Tο βιβλίο της Εγκυμοσύνης, μέρα με τη μέρα 9789604891054, 9781405332101

Table of contents :
Εξώφυλλο
Περιεχόμενα
Μια υγιής εγκυμοσύνη
1τη εβδομάδα
2ρη εβδομάδα
3τη εβδομάδα
4τη εβδομάδα
5τη εβδομάδα
6τη εβδομάδα
7μη εβδομάδα
8η εβδομάδα
9η εβδομάδα
10η εβδομάδα
11η εβδομάδα
12η εβδομάδα
13η εβδομάδα
14η εβδομάδα
15η εβδομάδα
16η εβδομάδα
17η εβδομάδα
18η εβδομάδα
19η εβδομάδα
20η εβδομάδα
21η εβδομάδα
22η εβδομάδα
23η εβδομάδα
24η εβδομάδα
25η εβδομάδα
26η εβδομάδα
27η εβδομάδα
28η εβδομάδα
29η εβδομάδα
30η εβδομάδα
31η εβδομάδα
32η εβδομάδα
33η εβδομάδα
34η εβδομάδα
35η εβδομάδα
36η εβδομάδα
37η εβδομάδα
38η εβδομάδα
39η εβδομάδα
40η εβδομάδα
Τοκετός και Γέννα
1το στάδιο τοκετού
2ρο, 3το στάδιο τοκετού
η Ζωή με το Νεογέννητό σας
Ανησυχίες και Επιπλοκές
Γλωσσάρι, πηγές
Ευρετήριο
Οπισθόφυλλο

Citation preview

Επιστημονική Επιμέλεια

Dr Maggie Blott, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Σύμβουλος University College Hospital, London

Επιμέλεια Ελληνικής Έκδοσης

Δέσποινα ΛΛπερή, παιδίατρος Αλέξης Πόθος, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος

Ζωή Σιάσου, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος

Αναλυτικές συμβουλές από ομάδα ειδικών καταπληκτικές εικόνες για κάθε μία ημέρα χωριστά

0571320-710100010014009 MAGGIE BLOTT TO ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟ W25- 20200917PUBGR

Απλώς, το μόνο βιβλίο που θα χρειαστείτε γι' αυτή την εξαιρετική χρονική περίοδο της ζωή σας

■ —

το ΒΙΒΛΙΟ

ΤΗΣ I

Εγκυμοσύνης μέρα με τη μέρα Ένας φιλικός οδηγός που καλύπτει μέρα με τη μέρα το σύνολο των 40 εβδομάδων της εγκυμοσύνης ■ Παρέχει διεξοδικές συμβουλές ειδικών σε θέματα εγκυμοσύνης, ανησυχίες και επιπλοκές ■ Σας δίνει πλήρη εικόνα της αναλγησίας, των ωδίνων και κάθε είδους τοκετού

■ Σας ενημερώνει τι να περιμένετε κατά τις πρώτες 12 ώρες μετά τον τοκετό, ώρα με την ώρα

■ Παρέχει καθοδήγηση μέρα με τη μέρα, για να σας βοηθήσει να προσαρμοστείτε στη ζωή με το νέο σας μωρό ■

Περιέχει πάνω από 1000 εικόνες, καθώς και σύγχρονες, επεξεργασμένες από ηλεκτρονικό υπολογιστή ψηφιακές απεικονίσεις, που δείχνουν την ανάπτυξη του μωρού μέσα στη μήτρα

Λ Προσπαθούμε α είμαστε πιο καθαροί και οικολογικοί: • ανακυκλώνουμε απόβλητα και αηενεργοποιούμε συσκευές

ISBN: 978-960-489-105-4

• χρησιμοποιούμε χαρτί από υπεύθυνα διαχειριζόμένα δάση, όποτε αυτό είναι δυνατό • ζητούμε από τις εταιρείες εκτύπωσης να μειώσουν δραστικά τη κατανάλωση νερού και ενέργειας • ελέγχουμε τις συνθήκες εργασίας των προμηθευτών μας - δεν προάγουν την παιδική εργασία V ____

Εκδόσεις Π.Χ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ

J

w w w .inbooks.gr

9 789604 891054

Αναλυτικές συμβουλές από μια ομάδα ειδικών και καταπληκτικές εικόνες για κάθε μία μέρα ξεχωριστά

Επιμέλεια Ελληνικής Έκδοσης:

Δέσποινα ΛΛπερή, Αλέξης Πόθος,

Παιδίατρος

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος,

Επιμελητής Γ.Ν. Μαιευτηρίου Έλενα Βενιζέλου"

Ζωή Σιάσοο,

Μαιευτήρας-Γυναικολόγος

Μετάφραση:

Πάγκος Λαβράνος, ιατρός Αλεξάνδρα Σύρου, κυτταρολόγος Αλέξανδρος Χατζής, Κλινικός Εμβρυολόγος, Μοριακός Βιολόγος

C o p y rig h t © 2 0 Π

ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π.Χ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ ΑΕ Τετραπόλεως 14, Αθήνα 115 27 Τηλ.: 210.7789.125 - 210.7793.012, 210.7483.148, 210.7489.411 FAX: 210.7759.421 e-mail: [email protected], [email protected] http://www.paschalidis-books.gr, www.inbooks.gr Τα δικαιώματα της ελληνικής έκδοσης του παρόντος Βιβλίου ανήκουν στον εκδοτικό οίκο "Π.Χ. Πασχαλίδης". Η δημοσίευση φωτογραφιών, η μερική ή ολική ανατύπωση, καθώς και η λήψη φωτοαντιγράφων από το Βιβλίο απαγορεύονται χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

is b n

:

978-960-489-105-4

9 789604

89 1 0 5 4

The Day-by-Day Pregnancy Book

LONDON, NEW YORK, MUNICH, MELBOURNE, DELHI Illustrators Debbie Maizels,

Project Editors Dawn Bates, Claire Cross Project Designers Emma Forge,

Medi-Mation (Rajeev Doshi,

Tom Forge, Peggy Sadler

Gavin Whelan, Gunilla Elam)

Senior Editors Andrea Bagg, Anne Yelland,

New Photography Ruth (enkinson

Emma Woolf

Art Direction for Photography Emma Forge

Senior Art Editors Sarah Ponder,

Picture Researcher Sarah Smithies

Nicola Rodway, Liz Sephton

Managing Editors Esther Ripley, Penny Warren

Production Editor Ben Marcus

Managing Art Editors Glenda Fisher,

Production Controller Alice Holloway

Marianne Markham

Creative Technical Support Sonia Charbonnier

Publisher Peggy Vance

Every effort has been made to ensure that the information in this book is complete and accurate. However, neither the publisher nor the author is engaged in rendering professional advice or services to the individual reader. The ideas, procedures, and suggestions contained in this book are not intended as a substitute for consulting with your healthcare provider. All matters regarding the health of you and your baby require medical supervision. Neither the publishers nor the author shall be liable or responsible for any loss or damage allegedly arising from any information or suggestion in this book. First published in Great Britain in 2009 by Dorling Kindersley Limited 80 Strand, London WC2R ORL Penguin Group (UK) Copyright © 2009 Dorling Kindersley 24681097531 All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise without the prior written permission of the copyright owners. A CIP catalogue record for this book is available from the British Library ISBN: 978-1-4053-3210-1 Printed and bound by Star Standard, Singapore

Reproduction by MDP, Bath

Discover more at www.dk.com

Επιστημονική Επιμέλεια Dr M aggie Blott M B BS, FRCOG H Dr Blott είναι Σύμ βουλος Μαιευτήρας του Πανεπιστημ ιακού Νοσοκομ είου του Λονδίνου (University College Hospital), όπου συμ μετέχει στη διαχείριση μιας διεπιστημ ονικής εμ βρυϊκής κλινικής υψηλού κινδύνου και διευθύνει την αίθουσα τοκετών. Είναι, επίσης, εκπρόσωπος του Royal College of Obstetricians and Gynaecologists στο Λονδίνο. H Dr Blott είναι τακτική αρθρογράψος για το περιοδικό Top Sante και γράψει σε διάψορα άλλα έντυπα σχετικά με την εγκυμ οσύνη.

Συντελεστές Dr Carol Cooper ΜΑ, MB, BChir (Cantab), MRCP General Practitioner, London; Tutor at Imperial College School of Medicine, London Ms Friedericke Eben FRCOG Consultant Obstetrician and Gynaecologist, Whittington NHS Trust and Portland Hospitals, London Dr Katrina Erskine MD, MRCP, MRCOG Consultant Obstetrician and Gynaecologist, The Homerton Hospital, London Dr Laura Goetzl MD, MPH Associate Professor, Department of Obstetrics and Gynecology, Division of Maternal Fetal Medicine, Medical University of South Carolina, Charleston, South Carolina Dr Belinda Green PhD Midwife, University College London Hospitals, NHS Foundation Trust, London Dr Deirdre Guerin MB BCh, BAO, LRCP and SI, FFA, or CSI Medical Director of Resident Obstetric Services and Consultant Anaesthetist, The Portland Hospital for Women and Children, London Amanda Hutcherson DipHeMid, RM, PGCert Ed, MA Midwife Practitioner, London Dr Philippa Kaye MB BS Hons, MA Hons (Cantab), DCH, DRCOG, DFSRH Works in general practice Dr Su Laurent MRCP, FRCPCH Consultant Paediatrician, Barnet Hospital, London Mr Andrew Loughney PhD, MRCOG Consultant Obstetrician, The Royal Victoria Infirmary, Newcastle upon Tyne Dr Paul M oran MD, MRCOG Consultant Obstetrician, Head of Fetal Medicine, Royal Victoria Infirmary, Newcastle Upon Tyne Melinda Nicci BA (Psych), HDipEd Fitness and lifestyle coach and founder of baby2body: pregnancy and post pregnancy health and fitness Catharine Parker-Littler SRN, RSCN, SCM, DPSM (Advanced midwifery), BScMid (Hons) Practising midwife; founder and midwifery director of midwivesonline.com, a website for midwives, healthcare professionals, and parents-to-be Dr Hope Ricciotti MD Associate Professor of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology, Harvard Medical School, Beth Israel Deaconess Medical Center, Boston, Massachussetts Dr Vincent M. Reid PhD Lecturer in Developmental Psychology, Durham University Dr Mary Steen RGN, RM, BHSc PGCRM, PGDipHE, MCGI, PhD Reader in Midwifery and Reproductive Health, University of Chester Karen Sullivan ASET, VTCT, BSc Developmental Psychology; Childcare expert and author Sally Watkin Pregnancy and parenting author

■

Περιεχόμενα Εισαγωγή 8

Τοκετός και γέννα

Μία υγιής εγκυμοσύνη

τον πόνο, 397 Ανακούφιση από τον πόνο με φυσικό τρόπο,

Επιλογές ανακούφισης του πόνου, 396 Αντιμετωπίζοντας

Η διατροφή κατά την εγκυμοσύνη, 14 Ασφαλής άσκηση, 18 Σεξ και σχέσεις, 19 Ασθένειες και φάρμακα, 20 Κίνδυνοι από τον τρόπο ζωής, 24 Δέρμα, μαλλιά και δόντια, 26 Ταξιδεύοντας κατά την εγκυμοσύνη, 28

398

Φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου, 402

^ σ τά ­

διο τοκετού, 408 Πλησιάζοντας στον τοκετό, 409 Πώς εξε­ λίσσεται ο τοκετός, 412 Παρακολούθηση κατά τη διάρκεια του τοκετού, 418 Στάσεις για το 10 στάδιο του τοκετού, 420 2° και 3° στάδιο, 422 Η γέννηση του μωρού σας, 423 Μετά τη γέννηση του μωρού σας, 428 Ειδικές περιπτώσεις, 430

Η εγκυμοσύνη μέρα με τη μέρα

Πρόωρος τοκετός, 431

Πρόκληση τοκετού, 432 Μωρό σε

ισχιακή προβολή, 433 Πολλαπλές γεννήσεις, 434 Υποβοη-

Καλωσήρθατε στο πρώτο τρίμηνο

θούμενη γέννηση, 436 Καισαρική τομή, 438

Η 1η εβδομάδα, 34 Η 2η εβδομάδα, 42 Σύλληψη, 50 Η 3η εβδομάδα, 52 Γονίδια και κληρονομικότητα, 54 Η 4η εβδομάδα, 62 Η 5η εβδομάδα, 70 Η όη εβδομάδα, 78 Ο μεταβαλλόμενος κόσμος, 82 Η 7ηεβδομάδα, 88 Ασκήσεις ενδυνάμωσης και τόνωσης, 90 Αποβολή, 94 Η 8η εβδομάδα, 98 Επιλογές προγεννητικής φροντίδας, 102 Η 9η εβδομάδα, 108 Το σύστημα υποστήριξης της ζωής του μωρού σας, 112 Η 10η εβδομάδα, 118 Η προγραμματισμέ­ νη σας επίσκεψη, 122 Η 11η εβδομάδα, 128 Η 12η εβδομά­ δα, 136 Υπερηχογράφημα χρονολόγησης, 138 Δοκιμασίες διαλογής, 142

Η ζωή με το νεογέννητο σας Οι πρώτες 12 ώρες, 442 444

1η ημέρα: επιστρέφοντας στο σπίτι,

2η ημέρα: εγκατάσταση σπίτι, 445 3η ημέρα: καθημερι­

νή φροντίδα, 446 4η ημέρα: η πρώτη βόλτα, 447 Το τάισμα του μωρού σας, 448 5η ημέρα: εξετάζοντάς σας, 450 6η ημέρα: βρίσκοντας το δρόμο, 451 Μωρά που χρειάζονται νοσηλεία, 452 7η ημέρα: συντονισμός, 454 8η ημέρα: υγιής τρόπος ζωής, 455 9η ημέρα: εστιάστε στον εαυτό σας, 456 10η ημέρα: η ώρα του μωρού, 457

Καλωσήρθατε στο δεύτερο τρίμηνο

απόθεμα, 458

Η 13η εβδομάδα, 150 Διαγνωστικές δοκιμασίες, 152 Η 14η

νιώθοντας κοντά, 460

εβδομάδα, 160 Η 15η εβδομάδα, 168 Η 16η εβδομάδα, 176

Εξέταση της έκτης εβδομάδας, 462

11η ημέρα: διατηρώντας

12η ημέρα: κοιτώντας πίσω, 459

13η ημέρα:

14η ημέρα: νέο ξεκίνημα, 461

Η 17η εβδομάδα, 184 Η 18η εβδομάδα, 192 Ασφαλής άκσηση, 196 Η 19η εβδομάδα, 202 Η 20η εβδομάδα, 210 Το υπερηχογράφημα της 20ης εβδομάδας, 214 Η 21η εβδομάδα,

Ανησυχίες και επιπλοκές

220 Η 22η εβδομάδα, 228

Συνηθισμένες ανησυχίες κατά την εγκυμοσύνη, 466

Η 23η εβδομάδα, 236

Η 24η

εβδομάδα, 244 Ασκήσεις για κοιλιακούς, 250 Η 25η

συμπτώματα, 466 Δερματικές αλλαγές, 467

εβδομάδα, 254

στο στήθος, 467

Καλωσήρθατε στο τρίτο τρίμηνο Η 26η εβδομάδα, 264 Η 27η εβδομάδα, 272 Η 28η εβδομάδα, 280 Αξιολόγηση της εμβρυϊκής ανάπτυξης και ευεξίας, 284

Η 29η εβδομάδα, 290 Η 30η εβδομάδα, 298 Σχεδιασμός του τοκετού σας, 302 Η 31η εβδομάδα, 308 Δίδυμα, 312 Η 32η εβδομάδα, 318 Η 33η εβδομάδα, 326 Η 34η εβδομάδα, 334 Η 35η εβδομάδα, 342 Τα δικαιώματα και τα προνόμιά σας, 348

Η 36η εβδομάδα, 352 Η 37η εβδομάδα, 360 Η 38η

Προβλήματα στο πεπτικό σύστημα, 467

Καρδιά και προβλήματα του κυκλοφορικού, 468 πόνοι, 469

Γενικά

Προβλήματα Αλγη και

Ουρητικά και κολπικά προβλήματα, 471

Επιπλοκές της εγκυμοσύνης και του τοκετού, 472 της εγκυμοσύνης, 472 ες μετά τη γέννηση, 475

Προβλήματα μητρότητας, 475

γενετής παθήσεις των μωρών, 476 μετά τη γέννηση, 477

Γλωσσάρι 478

εβδομάδα, 368 Η 39η εβδομάδα, 376 Η 40η εβδομάδα, 384

Πηγές 480

Αργοπορημένο μωρό, 393

Ευρετήριο 482 Ευχαριστίες 493

Επιπλοκές

Επιπλοκές του τοκετού, 474 Ανησυχί­ Εκ

Προβλήματα στα μωρά

Εισαγωγή Η εγκυμοσύνη είναι μια ιδιαίτερη περίοδος κατά την οποία οι γυναίκες βιώνουν ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής τους και πρέπει σε μικρό χρονικό διάστημα να αφομοιώσουν γνώσεις και να κατανοήσουν τη διαδικασία της κύησης και του τοκετού. Στο παρελθόν, όταν οι γυναίκες παραδοσιακά γεννούσαν στο σπίτι με τη φροντίδα μαιών και γυναικών του συγγενικού τους περιβάλλοντος, η κύηση και ο τοκετός ήταν οικεία γεγονότα. Σήμερα, είναι ασύνηθες για κάποια γυναίκα να έχει τέτοια εμπειρία και γνώση αναφορικά με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, η οποία συχνά περιορίζεται σε αυτή που απέκτησε κατά την πρώτη της εγκυμοσύνη.Έτσι, πολλές, αν όχι όλες οι γυναίκες, αντιμετωπίζουν την εγκυμοσύνη με δέος και περιέργεια. Αυτή η συναισθηματική κατάσταση συχνά επιβαρύνεται από την αντίληψη του γεγονότος ότι οι επιλογές ως προς τον τρόπο ζωής τους μπορεί να έχουν μεγάλη επίδραση στην υγεία των ιδίων και των μωρών τους. Για όλους αυτούς τους λόγους, επιβάλλεται να μπορούν οι γυναίκες να έχουν πρόσβαση σε ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την εγκυμοσύνη. Στο βιβλίο «Ηεγκυμοσύνη μέρα με τη μέρα» οι πληροφορίες προέρχονται από μια ομάδα επαγγελματιών με διαφορετικό τομέα εξειδίκευσης. Οι μαίες, οι γιατροί, οι γυναικολόγοι και οι παιδίατροι, που έχουν συνεισφέρει τον κύριο όγκο των πληροφο­ ριών στο βιβλίο αυτό, έχουν αναλάβει τη φροντίδα εκατοντάδων γυναικών σε κάθε στάδιο της κύησης και του τοκετού, έχουν διεκπεραιώσει εκατοντάδες τοκετούς και έχουν παράσχει φροντίδα και υποστήριξη σε πάμπολλες γυναίκες και μωρά μετά τη γέννηση. Η αναλυτική περιγραφή της εγκυμοσύνης, του τοκετού και της μετά τον τοκετό περιόδου με βάση την εξειδικευμένη τους γνώση συμπληρώνεται από ειδικές πληροφορίες περί διατροφής και άσκησης από διατροφολόγο και γυμναστή. Οι πληροφορίες που παρουσιάζονται -ταυτόχρονα πρακτικές, λεπτομερείς, με απλές εξηγήσεις και συμβουλές-παρέχουν τα απαραίτητα εργαλεία που χρειάζονται οι γυναίκες ώστε να σχεδιάσουν την εγκυμοσύνη τους, να αποδεχτούν τις αλλαγές που θα βιώσουν και να καταρτίσουν ένα ασφαλές και κατάλληλο πλάνο. Τα περισσότερα βιβλία για την εγκυμοσύνη είναι γραμμένα για γυναίκες. Σήμερα, ωστόσο, πολλοί άνδρες επιθυμούν και αυτοί να παρακολουθούν από κοντά την ανάπτυξη του αγέννητου μωρού τους, έχουν όμως λίγες πληροφορίες και συχνά νιώθουν αποκλεισμένοι. Στο βιβλίο αυτό υπάρχουν πληροφορίες που θα καθησυχά­ σουν τους συντρόφους των εγκύων γυναικών σχετικά με τις αλλαγές που θα συμβούν κατά την κύηση, καθώς και συμβουλές για το πώς οι γυναίκες θα αναθέσουν συγκεκριμένους ρόλους στους συντρόφους τους κατά την εγκυμοσύνη και τις πρώτες μέρες μετά τη γέννηση του μωρού.

^

J

Dr Maggie Blott

ί Ή -Ο

Πώς είναι οργανωμένο αυτό το βιβλίο Το βιβλίο αυτό ξεκινά με συμβουλές για μια υγιή και ασφαλή εγκυμο­

χωρίζονται σε 3 τρίμηνα. Εκτός από μια απλή χρονική περίοδο, κάθε

σύνη και για τον κατάλληλο τρόπο ζωής, που επεκτείνονται και στην

τρίμηνο αντιπροσωπεύει μια διακριτή-φάση της ανάπτυξης του

προ της σύλληψης περίοδο. Ο κορμός του βιβλίου περιλαμβάνει

εμβρύου στην εξέλιξη της κύησης.

καθημερινή περιγραφή της κύησης, με λεπτομερή ανάλυση των σωματικών και συναισθηματικών αλλαγών που συμβαίνουν, μαζί με

Το πρώτο τρίμηνο Αυτό περιλαμβάνει τις εβδομάδες 1 έως 12,

εκπληκτικές εικόνες για το πώς αναπτύσσεται το έμβρυο μέσα στη

αν και σε άλλα βιβλία μπορεί να συμπεριλαμβάνονται και οι

μήτρα. Το κεφάλαιο για τον τοκετό επεξηγεί τη διαδικασία αυτή και

εβδομάδες 13-14. Το τρίμηνο αυτό καλύπτει την περίοδο από την

ακολουθείται από μια σύνοψη των πρώτων 2 εβδομάδων της ζωής

αρχή της εμμήνου ρύσεως ως τη σύλληψη, που συνήθως διαρκεί 2

του νεογνού. Ένα τελευταίο κεφάλαιο περιγράφει τις ανησυχίες και

εβδομάδες. Επειδή η ακριβής στιγμή της σύλληψης είναι άγνωστη,

τις πιθανές επιπλοκές που μπορεί να συμβούν στη μητέρα και στο

η εγκυμοσύνη υπολογίζεται με βάση τη μόνη γνωστή με βεβαιότη­

μωρό κατά την εγκυμοσύνη, τον τοκετό και την μετά τον τοκετό

τα ημερομηνία, την αρχή του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Μολονότι

περίοδο.

η εγκυμοσύνη μπορεί να μην ξεκινήσει παρά 2 εβδομάδες αργότερα, η περίοδος αυτή είναι πολύ σημαντική προκειμένου να

Μια υγιής εγκυμοσύνη

βοηθηθεί το σώμα να ολοκληρώσει μια υγιή κύηση. Εδώ επεξηγού-

Το κεφάλαιο αυτό παρέχει τις πληροφορίες που χρειάζονται για να

νται οι καθημερινές αλλαγές που συμβαίνουν στη μήτρα ώστε να

επιλέξει η γυναίκα τον υγιεινότερο δυνατό τρόπο ζωής κατά τη

την προετοιμάσουν για τη σύλληψη και την εμφύτευση του

διάρκεια της εγκυμοσύνης ώστε να προσφέρει στο μωρό το καλύ­

εμβρύου, και προσφέρονται διατροφικές συμβουλές και συστάσεις

τερο δυνατό ξεκίνημα στη ζωή του. Περιλαμβάνει οδηγίες ασφαλούς

από ειδικούς σε θέματα γονιμότητας για να αυξηθούν οι πιθανότη­

άσκησης, υγιεινής διατροφής, αποφυγής κινδύνων και αντιμετώπι­

τες σύλληψης.

σης ασθενειών. Επίσης καλύπτει ανησυχίες που μπορεί να υπάρχουν

Το πρώτο τρίμηνο είναι μια περίοδος εκπληκτικής ανάπτυξης,

για το πώς οι συναισθηματικές και σωματικές αλλαγές κατά την

κατά το οποίο διαμορφώνονται όλα τα όργανα του εμβρύου και ο

εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσουν τις διαπροσωπικές σχέσεις.

ρυθμός ανάπτυξής του είναι ταχύτερος από κάθε άλλη περίοδο της ζωής. Στο βιβλίο παρουσιάζονται μέρα με τη μέρα οι αλλαγές που

Η εγκυμοσύνη μέρα με τη μέρα

συμβαίνουν στη μητέρα και στο έμβρυο και παρέχονται συμβουλές

Εδώ, το βιβλίο σας μεταφέρει μέρα με τη μέρα στην εκπληκτική

για το πώς θα αντιμετωπιστούν οι ραγδαίες αλλαγές που συμβαίνουν

ιστορία της σύλληψης και της εγκυμοσύνης, μετρώντας αντίστροφα

στην αρχή της εγκυμοσύνης. Αναφέρονται, επίσης, οι συναισθηματι­

καθεμιά από τις 280 μέρες μέχρι την έναρξη του τοκετού. Κάθε μέρα

κές μεταβολές που μπορεί να προκύψουν, και παρέχεται η

αποκαλύπτει το πώς αναπτύσσεται το μωρό και ποιες αλλαγές

διαβεβαίωση ότι τόσο τα αρνητικά όσο και τα θετικά συναισθήματα

συμβαίνουν στο σώμα σας. Οι 280 μέρες, ή 40 εβδομάδες της κύησης,

είναι φυσιολογικά. Πρακτικές πληροφορίες για τη φροντίδα κατά τη

διάρκεια της εγκυμοσύνης και λεπτομερείς επεξηγήσεις των

Τοκετός

επιλογών που είναι διαθέσιμες βοηθούν στον σχεδίασμά της εγκυ­

Ένας από τους καλύτερους τρόπους αντιμετώπισης του τοκετού

μοσύνης και των διαθέσιμων επιλογών διεκπεραίωσης του τοκετού.

είναι η κατανόηση των σταδίων του. Στο κεφάλαιο του τοκετού, μια ομάδα ειδικών καλύπτουν διεξοδικό την εξέλιξη του τοκετού,

Το δεύτερο τρίμηνο Στο δεύτερο τρίμηνο, που καλύπτει τις

καθένας από τη δική του οπτική γωνία. Μια μαία αναφέρεται στο

εβδομάδες 13 έως 25, τα όργανα του εμβρύου ωριμάζουν περαιτέρω

φυσιολογικό τοκετό και στην ανακούφιση του πόνου με φυσικά

και η ανάπτυξη συνεχίζεται. Είναι μια σημαντική περίοδος, καθώς το

μέσα.Ένας αναισθησιολόγος εξηγεί τις επιλογές αντιμετώπισης του

σώμα αρχίζει εμψανώς να αλλάζει για να εξυπηρετήσει το αναπτυσ­

πόνου, συμπεριλαμβανομένης της επισκληρίδιας αναισθησίας με τα

σόμενο έμβρυο, που για πρώτη φορά γίνεται αντιληπτό όταν κινείται.

πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματά της. Αν και οι περισσότερες

Ωστόσο, είναι επίσης μια περίοδος κατά την οποία οι έγκυες μπορεί

γυναίκες γεννούν φυσιολογικά χωρίς επιπλοκές, κατά μέσο όρο

να βιώσουν συμπτώματα που οφείλονται σε φυσιολογικές μεταβολές

πραγματοποιείται καισαρική τομή σε ποσοστό 25% και 10-12% των

της εγκυμοσύνης ή αντίθετα να υποδεικνύουν κάποια παθολογική

επιτόκων χρειάζονται εμβρυουλκό.Ένας μαιευτήρας αναφέρεται

κατάσταση. Για παράδειγμα, το κοιλιακό άλγος μπορεί να οφείλεται

στις δυστοκίες, περιγράφοντας πιθανές επιπλοκές και ιατρικές

σε διάταση συνδέσμων ή σε δυσκοιλιότητα, ωστόσο μπορεί επίσης

παρεμβάσεις που μπορεί να απαιτηθούν.

να υποδεικνύει πρόβλημα με τον πλακούντα. Τέτοια συμπτώματα συζητώνται στο αντίστοιχο κεφάλαιο, με λεπτομερείς επεξηγήσεις που καθησυχάζουν ή κινητοποιούν για την αντιμετώπιση της πιθανότητας σοβαρού προβλήματος που πρέπει να τεθεί υπόψη της μαίας ή του ιατρού.

Το τρίτο τρίμηνο Σε αυτό, που αφορά τις εβδομάδες 26 έως 40, το έμβρυο συνεχίζει να μεγαλώνει και να ωριμάζει και, αν το μωρό γεννηθεί πρόωρα, μπορεί να επιβιώσει εκτός της μήτρας. Κατά την

Οι πρώτες 2 εβδομάδες Εδώ, περιγράφονταί αναλυτικά οι πρώτες μέρες προσαρμογής στη νέα ζωή με το μωρό σας. Ένας παιδίατρος αναφέρεται σε πρακτικά θέματα φροντίδας του νεογνού, ενώ μια μαία εστιάζει στη συναισθηματική και σωματική ανανέωση της γυναίκας μετά τον τοκετό, καθώς αναλαμβάνει την ανατροφή και θρέψη του νεογνού.

περίοδο αυτή το σώμα αρχίζει να προετοιμάζεται για τον τοκετό. Περιγράφονταί οι αλλαγές που λαμβάνουν χώρα και εξηγείται το

Ανησυχίες και επιπλοκές

γιατί συμβαίνουν, ενώ επίσης υποδεικνύεται τι είναι φυσιολογικό και

Αυτή η ενότητα αποτελεί ένα συνοπτικό οδηγό για ιατρικά

ποια συμπτώματα πρέπει να αναφέρονται στη μαία ή στον ιατρό.

προβλήματα κατά την κύηση, τον τοκετό, καθώς και για μετά τον

Γυναίκες διηγούνται τις εμπειρίες τους και παρατίθενται ερωτήσεις

τοκετό που μπορεί να αφορούν τόσο τη μητέρα όσο και το

που γίνονται καθημερινά σε ιατρούς και μαίες ώστε να δημιουργηθεί

νεογνό. Οι επεξηγήσεις διευκολύνουν την κατανόηση των

μια βάση γνώσεων. Η πρακτική καθοδήγηση για διάφορα θέματα,

ιατρικών πληροφοριών, των μη ανησυχητικών συμπτωμάτων και

από την άδεια μητρότητας μέχρι τη διαβεβαίωση ότι η σεξουαλική

καθησυχάζουν την έγκυο ενόψει της αντιμετώπισης σοβαρότερων

επαφή δεν βλάπτει το αναπτυσσόμενο έμβρυο, σας βοηθά κατά την

καταστάσεων κατά την κύηση, τον τοκετό και τη μετά τον τοκετό

πορεία σας στις τελευταίες εβδομάδες της εγκυμοσύνης.

περίοδο.

Στην εγκυμοσύνη, συναισθήματα έκπληξης και ενθουσιασμού συχνά αναμειγνύονται με ανησυχίες για την υγεία τόσο τη δική σας όσο και του μωρού σας. Γνωρίζοντας το πώς η συμπεριφορά της εγκύου επιδρά βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα στην υγεία του εμβρύου, οι γυναίκες σήμερα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν έναν τρόπο ζωής που θα επηρεάσει θετικά τα μωρά που κυοφορούν. Η υγιενή διατροφή, η τακτική άσκηση και η αποφυγή πιθανών κινδύνων θα βοηθήσουν να κάνει το μωρό σας το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα στη ζωή του.

Η διατροφή κατά την εγκυμοσύνη Μπορείτε να βελτιώσετε την υγεία σας και τη μελλοντική υγεία του μωρού σας με μια θρεπτική, ισορροπημένη δίαιτα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Η τα κτική κατανάλωση θρεπτικών γευμάτων και σνακ καθόλη τη διάρκεια της ημέρας είναι σημαντική στην εγκυμοσύνη προκειμένου να διατηρηθούν υψηλά τα επίπεδα ενέργειας σας και για να παρασχεθούν στο

Μια υγιής εγκυμοσύνη

αναπτυσσόμενο έμβρυο όλα όσα χρειάζεται ώστε να αναπτυχθεί σωστά.

Τα τελευταία χρόνια έχουμε μάθει πολλά για το τι αποτελεί μια υγιεινή διατροφή στην εγκυμοσύνη. Η σημασία του φυλλικού οξέος (δείτε σελ. 16) στην πρόληψη συγγενών διαμαρτιών έχει πλέον τεκμηριωθεί επαρκώς. Έχει τεκμηριωθεί επίσης ότι πολλές πτυχές της μελλοντικής υγείας του βρέφους μπορεί να επηρεαστούν από τη διατροφή της μητέρας κατά την εγκυμοσύνη. Η τρέχουσα αντίληψη είναι ότι η καλή διατροφή κατά την κύηση ελαττώνει τον κίνδυνο του μωρού να εμφανίσει ασθένειες όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης και οι καρδιοπάθειες στο μέλλον. Εκτός από την επίδραση στην υγεία του μωρού σας, η καλή διατροφή κατά την εγκυμοσύνη βελτιώνει επίσης την υγεία σας και βοηθά να αντιμετωπίσετε τις ανάγκες της εγκυμοσύνης.

Μια υγιεινή δίαιτα Η πρόσληψη σωστής αναλογίας πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λιπών κατά την κύηση είναι εύκολη, αφού οι σχετικές αναλογίες είναι ίδιες στην κύηση όπως και σε κάθε άλλη

περίοδο, καθώς ποσοστό 50-60% των θερμίδων πρέπει να προέρχονται από υδατάνθρακες, 25-35% από λίπη και 20% από πρωτεΐνες. Οι θρεπτικές ουσίες δεν χρειάζεται να καλύπτουν αυτή την ακριβή αναλογία σε κάθε γεύμα ή κάθε μέρα, πρέπει όμως να στοχεύετε στο να πετύχετε αυτή την ισορροπία στη διάρκεια της εβδομάδας. Μια διατροφή που περιλαμβάνει πολλά λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως, πρωτεΐνες και λίπη θα παρέχει στον οργανισμό αυτόματα τη σωστή αναλογία θρεπτικών ουσιών που χρειάζεται.

Υδατάνθρακες Οι υδατάνθρακες είναι σημαντική πηγή ενέργειας τόσο για σας όσο και για το μωρό σας καθώς διασπώνται σε γλυκόζη που περνά εύκολα μέσω του πλακούντα. Ο στόχος είναι 4 με 6 ισοδύναμα την ημέρα, καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε 1 φέτα ψωμί, 60 γρ. δημητριακά ή 75 γρ. μαγειρεμένα ζυμαρικά. Οι υδατάνθρακες διαιρούνται σε 2 ομάδες: επεξεργασμένους και μη. Γενικά, λευκές

τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες δεν συνιστώνται, καθώς τα επεξεργασμένα τρόφιμα όπως το λευκό ρύζι και τα λευκά ψωμιά, προκαλούν άμεση απελευθέρωση γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίματος, πράγμα που μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, όπως αύξηση του μεγέθους του εμβρύου (μακροσωμία) και κίνδυνο παχυσαρκίας σε μεγαλύτερη ηλικία, αλλά δεν υπάρχουν ακόμα στοιχεία που να τεκμηριώνουν απολύτως την άποψη αυτή. Οι μη επεξεργασμένοι υδατάνθρακες είναι λιγότερο επεξεργασμένοι, οπότε διασπώνται πιο αργά στην κυκλοφορία του αίματος και απελευθερώνουν τη γλυκόζη με σταθερό ρυθμό. Είναι επίσης καλή πηγή ινών, που βοηθούν στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Είναι μια πιο υγιεινή επιλογή και, τουλάχιστον οι μισοί, αν όχι όλοι, οι υδατάνθρακες σας πρέπει να είναι μη ραψιναρισμένοι. Παραδείγματα είναι το ψωμί ολικής αλέσεως ή πολύσπορο, το σκούρο ρύζι και τα ζυμαρικά και δημητριακά ολικής αλέσεως.

Πρωτεΐνες Η πρωτεΐνη είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του εμβρύου και του πλακούντα, καθώς και γενικότερα για την υγεία σας. Οι έγκυες χρειάζονται περίπου 60 γρ. τη μέρα. Ο στόχος είναι 2 με 3 ισοδύναμα τροφών πλούσιων σε πρωτεΐνες κάθε μέρα, με τυπικό παράδειγμα τα 85 γρ. κόκκινο κρέας ή τα 150 γρ. ψάρι. Καθώς οι περισσότεροι ενήλικοι λαμβάνουν περίπου 100 γρ. πρωτεϊνών τη μέρα, συνήθως δεν χρειάζεται επιπλέον πρόσληψη, ιδίως αν λαμβάνεται πρωτεΐνη σε κάθε γεύμα. Αν είστε χορτοφάγος, μαζί με την πρωτεΐνη σε κάθε γεύμα πρέπει να καθιερώσετε και ένα μικρογεύμα με πρωτεΐνες. Αν κυοφορείτε δίδυμα ή περισσότερα έμβρυα χρειάζεστε περίπου 80 γρ. τη μέρα και κατά το θηλασμό 70 γρ. ημερησίως. Επιλέξτε πηγές πρωτεϊνών που περιέχουν λιγότερο κορεσμένο λίπος, όπως το κοτόπουλο χωρίς πέτσα, το άπαχο βοδινό και χοιρινό, το τόφου (προϊόν σόγιας), το τυρί και γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά και το αποβουτυρωμένο γάλα. Τα ψάρια, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι

περιέχουν πιο υγιεινά ακόρεστα λιπαρά (δείτε κατωτέρω), αν και η κατανάλωση ορισμένων ψαριών θα πρέπει να περιοριστεί επειδή περιέχουν υδράργυρο που μπορεί να είναι επιβλαβής για το έμβρυο (δείτε σελ. 96).

Λίπη Τα λίπη περιέχουν βιταμίνες και συμβάλλουν στη σωστή ανάπτυξη των κυττάρων. Ωστόσο, αν και τα λίπη είναι χρήσιμα στη συνολική διατροφή, η πρόσληψή τους πρέπει να περιορίζεται. Επιλέξτε πιο υγιεινά ακόρεστα λίπη, που βρίσκονται σε τροφές όπως τα ψάρια και μερικά είδη λαδιού, και περιορίστε τα ανθυγιεινά κορεσμένα λίπη, που βρίσκονται στα ολόπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα και στο κρέας, και τα trans-λιπαρά που βρίσκονται στα επεξεργασμένα τρόφιμα.

Η ΣΥΝ ΙΣΤΩ ΜΕΝ Η Η ΜΕΡΗΣΙΑ ΠΡΟΣΛ ΗΨ Η

Μια υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή έχει μεγάλη σημασία κατά την κύηση προκειμένου να σας βοηθήσει να καλύψετε τις επιπρόσθετες απαιτήσεις του σώματός σας και για να δώσει στο αναπτυσσόμενο έμβρυο τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Η κατανάλωση μεγάλης ποικιλίας υγιεινών τροφών διασφαλίζει ότι εσείς και το παιδί σας λαμβάνετε τη σωστή αναλογία θρεπτικών συστατικών. Να περιλαμβάνετε κάθε μέρα στη διατροφή σας μια ομάδα τροφίμων από καθεμιά από τις κύριες κατηγορίες (βλ. προηγούμενη σελίδα), να τρώτε πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά και να πίνετε πολύ νερό για την αποφυγή της δυσκοιλιότητας.

Τα ω-3 λιπαρά οξέα Μελέτες υποστηρί­

Γαλακτοκομικά προϊόντα Αυτά αποτελούν σημαντικό συστατικό της διατροφής καθώς παρέχουν πρωτεΐνες, λίπη, ασβέστιο και κάποιες βιταμίνες. Το ασβέστιο είναι απαραίτητο για τη σωστή ανάπτυξη οστών και δοντιών. Προτιμήστε γαλακτοκομι­ κά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά και ημιαποβουτυρωμένο γάλα. Ο στόχος είναι 2-3 ισοδύναμα την ημέρα, καθένα αποτελούμενο από 30 γρ. σκληρού τυριού ή 200 ml γάλα.

Να περιλαμβάνετε 2-3 ισοδύναμα ημερησίως από τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη, όπως ψάρι,

Να στοχεύετε στην πρόσληψη 2-3 ισοδυνάμων γαλακτοκομικών ημερησίως . Ιδανικά, αυτά θα

άπαχο κρέας, κοτόπουλο, τυρί και ξηρούς καρπούς, για να εξασφαλίσετε υγιή ανάπτυξη του σώματός σας.

πρέπει να είναι προϊόντα χαμηλού λίπους, όπως ημιαποβουτυρωμένο γάλα και τυρί και γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά.

Να λαμβάνετε 4-6 ισοδύναμα μη επεξεργασμέ­ νων υδατανθράκων ημερησίως , όπως μαύρο ρύζι, ψωμί και ζυμαρικά ολικής αλέσεως, για να διατηρήσετε υψηλά επίπεδα ενέργειας και να διασφαλίσετε επαρκή πρόσληψη ινών.

3-4 ισοδύναμα λαχανικών την ημέρα θα διασφαλίσουν την πρόσληψη των απαραίτητων βιταμινών και μετάλλων. Προσπαθήστε να τρώτε προϊόντα διαφόρων χρωμάτων και μη μαγειρεύετε τα λαχανικά υπερβολικά.

Βιταμίνες και μέταλλα Κατά την κύηση πρέπει να εξασφαλίσετε επαρκή πρόσληψη βιταμινών και μετάλλων, καθώς είναι απαραίτητα τόσο για την υγεία σας όσο και για το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Υποστηρίζουν την υγιή λειτουργία των συστημάτων του οργανισμού και περιέχουν

4-5 μερίδες φρέσκων φρούτων καθημερινά σας παρέχουν επίσης μεγάλη ποικιλία βιταμινών και μετάλλων, πολλά από τα οποία περιέχουν σημαντικά προστατευτικά αντιοξειδωτικά.

1-2 ισοδύναμα τροφών πλούσιων σε σίδηρο ημε­ ρησίως , όπως αυγά ή σκούρα πράσινα φυλλώδη λα­ χανικά, θα βοηθήσουν να διατηρηθούν φυσιολογικά τα επίπεδα του σιδήρου κατά τη διάρκεια της κύησης κατά την οποία ανάγκες του σώματος είναι αυξημένες.

Η διατροφή κατά την εγκυμοσύνη

ζουν την ευεργετική επίδραση των ω-3 λιπαρών οξέων στην ανάπτυξη του νευρικού συστήματος του εμβρύου, σημαντικότερη πηγή των οποίων είναι τα λιπαρά ψάρια. Αποφεύγετε ψάρια που περιέχουν υψηλές συγκεντρώσεις υδραργύρου (δείτε σελ. 96) και προτιμήστε το σολωμό και τις αντζούγιες, που είναι πλούσιες και ασφαλείς πηγές ω-3 λιπαρών οξέων. Ο σολωμός ανοιχτής θαλάσ­ σης είναι πολύ πλούσιος σε ω-3, αλλά και ο σολωμός από ιχθυοκαλλιέργειες αποτελεί επί­ σης καλή πηγή. Αλλες πηγές είναι τα εμπλου­ τισμένα με ω-3 αυγά, οι λινόσποροι και το λινέλαιο, τα καρύδια, το λάδι από σιναπόσπο­ ρο, τα συμπληρώματα ω-3 και τα πολυβιταμινούχα σκευάσματα που χορηγούνται μετά τον τοκετό και περιέχουν ω-3 λιπαρά οξέα.

λαμβάνουν ημερήσιο συμπλήρωμα 10 mg βιταμίνης D.

Βιταμίνη Ε Αυτή η βιταμίνη περιέχει αντιοξειδωτικά, και διατηρεί το δέρμα, τα μαλλιά και τους μυς υγιείς. Καλές πηγές βιταμίνης Ε είναι οι ξηροί καρποί και οι σπόροι.

Φυλλικό οξύ Μελέτες έδειξαν ότι επαρκείς ποσότητες φυλλικού οξέως (βιταμίνη του συμπλέγματος Β), μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα, όπως της δισχιδούς ράχης, έως 50%. Σε αυτές τις ανωμαλίες, η σύγκλειση του εμβρυϊκού νευρικού σωλήνα δεν ολοκληρώ­ νεται ομαλά τις πρώτες 4 εβδομάδες της κύησης οδηγώντας σε ατελή ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Το φυλλικό οξύ βοηθά τη σύγκλειση του νευρικού σωλήνα και οι έγκυες συνιστάται να καταναλώνουν τροφές πλούσιες σε φυλλικό οξύ. Τρόφιμα πλούσια σε φυλλικό οξύ είναι τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα όσπρια και τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Μπορεί να μην είναι εφικτό να προσλαμβάνουν οι γυναίκες επαρκές φυλλικό οξύ μόνο με τη διατροφή, οπότε συστήνεται να λαμβάνουν συμπλήρωμα 400 μικρογραμμαρίων την ημέρα πριν τη σύλληψη και κατά τη διάρκεια του πρώτου τριμήνου.

Η διατροφή κατά την εγκυμοσύνη

Σίδηρος Αυτός είναι απαραίτητος για την παραγωγή αιμοσφαιρίνης στα ερυθροκύτταρα. Οι πηγές σιδήρου είναι το κρέας, το ψάρι, το κοτόπουλο, τα αυγά, τα ξηρά δαμάσκηνα, το σπανάκι και το μπρόκολο.

Ασβέστιο Αυτό είναι απαραίτητο για υγιή

αντιοξειδωτικά που προστατεύουν το σώμα από τη δράση επιβλαβών χημικών ουσιών που λέγονται ελεύθερες ρίζες. Καλές πηγές των σημαντικότερων βιταμινών και μετάλλων παρατίθενται στη συνέχεια. Εφόσον έχετε μια πλούσια διατροφή που περιέχει πολλά φρούτα και λαχανικά θα λαμβάνετε όλα όσα χρειάζεστε, με λίγες εξαιρέσεις. Είναι δύσκολο να προσληφθεί επαρκής σίδηρος από τη διατροφή για να καλυφθούν οι ανάγκες της εγκυμοσύνης. Τα επίπεδα του σιδήρου σας θα ελέγχονται κατά την κύηση και μπορεί να σας χορηγηθούν συμπληρωματικά σκευάσματα σιδήρου. Θα χρειαστείτε επίσης συμπλήρωμα φυλλικού οξέος πριν τη σύλληψη και στην αρχή της κύησης (βλ. παραπλεύρως).

Βιταμίνη Α Είναι σημαντική για την υγεία οφθαλμών, δέρματος και μαλλιών. Βρίσκεται στα πορτοκαλί χρώματος φρούτα και λαχανικά, όπως βερύκοκα, πιπεριές, καρότα και ντομάτες.

Βιταμίνη Β Αυτή συμβάλλει στην ομαλή λειτουργία των συστημάτων του οργανισμού και βοηθά το σώμα να αντιμετωπίσει τις λοιμώξεις. Καλές πηγές της είναι οι μπανάνες, το γάλα, τα τρόφιμα ολικής αλέσεως, το τυρί και το λάχανο. Βιταμίνη C Βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου και στην αντιμετώπιση των λοιμώξεων. Πλούσιες πηγές της είναι τα εσπεριδοειδή, το ακτινίδιο, οι πιπεριές, τα μπρόκολα και το σπανάκι. Βιταμίνη D Βοηθά στην απορρόφηση του ασβεστίου. Βρίσκεται σε τρόφιμα όπως αυγά και σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά, ενώ, επίσης σχηματίζεται με την έκθεση στον ήλιο. Γυναίκες με μειωμένη έκθεση στον ήλιο που περιορίζονται στο σπίτι και καλύπτουν το σώ­ μα τους όταν κυκλοφορούν έξω ή κατάγονται από την Αφρική, τη Ν. Ασία, τη Μέση Ανατολή ή την Καραϊβική θα πρέπει να

οστά και δόντια. Πηγές του είναι τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, τα εμπλουτισμένα δημητριακά και τα φυλλώδη πράσινα λαχανικά.

Ψευδάργυρος Αυτός βοηθά να διατηρηθεί υγιές το ανοσοποιητικό σύστημα. Οι πηγές του περιλαμβάνουν τις μπανάνες, τα θαλασσινά και τους ξηρούς καρπούς.

Μια χορτοφαγική διατροφή Η χορτοφαγική διατροφή και οι ειδικές δίαιτες που αποκλείουν τα γαλακτοκομικά μπορεί να είναι ασφαλείς και υγιεινές στη διάρκεια της κύησης εφόσον εξασφαλιστεί ισορροπία θρεπτικών συστατικών και επάρκεια πρωτεϊνών (δείτε σελ. 126). Τα νεογνά χορτοφάγων γυναικών έχουν γενικά φυσιολογικό βάρος γέννησης, αν και οι γυναίκες αυτές θα πρέπει να επαγρυπνούν σε ό,τι αφορά την επαρκή πρόσληψη πρωτεϊνών, βιταμίνης Β12 και ψευδαργύρου. Οι χορτοψάγες μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους σε βιταμίνη Β12 συμπεριλαμβάνοντας στη διατροφή τους

τρόφιμα όπως μαγιά, ζωμό λαχανικών, χορτοψαγικά μπιφτέκια, συνθετική φυτική πρωτεΐνη, γάλα σόγιας, μαργαρίνες από λαχανικά ή ηλίανθο και δημητριακά για πρόγευμα (δείτε σελ. 121).

Διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη Η γλυκόζη, το προϊόν καταβολισμού των υδα­ τανθράκων, αποτελεί το πρωτογενές καύσιμο για το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Μια νέα έννοια στη διατροφολογία είναι ο γλυκαιμικός δείκτης, που αφορά το πόσο θα αυξήσει μια τροφή τα επίπεδα γλυκόζης στην κυκλοφορία του αίμα­ τος. Τρόφιμα που απελευθερώνουν γλυκόζη σταδιακά, όπως οι μη επεξεργασμένοι υδατάν­ θρακες (δείτε σελ. 14) έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη και φαίνεται να είναι πιο υγιεινά.

Πλεονεκτήματα της διατροφής χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη Στοιχεία ερευνών

Η θερμιδική πρόσληψη Θα πρέπει να στοχεύετε στην κατανάλωση περίπου 2100-2500 θερμίδων τη μέρα, αυξάνοντας τον αριθμό τους κατά περίπου 200 θερμίδες το τελευταίο τρίμηνο, που ισοδυναμούν με μια μπανάνα και ένα ποτήρι γάλα. Οι ανάγκες σας σε ενέργεια μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με το προ της κύησης βάρος σας και τα επίπεδα δραστηριότητάς σας. Η πρόσληψη του αναγκαίου μόνο βάρους κατά την κύηση έχει πλεονεκτήματα τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί. Είναι πιο πιθανή η επάνοδος στο προ της κύησης βάρος αν αποκτηθεί βάρος εντός των συνιστώμενων ορίων (δείτε σελ. 99). Η απόκτηση υπερβολι­ κού βάρους συνδέεται με μακροσωμία των εμβρύων που σχετίζεται με περαιτέρω κινδύνους για την υγεία τους (βλ. ανωτέρω). Από την άλλη μεριά, η απόκτηση πολύ μικρού βάρους δεν θεωρείται ιδανική για τη μελλοντική υγεία του βρέφους.

Ο ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΑΖΑΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΑΣ

Στην αρχή της κύησης ο για τρό ς σας θα υπ ο λο γίσ ει το δείκτη μάζας σώμα τός σας (ΒΜΙ). Αυτή είναι μια εκτίμηση του λίπους του σώματός σας με βάση το βάρος και το ύψος σας. Υπολογίζοντας το ΒΜΙ, ο γιατρός σας μπορεί να εκτιμήσει αν έχετε το φυσιολογικό βάρος για το ύψος σας ή αν το βάρος σας θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα κατά την κύηση. Ο ΒΜΙ σας υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος σας σε κιλά με το τετράγωνο του ύψους σας σε μέτρα. Ένα άτομο με ΒΜΙ 19-24 θεωρείται φυσιολογικό, 25-29 υπέρβαρο, 30-39 παχύσαρκο και άνω του

40 πολύ παχύσαρκο. Αν έχετε ΒΜΙ κάτω του 19 θεωρείστε λιποβαρείς. Το να είναι κάποια γυναίκα λιποβαρής κατά την κύηση κάνει πιο πιθανό έναν πρόωρο τοκετό ή τη μείωση του ρυθμού ανάπτυξης του εμβρύου. Το να είναι υπέρβαρη μια γυναίκα σημαίνει ότι διατρέχει υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, προεκλαμψία (δείτε σελ. 474) και διαβήτη κύησης (δείτε σελ. 473), και είναι πιο πιθανό οι γυναίκες αυτές να αποκτήσουν βρέφος με μακροσωμία. Αυτοί οι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών κατά τον τοκετό.

TIN A ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ

Προληπτικά διατροφικά μέτρα Ορισμένες τροφές θα πρέπει να αποφεύγονται ή η πρόσληψή τους να περιορίζεται, καθώς μπορεί να είναι επικίνδυνες για το αγέννητο βρέφος. Ορισμένα απλά μέτρα μαγειρέματος και υγιεινής είναι επίσης σημαντικά για τον περιορισμό των κινδύνων. Η Listeria είναι βακτήριο που αναπτύσσεται στα τρόφιμα, στο οποίο οι έγκυες είναι πιο ευάλωτες. Μεταδίδεται από μη παστεριωμένα ή κακώς συντηρημένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Μεταδίδεται, επίσης, από ζώα, οπότε η ορθή διαχείριση των ωμών κρεάτων είναι σημαντική. Για την αποφυγή της Listeria, να επαναθερμάνετε προσεκτικά τα hot dogs, τα αλλαντικά ή τα προμαγειρεμένα συσκευασμένα φαγητά και αποφεύγετε το πατέ που βασίζεται στο κρέας. Αποφύγετε τα μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα και ελέγξτε τις ετικέτες των μαλακών τυριών για να βεβαιωθείτε ότι παρασκευάστηκαν από παστεριωμένο γάλα. Ορισμένα θαλασσινά περιέχουν υδράργυρο, που μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρυϊκού νευρικού συστήματος. Οι έγκυες πρεπει να αποφεύγουν τον ξιφία, τον καρχαρία και τα ψάρια του γλυκού νερού. Για να αποφύγετε πιθανά προβλήματα, μη λαμβάνετε παραπάνω από 2 μερίδες (ισοδύναμα) την εβδομάδα (περίπου 140 γρ. καθεμιά) λιπαρών ψαριών όπως τόνο, σαρδέλες και πέστροφες (δείτε σελ. 96). Το τοξόπλασμα είναι ένα παράσιτο που μεταδίδεται με τα κόπρανα της γάτας ή μέσω ατελώς μαγειρεμένου βοδινού, χοιρινού ή αρνίσιου κρέατος, και μπορεί να βλάψει το έμβρυο. Να αποφεύγετε να μαζεύετε τα κόπρανα της γάτας και να τηρείτε προσεκτικά τους κανόνες υγιεινής της κουζίνας κατά την προετοιμασία του ωμού κρέατος, προσέχοντας να μη μολύνετε άλλα τρόφιμα, όπως όσπρια ή λαχανικά. Το βοδινό, το χοιρινό και το αρνίσιο κρέας πρέπει να μαγειρεύονται καλά. Βακτήρια τύπου Salmonella εντοπίζονται στο κοτόπουλο και στα αυγά. Η λοίμωξη από Salmonella μπορεί να προκαλέσει έμετο, αλλά δεν επηρεάζει άμεσα το βρέφος. Να αποφεύγετε όλα τα προϊόντα που περιέχουν ωμά ή ατελώς μαγειρεμένα αυγά, και βεβαιωθείτε ότι όλα τα πουλερικά μαγειρεύονται καλά, καθώς το μαγείρεμα σκοτώνει τα βακτήρια.

Η διατροφή κατά την εγκυμοσύνη

δείχνουν ότι μια διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη έχει πλεονεκτήματα για την υγεία τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου. Η πρόσληψη υδατανθράκων από τη μητέρα μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα γλυκόζης στην κυκλοφορία, που με τη σειρά της μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου. Υψηλότερα επίπεδα γλυκόζης, ακόμα και εντός του φυσιολογικού εύρους, μπορεί να οδηγήσουν σε μακροσωμία του εμβρύου - άνω της 90ΐς εκατοστιαίας θέσης για την ηλικία του (το ανώτερο όριο στην καμπύλη ανάπτυξης του εμβρύου, δείτε σελ. 284). Το μεγάλο βάρος γέννησης μπορεί να γίνει αιτία προβλημάτων κατά τη μετέπειτα ζωή του βρέφους, όπως

εκδήλωση παχυσαρκίας, σακχαρώδη διαβήτη ή καρδιοπάθειας. Μια μελέτη έδειξε ότι γυναίκες που κατανάλωσαν τροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη απέκτησαν βρέφη φυσιολογικού μεγέθους, αλλά με λιγότερο λίπος στο σώμα τους από εκείνα γυναικών που κατανάλωσαν τροφή υψηλού γλυκαιμικού δείκτη. Μια διατροφή χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη μπορεί, επίσης, να βοηθήσει να ελεγχθούν τα επίπεδα γλυκόζης στις μητέρες με διαβήτη κύησης (δείτε σελ. 473), γεγονός που με τη σειρά του μειώνει τις επιπλοκές κατά την κύηση και τον τοκετό.

Ασφαλής άσκηση Το να διατηρείστε σε φόρμα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης έχει πολλά πλεονεκτήματα για σας και το μωρό σας και αυξάνει την αντοχή σας εν όψει του τοκετού. Αν ακολουθούσατε κάποιο πρόγραμμα άσκησης πριν μείνετε έγκυος, μπορείτε να το συνεχίσετε στο πρώτο τρίμηνο, αρκεί να το εγκρίνει ο γιατρός σας. Ίσως χρειαστεί να προσαρμόσετε το πρόγραμμά σας αργότερα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Αν δεν ακολουθούσατε τακτικό πρόγραμμα άσκησης προηγουμένως, τώρα είναι η ιδανική στιγμή για να υιοθετήσετε ένα νέο, πιο υγιεινό τρόπο ζωής από τον οποίο θα ωφεληθείτε για πολλά χρόνια στο μέλλον. Αν ξεκινήσετε την άσκηση τώρα, αυξήστε τη με ήπιο ρυθμό, «ακούστε» το σώμα σας και κάνετε μόνο όσες ασκήσεις σας κάνουν να αισθάνεστε άνετα. Η τακτική ήπια άσκηση είναι πολύ καλύτερη από έντονη βραχείας διάρκειας άσκηση (που δεν συνιστάται στην κύηση), καθώς το σώμα σας ανταποκρίνεται πιο θετικά στη συστηματική μέτρια άσκηση.

Πώς βοηθά η άσκηση

Φρο ντίσ τε να π ίν ετε πολύ νερό τόσο πριν όσο και κατά τη διάρκεια και μετά την άσκηση, για να μην αφυδατωθείτε.

Εκτός από το να αυξάνει τα επίπεδα της ενέργειάς σας, η άσκηση σας βοηθά να διατηρείστε αισιόδοξη και να νιώθετε σιγουριά για τις αλλαγές που συμβαίνουν στο

σώμα σας. Η άσκηση μπορεί επίσης να ανακουφίσει συνηθισμένες ενοχλήσεις της κύησης, όπως ναυτία, κράμπες, πρησμένα πόδια, κιρσούς, δυσκοιλιότητα, αϋπνία και πόνος στη μέση. Διατηρώντας τους μυς δυνατούς και σε εγρήγορση, η άσκηση καθιστά ευκολότερο για το σώμα να αντεπεξέλθει στις αλλαγές της στάσης κατά την κύηση. Υπάρχουν επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι η καλή φυσική κατάσταση βοηθά να μειωθεί ο χρόνος του τοκετού και της ανάρρωσης μετά τον τοκετό, καθώς και το συνολικό άγχος σχετικά με την κύηση.

Τροφή για καύσιμο Μια θρεπτική, ισορροπημένη διατροφή είναι ζωτικής σημασίας κατά την κύηση. Αν επι­ πλέον ασκείστε, η καλή διατροφή προκειμένου να διατηρηθούν τα επίπεδα της ενέργειάς σας σε ισορροπία είναι περισσότερο αναγκαία. Να τρώτε τακτικά θρεπτικά γεύματα, εξασφαλίζοντας ότι οι θερμίδες σας προέρχονται από πλήρη, φρέσκα τρόφιμα και να αποφεύγετε τα μικρογεύματα (σνακ) πολλών θερμίδων με ζάχαρη.

Μια υγιής εγκυμοσύνη

ΤΙ ΝΑ ΚΑ Ν ΕΤΕ ΚΑΙ ΤΙ ΟΧΙ

Η άσκηση είνα ι ασφαλής κατά την κύηση αρκεί να ακολουθείτε τις απλές οδηγίες που αναφέρονται παρακάτω. Καθώς η εγκυμοσύνη σας προχωρά, θα χρειαστεί μάλλον να προσαρμόσετε και να χαλαρώσετε το πρόγραμμα άσκησής σας.

Τι να κάνετε: Καλή προθέρμανση και σταδιακή χαλάρωση μετά την άσκηση Να πίνετε αρκετό νερό πριν, κατά και μετά την άσκηση Να φοράτε άνετα ρούχα που δεν περιορίζουν το θώρακα Τακτική και συστηματική άσκηση Να αναθεωρήσετε τις προσδοκίες σας. Η κύηση δεν είναι ο κατάλληλος χρόνος για προσωπικές διακρίσεις

Να χτίσετε το μυϊκό σας σύστημα, αλλά να το κάνετε σταδιακά. Εστιάστε σε ράχη, ώμους, θώρακα και στο κάτω μέρος του σώματος Εξάσκηση των μυών του εδάφους της πυέλου (δείτε σελ. 69) καθημερινά για διατήρηση του τόνου του Σωστή αναπνοή κατά την άσκηση, ειδικά

Να τρώτε συχνά μικρά γεύματα για τη διατήρηση της ενέργειας και την αποφυγή υπογλυκαιμίας

κατά την άρση βαρών Προστασία της ράχης κατά την έγερση από κατακεκλιμένη θέση: κλίση σε αριστερή πλευρά και στη συνέχεια έγερση με τα πόδια Αποφυγή ασκήσεων που προκαλούν

στροφές της κοιλιάς Άρση υπερβολικών βαρών Εκτέλεση αθλημάτων που ενέχουν κίνδυνο πτώσης, όπως το σκι ή η ιππασία Υπερέκταση: η ορμόνη της κύησης ρελαξίνη μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε πιο ευλύγιστη απ’ ό,τι είστε. Εξάσκηση μέχρι εξάντλησης. Αν κουραστείτε, μειώστε την ένταση ή τη διάρκεια της άσκησης. Να αφιερώνετε μια ώρα σε ξεκούραση για κάθε ώρα άσκησης.

ενόχληση Να εστιάσετε στη στάση και στην ευθυγράμ­ μιση του σώματος Να σταματήσετε αμέσως και να ζητήσετε βοήθεια αν νιώσετε οξύ εντοπισμένο άλγος, κολπική αιμορρραγία ή γενικώς αδιαθεσία

Να απ οφύγετε: Άσκηση σε θερμό ή υγρό περιβάλλον Αδέξιες ή απότομες κινήσεις ή (περί)

Σεξ και σχέσεις Μπορεί να διαπιστώσετε ότι εσείς και ο σύντροφός σας θα χρειαστεί να προσαρμο στείτε στις συναισθηματικές και σωματικές αλλαγές που συνοδεύουν την κύηση. Σε μια κύηση χαμηλού κινδύνου το σεξ είναι ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

εντελώς ασφαλές, αν και τα επίπεδα της επιθυμίας σας μπορεί να παρουσιάζουν

Μια συντροφική κύηση

διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Οι περισσότερες γυναίκες

Στη διάρκεια της εγκυμοσύνης η κόπωση, τα συναισθήματα ανασφάλειας για το νέο σχήμα του σώματος και οι ανησυχίες για το πόσο ασφαλές είναι το σεξ μπορεί να απορυθ­ μίσουν τη σχέση σας. Το να διαθέσετε στον εαυτό σας χρόνο για προσαρμογή και να διατηρήσετε διαύλους επικοινωνίας ανοι­ κτούς θα βοηθήσει εσάς και το σύντροφό σας να απολαύσετε αυτό το νέο στάδιο στη σχέση σας.

αναφέρουν ότι το ενδιαφέρον τους για σεξ είναι το ίδιο ή λίγο μειωμένο κατά το πρώτο τρίμηνο. Στο δεύτερο τρίμηνο, ποικίλλει από γυναίκα σε γυναίκα, και στο τρίτο τρίμηνο η επιθυμία συχνά μειώνεται.

Σεξ κατά την εγκυμοσύνη Στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου, οι ορμονικές αλλαγές που προκαλούν ναυτία, έμετο και κόπωση, μπορεί να μειώσουν την Η αποδοχή των αλλαγών που συνοδεύουν την κύηση μπορεί να ενδυναμώσει τη σχέση σας τόσο κατά την εγκυμοσύνη όσο και μετά τον τοκετό.

Μιλήστε ο ένας στον άλλο για τα συναισθήματά σας και να γνωρίζετε ότι και στους δυο σας τα επίπεδα επιθυμίας μπορεί να παρουσιάσουν διακυμάνσεις.

αιδοίο και κολπικές εκκρίσεις. Ειδικά στο

Πότε να ζητήσετε βοήθεια

δεύτερο τρίμηνο, η λίπανση του κόλπου και η

Μερικές γυναίκες εμφανίζουν κολπική

Αν το μέγεθος της κοιλιάς σας κάνει ορισμένες στάσεις άβολες, πειραματιστείτε με εναλλακτικές που ταιριάζουν στο μέγεθος σας, όπως πλάγια, με οπίσθια διείσδυση ή με τη σύντροφο από πάνω.

επιθυμία για σεξ. Ωστόσο, άλλες αλλαγές κατά την κύηση μπορεί να αυξήσουν την επιθυμία σας, όπως η αυξημένη αιματική ροή, που προκαλεί οίδημα στην κλειτορίδα και στο

ένταση του οργασμού μπορεί να αυξηθούν,

αιμορραγία μετά το σεξ κατά την εγκυμοσύ­

γεγονός που μπορεί να συνοδεύεται από ήπιες

νη. Αυτό είναι κατά πάσα πιθανότητα αθώο

συσπάσεις που σκληραίνουν την κοιλιά. Αυτές

και συχνά προκαλείται από αυξημένη

είναι φυσιολογικές και δεν συνιστούν λόγο

αιματική ροή στον τράχηλο κατά την κύηση,

ανησυχίας. Πολλές γυναίκες διαπιστώνουν ότι

που μπορεί να τον κάνει να αιμορραγήσει

η επιθυμία τους μειώνεται προς το τέλος της

ερχόμενος σε επαφή με το πέος του συντρό­

κύησης, καθώς η αυξημένες διαστάσεις της

φου. Αν αυτό είναι το αίτιο, η αιμορραγία θα

κοιλιάς καθιστούν το σεξ πιο «περίεργο» και

πρέπει να σταματήσει. Ωστόσο, επειδή υπάρχουν και άλλα πιθανά αίτια, πρέπει να

νονται περισσότερο άγχος για τον τοκετό.

αναφέρετε οποιαδήποτε αιμορραγία στο γιατρό σας.

Πώς νιώθει ο σύντροφός σας

Οι άνδρες

Εκτός από το μέγεθος της κοιλιάς που

γηθεί πρόωρος τοκετός ή υπάρχουν παράγοντες κινδύνου γι’ αυτόν, όπως ανεπάρκεια τραχηλικού στομίου, ή αν υπάρχει προδρομικός πλακούντας

εμφανίζουν ποικιλία αντιδράσεων ως προς το

προκαλεί ενόχληση κατά το σεξ, ορισμένες

(δείτε σελ. 212) ή διαφυγή αμνιακού υγρού, που

σεξ κατά την κύηση. Ενώ μερικοί βρίσκουν το

γυναίκες πονούν κατά τη διάρκειά του στο

σημαίνει ότι «έσπασαν τα νερά».

νέο, σχήμα του σώματος της συντρόφου τους

τέλος της κύησης, καθώς το έμβρυο κινείται

ιδιαίτερα αισθησιακό, άλλοι νιώθουν διατακτι­ κοί για το σεξ, φοβούμενοι μήπως βλάψουν το

χαμηλότερα στην πύελο, ή διαπιστώνουν ότι οι συστολές που συνοδεύουν τον οργασμό

συμβουλές. Αν απολαμβάνετε το σεξ κατά την

έμβρυο. Μερικοί νιώθουν ένα συνδυασμό των

γίνονται όλο και πιο δυσάρεστες. Αυτά τα

κύηση θα βοηθήσει εσάς και το σύντροφό σας

ανωτέρω. Εκτός και αν υπάρχουν ανησυχίες

συμπτώματα είναι απίθανο να συνιστούν λόγο

να νιώθετε πιο κοντά όσο διαρκεί αυτή η

για την κύηση (βλ. δεξιά), γενικά πιστεύεται ότι το σεξ δεν βλάπτει, αφού το έμβρυο προστα­

ανησυχίας, αλλά αξίζει να αναφερθούν στο γιατρό για καθησυχασμό.

διαπίστωσαν ότι τα ζευγάρια που απολαμβά­

τεύεται επαρκώς από το αμνιακό υγρό και τη

Υπάρχουν ορισμένες περιστάσεις στο τέλος

μήτρα, ενώ το βλεννώδες στρώμα που φράσσει

της κύησης που καθιστούν την επαφή ενδεχο­

τον τράχηλο προστατεύει από λοιμώξεις.

μένως μη ασφαλή. Αυτό ισχύει αν έχει προη-

Αν έχετε οποιαδήποτε ανησυχία, μη διστάσετε να ρωτήσετε το γιατρό για

μεταβατική περίοδος. Πράγματι, ψυχολόγοι νουν το σεξ κατά την εγκυμοσύνη είναι πιο τρυφερά μεταξύ τους και επικοινωνούν καλύτερα μετά τη γέννα.

Σεξ και σχέσεις

λιγότερο άνετο, και μπορεί επίσης να αισθά­

Απολαύστε άλλους τρόπους εκδήλωσης συντροφικότητας εκτός από τη σεξουαλική επαφή, όπως είναι η σωματική επαφή (χάδια) και το μασάζ.

Ασθένειες και φάρμακα Το να γνωρίζετε πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε μια ασθένεια και ποια φάρμακα είναι ασφαλές να λαμβάνετε είναι σημαντικό για να προστατεύσετε τόσο την υγεία σας όσο και αυτή του εμβρύου. Είτε πάσχετε από μια προϋπάρχουσα ασθέ­

κίνδυνο εμφάνισης άλλων προβλημάτων,

προταθεί να υποβληθείτε σε πρόκληση

νεια είτε εμφανίσατε μια νόσο ή λοίμωξη κα-

όπως μεγάλο βάρος γέννησης, αναπνευστικά

τοκετού μία εβδομάδα περίπου πριν την

ά την εγκυμοσύνη, πάντα να συμβουλεύεστε

προβλήματα στη γέννηση, ίκτερο και

αναμενόμενη ημερομηνία (δείτε σελ. 432).

το γιατρό σας πριν λάβετε αγωγή ή πριν δια-

υπογλυκαιμία μετά τον τοκετό.

κόψετε κάποια συνταγογραψημένη αγωγή.

Μόλις μείνετε έγκυος θα πρέπει να

Κατά τον τοκετό, τα επίπεδα γλυκόζης αίματος θα ελέγχονται στενά και πιθανότατα

παραπεμφθείτε σε ειδική μαιευτική κλινική για

θα λαμβάνετε συνεχή έγχυση ινσουλίνης και

Προϋπάρχουσες παθήσεις

διαβήτη κύησης, όπου θα λάβετε επιπρόσθετη

γλυκόζης. Τα επίπεδα γλυκόζης του παιδιού θα

Αν πάσχετε από κάποια νόσο, όπως

φροντίδα. Θα πρέπει να κάνετε συχνότερες

ελέγχονται επίσης στενά για 24 ώρες μετά τη

υπέρταση ή διαβήτη πριν την κύηση, η

επισκέψεις πριν τον τοκετό, επιπλέον υπερηχο­

γέννα. Μετά τον τοκετό η δόση ινσουλίνης θα

εγκυμοσύνη σας θεωρείται υψηλού κινδύνου

γραφήματα και επιπλέον εξετάσεις αίματος για

μειωθεί στα επίπεδα προ της εγκυμοσύνης. Αν

και θα πρέπει να παρακολουθείστε

έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης αίματος. Θα

θηλάζετε, η δόση μπορεί να μειωθεί ακόμη

προσεκτικά. Αν μείνετε έγκυος ενώ

χρειαστείτε μάλλον περίπου 4 ενέσεις

περισσότερο.

λαμβάνετε αγωγή για κάποια νόσο, μην τη

ινσουλίνης τη μέρα και η δόση αυξάνεται

διακόψετε, αλλά συμβουλευθείτε το γιατρό

συνήθως σταθερά κατά την εξέλιξη της

Επ ιληψία Αν πάσχετε από επιληψία, είναι

σας το συντομότερο δυνατό. Μπορεί η

κύησης μέχρι πριν τον τοκετό. Όσο

πολύ σημαντικό να συζητήσετε από πριν το

τρέχουσα αγωγή σας να είναι ασφαλής ή

πληρέστερος είναι ο γλυκαιμικός έλεγχος τόσο

ενδεχόμενο εγκυμοσύνης με το γιατρό σας, γιατί ορισμένα φάρμακα παρουσιάζουν μικρό

μπορεί να χρειαστεί να την αλλάξετε με

μικρότερη και η πιθανότητα να εμφανίσετε

κάποια άλλη. Το πιο σημαντικό είναι να

προβλήματα στην εγκυμοσύνη, εσείς ή το

κίνδυνο βλάβης του αναπτυσσόμενου

ελεγχθεί η νόσος σας κατά την κύηση ώστε

εμβρύου. Ωστόσο, είναι επίσης σημαντικό η

να ελαχιστοποιηθούν οι κίνδυνοι για σας και

παιδί σας. Καθώς οι διαβητικές γυναίκες διατρέχουν

το έμβρυο, κάτι που συνήθως συνεπάγεται

αυξημένο κίνδυνο όψιμων προβλημάτων στην

σας θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει ότι

συνέχιση της αγωγής.

κύηση, όπως προεκλαμψία (δείτε σελ. 474) και

λαμβάνετε τη χαμηλότερη δυνατή δόση

γέννηση νεκρού παιδιού, μπορεί να σας

φαρμάκων πριν μείνετε έγκυος. Όταν αυτό

Διαβήτης

επιληψία σας να ελέγχεται, οπότε ο γιατρός

Αν πάσχετε από διαβήτη και

σχεδιάζετε να συλλάβετε, πρέπει να λάβετε

Μια υγιής εγκυμοσύνη

συμβουλές για το πώς πρέπει να χειριστείτε τη νόσο σας. Πολλά νοσοκομεία έχουν ειδικές κλινικές για θέματα διαβήτη πριν τη σύλληψη, όπου μπορείτε να συζητήσετε τον καλύτερο τρόπο για να ελέγξετε τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας και τον τρόπο ελέγχου του διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη. Οι γυναίκες με διαβήτη συνιστάται να λαμβάνουν καθημερινά συμπλήρωμα φυλλικού οξέος 5 mg για 3 μήνες πριν την προσπάθεια σύλληψης και κατά τους πρώτους 3 μήνες της κύησης. Αυτή είναι μεγαλύτερη δόση από τα 400 μικρογραμμάρια που συνιστώνται για μη διαβητικές γυναίκες (δείτε σελ. 16), και ο λόγος είναι ότι ο διαβήτης αυξάνει τον κίνδυνο γέννησης παιδιού με προβλήματα όπως δισχιδής ράχη, έναντι των οποίων το ψυλλικό οξύ δρα προστατευτικά. Τα παιδιά διαβητικών γυναικών διατρέχουν επίσης μεγαλύτερο

Ο διαβήτης ελέγχ εται κατά την κύηση με καθημερινές ενέσεις. Καθώς το δέρμα στην κοιλιά σκληραίνει, μπορεί να είναι ευκολότερο να τις κάνετε στο λιπώδη ιστό του μηρού (αριστερά). Η συνέχιση της αντιασθματικής αγωγής είναι σημαντική προκειμένου να διατηρηθούν τα συμπτώματα υπό έλεγχο κατά τη διάρκεια της κύησης (δεξιά).

συμβεί, το υπερηχογράφημα ελέγχου ανωμαλιών (που συχνά αναφέρεται ως υπερηχογράφημα Β-επιπέδου), περίπου στις 20 εβδομάδες (δείτε σελ. 214), θα αναζητήσει προβλήματα, όπως υπερωϊοσχιστία (λυκόστομα), που είναι συχνότερα όταν χορηγούνται κάποια φάρμακα. Αν η νόσος σας επιδεινωθεί κατά την κύηση, μιλήστε με το γιατρό σας.

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (ΣΕΛ) Είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που μπορεί να προσβάλει πολλά μέρη του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των νεφρών, των αρθρώσεων, του δέρματος, του νευρικού συστήματος, της καρδιάς και των πνευμόνων. Η νόσος είναι συχνότερη σε γυναίκες, και ιδίως σε αυτές της αναπαρα­ γωγικής ηλικίας. Ορισμένες γυναίκες διαπιστώνουν ότι τα συμπτώματα της νόσου βελτιώνονται κατά την κύηση, ωστόσο σε ορισμένες επιδεινώνονται. Είναι σημαντικό να ελέγχεται η νόσος κατά την κύηση, καθώς μπορεί να επηρεάσει το αναπτυσσό­ μενο έμβρυο, με αυξημένο κίνδυνο αποβολών, καθυστέρησης της ανάπτυξης, προωρότητας και γέννησης νεκρού παιδιού. Τα περισσότερα φάρμακα του ΣΕΑ είναι ασφαλή για χρήση κατά την εγκυμοσύνη, αλλά μερικά δεν είναι, οπότε πρέπει να ρωτήσετε τον γιατρό σας αν χρειάζεται να αλλάξετε την τρέχουσα αγωγή σας. Από τη 32Πεβδομάδα περίπου το έμβρυο θα

ΣΥΧΝ ΕΣ Α Ν Η ΣΥΧΙΕΣ

Είμαι ασθματική. Μπορώ να χρησιμοποιώ εισπνεόμενα στη διά ρκεια της κύησης ; Είναι απαραίτητο να διατηρήσετε το άσθμα υπό έλεγχο κατά την κύηση, κάτι που σημαί­ νει συνέχιση της χρήσης των εισπνεόμενων, καθώς οι κίνδυνοι από το μη-ελεγχόμενο άσθμα είναι σημαντικότεροι από οποιονδήποτε κίνδυνο προκαλεί η λήψη αγωγής για το άσθμα. Αν το άσθμα δεν ελέγχεται, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι δεν φθάνει στο έμβρυο αρκετό οξυγόνο, οδηγώντας σε χαμηλό βάρος γέννησης και αυξάνοντας τον κίνδυνο προωρότητας (δείτε σελ. 431).Ένας από τους καλύτερους τρόπους ελέγχου του άσθματος, πέραν της λήψης φαρμάκοτν, είναι η αποφυγή ερεθισμάτων, όπως γούνες ή σκόνη. Χρησιμο­ ποιήστε φίλτρα αέρα, ηλεκτρική σκούπα και φαράσι για τη σκόνη και χρησιμοποιήστε προστατευτικά μαξιλαριών. Μερικές φορές η κύηση μειώνει τη βαρύτητα του άσθματος, αλλά αν αισθάνεστε περισσότερο συριγμό («γατάκια») από ότι συνήθως, μιλήστε στο γιατρό για να επανεκτιμήσει την αγωγή σας.

Η ομοιοπ αθητική α π οτελεί μια δημοφιλή θεραπεία . Πόσο απ οτελεσματική και πόσο ασφαλής είναι; Η ομοιοπαθητική βασίζεται στην αρχή του να θεραπεύεις το όμοιο με το όμοιο για να διεγερθουν οι φυσικοί μηχανισμοί αποκατά­ στασης του σώματος. Υπάρχουν διαφωνίες ως προς την αποτελεσματικότητα της ομοιο­ παθητικής, και η επιστημονική άποψη είναι

ότι υπάρχουν ανεπαρκή δεδομένα για να υποστηριχθεί ότι η ομοιοπαθητική προσφέ­ ρει οτιδήποτε πέρα του placebo (εικονικό φάρ­ μακο). Ωστόσο, είναι ασφαλές να χρησιμοποι­ ηθεί κατά την κύηση και παραμένει δημοφιλής στις γυναίκες στη διάρκεια της κύησης, αφού πολλές αναφέρουν καλά αποτελέσματα. Χρησιμοποιείται για συνήθη προβλήματα κύησης, όπως ναυτία και οπισθοστερνικό καύσος και υπάρχουν τυποποιημένα προϊόντα για την κύηση (δείτε σελ. 401). Αν επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε προϊόντα ομοιοπαθητι­ κής, συμβουλευθείτε έναν ομοιοπαθητικό με άδεια εξάσκησης επαγγέλματος.

Ποια είνα ι η γνώμη σας για τη λήψη βοτάνων και την κατανάλωση τσαγιού κατά την κύηση; Η γενική συμβουλή είναι να αποφεύγονται τα βότανα καθώς απορροφώνται ταχέως και, ενώ ορισμένα θεωρούνται ασφαλή, μερικά μπο­ ρούν να διαπεράσουν τον πλακούντα και να βλάψουν το έμβρυο. Πολλά αφεψήματα, όπως το χαμομήλι ή η μέντα, είναι ασφαλή, αλλά ελέγξτε την ετικέτα πριν πιείτε οποιοδήποτε αφέψημα βοτάνων. Άλλα βότανα μπορεί να είναι ασφαλή για λήψη σε συγκεκριμένη περίοδο. Για παράδειγμα, ορισμένοι συστή­ νουν λήψη τσαγιού από βατόμουρο τις τε­ λευταίες 6 με 8 ενδομάδες της κύησης, καθώς θεωρείται ότι κάνει ευκολότερο τον τοκετό. Αν επιθυμείτε να χρησιμοποιήσετε σκεύασμα βοτάνων, συμβουλευτείτε το γιατρό σας.

γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει

κύηση. Η θυρεοειδική σας λειτουγία θα

συχίες για σας ή το παιδί σας μπορεί να

επιπρόσθετα υπερηχογραφήματα για να

προκληθεί τοκετός ή να προγραμματιστεί καισαρική τομή.

βεβαιωθεί ότι το έμβρυο αναπτύσσεται φυσιολογικά.

πρέπει να ελέγχεται για να εξασφαλιστεί ότι δεν χρειάζεται αλλαγή αγωγής.

Υπέρταση Αν έχετε υψηλή πίεση που

Παθήσεις θυρεοειδούς

Παθήσεις του εντέρου Γυναίκες με Αν έχετε

φλεγμονώδη νόσο εντέρου, όπως η ελκώδης

απαιτεί φαρμακευτική αγωγή πρέπει ο

υπολειτουργικό θυρεοειδή αδένα για τον

κολίτιδα και η νόσος του Crohn, συνήθως

γιατρός σας να βεβαιώσει ότι τα φάρμακα

οποίον λαμβάνετε δισκία θυροξίνης, θα

διαπιστώνουν ότι η νόσος τους βελτιώνεται

που λαμβάνετε είναι ασφαλή για χρήση

πρέπει να κάνετε εξετάσεις αίματος για να

κατά την εγκυμοσύνη, αν και μπορεί να

κατά την κύηση. Είναι σημαντικό να

βεβαιωθείτε ότι ο θυρεοειδής σας λειτουργεί

υποτροπιάσει μετά τον τοκετό. Αν και είναι

συνεχίσετε να λαμβάνετε την αγωγή για να ελέγχεται η πίεση κατά την εγκυμοσύνη,

φυσιολογικά και ότι λαμβάνετε τη σωστή

ασύνηθες οι παθήσεις του εντέρου να

δόση, καθώς μερικές φορές οι ανάγκες σε

προκαλέσουν μείζονα προβλήματα στην

επειδή η υψηλή πίεση μπορεί να είναι

θυροξίνη αυξάνουν κατά την κύηση. Είναι

εγκυμοσύνη, είναι σημαντικό να ελέγξετε ότι

επικίνδυνη τόσο για σας όσο και για το

σημαντικό να μην παρουσιάσετε έλλειμμα

δεν έχετε αναιμία, κάτι που μπορεί να

παιδί σας. Ο γιατρός θα ελέγχει την πίεσή

θυροξίνης, γιατί αυτό μπορεί να επηρεάσει

αποτελεί επακόλουθο μερικών παθήσεων του

σας τακτικά και θα ελέγχει τα ούρα σας για

το έμβρυο. Αν ελέγχεστε για υπερλειτουργι-

εντέρου, και ο γιατρός σας μπορεί να

το ενδεχόμενο παρουσίας λευκώματος, επειδή η υψηλή πίεση και το λεύκωμα στα

κό θυρεοειδή αδένα, επιβεβαιώστε με το για­

συστήσει επιπρόσθετα υπερηχογραφήματα

τρό σας ότι λαμβάνετε αντιθυρεοειδικό

για να βεβαιωθεί ότι το έμβρυο αναπτύσσε­

ούρα είναι συμπτώματα προεκλαμψίας. Ο

φάρμακο που είναι ασφαλές κατά την

ται φυσιολογικά.

Ασθένειες και φάρμακα

παρακολουθείται στενά και θα ελέγχεται η ανάπτυξη και η υγεία του. Αν υπάρχουν ανη­

ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ

Έκθεση σε ανεμευλογιά ή ερυθρά Η ανεμευλογιά κατά την κύηση μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στο έμβρυο και να είναι επικίνδυνη για την έγκυο γυναίκα, οδηγώντας ακόμα και σε πνευμονία. Αν προσβληθείτε από ερυθρά στην αρχή της κύησης, μπορεί να προκληθεί αποβολή ή σοβαρά προβλήματα στο έμβρυο. Αν έρθετε σε επαφή με πάσχοντα από ανεμευλογιά, επικοινωνήστε με το γιατρό σας ο οποίος μπορεί να ελέγξει την ανοσιακή σας κατάσταση. Αν δεν έχετε ανοσία, ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει ένεση για να σας προστατεύσει από σοβαρή ανεμευλογιά. Η πιθανότητα να πάσχετε από ερυθρά ελέγχεται στην αρχή της κύησης. Αν δεν έχετε ανοσία, μπορείτε να εμβολιαστείτε μετά τον τοκετό. Στο μεταξύ πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα.

Μια υγιής εγκυμοσύνη

Αν παρουσιάσετε ανεμευλογιά ή υποψιάζεστε ερυθρά λόγω εξανθήματος επικοινωνήστε με το γιατρό σας αμέσως, αλλά μη μετά βείτε στην κλινική εγκύων όπου μπορείτε να μεταδώσετε τη λοίμωξη σε άλλες εγκύους.

Λοιμώξεις κατά την εγκυμοσύνη Όταν είστε έγκυος το ανοσοποιητικό σας σύστημα είναι ελαφρά κατεσταλμένο. Αυτό σας εμποδίζει να απορρίψετε το έμβρυο, που γενετικά είναι κατά το ήμισυ όμοιο με τον πατέρα του. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να είστε λίγο πιο επιρρεπής σε κοινές παθήσεις όπως κρυολόγημα, βήχας, κυνάγχη, τροφική δηλητηρίαση, και ότι οι παθήσεις αυτές μπορεί να διαρκέσουν περισσότερο.

Κρυολογήματα και βήχας Οι περισσότε­ ρες γυναίκες παρουσιάζουν βήχα ή κρυολογούν σε κάποιο στάδιο της κύησης. Ωστόσο, ιδανικά, θα πρέπει να αποφύγετε τα φάρμακα για το κρυολόγημα καθώς μπορεί να περιέχουν συστατικά που δεν είναι ασφαλή στην κύηση, ειδικά κατά τους πρώτους 3 μήνες (δείτε έναντι). Εξαιρείται η παρακεταμόλη, που θα πρέπει να λάβετε μόνο αν είναι απαραίτητο. Η εισπνοή ατμών ανακουφίζει τη συμφόρηση και τα ζεστά ροφήματα με μέλι τη φαρυγγαλγία.

Γρίπη Αν κολλήσετε γρίπη κατά την κύηση πρέπει να πίνετε πολύ νερό και να ξεκουράζε­ στε όσο το δυνατό περισσότερο. Πάρτε παρακεταμόλη μόνο αν αισθάνεστε ότι είναι απαραίτητο να ανακουφίσετε δυσάρεστα ενοχλήματα. Στο πρώτο τρίμηνο είναι σημαντικό να καταστείλετε τον υψηλό πυρετό γρήγορα, καθώς αυτός μπορεί να προκαλέσει

Αν μένετε ξαπλωμένη λόγω ασθένειας κατά την κύηση, βρείτε χρόνο για ξεκούραση, καθώς η κύηση μπορεί να επιδεινώσει τα καθημερινά συμπτώματα.

αποβολή. Μ ιλήστε με το γιατρό σας για τις ασφαλείς δόσεις παρακεταμόλης στην κύηση. Η χρήση χλιαρών επιθεμάτων και ένας ανεμιστήρας μπορεί επίσης να βοηθήσουν. Συμβουλευθείτε το γιατρό σας αν η θερμοκρασία σας παραμένει υψηλή μετά 24 ώρες. Τα αντιγριπικά εμβόλια συνιστώνται μόνο για ομάδες υψηλού κινδύνου, συμπερι­ λαμβανομένων εγκύων με διαβήτη, χρόνια καρδιοπάθεια ή άσθμα.

Τροφική δηλητηρίαση και στομαχικά ενοχλήματα Ένα σοβαρό επεισόδιο τροφικής δηλητηρίασης μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε σας και το μωρό σας και ενδεχομένως αποβολή, οπότε είναι απαραίτητο να επιμελείσθε ιδιαιτέρως την υγιεινή στην κουζίνα (δείτε σελ. 17). Αν παρουσιάσετε τροφική δηλητηρίαση ή κοιλιακό άλγος, προσπαθήστε να πιείτε πολλά υγρά και αν τα συμπτώματα επιμένουν για πάνω από 24 ώρες δείτε το γιατρό σας (βλ. επίσης Γαστρεντερίτιδα, σελ. 468).

Κολπίτιδα Αν έχετε παθολογικές κολπικές εκκρίσεις, μιλήστε στο γιατρό σας καθώς μπορεί να οφείλονται σε καντιντίαση, που είναι συχνή στην κύηση. Αν δεν θεραπευθεί, υπάρχει πιθανότητα να μεταδοθεί στο έμβρυο κατά τον κολπικό τοκετό και το βρέφος μπορεί να χρει­ αστεί θεραπεία. Μπορεί να ληφθεί δείγμα κολ­ πικού εκκρίματος για να επιβεβαιωθεί η διά­ γνωση και πιθανώς θα συνταγογραφηθεί ένα τοπικό αντιμυκητιασικό σκεύασμα (βλ. έναντι). Η κατανάλωση γιαουρτιού μπορεί να αποκαταστήσει τη βακτηριακή ισορροπία στον κόλπο σας. Συνιστάται επίσης η χρήση βαμβακερών εσωρούχων και η αποφυγή στενών ρούχων. Ουρολοιμώξεις Πολλές έγκυες παθαίνουν ουρολοιμώξεις επειδή η ορμόνη προγεστερόνη χαλαρώνει όλους τους λείους μυς, επιτρέπο­ ντας σε βακτήρια που φυσιολογικά ζουν στον κόλπο να κινηθούν ανοδικά δια της ουρήθρας (του αγωγού που οδηγεί στην κύστη) όπου μπορεί να προκαλέσουν λοίμωξη. Τα συμπτώματα μιας ουρολοίμωξης μπορεί να είναι ελαφρώς διαφορετικά κατά την κύηση. Μπορεί να έχετε τα κλασικά συμπτώματα καυσουρίας και συχνουρίας ή μπορεί να έχετε διαφορετικά συμπτώματα, όπως ραχιαλγία, κατώτερο κοιλιακό άλγος, ναυτία ή έμετο. Αυτά αντιμετωπίζονται συνήθως εύκολα με αντιβιοτικά, τα περισσότερα από τα οποία είναι ασφαλή στην κύηση.

ΟΔΗΓΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

Λήψη φαρμάκων κατά την κύηση Κατά τους πρώτους 3 μήνες της κύησης το μόνο ασφαλές μη συνταγογρα-

αντιεμετικά φάρμακο που είναι ασφαλές για

Αναλγητικά Η γενική συμβουλή είναι να

χρήση κατά την εγκυμοσύνη.

αποφεύγετε όλα τα παυσίπονα κατά την

φούμενο φάρμακο είναι η παρακεταμόλη. Μετά το πρώτο τρίμηνο υπάρχουν και

Αντιμυκητιασικά Θα πρέπει να αποφεύγετε

άλλα φάρμακα που θεωρούνται επίσης

αντιμυκητιασικό σκευάσματα χωρίς συνταγή

ασφαλή, αλλά πάντα να συμβουλεύεστε το

ιατρού, συμπεριλαμβανομένων όσων

γιατρό σας αν έχετε αμφιβολία. Ακολου­

λαμβάνονται από το στόμα για τη θεραπεία

θούν οδηγίες για τα φάρμακα που

κολπίτιδας. Συμβουλευθείτε το γιατρό σας,

χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία κοινών

που μπορεί να συστήσει κάποια κρέμα

ενοχλήσεων και παθήσεων κατά την

κατάλληλη για χρήση στην κύηση.

εγκυμοσύνη.

Φάρμακα για το κρυολόγημα Τα

Αντιόξινα Ο καύσος και η δυσπεψία είναι

σκευάσματα για το βήχα και το κρυολόγημα

συχνά προβλήματα στην κύηση, ειδικά κατά

συχνά περιέχουν διάφορα συστατικά, όπως

το τρίτο τρίμηνο όταν το μεγάλο μέγεθος

καφεΐνη, αντιισταμινικά και άλλα αποσυμφο-

του εμβρύου πιέζει το στομάχι. Στην

ρητικά, πολλά από τα οποία δεν είναι ασφαλή

πλειοψηφία τα αντιόξινα είναι ασφαλή για

κατά την κύηση. Διαβάστε τις ετικέτες

κύηση, ειδικά στο πρώτο τρίμηνο. Πριν χρη­ σιμοποιήσετε παυσίπονο για κάποιο κοινό πρόβλημα, όπως κεφαλαλγία ή πόνο στην πλάτη, δοκιμάστε πρώτα φυσικά βοηθήματα: το μασάζ ή το θερμό λουτρό είναι συχνά αποτελεσματικά στην ανακούφιση των πόνων. Αν αυτό δεν αρκεί, μπορείτε να λάβετε παρακεταμόλη για μικρό χρονικό διάστημα. Θα πρέπει να αποφεύγονται κατά την κύηση η ασπιρίνη και τα αντιφλεγμονώδη, όπως η ιβουπροφένη. Το αναλγητικό κωδεΐνη μπορεί ενίοτε να χρησιμοποιηθεί για σύντομη περίοδο προς ανακούφιση συγκεκριμένων πόνων, αλλά θα πρέπει να λαμβάνεται μόνο με συμβουλή ιατρού.

χρήση στην εγκυμοσύνη, αν και θα πρέπει

προσεκτικά πριν αγοράσετε προϊόντα χωρίς

να αποφύγετε το διττανθρακικό νάτριο

συνταγή ιατρού και μιλήστε με το γιατρό ή το

Διαλύματα ενυδάτωσης

γιατί το νάτριο μπορεί να απορροφηθεί στην

φαρμακοποιό αν έχετε αμφιβολία. Αν είναι

κοιλιακό ενόχλημα το οποίο προκαλεί

Αν έχετε κάποιο

κυκλοφορία του αίματος. Συμβουλευθείτε το

δυνατό, αποφύγετε όλα τα σκευάσματα για το

σοβαρή διάρροια που παρατείνεται, ο

γιατρό ή το φαρμακοποιό σας για το ποια

κρυολόγημα και αντ αυτών εισπνεύατε ατμό

γιατρός μπορεί να σας συστήσει ένα

συνιστώνται.

και πιείτε ζεστά ροφήματα. Αν είναι

ενυδατικό διάλυμα που είναι ασφαλές κατά την εγκυμοσύνη.

Αντιβιοτικά Πολλά αντιβιοτικά που

απαραίτητο, λάβετε παρακεταμόλη για βραχύ χρονικό διάστημα.

Στεροειδή Αν έχετε έκζεμα και διαπιστώ­

λαμβάνονται για τη θεραπεία λοιμώξεων είναι ασφαλή για χρήση κατά την κύηση.

Διο υρητικά Είναι φυσιολογικό να

σετε ότι αυτό εξελίσσεται ή επιδεινώνεται

παρουσιαστεί κάποιο οίδημα στα χέρια και

κατά την κύηση, ο γιατρός σας μπορεί να

αντιβιοτικά που περιέχουν πενικιλλίνη, αν

στα πόδια κατά την κύηση και δεν θα πρέπει

συνταγογραφήσει στεροειδή, όπως η

και υπάρχουν ασφαλείς εναλλακτικές λύσεις

να επιχειρήσετε να το αντιμετωπίσετε

υδροκορτιζόνη. Αν και αυτά θεωρούνται

αν είστε αλλεργικές στην πενικιλλίνη. Τα

λαμβάνοντας διουρητικά, συμπεριλαμβανομέ­

ασφαλή για χρήση κατά την εγκυμοσύνη,

ακόλουθα αντιβιοτικά θα πρέπει να

νων των βοτάνων. Αν παρουσιάσετε ξαφνικά

αποφύγετε τη χρήση τους σε μεγάλη

αποφεύγονται στην εγκυμοσύνη:

οίδημα προσώπου, χεριών ή ποδιών,

επιφάνεια σώματος ή παρατεταμένα. Ο

συμβουλευθείτε αμέσως το γιατρό σας καθώς

γιατρός θα σας συμβουλεύσει και θα σας

του αναπτυσσόμενου εμβρύου και μπορεί να καταλήξει σε κώφωση.

αυτό μπορεί να είναι σημείο προεκλαμψίας (δείτε σελ. 474).

καθοδηγήσει σχετικά με την ασφαλή χρήση

Σουλφοναμίδες. Μπορεί να προκαλέσουν ίκτερο στο νεογνό.

Καθαρτικά Το πρώτο βήμα στην

λαμβάνονται για τη θεραπεία του άσθματος

αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας είναι η

είναι ασφαλή κατά την κύηση και είναι

λαμβάνονται, καθώς μπορούν να

αλλαγή των διατροφικών συνηθειών,

επηρεάσουν την οστική και οδοντική

αυξάνοντας την πρόσληψη ινών και πίνοντας

σημαντικό να ελέγχετε το άσθμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

ανάπτυξη ίου εμβρύου και να προκαλέσουν

πολλά υγρά. Αν αυτό δεν αρκεί, τότε η λήψη

Τα από του στόματος στεροειδή μπορούν

αποχρωματισμό οδόντων.

καθαρτικών χωρίς συνταγή ιατρού θεωρείται

επίσης να συνταγογραψηθούν για ορισμένες

Στρεπτομυκίνη. Μπορεί να βλάψει τα ώτα

Τετρακυκλίνες. Δεν θα πρέπει να

κορτιζονούχων κρεμών κατά την κύηση. Τα εισπνεόμενα στεροειδή που

ασφαλής κατά την εγκυμοσύνη. Αναζητήστε

άλλες καταστάσεις και μπορεί να είναι

Αντιεμετικά Αν έχετε σοβαρή ναυτία και

καθαρτικά που περιέχουν διογκωτικούς

ασφαλές να συνεχιστεί η λήψη τους υπό την

έμετο και δεν ανακουφίζεστε με φυσικά βοηθήματα όπως τσάι πιπερόριζας ή μέντας,

παράγοντες και αποφύγετε αυτά που

καθοδήγηση ιατρού. Αναβολικά στεροειδή

περιέχουν σέννα, που είναι γνωστό ότι ερεθίζει το έντερο.

δεν θα πρέπει να λαμβάνονται κατά την

ο γιατρός μπορεί να σας συστήσει ένα

κύηση.

Ασθένειες και φάρμακα

Αυτή η ομάδα συμπεριλαμβάνει τα

Κίνδυνοι από τον τρόπο ζωής Κατά την κύηση μπορεί να κυριευθείτε από αγωνία για πιθανούς κινδύνους. Το να γνωρίζετε ακριβώς τι πρέπει να αποφύγετε θα βοηθήσει να αποβάλλετε το άγχος. Είτε είστε έγκυος είτε σχεδιάζετε να συλλάβετε, τώρα είναι η ώρα να κάνετε ένα έλεγχο ασφαλείας των συνηθειών σας, τόσο στο σπίτι όσο και στην εργασία σας. Οτιδήποτε θα μπορούσε να σας επηρεάσει αρνητικά μπορεί να επηρεάσει και το έμβρυό σας, ειδικά στο πρώτο τρίμηνο της κύησης. Ωστόσο, δεν πρέπει να αγχώνεστε υπερβολικά. Αντίθετα, συλλέξτε τις απαραίτητες πληροφορίες ώστε να αποφύγετε τους κινδύνους, χαλαρώστε και απολαύστε την εγκυμοσύνη σας.

Οι κοινωνικές σας συνήθειες Η απόφαση να αποκτήσετε παιδί μπορεί να σας εμπνεύσει ώστε να αναθεωρήσετε τις συνήθειές σας και, αν είναι απαραίτητο, να κάνετε ριζικές αλλαγές.

Μια υγιής εγκυμοσύνη

Κατανάλωση αλκοόλ Δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρη οδηγία για το πόσο αλκοόλ μπορείτε να καταναλώνετε με ασφάλεια κατά την εγκυμοσύνη. Είναι απίθανο ένα περιστασιακό ποτήρι κρασί να είναι επιβλαβές, αλλά η σύσταση είναι ότι είναι καλύτερο να αποφεύγετε το αλκοόλ κατά την κύηση. Αυτό που δεν αμφισβητείται είναι η βλάβη στο έμβρυο από την υπερκατανάλωση αλκοόλ. Η διαρκής μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ κατά την κύηση οδηγεί στο εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο. Οι επιπτώσεις του στο έμβρυο περιλαμβάνουν καθυστέρηση της ανάπτυξης, ανωμαλίες προσώπου και αρθρώσεων και καρδιακά προβλήματα. Αν περιστασιακά πίνατε υπερβολικά πριν μάθετε ότι είστε έγκυος μην ανησυχείτε, αλλά σταματήστε τώρα. Πολλές γυναίκες αποφασίζουν επίσης να σταματήσουν να πίνουν ενώ προσπαθούν να συλλάβουν, προκειμένου να βελτιώσουν τη γονιμότητά τους.

Κάπνισμα Ιδανικά, θα πρέπει να σταματήσε­ τε να καπνίζετε πριν μείνετε έγκυος. Αν ακόμη καπνίζατε όταν συλλάβατε, είναι σημαντικό να σταματήσετε αμέσως. Αν ο σύντροφος ή οι φίλοι σας καπνίζουν, ζητήστε τους να μην καπνίζουν στο σπίτι σας ή οπουδήποτε κοντά σας. Ο εισπνεόμενος καπνός του τσιγάρου

Φορώντας ελαστικά γά ντια κατά τη χρήση προϊόντων οικιακού καθαρισμού ελαχιστοποιείτε την έκθεσή σας σε χημικά (αριστερά). Προτιμήστε οικολογικά χρώματα και διατηρήστε επαρκή αερισμό των δωματίων όταν τα διακοσμείτε (δεξιά).

διαταράσσει τη ροή του οξυγόνου στο έμβρυο, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλό βάρος γέννησης του μωρού και αυξάνει τον κίνδυνο γέννησης νεκρού παιδιού ή θανάτου κατά τον πρώτο μήνα της ζωής του.

Χρήση ναρκωτικών Πέρα από τη βλάβη που προκαλούν στη δική σας υγεία, τα ναρκωτικά μπορεί να είναι επικίνδυνα και για το έμβρυο. Η ηρωίνη και η κοκαΐνη βλάπτουν τόσο την έγκυο όσο και το αγέννητο παιδί της. Αυτά τα ναρκωτικά αναστέλλουν την εμβρυϊκή ανάπτυ­ ξη, επηρεάζουν τον πλακούντα και μπορεί να προκαλέσουν αποβολή ή πρόωρο τοκετό, καθώς και σοβαρά προβλήματα υγείας στο νεογνό. Τα παιδιά γυναικών που κάνουν τακτική χρήση ηρωίνης θα εκδηλώσουν συμπτώματα στέρησης. Μια μελέτη με αντικείμενο τα ναρκωτικά «έκσταση» συνέδεσε τη χρήση της κατά την εγκυμοσύνη με αύξηση των συγγενών ανωμαλιών, όπως αυτές των άκρων. Οι ειδικές επιπτώσεις των αμφεταμινών και του LSD στο έμβρυο δεν έχουν προσδιοριστεί επακριβώς, αλλά είναι ασφαλέστερο να αποφεύγονται. Οι άμεσες επιπτώσεις στο έμβρυο της μαριχουάνας είναι ασαφείς, αλλά το κάπνισμά

της ενέχει τουλάχιστον τους ίδιους κινδύνους με το συμβατικό κάπνισμα.

Κίνδυνοι στο σπίτι Πολλοί από εμάς χρησιμοποιούμε χημικά καθημερινά μέσα και γύρω από το σπίτι. Εκτός από προϊόντα προσωπικής χρήσης, όπως έλαια για το μπάνιο, αποσμητικά και σπρέι μαλλιών, χρησιμοποιούμε επίσης δεκάδες χημικά προϊ­ όντα στο σπίτι, συμπεριλαμβανομένων υγρών καθαρισμού, εντομοκτόνων, λευκαντικών και σκευασμάτων για φρεσκάρισμα του αέρα. Όταν τα προϊόντα αυτά χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή, υπάρχει μικρή πιθανότητα να προκαλέσουν βλάβη στην κύηση. Ωστόσο, ακόμη και ελάχιστα ίχνη χημικών μπορεί να εισέλθουν στην κυκλοφο­ ρία του αίματος, είτε από το δέρμα είτε με εισπνοή, και να περάσουν τον πλακούντα. Αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι είναι επιβλαβές, λογικό είναι να προσπαθήσει να ελαχιστοποιήσει κανείς τις πιθανότητες να φθάσουν χημικά στο αναπτυσσόμενο έμβρυο. Όταν χρησιμοποιείτε χημικά προϊόντα, καλό είναι να φοράτε ελαστικά γάντια για αποφυγή δερματικής επαφής και να αερίζετε τα δωμάτια. Για να αποφύγετε την εισπνοή υγρασίας ή ατμών,

επιλέξτε προϊόντα χωρίς αεροσόλη. Επίσης, επιλέξτε προϊόντα συνιστώμενα για τη χαμηλή περι­ βαλλοντική τους επίπτωση, γιατί αυτά περιέχουν λιγότερα χημικά. Όπου είναι δυνατόν, χρησιμο­ ποιήστε φυσικά προϊόντα αντί των χημικών.

Βά ψιμο κα ι δια κό σ μησ η Είναι σημαντικό να είστε ασφαλής ενώ κάνετε εργασίες συντήρησης μόνη σας. Μην ανεβαίνετε σε σκάλες ή πάνω σε τραπέζια, καθώς η κοιλιά μετατοπίζει το κέντρο ισορροπίας σας. Επίσης, αποφύγετε τη δερματική επαφή ή την εισπνοή αν χρησιμοποιείτε ελαιώδεις βαφές, χρώματα σε σπρέι, διαλυτικά χρωμάτων, βερνίκια δαπέδου και μονωτικά υλικά. Βεβαιωθείτε ότι τα δωμάτια είναι καλά αεριζόμενα ενώ τα διακοσμείτε και, ιδανικά, αναθέστε σε άλλον να τα διακοσμήσει!

Είναι ασφαλές να χρησιμοποιώ κινητό τηλέφωνο κατά την κύηση; Διάβασα ό τι τα κινητά εκπ έμπουν α κτινοβολία . Η ακτινοβολία που εκπέμπεται από τα κινητά τηλέφωνα είναι μη ιονίζουσα. Αυτή δεν είναι ίδια με εκείνη που προέρχεται από ακτίνες X, που μπορεί να είναι επιβλαβής σε μεγάλες δόσεις. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι η χρήση κινητού τηλεφώνου είναι επικίνδυνη για σας ή το παιδί σας.

Κολυμπώ 2 φορές την εβδομά δα και μου α ρέσει το αίσθημα ό τι χάνεται το βάρος της κοιλιάς μου! Αλλά μήπως βλά π τει το χλώριο της πισίνας το π α ι­ δί μου; Στο παρελθόν υπήρξε διαφωνία για το αν είναι ασφαλής η κολύμβηση σε χλωριωμένες πισίνες κατά την κύηση. Ωστόσο, οι περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν τώρα ότι αυτή δεν θέτει κινδύνους υγείας για την έγκυο και το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι η οσμή του χλωρίου επιτείνει τη ναυτία σας αν υποφέρετε από πρωινή κακουχία, αν και αυτό είναι λιγότερο ενοχλητικό στις εξωτερικές πισίνες. Προσπαθήστε να μην καταπίνετε το νερό και κάνετε ντουζ όταν βγαίνετε από την πισίνα. Η κολύμβηση προσφέρει εξαιρετικά οφέλη κατά την εγκυμοσύνη. Ενέχει χαμηλό κίνδυνο τραυματισμού ενώ αποτελεί καλή καρδιαγγειακή άσκηση και βελτιώνει το μυϊκό τόνο, οπότε μην αποθαρρύνεστε από περιττές ανησυχίες.

Ενδείκνυτα ι να χρησιμοποιώ αυτοκόλλητα ή τσίχλες νικο τίνης ενώ είμα ι έγκυος ;

Η τοξοπλάσμωση και η λοίμωξη απο Salmonella μπορεί επίσης να μεταδοθούν από κατανάλωση ατελώς μαγειρεμένου ή ωμού κρέατος και αυγών, οπότε προσέξτε την υγιεινή της κουζίνας και το μαγείρεμα (δείτε σελ. 17).

Κίνδυνοι στο χώρο εργασίας

ΣΥΧΝΕΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ

Είναι νομική υποχρέωση του εργοδότη σας να

Αν η εργασία σας π εριλα μβά νει διαχείριση χ ημι­ κών, βεβαιωθείτε ότι έχει γίνει αποτίμηση κινδύνου και

παρέχει ασφαλές περιβάλλον. Κατά την κύηση,

προστατεύεστε επαρκώς από τις επιβλαβείς ουσίες.

Η νικοτίνη είναι γνωστό ότι μειώνει την αιματική παροχή στο έμβρυο. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου, ειδικά στην αρχή της κύησης. Αν και τα υποκατάστατα καπνού, όπως επιθέματα, τσίχλες και παστίλιες, χορη­ γούν λιγότερη νικοτίνη στο σώμα από το κάπνισμα, δεν θα πρέπει να τα χρη­ σιμοποιείτε χωρίς να ζητήσετε τη συμ­ βουλή ιατρού. Απευθυνθείτε στο τοπικό ιατρικό κέντρο για πληροφορίες σχετι­ κά με ασφαλείς τρόπους για να αντιμε­ τωπίσετε την επιθυμία για τσιγάρο.

Κίνδυνοι από τον τρόπο ζωής

Κα το ικίδια κα ι λο ιμώ ξεις Ορισμένες λοιμώξεις που θα μπορούσαν να βλάψουν το έμβρυο μεταδίδονται από τα κατοικίδια. Η παρασιτική λοίμωξη τοξοπλάσμωση μεταδί­ δεται μέσω της επαφής με κόπρανα γατών. Μπορεί να προκαλέσει γριπώδη συνδρομή ή να μην εμφανίσει καθόλου συμπτώματα και, ενδε­ χομένως, να αναπτυχθεί ανοσία από προηγού­ μενη έκθεση. Ωστόσο, αν και συμβαίνει σπάνια, η προσβολή από τοξοπλάσμωση για πρώτη φορά στη διάρκεια της κύησης μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα, όπως αποβολή ή συγγενείς ανωμαλίες. Άλλα κατοικίδια, όπως σκύλοι, πτηνά σε κλουβί και χελώνες, μπορεί να μεταφέρουν βακτήρια γένους Salmonella. Η λοίμωξη από τα τελευταία δεν βλάπτει άμεσα το έμβρυο, αλλά μπορεί να προσβάλλει τη μητέρα. Το να είστε σχολαστική σε θέματα υγιεινής βοηθά να αποφύγετε τέτοιες λοιμώξεις. Να φοράτε ελαστικά γάντια όταν χειρίζεστε το δοχείο απορριμάτων της γάτας, καθαρίζετε το κλουβί των ζώων ή πετάτε τα απορρίματα του σκύλου, και μετά να πλένετε τα χέρια σας και τα γάντια. Να φοράτε επίσης γάντια για το σκάψιμο ή την αφαίρεση χόρτων στον κήπο, σε περίπτωση που τα ζώα έχουν ενεργηθεί εκεί. Εναλλακτικά, ζητήστε από κάποιον άλλον να κάνει τις εργασίες αυτές!

η γνώση των δικαιωμάτων σας μπορεί να βοη­ θήσει να προστατευθείτε εσείς και το παιδί σας. Τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες ανησυχούν για το αν η εργασία μπροστά σε οθόνη Η/Τ θέτει τα έμβρυά τους σε κίνδυνο. Είναι πλέον σίγουρο ότι η χρήση VDU (καθώς και φωτοτυπικών και εκτυπωτών) είναι ασφαλής. Ορισμένα περιβάλλοντα ενέχουν πράγματι κάποιους κινδύνους. Αν εργάζεστε με νοσοκομειακό εξοπλισμό, όπως συσκευές ακτινών X και σαρωτές, ενημερώστε το τμήμα σας ότι είστε έγκυος. Οι κανονισμοί του νοσοκομείου προβλέπουν ότι, αν είναι απαραίτητο, πρέπει να σας ανατεθούν άλλα καθήκοντα. Γυναίκες που εργάζονται σε μέρη όπως κομ­ μωτήρια, κέντρα μανικιούρ, ερευνητικά και βιο­ τεχνικά εργαστήρια μπορεί να εκτεθούν σε τοξικά χημικά. Επίσης, η εισπνοή ορισμένων καθορι­ στικών διαλυτών έχει συσχετιστεί με αποβολές. Εναπόκειται στους εργοδότες να εξασφαλίσουν τον καλό αερισμό και την προστασία των εργα­ ζομένων από κινδύνους. Αν δεν είστε ικανοποιη­ μένες με τις συνθήκες εργασίας σας, μιλήστε με τον προϊστάμενο ή τον υπεύθυνο προσωπικού. Η ορθοστασία όλη τη μέρα και η εργασία που περιλαμβάνει άρση βαρών μπορεί να είναι εξαντλητικές κατά την κύηση. Αν η εργασία σας περιλαμβάνει κάτι από τα παραπάνω, ρωτήστε αν είναι εφικτό να αναλάβετε λιγότερο κουραστικά καθήκοντα.

Δέρμα, μαλλιά και δόντια Εκτός από το να επηρεάζουν ά,τι συμβαίνει εσωτερικά, οι ορμονικές μεταβολές κατά την κύηση επηρεάζουν επίσης και την εξωτερική σας εμφάνιση. Π ολλές γυναίκες δείχνουν και νιώθουν

κύηση ή αν ανήκετε σε συγκεκριμένη εθνική

Μ π ορείτε να τη μειώ σετε χρησιμοποιώντας

καλύτερα από ποτέ κατά την κύηση, ενώ

ομάδα. Π ολλές κρέμες, λοσιόν και έλαια

προστατευτική αντηλιακή κρέμα με υψηλό

άλλες διαπιστώνουν το αντίθετο ως προς την

διατίθεντα ι για την πρόληψη ή τη θεραπεία

δείκτη προστασίας και αποφεύγοντας τη

εμφάνισή τους. Όπως και αν σας επηρεάζει η

των ραγάδων αλλά κανένα δεν αποδείχθηκε

χρήση προϊόντω ν π εριπ οίησης δέρματος που

κύηση, οι αλλαγές θα είναι προσω ρινές και

αποτελεσματικό. Προϊόντα που περιέχουν

προκαλούν φωτοευαισθησία. Αυτά είναι

θα επ α νέλθετε στο φυσιολογικό σας εαυτό

βιταμίνη Ε συχνά αναφέρεται ότι βοηθούν

προϊόντα που περιέχουν συστατικά που

λίγο μετά τον τοκετό.

στην πρόληψη ή στη μείωση των ραβδώσεων,

αυξάνουν την ευαισθησία στο ηλιακό φως,

όμως οι μελέτες δεν κατέληξαν σε σαφή

όπως κινολίνη και έλαιο περγαμόντου.

Δέρμα

συμπεράσματα. Ο ι εμπορικά διαθέσιμες

Μ ιλ ή σ τε με το φαρμακοποιό σας σχετικά με

Μ π ορεί να διαπιστώσετε ότι το δέρμα σας

κρέμες και έλαια είναι ασφαλή για χρήση και

το ποια προϊόντα να αποφεύγετε.

δείχνει ομορφότερο κατά την εγκυμοσύνη

μπορεί να βοηθήσουν να ελαχιστοποιηθούν

λόγω των ορμονικών αλλαγών, της ήπιας

τα σημάδια διάτασης διατηρώντας την

κατακράτησης υγρών και της αυξημένης

ελαστικότητα του δέρματος, δυστυχώς όμως

Ο ι τρίχες αναπτύσσονται ταχύτερα κατά

αιματικής ροής. Ό λα αυτά μπορούν να

δεν υπάρχει εγγύηση ότι θα τα προλάβουν. Η

την κύηση, πράγμα που σ ημ α ίνει πως τα

Μαλλιά και νύχια

κάνουν πιο λείο το δέρμα και ευθύνονται για

καλύτερη συμβουλή είναι να αποφύγετε να

μαλλιά σας μπορεί να γίνο υ ν πυκνότερα.

την περίφημη «λάμψ η της εγκυμοσύνης».

πάρετε υπερβολικά κιλά και να πίνετε πολύ

Ό χι και τόσο ευπ ρόσ δεκτο είνα ι το γεγο νό ς

Από την άλλη, μπορεί να διαπιστώσετε ότι το

νερό για να διατηρήσετε το δέρμα σας

ότι μπορεί, επίσης, να αυξηθούν οι τρίχες

δέρμα σας είναι πιο στεγνό και με στίγματα

επαρκώς ενυδατωμένο.

και μπορεί να χρειαστεί επιπλέον φροντίδα κατά την κύηση. Το δέρμα, επίσης, τείνει να γίνεται πιο σκούρο κατά την εγκυμοσύνη, αν και ο λόγος

στο πρόσωπο και στο σώμα. Μ ετά τη γέννα, π ο λλές γυ να ίκ ες διαπιστώ νουν ότι χάνουν

Χλόασμα Έτσι περιγράφ εται η μελάγχρω-

ξαφνικά π ο λλές τρίχες καθώς σταματά η

ση των παρειών, της ρινός και του πώγωνα

φάση της έντο νη ς ανάπτυξής τους. Θα

που συμβα ίνει στο 50-70% των εγκύων.

διαπ ισ τώ σ ετε ότι η τριχοφυΐα επ ανέρχεται

γι’ αυτό είναι άγνωστος. Μια πιθανή εξήγηση είναι τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων και μιας διεγερτικής των μελανοκυττάρων ορμό­

Μια υγιής εγκυμοσύνη

νης, που διεγείρουν τη χρώση του δέρματος.

Ραγάδες

Κατά τη διάρκεια της κύησης

πολλές γυναίκες εμφανίζουν σημάδια διάτασης στο δέρμα, που μπορεί να εντοπίζονται στην κοιλιά, στο στήθος, στους γλουτούς ή στα πόδια. Αυτά αρχικά εκδηλώ νονται ως ροζ ή ιώδεις γραμμές και μπορεί να συνοδεύονται από κνησμό. Μ ετά την κύηση εκφυλίζονται σε ωχρές, ασημολευκές ρυτίδες. Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα γιατί εμφανίζονται, αλλά πιθανότατα οφείλονται σε συνδυασμό ορμονών της κύησης και διάτασης του δέρματος. Είναι πιο πιθανό να εμφανιστούν αν είσ τε πολύ νέα, αν πά ρετε πολλά κιλά στην κύηση ή αν το έμβρυο είναι μεγαλόσω ­ μο. Δ εν υπάρχει ομοφωνία για το ρόλο άλλων παραγόντων όπως το οικογενειακό ιστορικό, το αν είσ τε υπέρβαρη πριν την

Η χρήση κρεμών ενυδάτωσης για την ανακούφιση του στεγνού, κνησμώδους δέρματος ή κρεμών για τη μείωση των σημαδιών διάτασης είναι ασφαλής κατά την κύηση (αριστερά). Η περιπ οίηση δοντιών και ούλων είναι σημαντική κατά την εγκυμοσύνη, καθώς είστε πιο επιρρεπής σε οδοντιατρικά προβλήματα (δεξιά).

ΤΙ ΕΙΝΑ Ι Α ΣΦΑ Λ ΕΣ ΚΑΙ ΤΙ ΟΧΙ

ΣΥΧΝ ΕΣ Α Ν Η ΣΥΧΙΕΣ

Είμαι 18 εβδομάδων έγκυος και π ρόκει­ ται να πάω στην παραλία. Η τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα μου έχει αυξηθεί και δεν είναι ευχάριστο. Πώς μπορώ να την αφαιρέσω με ασφάλεια; Μπορείτε με ασφάλεια να αφαιρέσετε τις τρίχες με τσιμπιδάκι, κερί ή ξυράφι. Οι κρέμες λεύκανσης και αφαίρεσης τριχών είναι πιθα­ νότατα ασφαλείς κατά την κύηση, αλλά υπάρχουν ανεπαρκείς έρευνες για να είμαστε βέβαιοι, καθώς μπορεί να απορροφηθούν από το δέρμα και οι επιπτώσεις τους στο έμβρυο είναι ακόμη άγνωστες. Μόνιμες τεχνικές αφαίρεσης τριχών, όπως laser και ηλεκτρόλυση, θεωρούνται ασφαλείς κατά την εγκυμοσύνη. Και οι δύο τεχνικές διεισδύουν στο δέρμα μόνο λίγα χιλιοστά, οπότε είναι απίθανο να βλάψουν το παιδί σας.

Χρησιμοποιούσα τοπική κρέμα για τη θεραπεία της ακμής και μόλις διαπίστωσα ότι έμεινα έγκυος . Θα βλά ψει το πα ιδί μου; Η τρετινοΐνη ανήκει στην ομάδα των ρετινοϊδών που περιέχουν βιταμίνη Α, η οποία έχει συσχετιστεί με συγγενείς ανωμαλίες. Μ ελέτες έχουν εξετάσει την επίπτωσή της στην κύηση και διαπίστωσαν ότι τα παιδιά γυναικών που τη χρησιμοποιούσαν, ακόμα και στο πρώτο τρίμηνο, δεν παρουσίασαν αυξημένη εμφάνιση συγγενών ανωμαλιών. Ωστόσο, οι γιατροί συστήνουν να αποφεύγεται η κρέμα τρετινοΐνης κατά την κύηση.Ένα παρόμοιο

φάρμακο, η ισοτρετινοΐνη, που λαμβάνεται ως δισκίο, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης συγγενών ανωμαλιών και για το λόγο αυτό αντενδείκνυται κατά την κύηση.

Προϊόντα μαλλιών και νυχιών Τα σαμπουάν,

Είμαι στο πρώτο τρίμηνο και π ρόκειτα ι να παρεβρεθώ στο γάμο της αδελφής μου. Μπορώ να κάνω αντα ύγειες στα μαλλιά μου;

τα μαλλακτικά, τα μανικιούρ και τα πεντικιούρ

Αν και η έρευνα για την ασφάλεια ίω ν βαφών μαλλιών στο πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης είχε αντικρουόμενα απο­ τελέσματα, η περιεκτικότητα των βαφών αυτών σε χημικά είναι μικρή και είναι απίθανο να προκαλέσουν βλάβη. Επίσης, αν ο κομμωτής σας χρησιμοποιεί αλουμινό­ χαρτο, η βαψή παραμένει μακριά από το δέρμα σας.

ότι αυτό επηρεάζει το έμβρυο. Χημικά μέσα που ισιώνουν ή σγουραίνουν τα μαλλιά

Ακόυσα ότι το βερν ίκι νυχιών π ρέπ ει να αφαιρείται αν π ρόκειτα ι να υποβληθώ σε καισαρική τομή. Γιατί; Π αλαιότερα, οι γυναίκες παροτρύνονταν να αφαιρούν το βερνίκ ι των νυχιών πριν το χειρουργείο. Ένας από τους λόγους ήταν ότι το παλμικό οξύμετρο, μια συσκευή σ υνδεδεμένη στο δάκτυλο για να μετρά το οξυγόνο στο αίμα σας κατά την επέμβαση, μπορεί να δείχ νει χαμηλότερες τιμές αν το π ο θετη θεί πάνω από βερν ίκ ι νυχιών. Ω στόσο, η συσκευή λειτο υ ρ γεί κανονικά ακόμη και αν υπάρχει βερνίκι νυχιών ή σε δάκτυλα με μακριά νύχια αν το π ο θετη θεί πλάγια στο δάκτυλο. Για το λόγο αυτό δεν χρειάζεται να αφ αιρεθεί το βερνίκι.

απευθείας από το σάλιο της οδηγώντας σε

Τα νύχια μπορεί επίσης να αλλάξουν, συχνά

τερηδόνα κατά την παιδική ηλικία. Είναι επο­

γίνονται πιο δυνατά, αν και μερικές γυναίκες

μένως σημαντικό να προσέχετε πολύ τα

αναφέρουν ότι γίνονται πιο μαλακά και

δόντια σας κατά την κύηση και να

εύθρυπτα. Μ πορεί να εμφανιστούν λευκά στίγ­

επισκέπτεστε τακτικά τον οδοντία τρό σας. Η συνήθης οδοντιατρική φροντίδα και η

δικαιολογούν ανησυχία και δεν υποδηλώνουν

τοπική αναισθησία είναι ασφαλείς κατά την

έλλειψη βιταμινών.

κύηση, αλλά το Υπουργείο Υγείας συνιστά να αναβάλλεται η αντικατάσταση σφραγισμάτων

είναι ασφαλή. Ελάχιστα ποσά βαψής μαλλιών μπορεί να απορροφηθούν μέσω του δέρματος, αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν

θεωρούνται επίσης ασφαλή. Τρυπήματα (piercing) Δεν συνιστάται το τρύπημα σε πρόσωπο, ομφαλό, θηλές ή γεννητικά όργανα λόγω υψηλού κινδύνου λοίμωξης. Αν έχετε ήδη τρύπα στον ομφαλό, μπορείτε να αντικαταστήσετε το μεταλλικό δακτυλίδι με ελαστικό πλαστικό μέσο συγκράτησης από PTFE (πολυ-τετρα-φθορο-αιθϋλένιο). Τα δακτυλίδια στις θηλές μπορεί να επηρεάσουν το θηλασμό, οπότε αφαιρέστε τα πριν τη γέννα ώστε να επουλωθεί το δέρμα. Κρίκοι στον κόλπο ή στο αιδοίο καλύτερα να αφαιρούνται για να αποφευχθεί βλάβη κατά τον τοκετό. Μαύρισμα To solarium δεν συνιστάται λόγω της επιβλαβούς υπεριώδους ακτινοβολίας. Οι κλίνες μπορεί να προκαλέσουν υπερθερμία στο σώμα που μπορεί να βλάψει το παιδί σας, και οι υπεριώδεις ακτίνες μπορεί να διασπάσουν το φυλλικό οξύ. Οι λοσιόν μαυρίσματος είναι ασφα­ λείς, αλλά δοκιμάστε τις αρχικά σε μικρή έκταση δέρματος για έλεγχο αλλεργικών αντιδράσεων. Θεραπείες περιποίησης σώματος με θερμά λουτρά και περίδεση σώματος με θερμούς επιδέσμους Αυτές οι μέθοδοι περιποίησης αυξάνουν τη θερμοκρασία του σώματος και θεωρούνται επισφαλείς για σας και το παιδί σας. Η έκθεση στην αυξημένη θερμοκρασία του θερμού λουτρού κατά το πρώτο τρίμηνο μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για δισχιδή ράχη. Είδη περιποίησης προσώπου Τα καλλυντικά προσώπου θεωρούνται ασφαλή.

Δόντια

με αμάλγαμα για μετά τη γέννα. Πολλές έγκυες

Οι έγκυες είναι πιο επιρρεπείς σε τερηδόνα,

ανησυχούν για τη διενέργεια ακτινογραφίας

Μπότοξ Η ασφάλεια του αμφισβητείται

ουλορραγία και χρόνια ουλίτιδα (περιοδοντί­

οδόντων κατά την κύηση. Η έκθεση σε ακτινο­

επειδή περιέχει ένα φυσικό δηλητήριο. Η

τιδα). Η πτωχή υγιεινή των δοντιών δεν

βολία από τις πανοραμικές ακτινογραφίες είναι

τοπική ένεση το καθιστά πιθανώς ασφαλές,

επηρεάζει μόνο εσάς, αλλά μπορεί να έχει

ελάχιστη και ο κίνδυνος για το έμβρυο πιθανό­

και γυναίκες που είχαν κάνει ενέσεις πριν

επίπτωση και στο παιδί σας. Μ ελέτες

τατα αμελητέος. Ωστόσο, οι οδοντίατροι θα

μάθουν ότι είναι έγκυες δεν είχαν παρενέργει­

συνδέουν την περιοδοντίτιδα κατά την

εκτελέσουν ακτινογραφίες κατά την κύηση

ες οι ίδιες ή τα παιδιά τους. Ωστόσο, οι

κύηση με πρόωρο τοκετό, και αν μια γυναίκα

μόνο όταν αυτό είναι αναπόφευκτο - για

γιατροί συμβουλεύουν να μην γίνεται μπότοξ

έχει εξελισσόμενη τερηδόνα μετά τον τοκετό,

παράδειγμα αν απαιτείται θεραπεία στη ρίζα

κατά την εγκυμοσύνη.

το παιδί της μπορεί να αποκτήσει βακτήρια

του δοντιού.

Δέρμα, μαλλιά και δόντια

στο φυσιολογικό στους επ όμενους 6 μήνες

ματα ή εγκάρσιες αύλακες, αλλά αυτά σπανίως

Θεραπείες ομορφιάς και καλλυντικά

Ταξιδεύοντας κατά την εγκυμοσύνη Η μεγάλη σας κοιλιά δεν θα πρέπει να ματαιώσει τα ταξιδιωτικά σας σχέδια - απλά χρειάζεται καλύτερος σχεδιασμός για να εξελιχθούν οι διακοπές σας ομαλά.

ΛΙΣΤΑ ΕΛΕΓΧΟΥ

Ταξιδιωτικός οδηγός για κάθε τρίμηνο Σκεψθείτε τις επιπτώσεις των ταξιδιών σε διαφορετικές περιόδους της εγκυμοσύνης όταν σχεδιάζετε κάποιο ταξίδι. 1° τρίμηνο (εβδομάδες 1-12) ■ Περίοδος μεγαλύτερου κινδύνου για αποβολή και αναπτυξιακά προβλήματα στο έμβρυο. Προπαθήστε ιδιαίτερα να αποφύγετε ακραίες θερμοκρασίες και υπερβολική δραστηριότητα. ■ Η ναυτία των ταξιδιωτών μπορεί να επιδει­ νώσει την πρωινή ναυτία της εγκυμοσύνης. ■ Οι πτήσεις είναι ασφαλείς, αρκεί να μην έχετε επιπλοκές στην κύηση. ■ Η ασφαλιστική εταιρεία είναι απίθανο να σας δημιουργήσει πρόβλημα.

Μια υγιής εγκυμοσύνη

2° τρίμηνο (εβδομάδες 13-25) ■ Πιθανώς αισθάνεστε περίφημα και οι πιθανότητες αποβολής ή προβλημάτων στην ανάπτυξη του εμβρύου είναι πολύ μειωμένες. ■ Επιτρέπονται οι πτήσεις, αλλά ελέξτε αν χρειάζεται να έχετε ιατρικό σημείωμα που να αναφέρει την πιθανή ημερομηνία τοκετού. ■ Ελέγξτε τις ημερομηνίες που καλύπτει η ταξιδιωτική σας ασφαλιστική εταιρία - ποι­ κίλλουν από εταιρία σε εταιρία. 3° τρίμηνο (εβδομάδες 26-40)

Η καλύτερη περίοδος για ταξίδι Στο πρώτο τρίμηνο μπορεί να διαπιστώσετε ότι η πρωινή ναυτία και η κόπωση μειώνουν τη διάθεσή σας για ταξίδια. Οι περισσότερες γυναίκες αισθάνονται καλύτερα στο δεύτερο τρίμηνο και αυτή θεωρείται η ασφαλέστερη περίοδος για ταξίδι, καθώς ο κίνδυνος αποβολής είναι χαμηλός, τα επίπεδα ενέργειας αυξημένα και η ημερομηνία τοκετού ακόμα αργεί. Μετά τις 28 εβδομάδες, το μέγεθος της κοιλιάς, η κόπωση και η πιθανή ημερομηνία τοκετού καθιστούν το σπίτι το καταλληλότερο μέρος για να παραμείνει η έγκυος.

Κάνοντας σχέδια Προσεκτικότερος σχεδιασμός είναι το κλειδί για επιτυχή ταξίδια κατά την κύηση. Όσο ελκυστικά και αν δείχνουν τα διαφημιστικά φυλλάδια, σκεφθείτε καλά πριν κάνετε κράτηση. Πώς θα πάτε και πόσο μακριά είναι; Η κύηση επιδεινώνει το άγχος μιας μεγάλης διαδρομής. Αν θέλετε να ταξιδέψετε με αεροπλάνο, ρωτήστε την εταιρία αν όντως επιτρέπεται να ταξιδέψετε. Οι περισσότερες εταιρίες δεν θα σας επιτρέψουν να πετάξετε μετά την 36Πεβδομάδα. Αυτό οφείλεται κυρίως στην πιθανότητα τοκετού κατά την πτήση. Π α ίρνοντας π ρ ο φ υ λ ά ξεις Αποφύγετε επίσκεψη σε χώρες με ψηλό κίνδυνο να νοσήσετε. Προληπτική αγωγή, όπως εμβόλια και ανθελονοσιακά δισκία, δεν συνιστώνται κατά την κύηση ή την προσπάθεια τεκνοποίησης. Ωστόσο, αν πρέπει να ταξιδέψετε σε περιοχή όπου η

ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Βρήκατε το διαβατήριό σας και βάλατε το εισητήριο στην τσάντα σας. Ωστόσο, όταν είστε έγκυος, μπορεί να χρειαστεί να πάρετε μαζί σας τα ακόλουθα αντικείμενα: Σημείωμα από το γιατρό σας που αναφέρει την πιθανή ημερομηνία τοκετού και σας δίνει άδεια να ταξιδέψετε (αυτό είναι απαραίτητο αν είστε άνω των 28 εβδομάδων).

■ Η κοιλιά είναι πλέον μεγάλη και τα ταξίδια μπορεί να είναι πολύ δυσάρεστα.

Οποιαδήποτε ειδικά ιατρικά αρχεία σχετικά με την εγκυμοσύνη ή τη γενική σας υγεία.

■ Οι περισσότερες αεροπορικές εταιρίες δεν θα σας επιτρέψουν να ταξιδέψετε μετά τις 36 εβδομάδες και ορισμένες νωρίτερα.

Έναν κατάλογο τηλεφώνων των υπηρεσιών υγείας του προορισμού σας.

■ Οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι απίθανο να σας ασφαλίσουν αν απέχετε λιγότερο από 8 εβδομάδες από τον τοκετό.

28

Εφόσον η εγκυμοσύνη σας είναι ανεπίπλεκτη, τα μακρινά ταξίδια είναι εφικτά. Ωστόσο, δυσάρεστες καταστάσεις, όπως υπερβολική ζέστη, μεγάλο υψόμετρο και πρόχειρο κατάλυμα, μπορεί να είναι λιγότερο ανεκτές και σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την ασφάλεια του εμβρύου.

Φαρμακευτική αγωγή για καούρες ή άλλα μικροπροβλήματα της κύησης. Μπο­ ρεί να μην είστε σε θέση να αγοράσετε συνηθισμένα προϊόντα στο εξωτερικό.

Η καλύτερη στιγμή να ταξιδέψετε είναι κατά το δεύτερο τρίμηνο όταν έχει υποχωρήσει η ναυτία και η κοιλιά σας δεν προκαλεί ακόμα ενοχλήσεις.

ελονοσία είναι ενδημική, συνιστάται ανθελονοσιακή αγωγή παρά να εκτεθείτε σε κίνδυνο μόλυνσης. Αναζητήστε στο διαδίκτυο πληροφορίες για τους κινδύνους σας σε κάθε περιοχή, καθώς και για τα τοπικά νοσοκομεία. Αν πάσχετε από ασθένειες όπως ο διαβήτης που μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές, βεβαιωθείτε ότι μπορείτε να λάβετε αγωγή εκεί. Όπου πάτε, είναι απαραίτητο να διαθέτετε ταξιδιωτική ασφάλιση. Λάβετε υπόψη σας ότι οι περισσότερες εταιρίες δεν σας καλύπτουν αν απέχετε 8 εβδομάδες από τον τοκετό.

Κατά τη διαδρομή Το κάθισμα στην ίδια θέση για ώρες μπορεί να κάνει τους αγκώνες και τα πόδια σας να πρηστούν. Αν ταξιδεύετε με αυτοκίνητο, σταματήστε κάθε δυο ώρες για να τεντώσετε τα πόδια σας, να φάτε κάτι ελαφρύ ή να πάτε στην τουαλέτα. Σε τρένο ή αεροπλάνο, προσπαθήστε να διατηρήσετε την κυκλοφορία του αίματός σας με ασκήσεις ποδιών και αγκώνων και κάθε τόσο σηκωθείτε και περπατήστε στο διάδρομο. Μείνετε ενυδατωμένες πίνοντας πολύ νερό ή χυμούς, ακόμη και αν χρειάζεται να ουρείτε συχνά. Μερικές ανέσεις, όπως ένα μαξιλάρι πίσω απ’ την πλάτη ή ένα δροσερό αναψυκτικό μπορούν να κάνουν τη διαδρομή πιο ανεκτή.

Είμαι έγκυος 5 μηνών και πρόκειται να πάω διακοπές στη θάλασσα. Ξέρω ότι η πολύ ηλιοθεραπεία προκαλεί βλάβη στο δέρμα, αλλά μπορεί ο καυτός ήλιος να βλάψει και το μωρό μου; Οι ειδικοί διερευνούν τη συσχέτιση της παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο k « l της πιθανής βλάβης στο έμβρυο. Υπάρχει πιθανότητα οι υπεριώδεις ακτίνες να προκαλέσουν μείωση του φυλλικού οξέος - μιας βιταμίνης που βοηθά να προληψθούν ανωμαλίες στο νευρικό σύστημα του εμβρύου που οδηγούν σε δισχιδή ράχη. Δεν έχει αποδειχθεί κάτι ακόμη, αλλά δεν θα πρέπει να διακινδυνεύει κανείς. Απολαύστε τον ήλιο με μέτρο, αλλά μην «ψηθείτε» ή χρησιμο­ ποιήστε ομπρέλες. Ανησυχώ για τις πτήσεις επειδή κάποιος μου είπε ότι υπάρχει υψηλός κίνδυνος εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης κατά την κύηση. Είναι αλήθεια; Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (ΕΦΘ), δηλαδή ο σχηματισμός θρόμβου σε μια φλέβα (συνήθως στο πόδι), οφείλεται μερικές φορές σε μακρές περιόδους ακινησίας, όπως η πολύωρη παραμονή στο κάθισμα κατά τις αεροπορικές πτήσεις (δείτε σελ. 186). Αν και ο κίνδυνος αυτός είναι σχετικά αυξημένος σε εγκύους, επειδή το αίμα τους τείνει να πήζει ευκολότερα, ο κίνδυνος ανάπτυξης ΕΦΘ είναι πολύ χαμηλός. Για να μειωθεί περαιτέρω ο κίνδυνος φορέστε ειδικές κάλτσες που είναι σχεδιασμένες για να βελτιώνουν τη ροή του αίματος στα πόδια, και μείνετε επαρκώς ενυδατωμένες.

Δραστηριότητες διακοπών Υπάρχουν μερικές δραστηριότητες που πρέπει να αποφεύγονται κατά την κύηση, όπως το θαλάσσιο σκι ή η ιππασία, όπου μια πτώση θα μπορούσε να βλάψει το έμβρυο. Οι καταδύσεις είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες λόγω του κινδύνου σχηματισμού φυσαλίδων στην κυκλοφορία του αίματος. Αν έχετε παιδιά, αγνοήστε τις εκκλήσεις τους να τα συνοδεύσετε σε εξορμήσεις. Αν είστε συνηθισμένες στην άσκηση, δεν υπάρχει λόγος να μην κολυμπήσετε ή να περπατήσετε, απλά μην το παρακάνετε - η πεζοπορία κάτω από τον καυτό ήλιο μπορεί να αυξήσει τη θερμοκρασία σας, πράγμα επικίνδυνο για την κύηση. Ειδικά στο πρώτο τρίμηνο, η υπερβολική ζέστη μπορεί να

Η θέση της ζώνης μπορεί να χρειαστεί προσαρ­ μογή για να βολέψετε την κοιλιά σας.

Είναι οι ζώνες οδήγησης και οι αερό­ σακοι ασφαλείς για χρήση κατά την κύηση; Σε περίπτωση ατυχήματος, οι συσκευές αυτές είναι πιθανότερο να προλάβουν τραυματισμούς παρά να προκαλέσουν ποτέ μην ταξιδεύετε χωρίς να δένετε ιη ζώνη σας. Για άνεση, τοποθετήστε τις ζώνες πάνω και κάτω από την κοιλιά και όχι κατά μήκος της. Αν προσκρούσετε στον αερόσακο δεν θα προκληθεί βλάβη σε σας ή στο μωρό σας, αλλά για να μειωθεί η ένταση της πρόσκρουσης προσαρμόστε τη θέση σας όσο πιο πίσω γίνεται.

επηρεάσει την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Μπορεί επίσης να αφυδατωθείτε, κάτι που αργότερα μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Να είστε επίσης προσεκτικές και σε λιγότερο ενεργητικές δραστηριότητες. Καλύτερα να αποφεύγονται τα τζακούζι και οι σάουνες, καθώς η ζέστη μπορεί να σας κάνει να λιποθυμήσετε και να βλάψει το έμβρυο. Ένα μασάζ με αρωματοθεραπεία ακούγεται ελκυστικό, αλλά ορισμένα έλαια μπορεί να είναι τοξικά για το έμβρυο, ειδικά κατά τους πρώτους μήνες. Αν επιθυμείτε ειδική περιποίηση, αναζητήστε κέντρα που προσφέρουν θεραπείες σε εγκύους. Κατά την κύηση το δέρμα σας γίνεται πιο ευαίσθητο στον ήλιο, οπότε ό,τι κι αν κάνετε αποφύγετε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο.

Ταξιδεύοντας κατά την εγκυμοσύνη

Αποφύγετε τα μικρόβια Η κύηση μειώνει την αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος, αυξάνο­ ντας τον κίνδυνο λοίμωξης. Όταν ταξιδεύετε είναι πιο πιθανό να σας προσβάλλουν εντερικά παθογόνα από μολυσμένη τροφή και νερό. Αν έχετε αμφιβολίες για το τοπικό νερό της βρύσης, αγοράστε εμφιαλωμένο (βεβαιωθείτε ότι η σφραγίδα είναι άθικτη) και χρησιμοποιή­ στε το ακόμη και όταν βουρτσίζετε τα δόντια σας. Αποφύγετε ποτά με πάγο και μην τρώτε σαλάτες ή φρούτα που δεν ξεφλουδίζονται γιατί μπορεί να πλύθηκαν με μολυσμένο νερό. Αποφύγετε τα υπαίθρια καταστήματα και τις καψετέριες όπου το φαγητό μπορεί να έχει ετοιμαστεί ώρες πριν. Προσπαθήστε να βρείτε εστιατόρια όπου το φαγητό είναι ψρεσκομαγειρεμένο και υψηλών προδιαγραφών. Μην κάνετε εκπτώσεις στην υγιεινή και να έχετε μαζί σας υγρά μαντιλάκια για την περίπτωση που οι υποδομές για το πλύσιμο των χεριών είναι ανεπαρκείς.

ΣΥΧΝΕΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ

Οι 40 εβδομάδες ή 280 μέρες της κύησης είναι ένα διάστημα συνεχών αλλαγών, καθώς το σώμα προσαρμόζεται συνεχώς για να φιλοξενήσει τη νέα ζωή που αναπτύσσεται μέσα του. Το κεφάλαιο αυτό καθοδηγεί τη γυναίκα σχετικά με τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές που θα βιώσει και παρέχει συστάσεις και πρακτικές συμβουλές. Η εξέλιξη του εμβρύου καταγράφεται με εντυπωσιακές λεπτομέρειες, με υπερηχογραφήματα και περιγραφές του πώς αναπτύσσεται στη μήτρα μέρα με τη μέρα.

..fr-fsaaffi*

Η εγκυμοσύνη μέρα με τη μέρα

Καλωσήρθατε στο πρώτο τρίμηνο 2

ΕΒΔΟΜΑΔΑ

4

5

Είναι γεγονός ! Μέχρι να διαπιστώσετε ότι είστε έγκυος, το έμβρυό σας βρίσκεται στην πρώιμη εμβρυϊκή ηλικία και ο εγκέφαλος, η καρδιά και τα άλλα όργανά του αρχίζουν να σχηματίζονται.

Φρο ντίδα πριν τη σύλληψη Το

Α π ο ψύγετε το αλκοόλ Η

ημερήσιο συμπλήρωμα φυλλικού οξέος πριν και κατά τα αρχικά στάδια της κύησης προστατεύει το έμβρυό σας από συγγενείς ανωμαλίες του νωτιαίου μυελού.

κατανάλωση αναψυκτικών αντί αλκοόλ μπορεί να σας βοηθήσει να συλλάβετε. Προσθέστε φρούτα στα ποτά για επιπλέον όφελος.

Η απελευθέρωση ενός ωαρίου Στην ωορρηξία, ένα διογκωμένο ωοθυλάκιο στην ωοθήκη ρήγνυται για να απελευθερώσει ένα ώριμο ωάριο, το οποίο είναι έτοιμο για γονιμοποίηση στον ωαγωγό (σάλπιγγα) από το σπέρμα του συντρόφου σας.

Αρχικά, μόνο εσείς αισθάνεστε ήπιες αλλαγές στο σώμα σας. Μετά από 3 μήνες οι αλλαγές θα γίνουν ορατές.

Πρώιμη ανάπτυξη Τις κρίσιμες πρώτες εβδομάδες αρχίζουν να αναπτύσσονται τα ζωτικά όργανα του εμβρύου και σχηματίζε­ ται ο νευρικός σωλήνας που εξελίσσεται σε εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό.

Ο δρόμος προς τη σύλληψη Η σεξουαλική επαφή κατά το χρόνο της ωορρηξίας είναι πιο πιθανό να οδηγήσει σε επιτυχή εγκυμοσύνη. Πρώτο τρίμηνο Το μωρό σας αναπτύσσεται ταχύτατα και μπο­ ρεί να έχετε πολλά συμπτώματα, αλλά εξωτερικά υπάρχουν λίγες ενδείξεις ότι είστε έγκυος. Αρχίζ ει να φα ίνετα ι Μέχρι το τέλος αυτού του τριμήνου αρχίζει να μεγαλώνει η περίμετρος της μέσης σας.

V____________________________ )

Δεδο μένα και αριθμοί Έχετε πιθανότητες 3,5/1000 να αποκτήσετε μονοζυγωτικά δίδυμα.

Είστε στην αρχή μιας απίστευτης φάσης της ζωής σας και θα δείτε στο σώμα σας δραματικές αλλαγές. 10

11

Αίσθημα κόπωσης Ένα κλασικό σύμπτωμα στην αρχή της εγκυμοσύνης είναι αυτό της πλήρους εξάντλησης, που πιστεύεται ότι οφείλεται στα αυξημένα επίπεδα ορμονών και στις δραματικές φυσιολογικές αλλαγές που υπόκειται το σώμα καθώς το έμβρυο αναπτύσσεται ταχέως.

Στις 6 εβδομά δες οι καταβολές των άκρων του εμβρύου μπορούν πλέον να αναγνωριστούν.

Στις 8 εβδομά δες το κεφάλι του εμβρύου έχει μεγαλώσει υπερβολικά, δίνοντας μια δυσανάλογη εντύπωση, και επιμηκύνονται τα άκρα.

Στις 9 εβδομά δες το έμβρυο αρχίζει να έχει αναγνωρίσιμη μορφή και ξεκινά η ανάπτυξη των χαρακτηριστικών του προσώπου του.

Δεδο μένα και αριθμοί Στις 7 εβδομάδες το μωρό σας έχει μέγεθος μόνο 8 χιλιοστά από την κορυφή ως τα νύχια. Χρονολόγηση της κύησης Μεταξύ της 10ηι: και 14ΐς εβδομάδας, ένα υπερηχογράφημα θα επιβεβαιώσει την ηλικία κύησης του μωρού σας. Η αρχική πιθανή ημερομηνία τοκετού μπορεί να αναθεωρηθεί βάσει του υπερηχογραφήματος αυτού και ο χρόνος πραγματοποίησης των μελλοντικών υπερηχογραφημάτων θα βασιστεί στα ευρήματα του αρχικού.

Τρόφιμα που ανακουφίζουν τα συμπτώματα Τα αρχικά στάδια

Μελλο ντικο ί γο νείς Καθώς συνειδητοποιείτε ότι θα γίνετε γονείς, μπορεί να ανακαλύψετε νέες διαστάσεις στη σχέση σας και μια μεγαλύτερη αίσθηση συντροφικότητας.

της κύησης μπορεί να συνοδεύο­ νται από ναυτία και έμετο, ιδίως τα πρωινά. Η κατανάλωση μπισκότων πιπερόριζας ή τσαγιού βοτάνων μπορεί να βοηθήσει ώστε να ανακουφιστούν τα συμπτώματα.

12

Η 1η εβδομάδα Η ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΩΝ 280 ΗΜΕΡΩΝ ΞΕΚΙΝΑ - ΑΝ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΣΥΛΛΑΒΕΙ ΑΚΟΜΗ 1

Είναι μια συνήθης εβδομάδα για το σώμα σας.Έχετε περίοδο, οπότε ξέρετε ότι δεν είστε έγκυος. Όμως, αν συλλάβετε στη διάρκεια αυτού του κύκλου, η πρώτη μέρα της περιόδου θα μετρά ως πρώτη μέρα της εγκυμοσύνης. Είναι καλή ιδέα να αναθεωρήσετε τον τρόπο ζωής σας και να βεβαιωθείτε ότι κατανοείτε πώς λειτουργούν τα πράγματα «από μέσα». Η γνώση των νέων δεδομένων μπορεί να σας βοηθήσει να αυξήσετε τις πιθανότητες να συλλάβετε. Η παχιά εσωτερική στιβάδα της Μυϊκό τοίχωμα μήτρας

μήτρας (ενδομήτριο) που αναπτύχθηκε κατά τον τελευταίο έμμηνο κύκλο αποβάλλεται ως περίοδος.

Ο ωαγωγός (σάλπιγγα) είναι ο σωλήνας κατά μήκος του οποίου ένα μόλις αποδεσμευμένο ωάριο ταξιδεύει προς τη μήτρα.

Ο

Κάθε ωοθήκη περιέχει ωοθυλάκια σε διάφορα στάδια ανάπτυξης. Μέχρι το τέλος της επόμενης εβδομάδας, στο μέσο του κύκλου, μπορεί να συμβεί ωορρηξία. Αυτό σημαίνει ότι ένα ώριμο ωάριο ελευθερώνεται από το ωοθυλάκιο.

> C ZL

'α Ι­

Ο t—

-3

α i= ο

Ο ωοθηκικός σύνδεσμος συγκρατεί την ωοθήκη στην κοιλιά.

Ωαγωγός (σάλπιγγα)

Τράχηλος

Ωοθήκη Κόλπος

Η μη-εγκυμονούσα μήτρα έχει περίπου μέγεθος δαμάσκηνου.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 1Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

279 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Η εσωτερική στιβάδα της μήτρας αναπτύσσεται τις πρώτες 2 εβδομάδες του εμμήνου κύκλου καθώς προετοιμάζεται για εγκυμοσύνη. Οι κίτρινες και γαλάζιες περιοχές στην εικόνα αναπαριστοϋν κύτταρα, ενώ οι ροζ εκκρίσεις. Αν δεν προκόψει εγκυμοσύνη, η στιβάδα αποβάλλεται και εμφανίζεται περίοδος.

Αυτή είναι η 1n μέρα της περιόδου σας. Αν προσπαθείτε να συλλάβετε στη διάρκεια αυτού του κύκλου, σημειώστε αυτή την πολύ σημαντική μέρα. Αν και αυτή θεωρείται επίσημα η 1η μέρα της κύησης , δ ε ν θα σ υ λ λ ά β ε τ ε παρά

θ υ μ ά σ τε π ό τε ά ρ χ ισ ε η τελ ευ τ α ία σας

π ερ ίπ ο υ 2 ε β δ ο μ ά δ ες α ρ γ ό τερ α . Α υτή

έγ κ υ ο ς κα ι κ ρ α τά τε η μ ε ρ ο λ ό γ ιο τω ν

μ ετρ ά τα ι ως 1η μ έρα , επ ειδ ή μ ό λ ις σ υ λ λ ά β ε τ ε

εμ μ η ν ο ρ ρ υ σ ια κ ώ ν κύκλω ν.

ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ

π ερ ίο δ ο ς, ειδ ικ ά αν ελ π ίζ ετ ε να μ είν ετ ε

Αποκτώντας παιδί Δ εν υπάρχει η τέλεια στιγμή να γίν ετε γονείς,

η κ ύησ η α ρ χ ίζει να μ ετρ ά από τη ν 1η μ έρα

Ενώ η χ ρ ο ν ο λ ό γ η σ η τη ς κ ύ η σ η ς μ ε τον

του τελ ευ τ α ίο υ εμ μ η ν ο ρ ρ υ σ ια κ ο ύ κύκ λου .

τρ ό π ο αυτό δ ε ίχ ν ει κάπω ς π ερ ίπ λ ο κ η , είν α ι

αλλά μπορεί αν θ έλ ετε να σ κ εφ θείτε τα

Θ α ή τα ν π ιο λ ο γ ικ ό να μ ετρ ά τα ι η κ ύησ η

μια χ ρ ή σ ιμ η σ ύμ βα σ η και σ τη ν π ρ α γ μ α τικ ό ­

ακόλουθα:

από τη μ έρ α τη ς ω ο ρρ η ξία ς ή τη ς σ ύ λ λ η ψ η ς ,

τη τα το σώμα σας ετο ιμ ά ζ ετα ι γ ια τη ν

α λ λ ά είν α ι α π ίθ α νο , όπω ς ο ι π ερ ισ σ ό τερ ες

εγ κ υ μ ο σ ύ ν η από τη μ έρ α αυτή. Σ ε π ερ ίπ ο υ

Ενώ π ρ α κ τικ ά θέμ α τα , όπως η οικονομική σας κατάσταση και το μ έγεθο ς του σπιτιού

γ υ ν α ίκ ες, να γ ν ω ρ ίζ ετε τη ν α κ ρ ιβ ή η μ έρ α

280 μ έρες, ή 9 μήνες, μ π ο ρ εί να κ ρ α τά τε στα

είναι σημαντικά, θ υμ ηθ είτε ότι το να είσ τε

τη ς ω ο ρρ η ξία ς, π ο λύ δ ε π ερ ισ σ ό τερ ο τη ς

χ έρ ια σας το ν ε ο γ ν ό σας. Κ αλή τύχη και

γο νείς σ ημαίνει πολύ περισσότερα από το

σ ύ λ λ η ψ η ς . Ω σ τό σ ο , είν α ι π ιθ α ν ό τ ε ρ ο να

α π ο λα ύ σ τε τη δ ια δ ρ ο μ ή !

πόσα υλικά αγαθά μπορείτε να προσ φ έρετε στο παιδί. Α υτή είν α ι μια απόφ α σ η που μπορείτε να

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗ... ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Λάβετε φυλλικό οξύ

μέρα, αν δεν το λα μ βά να τε ήδη. Θ α π ρ έπ ει

ενερ γή σ ετε με βάση τις σ υμβουλές συγγενώ ν και φίλων. Μ π ο ρ εί να σ υ λ λ ά β ετ ε αμέσως ή μερικούς μήνες μετά, οπότε χαλαρώ στε και μην έχετε σ υγκεκριμένη ημερο μηνία κατά νου.

να λ ά β ετε φ υλλικό οξύ μόλις αρχίσετε την προσπ άθεια να σ υλλά βετε, για τί είνα ι απα­ ραίτητο για την ανάπτυξη του εμβρύου τις πρώ τες εβδ ο μ ά δες της κύησης (δείτε σελ. 16). Η ποσότητα ψ υλλικ ού οξέος που θεω ρ είτα ι α π ο τελεσ μ α τική ισ ο δυνα μεί με η μερή σ ιο σ υμπλήρω μα 400 μικρ ογρ α μμ α ρ ίων. Μ ια δια τροφ ή με γεύματα πλούσ ια σε ψ υ λλικ ό οξύ επ ίσ η ς συνισ τά τα ι, οπ ότε π ρ έπ ει να κα τα να λώ νετε π ο λλά πράσινα λαχανικά, όπως φασόλια, σπανάκι και μπρόκολο, όσπρια, όπως αρακά, ρ εβύ θια και φασόλια, εμ π λ ο υ τισ μ ένα δη μ ητρ ια κ ά και εκχύλισμα μαγιάς.

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ Ο ΤΙ...

Μόνο το 25% τω ν

ζ ε υ γ α ρ ιώ ν π ο υ

π ρ ο σ π α θο ύ ν εν ερ γά να σ υ λ λ ά β ο υ ν

Η πρώτη εβδομάδα

Ξεκιν ήσ τε να λα μβά ν ετε αυτό το σ ημα ντικό σ υμπ λήρωμα τώρα, από την 1η

π άρετε μόνο εσείς και ο σ ύντροφ ός σας. Μ ην

π ε τ υ χ α ίν ο υ ν ε γ κ υ μ ο σ ύ ν η σ τ ο ν π ρ ώ τ ο ε μ μ η ν ο ρ ρ υ σ ια κ ό κ ύ κ λ ο . Για το 60% των ζευγαριών χρειάζονται 9 μήνες. Ο πότε, να είσ τε υπ ομονετικές και μην αγχώ νεστε υπ ερβολικά αν δεν καταφ έρετε να σ υλλά βετε αμέσως.

35

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 2Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜ Μ ΗΝΟ ΡΡΥΙΙΑΚΟ Υ ΚΥΚΛΟΥ

278 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥ Μ Β Α ΙΝ ΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩ ΤΕΡ ΙΚ Ο Τα ωάριά σας αναπτύσσονται ήδη, όπως φαίνεται σε αυτή την έγχρωμη εικόνα ωοθήκης. Οι μικρές λευκές δομές είναι τα ανώριμα ωοθυλάκια που περιέχουν τα ωάρια, σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης. Μόλις ωριμάσει κάποιο από τα ωοθυλάκια, το ωάριο θα απελευθερωθεί.

Παρακολουθώντας τον κύκλο σας και κατανοώντας πώς λειτουργεί, μπορεί να αυξήσετε τις πιθανότητες σας να συλλάβετε. Αυτή είνα ι η 2Πμέρα της περιόδου σας

γεγονός που μπορεί να προκαλέσει πόνους

και του εμμηνορρυσιακού κύκλου σας, που

περιόδου σαν κράμπα. Μόλις τελειώσει

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ Ο ΤΙ...

αρχίζει την 1η μέρα της περιόδου και

η περίοδος, ένα ωάριο αρχίζει να ωριμάζει

τελειώνει την 1η μέρα της επόμενης

στο ωοθυλάκιό του σε μία από τις ωοθήκες

Οι περίοδοι μπορεί να συγχρονι­ στούν σε γυναίκες που ζουν ή εργάζο­

περιόδου.Ένας πλήρης κύκλος διαρκεί κατά

σας, έτοιμο να ελευθερωθεί περίπου στα μέσα

νται μαζί.

μέσο όρο 28 μέρες, αλλά πολλές γυναίκες

του κύκλου. Αυτό καλείται ωορρηξία (δείτε

έχουν μικρότερο ή μεγαλύτερο κύκλο.

σελ. 49). Στο μεταξύ, το ενδομήτριο αρχίζει να

Αυτός μπορεί να είναι ο χρόνος που η περίοδός σας έχει τη μεγίστη ροή, καθώς ο

αναπτύσσεται ξανά υπό την επίδραση της

ιστός και το αίμα που σχηματίζουν το

προγεστερόνης και των οιστρογόνων, έτοιμο

ενδομήτριο αποβάλλονται. Η μέση απώλεια

να υποδεχτεί το γονιμοποιημένο ωάριο. Αν το

αίματος κατά τον κύκλο είναι περίπου 30 ml

ωάριο δεν γονιμοποιηθεί, τα επίπεδα των

(2 κουταλάκια). Ενώ το ενδομήτριο

ορμονών πέφτουν, το ενδομήτριο αποβάλλεται

αποπίπτει, τα αγγεία της μήτρας συσπώνται,

και ο κύκλος ξαναρχίζει.

Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι φερομόνες (χημικές ουσίες που προκαλούν βιολογική απόκριση σε κάποιο) διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Υποδοχείς στη μύτη εντοπίζουν τις φερομόνες αυτές και συμβαίνει μια βιολογική διεργασία κατά την οποία μια γυναίκα φυσιολογικά προσαρμόζει τον εμμηνορρυσιακό κύκλο της.

Το πρώτο τρίμηνο

ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ Ο καταμήνιος κύκλος ενός ωαρίου

Φάση Φάση σχετικής εμμηνορρυσίας υπογονιμότητας

1

2

3

4

5

6

7

8

9 10

Γόνιμη φάση

11

12

13 14

15 16 17 18

Ημέρες κύκλου

Υπογόνιμη φάση

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

καθώς αναπτύσσεται και ωριμάζει στην ωοθήκη φαίνεται στο άνω μέρος του σχήματος. Απελευθερώνεται από το ωοθυλάκιο περίπου τη 14η μέρα. Το κάτω μέρος δείχνει την αντίστοιχη ανάπτυξη του ενδομήτριου — αποπίπτει ως περίοδος και επαναδημιουργείται καθώς προετοιμάζεται για το γονιμοποιημένο ωάριο. Το κενό ωοθυλάκιο (καλείται ωχρό σωμάτιο) εκκρίνει προγεστερόνη, μια ορμόνη που βοηθά το ενδομήτριο να φθάσει σε πάχος περίπου 6 χιλιοστών στις 28 μέρες του κύκλου, έτοιμο να δεχτεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 3Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

277 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥ Μ ΒΑ ΙΝ ΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩ ΤΕΡ ΙΚ Ο Το ενδομήτριο φαίνεται εδώ ως μία ροζ δομή που αποβάλλεται κατά την εμμηνορρυσία. Αυτό συμβαίνει αν δεν εμφυτευθεί ένα γονιμοποιημένο ωάριο. Οι ερυθρές κουκίδες είναι ερυθρά αιμοσφαίρια που απελευθερώνονται όταν ρήγνυνται τα αιμοφόρα αγγεία.

Όταν προσπαθείτε να μείνετε έγκυος, βοηθά να γνωρίζετε ιατρικούς και κοινωνικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τον εμμηνορρυσιακό κύκλο σας. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι η διάρ­ κεια και ο όγκος αίματος της περιόδου σας

περίοδοι μπορεί να προκληθούν από προ­

δεν είναι σταθεροί. Ο εμμηνορρυσιακός

που μπορεί να επηρεάσουν τη γονιμότητα. Μια

κύκλος σας μπορεί να επηρεαστεί από το

μεγαλύτερη του μέσου όρου απώλεια αίματος

βλήματα όπως τα ινομυώματα (δείτε σελ. 218),

ΡΩ ΤΗΣΤΕ ΤΟ Ν ... ΓΙΑΤΡΟ

άγχος και από ιατρικά προβλήματα, όπως

μπορεί επίσης να σας προκαλέσει αναιμία, κάτι

Θα π ρέπ ει να παρακολουθώ τον έμμηνο κύκλο μου; Ναι, η παρακο­

υπερλειτουργία θυρεοειδούς. Και στις δύο

που δεν συνιστά την καλύτερη αρχή για

λούθηση του κύκλου είναι σημαντικό

αυτές περιπτώσεις, οι περίοδοι μπορούν να

εγκυμοσύνη για σας ή το παιδί σας, οπότε ίσως

μέρος του σχεδιασμού της κύησης επειδή

γίνουν λιγότερο επώδυνες ή πιο αραιές. Αν οι

πρέπει να αναζητήσετε τρόπους να αυξήσετε

μπορεί να σας βοηθήσει να υπολογίσετε

την πρόσληψη σιδήρου (δείτε σελ. 154).

κατά προσέγγιση τη μέρα της ωορρηξίας

περίοδοι γίνουν ασταθείς, μπορεί να είναι δύσκολο να προβλέψετε πότε θα έχετε

Καταστάσεις που προκαλούν επώδυνες

(δείτε σελ. 49) και έτσι να αυξήσετε τις

περιόδους μπορεί να επηρεάσουν τη γονιμότη­

πιθανότητές σας να συλλάβετε. Μ ε τον

μπορεί να υπονοούν ότι δεν συμβαίνει

τα. Η ενδομητρίωση είναι μια συχνή διαταρα­

τρόπο αυτό μπορείτε να εξασφαλίσετε

ωορρηξία. Αν γνωρίζετε ότι αυτό συμβαίνει,

χή που μπορεί να κάνει την περίοδο επώδυνη

ότι η σεξουαλική επαφή πραγματοποιεί­

επειδή παρακολουθείτε τα σημεία της

και να προκαλέσει δυσπαρευνία. Αν έχετε

ται τη σωστή χρονική περίοδο.

ωορρηξίας (δείτε σελ. 43) ή χρησιμοποιείτε

τέτοια συμπτώματα, δείτε το γιατρό σας που

ωορρηξία. Απρόβλεπτες ή χαμένες περίοδοι

Είναι επίσης χρήσιμο να σημειώνετε τη

δοκιμασίες πρόβλεψης της ωορρηξίας (δείτε

μπορεί να προγραμματίσει ένα υπερηχογρά­

διάρκεια του κύκλου σας, που μπορεί να

σελ. 43) ζητήστε ιατρική βοήθεια.

φημα ή να σας παραπέμψει σε ειδικό. Στην

ποικίλλει. Το πιο σημαντικό που πρέπει να

Ενδέχεται να μπορείτε να μείνετε έγκυος

ενδομητρίωση, κύτταρα που μοιάζουν με αυτά

σημειωθεί είναι ότι από την ωορρηξία ως

φυσιολογικά και εύκολα παρά ορισμένα προ­

του ενδομήτριου βρίσκονται εκτός της μήτρας

την αρχή της νέας περιόδου μεσολαβούν

σε δομές όπως οι ωοθήκες, οι ωαγωγοί και τα

πάντα περίπου 14 μέρες, οπότε όταν αρχίσει

τοιχώματα της πυέλου. Η ενδομητρίωση

η νέα περίοδος μπορείτε να υπολογίσετε

μακρές, ασταθείς ή επώδυνες περιόδους συν­

μπορεί να θεραπευθεί με laser, αυξάνοντας τις

κατά προσέγγιση την ημέρα της ωορρηξίας.

δέονται με πτωχότερη γονιμότητα. Επώδυνες

πιθανότητες μιας γυναίκας να συλλάβει.

ΕΣΤΙΑ ΣΤΕ ΣΤΗ Ν ... ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

Διέγερση ωοθυλακίων

Η πρώτη εβδομάδα

βλήματα περιόδου που αντιμετωπίζετε, εντού­ τοις κάποιες καταστάσεις που προκαλούν

Η εξωσωματική γονιμοποίηση μπορεί να είνα ι λύση αν μια γυναίκα δυσκολεύεται να συλλάβει. Το πρώτο βήμα στη διαδικασία αυτή είναι να διεγερθούν οι ωοθήκες για να παράγουν πολλά ωοθυλάκια, ώστε πολλαπλά ωάρια να γονιμοποιηθούν εκτός του σώματος. Ξεκινώντας περίπου την 3η μέρα του κύκλου, θα λάβετε φάρμακα για να διεγερθούν οι ωοθήκες σας. Θα χρειαστεί να κάνετε ενέσεις (βλ. δεξιά), ή να χρησιμοποιήσετε ρινικό εκνέφωμα/σπρέι για να καταστείλετε το φυσιολογικό κύκλο και ακολούθως θα κάνετε ενέσεις θυλακιοτρόπου ορμόνης. Ακολουθεί η συλλογή των ωαρίων (δείτε σελ. 57).

37

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 4Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

276 ημέρες ακόμη... ΤΙ Σ Υ Μ Β Α ΙΝ Ε Ι Σ ΤΟ Ε Σ Ω Τ Ε Ρ ΙΚ Ο

Σε αυτή την έγχρωμη τρισδιάστατη τομογραφία του ανθρώπινου εγκεφάλου, η πράσινη κεντρική δομή είναι ο υποθάλαμος. Σε απάντηση στα κυκλοψαρούντα οιστρογόνα εκκρίνει χημικά που διεγείρουν την υπόφυση (πράσινη περιοχή χαμηλά) να εκκρίνει με τη σειρά της ορμόνες που επάγουν την ωορρηξία.

Όπως πολλές γυναίκες, μπορεί να αισθάνεστε μερικές φορές ότι «κατευθύνεστε» από τις ορμόνες σας, οπότε βοηθάει το να καταλάβετε γιατί παρουσιάζουν διακυμάνσεις των επιπέδων τους. Η ο ρμο νική π ρο ετο ιμα σ ία για την ωορρηξία αρχίζει την 1η εβδομάδα του

χαλαρώνουν οι μυς του τραχήλου, διευκολύνο­ ντας το άνοιγμα του τραχηλικού καναλιού. Οι

εμμηνορρυσιακού κύκλου. Η υπόφυση, που

αλλαγές επηρεάζουν επίσης τη βλέννη, που

βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, παράγει

γίνεται πιο ρευστή, οπότε το σπέρμα τη διασχί­

τη θυλακιοτρόπο ορμόνη. Κατά την περίοδο,

ζει ευκολότερα. Η προγεστερόνη είναι αυτή

τα επίπεδά της αυξάνουν σταθερά,

που επιτρέπει στο τοίχωμα της μήτρας να

επάγοντας την ανάπτυξη των ωοθυλακίων

παχαίνει καθώς προετοιμάζεται για την

(περίπου 15-20 το μήνα) σε κάθε ωοθήκη.

εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου.

Εκτός από το να περιέχουν τα ωάρια, τα θυλάκια παράγουν οιστρογόνα. Τα τελευταία κυκλοφορούν, επηρεάζοντας την υπόφυση ώστε να παράγει ωχρινοτρόπο

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝ ΟΣ Ο Τ Ι...

ορμόνη, που επάγει την ωορρηξία (δείτε σελ.

Και ο ιά ν δρες έχουν π ροεμμηνορρυσια κό σύνδρομο!

49). Αυτή την εβδομάδα τα επίπεδα των οιστρογόνων σας είναι χαμηλά και σταθερά, αλλά θα αυξηθούν ραγδαία αργότερα στον

Οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι υπάρχει ανδρική εκδοχή του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου - το σύνδρομο ευερέθιστου άρρενος. Αλλαγές διάθεσης, ευερεθιστότητα και απώλεια ερωτικής επιθυμίας σε άνδρες διαπιστώθηκε ότι οφείλονται σε μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης λόγω άγχους.

κύκλο. Τα επίπεδα προγεστερόνης είναι χαμηλά

Το πρώτο τρίμηνο

κατά τη διάρκεια της περιόδου, αλλά αρχίζουν να αυξάνονται αρκετές μέρες μετά και παραμένουν υψηλά στο 2° μέρος του κύκλου.

ΠΛ Η ΡΟ ΦΟ ΡΙΕΣ

Δοξασίες για τη γονιμότητα Έχοντας βαθιές ρίζες στην παράδοση, αυτές οι συμβουλές περί γονιμότητας απαιτούν μια δόση πίστης και υψηλή αίσθηση χιούμορ. Μελέτη του κύκλου της σελήνης Όσοι υιοθετούν αυτή τη θεωρία πιστεύουν ότι οι γυναίκες των οποίων ο καταμήνιος κύκλος συμπίπτει με αυτόν του φεγγαριού -οπότε έχουν περίοδο στη νέα σελήνη και ωορρηξία με την πανσέληνο- έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα σύλληψης. Βασίζεται στη θεωρία ότι οι κύκλοι των γυναικών επηρεάζονται από το φυσικό ψως. Χορός γύρω από το γαϊτανάκι Το γαϊτανάκι θεωρείται ότι σηματοδοτεί την άφιξη της άνοιξης και τον εορτασμό της γονιμότητας.

Υπό την επίδραση της προγεστερόνης

Α Λ Λ Α ΓΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑ ΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΕΜ ΜΗ Ν Ο ΡΡΥΣΙΑ ΚΟ Υ ΚΥΚΛ ΟΥ Φάση εμμηνορρυσίας

Φάση σχετικής υπογονιμότητας

FSH (θυλακιοτρόπος ορμόνη)

1

2

3

4

5

LH (ωχρινοτρόπος ορμόνη)

Οιστρογόνα

6

7

9

10

Υπογόνιμη φάση

Γόνιμη φάση

11

12

13

Προγεστερόνη

14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Ημέρες κύκλου

Υπάρχουν 4 ορμόνες που παίζουν ρόλο

στον εμμηνορρυσιακό κύκλο: η θυλακιοτρόπος ορμόνη προκαλεί την έναρξη της ανά­ πτυξης των ωοθυλακίων στην ωοθήκη, τα οιστρογόνα παράγονται από τα αναπτυσσό­ μενα ωάρια και φθάνουν σε μέγιστη τιμή πριν την ωορρηξία, η ωχρινοτρόπος ορμόνη επάγει την ωορρηξία και η προγεστερόνη παχαίνει το τοίχωμα της μήτρας.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 5Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

275 ημέρες ακόμη... ΤΙ Σ Υ Μ Β Α ΙΝ Ε Ι Σ ΤΟ Ε Σ Ω Τ Ε Ρ ΙΚ Ο

Αυτή η κάθετη τομή της ωοθήκης δείχνει διάφορα ωοθυλάκια. Ανάμεσα τους διακρίνεται ο συνδετικός ιστός. Κάθε μήνα ωριμάζουν περίπου 15-20 θυλάκια, αλλά συνήθως μόνο ένα θα ωριμάσει πλήρως και θα απελευθερώσει το ωάριό του.

Ορισμένες αλλαγές στον τρόπο ζοοής σας είναι απαραίτητες όταν προσπαθείτε να αποκτήσετε παιδί, και η διακοπή του αλκοόλ είναι μια καλή αρχή. Αν και δια νύο υμε ακόμη την εβδομά δα της π εριό δο υ σας και βρισκόμαστε λίγο

ΧΡΟΝ ΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ

πριν την ωορρηξία, προσπαθήστε να βεβαιω­

Κάνοντας προληπτικό ιατρικό έλεγχο

θείτε ότι είστε στην καλύτερη δυνατή κατά­ σταση από άποψη υγείας για να μεγιστοποιη­ θεί η γονιμότητά σας.Ένας τρόπος να γίνει

Πριν προσπαθήσετε να συλλάβετε,

αυτό είναι να μειωθεί η κατανάλωση αλκοόλ.

μιλήστε στο γιατρό σας για τις ακόλουθες

Η αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να

δοκιμασίες:

μειώσει τις πιθανότητες σύλληψης και, αν μεί­ νετε έγκυος, μπορεί, επίσης, να επηρεάσει την

Ερυθρά: κάντε αιματολογικό έλεγχο για

ανάπτυξη του αγέννητου παιδιού σας. Υπάρ­

να δείτε αν έχετε αντισώματα κατά της

χουν επαρκή δεδομένα ότι η κατανάλωση αλ­

ερυθρός. Η πρωτσλοίμωξη με τον ιό της

κοόλ, πέραν των συνιστώμενων ποσοτήτων, εί­

ερυθρός στην αρχή της κύησης σχετίζεται με

ναι επιβλαβής. Ωστόσο, λείπουν δεδομένα για

αυξημένο κίνδυνο συγγενών ανωμαλιών και

την επίπτωση της περιστασιακής λήψης αλκο-

αποβολής. Αν εμβολιαστήκατε κατά της

ολούχων ποτών της ευκαιριακής αλκοολούχων

ερυθρός στην παιδική σας ηλικία, τα επίπεδα

ποτών, όπως 1 με 2 ποτήρια κρασί 1 ή 2 φορές την εβδομάδα στη σύλληψη και στην κύηση.

το ποτό όσον καιρό προσπαθούν να συλλάβουν καθώς και στην αρχή της κύησης. Ορισμένες αναφέρουν ότι η πρωινή ναυτία (δείτε σελ. 81) τους προκαλεί φυσική απέχθεια για το αλκοόλ. Το αλκοόλ επηρεάζει επίσης την ανδρική γονιμότητα, επειδή έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα και στην ποσότητα του παραγόμενου σπέρματος, και η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων οινοπνευματοδών μπορεί να προκαλέσει ανδρική ανικανότητα. Ωστόσο, μπορεί να διαπιστώσετε ότι ένα ποτό βοηθά εσάς και το σύντροφό σας να χαλαρώσετε και φτιάχνει την ερωτική σας διάθεση, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες

των αντισωμάτων σας μπορεί να είναι επαρκώς υψηλά για να προστατεύσουν το παιδί σας. Αν δεν είναι αρκετά υψηλά, θα σας χορηγηθεί εμβόλιο έναντι ιλαράς-ερυθράςπαρωτίτιδας και θα σας συμβουλέψουν να μη

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝ ΟΣ ΟΤΙ ...

Οι να ρκωτικές ουσίες μπορεί να βλάψουν το αγέννητο μωρό σας. Θα πρέπει να σταματήσετε τη λήψη ναρκωτικών ουσιών πριν συλλάβετε. Ωστόσο, αν χρησιμοποιείτε συστηματικά τέτοιες ουσίες ή δυσκολεύεστε να λειτουργήσετε χωρίς αυτές, είναι απαραίτητο να λάβετε ιατρική βοήθεια. Ζητήστε συμβουλή ιατρού. Θα μπορέσει να σας βοηθήσει και να σας φέρει σε επαφή με κάποια ομάδα υποστήριξης.

συλλάβετε για 3 μήνες. Σεξουαλικός μεταδιδόμενα νοσήματα: επισκεφθείτε γυναικολογική-ουρολογική κλι­ νική για έλεγχο προς αποκλεισμό λοιμώξεων από χλαμύδια, κονδυλώματα και έρπητα.

Η πρώτη εβδομάδα

Ωστόσο, πολλές γυναίκες αποφασίζουν για λό­ γους ασφάλειας τους να σταματήσουν εντελώς

Προ τιμήστε μη οινοπνευματώδη ποτά αν προσπαθείτε να αποκτήσετε παιδί. Η υψηλή πρόσληψη αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις πιθανότητες σας να συλλάβετε.

Μπορεί, επίσης, να κάνετε έλεγχο για HIV. Οι γυναίκες με HIV μπορούν να αποκτήσουν παιδιά, αλλά είναι πιθανόν να τους χορηγηθεί αγωγή για να μειωθεί η πιθανότητα μετάδοσης της λοίμωξης στο παιδί. Μπορεί να γίνει σύσταση για καισαρική τομή.

σύλληψης, οπότε μην αισθάνεστε ενοχές από την περιστασιακή κατανάλωση κάποιου ποτού.

39

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η όΗ ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

274 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Σε αυτή την απεικόνιση, το πράσινο κεντρικό σχήμα δείχνει μια μήτρα απιοειδούς σχήματος και το κόκκινο μέρος είναι η κοιλότητα της μήτρας. Οι γαλάζιες δομές εκατέρωθεν είναι οι ωαγωγοί, έκαστος δε καταλήγει σε μια ροζ ωοθήκη.

Η καλή διατροφή είναι απαραίτητη εν όψει της σύλληψης και της κύησης, οπότε

Το πρώτο τρίμηνο

εσείς και ο σύντροφός σας θα πρέπει να προσαρμοστείτε αναλόγως από τώρα.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗ... ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Βρείτε χρόνο αυτές τις 2 π ρώτες εβδο μά δες του κύκλου, πριν την

ανταποκριθείτε λιγότερο καλά σε φάρμακα που

Βιταμίνες Β

ωορρηξία, για να ελέγξετε τι τρώτε

το επιπλέον βάρος μπορεί επίσης να αυξήσει

καθημερινά - αν εσείς και ο σύντροφός σας

τον κίνδυνο επιπλοκών, μειώνοντας την

Η διατροφή σας θα π ρέπ ει να π ερι­ λα μβά νει τροφές που περιέχουν βιταμίνες

κάνετε μερικές απλές αλλαγές στη διατροφή

πιθανότητα ολοκλήρωσης της εγκυμοσύνης.

Β (δείτε σελ. 16). Λάβετε πολυβιταμίνες κύησης αν χρειάζεται. Η ανεπάρκεια σε Β1 σχετίζεται με αποτυχία ωορρηξίας και εμφύτευσης. Η ανεπάρκεια σε Β2 σχετίζεται με υπογονιμότητα και αποβολές. Η Β5 είναι απαραίτητη για τη σύλληψη και την ανάπτυξη του εμβρύου. Η Β6 είναι απαραίτητη για το σχηματι­ σμό και τη δράση των ορμονών του φύλου. Η Β12, μαζί με το φυλλικό οξύ (δείτε σελ. 16), είναι απαραίτητη για την εμβρυϊκή ανάπτυξη.

να συλλάβετε (δείτε σελ. 44).

σας μπορεί να αυξηθούν οι πιθανότητές σας Αξιοποιήστε αυτή την ευκαιρία για να ελέγξετε το βάρος σας και το δείκτη μάζας

επάγουν την ωορρηξία. Όταν μείνετε έγκυος,

Το να έχετε πολύ χαμηλό βάρος όταν προσπαθείτε να συλλάβετε, επίσης δεν είναι υγιές. Η κύηση επιβαρύνει τις εφεδρείες της γυναίκας, οπότε λίγο αποθηκευμένο λίπος

σώματος (ΒΜΙ, δείτε σελ. 17), καθώς εάν ο

είναι καλό τόσο για τη μητέρα όσο και για το

ΒΜΙ 24 μπορεί να επηρεάσει αρνητικά

παιδί. Το πολύ χαμηλό βάρος σώματος μπορεί

τη γονιμότητά σας.

να επηρεάσει την ωορρηξία και να κάνει τις

Αν είστε υπέρβαρη, ο υπερβάλλων λιπώδης ιστός μπορεί να επηρεάσει το μεταβολισμό σας και τις ορμόνες σας με αποτέλεσμα να μην

περιόδους σας ασταθείς ή απούσες και τη σύλληψη αδύνατη. Ο ΒΜΙ κατά τη σύλληψη αποτελεί επίσης

έχετε ωορρηξία τακτικά ή και καθόλου. Αν

καλή ένδειξη του πόσο βάρος πρέπει να

χρειάζεστε θεραπεία υπογονιμότητας, οι

αποκτήσετε κατά την εγκυμοσύνη (δείτε σελ.

πιθανότητες επιτυχίας είναι επίσης χαμηλότε­

99), οπότε αξίζει να τον ελέγξετε σε αυτό το

ρες αν είστε υπέρβαρη, επειδή μπορεί να

χρονικό σημείο.

ΝΑ ΕΙΣΤΕ ΓΟΝΙΜΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΣΕ ΦΟΡΜΑ!

Η τακτική άσκηση μπ ορεί να αυξήσει τις π ιθα νότητές σας για σύλληψη, επιτρέποντας στο σώμα σας να λειτουργεί σε ιδανικά επίπεδα. Αν είστε σε φόρμα και έχετε υγιή τρόπο ζωής, θα μειώσετε τα επίπεδα των τοξίνων στο σώμα σας και θα έχετε λιγότερο άγχος, κάτι που κάνει ευκολότερη τη σύλληψη. Η άσκηση θα ρυθμίσει, επίσης, τα επίπεδα ενέργειας και σακχάρου στο αίμα σας, που βοηθούν το σώμα να ρυθμίσει τον ορμονικό κύκλο - έναν κεντρικό παράγοντα της αναπαραγωγικής διαδικασίας. Αντίθετα, η υπερβολική άσκηση μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς τη διαδικασία της ωορρηξίας και να κάνει δυσκολότερη τη σύλληψη. Οι συστάσεις για την άσκηση στην κρίσιμη στιγμή της σύλληψης αφορούν τη συνέχιση των ασκήσεων φόρτισης, όπως περπάτημα, jogging ή αεροβική, για 30 λεπτά 5 φορές την εβδομάδα σε μέτρια ένταση. Είναι σημαντικό να «ακούτε» το σώμα σας - μέτρια άσκηση σημαίνει εκγύμναση σε βαθμό που δεν προκαλεί ενόχληση, δεν είναι πολύ δύσκολη, αλλά πιέζει αρκετά το σώμα για να αισθάνεστε τα οφέλη της.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 7ΗΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

273 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Μπορείτε να δείτε ένα ωάριο σε πορτοκαλί χρώμα, όπως αναπτύσσεται στην ωοθήκη. Τα κύτταρα του ωοθυλακίου, όπου περιέχεται, φαίνονται να περιβάλλουν το ωάριο. Στη γέννηση, τα θηλυκά νεογνά έχουν εκατομμύρια ωοθυλάκια στις ωοθήκες τους.

Όταν προσπαθείτε να αποκτήσετε παιδί, πρέπει να λάβετε σοβαρά υπόψη την ηλικία σας, επειδή η γονιμότητά σας μεταβάλλεται καθώς μεγαλώνετε. Σε π ερίπ ο υ μια εβδο μά δα , είνα ι π ιθα νό να έχ ετε ωορρηξία. Στην αρχή

ΤΟ ΑΝΔΡΙΚΟ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΡΟΛΟΙ;

της ήβης, είχατε περίπου 400 ανώριμα ωάρια

Ένας άνδρας μπορεί να συνεχ ίσει να παράγει σπέρμα σχεδόν για όλη του τη

ή ωοθυλάκια στις ωοθήκες σας και δεν σχηματίστηκαν νέα έκτοτε. Στην πραγματι­ κότητα, τα ωάρια όλης σας της ζωής υπήρχαν από τη γέννησή σας. Είναι δυνατόν να συλλάβετε από την εφηβεία μέχρι την εμμηνόπαυση, και οι γιατροί συμβουλεύουν τις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν αντισύλληψη για 2 έτη μετά την τελευταία τους περίοδο. Οι γυναίκες ηλικίας 20-24 ετών, γενικά, θεωρούνται οι πλέον γόνιμες. Για'τις περισ­ σότερες γυναίκες, οι περίοδοι συνεχίζονται μέχρι την αρχή της δεκαετίας των 50, αν και ο βαθμός γονιμότητας βαθμιαία μειώνεται και η συχνότητα των εμβρυϊκών χρωμοσωμικών

Το ωοθυλάκιο βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια του τοιχώματος της ωοθήκης και προβάλλει ακριβώς πριν την ωορρηξία. Το ωοθυλάκιο είναι πιο πιθανό να ραγεί και να απελευθερώσει το ωάριο στα μέσα του κύκλου, στις μέρες 13-14 ενός κύκλου 28 ημερών.

γεννιούνται από γυναίκες ηλικίας 35-50 ετών. Αν επιθυμείτε να δημιουργήσετε οικογένεια,

νης ωοθηκικής σας λειτουργίας ώστε να ξέρετε

είναι ασφαλές να υποθέσετε ότι η γονιμότητα

πόσο αναπαραγωγικό χρόνο έχετε. Ενώ

ξεκινά να μειώνεται απότομα μετά τα 35. Η

ορισμένες δοκιμασίες βασίζονται στα επίπεδα

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ Ο ΤΙ...

ηλικία σας επηρεάζει, επίσης, την ποιότητα

FSH (δείτε σελ. 38) και οιστρογόνων, νεότερες

των ωαρίων σας. Στις γυναίκες 20 ετών,

δοκιμασίες χρησιμοποιούν άλλους δείκτες στο

Τα σπερματοζωάρια διανύουν μια μακρά και δύσκολη διαδρομή 30-40

περίπου το 17% των ωαρίων έχουν χρωμοσωμι-

αίμα, όπως η αντι-Μυλλεριακή ορμόνη (ΑΜΗ)

cm (12-16 in) μέχρι να ψθάσουν στο

κές ανωμαλίες, αλλά το ποσοστό αυξάνει σε

και η ινχιμπίνη Β.

ωάριο.

ποσοστό άνω του 75% στα 40-50 έτη. Οι

Αλλά η σύλληψη εξαρτάται από περισσότε­

χρωμοσωμικές ανωμαλίες αυξάνουν την

ρους παράγοντες από την απελευθέρωση του

πιθανότητα απόκτησης παιδιού με διαταραχή,

ωαρίου. Αυτό πρέπει να διασχίσει τον ωαγωγό,

όπως σύνδρομο Down (δείτε σελ. 476).

να γονιμοποιηθεί, να εμψυτευθεί και να

Αν ανησυχείτε για τη γονιμότητά σας,

Η πρώτη εβδομάδα

ανωμαλιών και των αποβολών αυξάνεται. Ωστόσο, κάθε χρόνο χιλιάδες παιδιά

ζωή, οπότε δεν θεωρείται ότι υπάρχει σημαντική έκπτωση της ανδρικής γονιμότητας με την πάροδο της ηλικίας. Υπάρχουν πολλοί πατέρες μεγάλης ηλικίας που το αποδεικνύουν. Πρόσφατη έρευνα στη Γαλλία, ωστόσο, έδειξε ότι οι άνδρες άνω των 35 ετών χρειάστηκαν πολύ περισσότερο χρόνο για να καταστήσουν τις γυναίκες τους εγκύους. Για όσες συνέλαβαν, υπήρχε λίγο μεγαλύ­ τερος κίνδυνος αποβολής. Αυτό συμβαίνει επειδή το σπέρμα των μεγαλύτερων ανδρών είναι πιο πιθανό να περιέχει DNA με βλάβες. Οπότε, αν και τα μεγαλύτερα ζευγάρια μπορούν να συλλάβουν, είναι γεγονός ότι οι άνδρες, όπως και οι γυναίκες, σε αυτή την ηλικία έχουν ξεπεράσει τη μεγίστη γονιμότητά τους.

διατηρηθεί η κύηση. Υπάρχει, επίσης, η

μπορείτε να κάνετε ανάλυση αίματος που

πατρική συμβολή που πρέπει να ληφθεί υπόψη

μπορεί να δώσει μια ένδειξη της υπολειπόμε-

(βλ. ένθετο άνω δεξιά).

Για το λόγο αυτό η φύση είναι γενναιόδωρη με τα σπερματοζωάρια, παράγοντας πολλά εκατομμύρια σε κάθε εκσπερμάτωση. Κατά μέσο όρο, κάθε εκσπερμάτωση παράγει 2-8 ml σπέρμα, με άνω των 40 εκατομμυρίων σπερματοζωαρίων ανά ml.

41

Η 2η εβδομάδα Τ Ο «ΓΟ Ν ΙΜ Ο Π Α Ρ Α Θ Υ Ρ Ο » Π Λ Η ΣΙΑ Ζ Ε Ι, ΚΑ Ι Α Υ Τ Η Μ Π Ο Ρ Ε Ι Ν Α ΕΙΝ Α Ι Η Σ Τ ΙΓΜ Η Π Ο Υ Θ Α ΣΥ Λ Λ Α Β Ε Τ Ε

Προς το τέλος της εβδομάδας αυτής, ένα από τα ωάρια στις ωοθήκες σας είναι πιθανό να έχει ψθάσει την πλήρη ωρίμανσή του. Τότε συμβαίνει ωορρηξία του ωαρίου αυτού, οπότε, υπό την επίδραση ορμονών, απελευθερώνεται από το ωοθυλάκιό του. Αν συναντήσει ένα σπερματοζωάριο μπορεί να μείνετε έγκυος. Αυτή είναι η στιγμή να απολαύσετε το σεξ με το σύντροφό σας, γι’ αυτό δοκιμάστε το όσο συχνά θέλετε. Αν έχετε οποιεσδήποτε ανησυχίες σχετικά με τη γονιμότητά σας, προσπαθήστε να τις παραμερίσετε και να χαλαρώσετε. Κ ρ ο σ σ ο ί (μ ικ ρ έ ς τ ρ ίχ ε ς ) σ τη ν ε π ιφ ά ν ε ια το υ το ιχ ώ μ α το ς τη ς σ ά λ π ιγ γ α ς παράγουν κύματα που βοηθούν το ωάριο να κινηθεί προς τον ωαγωγό.

Το το ίχ ω μ α το υ ω α γ ω γ ο ύ

συσπάται και χαλαρώνει για να τραβήξει το ωάριο στη σάλπιγγα προκειμένου να ξεκινήσει την πορεία του προς τη μήτρα.

Το πρώτο τρίμηνο

Το ώ ρ ιμ ο ω ά ρ ιο

απελευθερώνεται α π ό το ωοθυλάκιο και αποκολλάται α π ό την επιφάνεια της ωοθήκης. Για ν α συναντήσει κάποιο σ π ερμ α το ζ ω ά ρ ιο και να γονιμοπριηθεί, π ρ έπ ει ν α εισέλθει σ το ν ω α γ ω γό .

Υγ ρ ό α π ό το ω ο θ υ λ ά κ ιο α π ελ ευ θ ερ ώ ν ετα ι με το ώ ρ ιμο

ωάριο.

Ο ι κ ρ ο σ σ ο ί, οι δακτυλιοειδείς π ρ ο σ ε κ βο λ ές

Μ έσ α σ τη ν ω ο θ ήκ η, το

φ θ ά ν ο υ ν ως

κενό ωοθυλάκιο παράγει την ορμόνη προγεστερόνη, που επάγει την πάχυνση του τοιχώματος της μήτρας.

στο άκρο του ωαγωγού, το ωάριο και το τραβούν απαλά προς τη σάλπιγγα.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 8Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

272 ημέρες ακόμη... ΤΙ Σ Υ Μ ΒΑ ΙΝ ΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩ ΤΕΡ ΙΚ Ο Εδώ, τρία αναπτυσσόμενα ωοθυλάκια εμφανίζονται με άσπρο χρώμα. Ο εσωτερικός κύκλος στο καθένα από αυτά είναι το ωάριο. Από τα ωοθυλάκια που διακρίνονται, είναι πιθανόν ότι μόνο ένα θα ωριμάσει πλήρως ως την ωορρηξία (δείτε σελ. 49) και θα απελευθερώσει το ωάριο.

Μέχρι το τέλος της εβδομάδας αυτής είναι πιθανόν να έχετε ωορρηξία. Αξίζει να γνωρίζετε τα σημεία που υποδεικνύουν ότι είστε πλέον γόνιμη. πιο μηχανικό και λιγότερο ευχάριστο. Λειτουργούν ελέγχοντας τα ούρα για να ανιχνεύσουν μια αιχμή στην LH, την ορμόνη που επάγει την απελευθέρωση του ωαρίου. Να ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες που δίνονται. Ο έλεγχος μεταξύ 10 πμ και 8μμ συνήθως είναι αξιόπιστος, αλλά προσπαθείστε να τον κάνετε περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα. Μετά από μια θετική δοκιμασία, θα πρέπει να έχετε ωορρηξία όταν περάσουν 12-36 ώρες. Τα αποτελέσματα είναι περίπου κατά 99% ακριβή, αλλά ενίοτε είναι φευδώς θετικά. Τα αποτελέσματα μπορεί ενίοτε να είναι ψευδώς αρνητικά, ειδικά αν ήπιατε πολύ νερό. Αν η δοκιμασία ήταν αρνητική, κάνετε νέα την επόμενη μέρα. Όταν έχετε θετικό αποτέλεσμα, σταματήστε τους ελέγχους γι' αυτό το μήνα.

Α υ τή ε ίν α ι η 2 η ε β δ ο μ ά δ α το υ κ ύ κ λ ο υ σ α ς . Πιθανόν να έχετε ωορρηξία μέχρι το

τέλος της εβδομάδας αυτής, και για το λόγο αυτό θα είστε γόνιμη. Ωστόσο, το γόνιμο παράθυρο μπορεί να διαρκεί από 5 μέρες πριν την ωορρηξία ως 12-24 ώρες μετά, καθώς το σπέρμα μπορεί να επιβιώσει για 5 μέρες μέσα σας. Αν έχετε τακτικές περιόδους, η ωορρηξία μπορεί να είναι ευκολότερο να παρακολουθη­ θεί, αλλά μπορεί να θέλετε να χρησιμοποιήσε­ τε άλλες μεθόδους, όπως να αναζητήσετε φυσικά σημεία (βλ. ένθετο δεξιά) ή να χρησιμοποιήσετε δοκιμασίες (test) ωορρηξίας. Θυμηθείτε, ωστόσο, πως ο καλύτερος τρόπος να συλλάβετε είναι να κάνετε σέξ τακτικά. Αν και είναι χρήσιμες, οι δοκιμασίες ελέγχου είναι ακριβείς και ενδέχεται να είναι ανασταλτικά επειδή μπορεί να κάνουν το σεξ

Ε Χ Ε Τ Ε Ω Ο Ρ Ρ Η Ξ ΙΑ ;

Α υ τή τη ν εβδ ο μ ά δ α , α ν α ζ η τή σ τε: Π ό ν ο σ το κ α τώ τερ ο τμ ή μ α τη ς κ ο ιλ ιά ς . Β α σ ικ ή θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ία σ ώ μ α τ ο ς

(θερμοκρασία μόλις ξυπνήσετε το πρωί) που αυξάνει ελαφρά. Τ ρ α χ η λ ικ ή β λ έ ν ν α

- ο τράχηλος

παράγει εκκρίσεις, που γίνονται πιο υγρές, διαυγείς και προσομοιάζουν με ωμό ασπράδι αυγού, ακριβώς πριν την ωορρηξία. Αυτό υποδεικνύει την αρχή της γόνιμης περιόδου σας.

Α Λ Λ Α ΓΕ Σ Κ Α Τ Α Τ Η Δ ΙΑ Ρ Κ Ε ΙΑ Τ Ο Υ Ε Μ Μ Η Ν Ο Υ Κ Υ Κ Λ Ο Υ

Φά σ η

Φ ά σ η σ χ ε τ ικ ή ς

ε μ μ η ν ο ρ ρ υ σ ία ς

υ π ο γ ο ν ιμ ό τ η τ α ς

Περίοδος (συνήθως 1

g-

Α ν π ιά σ ε τ ε λ ίγ η τ ρ α χ η λ ικ ή β λ έ ν ν η

Στεγνή (χωρίς εκκρίσεις)

χωρίς

εκκρίσεις)

Γό ν ιμ η φ ά σ η

Υγρασία, κολλώδης, νεφελώδης Υδαρείς και διαυγείς εκκρίσεις

μετά

δάχτυλά σας θα

Υ π ο γ ό ν ιμ η φ ά σ η

Η 2η εβδομάδα

φαίνεται στην κορυφή του διαγράμματος, και αυξάνεται απότομα αμέσως μετά την ωορρηξία. Η κάτω ενότητα δείχνει τις κολπικές εκκρίσεις. Αυτές αρχίζουν τις μέρες πριν την ωορρηξία, ξεκινώντας με υγρασία και κολλώδη υφή και στη συνέχεια μετατρεπόμενες σε πιο υγρές και διαυγείς κατά την πιο γόνιμη περίοδό σας. Η θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ία τ ο υ σ ώ μ α τ ο ς

Στεγνή (λίγες εκκρίσεις)

*

μπαρειτί

I

δ ια π ισ τ ώ σ ετε ό τι

I

ν α την ε κ τ ε ίν ε τ ε . Α υ τό

είναι ένδειξη ότι πρόκειται να έχετε ωορρηξία.

κ 1

2

3

4

5

6

7

8

9 10

11

12

13 14

15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

Η μ έρ ες κύ κλ ο υ

43

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 9Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΙΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

271 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Στο σώμα του συντρόφου σας παράγοντα! συνεχώς σπερματοζωάρια. Εδώ διακρίνονται τα κύτταρα του σπέρματος: αποτελούνται από κεφαλή (πράσινο), που περιέχει το γενετικό υλικό και γονιμοποιέ! το ωάριο, και μια ουρά (γαλάζιο), που κατευθύνει το σπερματοζωάριο στο χώρο.

Ενώ αναμένετε ωορρηξία, συμβαίνουν εντυπωσιακές αλλαγές στις ωοθήκες σας, καθώς τα ωοθυλάκιά σας ωριμάζουν για να απελευθερώσουν ένα ωάριο. Στο διάστημα πριν την ωορρηξία, που θα συμβεί αργότερα κατά την εβδομάδα αυτή, το πιο ώριμο θυλάκιο μεταφέρεται στην επιφάνεια της ωοθήκης, έτοιμο να απελευθε­

εκκρίνεται στο εσωτερικό τους. Μερικές γυναίκες απελευθερώνουν περισσότερα από ένα ωάρια μερικούς μήνες (δείτε σελ. 49) και αν γονιμοποιηθούν και τα δύο, σημαίνει ότι θα

ρώσει το πολύτιμο φορτίο του. Κατά το διάστημα της περιόδου σας, περίπου 15-20 θυλάκια αναπτύσσονταν στις ωοθήκες σας. Αμφότερες οι ωοθήκες σας συμβάλλουν στην ανάπτυξη των ωοθυλακίων, αλλά συνήθως μόνο η μία φέρνει ένα ωοθυλάκιο ως την ωορρηξία. Το ποια ωοθήκη είναι αυτή φαίνεται να εξαρτάται από την τύχη, καθώς οι

συλλάβουν μη πανομοιότυπα δίδυμα. Μέχρι τη στιγμή της ωορρηξίας, το ώριμο

ωοθήκες δεν ακολουθούν αυστηρή εναλλαγή. Καθώς τα ωοθυλάκια αναπτύσσονται, μεγαλώνουν πολύ, πληρούμενα με υγρό που

ωοθυλάκιο θα είναι περίπου 2 cm (1 in) σε διάμετρο, ενώ το ωάριο είναι μόλις ορατό χωρίς μικροσκόπιο. Για να ωριμάσουν, τα ωοθυλάκια χρειάζονται FSH (θυλακιοτρόπος ορμόνη), που παράγεται από την υπόφυση του εγκεφάλου (δείτε σελ. 38), αλλά η αρχική τους ανάπτυξη δεν φαίνεται να εξαρτάται από αυτή. Μπορεί, ωστόσο, να εξαρτάται από άλλες ορμόνες και χημικά.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΟΥΣ... ΜΠΑΜΠΑΔΕΣ

Μπαμπάδες: έχει σημασία και η δική σας διατροφή Αφού τα σπερματοζωάρια χρειάζ ονται μερικές εβδομά δες για να ωριμάσουν, αν θέλετε να γίνετε πατέρας θα πρέπει να αρχίσετε να ακολουθείτε υγιεινή διατροφή τουλάχιστον 3 μήνες πριν τη σύλληψη. Υπάρχουν διατροφικά συμπληρώματα, αλλά οι περισσότερες βιταμίνες και μέταλλα αποδίδουν καλύτερα όταν λαμβάνονται απευθείας από τις τροφές. Αντιοξειδωτικά. Μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά, συμπεριλαμβα­ νομένων των βιταμινών A, C και Ε, σεληνίου και ψευδαργύρου, βοηθά να προληφθεί τυχόν βλάβη στο DNA των σπερματοζωαρίων. Το σελήνιο μπορεί επίσης να βοηθήσει το σπέρμα να διεισδύσει στο έξω περίβλημα του

ΕΙΔΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΗ

ωαρίου. Φάτε τόνο, μαγιά, δημητριακά ολικής αλέσεως και σουσάμι. Ο ψευδάργυρος υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες στο σπέρμα. Φάτε ψάρια, άπαχο κρέας, θαλασσινά, γαλοπούλα, κοτόπουλο, αυγά, δημητριακά ολικής αλέσεως, σίκαλη και βρώμη. Το μαγγάνιο είναι ένα άλλο στοιχείο που θα μπορούσε να ενισχύσει την ανδρική γονιμότητα. Φάτε φυλλώδη λαχανικά (συμπε­ ριλαμβανομένου του μπρόκολου), καρότα, αυγά, δημητριακά ολικής αλέσεως και πιπερόριζα. Τα απαραίτητα λιπαρά οξέα μπορεί να βελτιώσουν την κινητικότητα του σπέρματος. Φάτε λιπαρά ψάρια, όπως σκουμπρί, σολωμό και σαρδέλες, σιναπόσπορο και ακτινίδιο.

Αν αντιμετωπ ίζ ετε οποιαδήποτε εν εξελίξει ια τρικά π ροβλήματα, επισκεφθείτε το γιατρό σας πριν αρχίσετε να προσπαθείτε να συλλάβετε. Καταστάσεις όπως ο διαβήτης, το άσθμα, η υπέρταση, τα καρδιακά προβλήματα, ιστορικό ΕΦΘ (δείτε σελ. 186), οι θυρεοειδοπάθειες, η δρεπανοκυτταρική νόσος και η επιληψία μπορούν όλες να επηρεάσουν αρνητικά την κύηση. Το αποτέλεσμα εξαρτάται από την κατάσταση του κάθε ασθενούς, και τις περισσότερες φορές θα χρειαστεί συμβουλή και φροντίδα ειδικού. Αν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία για το πώς το ατομικό σας ιστορικό μπορεί να επηρεάσει την κύηση, ρωτήστε το γιατρό σας πριν αρχίσετε να προσπαθείτε να συλλάβετε.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η Ι0 ΗΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΙΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

270 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Καθώς πλησιάζει η ωορρηξία, παράγεται περισσότερη τραχηλική βλέννα. Εδώ, έχει κρυσταλλοποιηθεί σχηματίζοντας το πρότυπο «φύλλων φτέρης». Κατά το χρόνο της ωορρηξίας, η βλέννα γίνεται διαυγής, ολισθηρή και εκτατή, ιδιότητες που διευκολύνουν τα σπερματοζωάρια να τη διασχίσουν.

Μπορεί να μην σας ενδιαφέρει αν θα κάνετε αγόρι ή κορίτσι, αλλά σύμφωνα με ορισμένες θεωρίες μπορείτε να επηρεάσετε το φύλο του παιδιού σας. Η σύλληψη εξαρτάται από το αν κάνε­ τε σεξ τη σωστή περίοδο αυτής της εβδο­

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

μάδας, αλλά, αν ελπίζετε να αποκτήσετε παι­

Αν έχετε ήδη δύο παιδιά του ιδίου φύλου, έχετε κατά 75% αυξημένες

δί συγκεκριμένου φύλου, ο χρόνος μπορεί να είναι ακόμα πιο σημαντικός. Ορισμένοι ειδι­

πιθανότητες να σ υλλάβετε και πάλι

κοί υποστηρίζουν ότι υπάρχει σύνδεση του

παιδί του φύλου αυτού.

πότε κάνετε σεξ με το φύλο του παιδιού. Πρόσφατη έρευνα υποστηρίζει ότι γυναίκες που έχουν υψηλή πρόσληψη θερμίδων (ειδικά αν τρώνε πολλές μπανάνες) είναι οριακά πιο πιθανό να αποκτήσουν αγόρι. Αυτές που παραλείπουν το πρωινό ή έχουν χαμηλή πρόσληψη θερμίδων είναι πιθανότερο να αποκτήσουν κορίτσι.Ένας λόγος γι’ αυτό θεωρείται ότι είναι ότι οι επιπλέον θερμίδες που καταναλώνονται επηρεάζουν τις κολπικές εκκρίσεις και δίνουν σημαντικό πλεονέκτημα στα σπερματοζωάρια Υ, που επικαθορίζουν το αντρικό φύλο.

Η έρευνα έδειξε ότι γυναίκες με υψηλές τιμές γλυκόζης, που επιτυγχάνονται τρώγοντας φυσιολογικά και μη παραλείποντας το πρωινό, ήταν πιθανότερο να συλλάβουν αγόρι.

Αν και το φύλο του παιδιού που συλλαμβάνεται είναι τυχαίο, η σύλληψη παιδιών του ιδίου φύλου μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι ορισμένοι άνδρες παράγουν καλύτερης ποιότητας σπερματοζωάρια X, που επικαθορίζουν το γυναικείο φύλο, ή Υ, που επικαθορίζουν το αντρικό. Στατιστικά, ζευγάρια που έχουν δυο παιδιά διαφορετικού φύλου είναι λιγότερο πιθανό να προσπαθήσουν να αποκτήσουν και τρίτο.

Η μέθοδος Shettles, που επινοήθηκε από το Δρ Landrum Shettles, βασίζεται στο γεγονός ότι τα σπερματοζωάρια Υ (για αγόρια) είναι μικρότερα, ταχύτερα και λιγότερο ανθεκτικά από τα X (για κορίτσια), και είναι λιγότερο ικανά να αντέξουν στο όξινο περιβάλλον του κόλπου.

Για να συλλά βετε αγόρι, η μέθοδος αυτή π ροτείνει: Κάνετε σεξ όσο πιο κοντά στην ωορρηξία γίνεται και υιοθετήστε στάσεις όπως η οπίσθια διείσδυση, που ευνοούν τη βαθιά διείσδυση. Η γυναίκα θα πρέπει να φθάσει σε οργασμό, κατά το δυνατόν ταυτόχρονα με τον άντρα, ώστε ο κόλπος να γίνει λιγότερο όξινος και να ευνοηθούν τα σπερματοζωάρια Υ. Η κατανάλωση ενός ή δύο ποτηριών δυνατού καφέ ακριβώς πριν το σεξ δίνουν ένα επιπλέον προβάδισμα στα σπερματοζωάρια Υ.

Η μέθοδος Whelan, που επινοήθηκε από τη Δρ Elizabeth Whelan, προτείνει ότι το να κάνεις σεξ νωρίτερα στον κύκλο, 4 με 6 μέρες πριν την ωορρηξία, είναι πιο πιθανό να οδηγήσει στη γέννηση αγοριού. Το σεξ πιο κοντά στη στιγμή της ωορρηξίας είναι πιο πιθανό να φέρει στον κόσμο κορίτσι. Περιέργως, η μέθοδος αυτή είναι αντίθετη με τις συστάσεις της μεθόδου Shettles.

Η 2η εβδομάδα

ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ... ΑΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΚΟΡΙΤΣΙΑ

Αλλά τελικά τι απ οδίδει; Η πλέον διαδεδομένη ιατρική άποψη, υποστηριζόμενη από αναφορές σε περιοδικά όπως το New England Journal of Medicine, υποστηρίζει ότι ο χρόνος του σεξ έχει ελάχιστα ή καθόλου σημασία για το φύλο. Η μόνη πιθανή εξαίρεση είναι ότι το να κάνετε σεξ 2 μέρες πριν την ωορρηξία μπορεί να αυξήσει λίγο τις πιθανότητες να αποκτήσετε κόρη.

Ηί

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 11Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΙΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

269 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Το τοίχωμα του ωαγωγού, που φαίνεται εδώ, έχει έναν υγρό βλεννογόνο. Αυτός περιέχει κύτταρα (καφέ) που προστατεύουν την επιφάνεια του αγωγού. Οι κροσσοί (γαλάζιο) κινούν τα ωάρια καταμήκος των ωαγωγών μετά την ωορρηξία.

Αν αυτός δεν είναι ο πρώτος μήνας που προσπαθείτε να συλλάβετε, μην απογοητεύεστε. Είναι φυσιολογικό να πάρει λίγο χρόνο. Προσπαθήσατε να αποκτήσετε παιδί για κάποιο διάστημα; Είναι δύσκολο να

πλαισίου, π.χ. 12-18 μήνες, εκτός αν έχετε

αντιμετωπιστεί το γεγονός ότι δεν

γονιμότητά σας ή τη γενική κατάσταση της

συλλαμβάνει κανείς πάντα όταν το θέλει. Αυτή η αποτυχία μπορεί να είναι δύσκολα

υγείας σας. Η κύρια εξαίρεση είναι αν είστε ηλικίας άνω

διαχειρίσιμη, ειδικά αν είστε κάποια που

των 35 ετών. Στην περίπτωση αυτή δείτε το

πέτυχε σε άλλους τομείς της ζωής της.

γιατρό σας αφού προσπαθήσετε για περίπου 6

Στην αναπαραγωγή παίζει πολύ σημαντικό

ανάλυση αίματος για σας και σπέρματος για το

κορύφωση της γονιμότητάς τους, οι

σύντροφό σας. Ωστόσο, ηρεμήστε, αφού και

πιθανότητες σύλληψης σε κάθε κύκλο είναι

μετά τα 35 μπορείτε ακόμη να μείνετε έγκυος

50%. Δεν είναι ασυνήθες να προσπαθείτε 6 ή

με τον παραδοσιακό τρόπο. Ο μέσος χρόνος

και 12 μήνες χωρίς επιτυχία. Περίπου το 16%

που χρειάζεται μια γυναίκα 39 ετών για να

των ζευγαριών χρειάζονται πάνω από 1 χρόνο

συλλάβει είναι 15 μήνες. Το κακό είναι ότι αν

για να πετύχουν κύηση. Οπότε, σχεδιάστε να

καταλήξετε να χρειαστείτε τεχνικές υποβοη-

συλλάβετε εντός ευρύτερου χρονικού

θούμενης αναπαραγωγής, όλες θέλουν χρόνο.

Το πρώτο τρίμηνο

Ως τώρα, οι μελέτες για το πράσινο τσάι και τη γονιμότητα δεν οδήγησαν σε οριστικά συμπεράσματα. Γενικά, είναι πιθανό να ωφεληθεί η υγεία σας χωρίς να επηρεαστεί η γονιμότητα. Ωστόσο, αν και το πράσινο τσάι παρέχει πληθώρα ευεργετημάτων, περιέχει μικρές ποσότητες καφεΐνης και τανικού οξέος, αμφότερα (τουλάχιστον σε μεγάλες ποσότητες) συνδεδεμένα με προβλήματα γονιμότητας και αυξημένο κίνδυνο αποβολών.

► k

r

ΔΙΑ ΚΟΠΗ Α Ν ΤΙΣΥΛ Λ ΗΨ ΗΣ

τήσετε να χρησιμοποιείτε αντισύλληψη. IUD (σπιράλ): μπορείτε να μείνετε έγκυος αν κάνετε σεξ την εβδομάδα πριν αφαιρεθεί, αφού τα σπερματοζωάρια μπορούν να επιβιώσουν επί 3-5 μέρες. Χάπι: θεωρήστε ότι είστε έγκυος αμέσως. Μερικές γυναίκες φαίνεται να είναι υπερ-γόνιμες μετά τη διακοπή του χαπιού. Εμφυτεύματα: η γονιμότητα μπορεί να επανελθεί άμεσα με την αφαίρεση του εμφυτεύματος, αλλά μερικές γυναίκες διαπιστώνουν ότι καθυστερεί. Ενίοτε οι περίοδοι χρειάζονται 3 με 9 μήνες για να γίνουν τακτικές. Αυτό υποδηλώνει ότι οι

Ακόυσα ότι το πράσινο τσάι θα με βοηθήσει να συλλάβω. Είναι αλήθεια;

μήνες. Το πρώτο βήμα πιθανώς θα είναι μια

ρόλο η τύχη. Ακόμη και για νέες γυναίκες στην

Μπ ορείτε να μείνετε έγκυος μόλις σταμα­

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟ

συγκεκριμένους λόγους ανησυχίας για τη

επιπτώσεις της ορμόνης είναι ακόμη ενεργές, αλλά μπορείτε, εντούτοις, να συλλάβετε. Ενέσεις : ανώμαλες αιμορραγίες μπορεί να συνεχιστούν επί μήνες και ενδέχεται να μην είναι δυνατόν να συλλάβετε για μήνες. Ωστόσο, όπως με τα εμφυτεύματα, είναι δυνατόν να μείνετε έγκυος πριν οι περίοδοί σας επανέλθουν κανονικά.

Το ενδο μήτριο σύστημα (IUS): μπορείτε να μείνετε έγκυος αν κάνετε σεξ την εβδομάδα πριν την αφαίρεση του IUS, αλλά, επειδή το σύστημα περιέχει προγεστερόνη, η σύλληψη είναι λιγότερο πιθανή συγκριτικά με το κλασικό σπείραμα (βλ. αριστερά).

\

Ό ταν δια κό ψετε το χάπι, μπορεί να

™

μείνετε έγκυος μέσα στον 1° μήνα. Αν δεν είστε ακόμη έτοιμη, χρησιμοποιήστε προψυλακτικά για 1 ή 2 μήνες.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 12Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΙΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

268 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Αυτό το ώριμο ωοθυλάκιο περιέχει μια κοιλότητα γεμάτη υγρό (ανοικτό ροζ) που είναι γνωστή ως «άντρο του ωοθυλακίου». Σε αυτό το στάδιο, ακριβώς πριν την ωορρηξία, ένα ωοθυλάκιο έχει γίνει πολύ μεγαλύτερο από τα άλλα και είναι αυτό που θα ραγεί, απελευθερώ­ νοντας το ωάριο.

Καθώς τα επίπεδα των ορμονών σας αυξάνουν περίπου σε αυτό το στάδιο του κύκλου σας, βελτιώνεται και η διάθεσή σας - φαίνεται ότι η φύση φροντίζει τα πάντα! Τα επίπεδα οιστρογόνων αυξάνουν και φθάνουν σήμερα στο μέγιστο σημείο τους , με βάση έμμηνο κύκλο 28 ημερών. Η

τοίχωμα της μήτρας να χρειαστεί πάχυνση.

αύξηση στα οιστρογόνα από τα ωοθυλάκια

Στην πραγματικότητα, υψηλά επίπεδα της

Το άγχος μπορεί να επηρεάσει τη

επάγει την παραγωγή της ορμόνης LH (δείτε

ορμόνης θα έκαναν τον τράχηλο εχθρικό για

δυνατότητά σας να συλλάβετε.

σελ. 38), που αυξάνει περίπου 24 ώρες πριν

τα σπερματοζωάρια, οπότε θα είχαν δυσκολία

την ωορρηξία. Η FSH (δείτε σελ. 38) από την

να προχωρήσουν προς τη μήτρα και τους

Ίσως δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι η

υπόφυση, αρχίζει να αυξάνει αργότερα κατά

ωαγωγούς για να γονιμοποιήσουν το ωάριο.

φύση κάνει πιο δύσκολη τη σύλληψη σε

τη διάρκεια αυτής της εβδομάδας. Τα

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΓΙΑΤΡΟ

επίπεδα προγεστερόνης είναι χαμηλά. Δεν είναι αναγκαία η ορμόνη αυτή μέχρι το

Οι γυναίκες παράγουν, επίσης, την ανδρική

ΕΙΝΑ Ι ΓΕΓΟΝ ΟΣ ΟΤΙ...

συνθήκες άγχους. Ένας λόγος μπορεί να

ορμόνη τεστοστερόνη και η παραγωγή αυτή

είναι ότι μειώνει την απόκριση της ωοθήκης

κορυφώνεται περί την ωορρηξία. Αυτή η

στην ορμονική αιχμή στο μέσον του κύκλου

ορμόνη είναι υπεύθυνη για την ερωτική

(βλ. αριστερά). Υπάρχει, επίσης, σύνδεση

διάθεση και στα δύο φύλα οπότε, κατ’ ευχήν,

μεταξύ άγχους και αποτυχίας θεραπειών

θα πρέπει και εσείς και ο σύντροφός σας να

γονιμότητας, αν και ο ακριβής λόγος γι’

διαπιστώσετε ότι είστε έτοιμοι να κάνετε παιδί

αυτό δεν είναι γνωστός.

Είχα αποβολή πριν 4 εβδομάδες . Είναι ασφαλές να προσπαθήσω για άλλο παιδί αμέσως ; Δεν υπάρχει κάποιος χρυσός κανόνας για το πότε θα πρέπει να

τη στιγμή αυτή.

προσπαθήσετε ξανά μετά την αποβολή. Ως γενικό κανόνα, προτείνουμε να περιμένετε μέχρι να έχετε μια περίοδο. Αυτό θα βοηθήσει να χρονολογήσετε την κύηση αν συλλάβετε γρήγορα. Ωστόσο, ο

Η 2ηεβδομάδα

γιατρός μπορεί να σας συμβουλεύσει διαφορετικά, ειδικά αν η αποβολή σας συσχετίστηκε με λοίμωξη. Αν αναμένετε εξετάσεις επειδή αποβάλλατε, είναι λογικό να ολοκληρωθούν πρώτα αυτές. Εσείς και ο σύντροφός σας μπορεί να χρειάζεστε χρόνο προκειμένου να συνέλθετε από την αποτυχημένη εγκυμοσύνη, οπότε είναι λάθος να βιαστείτε να προσπαθήσετε να συλλάβετε ξανά. Ηρεμήστε, όμως, σκεπτόμενοι πως η μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών που είχαν μια αποβολή αποκτούν στη συνέχεια παιδί.

Η αποβολή μπ ορεί να είνα ι εξα ιρετικά δύσκολη και να επιβαρύνει τη σχέση σας. Αξίζει να το συζητήσετε και να ξεπεράσετε τη θλίψη σας μαζί, πριν προσπαθήσετε για άλλο παιδί.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 13Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

267 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Το σπερματοζωάριο απεικονίζεται εδώ μέσα στον ωαγωγό. Καθώς το σπέρμα μπορεί να μείνει δραστήριο και ζωντανό μέσα σας έως και 72 ώρες, είναι δυνατόν να μείνετε έγκυος ακόμη και αν δεν έχετε ωορρηξία για 2 με 3 μέρες από σήμερα. _______________

Αυτή είναι η ιδανική στιγμή για να συλλάβετε, αλλά προσπαθήστε να μην το σκέφτεστε πάρα πολύ όταν έχετε ωορρηξία και απλά απολαύστε το σεξ!

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

Ο οργασμός μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες σας για σύλληψη. Σύμφωνα με μια θεωρία, ο γυναικείος οργασμός είναι εξελικτικός μηχανισμός σχεδιασμένος για να προωθήσει τα σπερματοζωάρια στον τράχηλο ενώ συσπάται η μήτρα. Αν η γυναίκα φθάσει σε οργασμό ως ένα λεπτό πριν το σύντροφό της, ή δεν φθάσει καθόλου, θα κρατήσει λιγότερα σπερματοζωάρια απ’ ό,τι αν φθάσει ταυτόχρονα ή μετά από αυτόν.

Το πρώτο τρίμηνο

Μπορεί να αυξηθούν οι πιθανότητες σας για σύλληψη αν ξαπλώσετε για 15-20 λεπτά μετά το σεξ. Η κατάκλιση με τα πόδια στον αέρα θα βοηθήσει ακόμη περισσότερο.

Α ξιοπ οιήστε το χρόνο κοντά στην ωορρηξία για να ξαναβρείτε τον ενθουσια­

να δοκιμάσετε λίγη ποικιλία. Προσπαθήστε

σμό και τον αυθορμητισμό στη σεξουαλική

σύντροφός σας εκσπερματώνει τακτικά,

σας ζωή. Με όλες αυτές τις συστάσεις και

ευνοείται η παραγωγή ποιοτικού σπέρματος.

τους περιορισμούς, για να μην αναφερθούν

Τα οφέλη της αποχής έχουν υπερεκτιμηθεί

διάφορες δοξασίες, που υποτίθεται ότι

στο παρελθόν. Είναι αλήθεια ότι το να μην

ol

μεγιστοποιούν την πιθανότητα σύλληψης, είναι εύκολο να ξεχάσετε ότι το σεξ

να κάνετε σεξ κάθε 24-48 ώρες. Αν ο

έχετε κάνει σεξ για 7 μέρες μπορεί να αυξήσει τον αριθμό σπερματοζωαρίων, αλλά η έρευνα

υπερβολικά αψοσιωμένη στο να συλλάβετε,

δείχνει τώρα ότι η αποχή μπορεί να επηρεάσει την κινητικότητα τους (δυνατότη­

μπορεί να ξεχαστεί η απόλαυση. Μπορεί να

τα «κολύμβησης»), ειδικά αν τα σπερματοζω­

προορίζεται να είναι ευχάριστο. Αν είστε

θέλετε να δοκιμάσετε διαφορετικές στάσεις,

άρια ήταν ήδη οριακά. Όσο μεγαλύτερη η

χρόνους ή χώρους για σεξ. Αν εσείς και ο

περίοδος αποχής, τόσο πιο αμφίβολο το

σύντροφός σας δεν είστε συνήθως τόσο

αποτέλεσμα. Οπότε διασκεδάστε, και αν

περιπετειώδεις, αυτή είναι μια καλή ευκαιρία

συλλάβετε, τόσο το καλύτερο!

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΣΤΑ ΣΕΙΣ

Φαίνεται ότι ο τρόπος που κάνετε σεξ μπορεί να βοηθήσει τη σύλληψη. Στάσεις που μεγιστοποιούν τη διείσδυση, όπως η οπίσθια διείσδυση, μπορεί να είναι πιο αποτελεσματικές, αφού τότε τα σπερματοζω­ άρια εναποτίθενται όσο γίνεται πλησιέστερα στον τράχηλο - η παρατεταμένη παραμονή τους στις κολπικές εκκρίσεις μπορεί να τους οδηγήσει στον πρόωρο θάνατό τους. Αν ο άνδρας είναι από πάνω, η γυναίκα μπορεί να δοκιμάσει να τοποθετήσει μαξιλάρι κάτω από τους γλουτούς της για να υψώσει την πύελό της και να βοηθήσει την κίνηση των σπερματοζωαρίων προς τον τράχηλο. Στάσεις με τη γυναίκα από πάνω μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια σπέρματος. Αποφύγετε τη χρήση λιπαντικών καθώς μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά το σπέρμα.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η 13Η ΗΜΕΡΑ ΤΟΥ ΕΜΜΗΝΟΡΡΥΣΙΑΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ

266 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Εδώ απεικονίζεται η ωοθήκη στο τέλος του ωαγωγού. Περίπου αυτή τη στιγμή του εμμηνορρυσιακού κύκλου, ένα θυλάκιο στην επιφάνεια της ωοθήκης απελευθερώνει ένα ωάριο, που μεταψέρεται στον αγωγό από ευδιάκριτες δακτυλιοειδείς προσεκβολές που καλούνται κροσσοί.

Είναι πολύ πιθανό να έχετε ωορρηξία σήμερα, αν δεν είχατε ήδη και αν το ωάριο συναντήσει το σπερματοζωάριο μπορεί σύντομα να είστε έγκυος. Τυπικά, η ωορρηξία σ υμβα ίνει π ερί την 14Πμέρα αλλά μπορεί να συμβεί νωρίτερα ή

ωοθυλάκιο είναι πλούσιο σε υγρό στη φάση αυτή. Ακριβώς πριν την ωορρηξία έχει

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΙΣ... ΣΧΕΣΕΙΣ

αργότερα. Η ωορρηξία συμβαίνει όταν ένα

διάμετρο περίπου 2 cm (1 in) ή παραπάνω. Η

ωάριο απελευθερώνεται από τις ωοθήκες σας

θέση του είναι ακριβώς κάτω από την

(ενίοτε απελευθερώνονται δύο ωάρια - βλ. ένθετο κατωτέρω). Η LH αυξάνει χάρη στην

δείτε το ωοθυλάκιο, αυτό θα έμοιαζε με

Αν προσπ α θείτε να συλλάβετε, μπορεί

παραγωγή οιστρογόνων από τα αναπτυσσό­

φουσκάλα έτοιμη να σκάσει. Ακολούθως, το

να αποκλείσετε οτιδήποτε άλλο από το

μενα ωοθυλάκια (δείτε σελ. 47), και είναι αυτή

ωοθυλάκιο παράγει ένζυμα που πέπτουν το

μυαλό σας και αυτό μπορεί να φθείρει τη σχέση σας. Με το στόχο της κύησης κατά

επιφάνεια της ωοθήκης. Αν μπορούσατε να

η αιχμή που επάγει τα γεγονότα που

εξωτερικό του περίβλημα, απελευθερώνοντας

συμβαίνουν τώρα στο ωοθυλάκιο. Η LH κάνει

το ωάριο στην επιφάνεια της ωοθήκης.

το ωάριο μέσα στο ωοθυλάκιο να ωριμάσει πλήρως και να είναι έτοιμο για απελευθέρωση

Μόλις το ωάριο απελευθερωθεί από το ωοθυλάκιο, σύντομα μεταψέρεται στον

και γονιμοποίηση. Αυτή είναι η στιγμή που το

πλησιέστερο ωαγωγό από τις δακτυλιοειδείς

ωάριο μειώνει τον αριθμό των χρωμοσωμάτων

προσεκβολές που διαμορφώνουν το πέρας του

του (δείτε σελ. 55) από 46 σε 23. Το

αγωγού, όπου είναι πιθανόν θα γονιμοποιηθεί.

νου είναι εύκολο να γίνετε μηχανικές στο σεξ. Σε αυτό το σημείο, εσείς και ο σύντροφός σας μπορεί να μην βλέπετε ο ένας τον άλλο ως σεξουαλικό αντικείμε­ νο, αλλά ως γρανάζια μιας μηχανής τεκνοποίησης. Η απόλαυση μπορεί να χαθεί τόσο εύκολα! Είναι κατανοητό να διαπιστώνετε ότι ο σύντροφός σας εκνευρίζεται όταν

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

νιώθει πίεση να παρέχει σπέρμα. Το

Αν α ποκτήσα τε ήδη μη π α νο μο ιό τυ­ πα δίδυμα (διζ υγωτικά), η πιθανότητα

άγχος μπορεί να έχει αρνητική επίδραση στην επιθυμία ή ακόμη και στην

να αποκτήσετε δεύτερο ζεύγος

σας σε καθοδική τροχιά, που φυσικά κάνει τη σύλληψη λιγότερο πιθανή και μπορεί να προκαλέσει γενικότερα προβλήματα. Κάντε προσπάθεια να είστε εγκάρδιοι και δουλέψτε μαζί κι όχι ο ένας ενάντια

Η 2η εβδομάδα

ικανότητα ενός άνδρα να κάνει σεξ. Αν αυτό συμβεί, μπορεί να θέσει τη σχέση

τετραπλασιάζεται. Μη πανομοιότυπα δίδυμα γεννιούνται όταν περισσότερα από ένα ωοθυλάκια ωριμάζουν πλήρως και τα δύο ωάρια που απελευθερώ­ νονται στην ωορρηξία γονιμοποιούνται αμφότερα. Η αυξημένη πιθανότητα απόκτη­ σης δεύτερου ζεύγους διδύμων οφείλεται στο ότι οι περισσότερες γυναίκες που συλλαμ­ βάνουν μη πανομοιότυπα δίδυμα (χωρίς να έχουν υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμο­ ποίηση) έχουν πρότυπο απελευθέρωσης περισσοτέρων του ενός ωαρίων ανά κύκλο. Η πιθανότητά σας να αποκτήσετε δεύτερο ζεύγος διδύμων είναι περίπου 1 στις 3000.

Πίεση να συλλάβετε

στον άλλον. Σκεφθείτε να κάνετε ένα διάλειμμα. Τα ζευγάρια συχνά συλλαμβάνουν όταν είναι σε διακοπές και Στην ωορρηξία, το ωοθυλάκιο ρήγνυται και το ωάριο απελευθερώνεται στην επιφάνεια της ωοθήκης. Ορισμένες φορές δύο ωοθυλάκια ωριμάζουν ως το σημείο αυτό, και το καθένα απελευθερώνει ένα ωάριο.

αισθάνονται πιο χαλαρά. Βεβαιωθείτε ότι απολαμβάνετε το σεξ χωρίς άγχος, και εκτός του «γονίμου παραθύρου» σας.

49

ΕΣΤΙΑΣΤΕ..

Σύλληψη Η κύηση ξεκινά με τη σύλληψη, μια περίπλοκη διαδικασία που περιλαμβάνει την απελευθέρωση ενός ή περισσοτέρων ωαρίων από την ωοθήκη, επιτυχή γονιμοποίηση από σπερματοζωάριο στον ωαγωγό και εμφύτευση στο τοίχωμα της μήτρας. Η απελευθέρωση του ωαρίου

αυτή η αιχμή της LH επάγει ένα ωοθυλάκιο

Η διαδρομή του σπερματοζωαρίου

Κάθε γυναίκα γεννιέται με τον πλήρη αριθμό

(και κάποτε περισσότερα από ένα), ώστε να

Στη διάρκεια του σεξ, ο άνδρας απελευθερώ­

θυλακίων που περιέχουν άωρα ωάρια,

απελευθερώσει ένα ώριμο ωάριο τη στιγμή

νει άφθονο σπέρμα -περίπου 250 εκατομμύ­

ορισμένα από τα οποία θα ωριμάσουν και θα

της ωορρηξίας.

απελευθερωθούν στη διάρκεια της ζωής της.

ρια σπερματοζωάρια ανά εκσπερμάτωση-

Μόλις το ωάριο αφήσει την ωοθήκη,

στον κόλπο. Κάθε σπερματοζωάριο έχει μια

Κάθε μήνα η θυλακιοτρόπος ορμόνη FSH, που παράγεται από την υπόφυση, επάγει την

εισέρχεται στον ωαγωγό, που βρίσκεται κοντά,

μακριά «ουρά» για να το κατευθύνει, οπότε

και αρχίζει να ταξιδεύει κατά μήκος της

είναι καλά εξοπλισμένο για να κολυμπήσει

ωρίμανση ορισμένου αριθμού ωοθυλακίων.

σάλπιγγας προς τη μήτρα. Ο ωαγωγός έχει

προς τον ωαγωγό, όπου λαμβάνει χώρα η

Αυτά τα ωοθυλάκια με τη σειρά τους,

μήκος μόλις 10 cm (4 in) και το τοίχωμά του

γονιμοποίηση του ωαρίου. Η όλη απόσταση,

παράγουν οιστρογόνα, υψηλά επίπεδα των

έχει πολλές μικρές προσεκβολές που

από τον κόλπο μέσω της μήτρας ως τον

οποίων επάγουν την πάχυνση της μήτρας και

κυριολεκτικά σπρώχνουν το ωάριο προς την

ωαγωγό, διανύεται εντός ωρών. Ωστόσο, το

την προετοιμασία της εμφύτευσης του

κατεύθυνση της μήτρας. Ακόμη και έτσι, η

σπέρμα μπορεί να επιβιώσει στον κόλπο και

γονιμοποιημένου ωαρίου. Καθώς τα ωάρια

διαδρομή διαρκεί 5 μέρες ή παραπάνω. Στη

στη μήτρα για 3-5 μέρες, που σημαίνει ότι

ωριμάζουν, τα επίπεδα των οιστρογόνων

διάρκεια αυτού του ταξιδιού λαμβάνει χώρα η

υπάρχει ένα «παράθυρο» περίπου 6 ημερών

αυξάνουν και η υπόφυση λαμβάνει σήμα να

γονιμοποίηση του ωαρίου.

κατά της οποίας μπορεί να λάβει χώρα η

παράγει ωχρινοτρόπο ορμόνη LH. Κάθε μήνα Ωαγωγός

Ζυγώτης

Μορίδιο

Α ΝΑ ΤΟΜΙΑ Προστατευτικό

Σπερματοζωάριο που γονιμοποιεί το ωάριο

Ωάριο ■ απελευθερωμένο από την ωοθήκη

ΤνΤ Ωοθήκη . Μήτρα

Η διαδικασία της σύλληψης : μόλις γονιμοποιηθεί επιτυχώς από κάποιο

Το πρώτο τρίμηνο

σπερματοζωάριο στον ωαγωγό, το ωάριο ταξιδεύει προς τη μήτρα. Τα κύτταρά του διαιρούνται συνεχώς μέχρι να σχηματίσει μια ομάδα κυττάρων έτοιμων Ουρά

. Κόλπος

για εμφύτευση στο τοίχωμα της μήτρας.

Το ώριμο ωάριο έχ ει διά μετρο 0,1 mm και περιβάλλεται από προστατευ­ τικό εξωτερικό περίβλημα, γνωστό ως δια υγής ζώνη. Το πολύ μικρότερο σπερματοζωάριο αποτελείται από κεφαλή, που περιέχει το ανδρικό γενετικό υλικό και ένζυμα που βοηθούν να διασπαστεί το εξωτερικό στρώμα του ωαρίου, και μια ουρά που κινεί το σπερματοζωάριο ανοδικά στον κόλπο και τη μήτρα προς τον ωαγωγό.

Στη γονιμοποίηση, ένα

Ο ζυγώτης διαιρείται σε

Ένα μορίδιο -έν α

Μια βλαστοκύστη, μια

σπερματοζωάριο διεισδύει στο ωάριο. Μ όλις το ωάριο και το σπερματοζωάριο συγχωνευθούν, διαμορφώ­

δύο πανομοιότυπα κύτταρα και συνεχίζει να διαιρείται καθώς ταξι­ δεύει κατά μήκος του ωαγωγού.

σύμπλεγμα περίπου 16 κυττάρω ν- έχει διαμορ­ φωθεί μέχρι περίπου την 31-4 1 μέρα από τη γονι­

μάζα που περιλαμβάνει

νουν ένα μοναδικό κύττα­ ρο που λέγεται ζυγώτης.

μοποίηση του ωαρίου.

μέχρι 100 κύτταρα, εκκολάπτεται από το προστατευτικό περίβλημα του ωαρίου και ετοιμάζεται για εμφύτευση στη μήτρα.

γονιμοποίηση (το ωάριο ζει 12-24 ώρες μετά την ωορρηξία). Δεν φθάνουν όλα αυτά τα εκατομμύρια των σπερματοζωαρίων ως τον ωαγωγό. Στην πραγματικότητα, τα περισσότε­

ΔΙΔΥΜΑ

Πώς συλλαμβάνονται τα δίδυμα

ρα πεθαίνουν, πέφτουν εκτός κόλπου ή

Τουλάχιστον μία κύηση σε κάθε 65 είναι

χάνονται στη διαδρομή. Μόνο 300 σπερματο­

δίδυμη. Τα δίδυμα συλλαμβάνονται με 2 τρόπους, καταλήγοντας σε πανομοιότυπα ή μη πανομοιότυπα δίδυμα. Πανομοιότυπα δίδυμα προκύπτουν όταν ένα γονιμοποιημένο ωάριο διαιρείται σε δύο ξεχωριστά κύτταρα. Αυτός ο τύπος διδύμων έχει τη μισή συχνότητα των μη πανομοιότυ­ πων. Τα πανομοιότυπα δίδυμα έχουν ίδια γονίδια και φύλο, οπότε μοιάζουν πάρα πολύ, αν και μικρές διαφορές στο περιβάλλον τους μπορεί να προκαλέσουν ελαφρές αποκλίσεις. Τα πανομοιότυπα δίδυμα λέγονται και μονοζυγωτικά, γιατί προέρχονται από ένα ζυγώτη (γονιμοποιημένο ωάριο). Τρί-, τετρά- και πολύ-δυμα μπορούν, επίσης, να είναι μονοζυγωτικά. Ωστόσο, τρίδυμα και άνω μπορεί να προκόψουν από πιο περίπλοκους συνδυασμούς. Για παράδειγμα, μπορεί να

ζωάρια περίπου, ένα μικρό ποσοστό του αριθμού που απελευθερώθηκε αρχικά, φθάνουν στην περιοχή του ωαρίου.

Η στιγμή της γο νιμοπ οίησης Αν και πολλά σπερματοζωάρια συρρέουν γύρω από το ωάριο και προσπαθούν να διεισδύσουν στο εξωτερικό του περίβλημα, μόνο ένα εξ αυτών θα καταφέρει να διεισδύσει μέσω της επιφάνειας του ωαρίου και να το γονιμοποιήσει. Μόλις αυτό συμβεί, το εξωτερικό περίβλημα του ωαρίου παχύνεται ταχέως για να αποκλείσει άλλα ανταγωνιστικά σπερματοζωάρια, έτσι ώστε κάθε ωάριο να μπορεί να γονιμοποιηθεί από ένα μόνο σπερματοζωάριο.

υπήρχαν δύο γονιμοποιημένο ωάρια, από τα οποία το ένα διαιρέθηκε στα δύο. Μη πανομοιότυπα δίδυμα προκύπτουν όταν απελευθερώνονται δύο ωάρια κατά την ωορρηξία. Τα γονίδια κάθε διδύμου προέρχονται από τους γονείς, αλλά τα δίδυμα δεν μοιράζονται το ίδιο μείγμα γονιδίων. Τα μη πανομοιότυπα δίδυμα λέγονται, επίσης, «αδελφικά», γιατί δεν μοιάζουν περισσότερο από τα κοινά αδέλφια και μπορεί να είναι διαφορετικού φύλου. Επίσης, αναφέρονται ως διζυγωτικά δίδυμα, γιατί προέρχονται από δύο ξεχωριστούς ζυγώτες (γονιμοποιημένα ωάρια). Μη πανομοιότυπα τρίδυμα προκύπτουν όταν απελευθερώνονται τρία ωάρια ταυτόχρονα αντί ενός. Αυτό είναι πιο πιθανό να συμβεί όταν η ωορρηξία επάγεται με φάρμακα κατά τη διάρκεια θεραπείας γονιμότητας (βλ. κατωτέρω).

Εμφύτευση στη μήτρα Μέχρι τη στιγμή που το γονιμοποιημένο ωάριο φθάσει στη μήτρα, έχει μεγαλώσει και έχει διαμορφωθεί από ένα μόνο κύτταρο,

Ένα γονιμοποιημένο ωάριο διαιρείται στα δύο

Δύο ωάρια γονιμοποιούνται

αρχικά, σε μια συμπαγή μάζα κυττάρων, που καλείται βλαστοκύστη. Αυτό το σύμπλεγμα προσκολλάται στο τοίχωμα της μήτρας πολύ χαλαρά αρχικά, μετά δε πιο βαθιά και μόνιμα. Σε αυτό το πρώιμο στάδιο, η μάζα του είναι μεν μεγαλύτερη από το αρχικά γονιμοποιημένο ωάριο, χωρίς όμως να θεωρείται ακόμη έμβρυο, μερικές φορές αναφέρεται ως «συλληφθέν κύημα» (conceptus). Αν και το φύλο του έχει καθοριστεί ήδη, δεν έχει ακόμη ούτε καν αδρά σχήμα εμβρύου. Τα κύτταρα παράγουν ένζυμα που του επιτρέπουν να ανοίξει δρόμο στο τοίχωμα της μήτρας και να παραμείνει στενά υπό την επιφάνεια.

Πανομοιότυπα δίδυμα που προκύπτουν από το διχασμό ενός γο νιμο π ο ιημένο υ ωαρίου μπορεί να μοιράζονται κοινό πλακούντα στη μήτρα. Ενίοτε, μοιράζονται επίσης ένα αμνιακό σάκο.

Ό ταν δύο ωάρια γονιμοπ οιούνται ταυτόχρονα, σχηματίζονται μη πανομοιότυπα δίδυμα, καθένα με δικό του πλακούντα και αμνιακό σάκο.

γονιμοποίηση (IVF). Αυτή περιλαμβάνει λήψη

διαδικασία που λέγεται ενδοκυτταροπλασμα-

ειδικών φαρμάκων για να σας βοηθήσουν να

τική σπερματέγχυση ή ICSI όπου ένα

σύλληψη χρειάζεται περισσότερο χρόνο απ'

παράγετε περισσότερα ωάρια. Τα ωάρια

μοναδικό σπερματοζωάριο εισάγεται

ό,τι ανέμεναν. Αν δεν μείνετε έγκυος μετά δύο

λαμβάνονται και γονιμοποιούνται από τα

απευθείας στο ωάριο και το γονιμοποιημένο

έτη προσπάθειας, ο γιατρός σας μπορεί να

σπερματοζωάρια του συντρόφου σας στο

ωάριο μεταφέρεται στη μήτρα. Η ενδομήτρια

συστήσει έλεγχο για να διαπιστώσει αν

εργαστήριο (εξού και ο όρος «παιδί του

σπερματέγχυση, ή IUI, αφορά την τοποθέτη­

υπάρχει κάποιο πρόβλημα στη γονιμότητά

σωλήνα»), και λαμβάνετε ορμονική θεραπεία

ση σπερματοζωαρίων —επιλεγμένων με βάση

σας ή σε αυτή του συντρόφου σας. Αν είναι

για να προετοιμάσετε τη μήτρα να «δεχτεί»

τη βιωσιμότητά τους—απευθείας στη μήτρα.

έτσι, ίσως πρέπει να ξεκινήσετε θεραπεία

τα γονιμοποιημένα ωάρια. Αν υπάρχει

Αυτή χρησιμοποιείται όπου το σπέρμα έχει

γονιμότητας για να βοηθήσετε τη σύλληψη. Η

πρόβλημα στην ποιότητα των σπερματοζωα­

φτωχή κινητικότητα ή υπάρχουν προβλήματα

πιο δημοφιλής θεραπεία είναι η εξωσωματική

ρίων, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια

ωορρηξίας.

Σύλληψη

Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή Μερικά ζευγάρια διαπιστώνουν ότι η

51

Η 3η εβδομάδα ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΕΝΑ ΘΑΥΜΑ: Η ΣΥΛΛΗΨΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΑΣ

Αν είχατε ωορρηξία και το ωάριο συνάντησε ένα σπερματοζωάριο, εκπληκτικά πράγματα θα συμβούν, και μάλιστα πολύ γρήγορα. Χρειάζεται να περάσουν μόνο 3 μέρες από τη γονιμοποίηση ώστε ένα μόνο ωάριο να διαιρεθεί σε μια σφαίρα 58 κυττάρων. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας, αυτή η σφαίρα, που λέγεται βλαστοκύστη, θα έχει φθάσει στη μήτρα, όπου θα αρχίσει να εμφυτεύεται στο τοίχωμα. Θα περάσουν λίγες εβδομάδες μέχρι να μάθετε αν συλλάβατε, αλλά ειδικές ορμόνες «εργάζονται» από τώρα για να βοηθήσουν να διατηρηθεί η κύηση. Τα κύτταρα που περιβάλλουν το ωάριο εκκρίνουν χημικές ουσίες που

ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

βοηθούν την ανάπτυξη του ωαρίου.

Η ουρά, σαν μαστίγιο, του σπερματοζωαρίου το κινεί κατά μήκος του ωαγωγού για να συναντήσει το ωάριο.

Η κεφαλή του σπερματοζωαρίου μεταφέρει γενετικό υλικό μαζί με ένζυμα που επιτρέπουν στο σπέρμα να διεισδύσει στο σκληρό εξωτερικό περίβλημα του ωαρίου.

Το πρώτο τρίμηνο

Ωάριο

Μητρικά αγγεία

Τα εξωτερικά κύτταρα της βλαστοκύστης προσδένονται στο τοίχωμα της μήτρας.

Το κυτταρικό σύμπλεγμα μέσα στη γεμάτη υγρό κοιλότητα της βλαστοκΰστης σχηματίζει τις καταβολές του εμβρύου.

Κοιλότητα γεμάτη υγρό Βλαστοκύστη

ΕΙΣΤΕ 2 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 1 ΗΜΕΡΑΣ

265 μέρες ακόμη... ΤΙ Σ Υ Μ Β Α ΙΝ Ε Ι Σ ΤΟ Ε Σ Ω Τ Ε Ρ ΙΚ Ο

Εδώ απεικονίζεται το ωάριο περικυκλωμένο από σπερματοζωάρια. Αν και μόνο ένα σπερματο­ ζωάριο θα γονιμοποιήσει το ωάριο, χρειάζονται αρκετές εκατοντάδες για να αντιμετωπίσουν τα αμυντικά του στρώματα και να επιτρέψουν να λάβει χώρα η γονιμοποίηση.

Το νεο-απελευθερωμένο σας ωάριο θα επιβιώσει μόνο 24 ώρες, αλλά είναι πιθανό στο χρόνο αυτό να συναντήσει ένα σπερματοζωάριο και να γονιμοποιηθεί. Είναι πιθανό να είχ ατε ωορρηξία και το μη γονιμο π ο ιημένο σας ωάριο να ξεκινά τώρα την π ο ρεία του. Μόλις απελευθερω­

του ωαρίου αδιαπέρατη. Κάθε ωάριο και

θεί από την ωοθήκη, το ωάριο προσροφάται από έναν από τους ωαγωγούς σας και,

το ήμισυ του συνολικού απαραίτητου γενετικού υλικού. Το ωάριο θα περιέχει

κινούμενο προς την κατεύθυνση της μήτρας,

πάντα ένα χρωμόσωμα X, αλλά το

έρχεται να αναπαυθεί στο ευρύτερο τμήμα του αγωγού, αναμένοντας τη γονιμοποίηση.

σπερματοζωάριο φέρει είτε ένα χρωμόσωμα X είτε ένα Υ και έτσι καθορίζει το φύλο του

Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι για κάθε σπερματοζωάριο που απελευθερώνεται η πιθανότητα έστω και να ψθάσει στην περιοχή της γονιμοποίησης είναι της τάξης

μια αντίδραση που καθιστά την επιφάνεια σπερματοζωάριο περιέχει 23 χρωμοσώματα,

εμβρύου. Τα χρωμοσώματα του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου συνδυάζονται σχηματίζοντας το ζυγώτη, και η γονιμοποίη­ ση ολοκληρώνεται.

του 1 στο εκατομμύριο. Περίπου 300 σπερματοζωάρια φθάνουν στον ωαγωγό, αλλά μόνο ένα θα γονιμποποιήσει το ωάριο. Μόλις το σπέρμα διεισδύσει το ωάριο, επάγει

Μερικές εκατοντάδες σπερματοζωάρια επιβιώνουν στη διαδρομή και συναντούν το ωάριο στον ωαγωγό, αλλά μόνο ένα θα γονιμοποιήσει τελικά το ωάριο.

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

Είστε σε φόρμα αλλά όχι γόνιμοι;

Οι υπεύθυνες ορμόνες για την πα ρα ­ γωγή σπέρματος απελευθερώνονται

Αν θέλετε να γίνετα ι πατέρας, υπάρχουν πολλοί λόγοι που θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι είστε σε καλή κατάσταση, ένας εκ των οποίων είναι να υποστηρίξετε τη σύντροφό σας καθώς αυτή προετοιμάζεται για την εγκυμοσύνη. Ωστόσο, ενώ ο καθιστικός τρόπος ζωής δεν είναι ο επιθυμητός για άνδρες που θέλουν να συλλάβουν, φαίνεται ότι ούτε η υπερβολική άσκηση στο γυμναστήριο είναι η καλύτερη επιλογή. Ερευνητές ζήτησαν από μια ομάδα νέων ανδρών που ήταν σε φόρμα, να κάνουν εντατική άσκηση 4 φορές την εβδομάδα για 2 εβδομάδες. Ακολούθως, ελέγχθηκε το

σπέρμα τους και βρέθηκε να περιέχει λιγότερα σπερματοζωάρια και χαμηλότερα επίπεδα των ορμονών που είναι απαραίτητες για τη σύλληψη. Αυτές οι ορμονικές μεταβολές ήταν προσωρινές και αποκατα­ στάθηκαν λίγες μέρες αφότου οι άνδρες αυτοί συνέχισαν να ασκούνται στα προηγούμενα επίπεδα. Η ανησυχία είναι ότι η αποκατάσταση μπορεί να μην είναι τόσο γρήγορη μεταξύ μεγαλύτερων ανδρών ή αυτών με χαμηλότερο αριθμό σπερματοζωαρίων ή/και χαμηλά επίπεδα ορμονών. Οπότε, παραμεί­ νετε σε φόρμα αλλά μην το παρακάνετε!

κάθε 60 με 90 λεπτά. Οπότε, ένας άνδρας συνεχώς παράγει σπερματοζωάρια. Θεωρητικά, αυτό σημαίνει ότι ένας άνδρας είναι πάντα γόνιμος, αλλά τα γεννητικά κύτταρα χρειάζονται περίοδο 72 ημερών για να αναπτυχθούν πλήρως. Οπότε, ένας ανθυγιεινός τρόπος ζωής στο διάστημα αυτό θα επηρεάσει την ποιότητα του σπέρματος. Για το λόγο αυτό, αν προσπαθείτε να συλλάβετε, ο σύντροφός σας θα πρέπει να υιοθετήσει έναν υγιή τρόπο ζωής για 3 τουλάχιστον μήνες προκειμένου να παράγει σπέρμα καλής ποιότητας.

Η 3η εβδομάδα

ΕΣΤΙΑ ΣΤΕ ΣΤΟ Υ Σ... ΜΠΑΜΠΑΔΕΣ

53

ΕΣΤΙΑΣΤΕ..

Γονίδια και κληρονομικότητα Τα γονίδια που κληρονομούν οι γονείς στα παιδιά τους καθορίζουν, τουλάχιστον μερικώς, τα σωματικά και πνευματικά χαρακτηριστικά τους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να κληρονομηθεί ένα ανώμαλο γονίδιο, οδηγώντας σε μια κληρονομική γενετική διαταραχή.

Τι είναι τα γονίδια; Π Ω Σ ΚΛ Η ΡΟ Ν Ο Μ Ο ΥΝ ΤΑ Ι ΤΑ ΓΟ Ν ΙΔ ΙΑ

Τα γονίδια βρίσκονται σε ραβδόσχημες δομές που λέγονται χρωμοσώματα και βρίσκονται

Διαμέσου των γενεών

στον πυρήνα κάθε κυττάρου του σώματος. Κάθε γονίδιο κατέχει μια συγκεκριμένη θέση

Σε κάθε γενιά, τα γο νίδια ανα μειγνύο ­ ντα ι ξανά και ξανά. Μισά από τα γονίδια ενός παιδιού προέρχονται από τον πατέρα και μισά από τη μητέρα του. Οι γονείς του παιδιού, με τη σειρά τους, κληρονόμησαν μισά από τα γονίδιά τους από καθέναν απ'

Η γ εν ετική κληρο ν ο μικό τητα σημαίνει ότι οι διαδοχικές γενεές μοιράζονται κοινά χαρακτηριστικά.

τους γονείς τους. Συνεπώς V* από τα γονίδια κάθε ατόμου προέρχονται από τον παππού και τη γιαγιά. Αλλά πώς γίνεται αυτό; Αντί να περιέχουν το πλήρες σύνολο των 46 χρωμοσωμάτων, κάθε ωάριο και κάθε σπερματοζωάριο έχουν μόνο τα μισά, ή 23 χρωμοσώματα έκαστο. Όταν συναντηθούν στη σύλληψη, τα χρωμοσώ­ ματα ζευγαρώνουν για να σχηματίσουν ξανά το πλήρες σύνολο που τώρα διαμορφώνει το γενετικό σχέδιο για το νέο άτομο.Ένα από τα 23 ζεύγη χρωμοσωμά­ των είναι τα φυλετικά χρωμοσώματα, οπότε το φύλο επίσης καθορίζεται κατά τη σύλληψη. Κάθε ωάριο φέρει ένα χρωμόσωμα X και κάθε σπερματοζωάριο είτε ένα χρωμόσωμα X είτε ένα Υ. Αν δύο X συνδυαστούν, το παιδί θα είναι κορίτσι. Αν ένα X και ένα Υ συνδυαστούν, το παιδί θα είναι αγόρι (βλέπε δεξιά).

σε ένα χρωμόσωμα. Επειδή τα γονίδια παρέχουν οδηγίες για τη σύνθεση πρωτεϊνών, και οι πρωτεΐνες καθορίζουν τη δομή και λειτουργία κάθε κυττάρου στο σώμα, συνεπά­ γεται ότι τα γονίδια είναι υπεύθυνα για όλα τα χαρακτηριστικά που κληρονομούνται. Οι πλήρεις γενετικές οδηγίες για κάθε άτομο, γνωστές ως ανθρώπινο γονιδίωμα, φέρονται σε 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων και αποτελούνται από περίπου 20.000-25.000 γονίδια.

Πώς λειτουργεί η κληρονομικότητα Κατά τη σύλληψη, το έμβρυο λαμβάνει 23 χρωμοσώματα από το μητρικό ωάριο και 23 χρωμοσώματα από το πατρικό σπερματοζωά­ ριο. Αυτά συνδυάζονται για να σχηματιστεί ένα σύνολο από 46 χρωμοσώματα. Τα ζεύγη 1 ως 22 είναι πανομοιότυπα ή σχεδόν πανομοιότυπα. Το 23° ζεύγος αποτελείται

Το πρώτο τρίμηνο

από τα φυλετικά χρωμοσώματα, που είναι είτε Μητρική γιαγιά

Μητρικός παππούς

Πατρική γιαγιά

Πατρικός παππούς

X είτε Υ. Κάθε ωάριο και σπερματοζωάριο περιέχει διαφορετικό συνδυασμό γονιδίων. Αυτό συμβαίνει επειδή, όταν δημιουργούνται τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια, τα χρωμοσώματα συζεύγνυνται και ανταλλάσ­ σουν τυχαία γονίδια μεταξύ τους πριν το κύτταρο διαιρεθεί. Αυτό σημαίνει ότι, με την εξαίρεση των πανομοιότυπων διδύμων (δείτε σελ. 51), κάθε άτομο έχει μοναδικά χαρακτηριστικά.

Πώς κα θο ρίζ ετα ι το ψύλο Από τα 23 ζεύγη χρωμοσωμάτων που κληρονομούνται, ένα καθορίζει το ψύλο. Αυτό αποτελείται είτε από 2 χρωμοσώματα X (θήλεα), οπότε το παιδί θα είναι κορίτσι, είτε από ένα X και ένα Υ (άρρενα), οπότε το παιδί θα είναι αγόρι. Το ωάριο πάντα περιέχει δύο X χρωμόσω-

μα, ενώ το σπερματοζωάριο φέρει ένα X και ένα Υ χρωμόσωμα. Για το λόγο αυτό, το αν το παιδί σας θα είναι αγόρι ή κορίτσι καθορίζε­ ται πάντα από τον πατέρα. Αν το σπερματο­

Π Ρ Ο ΤΥΠ Α ΚΛ Η ΡΟ Ν Ο Μ ΙΚΟ ΤΗ ΤΑ Σ

Επικροτούντο και υπολειπόμενο γονίδια

ζωάριο «δώσει» το χρωμόσωμα X στο

Τα γονίδια υπάρχουν σε ζεύγη, και κάθε γονίδιο ανά

γονιμοποιημένο ωάριο, το έμβρυο που

ζεύγος μπορεί να διαφέρει ελαφρά. Ένα γονίδιο μπορεί να είναι επικρατές και να επισκιάζει το υπολειπόμενο γονίδιο.Ένα υπολειπόμενο γονίδιο ενεργοποιείται μόνο αν και τα 2 γονίδια είναι απολειπόμενα. Ένα παράδειγμα είναι το χρώμα των οφθαλμών, αν και υπάρχουν περισσότερα γονίδια γι’ αυτό απ' όσα απεικονίζονται εδώ

προκύπτει θα είναι κορίτσι. Αν το σπερματο­ ζωάριο «δώσει» το χρωμόσωμα Υ, το έμβρυο που προκύπτει θα είναι αγόρι. Στο άρρεν έμβρυο τόσο το X όσο και το Υ χρωμόσωμα είναι ενεργά. Στα θήλεα, ωστόσο, ένα από τα

Υπόμνημα Υπολειπόμενο γονίδιο για γαλάζιους οφθαλμούς Επικρατές γονίδιο για καστανούς οφθαλμούς

δύο χρωμοσώματα X αδρανοποιείται νωρίς στην ανάπτυξη του εμβρύου για να

Γαλάζια μάτια

Γαλάζια μάτια

αποφευχθούν διπλές εντολές. Αυτό μπορεί να είναι το X χρωμόσωμα από τη μητέρα ή τον πατέρα.

Παραλλαγές γονιδίων Κάθε γονίδιο σε ένα κύτταρο υπάρχει σε δύο εκδοχές, καθεμιά κληρονομημένη από ένα γονιό. Συχνά, τα γονίδια αυτά είναι πανομοιότυπα. Ωστόσο, ορισμένα ζεύγη γονιδίων υπάρχουν σε ελαφρά διαφοροποιημένες εκδοχές, που

Γαλάζια μάτια

Γαλάζια μάτια

Γαλάζια μάτια

Γαλάζια μάτια

Γαλάζια μάτια

Καφέ μάτια

καλούνται αλληλόμορφα. Μπορεί να υπάρχουν δύο μέχρι αρκετές εκατοντάδες αλληλόμορφα ενός γονιδίου, αν και κάθε άτομο μπορεί να έχει μόνο δύο. Αυτές οι παραλλαγές στα αλληλόμορφα ευθύνονται για τις διαφορές ανάμεσα στα άτομα, όπως το χρώμα των οφθαλμών ή το σχήμα των ώτων. Ένα αλληλόμορφο μπορεί να επικρατήσει του άλλου (υπολειπόμενο * βλ. ένθετο δεξιά).

Γαλάζια μάτια

Καφέ μάτια

Γαλάζια μάτια

Καφέ μάτια

Δύο ζ εύγη μικτώ ν γο ν ιδίω ν . Εδώ, κάθε παιδί έχει πιθανότητα 1 στις 4 να κληρονομήσει 2 απολειπόμενα γονίδια και να αποκτήσει γαλάζιους οφθαλμούς και, 3 στις 4 πιθανότητες να κληρονομήσει επικρατές γονίδιο για καστανούς οφθαλμούς. Τα παιδιά με καστανά μάτια μπορεί να έχουν είτε ένα ζεύγος επικρατών γονιδίων είτε μικτά γονίδια.

Καφέ μάτια

Τα γονίδια είναι υγιή, αλλά ενίοτε ένα γονίδιο είναι ελαττωματικό. Γενετικές διαταραχές ανακύπτουν είτε όταν κληρονομείται ένα ανώμαλο γονίδιο είτε όταν ένα γονίδιο μεταλλαχθεί. Οι γενετικές διαταραχές μπορεί να ακολουθούν ένα επικρατές ή υπολειπόμε­ νο πρότυπο κληρονομικότητας (βλ. δεξιά). Μπορεί, επίσης, να μεταδίδονται μέσω του

Γαλάζια μάτια

Καφέ μάτια

Καφέ μάτια

Α π ο λειπ ό μενα κα ι μικτά γο ν ίδια . Σε αυτό το παράδειγμα, κάθε παιδί θα κληρονομήσει τουλάχιστον ένα υπολειπόμενο γονίδιο για γαλάζιους οφθαλμούς από τους γονείς του. Ανάλογα με το αν το άλλο γονίδιο είναι επικρατές ή υπολειπόμενο, οι απόγονοι του ζεύγους έχουν 1 στις 2 πιθανότητες να κληρονομήσουν γαλάζιους οφθαλμούς και 1 στις 2 καστανούς.

Καφέ μάτια

χρωμοσώματος X. Τέτοιες φυλοσύνδετες διαταραχές είναι συνήθως υπολειπόμενες,

Γαλάζια μάτια

Καφέ μάτια

που σημαίνει ότι μια γυναίκα μπορεί να φέρει το παθολογικό γονίδιο χωρίς να επηρεαστεί, επειδή έχει ένα άλλο υγιές X χρωμόσωμα που το αντιρροπεί. Αν ένα αγόρι λάβει ένα παθολογικό X χρωμόσωμα, θα παρουσιάσει προβλήματα.Ένα κορίτσι θα είναι υγιής φορέ­ ας όπως η μητέρα της. Ένας πάσχων άντρας θα μπορούσε να κληροδοτήσει το γονίδιο μόνο στις κόρες του.

Καφέ μάτια

Καφέ μάτια

Καφέ μάτια

Καφέ μάτια

Υπ ο λειπ ό μεν α κα ι επ ικρα το ύ ν τα γο ν ίδια . Σε αυτό το παράδειγμα, όλα τα παιδιά θα έχουν καστανά μάτια. Αυτό συμβαίνει επειδή κάθε παιδί παίρνει ένα υπολειπόμενο γονίδιο από τον ένα γονιό και ένα επικρατές από τον άλλο. Το επικρατές γονίδιο θα επισκιάσει το υπολειπόμενο σε κάθε περίπτωση.

Γονίδια και κληρονομικότητα

Καφέ μάτια

Γιατί συμβαίνουν γενετικές διαταραχές

Δυο ζ εύγη υπ ο λειπ ό μεν ω ν γο ν ιδίω ν . Όταν αμψότεροι οι γονείς έχουν γαλάζια μάτια, όπως φαίνεται εδώ, θα έχουν αμφότεροι ζεύγος υπολειπόμενων γονιδίων για γαλάζιο χρώμα ματιών. Όλα τα παιδιά θα έχουν, επομένως, γαλάζιους οφθαλμούς, καθώς δεν υπάρχει επικρατές γονίδιο για να επικαλύψει το υπολειπόμενο.

ΕΙΣΤΕ 2 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 2 ΗΜΕΡΩΝ

264 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥ Μ Β Α ΙΝ ΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩ ΤΕΡ ΙΚ Ο Εδώ, ένα ανθρώπινο ωάριο 24 ώρες μετά τη γονιμοποίησή ίου χρωματίστηκε τεχνητά ιώδες. Γύρω από το ωάριο υπάρχει ένα παχύ στρώμα (κίτρινο) που έχει γίνει πλέον αδιαπέρατα Οι δύο ερυθρές περιοχές, ή κροπυρήνες, περιέχουν γενετικό υλικό από τη μητέρα και τον πατέρα πριν συντηχθοΰν.

Όταν το ωάριό σας γονιμοποιηθεί, συμβαίνουν φυσιολογικά ορμονικές αλλαγές για να σταματήσουν τον κανονικό σας εμμηνορρυσιακά κύκλο. Σε αυτό το πρώιμο στάδιο μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου, το αναπτυσ­

στη μήτρα, και, επομένως, για την καλή

σόμενο έμβρυο θα κάνει αισθητή την ύπαρξή

ανάπτυξή του πριν τη γέννηση.

του στην υπόφυση του εγκεφάλου και θα

κατάσταση του παιδιού σας και την Αργότερα, αρχίζοντας περίπου την 4η-5η

διακόψει τον εμμηνορρυσιακά κύκλο σας. Το

εβδομάδα, το έμβρυό σας θα παράγει όλες

επιτυγχάνει παράγοντας μια νέα ορμόνη,

τις ορμόνες που χρειάζεται για να διατηρηθεί

που λέγεται ανθρώπινη χοριακή γοναδοτρο-

στη ζωή. Φυσικά, η διατροφή και το

πίνη (hCG). Αυτή η ορμόνη παρακάμπτει τον

“καταφύγιό” του προσφέρονται από εσάς,

κανονικό σας μηνιαίο κύκλο και διατηρεί τα

αλλά ακόμα και κατά τις πολύ πρώιμες

την προγεστερόνη σε υψηλά επίπεδα,

εβδομάδες της κύησης το έμβρυο συμπεριφέρεται ως ανεξάρτητος άνθρωπος, τουλάχι­

πράγμα απαραίτητο για την εγκυμοσύνη. Η ορμόνη προγεστερόνη (δείτε σελ. 38) είναι

στον σε ό,τι αφορά τις ορμόνες και τα

απαραίτητη για την επιβίωση ενός εμβρύου

γονίδιά του.

ΡΩ ΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ... ΓΙΑΤΡΟ

Το πρώτο τρίμηνο

Έκανα εξετάσεις ωορρηξίας , αλλά ήταν όλες αρνητικές . Αυτό σημαίνει ότι δεν είχα ωορρηξία αυτό το μήνα; Μπορεί, εντούτοις, να είχατε ωορρηξία, έστω και χωρίς ένδειξη στις εξετάσεις. Είναι πιθανό να χάσατε από ατυχία την αιχμή της LH. Αυτό είναι πιο πιθανό αν δεν ελέγχετε την ίδια ώρα κάθε μέρα, ή αν πίνετε πολύ νερό. Θυμηθείτε, επίσης, ότι οι δοκιμασίες ωορρηξίας είναι ατελείς και είναι δυνατό να προκόψει ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα. Αν είχατε άλλα συμπτώματα ωορρηξίας, όπως πόνο ή αλλαγές στη βλέννη (δείτε σελ. 43) είναι πιθανό ότι παρ’ όλα αυτά είχατε ωορρηξία. Ωστόσο, αν πέρασαν 2 ή 3 μήνες με διαρκώς αρνητικές ενδείξεις στις δοκιμασίες, τότε μπορεί να μην έχετε τακτικές ωορρηξίες. Στην περίπτωση αυτή, αξίζει να αναζητήσετε ιατρική συμβουλή.

ΥΓΙΗΣ ΣΥΛΛΗΨΗ Ό ταν π ρο σπ α θείτε να συλλά βετε, θα διαπιστώσετε ότι είστε σε πολύ μεγαλύτερη εγρήγορση σχετικά με ζητήματα που αφορούν τη γενική σας υγεία. Κατά κανόνα, τα κρυολογήματα, η γρίπη και άλλες κοινές λοιμώξεις είναι απίθανο να επηρεάσουν τη γονιμότητά σας ή το αγέννητο παιδί, σας αν έχετε συλλάβει. Ωστόσο, ορισμένες λοιμώξεις και ιοί, μπορεί να έχουν πιο σοβαρές επιπτώσεις:

Η ανεμευλογιά και ο έρπης ζωστήρας (που προκαλούνται αμψότερα από τον ίδιο ιό) καλύτερα να αποφευ­ χθούν κατά την περίοδο της σύλληψης αν δεν περάσατε τη νόσο κατά το παρελθόν. Η τρο φική δηλητηρία ση, για παράδειγμα η προκαλούμενη από βακτήρια Listeria, μπορεί να είναι επιβλαβής (δείτε σελ. 17). Η τοξοπλάσμωση μπορεί να μεταδοθεί μέσω περιττωμάτων γάτας (δείτε σελ. 101).

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

Η υπερβολική τεστοστερόνη μπορεί να επηρεάσει τη γονιμότητα μιας γυναίκας. Μικρές ποσότητες τεστοστερόνης εκκρίνονται από τα επινεφρίδια και τις ωοθήκες. Σε χαμηλά επίπεδα μπορεί να βοηθήσει τη γονιμότητα, αλλά η υπερβολικά υψηλή τεστοστερόνη μπορεί να επηρεάσει τον εμμηνορρυσιακά κύκλο και να οδηγήσει σε υπογονιμότητα.

56

ΕΙΣΤΕ 2 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 3 ΗΜΕΡΩΝ

263 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥ Μ ΒΑ ΙΝ ΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩ ΤΕΡ ΙΚ Ο Όταν οι δυο πυρήνες συνδυάσουν το γενετικό τους υλικό για να δημιουργήσουν ένα κύτταρο που περιέχει το πλήρες σύνολο των 46 χρωμοσωμάτων -2 3 από κάθε γονέα- το κύτταρο μπορεί να αρχίσει να διαιρείται. Εδώ απεικονίζεται στην πρώτη διαίρεση, σχηματίζοντας ένα σωμάτιο δύο κυττάρων.

Ζωτικής σημασίας κυτταρικές διαιρέσεις λαμβάνουν χώρα, τώρα καθώς το γονιμοττοιημένο ωάριο ξεκινά την πορεία του προς την εμφύτευση. Τα χρωμοσώματα από το σπερματοζω­ άριο και το ωάριο συνδυάστηκαν

μέγεθος του αρχικού ζυγώτη. Η σφαίρα των 16 κυττάρων, περισσότερο γνωστή ως μορίδιο

τουλάχιστον εδώ και 24 ώρες. Χρειάζονται

(καθώς προσομοιάζει με μούρο), ταξιδεύει

περίπου 30 ώρες για τον ζυγώτη ώστε να

προς τη μήτρα, εισερχόμενη την 3Πμέρα από

ολοκληρώσει την πρώτη κυτταρική διαίρεση.

τη γονιμοποίηση. Κάθε κύτταρο στο μορίδιο

Ο ζυγώτης, με διάμετρο μόλις 0,1 χιλιοστά,

είναι πολυδύναμο, που σημαίνει ότι μπορεί να

συνεχίζει να διαιρείται σε 16 κύτταρα,

σχηματίσει οποιονδήποτε τύπο κυττάρου. Από

σχηματίζοντας μια συμπαγή σφαίρα.

το σημείο αυτό και στο εξής τα κύτταρα θα

Η κυτταρική διαίρεση είναι τέτοια που η σφαίρα των κυττάρων μετά βίας υπερβαίνει το

πάψουν να εκτελούν αυτή τη λειτουργία καθώς αρχίζουν να εξειδικεύονται.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ... ΕΞΩΣΩΜΑΤΙΚΗ ΓΟΝΙΜΟΠΟΙΗΣΗ

Από ωάρια σε έμβρυα Η συλλογή των ωαρίων θα προγραμμα­ τισ τεί (βλ. δεξιά) ακολουθώντας το πρώτο στάδιο της IVF (δείτε σελ. 37). Δεν θα περιέχουν ωάρια όλα τα ωοθυλάκια που διεγέρθηκαν. Δύο μέρες μετά τη συλλογή ωαρίων θα σας χορηγηθεί προγεστερόνη για να παχυνθεί το τοίχωμα της μήτρας. Δυο με πέντε μέρες μετά τη γονιμοποίηση τα πλέον υποσχόμενα έμβρυα επιλέγονται για μεταφορά. Αν είστε κάτω των 40 ετών, θα μεταφερθούν 1 ή 2 έμβρυα. Αν είστε άνω των 40, μπορεί να μεταφερθούν μέχρι 3. Ο σκοπός δεν είναι μόνο να επιτευχθεί κύηση, αλλά να περιοριστεί και ο κίνδυνος πολλαπλής κύησης. Οποιαδήποτε υπολειπόμενα έμβρυα μπορούν να καταψυχθούν για μελλοντικούς κύκλους θεραπείας. Πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι τα κατεψυγμένα έμβρυα είναι καλύτερα - αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι μόνο τα

καλύτερα έμβρυα επιλέγονται για κατάψυξη και επιβιώνουν της διαδικασίας κατάψυξης και απόψυξης. Η έκβαση της IVF εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ηλικία της γυναίκας, αλλά κατά μέσο όρο κάθε κύκλος έχει 20% πιθανότητα επιτυχίας.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΓΙΑΤΡΟ

Έκανα εξετάσεις ωορρηξίας . Τώρα είχα ωορρηξία, οπότε χρειάζεται ο σύντροφός μου και εγώ να συνεχίσουμε να κάνουμε έρωτα για να βεβαιωθούμε ότι θα συλλάβω; Δεν μπορείτε να είστε σίγουρη ότι έχετε ήδη συλλάβει, οπότε η συνήθης συμβουλή θα ήταν να συνεχίσετε να κάνετε έρωτα. Ακόμη και αν καταγράφετε την ωορρηξία σας παρακολουθώντας τη θερμοκρασία σας ή την τραχηλική σας βλέννη ή χρησιμοποιώντας τεστ ωορρηξίας (δείτε σελ. 43), δεν μπορείτε να είστε απολύτως βέβαιη πότε ακριβώς συνέβη. Δεν είναι δυνατόν να προσδιορίσετε την ακριβή στιγμή της ωορρηξίας. Αφού το «γόνιμο παράθυρο» διαρκεί αρκετές μέρες, μπορείτε να συνεχίσετε να κάνετε έρωτα τουλάχιστον για μερικές μέρες μετά την περίοδο που θεωρείται ως την πλέον γόνιμη. Επιπλέον, αφού το σεξ εκφράζει το «σ’ αγαπώ» πιο δυνατά από κάθε άλλη μορφή επικοινωνίας, είναι καλό τόσο για σας όσο και για το σύντροφό σας να παραμείνετε σε στενή επαφή και τις στιγμές που δεν προσπαθείτε να συλλάβετε. Θυμηθείτε, επίσης, ότι η αποχή δεν έχει συνήθως το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα αποθήκευσης και βελτίωσης της ποσότητας και ποιότητας του σπέρματος. Στην πραγματικότητα, μπορεί να συμβεί το αντίθετο (δείτε σελ. 48).

X 00 γο

τρ

Οο

Ο ΊΖ Ω-

Cn Ω

57

ΕΙΣΤΕ 2 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 4 ΗΜΕΡΩΝ

262 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Αυτό είναι ένα έμβρυο στο στάδιο των 16 κυττάρων, όταν έχει σχηματιστεί από ζυγωτη σε μορίδιο. Βρίσκεται στη διαδικασία διαίρεσης που θα οδηγήσει στο σχηματισμό μιας κύστης κυττάρων - τ η βλαστοκύστη- που τελικά θα εμψυτευθεί στο τοίχωμα της μήτρας.

Σημαντικές αλλαγές λαμβάνουν χώρα καθημερινά στη μήτρα σας, και εντός μόλις 72 ωρών από τώρα, το γονιμοποιημένο ωάριο θα εμφυτευθεί. Περίπ ου 4 μέρες μετά τη γο νιμο π ο ίη­ ση, υγρό αρχίζει να συγκεντρώνεται μέσα στο μορίδιο (δείτε σελ. 57). Αυτό δημιουργεί μια διακριτή εξωτερική κυτταρική στιβάδα, πάχους ενός κυττάρου (μονόστιβου), που περιβάλλει μια εσωτερική κυτταρική μάζα. Η εσωτερική στιβάδα θα εξελιχθεί στο έμβρυο και η εξωτερική στον πλακούντα (δείτε σελ. 76). Η όλη δομή αποτελείται τώρα από

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ...

ΥΓΕΙΑ

Γονιμότητα: η εναλλακτική προσέγγιση Αν έχ ετε δυσκολία να συλλά βετε ή απλά θέλετε να αυξήσετε τις πιθανότητές σας, σκεφθείτε τη χρήση συμπληρωματικής θεραπείας. Να ενημερώνετε πάντα το θεραπευτή ότι μπορεί να είστε έγκυος.

περίπου 58 κύτταρα και ονομάζεται βλαστοκύστη. Η βλαστοκύστη βρίσκεται επί αρκετές ημέρες στην κοιλότητα της μήτρας πριν την εμφύτευση. Το μορίδιο είχε μια αδιαπέρατη εξωτερική επιφάνεια καθώς ταξίδευε, αλλά αυτή εξαφανίζεται καθώς η βλαστοκύστη ετοιμάζεται για εμφύτευση.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΜΙΑ...

ΜΑΜΑ

Γιατί ενδια ψέρο ντα ι όλοι τόσο πολύ αν συνέλαβα ή όχι; Διαπίστωσα ότι μόλις είπα σε διάφορα άτομα ότι προσπαθώ να αποκτήσω παιδί, άρχισαν να ενδιαφέρονται υπερβολικά για τις εξελίξεις. Αυτό μου δημιουργούσε προβλήματα, ειδικά κατά την εβδομάδα που περίμενα να διαπιστώσω αν είχα συλλάβει. Ο καλύτερος τρόπος να το αντιμετωπίσετε είναι να απαντήσετε λέγοντας ότι θα τους ενημερώσετε μόλις έχετε νέα. Αν προσπαθείτε εναγωνίως να συλλάβετε, το να λέτε σε τρίτους ότι έχετε δυσκολίες θα πρέπει, λογικά, να τους αποτρέψει από το να ρωτούν συνεχώς.

Η ρεψλεξο λο γία λειτουργεί επηρεάζο­ ντας σημεία πίεσης στα πόδια για να βελτιωθεί η ροή ενέργειας σε συγκεκριμένα μέρη του σώματος. Ενώ υπάρχουν πολλές εμπειρικές αποδείξεις ότι η ρεψλεξολογία βοηθά στη σύλληψη, αυτό δεν υποστηρίζε­ ται επί της παρούσης από επιστημονικές έρευνες. Ωστόσο, μπορεί να καταπραΰνει το άγχος, που ενδέχεται να είναι σημαντικός ανασταλτικός παράγοντας σε ζευγάρια που έχουν προβλήματα σύλληψης. Ο βελονισμός (βλ. δεξιά) στηρίζεται στην αρχή ότι προβλήματα όπως η υπογονιμότητα προκαλούνται από εμπόδια στη ροή ενέργειας του σώματος («τσι»), Εισάγοντας μικροσκοπικές βελόνες σε σημεία ενέργειας που συνδέονται με τα αναπαραγωγικά όργανα, η ροή αποκαθίσταται. Το 2008, μετά την ανασκόπηση 7 μελετών με άνω των 1300 γυναικών που υποβλήθησαν σε θεραπεία γονιμότητας, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο βελονισμός που εφαρμόζεται περίπου κατά το χρόνο της εμβρυομεταφοράς αυξάνει τις πιθανότητες εγκυμοσύνης.

Δεν είναι εξίσου σαφές αν ο βελονισμός μπορεί να βελτιώσει τη γονιμότητα σε ζευγάρια που δεν υποβάλλονται σε θεραπεία, αλλά θεωρείται ότι ασκεί θετική επίδραση στην ανδρική γονιμότητα βελτιώνοντας την ποιότητα του σπέρματος και μειώνοντας το άγχος, έναν παράγοντα που μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες σύλληψης.

ΕΙΣΤΕ 2 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 5 ΗΜΕΡΩΝ

261 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ Αυτό είναι ένα έμβρυο στο στάδιο της βλαστοκύστης, πέντε μέρες μετά τη γονιμοποίηση. Απεικονίζεται να εκκολάπτεται από το περίβλημα που αρχικά περιέβαλλε το μη γονιμοποιημένο ωάριο. Σε αυτό το στάδιο, η βλαστοκύστη έχει μετακινηθεί μέσα στη μήτρα και

Ενώ παίζετε το παιχνίδι της αναμονής, ίσως θέλετε να σκεφθείτε πώς θα νιώθατε αν υπήρχαν δύο γονιμοποιημένο ωάρια που αναμένουν να εμφυτευθούν! Έχ ετε σ υλλά βει και μπ ο ρεί να είνα ι δίδυμα; Τα δίδυμα μπορεί να είναι πανομοιότυπα ή όχι και κάθε τύπος διδύμων συλλαμβάνεται διαφορετικά (δείτε σελ. 51). Μη πανομοιότυπα δίδυμα (διζυγωτικά) προκύπτουν από τη γονιμοποίηση 2 διαφορετικών ωαρίων από διαφορετικά σπερματοζωάρια. Μπορεί, επίσης, να προκόψουν ως αποτέλεσμα IVF (δείτε σελ. 37) αν 2 έμβρυα τοποθετηθούν στη μήτρα. Πανομοιότυπα (μονοζυγωτικά) δίδυμα προκύπτουν όταν ένα μόνο ωάριο γονιμοποιηθεί από ένα μόνο σπερματοζωάριο και

Το τοίχωμα της μήτρας , όταν συμβαίνει η γονιμοποίηση, καθίσταται εκκριτικό για να θρέψει το έμβρυο. Το τοίχωμα προετοιμάζεται με τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα του πόσα έμβρυα εμφυτεύονται.

Το οικογενειακό ιστορικό έχει μεγαλύτερη σχέση με τα μη πανομοιότυπα δίδυμα ιδιαίτερα όταν αυτά προέρχονται από την πλευρά της μητέρας. Αυτό είναι λογικό, επειδή αυτό το είδος διδύμων βασίζεται στην απελευθέρωση 2 ωαρίων από τη γυναίκα σε οποιοδήποτε κύκλο (δείτε σελ. 49), στοιχείο που μπορεί να είναι κληρονομικό. Ωστόσο, για λόγους που δεν είναι σαφείς, ένα οικογενειακό ιστορικό διδύμων από την πλευρά του πατέρα μπορεί επίσης να είναι σημαντικό. Μπορεί να σημαίνει ότι το αρσενικό του είδους μπορεί να φέρει ένα γονίδιο που κάνει την κόρη του να απελευθερώνει περισσότερα από ένα ωάρια κατά το χρόνο της ωορρηξίας.

Ο ΧΑ ΜΕΝ ΟΣ ΔΙΔΥΜ Ο Σ

Οι δίδυμες συλλήψεις μπορεί να είνα ι πιο συνήθεις απ’ ό,τι φαίνεται. Χωρίς να το γνωρίζουν, ορισμένες γυναίκες αποβάλλουν το ένα δίδυμο νωρίς κατά την κύηση. Είναι μερικές φορές δυνατόν να εκδηλωθούν συμπτώματα αποβολής, όμως, παραδόξως, η κύηση φαίνεται να συνεχίζεται μέχρι το τέλος, με κορύφωση τη γέννηση ενός απολύτως φυσιολογικού παιδιού. Κανείς δεν είναι βέβαιος πόσο συχνά συμβαίνει αυτό ή το γιατί. Ενώ περίπου μια κύηση στις 65-70 είναι δίδυμος, έρευνα με χρήση υπερήχων στην πολύ πρώιμη κύηση έδειξε ότι κατά τη σύλληψη ο αριθμός αυτός είναι πολύ υψηλότερος. Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι το 15% όλων των γεννήσεων μπορεί να ξεκινούν ως δίδυμα. Η απώλειά τους μπορεί απλά να είναι ο τρόπος της φύσης να αντιμετωπίσει τις ατέλειες.

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝ ΟΣ ΟΤΙ...

Η 3ηεβδομάδα

διαχωριστεί σε 2 έμβρυα. Αυτός ο διαχωρισμός μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε στάδιο ως 9 μέρες από τη γονιμοποίηση, και η στιγμή του διαχωρισμού είναι καίρια για τον τρόπο σχηματισμού του πλακούντα και του αμνιακού σάκου. Αν ο ζυγώτης (δείτε σελ. 57) διαχωριστεί εντός των πρώτων 3 ημερών, αναπτύσσονται 2 ξεχωριστοί πλακούντες και αμνιακοί σάκοι. Αν ο διαχωρισμός συμβεί στο στάδιο της βλαστοκύ­ στης (δείτε δεξιά), 4 ως 9 μέρες από τη γονιμο­ ποίηση, τα έμβρυα θα μοιράζονται τον ίδιο πλακούντα αλλά θα έχουν ξεχωριστούς σάκους. Όταν ο διαχωρισμός συμβεί μετά την 9Πμέρα, τα έμβρυα θα μοιράζονται πλακούντα και σάκο. Η απόκτηση μη πανομοιότυπων (αδελφι­ κών) διδύμων, που προέρχονται από 2 διακριτά γονιμοποιημένα ωάρια, εξαρτάται εν πολλοίς από το οικογενειακό ιστορικό. Λέγεται συχνά ότι τα δίδυμα υπερπηδούν μια γενιά, γεγονός

όχι απόλυτα ακριβές. Στην πραγματικότητα, οι πιθανότητές σας να αποκτήσετε δίδυμα είναι απλά υψηλότερες αν έχετε κοντινό συγγενή με δίδυμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οπωσδήπο­ τε θα γεννήσετε δίδυμα, όσο πολλά μέλη της οι­ κογένειας και αν έχουν αποκτήσει δίδυμα κατά το παρελθόν.

Η π ιθα νότητα απόκτησης μονοζυγωτικών διδύμων είναι περίπου 3,5 ανά 1000. Ορισμένοι υπολογίζουν ότι η πιθανότητα απόκτησης διδύμων μετά τη θεραπεία ενί­ σχυσης της γονιμότητας φθάνει στη 1 ανά 38.

59

ΕΙΣΤΕ 2 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 6 ΗΜΕΡΩΝ

260 ημέρες ακόμη... ΤΙ Σ Υ Μ ΒΑ ΙΝ ΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩ ΤΕΡ ΙΚ Ο

Η βλαστοκύστη προετοιμάζεται να εισχωρήσει στο τοίχωμα της μήτρας - το ενδομήτριο. Μόλις εμφυτευθεί πλήρως -συνήθως περίπου 7 μέρες από τη γονιμοποίηση- η κύηση θα εδραιωθεί.

Τα γεννητικά σας όργανα υττόκεινται σε περίπλοκες διεργασίες, που θα επιτρέψουν στο σώμα σας να διατηρήσει την κύηση. Αν έχετε συλλάβει, η κυτταρική σφαίρα, γνωστή ως βλαστοκύστη, που

αρχίζοντας να παράγει την ορμόνη προγε­ στερόνη. Αυτή είναι απαραίτητη για να

τελικά θα σχηματίσει το έμβρυο, θα

σχηματιστεί βλέννη, που θα επιτρέψει στο

προετοιμάζεται τώρα να εισχωρήσει στο

γονιμοποιημένο σας ωάριο να επιβιώσει και να

τοίχωμα της μήτρας και θα αρχίσει να

σχηματίσει το τοίχωμα της μήτρας σας, στο

σχηματίζεται ο πλακούντας.

οποίο σύντομα θα εισχωρήσει η βλαστοκύστη

Πριν συμβεί αυτό, ωστόσο, είναι σε εξέλιξη μια άλλη σημαντική αλλαγή. Αφού έχετε ωορρηξία, το κενό ωοθυλάκιο εξελίσσεται σε

(βλ. έναντι). Το ωχρό σωμάτιο παράγει επίσης λίγα οιστρογόνα.Έως περίπου την 8η-12η εβδομάδα

μια δομή που λέγεται ωχρό σωμάτιο (που

της κύησης, ο πλακούντας σας θα αναλάβει

σημαίνει, κυριολεκτικά, «κίτρινο σωματίδιο»).

την παραγωγή της προγεστερόνης, αλλά το

Αυτός ο μικρός, πλήρης υγρού σάκος γίνεται

ωχρό σωμάτιο συνεχίζει να παίζει ένα μικρό

όλο και περισσότερο αγγειοβριθής,

ρόλο στην παραγωγή ορμονών έως περίπου

αναπτύσσοντας αιμοφόρα αγγεία και

τους 6 μήνες, οπότε συνήθως συρρικνώνεται.

Το πρώτο τρίμηνο

ΤΟ ΘΑΥΜΑ ΤΗ Σ ΣΥΛ Λ ΗΨ ΗΣ

60

Ό ταν ληψθεί υπόψη το πλήθος των γεγονότων που πρέπει να συμπέσουν πριν συλληφθεί ένα έμβρυο, είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οποιαδήποτε γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος. Δεν πρέπει να απορεί κανείς που γίνεται λόγος για το θαύμα της ζωής! Για να μείνετε έγκυος πρέπει να συμβούν τα ακόλουθα: Η ορμονική σας ισορροπία πρέπει να εί­ ναι η κατάλληλη για να αναπτυχθεί το ωάριο. Πρέπ ει να λά βει χώρα ωορρηξία: αν δεν απελευθερωθεί ωάριο δεν υπάρχει πιθανότητα να συμβεί γονιμοποίηση. Πρέπ ει να κάνετε έρωτα τη σωστή στιγμή του εμμηνορρυσιακού κύκλου. Το σπέρμα μπορεί να αντέξει 3 μέρες περίπου

ΡΩ ΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ... ΓΙΑΤΡΟ

σε υγιή κολπική βλέννη, αλλά, αν αν το διάστημα αυτό παρέλθει, το ωάριο και το σπερματοζωάριο είναι απίθανο να συναντηθούν. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να να μπορείτε να συλλάβετε μόνο 2 με 3 μέρες το μήνα.

Ο σύντροφός σας π ρέπ ει να παράγει πολλά και υγιή σπερματοζωάρια που να μπορούν να διαπεράσουν την τραχηλική σας βλέννη για να φθάσουν στο ωάριο.

Ό ταν το ωάριο έχ ει γο νιμο π ο ιηθεί, η βλαστοκύστη πρέπει να εμφυτευθεί σταθερά στο τοίχωμα της μήτρας.

Πρέπ ει τα επ ίπεδα της ορμόνης προγεστερόνης, που θα παραχθούν από το ωχρό σωμάτιο, να είναι επαρκή για να διατηρηθεί η κύηση.

Θα π ρέπ ει να σταματήσω να λαμβάνω φάρμακα σε περίπτωση που συλλάβω; Πολλά φάρμακα μπορούν να ληφθούν με ασφάλεια, αλλά ορισμένα όχι, ή δεν έχουν αξιολογηθεί πλήρως. Αυτή η τελευταία ομάδα περιλαμβάνει πολλά αντιισταμινικά για αλλεργίες, υπνωτικά χάπια χορηγούμενα χωρίς συνταγή γιατρού και πολλά αναλγητικά (δείτε σελ. 23). Αν λάβατε κατά λάθος φάρμακο χωρίς συνταγή, το οποίο δεν θεωρείται κατάλληλο για χρήση στην κύηση, είναι απίθανο να προκαλέσατε κάποια ζημιά με μια δόση μόνο. Ωστόσο, ζητήστε ιατρική συμβουλή αν ανησυχείτε. Αν χρειάζεται να συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε κάποιο φάρμακο κατά την κύηση, ρωτήστε αν αυτό είναι ασφαλές. Αν και οι φαρμακοποιοί είναι καλά πληροφορημένοι για όλα τα φάρμακα, ο γιατρός σας είναι το πλέον κατάλληλο άτομο για να συμβουλευθείτε σχετικά με τα συνταγογραφούμενα φάρμακα.

ΕΙΣΤΕ 3 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΑΚΡΙΒΩΣ

259 ημέρες ακόμη... ΤΙ ΣΥ Μ ΒΑ ΙΝ ΕΙ ΣΤΟ ΕΣΩ ΤΕΡ ΙΚ Ο

Η βλαστοκύστη είναι σταθερά ενσωματωμένη στο τοίχωμα της μήτρας. Μόλις συμβεί αυτό, ο πλακούντας (το προσωρινό όργανο που προμηθεύει το αναπτυσσόμενο έμβρυο με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά) θα αρχίσει να αναπτύσσεται.

Πέρασε 1 εβδομάδα από τη γονιμοποίηση του ωαρίου και τώρα εμφυτεύεται στη μήτρα, όπου θα αναπτυχθεί σύντομα σε έμβρυο. Περίπου 7 ημέρες μετά τη γονιμοποίη­ ση, η βλαστοκύστη εμφυτεύεται στο τοίχωμα

κύτταρα ώστε να βυθιστεί κάτω από την

μήτρα για να υποστηρίξει την κύηση αντί να

επιφάνεια του τοιχώματος της μήτρας. Αυτή

αποβάλλει το τοίχωμά της, όπως θα συνέβαινε

της μήτρας. Η εξωτερική κυτταρική στιβάδα,

που ήταν αρχικά μια μονήρης εξωτερική

με μια τυπική περίοδο.

που δεν προστατεύεται πια, μπορεί να

κυτταρική στιβάδα, τώρα διαχωρίζεται σε 2

προσκολληθεί στο τοίχωμα της μήτρας. Το

στιβάδες.

τοίχωμα είναι πιο “δεκτικό” και έχει υποστεί

Η εσωτερική κυτταρική στιβάδα θα μετατραπεί στον πλακούντα και στον αμνιακό

Η εξωτερική κυτταρική στιβάδα δημιουργεί

σάκο που περικλείει το έμβρυο. Μέσα στη

μεταβολές που το καθιστούν περισσότερο

χώρο διαβρώνοντας το τοίχωμα, και εκκρίνει

βλαστοκύστη υπάρχει μία έσω κυτταρική μάζα

“κολλώδες”, έτσι ώστε να υποβοηθηθεί η

ορμόνες. Αυτές οι ορμόνες “ενημερώνουν” το

που θα σχηματίσει το έμβρυο.

προσκόλληση. Η βλαστοκύστη διαβρώνει τα

σώμα σας ότι είστε έγκυος και διεγείρουν τη

ΔΙΑ ΤΑ ΣΕΙΣ ΚΑΙ Α ΣΚΗ ΣΕΙΣ ΧΑ Λ Α ΡΩ ΣΗΣ

Μπορεί να βοηθήσουν να χαλαρώσετε κατά την ενδιάμεση π ερί­ οδο, πριν κάνετε τεστ κύησης. Αφιερώστε λίγο χρόνο για να διατηρήσετε τη φόρμα σας με αυτές τις απλές διατάσεις. Το να συνηθίσετε να κάνετε

Βεβαιωθείτε ότι ο λαιμός και η πλάτη σας είναι ευθυγραμμισμένα

Αισθανθείτε τη διάταση

Για να κά νετε διάταση των ποδιών, καθίστε στο δάπεδο και διατείνετε το αριστερό πόδι μπροστά σας. Χρησιμοποιώ­ ντας το αριστερό σας χέρι κρατήστε το αριστερό σας πόδι για λίγα δευτερόλεπτα. Αν δεν μπορείτε να ψθάσετε τα δάκτυλα των ποδιών σας, μην στενοχωριέστε. Εισπνεύστε για να αρχίσετε και εκπνεύστε ενώ κάνετε διάταση. Επαναλάβετε με το δεξί σας πόδι. Κρατήστε τα δάκτυλα των ποδιών σας, αν μπορείτε

Η 3Γ|εβδομάδα

Για να κά νετε διάταση της μέσης , ξαπλώστε στα 4 και χαμηλώστε τους γλουτούς σας προς τα πόδια σας, ενώ εκτείνετε τα χέρια σας στο δάπεδο μπροστά σας. Χαμηλώστε το μέτωπό σας όσο περισσότερο μπορείτε, διατηρώντας το λαιμό και την πλάτη ευθυγραμμισμένα, και απλώστε τα χέρια σας όσο περισσότερο μπορείτε. Εισπνεύστε αργά και μετά χαλαρώστε την πλάτη και τα χέρια σας ενώ εκπνέετε. Εισπνεύστε και εκπνεύστε 10 φορές.

αυτές τις ασκήσεις τώρα θα βοηθήσει το σώμα σας να αντεπεξέλθει στις αυξημένες απαιτήσεις της εγκυμοσύνης. Κάντε διατάσεις πριν και μετά την άσκηση για ζέσταμα ώστε να προληφθεί η μυϊκή καταπόνηση.

LSI

Η 4ηεβδομάδα ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΘΑ ΧΡΕΙΑΣΤΕΙΤΕ ΑΙΓΗ ΥΠΟΜΟΝΗ ΚΑΘΩΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΤΕ, ΑΓΩΝΙΑΤΕ ΚΑΙ ΕΛΠΙΖΕΤΕ.

Το μελλοντικό έμβρυο, τώρα πλέον σταθερά εμφυτευμένο στο τοίχωμα της μήτρας σας, αρχίζει να αναπτύσσεται. Αν και θα μπορούσατε να κάνετε τεστ κύησης στο σπίτι αυτή την εβδομάδα, μπορεί να νιώσετε απογοητευμένη ή αβέβαιη, επειδή στο στάδιο αυτό ένα απολύτως βέβαιο αποτέλεσμα είναι απίθανο. Μπορεί να είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρο το να αναρωτιέστε αν θα εμφανιστεί η ανεπιθύμητη περίοδος και θα διαλύσει τις ελπίδες σας. Μιλήστε με το σύντροφό σας και μοιραστείτε τα συναισθήματά σας μαζί του - μπορεί και αυτός να είναι αγχωμένος. Το τοίχωμα της μήτρας εκκρίνει ορμόνες που βοηθούν να υποστηριχθεί η κύηση.

Η αμνιακή κοιλότητα, που αργότερα μετατρέιτεται σε αμνιακό σάκο γεμάτο υγρό που προστατεύει το έμβρυο, αναπτύσσεται από την περιοχή αυτή.

Το πρώτο τρίμηνο

Το έμβρυο αποτελείται μόνο από 2 στιβάδες κυττάρων, που θα διαιρεθούν πολύ σύντομα για να σχηματίσουν τις καταβολές του σώματος του παιδιού.

Ο πλακούντας αρχίζει να 'οπττΰσσεται εδώ. Σύντομα τα κύτταρα θα διαπεράσουν το τοίχωμα της μήτρας.

Χοριακή κοιλότητα

Ο λεκιθικός ασκός

διαμορφώνεται. Θα θρέψει το έμβρυο ώσπου ο πλακούντας να αρχίσει να λειτουργεί και θα δημιουργεί τα κύτταρα του αίματος μέχρι να αναλάβει το εμβρυϊκό ήπαρ.

ΕΙΣΤΕ

ΜΕΡΑΣ

258 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο

ΣΑ Σ ΣΗ Μ Ε Ρ Α

Αυτή είναι μια εγκάρσια τομή της κυτταρικής σφαίρας που έχει εμψυτευθεΐ στη μήτρα σε αυτό το πρώιμο στάδιο της κύησης. Περιέχει υγρό στο κέντρο και δύο π εριοχές με λευκά κύτταρα με μια πιο σκούρα σειρά κυττάρων μεταξύ τους - αυτά θα αποτελέσουν το έμβρυο, που τώρα

Παράγοντα! ορμόνες της κύησης, αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να τις εντοπίσετε με ακρίβεια, οπότε είναι καλύτερα να περιμένετε πριν κάνετε τεστ. Μπορεί να θέλετε να κάνετε τεστ κύησης καθώς μπαίνετε στην 4Πεβδομάδα του κύκλου σας. Οι περισσότερες γυναίκες χρησιμοποιούν μη συνταγογραφούμενες δοκιμασίες κύησης για το σπίτι (δείτε σελ. 71). Αυτές είναι απλές στη χρήση και βασίζονται στην αντίχνευση των επιπέδων hCG στα ούρα σας - αυτή είναι η ορμόνη που παράγεται μόλις το έμβρυο εμφυτευθεί στο τοίχωμα της μήτρας (δείτε σελ. 61). Υπάρχουν τεστ κύησης που ισχυρίζονται ότι ανιχνεύουν την κύηση 6 μέρες πριν την αναμενόμενη περίοδο. Αλλά αν τα χρησιμο­ ποιήσετε νωρίς, τα επίπεδα hCG -σας (δείτε άνω) μπορεί να μην είναι αρκετά υψηλά για να δώσουν θετικό αποτέλεσμα, παρόλο που ενδέχεται να είστε έγκυος.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΗ... Μ Α ΙΑ

Προ βλημα τίζ ο μα ι για το αν θα κάνω τεσ τ κύησης , καθώς ο σ ύν τρο φ ό ς μου θα α π ο γο ητευθεί αν δεν είμα ι έγκυο ς . Θα επ ηρεά σ ει αυτό τις π ιθα ν ό τητές μου να σ υλλά βω ; Το να πιέζεστε για να συλλάβετε είναι αγχωτικό και μπορεί να επηρεάσει τον υποθάλαμο (δείτε σελ. 38) - τη δομή στον εγκέφαλο που ρυθμίζει τον εμμηνορρυσιακό κύκλο. Οπότε, το έντονο ενδιαφέρον του συντρόφου σας μπορεί τελικά να φέρει τα αντίθετα αποτελέσματα. Να είστε ειλικρινής με το σύντροφό σας για το πώς νιώθετε. Εξηγήστε του ότι μοιράζεστε τον ενθουσιασμό του για απόκτηση παιδιού, αλλά ότι νιώθετε

πιεσμένη και φοβάστε πως αυτό θα επηρεάσει την ικανότητά σας να συλλάβετε. Αντίθετα, αν δεν είστε απολύτως βέβαιη ότι είστε έτοιμη για παιδί, τώρα είναι η ώρα να το συζητήσετε. Η κύηση είναι ένα γεγονός που αλλάζει τη ζωή σας, και, τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας, πρέπει να είστε απολύτως συνειδητοποιημένοι και επίσης να γνωρίζετε ότι, από μόνη της, μπορεί να είναι ιδιαίτερα αγχωτική. Να περνάτε καλά μαζί και βεβαιωθείτε ότι η πίεση να συλλάβετε δεν μειώνει τη χαρά και τον αυθορμητισμό από τον έρωτά σας (δείτε σελ. 49).

ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΚΥΗΣΗΣ ΣΑΣ

ΕΙ 4η εβδομάδα

Η α π ό π ειρα α π ό κτησ ης π α ιδιο ύ είν α ι μια εκπ ληκτική εμπ ειρία , οπότε γιατί να μην κρατήσετε ένα ημερολόγιο; Είναι καλός τρόπος να περάσετε την ώρα σας σε αυτή τη μεταβατική περίοδο ενώ περιμένετε να κάνετε τεστ κύησης. Αντί να σημειώνετε απλά τις ημερομηνίες της περιόδου σας και τις ενδείξεις ωορρηξίας, χρησιμοποιήστε το ημερολόγιο για να καταγράψετε ό,τι σας συμβαίνει σε αυτή τη φάση. Μόλις μείνετε έγκυος, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το ημερολόγιο για να καταγράψετε τα αισθήματα σας: για παράδειγμα, τι νιώσατε όταν είδατε το θετικό σύμβολο στο τεστ κύησης, πώς ανακοινώσατε τα νέα στο σύντροφό σας και την αντίδρασή του, πώς νιώσατε στο πρώτο χτύπημα του μωρού, τις καλύτερες και χειρότερες στιγμές της εγκυμοσύνης. Μπορεί, επίσης, να διαπιστώσετε ότι το να εκτονωθείτε με αυτό τον τρόπο για τα αρνητικά σχόλια του συντρόφου σας ή τις ιδιοτροπίες της πεθεράς σας είναι παράδοξα θεραπευτικό! Εκτός από το να παρέχει ένα μοναδικό ιστορικό της κύησής σας, το ημερολόγιο μπορεί επίσης να σας βοηθήσει σε επόμενες κυήσεις: για παράδειγμα, μπορεί να το βρείτε ανακουφιστι­ κό να ανατρέξετε στο ημερολόγιο και να διαπιστώσετε ότι η ναυτία και ο εμετός που σας ταλαιπωρούν είναι απλά μια προσωρινή κατάσταση.

ΕΙΣΤΕ 3 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 2 ΗΜΕΡΩΝ

257 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Σε αυτή την ψηφιακή εικόνα ολόκληρη η βλαστοκύστη φαίνεται εμφυτευμένη στο τοίχωμα της μήτρας. Τα κύτταρα που θα σχηματίσουν το έμβρυο απεικονίζονται ως σκούρα περιοχή στη 12;] ώρα, αν φανταστεί κανείς την βλαστοκύστη σαν το δείκτη ενός ρολογιού.

Η υιοθέτηση υγιούς τρόπου ζωής και η βελτίωση της διάθεσής σας είναι λογικές προτεραιότητες τώρα που πιθανόν να είστε έγκυος.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Πολιτιστικές δοξασίες Να τι πιστεύουν ορισμένοι πολιτισμοί: Οι πατεράδες Hindu χωρίζουν τα μαλλιά των συντρόφων τους 3 φορές προς τα πάνω, από μπροστά προς τα πίσω, για να

Μ ό λ ις επ ιβε β α ιω θ εί η εγ κυ μ ο σ ύ ν η σα ς ,

λαχανικά, που είναι καλή πηγή ψυλλικού

την επόμενη εβδομάδα περίπου, θα

οξέος; Ασκείστε αρκετά και με ασφάλεια; Αν

διαπιστώσετε ότι βομβαρδίζεστε με

και δεν ξέρετε αν είστε έγκυος ακόμη, αξίζει

περισσότερες πληροφορίες για θέματα υγείας

να κάνετε κάποιες βασικές αλλαγές στη

από ποτέ. Είναι η διατροφή σας ισορροπημέ­

διατροφή και στον τρόπο ζωής σας. Γυρίστε

νη; Μπορείτε να μειώσετε το ποσό αλατιού,

στις σελίδες 14-29 για μερικές επίκαιρες

ζάχαρης και πρόχειρου φαγητού (fast food)

πληροφορίες. Αξίζει, επίσης, να γνωρίζετε τα

που καταναλώνετε; Τρώτε άφθονα φρούτα

πρώιμα σημεία της κύησης, ώστε να ξέρετε τι

και λαχανικά, ειδικά πράσινα φυλλώδη

είναι φυσιολογικό και τι όχι. Αν έχετε κάποια προϋπάρχουσα πάθηση ή

ενισχύσουν την ανάπτυξη του εμβρύου.

λαμβάνετε φάρμακα, ζητήστε ιατρική συμβουλή.

Σε ορισμένες χώρες δίνουν μεγάλη έμφαση στην προστασία του αγέννητου παιδιού. Στην Ταϋλάνδη, η κοιλιά της εγκύου μπορεί να ζοτγραψιστεί για να εξορκιστούν τα

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ... ΥΓΕΙΑ

σκοτεινά πνεύματα. Πιστεύεται, επίσης, ότι το να δίνει κανείς δώρα πριν τη γέννηση θα

Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Το πρώτο τρίμηνο

προσελκύσει τα σκοτεινά πνεύματα.

Αν καπ νίζ ετε, σταματήστε (όπως και ο ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ..

Υπάρχουν τουλάχιστον 30 χημικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη γονιμότητα. Επειδή το κάπνισμα μειώνει το ρυθμό κυτταρικού πολλαπλασιασμού, μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στις πρώτες ημέρες και εβδομάδες της κύησης. Εκτός από την πρόκληση προβλημάτων γονιμότητας στις γυναίκες, το κάπνισμα μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο σπέρμα και να μειώσει την τεστοστερόνη στους άνδρες.

Να κάνετε ήπια άσκηση, όπως βάδισμα ή κολύμβηση, καθώς είναι ιδανική πριν, κατά και μετά την κύηση.

σύντροφός σας) για λόγους υγείας. Μόλις μείνετε έγκυος, η αποχή από το κάπνισμα θα μειώσει τον κίνδυνο αποβολής, γέννησης νεκρού παιδιού, πρόωρου τοκετού, ελειποβαρούς νεογνού και αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Θα πρέπει, επίσης, να μειώσετε, ή καλύτερα να σταματήσετε εντελώς την κατανάλωση αλκοόλ. Η τρέχουσα σύσταση από το Υπουργείο Υγείας είναι να αποφεύγετε τη χρήση αλκοόλ όταν προσπαθείτε να συλλάβετε και αφού μείνετε έγκυος, καθώς είναι δύσκολο να προσδιοριστούν τα ασφαλή επίπεδα κατανάλωσής του.

ΕΙΣΤΕ 3 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 3 ΗΜΕΡΩΝ

256 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Το έμβρυό σας εμψυτεύθηκε στη μήτρα και το σημείο εισόδου του στο τοίχωμα της μήτρας καλύπτεται τώρα από θρόμβο, όπως φαίνεται εδώ. Ο θρόμβος εμποδίζει την αιμορραγία και προστατεύει το έμβρυο.

Προσπαθήστε να διατηρείστε απασχολημένη για να μην σκέφτεστε συνέχεια το ενδεχόμενο της εγκυμοσύνης σας, και να αντιμετωπίζετε την κατάσταση θετικά.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΓΙΑΤΡΟ

Έκανα μια πρώιμη δοκιμασία κύησης , η οποία ήταν πάλι αρνητική, ενώ προσπαθώ εδώ και 6 μήνες να συλλάβω. Μπ ορεί αυτό να οφείλετα ι στο ότι έχω ασταθή κύκλο περιόδου; Οι εμμηνορρυσιακοί κύκλοι που ποικίλλουν περισσότερο από μερικές μέρες σε διάρκεια από μήνα σε μήνα θεωρούνται ασταθείς. Ένας ασταθής κύκλος μπορεί να είναι προβληματικός όταν προσπαθείτε να συλλάβετε, αλλά το να γνωρίζετε τις ενδείξεις της ωορρηξίας (δείτε σελ. 43) μπορεί να σας βοηθήσει να προσδιορίσετε πότε πλησιάζετε στο παράθυρο γονιμότητάς σας. Η ασταθής ωορρηξία και εμμηνορρυ­ σία ευθύνονται για το 30-40% των προβλημάτων γονιμότητας. Πολλοί

αγχωτική όταν προσπαθείτε να συλλάβετε. Αν ο έμμηνος κύκλος σας είναι ασταθής μπορεί να μην γνωρίζετε πότε αναμένεται πε­ ρίοδος, και έτσι να μην γνωρίζετε αν έχετε καθυστέρηση και συνεπώς αν είστε έγκυος ή όχι. Η αβεβαιότητα είναι πιθανόν να σας κάνει αγχώδεις, και κάθε φορά που πηγαίνετε στην τουαλέτα θα φοβάστε μήπως δείτε την αρχή της περιόδου. Είτε γνωρίζετε είτε όχι πως έχετε προβλήματα γονιμότητας, η αναμονή θα είναι δύσκολη. Αν έχετε περίοδο, η απογοήτευση μπορεί να είναι έντονη. Ο κύκλος περιόδου, αναμονής για ωορρηξία, ελπίδας για εγκυμοσύνη και μετά η διαπίστωση ότι αυτή δεν επετεύχθη, μπορεί να γίνει πολύ ψυχοφθόρος μήνα με το μήνα. Αν προσπαθείτε να συλλάβετε επί ένα

Αν είστε άνω των 35 ετών και προσπαθείτε να συλλάβετε επί 6 μήνες, ρωτήστε το γιατρό σας αν πρέπει να υποβληθείτε σε δοκιμασίες γονιμότητας. Θα πρέπει και οι δύο να προβείτε σε έλεγχο, επειδή θα πρέπει να ελεγχθεί και το σπέρμα του συντρόφου σας. Θα υποβληθείτε (κυρίως) σε αναλύσεις αίματος.

χρόνο χωρίς επιτυχία, θα πρέπει να πάτε στο γιατρό σας για έλεγχο. Ή να πάτε στους έξι μήνες αν είστε άνω των 35 ετών ή γνωρίζετε

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

ότι μπορεί να έχετε προβλήματα γονιμότητας,

Π ερ ίπ ο υ το % των κυήσεων στη

όπως φραγμένες σάλπιγγες. Προσπαθήστε να

Βρετανία μπορεί να είναι τυχαίες

εκμυστηρευθείτε σε έναν καλό φίλο σας τα

(όχι προγραμματισμένες).

προβλήματα σας, ώστε να έχετε κάποιον για να μιλήσετε, αλλά προσπαθείστε να μην σας γίνει εμμονή. Αν μόλις αρχίσατε να προσπαθείτε, θυμηθείτε ότι υπάρχει πιθανότητα μόνο 1 στις 4 ή 5 να συλλάβετε κάθε μήνα, οπότε είναι μάλλον απίθανο να μείνετε έγκυος από τον πρώτο μήνα προσπάθειας.

Σύμφωνα με δημοσίευση στο British M edical Journal, το 31% των γυναικών της έρευνας δήλωσαν ότι η εγκυμοσύνη τους δεν ήταν προσχεδιασμένη. Σε αυτές δεν συμπεριλαμβάνονται οι γυναίκες που συνέλαβαν αλλά αποφάσισαν να μην προχωρήσουν με την εγκυμοσύνη, μαζί με τις οποίες το ποσοστό θα ήταν ακόμα μεγαλύτερο.

Η 4η εβδομάδα

παράγοντες καθορίζουν πόσο γόνιμη είναι μια γυναίκα, όπως η ηλικία της, η σύσταση της τραχηλικής βλέννης, η βατότητα των σαλπιγγών, κ.λπ., αλλά ο σημαντικότερος παράγοντας είναι αν έχει τακτικά ωορρηξία. Ορισμένες φορές υπάρχει μια κατάσταση που λέγεται “ανωορρηκτικοί κύκλοι” αν, όπου υπάρχει ασταθής εμμηνορρυσία χωρίς ωορρηξία. Αν δεν απελευθερώνετε ωάριο κάθε μήνα, δεν θα έχετε αρκετές ευκαιρίες να συλλάβετε. Μπορεί να λάβετε αγωγή για να επαχθεί η παραγωγή ωαρίων και να ενισχυθεί η ωορρηξία.

Η α ν α μο ν ή της π ερ ιό δ ο υ -ή καλύτερα, η καθυστέρησή τη ς- μπορεί να είναι πολύ

ΕΙΣΤΕ 3 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 4 ΗΜΕΡΩΝ

255 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ Ε Ρ Α

Για να εμφυτευθεί στο τοίχωμα της μήτρας, το μελλοντικό έμβρυο χρειάζεται τη βοήθεια της προγεστερόνης, που εκκρίνεται μετά την αιορρηξία από το κενό ωοθυλάκιο, το ωχρό σωμάτιο (που απεικονίζεται με ροζ χρώμα σε αυτή την εγκάρσια τομή ωοθήκης). Η προγεστερόνη βοηθά τό τοίχωμα να παχυνθεί.

Νιώθετε διαφορετικά; Θα συλλάβετε τον εαυτό σας να αναλύει κάθε πτυχή του σώματός σας καθώς αναζητείτε σημεία εγκυμοσύνης!

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗ... Δ ΙΑ Τ Ρ Ο Φ Η

Απαγορεύεται η δίαιτα! Αν κάνατε δίαιτα πριν συλλά βετε, μπορεί να σκέφτεστε να τη συνεχίσετε αφού μάθατε ότι είστε έγκυος. Μην το κάνετε: αν δεν είστε υπέρβαρη και κάνετε δίαιτα, το παιδί σας μπορεί να υποσιτιστεί και είναι πιο πιθανό να είναι πρόωρο και ελειποβαρές όταν γεννηθεί. Πρέπει να έχετε μια υγιή, ισορροπημένη διατροφή (δείτε σελ. 14-17). Μην τρώτε πρόχειρο

Είσ τε ακόμη στις π ρώτες μέρες και είναι

ορισμένες φορές να πείσετε τον εαυτό σας

απίθανο να έχετε ήδη συμπτώματα

ότι νιώθει διαφορετικά. Αν δεν νιώθετε

εγκυμοσύνης. Μερικές γυναίκες υποστηρί­

διαφορετικά μην ανησυχείτε, αυτό είναι

ζουν ότι «αισθάνονται έγκυες» ακόμη και

εντελώς φυσιολογικό.

πριν γίνουν ορατές οι αλλαγές στο στήθος

Σε κάθε περίπτωση ο μόνος σίγουρος

τους ή πριν αρχίσουν να αισθάνονται

τρόπος να γνωρίζετε αν είστε έγκυος ή όχι

αδιαθεσία. Μερικές γυναίκες λένε ότι απλά

είναι να κάνετε τεστ κύησης (δείτε σελ. 71).

το ξέρουν. Μπορεί να είστε τόσο συντονι­

Δεν χρειάζεται να πάτε στο γιατρό σας για να

σμένες με το σώμα σας ώστε να διαπιστώσετε

επιβεβαιώσετε την κύησή σας, καθώς οι

ότι αλλάζει ακόμη και πριν να κάνετε τεστ.

δοκιμασίες που χρησιμοποιούν οι γιατροί είναι

Δυστυχώς, μερικές φορές το μυαλό μας

οι ίδιες με αυτές που αγοράζετε χωρίς

μπορεί να παίζει παιχνίδια: μπορεί να θέλετε

συνταγή. Αν το τεστ είναι θετικό, είστε

να μείνετε έγκυος τόσο πολύ που, ενδέχεται,

έγκυος!

φαγητό από ταχυφαγεία κατά την κύηση, καθώς αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο να εμφανίσει το παιδί σας προβλήματα βάρους.

Το πρώτο τρίμηνο

Αν έχετε υφηλό δείκτη μάζας σώματος (δείτε σελ. 17), ο γιατρός σας μπορεί να δώσει το πράσινο φως να χάσετε βάρος. Η έρευνα δείχνει ότι παχύσαρκες γυναίκες που έχασαν βάρος ή που διατήρησαν σταθερό βάρος στην εγκυμοσύνη ήταν πιο πιθανό να αποκτήσουν παιδιά φυσιολογικού βάρους. Στη μετέπειτα ζωή, τα παιδιά τους ήταν επίσης λιγότερο πιθανό να υποφέρουν από διαβήτη και παχυσαρκία. Το ιδανικό θα ήταν να χάσετε τα επιπλέον κιλά σας πριν συλλάβετε, επειδή η παχυσαρκία σάς καθιστά πιο επιρρεπή στο διαβήτη και στην υπέρταση και αυξάνει τις πιθανότητες να χρειαστείτε καισαρική τομή.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... Δ ΙΑ Τ Ρ Ο Φ Ο Λ Ο Γ Ο

Θα π ρέπ ει να σταματήσω τον καφέ σε περίπτωση που είμαι έγκυος ; To Food Standards Agency συμβουλεύει τις εγκύους να μην πίνουν παραπάνω από 200 mgrs καφεΐνη τη μέρα (2 ποτήρια στιγμιαίου καφέ, 1 ποτήρι καφέ φίλτρου ή 2 ποτήρια τσάι). Είναι καλύτερα να αποφεύγετε την καφεΐνη όσο διαρκεί η κύηση, καθώς η έρευνα δείχνει ότι, σε φηλές δόσεις, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής. Μια έρευνα αποκάλυψε ότι έγκυες που έπιναν 2 ή περισσότερα φλυτζάνια καφέ (ή το ισοδύναμό τους) είχαν διπλάσιες πιθανότητες αποβολής απ’ όσες διέκοψαν την καφεΐνη. Πριν αρχίσετε να πίνετε καφέ χωρίς καφεΐνη, σημειώστε ότι τα ροφήματα αυτά μπορεί να αυξήσουν τη χοληστερόλη. Τα καλά νέα είναι ότι πολλές γυναίκες

διαπιστώνουν ότι δεν επιθυμούν καφέ στα πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης.

ΕΙΣΤΕ 3 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 5 ΗΜΕΡΩΝ

254 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ Ε Ρ Α

Το πρώτο στάδιο ανάπτυξης του πλακούντα -του συστήματος υποστήριξης της ζωής του παιδιού σας- απεικονίζεται εδώ. Το σχήμα δείχνει πυρήνες (γαλάζιοι) μέσα σε ένα συνεχές δίκτυο κυττάρεον που θα μετατραπούν στις λάχνες του πλακούντα. Αρχικά οι μικροσκοπικές λάχνες είναι συμπαγείς, ενώ αργότερα περιλαμβάνουν αιμοφόρα αγγεία.

Καθώς το γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται πλήρως στη μήτρα σας, μπορεί να προκαλέσει ήπια αιμορραγία. Η κυττα ρική σφαίρα που θα σχ ημα τίσει το έμβρυο , γνωστή ως βλα στοκύστη, έχει πλέον εμφυτευθεί πλήρως στο τοίχωμα της μήτρας, και το τοίχωμα έχει αναγεννηθεί καλύπτοντας την. Δυστυχώς, στην περίπλοκη διαδικασία της σύλληψης, περίπου μόνο τα μισά από τα γονιμοποιημένα ωάρια συνεχίζουν δημιουργώ­ ντας βλαστοκύστη, και περίπου οι μισές μόνο από αυτές συνεχίζουν εμφυτευόμενες με επιτυχία στη μήτρα. Όταν η βλαστοκύστη εμφυτευθεί, μπορεί να εμφανιστεί μικρή αιμορραγία, γνωστή ως Αυτή η εικόνα μέσω Η/Τ δείχνει την κυτταρική σφαίρα -τη βλαστοκύστη- όπως φαίνεται τοποθετημένη μέσα στη μήτρα. Ο εξωτερικός δακτύλιος των διασυνδεδεμένων κυττάρων που τελικά θα διαμορφώσει τον πλακούντα διακρίνεται ξεκάθαρα.

διάστιξη. Αυτό συχνά οδηγεί σε σύγχυση σχετικά με τη χρονολόγηση της κύησης, μεταξύ άλλων επειδή μπορεί να συμβεί κατά τη στιγμή που φυσιολογικά θα ξεκινούσε η περίοδος. Το χρώμα του αίματος μπορεί να ποικίλλει. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ροζ, αν και μπορεί να εμφανιστεί ως ζωηρό ερυθρό

Πιστεύετα ι ότι περίπ ου το 50% των

αίμα. Αν δεν είναι άφθονο, το χρώμα δεν έχει σημασία. Αν η αιμορραγία διαρκεί για βραχύ

κυήσεων καταλήγουν σε αποβολή πριν

διάστημα και δεν αισθάνεστε άβολα, είναι

την εμφύτευση.

πιθανό τα πράγματα να είναι απολύτως

Μέχρι και το Ή των κυήσεων καταλήγουν σε

φυσιολογικά, αλλά επισκεφθείτε το γιατρό σας για προληπτικό έλεγχο.

αποβολή ως την S'1εβδομάδα, και περίπου

Περίπου το 25% των γυναικών θα έχουν

το % θα καταλήξουν σε αποβολή μεταξύ 5'κ

κάποια αιμορραγία στην αρχή της κύησης,

και 7ν εβδομάδας (δείτε σελ. 94). Ευτυχώς, ο

αλλά οι περισσότερες εγκυμοσύνες τελικά

κίνδυνος αποβολής μειώνεται κατά πολύ καθώς περνούν οι εβδομάδες

περιπτώσεις, η αιμορραγία σημαίνει πιθανή

και ελαχιστοποιείται μετά τη 12Γ| εβδομάδα της κύησης.

γεγονός ότι αιμορραγήσατε στο γιατρό ή στη

ολοκληρώνονται. Ωστόσο, σε ορισμένες αποβολή, οπότε πάντα να αναφέρετε το μαία σας.

Όπως και π ολλοί άλλοι γονείς , μάλλον σκεφθήκατε πολύ σοβαρά πριν προσπαθήσετε να συλλάβετε δεύτερο παιδί. Δεν υπάρχει ιδανική διαφορά ηλικίας μεταξύ των παιδιών, αλλά σκεφθείτε:

Τα πλεονεκτήματα: Είστε σε φάση «ρύθμισης για π α ιδί» και συνηθισμένη στη ρουτίνα και σε όλες τις πτυχές της βρεφικής φροντίδας. Θα έχετε όλο τον εξοπλισμό που χρειάζεστε, από μπιμπερό μέχρι κούνια και καροτσάκι. Ένα δίχρονο μπορεί να αποδεχτεί πιο εύκολα το νέο του αδελφάκι από ένα τετράχρονο, που έχει συνηθίσει ήδη να απολαμβάνει την αποκλειστική προσοχή των γονιών του. Πάντα θα υπάρχουν διενέξεις , αλλά τα παιδιά με μικρή ηλικιακή διαφορά τείνουν να παίζουν καλύτερα μαζί.

Τα μειονεκτήματα: Είναι κουραστικό να φροντίζετε ένα παιδί 1 ή 2 ετών ενώ είστε έγκυος.

Μπ ορεί να κουράσει το σώμα σας το να έχετε διαδοχικές κυήσεις.

Αν απ οκτήσετε δεύτερο πα ιδί πριν το πρώτο περπατήσει, μπορεί να χρειαστεί να κάνετε πολλές μεταφορές, αυξάνοντας τον κίνδυνο οσφυαλγίας. Δεν θα έχ ετε αρκετό χρόνο να γνωρίσετε το πρώτο σας παιδί μέχρι να εμφανιστεί το δεύτερο.

Η 4η εβδομάδα

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝ ΟΣ ΟΤΙ...

(φρέσκο) αίμα, όπως και καφεοειδές, παλαιό

ΔΙΠ Λ Α ΣΙΑ ΣΜΟ Σ

ΕΙΣΤΕ 3 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 6 ΗΜΕΡΩΝ

253 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ Ε Ρ Α

Αυτή η μικροσκοτηκή εικόνα εμφυτευμένης βλαστοκύστης δείχνει την αμνιακή κοιλότητα (ημικυκλική λευκή περιοχή στην κορυφή), με τά κύτταρα που θα σχηματίσουν το έμβρυο ακριβώς από κάτω (σκούρο ωοειδές στη θέση της 12'-c ώρας). Ο λεκιθικός ασκός είναι η ροζ υποκείμενη περιοχή.

Πολύπλοκες αλλαγές λαμβάνουν χώρα μέσα στη μήτρα σας για να δημιουργηθεί ένα ασφαλές και θρεπτικό περιβάλλον για το αγέννητο παιδί σας. Η εμφυτευμένη κυτταρική σφαίρα στη μήτρα ήδη θέτει τα θεμέλια για τη

έμβρυο. Ο ομφάλιος λώρος θα αναπτυχθεί τελικά κοντά στο μικρότερο θάλαμο. Τα

μελλοντική τους ζωή ως έμβρυο. Σε πάχος

εσωτερικά γεννητικά κύτταρα αναπτύσσο­

δύο στιβάδων, τα γεννητικά κύτταρα

νται με βραδύτερο ρυθμό από τις ταχέως

διαμορφώνουν ένα επίπεδο δίσκο που

εκπτυσσόμενες εξωτερικές κυτταρικές

χωρίζει το πλήρες υγρού εσωτερικό τμήμα

στιβάδες.

της κυτταρικής σφαίρας σε δύο θαλάμους. Ο

Αρχικά, ο ομφάλιος λώρος είναι ένας

μικρότερος από αυτούς τους γεμάτους υγρό

απλός μίσχος, που δεν περιέχει αιμοφόρα αγ­

θαλάμους θα αποτελέσει τον αμνιακό σάκο.

γεία, αλλά το σημείο όπου απλά “αγκυροβο­

Ο μεγαλύτερος θάλαμος, κείμενος εγγύτερα

λεί” το έμβρυο στο μελλοντικό πλακούντα

στο μελλοντικό πλακούντα, θα αποτελέσει

(δείτε σελ. 76), που τελικά θα γίνει η «σανίδα

τον λεκιθικό ασκό που στηρίζει το πρώιμο

επιβίωσης» του αγέννητου παιδιού σας.

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

Τα νεογνά είναι παχουλά. Αυτό οφείλεται κυρίως στα βελτιωμένα πρότυπα διατροφής και ζωής. Ωστόσο, η παχυσαρκία της μητέρας είναι ένας άλλος παράγοντας - αν η μητέρα είναι υπέρβαρη, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος διαβήτη (δείτε σελ. 473), που μπορεί να αυξήσει το βάρος του παιδιού.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ... ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟ

Το πρώτο τρίμηνο

Ελπίζω να είμαι έγκυος , αλλά ανησυχώ ήδη για το βάρος που μπ ορεί να πάρω και φοβάμαι ότι δεν θα ξαναγίνω λεπ τή!

99), όπως και τα αυξημένα υγρά της κύησης, τα λίπη και η διογκωμένη μήτρα. Μεγάλο μέρος από αυτό το υπερβάλλον

Αυτές τις μέρες είναι σχεδόν αδύνατον να

βάρος θα το χάσετε αμέσως μόλις γεννηθεί

περάσει κανείς ένα πρακτορείο εφημερίδων

το παιδί σας. Επίσης, μετά τον τοκετό,

χωρίς να δει την μια διασημότητα που όχι

μέρος αυτού του επιπρόσθετου βάρους

μόνο της ταιριάζουν ξανά άφογα τα ρούχα

παρέχει θρεπτικά συστατικά για το

της μετά την εγκυμοσύνη της, αλλά μάλιστα

θηλασμό, που χρειάζεται ως 500 θερμίδες/

ζυγίζει και λιγότερο απ' ό,τι πριν. Ωστόσο,

ημέρα.

αυτό είναι ανησυχητικό για τους επαγγελματίες υγείας, καθώς μια δραματική

Η πιο λογική προσέγγιση για τον έλεγχο του βάρους σας κατά την κύηση είναι η

απώλεια βάρους μετά τη γέννα δεν είναι

κατανάλωση υγιεινής διατροφής και η ήπια

καλή για τη μητέρα ή το παιδί.

άσκηση για να εξασφαλίσετε ότι η αύξηση

Η μέση πρόσληψη βάρους κατά την

του βάρους σας δεν είναι υπερβολική. Θα

κύηση είναι 11-14,5 κιλά (25-32 λίβρες), αν

πρέπει να στοχεύετε στην πρόσληψη

έχετε δείκτη μάζας σώματος (δείτε σελ. 17)

περίπου 2100-2500 θερμίδων τη μέρα,

εντός φυσιολογικών ορίων. Το παιδί σας και

αυξάνοντας τες κατά 200 το τελευταίο

το σύστημα υποστήριξής του θα συμβάλ­

τρίμηνο της κύησης - το ισοδύναμο μιας

λουν σημαντικά στην αύξησή του (δείτε σελ.

μπανάνας και ενός ποτηριού γάλατος.

Το βάρος σας θα αυξηθεί κατά τους επόμενους μήνες αλλά όχι απαραί­ τητα σε υπερβολικό βαθμό. Προσπαθή­ στε να μην έχετε εμμονές με το σας.

ΕΙΣΤΕ 4 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΑΚΡΙΒΩΣ

252 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑ Σ Σ Η Μ Ε Ρ Α

Αυτή η εικόνα μεγάλης μεγέθυνσης δείχνει ότι το έμβρυο αποτελείται από δύο στρώματα κυττάρων - αυτά του ανώτερου πιο σκούρου στρώματος είναι, πιο ορθογώνια σε σχήμα και βρίσκονται στην πλευρά της αμνιακής κοιλότητας, ενώ εκείνα του κατώτερου στρώματος βρίσκονται στην πλευρά του λεκιθικού ασκού.

Νιώθετε εκνευρισμένη και κουρασμένη και το στήθος σας ευαίσθητο; Λοιπόν, μπορεί απλά να είστε έγκυος! Η φύση έχει ένα παράξενο τρόπο λειτουργίας . Μπορεί να αισθάνεστε

τα. Επιπλέον, μπορεί να είστε ευερέθιστη και

σας βοηθήσει να ανταπεξέλθετε στην

υπερευαίσθητη ακόμη και χωρίς να έχετε

τεταμένη αυτή περίοδο. Εναλλακτικά, μιλήστε

άσχημα αν έχετε τα συνήθη προεμμηνορρυ-

ΠΕΣ, μόνο λόγω του άγχους σας να μείνετε

σε κάποια συγγενή ή φίλη που θα να είναι σε

σιακά σας συμπτώματα και να νομίζετε ότι

έγκυος και την αναμονή αν θα έχετε ή όχι

θέση να κατανοήσει πώς νοιώθετε.

αυτό σημαίνει ότι δεν συλλάβατε, αλλά, στην

περίοδο.

πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές

Είναι ενοχλητικό το ότι ακόμη συνεχίζεται

Ενώ βρίσκεστε στο μέσον αυτής της

ακόμη το παιχνίδι της αναμονής. Το μόνο

ομοιότητες μεταξύ των συμπτωμάτων του

ορμονικής θύελλας και των έντονων

που μπορείτε να κάνετε είναι να προσπαθήσε­

προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου (ΠΕΣ) και

συναισθημάτων, μπορεί να είναι δύσκολο να

τε να έχετε υπομονή μέχρι το τεστ κύησης.

της πρώιμης κύησης. Αυτό οφείλεται στο ότι

παραμείνετε ψύχραιμη. Μιλήστε στο

Αν αναμένατε περίοδο σήμερα -την 2811

οι ορμόνες που προκαλούν το ΠΕΣ

σύντροφό σας για τα αισθήματα και τις

ημέρα του κύκλου- και δεν εμφανίστηκε,

αυξάνονται κατά την κύηση και έτσι

αγωνίες σας - και μόνο η παραδοχή ότι

μπορείτε να κάνετε τεστ σήμερα ή αύριο.

μπορούν να προκαλέσουν τα ίδια συμπτώμα-

βρίσκετε την κατάσταση αγχωτική μπορεί να

Καλή τύχη!

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΟ... ΣΩ Μ Α ΣΑΣ

Αρχίστε να πιέζετε! Δεν είνα ι ποτέ πολύ νωρίς να αρχίσετε ασκήσεις εκγύμνασης των μυών του πυελικού εδάφους , και θα χαρείτε που το αποφασίσατε μόλις

Δοκιμάστε αυτά τα απλά βήματα για να ενισχ ύσετε τους μύες του πυελικού σας εδάφους : Πρώτα προσπαθήστε να εντοπίσετε τους μύες του πυελικού σας εδάφους: καθίστε σε μια καρέκλα και κλείστε τα μάτια σας - τώρα επικεντρώστε τη σκέψη σας στη λωρίδα μυών που απλώνεται καταμήκος του σώματός σας και συγκρατεί τη μήτρα και την κύστη σας. Στη συνέχεια συσπάστε τους μυς του πυελικού σας εδάφους πιέζοντας προς τα μέσα και άνω, κρατήστε την πίεση μετρώντας ως το 5 και χαλα­ ρώστε. Επαναλάβετε την άσκηση αυτή τουλάχιστον 10 φορές την ημέρα. Δοκιμασία: αν έχετε δυσκολία να αναγνωρίσετε τους μυς, φανταστείτε ότι προσπαθείτε να σταματήσετε τη ροή των ούρων σας. Οι μυς που νιώθετε να συσπώνται είναι αυτοί του πυελικού εδάφους.

Μήτρα

Κύστη Θέση πυελικού εδάφους με καλό μυϊκό τόνο Θέση πυελικού εδάφους σε χάλαση

Η 4ηεβδομάδα

μείνετε έγκυος. Το πυελικό έδαφος είναι μια φαρδιά λωρίδα μυών που εκτείνεται ανάμεσα στα πόδια σας από το ηβικό οστό προς τα μπροστά ως τη σπονδυλική στήλη προς τα πίσω. Συγκρατεί και στηρίζει την ουροδόχο κύστη, τη μήτρα και το έντερο, και ελέγχει τους μυς που διατηρούν κλειστό τον πρωκτό, την ουρήθρα και τον κόλπο.

Η 5ηεβδομάδα ΑΝ ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΤΕΣΤ ΕΙΝΑΙ ΘΕΤΙΚΟ, ΕΙΣΤΕ ΕΓΚΥΟΣ!

Όταν η εγκυμοσύνη σας επιβεβαιωθεί, είναι φυσικό να νιώσετε ανάμικτα συναισθήματα — ενθουσιασμό, δυσπιστία, χαρά και αγωνία. Όλα πρόκειται να αλλάξουν για πάντα τόσο για εσάς όσο και για το σύντροφό σας. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας για να συνειδητοποιήσει τα καλά νέα. Μπορεί να μη νιώθετε έγκυος ακόμη, αλλά μοναδικές αλλαγές λαμβάνουν χώρα στον κρυμμένο κόσμο της μήτρας σας. Βήμα-βήμα χτίζονται τα θεμέλια μιας νέας ζωής.

Ο αμνιακός σάκος είναι ένας σάκος γεμάτος υγρό που καλύπτει το αναπτυσσόμενο έμβρυο.

Η χοριακή κοιλότητα περιβάλλει τον αμνιακό σάκο και αψορίζεται από

Το έμβρυο έχει τώρα μήκος 2,5 mm.

Ο λεκιθικός ασκός τρέφει το έμβρυο μέχρι να εγκατασταθεί ο πλακούντας, και το τροφοδοτεί με θρεπτικά συστατικά μέσω της αιματικής του παροχής.

Οι εμβρυϊκοί ιστοί

Το πρώτο τρίμηνο

σχηματίζονται ήδη στη δομή που θα αποτελέσει την καρδιά του μωρού.

Ο ομφάλιος λώρος συνδέει το παιδί με τον αναπτυσσόμενο πλακούντα. Αρχικά είναι μάλλον βραχύς και δεν έχει αναπτύξει ακόμη ελικώσεις.

Οι χοριακές λάχνες φθάνουν στο τοίχωμα της μήτρας σχηματίζοντας τον πλακούντα. Οι λάχνες περιέχουν αιμοφόρα αγγεία που συνδέονται με την παροχή αίματος του σώματός σας για να έχουν πρόσβαση στα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το έμβρυο.

70

Μια πτυχή στη ραχιαία επιφάνεια του εμβρύου υποδηλώνει την καταβολή της σπονδυλικής στήλης.

ΕΙΣΤΕ 4 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 1 ΗΜΕΡΑΣ

251 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗΜ ΕΡΑ Αυτή η μικροσκοπική εικόνα δείχνει σε μεγέθυνση τα κύτταρα που θα αττοτελέσουν το έμβρυο (σκούρα καμπύλη). Αυτά τα κύτταρα θα διαιρεθούν, θα πολλαπλασιάζονται συνεχώς και θα γίνονται όλο και πιο εξειδικευμένα σε κάθε στάδιο της ανάπτυξής τους.

Η αναμονή τελείωσε! Εάν έχετε καθυστέρηση, κάντε ένα test εγκυμοσύνης στο σπίτι για να διαπιστώσετε εάν είστε έγκυος. Αν δεν είχ α τε π ερίο δο (υποθέτοντας ότι ο

Μπορείτε να εξακριβώσετε σε λίγα λεπτά αν περιμένετε παιδί ή όχι, αλλά,

κανονικός σας κύκλος δεν ξεπερνά τις 28 μέρες, και, επομένως, έχετε καθυστέρηση),

όσο αναμένετε αυτό το αποτέλεσμα που θα αλλάξει τη ζωή σας, ο χρόνος μπορεί να σας φανεί ατελείωτος, μέχρι να εμφανιστεί η ένδειξη.

μπορείτε να κάνετε το τεστ εγκυμοσύνης σήμερα. Τεστ κύησης που μπορεί να γίνεται στο σπίτι, είναι διαθέσιμο στα φαρμακεία. Περιέχουν μια χημική ουσία που αντιδρά αν τα ούρα σας περιέχουν την ορμόνη hCG (ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη). Αυτή παράγεται από το εμφυτευόμενο έμβρυο και θα εντοπιστεί στα ούρα σας αν είστε έγκυος. Τα επίπεδά της συνήθως είναι άνω των 50 mIU/ml κατά την ημέρα που αναμένεται η περίοδός σας. Με ακρίβεια μεταξύ 97% και 99%, τα περισσότερα από τα διαθέσιμα τεστ είναι αρκετά ευαίσθητα ώστε να ανιχνεΰσουν την ποσότητα αυτή, οπότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν από την πρώτη μέρα καθυστέρησης της περιόδου, ενώ μερικά (βλ. σελ. 63). Τα τεστ θετικοποιούνται μόνο όταν υπάρχει ένα συγκεκριμένο επίπεδο της ορμόνης hCG

ΠΩΣ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΕΝΑ ΤΕΣΤ ΚΥΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΠΙΤΙ

στα ούρα, αν, όμως, τα ελέγξετε πολύ νωρίς, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι αρνητικό ακόμη και αν είστε έγκυος. Έτσι, αν δεν έχετε περίοδο αλλά είχατε αρνητικό αποτέλεσμα, ελέγξτε ξανά μετά 2 με 3 ημέρες. Αν είστε έγκυος, τα επίπεδα της hCG θα έχουν αυξηθεί, δίνοντας θετικό αποτέλεσμα. Αν έχετε θετικό αποτέλεσμα αλλά, εντούτοις, εμφανίσετε περίοδο, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι υποστήκατε πολύ πρώιμη αποβολή.

Πά ντα να δια βά ζ ετε τις ο δηγίες , αλλά τα περισσότερα τεστ γίνονται ως εξής: Βρέχ ετα ι το ειδικό σ τικ με τα ούρα σας και περιμένετε για λίγα λεπτά... Ένα σ ύμβο λο θα εμφ α ν ισ τεί στο παράθυρο ελέγχου για να δείξει ότι το τεστ λειτουργεί (αν αυτό δεν συμβεί, είναι ελλατωματικό). Αν μετά εμφανιστεί ένα σύμβολο στο παράθυρο αποτελεσμάτων, είστε έγκυος.

Συν ισ τά τα ι να κά ν ετε το τεσ τ νωρίς το πρωί, όταν τα ούρα σας είναι πιο συμπυκνωμένα. Με τον τρόπο αυτό τα επίπεδα hcG είναι πιο εύκολο να ανιχνευθούν. Το σ ύμβο λο του α π ο τελέσ μα το ς βαθμιαία σβήνει, οπότε πρέπει να το δείτε στον προβλεπόμενο χρόνο και όχι αργότερα. Κάντε και άλλο τεστ το επόμενο πρωί αν δεν είστε σίγουρη για το αποτέλεσμα.

Η 5η εβδομάδα

μπορούν να χρησιμοποιηθούν και νωρίτερα

ΕΙΣΤΕ 4 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 2 ΗΜΕΡΩΝ

250 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Το έμβρυο μέχρι αυτό το στάδιο της ανάπτυξής του αποτελέίται από δύο στιβάδες κυττάρων. Τώρα, μια τρίτη στιβάδα αρχίζει να διαψαίνεται ως εξόγκωμα μεταξύ των άλλων δύο (αρχική ταινία), όπως φαίνεται στο μέσον της εικόνας.

Σε αυτή την τρίτη εβδομάδα από τη σύλληψη, διαμορφώνεται η καταβολή του εγκεφάλου και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Ενώ είστε απασχολημένη με το να αποδεχτείτε ότι είστε έγκυος ,

κύτταρα κινούνται από τα κεκαμμένα όρια

συμβαίνουν εντυπωσιακές αλλαγές μέσα σας.

και βρίσκονται ανάμεσα στις δύο αρχικές

Τα κύτταρα που θα αποτελέσουν το έμβρυο

στιβάδες κυττάρων.Έτσι σχηματίζονται τρία

έχουν για την ώρα σχήμα επίπεδου δίσκου και

κυτταρικά στρώματα, ένα σε κάθε εξωτερική

αναπτύσσονται συνεχώς. Μια στενή αύλακα (αρχική ταινία) αρχίζει να διαμορφώνεται

επιφάνεια του δίσκου και ένα ανάμεσά τους

κάτω από το μέσον των κυττάρων. Το

επεκτείνονται σε όλο το μήκος του δίσκου.

κορυφαίο άκρο της αύλακας/ταινίας είναι ελαφρά πιο φαρδύ και σχηματίζει ένα

αυτών των δομών καθοδικά προς την αύλακα,

σαν «σάντουιτς». Το κομβίο και η αύλακα δεν Στο κεφαλικό άκρο διαμορφώνεται μια ξεχω­ ριστή αύλακα. Ονομάζεται νευρική αύλακα (νευ­

κυκλικό κομβίο (αρχικός κόμβος του

ρικός σωλήνας), και σχηματίζει τελικά τον εγκέ­

Hensen). Τα εξωτερικά όρια της αύλακας και

φαλο και το νωτιαίο μυελό (το κεντρικό νευρικό

του κομβίου είναι ελαφρά επηρμένα. Τα

σύστημα). Σε 4 μέρες ο δίσκος επιμηκύνεται και φαρδαίνει στο άκρο που θα σχηματίσει το κεφά­

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΓΙΑΤΡΟ

λι του παιδιού. Σε 6 μέρες η νευρική αύλακα έχει πτυχές σε κάθε πλευρά που αργότερα συνα­

Είχ α δυσ κο λία να μείνω έγκυο ς , κα ι

ντιόνται για να σχηματιστεί ο νευρικός σωλήνας.

Εδώ φ α ίν ετα ι ο νευρικό ς σωλήνας ενό ς εμβρύο υ στα αρχικά στάδια της κύησης. Ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός θα αναπτυχθούν από αυτόν. Αν δεν συγκλιθεί πλήρως, μπορεί να προκληθούν συγγενείς ανωμαλίες, συνηθέστερα δισχιδής ράχη.

τώρα δια π ισ τώ θηκε ό τι πάσχω από

Το πρώτο τρίμηνο

σ ύν δρο μο π ο λυκυσ τικώ ν ωοθηκών. Τι είν α ι αυτό; Αυτή η νόσος κάνει τις ωοθήκες να μεγαλώνουν πέρα από το φυσιολογικό και να παράγουν μεγάλο αριθμό από μικρά ωοθυλάκια που δεν ωριμάζουν πλήρως. Ως αποτέλεσμα, δεν απελευθερώνεται ωάριο για να γονιμοποιηθεί, και οι εμμηνορρυσιακοί κύκλοι είναι πολύ ανώμαλοι. Αυτή η κατάσταση είναι συχνό αίτιο προβλημάτων γονιμότητας, και οι θεραπείες στοχεύουν στη διέγερση της ωορρηξίας και στην αντιμετώπιση μερικών συμπτωμάτων, όπως η αυξημένη τριχοφυΐα. Το σύνδρομο φαίνεται να είναι οικογενές (να μεταδίδεται κληρονομικά μεταξύ των μελών της ίδιας οικογένειας).

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΙΣ... ΣΧΕΣΕΙΣ

«Θα γίνεις πατέρας»! Είν α ι το θετικό α π ο τέλεσ μα που (ελπίζουμε ότι) περιμένατε' αλλά πώς το μοιράζεστε με το σύντροφό σας; Μπορείτε να του παρουσιάσετε έναν φάκελο που να περιέχει το θετικό τεστ κύησης ή να του πείτε ότι έχετε ένα ιδιαίτερο δώρο γι’ αυτόν, αλλά δεν θα το λάβει πριν περάσουν περίπου 9 μήνες. Δεν θα αργήσει να καταλάβει! Ιδανικά, επιλέξτε μια στιγμή που θα είστε μόνοι σας και θα νιώθετε χαλαροί ώστε να είναι μια πραγματικά ιδιαίτερη

στιγμή. Μπορείτε να κάνετε άλλο ένα τεστ με το σύντροφό σας, για να βεβαιωθείτε, και για να νιώσει ότι συμμετέχει και αυτός. Ακόμη και αν είστε ενθουσιασμένη και δεν μπορείτε να μιλήσετε στο σύντροφό σας εκείνη τη μέρα, μην μπείτε στον πειρασμό να μιλήσετε πρώτα στη μητέρα ή στους στενούς σας φίλους. Ο σύντροφός σας μπορεί να ενοχληθεί αν άλλοι γνωρίζουν ότι θα γίνει πατέρας πριν απ’ αυτόν, κάτι απόλυτα κατανοητό.

ΕΙΣΤΕ 4 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 3 ΗΜΕΡΩΝ

249 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Καθώς το έμβρυο μετασχηματίζεται από 2 σε 3 στιβάδες κυττάρων, μία αύλακα αναπτύσσεται στη ράχη του. Αυτή η αύλακα (η σκούρα περιοχή στο κέντρο της εικόνας) θα αναπτυχθεί σχηματίζοντας το νευρικό σωλήνα του εμβρύου - τον πρόδρομο του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.

Ευχαριστημένη; Ενθουσιασμένη; Λίγο νευρική; Δεν υπάρχει μεγαλύτερο γεγονός που ν ’ αλλάζει τόσο ευχάριστα τη ζωή του από το να μαθαίνει ότι θα γίνει γονιός.

ΕΚΠΛΑΓΗΚΑΤΕ ΠΟΥ ΜΕΙΝΑΤΕ ΕΓΚΥΟΣ; Αν είσ τε μια από τις λίγ ες γυν α ίκες που έμεινε έγκυος ενώ χρησιμοποιούσε αντισύλληψη, είναι απίθανο να κάνατε ζημιά στο παιδί σας, αλλά, ανάλογα με το ποια μέθοδο χρησιμοποιούσατε, κάντε τα ακόλουθα: Α ν τισ υλληπ τικό χ ά π ι: διακόψτε το. Α ν τισ υλληπ τικό (δερμα τικό ) επ ίθεμα : αφαιρέστε το. Α ν τισ υλληπ τικό π ρό θεμα : ζητήστε από το γιατρό σας να το αφαιρέ'σει. Σπ είρα μα (εν δο μήτρια συσκευή ή

Α ν τισ υλληπ τική έν εσ η (DepoProvera): επισκεφθείτε το γιατρό σας αν συλλάβετε ενώ τη χρησιμοποιείτε. Οι έρευνες δείχνουν ότι δεν θα επηρεάσει το αγέννητο παιδί, αλλά δεν πρέπει να κάνετε άλλες ενέσεις. Χά π ι της επ ό μεν ης μέρα ς : μόλις το ωάριο έχει εμψυτευθεί, το χάπι δεν έχει αποτέλεσμα, οπότε δεν θα βλάφει το παιδί σας. Ωστόσο, επισκεφθείτε το γιατρό σας αν ανησυχείτε.

μπορεί να αισθανθήκατε μια ποικιλία συναισθημάτων. Ακόμη και αν σχεδιάζατε να μείνετε έγκυος, είναι απολύτως φυσιολογικό ο αρχικός ενθουσιασμός να αντικατασταθεί με κάποια αγωνία, καθώς συνειδητοποιείτε ότι θα γίνετε μητέρα. Μπορεί, επίσης, να αμφισβητείτε το αποτέλεσμα του τεστ που κάνατε και να αμφιβάλλετε μέχρι να νιώσετε κάποια από τα πρώιμα συμπτώματα της κύησης. Ο σύντροφός σας μπορεί να αντιδράσει διαφορετικά. Αν δεν φαίνεται το ίδιο ενθουσιασμένος, μην το ερμηνεύσετε ως ένδειξη ότι δεν χάρηκε με τα νέα. Δεν αντιμετωπίζουν όλοι τα μεγάλα γεγονότα με τον ίδιο τρόπο και μπορεί να πάρει λίγο χρόνο για να συνειδητοποιήσει ότι θα γίνει πατέρας. Το κλείσιμο στον εαυτό του μπορεί να είναι ο τρόπος του να επεξεργαστεί αυτή την τόσο

Η α ν α κά λυψη ό τι θα γ ίν ετε γο νείς είναι μια μοναδική στιγμή, και τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας είναι πιθανό να νιώσετε περισσότερο δεμένοι μεταξύ σας.

σημαντική πληροφορία. Αντίθετα, μπορεί να διαπιστώσετε ότι είναι

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

πιο ενθουσιασμένος για τα νέα από εσάς! Ο χειρισμός των συναισθημάτων σας μπορεί

Οι έγκυες προσπαθούν συχνά να

να γίνει δυσκολότερος αν προσπαθήσετε να

συνδεθούν νοητικά με το παιδί τους

κρατήσετε την εγκυμοσύνη μυστική για την

μέσω των ονείρων.

ώρα. Τα περισσότερα ζευγάρια αποφασίζουν να μην την ανακοινώσουν μέχρι το υπερηχο­ γράφημα της 12ης εβδομάδας, οπότε ο κίνδυνος αποβολής μειώνεται σημαντικά, αλλά μπορεί να διαπιστώσετε ότι το να το εμπιστευτείτε σε μερικούς στενούς συγγενείς και φίλους θα σας προσφέρει μια διέξοδο για

Η 5η εβδομάδα

σ ύστημα ): επισκεφθείτε το γιατρό σας χωρίς καθυστέρηση αν το χρησιμοποιείτε, καθώς υπάρχει μικρός κίνδυνος έκτοπης κύησης (δείτε σελ. 93). Ακόμη και αν το υπερηχογράφημα δείξει ότι η κύηση δεν είναι έκτοπη, το σπείραμα πρέπει να αφαιρεθεί. Ο κίνδυνος αποβολής είναι μεγαλύτερος αν παραμείνει στη θέση του.

Στις λίγες μέρες αψότου συλλάβατε

Ένα συχνό όνειρο κατά την κύηση είναι ότι κολυμπάτε. Πιστεύεται ότι είναι ένας τρόπος να προσπαθήσετε να συνδεθείτε νοητικά με το μωρό που σύντομα θα κολυμπάει στο υγρό της κοιλιάς σας.

να εκφράσετε για τα συναισθήματα σας.

73

ΕΙΣΤΕ 4 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 4 ΗΜΕΡΩΝ

248 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Το έμβρυο, όπως το βλέπουμε από πάνω, έχει τώρα μια ήπια αύλακα (αρχική ταινία - κεφαλική απόφυση) και μια μικρή κεντρική κοιλότητα (αρχικό βοθρίο), που εμφανίζονται λευκές στην εικόνα. Αυτές οι αλλαγές αρχίζουν στη μελλοντική βάση της σπονδυλικής στήλης και επεκτείνονται προς το κεφάλι.

Πιθανότατα θέλετε να μάθετε πότε θα γεννηθεί το παιδί σας. Το διάγραμμα παρακάτω θα σας δείξει την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού. Μέχ ρι να κά νετε υπερηχο γρά φημα χ ρο νο λό γησης σε λίγες εβδο μά δες , η

138), το παιδί σας θα μετρηθεί και θα

αυτήν. Τα περισσότερα παιδιά γεννιούνται εντός

υπολογιστεί η ηλικία του. Στο εξής θα

δύο περίπου εβδομάδων από την αναμενόμενη

αναμενόμενη ημερομηνία του τοκετού μπορεί

χρησιμοποιείται η ημερομηνία του υπερηχο­

ημερομηνία τους, αλλά το παιδί σας θα θεωρηθεί

να υπολογιστεί μετρώντας 280 μέρες από την

γραφήματος, αφού θεωρείται η ακριβέστερη.

τελειόμηνο αν γεννηθεί μεταξύ της 37ης και της 42ης εβδομάδας. Οπότε η υπολογιζόμενη

Ενώ είναι φυσικό να θέλετε να μάθετε την

πρώτη μέρα του τελευταίου σας εμμήνου κύκλου - βλ. διάγραμμα ακολούθως. Στο

αναμενόμενη ημερομηνία του τοκετού,

ημερομηνία είναι απλά μια εκτίμηση και το παιδί

υπερηχογράφημα χρονολόγησης (δείτε σελ.

προσπαθήστε να μην εστιάζετε υπερβολικά σε

μπορεί να γεννηθεί νωρίτερα ή αργότερα.

ΠΟΤΕ ΘΑ ΓΕΝΝΗΘΕΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΣΑΣ; Για να υπ ο λο γίσ ετε την α ν α μεν ό μενη ημερο μην ία το κετο ύ (Α ΗΤ) πρέπει να γνωρίζετε πότε ξεκίνησε η τελευταία σας περίοδος (δείτε σελ. 35). Βρείτε την ημερομηνία αυτή στο γράφημα που ακολουθεί για να 1 8

2 9

3 10

4 11

5 12

6 13

7 14

8 15

9 16

10 17

11 18

12 19

13 20

14 21

15 22

16 23

17 24

18 25

19 26

20 27

21 28

22 29

23 30

24 31

25 1

26 2

27 3

28 4

Φεβρουάριος 1 Νοέμβ./Δεκ. 8

2 9

3 10

4 11

5 12

6 13

7 14

8 15

9 16

10 17

11 18

12 19

13 20

14 21

15 22

16 23

17 24

18 25

19 26

20 27

21 28

22 29

23 30

24 1

25 2

26 3

27 4

28 5

Μάρτιος Δεκ./Ιαν.

1 6

2 7

3 8

4 9

5 10

6 11

7 12

8 13

9 14

10 15

11 16

12 17

13 18

14 19

15 20

16 21

17 22

18 23

19 24

20 25

21 26

22 27

23 28

24 29

25 30

26 31

27 1

Απρίλιος Ιαν./Φεβ.

1 6

2 7

3 8

4 9

5 10

6 11

7 12

8 13

9 14

10 15

11 16

12 17

13 18

14 19

15 20

16 21

17 22

18 23

19 24

20 25

21 26

22 27

23 28

24 29

25 30

26 31

Μάιος Φεβ./Μάρ.

1 5

2 6

3 7

4 8

5 9

6 10

7 11

8 12

9 13

10 14

11 15

12 16

13 17

14 18

15 19

16 20

17 21

18 22

19 23

20 24

21 25

22 26

23 27

24 28

25 1

Ιούνιος Μάρ./Απρ.

1 8

2 9

3 10

4 11

5 12

6 13

7 14

8 15

9 16

10 17

11 18

12 19

13 20

14 21

15 22

16 23

17 24

18 25

19 26

20 27

21 28

22 29

23 30

24 31

Ιούλιος Απρ./Μάι.

1 7

2 8

3 9

4 10

5 11

6 12

7 13

8 14

9 15

10 16

11 17

12 18

13 19

14 20

15 21

16 22

17 23

18 24

19 25

20 26

21 27

22 28

23 29

Αύγουστος Μάι./Ιούν.

1 8

2 9

3 10

4 11

5 12

6 13

7 14

8 15

9 16

10 17

11 18

12 19

13 20

14 21

15 22

16 23

17 24

18 25

19 26

20 27

21 28

22 29

Σεπτέμβριος 1 Ιούν./Ιούλ. 8

2 9

3 10

4 11

5 12

6 13

7 14

8 15

9 16

10 17

11 18

12 19

13 20

14 21

15 22

16 23

17 24

18 25

19 26

20 27

21 28

Οκτώβριος Ιούλ./Αύγ.

1 8

2 9

3 10

4 11

5 12

6 13

7 14

8 15

9 16

10 17

11 18

12 19

13 20

14 21

15 22

16 23

17 24

18 25

19 26

20 27

Νοέμβριος Αύγ./Σεπ.

1 8

2 9

3 10

4 11

5 12

6 13

7 14

8 15

9 16

10 17

11 18

12 19

13 20

14 21

15 22

16 23

17 24

18 25

19 26

Δεκέμβριος Σεπ./Οκτ.

1 7

2 8

3 9

4 10

5 11

6 12

7 13

8 14

9 15

10 16

11 17

12 18

13 19

14 20

15 21

16 22

17 23

18 24

19 25

Ιανουάριος Οκτ./Νοέμ.

Το πρώτο τρίμηνο

ανακαλύψετε πότε αναμένεται να γεννηθεί το παιδί σας. Για παράδειγμα, αν η τελευταία σας περίοδος ήταν στις 13 Ιανουάριου, τότε το παιδί σας αναμένεται να γεννηθεί στις 20 Οκτωβρίου. 29 5

30 6

31 7

28 2

29 3

30 4

31 5

27 1

28 2

29 3

30 4

26 2

27 3

28 4

29 5

30 6

25 1

26 2

27 3

28 4

29 5

30 6

24 30

25 1

26 2

27 3

28 4

29 5

30 6

31 7

23 30

24 31

25 1

26 2

27 3

28 4

29 5

30 6

31 7

22 29

23 30

24 1

25 2

26 3

27 4

28 5

29 6

30 7

21 28

22 29

23 30

24 31

25 1

26 2

27 3

28 4

29 5

30 6

20 27

21 28

22 29

23 30

24 31

25 1

26 2

27 3

28 4

29 5

30 6

20 26

21 27

22 28

23 29

24 30

25 1

26 2

27 3

28 4

29 5

30 6

31 7

31 7

31 7

ΕΙΣΤΕ 4 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 5 ΗΜΕΡΩΝ

247 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Το έμβρυο, που το μήκος του είναι λιγότερο από 3 χιλιοστά, έχει τώρα μια βαθιά και στενή αύλακα που εκτείνεται σε όλο του το μήκος. Αυτή η αύλακα θα γίνει, σύντομα τόσο βαθιά και τα άκρα της θα καμφθούν τόσο πολύ που θα σχηματίσει ένα σωλήνα κατά μήκος όλου του εμβρύου.

Αν και οι πληροφορίες για το μωρό σας είναι αρκετές, προσπαθήστε να απολαύ­ σετε αυτή τη στιγμή, και θυμηθείτε ότι η κύηση είναι μια φυσιολογική διαδικασία.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ... ΓΙΑΤΡΟ

Είμα ι 40 ετών κα ι σε κα λή φόρμα . Ο ι γ ια τρο ί θα εξα κο λο υθήσ ο υν να θεω ρο ύν την εγκυμο σ ύν η μου δυν ητικά υψηλο ύ κινδύν ο υ; Ναι, κάθε γυναίκα ηλικίας άνω των 35 ετών θεωρείται υψηλού κινδύνου ανεξαρτήτως της κατάστασης της υγείας της. Αν και αυτό φαίνεται ενοχλητικό, ο λόγος της στενής παρακολούθησης είναι ότι, στατιστικά, οι γυναίκες άνω των 35 είναι πιθανότερο να παρουσιάσουν επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, αποβολή και διαβήτη κύησης. Υπάρχει, επίσης, αυξημένος κίνδυνος απόκτησης παιδιού με γενετική ανωμαλία, όπως σύνδρομο Down. Ο γιατρός σας θα θέλει απλά να σας εγκυμοσύνη σας προχωρά κανονικά και ότι τόσο εσείς όσο και το μωρό σας παραμένετε υγιείς. Με τον τακτικό έλεγχο, οποιαδήποτε προβλήματα μπορεί να εντοπιστούν και, πιθανότατα, να αντιμετωπιστούν εγκαίρως. Προσπαθήστε να μην εκλάβετε τη στενότερη παρακολούθηση ως παρενόχληση. Είναι πολύ θετικό ότι είστε

αρχίσατε εσείς ανησυχείτε για τον τρόπο ζωής σας και την υγεία του αγέννητου παιδιού σας. Θυμηθείτε, όμως, ότι παλαιότερα η κύηση εθεωρείτο ένα φυσιολογικό γεγονός και λίγες γυναίκες άλλαζαν τον τρόπο ζωής τους για να προσαρμοστούν σε αυτή. Συνεπώς, στο παρελθόν, οι έγκυες πιθανόν να συνέχιζαν να καταναλώνουν ανθυγιεινά τρόφιμα, να πίνουν αλκοόλ και να καπνίζουν. Επιπλέον, τα τεστ κύησης ήταν λιγότερο ακριβή και ευαίσθητα, με αποτέλεσμα πολλές κυήσεις να οδηγούνται σε πρώιμη αποβολή χωρίς να γίνονται αντιληπτές. Για το λόγο αυτό, πολλά από τα προβλήματα που τώρα αναγνωρίζουμε ως παράγοντες κινδύνου για επιπλοκές της κύησης ή αποβολή δεν αναλύονταν και δεν προκαλούσαν ανησυχία στο παρελθόν. Σήμερα, εκμεταλλευόμενες πολλές έρευνες και χρησιμοποιώντας την ακριβή παρακολού­ θηση της ωορρηξίας, της σύλληψης και της κύησης, οι γυναίκες γνωρίζουν καλά τι συμβαίνει μέσα στο σώμα τους και τις πιθανές επιπλοκές. Αυτό έχει και θετική και αρνητική

Αν είσ τε π ρο χ ω ρημέν ης ηλικία ς μέλλο υσ α μητέρα , μπορεί να έχετε περισσότερες συνεδρίες προγεννητικού ελέγχου. Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να είναι ένδειξη προεκλαμψίας (δείτε σελ. 474) που είναι ο σοβαρότερος παράγοντας κινδύνου για πρωτοτόκους άνω των 40 ετών.

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

πλευρά' από τη μια είναι σημαντικό να

Συνηθιζ ότα ν στο π α ρελθόν να π α ρο­ τρύνο ντα ι οι έγκυες να πίνουν μπύρα,

αποφύγουν οτιδήποτε επιδρά αρνητικά στο

επειδή είναι πλούσια πηγή σιδήρου.

Η 5η εβδομάδα

εξετάσει για να βεβαιωθεί ότι η

Μό λις α να κα λύψα τε ό τι μείνα τε έγκυος , όπως συχνά συμβαίνει, ίσως

αγέννητο παιδί τους, αλλά, από την άλλη,

ήδη σε καλή κατάσταση και αν

είναι εξίσου σημαντικό να χαλαρώσουν και

συνεχίσετε να προσέχετε την υγεία σας

να απολαύσουν την εγκυμοσύνη, γιατί το

και να ασκείστε τακτικά, θα μειώσετε τον

άγχος δεν κάνει καλό ούτε σε σας ούτε στο

κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών.

παιδί σας.

Δυστυχώς, αυτή είναι μόνο μια δοξασία, αφού το περιεχόμενό της σε σίδηρο είναι αμελητέο. Οπότε, αν και δεν είναι το ίδιο ευχάριστο, προτιμήστε τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά!

75

ΕΙΣΤΕ 4 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 6 ΗΜΕΡΩΝ

246 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Εδώ απεικονίζεται το άνω μέρος του εμβρύου. Υπάρχει ακόμη ευρύ άνοιγμα στη ράχη του εμβρύου, που βαθμιαία θα συγκλεισθεί τις επόμενες μέρες. Τα τμήματα της κεφαλής και της κατώτερης σπονδυλικής στήλης συγκλείονται τελευταία.

Ο πλακούντας -η δομή που θα αποτελέσει τη {(σανίδα επιβίωσης» του παιδιού σας- διαμορφώνεται. Το αποτέλεσμα της δοκιμασίας κύησής σας μπορεί να είναι το μοναδικό εξωτερικό στοιχείο που δείχνει ότι είστε

του πλακούντα ονομάζονται λάχνες. Ορισμένες

έγκυος, αλλά λαμβάνουν χώρα πολλές

ελεύθερα επιπλέουσες λάχνες. Αργότερα θα

εντυπωσιακές αλλαγές στο σώμα σας σας. Οι

εμφανιστούν περισσότεροι κλάδοι, και, τελικά,

Μπορεί να εκπλαγείτε καθώς θα

βασικές δομές που θα διαμορφώσουν τον

θα μοιάζουν με το πρότυπο διακλάδωσης του

διαπιστώσετε ότι η πρώτη σας επίσκεψη

πλακούντα (βλ. σελ. 127) είναι πλέον στη θέση

φύλλου της φτέρης. Οι λάχνες είναι ακόμη

στο γιατρό είναι μια απλή επίσκεψη

τους. Το εξωτερικό στρώμα των κυττάρων που

ανώριμες και δεν έχουν αποκτήσει δική τους

ρουτίνας. Στις περισσότερες περιπτώσεις

αρχικά εισήχθη στο τοίχωμα της μήτρας

αιματική παροχή. Θα περάσουν αρκετές

ο γιατρός σας θα κανονίσει ένα νέο

καλύπτεται τώρα με προσεκβολές πλακουντι-

εβδομάδες μέχρι να ωριμάσει ο πλακούντας

ραντεβού 6 με 8 εβδομάδες.

κού ιστού. Είναι τα εξωτερικά κύτταρα που

αρκετά ώστε να παρέχει όλο το οξυγόνο και τα

βρίσκονται σε άμεση επαφή με μικρές λίμνες

θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το

του αίματός σας. Οι εσωτερικές προσεκβολές

αναπτυσσόμενο έμβρυο.

λάχνες αγκιστρώνουν το κύημα στους ιστούς σας και, από αυτές, αναδύονται μικρότερες,

Το πρώτο τρίμηνο

από το γιατρό σας να διαγνώσει ο ίδιος την εγκυμοσύνη σας, αν δεν κάνατε μόνη σας το τεστ.

Μερικο ί για τρο ί παίρνουν δείγμα ούρων για να ελέγξουν για πιθανές ουρολοιμώξεις ή

ανακάλυψα ότι πολλές είχαν ανάμικτα

οτιδήποτε θα μπορούσε να επηρεάσει την

συναισθήματα, ειδικά στην αρχή. Βρήκα

υγεία σας κατά την εγκυμοσύνη.

ότι ένας καλός τρόπος να τα ξεπεράσω

Θα ληψθεί σύντομο ιατρικό ιστορικό,

ήταν να εστιάσω στους λόγους που ήθελα

σημειώνοντας τον αριθμό των κυήσεων και

παιδί, τους οποίους κατέγραψα. Μετά

των τοκετών που είχατε και το οικογενειακό

προσπάθησα να καταλάβω τι πραγματικά

σας ιστορικό.

με ανησυχούσε.Ήταν η σκέψη ότι θα έχα­

Μπ ο ρεί να ζ υγιστείτε και να σας

να την ελευθερία μου; Οικονομική

ελέγξουν την πίεση.

ανασφάλεια; Ανησυχίες ότι δεν θα ήμουν

το παιδί.

αποτελέσματα (βλ. σελ. 71), οι περισσότεροι

αίματος. Μπορείτε, ωστόσο, να ζητήσετε

ίδιο αρχικά, και, αφού μίλησα με φίλες,

συνειδητοποιήσω ότι ήθελα πραγματικά

Καθώς τα τεστ κύησης που γίνοντα ι στο σπ ίτι δίνουν ακριβή και αξιόπιστα

της κύησης και δεν κάνουν εξετάσεις

Ή θελα πραγματικά ένα πα ιδί, αλλά τώρα που έχω θετικό τεστ κύησης ξαφνικά δεν είμα ι τόσο σίγουρη. Είναι αυτό φ υσιολογικό ;Ένιωσα ακριβώς το

κατανοήσω την κατάσταση και να

Επίσκεψη στο γιατρό

γιατροί τα εμπιστεύονται για επιβεβαίωση

ΡΩ ΤΗΣΤΕ ΜΙΑ... ΜΑΜΑ

καλός γονιός; Αυτό με βοήθησε να

ΧΡΟ Ν Ο Σ ΓΙΑ ΝΑ Σ Κ ΕΦ ΤΕ ΙΤ Ε

Αν έχετε οποιεσδήποτε αμφιβολίες ενώ είστε έγκυος, προσπαθήστε να μιλήσετε σε κάποια στενή συγγενή -ίσως τη μητέρα σας- ή φίλη. Είναι πιθανόν να διαπιστώσετε ότι και εκείνες, την ανάλογη στιγμή, είχαν παρόμοιες αμφιβολίες, αλλά συνέχισαν απολαμβάνοντας την εγκυμοσύνη και τη μητρότητα.

Ο για τρός σας θα π ρέπ ει να σας εξηγήσει πώς λειτουργούν οι υπηρεσίες φροντίδας πριν τον τοκετό και να σας δώσει συμβουλές για τη διατροφή και τον τρόπο ζωής σας.

ΕΙΣΤΕ 5 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΑΚΡΙΒΩΣ

245 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Γο έμβρυο έχει τώρα μια βαθιά και στενή αύλακα που εκτείνεται καθ’ όλο του το μήκος περίπου 2,5 χιλιοστά. Η διόγκωση στο κατώτερο τμήμα της εικόνας θα σχηματίσει τελικά την κεφαλή του παιδιού σας.

Σε αυτό το σημαντικό στάδιο της ανάπτυξης τίθενται τα θεμέλια της σπονδυλικής στήλης του παιδιού σας. Μέχρι το τέλος της 5ηι; εβδομάδας θα έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται μεμονωμέ­ να τμήματα που θα σχηματίσουν το έμβρυο. Ξεκινώντας από αυτό που θα αποτελέσει το κεψαλικό άκρο, σχηματίζονται μεμονωμένα τμήματα που καλούνται σωμίτες. Περίπου τρία νέα ζεύγη σωμιτών εμφανίζονται κάθε μέρα, και το καθένα σχηματίζει τμήμα της σπονδυλικής στήλης του παιδιού σας, καθώς και τους μυς που σχετίζονται με κάθε μέρος του σώματός του. Τελικά, θα αναπτυχθούν 4 σωμίτες στο κεφάλι, 8 στην περιοχή του τραχήλου, 12 στο επίπεδο του θώρακα, 5 στην οσφυϊκή περιοχή και 5 στην περιοχή της πυέλου. Επιπλέον σωμίτες αναπτύσσονται στο έμβρυο κάτω από την πύελο, αλλά οι περισσότεροι εξαφανίζονται. Σε άλλα θηλαστικά αυτοί αναπτύσσονται σχηματίζο­ ντας την ουρά.

η βάδιση ή το χαλαρό τρέξιμοθα κάψετε το περιττό λίπος, αλλά δεν θα επηρεαστεί η ανάπτυξη του παιδιού σας.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟ

Ο μεταβολισμός σας

Είμαι λιποβαρής . Μπορεί αυτό να επηρεάσει την εγκυμοσύνη μου; Μπορεί

Η τακτική άσκηση θα αυξήσει το

να είναι πιθανότερο να υποφέρετε από διατροφικές ανεπάρκειες, που μπορούν να επηρεάσουν την υγεία του εμβρύου. Είναι, επίσης, πιο πιθανό να γεννήσετε πρόωρα και να αποκτήσετε μικρότερο του συνήθους παιδί, που θα είναι πιο επιρρεπές σε ασ­ θένειες. Θα πρέπει να συζητάτε οποια­ δήποτε θέματα διατροφής με το γιατρό σας. Για να πάρετε βάρος πρέπει να τρώτε μεγαλύτερες μερίδες και να διαλέγετε υγιεινές τροφές που έχουν πολύ πρωτεΐνη, καλής ποιότητας λιπαρά και μη επεξεργα­ σμένους υδατάνθρακες (δείτε σελ. 92). Προτιμήστε τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά και θερμίδες, όπως το αβοκάντο και τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα. Να τρώτε πολλά φυλλώδη λαχανικά για να βεβαιωθείτε ότι λαμβάνετε τις απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα (δείτε σελ. 15-16). Να τρώτε υγιεινά μκρογεύματα, όπως καρύδια, φρούτα και καρπούς, και μην παραλείπετε το πρωινό. Ο γιατρός σας θα σας παραπέμψει σε διατροφολόγο, αν χρειάζεται.

βασικό μεταβολικό σας ρυθμό, δηλαδή το ρυθμό με τον οποίο το σώμα σας καίει τις θερμίδες. Κατά την κύηση, ο μεταβολισμός σας θα είναι ήδη ελαφρά αυξημένος. Όταν κάνετε άσκηση, το σώμα σας ωθείται να χρησιμοποιήσει την πλεονάζουσα ενέργεια και τις αποθήκες λίπους, αλλά πάντα θα διατηρεί επαρκή εφεδρική ενέργεια για να διευκολύνει την ανάπτυξη του παιδιού σας. Η άσκηση θα βοηθήσει, επίσης, το σώμα σας να ρυθμίσει τη γλυκόζη του αίματος (δείτε σελ. 92) και τα επίπεδα ενέργειας σας.

ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

Στις 5 εβδομάδες κύησης, το έμβρυο έχει μήκος 2,5 χιλιοστά.

i 5 εβδομάδες

Η 5ηεβδομάδα

Με το να κάνετε τακτική μέτριας έντασης αεροβική άσκηση κατά την κύηση -όπως

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΟ... ΣΩΜΑ ΣΑΣ

Η 6η εβδομάδα ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΙΑ ΠΙΣΤΩΣΕΤΕ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ - ΑΝ ΟΧΙ, ΜΗΝ ΑΝΗΣΥΧΕΙΤΕ.

Δεν αρχίζουν να αισθάνονται όλες οι γυναίκες ότι είναι έγκυες τόσο νωρίς. Μερικές αισθάνονται κάποια ναυτία ή ευαισθησία στο στήθος, ενώ άλλες δεν παρατηρούν κάποια αλλαγή. Φυσικά, είναι φυσιολογικό να αναζητάτε αποδείξεις ότι προχωρά η εγκυμοσύνη σας, ακόμη και αν αυτές αφορούν την πρωινή αδιαθεσία! Αλλά η απουσία συμπτωμάτων δεν σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Όλα εξελίσσονται φυσιολογικά και το παιδί σας περνά ορισμένα κρίσιμα στάδια στην ανάπτυξή του.

Το πρώτο τρίμηνο

Τα μικρά βο θρία σε κάθε πλευρά της κεφαλής του εμβρύου αποτελούν τα πρώτα σημεία των αναπτυσσόμενων οφθαλμών.

78

Το έμβρυο έχει μήκος 4 χιλιοστά από το ένα του άκρο μέχρι το άλλο.

ΕΙΣΤΕ 5 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 1 ΗΜΕΡΑΣ

244 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Το έμβρυο έχει τώρα 14 σωμίτες - οι οποίες είναι οι δομές που θα σχηματίσουν το μυοσκελετικό του σύστημα. Εδώ φαίνονται τα πρώτα 9 ζεύγη σωμιτών. Το πάνω μέρος της εικόνας δείχνει το ανοικτό άκρο του νευρικού σωλήνα που, μαζί με το άνοιγμα στη βάση της σπονδυλικής στήλης, έχει πια συγκλειστεί.

Αν δεν είχατε ήδη συμπτώματα ενώ μπαίνετε στην 6η εβδομάδα, αναζητήστε τώρα ενδείξεις ότι πράγματι είστε έγκυος. Εσείς και ο σύντροφός σας είστε πιθανότατα τα μόνα άτομα που γνωρίζουν ότι

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ... ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟ

ΕΙΝΑ Ι ΓΕΓΟΝ ΟΣ ΟΤΙ...

Ως και το 90% των αποθηκών βιτα­

είστε έγκυος και μπορεί ακόμη να αναρωτιέ­

Από τότε που έμεινα έγκυος ,

στε αν είναι αλήθεια. Σε αυτό το στάδιο

δεν έχω όρεξη. Είναι φυσιολογικό;

μίνης D εξαρτάται από την επαρκή

μπορεί να μην έχετε καθόλου συμπτώματα,

Είναι σύνηθες να μειωθεί η όρεξη, ειδικά

έκθεση στον ήλιο.

παρά το ταχέως μεταβαλλόμενο και

αν έχετε πρωινή ναυτία (δείτε σελ. 81).

αναπτυσσόμενο έμβρυο μέσα σας.

Μπορεί να μην μπορείτε πλέον να

Αυτή η απουσία ενδείξεων εγκυμοσύνης είναι εντελώς φυσιολογική, και δεν συνιστά

χωνέψετε τα αγαπημένα σας φαγητά. Αν δεν τρώτε πολύ, είναι σημαντικό

λόγο ανησυχίας. Μην ξεχνάτε ότι η

αυτά που τρώτε να είναι θρεπτικά.

πλειοψηψία των κυήσεων δεν έχουν

Επιλέξτε πλούσια σε θρεπτικά

επιπλοκές. Είναι φυσιολογικό μια υγιής

συστατικά, σκούρα φυλλώδη πράσινα

έγκυος να έχει ποικίλα ανεπιθύμητα

λαχανικά, όσπρια και ψάρι (βλέπε σελ.

συμπτώματα αλλά και απολύτως κανένα.

96), που περιέχει απαραίτητα λιπαρά

Οπότε μην ανησυχείτε αν νιώθετε καλά -

οξέα.

Η βιταμίνη D βοηθά το σώμα σας να απορροφήσει ασβέστιο, που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη του σκελετού του αγέννητου παιδιού σας.Ένας καθημερινός περίπατος 15 λεπτών -με τον ήλιο να ζεσταίνει το σώμα σας- επαρκεί. Μπορείτε, επίσης, να ενισχύσεχε την πρόσληψη βιταμίνης D τρώγοντας λιπαρά ψάρια, αυγά, εμπλουτισμένα δημητριακά και ψωμί, καθώς, επίσης, και με τη λήψη συμπληρωμάτων (δείτε σελ. 16).

αντίθετα, να νιώθετε τυχερή!

ΠΡΩ ΙΜΑ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑ ΦΗΜΑ ΤΑ

Μερικές γυναίκες κάνουν πρώιμα υπερηχογραφήματα, αλλά η

Η όη εβδομάδα

πλειοψηψία περιμένει ως τη 12'1εβδομάδα κύησης (δείτε σελ. 137). Τα πρώιμα υπερηχογραφήματα γίνονται συνήθως διακολπικά, με

Αμνιακό υγρό

προσεκτική εισαγωγή ειδικού ηχοβολέα. Συστήνονται για τους ακόλουθους λόγους:

Αν υπάρχει ιστορικό πολυδυμης κύησης στην οικογένεια (ή αν χρησιμοποιήσατε IVF ή άλλη μορφή υποβοηθούμενης αναπαραγωγής), ο γιατρός σας μπορεί να θέλει να ελέγξει τον αριθμό των εμβρύων.

Αν είχατε αποβολή παλαιότερα, ή έχ ετε κράμπες ή στικτές αιμορραγίες , ή ακόμη πιο έντονη αιμορραγία, ένα υπερηχογράφημα

Το μήκος του εμβρύου μπορεί να μετρηθεί για να υπολογιστεί η ηλικία κύησης

μπορεί να γίνει για να ελέγξει ότι υπάρχει ακόμη καρδιακός παλμός.

Για να βρεθεί το αίτιο κολπικής αιμορραγίας . Το έμβρυο μπορεί να είναι υγιές, αλλά ινομυώματα ή άλλες παθήσεις μπορεί να προκαλούν αιμορραγία. Αυτή θα αντιμετωπιστεί από το γιατρό σας.

Τα πρώιμα διακολπικά υπερηχογραφήματα δεν δείχνουν πολλές λεπτομέρειες. Ο υπερηχογραφιστής περιμένει μέχρι το έμβρυο να βρεθεί στη σωστή θέση (αριστερά) για να γίνει η μέτρηση.

ΕΙΣΤΕ 5 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 2 ΗΜΕΡΩΝ

243 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩ ΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Στο κέντρο αυτής της εικόνας απεικονίζεται η αναπτυσσόμενη καρδιά του μωρού (πιο σκούρο γκρι χρώμα) που σε αυτό το στάδιο αφορά σε πολύ αρχέγονη δομή. Γο κεφάλι του εμβρύου εντοπίζεται στα δεξιά της εικόνας. Το έμβρυο είναι σχεδόν εντελώς διάφανο.

Δεν θα υπάρχουν εξωτερικά ορατά σημεία εγκυμοσύνης για αρκετό καιρό, αλλά στο εσωτερικό συμβαίνουν πολλές αλλαγές. του εμβρύου. Μετά την 9η εβδομάδα τις

Σε αυτό το π ρώιμο στάδιο, ό λες οι α νά γκες του α γέννητο υ π α ιδιού σας θα

λειτουργίες αυτές αναλαμβάνει το ήπαρ,

καλυφθούν από το λεκιθικό ασκό. Συνδεδεμέ-

καθώς ο λεκιθικός ασκός βαθμιαία

νη με το έμβρυο με το συνδετικό μίσχο, αυτή

εξαφανίζεται και αναλαμβάνει τον έλεγχο ο

Θα π ρέπ ει να σ υνεχ ίσ ετε να λα μβά ν ετε συμπλήρωμα φυλλικού

η απαραίτητη δομή, που μοιάζει με μπαλόνι,

πλακούντας, περίπου τη 10Πεβδομάδα

οξέος 400 μικρογραμμαρίων την ημέρα

υποδεικνύει το σημείο της εγκυμοσύνης και

μέχρι τη 12η εβδομάδα κύησης.

συνήθως μπορεί να εντοπιστεί με μικροσκό­

κύησης. Τις επόμενες 7 ημέρες αναπτύσσεται ένα

πιο ήδη από την εβδομάδα αυτή σαν σφαίρα

αρχέγονο κυκλοφορικό σύστημα, πολύ πριν

Αυτό το συμπλήρωμα προστίθεται στην

διαμέτρου 3-4 χιλιοστών. Αρχικά, ο λεκιθικός

αρχίσει να κυκλοφορεί αίμα στον πλακούντα

ισορροπημένη διατροφή, που περιλαμβάνει

ασκός είναι εξίσου μεγάλος με τον εμβρυϊκό

τη ΙΟ'1εβδομάδα. Μέχρι το τέλος της εβδομάδας αυτής, χρησιμοποιώντας πολύ υψη­

πράσινα λαχανικά και όσπρια. Πολλά εμπλουτισμένα δημητριακά περιέχουν επίσης

δίσκο που, τελικά, θα σχηματίσει το έμβρυο.

λής ποιότητας υπερηχογραφικό εξοπλισμό,

φυλλικό οξύ, όπως και μερικά φρούτα, όπως

επιτελούν παρόμοια λειτουργία με το ήπαρ.

είναι εφικτό να δούμε τον καρδιακό παλμό του

τα πορτοκάλια, η παπάγια και οι μπανάνες.

Απελευθερώνει διάφορες ορμόνες της κύησης

εμβρύου. Σε αυτό το πρώιμο στάδιο, η καρδιά

και παράγει τα πρώτα ερυθρά αιμοσφαίρια

είναι απλά ένας σωλήνας.

Ο λεκιθικός ασκός περιέχει κύτταρα που

Αν δεν μπορείτε να χωνέψετε μεγάλες

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟ

ποσότητες φαγητού, δοκιμάστε να τρώτε

Το πρώτο τρίμηνο

ΕΙΝΑ Ι ΓΕΓΟ Ν Ο Σ ΟΤΙ...

συνδυασμούς μικρών μερίδων την ώρα του γεύματος, αλλά και σαν σνακ.

Θα π ρέπ ει να τρώω για δύο; Δυστυχώς,

ενεργειακές ανάγκες στην κύηση

στην εγκυμοσύνη δεν είναι σε καμιά

αυξάνονται κατά περίπου 300-500 θερμίδες

περίπτωση επιτρεπτό να τρώτε ό,τι και όσο

την ημέρα. Στο πρώτο τρίμηνο, οι

θέλετε. Το ότι «τρώω για δύο» είναι μύθος

θερμιδικές ανάγκες είναι λίγο μικρότερες,

και αν το κάνετε, θα καταλήξετε καταναλώ­

προς το κατώτερο όριο αυτού του εύρους

νοντας υπερβολικές θερμίδες και παίρ­ νοντας πολύ βάρος. Η καλύτερη συμβουλή

τιμών. Στο πρώτο τρίμηνο, που σχεδόν το 80%

είναι να χρησιμοποιείτε την κοινή λογική. Οι

των εγκύων γυναικών έχουν ναυτία ή έμετο,

μελέτες δείχνουν ότι έγκυοι που τρώνε

η λήψη επαρκών θερμίδων μπορεί να είναι

σύμφωνα με την όρεξή τους, καταναλώνουν

δύσκολη. Όπως συμβαίνει σε πολλές

φυσιολογικά τη σωστή ποσότητα και

εγκύους, μπορεί η ναυτία να επιδεινώνεται

παίρνουν μόνο το αναγκαίο βάρος.

όταν έχετε άδειο στομάχι. Μια καλή λύση

Οι θερμιδικές ανάγκες στην εγκυμοσύνη ποικίλλουν πολύ από γυναίκα σε γυναίκα,

είναι τα μικρογεύματα/σνακ. Τα 5 μικρά γεύματα αντί των 3 κανονικών μπορεί να

ανάλογα με το βάρος προ της κύησης και

ανακουφίσουν τη ναυτία και, ταυτόχρονα,

τη φυσική δραστηριότητα. Γενικά, οι

να εξασφαλίσουν τις απαιτούμενες θερμίδες.

ΕΙΣΤΕ 5 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 3 ΗΜΕΡΩΝ

242 ημέρες ακόμα... ΤΟ ΜΩ ΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Πρόσθια λήψη του εμβρύου: το κεφάλι κάμπτεται προς τα κάτω και έτσι φαίνεται το κεντρικό νευρικό σύστημα. Η σωληνώδης δομή στην περιοχή της κεφαλής είναι ο αναπτυσσόμενος νωτιαίος μυελός. Η ουρά του εμβρύου κάμπτεται προς τα άνω.

Η πρωινή ναυτία είναι ένα από τα συχνότερα και πιο ενοχλητικά συμπτώματα της εγκυμοσύνης.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ... ΥΓΕΙΑ

Ανακούφιση της ναυτίας

Η ναυτία και ο έμετο ς είναι συχνά

να προσέξουν ότι δεν δείχνετε καλά ή πως

συμπτώματα στην αρχή της εγκυμοσύνης.

είστε πιο κουρασμένη από ό,τι συνήθως. Για να

Υπάρχουν πολλές θεωρίες για την εξήγηση της

σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε την

πρωινής ναυτίας. Πιθανόν να οφείλεται στα

κατάσταση, μιλήστε σε 1 ή 2 συναδέλφους ή

αυξανόμενα επίπεδα της ανθρώπινης χοριακής

στο αφεντικό σας. Μπορείτε να τους ζητήσετε

γοναδοτροπίνης (hCG) κατά το πρώτο

Δυστυχώς δεν υπάρχει σίγουρη λύση

να το κρατήσουν μυστικό για την ώρα. Αξίζει

τρίμηνο. Δυστυχώς, η πρωινή αδιαθεσία δεν

για την αντιμετώπιση της πρωινής ναυτίας, αλλά μπορείτε να δοκιμάσετε τις ακόλουθες φυσικές θεραπείες: Να τρώτε λίγο και συχνά - τα χαμη­ λά επίπεδα σακχάρου στο αίμα μπορεί να επιδεινώσουν τη ναυτία, οπότε ακόμη και αν νιώθετε αδιαθεσία, η κατανάλωση μικρών γευμάτων μπορεί να βοηθήσει.

να φυλάτε λίγα μαντιλάκια προσώπου,

εκδηλώνεται μόνο πριν το πρωινό, αλλά

οδοντόκρεμα και οδοντόβουρτσα στο συρτάρι

μπορεί να εμφανιστεί κάθε στιγμή της μέρας ή

σας, μαζί με σνακ που έχετε διαπιστώσει ότι

πολλές φορές την ίδια μέρα.

βοηθούν να ανακουφίσετε τη ναυτία σας.

Δοκιμάστε να φάτε απλά μπισκότα ή κράκερ το πρωί πριν σηκωθείτε από το

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην

Αν το βρίσκετε δύσκολο να χειριστείτε τον

αρχή της εγκυμοσύνης είναι να τη διατηρήσετε

έμετο, ή φοβάστε ότι κάνετε πολλούς εμέτους,

κρυφή από τους συναδέλφους. Αν πρέπει να

ζητήστε συμβουλή γιατρού. Σπάνια η

τρέχετε στην τουαλέτα για έμετο συχνά,

αδιαθεσία μπορεί να γίνει πιο σοβαρή και να

σύντομα θα σας υποπτευθούν. Μπορεί, επίσης,

απαιτηθεί ιατρική αγωγή (δείτε σελ. 111).

κρεβάτι.

Προτιμήστε ακατέργαστα τρόφιμα, ΕΙΝΑ Ι ΓΕΓΟΝ ΟΣ ΟΤΙ...

Δοκιμάστε φαγητά και ποτά που περιέχουν πιπερόριζα (τζίντζερ - δείτε

Το τζ ίντζ ερ βρέθηκε σε μελέτες ότι βοηθά στη ναυτία λόγω κύησης.

δεξιά) ή μέντα.

Να π ίνετε πολλά υγρά αν κάνετε έμετο, για να αποφευχθεί η αφυδάτωση. Τοποθετήστε μία φιάλη νερού στο ψυγείο και πίνετε σταδιακά στη διάρκεια της μέρας. Αν νιώθετε ότι αφυδατώνεστε, π.χ. αν τα ούρα σας είναι πολύ συμπυκνωμέ­ να, ίσως να χρειαστεί να δείτε γιατρό. Αν η ναυτία ή ο έμετος είναι αφόρητα, συμβουλευθείτε το γιατρό σας, που μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα κατά της ναυτίας και του εμέτου.

Μια μελέτη έδειξε ότι παρατηρήθηκε μείωση της ναυτίας 4 μέρες μετά την προσθήκη πιπερόριζας στην καθημερινή διατροφή, οπότε μην τα παρατήσετε αν δεν ανακουφι­ στείτε αμέσως. Δοκιμάστε κρυσταλλοποιημένες τσίχλες ή μπισκότα πιπερόριζας, πιείτε τσάι πιπερόριζας, που θεωρείται χαλαρωτικό, και δοκιμάστε να μαγειρέψετε με φρέσκια πιπερόριζα. Προσέξτε, όμως, γιατί οι Το τζίντζερ (πιπερόριζα) έχ ει ιδιότητες που ανακουφίζουν τη ναυτία. Τοποθετήστε ένα πιάτο με μπισκότα στο κομοδίνο σας και τσιμπήστε το πρωί πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι.

περισσότερες μπύρες πιπερόριζας δεν περιέχουν πραγματικό τζίντζερ, οπότε είναι απίθανο να ανακουφίσουν τη ναυτία.

Η 6η εβδομάδα

όπως δημητριακά ή τοστ και αποφύγετε τα λιπαρά.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ..

Ένας μεταβαλλόμενος κόσμος Η οικογένεια είναι μια διαρκώς μεταβαλλόμενη μονάδα, και έχει υποστεί μεγάλες αλλαγές τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Αν και οι εποχές άλλαξαν, ο ρόλος σας ως γονιού είναι πάντα ο ίδιος: να προσφέρετε στο παιδί σας διαρκή φροντίδα, αγάπη και ασφάλεια.

Η οικογένεια σήμερα

Σ Τ Α Τ ΙΣ Τ ΙΚ Α Δ Ε Δ Ο Μ Ε Ν Α

Αλλαγές στην οικογενειακή ζωή Τα ακόλουθα στατιστικά δεδομένα δίνουν στοιχεία για την οικογενειακή ζωή σήμερα.

Σήμερα υπάρχουν πολλές παραλλαγές οικογενειακής ζωής. Από μελέτες που αναφέρονται στα προβλήματα της σύγχρονης παιδικής ηλικίας, προκύπτει ότι τα παιδιά είναι εξοικειωμένα και ανεκτικά με διαφορετι­ κές κουλτούρες, συνθήκες ζωής και εργασίας.

εργάζονται (έναντι περίπου 25% το 1975). Στις ΗΠΑ, εργάζεται το 63% των μητέρων με παιδιά μ η τ έ ρ ω ν π α ιδ ιώ ν < 5 ε τ ώ ν

Ο γο

ΤΡ Οο Ο

n

ΩΩ

Τα μωρά μεγαλώνουν γρήγορα, τα ψορμάκια σε μικρό διάστημα δεν θα τους κάνουν, και τα φθείρουν λίγο. Επομένως, οι φίλοι μπορεί να σας χαρίσουν μερικά. Μπορείτε να κόψετε από τα ψορμάκια το τελείωμα για τα πόδια αν είναι πολύ σφιχτό.

269

ΕΙΣΤΕ 25 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 6 ΗΜΕΡΩΝ

99 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Το τρισδιάστατο υπερηχογράφημα μπορεί να γίνει έγχρωμο με διάφορους τρόπους: η εικόνα αυτή δείχνει πως μέχρι αυτή την ηλικία το σχήμα των χειλιών του μωρού σας έχει σαφώς διαμορφωθεί. Τα χείλη είναι το πιο ευαίσθητο σημείο του σώματος, και τα χέρια του μωρού σας συχνά κατευθύνονται προς αυτά.

Το μωρό σας μπορεί να κάνει συντονισμένες κινήσεις με τα χέρια και τα πόδια του, μπορεί να κάνει γροθιά και να κρατήσει τα δάχτυλα των ποδιών του. Ο συντονισμός των χεριών του μωρού σας σε αυτή τη φάση βελτιώνεται θεαματικά

κάθε είδους κίνηση, και το μωρό σας είναι πολύ εύκαμπτο. Του είναι πολύ εύκολο να

και συνεχώς φέρνει τα χέρια του στο

διπλώσει το σώμα του, έχοντας τα πόδια

πρόσωπό του, και ιδίως στο στόμα του. Το

ψηλά και κοντά στο στόμα του, ή ακόμα και

πρόσωπο, και ιδίως τα χείλη, είναι πολύ

στην κορυφή του κεφαλιού του, καθώς

ευαίσθητα, αυτή δε η αυξημένη ευαισθησία

επίσης να κάνει τούμπες.

παρέχει ισχυρή θετική ανατροφοδότηση,

Τα οστά του μικρού σας σκληρύνονται από

καθώς το μωρό σας συντονίζει με επιτυχία

την εσωτερική επιφάνεια προς τα έξω, έτσι οι

απαλές, εκούσιες κινήσεις μεταξύ του χεριού

εξωτερικές τους επιφάνειες αποτελούνται

(και του ποδιού) και του στόματος. Στη

ακόμα από χόνδρο.

μήτρα υπάρχει ακόμα αρκετός χώρος για ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΗ... ΜΑΙΑ

Γιατί ζεσταίνομαι τόσο πολύ όταν γυμνάζομαι; Κατά την εγκυμοσύνη, η θερμοκρασία του πυρήνα του σώματός σας ανεβαίνει λόγω της επίδρασης της ορμόνης προγεστερόνη, του αυξημένου σας βάρους και των αυξημένων απαιτήσεων του σώματός σας. Η άσκηση παράγει θερμότητα και αυξάνει περαιτέρω τη θερμοκρασία στον πυρήνα του σώματός σας, γι’ αυτό, λοιπόν, είναι πιθανό να αισθάνεστε περισσότερο ζεστή όταν ασκείστε κατά την εγκυμοσύνη. Θα ιδρώνετε, επίσης, πιο εύκολα όσο είστε έγκυος. Αυτό συμβαίνει γιατί οι ορμόνες που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη προκαλούν διάταση των αιμοφόρων αγγείων και επομένως ενισχύουν τη ροή του αίματος προς το δέρμα σας (γεγονός που εξηγεί τη ροδαλή λάμψη που αποκτούν ορισμένες γυναίκες), επιτρέποντας στο σώμα σας να αποβάλλει πιο εύκολα θερμότητα μέσω του δέρματος. Αυτό

σημαίνει ότι παρόλο που ζεσταίνεστε περισσότερο όσο ασκείστε, θα δροσιστείτε πιο εύκολα από το συνηθισμένο. Όταν ασκείστε να θυμάστε πάντα:

Να π ίνετε νερό πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη γυμναστική.

Να φοράτε κατάλληλα ρούχα που επιτρέπουν στο σώμα σας να αναπνέει. Α π οφεύγετε να ασκείστε όταν έχει πολύ ζέστη και υγρασία.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΟ... ΜΩΡΟ ΣΑΣ

Βάρος γέννησης Το βάρος που π α ίρνει μια γυναίκα κατά την εγκυμοσύνη επηρεάζει το βάρος γέννησης του μωρού της, το οποίο, με τη σειρά του, επηρεάζει τη μελλοντική υγεία του μωρού. Το πολύ υψηλό ή πολύ χαμηλό βάρος γέννησης έχει σχετιστεί με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης προβλημάτων υγείας του μωρού στο μέλλον. Η εγκυμοσύνη, συνεπώς, είναι μία περίοδος όπου η ισορροπία είναι σημαντική, κατά την οποία οι γυναίκες πρέπει να πάρουν αρκετές, αλλά όχι πολλές θερμίδες, και να έχουν το σωστό βάρος (δείτε σελ. 99). Οι ειδικοί στον τομέα της υγείας ανησυχούν όλο και περισσότερο εξαιτίας του γεγονότος o t l η υπερβολική θρέψη του εμβρύου έχει ως αποτέλεσμα υψηλό βάρος γέννησης. Αν η γυναίκα είναι υπέρβαρη ή πάρει υπερβολικό βάρος κατά την εγκυμοσύνη, αυξάνεται η πιθανότητα διαβήτη της κύησης (δείτε σελ. 473), καισαρικής, επιπλοκών κατά τον τοκετό, γέννησης νεογνού μεγάλου μεγέθους και παιδικής παχυσαρκίας. Αν ένα παιδί είναι παχύσαρκο, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο σε όλη του τη ζωή, γεγονός το οποίο αυξάνει την πιθανότητα διαβήτη, υψηλής αρτηριακής πίεσης, καρκίνου και καρδιακής νόσου.

ΕΙΣΤΕ 26 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΑΚΡΙΒΩΣ

98 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Το διάστημα μεταξύ των δύο μετωπιαίων οστών του μετώπου (η σκούρα γραμμή) έχει πλέον σχεδόν κλείσει. Τα οστά στην αριστερή και στη δεξιά πλευρά έρχονται πολύ κοντά μεταξύ τους, με ένα μικρό κενό που επιτρέπει την περαιτέρω ανάπτυξη της κεφαλής και του εγκεφάλου.

Τα όνειρα είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι του κύκλου του ύπνου σας σε αυτό το στάδιο της εγκυμοσύνης, και τα αγχωτικά όνειρα μπορεί να είναι συνήθη. Τα "ζωντανά" όνειρα είναι συχνά στις

από το συνηθισμένο (φυσιολογικά δεν θα

αποτελούν προγνώσεις γι' αυτά που θα συμβούν

γυναίκες κατά το τρίτο τρίμηνο της εγκυμο­

ξυπνούσατε κατά τη διάρκεια της φάσης των

στο μέλλον. Τα όνειρα είναι ένας τρόπος να

σύνης. Στην πραγματικότητα, μπορεί να μην

ονείρων στον κύκλο του ύπνου σας, γι’ αυτό

φιλτράρετε τυχόν αρνητικά συναισθήματα ώστε

ονειρεύεστε περισσότερο από το συνηθισμέ­

συχνά δεν θυμάστε τα όνειρά σας το πρωί).

να μη χρειαστεί να τα βιώσετε άμεσα.

νο, αλλά η δυσκολία στην ανεύρεση άνετης

Είναι συνηθισμένο να ονειρεύεστε μωρά και

Ξεκουραστείτε, και να είστε βέβαιη ότι, αν και

θέσης για ύπνο και το συχνό ξύπνημα για να

μικρά παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο. Δεν

ενοχλητικά, αυτά τα όνειρα θα σας βοηθήσουν

πάτε στην τουαλέτα μπορεί να έχουν ως

είναι σπάνιο οι γυναίκες να αισθάνονται άγχος

να αντιμετωπίσετε τη φυσιολογική σας

αποτέλεσμα να θυμάστε περισσότερα όνειρα

με τέτοια όνειρα, πρέπει όμως να ξέρετε ότι δεν

ανησυχία για το μωρό που έρχεται.

ΜΙΑ ΞΕΝΑΓΗΣΗ ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Κατά την προετοιμασία σας για τη

άλλες μαμάδες θα βρίσκονται στο θάλαμο

γέννηση του μωρού σας μπορεί να σας

και, αν θέλετε, πώς μπορείτε να κλείσετε

προσψερθεί μια ξενάγηση στο νοσοκομείο.

μονόκλινο δωμάτιο. Συνήθως αυτό κοστίζει

Θα δείτε από πρώτο χέρι πού πρόκειται να

επιπλέον. Μάθετε τι υποστήριξη θα έχετε

γεννήσετε το μωρό σας και πώς είναι οι

κατά τις πρώτες 24 ώρες. Τα περισσότερα

θάλαμοι, ενώ μπορείτε, επίσης, να σκεψθείτε

νοσοκομεία δίνουν πλέον στη μητέρα το μωρό για να το προσέχει κατά τη νύχτα.

οι διαδικασίες εισαγωγής, τι θα χρειαστεί να

Ρωτήστε για τις ώρες επισκεπτηρίου και για

φέρετε, τι εγκαταστάσεις υπάρχουν, όπως

τον αριθμό επισκεπτών που μπορείτε να

καφετερίες και μαγαζιά, για τους φίλους και

δεχθείτε. Μπορείτε, επίσης, να ρωτήσετε

τους συγγενείς που θα σας επισκέπτονται.

πόσα μωρά γεννιούνται στο νοσοκομείο κάθε

Τέλος, μία ξενάγηση στο νοσοκομείο

χρόνο και πόσα από αυτά με καισαρική

σας παρέχει τη δυνατότητα να ηρεμήσετε

(επείγουσα ή μη). Ζητήστε πληροφορίες για

τόσο εσείς όσο και ο σύντροφός σας, και

το ποιος θα ξεγεννήσει το μωρό σας, ποιές

να προετοιμαστείτε ψυχολογικά για τη

είναι οι βάρδιες του προσωπικού και τι

μεγάλη μέρα και για όλα όσα θα

προβλέπεται ώστε να εξασφαλιστεί η

ακολουθήσουν τη γέννηση του μωρού σας.

συνέχεια της περίθαλψης κατά τον τοκετό.

Αντιμετωπίστε αυτή την ευκαιρία σαν μια αποστολή συγκέντρωσης πληροφορι­

Υπάρχουν διαθέσιμες πισίνες ή υδατόλου-

Τέλος, ίσως θέλετε να δείτε τη μονάδα ειδικής φροντίδας νεογνών (δείτε σελ. 452-3), αν και πιθανότατα δεν θα χρειαστεί

τρα για τοκετό;Έχουν μηχανήματα TEN S ή

να τη χρησιμοποιήσετε. Αν το μωρό σας

ών. Ρωτήστε πώς το νοσοκομείο

κάποια άλλη δυνατότητα ανακούφισης από

χρειαστεί αυτό το είδος περίθαλψης,

διαχειρίζεται τα σχέδια γέννας (δείτε σελ.

τον πόνο που θα λαμβάνατε υπόψη; Τι

μπορεί να σας βοηθήσει αν έχετε ήδη

303) και πότε και γιατί πρέπει ενδεχομέ­

υποστήριξη υπάρχει για το θηλασμό;

εξετάσει τον εξοπλισμό και διαθέτετε μια

νως να προσαρμοστούν. Ρωτήστε πόσες

Υπάρχουν θήλαστρα;

βασική γνώση της χρήσης του.

Η 26ηεβδομάδα

πρακτικές λεπτομέρειες, όπως η στάθμευση,

Η 27ηεβδομάδα ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΔΥΣΚΟΛΕΥΕΣΤΕ ΝΑ ΚΟΙΜΗΘΕΙΤΕ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΜΩΡΟΥ ΣΑΣ

Ο χώρος στη μήτρα σας τώρα στενεύει. Είναι πιθανό το μωρό να σας δίνει μερικά δυνατά χτυπήματα με τα πόδια και τις γροθιές του, καθώς τεντώνεται και γυρίζει. Όσο επώδυνες και αν είναι οι κλωτσιές, θα είναι ευπρόσδεκτες γιατί θα σας καθησυχάζουν ότι το μωρό σας είναι καλά. Χαλαρώστε στο κρεβάτι ή στο μπάνιο και παρακολουθήστε την κοιλιά σας - θα εντυπωσιαστείτε και θα διασκεδάσετε με το πώς μετακινείται πάνω-κάτω.

Τα βλέφαρα

έχουν ανοίξει εντελώς αυτή την εβδομάδα.

Το μωρό σας ανταποκρίνεται στο έντονο φως και μπορεί

Το τρίτο τρίμηνο

να ανοιγοκλείνει τα βλέφαρά του, αν και δεν μπορεί ακόμη να εστιάσει.

Το μωρό κλωτσάει συχνά,

Το μωρό καταλαμβάνει πολύ χώρο στη μήτρα και περιβάλλεται από λιγότερο αμνιακό υγρό.

Λ

και μία δυνατή κλωτσιά προς τα πλευρά σας μπορεί να σας κόψει την αναπνοή.

Οι όρχεις των αρρένων μωρών συχνά Στις 27 εβδομάδες

το μέσο μήκος από την κεφαλή έως τις πτέρνες του μωρού είναι 34,6 cm (13,6 in) και το μέσο βάρος του είναι 660 gr (1,5 lb).

κατέρχονται πλήρως στο όσχεο αυτή περίπου την περίοδο. Εντούτοις, σε μερικά μωρά οι άρχεις παραμένουν στην πυελική κοιλότητα μέχρι και μετά τη γέννησή τους.

ΕΙΣΤΕ 26 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑί I ΗΜΕΡΑΣ

97 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α

Σε αυτή την εικόνα διακρίνεται πολύ καλά ο περιλιγμένος ομφάλιος λώρος. Ο ομφάλιος λώρος μεγαλώνει καθώς μεγαλώνει το μωρό σας, και θα έχουν το ίδιο περίπου μήκος σε αυτό το στάδιο της εγκυμοσύνης: 34,6 cm.

Όταν πηγαίνετε για ύπνο μπορεί να σας φανεί ενοχλητικό που το μωρό σας αρχίζει να εξασκείται* θεωρήστε το όμως ως ένδειξη ότι όλα πάνε καλά. Μπ ο ρεί να π ρο σ έξα τε ότι το μωρό σας

καθίσετε για να ξεκουραστείτε ή για να

είναι πιο δραστήριο μερικές φορές ενώ

κοιμηθείτε, το μωρό σας θα αρχίσει να κάνει

υπάρχουν κανόνες για το πότε πρέπει το μωρό

κάποιες άλλες όχι, ιδιαίτερα όταν προσπα­

τις τούμπες του.

σας να κλωτσάει και πότε να σταματάει.

θείτε να χαλαρώσετε και να κοιμηθείτε! Αυτό

Να θυμάστε όχι τα μωρά στη μήτρα, όπως

κύκλο κατά τον οποίο κοιμάται και ξυπνά. Δεν

Αν έχετε εξοικειωθεί με το πρότυπο

πιθανότατα συμβαίνει επειδή όταν είστε

και τα νεογέννητα, κοιμούνται πολλή ώρα,

κινήσεων του μωρού σας και ανησυχείτε γιατί

πολυάσχολη και έχει αποσπαστεί η προσοχή

επομένως θα υπάρχουν περίοδοι κατά τις

δεν το νιώσατε να κινείται, προσπαθήστε να

σας, αντιλαμβάνεστε λιγότερο τις κινήσεις

οποίες δεν θα αισθάνεστε το μωρό σας

ξαπλώσετε στο πλευρό σας και να χαλαρώσετε

του μωρού σας, καθώς δεν δίνετε ιδιαίτερη

δραστήριο - δεν πειράζει, λοιπόν, αν δεν

ή να βάλετε μουσική για να δείτε αν αυτό αντα-

προσοχή σε αυτές. Όταν σταματήσετε και

κινείται συνέχεια. Κάθε μωρό έχει διαφορετικό

ποκρίνεται. Αν παρόλ αυτά ανησυχείτε, επισκεφθείτε το γιατρό ή τη μαία σας, που θα σας εξετάσουν και θα ακούσουν τον κτύπο της

ΡΩΤΗΣΤΕ ΜΙΑ... Μ Α Μ Α

καρδιάς του μωρού σας. Μερικές γυναίκες μετράνε τις κλωτσιές του όπου σημειώνουν πότε το νιώθουν να κινείται. Τα διαγράμματα αυτά δεν χρησιμοποιούνται συχνά πλέον, εκτός και αν συστήνονται από το γιατρό ή τη μαία, γιατί θεωρείται ότι προκαλούν άσκοπη ανησυχία. Τα μωρά έχουν ένα εξατομικευμένο πρότυπο κινήσεων και αυτό είναι που μετράει, όχι ο αριθμός των κλωτσιών.

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

Κατά την εγκυμοσύνη ο συνολικός όγκος του αίματός σας είνα ι 50% υψηλότερος από το φυσιολογικό. Το ποσό του αίματος που αντλείται με κάθε καρδιακό παλμό αυξάνεται κατά 40% περίπου, ενώ παράγονται 20% περίπου περισσότερα ερυθρά αιμοσφαίρια από το φυσιολογικό.

Η 27η εβδομάδα

Δεν έχω φ ρο ν τίσ ει π ο τέ μωρό κα ι δεν ξέρω να α λλά ζ ω π ά νες ! Τι μπ ορώ να κάνω; Δεν είστε η μόνη: ποτέ δεν είχα βρεθεί σε περιβάλλον με μωρά για πολύ και είχα αρκετά ερωτήματα. Πώς τυλίγονται οι πάνες; Τι κάνουν όλη τη μέρα τα μωρά; Τι θα συμβεί αν μου πέσει το μωρό μου; Ευτυχώς, ένας φίλος είχε ένα μωρό τριών μηνών το οποίο

«δανειστήκαμε». Όπως θα διαπιστώσετε σύντομα, υπάρχουν πολλές μαμάδες και μπαμπάδες που ανησυχούν, και είναι σχεδόν βέβαιο ότι κάποιος από την οικογένεια ή τους φίλους σας θα χαρεί να κάνει ένα διάλειμμα. Πριν, όμως, απο­ μακρύνετε το μωρό από την άνεσή του, περάστε χρόνο μαζί του και με τους γονείς του. Ταΐστε το και αλλάξτε του πάνα υπό την επίβλεψη της μητέρας του. Αν σας έχει εμπιστοσύνη ότι θα τα καταφέρετε, προσφερθείτε να αναλάβετε την ευθύνη του αρχικά για λίγες μόνο ώρες. Αν όλα πάνε καλά, μπορείτε να συνεχίσετε για μία ημέρα - ή για όλη τη νύχτα. Θα κάνει θαύματα στην αυτοπεποί­ θησή σας και θα εξουδετερώσει τυχόν φόβους που έχετε για τη φροντίδα του μωρού. Όταν θα χρειαστεί να φροντίσετε το νεογνό σας, θα έχετε μία ιδέα για το τι να περιμένετε, και θα αισθάνεστε πιο σίγουρη για το τι πρέπει να κάνετε.

μωρού τους χρησιμοποιώντας ένα διάγραμμα,

ΕΙΣΤΕ 26 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 2 ΗΜΕΡΩΝ

96 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Αυτό το έγχρωμο υπερηχογράφημα δείχνει το μωρό να καταπίνει και να αποβάλλει το αμνιακό υγρό (ερυθρό, με ροή προς την ακτίνα υπερήχων). Το μωρό προσλαμβάνει μια ποσότητα υγρού από τα ρουθούνια του και. ταυτόχρονα, και μια μικρότερη ποσότητα από το στόμα του.

Καθώς συνεχίζεται η ανάπτυξη των ματιών και της όρασης του μωρού σας, λαμβάνει χώρα άλλο ένα σημαντικό γεγονός: ανοίγουν τα βλέφαρά του. Π α ρ ό λο π ο υ τα βλ έφ α ρ α το υ μω ρο ύ

Είναι πολύ νωρίς για να ανταποκριθεί το μωρό

Τα ραβδία μεταδίδουν μία ασπρόμαυρη εικόνα

σ α ς σχηματίστηκαν στην 9η εβδομάδα της

στο φως με έναν πλήρως συντονισμένο τρόπο,

και χρησιμεύουν για την όραση κατά τη νύχτα

εγκυμοσύνης, είχαν παραμείνει κλειστά μέχρι

μπορεί, όμως, να στρέφεται προς το πολύ

και για την περιφερική όραση. Συνδέσεις

αυτή την εβδομάδα. Εντούτοις, το μωρό σας

δυνατό φως ή, αν ξαφνιαστεί από έναν

σχηματίζονται μεταξύ του αμφιβληστροειδή

δεν βρίσκεται εντελώς στο σκοτάδι, γιατί, καθώς μεγαλώνει η μήτρα, το τοίχωμά της

απότομο δυνατό ήχο, συχνά θα ανταποκριθεί

και του οπτικού νεύρου, οι οποίες στη συνέχεια

με ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων, όπως

μεταδίδουν την πληροφορία που λαμβάνεται

λεπταίνει επιτρέποντας την είσοδο όλο και

κάνουν τα παιδιά και οι ενήλικοι.

για να αποκωδικοποιηθεί στον οπτικό φλοιό,

περισσότερου φωτός. Τώρα, τα μάτια του

Ο αμφιβληστροειδής μόλις έχει αρχίσει να

στο οπίσθιο μέρος του εγκεφάλου. Το μωρό σας θα φέρνει συχνά τα χέρια στο

μωρού σας έχουν φτάσει σε ένα στάδιο

επιστρώνεται από φωτο-υποδοχείς (ραβδία και

ανάπτυξης κατά το οποίο μπορούν να

κωνία). Τα κωνία είναι υπεύθυνα για την

πρόσωπό του. Δεδομένου, όμως, ότι οι κινήσεις

ανοίξουν.

έγχρωμη όραση και αναπτύσσονται αργότερα,

των άκρων του είναι τώρα αρκετά καλά

μετά από τα περισσότερο πολυάριθμα ραβδία.

συντονισμένες, δεν θα αγγίζει τα μάτια του.

Ακόμα και με τα βλέφαρα ανοιχτά, οι λεπτές δομές των οφθαλμών προστατεύονται από μία λεπτή μεμβράνη, που θα εξαφανιστεί εντελώς κατά τον τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΑ... ΔΙΔΥΜΑ

Η ανάπτυξη των διδύμων κατά το τελευταίο τρίμηνο ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΗ... ΜΑΙΑ Έχω α ν εσ τρα μμέν ες θηλές . Θα

Το τρίτο τρίμηνο

μπ ο ρέσω να θηλά σω; Τα μωρά θηλάζουν περισσότερο από το στήθος παρά από την θηλή. Αν, λοιπόν, το μωρό σας πιάσει σωστά το στήθος (δείτε σελ. 448), οι ανεστραμμένες θηλές δεν θα αποτελέσουν πρόβλημα. Το 10% περίπου των γυναικών έχουν επίπεδες ή ανεστραμμένες θηλές. Ο καλύτερος τρόπος για να μάθετε αν μπορείτε να θηλάσετε είναι απλώς να το δοκιμάσετε μόλις γεννηθεί το μωρό σας. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές που μπορεί να βοηθήσουν: αν αντιμετωπίζετε πρόβλημα, συμβουλευτείτε τη μαία σας ή έναν ειδικό σύμβουλο για το θηλασμό (δείτε σελ. 480).

Αυτούς τους τελευτα ίο υς μήν ες η κο ιλιά σας θα μεγα λώ σ ει π ο λύ. Όπως αναμένεται, όσο περισσότερα μωρά κυοφορείτε τόσο μεγαλύτερη είναι και η πρόκληση που αντιμετωπίζει το σώμα σας να παρέχει αρκετό χώρο και τις κατάλληλες συνθήκες για ανάπτυξη. Πιθανότατα θα σας συμβουλεύ­ σουν να παίρνετε κάτι λιγότερο από 0,5 kg (lib) την εβδομάδα κατά το πρώτο ήμισυ της εγκυμοσύνης σας και ελαφρώς περισσότερο κάθε εβδομάδα του δεύτερου μισού. Γύρω στις 28-29 εβδομάδες, η ανάπτυξη των διδύμων και των πολύδυμων μωρών επιβραδύνεται σε σύγκριση με αυτή των μονηρών κυήσεων. Εξακολουθούν, όμως, να κινούνται και να κλωτσούν όσο το δυνατόν περισσότερο, προστατευμένα από το αμνιακό υγρό, το οποίο συνεχίζει να αυξάνεται σε όγκο μέχρι τις 36 εβδομάδες.

ΕΙΣΤΕ 26 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 3 ΗΜΕΡΩΝ

■

95 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α

Το μωρό σας βγάζει συχνά, τη γλώσσα του, ιδίως πριν ή μετά από την κατάποση μιας μεγάλης ποσότητας αμνιακού υγρού. Το υγρό δεν εισέρχεται στους πνεύμονες, αλλά πηγαίνει στο στομάχι. Το μωρό σας δεν αντιλαμβάνεται το υπερηχογράφημα, οπότε δεν αντιδρά στον ηχοβολέα.

Το να υπερπροστατεύουν οι γονείς τα παιδιά τους είναι ένα φυσιολογικό ένστικτο,

Μ π ο ρ εί ν α α ισ θά ν εσ τε πολύ προστατευ­

επιβάτης. Μπορεί να εκνευρίζεστε περισσότερο

το συνηθισμένο με ανθρώπους που συχνά δε ξεκινά πολύ πριν τηαπόγέννηση.

τική απέναντι στην κοιλιά και στο μωρό σας. Η κοιλιά λειτουργεί σχεδόν σαν «φάρος» για

αισθάνεστε ότι οδηγούν χωρίς να τους

τους άλλους ανθρώπους, ενημερώνοντας

απασχολεί η ασφάλεια σας.

τους ότι είστε έγκυος. Δεν είναι σπάνιο να αισθάνεστε αρκετά ευάλωτη, για παράδειγμα

Αυτό το προστατευτικό ένστικτο αποτελεί φυσιολογικό στοιχείο της μητρότητας. Είναι η

μέσα σε ένα πλήθος που σπρώχνει ή όταν

επιθυμία να προστατέψετε και να φροντίσετε το

είστε έξω για ψώνια. Όταν συμβαίνει αυτό,

παιδί σας, περισσότερο ακόμα και από τον εαυτό

καταστήστε σαφές στους άλλους ότι είστε

σας. Να είστε, ωστόσο, βέβαιη ότι το μωρό σας

έγκυος, ευελπιστώντας ότι θα σας δώσουν

βρίσκεται στο πιο ασφαλές περιβάλλον, μέσα

περισσότερο χώρο και, αν χρειαστεί, θα σας

στη μήτρα σας. Το σώμα σας παρέχει στο μωρό

παραχωρήσουν τη θέση τους. Όταν οδηγείτε θα διαπιστώσετε ότι είστε

θερμότητα, τροφή και οξυγόνο. Το μωρό προστατεύεται από το αμνιακό υγρό, όπου και

πιο προσεκτική απ' ό,τι συνήθως, ή ότι έχετε

επιπλέει, το οποίο λειτουργεί σαν ασπίδα στο

γίνει ένας πιο νευρικός και επικριτικός

σπρώξιμο και στην επαφή με το πλήθος.

Γιατί μου λένε ότι πρέπ ει να κάνω τεστ

διαβήτη που είναι γνωστή ως διαβήτης της

Εξασκώντας την ύπνωση κατά τον το κετό θα πρέπει να αισθάνεστε ότι ελέγχετε το σώμα σας και ότι είστε ικα νές να χειριστείτε τον πόνο κατά τον τοκετό.

κύησης (δείτε σελ. 473), που εξαφανίζεται όταν γεννηθεί το μωρό. Μπορεί να θεωρείται πιθανός αν έχετε συμπτώματα, όπως κούρα­ ση και δίψα, επιβεβαιώνεται δε με έλεγχο των

Το κλειδί είν α ι να εξα σκείσ τε συχνά. Ένας σύντροφος που σας υποστηρίζει κατά τον τοκετό είναι ανεκτίμητος, και θα σας βοηθήσει να τελειοποιήσετε τις τεχνικές και να τις χρησιμοποιήσετε στον τοκετό.

ούρων για γλυκόζη. Αν ανευρεθεί, θα σας ζητηθεί να κάνετε ένα τεστ ανοχής γλυκόζης (με λήψη γλυκόζης από το στόμα), μεταξύ των εβδομάδων 24 και 28. Αυτή η δοκιμασία συνιστάται, επίσης, αν ο δείκτης μάζας του

σατε διαβήτη σε προηγούμενη εγκυμοσύνη.

Η ιδέα της ύπνωσης κατά τον τοκετό -δηλαδή ο τοκετός σε μια τέτοια κατάσταση χαλάρωσης που μόλις νιώθετε τον πόνοφαίνεται πολύ καλή για να είναι αληθινή. Η έρευνα, όμως, που καταδεικνύει τα οφέλη της είναι εντυπωσιακή. Διάφορες μελέτες έχουν δείξει ότι η αυτο-ύπνωση βοηθά τις γυναίκες να αισθάνονται λιγότερο αγχωμένες για τον τοκετό. Φαίνεται επίσης, να χρειάζονται ελά­ χιστη ανακούφιση από τον πόνο και ελάχιστη ιατρική παρέμβαση: πολλές γυναίκες καταφέρνουν να γεννήσουν στο σπίτι.

Η ύπνωση κατά την εγκυμοσύνη και τον τοκετό είναι μια καλή ιδέα, είναι, όμως, σημαντικό να σας δι­ δάξουν τις διάφορες τεχνικές χαλάρωσης και ενόρασης και να τις εξασκείτε τακτικά κατά την εγκυμοσύνη.

Ζητήσ τε από τη μαία σας να σας συστήσει μαθήματα που γίνονται κοντά στο σπίτι σας (δείτε σελ. 480).

Η 27η εβδομάδα

ανοχής γλυκόζης ; Μερικές γυναίκες, κατά την εγκυμοσύνη, αναπτύσσουν μια μορφή

έχετε κοντινό συγγενή με διαβήτη ή εμφανί­

Ύπνωση κατά τον τοκετό

Μα θα ίνετε μία σειρά τεχνικών αυτο-ύπνωσης , χαλάρωσης, ενόρασης και αναπνοής, που με την πάροδο του χρόνου σας γίνο νται δεύτερη φύση και σας επιτρέπουν να προσεγγίζετε το θέμα του τοκετού με ηρεμία και θετική σκέψη.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΓΙΑΤΡΟ

σώματός σας (ΒΜΙ) είναι πάνω από 35, αν

ΠΛ Η ΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΕΙΣΤΕ 26 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 4 ΗΜΕΡΩΝ

94 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩ ΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Σε αυτή την τρισδιάστατη εικόνα τα δάχτυλα του μωρού είναι τεντωμένα μπροστά από το πρόσωπό του. Ίο κράτημα των δάχτυλων με αυτόν τον τρόπο για κάποιο χρονικό διάστημα είναι κουραστικό, γι’ αυτό τον περισσότερο χρόνο οι καρποί των χεριών του είναι ελαφρώς σε κάμψη και τα δάχτυλα είναι λυνισμένα, έτοιμα να αδράξουν κάθε αντικείμενο που θα βρεθεί κοντά τους.

Τα αναπαραγωγικά όργανα του μωρού σας βρίσκονται πια στην θέση τους: οι άρχεις του αγοριού έχουν κατέβει στο όσχειο και οι ωοθήκες του κοριτσιού έχουν όλα τα ωοθυλάκιά τους. ΡΩΤΗΣΤΕ ΜΙΑ... Μ Α Μ Α

Είναι φυσιολογικό να διαφωνούμε συνεχώς , ενώ θα έπ ρεπ ε να π εριμέ­ νουμε ευτυχισμένοι την άφιξη του μωρού μας ; Η αναμονή ενός μωρού δοκιμάζει ακόμα και τις πιο δυνατές σχέσεις. Οι ανησυχίες για την απόκτηση ενός υγιούς μωρού και για την προσαρμογή στο ρόλο του γονιού είναι ο κύριος λόγος των περισσότερων διαφωνιών μας. Όταν αρχίσαμε να μιλάμε, διαπιστώσαμε ότι είχαμε αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με σοβαρά θέματα ανατροφής του παιδιού. Ήμουν ευαίσθητη, ευερέθιστη και κυκλοθυμική και συχνά θύμωνα ενώ δεν το ήθελα. Καθίσαμε και συζητήσαμε ήρεμα και

Αν το μωρό σας είν α ι α γ ό ρι, αυτή περίπου την περίοδο οι άρχεις του ολοκληρώ­

Στη μήτρα δεν απαιτείται ρύθμιση της θερμοκρασίας και οι άρχεις κατέρχονται αργά

νουν την κάθοδό τους στο όσχεο. Αυτό το

στο όσχεο. Δεν είναι καθόλου σπάνιο ένας

γεγονός συνήθως σχετίζεται με την εμφάνιση

όρχις (ή και οι δύο) να μην έχουν κατέβει κατά

μικρής ποσότητας υγρού γύρω από κάθε

τη γέννηση. Ο γιατρός σας θα κάνει το σχετικό

όρχι, που ονομάζεται «υδροκήλη». Το υγρό

έλεγχο κατά την εξέταση ρουτίνας για την

αυτό φυσιολογικά θα εξαφανιστεί πριν ή μετά

ανάπτυξη του μωρού σας, και θα επιβεβαιώσει

τη γέννηση.

ότι και οι δύο άρχεις μπορούν να κατέβουν ως

Ο κρεμαστήρας μυς, που είναι μέρος της

το όσχεο.

σπερματικής χορδής, μπορεί να ανυψώσει τους

Σε αντίθεση με την ωοθήκη, που ήδη

άρχεις μέσα στη βουβωνική χώρα. Αυτό βοηθά

περιέχει όλα τα ωοθυλάκια που παράγουν

στη ρύθμιση της θερμοκρασίας μέσα στους

ωάρια, οι άρχεις δεν ξεκινούν να παράγουν

άρχεις μετά τη γέννηση, χαλαρώνοντας όταν

σπέρμα μέχρι την εφηβεία.

χρειάζεται να μειωθεί η θερμοκρασία. Αν το

Οι διαφορές στην ταχύτητα ανάπτυξης και

μωρό σας κρυώσει λίγο όταν το εξετάζουν, ο

στην πρόσληψη βάρους γίνονται τώρα πιο

κρεμαστήρας μυς θα συσπαστεί και θα τραβήξει

εμφανείς, και τα αγόρια τείνουν να είναι

τους άρχεις, δίνοντας την εντύπωση ότι οι άρχεις

ελαφρώς πιο βαριά από τα κορίτσια κατά τη

του νεογέννητου μωρού σας δεν έχουν κατέβει.

γέννησή τους.

Το τρίτο τρίμηνο

συμφωνήσαμε να μην μεγαλοποιούμε τα προβλήματα, αποφεύγοντας τις διενέξεις και κάνοντας συμβιβασμούς για θέματα που δεν ήταν σημαντικά. Κατά τη διάρκεια μιας διαφωνίας, σκεφτόμουν: αυτόν τον άνδρα τον αγαπώ, θα αποκτήσουμε ένα μωρό μαζί, είναι αυτό το θέμα μακροπρόθεσμα σημαντικό; Αφιερώσαμε, επίσης, χρόνο στο να κάνουμε όμορφα πράγματα μαζί, τα οποία απολαμβάναμε πριν μείνω έγκυος, και προσπαθήσαμε να βρούμε ευκαιρίες να γελάμε, να μειώσουμε το στρες και να ελέγξουμε την κατάσταση. Μέχρι να έρθει το μωρό ήμασταν και οι δύο πολύ πιο χαλαροί.

ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΒΑΡΟΥΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ

Κατά το τρίτο τρίμηνο είναι σημαντικό να παίρνετε σταθερά βάρος. Αν είχατε το σωστό βάρος πριν την εγκυμοσύνη σας, να περιμένε­ τε ότι θα παίρνετε περίπου 0,5 kgr (lib) την εβδομάδα μέχρι την 35'1ή 36ηεβδομάδα, ενώ το μετέπειτα διάστημα ο ρυθμός αύξησης του βάρους σας θα μειωθεί. Να έχετε κατά νου ότι ο παράγοντας που συντελεί περισσότερο στη συνολική σας πρόσληψη βάρους είναι το μωρό σας, και έπειτα το επιπλέον λίπος που θα χρειαστείτε για να διατηρήσετε την εγκυμοσύνη σας και για το θηλασμό. Η μαία σας θα παρακολουθεί την αύξηση του βάρους σας, για να επιβεβαιώσει ότι είναι φυσιολογική.

Διάγραμμα αύξησης του βάρους

3° τρίμηνο

14,5 kg/32 lb 12 kg/26 lb 10 kg/22 lb 8 kg/17,5 lb 6 kg/13 lb 4 kg/9 lb 2 kg/4,5 lb

5

10

15

20

25

30

Εβδομάδες εγκυμοσύνης

35

ΕΙΣΤΕ 26 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 5 ΗΜΕΡΩΝ

■

Πα ρό λο π ο υ είν α ι θα υμά σ ιο να

93 ημέρες ακόμη...

ΤΟ ΜΩ ΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Αυτή την εβδομάδα μερικά μωρά ανοίγουν τα μάτια τους για πρώτη φορά, αυτό όμως είναι γίνεται στιγμιαία, οπότε είναι δύσκολο να απαθανατιστεί στο υπερηχογράφημα, επομένως μπορεί να μην το δείτε. Λίγο μόνο φως φτάνει μέχρι το μωρό σας, το οποίο, όμως, δεν έχει αναπτύξει έναν κύκλο ύπνου-ξυπνήματος που να ανταποκρίνεται στην εναλλαγή ημέρας και νύχτας. κλωτσιές μπορεί, επίσης, να σας ξυπνήσουν

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ... Α Σ Φ Α Λ Ε ΙΑ

αισθάνεστε το μωρό σας να κινείται μέσα

όταν κοιμάστε, πολλές δε γυναίκες Κάθε μέρα που περνά, το μωρό σας μεγαλώνει και θα νιώθετε περισσότερο σας, μερικές φορές μπορεί να νιώθετε άβολα. υποστηρίζουν ότι τα μωρά τους είναι πιο Αγοράζοντας Καθώς το μωρό σας του το σώμα καιμεγαλώνει, τις κινήσεις του.δραστήρια τη νύχτα. Αν κάθεστε ή έχετε κλινοσκεπάσματα

απομένει ολοένα και λιγότερος χώρος για να

ξαπλώσει σε μία θέση που δεν βολεύει το

κινηθεί, ιδίως όταν κλωτσάει ή τεντώνεται

μωρό -για παράδειγμα, αν περνάτε πολλή

προς τα τοιχώματα της μήτρας σας. Οι

ώρα στο ένα πλευρό- το μωρό σας μπορεί

κινήσεις αυτές μπορεί να κυμαίνονται από

να κλωτσάει μέχρι να μετακινηθείτε.

ελαφρά χτυπήματα έως την αίσθηση ότι το

Παρόλο που μερικές φορές αυτές οι κινήσεις

μωρό έχει λόξυγγα. Κάποιες φορές το μωρό

μπορεί να είναι ενοχλητικές ή να σας ξαφνιά­

θα κλωτσήσει δυνατά. Αν αυτό γίνει κάτω

ζουν, τις περισσότερες φορές είναι μία απλή

από τα πλευρά, μπορεί να σας κοπεί η

υπενθύμιση του μωρού σας που μεγαλώνει, και,

αναπνοή και να σας προκαλέσει πόνο. Οι

συνεπώς, είναι κάτι που περιμένετε να νιώσετε.

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ ... ΓΙΑΤΡΟ

Αν γεννούσα τώρα, το μωρό μου θα επ ιβίωνε; Μέχρι πολύ πρόσφατα, τα μωρά

Τα πολύ πρόωρα μωρά διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών, ακόμα και με την καλύτερη ιατρική περίθαλψη, και συχνά ο τοκετός μπορεί να κουράσει πολύ το

Αν είναι δυνατόν, ο τοκετός πρέπει να πραγματοποιηθεί σε νοσοκομείο με εξειδικευμένη μονάδα ειδικής φροντίδας νεογνών (δείτε σελ. 452-3). Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, τα μωρά συχνά μεταφέρονται σε εξειδικευμένο κέντρο όταν η κατάστασή τους είναι αρκετά σταθερή για να μετακινηθούν. Τα πολύ πρόωρα μωρά χρειάζονται πολύ χρόνο για να αναπληρώ­ σουν τα σημαντικά στάδια ανάπτυξης. Κάθε ημέρα και εβδομάδα της εγκυμοσύνης είναι σημαντική- όσο, λοιπόν, πιο κοντά στην τελειόμηνη κύηση γεννήσετε (37-42 εβδομάδες) τόσο καλύτερα θα είναι για το μωρό σας.

ντήριες οδηγίες για ασφαλή ύπνο (δείτε σελ. 444).

Δεδομένου ότι το μωρό σας θα φοράει πάνα, φανελάκι και ψορμάκι, χρειάζεται να το σκεπάσετε με ένα σεντό­ νι και μία ή δύο ελαφριές κουβέρτες (μια διπλωμένη κουβέρτα μετράει για δύο) αν η θερμοκρασία του δωματίου είναι 16-20°C (61-68Τ). Αν το δωμάτιο είναι πιο ζεστό θα χρειαστείτε μόνο ένα σεντόνι. Αν είναι πιο κρύο προσθέστε περισσότερες κουβέρτες. Η ιδανική θερμοκρασία ενός δωματίου είναι 18°C (64,5°F).

Αν το μωρό σας κοιμάται σε καλαθάκι ή σε π ορτ-μπεμπ έ αγοράστε σεντόνια σχεδιασμένα ειδικά γι’ αυτά.

Αν χρησιμο π ο ιείτε υπνόσακο, βεβαιωθείτε ότι είναι ελαφρύς, στο σωστό μέγεθος και χωρίς κουκούλα.

Η 27η εβδομάδα

που γεννιούνταν πριν τις 28 εβδομάδες της κύησης, συχνά δεν επιβίωναν. Σήμερα, με την πρόοδο που έχει συντελεστεί στις μονάδες ειδικής φροντίδας νεογνών, έχουν επιβιώσει έξω από τη μήτρα μωρά και 22 εβδομάδων, αν και αυτό είναι ακόμα πολύ σπάνιο. Οι κατευθυντήριες οδηγίες -και οι νομικές προϋποθέσεις- για τα περισσότερα νοσοκομεία είναι ότι οι 24 εβδομάδες αποτελούν το πρωιμότερο σημείο στο οποίο πρέπει να γίνει προσπάθεια ανάνηψης στο μωρό, εκτός και αν το νεογνό δείχνει σαφή σημάδια ζωής.

μωρό. Πολύ έμπειροι γιατροί, μαίες και νοσηλεύτριες συμμετέχουν στην περίθαλψη των πολύ πρόωρων μωρών.

Χρησιμοποιήστε τα σωστά κλινο σκε­ πάσματα και ακολουθήστε τις κατευθυ­

ΕΙΣΤΕ 26 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 6 ΗΜΕΡΩΝ

92 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Σε αυτό το στάδιο το πτττίλισμα του αντίχειρα γίνεται πολύ πιο συντονισμένα, καθώς συναντιού­ νται τα ευαίσθητα χείλη και τα δάχτυλα. Στα υπερηχογραφήματα, τα περισσότερα μωρά δείχνουν να το διασκεδάζουν, ενώ δεν υπάρχει αμφιβολία ότι παρέχει σημαντική ψυχολογική υποστήριξη και ίσως καθησυχάζει το αναπτυσσόμενο μωρό σας.

Η σκέψη ότι δεν θα δουλεύετε τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης είναι ελκυστική, αλλά θα έχετε λιγότερο χρόνο άδειας όταν θα γεννηθεί το μωρό σας. Εάν αισθάνεστε ότι έχετε καλή υγεία,

το αναμενόμενο. Το να εργαστείτε για όσο

προσαρμόσετε ανάλογα την ημέρα σας και

προσπαθήστε να δουλέψετε μέχρι τον

περισσότερο διάστημα γίνεται κατά την

αποφύγετε να μετακινηθείτε κατά τις ώρες

τελευταίο μήνα της εγκυμοσύνης σας.

εγκυμοσύνη σας μπορεί, επίσης, να σας

αιχμής, αν είναι δυνατόν. Όταν αρχίσετε την

Μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικό να

επιτρέψει να περάσετε λίγο χρόνο με τον

άδειά σας, οι συνάδελφοί σας μπορεί να σας

σταματήσετε να εργάζεστε δύο μήνες πριν,

αντικαταστάτη σας. Αν η δουλειά σάς

κάνουν ένα πάρτι και να σας αγοράσουν

και το μωρό σας να γεννηθεί αργότερα από

φαίνεται κουραστική, προσπαθήστε να

δώρα για το νεογέννητο. Αν σας ρωτήσουν τι θέλετε, προτείνετε δωροκάρτες, καθώς αυτές

Ο ΠΟΝΟΣ ΣΤΗ ΡΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΟ ΤΡΙΤΟ ΤΡΙΜΗΝΟ

σας επιτρέπουν να αγοράσετε μερικά από τα πιο ακριβά είδη για μωρά. Επίσης, πολλά

Το τρίτο τρίμηνο

Ένα από τα πιο συχνά παράπονα κατά την εγκυμοσύνη, ο πόνος στη ράχη,

278

συνήθως είναι μια αντίδραση στο αυξημένο σας βάρος και στη χαλαρότητα των αρθρώσεων, που είναι αλληλένδετα με την εγκυμοσύνη. Υπάρχουν μερικοί τρόποι για να ανακουφιστείτε, ενώ αμφιλεγόμενες απόψεις υποστηρίζουν ότι οι γυναίκες που ασκούνται έχουν πολύ μικρότερη πιθανότητα να υποφέρουν από έντονο πόνο στη ράχη, συγκριτικά με αυτές που δεν ασκούνται. Είναι καλύτερο να προσπαθήσετε να αποφύγετε τον πόνο στη ράχη κάνοντας ασκήσεις για τους κοιλιακούς σας μυς που υποστηρίζουν την πλάτη σας, και να διατηρήσετε δυνατά τα πόδια και τα χέρια σας. Για αποτελεσματικές ασκήσεις κοιλιακών, δείτε τη σελίδα 250. Η μεταφορά του μωρού δεν τελειώνει μόλις αυτό γεννηθεί. Θα έχετε να μεταφέρετε το κάθισμα του αυτοκινήτου, τσάντα για τα πράγματα του μωρού, ψώνια, καθώς επίσης και το μωρό σας. Είναι, λοιπόν, καλύτερο να διατηρήσετε τους μυς σας δυνατούς καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης για να προετοιμαστείτε για όλα αυτά. Παρακάτω θα βρείτε πέντε καλές συμβουλές για να αποφύγετε τον πόνο στη ράχη κατά το τρίτο τρίμηνο:

Να π α ρα μείνετε δυνατή: οι ασκήσεις ενδυνάμωσης για όλα τα μέρη του σώματός σας (δείτε σελ. 196), θα σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε το αυξημένο βάρος που αποκτήσατε κατά την εγκυμοσύνη.

καταστήματα διαθέτουν λίστες δώρων για μωρά, που είναι ένας καλός τρόπος να επιλέξετε αυτά που θέλετε.

Στήριξη: επενδύστε σε ζώνη στήριξης που θα ανακουφίσει από την πλάτη σας το φορτίο της κοιλιάς σας. Θα στηρίξει, επίσης, το χαλαρό σας στομάχι και θα ανακουφίσει από ενοχλήσεις στα πόδια. Μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμη αν περιμένετε δίδυμα ή περισσότερα μωρά. Ύπνος : όσο κοιμάστε, βάλτε ένα μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια σας για να μειώσετε την πίεση στην πλάτη σας. Αγοράστε ή δανειστείτε ένα μαξιλάρι με ειδικό σχήμα που υποστηρίζει την κοιλιά και τη ράχη σας ταυτόχρονα. Εκτάσεις : η ευκαμψία θα βοηθήσει την πλάτη σας να χαλαρώσει και θα αποφύγετε την έντονη τάση των μυών σας. Καθιστή θέση: κρατήστε στηριγμένη τη ράχη σας στην πλάτη της καρέκλας (δείτε σελ. 219). Χρησιμοποιήστε ένα μαξιλάρι για να βελτιώσετε τη στήριξη στο κάτω τμήμα της πλάτης σας, αν είναι αναγκαίο. Αν εργάζεστε σε γραφείο, βεβαιωθείτε ότι η καρέκλα σας στηρίζει επαρκώς την πλάτη σας.

Οι εκτάσεις ενδυναμώνουν τους μυς σας ώστε να μην π ια στείτε, να αποβάλετε το αίσθημα τάσης και να είστε πιο χαλαρή. Να φοράτε άνετα ρούχα και να τεντώνεστε όσο πιο συχνά μπορείτε. Πάντα να κάνετε εκτάσεις πριν και μετά τη γυμναστική.

ΕΙΣΤΕ 27 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΑΚΡΙΒΩΣ

91 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Σε αυτή την εικόνα το μωρό Φαίνεται πολύ εκνευρισμένο. Το μωρό σας συχνά παίρνει περίεργες και αστείες εκφράσεις μέσα στη μήτρα. Μοιάζει σαν να εξασκεί κάθε είδους έκφραση του προσώπου του, προετοιμαζόμενο για μετά τη γέννηση, όταν αυτές θα είναι ένα από τα εργαλεία που θα χρησιμοποιεί για να επικοινωνήσει και να εκφράσει τις ανάγκες και τα συναισθήματα του.

Καθώς ξεκουράζεστε σε ένα χαλαρωτικό μπάνιο, είναι εκπληκτικό να κοιτάζετε το μωρό σας να κινείται και να εκτείνει την κοιλιά σας. Η κοιλιά σας είναι θαυμάσια. Έχει ήδη

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΟΥΣ... Μ Π Α Μ Π Α Δ Ε Σ

αλλάξει πολύ κατά τις τελευταίες 27 εβδομάδες και θα συνεχίσει να μεγαλώνει

Είστε κι εσείς κουρασμένος;

ώσπου να γεννήσετε. Μέσα στην κοιλιά σας το αναπτυσσόμενο μωρό σας κινείται. Όταν το μωρό σας κινείται

Η εγκυμοσύνη είνα ι πιο κουραστική απ' όσο μπορούν να αντέξουν οι περισσότερες γυναίκες . Κατά το τρίτο

και στριφογυρίζει, κοιτάξτε την κοιλιά σας και μπορεί να δείτε την κίνησή του ή ακόμα και το αποτύπωμα από ένα ποδαράκι καθώς σας

τρίμηνο η κύστη της συντρόφου σας πιέζεται έντονα, και αυτό μπορεί να έχει

κλωτσάει. Όταν κάνετε μπάνιο, είναι μία καλή στιγμή για να παρακολουθήσετε την κοιλιά σας -μπορεί να ανακαλύψετε ότι το μωρό σας είναι πιο δραστήριο αυτή τη στιγμή γιατί είστε χαλαρή- και μπορείτε να αφιερώσετε λίγο χρόνο για να παρατηρήσετε τις κινήσεις του. Αφήστε το σύντροφό σας να συμμετέχει όταν το μωρό σας είναι δραστήριο, ενθαρρύνοντάς τον να αγγίζει την κοιλιά σας.

Το να πα ρακολουθείτε το μωρό σας να κινείται είναι υπέροχο. Μπορεί ακόμα και να σας λείψει η μεγάλη και «δραστήρια» κοιλιά σας όταν πια δεν θα είστε έγκυος.

Η κοιλιά μου πα ρα μένει η ίδια επ ί τρεις εβδομάδες . Γιατί δεν μεγαλώνει το μωρό μου; Από την 24η έως την 36'1-37η εβδομάδα της εγκυμοσύνης μπορεί να μετρηθεί η κοιλιά σας για να προσδιοριστεί το ύψος της κορυφής της μήτρας, το οποίο δείχνει πώς το μωρό μεγαλώνει. Στην αρχή της εγκυμοσύνης, αυτού του τύπου η μέτρηση δεν αποτελεί ένδειξη της εμβρυϊκής ανάπτυξης. Όταν ο γιατρός μετράει την κοιλιά σας, η μέτρηση ενέχει κάποιο στοιχείο υποκειμενι­

κότητας, ανάλογα με την τεχνική που χρησιμοποιεί. Αν λοιπόν σας μετρήσουν διαφορετικοί γιατροί, η σύγκριση των αποτελεσμάτων μπορεί να είναι δύσκολη. Επίσης, ακόμα και όταν σας μετράει το ίδιο άτομο, ο υπολογισμός της ανάπτυξης του μωρού σας μπορεί και πάλι να μην είναι 100% ακριβής. Αν υπάρχει κάποιος λόγος ανησυχίας, πιθανότατα θα σας παραπέμψουν σε έναν ειδικό για να αποφασίσει αν χρειάζεται να κάνετε επιπλέον εξετάσεις, όπως υπερηχογράφημα.

συμβάλλουν στην έλλειψη ξεκούρασης. Επίσης, αν έχει δυσκολία στον ύπνο, πιθανότατα θα ενοχληθείτε και εσείς. Το τελικό αποτέλεσμα είναι και οι δύο να αισθάνεστε διαρκώς κουρασμένοι. Δυστυχώς δεν υπάρχει λύση για το πρό­ βλημα αυτό. Το να κοιμηθείτε νωρίτερα μπορεί να βοηθήσει, αλλά και το να έχετε λίγο χρόνο να χαλαρώσετε μαζί πριν τον ύπνο είναι εξίσου σημαντικό. Το τελικό συμπέρασμα είναι ότι ο διαταραγμένος ύπνος θα γίνει πλέον μέρος της καθημερινής σας ζωής. Δεν υπάρχει εύκολη λύση σε αυτό το πρόβλημα, ίσως όμως βοηθήσει αν μεταθέσετε την κοινωνική σας ζωή νωρίτερα το βράδυ.

Η 27η εβδομάδα

ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΓΙΑΤΡΟ

ως αποτέλεσμα να ξυπνάει τη νύχτα για να πάει στην τουαλέτα. Το μέγεθος της κοιλιάς της αρχίζει να γίνεται άβολο και μπορεί να είναι δύσκολο γι’ αυτήν να βρει μια χαλαρωτική στάση ύπνου. Οι λοιπές αλλαγές που της συμβαίνουν, από τη μετακίνηση των εσωτερικών της οργάνων μέχρι τις μεταβολές των ορμονικών επιπέδων, μπορεί να

Η 28η εβδομάδα ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΠΡΙΝ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΤΟ ΜΩΡΟ ΣΑΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΙ ΕΝΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

Το μωρό σας αρχίζει να έχει έναν τακτικό κύκλο ύπνου-αφύπνισης, και η αναπνοή του, το χασμουρητό και η κατάποση ακολουθούν ένα πιο σαφές πρότυπο. Εντούτοις, η δική σας ζωή μπορεί να μοιάζει απορρυθμισμένη. Μπορεί να διαπιστώσετε ότι τα πράγματα είναι ελαφρώς διαφορετικά στη δουλειά, και ίσως να βλέπετε λιγότερο κάποιους φίλους γιατί δεν έχετε πάντα όρεξη για κοινωνική συναναστροφή. Μην απομονώνεστε όμως - αν δεν γίνεται αλλιώς, διατηρήστε επαφή μέσω τηλεφώνου ή e-mail.

Το τρίτο τρίμηνο

Οι πνεύμονες έχουν αποκτήσει ένα πρότυπο ρυθμικής αναπνοής, το οποίο βοηθά στην επιτάχυνση της ανάπτυξής τους.

Οι βλεφαρίδες και τα φρύδια γίνονται πιο μακριά και πυκνά.

Πολλά μωρά τώρα Τα μαλλιά στο κεφάλι του μωρού σας μακραίνουν.

Στις 28 εβδομά δες το μέσο μήκος από την κεφαλή έως τις πτέρνες του μωρού είναι 35,6 cm (14 in) και το μέσο βάρος του είναι 760 gr (1.7 lb).

280

παίρνουν θέση με το κεφάλι κάτω, αν και είναι πιθανό να συνεχίσουν να γυρίζουν για μερικές ακόμα εβδομάδες.

Για μερικές γυναίκες οι αρθρώσεις της πυέλου είναι επώδυνες σε αυτό το στάδιο της εγκυμοσύνης, λόγω των ορμονικών αλλαγών.

ΕΙΣΤΕ 27 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 1 ΗΜΕΡΑΣ

90 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Σ τ ο υπερηχογράφημα, η απόσταση μεταξύ των δύο μετωπιαίων οστών στο μέτωπο φαίνεται σαν σκούρα γραμμή στο μαλακό σημείο της κορυφής της κεφαλής του μωρού σας. Αυτή δεν είναι μία γραμμή του δέρματος. Αντίθετα, εκεί όπου δεν υπάρχει υποκείμενο οστό, το μεγαλύτερο μέρος της ακτίνας των υπερήχων διαπερνά το δέρμα αντί να δημιουργήσει αντανάκλαση.

Κάντε οτιδήποτε μπορείτε για να συμμετέχετε σε μελλοντικά και μακροπρόθεσμα σχέδια στη δουλειά σας, ώστε να εξακολουθήσετε να αισθάνεστε μέλος της ομάδας. Η δυσκολία να ισορροπ ήσετε ανάμεσα

τον ίδιο τρόπο. Μπορεί να αισθάνεστε ότι σας

και μπορεί ακόμα και να έχετε μια ιδέα του

στη μητρότητα και στην καριέρα μπορεί να

αποκλείουν από μελλοντικούς σχεδιασμούς ή

πότε σκοπεύετε να επιστρέφετε στη δουλειά. Συνεχίστε να κάνετε τη δουλειά σας και

ανακύψει ακόμα και όταν είστε έγκυος.

ότι δεν σας επιλέγουν γιατί δεν θα είσαστε

Ανάλογα με την καριέρα σας, μπορεί να

εκεί για να τους υλοποιήσετε. Το πρόβλημα

καταστήστε σαφές ότι θέλετε να συμμετέχετε

αποκλειστείτε από συζητήσεις μακροπρόθε­

αυτό μπορεί να περιπλέκεται από το γεγονός

σε όλα τα έργα, ακόμα και αν δεν θα είστε εκεί

σμου σχεδιασμού, καθώς οι συνάδελφοί σας

ότι ίσως είναι δύσκολο να κινητοποιήσετε τον

για να τα δείτε να ολοκληρώνονται. Αν

θεωρούν ότι δεν θα παρευρίσκεστε ή ότι δεν

εαυτό σας εφόσον ξέρετε ότι δεν θα είστε εκεί

σκοπεύετε να επιστρέφετε στη δουλειά μετά τη

θα επιστρέφετε μετά την άδεια μητρότητάς

για να δείτε ένα έργο να ολοκληρώνεται.

γέννηση του μωρού, καταστήστε το σαφές σε

σας. Μερικοί συνάδελφοι μπορεί απλώς να

Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι θα

σας φέρονται διαφορετικά μόνο και μόνο

βρίσκεται στη δουλειά του σε έξι μήνες ή σε

επειδή είστε έγκυος, υποθέτοντας ότι δεν

ένα έτος, εσείς όμως έχετε το πλεονέκτημα να

μπορείτε πλέον να κάνετε τη δουλειά σας με

ξέρετε για πόσο καιρό ακόμα θα εργαστείτε,

συναδέλφους που αμφιβάλουν για τη δυνατότητα μακροχρόνιας δέσμευσής σας. Το να κάνετε σχέδια για την άδεια μητρό­ τητας, κατανέμοντας ίο φόρτο εργασίας σας ή βοηθώντας να βρεθεί ένας αντικαταστάτης για

ΡΩΤΗΣΤΕ ΜΙΑ... ΜΑΜΑ

βοηθήσει. Αν είστε τώρα οργανωμένη θα διευκολυνθείτε πολύ περισσότερο τις επόμενες εβδομάδες και ημέρες πριν την άδεια μητρότητας.

ΕΙΝΑΙ ΓΕΓΟΝΟΣ ΟΤΙ...

Καθώς μεγα λώνει η μήτρα σας , το διάφραγμά σας συμπιέζεται με αποτέλεσμα να σας φαίνεται δύσκολο ποιείται το παιδικό μπανάκι πιάνει πολύ χώρο (εκτός και αν μπορείτε να το δώσετε σε μία έγκυο φίλη). Πολλοί γονείς χρησιμοποι­ ούν ένα κάθισμα για το μπανάκι, σχεδιασμένο για νεογνά, που προσαρμόζεται στη μπανιέρα για ενήλικες. Εναλλακτικά, κάντε μαζί μπάνιο, αν και το νερό πρέπει να είναι χλιαρό για το μωρό και σε εσάς μπορεί να φαίνεται πολύ κρύο.

να αναπνεύσετε βαθιά.

Η 28η εβδομάδα

Π ρέπ ει να α γο ρά σ ο υμε μπ α νά κι για το μωρό ή μπ ο ρο ύμε να χ ρησ ιμο π ο ιήσ ο υμε το δικό μας ; Θεωρούσα ότι το παιδικό μπανάκι είναι μία προαιρετική έξτρα αγορά, αλλά αφού το αγόρασα το βρήκα πολύ χρήσιμο. Ένα μεγάλο πλεονέκτημά του είναι ότι μπορείτε να το χρησιμοποιήσετε σε οποιοδήποτε δωμάτιο (αν το δωμάτιο δεν έχει παροχή νερού θα χρειαστεί να μεταφέρετε νερό). Ήμουν λίγο ταραγμένη τις πρώτες φορές που κάναμε μπάνιο στο μωρό. Μετά, έμπειροι γονείς μου είπαν ότι ακόμα και αυτοί το βρίσκουν επικίνδυνο να κρατούν ένα ευκίνητο μωρό ώστε να είναι ασφαλές σε μία μπανιέρα με νερό. Η χρήση ενός μικρότερου μπάνιου για μωρά είναι λιγότερο τρομακτική και σας βοηθά να αποκτήσετε εμπιστοσύνη. Παρόλ’ αυτά, το μωρό μεγα­ λώνει και το μπανάκι του είναι πλέον μικρό γύρω στους 6 μήνες, ενώ όταν δεν χρησιμο-

να καλύψει τη θέση σας, μπορεί επίσης να σας

Στην πραγματικότητα, εισπνέετε περισσότε­ ρο αέρα. Είναι σημαντικό να μην αντιστέκε­ στε στη φυσιολογική τάσι] να κάνετε λόρδωση. Αυτή ανοίγει τον θωρακικό κλωβό σας και επιτρέπει την είσοδο περισσότερου αέρα, ενώ, επίσης, βοηθά να εξισορροπήσετε το επιπλέον βάρος της κοιλιάς σας.

281

ΕΙΣΤΕ 27 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 2 ΗΜΕΡΩΝ

89 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩ ΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Σήμερα το μωρό σας μπορεί να φαίνεται χαρούμενο. Τα μωρά χαμογελούν και κάνουν γκριμάτσες, ρυτιδώνουν το μέτωπό τους και βγάζουν τη γλώσσα τους έξω. Πολλές από αυτές τις γκρι ράτσες αρχίζουν να γίνονται πιο εμφανείς τώρα που το τρισδιάστατο υπερηχογράφη­ μα μας δίνει μια μοναδική ευκαιρία για τη μελέτη τους.

Το μωρό σας έχει αναπτύξει έναν κύκλο ύττνου-αφύττνισης, πολύ όμοιο με αυτόν που θα έχει κατά τις ημέρες και εβδομάδες μετά τη γέννησή του. Το χασμουρητό του μωρού σας μέχρι

χρειάζονται όμως ακόμα χρόνο για να συντο­

πνεύμονες είναι γεμάτοι με υγρό που παράγεται

αυτή τη στιγμή συνέβαινε μόνο περιστασια-

νιστούν καλύτερα.

από τον ίδιο τον πνευμονικό ιστό, και, καθώς

Οι αναπνευστικές κινήσεις του μωρού είναι

εξασκείται στις αναπνευστικές κινήσεις, μικρές

είναι επαναλαμβανόμενο. Τα αντανακλαστι­

ζωτικής σημασίας για τη φυσιολογική ανάπτυξη

ποσότητες αποβάλλονται. Σε κάθε αναπνοή το

κά κατάποσης του μωρού σας είχαν

του πνευμονικού ιστού. Το μωρό σας δεν

διάφραγμα πιέζει προς τα κάτω και το θωρακικό

αναπτυχθεί κατά τις πρώτες 25 εβδομάδες,

εισπνέει αμνιακό υγρό στους πνεύμονές του. Οι

τοίχωμα κινείται προς τα μέσα καθώς χαλαρώνει

κά, σαν μεμονωμένο γεγονός. Τώρα, όμως,

ο λάρυγγας, επιτρέποντας τη διαφυγή υγρού. Μόνο μία ελάχιστη ποσότητα (0,5%) του υγρού των πνευμόνων διαφεύγει με κάθε αναπνοή.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗ... ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Αυτή αντιστοιχεί στο Vs (20%) του αέρα στους

Πως να κάψετε θερμίδες

πνεύμονες που κινείται μέσα-έξω με κάθε αναπνευστική κίνηση.

Κατά την εγκυμοσύνη το σώμα σας απ οθηκεύει λίπος -κυρίως στους γοφούς,

αναπτυσσόμενου μωρού σας και του σώματός σας. Μία απλή κατευθυντήρια

Το μωρό σας αναπνέει εδώ και μερικές εβδομάδες, το πρότυπο όμως των αναπνοών

στους μηρούς και στην κοιλιά- για να

οδηγία είναι ότι κατά το τρίτο τρίμηνο θα

του μέχρι στιγμής ήταν κάπως τυχαίο. Τώρα, το

εξασφαλίσει ότι έχει αρκετή ενέργεια για

πρέπει να παίρνετε 200 επιπλέον θερμίδες

πρότυπο αναπνοής του μωρού άρχισε να

να μεγαλώσει το μωρό σας. Το σώμα

ημερησίως και επιπλέον 150 θερμίδες κατά

αντανακλά τον περισσότερο ομαλοποιημένο

συνήθως βασίζεται στη γλυκόζη για να έχει

τις ημέρες που ασκείστε.

του ύπνο - μετά την αφύπνιση γίνεται πιο

επαρκή ενέργεια, στο μέσον όμως, και στην

ρυθμικό.

Το τρίτο τρίμηνο

προχωρημένη εγκυμοσύνη, ορμονικές και μεταβολικές αλλαγές διευκολύνουν τη χρήση λίπους ως ενεργειακή πηγή. Αν ασκείστε τακτικά χωρίς να αυξάνετε τις θερμίδες σας, μπορείτε να μειώσετε το ποσό του αποθηκευμένου λίπους. Επιπλέον, οι τακτικές καρδιαγγειακές ασκήσεις και οι ασκήσεις με βάρη τείνουν να αυξήσουν ελαφρά το ρυθμό του μεταβολισμού σας, και, συνεπώς, ακόμα

Προγεννητικός έλεγχος Αυτή την εβδομάδα, καθώς και την 31η και 34'1 θα πρέπει να έχετε προγραμματίσει ένα ραντεβού ελέγχου. Σε κάθε επίσκεψη θα μετρηθεί η αρτηριακή

και όταν δεν ασκείτε το σώμα σας, αυτό θα

σας πίεση και θα ελεγχθούν τα ούρα σας για

καίει περισσότερες θερμίδες.

λεύκωμα. Ο γιατρός θα ελέγξει, επίσης, το

Είναι σημαντικό να ασκείστε τακτικά

μέγεθος του μωρού σας μετρώντας το ύψος

κατά την εγκυμοσύνη, πρέπει όμως να

της μήτρας σας και θα ακούσει τις τυχόν

βεβαιωθείτε ότι προσλαμβάνετε αρκετές

ανησυχίες σας, δίνοντας σας συμβουλές.

θερμίδες για να καλύψετε τις ανάγκες του

82

ΧΡΟΝΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΣΚΕΦΤΕΙΤΕ

ΕΙΣΤΕ 27 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑ! 3 ΗΜΕΡΩΝ

88 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩ ΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Αυτό το μωρό μόλις σταμάτησε να χασμουριέται. Το μωρό σας χασμουριέται πλέον με έναν πιο συντονισμένο τρόπο, με το ένα χασμουρητό να διαδέχεται το άλλο. Κάτω δεξιά μοιάζει να φαίνονται τα δάχτυλα των χεριών του, στην πραγματικότητα όμως είναι του ποδιού, που έχουν έρθει προς τα πάνω, κοντά στο στόμα του.

Η εγκυμοσύνη είναι ένα θέμα για το οποίο όλοι έχουν μία άποψη που θέλουν να μοιραστούν μαζί σας, είτε σας αρέσει είτε όχι.

Παρόλο που μπορεί να είστε πολύ

είστε έγκυος και ότι ακολουθείτε τις συμβουλές

υπερήφανη και προστατευτική με την κοιλιά

του γιατρού και της μαίας σας. Ευχαριστείστε

σας, μπορεί να σας ενοχλεί όταν οι άλλοι

τους ευγενικά για το ενδιαφέρον τους και

γίνονται υπερπροστατευτικοί απέναντι σας.

βεβαιώστε τους ότι φροντίζετε καλά τον εαυτό

Μπορεί να διαπιστώσετε πως όλοι έχουν μια

σας και το μωρό σας.

άποψη για την εγκυμοσύνη σας και για το τι πρέπει και δεν πρέπει να κάνετε για να παραμείνετε υγιής. Μερικές γυναίκες βρίσκουν ανακούφιση σε όλη αυτή την προσοχή, άλλες όμως ενοχλούνται ή ασψυκτιούν. Αν σας είναι δύσκολο να χειριστείτε όλες αυτές τις συμβουλές, προσπαθήστε να θυμάστε ότι οι άνθρωποι το κάνουν με καλή πρόθεση. Φυσικά, πρόκειται για το σώμα σας και θα κάνετε αυτό που είναι καλύτερο για εσάς και το μωρό σας. Αν σας πέσουν πολλά μαζί, προσπαθήστε να μιλήσετε με τους άμεσα ενδιαφερομένους, που συχνά είναι ο σύντροφός σας, η μητέρα ή η πεθερά σας. Εξηγήστε τους ξέρετε τι πρέπει και δεν πρέπει να κάνετε όσο

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ... ΥΓΕΙΑ

Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης Το %περίπου περίπου των γυναικών που γίνοντα ι για πρώτη φορά μητέρες αναπτύσσουν υφηλή αρτηριακή πίεση κατά την εγκυμοσύνη. Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί (μαζί με την ύπαρξη λευκώματος στα ούρα) να αποτελεί ένδειξη προεκλαμψίας. Η προεκλαμψία (δείτε σελ. 474) μπορεί να επηρεάσει το ήπαρ και τους νεψρούς, και, αν

δεν θεραπευθεί, μπορεί να οδηγήσει σε εκλαμψία, μία σοβαρή κατάσταση που προκαλεί σπασμούς. Αν έχετε προεκλαμψία, η μαία σας θα παρακολουθεί στενά την αρτηριακή σας πίεση. Θα σας χορηγηθούν φάρμακα μέχρι να προχωρήσει αρκετά η εγκυμοσύνη σας ώστε να σας προκληθεί τοκετός ή να γίνει καισαρική.

Για ευοσμία Έχετε ευχάριστη οσμή κατά την εγκυμοσύνη, κάτι που σας κάνει να αισθάνεστε φρέσκια σαν λουλούδι; Σπάνια συζητείται, αλλά η εγκυμοσύνη μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε ότι η μυρωδιά του σώματός σας είναι εντονότερη απ’ ό,τι συνήθως, επειδή ιδρώνετε περισσότερο από πριν - αν και πιθανότατα δεν θα το παρατηρήσουν οι άλλοι. Δεν πρέπει, επίσης, να ανησυχείτε για τυχόν αύξηση των κολπικών σας υγρών, αν όμως είναι δύσοσμα, κιτρινωπά ή πρασινωπά είναι πιθανό να έχετε κάποια λοίμωξη, δείτε, λοιπόν, το γιατρό σας. Για να αποφύγετε τη δυσοσμία:

Κάντε τακτικά ντους ή μπάνιο και χρη­ σιμοποιήστε κάθε φορά αποσμητικό. Πάρτε μαζί σας μαντηλάκια καθαρισμού για να ψρεσκάρεστε κατά τη διάρκεια της ημέρας. Χρησιμοποιήστε σπρέι σώματος και λοσιόν αν η μυρωδιά του σώματός σας δεν σας φαίνεται ευχάριστη: είναι πιο ελαφρά αρωματισμένα και είναι λιγότερο πιθανό να σας προκαλέσουν πονοκεφάλους. Αποφύγετε τα σφιχτά ρούχα: φορέστε χαλαρά, μη συνθετικά ρούχα που απορροφούν τον ιδρώτα και επιτρέπουν στο δέρμα σας να αναπνέει. Φορέστε βαμβακερά εσώρουχα και αλλάξτε τα πιο συχνά, αν είναι απαραίτητο. Χρησιμοποιήστε σερβιετάκι μιας χρήσης , αν είναι απαραίτητο, για να αισθάνεστε ανανεωμένη.

Η 28η εβδομάδα

ότι προσπαθείτε όσο περισσότερο μπορείτε, ότι

Διαλέξτε το άρωμά σας προσεκτικά, γιατί, όπως θα διαπιστώσετε, μπορεί μερικά αρώματα, ακόμα και κάποια που συνηθίζατε να φοράτε, να σας προκαλοΰν ναυτία ή ζάλη κατά την εγκυμοσύνη.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

ΕΣΤΙΑ ΣΤΕ..

Αξιολόγηση της εμβρυϊκής ανάπτυξης και ευεξίας Εκτός από την παρακολούθηση της δικής σας υγείας και ευεξίας καθ' όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας, ο γιατρός θα αξιολογήσει επίσης το πώς μεγαλώνει το μωρό σας και θα σας παραπέμψει για περαιτέρω εξετάσεις αν έχει, ενδεχομένως, ανησυχίες για την υγεία του μωρού σας. Μετρώντας το μωρό σας

Η μέτρηση της κοιλιάς σας βοηθά τον γιατρό να παρακολουθεί την ανάπτυξη του μωρού σας.

Σε μία εγκυμοσύνη χαμηλού κινδύνου, η κοιλιά μετράται κατά τις επισκέψεις προγεννητικού ελέγχου, για να αξιολογηθεί η ανάπτυξη του μωρού. Τα αποτελέσματα της μέτρησης, σε εκατοστά, από την κορυψή του ηβικού σας οστού μέχρι την κορυφή της μήτρας σας (πυθμένας μήτρας) πρέπει να είναι ανάλογα με τον αριθμό των εβδομάδων που είστε έγκυος, με διαφορά μέχρι 2 cm προς τα πάνω ή προς τα κάτω. Για παράδειγμα, αν είστε έγκυος 26 εβδομάδων, θα πρέπει τα αποτελέσματα της μέτρησής σας να είναι μεταξύ 24 και 28 cm. Τα ύψος του πυθμένα της μήτρας σας μπορεί να μετρηθεί μεταξύ της 24ης και της 36ης-37ης εβδομάδας, γιατί μόλις το μωρό σας πάρει θέση χαμηλά στην πύελο κατά την προχωρη­

μένη εγκυμοσύνη, η μέτρηση μπορεί να μην ανταποκρίνεται στο πραγματικό μέγεθος της μήτρας. Αν υπάρχει απόκλιση κατά 3 cm ή περισσότερο, ο γιατρός σας θα κανονίσει να κάνετε υπερηχογράφημα για να ελέγξει την ανάπτυξη του μωρού σας (δείτε παρακάτω) και την ποσότητα του αμνιακού υγρού. Αν το υπερηχογράφημα δείξει κάποιο πρόβλημα, ο γιατρός θα κανονίσει να κάνετε υπερηχογρα­ φήματα κάθε δύο εβδομάδες, γιατί η ανάλυση των προτύπων ανάπτυξης σε βάθος χρόνου παρέχει πιο ακριβή αξιολόγηση του αν η ανάπτυξη του μωρού σας είναι φυσιολογική. Σε ορισμένες περιπτώσεις, αν για παράδειγμα μία γυναίκα είναι παχύσαρκη, αν υπάρχει δίδυμη κύηση ή επί παρουσία μεγάλων ινομυωμάτων μήτρας, ο μόνος

ΕΚΤΙΜΩ Ν ΤΑ Σ ΤΑ Α ΠΟΤΕΛ ΕΣΜΑ ΤΑ

Διαγράμματα ανάπτυξης

Το τρίτο τρίμηνο

Αν ο γιατρός σας ανησυχεί για την ανάπτυξη του μωρού σας αργότερα κατά την εγκυμοσύνη, μπορεί να κανονίσουν να κάνετε υπερηχογραφήματα για μια χρονική περίοδο ώστε να καταγραφεί σε διάγραμμα η ανάπτυξή του και να παρακολουθηθεί. Θα γίνουν μετρήσεις της κεφαλής, της κοιλιάς και των άκρων του. Οι μετρήσεις της κεφαλής και της κοιλιάς είναι οι πιο σημαντικές, γιατί ένα άνισο πρότυπο ανάπτυξης αυτών των Περίμετρος κεψαλής

14

18

22

26

Εβδομάδες κύησης

84

cm

30

34

38

42

περιοχών μπορεί να υποδεικνύει κάποιο πρόβλημα. Οι τρεις γραμμές στα διαγράμματα της εικόνας αντιπροσωπεύουν τη φυσιολογική διακύμανση της ανάπτυξης. Η κόκκινη γραμμή στο κέντρο, που αναφέρεται ως 50η εκατοστιαία θέση, δείχνει το μέσο πρότυπο ανάπτυξης. Οι ροζ γραμμές πάνω και κάτω από αυτήν ονομάζονται 90η και 10η εκατοστιαία θέση, και δείχνουν το ανώτερο και κατώτερο όριο Περίμετρος κοιλιάς

cm

36

36

32

32

28

28

24

24

20

20

16

16

12

12

8

8 14

18

22

26

Εβδομάδες κύησης

30

34

38

42

διακύμανσης της φυσιολογικής ανάπτυξης. Καθώς μετρώνται οι περίμετροι της κεφαλής και της κοιλιάς σε βάθος χρόνου και οι μετρήσεις καταγράφονται σε γράφημα, γίνεται εμφανές το πρότυπο ανάπτυξης. Εδώ, το κεφάλι αναπτύσσεται φυσιολογικά, η ανάπτυξη όμως της κοιλιάς έχει επιβραδυν­ θεί, πιθανότατα λόγω προβλήματος του πλακούντα, που με τη σειρά του μπορεί να οφείλεται σε κάποιο πρόβλημα της μητέρας. Για παράδειγμα, καταστάσεις όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση (δείτε σελ. 283) ή ο διαβήτης (δείτε σελ. 473) μπορεί να επηρεάσουν τη ροή αίματος στον πλακούντα. Αν η αιματική ροή προς το μωρό εμποδίζεται, θα προκληθεί εκτροπή της πορείας του οξυγόνου και των θρεπτικών συστατικών που μεταψέρονται με το αίμα, με κατεύθυνση προς τα πιο ζωτικά όργανα του μωρού, τον εγκέφαλο και την καρδιά κυρίως, παρά προς τα όργανα της κοιλιάς, γεγονός που έχει σαν αποτέλεσμα την άνιση ανάπτυξη κεφαλής-κοίλιάς.

ακριβής τρόπος αξιολόγησης της ανάπτυξης είναι το υπερηχογράφημα.

Μετρώντας την ανάπτυξη με υπερηχογράφημα κατά την προχωρημένη εγκυμοσύνη

Παρακολουθώντας την κατάσταση της υγείας του μωρού σας Αν υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την ανά­ πτυξη του μωρού σας, μπορεί να παραπεμφθείτε για παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού του εμβρύου και/ή για έλεγχο του βιοσωματικού του προφίλ, που παρακολουθεί πώς ανταποκρίνεται το μωρό σας σε ερεθίσματα και εντοπίζει πιθανές ενδείξεις εμβρυϊκής κόπωσης. Αν έχετε κάποιο γνωστό πρόβλημα που μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του μωρού σας (δείτε το πλαίσιο δεξιά), ο γιατρός σας μπορεί να κανονίσει να κάνετε το ένα ή και τα δύο από τα παραπάνω τεστ μία ή δύο φορές την εβδομάδα, μετά τις 32 περίπου εβδομάδες κύησης, σαν έλεγχο ρουτίνας, είτε υπάρχουν ανησυχίες για την ανάπτυξη του μωρού σας είτε όχι. Μερικά νοσοκομεία κάνουν ειδικά υπερηχογραφήματα, γνωστά ως υπερηχογρα­ φήματα Doppler (δείτε το πλαίσιο δεξιά), που αξιολογούν την αιματική ροή του πλακούντα.

Παρακολούθηση του εμβρυϊκού κα ρδια­ κού ρυθμού Για την αξιολόγηση της κατά­ στασης του μωρού σας χρησιμοποιείται ένας καρδιοτοκογράφος (δείτε σελ. 418). Τα όργανα καταγραφής τοποθετούνται πάνω στην κοιλιά σας: η μία συσκευή παρακολουθεί συσπάσεις

Υπερηχογραφήματα Doppler Το υπερηχογράφημα Doppler είνα ι ένα εξειδικευμένο υπερηχογράφημα που αναλύει την αιματική ροή διαμέσου του πλακούντα. Αν ο πλακούντας λειτουργεί σωστά, το αίμα ρέει εύκολα. Αν υπάρχει πρόβλημα στον πλακούντα, εμφανίζεται αντίσταση στην αιματική ροή και η καρδιά του μωρού πρέπει να δουλέψει πιο σκληρά για να αντλήσει το αίμα. Σε ακραίες περιπτώσεις, υπάρχουν περίοδοι μεταξύ των χτύπων της καρδιάς του μωρού σας χωρίς αιματική ροή ή με αναστροφή της ροής του αίματος στον ομφάλιο λώρο. Σε αυτή την περίπτωση συστήνεται πρόκληση πρόωρου τοκετού, εκτός και αν το μωρό είναι πολύ πρόωρο. Υψηλή πίεση στην αρχή του κύκλου άντλησης της καρδιάς

Ελαττωμένη πίεση στο τέλος του καρδιακού κύκλου

Υψηλή πίεση στην αρχή του κύκλου άντλησης της καρδιάς

Πολύ χαμηλή πίεση στο τέλος του καρδιακού κύκλου

Ένα φυσιολογικό αποτέλεσμα Doppler δείχνει

Ένα παθολογικό αποτέλεσμα δείχνει ότι

συνεχή αιματική ροή προς το μωρό μέσω του πλακούντα. Στην αρχή του καρδιακού κύκλου η πίεση είναι υψηλή.Έπειτα μειώνεται στο τέλος του κύκλου, αλλά ποτέ δεν σταματά.

υπάρχει αντίσταση στην αιματική ροή στον πλακούντα, που έχει ως αποτέλεσμα πολύ μικρή ή καθόλου ροή στο τέλος του κύκλου. Είναι πιθανό το μωρό να μην παίρνει αρκετό οξυγόνο, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξή του.

της μήτρας, ενώ η άλλη την καρδιακή συχνό­ τητα του μωρού σας. Τα αποτελέσματα κατα­ γράφονται σε ένα γράφημα. Ο καρδιακός ρυθ­ μός επιταχύνεται ανταποκρινόμενος στις συσ­ πάσεις και στις κινήσεις του εμβρύου. Τα αποτε­ λέσματα της εξέτασης θεωρούνται «καθησυχαστικά» αν η καρδιά επιταχύνει το ρυθμό της δύο φορές μέσα σε 20-30 λεπτά και δεν υπάρχουν μεγάλες επιβραδύνσεις. Περίπου το 10%-20% των μωρών εμφανίζουν στο τεστ λιγότερο από δύο επιταχύνσεις. Αυτό δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι υπάρχει πρόβλημα: μπορεί το μωρό σας να κοιμόταν. Το τεστ μπορεί να επαναληφθεί.

Το βιοψυσικό π ρο ψίλ Αν μετά από την παρακολούθηση του καρδιακού ρυθμού του μωρού σας ο γιατρός σας ανησυχεί, μπορεί να γίνει έλεγχος του βιοψυσικού του προφίλ. Το τελευταίο συνδυάζει τα αποτελέσματα του καρδιοτοκογράφου με ένα υπερηχογράφημα για να αξιολογήσει τέσσερις παράγοντες: τον όγκο του αμνιακού υγρού, την εμβρυϊκή κίνηση, τη στάση του εμβρύου και την τάση των μυών του, και την εμβρυϊκή αναπνοή. Δύο βαθμοί δίνονται ως βαθμολογία για κάθε παράμετρο του τεστ. Ένα «καθησυχαστικό», λοιπόν, αποτέλεσμα του βιοψυσικού, προφίλ θα έχει βαθμολογία 8.

ΕΡΩ ΤΗ ΣΕΙΣ ΚΑΙ Α ΠΑ Ν ΤΗ ΣΕΙΣ

Ακόυσα για τη μέτρηση του αριθμού των «σκιρτημάτων». Πρέπ ει να το κάνω; Το μέτρημα των σκιρτημάτων -δηλαδή το να μετράτε πόσες φορές κλωτσάει το μωρό σας σε μία χρονική περίοδο- συστηνόταν προκειμένου να διαπιστωθεί ότι το μωρό σας είναι καλά. Εντούτοις, τελευταία συστήνεται στις γυναίκες να προσέχουν το εξατομικευμένο πρότυπο κινήσεων του μωρού τους, αντί για τον αριθμό των κλω­ τσιών, επειδή αυτό θεωρείται πως είναι πιο αξιόπιστος δείκτης της κατάστασης του μωρού σας. Αν πιστεύετε πως υπάρχει κάποια αλλαγή στο πρότυπο των κινήσεών του, καλέστε αμέσως το γιατρό σας.

Είναι καλό να κινείτα ι πάρα πολύ το μωρό μου; Όσο περισσότερες κινήσεις κάνει, τόσο το καλύτερο, ακόμα και αν αυτό σας ξυπνάει τη νύχτα ή σας προκαλεί ενοχλήσεις.Ένα δραστήριο έμβρυο δεν συνεπάγεται ότι το μωρό σας θα είναι αεικίνητο ή ότι θα εξελιχθεί σε υπερκινητικό παιδί.

Αξιολόγηση της εμβρυϊκής ανάπτυξης και ευεξίας

Στην προχωρημένη εγκυμοσύνη το μήκος του μωρού σας δεν χωράει πια στην οθόνη, συνε­ πώς το μέγεθος του θα υπολογιστεί συνδυά­ ζοντας διάφορες μετρήσεις με έναν μαθηματικό τύπο, όπως συμβαίνει και στο υπερηχογράφημα της 20ης εβδομάδας (δείτε σελ. 214). Οι μετρή­ σεις που γίνονται περιλαμβάνουν το πλάτος της κεφαλής (αμφιβρεγματική διάμετρος), την περίμετρο της κεφαλής και την κοιλιακή περί­ μετρο, που καταγράφονται σε διάγραμμα σε αντιστοιχία με την πάροδο του χρόνου (δείτε την εικόνα, δίπλα). Το μήκος του μηριαίου οστού μπορεί, επίσης, να μετρηθεί. Αν το μωρό σας είναι μικρότερο από την 10η εκατοστιαία θέση ή έχει μικρή κοιλιά θα κάνετε επιπλέον εξετάσεις για να αξιολογηθεί η κατάστασή του (δείτε παρακάτω). Μία μέτρηση υψηλότερη από την 90Πεκατοστιαία θέση μπορεί να είναι ένδειξη διαβήτη της κύησης (δείτε σελ. 473) και χρειάζεται διερεύνηση. Επίσης, αν το μωρό σας έχει αυξημένο μέγεθος ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει καισαρική.

ΕΚΤΙΜΩ Ν ΤΑ Σ ΤΑ Α ΠΟΤΕΛ ΕΣΜΑ ΤΑ

ΕΙΣΤΕ 27 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 4 ΗΜΕΡΩΝ

87 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Το μωρό αυτό έχει γυρισμένη την πλάτη του και κοιτάζει μακριά από τη συσκευή υπερήχων. Το δέρμα του είναι πολύ λιγότερο διάφανο απ' ό.τι ήταν πριν, καθώς το μωρό σας αποθηκεύει συνεχώς λίπος στις αποθήκες λίπους κάτω από το δέρμα του. Σ ε αυτό το λίπος οφείλεται, εν μέρει, αρκετό από το βάρος που παίρνει το μωρό από εδώ και στο εξής.

Οι βλεφαρίδες, τα φρύδια και τα μαλλιά του μωρού σας μεγαλώνουν - ενώ το μωρό σας χρησιμοποιεί το χώρο που του έχει απομείνει στη μήτρα. Τα μάτια του μωρού σας είναι τώρα

ευνοεί φυσιολογικά τη θέση του μωρού με το

ανοιχτά και τα φρύδια και οι βλεφαρίδες του

κεφάλι προς τα κάτω, μόνο το 3-4% των

έχουν μεγαλώσει. Τα μαλλιά του μωρού σας

μωρών παραμένουν σε ισχιακή προβολή

συνεχίζουν να μακραίνουν.

μετά τις 37 εβδομάδες. Μπορεί να σας είναι

Είναι πολύ πιθανό το μωρό σας να

πολύ δύσκολο (όπως και στη μαία σας) να

χρησιμοποιεί όλο τον ελεύθερο χώρο του ή

καταλάβετε τη θέση του μωρού σας σε αυτό

ακόμα να βρίσκεται σε ισχιακή προβολή (με

το στάδιο. Για παράδειγμα, το γεγονός ότι τα

τους γλουτούς του προς τα κάτω),

πόδια του σας κλωτσούν σε ένα συγκεκριμέ­

τουλάχιστον κάποιες ώρες. Αυτό συμβαίνει

νο σημείο δεν σημαίνει και πολλά για τη

στο Ϋ3 των κυήσεων σε αυτό το στάδιο, αλλά

θέση του μωρού σας. Το μωρό σας είναι πολύ

η θέση του μωρού σας δεν θα σταθεροποιη­

εύκαμπτο και το υπερηχογράφημα μπορεί να

θεί μέχρι να περάσει η 36η ή η 37η εβδομάδα.

δείξει ότι έχει διπλώσει το σώμα του

Δεδομένου ότι το σχήμα της μήτρας σας

φέρνοντας τα πόδια στο κεφάλι του.

Το τρίτο τρίμηνο

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ Μετα ξύ της 26ης κα ι 30πς εβδο μά δα ς θα κάνετε εξετάσεις αίματος για να ελεγχθεί αν έχετε αναιμία. Αν βρεθεί ότι έχετε αναιμία μπορεί να σας χορηγηθούν δισκία σιδήρου. Λόγω αύξησης του υγρού που περιέχεται στο αίμα σας, είναι πιθανό να πέσει η αιμοσφαιρίνη σας αργότερα κατά την εγκυμοσύνη, είναι, λοιπόν, καλό να ελεγχθείτε τώρα. Τα δισκία σιδήρου μπορεί να σας προκαλέσουν ενοχλήσεις στο πεπτικό, όπως δυσκοιλιότητα ή διάρροια, αν λοιπόν σας συμβεί αυτό ρωτήστε αν πρέπει να αλλάξετε φάρμακο. Τα φαρμακευτικά σκευάσματα με υγρή σύσταση έχουν λιγότερες παρενέργειες από το πεπτικό σύστημα συγκριτικά με τα δισκία, ρωτήστε, λοιπόν, το γιατρό σας αν κάποιο από αυτά είναι κατάλληλο για εσάς. Το ίδιο δείγμα αίματος θα χρησιμοποιηθεί για να

επανελεγχθεί η ομάδα αίματός σας και ο παράγοντας Rhesus. Μπορεί να σας γίνει ένεση anti-D (δείτε σελ. 123) στην 28η και στην 34η εβδομάδα περίπου, και άλλη μία μετά τον τοκετό, αν το μωρό σας είναι Rhesus θετικό.

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΗΝ... ΥΓΕΙΑ

Ζωστηροειδής πόνος στην πύελο Έχ ετε ζ ω σ τηρο ειδή π υ ελικό πόνο (ΖΠΠ) — πονάτε όταν φτερνίζεστε, ενώ το να αλλάξετε θέση στο κρεβάτι είναι δύσκολο (δείτε σελ. 470). Ο ΖΠΠ παλαιό ήταν γνωστός ως δυσλειτουργία της πυέλου λόγω συμφύσεων, και επηρεάζει μία στις πέντε γυναίκες. Προκαλείται από ορμονικές αλλαγές που μεταβάλλουν τη λειτουργία της πυελικής άρθρωσης, και μπορεί να είναι ιδιαίτερα επώδυνη. Αν έχετε ΖΠΠ, δοκιμάστε τα εξής: Κρατήστε τα πόδια σας ενωμένα όταν ξαπλώνετε ή σηκώνεστε από το κρεβάτι ή το αυτοκίνητο (τοποθετήστε μία πλαστική σακούλα στο κάθισμα για να σας βοηθήσει να γλιστρήσετε). Κοιμηθείτε στο πλάι με ένα μαξιλάρι ανάμεσα στα πόδια σας. Φορέστε άνετα παπούτσια. Αποφύγετε κινήσεις που σας πρόκα λούν πόνο, π.χ. δουλειές του σπιτιού ή να σπρώξετε ένα καρότσι σούπερ μάρκετ. Χαλαρώστε σε ζεστό νερό. Ζητήστε από το γιατρό σας μία ζώνη στήριξης ή έναν ελαστικό σωληνοειδή επίδεσμο που θα αγκαλιάζει την κατώτερη πύελο. Κάντε θεραπεία: μελέτες δείχνουν ότι η φυσικοθεραπεία και ο βελονισμός μπορεί να βοηθήσουν.

ΕΙΣΤΕ 27 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 5 ΗΜΕΡΩΝ

86 ημέρες ακόμη... ΤΟ Μ Ω Ρ Ο ΣΑΣ ΣΗ Μ ΕΡ Α Σε αυτή την εικόνα, το ένα δάχτυλο του μωρού βρίσκεται κοντά στο μάτι του. Τα μάτια του είναι κλειστά την περισσότερη ώρα, αλλά και ένα απλό αντανακλαστικό θα εμποδίσει το τυχαίο άγγιγμα των ματιών από τα δάχτυλα. Επιπλέον, οι άκρες των νυχιών δεν φτάνουν ακόμα στις άκρες των δάχτυλων του.

Το να αποκτήσετε μωρό μόνη δεν είναι μία εύκολη απόφαση, αλλά με την κατάλληλη υποστήριξη θα μπορείτε να περιμένετε έναν σχετικά ανώδυνο και επιτυχημένο τοκετό. Είναι καθησυχαστικό το να ξέρετε ότι πολλές γυναίκες σήμερα αποκτούν μόνες τους μωρά, χωρίς τη συνδρομή του πατέρα. Παρό­ λο που θα ήταν λάθος να ισχυριστούμε ότι για μία γυναίκα μόνη τα πράγματα είναι τόσο εύ­ κολα όσο θα ήταν εάν μπορούσε να μοιραστεί τη φροντίδα ενός μωρού με έναν σύντροφο, εντούτοις, με πρόσθετη υποστήριξη τα προβλή­ ματα μπορούν να αντιμετωπιστούν ικανοποιη­ τικά. Ακόμα και αν έχετε σχέση, μπορεί κάποιες φορές να αισθάνεστε ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση είστε μόνη. Μπορεί να έχετε πολύ σοβαρούς λόγους για τους οποίους θέλετε ένα μωρό, για παράδειγμα λόγω της προχωρημένης σας ηλικίας, αυτή δε η αποφασιστικότητα θα σας δώσει δύναμη να εστιάσετε στο στόχο σας.

ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΕΝΑ ΔΙΧΤΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Είν α ι σ ημα ντικό ό λες ο ι έγκυ ες γυν α ίκες να έχουν συναισθηματική και πρακτική υποστήριξη, ιδίως αν είναι μόνες τους. Πα ρευρεθείτε σε όλα τα ρα ντεβο ύ π ρο ­ γεννητικο ύ ελέγχ ο υ και κτίστε μία σχέση εμπιστοσύνης με το γιατρό σας. Θα είναι για εσάς μια ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών. Εγγρα φ είτε σε μα θήμα τα α νώδυνο υ το κετο ύ. Αν είστε μόνη, ίσως διαπιστώσετε ότι τα μαθήματα κατά τη διάρκεια της ημέρας έχουν λιγότερα «ζευγάρια». Αυτό θα σας δώσει την ευκαιρία να δημιουργήσετε ένα δίκτυο από γυναικείες φιλίες. Προσπα­

θήστε, επίσης, να παρακολουθήσετε μαθήματα, π.χ. γιόγκα ή αερόμπικ στο νερό. Σκεψτείτε καλά πριν διαλέξετε το συνοδό σας για τον τοκετό: μία έμπιστη φίλη ή, ίσως, η μητέρα σας πιθανότατα θα ενθου­ σιαστούν αν τους ζητήσετε να μοιραστούν αυτή την εμπειρία μαζί σας. Μην είσ τε τόσο π ερήφ α ν η ώσ τε να α π ο ρρίψετε την π ρο σ φ ο ρά βο ήθεια ς από φίλους και την οικογένεια σας - οι περισσότεροι θα θέλουν πραγματικά να σας βοηθήσουν τόσο τώρα όσο και μετά τη γέννηση του μωρού σας.

Όλες τις έγκυες γυναίκες θέλουν να έχουν κάποιον να μιλήσουν και να εμπιστεύονται. Αυ­ τό το άτομο μπορεί να είναι η μητέρα σας ή ένας στενός φίλος ή συγγενής. Δεδομένου ότι είναι σημαντικό να έχετε υποστήριξη, ακριβή πληροφόρηση και χρόνο να σκεψτείτε χωρίς φόβο, πανικό ή πίεση από άλλους. Το να βρείτε κάποιον που πραγματικά εμπιστεύεστε και ο οποίος ξέρετε ότι μπορεί να σας παρέχει υπο­ στήριξη όταν τη χρειαστείτε -ιδίως κατά τον τοκετό και τις πρώτες ημέρες και εβδομάδες με το μωρό σας- μπορεί να σας ανακουφίσει από τυχόν πίεση που υφίσταστε. Θα σας βοηθήσει, επίσης, να σκεψτείτε πιο ήρεμα και πιο καθαρά την κατάστασή σας και να κάνετε σχέδια. Αξίζει, ακόμα και σε αυτό το πρώιμο στάδιο, να αρχίσετε να σκέφτεστε από ποιον θα ζητήσετε να είναι ο συνοδός σας κατά τον τοκετό: αυτή είναι μια μεγάλη απόφαση και δεν πρέπει να βιαστείτε.

μόνη σας μωρό είναι ότι αυτό θα αναθερμάνει τη σχέση με τη μητέρα σας και θα συζητάτε περισσότερο.

Η 28ηεβδομάδα

παίρνετε σοβαρές αποφάσεις για το μέλλον σας,

Είναι πιθανό να διαπιστώσετε ότι ένα πρόσθετο πλεονέκτημα του να αποκτήσετε

ΕΙΣΤΕ 27 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ ΚΑΙ 6 ΗΜΕΡΩΝ

85 ημέρες ακόμη... ΤΟ ΜΩΡΟ ΣΑΣ ΣΗΜΕΡΑ Παρόλο που δεν φαίνεται στο υπερηχογράφημα, τώρα το μωρό σας έχει μαλλιά στο κεφάλι του, ενώ οι βλεφαρίδες και τα φρύδια του έχουν μεγαλώσει. Το είδος και το χρώμα των μαλλιών έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη συνολική εικόνα του μωρού σας, δεν είναι όμως εμφανή στο υπερηχογράφημα.

Αν και οι γυναίκες που είναι έγκυες το καλοκαίρι μπορεί να δυσκολεύονται να δροσιστούν, η εγκυμοσύνη το χειμώνα είναι επίσης δύσκολη. Οι περισσότερες γυναίκες είναι

να βρείτε ένα μεγαλύτερο παλτό ή ένα τζάκετ

δικαιολογημένα απρόθυμες να αγοράσουν

σε καλή τιμή που θα σας εξυπηρετήσει για

ένα χειμερινό παλτό που θα τις εξυπηρετήσει

λίγες εβδομάδες στην εγκυμοσύνη σας.

κατά την εγκυμοσύνη και πιθανότατα δεν θα

ΕΣΤΙΑΣΤΕ ΣΤΑ... ΔΙΔΥΜΑ

Πρακτικές προσαρμογές

Ένα άλλο θέμα που πρέπει να σκεψτείτε

ξαναφορεθεί. Τα καλά νέα είναι ότι μάλλον

είναι το ενδεχόμενο να φορέσετε το δικό σας

δεν θα χρειαστείτε! Πιθανότατα θα

παλτό με ένα μακρύ κασκόλ που θα καλύπτει

Αν π εριμέν ετε δύο ή περισσότερα μωρά, θα πρέπει να σκεφτείτε το

ζεσταίνεστε πολύ προς το τέλος της

τα ανοίγματα. Σκεφτείτε να αγοράσετε ένα μακρύ σάλι ή

προσαρμογές στο χώρο σας. Για να

εγκυμοσύνης σας και θα σας είναι πιο άνετο

ενδεχόμενο να κάνετε μερικές

να φοράτε πολλές στρώσεις από πλεκτά

μία κάπα, που θα σας χρησιμεύσει κατά τους

μειώσετε τον κίνδυνο νεογνικής

παρά ένα ζεστό παλτό ή τζάκετ. Οι πολλές

χειμερινούς μήνες και θα κρατάει εσάς και το

θνησιμότητας, είναι καλύτερο τα μωρά να

στρώσεις μπορούν να αφαιρεθούν εύκολα αν

μωρό σας ζεστούς μετά τη γέννηση. Το σάλι

κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο με τους

ζεσταθείτε.

και η κάπα είναι ιδανικά για να σας κρατήσουν

γονείς για τους πρώτους 6 μήνες, αλλά

ζεστή όταν το μωρό σας είναι στο μάρσιπο,

δεν χρειάζεστε δύο κούνιες. Μπορείτε να

Μπορείτε, επίσης, να δανειστείτε ρούχα από τον άνδρα σας, όπως ένα παλτό ή ένα τζάκετ που θα σας κουμπώνει στην κοιλιά, αν

αλλά και κατά το θηλασμό, εκτός σπιτιού. Το χειμώνα πρέπει να προσέχετε ιδιαίτερα

πρόκειται να βγείτε για πολλή ώρα.

όταν υπάρχει πάγος. Βεβαιωθείτε ότι φοράτε

Εναλλακτικά, πηγαίνετε σε ένα τοπικό

παπούτσια χωρίς τακούνι όταν βρίσκεστε έξω,

κατάστημα μεταχειρισμένων ρούχων - μπορεί

για να μειώσετε τον κίνδυνο να γλιστρήσετε.

βάλετε και τα δυο σας νεογέννητα σε μία κούνια (δείτε σελ. 335), αυτό όμως δεν συνιστάται μετά τους τρεις μήνες. Νομικά, απαιτείται ξεχωριστό κάθισμα αυτοκινήτου για κάθε μωρό, αν χρειαστεί

Το τρίτο τρίμηνο

να τα μεταφέρετε οπουδήποτε, ακόμα και από το μαιευτήριο στο σπίτι. ΡΩΤΗΣΤΕ ΤΟΝ... ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟ

Ο γιατρός μου μου είπ ε πως έχω αναιμία. Μπορώ να αυξήσω τα επίπεδα σιδήρου μου μέσω της δίαιτάς μου; Όλες οι έγκυες γυναίκες πρέπει να ελέγχονται προληπτικά για αναιμία, στα πρώτα στάδια της εγκυμο­ σύνης (από το πρώτο ήδη ραντεβού) και ξανά μεταξύ 26η