VĂN KIỆN CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VỀ VĂN HÓA VĂN NGHỆ (TỪ ĐẠI HỘI VI ĐẾN ĐẠI HỘI VII)

Table of contents :
Front Cover
Để phát triển sự nghiệp văn học nghệ thuật, ...
CHỈ THỊ 63-CT/TW NGÀY 25-7-1990 CỦA ...
KẾT LUẬN CỦA BỘ CHÍNH TRỊ VỀ VĂN HÓA, ...
CHỈ THỊ 08 CT/TW NGÀY 31-3-1992 CỦA BAN ...
rand ...

Citation preview

GRAD HX 523 .V24 1993

Dy

V-93-943791

VĂN KIỆN CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VÊ

VĂN

HÓA

VĂN

NGHỆ

0

D I

0 1 M

3

T

3H

CH IC

M

( Tử Đại hội VI đến Đại hội VII )

1 8 9

ST

NHÀ XUẤT BẢN SỰ THẬT

S R E V TY

E IV

F

O

UN

F

THE

E TH

O

I RS

U

AN MICHIG

I N

1817

LIBRARI ES ' '

MICHIGAN

Y T I

VĂN KIỆN CỦA ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM VỀ

VĂN HÓA , VĂN NGHỆ

(Từ Đại hội VI đến

Đại hội VII )

NHÀ XUẤT BẢN SỰ THẬT Hà Nội – 1993

GRAD HX

523.

124 1993

GL stack Gift STASI 4-11-95

CHÚ DẪN CỦA NHÀ XUẤT BẢN

Nhằm kịp thời phục vụ việc quán triệt Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ tư (khóa VII) trong đó có một nội dung quan trọng làt kiểm điểm việc thực hiện đường lối văn hóa , văn nghệ của Đảng từ Đại hội VI đến nay và đề ra nhiệm vụ văn hóa, văn nghệ trong những năm trước mắt, Nhà xuất bản Sự thật phối hợp với Vụ Văn hóa Văn nghệ thuộc Ban Tư tưởng Văn hóa trung ương trích tuyển các văn kiện , nghị quyết và chỉ thị của Đảng xung quanh chủ đề vừa nêu và in thành cuốn sách này nhằm giúp các cấp ủy, các cán bộ quản lý văn hóa , văn nghệ, các văn nghệ sĩ và bạn đọc cả nước có tài liệu nghiên cứu trong đợt sinh hoạt chính trị - tư tưởng sắp tới. Tài liệu được sắp xếp theo thứ tự thời gian.

Tháng 12 năm 1992 NHÀ XUẤT BẢN SỰ THẬT

3

VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VI CỦA ĐẢNG ( Trích )

" Công tác văn hóa , văn học , nghệ thuật phải được nâng cao chất lượng. Mỗi hoạt động văn hóa , văn nghệ đều phải tính đến hiệu quả xã hội , tác động tốt đến tư tưởng , tâm lý , tình cảm , nâng cao trình độ giác ngộ xã hội chủ nghĩa và trình độ thẩm mỹ của nhân dân . Quan tâm đáp ứng nhu cầu, thị hiếu lành mạnh của các tầng lớp xã hội và các lứa tuổi" . ( BCCT ... , ST, HN , 1987 , tr. 91 ) . ... " Cải tiến chính sách đối với người làm công tác nghệ thuật chuyên nghiệp , đãi ngộ xứng đáng lao động nghệ thuật, động viên sáng tạo, khuyến khích tài năng. Kết hợp giữa cơ quan Nhà nước với các hội sáng tạo văn học , nghệ thuật và các đoàn thể quần chúng khác, theo hướng phát huy tính chủ động, sáng tạo của cá nhân và tập thể nghệ sĩ, liên hệ với quần chúng lao động . Nhà nước cùng với nhân dân xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật cần thiết cho văn hóa và văn nghệ , giữ gìn và tôn tạo những di tích lịch sử, văn hóa . Hoàn thành việc sưu tầm vốn văn

hóa và nghệ

thuật các dân tộc, khuyến khích tìm tòi và thể nghiệm , bảo đảm cho các đơn vị nghệ thuật hoạt động ổn định và ngày

5

Chống những tàn tích văn hóa phong kiến , thực dân , tư sản . Làm thất bại âm mưu và hoạt động của các thế lực thù địch biến văn hóa, văn nghệ thành phương tiện gieo rắc tâm lý bi quan và lối sống sa đọa . Bài trừ mê tín dị đoan , hủ tục" . (BCCT ... , ST, HN, 1987, tr. 92 ) . "Phát triển các hoạt động văn hóa, thông tin đang là một nhu cầu lớn trong đời sống nhân dân . Phải tăng nhiều lượng xuất bản sách và một số loại báo hằng ngày quan trọng , bảo đảm đủ sách giáo khoa cho học sinh . Phấn đấu để các xã và các huyện đều có đài và trạm truyền thanh ; cung ứng đủ số pin cần thiết cho các vùng nông thôn để nghe đài . Tạo điều kiện mở rộng mạng lưới truyền hình . Cố gắng bảo đảm các điều kiện vật chất, kỹ thuật để đẩy mạnh các hoạt động văn hóa , văn nghệ, công tác bảo tồn, bảo tàng" . ( PH , MT..., ST, HN, 1987, tr. 192-193) . " ... Tiếp tục phát triển và nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa, văn học, nghệ thuật ; xây dựng một nền văn hóa, văn nghệ xã hội chủ nghĩa đậm đà bản sắc dân tộc" . (NQDH..., ST, HN , 1987 , tr. 222) . "Không hình thái tư tưởng nào có thể thay thế được văn học và nghệ thuật trong việc xây dựng tình cảm lành mạnh , tác động sâu sắc vào việc đổi mới nếp nghĩ , nếp sống của con người . Văn học, nghệ thuật phải không ngừng nâng cao tính đảng, tính nhân dân, gắn bó với hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng, nắm bắt nhạy bén hiện thực đang diễn biến phức tạp, sớm phát hiện và biểu dương cái mới, tạo nên những điển hình sống động , khẳng định những mầm non đang nảy sinh trong cuộc sống , mạnh dạn phê phán những mặt tiêu cực cản trở sự đổi mới của xã hội. Tính

6

3

một nâng cao chất lượng, ngăn chặn khuynh hướng thương mại và các hiện tượng tiêu cực khác.

chân thực, tính tư tưởng và tính nghệ thuật bao giờ cũng là tiêu chuẩn của giá trị tác phẩm hiện thực xã hội chủ nghĩa . Đảng yêu cầu các văn nghệ sĩ thường xuyên trau dồi ý thức trách nhiệm của công dân , chiến sĩ, thực hiện chức năng cao quý : tạo nên những giá trị tinh thần , bồi dưỡng tâm hồn và tình cảm , xây dựng nhân cách và bản lĩnh của các thế hệ công dân , xây dựng môi trường đạo đức trong xã hội . Đẩy mạnh công tác phê bình văn học , nghệ thuật với tinh thần xây dựng , dũng cảm và vô tư, khắc phục thói nể nang và khuynh hướng lệch lạc , loại trừ các biểu hiện thô thiển . Đảng bộ các cấp cần tạo những điều kiện thuận lợi cho việc sáng tác và biểu diễn của những người làm công tác văn hóa , văn nghệ, bồi dưỡng thế giới quan khoa học và nhân sinh quan cách mạng cho văn nghệ sĩ , chú trọng lực lượng trẻ xuất hiện từ phong trào lao động , sản xuất và chiến đấu . Nâng cao trình độ lãnh đạo văn hóa , văn nghệ của cán bộ các cấp cho phù hợp với tính đặc thù và yêu cầu phát triển của văn hóa , văn nghệ , chống lối gò ép hoặc buông lỏng" . (BCCT ... , ST, HN , 1987, tr. 129-130) .

7 ས

NGHỊ QUYẾT SỐ 05 -NQ / TW NGÀY 28-11-1987 CỦA BỘ CHÍNH TRỊ: ĐỐI MỚI VÀ NÂNG CAO TRÌNH ĐỘ LÃNH ĐẠO, QUẢN LÝ VĂN HỌC, NGHỆ THUẬT VÀ VĂN HÓA, PHÁT HUY KHẢ NĂNG SÁNG TẠO , ĐƯA VĂN HỌC , NGHỆ THUẬT VÀ VĂN HÓA PHÁT TRIỂN LÊN MỘT BƯỚC MỚI

Từ khi Đảng ta ra đời và lãnh đạo cách mạng Việt Nam , nhất là từ sau Cách mạng tháng Tám thành công, văn hóa , văn nghệ Việt Nam đã trở thành một bộ phận khăng khít của cách mạng , tham gia tích cực vào cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do cho Tổ quốc , xây dựng cuộc sống mới cho nhân dân . Văn hóa , văn nghệ đã phát triển mạnh mẽ . Các văn nghệ sĩ, các nhà hoạt động văn hóa trở thành những chiến sĩ của Đảng trên mặt trận văn hóa, văn nghệ, sáng tác được nhiều tác phẩm có giá trị, có sức động viên cổ vũ to lớn đối với nhân dân ta trong hai cuộc kháng chiến vừa qua . Văn học , nghệ thuật nước ta " xứng đáng đứng vào hàng ngũ tiên phong của những nền văn học nghệ thuật chống đế quốc trong thời đại ngày nay " . Sau thắng lợi vĩ đại năm 1975, cách mạng nước ta bước vào một thời kỳ mới là xây dựng chủ nghĩa xã hội trong cả nước . Vừa giành được độc lập và thống nhất đất nước , nhân

8

dân ta phải tập trung sức khắc phục những hậu quả nặng nề của chiến tranh , xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội , trong lúc phải tiếp tục cuộc chiến tranh gian khổ để bảo vệ Tổ quốc . Trong hoàn cảnh mới , có nhiều thuận lợi nhưng cũng có nhiều khó khăn, thử thách , hoạt động văn hóa, văn nghệ mười hai năm qua đã thu được nhiều thành tựu và những kinh nghiệm quý , đồng thời cũng bộc lộ không ít nhược điểm, khuyết điểm . Chúng ta đã nhanh chóng xóa bỏ các tổ chức, thể chế phản động của chế độ cũ trong lĩnh vực văn hóa , văn nghệ, đấu tranh chống âm mưu và hành động phá hoại của địch , chống những quan điểm, khuynh hướng , tàn dư của văn hóa , văn nghệ phản động và đồi trụy ; xây dựng và phát triển rộng khắp nền văn hóa, văn nghệ cách mạng theo đường lối, quan điểm của Đảng. Chúng ta đã triển khai một cách đồng bộ và cân đối hơn công tác văn hóa , văn nghệ (cả chuyên nghiệp và nghiệp dư, cả ở trung ương và địa phương) , từng bước mở rộng , đa dạng hóa các hoạt động, đáp ứng một phần nhu cầu văn hóa, văn nghệ ngày càng cao và phong phú của các tầng lớp nhân dân , các lứa tuổi . Đã xuất hiện một số tác phẩm văn học, nghệ thuật có chất lượng tốt đề cập một cách chân thật và mạnh dạn những vấn đề nóng bỏng của cuộc sống hiện nay , thu hút được sự chú ý của công chúng. Đáng lưu ý là trong tình hình kinh tế - xã hội chưa ổn định , có nhiều khó khăn , phức tạp , những nhà hoạt động văn hóa và văn nghệ có tâm huyết , mẫn cảm đã cùng với Đảng và nhân dân kiên trì tháo gỡ khó khăn , cố gắng nhận thức ngày càng sâu hơn nội dung và ý nghĩa của những chuyển động lớn đang diễn ra ở nước ta cả về chính trị và kinh tế, xã hội và văn hóa, đạo đức và tâm lý , tư duy và

9

sinh hoạt , gắn với những vấn đề chung của chủ nghĩa xã hội và của thế giới trong thời đại ngày nay , không ngừng tìm tòi, phát hiện những khả năng mới trong sự nghiệp cách mạng để tiến lên góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới của nhân dân ta. Chúng ta chưa thể bằng lòng với những việc đã làm được. Với thái độ nhìn thẳng vào sự thật, cần nhận rõ chất lượng và hiệu quả các hoạt động văn hóa, văn nghệ nói chung còn thấp, tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị còn ít, tiềm năng sáng tạo chưa được phát huy đầy đủ , bệnh phô trương hình thức, công thức, sơ lược còn nặng. Nhiều hiện tượng tiêu cực như chạy theo tiền và tình trạng hỗn loạn kéo dài về dùng băng ghi hình có nội dung xấu chưa được ngăn chặn kịp thời . Cuộc đấu tranh chống sự xâm nhập của văn hóa phản động, đồi trụy chưa tốt . Những thành tựu và những thiếu sót nói trên gắn liền với những ưu điểm và khuyết điểm trong công tác lãnh đạo , công tác quản lý, công tác xây dựng đội ngũ và cả những nhận thức lý luận trong điều kiện mới . Đội ngũ những người làm công tác văn hóa , văn nghệ nước ta sau năm 1975 được bổ sung thêm nhiều lực lượng trẻ có triển vọng là một đội ngũ đáng tin cậy, phần lớn được rèn luyện và thử thách trong đấu tranh cách mạng, có vốn sống , giàu lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội . Trước những khó khăn gay gắt về đời sống, đại bộ phận anh chị em cố gắng giữ gìn phẩm chất , kiên định quan điểm sáng tạo và hoạt động phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng. Tuy nhiên, một bộ phận chưa tích cực phấn đấu tu dưỡng, nâng cao trình độ chính trị , nghệ thuật, chưa đi sâu vào thực tế , chưa đủ bản lĩnh vượt qua khó khăn, ràng buộc để sáng tác tốt hơn ; một số người đã giảm sút ý chí chiến đấu , sống buông

10

thả, chạy theo các khuynh hướng không lành mạnh trong hoạt động văn học, nghệ thuật . Đảng ta luôn coi trọng vai trò của văn hóa, văn nghệ, đã tích lũy được một số kinh nghiệm trong lãnh đạo công tác này . Nghị quyết các đại hội lần thứ IV , V, VI của Đảng đã đề ra những chủ trương , nhiệm vụ đúng đắn để chỉ đạo hoạt động văn hóa, văn nghệ. Dựa vào các nghị quyết đó, Bộ Chính trị và Ban Bí thư thường xuyên chỉ đạo công tác văn hóa, văn nghệ , nhưng có khuyết điểm là trong nhiều năm , chưa có lần nào bàn kỹ và ra nghị quyết về văn hóa, văn nghệ, chưa chú ý cải tiến phương thức lãnh đạo văn hóa, văn

nghệ cho phù hợp với tỉnh hình mới . Nhiều cấp

ủy đảng chưa quan tâm đúng mức lãnh đạo và ít được bồi dưỡng kiến thức về lĩnh vực quan trọng nhưng phức tạp này . Công tác lãnh đạo và quản lý văn hóa, văn nghệ có nhiều biểu hiện giản đơn, thô thiển, thiếu dân chủ . Cơ chế và chính sách quản lý, việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo và quản lý sự nghiệp văn hóa , văn nghệ có trình độ ngang tầm với nhiệm vụ chưa được coi trọng cũng là một nguyên nhân quan trọng hạn chế việc phát huy tiềm năng sáng tạo trong văn hóa , văn nghệ. *

Văn hóa là nhu cầu thiết yếu trong đời sống tinh thần của xã hội , thể hiện trình độ phát triển chung của một đất nước , một thời đại , là lĩnh vực sản xuất tinh thần tạo ra những giá trị văn hóa, những công trình nghệ thuật được lưu truyền từ đời này sang đời khác , làm giàu đẹp thêm cuộc sống con người. Văn hóa Việt Nam kết tinh tâm hồn , trí tuệ, tài năng và

11

đạo lý làm người của nhân dân ta , là sức mạnh tinh thần của dân tộc ta trong lịch sử hàng nghìn năm giữ nước và dựng nước . Hiện nay , văn hóa là bộ phận trọng yếu của cách mạng tư tưởng và văn hóa, là một động lực mạnh mẽ, đồng thời là một mục tiêu lớn trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội . Văn hóa và văn học , nghệ thuật có tác dụng to lớn trong việc góp phần thực hiện các nhiệm vụ cách mạng , giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong việc xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa , có chức năng bồi dưỡng đạo đức, tỉnh cảm và năng lực thẩm mỹ cho con người, thỏa mãn những nhu cầu văn hóa ngày càng tăng của nhân dân . Giai đoạn mới của cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta , đặc biệt là công cuộc đổi mới sâu sắc và toàn diện hiện nay đòi hỏi văn hóa, văn nghệ nước ta phải vươn lên đáp ứng tốt nhất yêu cầu của nhiệm vụ cách mạng mới . Thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng trong hoàn cảnh cách mạng khoa học, kỹ thuật đang diễn ra với quy mô và tốc độ chưa từng có trên thế giới và việc giao lưu giữa các nước và các nền văn hóa ngày càng mở rộng , văn hóa , văn nghệ nước ta càng phải đổi mới, đổi mới tư duy, đổi mới cách nghĩ, cách làm . Với tinh thần cách mạng và khoa học , cần nhận thức rõ sự đa dạng , phức tạp và xu thế phát triển của tình hình trong nước và thế giới

ngày nay để giải quyết một cách

đúng đắn các vấn đề dân tộc và quốc tế, truyền thống và hiện đại, tư tưởng và kỹ thuật, trước mắt và lâu dài trong công tác văn hóa, văn nghệ . Chú trọng phát huy bản sắc của nền văn hóa dân tộc và xây dựng bản lĩnh của con người mới Việt Nam để có thể tiếp thu những yếu tố văn hóa tốt

12

đẹp từ bên ngoài và chủ động , vững vàng trước mọi thử thách . Nền văn hóa mới Việt Nam xây dựng trên cơ sở những nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lê -nin là một nền văn hóa xã hội chủ nghĩa đậm đà bản sắc dân tộc . Nó kế thừa và phát huy những truyền thống tốt đẹp như tinh thần yêu nước , lòng nhân ái , chủ nghĩa anh hùng cách mạng, đồng thời có ý thức tự bồi đắp thêm những phẩm chất đã có tiền đề trong lịch sử và đang hình thành trong quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta như ý thức dân chủ , tinh thần quốc tế và tinh thần khoa học . Cần kết hợp hài hòa và nâng cao tinh hoa văn hóa đặc sắc của các dân tộc anh em trên đất nước ta , tiếp thu có chọn lọc những thành tựu văn hóa , khoa học , kỹ thuật hiện đại của thế giới . Có như thế văn hóa xã hội chủ nghĩa Việt Nam mới phát triển rực rỡ và đóng góp xứng đáng vào nền văn hóa chung của nhân loại . Văn học , nghệ thuật là bộ phận đặc biệt nhạy cảm của văn hóa , thể hiện khát vọng của con người về chân , thiện , mỹ, có tác dụng bồi dưỡng tình cảm tâm hồn, nhân cách , bản lĩnh của các thế hệ công dân, xây dựng môi trường đạo đức trong xã hội, xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa . Văn học, nghệ thuật góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh để mở rộng và làm sâu sắc thêm quá trình dân chủ hóa mọi mặt của đời sống đất nước, cổ vũ nhiệt tình cho công cuộc đổi mới, tích cực tham gia giải quyết việc giải phóng những tiềm năng của đất nước, thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ kinh tế , xã hội do Nghị quyết Đại hội VI của Đảng đề ra . Văn học , nghệ thuật phải không ngừng nâng cao tính

13

Đảng và tính nhân dân , góp phần thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa , phát huy chức năng hiểu biết , khám phá , dự báo, sáng tạo , nắm bắt nhạy bén hiện thực đang diễn biến , phát hiện và biểu dương cái mới , khẳng định những mầm non đang nảy sinh trong cuộc sống, phê phán không khoan nhượng những hiện tượng tiêu cực , bảo thủ, trì trệ, tạo nên những điển hình sống động về những con người mới trung thực, dũng cảm , năng động, sáng tạo trong chiến đấu và xây dựng, những chiến sĩ của công cuộc đổi mới ; xây dựng được những tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật cao, tác động sâu sắc đến việc đổi mới nếp nghĩ , nếp sống, nâng cao giác ngộ xã hội chủ nghĩa và trình độ thẩm mỹ của nhân dân, góp phần làm cho đời sống văn hóa của nhân dân ngày càng lành mạnh và phong phú . Tiếng nói của văn nghệ hiện thực xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải là tiếng nói đầy trách nhiệm , trung thực, tự do, tiếng nói của sự thực, của lương tri, của tinh thần nhân đạo cộng sản chủ nghĩa, phản ánh được nguyện vọng sâu xa của nhân dân và quyết tâm của Đảng đưa công cuộc đổi mới đến thắng lợi . Để văn hóa, văn nghệ có thể làm tròn được chức năng cao cả của mình , các nhà hoạt động văn học và nghệ thuật phải là những chiến sĩ của Đảng trên mặt trận văn hóa, văn nghệ, chăm lo bồi dưỡng thế giới quan Mác - Lê-nin và nhân sinh quan cách mạng, đề cao tinh thần trách nhiệm đối với đất nước, với nhân dân , xây dựng tinh thần hợp tác xã hội chủ nghĩa , đoàn kết với nhau chân thành , sâu sắc , tôn trọng tài năng và sự cống hiến của nhau , lên án và khắc phục những biểu hiện cơ hội , bè phái , lối sống buông thả, 14

đi sâu vào cuộc sống , không ngừng nâng cao trình độ văn hóa và nghề nghiệp , mạnh dạn đổi mới trong tư duy và hoạt động sáng tạo .

Khai thác mạnh mẽ tiềm năng sáng tạo là tư tưởng chỉ đạo bao trùm để phát triển văn hóa, văn nghệ hiện nay . Đây là công việc của các cơ quan lãnh đạo , quản lý , của công chúng và của bản thân văn nghệ và các nhà hoạt động văn hóa, liên quan đến cả quan điểm , lý luận và công tác tổ chức thực hiện được thể hiện trong các chính sách , biện pháp lớn về kinh tế , xã hội, văn hóa. Tinh thần chung của các chính sách, biện pháp là phải bảo đảm những điều kiện để văn hóa, văn nghệ làm tốt vai trò xã hội với chức năng cao cả của nó . Phải quán triệt sâu sắc quan điểm cơ bản của Đảng là coi trọng con người, coi con người là động lực quan trọng nhất và là mục tiêu phục vụ và xây dựng cao nhất của mọi hoạt động kinh tế , xã hội . Phải xem việc đầu tư cho sự nghiệp văn hóa để phục vụ con người , xây dựng con người mới - con người xã hội chủ nghĩa - theo lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh , là một sự đầu tư không chỉ nhằm giải quyết những nhu cầu cấp bách , trước mắt, mà còn có ý nghĩa cơ bản, lâu dài nhằm thỏa mãn một cách hợp lý nhu cầu văn hóa của nhân dân , mang lại niềm vui và hạnh phúc cho từng người , và để tích lũy " vốn quý nhất" cho xã hội . Cần quan niệm lại kết cấu kế hoạch Nhà nước và ngân sách " thể hiện đầy đủ trong thực tế quan điểm của Đảng và Nhà nước về sự thống nhất giữa chính sách kinh tế và chính sách xã hội , khắc phục thái độ coi nhẹ chính sách xã hội , tức là coi nhẹ yếu tố con người

15

trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội" . ( Báo cáo chính trị tại Đại hội VI của Đảng ). Sớm ban hành các chính sách nhằm khuyến khích các tổ chức văn hóa , văn nghệ khai thác các tiềm năng về kinh tế , tài chính trong các hoạt động sản xuất , kinh doanh , dịch vụ , tạo được những vốn tự có để có thêm điều kiện phát triển sự nghiệp văn hóa , văn nghệ . Tiến tới thành lập quỹ văn hóa Việt Nam theo hướng huy động mọi lực lượng, mọi khả năng cả ở trong nước và ở ngoài nước . Các tổ chức văn hóa , văn nghệ được quyền tự chủ xây dựng quỹ , vốn và sử dụng quỹ , vốn đó trong hoạt động của mình . Ngoài sự tài trợ thích đáng của Nhà nước về vật tư , kinh phí , các hội ở trung ương cũng như các hội ở địa phương có quyền lập quỹ, phát triển quỹ bằng những hoạt động nghề nghiệp , được hưởng chính sách ưu đãi về kinh tế , tài chính để tự trang trải các kinh phí hoạt động , bảo đảm và cải thiện điều kiện sáng tạo và đời sống của các hội viên , góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển văn hóa, nghệ thuật của đất nước . Các chính sách kinh tế ,

tài

chính này phải phù hợp với từng ngành , từng loại hoạt động văn hóa , văn nghệ . Bảo đảm các điều kiện tinh thần , cố gắng tạo điều kiện thuận lợi về vật chất cho các nhà hoạt động văn học và nghệ thuật yên tâm , phấn khởi làm việc . "Cải tiến chính sách đối với người làm công tác nghệ thuật chuyên nghiệp , đãi ngộ xứng đáng lao động nghệ thuật, động viên sáng tạo , khuyến khích tài năng " . (Báo cáo chính trị tại Đại hội VI của Đảng ) . Thực hiện đầy đủ quyền tác giả , khẩn trương nghiên cứu để sớm ban hành các chế độ thù lao nghệ thuật , bảo đảm cho nghệ sĩ chuyên nghiệp có thể sống và tiếp tục sáng tạo chủ yếu bằng nhuận bút. Chế độ thù lao phải đặc biệt tính đến giá trị chất lượng các tác phẩm . 16

M

Tự do sáng tác là điều kiện sống còn để tạo nên giá trị đích thực trong văn hóa , văn nghệ, để phát triển tài năng . Trong lịch sử , Đảng đã lãnh đạo toàn dân tộc giành được độc lập , tự do và đã mang lại quyền tự do sáng tác chân chính cho văn nghệ sĩ . Bản chất quyền tự do sáng tác của văn nghệ sĩ nằm trong sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo và được quy định bởi trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi người đối với Tổ quốc và chủ nghĩa xã hội . Tác phẩm văn nghệ không vi phạm pháp luật, không phản động (chống lại dân tộc, chống lại chủ nghĩa xã hội , phá hoại hòa bình) , và không đồi trụy (truyền bá tội ác , sự sa đọa , phá hoại nhân phẩm ) đều có quyền được lưu hành và đặt dưới sự đánh giá phán xét của công luận và sự phê bình. Đảng và Nhà nước khuyến khích thảo luận , tranh luận công khai để tìm ra chân lý . Cần tạo một không khí hồ hởi trong sáng tác, khêu gợi nhiều cảm hứng sáng tạo cao đẹp trong các văn nghệ sĩ . Đảng khuyến khích văn nghệ sĩ tìm tòi sáng tạo , khuyến khích và yêu cầu có những thể nghiệm mạnh bạo và rộng rãi trong sáng tạo nghệ thuật , trong việc phát triển các loại hình và thể loại nghệ thuật, các hình thức biểu hiện. Tự do sáng tác đi đôi với tự do phê bình . Người sáng tác và người phê bình phải làm chủ ngòi bút của mình, không ngừng rèn luyện bản lĩnh, nâng cao trình độ, chịu trách nhiệm trước Đảng và nhân dân về công việc của mình . Nâng cao tính lý luận , trình độ khoa học, trình độ thẩm mỹ , hiểu biết thực tế sáng tác và thực tế cuộc sống sâu sắc hơn nữa trong công tác phê bình văn học , nghệ thuật . Các nhà nghiên cứu, phê bình cần lắng nghe và coi trọng dư luận của quần chúng rộng rãi. Phê bình phải khách quan, trong sáng , nghiêm túc và có tính chiến đấu cao , khắc phục

17

thói nể nang , hoặc thô bạo , lối phê bình một chiều , hời hợt , hình thức, sách vở . Đảng và Nhà nước coi trọng cả hoạt động văn nghệ chuyên nghiệp , phong trào văn nghệ quần chúng và hoạt động văn nghệ nghiệp dư . Các cơ quan văn hóa, văn nghệ cần nhận thức rõ vị trí, mục tiêu, phương thức hoạt động thích hợp của mỗi loại hình, tránh tình trạng chuyên nghiệp hóa văn nghệ quần chúng và văn nghệ nghiệp dư, cũng như hạ thấp yêu cầu đối với văn nghệ chuyên nghiệp ; hết sức tạo điều kiện để văn nghệ chuyên nghiệp đạt được những đỉnh cao về nghệ thuật . Phải coi các di tích lịch sử , các tác phẩm , công trình văn hóa , nghệ thuật, các tài năng và danh nhân là tài sản quý của quốc gia ; có những chủ trương và biện pháp có hiệu lực bảo tồn lâu dài các di tích lịch sử và các giá trị văn hóa để giáo dục nhân dân về lòng yêu nước và tự hào dân tộc , về truyền thống lịch sử và văn hóa , tạo điều kiện cho nhiều thế hệ có thể thưởng thức, tiếp thu, nghiên cứu các giá trị văn hóa cổ truyền , tiếp tục sáng tạo ra những giá trị văn hóa mới thể hiện được tầm cao của thời đại và chiều sâu của truyền thống, vừa dân tộc , vừa hiện đại, đấu tranh chống xu hướng nệ cổ , bảo thủ và cả xu hướng mất gốc , hư vô chủ nghĩa . .Chú trọng xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở , đưa văn hóa , văn nghệ đến các vùng kinh tế mới , vùng căn cứ cách mạng cũ, vùng dân tộc thiểu số và các vùng xa xôi , hẻo lánh , quan tâm các tầng lớp xã hội và các lứa tuổi khác nhau . Xây dựng và củng cố các nhà văn hóa , câu lạc bộ, thư viện , nhà bảo tàng, công viên văn hóa ... , nâng cao chất lượng và hiệu quả các hoạt động văn hóa quần chúng . Đưa việc 18

V

xây dựng nếp sống mới, gia đình văn hóa mới thành công việc của toàn xã hội, tiến hành trên cơ sở những nguyên tắc khoa học và căn cứ thực tiễn , được nghiên cứu và tổng kết chu đáo . Kiên quyết đấu tranh chống những tàn dư văn hóa phong kiến , thực dân, tư sản . Ngăn chặn khuynh hướng thương mại trong hoạt động văn nghệ , đấu tranh với các loại văn nghệ dâm ô, kích động tội ác . Làm thất bại âm mưu và hoạt động của thế lực thù địch và phản động hòng biến văn hóa, văn nghệ thành phương tiện gieo rắc tâm lý bi quan và lối sống sa đọa . Bài trừ mê tín dị đoan , hủ tục . - Phát triển quan hệ quốc tế về văn hóa nhằm tăng cường hiểu biết và làm phong phú lẫn nhau giữa các nền văn hóa, tạo điều kiện cho văn hóa, văn nghệ nước ta có điều kiện phát triển thuận lợi hơn . Hợp tác toàn diện về văn hóa , văn nghệ với Liên Xô, Lào , Cam -pu - chia và các nước xã hội chủ nghĩa anh em khác, mở rộng sự giao lưu văn hóa mật thiết với Ấn Độ và các nước khu vực Đông Nam Á , mở rộng giao lưu văn hóa với các nước đang phát triển và các nước phương Tây, làm cho nhân dân ta được tiếp xúc với nhiều nền văn hóa trên thế giới . Đẩy mạnh các hoạt động văn hóa của Việt Nam trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài , thông qua các mối quan hệ Nhà nước , các tổ chức văn hóa . Văn hóa , văn nghệ nước ta cần quan tâm hơn nữa đến sinh hoạt quốc tế , tham gia tích cực hơn vào cuộc đấu tranh bảo vệ hòa bình vì quyền lợi của các dân tộc , của nhân dân lao động và cuộc sống của loài người.

*

19

Đổi mới và nâng cao trình độ lãnh đạo , quản lý văn hóa , văn nghệ là yếu tố có ý nghĩa quyết định để khai thác mọi tiềm năng sáng tạo , phát triển sự nghiệp văn hóa , văn nghệ một cách thuận lợi . Thông qua nghiên cứu khoa học và tổng kết thực tiễn, cần khẩn trương nâng cao nhận thức lý luận về văn hóa , văn nghệ , hoàn thiện và cụ thể hóa đường lối xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa Việt Nam . Xây dựng một cơ chế lãnh đạo và quản lý phù hợp . Lập các hội đồng nghệ thuật quốc gia , hội đồng nghệ thuật địa phương và hội đồng nghệ thuật cơ sở theo kiểu các hội đồng khoa học ở các ngành khoa học . Các hội đồng nghệ thuật do cấp ủy đảng và cấp chính quyền thành lập bao gồm những người có uy tín và am hiểu nhất về một ngành nghệ thuật hoặc một số ngành nghệ thuật gần nhau . Các hội đồng có nhiệm vụ và quyền hạn đầy đủ để quyết định những vấn đề nghệ thuật thuộc phạm vi xem xét của mình , và chịu trách nhiệm về những quyết định đó . Trường hợp cần thiết , có thể thành lập các hội đồng tư vấn , hội đồng lâm thời để giúp các cơ quan lãnh đạo , quản lý xử lý các vấn đề văn hóa, văn nghệ trên cơ sở đường lối, chính sách của Đảng và những hiểu biết khoa học đáng tin cậy . Tổ chức tốt và tạo điều kiện hoạt động thuận lợi cho các hội đồng nghệ thuật , là phương thức lãnh đạo rất quan trọng để nâng cao sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với văn hóa, nghệ thuật, khắc phục và ngăn ngừa những hiện tượng cấp ủy đảng và chính quyền can thiệp thô bạo vào các vấn đề văn học , nghệ thuật , và từng cá nhân tùy tiện quyết định số phận một tác phẩm hoặc một tiết mục , trừ trường hợp những vấn đề nghệ thuật trở thành vấn đề chính trị có phương hại chung đến quyền lợi của Tổ quốc , của nhân dân . Cải tiến phương thức lãnh đạo, quản lý văn hóa , văn nghệ phải quán triệt quan điểm của Đảng đối với trí thức

20

xã hội chủ nghĩa và phù hợp với tính đặc thù của văn hóa , văn nghệ. "Đối với trí thức , điều quan trọng nhất là bảo đảm quyền tự do sáng tạo, đánh giá đúng năng lực và tạo điều kiện cho năng lực được sử dụng đúng và phát triển . phá bỏ những quan niệm hẹp hòi, không thấy tầng lớp trí thức ngày nay là những người lao động xã hội chủ nghĩa , được Đảng giáo dục và lãnh đạo , ngày càng gắn bó chặt chẽ với công nhân , nông dân ". (Báo cáo chính trị tại Đại hội VI của Đảng ) . Trân trọng nhân cách , tài năng và sự độc đáo của văn nghệ sĩ, chu đáo , tế nhị, chân tình trong quan hệ, đối xử, có cách làm việc thích hợp với từng cá tính sáng tạo . Các nhà hoạt động văn học và nghệ thuật có tài năng , được nhân dân quý trọng và có uy tín quốc tế là vốn quý của đất nước , của nhân dân , là lực lượng chủ yếu để xây dựng một nền văn hóa , văn nghệ xứng đáng của dân tộc . Nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học , tăng cường công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ văn hóa , văn nghệ , chú ý cán bộ lãnh đạo và quản lý , văn nghệ sĩ , cán bộ chuyên trách quan hệ quốc tế về văn hóa . Kết hợp nghiên cứu cơ bản và tổng kết thực tiễn , kết hợp nghiên cứu và đào tạo , bồi dưỡng . Các trường đảng xây dựng khoa văn hóa xã hội chủ nghĩa và có chương trình giảng dạy cơ bản về văn hóa, văn nghệ. Các trường đại học và cao đẳng, các trường quản lý cần có môn văn hóa xã hội chủ nghĩa với chương trình phù hợp . Ban Văn hóa Văn nghệ trung ương phối hợp với Học viện Nguyễn Ái Quốc cùng các cơ quan , đơn vị nghiên cứu văn hóa , văn nghệ xây dựng chương trình và biên soạn giáo trình môn học này , có kế hoạch bồi dưỡng lý luận và đường lối văn hóa , • văn nghệ cho cán bộ lãnh đạo chủ chốt và cán bộ phụ trách văn hóa, văn nghệ các cấp . 21

Các ngành văn hóa, văn nghệ , giáo dục, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và các ngành liên quan cần phối hợp chặt chẽ để đẩy mạnh vấn đề giáo dục thẩm mỹ, giáo dục . văn hóa , nghệ thuật cho thanh niên, thiếu niên , nhi đồng và học sinh trong các trường học . Củng cố các tổ chức đảng trong lĩnh vực văn hóa, văn nghệ , xây dựng và kiện toàn các cơ quan chuyên môn làm tham mưu giúp cấp ủy lãnh đạo văn hóa , văn nghệ từ trung ương đến địa phương. Bộ Văn hóa cần đổi mới tổ chức và cán bộ , phong cách công tác cho phù hợp với yêu cầu phát triển của văn hóa, văn nghệ , làm tròn chức năng một cơ quan quản lý Nhà nước trên lĩnh vực văn hóa, văn nghệ . Đảng và Nhà nước coi trọng vai trò và vị trí chính trị, xã hội của các hội sáng tác, bảo đảm cho các hội sáng tác với tính chất là những tổ chức xã hội nghề nghiệp độc lập, hoạt động dưới sự lãnh đạo của Đảng. Cần kiện toàn tổ chức và nâng cao chất lượng hoạt động của Hội Nhà văn Việt Nam , Hội nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam , Hội nhạc sĩ Việt Nam , Hội nghệ sĩ Điện ảnh Việt Nam , Hội nghệ sĩ Tạo hình Việt Nam, Hội Kiến trúc sư Việt Nam , Hội nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam và các hội văn nghệ ở địa phương. Xác định hệ thống, cơ cấu tổ chức, chức năng nhiệm vụ của các hội sáng tác chuyên ngành và các hội văn nghệ ở địa phương . Nói chung, ở địa phương nên tổ chức hội văn nghệ có tính chất tổng hợp, tùy trình độ phát triển của từng nơi mà có sự phân ngành hợp lý . Chi hội là đơn vị cơ sở của các hội chuyên ngành trung ương được thành lập ở địa phương hoặc các cơ sở có đồng hội viên , có quan hệ tốt về tổ chức và hoạt động với hội ở trung ương và hội văn nghệ địa phương , bảo đảm tính thống nhất chung cả nước và bảo đảm điều kiện hoạt động thuận lợi ở các địa phương . 22

CHỈ THỊ 52- CT/ TW NGÀY 8-6-1989 CỦA BAN BÍ THƯ VỀ ĐỔI MỚI VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG

Mấy chục năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng , phê bình văn học, nghệ thuật cùng với lý luận và nghiên cứu văn học, văn nghệ đã có những đóng góp đáng kể vào việc truyền bá những quan điểm triết học và mỹ học Mác - Lê-nin và đường lối văn hóa, văn nghệ của Đảng. Công tác phê bình văn học , nghệ thuật khẳng định và phát huy những thành tựu văn nghệ cách mạng , phổ biến những di sản quý báu trong nền văn hóa dân tộc , đồng thời giới thiệu với nhân dân ta những giá trị đặc sắc của văn nghệ thế giới . Tuy nhiên, công tác phê bình văn học, nghệ thuật đã bộc lộ những nhược điểm và thiếu sót . Phê bình còn sơ lược, một chiều , nhiều lúc khen , chê không chính xác , còn tách rời giá trị tư tưởng và nghệ thuật, chưa nhạy cảm với những vấn đề mới do cuộc sống và thực tiễn văn học, nghệ thuật đặt ra . Đội ngũ phê bình và lý luận ít người, hoạt động phân tán , phần lớn lại không có điều kiện chuyên tâm làm phê bình, lý luận , tiềm năng trong ngành chưa được phát huy tốt . Theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ VI của Đảng và Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị về văn hóa , văn nghệ, phê bình văn học , nghệ thuật có vai trò quan trọng , cần 23

DE MICHIGAN LIBRARIES

PHÊ BÌNH VĂN HỌC , NGHỆ THUẬT

phải khẩn trương đổi mới và nâng cao trình độ để góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng nền văn nghệ xã hội chủ nghĩa Việt Nam và công cuộc đổi mới của đất nước . Phê bình văn học, nghệ thuật ( bao gồm cả phê bình chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp , phê bình viết và phê bình miệng ) phản ánh thái độ và ý thức của xã hội đối với các giá trị và các khuynh hướng văn học , nghệ thuật . Phê bình có tác dụng phân tích , đánh giá , định hướng các hoạt động văn học , nghệ thuật, nâng cao ý nghĩa tư tưởng xã hội của văn học ,nghệ thuật, tác động tích cực đến sự sáng tạo của các nghệ sĩ, đến thị hiếu , nhu cầu và trình độ thẩm mỹ của nhân dân , đến công tác lãnh đạo , quản lý văn M học , nghệ thuật . Đội ngũ phê bình là những người ủng hộ nhiệt tình công cuộc đổi mới chung của xã hội và trong văn học , nghệ thuật , tự mình đổi mới mạnh mẽ về tư duy, về phương pháp, bảo đảm thực hiện tốt chính sách tự do sáng tác và tự do phê bình , xây dựng được một tinh thần đối thoại , tranh luận thật sự dân chủ , bình đẳng, nghiêm túc về mọi vấn đề . Cần có thái độ đúng đắn đối với những ý kiến khác nhau , những cách tiếp cận khác nhau trong quá trình đi tìm chân lý, tạo nên một không khí tự nhiên , thân ái, hồ hởi trong phê bình và trong sinh hoạt văn nghệ , quý trọng các tài năng , đặc biệt là phát hiện nâng đỡ các tài năng trẻ , khuyến khích sự tìm tòi, sáng tạo sự phong phú, đa dạng trong nghệ thuật . Phê bình phải khách quan , trung thực, công minh , có tính chiến đấu và tinh thần trách nhiệm cao , khắc phục thái độ nể nang , tâng bốc , hoặc thô bạo, truy chụp tùy tiện , chống các biểu hiện giáo điều , bè phái , cơ hội. Phê bình cần nâng cao tính lý luận , trình độ khoa học và năng lực cảm thụ , chú ý tổng kết thực tiễn và các vấn đề khuynh hướng trong hoạt động văn học , nghệ thuật, thẩm

24

định một cách tinh tường các giá trị cụ thể , phân tích các mặt đúng và sai, hay và dở, cái độc đáo , mới mẻ, cũng như cái chưa đạt ở từng tác phẩm , từng nghệ sĩ.

Trong tình hình đấu tranh tư tưởng phức tạp và giao lưu quốc tế về văn hóa, văn nghệ được mở rộng như hiện nay , phê bình cần chú ý phân tích và giới thiệu những thành tựu

động , đồi trụy , lạc hậu, giúp cho văn nghệ ta phát triển phong phú và lành mạnh . Để đổi mới và nâng cao trình độ phê bình và lý luận văn học , nghệ thuật , cần chú ý làm tốt một số việc sau đây : 1. Thực hiện "Kết luận của Bộ Chính trị về một số vấn đề trước mắt trong công tác tư tưởng” , Ban Tư tưởng Văn hóa trung ương chủ trì cùng các cơ quan có liên quan hướng dẫn thảo luận một số vấn đề lý luận và thực tiễn đang đặt ra trong lĩnh vực văn học , nghệ thuật để đi đến kết luận đúng đắn có sức thuyết phục ( vấn đề văn nghệ với chính trị và lãnh đạo của Đảng , văn nghệ và hiện thực trong tình hình đổi mới, đánh giá thành tựu văn học , nghệ thuật 40 . năm qua và tình hình văn học , nghệ thuật hiện nay , v.v. ) . Cần quán triệt sâu sắc trong đội ngũ cán bộ hoạt động văn học , nghệ thuật những quan điểm cơ bản , những chủ trương chính sách đổi mới của Đảng trên lĩnh vực kinh tế , chính trị xã hội . 2. Các cơ quan Đảng và Nhà nước , Bộ Văn hóa , Bộ Đại học , Trung học chuyên nghiệp và Dạy nghề, các hội văn học, nghệ thuật , Trường viết văn Nguyễn Du, các trường đại học và viện nghiên cứu về văn hóa, văn nghệ và khoa học xã hội cần có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng và có chính sách đúng đắn để xây dựng đội ngũ những người làm lý luận, 25

IGAN LIBRARI ES

mới và kinh nghiệm hay của nước ngoài , đồng thời phê phán đấu tranh với những khuynh hướng văn nghệ lệch lạc, phản

phê bình văn học , nghệ thuật chuyên nghiệp rất cần thiết cho sự phát triển của nền văn nghệ nước ta trong thời kỳ mới . 3. Các hội văn học , nghệ thuật cần khắc phục thái độ coi nhẹ công tác lý luận, phê bình , có biện pháp tích cực để củng cố hội đồng lý luận phê bình, ở các hội cử những cán bộ lý luận phê bình có uy tín, có năng lực vào các cơ quan lãnh đạo , báo chí, xuất bản ... của các hội . 4. Các cơ quan báo chí , thông tấn , các nhà xuất bản ở trung ương và địa phương cần kiện toàn bộ phận lý luận phê bình trong các ban biên tập ; bảo đảm tỷ lệ thích đáng cho hoạt động lý luận phê bình trên các trang báo , trong các kế hoạch xuất bản và các chương trình phát thanh, truyền hình, tạo điều kiện cho các ý kiến khác nhau về văn học , nghệ thuật được trình bày , trao đổi một cách dân chủ , công khai , tránh thái độ cửa quyền , phe cánh, tránh những kết luận vội vàng không có sức thuyết phục .

5. Ban Bí thư giao cho Ban Tư tưởng Văn hóa trung ương phối hợp với các cơ quan có liên quan giúp đỡ việc tổ chức hội những người làm công tác nghiên cứu, lý luận, phê bình văn học nghệ thuật, tổ chức các lớp bồi dưỡng cán bộ văn hóa , văn nghệ để thống nhất các quan điểm về văn hóa, văn nghệ theo tinh thần Nghị quyết Đại hội VI , các nghị quyết của Trung ương và Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị về văn hóa, văn nghệ . Phê bình lý luận văn học, nghệ thuật là một công việc sáng tạo có tính đảng và tính khoa học cao . Anh chị em hoạt động trong lĩnh vực này cần không ngừng rèn luyện bản lĩnh , nâng cao trình độ mọi mặt , chân thành đoàn kết và tôn trọng lẫn nhau, có quan hệ mật thiết với giới sáng tác , với công chúng và các cơ quan lãnh đạo , quản lý văn hóa , văn nghệ để làm tốt chức năng của mình . 26

CHỈ THỊ 61 - CT/ TW NGÀY 21-6-1990 CỦA BAN BÍ THƯ VỀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG CÔNG TÁC

Để phát triển sự nghiệp văn học nghệ thuật , phát huy mọi tiềm năng sáng tạo của văn nghệ sĩ, nâng cao trách nhiệm và hiệu quả lãnh đạo , quản lý văn học nghệ thuật trong tỉnh hình hiện nay , Ban Bí thư lưu ý các cấp ủy đảng, các cơ quan quản lý Nhà nước và các hội văn học -nghệ thuật một số vấn đề sau đây : 1. Cần tiếp tục nghiên cứu và thực hiện tốt Nghị quyết của Bộ Chính trị (số 05 -NQ / TW ngày 28-11-1987 ) về "Đổi mới và nâng cao trình độ lãnh đạo , quản lý văn học, nghệ thuật và văn hóa, phát huy khả năng sáng tạo, đưa văn học , nghệ thuật và văn hóa phát triển lên một bước mới" . Đặc biệt, cần xây dựng nhận thức đúng đắn trong cán bộ , đảng viên , trong giới sáng tạo và hoạt động văn hóa văn nghệ, trong các đồng chí phụ trách ở các cấp, các ngành , các đoàn thể thấy rõ " văn hóa và văn học- nghệ thuật có tác dụng to lớn trong việc góp phần thực hiện các nhiệm vụ cách mạng, giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong việc xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa , có chức năng bồi dưỡng đạo đức, tình cảm và năng lực thẩm mỹ cho con người, thỏa mãn những nhu cầu văn hóa ngày càng tăng của nhân dân " .

27

IRRARIFS

QUẢN LÝ VĂN HỌC NGHỆ THUẬT HIỆN NAY

Nếu không nhận thức đúng , thiếu sự chăm sóc đặc biệt đối với các tài năng thì sẽ tạo ra sự hụt hẫng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng không lường hết được trong đời sống tinh thần và các hoạt động khác của xã hội . Về phía các văn nghệ sĩ , trước hết là những văn nghệ sĩ đảng viên cần phấn đấu tự rèn luyện phẩm chất, đạo đức cách mạng , có lý tưởng xã hội chủ nghĩa và tình cảm sâu đậm với đất nước, với nhân dân lao động, qua tác phẩm của mình phát huy vai trò người kỹ sư tâm hồn, xây dựng ý thức, tình cảm về chân, thiện, mỹ cho mọi người trong xã hội, bảo vệ, khẳng định và biểu dương những gương tốt và phê phán những điều dối trá , độc ác , xấu xa; đồng thời kiên quyết chống lại sự phá hoại của các thế lực phản động , có ý thức trách nhiệm cao đối với tình hình đất nước , góp phần giữ vững sự ổn định về chính trị , đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, bảo vệ lợi ích của nhân dân, bảo vệ Đảng, bảo vệ Nhà nước, bảo vệ con đường đi lên chủ nghĩa xã hội . 2. Trong lãnh đạo văn học - nghệ thuật cần giữ vững những định hướng tư tưởng của Đảng , tạo điều kiện thuận

. lợi cho sự sáng tạo , phổ biến và tiếp nhận tác phẩm . Cần nghiêm túc kiểm điểm công tác lãnh đạo, quản lý văn hóa, văn nghệ thời gian qua để nâng cao tinh thần trách nhiệm , trình độ hiểu biết và phương pháp công tác đối với lĩnh vực phức tạp và tế nhị này . Cần khắc phục tình trạng buông lỏng không ngăn chặn có hiệu quả sự hỗn loạn trong hoạt động văn hóa , văn nghệ, đặc biệt là những biểu hiện xuyên tạc sự thật, phủ nhận thành quả cách mạng, kích động tâm trạng bất bình, chống đối sự lãnh đạo của Đảng và khuynh hướng " thương mại " đang gây hại rất lớn, đồng thời cần khắc phục tình trạng can thiệp thô bạo, tùy tiện, xâm phạm quyền tự do, dân chủ của văn nghệ sĩ trong sáng tạo và hoạt động văn hóa , văn nghệ. 28

Nguyên tắc "tự do sáng tác đi đôi với tư do phê bình " ghi trong Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị là nhằm bảo đảm cho quyền tự do sáng tạo, đồng thời bảo đảm cho sự hình thành dư luận xã hội đúng đắn đối với các tác phẩm và khuynh hướng văn học nghệ thuật. Chỉ thị số 52 - CT của Ban Bí thư ngày 8-6-1989 đã hướng dẫn cụ thể về vấn đề này .

3. Về quản lý Nhà nước: Cần tạo thuận lợi cho việc sáng tác và công bố các tác phẩm tốt , tăng kinh phí thích đáng , tạo điều kiện cho các hội văn học nghệ thuật tiến tới tự chủ tự quản về tài chính ; chú trọng trong việc đào tạo , bồi dưỡng đội ngũ văn nghệ sĩ , giúp anh chị em có điều kiện đi sát cuộc sống ; mua các tác phẩm văn học nghệ thuật có giá trị tư tưởng và nghệ thuật, đặt hàng xây dựng các công trình và tác phẩm có ý nghĩa lịch sử xã hội quan trọng, tặng các giải thưởng văn học, nghệ thuật, trợ cấp cho các nghệ sĩ có công và già yếu và gia đình các nghệ sĩ có công đã qua đời đang gặp khó khăn ... , cải tiến chế độ nhuận bút để cho các nghệ sĩ chuyên nghiệp có thể sống và yên tâm hoạt động sáng tạo bằng tiền nhuận bút và phụ cấp nghề nghiệp ; đổi mới cơ chế quản lý ngành điện ảnh , vi-đê-ô và sân khấu , bảo đảm quyền lợi chính đáng của anh chị em sáng tác , đạo diễn và diễn viên . Việc xét duyệt tác phẩm cần được thực hiện trước khi phổ biến rộng rãi trong công chúng. Đối với những tác phẩm đã tồn tại trước Cách mạng tháng Tám , trong vùng địch tạm chiếm cũ thời kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ trước 30-4-1975 và các tác phẩm nhập từ nước ngoài , nhất thiết phải qua sự xét duyệt và được phép của cấp có thẩm quyền mới được phổ biến rộng rãi . Cần qui định rõ trách nhiệm và thủ tục xét duyệt tác phẩm ở trung ương , ở địa phương và ở các loại cơ sở .

29

Cần thành lập Hội đồng văn học - nghệ thuật (gọi tắt là Hội đồng nghệ thuật ) ở trung ương , ở địa phương (tỉnh, thành phố, đặc khu trực thuộc trung ương) và ở cơ sở theo quyết định của thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước ( Bộ Văn hóa thông tin -thể thao và du lịch và ủy ban nhân dân hoặc Sở Văn hóa thông tin được ủy nhiệm ) . Hội đồng

có

chức năng tư vấn cho thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước trong việc thẩm định giá trị và kiến nghị về việc phổ biến tác phẩm . Cần qui định nguyên tắc lề lối xử lý khi cấp trên và cấp dưới có ý kiến ngược nhau trong việc cấm hoặc cho phép công bố tác phẩm . · Cần căn cứ vào thực tế mà qui định cụ thể hơn nữa định hướng trong Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị: " Tác phẩm văn nghệ không vi phạm pháp luật, không phản động (chống lại dân tộc , chống lại chủ nghĩa xã hội, phá hoại hòa bình ) và không đồi trụy (truyền bá tội ác, sự sa đọa, phá hoại nhân phẩm ) đều có quyền được lưu hành và đặt dưới sự lãnh đạo , phán xét của công luận và sự phê bình ". - Cần thực hiện sự kiểm tra và xử lý nghiêm đối với việc xuất bản , phát hành những tác phẩm có nội dung xấu . Đối với tác phẩm đáng phải cấm mà không cấm thì người có trách nhiệm ở cơ quan quản lý Nhà nước và người đại diện cho cơ quan chủ quản cũng phải bị xử phạt .

- Cần có chính sách hạn chế việc xuất bản những loại tác phẩm văn học, nghệ thuật tuy không thuộc diện cấm , nhưng không khuyến khích trong tình hình hiện nay .

Cần định rõ người có tác phẩm bị cấm nhưng còn tư cách công dân phải được coi là người có hành vi phạm pháp 30

trong một tác phẩm cụ thể . Kết tội tác giả là người có vấn đề chính trị, phản động cần phải có chứng cứ cụ thể và phải thực hiện theo đúng luật pháp Nhà nước . Khi chưa có đủ căn cứ để kết tội thì đối xử với tác giả như là người không có tội . Đảng viên có tác phẩm bị cấm cũng cần theo hướng đó mà xem xét kỷ luật đảng cho đúng đắn . Cần làm sao cho việc xử lý về pháp luật và kỷ luật có tác dụng giúp tác giả vốn không phải là phần tử xấu , phản cách mạng, rút được kinh nghiệm trong sáng tác, không ảnh hưởng tiêu cực đến việc tìm tòi, sáng tạo trong hoạt động văn hóa , văn nghệ. - Cần qui định cụ thể việc phải hoãn công bố hoặc chỉ công bố trong phạm vi hẹp đối với những tác phẩm tuy không có nội dung phản động , đồi trụy nhưng khi vào công chúng sẽ gây khó khăn cho việc thực hiện chủ trương , chính sách và pháp luật Nhà nước, không có lợi cho đoàn kết dân tộc, gây khó khăn cho quan hệ quốc tế, cho công tác vận động tôn giáo và vận động dân tộc ít người, tác động không tốt việc giáo dục thanh niên , thiếu niên và nhi đồng, cung cấp tư liệu cho kẻ thù lợi dụng chống phá chế độ , v.v .. Các cấp nếu phát hiện thấy có tác phẩm cần hạn chế công bố hoặc cấm lưu hành thì nêu ý kiến của mình với cơ quan được giao quyền ra quyết định xử lý . Trước khi ký quyết định, nhất thiết phải tham khảo ý kiến của Hội đồng nghệ thuật , nghe tác giả trình bày . Đặc biệt đối với tác phẩm được đánh giá là có nhiều giá trị sáng tạo , tìm tòi nhưng thấy cần hoãn công bố hoặc công bố hạn chế, cần trao đổi ý kiến , thuyết phục tác giả và mua lại bản thảo theo chế độ nhuận bút hiện hành nhằm bảo đảm quyền lợi tinh thần và vật chất của tác giả . Người có tác phẩm bị cấm , bị hạn chế công bố phải nhận

31

được các văn bản của cơ quan quản lý Nhà nước, nêu rõ lý do và tên họ , chức vụ của người ký quyết định ; tác giả có quyền khiếu nại với cơ quan quản lý Nhà nước hoặc với cơ quan pháp luật . Cần quy định rõ những tác giả đang bị khởi tố, truy tố . có án tù, mất quyền công dân , bỏ trốn ra nước ngoài không được quyền công bố tác phẩm của mình . 4. Cần thành lập đảng đoàn ở các ban chấp hành các Hội văn học nghệ thuật trung ương và địa phương. Đảng đoàn thông qua các đảng viên trong ban chấp hành và trong hội để thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với hội, đem lại lợi ích thiết thực cho hội viên, góp phần xây dựng nền văn học nghệ thuật cho đường lối, quan điểm của Đảng , thu thập ý kiến của giới đóng góp với Đảng và góp ý kiến với các cơ sở đảng trong việc bồi dưỡng cho anh, chị em văn nghệ sĩ có đủ tiêu chuẩn để kết nạp vào Đảng . Các cơ quan Nhà nước thực hiện chức năng quản lý Nhà nước đối với các hoạt động văn hóa, văn nghệ, cần có sự phối hợp chặt chẽ với các hội trong việc xây dựng các chủ trương , chính sách về văn hóa, văn nghệ, tăng cường cơ sở vật chất cho hoạt động văn hóa, văn nghệ , chăm lo đời sống văn nghệ sĩ . Liên hiệp các hội văn học , nghệ thuật là hình thức liên kết các hội chuyên ngành ở trung ương , có một bộ phận thường trực gọn nhẹ chủ yếu làm nhiệm vụ phối hợp hành động trên những vấn đề cần thiết . Hội văn nghệ địa phương là nơi tập hợp, bồi dưỡng những tài năng mới , bổ sung đội ngũ văn nghệ sĩ chuyên nghiệp là thành viên của Mặt trận Tổ quốc ở địa phương, do các tỉnh ủy , thành ủy , đặc khu ủy lãnh đạo .

32

Ban Bí thư ủy nhiệm Ban Tư tưởng Văn hóa trung ương làm việc với các đảng đoàn và các đảng viên trong các hội văn học, nghệ thuật và Hội đồng thường trực của liên hiệp các hội văn học , nghệ thuật; thông qua làm việc với các tổ chức đảng và các đảng viên mà giúp Ban Bí thư chuẩn bị ra các chỉ thị , nghị quyết , truyền đạt theo chức năng của mình hướng dẫn thực hiện các chủ trương của Trung ương Đảng về các vấn đề văn hóa, văn nghệ ; kiểm tra việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng về công tác văn hóa, văn nghệ của các cấp , các ngành, các đoàn thể . Các cấp ủy đảng, các đồng chí phụ trách cơ quan quản lý Nhà nước, các đồng chí trong các đoàn thể văn hóa, văn nghệ cần quán triệt và có biện pháp thực hiện tốt các nội dung đã nêu trên đây . Ban Tư tưởng Văn hóa trung ương có trách nhiệm theo dõi và báo cáo với Ban Bí thư việc thực hiện chỉ thị này .

33

CHỈ THỊ 63 -CT/ TW NGÀY 25-7-1990 CỦA BAN BÍ THƯ VỀ TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI CÔNG TÁC BÁO CHÍ , XUẤT BẢN

Thực hiện Nghị quyết Đại hội VI của Đảng , báo chí, xuất bản đã bước đầu đổi mới nội dung, hình thức , góp phần tuyên truyền và động viên nhân dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước , phản ánh những ý kiến và nguyện vọng chính đáng của nhân dân ; phổ biến những điển hình tốt , những nhân tố mới ; tích cực tham gia đấu tranh chống tiêu cực . Gần đây , đã chú ý giáo dục ý thức cảnh giác, đấu tranh chống âm mưu phá hoại của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động, phê phán các luận điệu chống Đảng , chống chủ nghĩa xã hội . Ngành xuất bản có nhiều loại sách và ấn phẩm phục vụ nhiệm vụ chính trị, nhất là trong dịp những ngày kỷ niệm lớn năm 1990 và đã đáp ứng một phần yêu cầu về đời sống tinh thần của nhân dân ta . Đó là do cố gắng của ngành báo chí, xuất bản và tiến bộ bước đầu trong công tác lãnh đạo và quản lý . Tuy nhiên , công tác báo chí , xuất bản còn nhiều khuyết điểm : - Một số cơ quan báo , tạp chí, nhà xuất bản không thực hiện đúng tôn chỉ, chức năng của mình .

34

- Việc phát hành và sử dụng sách báo chưa được tổ chức tốt , chưa chú trọng phát hành sách báo vào vùng nông thôn và nơi xa xôi hẻo lánh ... Nhiều phòng đọc sách , thư viện thiếu kinh phí để mua sách báo .

- Sách , báo viết về điển hình mới , nhân tố mới còn ít và kém sức thuyết phục; trong chống tiêu cực còn có nhiều trường hợp chưa chính xác và thiếu cân nhắc hiệu quả . Có báo đưa tin sai mà không cải chính, thiếu khách quan, trung thực. Ý thức bảo vệ bí mật của Đảng và Nhà nước còn kém . Thông tin các diễn biến quốc tế còn nhiều trường hợp chưa thận trọng và chưa theo đúng quan điểm, chính sách đối ngoại của Đảng. Một số báo , tạp chí, nhà xuất bản đã cho ra những ấn phẩm có nội dung xấu, chống lại đường lối, quan điểm của Đảng , xuyên tạc lịch sử , phủ nhận thành tựu cách mạng , khuếch đại những sai lầm , kích động dư luận chống đối sự lãnh đạo của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa . Có trường hợp nhân danh " phản ánh ý kiến nhân dân" để truyền bá những quan điểm sai trái . - Khuynh hướng " giật gân " câu khách kiếm tiền trong một số cơ quan báo chí , nhà xuất bản cho ra thị trường những ấn phẩm xấu , gây hại lớn đến việc xây dựng con người mới, nền văn hóa mới, làm cho dư luận bất bình, có báo , tạp chí đăng quảng cáo quá nhiều , quảng cáo cả

cho

những kẻ lừa và làm hàng xấu .

· Nhiều cơ quan chủ quản của báo chí, nhà xuất bản đã "khoán trắng " cho tổng biên tập hoặc giám đốc , không thực hiện định kỳ kiểm tra công việc của người trực tiếp quản lý báo chí, xuất bản ; có trường hợp để kéo dài tình trạng làm sai tôn chỉ , mục đích và những điều quy định khác trong giấy phép, không kiên quyết xử lý khi thấy cơ quan báo chí , 35

xuất bản bị một số người thao túng với mục đích xấu . Ngược lại , có cơ quan chủ quản chỉ đạo gò bó , không phát huy được tính chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của người phụ trách báo chí, xuất bản . Cơ quan Nhà nước ở trung ương và địa phương còn buông lỏng quản lý Nhà nước đối với báo chí, xuất bản , không thận trọng , thậm chí còn có hiện tượng tiêu cực khi cấp giấy phép , xử lý không nghiêm khi phát hiện các hành vi phạm pháp . Luật báo chí đã ban hành nhưng chưa được tuyên truyền sâu rộng trong toàn Đảng , toàn dân , chưa có văn bản hướng dẫn thực hiện . Việc quản lý các nhà in còn nhiều sơ hở . - Một số cấp ủy đảng chưa có nhận thức đúng về vai trò báo chí, xuất bản trong công cuộc đổi mới , chưa chú ý tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của báo chí xuất bản , thiếu lắng nghe ý kiến và chưa thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra , động viên , giúp đỡ cán bộ , đảng viên, làm công tác báo chí , xuất bản . Căn cứ vào nghị quyết của Đảng , xem xét tình hình nói trên, Ban Bí thư có một số ý kiến chỉ đạo sau đây : 1. Sách, báo là công cụ rất quan trọng trên mặt trận tư tưởng, góp phần đẩy mạnh công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa . Trong lúc bọn đế quốc và các lực lượng thù địch ra sức sử dụng sách , báo, văn hóa phẩm , để truyền bá lối sống đồi trụy , kích động gây rối về chính trị và tư tưởng, chúng ta cần phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước đối với công tác báo chí và xuất bản . Cần tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động báo chí, xuất bản , đáp ứng được nhu yêu cầu ngày càng tăng của nhân dân về

36

sách , báo tốt, giáo dục, tuyên truyền đường lối , chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần xây dựng tình cảm , đạo đức , lối sống lành mạnh , mở mang dân trí về mọi mặt , bồi dưỡng ý thức cách mạng, nâng cao ý thức cảnh giác chống lại những luận điệu xuyên tạc của địch ; đồng thời phải kiên quyết ngăn chặn việc xuất bản , lưu hành những ấn phẩm xấu, phản động, đồi trụy . 2. Sự lãnh đạo của Đảng đối với báo chí, xuất bản được thể hiện ở các việc sau đây : - Lãnh đạo nâng cao chất lượng nội dung chính trị , tư tưởng của báo chí, xuất bản . Bồi dưỡng quan điểm đường lối , chủ trương, chính sách của Đảng, định hướng chính trị , tư tưởng và cung cấp thông tin cần thiết cho cán bộ báo chí , xuất bản , nhất là cán bộ phụ trách ( tổng biên tập, giám đốc ) ; có quy hoạch đào tạo, có chính sách chăm lo đời sống, sự an toàn trong thực hiện nghề nghiệp của cán bộ báo chí , xuất bản . - Định hướng cho việc quy hoạch mạng lưới báo chí , xuất bản , nhà in , phát hành cho hợp lý và có hiệu quả thiết thực , phù hợp với tình hình nước ta .

- Kiểm tra nội dung chính trị tư tưởng trong các sách báo ; nâng cao ý thức trách nhiệm , năng lực và phẩm chất chính trị của cán bộ chủ chốt các cơ quan báo chí, xuất bản ; phát hiện , bồi dưỡng và phát huy những người làm báo , xuất bản có phẩm

chất chính trị tốt và có tài năng,

kiến nghị với các cơ quan có trách nhiệm thay đổi những cán bộ yếu kém , xử lý nghiêm đối với những cán bộ cố tỉnh vi phạm luật pháp , hoặc lợi dụng báo chí , xuất bản để thực hiện mưu đồ xấu .

Lãnh đạo cơ quan Nhà nước xây dựng hệ thống luật pháp và các văn bản pháp quy về báo chí , xuất bản theo 37

định hướng chính trị của Đảng và thông qua các tổ chức đảng, các đảng viên phụ trách cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí, nhà xuất bản để nắm tình hình và chỉ đạo thực hiện . Ban Tư tưởng Văn hóa ở trung ương và các tỉnh ủy , thành ủy, đặc khu ủy là cơ quan giúp cấp ủy lãnh đạo, chỉ đạo công tác báo chí, xuất bản . Ban đảng cần có sinh hoạt định kỳ với các đảng viên phụ trách cơ quan báo chí và xuất bản , thường xuyên báo cáo cấp ủy tình hình báo chí, xuất bản. - Những việc thuộc trách nhiệm giải quyết của cơ quan Nhà nước quản lý xuất bản , báo chí thì các cơ quan đó phải xử lý . Đảng viên phụ trách ở cơ quan Nhà nước cần thực hiện chế độ báo cáo và tranh thủ ý kiến chỉ đạo của ban đảng theo sự ủy nhiệm của cấp ủy . Ban đảng khi phát hiện có vấn đề sai phạm thì góp ý kiến trực tiếp hoặc báo cáo cho cấp ủy chỉ đạo . Để phối hợp tốt, nên bố trí đồng chí phụ trách cơ quan thông tin văn hóa của Nhà nước làm thành viên ban phụ trách ban đảng về công tác tư tưởng. 3. Công tác quản lý của Nhà nước đối với báo chí , xuất bản được thực hiện qua việc ban hành các chính sách , quy chế, luật pháp , hướng dẫn thực hiện và xử lý những sai phạm . Trước mắt , cần chú trọng : · Tuyên truyền phổ biến sâu rộng luật lệ hiện hành về báo chí , xuất bản , ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Luật báo chí và sớm xây dựng luật về xuất bản (bao gồm cả in và phát hành sách , báo ). · Xử lý nghiêm những vụ vi phạm luật trong công tác báo chí , xuất bản, trước mắt đưa ra truy tố một số trường hợp để giáo dục chung, hướng dẫn các cơ quan chủ quản , các cơ sở báo chí, xuất bản tuân thủ pháp luật . 38

1 - Các cơ quan Nhà nước , các đoàn thể, các cơ sở quốc doanh và tập thể cần có kinh phí thích đáng để xây dựng thư viện, tủ sách , bảo đảm có nhiều sách báo tốt phục vụ đông đảo người đọc . Cần vận động phong trào nhân dân mua máy thu thanh và nghe đài ta , nhất là ở vùng rừng núi , nông thôn . - Giáo dục cán bộ , đảng viên và công nhân các xí nghiệp in có ý thức trách nhiệm góp phần quản lý báo chí, xuất bản , chú ý phát hiện những bản thảo có nội dung vi phạm pháp luật, báo cáo kịp thời với cơ quan có trách nhiệm xem xét, xử lý . 4. Cơ quan chủ quản chịu trách nhiệm chỉ đạo toàn diện cơ quan báo chí, xuất bản của mình . Thủ trưởng cơ quan chủ quản phải trực tiếp chỉ đạo và định kỳ họp với cán bộ phụ trách báo chí, nhà xuất bản để kiểm tra việc thực hiện tôn chỉ , mục đích và các quy định trong giấy phép do Nhà nước cấp ; thực hiện việc khen thưởng, kỷ luật và bố trí cân bộ phụ trách ; chăm lo xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật và thực hiện các chế độ, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho báo chí , xuất bản của ngành , đoàn thể hoặc địa phương mình hoạt động có hiệu quả. 5. Tiêu chuẩn, quyền hạn , trách nhiệm của người phụ trách cơ quan báo chí, xuất bản phải được thực hiện theo quy định của Nhà nước . Tổng biên tập , giám đốc là đảng viên chịu trách nhiệm trước cơ quan chủ quản và cấp ủy đảng về việc thực hiện các định hướng chính trị , tư tưởng của Đảng . Tùy theo trình độ năng lực thực tế của đồng chí phụ trách báo, đài , nhà xuất bản mà cấp ủy đảng quy định những vấn đề gì đồng chí đó không được tự ý quyết định, nhất thiết phải thỉnh thị cấp ủy hoặc đồng chí đại diện cơ quan chủ quản, nhất là những vấn đề có quan hệ đến việc 39

giữ gìn bí mật của Đảng và Nhà nước, tình hình an ninh chính trị và quan hệ đối ngoại. & Thành lập đảng đoàn ở các ban chấp hành Hội nhà báo trung ương và địa phương để thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với Hội nhà báo . Đảng đoàn thông qua các đảng viên trong ban chấp hành và trong Hội để phổ biến các chủ trương của Đảng, phát huy vai trò của Hội tham gia xây dựng và thực hiện các chính sách thông tin - báo chí , bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người làm báo , bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ cho hội viên , phản ánh ý kiến của người làm báo ngoài Đảng góp ý kiến với Đảng, giúp các chi bộ Đảng phát hiện và bồi dưỡng những tài năng mới có đủ tiêu chuẩn để thu hút vào Đảng .

* Các cấp ủy đảng , các cơ quan quản lý Nhà nước, các cơ quan chủ quản của báo, đài , tạp chí , nhà xuất bản , Hội Nhà báo Việt Nam cần quán triệt và thực hiện tốt các nội dung đã nêu trên đây . Ban Tư tưởng Văn hóa trung ương có trách nhiệm theo dõi và báo cáo với Ban Bí thư việc thực hiện chỉ thị này .

40

CÁC NGHỊ QUYẾT CỦA CÁC HỘI NGHỊ TRUNG ƯƠNG ĐẢNG ( KHÓA VI ) ( Trích )

Trích Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI- tháng 6-1988 )

" Tiếp tục tăng cường lãnh đạo và quản lý các cơ quan báo chí , xuất bản , văn hóa , văn nghệ theo hướng phục vụ tích cực công cuộc đổi mới, góp phần thực hiện các nghị quyết của Đảng. Phát huy tác dụng tốt đi đôi với khắc phục kịp thời những lệch lạc trong báo chí, xuất bản , văn hóa, văn nghệ . Đấu tranh kiên quyết và có hiệu quả chống chiến tranh tâm lý , chống những luận điệu tuyên truyền xuyên tạc của địch, chống những mưu đồ lợi dụng dân chủ và công khai để nói xấu, vu cáo , kích động chia rẽ hòng gây rối , phá hoại Đảng ta , chế độ ta " .

41

Trích Nghị quyết Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI - tháng 3-1989 )

" Công tác lãnh đạo tư tưởng thiếu chủ động, chưa dự kiến trước những khuynh hướng tư tưởng sai lệch có thể nảy sinh trong quá trình đổi mới, chưa kịp thời trang bị những nhận thức mới cần thiết cho đảng viên và quần chúng để mọi người vững vàng, tự tin đón nhận những hiện tượng kinh tế , xã hội mới . Có lúc thiên về mặt chống tiêu cực, ít đi sâu giới thiệu những nhân tố tích cực, những việc làm được . Chưa kịp thời ngăn chặn những tư tưởng sai lầm trong một số cán bộ, đảng viên, những lệch lạc của một số cơ quan báo chí, xuất bản, văn hóa, văn nghệ, để tình trạng văn hóa phẩm xấu lan tràn kéo dài " .

*

"Trong lĩnh vực văn hóa, văn nghệ có chính sách và cơ chế phát huy trí tuệ , tài năng của nhân dân và đội ngũ văn nghệ sĩ đối với sự nghiệp xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa , đậm đà bản sắc dân tộc và từng bước đáp ứng nhu cầu văn hóa của nhân dân ; bảo đảm tự do sáng tác , tự do phê bình , nâng cao trách nhiệm công dân của người nghệ sĩ" .

42

" Tiếp tục mở rộng hơn nữa tính dân chủ, tính công khai trong sinh hoạt đảng , trong hoạt động của các cơ quan Nhà nước, các đoàn thể, các tổ chức xã hội và trong hoạt động khoa học , thông tin đại chúng, văn hóa - văn nghệ coi đó là một phương hướng cơ bản chỉ đạo các hoạt động tư tưởng . Khuyến khích tự do tư tưởng , thảo luận và tranh luận thẳng thắn ; ngăn ngừa và uốn nắn những biểu hiện lợi dụng dân chủ , công khai để xuyên tạc sự thật , kích động , phá hoại công cuộc đổi mới. Không cho phép ra báo tư nhân và lập các nhà xuất bản tư nhân " .

Trích Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI - tháng 8 - 1989 )

"Trong văn hóa, văn nghệ, một số ít người có tư tưởng phủ nhận thành tựu văn nghệ cách mạng , hạ thấp hoặc phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng, miêu tả hiện thực quá đen tối, gây tâm trạng bi quan, hoài nghi " . " Khi có kết luận số 20 của Bộ Chính trị về công tác tư tưởng và Nghị quyết Trung ương sáu, một số cấp ủy đã coi trọng hơn việc lãnh đạo , quản lý công tác tư tưởng , văn hóa; uốn nắn những nhận thức không đúng và những biểu hiện dao động về con đường xã hội chủ nghĩa . Ở đây cần nhấn mạnh và nêu thêm một số khuyết điểm : - Chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của cuộc đấu tranh tư tưởng trước tình hình trong nước và quốc tế hiện nay ,

43

chưa thấy rõ một yêu cầu hết sức quan trọng của công tác tư tưởng hiện nay là tăng cường sự thống nhất về quan điểm , tăng cường trận địa tư tưởng xã hội chủ nghĩa , kịp thời đấu tranh khắc phục những quan điểm lệch lạc , góp phần giữ vững sự ổn định về chính trị để đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới . - Coi nhẹ cuộc đấu tranh chống lại các thế lực thù địch, cuộc đấu tranh giai cấp , đấu tranh giữa hai con đường xã hội chủ nghĩa và tư bản chủ nghĩa theo quan niệm đúng đắn và thích hợp với điều kiện mới . Báo, đài đấu tranh không kịp thời, quyết liệt và sắc sảo đối với những luận điệu chống chủ nghĩa xã hội , vạch trần bản chất bóc lột và xâm lược của chủ nghĩa đế quốc . - Coi nhẹ lãnh đạo và quản lý lỏng lẻo , để cho văn hóa phẩm xấu, phản động lan tràn , để cho một số báo , đài đăng và phát những bài có quan điểm lệch lạc, hoặc những bài, tin tức về cải tổ, cải cách trái với quan điểm của Đảng; một số cấp ủy , đoàn thể buông lỏng việc lãnh đạo cơ quan báo chí, xuất bản thuộc chức năng và thẩm quyền của mình . Nhiều tổ chức đảng , nhiều cán bộ lãnh đạo , đảng viên buông lỏng công tác tư tưởng , thiếu tinh thần chiến đấu chống lại những tư tưởng, quan điểm lệch lạc, những hành động và lời nói sai trái , thiếu ý thức hằng ngày , hằng giờ tăng cường trận địa tư tưởng xã hội chủ nghĩa " .

... " Trong công cuộc xây dựng nền văn hóa xã hội chủ nghĩa đậm đà bản sắc dân tộc, phải coi trọng đời sống văn hóa của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, quan tâm đời sống tinh thần ở nông thôn và các vùng dân tộc thiểu số . Xây dựng lối sống lành mạnh, văn minh, phát huy những thuần phong, mỹ tục của dân tộc , giáo dục tinh thần quý trọng và bảo vệ các di tích lịch sử và cách mạng; chống mê

44

tín dị đoan , lối sống xa hoa trụy lạc . Trên lĩnh vực văn nghệ , hướng văn nghệ đi sâu vào cuộc sống , vào thực tế của cuộc đấu tranh cho sự nghiệp đổi mới và xây dựng tác phẩm có sức thuyết phục, giáo dục sâu sắc cái đẹp về tinh thần, tỉnh cảm và tư tưởng đúng đắn cho công chúng , nhất là cho thanh niên . Khuyến khích tự do sáng tác , phê bình, giữ vững tính kế thừa của nền văn nghệ cách mạng; phê phán tư tưởng coi nhẹ hoặc phủ định những thành tựu to lớn của văn nghệ cách mạng và của lịch sử đấu tranh cách mạng , xa rời truyền thống tốt đẹp của dân tộc, truyền bá bạo lực, dâm ô , đồi trụy và những tư tưởng phi xã hội chủ nghĩa khác . Đấu tranh với những hoạt động bè phái, mọi biểu hiện xa rời đường lối chính trị và tư tưởng của Đảng, đối lập văn nghệ với sự lãnh đạo của Đảng; khắc phục quan điểm sai như : Đảng chỉ nên "lãnh đạo và quản lý theo định hướng rộng" , "để cho công chúng tự chọn lấy món ăn" . Không vì khôi phục vị trí và giá trị tác phẩm cho một số văn nghệ sĩ trước đây mà đề cao họ một cách quá đáng, thậm chí làm sống lại những khuynh hướng bệnh hoạn của thời kỳ thực dân Pháp và Mỹ - ngụy . Khắc phục tình trạng tiếp thu không chọn lọc những quan điểm và tác phẩm văn nghệ nước ngoài" .

" ... Trong sự quản lý toàn diện của Nhà nước đối với lĩnh vực tư tưởng văn hóa , vấn đề rất quan trọng hiện nay là phải khẩn trương pháp luật hóa, thể chế hóa các hoạt động báo chí, xuất bản , văn hóa , văn nghệ. Trước mắt xem xét lại những văn bản pháp quy về công tác thông tin tuyên truyền , báo chí, xuất bản , văn học , nghệ thuật , bổ sung sửa đổi những điểm cần thiết theo tinh thần đổi mới của Nghị quyết Đại hội VI, các nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương và Bộ Chính trị ; ban hành một số luật mới như Luật báo chí, xuất bản ... Tích cực tuyên truyền , phổ biến và giáo dục những pháp luật đó trong nhân dân, coi trọng việc chỉ

45

đạo thực hiện có kết quả những chính sách , chế độ, quy định . Nghiêm trị mọi hành vi vi phạm pháp luật. Đó là cơ sở để lập lại trật tự kỷ cương trên lĩnh vực báo chí, xuất bản , văn hóa, văn nghệ . Trong ngân sách Nhà nước phải dành phần thích đáng cho việc xây dựng cơ sở kỹ thuật , các phương tiện làm công tác tư tưởng , các hoạt động thông tin, báo chí, văn hóa, văn nghệ . Cần có chính sách tài chính cho các hoạt động báo chí, xuất bản , thông tin, cổ động , văn hóa , văn nghệ thích hợp với tính chất và nhiệm vụ của mỗi loại hoạt động này " . " Báo chí, xuất bản , văn hóa , văn nghệ là những binh chủng trực tiếp tác chiến hằng ngày trên mặt trận tư tưởng, các cấp ủy đảng và lãnh đạo các ngành , đoàn thể phải lãnh đạo và quản lý tốt đội ngũ phóng viên, cán bộ biên tập , trước hết là tổng biên tập các báo chí, nhà xuất bản . Tạo điều kiện thuận lợi cho anh chị em làm tốt nhiệm vụ được giao; kịp thời thông tin những vấn đề về thời cuộc , chính sách, những chủ trương của cấp ủy ; tạo điều kiện cho anh em đi sát cuộc sống ; từng thời gian đánh giá hoạt động của cơ quan báo chí, xuất bản , văn hóa văn nghệ , biểu dương mặt tốt, uốn nắn những lệch lạc , khắc phục những khuyết điểm ; chăm lo đời sống vật chất và tinh thần và điều kiện làm việc của anh chị em, v.v .. Cần xử lý nghiêm những cán bộ phụ trách báo chí , xuất bản, văn hóa , văn nghệ có ý đồ sử dụng tờ báo , tạp chí , nhà xuất bản , các hoạt động văn hóa , văn nghệ để tuyên truyền khuynh hướng , quan điểm sai lầm của cá nhân , cố tình làm trái với quan điểm của Đảng" .

46

Trích Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI - tháng 3-1990 )

" Chính quyền các cấp tăng thêm phần kinh phí trong ngân sách và cùng với nhân dân động viên thêm các nguồn lực trong xã hội bằng mọi cách ngăn chặn tình trạng xuống cấp của các cơ sở giáo dục, y tế , văn hóa , thông tin , khoa học , chú ý miền núi , vùng căn cứ cách mạng cũ , Nhà nước bổ sung một số chính sách xã hội cấp bách . Các đoàn thể quần chúng cùng với các cấp ủy đảng, các cơ quan Nhà nước phải sâu sát tình hình các trường đại học , các cơ quan khoa học , các hội văn học , nghệ thuật, giúp đỡ giải quyết những yêu cầu chính đáng , tạo điều kiện cho trí thức phát huy tài năng" .

47

KẾT LUẬN CỦA BỘ CHÍNH TRỊ VỀ VĂN HÓA, VĂN NGHỆ THÁNG 11 NĂM 1988

" Để đảm bảo mở rộng tính dân chủ , tính công khai, cần xây dựng luật báo chí, luật xuất bản , luật các hoạt động văn hóa , văn nghệ, các quy chế mới về mở rộng dân chủ trong sinh hoạt của Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp , trong sinh hoạt đảng và sinh hoạt các đoàn thể cách mạng " .

" Các cấp ủy , các cơ quan Nhà nước cần tăng cường lãnh đạo và quản lý các hoạt động văn hóa , văn nghệ theo Nghị quyết 05 của Bộ Chính trị , phát huy những kết quả đã đạt được, kịp thời uốn nắn , khắc phục những thiếu sót, lệch lạc " .

"Trước mắt, căn cứ các quy định hiện hành của Đảng và Nhà nước, có kế hoạch sắp xếp lại một mạng lưới báo chí và xuất bản trong cả nước phù hợp với khả năng của ta , chú trọng đổi mới nội dung và hình thức, nâng cao chất lượng và hiệu quả tuyên truyền giáo dục . Trong khi sắp xếp lại , chưa xét việc cho ra báo mới, lập nhà xuất bản mới . 48

Không cho ra báo tư nhân và nhà xuất bản tư nhân , ngăn ngừa việc đưa vào nước ta các sách báo và văn hóa phẩm xấu của nước ngoài và của bọn phản động lưu vong , ngăn chặn các sách báo, văn hóa phẩm xấu và xử lý nghiêm minh các hành động vi phạm pháp luật trong công tác xuất bản , in và phát hành sách" .

" Ban Văn hóa Văn nghệ trung ương chủ trì cùng với Bộ Văn hóa và các cơ quan khác có liên quan căn cứ Nghị quyết số 05 - của Bộ Chính trị về công tác văn hóa , văn nghệ giúp Ban Bí thư ban hành các cơ chế , chính sách đổi mới công tác lãnh đạo của đảng đối với văn hóa , văn nghệ, hướng dẫn việc thảo luận các vấn đề đang đặt ra trong giới văn nghệ để đi đến có kết luận đúng đắn , có tính thuyết phục . Cần có kế hoạch bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ lý luận và phê bình văn nghệ và nâng cao chất lượng phê bình văn nghệ " . " Các ban, các bộ có trách nhiệm cần bổ sung các chính sách đối với văn nghệ sĩ, phóng viên , biên tập viên báo chí và xuất bản , báo cáo viên , giảng viên ..." .

49

VĂN KIỆN ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU TOÀN QUỐC LẦN THỨ VII CỦA ĐẢNG (Trích )

Hoạt động văn hóa , văn nghệ phong phú hơn về nội dung , đa dạng hơn về hình thức và thể loại. Trong các ngành văn học , nghệ thuật đã có một số tác phẩm tốt . Đội ngũ văn nghệ sĩ thuộc các thế hệ có những đóng góp vào sự nghiệp đổi mới của đất nước . Trong hoạt động văn hóa, văn nghệ , dân chủ bước đầu được phát huy , tạo điều kiện thuận lợi cho sự sáng tạo " . (BCCT... , ST, HN, 1991 , tr. 34-35) . + " Các hoạt động văn hóa, thông tin, báo chí, xuất bản có bước phát triển mới về nội dung và phương pháp thông tin , về nghiên cứu và sáng tạo, về thảo luận dân chủ các ý kiến khác nhau , tự phê bình và phê bình , đấu tranh phê phán các hiện tượng tiêu cực" . ( BCCT ... , ST, HN , 1991 , tr . 41 ) . + " Các phương tiện thông tin đại chúng và các hoạt động văn hóa, văn nghệ có một số đổi mới với nội dung phong phú hơn trước , thảo luận công khai các ý kiến khác nhau , đấu tranh phê phán các hiện tượng tham nhũng tiêu cực, biểu dương những nhân tố mới " . ( BCXDĐ ... , ST, HN, 1991 , tr.6) .

50

" Tuy nhiên , mức hưởng thụ văn hóa , văn nghệ của đông đảo nhân dân lao động còn thấp , nhất là ở những vùng nông thôn , miền núi . Hoạt động văn hóa , văn nghệ thường tập trung ở các đô thị và có khuynh hướng chạy theo thị hiếu không lành mạnh . Đã xuất hiện một số tư tưởng lệch lạc : coi nhẹ văn nghệ dân tộc và cách mạng, nhìn xã hội toàn màu đen ... Công tác quản lý văn hóa tuy có đổi mới, nhưng còn nhiều khuyết điểm , chưa quản lý chặt chẽ công tác xuất bản , nhập phim , làm phim , để cho các văn hóa phẩm còn độc hại phổ biến tràn lan , gây hại lớn . Chưa có những biện pháp tích cực để phổ biến rộng rãi trong nhân dân các tác phẩm có giá trị. Một số ngành nghệ thuật như điện ảnh , tuồng , chèo

đang gặp nhiều khó khăn , chưa có biện pháp

khắc phục" . (BCCT ... , ST, HN, 1991 , tr.35 ) . + "Sự nghiệp văn hóa , xã hội có những mặt tiếp tục xuống cấp . Tình trạng tham nhũng, tiêu cực và bất công xã hội tăng thêm ; lối sống thực dụng, hủ tục, mê tín dị đoan phát triển " ... "Lối sống trụy lạc , chạy theo những thị hiếu thấp hèn , văn hóa không lành mạnh và những hủ tục, mê tín , dị đoan đang phục hồi và phát triển ... " . (VKĐH ... VII , ST, HN, 1991 , tr.50 , 137) . + "Còn nhiều lúng túng, thiếu sót và sơ hở trong điều hành quản lý vĩ mô nền kinh tế thị trường ( nhất là trong các lĩnh vực tài chính, tiền tệ, tiền lương) cũng như trong quản lý văn hóa, xã hội . Vừa có tình trạng thiếu nhất quán trong một số chủ trương đổi mới, vừa có sự buông lỏng đến vai trò quản lý đối với xã hội" . ( BCCT ... , ST , HN, 1991 , tr. 52 ) . ·

" Tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực tư tưởng và văn hóa làm cho thế giới quan Mác – Lê- nin

51

và tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội . Kế thừa và phát huy những truyền thống văn hóa tốt đẹp của tất cả các dân tộc trong nước, tiếp thu những tinh hoa văn hóa nhân loại , xây dựng một xã hội dân chủ, văn minh vì lợi ích chân chính và phẩm giá con người, với trình độ tri thức , đạo đức, thể lực và thẩm mỹ ngày càng cao . Chống tư tưởng , văn hóa phản tiến bộ , trái với những truyền thống tốt đẹp của dân tộc và những giá trị cao quý của loài người , trái với phương hướng đi lên chủ nghĩa xã hội" . (CLXDĐN ..., ST, HN, 1991 , tr.10 ) . + " Tăng cường và từng bước hiện đại hóa cơ sở vật chấtkỹ thuật của các cơ quan làm công tác tư tưởng . Có chính sách tài chính đúng đắn đối với các hoạt động báo chí, xuất bản , thông tin cổ động , văn hóa , văn nghệ , giáo dục lý luận , nghiên cứu khoa học " . (BCXDĐ ... , ST , HN, 1991 , tr.19) . + "Coi trọng xây dựng kết cấu hạ tầng văn hóa và xã hội ở cả thành thị và nông thôn , trước hết là nhà ở, nước sinh hoạt, cơ sở vật chất cho nghiên cứu khoa học, giáo dục, y tế và văn hóa . (CLXDĐN ... , ST, HN, 1991 , tr.20) . + "Phát triển các công trình công cộng như trường học, bệnh viện , các công trình văn hóa, thể dục thể thao ... khuyến khích và tạo điều kiện để tập thể và nhân dân đầu tư xây dựng nhà ở . Tuân thủ nghiêm ngặt việc bảo vệ môi trường, gìn giữ cân bằng sinh thái cho thế hệ hiện tại và mai sau" . (CLXDDN..., ST, HN, 1991 , tr. 13-14) . + " Xây dựng nền văn hóa mới, tạo ra một đời sống tinh thần cao đẹp , phong phú và đa dạng , có nội dung nhân đạo , dân chủ, tiến bộ . Phát huy vai trò văn học , nghệ thuật trong việc nuôi dưỡng , nâng cao tâm hồn Việt Nam . Khẳng định và biểu dương những giá trị chân chính , bồi dưỡng cái chân , cái thiện , cái mỹ theo quan điểm tiến bộ , phê phán những 52

cái lỗi thời, thấp kém . Bảo đảm quyền được thông tin , quyền tự do sáng tạo của công dân . Phát triển các phương tiện thông tin đại chúng, thông tin đa dạng, nhiều chiều , kịp thời, chân thực, bổ ích . Kết hợp với phát huy đầy đủ vai trò của xã hội, các đoàn thể, nhà trường, gia đình , từng tập thể lao động và tập thể dân cư trong việc chăm lo bồi dưỡng hình thành con người mới . Đó là con người có ý thức làm chủ , ý thức trách nhiệm công dân; có tri thức , sức khỏe và lao động giỏi; sống có văn hóa và tình nghĩa ; giàu lòng yêu nước và tinh thần quốc tế chân chính . Gia đình là tế bào của xã hội, là cái nôi thân yêu nuôi dưỡng cả đời người, là môi trường quan trọng giáo dục nếp sống và hình thành nhân cách . Các chính sách của Nhà nước phải chú ý tới xây dựng gia đình no ấm , hòa thuận , tiến bộ . Nâng cao ý thức về nghĩa vụ gia đình đối với mọi lớp người . Đơn vị sản xuất, công tác, học tập , chiến đấu phải là môi trường xây dựng phong cách lao động có kỷ luật, có kỹ thuật , có năng suất và hiệu quả cao , nơi thể hiện tình bạn , tỉnh đồng chí, đồng đội, hình thành nhân cách con người mới và nền văn hóa mới" . (CLXDĐN ... , ST, HN , 1991 , tr.14-15) . + "Chính sách xã hội tác động trực tiếp đến việc hình thành một cộng đồng xã hội văn minh , trong đó các giai cấp , các tầng lớp dân cư đều có nghĩa vụ , quyền lợi chính đáng, đoàn kết chặt chẽ, góp phần xây dựng nước Việt Nam giàu mạnh . Phát triển giai cấp công nhân về số lượng và chất lượng để xứng đáng là giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội . Xây dựng giai cấp nông dân về mọi mặt để xứng đáng là một lực lượng cơ bản trong việc xây dựng nông thôn mới, góp phần đắc lực vào sự nghiệp công nghiệp hóa . Đào tạo , bồi dưỡng và phát huy

53

mọi tiềm năng của đội ngũ trí thức để tạo nguồn lực trí tuệ và nhân tài cho đất nước . Đặc biệt coi trọng việc xây dựng một đội ngũ công nhân lành nghề, những nhà kinh doanh có tài , những nhà quản lý giỏi và các nhà khoa học , kỹ thuật có trình độ cao . Quan tâm thích đáng lợi ích và phát huy khả năng của các tầng lớp dân cư khác vì sự nghiệp " ích nước lợi nhà" . Động viên sự cống hiến của đồng bào Việt Nam ở nước ngoài góp phần tích cực xây dựng quê hương xứ sở ...

Thực hiện chính sách bình đẳng, đoàn kết , tương trợ giữa các dân tộc , tạo mọi điều kiện để các dân tộc phát triển đi lên con đường văn minh , tiến bộ , gắn bó mật thiết với sự phát triển chung của cộng đồng các dân tộc Việt Nam . Tôn trọng lợi ích , truyền thống, văn hóa, ngôn ngữ , tập quán , tín ngưỡng của các dân tộc . Chống tư tưởng dân tộc lớn và dân tộc hẹp hòi , kỳ thị và chia rẽ dân tộc . Các chính sách kinh tế - xã hội phải phù hợp với đặc thù của các vùng và các dân tộc, nhất là các dân tộc thiểu số . Tín ngưỡng, tôn giáo là nhu cầu tinh thần của một bộ phận nhân dân . Thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng , đồng thời chống việc lợi dụng tín ngưỡng để làm tổn hại đến lợi ích của Tổ quốc và của nhân dân " . ( CLXDĐN ... , ST, HN , 1991 , tr.15-16 ) . - " Nâng cao đời sống văn hóa và tinh thần của nhân dân, xây dựng nền văn hóa mới , lối sống mới, con người mới, bắt đầu từ mỗi gia đình . Chọn lọc, giữ gìn và nâng cao tinh hoa văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam và của từng dân tộc; bảo tồn và phát triển ngôn ngữ và chữ viết cho các dân tộc; tiếp thu những giá trị văn hóa, khoa học của nhân loại . Dùng nhiều hình thức sinh động giáo dục lý tưởng , trau dồi đạo đức, bồi

54

dưỡng tình cảm , tâm

hồn và thẩm mỹ , nâng cao trình độ

hiểu biết và hưởng thụ văn hóa , nghệ thuật của nhân dân, ngăn chặn các văn hóa phẩm và hoạt động nghệ thuật gây độc hại . Hình thành nếp sống và tâm lý xã hội có sức đề kháng chống những lề thói, tư tưởng lạc hậu, lối sống thấp hèn , suy đồi đạo đức. Bảo vệ nhân phẩm của phụ nữ . Khuyến khích tự do sáng tạo các giá trị văn hóa , vun đắp các tài năng. Giữ gìn và nâng cao các loại hình văn hóa, nghệ thuật truyền thống , bảo vệ và tôn tạo các di tích văn hóa, lịch sử . Nhà nước đầu tư thích đáng và có cơ chế quản lý thích hợp với các hoạt động văn hóa , nghệ thuật . Tăng cường và hiện đại hóa công tác thông tin đại chúng, nâng cao chất lượng, nội dung phù hợp với các loại đối tượng, các dân tộc và mở rộng tới các vùng xa xôi hẻo lánh ; phủ sóng phát thanh , truyền hình trên cả nước . Phát triển các hình thức hoạt động văn hóa của cả Nhà nước, tập thể và tư nhân . Khắc phục tình trạng hành chính hóa các đơn vị hoạt động văn hóa, nghệ thuật và xu hướng thương mại hóa đơn thuần trong lĩnh vực này" . (CLKT... , ST, HN, 1991 , tr.36-37) .

· " Tiếp tục đổi mới toàn diện và đồng bộ, đưa công cuộc đổi mới đi vào chiều sâu với bước đi vững chắc, lấy đổi mới kinh tế làm trọng tâm, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ việc đổi mới các lĩnh vực khác , nhất là về dân chủ hóa xã hội, tổ chức và phương pháp hoạt động của hệ thống chính trị, các chính sách giáo dục, văn hóa , xã hội " . (BCCT ... , ST, HN, 1991 , tr.61 ) . + " Tạo ra môi trường quốc tế thuận lợi , mở rộng và tăng cường quan hệ quốc tế về kinh tế, chính trị , văn hóa và khoa học , kỹ thuật trên nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền , 55

cùng có lợi , bảo vệ sản xuất , kinh tế và an ninh quốc gia , giữ gìn và phát huy những truyền thống và bản sắc tốt đẹp của văn hóa dân tộc ". (BCCT... , ST, HN, 1991 , tr.61-62 ) . + "Phát triển sự nghiệp khoa học , giáo dục, văn hóa nhằm phát huy nhân tố con người và vì con người trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc" . (BCCT... , ST, HN, 1991 , tr.79). + " Tiếp tục xây dựng và phát triển sự nghiệp văn hóa Việt Nam , bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của các dân tộc , tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại . Vận động toàn dân thực hiện lối sống cần kiệm , văn minh , lịch sự . Phổ biến rộng rãi trong nhân dân những kiến thức văn hóa cần thiết cho sản xuất và đời sống. Thực hiện nam nữ bình đẳng , bảo vệ nhân phẩm phụ nữ . Phát động phong trào quần chúng bài trừ mê tín dị đoan và các tệ nạn xã hội khác" ... (BCCT ..., ST, HN, 1991 , tr.83 ) .

- Văn học , nghệ thuật là một bộ phận quan trọng trong nền văn hóa , gắn bó với đời sống nhân dân và sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo . Khuyến khích tự do sáng tạo văn học , nghệ thuật vì sự hoàn thiện con người , bồi dưỡng tâm hồn , tình cảm cao đẹp, đề cao tinh thần tự hào dân tộc , ý chí tự lực tự cường , phấn đấu làm cho dân giàu , nước mạnh , phê phán những thói hư tật xấu , cái độc ác , thấp hèn . Vừa coi trọng những đề tài về truyền thống dân tộc , cách mạng và kháng chiến , vừa bám sát thực tiễn cuộc sống hiện nay . Qua phong trào sáng tạo văn học, nghệ thuật của quần chúng mà phát hiện, bồi dưỡng và phát huy mọi tài năng, chú ý tài năng trẻ . Nâng cao chất lượng công tác lý luận , nghiên cứu , giới thiệu và phê bình văn học, nghệ thuật ; chọn lọc và tạo điều kiện công bố những tác phẩm có giá trị tư tưởng và nghệ thuật để phổ biến rộng rãi trong công 56

chúng. Nghiêm trị những người truyền bá và kinh doanh văn hóa phẩm phản động , đồi trụy ; chống văn hóa ngoại lai, không lành mạnh . Phát triển sự nghiệp thông tin , báo chí, xuất bản theo hướng nâng cao chất lượng , đáp ứng nhu cầu thông tin và nâng cao kiến thức mọi mặt cho nhân dân . Tăng đầu tư phương tiện phát thanh , truyền hình, đưa thông tin đến mọi vùng của đất nước, đến phần lớn các gia đình, nhất là ở nông thôn và miền núi . Coi trọng công tác tuyên truyền đối ngoại . Quản lý chặt chẽ công tác xuất bản, thông tin , báo chí, phim ảnh . Nhà nước có chính sách đúng đối với các loại sản phẩm văn hóa khác nhau ; quan tâm thích đáng đào tạo nhân tài, chăm sóc các nhà văn hóa , các văn nghệ sĩ , các nhà báo có nhiều cống hiến ; bồi dưỡng phẩm chất chính trị, lý luận, nghiệp vụ cho cán bộ lãnh đạo , quản lý trong các lĩnh vực này . Sắp xếp lại tổ chức và cải tiến công tác quản lý Nhà nước đối với các hoạt động văn hóa , nghệ thuật , thông tin , báo chí, xuất bản . Đổi mới phương thức hoạt động của các đơn vị văn hóa , nghệ thuật và của các hội sáng tạo văn học, nghệ thuật" . ( BCCT... , ST , HN , 1991 , tr.83-85 ) . + " Tiếp tục sửa đổi và xây dựng hệ thống pháp luật về kinh tế , văn hóa, xã hội, về hình sự, dân sự, hành chính , về quyền và nghĩa vụ công dân ... " . (BCCT ... , ST, HN, 1991, tr.91 ) .

57

CHỈ THỊ 08 CT / TW NGÀY 31-3-1992 CỦA BAN BÍ THƯ, VỀ TĂNG CƯỜNG SỰ LÃNH ĐẠO VÀ QUẢN LÝ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU QUẢ CÔNG TÁC BÁO CHÍ, XUẤT BẢN

Trong thời kỳ đổi mới, sách báo ở nước ta có những tiến bộ rõ rệt . Báo chí (bao gồm báo viết , báo nói, báo hình) đã thông tin nhanh , phong phú , đa dạng , nhiều chiều theo định hướng chính trị của Đảng , đã phổ biến đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước đồng thời phản ánh nguyện vọng chính đáng và ý kiến xây dựng của nhân dân . Báo chí đã giới thiệu những nhân tố tích cực , khẳng định những thành tựu đổi mới và con đường xã hội chủ nghĩa đã lựa chọn , chống những hiện tượng tiêu cực , tham nhũng, buôn lậu , những hành vi ức hiếp nhân dân , phê phán những quan điểm sai trái , chống những luận điệu thù địch . Công tác xuất bản sách đã đáp ứng một phần nhu cầu nhiều mặt trong đời sống tinh thần , góp phần làm sáng tỏ và tuyên truyền lý luận về chủ nghĩa xã hội , đường lối đổi mới , nâng cao dân trí, đã quan tâm hơn đến các sách phục vụ học tập , sách chính trị, xã hội , các sách khoa học kỹ thuật, quản lý kinh tế .

58

Phần lớn cơ quan báo chí, xuất bản đã khắc phục một bước tình trạng bao cấp tràn lan, đi vào hạch toán , cố gắng tiếp cận bạn đọc , cải tiến hình thức và nội dung. Phương tiện in ấn được tăng cường , có tiến bộ nhanh về kỹ thuật. Song , bên cạnh những ưu điểm cơ bản nói trên , công tác báo chí, xuất bản còn nhiều khuyết điểm, nhược điểm trong đó có những khuyết điểm nghiêm trọng và kéo dài . Báo, đài còn nặng phê phán mặt tiêu cực, chưa tuyên truyền đúng mức cho những nhân tố mới , nhiều bài viết về nhân tố mới chưa sâu sắc , thiếu sức thuyết phục ; một số sự việc nêu lên trên báo, đài, nhất là về chống tiêu cực chưa chính xác, thiếu thận trọng , khi sai không cải chính . Tính chiến đấu trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa xã hội chưa được coi trọng đúng mức . Trong thông tin, có lúc mất cảnh giác, để lộ bí mật . Nhiều báo , đài ở trung ương chưa phản ánh được cái chung cả nước; nhiều báo ở địa phương chất lượng yếu , số lượng phát hành quá ít . Xuất bản sách vẫn còn lộn xộn . Nhiều cơ quan không được phép tổ chức xuất bản chuyên nghiệp cũng in sách bán rộng rãi. Một số ít sách có nội dung độc hại đã và đang được lưu hành . Có tình trạng in tràn lan bài viết , tranh ảnh và cuốn sách giải trí có chất lượng thấp hoặc kích thích những thị hiếu không lành mạnh . Không ít sách báo thường xuyên khai thác những chuyện tình dục, moi móc đời tư , đăng quá nhiều vụ án, miêu tả tỉ mỉ những hành động dâm ô, bạo lực, in nhiều hình ảnh thiếu thẩm mỹ , tuyên truyền mê tín dị đoan , xa rời truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc . Sử dụng thông tin của nguồn nước ngoài thiếu chọn lọc; sách dịch tràn lan , có cuốn không phù hợp với cách nghĩ, lối sống và đạo đức của dân tộc Việt Nam .

59

Có những số báo, cuốn sách được xuất bản không đúng tôn chỉ, mục đích , không đúng Luật : thậm chí có ấn phẩm lưu hành trong xã hội không ghi rõ cơ quan xuất bản , nhà in . Việc quản lý các phương tiện in còn lỏng lẻo . Công tác hành sách báo còn yếu , nhất là đưa sách báo tới phát vùng nông thôn, miền núi . Hệ thống các thư viện bị sa sút . Khuynh hướng thương mại hóa, chạy theo lợi nhuận đơn thuần khá nặng nề dẫn tới đua nhau đăng và phát những tin , bài , hình ảnh giật gân , câu khách . Cũng có một số bài báo , quyển sách có khuynh hướng chính trị lệch lạc, phủ định quá khứ tốt đẹp , miêu tả đen tối thực trạng, tuyên truyền cho lối sống theo chủ nghĩa thực dụng . Những khuynh hướng sai lầm đó đã được các cơ quan có trách nhiệm chỉ đạo uốn nắn , nhắc nhở, đã bị dư luận lên án nhưng chưa sửa chữa được nhiều .

Sự lãnh đạo , quản lý lỏng lẻo của các cơ quan chức năng trung ương, của nhiều cấp ủy đảng , cấp chính quyền, cơ quan chủ quản có báo và nhà xuất bản là nguyên nhân quan trọng của tình trạng nói trên . Đồng thời cần thấy trách nhiệm trực tiếp của một số tổng biên tập báo, đài, giám đốc nhà xuất bản , nhà in và cơ quan phát hành . Để chấp hành nghiêm túc những quan điểm cơ bản của Đại hội VII của Đảng về công tác báo chí , xuất bản, nâng cao chất lượng và tăng cường hiệu quả xã hội to lớn của hoạt động báo chí, xuất bản , Ban Bí thư yêu cầu các ngành , các cấp thực hiện những việc sau đây : 1. Ngay sau khi nhận được chỉ thị này , các cấp ủy , các đồng chí phụ trách công tác báo chí, xuất bản đánh giá thực trạng báo chí , xuất bản ở địa phương và ngành mình, vạch rõ ưu điểm , khuyết điểm , nguyên nhân , trách nhiệm ; kiểm

60

điểm sâu sắc việc chỉ đạo, quản lý công tác báo chí , xuất bản trong thời gian qua , đề ra những việc làm cụ thể nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả báo chí, xuất bản , chấn chỉnh những lệch lạc , lập lại trật tự kỷ cương trên lĩnh vực này . Những phương hướng cần nắm vững là : Báo chí, xuất bản dù là cơ quan của Đảng , của Nhà nước , các đoàn thể quần chúng hay của tổ chức xã hội đều đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng và hoạt động theo pháp luật . Thông tin cần kịp thời, chính xác , phong phú, đa dạng , bảo đảm quyền được thông tin của nhân dân , nhưng phải có định hướng đúng , giữ gìn bí mật , bảo đảm quyền hưởng thụ văn hóa có chọn lọc của nhân dân . Báo chí, xuất bản có trách nhiệm góp phần làm cho thế giới quan Mác – Lê -nin và tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vị trí chỉ đạo trong đời sống tinh thần xã hội, động viên toàn Đảng, toàn dân vượt qua khó khăn thử thách, năng động sáng tạo trong việc thực hiện Nghị quyết Đại hội VII của Đảng, giữ vững ổn định chính trị , tiếp tục đẩy mạnh công cuộc đổi mới, đưa đất nước ra khỏi tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã hội, giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa . Phát triển sự nghiệp thông tin, báo chí, xuất bản theo hướng nâng cao chất lượng , đáp ứng nhu cầu thông tin và nâng cao kiến thức mọi mặt cho nhân dân ; cổ vũ mạnh mẽ các nhân tố mới, đồng thời tích cực đấu tranh chống tiêu cực ; bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc , đồng thời tiếp thụ tinh hoa văn hóa nhân loại ; bồi dưỡng tâm hồn tình cảm cao đẹp của con người Việt Nam, đề cao tinh thần yêu nước , ý chí tự lực tự cường , cần kiệm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ; biểu dương tính trung thực, lòng nhân ái , tinh thần dũng cảm , tình yêu , cái đẹp chân chính, phê phán những thói h

61

tật xấu, mọi biểu hiện của sự giả dối, độc ác , chạy theo những thị hiếu thấp kém . Thực hiện vai trò vừa là tiếng nói của Đảng , của Nhà nước, của các đoàn thể vừa là diễn đàn của nhân dân , sách báo cần tăng cường phản ánh ý kiến , thu hút trí tuệ của nhân dân đóng góp vào công cuộc đổi mới đất nước , đồng thời phê phán những quan điểm lệch lạc, đề cao cảnh giác, chống lại những âm mưu và thủ đoạn xảo quyệt của các thế lực thù địch .

2. Ban Bí thư giao cho Ban Tư tưởng Văn hóa trung ương phối hợp với các ngành , các cấp hướng dẫn các cơ quan báo chí, xuất bản xây dựng và thực hiện kế hoạch đề tài nội dung sách báo phục vụ các nhiệm vụ đã ghi trong văn kiện Đại hội VII của Đảng cùng các văn kiện quan trọng khác của Đảng và Nhà nước từ sau Đại hội . Đề nghị Hội đồng Bộ trưởng sớm ban hành các văn bản về công tác báo chí , xuất bản . Xúc tiến hoàn thành văn bản hướng dẫn thực hiện Luật báo chí . Chuẩn bị trình Quốc hội Luật xuất bản . Các cơ quan chủ quản phải chịu trách nhiệm chính trị về những ấn phẩm của các cơ quan báo chí , xuất bản do mình phụ trách . Các cấp ủy Đảng, các đồng chí phụ trách chính quyền địa phương và cơ quan chủ quản tăng cường lãnh đạo và quản lý báo chí , xuất bản ở địa phương và ngành mình , thực hiện đúng chỉ thị của Đảng và luật pháp của Nhà nước, có quy chế làm việc cụ thể , tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí, xuất bản làm tốt nhiệm vụ bằng cách tăng cường cung cấp thông tin, hướng dẫn , kiểm tra việc thực hiện, lựa chọn và bồi dưỡng cán bộ , giải quyết những vấn đề mới nảy sinh ... Là người chịu trách nhiệm trực tiếp , tổng biên tập báo , giám đốc nhà xuất bản phải là người có trình độ chính trị , văn hóa và nghiệp vụ cần

62

ว

thiết , tuyệt đối không thể bố trí tùy tiện , thiếu cân nhắc . Hoạt động báo chí, xuất bản cần giữ vững định hướng chỉ đạo, hấp dẫn người đọc trước hết bằng việc thỏa mãn những yêu cầu về thông tin bổ ích , nâng cao hiểu biết và đáp ứng nhu cầu giải trí lành mạnh của nhân dân , hướng dẫn , hình thành dư luận đúng đắn và thị hiếu lành mạnh . Theo đúng tôn chỉ mục đích đã định , hoạt động đúng pháp

་ luật , tuân theo sự quản lý về mặt Nhà nước phải trở thành nền nếp làm việc của các cơ quan báo chí, xuất bản . 3. Đến hết tháng 6-1992 , các cấp ủy đảng , các đồng chí phụ trách các ngành phải lãnh đạo thực hiện xong việc sắp xếp lại hệ thống báo chí , xuất bản theo hướng nâng cao chất lượng , hiệu quả chính trị , tư tưởng , văn hóa . Sắp xếp lại một số báo chí , nhà xuất bản xét thấy không cần thiết và không đủ điều kiện hoạt động, có chức năng trùng nhau . Không tổ chức thêm , ra thêm kỳ khi các điều kiện không cho phép . Không nhất thiết ngành nào cũng có báo và nhà xuất bản . Không nhất thiết địa phương nào cũng có nhà xuất bản và báo Văn nghệ . Giảm bớt báo Công an bán công khai ; những thông tin và bài viết về vụ án cần giảm nhiều và định hướng lại cách viết sao cho không gây phản tác dụng . Sắp xếp hệ thống phát thanh, truyền hình trong toàn quốc . Hệ thống báo chí và nhà xuất bản của Đảng và của cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí, xuất bản phải nêu gương trong việc sắp xếp lại trật tự và định hướng nội dung . 4. Báo chí, xuất bản thực hiện hạch toán thu chi để sử dụng tiền vốn có hiệu quả, phục vụ tốt các mục tiêu chính trị , văn hóa - tư tưởng, không ngừng nâng cao chất lượng chính trị và tính hấp dẫn đúng đắn , cố gắng có thể tự trang trải về tài chính .

63

Đồng thời Nhà nước có chính sách tài chính thích hợp , nhất là đối với một số sách báo chính trị và khoa học hết sức cần thiết , tạo điều kiện phát triển sự nghiệp báo chí, xuất bản . Tăng cường cơ sở vật chất - kỹ thuật để có thể sớm phủ sóng phát thanh , truyền hình trong cả nước, bảo đảm báo Đảng và các báo trung ương đến đều đặn các vùng đất nước . Nhà nước có chính sách khuyến khích sản xuất nhiều đài thu thanh đơn giản , giá rẻ để bán rộng rãi cho nhân dân nghe đài của ta . 5. Xây dựng quy hoạch đào tạo , bồi dưỡng cán bộ báo chí , xuất bản đến năm 2000 , bảo đảm đội ngũ này vững vàng về chính trị và tư tưởng , trong sạch về phẩm chất đạo đức và tinh thông nghề nghiệp ; chuẩn bị tốt đội ngũ cán bộ kế cận ; viết lại các giáo trình về nghiệp vụ phóng viên , biên tập viên, biên soạn giáo trình cho cán bộ chính quyền và cán bộ Đảng được phân công theo dõi , quản lý công tác báo chí, xuất bản , tổ chức các lớp nghiên cứu quán triệt các văn kiện Đại hội Đảng VII cho cán bộ phụ trách báo chí, xuất

V

bản , in và phát hành . Đặc biệt coi trọng bồi dưỡng các tổng biên tập báo , đài và giám đốc nhà xuất bản bảo đảm có đủ bản lĩnh chính trị và nghề nghiệp đủ sức đảm đương nhiệm vụ . Người phụ trách cơ quan chủ quản không kiêm tổng

V

biên tập báo, giám đốc nhà xuất bản . Một đồng chỉ tổng

C biên tập không phụ trách nhiều tờ báo . Sắp xếp việc tổ chức các cơ quan nghiên cứu, đào tạo cán bộ báo chí, xuất bản , bảo đảm sự chỉ đạo chặt chẽ về tư tưởng chính trị và thống nhất trong cả nước về mặt này . 6. Kiện toàn cơ quan chỉ đạo của Đảng và cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí, xuất bản . Ban tuyên giáo các cấp và các cơ quan có chức năng quản lý báo chí, xuất bản tương ứng cần được bổ sung các cán bộ thật sự am hiểu và có năng lực quản lý báo chí , xuất 64

bản; thường xuyên biểu dương , phê bình, rút kinh nghiệm công tác quản lý , không để xảy ra những sơ hở , tiêu cực . Tiếp tục hoàn chỉnh và ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành các luật về báo chí , xuất bản. – Chỉ đạo chặt chẽ việc cấp giấy phép ra báo , sách và kiểm tra việc thực hiện các giấy phép đó . Cơ quan quản lý Nhà nước nhanh chóng quy định hoạt động của các nhà in, tăng cường kiểm tra , biểu dương nơi làm tốt, xử lý những nơi vi phạm pháp luật . Có quy chế quản lý các cơ sở in nhỏ.

Khôi phục, củng cố và phát triển hệ thống thư viện, trước hết ở các huyện , quận và cơ quan , trường học ... Tăng cường chỉ đạo công tác phát hành , phối hợp mạng lưới phát hành quốc doanh và tư nhân, đưa sách báo nhanh chóng và đều đặn đến các vùng xa, vùng sâu , vùng dân tộc ít người . Mỗi chi bộ ít nhất cũng có một tờ báo Nhân dân và một tờ báo của đảng bộ tỉnh hoặc thành phố. Củng cố và tăng cường cơ quan xuất , nhập khẩu sách báo , thực hiện đúng chức năng, bảo đảm lưu thông sách báo . Ngành giao thông , bưu chính cần có chính sách ưu đãi đối với giá cước sách báo nói chung , nhất là đối với sách báo cho thiếu nhi, cho miền núi . Trong tình hình mới , công tác báo chí, xuất bản đặc biệt quan trọng . Các cấp ủy đảng và lãnh đạo các đoàn thể, các đồng chí phụ trách các ngành , các cơ quan chức năng cần có căn cứ vào nội dung chỉ thị này để kiểm điểm công tác lãnh đạo, quản lý công tác báo chí , xuất bản ; có những quyết định cụ thể, kịp thời chấn chỉnh, kiện toàn tổ chức và hoạt động, tăng cường kỷ luật, trật tự và nâng cao chất lượng hiệu quả của hoạt động báo chí, xuất bản .

65

MỤC LỤC

Trang

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng (Trích ) Nghị quyết số 05 - NQ /TW ngày 28-11-1987 của Bộ chính trị

3 5

Chú dẫn của Nhà xuất bản

8

Chỉ thị 52 - CT/ TW ngày 8-6-1989

23

Chỉ thị 61 - CT /TW ngày 21-6-1990

27

Chỉ thị 63 - TC / TW ngày 25-7-1990 của Ban bí thư

34

Các nghị quyết của các Hội nghị Trung ương Đảng

(khóa VI Trích )

66

41

Kết luận của Bộ chính trị về văn hóa , văn nghệ tháng 11 - 1988

48

Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng ( Trích )

50

Chỉ thị 08 -CT/ TW , ngày 31-3-1992 của Ban Bí thư

58

∞

‫في‬

rand

Chịu trách nhiệm xuất bản : 21

Biên tập

:

PHẠM XUÂN XỨNG TỪ SƠN

2

TRỊNH ĐÌNH KHÔI - LÊ MINH ĐỘ PHƯƠNG LÊ - THANH HÀ

Sửa bài

NGUYỄN THỊ HÒA

Vě bìa

Trình bày

:

CAO QUÍ

50

In 1065 cuốn , khổ 13 x 19, tại Nhà in Trường Đại học Tổng hợp

Hà

tháng

Nội .

Số XB : 02/9355 In xong và gửi lưu chiểu

1-1993

67

UNIVERSITY OF MICHIGAN

3 9015 03234 5814

NHÀ XUẤT BẢN SỰ 24 Quang Trung , Hà nội

TÌM

THẬT Tel: 2.52008

ĐỌC

ĐỖ MƯỜI : - Báo chí, văn nghệ trong sự nghiệp đổi mới

VIÊN VĂN HÓA : - 5 năm văn hóa, văn nghệ đổi mới

HÀ MINH ĐỨC : - Mấy vấn đề lý luận văn nghệ trong sự nghiệp đổi mới

}

Giá : 2500 ₫ N*

Bercede