Die Geographie des Ptolemaios. Geographike Hyphegesis Buch 3: Europa zwischen Newa, Don und Mittelmeer 9783844228090

Unter den Werken der antiken wissenschaftlichen Literatur gibt die berühmte "Geographike Hyphegesis" (ca. 150

786 53 3MB

German Pages VIII+190 [202] Year 2012

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Die Geographie des Ptolemaios. Geographike Hyphegesis Buch 3: Europa zwischen Newa, Don und Mittelmeer
 9783844228090

Table of contents :
Vorwort v
Einführung 1
1. Das Buch III der "Geographie" 1
2. Rechnerische Entzerrung der ptolemäischen Koordinaten 4
3. Zum Aufbau und Inhalt der folgenden Abhandlungen 7
1. Italia 9
2. Corsica 29
3. Sardinia 35
4. Sicilia 41
5. Sarmatia Europaea 49
6. Chersonesus Taurica 55
7. Iazyges Metanastae 59
8. Dacia 61
9. Moesia Superior 65
10. Moesia Inferior 69
11. Thracia 75
12. Chersonesus Thracia 81
13. Macedonia 83
14. Epirus 95
15. Achaia 99
16. Peloponnesus 109
17. Creta 119
Anhang: Transformationseinheiten 125
Verzeichnis der Abkürzungen und Symbole 135
Literatur 137
Ortsindex 149
Kartenteil 173

Citation preview

Christian Marx ⋅ Andreas Kleineberg

Die Geographie des Ptolemaios

Die Geographie des Ptolemaios Geographike Hyphegesis Buch 3: Europa zwischen Newa, Don und Mittelmeer

Christian Marx Andreas Kleineberg

Die Deutsche Bibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet über http://dnb.ddb.de abrufbar. Copyright: © 2012 Christian Marx und Andreas Kleineberg Einbandabbildung: Detail einer Weltkarte in Sebastian Münsters Edition (Heinricus Petrus, Basel, 1545) der „Geographie“ des Ptolemaios mit freundlicher Genehmigung der James Ford Bell Library, University of Minnesota Satz: Christian Marx Druck und Verlag: epubli GmbH, Berlin, www.epubli.de ISBN 978-3-8442-2809-0

Vorwort Die „Geographie“ des Klaudios Ptolemaios – verfasst ca. 150 n. Chr. und wiederentdeckt in Konstantinopel Ende des 13. Jh. – galt bis in die Renaissance hinein als unübertroffenes Werk auf dem Gebiet der Geographie. Mit der Umfahrung Afrikas und der Entdeckung Amerikas im 15. Jh. offenbarte sich ihr fragmentarisches Bild von der Welt. Ebenso scheint aus heutiger Sicht Ptolemaios’ Wissen von dem ihm bekannten Teil der Erde unvollständig und fehlerhaft; die in seiner „Geographie“ verzeichneten Ortspositionen weisen große Fehler von bis zu einigen Graden auf. Wie jedoch schon Cuntz (1923) bemerkte, bringt eine genauere Untersuchung der Koordinatenangaben Verschiebungen von Ortsgruppen zum Vorschein. Das Vorhandensein derartiger systematischer Fehler bietet die Möglichkeit, die antiken Koordinaten zu korrigieren (entzerren) und somit die Identifizierung der antiken Orte maßgeblich zu unterstützen. Mit diesem Ziel arbeitete in den letzten Jahren eine interdisziplinäre Projektgruppe am Institut für Geodäsie und Geoinformationstechnik (IGG) der Technischen Universität Berlin an den ptolemäischen Daten. Für die Entzerrung der antiken Positionsangaben wurde ein auf geodätisch-statistischen Methoden beruhendes Analyseverfahren entwickelt. Im Ergebnis der bisherigen Auswertung der Daten zeigt sich, dass systematische Verfälschungen bei den ptolemäischen Koordinaten in aller Regel auftreten; die um ihre systematischen Fehler bereinigten Koordinaten weisen eine bisher unbekannte Genauigkeit auf. Mit Hilfe der rechnerischen Entzerrung konnten zahlreiche Vorschläge für Identifizierungen der antiken Orte gestützt und neue Identifizierungen gefunden werden. Nachdem die Ergebnisse für das zweite Buch der „Geographie“ veröffentlicht wurden (Kleineberg et al., 2010, 2012), widmet sich die vorliegende Publikation dem dritten Buch. Es behandelt das Gebiet Europas zwischen Sarmatia Europaea im Osten, mit seinen nördlichsten und östlichsten Punkten Newa und Don, und dem Mittelmeer im Süden, begrenzt durch Sardinia im Westen und Creta im Osten. Als Fortsetzung der genannten Veröffentlichungen liegt der Schwerpunkt dieses Buches in der Präsentation der Identifizierungen der antiken Orte und der wesentlichen Ergebnisse der rechnerischen Untersuchungen. Für weitergehende Informationen zur „Geographie“ und für Details zu den Analysemethoden sei auf frühere Veröffentlichungen verwiesen (siehe Einführung). Die Arbeiten an diesem Buch wurden zum Teil durch die Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG) finanziert, der wir hiermit für ihre Förderung unseren Dank aussprechen. Weiterhin gilt unser Dank Dr. rer. nat. A. Fuls für die Administration der Datenbank des Projekts, Prof. Dr.-Ing. D. Lelgemann für anregende Diskussionen und Prof. Dr. rer. nat. T. Kolbe, Direktor des IGG, für die langjährige Unterstützung des Projekts. Berlin, im August 2012

Christian Marx Andreas Kleineberg

vi

Vorwort

Inhaltsverzeichnis Vorwort . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

v

Einführung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Das Buch III der „Geographie“ . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Rechnerische Entzerrung der ptolemäischen Koordinaten 3 Zum Aufbau und Inhalt der folgenden Abhandlungen . .

. . . .

1 1 4 7

1

Italia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

9

2

Corsica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

3

Sardinia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

35

4

Sicilia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

41

5

Sarmatia Europaea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

6

Chersonesus Taurica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

7

Iazyges Metanastae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

8

Dacia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

61

9

Moesia Superior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

65

10 Moesia Inferior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

69

11 Thracia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

12 Chersonesus Thracia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

13 Macedonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

83

14 Epirus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

95

15 Achaia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

. . . .

16 Peloponnesus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 17 Creta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Anhang: Transformationseinheiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

viii

Inhaltsverzeichnis

Verzeichnis der Abkürzungen und Symbole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 Literatur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 Ortsindex . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 Kartenteil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

Einführung 1 Das Buch III der „Geographie“ Die Ge¯ ographik¯e Hyph¯eg¯esis („Geographie“) des Klaudios Ptolemaios (ca. 100–178) gliedert sich in acht Bücher; sie beinhaltet: im Buch I theoretische Grundlagen der Geographie mit einer Besprechung der Arbeiten von Marinos1 sowie Methoden zur kartographischen Abbildung der Erdoberfläche, in den Büchern II–VII einen Katalog mit über 6300 antiken Orten der oikoumene 2 , am Ende des Buches VII eine zusammenfassende Beschreibung einer Weltkarte sowie eine weitere Methode zur Abbildung der Erdoberfläche, im Buch VIII eine Anleitung zur Zeichnung von 26 Länderkarten einschließlich einer Aufstellung der Koordinaten von ca. 360 sog. poleis epis¯emoi 3 („bedeutende Städte“). Ein großes Verdienst des Ptolemaios ist die Einführung eines geographischen Bezugssystems mit Nullmeridian bei den „Inseln der Seligen“ (GH IV.6.34), auf dessen Grundlage er die Lage der Orte des Ortskatalogs einheitlich mittels geographischer Länge und Breite angibt. Im Ortskatalog werden 84 Länder beschrieben; der Katalog unterteilt sich in Europa (Bücher II, III), Afrika (Buch IV) und Asien (Bücher V–VII). Die Orte des Buches III sind Gegenstand der folgenden Abhandlungen; es gliedert sich in 17 Länder, vgl. Abb. 1. Ptolemaios lebte zur Zeit der römischen Kaiser Trajan (98–117), Hadrian (117–138), Antoninus Pius (138–161) und Marcus Aurelius (161–180). In diesem Abschnitt der römischen Geschichte bewirkte das Zusammentreffen mehrerer Faktoren einen immensen Zuwachs an geographischem Wissen. Infolge der gewaltigen Ausdehnung des Römischen Imperiums wurden zahlreiche Gebiete durch den Straßenbau erschlossen und durch die römische Verwaltung erfasst. Militärische Unternehmungen und die Zunahme des Fernhandels lieferten neue geographische Informationen, auch über Gebiete jenseits der Reichsgrenzen. Unter den in Buch III beschriebenen Gebieten waren Sarmatia Europaea, Chersonesus Taurica und die Iazyges Metanastae nicht Teil des Römischen Reiches. Als Sarmatia Europaea („Europäisches Sarmatien“) bezeichnet Ptolemaios das östliche Europa jenseits der Grenze von Germania Magna im Gebiet zwischen Weichsel und Dnjestr im Westen und dem Don im Osten. Diese geographische Bezeichnung stimmt nicht genau mit der ethnographischen Bezeichnung überein, d. h. mit dem damaligen Siedlungsgebiet der Sarmaten. Da der Don als Grenze Europas angesehen wurde, beschreibt Ptolemaios das Gebiet jenseits von Sarmatia Europaea als Sarmatia Asiatica („Asiatisches Sarmatien“ in GH V.9). Die Chersonesus Taurica, die heutige Krim, war im Zentrum von Skythen besiedelt mit Neapolis Skythika (bei Simferopol) als Hauptstadt. Der östliche Teil gehörte zum Bosporanischen Reiches, das im 1. Jh. zu einem von Rom abhängigen Vasallenstaat wurde (Werner, 1999, S. 43). Änderung des Satzes Der von Griechen im Südwesten der Krim gegründete Stadtstaat Chersonesos erlangte zwar im Jahr 46 v. Chr. mit Unterstützung 1 Marinos

von Tyros (ca. 80–130) war ein phönizischer Geograph, Kartograph und Mathematiker. Seine geographischen Arbeiten, auf die sich Ptolemaios intensiv stützte, sind nicht überliefert. 2 Unter der oikoumene ist der den Griechen und Römern bekannte Teil der bewohnten Erde zu verstehen. 3 Im Buch VIII sind die Ortspositionen angegeben mittels: Zeitdifferenz des Ortes zu Alexandria, Dauer des längsten Tages am Ort und ekliptikale Distanz der Sonne zum Sommersolstitium. Diese Koordinaten werden von Marx (2012b) detailliert untersucht.

2

Einführung 10°

20°

30°

40°

60°

Sarmatia

50°

60°

50°

Europaea

Iayzges Metanastae Dacia

Corsica

Italia

40°

Thracia Macedonia

ir Ep

Sicilia

40°

Cher. Thracia

us

Sardinia

Cher. Taurica

Moesia Moesia Superior Inferior

Achaia Peloponnesus Creta

10°

20°

30°

Abbildung 1: Die Länder (Kapitel) des Buches III der „Geographie“ der Römer formell die Unabhängigkeit von der bosporanischen Herrschaft, geriet aber in der Folge ebenfalls unter römischen Einfluss. So wurden in den 60er Jahren des 1. Jh. eine römische Festung, der Kriegshafen Charax (Abschnitt 6, Nr. 8) am Kap Ai-Todor und ein Verteidigungssystem nach Art des Limes angelegt (Werner, 1999, S. 45). Der sarmatische Stamm der Iayzyges Metanastae („Ausgewanderte Jazygen“) wurde unter Augustus oder Tiberius in der ungarischen Tiefebene als eine Art Pufferstaat zwischen Römern und Dakern angesiedelt. Bei der Darstellung der Gebiete, die zum Römischen Reich gehörten, folgt Ptolemaios in Buch III der Einteilung der römischen Provinzen, d. h. ein Kapitel umfasst jeweils eine Provinz. Ausnahmen bilden die Inseln Corsica und Sardinia, die zwar administrativ eine Provinz bildeten (Bechert, 1999, S. 61 f.), von Ptolemaios aber jeweils in einem eigenen Kapitel beschrieben werden4 , und die Halbinsel Peloponnesus, die zur Provinz Achaia gehörte. Die Chersonesus Thracia/Gallipoli, der Ptolemaios ebenfalls ein eigenes Kapitel widmet, befand sich ursprünglich im Besitz der Könige von Pergamon, wurde später durch die Römer in einen ager publicus 5 umgewandelt und dann Eigentum des Marcus Agrippa, 4 Möglicherweise

wurde jedoch die gemeinsame Verwaltung von Sardinia und Corsica im Jahr 6 aufgehoben und erst unter Trajan wieder zu einer Verwaltungseinheit zusammengefasst (Wesch-Klein, 2008, S. 316). 5 Als ager publicus wurde das durch Eroberung, Erbschaft oder Konfiskation gewonnene römische Staatseigentum an Grund und Boden bezeichnet.

1 Das Buch III der „Geographie“

3

der sie seinerseits Kaiser Augustus vermachte. Mindestens bis zur Regierungszeit Trajans blieb der größte Teil der Halbinsel eine kaiserliche Domäne, die zur Provinz Thracia gehörte (Ivanov u. Bülow, 2009, S. 16). Unter Trajan wurde sie jedoch möglicherweise aus der Provinz Thracia ausgegliedert und bildete vielleicht zeitweise eine eigene Provinz (WeschKlein, 2008, S. 261). Die Insel Creta wurde 27 v. Chr. mit der Cyrenaica zu einer Provinz zusammengefasst; da die Cyrenaica jedoch in Nordafrika liegt, behandelt Ptolemaios sie in der Beschreibung von Afrika (GH IV.4). Im Detail ist nicht bekannt, welche Daten Ptolemaios’ Positionsangaben unterliegen und aus welcher Zeit sie stammen. Obwohl Ptolemaios, wie er selbst erwähnt (GH I.5.2), bemüht war, möglichst aktuelle Informationen zu verwenden, benutzte er wahrscheinlich auch ältere Quellen. Ein Hinweis darauf ist die Erwähnung von Phalasarna in der Beschreibung von Creta. Dieser Ort war zur Entstehungszeit der „Geographie“ vermutlich schon seit fast zwei Jahrhunderten nicht mehr besiedelt (siehe Abschnitt 17, Anmerkung zu Nr. 2).6 Insbesondere für die zum Römischen Reich gehörenden Gebiete ist davon auszugehen, dass Ptolemaios’ Angaben auf den Vermessungen des römischen Militärs und der römischen Verwaltung beruhen. Als weitere Quellen kommen in Frage: die Arbeiten von Marinos von Tyros, Reiseberichte, Itinerarien, Periploi 7 , Karten und wissenschaftliche Literatur (siehe dazu Stückelberger u. Graßhoff, 2006, S. 16 ff.; Kleineberg et al., 2012, S. 5 ff.). Hinsichtlich der Entstehungszeit der von Ptolemaios verwendeten Quellen und Dokumente finden sich Indizien dafür, dass die Beschreibung zumindest einiger Gebiete auf Quellen zurückgeht, die in die Regierungszeit Trajans datiert werden können. So ist unter den in Dacia erwähnten Orten Ulpianum/Oradea (Abschnitt 8, Nr. 17) eine Neugründung Trajans, wie es an der Benennung nach dessen Gentilnamen Ulpius deutlich wird. Weiterhin nennt Ptolemaios in Thracia mehrere Städte, die von Trajan gegründet worden sind wie Traianopolis/Loutros (Abschnitt 11, Nr. 50) und Plotinopolis/Didymoteicho (Nr. 51; benannt nach Trajans Frau Pompeia Plotina; Jones, 1971, S. 18). Andererseits umfasst Ptolemaios’ thrakische Städteliste noch keine Gründungen Hadrians (Jones, 1971, S. 11, 18). Das Gebiet der im Jahr 45 konstituierten Provinz Thracia war ursprünglich in sog. „Strategien“ eingeteilt, bei denen es sich um militärische und administrative Einheiten handelte. Ihre Zahl wurde im Laufe des 1. Jh. von der römischen Territorialverwaltung allmählich reduziert. Plinius (NH IV.40) nennt 50 „Strategien“, Ptolemaios (GH III.11.8– 10) noch 14. Unter Hadrian wurde diese Einteilung dann beseitigt (Ivanov u. Bülow, 2008, S. 22).8 Dacia, das unter Trajan 106/107 zur römischen Provinz wurde, wird von Ptolemaios als ein einziges Gebiet beschrieben; die unter Hadrian im Jahr 118 erfolgte Gliederung in die Provinzen Dacia Superior, Dacia Inferior und Dacia Porolissensis (Bechert, 1999, S. 204; Wesch-Klein, 2008, S. 257) wird hingegen nicht erwähnt. Andererseits ist die bereits unter Domitian im Jahr 86 erfolgte Teilung von Moesia in Moesia Superior und Moesia Inferior von Ptolemaios berücksichtigt worden. In der Beschreibung der moesischen Provinzen stützte sich Ptolemaios auch auf Informationen aus der Zeit Hadrians, wie die Angabe des Standortes der Legio IV Flavia Felix bei Singidunum/Belgrade zeigt (Abschnitt 9, Nr. 5, 6). Dorthin wurde diese Legion erst in 6 Ein

weiterer Hinweis auf die Verwendung älterer Quellen könnte die Erwähnung von Ophiussa in der Beschreibung von Moesia Inferior sein (siehe Abschnitt 10, Anmerkung zu Nr. 54). 7 Periploi sind Beschreibungen von Seerouten. 8 Nach Jones (1971, S. 11) verwendete Ptolemaios eine Liste von „Strategien“, die aus der Zeit vor Trajans Reorganisation von Thracia stammte.

4

Einführung

den 20er Jahren des 2. Jh., also nach dem Regierungsantritt Hadrians, verlegt (Mirkovic, 2007, S. 31 f., 50). Als terminus ante quem für die Entstehungszeit der verwendeten Quellen lässt sich hierbei das Jahr 134 annehmen, da Ptolemaios den Ciabrus fluvius (Abschnitt 9, Nr. 4) als Grenze zwischen beiden Provinzen bezeichnet. Dieser Grenzverlauf wurde in dem genannten Jahr geändert (Gerov, 1980, S. 156; Ivanov u. Bülow, 2008, S. 17). Die „Geographie“ ist durch über 50 mittelalterliche griechische Handschriften überliefert. Die Handschriften lassen sich in die zwei Rezensionen Ω und Ξ unterteilen. Die Ξ-Rezension ist nur durch die Handschrift Vaticanus Graecus 191 (X) vertreten; sie weicht von Ω in einer Vielzahl von Koordinatenangaben und Ortsnamen ab. Für Details bezüglich der Textfamilien sei auf Cuntz (1923), Schnabel (1938), Schmidt (1999, S. 8 ff.) sowie Stückelberger u. Graßhoff (2006, S. 27 ff.) verwiesen.

2 Rechnerische Entzerrung der ptolemäischen Koordinaten Für bisher nicht identifizierte Orte bilden deren ptolemäischen Koordinatenangaben die Grundlage für ihre Identifizierung. Die Koordinaten sind im Ortskatalog in Form geographischer Länge Λ und Breite Φ im von Ptolemaios eingeführten geographischen Bezugssystem angegeben, das bis auf den Nullmeridian bei den „Inseln der Seligen“ dem heutigen geographischen Bezugssystem entspricht. Da die Lage des ptolemäischen Nullmeridians bisher nicht geklärt ist – in Frage kommen die Kanarischen und die Kapverdischen Inseln (vgl. z. B. Stückelberger u. Mittenhuber, 2009, S. 240; Rawlins, 2008) – ist die Übertragung der ptolemäischen Längenangaben in das modernen Greenwich-System nicht sicher durchführbar. Abgesehen davon sind die ptolemäischen Koordinaten oft aufgrund großer Fehler (Verzerrungen) nicht direkt für eine Identifizierung der antiken Orte verwendbar. Um die Fehler der ptolemäischen Koordinaten bestimmen zu können, wurde ein rechnerisches Analyseverfahren entwickelt (siehe Marx, 2012) und in Software umgesetzt (Marx, 2012a); das Verfahren wurde bereits erfolgreich auf die Koordinatenangaben des zweiten Buches der „Geographie“ angewendet (siehe Kleineberg et al., 2010, 2012). Dem Verfahren nach werden die Fehler der ptolemäischen Koordinaten in systematische, zufällige und grobe Fehler unterteilt. Die Bestimmung systematischer Fehleranteile erfolgt auf Grundlage von bekannten Identifizierungen und Vorschlägen für Identifizierungen. Im Fall unsicherer Identifizierungen ermöglicht das Analyseverfahren, für einen Ort die vorliegende Identifizierung zu prüfen oder bei mehreren Vorschlägen die mutmaßlich korrekte Identifizierung zu ermitteln. Nach einer Bestimmung systematischer Fehleranteile können die Koordinaten eines bisher nicht identifizierten Ortes rechnerisch entzerrt werden. Für die Identifizierung eines Ortes anhand der entzerrten Koordinaten sind aufgrund der Ungenauigkeit und Unsicherheit der antiken Koordinaten weitere Informationen heranzuziehen; dies sind topographische Informationen, archäologische Fundstätte, Angaben anderer antiker Quellen und die Ortsnamenkunde. In den griechischen Handschriften der „Geographie“ sind die Koordinaten im Milesischen System angegeben, mit griechischen Buchstaben als Zahlzeichen. Gradbruchteile werden als Brüche und diese zum Teil als Summe mehrerer Brüche ausgedrückt. Die kleinste 1 ° = 5′ . Die tatsächliche Genauigkeit (Auflösung) auftretende Bruchteil eines Grades ist 12 der Koordinaten ist i. d. R. geringer und unterscheidet sich regional (siehe Marx, 2011). In nicht wenigen Fällen treten unterschiedliche Koordinatenwerte in den Überlieferungen der „Geographie“ auf. Derartige Varianten fließen in das Analyseverfahren ein, die mutmaßlich

2 Rechnerische Entzerrung der ptolemäischen Koordinaten

5

genauere Variante wird ermittelt. Im Folgenden wird eine kurze Darstellung des rechnerischen Analyseverfahrens gegeben; eine ausführliche Abhandlung ist Marx (2012) zu entnehmen. Das Vorhandensein systematischer Fehler bedeutet, dass mehrere Orte auftreten, deren antike Positionen dieselben Verfälschungen aufweisen. Bei diesen systematischen Verfälschungen wird von Verschiebungen und maßstäblichen Fehlern ausgegangen; sie können durch das folgende funktionale Modell einer vermittelnden Ausgleichung (siehe z. B. Niemeier, 2002, S. 117 ff.) beschrieben werden: Λ + vΛ = mλ λ + Λ0 (1) Φ + vΦ = mφ φ + Φ0 . Λ und Φ sind die ptolemäische Länge und Breite eines Ortes, sie stellen die sog. Beobachtungen im Modell dar. λ und φ sind die moderne geographische Länge (bzgl. GreenwichMeridian) und Breite. Die (unbekannten) Verzerrungsparameter zur Modellierung der systematischen Fehler sind die Maßstabsparameter mλ und mφ und die Translationsparameter Λ0 und Φ0 . Λ0 beinhaltet u. a. die Differenz zwischen dem ptolemäischen und modernen Nullmeridian, so dass für diese kein Wert vorausgesetzt werden muss. vΛ und vΦ sind sog. Verbesserungen, sie erfassen restliche Fehler zufälliger Natur. Das Modell (1) stellt eine Überführung (Transformation) der modernen in die ptolemäischen Koordinaten eines Ortes dar. Zusätzlich zum Modell (1) wird ein stochastisches Modell aufgestellt, mit dem die Unsicherheit der antiken Koordinaten mittels Standardabweichungen festgelegt wird. Die bisherigen Untersuchungen zeigten, dass das verwendete Ausgleichungsmodell die vorhandenen Verzerrungen i. d. R. genau genug beschreibt. Einzelne Koordinatenwerte, die sich nicht mit dem Modell erklären lassen, werden als grob fehlerhaft bezeichnet. Mittels des Analyseverfahrens werden auf der Basis von statistischen Hypothesentests Ortsgruppen homogener systematischer Fehler (Transformationseinheiten) und ihre Verzerrungsparameter bestimmt. Für bisher nicht identifizierte Orte können dann Koordinaten im modernen geographischen Bezugssystem berechnet werden (entzerrende Transformation): ¯ = m Λ Λ + λ0 λ (2) φ¯ = mΦ Φ + φ0 . Dabei sind mΛ und mΦ Maßstabsparameter und λ0 und φ0 Translationsparameter. Die Parameter der entzerrenden Transformation gehen aus den mittels Ausgleichung (Methode der kleinsten Quadrate) berechneten Verzerrungsparametern hervor: mΛ =

1 1 1 1 , mΦ = , λ0 = − Λ0 , φ0 = − Φ0 . mλ mφ mλ mφ

(3)

Einhergehend mit der Bestimmung von Transformationseinheiten werden grob fehlerhafte antike Koordinatenwerte ermittelt; diese können oft auf Schreibfehler in den Manuskripten zurückgeführt werden. Der Ablauf des Analyseverfahrens für ein Untersuchungsgebiet ist in Abb. 2 beispielhaft verdeutlicht. Die Verfahrensschritte sind im Einzelnen: 1. Die Orte werden in Startgebiete homogener Verzerrung eingeteilt. Diese werden anhand ähnlicher Residuenvektoren (vΛ vΦ )⊺ deutlich, die sich nach einer Transformation entsprechend (1) mit Näherungswerten für die Verzerrungsparameter ergeben. In Abb. 2 werden zwei Startgebiete S1 und S2 gebildet.

6

Einführung 2. In den Startgebieten werden Transformationseinheiten mittels statistischer Verfahren bestimmt. In Abb. 2 wird in S1 eine konsistente Untergruppe T1 gefunden, ein Ort P bleibt ohne Zuordnung; in S2 werden zwei konsistente Untergruppen T2 und T3 ermittelt. 3. Für Orte ohne Zuordnung zu einer Transformationseinheit werden bestmögliche Zuordnungen zu Transformationseinheiten mittels statistischer und geometrischer Verfahren gesucht. In Abb. 2 kann P T2 zugeordnet werden. 4. Es wird nach möglichen Zusammenfassungen von Transformationseinheiten mittels statistischer, geometrischer und graphentheoretischer Verfahren gesucht. In Abb. 2 werden T1 und T3 zu T1 zusammengefasst. 5. Die Ergebnisse werden mit Hilfe von computergestützten Visualisierungen und statistischen Verfahren manuell nachbearbeitet. In Abb. 2 wird die plausiblere und mögliche Zuordnung des östlichsten Ortes von T1 zu T2 durchgeführt. 2.

1. S1

T1 P

S2

3.

T3

T2

5.

4.

P T1 T2

T1 T2

Abbildung 2: Skizzierung des Ablaufs des Analyseverfahrens Im Ergebnis der Arbeiten liegen nun für den größten Teil der Orte des Buches III Identifizierungen vor. Die antiken Koordinaten der bereits im Vorhinein sicheren Identifizierungen konnten größtenteils durch systematische Verfälschungen erklärt werden. Im Fall von nun rechnerisch bestätigten unsicheren und neu gefundenen Identifizierungen können in Abhängigkeit von den jeweils vorliegenden Informationen Unsicherheiten verbleiben. Um dies zu verdeutlichen, wurden die Orte entsprechend der Sicherheit der Identifizierung sowie der Informationslage klassifiziert (s. u.). In den folgenden Abhandlungen der einzelnen Kapitel des Buches III sind für Orte mit Zuordnung zu einer Transformationseinheit (d. h. mit bestätigten antiken Koordinaten) die Restfehler ¯−λ ∆λ = λ (4) ∆φ = φ¯ − φ

3 Zum Aufbau und Inhalt der folgenden Abhandlungen

7

aufgeführt, die sich nach der entzerrenden Transformation (2) ergeben. Die Restfehler kennzeichnen die lokale Genauigkeit der antiken Koordinatenangaben. Im Anhang sind für die Transformationseinheiten die Entzerrungsparameter und durchschnittliche Standardabweichungen der antiken Koordinaten angegeben. Im Kartenteil sind die einzelnen Transformationseinheiten dargestellt.

3 Zum Aufbau und Inhalt der folgenden Abhandlungen Die einzelnen Kapitel des Buches III der „Geographie“ werden in dieser Arbeit ebenfalls kapitelweise abgehandelt. Jedes Kapitel beinhaltet eine tabellarische Aufstellung der antiken Orte und Geländemarken mit ihren Koordinaten, Identifizierungen und weiteren Angaben. Im Kartenteil am Ende dieses Buches sind getrennt für die Kapitel der „Geographie“ die Identifizierungen der antiken Orte kartiert. Im Anhang sind die Transformationsparameter der entzerrenden Transformation (2) für die ermittelten Transformationseinheiten aufgeführt. Die Reihenfolge in der tabellarischen Aufführung der antiken Orte entspricht der Anordnung in der „Geographie“ (Stückelberger u. Graßhoff, 2006, folgend). In seltenen Fällen hat Ptolemaios Orte mehrfach aufgeführt; kommt dies innerhalb eines Kapitels der „Geographie“ vor, wird der betreffende Ort hier nur einmal aufgelistet. Die Spalten der tabellarischen Aufstellung der ptolemäischen Ortsangaben enthalten: 1.

kapitelweise fortlaufende Nummer;

2.

antiker Ortsname9 , die poleis epis¯emoi des Buches VIII sind durch Fettschrift ausgezeichnet;

3., 4. ptolemäische geographische Länge Λ und Breite Φ in Grad, Bogenminuten; bei mehr als einer überlieferten Variante diejenige, die sich anhand der Analyse als stimmig ergab; 5.

Quelle (Q) der antiken Koordinaten getrennt für Länge und Breite; es sind: Ω/Ξ: Ω- bzw. Ξ-Rezension nach Stückelberger u. Graßhoff (2006); M: Müller (1883/1901); m: von Müller im Apparat aufgeführte Lesart; N: Nobbe (1843–1845); U: Ulmer Ausgabe10 ; A: alternativer Vorschlag aufgrund eines vermuteten Schreibfehlers;

6.

moderne Identifizierung11 ; das vorangestellte Zeichen ⊙ bedeutet, dass der antike Ort auch im weiteren Umkreis des angegebenen modernen Ortes gelegen haben kann;

7., 8. moderne geographische Länge λ und Breite φ in Grad, Bogenminuten; 9 Je

nachdem, ob die behandelten Gebiete vorwiegend lateinisch- oder griechischsprachig waren, werden die antiken Ortsnamen in lateinischer oder griechischer Schreibweise wiedergegeben (zur lateinischgriechischen Sprachgrenze siehe Gerov, 1980). Da Sizilien als Teil Großgriechenlands von der griechischen Kultur geprägt war, werden hier die Ortsnamen in griechischer Form genannt. Bei Ortsnamen, die nur bei Ptolemaios in gräzisierter Form überliefert sind, wurde für die lateinische Wiedergabe i. d. R. die lateinische Übersetzung von Müller (1883/1901) zugrundegelegt. Bei den Gebieten, die nicht zum Römischen Reich gehörten, wurde die griechische Schreibweise nach Ptolemaios beibehalten. 10 Ulmer Ausgabe der „Geographie“ (Cosmographia) von Lienhard Holl, 1482; Koordinatenangaben nach Müller (1883/1901) 11 Die Ortsnamen sind, wenn möglich, in Englisch gehalten. Die Schreibweise kann von derjenigen der zugrunde liegenden modernen Literatur abweichen.

8

Einführung

9., 10. Differenz zwischen transformierter ptolemäischer und moderner Koordinate bestimmt mit (4) in Bogenminuten; die transformierten ptolemäischen Koordinaten ergeben ¯ = λ + ∆λ und φ¯ = φ + ∆φ; sich zu λ 11.

Transformationseinheit (TE); zu einer Transformationseinheit sind Orte zusammengefasst, bei denen von denselben systematischen Fehlern (Maßstab, Translation) ausgegangen wird und die somit einheitlich mit denselben Transformationsparametern zu transformieren sind; ist eine moderne Identifizierung ohne Transformationseinheit angegeben, konnten die antiken Koordinaten nicht bestätigt werden, so dass von unsystematischen Fehlern bzw. von einem Schreibfehler in Λ und/oder Φ auszugehen ist;

12.

Kategorie der Identifizierung (I); S: sichere Identifizierung, aufgrund der Siedlungsoder Namenskontinuität oder epigraphischer Zeugnisse eindeutig bestimmbar; A: Identifizierung anhand archäologischer Informationen; B: Identifizierung anhand des Barrington-Atlas (Talbert, 2000); H: Identifizierung anhand historischer Informationen, K: Identifizierung lediglich durch Transformation der antiken Koordinaten;

13.

Quelle der modernen Identifizierung12 ; „B“ steht für den Barrington Atlas (Talbert, 2000)

12 Bei

Literaturangaben wird auf die Jahreszahl verzichtet.

1 Italia

28, 30 42, 30 Ω,Ω 28, 40 42, 40 Ω,Ω

29, 10 42, 45 Ω,Ω

29, 30 42, 45 Ω,Ω

30, 00 42, 50 Ω,Ω 30, 30 42, 50 Ω,Ω

4 Tropaea Augusti 5 Monoeci portus

6 Albintimilium

7 Albingaunum

8 Genua 9 Entella fl. (M)

Genova Entella

Albenga

Ventimiglia

La Turbie Monte Carlo

Villefranche-surMer

Nice

Var

Identifizierung

31, 30 43, 00 Ω,Ω 31, 45 42, 45 Ω,Ω

32, 00 42, 40 Ω,Ω

32, 40 42, 45 Ω,Ω 33, 20 42, 40 Ω,Ω

33, 30 42, 30 Ω,Ω

33, 30 42, 00 Ω,Ω

34, 00 42, 30 Ω,Ω 34, 15 42, 00 Ω,Ω

34, 30 42, 00 Ω,Ω

35, 00 41, 55 Ω,Ω

12 Boacias fl. (Z) 13 Luna

14 Lunae prom.

15 Herculis fanum 16 Arnus fl. (M)

17 Populonium

18 Populonium prom.

19 Traianus portus 20 Telamon prom.

21 Osa fl. (M)

22 Cosa

Ansedonia

Follonica Punta di Talamone Osa

cape at Piombino

Populonia

Massaciuccoli Arno

Punta Bianca

Vara/Magra Luni

30, 35 42, 55 Ω,Ω Trigoso 31, 50 42, 45 M,Ω Magra

28, 15 42, 45 Ω,Ω

10 Tigullia 11 Macra fl. (M)

28, 00 42, 35 Ω,N

Q

3 Herculis portus

Φ

2 Nicaea

Λ

27, 30 43, 00 Ω,Ω

Antiker Name

1 Varus fl. (M)

Nr. φ 10

∆λ

1 It5

6 It4

6 It5

−7 It5 4 It5

11 It5

−1

−2

6 6

15

−5 −1

−2 5

1 It13

7 It14

−7 It12 −4 It13

−2 It6

11 It6 1 It6

3 It4 3 It6

−3 −11 It4 −1 −5 It4

16

17

−5 3

TE

−3 Ga16

∆φ

11, 18 42, 24

11, 10 42, 33

11



−7 It20

— —

10, 45 42, 56 7 10 It14 11, 08 42, 33 −17 −11 It20

10, 32 42, 56

10, 29 42, 59

10, 20 43, 50 10, 16 43, 41

9, 58 44, 02

9, 53 44, 09 10, 01 44, 04

9, 26 44, 16 9, 59 44, 02

8, 57 44, 25 9, 20 44, 19

8, 13 44, 03

7, 36 43, 47

7, 24 43, 45 7, 25 43, 44

7, 19 43, 42 −12

7, 16 43, 42 −22

7, 12 43, 39

λ

S

S

K S

H

S

H S

H

S S

B S

S S

S

S

S B

H

S

S

I

B, Nissen (Bd. II/2, S. 309), Sciarretta (S. 54) B, Grant (S. 193f.), Greco et al. (S. 126f.), Löhberg (Bd. 1, S. 235, 239)

Transformation Müller, Forbiger (Bd. 3, S. 428)

Forbiger (Bd. III, S. 358)

B, Greco et al. (S. 281), Löhberg (Bd. 1, S. 236)

Hazlitt (S. 173) B, Nissen (Bd. I, S. 303f.)

B, Nissen (Bd. I, S. 303) B, Grant (S. 361), Greco et al. (S. 172f.), Löhberg (Bd. 1, S. 234, 236) Müller

B, Müller, Nissen (Bd. II/1, S. 146) B, Nissen (Bd. I, S. 303)

B, Grant (S. 268), Löhberg (Bd. 1, S. 236) B, Nissen (Bd. II/1, S. 146)

B, Moreau (S. 305), Greco et al. (S. 97f.), Löhberg (Bd. 1, S. 237)

B, Moreau (S. 305), Greco et al. (S. 355), Löhberg (Bd. 1, S. 237)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 237) B

Desjardins (Bd. II)

B, Nissen (Bd. 1, S. 302), Moreau (S. 368), Löhberg (Bd. 1, S. 237) B, Moreau (S. 348)

Quelle der Identifizierung

10 1 Italia

38, 45 41, 05 Ω,Ω 39, 30 41, 30 Ω,Ω

39, 20 41, 10 Ω,Ξ

39, 30 41, 00 Ξ,Ξ 39, 50 41, 00 Ω,Ω

37 Volturnum 38 Liternum

39 Cumae

40 Misenum 41 Puteoli

38, 10 41, 15 Ω,Ω

34 Formiae

38, 20 41, 15 Ω,Ω

37, 30 41, 10 Ω,Ω 37, 45 41, 15 Ω,Ω

32 Circaeum prom. 33 Tarracinae

38, 30 41, 20 Ω,Ω

37, 10 41, 20 Ω,Ω

31 Clostra

35 Liris fl. (M)

36, 50 41, 20 Ω,Ω

30 Antium

36 Sinuessa

36, 30 41, 30 Ω,Ω

29 Ostia

12, 06 41, 56

Miseno Pozzuoli

Castel Volturno Marina di Lago di Patria Cuma

Torre S. Limato

Garigliano

Formia

Monte Circeo Terracina

Torre di Fogliano

Anzio

Ostia antica

Tiber Tiber

Palo

36, 15 41, 40 Ω,Ω

36, 30 41, 30 Ω,Ω 36, 30 42, 00 Ω,Ω

26 Alsium

27 Tiberis fl. (M) 28 Tiberis fl. (B)

11, 57 42, 02

3

∆λ

TE

−6 It20

∆φ

4

7 0

0

−3

−3

10 −2

1

2

6

9 −5

14, 05 40, 47 −13 14, 07 40, 49 2

14, 03 40, 50 −19

13, 56 41, 02 14, 01 40, 55

13, 50 41, 09

13, 45 41, 13

13, 37 41, 15

13, 03 41, 14 13, 15 41, 17

12, 55 41, 23

12, 37 41, 27

12, 17 41, 45

12, 14 41, 44 12, 28 41, 51

6 It29 4 It29

13 It29

−2 It27 13 It28

6 It27

−3 It27

−5 It27

4 It23 −7 It27

5 It23

1 It23

−7 It23

−6 It23 17 It23

−8 It23

1 −14 It23

11, 54 42, 05 −13 −17 It23

Santa Severa

φ

11, 42 42, 13

λ

36, 00 41, 40 Ω,Ω

Porto Clementino at Civitavecchia

Identifizierung

25 Pyrgi

Q

35, 40 41, 40 Ω,Ω

Φ

24 Castrum Novum

Λ

35, 20 41, 45 Ω,Ω

Antiker Name

23 Graviscae

Nr.

S S

S

S S

S

S

S

B S

B

S

S

S S

S

S

S

S

I

B, Grant (S. 399f.), Löhberg (Bd. 1, S. 131) B, Grant (S. 527f.), Greco et al. (S. 281f.), Brodersen (S. 141–144), Löhberg (Bd. 1, S. 130)

B, Grant (S. 197f.), Greco et al. (S. 130f.), Brodersen (S. 117–119), Löhberg (Bd. 1, S. 130, 131)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 712f.) B, Löhberg (Bd. 1, S. 130)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 664), Greco et al. (S. 60)

B, Dal Maso u. Vighi (S. 258–260) B, Grant (S. 625f.), Dal Maso u. Vighi (S. 251–257), Löhberg (Bd. 1, S. 122) B, Grant (S. 253f.), Löhberg (Bd. 1, S. 122, 129) B, Nissen (Bd. 1, S. 329f.)

B

B, Grant (S. 44), Dal Maso u. Vighi (S. 262–265)

B, Grant (S. 459–461), Greco et al. (S. 204–227), Brodersen (S. 126–130)

B B

B, Löhberg (Bd. 1, S. 235, 239), Greco et al. (S. 317f.) B, Grant (S. 131), Greco et al. (S. 159), Löhberg (Bd. 1, S. 235, 239) B, Grant (S. 131), Löhberg (Bd. 1, S. 239)

B, Grant (S. 275), Greco et al. (S. 159)

Quelle der Identifizierung

11

40, 00 40, 20 Ω,Ω 40, 05 40, 15 Ω,Ω

40, 10 40, 00 Ω,Ω

40, 20 39, 45 Ω,Ω

40, 00 39, 30 Ω,Ω

40, 00 39, 15 Ω,Ω 40, 00 39, 00 Ω,Ω

45 Salernum 46 Silarus fl. (M)

47 Paestum

48 Velia

49 Buxentum

50 Laus fl. 51 Tempsa

16, 41 38, 45 −14

Golfo di Squillace

40, 45 38, 45 Ω,Ω

1 −8

12 16, 35 38, 27 16, 36 38, 49

16, 16 38, 14

Locri Epizefiri

40, 45 38, 25 Ξ,Ω

5

Stilaro Roccelletta

16, 10 38, 03

Capo Bruzzano

40, 30 38, 05 Ξ,Ξ

1

40, 55 38, 35 Ω,Ω 40, 45 38, 45 Ω,Ω

15, 41 37, 57

Capo dell’Armi

−3 It36

5 It36 −7 It36

8 It36

−1 It36

0 It36

6 It36

S

S S

S

S

H

S

S

3

2 It36

15, 39 38, 06

15, 43 38, 15 −10

B

S K

S

S

S

S S

S

S

H

5 It36

1 It35 −5 It35

−3 It35

−1 It34

−1 It34

3 It34 11 It34

−4 It29

4 It29

S

I

−9 It36

17

TE

−3 It29

∆φ

3

16, 04 38, 51

15, 50 38, 37

39, 50 38, 00 Ω,Ω

59 Locanus fl. (M) 60 Scylacium oppidum 61 Sinus Scylacius

9

−1

0

5 0

−5

−7

1

∆λ

15, 47 39, 46 −7 15, 52 39, 37 −12

15, 31 40, 05

15, 09 40, 10

15, 00 40, 25

14, 47 40, 41 14, 56 40, 28

14, 22 40, 37

14, 28 40, 44

56 Leucopetra prom. 57 Zephyrium prom. 58 Locri

Reggio di Calabria

φ

14, 16 40, 51

λ

39, 50 38, 15 Ω,Ω

Golfo di S. Eufemia Rocca di Scilla

Lao Belvedere Marittimo Capo Vaticano

Policastro Bussentino

Castellammare di Velia

Paestum

Salerno Sele

Sorrento

Sarno

Napoli

Identifizierung

55 Regium Iulium

52 Taurianus 40, 20 38, 45 Ω,Ω scopulus 53 Hipponiates 40, 20 38, 45 Ω,Ω sinus 54 Scyllaeum prom. 39, 40 38, 20 Ω,Ω

40, 00 40, 40 Ξ,Ω

44 Surrentum

Q

40, 05 40, 55 Ω,Ω

Φ

43 Sarnus fl. (M)

Λ

40, 00 40, 55 Ω,Ξ

Antiker Name

42 Neapolis

Nr.

B B, Bosi (S. 119), Greco et al. (S. 319f.), Löhberg (Bd. 1, S. 126) B, Nissen (Bd. II/2, S. 947)

B, Greco et al. (S. 168–170)

B, Müller, Nissen (Bd. II/2, S. 922)

B, Grant (S. 537f.), Greco et al. (S. 283f.), Brodersen (S. 144–146), Löhberg (Bd. 1, S. 126) Müller, Nissen (Bd. II/2, S. 967)

Forbiger (Bd. III, S. 363), Nissen (Bd. II/2, S. 930) B, Nissen (Bd. II/2, S. 962)

B, Müller

B, Nissen (Bd. II/2, S. 898) Transformation

B, Greco et al. (S. 243)

B, Grant (S. 231f.), Greco et al. (S. 351–353)

B, Grant (S. 520f.), Greco et al. (S. 228–234), Brodersen (S. 137–141)

B, Grant (S. 505), Löhberg (Bd. 1, S. 123) B, Nissen (Bd. II/2, S. 824)

B, Grant (S. 423–425), Greco et al. (S. 194f.), Löhberg (Bd. 1, S. 130) B, Nissen (Bd. 1, S. 334; Bd. II/2, S. 760), Smith (S. 627) B

Quelle der Identifizierung

12 1 Italia

40, 55 39, 30 M,Ω Terranova di Sibari

40, 55 39, 55 M,Ω Metaponto

41, 30 40, 00 M,Ω Taranto

65 Metapontum

66 Tarentum

42, 30 41, 15 Ω,Ω

42, 50 40, 20 Ω,Ω 42, 50 40, 30 Ω,Ω

74 Salpiae 75 Sipontum

78 Hyrium

43, 30 A 42, 30 40, 15 Ω,Ω

73 Aufidus fl. (M)

42, 50 40, 45 Ω,Ω

42, 30 40, 05 Ω,Ω

72 Barium

42, 20 41, 00 Ω,Ω

42, 30 39, 50 Ω,Ω

71 Egnatia

76 Apenestae

Ofanto

42, 30 39, 40 Ω,Ω

70 Brundisium

77 Garganus mons

Bari

42, 40 39, 30 Ω,Ω

69 Lupiae

at Rodi Garganico

Promontorio del Gargano

Salpi S. Maria di Siponto Vieste

Egnazia

Brindisi

Lecce

Otranto

43, 00 39, 05 Ω,Ω

68 Hydruntum

Capo di S. Maria di Leuca

42, 20 38, 45 Ω,Ω

67 Iapygium prom. sive Sallentinum

Crotone

Capo Colonna

Identifizierung

64 Thurii

Q

41, 30 38, 45 Ω,Ω

Φ

41, 30 39, 10 Ω,Ω

Λ

62 Lacinium prom.

Antiker Name

63 Croto

Nr. φ

15

−3

−8

∆λ

TE

8 It37

2 It36

0 It37

∆φ



4

−3

15, 53 41, 55

16, 00 41, 50

16, 10 41, 52

16, 00 41, 24 15, 53 41, 36

7

17 It33

7 It33

H

S

H −9

6 −10 It33

S S S

−9 It33

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

I

−7 It33 — — 16 —

−2 16, 13 41, 21 −13

−5 It33

— —

−4 It38

1 It38

−5 −10 It38

3 −12 It39

16, 52 41, 07 −52

17, 24 40, 51

17, 56 40, 38

18, 11 40, 23

18, 30 40, 09

18, 22 39, 48

17, 14 40, 28 −10 −11 It37

16, 48 40, 22 −13 −10 It37

16, 20 39, 39

17, 08 39, 05

17, 12 39, 02

λ

Müller

B, Nissen (Bd. II/2, S. 837)

B B, Löhberg (Bd. 1, S. 246), Sciarretta (S. 201) Müller

B, Nissen (Bd. I, S. 337; Bd. II/2, S. 821)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 859), Löhberg (Bd. 1, S. 127, 246), Sciarretta (S. 205)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 860), Greco et al. (S. 133), Löhberg (Bd. 1, S. 127, 246)

B, Grant (S. 122f.), Greco et al. (S. 113), Brodersen (S. 105f.), Löhberg (Bd. 1, S. 127, 246), Sciarretta (S. 202)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 881), Löhberg (Bd. 1, S. 127), Sciarretta (S. 207)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 882), Löhberg (Bd. 1, S. 127), Sciarretta (S. 201f.)

B, Nissen (Bd. I, S. 540; Bd. II/2, S. 884)

B, Grant (S. 611f.), Greco et al. (S. 328f.), Brodersen (S. 146f.), Löhberg (Bd. 1, S. 126) B, Grant (S. 393f.), Greco et al. (S. 178–183), Brodersen (S. 123–125) B, Grant S. (622–624), Greco et al. (S. 341), Brodersen (S. 147–149), Löhberg (Bd. 1, S. 128f.)

B, Grant (S. 196), Greco et al. (S. 129f.), Brodersen (S. 114–117)

B, Müller, Nissen (Bd. II/2, S. 943)

Quelle der Identifizierung

13

37, 40 43, 00 Ω,U 38, 40 A

37, 15 43, 10 Ω,Ω 36, 50 43, 20 Ω,Ω

36, 30 43, 40 Ω,Ω

36, 20 43, 40 Ω,Ω

36, 00 43, 40 Ω,Ω 35, 40 43, 45 Ω,Ω

35, 20 43, 45 Ω,Ω

35, 00 43, 50 Ω,Ω

34, 55 43, 50 Ω,Ω

34, 40 44, 00 Ω,Ω

34, 45 44, 00 Ω,Ω

88 Truentus fl. (M)

89 Potentia 90 Numana

91 Ancona

92 Aesis fl. (M)

93 Sena Gallica 94 Fanum Fortunae

95 Pisaurum

96 Ariminum

97 Rubico fl. (M)

98 Ravenna

99 Padus fl. (M)

Po

Ravenna

Rubicone

Rimini

Pesaro

Senigallia Fano

Esino

Ancona

Porto Recanati Numana

Tronto

Cupra Marittima

Pescara

38, 00 43, 10 Ω,Ξ

40, 30 42, 30 Ω,Ω

84 Aternus fl. (M)

Ortona

87 Cupra Maritima

40, 45 42, 15 Ω,Ω

83 Ortona

Vasto Sangro

Termoli

Piomba Giulianova

41, 10 41, 45 Ω,Ω 41, 20 42, 00 Ω,Ω

Biferno

Identifizierung

85 Matrinus fl. (M) 39, 20 42, 45 Ω,Ω 86 Castrum 38, 30 43, 00 Ω,Ω

41, 40 41, 40 Ω,Ω

Q

81 Histonium 82 Sarus fl. (M)

Φ

80 Buca

Λ

42, 00 41, 30 Ω,Ω

Antiker Name

79 Tifernus fl. (M)

Nr. φ

3

−9

−7

1

12, 14 44, 36

12, 12 44, 25

12, 26 44, 10

12, 35 44, 03

12, 55 43, 54

−8 It30

−6 It16

−1 It16

6 It16

10 It16

−1 It17 −3 It17

3 It17

4 It17

−3 It21 −9 It17

−9 It25

−6 It25

6 It24 0 It25

14 It30

6 It30

6 −17 It16

4

2

−3

−6

13, 13 43, 43 −7 13, 01 43, 50 −12

13, 22 43, 39

1

−4 11

13, 55 42, 54 −42 8

13, 30 43, 38

TE

−4 −10 It30 14 −2 It30

13, 51 43, 01 −21

13, 40 43, 25 13, 37 43, 31

∆φ

17 −17 It30

∆λ

14, 08 42, 32 −13 13, 57 42, 45 −2

14, 13 42, 28

14, 24 42, 21

14, 42 42, 07 14, 32 42, 14

15, 00 42, 00

15, 02 41, 59

λ

S

S

H

S

S

S S

S

S

B S

S

S

B S

S

S

B S

S

S

I

B, Nissen (Bd. 1, S. 183–191), Sciarretta (S. 186f.)

B, Grant (S. 534f.), Greco et al. (S. 282f.), Löhberg (Bd. 1, S. 133)

Müller, Nissen (Bd. I, S. 76; Bd. II/1, S. 246f.), Smith (S. 646f.)

B, Greco et al. (S. 283f.), Löhberg (Bd. 1, S. 120, 133)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 120, 247) B, Grant (S. 250), Greco et al. (S. 148), Löhberg (Bd. 1, S. 132) B, Löhberg (Bd. 1, S. 120, 133)

B, Nissen (Bd. I, S. 71; Bd. II/1, S. 376), Sciarretta (S. 52)

B, Grant (S. 35f.), Greco et al. (S. 99f.), Löhberg (Bd. 1, S. 120, 245, 247)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 120, 245) B, Löhberg (Bd. 1, S. 245)

B, Nissen (Bd. I, S. 341; Bd. II/1, S. 425)

B, Greco et al. (S. 132)

B, Nissen (Bd. II/1, S. 431) B, Löhberg (Bd. 1, S. 120, 243, 245)

B, Nissen (Bd. I, S. 339; Bd. II/1, S. 439), Sciarretta (S. 209f.)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 245), Sciarretta (S. 74)

B B, Nissen (Bd. I, S. 339; Bd. II/2, S. 778)

B, Nissen (Bd. I, S. 339; Bd. II/2, S. 778), Sciarretta (S. 84) B, Müller, Nissen (Bd. II/2, S. 783)

Quelle der Identifizierung

14 1 Italia

Natisone

34, 00 44, 50 Ω,Ω

φ



32, 50 44, 55 Ω,Ω

33, 15 44, 55 Ω,Ω

34, 00 45, 00 Ω,Ω

32, 10 44, 30 Ω,Ω

116 Forum Iulium colonia

117 Concordia colonia

118 Aquileia colonia

119 Vicentia

Vicenza

Aquileia

Concordia Sagittaria

Cividale del Friuli

1

17 −9

−2

14

8

2



11, 33 45, 33 −12

13, 22 45, 46

12, 50 45, 45

13, 25 46, 05

13, 58 45, 24 −15 — — —

13, 44 45, 43

Buzet —

Prosecco

34, 45 45, 00 Ω,Ω

13, 36 45, 14 13, 51 44, 52 13, 58 44, 55

Poreč Pula Vizače

35, 20 44, 55 Ω,Ω

36, 00 44, 40 Ω,Ω 36, 15 44, 55 Ω,Ω

110 Parentium

35, 30 45, 05 Ω,Ω 36, 00 45, 00 Ω,Ω

13, 44 45, 33

Rizana

35, 00 44, 55 Ω,Ω

109 Formio fl. (M)

114 Piquentum 115 Alvum

TE

— —

5 It2

16 It7

∆φ

5 It9

— — −3 It12

−4 It8

8 It9

4 It9

— —

−1 It11 — —

−2 It10

6 It11 10 Il1

−1 It11

3 It10

−3 It10

8 −13 It9

13, 47 45, 39 −14

13, 22 45, 57

6 12, 58 45, 39 −18

10, 40 45, 39 — 12, 17 45, 11 −44

34, 30 44, 55 Ω,Ω

111 Pola 112 Nesactum finis Italiae 113 Pucinum



0

−2

∆λ

10, 59 45, 04 −59 −14 It6 −9



8, 02 45, 11

9, 23 45, 51

λ

108 Tergestum colonia

Triest

Tagliamento

35, 00 A 33, 00 44, 50 Ω,Ω

106 Tiliaventum fl. (M) 107 Natiso fl. (M)

Lago di Garda Canale Bianco

30, 30 45, 00 Ω,Ω 34, 00 44, 10 Ω,Ξ

104 Lacus Benacus 105 Atrianus fl. (M)

— Mincio/Po

31, 45 43, 30 Ω,Ω 32, 45 A

103 confluens (Z)

28, 45 43, 45 Ω,Ω

Identifizierung

30, 40 43, 45 Ω,Ω

Q

101 Padus fl./Doria fl. (Z) 102 Doria fl.

Φ Adda at Lago di Como Po/Dora Baltea

Λ

29, 20 44, 45 Ω,Ω

Antiker Name

100 Padus fl. (M)

Nr.

B

Müller

Quelle der Identifizierung

Vedaldi Iasbez (S. 391f.)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 222) B

B, Nissen (Bd. I, S. 77; Bd. II/1, S. 238), Vedaldi Iasbez (S. 127f.), Sciarretta (S. 167) B, Löhberg (Bd. 1, S. 222)

B, Greco et al. (S. 349f.), Löhberg (Bd. 1, S. 222)

B, Müller, Nissen (Bd. I, S. 195; Bd. II/1, S. 229) B, Nissen, (Bd. I, S. 196; Bd. II/1, S. 229)

B Müller, Nissen (Bd. II/1, S. 215)

B, Nissen (Bd. 1, S. 189)

S

S

S

S

B, Grant (S. 52f.), Greco et al. (S. 101–104), LGRC (fasc. 5, Kol. 777–785), Löhberg (Bd. 1, S. 133, 135) B, Löhberg (Bd. 1, S. 135)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 133, 135, 228)

B, Greco et al. (S. 129)

S B — —

H

S S

S

S

S

S

S

S H

B

— —

B

H

I

15

9, 41 45, 22 10, 15 45, 33

Crema Brescia

33, 15 44, 25 Ω,Ω 33, 10 44, 05 Ω,Ω

32, 00 44, 20 Ω,Ω

31, 45 44, 00 Ω,Ω

32, 30 44, 10 Ω,Ω

127 Bergomum

128 Forum Iutuntorum 129 Brixia

32, 45 43, 40 Ω,Ω

33, 40 43, 45 Ω,Ω

34, 00 43, 50 Ω,Ω 31, 00 44, 40 Ω,Ω

31, 20 44, 40 Ω,Ω 31, 40 44, 45 Ω,Ω

31, 30 44, 30 Ω,Ω 30, 30 44, 30 Ω,Ω

30, 40 44, 15 Ω,Ω

31, 00 44, 20 Ω,Ω

31, 00 44, 00 Ω,Ω

132 Mantua

133 Tridente

134 Butrium 135 Vaunia

136 Carraca 137 Bretina

138 Anaunium 139 Novaria

140 Mediolanium

141 Comum

142 Ticinum

Pavia

Como

Milano

Nanno Novara

Sarche Brentino

— —

Trento — —

9, 10 45, 12

9, 05 45, 47

9, 12 45, 30

11, 03 46, 19 8, 38 45, 28

10, 57 46, 03 10, 54 45, 39

— —

11, 07 46, 04

10, 48 45, 09

11, 00 45, 27

Verona

33, 00 44, 00 Ω,Ω Mantua

10, 02 45, 07

Cremona

32, 00 43, 40 Ω,Ω

9, 43 45, 41

12, 24 45, 32 12, 03 45, 03

11, 39 45, 13 11, 52 45, 24

130 Cremona colonia 131 Verona

Bergamo

Altino Adria

Este Padua

11, 54 45, 48 12, 29 45, 47

125 Altinum 126 Atria

φ

∆λ

TE

−1 It7 5 It8

— — — —

— —

−9 It6

−7 It6

−6 It3

−2 It3

−1 It3

0 It3

−8 It8 1 It8

1 It8 5 It8

4 It7 −8 It9

−7 It7

∆φ

−4

1

−6

9 It3

−6 It3

5 It6

7 −27 It7 3 23 It3

4 2

— —



2

3

−6

6

3

13

−9 8

7 3

6 −6

12, 13 46, 09 −13

λ

32, 40 44, 15 Ω,Ω 32, 50 44, 30 Ω,Ω

Asolo Oderzo

Belluno

Identifizierung

123 Ateste 124 Patavium

Q

32, 30 44, 30 Ω,Ω 32, 40 44, 45 Ω,Ω

Φ

32, 30 44, 40 Ω,Ω

Λ

121 Acelum 122 Opitergium

Antiker Name

120 Belunum

Nr.

B, Greco et al. (S. 349), Löhberg (Bd. 1, 224, 228)

B, Grant (S. 686f.), Löhberg (Bd. 1, S. 135, 224) B, Grant (S. 374)

B, Greco et al. (S. 111f.), Löhberg (Bd. 1, S.135) B, Grant (S. 194f.), Löhberg (Bd. 1, S. 230)

Hazlitt (S. 155)

B

B, Löhberg (Bd. 1, S. 133, 135, 228) B, Nissen (Bd. II/1, S. 215), Grant (S. 84)

B, Grant (S. 79f.), Löhberg (Bd. 1, S. 228) B, Löhberg (Bd. 1, S. 135, 228)

B, LGRC (fasc. 1, Kol. 53) B, Löhberg (Bd. 1, S. 227)

B

Quelle der Identifizierung

S

S

S

H B

H B

B, Grant (S. 658), Löhberg (Bd. 1, S. 229, 262, 264, 269)

B, Grant (S. 182), Greco et al. (S. 127f.), Löhberg (Bd. 1, S. 226)

B, Grant (S. 382–384), Greco et al. (S. 184–186), Löhberg (Bd. 1, S. 134, 226)

Müller B

Müller B

— — — —

S

S

S

S

S

H

S

S S

S S

S S

S

I

16 1 Italia

9, 01 45, 00 8, 52 44, 54 8, 25 45, 19

Voghera Tortona Vercelli

29, 30 43, 20 Ω,Ω

30, 00 43, 20 Ω,Ω 30, 40 43, 30 Ω,Ω

147 Iria 148 Dertona

30, 20 43, 05 Ω,Ω

163 Asta colonia

6, 24 43, 55

Senez

28, 30 43, 40 Ω,Ω

28, 10 43, 20 Ξ,Ω 28, 30 43, 15 Ω,Ξ

157 Vintium

158 Salinae 159 Cemenelum

28, 30 42, 50 Ω,Ω

29, 00 44, 05 Ω,Ω

156 Brigantium

29, 20 43, 00 Ω,Ω 29, 40 43, 20 Ω,Ξ

28, 30 43, 55 Ω,Ω

155 Segusium

160 Sanitium

7, 07 43, 43 6, 31 43, 51 7, 15 43, 43

Vence Castellane Cimiez

29, 00 44, 40 Ω,Ω 29, 40 44, 30 Ω,Ω

153 Oscela 154 Eburodunum

161 Sabata 162 Pollentia

6, 39 44, 54 −19

Briançon

29, 45 44, 55 Ω,Ω

Voltri

Vado Ligure Pollenzo

Susa

Domodossola Embrun

Aime

8 It3

8 It2

−7 It2

2 It2

13 Ga14

−6 It1

6 Ga17

3 B9 — —

5 It1

4 It2 −3 It1

−6 6



1 It3

7 It4 0 It3

— —

19 −11 Ga14 −9 −7 Ga14

−1

9

−7 —

18

8, 45 44, 25 −12

8, 27 44, 17 7, 54 44, 41

7, 03 45, 08

8, 17 46, 07 6, 30 44, 34

6, 39 45, 33

−7 −4 −3

152 Axima

8, 47 45, 07 6, 23 45, 41

31, 00 43, 50 Ω,N

31, 30 43, 40 Ω,Ω 29, 00 44, 55 Ω,Ω

Lomello Conflans

TE

−7 −16 It4 −2 −3 It3

1

13

149 Vercellae

7, 50 44, 33

7, 40 45, 03

150 Laumellum 151 Forum Claudii

Bene Vagienna

Torino

∆φ

8 −13 It2

∆λ

7, 52 45, 28 −11

146 Augusta Bagiennorum

φ

7, 20 45, 44

λ

30, 30 43, 40 Ω,Ω

Ivrea

Aosta

Identifizierung

145 Augusta Taurinorum

Q

30, 15 43, 50 Ω,Ω

Φ

144 Eporedia

Λ

30, 00 44, 00 Ω,Ω

Antiker Name

143 Augusta Praetoria colonia

Nr.

B

B S

S

B S

S

S

S

B S

S

S H

S

S S

S

S

S

S

I

B

B B

B, Chevallier (S. 55), B, Chevallier (S. 17–20), Bédon (S. 142–144), Löhberg (Bd. 1, S. 237) B

B, Müller, Sciarretta (S. 151) B, Chevallier (S. 57f.), Bédon (S. 159f.), Löhberg (Bd. 1, S. 262, 270) B, Chevallier (S. 57), Grant (S. 573), Löhberg (Bd. 1, S. 262, 270) B, Chevallier (S. 57f., 103), Bédon (S. 124f.), Löhberg (Bd. 1, S. 262, 270) B, Chevallier (S. 55)

B, Bédon (S. 51f.), LGRC (fasc. 8, Kol. 1265–1267)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 229, 262, 264, 269) Müller

B, Löhberg (Bd. 1, S. 233) B, Grant (S. 215f.), Löhberg (Bd. 1, S. 233, 236) B, Löhberg (Bd. 1, S. 229, 263, 265f.)

B, Greco et al. (S. 107f.)

B, Grant (S. 88), Greco et al. (S. 347f.), Löhberg (Bd. 1, S. 262, 270)

B, Greco et al. (S. 165), Löhberg (Bd. 1, S. 263, 265f.)

B, Grant (S. 87), Löhberg (Bd. 1, S. 263, 265f.)

Quelle der Identifizierung

17

Antiker Name

Φ

Q

31, 20 43, 30 Ω,Ω

31, 40 43, 30 Ω,Ω 32, 00 43, 40 Ω,N

32, 00 43, 30 Ω,Ω 32, 30 43, 30 Ω,Ω

32, 30 43, 20 Ω,Ω

33, 20 43, 40 Ω,Ω

32, 20 A 33, 00 43, 40 Ω,Ω

33, 30 43, 30 Ω,Ω

33, 50 43, 30 Ω,Ω

34, 15 43, 30 Ω,Ω

34, 40 43, 40 Ω,Ω 35, 20 43, 45 Ω,Ξ

31, 45 43, 10 Ω,Ω 32, 00 42, 50 Ξ,Ω

32, 30 42, 50 Ω,Ω

33, 00 43, 10 Ω,Ξ

32, 25 42, 55 Ω,Ω

166 Placentia

167 Fidentia 168 Brixellum

169 Parma (colonia) 170 Regium Lepidum colonia 171 Nuceria

172 Tannetum

173 Mutina

174 Bononia

175 Claterna

176 Forum Cornelii

177 Caesena 178 Faventia

179 Biracellum 180 Fossae Papirianae 181 Bondelia

182 Luca

183 Lucus Feroniae colonia

A

30, 45 43, 10 Ω,Ω

29, 30

30, 30 43, 20 Ω,Ω

Λ

165 Libarna

164 Alba Pompeia

Nr.

at Scorano

Lucca

at Carrodano at Lago di Massaciuccoli Pedona

Cesena Faenza

Ozzano di Emilia Imola

Bologna

Modena

Sant’Ilario d’Enza

Parma Reggio nell’Emilia at Ciano

Fidenza Brescello

Piacenza

Serravalle Scrivia

Alba

Identifizierung φ

52

14

−7 2

2 6

3

−3

12, 35 42, 08

10, 29 43, 50

10, 17 43, 55



14

1

9, 39 44, 14 1 10, 14 43, 52 −21

12, 14 44, 08 11, 53 44, 17

11, 42 44, 21

11, 28 44, 27

11, 20 44, 29 −12

— —

S

S

H

−7 It12 18 It12

K S

S S

S

S

S

S

−6 It12 −4 It12

−9 It16 4 It14

7 It12

1 It12

−1 It12

−2 It12

S

B

4 It6 14 It6

S S

S S

S

S

S

I

2 It6 7 It6

−2 It6 6 It6

−1 −11 It6

2 10, 55 44, 40 −12

10, 27 44, 46

10, 24 44, 36

10, 20 44, 48 10, 36 44, 43

TE

−1 It3

∆φ

3 −12 It3

−11

39

∆λ

10, 03 44, 52 −7 10, 31 44, 54 −18

9, 40 45, 01

8, 51 44, 43

8, 02 44, 42

λ

B, Nissen (Bd. II/1, S. 369), Greco et al. (S. 170–172), Dal Maso u. Vighi (S. 61–64)

B, Grant (S. 355f.), Löhberg (Bd. 1, S. 230f.)

Transformation B, Nissen (Bd. II/2, S. 287), Löhberg (Bd. 1, S. 236) Hazlitt (S. 78)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 120, 134, 232) B, Löhberg (Bd. 1, S. 119, 134, 232)

B, Grant (S. 409), Löhberg (Bd. 1, S. 119, 134, 228–230, 233) B, Grant (S. 114f.), Löhberg (Bd. 1, S. 119, 134, 228–230) B, Löhberg (Bd. 1, S. 233), Sciarretta (S. 154) B, Löhberg (Bd. 1, S. 119, 134, 232)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 233)

B

B, Löhberg (Bd. 1, S. 119, 134, 233) B, Löhberg (Bd. 1, S. 119, 134, 230, 233)

B B, Grant (S. 122), Löhberg (Bd. 1, S. 230)

B, Grant (S. 511), Löhberg (Bd. 1, S. 119, 134, 233)

B, Nissen (Bd. II/1, S. 158)

B, Nissen (Bd. II/1, S. 155), Sciarretta (S. 163)

Quelle der Identifizierung

18 1 Italia

34, 30 42, 40 Ω,Ω 34, 00 42, 30 Ω,Ω

34, 20 42, 30 Ω,Ω 34, 50 42, 25 Ω,Ω

34, 15 42, 40 m,Ω

34, 30 42, 15 Ω,Ω 34, 40 42, 10 Ω,Ω

34, 40 42, 20 Ω,Ω

35, 00 42, 20 Ω,Ω

35, 30 42, 05 Ω,Ω

35, 30 42, 20 Ω,Ξ

195 Manliana 196 Vetulonium

197 Saena 198 Suana

199 Saturniana colonia

200 Eba 201 Volci

202 Clusium

203 Volsinium

204 Sudernum

205 Ferentia

35, 20 42, 30 Ω,Ω 34, 40 42, 45 Ω,Ω

190 Perusia 191 Arretium

35, 00 42, 40 Ω,Ω

33, 55 A 34, 20 43, 00 Ω,Ω

189 Faesulae

34, 40 43, 00 Ω,Ω 35, 00 42, 55 Ω,Ω

33, 30 42, 20 Ω,Ω

188 Rusellae

192 Cortona

Fiesole

33, 45 42, 40 Ω,Ω

187 Volaterrae

193 Aculca 194 Biturgia

Bagno Roselle

33, 30 42, 45 Ω,Ω

10, 54 43, 55

Ferento (Acquarossa)

Viterbo

Bolsena

Chiusi

at Magliano Vulci

Saturnia

Siena Sovana

Torrita di Siena Vetulonia

at Levane ruins Montevarchi

Cortona

Perugia Arezzo

Volterra

Pisa 8

10

6

∆λ

12, 07 42, 29

12, 06 42, 24

11, 59 42, 39

11, 57 43, 01

11, 18 42, 36 11, 38 42, 25

TE

−9 It19

−8 It14

−1 It13

12 It12

3 It12

∆φ

5 It18 −2 It19

5 It18 0 It14

−1 It18

−3 It18 −5 It18

9

10

−8

−8

8 −3

10 It19

0 It19

0 It19

−6 It18

−2 It19 4 It19

19 It19

12 −14 It18 4 5 It19

−5 3

12 8

7

1 −4

−10 −8 −12 It14

11, 30 42, 40 −16

11, 21 43, 19 11, 39 42, 39

11, 46 43, 10 10, 58 42, 51

11, 37 43, 30 11, 34 43, 31

11, 59 43, 16

12, 22 43, 08 11, 53 43, 25

11, 17 43, 48

11, 07 42, 48 −31

10, 51 43, 24 −11

10, 23 43, 43

11, 15 43, 46

Pistoia Firenze

φ

λ

Identifizierung

186 Pisae colonia

Q

33, 20 43, 00 Ω,Ω

Φ

33, 50 43, 00 Ω,Ω

Λ

184 Pistoria

Antiker Name

185 Florentia

Nr.

S

K

S

S

S S

S

S S

S S

H H

S

S S

S

S

S

S

S

S

I

B, Grant (S.251), Greco et al. (S. 149–151), Dal Maso u. Vighi (S. 53–55)

B, Grant (S. 547), Sciarretta (S. 134) B, Grant (S. 700–702), Greco et al. (S. 362), Dal Maso u. Vighi (S. 29–32) B, Grant (S. 174f.), Greco et al. (S. 124f.), Löhberg (Bd. 1, S. 231) B, Greco et al. (S. 110f.), Dal Maso u. Vighi (S. 50f.) Transformation

B, Nissen (Bd. II/1, S. 312), Greco et al. (S. 319)

B, Sciarretta (S. 55) B, Greco et al. (S. 336f.)

B, Müller, Löhberg (Bd. 1, S. 236) B, Grant (S. 689f.)

Müller Hazlitt (S. 76)

B, Grant (S. 487f.), Greco et al. (S. 241f.) B, Grant (S. 68), Greco et al. (S. 105), Löhberg (Bd. 1, S. 231) B, Grant (S. 191), Greco et al. (S. 129)

B, Grant (S. 249f.), Greco et al. (S. 152)

B, Grant (S. 546f.), Greco et al. (S. 314), Löhberg (Bd. 1, S. 134, 226)

B, Grant (S. 696–698), Greco et al. (S. 361f.)

B, Grant (S. 507–509), Löhberg (Bd. 1, S. 233, 236)

B, Grant (S. 252f.), Löhberg (Bd. 1, S. 230f.)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 230f.)

Quelle der Identifizierung

19

San Severino Marche Cupramontana Fermo

35, 40 41, 55 Ω,Ω

35, 55 41, 55 Ω,Ω

36, 00 41, 50 Ω,Ω 36, 30 41, 50 Ω,Ω

36, 20 41, 55 Ω,Ω 35, 40 43, 40 N,Ξ

36, 00 43, 30 Ω,Ω

36, 30 43, 25 Ω,Ω 36, 55 42, 55 Ω,Ω

36, 55 43, 10 Ω,Ω

37, 30 43, 10 Ω,Ω

35, 30 A 37, 30 42, 55 Ω,Ω

38, 20 42, 50 Ω,Ω

38, 45 42, 45 Ω,Ω

34, 40 43, 15 Ω,Ω

34, 40 43, 25 Ω,Ω

34, 50 43, 30 Ω,Ω

35, 00 43, 05 Ω,Ω 35, 20 43, 20 Ω,Ω

209 Forum Clodii

210 Nepeta 211 Falerium

212 Caere 213 Suasa

214 Ostra

215 Traiana 216 Urbs Salvia

217 Septempeda

218 Cupra Montana

219 Firmum

220 Asculum

221 Adria

222 Pitinum

223 Tifernum

224 Forum Sempronii

225 Iguvium 226 Aesis

Gubbio Jesi

at Fossombrone

S. Angelo in Vado

Pian di Valeria

Atri

Ascoli Piceno

at Treia Urbisaglia

Cerveteri at Castelleone di Suasa Ostra Vetere

Nepi —

San Liberato

Blera

at Tarquinia

Sutri

Identifizierung

208 Blera

Q

35, 15 42, 00 Ω,Ω

Φ

207 Tarquinia

Λ

36, 00 42, 05 Ω,Ξ

Antiker Name

206 Sutrium

Nr. φ

−2 —

5

0

−5

6

∆λ

12, 35 43, 21 13, 14 43, 31

12, 48 43, 41

12, 25 43, 40

12, 40 43, 37

13, 58 42, 35

13, 34 42, 51

13, 43 43, 09

13, 07 43, 27

13, 10 43, 13

13, 19 43, 19 13, 23 43, 12

13, 03 43, 36

−3 −3

−2

−9

−3

9

2

12 6

112

9

12 −4

3

12, 06 42, 00 8 12, 59 43, 37 −10

12, 21 42, 14 — —

12, 09 42, 09

12, 02 42, 16

11, 46 42, 15

12, 13 42, 15

λ

TE

3 It16 4 It15

4 It15

4 It16

−7 It15

−5 It25

11 It22

−2 It21

−2 It15

9 It21

8 It17 −5 It21

−4 It17

3 It23 5 It17

−2 It20 — —

8 It20

1 It20

7 It20

12 It20

∆φ B, Dal Maso u. Vighi (S. 40f.), Löhberg (Bd. 1, S. 232) B, Grant (S. 624), Greco et al. (S. 341f.), Löhberg (Bd. 1, S. 239), Sciarretta (S. 136) B, Greco et al. (S. 110), Löhberg (Bd. 1, S. 129), Sciarretta (S. 134) B, Löhberg (Bd. 1, S. 232)

Quelle der Identifizierung

S S

S

B

B

S

S

S

S

S

B S

B

S S

B, Grant (S. 301), Greco et al. (S. 161) B, Sciarretta (S. 52)

B, Greco et al. (S. 42), Löhberg (Bd. 1, S. 132)

B, Sciarretta (S. 49)

B, Grant (S. 252), Greco et al. (S. 151), Löhberg (Bd. 1, S. 247) B, Grant (S. 73f.), Greco et al. (S. 105), Löhberg (Bd. 1, S. 243, 247) B, Greco et al. (S. 105), Löhberg (Bd. 1, S. 243–245) B

B, Müller, Löhberg (Bd. 1, S. 245) B, Greco et al. (S. 350), Löhberg (Bd. 1, S. 247) B, Greco et al. (S. 43), Löhberg (Bd. 1, S. 245, 247) B, Sciarretta (S. 211)

B

B, Grant (S. 130f.), Greco et al. (S. 121f.) B, Greco et al. (S. 43), Sciarretta (S. 50)

S B — —

S

S

S

S

I

20 1 Italia

38, 30 42, 30 Ω,Ω

38, 20 42, 20 Ω,Ω

246 Beregra

247 Interamnia

13, 11 42, 12

at Nesce

37, 40 42, 30 Ω,Ω

42, 20 A 37, 20 42, 20 Ω,Ω

243 Carsioli

38, 00 42, 20 Ω,Ω

Civita Carenza

36, 45 42, 50 Ω,Ω 37, 10 42, 40 Ξ,Ω

241 Nursia 242 Cliternum

244 Aex

Norcia Capradossa

36, 45 42, 10 Ω,Ξ

240 Ocriculum

245 Alba Fucinis

13, 08 42, 12 −12

Amelia

Teramo

Civitella del Tronto

Albe

Otricoli

Narni

36, 30 42, 30 Ω,Ω

238 Ameria

33

6

9 −8

TE

9 It18

13 It21

−8 It19 −7 It21

7 It18 6 It18

−6 It17 8 It18

0 It16

−2 It21

4 It16

∆φ

13, 42 42, 39

13, 40 42, 46

13, 24 42, 04

13, 05 42, 48 13, 01 42, 20

12, 29 42, 25

12, 31 42, 31

−6

4

6

2

6 −5

6

−8

−7 It22

−4 It22

1 It25

3 It25

8 −7 It25

14 It21 28 It23

−7 It23

7 It23

−17 12, 25 42, 33 −2 −10 It23

12, 36 42, 56

12, 44 42, 44

12, 24 42, 47 12, 42 42, 59

2 −1

239 Narnia

36, 20 42, 45 Ω,Ω

236 Spoletium

Todi San Giovanni Profiamma Spoleto

12, 29 43, 08 12, 40 42, 59

2 1

12

Bevagna

35, 50 42, 20 Ω,Ξ 36, 00 42, 40 Ω,Ω

234 Tuder 235 Forum Flaminii

Civitella d’Arno Spello

13, 04 43, 08 12, 47 43, 07

12, 37 43, 04

36, 15 42, 30 Ω,Ω

35, 30 42, 40 Ω,Ω 35, 40 42, 30 Ω,Ω

232 Arna 233 Hispellum

Camerino Nocera Umbra

Assisi

−7

−3

∆λ

35, 15 A 36, 30 42, 15 Ω,Ω

36, 00 43, 00 Ω,Ω 35, 50 42, 40 Ω,Ξ

230 Camerinum 231 Nuceria colonia

13, 00 43, 20 13, 06 43, 04

Borgo Tufico Sentino

φ

λ

Identifizierung

237 Mevania

35, 20 42, 45 Ω,Ω

229 Aesisium

Q

35, 30 43, 05 Ω,Ω

Φ

36, 30 42, 50 Ω,Ω

Λ

227 Tuficum

Antiker Name

228 Sentinum

Nr.

S

H

S

S

S

S S

S

S

S

S

S

S S

S S

S S

S

S

S

I

B, Nissen (Bd. II/1, S. 430)

Müller

B, Nissen (Bd. II/1, S. 457f.), Greco et al. (S. 95–97), Löhberg (Bd. 1, S. 244)

B, Nissen (Bd. II/1, S. 460), Löhberg (Bd. 1, S. 244) Transformation

B, Greco et al. (S. 200f.) B, Nissen (Bd. II/1, S. 462f.)

B, Greco et al. (S. 227), Löhberg (Bd. 1, S. 132, 244)

B, Nissen (Bd. II/1, S. 406), Greco et al. (S. 195), Löhberg (Bd. 1, S. 132, 244)

B, Greco et al. (S. 99)

B, Greco et al. (S. 347), Sciarretta (S. 45) B; Nissen (Bd. II/1, S. 393), Löhberg (Bd. 1, S. 132) B, Greco et al. (S. 338f.), Löhberg (Bd. 1, S. 132) B, Greco et al. (S. 110), Sciarretta (S. 47)

B B, Greco et al. (S. 337), Sciarretta (S. 47)

B, Sciarretta (S. 48) B, Löhberg (Bd. 1, S. 245)

B, Grant (S. 75), Greco et al. (S. 105), Sciarretta (S. 48)

B, Grant (S. 580f.), Greco et al. (S. 319), Löhberg (Bd. 1, S. 247), Sciarretta (S. 156)

B

Quelle der Identifizierung

21

39, 30 42, 30 Ω,Ω

39, 45 42, 30 Ω,Ω

36, 40 41, 40 Ω,Ω

36, 50 42, 00 Ω,Ω

37, 30 41, 55 Ω,Ω

36, 50 41, 45 Ω,Ω

37, 00 41, 40 Ω,N

36, 45 41, 30 Ω,Ω

37, 30 42, 10 Ω,Ω

37, 30 41, 45 Ω,Ω 37, 20 41, 40 Ω,Ω

37, 30 41, 30 Ω,Ω 37, 00 41, 35 N,Ω

38, 15 42, 00 Ω,Ω

251 Angulus

252 Teatea

253 Urbs Roma

254 Tibur

255 Praeneste

256 Tusculum

257 Aricia

258 Ardea

259 Nomentum

260 Treba 261 Anagnia

262 Vempsum 263 Lanuvium

264 Atina

Q

39, 00 42, 25 Ω,Ω 39, 00 42, 15 Ω,Ω

Φ

39, 00 42, 40 Ω,Ω

Λ

249 Avia 250 Amiternum

Antiker Name

248 Pinna

Nr.

Atina

Velletri Lanuvio

Trevi nel Lazio Anagni

at Mentana

Ardea

Ariccia

Tuscolo

Palestrina

Tivoli

Roma

Città Sant’Angelo Chieti

Fossa San Vittorino

Penne

Identifizierung φ

∆λ

13, 48 41, 37

12, 47 41, 41 12, 42 41, 40

13, 15 41, 52 13, 09 41, 44

12, 38 42, 02

12, 33 41, 36

12, 40 41, 43

12, 42 41, 48

12, 53 41, 50

12, 48 41, 58

12, 29 41, 54

14, 10 42, 21

14, 03 42, 31

13, 29 42, 17 13, 19 42, 24

TE

6 It24

∆φ

1 It23 4 It23

6 It26

2 It23

5 It23

5 It23

3 It26

10 It23

−6 It23

2 It24

−8 It24

−6

8 It25

2 −13 It26 6 3 It23

−2 −5

11

2

8

−3

−4

−9

2

6

0

9 1 It24 19 −16 It24

13, 55 42, 27 −17

λ

S

H S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

H

S S

S

I

Müller, Cuntz (S. 208) B, Grant (S. 327f.), Dal Maso u. Vighi (S. 178), Sciarretta (S. 26) B, Sciarretta (S. 67)

B, Sciarretta (S. 65) B, Grant (S. 34), Dal Maso u. Vighi (S. 212f.), Löhberg (Bd. 1, S. 241), Sciarretta (S. 66)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 609), Dal Maso u. Vighi (S. 163), Sciarretta (S. 95)

B, Grant (S. 58f.), Dal Maso u. Vighi (S. 265f.), Sciarretta (S. 191)

B, Grant (S. 64), Löhberg (Bd. 1, S. 122), Sciarretta (S. 25)

B, Grant (S. 657), Greco et al. (S. 345–347), Löhberg (Bd. 1, S. 244), Sciarretta (S. 61) B, Grant (S. 522), Greco et al. (S. 235–238), Dal Maso u. Vighi (S. 183–208), Löhberg (Bd. 1, S. 240), Sciarretta (S. 27) B, Grant (S. 672), Dal Maso u. Vighi (S. 166)

B, Greco et al. (S. 124), Nissen (Bd. II/1, S. 444), Sciarretta (S. 76) B, Grant (S. 541–545), Greco et al. (S. 284–313), Löhberg (Bd. 1, S. 232), Sciarretta (S. 135f.)

B, Nissen (Bd. II/1, S. 442) B, Nissen (Bd. II/1, S. 470), Greco et al. (S. 57, 99) Müller, Sciarretta (S. 75)

B, Sciarretta (S. 211)

Quelle der Identifizierung

22 1 Italia

13, 03 41, 30 13, 42 41, 30 13, 37 41, 43

Sezze Aquino Sora

37, 45 41, 35 Ω,Ω

38, 00 41, 30 Ω,Ω 38, 30 41, 55 Ω,Ω

269 Setia 270 Aquinum

39, 05 42, 00 Ω,Ω

39, 00 41, 45 Ω,Ξ 39, 30 41, 50 Ω,Ω

40, 00 41, 45 Ω,Ω

279 Bovianum

280 Aesernia 281 Saepinum

282 Allifa

14, 54 41, 48

Larino

41, 30 41, 30 Ω,Ω

41, 00 41, 55 N,Ξ

276 Anxanum

40, 40 41, 45 Ω,Ω

40, 30 42, 00 Ω,Ω

275 Sulmo

277 Larinum

40, 00 42, 20 Ω,Ω

274 Corfinium

278 Aufidena

14, 23 42, 14

Lanciano

38, 10 41, 30 Ω,Ω

Alife

Isernia Altilia

Boiano

Castel di Sangro

Sulmona

Corfinio

Fondi 9

−3

−6

11 13

3

−1

6

0

6

9

14, 20 41, 20

14, 14 41, 36 14, 36 41, 26

6

1 3

14, 29 41, 29 −11

14, 07 41, 47

13, 55 42, 03

13, 50 42, 07 −11

13, 25 41, 21

13, 45 41, 15

273 Fundi

at Minturno

38, 20 41, 40 Ω,Ω

38, 20 41, 25 Ω,Ω

271 Sora

13, 10 41, 28

13, 15 41, 42

272 Minturnae colonia

Madonna di Mezzagosto

Ferentino



∆λ

13, 19 41, 38 −13

268 Privernum

φ

12, 31 41, 58

λ

38, 00 41, 40 Ω,Ω

Frosinone

Borgata Fidene

Identifizierung

267 Ferentinum

Q

37, 50 41, 45 Ω,Ω

Φ

266 Frusino

Λ

38, 00 41, 55 Ω,Ω

Antiker Name

265 Fidenae

Nr.

TE

4 It28

4 It27 −3 It32

4 It32

10 It30

−6 It30

−7 It30

9 It30

25 It30

4 It27

5 It27

−5 It26

−2 It26 10 It25

2 It27

−4 It26

5 It26

— —

∆φ

S

S S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S S

B

S

S

S

I

B, Greco et al. (S. 98), Löhberg (Bd. 1, S. 129, 241)

B, Greco et al. (S. 164f.), Sciarretta (S. 85) B, Greco et al. (S. 326f.), Sciarretta (S. 83)

B, Greco et al. (S. 57), Löhberg (Bd. 1, S. 121), Sciarretta (S. 82f.)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 788), Löhberg (Bd. 1, S. 121), Sciarretta (S. 84)

B, Grant (S. 609), Löhberg (Bd. 1, S. 121), Sciarretta (S. 77) B, Nissen (Bd. II/2, S. 780), Sciarretta (S. 77) B, Greco et al. (S. 165)

B, Grant (S. 186), Greco et al. (S. 128), Löhberg (Bd. 1, S. 244), Sciarretta (S. 76)

B, Dal Maso u. Vighi (S. 239–241), Sciarretta (S. 107)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 662), Grant (S. 398), Greco et al. (S. 187f.), Dal Maso u. Vighi (S. 227–229), Löhberg (Bd. 1, S. 123, 129), Sciarretta (S. 68)

B, Greco et al. (S. 328), Sciarretta (S. 68) B, Dal Maso u. Vighi (S. 221f.), Löhberg (Bd. 1, S. 241), Sciarretta (S. 67) B, Sciarretta (S. 69)

B

B, Nissen (Bd. III/2, S. 604f.), Grant (S. 251), Sciarretta (S. 95) B, Dal Maso u. Vighi (S. 218), Löhberg (Bd. 1, S. 241f.), Sciarretta (S. 67) B, Dal Maso u. Vighi (S. 213), Greco et al. (S. 148f.), Löhberg (Bd. 1, S. 241f.), Sciarretta (S. 67f.)

Quelle der Identifizierung

23

Venafro Teano

Sessa Aurunca

41, 20 41, 05 Ω,Ω

40, 20 A 38, 40 41, 40 Ω,Ω

39, 00 41, 50 Ω,Ω

39, 30 A 38, 40 41, 25 Ω,Ω

39, 40 41, 30 Ω,Ω

39, 15 41, 20 Ω,Ξ 39, 45 A

39, 45 41, 30 Ξ,Ω 39, 25 41, 30 Ξ,Ξ

40, 00 41, 10 Ω,Ω

40, 20 41, 10 Ω,Ω 40, 10 41, 05 Ω,Ω

40, 15 40, 55 Ω,N

40, 30 40, 40 Ω,Ω

40, 40 40, 10 Ω,Ξ 40, 30 40, 20 Ξ,Ω

40, 40 40, 15 Ω,Ω

286 Caudium

287 Venafrum

288 Teanum

289 Suessa

290 Cales

291 Casilinum

292 Trebula 293 Forum Popillii

294 Capua

295 Abella 296 Atella

297 Nola

298 Nuceria colonia

299 Ulci 300 Compsa

301 Potentia

φ

Buccino Conza della Campagnia Potenza

Nocera

Nola

−4 −3

46

22

12

8

∆λ

1

−3 3

14, 15 41, 05

14, 16 41, 13 13, 58 41, 11

TE

−7 It29

5 It29 1 It29

−2 It29

−5 It28 −2 It28

7 It29

−3 It28

6 It27

14 It28

6 It27

−6 It29

5 It29

−1 It29

−2 It32

∆φ

3 −3

1 It34

−4 It34 −7 It34

4 −11 It29

−3

15, 48 40, 38 −23

15, 22 40, 38 15, 20 40, 51

14, 38 40, 44

14, 33 40, 55

−2 11

2

−3 −1

14, 12 41, 06 −32 −7

14, 08 41, 12

13, 56 41, 14

14, 04 41, 15 −28

14, 02 41, 29

14, 38 41, 04

14, 45 41, 08

14, 30 41, 14

15, 05 41, 15

λ

Avella 14, 36 40, 58 at Orta di Atella 14, 15 40, 57

Santa Maria Capua Vetere

at Treglia at Carinola

Capua

Calvi Vecchia

at Montesarchio

41, 00 41, 20 Ω,Ω

Contrada San Eleuterio San Salvatore Telesino Benevento

Identifizierung

285 Beneventum

Q

40, 30 41, 20 Ω,Ω

Φ

284 Telesia

Λ

40, 10 41, 40 Ω,Ω

Antiker Name

283 Tuticum

Nr.

S

H S

S

S

S S

S

B S

S

S

S

S

S

S

S

S

B

I

Müller, Sciarretta (S. 89) B, Nissen (Bd. II/2, S. 821), Sciarretta (S. 83) B, Löhberg (Bd. 1, S. 121)

B, Grant (S. 441), Löhberg (Bd. 1, S. 123, 130), Sciarretta (S. 90)

B, Grant (S. 435), Löhberg (Bd. 1, S. 123), Sciarretta (S. 83)

B, LGRC (fasc. 1, Kol. 23–25) B, Grant (S. 79)

B, Grant (S. 248f.), Greco et al. (S. 316f.), Löhberg (Bd. 1, S. 123)

B B

B, Grant (S. 148), Sciarretta (S. 87)

B, Grant (S. 139), Greco et al. (S. 164f.), Sciarretta (S. 86)

B, Sciarretta (S. 107)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 693), Löhberg (Bd. 1, S. 129, 241)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 241)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 125), Sciarretta (S. 83)

B, Greco et al. (S. 316), Löhberg (Bd. 1, S. 129, 241), Sciarretta (S. 87) B, Grant (S. 106f.), Greco et al. (S. 108f.), Löhberg (Bd. 1, S. 124f., 129, 241f.), Sciarretta (S. 85f.)

B

Quelle der Identifizierung

24 1 Italia

41, 00 40, 20 Ω,Ω

41, 40 41, 25 Ω,Ω

41, 30 41, 00 Ω,Ω

42, 00 41, 00 Ω,Ω 41, 40 41, 15 Ω,Ω

41, 40 40, 35 N,N

42, 05 40, 30 Ω,Ω

41, 40 40, 25 Ω,Ω

42, 10 40, 00 Ω,Ξ

40, 20 39, 10 Ω,Ω 40, 40 39, 10 Ω,Ω

40, 15 38, 35 Ω,Ξ

40, 45 39, 00 Ω,Ω

307 Fratuolum

308 Teanum

309 Nuceria Apulorum

310 Vibarna 311 Arpi

312 Herdonia

313 Canusium

314 Venusia

315 Caelia

316 Numistro 317 Consentia

318 Vibo Valentia

319 Petelia

41, 00 A 41, 20 40, 45 Ω,Ω

306 Aeculanum

A

40, 50 40, 45 Ω,Ω

305 Abellinum

42, 00

41, 00 41, 00 Ω,Ω

304 Aquilonia

Q

40, 35 39, 45 Ω,Ξ

Φ

303 Grumentum

Λ

40, 20 40, 10 Ω,Ω

Antiker Name

302 Blanda

Nr.

Strongoli

Vibo Valentia

at Malvito Cosenza

Ceglie Messapica

Venosa

Canosa di Puglia

Ordona

Bovino at Arpinova

Lucera

at S. Paolo di Civitate

Mirabella Eclano Rapolla

Avellino

Lacedonia

Palecastro di Tortora Grumento Nova

Identifizierung φ

16



∆λ

−1 2

7

−1 −5 It30

13 It33

−3 It30 6 It31

−7 It31

−7 It30

−3

−6 8

11



1 It37

−8 It36

6 It35 9 It37

15 It38

— —

−8 −20 It31

17, 03 39, 16 −36

16, 06 38, 40

16, 03 39, 36 16, 15 39, 18

17, 32 40, 39

15, 49 40, 58

16, 04 41, 13

15, 37 41, 19 −19

15, 20 41, 15 15, 33 41, 32

15, 20 41, 30

9 It30

0 It35

0 −14 It34

15, 15 41, 44 −12

15, 42 40, 58

TE

— —

∆φ

12 −16 It29

−6

14, 59 41, 02 −13

14, 47 40, 54

15, 25 41, 03 −56

15, 53 40, 17

15, 48 39, 57

λ

S

S

K S

S

S

S

S

S S

S

S

B

S

S

S

S

S

I

Transformation B, Löhberg (Bd. 1, S. 122, 124), Sciarretta (S. 88) B, Greco et al. (S. 357), Löhberg (Bd. 1, S. 124) B, Nissen (Bd. II/2, S. 936f.), Sciarretta (S. 110)

B, Nissen, (Bd. II/2, S. 880), Sciarretta (S. 207)

B, Grant (S. 685f.), Greco et al. (S. 354f.), Löhberg (Bd. 1, S. 121, 125, 129)

B, Grant (S. 146), Greco et al. (S. 113f.), Löhberg (Bd. 1, S. 127)

B, Greco et al. (S. 201f.), Löhberg (Bd. 1, S. 127), Sciarretta (S. 203)

B B, Nissen (Bd. II/2, S. 845f.)

B

B, Nissen (Bd. II/2, S. 693), Sciarretta (S. 198)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 817), Löhberg (Bd. 1, S. 128), Sciarretta (S. 84) B

B, LGRC (fasc. 1, Kol. 25f.), Sciarretta (S. 85)

B, Greco et al. (S. 160), Löhberg (Bd. 1, S. 121), Sciarretta (S. 90) B, Nissen (Bd. II/2, S. 820), LGRC (fasc. 5, Kol. 789f.)

B, Sciarretta (S. 109)

Quelle der Identifizierung

25

φ

9, 49 43, 02 4 10, 17 42, 46 −11 —

Capraia Elba Pianosa Ponza Ventotene — Procida

42, 15 39, 15 Ω,Ω 42, 00 39, 05 Ξ,N

42, 20 39, 00 Ω,Ω 42, 30 39, 20 Ω,Ω

42, 30 39, 30 Ω,Ξ 30, 40 42, 00 Ω,Ω

32, 00 42, 00 Ω,Ω 33, 00 42, 00 Ω,Ω

34, 00 41, 00 Ω,Ω

37, 20 40, 45 Ω,Ω 37, 50 40, 45 Ω,Ω

38, 20 40, 45 Ω,Ω

38, 45 40, 40 Ω,Ω

326 Veretum 327 Sturni

328 Uretum 329 Aethale insula

330 Capraria island 331 Ilva insula

332 Planasia insula

333 Pontia insula 334 Pandateria insula 335 Parthenope insula 336 Prochyta insula —

15, 30 42, 07

Isole di Tremiti Isola di Gorgona

40, 40 43, 00 Ω,Ω

33, 00 42, 00 N,N

9, 54 43, 26

14, 13 40, 33 14, 26 40, 35

Capri Li Galli

39, 20 40, 10 Ω,Ω 39, 30 39, 55 Ω,Ω

338 Caprea insula 339 Sirenussae insulae 340 Diomedeae insulae 341 Gorgonis insula

13, 54 40, 43

14, 01 40, 45



12, 57 40, 55 13, 25 40, 47

10, 05 42, 35

17, 38 40, 30 — —

39, 20 40, 30 Ω,Ω

Ischia

−2 −2

5

TE

— —

−2 It23 −7 It27

— —

−4 It12 11 It13

−6 It38 — —

0 It39 1 It38

4 It39 0 It39

7 It39

— —

16 It39

2 It37

∆φ

— —

1 It34 — —

— —

12 −29 It13



5 —



2 −10 It27



7 −8

22 —

18, 20 39, 51 5 18, 14 40, 13 −14

18, 23 40, 02 18, 10 39, 56

337 Pithecussa insula

Oria —

Serra di Vereto Sternatia

Vaste Ugento

18, 03 40, 04



−9

324 Bausta 325 Uzentum

Alezio

18, 02 40, 11

18, 09 40, 20

42, 00 39, 20 Ξ,Ξ

Nardò

Rugge

8

−3

∆λ

323 Aletium

16, 19 39, 40

λ

41, 00 39, 35 Ω,Ω

Spezzano Albanese

Identifizierung

322 Neretum

A

Q

41, 50 39, 45 Ω,Ω

Φ

321 Rudiae

41, 25

Λ

40, 45 39, 25 Ω,Ω

Antiker Name

320 Abrystum

Nr.

B, Nissen (Bd. II/2, S. 884f.) Müller

B, Nissen (Bd. II/2, S. 883) B, Nissen (Bd. II/2, S. 885)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 885), Sciarretta (S. 206)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 886), Sciarretta (S. 207)

B, Nissen (Bd. II/2, S. 881), Greco et al. (S. 315)

Transformation

Quelle der Identifizierung

B B, Grant (S. 468)

B, Nissen (Bd. I, S. 367) B, Nissen (Bd. I, S. 367, 551; Bd. II/1, S. 305) B

B

B

S H

S

S

B, Müller

B

B, Grant (S. 167f.) Sciarretta (S. 36)

B, Grant (S. 509f.)

B

— —

S S

S

S S

B B — —

S H

S S

S

S

S

K

I

26 1 Italia

Antiker Name

Φ

Q

33, 00 41, 00 N,N

Λ Montecristo

Identifizierung φ

∆λ

∆φ

TE

10, 18 42, 20 −12 −23 It13

λ H

I Müller

Quelle der Identifizierung

in die zur Verbindung von Padus/Po und Athesis/Etsch angelegten Kanäle abgeleitet wurde und der als Fossiones Philistinae in das Adriatische Meer mündete.

Nr. 105: Nach Forbiger (1842–1877, Bd. III, S. 367), Müller (1883/1901) und Nissen (1883–1902, Bd. II/1, S. 215) ist der Atrianus fluvius identisch mit dem von Tacitus (Hist. III.9), Plinius (NH III.121) und dem Geographus Ravennas (IV.36) erwähnten Tartarus fluvius, heute Tartaro, dessen Wasser

Nr. 103: Ptolemaios’ Angabe bezeichnet den Punkt, an dem ein namentlich nicht bezeichneter Fluss, der dem Lacus Benacus/Lago di Garda entspringt, in dem Padus fluvius/Po mündet. Bei diesem Fluss handelt es sich um den Mincius fluvius/Mincio.

Dora Baltea (Nissen, 1883–1902, Bd. II/1, S. 167 f.). Nach Strabon (IV.6.5) entspringt der Dourias in den Alpen und fließt durch das Gebiet der Salasser in den Po.

aus welchem die Dora Baltea fließt; Müller (1883/1901) hält ihn für den am Mont Blanc gelegenen Lac de Combal. Plinius (NH III.118) erwähnt zwei Flüsse namens Duria, der Geographus Ravennas (IV.36) nennt Duria, heute Dora Riparia (Nissen, 1883–1902, Bd. I, S. 185), und Duria Bautica, heute

Nr. 102: Ptolemaios’ Angabe bezeichnet den „Ausfluss des Doria fluvius aus dem Lacus Poeninus“. Nach Howald u. Meyer (1940, S. 111, Anm. 1) handelt es sich bei dem Lacus Poeninus, der auf der Tabula Peutingeriana als lacus Henus verzeichnet ist, um den See auf dem Großen St. Bernhard,

ein Nebenfluss des Po, aus dem genannten See (vgl. Plinus NH III.131: in hac regione et undecima lacus incluti sunt amnesque eorum partus aut alumni, si modo acceptos reddunt, ut Adduam Larius).

Nr. 66: Tarentum wird nur im Buch VIII von X als polis episemos aufgeführt. Nr. 100: Nach Ptolemaios’ Beschreibung fließt der Padus fluvius/Po aus dem Lacus Larius/Lago di Como. In Wirklichkeit fließt jedoch die Addua/Adda,

Nr. 64: Die antike Länge 40°55′ ist eine Konjektur von Grashof (1838–45; zitiert nach Müller, 1883/1901).

Nr. 31: Plinius (NH III.57) nennt den Ort Clostra Romana. Die Ruinen von Clostra Romana befinden sich heute bei den Archi di San Donato am Lago di Fogliano.

Straßenstation Ad Herculem. Nr. 28: Die antiken Koordinaten bezeichnen die Lage der Biegung des Flusses nach Westen.

Boaceas vorgeschlagene Konjektur. Der überlieferte Flussname lautet Boaktes bzw. Bolkios. Nr. 15: Herculis fanum (griech. Herakleous hieron, „Heiligtum des Hercules“) ist vielleicht identisch mit der im Itinerarium Antonini (293.1) erwähnten

maritimum 501.6). Die antike Länge 31°50′ ist eine Konjektur von Grashof u. Wilberg (1838–45; zitiert nach Müller, 1883/1901). Nr. 12: Die Namensform Boacias ist eine von Müller (1883/1901) aufgrund des im Itinerarium Antonini (293.5) genannten Ortsnamens Boacias bzw.

Nr. 11: Nach Müller (1883/1901) sind die in den Handschriften überlieferten Namensformen Makralla oder Makrala verderbt. In anderen antiken Quellen lautet der Flussname Macra (Plinius, NH III.48; Livius XXXIX.32 und XL.41; Florus II.3.4; Lucanus II.425; Vibius Sequester §106; Itinerarium

Anmerkungen:

342 Monteria insula

Nr.

27

Ptolemaios hält Aethale und Ilva irrtümlich für zwei verschiedene Inseln.

(Plinius, NH III.64). Nr. 329: Aithale, Aithalia oder Aithaleia ist der griechische Name der Insel Ilva/Elba (vgl. Plinius, NH III.81: Ilva . . . a Graecis Aethalia dicta).

Nr. 293: Der antike Ort lag am Fuß der Rocca Monfina, 5 km östlich von Carinola, an oder in der Nähe einer Straßenkreuzung (Nissen, 1883–1902, Bd. II/2, S. 691). Zur Unterscheidung von gleichnamigen Gemeinden in Lukanien und Norditalien wurde er mit dem Beinamen ex Falerno versehen

Nr. 283: Das ptolemäische Tuticum ist wahrscheinlich mit dem auf der Tabula Peutingeriana verzeichneten Aequum Tuticum identisch. Nr. 288: Teanum trug auch den Beinamen Sidicinum (Livius XXII.37; Plinius, NH III.63).

Nr. 268: Das heutige Priverno (früher Piperno) liegt auf einem Hügel und wurde im Mittelalter gegründet, die antike Stadt lag ca. 2 km entfernt in der Ebene (Nissen, 1883–1902, Bd. II/2, S. 646; Dal Maso u. Vighi, 1981, S. 266).

Nr. 223: In Umbrien gab es zwei antike Orte namens Tifernum: Tifernum Tiberinum/Città di Castello und Tifernum Mataurense/S. Angelo in Vado. Nach Müller (1883/1901) entspricht das ptolemäische Tifernum dem Letzteren.

Nr. 204: Auf dem Gebiet der heutigen Stadt Viterbo lag eine etruskische Ortschaft, in der Nähe der Stadt befinden sich Überreste römischer Thermen (Dal Maso u. Vighi, 1981, S. 52).

Nr. 151: Nach Müller (1883/1901) ist Forum Claudii identisch mit der im Itinerarium Antonini (346.3) und auf der Tabula Peutingeriana erwähnten Straßenstation Ad Publicanos, die mit Conflans identifiziert wird (Talbert, 2002; Löhberg, 2006, Bd. 1, S. 264).

28 1 Italia

2 Corsica

30, 00 40, 25 Ω,Ω

30, 00 40, 20 Ω,Ω

8 Rhoetius mons

30, 15 39, 40 Ω,Ω

30, 10 39, 35 Ω,Ω

30, 30 39, 30 Ω,Ω

30, 45 39, 20 Ξ,Ξ

14 Ticarius fl. (M)

16 Fisera oppidum

17 Pitanus fl. (M)

30, 15 39, 45 Ω,Ω

13 Pauca oppidum

15 Titianus portus

30, 15 40, 00 Ω,Ω

30, 10 39, 55 Ω,Ω

11 Arenosum litus

12 Locra fl. (M)

30, 00 40, 15 Ω,Ω 30, 10 40, 10 Ω,Ω

8, 37 42, 20

Fiume di Girolata Monte Ravu

30, 15 40, 25 Ω,Ω 30, 00 40, 30 Ω,Ω

5 Casalus sinus 6 Viriballum prom. 7 Circidius fl. (M)

9 Rhium prom. 10 Urcinium oppidum

8, 37 42, 16 8, 32 42, 22

Golfo di Porto Punta Palazzu

30, 00 41, 10 Ω,Ω

4 Attii prom.

Ventilegne

Porto di Figari

Porto Tizziano

Rizzanese

Porto Pollo

Prunelli

Gulf of Ajaccio

Capu Rossu Sari d’Orcino

Capo Revellata

Punta di Vallitone

9, 07 41, 26

9, 03 41, 27

8, 51 41, 32

8, 53 41, 39

8, 48 41, 42

8, 48 41, 54

8, 41 41, 50

8, 32 42, 13 8, 49 42, 03

8, 37 42, 13

8, 43 42, 35

8, 53 42, 37

8, 52 42, 36

30, 30 41, 10 Ξ,Ξ

φ

9, 05 42, 39

λ

3 Tilox prom.

at Algajola

Ostriconi

Identifizierung

30, 40 41, 00 Ω,Ω

Q

30, 30 41, 10 Ω,Ω

Φ

1 Volerius fl. (M)

Λ

2 Caesiae litus

Nr. Antiker Name

2

−6

−9

−7

−2

−6

5

2 −7

−3

−3

9 2

−9

4

5

0

∆λ

TE

−1 Co3

6 Co3

5 Co3

2 Co3

2 Co3

−2 Co3

6 Co3

−6 Co3 1 Co3

−2 Co3

−5 Co3

−1 Co3 −3 Co3

7 Co1

5 Co1

6 Co1

−5 Co1

∆φ

B

B

B

H

B

B

H

H H

B

H

H H

H

H

B

H

I

B, Müller, Pais (Bd. II, S. 411), Zucca (1996, S. 25)

B, Forbiger (Bd. III, S. 552, Anm. 80), Müller, Pais (Bd. II, S. 148, Anm. 317), Berthelot (S. 43), Mathieu-Castellani (S. 109)

B, Müller, Pais (Bd. II, S. 148, Anm. 316), Berthelot (S. 41), Zucca (1996, S. 24f.), Mathieu-Castellani (S. 108)

B, Müller, Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 318, 411), Zucca (1996, S. 136, Anm. 15), Mathieu-Castellani (S. 108) Berthelot (S. 42), Zucca (1996, S. 24)

B, Müller, Zucca (1996, S. 24), Mathieu-Castellani (S. 108)

Müller Forbiger (Bd. III, S. 552, Anm. 80), Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 318, 411), Berthelot 1938 (S. 40), Zucca (1996, S. 136, Anm. 14), Mathieu-Castellani (S. 108) Pais (Bd. II, S. 411)

B

Mathieu-Castellani (S. 108)

Forbiger (Bd. III, S. 550) Zucca (1996, S. 24)

Forbiger (Bd. III, S. 550), Mathieu-Castellani (S. 108)

Berthelot 1938 (S. 39)

B, Zucca 1996 (S. 24), Mathieu-Castellani (S. 107)

Berthelot 1938 (S. 39)

Quelle der Identifizierung

30 2 Corsica

31, 25 39, 35 Ω,Ω

31, 35 39, 40 Ω,Ω

31, 20 39, 45 Ω,Ω 31, 45 39, 55 Ω,Ω

31, 30 40, 00 Ω,Ω 31, 30 40, 05 Ω,Ω

31, 30 40, 10 Ω,Ω

31, 20 40, 20 Ω,Ω

31, 30 40, 30 Ω,Ω

31, 30 40, 35 Ω,Ω

23 Alista oppidum 24 Philonii portus

25 Sacer fl. (M) 26 Aleria colonia

27 Rhotanus fl. (M)

28 Dianae portus

29 Tutelae ara

30 Tuola fl. (M)

31, 25 39, 25 Ω,Ω

20 Syracusanus portus

21 Rubra oppidum

31, 20 39, 20 Ω,Ω

19 Palla oppidum

22 Granianum prom.

30, 50 39, 10 Ω,Ω

Q

18 Marianum prom. et oppidum

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

Golo

at San Pellegrino

Étang de Diane

Tavignano

Solenzara Aleria

Pinarellu Favone

Punta di a Chiappa

Porto Vecchio

Porto di Santa Manza

Piantarella

Bonifacio

Identifizierung φ

9, 32 42, 31

9, 32 42, 27

9, 32 42, 08

9, 33 42, 06

9, 23 41, 52 9, 31 42, 06

9, 23 41, 41 9, 24 41, 46

9, 22 41, 36

9, 17 41, 35

9, 13 41, 24

9, 14 41, 22

9, 09 41, 23

λ

2

2

−6

1

0 3

−8 11

5

2

6

1

4

∆λ

TE

Portale et al. (S. 334), Zucca (2003, S. 141f.), Vismara et al. (S. 117)

Berthelot (S. 37, 43, 47), Zucca (1996, S. 25, 137, Anm. 17), Zucca (2003, S. 141)

Quelle der Identifizierung

H

Pais (Bd. II, S. 411), Zucca (1996, S. 25)

−5 Co2

−5 Co2

7 Co2

1 Co2

2 Co4 −3 Co2

S

H

B

S

H S

B, Müller, Pais (Bd. II, S. 412), Zucca (1996, S. 25), Mathieu-Castellani (S. 111)

Mathieu-Castellani (S. 110)

Pais (Bd. II, S. 412) B, Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 320, 412), Moreau (S. 60–62), Grant (S. 18f.), Brodersen (S. 155f.), Zucca (1996, S. 139–145), Serpentini (S. 25–28), Vismara et al. (S. 114–117), Löhberg (Bd. 1, S. 109) B, Müller, Pais (Bd. II, S. 412), Berthelot (S. 36), Zucca (1996, S. 25, 139), Mathieu-Castellani (S. 110), Portale et al. (S. 329), Vismara et al. (S. 114) B, Müller, Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 320, 412), Berthelot (S. 37), Zucca (1996, S. 25, 140), Mathieu-Castellani (S. 110)

1 Co4 K Transformation 4 Co4 H Müller, Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 320, 412) Zucca (1996, S. 25), Mathieu-Castellani (S. 110), Löhberg (Bd. 1, S. 109)

2 Co4

H

H

H

I

Müller, Pais (Bd. 1, S. 121, Anm. 26; Bd. II, S. 149, Anm. 320, 411), Zucca (1996, S. 25, 66), Mathieu-Castellani (S. 110) −1 Co4 K Transformation

3 Co4

1 Co4

−6 Co3

∆φ

31

9, 28 42, 45 9, 29 42, 50

Lavasina at Pietracorbara

31, 35 40, 45 Ω,Ω

31, 20 41, 00 Ω,Ω

31, 20 41, 10 Ω,Ω

33 Mantinum oppidum 34 Clunium oppidum 35 Sacrum prom.

30, 45 40, 30 Ω,Ω

31, 00 40, 45 Ω,Ω

43 Lurinum

47 Talcinum

30, 20 40, 45 Ω,Ω

42 Palanta

30, 20 40, 30 Ω,Ω

30, 15 41, 00 Ω,Ω 30, 30 41, 00 Ω,Ω

40 Ropicum 41 Cersunum

30, 30 40, 30 Ω,Ω 30, 20 40, 20 Ω,Ω

30, 45 40, 45 Ω,Ω 30, 15 40, 15 Ω,Ω

38 Aureus mons 39 Tarrabenii

44 Aluca

31, 00 41, 20 Ω,Ξ

37 Canelata oppidum

45 Osincum 46 Sermitium

31, 15 41, 30 Ω,Ω

36 Centurinum oppidum

Corte

Calacuccia Vico

San Pietro di Tenda Evisa

Balagna

Calenzana Belgodere

9, 09 42, 18

9, 01 42, 20 8, 48 42, 10

8, 48 42, 15

9, 16 42, 36

8, 56 42, 36

8, 51 42, 30 9, 01 42, 35

8, 57 42, 23 8, 43 42, 07

9, 19 42, 49

Marine de Canelle

Monte Cinto at Sagone

9, 21 42, 57

9, 26 43, 00

9, 31 42, 35

Centuri

31, 15 41, 30 N,Ω Cap Corse

Punta d’Arco

φ

9, 30 42, 32

λ

32 Vagum prom.

La Canonica

Identifizierung

31, 20 40, 40 Ω,Ω

Q

31 Mariana oppidum

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

TE

B

0 Co1

0

−4 2

2

−5

B, Müller, Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 319, 412), Berthelot (S. 38), Zucca (1996, S. 138, Anm. 26), Mathieu-Castellani (S. 111)

B, Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 320, 150, 412), Serpentini (S. 599–601), Zucca (1996, S. 145–148), Vismara et al. (S. 113), Löhberg (Bd. 1, S. 109) B, Zucca (1996, S. 23), Mathieu-Castellani (S. 111) B, Müller, Berthelot (S. 38), Mathieu-Castellani (S. 111) Müller, Berthelot (S. 38), Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 320, 412) Müller, Pais (Bd. II, S. 412), Zucca (1996, S. 24f.) B, Müller, Pais (Bd. II, S. 149, Anm. 319, 412), Berthelot (S. 38), Zucca (1996, S. 137, Anm. 25), Mathieu-Castellani (S. 111)

Quelle der Identifizierung

4 Co1 −1 Co1

B

1 Co3

H

H H

4 Co3 −1 Co3 1 Co3

H

−2 Co2

B

H H

Berthelot (S. 48), Serpentini (S. 297)

Zucca (1996, S. 138, Anm. 32) Zucca (1996, S. 138, Anm. 33)

B, Zucca (1996, S. 138, Anm. 30)

Berthelot (S. 47) Berthelot (S. 47), Zucca (1996, S. 138, Anm. 28) B, Müller, Pais (Bd. II, S. 414), Mathieu-Castellani (S. 114) Zucca (1996, S. 138, Anm. 30)

8 Co3 B B, Berthelot (S. 45), Zucca (1996, S. 23) 0 Co3 K Transformation

S

H

H

B

B

S

I

0 Co1

−3 Co1

3 Co2

1 Co2

−1 Co2

−2 Co2

∆φ

−7 −13 Co1

−6 −4

12 3

1

11

6

−3

−2

7

−4

∆λ

32 2 Corsica

30, 50 40, 20 Ω,Ω

31, 00 40, 15 Ω,Ω 31, 20 40, 25 Ω,Ω

30, 30 40, 00 Ω,Ω

30, 45 39, 35 Ω,Ω

31, 00 39, 30 Ω,Ω

49 Cenestum 50 Opinum

51 Mora

52 Matisa

53 Albiana

Q

48 Venicium

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

Piève de Carbini

Sartène

Bastelica

S. Giovanni Tallone

Venaco

Identifizierung φ

−6

5 2

3

∆λ

9, 08 41, 40 −8

8, 59 41, 37 −10

9, 03 42, 00

9, 16 42, 10 9, 24 42, 13

9, 10 42, 14

λ

TE

−9 Co4

−3 Co4

−4 Co3

−3 Co3 6 Co2

−3 Co3

∆φ

H

H

H

B B

B

I

Pais (Bd. II, S. 148, Anm. 316, 414), Zucca (1996, S. 139, Anm. 39), Mathieu-Castellani (S. 114) Zucca (1996, S. 139, Anm. 40)

Berthelot (S. 49), Zucca (1996, S. 138, Anm. 38)

B, Berthelot (S. 48f.) B, Zucca (1996, S. 138, Anm. 37)

B, Berthelot (S. 48), Pais (Bd. II, S.148, Anm. 316, 414), Zucca (1996, S. 138, Anm. 35)

Quelle der Identifizierung

33

34

2 Corsica

3 Sardinia

8, 28 40, 17 8, 22 40, 02 8, 26 39, 52

Fiume Temo at Capo Mannu Tharros

30, 15 38, 00 Ω,Ω 30, 20 37, 35 Ω,Ω

30, 20 37, 20 Ω,Ω

30, 40 36, 30 Ω,Ω

30, 40 36, 00 Ω,Ω

30, 50 35, 40 Ω,Ω

13 Neapolis

14 Crassum prom.

15 Pupulum oppidum

Matzáccara

Capo Altano

Santa Maria di Nàbui

8, 27 39, 08

8, 22 39, 14

8, 33 39, 42

8, 28 39, 24

Tempio di Antas

30, 30 36, 20 Ω,Ω

12 Sardopatoris fanum

8, 37 39, 53

30, 30 36, 30 Ω,Ω

11 Osaea oppidum

Santa Giusta

8, 43 39, 36

Rio Pabillonis

30, 30 36, 40 Ω,Ω

TE

5 Sa4

12 Sa4 5 Sa4

−8 Sa2

−1 Sa2 −6 Sa2

−5 Sa2

4 Sa2

4 Sa2

−6 Sa2

∆φ

5

3

12

9

−5 Sa5

H

B

S

−9 Sa4

5 Sa5

S

S

S

S S

S

S H

H

S

H

S

I

1 Sa4

0 −20 Sa4

−6

8, 32 39, 53 5 8, 51 39, 48 −14

Fiume Tirso Usellus

30, 30 37, 10 Ω,Ω 30, 30 36, 55 Ω,Ω

1

−5 5

1

7

2

−9

∆λ

8 Thyrsus fl. (M) 9 Usellis oppidum colonia 10 Sacer fl. (M)

8, 10 40, 33

5 Temus fl. (M) 6 Coracodes portus 7 Tarrae oppidum

Capo Caccia

30, 00 38, 15 Ω,Ω

8, 12 40, 36

4 Hermaeum prom.

Porto Conte

30, 10 38, 30 Ω,Ω

8, 09 40, 44

φ

Porto Palmas

λ

30, 00 38, 40 Ω,Ω

Identifizierung 8, 12 40, 58

Q Capo Falcone

Φ

29, 50 38, 45 Ω,Ω

Λ

3 Nymphaeum portus

1 Gorditanum prom. 2 Tilium oppidum

Nr. Antiker Name

Perra (S. 849), Mastino (S. 247, 380)

B, Pais (Bd. II, S. 117), Perra (S. 849), Mastino (S. 168, 250–256, 379), Vismara et al. (S. 27, 45f.), Löhberg (Bd. 1, S. 107) B, Müller,Perra (S. 849), Mastino (S. 380)

B, Pais (Bd. II, S. 401), Perra (S. 849, Anm. 50), Pauli (S. 147–151)

B, Perra (S. 849) B, Perra (S. 849), Mastino (S. 169, 291–295) B, Müller,Perra (S. 849), Mastino (S. 292, 379) B, Perra (S. 849), Pais (Bd.II, S. 401), Mastino (S. 256–258, 379), Portale et al. (S. 214), Vismara et al. (S. 27, 46), Löhberg (Bd. 1, S. 105)

B, Müller, Perra (S. 849), Pais (Bd. II, S. 118), Mastino (S. 259–269), Vismara et al. (S. 44), Löhberg (Bd. 1, S. 107)

B, Müller, Perra (S. 849) Zucca (S. 164, 288), Perra (S. 849)

Forbiger (Bd. III, S. 544)

B, Müller, Perra (S. 849), Zucca (S. 87, 309) Pais (Bd.II, S. 121, Anm. 261), Perra (S. 849) B, Müller, Perra (S. 849), Zucca (S. 306), Greco et al. (S. 84), Portale et al. (S. 214, 244), Mastino (S. 376)

Quelle der Identifizierung

36 3 Sardinia

31, 50 37, 10 Ω,Ω

32, 00 38, 00 Ω,Ω

31, 45 38, 10 Ω,Ω

29 Sypicius portus

30 Caedris fl. (M)

31 Feronia oppidum

31, 55 36, 40 Ω,Ω 32, 00 37, 00 Ω,Ω

32, 05 35, 55 Ω,Ω

27 Susaleus vicus 28 Saeprus fl. (M)

32, 15 35, 35 Ω,Ω

23 Cuniucharium prom. 24 litus resonans

32, 10 36, 20 Ω,Ω

32, 00 35, 25 Ω,Ω

22 Nora oppidum

26 Caralitanus sinus

32, 00 35, 50 Ω,Ω

21 Herculis portus

32, 30 36, 00 Ω,Ω

31, 40 35, 50 Ω,Ω 31, 45 35, 50 Ξ,Ξ

19 Bithia portus 20 Bithia oppidum

25 Caralis oppidum et prom.

9, 03 39, 03

Torre Zavorra

31, 15 35, 50 Ω,Ω 31, 30 35, 45 Ω,Ω

9, 06 39, 11

Golfo degli Angeli

at Tertenia

Feronia (at Posada)

Cedrino

0

−3

6 7

2

14

−3

7

−3

11

2 −5

9, 43 40, 38 −11

9, 44 40, 22

9, 39 39, 40

9, 34 39, 10 9, 37 39, 26

9, 04 39, 11 9, 08 39, 13

9, 01 39, 00

8, 50 38, 51

8, 42 38, 55 8, 53 38, 54

La Plaia

Cala Pira Flumendosa

0

∆λ

8, 34 39, 02 −10 8, 38 38, 52 −2

Cagliari

Nora

Porto Malfatano

Isola Rossa Bithia

⊙ Porto Botte Capo Teulada

φ

8, 28 39, 03

λ

17 Sulci portus 18 Chersonesus

Sant’Antioco

Identifizierung

30, 45 35, 50 Ω,Ω

Q

16 Sulci oppidum

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

TE

−6 Sa3

2 Sa3

4 Sa3

10 Sa3 10 Sa3

7 Sa6

8 Sa7

6 Sa7

−2 Sa7

−7 Sa7

3 Sa6

−1 Sa6 0 Sa6

−8 Sa6 −2 Sa6

8 Sa5

∆φ

S

S

H

H S

B

S

H

H

S

B

H S

H B

S

I

B, Perra (S. 851), Mastino (S. 289f.)

B, Forbiger (Bd. III, S. 545), Müller, Perra (S. 851), Mastino (S. 289)

Müller, Perra (S. 851) B, Forbiger (Bd. III, S. 544), Müller, Perra (S. 851), Zucca (S. 185) Forbiger (Bd. III, S. 548), Perra (S. 851)

B, Forbiger (Bd. III, S. 544), Perra (S. 851)

B, Müller, Greco et al. (S. 113), Brodersen (1999, S. 158f.), Pais (Bd. II, S. 102–109), Perra (S. 851), Mastino (S. 217–230), Vismara et al. (S. 36–38), Löhberg (Bd. 1, S. 104–106)

Müller

Perra (S. 851) B, Perra (S. 851), Pais (Bd. II, S. 112), Mastino (S. 237–240, 381) B, Müller, Perra (S. 851), Zucca (S. 195, 310) B, Müller, Greco et al. (S. 197), Perra (S. 851), Pais (Bd. II, S. 110–112), Mastino (S. 168, 230–236), Vismara et al. (S. 38–42), Löhberg (Bd. 1, S. 107) Müller, Perra (S. 851)

Müller, Mastino (S. 247), Zucca (S. 220) B, Müller, Perra (S. 851), Mastino (S. 381)

B, Greco et al. (S. 318), Brodersen (1999, S. 159f.), Perra (S. 851), Zucca (S. 203–275), Mastino (S. 240–250), Vismara et al. (S. 44f.), Löhberg (Bd. 1, S. 107)

Quelle der Identifizierung

37

31, 15 39, 15 N,N

31, 30 39, 05 Ω,Ω

31, 10 39, 00 Ω,Ω

30, 40 38, 50 Ω,Ω

30, 15 38, 50 Ω,Ω

31, 00 38, 30 Ω,Ω

31, 30 38, 40 Ω,Ω 30, 30 38, 30 Ω,Ω

30, 30 38, 15 Ω,Ω

31, 15 38, 15 Ω,Ω

36 Errebantium prom.

37 Pluvium oppidum

38 Iuliola oppidum

39 Tibula oppidum

40 Turris Libisonis

41 Ericinum

42 Heraeum 43 Gurulis vetus

44 Bosa

45 Macopsisa A

31, 45 39, 10 Ω,Ξ

35 Ursi prom.

30, 45

31, 40 38, 45 Ω,Ω

31, 45 39, 00 Ω,Ω

33 Olbianus portus

34 Colymbarium prom.

31, 40 38, 30 Ω,Ω

Q

32 Olbia oppidum

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

Macomér

Bosa

at Olbia Padria

⊙ Casteldoria at Coghinas

Porto Torres

Castelsardo

at Torre di Vignola

⊙ Rena Majore

Capo Testa

Capo d’Orso

Capo Ferro

Golfo di Aranci

Olbia

Identifizierung φ −3

∆λ

3

0

0

3

9

2

10

1

8, 46 40, 15

8, 30 40, 18

1

25

5

9, 31 40, 55 −11 8, 38 40, 24 −3

8, 53 40, 53

8, 23 40, 50

8, 43 40, 55

9, 04 41, 08

9, 11 41, 09

9, 09 41, 14

9, 25 41, 10

9, 31 41, 09

9, 38 41, 00 −10

9, 31 40, 55

λ

Quelle der Identifizierung

B

S

H

B, Forbiger (Bd. III, S. 544)

B, Müller, Perra (S. 853), Zucca (S. 151, 171)

Zucca (S. 151)

13 Sa2

10 Sa2

1 Sa3 16 Sa2

−5 Sa3

6 Sa2

1 Sa2

−4 Sa2

S

S

H S

H

S

H

B

B, Müller, Perra (S. 855), Pais (Bd. II, S. 129), Mastino (S. 206, 361)

Müller, Perra (S. 855) B, Müller, Perra (S. 855), Portale et al. (S. 204), Mastino (S. 303f.) B, Müller, Perra (S. 855), Pais (Bd. II, S. 120), Mastino (S. 269–272), Vismara et al. (S. 50), Löhberg (Bd. 1, S. 106)

Müller

B, Müller, Perra (S. 853), Pais (Bd. II, S. 79, Anm. 159, S. 123), Löhberg (Bd. 1, S. 106) Forbiger (Bd. III, S. 546), Müller, Zucca (S. 152, 167), Mastino (S. 283–286), Vismara et al. (S. 27) B, Müller, Greco et al. (S. 281), Perra (S. 853), Portale et al. (S. 211), Pais (Bd. II, S. 79, 132–138), Mastino (S. 169, 273–283), Vismara et al. (S. 27, 34–36), Löhberg (Bd. 1, S. 106)

7 Sa3 K Transformation

2 Sa2

2 Sa2

3 Sa3

S

I

B, Greco et al. (S. 201), Brodersen (S. 159), Perra (S. 853), Mastino (S. 286–289), Vismara et al. (S. 46f.), Löhberg (Bd. 1, S. 104, 106) 0 Sa3 K Transformation

TE

−7 Sa3

∆φ

38 3 Sardinia

29, 30 38, 45 Ω,Ω

30, 00 35, 45 Ω,Ω

60 Accipitrum insula

30, 10 39, 20 Ω,Ω

29, 45 38, 30 Ω,M Isola Foradada

56 Ilva insula

57 Nymphaea insula

59 Diabate insula

30, 40 39, 05 Ω,Ω

55 Phintonis insula

29, 20 39, 00 Ω,Ω

31, 55 36, 30 Ω,Ξ

Isola San Pietro

Isola Piana

Asinara

La Maddalena

Caprera

at Nuragus

Sardara

54 Valeria oppidum

58 Herculis insula

φ

8, 49 40, 00

8, 30 40, 06

9, 15 40, 07

8, 34 40, 11

8, 55 40, 19

λ

−4

5

−4

1

4

∆λ

TE

9 Sa4

−2 Sa2

−3 Sa2

−3 Sa2

−3 Sa2

∆φ

8

−8

−3

16

8, 16 39, 08

−6 Sa2

1 Sa1

6 Sa2

7 Sa1

−3 Sa1

−1 Sa7

−8 Sa7

−3 −11 Sa4

8, 13 40, 58 −26

8, 16 41, 04

8, 09 40, 34 −10

9, 25 41, 14 −13

9, 28 41, 12

9, 02 39, 46

8, 49 39, 37

San Saturnino di 9, 07 40, 25 13 −13 Sa3 Bultei Ales 8, 49 39, 46 −15 3 Sa7

31, 30 36, 35 Ω,Ω

31, 30 37, 45 Ω,Ω

51 Aquae Lesitanae

Fordongianus

31, 45 36, 10 Ω,Ω

30, 40 37, 15 Ω,Ω

50 Aquae Hypsitanae

Santa Caterina di Pittinuri

52 Lesa

30, 30 37, 45 Ω,Ω

49 Cornus

Sorovile

53 Aquae Neapolitanae

31, 15 37, 45 Ω,Ω

48 Saralapis

47 Gurulis nova

Identifizierung

Catena del Marghine 30, 30 37, 50 Ω,M Cuglieri

31, 00 38, 00 Ω,Ω

Q

46 Insani montes

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

Forbiger (Bd. 1, S. 548)

S

S

S

B

B

S

B

S

B, Perra (S. 857), Zucca (S. 87, 198, 275–287)

B, Müller, Zucca (S. 87), Perra (S. 857), Mastino (S. 169, 411)

B, Zucca (S. 307ff.), Perra (S. 857), Pais (Bd. II, S. 132), Mastino (S. 169, 411)

B, Müller, Perra (S. 855), Zucca (S. 306), Mastino (S. 376)

B, Müller, Perra (S. 855), Pais (Bd. II, S. 117), Smith (S. 681), Löhberg (Bd. 1, S. 106) B, Müller, Perra (S. 855), Portale et al. (S. 211), Mastino (S. 301f.) B, Perra (S. 855), Zucca (S. 164), Mastino (S. 169) B, Perra (S. 855)

H

S

S

B

H

B, Mastino (S. 72)

Quelle der Identifizierung

B, Müller, Perra (S. 855), Pais (Bd. II, S. 120), Mastino (S. 304–306) B, Forbiger (Bd. 1, S. 548), Müller, Löhberg (Bd. 1, S. 106) B, Müller, Greco et al. (S. 316), Perra (S. 855), Pais (II, S. 119–120), Mastino (S. 266–269), Vismara et al. (S. 48–50), Löhberg (Bd. 1, S. 107) B, Müller, Perra (S. 855), Portale et al. (S. 236), Pais (Bd. II, S. 129, Anm. 282), Mastino (S. 295–301), Smith (S. 681), Vismara et al. (S. 47f.), Löhberg (Bd. 1, S. 105) Mastino (S. 206, 353, 361)

S

B

I

39

33, 00 35, 40 Ω,N 32, 00 37, 20 N,Ξ

62 Ficaria insula 63 Hermaea insula

Isola dei Cávoli Isola dell’ Ogliastra

Sant’Antioco

Identifizierung φ

9, 32 39, 05 9, 42 39, 58

8, 25 39, 02

λ

14 2

−9

∆λ

TE

0 Sa7 −6 Sa3

−7 Sa5

∆φ

H H

S

I

B, Zucca (S. 190), Perra (S. 857) Müller

B, Müller, Zucca (S. 164), Perra (S. 857), Portale et al. (S. 210), Pais (Bd. II, S. 261), Vismara et al. (S. 57)

Quelle der Identifizierung

(Keller, 1891, S. 351).

Nr. 24: Der Ortsname (griech. Aigialos pros¯ ech¯ es) bedeutet „widerhallende Küste“. Nr. 46: Der Name dieses Gebirges (griech. Mainomena or¯ e ) bedeutet „Tobende Berge“ und deutet vielleicht auf frühere vulkanische Tätigkeit hin

Anmerkungen: Nr. 16: Sulci oppidum wird nur in X als polis episemos aufgeführt.

30, 30 35, 30 Ω,Ω

Q

61 Plumbaria insula

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

40 3 Sardinia

4 Sicilia

37, 50 38, 10 Ω,Ω

37, 45 38, 05 Ω,Ω

8 Alontion

9 Chydas p. (M)

37, 00 37, 20 Ω,Ω

37, 00 37, 05 Ω,Ω

37, 00 37, 00 Ω,Ω

37, 00 36, 45 Ω,Ω 37, 00 36, 45 Ω,Ξ

16 Oloulis

17 Eleutheros p. (M)

18 Panormos

19 Ketaria 20 Bathys p. (M)

Scopello Iato

Palermo

Eleutero

Solanto

TE

3 Si6

3 Si6

9 Si6

−2 Si9 −8 Si9

−2 Si9

7 Si9

−6 Si10

−2 Si10

3 Si10

−2 Si11

3 Si10

4 Si11 5 Si11

−1 Si11

6 Si11

∆φ

−3 Si5 −2 Si5

12 −20 Si6

5 −15 Si6

2

−3

0

1 0

6

−7

−7

−9

4

12, 49 38, 04 −7 13, 01 38, 03 −19

13, 22 38, 07

13, 29 38, 07

13, 32 38, 04

13, 42 37, 59

13, 49 37, 58

Termini Imerese

Fiume Grande

37, 15 37, 20 Ω,Ω

37, 05 37, 15 Ω,Ω

14 Himeras p.

14, 15 38, 01 14, 10 38, 01 14, 01 38, 02

Castel di Tusa Póllina Cefalù

37, 40 37, 45 Ω,Ω

37, 30 37, 45 Ω,Ω 37, 20 37, 40 Ω,Ω

11 Alaisa

12 Monalos p. (M) 13 Kephaloidis

14, 35 38, 03

14, 42 38, 04

14, 39 38, 04

14, 28 38, 02

15 Thermai Himerai polis

11

−1 0

−8

−6

∆λ

14, 48 38, 09 −15

15, 02 38, 09

15, 14 38, 13 15, 03 38, 07

15, 31 38, 18

Caronia

Torrente il Furiano

φ

15, 39 38, 16

λ

37, 40 37, 55 Ω,Ω

10 Kalakte

Santa Agata di Militello San Marco d’Alunzio

Naso

38, 00 38, 15 Ω,Ω

Tindari

7 Agathyrnon

38, 30 38, 20 Ω,Ω

5 Tyndarion

Milazzo Torrente Elicona

Capo Rasocolmo

Capo Peloro

Identifizierung

6 Timethos p. (M) 38, 20 38, 20 Ω,Ω

39, 00 38, 30 Ω,Ω 38, 50 38, 25 Ω,Ω

3 Mylai 4 Helikon p. (M)

Q

39, 20 38, 35 Ω,Ω

Φ

39, 10 38, 30 Ω,Ω

Λ

1 Peloros akra

Antiker Name

2 Phalakrion akron

Nr.

H B

S

S

H

S

B

B S

S

S

B

S

S

H

S

S K

B

S

I

Sciarretta (S. 35) B, Manni (S. 101)

B, Grant (S. 470f.), Brodersen (S. 182f.), Przesang (S. 439–441)

B, Sciarretta (S. 35)

B, Müller, Finley (S. 46), Löhberg (Bd. 1, S. 114)

B, Przesang (S. 494f.), Löhberg (Bd. 1, S. 114)

B, Manni (S. 116) B, Przesang (S. 407f.), Löhberg (Bd. 1, S. 114), Sciarretta (S. 36) B, Manni (S. 109)

B, Manni (S. 152), Hansen u. Nielsen (S. 177), Przesang (S. 396f.), Löhberg (Bd. 1, S. 114) B, Manni (S. 140), Löhberg (Bd. 1, S. 114)

B

B

B, Löhberg (Bd. 1, S. 114), Wilson (S. 157), Sciarretta (S. 34)

B, Greco et al. (S. 344f.), Brodersen (S. 193–196), Przesang (S. 496–500), Löhberg (Bd. 1, S. 113f.) Müller

B, Grant (S. 411), Przesang (S. 431f.) Transformation

B

B, Sciarretta (S. 35)

Quelle der Identifizierung

42 4 Sicilia

Q

39, 30 36, 15 Ω,Ω

39, 40 36, 20 Ω,Ω

39, 50 36, 15 Ω,Ω

37 Kaukana limen

38 Motychanos p. (M)

39 Odysseia akra

13, 57 37, 06

Salso

39, 00 36, 20 Ω,Ω

39, 15 36, 20 Ω,Ω 39, 20 36, 20 Ω,Ω

38, 30 36, 25 Ω,Ω 38, 50 36, 25 Ω,Ω

35 Hipporos p. (M) 36 Boukra akra

13, 35 37, 17 — —

S. Anna —

38, 05 36, 25 Ω,Ω 38, 20 36, 25 Ω,Ω

30 Isbouros p. (M) 31 Herakleia

32 Hypsas p. (M) 33 Akragantinon emporion 34 Himeras p. (M)

37, 40 36, 20 Ω,Ω

Punta Castellazzo

Fiumaro di Modica

at Capo Scalambri

Ippari Capo Scalambri

Magazzolo Heraclea Minoa

14, 57 36, 42

14, 40 36, 45

14, 29 36, 47

14, 25 36, 52 14, 29 36, 47

13, 15 37, 25 13, 17 37, 24

13, 11 37, 29

12, 35 37, 39 13, 16 37, 30

12, 49 37, 34

12, 28 37, 46

12, 26 37, 48

29 Sossios p. (M)

Torrente Bellapietra

−11

TE

7 Si3

∆φ

2 Si3

1

8

9

−2 −1

5

−3 —

−8 5

11

20 6

13

7

3 Si14

5 Si14

−2 Si14

−2 Si14 3 Si14

7 Si7

1 Si7 — —

−7 Si7 −6 Si7

7 Si5

Hoare (Bd. 2, S. 87) B, Greco et al. (S. 134–136), Bosi (S. 276–278), Manni (S. 179f.), Brodersen (S. 171f.), Przesang (S. 382–384)

B, Manni (S. 123)

B, Manni (S. 115f.) Transformation

B, Manni (S. 122)

B, Grant (S. 346), Brodersen (S. 175), Przesang (S. 412f.), Löhberg (Bd. 1, S. 111, 116) Müller, Manni (S. 95)

B

B, Manni (S. 164f.), Przesang (S. 365f.), Löhberg (Bd. 1, S. 113, 117) B, Manni (S. 223)

Quelle der Identifizierung

B

B

B

B H

B

B, Manni (S. 58f.)

B, Manni (S. 117)

Wilson (S. 393)

B, Manni (S. 110f.) B

B, Manni (S. 109f.)

B B, Manni (S. 111f.) — —

H S

B

S K

B

−3 Si5 14 Si3 6 Si5

H

H

B

S

S

I

−3 Si3

−1 −10 Si3

12, 27 37, 51 −12

37, 20 36, 15 Ω,Ω Mázaro ⊙ Ribera

−4

∆λ

12, 53 38, 01 −41 −15 Si5

37, 30 36, 15 Ω,Ω 37, 40 36, 20 Ω,Ω

Fiume di Marsala Modione

φ

12, 29 38, 01

λ

26 Selinous p. (M)

37, 10 36, 05 Ω,Ω

25 Akithios p. (M)

Marsala

Punta dello Stagnone

Castellamare del Golfo

Trápani

Identifizierung

27 Mazaras p. (M) 28 Pintia

37, 00 36, 00 Ω,Ω

24 Lilybaion polis kai akra

A

36, 50 36, 15 Ω,Ω

23 Aigitharsos akra

37, 00

36, 30 36, 30 Ω,Ω

Φ

22 Emporion Segestanon

Λ

37, 00 36, 30 Ω,Ω

Antiker Name

21 Drepanon

Nr.

43

15, 17 37, 04

15, 15 37, 14 15, 11 37, 12 15, 11 37, 17 15, 06 37, 30

Syracuse

Capo S.Croce Càntera Porcaria Catania

39, 40 36, 55 Ω,Ω

39, 30 37, 15 Ω,Ω

39, 35 37, 20 Ω,Ω

39, 25 37, 30 Ω,Ω 39, 20 37, 35 Ω,Ω

39, 35 37, 40 Ω,Ω

45 Syrakousai kolonia

46 Tauros akron

47 Alabon p. (M) 48 Pantakyas p. (M) 49 Katane kolonia

38, 20 38, 10 Ω,Ω 39, 00 38, 15 Ω,Ω

38, 30 38, 00 Ω,Ω

56 Kapytion 57 Abakaina

58 Imachara

15, 00 37, 45 −12

Etna

39, 00 38, 00 Ω,Ω

37, 40 36, 40 Ω,Ω

54 Aitne

39, 30 38, 30 Ω,Ω

53 Messene

55 Kratas

15, 34 38, 11

Capo Sant’Alessio Messina

Troina

Capizzi at Tripi

Monte Carcaci

14, 36 37, 47

14, 29 37, 51 15, 06 38, 03

13, 30 37, 43

15, 21 37, 55

TE

10 Si12

−1 Si12

7 Si12 7 Si12

−5 Si12

0 Si12

9 Si13

1 Si13 3 Si13

−2 Si13

9 Si14

∆φ

7

4 7

−8

9

−3

0 Si11

6 Si11 −1 Si11

13 Si5

4 Si12

6 Si11

4 Si12

1 −12 Si12

39, 30 38, 10 Ω,Ω

15, 17 37, 51

52 Argennon akron

Taormina

39, 30 37, 50 Ω,Ω

12

51 Tauromenion kolonia

15, 06 37, 24

17

2 −3

8

1

39, 30 37, 45 Ω,Ω

Simeto

4 2

15, 20 37, 02 −12

15, 09 36, 55 15, 16 36, 58

7

−2

∆λ

50 Symaithos p. (M)

Penisola della Maddalena

Cavallata Capo Ognina

15, 06 36, 48

44 Chersonesos

φ

15, 10 36, 41

λ

39, 45 36, 40 Ω,Ω 39, 50 36, 45 Ω,Ω

at Isola Vendicari

Capo Passero

Identifizierung

42 Erineos p. (M) 43 Makron akron

Q

40, 00 36, 20 Ω,Ω

Φ

39, 45 36, 30 Ω,Ω

Λ

40 Pachynos akra

Antiker Name

41 Phoinikous limen

Nr.

H

S S

H

S

S

H

S

S

S

B B

B

S

H

B B

B

S

I

Przesang (S. 395)

B, Manni (S. 156), Sciarretta (S. 100) B, LGRC (fasc. 1, Kol. 7f.), Sciarretta (S. 100), Przesang (S. 341f.)

Müller

B Grant, (S. 391f.), Brodersen (S. 197), Przesang (S. 501–503), Löhberg (Bd. 1, S. 112) B

B, Grant, (S. 630), Brodersen (S. 194f.), Greco et al. (S. 340f.), Przesang (S. 489–493), Löhberg (Bd. 1, S. 110, 112) Sciarretta (S. 35)

B, Manni (S. 123), Sciarretta (S. 182)

B, Grant, (S. 157), Brodersen (S. 173), Przesang (S. 403f.), Löhberg (Bd. 1, S. 111f., 115)

B, Manni (S. 96f.) B, Manni (S. 120)

B, Grant (S. 614–616), Brodersen (S. 191–194), Przesang (S. 477–489), Löhberg (Bd. 1, S. 112) B, Manni (S. 61)

Müller

B, Müller, Manni (S. 105f.) B, Manni (S. 58)

B, Manni (S. 60)

B, Manni (S. 59), Przesang (S. 437f.)

Quelle der Identifizierung

44 4 Sicilia

38, 50 37, 50 Ω,Ω

39, 20 37, 45 N,Ω Santa Maria di Licodia

38, 15 37, 45 Ω,N Agira

63 Aitnai

64 Agyrion

39, 00 37, 00 Ω,Ω 38, 00 36, 45 Ω,Ω

78 Engyon 79 Kotyrga

14, 06 37, 48

Petralia

38, 40 37, 05 Ω,Ω

38, 20 37, 00 Ω,Ω

38, 55 A 39, 15 37, 15 Ω,Ω

75 Megara

76 Petra

Megara Hyblaea

38, 05 37, 05 Ω,Ω

74 Enna

77 Hybla

15, 10 37, 13

Enna

37, 40 37, 20 Ω,Ω

Gangi —

Ragusa Ibla

Assoro

15, 04 36, 53

−2 Si11 2 Si12

−9 Si12

8 −15 Si8 — — —

−8 Si11

−6 −10 Si8

−1 −7

4 Si8

−3 Si9

−2 Si12 2 Si6

— —

−4

Przesang (S. 495f.)

Quelle der Identifizierung

S

H

B, Przesang (S. 345f.), Löhberg (Bd. 1, S. 114)

Müller, Winkler (S. 276), Przesang (S. 346f.)

B, Przesang (S. 448f.), Löhberg (Bd. 1, S. 112), Sciarretta (S. 101)

B, Grant (S. 386f.), Brodersen (S. 175–177), Przesang (S. 420–422) Müller, Manni (S. 216), Przesang (S. 443)

B, Przesang (S. 368f.), Löhberg (Bd. 1, S. 114)

B, LGRC (fasc. 7, Kol. 1024–1026), Przesang (S. 364)

B Müller, Winkler (S. 277f.)

B, Manni (S. 210), Przesang (S. 437)

Transformation B, Grant (S. 339f.), Greco et al. (S. 167), Przesang (S. 408–412) B, Przesang (S. 384f.)

H Winkler (S. 277), Sciarretta (S. 179) — —

S

H

S

S

S

S H

S

S

K S

— — — — 3 Si11 H Müller, Winkler (S. 277)

−7 Si11

−3 Si12

— −4 −2

H

I

— — — — −5 Si11 S B, Grant (S. 159), Przesang (S. 406f.), Löhberg (Bd. 1, S. 115) 1 Si12 K Transformation

8 Si9

14, 44 36, 55 −11 14, 12 37, 48 — —

TE

−5 Si11

∆φ

2

14, 16 37, 34 −51

14, 25 37, 37

14, 42 37, 16 13, 56 37, 55

73 Asseros

Mineo Collesano

38, 20 37, 25 Ω,Ω

14, 29 37, 26

38, 50 37, 25 Ω,Ω 37, 20 37, 10 Ω,Ω

Montagna di Marzo Noto Antica

— 12

−3

16

14, 53 37, 14 −10 15, 00 37, 17 −12

— — 14, 31 37, 14

14, 31 37, 39

14, 52 37, 37

70 Neeton

37, 50 37, 20 Ω,Ω

— −1

7

∆λ

14, 49 37, 38 −11

71 Menai 72 Patioros

69 Herbessos

38, 30 37, 25 Ω,N ⊙ Francofonte 39, 00 37, 30 Ω,Ω Lentini

67 Hydia 68 Leontinoi

— Caltagirone

38, 40 37, 30 Ω,Ω 38, 30 37, 30 Ω,Ω

65 Herbita 66 Sergention

east of Centuripe at Fiume Simeto

— — 14, 44 37, 37

14, 56 37, 52

Randazzo — Centuripe

φ

λ

Identifizierung

62 Dymethos

Q

38, 50 38, 00 Ω,Ω

Φ

37, 50 37, 50 Ω,Ω 38, 30 37, 45 Ω,Ω

Λ

59 Tissa

Antiker Name

60 Alkta 61 Kentoripa

Nr.

45

Q

Módica Segesta —

38, 30 36, 40 Ω,Ω

39, 25 36, 40 Ω,Ω 37, 10 36, 30 Ω,Ω

85 Akragas

86 Motyka 87 Segesta

φ

13, 05 37, 53

39, 20 36, 25 Ω,Ω 39, 40 36, 30 Ω,Ω

39, 30 36, 25 Ω,Ω 37, 15 36, 15 Ω,Ω

39, 00 39, 00 Ω,Ω

39, 20 39, 00 Ω,Ω

38, 20 38, 45 Ω,Ω

93 Kamarina 94 Heloros

95 Ina 96 Elkethion

97 Didyme nesos

98 Hikesia nesos

99 Erikodes nesos

38, 30 38, 50 Ω,Ω

15, 06 38, 39

Basiluzzo

39, 00 36, 30 Ω,Ω

92 Gela

100 Phoinikodes nesos

14, 50 38, 34

Salina

38, 30 36, 25 Ω,Ω 38, 40 36, 30 Ω,Ω

Filicudi

Alicudi

⊙ Ispica Castelvetrano

Kamarina Eloro

Gela

— Licata



90 Ankrina 91 Phintia



−8

TE

H

−9 Si14



−8

7

3

S

B, Manni (S. 169f.), Przesang (S. 370f.)

3 Si14 −5 Si13

−4 Si14

3 Si1

1 Si1

9 Si1

14 Si1

S

S

K

S

K H

S S

S

B, Nissen (Bd. I, S. 273), Manni (S. 76), Przesang (S. 445), Sciarretta (S. 37)

B, Nissen (Bd. I, S. 273), Manni (S. 69f.), Sciarretta (S. 37)

Transformation Clüver (S. 326, zitiert nach Reinganum, S. 49) B, Nissen (Bd. I, S. 273), Manni (S. 68f.), Sciarretta (S. 37) Transformation

B, Manni (S. 154f.), Przesang (S. 398–400) B, Manni (S. 108f.), Przesang (S. 381f.)

B, Greco et al. (S. 154–156 ), Manni (S. 106), Przesang (S. 372–377)

— — — — −6 Si14 S B, Manni (S. 217f.), Przesang (S. 444)

0 Si5

— —

3 −5 Si13 10 −10 Si5

1 1

−7

— −8

20 5

Sciarretta (S. 183) B, Finley (S. 184), Manni (S. 239), Przesang (S. 496) B, Grant (S. 5f.), Greco et al. (S. 88), Brodersen (S. 166–169), Przesang (S. 347–361), Löhberg (Bd. 1, S. 111, 115)

B, Greco et al. (S. 234f.), Przesang (S. 361f.), Löhberg (Bd. 1, S. 112) Müller, Manni (S. 198)

B, Manni (S. 151)

Quelle der Identifizierung

B, Manni (S. 205f.), Przesang (S. 430) B, Grant (S. 5f.), Greco et al. (S. 88), Brodersen (S. 165f.), Przesang (S. 450–456) — —

S S

S

H S

3 Si5 17 Si5 4 Si7

S

S

I

−8 Si13

7 Si8

∆φ

7 4 Si13 2 −10 Si5

4

−6 −1

14, 34 38, 34 −11

14, 21 38, 32

14, 55 36, 46 12, 47 37, 41

14, 27 36, 52 15, 07 36, 51

14, 15 37, 04

— — 13, 56 37, 06

13, 07 37, 46

37, 30 36, 20 Ω,Ω

37, 45 36, 30 Ω,Ω 37, 30 A

14, 46 36, 52 12, 50 37, 56

13, 34 37, 19

13, 18 37, 49 13, 13 37, 34

88 Legon Rocca d’Entella

1

∆λ

14, 54 37, 04 −11

13, 59 37, 16

λ

89 Entella

Agrigento

Corleone at Caltabellotta

37, 15 36, 40 Ξ,Ξ

37, 30 36, 50 Ω,Ω 38, 10 36, 45 Ω,Ω

82 Makella

Monte Saraceno di Ravanusa Palazzolo Acreide Camporeale

Identifizierung

83 Schera 84 Triokala

39, 15 36, 40 Ω,Ω

Φ

81 Akrai

Λ

38, 40 36, 50 Ω,Ω

Antiker Name

80 Kakyron

Nr.

46 4 Sicilia

36, 00 36, 00 Ω,Ω 36, 30 35, 50 Ω,Ω

37, 00 39, 00 Ω,Ω

109 Hiera nesos 110 Pakonia nesos

111 Aiolou nesos



Marèttimo Isola Grande

Favignana

Levanzo





12





12, 03 37, 58 12, 26 37, 52

12, 20 37, 56



2 9

0

12, 20 38, 00 −15



13, 11 38, 42

TE

−5 Si1

3 Si1

−2 Si11

∆φ

— —

−3 Si2 −7 Si2

4 Si2

15 Si2

— —

−9 Si1

0 −14 Si1

−1

−4

5

∆λ

B, Manni (S. 72f.), Przesang (S. 413–417), Sciarretta (S. 37) Nissen (Bd. I, S. 272), Manni (S. 70), Sciarretta (S. 37) Nissen (Bd. I, S. 250, 272), Manni (S. 76), Sciarretta (S. 37) Nissen (Bd. I, S. 273), Manni (S. 77)

B, Manni (S. 70f.)

Quelle der Identifizierung

B, Nissen (Bd. I, S. 370), Manni (S. 72) Transformation

B, Nissen (Bd. I, S. 370), Manni (S. 63), Sciarretta (S. 37)

B, Nissen (Bd. I, S. 370), Manni (S. 76)

— —

S K

S

S

— —

S

S

S

S

S

I

Nr. 77: Vollständiger Name ist Hybla Heraia, zu unterscheiden von Hybla Galeatis/Paternò. Nr. 106: Die Insel Osteodes („Knocheninsel“) ist heute versunken (Sciarretta, 2010, S. 37).

Plinius (NH III.91) erwähnt. Nr. 72: Nach Müller (1883/1901) ist Patioros identisch mit dem von Polybios (I.24.4) u. a. erwähnten Ort Paropos.

Stephanos Byzantios; Soluus bei Plinius NH III.90,92). Nr. 66: Sergention ist nach Müller (1883/1901) vermutlich identisch mit der von Stephanos Byzantios genannten Stadt Ergetion, deren Einwohner

Anmerkungen: Nr. 16: Die in den Handschriften überlieferte Namensform Oloulis ist wahrscheinlich verderbt und lautet nach Müller (1883/1901) Soluus (so bei

36, 15 36, 05 Ω,Ω

108 Aigousa nesos



36, 15 37, 00 Ω,Ω

36, 00 36, 20 Ω,Ω

107 Phorbantia nesos

Ustica

37, 30 38, 45 Ω,Ω

105 Oustika nesos kai polis 106 Osteodes nesos

15, 13 38, 46

39, 20 38, 45 Ω,Ω

104 Strongyle nesos

Stromboli

15, 04 38, 38

Panaria

39, 10 38, 45 Ξ,Ω

φ

14, 57 38, 30

λ

Lipari

Identifizierung

39, 00 38, 45 Ω,Ω

Q 14, 58 38, 24

Φ Isola di Vulcano

Λ

38, 50 38, 35 Ω,Ω

Antiker Name

101 Hephaistou nesos 102 Lipara nesos kai polis 103 Euonymos nesos

Nr.

47

48

4 Sicilia

5 Sarmatia Europaea

31, 55 46, 40 32, 15 46, 32

62, 00 63, 00 Ω,Ω — 64, 00 63, 00 Ω,Ω —

64, 00 58, 00 Ω,Ω — 42, 30 48, 30 Ω,Ω Štiavnica Mountains 46, 00 48, 30 Ω,Ω part of the Carpathians 57, 30 48, 30 Ω,Ω Southern Bug

58, 00 48, 30 Ω,Ω Dnieper

6 telos 7 peras

8 peras 9 Sarmatika ore

57, 50 47, 30 Ω,Ω western end of Trendrovskaya kosa 59, 45 47, 30 Ω,Ω on Ostriv Dzharylhach 59, 45 47, 50 Ω,Ω on Ostriv Dzharylhach 59, 30 48, 00 Ω,Ω ⊙ Skadovs’k

15 Hieron akron

19 Tamyrake 20 Karkinites p. (M)

18 Kalos limen

17 Kephalonesos

59, 20 48, 30 Ω,Ω Kherson 59, 40 48, 30 Ω,Ω Kalanchak

59, 00 47, 40 Ω,Ω Trendrovskaya kosa

14 Achilleos dromos

16 Misaris akra

58, 30 47, 45 Ω,Ω Kinburn

13 Alsos Hekates akron

11 Borysthenes p. (M) 12 Hypanis p. (M)

10 Karpates oros

58, 30 59, 30 Ω,Ω Neva

5 Chesinos p. (M)

TE

0 G3

∆φ

16 −26 SE2 35 29 SE1

−5

∆λ

— —

— —

0 SE7

13

−5 SE6

10 −24 SE6

17

−8 SE7

−2 SE4

— — 7 SE4

— — — —

7 SE1

K B

K 16 SE6 −1 SE8

18 SE6 32, 37 46, 39 −6 33, 13 46, 10 −16

32, 54 46, 07 −13

K K

−6 SE6

K

S

H

K

K

K

Transformation B

Transformation

Transformation

Transformation

Transformation

B

Neumann (S. 372), Müller, Minns (S. 16)

Transformation

Transformation

Transformation

— — K Transformation

13 SE6

−8

Hansen (S. 587), Lennartz (S. 120, Anm. 104)

Hansen (S. 587)

Hansen (S. 587), Bernecker (S. 450) Hansen (S. 587)

B

Quelle der Identifizierung

— — — —

H

H

H H

S

I

7

32, 49 46, 02

33, 04 46, 01

31, 31 46, 22 −30 −27 SE6

31, 58 46, 10

31, 31 46, 34

6

22, 37 48, 34 −17

— — — 19, 00 48, 25 −10

— —

30, 16 59, 55 −10

28, 02 59, 27 −26 −25 SE1

21, 40 55, 10 24, 01 57, 03

56, 00 58, 30 Ω,Ω Narva

φ

18, 57 54, 21

λ

4 Tourountos p. (M)

Identifizierung

45, 00 56, 00 Ω,Ω Vistula

Q

50, 00 56, 00 Ω,Ω Neman 53, 00 57, 00 Ω,Ω Daugava

Φ

1 Vistula fl. (M)

Λ

2 Chronos p. (M) 3 Rhoubon p. (M)

Nr. Antiker Name

50 5 Sarmatia Europaea

64, 00 58, 00 Ω,Ω —

51, 00 51, 00 Ω,Ω East-Beskids 59, 00 51, 00 Ω,Ω —

58, 00 55, 00 Ω,Ω — 62, 30 55, 00 Ω,Ω —

47, 30 55, 00 Ω,Ω Dylewska Góra 63, 00 57, 30 Ω,Ω —

53, 30 50, 20 Ω,Ω Pripyat in the Pripyat Marshes

40 Tanais p. (Q)

41 Peuke oros 42 Amadoka ore

43 Bodinon oros 44 Alaunon oros

45 Ouenedika ore 46 Rhipaia ore

47 Borysthenes p. (Q)

39 Tanais p. (B)

67, 00 54, 30 Ω,Ω within the delta of the Don 72, 30 56, 00 Ω,Ω —

38 Tanais p. (M)

38, 55 47, 14

65, 00 53, 30 Ω,Ω ⊙ Taganrog

66, 20 54, 10 Ω,Ω Don

36 Karoia kome

37 Tanais p. (M)

38, 31 47, 11

64, 30 53, 00 Ω,Ω Mius







11 41

— —

— —

— —

−6 SE9 −5 SE9

24 SE10

−3 SE10

— —

— —

— —

16 —





9

28, 00 52, 00

−3

19, 58 53, 33 −32 — — —

— —

22, 40 49, 30 — —





39, 25 47, 15

0 SE3

11 SE2 — —

— — — —

14 SE2 — —

— —

— —

1 SE11

39, 16 47, 06 −22 −10 SE11

13

7

38, 06 47, 02 −28 −24 SE10



35 Poritos p. (M)



63, 00 51, 30 Ω,Ω —

63, 30 52, 30 Ω,Ω Kryva spit

34 Hygreis polis

— —

32 Alsos Halieuma Theou 33 Lykos p. (M)



36, 48 46, 46 36, 48 46, 40 —

62, 30 49, 45 Ω,Ω ⊙ Berdyansk 63, 00 49, 40 Ω,Ω Berdyansk spit

29 Kneme polis 30 Agaron akron

0 SE9 16 SE9

−2 SE8 — —

35, 22 46, 51 −23 −16 SE9 35, 17 46, 42 12 3 SE9

62, 30 50, 30 Ω,Ω —

60, 30 49, 40 Ω,Ω ⊙ Melitopol 61, 00 49, 50 Ω,Ω Molochna

27 Akra polis 28 Gerrhos p. (M)

7 15 —

34, 48 46, 10 −19 34, 48 46, 09 1

62, 40 51, 15 Ω,Ω —

60, 00 49, 15 Ω,Ω ⊙ Genichesk 60, 20 49, 30 Ω,Ω Genichesk Strait

25 Leianon polis 26 Bykes p. (M)

33, 32 46, 21 — —

B, Neumann (S. 540)

B

Quelle der Identifizierung

Transformation B, Neumann (S. 540)

Transformation B, Neumann (S. 540), Müller

Müller Neumann (S. 540)

Neumann (S. 540), Müller

B, Transformation

B

B, Neumann (S. 540), Müller, Schramm (S. 65) B, Neumann (S. 540), Müller

H

Sadowski (S. 65), Müller

H Lennartz (S. 126) — —

— — — —

K Transformation — —

— —

— —

B

B

B

B

H

— —

— —

— —

K B

K B

H H

K Transformation — —

B

I

−4 SE8

TE

33, 40 46, 13

∆φ B

∆λ 2 −10 SE8

φ

33, 35 46, 09

λ

31 Agaros p. (M)

60, 30 48, 40 Ω,Ω ⊙ Chaplynka 60, 20 48, 50 Ω,Ω —

23 Neon Teichos 24 Pasiakes p. (M)

Identifizierung

60, 20 48, 20 Ω,Ω Karkinits’ka zatoka 60, 30 48, 30 Ω,Ω Syvash

Q

21 Karkinites kolpos 22 Bykes limne

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

51

67, 00 54, 40 Ω,Ω Nedvigovka

51 Alexandrou bomoi 52 Kaisaros bomoi

53 Tanais polis



φ —



∆λ



56, 00 49, 40 Ω,Ω ⊙ Chornobyl 49, 30 48, 40 Ω,Ω Zalischyky

51, 00 48, 30 Ω,Ω ⊙ Stara Ushytsia

69 Niosson 70 Karrodounon

71 Maitonion

31, 32 46, 36

57, 00 48, 30 Ω,Ω Ochakiv

57, 00 50, 00 Ω,Ω ⊙ Chernihiv 56, 30 49, 30 Ω,Ω between Kiev & Chernihiv 57, 00 49, 00 Ω,Ω Parutine

63 Serimon 64 Metropolis

54, 00 50, 15 Ω,Ω ⊙ Petrykaw 55, 00 50, 00 Ω,Ω ⊙ Mazyr

56, 00 50, 30 Ω,Ω ⊙ Kholmyech 56, 00 50, 15 Ω,Ω ⊙ Loyew

61 Amadoka 62 Saron

67 Leinon polis 68 Sarbakon

31, 54 46, 43 −23

58, 30 50, 00 Ω,Ω Beryslav 56, 00 50, 40 Ω,Ω ⊙ Rechitsa

59 Nauaron 60 Azagarion

— —

— —

27, 07 48, 35

30, 13 51, 16 25, 44 48, 39

28, 30 52, 07 29, 14 52, 03

31, 18 51, 29 31, 00 51, 00

−4 SE7

19 SE7

11 SE3 10 SE3

1 SE3 0 SE3

5 SE9 −2 SE3

— — — —

— — — —

17 SE8

10 SE11

— —

3 SE10

−6 SE4

13

14 6

−3 SE4

4 SE3 3 SE4

−3 −12 SE3 13 −23 SE3

0

9 −3

30, 38 52, 09 −11 30, 48 51, 55 −21

33, 25 46, 50 −26 30, 24 52, 22 3

— —

— —

−7

58, 30 49, 15 Ω,Ω — 58, 30 49, 45 Ω,Ω —

— —

57 Erkabon 58 Trakana

— —

32, 54 46, 07

59, 30 48, 45 Ω,Ω Skadovs’k

14



7

6

58, 30 49, 00 Ω,Ω — 58, 30 49, 30 Ω,Ω —

39, 20 47, 16



40, 01 51, 05

25, 44 48, 38

54 Karkina polis

65 Olbia/ Borysthenis 66 Ordessos

TE

— —

∆φ

29, 37 46, 50 −19 −11 SE5

λ

55 Torokka 56 Pasiris

50 Tyras p. (Q)

53, 00 48, 30 Ω,Ω Dniester at Tiraspol 49, 30 48, 30 Ω,Ω Dniester at Zalischyky 66, 00 57, 00 Ξ,Ω at Don at Bobrov 68, 00 56, 30 Ω,Ω —

Identifizierung

52, 00 53, 00 Ω,Ω —

Q

48 Borysthenes p. (Q) 49 Tyras p. (B)

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

Quelle der Identifizierung

Transformation

Transformation

Sadowski (S. 68)

B, Müller, Grant (S. 621f.), Fornasier u. Böttger (S. 69ff.), Wamers u. Stutzinger (S. 39–43) Winkler (S. 415)

H

H H

K H

B

S

H H

H H

H H

Müller

Sadowski (S. 69) Müller

Transformation Sadowski (S. 66)

B, Grant (S. 448ff.), Hansen u. Nielsen (S. 936ff.) B

Müller Müller

Müller Müller

Winkler (S. 415) Müller

— — — —

— — — —

H

S

— —

K

K

H

— —

I

52 5 Sarmatia Europaea



φ —





29, 37 46, 50 30, 00 46, 36

λ



11 8



∆λ

TE

— —

−1 SE5 13 SE5

— —

∆φ

Quelle der Identifizierung Transformation Transformation

— —

K K

— —

I

Umgehung der Verzweigungen und Katarakte des Dnjepr den Fluss erstmals wieder erreichten. Nr. 70: Der keltische Ortsname Karrodounon (lat. Carrodunum) ist möglicherweise ein Indiz für eine keltische Handelsverbindung zum Schwarzen Meer

(XXII.8.40) lagen sie, wie auch die folgenden Kaisaros bomoi („Altäre des Kaisers“), am Borysthenes/Dnjepr. Nr. 64: Nach Müller (1883/1901) war Metropolis vielleicht ein bedeutender Handelsort, an dem die aus Olbia (Nr. 65) kommenden Händler nach

Nr. 51: Der griechische Name bedeutet „Alexanders Altäre“. Auch Orosius erwähnt am Tanais/Don gelegene Altäre Alexanders (Hist. adv. pag. I.2.5: (Tanais fluvius), qui praeteriens aras ac terminos Alexandri Magni in Rhobascorum finibus sitos Maeotidas auget paludes); nach Ammianus Marcellinus

Nr. 47: Die von Ptolemaios angegebene südliche Quelle des Borysthenes potamos/Dnjepr an der Amadoka limne („Amadoka-See“) gehört zum Lauf des Prypjat, des größten Nebenflusses des Dnjepr.

Nr. 39: Bei dieser Flussbiegung handelt es sich vermutlich um die Biegung des Don an seinem östlichsten Punkt, an dem er sich dem Wolgaknie bei Wolgograd nähert. Diese Biegung der Wolga (griech. Rha) erwähnt Ptolemaios in Sarmatia Asiatica (GH V.9.13).

Nr. 32: Der griechische Name bedeutet „Hain Fischfang Gottes“; vielleicht handelte es sich hierbei um einen nur jahreszeitlich für den Fischfang genutzten Platz (vgl. Neumann, 1855, S. 538).

Nr. 20: Nach Talbert (2000) ist der Karkinites potamos möglicherweise identisch mit dem von Herodot (IV.47.55.56) erwähnten Hypakyris potamos (Hypacaris bei Pomponius Mela, II.4; Pacyris bei Plinius, NH IV.84). Er mündet bei Karkine (Nr. 54) in den Karkinites kolpos (Nr. 21).

Arrianos (Per. Pont. Eux. 31) und Ammianus Marcellinus (XXII.8.40). Nr. 12: siehe Anmerkung zu Nr. 11

den Beinamen Borysthenis trug. Eine falsche Lokalisierung der Stadt Olbia bzw. Borysthenis am Fluss Borysthenes findet sich bei Strabon (VII.3.17),

Dnjepr in das Schwarze Meer fließt, hat Ptolemaios die Lage beider Flussmündungen verwechselt. Derselbe Irrtum findet sich bei Plinius (NH IV.83). Die Ursache dieser Verwechslung liegt möglicherweise darin, dass an der Mündung des Hypanis potamos die Stadt Olbia/Parutine (Nr. 65) lag, die

später Danaper genannt wurde (erstmals belegt bei Jordanes, Getica V: a Borysthene amne, quem accolae Danaprum vocant), der heutige Dnjepr ist (B; Schramm, 1973, S. 99–113), der Hypanis potamos hingegen dem Südlichen Bug entspricht (B; Schramm, 1973, S. 93), der in Wirklichkeit westlich des

durch Thule (GH II.3.32) verlaufenden Parallelkreis. Es könnte sich um einen Küstenpunkt im Bottnischen Meerbusen handeln. Nr. 11: Nach Ptolemaios mündet der Borysthenes potamos westlich des Hypanis potamos in das Schwarze Meer. Da der Borysthenes potamos, der

Anmerkungen: Nr. 6: Der von Ptolemaios als „Ende des bekannten Meeres“ bezeichnete Punkt an der sarmatischen Nordgrenze liegt nach seinen Angaben auf dem

66, 30 53, 30 Ω,Ω —

75 Alopekia nesos

Identifizierung

52, 30 48, 40 Ω,Ω —

Q

53, 30 48, 40 Ω,Ω ⊙ Tiraspol 53, 50 48, 40 Ω,Ω ⊙ Gradenytsi

Φ

72 Klepidaua

Λ

73 Ouibantauarion 74 Erakton

Nr. Antiker Name

53

(Schramm, 1973, S. 134; zum Ortsnamen siehe Vasmer, 1921). Nr. 75: Die Insel Alopekia oder Tanais ist nach Ptolemaios der Mündung des Tanais potamos/Don vorgelagert.

54 5 Sarmatia Europaea

6 Chersonesus Taurica

φ

−3 −9

12

∆λ

63, 00 48, 15 Ω,Ω ⊙ Izobil’ne 61, 30 48, 10 Ω,Ω ⊙ Pervomais’ke

62, 00 48, 00 Ω,Ω —

61, 50 47, 40 Ω,Ω ⊙ Oktyabrs’ke 62, 50 47, 45 Ω,Ω ⊙ Sovyets’kyi

22 Postigia 23 Parosta

24 Kimmerion

25 Portakra 26 Boion

35, 51 45, 27 −17

62, 00 48, 30 Ω,Ω Mysovoye

60, 40 48, 15 Ω,Ω Perekop 62, 20 48, 15 Ω,Ω ⊙ Dzhankoy

20 Taphros 21 Tarona

S

0 Ta3

−6 Ta4

1 Ta4 6 Ta4

17 Ta5

−9 Ta5 2 Ta5

— 34, 06 45, 20 34, 56 45, 20



34, 57 45, 34 33, 51 45, 41

3 3



10 1

−7 Ta2 −2 Ta2

— —

14 Ta2 2 Ta2

Transformation Transformation

B Transformation

B

B Müller, Werner (Karten S. 27, 32)

B, Müller

B, Werner (S. 39) B, Grant (S. 471), Tolstikov (S. 39–58)

B, Ebert (S. 247f.), Grant (S. 443f.), Werner (S. 39f.)

B, Grant (S. 644f.)

B, Neumann (S. 462) Transformation

B, Ebert (S. 356), Werner (S. 45f.) Neumann (S. 462)

Müller, Ebert (S. 235), Winkler (S. 417)

B, Grant (S. 160, 164f.), Werner (S. 43) Forbiger (Bd. III, S. 772)

Transformation

Transformation B, Ebert (S. 237)

Grant (S. 159f.)

Quelle der Identifizierung

K K

Transformation Transformation

— —

K K

B K

B

B H

B

S S

S

B K

S H

H

S H

K

K S

H

I

−6 Ta3 −2 Ta3

5 Ta3 2 Ta3

−4 Ta3

−2 Ta2 2 Ta2

−2 Ta2

3 Ta1 17 Ta2

33, 42 46, 10 −12 −16 Ta1 34, 20 45, 40 14 8 Ta2

14 4

36, 35 45, 20 36, 20 45, 30

63, 30 48, 30 Ω,Ω Sinyagino 63, 00 48, 45 Ω,Ω Mys Ziuk

17 Parthenion 18 Zenonos Chersonesos 19 Herakleion

9

64, 00 48, 10 Ω,Ξ

36, 25 45, 17 −10 36, 28 45, 21 12 36, 31 45, 21

TE

7 Ta1

∆φ

3 −16 Ta5

−6

35, 23 45, 02 36, 25 45, 14

−5 14

2 11

2

−3 4

35, 05 44, 48 35, 11 44, 54

34, 08 44, 27 34, 24 44, 40

34, 08 44, 26

33, 30 44, 35 33, 36 44, 36

33, 22 44, 35 −11

33, 37 44, 56 33, 36 44, 31

33, 22 45, 12

λ

16 Myrmekion akron

near Karantin Point

63, 30 47, 40 Ω,Ω Arshintsevo 64, 00 47, 55 Ω,Ω Kerch

14 Tyriktake 15 Pantikapaia

12 Theodosia

63, 45 47, 30 Ω,Ω at Geroyevka

62, 00 46, 50 Ω,Ω at Ai-Todor 62, 30 47, 00 Ω,Ω Alushta

8 Charax 9 Lagyra

13 Nymphaion

62, 00 46, 40 Ω,Ω Aj-Todor

7 Kriou metopon akron

63, 00 47, 00 Ω,Ω Mys Mehanom 63, 30 47, 10 Ω,Ω river at Kurortne 63, 20 47, 20 Ω,Ω Feodosia

61, 00 47, 00 Ω,Ω Sevastopol 61, 15 47, 05 Ω,Ω at Inkerman

5 Chersonesos 6 Ktenous limen

10 Korax akron 11 Istrianos p. (M)

60, 40 47, 00 Ω,Ω Cape Chersonesos

4 Parthenion akron

Identifizierung

60, 45 47, 40 Ω,Ω Yevpatoriya

Q

60, 45 47, 20 Ω,Ω ⊙ Mykolayivka 61, 00 47, 15 Ω,Ω Balaklava

Φ

1 Eupatoria polis

Λ

2 Dandake 3 Symbolon limen

Nr. Antiker Name

56 6 Chersonesus Taurica

63, 20 47, 55 Ω,Ω Ivanivka

62, 15 47, 30 Ω,Ω Vyshenne 62, 40 47, 30 Ω,Ω ⊙ Vasylivka

61, 45 47, 15 Ω,Ω Alma Kermen (Zavyetne)

62, 20 47, 15 Ω,Ω ⊙ Bilohirs’k

30 Kytaion 31 Tazos

32 Argoda

33 Tabana

Identifizierung

61, 15 47, 40 Ω,Ω ⊙ Skvortsovo 61, 30 47, 30 Ω,Ω ⊙ Hvardiys’ke

Q

27 Ilouraton

Φ

28 Satarche 29 Badation

Λ

Nr. Antiker Name φ

∆λ

34, 36 45, 03

33, 55 44, 49

34, 35 45, 08 34, 43 45, 08

−9

10

−5 0

33, 50 45, 05 −10 34, 01 45, 08 −9

36, 17 45, 17 −10

λ

TE

−6 Ta3

−1 Ta2

−5 Ta2 4 Ta3

8 Ta2 −5 Ta2

6 Ta5

∆φ

K

K

K K

K K

S

I

Transformation

Transformation

Transformation Transformation

Transformation Transformation

B, Werner (S. 38)

Quelle der Identifizierung

57

58

6 Chersonesus Taurica

7 Iazyges Metanastae

43, 40 48, 00 Ω,Ω Hont

44, 10 47, 45 Ω,Ω ⊙ Albertirsa 43, 30 47, 40 Ω,Ω ⊙ Ócsa

44, 00 47, 20 Ω,Ω — 44, 40 47, 00 Ω,Ω ⊙ Kecskemet

5 Abieta

6 Trisson 7 Parka

8 Kandanon 9 Pession

45, 00 46, 40 Ω,Ω Szeged

43, 40 48, 15 Ω,Ω ⊙ Balassagyarmat

4 Bormanon

10 Partiskon

43, 15 48, 20 Ω,Ω Banská Štiavnica

3 Ouskenon

Identifizierung

46, 00 44, 15 Ω,Ω Tamiš

Q

46, 00 48, 30 Ω,Ω part of the Carpathians

Φ

1 Tibiskos p.

Λ

2 Karpates oros

Nr. Antiker Name φ 6

∆λ

20, 09 46, 15

— — 19, 46 46, 53

TE

−2 SE4

−8 MS1

∆φ

1 IM1

7

— 13 15 IM1

— — −3 IM1

2 IM1 12 IM1

9 −13 IM1

−9

−5 −17 IM1

19, 36 47, 33 −2 19, 13 47, 18 −12

19, 00 48, 03

19, 18 48, 04

18, 53 48, 27

22, 37 48, 34 −17

20, 38 44, 51

λ

Transformation Transformation

Reichard (zitiert nach Forbiger, Bd. III, S. 761)

Transformation

Mannert (zitiert nach Forbiger, Bd. III, S. 761)

Transformation

B

Quelle der Identifizierung

B

B

— — K Transformation

K K

H

K

H

K

S

I

60 7 Iazyges Metanastae

8 Dacia

53, 00 46, 40 Ω,Ω 46, 30 48, 10 Ω,Ω

8 Danubius fl. (B) 9 Rucconium

Piatra Fântânele ⊙ Vatra Dornei

53, 20 48, 15 Ω,Ω 53, 45 47, 40 Ω,Ω

15 Carsidava 16 Petrodava

φ





2

10 3

−1

51, 30 47, 30 Ω,Ω

52, 15 47, 15 Ω,Ω

22 Sandava

23 Angustia

23, 51 46, 23

at Ocna Mureş

49, 15 47, 10 Ω,Ω

23, 47 46, 34 −20

Turda

49, 00 47, 20 Ω,Ω

50, 30 47, 00 Ω,Ω

Breţcu

⊙ Odorheiul Secuiesc

Inlăceni

9 Da2

−9

1

−9

26, 18 46, 03 −14

25, 18 46, 17

25, 06 46, 26

−2 Da5

−1 Da5

−4 Da1

9 Da1

8 Da1

16 Da1

2 −12 Da1 −9

19 Patruissa

21, 55 47, 04 23, 36 46, 46

47, 30 47, 30 Ω,Ω

20 Salinae

11 Da8 — —

9 Da6 6 MI2

−9 Da6 5 Da6

— —

10 Da4

−1 9 Da2 −3 −16 Da2

49, 00 47, 40 Ω,Ω

21 Praetoria Augusta

TE

9 −10 Da1 18 10 Da1

17 Ulpianum Cluj

∆φ

25, 00 47, 14 −11 1 Da2 25, 22 47, 21 12 −11 Da2

24, 35 47, 06

21, 38 47, 32 23, 09 47, 12

28, 10 45, 21 −18 — — —

24, 29 43, 42 28, 01 44, 19

23, 31 43, 45 −22 23, 48 43, 46 6



22, 27 44, 42

18 Napuca

Oradea

∆λ

29, 37 46, 50 −19 −11 SE5

λ

⊙ Poiana Teiului 25, 55 47, 06 Piatra-Neamţ 26, 22 46, 56

52, 00 48, 15 N,N Orheiu Bistriţei

52, 15 48, 15 Ω,Ω 53, 00 48, 10 Ω,Ω

12 Arcobadara

Debrecen Moigrad

at Garvăn —

at Gigen at Hinog

Cibrica Jiu

Dniester at Tiraspol Danube at Orşova —

Identifizierung

13 Triphulum 14 Patridava

47, 20 48, 00 Ω,Ω 49, 00 48, 00 Ω,Ω

51, 00 44, 00 Ω,Ω 54, 20 45, 45 Ω,Ω

6 Danubius fl. (B) 7 Danubius fl. (B)

10 Docirava 11 Porolissum

49, 00 43, 30 Ω,Ω

49, 30 43, 45 Ω,Ω 50, 15 44, 00 Ω,Ω

3 Rabo fl. (M)

4 Ciabrus fl. (M) 5 Alutas fl. (M)

47, 20 44, 45 Ω,Ω

Q

2 Danubius fl. (B)

Φ

53, 00 48, 30 Ω,Ω

Λ

1 Tyras p. (B)

Nr. Antiker Name

Transformation

Sadowski (S. 68)

Quelle der Identifizierung

B B

B, Müller Transformation

S

K

H

B

H

S

K

K H

K K

H

H S

B, Barbulescu (S. 54f.)

Transformation

Tudor (S. 275)

B, Müller, Forbiger (Bd. III, S. 759), Barbulescu (S. 54f.), Gudea u. Lobüscher (passim) B, Müller, Forbiger (Bd. III, S. 759)

B, Barbulescu (S. 54f.), Radu u. Zerbini (S. 146–148)

Transformation Müller, Barbulescu (S. 54f.), Vulpe (S. 244f.) Transformation

Transformation Transformation

Forbiger (Bd.III, S. 760) B, Barbulescu (S. 54f.), Radu u. Zerbini (S. 148–150) Tudor (S. 269)

S B — —

S S

S K

— —

K

H

I

62 8 Dacia

23, 22 45, 24 22, 47 45, 30 23, 00 45, 43

⊙ Petroşani Sarmizegetuza Călan

49, 30 46, 00 Ω,Ω

51, 30 46, 40 Ω,Ω 51, 50 46, 30 Ω,Ω

51, 15 46, 00 Ω,Ω 52, 40 46, 15 Ω,Ω

53, 00 47, 00 Ω,Ω 45, 40 45, 40 Ω,Ω

46, 15 45, 20 Ω,Ω 49, 30 45, 15 Ω,Ω

48, 30 45, 15 Ω,Ω 47, 50 45, 15 Ω,Ω

49, 30 45, 40 Ω,Ω

29 Zermizirga

30 Comidava 31 Ramidava

32 Pirum 33 Zusidava

34 Paloda 35 Zurobara

36 Lizisis 37 Argidava

38 Tiriscum 39 Sarmizegetusa regia 40 Aquae

Jupa

Orşova

46, 40 44, 50 Ω,Ω

45, 20 A 47, 15 44, 30 Ω,Ω

48, 00 45, 00 Ω,Ω

44 Tibiscum

45 Dierna

46 Acmonia

Slobozia

Târgu Jiu

— Trajan’s Bridge

52, 45 45, 30 Ω,Ω

52, 00 45, 30 Ω,Ω 47, 40 44, 40 Ω,Ω

41 Netindava

42 Tiasum 43 Zeugma

Fârliug —

— —

— Grădiştea

Râşnov ⊙ Breaza

Roman ruins at Cigmău

Deva Alba Iulia

22

∆λ

— —

−1 Da1 14 Da3

−9 Da5 5 Da5

−2 Da3

— —

−2 Da4 −8 Da4

— 9

— — 10 Da4

16 −12 Da8

15 −11 Da3

17 12

−2 Da4 — —

— — — —

— — — 10 −10 Da8

−8 0

5

23, 16 45, 02

22, 24 44, 44

−7

0

5 Da4

0 −7 Da4

22, 11 45, 27 −22 −30 Da4

— — 22, 40 44, 37

27, 21 44, 33

TE

9 Da5

∆φ

3 −10 Da1 7 −2 Da1

21, 51 45, 29 −27 — — —

— —

— — 27, 22 45, 16

25, 27 45, 35 25, 39 45, 11

23, 10 45, 54

22, 54 45, 52 23, 35 46, 04

23, 51 46, 23 6 23, 34 45, 58 −19

48, 30 46, 20 N,Ω 49, 15 46, 40 Ω,Ω

Ocna Mureş Sebes

27 Singidava 28 Apulum

26, 37 46, 17

Târgu Ocna

φ

λ

Identifizierung

53, 10 47, 40 Ω,Ω

Q

49, 30 47, 00 Ω,Ω 49, 30 46, 20 Ω,Ω

Φ

24 Utidava

Λ

25 Marcodava 26 Ziridava

Nr. Antiker Name

B, Barbulescu (S. 54f.) Transformation

Forbiger (Bd. III, S. 760) B, Barbulescu (S. 54f.), Radu u. Zerbini (S. 135–138) B, Forbiger (Bd. III, S. 759), Müller, Tudor (S. 130–137), Hanson u. Oltean (S. 103), Barbulescu (S. 54f.)

Müller Forbiger (Bd.III, S. 760)

Vulpe (S. 243–245)

Quelle der Identifizierung

B, LGRC (fasc. 5, Kol. 712), Barbulescu (S. 54f.) EB

Transformation, B B, Gudea u. Lobüscher (passim)

K

S

S

B,Barbulescu (S. 54f.), Radu u. Zerbini (S. 140–142) Transformation

B, Barbulescu (S. 54f.), Radu u. Zerbini (S. 142f.)

— — K Transformation

H

B

K S

B B, Tudor (S. 50) — —

— — — —

— — H Barbulescu (S. 54f.)

H K

B

H S

H H

H

I

63

50, 00 44, 45 Ω,Ω 51, 30 45, 00 Ω,Ω

51 Amutrium 52 Sornum

Răcari —

⊙ Icoana ⊙ Bucharest

⊙ Brancoveanu

Turnu Severin

Identifizierung φ 15

∆λ

TE

−1 Da4

∆φ

25, 44 44, 38 — —

24, 43 44, 25 26, 06 44, 25 1 —

2 9 −3 Da7 — —

10 Da7 5 Da7

25, 31 44, 37 −16 −17 Da7

22, 39 44, 38

λ

Forbiger (Bd. III, S. 760) Forbiger (Bd. III, S. 760)

B, Müller, Barbulescu (S. 54f.), Radu u. Zerbini (S. 140) Transformation

Quelle der Identifizierung

H Nemeti — —

H H

K

B

I

Nr. 51: In Amutrium befand sich ein römisches Kastell (Gudea, 1997, S. 96 f.).

Stelle, an der sich die von Trajan errichtete Donaubrücke befand (O’Connor, 1993, S. 142–145). Am südlichen Donauufer wurde die Brücke von dem römischen Fort Pontes (Prokopios, de aed. IV.6.8 ff.) geschützt.

Nr. 22: In Odorheiu Secuiesc befand sich vermutlich ein römisches Kastell (Gudea, 1997, S. 55). Nr. 43: Der Ortsname Zeugma bezeichnet eine Brücke oder einen Übergangspunkt an einem Fluss. Bei Zeugma handelt es sich also vielleicht um die

Nr. 12: In Orheiul Bistritei befand sich ein römisches Kastell (Gudea, 1997, S. 55; Gudea u. Lobüscher, S. 37 f.). Nr. 21: In Inlaceni befand sich ein römisches Kastell (Gudea, 1997, S. 59; Gudea u. Lobüscher, S. 34 f. u. ö.).

Anmerkungen:

49, 30 44, 30 Ω,Ω

49, 00 44, 45 Ω,Ω 50, 30 44, 40 Ω,Ω

48 Frateria

49 Arcina 50 Pinum

47, 45 44, 30 Ω,Ω

Q

47 Drouphegis

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

64 8 Dacia

9 Moesia Superior

−8 −3 17

46, 45 42, 30 Ξ,Ω Gllamnik 49, 00 42, 45 Ω,Ω at Priština

47, 30 42, 00 Ω,Ω — 47, 20 42, 30 Ω,Ω Niš

48, 30 42, 40 Ω,Ω Lipljan

48, 30 42, 30 Ω,Ω Skopje 48, 50 A

15 Vendenis 16 Velanis

17 Arribantium 18 Naissus

19 Ulpianum

20 Scupi

A

46, 45 43, 30 Ω,Ω at Ćuprija 47, 30 43, 00 Ω,Ω Ravna

48, 30

49, 00 43, 20 Ω,Ω Archar

13 Horrea 14 Timacum

12 Ratiaria Moesorum, colonia

TE

0 MS1

14 MS1 5 MS1

−6 MS1

−9 Da6 10 MS1

23 MS2 −1 MS2

2 Il10

∆φ

−1 MS1

— —

21, 26 42, 00 −34 −14

B H

S S

S

S

S

H

S S

H

S S

K K

B

I

B Müller

B, Mirković (S. 40), Löhberg (Bd. 1, S. 141) B, Mirković (S. 68–70)

B, Mirković (S. 48–50), Löhberg (Bd. 1, S. 189)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 189)

B, Mirković (S. 25, 84), Löhberg (Bd. 1, S. 189)

B, Mirković (S. 50) B, Grant (S. 692), Mirković (52–56), Löhberg (Bd. 1, S. 140f., 189) Mirković (S. 28), Löhberg (Bd. 1, S. 189)

— B, Grant (S. 591), Mirković (S. 7), Löhberg (Bd. 1, S. 140) Mirković (S. 50f.)

Transformation Transformation

B, Mirković (S. 7), Sanader (S. 12)

Quelle der Identifizierung

15 MS2

S

B, Mirković (S. 45–48)

— — S B, Grant (S. 417), Mirković (58–60), Löhberg (Bd. 1, S. 141) −6 MS2 H Mirković (S. 60–62)

— — — —

18 6 MS1 12 −10 MS2

7 3 MS1 0 −10 MS1

19

49

−11 0 −13 MS1

−3 −41 Da4

21, 08 42, 31 −16

— — 21, 54 43, 19

21, 11 42, 52 21, 10 42, 40

21, 22 43, 55 22, 14 43, 38

22, 55 43, 49

22, 44 44, 11

44, 10 A 48, 00 43, 30 Ω,Ω Vrˇ av

11 Dorticum

22, 09 44, 28 −25 22, 27 44, 28

47, 00 44, 00 Ω,Ω Donji Milanovac

47, 15 43, 40 Ω,Ω Brza Palanka

10 Eteta

5 4

20, 39 44, 44 21, 10 44, 43

46, 00 44, 30 Ω,Ω Ritopek 46, 30 44, 20 Ω,Ω Kostolac

7 Tricornium 8 Viminacium legio VII 9 Taliatis

20, 27 44, 49 −13

23, 31 43, 45 −22 20, 23 44, 48 −9

21, 25 41, 42 22, 05 42, 46

∆λ

45, 30 44, 15 Ξ,Ξ

Kalemegdan (Belgrade Fortress)

φ

20, 50 42, 05

λ

6 Legio IV Flavia

49, 30 43, 45 Ω,Ω Cibrica 45, 30 44, 30 Ω,Ω Belgrade

4 Ciabrus fl. (M) 5 Singidunum

Identifizierung

47, 00 41, 40 Ω,Ω Šar planina

Q

49, 00 42, 20 Ω,Ω Solunska Glava 50, 00 43, 00 Ω,Ω at Dz˘ ep

Φ

1 Scardus mons

Λ

2 Orbelus mons 3 terminus

Nr. Antiker Name

66 9 Moesia Superior

Nr. 14: Der vollständige Ortsname lautet Timacum Minus (zu unterscheiden von Timacum Maius/Knjaževac).

Nr. 10: Der Ortsname ist in den Handschriften falsch überliefert, die richtige Namensform lautet Egeta (Verwechslung von Γ und T). Nr. 13: Der vollständige Ortsname lautet Horrea Margi.

Ad Fines („An den Grenzen“) befand. Ad Fines lag am Margus fluvius/Morava, einem weiteren Nebenfluss der Donau, so dass Ptolemaios möglicherweise den Lauf des Margus mit dem des Ciabrus verwechselt hat.

Anmerkungen: Nr. 3: Der von Ptolemaios angegebene terminus („Grenzpunkt“) am Ciabrus fluvius/Cibrica kann bei Džep lokalisiert werden, wo sich die Straßenstation

67

68

9 Moesia Superior

10 Moesia Inferior

29, 16 45, 27

55, 30 47, 00 Ω,Ω Braţul Chilia at Kiliya

7 sectionis ad septentriones pars secatur 8 Thiagola palus

55, 20 46, 45 Ω,Ω —

56, 20 46, 50 Ω,Ω delta distributary of the Braţul Chilia

55, 40 46, 30 Ω,Ω —

10 pars alterius sectionis quae ad meridiem est scinditur

11 Borion stoma (M)

12 meridiana pars secatur

56, 15 47, 00 Ω,Ω delta distributary of the Braţul Chilia

55, 40 47, 15 Ω,Ω —

28, 58 45, 18 −14

55, 00 46, 45 Ω,Ω split of the Braţul Chilia at Pardina

6 pars maxime septentrionalis scinditur

9 Thiagola vel Psilon stoma (M)

29, 35 44, 55 −15

56, 00 46, 15 Ω,Ω Braţul Sfântu Gheorghe

5 Sacrum sive Peuce os (M)









29, 45 45, 24



29, 46 45, 27



29, 10 45, 05



19



13



−2

−6

−9



55, 20 46, 20 Ω,Ω sinuosity of the Braţul Sfântu Gheorghe at Murighiol



28, 43 45, 13



1

∆λ

4 Peuce insula

φ

27, 53 42, 42

λ

54, 50 46, 30 Ω,Ω Danube east of Isaccea

Identifizierung

3 prima sectio ad Noviodunum

Q

53, 00 46, 40 Ω,Ω —

Φ

55, 00 44, 40 Ω,Ω Cape Emin

Λ

1 terminus ad Pontum situs 2 Danubii fluvii ad Dinogetiam inflexio (B)

Nr. Antiker Name

TE

— —

— —

6 MI2

— —

13 MI2

Transformation

Transformation

Müller, Winkler (S. 410f.)

Transformation

B

Winkler (S. 411)

Winkler (S. 411)

— —

H

— —

H

— —

K

K

7 MI2

K

B

K

13 MI2

Transformation

Quelle der Identifizierung

— —

K

I

3 MI3

−5 MI2

−3 MI2

— —

4 MI5

∆φ

70 10 Moesia Inferior

27, 45 42, 40 23, 44 43, 47 24, 29 43, 42

55, 00 44, 40 Ω,Ω Nesebar 50, 00 43, 40 Ω,Ω Kozloduy

51, 00 44, 00 Ω,Ω Gigen

51, 20 44, 20 Ω,Ω Belene 52, 00 44, 40 Ω,Ω Svištov

52, 20 44, 50 Ω,Ω Mechka 52, 40 45, 10 Ω,Ω —

53, 15 45, 15 Ω,Ω Silistra

53, 30 45, 30 Ω,Ω ⊙ Bugeac 54, 00 45, 40 Ω,Ω Dunăreni

25 Mesembria 26 Regianum

27 Oescus Triballorum

28 Diacum 29 Novae

30 Trimammium 31 Prista oppidum

32 Durostorum legio

33 Tromarisca 34 Sucidava

28, 28 43, 21

7

5

TE

−9 MI5 0 MI4

5 MI4

6 MI4

−5 MI4 −4 MI4

9 MI3

−3 MI3

−3 MI2

0 MI2

— —

−8 MI3

∆φ

9 Da6

5 —

27, 25 44, 06 −11 27, 48 44, 12 −4

Winkler (S. 411)

Quelle der Identifizierung

B S

S

S B

S B

B

S

S S

S

H

H

H

B B, Grant (S. 438f.)

B, Grant (S. 446f.)

B, Hansen u. Nielsen (S. 934f.) B

B, Grant (S. 445f.), Löhberg (Bd. 1, S. 192) B, Georgiev (S. 11)

B, Grant (S. 662f.), Löhberg (Bd. 1, S. 191) B, Hansen u. Nielsen (S. 933f.), Löhberg (Bd. 1, S. 191) B, Hansen u. Nielsen (S. 932), Löhberg (Bd. 1, S. 192) B

B, Grant (S. 313f.)

Transformation

Winkler (S. 411)

Winkler (S. 411)

— —

H

I

4 MI2 8 MI2

K H

S

Transformation Löhberg (Bd. 1, S. 190)

B, Grant (S. 224f.), Löhberg (Bd. 1, S. 190)

7 MI6 S B, Löhberg (Bd. 1, S. 190) — — — — 27, 16 44, 07 −17 −12 MI2

25, 49 43, 43 — —

25, 07 43, 38 −13 −18 MI6 25, 20 43, 37 14 3 MI6

10

9 6 MI5 −5 −16 Da6

27, 55 43, 15 −11 27, 53 43, 01 12

55, 00 45, 10 Ω,Ω Kaliakra

54, 50 45, 00 Ω,Ω Varna 54, 30 44, 45 Ω,Ω Kamčija

28, 10 43, 25

22 Tiristis prom.

Balchik

18 −3

8

16

14



9

∆λ

28, 37 44, 11 −2 28, 35 43, 50 −20

23 Odessus 24 Panysus fl.

54, 40 45, 15 Ξ,Ω

21 Dionysopolis

55, 00 45, 50 Ω,Ω Constanţa 54, 40 45, 30 Ω,Ω Mangalia

19 Tomi 20 Callatis

28, 42 44, 34

29, 31 44, 46

55, 40 46, 00 Ω,Ω Istria 55, 20 A

56, 20 46, 00 Ω,Ω Sacalin Island



29, 45 45, 20



29, 43 45, 13

18 Istrus oppidum

16 Pulchrum stoma (M) 17 Pterum prom.

φ

29, 40 45, 10

λ

56, 15 46, 40 Ω,Ω delta distributary of the Braţul Chilia 56, 15 46, 30 Ω,Ω Braţul Chilia

56, 00 46, 40 Ω,Ω —

Identifizierung

56, 30 46, 20 Ω,Ω Braţul Sulina

Q

13 Naracium stoma (M) 14 septentrionalis pars secatur 15 Pseudostoma (M)

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

71

φ

28, 43 44, 53 31, 55 46, 40 31, 00 46, 46

55, 00 46, 30 Ω,Ω ⊙ Izmail 53, 00 44, 40 Ω,Ω at Madara

55, 00 46, 20 Ω,Ω ⊙ Babadag 57, 30 48, 30 Ω,Ω Southern Bug

39 Noviodunum 40 Nucraunum

41 Sitioeuta 42 Dausdava

−8

57, 30 46, 40 Ω,Ξ

Snake Island

57, 15 47, 40 Ω,Ω Berezan

56 Borysthenis insula

57 Achillis vel Leuce insula

56, 00 47, 25 Ω,Ω Belgorod Dnistrovskyi

55 Tyras oppidum

47, 30 A 56, 00 48, 00 Ω,Ω —

54 Ophiussa

27, 02 46, 24

54, 20 47, 30 Ω,Ω ⊙ Răcătău

56, 00 47, 15 Ω,Ω ⊙ Zatoka 54, 40 47, 45 Ω,Ω ⊙ Brad

49 Harpis oppidum 50 Zargidava

54, 30 47, 00 Ω,Ω Poiana 56, 20 48, 10 Ω,Ω Roksolany

30, 28 46, 04 −18 26, 52 46, 41 22

56, 15 47, 30 Ω,Ω ⊙ Ovidiopol

−8

0





30, 12 45, 15

31, 24 46, 36

0 MI1

6 — —

1 Da2 46 MI1

6 Da2

−3 MI1 4 Da2

0 MI1

−2 MI1 7 MI1

0 MI1

7 MI2 −8 SE7

29 −10 SE6

1 −10 MI1

30, 20 46, 11 −10



27, 15 45, 59 −11 30, 26 46, 10 4

30, 25 46, 16

−3 14

10

48 Hermonactis vicus

30, 43 46, 28 30, 16 46, 19

57, 00 48, 00 Ω,Ω Tiligul

56, 30 47, 40 Ξ,Ω Odessa 56, 20 47, 40 Ω,Ω Dniester

1 6

46 Physca oppidum 47 Tyras fl.

51 Tamasidava

11 Da8

−4 −6 MI2 6 −11 MI2

43 Tibisca 44 Borysthenes p. (M) 45 Axiaces fl.

52 Piroboridava 53 Niconium

TE

6 MI2

∆φ

18 −11 MI2 3 −7 MI2

3

∆λ

28, 49 45, 21 −5 −11 MI2 27, 06 43, 17 −22 3 MI2

28, 28 45, 16 28, 08 44, 51

53, 10 46, 40 Ω,Ω Garvăn

54, 40 46, 30 Ω,Ω Isaccea 54, 30 46, 00 Ω,Ω ⊙ Dăeni

36 Carsium 37 Troesmis Legio V Macedonica 38 Dinogetia

28, 01 44, 19

λ

28, 10 45, 21

Identifizierung

27, 56 44, 41 28, 11 45, 07

Q

54, 20 45, 45 Ω,Ω Hinog

Φ

54, 30 45, 50 Ω,Ω Hârşova 54, 30 46, 20 Ω,Ω Igliţa

Λ

35 Axiopolis

Nr. Antiker Name

Vulpe (S. 235, 242–245) B, Grant (S. 673)

Transformation

Transformation Transformation

Transformation

Transformation B, Schramm (S. 31f., 85–93)

B

Transformation Transformation

Transformation Beševliev (S. 58)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 191) Transformation

B, Löhberg (Bd. 1, S. 191)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 191) B, Grant (S. 94), Löhberg (Bd. 1, S. 191)

B, Grant (S. 94)

Quelle der Identifizierung

S

S

S

B

B

B, Grant (S. 673f.)

— —

H S

K

K K

K

K S

B

K K

K H

S K

S

S S

S

I

72 10 Moesia Inferior

zwei Mündungsarmen des Tyras lag.

Nr. 54: Nach Plinius (NH IV.82) ist Ophiussa ein älterer Name der Stadt Tyras (Nr. 55). Demnach hätte Ptolemaios Ophiussa und Tyras irrtümlich für zwei verschiedene Städte gehalten. Grant (1986, S. 673) hingegen vermutet, dass Ophiussa eine Siedlung war, die auf einer versunkenen Insel zwischen

Nr. 44: Bei dem Borysthenes handelt es sich in Wirklichkeit um den heutigen Dnjepr (zu Ptolemaios’ falscher Positionierung der Mündung des Borysthenes siehe Abschnitt 5, Anmerkung zu Nr. 11).

Antonini (221.3), vom Geographus Ravennas (IV.7) und auf der Tabula Peutingeriana erwähnt wird. Nr. 32: In Durostorum war die Legio XI stationiert.

erfolgten Veränderungen im Flusslauf nicht mehr lokalisiert werden können. Nr. 28: Der Ortsname Diacum (griech. Diakon) ist nach Müller (1883/1901) eine Verschreibung von Dimum (griech. Dimon), das im Itinerarium

Anmerkungen: Nr. 10, 12, 14: Bei diesen Ortsangaben handelt es sich um Verzweigungen der Donau in ihrem Mündungsdelta, die aufgrund der dort seit der Antike

73

74

10 Moesia Inferior

11 Thracia

Φ

Q

Evros Enez —

52, 40 41, 40 Ω,Ω

53, 00 41, 30 Ω,Ω 53, 10 41, 30 Ω,Ω

4 Maroneia

5 Hebros p. (M) 6 Ainos polis

φ

27, 53 42, 42 27, 38 42, 33

28, 03 41, 53 28, 05 41, 38 28, 40 41, 20

at Bolayır (Gallipoli Peninsula) Cape Emine Pomorie

İğneada Burnu at Midye Karaburun

54, 20 41, 30 Ω,Ω

55, 00 44, 40 Ω,Ω

54, 45 44, 30 Ω,Ω

54, 50 44, 20 Ω,Ω

55, 00 44, 30 Ω,Ω 55, 10 44, 00 Ω,Ω

55, 40 44, 00 Ω,Ω 55, 20 43, 40 Ω,Ω

55, 35 43, 30 Ω,Ω

55, 30 43, 20 Ω,Ω 56, 00 43, 05 Ω,Ω

11 terminus ad Pontum situs 12 Anchialos

13 Apollonia

14 Tonzou 15 Perontikon

16 Thynias akra 17 Halmydessos aigialos 18 Philia akra

19 Phinopolis 20 Byzantion

at Karaburun Istanbul

⊙ Burgas ⊙ İğneada

Sozopol



10 finis Chersonesi



28, 40 41, 19 28, 45 41, 10

27, 28 42, 30 27, 59 41, 52

27, 40 42, 25

26, 47 40, 29

26, 28 40, 36 26, 48 40, 39

53, 15 41, 20 Ξ,Ξ

53, 30 41, 30 Ω,Ω 53, 50 41, 30 Ω,Ω

7 Pacheia akra river at Koçaçesme

8

8

−5

−4

∆λ

TE

2 Th4

2 Th4

6 Th4

−3 Th1

∆φ

0 1

5

23 1

18 −3

−4

−7

1

7

0 0



−3 Th6 −4 Th7

6 Th6

8 Th7 3 Th7

1 Th7 9 Th7

−4 Th7

−2 Th7

4 MI5

2 Th5

6 Th4 3 Th4

— —

26, 12 40, 52 −14 −10 Th4 26, 05 40, 43 3 −1 Th4

25, 30 40, 50

25, 00 40, 55

24, 48 40, 51

21, 30 41, 30

λ

8 Melas p. (M) 9 finis Chersonesi

at Maronia

Avdera

51, 45 41, 45 Ω,Ω

52, 10 41, 45 Ω,Ω

2 Nessos p. (M)

between Skopje & Prilep Nestos

Identifizierung

3 Abdera

49, 00 41, 45 Ω,Ω

Λ

1 terminus

Nr. Antiker Name

B, Hansen u. Nielsen (S. 878f.), Lauffer (S. 408f.)

B, Grant (S. 1f.), LGRC (fasc. 5, Kol. 651–659), Hansen u. Nielsen (S. 872f.)

B, Georgiev (S. 11)

Transformation

Quelle der Identifizierung

K S

B

B S

K K

S

S

K

K

K K

Transformation B, Grant (S. 127f.), Ivanov u. Bülow (passim), Löhberg (Bd. 1, S. 142)

B, Müller

B, Müller B, Müller

Transformation Transformation

B, Ivanov u. Bülow (S. 15), Löhberg (Bd. 1, S. 192) B, Hansen u. Nielsen (S. 931f.), LGRC (fasc. 5, Kol. 651–659), Ivanov u. Bülow (S. 15)

Transformation

Transformation

Transformation Transformation

B, Georgiev (S. 10f.) B, Grant (S. 12f.), Hansen u. Nielsen (S. 875f.) — —

S S

S

S

S

K

I

76 11 Thracia

54, 30 43, 45 Ξ,Ω

51, 00 43, 00 Ω,Ξ

51, 40 43, 05 Ω,Ω 52, 30 42, 45 Ω,Ω

53, 15 43, 10 Ω,Ω

38 Bizye

39 Sardike

40 Terta 41 Philippopolis

42 Arzos A

50, 10 42, 40 Ω,Ω 54, 00 43, 05 Ω,Ω

36 Orkelis 37 Karpoudaimon

53, 45

54, 20 44, 15 Ω,Ω

35 Deoueltos kolonia



52, 30 43, 10 Ω,Ω

52, 30 43, 30 Ω,Ω

52, 40 43, 45 Ω,Ω 53, 20 44, 00 Ω,Ω

52, 30 41, 50 Ω,Ω 51, 40 43, 30 Ξ,Ξ

29 Bistonis limne 30 Prasidion

33 Oualla 34 Opisena

54, 50 41, 50 Ω,Ω 54, 30 41, 45 Ω,Ω

27 Makron Teichos 28 Paktye

31 Nikopolis peri Haimon 32 Ostaphos

Bistonis Lagoon ⊙ Cherven Bryag Nikyup

54, 50 42, 10 Ω,Ω 54, 40 42, 00 Ω,Ω

25 Arzos p. (M) 26 Bisanthe

28, 35 40, 58

Kalugerovo

⊙ Etropole Plovdiv

Sofia

Vize

⊙ Yabalkovo Harmanli

Debelt

⊙ Levski —

— at Bolayır

river Tekirdağ

5

−5

∆λ

— −1 —





19 0

— 19

6 11

7

−6

−8 4

−10

25, 52 42, 06 −40

24, 00 42, 49 24, 45 42, 10

23, 19 42, 41

27, 46 41, 34

22, 44 42, 18 25, 53 41, 55

27, 17 42, 24 −11

25, 07 43, 22 — —



25, 35 43, 15

25, 09 41, 00 24, 06 43, 16

— — 26, 45 40, 29

27, 56 40, 58 −3 27, 31 40, 59 −17

28, 16 41, 04 −13 27, 57 40, 58 −4

Karasu Silivri Marmara Ereğli

55, 30 42, 55 Ω,Ω

55, 00 42, 30 Ω,Ω 54, 50 42, 20 Ω,Ω

23 Selymbria 24 Perinthos

φ

28, 45 40, 58

λ

Sazlidere

Identifizierung

55, 30 43, 00 Ω,Ω

Q

21 Bathynias p. (M) 22 Athyras p. (M)

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

TE

K S

S S

B

B

I

Transformation B, Müller, Löhberg, (Bd. 1, S. 162, 255)

B B, Grant S. (486f.), Jones (S. 25), Hansen u. Nielsen (S. 919f.), Ivanov u. Bülow (passim), Löhberg, (Bd. 1, S. 142, 192, 251)

B, Müller

B, Müller

Quelle der Identifizierung

B, Müller, Ivanov u. Bülow (passim)

B Transformation

— —

S

S K

2 Th2

−2 Th1 17 Th1

1 Th1

7 Th6

4 Th1 8 Th2

−8 Th7

S

K S

S

S

K K

S

Transformation B, Grant (S. 497), Ivanov u. Bülow (passim), Löhberg (Bd. 1, S. 141) B, LGRC (fasc. 7, Kol. 979f.), Ivanov u. Bülow (S. 23, 66), Löhberg (Bd. 1, S. 142)

B, Grant (S. 582), Ivanov u. Bülow (passim), Löhberg (Bd. 1, S. 141)

B, Grant (S. 112f.), Ivanov u. Bülow (passim)

Transformation Transformation

B, Jones (S. 18), Ivanov u. Bülow (passim), Löhberg (Bd. 1, S. 192)

5 Th1 K Transformation — — — —

— —

— —

2 Th4 −4 Th1

— — — — 17 Th5 S B, Hansen u. Nielsen (S. 909)

−8 Th3 2 Th5

6 Th3 2 Th3

−7 Th6

−2 Th6

∆φ

77

29, 07 41, 14 27, 37 40, 37 24, 42 40, 46 25, 31 40, 30

Örektaşı Marmara Adası Thasos Samothraki

53, 20 41, 40 Ω,Ω 54, 00 42, 00 Ω,Ω

54, 20 41, 50 Ω,Ω 54, 10 41, 30 Ω,Ω

56, 20 43, 20 Ω,Ω 55, 10 41, 50 N,Ξ

51, 45 41, 30 Ω,Ω

52, 30 41, 15 Ω,Ω

57 Herakleia 58 Lysimachia

59 Kyaneai nesoi 60 Prokonesos nesos 61 Thasos nesos kai polis 62 Samothrake nesos kai polis 63 Imbros nesos

53, 20 41, 00 N,N Gokceada

Eriklice Baklaburnu

İpsala Kermeyan

25, 53 40, 13

27, 11 48, 38 26, 45 40, 33

26, 22 40, 55 27, 07 40, 55

26, 13 40, 55 — —

55 Kypsela 56 Aproi kolonia

27, 32 41, 18

Büyükkarıştıran at Ardani —

54, 30 42, 40 Ω,Ω

52, 50 41, 45 Ω,Ω 53, 35 41, 40 Ω,Ω

52 Drousipara

53 Dyme 54 Aphrodisias

26, 29 41, 20

Didymoteicho

53, 40 42, 40 Ω,Ω

51 Plotinopolis

24, 19 42, 12 26, 03 40, 53

52, 00 42, 30 Ω,Ω 53, 00 41, 35 Ω,Ω

⊙ Pazardzhik Loutros

12

— — — —

2 Th3

0 Th3

0 Th1 −6 Th4

16 Th3

−3 Th4

−4 Th4

7 Th7 14 Th5

— — −2 Th5

1 −12 Th5

−3

1

−1 7

— −1

−4 −3 Th4 −4 −15 Th3

— —

1

14

7 −5

0

24, 48 41, 04 −30

49 Pergamon 50 Traianopolis

A

8 Th4

Paradeisos

51, 20 42, 00 Ω,Ω

51, 50

22, 41 42, 17 −15 −5 Th1 23, 48 41, 35 −6 −17 Th2

Kyustendil Garmen

27, 21 41, 24

17 −17 Th2

50, 00 42, 30 Ω,Ω 51, 45 42, 20 Ω,Ω

Lüleburgaz

26, 30 42, 30

46 Pantalia 47 Nicopolis ad Nestum 48 Topiris

TE

2 Th2

∆φ

54, 30 43, 00 Ω,Ω

∆λ

26, 37 42, 16 −10

φ

45 Bergoule

at Yambol

at the Tundzha

λ

54, 30 43, 20 Ω,Ω

Identifizierung

54, 50 43, 15 Ω,Ω

Q

43 Tonzos

Φ

44 Kabyle

Λ

Nr. Antiker Name

B, Jones (S. 18), Ivanov u. Bülow (S. 20, 25f., 42, 66, 76), Löhberg (Bd. 1, S. 161, 251) B, Löhberg (Bd. 1, S. 142, 192, 251)

Transformation B, Lauffer (S. 201), Ivanov u. Bülow (S. 20, 22, 25f., 65, 76), Löhberg (Bd. 1, S. 161, 251)

B, Ivanov u. Bülow (S. 76), Löhberg (Bd. 1, S.250, 255)

B, Müller, Ivanov u. Bülow (passim) B, Ivanov u. Bülow (S. 98)

B, Ivanov u. Bülow (S. 64), Löhberg (Bd. 1, S. 142, 192, 251)

B, Ivanov u. Bülow (passim), Hansen u. Nielsen (S. 893), Löhberg, (Bd. 1, S. 161)

Müller

Quelle der Identifizierung

B

S

S

B S

H S

S S

B, Kirsten u. Kraiker (S. 633–645), Ivanov u. Bülow (passim) B, Kirsten u. Kraiker, (S. 645–655), Ivanov u. Bülow (S. 16, 64) B

B B

Müller, Shipley (S. 147) B, Jones (S. 5–7), Grant (S. 365f.)

B, Löhberg (Bd. 1, S. 255) B, Jones S. 18), Löhberg (Bd. 1, S. 255f.)

S B, Löhberg (Bd. 1, S. 251, 256) — —

S

S

K S

S

S S

S

S

H

I

78 11 Thracia

u. Bülow, 2009, S. 16).

Nr. 63: Imbros wird nur von einigen Handschriften als zu Thracia gehörende Insel aufgeführt. Von 160–180 gehörte Imbros zur Provinz Achaia (Ivanov

Nr. 50: Die Breitenangabe 41°35′ findet sich im Codex Marcianus Graecus 516 (=904), als Korrektur im Codex Vaticanus Graecus 177 (beide ΩRezension) sowie im Codex Vaticanus Palatinus Graecus 388 (Mischhandschrift aus Ω- und Ξ-Rezension).

(Jones, 1971, S. 19). Nr. 41: Ein anderer Name von Philippopolis ist Trimontion bzw. Trimontium (vgl. Plinius, NH IV.41: Philippopolis nunc a situ Trimontium dicta).

Löhberg, 2006, Bd. 1, S. 142 heute Harmanli) identisch sein. Nr. 39: Der lateinische Name von Sardike lautet Serdica, so z. B. bei Eutropius (9.14) und Ammianus Marcellinus (XVI.8.1), in Inschriften auch Serda

Nr. 26: Ein anderer antiker Name von Bisanthe ist Rhaideston (Rhaidestos bei Prokopios, de aed. IV.9; Resisthon bei Plinius, NH IV.48). Nr. 37: Karpoudaimon könnte, wie bereits Müller (1883/1901) erwogen hat, mit dem im Itinerarium Antonini (137.1) erwähnten Subzupara (nach

erstreckt. Eine andere Namensform ist Salmydessos (z. B. Herodot IV.93; Xenophon, Anab. VII.5.12; Strabon VII.6.1). Nr. 19: Nach Plinius lag Phinopolis in der Nähe des Bosporos (NH IV.45: Phinopolis iuxta quam Bosporos).

Nr. 14: In X wird Tonzou nicht als Stadt, sondern als Mündung des Flusses Tonzos aufgeführt. Nr. 17: Der Halmydessos aigialos („Strand von Halmydessos“) ist ein Küstenabschnitt, der sich vom Kap Thynias (Nr. 16) bis zur Mündung des Bosporos

Anmerkungen: Nr. 13: Apollonia trug auch den Beinamen „Pontike“.

79

80

11 Thracia

12 Chersonesus Thracia

54, 40 40, 45 Ω,Ω 54, 55 41, 00 Ω,Ω

54, 55 41, 15 Ω,Ω

54, 30 41, 15 N,N Krithia 54, 45 41, 00 N,N Eceabat

5 akron 6 Koila

7 Sestos

8 Krithea 9 Madis

at Yalova

Kilitbahir at Eceabat

Eski Hisarlık

26, 13 40, 06 26, 21 40, 11

26, 24 40, 15

26, 22 40, 08 26, 21 40, 12

26, 13 40, 03

−6 1

8

−5 11

−6

— −3

−3

S

I B, Jones (S. 15), Löhberg (Bd. 1, S. 256)

Quelle der Identifizierung

4 CT1 6 CT2

−5 CT1

−6 CT2 5 CT2

−1 CT2

H B

S

K S

S

M B, Müller

Grant (S. 582), Jones (S. 15), Hansen u. Nielsen (S. 909)

Transformation B, Jones (S. 16f.)

B, Müller, Jones (S. 16), Hansen u. Nielsen (S. 906)

— — — — −5 CT2 S B, Müller

1 CT1

∆λ ∆φ TE

Hell. I.1.3).

Nr. 8: Krithia wird nur im Codex Parisinus Graecus 1401 aufgeführt. Nr. 9: Madis wird nur im Codex Parisinus Graecus 1401 aufgeführt. Eine andere Namensform ist Madytos (z. B. Pomponius Mela II.26; Xenophon,

Anmerkungen:

54, 30 40, 45 Ω,Ω

4 Elaious

— — 26, 10 40, 02

26, 40 40, 24

Gelibolu — Tekke Burnu

φ

λ

Identifizierung

55, 00 41, 30 Ω,Ω

Q

54, 00 41, 05 Ω,Ω 54, 30 40, 40 Ω,Ω

Φ

1 Kallipolis

Λ

2 Kardiapolis 3 Mastousia akra

Nr. Antiker Name

82 12 Chersonesus Thracia

13 Macedonia

Antiker Name

Φ

Q

47, 40 38, 45 Ω,Ω 51, 00 38, 25 Ω,Ω

50, 30 38, 25 Ω,Ω

51, 45 41, 45 Ω,Ω 51, 15 41, 45 Ω,Ξ

50, 50 41, 30 Ω,Ω

50, 15 41, 25 Ω,Ω

13 Oite oros

14 Nessos p. (M) 15 Neapolis

16 Oisyme

17 Strymon p. (M)

44, 55 39, 30 Ω,Ω

8 Amantia

11 Pindon oros 12 peras

45, 00 39, 45 Ω,Ω

7 Boullis

45, 00 39, 20 Ω,Ω 49, 00 38, 30 Ω,Ω

44, 50 39, 55 Ω,Ω

6 Aulon polis epineion

9 Kelydnos p. (M) 10 peras

45, 00 40, 00 Ω,Ω

5 Aoos p. (M)

φ

Strymónas

4

−1

−3 3

−4

∆λ

24, 48 40, 51 24, 24 40, 56

22, 15 38, 47

21, 49 38, 57 22, 32 38, 51

19, 29 40, 20 21, 45 38, 47

19, 42 40, 22

19, 44 40, 33

23, 50 40, 47

TE

−5 Ma2 5 Ma15

3 Ma2

7 Ma2

−3 Ma1

−9 Ma1

−4 Ma1

8 Ma1 11 Ma1

1 Ma1

∆φ

−6 Ma18

7

6

0 Ma8

3 Ma8

−2 −6 Ma9 −1 −11 Ma9

1

4 −8 Ma17 7 −10 Ma18

15 −4

−2

0

19, 29 40, 28 −13

19, 19 40, 39

19, 28 40, 44

19, 26 41, 02 19, 24 40, 49

19, 27 41, 19

λ

Elefthero Limani 24, 18 40, 49

Nestos Kavala

Iti oros

Tymfristos Maliakos kolpos

Dukati Kaliakouda oros

Plloçë

Hekal

Vlorë

Vjosë

Pojan

45, 05 40, 10 Ω,Ω

4 Apollonia

Durres

Identifizierung

Shkumbin Seman

45, 00 40, 50 Ω,Ω

Λ

2 Panyasos p. (M) 45, 00 40, 40 Ω,Ω 3 Apsos p. (M) 45, 05 40, 30 Ω,Ω

1 Dyrrhachion

Nr.

S

S

S S

S

K K

B K

S

S

S

S

S

H S

S

I

B, Lauffer (S. 477), Papazoglou (S. 400f.), Hansen u. Nielsen (S. 864), Korenjak (S. 97) B, Kirsten u. Kraiker (S. 623)

B, Georgiev 1959 (S. 11) B, Schmieder (S. 223), Hansen u. Nielsen (S. 862f.), Touratsoglou (S. 357), Papazoglou (S. 403f.), Löhberg (Bd. 1, S. 250)

B

Transformation Transformation

B, Leake (Bd. 1, S. 3) Transformation

B, Hansen u. Nielsen (S. 342), Franke (S. 17–19)

B, Hansen u. Nielsen (S. 343), Franke (S. 19–28), Brodersen (S. 227f.)

B, Müller, Treidler (S. 78 f.), Georgiev 1959 (S. 9), Franke (S. 19), Hansen u. Nielsen (S. 329) B, Treidler (S. 94 f.), Löhberg (Bd. 1, S. 254)

B, Treidler (S. 88), Franke (S. 49–54), LGRC (fasc. 5, Kol. 667–676), Brodersen (S. 222–224), Hansen u. Nielsen (S. 328f.), Löhberg (Bd. 1, S. 254)

Müller B, Müller, Georgiev 1958 (S. 14), Georgiev 1959 (S. 9), Hansen u. Nielsen (S. 329), Kunstmann (S. 191f.)

B, Grant (S. 225f.), Hansen u. Nielsen (S. 330f.), Franke (S. 59–63), Brodersen (S. 228–230), Löhberg (Bd. 1, S. 249, 260)

Quelle der Identifizierung

84 13 Macedonia

24, 19 40, 09 24, 23 40, 08 24, 07 40, 20

Agion Oros Cape Akrathos Athos peninsula

51, 00 41, 10 Ω,Ω 51, 15 41, 15 Ω,Ω

51, 10 41, 00 Ω,Ω

23, 20 40, 11 23, 44 39, 55 23, 19 40, 11

at Nea Potidea Cape Paliouri Nea Potidea

50, 40 40, 50 Ω,Ω

50, 30 40, 40 Ω,Ω

51, 15 40, 30 Ω,Ω 51, 15 40, 20 Ω,Ω

50, 45 40, 25 Ω,Ω

50, 40 40, 20 Ω,Ω

51, 00 40, 05 Ω,Ω 51, 15 39, 55 Ω,Ω

51, 05 40, 00 Ω,Ω

27 Singos

28 Ampelos akra 29 Derris akra

30 Torone

31 Toronaikos kolpos

32 akron 33 Kanastraion akron 34 Kasandreia

Kolpos Kassandras

Toroni

Cape Drepano Ambelos Akra

at Agios Nikolaos

Ierissos

−2

16 20

−1

−4

10

−7

4

−8 0

−5

9

4 −8

23, 24 40, 16 −15

23, 54 39, 59

23, 59 39, 57 23, 55 39, 56

23, 41 40, 15

23, 52 40, 23

23, 49 40, 30

26 Akanthos

Stratoni

50, 55 40, 55 Ω,Ω

24, 18 40, 06

25 Stratonike

Cape Nymphaion

51, 10 40, 45 Ω,Ω

23, 53 40, 23

24 Nymphaion akron

at Ierissos

∆λ

23, 46 40, 35 −13

21 Athos oros 22 Athos akron kai polis 23 to meson tou orous (Athos oros)

φ

23, 36 40, 39 −11

λ

50, 40 41, 00 Ω,Ω

at Olympiada

Rentina

Identifizierung

20 Panormos limen kai polis

Q

50, 20 41, 10 Ω,Ω

Φ

19 Stageira

Λ

50, 10 41, 15 Ω,Ω

Antiker Name

18 Arethousa

Nr.

TE

−6 Ma11

−1 Ma11 5 Ma11

9 Ma11

−6 Ma10

1 Ma10 −8 Ma10

−7 Ma10

−5 Ma10

−7 Ma10

7 Ma10

8 Ma10

2 Ma9 8 Ma9

5 Ma10

3 Ma10

4 Ma10

∆φ

S

K H

B

S

K B

S

S

H

B

K

S B

S

S

S

I

B, Leake (Bd. 1, S. 152), Grant (S. 521f.), Cohen (S. 95–99), Lauffer (S. 563f.)

Transformation Müller

B, Korenjak (S. 96)

B, Leake (Bd. 1, S. 155), Hansen u. Nielsen (S. 847f.), Lauffer (S. 689)

Transformation B

B, Hansen u. Nielsen (S. 841)

B, Leake (Bd. 1, S. 147f.), Hansen u. Nielsen (S. 823f.), Lauffer (S. 89), Papazoglou (S. 433f.)

Müller, Leake (Bd. 1, S. 160), Lauffer (S. 637)

B

Transformation

B B

Papazoglou (S. 433)

B, Grant (S. 604f.), Papazoglou (S. 435), Lauffer (S. 636)

B, Hansen u. Nielsen (S. 816f.), Touratsoglou (S. 329), Papazoglou (S. 222f.), Lauffer (S. 127)

Quelle der Identifizierung

85

49, 50 39, 40 Ω,Ω

50, 00 39, 35 Ω,Ω

50, 10 39, 30 Ω,Ω 50, 30 39, 25 Ω,Ω

51, 40 39, 30 Ω,Ω

51, 50 39, 15 Ω,Ω 51, 45 39, 15 Ξ,Ξ

51, 40 39, 15 Ω,Ω 51, 30 39, 15 Ω,Ω

50, 50 38, 55 Ω,Ω

51, 00 38, 55 Ξ,Ω

51, 30 38, 50 Ω,Ω 51, 20 38, 45 Ω,N

51, 10 38, 45 Ω,Ω 51, 20 38, 35 Ω,Ω

42 Haliakmon p. (M)

43 Dion kolonia

44 Baphyras p. (M) 45 Peneios p. (M)

46 Magnesia akra

47 Sepias akron 48 Rhiaia akra

49 Aiantion 50 Iolkos

51 Pagasai

52 Demetrias

53 Poseidion akron 54 Larissa

55 Echinos 56 Spercheia

22, 43 40, 31

Axios (Vardar)

49, 40 40, 10 Ω,Ω

49, 30 40, 00 Ω,Ω 49, 40 39, 45 Ω,Ω

40 Lydias p. (M) 41 Pydna

22, 50 40, 38

Achinos —

Akrotiri Stavros Pelasgia

Volos



at Trikeri Volos Kastro

— —



— Pinios

Dion

Haliacmon

Loudias Makrigialos

−9

∆λ

4

0

−3

— —





3 Ma15

−6 Ma13

−8 Ma12 3 Ma13

2 Ma12

0 Ma12

5 Ma12



1 6

— —



— 8

22, 43 38, 53 — —

23, 04 39, 02 22, 50 38, 56

4 —

−2 4

S

S

S S

S

B

S

B

K

I

Hansen u. Nielsen (S. 800f.), Touratsoglou (S. 251–269), Lauffer (S. 196), Bol et al. (S. 194f.), Brodersen (S. 266–268), Löhberg (Bd. 1, S. 253)

B

B B, Lauffer (S. 575–577), Bol et al. (S. 195)

B, Schmieder (S. 214, 252–256)

B, Grant (S. 649–651), Lauffer (S. 676–682), Cohen (S. 103), Brodersen (S. 293–296), Löhberg (Bd. 1, S. 250, 254f.) B, Müller

B

Transformation

Quelle der Identifizierung

— —

1 Ma19 10 Ma18

— — — —

H S

Müller B, Lauffer (S. 369f.)

B, Kirsten u. Kraiker (S. 604–607), Lauffer (S. 190–192), Bol et al. (S. 369)

8 Ma18 S B, Lauffer (S. 205) — — — —

4 Ma18 5 Ma18

S

Winkler (S. 370) B, Kirsten u. Kraiker (S. 604), Lauffer (S. 706–708), Bol et. al. (S. 368) — —

H S

— — — —

— — — — −9 Ma15 S B, Georgiev 1958 (S. 15), Schmieder (S. 148f.) — — — —

−2 −13 Ma15

−8

TE

5 Ma15

∆φ

22, 56 39, 21 −17 −10 Ma18



23, 04 39, 06 22, 56 39, 21

— —



— — 22, 42 39, 56

22, 29 40, 10

22, 38 40, 29

22, 40 40, 31 −1 22, 36 40, 25 −13

22, 57 40, 38

23, 01 40, 19 −11

Gallikos

38 Echedoros p. (M) 39 Axios p. (M)

Thessaloniki

49, 45 40, 15 Ω,Ω

φ

23, 07 40, 17

λ

49, 50 40, 20 Ω,Ω

river at Nea Kallikratia Cape Gigonis

Identifizierung

50, 30 40, 00 Ω,Ω

Q

37 Thessalonike

Φ

36 Gigonis akra

Λ

50, 40 40, 00 Ω,Ω

Antiker Name

35 Chabris p. (M)

Nr.

86 13 Macedonia

— — Radomir (Belasiza Mt.) Vermio Mt.

49, 15 41, 00 Ω,Ω

46, 40 40, 10 Ω,Ω

47, 30 39, 00 Ω,Ω 48, 30 38, 40 Ω,Ω

49, 10 41, 15 Ω,Ω

48, 30 39, 50 Ω,Ξ

46, 40 39, 40 Ω,Ω 48, 40 39, 50 Ω,Ω

50, 00 39, 20 Ω,Ω 50, 40 39, 20 Ω,Ω

51, 20 39, 20 N,Ω 50, 00 38, 40 Ω,Ω

45, 20 40, 40 Ω,Ω 45, 40 39, 40 Ω,Ω

46, 00 39, 40 Ξ,Ξ 46, 00 39, 40 Ω,Ω

46, 00 41, 05 Ω,Ω 46, 45 41, 30 Ω,Ω

46, 30 41, 20 Ω,Ω

46, 20 41, 05 Ω,Ω 47, 50 41, 40 Ω,Ω

63 Haliakmon p. (Q)

64 Peneios p. (Q) 65 Spercheios p. (Q) 66 Bertiskos oros

67 Bermion oros

68 Berketesios oros 69 Kitarion oros

70 Olympos oros 71 Ossa oros

72 Pelion oros 73 Othrys oros

74 Arnissa 75 Elyma

76 Ardaute 77 Amantia

78 Albanopolis 79 Horma

80 Europos

81 Apsalos 82 Gareskos

⊙ Vegora —

Chrisi

Zgërdhesh Orma

— —

⊙ Shtodhër —

Pelion Othris

Olympos Ossa

— Titaros

Aliákmonas

Crna Reka/ Vardar



— —



8



∆λ

— —

— —

5

17 18

— −1

— —

21 10

— —

5 —

21, 42 40, 40 — —

3 —

22, 06 40, 56 −13

19, 45 41, 28 21, 55 40, 57

— —

19, 34 41, 09 — —

23, 10 39, 16 −20 22, 43 39, 01 −16

22, 21 40, 05 22, 40 39, 47

— — 22, 10 40, 20

21, 56 40, 36

23, 07 41, 19 −12

— —

20, 50 40, 25 −13

21, 58 41, 33

— —



62 Axios kai Erigon potamoi

— —



47, 00 41, 40 Ω,Ω 46, 00 41, 15 Ω,Ω

— —



48, 40 42, 00 Ω,Ω

60 Axios p. (Q) 61 Erigon p. (Z)

φ

22, 31 38, 52

λ

Spercheios

Identifizierung

51, 00 38, 30 Ω,Ω

Q 22, 45 39, 15

Φ Mikrothives

Λ

51, 10 38, 35 Ω,Ω

Antiker Name

57 Thebai Phthiotidos 58 Spercheios p. (M) 59 Strymon p. (Q)

Nr.

−2 Ma4 — —

−3 Ma4

−2 Ma3 6 Ma4

— — — —

1 Ma1 — —

−4 Ma19 1 Ma15

−2 Ma13 −5 Ma15

— — 9 Ma5

−7 Ma5

0 Ma7

— — — —

6 Ma3

— —

— — — —

Quelle der Identifizierung

Transformation

B, Georgiev (1959, S. 6)

B

Transformation

B, Rhoby (S. 217–219) B, Schmieder (S. 147)

B, Schmieder (S. 147), Rhoby (S. 214) B

Papazoglou (S. 172)

B Papazoglou (S. 172, Anm. 7) K Transformation — —

H

B H

— — — —

K Transformation — —

S S

S S

— — B B

B

K

— — — —

K

S

— — — —

S

I

B, Lauffer (S. 434f.), Bol et al. (S. 370), Hansen u. Nielsen (S. 717) −6 Ma18 S B, Neumann u. Partsch (S. 191f.), Schmieder (S. 146) — — — —

TE

— —

∆φ

87

46, 20 40, 50 Ω,Ω 46, 40 40, 45 Ω,Ω

47, 15 41, 10 Ω,Ω 46, 45 41, 15 Ω,Ω

48, 00 41, 30 Ω,Ω

48, 40 41, 40 Ω,Ω 49, 10 41, 40 Ω,Ω

49, 30 41, 45 Ω,Ω

49, 45 41, 40 Ω,Ω

50, 15 41, 45 Ω,Ω 50, 00 41, 30 Ω,Ω

50, 45 41, 45 Ω,Ω

46, 05 40, 15 Ω,Ω

46, 50 40, 20 Ω,Ω 40, 40 A

47, 40 40, 40 Ω,Ω

48, 00 40, 55 Ω,Ω

86 Aistraion 87 Doberos

88 Aloros 89 Ioron

90 Tristolos

91 Paroikopolis 92 Herakleia Sintike

93 Skotousa

94 Berga

95 Gasoros 96 Amphipolis

97 Philippoi

98 Euia

99 Lychnidos

100 Herakleia

101 Andaristos

Q

45, 45 40, 10 Ω,Ω 45, 30 40, 00 Ω,Ω

Φ

45, 45 40, 20 Ω,Ω

Λ

84 Diboma 85 Daulia

Antiker Name

83 Skampis

Nr.

Drenovo

at Bitola

Ohrid



Krinides

at Gazoros Amphipolis

Neos Skopos (near Nigrita)

Sidirokastro

— Neo Petritsi

⊙ Taor

⊙ Kičevo —

⊙ Babje ⊙ Struga

⊙ Krotinë —

Elbasan

Identifizierung φ

∆φ

TE

3

7 —

5 −3

11 —

−2 Ma3

0 Ma3 — —

2 Ma3 −4 Ma3

−2 Ma1 — —

−6 −16 Ma1

∆λ



— —

7 Ma8

6 Ma8 3 Ma8

7 Ma8

−7 Ma8

3

−9 Ma3

0 Ma3

−3 −26 Ma3 −6



3

11 −5

4

−1

21, 53 41, 25 −14

21, 20 41, 01

20, 48 41, 07



24, 17 41, 00

23, 46 41, 01 23, 50 40, 49

23, 30 40, 55

23, 23 41, 14

— — — — — 23, 17 41, 16 −10 −14 Ma8

21, 36 41, 53

20, 57 41, 31 — —

20, 17 41, 09 20, 40 41, 10

19, 47 40, 42 — —

20, 04 41, 06

λ B, Löhberg (Bd. 1, S. 249, 254)

Quelle der Identifizierung

Transformation Transformation

Transformation

B, Hansen u. Nielsen (S. 859)

B, Touratsoglou (S. 331), Hansen u. Nielsen (S. 857)

B

S

S

B

B, Touratsoglou (S. 399), Brodersen (S. 232), Löhberg (Bd. 1, S. 249, 254)

B, Müller, Löhberg (Bd. 1, S. 249, 254)

B, Hansen u. Nielsen (S. 857) B, Kirsten u. Kraiker (S. 613f.), Grant (S. 32f.), Lauffer (S. 109–110), Hansen u. Nielsen (S. 819f.), Bodersen (S. 242–244), Löhberg (Bd. 1, S. 250, 255) S B, Kirsten u. Kraiker (S. 655–669), Schmieder (S. 222), Grant (S. 496f.), Lauffer (S. 539–541), Hansen u. Nielsen (S. 819f.), Papazoglou (S. 405–408), Touratsoglou (S. 373–381), Brodersen (S. 285–287), Löhberg (Bd. 1, S. 250, 255) — —

S S

B

S

— — B B, Touratsoglou (S. 331)

K

K Transformation — —

K K

K Transformation — —

K

I

88 13 Macedonia

Antiker Name

Φ

Q

49, 20 40, 20 Ω,Ω 50, 15 40, 40 Ω,Ω

50, 20 40, 20 Ω,Ω 50, 30 40, 15 Ω,Ω

117 Lete 118 Augaia

119 Klitai 120 Moryllos

50, 45 40, 10 Ω,Ω

47, 20 40, 20 Ω,Ω 47, 30 39, 55 Ω,Ω

47, 40 40, 20 Ω,Ω

121 Antigone Psaphara

122 Europos 123 Tyrissa

124 Skydra

A

49, 30 40, 40 Ω,Ω 49, 30 40, 30 Ω,Ω

115 Asseros 116 Apollonia Mygdonias

49, 00

49, 10 40, 50 Ω,Ω

48, 55 40, 40 Ω,Ω 49, 00 41, 00 Ω,Ω

110 Bairos 111 Physkai

49, 05 40, 30 Ω,Ω 49, 20 41, 00 Ω,Ω

48, 40 41, 10 Ω,Ω 48, 40 40, 50 Ω,Ω

108 Antigoneia 109 Kalindoia

112 Terpyllos

49, 45 41, 00 Ω,Ω 49, 50 41, 20 Ξ,Ξ

106 Ossa 107 Berta

113 Karrabia 114 Xylopolis

49, 10 41, 20 Ω,Ω

49, 20 41, 10 Ω,Ω 49, 30 41, 30 Ω,N

103 Arrolos

48, 30 41, 30 Ω,Ω

Λ

104 Euporia 105 Kalliterai

102 Stoboi

Nr.

Skydra

— —

north of Nea Kallikrateia

— Ano Apostoloi

Liti —

Assiros ⊙ Nea Apollonia

Chorygi Kristoni

⊙ Bansko

Bres at Petralinci

Tremnik —

Lachanas —

— ⊙ Vergi

Stobi (at Gradsko) at Kalokastro

Identifizierung

I

9 12

12

−2 6

0 —

11 —

— −1

— —

4 Ma6 — —

−5 Ma7 −4 Ma7

−1 Ma6 7 Ma7

−5 Ma6

−5 Ma6 0 Ma6

5 Ma3 — —

6 Ma7 — —

— — −5 Ma8

— —

10

1

2 Ma6

— — — —

−5 Ma11

— — — 70 −11 Ma6

6 —

22, 09 40, 46 −22

— —

23, 03 40, 20

— — 22, 48 40, 54

22, 58 40, 44 — —

23, 01 40, 49 10 23, 27 40, 38 −16

22, 43 40, 59 22, 51 40, 57

22, 44 41, 23

22, 47 41, 13 22, 43 41, 28

22, 09 41, 26 — —

23, 11 40, 58 — —

— — 23, 23 40, 57

B, Kirsten u. Kraiker (S. 603), Brodersen (S. 238–240) B, Papazoglou (S. 362f.)

Quelle der Identifizierung

B B, Leake (Bd. 3, S. 458), Lauffer (S. 125), LGRC (fasc. 5, Kol. 662f.), Hansen u. Nielsen (S. 816), Löhberg (Bd. 1, S. 250, 255)

Transformation B

Transformation

Müller Papazoglou (S. 223f.)

B

B

B

— — — —

B

— — S B, Papazoglou (S. 183), Touratsoglou (S. 271)

S B, Hansen u. Nielsen (S. 818) — —

B S

K B

K

H H

B B — —

H Papazoglou (S. 364) — —

— — K Transformation

B

TE

23, 20 41, 01 −13 −19 Ma8

∆φ S

4

∆λ 18 Ma3

φ

21, 58 41, 33

λ

89

47, 30 39, 40 Ω,Ω 46, 15 39, 30 Ω,Ω

47, 50 39, 30 Ω,Ω 48, 05 39, 35 Ω,Ω

48, 30 39, 25 Ω,Ω

49, 05 39, 25 Ω,Ω 49, 30 39, 10 Ω,Ω

50, 00 39, 10 Ω,Ω

50, 30 39, 10 Ω,Ω 46, 50 39, 30 Ω,Ω

136 Doliche 137 Azorion

138 Pythion 139 Gonnos

140 Atrax

141 Ilegion 142 Skotoussa

143 Larissa

144 Pherai 145 Gyrtone

49, 10 40, 05 Ξ,Ω

132 Pella

49, 20 39, 30 Ω,Ω

48, 40 39, 40 Ω,Ω

131 Aigaia

49, 40 39, 30 Ω,Ω 46, 40 39, 45 Ω,Ω

48, 45 39, 50 Ω,Ω

130 Beroia

133 Phylakai

48, 40 40, 15 Ω,Ω 48, 45 40, 20 Ω,Ω

128 Gordynia 129 Edessa

134 Ouallai 135 Eriboia

48, 30 40, 50 Ω,Ω

127 Idomene

Q

48, 30 A 48, 10 40, 40 Ω,Ω

Φ

126 Kyrrhos

Λ

48, 00 39, 45 Ω,Ω

Antiker Name

125 Mieza

Nr.

Velestino Gyrtòni

Larisa

— at Skotussa

at Kastro

Pythio Gonnoi

Dolichi Vouvala

⊙ Petra ⊙ Konitsa

at Servia

Pella

Vergina

Veria

⊙ Gefyra Edessa

Isar Marvinci

Arabessos

between Naousa, Kopanos, Lefkadia

Identifizierung φ

∆λ

∆φ

TE

0

−8 9

−4

−4 −8

−2 Ma5

0 Ma6 11 Ma5

2 Ma6

18 Ma6

−1 Ma14 — —

3 Ma13 1 Ma16

2 Ma13

−1 Ma5

2

— 20

−6

S

S S

S S

K B

H

S

S

S

K S

B

S

B

I

B, Lauffer (S. 154f.), LGRC (fasc. 7, Kol. 1067f.)

B, Lauffer (S. 582f.) B, Lauffer (S. 236f.)

B, Lauffer (S. 199) B, Lauffer (S. 710)

Transformation Transformation

Transformation B, Lauffer (S. 205–207), Hansen u. Nielsen (S. 801), Löhberg (Bd. 1, S. 249, 255) B, Lauffer (S. 703f.), Hansen u. Nielsen (S. 799f.), Löhberg (Bd. 1, S. 253) B, Lauffer (S. 702f.), Hansen u. Nielsen (S. 798f.), Brodersen (S. 297–299) B, Grant (S. 480f.), Schmieder (S. 215), Lauffer (S. 524f.), Brodersen (S. 283–285), Touratsoglou (S. 137–160), Rhoby (S. 129f.), Löhberg (Bd. 1, S. 249) Müller, Papazoglou (S. 121)

B, Papazoglou (S. 177), Touratsoglou (S. 271)

B, Lauffer (S. 361)

B, Touratsoglou (S. 199)

Quelle der Identifizierung

10 Ma15 6 Ma14

−5 Ma15

S H

S

B, Lauffer (S. 700–702) Lauffer (S. 242)

B, Lauffer (S. 367–369), Löhberg (Bd. 1, S. 253)

— — — — 5 Ma16 S B, Lauffer (S. 626)

9 Ma16

7 −11 Ma14 3 6 Ma14

−5 —

4 −2

8

1

22, 44 39, 22 6 22, 25 39, 46 −51

22, 25 39, 37

— — 22, 33 39, 23

22, 13 39, 34

22, 13 40, 03 22, 28 39, 51

22, 10 40, 03 22, 04 40, 00

22, 19 40, 10 20, 44 40, 02

21, 59 40, 11

22, 31 40, 45

22, 19 40, 29 −10 −10 Ma5

22, 12 40, 31

22, 41 40, 43 22, 03 40, 48

22, 29 41, 16

22, 18 40, 50

22, 05 40, 37 −27 −13 Ma5

λ

90 13 Macedonia

22, 26 38, 54 −10 22, 27 38, 48 4 19, 17 40, 29 −12

Lamia Heraklia Sazan

48, 45 39, 30 Ω,Ω

49, 00 39, 00 Ω,Ω 49, 20 39, 00 Ω,Ω

47, 50 38, 50 Ω,Ω

48, 15 38, 50 Ω,Ω 48, 40 38, 40 Ω,Ω

49, 00 38, 40 Ω,Ω

49, 30 38, 40 Ω,Ω

50, 10 38, 45 Ω,Ω 50, 10 38, 55 Ω,Ω

50, 40 39, 00 Ω,Ω 50, 15 38, 50 M,Ω

50, 30 38, 35 Ω,Ω 50, 50 38, 30 Ω,Ω

44, 10 39, 30 Ω,Ω

153 Hypata

154 Sosthenis 155 Homilai

156 Kypaira

157 Phalachthia

158 Narthakion 159 Koroneia

160 Melitaia 161 Eretriai

162 Lamia 163 Herakleia Phthiotidos 164 Sason nesos

Ifestia

52, 30 41, 00 Ω,Ω

52, 10 39, 15 Ω,Ω

166 Hephaistias (Lemnos nesos)

167 Skiathos nesos kai polis

Skiathos

at Myrina

165 Myrina (Lemnos 52, 20 40, 55 Ω,Ω nesos)

Melitea at Eretria

at Limogardi —

Vardates Kouvelo Kastro (Kastro Orias) Palaia Giannitsou —

Ypati

Domeniko Mitropoli





−5 15



23, 29 39, 10

25, 19 39, 57

25, 03 39, 52

22, 27 39, 02 22, 36 39, 17

22, 30 38, 57 — —



−1

1

10

−4 3

5 —



22, 04 39, 02 −23

22, 24 38, 48 22, 24 38, 45

22, 14 38, 52 −14

22, 07 39, 47 −15 21, 50 39, 20 6



21, 45 39, 33

21, 37 39, 42

151 Chyretiai 152 Metropolis

Trikala

Kalampaka

TE

−2 Ma16 1 Ma16

∆φ

K S

I

Quelle der Identifizierung

B

B B

B, Lauffer (S. 713f.), Hansen u. Nielsen (S. 708)

B, Lauffer (S. 200) B, Lauffer (S. 432f.)

— —

B

B B

S

S S

−3 Ma19

3 Ma9

3 Ma9

−4 Ma2

−3 Ma18 −2 Ma18

14 Ma18 −5 Ma15

S

S

S

S

S S

S S

B, Gaitanides u. Irmes (S. 151), Lauffer (S. 621f.)

B, Lauffer (S. 259f.)

B, Lauffer (S. 449f.)

B

B, Lauffer (S. 365f.) B, Lauffer (S. 264f.), Korenjak (S. 94)

B, Lauffer (S. 417f.) B, Lauffer (S. 225)

10 Ma15 S B, Lauffer (S. 395, 455) — — — —

— —

0 Ma15

6 Ma17 −1 Ma17

2 Ma17

−4 Ma13 2 Ma15

Transformation B, Lauffer (S. 235f.), Hansen u. Nielsen (S. 693) 7 −4 Ma16 H Treidler (S. 73f.), Papazoglou (S. 230), Lauffer (S. 291) 3 −15 Ma16 S B, Lauffer (S. 690f.), Hansen u. Nielsen (S. 707) — — — — —

−5

∆λ

150 Ktimene

φ

21, 11 39, 40 −2 21, 41 39, 27 −13

λ

48, 05 39, 00 Ω,Ω

⊙ Chaliki at Mouzaki

Identifizierung

149 Trikka

A

Q

48, 00 39, 20 Ω,Ω

Φ

148 Aitinion

47, 50

Λ

47, 15 39, 20 Ω,Ω 47, 40 39, 10 Ω,Ω

Antiker Name

146 Phaistos 147 Gomphoi

Nr.

91

Antiker Name λ

φ

54, 00 39, 00 Ξ,Ξ

52, 30 39, 20 Ω,Ω Skyros 24, 34 38, 55

23, 42 39, 07

Identifizierung

Skopelos

Q 23, 43 39, 07

Φ

52, 30 39, 20 M,M Skopelos

Λ

19

1

0

∆λ

TE

−3 Ma19

5 Ma19

5 Ma19

∆φ

S

H

S

I B, Kirsten u. Kraiker (S. 807), Lauffer (S. 624f.) Lauffer (S. 624f.), Gaitanides u. Irmes (S. 151f.) B, Schmieder (S. 184), Gaitanides u. Irmes (S. 152), Lauffer (S. 626f.)

Quelle der Identifizierung

Nr. 62: Der Erigon/Crna Reka mündet bei Stoboi/bei Gradsko (Nr. 102) in den Axios (Livius XXXIX.53: Paeoniae ea regio est prope Erigonum fluvium

Pagasäischen Golf. Nr. 58: Der Spercheios hat mit seinen Ablagerungen die Küstenlinie seit der Antike mehrere Kilometer ins Meer vorgeschoben (Schmieder, 1969, S. 135).

mit den Ruinen in der Nähe von Spercheias (früher Kastrorachi) gleichgesetzt (Lauffer, 1989, S. 634). Nr. 57: Ptolemaios lokalisiert Thebai Phthiotidos irrtümlich in der Nähe der Mündung des Spercheios am Malischen Golf anstatt am Pelasgischen bzw.

Nr. 56: Der auch von Livius (XXXII.13.10) erwähnte Ort lag im Tal des Spercheios, jedoch nicht, wie von Ptolemaios angegeben, an der Küste. Er wird

Nr. 48: Dieses Kap erscheint nur in X und hat dort dieselben Koordinaten wie das vorhergehende Kap Sepias. Nach Müller (1883/1901) könnte es sich um dasselbe Kap handeln und Rhiaia ein jüngerer Name für das Kap Sepias sein.

Flussname Baphyras. Der Baphyras floss unter dem Namen Helikon vom Olympos herab, im weiteren Verlauf unterirdisch, und entsprang wieder als Baphyras (Leake, 1835, Bd. 3, S. 412; Müller, 1883/1901; Smith, 1922, S. 281f.; Georgiev, 1958, S. 15).

Nr. 43: Die antike Stadt lag am Nordfuß des Olympmassivs beim Dorf Malathria. Nr. 44: Die in den Handschriften überlieferte Namensform Pharybos bzw. Pharyros ist wahrscheinlich verderbt; nach Pausanias (IX.30.8) lautet der

vorgeschoben (Kirsten u. Kraiker, 1967, S. 594; zum antiken Küstenverlauf siehe Schmieder, 1969, S. 214, Fig. 72). Nr. 41: Das antike Pydna lag ca. 1 km südlich des Dorfes Makrigialos an der Küste auf dem Hügel Palaiokitros.

Nr. 23: Der von Ptolemaios angegebene Punkt bezeichnet die Mitte des Berges Athos. Nr. 39: Der Axios hat (wie auch der Lydias, Nr. 40, und der Haliakmon, Nr. 42) seine Mündung seit der Antike weiter in den Thermäischen Golf

Nr. 11: Der Tymfristos liegt am südlichen Ende des Pindos-Gebirges. Nr. 22: Die auch von Stephanos Byzantios erwähnte Stadt Athos ist vielleicht das heutige Megali Lavra (Papazoglou, 1988, S. 431 f.).

Nr. 7: Von Ptolemaios wird Boullis als Küstenort angegeben (ebenso Stephanos Byzantios: polis Illyridos parathalassia), die antike Stadt lag jedoch etwas landeinwärts am nördlichen Ufer des Aoos/Vjosë (Nr. 5); die Ruinenstätte ist inschriftlich identifiziert (Brodersen, 1999, S. 227).

Livius XXXXIV.30.10; Vibius Sequester 72: Genusus, Dyrrachium ab Apollonia dividit; decurrit ex Epiro). Nr. 4: Nach Plinius (NH III.145) lag Apollonia etwas landeinwärts.

Anmerkungen: Nr. 2: Nach Müller (1883/1901) ist der Panyasos identisch mit dem von anderen antiken Autoren Genusus genannten Fluss (z. B. Caesar BC III.75 f.;

170 Skyros nesos kai polis

168 Peparethos nesos kai polis 169 Skopelos

Nr.

92 13 Macedonia

§643f.).

an der Ostseite der Bucht von Purnia. Nr. 169: In X wird Skopelos als Stadt auf der Insel Peparethos aufgeführt. Als zwei Inseln nennt Peparethos und Skopelos auch Hierokles (Synekdesmos

Lemnos verbundenen Landzunge. Nr. 166: Die antike Stadt Hephaistias lag nicht, wie von Ptolemaios angegeben, im Innern (mesogeios) der Insel Lemnos, sondern an der Nordostküste

Nr. 165: Die antike Stadt Myrina lag westlich der heutigen Stadt Myrina (früher Kastro) auf einer durch einen Isthmus mit der Westküste der Insel

Nr. 163: Das Phthiotische Herakleia heisst Herakleia Trachinia bei Xenophon (Hell. I.12.18), Trachin bei Strabon (IX.4.13), Heraclea Trechin bei Plinius (NH IV.28).

Aeginium. Nr. 161: Das antike Eretriai lag westlich des heutigen Eretria auf einem Plateau an einem Pass zwischen der Ebene von Almyros und dem Enipeustal.

Nr. 147: Das antike Gomphoi lag ca. 5 km nordöstlich des heutigen Mouzaki. Nr. 148: Aitinion ist vermutlich identisch mit dem von Caesar (BC III.79.7), Livius (XXXII.15.4) und Strabon (VII.7.9) erwähnten Aiginion bzw.

Nr. 142: Die antike Stadt Skotoussa lag 1 km westlich des heutigen Ortes Skotoussa (früher Supli). Nr. 145: Der heutige Ort Gyrtoni hieß früher Bakraina. Die bei dem Ort gelegene Ruine wird mit dem antiken Gyrtone identifiziert.

Nr. 139: Die antike Stadt Gonnos oder Gonnoi lag ca. 2 km südöstlich des heutigen Gonnoi (früher Dereli). Nr. 140: Das antike Atrax lag ca. 3 km westlich des Dorfes Kastro (früher Aliphaka).

Nr. 119: In X ist der Ortsname in der Lesart Klitai überliefert, die dem von Livius (XLIV.11.4) erwähnten Clitae entspricht. Die Stadt wird nördöstlich des Pikrolimni lokalisiert (Talbert, 2000; Papazoglou, 1988, S. 185 f.).

qui ex Illyrico per Paeoniam fluens in Axium amnem editur haud procul Stobis, vetere urbe; Brodersen, 1999, S. 238). Nr. 69: Der Berg Kitarion ist wahrscheinlich identisch mit dem von Strabon (VII.fr.8; IX.5.20) erwähnten Berg Titarion (auch als Kitarion überliefert).

93

94

13 Macedonia

14 Epirus

19, 47 40, 03

Porto Palermo

45, 00 38, 40 Ω,Ω

46, 45 38, 00 Ω,Ω

46, 55 38, 00 Ω,Ω 47, 10 38, 00 Ω,Ω

47, 15 37, 50 Ω,Ω 47, 35 37, 55 Ω,Ω

48, 05 A 47, 50 38, 15 Ω,Ω

12 Torone

13 Sybota limen 14 Acheron p. (M)

15 Elaias limen 16 Nikopolis

18 Ambrakia

48, 00 38, 20 Ω,Ω

Arachthos

46, 10 38, 00 Ω,Ω 46, 30 38, 05 Ω,Ω

10 Thyamis akra 11 Thyamis p. (M)

17 Arachthos p. (M)

at Kerentza Palaio-Preveza

46, 10 38, 10 Ω,Ω

9 Pelodes limen

19, 59 39, 46

Arta

Limani Mourto Acheron

Lygia

Akra Kalamas Thyamis

Liqeni i Butrintit

4 2

0

−5 −9

1

7 8

9

0

−2

1

17

−7

∆λ

20, 59 39, 09

21, 02 39, 01

TE

0 Ep4 3 Ep6

−1 Ep4 9 Ep4

−8 Ep4

9 Ep3 −7 Ep4

−4 Ep3

−4 Ep2 0 Ep2

−5 Ep1

−2 Ep1

−7 Ep1

1 Ep1

7 Ep1

18 Ep6

∆φ

9 −13 Ep5

−1 −2 −10 Ep5

20, 29 39, 13 4 20, 44 39, 00 −24

20, 14 39, 24 20, 28 39, 14

20, 10 39, 31

20, 08 39, 22 20, 08 39, 35

20, 02 39, 45

19, 58 39, 44 20, 01 39, 45

Tetranisa Akra Skala Butrint

45, 30 38, 25 Ω,Ω

45, 45 37, 55 Ω,Ω 45, 50 38, 00 Ω,Ω

6 Kassiope limen

20, 00 39, 53

Saranda

45, 20 38, 35 Ω,Ω

7 Poseidion akron 8 Bouthroton kolonia

5 Onchesmos limen

19, 17 40, 25

Kepi i Gjuhëzës

19, 28 40, 19

44, 25 39, 10 Ω,Ω

φ

21, 06 38, 20

λ

3 akroreia ton Akrokeraunion oreon 4 Panormos limen

Orikumi

Acheloos

Identifizierung

45, 00 39, 10 Ω,Ω

Q

2 Orikon

Φ

48, 25 37, 30 Ω,Ω

Λ

1 Acheloos p. (M)

Nr. Antiker Name

S

S

H S

B S

B

B B

B

B S

H

S

B

S

S

S

I

B, Grant (S. 30), Lauffer (S. 99–101)

B

Treidler (S. 118f.) B, Grant (S. 433f.), Lauffer (S. 469–471), Brodersen (S. 279–281), Löhberg (Bd. 1, S. 252)

B B, Treidler (S. 113)

B, Treidler (S. 111f.), Hansen u. Nielsen (S. 349)

B B, Treidler (S. 110, 125)

B, Treidler (S. 106)

B, Müller B, Treidler (S. 105f.), Franke (S. 45–49), Hansen u. Nielsen (S. 343), Bowden (passim), Löhberg (Bd. 1, S. 252)

B, Treidler (S. 103–104), Franke (S. 42), Hansen u. Nielsen (S. 340), Bowden (S. 4, 14 u. ö.) Leake (Bd. I, S. 92f.)

B, Treidler (S. 101)

B, Treidler (S. 99f.), Löhberg (Bd. 1, S. 252)

B, Leake (Bd. I, S. 3), Treidler (S. 95–979, Hansen u. Nielsen (S. 347)

B, Neumann u. Partsch (S. 158, 160, 350–352), Georgiev (1958, S. 12), Löhberg (Bd. 1, S. 252)

Quelle der Identifizierung

96 14 Epirus

48, 10 37, 20 Ω,Ω

48, 20 37, 25 Ω,Ω

45, 15 39, 10 Ω,Ω

45, 20 38, 45 Ω,Ω

45, 40 39, 00 Ω,Ω 45, 30 38, 40 Ω,Ω

45, 40 38, 30 Ω,Ω 47, 00 38, 45 Ω,Ω

48, 20 38, 30 Ω,Ω

20 Leukas akra

21 Azyleia

22 Antigoneia

23 Phoinike

24 Hekatompedon 25 Omphalion

26 Elaious 27 Kassope

28 Argos Amphilochikon 29 Astakos

Ag. Ioannis

Selo at Kamarina

Lekel Labova

Finik

Tepeleni

Akrotiri Doukato at Kandila

Aktion

Identifizierung

10 −9

−3

−5

−1

15

19, 40 39, 40 −10

Akra Falakron

45, 30 37, 40 Ω,Ω

45, 00 38, 00 Ω,Ω

34 Amphipagos akra 35 Phalakron akron

36 Kephallenia 37 arktikotaton akron 38 mesembrinon

19, 54 39, 25

Kerkyra Cape Asprokavos cape

20, 26 38, 12 20, 33 38, 28 20, 47 38, 03

Lixouri Akrotiri Dafnou Akrotiri Mounda

47, 40 37, 10 Ω,Ω 47, 40 37, 30 Ω,Ω

47, 45 36, 40 Ω,Ω

19, 55 39, 36 20, 06 39, 21

10

−2 −9

0

6 4

−1

45, 40 37, 45 Ω,Ω 46, 20 37, 45 Ω,Ω

19, 55 39, 38

32 Korkyra polis 33 Leukimma akra

Vido

45, 30 38, 00 Ω,Ω

TE

15 Ep6

11 Ep5

−4 Ep1 14 Ep5

1 Ep1 −8 Ep1

7 Ep1

9 Ep1

−9 Ep6

−5 Ep6

−4 Ep6

∆φ

S H

S

S

S

B

H S

H B

S

H

S

S

S

I

B, Lauffer (S. 323–328) Lauffer (S. 324)

B, Hansen u. Nielsen (S. 353), Gallas (S. 29, Anm. 2)

B

B, Lauffer (S. 139)

Kiepert (nach Müller) B, Leake (Bd. I, S. 244–253), Hansen u. Nielsen (S. 346), Lauffer (S. 307f.) B, Hansen u. Nielsen (S. 357)

Franke (S. 30) B

B, Müller, Hansen u. Nielsen (S. 354), Lauffer (S. 98f.) Leake (Bd. I, S. 70–72), Walbank (Bd. I, S. 156) B, Franke (S. 39–45), Hansen u. Nielsen (S. 348), Bowden (S. 14, 29 u. ö.), Löhberg (Bd. 1, S. 252)

B, Leake (Bd. I, S. 174f.), Grant (S. 7), Lauffer (S. 94f.) B

Quelle der Identifizierung

S

B

0 Ep4 K Transformation

6 Ep6 K Transformation 10 Ep6 K Transformation

5 Ep2

0 Ep2 K Transformation

−6 Ep2 −5 Ep3

7 Ep2

−7 −16 Ep1

9

13

31 Ptychia

19, 55 39, 47

21, 05 38, 33

21, 10 38, 55

20, 20 39, 50 −5 20, 39 39, 07 −17

20, 05 40, 15 20, 17 40, 04

20, 03 39, 54

20, 01 40, 17

20, 56 38, 42

20, 32 38, 33

10

∆λ

45, 05 38, 15 Ω,Ω

Kassiopi

φ

20, 45 38, 57

λ

30 Kassiope polis kai akra

48, 45 37, 40 N,N Astakos

48, 20 37, 45 Ω,Ω

Q

19 Aktion

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

97

48, 30 37, 20 Ω,Ω

48, 00 37, 10 Ω,Ω 47, 00 36, 45 Ω,Ω

47, 30 36, 30 Ω,Ω

42 Echinades nesoi

43 Ithake 44 Lotoia nesos

45 Zakynthos

19, 35 39, 53

Zakynthos

Polis (Ithaka) island

Echinades

−6

∆λ

20, 53 37, 46

20, 38 38, 26 20, 25 38, 08

21, 03 38, 26

−8

2 −3

0

19, 40 39, 40 −10 20, 42 38, 50 −14

Ereikoussa Klippe Karavi Lefkada

φ

λ

Identifizierung

TE

S

H S

H

I

B, Neumann u. Partsch (S. 130, 140, 350f.), Lauffer (S. 283)

Müller, Gallas (S. 12) B, Lauffer (S. 388–391)

Müller

Quelle der Identifizierung

7 Ep4

S

B, Neumann u. Partsch (S. 130, 140, 266), Lauffer (S. 716–718)

−8 Ep6 S B, Lauffer (S. 282f.) 0 Ep4 K Transformation

2 Ep6

0 Ep2 −7 Ep6

3 Ep1

∆φ

wieder gereinigt wurde, wurde Leukas als Insel oder Halbinsel bezeichnet (Neumann u. Partsch, 1885, S. 130).

ursprünglich eine Halbinsel an der Westküste Akarnaniens, die von den Korinthern mittels eines Durchstiches (Dioryctos bei Plinius, NH IV.5) durch die sie mit dem Festland verbindende Landenge zur Insel gemacht wurde (Strabon, I.3.18, X.2.8). Je nachdem ob der Durchstich später versandete oder

Nr. 38: Die antiken Koordinaten bezeichnen die Lage des südlichen (griech. mesembrinon) Kaps der Insel Kephalenia/Kefallinia. Nr. 41: Die Insel Leukas ist nur in X und einigen Sekundärhandschriften verzeichnet. Ihr älterer Name lautete Neritis (Plinius, NH IV.5). Sie war

Nr. 31: Nach Ptolemaios ist Ptychia ein Ort auf der Insel Korkyra/Korfu. Es ist jedoch eine kleine Insel nördlich der Stadt Korfu; der heutige Name der Insel geht auf ihren früheren venezianischen Besitzer Guido (Vido) Malipieri zurück (Gallas, 1986, S. 66, Anm. 1).

Nr. 21: Die bei Ptolemaios überlieferte Namensform ist wahrscheinlich verderbt. In anderen antiken Quellen heißt die Stadt Alyzeia (Thukydides, VII.31.2; Xenophon, Hell. V.4.65 f.; Stephanos Byzantios) oder Alyzia (Pseudo-Skylax, §34; Strabon, X.2.2,21; Plinius, NH IV.5).

Anmerkungen:

44, 40 38, 40 Ξ,Ξ

Q

45, 00 37, 55 Ξ,Ω 47, 45 37, 35 Ξ,Ξ

Φ

39 Erikousa nesos

Λ

40 Skopelos (nesos) 41 Leukas nesos

Nr. Antiker Name

98 14 Epirus

15 Achaia

21, 50 38, 23

23, 11 38, 05 23, 21 37, 58 23, 32 38, 02

Nafpaktos

Kato Alepochori at Pachi Eleusina

49, 30 37, 35 Ω,Ω

49, 45 37, 45 Ω,Ω

49, 55 37, 50 Ω,Ω 50, 00 37, 30 Ω,Ω

50, 15 37, 30 Ω,Ω

50, 30 37, 30 Ω,Ω

51, 00 37, 35 Ω,Ω 51, 15 37, 30 Ω,Ω

51, 25 37, 25 Ω,Ω 52, 00 37, 20 Ω,Ω

52, 20 37, 15 Ω,Ω

52, 45 37, 10 Ω,Ω

52, 55 37, 05 Ω,Ω

53, 15 37, 00 Ω,Ω

53, 30 36, 50 Ω,Ω

6 Euanthia

7 Chaleos 8 Kirrha

9 Krisa

10 Antikyra

11 Siphai 12 Kreousa

13 Pegai 14 Nisaia he kai Megara 15 Eleusis

16 Peiraieus

17 Ilissos p. (M)

18 Mounychias limen

19 Hyphormos limen

Anavissos



Ilissos

Piraeus

Alyki Livadostra

Antikyra

at Chrisso

Galaxidi Kirra

Tolofonas

21, 45 38, 19

49, 20 37, 25 Ω,Ω

4 Antirrhion akron 5 Naupaktos

— 23, 56 37, 43



23, 42 37, 55

23, 38 37, 57

23, 03 38, 11 23, 06 38, 12

22, 37 38, 22

22, 28 38, 28

22, 22 38, 22 22, 26 38, 25

22, 11 38, 22

21, 45 38, 20

49, 15 37, 30 Ω,Ω

3 Molykria

φ

21, 31 38, 18

λ

Evinos (Phidaris) near Kastro Elliniko Antirrio

Identifizierung

49, 00 37, 30 Ω,Ω

Q 21, 08 38, 23

Φ Khounovina

Λ

48, 30 37, 25 Ω,Ω

Antiker Name

1 Chersonesou akron 2 Euenos p. (M)

Nr.

TE

7 Ac2

1 Ac1

−5 Ac1

−1 Ac1

1 Ac1

−9 Ac1

∆φ

−7



10

7

−4

2 −6

−7 0

12

−6 Ac10

— —

−7 Ac9

−4 Ac9

−4 Ac9

−3 Ac8 5 Ac9

1 Ac8 −5 Ac8

−8 Ac2

11 −14 Ac2

3 12 Ac2 3 −11 Ac2

8

3

1

−2

2

5

∆λ

H

(S. 119f.)

(S. 353f.), Hansen u. Nielsen

(S. 228f.), Bol et al. (S. 192) (S. 353f.), Hansen u. Nielsen

B, Grant (S. 232f.), Lauffer (S. 210–212), Bol et al. (S. 201–207), Rhoby (S. 233), Brodersen (S. 269–273), Löhberg (Bd. 1, S. 253) B, Grant (S. 506f.), Lauffer (S. 550–552), Bol et al. (S. 314f.), Brodersen (S. 287–289) B, Georgiev (S. 23)

B, Lauffer (S. 498) B, Lauffer (S. 471f.), Bol et al. (S. 252)

B, Buck (S. 11), Lauffer (S. 618f.) B, Lauffer (S. 353)

B, Lauffer B, Lauffer (S. 419f.) B, Lauffer (S. 405) B, Lauffer

B, Grant (S. 421), Lauffer (S. 455–457), Bol et al. (S. 267f.) B, Winkler (S. 340), Lauffer (S. 474)

B, Lauffer (S. 702), Hansen u. Nielsen (S. 384), Bol et al. (S. 268) B

B, Müller, Georgiev (S. 21)

B

Quelle der Identifizierung

Müller, Lauffer (S. 113)

— —

S

S

S

S S

S S

S

S

B S

S

S

S

B

S

B

I

100 15 Achaia

Λ

Φ

Q

52, 15 38, 10 Ω,Ω

51, 30 38, 25 Ω,Ω 51, 15 38, 25 Ω,Ω

49, 00 38, 15 Ω,Ω

49, 20 38, 00 Ω,Ω 50, 20 38, 00 Ω,Ω

35 Boagrios p. (M) 36 Skarpheia

37 Kallidromos oros

38 Korax oros 39 Parnassos oros

53, 00 38, 10 Ω,Ω 52, 40 38, 10 Ω,Ω

30 Anthedon 31 Phokai

52, 10 38, 25 Ω,Ω 52, 00 38, 20 Ω,Ω

53, 10 37, 50 Ω,Ω 53, 00 38, 00 Ω,Ω

28 Ismenos p. (M) 29 Salganeus

32 Oitaios kolpos

53, 15 37, 45 Ω,Ω

27 Aulis

33 Knemides 34 Kynos

53, 20 37, 40 Ω,Ω

26 Oropos

23, 44 38, 19

Asopos

53, 30 37, 25 Ω,Ω

53, 30 37, 30 Ω,Ω

25 Chersonesos akra

24, 03 38, 07

Stomi

53, 50 37, 20 Ω,Ω

Giona Parnassos

Vardousia

river Molos

— at Livanates

at Loukisia Skroponeri Kastro bay of Atalanti

— ⊙ Loukisia

Mikro Vathy

at Skala Oropou

at Skala Oropou

24, 00 37, 53

−1 4

— −5

2

−6 5

— −7

4

−5

3

5

−1

−3

−4

−9

∆λ

22, 15 38, 38 −13 22, 37 38, 32 15

22, 08 38, 40 −10

22, 55 38, 46 22, 40 38, 48

— — 23, 03 38, 43

23, 06 38, 37

23, 26 38, 29 23, 19 38, 29

— — 23, 27 38, 29

23, 35 38, 26

23, 47 38, 19

23, 46 38, 20

23, 59 37, 55

23 Kynosoura akron 24 Asopos p. (M)

Brauron

53, 40 37, 00 Ω,Ω

53, 40 37, 05 Ω,Ω

Porto Rafti

φ

24, 01 37, 39

λ

21 Panormos limen

Sounio

Identifizierung

22 Artemidos hieron

53, 35 36, 45 Ω,Ω

Antiker Name

20 Sounion akron

Nr.

TE

6 Ac2 −8 Ac3

−1 Ac3

11 Ac4 9 Ac4

— — 1 Ac6

−3 Ac6

5 Ac7 5 Ac6

— — −5 Ac7

6 Ac10

8 Ac10

−3 Ac10

−7 Ac10

0 Ac10

−3 Ac10

−6 Ac10

−7 Ac10

∆φ

B, Buck (S. 20), Grant (S. 92), Lauffer (S. 155f.), Bol et al. (S. 167f.), Rhoby (S. 196–199), LGRC (fasc. 8, Kol. 1214–1216)

B, Buck (S. 19), Grant (S. 457), Lauffer (S. 496–498), Löhberg (S. 253)

Transformation

B, Georgiev (S. 12)

B, Grant (S. 119f.), Lauffer (S. 158f.), Brodersen (S. 257–259), Bol et al. (S. 169–171) B

B, Grant (S. 609f.), Lauffer (S. 642f.), Bol et al. (S. 335–338), Brodersen (S. 290f.) Pape (Bd. 2, S. 1126)

Quelle der Identifizierung

Müller

B, Buck (S. 21), Lauffer (S. 118) B, Müller, Buck (S. 21)

B S

K

K B

B B, Grant (S. 474f.), Rhoby (S. 216)

Transformation

Transformation B, Müller

— — S B, Forbiger (Bd. 3, S. 613, Anm. 21), Winkler (S. 363f.), Hansen u. Nielsen (S. 668)

H

S B

— — K Transformation

S

S

K

S

B

S

H

S

I

101

Q

⊙ Krikello

Kastellia Paleochori

49, 00 38, 05 Ω,Ω

48, 50 37, 55 Ω,Ω 48, 35 37, 40 Ω,Ω

49, 00 37, 50 Ω,Ω 49, 00 37, 40 Ω,Ω

49, 00 38, 25 Ω,Ω

49, 30 A 49, 40 38, 20 Ω,Ω

49, 30 38, 15 Ω,Ω 50, 05 38, 15 Ω,Ω

49, 30 37, 50 Ω,Ω

51, 15 38, 15 Ω,Ω

50, 30 37, 45 Ω,Ω

50, 00 37, 40 Ω,Ω

50, 20 37, 50 Ω,Ω 51, 00 38, 00 Ω,Ω

50, 45 37, 45 Ω,Ω

50, 30 37, 35 Ω,Ξ

45 Arachthos 46 Pleuron

47 Olenos 48 Kalydon

49 Erineos

50 Kytinion

51 Boion 52 Lilaia

53 Amphissa

54 Thronion

55 Pythia

56 Delphoi

57 Daulis 58 Elateia

59 Aigostheneia

60 Bouleia

Zalitza

⊙ Kyriaki

Davlia Elateia

Delphi

Amfissa (Salona) Palaiokastro eis ta marmara ⊙ Agios Vlasios

Gravia Lilaia

— at Evinohori

⊙ Malevros at Kato Retsina



52, 00 38, 00 Ω,Ω

43 Kephisos p./ Asopos p./ Ismenos p. (Z) 44 Chalkis

Helikon

Identifizierung

51, 40 37, 30 Ω,Ω Kithairon 52, 30 37, 20 Ω,M Ymittos

Φ

51, 00 37, 45 Ω,Ω

Λ

41 Kithairon oros 42 Hymettos oros

Antiker Name

40 Helikon oros

Nr. φ 7

∆λ



— 1

−1 −9

−2



−8 13

−1

2

1

−1 22, 49 38, 17 −12

22, 47 38, 21

22, 44 38, 31 −2 22, 46 38, 38 −12

22, 30 38, 29

22, 47 38, 30

22, 43 38, 48

22, 22 38, 32 −13

22, 26 38, 40 22, 29 38, 38

22, 30 38, 43

−7 −5

22, 25 38, 41 −27

— — 21, 32 38, 21

21, 27 38, 44 21, 25 38, 25

21, 51 38, 47



23, 15 38, 11 8 23, 47 37, 57 −12

22, 49 38, 21

λ

TE

−5 Ac8

1 Ac8

3 Ac2 −6 Ac4

−5 Ac2

−1 Ac2

−2 Ac4

2 Ac2

−1 Ac3 1 Ac3

1 Ac3

8 Ac3

— — 8 Ac1

0 Ac1 4 Ac1

2 Ac2

— —

−4 Ac8 6 Ac9

1 Ac8

∆φ

B, Grant (S. 171) B, Grant (S. 297), Rhoby (S. 219f.)

B, Grant (S. 283), Rhoby (S. 214–216)

Quelle der Identifizierung

Transformation Lauffer (S. 557), Hansen u. Nielsen (S. 385)

Transformation

B

K

S S

S

K

S

S

B S

B

B, Hansen u. Nielsen (S. 410f.)

B, Lauffer (S. 180) B, Lauffer (S. 208f.), Hansen u. Nielsen (S. 471) Transformation

B, Grant (S. 213–215), Lauffer (S. 185–189), Giebel, Bol et al. (S. 173–192), Rhoby (S. 231f.), Brodersen (S. 260–266), Löhberg (Bd. 1, S. 235)

B, Lauffer (S. 684), Hansen u. Nielsen (S. 672) Transformation

B B, Lauffer (S. 393), Bol et al. (S. 244), Hansen u. Nielsen (S. 421f.) B, Grant (S. 33f.), Lauffer (S. 110f.)

B

— — S B, Grant (S. 141f.), Lauffer (S. 296), Bol et al. (S. 222–225), Hansen u. Nielsen (S. 384) B B

K S

K

— —

S S

S

I

102 15 Achaia

Antiker Name φ

51, 20 37, 55 Ω,M Orchomenos

64 Orchomenos

23, 19 38, 19

23, 40 38, 20

Thivai

Dilesi

51, 45 37, 55 Ω,Ω

51, 50 38, 05 Ξ,Ξ

51, 55 37, 45 Ω,Ω

52, 05 37, 40 Ω,Ξ

52, 20 38, 05 Ω,Ω

52, 30 37, 55 Ω,Ω

52, 40 37, 50 Ω,Ω

53, 00 37, 45 Ω,Ω

52, 00 37, 25 Ω,Ω

68 Lebadeia

69 Kopai

70 Haliartos

71 Plataiai

72 Akraiphia

73 Tanagra

74 Thebai Boiotiai

75 Delion

76 Megara

Megara

at Tanagra

Akrefnio

Plataies

Aliartos

Kastro

Levadeia

Chaeronea

51, 30 37, 55 N,Ξ

67 Chaironeia

−2

2

6

−1

12

4

2

−9

23, 20 37, 59

TE

−5 Ac6

0 Ac6

2 Ac6

0 Ac4

−6 Ac4

8 Ac4

1 Ac4

−2 Ac4

−8 Ac4

0 Ac4

−2 Ac4

−1 Ac8

12 Ac8

−6 Ac6

∆φ

−5

9 Ac9

−2 −11 Ac6

5

23, 32 38, 19 −14

23, 13 38, 27

23, 16 38, 12

23, 05 38, 22

23, 09 38, 29

22, 52 38, 26

22, 50 38, 29

22, 56 38, 35

51, 35 37, 55 Ω,M Exarchos

66 Hyampolis

22, 57 38, 21

51, 20 37, 50 Ω,Ω

at Koroneia

4

−2

−2

∆λ

22, 58 38, 29 −10

23, 09 38, 18

65 Koroneia

Thespies

51, 00 37, 50 Ω,Ω

51, 25 37, 40 Ω,Ω

62 Thisbe 22, 58 38, 15

λ

Thisvi

Identifizierung 23, 00 38, 40

Q at Atalandi

Φ

52, 00 38, 10 Ω,Ω

Λ

63 Thespeiai

61 Opous

Nr.

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

S

I

B, Schmieder (S. 142), Lauffer (S. 413–415), Bol et al. (S. 251–253), Löhberg (Bd. 1, S. 253)

B, Buck (S. 19), Grant (S. 620f.), Lauffer (S. 649f.), Bol et al. (S. 339), Hansen u. Nielsen (S. 453f.) B, Buck (S. 14), Grant (S. 642–644), Lauffer (S. 662–667), Bol et al. (S. 343), Hansen u. Nielsen (S. 454f.), Rhoby (S. 130–133), Löhberg (Bd. 1, S. 253) B, Lauffer (S. 181)

B, Buck (S. 15), Grant (S. 512f.), Lauffer (S. 555f.), Bol et al. (S. 315f.), Rhoby (S. 123) B, Buck (S. 12), Lauffer (S. 90f.), Bol et al. (S. 65f.), Hansen u. Nielsen (S. 437f.)

B, Buck (S. 10), Grant (S. 279), Lauffer (S. 254f.), Hansen u. Nielsen (S. 441f.)

B, Buck (S. 8), Lauffer (S. 336), Hansen u. Nielsen (S. 443f.)

B, Buck (S. 6), Lauffer (S. 373–376), Hansen u. Nielsen (S. 445f.)

B, Grant (S. 160f.), Lauffer (S. 160–162), Bol et al. (S. 172f.), Rhoby (S. 128f.)

B, Lauffer (S. 271f.), Bol et al. (S. 241), Hansen u. Nielsen (S. 418)

Buck (S. 6), Lauffer (S. 345f.), Bol et al. (S. 243)

B, Buck (S. 5f.), Grant (S. 455f.), Lauffer (S. 492–495), Bol et al. (S. 299)

B, Buck (S. 10), Grant (S. 648f.), Lauffer (S. 675f.), Löhberg (Bd. 1, S. 253)

B, Grant (S. 352f.), Winkler (S. 363), Lauffer (S. 491), Löhberg (Bd. 1, S. 253 B, Buck (S. 11), Lauffer (S. 682f.)

Quelle der Identifizierung

103

— — 22, 49 38, 49 23, 05 38, 40

— Cape Lichada Atalantonissi

53, 00 37, 10 Ω,Ω 52, 20 38, 35 Ω,Ω

52, 30 38, 30 Ω,Ω

24, 35 38, 10

Cape Kafireas

55, 00 37, 50 Ω,Ω

92 Kaphereus akron (Euboia nesos)

24, 32 37, 58

Porto Kastri

54, 40 37, 45 Ω,Ω

91 Geraistos limen (Euboia nesos)

24, 25 38, 00

Karystos

54, 30 37, 40 Ω,Ω

90 Karystos (Euboia nesos)

24, 25 37, 59

Karystos bay

54, 30 37, 30 Ω,Ω

89 Kale Akte (Euboia nesos)

24, 12 38, 05

Akra Vigla

54, 15 37, 20 Ω,Ω

88 Leon akron (Euboia nesos)

23, 53 38, 23

at Amarinthos

54, 05 37, 45 Ω,Ω

23, 47 38, 23

Eretria

53, 50 37, 50 Ω,Ω

87 Amarynthos (Euboia nesos)

23, 35 38, 27

Chalkida

53, 30 38, 00 Ω,Ω

23, 02 38, 51

85 Chalkis para ton Euripon (Euboia nesos) 86 Eretria (Euboia nesos)

at Aidipsos

53, 00 38, 15 Ω,Ω

24, 01 38, 13 24, 00 38, 07

84 Aidepsos (Euboia nesos)

Rhamnous Plasi

23, 44 37, 59

81 Anaphlystos 82 Kenaion akron (Euboia nesos) 83 Atalantes nesion

φ

23, 56 38, 10

λ

53, 15 37, 30 Ω,Ω 53, 15 37, 20 Ω,Ω

Athens

at Marathon

Identifizierung

79 Rhamnous 80 Marathon

Q

52, 45 37, 15 Ω,Ω

Φ

53, 00 37, 30 Ω,Ω

Λ

78 Athenai

Antiker Name

77 Oinoe

Nr.

TE

−9 Ac7

−3 Ac7

0 Ac5

14 Ac6

— — — —

0 Ac9 −4 Ac9

−1 Ac9

3 Ac9

∆φ

5

−5

−5

−5

7

4 Ac7

11 Ac7

4 Ac7

−5 Ac7

2 Ac10

10 −14 Ac7

6

5

−8

13

— —

4 5

1

−1

∆λ

B, Lauffer (S. 585f.), Bol et al. (S. 323f.) B, Grant (S. 375), Lauffer (S.406–408), Brodersen (S. 277–279), Bol et al. (S. 248f.), Rhoby (S. 105–109)

B, Grant (S. 80–84), Lauffer (S.141–151), Brodersen (S. 244–257), Bol et al. (S. 78–167), Löhberg (Bd. 1, S. 253), Letzner

B, Lauffer (S. 475f.), Bol et al. (S. 249)

Quelle der Identifizierung

B

S

S

S

B

S

S

S

S

S

B

B, Lauffer (S. 231), Hansen u. Nielsen (S. 645)

B, Grant (S. 155f.), Lauffer (S. 305f.)

B

B

B, Lauffer (S. 99), Hansen u. Nielsen (S. 644)

B, Grant (S. 161f.), Lauffer (S.164–166), Bol et al. (S. 400f.), Hansen u. Nielsen (S. 647f.) B, Grant (S.242–244), Lauffer (S. 223f.), Bol et al. (S. 401–406), Hansen u. Nielsen (S. 652f.), Rhoby (S. 104), Brodersen (S. 274–276)

B, Lauffer (S. 82), Bol et al. (S. 406)

B, Lauffer (S. 648)

— — B B

S S

S

B

I

104 15 Achaia

54, 20 37, 00 Ω,Ω

54, 15 36, 45 Ω,Ω

54, 20 36, 35 Ω,Ω

104 Ioulis (Kia nesos)

105 Karthaia (Kia nesos)

106 Ios (Ios nesos)

A

54, 25 37, 00 Ω,Ω

103 Koressos (Kia nesos)

55, 00

Kamari

54, 50 A 54, 00 36, 25 Ω,Ω

102 Oia (Thera nesos)

at Exomytis

53, 50 36, 20 Ω,Ξ

101 Eleusis (Thera nesos)

Ios

in the bay of Poles

Kea

Korissia



53, 00 38, 35 Ω,Ω

100 Dion akron (Euboia nesos)

Oreoi

53, 10 38, 25 Ω,Ω —



−4

0

8

−1

6

7

−3

∆λ

0

−1

2

8

25, 16 36, 43 −15

24, 20 37, 33

24, 20 37, 38

24, 18 37, 39

−5 25, 28 36, 22 −40

25, 26 36, 20 −45



23, 05 38, 56

23, 07 39, 00

headland at Kanatadika

53, 20 38, 30 Ω,Ω

99 Oreos (Euboia nesos)

23, 13 39, 00

Artemisio

53, 40 38, 20 Ω,Ω

23, 28 38, 47

97 Artemidos hieron (Euboia nesos) 98 Phalassia akra (Euboia nesos)

at Krya Vrysi

53, 50 38, 10 Ω,Ξ

96 Kerinthos (Euboia nesos)

23, 28 38, 50

Voudoros

54, 00 38, 10 Ω,Ω

φ

24, 20 38, 09

λ

24, 13 38, 31

coastel stretch in the southeast of Euboea

Identifizierung

Cape Oktonia

Q

54, 30 38, 10 Ω,Ω

Φ

94 Chersonesos akra (Euboia nesos) 95 Boudoros p. (Euboia nesos) (M)

Λ

54, 25 37, 50 Ω,Ω

Antiker Name

93 Koila Euboias (Euboia nesos)

Nr.

TE

−4 Ac13

−1 Ac10

9 Ac10

8 Ac10

7 Ac13

4 Ac13

— —

5 Ac5

6 Ac5

−4 Ac5

−1 Ac5

−4 Ac5

3 Ac7

5 Ac7

∆φ

B, Lauffer (S. 495)

Transformation

B, Lauffer (S. 135)

B, Lauffer (S. 323), Hansen u. Nielsen (S. 645)

B, Georgiev (S. 16)

B, Müller

B

Quelle der Identifizierung

S

S

S

S

H

H

B, Gaitanides u. Irmes (S. 113), Lauffer (S. 279)

B, Lauffer (S. 315), Bol et al. (S. 408)

B, Lauffer (S. 315), Bol et al. (S. 407), Brodersen (S. 347f.)

B, Lauffer (S. 315), Bol et al. (S. 408), Brodersen (S. 347f.)

Müller

Müller

— —

S

K

S

S

S

B

B

I

105

Antiker Name

Λ

Φ

Q

55, 00 37, 30 Ω,Ω

54, 50 37, 25 Ω,Ω

55, 05 37, 30 Ω,Ω

54, 45 37, 15 Ω,Ω

55, 40 37, 00 Ω,Ω

55, 30 36, 50 Ω,Ω

55, 40 36, 55 Ω,Ω

116 Andros (Andros nesos)

117 Tenos (Tenos nesos)

118 Syros (Syros nesos)

119 Naxos (Naxos nesos)

120 Paros (Paros nesos)

121 Sounion akron (Paros nesos)

Mykonos

55, 40 37, 10 Ω,Ω

115 proshormos (Andros nesos)



55, 45 37, 10 Ω,Ω

113 Phorbia akra (Mykonos nesos) 114 Mykonos polis (Mykonos nesos)



25, 22 37, 06

Naxos

Cape Korakas

25, 13 37, 09

25, 09 37, 05

24, 56 37, 26

Ermoupoli

Paros

25, 09 37, 32

TE

6

−4

−1



12 −5

5

3

−4

−1

0

−1 Ac12

−2 Ac12

7 Ac12

−3 Ac11

6 Ac11

0 Ac7

1 Ac7

−3 Ac12

— —

0 Ac7 −7 Ac11

−6 Ac7

4 Ac11

−2 −22 Ac13

24, 49 37, 49 −16

24, 44 37, 53

25, 19 37, 26



24, 25 37, 24 25, 13 37, 25

∆φ

0 −18 Ac12

∆λ

25, 03 37, 00 −10

Tinos

Palaiopoli

Gavrion

Kythnos Renia

54, 55 37, 00 Ω,Ω 55, 05 37, 10 Ω,Ω

Antiparos

55, 20 36, 30 Ω,Ω

25, 16 37, 24

Delos

111 Kythnos (nesos) 112 Rhene (nesos)

25, 20 36, 26

Therasia

φ

24, 38 36, 46

λ

Polyaiyos

Identifizierung

110 Oliaros (nesos)

107 Polyaigos nesos 54, 40 36, 15 Ω,Ω eremos 108 Therasia 54, 45 36, 00 Ω,Ω (Therasia nesos) 109 Delos (Delos 55, 25 37, 20 Ω,Ω nesos)

Nr.

B, Lauffer (S. 363–365) B, Lauffer (S. 586), Bol et al. (S. 493f.)

B, Schmieder (S. 178f.), Grant (S. 211–213), Gaitanides u. Irmes (S. 81f.), Lauffer (S.181–185), Bol et al. (S. 379–400), Brodersen (S. 342–347) B Lauffer (S. 121)

B

B, Lauffer (S. 559f.)

Quelle der Identifizierung

H

S

S

B

S

S

A

S

Müller

B, Grant (S. 422f.), Gaitanides u. Irmes (S. 83f.), Lauffer (S. 461–465), Bol et al. (S. 489f.), Brodersen (S. 354–356) B, Grant (S. 475f.), Gaitanides u. Irmes (S. 97f.), Lauffer (S. 512–515), Bol et al. (S. 491f.)

B, Lauffer (S. 646f.)

B, Grant (S. 634f.), Gaitanides u. Irmes (S. 82f.), Lauffer (S. 655–657), Bol et al. (S. 525f.)

B, Grant (S. 37f.), Lauffer (S. 503f.), Bol et al. (S. 377)

Lauffer (S. 230)

B, Gaitanides u. Irmes (S. 81), Lauffer (S. 448f.)

— —

S S

S

S

S

S

I

106 15 Achaia

Antiker Name

54, 50 36, 35 Ω,Ω

125 Sikinos nesos

Sikinos

Folégandros 25, 06 36, 41

24, 55 36, 37 15

−3

10

6

∆λ

TE

−2 Ac13

6 Ac12

5 Ac7

11 Ac7

∆φ

S

S

S

S

I

B, Lauffer (614f.)

B, Lauffer (545f.)

B, Gaitanides u. Irmes (S. 98f.), Lauffer (S. 619) B, Lauffer (611f.)

Quelle der Identifizierung

quem Gaureion vovant) und Diodoros (XIII.69).

Nr. 92: Der venetianische Name des Cape Kafireas war Capo d’Oro. Nr. 115: Den Anlegeplatz (griech. proshormos) auf der Insel Andros erwähnen auch Xenophon (Hell. I.4.22: Gaureion), Livius (XXXI.45.3: in portu,

Nr. 84: Das antike Aidepsos lag ca. 3 km nördlich des heutigen Badeortes Lutra Aidepsu. Nr. 87: Das antike Amarynthos lag auf dem Hügel Palaiochoria oder Palaiokastro bei dem heutigen Dorf Amarynthos (früher Kato Vatheia).

Nr. 65: Das antike Koroneia lag 4 km nördlich des heutigen Dorfes Koroneia (früher Kutumula). Nr. 72: Die heutige Ortschaft Akrefnio hieß vormals Karditsa.

Nr. 34: Das antike Kynos lag 2 km nördlich des heutigen Ortes Livanates. Nr. 52: Der frühere Name des modernen Ortes Lilaia war Kato Agoriani.

der Ismenos in Theben, vereinigte sich mit der Dirke und mündete in den Hylike-See (Rhoby, 2003, S. 198 f.). Nr. 30: Die böotische Hafenstadt Anthedon lag 2 km nördlich der heutigen Ortschaft Loukisia.

Nr. 28: Nach der falschen Beschreibung des Ptolemaios (GH III.15.9,12) ist der Ismenos ein Mündungsarm des Kephissos, der in der Gegend von Aulis in den Golf von Euböa fließt. Dieser Irrtum findet sich auch bei dem byzantinischen Geschichtsschreiber Nikephoros Gregoras. In Wirklichkeit entsprang

Nr. 19: Der Hafen Hyphormos ist nach Müller (1883/1901) identisch mit dem von Pseudo-Skylax (§57) erwähnten Hafen Anaphlystos, zu dem auch eine gleichnamige Festung gehörte.

Nr. 18: Der Mounychias limen (heute Turkolimani zwischen Kumunduru und Kastella) war das östlichste der drei natürlichen Hafenbecken des Piräus, des Hafens von Athen (Talbert, 2000; Kirsten u. Kraiker, 1967, S. 158; Lauffer, 1989, S. 551).

Nr. 8: Der frühere Name des heutigen Kirra war Xeropigadi. Nr. 13: Eine andere antike Namensform ist Pagai.

Nr. 6: Eine andere antike Namensform ist Oiantheia (z. B. Polybios IV.57.2; Oeanthe bei Plinius, NH IV.7). Der frühere Name des heutigen Tolofonas war Vrinitsa.

Nr. 1: Nach Stephanos Byzantios hieß die nahe der Mündung des Acheloos (Nr. 1 in Epirus) gelegene Halbinsel Artemita. Nr. 3: Molykria wird mit den antiken Siedlungsresten nahe dem Dorf Velvina bei Kastro Elliniko identifiziert.

Anmerkungen:

55, 00 36, 30 Ω,Ω

24, 30 37, 09

φ

Serifos

λ

55, 00 36, 50 Ω,Ω

Identifizierung 24, 44 36, 58

Q Kastro

Φ

55, 15 36, 45 Ω,Ω

Λ

124 Pholekandros nesos

122 Siphnos (Siphnos nesos) 123 Seriphos nesos

Nr.

107

108

15 Achaia

16 Peloponnesus

48, 50 36, 45 Ω,Ω

48, 40 36, 40 Ω,Ω 48, 30 36, 45 Ω,Ω

12 Olenos

13 Dyme 14 Araxos akra

49, 50 36, 30 Ω,Ω 48, 35 35, 45 Ω,Ω

48, 25 35, 40 Ω,Ω

48, 30 35, 35 Ω,Ω

21 Alpheios p. (Q) 22 Kyparissai

23 Kyparission akron

24 Selas p. (M)



at Marathopoli

Ladon Kyparissia

Alpheios

Akra Katakolo

48, 05 36, 00 Ω,Ω

48, 20 35, 55 Ω,Ω

20 Alpheios p. (M)

Akra Killini —

48, 00 36, 20 Ω,Ω 48, 20 36, 15 Ω,Ω

17 Chelonitis akra 18 Chelonites kolpos 19 Ichthys akra

Killini Pineios

15 Kyllene epineion 48, 30 36, 30 Ω,Ω 16 Peneios p. (M) 48, 20 36, 30 Ω,Ω

Kato Achaia Cape Araxos

at Tsoukoulaiika

Patras

49, 15 37, 00 Ω,Ω

49, 00 36, 50 Ω,Ω

at Aigeira Aigio at Lambírion Kastro tis Moreas —

50, 15 36, 55 Ω,Ω 49, 45 36, 55 Ω,Ω

6 Aigeira 7 Aigion

Asopos Trikalitikos

49, 30 36, 55 Ω,Ω 49, 20 37, 10 Ω,Ω

51, 05 37, 05 Ω,Ω 50, 40 37, 00 Ω,Ω

4 Asopos p. (M) 5 Sys p. (M)

Lékhaion

Heraion at Perachora

Kato Alepochori

Identifizierung

8 Erineos limen 9 Rhion akron to kai Drepanon 10 Poseidonos hieron 11 Patrai

51, 15 37, 00 Ω,Ω

3 Lechaion epineion

Q

51, 15 37, 15 Ω,Ω

Φ

51, 25 37, 25 Ω,Ω

Λ

2 Hieron Heras Korinthias

Antiker Name

1 Pegai

Nr. φ



8 −3

−9 −5

−8

−7



−2 —

6 2

2 −6

4

3

2

∆λ

TE

−2 Pe1 6 Pe1

−5 Pe1 −4 Pe1

0 Pe1

0 Pe1

— —

1 Pe1 — —

11 Pe1 4 Pe1

6 Pe2 −5 Pe2

4 Pe2

14 Pe2

−3 Ac8

∆φ





21, 34 37, 03

22, 10 37, 50 21, 40 37, 15

21, 27 37, 36

21, 18 37, 37



5

1 −2

1

0

— —

4 Pe8

4 Pe1 11 Pe7

0 Pe7

4 Pe7

21, 08 37, 56 −11 −12 Pe1 — — — — —

21, 09 37, 56 21, 14 37, 48

21, 33 38, 09 21, 22 38, 13

21, 39 38, 09

21, 44 38, 14



21, 59 38, 18 21, 46 38, 18

22, 21 38, 08 22, 05 38, 15

22, 46 37, 59 22, 37 38, 05

22, 50 37, 56

22, 51 38, 01

23, 11 38, 05

λ

B B, Lauffer (S. 586f.)

B, Lauffer (S. 82f.) B, Lauffer (S. 86f.), Bol et al. (S. 65)

B, Georgiev (S. 12) B, Georgiev (S. 43f.)

B, Lauffer (S. 376f.), Bol et al. (S. 339)

B, Lauffer (S. 527f.), Bol et al. (S. 304f.)

B, Lauffer (S. 498)

Quelle der Identifizierung

B, Lauffer (S. 358f.) B, Georgiev (S. 38)

B, Lauffer (S. 203f.), Bol et al. (S. 226f.) B

B, Schmieder (S. 164), Grant (S. 478f.), Lauffer (S. 518f.), Bol et al. (S. 301f.) B, Lauffer (S. 477f.)

B

B, Müller

Müller B, Lauffer (S. 360f.)

B, Georgiev (S. 6), Schmieder (S. 159f., 165)

— —

B

H S

S

B

B B — —

S S

S S

B

S

— —

B S

S S

S B

S

S

S

I

110 16 Peloponnesus

22, 36 36, 48 22, 41 36, 48

Trinisa Eurotas

48, 45 35, 15 Ω,Ω

48, 30 35, 00 Ω,Ω 48, 50 35, 00 Ω,Ω

49, 00 35, 05 Ω,Ω 49, 15 35, 15 Ω,Ω

49, 20 35, 15 Ω,Ω 49, 00 35, 55 Ω,Ω

49, 30 35, 15 Ω,Ω

49, 30 35, 10 N,Ω 49, 50 34, 40 Ω,Ω

50, 00 34, 35 Ω,N 50, 00 34, 45 Ω,Ω

50, 05 34, 50 Ω,Ω 50, 10 34, 55 Ω,Ω

50, 15 35, 00 Ω,Ω 50, 20 35, 05 Ω,Ω

50, 25 35, 10 Ω,Ω

50, 30 35, 10 Ω,Ω

50, 30 35, 45 Ω,Ω 50, 35 35, 10 Ω,Ω

31 Korone 32 Messene

33 Pamisos p. (M) 34 Pamisos p./ Alpheios p. (Z) 35 Pherai

36 Abea 37 Leuktron

38 Tainaria akra 39 Tainarion

40 Kaine 41 Teuthrone

42 Las 43 Gythion

44 Trinassos epineion 45 Eurotas p. (M)

46 Eurotas p. (Q) 47 Akreia

Eurotas Kokkinia

Passavas Gytheion

at Alika Kotronas

Akra Tainaron Tainaron

Avia —

Pamisos Alpheios/ Gortynios Kalamata

Petalidi Mavrommati

Cape Akritas Koroni

Vournaria

TE

8 Pe9 4 Pe9

6 —

8

7 −7 S

22, 21 37, 13 22, 47 36, 47

22, 32 36, 45 22, 33 36, 45

22, 26 36, 28 22, 29 36, 37

−7 −4

−2

0

−3 0

−3 −3

−8 Pe3 −1 Pe10

−2 Pe10

−2 Pe10

−9 Pe10 −4 Pe10

−2 Pe10 −6 Pe10

B, Lauffer (S. 289)

B, Georgiev (S. 37) Transformation

B, Lauffer (S. 343f.), Bol et al. (S. 240) B, Kirsten u. Kraiker (S. 422–428), Grant (S. 392f.), Lauffer (S. 424f.), Bol et al. (S. 253–256), Brodersen (S. 317–319)

B B, Kirsten u. Kraiker (S. 428), Lauffer (S. 344f.), Bol et al. (S. 239), LGRC (fasc. 7, Kol. 997f.)

B, Grant (S. 405f.), Lauffer (S. 429), Bol et al. (S. 256f.) B

B, Grant (S. 530), Lauffer (S. 577f.), Bol et al. (S. 317–323), Brodersen (S. 328–331) B

Quelle der Identifizierung

S B

S

B

B S

S S

S S

B B, Müller

B, Georgiev (S. 21f.), Schmieder (S. 159f.)

B, Lauffer (S. 370f.) B, Grant (S. 275f.), Lauffer (S. 242f.), Bol et al. (S. 216f.) B

B, Lauffer (S. 648), Bol et al. (S. 338) B, Lauffer (S. 351)

B B, Lauffer (S. 648)

S B — —

−6 Pe7 −7 Pe7 — —

S K

−5 Pe7 6 Pe7

S S

S S

B

S

−2 Pe8 −8 Pe8

B

S

I

−2 Pe8

2 Pe8

∆φ

−1 −11 Pe7 9 −14 Pe7

−2 6

−3

3

2

3

∆λ

22, 28 36, 23 −9 −12 Pe10 22, 29 36, 24 −10 −3 Pe10

22, 08 36, 58 — —

22, 06 37, 02

22, 01 37, 01 22, 01 37, 30

21, 55 36, 57 21, 55 37, 10

21, 52 36, 43 21, 57 36, 47

21, 55 36, 50

21, 42 36, 49

21, 40 36, 54

29 Akritas akra 30 Asine

φ

21, 42 36, 55

λ

28 Kolone

Akra Koryphasion Methoni

at Pylos

Identifizierung

48, 35 35, 20 Ω,Ω

Q

48, 30 35, 25 Ω,Ω

Φ

26 Koryphasion akron 27 Methone

Λ

48, 35 35, 30 Ω,Ω

Antiker Name

25 Pylos

Nr.

111

23, 22 37, 36 23, 09 37, 38

Cape Malea at Nea Monemvasia — Palia Monemvasia Limenas Geraka

Methana at Palaia Epidavros

51, 05 35, 05 Ω,Ω

51, 20 35, 00 Ω,Ω 51, 10 35, 10 Ω,Ω

51, 10 35, 15 Ω,Ω

51, 05 35, 30 Ω,Ω

51, 00 35, 40 Ω,Ω

51, 10 35, 45 Ω,Ω 51, 20 35, 50 Ω,Ω

51, 30 35, 45 Ω,Ω

51, 30 35, 50 Ω,Ω 51, 00 36, 30 Ω,Ω

51, 35 36, 05 Ω,Ω

51, 45 35, 55 Ω,Ω 52, 00 36, 00 Ω,Ω

52, 30 36, 05 Ω,Ω 52, 20 36, 05 Ω,Ω

52, 10 36, 20 Ω,Ω

51, 50 36, 25 Ω,Ω

52 Malea akra 53 Minoa limen

54 Dios Soteros limen 55 Epidauros

56 Zarex

57 Kyphanta limen 58 Prasia

59 Astron

60 Inachos p. (M) 61 Inachos p. (Q)

62 Nauplia epineion

63 Phlious 64 Hermione

65 Skyllaion akron 66 Troizen

67 Methene chersonesos 68 Epidauros

Cape Spathi Troizina

Drepano Ermioni

Nafplio

Inachos Inachos

Paralio Astros

Kyparissi at Plaka

southwestern cape of Elafonisos at Neapoli



23, 31 37, 26 23, 21 37, 29

22, 54 37, 32 23, 15 37, 23

22, 48 37, 34

22, 45 37, 35 22, 32 37, 38

22, 46 37, 24

22, 59 36, 58 22, 53 37, 08

23, 04 36, 47

23, 02 36, 44



23, 11 36, 26 23, 02 36, 41

23, 04 36, 31

22, 56 36, 27

22, 50 36, 41

51 Boai

φ

22, 48 36, 45

λ

51, 00 35, 00 Ω,Ω

Plytra

Elaia

Identifizierung

50 Onou gnathos akra

Q

50, 45 35, 10 Ω,Ω

Φ

50, 50 35, 05 Ω,Ω

Λ

48 Biandyna

Antiker Name

49 Asopos

Nr.

−2

−2

3 6

−1 −1

−1

−2 −7

−3

4 −6

−8

−3



2 4

−1

3

3

1

∆λ

TE

7 Pe3

4 Pe3

−1 Pe3 −4 Pe3

0 Pe4 −3 Pe3

8 Pe4

−8 Pe4 3 Pe5

−2 Pe4

−4 Pe11 2 Pe3

2 Pe11

−5 Pe11

— —

10 Pe10 5 Pe10

10 Pe10

9 Pe10

0 Pe10

1 Pe10

∆φ

B B, Lauffer (S. 440f.)

B, Lauffer (S. 157)

B

B, Lauffer (S. 138f.), Hansen u. Nielsen (S. 575), LGRC (fasc. 7, Kol. 1003–1005)

B, Müller

Quelle der Identifizierung

S

S

B S

H S

S

S S

S

S S

S

S

B, Grant (S. 240f.), Lauffer (S. 219–221), Bol et al. (S. 209–216), Brodersen (S. 305–308)

B B, Grant (S. 669f.), Lauffer (S. 693f.), Bol et al. (S. 364–366) B

Hazlitt (S. 273) B, Lauffer (S. 267f.)

B, Lauffer (S. 457), Bol et al. (S. 268)

B, Georgiev (S. 23) B

B, Lauffer (S. 361) B, Lauffer (S. 565), Hansen u. Nielsen (S. 586) B, LGRC (fasc. 7, Kol. 1042)

B, Lauffer (S. 719)

B, Lauffer (S. 221)

— —

S B

S

B

S

B

I

112 16 Peloponnesus

51, 15 36, 55 Ω,Ω

49, 00 36, 25 Ω,Ω

48, 30 36, 00 N,N

48, 30 36, 20 Ω,Ω

86 Korinthos

87 Elis

88 Olympia Pisa

89 Korene

49, 15 36, 45 Ω,Ω 49, 50 36, 45 Ω,Ω

80 Pherai 81 Helike

51, 00 36, 50 Ω,Ω

50, 30 35, 45 Ω,Ω 51, 00 35, 10 Ω,Ω

78 Kronion oros 79 Zarex oros

85 Sikyon

49, 00 35, 30 Ω,Ω 49, 40 35, 15 Ω,Ω

76 Minthe oros 77 Taygeton oros

50, 00 36, 50 Ω,Ω

36, 20 A 50, 10 36, 30 Ω,Ω

75 Stymphalos oros

50, 20 36, 45 Ω,Ω 50, 50 36, 40 Ω,Ω

51, 20 37, 00 Ω,Ω 49, 15 36, 40 Ω,Ω

73 Schoinous limen 74 Pholoe oros

82 Boura

Mt. Kyllini

51, 25 36, 55 Ω,Ω

72 Kenchreai epineion

83 Pellene 84 Phlious

Kalamaki Foloi

51, 25 36, 45 Ω,Ω

Gastouni

Ancient Olympia

Ilis

Archaia Korinthos

Vasiliko

at Pellini at Nemea

at Prevedos near Nea Keryneia Kastro

— —

— Taygetos

Kechries

⊙ Ormískos Sideróna

Ormískos Frangolímano

Cape Spiri

Identifizierung

71 Boukephalon limen

Q

51, 30 36, 45 Ω,N

Φ

51, 45 36, 30 Ω,Ω

Λ

70 Athenaion limen

Antiker Name

69 Speiraion akron

Nr. φ

— —

21, 15 37, 51

21, 37 37, 38

21, 23 37, 53

22, 53 37, 54

22, 43 37, 58

22, 33 38, 02 22, 39 37, 49

22, 12 38, 09

21, 43 38, 05 22, 06 38, 12

— —

— — 22, 22 36, 57

22, 23 37, 55

23, 00 37, 55 21, 46 37, 46

22, 59 37, 53

23, 02 37, 50

23, 07 37, 50

23, 10 37, 48

λ

2

−3

14

1

1

−2 −1

5

4 5

— —

— −1

1

−2 1

2

−1

−3

−6

∆λ

TE

−7 Pe1

3 Pe7

−4 Pe1

1 Pe2

−8 Pe2

H

S

S

S

S

S S

S

5 Pe1

B, Schmieder (S. 165), Grant (S. 450–453), Lauffer (S. 479–488, 552–554), Bol et al. (S. 275–299), Brodersen (S. 324–328) Hazlitt (S. 122, siehe Coryne)

B, Grant (S. 233f.), Lauffer (S. 213–216), Bol et al. (S. 207f.)

B, Lauffer (S. 525f.) B, Grant (S. 500f.), Lauffer (S. 542f.), Bol et al. (S. 272) B, Grant (S. 586f.), Lauffer (S. 615–618), Bol et al. (S. 324–327), Brodersen (S. 331f.) B, Schmieder (S. 159–161), Grant (S. 187–189), Lauffer (S. 338–343), Bol et al. (S. 228–239), Brodersen (S. 309–313)

B, Lauffer (S. 160), Bol et al. (S. 65)

B Hansen u. Nielsen (S. 482)

— — — — B A

7 Pe1 −9 Pe2

Transformation

B B

B, Lauffer (S. 318), Bol et al. (S. 239)

Transformation

Müller

B, Müller, Winkler (S. 352)

Quelle der Identifizierung

— — S B, Schmieder (S. 159, 167)

K

B B

S

K

H

B

I

4 Pe1 −3 Pe1

— — — —

— — −1 Pe7

−2 −1 Pe1

5 Pe2 18 Pe1

2 Pe2

−5 Pe2

−5 Pe2

2 Pe3

∆φ

113

51, 05 36, 25 Ω,Ω

51, 30 36, 25 Ω,Ω 51, 20 36, 15 Ω,Ω

51, 45 36, 10 Ω,Ω

51, 35 36, 15 Ω,Ω

48, 50 35, 45 Ω,Ω

48, 50 35, 25 Ω,Ω 49, 10 35, 25 Ω,Ω

50, 00 35, 25 Ω,Ω

103 Nemea

104 Kleonai 105 Argos

106 Mykenai

107 Asine

108 Aliartos

109 Ithome 110 Troizen

111 Kardamyle

50, 20 36, 20 Ω,Ω

99 Stymphalos

50, 40 36, 10 Ω,Ω

49, 00 35, 35 Ω,Ω

98 Antigoneia he kai Mantineia

102 Megalopolis

49, 40 36, 05 Ω,Ξ 49, 50 36, 00 Ω,Ω

96 Psophis 97 Lysias

50, 05 36, 00 Ξ,Ω 50, 50 36, 20 Ω,Ω

49, 20 35, 35 Ω,Ω 49, 50 36, 20 Ω,Ω

94 Phialeia 95 Tegea

100 Kleitor 101 Lilaia

49, 20 36, 00 Ω,Ω

93 Heraia

Q

48, 50 35, 55 Ω,Ω 49, 30 36, 20 Ω,Ω

Φ

49, 30 36, 00 Ω,Ω

Λ

91 Lepreon 92 Typaneia

Antiker Name

90 Hypaneia

Nr.

Kardamili

Ithome —

Kallirhoi

at Tolo

Mycenae

at Agios Vasilios Argos

Nemea

Megalopolis

Kleitoria Davia

Stymfalia

Mantineia

Tripotama Lousiko

Figalia Episkopi

Agios Ioannis

at Lepreo —



Identifizierung —

φ —

22, 14 36, 53

21, 55 37, 11 — —

21, 55 37, 15

22, 52 37, 31

22, 45 37, 43

22, 48 37, 47 22, 43 37, 38

22, 42 37, 48

22, 08 37, 24

22, 07 37, 53 22, 16 37, 32

22, 27 37, 52

22, 23 37, 37

21, 54 37, 52 22, 07 37, 58

21, 50 37, 23 22, 25 37, 27

21, 53 37, 37

21, 43 37, 26 — —

λ

5

−7 —

−7

5

8

6 4

−5

4

8 3

4



4 −2

−5 —

−8

5 —



∆λ

TE

8 Pe10

−5 Pe7 — —

11 Pe7

4 Pe3

4 Pe4

−2 Pe3 −3 Pe3

−3 Pe3

−3 Pe5

−3 Pe6 −1 Pe5

−8 Pe1

— —

3 Pe6 −8 Pe6

2 Pe6 — —

13 Pe6

10 Pe7 — —

— —

∆φ

Quelle der Identifizierung

B, Lauffer (S. 332), Bol et al. (S. 272) B, Grant (S. 62), Lauffer (S. 128–131), Bol et al. (S. 70–74), Brodersen (S. 301–303) B, Grant (S. 410), Lauffer (S. 443–448), Bol et al. (S. 257–267), Brodersen (S. 319–322) B, Lauffer (S. 136), Bol et al. (S. 78), LGRC (fasc. 7, Kol. 996f.) Transformation

B, Grant (S. 427), Lauffer (S. 467f.), Bol et al. (S. 269–272), Brodersen (S. 322f.)

B, Grant (S. 384f.), Lauffer (S. 411f.), Bol et al. (S. 249–251), Brodersen (S. 316)

B, Lauffer (S. 331f.), Bol et al. (S. 228) Müller

B, Grant (S. 607f.), Lauffer (S. 639), Bol et al. (S. 335)

B, Grant (S. 373f.), Lauffer (S. 405f.), Bol et al. (S. 246–248), Brodersen (S. 315f.)

B, Lauffer (S. 572), Bol et al. (S. 316f.) Transformation

B, Lauffer (S. 538), Bol et al. (S. 306–310) B, Kirsten u. Kraiker (S. 399–402), Grant (S. 632f.), Lauffer (S. 651f.), Bol et al. (S. 339–342), Brodersen (S. 335)

B, Grant (S. 57), Lauffer (S. 260), Bol et al. (S. 299)

S

B, Lauffer (S. 301)

S B, Grant (S. 392), Lauffer (S. 283f.) — —

K

S

S

S S

S

S

S H

S

S

S K

S S

S

S B, Lauffer (S. 381f.), Bol et al. (S. 311) — —

— —

I

114 16 Peloponnesus

50, 10 35, 20 M,M Castle of Zarnatas

118 Gerenia

Aegina

Nr. 1: Eine andere antike Namensform ist Pagai.

Anmerkungen:

52, 20 36, 45 Ω,Ω

128 Aigina polis (Aigina nesos)

Salamis

Antikythera

51, 15 34, 20 N,N

52, 00 37, 00 Ω,Ξ

126 Aigila nesos

23, 03 36, 13

Paleokastro

51, 10 34, 40 Ω,Ω

127 Salamis nesos

21, 39 36, 56 21, 53 36, 41

Sfaktiria Venetiko

48, 00 35, 00 Ω,Ω 48, 30 34, 40 Ω,Ω

123 Sphagia nesos 124 Theganousa nesos 125 Kythera polis (Kythera nesos)

23, 18 35, 52

23, 29 37, 43

23, 30 37, 56

TE

−1 Pe4

7 Pe11

2 Pe10

∆φ

−1 −4

14

10

9

−6

−9

3

2 Pe2

4 Pe2

4 Pe10

3 Pe10

−9 −5 Pe9 −3 −10 Pe9

13 Pe8 −6 Pe8

4 Pe10 −6 Pe10

0 Pe10

−1 Pe10

— — — 8 −12 Pe3

−9

7

4

∆λ

21, 00 37, 14 −5 21, 33 37, 03 −18

Strofades Proti

121 Strophades nesoi 47, 20 36, 00 Ω,Ω 122 Prote nesos 47, 50 35, 30 Ω,Ω

22, 47 36, 52 22, 23 36, 42

22, 12 36, 56

22, 19 36, 47

— — 22, 12 37, 17

22, 42 37, 33

22, 59 36, 57

⊙ Apidia Oitylo

Myloi

φ

22, 25 37, 04

λ

50, 40 35, 20 Ω,Ω 50, 00 35, 00 Ω,Ω

119 Oinoe 120 Bityla

117 Thalame

— at Petrina (near Mt. Chelmos) 50, 15 35, 10 M,M Thalames

115 Thourion 116 Blemmina

50, 15 35, 20 Ω,Ω 50, 40 35, 45 Ω,Ω

51, 15 35, 55 Ξ,Ξ

Kyparissi

Sparti

Identifizierung

114 Lerne

Q

51, 15 35, 55 Ω,Ω

Φ

113 Kyphanta

Λ

50, 15 35, 30 Ω,Ω

Antiker Name

112 Lakedaimon

Nr.

B, Grant (S. 341f.), Lauffer (S. 382f.), Bol et al. (S. 241), Brodersen (S. 309–313)

B, Kirsten u. Kraiker (S. 806), Lauffer (S. 361)

B, Schmieder (S. 168), Grant (S. 599–602), Lauffer (S. 628–634), Bol et al. (S. 327–331), Brodersen (S. 309–313)

Quelle der Identifizierung

S

S

B

S

S B

S S

K B

B

S

B, Grant (S. 9f.), Gaitanides u. Irmes (S. 153f.), Lauffer (S. 83–86), Bol et al. (S. 373–376)

B, Grant (S. 551f.), Lauffer (S. 594–597), Bol et al. (S. 499)

B, Gaitanides u. Irmes (S. 154f.), Karpodini-Dimitriadi (S. 146f.), Lauffer (S. 311f., 362f.), Kalligeros (S. 53f., 56), Bol et al. (S. 484f.) B

B, Lauffer (S. 636) B

Forbiger (Bd. III, S. 695) B

Transformation B, Müller, Lauffer (S. 477)

B, Müller

B, Lauffer (S. 657)

— — B B (siehe Belmina), Müller

S

S

S

I

115

Nr. 97: Lysias ist vielleicht mit dem von Pausanias (VIII.18.7) erwähnten Lousoi identisch, das mit Lousiko identifiziert wird (Talbert, 2000).

Nr. 91: Die antike Stadt lag nördlich des heutigen Lepreo (früher Strovitsi). Nr. 94: Eine ältere antike Namensform ist nach Stephanos Byzantios Phigaleia.

elische Ebene. Nr. 88: Pisa ist der Name eines bei Olympia gelegenen Ortes und Königssitzes, dessen Existenz allerdings schon in der Antike umstritten war.

Nr. 86: Das heutige Korinth wurde erst im 19. Jh. 7 km von der antiken Ortslage entfernt errichtet. Nr. 87: Die Ruinen der antiken Stadt liegen zwischen den heutigen Dörfern Palaiopolis und Kalyvia am Austritt des Peneios aus dem Bergland in die

Zugra in der Nähe des heutigen Pellini. Nr. 84: Die antike Stadt lag ca. 2 km nordwestlich der heutigen Kleinstadt Nemea am Rande der Ebene des Asopos.

Nr. 80: Eine andere antike Namensform ist Pharai. Der antike Ort lag südöstlich von Isoma. Nr. 83: Die Ruinen der antiken Stadt liegen auf einer Bergterrasse zwischen den Flüssen Sythas/Trikalitikos (Nr. 5) und Krios/Phonissa bei dem Ort

Nr. 66: Der heute wieder Troizen bzw. Troizina genannte Ort hieß seit dem 9. Jh. Damala. Nr. 72: Der antike Hafen von Kenchreai liegt heute teilweise unter Wasser.

Nr. 55: Bei Pausanias (III.23.10) führt der Ort den Beinamen Limera. Nr. 56: Eine andere antike Namensform ist Zarax (z. B. Pausanias III.24.1).

Nr. 40: Die Ruinen von Kaine (oder Kainepolis, wie bei Pausanias III.25.9) befinden sich zwischen Vathia und Alika bei dem verlassenen Ort Kyparissos (Bol et al., 1998, S. 338).

(Pausanias III.25.9; bei Ptolemaios Kaine, siehe Nr. 40) neu gegründet.

Nr. 39: Die Stadt Tainarion (oder Tainaron, wie z. B. bei Herodot VII.168) lag an der Südspitze der Halbinsel Mani beim heutigen Porto ton Asomaton, wo die Reste des Poseidontempels erhalten sind (Lauffer, 1989, S. 648). Unter Augustus wurde sie 10 km weiter nach Norden verlegt und als Kainepolis

Nr. 34: Pamisos und Alpheios fließen nicht, wie von Ptolemaios angegeben, zusammen. Die transformierten antiken Koordinaten entsprechen der Lage des Zusammenflusses von Alpheios und Gortynios (heute Lousios).

Nr. 32: Die Ruinen des antiken Messene liegen ca. 20 km nördlich des modernen Ortes Messene, am südlichen Fuß des Ithome-Berges. Innerhalb des antiken Stadtgeländes liegt heute das Dorf Mavromati.

Nr. 25: Das antike Pylos lag am nördlichen Ausgang der Bucht von Navarino auf dem Kap Koryphasion. Nr. 28: Kolone wird von Pausanias (IV.34.12) als Kolonides erwähnt.

Nr. 21: Nach Müller (1883/1901) lokalisiert Ptolemaios die Quelle des Alpheios irrtümlich im Quellgebiet des Ladon. Nr. 23: Nach Müller (1883/1901) entspricht das nur von Ptolemaios genannte Kap Kyparission dem von Strabon (VIII.2.23) erwähnten Kap Platamodes.

Nr. 10: Das Heiligtum des Poseidon lag nach Strabon (VIII.2.3) und Pausanias (X.11.6) am Kap Rhion bzw. Drepanon (Nr. 9). Nr. 12: Die genaue Lage der antiken Stadt Olenos ist derzeit noch nicht entdeckt (Lauffer, 1989, S. 477).

Nr. 5: Der Sys ist wahrscheinlich identisch mit dem von Pausanias (II.7.8) erwähnten Sythas. Nr. 6: Die antike Stadt Aigeira lag westlich des heutigen Ortes Derveni bei dem Dorf Vitrinitsa.

116 16 Peloponnesus

Lage ist durch Gebäudereste nachgewiesen. Bei Paleopoli befand sich Skandia, die Hafensiedlung von Kythera.

Nr. 125: Die antike Stadt Kythera lag in der Nähe der Avlemona-Bucht auf der Ostseite der Insel Kythera in einem heute Paleokastro genannten Gebiet zwischen Mitata und Paleopoli. Ihre Akropolis befand sich auf einem steilen Kalkfelsen, an dessen Südhang sich die befestigte Stadt ausbreitete. Ihre

Nr. 108: Nach Grashof (1838–45; zitiert nach Müller, 1883/1901) ist Aliartos identisch mit Andania, das mit Kallirhoi identifiziert wird (Talbert, 2000). Nr. 120: Bityla ist wahrscheinlich mit dem von Strabon (VIII.4.4) erwähnten Oitylos bzw. Boitylos identisch.

Nr. 104: Die antike Stadt lag auf einem Hügel 4 km nordwestlich von Agios Vasilios. Nr. 107: Die antike Stadt lag auf dem Kap Kastraki ca. 1.5 km nordöstlich des heutiges Ortes Tolo.

Nr. 98: Mantineia wurde 223 v. Chr. von Antigonos Doson zerstört und als Antigoneia neu gegründet. Erst Kaiser Hadrian gab der Stadt im Jahre 125 ihren alten Namen zurück.

117

118

16 Peloponnesus

17 Creta

53, 00 34, 30 Ω,Ω

9 Poikilasion

54, 20 34, 30 Ω,Ω

54, 35 34, 30 Ω,Ω 54, 35 34, 50 Ω,Ω

54, 45 34, 50 Ω,Ω

54, 50 34, 45 Ω,Ω 55, 00 34, 50 Ω,Ω

16 Matalia

17 Leon akra 18 Lebena

19 Katarrhaktos p. (M)

20 Lethaios p. (M) 21 Inatos

— Tsoutsouros

Anapodaris

Akra Kefalas Lendas

Matala

at Cape Melissa Platys

— — 25, 17 34, 59

25, 19 34, 59

24, 55 34, 55 24, 55 34, 56

24, 44 34, 59

24, 34 35, 06 24, 41 35, 05

24, 28 35, 09

Megalou p.

53, 45 34, 10 Ω,Ω

54, 00 34, 10 Ω,Ω 54, 10 34, 30 Ω,Ω

14 Psychion 15 Elektras p. (M)

24, 00 35, 13

at Loutro 24, 04 35, 12 Ormos Phoinikia 24, 03 35, 11

53, 15 34, 25 Ω,Ω

11 Phoinix polis 12 Phoinikous limen 13 Masalias p. (M)

53, 30 34, 15 Ω,Ω 53, 30 34, 20 N,Ω

23, 52 35, 14

10 Hermaia akra

at Akrotiri Tripiti Cape Plaka

23, 57 35, 13

52, 55 34, 20 Ω,Ω

8 Tarrha

Agia Roumeli

23, 47 35, 14

Ag. Kyrkos

52, 45 34, 10 Ω,N

23, 32 35, 19 23, 35 35, 21 23, 35 35, 14

Vathi Cape Krios

52, 35 34, 20 Ω,Ω 52, 35 34, 10 Ω,Ω

5 Inachorion 6 Kriou metopon akron 7 Lissos

4 Rhamnous limen 52, 30 34, 30 Ω,Ω

23, 32 35, 23

52, 30 34, 35 Ω,Ω

3 Chersonesos

Cape Karavoutas Stomio

23, 34 35, 30

φ

at Cape Koutri

λ

52, 20 34, 40 Ω,Ω

Identifizierung 23, 36 35, 35

Q Gramvousa

Φ

52, 05 34, 40 Ω,Ω

Λ

1 Korykos akra kai polis 2 Phalasarna

Nr. Antiker Name

TE

4 Cr2

4 Cr2

−3 Cr1

−8 Cr1

∆φ

— 6

−9

1 6

−1

1 −7

−7

4 5

−6

6

−3

−5 Cr5

B

B

S S

S

B B

B, Georgiev (S. 27)

B, Müller, Bechert (S. 14, Abb. 9) B, Lauffer (S. 376), Bol et al. (S. 468f.), Hansen u. Nielsen (S. 1174), Bechert (S. 12)

B, Lauffer (S. 410), Hansen u. Nielsen (S. 1178)

B B, Georgiev (S. 22)

B, Müller, Georgiev (S. 33)

B, Lauffer (S. 544f.), Bechert (S. 66) B, Bechert (S. 66)

B, Müller

B, Lauffer (S. 397), Hansen u. Nielsen (S. 1175) B, Lauffer (S. 650f.), Hansen u. Nielsen (S. 1188) B, Lauffer (S. 558), Bechert (S. 67–69)

B B

B, Müller

B, Lauffer (S. 533f.), Hansen u. Nielsen (S. 1181), Bechert (S. 21f., Abb. 20, 21) B

B, Müller

Quelle der Identifizierung

— — — — −3 Cr7 A B, Bechert (S. 55)

−3 Cr7

5 Cr6 0 Cr7

1 Cr6

−2 Cr5 −5 Cr6

S A

B

5 Cr5 −3 Cr5 2 Cr5

A

S

S

B B

B

B

S

B

I

9 Cr2

1 Cr2

−2 −10 Cr2

0 −7 Cr2 0 −10 Cr2

−1

−1

8

−8

∆λ

120 17 Creta

55, 50 35, 25 Ω,Ω 55, 20 35, 20 Ω,Ω

55, 10 35, 25 Ω,Ω

55, 00 35, 25 Ω,Ω

54, 55 35, 20 Ω,Ω

54, 45 35, 30 Ω,Ω

54, 30 35, 20 Ω,Ω

54, 20 35, 15 Ω,Ω 54, 10 35, 15 Ξ,Ξ

54, 10 35, 15 Ω,Ω

53, 50 35, 10 Ξ,Ω 53, 45 35, 05 Ω,Ω

53, 30 35, 05 Ω,Ω

53, 15 35, 00 Ω,Ω

53, 10 35, 10 Ω,Ω 53, 00 35, 00 Ω,Ω

27 Samonion akron 28 Minoa limen

29 Kamara polis

30 Olous

31 Chersonesos

32 Zephyrion akron

33 Herakleion

34 Panormos 35 Apollonia

36 Kytaion

37 Dion akron 38 Pantomatrion

39 Rhithymna

40 Amphimales kolpos

41 Drepanon akron 42 Minoa

26, 13 35, 02

at Xerokambos

55, 30 35, 00 Ω,Ω

55, 40 35, 15 Ω,Ω

26 Itanos polis (akra)

26, 05 34, 59

Cape Goudoura

55, 20 35, 00 Ω,Ω

Akra Drapanon Marathi

Ormos Almirou

Rhethymnon

Akra Korakias Stavromenos

Paliokastro at Rodia

— ⊙ Ag. Pelagia

Heraklion

cape at Anissaras

Hersonissos

at Elounda

Ag. Nikolaos

Cape Sideros Paheia Ammos

Cape Plaka

24, 14 35, 28 24, 09 35, 29

24, 18 35, 24

24, 28 35, 21

24, 47 35, 25 24, 35 35, 23

25, 02 35, 21

— — 25, 01 35, 24

25, 08 35, 20

25, 23 35, 20

25, 23 35, 18

25, 44 35, 15

25, 43 35, 11

26, 18 35, 18 25, 48 35, 06

26, 18 35, 11

25, 44 35, 01

25, 24 35, 00

φ

24 Erythraion akron 25 Ampelos akra

Ierapetra

Mt. Kerato

λ

55, 10 35, 00 Ω,Ω

Identifizierung

55, 15 35, 05 Ω,Ω

Q

22 Hieron oros

Φ

23 Hiera Petra

Λ

Nr. Antiker Name

−5 5

−4

−1

−2 6

2

— 3

3

2

−4

−6

4

6 8

−3

−7

−9

8

8

∆λ

TE

S

K

S

S

S

B B

B

B

B

S

B

I

B, Lauffer (S. 265f.), Bol et al. (S. 439), Hansen u. Nielsen (S. 1165)

Transformation

B, Bol et al. (S. 469), Hansen u. Nielsen (S. 1155), Bechert (S. 36, Abb. 35)

B, Hansen u. Nielsen (S. 1179f.), Bechert (S. 35, 59, 95)

B, Bol et al. (S. 467), Hansen u. Nielsen (S. 1173f.)

B, Bechert (S. 11, 63) B

B

B, Hansen u. Nielsen (S. 1147)

B, Müller, Grant (S. 292), Lauffer (S. 268f.), Bol et al. (S. 437f.), Hansen u. Nielsen (S. 1165f.) B

B

Quelle der Identifizierung

−2 Cr4 3 Cr3

−7 Cr4

0 Cr4

1 Cr4 −2 Cr4

10 Cr4

B S

B

S

B B

H

B, Müller B, Lauffer (S. 436f.), Bechert (S. 56)

B, Müller

B, Lauffer (S. 265f.), Bol et al. (S. 482f.), Hansen u. Nielsen (S. 1186)

B, Hansen u. Nielsen (S. 1159) B, Hansen u. Nielsen (S. 1159)

Müller

— — — — 7 Cr4 K Transformation

−7 Cr8

2 Cr8

5 Cr7

3 Cr8

7 Cr8

0 Cr8 7 Cr8

−2 Cr8

−7 Cr8

−4 Cr8

−1 Cr8

5 Cr7

∆φ

121

54, 15 34, 50 Ω,Ω

54, 40 35, 10 Ω,Ω

54, 45 35, 10 Ω,Ξ

58 Gortyna

59 Pannona

60 Knossos

Knossos

⊙ Agios Thomas

Gortyn (west of Agioi Deka)

53, 45 35, 00 M,Ω at Archea Eleftherna (Prines)

57 Eleutherai



53, 05 34, 45 Ω,Ω

Megala Chorafia

53, 15 34, 55 M,Ω Argiroupoli 53, 40 34, 55 Ω,Ξ at Thronos

53, 00 34, 50 Ω,Ω

53 Aptera

Mt. Modi Polyrrinia

54 Artakina

55, 30 35, 15 Ω,Ω 52, 40 34, 45 Ω,Ω

51 Dikte oros 52 Polyrrhenia

Levka Ori Mt. Ida

Kastelli Kissamos

55 Lappa 56 Soubrita

52, 40 34, 40 Ω,Ω 54, 00 35, 00 Ω,Ω

49 Leuka ore 50 Ide oros

23, 44 35, 41

Cape Spathi

52, 20 34, 50 Ω,Ω

52, 15 34, 50 Ω,Ω

47 Psakon akron

48 Kisamos polis

23, 46 35, 38 23, 46 35, 39

Akrotiri Hironisi Diktynnaion

52, 30 35, 00 Ω,Ω 52, 25 34, 55 Ω,Ω



1

−6 −2



6

−6 1

−5 9

−2

−2

5 0

−1

−4

∆λ

25, 09 35, 17

25, 02 35, 08

1

3

24, 56 35, 03 −14

24, 40 35, 19

24, 20 35, 17 24, 38 35, 15



24, 08 35, 27

26, 12 35, 12 23, 39 35, 27

24, 01 35, 17 24, 46 35, 14

23, 39 35, 29

24, 01 35, 31

24, 09 35, 27

φ

45 Kisamon akron 46 Diktamnon

Chania

Kiliaris

λ

52, 50 35, 00 Ω,Ω

Identifizierung

52, 45 35, 00 Ω,Ω

Q

43 Pyknos p. (M)

Φ

44 Kydonia

Λ

Nr. Antiker Name

TE

−3 Cr7

6 Cr7

−7 Cr7

−2 Cr4

−5 Cr4 −3 Cr4

S

K

S

S

S S

S S

S S

S

B

K B

S

B

I

B, Bechert (S. 10) B, Grant (S. 299), Bechert (S. 10)

B, Lauffer (S. 330f.)

Transformation B, Müller, Lauffer (S. 194), Bechert (S. 78f.) B

B, Lauffer (S. 167f.), Bol et al. (S. 429f.), Hansen u. Nielsen (S. 1170f.)

B, Georgiev (S. 39)

Quelle der Identifizierung

B, Grant (S. 176f.), Lauffer (S. 332–334), Bol et al. (S. 449–465), Hansen u. Nielsen (S. 1169f.), Brodersen (S. 386–395)

Transformation

B, Grant (S. 273f.), Lauffer (S. 237–239), Bol et al. (S. 430–434), Hansen u. Nielsen (S. 1161f.), Brodersen (S. 379–383), Bechert (S. 45f.)

B, Lauffer (S. 367), Bechert (S. 36) B, Müller, Lauffer (S. 643f.), Bechert (S. 47) B, Lauffer (S. 213), Hansen u. Nielsen (S. 1159f.), Bechert (S. 48, Abb. 49)

B, Grant (S. 217) B, Müller, Lauffer (S. 559f.), Hansen u. Nielsen (S. 1182f.) −4 Cr3 S B, Lauffer (S. 125f.), Hansen u. Nielsen (S. 1151), Bechert (S. 48, Abb. 48) — — — —

−3 Cr8 9 Cr2

−4 Cr3 3 Cr4

7 Cr1

−5 Cr1

7 Cr1 2 Cr1

1 Cr3

5 Cr3

∆φ

122 17 Creta

54, 20 35, 50 Ω,Ω

54, 00 35, 30 Ω,Ω

65 Kimolos nesos, polis

66 Melos nesos, polis

Milos

Kimolos

Paximadia Dia

φ

24, 25 36, 44

24, 31 36, 47

24, 35 35, 00 25, 11 35, 26

24, 05 34, 52

25, 21 35, 12

λ





17 0

3

2

∆λ

TE

— —

— —

0 Cr6 5 Cr8

3 Cr5

2 Cr7

∆φ

S

S

B B

S

S

I

B, Grant (S. 388f.), Kirsten u. Kraiker (S. 812f.), Gaitanides u. Irmes (S. 99), Lauffer (S. 418–421), Bol et al. (S. 489)

B, Kirsten u. Kraiker (S. 813), Lauffer (S. 328f.)

B B

B, Lauffer (S. 230)

B, Lauffer (S. 399), Bol et al. (S. 469f.), Hansen u. Nielsen (S. 1176), Bechert (S. 20, Abb. 17)

Quelle der Identifizierung

Nr. 56: Die von Ptolemaios erwähnte Stadt auf der Insel Kimolos lag in der Bucht Limni und auf der kleinen Insel Ag. Andreas (Lauffer, 1989, S. 328 f.). Die Insel ist von Ptolemaios falsch positioniert.

Nr. 62: Die von Ptolemaios erwähnte, namentlich jedoch nicht bezeichnete Stadt auf der Insel Kaudos lag vermutlich bei Ag. Ioannis (Hansen u. Nielsen, 2004, S. 1146).

Nr. 57: Andere antike Namensformen sind Eleutherna (Stephanos Byzantios) und Eleuthernai (Pseudo-Skylax §47.4). Nr. 61: Eine andere antike Namensform ist Lyttos (z. B. Polybios IV.54.6). Die Ruinen der antiken Stadt liegen ca. 8 km östlich des Ortes Kastelli.

Nr. 46: Nach Müller (1883/1901) ist Diktamnon identisch mit Diktynnaion (Pseudo-Skylax §47.3), einem Heiligtum der Berggöttin Diktynna. Nr. 56: Eine andere antike Namensformen ist Sybrita (Pseudo-Skylax §47.4).

2011, S. 12, Abb. 6; S. 90 f., Abb. 97).

Byzantios erwähnt. Nr. 30: Große Teile der antiken Stadt an der Mirabello-Bucht in Ostkreta gerieten in der Spätantike durch Erdbebentätigkeit unter Wasser (Bechert,

Nr. 26: Itanos wird in X als Kap aufgeführt (ebenso bei Plinius, NH IV.61), in der Ω-Rezension als Stadt. Das antike Itanos ist das heutige Erimoupolis (Talbert, 2000; Lauffer, 1989, S. 281 f.; Hansen u. Nielsen, 2004, S. 1167 f.; Bechert, 2011, S. 22 u. ö.). Als Stadt und Kap wird Itanos bei Stephanos

sondern in den Geropotamos. Nr. 25: Das Kap Ampelos liegt bei der gleichnamigen, von Plinius (NH IV.59) erwähnen Stadt beim heutigen Xerokambos.

vermutlich 67 v. Chr. zerstört und danach nicht wieder besiedelt. Nr. 20: Nach Strabon (X.4.11) durchfließt der Lethaios die Stadt Gortyna (Nr. 58); er mündet jedoch nicht, wie von Ptolemaios angegeben, ins Meer,

Anmerkungen: Nr. 2: Die Ruinen der antiken Stadt liegen im Südwesten der Halbinsel Gramvousa bei dem Dorf Kutri. Nach Bechert (2011, S. 22) wurde Phalasarna

54, 30 34, 30 Ω,Ξ 54, 30 35, 40 Ω,Ω

63 Letoa nesos 64 Dia nesos

53, 30 34, 00 M,Ω Gavdos

62 Kaudos nesos, polis

at Kastelli

Identifizierung

55, 00 35, 10 Ω,Ω

Q

61 Lyktos

Φ

Λ

Nr. Antiker Name

123

Nr. 56: Die von Ptolemaios erwähnte Stadt auf der Insel Melos lag beim heutigen Klima (B; Lauffer, 1989, S. 419). Die Insel ist von Ptolemaios falsch positioniert.

124 17 Creta

Anhang: Transformationseinheiten Die Analyse der ptolemäischen Daten erfolgte in einzelnen Untersuchungsgebieten. Tabelle 18 gibt einen Überblick zur Lage derjenigen Untersuchungsgebiete, in denen Orte des Buches III analysiert wurden. Die in der Tabelle aufgeführten Kapitel der „Geographie“ geben den hauptsächlichen Anteil an Orten des jeweiligen Untersuchungsgebietes an. Unter den genannten Kapiteln sind auch einige des Buches II, diese werden in Kleineberg et al. (2010, 2012) untersucht. Für die in den Untersuchungsgebieten ermittelten Transformationseinheiten (Ortsgruppen homogener Fehler) sind in den Tabellen 19 und 20 die Parameter der entzerrenden Transformation (2) angegeben, d. h. für die Transformation der ptolemäischen Koordinaten (Λ, Φ) in moderne Koordinaten (λ, φ). Die Parameter der Ent- und Verzerrung sind mittels (3) ineinander zu überführen. Für die Orte eines Untersuchungsgebietes wurden einheitliche Maßstabsparameter angesetzt; die Ergebnisse der Parameter sind in Tabelle 19 aufgeführt. Die Maßstabsparameter der Untersuchungsgebiete weisen zum Teil größere Unterschiede auf, im Fall von benachbarten Gebieten jedoch auch ähnliche Werte. In den südöstlichen Gebieten Macedonia, Epirus, Achaia und Peloponnesus unterscheiden sich mλ und mφ stärker; dort liegen größere maßstäbliche Verzerrungen in der Länge vor (mλ = 1/mΛ = 1.3 bis 1.4 und mφ = 1.0). Am Beispiel von Peloponnesus lassen sich diese gut verdeutlichen; die moderne Küstenlinie markiert die Grenze der Positionen der antiken Orte auf Peloponnes und an dessen Küste. Abbildung 3 zeigt den Küstenverlauf und die relative Lage der Orte basierend auf den antiken Koordinatenangaben. Die Orte wurden dafür derart verschoben, dass das nordwestlich gelegene Kap Araxos akra mit seiner Identifizierung Kap Araxos zur Deckung kommt. Die Verschiebungsparameter sind: λ − Λ = 21°22′ − 48°30′ = −27°8′ φ − Φ = 38°13′ − 36°45′ = 1°28′ .

(5)

Mit Abb. 3 wird deutlich, dass die Ausdehnung der antiken Punktwolke in der Länge viel zu groß ist. Die Ursache wird eine maßstäbliche Verzerrung (Faktor >1) sein. Für eine bessere Veranschaulichung der Verschiebungen der Transformationseinheiten ¯ 0 und gegeneinander wurden für einzelne Untersuchungsgebiete mittlere Translationen λ φ¯0 bestimmt und bzgl. dieser die Differenzen der Translationen λ0 und φ0 der Transformationseinheiten: ¯0 ∆λ0 = λ0 − λ (6) ∆φ0 = φ0 − φ¯0 . ¯ 0 und φ¯0 wurden per Median bestimmt und sind in TabelDie mittleren Translationen λ le 19 angegeben; ∆λ0 und ∆φ0 sind Tabelle 20 zu entnehmen. (Bei einem Maßstab mΛ < 1 ist der Unterschied zwischen den auf λ0 basierenden Größen ∆λ0 zweier Transformationseinheiten um den Faktor mΛ = 1/mλ kleiner als bei Betrachtung der Translationen Λ0 der Verzerrung, vgl. Formel (3). Entsprechendes gilt für die Breite.) In Tabelle 20 sind weiterhin Durchschnittswerte für die Standardabweichungen der (maßstäblich entzerrten) antiken Koordinaten angegeben, die sich nach der Ausgleichung

126

Anhang: Transformationseinheiten

Abbildung 3: Verschobene antike Ortslagen des Kapitels Peloponnesus (III.16) dargestellt mit modernem Küstenverlauf; Referenzpunkt für die Verschiebung ist Araxos akra/Kap Araxos in den einzelnen Transformationseinheiten ergaben.1

1 In

seltenen Fällen wurden für die Mittelung der Standardabweichungen die in die Ausgleichung eingehenden Standardabweichungen und nicht ihre Schätzwerte aus der Ausgleichung verwendet, wenn die Einheitsvarianz a posteriori nach der Ausgleichung kleiner als die Einheitsvarianz a priori ausfiel und die Anzahl der zugrunde liegenden Orte kleiner fünf war, da andernfalls erfahrungsgemäß die Genauigkeit unrealistisch überschätzt werden könnte.

127

Tabelle 18: Untersuchungsgebiete: Kurzbezeichnung, geographische Lage und Kapitelnummer der „Geographie“ Bez.

Region

Kapitel

Ac B Co CT Cr Da Ep G Ga IM Il It MI MS Ma Pe SE Sa Si Ta Th

Achaia Gallia Belgica Corsica Chersonesus Thracia Creta Dacia Epirus Germania Magna Gallia Iazyges Metanastae Illyricum Italia Moesia Inferior Moesia Superior Macedonia Peloponnesus Sarmatia Europaea Sardinia Sicilia Chersonesus Taurica Thracia

III.15 II.9 III.2 III.12 III.17 III.8 III.14 II.11 II.7,8,10 III.7 II.16 III.1 III.10 III.9 III.13 III.16 III.5 III.3 III.4 III.6 III.11

128

Anhang: Transformationseinheiten

Tabelle 19: Untersuchungsgebiete: Maßstabsparameter (mΛ , mΦ ) und mittlere Translati¯ 0 , φ¯0 ) onsparameter (λ Gebiet Ac B CT Co Cr Da Ep G Ga IM Il It MI MS Ma Pe SE Sa Si Ta Th





¯0 λ

φ¯0

0.66667 0.76923 1.00000 0.76923 0.90909 1.00000 0.76923 0.68966 0.76923 0.83333 0.83333 0.83333 1.00000 1.00000 0.76923 0.66667 1.00000 0.80000 1.00000 0.83333 1.00000

1.00000 0.76923 1.00000 0.76923 0.90909 1.00000 1.00000 0.71429 0.76923 1.00000 0.83333 1.00000 1.00000 1.00000 1.00000 1.00000 1.00000 0.80000 1.00000 1.00000 1.00000

−11°26′ −14°13′ −28°23′ −14°35′ −24°17′ −25°52′ −15°38′ −12°12′ −13°48′ −17°14′ −18°42′ −17°28′ −26°26′ −26°27′ −15°12′ −11°04′ −25°52′ −15°52′ −24°12′ −17°03′ −27°14′

0°32′ 11°26′ −0°54′ 11°09′ 3°40′ −0°24′ 1°20′ 14°09′ 10°06′ −0°10′ 7°29′ 0°23′ −1°19′ 0°07′ 0°18′ 1°27′ −1°51′ 10°14′ 0°30′ −2°27′ −1°02′

129

Tabelle 20: Transformationseinheiten: Anzahl Orte (n), relative Translationen (∆λ0 , ∆φ0 ) und durchschnittliche Unsicherheit der Koordinaten (ØsΛ , ØsΦ ) TE

n

∆λ0

∆φ0

Ac1 Ac2

8 11

0°18′

0°18′

ØsΛ

0°34′

0°12′

(6 km) 8′ (12 km)

(9 km) 8′ (15 km)

Ac3 Ac4

6 12

0°44′ 0°00′

−0°07′ 0°00′

11′ (16 km) 7′ (10 km)

6′ (11 km) 6′ (11 km)

Ac5

6

−1°01′

0°04′

6′

(9 km)

Ac6 Ac7

9 17

−0°17′

−0°07′

8′

−0°34′

−0°08′

8′

(12 km) (12 km)

Ac8 Ac9

9 10

0°22′

0°06′

0°01′

0°11′

6′ (9 km) 7′ (10 km)

5′ 5′

Ac10 Ac11

13 4

−0°25′ −0°09′

0°15′ −0°24′

5′ (7 km) 7′ (10 km)

6′ (11 km) 6′ (11 km)

Ac12 Ac13

6 5

−0°23′ 0°13′

−0°19′ −0°27′

4′ (6 km) 13′ (19 km)

7′ (13 km) 9′ (17 km)

B9 CT1

10 3

0°04′ 0°00′

0°22′ −0°11′

12′ (15 km) 7′ (10 km)

7′ (13 km) 5′ (9 km)

CT2 Co1

5 10

0°00′ 0°04′

0°11′ −0°07′

7′ (10 km) 6′ (8 km)

6′ (11 km) 6′ (11 km)

Co2 Co3

11 23

−0°04′ 0°05′

0°05′ 0°01′

4′ 5′

4′ 4′

Co4 Cr1

9 6

−0°15′ 0°24′

−0°01′ 0°16′

Cr2 Cr3

8 5

0°04′ 0°20′

Cr4 Cr5

11 6

Cr6 Cr7

4′

(5 km) (7 km)

ØsΦ 5′

4′

(7 km)

7′ (13 km) 7′ (13 km) (9 km) (9 km)

(7 km) (7 km)

7′ (10 km) 6′ (9 km)

4′ (7 km) 6′ (11 km)

0°21′ 0°02′

3′ 5′

(5 km) (8 km)

8′ (15 km) 4′ (7 km)

0°06′ −0°13′

−0°12′ 0°20′

5′ 5′

(8 km) (8 km)

5′ 4′

4 9

−0°24′ −0°19′

−0°02′ −0°25′

9′ (14 km) 7′ (11 km)

6′ (11 km) 5′ (9 km)

Cr8 Da1

12 10

−0°04′ 0°19′

−0°34′ −0°14′

6′ (9 km) 11′ (14 km)

5′ (9 km) 10′ (19 km)

Da2 Da3

8 3

−1°34′ −0°23′

−0°36′ 0°16′

12′ (15 km) 17′ (22 km)

9′ (17 km) 13′ (24 km)

Da4 Da5

10 6

1°01′ −0°19′

0°31′ −0°50′

15′ (20 km) 12′ (15 km)

7′ (13 km) 6′ (11 km)

Da6 Da7

5 4

−0°29′ 1°37′

0°16′ 0°14′

14′ (19 km) 10′ (13 km)

11′ (20 km) 11′ (20 km)

Da8

4

0°44′

−0°44′

16′ (21 km)

12′ (22 km)

Ep1 Ep2

12 7

0°45′

−0°03′

8′

0°31′

0°25′

7′

(11 km) (10 km)

7′ (13 km) 5′ (9 km)

Ep3 Ep4

3 8

0°10′ −0°10′

0°11′ 0°03′

7′ (10 km) 6′ (9 km)

8′ (15 km) 6′ (11 km)

Ep5 Ep6

4 11

−0°10′ −0°38′

−0°44′ −0°11′

13′ (19 km) 9′ (13 km)

14′ (26 km) 9′ (17 km)

(9 km) (7 km)

130

Anhang: Transformationseinheiten

Tabelle 20: Transformationseinheiten: Anzahl Orte (n), relative Translationen (∆λ0 , ∆φ0 ) und durchschnittliche Unsicherheit der Koordinaten (ØsΛ , ØsΦ ) TE

n

∆λ0

∆φ0

G3 Ga14

13 6

0°01′

0°11′

−1°02′

Ga16 Ga17

5 5

IM1

ØsΛ

ØsΦ

7′

8′

0°14′

(8 km) 13′ (17 km)

(15 km) 11′ (20 km)

0°00′ −0°56′

0°25′ 1°21′

9′ (12 km) 9′ (12 km)

9′ (17 km) 12′ (22 km)

7

0°00′

0°00′

10′ (13 km)

12′ (22 km)

Il1 Il10

7 11

2°19′

0°11′

10′

0°14′

−0°04′

7′

It1 It2

4 6

−0°22′ −0°04′

It3 It4

13 6

It5 It6

(13 km) (10 km)

8′ (15 km) 5′ (9 km)

0°19′ 1°08′

18′ (23 km) 9′ (12 km)

10′ (19 km) 8′ (15 km)

0°44′ 1°22′

0°58′ 1°01′

7′ (9 km) 9′ (12 km)

7′ (13 km) 9′ (17 km)

5 15

1°02′ 1°01′

0°45′ 0°57′

14′ (19 km) 8′ (11 km)

7′ (13 km) 8′ (15 km)

It7 It8

5 6

2°22′ 2°01′

0°59′ 0°36′

9′ (12 km) 8′ (10 km)

12′ (22 km) 5′ (9 km)

It9 It10

5 3

2°37′ 2°15′

0°31′ 0°18′

10′ (13 km) 15′ (19 km)

9′ (17 km) 6′ (11 km)

It11 It12

3 13

1°35′ 0°41′

−0°05′ 0°35′

17′ (22 km) 10′ (13 km)

7′ (13 km) 7′ (13 km)

It13 It14

6 6

0°04′ 0°00′

0°34′ 0°13′

10′ (14 km) 8′ (11 km)

13′ (24 km) 9′ (17 km)

It15 It16

4 10

1°12′ 0°50′

−0°08′ −0°04′

7′ 6′

(9 km) (8 km)

6′ (11 km) 7′ (13 km)

It17 It18

9 11

0°34′ 0°24′

−0°21′ 0°11′

8′ (11 km) 9′ (12 km)

6′ (11 km) 8′ (15 km)

It19 It20

10 8

0°09′ −0°14′

−0°04′ −0°01′

9′ (12 km) 8′ (11 km)

7′ (13 km) 8′ (15 km)

It21 It22

8 3

0°01′ −0°53′

−0°11′ −0°11′

7′ (9 km) 8′ (11 km)

8′ (15 km) 10′ (19 km)

It23 It24

24 6

−0°35′ −1°24′

−0°15′ −0°31′

7′ (10 km) 13′ (18 km)

8′ (15 km) 7′ (13 km)

It25 It26

9 7

−0°42′ −0°58′

−0°39′ −0°25′

11′ (15 km) 9′ (12 km)

7′ (13 km) 6′ (11 km)

It27 It28

13 6

−0°47′ −1°26′

−0°28′ −0°45′

It29

16

−1°35′

It30 It31

15 3

−2°13′

It32 It33 It34 It35

5′ 3′

(7 km) (4 km)

6′ (11 km) 7′ (13 km)

−0°30′

10′ (14 km)

6′ (11 km)

−0°11′

10′

−1°40′

0°00′

8′

3 7

−0°48′ −1°57′

9 5

−1°00′ −0°12′

(14 km) (11 km)

10′ (19 km) 13′ (24 km)

−0°50′ 0°34′

9′ (13 km) 13′ (18 km)

5′ (9 km) 11′ (20 km)

0°01′ 0°09′

7′ (10 km) 12′ (17 km)

7′ (13 km) 4′ (7 km)

131

Tabelle 20: Transformationseinheiten: Anzahl Orte (n), relative Translationen (∆λ0 , ∆φ0 ) und durchschnittliche Unsicherheit der Koordinaten (ØsΛ , ØsΦ ) TE

n

∆λ0

∆φ0

It36 It37

12 7

−0°02′

−0°26′

ØsΛ

−0°03′

−0°06′

(13 km) 11′ (16 km)

(11 km) 10′ (19 km)

It38 It39

6 6

0°03′ 0°36′

0°31′ 0°28′

12′ (17 km) 5′ (7 km)

9′ (17 km) 9′ (17 km)

MI1

8

0°36′

0°05′

10′ (13 km)

5′

MI2 MI3

20 4

0°10′

−0°01′

12′

−0°15′

0°01′

12′

(16 km) (16 km)

8′ (15 km) 7′ (13 km)

MI4 MI5

5 3

0°00′

−0°26′

−0°40′

−0°35′

12′ (16 km) 10′ (14 km)

5′ (9 km) 8′ (15 km)

MI6 MS1

3 11

0°00′ 1°11′

0°19′ 0°22′

14′ (19 km) 13′ (17 km)

13′ (24 km) 9′ (17 km)

MS2 Ma1

5 9

−1°11′ −0°02′

−0°22′ 0°13′

16′ (22 km) 7′ (10 km)

13′ (24 km) 8′ (15 km)

Ma2 Ma3

4 11

0°18′ −0°05′

0°37′ 0°03′

11′ (16 km) 10′ (14 km)

6′ (11 km) 7′ (13 km)

Ma4 Ma5

3 7

1°19′ −0°06′

−0°45′ 0°21′

12′ (17 km) 7′ (10 km)

5′ (9 km) 9′ (17 km)

Ma6 Ma7

10 5

0°19′ 0°18′

0°10′ −0°14′

9′ (13 km) 14′ (20 km)

6′ (11 km) 5′ (9 km)

Ma8 Ma9

10 6

0°29′ 0°09′

−0°56′ −1°17′

8′ (11 km) 6′ (8 km)

8′ (15 km) 7′ (13 km)

Ma10 Ma11

11 5

0°01′ −0°38′

−0°50′ −0°13′

10′ (14 km) 11′ (16 km)

6′ (11 km) 6′ (11 km)

Ma12 Ma13

4 6

−0°14′ −0°38′

0°05′ 0°25′

7′ (10 km) 13′ (18 km)

6′ (11 km) 4′ (7 km)

Ma14 Ma15

4 13

0°44′ −0°49′

0°04′ 0°04′

7′ (10 km) 11′ (16 km)

8′ (15 km) 7′ (13 km)

Ma16 Ma17

7 4

0°00′ 0°24′

0°00′ −0°14′

10′ (14 km) 12′ (17 km)

7′ (13 km) 6′ (11 km)

Ma18 Ma19

11 6

−1°23′ −1°28′

−0°02′ −0°26′

8′ (12 km) 12′ (17 km)

8′ (15 km) 4′ (7 km)

Pe1 Pe2

20 13

0°01′ −0°12′

−0°03′ −0°27′

6′ 4′

(9 km) (6 km)

6′ (11 km) 6′ (11 km)

Pe3 Pe4

13 6

−0°22′ −0°33′

−0°07′ 0°09′

5′ 5′

(7 km) (7 km)

5′ 5′

(9 km) (9 km)

Pe5

3

−0°31′

−0°16′

6′

(9 km)

5′

(9 km)

Pe6 Pe7

5 14

−0°05′

0°23′

6′

0°18′

0°13′

6′

(9 km) (9 km)

7′ (13 km) 8′ (15 km)

Pe8 Pe9

7 4

0°26′

0°00′

0°34′

0°23′

7′ (10 km) 8′ (12 km)

6′ (11 km) 8′ (15 km)

Pe10 Pe11

23 4

0°03′ 0°00′

0°08′ −0°18′

5′ (7 km) 7′ (10 km)

6′ (11 km) 6′ (11 km)

9′

ØsΦ 6′

(9 km)

132

Anhang: Transformationseinheiten

Tabelle 20: Transformationseinheiten: Anzahl Orte (n), relative Translationen (∆λ0 , ∆φ0 ) und durchschnittliche Unsicherheit der Koordinaten (ØsΛ , ØsΦ ) TE

n

∆λ0

SE1 SE2

3 3

−2°32′

2°23′

−2°12′

SE3 SE4

9 5

SE5

ØsΛ

∆φ0

ØsΦ

32′

27′

0°36′

(31 km) 28′ (31 km)

(50 km) 22′ (41 km)

0°19′ 2°12′

3°31′ 1°54′

11′ (13 km) 13′ (16 km)

10′ (19 km) 5′ (9 km)

3

2°10′

0°00′

17′ (22 km)

12′ (22 km)

SE6 SE7

8 4

−0°57′

0°17′

18′

0°23′

−0°07′

17′

(23 km) (22 km)

17′ (32 km) 11′ (20 km)

SE8 SE9

5 7

−0°51′ 0°21′

−0°30′ −1°14′

12′ (15 km) 24′ (31 km)

10′ (19 km) 10′ (19 km)

SE10 SE11

4 3

0°00′ −1°35′

−4°01′ −5°23′

19′ (24 km) 20′ (25 km)

18′ (33 km) 10′ (19 km)

Sa1 Sa2

3 21

0°56′ 0°03′

−0°21′ −0°22′

16′ (22 km) 6′ (8 km)

7′ (13 km) 6′ (11 km)

Sa3 Sa4

13 8

0°00′ 0°06′

−0°14′ 0°07′

8′ (11 km) 9′ (13 km)

7′ (13 km) 10′ (19 km)

Sa5 Sa6

4 6

−0°15′ −0°43′

0°17′ 0°00′

6′ (9 km) 7′ (10 km)

7′ (13 km) 5′ (9 km)

Sa7 Si1

8 8

−0°46′ 0°06′

0°19′ −0°42′

10′ (14 km) 8′ (12 km)

6′ (11 km) 9′ (17 km)

Si2 Si3

4 5

0°17′ −0°22′

1°25′ 1°08′

9′ (13 km) 11′ (16 km)

8′ (15 km) 9′ (17 km)

Si5 Si6

12 6

−0°06′ 0°46′

0°46′ 0°17′

10′ (15 km) 5′ (7 km)

9′ (17 km) 11′ (20 km)

Si7 Si8

5 4

−0°45′ −0°27′

0°23′ 0°03′

6′ (9 km) 9′ (13 km)

6′ (11 km) 12′ (22 km)

Si9 Si10

6 4

0°54′ 0°56′

−0°16′ −0°38′

5′ (7 km) 9′ (13 km)

6′ (11 km) 5′ (9 km)

Si11 Si12

16 14

0°26′ 0°00′

−0°43′ −0°41′

8′ (12 km) 10′ (15 km)

5′ (9 km) 6′ (11 km)

Si13 Si14

8 10

−0°20′ −0°40′

−0°14′ 0°00′

7′ (10 km) 6′ (9 km)

6′ (11 km) 6′ (11 km)

Ta1 Ta2

3 13

0°00′ −0°19′

0°07′ 0°00′

12′ (16 km) 8′ (10 km)

12′ (22 km) 6′ (11 km)

Ta3 Ta4

9 3

−0°27′ 0°57′

0°10′ −0°41′

9′ (12 km) 16′ (21 km)

4′ (7 km) 9′ (17 km)

Ta5

5

0°24′

−0°04′

11′ (14 km)

11′ (20 km)

Th1 Th2

9 5

−0°21′

0°44′

8′

−0°49′

0°00′

12′

Th3 Th4

7 13

0°16′ 0°11′

Th5 Th6

6 5

−0°13′ 0°24′

(11 km) (17 km)

5′ (9 km) 12′ (22 km)

−0°18′ 0°15′

10′ (14 km) 8′ (11 km)

8′ (15 km) 5′ (9 km)

0°03′ −1°02′

11′ (16 km) 5′ (7 km)

10′ (19 km) 6′ (11 km)

133

Tabelle 20: Transformationseinheiten: Anzahl Orte (n), relative Translationen (∆λ0 , ∆φ0 ) und durchschnittliche Unsicherheit der Koordinaten (ØsΛ , ØsΦ ) TE

n

Th7

9

∆λ0 0°00′

ØsΛ

∆φ0 −0°57′

10′

(14 km)

ØsΦ 7′

(13 km)

134

Anhang: Transformationseinheiten

Verzeichnis der Abkürzungen und Symbole Abkürzungen B fl. GH M p. prom. Q TE X Z

Flussbiegung fluvius Ge¯ ographik¯e Hyph¯eg¯esis Flussmündung potamos promontorium Flussquelle Transformationseinheit Vaticanus Graecus 191 (Handschrift der GH) Zusammenfluss zweier Gewässer

Formelzeichen ∆λ, ∆φ ∆λ0 , ∆φ0 λ, φ ¯ φ¯ λ, λ0 , φ0 ¯ 0 , φ¯0 λ Λ, Φ Λ0 , Φ0 mΛ , mΦ mλ , mφ ØsΦ , ØsΛ vΛ , vΦ

¯ und λ/φ¯ und φ Differenz zwischen λ ¯ 0 und λ0 /φ¯0 und φ0 ; Transformation antik → moDifferenz zwischen λ dern moderne Länge/Breite transformierte antike Länge/Breite Translation einer Transformationseinheit in Länge/Breite; Transformation antik → modern mittlere Translation eines Untersuchungsgebietes in Länge/Breite; Transformation antik → modern antike Länge/Breite Translation einer Transformationseinheit in Länge/Breite; Transformation modern → antik Maßstabsparameter einer Transformationseinheit in Länge/Breite; Transformation antik → modern Maßstabsparameter einer Transformationseinheit in Länge/Breite; Transformation modern → antik durchschnittliche Standardabweichung der antiken Längen/Breiten in einer Transformationseinheit Verbesserung der antiken Länge/Breite aus der Ausgleichung

136

Verzeichnis der Abkürzungen und Symbole

Literatur B = Talbert (2000) Cuntz, O.: Die Geographie des Ptolemaeus. Galliae Germania Raetia Noricum Pannoniae Illyricum Italia. Berlin 1923 (Nachdruck New York 1975). Gerov, B.: Die lateinisch-griechische Sprachgrenze auf der Balkanhalbinsel. In: Neumann, G.; Untermann, J. (Hrsg.): Die Sprachen im römischen Reich der Kaiserzeit. Köln 1980, 147–165. Ivanov, R.; Bülow, G. v.: Thracia. Mainz 2009. Jones, A. H. M.: The Cities of the Eastern Roman Provinces. Oxford 2 1971. Kleineberg, A.; Marx, C., Knobloch, E.; Lelgemann, D.: Germania und die Insel Thule. Die Entschlüsselung von Ptolemaios’ „Atlas der Oikumene“. Darmstadt 2010. Kleineberg, A.; Marx, C.; Lelgemann, D.: Europa in der Geographie des Ptolemaios. Die Entschlüsselung des „Atlas der Oikumene“: Zwischen Orkney, Gibraltar und den Dinariden. Darmstadt 2012. Marx, C.: On the precision of Ptolemy’s geographic coordinates in his Geographike Hyphegesis. History of Geo- and Space Sciences 2, 2011, 29–37. Marx, C.: Rectification of the ancient geographic coordinates in Ptolemy’s Geographike Hyphegesis. History of Geo- and Space Sciences 3, 2012, 99–112. Marx, C.: Programmsystem VAPKO. Handbuch Version 1.1a. Institut für Geodäsie und Geoinformationstechnik der TU Berlin, unveröffentlichter Bericht, 2012a. Marx, C.: Investigations of the coordinates in Ptolemy’s Geographike Hyphegesis Book 8. Archive for History of Exact Sciences, doi: 10.1007/s00407-012-0102-0, 2012b. Mirković, M.: Moesia Superior. Mainz 2007. Müller, C.: Claudii Ptolemaei Geographia. 2 Bde., Paris 1883/1901. Niemeier, W.: Ausgleichungsrechnung. Berlin 2002. Nobbe, C. F. A.: Claudii Ptolemaei Geographia. 3 Bde., Leipzig 1843–1845 (Nachdruck Hildesheim 1966). Rawlins, D.: The Ptolemy Geography Secrets. DIO 14, 2008, 33–58. Schmidt, M. G.: Die Nebenüberlieferung des 6. Buchs der Geographie des Ptolemaios. Wiesbaden 1999. Schnabel, P.: Text und Karten des Ptolemäus. Leipzig 1938. Stückelberger, A.; Graßhoff, G. (Hrsg.): Klaudios Ptolemaios Handbuch der Geographie. 2 Bde., Basel 2006. Stückelberger, A.; Mittenhuber, F. (Hrsg.): Klaudios Ptolemaios Handbuch der Geographie. Ergänzungsband mit einer Edition des Kanons bedeutender Städte. Basel 2009.

138

Literatur

Talbert, R. J. A. (Hrsg.): Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press, Princeton, 2000. Werner, T. (Hrsg.): Unbekannte Krim. Ausstellungskatalog des Kurpfälzischen Museum Heidelberg. Heidelberg 1999. Wesch-Klein, G.: Provincia. Okkupation und Verwaltung der Provinzen des Imperium Romanum von der Inbesitznahme Siziliens bis auf Diokletian. Berlin 2008.

1 Italia Bédon, R.: Atlas des Villes, bourgs, villages de France au passé Romain. Paris 2001. Bosi, R.: Magna Graecia. Freiburg 1982. Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Chevallier, R.: Römische Provence. Zürich 1979. Cuntz, O.: Die Geographie des Ptolemaeus. Galliae Germania Raetia Noricum Pannoniae Illyricum Italia. Berlin 1923 (Nachdruck New York 1975). Dal Maso, L. B.; Vighi, R.: Archäologie in Latium. Firenze 1981. Desjardins, E.: Géographie historique et administrative de la Gaule Romaine. Tome II, Paris 1876 (Nachruck Brüssel 1968). Forbiger, A.: Handbuch der Alten Geographie. 3 Bde., Leipzig 1842–1877 (Nachdruck Graz 1966). Greco, E.; Pelosi, A.; Pontrandolfo, A.; Prisco, G.: Italien. Archäologischer Führer. Freiburg 1991. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Grashof, C. H. F.; Wilberg, F. W.: Claudii Ptolemaei Geographiae libri octo. Essen 1838– 45. Hazlitt, W.: The Classical Gazetteer. London 1851 (Nachdruck London 1995). Howald, E.; Meyer, E.: Die römische Schweiz. Zürich 1940. LGRC = Hakkert, A. M.; Zahariade, M. (Hrsg.): Lexicon of the Greek and Roman cities and place names in antiquity, ca. 1500 B.C. – ca. A.D. 500. Fascicule 1: A [. . . ] . . . – Ad Novas 3. Amsterdam 1992; Fascicule 5: Apollonia–Arados. Amsterdam 2000; Fascicule 8: Augusta Rauricorum–Azotus Ashdod. Amsterdam 2007. Löhberg, B.: Das „Itinerarium provinciarum Antonini Augusti“. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Moreau, J.: Dictionnaire de Géographie Historique de la Gaule et de la France. Paris 1972. Nissen, H.: Italische Landeskunde. 2 Bde., Berlin 1883–1902. Sciarretta, A.: Toponomastica d’Italia. Milano 2010. Smith, J. R.: Springs and Wells in Greek and Roman Literature. New York 1922.

139 Vidaldi Iasbez, V.: La Venetia orientale e l’Histria. Le fonti letterarie greche e latine fino alla caduta dell’Impero Romano d’Occidente. Rom 1994.

2 Corsica Berthelot, A.: La Corse de Ptolémée. Revue archéologique XI, Januar–März 1938, 28–49. Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Löhberg, B.: Das „Itinerarium provinciarum Antonini Augusti“. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Mathieu-Castellani, G.: La représentation de la Corse dans les textes antiques. Ajaccio 2004. Moreau, J.: Dictionnaire de Géographie Historique de la Gaule et de la France. Paris 1972. Pais, E.: Storia della Sardegna e della Corsica durante il periodo Romano. 2 Bde., Rom 1923 (Nachdruck Nuoro 1999). Portale, E. C.; Angiolillo, S.; Vismara, C.: Le grandi isole del Mediterraneo Occidentale: Sicilia, Sardinia, Corsica. Rom 2005. Serpentini, A. L.: Dictionnaire historique de la Corse. Ajaccio 2006. Vismara, C.; Pergola, P.; Istria, D.; Martorelli, R.: Sardinien und Korsika in römischer Zeit. Darmstadt 2011. Zucca, R.: La Corsica Romana. Oristano 1996. Zucca, R.: Insulae Sardiniae et Corsicae. Le isole minori della Sardegna e della Corsica nell’antichità. Rom 2003.

3 Sardinia Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Forbiger, A.: Handbuch der Alten Geographie. 3 Bde., Leipzig 1842–1877 (Nachdruck Graz 1966). Greco, E.; Pelosi, A.; Pontrandolfo, A.; Prisco, G.: Italien. Archäologischer Führer. Freiburg– Basel–Wien 1991. Keller, O.: Lateinische Volksetymologie. Leipzig 1891. Mastino, A.: Storia della Sardegna antica. Nuoro 2009. Pais, E.: Storia della Sardegna e della Corsica durante il periodo Romano. 2 Bde., Rom 1923 (Nachdruck Nuoro 1999). Pauli, R.: Sardinien. Geschichte, Kultur, Landschaft. Köln 1978. Perra, M.: Sardegna = Sardo. Teil 3: Le antiche testimonianze letterarie di carattere etnografico, socio-economico, naturalistico e geografico sulla Sardegna e i Sardi, dai primordi

140

Literatur

sino al VII sec. d. C. Oristano 1997. Portale, E. C.; Angiolillo, S.; Vismara, C.: Le grandi isole del Mediterraneo Occidentale: Sicilia, Sardinia, Corsica. Rom 2005. Smith, J. R.: Springs and Wells in Greek and Roman Literature. New York 1922. Vismara, C.; Pergola, P.: Istria, D.; Martorelli, R.: Sardinien und Korsika in römischer Zeit. Darmstadt 2011. Zucca, R.: Insulae Sardiniae et Corsicae. Le isole minori della Sardegna e della Corsica nell’antichità. Rom 2003.

4 Sicilia Bosi, R.: Magna Graecia. Freiburg 1982. Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Clüver, Ph.: Sicilia antiqua. Leiden 1619. Finley, M.: Das antike Sizilien. München 1979. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Hoare, Sir R. C.: A Classical Tour through Italy and Sicily. 2 Bde., London 1819. LGRC = Hakkert, A. M.; Zahariade, M. (Hrsg.): Lexicon of the Greek and Roman cities and place names in antiquity, ca. 1500 B.C. – ca. A.D. 500. Fascicule 1: A [. . . ] . . . – Ad Novas 3. Amsterdam 1992; Fascicule 7: Artanissa – Augusta Rauricorum. Amsterdam 2005. Löhberg, B.: Das „Itinerarium provinciarum Antonini Augusti“. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Manni, E.: Geografia fisica e politica della Sicilia antica. Roma 1981. Nissen, H.: Italische Landeskunde. 2 Bde., Berlin 1883–1902. Przesang, N. A.: Magna Graecia. Die Griechen in Unteritalien und Sizilien. Halle 2009. Reinganum, H.: Selinus und sein Gebiet. Leipzig 1827. Sciarretta, A.: Toponomastica d’Italia. Milano 2010. Wilson, R. J. A.: Sicily under the Roman empire. Warminster 1990. Winkler, G. (Hrsg.): C. Plinius Secundus d. Ä., Naturkunde, Bücher III/IV. München 1988.

5 Sarmatia Europaea Bernecker, A.: Die Feldzüge des Tiberius und die Darstellung der unterworfenen Gebiete in der „Geographie des Ptolemaeus“. Bonn 1989.

141 Fornasier, J.; Böttger, B.: Das Bosporanische Reich. Mainz 2002. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, G. C.: Klaudios Ptolemaios. In: Griechische und lateinische Quellen zur Frühgeschichte Mitteleuropas. 3. Teil, Von Tacitus bis Ausonius. Berlin 1991, 553–589. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Lennartz, K.: Zwischeneuropa in den geographischen Vorstellungen und der Kriegsführung der Römer in der Zeit von Caesar bis Marcus Aurelius. Bonn 1969. Minns, E. H.: Scythians and Greeks. A Survey of Ancient History and Archaeology on the North Coast of the Euxine from the Danube to the Caucase. Cambridge 1913. Neumann, K.: Die Hellenen im Skythenlande. Berlin 1855. Sadowski, J. N. v.: Die Handelsstrassen der Griechen und Römer durch das Flussgebiet der Oder, Weichsel, des Dniepr und Niemen an die Gestade des Baltischen Meeres. Übersetzt von Albin Kohn, Jena 1877 (Nachdruck Amsterdam 1963). Schramm, Gottfried: Nordpontische Ströme. Göttingen 1973. Vasmer, M.: Osteuropäische Ortsnamen. 1. Das Schwarze Meer. In: Acta et Commentationes Universitatis Dorpatensis, Serie B, Bd. 1, Nr. 3, 1921, 3–6. Wamers, E.; Stutzinger, D. (Hrsg.): Steppengold. Grabschätze der Skythen und Sarmaten am unteren Don. Frankfurt am Main 2003. Winkler, G. (Hrsg.): C. Plinius Secundus d. Ä., Naturkunde, Bücher III/IV. Sammlung Tusculum, München 1988.

6 Chersonesus Taurica Ebert, M.: Südrußland im Altertum. Bonn 1921. Forbiger, A.: Handbuch der Alten Geographie. 3 Bde., Leipzig 1842–1877 (Nachdruck Graz 1966). Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Neumann, K.: Die Hellenen im Skythenlande. Berlin 1855. Tolstikov, V. P.: Pantikapaion. Ein archäologisches Porträt der Hauptstadt des Kimmerischen Bosporus. In: Fornasier, J.; Böttger, B. (Hrsg.): Das Bosporanische Reich. Mainz 2002. Winkler, G. (Hrsg.): C. Plinius Secundus d. Ä., Naturkunde, Bücher III/IV. München 1988.

7 Iazyges Metanastae Forbiger, A.: Handbuch der Alten Geographie. 3 Bde., Leipzig 1842–1877 (Nachdruck Graz 1966).

142

Literatur

Mannert, K.: Geographie der Griechen und Römer. Teil IV, Der Norden der Erde von der Weichsel bis nach China nach den Begriffen der Griechen und Römer. Leipzig 1820. Reichard, C. G. Th.: Orbis terrarum antiquus cum thesauro topographico, continente indices tabularum geographicarum topographicos eosdemque criticos. Nürnberg 1824.

8 Dacia Bărbulescu, M. (Hrsg.): Atlas-dicţionar al Daciei romane. Cluj-Napoca 2005. EB = Inc. Encyclopaedia Britannica (Hrsg.): Encyclopaedia Britannica. http://www. britannica.com (2. August 2012) Gudea, N.; Lobüscher, T.: Dacia. Mainz 2006. Hanson, W. S.; Oltean, I.: The identification of Roman Buildings from the Air: Recent Discoveries in Western Transylvania. Archaeological Prospection 10, 2003, 101–117. LGRC = Hakkert, A. M.; Zahariade, M. (Hrsg.): Lexicon of the Greek and Roman cities and place names in antiquity, ca. 1500 B. C. – ca. A. D. 500. Fascicule 5, Apollonia–Arados, Amsterdam 2000. O’Connor, C.: Roman Bridges. Cambridge 1993. Radu, A.; Zerbini, L.: La Dacia Romana. Soveria Mannelli 2007. Sadowski, J. N. v.: Die Handelsstrassen der Griechen und Römer durch das Flussgebiet der Oder, Weichsel, des Dniepr und Niemen an die Gestade des Baltischen Meeres. Übersetzt von Albin Kohn, Jena 1877 (Nachdruck Amsterdam 1963). Schramm, G.: Nordpontische Ströme. Göttingen 1973. Tudor, D.: Oraşe, Tîrguri şi Sate în Dacia Romană. Bucureşti 1968. Vulpe, A.: Ptolemy and the ancient Geography of Moldavia. Studii Clasice VI, 1964, 233– 246.

9 Moseia Superior Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Löhberg, B.: Das „Itinerarium provinciarum Antonini Augusti“. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Sanader, M: Dalmatia. Mainz 2009.

10 Moesia Inferior Beševliev, V.: Zur Geographie Nordost-Bulgariens in der Spätantike und im Mittelalter. Linguistique Balkanique IV, 1962, 57–80. Georgiev, V.: Die Herkunft der Namen der größten Flüsse der Balkanhalbinsel und ihre Bedeutung zur Ethnogenese der Balkanvölker. Linguistique Balkanique I, 1959, 5–27.

143 Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Löhberg, B.: Das „Itinerarium provinciarum Antonini Augusti“. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Schramm, G.: Nordpontische Ströme. Göttingen 1973. Vulpe, A.: Ptolemy and the ancient Geography of Moldavia. Studii Clasice VI, 1964, 233– 246. Winkler, G. (Hrsg.): C. Plinius Secundus d. Ä., Naturkunde, Bücher III/IV. München 1988.

13 Thracia Georgiev, V.: Die Herkunft der Namen der größten Flüsse der Balkanhalbinsel und ihre Bedeutung zur Ethnogenese der Balkanvölker. Linguistique Balkanique I, 1959, 5–27. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Kirsten, E.; Kraiker, W.: Griechenlandkunde. Heidelberg 4 1962. Lauffer, S. (Hrsg.): Griechenland. Lexikon der historischen Stätten. München 1989. LGRC = Hakkert, A. M.; Zahariade, M. (Hrsg.): Lexicon of the Greek and Roman cities and place names in antiquity, ca. 1500 B.C. – ca. A.D. 500. Fascicule 5: Apollonia–Arados. Amsterdam 2000; Fascicule 7: Artanissa–Augusta Rauricorum. Amsterdam 2005. Löhberg, B.: Das „Itinerarium provinciarum Antonini Augusti“. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Shipley, G.: Pseudo-Skylax’s Periplous. Bristol 2011.

12 Chersonesus Thracia Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Jones, A. H. M.: The Cities of the Eastern Roman Provinces. Oxford 2 1971. Löhberg, B.: Das „Itinerarium provinciarum Antonini Augusti“. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006.

144

Literatur

13 Macedonia Bol, P. C.; Niemeier, W.-D.; Strasser, R.: Griechenland. Ein Führer zu den antiken Stätten. Stuttgart 1998. Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Cohen, G. M.: The Hellenistic settlements in Europe, the islands and Asia Minor. Berkeley 1995. Franke, P. R.: Albanien im Altertum. Antike Welt, Sondernummer 1983, 11–65. Gaitanides, J.; Irmes, L.: Griechische Inseln. Zürich 1986. Georgiev, V.: Die altgriechischen Flußnamen. In: Dimitur Decev po slucaj 80–godivsninata mu (Festschrift für D. Decev). Sofia 1958, 3–48. Georgiev, V.: Die Herkunft der Namen der größten Flüsse der Balkanhalbinsel und ihre Bedeutung zur Ethnogenese der Balkanvölker. Linguistique Balkanique I, 1959, 5–27. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Kirsten, E.; Kraiker, W.: Griechenlandkunde. Heidelberg 5 1967. Korenjak, M.: Die Welt-Rundreise eines anonymen griechischen Autors („Pseudo-Skymnos“). Hildesheim 2003. Kunstmann, H.: Die Slaven. Stuttgart 1996. Lauffer, S. (Hrsg.): Griechenland. Lexikon der historischen Stätten. München 1989. Leake, W. M. L.: Travels in Northern Greece. 4 Bde., London 1835. LGRC = Hakkert, A. M.; Zahariade, M. (Hrsg.): Lexicon of the Greek and Roman cities and place names in antiquity, ca. 1500 B.C. – ca. A.D. 500. Fascicule 1: A [. . . ] . . . –Ad Novas 3. Amsterdam 1992; Fascicule 5: Apollonia–Arados. Amsterdam 2000; Fascicule 7: Artanissa–Augusta Rauricorum. Amsterdam 2005; Fascicule 8: Augusta Rauricorum– Azotus Ashdod. Amsterdam 2007. Löhberg, B.: Das “Itinerarium provinciarum Antonini Augusti”. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Neumann, C.; Partsch, J.: Physikalische Geographie von Griechenland mit besonderer Rücksicht auf das Altertum. Breslau 1885. Papazoglou, F.: Les villes de Macedoine à 1’époque romaine. Athen 1988. Rhoby, A.: Reminiszenzen an antike Stätten in der mittel- und spätbyzantinischen Literatur. Göttingen 2003. Touratsoglou, I.: Makedonien. Athen 1995. Schmieder, O.: Die Alte Welt. Band 2, Mittelmeerländer. Kiel 1969. Smith, J. R.: Springs and Wells in Greek and Roman Literature. New York und London 1922.

145 Treidler, H.: Epirus im Altertum. Studien zur historischen Topographie. Leipzig 1917. Winkler, G. (Hrsg.): C. Plinius Secundus d. Ä., Naturkunde, Bücher III/IV. München 1988.

14 Epirus Bowden, W.: Epirus Vetus. London 2003. Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Cohen, G. M.: The Hellenistic settlements in Europe, the islands and Asia Minor. Berkeley 1995. Franke, P. R.: Albanien im Altertum. Antike Welt, Sondernummer, 1983, 11–65. Gallas, K.: Korfu. Köln 1986. Georgiev, V.: Die altgriechischen Flußnamen. In: Dimit˘ ur Dečev po slučaj 80-godišninata mu (Festschrift für D. Dečev). Sofia 1958, 3–48. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Lauffer, S. (Hrsg.): Griechenland. Lexikon der historischen Stätten. München 1989. Leake, W. M.: Travels in Northern Greece. 4 Bde., London 1835. Löhberg, B.: Das “Itinerarium provinciarum Antonini Augusti”. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Neumann, C.; Partsch, J.: Physikalische Geographie von Griechenland mit besonderer Rücksicht auf das Altertum. Breslau 1885. Treidler, H.: Epirus im Altertum. Studien zur historischen Topographie. Leipzig 1917. Walbank, F. W.: A Historical Commentary on Polybius. 3 Bde., Oxford 1957.

15 Achaia Bol, P. C.; Niemeier, W.-D.; Strasser, R.: Griechenland. Ein Führer zu den antiken Stätten. Stuttgart 1998. Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Buck, R. S.: A History of Boeotia. Edmonton 1979. Forbiger, A.: Handbuch der Alten Geographie. 3 Bde., Leipzig 1842–1877 (Nachdruck Graz 1966). Gaitanides, J.; Irmes, L.: Griechische Inseln. Zürich 1986. Georgiev, V.: Die altgriechischen Flußnamen. In: Dimitur Decev po slucaj 80-godivsninata mu (Festschrift für D. Decev). Sofia 1958, 3–48.

146

Literatur

Giebel, M.: Das Orakel von Delphi. Stuttgart 2001. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Kirsten, E.; Kraiker, W.: Griechenlandkunde. Heidelberg 5 1967. Lauffer, S. (Hrsg.): Griechenland. Lexikon der historischen Stätten. München 1989. Letzner, W.: Athen. Der archäologische Führer. Darmstadt 2012. LGRC = Hakkert, A. M.; Zahariade, M. (Hrsg.): Lexicon of the Greek and Roman cities and place names in antiquity, ca. 1500 B.C. – ca. A.D. 500. Fascicule 8: Augusta Rauricorum–Azotus Ashdod. Amsterdam 2007. Löhberg, B.: Das “Itinerarium provinciarum Antonini Augusti”. Ein kaiserzeitliches Straßenverzeichnis des Römischen Reiches. Überlieferung, Strecken, Kommentare, Karten. 2 Bde., Berlin 2006. Neumann, C.; Partsch, J.: Physikalische Geographie von Griechenland mit besonderer Rücksicht auf das Altertum. Breslau 1885. Pape, W.: Wörterbuch der griechischen Eigennamen. 2 Bde., Braunschweig 1884. Rhoby, A.: Reminiszenzen an antike Stätten in der mittel- und spätbyzantinischen Literatur. Göttingen 2003. Schmieder, O.: Die Alte Welt. Band 2, Mittelmeerländer. Kiel 1969. Winkler, G. (Hrsg.): C. Plinius Secundus d. Ä., Naturkunde, Bücher III/IV. München 1988.

16 Peloponnesus Bol, P. C.; Niemeier, W.-D.; Strasser, R.: Griechenland. Ein Führer zu den antiken Stätten. Stuttgart 1998. Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Forbiger, A.: Handbuch der Alten Geographie. 3 Bde., Leipzig 1842–1877 (Nachdruck Graz 1966). Gaitanides, J.; Irmes, L.: Griechische Inseln. Zürich 1986. Georgiev, V.: Die altgriechischen Flußnamen. In: Dimitur Decev po slucaj 80-godišninata mu (Festschrift für D. Decev). Sofia 1958, 3–48. Grashof, C. H. F.; Wilberg, F. W.: Claudii Ptolemaei Geographiae libri octo. Essen 1838– 45. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Hazlitt, W.: The Classical Gazetteer. London 1851 (Nachdruck London 1995).

147 Kalligeros, E. P.: Kythira. Kythira 1995. Karpodini-Dimitriadi, E.: Der Peloponnes. Athen 1988. Kirsten, E.; Kraiker, W.: Griechenlandkunde. Heidelberg 5 1967. Lauffer, S. (Hrsg.): Griechenland. Lexikon der historischen Stätten. München 1989. LGRC = Hakkert, A. M.; Zahariade, M. (Hrsg.): Lexicon of the Greek and Roman cities and place names in antiquity, ca. 1500 B.C. – ca. A.D. 500. Fascicule 7: Artanissa–Augusta Rauricorum. Amsterdam 2005. Schmieder, O.: Die Alte Welt. Band 2, Mittelmeerländer. Kiel 1969. Winkler, G. (Hrsg.): C. Plinius Secundus d. Ä., Naturkunde, Bücher III/IV. München 1988.

17 Creta Bechert, T.: Kreta in römischer Zeit. Mainz 2011. Bol, P. C.; Niemeier, W.-D.; Strasser, R.: Griechenland. Ein Führer zu den antiken Stätten. Stuttgart 1998. Brodersen, K. (Hrsg.): Antike Stätten am Mittelmeer. Stuttgart 1999. Gaitanides, J.; Irmes, L.: Griechische Inseln. Zürich 1986. Georgiev, V.: Die altgriechischen Flußnamen. In: Dimitur Decev po slucaj 80-godišninata mu (Festschrift für D. Decev). Sofia 1958, 3–48. Grant, M.: A Guide to the Ancient World. o. O. 1986. Hansen, M. H.; Nielsen, T. H. (Hrsg.): An inventory of archaic and classical poleis. Oxford 2004. Lauffer, S. (Hrsg.): Griechenland. Lexikon der historischen Stätten. München 1989.

148

Literatur

Ortsindex Abakaina, 44 Abdera, 76 Abea, 111 Abella, 24 Abellinum, 25 Abieta, 60 Abrystum, 26 Accipitrum insula, 39 Acelum, 16 Acheloos, 96 Acheloos p. (M), 96 Acheron, 96 Acheron p. (M), 96 Achilleos dromos, 50 Achillis insula, 72 Achinos, 86 Acmonia, 63 Acquarossa, 19 Aculca, 19 Adda, 15 Adria, 20 Adria, 16 Aeculanum, 25 Aegina, 115 Aesernia, 23 Aesis, 20 Aesis fl. (M), 14 Aesisium, 21 Aethale insula, 26 Aex, 21 Ag. Ioannis, 97 Ag. Kyrkos, 120 Ag. Nikolaos, 121 Ag. Pelagia, 121 Agaron akron, 51 Agaros p. (M), 51 Agathyrnon, 42 Agia Roumeli, 120 Agioi Deka, 122 Agion Oros, 85 Agios Ioannis, 114 Agios Nikolaos, 85 Agios Thomas , 122 Agios Vasilios, 114 Agios Vlasios, 102 Agira, 45 Agrigento, 46 Agyrion, 45 Ai-Todor, 56 Aiantion, 86 Aidepsos (Euboia nesos), 104 Aidipsos, 104

Aigaia, 90 Aigeira, 110 Aigeira, 110 Aigila nesos, 115 Aigina polis (Aigina nesos), 115 Aigio, 110 Aigion, 110 Aigitharsos akra, 43 Aigostheneia, 102 Aigousa nesos, 47 Aime, 17 Ainos polis, 76 Aiolou nesos, 47 Aistraion, 88 Aitinion, 91 Aitnai, 45 Aitne, 44 Aj-Todor, 56 Akanthos, 85 Akithios p. (M), 43 Akra Drapanon, 121 Akra Falakron, 97 Akra Kalamas, 96 Akra Katakolo, 110 Akra Kefalas, 120 Akra Killini, 110 Akra Korakias, 121 Akra Koryphasion, 111 Akra polis, 51 Akra Skala, 96 Akra Tainaron, 111 Akra Vigla, 104 Akragantinon emporion, 43 Akragas, 46 Akrai, 46 Akraiphia, 103 Akrefnio, 103 Akreia, 111 Akritas akra, 111 Akrokeraunia ore, 96 Akrotiri Dafnou, 97 Akrotiri Doukato, 97 Akrotiri Hironisi, 122 Akrotiri Mounda, 97 Akrotiri Stavros, 86 Akrotiri Tripiti, 120 Aktion, 97 Aktion, 97 Alabon p. (M), 44 Alaisa, 42 Alaunon oros, 51 Alba, 18

150 Alba Fucinis, 21 Alba Iulia, 63 Alba Pompeia, 18 Albanopolis, 87 Albe, 21 Albenga, 10 Albertirsa, 60 Albiana, 33 Albingaunum, 10 Albintimilium, 10 Aleria, 31 Aleria colonia, 31 Ales, 39 Aletium, 26 Alexandrou bomoi, 52 Alezio, 26 Algajola, 30 Aliákmonas, 87 Aliartos, 114 Aliartos, 103 Alicudi, 46 Alife, 23 Alika, 111 Alista oppidum, 31 Alkta, 45 Allifa, 23 Alma Kermen (Zavyetne), 57 Alontion, 42 Alopekia nesos, 53 Aloros, 88 Alpheios, 110, 111 Alpheios p. (M), 110 Alpheios p. (Q), 110 Alpheios p. (Z), 111 Alsium, 11 Alsos Halieuma Theou, 51 Alsos Hekates akron, 50 Altilia, 23 Altino, 16 Altinum, 16 Aluca, 32 Alushta, 56 Alutas fl. (M), 62 Alvum, 15 Alyki, 100 Amadoka, 52 Amadoka ore, 51 Amantia, 84, 87 Amarinthos, 104 Amarynthos (Euboia nesos), 104 Ambelos Akra, 85 Ambrakia, 96 Amelia, 21 Ameria, 21 Amfissa (Salona), 102 Amiternum, 22 Ampelos akra, 85, 121 Amphimales kolpos, 121 Amphipagos akra, 97

Ortsindex Amphipolis, 88 Amphipolis, 88 Amphissa, 102 Amutrium, 64 Anagni, 22 Anagnia, 22 Anaphlystos, 104 Anapodaris, 120 Anaunium, 16 Anavissos, 100 Anchialos, 76 Ancient Olympia, 113 Ancona, 14 Ancona, 14 Andaristos, 88 Andros (Andros nesos), 106 Angulus, 22 Angustia, 62 Anissaras, 121 Ankrina, 46 Ano Apostoloi, 89 Ansedonia, 10 Anthedon, 101 Antigone Psaphara, 89 Antigoneia, 89, 97, 114 Antikyra, 100 Antikyra, 100 Antikythera, 115 Antiparos, 106 Antirrhion akron, 100 Antirrio, 100 Antium, 11 Anxanum, 23 Anzio, 11 Aoos p. (M), 84 Aosta, 17 Apenestae, 13 Aphrodisias, 78 Apidia, 115 Apollonia, 76, 84, 121 Apollonia Mygdonias, 89 Aproi kolonia, 78 Apsalos, 87 Apsos p. (M), 84 Aptera, 122 Apulum, 63 Aquae, 63 Aquae Hypsitanae, 39 Aquae Lesitanae, 39 Aquae Neapolitanae, 39 Aquileia, 15 Aquileia colonia, 15 Aquilonia, 25 Aquino, 23 Aquinum, 23 Arabessos, 90 Arachthos, 102 Arachthos, 96 Arachthos p. (M), 96

151

Ortsindex Araxos akra, 110 Archaia Korinthos, 113 Archar, 66 Archea Eleftherna (Prines), 122 Arcina, 64 Arcobadara, 62 Ardani, 78 Ardaute, 87 Ardea, 22 Ardea, 22 Arenosum litus, 30 Arethousa, 85 Arezzo, 19 Argennon akron, 44 Argidava, 63 Argiroupoli, 122 Argoda, 57 Argos, 114 Argos, 114 Argos Amphilochikon, 97 Ariccia, 22 Aricia, 22 Ariminum, 14 arktikotaton akron, 97 Arna, 21 Arnissa, 87 Arno, 10 Arnus fl. (M), 10 Arpi, 25 Arpinova, 25 Arretium, 19 Arribantium, 66 Arrolos, 89 Arshintsevo, 56 Arta, 96 Artakina, 122 Artemidos hieron, 101 Artemidos hieron (Euboia nesos), 105 Artemisio, 105 Arzos, 77 Arzos p. (M), 77 Ascoli Piceno, 20 Asculum, 20 Asinara, 39 Asine, 111, 114 Asolo, 16 Asopos, 112 Asopos, 101, 110 Asopos p., 102 Asopos p. (M), 101, 110 Asseros, 45, 89 Assiros, 89 Assisi, 21 Assoro, 45 Asta colonia, 17 Astakos, 97 Astakos, 97 Astron, 112 Atalandi, 103

Atalantes nesion, 104 Atalanti, 101 Atalantonissi, 104 Atella, 24 Aternus fl. (M), 14 Ateste, 16 Athenai, 104 Athenaion limen, 113 Athens, 104 Athos akron kai polis, 85 Athos oros, 85 Athos peninsula, 85 Athyras p. (M), 77 Atina, 22 Atina, 22 Atrax, 90 Atri, 20 Atria, 16 Atrianus fl. (M), 15 Attii prom., 30 Aufidena, 23 Aufidus fl. (M), 13 Augaia, 89 Augusta Bagiennorum, 17 Augusta Praetoria colonia, 17 Augusta Taurinorum, 17 Aulis, 101 Aulon polis epineion, 84 Aureus mons, 32 Avdera, 76 Avella, 24 Avellino, 25 Avia, 22 Avia, 111 Axiaces fl., 72 Axima, 17 Axiopolis, 72 Axios (Vardar), 86 Axios p., 87 Axios p. (M), 86 Axios p. (Q), 87 Azagarion, 52 Azorion, 90 Azyleia, 97 Babadag, 72 Babje, 88 Badation, 57 Bagno Roselle, 19 Bairos, 89 Baklaburnu, 78 Balagna, 32 Balaklava, 56 Balassagyarmat, 60 Balchik, 71 Banská Štiavnica, 60 Bansko, 89 Baphyras p. (M), 86 Bari, 13

152 Barium, 13 Basiluzzo, 46 Bastelica, 33 Bathynias p. (M), 77 Bathys p. (M), 42 Bausta, 26 Belasiza Mt., 87 Belene, 71 Belgodere, 32 Belgorod Dnistrovskyi, 72 Belgrade, 66 Belgrade Fortress, 66 Belluno, 16 Belunum, 16 Belvedere Marittimo, 12 Bene Vagienna, 17 Benevento, 24 Beneventum, 24 Berdyansk, 51 Berdyansk spit, 51 Beregra, 21 Berezan, 72 Berga, 88 Bergamo, 16 Bergomum, 16 Bergoule, 78 Berketesios oros, 87 Bermion oros, 87 Beroia, 90 Berta, 89 Bertiskos oros, 87 Beryslav, 52 Bevagna, 21 Biandyna, 112 Biferno, 14 Bilohirs’k, 57 Biracellum, 18 Bisanthe, 77 Bistonis Lagoon, 77 Bistonis limne, 77 Bithia, 37 Bithia oppidum, 37 Bithia portus, 37 Bitola, 88 Biturgia, 19 Bityla, 115 Bizye, 77 Blanda, 25 Blemmina, 115 Blera, 20 Blera, 20 Boacias fl. (Z), 10 Boagrios p. (M), 101 Boai, 112 Bodinon oros, 51 Boiano, 23 Boion, 56, 102 Bolayır, 77 Bolayır (Gallipoli Peninsula), 76

Ortsindex Bologna, 18 Bolsena, 19 Bondelia, 18 Bonifacio, 31 Bononia, 18 Borgata Fidene, 23 Borgo Tufico, 21 Borion stoma (M), 70 Bormanon, 60 Borysthenes p. (M), 50, 72 Borysthenes p. (Q), 51, 52 Borysthenis, 52 Borysthenis insula, 72 Bosa, 38 Bosa, 38 Boudoros p. (Euboia nesos) (M), 105 Boukephalon limen, 113 Boukra akra, 43 Bouleia, 102 Boullis, 84 Boura, 113 Bouthroton kolonia, 96 Bovianum, 23 Bovino, 25 Brad, 72 Brancoveanu, 64 Braţul Chilia, 70, 71 Braţul Sfântu Gheorghe, 70 Braţul Sulina, 71 Brauron, 101 Breaza, 63 Brentino, 16 Bres, 89 Brescello, 18 Brescia, 16 Breţcu, 62 Bretina, 16 Briançon, 17 Brigantium, 17 Brindisi, 13 Brixellum, 18 Brixia, 16 Brundisium, 13 Brza Palanka, 66 Buca, 14 Buccino, 24 Bucharest, 64 Bugeac, 71 Burgas, 76 Butrint, 96 Butrium, 16 Buxentum, 12 Büyükkarıştıran, 78 Buzet, 15 Bykes limne, 51 Bykes p. (M), 51 Byzantion, 76 Caedris fl. (M), 37

153

Ortsindex Caelia, 25 Caere, 20 Caesena, 18 Caesiae litus, 30 Cagliari, 37 Cala Pira, 37 Calacuccia, 32 Călan, 63 Calenzana, 32 Cales, 24 Callatis, 71 Caltabellotta, 46 Caltagirone, 45 Calvi Vecchia, 24 Camerino, 21 Camerinum, 21 Camporeale, 46 Canale Bianco, 15 Canelata oppidum, 32 Canosa di Puglia, 25 Càntera, 44 Canusium, 25 Cap Corse, 32 Cape Akrathos, 85 Cape Akritas, 111 Cape Araxos, 110 Cape Asprokavos, 97 Cape Chersonesos, 56 Cape Drepano, 85 Cape Emin, 70 Cape Emine, 76 Cape Gigonis, 86 Cape Goudoura, 121 Cape Kafireas, 104 Cape Karavoutas, 120 Cape Korakas, 106 Cape Koutri, 120 Cape Krios, 120 Cape Lichada, 104 Cape Malea, 112 Cape Melissa, 120 Cape Nymphaion, 85 Cape Oktonia, 105 Cape Paliouri, 85 Cape Plaka, 120, 121 Cape Sideros, 121 Cape Spathi, 112, 122 Cape Spiri, 113 Capizzi, 44 Capo Altano, 36 Capo Bruzzano, 12 Capo Caccia, 36 Capo Colonna, 13 Capo d’Orso, 38 Capo dell’Armi, 12 Capo di S. Maria di Leuca, 13 Capo Falcone, 36 Capo Ferro, 38 Capo Mannu, 36

Capo Ognina, 44 Capo Passero, 44 Capo Peloro, 42 Capo Rasocolmo, 42 Capo Revellata, 30 Capo S.Croce, 44 Capo Sant’Alessio, 44 Capo Scalambri, 43 Capo Testa, 38 Capo Teulada, 37 Capo Vaticano, 12 Capradossa, 21 Capraia, 26 Capraria island, 26 Caprea insula, 26 Caprera, 39 Capri, 26 Capu Rossu, 30 Capua, 24 Capua, 24 Caralis oppidum et prom., 37 Caralitanus sinus, 37 Carinola, 24 Caronia, 42 Carpathians, 50, 60 Carraca, 16 Carrodano, 18 Carsidava, 62 Carsioli, 21 Carsium, 72 Casalus sinus, 30 Casilinum, 24 Castel di Sangro, 23 Castel di Tusa, 42 Castel Volturno, 11 Casteldoria at Coghinas, 38 Castellamare del Golfo, 43 Castellammare di Velia, 12 Castellane, 17 Castelleone di Suasa, 20 Castelsardo, 38 Castelvetrano, 46 Castrum, 14 Castrum Novum, 11 Catania, 44 Catena del Marghine, 39 Caudium, 24 Cavallata, 44 Cedrino, 37 Cefalù, 42 Ceglie Messapica, 25 Cemenelum, 17 Cenestum, 33 Centuri, 32 Centurinum oppidum, 32 Centuripe, 45 Cersunum, 32 Cerveteri, 20 Cesena, 18

154 Chabris p. (M), 86 Chaeronea, 103 Chaironeia, 103 Chaleos, 100 Chaliki, 91 Chalkida, 104 Chalkis, 102 Chalkis para ton Euripon (Euboia nesos), 104 Chania, 122 Chaplynka, 51 Charax, 56 Chelonites kolpos, 110 Chelonitis akra, 110 Chernihiv, 52 Chersonesos, 44, 56, 120, 121 Chersonesos akra, 101 Chersonesos akra (Euboia nesos), 105 Chersonesou akron, 100 Chersonesus, 37, 76 Cherven Bryag, 77 Chesinos p. (M), 50 Chieti, 22 Chiusi, 19 Chornobyl, 52 Chorygi, 89 Chrisi, 87 Chrisso, 100 Chronos p. (M), 50 Chydas p. (M), 42 Chyretiai, 91 Ciabrus fl. (M), 62, 66 Ciano, 18 Cibrica, 62, 66 Cigmău, 63 Cimiez, 17 Circaeum prom., 11 Circidius fl. (M), 30 Città Sant’Angelo, 22 Cividale del Friuli, 15 Civita Carenza, 21 Civitavecchia, 11 Civitella d’Arno, 21 Civitella del Tronto, 21 Claterna, 18 Cliternum, 21 Clostra, 11 Cluj, 62 Clunium oppidum, 32 Clusium, 19 Collesano, 45 Colymbarium prom., 38 Comidava, 63 Como, 16 Compsa, 24 Comum, 16 Concordia colonia, 15 Concordia Sagittaria, 15 Conflans, 17 confluens (Z), 15

Ortsindex Consentia, 25 Constanţa, 71 Contrada San Eleuterio, 24 Conza della Campagnia, 24 Coracodes portus, 36 Corfinio, 23 Corfinium, 23 Corleone, 46 Cornus, 39 Corte, 32 Cortona, 19 Cortona, 19 Cosa, 10 Cosenza, 25 Crassum prom., 36 Crema, 16 Cremona, 16 Cremona colonia, 16 Crna Reka, 87 Croto, 13 Crotone, 13 Cuglieri, 39 Cuma, 11 Cumae, 11 Cuniucharium prom., 37 Cupra Maritima, 14 Cupra Marittima, 14 Cupra Montana, 20 Cupramontana, 20 Ćuprija, 66 Dăeni, 72 Dandake, 56 Danube, 62, 70 Danubii fluvii, 70 Danubius fl., 70, 71 Danubius fl. (B), 62 Daugava, 50 Daulia, 88 Daulis, 102 Dausdava, 72 Davia, 114 Davlia, 102 Debelt, 77 Debrecen, 62 Delion, 103 Delos, 106 Delos (Delos nesos), 106 Delphi, 102 Delphoi, 102 Demetrias, 86 Deoueltos kolonia, 77 Derris akra, 85 Dertona, 17 Deva, 63 Dia, 123 Dia nesos, 123 Diabate insula, 39 Diacum, 71

155

Ortsindex Dianae portus, 31 Diboma, 88 Didyme nesos, 46 Didymoteicho, 78 Dierna, 63 Diktamnon, 122 Dikte oros, 122 Diktynnaion, 122 Dilesi, 103 Dinogetia, 70, 72 Diomedeae insulae, 26 Dion, 86 Dion akron, 121 Dion akron (Euboia nesos), 105 Dion kolonia, 86 Dionysopolis, 71 Dios Soteros limen, 112 Dnieper, 50 Dniester, 52, 62, 72 Doberos, 88 Docirava, 62 Doliche, 90 Dolichi, 90 Domeniko, 91 Domodossola, 17 Don, 51 Don at Bobrov, 52 Donji Milanovac, 66 Dora Baltea, 15 Doria fl., 15 Doria fl. (Z), 15 Dorticum, 66 Drenovo, 88 Drepano, 112 Drepanon, 43 Drepanon akron, 110, 121 Drouphegis, 64 Drousipara, 78 Dukati, 84 Dunăreni, 71 Durostorum legio, 71 Durres, 84 Dylewska Góra, 51 Dyme, 78, 110 Dymethos, 45 Dyrrhachion, 84 Dz˘ ep, 66 Dzhankoy, 56 East-Beskids, 51 Eba, 19 Eburodunum, 17 Eceabat, 82 Echedoros p. (M), 86 Echinades, 98 Echinades nesoi, 98 Echinos, 86 Edessa, 90 Edessa, 90

Egnatia, 13 Egnazia, 13 Elafonisos, 112 Elaia, 112 Elaias limen, 96 Elaious, 82, 97 Elateia, 102 Elateia, 102 Elba, 26 Elbasan, 88 Elefthero Limani, 84 Elektras p. (M), 120 Eleusina, 100 Eleusis, 100 Eleusis (Thera nesos), 105 Eleutero, 42 Eleutherai, 122 Eleutheros p. (M), 42 Elis, 113 Elkethion, 46 Eloro, 46 Elounda, 121 Elyma, 87 Embrun, 17 Emporion Segestanon, 43 Enez, 76 Engyon, 45 Enna, 45 Enna, 45 Entella, 46 Entella, 10 Entella fl. (M), 10 Epidauros, 112 Episkopi, 114 Eporedia, 17 Erakton, 53 Ereikoussa, 98 erento, 19 Eretria, 91, 104 Eretria (Euboia nesos), 104 Eretriai, 91 Eriboia, 90 Ericinum, 38 Erigon p., 87 Erigon p. (Z), 87 Eriklice, 78 Erikodes nesos, 46 Erikousa nesos, 98 Erineos, 102 Erineos limen, 110 Erineos p. (M), 44 Erkabon, 52 Ermioni, 112 Ermoupoli, 106 Errebantium prom., 38 Erythraion akron, 121 Esino, 14 Eski Hisarlık, 82 Este, 16

156 Étang de Diane, 31 Eteta, 66 Etna, 44 Etropole, 77 Euanthia, 100 Euboea, 105 Euenos p. (M), 100 Euia, 88 Euonymos nesos, 47 Eupatoria polis, 56 Euporia, 89 Europos, 87, 89 Eurotas, 111 Eurotas p. (M), 111 Eurotas p. (Q), 111 Evinohori, 102 Evinos, 100 Evisa, 32 Evros, 76 Exarchos, 103 Exomytis, 105 Faenza, 18 Faesulae, 19 Falerium, 20 Fano, 14 Fanum Fortunae, 14 Fârliug, 63 Faventia, 18 Favignana, 47 Favone, 31 Feodosia, 56 Ferentia, 19 Ferentino, 23 Ferentinum, 23 Fermo, 20 Feronia, 37 Feronia oppidum, 37 Ficaria insula, 40 Fidenae, 23 Fidentia, 18 Fidenza, 18 Fiesole, 19 Figalia, 114 Filicudi, 46 Finik, 97 Firenze, 19 Firmum, 20 Fisera oppidum, 30 Fiumaro di Modica, 43 Fiume di Girolata, 30 Fiume di Marsala, 43 Fiume Grande, 42 Fiume Simeto, 45 Fiume Temo, 36 Fiume Tirso, 36 Florentia, 19 Flumendosa, 37 Folégandros, 107

Ortsindex Follonica, 10 Foloi, 113 Fondi, 23 Fordongianus, 39 Formia, 11 Formiae, 11 Formio fl. (M), 15 Forum Claudii, 17 Forum Clodii, 20 Forum Cornelii, 18 Forum Flaminii, 21 Forum Iulium colonia, 15 Forum Iutuntorum, 16 Forum Popillii, 24 Forum Sempronii, 20 Fossa, 22 Fossae Papirianae, 18 Fossombrone, 20 Francofonte, 45 Frateria, 64 Fratuolum, 25 Frosinone, 23 Frusino, 23 Fundi, 23 Galaxidi, 100 Gallikos, 86 Gangi, 45 Gareskos, 87 Garganus mons, 13 Garigliano, 11 Garmen, 78 Garvăn, 62, 72 Gasoros, 88 Gastouni, 113 Gavdos, 123 Gavrion, 106 Gazoros, 88 Gefyra, 90 Gela, 46 Gela, 46 Gelibolu, 82 Genichesk, 51 Genichesk Strait, 51 Genova, 10 Genua, 10 Geraistos limen (Euboia nesos), 104 Gerenia, 115 Geroyevka, 56 Gerrhos p. (M), 51 Gigen, 62, 71 Gigonis akra, 86 Giona, 101 Giulianova, 14 Gllamnik, 66 Gokceada, 78 Golfo degli Angeli, 37 Golfo di Aranci, 38 Golfo di Porto, 30

157

Ortsindex Golfo di S. Eufemia, 12 Golfo di Squillace, 12 Golo, 31 Gomphoi, 91 Gonnoi, 90 Gonnos, 90 Gorditanum prom., 36 Gordynia, 90 Gorgonis insula, 26 Gortyn, 122 Gortyna, 122 Gortynios, 111 Gradenytsi, 53 Grădiştea, 63 Gradsko, 89 Gramvousa, 120 Granianum prom., 31 Gravia, 102 Graviscae, 11 Grumento Nova, 25 Grumentum, 25 Gubbio, 20 Gulf of Ajaccio, 30 Gurulis nova, 39 Gurulis vetus, 38 Gyrtone, 90 Gyrtòni, 90 Gytheion, 111 Gythion, 111 Haimon, 77 Haliacmon, 86 Haliakmon p. (M), 86 Haliakmon p. (Q), 87 Haliartos, 103 Halmydessos aigialos, 76 Harmanli, 77 Harpis oppidum, 72 Hârşova, 72 Hebros p. (M), 76 Hekal, 84 Hekatompedon, 97 Helike, 113 Helikon, 102 Helikon oros, 102 Helikon p. (M), 42 Heloros, 46 Hephaistias (Lemnos nesos), 91 Hephaistou nesos, 47 Heraclea Minoa, 43 Heraeum, 38 Heraia, 114 Heraion, 110 Herakleia, 43, 78, 88 Herakleia Phthiotidos, 91 Herakleia Sintike, 88 Herakleion, 56, 121 Heraklia, 91 Heraklion, 121

Herbessos, 45 Herbita, 45 Herculis fanum, 10 Herculis insula, 39 Herculis portus, 10, 37 Herdonia, 25 Hermaea insula, 40 Hermaeum prom., 36 Hermaia akra, 120 Hermione, 112 Hermonactis vicus, 72 Hersonissos, 121 Hiera nesos, 47 Hiera Petra, 121 Hieron akron, 50 Hieron Heras Korinthias, 110 Hieron oros, 121 Hikesia nesos, 46 Himeras p., 42 Himeras p. (M), 43 Hinog, 62, 72 Hipponiates sinus, 12 Hipporos p. (M), 43 Hispellum, 21 Histonium, 14 Homilai, 91 Hont, 60 Horma, 87 Horrea, 66 Hvardiys’ke, 57 Hyampolis, 103 Hybla, 45 Hydia, 45 Hydruntum, 13 Hygreis polis, 51 Hymettos oros, 102 Hypaneia, 114 Hypanis p. (M), 50 Hypata, 91 Hyphormos limen, 100 Hypsas p. (M), 43 Hyrium, 13 Iapygium prom, 13 Iato, 42 Ichthys akra, 110 Icoana, 64 Ide oros, 122 Idomene, 90 Ierapetra, 121 Ierissos, 85 iev, 52 Ifestia, 91 Igliţa, 72 İğneada, 76 İğneada Burnu, 76 Iguvium, 20 Ilegion, 90 Ilis, 113

158 Ilissos, 100 Ilissos p. (M), 100 Ilouraton, 57 Ilva insula, 26, 39 Imachara, 44 Imbros nesos, 78 Imola, 18 Ina, 46 Inachorion, 120 Inachos, 112 Inachos p. (M), 112 Inachos p. (Q), 112 Inatos, 120 Inkerman, 56 Inlăceni, 62 Insani montes, 39 Interamnia, 21 Iolkos, 86 Ioron, 88 Ios, 105 Ios (Ios nesos), 105 Ioulis (Kia nesos), 105 Ippari, 43 İpsala, 78 Iria, 17 Isaccea, 70, 72 Isar Marvinci, 90 Isbouros p. (M), 43 Ischia, 26 Isernia, 23 Ismenos p. (M), 101 Ismenos p. (Z), 102 Isola dei Cávoli, 40 Isola dell’ Ogliastra, 40 Isola di Gorgona, 26 Isola di Vulcano, 47 Isola Foradada, 39 Isola Grande, 47 Isola Piana, 39 Isola Rossa, 37 Isola San Pietro, 39 Isola Vendicari, 44 Isole di Tremiti, 26 Ispica, 46 Istanbul, 76 Istria, 71 Istrianos p. (M), 56 Istrus oppidum, 71 Itanos polis (akra), 121 Ithaka, 98 Ithake, 98 Ithome, 114 Ithome, 114 Iti oros, 84 Iuliola oppidum, 38 Ivanivka, 57 Ivrea, 17 Izmail, 72 Izobil’ne, 56

Ortsindex Jesi, 20 Jiu, 62 Jupa, 63 Kabyle, 78 Kaine, 111 Kaisaros bomoi, 52 Kakyron, 46 Kalakte, 42 Kalamaki, 113 Kalamata, 111 Kalampaka, 91 Kalanchak, 50 Kale Akte (Euboia nesos), 104 Kalemegdan, 66 Kaliakouda oros, 84 Kaliakra, 71 Kalindoia, 89 Kallidromos oros, 101 Kallipolis, 82 Kallirhoi, 114 Kalliterai, 89 Kalokastro, 89 Kalos limen, 50 Kalugerovo, 77 Kalydon, 102 Kamara polis, 121 Kamari, 105 Kamarina, 46 Kamarina, 46, 97 Kamčija, 71 Kanastraion akron, 85 Kanatadika, 105 Kandanon, 60 Kandila, 97 Kaphereus akron (Euboia nesos), 104 Kapytion, 44 Karaburun, 76 Karantin Point, 56 Karasu, 77 Kardamili, 114 Kardamyle, 114 Kardiapolis, 82 Karkina polis, 52 Karkinites kolpos, 51 Karkinites p. (M), 50 Karkinits’ka zatoka, 51 Karoia kome, 51 Karpates oros, 50, 60 Karpoudaimon, 77 Karrabia, 89 Karrodounon, 52 Karthaia (Kia nesos), 105 Karystos, 104 Karystos (Euboia nesos), 104 Karystos bay, 104 Kasandreia, 85 Kassiope limen, 96 Kassiope polis kai akra, 97

159

Ortsindex Kassiopi, 97 Kassope, 97 Kastelli, 123 Kastelli Kissamos, 122 Kastellia, 102 Kastro, 90, 103, 107, 113 Kastro Elliniko, 100 Kastro Orias, 91 Kastro tis Moreas, 110 Katane kolonia, 44 Katarrhaktos p. (M), 120 Kato Achaia, 110 Kato Alepochori, 100, 110 Kato Retsina, 102 Kaudos nesos, 123 Kaukana limen, 43 Kavala, 84 Kea, 105 Kechries, 113 Kecskemet, 60 Kelydnos p. (M), 84 Kenaion akron (Euboia nesos), 104 Kenchreai epineion, 113 Kentoripa, 45 Kephallenia, 97 Kephaloidis, 42 Kephalonesos, 50 Kephisos p., 102 Kepi i Gjuhëzës, 96 Kerch, 56 Kerentza, 96 Kerinthos (Euboia nesos), 105 Kerkyra, 97 Kermeyan, 78 Ketaria, 42 Kherson, 50 Kholmyech, 52 Khounovina, 100 Kičevo, 88 Kiliaris, 122 Kilitbahir, 82 Kiliya, 70 Killini, 110 Kimmerion, 56 Kimolos, 123 Kimolos nesos, 123 Kinburn, 50 Kirra, 100 Kirrha, 100 Kisamon akron, 122 Kisamos polis, 122 Kitarion oros, 87 Kithairon, 102 Kithairon oros, 102 Kleitor, 114 Kleitoria, 114 Kleonai, 114 Klepidaua, 53 Klippe Karavi, 98

Klitai, 89 Kneme polis, 51 Knemides, 101 Knossos, 122 Knossos, 122 Koçaçesme, 76 Koila, 82 Koila Euboias (Euboia nesos), 105 Kokkinia, 111 Kolone, 111 Kolpos Kassandras, 85 Konitsa, 90 Kopai, 103 Kopanos, 90 Korax akron, 56 Korax oros, 101 Korene, 113 Koressos (Kia nesos), 105 Korinthos, 113 Korissia, 105 Korkyra polis, 97 Korone, 111 Koroneia, 91, 103 Koroneia, 103 Koroni, 111 Korykos akra kai polis, 120 Koryphasion akron, 111 Kostolac, 66 Kotronas, 111 Kotyrga, 45 Kozloduy, 71 Kratas, 44 Kreousa, 100 Krikello, 102 Krinides, 88 Kriou metopon akron, 56, 120 Krisa, 100 Kristoni, 89 Krithea, 82 Krithia, 82 Kronion oros, 113 Krotinë, 88 Krya Vrysi, 105 Kryva spit, 51 Ktenous limen, 56 Ktimene, 91 Kurortne, 56 Kyaneai nesoi, 78 Kydonia, 122 Kyllene epineion, 110 Kynos, 101 Kynosoura akron, 101 Kypaira, 91 Kyparissai, 110 Kyparissi, 112, 115 Kyparissia, 110 Kyparission akron, 110 Kyphanta, 115 Kyphanta limen, 112

160 Kypsela, 78 Kyriaki, 102 Kyrrhos, 90 Kytaion, 57, 121 Kythera polis (Kythera nesos), 115 Kythnos, 106 Kythnos (nesos), 106 Kytinion, 102 Kyustendil, 78 La Canonica, 32 La Maddalena, 39 La Plaia, 37 La Turbie, 10 Labova, 97 Lacedonia, 25 Lachanas, 89 Lacinium prom., 13 Lacus Benacus, 15 Ladon, 110 Lago di Como, 15 Lago di Garda, 15 Lago di Massaciuccoli, 18 Lagyra, 56 Lakedaimon, 115 Lambírion, 110 Lamia, 91 Lamia, 91 Lanciano, 23 Lanuvio, 22 Lanuvium, 22 Lao, 12 Lappa, 122 Larino, 23 Larinum, 23 Larisa, 90 Larissa, 86, 90 Las, 111 Laumellum, 17 Laus fl., 12 Lavasina, 32 Lebadeia, 103 Lebena, 120 Lecce, 13 Lechaion epineion, 110 Lefkada, 98 Lefkadia, 90 Legio IV Flavia, 66 Legon, 46 Leianon polis, 51 Leinon polis, 52 Lekel, 97 Lékhaion, 110 Lendas, 120 Lentini, 45 Leon akra, 120 Leon akron (Euboia nesos), 104 Leontinoi, 45 Lepreo, 114

Ortsindex Lepreon, 114 Lerne, 115 Lesa, 39 Lete, 89 Lethaios p. (M), 120 Letoa nesos, 123 Leuce insula, 72 Leucopetra prom., 12 Leuka ore, 122 Leukas akra, 97 Leukas nesos, 98 Leukimma akra, 97 Leuktron, 111 Levadeia, 103 Levane ruins, 19 Levanzo, 47 Levka Ori, 122 Levski, 77 Li Galli, 26 Libarna, 18 Licata, 46 Lilaia, 102, 114 Lilaia, 102 Lilybaion polis kai akra, 43 Limani Mourto, 96 Limenas Geraka, 112 Limogardi, 91 Lipara nesos kai polis, 47 Lipari, 47 Lipljan, 66 Liqeni i Butrintit, 96 Liris fl. (M), 11 Lissos, 120 Liternum, 11 Liti, 89 litus resonans, 37 Livadostra, 100 Livanates, 101 Lixouri, 97 Lizisis, 63 Locanus fl. (M), 12 Locra fl. (M), 30 Locri, 12 Locri Epizefiri, 12 Lomello, 17 Lotoia nesos, 98 Loudias, 86 Loukisia, 101 Lousiko, 114 Loutro, 120 Loutros, 78 Loyew, 52 Luca, 18 Lucca, 18 Lucera, 25 Lucus Feroniae colonia, 18 Lüleburgaz, 78 Luna, 10 Lunae prom., 10

161

Ortsindex Luni, 10 Lupiae, 13 Lurinum, 32 Lychnidos, 88 Lydias p. (M), 86 Lygia, 96 Lykos p. (M), 51 Lyktos, 123 Lysias, 114 Lysimachia, 78 Macomér, 38 Macopsisa, 38 Macra fl. (M), 10 Madara, 72 Madis, 82 Madonna di Mezzagosto, 23 Magazzolo, 43 Magliano, 19 Magnesia akra, 86 Magra, 10 Maitonion, 52 Makella, 46 Makrigialos, 86 Makron akron, 44 Makron Teichos, 77 Malea akra, 112 Malevros, 102 Maliakos kolpos, 84 Malvito, 25 Mangalia, 71 Manliana, 19 Mantineia, 114 Mantineia, 114 Mantinum oppidum, 32 Mantua, 16 Mantua, 16 Marathi, 121 Marathon, 104 Marathon, 104 Marathopoli, 110 Marcodava, 63 Marèttimo, 47 Mariana oppidum, 32 Marianum prom. et oppidum, 31 Marina di Lago di Patria, 11 Marine de Canelle, 32 Marmara Adası, 78 Marmara Ereğli, 77 Maroneia, 76 Maronia, 76 Marsala, 43 Masalias p. (M), 120 Massaciuccoli, 10 Mastousia akra, 82 Matala, 120 Matalia, 120 Matisa, 33 Matrinus fl. (M), 14

Matzáccara, 36 Mavrommati, 111 Mazaras p. (M), 43 Mázaro, 43 Mazyr, 52 Mechka, 71 Mediolanium, 16 Megala Chorafia, 122 Megalopolis, 114 Megalopolis, 114 Megalou p., 120 Megara, 45, 100, 103 Megara, 103 Megara Hyblaea, 45 Melas p. (M), 76 Melitaia, 91 Melitea, 91 Melitopol, 51 Melos nesos, 123 Menai, 45 Mentana, 22 Mesembria, 71 mesembrinon, 97 Messene, 44, 111 Messina, 44 Metaponto, 13 Metapontum, 13 Methana, 112 Methene chersonesos, 112 Methone, 111 Methoni, 111 Metropolis, 52, 91 Mevania, 21 Midye, 76 Mieza, 90 Mikro Vathy, 101 Mikrothives, 87 Milano, 16 Milazzo, 42 Milos, 123 Mincio, 15 Mineo, 45 Minoa, 121 Minoa limen, 112, 121 Minthe oros, 113 Minturnae colonia, 23 Minturno, 23 Mirabella Eclano, 25 Misaris akra, 50 Miseno, 11 Misenum, 11 Mitropoli, 91 Mius, 51 Modena, 18 Módica, 46 Modione, 43 Moigrad, 62 Molochna, 51 Molos, 101

162 Molykria, 100 Monalos p. (M), 42 Monoeci portus, 10 Montagna di Marzo, 45 Monte Carcaci, 44 Monte Carlo, 10 Monte Cinto, 32 Monte Circeo, 11 Monte Ravu, 30 Monte Saraceno di Ravanusa, 46 Montecristo, 27 Monteria insula, 27 Montesarchio, 24 Montevarchi, 19 Mora, 33 Moryllos, 89 Motychanos p. (M), 43 Motyka, 46 Mounychias limen, 100 Mouzaki, 91 Mt. Ida, 122 Mt. Kerato, 121 Mt. Kyllini, 113 Mt. Modi, 122 Murighiol, 70 Mutina, 18 Mycenae, 114 Mykenai, 114 Mykolayivka, 56 Mykonos, 106 Mykonos polis (Mykonos nesos), 106 Mylai, 42 Myloi, 115 Myrina, 91 Myrina (Lemnos nesos), 91 Myrmekion akron, 56 Mys Mehanom, 56 Mys Ziuk, 56 Mysovoye, 56 Nafpaktos, 100 Nafplio, 112 Naissus, 66 Nanno, 16 Naousa, 90 Napoli, 12 Napuca, 62 Naracium stoma (M), 71 Nardò, 26 Narni, 21 Narnia, 21 Narthakion, 91 Narva, 50 Naso, 42 Natiso fl. (M), 15 Natisone, 15 Nauaron, 52 Naupaktos, 100 Nauplia epineion, 112

Ortsindex Naxos, 106 Naxos (Naxos nesos), 106 Nea Apollonia, 89 Nea Kallikrateia, 89 Nea Kallikratia, 86 Nea Keryneia, 113 Nea Monemvasia, 112 Nea Potidea, 85 Neapoli, 112 Neapolis, 12, 36, 84 Nedvigovka, 52 Neeton, 45 Neman, 50 Nemea, 114 Nemea, 113, 114 Neo Petritsi, 88 Neon Teichos, 51 Neos Skopos (near Nigrita), 88 Nepeta, 20 Nepi, 20 Neretum, 26 Nesactum finis Italiae, 15 Nesce, 21 Nesebar, 71 Nessos p. (M), 76, 84 Nestos, 76, 84 Netindava, 63 Neva, 50 Nicaea, 10 Nice, 10 Niconium, 72 Nicopolis ad Nestum, 78 Nikopolis, 77, 96 Nikyup, 77 Niosson, 52 Niš, 66 Nisaia, 100 Nocera, 24 Nocera Umbra, 21 Nola, 24 Nola, 24 Nomentum, 22 Nora, 37 Nora oppidum, 37 Norcia, 21 Noto Antica, 45 Novae, 71 Novara, 16 Novaria, 16 Noviodunum, 70, 72 Nuceria, 18 Nuceria Apulorum, 25 Nuceria colonia, 21, 24 Nucraunum, 72 Numana, 14 Numana, 14 Numistro, 25 Nuragus, 39 Nursia, 21

163

Ortsindex Nymphaea insula, 39 Nymphaeum portus, 36 Nymphaion, 56 Nymphaion akron, 85 Ochakiv, 52 Ocna Mureş, 62, 63 Ocriculum, 21 Ócsa, 60 Oderzo, 16 Odessa, 72 Odessus, 71 Odorheiul Secuiesc, 62 Odysseia akra, 43 Oescus Triballorum, 71 Ofanto, 13 Ohrid, 88 Oia (Thera nesos), 105 Oinoe, 104, 115 Oisyme, 84 Oitaios kolpos, 101 Oite oros, 84 Oitylo, 115 Oktyabrs’ke, 56 Olbia, 52 Olbia, 38 Olbia oppidum, 38 Olbianus portus, 38 Olenos, 102, 110 Oliaros (nesos), 106 Oloulis, 42 Olous, 121 Olympia Pisa, 113 Olympiada, 85 Olympos, 87 Olympos oros, 87 Omphalion, 97 Onchesmos limen, 96 Onou gnathos akra, 112 Ophiussa, 72 Opinum, 33 Opisena, 77 Opitergium, 16 Opous, 103 Oradea, 62 Orbelus mons, 66 Orchomenos, 103 Orchomenos, 103 Ordessos, 52 Ordona, 25 Örektaşı, 78 Oreoi, 105 Oreos (Euboia nesos), 105 Orheiu Bistriţei, 62 Oria, 26 Orikon, 96 Orikumi, 96 Orkelis, 77 Orma, 87

Ormískos Frangolímano, 113 Ormískos Sideróna, 113 Ormos Almirou, 121 Ormos Phoinikia, 120 Oropos, 101 Orşova, 62, 63 Orta di Atella, 24 Ortona, 14 Ortona, 14 Osa, 10 Osa fl. (M), 10 Osaea oppidum, 36 Oscela, 17 Osincum, 32 Ossa, 89 Ossa, 87 Ossa oros, 87 Ostaphos, 77 Osteodes nesos, 47 Ostia, 11 Ostia antica, 11 Ostra, 20 Ostra Vetere, 20 Ostriconi, 30 Ostriv Dzharylhach, 50 Othris, 87 Othrys oros, 87 Otranto, 13 Otricoli, 21 Oualla, 77 Ouallai, 90 Ouenedika ore, 51 Ouibantauarion, 53 Ouskenon, 60 Oustika nesos kai polis, 47 ouvelo Kastro, 91 Ovidiopol, 72 Ozzano di Emilia, 18 Pacheia akra, 76 Pachi, 100 Pachynos akra, 44 Padria, 38 Padua, 16 Padus fl., 15 Padus fl. (M), 14, 15 Paestum, 12 Paestum, 12 Pagasai, 86 Paheia Ammos, 121 Pakonia nesos, 47 Paktye, 77 Palaia Epidavros, 112 Palaia Giannitsou, 91 Palaio-Preveza, 96 Palaiokastro eis ta marmara, 102 Palaiopoli, 106 Palanta, 32 Palazzolo Acreide, 46

164 Palecastro di Tortora, 25 Paleochori, 102 Paleokastro, 115 Palermo, 42 Palestrina, 22 Palia Monemvasia, 112 Paliokastro, 121 Palla oppidum, 31 Palo, 11 Paloda, 63 Pamisos, 111 Pamisos p., 111 Pamisos p. (M), 111 Panaria, 47 Pandateria insula, 26 Pannona, 122 Panormos, 42, 121 Panormos limen, 96, 101 Panormos limen kai polis, 85 Pantakyas p. (M), 44 Pantalia, 78 Pantikapaia, 56 Pantomatrion, 121 Panyasos p. (M), 84 Panysus fl., 71 Paradeisos, 78 Paralio Astros, 112 Pardina, 70 Parentium, 15 Parka, 60 Parma, 18 Parma (colonia), 18 Parnassos, 101 Parnassos oros, 101 Paroikopolis, 88 Paros, 106 Paros (Paros nesos), 106 Parosta, 56 Parthenion, 56 Parthenion akron, 56 Parthenope insula, 26 Partiskon, 60 Parutine, 52 Pasiakes p. (M), 51 Pasiris, 52 Passavas, 111 Patavium, 16 Patioros, 45 Patrai, 110 Patras, 110 Patridava, 62 Patruissa, 62 Pauca oppidum, 30 Pavia, 16 Paximadia, 123 Pazardzhik, 78 Pedona, 18 Pegai, 100, 110 Peiraieus, 100

Ortsindex Pelasgia, 86 Pelion, 87 Pelion oros, 87 Pella, 90 Pella, 90 Pellene, 113 Pellini, 113 Pelodes limen, 96 Peloros akra, 42 Peneios p. (M), 86, 110 Peneios p. (Q), 87 Penisola della Maddalena, 44 Penne, 22 Peparethos nesos kai polis, 92 Perachora, 110 peras, 50, 84 Perekop, 56 Pergamon, 78 Perinthos, 77 Perontikon, 76 Perugia, 19 Perusia, 19 Pervomais’ke, 56 Pesaro, 14 Pescara, 14 Pession, 60 Petalidi, 111 Petelia, 25 Petra, 45 Petra, 90 Petralia, 45 Petralinci, 89 Petrina (near Mt. Chelmos), 115 Petrodava, 62 Petroşani, 63 Petrykaw, 52 Peuce insula, 70 Peuke oros, 51 Phaistos, 91 Phalachthia, 91 Phalakrion akron, 42 Phalakron akron, 97 Phalasarna, 120 Phalassia akra (Euboia nesos), 105 Pherai, 90, 111, 113 Phialeia, 114 Phidaris, 100 Philia akra, 76 Philippoi, 88 Philippopolis, 77 Philonii portus, 31 Phinopolis, 76 Phintia, 46 Phintonis insula, 39 Phlious, 112, 113 Phoinike, 97 Phoinikodes nesos, 46 Phoinikous limen, 44, 120 Phoinix polis, 120

165

Ortsindex Phokai, 101 Pholekandros nesos, 107 Pholoe oros, 113 Phorbantia nesos, 47 Phorbia akra (Mykonos nesos), 106 Phylakai, 90 Physca oppidum, 72 Physkai, 89 Piacenza, 18 Pian di Valeria, 20 Pianosa, 26 Piantarella, 31 Piatra Fântânele, 62 Piatra-Neamţ, 62 Pietracorbara, 32 Piève de Carbini, 33 Pinarellu, 31 Pindon oros, 84 Pineios, 110 Pinios, 86 Pinna, 22 Pintia, 43 Pinum, 64 Piomba, 14 Piombino, 10 Piquentum, 15 Piraeus, 100 Piroboridava, 72 Pirum, 63 Pisa, 19 Pisae colonia, 19 Pisaurum, 14 Pistoia, 19 Pistoria, 19 Pitanus fl. (M), 30 Pithecussa insula, 26 Pitinum, 20 Placentia, 18 Plaka, 112 Planasia insula, 26 Plasi, 104 Plataiai, 103 Plataies, 103 Platys, 120 Pleuron, 102 Plloçë, 84 Plotinopolis, 78 Plovdiv, 77 Plumbaria insula, 40 Pluvium oppidum, 38 Plytra, 112 Po, 14, 15 Poiana, 72 Poiana Teiului, 62 Poikilasion, 120 Pojan, 84 Pola, 15 Poles, 105 Policastro Bussentino, 12

Polis, 98 Pollentia, 17 Pollenzo, 17 Póllina, 42 Polyaigos nesos eremos, 106 Polyaiyos, 106 Polyrrhenia, 122 Polyrrinia, 122 Pomorie, 76 Pontia insula, 26 Pontus, 70, 76 Ponza, 26 Populonia, 10 Populonium, 10 Populonium prom., 10 Porcaria, 44 Poreč, 15 Poritos p. (M), 51 Porolissum, 62 Portakra, 56 Porto Botte, 37 Porto Clementino, 11 Porto Conte, 36 Porto di Figari, 30 Porto di Santa Manza, 31 Porto Kastri, 104 Porto Malfatano, 37 Porto Palermo, 96 Porto Palmas, 36 Porto Pollo, 30 Porto Rafti, 101 Porto Recanati, 14 Porto Tizziano, 30 Porto Torres, 38 Porto Vecchio, 31 Posada, 37 Poseidion akron, 86, 96 Poseidonos hieron, 110 Postigia, 56 Potentia, 14, 24 Potenza, 24 Pozzuoli, 11 Praeneste, 22 Praetoria Augusta, 62 Prasia, 112 Prasidion, 77 Prevedos, 113 Prilep, 76 Pripyat, 51 Pripyat Marshes, 51 Prista oppidum, 71 Priština, 66 Privernum, 23 Prochyta insula, 26 Procida, 26 Prokonesos nesos, 78 Promontorio del Gargano, 13 Prosecco, 15 proshormos (Andros nesos), 106

166 Prote nesos, 115 Proti, 115 Prunelli, 30 Psakon akron, 122 Pseudostoma (M), 71 Psilon stoma, 70 Psophis, 114 Psychion, 120 Pterum prom., 71 Ptychia, 97 Pucinum, 15 Pula, 15 Pulchrum stoma (M), 71 Punta Bianca, 10 Punta Castellazzo, 43 Punta d’Arco, 32 Punta dello Stagnone, 43 Punta di a Chiappa, 31 Punta di Talamone, 10 Punta di Vallitone, 30 Punta Palazzu, 30 Pupulum oppidum, 36 Puteoli, 11 Pydna, 86 Pyknos p. (M), 122 Pylos, 111 Pylos, 111 Pyrgi, 11 Pythia, 102 Pythio, 90 Pythion, 90 Rabo fl. (M), 62 Răcari, 64 Răcătău, 72 Radomir, 87 Ragusa Ibla, 45 Ramidava, 63 Randazzo, 45 Rapolla, 25 Râşnov, 63 Ratiaria Moesorum, 66 Ravenna, 14 Ravenna, 14 Ravna, 66 Rechitsa, 52 Reggio di Calabria, 12 Reggio nell’Emilia, 18 Regianum, 71 Regium Iulium, 12 Regium Lepidum colonia, 18 Rena Majore, 38 Renia, 106 Rentina, 85 Rhamnous, 104 Rhamnous, 104 Rhamnous limen, 120 Rhene (nesos), 106 Rhethymnon, 121

Ortsindex Rhiaia akra, 86 Rhion akron, 110 Rhipaia ore, 51 Rhithymna, 121 Rhium prom., 30 Rhoetius mons, 30 Rhotanus fl. (M), 31 Rhoubon p. (M), 50 Ribera, 43 Rimini, 14 Rio Pabillonis, 36 Ritopek, 66 Rizana, 15 Rizzanese, 30 Rocca d’Entella, 46 Rocca di Scilla, 12 Roccelletta, 12 Rodi Garganico, 13 Rodia, 121 Roksolany, 72 Roma, 22 Ropicum, 32 Rubico fl. (M), 14 Rubicone, 14 Rubra oppidum, 31 Rucconium, 62 Rudiae, 26 Rugge, 26 Rusellae, 19 S. Angelo in Vado, 20 S. Anna, 43 S. Giovanni, 33 S. Maria di Siponto, 13 S. Paolo di Civitate, 25 Sabata, 17 Sacalin Island, 71 Sacer fl. (M), 31, 36 Sacrum prom., 32 Sacrum sive Peuce os (M), 70 Saena, 19 Saepinum, 23 Saeprus fl. (M), 37 Sagone, 32 Salamis, 115 Salamis nesos, 115 Salerno, 12 Salernum, 12 Salganeus, 101 Salina, 46 Salinae, 17, 62 Sallentinum prom., 13 Salpi, 13 Salpiae, 13 Salso, 43 Samonion akron, 121 Samothrake nesos kai polis, 78 Samothraki, 78 San Giovanni Profiamma, 21

167

Ortsindex San Liberato, 20 San Marco d’Alunzio, 42 San Pellegrino, 31 San Pietro di Tenda, 32 San Salvatore Telesino, 24 San Saturnino di Bultei, 39 San Severino Marche, 20 San Vittorino, 22 Sandava, 62 Sangro, 14 Sanitium, 17 Sant’Antioco, 37, 40 Sant’Ilario d’Enza, 18 Santa Agata di Militello, 42 Santa Caterina di Pittinuri, 39 Santa Giusta, 36 Santa Maria Capua Vetere, 24 Santa Maria di Licodia, 45 Santa Maria di Nàbui, 36 Santa Severa, 11 Šar planina, 66 Saralapis, 39 Saranda, 96 Sarbakon, 52 Sarche, 16 Sardara, 39 Sardike, 77 Sardopatoris fanum, 36 Sari d’Orcino, 30 Sarmatika ore, 50 Sarmizegetusa regia, 63 Sarmizegetuza, 63 Sarno, 12 Sarnus fl. (M), 12 Saron, 52 Sartène, 33 Sarus fl. (M), 14 Sason nesos, 91 Satarche, 57 Saturnia, 19 Saturniana colonia, 19 Sazan, 91 Sazlidere, 77 Scardus mons, 66 Schera, 46 Schoinous limen, 113 Scopello, 42 Scorano, 18 Scupi, 66 Scylacium oppidum, 12 Scyllaeum prom., 12 Sebes, 63 Segesta, 46 Segesta, 46 Segusium, 17 Selas p. (M), 110 Sele, 12 Selinous p. (M), 43 Selo, 97

Selymbria, 77 Seman, 84 Sena Gallica, 14 Senez, 17 Senigallia, 14 Sentino, 21 Sentinum, 21 Sepias akron, 86 Septempeda, 20 Sergention, 45 Serifos, 107 Serimon, 52 Seriphos nesos, 107 Sermitium, 32 Serra di Vereto, 26 Serravalle Scrivia, 18 Servia, 90 Sessa Aurunca, 24 Sestos, 82 Setia, 23 Sevastopol, 56 Sezze, 23 Sfaktiria, 115 Shkumbin, 84 Shtodhër, 87 Sidirokastro, 88 Siena, 19 Sikinos, 107 Sikinos nesos, 107 Sikyon, 113 Silarus fl. (M), 12 Silistra, 71 Silivri, 77 Simeto, 44 Singidava, 63 Singidunum, 66 Singos, 85 Sinuessa, 11 Sinus Scylacius, 12 Sinyagino, 56 Siphai, 100 Siphnos (Siphnos nesos), 107 Sipontum, 13 Sirenussae insulae, 26 Sitioeuta, 72 Skadovs’k, 50, 52 Skala Oropou, 101 Skampis, 88 Skarpheia, 101 Skiathos, 91 Skiathos nesos kai polis, 91 Skopelos, 92 Skopelos, 92 Skopelos (nesos), 98 Skopje, 66, 76 Skotousa, 88 Skotoussa, 90 Skotussa, 90 Skroponeri Kastro, 101

168 Skvortsovo, 57 Skydra, 89 Skydra, 89 Skyllaion akron, 112 Skyros, 92 Skyros nesos kai polis, 92 Slobozia, 63 Snake Island, 72 Sofia, 77 Solanto, 42 Solenzara, 31 Solunska Glava, 66 Sora, 23 Sora, 23 Sornum, 64 Sorovile, 39 Sorrento, 12 Sossios p. (M), 43 Sosthenis, 91 Soubrita, 122 Sounio, 101 Sounion akron, 101 Sounion akron (Paros nesos), 106 Southern Bug, 50, 72 Sovana, 19 Sovyets’kyi, 56 Sozopol, 76 Sparti, 115 Speiraion akron, 113 Spello, 21 Spercheia, 86 Spercheios, 87 Spercheios p. (M), 87 Spercheios p. (Q), 87 Spezzano Albanese, 26 Sphagia nesos, 115 Spoletium, 21 Spoleto, 21 Stageira, 85 Stara Ushytsia, 52 Stavromenos, 121 Sternatia, 26 Štiavnica Mountains, 50 Stilaro, 12 Stobi, 89 Stoboi, 89 Stomi, 101 Stomio, 120 Stratoni, 85 Stratonike, 85 Strofades, 115 Stromboli, 47 Strongoli, 25 Strongyle nesos, 47 Strophades nesoi, 115 Struga, 88 Strymon p. (M), 84 Strymon p. (Q), 87 Strymónas, 84

Ortsindex Sturni, 26 Stymfalia, 114 Stymphalos, 114 Stymphalos oros, 113 Suana, 19 Suasa, 20 Sucidava, 71 Sudernum, 19 Suessa, 24 Sulci oppidum, 37 Sulci portus, 37 Sulmo, 23 Sulmona, 23 Surrentum, 12 Susa, 17 Susaleus vicus, 37 Sutri, 20 Sutrium, 20 Svištov, 71 Sybota limen, 96 Symaithos p. (M), 44 Symbolon limen, 56 Sypicius portus, 37 Syracusanus portus, 31 Syracuse, 44 Syrakousai kolonia, 44 Syros (Syros nesos), 106 Sys p. (M), 110 Syvash, 51 Szeged, 60 Tabana, 57 Taganrog, 51 Tagliamento, 15 Tainaria akra, 111 Tainarion, 111 Tainaron, 111 Talcinum, 32 Taliatis, 66 Tallone, 33 Tamasidava, 72 Tamiš, 60 Tamyrake, 50 Tanagra, 103 Tanagra, 103 Tanais p. (B), 51 Tanais p. (M), 51 Tanais p. (Q), 51 Tanais polis, 52 Tannetum, 18 Taor, 88 Taormina, 44 Taphros, 56 Taranto, 13 Tarentum, 13 Târgu Jiu, 63 Târgu Ocna, 63 Tarona, 56 Tarquinia, 20

169

Ortsindex Tarquinia, 20 Tarrabenii, 32 Tarracinae, 11 Tarrae oppidum, 36 Tarrha, 120 Taurianus scopulus, 12 Tauromenion kolonia, 44 Tauros akron, 44 Tavignano, 31 Taygeton oros, 113 Taygetos, 113 Tazos, 57 Teano, 24 Teanum, 24, 25 Teatea, 22 Tegea, 114 Tekirdağ, 77 Tekke Burnu, 82 Telamon prom., 10 Telesia, 24 telos, 50 Tempio di Antas, 36 Tempsa, 12 Temus fl. (M), 36 Tenos (Tenos nesos), 106 Tepeleni, 97 Teramo, 21 Tergestum colonia, 15 Termini Imerese, 42 terminus, 66, 76 Termoli, 14 Terpyllos, 89 Terracina, 11 Terranova di Sibari, 13 Terta, 77 Tertenia, 37 Tetranisa, 96 Teuthrone, 111 Thalame, 115 Thalames, 115 Tharros, 36 Thasos, 78 Thasos nesos kai polis, 78 Thebai Boiotiai, 103 Thebai Phthiotidos, 87 Theganousa nesos, 115 Theodosia, 56 Therasia, 106 Therasia (Therasia nesos), 106 Thermai Himerai polis, 42 Thespeiai, 103 Thespies, 103 Thessalonike, 86 Thessaloniki, 86 Thiagola, 70 Thiagola palus, 70 Thisbe, 103 Thisvi, 103 Thivai, 103

Thourion, 115 Thronion, 102 Thronos, 122 Thurii, 13 Thyamis, 96 Thyamis akra, 96 Thyamis p. (M), 96 Thynias akra, 76 Thyrsus fl. (M), 36 Tiasum, 63 Tiber, 11 Tiberis fl. (B), 11 Tiberis fl. (M), 11 Tibisca, 72 Tibiscum, 63 Tibiskos p., 60 Tibula oppidum, 38 Tibur, 22 Ticarius fl. (M), 30 Ticinum, 16 Tifernum, 20 Tifernus fl. (M), 14 Tigullia, 10 Tiliaventum fl. (M), 15 Tiligul, 72 Tilium oppidum, 36 Tilox prom., 30 Timacum, 66 Timethos p. (M), 42 Tindari, 42 Tinos, 106 Tiraspol, 52, 53, 62 Tiriscum, 63 Tiristis prom., 71 Tissa, 45 Titaros, 87 Titianus portus, 30 Tivoli, 22 to meson tou orous (Athos oros), 85 Todi, 21 Tolo, 114 Tolofonas, 100 Tomi, 71 Tonzos, 78 Tonzou, 76 Topiris, 78 Torino, 17 Torokka, 52 Toronaikos kolpos, 85 Torone, 85, 96 Toroni, 85 Torre di Fogliano, 11 Torre di Vignola, 38 Torre S. Limato, 11 Torre Zavorra, 37 Torrente Bellapietra, 43 Torrente Elicona, 42 Torrente il Furiano, 42 Torrita di Siena, 19

170 Tortona, 17 Tourountos p. (M), 50 Traiana, 20 Traianopolis, 78 Traianus portus, 10 Trajan’s Bridge, 63 Trakana, 52 Trápani, 43 Treba, 22 Trebula, 24 Treglia, 24 Treia, 20 Tremnik, 89 Trendrovskaya kosa, 50 Trento, 16 Trevi nel Lazio, 22 Tricornium, 66 Tridente, 16 Triest, 15 Trigoso, 10 Trikala, 91 Trikalitikos, 110 Trikeri, 86 Trikka, 91 Trimammium, 71 Trinassos epineion, 111 Trinisa, 111 Triokala, 46 Triphulum, 62 Tripi, 44 Tripotama, 114 Trisson, 60 Tristolos, 88 Troesmis Legio V Macedonica, 72 Troina, 44 Troizen, 112, 114 Troizina, 112 Tromarisca, 71 Tronto, 14 Tropaea Augusti, 10 Truentus fl. (M), 14 Tsoukoulaiika, 110 Tsoutsouros, 120 Tuder, 21 Tuficum, 21 Tundzha, 78 Tuola fl. (M), 31 Turda, 62 Turnu Severin, 64 Turris Libisonis, 38 Tuscolo, 22 Tusculum, 22 Tutelae ara, 31 Tuticum, 24 Tymfristos, 84 Tyndarion, 42 Typaneia, 114 Tyras fl., 72 Tyras oppidum, 72

Ortsindex Tyras p. (B), 52, 62 Tyras p. (Q), 52 Tyriktake, 56 Tyrissa, 89 Ugento, 26 Ulci, 24 Ulpianum, 62, 66 Urbisaglia, 20 Urbs Roma, 22 Urbs Salvia, 20 Urcinium oppidum, 30 Uretum, 26 Ursi prom., 38 Usellis oppidum colonia, 36 Usellus, 36 Ustica, 47 Utidava, 63 Uzentum, 26 Vado Ligure, 17 Vagum prom., 32 Valeria oppidum, 39 Var, 10 Vara, 10 Vardar, 87 Vardates, 91 Vardousia, 101 Varna, 71 Varus fl. (M), 10 Vasiliko, 113 Vaste, 26 Vasto, 14 Vasylivka, 57 Vathi, 120 Vatra Dornei, 62 Vaunia, 16 Vegora, 87 Velanis, 66 Velestino, 90 Velia, 12 Velletri, 22 Vempsum, 22 Venaco, 33 Venafro, 24 Venafrum, 24 Vence, 17 Vendenis, 66 Venetiko, 115 Venicium, 33 Venosa, 25 Ventilegne, 30 Ventimiglia, 10 Ventotene, 26 Venusia, 25 Vercellae, 17 Vercelli, 17 Veretum, 26 Vergi, 89

171

Ortsindex Vergina, 90 Veria, 90 Vermio Mt., 87 Verona, 16 Verona, 16 Vetulonia, 19 Vetulonium, 19 Vibarna, 25 Vibo Valentia, 25 Vibo Valentia, 25 Vicentia, 15 Vicenza, 15 Vico, 32 Vido, 97 Vieste, 13 Villefranche-sur-Mer, 10 Viminacium legio VII, 66 Vintium, 17 Viriballum prom., 30 Vistula, 50 Vistula fl. (M), 50 Viterbo, 19 Vizače, 15 Vize, 77 Vjosë, 84 Vlorë, 84 Voghera, 17 Volaterrae, 19 Volci, 19 Volerius fl. (M), 30 Volos, 86 Volos Kastro, 86 Volsinium, 19 Volterra, 19 Voltri, 17 Volturnum, 11 Voudoros, 105 Vournaria, 111 Vouvala, 90 Vrˇ av, 66 Vulci, 19 Vyshenne, 57 Xerokambos, 121 Xylopolis, 89 Yabalkovo, 77 Yalova, 82 Yambol, 78 Yevpatoriya, 56 Ymittos, 102 Ypati, 91 Zakynthos, 98 Zakynthos, 98 Zalischyky, 52 Zalitza, 102 Zarex, 112 Zarex oros, 113

Zargidava, 72 Zarnatas, 115 Zatoka, 72 Zenonos Chersonesos, 56 Zephyrion akron, 121 Zephyrium prom., 12 Zermizirga, 63 Zeugma, 63 Zgërdhesh, 87 Ziridava, 63 Zurobara, 63 Zusidava, 63

172

Ortsindex

Kartenteil In den folgenden Karten sind die modernen Identifizierungen der in diesem Buch behandelten antiken Orte der „Geographie“ dargestellt.2 In den Karten sind Transformationseinheiten (Ortsgruppen homogener Fehler) mit einheitlichen Symbolen gekennzeichnet. Sicher identifizierte Orte, die aufgrund grob fehlerhafter antiker Koordinaten keiner Transformationseinheit zugeordnet werden konnten, besitzen das Symbol ◇. Die poleis epis¯emoi nach GH VIII sind durch Unterstreichung hervorgehoben. Zusätzlich zu den Graustufenbildern in diesem Buch sind farbige Karten per http unter http://ptolemy.bplaced.net/maps verfügbar. Der Zugang ist passwortgeschützt; der Benutzername lautet „ptolemy“, das Passwort „gnomon“.

Inhalt Im Folgenden ist die Seitenzahl der zur jeweiligen Karte gehörenden Ortsliste angegeben. III.1 Italia Teil 1 III.1 Italia Teil 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 III.2 Corsica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 III.3 Sardinia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36 III.4 Sicilia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 III.5 Sarmatia Europaea Teil 1 III.5 Sarmatia Europaea Teil 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .50 III.6 Chersonesus Taurica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 III.7 Iazyges Metanastae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 III.9 Moesia Superior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 III.8 Dacia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 III.10 Moesia Inferior . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 III.11 Thracia und III.12 Chersonesus Thracia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76, 82 III.13 Macedonia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 III.14 Epirus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 III.15 Achaia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 III.16 Peloponnesus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 III.17 Creta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

2 Die

Karten wurden mit der Software Generic Mapping Tools (GMT) erstellt.

44°

46°

143 Aosta

144 Ivrea

141 Como

136 Sarche

140 Milano

12°

122 Oderzo 106 Tagliamento

118 Aquileia

107 Natisone

120 Belluno 116 Cividale del Friuli

117 Concordia Sagittaria

121 Asolo

133 Trento

138 Nanno

104 Lago di Garda 129 Brescia 137 Brentino

127 Bergamo

100 Adda at Lago di Como

10°

113 Prosecco 108 Triest

14°

Transformationseinheiten B9 It2 Ga14 It3 Ga16 It4 Ga17 It5 Il1 It6 It1 It7

152 Aime

It8 It9 It10 It11 It12 It13

8° It14 It15 It16 It17 It18 It19

139 Novara

It21 It22 It23 It24 It25 It30

10°

128 Crema

0

200

m

500 1000 2000 5000

12°

0

km 100

14°

119 Vicenza 109 Rizana 125 Altino 114 Buzet 131 Verona 149 Vercelli 124 Padua 110 Poreč 123 Este 101 Po/Dora Baltea 142 Pavia 105 Canale Bianco 132 Mantua 130 Cremona 155 Susa 150 Lomello 103 Mincio/Po 145 Torino 147 Voghera 112 Vizače 166 Piacenza 126 Adria 156 Briançon 168 Brescello 111 Pula 148 Tortona 167 Fidenza 169 Parma 164 Alba 170 Reggio nell’Emilia 172 Sant’Ilario d’Enza 162 Pollenzo 154 Embrun 165 Serravalle Scrivia 173 Modena 99 Po 146 Bene Vagienna 171 at Ciano 175 Ozzano di Emilia 174 Bologna 163 Voltri 8 Genova 98 Ravenna 176 Imola 9 Entella 161 Vado Ligure 178 Faenza 10 Trigoso 97 Rubicone 12 Vara/Magra 179 at Carrodano 177 Cesena 7 Albenga 13 Luni 96 Rimini 160 Senez 14 Punta Bianca 11 Magra 95 Pesaro 158 Castellane 181 Pedona 184 Pistoia 94 Fano 6 Ventimiglia 180 at Lago di Massaciuccoli 189 Fiesole 182 Lucca 159 Cimiez 4 93 Senigallia 15 Massaciuccoli 157 Vence 224 at Foss. 3 5 Monte Carlo 92 Esino 223 S. Angelo in Vado 185 Firenze 2 Nice 213 16 Arno 91 Ancona 186 Pisa 1 Var 222 Pian di Valeria 214 O.V. 194 Montevarchi 193 at Levane ruins 226 Jesi 90 Numana 341 Isola di Gorgona 218 Cupramontana 89 Porto Recanati 187 Volterra 225 Gubbio 227 Borgo Tufico 191 Arezzo 215 at Treia 217 San Severino Marche 216 Urbisaglia 197 Siena 192 Cortona 232 C.d’A. 219 Fermo 195 Torrita di Siena 190 Perugia 231 230 Camerino 87 Cupra Marittima 228 Sentino 229 Assisi 330 Capraia Spello 235 San Giovanni Profiamma 88 Tronto 19 Follonica 17 Populonia 202 Chiusi 237 233 Bevagna 196 Vetulonia 220 Ascoli Piceno 18 cape at Piombino 86 Giulianova 234 Todi 241 Norcia 188 Bagno Roselle 246 Civ.d.Tronto 236 Spoleto 199 Saturnia 331 Elba 221 Atri 203 Bolsena 200 at Magliano 247 Teramo 85 Piomba 238 Amelia 198 Sovana 332 Pianosa 84 Pescara 251 Citta Sant’Angelo 21 Osa 239 Narni 248 Penne 205 Ferento

151 Conflans

153 Domodossola



44°

46°

III.1 Italia (1)

III.1 Italia (2) 12°

42°

40°

14°

16°

18°

188 Bagno Roselle 246 Civitella del Tronto 241 234 331 199 Saturnia 86 Giulianova 198 Sovana 236 Spoleto 220 203 Bols.238 Amelia 247 Teramo 332 Pianosa200 at Magl. 221 Atri 20 Punta d.T. 21 O. 205 Ferento 85 Piomba 239 Narni 251 22 Ansedonia 250 S.Vitt. 84 Pescara 201 204 V. 240 Otricoli 248 P. 252 207 at Tarquinia 208 206 211 Fal.N. 83 Ortona 242 C. 342 Montecristo 249 Fossa 210 Nepi 23 Porto Clementino 276 L. 82 Sangro 243 244 at Nesce 209 San Liberato 183 259 at Ment. 274 Corfinio 81 Vasto 340 Isole di Tremiti 212 C. 24 at Civitavecchia 254 Tivoli 245 Albe 275 Sulmona 25 S.Servera 265 78 at Rodi Garganico 260 Trevi nel Lazio 80 Termoli 79 Biferno 253 Roma 26 Palo 76 Vieste 277 Larino 255 261 An. 29 Ostia antica 28 256 271 Sora 278 Castel d.S. 27 Tiber 257 308 at S.P.d.C. 77 Promontorio del Gargano 267 264 Atina 280 Isernia 263 Lanuvio 266 262 V. 258 Ardea 269 Sezze 75 S. Maria di Siponto 270 Aquino 279 Boiano 268 311 at Arpinova 30 Anzio 309 Lucera 74 Salpi 281 Altilia 273 Fondi 287 Venafro 31 Torre di Fogliano 33 Tarracinae 33 272 289 288 282 Alife 283 C.S.E. 312 Ordona 73 Ofanto 290292 284 S.S.E. 310 Bovino 32 Monte Circeo 34 Formia 313 Canosa di Puglia 291 Capua 285 Benevento 35 Garigliano 293 36 Torre S. Limato 294 72 Bari 286 304 Lacedonia 37 Castel Volturno 296 306 314 Venosa 295 Avella 71 Egnazia 333 Ponza 38 Manna d.L.d.P. 39 297 307 Rapolla 305 Avellino 42 Napoli 336 Procida 298 Nocera 334 Ventotene 300 Conza della Campagnia 70 Brindisi 337 Ischia 40 41 43 315 Ceglie Messapica 44 Sorrento 45 Salerno 328 Oria 301 Potenza 299 Buccino 66 Tarentum 339 Li Galli 69 Lecce 338 Capri 46 Sele 65 Metaponto 321 Rugge 47 Paestum 327 Sternatia 322 Nardò 303 Grumento Nova 68 Otranto 48 Castellammare di Velia 323 Alezio 49 Policastro Bussentino 324 Vaste 325 Ugento 302 Palecastro di Tortora 326 Serra di Vereto 67 Capo di S. Maria di Leuca 50 Lao 320 Spezzano Albanese 51 Belvedere Marittimo 64 Terranova di Sibari 316 at Malvito 317 Cosenza

42°

40°

319 Strongoli 63 Crotone 62 Capo Colonna

53 Golfo di S. Eufemia 318 Vibo Valentia 52 Capo Vaticano

60 Roccelletta 61 Golfo di Squillace 59 Stilaro

54 Rocca di Scilla

38°

58 Locri Epizefiri 57 Capo Bruzzano

55 Reggio di Calabria

38°

56 Capo dell'Armi

12° Transformationseinheiten It13 It22 It18 It23 It19 It24 It20 It25 It21 It26

14°

16°

0

It27 It28 It29 It30 It31

It32 It33 It34 It35 It36

It37 It38 It39

200

18°

500 1000 2000 3500 m

0

km 100

43 Padria

44 Bosa

3 Porto Conte

46 Catena del Marghine

51 San Saturnino di Bultei

41 Casteldoria

30 Cedrino

31 Feronia

32 Olbia 42 at Olbia

33 Golfo di Aranci

10°



18 Capo Teulada

0

26 Golfo d. Angeli

25 Cagliari

200



28 Flumendosa

m

0

10°

62 Isola dei Cávoli

27 Cala Pira

500 1000 2000

21 Porto Malfatano

22 Nora 20 Bithia

23 Torre Zavorra 17 Porto Botte

24 La Plaia 15 Matzáccara

19 Isola Rossa

16 Sant'Antioco 61 Sant'Antioco

60 Isola San Pietro

14 Capo Altano

12 Tempio di Antas

10 Rio Pabillonis

5 Fiume Temo 45 Macomér 47 Cuglieri 49 Santa Caterina di Pittinuri 48 Sorovile 6 at Capo Mannu 50 Fordongianus 63 Isola dell' Ogliastra 8 Fiume Tirso 11 Santa Giusta 7 Tharros 9 Usellus 52 Ales 54 at Nuragus 29 at Tertenia 13 Santa Maria di Nàbui 53 Sardara

4 Capo Caccia

57 Isola Foradada

59 Isola Piana 39 Castelsardo 40 Porto Torres

2 Porto Palmas

1 Capo Falcone



56 La Maddalena 36 Capo Testa 55 Caprera 35 Capo d'Orso 34 Capo Ferro 38 at Torre di Vignola 37 Rena Majore

Transformationseinheiten Sa1 Sa4 Sa7 Sa2 Sa5 Sa3 Sa6

39°

40°

41°

58 Asinara



km 50

39°

40°

41°

44 Evisa

8°30 Co1 Co2

Co3 Co4

52 Sartène

53 Piève de Carbini

51 Bastelica

0

9°30

m

200 500 1000 2000 3000

9°00

0

22 Punta di a Chiappa

23 Pinarellu

24 Favone

25 Solenzara

41°30

42°00

42°30

43°00

km 10 20 30

27 Tavignano

28 Étang de Diane

17 Ventilegne 20 Porto di Santa Manza 18 Bonifacio 19 Piantarella 16 Porto di Figari

15 Porto Tizziano

13 Porto Pollo 14 Rizzanese

11 Gulf of Ajaccio

12 Prunelli

10 Sari d'Orcino

26 Aleria

50 Tallone

21 Porto Vecchio

47 Corte

8 Monte Ravu 48 Venaco 9 Capu Rossu 46 Vico 49 S. Giovanni 39 at Sagone

5 Golfo di Porto

7 Fiume di Girolata

38 Monte Cinto 45 Calacuccia

42 Balagna 2 at Algajola 41 Belgodere

6 Punta Palazzu

4 Capo Revellata

33 Lavasina

34 at Pietracorbara

9°30

35 Cap Corse 36 Centuri 37 Marine de Canelle

9°00

1 Ostriconi 43 San Pietro di Tenda 32 Punta d'Arco 31 La Canonica 30 Golo 40 Calenzana 29 at San Pellegrino

3 Punta di Vallitone

Transformationseinheiten

41°30

42°00

42°30

43°00

8°30

III.2 Corsica

III.3 Sardinia

37°

38°

39°

13°

105 Ustica

14°

100 Filicudi 99 Alicudi 101 Isola di Vulcano

103 Panaria 98 Basiluzzo 97 Salina 102 Lipari

104 Stromboli

15°

16°

Transformationseinheiten Si1 Si5 Si8 Si2 Si6 Si9 Si3 Si7 Si10

12°

Si11 Si12 Si13

13°

Si14

0

200

14°

m

500 1000 2000 3500

15°

0

km 50

16°

2 Capo Rasocolmo 1 Capo Peloro 3 Milazzo 53 Messina 5 Tindari 6 Naso 18 Palermo 17 Eleutero 4 Torrente Elicona 19 Scopello 7 Santa Agata di Militello 16 Solanto 20 Iato 8 S.M.d'A. 10 at Marina d.C. 57 at Tripi 107 Levanzo 13 Cefalù 21 Trápani 22 Castellamare del Golfo 9 Torrente il Furiano 15 Termini Imerese 109 Marèttimo 12 Póllina 11 Castel di Tusa 108 Favignana 87 Segesta 14 Fiume Grande 52 Capo Sant'Alessio 59 Randazzo 56 Capizzi 72 Collesano 110 Isola Grande 23 Punta dello Stagnone 82 Camporeale 51 Taormina 83 Corleone 58 Troina 24 Marsala 76 Petralia 54 Etna 25 Fiume di Marsala 89 Rocca d'Entella 78 Gangi 55 Monte Carcaci 96 Castelvetrano 64 Agira 62 at Fiume Simeto 27 Mázaro 73 Assoro 63 Santa Maria di Licodia 26 Modione 84 at Caltabellotta 74 Enna 61 Centuripe 28 Ribera 49 Catania 29 Torrente Bellapietra 69 Montagna di Marzo 30 Magazzolo 50 Simeto 31 Heraclea Minoa 85 Agrigento 48 Porcaria 71 Mineo 68 Lentini 32 S. Anna 46 Capo S.Croce 66 Caltagirone 80 Monte Saraceno di Ravanusa 75 M.H. 67 Francofonte 47 Càntera 34 Salso 45 Syracuse 92 Gela 91 Licata 44 Penisola della Maddalena 81 Palazzolo Acreide 43 Capo Ognina 42 Cavallata 77 Ragusa Ibla 35 Ippari 70 Noto Antica 86 Módica 93 Kamarina 37 at Capo Scalambri 94 Eloro 36 Capo Scalambri 41 at Isola Vendicari 38 Fiumaro di Modica 95 Ispica 39 Punta Castellazzo 40 Capo Passero

12°

37°

38°

39°

III.4 Sicilia

III.5 Sarmatia Europaea (1) 20°

24°

28°

32°

36°

40° 60°

5 Neva 4 Narva

3 Daugava

56° 56° 2 Neman 1 Vistula

45 Dylewska Góra

52° 67 Petrykaw 47 Pripyat

60 Rechitsa 61 Kholmyech 68 Mazyr

69 Chornobyl

52°

62 Loyew 63 Chernihiv

51 at Don at Bobrov

64 between Kiev & Chernihiv

41 East-Beskids 9 Štiavnica Mountains 10 Carpathians 70 Zalischyky 50 Dniester 71 Stara Ushytsia

48°

48° 20°

24°

Transformationseinheiten G3 SE2 SE4 SE1 SE3 SE10

28°

0

200

32°

36°

40°

500 1000 2000 3000 m

0

200

km 400

46°

48°

Transformationseinheiten SE5 SE7 SE9 SE6 SE8 SE10 SE11

32°

0

17 on Ostriv Dzharylhach

14 Trendrovskaya kosa

23 Chaplynka 22 Syvash

59 Beryslav

200

500

1000

0

36°

28 Molochna

27 Melitopol

36°

25 Genichesk 26 Genichesk Strait

m

1500

21 Karkinits’ka zatoka 16 on Ostriv Dzharylhach

20 Kalanchak 18/54 Skadovs’k .

65 Parutine 11 Southern Bug 66 Ochakiv 19 Kherson 13 Kinburn 12 Dnieper

15 western end of Trendrovskaya kosa

74 Gradenytsi

49 Dniester 73 Tiraspol

32°

29 Berdyansk

100

30 Berdyansk spit

km 200

34 Kryva spit

36 Taganrog 35 Mius

37 Don

40°

53 Nedvigovka 38 within the delta of the Don

40°

46°

48°

III.5 Sarmatia Europaea (2)

III.6 Chersonesus Taurica 33°

34°

35°

36°

37°

20 Perekop

46°

46°

21 Dzhankoy

23 Pervomais’ke

22 Izobil’ne

18 Mys Ziuk 19 Mysovoye

27 Ivanivka

26 Sovyets’kyi 1 Yevpatoriya 29 Hvardiys’ke

31 Vasylivka

30 Vyshenne

28 Skvortsovo

45°

16 near Karantin Point 17 Sinyagino 14 Arshintsevo 13 at Geroyevka

15 Kerch

25 Oktyabrs’ke

12 Feodosia

33 Bilohirs’k

45°

2 Mykolayivka 11 river at Kurortne

32 Alma Kermen

10 Mys Mehanom 9 Alushta 6 at Inkerman

4 Cape Chersonesos

5 Sevastopol 3 Balaklava

8 at Ai-Todor 7 Aj-Todor

44° 33°

34°

Transformationseinheiten Ta1 Ta3 Ta5 Ta2 Ta4

35°

0

200

500

36°

1000

37°

1500 m

0

km 50

42°

43°

44°

21°

0

23°

12 Arčar

m

0

23°

11 Vrav

10 Brza Palanka

200 500 1000 1500 2500

22°

3 at Dzep

14 Ravna

18 Niš

2 Solunska Glava

20 Skopje

16 at Priština

19 Lipljan

22°

9 Donji Milanovac

13 at Ćuprija

8 Kostolac

15 Gllamnik

1 Šar planina

7 Ritopek

Transformationseinheiten Da4 Il10 MS2 Da6 MS1

5 Belgrade

6 Kalemegdan

21°

4 Cibrica

km 50

42°

43°

44°

45°

45°

46°

47°

48°

IM1 MS1

20°

9 Kecskemet

7 Ócsa

20°

6 Albertirsa

4 Balassagyarmat

SE4

Transformationseinheiten

19°

5 Hont

3 Banská Štiavnica

19°

0

21°

1 Tamiš

0

22°

2 Carpathians

22°

m

200 500 1000 2000 3000

10 Szeged

21°

km 50

45°

46°

47°

48°

49°

III.7 Iazyges Metanastae

III.9 Moesia Superior

44°

46°

44 Jupa

Transformationseinheiten Da1 Da5 MI2 Da2 Da6 SE5 Da3 Da7 Da4 Da8

22°

24°

18 Cluj

4 Cibrica

0

200

24°

5 Jiu

46 Târgu Jiu

38 Petroşani

m

500 1000 1500 2000

26°

50 Bucharest

51 Răcari

31 Breaza

30 Râşnov

21 Inlăceni

48 Brancoveanu

6 at Gigen

49 Icoana

28 Alba Iulia 26 Sebes 29 Roman ruins at Cigmău 40 Călan

14 Vatra Dornei

26°

0

41 Slobozia

23 Bretcu

24 Târgu Ocna

16 Piatra-Neam

13 Piatra Fântânele 12 Orheiu Bistritei 15 Poiana Teiului

22 Odorheiul Secuiesc

20 near Ocna Mureş 25 Ocna Mureş

19 Turda

39 Sarmizegetuza

27 Deva

17 Oradea

11 Moigrad

45 Orşova 2 Danube 47 Turnu Severin 43 Trajan’s Bridge

36 Fârliug

10 Debrecen

22°

1 Dniester at Tiraspol

7 at Hinog

8 at Garvăn

km 100

28°

33 Grădiştea

28°

30°

30°

44°

46°

48°

III.8 Dacia

44°

46°

28 Belene

30 Mechka

26°

26°

29 Svištov

Transformationseinheiten Da2 MI2 MI6 Da6 MI3 SE6 Da8 MI4 SE7 MI1 MI5

24°

27 Gigen

26 Kozloduy

24°

0

200

35 Hinog

28°

1 Cape Emin

m

500 1000 1500 2500

25 Nesebar

24 Kamčija

21 Balchik 22 Kaliakra

23 Varna

19 Constanta

20 Mangalia

18 Istria

36 Hârşova

34 Dunăreni 33 Bugeac

42 at Madara

32 Silistra

47 Dniester 55 Belgorod Dnistrovskyi

30°

49 Zatoka

53 Roksolany

48 Ovidiopol

46 Odessa

45 Tiligul 56 Berezan

0

30°

17 Sacalin Island

km 100

9 Bratul Chilia 7 Bratul Chilia 41 Izmail 11 Bratul Chilia 15 Bratul Chilia 6 Bratul Chilia 39 Isaccea 57 Snake Island 13 Bratul Sulina 16 Bratul Chilia 3 Danube 37 Iglita 4 Bratul Sfântu Gheorghe 5 Bratul Sfântu Gheorghe 40 Dăeni 43 Babadag

38 Garvăn

52 Poiana

51 Răcătău

50 Brad

28°

32°

44 Southern Bug

32°

44°

46°

III.10 Moesia Inferior

40°

42°

24°

40 Etropole

Th7

47 Garmen

24°

51 Didymoteicho

37 Harmanli

43 at the Tundzha

44 at Yambol

31 Nikyup

42 Kalugerovo

41 Plovdiv

33 Levski

26°

11 Cape Emine

15 Igneada

23 Silivri

19 at Karaburun

45 Lüleburgaz

17 at Midye

59 Örektaşi 20 Istanbul

18 Karaburun

16 Igneada Burnu

13 at Sozopol

12 Pomorie

38 Vize

52 Büyükkariştiran

35 Debelt

14 Burgas

28°

0

200

m

500 1000 1500 2500

26°

0

km 100

28°

48 Paradeisos 29 Bistonis Lagoon 26 Tekirdag 21 Sazlidere 22 Karasu 3 Avdera 53 at Ardani 25 river 24 Marmara Eregli 55 Ipsala 50 Loutros 56 Kermeyan 2 Nestos 5 Evros 4 at Maronia 6 Enez 9 at Koçaçesme 60 Marmara Adasi 61 Thasos 8 river 58 Baklaburnu 62 Samothraki 28 at Bolayir 10 at Bolayir 1 Gelibolu 6 at Eç. 7 at Yalova 63 Gokceada 9 Eceabat 8 Krithia 5 Kilitbahir 3 Tekke Burnu 4 Eski Hisarlik

49 Pazardzhik

39 Sofia

30 Cherven Bryag

36 Yabalkovo

Transformationseinheiten CT1 Th1 Th4 CT2 Th2 Th5 MI5 Th3 Th6

22°

1 between Skopje & Prilep

46 Kyustendil

22°

40°

42°

III.11 Thracia und III.12 Chersonesus Thracia

5 Vjosë

7 Hekal

Transformationseinheiten Ma1 Ma6 Ma2 Ma7 Ma3 Ma8 Ma4 Ma9 Ma5 Ma10

20°

8 Plloçë

6 Vlorë

21°

100 at Bitola

101 Drenovo 127 Isar Marvinci

108 Tremnik

102 Stobi 62 Crna Reka/Vardar

90 Taor

22°

24°

111 at Petralinci 112 Bansko 66 Radomir 92 Neo Petritsi 93 Sidirokastro 110 Bres

23°

25°

Ma16 Ma17 Ma18 Ma19

21°

0

200

22°

m

500 1000 2000 3000

23°

0

24°

km 100

25°

95 at Gazoros 97 Krinides 103 at Kalokastro 113 Chorygi 114 Kr. 106 105 Vergi 80 Chrisi 79 Orma 15 Kavala 94 Neos Skopos 120 Ano Apostoloi 126 Arabessos 14 Nestos 96 Amphipolis 17 Strym. 129 Edessa 132 Pella 115 Assiros 16 Elefthero Limani 117 Liti 124 Skydra 128 Gefyra 81 Vegora 125 18 Rentina 116 Nea Ap. 38 Gallikos 19 at Olympiada 67 Vermio Mt. 130 Veria 40 Loudias 37 Thessaloniki 39 Axois 25 Stratoni 131 Vergina 26 Ierissos 20 at Ierissos 41 Makrigialos 42 Haliacmon 63 Aliákmonas 121 north of N.K. 23 Athos peninsula 69 Titaros 36 Cape Gigonis 133 at Servia 31 K.K. 27 at Agios Nikolaos 43 Dion 35 river 21 Agion Oros 34 Nea Potidaia 32 at Nea Potidea 134 Petra 22 Cape Akrathos 135 Konitsa 70 Olympos 24 Cape Nymphaion 136 Dolichi 138 Pythio 30 Toroni 28 Cape Drepano 137 Vouvala 45 Pinios 139 Gonnoi 29 Ambelos Akra 33 Cape Paliouri 165 at Myrina 151 Domeniko 71 Ossa 148 Kalampaka 145 Gyrtoni 143 Larisa 146 Chaliki 149 Trikala 140 at Kastro 147 at Mouzaki 144 Velestino 142 at Skotussa 50 Volo Kastro/52 Volos 152 Mitropoli 161 at Eretria 72 Pelion 167 Skiathos 57 Mikrothives 169 Skopelos 49 at Trikeri 160 Melitea 73 Othris 156 Palaia Giannitsou 168 Skopelos 53 Akrotiri Stavros 158 at Limogardi 170 Skyros 54 Pelasgia 11 Tymfristos 162 Lamia 58 55 153 Ypati 154 12 Maliakos kolpos 10 Kaliakouda oros 13 Iti oros 163 Heraklia 155 Kouvelo Kastro

87 Struga 99 Ohrid

88 Kičevo

Ma11 Ma12 Ma13 Ma14 Ma15

83 Elbasan

84 Krotinë

2 Shkumbin

86 Babje

78 Zgërdhesh

20°

74 Shtodhër

1 Durres

3 Seman 4 Pojan

9 Dukati

164 Sazan

19°

39°

40°

41°

42°

19°

166 Ifestia

39°

40°

41°

42°

III.13 Macedonia

III.14 Epirus 19°

20°

21°

3 Kepi i Gjuhëzës 2 Orikumi 22 Tepeleni

24 Lekel

25 Labova 4 Porto Palermo

40°

40° 39 Ereikoussa

23 Finik 5 Saranda 26 Selo 6 Tetranisa 9 Liqeni i Butrintit 8 Butrint

30 Kassiopi 7 Akra Skala 40 Klippe Karavi 35 Akra Falakron

31 Vido 32 Kerkyra

11 Thyamis 12 Lygia

13 Limani Mourto

34 cape 33 Cape Asprokavos

10 Akra Kalamas

14 Acheron 15 at Kerentza

18 Arta 27 at Kamarina 17 Arachthos

16 Palaio-Preveza

39°

39°

28 Ag. Ioannis

19 Aktion 41 Lefkada

21 at Kandila

29 Astakos

20 Akrotiri Doukato 37 Akrotiri Dafnou

42 Echinades

43 Polis (Ithaka)

1 Acheloos

36 Lixouri

44 island 38 Akrotiri Mounda

38°

38°

45 Zakynthos

19° Transformationseinheiten Ep1 Ep3 Ep5 Ep2 Ep4 Ep6

20° 0

21° 200

500 1000 1500 2500 m

0

km 50

III.15 Achaia 21°

22°

39°

38°

23°

98 headland at Kanatadika 99 Oreoi

24°

25°

39°

97 Artemisio

84 at Aidipsos 95 Voudoros 54 Palaiokastro eis ta marmara 44 Krikello 82 Cape Lichada 36 Molos 96 at Krya Vrysi 35 river 50 Paleochori 45 Malevros 49 Kastellia 34 at Livanates 61 at Atalandi 37 Vardousia 51 Gravia 83 Atalantonissi 38 Giona 58 Elateia 32 bay of Atalanti 52 Kato Agor. 66 Exarchos 94 Cape Oktonia 39 P. 57 D. 55 Agios Vlasios 53 Amfissa 31 Skroponeri Kastro 69 29 46 at Kato Retsina 9 at Chrisso 56 D.67 Ch. 64 85 Chalkida 1 Khounovina 68 Levadeia 72 30 5 Nafpaktos 6 Tolofonas 8 Kirra 87 at Amarinthos 27 M.V. 86 E. 40 10 Ant. 48 at Evinohori 70 Aliartos 3 near Hell. 25 at Skala Oropou 7 Gal. 59 Kyriaki 73 T. 75 65 63 Th. 4 Antirrio 2 Evinos 24 A. 26 at Skala Oropou 74 Thivai 60 Zalitza 12 Livadostra 79 Rhamnous 62 Thisvi 92 Cape Kafireas 71 Plataies 23 Stomi 11 Alyki 41 Kithairon77 at Marathon 80 Plasi 93 coastel stretch 13 Kato Alepochori 15 Eleusina 76 Megara 78 Athens 88 Akra Vigla 90 Karystos 42 Ymittos 91 Porto Kastri 89 Karystos bay 14 at Pachi 16 Piraeus 22 Brauron 17 Ilissos 21 Porto Rafti 115 Gavrion 116 Palaiopoli 19 Anavissos 103 Korissia 104 Kea 20 Sounio 117 Tinos 105 in the bay of Poles 114 Mykonos 118 Ermoupoli 111 Kythnos 112 Renia 109 Delos

38°

121 Cape Korakas

123 Serifos 120 Paros

37° 122 Kastro

119 Naxos

37°

110 Antiparos

107 Polyaiyos 106 Ios 125 Sikinos 124 Folégandros 108 Therasia

102 Kamari

101 at Exomytis

36° 21°

22°

Transformationseinheiten Ac1 Ac5 Ac2 Ac6 Ac3 Ac7 Ac4 Ac8

23°

24°

0

Ac9 Ac10 Ac11 Ac12

Ac13

200

25°

500 1000 2000 3000 m

0

km 100

III.16 Peloponnesus 21°

22°

14 Cape Araxos

8 at Lambírion 7 Aigio 81 near Nea Keryneia 12 at Tsoukoulaiika 6 at Aigeira 82 Kastro

9 Kastro tis Moreas 11 Patras

13 Kato Achaia

38°

23°

5 Trikalitikos

1 Kato Alepochori 2 Heraion at Perachora 85 Vasiliko 97 Lousiko 4 Asopos 17 Akra Killini 15 Killini 75 Mt. Kyllini 3 Lékhaion 73 Kalamaki 100 Kleitoria 87 Ilis 127 Salamis 86 Archaia Korinthos 96 Tripotama 72 Kechries 89 Gastouni 99 Stymfalia 70 Ormískos Frangolímano 71 at Orm. Sid. 84 at Nemea 21 Ladon 69 Cape Spiri 74 Foloi 16 Pineios 103 Nemea 104 at Agios Vasilios 128 Aegina 106 Mycenae 88 Ancient Olympia 61 Inachos 68 at Palaia Epidavros 105 Argos 19 Akra Katakolo 98 Mantineia 67 Methana 62 Nafplio 93 Agios Ioannis 60 Inachos 20 Alpheios 101 Davia 114 Myloi 63 Drepano 34 Alpheios/Gortynios 66 Troizina 95 Episkopi 107 at Tolo 65 Cape Spathi 91 at Lepreo 59 Paralio Astros 102 Megalopolis 64 Ermioni 94 Figalia 83 at Pellini

80 at Prevedos

121 Strofades

22 Kyparissia

116 at Petrina (near Mt. Chelmos)

108 Kallirhoi

46 Eurotas

109 Ithome 32 Mavrommati

58 at Plaka

122 Proti 23 at Marathopoli 33 Pamisos

37°

35 Kalamata

112 Sparti

37°

57 Kyparissi 77 Taygetos 113 Kyparissi 118 Castle of Zarnatas 119 Apidia 26 Akra Koryphasion 111 Kardamili 28 Vournaria 45 Eurotas 27 Methoni 56 Limenas Geraka 44 Trinisa 47 Kokkinia 30 Koroni 117 Thalames 42 Passavas 48 Elaia 29 Cape Akritas 55 Palia Monemvasia 43 Gytheion 49 Plytra 53 at Nea Monemvasia 124 Venetiko 120 Oitylo 123 Sfaktiria

38°

36 Avia

31 Petalidi

25 at Pylos

41 Kotronas 51 at Neapoli 40 at Alika 39 Tainaron

50 cape

52 Cape Malea

38 Akra Tainaron

125 Paleokastro

36°

36° 126 Antikythera

21° Transformationseinheiten Ac8 Pe3 Pe6 Pe1 Pe4 Pe7 Pe2 Pe5 Pe8

22°

23°

0

Pe9 Pe10 Pe11

200

500 1000 2000 2500 m

0

km 50

34˚30'

35˚00'

35˚30'

Transformationseinheiten Cr1 Cr3 Cr5 Cr2 Cr4 Cr6

23˚30'

49 Levka Ori

24˚00'

Cr7 Cr8

62 Gavdos

9 at Akrotiri Tripiti 10 Cape Plaka 8 Agia Roumeli 11 at Loutro 12 Ormos Phoinikia

7 Ag. Kyrkos

5 Vathi

53 Megala Chorafia

42 Marathi

44 Chania

48 Kastelli Kissamos

24˚30'

0

200

17 Akra Kefalas

16 Matala

15 Platys

50 Mt. Ida 59 Agios Thomas

60 Knossos

m

0

25˚00'

18 Lendas

21 Tsoutsouros

58 Gortyn

500 1000 2000 2500

24˚30'

63 Paximadia

14 at Cape Melissa

57 at Archea Eleftherna 56 at Thronos

13 Megalou p.

55 Argiroupoli

39 Rhethymnon

64 Dia

22 Mt. Kerato

61 at Kastelli

25˚30'

km 50

31 Hersonissos

32 cape at Anissaras

25˚30'

19 Anapodaris

36 Paliokastro at Rodia 33 Heraklion

25˚00'

41 Akra Drapanon 37 Akra Korakias 43 Kiliaris 38 Stavromenos 40 Ormos Almirou 35 Ag. Pelagia

24˚00'

46 Diktynnaion

3 Cape Karavoutas

6 Cape Krios

4 Stomio

52 Polyrrinia

2 at Cape Koutri

1 Gramvousa

45 Akrotiri Hironisi

47 Cape Spathi

23˚30'

23 Ierapetra

24 Cape Goudoura

25 at Xerokambos

26 Cape Plaka

51 Mt. Modi

27 Cape Sideros

26˚00'

28 Paheia Ammos

29 Ag. Nikolaos

30 at Elounda

26˚00'

35˚00'

35˚30'

36˚00'

III.17 Creta