Türkiye'de Sosyalizmin Tarihine Katkı [2 ed.] 9754703868

Citation preview

KERlM SADl

•

Türkiye'de Sosyalizmin Tarihine

Kat .

lletişim Yayınları 245

•

ISBN 975-470-386-8

Tarih-Politika Dizisi 6 .

1. B ASKI MayYaymları 1975 2. BASKI ©lletişimYayıncılık A .. Ş. Nisan 1994 KAPAK Ümit Kıvanç

DlZGl Remzi Abbas

UYGULAMA Filiz Burhan

DÜZELTi Sezar Atmaca

KAPAK BASKJSI Sena Ofset

JC BASK/ ve CiLT Şefik Matbaası

tletişim Yayınları Klodfarer Cad. lletişim Han No. 7 34400 Cağaloğlu İstanbul Tel 516 U60-61=62 Fax:516._l258 •

KERİM SADl

Türkiye'de . Sosya1izmin · Tarihine Katkı

1

er

t

i

'

i

m

fÇtNDEKlLER

Sunuş.............................................: .........................................................................9 Başlangıçlar

............................................................................. . . . . . ...... . . . . . ..........

.

13

Cabet ve lcarie:........................................... ........................, ...................................... 13

J. Favre'ın Sirküleri

...................................................... ........ ..

.

. : ...............................17

Hakayifı,ul Vakayi'den Bir Makale................................................................. :..........22

Marx'ın Tırralrki'de Yayımlanan Mektubu .................................................................25

Talrvim-i \Wuıyi'de Komün ve I. Enternasyonal ................,......................................27

lbrd ve 1. Enternasyonal ............................................................................ . . . . . .........30 Namık Kemal Sosyalist midir? .... ............................. ................................... . . . ..........32

BiT Komün Savunucusu . ..................... ............................... ..... . . . ....... ........... ... :........36

Basirrt'in Dayaruşması.. ... .................................. . ............... . . . . . . . . ....... . . . ........ . . ...........42

Komünalist Hareket ve A. Mithat Efend.i .... . . . . ......................................-...................45

A. Mithai Efendi ve I. Entemasyonal... . . ....... . .... .......... . ........ :..................................47 Koml!n ve 1. Enternasyonal

.....................................

..... .... .......... . . . . . ............ . . . . . . . . . ...52

Komün ve La Tu"fl'İt:............... . ................... . . ............... . . . . . . ................... . ... ....... . ... . ...54

Komün'ün Bizdeki Yankılan ....... ............. . . . : ............................................................58 İbretçiler Komün Savunucusu

..................................... .............................. ............

.

.

82

N. Kemal'in Sosyalist Hocası.. .....................................:............................................85

1871 Olaylan Karşısında Ali

Paşa ve N. Kemal .......................................................86

lslaıniyet ve Sosyalizm A. Cevdet

.......... .. ........ ................ . ............ .... ....... ...... .......... ..

.

.

.

..

.

.

.

.

. . .....93

Paşa'nın Bir Makalesi...............-...............................................................93

Şemsettin 5'.mi Bey ........................... . . . . .............. . . ............. ....................................103 Şeriat Sava

ve

Sosyalizm ..... . .... .. ................. ........ ................... . . . . . . .......... ...................... . . .11O

Paşa

ve

Zekat

. . . ........ .............. .................................. ...... ....................... ...

.

. .

.

.

.

113

Azımzade....................................................................................... ................ .........117

Saffet Hoca ............................................................................................................ . 124 Sebbenderzade .......................................................................................................128

lslıiıniyet ve Osmanlı Sosyalistleri.. ................. ................... ...... : ............................. 131 A. Nebil'in Sürd-yı Ümmt:t'e Cevabı .......................................... ....................... . .... .142

lslamiyet'le Sosyalizm Bağdaşabilir m i ? .................................................................144

Şevketi Efendi S. Neuad

............ ..

. .......... ......................................................... . ... ............ ... .. .152

···························· ·-······························· ····· · ·············-········-··········------

1 63

Osmanlı Aydınlarının Görüşleri.

..... . ......

.................... ...................................

Sakızlı Ohannes'in Bir Polemiği . . . . . Bizde Antimarksist Kalem Savaşı Haydar Rıfat'ın Bir Kitabı . İttihat ve Terakki'ye Göre Devlet Sosyalizmi .

... . . .. . .. .... . ... . .............. . ..... ................

.

..

165

..................165

.

.

.......... ....... ............

.............. ........................ .. ...171

................ ....... . ............

... ...

. .......

. ............. .......

. ......

.. ......174

.. ..... ..... . . . . . . . . . . ......... ..... .

Ulıım-i iktisadiye ve içtimaiye 1 .......... . tnum-i iktisadiye ve içtimaiye il

.....

..

. .....

.

.

.................... .... .........

.

.

. .. ....... ......176

.

.............. ..............

. ...

. ......... ....... ......180

.,......................................... 186

Muslihiddin Adil 1. . . . . .. . . . . 192 Muslihiddin Adil lI .. . . . :........................................................201 Mithat Cemal . . . . . .. :212 Genç Kalemler . .. .. .. ...219 (Ali Namık) Türkiye'cle Sosyalizm . . . .. . . . �. . .220 (A. Emin) Marx Sağ Olsaydı . . . . 231 "Bizde Sosyalizm" . . . . 234 Cehli Nuri: Önemi.. . . . . . . .. .237 Celal Nuri: Aşm Sosyalizm .,.................. ,........................................................242 Celal Nuri: Anarşizm . . . . . :........... 247 Y. Akçora .............. :.................................................................................................250 Dr. Abdullah Cevdet . . . . .. . .. . . . . .. . . . 253 M. Ertuğrul: Tolstoy . . . . . . . . . .. .255 Osmanlı Sosyalizmi . . .. . .. . . 259 Emin Llmi, iştirak .................................................................................................259 Prudon'un Biyografisi . . . .. 263 !A. Rıfkı, İştirak . . . . . . . . . . . 266 Cavit Bey . . .. 271 M::ırgerit Hanım . .. . . . ... . . . . . . 281 ohor İsrail Efendi ,........................................................................285 1şıirak gazetesi . .. . . :.............................................................. 298 Sosyalist gazeteler . . . . . . .304 amık Hasan . . . . .. .306 "Millet Sosyalistleri Sevmelidir" . . . . . . . . ..308 Sosyalist Kolektivizm Anl::ıyışı . . . . . 312 l-\narşizme Karşı Sosyalizm . . . . . 317 .. ........ . ...... . ................ .

. .... . . ....... . .

. . . . ................ . . . . . ......

.... ............... . ......

. ....

. . ....

..

. . . . . . . . . . ... ............ ............. ........... . . . . . . . . . ............ . .. . ... ... ............. .. . . . . ................. ....... . ...................................................... . ........ . .................... .. .. ............

..... ..... ........ .

..

.

.. . . .

............. . . . . . . . . . . ...... ..... . . . . . . . . . . . . . . . . ... ............... ..........

................. ....... ....... ................................................... . ....... ... . ...... . ...................... ... ........................... ...... ........

..............

. . . . ...

................ .. ........ ................ ................... ...............

... ... .... ... ........

.... .

... ... ......... .............. .....

. . ............. .

................ ... ........... ...... ....... ............................. .. . .... .

..

... ...... . . ... . .......... .....................

...

............. .. ...........................

'

................... . . . . . . . . ...... ..........

.. ........................ . ........

.........

.. . . . . . .. ...... ............ . . . . ......... ................... .... .... ........... . .... . ... . ... .

. . . ........... . ........... . ............... ................................................... ....... . . ............

. ....

. . . ..... ............

.

.......

.. .... . . . . . ..... ............ ... .................

...... ..................

..... . ......

.. . .....................

............................................... ....... ............. .......... ........ .... ...

. . . . . . . . ................... ....... . . . . .... .... . ..................... .....

..........................

... ... ................. ............... ................... ... . . ... .

........... . ..... .... ...........

. ....................... ............ ......

. . . . .. . . . . . ... ............................... ........... ..... . ......... ...... ..

A zad . . . . . . . . . . ............ . . . . . . . . . . . . . . ................................................ ...................................319

Gül Bahçesi'nde Kalem S::ıvaşı

fR asin Haşmet

...... ...... ....... ..... ... ............. . ... ... .

.

.

.

.

.

. . ....... ................ ..... . . . . . . . . . . . . . . .....

.

.

..

.

.

.

.. ... ..

. ... ............... ..... .321 .

..... . . . . ..... ...... . .

.

.

. . ;............... 326

Rasin Haşmet'in Tanıttığı Sosyalistler . . . . . . . . ... . . . 328 Paris OSF Broşürü . . . ,.......................................................... 332 . . .. . . . ... 337 Refik Nevzat/Sadrazam Hakkı Paşa Refik Nevzat/Cavit Bey . .. . . . . . . . . . . .. . 340 135. Madde . : ..................................................................... 348 Otobiyografi .. . . . . . . 351 �·Süreyya , .........................................................353 J