Aeschyli Septem contra Thebas [1993 ed.] 3519010194, 9783519010197

Citation preview

AESCHYLI SEPTEM C O N T R A THEBAS

EDIDIT M A R T I N L. W E S T

STVTGARDIAE IN AEDIBVS B. G. TEVBNERI MCMXCII

Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme Aeschylus: [Septem contra Thebas] Aeschyli Septem contra T h e b a s / ed. Martin L. West. Stutgardiae : Teubner, 1992 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et R o m a n o r u m Teubneriana) ISBN 3-519-01019-4 NE: West, M a r t i n L. [Hrsg.]

Das Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne Z u s t i m m u n g des Verlages unzulässig und strafbar. Das gilt besonders für Vervielfältigungen, Übersetzungen, M i k r o verfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen Systemen. © B . G . Teubner Stuttgart 1992 Printed in Germany Gesamtherstellung: Passavia Druckerei G m b H Passau

PRAEFATIO

D e codicibus scholiisque triadis Aeschyleae Fabulis Aeschyleis studuerunt Byzantini tribus praecipue: P r o m e t h e o , Septemducibus, Persis. H u i u s 'triadis', ut vocatur, exstant codices plus c e n t u m , sed q u a t t u o r d e c i m tant u m constanter citandi sunt. Longe vetustissimus a t q u e o p t i m u s est M = Laur. 32.9 (saec. x); nec tarnen semper lectionem meliorem praebet, sed o m n i a sunt acri iudicio p e r p e n d e n d a . Adsidue correctus est ab eo qui scholia adscripsit (M s ); sollers fuit h o m o , qui lectiones ex scholiis extrahere quibat, hic illic coniecturas suas adiecit, v e r u m n o n n u m q u a m lectionem meliorem oblitteravit. Corrector alter m u l t o recentior (M 2 ) nihil auctoritatis habet, ñeque q u i c q u a m affert q u o d n o n aliunde n o t u m sit; h u n c negligere licet. Ceteri libri tredeeim de quibus n u n c agitur, I H B O Y AWD V N Q K L, saeculis xiii et xiv conscripti, inter familias septem {α β y δ ε κ λ) distribuuntur, sicut infra in indice siglorum vides, q u a m q u a m hae familiae p a r u m firmae stabilesque sunt. Familiae a et β melioris sunt notae, γ et δ mediocris, ε vilioris. In familiis κ et λ b o n a m quidem traditionem, sed etiam p h i l o l o g o r u m Byzantinorum vestigia deprehendimus; emendationes q u a e d a m a m b a r u m c o m m u n e s sunt, sed λ artius cum M a x i m o Planude conecti potest. C o d e x Q et h y p a r c h e t y p u m λ a C o n s t a n t i n o p o l i Thessalonicam videntur devenisse in Demetrii Triclinii scriptorium, ubi increvit et λ familia et aliae q u a s i n t e r d u m in a p p a r a t u m e m o r a b o , μ ξ τ. Ipsius Triclinii curae in τ

IV

PRAEFATIO

familia apparent. N a m e x e m p l a r deperditum, q u o d et ipsum τ v o c a m u s , p o s t q u a m a Triclinio correctum est, f o n s fuit in Persis codicum G (usque a versu 176 circiter) et F, et in tota triade codicis Τ , q u e m ipse Triclinius conscripsit emendationibusque novis implevit. Lectiones Triclinianae hie illic etiam in codices L c Κ Lh manaverunt. Alii libri saeculis x i v - x v i conscripti, q u o t q u o t interdum citare placuit, infra recensentur. Q u a e ratio inter codicum familias intercedat, non potest explicari. O m n e s tamen patet a b uno pendere archetypo litteris minusculis saeculo ix vel χ ineunte conscripto. Scholiorum genera sunt q u a t t u o r : (Σ) scholia vetera, q u a e doctrinam aetatis R o m a n a e reddunt q u a e q u e imprimis in codicibus M I exstant. (Φ) C o m m e n t a r i u s p a r a p h r a sticus in triadem, in multis libris traditus, saeculo fere xii ut videtur compositus. (Θ) T h o m a e M a g i s t r i scholia in triadem, s u b finem saeculi xiii T h e s s a l o n i c a e c o m p o s i t a . H o r u m vestigia exstant in codice O a d initium Promethei, a p p a r e n t q u e deinceps in familia ξ et codicibus Q (post addita) L c Τ Κ aliis. (Τ σ ) Triclinii scholia, praesertim de re metrica. - Interdum citantur scholia a d e s p o t a e diversis libris (Σ*), quibus caute utendum est, q u o n i a m non liquet q u a m antiqua sint. Virorum d o c t o r u m nominibus in a p p a r a t u adhaerent plerumque numeri qui ad o p e r a p a g i n a s q u e référant: clavem reperies in indice criticorum qui in editione maiore pp. L V I I - L X X I X prostat, in hac minore autem propter amplitudinem non recipi potest.

INDEX SIGLORVM

FRAGMENTA PAPYRACEA Πι Π2 Π3 EU Π5 Π6

P. Oxy. 2179 + 2163 fr. 10 + novum (v. The Oxyrhynchus Papyri XX, 167), saec. ii: Sept. 155-64 P. Oxy. 2334, saec. ii: Sept. 498-503, 529-52 P. Oxy. 2333, saec. ii: Sept. 621-38, 644-56 P. Vindob. G 40458 (ZPE 40,1980,92), saec. ii: Supp. 586-90 P. Oxy. 2178, saec. ii: Ag. 7-17, 20-30 P. Oxy. 3838, saec. ii/iii: Prom. 122-32, 134

CODICES CONSTANTER IN PERS. SEPT. PROM. CITATI M

Laur. 32.9, saec. χ

I Η Β O

Athous 'Ιβήρων 209 (olim 161), saec. xiii/xiv Heidelberg. Palat. gr. 18, saec. xiii (ca. 1270) Laur. 31.3 + 86.3, ann. 1287 Lugd. Batav. Voss. gr. Q4A, saec. xiii ex. Lugd. Batav. VQSS. gr. Q6, saec. xiv in. Ambros. gr. C 222 inf. (886), saec. xiii (ca. 1270) Vat. gr. 1332, saec. xiii (ca. 1290) Ambros. gr. G 56 (399), saec. xiv in. Marc. gr. 468 (653), saec. xiii (ca. 1270) Matrit. gr. 4677, saec. xiii (ca. 1290) Par. gr. 2884, ann. 1301 Laur. conv. suppr. 11, saec. xiv (ca. 1330-40) Laur. 32.2, saec. xiv (ca. 1310)

Y

A W D V Ν Q Κ L

VI

INDEX SIGLORVM

ALII C O N S T A N T E R IN A G A M . ET E V M . CITATI

G Τ F E

Marc. gr. 616 (663), saec. xiv (ca. 1321) Neapol. II F 31, saec. xiv (ca. 1325) Laur. 31.8, saec. xiv (ca. 1335^8) Salmantic. Bibl. Univ. 233, saec. xv (ca. 1450-70): Eum.

ALU A D LIBITVM CITATI

Ba C Cb Δ Fb Fe Fd Ga Ha La Lb Lc Lh Ma Mb Mc Md Me Mf Nc Nd Ea Ρ Pd

Vat. Ottob. gr. 210, saec. xv Par. gr. 2785, saec. xiv med. Par. gr. 2790, saec. xvi Mosqu. gr. 508, saec. xv Vat. gr. 1824, saec. xiv (ca. 1315) Ambros. gr. I 47 sup. (459), saec. xiv Laur. 91 sup. 5, saec. xiv Vat. Palat. gr. 287, saec. xiv (ca. 1310-20) Matrit. gr. 4617, saec. xiv (ca. 1335) Par. gr. 2786, saec. xiv med. Rom. Valliceli. Β 70, saec. xiv (ca. 1320) Cantabr. Bibl. Univ. Nn III 17 A, saec. xiv (ca. 1320) Cantabr. Bibl. Univ. Nn III 17 B, saec. xiv Laur. S. Marco 222, saec. xiv in. Bonon. Bibl. Univ. 2271, saec. xv Guelferbytanus Gud. gr. 4° 88, saec. xv (ca. 1495) Scorial. T.I.15, saec. xvi (ca. 1540) Par. gr. 2886, saec. xvi (ca. 1518-21) Monac. gr. 546, saec. xvi Laur. 28.25, saec. xiii ex. Laur. 31.38, saec. xiv (ca. 1330-40) Par. suppl. gr. 110, saec. xiv (ca. 1340) Par. gr. 2787, saec. xiv in. Par. gr. 2789, saec. xv

INDEX SIGLORVM R Ra Rb Re Sd Si Sj U Ua Uc Va X Xc Ya Yd Ze Zf Zh Zi

VII

Vat. gr. 57, saec. xiv (ca. 1330) O x o n . Bibl. Bodl. Seiden Supra 18, saec. xv Vat. gr. 2222, saec. xiv in. Laur. conv. suppr. 7, ann. 1344 Par. gr. 2788, saec. xv Par. gr. 2886 ( = M e ) Vat. gr. 58, saec. xv Lips. Rep. 1.4.43, saec. xv Vat. Regin. gr. 155, saec. xv M o n a c . gr. 565, saec. xvi M a r c . gr. 470 (824), saec. xv med. Laur. 31.2, saec. xiii ex. Laur. conv. suppr. 98, ann. 1372 Vindob. phil. gr. 197, ann. 1413 Par. gr. 2782 A, saec. xvi Vindob. hist. gr. 122, saec. xvi Mosqu. gr. 505, saec. xv Guelferbytanus Gud. gr. 4 o 88, saec. xv Vindob. phil. gr. 235, saec. xv

LIBRORVM FAMILIAE SIVE HYPARCHETYPA α

IBaA

β

H B , accedunt interdum N c X R c C et in posteriore parte triadis Δ O Y , accedunt interdum La Ya A W D , accedunt interdum Ha La V N , accedunt saepe Χ Ρ R b Nd X c Q Κ, accedunt saepe Le R Ha L L a (Prom. Sept.) Lb (Sept. Pers.) GaG F b ( > Fe) F d F exemplar a Triclinio correctum unde pendet Τ et ex parte G F E

γ δ ε κ λ μ ξ τ

Vili

INDEX SIGLORVM

SIGLA CETERA Ω Σ Σ* Φ Θ T" A 1 , A2 Aa, Ac A a ? ,A a ? A a2 , A as A* Agl Aw A mg Ar As Ass A' Auv A+

Ill * α [ ] L j

lectio omnium codicum vel utique archetypi scholium vetus (ΣΑ scholii lemma; Σι scholium in cod. I) scholium incertae aetatis commentarius paraphrasticus in triadem, saec. fere xii Thomae Magistri textus Triclinius in scholio suo A a prima /ab altera manu correctus A ante/post correctionem A, fort, a.c./fort. A a.c. A ante correctionem ab altera manu/a scholiorum scriba factam A ante vel post correctionem (incertum utrum) glossema in A, vel lectio quasi glossema adscripta varia lectio cum γρ. in A adscripta A in margine A in rasura A tum correctus cum scholia addita sunt lectio in A super lineam scripta A in textu, altera lectione inter lineas vel in margine adscripta A ut videtur A cum alio quodam codice (vel plus uno) qui saepe ab eodem hyparchetypo pendet (cf. pp. VIII sqq.) littera erasa littera obscura littera quae α videtur esse textus periit papyrus periit

INDEX SIGLORVM [[ ]] { } < ) θρέομαι φοβερά μεγάλ' α χ η · μεθεΐται σ τ ρ α τ ό ς σ τ ρ α τ ό π ε δ ο ν λιπών· ρεί π ο λ ύ ς δδε λεώς π ρ ό δ ρ ο μ ο ς ίππότας· αίθερία κόνϊς με πείθει φανεΐσ', άναυδος σ α φ ή ς ετυμος άγγελος. ΙέλεδεμνάςΙ

79 sq. confuse Tz. Exeg. II. 73.3 Η.; 79 Eren. Philo 447 (Nickau Ammon. p. 117) 74-5 del Harberton 2 (72 δηιάλ. - 76 άλκή id.1) 75 ζεύγλησι O + άμφιβάντες πόλιν δείξαθ' ώς φιλοπόλεις, μέλεσθέ 9' ίερών δαμίων, μελόμενοι δ' άρήξατε· φιλοθύτων δέ τοι πόλεος όργίων μνήστορες εστέ μοι. ET. υμάς έρωτώ, θρέμματ' ούκ άνασχετά, ή ταϋτ' άριστα και πόληι σωτήρια στρατώι τε θάρσος τώιδε πυργηρουμένωι, βρέτη πεσούσας προς πολισσούχων θεών αΰειν, λακάζειν, σωφρόνων μισήματα; μήτ' έν κακοΐσι μήτ' έν εύεστοΐ φίληι ξύνοικος ε'ίην τώι γυναικείωι γένεικρατούσα μέν γαρ ουχ όμιλητόν θράσος, δείσασα δ' ο'ίκωι και πόληι πλέον κακόν. και νυν πολίταις τάσδε διαδρόμους φυγάς θεΐσαι διερροθήσατ' άψυχον κάκην, τα των θύραθεν δ' ώς άριστ' όφέλλετε, αύτοί δ' ύπ' αύτών ενδοθεν πορθούμεθα.

172 πανδίκους (cf. 626) Μ'ιΟ'ικλ& 175 id. ib. 144 176 δείξασθ' M H W φιλοπόλιες Ω: corr. Wunderlich 29 177 9' Q: δ' ΜΙ/?ΟΚ: om. cett. 178 δημίων Ω 180 πόλεως Ω: corr. Τ 181 εστέ M G : έστέ fere cett. 183 άρωγά Weil8 582, cf. Prom. 997 πόλει Ω, 190 item 191 φυγάς] βοάς Η ^ Β ^ Ο Ό ' - ό 193 όφέλλεται (249) M V (contra Σι Θ) 194 ύπ' αύτών Q 2 y e X: ύφ' αύτών (vel αύτών) cett.

ant. 3

14 195

200

205

210

ΕΠΤΑ ΕΠΙ ΘΗΒΑΣ τοιαΰτά ταν γυναιξί συνναίων εχοις. κει μή τις άρχής της έμής άκούσεται, άνήρ γυνή τε χώτι των μεταίχμιον, ψήφος κατ' αυτών όλεθρία βουλεύσεται, λευστήρα δήμου δ' ου τι μή φύγηι μόρον. μέλει γαρ άνδρί, μή γυνή βουλευέτω, ταξωθεν ένδον δ' ούσα μή βλάβην τίθει. ήκουσας, ή_ούκ ήκουσας; ή κωφήι λέγω;

ΧΟ. ώ φίλον Οίδίπου τέκος, εδεισ' άκούσασα τόν άρματόκτυπον οτοβον οτοβον, οτε τε σύριγγες εκλαγξαν έλίτ'ροχοι, ιππικών τ' απυεν πηδαλίων διαστόμια, πυριγενεταν χαλινών. ET. τί ούν; ό ναύτης άρα μή'ς πρώιραν φυγών πρύμνη9εν ηύρε μηχανήν σωτηρίας νεώς καμούσης ποντίωι προς κύματι;

199 cf. Hsch. λ 759 195 om. Μ in imo folio: post 186 trai. Keck0, post 190 West2 96 τοιαΰτά τ'αν Zh, γ'αν φ κ 1 : τοιαΰτ' αν fere Ω (έν Ο + V + ) εχοι West I.e., et εχοΐ ex -ει R 198 βουλεύσεται (cf. 200)] διοίσεται Herwerden 5 124: κραν3ήσεται Blaydes2: τεθήσεται id.3 125 201 δ ' M 1 ex corr. 202 ή prius om. H a l ByQ c K c L 204 οτοβον οτοβον Ο, οττ- δτ-1, οτ- semel ΜΗ 1 : δττ- δττ- fere cett. 205 δτε τε Hermann 1 258: δτι τε Ω (δτι DV, οτε Ha) 206 απυον Lachmann 1 88 n., -εν Hutchinson 2 : άύπνων Σ Ω 207 διαστόμια Schütz2: δια στόμα Ω πυριγενεταί χαλινοί Heimsoeth 1 259 208 μή'σ Μ: μ'είς Iy V + , μή εις O c Nc: μή HcB