Kahramanlar Çağının İzinde: Heinrich Schliemann ve Troya Kazıları [1 ed.] 9789750523007

Citation preview

HEINRICH SCHLIEMANN 1822'de Almanya'nın Ôn Pomerenya bölgesinde bir kasa­ bada doğdu. Genç yaşlannda ticaretle ugraşu. Çok gezdi, birçok yaşayan dilin yanı sıra Latince ve Eski Yunanca öğrendi. Keşif hevesiyle Kuzey ve Orta Amerika'ya, Asya'ya geziler yapu. Bu arada Paris-Sorbonne Üniversitesi'nde eski çağ tarihi ve dil öğrenimi gördü. 1868'te Yunanistan'a, 1870'ten itibaren aralıklarla Osmanlı hüku­ metinin izniyle Türkiye'ye düzenlediği araşurma gezileri ve buradaki bulgulan ona büyük ün kazandırdı. Gerek önemli miktarda tarihi eseri Almanya'ya götürmesiyle ilgili, gerek arkeolojik ilgisinin "amatörlüğü" ile ilgili uzun süren münakaşalara ko­ nu oldu. Yine'de Londra'da ve Berlin'de saygın bilim kuruluşlanna üye kabul edildi. 1890'da Napoli'de öldü.

lletişim Yayınlan 2561

•

Tarih Dizisi 126

ISBN-13: 978-975-05-2300-7

© 2017 lletişim Yayıncılık A.

Ş.

1. BASKI 2017, lstanbul EDITôR Tanıl Bora

YAYINA HAZIRLAYAN Işıl Kurnaz KAPAK Suat Aysu UYGULAMA Hüsnü Abbas DÜZELTi Remzi Abbas

BASKI Sena Ofset .

SERTiFiKA NO. 12064

Litros Yolu, 2. Matbaacılar Sitesi, B Blok, 6. Kat, No: 4NB 7-9-11

Topkapı, 34010, lstanbul, Tel: 212.613 38 46 CiLT Güven Mücellit . SERTiFiKA NO. 11935

Mahmutbey Mahallesi, Devekaldmmı Caddesi, Gelincik Sokak, Güven lş Merkezi, No: 6, Bağcılar, lstanbul, Tel: 212.445 00 04

lletişim Yayınlan. SERTiFiKA Nü.

10121

Binbirdirek Meydanı Sokak, iletişim Han 3, Fatih 34122 İstanbul Tel: 212.516 22 60-61-62

•

Faks: 212.516 12 58

e-mail: [email protected]

•

web: www.iletisirn.com.tr

HEINRICH SCHLIEMANN

Kahramanlar Çağının İzinde Heinrich Schliemann ve Troya Kazıları DERLEYEN VE ÇEVİREN Hulki Demirel

iletişim

İÇİNDEKİLER

DERLEYENiN NOTU . . . . .

... .

. ... . . ... ........

. .

. . .

. ......... ... ................. . ..

..

. ...

.

....... ....

7

..........................

9

...................... .

GtR1Ş: HÜMANİZMDEN POZİTİVİZME: SClil.IEMANN, TROYA KAzILARI VE

ALMAN ARKEOLOJİ GELENEGİ ÜZERİNE SUAVi AYDIN

............................................................................ .........................

1 2 3

AGAMEMNON SEFERİ

4

TROYA'YIARARKEN

5

BiR RÜYA GERÇEK OLUYOR...........

HOMEROS'UN MESAJI

.

0DYSSEUS'UN DüNYASI...............................

.

...... ... ..

................................

.....

........................

6 BULGULAR VE YANILGILAR 7

.

... ....................... ................ ........................................

......

.

... ....

..

.............

...............................

97

1 15

.............................. 155

.

.

.. ...

.

.

................... .... ..... ... .............. ..

183

.......................................201

8 MiKEN'İN ALTIN MASKELERİ.. 9 VE TEKRAR TROYA'DA . . . 1 Ü HOMEROS ABARTMIŞ MIYDI?. 1 1 GEÇMİŞTEN GEÇMİŞE . .... .... .......

.

...............................................223 .. .....................................249

..... .. . .................

..

.

.

........ ........ ......

.

...

..

.................................. ... 63

.... .

............

PRIAMOS HA.ztNEst ... .....................

..... ......

...

37

........................................259 ..

....

..

.

.

....275

........ . ...... .......... ...........

DERLEYENiN NOTU

Bugün Atina Birinci Mezarlığı'nda, henüz kendisi hayattayken tamamen hendi fikirleri doğrultusunda, bir nevi vasiyet ola­ rak inşa ettirdiği, klasik bir Helen tapınağı gibi görünen mo­ zolesinde yatıyor bu son derece zeki ve tutkulu olduğu su gö­ tünnez, ilginç adam. Ama bugün bile tartışılan bir dahi o. Ki­ mileri onun arkeoloji biliminin önemli öncülerinden biri ol­ duğunu düşünü rken kimileri Homeros'un Troya'sını bulma­ ya çalışırken açtığı büyük kazı çukurlan ve yannalarla, şeh­ rin üst katmanlarını hiç acımadan tahrip edişini hiçbir şekil­ de affedemiyorlar; Türhiye'de bunlara, onu Priamos'un hazi­ nesini çalıp götünnehle suçlayan azımsanmayacak sayıda in­ san da ekleniyor. Ben bu konuda hendi yorumumu burada belirtmek istemi­ yorum, zaten benim ne düşündüğüm çok da önemli değil; ama bir konu beni hep rahatsız edegelmişti: Türhiye'de hep başka­ larının Schliemann hakkında düşündüklerini okuyabiliyorduk, hikayenin başahtörünün düşüncelerine fazla itibar eden yoktu. Neredeyse binlerce sayfa kazı raporu, mektup, makale yazmış bir insan, Türkçede adeta dilsiz muamelesi görüyordu. Kaldı ki Schliemann'ın yazdıhlan, arkeoloji bilimi için önemli bir kay­ nak olmanın yanı sıra dönemin coğrafyasına ve yaşamına tutu7

lan önemli bir aynaydı da aynı zamanda. Bu nedenle başta Die Goldschatze der Antike den geniş ölçüde yararlanarak, ancak '

yazann diğer eserlerine de müracaat ederek böyle bir derleme yapıp Türkçeye çevirmeye niyetlendim, umanm öğrenmekten heyif alan, merak sahibi insanlara bir hizmetim dohunmuş olur. Merahlannın hiç sona ermemesi dileğiyle.

HULKl DEMiREL

8

GİRİŞ: HÜMANİZMDEN PoztrtvtZME: SCHLIEMANN, TROYA l