V

Haritada numaralandırılarak gösterilen alanların hangisinde günlük nüfus değişimi daha fazladır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V