Fragmentum Vaticanum De eligendis magistratibus e codice bis rescripto vaticano greco 2306 8821004007, 9788821004001

Citation preview

STUDI E TESTI -------- 104 --------

FRAGMENTUM VATICANUM ELIGENDIS MAGISTRATIBUS E CODICE BIS RESCRIPTO YAT. GR. 2306

EDIDIT

WOLFGANGUS

ALY

ACCEDUNT TA B U LA E III

C IT T A D E L V A T IC A N O BIBLIOTECA APOSTOLICA VATICANA MDCCCCXLIII

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

i

pONH

ws, αί δέ φρονη-

CGCJDCK A l A G IN O

(T€(i)s καί δβινό-

(95) Τ Η T O C A IA G G Π I

τ η τ os, αί δέ έττι-

M G A IA C K A l Ϊ Τ Α Μ °

peX(e}ias καί ίταμό-

Ί HTCK A N G X e iC

τ η τ os, αν έχθισ-

,o T O C H O I O N n p O C e KACTANOM CDM e (100) Ο γ ρ Α Α Ι Ο Ν Κ Α Τ Α

τ os fi, οΐον πpbs έκ α στα νόμω μέν ού ρόδιον κατα-

89 ο ν adverbialiter positura participium agn. Cr. ego KG, 97 sq. quamvis dubia communi studio conquisivimus; d o e x e i c |t o c tamen dubito

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

Π. --CO N TEXTO S DELINEATIO ET INTERPUNCTIO COM NOTIS

Ν 6Μ Θ Ν

λγΤΟ γΓ

Λ Ε Δ Ο Κ Ι Μ λ 'Ζ ϋ Ν ir. l A C A i p e i c e A i x i ’ i ι lo y c e n n (ne; Ί Λ Τ Ο Υ Ο

η δ ιο

e i 'i e i A e

δε δοκιμάζον­ τα ς α'φβΐσθαι χρη rovs έπιτηδ(€)ιοτά τους. ènei ce ëvtat, καθάπβρ

Ε λ Ε Χ Ο Η Κ λ ΙΕ Μ Ι l·1

έλδχθη, καί έμπει-

Ί λ γ

i A copecoce

(110, Χ Ε Ι Τ Ο Γ Ι λ Ι ’Δ 'Ζ Ε γ

pias δέονται, προς τα ύ τα ς όρθώς ε^εί το π αρα ζευ-

Γ Ν Υ Ν λΠ ΊΝ Δ Ο λθ

γνύναι τ tvòs αεί

Ί Χ Ο Ν Ν Ε ( Ο Τ Ε ) ’α ) -

των νεωτépwv,

25 Ο Π α Η Ί Ί Α Ι Α Ε γ Ο T A I Π A I*A T C D N 0 A ° dis» T C D N M H A 6 N X 6 I

όπως 7ταίδεό(ω)ντα ι παρά τω ν είδο'των μηδβν χέϊ-

f O N A i o i k o γ M e:

ρον δ ι ο ϊ κ ο υ μ έ -

N Ü )N T (D N T H C

νων τ ω ν

m riO A E C D C · o n e f ’ K A l A l 'N C Ü N n O j e (120) c y n e κ ο γ a e y e n α θ η ν α ιο κ

: enei

Ί CJDNC Γ|»Α Γ Η Γ α Χ

35 ΠΑ|*ΑA e ir M A T I X | * H C A M eN O C T C JD H e (125)

vepeiv ' aÙTOùs

e N iA iK A O A n e p

JO y\A C Α 6 Ε Ο Ν Ί 'A11 IJ*oc

21

της

π ό λ ε ω s , δπβρ καί νΑγνών ποτβ συνββο ύλευεν Άθηναίοι.ς ε7τ(ε)ί των σ τρ α τη γώ ν παραδβίγματι χρησάμβνος τώ πβ-

γ\ΎA K y N H r e c i A 101 ante χ γ τ ο γ ο breve spat. | Ό )Α 1 Α Τ Η Ν Μ Ο

7Γfeijoa), δια την μο­

NHN

νήν. τούτον de

τ ο γ τ ο Ν Λ ε

6 K T CÛ N 6AAT T O («κ» N f flN A p C C D N H T C D '

» e n iT A C M e z o y c

6κ των όλαττόνων άρχων ή των 67τι ras μβίζονς

Α φ θ | Ί€ θ β ΙΟ Τ > Ν

άφο piade ίσων

K * * * H O I * COGNIA

/c[ai έν] νόμω èvia-

* O yA * M s * * €ΞΑ ss CeA *

[χ]οΰ ê[eî àv\e\éadai

(MB) κ χ π β ρ ε Ν φ ο ο

so K e y c i N

25

T o y c r x i'

Ka(dà}Tvep èv Φωκβΰσιν ·

tous

yap

C T p A in roy cK A

(TTpaTpyovs κα-

e i c T A C i N e K * =*-

θιστάσιν έκ [τώ]ν

ι ι ο :φ γ Α Α | ’ « h k o t *>

πβφνλαρίχ]ηκότων

(,1(» K A ss r e T A M ì e y K o ss T fflN X p H A O A C D C oyA G N A A N A fX O N

fca[ì] τβταμιουκό-

των. χρή d’ ολωε oùdéva άναρχον

194 θέσεις id, quod praemii loco positum est; Cr. έξεις 197 in line prima pars voculae lacuna absumpta est praeter exigua vestigia 198 ante τ spat. 200 de τ ω dubito: H r o y ? 202 legit Cr., sed extrema plane evanida 203 sq. deperditarum litterarum ne umbrae quidem exlant, sed de sensu constare videtur; quae dedimus, incertissima; Cr. k x n 206 ante r o y c spatium breve

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

£I>

(Î15)

«>

FRAGMENTUM VATICANUM DE EDICENDIS MAGISTRATIBUS

* I’x e i N e c D c : t o n

[α]ρ*ειν ews τον

A & o y A c y I'ONCOC

άβούλ€υτον, ώσ­

n e i 'e N X M ^ A K i x

περ èv Άμβρακία.

X O f H H I A | ’fc'A * * *

χοριτγ(έ)ΐ yhp έλ[εσθαι]

ΙΌ Ν 6Μ Ι

(220)

\&γ * * N

τον èp7reip[ia]v

Λ λΜ ϋλΝ Ο Η Γ λΚ

λαμβάνοντα των

Kfc'KOINCDMfc'NCL)

κε/coινωμε'νων

λ 6 Ί Κ λ Ι Μ 6 Τ λ Ν € ->

αεί καί μετά νεω-

col. III. le y c O N CI ACAI I

δ (225)

Ι Ί Ο Τ 6 Ι Ιλ γ Τ Ο )Η Π [·]

π ο τ ’ èir αντω ή 7τ[ο~]

* * * O A A e io y N e

[λιτ]εια, δβΐ ονν

A e ilA N A J ’A n O A A O

αεί άνδρα πολλο[ΰ]

* ΓΙΑ * « Π λ Ο Ι Ν λ Ν λ

[ά ]π α[^ α]π ασιν άνα-

« « n |'O C A |’X e i N

[τεί] (?) προσάρχβιν

rxcM en cT xcxf

ras peylaras αρ-

X X C O IO N K X IG N

%às, οΤον καί εν

* * I'l e i K X N M H «

[ τ ’ ’7\]ργει, καν μη

r i l 'o r e y o N K A i e

πρότερον, καί έν

Κ λ ρ Χ Η Α Ο Ν Ιϋ λ ίΊ

Καρχηδόνι β α σ ι-

x e y c x iK A ic ly x

Xeûaai καί σ τ ρ α -

•

10 (480

τερών, ει σε όη

« ·

·

ΓΗΙ H CAI 6 K T O Y

τ ηyησaι ' έκ τ ο ύ ­

r x f η i eyoN

τω ν yap ή y ερον-

i con

22! a sinistra, parte huius columnae paucissima conspiciuntur; ante HI spai

223 ultimum c- a scriba expunctum est 229 litterae fere certae, post H epa tium unius litterae re ? sensus obscurus 233 ante e spat.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

II. -

CONTEXTUS DELINEATIO ET INTERPUNCTIO CUJI NOTIS

15 «86) Ί Ί λ Ι ' l A f A Y T O I C H a

*j (aw)

ria 7rap’ aùroîs o[v].

λ λ λ λ ί A p ic c D C A y

αλλά yap toros αν-

Τ Ο ΙΜ Ε Ν Ο γ Χ Η Τ

roi pèv ούχ ητ-

ΊΌ Ν λΜ λΊΉ λ^Χ Η

τον άμα τμ άρχρ

[

[τι]μην οχονσιν

jiH N e x o y c iN Γ Χ Ι * * 6Ξ 1 I A 6 ( f N I

[* * * * *] C I T H C O N •· · · · T ai τ ο γ τ ο ικ ιρ Α

ΙΈ Ο Ν λ Ν λ Τ ρ εΠ Θ ' A O * * i= A e e x e i N o 25 (245) * * « * * (EN * * T I M ^

27

τα [vûv]. en êe èv ί[epoLs] σιτήσον-

ται. το ΰ το πβιρατέον άνατρέπβιν. οο[/cet] oè έχοιν ό etpi)p]ev[os] ? τιμήν,

A C * * T A G * * IC G M IÇ T A

* A * * * T O A NGI

τα'[7 ’] α[λλα /cat] το àvéy-

* * * * N O C O C T A K O 1.

[χλι?το]ρ eis τα κοι-

N A A I A Γ H p e iN C O C ■· · ·

να διατηρβΐν, aïs

so (iso) Α Ο Γ Ο Ν Α Π Ο Α Ι Α Ο Ν

T G C T p iA K O N T A G r e iC A 6 X 0 H C O N T M e c | > A A IA T IN (J D C IA -

o γ r A p e x e c r iT o • · · · as (255, G r iA I T I C D M G N O N γ π ο τ 'H c n o A e c j D c

λόγον άποδιδόν-

Tes τριακονταοTels δβχθησονται, όψ’ a όίατ ; agn. Cr. De vv 240 sq. 246 sq. 251 sq. cave ne confldas lectioni

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

28

a

FRAGMENTUM VATICANUM DE ELIGENDIS MAGISTRATIBUS

pxei K c o c o γ e t

àpx(e)iKÓòs ούθδν

Α γΝ λΜ €Ν ϋΝ θγ

δυνά)uevov ού-

'r e s e r A - z e i N o y i e

τ

K O A A Z G IN K A IK A

κολάζβιν καί κα-

Τ λ Π Λ Η Τ Τ €C0 \l

ταττληττβσθαι

τ ο γ ο λ λ λ ο γ ο

tous

rcr

€ς€τα(>€ΐν ovre

άλλο us τον

e x y -! c jD T ic 'Y N e i

έαυτφ τι auvei-

ΑΟ Π ~Α ΑΑ γ|Ό Ν

δότα φλαυρον

257 x|>xeiKcn< agn. Cr.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

III. VERSIO LATINA

A) ... si probatione, quod arbiter quoque exsequitur diuturnum et laboriosum, singulos examinabit, velut Lacedaemone facere solent, quare praestat fortasse verum quaerentes (10) multas quaestiones imperfectas relinquere quam sine probatione diiudicare, quia id quoque cupiditatem inflammat ambitiosis, quod etiam Spartae (20) accidere dicunt, ergo scytala probant, et probatione sic 1 facta ce­ teros summo die advocant, quod Cleomenes quoque rex fecit in iudicio adversus Gleolan (30) facto, haec omnia, ut uno verbo com­ prehendamus ... (desunt lineolae XIII) ... per multos dies auscul­ tare, ut Lacedaemone; etiam magno suffragiorum numero inest vis quaedam superandi (50), velut Megalopoli in iudiciis finali­ bus (?); alicubi vel imponunt sacramentum indicando, ut apud Locrenses dicunt Epizephyrios. oportet autem in talibus (60) iis. qui aliquid deliquerunt, rem plerumque in desperationem et mise­ riam verti, sicut cum de temporibus quaerimus et si quid invete­ rascens sane statui reipublicae nocet; sin autem nonnulli vel saepe absolvendi (70) gratia auscultaverint et probaverint, fas esto eius rei iterum rationem expostulare, ut Lacedaemone; per totam autem vitam ... (desunt m ulta)... B) ... et imperitum esse ducem, nam detrimentum sic quoque magnum, etsi non ex ignavia, sed apparet utrumque esse affectan­ dum. optimum vero, si quis (10) ex vitae cursu et rebus gestis,1 2 non ex divitiis fidem sibi parat, quod eruditio et boni mores civitatis effi-

1 Exempla desunt, attamen vocem o v t o >s cum participio insequente coniungimus, cf. Ktthner-Gerth II, 600 sq. 2 Plato leg. VII p. 819 A πολυπεφία και πολνμάθειa μετά κακής αγωγής. Addas ex Livio I pr. 9: quae vita, qui mores.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

30

FRAGMENTUM VATICANUM DE ELIGENDIS MAGISTRATIBUS

cere solent, in universum vetustior (20) videtur esse lex de aesti­ manda re familiari, quia veros duces saepe videtur impedire, nam neque Epaminondas neque Pelopidas neque Atlienienses Iphicra­ tes (30) aut Chabrias duces creati essent, neque vel antiquiores et illis meliores Aristides aut Themistocles, apparet igitur genera­ liter quaestionem 1 habere, quos creare debeamus (40) propter divi­ tias et virtutem solummodo an propter divitias.1 2 nam in re quae­ storia, sicut dictum est, facultates observant; ad legum custodiam vel aliud eius modi (munus) iuslitia (50) opus est; sed ad praetoris officium et extra muros et intra praeter virtutem auctoritatem prae­ bet etiam habere facultates sufficientes, praeterea tertium quoddam, sicut dictum est, experientiam, ac sunt tria illa, (60) quod ad munera publica attinet, virtus, facultas sufficiens, prudentia (nam quod ex probitate animi 3 est, commune est), quorum duo illa necessaria in omnibus; quod autem ex prudentia, magis proprium in quibusdam magistratibus, maxime vero necessarium (70) in summis, atque sufficit quodammodo si probe spectant ad utrumque; nam apta sunt pleraque perspicere et optime momentum temporis cognoscere praeter ceteros, ut creent eos et propter (80) innatam indolem et propter effectum operis; nonnulli autem ad alterutrum — nam cives optimos iudicant — , plerique denique et pessime instructi ad rem familiarem. Verum autem, quod (90) antea dictum est, alios magistratus imprimis fidem desiderare, alios prudentiam et eloquentiam, alios diligentiam et audaciam, etiamsi inimicissimus sit, qualem (100) singulis officiis lege attribuere difficile est; ipsi autem iudicantes eligere debent aptissimos. Sed cum nonnulli (magistratus) etiam experientiam desiderent, sicut antea dictum est, in his recte (110) res se habet, cum iuniores semper adiungimus, ut a peritis erudiantur rebus in urbe sic haud deterius administratis, quod (120) Hagno quoque aliquando Atheniensibus commendavit de praetoribus exemplo usus a re venatoria petito, nam ibi, inquit, caniculas venandi cupidi adhi-

1 Aristoxenus a.p. Ath. XII p. 545 B απορίας καί σκέψεως. 2 Hunc locum Crônert in corollario explanavit. 3 Vide Demostli. or. XIX S82 ris λρτονργία ; ris εισφορά ; ris evvoia ; 7ro?os k iv S v v o s .

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

III. -

VERSIO LATINA

3J

beat. (130) qua lege etiamnune nonnulla minora municipia, bene constituta 1 velut Carystiorum et Cythniorum utuntur: nam tres inter eos, qui officio praetoris functi sunt, duo ex iunioribus (140) eligunt, in bac civitate fleri non potest, quin optimus rei effectus efflorescat, verum etiam, cum alia simili ratione commixta sit, similiter neque aetatibus supra indicatis (?) ordo neque (150) animi vigori vis desit, velut in gymnasiarchia. nam hoc haud male, qui duos eligunt, alterum seniorem, alterum iuniorem, ut ille decen­ tiam (160) impertiens praebeat, hic autem ipse se denudet et dux exsistat laborum, neque igitur aequum est ambos illos eodem officio fungi, amborum autem (170) cura, opus autem est animad­ versione proba, sed oportet revera antea, aliis honoribus fungi eum, qui summis honoribus functurus sit, quod de imperatoris quoque officio dictum est. mirum quidem esse videtur, si is, qui neque (180) taxiarchus neque phylarchus fuit, statini imperita­ vit. aliis magistratibus, sicut constitutum est, prioribus experiri oportet, aliis postremis duabus de causis, nam hac condicione exspectantem (190) et strenuum perficit et ambitiosiorem ad petitio­ nem facit propter honorum superiorum positionem aut, quod etiam in Epiro fuit, propter moram (?). hunc autem (200) ex minoribus magistratibus vel iis, qui maioribus adipiscendis definiti sunt, in nonnullis civitatibus lege promovere oportet, velut apud Phocen­ ses; nam praetores ex phylarchis (210) et quaestoriis sumunt, neque omnino imperitandum est, nisi quis honores gesserit, usque ad eum, qui senatui nondum interfuit, sicut Ambraciae, utile 1 2 enim est, creare rerum publicarum peritum (220) semper etiam cum iunioribus. Quod si penes eum summa rerum erit, vir omnium consensu 3 dignissimus impune summos magistratus in se coniungat, velut et Argis, etsi (230) antea non licuit, et Carthagine regnare simul et imperitare, ex his enim apud illos senatus extitit. sed fortasse ipsi cum honore etiam dignitatem (240) habent et in sacris cenabunt (?). quod sane invertere conemur necesse est. talis autem dignitatem videtur habere; immo necesse est, ut cetera oderis et observes.

1 vel «ceteris alioquin paria»? 2 AristOXenOS ap. Ath. XII 546 A έκείνω.,.ι) Ασία ηλη χορηγεί. '* Soph. Oed. Col. 1446 avd^tai yàp ττάίτΐν εστε ...

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

32

FRAGMENTUM VATICANUM DE ELIGENDIS MAGISTRATIBUS

ne quid in rebus publicis tibi crimini detur, ut (250) ratione red­ dita creentur, qui triginta annos expleverint,1 ad ea, quo intendant, officia, nec vero licet eum, qui a civitate insimuletur, principaliter quicquam posse aut examinare aut (260) coercere aut reliquos terrere, si sibi conscius sit rei flagitiosae...*2 reliqua perierunt.

' V id e P la to n is le g . X I I p. 961 B p o s tq u a m d e d e c e m le g u m c u s t o d ib u s d is ­

soni it :

TTfìòs

κ ο ν τ α έτη

t o v t o is

Se êva έκαστον Seîv προσΧαμβάνειν των ν έ ω ν μη έλαττο ν η τ ρ ι ά ­

γεγονότα,

πρώτον Se αυτόν κρίναντα επάξιον είναι φ ύ σ ε ι κα'ι τ ρ ο φ ρ ...

2 C ro n e rt p a rte m A liic s u b s e q u i v o lu it. I d s o lu m m o d o p ro c e r t o s ta tu im u s a m b a s p a rte s n o n e iu sd e m f o l i i e s s e , q u o d u tr iu s q u e m e m b ra n a e a d v e r s a p a rs e s t e a , u n d e c r in e s a b ra s i s u n t.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

IV. DE ARGUMENTO, SERMONE, CONSILIO OPERIS EIUSQUE AUCTORE

t. - De argumento fragmentorum. Primo folio ineunte, quod littera A notavimus, de àvcucpiaem ratione agitur, quae secundum v. 12 omitti non debet. Cum duplex in iudiciis Atheniensium interrogatio hac voce significetur, altera arbitri, altera, cum magistratus vel designati probantur vel functi rationem reddere coguntur, arbitro obiter in enuntiato secundario laudato demonstratur hic agi de δοκιμασία, ut Athenienses magi­ stratuum probationem vocare solebant. Mox post lacunam verba TOÎS δράσασιν et νπεύθυνοε v. 63 et 7i documento sunt tum de ratione reddenda disseri. Accuratae examinationis magistri auctori nostro Lacedaemonii sunt. Yel multas causas (-n-oXXàs sc. δίκαε) non diiudieatas relinquere magis reipublicae interest quam praetermit­ tere interrogationem, quod ambitiosis ansas audaciae praebeat, cum sperent se sine iudicio aliquid profecturos esse. Cuius rei exemplum iterum a Lacedaemoniis petitur. Scytalae usus in pro­ batione magistratuum adhuc ignotus fuit. Ratio ea fuisse vide­ tur, ut gravissimis rebus per paucos fidissimosque secreto praeiudicatis reliqui convocarentur. Sive recte rjj άκρα vel rfj ώρα legimus sive aliud quid latet, certe de summo tempore dictum est, ne quis rem institutam turbet. Cleomenes rex secundus fuerit hoc nomine praeditus, qui ab a. 370 usque ad a. 309 regnavit. Is initio regni rempublicam Lacedaemoniorum clade Leuctrensi valde tur­ batam et imminutam accepit, cum foedus Arcadicum ictum est (de quo cf. IG V 2 inter testimonia XIII. e Pausania VIII 27, 2 petitum), quo Lacedaemoniorum in Peloponneso dominatio funditus percussa est. Tum in condenda urbe Megalopoli Cleolas Clitorius aderat, qui ut Arcas partes Lacedaemoniorum impugnavit. Si Crônert noster recte legit, qui nomen eruit, priusquam de foedere Arcadico 3

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

:u

FKAGMENTUM VATICANUM 1>IC BUGHNDIS MAGISTRATIBUS

cogitaremus, cum illo inter varia reipublicae pericula Cleomeni ((uandoque disceptationem fuisse conicere licet, quam rebus adver­ sis imminentibus bene ad finem perduceret ita, ut in eligendis probandisque iudicibus summa et prudentia et vigilantia uteretur. Dolendum est, quod res alioquin ignota propter breviloquentiam auctoris in incerto manet. Ex verbo σνλληπτέον sequitur, ut. de probatione quaestio finita sit; ut supra indicavimus, post lacunam de ratione reddenda agitur. V. 45 sq. quaeritur, quomodo iudices ab errore se defendant, luxta ττλήθει ad ημέραν nihil supplere licet nisi -κολλάς, sicut antea Lacedaemoniorum de designatis magistratibus iudicium χρόνιοv vocabatur. Res ab errore tuta erit aut longi temporis inquisitione aut communi maximae partis iudicum sententia aut singulari ratione, qua Locrenses Italici praescripserunt, ut obnoxio iudicium periculosum esset. In universum igitur ordinatur, ut confidentia accusati infringatur; sed sequentia obscura. Id tenendum est έν rois χρόνοις verbis eV toîs toiovtois i. e. in ratione reddenda respon­ dere similiterque χρονιζόμενα μεν el tvίων Sé coniungenda esse. Petu­ lantia igitur obnoxii minuatur ut in ratione reddenda ita eV toîs χρόνοι aliisque in rebus, quae nocent reipublicae, si inveterascunt. Quoniam de libera republica loquimur, cui summum periculum imminebat ex iniusta prolongatione imperii, χρόνοι annua magistra­ tuum spatia esse proponimus, quae qui neglegit, reipublicae nocet. Nam ut recte vocem πολιτεία interpretemur, non urbi nocetur, sed statui rei communis. Verum etiam periculosum est, si obnoxii temei’e absolvuntur, άποφνχεΐν Aristoteles in rep. Ath. cap. 61 de praetoribus omni mense anni denuo probandis scripsit; άκροάσθαι autem iudicis officium est, qui ανακρίνει i- e. interrogat. Tum solemni modo res iterum sub iudicem revertatur, ut Lacedaemo­ niorum mos est. Altera parte, quam littera B notavimus, iam non de universis magistratibus agitur, sed de summis. Qua de causa eam secundo loco posuimus, quia de communi omnium magistratuum condicione actum esse debuit, priusquam auctor ad summum populi ducem accederet. Simili ratione Aristoteles in libro de rep. Ath. con­ scripto, postquam de ceteris magistratibus locutus est, ultimo loco t ò s irpos τον πόλεμον άρχάς posuit. Quanta pars libri inter A et B perdita sit, incertum, etsi propter amplitudinem membranarum facile credas totum opus satis voluminosum fuisse, nisi forte coi-

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

IV. -

DE ARGUMENTO OPERIS EIÜSQUE AÜCTOftË

3Ô

lectio librorum argumento inter se coniunctorum- fuit, cuius rei in manuscriptis Byzantinis aetatis satis vetustae permulta sunt exempla. Ex diverso Straboniano manuseripto, ut diagramma a nobis nuper confectum et sub titulo: der Strabon-Palimpsest Vat. Gr. 2061 A publici iuris factum monstrat, docemur folia rescripta etiam compagine soluta quodammodo coordinari. Id certe constat partem B non solum eiusdem operis esse — id praeter scripturam ratio singula exemplis fulciendi demonstrat— sed etiam eiusdem vel insequentis capituli ab altera parte interitu paucorum foliorum seiuncti. Is magistratus, qui στρατηγοί intitulatur, secundum auctorem nostrum cum rei militari praeest tum summus magistratus et legis­ lator in urbe habetur, qualis quinto saeculo Periclis, tertio Arati fuit condicio. Et primum quidem res ita apud Athenienses insti­ tuta fuisse videtur, sed non semper, nam IV. saeculi praetores saepe minus valuerunt quam oratores, oi ρήτορεί, qui rerum poli­ ticarum peritiores fuerunt. Postea aetate Macedonica etiam in aliis Graecorum civitatibus 6 στρατηγοί summum locum obtinuit, non casu veJ propter insignem eius virtutem, sed more per­ petuo. Contextus a damno incipit, quo civitas afficitur praetore non apto creato. Praeter ignaviam sive inertiam (κακίαν), de qua in columna ante scripta quae periit actum erat, imperitia nocet, cuius vocis prima mentio linea prima huius partis fieri videtur. Quoniam usque ad finem folii (B 241) 1 de peritia agitur, tenorem capituli quasi Ariadnae filum manu tenemus, qui nos etiam per dubia feli­ citer perducet. Utrumque, quo opus est (B 7), virtutem et peritiam respicit. Summa laus ei attribuitur, cui fides non propter divitias, sed ex vita ante acta haberi potest. Haec est άγωγή, cuius usus exemplum supra addidimus; numerumque pluralem βίων positum esse documento est, quod multiplici ratione virtus praestatur. Causa igitur est non divini spiritus afflatus, sed bona reipublicae recte administratae eruditio. Lex de aestimatione locum iam non habet et sicul aliae leges desuetudine oblitterata est. Inde a bellis in Per­ sas gestis usque ad bella IV. saeculi veros duces talis lex impe-

1 Im p ro b a t a u c t o r e o ru m s e n te n tia m , q u i p u ta n t s in e

p e r itia s o lo h o n o r e

a u c to r ita te m p a ra ri.

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

36

FRAGMENTUM VATIC \NUM DE ELIGENDIS MAGISTRATIBUS

■divisset, ut exemplis demonstratur. Sequens enuntiatum (B36sqq.) nondum ab omnibus mendis purgatum est, sed constat auctorem divitiarum splendorem reprimere voluisse. Plutarchus in vita Pho­ cionis c.,27 sq. testis est tum, cum circa annum 322 1 duodecim fere milia civium propter paupertatem civitate privati sunt, omnium in ore fuisse την πάτριον δια τιμημάτων πολιτείαν. Na.m Solonis classes iam tum oblivione obrutas fuisse gravissimus auctor est Aristote­ les, qui in libro de rep. Ath. conscripto in eligendis magistratibus nullam earum mentionem inseruit. Exeunte saeculo IV τα τιμήματα non a Solonis constitutione descendunt, sed aestimationem quandam ad subvertendum populi imperium excogitatam indicant, cui sententiae auctor noster non favit, ut conicele liceat libellum tum conscriptum esse, cum de his rebus disceptaretur, id est post annum 322. Postquam Phocionis mentionem fecimus, quaerat quispiam, cur desit nomen inter pauperes praetores eius, qui secundum Plutarchi c. 8 quinquies et quadragies aut si Plutarchi auctor numerum supra, modum auxit, persaepe certe praetor creatus est. Aut vixit etiam tum Phocio, qui a. 318 interfectus est, aut quod propius ad veritatem nobis accedere videtur, is in veris ducibus nominatus non est, qui pro paucorum dominatione sententiam dedit. Attamen ad locum nostrum (B 57) quis est, quin comparet, quod Plutarchus c. 6 de Phocione narrat eum adulescentem Chabriae sectatorem fuisse et inde ad peritiam belli gerendi magnum fructum percepisse. Legum custodes (νομοφΰλακεε) a Platone1 2 primum inducuntur. Sed Atheniensium magistratum sic appellatum Aristoteles in libro de rep. Ath. nondum attulit, etsi in libris politicis eum diligenter tractavit, unde Swoboda Griech. Staatskunde II3 p. 895 not. 1 recte conclusit institutionem, quam a. 307 finitam esse scimus, inter a. 326 et 323 ortam esse. Haec optime consonant cum ante dictis, quae de origine libelli nostri adnòtavimus, si modo auctor revera Atheniensium instituta respexit. Sed constructio verborum-vix sana est. Nam accusativus την εμπειρίαν a verbo εχειν pendet; quomodo autem peritia tertium esse possit, non intelligitur. Quid autem est: χορηγίαν εχειν ικανήν? habeant (praetores designati) et facultates suf-

1 Cf. B u s o l t - S w o b o d a G r. S ta a ts k u n d e I I 3 p . 926 s q . 2 S e c u n d u m c o n s u e tu d in e m q u o r u n d a m c iv ita tiu m (X e n . O e c. "9, 14).

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

tv . r-

de

ARGUMENTO OPERIS KIOSQUE AUCTORE

37

ficientes et virtutem, denique etiam peritiam. 1 De χορηγία in sequente paragrapho *pauca adiecimus. Sed non omnis virtus desi­ deratur, at certa quaedam. Bonam voluntatem ubique adhibeas, prudentiam vero in summis magistratibus. Proximi versus difficil­ limi lectu sunt. Tria hominum genera perlustrantur, quorum deter­ rimi sunt, qui ad rem familiarem spectant. Hi tertii sunt. Nonnulli medium locum obtinent. Si secundum regulam grammaticae post [άσ]τοώ> interpungimus, ut γάρ secundo loco stet, nescio, quid sibi velit àarovs, praesertim cum verbum, unde praepositio irpós pendet, βλέ-πβιν esse debeat, sed fortasse rectius aliter legemus, quoquomodo res se habet, interpunximus, ut γάρ tertio loco stet. lain medii illi duarum rerum unam respiciunt. Itaque qui primo loco laudantur de duabus rebus cogitare solent, quibus res familiaris plane non adnumeratur. Idem supponere monent notiones eiψόφια et §vvapis, quarum causas primi illi optime instructi respiciunt: vim sine dubio peritia praebet, altera vox adhuc ante Dionysium Hali­ carnassensem non legitur, sed àpoipos poetis tragicis satis usitatum est pro experte; oppositum a Platone denuo formatur pro participe; Est igitur particeps bona indole praeditus, ita ut optime instructi et indolem et peritiam, medii alterutrum, deterrimi vero rem fami­ liarem respiciant. Magistratus trifarie dividuntur; minores officiis impositis probe fungantur, paulo maiores prudentiam et eloquentiam praestent*.ut oratores; a summis ducibus et diligentia et audacia expectatur. Jam difficile est singulas virtutes sine ira et studio perpendere; non amicum, sed maxime idoneum opus est creare. A versu B 105 nova paragraphus incipit, cuius rei spatium signum est. Ut peritiam colamus, iuniores recte erudiantur, ut Hagno docuit. Quis dubitat, quin is sit, qui inter a. 440 et 430 saepius ab Atheniensibus praetor creatus est, Periclis adversarius, optimatium assecla, ut Niciae cognatione eoniunctus fuit, de quo cf. RE VIf p. 2209 nr. 2? Urbe tumultuante a. 413/2 inter irpofiovXovs creatus est, quorum de republica animum Aristoteles in libro de rep. Ath. c. 29 perlucide descripsit. Auctor noster Hagnonis verba attulit ut viri, cuius sententiam probat. An etiam eius de repu-

1 E tia m d e v o c e ij κυρία · ή κατά ψύσιν ϋττάρχουσα èvvapis (P h o t .) (ju a esiV iln u s, q u a e in d e a P o ly b io in u su e s i, sed fr u s tr a .

www.torrossa.com - For non-commercial use by authorised users only. License restrictions apply.

38

FRAGMENTUM VATICANUM DE ELIGENDIS MAGISTRATIBUS

blica intentionem probaverit? Is, qui aestimationem rei familiaris repudiabat, tamen plebi rem publicam traditurus non erat. Ac me­ minerimus eum persaepe a Lacedaemoniis exempla petere, optima­ tium sociis. Sane Periclis nomen inter veros duces tacere potuit, quia dives fuit. Si de Hagnone plenius instructi essemus, verba auctoris exactius interpretaremur. Quis canicula fuit, quem hac eleganti comparatione Hagno populo commendavit nisi Alcibiades, qui a. 419 vix tricennarius praetor creatus est? Sic dici poterat, priusquam adulescens mobilitate animi insignis Niciae consilia impugnaret. Exemplo minorum civitatium addito quaelibet iuniorum et seniorum cooperatio commendatur. Gymnasiarchia hic non iam liturgia V. saeculi est ad certamina Prometheorum al. insti­ tuenda, sed publicum officium ex constitutione Demetrii Phalerei, qua de re cf. quae Swoboda 1. 1. p. 976 sqq. protulit. Iterum nova res incipit a versu 170: priusquam maioribus magistratibus aliquis fungatur, necesse est se in minoribus exer­ ceat. Gradus militiae Attici sunt. Verbis