The Journal of Vedic Studies [Volume 1 Issue 1]

Table of contents :
Contents
Foreword
Gonāmikā, One of the Newly Discovered Pariśiṣṭas of the Maitrāyaṇīyas
Drāhyāyaṇa-Śrautasūtra, with the Commentary of Dhanvin, Paṭalas 11-15
Bhāradvāja-Śrautasūtra, Darśa-Pūrṇamāsa, Praśnas 1-3
Diagrams of Vedic Fire Alters, Ubhayataḥ-Praüga and Praüga-Citis

Citation preview

ऋ

\

¢

Classics

1

THE

JOURNAL OF

VEDIC

STUDIES EDITED

Pror. RAGHU

VIRA,

BY

™. A., PH. D., D. LITT. ET PHIL.

S. D. College, Lahore AND

A. C. WOOLNER, ™. a., pb. itt. (HON.), €. 1. E., F. A. S. B.

Pror. A. B. KEITH, m. a., D. C. L., D. LITT.

Vice-Chancellor, University of the

University of Edinburgh

Panjab (India)

(Scotland)

Pror. F. EDGERTON

Pror. Dr. H. OERTEL

University of Yale (U.S. A.)

University of Munich (Germany)

Dr. L. RENOU Directeur d'Etudes a |'Ecole des Hautes Etudes, Paris

Vol.1

January,

1934

No. 1

tae

THE

JOURNAL mans

—_——

=

करो

.«

OF VEDIC

© ४. । ~ ~

STUDIES

(Issued three times a year)

The Journal publishes texts

in critical

unknown and rare Vedic editions,

and

contains

articles dealing with higher criticism, exegesis and comparative studies

Annual subscription Rupees 12 vr Shillings 20

Books for review should be sent to the Chief Editor

Published

MESSRS.

MEHAR

Sanskrit

by

CHAND

Booksellers

LACHHMAN and

LAHORE (India)

Publishers

DAS

MEHAR CHAND LACHHMAN DAS SANSKRIT AND PRAKRIT SERIES Even in these hard days, when the sales are quite unfavourable, we have undertaken to publish critical editions and

translations of Vedic, Classical and Prakrit works. We shall also include in our Series general studies on different branches

of these literatures. It is our sincere effort to present only high class work done by experts. Our printing and paper would be the very best.

We are confident

that scholars

out of their love for

Sanskrit literature will patronize our efforts.

The progress of

our Series depends entirely upon the number of customers. If Indian and foreign universities, colleges and other educational institutions would be pleased to subscribe to our publications, we hope

we

shall

be able

to

pull

on

through

these days of unprecedented economic depression. WORKS 1

ALREADY

PUBLISHED

Kapisthala-Katha-Samhita, a text of the Black YajurVeda, critically edited for the first time by Dr. Raghu Vira.

2

Rs. 30/ or Sh. 45/-

Varaha-Srautasitra,

being

the

main

the Maitrayani Sakha, critically with Mantra Index by the late Raghu Vira. 3

Rktantra,

a

Pratigakhya

of

the

ritualistic Sitra

of

edited for the first time Dr. W. Caland and Dr. Rs. 12/- or Sh. 18/Sama-Veda,

critically

edited with notes, appendices and a commentary. The notes contain a detailed comparison with the other Prati-

Sakhyas and Panini. Burnell’s edition has been much improved upon with the help of new mss. Rs. 20/- or Sh. 30/-

11

IN PRESS Katha

Brahmana. The Brahmana fragments printed by L. von Schroeder and Caland have been much improved upon with the help of new mss.,

manas added witha very useful

appendices.

Sankhayana-Srautasitra,

and several

new

introduction, notes

translated into

Brab.

and

English by the late

Prof. Dr. Caland and Prof. Dr. Raghu Vira.

This is the

first English translation of a Srautasitra.

Maitrayaniya-Samhita-Padapatha,

accented. It contains the padapatha of the Brahmana portion as well, which wai not available to L. von Schroeder, the editor of the Samhita,

PUBLISHERS

Messrs.

MEHAR

CHAND

LACHHMAN

Sanskrit Booksellers & Publishers

Said Mitha,

Lahore

DAS

VEDIC

MYSTICISM

Being rhythmic renderings of Vedic verses BY

RAGHU

VIRA,

THE

ET

PH. D., D. LITT.

M.A.,

UNBOUNDED

Poets, philosophers and mystics from

OCEAN

AM

PHIL.

I

all parts of the world have been

charmed by the music and freshness of the renderings The originals and the translations are given on opposite pages

MEHAR

CHAND

LACHHMAN

Said Mitha,

Kupees five

1933

DAS

Lahore

Shillings 7/6

THE

OF VEDIC

JOURNAL

JANUARY,

STUDIES

1934

CONTENTS PAGE

5

Foreword

Gonamika, One of the Newly Discovered Parifistas of the Maitrayaniyas Drahyayana-Srautasiltra,

with the Commentary

of Dhan-

vin, Patalas 11-15

13

Bharadvaja-Srautasitra, DarSa-Purnamasa, Pragnas 1-3 Diagrams of Vedic

Praiiga-Citis

Fire

6

Altars,

Ubhayatah-Praiiga and

81 124

1४5,1

FOREWORD

The world of to-day is rapidly tearing the past.

It has withdrawn

allowing it to perish.

its allegiance

It is as true in India

itself away therefrom

from and

as in the West.

There are only a few who, either out of love or intense quisitiveness, would not let it pass beyond the horizon.

number of these few of the nineteenth century made ate efforts to rescue

the

old

is

wisdom that was

still

inA

passion-

stored in

the scattered hamlets of India. Works of astounding value were rescued and re-stored in the safe vaults of modern sanctuaries, the Universities and Research Institutes.

Many were

closely studied ; and the printing press multiplied them for wider circulation. The nineteenth century enthusiasm has now spent much of its force in the West. The printers no more reproduce the ancient things (and particularly not those that pertain to the Veda). They are busy with the sheets of evaluation, the critical

studies,

which also are losing their charm because they

bring to light no new material.

In India we are struggling to start new waves. On these we shall carry the words of antiquity to eager ports. There

is yet time for the transport, but it would not be long before our treasures begin to perish in their storerooms and be lost for ever. Indologists, come and join us. Let there be concerted effort, and

the

stately

word-structures of the ancients

would once more stand high in their grandeur nobility of purpose. jvs.

1

of design and

9

GONAMIKA One of the Newly Discovered Parigistas of the

Maitrayaniyas

edited by RAGHU

The

VIRA

Gonamika

isa unique

ledge of the ancient

cattle rites.

contribution to our For the

know-

Maitrayaniyas

we

have three sources: (1) The second prapathaka of the supplementary book IV of the Maitrayani-Samhita, which is available

in

L. v.

Schroeder’s

9. 5. 1-3, which

edition

(2) Manava-Srautasitra,

is available only in manuscripts'

(3) The

present Parigista, which together with others is attached to the Varaha-Srauta ms., Baroda Oriental Institute, No. 11234. No second manuscript has yet been discoverd.

The Varaha and the Manava derive their contents entirely from the Samhita. For referring to the Brahmana portions of the Samhita they use vyakhyatam. The use of iti vijiayate had not crystallised by their time. For the Samhita the regular term is nigada. There are only a few linguistic changes, mainly

substitutions of older or difficult words and forms by the later and simpler ones.

The footnotes record the variations of the three versions. The Manava can even be reconstructed. —-

पि

1

ह

Icould obtain for my use only

the photo manuscript belonging to the

library of the late Prof. W, Caland. 4vs. 1

रेवत्यां पशुकर्मारि कुर्वीतं॥१॥ भिन्नेन खरवता न दस्ता अ्वनेनिजीत न पिबेत्‌

॥२॥ अयस्पात्रेशेत्येके ॥३॥ तद्‌द्वेषध्रतिषेधा थायं ॥४॥ यं द्विष्यात्‌ तस्यं गवां मध्ये ऽरण्ये ऽधीते गोनामभिराद्ययेतं ॥५॥ संश्शङ्गीं प्रातं: प्रतीचीमवस्थाप्याघस्ताद्‌

दभानास्ती्य मूधनि गोनामभिंस्तिख्र अ्राहुतीः पशुकामो जुहुयात्‌ ॥६॥ अरभ्रिवेलायी दीप्यमानं श्रात॒व्यस्य गरहादाहत्येन्वानो वार (?) जागरयातं ॥७॥ श्वो भूतं

उपोदये सुर्यस्य हस्ता अवनिज्य दर्भस्तम्ब उदशराव निवपेत्‌ --कामंकामं मा 1 0. 15 31. 8-9 यत्‌ किंच पशूनां कुर्वीत

gests the correction of ऽरण्ये ऽधीते #०

ऽघुराधीतेः, ७11}

तद्‌ रेवल्यां कुर्वीत, 118, रेवल्यां चित्रार्यौ

al Waa:

GH Bald. But for the

differences noted

in

the Gonamika

Man.

of

with that of the

joined on to गोनामभेः.

our footnotes

7 789. पुरस्तात्‌ 07 प्रातः

is identica

8 For मूधनि गोनामभिः

काम्याय स्वाहेति मूधनि

Var.

2 Cp, MS 21. 16-18 Barge अदुहायस्पात्रेण खवता सुराम्‌ । ते ऽस्वन्‌ । वलयस्य भ्रातृव्यो य एव वेद । तस्मात्‌ खवता न दस्ता अवनेनिजीत न पिबेत्‌

3 705 "058. तदवेश प्रतिशेधोथा, 18. तदेश प्रतिषेधमिलयपरे

गोष 4४5, 1

ग्राहयेत्‌. The passage rather sug-

Man,

reads

Cp, MS 22, 9-11 एतैरेव जुहुयात्‌ Tara: Sura गोमूभेन्‌ पशुकामः । काम्यायै

स्वाहा श्रव्याये स्वाहेलान्दाये स्वाहा इति 10 11

1189. अपरस्यामभिवेलायां 1189. गृहादाहृत्येधने रात्री. ©, 8 १3.

2-3 दीप्यमानं भ्रातृव्यस्य गृहादाहरेत्‌। आ

4 The ms, द्विष्येतेस्य

5 The 005. ररायोधीत, 11810. रर्ये धीते 6 07. 18 29. 8-9 अथ यथासुरा Bre4स्तेभशौ वा श्रत्रसत्‌। यं द्विष्यात्‌ तस्य तथा

७०४] then be

12 13

तु सूर॑स्योदेतोर्जागयात्‌

1189. ४११३ उत्तरो निगदे व्याख्यातः

70 श्वो भूते 1189. ७४३ प्राचानप्रवणो च

समूले पशुकाम

Man. निनयेत्‌

२

गोनामिकः

[१.२२

श्ावर्तय इति! ॥८॥ गोभिः समेत्यं प्रशस्ताः स्थ कल्यारयः इति ब्रूयात्‌ ॥ ६॥ पका्टकायां चतुष्पथे SHAN AT कारयेत्‌

१०॥ चतुष्पादव इति तिलैरवकिरे्त्‌ ॥११॥योय ्रागच्छेत्‌

' व्याख्यातः॥ १ ३॥वसीयस्यदि इति ` सप्त देवगब्धैः तस्मेतस्मे' दयात॥१२॥ उत्तरो निगदे

॥१४॥ चिदसि इत्युत्तरतंः सप्त॥६५॥ तासामचुप्रारेति` प्रथर्मो ॥१६॥ पयन्ती उत्तराः NRG सप्त स्थवीयेम्‌। सप्तानां गवामाज्यम्‌ । पयसि * च रुः ॥१८॥ सारस्वतं पयति

स्थालीपाकं श्रपयित्वा सरस्वती (?) इल्युगभ्या स्थालीपाकस्याज्यस्य वा जुहुयात्‌

॥६६॥ वसीयस्येहि इति पूर्वाभेहेत्वोत्तरा निगदेत्‌॥२०॥ दिविः'(?) इति हुत्वा चुनिगदेत

॥२६॥ यो वेश्यः शद्रो वा बहुपुष्टः स्यात्‌ तस्य गर्वो साण्ड वत्सतरमपनयति-

1 00. 8 १4. 7-8 यत्न प्राचीनप्रवणो समूलं

(© 1५5! ५५

भूम्या स्यात्‌ तदुपोदये सूर्यस्य हस्ता अव-

निज्य दभस्तम्ब उदशरावं निनयेत्‌--कामंकामे मा श्रावतेय इति

2 2189. सहेत्य 3 00. ४05 24. 14-15 यत्र गोभिः संगच्छत तद्‌ ब्रूयात्‌--प्रशस्ताः स्थ कल्यारयः इति 4 00. 8 25. 4-5 तद्य U4 विद्वानेकाष्टकायां गो हते 5 | Thus temporarily emended, The ms,

चन्ुद्रव 6 1115

579

18 18810

19 218 and

Man. 7 The ms, has missed the second

तस्मे

8 189, ११5 श्वो ऽन्यां कारयित्वा ब्राह्मणान्‌ भोजयेत्‌ पशुकामः 9 116 05,

निगद्‌-

10 8४. वसीयस्येहि श्रेयस्येहीति, 18 26 13-14 वसीयस्येहि` ` सृता एहि

11 Cp, 8 27.19 एता वै सप्त देवगब्यः

12 Man. चिदसि मनासि धीरसीत्ुततराः, 118

26, 14-27, 1 चिदसि`` सुहवा ना एटि

13 {79 ४९ 6०6०१९५ 1० तासामनुप्राणान्ता ?

2180. °मनुप्राणान्ताः. अनुप्राण refers to

॥)

MS 26, 15.

10 विश्वा त्वं भूतानुप्राण

14 Var, and Man, mss, प्रथमाः 15 UE 16

refers to the close of the last

४७756 सुहवा aT We MS 27, 1, Man, adds 8% UWaeqay eaiedi: [MS 27. -6] इत्यनुनिगदति । संग्रामं जिगीषन्‌

श्येनयोः संदृश्यमानयोः पूव।भिहूत्वोत्तरा नि-

गदेत्‌ । यत्र समूला श्रोषधी रुपगच्छेत्‌ पशून्‌ वा तत्‌। एता एष्यन्ता FA AI. Cp, MS 28. 1-2, 7-8 “जयति सम्रामम्‌ ॥ यत्र

समूला

(8 स॑ मूला to be corrected)

शोषधी रुपगच्छेत्‌ पशून्‌ वा तत्‌ । एता एव सप्त वदेत्‌ 17 From Tafa upto the end of saitra?21

Man. has Gata पयसि स्थालीपाकः । यस्य

सप्त स्थविराश्वरमामन्तमा स्युः पूवाभिहत्वोत्तर निगदेत्‌. 0. 118 28.9 - 11 सप्त स्थवीर्यण

याजयेत्‌। यस्य सप्त स्थविराश्वरमामन्तम। स्युवंसीयसेहि श्रेयस्येहि इत्येतदेतदेवास्मा श्रत्याह्ययति

18 ०५५१४ सह्‌ रायस्पोषेण देवीर्देवीरिति 118 27, 2-6,

19 The ms, °नुनिगददिति jvs.

1

गोनामिकरः

.23]

३

इलान्दाः स्थ इति' ॥२२॥ युम दाः इति स्वासु गोष्ठे ऽपिविख्ज्यं परस्यात्याह्यत्‌-

वसीयस्येहि प्रेयस्येदि इति" ॥२३॥ पएतदेतदेवास्या श्रत्याद्ययति` ॥२४॥ नास्य किंच-

नोद शिषत्‌ ॥२५॥ व्याहृत्य भ्रामकार्म याजयेत्‌ ॥२६॥ सारस्वत ऋर्भ्या स्थालीपाकस्य वा जुहुयात्‌ ॥२७॥ इत्यतः प्रश्रति समान पशुकाम्यं चं ॥२८॥ सर्वासां

दुग्धे चतुःशरावमोदनं पक्त्वा ब्राह्मणेभ्य उपहरत ॥२६॥ तेभ्यो गा वासो हिर्यये

वा दद्यात्‌ ॥३०॥ पयं प्रशस्तम्‌ इति ब्रूयात्‌ ॥२१॥ भद्रं कल्याणम्‌ इति ब्रुयात्‌ ॥३२॥

पेनु्मव्या इति ब्रयां ॥३३॥ श्रदानीयायं गां द्वा न मे तदुपदम्भिषः इति"

जपेत्‌ ॥३४॥

इति गोनामिके ध्रथमं खराडम्‌ ॥ १॥

Man, "वत्सतरमिलान्दा स्थ पूष्णो नचत्रं पोषयिष्िविलयपमयेत, Cp, MS 28, 11-13 यो वैश्यः WRI वा बहुपुष्टः स्यात्‌ तस्य गवाँ साराड़ं वत्सतरमपमयेत-इलान्दाः स्थ इति ˆ“ ` पूष्णो नच्चत्र पोषयिष्णु इति. Var. दमपनयति lectio

is

a

“correction”

of

8 For

1) सर्वासां `` देयम्‌ is from MS 29,

5-6, 7-8,

0. 8 29. 8 वासो हिर रर्ये वा देयम्‌

difficilior WIAA

Cp, MS 28, 14-16 आ्रायुमे दा वर्चोमेदा wa a a: ge मे दाः इति" "तमितो ऽभि [v.. Sf] aaa surgaaq—

10 The satra is from MS For sitras 30,31

28, 16-29.1, 00. 8 29.1-९ ग्रामकाम याजयेत्‌ सारस्वत

a long passage,

माहृर्त जुहुयात्‌ । एतेन प्रामकामो यजेत्‌ 7 See MS ४5,

1

29, 3-5.

Man,

11-12.

has

a 4%

very likely

an

in-

terpolation, 11 Sitras 32,

33

only

in

Var.

and

Man,

12

1706 "05. धेनुं भव्येति, 1189. पुरयं च्तत्र-

मिति

13

105 ८8, अनिदनीयाय, 1189. अदीज्ञिणीयाय

14

The ms, °द्म्मिषदिति

15

Cp. 18 29.13 -14 यदि मन्येतादानीयाया-

ऋभ्याम्‌. 706 1180. १९२५ 01 परस्यालया-

GA (si. 23) up (० जुहुयात्‌18 वसीयस्येहि WTA परस्याद्याहवयेत्‌ । सरस्वन्तं पयसि स्थार्लापाकं श्रपयित्वा सारस्वत ऋरभ्या-

29

alata Fall, which is followed by

वसीयस्येहि प्रेयस्येहि इति

8१४४७ 24, 25 976 146०६1८५} with MS

sitra

कामः। न चिन्न देयमिति व्याख्यातम्‌. 0

sequent Man, text see note 6. 4

preceding

चतुःशरावमोदनं पचेद्‌ ब्राह्मणेभ्यः पशु-

1189. स्वायु गोष्ठाखवस ज्य. 701 16 5४).

3

the

Man, has Tal TWA: | Baral ya

the

2 1, 6. among his own cows,

this and

दामिव्येतदेव यजुवदेत्‌-न मे तदुपदम्भिषधै-

विवर्मा यददाः इति

16 Here ends Man. 9, 5, 2.

वारेवतीभूयास्त या नो वीरैवतो ऽकर्व इति पुमांसं जातमभिमन््रयतं ॥६॥ भूयस. भूयास्त या नो भूयसो ऽकर्तं इति खियं जाताम्‌ ॥२॥ श्न्नादा भूयास्त ये नो ऽज्ञादानकतं दति बलिहृतो ऽभिमन्त्रयेत ॥३॥ भूर्यासो भूयास्त ये नो भूयसो ऽकतं इति ' सभासदः ॥५॥ पादो प्रत्यवहरेदुप तिष्ठेद्‌ वा ॥५॥ पुरया पुरयमसृचित्रा चित्रमसूद्‌ दैड ” मे भगवो ऽजनिष्ट मत्रावरुण ऊजां मे भगवः सह जनिः संविदं मे विन्द इति पुंसाम्‌ ॥६॥ एरय पुर्याम्‌

चित्रा चित्रामसूद्‌ देड' ° मे भगवत्यजनिष्ा मेत्रावरुणी रायस्पोषेण मे भगवती सद जनिष्ट ज्ञात्रंप

विन्द इति खिधंः॥७॥ एकाण्कार्यो बत्सानेकैकमभिमन्व्य सवान्‌ सहाभिमन्त्रयें

॥८॥ पुरायाः पुरयानसुवधित्राशित्रानसुवन्‌ देडौ मे भगवन्तो sang मैत्रावरुणा ऊजौमे भग,

वन्तः संहं जनिदुं संविदं मे विन्दत इति Gay ॥६॥ पुर्याः पुर्या अयुधित्राधित्रा असु

ˆ" ` विन्द इति परमार 9 MS 30. 3-5 पुरया

1 705 ८5. वार, 280, वेर्‌ 1 - 3 2189. 16845 "भूयास्त

2 707 (7४5

येति ब्याख्यातमा बलिहृतः

3 The ms, az

4 76 75. "मन्त्रयेते. 78० पादौ प्रत्यवहेरेद्‌

जातमभिमन्त्रयेत

10 एग: देडी the ms. has UAT. Cp. note’.

ˆ` ` विन्द इति स्त्रि 11 8 30. 6 -8 पुर्या

जाताम्‌

in the fifth sitra the text is from 19 159. एकाष्टकायां तूष्णी" सर्वान्‌ सैखुग

0, 278 30. 9-11 ये प्रा्चानमेकाष्टकयं जायन्ते "ये प्रतीचीनं ` ` तानुभयान्त्सहामि मन्त्रयेत

MS 29. 16-30, 2. 5 M&n. gives the pratika Yara yared इति

6 70" उपतिष्टदरा 1180. ७५१ऽ उपोपतिष्रेति 4, and

for the following

gives only the pratikas

siitras it

G@4l

मसाविति व्याख्याते पुरयमसाविति च

7 The ms, देवो

Cp. note 10,

8 The ms, aarafapr 10

13 116 ७.

;5 corrupt, For

it has DA WIAA.

4uq-

agate

Cp, notes 7, 10

For @@1 Man. reads TST

14

Var. and Man, mss, 4@!—

15 For Fat Man, ४४३ पुंसो जातान्‌ jvs.!

२.२६]

गोनामिकः

५

देडयो मेः भगवत्यो ऽजनिदुं मेत्रावरुरयो` रायस्पोषेण मे भगवत्या स ` जनिं ज्ञात्रं मे विन्दत

cla SATA Nol WIAA ela BAT ॥११॥ धेचुमव्या इति ब्रूयात्‌ ॥१२॥ न हत इति ब्रूयात्‌ कुरुत इति व्रयात्‌ ॥१३॥ न अन्तवन्न इति व्रृयाद्‌ गर्भिणी * विजन्या इति

BATA leet

भुवनमभि सदख्रमिन्द्राय त्वा Bal szare यावतीनामिदं करोमि

भूयसीना-

सत्तर समां क्रियासम्‌ इति गवां लक्ष्माशि कुयौत्‌ ॥६५॥ पुंसस्त्लियः इति व्यत्यासं वासयित्व

agnasacy

पराणां चतुण*

॥१६॥

प्रतिभिन्नम्‌

यस्य दक्तिणतः

इति" ब्राह्मशैव्याख्यातम्‌ ॥१७॥ इह प्रजा विश्वरूपा रमन्ताम्‌ इति गाः सायमाय-

तीरभिमन्त्रयेतं ॥१८॥ सँ वः खजत्वथमा इति गाः सखृजेद्‌ या शरस्य पुर

स्युर्याश्चान्यतो विन्देत aia ga ada’

Tara

॥१६॥ रेवती तन्तिः इति तन्ति वितनुयार्त्‌ ॥२०॥

var a

वरतानि न

1 The ms, अरसृद्धमेरर्यौ मे,

पुष्टा ऽनुमार्जमिः इत्यनुमाटि* ॥२१॥ प्रविभक्त

रिक्ता

1189.

नेडी मे

स्यान्नोपयुंपरि

श्रसुव-

सचरेयुर्नाभिवर्पेन्नाभित-

is naturally omitted here,

11 MS 31. 10-32, 5,

2 2189. मेत्रावरुणी

12 189, ०४ ब्राह्मण-

3 16

13 Except

"5, सहा-

4 Man,

ल्नीजाताः,

४4

४१०१५

ताचुभयान्‌

the

pratika

the entire mantra

सदहाभिमन्त्रयायतनी 5 The ms, धेनु

for

tical with

for धेनुर्‌. For Man, also

MS

“aa, for “YA

instead

of

the sitra is iden-

32. 14-16,

The

ms.

at the end,

the Vedic Concordance records धेनु

14 106 ०8, पुर्‌

४ ४ ४87, 160. 07

15 MS 33, 1-5 supplies the full text of

धनुर्‌.

6 Sitras 13-15 are from

MS 31, 1-6,

The variations are noted due place. 7 MS

in

their

and Man. omit 7a

8 218.

the mantrasand the viniyoga-vakya, 16 From MS 33, 10-12, प्राचीमुदीचीः ar 17

इत्तुकारडमप्सु वासयित्वा लोहिते-

Man.

Man.

adds

4834

18 ४8१. ५०१ Man. mss, °garly

नायसा (\6 ८8, ^तेनायसेन) at (MS 19 00. 218 33. 12-13 तामनुमृज्यात्‌- रम्या

32, 11-13) भुवनमसि 9 218

४०१ 59.

त्वा पुश्यानुमार्जिमि इति

लदच्म

20 1116 "5, अविसु , 1829,

10 षरणां चतुणां appears in Man,as¥@qi AqZYI

and is placed

before

J4:.

21

In the

ms, ft

of

रसु

Aa

and

the

rest of the sitra has fallen out,

इत्तुकाराड° having been already given 4४5,

1

11

(4

गोनामिकः

| २.३७

पेत्‌ ॥२२॥ कषभमुत्खच्यन्‌ पिता वत्सौनाम्‌ इति वृषभस्यदक्षिणे कश जपति ॥२६। यो वैश्यः शद्रो वा बहुपुष्ः स्यात्‌ तस्य गवां गोष्ठादेकविः शतिः शकान्याहत्यै कविःशतिमाहुतीः पशुकामो जुहुयात्‌ ॥२५॥ गोनामभिर्देवगवीरिभर ग्रतः ॥२५॥ नामिनीः पुरस्तात्‌ पूतेन प्रतीचीमवस्थाप्याधस्ताद्‌ दभानास्तीयं भसदि गोनाम: titra ्राहुनीः [हृत्वा ?] पशुकाम आरआरृतिदोमे जुहुयात्‌ ॥२६॥ यासामिन्

उदाजत इति चत्वार आकृतिहोमाः ॥२७॥ तेषामेकैकेन प्रातरन्तर्गोषासु गोषु

जुहुयात्‌ ॥२८॥ पतेरेव जुहुयाद्‌ गोष्वारूतासुं ॥२६॥ पतैः स्रामे" ॥३०॥ मित्र

भृतः इत्यश्वानभिमन्त्रयेत ॥३१॥ रोदिणारवो वज्ञे इति'` सप्ताहुतीः पशुकामो जुहुयात्‌

॥३२॥ उत्तमो निगदे व्याख्यातः ॥३३॥ गोर्वर्चसभं--अ्रनुगुप्तस्य सर्विषः उभयेषां त्वा देवमनुष्याणां प्रियां करोमि इति श्रोत्रियस्य मुखं समा * ॥३४॥ कुमार्याः पतिः

कामायाश्चं ॥३५॥ अमुष्य इत्यवघ्रृत (१) ॥३६॥ उत्तमो निगदे व्याख्यात उत्तमो निगदे व्याख्यातः ॥३७॥

इति गोनामिके द्वितीये खरडम्‌ ॥

1 Cp. MS 33. 13-14 aear ad a far

सयाञोपयुपरि संचरेयुनांभिवर्षेननाभितपेत्‌

2 Man, 3°

3 After

TH

7 18 34.6-14

8 Cp, MS 34, 17 प्रातरेवान्तर्गोष्रासु गोषु होतव्यम्‌

Man.

does

not

pond

corres-

with our text. The passage runs upto the end of 9. 5. 3 and is probably an interpolation.

+ (ए. ४8 33.17 -19 पिता वत्सानां `` "इत्यु Wey करौ उत्सृजमानो वदत्‌

9 From MS 34. 1-2, which, however, ०४1४8 पशुकामः,

9 From MS 34, 18.

10 07. 8 34. 19 एतेरेव जुहुयात्‌ संग्राम 11

See MS 34.19 -35. 1. 1176 ८5. °मन्त्र

येत्‌

19 118 35. 1-5, 13 Cp. MS 37. 6 wag गोवचसं न सवस्मा इव Fala 14 See MS

37, 3-5.

6 07. ‰8 34. 3-4 एतेरेव जुहुयाद्‌ गोनामैर- 15 Cp, MS 37, 5-6 Uaa Barat Waa af ्रत्वयौ गोभ॑दि पशुकामः कामायाः 12

4४5. 1

DRAHYAYANA-SRAUTASOTRA With the Commentary of Dhanvin Patalas 11-15 edited by RAGHU

VIRA

Thirty years ago Dr. J. N. Reuter of the University of Helsingfors in Denmark had printed the first ten patalas and four sitras of the eleventh of this Srauta and its commentary, and a promise was held out for completing the work in two more parts. The promise was never made good. After getting an assurance from the Publishers, Messrs. Luzac and Co.,

London, that there is no further possibility of their continuing the work I procured the manuscripts that were in my reach and began with the 1lth patala. They are all written in the Devanagari script : (1)

Panjab University

Library,

Lahore, No.

5620a.

Text only, pat. 1-22.

(2)

Dr. Sardesai of the Oriental Book Agency, Poona, very kindly presented to me this beautifully written and complete ms. of the text and com.

(3)

Pb.

Univ.

Lib.,

Lahore,

No. 5451.

Text and

com., complete. VS. 1

13

DRAHYAYANA-SRAUTASUTRA

il

In the meanwhile I got Reuter’s unpublished text for Herethe five patalas, 11 (excluding the first four satras)-15. in were collated the following manuscripts :

A.

Devanagari mss.: (1) India Office, London,

363b.

Colebrook Collection, No.

Text only, complete.

India Office, London, Colebrook Coll., No. 363a.

(2)

Text and commentary, pat. 1-11. Bodleyan Library, Oxford, Wilson Coll., No. 328. Text and Com., pat. 12-15. 4. 9.

The two mss. are really one ms. They are written in the same hand.

(3) B.

Calcutta Sanskrit

College,

split

No. 259.

into

two,

Text

and

com., complete.

Grantha mss.:

(4)

India Office, London, Text only, complete.

Burnell

Coll.,

No. 152.

(5)

India Office, London, Burnell Text and com., pat. 1-21.

Coll.,

No. 187.

In our critical

apparatus they are

denoted by Da, Df,

De, Ga, Gb respectively. Our own mss. are Db, Dc, Dd. Of

these the largest number of individual readings are shown by Gb. Dcde form one uniform group. Ded mark the end of every sitra by the addition of iti. It isa very convenient device and one wonders why it did not get wide currency in ancient times. The mss. do not show the colophons either completely or systematically. Clerical errors of every type are rather numerous. It was not possible to register all of them. The editor had to exercise his judgement oftener, than he is usual-

ly called to. 1 have met misinterpretations of ligatures, wrong o combinations leading to “ghost-words” and to false accomodad4

१४8.

1

DRAHYAYANA-SRAUTASUTRA

tion,

assimilation of words and of

111

terminations,

anagramma-

tism, metathesis (either of words or of whole passages), substitution of synonyms, haplography, lipography, dittography, and adscripts. Being traceable to single mss. they were of no material use for reaching back to the original, and hence

they

were rejected.

These eight more mss. would to the original, as The Siatra had

Dhanvin,

of

that

mss. fairly settle the text. The collation of not, I am sure, take the editor any nearer it was known to the commentator Dhanvin. already been conflated before the time

is before

who

Sdayana

quotes

Dhanvin

extensively.

The

Srauta

the commentator. his

tradition’

text

given in the

following

pages is after

He isa fairly safe guide. He is a master

and his

choice of the

readings

is

of

remarkably

good. But there are instances where difficulties arise. The only passage where I have taken courage to put in the text, what Dhanvin expressly calls an apapatha, is 11. 1. 7 atat wz: (instead of Dhanvin’s st at ag:). In the very next sitra, however, I have allowed qea: to remain where Dhanvin puts

it. Waa: really belongs to the end of sitra 7. For the division of the text into sutras Dhanvin (or a lost predecessor of his) alone is responsible. Agnisvamin, who is commenting on the Lat., has a totally different division.?

THE DRAHYAYANA The two

AND THE LATYAYANA SRAUTASUTRAS

Sutras belong respectively to the

and the Kauthuma Sakhas of the Sama-Veda.

Ranayaniya

Their compari-

son leads us to great antiquity, when (excepting slight differences in ritual), their text was one. We are forced to this conclu-

1 When tradition fails him, he allows a free play to his fancy, 2 Ramakrsna Diksita (alias Nanabhal, son of Damodara Tripathi), another commentator of Lit., does not always follow Agnisvamin, jvs

1

15

DRAHYAYANA-SRAUTASUTRA

iv

sion by the verbal identity in the vast majority of the sitras, Their sequence also is mostly uniform. Even in the matter of division of chapters (adhyayas in Dr., prapathakas in Lat.) the agreement is very close. In each case a chapter is divided into 12 sections’. But of greater significance are the variations themselves. The variations consist in additions, paraphrases and change in sequence. The additions are numerous in the Dr., and they exceed the other variations. Now, the additions generally are of the nature of adscripts,marginalia or

interlinear glosses.2, They can be thrown out without affecting the smoothness of the context. When one is a paraphrase of the other, or there is a change in sequence, the process of evolution does not reveal itself so readily.

has preserved a purer text.

On the whole the Lat.

Cie

+

.

`

® :

16

4४5. 1

शोहितेनानडइहेनोत्तरलोप्ना चमेणापिहितः स्यात्‌ ॥ १॥

प्वक्तो वाणश्च्मणा छादितः स्यात्‌ । वाणमुखस्य विलं चमेणा ादये-

दित्यथेः ॥

तस्यं दशसु पश्ाच्छिद्रषु दशदश तन्त्यो बद्धाः स्युरमोञ्ज्यो दार््यो वा॥२॥

तस्य वाणस्य पञ्चाद्धागे मुखादितरास्मिन्‌ भ्रान्ते दश चिद्राणि रत्वा

प्रत्येकं दशदश तन्तवो बद्धाः स्युः । मोजो वां दभेमया वेति ॥

त्रिष्विति शाण्डिन्यः। चतुख्खिशन्मध्यमे त्रयस्चिशतावमितः॥ 3 II

dara चिद्वि कृत्वा मध्यमे चतुखिशत्तन्तूनितरयोख्रयखिशताविति ।

एवं शततन्तुर्बाण इति ॥ पुरस्तादेकेकशस्ताख्ेधं विभज्य भूवः स्वः इत्येताभिः परथगु-

तरोत्तयुद्हेत्‌ ॥ ४ ॥

एकेकश उदृदोदित्यन्वयः । बन्धनात्‌ प्रागेव ताख्चधं समः विभज्य मध्यमं

भागमेकाधिकं रत्वा प्रतिवगं पृथग्ब्याहतिभिः प्रत्येकं तन्तूचुदृहेत्‌ । चिद्रेषु तन्त्‌नाखज्योध्वंमुदृह्य विले बधीयादित्य्थः । उत्तरोत्तरीति को ऽथः । वाद्यच्चिदर प्रथमे कुर्यान्मध्यमे द्वितीयं ततो -ऽभ्यन्तरे तृतीयमपवर्गमिति । तेन प्रथमां व्याहृतिमुक्त्वा बाह्ये छिद्रे ्रयसिशत्तन्तून्‌ वभ्रीयात्‌ । प्रतितन्तुमावतयेत्‌। 1 Gb a

4 Gb asa

2 Gb om,

5 DceGb Fat

3 Gb adds a9

6 ०७

4४5.

1

तंतुमेत्रमावत्तेयेते 17

२

AMAT AAT AT

[११. १ (४.५ पकेकश उदृेदिति वचनात्‌। एवं मध्यमे चिदे द्वितीयया व्याहृत्या sata fey

तृतीयया व्याहृत्येति । यद्‌ा पुनर्दश चिद्रेषु दशदशे तन्तवस्तद्‌पि अधं विभज्य व्याहृतिभिरुदृहनमिति ॥

तमभिमृशत्‌--बदो बद वदा वदी वदो वदोरः` प्रथुः सुगः सुग

न्त्वः* कमेः करणः” कर; करस्युरभीषाट्‌ चाभीषादही चाभिमातिहश्चाभिमातिहा च सासदिश्च सदहीयांश्च सहस्वांश्च सह मानश्चोद्रयाश्च

बृह ्रयाश्चं सवयार्श्च वृद्धवंयाश्ेन्द्रं वाच बृहतीं विश्वरूपां शतायुषीं'

परवद देव वाण इति ॥ ५ ॥

ते वाणमेवं कृत्वा मन्त्रेणाभिमरोदिति ॥

शिथिलांस्तन्तूनायच्छेत्‌-

एभिनों वाण तन्तुभिः शतं राद्धीरिदावद'" |

aurea aa ऽताष्मं '* जीवा ज्योतिरशीमहि ॥ इति ॥ ६॥

यदि तन्तवः शिथिलाः स्युरििन्नाः स्युस्तदा तान्‌ सवान्‌ समे ° सधायं

पुनरायच्छेन्मन्त्रेशति ॥

वाक्‌ सवं ˆ मनो ज्योतिमौनो" भद्रः इति जपित्वा वाद येदिन्द्रशत-

येषीकया वेतसशाखया च सपलाशया ॥ ७॥

श्रानो भद्रः इति मन्त्रपाठः | मानः इत्यपपाटः । सपलाशया वेतसशाखया

दषौकया च वारं वादयेदिति' ° ॥ इन्द्रणतयेति पदस्य स्वयमेवामाद--

मूलतो या स्वयवक्रा सेन्द्रशता ॥ ८ ॥

1 Dedef om, the second

१७४ वदो यः

@3T

५ {‰6प।७7 पुथुः (11) ०४॥ variants)

4 16४ सुगंधः

5 Db 78U:, Gb Faq:

'6 Dab amy

7 Dee om,

8 © ०.; 0५ समवयाश्च

ar

10

DeeGb

12

Db तारिषु, Dee RA,

षं

11 7४ राद्धिमिहा०, Gb °रिद्ावत Gb तारिष

13 Gb om, 44 8H, Df om. 84 14 ०७) समाधाय 15 Gb aat

16 7* ज्योतिरा नो 17 Gb om.

&a

५४5.॥

३

द्राह्यायणश्ोतसृत्रम्‌

११. २ (४.६)]

या मूलप्रदेशे स्वयमेव वक्रा भवति' सेन्द्ररता । इन्द्रेण नता इन्द्रता

दरैवान्न॑तेत्यथः ॥ प्राणाय त्वा [78 5.6.14 इत्ुध्व॑ुच्निखेत्‌ अपानायत्वा 1.6.

इत्यवाश्चम्‌ ॥ & ॥

दिद्रप्रदेशादारभ्य यावन्मुखमूध्वेमुल्ञिख्य वादयेत्‌ । तथा मुखप्रदेशा-

दारभ्य अपानाय त्वा इत्यवाञमवलिखेदिति ॥

saad AT [1.५.] इति त्रिः संद्चिख्योदश्च बाणं प्रो द्राह्मशयुक्त्वा इममुल्लिखन्नास्व इति ॥ १० ॥

व्यानाय त्वा इति जिः" संल्लिख्य इममृल्िखन्नास्व इति कचिद्राह्यण मुक्त्वा

तस्य हस्तयोरुदञं वाणं प्रोदेदिति ॥

प्रथमः खराडः ॥१॥

MII

आदत दुन्दुभीन्‌ प्रवदन्तु वीणाः इति ब्रूयात्‌ ॥ १॥

राहत आघ्नत दुन्दुभीनिति येष इति ॥

अलाबुवीशां वक्राकपिशौीष्णर्यौ च पूस्यां द्वारि बहिःसदसम्‌॥ २॥

अलाबुबीणा प्रसिद्धा । वक्रा नाम वीणाविशेषः । तथा कपिशीष्णीं च ।

तास्तिस्रो वीणाः सदसः पूवस्यां द्वारि बहिःसदसं वीणावादिनो वादयेयुरिति ॥

वक्राकपिशीष्णर्यो दुन्दुभींश्च प्रतिमन्त्रयेत-

यो वक्रायां कपिशीष््या' दुन्दुभो" यच्च वायम्‌ | घोषो यो” महतो महांस्तेन नो राद्धिमावद्‌ ॥

इति ॥ २॥

श्रावदेत्येकवचनं वाग्देवताभिप्रायमिति ॥

महावीणापिशीलबीणे चापरस्यामन्तरिति गोतमशाणिडिल्यो बहिरिति धानजय्यः ।॥ ४॥

1 04 ५११७ इति

2 ५ दैवन.

+ 1१७४ "९[6५॥ व्यानाय त्वा ( = Lat,)

4 ७४ त्रिभिः 4४5. 1

:

5 DeGb "णां ( = 1.2६.)

6 ४००७४ श्रयों 7 Gb adds 4

8 © घोषयोर 19

[ ११. २(४.६ श्रपरस्यां सदसो द्वायन्तवदिवैदि' बीणाद्वये वादयेयुः ॥ तयोश्च प्रति` STMT

४

AAA

मन्त्रणे कायेमिवयाद--

अलाबुवीणापिशीलबीे च प्रतिमन्त्रयेत-अखाबुवी पिशीटी` च यं मन्तमधिजग्मतुः ।

तेनेदमुपगायतां ते साम महयिष्यतः ॥।

इति ॥ ५ ॥

स्पष्टमिति ॥

पञ्चिमेनो्पेगातृन्‌ ददे एकेका प्ली काण्डवीणां पिच्छोरां च व्यत्यासं वादयेत्‌ ॥ ६ ॥

सत्त्रिणां यजञमानानामेकेका पल्ली पश्चिमेनोपगातृनासित्वा दद वीरे

व्यत्यासं वादयेत्‌ । प्रथमं कारडवीणां ततः पिच्छोरां' पुनरप्येवमेव सवा इति ।

उपग्रखं पिच्छोरां वादनेन काणडमयीम्‌ ॥ ७ ॥

उपमुखे स्थापयित्वा मुखमारुतेन पिच्छोरां वादयेयुः वादनदण्डेन

कार्डमयीमिति ॥

ता अपघाटिला इत्याचक्षते ॥ ८ ॥

ताः पल्लीभिवोद्यमाना ्रपघारिला इत्याचक्षते । अनेन तं पन्यो ऽपवारिलाभिशपगायन्ति । आतिविज्यमेव तते पतन्यः कुन्ति [113 5.6.8] इति ब्राह्मणं व्याख्यातमिति।

ताः प्रतिमन््येत-

यां पलन्यपघाटिलां मृदुकं वादयिष्यति ।

सारातिमपवबाधतां द्विषन्तं तजनित्वक्‌ ॥

इति ॥ ६ ॥

ता श्रपघाटिलाः प्रतिमन्त्रयेतेति ॥ 1 Ded "वदिवा, ४ ०. वेदि

2 ५४ भ. प्रति 3 Da warga fated, Dewergataपिशीलवशो, ७४ अ्रलाबुवीणा पिशिलि (५. Lat, and com.) 4 DbGb 20

5 Df °af

6 DdfGb eat 7 Gp aera 9 Doo "मेतत्‌ ०7 "मेव तत्‌ 9 Gb तां

“mate 1४$ .1

५

दराह्यायणश्रोतस्‌त्रम्‌

११. ३ (४.७) ]

स्व॑मनुवीक्षमाणो जपेत्‌-

श्राक्रन्दा उलूलयः प्रक्रोशा यच्च चेष्टितम्‌ | सर्वा ` सत्त्रस्य सा राद्धिस्तथेदं साम गीयते ॥

इति ॥१०॥ सर्वमपघाटिलास्ततो ऽन्यांश्च वीणादुन्दुर्भीश्चायुवीच्तमाणो जपेदिति ॥

जपेदेव- सुपर्णो ऽसि" गरुत्मान्‌ प्रेमां वाचं वदिष्यामि वहु करिष्य-

न्तीं बहु करिष्यन्‌ स्वगेम यिष्यन्तीं स्वगंमयिष्यन्‌ मामिमान्‌ यजमानान्‌

इति ॥ ११॥ पुनरपि सुपर्णो ऽसे गरुत्मान्‌ इति मन्वं जपेदिति ॥ द्वितीयः खराडः ॥२॥

॥६॥

ब्राह्मणो ऽभिगरः पूवेस्यां सदसो द्वारि प्रत्यङ्युख उपविशेद्‌

वृषलो ऽपगरो ऽपरस्यां प्राङ्ग्रुखः ॥ १ ॥

य: सत्त्रिणो यजमानान्‌ प्रशंसति सो 3भिगर इत्युच्यते । स ब्राह्मणः

qaa द्वारि प्रत्यङ्मुख उपविशेत्‌ । श्रपरस्यां द्वारि वृषलो ऽपगरः प्राङ्मुख

उपविशेन्निन्दाथम्‌ । यो निन्दति सो 5पगर इत्युच्यते ॥

स ब्रूयात्‌--नारात्सुरिमे सत्त्रिणः [113 5.9.14] इति ॥२॥

सः वषलो निन्दन्‌ ब्रूयात्‌--नारात्युरिमे सत्त्रिणः इति । असिद्धा इत्यथः ॥

अरात्सुः []. ५.] इत्यभिगरः ॥ ३ ॥ अभिगरो ब्राह्मणः अरात्युः इति ब्रूयात्‌। संसिद्धा इत्यथः ॥

दतिणेन माजोलीयमर्यो ऽन्त्वेदि दकिणायुखलिष्ठेत्‌ ॥ ४॥

अयः स्वामिवैश्ययोः [3.1.103] इति पाशिनिस्सृतेर्यो वैश्य इति ॥ 1 DbdGb ETA (= Lat.)

4 Doe om, 2a

2 Gb स्व॑.

5 Gb adds

3 DedeGa lta (= Lat,); Df ००१९०४७ सि

6

to स्मि JVs.

1

Dce om,

in margin

सत्रिणः IMAI

६

दराह्यायणश्रोतसूत्रम्‌

[११. ३ (४.७)

बहिर्वेदि शुद्र उदइनधुखः ।॥ ५ ॥

स्पष्टमिति ॥

ञर्याभावे यः कश्वार्यो TW: | ६ ॥

HATA FT: HAIMA: TATA Il

तौ शेतं परिमण्डलं चम व्यायच्छेतां शद्रः पूवः ॥ ७॥

तावयेश्च शुद्रश्चान्यो ऽन्यं भ्वेत चमं व्यायच्चेताम्‌ । शद्रः प्रथम व्यायः च्ेदिति ॥

पूर्वेणाभ्रीधरीयं ब्रह्मचाय॑न्तर्वेद्युदङ्ुखस्तिष्ठद्रदिरवेदि पं्ली

दक्तिणागुखी ॥ ८ ॥

स्पष्टमिति ॥

सा ब्रूयात्‌-- दुश्वारितिन्नवकीर्णिन इति ॥ & ॥

सा पुश्चली वेश्या ब्रह्मचारिशं प्रति ब्रयात्‌-हे दुश्चरितिन्‌ हे was

इति । दुश्चरितं ब्रह्मचये स्खलनमिति ॥

धिक्‌ त्वा जाल्म पुंश्चली प्रामस्य माजेनि पुरुषस्य पुरुषस्य शिभ्नप्रणे

जनि इति ब्रह्मचारी ॥ १० ॥

ब्रह्मचारी पुश्चली प्रति ब्रयात्‌ --धिक्‌ त्वा जाल्मि इति ॥

एवमा ठृतीयं व्यत्यासम्‌ ॥ ११ ॥

पवमव पुनः पुंश्चली ब्रूयात्‌ पुनब्रेह्यचारी पुनरप्येवं कुर्याताम्‌ । श्रा तृती

यमिति यावत्‌ तृतीयं पर्यायं त्रिरित्यर्थः ॥

सर्वषां कर्मणि निष्ठिते तदेवाभिगरचिर्रुयात्‌ ॥ १२॥

स्वंषामभिगरभ्रभृतीनां कर्मणि यथोक्ते छते acorns

श्रात्खुरेमे सत्त्रिणः इति ॥

अवसज्य शुद्र प्रद्रवेत्‌ ॥ १३॥

अथ शद्रः परिमण्डलं चमे विसृज्य धवेदिति ॥

1 १७४ "विक:

5 Dee om.; others add 24

9; क्कि क

6 1) ब्रह्मचा्यै°

3 [८ पू

4 Only DbedGb repeat 22

पुरुषस्य

7-7 19 पुश्चली ब्रह्मचारी पुनरिति

8 Gb "गरस्तदेव त्रत्र

vs

११. ३ (४. 9, ]

ॐ

द्राह्यायणश्र।तसूजम्‌

तं तेनेवावक्षिणुयात्‌ ॥ १४ ॥

agg तेनैव परिमणडलेन चर्मणार्यो वणो 5वत्तिशुयाद्‌ विध्येत्‌ ताड-

येदिति ॥

यथाभिग्रेतमितरां ब्रह्मचायांक्रोशेत्‌ ॥ १५॥

श्रथ ब्रह्मचारी पुश्चली यथाभिग्रेतमाक्रोशेत्‌ । न पूर्वांक्तमात्रेण कि

त्वधिकमपि यथाभिप्रेषणे कथयेदिति ॥

पश्चिमेनाग्रीधीयं बहिर्वेदि परिभिते मिथुनं संभवेतां यो वर्णो

लभेरन्‌ ॥ १६॥

यो वर्णो लभेरन्निति सत्तरिणस्तौ मिथुनौ सभवतः । यदि कश्चिद्‌ ब्राह्मणः ब्राह्मणी च कार्मवृत्तो लभ्यते तदा तौ सभवतः । अथ यदि ज्षत्रियौ

यदिः वैश्यौ यदिवा शद्रौ नात्र वणीनियम इति॥ ax

A

गृहपतेदास्यो ऽभीष्टा वा नवायुर्दहरणान्‌ पूरयित्वा प्रदिशं माजीलीय परीयुः दैमदा इदं मध्विदं मधु इति वदत्यः ॥ १७॥

ग्रहपतदांस्यस्तस्याभीष्टा वा याः काश्चित्‌ कुमायों नवानुदकुम्भानद्धिःः पूरयित्वा माजालीयं परिगच्छेयुः। परिदत्य॑न्ति इति कल्पान्तरमिति ॥

पञ्चावरारध्याः पञ्चशतं पराध्यौः पश्च्विशति्वा ॥ १८ ॥

स्पष्मिति ॥

ताभ्यो बीं बादयेयुः ॥ १६ ॥

तासां दासीनामथं ऽपि वीणा बादयेयुः । तदीयचरत्याङ्गत्वेनेत्यथः ।

सवासु सरङ्किषु दुन्दु मीनंबभ्रीयुः ॥ २०॥

महाबेदेः सवौखु खरक्तिष्वित्य्थः ॥ 1 1०९ ° क्तिणीयाद्‌

2 De

3-3 Gb om.; Df repeats these words,

+ 10० एककाम° 5 ०१७४ ५१५१ वा

6 1) नवानुदका 7 Dee ow,; ७७ ५१५५ इति

JVs.

1

8 Dee om. Fe: 9 ५ परिद्रुत्य°

10 Gb Tara

11 Dee aed Fea ata, (७४ तदियं व॒त्तानाङ्ग°

Da area’,

12 Dee °at

23

द

दराह्यायणश्रोतस्‌त्रम्‌

[ ११. ४८४.८।

उत्तरोत्तर वाचो व्याहारयेयुयोवतीरधिगच्छयुः ॥ २१ ॥

MAL AMT FAA: सवा वाच उत्तरोत्तरमात्रायुक्का ब्रयुः । यावत्यो

चचमात्रया युक्ता वक्तुं ्षमास्तावत्या मात्रया यङ्क ब्रयुः । यथा देमदहा इदं मध्विदं मधु इत्युत्तरोत्तरमुञचेगांनम्‌ । तैथा उत्क्रोदं यजमानाः कुवते इति शाखान्तर मुत्कोदाः

दिकमुंेरुचचेरिति ॥

घोषांश्च ॥ २२॥

दुन्दुभिधोषान्‌ वीणाघोषांश्च सवौनपि यावतो ऽधिगच्चेयुस्तावतो न्यच

स्तरानं कुयुरिति ॥ एवं शिल्पान्युक्त्वा तदजुष्ठानकालमाद--

हिंकारमन्वभिगरप्रभृतयः कृत्वा यथाथ स्युः ॥ २३॥

गच्छेयुः

MAHA

हिंकारवेलायामभिगरपभ्रतयः

ब्राह्मणो ऽभिगरः

Ba

HA कृत्वा यथाश

पूर्वस्यां [57113 1] इत्यारभ्य मेथुनान्तं कम

[58. 2

यदङ्गं तत्‌ स्वेस्वे कमे । तथा सनद्धो राज्ञापि दिकारवेलायामर्पिं प्रदाक्लिं देवय जनं परी्यौः [10. 2. 13] इति प्रेषार्थं त्वा यथार्थं गच्छेदिति ॥

आ स्तोत्रान्तात्‌ कुम्मिन्यः स्वे च घोषाः ॥ २४॥

कुम्भिन्यो दास्यो वीणादृन्दुभिघोषाश्च दिकारप्रभ्रति यावल्स्तोज्रसमाप्ट

चुवतेते तेषामुपगानरूपत्वात्‌। केचित्‌ तु हिंकारात्‌ पूर्वमेव घोषाः आदत दुन्दु पदन्तु काणाः [11. 2. 1} इति यथात्रेषमुपक्रम्य प्रवर्तन्त इत्याहुरिति ॥ ॥ तृतीयः खराडः ॥२॥

॥७॥

श्रथेदानीं सुपो ऽसि गरुत्मान्‌ [11. 2. 11] इति जपानन्तरं राजनेन पञ

विशेनं स्तोतव्यम्‌ । श्रनान्नातप्यायश्च पञ्चविशस्तोमः । तस्य पर्यायक्लपतो

जातिसंदारो ` [17. 2. 25] युग्मायुक्संहार [17. 1. 27] श्रावापश्चेति [1:

जातिसहारो „4

¶

1 ©) ५११५ अतिवोचस्तरामित्य्थः 2 Gb om,; Dd adds fue 3 Dee 4

#

7 14 भ्याद्‌ 8 Dedef *faz9 14 स्तोत्रीयं

4 Gb °न्तरोक्कमुत्कछोदादिर₹°

10

5 0५41 *स्तरां

11 6४ सूत्रकारा

6 4 *मनु, Gb “4a 24

+

1८6

“क्लृप्तो

IVS:

&

द्राह्यायणश्रौतसत्रम्‌

११. ४ (४.८)|

1. 3] जीन्‌ पत्तान्‌ व्धमानपरले [[2}. 17] वक्ष्यति । दशरात्रिकेभ्य एकया ज्यायः [17. 3. 4] इत्यादिना तत्रावापपन्ते कुत्रावाप इत्यपेक्तायामाद--

पञ्चविंशे चतुर्विंशस्योत्तमे पयाये परिचरायामावपेदिति` गोतमः॥ १॥

उत्तमे पयौये परिचरायां ` मध्यमायागरच्यांवपेत्‌ | मध्यमां द्विगोये-

दित्यथः ॥

आवापस्थान इति धानजय्यः ॥ २॥

उत्तमे पयाये प्रथमायामावापस्थान एवावपेदिति ॥

प्रथमस्यावापं इति शाण्डिल्यः ॥ ३॥

प्रथमस्य प्यायस्यावापस्थान इत्यथः ॥

चतुर्विंशेन वां स्तुत्वा मध्यमामर्हिकृतां चस्य प्रस्तुयात्‌ ॥ ४॥

थवा चतुर्विंशे स्तोमेनाविङकृतेनेव तृचं समाप्य पुन्मध्यमाग्चं दिंकार-

रहितां प्रस्तुयात्‌। प्रस्तुत्य ABRAM:

I

स आस्कन्दो नाम ॥ ५॥

तस्य बहिःप्यार्यगानस्यास्कन्द इति सज्ञा । बहिःपयौयमास्कन्दनादिति ।

पवनात्‌ संज्ञाकरणं च व्यवहारार्थम्‌ । आस्कन्द तु गौतमश्चत्वारिंश इति ॥

तं न इयदिति शाण्डिल्यायनः ॥ ६ ॥

न सावेतिको ऽयं निषेधः । आस्कन्दस्य श्रुत्युक्गत्वात्‌ । तेन महाव्रते

तमास्कन्दं न कुयादिव्यथः ॥

उत्तमायां स्तोत्र यायां प्रस्तुतायां पादावुपावहरेत्‌ ॥ ७ ॥

राजनस्य सान्न उत्तमायां प्रस्तुतायामात्मनः पादावबुपावहरेदिति ॥

सह निधनेन भूमो प्रतिष्ठापयेत्‌ ॥ ८ ॥

निधनोच्चारणवेलायां पादौ भूमौ प्रतिष्ठापयेत्‌। ततः पूवैमाकाश एव

स्थापयेदिति ॥

आहियमाणे भतत प्रतिलोमेरारोहणीयेरवरुदय जपेत्‌-मही योः प्रथिवी च न इमं यज्ञं मिमित्तताम्‌ । पिप्रतां नो भरीमभिः ॥

| Gb Wear वापस्थान एवावपेदिति 2 ५७ "चाराया 3 Jvs.

Dee 1

°ale

4 Ded add-t4la( = Lat.) 5 Gb न्नैव {0 न्न वा 6

DedGb

पयार्यं 25

१०

दराह्यायणश्रोतस्‌त्रम्‌

|

१९१.

इति ॥ ६ ॥

3

(४.८,

sae

श्रध्वयुभिराहियमाणे नाराशेसादिभक्तणे प्रतिलोमेरारोद णमन्तरैरवरा-

देत्‌। अषरोन्तु अवरोहामि' इति च मन््रसनामः कायः । अ्वरुद्येति विधानाद्न्यथा मन्बलिङ्गविरो धाच्च । तद्यथा--विश्वे त्वा देवा श्रानुष्टुभेन छन्दसावरोहन्तु तानन्ववैरोहाम

इत्युपक्रम्य वसवस्त्वा इत्येवमन्तः । mace gaa fam TTA TAT: कायं सुता पृष्टेन [9.2.11] विषुवद्रतयो् [9.2.12] इति पूर्वमुक्रत्वादिति ` ॥

अध आसीनाः शेषेण स्तुवीरन्‌ ॥ १० ॥

अहः शेषेण वामदेव्यप्रभृतिना स्तोत्रेणाध पएवासीनाः AHA वजयेयुरिति । एवं महावतकथा* समाप्ता ॥ श्रथोदयनीयमतिरात्ं प्रलयादं-

स्तुवीरन्‌ ।

उदयनीये ऽतिरात्रे संस्थिते ऽवभृथमभ्यवेयुः ॥ ११ ॥

सिद्धमेवेतदुत्तरविवक्ञा्थं वचनमिति ॥

अनुपमजन्तः पाणिभिस्तु सधावेरन्‌ ॥ १२ ॥

श्रु शिरस उपमज्ञनमकु्वन्तः पाणिभिः शरीर मन्यो ऽन्यं शोधयेयुरिति।

यखात्र पत स्यात्‌ षटं तया ब्युदरावयेत्‌ ॥ १२ ॥

स्यात यजमानस्य प्ली विद्यते स तया Gea Sze पृष्ठवंशे शोधयत्‌। कमेग्यतिहारे विशब्दः । पल्याश्च देदे यजमानः शोध येदिति ॥

तानुजनेतोदानयेत्‌ ॥ १४ ॥

तान्‌ सत्ति उन्नेतावश्रथादुदानयेत्‌ । तीर प्रदेशे" नये दिति ॥

उदेत्य गृहपतिः सोमोपनहनं परिदधीत ॥ १५॥ अहतानि सनानीतरे' ॥ १६ ॥

स्पष्टे इति ॥ 1 6४ शटानि 2 Gb नन्वेधि°

अभ्युच्तशप्रभृति समापयेयुः ॥ १७ ॥

* ७४ क्चनात्‌ {०

4 6४ श््रतकाया 5-5 Gb Wlardhgy

स्तुवीरन्‌

aR:

अ्रवनह्य वामदेव्यादि

6 Gb om 7 74

देशं

8 Db वासांसीतरे

26 Jvs.

1

११. ४ (४. 71५ “हि ‡

[४५५९

समेन

an

4 Dede om.

50

Daf

(=LAat, )

denoting

here

thereby

the 0६७ the

॥॥

conclusion

of this khanda,

"तः 1४5.

1

३५

दराह्यायणश्रोतसूत्रम्‌

१३.२ (५.३)

शिवा नः शंतमा भव सुमृडीका सरस्वति ।

माते व्योम सदृशि ॥

इति ॥ १० ॥

उयम्बकदेवत्यत्वात्‌ तरैयम्बका नाम केचनापूपाः पुरोडाशाः । तेषामेकः

मध्वयुंराखूत्करे निवपति । तस्योपरिष्टादप उपस्पृशेयुरिति ॥

आसीतेतरेषां हयमान इति धानंजय्यः ॥ ११ ॥

इतरेषां पुरोडाशानां होमे क्रियमाणे आआसीतेवयेकमतमिति ॥

तिष्टेदिति शाण्डिल्यः ॥ १२ ॥

गतमिति ॥

हूते तिष्ठन्तो जपेयुः- अवाम्ब रुद्रमयरेमह्यव देवं उयम्बकम्‌।

यथा नः श्रेयसः करद्‌ यथा नो वस्यसः" करद्‌ यथा नः पशुमतः करद्‌ यथा नो व्यवसाययात्‌ । भेषजमसि भेषजं गवे ऽश्वाय पुरुषाय

भेषजं सुगं मेषाय मेष्यै सुभेषजं यथासत्‌ इति ॥ १३ ॥

सर्वेषु हतेषु तिष्ठन्तो जपेयुरिति ॥

दितीयः खराड़ः ॥ २॥

॥२॥

यजमानस्यामात्या एकेकमपूपमादायं प्रदकिशमरभरं परीयुः" ।

तत्र ब्रह्मा परियज्ञपेदिति धानजय्यः ॥ १ ॥

अमात्याश्चतुष्पथ्यमन्नि परियन्ति । तदानीं ब्रह ्मापि तम्चि परिग॑च्छुञ्जपेद्‌ बच्यमारे मन्त्रमिति ॥

तिष्ठन्निति शाणिडिल्यः ॥ २ ॥

| 794 श (= 14. ) = - =

इति; 1०९ read

इति मृत्रेणोति

3 Gb IVS.

— 4

"शेयुरिवा

न॒

4 [४५१९ वसीयसः । = Lat. )

5 Dbede (and Lat.) add T:

6 ०१९ ५५१ इति 7 Dede 377°

91

३६

दराह्यायणश्रौतसूत्म्‌

[ १३.३

मन््रमादं त्यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पुष्टिवधनम्‌। उवारुकमिव बन्धनान्मरयोभुक्तीय मामृतात्‌ ॥

इति । जामी कुमारी वा या स्यात्‌ पतिकामा सा' विपरीया्‌यम्बकं यजामहे सुगन्धिं पतिवेदनम्‌ ।

उव स्कमिव बन्धनादितो मुक्तीय ॥

इति ज्ञातीनभिकल्पयेत ॥ ३॥

सा कुमारी त्यम्बकम्‌ इति मन्त्र ब्रुवाणा गत्योभुक्तीय इत्यस्य स्थाने इतो मुर इत्युक्तवा इतः इत्यनेन पादेन ज्ञातीनभिसदध्यात्‌। इतः पितकुलादित्यथेः।

मामुतः इतीष्टमभिनिदिशेदगरुष्य गृहादिति ॥ ४ ॥

माख्रतात्‌ इत्यस्य स्थाने मामुतः इतीष्टं परिग्रहं निर्दिशेत्‌ । तद्यथा-र

मुच्तीय मो पत्यु्महादेवस्य गृहात इति ॥

एवं त्रिः परीत्योदस्येयुः ॥ ५ ॥ एवमर्रि जिः परीत्य पुरोडाशानाकाशे हस्ताभ्यामुदस्येयुरमात्या इति।

तेषां ब्रह्मं लिप्त्वा यस्य स स्यात्‌ तस्मे प्रयच्छेत्‌ ॥ ६।

तेषामुत्ततप्तानां` पुरोडाशानामेकमाकाश पव ब्रह्मा स्वहस्तेन प्रतिलग

तस्मा पव चं पुनः प्रयच्छेद्‌ येनोत्त्िप्त इति ॥

तस्य वैव सन्तं पाणावालभेत ॥ ७ ॥

अथवा तस्यैव पाणौ सन्तं ब्रह्मा स्पृशेत्‌ । न स्वयमाकाशे गृह्णीयादिति

तथेव त्रिः प्रतिपरीयुः ॥ ८ ॥

तथेव त्रिः प्रसव्यं परीयुरिति' ॥

यत्रैनानध्वर्युरासजेत्‌ तत्रोपतिष्ठरन्‌--ण्ष ते रुद्र भागस्तनावं

L Gb om,

2 Gb शन्ध

6

[५

पदेन

7-7 Dee 7a Al पुनरिष्टग्रहान्‌, 744 7

3 Gb पुरुवार 4 12८७ परीयात्‌, Gb विप्यादिति

पत्युनौरायणस्य गृहं (1५ प्रदा) 8 [०१०१ भमुदिषटानां

5 1) °्न्धं

9-9 Gb om. ।।

१३.२३ (५.३) |]

३७

दराद्यायणश्रौतस्‌त्रम

इति परो मूजवतो ऽतीदि छत्तिवासाः पिना कस्तो ऽवततधन्वोम्‌ We

ll

^.तष्ठेरन्नि ५ > ॥ देवमूपतिष्ठेरन्निति TA पूपानासजत्‌ यत्र बृक्तेषु तानध्वयुर

आ तमितोरुपेयुः ॥ १० ॥

यावत्‌ प्राणस्य समस्तावदनुच्छ्रुखन्तः एष ते द भागः इति मन्त्रं पुनः sean पुनरावर्तयन्तो जपेयु रिति ॥

प्रत्याव्रजेयुः

af at eat: (SV 1.33] FAT TTY ॥ ११ ॥

।

स्पष्टमिति ॥

ad चातुर्मास्येषु ब्रह्मत्वमुक्तम्‌ । श॒नासीरीये पर्वणि वेशेषिकाभावान्न

किचिदुक्तम्‌ । श्रथ यदुक्तं वरुण्॒रघासिकं ब्रह्मत्वं तच्चात्वालादिकमत्सु हवियः ञेष्वतिदिश्यत इति ॥

वरुणप्रधायैरव्यांख्यातं ब्रह्मत्वं हवियेज्ञेषु ॥। १२ ॥

सप्त दवियज्ञान्‌ वच्यति । तेषामादित्यश्चतुश्ये तावच्चात्वालाच्चिप्रणयना-

वभरथानामभावाद्‌ ब्रह्मत्वे नातिदेष्टव्यम्‌ । पारिशेष्याच्चात्वालादिमत्सु हवियज्ञ

ष्वतिदिश्यत इति ॥ अथ पशुवन्धेषु वेशषिकमाद -

-

पशूनां युपाहृतिं होष्यत्सु तृष्णीमरुपविशेत्‌ ॥ १३ ॥

यथायथं स्यात्‌ ॥ १४॥

हृतायां

स्पष्टे इति ॥

बपायां हुतायां इदमापः इति चात्वाले मार्जयित्वा सर्वपशुनां यथाथं स्यात्‌ ॥ १५॥

स्वेषु पशुषु यागेषु इदमापः इति तृचेन माजन कार्यम्‌ । सवैपशयुप्रहणं

पशविशेषं प्रत्याचार्यांणां माजेने वि्रतिपत्तिनास्तीति दशयितुमिति ॥

पृरोडाशेन चरिष्यत्सु तृष्णीधुपविशत्‌ ॥ १६ ॥

स्पष्टमिति ॥ 1 ७७ तेन 1०" देवं 2 Gb om, 3-3 Gb 0 ° *भावात्तथोक्घ 4४5.

4 ५७) विशेषप्र° 5-5

Ga पुरोडाशे चारेत्वा

6 DdfGb om,

g

] ०५

३८

दराह्यायणश्रोतसूत्रम्‌

[ १३.४ (५५

आहृतं पुरोडाशमालभ्य ब्रूयात्‌-- पराञन्तु ये प्राशिष्यन्ते ही ।॥ १७॥

पुरोडाशमि डामाहतामालभ्य ब्रूयात्‌-ये मद्यतिरि क्राः प्राशेष्यन्ते त एव

प्राञ्नन्तु नाहमिति । प्रकृतौ ब्रह्मण इडाप्राशनाभावा दिति ॥

अनुव्रजेत्‌ सर्वपशुनां पनी सेयाजानिति गोतमः ॥ १८ ॥

इति ॥

सर्वेष्वपि पशुयाजेषुं पल्ली संयाजान्‌ क्रियमाणानजुवजेद्‌ ब्रह्मेति गौत

सवनीयस्येवेति' धानजय्यः ॥ १६ ॥

गतमिति ॥

नं सवनीयस्य चनेति शाण्डिल्यः ॥ २० ॥

चनेति निपाते व्यर्थं सवनीयस्यापि पलीसयाजानं नानुवजेदित्यथः।॥

हृदयशलो -जत्रावभृथन्यङ्गस्थाने भवति ॥ २१॥

वरुणप्रघासेषु यदवभ्रृथन्यङ्गमुक्तं तत्स्थाने हृदय शलोद्वासनमत्र भवतीति। तस्मिन्नप उपस्पृशेयुः--धाम्नोधाश्नो राजंस्ततो वरुण aT Aw

यदापो अघ्न्या वरुणेति शपामहे ततो वरुण नो मुकर ॥ सुमित्रया

न श्राप ओषधयः सन्तु दुर्मित्रयोस्तस्मै सन्तु यो ऽस्मान्‌ द्षटि च वयं द्विष्मः इति ॥ २२॥

हदयश्लस्योपरिष्टा दुपस्पशेनमिति ॥

तृतीयः खराडः ॥२॥

॥२॥

अभ्युचशग्रभूत्यत र्वम्‌ ॥ १ ॥ 1-1 Dedef om. 2 1५५ °यागेषु 3 1)५ सवनीयानामेवेति 4 Gb om,

5 54

Ga

om.

6 ७? चैवेति 7 ७४ ०१०५ क्रियमाणान्‌ 8 [४५१० सुमित्रिया ( = 1.84.}

9 1४०१6 दुर्भित्रिया° (= 1.81, ) jvs.1

२६

द्राह्यायणश्रौत सत्रम्‌

१३.४ (५.४) |

। तत्रा श्भ्यु्तणादुपंस्पशनादूभ्वमभ्युत्तणध्रभ्रति सर्वं सोत्यकमे कुयुरिति

दित्योपस्थानमप्युक्तम्‌ [6. 4. 9| । तदिह न कार्यमिल्याद-

्रादित्यं नोपतिष्ठेरन्‌ ॥ २॥

गतमिति ॥

पूर्णाहुतौ हयमानायामासित्वा हृतायां यथाथं स्यात्‌ ॥ ३ ॥

बोधायनमते पृणाहुत्यन्तः पशुरिति ॥

सक्तुहोमांशेज्जुहुयुरासीतां तेषां होमात्‌ ॥ ४ ॥

सङ्कदोमाश्च पशौ बोधायनेनोक्ताः । तेषामा होमादासित्वा पश्चाद्‌

गमनमिति ॥

सौत्रामण्यां सुराकर्मस्वाव्राजमासीत ॥ ५ ॥

श्रावाजमिति शमुट्प्रत्ययान्तः । श्नध्वर्युणा सुरासधानादिषु क्रियमाणे ATTA: ॥

तत्र द्वावग्नी अतिगप्रणयन्ति। तयोदंक्िणत आसीत ॥ ६ ॥

ननु च वरुणप्रघासधर्मातिदेशात्‌ं सिद्धमेव द्योदंक्तिणत शरासनम्‌ ।

सत्यम्‌ । पशुबन्धेषु चात्वाले माजेनानन्तरं यथार्थ स्यात्‌ [13. 3. 15] इत्युक्तम्‌।

तन्मा भूदिलयेवमर्थं सत्रम्‌ । माजञेनानन्तरं कुम्भ्यामासक्कायां पुनरप्यासीत न पुनयंथार्थं गच्छेदिति ॥

दक्षिणमध्यधि ङम्भ्यामासक्कायां' सुराशेषेष्वासिच्यमानेषृपति-

Se

यत्‌ ते पवित्रमर्चिष्यग्ने विततमन्तरा । ब्रह्म तेन पुनीहि मा ॥

इति ॥ ७ ॥

दक्तिणमश्नि मथितस्योपरिष्टाच्छतच्िद्रा्यीं कुम्भ्यां सुरारोषेष्वासिच्यमानेष्वग्नरुपस्थानं कार्यम्‌। बहुवचनमध्वय्वौदेरप्यावश्यकमुपस्थानमिति ॥

अशविनोग्रहस्य भक्तयेत्‌-

| Thus emended.

Dede

2 ५

Lat.);

WAT,

Di WA II", Gb MAT उपर ४५५७

"रासित्व त्वाा

IVS.

1

(५०

other

3

Dee

5

94

"देशेन for "देशात्‌

4 ४०१५५ शतातृणायां

mss,

°न्तरं ( = Lat,

)

6 Dede "चिद्रषा, 1५४: गडिद्रया

४०

द्राह्यायणश्रौतस्‌त्रम्‌

[ १३.४ (५५

यमश्विना नमुचेरासुरादधि सरस्वलयसुनोदिन्द्रियेण ।

इमं तं शुक्रं मधुमन्तमिन्दुं सोमं राजानमिह भक्तयामि ॥

इति' ॥ ८ ॥

स्पष्टमिति ॥

यजमानं चेद्‌ वसातिशेषेणाभिषिश्वेयुरुपोत्थायान्तरेणाग्नी गता

ध्वयणोङ्कः संशानानि गायेत्‌ ।॥ ६ ॥

यदि पश्युरसेन यजमानमभिषिञ्चेयुस्तदा सशानसाञ्ञां गानमध्वयुंणोर

इति वचनात्‌ प्रेषाभावे न गायेदिति ॥

पदायपदाय स्तोभेत्‌ ॥ १० ॥

परिसामत्वात्‌ स्वाध्यायवद्‌ गाने प्राप्त इदं वचनमिति ॥

निधनान्युपयन्तो यजमानस्य मूधानमालभेरन्‌ ॥ ११॥

वहुवचने सवेंषागरत्विजां ब्रहणाथैमिति ॥ के पुनः स्तोभाः कानिर

निधनानीव्यत आ्राद-

सं त्वा हिन्वन्ति इत्येतेषां पूवेःपूवेः स्तोभ उत्तर' निधनम्‌ ॥ १२।

बृहदिन्द्राय गायत [5५ 1. 258] इत्यस्या ऋचः पुरस्तात्‌ स त्वा हिन्व धीतिभिः" ॥ सं तवा रिणन्ति धीतिभिः ॥ सं त्वा ततनञर्ीतिभिः ॥ सं त्वा शिशन्ति धीतिमि इति चत्वारि वाक्यानि गीतानि । चतु वाक्यमुपरिष्टादपि गीतम्‌। तदितः

षामपि प्रदशेनाथम्‌ । तेन तस्यैव गीतिप्रकारेशेतरारयपि पुरस्तादु पारिषद विभज्य गेयानि" । तैतः ओौहोः वा इत्युपायात्‌ पूैःपूर्वो ऽशः स्तोभ उत्तरमुर

सश्रवसे इत्यादि निधनम्‌ । स्तोभनिघधनभेदात्‌ सामभेदः । एकरूपमेवारचिर गानमिति ॥

रवसे इति स्थाने" जित्यै इति चत्रियस्य पुष्टयै इति वेश्यसं त्येके ॥ १३॥

1 Dbede add AWaa,( =Lat,)

2 DtG fA

3 Ded om.

4-4 Ga RAGA; Gb repeats JAX

5 Dedef om,

6 Gb Bl “for af 54

7 Dedef add a4

8-8 Ded aalel 9 Ded Talal for Tat Sz:

10-10 ४०१० श्रवस स्थाने ( = Lat.)

11 7४ वैश्यस्येके, Gb 744 aries 1४५

७१

दराह्यायणश्रोतसूत्रम्‌

१३.४ (५.४))

चत्वारि निधनानि । तत्र वसे संश्रवसे ॥ विश्रवसे ॥ सत्यश्रवसे ॥ श्रव इति ्य कुर्यत्‌

नास्य कय त्‌ । पृष्यै इति वैश्यस यजम स्य ्रिय क्तत इति जितै ने स्था इति ै विपुष्टयै सत्यपुष्टये पुष्यं इते ॥ -संजिलयै विजिलै* सत्यजिव्यै जिल्यै इति । पुष्टय

तद्यथा

a ्रामणी च ॥ {४ ॥ सोत चरक िली कौक द्र सौत्रामणयौ

>

क

गतमिति ॥

कतकिल्यां सामगानं नेतरस्याम्‌। संशानानि गायदिति

कौत्सः ॥ १५ ॥

ह स्माद

कोकिटयामेव सामगाने नेतर स्यामिति कोत्सो मन्यतं इति ॥ श्रथ कषु $

¥

अ

oC

&>

पुनहवियञषु ब्रह्मत्वमुक्ं तानाह ॥

सक्त हविर्थज्ञसंस्थाः-अग्न्याधेयमम्निहोत्र दशपूणेमासावाग्रयणं

चातुर्मास्यानि निरूढपशुबन्धः सोत्रामणी चं ॥ १६ ॥

स्पष्टमिति ॥

anata sft ae भवतीति सूत्रकारस्य पक्त इति ॥ इदानीं सुत्यायां

ब्रह्मत्वे विधास्यंस्तस्याः संस्थाया भेदाद्‌ ब्रह्मत्वविषय नादं ॥

सप्त सोमसंस्थाः-अग्निषटोमो ऽत्यम्नष्टोम उक्थ्यः षोडशी

वाजपेयो ऽतिरात्रो ऽपनोयाम इत्यप्ोयोम इति ॥ १७॥

ब्राह्मशेष्व्िष्टोमादयः शब्दाः सस्थाविशेषवाचिनो न पुनर्विभ्वजिदादि-

शब्दवदेकादविशेषवाचिन cau: | ad वाजयपेयादि सं शब्दनेनं ब्रह्मत्वे विधीय

माने तत्सस्थापरयुङ्ग नं पुनः क्रतुविशषध्रयुक्तमिति` दशते भवति । केचित्‌ तु सस्थानुक्रमणं तासां नित्यताप्रतिपादनाथंमित्याहुः । तदयुक्तम्‌। न ह्यनुक्रमख-

मात्राज्नित्यतालिद्धिरिति ॥

चतुथे: खराडः ॥ ४॥ 1D ५ स्थानानि

7 Dbede add इति; Ga } 86718 इति ४€-

2-१ 0५९ श्रवस स्थाने

fore

3 Gb et om,

-4Gb

; 7०0९ 6 ए :

४8,

1

om,; Def

neil

8 ५४ भवेदिति om, only सत्य पुष्टयै

भिमः . िर्जञ क पुनरहव

येषु

9-9

Ddf सस्थाभेदमाद े

संशब्द 10 ०५१6७४० °सशब्देन 11-11

Gb om.

द्राह्यायणश्रोतसच्म्‌

४२

(R28 (yy

त्रयोदशः पटलः ॥ १३॥ इति न्दोगसूत्रस्य दीपे धन्विविनिर्भिते ।

तृतीयः पटलो चत्तो हवियज्ञा निरूपिताः ॥

68

4४5. ;

श्रथ सोमयागेषु ब्रह्मत्वं विधातुमारभते-

सुत्यायां ब्रह्मणः प्रार्‌ सुत्रह्मणएयाया ओद्धत्रेण समानं कमे ॥ १॥

सुत्यायामित्यधिकारः। क्रीत राजनि [८}2.1.2.23] खुब्रह्मरायाप्रवत्तयत्‌

पूवेमुद्रातुः कमे तद्‌ ब्रह्मणो' ऽपि समानम्‌ । किं पुनस्तत्‌। महन्मे ऽवोचः इति प्रतिमन््रणे' [1.1.10] सोमप्रवाकस्य परिवेषणमिति [1.1.12] ॥

ईचणाक्रमणे वेदेः ॥ २ ॥

समानमित्यनुवर्तते । पूर्वमुद्भातुः उत्तर" बे्यन्तमाकरम्य दक्तिणमीच्तमाणः पितरो

भूः इति [1.1.25] तदपि ब्रह्मणः समानमित्यथः । खुब्रह्मरणयाप्रचत्तरुद्रात्‌र्वैदेराकरमरणमिति सूत्रारम्भः । देवो देवमेतु इति मन्त्रण रमनम्‌ [1.1.23 ) अप्याक्रमणाङ्ग-

त्वाद्‌ ब्रह्मणः समानमेवेति ॥

सचरधिष्एयोपस्थानदक्तिणाप्रतिग्रहभक्ताः ॥ ३ ॥

समानमित्येवम्‌। अन्तरेण चात्वालोत्करौ संचरः

[2.1.6]

इति यदुक्खं यच्च

धिष्टयोपस्थाने [4.2.1] यच्च दृत्तिणाप्रति ग्रहो [5.3.15] यच्च सोमभक्तः [5.1.3]

तत्‌ सवं समानमिति ॥

स्तोमविमोचनाचोध्वेमन्यत्‌ सामगानात्‌ ॥ ४ ॥

तृतीयसवने स्तोमविमोचनादृषध्वेम्‌ [6.3.4] । तदपि समानम्‌| saad वजेमिति [6.4.1] ॥ तजौद्वात्रवदौपवसथ्ये ऽहनि गमने प्राप्त [1.1.22] sre—

अनुष्यात्‌ तु दीक्षणीयायाम्‌ ॥ ५ ॥

दीक्षणीयायामिष्िमचु ब्रह्मा स्यात्‌ । तत्काल पएव मन्त्रण देवयजने गत्वा | Dedef “@

2 Dee HAM, 04 मत्रणं

3 Gb om, 4४5.

1

4-4 1) गमनं तत्‌ ब्रह्मणः,

5 Gb adds 4h

6 ७४ ०१०७ साम ५1167 अवभृथ

88

द्राह्याय णश्रौत सूत्रम्‌

SATHANA

(१४.६१ (५१,

च कार्यं दीत्तणीयायां ब्रह्मत्वकरणाथमिति' भावः । तदार

ब्रह्मणो ऽपि मधुपकौहरणं तँ कायैम्‌ [५7.1.2.1] । मधुपकभक्तणे तु शाखान्तरे क्ृपरकारेण ब्रह्मणं: कायैम्‌ । ननु पुनरुद्रातुः प्रकारेणा

तिदे शाभावादिति ॥

तस्यां सस्थितायामासाता दीक्षणाद्‌ यजमानस्य ॥ ६ ॥

इष्टथनन्तरमा दीत्तासमाप्तरुभावपि न कुत्रचिद्‌ गच्छेताम्‌। अदीदिधः बाह्मणः इत्यावेदनात्‌ पूवंमिति यावदिति ॥

तं यदाध्वयुवाचं यमयेदथ यथां स्यात्‌ ॥ ७ ॥

दिति ॥

ते यज्मानमित्यथः

। दा्ित वाचं यच्छं इत्यध्वयपरेषानन्तरं यथाथ स्याः

महावीरान्‌ सभरिष्यत्सु तृष्णीमुपविशेत्‌ ॥ ८ ॥

दीक्तितासुं महावीरान्‌ सभरिष्यति' [८]). 1531. 26.1.1] इति कात्यायनः

सूत्रम्‌। महावीरा: प्रवग्येपात्राणि । तेषां सभरणकाले वाग्यत उपविशेदिति ॥

संभूृतेषु यथाथं स्यात्‌ ॥ & ॥

स्पष्टमिति ॥

प्रायणीयायां संस्थितायां पूर्वेण पतीशालां तिष्ेदाभिहोमात्‌ पदस्य राजक्रयण्याः ॥ १० ॥

सोमक्रयरायां: पदाभिहोमं यावत्‌ तिष्ठेदिति ॥

अभिहत उत्तरेण सोमवहनं गत्वा प्राग्‌ वा पदाभिहोमाद्‌ देन यत्र राजानं करष्यन्तः स्युस्तत्र गत्वा तृष्णीमुपविशेत्‌ ॥ ११।

पदाभिहोमे कृते सोमवहनं शकटमुत्तरेण गत्वा यत्र सोमं केष्यन्तः स्यु

स्तत्र गत्वोपविशत्‌। श्र थवा पदाभिहोमात्‌ पू्ेमेव सोमवटनं द्तिणेन गत्व ऋयदेश उपविशेदिति ॥

क्रीते " प्राङ््करामेत्‌ पशचिमेनेनं हत्वा राजानमादध्युराहितं पूवे परीतयोद्यमानमनुगच्छेद्‌ दक्षिणेन चेद्‌ गतः स्यात्‌ ॥ १२॥

1 ७१ ब्रह्मत्व्रकरणमिति 2

Gb

om.

3 Dedef om. 4 6) प्रकरणा“ 5 oo

Ded

om.

6 Dede “afd, Gb “ARS 7 ७) सभार°

8 1४९१९ ४११ यथेतं निष्कम्य ( = Lat.) 9

Gb "क्रयिरयाः

10 Gb

adds सोमे jvs: 1

५५

दराह्यायणश्रौतस्‌त्रम्‌

{४.१ (५.५)

यदि पूर्वं सोमवदनं दक्षिणेन ब्रह्मां गतः स्यात्‌ तद्‌ कयानन्तर धाक्‌

प्सपैतं। तं पश्चिमेन राजानं हत्वा शकट श्रादध्युर ध्वयंवः । भथ ब्रह्मा तमा हितं सोमं पूरण प्रसव्यं' परीत्य शकटेनोह्यमानमनुगच्छेदिति ॥

उत्तरेण चेत्‌ क्रते प्रत्यङ्इृत्क्रमेत्‌ पूर्वेणनं हृत्वा राजानमाद-

ध्युराहितं पश्चिमेन परीत्योद्यमानमनुगच्छेत्‌ ॥ १३॥

यदि सोमवहनमुत्तरेण ब्रह्मा गतः स्यात्‌ तदा क्रयानन्तरं प्रत्यक्‌ प्रसर्पत्‌ ।

गतमन्यदिति ॥

तामेवात्रेषामन्वावर्तेत ॥ १४ ॥ धाङ्मुखे शकटे वतमाने यस्याः पार्श्वेन गतस्तत्पाश्वैनैर्वं प्रत्यङ्मुख शकटे पि ` गच्छेदित्य्थः ॥ का पुनरसौ तामाद--

सा हि प्राचीव॑तेमानस्य दतिशेषा भवति ॥ १५॥

्रागबतेमानस्य शकटस्य दक्तिशेषा सैवासाविति । दक्तिणोषा पार्श ्वेन

प्रागामन प्रत्यग्गमनमपीत्यर्थः ॥

वषे चान्तरेण सोमवहनं पत्नीशालां च दचिशोधकम्य तिष्ठेद्‌

दीपितशेदा राज्ञो ऽपहरणात्‌ ॥ १६ ॥

waste am इत्यर्थः ` ॥

प्रवेश्यमानं राजानमनुप्रविशदव्यवयन्नपिनं ॥। १७॥

cae

गरभ्रिनीहवनीयेन

।

a

Wy

0 Dhede व्रस्य

° Ded@b add ar ४१.

1

भ्यवायमकुवेन्‌ प्राग्वंशं प्रवेश्यमानं #

प्रवेश्यमानं

४०५! दाच्चणोनो°

12 Gb adds Beifea इति पयुदासः सत्रे दीच्धितस्याति्ध्यायां निवापानुसंधाना थंमन्तः-

5 1०46 परि शकटे

8 Gb पराचीव्‌°

सोमस्थं

11

3 Gb add

1 Dhede प्राचिवे”

सोमस्थं

10 ४०५७४ नि गनेव

2 00 सरपेत्‌ पत्‌

4 Gb ah

सह

भावात्‌ सत्रादन्यत्न (

=

I

Lat

५ )

13

Ga

.

Beata | 7 9

दन्यकय नाना,

14 ५५०७५ अनिरा* os ०४,

Gb

र जरच्च:

"दञ्यय

न निनीते

स्य

61

४६

द्राह्यायणश्रोतसूत्रम्‌

(१४.२५६

सबाधं चेत्‌ स्याद्‌ दक्षिणयापि दवारा प्रविशेत्‌ ॥ १८॥

स्पष्टामेति ॥

उत्तरेणाहवनीयं पश्चिमेन वेदिं संचरेद्‌ दौकितशत्‌ ॥ १६॥

स्पष्टमिति ॥

प्रथमः खरड़ः ॥ १॥

॥५॥

आतिथ्यामिष्टिं निषेषन्ते ॥ १॥

श्रभ्वयव इति शषः ॥

तां चेदनपहृते राजनि निबेपेरन्‌ ब्राह्मणं राजनि समादिश्य त

गत्वासीत ॥ २॥ यदि राज्ञो 5पैदरणात्‌ पूवेमेव निवेपेरन्‌ तदा राजरत्ताथ' कचिद्‌ बराह

शमादिश्यान्तः प्रविशेदिति ॥

तस्यां सस्थितायां तानूलप्त्रमाज्यमवमरशन्तो जपेयुःहविर--

बेश्रानरम्‌ । अनाधृष्टमस्यनाधृष्यं देवानामोजो -ऽनभिशस्त्यभिशसिप

अनभिशस्तेन्यम्‌ । अञ्जसा सत्यमुपगेपं सुविते मा धाः इति ॥ ३।

ऋत्विजामन्योन्यद्रोह परिद्ाराय यद्‌ धृतं स्पृश्यते तत्‌ तानूनप्त्रम्‌ । त्‌

सवै ऽप्युद्धातारो ब्रह्मा चावसरृश्य जपेयुरिति ॥

अप उपस्पृश्याध्वर्युणोक्तो राजानं विसंसयेत्‌ं ॥ ४ ॥ 1 अशरंश्टे ः- देव॒ सोमाप्यायताि दिरण्यमन्तर्धायाभिमृशोयु द्रायैकथनविदे । आरा तुभ्यमिन्द्रः प्यायतामा त्वमिन्द्राय प्याय| आप्याययास्मान सखीन सन्या मेधया । स्वस्ति ते* देव सा

| Dbede 744: 2 Gb

om, अपि

3 0५१५

"वहते ( = Lat. )

4 Dbed 4°

a

5 Gb °रक्तणा्थं

Reuter’s note on X. 3,13,

424. Cp. Gb has

the

following

on this satra:

comment

सोमोष्णाष

विपे

्राप्यायनायेति.

7-7 Gb om,

[)५।०५ विक्लभयेत्‌ ( = Lat, ), 1) विश्रभ1४5. 1

62

७

द्राह्यायणश्रोतसूत्रम्‌

१४.२ (५.६,

सुत्यामुदचमशीय इति ॥ ५ ॥

स्पष्े इति ॥

काशमये प्रस्तरे निद्ववीरनं दक्षिणान्‌ पाणीयुत्तानान्‌ कृत्वा सव्यान्‌ नीचः-- टा रायं ष्ठा वामानि प्रेषे भगायतंमरतवादिभ्या नमो दिवे" नमः प्रथिव्ये इति ॥ & Il

निहवो नमस्कारः । कृते दि नमस्कारे पुरुषस्य दोषश्चादितो भवतीति । तदुपायत्वान्निंहव इत्युच्यते । तथा च ब्राह्यणम्‌-न वै देवा नमस्कारमति । यज्ञो वे

नमस्कारः इति । ्रातिथ्यासंबन्धिनि काशमये प्रस्तरे दक्तिणान्‌ पाणीचुत्तानान्‌

निधाय तत उपरि सव्यान्‌ नीचः कुयुः । सो यं नमस्काराञ्जलिरिति ॥

मुब्रहमण्यास्वाहयमानासु दिणोत्कम्य तिष्ठेद्‌ दीकषितशेत्‌ ।॥। 9 II MEM TNT FATT | = UI

स्पष्टे इति ॥

,

उपसदिष्टिरत उध्वं तस्यां तथेवाभिमशननिद्ववने ॥ & ॥

तस्यामुपसदि संस्थितायां तथेव हिररयमन्तर्धाय सोमाभिमशनानिह्यवने`

कुयुरिति ॥

सव्या अ्र॑पराह्न उत्तानाः स्युदेक्षिणा न्यञ्चः ॥ १० ॥

; . आपरा्िक्यामुपसदि सव्याः पाणय उत्तानाः स्युदन्निणाः पाणयो न्यञ्चः स्युरत ॥ कः पुनरुपसदन्तो यत्र निह्नवः' । तमाद-

‘ खवेणोपसद्धोमे हृते विद्यात्‌ संस्थितेति ॥ ११॥

Wa waa

इत्यध्वगुणा हुते संस्थितेति विद्यादिति ॥

तस्या घर्मः प्रवरग्यवति पूर्वस्तमभीन्धिष्यत्ं ॥ १२॥ ए

षि

Rats:

BTSs

ey

| -1 ५.

७]a x दुर्वायात्‌

“ ५ सब्यान्यकच

£ Ga repeats aay दवि

१ 60 तदुपाये नि»

6 Gb

4#5. 1

न्नं च

’

॥ ६ ॥

DeefGb

om. B

8 Dede *सदोन्तो

9 Gb freaa: 10 4

°धीद्‌

ll

° मानसषन्यत्‌

Ga

५०

द्राह्यायणश्रोतस्‌त्रम्‌

[१४४८६

आहवनीयं चेष्यत्सु यजुषोपविशेत्‌ ॥ १॥

आहवनीयः शालामुखीयः । तस्यायतनमिषटटकाभिश्चष्यत्स्वित्यथै' इति|

तासमन्‌ संचित उख्यामासन्दीं नेऋतीश्े्टका अरण्यं हियमार अनुगच्छेत्‌ ॥ २ ॥

तस्मिन्‌ शालामुखीये ऽध्व यणा चिते सत्युख्याभ्नियं जासन्दाः पूवं नि

तस्तामुख्यां निधानभूतामासन्दीं नै्रर्तीश्चष्टकां ऽर्य प्रति हियमाणा श्र गच्छेदिति ॥

निधीयमानानां दक्षिणतः स्थित्वा निहितास्वप उपस्पृश्य प्तं प्रत्याव्रजेत्‌ ॥ ३॥

स्पष्टमिति ॥

ata fsa aay A TART TA TTT TUT

शत्‌ ।॥ 3

महावेद्यामभरित्तेत्रस्य कर्षणं तत्र वीजावपने च ~

ॐ

कर्षणं

करिष्यरि

तेस्वत्यथः। e ॥

तेः साध प्रत्यात्रज्य चितीः प्रणीयमाना अनुगच्छेत्‌ ॥ \॥

चितीश्चयनार्था * इष्टकाः प्रणीयमाना इत्यर्थः ॥

निधीयमानानां दक्षिणतः स्थित्वा निदहितासु दक्षिणस्य एद स्यासन्नो यजुषोपविशेत्‌ ॥ & I

उपधीयमानानामिष्टकानां तस्यास्तस्याँ दात्तिशतः स्थित्वा स्वासु सम घाखु दक्तिणस्य पक्तस्य दत्तिणतः सनिरृष्र उपविशेदिति ॥

लोकंपणाख्रपधीयमानासु ब्राह्मं` तत्र समादिश्य यथाथे स

1 1) *द्ेष्यज्नित्यथः, 0 शश्ेष्यत्सु सस्स्वित्यथः 2 Gb fae

7 Dd श्नाथं

3 ७ नैऋतीरिष्काश्च 1G aq

5 Dt fata, विकृष्यत्सु

66

6 [०१० "वापनं, ७४ "वापं

8 Gb om,

७५ विकवन्‌ सु, Gb

9 Da fa? for 39”

10 Da Aare

148" ।

१४.४ (५.८)]

दराद्यायणश्चौतसत्रम्‌

ye

दिति शाण्डिल्यः ॥ ७ ॥ आसीतेवेति धानजय्यः ॥ ८ ॥

स्पष्टे इति Il

एवं सदा चितिषु कुयात्‌ ॥ & ॥

एवं पञ्चस्वपि चितिषु कुयादिति ॥

संचिंतकर्माणि करिष्यल्स्वात्रौजमासीत ॥ १०॥

वसवस्त्वा रैः पुरस्तात्‌ पान्तु इत्याज्यप्रोक्तणप्रभरतिः मराट्कवि कषंणान्तानि

संचितकर्माणिं। तेष्वाबज्यासीतेति ॥ पतदन्तमश्निचित्यानिमित्त ब्रह्मत्वमिति ॥

सम्राडासन्दीं हियमाणामनुगच्छेत्‌ ॥ ११॥

परवर्म्योद्वासनकालं इति शषः ॥

निधीयमानायां' दक्षिणतः स्थित्वा परिषिच्यमाने ऽप उपस्पृश्य तैः साध प्रत्याव्रज्याग्निं प्रणीयमानमनुगच्छेदध्रतिरथं जपन्‌ ॥ १२ ॥

qa परिषिच्यमाने ऽप उपस्पृश्य तैः सार्धं प्रत्यावज्य सोमिकमि प्रणी

यमानम्‌ आशुः शिशानः [ऽ जपन्ननुगच्लेदिति ॥

2. 1199] इति सूक्तमप्रतिर थसंज्ञकमध्वयुप्रसिद्धं

तृष्लीमनभ्रिचित्या चेत्‌ ॥ १३॥

श्रत्निचित्याभावे तृष्णीमनुगमन न सृक्तजप इति ॥

निधीयमानस्य दक्चिणतः स्थित्वा निहिते दक्षिणा बहिरवोदि

यजुषोपविशेत्‌ ॥ १४॥

os शरभ्निनिधानानन्तरमभ्निवत्युत्तरं परिग्राहं परिगरृह्ातीत्यष्वयुभिरुत्तंरंषरिगरादो विदितः । तत्काले न केनचिदप्यन्तर्वेदि स्थातव्यमित्यभिभ्रायेण बदहि-

1 ७५ संनिटित° १06 श्वर 3 6” 'प्रोत्णं प्रति

+ 0 ०११३ ्राच्वर्यवाणि

? ५० प्रवर्येद्रास 6 Dbede °atat 1४5. 1

7 ७४ प्रणीयमानमनुमत्रयते । प्र 8 Gb adds 394 9 Gb °धानान्तमम्नीत्यु°

10 ०५१०९७४ शगृह्णामीत्य° 1l Gb adds -af@-

५२

द्राह्यायणश्रोतसूत्रम्‌

-

[१४.४५६ |

वैद्यपविशेदित्युंक्रमिति ॥

हविर्धाने प्रवत्य॑माने ऽनुगच्छेत्‌ ॥ १५॥

स्पष्टमिति ॥

परिवा्यमाणयोस्तत्रैव गत्वासीत

॥ १६ ॥ उच्छितायामैद,

म्बयां यथार्थं स्यात्‌ ॥ १७ ॥ वेदिकमंग्रभृति बाभ्रपोमप्रण नात्‌ प्रणयनात्‌ ॥ १८ ॥

श्रथवँ्िप्रणयनानन्तरं यद्‌ वोदिकर्मोंत्तरं परि ग्राह स्तत्परभ्र्यग्नीषोमप्र

यनात्‌ पूवं यथाथं ब्रह्मा स्यात्‌ । तथोक्तं ब्रह्मत्वं कुर्याद्‌ वा न वेत्यथैः॥ चतुथः खडः ॥ ४॥

॥ ८॥

चतुदंशः पटलः ॥ १४॥ धन्विना रोपिते दीपे ब्रह्मत्वस्य विधि प्रति ।

चतुथ पटल त्वध सोमयागस्य कीर्तितम्‌ ॥

1 Dee AIAN ATA

Dd

वेशनमित्यु"

2 Gb adds हविधाने इति द्विवचनमध्वयुंणा दिभिः परिश्रेयणमिति

4 (७४ ४११४ {16 ००००९०६ o>

परवारणं कटा-

स्पश्मिति.

17 are one sitra in De, whi

Ddf om, them.

5 Da arta: 6

प्रवत्यंमाने शकटे इति

$ ७४ ४११8 (16 ५०००९०६

and

न्वैदिरित्युपः

DaGb

repeat

परयायनात्‌

7 Gb War’

६-8 © हाविर्धानप्रव्तनकर्मानुसंधानं

16 |v5,

्त्रेण ॥ १ ॥ न्मनसु त् माक्रामि वेदि ्य र्रीपोमौ प्रशेष

कः पुनमेन्त्रः कथं वाक्रमणमत श्राह

पथिमनोक्तरेदिमुद ङ्डतिक्रम्याक्रमणयजुजपेत्‌

॥२ ॥

यजुरुक्तं तज द शिथिरा देवानां तीम्‌ [८]).3.1.2] इत्युद्रातृणां यदाक्रमण ware ॥ ~

चात्वालसमीपे दीकितशेत्‌ ॥ ३॥

स्पष्टमिति ॥

तुष्णीमत ऊध्वं बेदेराक्रमणम्‌ ॥ ४ ॥

सवनमुवेषु च यजुषाहरहरिति गौ तमः [3.1.4-5] यावद्धाकामयुरित्येके [3.1.1| इति

सूदेन सर्वेषु वेदयाक्ेमरेषूद्रातृणां पुनःपुनर्मन्त्रो विदितः । ब्रह्मणस्तु तान्नव त्ये" तृष्णीमिति' वचनमिति ॥

करीत्वा राजा येनातिहतः स्यात्‌ तेन गत्वा तृष्णीमुपविशेत्‌ Nl

येन मार्गेण सोमं कीतमतिदहरन्ति तेन गत्वान्तः भ्रविश्याध्वयुःप्रभृतीनां

Tatty वा गत्वापरेणादवनीयं दक्तिणातिक्रम्योपविशेदिति ॥

राजानं हर इत्यङ्कः पूर्वेणाभमेकस्मा अतिप्रदाय तान्‌ प्रसन्य

परीत्यादायानुगच्छेद्‌ दद्षिणेन चेद्‌ गतः स्यात्‌ ॥ ६ ॥

यदि राजानं हर इत्यभ्वथुरेने ब्रेयात्‌ तदा प्रणीयमानमभ्रि पूर्वेण सोमं 4 ७४ तत्तन्निवतेयेत्‌

a oe i

NS.1

~~

ng

5 Dede qat6 Gb om.

कस्यचिद्धस्ते प्रदाय तानध्वयुप्रभ्रतीन्‌ प्रसव्यं परीत्य सोममादाय तान्‌ गच्छ

ऽनुगच्छेद्‌ यदि दात्तिणिन तान्‌ प्रविष्ः स्यादिति ॥

उत्तरेण चेद्‌ यथेतं परीत्यादायानुगच्छेत्‌ ॥ ७ ॥

४

यद्यध्वयुंप्रभ्रतीयुत्तरेण गतः स्यात्‌ तदा यथागतं प्रदक्तिशं परीत्याता

च्छेदिति॥

अन्येन चेद्‌ ब्रह्मा व्रजितः स्यादन्येन राजा तेनैनं प्रतगृहया ॥ ८॥ उत्तरेण विहारं ' पश्चिमेन वेदिं सचरेद्‌ दीवितश्चत्‌ ॥ ६।

पूवेमुक्तं यदि~ >तेन पथा ब्रह्मा गतः स्यात्‌ ततो ऽन्येन मागण सोमस

पूर्वमुक्तं

पि राजानं हर इति —

#

चोदितः भ्रत्या्ज्य राज्ञो मारीशव राज्ञानमाददीतापरेणाः

चोदित

मारव

वनीयं त्तिणातिक्रम्येत्यथः द ॥

स एव हि राज्ञः पन्था अध्व्ुभिरंक्ः ॥ १० ॥ एतो ते ब्रह्मणो गतिकल्पावहरतो ऽपि ॥ ११॥

राज्ञो हरणमकुवेतो ऽपि

ब्रह्मण एतावेव गतिकट्पो

भवतः । ता्‌ प

परीत्य [88. 6] इत्येकः कल्पः । यथेतं परीत्य [50. 7 | इत्यपर इति ॥

आसीताग्रीध्रीय आहृत्योहयमानयोरिति धानेजय्यस्तष्टदी

शाण्डिल्यः || १२ ॥

आञ्नीभधीयादवनीययोद्धं वेसजेनाहुती स्तः । तयोय मानयोरा शरीरी

एवासीत तिष्ठेद्‌ वेति ॥

उत्तरेणाग्रीध्रीयं राजानमाज्यानि च दिंमाशान्यनुगच्छर

दिति ॥ 1 Gb

।॥ १२ ॥। तयोहतयोः पुनरपि

राज्ञानमश्नीषोमीयपश्चथानि चंज्यान्यनुगच 7

om. aa

Dede om.

FECT 2 Ga Tad: Dbede (and Lat.) add BiH = 8 Dede 3 ७० प्रत्र 4-4 Gb Barger

5 DbGa (and Lat.) om,

6 ७४ कमे शेत्यथः १५

:

9 © गमनक° 10 1७५५ ही

sutras 9,10,

11 Gb

adds हियमाणानि

12 Gb om, 4

jvs|

५५

दराह्यायणश्रोतसत्रम्‌

, १५.२ (५.१०)

प्रबोशेतेषु हविर्धानं पश्चिमेन गत्वासीतेति गोतमः ॥ १४॥ पूर्वेणेति धानंजय्यो द॒क्निणस्य द्रारबाहोः पुरस्ताद्‌ यजुषोपविशेत्‌

॥ १५॥

।

स्पे इति ॥

अ्रीपोमीयवपायां हृतायां यथेतमुद्‌ ङतिक्रम्य चात्वाले माज

येतं ॥ १६ ॥

माजेनं सिद्धमेव [13. 3. 15] । यथेतमिवयेतग्बद्धिधेयमिति ॥

एवमेवापररात्र आज्येषु प्रविषटषूपवेशनम्‌ ॥ १७ ॥

श्रपररात्रे सवनीयपशोराज्येषु प्रविष्टेष्वेवमेवोपवेशनं कार्यम्‌ । हविर्धानं पश्चिमेन पूर्वेण वा गत्वेत्यर्थः ॥

माजेनं च ॥ १८ ॥

प्रथमः खराडः ॥ १॥

॥६॥

सवनीयवपायां हुतायाम्‌ ॥ १ ॥

एवमेवेत्यनुवतंत इति ॥

पुरोडाशेन चरिष्यत्सु तष्णीुपविशेत्‌ ॥ २ ॥

अग्नीषोमीयस्य पञुपुरोडाशेनेत्यथः ॥

दीचित्चेत्‌ सर्वा इडा अन्वारभेत ॥ ३ ॥ स्पष्टमि ति ॥

पपतीबरीय परहयमासासु दिशोततम्य तठिददीरितभदा

तासां परिहरणात्‌ ॥ ४ ॥

अरदीक्तिते x

afeatranea

aa वदिवेदि देक्तिशोत्कम्य

तिष्टेदिति ॥

। © यजुषेति (=1,5 2 9 यथेत° 3

Daf

4#४5

1

“त्‌

४ ।

त

5 2s

॥ ae

सवेपशूनां WAHT

९

om,

6 Daf om, IR

{0

सिद्धमेव

५६

ATMA AAA

[१५.२ (५.१०)

आग्नीधीयं राजानं हियमाणमनुगच्छेत्‌ ॥ ५ ॥

वसतीवरीहरणोत्तरमांम्नी धीय प्रति सोमे हवियमाणमजुगच्चेदिति । ननु

चापस्तम्बादिभिः सोमस्य हरणं नोक्तम्‌ । सत्यम्‌ । अतं एव विधानादन्यैः केश्चि-

दुक्तमिति । कल्पसामथ्यसिद्धं चेतत्‌। कथम्‌ । ऋत्विजो यजमानश्चा्नीध्रीये

fe वसन्ति यज्ञमानो राजाने गोपयतीति विदितम्‌ । ततश्च सामथ्यसिद्ध दरणमिति ॥

दीकषितशररत तत्रैव संविशेत्‌ ॥ ६ ॥

स्पष्टमिति ॥

अपररात्र आज्यानि ग्रदीष्यतः पूर्वेण गत्वान च पश्चिमेन वा

यजुषोपविशेत्‌ ॥ ७ ॥

सवनीयपश्वथोन्याज्यानि ब्रदीष्यतो ऽध्वर्योराम्नीभ्रीयमभ्न च पूर्वेण

पश्चिमेन वा गत्वोपविशेदिति ॥

आ्तेषु प्राङ्लकरम्य प्रसव्यं परीत्यानुगच्छेत्‌ पूर्वेण चेद्‌ गतः स्यात्‌ Wa ॥

MAA

प्राङ्त्करम्य तानध्वयून्‌ भ्रसव्यं * परीत्यानु गच्छेदिति ॥

पञ्िमेन चेद्‌ यथते परीत्यानुगच्छेत्‌॥ ६ ॥

यर्या ग्रहज्य णकाले पञश्चिमेनोपविष्टस्तदा प्रदिशं परिगमनमिति ॥

प्रवेशितेषृपविशेत्‌ ।॥ १० ॥

इवि धौनमाज्येषु प्रवेशितेष्वित्यथेः ॥

अ

वोपविशेदिति ॥ 1 ४८ हीय

fart

शाण्डिल्यः ॥ ११ ॥

हविर्धानस्य पश्चिमेन aia

ATMA वाचं यच्छेदा ठतीयं प्रातरुवाकस्य 6 Dadf om.

2 1५0 "हरणानन्तरमा०, ७४ वसतीवरीपरि-

7 ७५ संवसेत्‌

3 Dede om,

9 Gb om, aie

इरणाग्रहणानन्तरमा°

4 Gb

om.

5 Gb adds 4 72

१२॥

8 G 444; Dbede (and By saa wit

10

Daf

ग्ृह्यमा

11 ७४ "काले {9 “वेलायां ४5

1

Wa (ute)

द्रा्यायणध्रौतसूत्रम्‌

भ

प्रातरनुवाकस्य प्रथमायास्तृतीयं यद्‌ वचनम्‌ श्रा तस्माद्‌ वाग्यतः स्वा

त ।श्रथवा श्रा ठृतीयमित्या तृतीयाया ऋच इत्यथः ॥

भ्रा वा एरिधानीयायाः ॥ १३ ॥

्रथवा प्रातरनुवाकस्य परिधानीयान्तं वाग्यतः स्यादिति ॥

र वोपांशन्तयोमयोर्होमात्‌ ॥ १४ ॥

स्पष्टमिति ॥

रा वा बहिष्यवमानात्‌ ।॥ १५ ॥

प्रातरनुवाक प्रभृति बदहिष्पवमानपयेन्तं इति ॥

हविधानं चेत्‌ पूर्वेण गतः स्यादुपांश्वन्तयामो होष्यत्घद्‌ ङूतिक्रम्य तिष्ठत्‌ ।॥ १६ ॥

यदि हविधाने पञ्चिमेनोपविरस्तदोपांश्वन्तयौमयोर्दोमकाले स्थाने नं ॥

दीचितशवेदा तयोर्होमात्‌ ॥ १७ ॥

ब्रह्मणो होमसमाि यावत्‌ स्थाने न कार्यमिति ॥

नि;सप॑त्खन्वारभेत ॥ १८ ॥

वहिष्पवमाना्थं हविधौनान्नि स्पैतस्वध्वय्वौदिषु प्रतिहतौरमन्वारभेत

श। तत्‌ पूवमेव [3. 3. 12] सूच्ररृतोक्तमिति ॥

तख प्रस्तोत्रा समानं कम प्रागुपवेशनात्‌ ॥ १६ ॥

्ृतंहामादिकम [५], 3. 3.17] तस्य प्रस्तो समानमुपवेशनवजेमिति ।

आसताव प्राप्यानासन्नो यजुषोपविशेत्‌ प्रस्तोतारं प्रति ॥ २०॥ दवितीयः खरड़ः ॥ २॥

Gb 9

See ॥

च

॥

॥ १० ॥

5-5 ५) न्यास्यमिति

=

(५ परेण प्रविष्ट

6 Gb aay aifaaes J 7 Dede IBA°

8 Dedef(first hand) om.

ax

[१५.२३ (५.११) द्राह्यायणश्रौतसत्रम्‌ पूषस्तोत्रस्य स्तोमंभागेनाजुमन्वयेत नियस्तो त्रस्य ब्रद्धिमा्त्वात्‌ तस्येति ॥

६०

परेण वा तन्निकामनात्‌ ॥ १२ ॥

पश्चाद्धाविना वा स्तोमभागेनानुमन्बणम्‌ । कुतः । माध्यन्दिनं वा एष सवन निकामयमानो ऽभ्यतिरेच्यते [3 9. 7. 2] इतीतर स्यं माध्यन्दिनिदेनिकामनश्चवः

|

णात्‌। निकामनमिच्छति ॥

मानसबद्‌ बातिरिङ्सामान्यात्‌ ॥ १३ ॥

तत्वं। अश्चिष्टोमादतिसामान्यात्‌ श्रथवौ मानसस्तोजवद्‌नुमन्वणमतिरिक्

रिक्तं हि मानसम्‌, नेमित्तिकमपि नित्यादतिरिक्तमिति ॥

सवोनुमन्रणेन वालुङ्कत्वात्‌ ॥ १४ ॥

अथवा यैः पूवेमिष्टिप्रकरणे सवौनुमन्बणसंज्ञको मन्त उक्कस्तन वानुमन्बणमन्यस्यानुक्तत्वादिति ॥

यद्यत्‌ स्तोत्रं लुप्येत सहेव स्तोमभागेन ।॥ १५ ॥

यदि पयायानभिव्युच्छेत्‌ सर्वैभ्य एकं संभरेयुः [6. 6. 1] इत्याश्वलायनोक्तं सं भारः

प्ते यानि स्तोत्राणि लुत्तानि यश्च षोडशी वैकलि्पिकत्वाल्लुप्यते तानि खकीयैः

स्तोमभागेः सदैव लुप्यन्ते । न तेः शिष्टाजुमन्वणे कारय क्रमसख्याभ्यां नियतत्वात्‌

स्तोमभागानाभ । स्तो्स्याखाधारणो भागः स्तोमभाग इति ददि'” समाख्या ।

पतदेव हि समाख्याप्रयोजनम्‌। ननु च । ्रधानलोचे गुणलोपो न्याय्य एवेति । न वक्तव्यमिव्येतत्‌। सत्यम्‌। आपस्तम्बस्तु सप्तदश वाजपेये [11. 10. 13] इति

वदन्‌ ते नियमे मन्यते तदनिष्टमिति दशेयितुमेतदुक्तमिति ॥

स्तुते बहिष्यवमाने वपायां हतायां मार्जयित्वा पिष्एयानुपस्थायाङ्गं सदस्युपवेशनम्‌\ १६ ॥ a

©

दक्तिणा्धं तु सदसः पूवमुपवेशनम्‌ {4. 4.9] इत्यादि षट्परस्यामुक्कमनुसंघः 1 ७१ स्तोत्र"

9-2 ७४ °स्तोत्रवरद्धिमात्रत्वात्‌ नेमित्तिकस्येति भावः

3 Dede faz? 4 Gb a We 5 Dee Wa

6 Gb ‹रि्कस्य 76

7७४ य्त्‌

8 101 सह्‌°

9 10 11 12

५५ सभरण°, 1 संहरण Gb adds f& DeeGb om. Dd °Araa (=Lat. a ); ४११ तच्रवे गत्वार्साति

०५१७ (and Lat)

jvs.

1

पमिति ॥

६१

दराह्यायणश्रोतसत्रम्‌

(५४ (५.१२)

ITAA यच्छेत्‌ ॥ १७ ॥

स्पष्टमिति ॥

अनूच्यमाने च सर्वत्र ॥ १८ ॥

स्वषु पुरोनुवाक्यामनोताजुवचनेषु वाग्यमनमिति ॥

बरूत विसृजेत्‌ ॥ १६ ॥

स्पष्टमिति ॥

अभृथादुदेत्यानुष्याद्‌ यज्ञशोषम्‌ ।। २० ॥

यङ्गशेषमन्वासीतेत्यथैः ॥

MEANY सदातिप्रेषेण प्रशास्ता वाचं यमयति राजानं र्त इति चाह तदुभयं ङुर्यादा वसतीवरीणां परिहरणात्‌ ॥ २१ ॥

शास्ता मेत्रावरुणः स ॒पनमनरेषेणाश्चलायंनोक्तेन दारियोजनप्रचा-

पतन्तर बाचं यमयति--त्रह्मन्‌ वाच यच्छ [2,€५. 6.11.161] इति ॥

च

सत्त्रे पयायेण कुयुरहीने तु ब्रह्मेव ॥ २२ ॥

सत्रेषु यजमानाः पयायेण तदुभयं कुयुः । प्रथमे दिवसे कश्चिद्‌ द्वितीये

ए ह्येवम्‌। श्रहीने त॒ ब्रह्मेव प्रतिदिवसमुभयं कुर्यादिति ॥ तृतीयः खरडः ॥२३॥

॥१९१॥

TAY WUT स्तोत्रमनुमन्त्रय सदस्यं ब्रह्मासनं उपवेश्य न | Dd

॥ १॥ णेति शेषः ॥

५005 ॥११॥ {7 ४४ ending the

3sect=

॥ here (= Lat, )

, "° `श्नवपायां वाचं यच्छेयुरिति Gb om, व

^ वत्राते सर्वेषु

+ ए४्‌ © MS.

पूर्वेणाम्रीघीयं स्थूणा निखाता स्यात्‌ ॥ २॥

नेत (=Lat,)

6 Ga “हरणन्तम्‌ 7

19०0 एनमति°

8-8 ७४ "यनेोक्गहार्योज

अहीने तु ब्रह्मैव 9 ७४ ००. अहीने

10 Gb om,; Dede सत्र तु

11 © "सनम्‌

[१५.४ (५.१२)

द्राह्यायणश्रोतसज्म्‌

६२

दचिशेन मार्जालीयमन्तर्वेदीति शाणिडल्यः ।॥ ३ ॥ तस्यामोदुम्बरं सप्षदशारं रथचक्र प्रतियुङ्ग स्यात्‌ ॥ ४ ॥

स्पष्टे इति ॥

तदभावे यत्‌ किचिद्‌ रथचक्रम्‌ ॥ ५ ॥

दिति ॥

उदुम्बराभावे यदेव किचिद्‌ रथचक्रं सप्तदशार स्थूणायां प्रतिमुक्तं स्या तस्मिन्‌ बाहू आदध्यात्‌-- देवस्यादं सवितुः प्रसवे सत्यस॑वसो बृहस्पतेवोजिनो वाजजितो वर्पिं्ठमधि नाकं रुहेयम्‌ इति ॥ ६ ॥ तस्मिन्‌ रथचक्रे' बाह ्रादध्यान्मन्त्रेशेति ॥

रथेष्वाजि धावत्सु आविभेयाः इति गायेदाकारमद्रीथादो लुप्त्वा तस्य स्थाने प्रत्याहृत्य व्यचरम्‌ अग्मन इति । ७ ॥

ल्तणमददिश्य रथेषु धावत्सु साम गायेत्‌। आ वाजं वाजिनो अग्मन इत्यु

द्री थाद्एवाकारसुपसगं लोपयित्वा तस्य स्थाने श्रग्मन्निति द्यक्तरं प्रत्याहृत्य

गायेत्‌ अग्न्वाजं वाजिनः इति । किमथैः पुनरालोपः । गमनकाले मन्तरेण गमन मेव प्रतिपादनीयं न पुनरागमनमिति लोप उक्त इति ॥

गतेषु वा ॥ ८ ॥

थवा रथेषु लच्यं भ्रतिगतेष्वेव गायेन्नज्ञ धावत्सु अ्रग्मन्‌ इति भूतनिरदैशभूतनिदंश रत

यथाधीतमाधावत्सुं ।॥। & ॥

प्रत्यागच्छतु रथेषु यथाघीतमाकारमलुप्त्वेव गायेत्‌ तस्यागमनाभि क

रूपत्वादिति ॥ 1-1

May A | Xo Il 7 1) अन्तमु°, ५४ लच्यमु°

Gb om.

2 १७४ किंच (= 1.84.) 3 10» (56५, ०.) शशˆ, 70{(1)6४

8 ७४ ११५ श्राविमेयौ इति

शन्न

4 Ga anfagara, Gb aay ala 5 Gb

adds Aa

& Ded fa° १४

9 In Dd the rest of the patala is miss-

ing,

10 Df ends here,

11 Dbe °€*, Gb °G 4४5

1

६३

दराह्यायणश्रौतस्‌त्रम्‌

1५५ (५.१२)

्ातष्वेव गयेद्‌ भूतनिर्देशादेवेति ॥

;

एवत्र वां यथाधीतम्‌ ॥ ११॥

ra

गमने चागमने चेत्यथैः । सर्वथापि द्विरेव गानमिति परिवतयन्‌ गायः

परिवतेयन्‌ गायेत्‌ ॥१२॥।

नकाले रथचक्रं बाह्यां प्रद

परिवत्य गायेद्‌ गीत्वा वा परिवतेयेत्‌ ॥ १३॥ _

्रथवा परिवर्तनात्‌ पूकालमुत्तरकालं वा गाने न सकालामिति ॥

गायतो वान्यस्तं परिवतयेत्‌ ॥ १४॥

ब्रह्मणि गायति सति रथचक्रमन्यः परिबतये दिति |!

विष्णोः क्रान्तमसि

उदङ्बरोहं मन्येत- ष्णोः क्रमो सि

विष्णोर्धिक्रान्तमसिः इति ॥ १५ ॥

उदङ्मुखो भूत्वा रथचक्रादवरूढमात्माने मन्येत । अत एव गम्यते न

प्य्तेणारोदणमवरोदणं वेति ॥

अभिदचिणमावृत्य सद: प्रविशेत्‌ ॥ १६ ॥

स्पष्टमिति" ॥

तत्रासीनो हिरणयस्थाल ` मधु च नाना प्रतिगृह्णीयात्‌ ॥ १७ ॥

हिर्यं मधुना पूं ब्रह्मो [24. 3. 27] दद्यादिति वाजपेये वक्ष्यति।

१ स्थालस्य प्राधान्यात्‌ तस्यैव मन्त्रेण प्रतिग्रहो न मधुन इति शङ्कानिदच्यथ गेति वचनमिति ॥ ६

ऋतपेये च दच्तिणां चमसम्‌ ॥ १८ ॥

ऋतपेये क्रतौ सोमचमसो aia

[113 18. 2. 10] इति ब्राह्मणम्‌। तन्नापि

परं तत्पात्रं च दक्तिणाभूतं प्रथगेव प्रतिग्रूह्णीयादिति ॥

ब्राह्मणां मधु दद्याननिदधीत हिरण्यम्‌ ॥ १६ ॥

भरात्माथमेव हिररयस्थालं निदधीतेति ॥ - Ga =.

(=Lat,

j Gh सवेत्रा°

7

Gb

)

om,

५ 2009 (५४१ 1.84.) ०7, 16 07, प्रद्‌-

8 DbG दरणं

Gb adds a

10 Dee ब्राह्मणे

गायेत्‌

(= 1481.)

9 ५४ हिरणयं हिरण्य

१9

६४

द्राह्यायणश्रोतसृत्रम्‌

¡ १५.४ (५.१२)

Sara AIAG AAA ATA II Xe II

सोमचमसस्य दक्तिणाथत्वाद्‌ प्राप्तमेव मन्ब्ेण भत्तणे विधीयत इति ॥

तं प्रतिगृह्णीयादिति स्थविरो गोतमः ॥ २१॥

ते सोमरसमेव प्रतिगृहीयान्न पुनः पात्रस्य पृथग्‌ प्रहणभक्तंः । कुतः । हतो

देयः {24.1.22} इति वचनात्‌ सोमरसस्थैव द्तिणात्वभ्रतीतेरिति गोतम इति ॥ गोतममतेनेव चमसभक्तणे मन्त्रान्तर माद ॥ कस्त्वा ददाति स त्वा ददाति कस्मैत्वा ददाति तस्मै त्वा ददाति

कस्त्वा कं भक्षयामि इति भक्षयेत्‌ । २२ ॥ वाग्‌ देवी समस्य तृप्यतु इति वा ।\ २३ ॥ उभाभ्यां वोभाभ्यां वा ॥ २४ ॥

गौतमस्य मतेन मन्बद्वयमितिः ॥

WAG: BTS UB

WRN

पञ्चदगः पटलः | ११५॥

द्रा्यायणकूते खे दीपे धन्विविनिर्मिते ।

द्वितीये दशके वृत्तः पञ्चमः परल ऽधुना ॥

इति पञ्चमो ऽध्यायः ॥

1-1

Gb Waeana

2-2

Gb om,

Jay प्रतिग्रहः

3 Dd resumes the text here.

BHARADVAJA-SRAUTASUTRA edited by RAGHU

The BharS,

which

VIRA

belongs to

roup' of the Taittirtyas?, is known

the

Kha(v.|.Ka)ndikeya

to us only

Nanuscripts are far from being numerous.

The

partially.

Its

few that we

ve been able to obtain may be conveniently divided into ध groups, D(evanagari) and G(rantha), according to the “pts in which they are written. All of them are incom१५६ Da (Baroda, Oriental Institute, No. 894), Db (Bombay,

University Library, No. 26) give the longest text—complete

‘Po the end of Jyotistoma, and तेर

four

sections of the

ese

next

a

d by the Audhiv] | Tn some of the accounts the Bharadvajas are replace des Carapavyaha’, ae Wilhelm Siegling’s “D ie Rezensionen ey eR १

be mh

३4,

four * There are six Srautasitras attached to the Taittiriyas, Of these 902 1882-1 ‘lready been published : (1) Apastamba, ed, by R, Garbe,

: जमन ed. by W, Caland, 190423 (3) Satyagadha-Hirapyakesin, i ee Bala Agage, 1907-30 (4) Vaikhanaso, ed, by W. Calan, és

Possess only

the loose printed sheets, which were very kindly

suppli-

The fifth Satra, that + me by Prof, Gonda of the University of Utrecht, the Vadhalas, was made known by Professor Caland through long exPrinted in the Acta Orientalia, I-IV. My

#1

11

BHARADVAJA-SRAUTASUTRA

is derived University दु

chapter.! The text is uniform in these mss., and Ga (Lahore, Panjab from a common source. Library, No. 1427) concludes with the Jyotistoma.

supplied through of Trivandrum. while Gc has only Satra Gb appends

the good offices of Pt. G. Harihara sastri Of these Gb stops with 12. 18 of our text, At the end of the nine complete chapters. a big fragment of the Bharadvaja-Darsa-

Piirnamisa-Prayoga.

Still

manuscript

Grantha

another

(Lahore, D. A.-V. College, No. 5980) was examined and even collated. It has, however, not been included in our critical 1 In the year 1926 I had compared the Berlin (Weber's Catalogue, No. 1448) and Munich (Aufrecht’s Cat. No. 118) manuscripts with our Da, and was greatly disappointed to discover that they wero recent transcripts made from the same source as our Da.

The Munich ms., however, has a Supplement, the Bharadvaja Parises* satra, which is of exceptional interest. After the customary salutations to Ganeéa, Sarasvati and the Gurus the Supplement begins :

अथातः सूत्रपरिशेषान व्याख्यास्यामः ॥ बाहुमात्राः परिधयः स्फ्यं शम्या च । प्रादेश-

मात्रार्यरननिमात्राणि वेध्मकाष्टानि शुष्कारयाद्ाणि वा । सवल्कलानि ॥

It is a small work, not exceeding 200 granthas; but most varied, We give a few short extracts below .

its contents

are

अथ नकत्रष्टीनां याज्यानुवाक्या यथा समाम्नाता उपहोमाश्च भवन्ति प्राङृतावाज्यभागौ

स्नाते सेयाज्ये यथाश्रद्धं दक्तिणा भवन्ति ॥

पुनदारान्‌ कुर्वीत wats, नोत्खजेयुलौकिकाः

Pen

खेडद्वयं बौधायनवत्‌ .. -यदयादिताभिः

। तस्य पुनरग्न्याधेयं विदत इत्याश्मरथ्यः

पुनराधेयमित्यालेखनः पुनरगन्याधेयमित्यौडलोमिः ॥

॥

अथातोनुग्रहान्‌ व्याख्यास्यामः समस्तहोमो बोधायनवत्‌ ॥

Vijnayate-passages are scattered all over the text.

आज्यालामे आजमाविकमादिषं वा षृतेमाज्याये इत्यादि ॥ सूत्र संपूर्णा श्री रामापैणमस्तु ॥ श्री सांबसदाशिवप्रसन्न ॥ श्रौ I also possess » Bhiradvaja—Pravarasitra

82

in

॥

॥

,

lt ends :

७१४०११४

इति भारद्वाजी यपरिशेष ॥ ॥ श्री श्री गोविन्दा य ॥

charact aa

1४5,1

111

BHARADVAJA-SRAUTASUTRA

ipparatus, for it is full of lacunae and is not of much value for Its inclusion would have made the constitution of the text.

lie critical apparatus unnecessarily heavy.

The Devanagari mss. differ from the

Grantha

their division and numbering of the chapters.

mss. In

The differences

ueclearly shown by the colophons of D and Gb, which are

sien below, Gac have generally no colophons.. Ga shows the numbers of chapters sporadically. In its divisions of thapters Ge agrees entirely with Gb. Ga, however, differs from

bin marking the end of the eleventh uted text follows the divisions of Ga.

pragna.

The

consti-

The colophons of D and Gb are :

D

Gb

इति दशेपूशमासे प्रथमः प्रश्षः ॥

१

—

दवितीयः ॥

इति दशेपूशमासे दवितीयः प्रञ्चः ॥

rita: I प्रथमः प्रश्नः समाप्तः ॥

bin [ति

Pragna continued

re

इति दशेपूणेमासरे ठतीयः प्रश्चः ॥

bs

इति अग्न्याधानः पमः

a

इति याजमानश्चतुथैः प्रश्नः |!

ee

र ora |॥ Va:

।|

इत्यरन्युपस्थानं समाप्तम्‌ ॥

प्रश्चः॥

अन्निदोत्र समाक्तम्‌ ॥ इत्यगन्युपस्थानाञ्निदोत्राग्रय ~ ` न्तः ॥ TH: Tat: AA:

॥

Here D shows a double division : once treating its three

PraSnas as separate chapters, and hence numbering the sections separately for each pragéna, and once taking them aS one whole and marking the numbers of the sections

continuously (thus agreeing with Gb). ष्टः प्रश्चः ॥

FAR: oA: | MS.

इलि पशुबन्धः सप्तमः पञ्चः ॥

इति समात्तश्चातुमौस्यप्रयोगः ॥ इति 83

iv

BHARADVAJA-SRAUTASUTRA

भारद्वाजश्रौते अष्टमः प्रश्नः ॥'

इति पूवेप्रायश्चित्तं नाम AAA: TA: Il इति भारद्वाजसूत्रे दशमः सोमप्रश्नः ॥

अष्टमः प्रश्चः ॥ प्रथमः ॥ TAVITA: |i

7236713

’

continued

Gb ends The remaining three

Ga agrees with D in closing the praSna here.

with the 40th sec. of its 11th

chapter.

|

pond to colophons of D, viz., faefta: i gata: ll aA: TA: Il corres the close of the 12th, 13th and 14th pragnas

the end of Jyotistoma.

to

Besides

these

manuscripts,

be older than three hundred

none

years,

the

claim

can

of which

is

This

of Ga.

the

of

text

BharS can be partly controlled and partly verified by the large number of citations in ancient commentaries and digests.”

These would be found collected in Appendix I, which will appear at the end of the complete work. I have to thank

most cordially Pt. G. Harihara Sastri

and the Directors of Lahore and Baroda

Libraries for their

courtesy in allowing me the use of their valuable manuscripts. 1

Gb further adds:

वच प्रमाधिनान्नि च श्रावण्यां मासि संयुते । ऋद्धे बरस्पतेस्तस्य वारेदादशिसंयुते ॥

शुभयोगे शुभे लम्रे शुभकरणसंयुते\

चातुमौस्यकरतुरिद सूत्र व्यासदनुपरहात्‌ ॥

लिखित्वा पुस्तकेच्छैव रामकृष्णार्यशमेणा , तस्यैव पुस्तकमि दमुदक्तटनिवासिनः ! `

काश्िक्षरिकुले जातो शिवभक्घो भविष्यति ५

| |

अष्टमः प्रश्रश्ातुमोस्यक्रतोः सूत्रं समाप्तम्‌ ॥

2 These citations do not always give the e Sometimes they give merely the paraphrase of the Su

ae

last line) with BharS 1. 3. 21, 2, 4, 10, 9, 18. 1,1. १1

१8

a

(on ApS 1, 4, 5, 2, 4. 9, 2.19.9) and Mahadeva (on Sin. 9 84

the

+

Satra.

Rudradatta

1. 5 : १5

126,

॥

दशेपूरौमासौ व्याख्यास्यामः

॥ १॥

श्रामावास्येन

इविषा

क

कस्ा इयोवा पूर्वै्ुरैविरात ञ्जनं दोहयति ॥ २ ॥ श्रपि वां पुरस्तादेव द्वथदे me TIT दुग्ध दोदयित्वानुगपेन दभ्ातनक्कि ॥ ३॥ सततमविच््छिन्न

पदृहन्योपवसथात्‌ ॥ ४ ॥ यदहः पृरश्चन्द्रमाः स्यात्‌ तां पौणेमरासीमुपवः-

।५। श्वः पूरितेति वा ॥ ६॥ यददन दृश्येत तामंमावास्याम्‌ ॥ ७ ॥ श्वो देति" बा ॥८॥ तश्नैषो त्यन्तंभरदेशो ये केचन पौरभ्रासीममावास्यां वा पां ्रनारभ्यान्नायन्त उभयत्रैव ते क्रियन्ते ॥ ६ ॥ यज्ञोपवीत्येव दैवेषु कमेख

wit । {० ॥ प्राचीनावीती पिच्येषु ॥ ११ ॥ प्राङ्न्यायान्युदङ्न्यायानि वा प्रद्‌तं दैवानि कमाणि कुयौत्‌ ॥ १२॥ विपैरीतं पिच्याणि ॥ १३ ॥ नं विदारा्द॑Wars १४॥ न यज्ञाङ्गनात्मानमभिपरिदरेदन्यं वा ॥ १५॥ उत्तरतडउप षे fier:

१६॥

यत्र कच जुदोतीति

चोदयेदध्वयुरेव

जुद्धाज्येनादव-

१७ ॥ अध्वयुमेवानादिष्टे कर्वरि'° प्रतीयादाग्नीधं द्वितीयम्‌

| WT

५ य कचोपतिष्ठते ऽनुमन्त्रयत इति चोदयेद्‌ यजमान एव तत कुयौत्‌ UU एकमन्त्राणि कमोशि ॥ २०॥ श्रादिग्रदिष्टा मन्त्रा भवन्ति ॥२९॥

॥१॥

न्‌ सेनिपातयेत्‌ वरान्तेःौ क्मादी मन् ॥ १ ॥ भ सान याव ैस् पूव ा दिन ं ्या ‌ ो यत्र ह्रस्व मन्ः स्याद् दीं कम कर्माद मन्त्र जयेत्‌ ॥ ३॥ अथ उत्तरस NR । भ्य l-l p दोहयित्वा

8 DGc add &

"Ga we

+ 064 +

te

5Doe

De

9 7 °दु°

=

ॐ Ge नोदितेति

¡ 9४ तद्विष

:

Gb

corrupt,

10

D ° दिष्ेषु कतीरं

11

D

om.

19 ५० पूस्यान्तम्‌; Ghe add Frat 13 7 सपा.

॥४॥ अथ यत्र यज्ञाङ्गे कर्माभ्यावतेयेन्न मन्त्रो भ्यावतेत ॥ ५॥ ज्वललेव सवौ राड तीजुहयात्‌ ॥ ६ ॥

बरतमुचैष्यतिः शाखामच्छैति* ॥ ७ ॥ पलाशशार्सखौ शमीशाखां वा ॥ ८॥

at

पञ्चभिजदोतीति चोदयेत्‌ प्रतिमन्त्र तत्राहुतीजुहुयात्‌

म

यत्र द्वाभ्यां जुदोति

ee हि, ^=

[Rag

भारद्वाजभोतसत्रम्‌

२

कात्राखुषिरा सा या प्राच्युदीची प्राची वोदीची वा बहुपण" बहुशाखाप्रतिुष् इति संनमयः तामाचिनत्ति-शवे त्वा [1. 1. 10] इति ॥ ६ ॥ ल्युमां बा ॥ १६० ॥ अथेनामादरति-

ऊज त्वा [1. ०.]

इमां प्राचीमुदीचीभिषम्‌जेमभिरसस्कृताम्‌।

बहुपणोम शुष्काः हरामि पशुपामहम्‌ ॥ [ˆ {3 3. 7. 4. 8. वायव स्थोपायव स्थ [].1.1 0. इति ॥११॥ तया षडर्वरार्ध्यान्‌ बत्सानपाकरोति--

इति ॥ १२ ॥ यावतीनामेका कुम्भी दुग्धं सभरेत्‌ तावती पराध्य मात्रं स्यात्‌

॥ १९३ ॥

पकं शाखयोपस्पृशति

॥ १४ ॥

तयैव गाः प्रस्थापयति-देवो वः सवित

प्रापयतु श्रेष्ठतमाय कर्मेण आप्यायध्वमघ्निया इन्द्राय देवभागम्‌ इति ॥ १५॥ महेन्द्राय इति वा

यदि महेन्द्रयाज्ी भवति ॥ १६ ॥ पकौ शाखयोपस्पृशति ॥ १७ ॥ प्रस्थिता AT मन््रयतत-

शुद्धा अपः सुप्रपाणे पिबन्तीः शतमिन्द्राय शरदो दुहानाः । सद्रस्य देतिः परि बो इृणक्घ ॥

इति ॥ ६८ ॥ महेन्द्राय इति वा यदि महेन्द्रयाज्ी भवति ॥ १६॥

॥ २॥

वा अस्मिन्‌ गोपतौ स्यात बहीः 1. ९, 9] इति यज्ञमानस्य गृहानि पयावतेते ॥ ६ ॥ अरिष्टे ऽनस्यरन्यगारे वा पुरस्तात्‌ प्रतीची शाखामुपगूह ति--यजइति ॥२॥ पश्चात्‌ प्राचीमिवयेकेषाम्‌

मानस्य पशन्‌ पाहि {1. ०. ॥]

Hal यो

` वा श्रध्वर्योगे्ान्‌ वेद गृहवान्‌ भवति । श्रा चतुथौत्‌ कमणो ऽभिसमीक्ततेदं करिष्यामीदं करिष्यामीति । पते वा अरध्वर्योगृहाः। य पवं वेद्‌ गृहवान्‌ भव कीति विज्ञायते ॥४॥

सावित्रेणा श्वपशमनइत्पशचुमसिदे

मभिमन्जयते- यज्ञस्य घोषदसि

1 ०७४० "हुति जुहु” © °मुपेष्यतीति

$ Gac “Sia 4

Ga

णी

$ 7) °प्रतिकृष्णा°

वादाय

गार्हपत्य.

[1]. 1. 20] इति ॥ ५॥ रयु रक्ष: प्रत्युष्टा अरातय

6 ७४ षटू 7D st

8 Gac *=aT

9 Thus Gbe (= Ap, Hit): DGa aa”

३

भारद्वाजध्रोतस्‌त्रम्‌

a)

1.1 एयाहवनीये दात्र प्रतितपति ॥ ६॥ प्रेयमगाद्धिषणा बहिरच्छ |). ०. ८।

¶ प्रइ वोदङ्‌ बाभिप्रबेज्य यतः कुतश्च दर्भमयं बर्दिरादरति ॥ ७ ॥ विष्णो

तो 9 [1.1.114] इति प्रथन स्तम्बमुत्खजतिः ॥ ८ ॥ द्वितीये` परिषोत-ि

ततं परिमि वषरदमसि [1. 1. 24८] इति ॥ ६॥ तस्य द्वे तिस्रो वा नाडी-

त्ति ्रवशिषटे गवां भागः इति ॥ १० ॥ स्तम्बमार भते--देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे वहं पूषणो हस्ताभ्या बरहि्ेवसदनमारमे इति ॥ १९॥ पवि दाति-देवबहि मो

्‌ते राध्यासमाछेत्ता ते मा रिषम्‌ [1. ५. (‰} इति ॥ १२ ॥ रन्‌ मा तिकप्रवं एवं पुलुनोति' ॥ १३॥ ख प्रस्तरो भवति ॥ १४ ॥ कुल्मिमात्र इत्येकेषाम्‌

(WN aaa इत्येकेषाम्‌ ॥ १६ ॥ स््दणडमात्र इव्येकेषाम्‌ ॥ १७ ॥ अपः

तं पदकेषाम्‌॥ १८ ॥ पवैमेवायुजो मुठी ल्लुनोति' ॥ १६ ॥ यदन्यत्‌ परिष-

पदुत्सजञनादिति सर्वं तत्‌ करोति ॥ २० ॥ प्रस्तरो युक्तमिव्यकेषामयुक्कमियय॥ २१ ॥ श्रयुञ्जि निधनानि लुनेएतीव्येकेषाम्‌ ॥ २२॥

॥ ३॥

वर्हः शतवल्शं विरोह [1. ५. :] इत्यालवान्‌ प्रतेथमिख्ृशति ॥ १ ॥ सदसPR a wr []. ०. ] इत्यात्मानम्‌ ॥ २॥ श्रथेनत्‌ सेभरति--ए्थिन्याः

एः पि इ॑मूता तवा समरामि [1. ०. # ] इति ॥ ३ ॥ श्रत पव वर्दिंषः Yea

पति विधातु पञ्चधातु वा ॥ ४ ॥ श्रयुपिता योनिः इति शुरबमावेष्टयति ॥ ५॥

et Tenet (I. ८. १} इति प्रतिदधाति ॥ ६॥ तत्रैषो -्यन्तभरदेशो यानि नच शुल्वानि न समस्यन्ते भ्रद्क्तिणं तान्यावेश्येत्‌ ॥ ७ ॥ अथ यानि सम-

प्रसव्यं तेषां गुणमवेष्य प्रदक्षिणमभिसमस्येत्‌ ॥ ८ ॥ उदग्र शुल्वं

प्रागग्र वर्दिनिदधाति" ॥ ६ ॥ अलुभितैौ योनिः इत्युकत्तमे निधने

'स्तरमत्यादधाति ॥ १० ॥ अथैनत्‌ सनह्यति--इन्द्रारुयै संनहनम्‌

[1. ५.]

॥ ११॥ पषाते ग्रन्थ प्रधनातु [1. ०. 9] इति श्रन्थि करोति“ ॥ १२ ॥ सते ॥ (1. ५.] इति पश्चात्‌ प्राञ्चमुपगृहति ॥ १३ ॥ पुरस्तात्‌ प्रत्यञ्चमिव्ये-

म्‌॥ {४ ॥ श्रथेनदारभते-

| Thus Da, others

0.0

2D “सृज्यति, Gbe

“ave

9

3 Ge

४ ameस्तम्ब 5G

११, 1

.

विनिभित, 0» विनिर्मित

०. एकम्‌

Ga लुनाः

10 Geom. Ma 11

vw

om 6 veD Ga

LD

8 09

DGe

°F:

12 D efaarafa : 13 Ga "दिता, ७४० "दा

14 ५७४ करोतु

87

[ १.५. १५

भारद्वाजश्रौतसत्रम्‌

इति

॥ १५॥

आपस्त्वामश्विनौ त्वामृषयः सप्त मामृजुः । बर्हिः सूयेस्य रश्मिभिरुषसां केतुमारभे ॥

[1. 1. 20,

- इन्द्रस्य त्वा बाहुभ्यामुयच्छे उद्यच्छते

॥ १६॥

इति

शीपेच्धिनिधत्ते- बदस्पतेभूष्नौ इरामे [1. ५. ] इति ॥ १७ ॥ आहरति--उवनतः

रित्तमन्विहि [1. ५. #] इति ॥ १८ ॥ श्रपरेणादवनीयं परिधीनां काले ऽन्तवेंद्यनधः

सादयति-श्रदित्यास्त्वोपस्थे सादयामि [1]. 1. 45] इति ॥ १६ ॥ देवंगममसि (1. 1. 24। |

इत्यासन्नमभिमन््रयते ॥ २० ॥ उपरीव प्रज्ञातं निदधाति ॥ Rk tl

॥ ४ ॥

या जाता श्रोषधयो देवेभ्यल्ियुगे पुरा । तासां पवै राध्यासं परिस्तरमाहरन्‌ ॥

अपां मेध्यं afea aaa शिवमस्तुमे ।

इति

Bsa वो मा रिषं जीवानि शरदः शतम्‌ ॥ अपरिमितानां परिमिताः सनह्ये सुकृताय कम्‌ । 9,10) एनो मा निगां कतमच्लनाहं पुनस्त्थाय बहुला भवन्तु ॥ [¶ 8 3.1.4.

परिस्तरणानां दभीणोमधि

निधान्याद्ेदनी

आर्नात।

सनहनीत्येता

|

भवन्ति ॥ ६॥ पकविःशतिदारुमिषध्मं करोति पालाशे खादिरं वा॥२॥बअ्र्टा

दशदारूमिध्म सनह्यतीत्येकेषाम्‌ ॥ ३ ॥ पञ्चदशसामिधेनीदारूणि भवन्ति ॥ ४॥ जयः परिधयः ॥ ५॥ पालाशाः काष्मयैमया वा शुष्का वाद्रौ वा सवल्कलाः

५६॥ अथो खादिरा बैल्वा श्नोदुम्बरा बैकङ्कता रौदितका वेति विज्ञायते ॥ ७॥

स्थविष्ठो मध्यमो ऽणीयान्‌ द्राघीयान्‌ दक्षिण्यां ऽशिष्टो हसिष्ठ उत्तराध्येः ॥८॥ दवे ्ाघारसमिधो ॥ ६॥ ्ननूयाज समिदेकावि शी ॥ १०॥ समूलानाममूलानां वा दभोणामयुग्धातु तथैव शुर्ये करोति" ॥ ११॥ तस्मिन्निध्मं सभरतिः ॥ १२॥ यत्‌ कृष्णो रूपं कृत्वा प्राविशस्त्वं वनस्पतीन्‌ । ततस्त्वामेकविश-~तिधा संभरामि सुसंगता ॥

त्रीन्‌ परिधी स्तिल्लः समिधो यज्ञायुरनुसंचरान्‌ । उपवेषं मेक्तणं धृष्टिः संभरामि सुसंगता ॥ [1]. ८. इति सनद्यति ॥ ६३ ॥ ष्णो ऽस्याखरष्ठः [1. 1. 110] ॥ देव पुरश्चर सध्यासं त्वा इति

पुरस्तात्‌ प्रत्यञ्च भ्रन्थिसुपगृहति ॥ १४॥ अथेनमनधः सादयित्वा भ्रज्ञातानीध्मप्रच्रश्चनानि निदधाति ॥ १५॥ 1 7 ०. दभोणाम्‌

2 D dela’, ७५० रौहत° e¢

॥५॥

3 ७० ५१०१४ इति 4

DGa om. sitras 11,

12. jsv-

1

198]

५

भारद्वाजश्ौतसच्रम्‌

शो भूत इध्माबर्हिषी बतोपेते पौणमास्यां कुयात्‌ ॥ १ ॥ पूरवयुरेवामाः

छायाम्‌ ॥ २॥ यौथाकामी पौमास्याभित्यपरम्‌ ॥ ३ ॥ दभेमयं वेदं करो-

aa ऽसि येन त्वं देव वेद देवेभ्यो वेदो ऽभवस्तेन मद्यं वेदो भूयाः इति

॥ ४॥

र पशुकामस्य मूतकायेमन्ना्यकामस्य त्रिवृतं ब्रह्मवचसकामस्य 1,wag: हं हवते ॥ ५॥ नित्यवत्‌ पूर्वौ" कट्पावेके समामनन्ति ॥ ६ ॥ अथैने प्रदेः प्रत्र परिवासयति ॥ ७ ॥ शुर्वात्‌प्रदे शमात्र इत्येकेषाम्‌ ॥ ८ ॥ प्रज्ञातानि

द्राणि' निधार्ये यया शाखया वत्सानपाकरोति तस्या श्नन्तर्वेदि पलाशानाइदे प्रशातयति ॥ ६॥ मूलतः शाखां परिवास्य तमुपवेषं करोति -उपवेषो ऽसि यज्ञाय त्वां परिवेषमधारयन्‌।

इन्द्राय हविः कृण्वन्तः शिवः शग्मो भवासि नः ॥ [{ए 3. 7. 4. 13,

ति॥ {०॥ श्रथास्या द्भेमये प्रदेशमान्न पवित्रे करोति जिवृदवद लम--वसेनां

पवित्रमसि शतधारं वसूनां पवित्रमसि सहस्रधारम्‌ इति ॥ ११ ॥ मूले मूलमवस AAA Sa

प्न्य करोति ॥ १२॥ क्रियमारं यजमानो ऽनुमन््रयतेत्रिवृत्‌ पलाशे दर्भ इयान्‌ प्रादेशसंमितः ।

यजञे पवित्रं पोतृतमं पयो हभ्यं करोतु म ॥ [ 1. ५. 11)

va १२॥ परिसमूहन्त्यरन्यगारागयुपल्िम्पन्त्यायतनानि ॥ १४ ॥ यावच्चक्रं पनाय्यङ्स्भ्यो गोमयेनानलिते भवतः ॥ १५॥ अलकुबौते यजमानः THRU

He

अमावास्यायामधिवृत्तसू्ये पिर्डपितयज्ञेन चरन्ति ॥ १॥

पल्ली

दल्तिणाप्राग-

लाहा" परिस्तीर्यैकेकशः पिरडपिठयज्ञपा्राणि प्रत्ताल्य प्रयुनक्ति--

सयं खुवमाज्यस्थाली'" मेक्तणं रष्णाजिनमुलूखलं मुसलं शपं येन चाथ

९ ॥ अध्वयुयेज्ञोपवीती दल्तिणतः शकटादेकपवित्रे ऽधि ` स्थाल्यां

॥

॥ ३॥ पूरयित्वा निमा ॥ ४ ॥ रष्णाजिनं उलूखलं प्रतिष्ठाप्य दात्ति a ४0 युर प्ली तिष्ठन्ती परापावमविवेकमवहान्ति ॥ ५॥ सरत्‌ फलीकरोति

। 0॥ पू

श

8 Ge Fag

9 Ga "नोप

Sb ety

10 ७४५० °रन्वाहायैपचनं

=

12 0७० ०. ऽधि

Se Bret

0» मूलमवस“ 1D om,प्लसुपख", 9 =

11 6० ५१०१5 चरर्थालीं (= 7.) 13 (७४५ "नम्‌

89

॥

[१.६.२

भारद्वाजश्रोतस्‌त्रम्‌

ेन नवनीतेनाभिधारयत्यङत्‌ ॥ ६॥ दक्षिणाग्नो जीवतरड़लमिव श्चरपयित्वोत्पूतचनम ुत्तरापरण वा द्‌त्तिणाप्राचः तेन वा सर्पिषा ॥ ७ ॥ दक्तिरपूर्वणान्वाहायप

मेकस्फ्यां वेदिमुद्धत्यावोच्य सकूदालननेन वर्दिंषा स्ठणाति-सकृदाचिन्नं बर्हिरूणां मृदु स्योनं पितृभ्थस्त्वा भराम्यहम्‌ |

ः सद ॥ (Tb अस्मिन्‌ सीदन्तु मे पितरः सोम्याः पितामहाः प्रपितामहाश्वानुगे

3. 7. 4. 10} इति ॥ ८॥ तस्यामेतँ स्थाली पाकं प्रतिष्ठाप्य दक्तिणतः RAITT oil देणमाञ्जनमभ्यञ्जनपमिव्यकेकश आसाद्य ॥ ६॥ तणेन सथालीपाकस्थोपदत्य अध्वयर्ज्ञोपवीती दच्तिणो जान्वाच्य मेक्

[73 1. 3. 10. 2] इति प्रथमान भिधाय जुदोति- सोमाय पितृपीताय खधाइतिनमः द्वितीया म्‌ ॥ २ ॥ ये बेत्षणे तरलाः ॥ ९ ॥ यमायाङ्गिरस्वते पितृमते स्वधा नमः

;

स्तान्‌ अग्नये कन्यवाहनाय स्विष्टकृते खधा नमः इति तृतीयाम्‌ ॥ २॥ तुष्णीं मेत्तणमाद्‌

घाति ॥ ४ ॥ दन्तिणाग्नेरेकोल्मुकं निरूदति-

ये रूपाणि प्रतिमु्ञमाना असुराः सन्तः स्वधया चरन्ति । परापुरो निपुरो ये दैरन्त्यभ्निषटाज्ञोकात्‌ प्रणुदात्वस्मात्‌ ॥

इति ॥ ५॥ यजमानः सव्ये जान्वाच्य प्राचीनावीती जीचुदकाञ्जलीने कस्फथ।

यासुपनिनयति--ञ्रसाववनेनिङ्चव इति पितरम्‌ अरसाववनेनिंद्च्व इति पितामहम्‌

असाववनेनिङ्चव इति प्रपितामहम्‌ ॥ ६॥ श्रत्ैव नामाँदेशमवाचीनपाणिदेक्तिणा

पवगोखीन पिण्डान्‌ निदध्याति--एतत्ते तत ये च त्वामनु [1. 8. 5९] इतयेतेमेन्त्रः

॥ ७ ॥ श्रथ यदि द्विपिता स्यात्‌ प्रतिपूरुषं पिरडान्‌ दद्यात्‌ ॥ ८॥ अपि वेकेकच

ज

॥ ६ ॥ श्रथ यदि जीवपिता स्यात्‌ पितामहाय

येकेषाम्‌ ॥ १ ॥ होमान्तः ॥ १० ॥ न जीवन्तमरतिददाती +. = मेव कुर्वीत ॥१२॥ ॥८॥ पिण्ड दद्यात्‌। स्वधा पितृभ्यो ऽन्तरिक्तसद्धथः

स्वधा पितृभ्यः पथिवीषद्भषः इति

|

तिि इति द्वितीयँ स्वधा पितृभ्यो दिविष द्धः इत कतीयम्‌ ॥९॥ तुष्णीं चतुर्थं पिण्डे निधाय अत्र पितरो यथाभागं मन्दध्वम्‌ [1. ५.। 1 Ga °पस्थित्या^, ७४ "पस्थाप्या° 2 Gb ¥

3 DGa नामः

4 0४७५ शपु°

5 © वैक 90

6 Ga SIA for यदि जोव” 7 Gab add 4 ह

9 Gb °नाम for "नामानि

10 Gbe विदितः

4४5.

1

8

भारद्वाजश्रौतस्‌त्रम्‌

119

तयुक्वा पराडोवतेते ॥ २॥ श्रोष्मणो व्यावृत उपास्ते l 3 l ATTA HA” ए्भिपयौवर्तते ॥ ४॥ श्रव्यावृत्ते वा अमीमदन्त पितरः Great: [TB 1. 6. 9. 9) - धत्त पितरः इति ॥ ५ ॥ mits यः स्थार्व्यौ रेषस्तमवजिघ्रतिवीरं

्रापयाविना प्राश्यो ऽन्नाद्यकामेन प्राश्यो यो ऽलमन्नादययाय सर्नदात्‌ तेन प्रादय

एति विज्ञायत ॥ ६॥ तथैवोदकाञ्जली्नुपनिनीया ञ्जनाभ्यञ्जने ददाति--अ्तारो ॥ भ्रभ्य्तासौ इति तिरनुपिण्डम्‌ ॥ ७ ॥ एतानि वः पितरो वासांस्यतो नो ऽन्यत्‌

पतति मा येष्ट इति लोम िच्वोपन्यस्यति * वाससो वा दशाम्‌ ॥ ८ ॥ उत्तर ्रायुषि लोम चिन्दीत ॥ ६ ॥ चित्वा नमस्कारे रुपतिष्ठते-नमो वः पितरो रसाय 3.2. 58] इति प्रतिपद्य श्रहं तेषां वसिष्ठो भूयासम्‌ []. ५. ८] इत्यन्तेन ॥ १० ॥

्रथ पितृचुत्थापयति --

उत्तिष्ठत पितरः प्रेत शूरा यमस्य पन्थामनुवेता पुराणम्‌ । धत्तादस्मासु द्रविणं यचच भद्रं प्रणो ब्रूताद्‌ भागधान्‌ देवतासु ॥

ध

पि॥ ११॥ पितृन्‌ प्रवाहयति --परेते' पितरः सोम्याः [1. 8. 5/)} इत्येतया ॥ १२॥

पस्वतीभिरुपतिष्ठते-मने न्वा हुवामहे [1. ५. ¢] इति तिखभिः wean

wen

उस्मुकमपिखजति--

अभून दूतो हविषो ` जातवेदा श्रवाडढव्यानि सुरभीणि कत्वा । प्रादाः पितृभ्यः स्वधया ते अच्चन्‌ प्रजानज्ञपने पुनरप्येहि देवान्‌ ॥

ति ॥१॥ प्राज्ञापत्ययचां पुनरेति- प्रजापते

[1. 8. 14]

इत्येतया

पड

य ॥ २॥ गा पत्यमुपतिष्ठते--यदन्तरिचं पृथिवीमुत याम्‌ [1. 8. 5/:] इति ॥ ३॥ भु sap TEAR: भोच्य ददं पिरडपिठयक्ञपात्राणि प्रत्युदादरति

पः पिरडानभ्यवहरेद्‌ ब्राह्मणं वा भोजयेदस्नौ वा प्रहरेत्‌ ॥ ५॥ ये समानाः समनसः पितरो यमराज्ये ।

क.

तेषां लोकः स्वधा नमो यज्ञो देवेषु कल्पताम्‌ ॥

प्रथम पिण्डे प्रहरति ॥ ६ ॥

ये सजाताः समनसो जीवा जीवेषु मामकाः ।

1 Qa Ware

De

Dg

a

व्या

र

। 6, a ©

oz:

bp tg

8

Gb

°नुत्थाप्य

9 DGac °at, Gb "घेयां .

न्या" ५

॥ 7 eax. |

7 Gb °्यस्थ for ग्न्यस्यति ब्रत उपास्ते

Waa 10 Ga परेतन 11 DGa om.

:

12 DGa

क

:

ब्दा 91

[१.१५.१२

भार द्वाजश्रोतस्‌त्म्‌

१०

॥

)

16,17) वत्सेभ्यो मनुष्येभ्यः पुनर्दोहाय कल्पताम्‌ ॥ [¶ {3 3. 7. 4.

जी भवति ॥ १५॥ इति तिरुद्वदति ॥ १४॥ महेन्द्राय इति वा यदि मदेन्द्रया ॥ १३ ॥ विखष्टवागनन्वारभ्य तूष्णीमुत्तरा दोदयित्वा कुम्भ्यो स त्तालनमानयति

_ संषच्यध्वमृतावरीः [1. 1. 31] इति ॥ १॥ कैर्षन्निवोदगुद्धासयति-द्द ग च

ां भ्रागुदगित्यकेषाम्‌ ॥ २॥ शीत गोपति मा बो यज्पती रिषतै इति ॥ २॥ ध्रागिव्यकेष इति ॥ ४॥ महेन्द्राय ाय दधि |. 6. )2] बुधे कृत्वा दघातनक्ति-सोभेन त्वातनच्मीन्द्र

यज्ञसि्य ्निदोजोच्डेषणमान--यत इति वा यदि महेन्द्रयाजी भवति ॥ ५॥3. अश 7. 4. 17} इति ॥ ६॥ अग्निहो सेततिरधि यज्ञस्य त्वा सेततिमन्‌ संतनोमि [ˆ ¬ थ्यः दध्यानीयाब्निदोजोच्छेषराि मेत्यालेखनः

्मर च्ेषणमानीय दध्यानयेदित्याश ॥ ७ ॥ यद्यन्निदोज्रोच्छेषणे न विन्देत्‌ तणडलेरातञ्च्यात्‌ । यदि तर्डलान्‌ 7 विन्देदोषधीभिरातञ्च्यात्‌ ॥ ८ ॥ आपो इविष्षु जागृत यथा देवेषु जाग्रथ । एवमस्मिन्‌ यज्ञे यजमानाय जागृत ॥

इत्यपिधाने ऽप श्रनीयोदन्वतायस्पाज्रेण दारूपात्रण वापिदधाति-अदस्तमसि विष्णवे त्वा यज्ञायापिदेधाम्यहम्‌ ।

इति ॥६॥

अद्धिररिक्तेन पात्रेण याः पूताः पारेशेरते ॥ ॥१४॥

न सून्पयेनापिदध्यात्‌। यदि मून्मयेनापिदध्यात्‌ तृणं कां वान्तधांया

पिदध्यात्‌ ॥ १ ॥ अपिधायानधः खादयति विष्णो हर्य रक्षस्व [1. 1. 377] इति

॥ २॥ तथेव रात्रो प्रातर्दौदाय वत्सानपाकरोति ॥ ३॥ रपि वापराह्न पवोभः

योदांदयोवेत्सानपाक्यौत्‌ ॥ ४॥ उपधाय कपालानि सायेदोदवत्‌ प्रातर्दोहं

दोदयति ॥ ५॥ एतावक्नानोदगग्रे पवित्रे निदधाति ॥ ६॥ नातनक्ति ॥ ७ ॥

नासोमयाजी सनयेदिति विज्ञायते ॥ ८॥ सनयेदित्येकेषाम्‌ ॥ ६ ॥ TTA

सानाय्यं समामनन्ति मेन्द्रमेके ॥ १० ॥ त प्ते" महेन्द्रयाजिनः- श॒श्रवान्‌ ग्रामणी राजन्य ओवो गौतमो भारद्वाजः ॥ ११ ॥ च रदित पवाञ्नीनाधायं Gb om,

1

2 ७४५ श्रपयित्वा क 3 Gb रिषम्‌ 4 Gab om, 94

।

5 एषि

for पि

6 ५०४ मृरम°

7 16» ०0. त चते 8 DA jvs.

1

६१y

भारद्वाजश्रौतसत्म्‌

(19.43)

द्रं यजेरन्‌ ॥ १२ ॥ श्रथेतर इन्द्रयाजिनः ॥ १३॥ स यं इन्द्रयाजी महेन्द्र

धिवत्तेत सेवत्सरमिन्द्रमिष्टवाश्नये बतपतये पुरो डाशमष्टादशकपालं निवपेत्‌

| {४॥ ततो 5धिकामं महेन्द्रं यजेतेति विज्ञायते ॥ १५॥ तस्माद्‌ य: कञ्चन

सोमेनेष्ट्वा महेन्द्रं यजेतेति विज्ञायते ॥ १६॥ ॥ ६५ ॥ ‌ श्वो भूते $ म्नीन्‌ परिस्ती्यं यथा पुरस्तात्‌ कम॑णे वां देवेभ्यः शाकयम्|}.

णे दश 40] इति हस्ताववनिज्य पात्राणि प्रक्ञास्य द्वद प्रयुनाक्रे दशापराध. च प्राणि ॥ १ ॥ स्फ्यं च॑ कपालानि चाञ्निदोत्रहवणीं' च शुपं च कृष्णां म्या चोलूखलं च मुसलं च दृषदं चोपलां चेत्युत्तरेण गाद पत्यम्‌ ॥ २॥ स्तुव

च बुं चोपभृतं च ध्रुवां च प्रारित्रहरणं चाज्यस्थालीं च वेदं पात्रीं च प्रणीः

प्रणयनं चेडापात्रं चेत्युत्तरेणाहवनीयम्‌ ॥ ३ ॥ यथोपपातमवशिष्टान्यन्ततः ्रतदोदपात्राणि ॥ ४॥ खादिरः खवः स्फ्यः शम्या प्राशित्रहरणं च ।परशेमयी

अआश्वत्थ्युपश्त्‌ । वैकङ्कती ध्वान्निदोज्रहवणी च ॥ ५॥ प्रदेशमाव्यो

©

Manat वा खुचो भवन्ति त्वभ्वला मूलदरडा दस्त्योष्ठथो वायसपुच्छा हसपुसप्रसेचना वा ॥ ६ ॥ यान्यनादि्वृ्ञाणि यः कश्च यक्ियो चक्ञस्तस्य

स्युरित्याश्मरथ्यः ॥ ७॥

॥ १६॥

वेकङकतानीत्याल्ेलनः ॥ १॥ वार णान्यद्ोमा्थानि स्युः ॥ २॥ विज्ञायते-

समाद्‌ वारणो यज्ञापचारः । न त्वेतानि जुहुयादिति ॥ ३॥ गार्हपत्यात्‌ प्रक्रम्य

पतता माचीमुलपराजी “ स्तृणात्याह वनीयात्‌- यज्ञस्य संततिरसि यज्ञस्य त्वा संतत्यै

Toe ae तवा यज्ञस्य [7 [3 3. 2. 4. 1] इति ॥ ४॥ अज्र ब्रह्मा भ्पद्यते ॥ ५॥ हषः समावप्रद्धिन्नाग्रो

दभो

प्रादेशमात्ो

पवित्रे कुरुते- पवित्रे स्थो वैष्णवी

WH मनसा garg [TB 3. 7. 4. 11] इति ॥ ६॥ तृणं ae aaa

छिनत्ति

१ नलेन ॥ ७ ॥ अथेने अद्धिरनुमा््ै-- विष्णोर्मनसा पूते स्थो ` वैष्णवी स्थो वायुपूते षः इति ॥ ८ ॥ अयने अभिमन्त्रयते-

इमौ प्राणापानौ यज्ञस्याङ्गानि सर्वशः । ्राप्याययन्तौ सेचरतां पवित्रे हव्यशोधने ॥ [1. ५..| एति ॥ ६ ॥ वेषाय तवा [1. 1. 46] इति प्रणीताभ्रणयनम्‌ ॥ १० ॥ चमसमादाय - वानस्पत्यो ऽसि देवेभ्यः शुन्धस्व इति ॥ ११॥

Do

=D tire

0209 की

* All mss, राम्या

aaa ब्रह्मवचै सकामस्य

5 Da “ITAA , Ga

6 ७५ ५५१5 बाहुमात्यो

"हतम°, ©

7 ७५ कश्चन, Gb कश्चिद्‌

8-8

D om.

°पाद्म°

[१,१६.११

भारद्ाजभौतस्‌त्रम्‌

१२

प्रणयेद्‌ गोदोहनेन पशुकामस्य मून्मेयेन प्रतिष्ठाकामस्येति विज्ञायते ॥ १२॥ ॥१७॥ तस्मिन्ुत्तरेणं गादैपत्यमुपवि्य पवित्रान्तर्हिते पात्रे ऽप आनयति

a a vera a Ft wera इति ॥ १॥ श्रपो गृह्णन्निमां मनसा ध्यायति ॥२॥ उपः

विले चमसं पूरयित्वोदगग्राभ्यां पवित्राभ्यां तरिरुत्पूयाभिमन््रयते ॥ ३॥ यथा पुरस्ताद्‌ ब्रह्माणमौ मन्त्रयते

त्रह्म्ञपः प्रणोष्यामि यजमान वाचं यच्छ इति ॥ ४॥

णीताः प्रणयन्‌ वाचं यच्छत्या हविष्छृतः ॥ ५ ॥ प्रसूतो ब्रह्मणा समे प्राणेधो

रयमाणो विषिञ्चन्‌ स्प्येनोपसंगरृहय हरत्यनुपसं ग्य वा-क वः प्रणयति स बः IVA

अपो देवीः प्रणयामि यज्ञ सैसादयन्तु नः ।

इरं मदन्तीधतपृष्टा उदारः सदहख्रपोषं यजमाने न्यश्चतीः ॥

इति ॥ ६॥ मनसां मन्त्र जपति ॥ ७ ॥ उत्तरेणाहवनीयं प्रणीताः सादयति-ग

बो युनक्ि सं बो ab इति ॥ ८ ॥ दरभैरपिधाय पवित्रे ्आादाय पात्राणि संमशति-ससीदन्तां देवीविंशः पात्राणि देवयज्या इति ॥ ६ ॥ देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे ऽधिनोबांहुभयं पूष्णो दस्ताभ्यामाददे वानस्पदयासि इ्यन्निदो ज हवणीमादत्ते ॥ १० ॥ वेषाय त्वा [1.1.40 इति शपेम्‌ ॥ १६॥ उवैन्तरि्चमन्विदि [1. 1. 27] इत्यभिभ्रवज्याहवनीये निष्ट पति- प्रलयं रचः प्रत्युष्टा रातयः [1. 1. 4८] इति ॥ १२॥ ॥ १८ ॥ यजमानमामन्त्रयतेयजमान हविर्मिैष्स्यामि इति ॥ १ ॥ ओं निवेप इति यज

मान्‌; प्रत्या ॥ २॥ यदि यजमानः भ्रवसेत्‌ अमरे हविरनिर्वप््यामि इति ब्रूयात्‌ ॥ ३॥ WARY Tera ध्रागीर्वै शकटमवस्थार्प्यं पप्य पुरोडाशीयानाधाय दक्तिणां युगः aia

प

wa धूवेन्तम्‌ इति ॥ ४ ॥ एवमुत्तराम्‌ ॥ ५ ॥

त्वं देवानामसि

इत्युत्तरामौषामालभ्य जपति ॥ ६ ॥ विष्णुसतवाकरस्त इत्युत्तरे चक्र प परादमल्याद्घाति ॥ ७॥ अहुतमसि हविर्धानम्‌ [1. c.g) इत्यारेदति ॥ ८॥

मित्रस्य त्वा च्ञुषा प्रेते [1. ५. ६]

पच्छाद्यान्त

3 1. ५.१, शत्य ६ ॥ उरु वाताय इति परि णां परक्तते ॥ ५.११

द्शददोतारं व्याख्याय यच्छन्तु त्वा पब ela AT यवान्‌ ग निर्वैपति- देवस्य त्वा सवितुः पवि श॒पं = प्य तिरः प्रसवे ऽश्विनो बाहुभ्या पूष्णो= दस्ताभ्यामभ्नये जुष्ट निवैपामि []. ५. १] इति ॥ १० ॥ श्रीन्‌ oo ब्रह्माणमभि° 3 ७ च 4 Gb °F: 96

5

इमा अनु

6-6 dikom,chee rt DGa

8 DGa

om,

१३

भारद्वाजश्रोतसत्रम्‌

१,२१.६]

षन्‌ यजुषा तुष्णीं चतुम्‌ ॥ १९॥ निरुपतेष्वन्वावपति भत्तणांपररेकाय ॥ १२ ॥

एवमेवोत्तरं पुरोडाशं निवेपति--अम्रीषोमाभ्याम्‌ [1. 1. 47]

इति पौरणमास्याम्‌

हदरपिभयाम्‌ दत्यमावास्यायामसंनयतः ॥ १३ ॥ श्रथ यदि पातयां निवेपेद्‌ दक्ति एतः स्फथमवधाय तस्यां सवौन्‌ शकट मन्त्रान्‌ जपेत्‌ ॥ १४॥

॥ १६ ॥

इदं देवानाम्‌ []. ¢. ?] इति निरुप्तानभिस्रशति । इदमु नः सह [1. ५.

इति यतो ऽधि निवपति ॥ १॥ स्फात्यै त्वा नारात्यैः []. ५. ८] इति हाविरादा-

थोपनिष्करामति--इदमहं नि्ैरुणस्य पाशात्‌ इति ॥ २॥ विदारमभिवीत्तते--खव-

गभिविख्येषं वेश्वानरं

ज्योतिः

[1. ५. ]

1.0. ¢] इति प्रत्यवरोहति ॥ ४॥

ta

इति

॥ ३॥

हन्तां gat

श्राहरति--उवेन्तरिक्तमन्विहि

५॥ श्रपरेणाहवनीयमुपसादयति- अदित्यास्त्वोपस्ये सादयामि

यावाघ्रथिव्योः

[1. ५. 7

[1]. ५. ऽ.

एति ॥ ६॥ परिददाति-्रप्े हव्ये रक्तस्व [1. ८. !] ॥ अग्नीषोमौ हव्यँ रक्तेथाम्‌ ॥ तद्र हवये रक्तेथाम्‌ इति यथादेवतम्‌ ॥ ७ ॥ अत्रे हव्य रक्षस्व [1. ५.] इति वा

॥८॥ सश्कायामञ्निदो्रहवर्यां तिरः पवित्रमप श्रानीयोदगग्राभ्यां पवित्रा

यां त्रिरत्पूयाभिमन््रयते ॥ ६ ॥ यथा पुरस्ताद्‌ ब्रह्माणमामन््रयते-तहन्‌ प्रोत.

षामि इति ॥ १० ॥ प्रसूतो ब्रह्मणा हविः श्रोक्ञाति- देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे ऽश्विनोबहुभ्य पूष्णो हस्ताभ्यामम्नये जष्टं प्रोक्ञामि ॥ ग्प्रीषोमाभ्याम्‌ [1.1.5८] इति यथदेवत-

Ree Pater: traf ॥ ११॥ दविः परोक्न्नाभ्निमभिभरोक्तति ॥ १२॥ हविः

र्य पात्राणि परो्ञाति ॥ १३ ॥ उत्तानानि पयांवर्त्ये शुन्धध्वं दैव्याय कमशो देवय-

नायै [ 1. ८. /] इति

त्रिः कुयात्‌ ॥ १४॥ प्रो्तणीर्नौ शेषमित्याश्मरथ्यः

सवांभिः परोक्तेदित्यालेखनः ॥ १५ ॥ ॥ २० ॥ सावित्रेण छष्णाजिनमादायोत्करे त्रिरवधूनोत्यूष्व्रीवं वहिर्विंशसनम्‌--

धूतं रक्तो ऽवधूता अ्ररातयः [1. ५. 4] इति ॥ १ ॥ उत्तरेण विहारं प्रतीचीन ग्रीव -

मुत्तरलोमास्तृणाति--अदित्यास््वगसि [1. ५. #] इति ॥ २॥ प्रति त्वा परथिवी वेत

॥. ८.] इति प्रतीर्चं भसखदं प्रतिसमस्यति ॥ ३॥ अजुत्खजन्‌ रष्णाजिनमु.

तूखलमधिवतेयति- अधिषवणमसि

वानस्पत्यम्‌ [1. ०. १] इति ॥ ४॥ अरच॒ुत्खज-

नवुलूखलं हाविरावपति--अस्तनूरसि वाचो विसर्जनं देववीतये त्वा गृहामि |]. c. kl)

इति Rayer तूष्णीं चतुथम्‌ ॥ ५ ॥ अद्विरसि वानस्पत्यः

। ७५ भक्तानि, Gb wera 2 DGa om,

3 D om. dvs.

1

[]. 6. 0 इति मरुसलमा-

4 Thus all mss, 5 7 cane ५

[१.२३.७

भार द्वाजश्रोतस्‌त्रम्‌

१४

दाय हविष्टृतं तिराहयति- दविष्कृदेदि इति ब्राह्मणस्य शआ्ाद्रव इति राजन्यस्य अव रक्तो दिवः सपन्नं वध्यासम्‌ इति ॥ ७॥ आगरि इति वैश्यस्य ॥ ६ ॥ अवहन्ति ॥ ८ ॥ कुटरुरसि मधुजिह प्रादुभूतेषु तणडलेषु उच्चैः समाहन्तवे इत्याम्मीधे व्रेष्यति

इषमाव -- ्त पले समादान CAAA ऽश्मानमादाय शम्यां वा सावित्रेणोच्येटेषदु

दो्जमावद [1. 1. 50] इति ॥ ६॥ द्विदेषदि सकृदुपलायां चिः सचारयन्‌ नव कृत्वः सपादयति ॥ १० ॥

॥ २६ ॥

उत्तरतः शपैमुपोहति वैणवमेषीकं' नलमयं वा-वध॑वृदमसि []. ५. !, इति ॥ १॥

प्रति त्वा ais वेत्त [1]. ५. 5] इति ॥ २ ॥ उत्कर परा हविश्द्पति-

पुनाति--परापूत रक्षः परापूता अरातयः [1. ०. {] इति ॥ ३ ॥ अपहत रक्तः इति तुषान्‌

प्रतिहन्ति ॥ ४ ॥ मध्यमे पुरोडाशकपाले तुषानोप्याघस्तात्‌ कृष्णाजनस्यापव्‌

पति-रक्चसां भागो ऽसि [1. ०. ५] इति ॥ ५॥ श्रप उपस्पृश्य विविनक्गि--वायुव वि विनक्न्‌ [1. ५. ४] इति ॥ ६॥ पाञ्यां तण्डुलान्‌ प्रस्कन्दयति-देवो वः सविता

देवेभ्यः शुन्ध दिरण्यपाणिः प्रति गृह्णातु [1. ५.८] इति ॥ ७॥ प्रस्कन्नानभिस्रशतिष्वम्‌ इति ॥ ८ ॥ हविष्कृतं प्रेष्यति-- त्रिष्फलीकर्तवै इति ॥ ६ ॥ या यजमानस्य

पत्नी साभ्युदेत्याबदन्त्यन्योः वा ॥ १०॥ जिः सुफलीरतान्‌ करोति ॥ ६६॥ प्रज्ञातानै फलीकरणान्‌ निधायोत्करे तरडलथरत्तालने निनयतित्रिष्फलीक्रियमाणानां यो न्यङ्गो अवशिष्यते ।

Tea भागधेयमापस्तत्‌ प्रवहतादितः ॥ [ˆ ए 3. 7. 6. 20]

इति ॥ ६२॥ तथेव छृष्णाजिनमादए्यावधूनोति ॥ १३॥ व्याल्यातमास्तरणम्‌ ॥ १ ॥ ङष्णाजिने

॥ २२ ॥

टीवग्रीवाः' (?)

wars

दीचीनकुरम्बा शम्यां निदधाति-दिव स्कम्भनिरसि [1. 1. 6८] इति ॥ २॥ शम्या-

at cag धिषणासि पवेत्या [1. ०. 0] इति। दषद्युपलां धिषणासि पार्वतेयी [1. ५. ९]

इति ॥ ३ ॥ दषदि तरड़लानाधेवपतिदेवस्य त्वा सवितुः प्रसवे ऽशिनोर्बाहुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यामप्रये जुषटमधिवपामि

॥ अप्नीषोमाभ्याम्‌ इति यथादेवतं तिर्यजुषा

तूष्णी

चतुथम्‌ ॥ ४ ॥ सतते पिनष्टि ॥ ४५॥ प्राणाय त्वा 1. 6. ॥] इति प्राचीसुपलां प्रोहति श्रपानाय त्वा [1.

0.] इति प्रतीचीं व्यानाय त्वा []. ८.] इति मध्यदेशे

व्यवधारयति ॥ ६ ॥ दाधांमनु प्रसितिमायुषे धाम्‌ [1. ५. १] इति प्राचीग्रन्ततो ऽन

1 Gb °मिषीकं 3 9

D om,

4 71८5 ७४ ; © भवप्रीवाः, © अभिमप्रीवां 6 1१५७४ प्रती चनम °, {४५७० प्राचीनम° 4४5.

1

१५८

भारद्वाजश्रोतसूरम्‌

५१०]

हति॥ ७॥ कृष्णाजिने पिष्टानि प्रस्कन्दयति--देवो वः सविता दिरण्यपाणिः aft

ह [1. 1. 61] इति ॥ ८ ॥ प्रस्कन्नान्यवेत्तते--अदन्धेन व धक्तुषावपश्यामि इते | १॥ हविष्छृतं प्रेष्यति- असंवपन्ती पिःधाणुनि कुरुतात्‌ इति ॥ १० ॥ ॥ २२ ॥

पती पिनष्टि दासी वा ॥ १ ॥ प्रृषटिरि ब्रह्म यच्छ [1. 1. 70] इत्युपवेषमा-

गय गाहपत्यात्‌ प्रत्यञ्चाव्गारौ निरुढ्यान्यतरमुत्तरापरमवान्तरदेशं प्रतिनिरस्य-

ति-्रपतरे ऽप्निमामादं जहि निष्कन्यादे सेध []. ८. ¢] इति ॥ २॥

|. .6.} इत्यन्यतरमवस्थाप्य

श्र देवयजं वह

तस्मिन्‌ कपालमुपदधाति- प्रवमसि धृथिवीं टद

।.५.१] इति ॥ ३॥ तत्‌ सव्यस्याङ्गल्याधेनिधाय कपाल ङ्गारमधिवतयति--

दष रक्तो निर्दग्धा श्ररातयः []. ८. ५]

इति ॥ ४॥

धत्रमसि ॥ धरणमसि []. 6. थ]

एतप्रपूर्वं कपालमुपदधाति । धमीसि [1. ५. 0] इति दक्षिणम्‌ चित स्थ [1. ०. ^] YI | महतो शर्धो sit इति षष्ठम्‌ । चिदसि ॥ परिचिदसि इत्यवशिष्टे उप-

पथाति । तृष्णीं वाष्टौ संपादयति ॥ ५॥ एवमेवोत्तरं कपालयोगमुपदधाति

।६॥ एकादश सपादयति द्वादश वेन्द्राञ्नस्य ॥ ७ ॥ एवमयुपूर्वारयेवेष्वत

उव कर्माणि क्रियन्ते ॥ ८ ॥ अथेनान्यज्गारेरध्यूह ति--्गुणाम्गिरसां तपसा तप्य-

म्‌ [५.६] इति ॥ ६॥ श्त्र मदन्तीरधिश्रयति ॥ १५ ॥ निष्टसोपवातायां

त्यां वाचंयमस्तिरः पवित्र पिष्टानि सवपति- देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे ऽश्िनोरबाहु-

बा एषो दृस्ताभ्यामम्नय जु संवपामि ॥ अम्नीषोमाभ्याम्‌ इति यथादेवतं तरिथजुषा तूष्णीं

चतुम्‌ ॥ ११॥

॥ २४॥

: श्रथनानि पवित्राभ्यासुत्पुनाति- देवो वः

सवितोत्पुनातु

[1.

1.

5८ इति

च्छा गायव्या ॥ १॥ प्रणीताभिदवीरपि संयौति ॥ २॥ अन्या वा यजुषोत्पूय ।३॥ खुवेण प्रणीताभ्य श्रादाय वेदेनोपयत्यांहरति ॥ ४॥ समापो अद्धिरग्मत

1.1. 80] इति पिष्ेष्वानयति ॥ ५ ॥ अद्भयः परि प्रजाता स्थ समद्भिः पृच्यध्वम्‌

॥ ५८, इति तप्ताभिः ्दक्लिणं पयाक्षावयति ॥ ६ ॥ जनयत्यै त्वा सं यौमि

u, ¢. ९] इति सयुत्य विभज्ञते--यथामागं

तहरिष्यन्‌ भवति ॥ ८ ॥

व्यावर्तेथाम्‌ इति ॥ ७ ॥ यतः पुनने

अथाभिसुशतिरमये - त्वा [1. ५. /] इति दक्तिणं

'परड अभ्रीषोमाभ्यां तवा इत्युत्तरं पौशमास्यां इनद्राभनिभ्याम्‌ इत्यमावास्यायामसंनयतः । ६॥ इदमह सेनाया अरभीत्वै मुखमपोहामि [8 3. 7.5. 1,2] इति वेदेन कपालेभ्यो

ऋारानपोह्य मखस्य शिरो ऽसि [1. 1. 80] इति दक्तिरं पिशडमादाय दक्तिे म्‌ ^ ‡ 20) शधं स्थ ४, ।

3 Gbe °F4T°

99

[१.२६.१०

भारद्वाजधौतसत्रम्‌

१६

कपालयोगे ऽधिश्रय ति-- घर्मो ऽसि विश्वायुः [1. 1. 81] इति ॥ १० ॥ एवमेवोत्तरं

पिर्डमादायोत्तरकपालयोगे ऽधिश्रयति ॥ ११ ॥ एवमनुपूबौण्यवेष्वत ऊर्व कमौणि क्रियन्ते ॥ १२॥ श्च्राज्ये निवैपति । उपरितरं वा ॥ १३॥

॥ २५॥

सवौणि कपालान्यभिभ्रथयति--उस प्रथस्वोरु ते यज्ञपतिः प्रथताम्‌ [1. ९. १

इति ॥ ६ ॥ श्रतुङ्गमनपूपारूति कूमेस्येव प्रतिकृतिमभ्वशफमाभ्रे करोति ॥ २॥

ि- गृहीष्व [1. ५. 1] इत्येके. पाञ्यामप आनीय प्रदक्तिं लेपेनाजुपरिमार्तवचं कम्‌। नातित्तारयति ॥ ३॥ जिः पयैश्चि करोति--अन्तरिते रक्ञो ऽन्तरिता अरातयः

[1. ५. ॥] इति॥ ४॥ परि वाजपतिः कविः [4. 1. 21] इति वा ॥ ५॥ देवस्त्वा

सविता श्रपयतु [1. 1. 8१] इत्युरमुकेः प्रतितपति ॥ £ ॥ अभिस्ते तनुवं माति धाक

[1. ५. १] इति दृर्भैरभिज्वलयति ॥ ७ ॥ अविदहन्तः श्रपयत [TB 3. 2. 8. 7]

इति वाचे विखजते ॥ ८ ॥ स

ब्रह्मणा पच्यस्व [1]. 1. 87]

इति वेदेन पुरोडाशे

साङ्गारं भस्माध्यूहति ॥ ६॥ अ्रथाङ्गुलिग्रत्तालने पात्रीनिरीजनमित्युल्मुकेनाभिः

तप्य सूप्येनान्तर्वेदि तिसः प्राची रुदीचीव लेखा लिखित्वासंस्यन्दयन्‌ प्रत्यगपः

वग जिनिनयति -- एकताय स्वाहा (1. 6. ८4] इत्येतैः प्रतिमन्त्रम्‌ ॥ १०॥

॥ २६॥

इति दशेपूणंमासे प्रथमः प्रजः ॥ मम

1 Gb

ts

2 Gab 3 109

|

शरा

4-4

D ब्रथमः, ७५ प्रथमः खरद्ध:; (७० gives

no colophon,

"नयन्‌ 4४5.

1

देवस्य तवा सवितुः प्रसवे इति स्फ्यमादाय वरेन समरशंति-शतमृशिरसि वान-

पवो द्विषतो वधः सद्ृष्टिः शततेजा वायुरसि तिग्मतेजाः इति ॥ १॥ श्रपरेणादवनीयं मवति यज्ञमानमात्यपरिमिता वा प्राची ॥२॥ यथा दवी व्यासन्नानि arate तिरश्ची ॥ ३ ॥ वेदेन वेदिं विविदुः पृथिवी सा पप्रथे प्रथिवी पार्थिवानि । गभं बिभति भुवनेष्वन्तस्ततो यज्ञो जायते विश्वदानिः ॥ [ˆ [3 3. 3. 9. 10]

7 परस्तात्‌ स्तम्बयजुषो वेदेन वेदि त्रिः संमा्थुपरि्टाद्‌ वा ॥ ४॥ पूवार्थाद्‌

ेतीयदेशाद्‌ वेदेः स्तम्बयजुदेरति ॥ ५॥ प्थिव्यैः वर्मासि इत्यन्तर्वेदि प्रागग्र दग्र वा दभ निधाय तस्मिन्‌ स्प्येन प्रहरति-गथिवि देवयजन्योषध्यास्ते मूलं मा

१

(1. 1. 94] इति ॥ ६ ॥ श्रपहतो ऽररः प्रथन [I]. ५. १] इति सूप्येन

पोखलपादाय इरति--बजं गच्छ गोस्थानम्‌ [1. 6. #] इति ॥ ७ ॥ वर्त

1. ५. 0} इति वेदि प्रत्यवेक्षते ॥ ८ ॥ उत्तरतो निवपति--बधान देव सवितः

(एवं परावति शतेन पाशै्यो ऽस्मान्‌ दवेष्टि यं च वयं द्विष्मस्तमतो मा मौक्‌ ॥ अररुस्ते दिवं मा

“9

41] इति ॥ ६ ॥ स उत्करो भवति ॥ १०॥ तमास्नीभ्रो गृह्धाति-अररो

फः इति ॥ ११ ॥ एवमेव द्वितीयँ हरत्येवं वृतीयम्‌ ॥ १२ ॥ श्रपदतो ऽररः

देषयजन्ये [1. ५. ६] इति द्वितीयमपादत्ते ॥ १३॥ अपहतो ऽररुः रिव्या

परजनः [].6. ] इति ठतीयम्‌ ॥ १४॥

॥ १॥

तृष्णीं चतुर्थं हत्वा स्फ्येन वेदिं परि गरृह्धाति ॥ १ ॥ वसवस्त्वा परि गृहन्तु

पये बन्दसा [1. ८. 5] इति दक्षिणतः ॥ २ ॥ रुद्रास्त्वा [1. ५.] इति पञ्चात्‌ ॥३॥ कet (1. 0.] इत्युत्तरतः ॥ ४॥ सूप्येन वै स्वं वेदिकमे करियते ॥ ५॥ ततः इमां नराः कृणुत वेदिमेल वञ्मतीः शुद्रवतीमादिव्यवतीम्‌ | । 0५ |

9

“as 1

2

DGa

°ai-

[२.३.१८

भारद्वाजध्रोतस्‌त्रम

ic

न रिष्येत्‌ ॥ [3 3.7.7.13,14. व्यन्‌ दिवो नामा प्रथिव्या यथायं यजमानो एत देवेभ्यो जुष्मदिदया उपस्थे । इमां देवा अजुषन्त स्वे । रायस्पोषा यजमानं विशन्तु ॥ $

इति ॥ ६ ॥ अथास्या उत्तमां त्वचं

खमुद्धत्योत्करं

त्करं

5 खनति गमयति~ ॥ ७ ॥ श्रथेनां

।

SIA ASA चतुरङ्गुले वा सीतामात्री रथवत्मेमात्री यावत्‌ पाष्णेयाः ` भ्वेतं तावतीं बा- देवस्य सवितुः सवे कमे कृरवन्ति वेधसः [ 1. ध

मूले छिनत्ति ॥ ६॥ आ प्रतिष्ठायै खनति ॥ १० ॥ प्राञ्चौ वेय

इति ॥८॥

श्राइवनीयं प्रतीची श्रोणी च्रभितो गा्पत्यम्‌ ॥ ११॥ मध्ये सनतां प्राचीमुदीचीं प्रवणां पुरस्तारदेदीयसीं पश्चात्‌ प्रथीयसीं दक्षिणतो वर्षीयसी पुरीषवतीं करोति

|

॥ १२ ॥ यत्‌ पुरीषमतिशत उत्करं तद्‌ गमयति ॥ १२३ ॥ यत्‌ ठण मूलं वातिः शेते स्प्येन तच्छिनत्ति न नखन ॥ १४ ॥

`

॥ २॥

आदायैपुरीषां पशुकामस्य वेदिं कुर्यात्‌ खननपुरीषां प्रजाकामस्येति

विज्ञायते ॥ १ ॥ उदुप्य नित्यमन्यदावपेदित्येकमसखातायामेवान्यदावपेदित्यपरम्‌

॥ २॥ यत्र खनेत्‌ तत्र खननमन्त्रे जपेत्‌ ॥ ३ ॥ अधिध्ितेषु हविष्षु पंणमास्या

वेदि कुयौत्‌ ॥ ४॥ पूर्वेयः भ्राग्‌ बर्हिष आहरणादमाबास्यायाम्‌ ॥ ५॥ यत्‌ प्राय

त्तरस्मात्‌ परिग्रहात्‌ तत्‌ छृत्वोपवसति ॥ ६॥ समानमितरत्‌ ॥ ७ ॥ AAT मामन््रयते- ब्रह्मन्नुत्तरं परिग्राहं परिग्रहीष्यामि इति ॥ ८ ॥ प्रसूतो ब्रह्मणा स्फ्यन चेदि परिग्रहाति- ऋतमसि

[]. ५. ]

इति दक्तिणतः ऋतसदनमसि

[1. c.]

इति पञ्चात्‌ ऋतभरीरसि [1. ०. ४] इत्युत्तरतः ॥ ६॥ अथैनौ स्फ्येन प्रतीची

योयुप्यते-धा असि स्वधा श्रसि [1. ५.] इति ॥ १० ॥ श्नजुवाकशेषेण पश्चाधं

विदतीयदेशे वेदेः स्फ्यं तिथञ्ज स्तन्ध्वा संग्रेष्यति- प्रो्तणोरासादयेध्मावर्दिरुपसादय ॥ सुवं च खचश्च wag N Tat संनद्याज्येनोदेदि इति ॥ ६१ ॥ arate एतानि

FATT कयोदिवयेकमध्वयरित्यपरम्‌ ॥ १२॥ उपनिनीय प्रोक्षणीः स्फ्यस्य वत्मेन्‌

दक्षिशेन स्फ्यमरसंस्पृषठा ब्दिरासादयति ॥ १३ ॥ यं द्विष्यात्‌ ते ध्यायेत्‌ ॥ १४ ॥

उत्करे पुरस्तात्‌ परत्यञ्ज स्फ्यमुद स्यति--शतमगृष्टिरसि वानस्पत्यो द्विषतो वधः [2. 0. 4. 1} इति ॥ ९५ ॥ य द्वेष्टि तस्य नाम गृह्धाति ॥ १६ ॥ दस्ताववनिज्य स्फ्यं

परक्ञालयति । नात्र प्रतिमुञ्चति ॥ १७ ॥ वेदि कत्वा नानवनिज्य हस्तौ पात्राणि 1 7 *र 2 Gb om, 102

3 0०6८

श्र

jvs. 1

६६

AN

भारद्वाजश्रोतस्‌त्रम्‌

wt]

हरात्‌ ॥ १८ ॥ उत्तरेण प्रणीताः पश्चात्‌ प्रागभ्रमिध्मावर्हिषी उपसादयति en wan दकतिशमिष्पमुक्तरं वर्दिः i tl qa a aaa प्राशित्रहरणं चादाय

7हपत्ये बाहवनीये बा निष्टपति- प्रत्यु

रक्तः प्रत्युष्टा अरातयः [1.1.104] इति

। २ बेदाभ्रः प्रतिविभज्य समां । अ्रप्रतिविभज्य वा ॥ ३॥ स्रवमग्र उत्तानं धारयमाणो ग्ररन्तरतो ऽभ्याकार सर्वतो विलमभिसखमाहारं तन्मूलैदण्डममा निर्म्‌ 1. ५.८] इति ॥४॥ सहं समा्युत्तानौं धारयमाणो श्रेरन्त ।

तो ऽभ्याकारं प्राचीं मध्येर्वाह्यतः प्रतीचीं मूलेदणडम्‌--वाचं प्राणं मा निर्म

५.4] इति ॥ ५॥ उप्ते समा तिरश्चीं धारयमाणो ्रेरन्तरतो ऽभ्या

कर प्रतीचीं मध्येर्वाह्यतः प्राचीं मूले्दरडम्‌- चन्तुः घरोत्रं मा॒निर्च्तम्‌ [1. ०.

ति ॥६॥ यथा खुवं तथा ध्रुवाम्‌ प्रजां योनिं मा fea

[lc] aa

॥७॥ सूपं वणं मा निर्गृक्तम्‌ ॥ वाजिनं" त्वा सपन्नसा्ह संमार्ज्मि [1. ५. ८] इति प्राशि

RUZ

cil न समृष्टानि चासमष्टानि च सस्पशेयेत्‌ ॥ ६ ॥ यदि स-

खशयेत्‌ पुनरेव निष्टप्य समृज्यात्‌ ॥ १० ॥ सम्रष्टानि निष्टपति--अमनेवस्तेजि# तेजसा निष्टपामि []. 0. ¢ ] इति ॥ १९ ॥ ॥ ४ ॥

अथेतानि TAA:

ATM

प्रहरति

दिवः शिल्पमवततं प्रथिव्याः ककुभि श्रितम्‌ ।

तेन वर्ये सहस्रवल्शेन सपलं नाशयामसि स्वाहा ॥ [ TB

॥ १॥

यतरस्मिन्‌

3. 3. 2.1]

एति ॥२॥ उत्करे बोदस्यति ॥ ३ ॥ पलीमूध्वज्नुमासीर्नौ सनह्यति तिष्ठन्तीं

ग । स्वयं वा पल्न्यात्मानं मौञ्जेन योक्त्ेणान्यतरतः पाशनाभ्यन्तरं वाससो वा--अआआशासाना सोमनसम्‌ [ 1. 1. 10८] इति ॥ ४॥ उत्तरेण

नाभि

निष

कयं ग्रन्थि कृत्वा दत्तिणतो नाभेः पयूहते ॥ ५॥ अन्ने गृहपते उप मा हयस्व इति

गादेपत्यमाभिमन््रयते ॥ ६ ॥ देवानां पलीरुप मा हयध्वम्‌ इति देवपल्लीरपरेण गाद

पत्यम्‌ ॥ ७ ॥ देवपरन्या लोकर्मुपतिष्ठते--पनि पलनयेष ते लोको नमस्ते अस्तु मा मा

हिसीः इति ॥ ८ ॥ देशाद्‌ दत्तिणत उदीच्युपविशति-

इन्द्राणीवाविधवा भूयासमदितिरिव खुपुत्रा । 1 0 प्राग्‌ {07 ITA, * DaGac add 4, Db add -aa$3 D जह सुत्तानां समार प्राचीं

4 ५४ वाजि 5 ५७४ समार 6 © लोक उ०

[2.9.8

भारद्वाजश्रौतसूत्रम्‌

२७

अस्थूरि त्वा गार्हपत्योपनिषदे सुप्रजास्त्वाय ॥ [ † {3 3. 7. 5. 10,11] या ॥१०॥ इति ॥ ६॥ गापत्यमभिभन््रयते-- सुप्रजसस्त्वा वयम्‌ [ 1. 1.10 | इत्येत मम पुत्राः शत्रुहणो अथो मे दुहिता विराट्‌ । उताहमस्मि संजया पत्युर्मे शयोक उत्तमः ॥

पूषा ते विलं विष्यतु इति सर्पिंधौनस्य विलं विष्यति ॥ १२॥

इति च ॥ ११॥

अदितिरस्यच्छिद्रपत्रां इत्याज्यस्थालीमादाय ॥ १३ ॥

॥ ५॥

तस्यां पवित्रान्तर्हितायां प्रभूतमाज्ये निर्वैपति--मरहीनां पयो ऽस्योषधीन रषः

`

स्तस्य ते ऽद्वीयमाणस्य निैषामि देवयज्याय (TB. 3.3. 3. 5] इति ॥ १॥ दक्तिणाग्नाः

वधिश्चयति --इदं विष्णुविं चक्रमे [1. 2. 13९] इति ॥ २॥ विलाप्य वा निवेपति

॥ ३॥ खव त्वा [1. 1. 10] इति दक्षिणा गादेपत्यस्याधिश्रयति ॥ ४॥ ऊज वा

11. ५.1 इत्यपादाय वेदेनोपयम्य पलम्या उपयच्छति ॥ ५॥ तत्‌ सा निमील्याः महीनां पयो ऽस्योषधीनौ रसो ऽदन्धेन त्वा चन्तुषाविन्े सुप्रजास्त्वाय [ 1.1.

1011] इति ॥ ६ ॥ तेजो ऽसि इत्युत्तरार्धे गादेपत्यस्याधिश्रयति ॥ ७ ॥ तेजसे ता

तेजो ऽसि तेजो save [1]. ५.८] इति ॥ ८ ॥ इत्यपादए्य वेदेनोपहर्त्याहरति-

आहवनीये ऽधिश्चयति--्भिस्ते तेजो मा वि fa [I ०.] इति ॥ ६॥ उत्तरेण

Raat: रूप्यस्य वत्मेन सादयति--अमेजिहासि सुभूर्देवानां धाननेधा्रे देवेभ्यो यजुष

यजुवे भव [1. ५. ११] इति ॥ १० ॥ शअरथेनर्दष्वयुंश्च यजमानश्च निमील्य वौ.

च्यानुच्ङ्ुखन्ताववेक्तेते-्राज्यमसि [1. 6. 16] इति ध्रतिपद्य तस्य ते भक्तीय [1. és)

इत्यन्तेन ॥ ११॥ शरथेनदुद्गम्राभ्यां पवित्राभ्यैं पुनराहारं चिरत्पुना'ते--

शुक्रमसि ॥ ज्योतिरसि ॥ तेजो ऽसि [1. 1. 100] इत्येतेमैन्ेः ॥ १२ ॥ श्राज्यवतीर्भ्या

पवित्राभ्यां भरोच्तणीरुत्पुनातिदेवो वः सवितोत्पुनातु [ 1. ०.7 ] इति पचो गायत्या ५१२॥

॥६॥

अनिष्कासिना छवेणान्तवैद्याज्यानि गृह्णाति ॥ १ ॥ वेदे खचो -ऽत्या धाय

AGW जुद्धाम्‌-शुकं त्वा शुक्रायां धा्नानने देवेभ्यो यजुषेयजुषे गृहामि [1. ०. 41] इत्येतेखिभिमेन्त्ैः । पञ्चानां त्वा वातानाम्‌ [1. 6. 1८] इति चतुर्थम्‌ ॥ २॥ एवमेi Ge

Han”

2 Ga “WaT, Ge "पवित्रा ॐ ७४ शत्य

4 ७५ वेदेनोपत्या°, ७४ वेदेनोपयाम्या

6 ७० "म.

7 Ge *y 8 DGa om.

9 ७४४ घ्र"

5 Gb FR 104

svs. 1

म्‌ भारद्वाजश्रौत सत्रम्‌

tac]

२१

ोत्तरमशैरुपभ्ति ध्रवायामिति गृह्णाति ॥ ३॥ श्ष्टगरदीतसुपश्रति चतुगरेदीत

वायां पञ्चगृहीतं पशुकामस्य ॥ ४ ॥ तैरेव मन्त्ैयजमानो ऽचुमन्त्रयते ॥ ५ ॥

aft वाध्व्वैरेवाध्वर्युगह्ीयात्‌ ॥ ६ ॥ याजमानेयजमानो अनुमन्त्रयते ॥ ७ ॥ भो जहां गृह्ात्यल्पीय उपश्रति भूयिष्ठे श्रवायाम्‌ ॥ ८ ॥ समविल धारयमाणो

मं गाति मध्यदेश उपश्रति भूमौ प्रतिष्टेतायां श्रवायाम्‌ ॥ ६ ॥ नान्तवेंदि एहीतस्य पश्चात्‌ प्रतिहरन्तिं ॥ १० ॥ नोत्कर राज्यं किंचन सादयति ॥ ११॥

रपे देवीररपुवः [1. 1. 58] इति प्रोक्ञषणीरभिमन्त्य ब्रह्माणमामन््रयते--्रह्मन

7दिष्यामि इति ॥ १२ ॥ प्रसूतो ब्रह्मणा विषयेध्मे' प्रोक्तति--ङृष्णो ऽस्याखरेष्टो ऽये

न छह 1. 1. 110] इति ॥ १३ ॥ वेदिरसि [1. ५. ¢] इति वेदिं बर्हिरसि

५.५] इति बर्हिः । एकेकं त्रिखिः ref ॥ १४॥ श्रन्तर्वेदि पुरोग्रन्थिं

गहिरासाद्य परोक्तति-दिवे त्वा [1. ०. ¢] इत्यग्रं अन्तरिक्ताय त्वा [1. ०.] इति ध्वं पृथिव्ये त्वा []. 6.] इति मूलम्‌ ॥ १५ ॥ खच्यग्रारयुपपास्य मूलान्युषपयति ॥ १६॥ ॥ ७ ॥

सदखचा पुरस्तात्‌ प्रत्यञ्च ग्रन्थि प्रत्युत्तति--पोषाय त्वा इति ॥ १॥ यत्‌

.

गत्तगीनामुचष्यतिः तदन्तवेदि

निनयति- स्वधा पितृभ्यः []. ५. ८] इति

। \॥ दक्तिणाय श्रोशेरुपक्रम्योत्तरस्याः संततां धार्यो स्रावयति” ॥ ३ ॥ पूषा ते १ विष्यतु इति वर्दविद्ैसयति ॥ ४॥ ऊर्ध्व प्राञ्चमुद्गूढं प्रत्यञ्चमायच्चति mee पुरस्तात्‌ प्रस्तर गृह्णाति । नानुमा न प्रतिमां नावधूनोति । कषन्निदत्ते -निष्णो सत्तो ऽसि []. ५. 9] इति ॥ ६ ॥ तस्मिन्‌ पवित्रे अपि अयं प्राणश्चापानश्च यजमानमपिगच्छताम्‌ । यज्ञे ह्यभूतां पोतारौ पवित्रे हव्यशोधने ॥ [ {{ {3 3. 7. 4. 12] ॥ ७ ॥ ततः सप्रेष्यतिRaia बर्हिः परिधत्त वेदिं जां मा दि*सीरमुया शयाना ।

। ५५५ “येत 108 3 Ga *f

› ०४ प्रहरन्ति, ५५ परिहरन्ति

# Frere 6 Ghe NS.

;

दभै स्तृणीत हरितैः सखुबरौरनिष्का इमे यजमानस्य ब्रघे ॥

०४,

waa

7 7 सावित्र्या वपति nee

~ 9 19 “कत्‌ शधत्ते, 1४9 “धाते, ७४

“पादतत

“पङ्के= {0"

10 ए अभिस्तृ° 105

[२.१०.३ `

भारद्वाजश्नौतसत्रम्‌

२२

प्राणापानाभ्यां त्वा सतनुं करोमि इति ॥६॥ |

ब्रह्मणे घरस्तरं प्रयच्छति"

इति ॥ ८॥

ब्रह्मा यज्ञमानाय--यजमाने प्राणापानौ दधामि इति ॥ १० ॥ मयि प्राणापानौ इति यजमानः प्रत्याह ॥ ११ ॥ शुल्वं स्तणाति--ऊणौम्रदसं त्वा स्तृणामि [1. 1. 11॥| । सात्‌ सत्ते सवस्या वेद्यां ¦ स्माद ैर ater a: प्रपाचोत्त इति ॥ १२॥

वर्दिः स्ठृणाति बहुलमनतिदश्नम्‌--ऊणंम्रदसं त्वा स्तृणामि [1. ०.} इति त्रिधातु पञ्चधातु वा प्रागपवर्गं प्रत्यगपवगं वा ॥ १३॥ शर्रेमूलान्याचाद्यति

॥ १४॥

॥८॥

धातोधातो मन्त्रं जपति ॥ १॥ eee SAT

उल्मुके निरूढन्ति ।

॥ २ ॥ प्रस्तरं धारयमाणो ऽपरेणादवनीय सस्पृष्टान्‌ परिधीन्‌ परिदधात्युद.

गग्रे मध्यमम्‌-गन्धर्वो ऽसि विश्वावसुः []. 6.६] इति इन्द्रस्य बाहुरसि [1. ¢. ¢ । |

इति afer मित्रावरुण त्वा [1. ५.1] इत्युत्तरम्‌ ॥ ३॥ अभ्यग्रमाहवनीय |

दक्किणमवागसुचतरम्‌ ॥ ४॥ पवमनुपूवौययेष्वत ऊर्वं कम रि क्रियन्ते ॥ ५॥ ` ` सस्व पुरस्तात्‌ पातु [1. ०. 7] इत्याइवनीयमगभिमन्छ्य मध्ये ननरूष्वे श्राधा

रखमिधावादध्याति ॥ ६ ॥ वीतिहोत्रं त्वा क्वे [1. ०. ?] इति दक्तिणाम्‌ ॥ ७॥

तृष्णीमुच्तराम्‌ ॥ ८ ॥ वर्दिंषः समावनन्तगोर्भो" विधतः कृत्वा मध्ये वेदेरूदीची. ि यन्ते स्थः [1. ५. ०] इति ॥ ६॥ विधृत्योः प्रस्तर नाश्रे निदधातविशो

सादयति-- वसून स्द्राणामादित्यानौ सदसि सीद [1. ¢. 2] इति ॥ १० ॥ प्रस्त

TEASE इताची [}. ०. प) इति ॥ ११ ॥ समे मूेदेणडं करोति ॥ १२॥

उत्तरेण क ॥ १३॥ भ उ

भतिषृष्टतरामधस्ताद्‌ विधूत्योः उपशदसि []. ०. इति शतं धुवां भरतिष्ृष्टतरामुपरि्टाद्‌ विधूत्योः ध्रुवासि [1. ०.)

॥ असलस्पृष्टाः खादयति॥ १५॥ दक्षिणेन जु

वा घुवाम्‌-ऋषभे ऽसि शाक्ररो घृताचीनौ

[8 3.7. 6. 10] इति ॥ १६॥

॥ ६॥

सन:

खर्व सादयति।

[न

अथैनौ अभिमन्त्रयते--एता असदन्‌ [ 1. 1. ]

प्राजापत्यानिa. विष्णूनि स्थ वैष्णवानि धामानि स्थ S

वामाज्यस्थालीं वेदं पात्री चादायापरेण गा्देपत्यसुपविश्य इदम 1 Gb om,

% 7 °ण्या

$ 6४ उपक्रम्योत्तः

4 © °मवाग्र°

|

5 Ga ad ‘a

zat

6 6७५९ जघ्न

7 7 “नम्‌, 9 "नाम्‌

ये सदसि सीद

॥ १ ।

teoe pee.

11841

भारद्वाजश्रौतस्‌त्रम्‌

२३

मोहा [713 3.7. 5. 1,2] इति वेदेन पुरोडाशात्‌ साङ्गारं भस्मापोद्याभि-

प्र्यते-सूयं ज्योतिर्विभादि महत इन्द्रियाय बलाय इति ॥ ३ ॥ पात्यामुपस्तणातिस्योनं ते सदनं करोमि धृतस्य धारया सुशेवं कल्पयामि ।

तस्मिन्‌ सीदामृते' प्रतितिष्ठ ब्रीहीणां मेध सुमनस्यमानः ॥ [ 1. ८. 2, 3] (ति॥ ४॥ श्राज्येनाभिघारयतिभराप्यायतां षृतयोनिरम्िहेव्यानुमन्यताम्‌ । खमङ्चव त्वचमङ्च्व सुरूपं त्वा वसुविदं पशूनां तेजसाम्रये जुष्टमभिघारयामि ॥ [1. ५. 2]

ति दतिणम्‌। तष्णीमुत्तरम्‌ ॥ ५॥ सांनाय्यमभिघारयति-

यस्त ्रात्मा पशुषु प्रविष्टो देवानां विष्ठामनु यो वितस्थे । गरातमन्वान्‌ सोम धृतवान्‌ हि भूत्वा देवान्‌ गच्छ सुवर्विन्द यजमानाय मह्यम्‌ ॥

५३] इति ॥ ६॥ पात्यामुद्वासयति-श्रः प्रथस्नु्ुवनस्य गोपाः ।

“त उत्स्नाति जनिता मतीनाम्‌ ॥ [1. c.J

पि॥ ७॥ न पर्यावर् न तय भिनतति ्ति ॥ ८ ॥

॥ १० ॥

श भूतिः एृषिन्थे रसो मोत्कमीत्‌ [1]. ५.] इति कपालानि serait ॥ १ ॥ क्कि देवस्त्वा सविता मध्वानक्र [1. 3. 54] इति ॥ २॥

गणषटाद्भ्यज्याधस्तादुपानाक्ति ॥ ३॥ स्वक्रमकूमेपृषन्तः कत्वा सांनाय्ये चाल-

Prey

चतुहोत्रा पोरामास्यां हवीरष्यासादयेत्‌ । पञ्चदो ्रामावास्या-

पम्‌ ॥ ४ ॥ भूर्भुवः सुवः इति प्रथमायां पोरमास्याम्‌ ॥ ५ ॥ संवत्सरे पयांगत

ताभिरेवासादयत्‌ ॥ ६॥ प्रथम पव सवत्सर इत्याश्मरथ्यः

। सवत्सरेसवत्सर

॥ ७ ॥ श्रपरेण खचः पुरोडाशावासादयति ॥ ८ ॥ मध्ये वेदेः सां

TART sara दाक्तिणस्यां वेदिश्रोरार्या तमासादयत्युत्तरस्यां दाधि ॥ ६॥

me at पूवैः शतमपरं दधीव्येकेषाम्‌ ॥ १० ॥ श्ग्रण धुवां वेर्दे सादयति-

५] ति | ]) ५

भयं वेदः पृथिवीमन्वविन्दद्‌ गुहा सतीं गहने गहरेषु ।

विन्दतु यजमानाय लोकमचदधद्रं यज्ञं भूरिकमां करोतु ॥ [ {13 3. 7.6 "Ql Gara परिस्तीयं दोठृष॑दनं कल्पयति ॥ १२ ॥ जघनेन

2 ॥

* TaitBr, सुवाविंद । 0७५6

29

“निका

4 6४

पृषदन्तं

5

$)

स्वक्ककूमप्रटन्तं,

Ga missing

५० स्वक्तं॒कूर्म-

भख*

107

ay

भारद्वाजश्रौतस्त्रम्‌

वेदिमुदगत्रेदभैः सस्तीरी भवति ॥ १३ ॥

[२.१३.१५

॥ ११ ॥

ततः संप्रेष्यतिनप्रय समिध्यमानायानुव्रूहि इति ॥ १ ॥ आसीन इध्मं

प्रणवेप्रणवे समिधमादधाति ॥ २ ॥ यत्राभिजानाति सभद्धो wa aga [TB 3.

5. 2. 3] इति तदेकामनूयाजसमिधमव शिष्य सवेमिःध्मशषमभ्याधाय बेदेनाहवनीयं त्रिरुपवाजयति ॥ ३ ॥ स्रुवेण ध्रुवाया आज्यमादाय वेदेनोपयम्योत्तरं परिधेसंधिमन्ववहत्य दत्तिणाप्राञख्चमासीनः सततस्रजुमाघारमाघारयति ॥४॥

प्रजापति मनसा ध्यायन्‌ खुवेणाज्यस्थाल्या आज्यमादाय धरुवामाप्याययति ओ प्यायतां धवा धृतेन [ 1.6.50 ] इत्येतया ॥ ५॥ त्रैषो ऽत्यन्तप्रदेशो यत्र कच

WATT ्राज्यमादत्त पवमवेनमाप्याययति । ध्रुवाया एवानादिष्टाज्यार्थाः क्रियन्ते ॥ ६॥ ततः सेप्रेष्यति-्रम्नीत्‌ परिधीरःश्वाभिं च त्रिश्िः संमरडिढ इति

रिध्मसंनहनेराम्नीध्रः परिधीरश्चाभ्ि च त्रिखिः समा

॥८॥

॥ ७॥

सस्प्ये.

तृष्णीं परि

धीन्‌ ॥ ६ ॥ अत्रे वाजजिद्‌ वाज त्वा सरिष्यन्तं वाजं जेष्यन्तं वाजिनं वाजजितं वाजजित्याथ

संमार्मयम्निमन्नादमन्नायाय इत्यश्निरः समां ॥ १० ॥ अ्रण जुं भवां चोत्तान पाणी प्रतिष्ठाप्य ॥ १६॥

॥ १२॥

्राहवनीयायाञ्जलि करोति- भुवनमसि विप्रथस्व ॥ अमरे यष्टरिदं नमः []. 1.

1209] इति ॥ १ ॥ जुहमाद त्ते- जेहि [1. ५. ८) इति । उपरतम्‌ उपमृदेि [1. ५. ५} इति ॥ २॥ उपश्रृति जुहमव्यादधातिसुयमे मे अदय sat aE

स्वावृतो ANIA Ta Nl A

AAA ऽत्यन्तप्रदेशो यत्र कचोपभ्रृति जुहमत्यादधाति

मुखत पवाध्युहति मुखत उपावहरति ॥ ४॥ न च संशिंज्जयति नाभिदेशे च खुचो धारयते ॥ ५॥ समे प्राशेरिव्येकेषाम्‌ ॥ ६॥ ग्रेण धुवामनवङ्खिश्चन्‌

प्रस्तरमत्याक्रामति-च्रम्ाविष्णु मा वामव क्रमिषम्‌ []. ५. ८] इति ॥ ७ ॥ दृत्तिणतो ऽवतिष्ठते-- विष्णो स्थानमभि [1]. ०. ] इति ॥ ८ ॥ श्न्तवैदि दक्तिणः पादो भवति। अ्वघ्र इवं सव्यः ॥ ६ ॥ दृक्तिणं परिधिसंधिमन्ववहत्यो्वस्ति्ठन्नन्वा-

रब्धे यजमाने प्राञ्चमुदओं सेततसरजुमाघारमाघारयति-- समारभ्योर्ध्वो ऽध्वरः [1. ¢. kl इति ॥ १० ॥ न्यञ्चमाघारयेद्‌ बृष्टिकामस्योध्व स्वगैकामस्य ॥ ११॥ पतं भूयिष्ठमाहुतीनां जुदोति ॥ १२॥ ईत्वा हं“ भाशिति ॥ १३ ॥ दि ब्रा [1. ५. 7] इति खचमुदृगरृहणाति ॥ ६४ ॥ श्र्संस्पशैयन्‌ खचौ प्रत्याक्रामति॥ १५ ॥ ॥ २३ ॥ 1 6५ त्यतः 2 D ae

3 1) WAH: (omitting %4), ५० अविश्ुवस्‌ 108

4-4 ७१५ हुत्वानु-; ०1619 5 Thus all the mss.

fé

as above. not in TaitS.

1४९.

1

२५

भारद्वाजश्रौतस्‌त्रम्‌

२,१५.८]

पाहि माम्ने दुश्चरितादा मा सुचरिते भज [1. 1. 120] इति ॥ १॥ पते एवाकरमणप्रत्याक्रमणे मन्त्रवती भवतः ॥ २॥ तत्रेषो -5त्यन्तप्देशो या उत्तरतः सन्ना

इतीजदोत्युत्तरं परिधिसंधिमन्वबहत्य ता जुहोति । या दृत्तिणतो दक्षिणं परिधि

संधिमन्ववहृत्य ताः ॥ ३ ॥ दक्षिणेनैव द क्तिणाक्रामति सव्येनोदङू । श्रपि वा

सव्येन दक्तिणा ्तिरिनोदङः द ॥ ४ ॥ प्रत्याक्रम्य जुद्धा धरुवा समनक्गि--मखस्य शिरो ऽभि सं ज्योतिषा ज्योतिरङ्क्राम्‌

[1. ०. }] इति

॥ ५ ॥ said wa: gta

खुवेश धवाया आज्यमादाय खवीराय स्वादा इति जुह्ं प्रत्यभिघारयति ॥ ६॥

Wei aa: daa: Ta Ger wang | ७ ॥ निधाय खुचौ वेदेरव्यन्तं* ठणमादा-

योत्तरत उत्करे प्राञ्चौ प्रवरायावतिष्ठेते-

क इदमध्वयुभविष्यति स इदमध्वयुभविष्यति ।

यज्ञो यज्ञस्य विष्णो स्थाने तिष्ठामि । वागात्विज्यं करोतु मन आआत्विज्यं करोतु । वाचं प्रपये । भूभुवः सुवः ॥ इति पूरवो Seay:

के इदमग्नीद्‌ भविष्यति स इदमम्रीद्‌ भविष्यति । यज्ञो यज्ञस्य विष्णो स्थाने तिष्ठामि । वागात्विज्यं करोतु मन आतििज्यं करोतु ।

इति ॥ ८॥

वाच प्रपद्ये । aya: aa:

॥ १४॥

अपर श्रा्नीधः॥ १॥ स्फ्य चेध्मसनदनानि चान्वारभेते ॥ २॥ ब्रह्मा एमामन््रयते-- ब्रह्मन्‌ प्रवरायाश्रावथिष्यामि इति ॥ ३ ॥ ततो ब्रह्मणा भ्रसूतो ` 5ध्वयुराश्रावयाति- भ्रा श्रावय [ 1. 6. 11. 1] इति ओ श्रावय इति वा ॥४॥ अस्तु

भषट्‌ [1. 6. ] इत्याञ्नीधः

प्रत्याश्रावयति ix

axa ऽत्यन्त्रदेशो यत्र

कचाध्वयुराश्रावयेन्नित्यमेवाम्नीभ्यो +परेणोत्करं दक्तिणामुखस्तिष्ठन्‌ स्फ्ये सेध्म

सनहनमूष्वं धारयमाणः प्रत्याश्रावयति ॥ ६॥ आश्नीध्ागारे तु सोमे ॥ ७॥ ` त्राश्राव्य प्रवर प्रच्णीते-अभिर्देवो होता देवान्‌ यत्तद्‌ विद्रौ्िकित्वान्‌ मनुष्वद्भरतवद-

1 7 दक्तिणं का, ७४० दक्तिणात्याका°

2 ७४० ०११ त्रिः

3 7 'रभ्य॑ते, ७५८ CARA, Gb °रप्यन्तः WS.

1

4-4 ५ प्रखतो ब्रह्मणा, ७१ प्रसूतो

5 © ०. अध्वयुः; ७० बरह्म

109

२६

भारद्राजश्रौतसूत्रम्‌

दोवददोवत्‌ं इति यथार्षेयो यजमानः ॥ ८ ॥ AAA

[२.१७.६ ATH rat ऊर्ध्वान्‌

चरृणीते ॥ ६ ॥ श्रपि वा मनुवद्‌ इत्येव प्रवृणीते ॥ १० ॥ पुरोदहि तस्यार्षेयान्‌ राजः प्रवृणीते ॥ १६ ॥ ब्रह्मणवदा च वक्षद्‌ ब्राह्मणा रस्य यज्ञस्य प्रावितारः इत्युकत्वा असौ

इति होतुरुपाशु नाम गृह्णाति ॥ १२॥ मानुषः इत्युच्चैः ॥ १३ ॥ वेद्यां तृणमपि. ज्य ॥ १४॥ ॥ १५॥ श्रनपव्याहरन्तः श्रचरन्तीति विज्ञायते ॥ १॥ यत्राभिजानाति sada.

ष्वरयो सुचमास्यस्व [2. 5. 9. 6] इति तज्जुहपश्रतावादायात्याक्रम्याश्नाग्याद-

समिधो यज इति ॥ २॥ वषट्‌कृते Tella ॥ ३ ॥ आ्राश्चाव्याश्राव्य यजयज इत्येवोSUIT: BIT

॥ ४॥ श्रपरेणाघार संभेदे प्राचः प्रयाजानभिक्रामन्‌ जुदोति

॥ ५॥ समानत्र वा॥६॥ श्रपिवा समिधः पुरस्ताद्‌ यजति तनूनपातं दक्षि

णत इडः पश्चाद्‌ वर्हिसत्तरतः स्वाहाकारं मध्ये ॥ ७ ॥ यत्र समिधस्तत्रं सवां आहुतीजडयात्‌ ॥ ८॥ चतुथः होष्यन्नोपश्रतादधं जुद्धा्मानयते ॥ & ॥ पञ्च प्रयाजानिष्ट्वा प्रत्याक्रम्य यञ्जुद्यामाज्यं परिशिष्टं तेन हवीःष्यभिघारयति-

धघुवामग्रे ऽथान्नेयं पुरोडाशमथोत्तरमथ श्छतमथ दध्युपभ्रतमन्ततः ॥ १० ॥

अथायतने खचो साद यित्वा पुनरादत्ते ॥ १९१ ॥ एवमादत्ते भवत श्रा स्विष्टकृतः

WARN अआंँज्यभागाभ्यां प्रचरति ॥ १३ ॥ way saat ef संप्रेष्यति ॥ १४॥

er चतुगरृहीतमाज्यं गृहीत्वा पञ्चगृहीतं वात्याक्रम्याश्राव्याह- अभर यज इति

॥ ६५ ॥ वषट्‌कृत उत्तराधपृ्बाधं" जुद्ोति ॥ १६ ॥ नैतासुत्तरेणान्यामाहति जुहोति प्रत्याक्रम्य ॥ १७॥

॥ १६ ॥

सोमायानुत्रहि इति संप्रेष्यति ॥ ६ ॥ यथागृहीतमाज्यं ग्रहीत्वात्याक्रम्या श्राव्याह- सोमं यज इति ॥ २॥ वषट्कृते द्तिणाधपूवा्धे प्रबाहुक्‌ पूवेया जदोति ॥ ३॥ नतां दक्तिशिनान्यामाहुति जुदोति प्रत्याक्रम्य ॥ ४॥ तत्रैषो

ऽत्यन्तप्रदेशः खुवेशेवाज्यदोहदयोरित्यैव द्यति दृस्तेन पुरोडाशस्य ॥ ५॥ जमद

म्रीनामेव पञ्चावत्तं चतुरवत्तमितरेषाम्‌ ॥ ६ ॥ श्रप्यजामदगरन्यो जामदग्न्यमामः

न्य पञ्चावत्त कुवीत ॥ ७ ॥ ततः संप्रेष्यति- अग्नेय sage ela is ।

*भरतवेददावत्‌, Ga ७४ °भरतवदोवदतोावत्‌

2 06४ ०. त्रीन्‌

3 ७४ मधुम°

4 ७४ प्रयाजाननभि च करार

9 ७४ साभद्धतमस्तत्र 110

°भरतवदेवादेवत्‌,

6 ५४ जुहवां समा”

Fars

7 ७७५ तत श्रा” 8-8

1) उत्तरार्धं

9 DGa om.

10 ७४ ०. इति 4४8,

1

२,१८.१६]

भारद्वाजश्रौतस्‌त्रम्‌

२७

पस्तीयाग्नेयस्य पुरोडाशस्याङ्गृष्ठन मांससंदिताभ्यामङ्गलीभ्यां मध्यादवदाय पूरवाधाोदवद्यति पश्चाघ।त्‌ तृतीयं यदि पञ्चावदानः-मा भेर्मा संविक्था मा त्वा

हिसिष माते तेजो ऽपकरमीत्‌ । भरतमुद्धरेमनुषि्च । अवदानानि ते प्रत्यवदास्यामि । नमस्ते अस्तु

मामाहिसीः [78 3.7. 5.5] इति ॥ ६॥ श्रङ्गष्टपवंमात्राण्यवदानान्यसंभि-

न्दक्नवद्यति ॥ १० ॥ शवदानान्यभिघायं हविः प्रत्यभिधारयतियदवदानानि ते ऽवधथन्‌ विलोमाकाषमात्मनः ।

आज्येन प्रत्यनज्म्येनत्‌ तत्‌ त श्राप्यायतां पुनः ॥ []. ©. 5,6]

इति ॥ ११ ॥ श्राक्रम्याश्चाव्याह- श्रमं यज इति ॥ १२ ॥ वषट्‌कृते मध्ये जुदोति

॥ १२॥ श्रपिदधदिवाप्रक्तिणन्नार्ज्यं हूत्वा पुरोडाशं जुददोति तत श्राज्यम्‌ ॥ १४॥

॥ १७ ॥

पूवापूवां संदितामाहुर्तिं जुहोत्या स्विष्टकृतः ॥ १ ॥ अपि वा खच्य.

माघारमभिजुहुयात्‌ ॥ २ ॥ aa saga संप्रेष्यति-- विष्णवे इत्युपां

अनुब्रूहि इत्युश्चेः ॥ ३॥ यथागृदीतमाज्यं गरदीत्वात्याक्रम्याश्राव्याह-विष्णुम्‌

TINY यज इत्युञ्चेः ॥ ४॥ वषट्कृते जुदोति ॥ ५॥ अरग्नीषोमीयमेक sat

याज समामनन्ति प्राजापत्यमेके ॥ ६ ॥ स पष पौरीमास्यामेव भवति ॥ ७ ॥

यथा्नेयनेवमुत्तमेन पुरोडाशेन प्रचरति--अमरीषोमाभ्याम्‌ इति पौरमास्यां इनद्राभि-

भ्याम्‌ इत्यमावास्यायाम्‌ ॥ ८ ॥ इत्यसंनयतः ॥ & ॥ अथ यदि सनयेत्‌ इन्द्राया-

ब्रूहि हति सप्रष्यतिः ॥ १० ॥ महेन्द्राय इति वा यदि` महेन्द्रयाजी भवति ॥ ११॥

बामुपस्तीयं द्विः गटतस्यावद्यति द्विदैध्रश्चतुरबदानस्य त्रिः" पञ्चावदानस्य

- इनदरं यज इति ॥ १३ ॥ महेन्द्रम्‌ इति वा ॥ १२ ॥ अ्रभिधायोत्याक्रम्याश्चाव्याह

॥ १४ ॥ वषट्कृते जुदोति ॥ १५ ॥ प्रत्याक्रम्य खवेण पार्वणौ होमौ जुदोतिऋषभं वाजिने वयं पूणोमासं यजामहे ।

स नो दोहतोँ खुवीयेः रायस्पोषे सहस्निणम्‌ । प्राणाय सुराधसे पणोमासाय स्वाहा ॥ [ 1. ५. 13]

इति पोरमास्याम्‌ ।

अमावास्या खुभगा सुशेवा धेनुरिव भूय आप्यायमाना । सा नो दोहौ सुवीयः रायस्पोषे सहधिणम्‌ ।

अपानाय सुराधसे ऽमावास्यायै स्वाहा ॥ []. ५. J

1 7५ ऊवैवलोमा०, ७०४ कारिषमा०

2 ७५ गृहीत्वाक्र° 4४5. 1

3 Gb om.

4 Gb Prieta

रद

भारद्वाजश्रोतस्‌त्रम्‌

इत्यमावास्यायाम्‌ ॥ १६॥

[२,१६.६

॥ १८ ॥

श्रत्र नारिष्ठान्‌ होमान्‌ जुहोति-

दश ते तनुवो यज्ञ यज्ञियास्ताः प्रीणातु यजमानो gaa |

नारिष्ठयोः प्रशिषमीडमानो देवानां दैव्ये ऽपि यजमानो ऽग्रतो ऽभूत्‌ ॥ स्वाहा ॥ य वां देवा अकल्पयन्नूर्जो भागे शतक्रत्‌। एतद्वां तेन प्रीणानि तेन तृप्यतर्मेदहौ ॥ स्वाहा ॥ अह देवानां सुकृतामस्मि लोके ममेदमिष्टं न मिथुभवाति । अह नारिष्ठावनुयजामि विद्वान्‌ यदाभ्यामिन्द्रो अदधाद्‌ भागधेयम्‌ ॥ स्वाहा ॥

अदारसृद्‌ भवत देव सोमास्मिन्‌ यज्ञे मरुतो BEAT a: |

माने विददभिभा मो ्रशस्तिमां नो विदद्‌ वृजना द्वेष्या या ॥ स्वाहा ॥

[18 3.7.5. 11-13] इति ॥ १ ॥ ततः सप्रेष्यति- अप्नये स्वि्टङ्ृते ऽनुत्रूहि इति ॥ २॥

Geared aia anger

सरृत्सङ्चतुरवदानस्यं दविः पञ्चाव-

दानस्य ॥ ३ ॥ स्थवीर्यास्येतानि दैवतेभ्यो भवन्ति ॥ ४॥

द्विरभिधायं न हविः

भरत्यभिघारयति ॥ ५ ॥ श्रत्याक्रम्याश्राग्याह-अभि स्विष्टकृतं यज इति ॥ ६ ॥ वष wea Taga 5तिदाय पूवां श्राहुतीजदाति ॥ ७ ॥ प्याक्रम्यायतने

खचो सादयति ॥ ८ ॥ अत्रैके प्राशित्रं समामनन्ति । उपरिष्टादेके ` ॥ ६॥ ॥ १६॥ ईति दशेपूणमासे दवितीयः प्रक्ष: ॥

i 09

१११५ अवेति

‰ ७८ 16761 उरपरिष्टदेके 112

3-3 D इति द्वितीयः, Ga Wall, ७० दवितीयः Wa: FATA: 1४5. 1

यति-

इडापात्रमुपस्तीयाभ्नेयस्य पुरोडाशस्य दक्तिणाधात्‌ पूवेमिडावदानमव मनुना दृष्टं घृतपदीं भित्रावरुणसमीरिताम्‌ ।

दक्तिणाधांदसंभिन्दन्नवयाम्येकतोमुखाम्‌ ॥ [† {3 3. 7. 5. 6]

एति ॥ १ ॥ oe aire पूवार्धाद्‌ यजमानभागमवद्यत्यशुमिव दीधम्‌ ॥ २॥

संभेदाद्‌ द्वितीयमिडावदानमवद्यति ॥ ३ ॥ प्व सवर्षा हविषामिडा समवद्यति ॥ ४ ॥ स्थवीर्योस्येतानि सो विष्कृतेभ्यो भवन्ति ॥ ५॥ अभिधा्यौन्तरा हवीवि

चश्च हत्वा होत्र इडामादधाति ॥ ६ ॥ स्वयं वा होतेडामादत्ते ॥ ७ ॥ WAT

दतारमध्वयुदक्तिणातिक्रौँमति ॥ ८ ॥ अनुत्खजन्निव होतेडयौध्वयं परिगृह्वाति

॥ ६॥ पश्चात्‌ प्राङ्पविश्य खुवेण होतुर ङ्गुलिपवैणी अनक्ति ॥ १०॥ पूवंमक्त्वा

प्रमनक्ति ॥ ११ ॥ यथेतं प्रतिपरेत्य पुरस्तात्‌ रत्यङ्ासीन इडाया इडामादधाति॥ १२॥ हस्त्या होत्रे सङृदुपस्ठणाति द्विरादधाति सङृदभिधारयति ॥ १३॥

स्वय बा होतोत्तरमिडावदानमादत्ते ॥ १४५ ॥ लेपादंपस्वणाति ॥ १४॥ MATZ:

॥ १६ ॥ उपहयमानामिडामन्वारमेते अध्वयुयंजमानश्च ॥ १७ ॥

पत्राभजानाति देव्या श्रष्वयैर्वं उपद्रूता उपद्ता मनुष्याः [2. 6.7. 4] इति ॥ १८॥ ॥ १॥ ARAYA

मन्त्रं जपति--उपहूतः पशुमानसानि [ {3 3. 3. 8. 4] इति

॥ १ ॥ यत्राभिजानाति sagt sa यजमानः [2. 6. 7. 5 ] इति तद्‌ यजमान

मन्त्रं जपति ॥ २॥ उपटहतायामिडायामवान्तरेडा होता पाञ्नाति--

शचस्पतये त्वा हुतं प्राश्नामि सदसस्पतये त्वा हतं प्राश्नामि [ 2. 6. 8. 1] इति ॥ ३ ॥ se हतामिडां यजमानपञ्चमा ऋत्विजः प्राश्नन्ति-

। ७४० “पात्र उ°

४ 0 "द॑क्तिणाकर°

3 Da डाया श्र", १४३, 1

4 D परिमगर°, ७५ परिप्रग्‌", ७४ परिप्रतियू*

5 1) “सु

४ "डायां अ°, ७५ 'डाया* 6 1 र्युव 112

३०

भारद्वाजश्रौतस्‌त्रम्‌

[३.४.५

इडे भागं जुषस्व नो जिन्व गा जिन्वावंतः । तस्यास्ते भद्धिवाणः स्याम सवीत्मानः सवगा: ॥ [ ¶ {3 3. 7. 5.7]

इति ॥ ४॥ प्राश्य तष्णीमासीता माजनात्‌ ॥ ५॥ अन्तदि पवित्रवति माज.

यन्ते- मनो ज्योतिजुषताम्‌ [1. 5. 34] इति ॥ ६॥ विरज्य प्राशित्रहरणमादाय प्राशित्रमवदययति-

आघ्नेयं पुरोडाशे प्राञ्चं

अज्यायो यवमात्रादाव्याधात्‌ कृयतामिदम्‌ ।

मा रूरुपाम यज्ञस्य शुद्धं स्वष्टमिदं हविः ॥ [ { {3 3. 7. 5. 6]

इति ॥ ७ ॥ पएवमुत्तरेषाम्‌ ॥ ८ ॥ श्रविरुज्याङ्गुष्ठेनोपमध्यमया चाङ्गुल्या यवः मात्र पिप्पलमाञ्र वादाय ॥६॥

॥२॥

आन्नेयं पुरोडाशे वर्दिषदं Bat aware saga | aq aware व्याख्यास्यामः ॥ १ ॥ श्रथेन चतुर्धा रत्वा व्यादिशेत्‌--इदं ब्रह्मण इदे दोतुरिदम-

ष्वरयोरिदमप्रीधः [ † 8 3. 3. 8. 8] इति ॥ २॥ इदं यजमानस्य इत्यध्वयुर्यजमानमागम्‌ ॥ ३॥ स्थवीर्यौस्येतानीडावदानेभ्यो भवन्ति ॥ ४ ॥ व्यादिश्याग्रीधे

त्रेः षड़वत्तमादधाति ॥ ५॥ उपस्तीर्यावद्‌याभिघाय पुनरेवोपस्तीयौवर्दायाभिघारयति । षडवत्तं सपादयति ॥ ६ ॥ प्रोश्चा्या्नीधःउपहूतो योः पितोप मां योः पिता हयताम्‌ ।

अभ्निराप्रप्रादायुषे वचसे जीवातवे पुरयाय ॥ [ (¶ 3 3. 7. 6. 15]

इति ॥ ७ ॥ वेदेन ब्रह्मयजमानभागौ परिहरति ॥ ८ ॥ अन्येन होत्रे ऽन्येनाध्व-

येवे ॥ ६ ॥ प्रथिव्यै भागो ऽसि इति होता प्राश्नाति अन्तरिक्षस्य भागो ऽसि इत्यध्वयुः

दिवो भागो ऽसि इति संस्थिते ब्रह्मा ॥ १०॥ अन्वाहार्यपचने महान्तमोदन पक्त्वा

भिघार्यानभिघायं वोद्वास्यान्तवयन्वादाय॑मासन्न यजमानो ऽभिख्शति। तद्‌ याजमाने व्याख्यास्यामः ॥ ११॥ ॥ ३॥ :

~

दक्षिणस्य उपहतेवे इति संप्रेष्यति ॥ १॥ य ऋत्विजामुत्तरतः स्युस्तान

बरूयात्‌--दद्चिणत एत इति ॥ २ ॥ तेभ्यो दल्तिणत आसनेभ्यो ऽन्वाहार्य ददातिबरह्मणा श्रये व ओदनः इति ॥ ३ ॥ उत्तरतः परीत इति पुनराह ॥ ४॥ इविःशेषानु दवास्योल्मुकं अपिसृज्य सप्रेष् ति- तर्मन्‌ य प्रस्थास्यामः॥ समिधमाधायाम्नीत्‌ परिधी ‡ धा 1 ७४८ *दिशति

०. अवदायाभे

2 D om. sv 3 © Bal?

{0

अवदाण

4 ७४ -स्तीयाभिधा^, ७५ गस्तीर्याधा° ; Ga 114

5 7 न ब्रह्मयजमानभागौ परिप्रा 6 ७४ ११४ दच्िशां vs. 1

३.५.१६.]

भारद्वाजश्रौतसत्रम्‌

az

च सकृत्सकृत्‌ संख्ड़ इति ॥ ५॥ परसूलो ब्रह्मणाम्नीध्रो ऽनूयाजसमिधमादधाति-एषा ते ऽग्रे समित्‌ तया वधस्व चाप्यायस्व । वधेतां च ते यज्ञपतिरा च प्याय ' स्वाहा ॥

इति ॥ ६॥ श्रस्फ्येरिध्मसनदनेराश्नीधः परिधीरश्चा््रि च सङृत्सकृतं Gane |

तूष्णी परिधीन्‌ ॥ ७ ॥ अप्रे वाजजिद्‌ वाजं त्वा ससवांसं वाजं जिगिर्वोसं वाजिनं वाजजित वाजजित्यायै संमाज्म्यभिमन्नादमन्नायाय [3 3. 7. 6. 17,18] इत्यभ्रिः संमा

॥ ८ ॥ श्रथेतानि समाजनान्यद्धिः सस्पृश्यादवनीये प्रदरतियो भूतानामधिपती रद्रस्तन्तिचरो वषँ ।

पशूनस्माकं मा हिः सीरेतदस्तु हृत तव ॥ स्वाहा ॥ [ {3 3.3.2.3|

इति ॥ ६ ॥ उत्कर उदस्यतीत्येकेषाम्‌ ॥ १० ॥ जुहपभ्रतावादायोपश्रतं

॥ ४॥

दवान्‌ यज जुदा समानीयात्याक्रम्याश्राव्याह

इति ॥ १ ॥ वषट्कृते जुद्दोति ॥ २॥ च्राश्राव्याश्राव्य यजयज इत्येवोत्तराभ्यां

संप्रेष्यति ॥ ३ ॥ अ्रत्रणाघार सभेदं प्रतीचो +नूयाजान्‌ यज्ञति ॥ ४ ॥ प्राञ्च

मत्तममनु्लस्थापयति ॥ ५ ॥ उत्तमेनेतरावनुसंभिनात्ति ॥ ६ ॥ प्रत्याक्रम्याय-

तने खुचौ सादयित्वा वाजवतीभ्यां व्यूहति ॥ ७ ॥ वाजस्य मा प्रसवेन [1. 1.

130} इति दक्षिशोनोत्तानेन सभ्रस्तरां जुहमुद्‌ गृह्णाति । अथा सप

इनदरो मे निग्राभे-

OR श्रकः इति सव्येन नौीचोपश्र॒तं नियच्छति ॥ ८ ॥ उदूप्राभं च []. ५. ¢] इति

बुहमुद्‌ गृह्णाति । निग्राभं च [1. ५.] इत्युपभ्रृतं नियच्छति ॥ & ॥ ब्रह्म देवा अर्व वृधन

(1. ८.] इति प्राचीं जुहं परोदति ॥ १० ॥

अरथा सपलानिन्द्राग्नी मे विषूचीनान्‌ व्यस्यताम्‌ []. ५. |

इति प्रतीचीमुपभ्रतं वदिवेदि निरस्यति ॥ १२ ॥ शअद्धिरभ्युच्योपश्रतमभ्यु-

Tet Tat Garay परिधीननक्ति--वसुभ्यस्त्वा [1. ०. ८] इति मध्यम ददे rea (1. ¢.] इति दक्िो ्रादित्येभ्यस्त्वा []. ८. ] इत्युत्तरम्‌ ॥ १२॥ न प्रस्तरे

We सादयति ॥ १३ ॥ विधृतीभ्यां भरस्तरः समुक्लिप्य वर्हिषि विधृती अपिसृज्य

WY प्रस्तरमनाक्कि-अक्ं रिदाणाः हत्युपश्रति मध्य"

[] ५. ८} इति जुद्वामन्र वियन्तु वयः [1. ५..

प्रजां योनिं मा निर्भृ््म []. ५. ८] इति धवायां मूलम्‌ ॥ १४॥

एवमेव दितीयमनाक्ति। पवं तृतीयम्‌ ॥ १५ ॥ WAI ar TAHT (Gb ५५१७ वर्धिषीमदिष च वयमा माच वासिषीमहि

D 8ST only once, 3D a7 v3.1

4 ५ मध्ययं

कणमपयत्यं

5 Gb १०१३ श्राप्यायन्तामोषधयः

6 Gb °ara

३२

भारद्वाजधोतसत्रम्‌

[३.७.६

जुद्धां प्रस्तरं श्रतिष्ठाप्याश्राग्यासीनः सप्रेष्यति-- इषिता देव्या होतारो भद्रवाच्याय

प्रेषितो मानुषः सृङ्कवाकाय सृङ्का ब्रूहि [3 3. 3. 8. 11] इति ॥ १६॥ श्रनूच्यमाने सूक्तवाक ॥ १७ ॥

॥ ५॥

सह शाखया प्रस्तरमुपरीव प्राञ्चमाहवनीये प्रहराति--रोदितेन तवािर्ेवं

गमयतु [ 1. 6. 42 ] इत्येतमन्तरैः । मरुतां पृषतय स्थ दिवं गच्छ ततो नो वृष्टिमिरयं [1. 1.

1340] इति च ॥ १॥ न प्रतिश्णाति नात्यग्रं प्रहरेत्‌ ॥ २ ॥ न पुरस्तात्‌ प्रत्यः

स्येत्‌ ॥ ३ ॥ जिद्यमिव हस्त रत्वा न्यञ्चमन्ततो नियच्छति ॥ ४ ॥ यत्राभिजा-

नाति ्राशास्त ऽयं यजमानो ऽसौ [ 2. 6. 9. 7 ] इति तत्‌ प्रस्तरमपिखलज्याह श्रद्‌

गमय इति ॥ ५॥ रिरञ्जलिना्नीधः प्रस्तरमूध्वमुद्योति ॥ ६ ॥ न विश्वञ्चं वियु

यात्‌ ॥७॥ ततो ऽध्वयुमाह --अनुप्रहर संवदस्व इति ॥ ८॥ पुरस्तादपात्तं तृणमध्वः

स्वगा तनुभ्यः इति ॥ ६ ॥ एतदेतत्‌ इति त्रिरङ्गुल्यान्ववदिशति युरलुभ्रहरति-॥ १० ॥ अहीनः प्रणः इति प्राणायतनानि सश्शति ॥ १९१ ॥ आयुष्पा श्रे ऽस्यायु्म

पादि [1. 1. 13६] इति मुखे विमृष्टे ॥ १२ ॥ ध्रवासि [1. ५. (] इतीमामभिः

खश्यं भ्रगानम्नीत्‌ [ 2. 6. 5. 6 ] इति [अध्वयुर| अह । अगन्‌ []. ०.] इत्याग्नीधः। श्रावय इत्यध्वयुः । ध्रोषर्‌ इत्या्नीधः ॥ १३॥ मध्यम परिधिमन्वारभ्य सप्रेष्यति-

स्वगा देव्या होतृभ्यः स्वस्तिमानुषेभ्यः शेयोव्रूहि [ † 13 3. 3. 8. 111 इति ॥ १४॥

अनूच्यमाने शयुवाके परिधीन्‌ प्रहरति- यं परिधिं पथधत्थाः [ 1. 1. 137 ] इति

मध्यमं यज्ञस्य पाय उप समितम्‌ [1. ५. ] इतीतरौ ॥ १५॥ शअ्रवाञ्चमुत्तराध्यः मङ्गारेषूपोहति \ १६॥ जुद्धामुपभरतो मुखमवधाय संस्नावेण परिधीनभिजुहोति

-- संस्लावभागा स्थेषा

भक्षयन्ति ॥ १८॥

बृहन्तः

[]. 0.0]

इति

॥ ६॥

TSI TETANUS

॥ १७ ॥ श्र्रत्विजो दविःशेषान्‌

वेदँ दाता स्फ्यं चाज्यस्थालौमुदकमः

Teg arate ॥ १॥ पल्लीः स [या] जयिष्यन्तः प्रत्यञ्चः प्रतिपरियन्ति ॥ २। दक्तिशिन गांपत्यमभ्वयुंः macs उन्तरेशेतरौ ॥ ३॥ कस्तस्य aa

सादयति--अमरेवामपन्नगृदस्य सदसि सादयामि []. ०. 7] इति ॥ ४ ॥ धुरोः प्रोदति--धृरि धुर्यो पातम्‌ [1. ५. »] इति ॥ ५ ॥ यदि पाञ्या निर्धपेत्‌ स्फ्ये विमु

ञ्चेत्‌ ॥६॥

परेण गादंपत्य मूर्वज्ञव

आसीना

ध्वानेनोपँश॒वा पत्रः

सयाजयन्ति ॥ ७ ॥ वेदमुपभ्रतं त्वा सोमायानुब्रूहि इति संग्रेष्यति ॥ ८ ॥ यथाः 1 ७५ वृष्टिमावद

2 Gab faye 116

3 ७४ “मृश्याथा Ge “मृश्याणा

4 DGb om, 1४5,

1

33

भारद्वाजभोत खत्रम्‌

३.६६]

ृहीतमाज्यं गरदीत्वाश्राव्याद-सोमं यज इति ॥ ६ ॥ वषट्‌छृते दक्तिणाध जुहोति ॥ १०॥ यथागरदीतेनेव पनज्ञीः सयाजयन्ति ॥ ११ ॥ ae ऽनुवरूहि इति संप्रेष्यति ॥ १२॥ श्राश्राव्याद--त्वषटारं यज इति ॥ १३॥ वषट्कृत उत्तरार्धं जुदोति ॥ १४॥ उत्तरतः सोमं यजति द क्तिणतस्त्वष्टारमित्येकेषाम्‌ ॥ १५॥ अत्र राकां पुत्रकामो

यजेत सिनीवालीं पशुकामः कुहं पुष्टिकामः ॥ १६ ॥ राकाया अनुतर इति संप्र

ष्यति ॥ १७ ॥ श्राश्राव्याह- राकां यज इति ॥ १८ ॥ वषट्कृते जुहोति ॥ १६॥

पिनावाल्या अनुत्रूहि इति सप्रष्यति ॥ २० ॥ श्राश्राव्याह- सिनीवालीं यज शति ॥ २१॥

THA Belts Ri ७ ॥ कुहा अनुव्रृहि इति संप्रेष्यति ॥ १ ॥ आआश्ाव्याह-कुटर यज इति ॥ २॥ वषट्कृते जुहोति ॥ ३ ॥ परिधिते देवानां पत्नीयेजति । अपरिधिते वा ॥ ४॥

देवानां पत्नीभ्यो ऽनुव्रूहि इति संप्रेष्यति ॥ ५॥ श्राश्चाव्याह-देवानां पत्नीयैज इति ॥ ६ ॥

वषट्‌कृते जुदोति ॥ ७ ॥ अभ्रये गृहपतये ऽनुव्रूहि इति संप्रेष्यति ॥ ८ ॥ आाश्चाव्याह-

प्रि गृहपतिं यज इति ॥ ६ ॥ वषट्कृते जुदोति ॥ १० ॥ पत्नीमन्वारम्भयित्वा खुवेण गार्हपत्ये जुदोतिसं पत्नी पत्या सुकृतेन गच्छतां यज्ञस्य युक्तो धुयांवभूताम्‌ ।

संजानानौ विजहतामरातीर्दिवि ज्योतिरजरमारभेताम्‌ ॥ स्वाहा ॥ [{ {33.7.5.11]

इति ॥ ११ ॥ खुवेण होतुरङ्गलिपर्वणी अनक्ति ॥ १२ ॥ श्रपरमङ्क्त्वा पूर्वमनक्ि ॥ १२॥ चतुर श्राज्याकेन्दून्‌ होत्र इडामवद्यति षडर्राधे ॥ १४ ॥ उपहयमाना-

त्याप्रीधः-

अध्वयुः पत्नी च ॥ १५॥ उपहृतामिडां प्राश्नाति होता भ्राश्ना-

उपहता एथिवी मातोप मां माता परथिवी हयताम्‌ ॥

अभिराम्रीघ्रादायुषे वचसे जीवात्वै पुरयाय ॥ [† ? 3. 7. 6. 15] इति ॥ १६॥ प्राश्य मार्जयेते ॥ १७ ॥ इडान्तं भवति ॥ १८॥ ॥ ८॥

शयुवन्तं वा ॥ १ ॥ यदि शेयुबन्तं कुर्याद्‌ वेदात्‌ TATA

जुद्धाम-

परमञ्ज्यात्‌ वे मभ्यमाज्यस्थाल्यां मूलम्‌ ॥ २ ॥ तस्य स एव कल्पो यः प्स्त-

रस्य ॥ २ ॥ इध्म प्रवश्चनान्यन्वाहार्यपचने भ्याधाय पिष्टलेपफलीकरणोमों जदोति ॥ ४ ॥ चतुशंदीत आज्ये फलीकरणानोप्य जुदोति-अरमे ऽदन्धायो ऽशीततनो [1. 1. 13 5] इति प्रतिपद्य स्वाहाकारान्तेन ॥ ५॥ आज्येनैव पिष्टलेपं

जुदोति-

1 ७५ इडामादायाति, ७४० इडामादधाति ४३.

1

117

३४

भारद्वाजश्रौतस्‌त्रम्‌

[३,१०.२

उलूखले मुसले यच्च शु आशि शेष दृषदि यत्‌ कपाले ।

अवपूषो विशरषः संयजामि विश्वे देवा हविरिदं ज॒षन्ताम्‌। यज्ञे at fase: सन्ति बरहारप्रो ताः सर्वाः स्विष्टाः सुहुता जुहोमि ॥ स्वाहा ॥ [7 8 3.7.6. 21] इति ॥ ६ ॥ वेदं होता पलन्या उपस्थे त्रिरस्यति-

वेदो ऽसि ॥ वित्तिरसि ॥ विदेय [1.6. 4 ४] इत्येतेर्मन्त्रेः ॥ ७ ॥ ्रस्तमस्तं पत्नी प्रतिनिरस्यति- निद्धिषन्तं निररातिं नुद इति ॥ ८ ॥ स्वयं वा पलन्यास्यते ॥ ६ ॥ परमसंह जाुका भवतीति विज्ञायते ॥ १०॥ अतरेके पन्या विमोचनं समामनन्ति ॥ ११॥

वेदँ होतादवनीयात्‌ स्तृणन्नेति इृतवन्तं कुलायिनम्‌ [1. ५. ‰} इत्यनुवाकशेषेश ॥ १२ ॥ श्त्रेके पावैणौ होमौ समामनन्ति ॥ १३ ॥ खवेण सवेप्रायश्चित्तानि जुद्ोतीति विज्ञायते ॥ १४॥

॥ ६॥

प्रत्याहूती गृहीत्वा वां ॥ १॥ ब्रह्म प्रतिष्ठा मनसो ब्रह्म वाचो ब्रह्म यज्ञानं हविषामाज्यस्य ।

अतिरिक्तं कमेणो यच हीनं यज्ञः पवांणि प्रतिरन्नेति कल्पयन्‌ । स्वाहाकृताहुतिरेतु देवान्‌ ॥ स्वाहा ॥

्रश्रावितमत्याश्रावितं वषट्‌कृतमत्यनूङ्कं च यज्ञे ।

श्रतिरिङ्कं कमणो यच्च हनं यज्ञः पर्वाणि प्रतिरन्नेति कल्पयन्‌ ।

स्वादाकृताहूतिरेतु देवान्‌ ॥ स्वाहा ॥ यद्‌ वो देवा श्रतिपादयानि वाचाचित्‌ प्रयतं देवहेडनम्‌ । अरायो अस्मा अरभिदुच्छुनायते ऽन्यत्रास्मन्मरुतस्तन्निधतन ॥ स्वाहा ॥ ततं म श्राऽपस्तदु तायते पुनः स्वादिष्ठा धीतिरुचथाय शस्यते ।

श्रयं समुद्र॒ उत विश्वभेषजः स्वाहाकृतस्य समु तृपष्णुतभुवः ॥ स्वाहा ॥

उद्‌ वयं तमसस्परि ॥ उदु त्यम्‌ ॥ चित्रम्‌ ॥ इमं मे वरुण ॥ तत्‌ त्वा यामि ॥ तवं नो अप्रे॥ सत्वंनोश्प्रे ॥ त्वमत्र अयासि ॥ प्रजापते ॥

इमं जीवेभ्यः परिधिं दधामि मेषां नु गादपरो श्रधमेतम्‌ ।

शतं जीवन्तु शरदः पुरूचीस्तिरो मृत्यु दधतां पर्वतेन ॥ स्वाहा ॥ सभ्यः स्वाहा वषडनिष्टेभ्यः स्वाहा । भेषजं दुरिष्ट्यै स्वाहा निष्कृत्यै स्वाहा । दौराध्यै स्वाहा

रेवीभ्यस्तनूभ्यः स्वाहा ॥ ऋद्धे स्वाहा सण्दधयै स्वाहा [7 [3 3. 7. 11. 1-4]॥ २॥ ॥ १० ॥ | i its

Ga न्ति, Gb

"तिर्‌

2 Gac om, 7 jvs.

1

भारद्वाजध्रौतसत्रम्‌

। ३,१२.४]

३५

या सरस्वती विशोभगीना तस्थै ते' स्वाहा ॥ या सरस्वती वेशभगीना तस्थि त स्वाहा ॥ हद्रोपनस्य वेशान्‌ सुमनसः सुजातान्‌ कुरु स्वाहा ॥

` यदकमं यज्ञकर्म यदत्यगाम यज्ञात्यगाम यदत्यरीरिचाम यन्नात्यरीरिचाम तत्‌ त्वं विष्णो यज्ञे" प्रतिष्ठापय स्वाहा ॥

`य

यत इन्द्र॒ भयामहे ततो नो अभयं कृधि । मघवज्छधग्धि तवे तन्न ऊतये । विद्विषो विमृधो जदि ॥ स्वाहा ॥

स्वस्तिदा विशस्पतिशरत्रहा विगरधो वशी । `

|

वृषेन्द्रः पुर एतु नः स्वस्तिदा अभयंकरः ॥ स्वाहा ॥

श्राभिरगीर्मियदतो न ऊनमाप्यायय हरिवो वर्धमानः । यदा स्तोतृभ्यो महि गोत्रा रुजापि भूयिष्ठभाजो श्रध ते स्याम ॥ स्वाहा ॥

अनाज्ञातं यदाज्ञातं यज्ञस्य करियते मिथु । श्रे तदस्य कल्पय त्वे हि वेत्थ यथातथम्‌ ॥ स्वाहा ॥ पुरुषसंमितो यज्ञो यज्ञः पुरुषसंमितः ।

प्रे तदस्य कल्पय त्वे हि वेत्थ यथातथम्‌ ॥ स्वाहा ॥

यत्‌ पाकत्रा मनसा दीनदच्ञा न यज्ञस्य मन्वते मतांसः । श्रत्निष्टद्धोता कतुविद्‌ विजानन्‌ यजिष्ठो देरव ऋतुशो यजाति ॥ स्वाहा ॥ [{7 ?

3.7.11. 4,5]

TA SAM SATIVA TE a न्यूनमिहाकरम्‌ । aired fave विद्वान्‌ सवैर स्विष्टं सुहुतं करोतु मे ॥

तमां रये स्वष्ङृते सुहुतहुत श्रुतीनां कामान समर्भयित्रे स्वाहा इति प्राजापर््यामित्यु

इत्वा ॥१॥

॥११॥

अ्न्तर्वदयध्वस्तिषठन्‌ ध्रवया समि्टयजुजजदोति-देवा गातुविदः [1. 1. 13५५] इति प्रथमामाहुतिः हुत्वा वर्हिरनुध्रहरति ॥ १॥ वावि स्वाहा [1. ०. ४] इति द्वितीयां वाति धाः [1. ५.] स्वादा इति तृतीयाम्‌ ॥ २॥ दोतृषदनाद्‌ वेदिमाभिस्ठ्णाति

अभिस्तृणीहि परिषदि वेदिं जामि मा दिःसीरमुया शयाना ।

होतृषदना हरिताः खुवणौ निष्का इमे यजमानस्य त्रे ॥ [TB 3. 7. 5. 13)

इति ॥३॥ अन्तवेदि प्रणीता अआसादयति--को वो ऽयोक्तीत्‌ स वो awa | Geom,

+ ७० स.

a

3 DGac om, NS.1

4 DGac Fa

5 ७५) श्रथ

6 © प्रजापते {07 प्राजापत्याम्‌

३६

भारद्वाजश्रौतस्‌त्रम्‌

इति ॥ ४ ॥ ततः

[३.१३.१२

पल्लीं विमुञ्चति-इमं वि ष्यामि वरुणस्य

पाशम्‌ [1. 1. 10 ¢)

इत्यादाय योक्ष्ं पल्ली सहाप उपगरह्णीते ॥ ५॥ शअरञ्जलावस्ये पृूरोपात्रमानयति

॥ ६ ॥ श्रानीयमाने जपति-समायुषा से प्रजया [1. ८. ॥] इत्येताम्‌ ॥ ७॥ मुखे विञज्योत्तिष्ठति-पुश्िमती पशुमती प्रजावती गृहमेधिनी भूयासम्‌ इति ॥ ८ ॥ तत उषः वेषमुत्करे पुरस्तात्‌ प्रत्यञ्चं स्थावेमत उपगृहतियं देवा मनुष्येषूपवेषम धारयन्‌ ।

ये अ्रस्मदपचेतसस्तानस्मभ्यमिहा कुर ॥

उपवेषोपविड नः प्रजां पुष्टिमथो धनम्‌ । द्विपदो नश्चतुष्पदो ध्रवाननपगान्‌ कुड ॥ [{{ {3 3. 3. 11.1, 2]

इति ॥ ६ ॥ योपवेषे शुक्‌ सामुमच्चतु यं द्विष्मः []. ५. 2] इति यं दवेष्टि तस्य नाम Tera ion

॥ १२॥

श्रथास्मे नामगृह्य प्रहरति-

निरमुं नुद ओकसः सपन्ना यः प्रतन्यति । निबाध्येन हविषेन्द्र एण पराशरीत्‌ ॥ इहि तिखः परावत इहि पच्च जनँ अति ।

इदि तिष्ठो ऽति रोचना यावत्‌ सूर्यो असद्‌ दिवि ॥ परमां त्वा परावतमिन्द्रो नयतु वृत्रहा । यतो न पुनरायसि शश्वतीभ्यः समाभ्यः ॥ []. ५. 3, 4

इति ॥ १ ॥ इतो ऽसाववधिष्मामुम्‌ [1. ०. 4] इति ब्रूयाद्‌ यं द्विष्यात्‌ ॥ २॥

संस्थिते कपालानि विमुञ्चति--यानि र्मे कपालानि

[1. 1. 7 (] इति ॥ ३॥

पतयेव यजमानो ऽभिमेन्त्रयेत ॥ ४॥ संस्थाप्य पौरीमासीमिन्द्राय वैमृधाय

पुरोडाशमेकादशकपालमनु निर्वपति ॥ ५॥ तत्र याथाकामी प्रक्रमे । प्रक्रमात्‌ त॒

नियम्यते ॥ ६॥ सप्तदश सामिधेनीको यथाश्रद्धदक्षिणः ॥ ७ ॥ शर्धवत्यौ सयाज्ये

॥८॥ अपि वेन समानतन्त्रे पौरंमास्यां निवैपेत्‌ ॥ ६ ॥ तमेतन्निःयवदेके समाः

मनन्ति काम्यवदेके ॥ १० ॥ तं यदा निर्वपेन्न तत ऊर्ध्वं विरमेत्‌ ॥ ११॥ शव विदिताभ्यां दशंपूशमासाभ्यां यावज्जीवं यजते । त्रिशतं वा वषषाणि तिरशतं

वा वषाणि ॥ १२॥ | DGe

॥ १३ ॥*

*मवधा* {०7 "मधघा°

2 D चुम" 3 Gac 4

4 D adds the colophon : तृतीयः ॥ प्रथमः

प्रन्नः समाप्तः ॥

३७

भारद्वाजश्चोतसूच्म्‌

2.16.3]

श्वो भूते यजमानो ब्रह्माणं णीते-- भूपते भुवनपते महतो भूतस्य पते ब्रह्माणं

ता वामहे [7 53 3. 7. 6. 1] इति ॥ १ ॥ चतो जपति- अहं भूपतिरहं भुवनपति-

हं महतो भूतस्य पतिर्देवेन सवित्रा प्रसूत आतिज्यं करिष्यामि ॥ देव सवितरेतं त्वा उणते बृह-

छतं दैन्यं ब्रह्माणम्‌ ॥ तदहं मनसे प्रव्रवीमि मनो गायत्रियै गायत्री त्रिष्टुभे त्रिष्टुब्‌ जगत्यै

जगत्यनुष्टुमे ऽनुष्टुप्‌ पट्तयं पडाक्तैः प्रजापतये प्रजापतिर्विशवेभ्यो देवेभ्यो विश्वे देवा बृहस्पतये

बृहस्पतित्र्मणो ॥ ब्रह्म भू भुवः सुवः ॥ बृहस्पतिरदेवानां ब्रह्माहं मनुष्याणां बृहस्पते यज्ञं गोपाय

[।. 6. 1-3] इत्युक्त्वापरेणाह वनीयमतिक्रम्य दक्षिणतो ब्रह्मसदनात्‌ ठृणं निर.

स्यति- निरस्तः परावसुः इति ॥ २ ॥ अप उपस्पृश्य ब्रह्मसदन आहवनीयमभिमुख

उपविशति-इदमहमवांगवसोः सदने सीदामि ॥ प्रसूतो देवेन सवित्रा बृहस्पतेः सदने सीदामि ॥

तद्ये sai तद्‌ वायवे तत्‌ सूर्याय तत्‌ एथिव्यै इति ॥ ३॥

॥ १४ ॥

तत्रेषो ऽत्यन्तप्रदेशो वाग्यत पव मन्त्रवत्सु कर्मसु भवति याथाकामी

ृष्णीकेषु ॥ १ ॥ प्रणीतासु प्रणीयमानासु वाचं यच्छति ॥ २॥ श्रा हविष्कृतः

परुषिपरुषि वाचं यच्छतीति विज्ञायते ॥ ३ ॥ श्रथैकेषां प्रातरनुवाक उपारृते

सामिधेनीषु प्रयाजानूयाजेषु स्तुतशख्र ष्विति वाचमेव यच्छेदिति ॥ ४॥

अथे

केषां ययुचा यदि यजुषा यदि सास्ना करियते वाचमेव यच्छेदिति ॥ ५॥ रथैः

केषामन्यो न्यस्मै वा ऋत्विजो यज्ञसप्रदायं चरन्ति । यावद्‌ वा ऋचात्विज्यं क्रियते होठ्ष्वेव तावधज्ञो भवति । यावद्यजुषाध्वयुष्वेव तावद्‌ यावत्‌ सान्नो-

दादष्वेव तावत्‌। अथ यत्र कच यज्ञस्य विदितं ब्रह्मरयेव तावद्‌ यज्ञो भवति ।

तस्मदेतस्मिन्नन्तधौ ब्रह्मा वाचेयमः स्यात्‌ ॥ ६॥ स यदि प्रमत्तो व्यावहरेदेता

एव व्याहृतीरभिव्याहरेत्‌-मूर्मुवः खवः इति वैष्णवीं वार्चम्‌ ॥ ७॥ यज्ञो वै

विष्ुयञनैव यक्ञं सेतनोतीति विज्ञायते ॥ ८ ॥

॥ १५ ॥°

यत्रैनमामन्त्रयते ब्रद्मलपः प्ररोष्यामि इति तत्‌ प्रसौति -- टि प्रणय यज्ञम्‌ ॥ देवता वधेय त्वं नाकस्य प्रृष्े यजमानो रस्तु ।

सप्तषीर्णो सुकृतां यत्र॒ लोकस्तत्रेमं यज्ञं यजमानं च धेहि ॥ भं प्रणय इति ॥ १॥ यत्रैनमामन्जयते ब्रह्मन्‌ प्रोक्षिष्यामि इति तत्‌ प्रसोति- दि क्त यज्ञम्‌ ॥

देवता वधय त्वं [नाकस्य पृष्ठे यजमानो अस्तु ।

सपर्षीणो सुकृतां यत्र लोकस्तत्रेमं यज्ञं] यजमानं च धेदि ॥ 1 9॥१॥ * WS.1

27 ॥२॥

। । | ।

३८

भारद्वाजश्रोतस्‌ूत्रम्‌

[३,१८.१

श्रं प्रत्त इति ॥ २॥ यत्रैनमामन््रयते ब्रह्मन्नुत्तरं परिग्राहं परिग्रहीष्यामि इति तत्‌ प्रसोतिहिं बृहस्पते परिगृहाण वेदि स्वगा वो देवाः सदनानि सन्तु । तस्यां बर्हिः प्रथतां साध्वन्तरहि*खा नः परथिवी देव्यस्तु ॥

देवता वधय त्वं नाकस्य पृष्ठे यजमानो श्रस्तु ।

सपर्षी्णा सुकृतां यत्र लोकस्तत्रेमे यज्ञं यजमानं च धेहि ॥

ञं परिगृहाण इति ॥ ३ ॥ यत्रैनमामन्त्रयते ब्रह्मन्‌ प्रोक्षिष्यामि! इति तत्‌ प्रसोतिहिं परोक्तं यज्ञम्‌ इत्येतया ॥ ४॥

॥ १६ ॥°

यत्रेनमामन््रयते ब्रह्मन्‌ सामिधेनीरनुवचयामि इति तत्‌ प्रसौति -दिं प्रजापत

SHAE AWA |

देवता वधय त्वे नाकस्य पृष्टे यजमानो Be |

सपतर्षी्णं सुकृतां यत्र लोकस्तत्रेमं यज्ञे यजमानं च धेहि ॥

Saag

इति ॥ १६ ॥ यत्रैनमामन्त्रयते ब्रह्मन्‌ प्रवरायाश्रावयिष्यामि इति तत्‌

प्रसोति-दिं वाचस्पते वाचमाश्रावधेतामाश्रावय यज्ञ देवेषु मां मनुष्येषु ॥

देवता वधेय त्वं नाकस्य पष्ट यजमानो अस्तु ।

सपतर्षीणा सुकृतां यत्र लोकस्तत्रेमं यज्ञं यजमानं च धेहि ॥

ओमा्रावय इति ॥ २॥ यत्रास्मै प्राशित्रं परिहरति तत्‌ प्रती्ते- सूयस्य त

चन्तुषा प्रति पश्यामि [2. 6. 8. 5] इति ॥ २ ॥ ऋतस्य पथा पर्येहि इत्याष्वियमाण मभिमन्त्रयते ॥ ४॥ अप उपस्पृश्य प्रतिगृह्धाति- देवस्य त्वा सवितुः प्रसवे ऽशविनोबौ.

हुभ्यां पूष्णो हस्ताभ्यां प्रति गृहामि []. ५. 6] इति ॥ ५॥ व्यूह्य तृणानि पुरस्ताद्‌

द्रड़ भूमो प्रतिष्ठापयति--्ृथिव्यास्त्वा नाभौ सादयामि इति ॥ ६ ॥ ्रवे्तते-

खुपणस्य त्वा गरत्मतश्न्षुषावपश्यामि इति ॥ ७ ॥ अयेनदङ्गुष्ठेनोपमध्यमया चाङ्गुल्यादायासेम्लेत्यावगिरतिAne प्राश्चामि ब्राह्मणस्योदरेण वृदस्पतेत्रह्मणा [2.

6. 8.6, 7) ॥ इन्द्रस्य त्वा जठरे सादयामि इति ॥ ८ ॥ अरप आचम्य पुनरेवाप श्राचाः मति--या शप्स्वन्त्दवतास्ता इदे शमयन्तु ॥ स्वादाज्ृतं जटठरमिन्द्रस्य गच्छ स्वाहा इति

hen

neon

नामिदेशमभिगशति--वसीना मे मा संषूक्थाः ॥ ऊर्ध्वं मे नाभेः सीद्‌ ॥ इन्द्रस्य ता

1 1 1) प्रोचयामि

2 | Thus all the mss, 3 122

॥३॥

4

Gac

9५११

5 0॥

४॥

अश्राव्य

1४5. 1

३६

|

भारद्वाजश्रौतसत्रम्‌

2.06.02]

जरे सादयामि इति ॥ १॥ प्राणायतनानि सस्रशति-वाड म wey नसोः प्राणः

[5. 5, 9] इत्येतभमन्त्रैरयथारूपम्‌ ॥ २॥ श्रद्धः पातर प्रत्ञाटय पूरयित्वा प्राङ्‌ निनयति ॥ ३॥ दिशो जिन्व इत्यपरं पूरयित्वाभ्यात्मं निनयतिमां जिन्व इति

॥ ४॥ यत्रास्मै ब्रह्मभागं परिहरति तन्न पुरा संस्थायाः प्राश्नीयात्‌ ॥ ५॥ यत्‌ किच यज्ञे मन्मयं भियेत तदभिमरशेत्‌भूमिभूमिमगान्माता मातरमप्यगात्‌ ।

भूयास्म पुत्रैः पशुभिर्यो नो दवेष्टि स भिद्यताम्‌ ॥

इति ॥ ६ ॥ अ्न्तर्वे्यन्वाहार्यमासन्नमभिसशति-- ब्रह्मन्‌ ब्रह्मासि ब्रह्मणो त्वाहुताय मा

मा हिरसीरहुतो मह्यं शिवो भव इति ॥ ७ ॥ यत्रैनमामन्त्रयते ब्रह्मन्‌ प्रस्थास्यामः इति

तत्‌ प्रसौति- दि देव सवितरेतत्ते प्राह तत्‌ प्र च सुव प्र च यज बृहस्पति ब्रह्मा [3. 2. 7 ८6] ॥

स यज्ञं पाहि स यज्ञपतिं पाहि स मां पाहि [2. 6. 9. 3] ॥ श्रं प्रतिष्ठ इति ॥ ८ ॥ सो ज्र

वास्त श्रा यज्ञस्य संस्थानात्‌ ॥ ६ ॥ संस्थिते यज्ञे यथान्ववेतमुपनिष्कम्याहव-

नीये समिधमादधातिनमः कृताय कर्मणो ऽकृतस्य कर्मणो नमः स्वाहा इति ॥ १०॥

्राधायोपतिष्ठते-

श्यां यज्ञं जातवेदा अदन्धो अन्तरः पूर्वो अस्मिन्‌ निषद्य |

सन्वन्‌ सनिर सुविमुचा विमुश्च धेह्यस्मासु द्रविणं जातवेदो यच भद्रम्‌ ॥ र शो" 'भिवस्यो श्रस्मान्‌सं नः खज सुमत्या वाजवत्या इति ॥ ११॥ एवं विहितमे-

वास्येष्टिपशुवन्धेषु ब्रह्मत्वं भवति ब्रह्मत्वं भवति ॥ १२॥

॥ १८ ॥"

इति दशेपूरमासे तृतीयः प्रश्नः ॥

1 640 मृरम°

स्य°, ५० धच्चास्य°

१ 16 ०४९, यास्य 3D 4४३. 1

यच्चास्य”,

Ga

4 7 ॥ ५॥ यच्चाच्य^,

Gh

aa

5-5

D द्वितीयः

प्रश्नः

Il,

Ga

Il

5

॥

DIAGRAMS OF VEDIC FIRE ALTARS Ubhayatah-Praiiga and Praiiga-Citis

by

RAGHU

VIRA

The diagrams are based on three manuscripts, viz, Panjab University Library, Lahore, Nos. 2051, 4453, 5846.

Explanations of the diagrams will follow in the of the Journal.

(a) Ubhayatah-Praiiga-Citis

a 0 ((4९4१440066 ( 0 4 1 १ १ ९५९ (4 RX ५ (4 wy A Y RNY

next number

by (५८१८९९१८

KY AY ५. QUO

(८4८4; GY 4९४ ५९

~

>=

=

~

©

c =

(५

+A

YY

(५

५; ५ :^ we x (९ y x ॥ (4 ५ XY xX(११ शा ५९ ९OR ष ५ yt ve ९९x) ¢ ९. XY ९. ५ १९.(१)^

x

९

भ

(6) Prauga-Citis

AN AT AV 7.27. ARRAYS AT PRET AT PRY VW NTA ०१ ८९०९९ 0९0९ 7९7९7 SIP LN VAVAVAVAVAVAVAVAVAVAY. कक

= -

ist

VEDIC

FIRE

ALTARS

[\/\/\T\Z\ / ^ ^ १/८ ,/ ,/ \ (^ ~ ^ ^, / ^ / १/१, १/८ ८, / ,/ ( ¬ ^ ~. / ¬ ^~ / ^ WAVAVAV AV AV AV VAY, AV AN ANY ANY ANY ANY ANY AV AV ANY AX VV VAAALAAALSA \/ AAA

/ १/ ^ ^ ^ ` ८/८ ,/ ^ / ¬^ ^ / ^ / / / / ८ ,/ ८ / \ // / / ^ / ~ / / ^ ` / १/१ १,/ १,/ / ,/ १,/ ,/ ,/ \ / ¬^ ¬ / ^ (¬, >>)

Published by L. TULSI

RAM

JAIN

BOOKSELLERS

SANSKRIT

MITHA

SAID

CHAND

MEHAR

POR MESSRS,

BAZAR,

LACHHMAN

DAS

PUBLISHERS

&

LAHORE.

Printed by KHAZANCHI

RAM

JAIN

SAID

AT THE MANOHAR

MITHA

BAZAR,

ELECTRIC

LAHORE

PRESS,