Poetae comici Graeci III.2: Aristophanes testimonia et fragmenta 3110098938, 9783110098938

Citation preview

POETAE COMICI GRAECI

W DE G

POETAE COMICI GRAECI (PCG) Ediderunt R.Kassel et C.Austin

VOL. Ill 2 ARISTOPHANES Testimonia et Fragmenta

Walter de Gruyter Berolini et Novi Eboraci ·

MCMLXXXIV

Gedruckt mit Unterstützung des Förderungs- und Beihilfefonds Wissenschaft der V G W O R T

CIP-Kurztitelaufnahme

der Deutschen

Bibliothek

Poetae comici Graeci : (PCG) / ed. R. Kassel et C. Austin. Berolini ; Novi Eboraci : de Gruyter NE: Kassel, Rudolf [Hrsg.]; PCG Vol. 3. 2. Testimonia et fragmenta / Aristophanes. — 1984. ISBN 3-11-0098938-0

-

NE: Aristophanes [Mitverf.]

© 1984 by Walter de Gruyter & Co., Berlin 30, Genthiner Straße 13, Printed in Germany Alle Rechte, insbesondere das der Übersetzung in fremde Sprachen, vorbehalten. Ohne ausdrückliche Genehmigung des Verlages ist es auch nicht gestattet, dieses Buch oder Teile daraus auf photomechanischem Wege (Photokopie, Mikrokopie, Xerokopie) zu vervielfältigen. Satz und Druck: Arthur Collignon GmbH, Berlin Buchbinder: Lüderitz & Bauer, Berlin

ARISTOPHANES Testimonia et Fragmenta

PRAEFATIO Paulo serius quam exspectabamus sed intra unius anni spatium Poetarum Comicorum Graecorum volumen quartum, quod Cratini Cratetis aliorum reliquiae compleverant, subsequuntur Aristophanis disiecti membra quae hoc volumine (III 2) quoad fieri posset componere studuimus. lecturos rogamus ut personis collegiisque, quibus in prioris voluminis praefatione gratias egimus, iterum debitas gratias relectis nominibus nobiscum renovent. in eadem ilia priore praefatione explicavimus cur immutato prodeundi ordine quartum volumen tertii pars altera, hanc vero volumen quintum excipiat; in quo praeparando tantum processimus ut non longo post priora intervallo Eupolidis Hermippi Eubuli Diphili aliorumque quae inerunt fragmenta proventura esse sperare liceat. Coloniae et Cantabrigiae ineunte anno MCMLXXXIV

R. K. et C. A.

SIGLA Abh. Ak. Bln. Abhandlungen der Preußischen (Deutschen) Akademie der Wissenschaften (zu Berlin) AJA

American Journal of Archaeology

AJPh

American Journal of Philology

An. Ox.

Anecdota Graeca e codd. manuscriptis bibliothecarum Oxoniensium, ed. J. A. Cramer, Oxon. 1835-1837

An. Par.

Anecdota Graeca e codd. manuscriptis bibliothecae regiae Parisiensis, ed. J. A. Cramer, Oxon. 1839-1841

AP

Anthologia Palatina

APF

Archiv für Papyrusforschung und verwandte Gebiete

Art. scr.

Artium scriptores (Reste der voraristotelischen Rhetorik), ed. L. Radermacher, Wien 1951 (SB 227,3)

ARV 2

J. D. Beazley, Attic Red-Figure Vase-Painters, 2 nd ed., Oxf. 1963

Ath. Ag.

The Athenian Agora. Results of excavations conducted by the American School of Classical Studies at Athens

Att. Acc. Pont. Atti della Accademia Pontaniana (Napoli) BCH

Bulletin de correspondance hellénique

BICS

Bulletin of the London Institute of Classical Studies

Boll. Comit.

Bollettino del Comitato per la preparazione dell' Edizione Nazionale dei Classici Greci e Latini, Accademia naz. dei Lincei (Roma)

BphW

Berliner philologische Wochenschrift

Burs.

Bursians Jahresberichte über die Fortschritte der klassischen Altertumswissenschaft

Byz.

Byzantion

BZ

Byzantinische Zeitschrift

CAF

Comicorum Atticorum Fragmenta, ed. Th. Kock, Lips. 1880-1888

SIGLA

IX

CAG

Commentarla in Aristotelem Graeca, Berol. 1883-1909

CEG

Carmina epigraphica Graeca saeculorum Vili—V a. Chr.n., ed. P. A. Hansen, Berol./Novi Eboraci 1983

CGF

Comicorum Graecorum Fragmenta, ed. G. Kaibel. Vol. I fase. 1 Doriensium comoedia Mimi Phlyaces, Berol. 1899, 21958

CGFP

Comicorum Graecorum fragmenta in papyris reperta, ed. C. Austin, Berol./ Novi Eboraci 1973

CU

The Classical Journal

ClPh

Classical Philology

ClQu

The Classical Quarterly

CIR

The Classical Review

CMG

Corpus Medicorum Graecorum

CPG

Corpus Paroemiographorum Graecorum, ed. E. L. Leutsch et F. G. Schneidewin, Gottingae 1839—1851. Supplementum Hildesh. 1961

Cron. Ere.

Cronache Ercolanesi

CSHB

Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae

CVA

Corpus Vasorum Antiquorum

Dion.

Dioniso

Έλλ.

Ελληνικά

Eran.

Eranos

FCG

Fragmenta Comicorum Graecorum, ed. A. Meineke, Berol. 1839—1857

FGrHist

F. Jacoby, Die Fragmente der griechischen Historiker, Berlin 1923—1930, Leiden 1940-1958

FHG

Fragmenta Historicorum Graecorum, ed. C. et Th. Mueller, Par. 18411870

G.&R.

Greece and Rome

GGA

Göttingische gelehrte Anzeigen

X

SIGLA

GGM

Geographi Graeci minores, ed. C. Mueller, Par. 1855—1861

Gl.

Glotta

GRBS

Greek, Roman and Byzantine Studies

GrGr

Grammatici Graeci I—IV, ed. A. Hilgard, A. Lentz, R. Schneider, G. Uhlig, Lips. 1867-1910

GrL

Grammatici Latini, ed. Η. Keil, Lips. 1855-1879 (vol. II-III p. 384 Priscian. inst, gramm. ed. M. Hertz, 1855—1859)

Hell, epigr.

The Greek Anthology, Hellenistic epigrams, ed. by A. S. F. Gow and D. L. Page, Cambr. 1965

Hesp.

Hesperia. Journal of the American School of Classical Studies at Athens

HSClPh

Harvard Studies in Classical Philology

IG

Inscriptiones Graecae

111. CI. St.

Illinois Classical Studies

Ind. lect. Rost. Index lectionum in Academia Rostochiensi

Jb. cl. Ph.

Jahrbücher für classische Philologie

JDAI

Jahrbuch des Deutschen Archäologischen Instituts

JHS

The Journal of Hellenic Studies

JPh

The Journal of Philology

Κ.-Β.

R. Kuehner, Ausführliche Grammatik der griechischen Sprache, I Elementar· und Formenlehre, 3. Aufl. von F. Blass, Hannover 1890—1892

K.-G.

R. Kuehner, Ausführliche Grammatik der griechischen Sprache, II Satzlehre, 3. Aufl. von B. Gerth, Hannover/Leipzig 1898-1904

Lex. gr. min.

Léxica graeca minora, Hildesh. 1965

LSJ

H. G. Liddell and R. Scott, A Greek-English Lexicon. A new (9th) edition by Sir Henry Stuart Jones, Oxf. 1940. A Supplement, ed. Ε. Α. Barber, Oxf. 1968

XI

SIGLA

Lustr.

Lustrum. Internationale Forschungsberichte aus dem Bereich des klassischen Altertums

Mèi. Gr.-R.

Mélanges Gréco-Romains tirés du Bulletin de l'Académie Impériale des Sciences de St.-Pétersbourg

Mnem.

Mnemosyne

NAG

Nachrichten von der Akademie der Wissenschaften zu Göttingen

NGG

Nachrichten von der Gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen

PA

Prosopographia Attica, ed. loh. Kirchner, Berol. 1901-1903

Pap. Ox.

The Oxyrhynchus Papyri

PCA

Proceedings of the Classical Association

PCPhS

Proceedings of the Cambridge Philological Society

PG

Patrologiae cursus completus, series Graeca, ed. J.-P. Migne, Par. 1857— 1866

Phil.

Philologus

Phil. Anz.

Philologischer Anzeiger

PLG

Poetae Lyrici Graeci, ed. Th. Bergk, Lips. 1 1843, 2 1853, 3 1867, 4 1882

PMG

Poetae Melici Graeci, ed. D. L. Page, Oxon. 1962

PSI

Pubblicazioni della Società Italiana per la ricerca dei papiri greci e latini in Egitto

QUCC

Quaderni Urbinati di Cultura Classica

RCCM

Rivista di Cultura Classica e Medioevale

RE

Real-Encyclopädie der classischen München 1893-1978

REA

Revue des études anciennes

REG

Revue des études grecques

RFIC

Rivista di filologia e di istruzione classica

Altertumswissenschaft,

Stuttgart/

SIGLA

XII

Rh. Gr.

Rhetores Graeci (Spengel)

RhM

Rheinisches Museum für Philologie

SB

Sitzungsberichte der Akademie der Wissenschaften (Bln., Wien etc.)

SEG

Supplementum epigraphicum Graecum

SH

Supplementum Hellenisticum, ed. H. Lloyd-Jones et P. Parsons, Berol./ Novi Eboraci 1983

SIFC

Studi Italiani di Filologia Classica

SIG 3

Sylloge Inscriptionum Graecarum, tertium ed. G. Dittenberger et E Hiller de Gaertringen, Lips. 1915-1924

SLG

Supplementum Lyricis Graecis, ed. D. Page, Oxf. 1974

SVF

Stoicorum veterum fragmenta, ed. Ioannes ab Arnim, Lips. 1903 — 1924

TAPhA

Transactions of the American Philological Association

TGF 2

Tragicorum Graecorum Fragmenta, ree. A. Nauck, ed. 2, Lips. 1889

TrGF

Tragicorum Graecorum Fragmenta, ed. Β. Snell, R. Kannicht, St. Radt, Gottingae 1971 sqq.

UPZ

U. Wilcken, Urkunden der Ptolemäerzeit, Berlin/Leipzig 1922-1957

VS

Die Fragmente der Vorsokratiker, griech. und deutsch von H. Diels, 6. Aufl. von W. Kranz, Berlin 1951-1952

Wiss. Z. Halle

Wissenschaftliche Zeitschrift der Martin-Luther-Universität Halle—Wittenberg

WSt

Wiener Studien

Z. Alt.

Zeitschrift für die Altertumswissenschaft

Z. Gymn.

Zeitschrift für das Gymnasialwesen

ZPE

Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik

'cf.' saepius = 'confera(n)tur' quam 'confer', 'vid.' saepius = 'videa(n)tur' quam 'vide', nonnumquam = 'videtur'

NOMINA BREVIATA Casaub.

Casaubonus

Raderm.

Radermacher

Dalec.

Dalecampius

Reitz.

Reitzenstein

Dem.

Demiañczuk (Supplementum comicum)

Ruhnk.

Ruhnkenius

S. D.-Kr.

Diels-Kranz (VS)

Sauppe (Oratorum Atticorum fragmenta)

G.-P.

Gow-Page (The Greek Anthology)

Salm.

Salmasius

Hemst.

Hemsterhuis

Sch weigh. Schweighaeuser

Herw.

van Herwerden

Tsants.

Tsantsanoglou

Jac.

Jacoby (FGrHist)

Valck.

Valckenaer

K.

Kock (CAF)

Wack.

Wackernagel

K.-A.

Kassel-Austin (PCG)

Wil.

Wilamowitz

Mus.

Musurus

Ziel.

Zielinski

Pow.

Powell (Collectanea Alexandrina)

VETERUM SCRIPTA (vid. vol. IV praef. p. vii) Ael. Dion.

Aelii Dionysii atticistae fragmenta, ed. H. Erbse, Untersuchungen zu den attizistischen Lexika, Berlin 1950 (Abh. Ak. Bln. 1949,2), p. 9 4 - 1 5 1

Ammon.

Ammonii De adfinium vocabulorum differentia, ed. Kl. Nickau, Lips. 1966

Antiatt.

Αντιαττικιστήϋ, ed. I. Bekker, Anecdota Graeca I, Berol. 1814, p. 7 5 - 1 1 6 (annot. crit. in vol. III, Berol. 1821, p. 1074-1077)

Append, prov.

Appendix proverbiorum (CPG I p. 379—467)

Ar. Byz.

Aristophanis Byzantii grammatici Alexandrini fragmenta, ed. A. Nauck, Hai. Sax. 1848. Excerpta cod. Athoi ap.

XIV

VETERUM SCRIPTA

Miller Mél. p. 4 2 7 - 4 3 4 (= Lex. gr. min. p. 273-280); A. Fresenius, De λέξεων Aristophanearum et Suetonianarum excerptis Byzantinis, Aqu. Matt. 1875 Arcad.

'Αρκαδίου Περί τόνων, ed. Ε. Η. Barker, Lips. 1820 = 'Επιτομή τήο καθολικής προοωιδίαο Ήρωδιανου, ed. Μ. Schmidt, Ienae 1860

Athen.

Athenaei Naucratitae Dipnosophistarum libri XV, ed. G. Kaibel, Lips. 1887-1890. Epitomen librorum I I I - X V ed. S. P. Peppink, Lugd. Bat. 1937-1939, librorum I—II (sola epitome traditorum) post Kaibelium ed. A. M. Desrousseaux, Par. 1956. ubi ab editionibus discrepantia referimus, scito nos codicum ACE imagines contulisse

Diogen.

Diogenianus (CPG I p. 177-320). vid. infra Prov.

Diog. Laert.

Diogenes Laertius. vid. vol. IV praef. p. viii

Eratosth.

vid. infra Str(ecker)

Erot.

Erotiani vocum Hippocraticarum collectio, ed. E. Nachmanson, Upsaliae 1918

Et. gen.

Etymologicum genuinum. codicum AB lectiones suppeditavit Kl. Alpers

Et. gen. α

Etymologicum magnum genuinum, Symeonis etymologicum, Etymologicum magnum auctum, vol. I (α—άμοκγέπωΰ), ed. Fr. Lasserre et N. Livadaras, Rom. 1976

Et. gen. λ

Kl. Alpers, Bericht über Stand und Methode der Ausgabe des Etymologicum genuinum (mit einer Ausgabe des Buchstaben A), Kobenhavn 1969

Et. Gud

Stef.

Etymologicum Gudianum (άάλιον—ζειαί), ree. A. de Stefani, Lips. 1909-1920

Et. Gud

Sturz

Etymologicum Graecae linguae Gudianum, ed. Fr. G. Sturz, Lips. 1818

Et. magn.

Etymologicum magnum, ed. Th. Gaisford, Oxon. 1848

Et. Orion.

Orionis Thebani Etymologicum, ed. Fr. G. Sturz, Lips. 1820

Et. Sym. α

vid. Et. gen. α

Et. Sym. β

Das Etymologicum Symeonis (ß), ed. G. Berger, Meisenh. 1972

VETERUM SCRIPTA

XV

Eust. in II.

Eustathii archiepiscopi Thessalonicensis commentarli ad Homeri Iliadem ad fidem exempli Romani editi, Lips. 1 8 2 7 - 1 8 3 0 ; ed. M. van der Valk, vol. I—III ( Α - Π ) , Lugd. Bat. 1 9 7 1 - 1 9 7 9

Eust. in Od.

eiusdem commentarli ad Homeri Odysseam ad fidem exempli Romani editi, Lips. 1825 — 1826

Harp.

Harpocrationis lexicon in decern oratores Atticos, ed. G. Dindorf, Oxon. 1853. vid. J. J. Keaney, Hist. 17 (1968) 507 1 et vol. IV praef. p. viii

Hdn.

Herodiani Technici reliquiae, ed. A. Lentz, I—II (= GrGr IIIi-ii), Lips. 1 8 6 7 - 1 8 7 0

Hdn. Π. διχρ.

Hdn. Π. μον. λέξ.

Herodiani Περί δίχρονων, ed. Α. Lentz, II p. 7—20. de cod. Hauniensi vid. P. Egenolff, RhM 35 (1880) p. 5 6 4 568 Herodiani Περί μονήροιίϋ λέξεωο, ed. Α. Lentz, II p. 908— 952. de cod. H(auniensi) vid. Egenolff 1.1. p. 9 8 - 1 0 4 , de V(indobonensi) A. Ludwich, Aristarchs hom. Textkr., IILpz. 1885, p. 6 8 3 - 6 9 2

[Hdn.] Philet.

Le « Philétaeros » attribué à Hérodien, ed. A. Dain, Par. 1954

Hesych.

Hesychii Alexandrini lexicon, ed. Κ. Latte, vol. I—II (α—o), Hauniae 1 9 5 3 - 1 9 6 6 ; ed. M. Schmidt, vol. I I I - I V (π—ω), Ienae 1861 — 1862. nonnullis locis codicis imaginem contulimus

Lex. Αίμ.

Lexicon Αίμωδεϊν, ed. Fr. G. Sturz pone Et. Gud., Lips. 1818, p. 6 1 7 , 3 0 - 6 3 1 , 2

Lex. Bachm.

Ουναγωγή λέξεων χρηαμων έκ διαφόρων οοφών τε καί ρητόρων πολλών, ed. L. Bachmann, Anecdota Graeca I, Lips. 1828, p. 1—422. nonnullis locis codicis imaginem contulimus

Lex. Bekk. v

Λέξειχ ρητορικοί, ed. I. Bekker, Anecdota Graeca I, Berol. 1814, p. 1 9 5 - 3 1 8 (annot. crit. in vol. III, Berol. 1821, p. 1094-1101)

Lex. Boys.

Lexici Segueriani Ουναγωγή λέξεων χρηαμων inscripti pars prima, ed. C. Boysen, Ind. lect. Marb. 1891/92 (= Lex. gr. min. p. 12—38)

XVI

VETERUM SCRIPTA

Lex. Cant.

Lexicon rhetoricum Cantabrigiense, ed. E. O. Houtsma, diss. Lugd. Bat. 1870 (= Lex. gr. min. p. 6 1 - 1 3 9 )

Lex. Herrn.

Fragmentum lexici Graeci, ed. G. Hermann, De emendanda ratione Graecae grammaticae I, Lips. 1801, p. 319-352

Lex. Vind.

Lexicon Vindobonense (Andreae Lopadiotis), ed. A. Nauck, Petropoli 1867

Or(us)

Das attizistische Lexikon des Oros, ed. Kl. Alpers, Berlin/ New York 1981

Paus. att.

Pausaniae atticistae fragmenta, ed. H. Erbse, Untersuchungen zu den attizistischen Lexika, Berlin 1950 (Abh.Ak. Bln. 1949,2) p. 1 5 2 - 2 2 1

Philem. att.

Der Atticist Philemon, ed. L. Cohn, Phil. 57 (1898) 353-367

Phôt.

Photii patriarchae lexicon, ed. Chr. Theodoridis, I (α—δ), Berol./Novi Eboraci 1982; e codice Galeano descripsit R. Porsonus, Lond. 1822

Phryn. ecl.

Die Ekloge des Phrynichos, ed. E. Fischer, Berlin/New York 1974

Phryn. praep. soph.

Phrynichi praeparatio sophistica, ed. Ioannes de Bornes, Lips. 1911

Poll.

Pollucis onomasticon, ed. E. Bethe, Lips. 1900-1937. nonnullis locis nostrum in usum codicum imagines inspexit Chr. Theodoridis

Proleg. de com.

Prolegomena de comoedia, ed. W. J. W. Köster, Scholia in Aristophanem I I A , Groningae 1975

Prov.

Proverbia, de prov(erbiis) Ath(ois) 'collectionis quintae', Bodl(eianis), codicis Par. suppl. 676, Coisl(inianis), de Diogen(iano), D 1, D 2, D 3, Zenob(io) Ath(oo) et vulg a t o ) ceterisque collectionibus vid. W. Buehler, Zenobii Athoi proverbia vulgari ceteraque memoria aucta, voi. IV, Gottingae 1982, p. 13sqq.; idem nobis codicum lectiones suppeditavit

VETERUM SCRIPTA

XVII

Schol. Ar.

Scholia in Aristophanem, edidit edendave curavit W. J. W. Koster, Groningae, I—II 2 1969-1982, IV (Tzetzae commentarti) 1960—1964. Scholiorum in hoc opere nondum editorum (Av., Lys., Thesm., Ran., Eccl., Plut.) collationes nobiscum communicavit D. Holwerda

Steph. Byz.

Stephani Byzantii ethnicorum quae supersunt, ed. A. Meineke, Berol. 1849. vid. vol. IV praef. p. viii

Sud.

Suidae lexicon ed. Ada Adler, Lips. 1928-1938

Suet. Π. βλαοφ.

Suétone Περί βλαοφημιών . . . (extraits byzantins), ed. J. Taillardat, Par. 1967

Theognost.

Theognosti cánones, ed. J. A. Cramer, An. Ox. II p. 1 — 165

Theognost... Alp.

Kl. Alpers, Theognostos Περί όρθογραφίαο, Überlieferung, Quellen und Text der Kanones 1—84, Diss. Hamb. 1964

Thom. Mag.

Thomae Magistri écloga vocum Atticarum, ed. Fr. Ritsehl, Hai. Sax. 1832

Tzetz.

vid. Schol. Ar.

Zenob.

vid. Prov.

RECENTIORUM COMMENTATIONES (vid. vol. IV praef. p. vii) Bachmann Conject.

O. Bachmann, Conjecturarum observationumque Aristophanearum specimen I, diss. Gott. 1878

Bechtel Spitznamen

Fr. Bechtel, Die einstämmigen männlichen Personennamen des Griechischen, die aus Spitznamen hervorgegangen sind, Berlin 1898 (Abh. Ges. Wiss. Gött., N.F. 2,5)

Bekker

Aristophanis comoediae cum scholiis et varietate lectionis, ree. I. Bekkerus, Lond. 1829

Bentley epist.

The Correspondance of Richard Bentley, ed. Cr. Wordsworth, London 1842

VETERUM SCRIPTA

XVII

Schol. Ar.

Scholia in Aristophanem, edidit edendave curavit W. J. W. Koster, Groningae, I—II 2 1969-1982, IV (Tzetzae commentarti) 1960—1964. Scholiorum in hoc opere nondum editorum (Av., Lys., Thesm., Ran., Eccl., Plut.) collationes nobiscum communicavit D. Holwerda

Steph. Byz.

Stephani Byzantii ethnicorum quae supersunt, ed. A. Meineke, Berol. 1849. vid. vol. IV praef. p. viii

Sud.

Suidae lexicon ed. Ada Adler, Lips. 1928-1938

Suet. Π. βλαοφ.

Suétone Περί βλαοφημιών . . . (extraits byzantins), ed. J. Taillardat, Par. 1967

Theognost.

Theognosti cánones, ed. J. A. Cramer, An. Ox. II p. 1 — 165

Theognost... Alp.

Kl. Alpers, Theognostos Περί όρθογραφίαο, Überlieferung, Quellen und Text der Kanones 1—84, Diss. Hamb. 1964

Thom. Mag.

Thomae Magistri écloga vocum Atticarum, ed. Fr. Ritsehl, Hai. Sax. 1832

Tzetz.

vid. Schol. Ar.

Zenob.

vid. Prov.

RECENTIORUM COMMENTATIONES (vid. vol. IV praef. p. vii) Bachmann Conject.

O. Bachmann, Conjecturarum observationumque Aristophanearum specimen I, diss. Gott. 1878

Bechtel Spitznamen

Fr. Bechtel, Die einstämmigen männlichen Personennamen des Griechischen, die aus Spitznamen hervorgegangen sind, Berlin 1898 (Abh. Ges. Wiss. Gött., N.F. 2,5)

Bekker

Aristophanis comoediae cum scholiis et varietate lectionis, ree. I. Bekkerus, Lond. 1829

Bentley epist.

The Correspondance of Richard Bentley, ed. Cr. Wordsworth, London 1842

XVIII

Bergk Bergk Rei. Blaydes

Blaydes Adv.

RECENTIORUM COMMENTATIONES

Aristophanis fragmenta, ed. Th. Bergk ap. Meineke FCG 112 (Berol. 1841), FCG ed. min. I (Berol. 1847) Commentationum de reliquiis comoediae Atticae antiquae libri duo, Lips. 1838 Aristophanis deperditarum comoediarum fragmenta, ed. F. H. M. Blaydes, Hai. Sax. 1885 Adversaria in Comicorum Graecorum fragmenta, I secundum editionem Meinekianam, Hai. Sax. 1890; II secundum editionem Kockianam, Hai. Sax. 1896

Bluemner Techn.

Hugo Bluemner, Technologie und Terminologie der Gewerbe und Künste bei Griechen und Römern, I 2 Leipzig/ Berlin 1912, I I - I V Leipzig 1879-1887

Blum Kallim(achos)

Rudolf Blum, Kallimachos und die Literaturverzeichnung bei den Griechen, Frankf. 1977 (= Arch. f. Gesch. des Buchw. XVIII p. 1-359)

Boissonade

Aristophanes curante Jo. Fr. Boissonade, torn. IV, Par. 1826, Άποοπαομάτια p. 179—245, Notulae in fragmenta p. 275-295

Bothe Bothe 1844

Aristophanis dramatum fragmenta, ed. F. Η. Bothe, Lips. 1844 Die griechischen Komiker. Eine Beurtheilung der neuesten Ausgabe ihrer Fragmente [Meineke FCG], Leipzig 1844

Boudreaux

P. Boudreaux, Le texte d'Aristophane et ses commentateurs, Paris 1919

Brandes

E. Brandes, Observations criticae de comoediarum aliquot Atticarum temporibus, diss. Rost. 1886

Breitenbach

H. Breitenbach, De genere quodam titulorum comoediae Atticae, diss. Basil. 1908

Bruhn Anhang

Sophokles erklärt von F. W. Schneidewin und A. Nauck, vol. VIII, Anhang von E. Bruhn, Berlin 1899

Brunck

Aristophanis comoediae . . . accedunt deperditarum comoediarum fragmenta, ed. R. F. P. Brunck, Argent. 1783

Cantarella (Ar.) I

R. Cantarella, Aristofane, Le Commedie, vol. I Prolegomeni, Milano 1949

RECENTIORUM COMMENTATIONES

XIX

Casaub. Animadv.

Is. Casauboni Animadversionum in Athenaei Dipnosophistas libri XV, 2Lugduni 1621

Chantraine

P. Chantraine, Dictionnaire étymologique de la langue grecque, histoire des mots, Paris 1968—1980

Cobet De arte interpr.

C. G. Cobet (vid. vol. IV praef. p. vii) Oratio de arte interpretandi grammatices et critices fundamentis innixa primario philologi officio, Lugd. Bat. 1847 Observationes criticae in Platonis comici reliquias, Amstelodami 1840

Obs. Coddaeus

Aristophanis comoediae undecim . . . accesserunt praeterea fragmenta eiusdem . . . (a.G. Cantero iam pridem collecta . . . recognita vero plurimum et non parva accessione locupletata a G. Coddaeo), Lugd. Bat. 1624

Croenert Mem. Gr. Here.

W. Croenert, Memoria Graeca Herculanensis, Lips. 1903

Croiset Ar.

M. Croiset, Aristophane et les partis à Athènes, Par. 1906

Davies Ath. Prop. Fam.

J. K. Davies, Athenian Propertied Families, Oxf. 1971

Debrunner Gr. Wortbild.

A. Debrunner, Griechische Wortbildungslehre, Heidelberg 1917

Denniston, Gr. Part.

J. D. Denniston, The Greek Particles, 2nd ed., Oxf. 1954

Desrousseaux Obs.

Α. M. Desrousseaux, Observations critiques sur les livres III et IV d'Athénée, Paris 1942

Deubner

L. Deubner, Attische Feste, Berlin 1932

Dindorf

Aristophanis fragmenta, ed. Guil. Dindorf (Aristophanis comoediae II p. 495-723), Oxon. 1835 (= Par. 1838, p. 445-534) Aristophanis fragmenta, ed. G. Dindorf, Lips. 1829 Poetarum sceniconim graecorum . . . fabulae superstites et perditarum fragmenta, ed. G. Dindorf, 5Lond. 1869

Dindorf 1829 Dindorf 1869 Dobree Adv. Not. Ar.

P. P. Dobree Adversaria, ed. J. Scholefield, Cantabr. 1831-1833 Ricardi Porsoni Notae in Aristophanem, quibus Plutum comoediam partim ex eiusdem recensione partim e mss. emendatam et variis lect. instruetam praemisit et collationum append, adiecit P. P. Dobree, Cantabr. 1820

XX

RECENTIORUM COMMENTATIONES

Duebner

Scholia graeca in Aristophanem, ed. Fr. Duebner, Par. 1842

Edmonds

J. M. Edmonds, The Fragments of Attic Comedy, Leiden 1957-1961

Elmsley, (Eur.) Med.

P. Elmsley, Euripidis Medea, Oxon. 1818

Erbse, Att. lex.

vid. supra Ael. Dion, et Paus. att.

Erfurdt Obs.

C. G. A. Erfurdt, Observationes criticae maxime in Athenaei Deipnosophistas, Königsberger Archiv für Philosophie, Theologie, Sprachkunde und Geschichte, 1 (1812) 424-472

Fraenkel Beob. Kl. Beitr. Plautin. im Plaut.

Eduard Fraenkel Beobachtungen zu Aristophanes, Roma 1962 Kleine Beiträge zur klassischen Philologie, Roma 1964 Plautinisches im Plautus, Berlin 1922 (add. in vers, ital., Elementi Plautini in Plauto, Firenze 1960, p. 399— 443)

Ern. Fraenkel Nom. ag.

Ernst Fraenkel, Geschichte der griechischen Nomina agentis, Strassburg 1910-1912

Frisk

H. Frisk, Griechisches etymologisches Wörterbuch, Heidelberg 1960-1972

Fritzsche Bab. Daet. Em. Ar.

F. V. Fritzsche De Babyloniis Aristophanis commentatio, Lips. 1830 De Daetalensibus Aristophanis commentatio, Lips. 1831 Emendationes in Aristophanis fragmenta, Euphrosyne I I (1836) 15-31 Fragmenta Eupolideo versu conscripta, Rost. 1855 Quaestiones Aristophaneae I, Lips. 1835 Aristophanis Ranae, Turici 1845 Aristophanis Thesmophoriazusae, Lipsiae 1838

Fragm. Eup. vers. Qu. Ar. Ran. Thesm.

Geissler

P. Geissler, Chronologie der altattischen Komödie, Berlin 1925 (2Dublin/Zürich 1969, cum add.)

Gelzer Ar.

Th. Gelzer, Aristophanes der Komiker, RE Suppl. XII (1971) 1391-1570

Ginouvès Balan.

R. Ginouvès, Balaneutikè. Recherches sur le bain dans l'antiquité grecque, Paris 1962

RECENTIORUM COMMENTATIONES

XXI

Goebel Ethn.

M. Goebel, Ethnica, diss. Vratislav. 1915

Graf, Aur. aet.

H. E. Graf, Ad aureae aetatis fabulam symbola, diss. Lips. 1885

F. Graf. Eleusis

Fritz Graf, Eleusis und die orphische Dichtung Athens in vorhellenistischer Zeit, Berlin/New York 1974

Groebl

J. N. Groebl, Die ältesten Hypotheseis zu Aristophanes, Progr. Dillingen 1890

Grotius Diet.

Hugo Grotius Dicta poetarum quae apud Ioannem Stobaeum exstant, Parisiis 1623 Excerpta ex tragoediis et comoediis Graecis, Parisiis 1626

Exc.

Gunning (De Babyl.)

J. H. Gunning, De Babyloniis Aristophanis fabula, diss. Amst., Traiect. ad Rhen. 1882

Gygli-Wyss Polypt.

Brigitte Gygli-Wyss, Das nominale Polyptoton im älteren Griechisch, Göttingen 1966

Hall et Geldart

Aristophanis comoediae, ed. F. W. Hall et W. M. Geldart, tom. I I . . . fragmenta . . . continens, Oxon. 1901 (21907)

Hanow Exercit.

R. Hanow, Exercitationum criticarum in comicos Graecos liber primus, Hal. Sax. 1830

Helm Luc. u. Men.

R. Helm, Lucían und Menipp, Leipzig/Berlin 1906

Heringa Obs.

A. Heringa, Observationum criticarum liber, Leovardiae 1749

Hermann

G. Hermann censura Dindorfii Ar. fr. 1829 (vid. supra), Leipziger Lit.-Ztg. 1829, nr. 203 et 204 censura operis Meinekiani (FCG I—IV), Neue Jenaische allg. Lit.-Ztg. 1842, nr. 121-124 Aristophanis Nubes cum scholiis, 2Lips. 1830

Hermann 1829 Hermann 1842 Nub.2 Herter De dis Att. Herw. Anal.

H. Herter, De dis Atticis Priapi similibus, diss. Bonn. 1926 Henricus van Herwerden Analecta critica ad Thuc., Lys., Soph., Aristophanem et comicorum Graecorum fragmenta, Traiect. ad Rhen. 1878

XXII

RECENTIORUM COMMENTATIONES

Coll. Nov. add. Obs.

Collectanea critica, epicritica, exegetica sive Addenda ad Theodori Kockii opus Comicorum Atticorum Fragmenta, Lugd. Bat. 1903 Nova addenda critica ad Meinekii opus, quod inscribitur Fragmenta Comicorum Graecorum, Lugd. Bat. 1864 Observationes criticae in fragmenta comicorum Graecorum, diss. Lugd. Bat. 1855

Hirzel, Selbstmord

R. Hirzel, Der Selbstmord, Darmstadt 1967 (repet. ex Arch. f. Religionswiss. 11, 1908)

W. Hoffmann

W. Hoffmann, Ad antiquae Atticae comoediae historiam symbolae, diss. Berol. 1910

Holden

Aristophanis comoediae . . . cum perditarum fragmentis, ed. H. Holden, 3Cantabr. 1868

Holzinger Plut.

Κ. Holzinger, Kritisch-exegetischer Kommentar zu Aristophanes' Plutos, Wien/Leipzig 1940 (SB Wien 218,3)

Iacobi

H. Iacobi ap. Mein. FCG V 1 (Supplementa addendorum)

Jacobs Addit.

Fr. Jacobs, Additamenta animadversionum in Athenaei Deipnosophistas, Ienae 1809

Judeich Top.2

W. Judeich, Topographie von Athen, 2München 1931

Kaibel

vid. vol. IV praef. p. viii et CGFP p. ix14, 'ms.' additum ubi dubitari poterat, velut in fragmentis ab Athenaeo servatis quem edidit Kaibel

Kann De iteratis

S. Kann, De iteratis apud poetas antiquae et mediae comoediae Atticae, diss. Glessen 1909

Kirchner

vid. supra PA

Kleinknecht Gebetsp(arodie)

Η. Kleinknecht, Die Gebetsparodie in der Antike, Stuttgart 1937

Kraus Test. Ar.

W. Kraus, Testimonia Aristophanea cum scholiorum lectionibus, Wien/Leipzig 1931 (Denkschr. Ak. Wien 70,2)

Lautensach Aoriste

O. Lautensach Die Aoriste bei den attischen Tragikern und Komikern, Göttingen 1911

RECENTIORUM COMMENTATIONES

Augm. u. Redupl.

Lehrs Hdn. Qu. ep. Leo Biogr. Plaut. Forsch.2 Qu. Ar.

XXIII

Grammatische Studien zu den griechischen Tragikern und Komikern. Augment und Reduplikation, Hannover/Leipzig 1899 K. Lehrs Herodiani scripta tria emendatiora, Regimontii Pruss. 1848 Quaestiones epicae, Regimontii Pruss. 1837 Friedrich Leo Die griechisch-römische Biographie nach ihrer litterarischen Form, Leipzig 1901 Plautinische Forschungen, 2Berlin 1912 Quaestiones Aristophaneae, diss. Bonn. 1873

Lipsius Att. Recht

J. H. Lipsius, Das attische Recht und Rechtsverfahren, Leipzig 1915

Lobeck Agi.

Chr. Aug. Lobeck Aglaophamus sive de theologiae mysticae Graecorum causis libri tres, Regimontii Pruss. 1829 Paralipomena grammaticae Graecae, Lips. 1837 Pathologiae Graeci sermonis elementa, Regimontii Boruss. 1853-1862 Phrynichi eclogae nominum et verborum Atticorum, Lips. 1820 Pathologiae sermonis Graeci prolegomena, Lips. 1843 'Ρηματικόν sive verborum graecorum et nominum verbalium technologia, Regimontii 1846

Paral. Path. elem. Phryn. Prol. Path. Rhem. Luebke Obs.

H. Luebke, Observationes criticae in historiam veteris Graecorum comoediae, diss. Berol. 1883

Marzullo Annot.

B. Marzullo, Annotazioni critiche a Cratino, Studien zur Textgeschichte und Textkritik (Festschrift G. Jachmann) Köln/Opladen 1959, p. 133-154

Meder Ath. Demos

A. Meder, Der athenische Demos zur Zeit des Peloponnesischen Krieges im Lichte zeitgenössischer Quellen, Diss. München 1938

Meiggs-Lewis

A selection of Greek historical inscriptions to the end of the fifth century B.C., ed. by R. Meiggs and D. Lewis, Oxf. 1969

Meineke ed. mai. ed. min.

Aug. Meineke vid. supra FCG Fragmenta Comicorum Graecorum, ed. minor, Berol. 1847

XXIV

RECENTIORUM COMMENTATIONES

Anal. Alex. Anal. Ath. Men. et Phil. Qu. sc. I Qu. sc. II Vind. Ar.

Analecta Alexandrina, Berol. 1843 Analecta critica ad Athenaei Deipnosophistas, Lips. 1867 Menandri et Philemonis reliquiae, Berol. 1823 Quaestionum scenicarum specimen primum, Berol. 1826 Quaestionum scenicarum specimen secundum, Berol. 1827 Vindiciarum Aristophanearum liber, Lips. 1865

Meist.-Schw.

K. Meisterhans, Grammatik der attischen Inschriften, 3. Aufl. von E. Schwyzer, Berlin 1900

Mette

H. J. Mette, Urkunden dramatischer Aufführungen in Griechenland, Berlin/New York 1977

Miller Mèi.

E. Miller, Mélanges de littérature grecque, Paris 1868

D. Mueller Handw. u. Spr.

Dietram Mueller, Handwerk und Sprache. Die sprachlichen Bilder aus dem Bereich des Handwerks in der griechischen Literatur bis 400 v.Chr., Meisenheim am Glan 1974

Murray Ar.

Gilbert Murray, Aristophanes, A study, Oxf. 1933

Nauck

A. Nauck, Bemerkungen zu Kock Comicorum Atticorum fragm., Mèi. Gr.-R. 6 (1894) 53-180 Euripideische Studien, erster Teil, St. Petersburg 1859 (Mémoires de l'acad. imp. des sciences VII 1,12)

Nauck Eur. St. I Newiger Met. u. Alleg.

H.-J. Newiger, Metapher und Allegorie, Studien zu Aristophanes, München 1957

Norden Agn. Th. Ant. Kunstpr.

Eduard Norden Agnostos Theos, Leipzig 1913 Die antike Kunstprosa, 3Leipzig 1915

Norwood

G. Norwood, Greek Comedy, London 1931

O'Conn.

J. B. O'Connor, Chapters in the history of actors and acting in ancient Greece together with a prosopographia histrionum Graecorum, diss. Princeton, Chicago 1908

Otto

A. Otto, Die Sprichwörter und sprichwörtlichen Redensarten der Römer, Leipzig 1890

Peppink Obs.

S. P. Peppink, Observationes in Athenaei Deipnosophistas, Lugd. Bat. 1936

RECENTIORUM COMMENTATIONES

XXV

Perusino

Franca Perusino, Il tetrametro giambico catalettico nella commedia greca, Roma 1968

Pfeiffer Hist.

R. Pfeiffer, History of classical Scholarship from the beginnings to the end of the Hellenistic Age, Oxf. 1968

Pick.-Cambr. Festivals2

(Sir) Arthur Pickard-Cambridge, The dramatic Festivals of Athens, 2 nd ed. by J. Gould and D. M. Lewis, Oxf. 1968

Porson Adv. Misc.

R. Porson Adversaria, Cantabr. 1812 Tracts and miscellaneous criticisms of the late Richard Porson Esq., ed. Th. Kidd, Lond. 1815 vid. supra Dobree [secunda paginarum series] Euripidis Hecuba. Supplementum ad Praefationem, Lond. 1808 [1911]

Not. Ar. Praef. Hec. Preller—Robert 4

L. Preller, Griechische Mythologie, 4. Aufl. von Carl Robert, Berlin 1894

Raderm. Frösche

L. Radermacher, Aristophanes' Frösche, Wien/Leipzig 1923, 2. Aufl. von W. Kraus 1954 (SB Wien 198,4)

Rau

Peter Rau, Paratragodia. Untersuchungen einer komischen Form des Aristophanes, München 1967

Reisig Coni.

C. Reisig, Coniectanea in Aristophanem, Lips. 1816

Reitz. Epigr. u. Skol.

R. Reitzenstein Epigramm und Skolion. Ein Beitrag zur Geschichte der alexandrinischen Dichtung, Glessen 1893 Geschichte der griechischen Etymologika, Leipzig 1897 Der Anfang des Lexikons des Photios, Leipzig/Berlin 1907

Gesch. gr. Et. Phot. Richards

H. Richards, Aristophanes and Others, London 1909

Robert Heldensage

C. Robert, Die griechische Heldensage, Berlin 1920-1926

Roetter Daet.

F. E. Roetter, De Daetalensium fabula Aristophanis, diss. Erlang. 1888

Rohde Gr. Rom. 3

Erwin Rohde Der griechische Roman und seine Vorläufer, 3Leipzig 1914 Psyche. Seelencult und Unsterblichkeitsglaube der Griechen, 2 Freiburg 1898

Psyche2

XXVI

RECENTIORUM COMMENTATIONES

Russo

C. F. Russo, Aristofane autore di teatro, Firenze 1962

Rutherford Phryn.

W. G. Rutherford, The New Phrynichus, Lond. 1881

Schmid

Wilhelm Schmid, Geschichte der griechischen Literatur (Handb. d. Alt. VII 1), München, 11 (1929)-4 (1946)

Schwarze

J. Schwarze, Die Beurteilung des Perikles durch die attische Komödie und ihre historische und historiographische Bedeutung, München 1971

Schwyzer

E. Schwyzer (— A. Debrunner), Griechische Grammatik, München 1939-1950

Seidler

A. Seidler, Brevis disputatio de Aristophanis fragmentis, Halis Sax. 1818

Solmsen Beitr.

Fei. Solmsen, Beiträge zur griechischen Wortforschung I, Strassburg 1909

Steinhausen Κωμ.

J. Steinhausen, Κωμωιδούμενοι, diss. Bonn. 1910

Stevens Colloqu. Expr. in Eur. P. T. Stevens, Colloquial Expressions in Euripides, Wiesbaden 1976 Str(ecker)

C. Strecker, De Lycophrone Euphronio Eratosthene comicorum interpretibus, diss. Gryphisw. 1884

Suevern Alter

J. W. Suevern Über Aristophanes Drama benannt das Alter, Berlin 1827 Über Aristophanes Wolken, Berlin 1826

Wolk. Taillardat Taillardat Suét.

J. Taillardat, Les images d'Aristophane, Etudes de langue et de style, Paris 1962 vid. supra Suet. Π. βλοκχρ.

Thompson Birds

D'Arcy W. Thompson, A glossary of Greek Birds, London/Oxf. 1936

Thompson Fishes

D'Arcy W. Thompson, A glossary of Greek Fishes, London 1947

Threatte I

L. Threatte, The grammar of Attic inscriptions, I Phonology, Berlin/New York 1980

Toup Emend.

Jon. Toup, Emendationes in Suidam et Hesychium et alios lexicographos Graecos, Oxon. 1790

RECENTIORUM COMMENTATIONES

XXVII

Travlos Bildlex.

J. Travlos, Bildlexikon zur Topographie des antiken Athen, Tübingen 1971 (iidem pag. et fig. numeri in vers, angl., Pictorial Dictionary of Ancient Athens, London 1971)

Usener Göttern.

H. Usener, Götternamen. Versuch einer Lehre von der religiösen Begriffsbildung, Bonn 1895

Wachsmuth Sillogr.

Sillographorum Graecorum reliquiae, ed. C. Wachsmuth, Lips. 1885

Wack. Vorl. üb. Synt.

Jacob Wackernagel, Vorlesungen über Syntax, 1926-1928

Weber Ar. Stud.

Hugo Weber, Aristophanische Studien, Leipzig 1908

Wehrli Motivstud.

Fr. Wehrli, Motivstudien zur griechischen Komödie, Zürich/Leipzig 1936

White

J. W. White, The Verse of Greek Comedy, London 1912

Whittaker

M. Whittaker, The comic fragments in their relation to the structure of Old Attic Comedy, ClQu 29 (1935) 181-191

Wil. Obs.

U. de Wilamowitz-Moellendorff (vid. vol. IV praef. p. vii) Observationes criticae in comoediam Graecam selectae, diss. Β eroi. 1870

Wilhelm Urk.

Ad. Wilhelm, Urkunden dramatischer Aufführungen in Athen, Wien 1906

Zelle

J. Zelle, De com. Gr. saec. V actarum temporibus definiendis, diss. Halle 1892

Ziel. Glied. 1res.

Thaddaeus Zielmski Die Gliederung der altattischen Komödie, Leipzig 1885 Iresione I. Dissertationes ad comoediam et tragoediam spectantes continens, Leopoli 1931

2

Basel

ARISTOPHANES (saec. V/IV) VITA 1. 'Αριστοφάνους βίος 'Αριστοφάνης ό κωμωιδοποιός πατρός μεν ήν Φιλίππου, το δε γένος 'Αθηναίος, των δήμων Κυδαθηναιεύς, Πανδιονίδος φυλής" ός πρώτος δοκεϊ την κωμωιδίαν ετι πλανωμένην τήι άρχαίαι άγωγήι έπί το χρηςιμώτερον καί ςεμνότερον μεταγαγείν, πικρότερόν τε καί αίςχρότερον Κρατίνου (test. 25) καί Εύπόλιδος βλαςφημούντων ή εδει. πρώτος 5 δε καί τής νέας κωμωιδίας τον τρόπον έπέδειξεν έν τώι Κωκάλωι (ςί. test, iv), έξ οΰ την άρχήν λαβόμενοι Μένανδρος τε καί Φιλήμων έδραματούργηςαν. ευλαβής δέ ςφόδρα γενόμενος τήν άρχήν άλλως τε καί ευφυής τα μεν πρώτα δια Καλλιςτράτου καί Φιλωνίδου καθίει δράματα' διό καί εςκωπτον αυτόν Άριςτώνυμός τε (fr. 4 Κ.) καί Άμειψίας (fr. 28 Κ.) τετράδι λέγοντες γεγονέναι κατά την παροιμίαν (ώς) 10 άλλοις πονούντα. ϋςτερον δε καί αυτός ήγωνίςατο- διεχθρεύςας δε μάλιςτα Κλέωνι τώι δημαγωγώι καί γράψας κατ' αυτού τους 'Ιππέας, έν οίς διελέγχει αυτού τάς κλοπάς καί το τυραννικόν, οΰδενός δε τών ςκευοποιών τολμήςαντος το πρόςωπον αυτού ςκευάςαι δι' ύπερβολήν φόβου, άτε δή τυραννικού όντος, μηδέ μήν ύποκρίναςθαί τίνος τολμώντος, δι' έαυτού ó Άριςτοφάνης ύπεκρίνατο αύτού το πρόςωπον μίλτωι χρίςας,

Proleg. de ςοιη. XXVIII Kost. = XI Bekker, Dindorf, Duebner, XII Bergk (Ar. com. I2 1857), I Blaydes (Ar. 1 1886), Β vLeeuwen (Proleg. ad Ar. 1908 p. 169), 226 Cantarella (Ar. I 1949) codd. VE; minutias negleximus, ex breviore vita XXIXa Kost, pluribus ςοάίςΛιιβ tradita, quam non iteramus, var. leet. selectam adscripsimus [vit.2] tit. om. V 1 κωμωιδιοπ- E 1 - 2 τω δήμω V 2 Κυδαθηναιεύς Küster: -ηνεύς Ε: -ήναιος V 4 τε om. Ε 7 τε καί VE: τε Gelenius: δε Dindorf ap. Mein. I p. 542,27 [vit.2 U] 'άλλως τε καί ευφυής verba importuna' Kaibel 9 ώς add. Gelenius [vit.2 2 Reg] 11 ςτρατηγώι vit. 14 ό om. Ε αυτού VE (an delendum?)

lsq. de patre vid. test. 5, de pago et tribu test. 9 2 πρώτος ςί. 4 et vid. Leo Biogr. p. 4 6 - 4 9 8 de Callistrato et Philonide vid. test. 23 9sq. Zenob. Ath. II 78 (vulg. VI 7). ef. test. 3,9sq. 10 de Cleone vid. test. 2 4 - 2 6 12 Equ. 231 υπό τού δέους γαρ αυτόν ουδείς ήθελεν / τών ςκευοποιών είκάςαι. 8ς1ιο1. 230 a (II) μηδενός ύποςτάντος αυτόν ύποκρίνεςθαι αυτός ό Άριςτοφάνης μιλτώςας έαυτόν ύπεκρίνατο. vid. Pick.-Cambr. Festivals2 p. 218

2

ARISTOPHANES

15 καί α'ίτιος αύτώι γέγονε ζημίαο πέντε ταλάντων, ά υπό των 'Ιππέων κατεδικάςθη, ώς φηαν έν Άχαρνεύςιν (5)· έγώιδ' έφ' ώι γε το κέαρ ηύφράνθην ίδών, τοις πέντε ταλάντοις oïc Κλέων έξήμεοεν. διήχθρευςε δέ αύτώι ό Άριοτοφάνηο επειδή ξενίας κατ' αύτοΰ γραφήν εθετο, καί δτι 20 έν δράματι αύτοΰ Βαβυλωνίοις (test, ν) διέβαλε των 'Αθηναίων t à c κληρωτάο άρχάς παρόντων ξένων, ώς ξένον δε αυτόν έλεγε, παρόςον οί μεν αυτόν φ α α ν είναι Τόδιον άπό Λίνδου, οί δε Αίγινήτην, ςτοχαζόμενοι έκ του πλειςτον χρόνον xàc διατριβάς αυτόθι ποιεϊςθαι, ή καί οτι έκέκτητο έκείςε" κατά xivac δέ, (be οτι ό πατήρ αύτοΰ Φίλιππος Αιγινήτης. άπολυθήναι δέ αυτόν είπόντα άςτείως έκ των Όμηρου ταύτα (α 215)· 25 μήτηρ μέν τ' έμέ φηςι τού εμμεναι, αύτάρ εγωγε ούκ οίδ'" ού γόρ πω TIC έόν γόνον αυτός άνέγνω. δεύτερον δέ καί τρίτον συκοφαντηθείς απέφυγε, καί ούτω φανερός κατασταθείς πολίτης κατεκράτηςε τού Κλέωνος" όθεν φηςίν (Ach. 377)· αυτός δ' έμαυτόν υπό Κλέωνος αττ' {ών} επαθον έπίςταμαι δη, καί τά έξης. φαςί δε αύτόν εύδοκιμήςαι ουκοφάντας 30 καταλύςαντα - ους ώνόμαςεν ήπιάλους έν Οφηξίν (1038), έν οίς φηςίν (1039) 1 οι τους πατέρας αυτών ήγχον νύκτωρ καί τους πάππους άπέπνιγον. μάλιςτα δε έπηινέθη καί ήγαπήθη ύπό τών πολιτών ςφόδρα, επειδή δια τών αύτού δραμάτων έςπούδαςε δείξαι τήν τών Αθηναίων πολιτείαν, ώς έλευθέρα τέ έςτι καί ύπ' ούδενός τυράννου δουλαγωγουμένη, άλλ' ότι δημοκρατία έςτί καί έλεύθερος ών ό δήμος 35 άρχει έαυτού. τούτου ούν χάριν έπηινέθη καί έςτεφανώθη θαλλώι τής Ιεράς έλαίας,

17 έγώ δ' VE εύφρ- Ε 19 γραφήν κατ' αύτού Ε 19—20 'verba turbata; dicendum fere erat επειδή ό μέν Κλέων . . . εθετο, ό δέ έν δρ. τοις Βαβ.' Kaibel ('ut eum re et faeto conveniant, ita sunt supplenda εθετο, και οτι αυτόν διέβαλε, οτι έν δρ. αύτοΰ Βαβ. κακώς έλεγε τών Άθ.τ.κ.ά.π.ξ.' Wyttenbaeh ad Plut. De adul. et amico p. 71 D) 19 καί secl. Bergk 20 βαβυλλωνίοις διέβαλλε V 21 'έλεγε suspeetum, deest etiam ό Κλέων' Kaibel φαςιν είναι V: φαςι E 22—23 ποιειςθαι αύτόθι V 23 εκεί τι Blaydes, ef. Sçhol. Ach. 654b (p. 86,24 Wils.) 2 3 - 2 4 {ώς} . . . Αίγ. (ήν) Blaydes 27 (και) δεύτ. Kaibel φανερώς Kaibel 29 ών del. Aid. 32 επειδή δέ VE: eorr. Dindorf 33 τήν τών Ά θ . πολ. Ε: τήν πολ. άθ. V 34 άλλ' ούδέ οτι VE: con. Dindorf ap. Mein. I p. 544,5 35 ούν om. E 15 Sehol. Αςίι. 8 a είς το δράμα τών 'Ιππέων άποτείνεται. δια τούτους (τούτου vel τούτο eodd., ςοΓΓ. Meiners) γαρ φαίνεται καταδικαςθείς ό Κλέων τάλαντα ε' 19—21 vid. test. 24. Sehol. Ach. 378 (de Babyloniis, test, iv) έκωμώιδηςε γαρ τάς τε κληρωτός καί χειροτονητάς άρχάς καί Κλέωνα . . . όργιςθείς ό Κλέων έγράψατο αύτόν άδικίας εις τους πολίτας . . . καί ξενίαο δέ αύτόν έγράψατο. cf. Schol. pap. ad 1ος. (Babyl. test, iii) et Sehol. 503 21 çum Antiphane Rhodio (Sud. α 2735) confusum esse Aristophanem susp. C. F. Ranke, De Ar. vita (1846) p. cclvi. cf. test. 11 22 de Aristophane Aegineta vid. test. 10 32—35 cf. Schol. Ach. 642 a 35 'supererai igitur decretum in poetae honorem factum' Kaibel

Testimonia

3

ôc νενόμκπαι ίοότιμος χρυοώι ετεφάνωι, ειπών εκείνα τα έν tole Βατράχοιο περί των άτιμων (686)" τον ιερόν χορόν δίκαιον πολλά χρηστά τήι πόλει ξυμπαραινεΐν. 40 ώνομάοθη δέ άπ' αυτοί), επειδή ενδοξον, το μέτρον το άριοτοφάνειον. oíkcuc δε γέγονεν ή φήμη τοϋ ποιητού, ebe καί π α ρ ά Περοαο διήκειν καί τον βααλέα πρέοβεων πυνθάνεοθαι, παρ' όποτέροιο εΐη ó κωμωιδοποιόο. cparì δέ και Πλάτωνα Διονυοίωι τώι τυράννωι βουληθέντι μαθεϊν τήν 'Αθηναίων πολιτείαν πέμψαι τήν Άρι, γ' ύστερον V), et vid. Denniston Gr. Part. p. 136

Γήρας

93

'errat Priscianus, cuius praecepto aliud potius simile est Schol. Thuc. I 3 [p. 6, 1 H.] cnkcuc λέγουαν οι 'Αττικοί "πολλών ήμερων ουκ ειδόν ce" άντί τοϋ "εν πολλαίο ήμέραιο" ' Kaibel (qui C. F. Hermanni coniecturae Hanovianam praefert)

1 3 4 (CGFP 57) καΐ μην ύπόσιιφρόν γε την φωνην εχειο Pap. Ox. 1803 (XV 1922 p. 163, saec. VIP) fol. Γ 1 «πιφρόν δ oí πολλοί (πριφνόν, (be Άριοτοφάνηο Γήραι' καί Ιχείΰ. sequitur Men. fr. 389 Koe. μην ed. pr.: μη pap. ϋποστρΜφνον pap. γε την Koerte APF 7 (1924) 247: ϋετη pap. : cù την ed. pr. Moer. p. 209,8 Bk. σαφρόν 'Αττικοί, ετριφνόν "Ελληνεο. vid. Wil. Schiedsg. p. 71

135 (126) ó δε μεθύων ήμει π α ρ ά τούο άρχηγέταε Phot, (ζ) α 2926 = Lex. Bachm. p. 148,29 άρχηγέταΓ ήγεμόνεο οΐ (ήρωεο οί Kaibel, om. Phot.) επώνυμοι των φυλών (deficit Phot, ζ, succedit Sz). Άριοτοφάνηο Γήραι (Γ. om. Phot.)' ó άρχηγέταα Hesych. α 7583 άρχηγέται- ήρωεο έπώνυμοι των φυλών, ή θεοί έν 'Αθήναι ήμει Phot, ante corr. (coniecerat Bekker): ήμειψεν Phot, post corr.: ήμεϊο Lex. Bachm. Arist. Ath. rep. 21,6 (de Clisthene) ταϊο δέ φυλαίο έποίηοεν έπωνυμουο εκ τών προκριθέντων έκατόν άρχηγετών, oOc άνεϊλεν ή Πυθία δέκα, 53,4 προ τοϋ βουλευτηρίου παρά toíic έπωνύμουο. Jacoby ad FGrHist 333 F 1 (IIIb Suppl. ii p. 498, not. 4). de statuis Eponymorum in foro collocatis vid. Paus. I 5, cetera testimonia ap. Wycherley Ath. Ag. III (1957) 85 sqq. quae supersunt monumenti reliquiae quarti saeculi sunt; de situ monumenti prions vid. T. L. Shear jr., Hesp. 39 (1970) 302 sqq., H. A. ThompsonR. E. Wycherley Ath. Ag. XIV (1972) 40, H. A. Thompson Gnom. 54 (1982) 391 sq. Pandionis statua commemoratur Pac. 1183 'narratur de eodem sene qui post ipse in scenam prodiit (fr. 129), cf. Xanthiae narratio Vesp. 1299' Kaibel

94

ARISTOPHANES

136

(9 Dem.)

άθάρηο άνακαλύψαοα μεοτόν τρύβλιον Phot, (b, ζ) α 452 (post Plut. 673, vid. ad Cratet. fr. 11) Γήραι (Γήρα ζ, καί έν Γήραι Reitz., sed cf. α 50. 1386, al.)' άθάρηο τρύβλιον θάρηο b άνακαλύψωοε (-ω cé ζ) με EÍC το τρ. codd.: corr. Reitz. cf. Diph. fr. 64,2 Κ. φ α κ ή ο . . . τρύβλιον μεοτόν

137

(133)

έπί του περιδρόμου crac α ifjc cuvoudac Poll. 1 IX 39 (codd. FS, ABCL) το μεν πλήθοο τών οικοδομημάτων οίκίαι καί cuvoiKÍai, καί oÍKÍac (cuvoiKÍac Kaibel) περίδρομοο (defic. ABCL), eoe εν τώι Γήραι Άριοτοφάνουσ έπί τού cuvoiKÍac. Poli. 2 VII 125 (codd. FS, ABC) έργον δε τοϋ οικοδόμου . . . περίδρομον έργόκαΰθαι. Άριοχοφάνηε γαρ έν Γήραι εψη' εκ τού cuvoiKÍac έπί τού Poll. 1 : έκ τού Poil. 2 Tàc αύταο pro cròca tfjc Poll. 2 A τήο οίκίαο Poll. 2 Β ξυνοικίαΰ Dindorf 1869 de lena dictum accipit Suevern p. 17 coll. fr. 148 de voce cuvoiKÍac vid. vLeeuwen ad Equ. 1001, Headlam ad Herond. 6,52, Pritchett Hesp. 25 (1956) 268 ad IG I 3 424,11 (tab. poletarum, cf. fr. 6)

138

(135)

έγώ δ' άπολοπίζειν τε κάιτ' έπ' ανθράκων Lex. Bachm. p. 127,15 άπολογίοαοθαι {καί άπολογίζειν}· το έπεξελθεϊν εκαοτα. (Δημοΰθένηϋ (24, 108). άπολοπίζειν) (Δημ. add. Dindorf 1869 e Sud. α 3400 = Phot, α 2549, άπολοπ. add. Iacobi ap. Mein. V i p . 61)' Άρισιοφάνηο έν τώι ο (θ cod., corr. Iacobi) Γήραι' έγώ ανθράκων έγώιδ' Dindorf άπολογίζειν cod.: corr. Fritzsche Daet. p. 106 ne sententia imperfecta relinquatur, scribi posse (έγώιδ' . . . ) γε καί τάπ 1 άνθράκων, sed credibilius esse alterum quo oratio continuaretur versum excidisse censet Dindorf; τε καί τούπ' άνθράκων 'h. e. όπτάν [hoc verbum add. Cobet Nov. lect. p. 12, cf. fr. 67, Cratin. fr. 150,2], quod ipsum fort, poeta ex quotidianae vitae consuetudine omisit' Bergk coli. [Hdn.] Philet. 68 άπανθρακίοαΐ' το έπί τών άνθράκων

Γήρας

95

Phryn. praep. soph. p. 44,13 άπολοπίζειν δια τού ο την τρίτην, ού δια του ε. Phot, α 2548 άπολοπίζειν" δια τοΰ ο μόνωο καί ού δια τοΰ ε, cóc oí πολλοί, ούτω Φερεκράτηο (fr. nov.) καί ετεροι, cf. id. p. 230,19 λοπίζειν, ού λεπίζειν Lexici Bachmanniani verbis έν τώι ο (θ cod.) vel post egregiam emendationem et explicationem ('de scriptura vocabuli per hanc vel illam litteram') quam dedit Iacobi (1.1. p. 60 sq.) in graves errores induci potuisse doctos (Schmid I 4 p. 195 11 , Cantarella Ar. I p. 153, E. Mensching MusHelv 21, 1964, 40) est quod mireris; praeter Phryn. eel. 26 (δι' évòc ι ού χρή λέγειν, άλλ' έν τοίν δυοίν), 28 (δια τοΰ υ . . . έν τώι υ), 81, Lex. Bachm. p. 26,26 = Phot, α 325, p. 71,4 = Phot, α 1020, Phot. p. 426,13, quae exempla ipse Iacobi attulit, cf. Strab. IX 4,5 (έν τώι ένί αγμα), XII 3,22 (έν TOÏC δύο λάβδα . . . έν τώι ένί) 'loquitur nescioquis de piscibus adparandis ut έπανθρακίδεο fiant' Kock coll. Ach. 670, Vesp. 1127

139

(136)

ύδρίαν διανίζειν πεντέχουν ή μείζονα Poll. Χ 74 (codd. F, ABCL) έν δέ TOÏC άγγείοιο τάττοιντ' αν καί äc εϊρηκεν 'Αριστοφάνη c έν Όλκάοιν ϋρχαο οίνου (fr. 435). έν δε τώι Γήραι εφη (έφ' codd., corr. Bentley epist. ad Hemst., I p. 279 Wordsw., cf. Poll. VII 202)· ύδρίαν μείζονα διανίζειν F (coniecerat Herw. Mnem. 10, 1882, 74, δανείζειν de sola pecunia usurpali observans): δανείζειν ABCL ne quis haereat in perluenda hydria, monemus ύδρίαν de quovis vase dici posse (LSJ s. v., II)

140

(137)

ταϊο πολιόχρωα βεμβράοιν τεθραμμένη Athen. VII p. 287 D (βεμβράόεο) Άριοτοφάνηο Γήραι (Γ. om. CE)' taie μενη βεμβράαν A: -ci CE i. e. vilibus pisciculis, vid. vLeeuwen ad Vesp. 493

τεθραμ-

96

ARISTOPHANES

141 (127) πτωχικοϋ βακτηρίου Poll. Χ 173 (codd. FS, ABCL) φαίης δ' αν κατ1 Άριοτοφάνην . . . καί ώς έν Γήραι πτωχικοϋ (-ίμου FS) βακτηρίου και (βακτ. καί om. FS) βακτηρία καμπύλης (fr. 142) καί καλαμίνους αυλούς (fr. 150) etiam Ach. 448 πτωχικοϋ βακτηρίου. Pollucem in titulo errasse susp. Seidler p. 22. καί ώς έν (Άχαρνεύςιν - πτωχ. βακτ. και (bc èv) Γήραι" βακτηρία καμπύλης (fr. 142) Fritzsche Em. Ar. p. 19

142

(128)

βακτηρία δε Περοίο άντί καμπύλης Poll. Χ 173, vid. ad fr. 141 Hesych. π 2005 Περακά . . . όρθαί βακτηρίαι. Et. magn. p. 185,56 βακτηρία όρθή . . . έχρώντο δέ αΰτήι οί έν περιουοίαι καί οί δικάζοντες, τήι δέ καμπύληι οί αγροικοι, cf. Plut, an seni resp. ger. 11 p. 790 B. Vit. Soph. 6 (Τ 1, 26 R.) CÓTOQOC δέ φηοιν ότι καί την καμπύλην βακτηρίαν αυτός έπενόηςε

143 (138) κοπίδι των μαγειρικών Poll. Χ 104 μαγειρικά δε καί κοπίδες . . . έν τώι Γήραι ó αυτός ποιητής (Ar.) ειρηκεν κ. τ. μ. de gen. partit, vid. ad fr. 18,2, de re Fraenkel Elem. Plaut, in Plauto, add. p. 412, Β. Α. Sparkes JHS 95 (1975) 132 cum fig. xvia

Γήραο

97

144 (142) άποπλεϊο έτεόν; (Β.) ¿be τον νυμφίον ώι γαμοϋμαι τήμερον Schol. vet. (α = CV, β = KRvp) et ree. (γ) Nie. ther. 295 βαιόν δε πλόον: νϋν την όδόν, την πεζήν πορείαν. οΰτω γαρ καί 'Αντίμαχος είπε' το Ici δ' άν1 ύλήεντα διά πλόον έρχομένοιαν (fr. 106 W.). καί (eòe δέ και Κγ) Άριοτοφάνης έν τώι Γήραι (έν τώι Γ. om. V) γ υ ν α ί κ α ποιήσασ ε π ί ζ ε ύ γ ο υ σ ό ν ω ν ό χ ο υ μ ε ν η ν (έρχομένην KR, άγομενην V) παρειχάγει (παράγει γ) τ ι ν ά έ ρ ώ ν τ α αύ τή c (ή καί έρεθίζουσά φηα πρόσ αύτόν add. γ, φησί pro παρεισάγει τ. έρ. αύτήσ V)' άποπλ. σήμερον 1 (αυτή, τί) άποπλείσ έτεόν; Colonna Dion. 8 (1941) 252 coll. Thesm. 610 (αΰτη), Nub. 820 (τί . . . έτέον;): άπόπλεισε τεόν (τε ν, τι R) α (Κ legi nequit): ύπο[ ]ce τεόν C (spat, vac.): άποπλείσ (?) τεόν γ: άπόπλει cu τεόν V: άποπλείε; ίτέον Crugnola (sed Ιτητέον Nub. 131) eòe Kassel: ε Le codd. 2 ώι(περ) Colonna, sed possunt trochaei fuisse σήμερον codd.: corr. Brunck Phot. p. 434,14 = Sud. π 1781 = Lex. Bachm. p. 344,3 πλοΐζει (var. lect. πλωίζει)· πορεύεται, πλοΰο γάρ καί ή όδόε. Hesych. π 2620 καί την πεζήν όδόν πλούν ελεγον. vid. Wyss ad Antim. fr. 106, Pfeiffer ad Call. fr. 260,67

145 (139) εί παιδαρίοιε άκολουθειν δει ςφαϊραν καί ετλεγγίδ' έχοντα Schol. (TW) Plat. Hipp. min. p. 368 C (p. 179 Gr.) = Phot. p. 537,13 = Sud. c 1125 στλεγγίσ ή ξύστρα, καί στλεγγιζόμενοσ, άποξυόμενοσ. (καί στλεγγιζόμενοι οί άποξυόμενοι, ο έοτι κτενιζόμενοι. στλεγγίσ γαρ το κτένιον, (be Schol. Plat.) 'Αριστοφάνης Γήραι- ει (γηραει Phot.) έχοντα, καί Δαιταλεΰαν (fr. 214) ή Schol. Plat. W παιδάριόν μ' (= cóc π.) Blaydes δει σφαΐραν Sud.: δεισφέρων Schol. Plat., Phot. in fr. 591,25 sq. litteras θε[ et χο[ huius versus frustula superesse opinatus est Edmonds AP VI 282 (Theodori, Hell. Epigr. 3590sqq.), 3.5 στλεγγίδα . . . σφαϊραν. de strigili vid. Jahn ad Pers. 5, 126, Ginouvès Balan, p. 141. 1451 additamenti in Schol. Plat, auetori στλεγγίδα 'pectinem' interpretanti (στλεγγίσ ή ξύστρα ήτοι κτενιον Schol. Diog. epist. 30,4, vid. ad fr. 214) fort, observabatur consuetudo recentior, cf. [Luc.] amor. 44

98

ARISTOPHANES

*146 'Erenii' Philonis lex. in cod. Par. suppl. gr. 1238 ap. Nickau Ammon. 317 adnot. μειραξ και μειράκιον οτι διαφέρει εϊρηται έν τήι περί του γέροντοο καί πρεοβύτου διαφοράι. νϋν δέ κατ' άλλην εννοιαν Άριοτοφάνηο την όνομαοίαν κατέταξε - φηα γούν (γαρ Nickau) έν Γήραι (γήρω cod.) f μ ε ι ρ α γ έ ρ ω ν π λ η κ τ ι ζ ο μ έ ν η ν ώ ρ κ ε ί ΰ μ ε ι ρ α κ ί ω τ ώ f. ύπομνηματιζόμενοο Δίδυμοο (fr. nov.) το δράμα και προοθείο τον οτίχον επιλέγει οτι μειραξ μεν θηλυ, μειράκιον δε άροεν. vid. ad Cratin fr. 60 έν Άναγύρωι scribendum sit an έν Γήραι dubitat Nickau; hoc propter 'senem' praetulimus, et cf. fr. 130 ubi idem mendum in Et. gen. Β πληκτίζεΰθαι Eccl. 964, vid. Headlam ad Herond. 5,29 poetae verba sic restituere conatus est M. L. West, Maia 20 (1968) 197 (την) μείραχ' έλών πληκτιζομένην ώργίοθη μειρακίωι τωι. aliter Austin e.g. μειραξ ό γέρων πληκτιζομένη (TOÏC) ορχεα μειρακίου του, de sene in iuvenilem vigorem redacto (fr. 129), coll. Av. 142 (όρχιπεδίζειν)

147

(140)

λορδοΰ κιγκλοβάταν ρυθμόν Ael. nat. an. XII 9 (κίγκλοο) μέμνηται δε καί του δρνιθοο τούδε Άριοτοφάνηο έν τωι Αμφιαράωι λέγων" (fr. 29) . . . και έν τώι Γήραι" λ. κ. ρ. καί Αύτοκράτηο έν Τυμπανκπαίσ (fr. 1) Eccl. 10 λορδουμένων . . . οωμάτων, Autocr. fr. 1,10 οία κίγκλοο αλλεχαι. vid. Eva Tichy, SB Wien 409 (1983) 227 sq. (ubi p. 228 4 9 lege ce vet' pro veget') καρκινοβήτηΰ Aristonym. fr. 2 Κ., κυνοβάτηο Sim. De re equ. 5 (κυνοβάμων Hesych. κ 4593) conferí V. Schmidt glyconeus

148

(141)

ώ πρεοβϋτα, πότερα φιλεΐο τάο δρυπεπεΐο έταίραο ή xàc ύποπαρθένουο άλμάδαο (be έλάαο οτιφράο; Athen. IV p. 133 Α έχρώντο γαρ oí παλαιοί καί TOÌC eie άναοτόμωοιν βρώμαοιν ώοπερ (ebe C E ) taîc άλμάαν έλάαιο (έλαίαΐΰ CE), âc κολυμβάδαο καλοϋαν. 'Αριστοφάνης γούν έν Γήραι (έν Γ. om. C E ) φηοίν ώ οτιφράο 1 πότερον C E 'δρυπετεΐΰ C' Kaibel (sed όρυπεπείο ex C E Peppink, nulla lectionis varietate notata), quam lectionem in schedis praefert coli. Hesych. δ 2435 (vid. Ornella

Γήραο

99

Montanari Mus. crit. 13/14, 1978/79, 447-449) 2 ή (cù) Bergk, vix ή (καί) (Dindorf, cf. Denniston Gr. Part. p. 306) έλάαο A: έλαίαο CE lsqq. lenam loqui sensit Suevern p. 17, 'fort, ad eundem senem de quo fr. 129. 135' Kaibel de meretricum delectu vid. Xenarch. fr. 4,7 Κ. έκλεξάμενον ήι TIC ήδεται . . . νέαι, παλαιάι, μεοοκόπωι, πεπαιτέραι (cf. Ar. Eccl. 896 πεπείραιο opp. véaic), de lenis senes invitantibus ibid. ν. 14 1 δρυπεπεϊο έλάαι Eup. fr. 312 Κ., cf. Ar. Lys. 564 cum schoL; A. S. Pease RE XVII 2 p. 2012, 11-36 2 άλμ. fr. 408, Pease p. 2013, 48-63 3 cxiqjQàc . . . καί véac Men. fr. 389 Koe., cf. Timocl. fr. 22,3 Κ. et vid. Wil. Schiedsg. p. 71, Taillardat p. 21 notior similitudo ab uvis ducta, cf. AP V 20 (Honesti), 304 (anon.) horum diversorum generum meretrices mox re vera in scaenam prodisse susp. Wehrli Motivstud. p. 272 numeri: 1 gl (cum insolita resolutione, cf. Eur. Hei. 1489) cho ba, 2 Agl (nisi monosyllabum inserendum est) cho ba

149 (143) Phot. p. 256,7 Μ ε λ ι τ έ α κ ά π ρ ο ν (-éac: κ. cod., corr. Porson)- Άριοτοφάνηο êv Γήραι λεγει άντί του Εύκράτηο, έπεί ôacijc ècxiv (ήν Blaydes)' και γαρ αρκτον (άριοτον cod., corr. Porson) αύτόν ελεγον. ή ότι μυλωνάς (-να cod., corr. Naber) ειχεν εν oîc έτρέφοντο eie. Hesych. μ 728 Μελιτευο κάπροσ (Εΰκράτηο,) τών γάρ δήμων Μελιτεύο ècTi (ήν? Blaydes). και cöv αυτόν (cíiv αύτώι cod., corr. Mus.) άντικρυΰ έκάλουν, ïccoc μεν δια δασάτητα, έπεί καί άρκτον αύτόν φαα πολλαχοΰ, ϊςωε δέ καί ότι μυλώναο έκέκτητο, έν oïc ct3c ετρεφεν cf. Plaut. Capt. 807 tum pistores scrofipasci, qui alunt furfuribus sues, / quorum odore praeterire nemo pistrinum potest Eucrates κυρηβιοπώληο est fr. 716, cf. Equ. 254, Cratin. fr. 339. vid. Busolt Gr. Gesch. III 2 (1904) p. 9873, Swoboda RE VI 1 (1907) 1056, 52sqq., 1057, lsqq. dubitat Wesley E. Thompson, ΦΟΡΟΣ, Trib. to Β. D. Meritt (1974) p. 148

150 (144) Poll. X 173 (codd. FS, ABCL) φαίηο δ° αν κατ' Άρισιοφάνην . . . καί eòe έν Γήραι (fr. 141. 142) . . . καί κ α λ α μ ί ν ο υ ΰ α ύ λ ο ύ ΰ (καλαμινοΰ avXoc FS). Id. Χ 153 ουβήνην δέ την τών αυλών θήκην καλοΰαν (Thesm. 1197). καί αύλοϋο όοτείνουο, και καλαμίνουο αύλούΰ Άριετοφάνηε εφη, καί (Καλλίμαχοο την add. cod. Brüx. 60, fr. [821] Pf.) φορβειάν την αύλητικήν (Vesp. 582) cf. fr. 738 καλαμίνην σύριγγα, vid. Bluemner Techn. II p. 391

100

ARISTOPHANES

151

(145)

Antiatt. ρ 102,15 κ α τ α λ α λ ε ϊ ν " Άριοτοφάνηο Γήραι. Poll. II 125 το καταλαλεϊν παρά Άριοτοφάνει, qui fort. Ran. 752 respicit

152

(146)

Poll. X 61 (οκεύη δικαοτικά) κ λ η ρ ω τ ή ρ ι ο ν εί γαρ καί έπί του τόπου εοικεν είρήοθαι τοΰνομα έν τώι Γήραι Αριστοφάνους άλλα καί έπί του άγγείου αν έναρμόςειεν. cf. Phryn. praep. soph. p. 81,9 κληρωτήρια, ενθα κληροΰνται oí δικαοταί Eccl. 681 τα δέ κληρωτήρια ποί τρέψε«:; :: sic την άγοράν καταθήαο- / κάιτα curjcaca παρ' Αρμοδίωι κληρώσω πάνταο κτλ. Arist. Ath. rep. 63,2 κλη[ρωτήρι]α εικοα, δ[ύο τ]ήι φυλήι έκαστη ι, cf. 64,2; 66. vid. S. Dow HSClPh 50 (1939) 1 - 3 4 , J. D. Bishop JHS 90 (1970) 1 - 1 4 , H. A. Thompson-R. E. Wycherley Ath. Ag. X I V (1972) 53 sq.

153

(147)

Harp. p. 275,10 Dind. ο κ ά φ ι ο ν Αντιφών (fr. 12 Bl.) . . . ότι το οκάφιον είδοο κουράσ, καί Άριοτοφάνηο Γήραι. fab. nom. om. epit., unde Phot. p. 517,17 Thesm. 838 οκάφιον άποκεκαρμένην, cf. Av. 806. Ael. Dion, c 23

154

(148)

Harp. p. 289,3 Dind. τή τ ε c άντί του τοΰτωι τώι ετει Aucíac (fr. 216 S.) . . . Αριστοφάνηο Γήραι (νεφέλαιο [624] καί γήραι V) καί οί άλλοι

155

(8 Dem.)

Lex. Mess. (Orus, Π. όρθογρ.) fol. 283 ν 6, ed. Rabe RhM 47 (1892) 412 ώ ι δ ι κ ό σ Αρισιοφάνηο Γήραι. cf. Antiatt. p. 116,31 ώιδικόο' άντί του ευ άιδων. Hesych. ω 53 ώιδικόο' μουοικόο. Poll. IV 52 fr. 753 hue pertinere censet Kaibel ad Γήραϋ sunt qui référant etiam fr. 591 (vid. ad fr. 145) et 716

Γήραο

Γηρυτάδηο

101

Γηρυτάδηο Catal. fab. (test. 2 a 14) Γηρυτάδηο (γυριτ- Rs Vat. 918) Γηρυτάδηο nomen, cuius originem a γήρυο γηρύειν repetendam esse apparet, tamquam a *γηρυτήο patronymicorum in modum comice fictum; ετωμυλιοσυλλεκτάδηο, φακιοσυρραπτάδηο (Ran. 841 sq.) et Solonis Λιγυαιχτάδηο fr. 20,3 W. (si modo nomen corrupte traditimi recte restituerait Bergk et Diels) conferuntur a V. Schmidt, vid. Lobeck ad Soph. Ai. 880, Schwyzer I p. 509 (2), Björck D. Alpha impurum u. d. trag. Kunstspr. (1950) p. 52. 'in poetis maxime tragicis perstringendis fabulae argumentum positum fuisse dubitali nequit, quamquam singular! nomine quemnam ex illis Γηρυτάδην poeta appellaverit nescimus. ipsi poetae legatos de suo numero electos ad inferos misisse finguntur, non tam opinor de emendanda arte Aeschylum aliosve antiquiores consulturi quam quaesituri quis inter vivos principem locum tenere videatur vel recentiores num antiquis poetis inferiores putandi sint. quamquam alia quoque quae ab inferís quaesierint cogitari possunt. prior certe pars non apud inferos agebatur, sed Athenis ad ipsum ut videtur Bacchi templum. de altera parte iudicarem, si fr. 696 ad Gerytaden referendum esse constaret, ubi ipse Aeschylus de sua arte disserens inducitur' Kaibel. de titulo vid. etiam Breitenbach p. 71, de itinere in Orcum suscepto Graf Aur. aet. p. 70 sqq., Rohde Gr. Rom. 3 p. 280°, Helm Luc. u. Men. p. 21 sq. a. 407 doctam esse fabulam, praesente scilicet Agathone (fr. 178), absente Euripide, coniecit Usener; a. 408 Kuiper et Geissler (p. 61 sq.) rationibus dubiis, cum ille fr. 595, hic fr. 591 et 595 pro certis huius fabulae fragmentis abutatur. Pluti superstitis fere aequalem fuisse Gerytadem putat Raubitschek RE XX 1 (1941) 61,50 propter fr. 179, quem contra vid. Geissler p. xvii Bergk ap. Mein. II 2 p. 1004 sq. Leutsch ap. Ersch u. Gruber, Allg. Encycl. d. Wiss. u.Künste 62 (1855) 2 1 9 - 2 2 6 Kock I p. 427 Usener Kl. Sehr. I p. 337 sq. Kann De iteratis p. 23sq. W. Kuiper Mnem. 41 (1913) 240sq. Geissler p. 61sq. cum add. p. xvii Norwood p. 2 8 9 - 2 9 2 Mazon REA 44 (1942) 183sqq. Schmid I 4 p. 209 sq. Geizer Ar. p. 1410

102

ARISTOPHANES 156 (149. 150) (Α.) καί tic νεκρών κευθμώνα καί εκότου πύλαο ετλη κατελθεϊν; (Β.) ενα f δ' άφ' έκάστηο τέχνης είλόμεθα κοινηι γενομένηο έκκληοίαο, οΰο ήιομεν ονταο άιδοφοίταο καί θαμά 5 έκεΐοε φιλοχωρούνταο. (Α.) etcì γάρ xlvec άνδρεο π α ρ ' ύμίν άιδοφοίται; (Β.) νη Δ ί α μάλιοτά γ'. (Α.) ωοπερ Θραικοφοΐται; (Β.) πάντ' έχεια (Α.) καί τίνεο αν είεν; (Β.) πρώτα μεν Οαννυρίων άπό τών τρυγωιδών, άπό δέ τών τραγικών χορών ίο Μέλητοο, άπό δέ τών κυκλίων Κινηααο. (Α.) (be οφόδρ' έπί λεπτών ελπίδων ώχείοθ' άρα. τούτους γάρ, ήν πολλώι ξυνέλθηι, ξυλλαβών ó τήο διαρροίαο ποταμόο οίχήοεται

Athen. XII p. 551 Α καί Άριοτοφάνηο δ' έν Γηρυτάδηι λεπτούς τοΰςδε καταλέγει, oOc καί πρέοβειο υπό τών ποιητών φηοιν ele "Αιδου πέμπεοθαι πρόο τοΰε εκεί ποιητάο λέγων ούτωοί (ούτωο. εί Α)' καί xíc Kmjcíac. είθ' έξηε φ η α ν v ό κωμωι-

Γηρυτάδηο

103

ôiac ποιητής και Μέλητος ó τραγωιδίαε ποιητής καί Κινηςίας (ό add. Kaibel) κύκλιων χορών. Athenaeus post Aristophanis verba exscripta pergit p. 551 C περί δέ του Cavνυρίωνοο και Οτράττις έν Ψυχαςταϊς φηςιν €αννυρίωνος ςκυτίνην έπικουρίαν (fr. 54 Κ., cf. fr. 20 Κ.), περί δέ Μελήτου (47 Τ 2.3 Sn.) αυτός ó Οαννυρίων έν Γέλωτι λέγει ούτωσ Μέλητον τον άπό Ληναίου νεκρόν (fr. 2). ην δ' övtcoc λεπτότατος και μακρότατος ó Kivr]cíac, eie ôv καί όλον δράμα γέγραφεν Οτράττις, Φθιώτην 'Αχιλλέα αύτόν καλών (fr. 18 Κ.) . . . άλλοι δ' αύτόν, (be καί Άριςτοφάνης (Αν. 1377), πολλάκις είρήκαα φιλύρινον Κινηααν . . . οτι δέ ήν ó Kivr|cíac νοεώδηε . . . Aucíac ó φήτωρ έν τώι ύπέρ Φανίου παρανόμων έπιγραφομένωι λόγωι εΐρηκεν (fr. 143, S.), qui eum 'in dies morientem' fecit, cf. Plat. fr. 184 Κ. in eodem macilentorum catalogo p. 552 DE leguntur comicorum ioci de Philippide propter gracilitatem semimortuo 11 Equ. 1244 (TrGF adesp. 55) λεπτή tic έλπίο ècx έφ' ης όχούμεθα (vid. Fraenkel Aesch. Ag. III p. 829), Plat. leg. III p. 699 Β, Plut. Non posse suav. vivi sec. Epic. 24 p. 1103 E, Gal. protr. 4 13 βόρβορον πολύν / και ςκώρ άείνων Baccho ad inferos descensuro denuntiat Hercules Ran. 145 sq., vid. Dieterich, Nekyia (1893) p. 72sqq. sunt qui Cinesiae alvum solutum irrideri putent, quo morbo eum laboravisse non recte colligitur ex Ran. 366 et Eccl. 330, vid. Maas R E XI 1 p. 480,45 sqq. 'colloquitur poeta (v. 3) cum alio quodam non poeta (v. 6), reditum legatorum ut videtur exspectantes. έκκληαα teste Athenaeo non populi sed poetarum omnium sive qui tum iam sodalicio coniuncti erant artificum Dionysiacorum' Kaibel ms.

157

(152)

τότε μεν f οου κατεκοττάβιζον το f νυνί δέ καί κατεμοϋα, τάχα δ' εΰ οίδ' οτι καί καταχεοονται Poll. VI 111 (codd. FS, A; C usque ad άποβλύζειν) ού μην εΐποι αν tic το κοτταβίζειν έφ' ού νύν, {άλλ' del. Kaibel, cf. Athen. XV p. 665 Ε } έμεϊν ή άποβλύζειν (άποκλFS, Α), πλην ει tic παίζων βούλοιτο οΰτωο ύποπτεύειν το έν τώι Γηρυτάδηι ύπ' Άριοτοφάνουο είρημένον" τότε καταχέοονται 1 τότε FS: το Α τότε μέν, (Διόνυοε) Bergk, (γάρ, ώ τάν) Herw., (τάλαινα), sc. Poesis, Kock (ουκ- άλλα) τότε μέν Hermann 1842 p. 510 κατεκοττάβιζον το FS (e sil.): -ντο Α: κατεκοττάβιζον αν Bergk τότε μέν (γε) coi κατεκοττάβιζον — υ — Boissonade (γε), Dindorf (tum (ούτοιί) in fin. Austin), τότε μέν έμού κατεκοττάβιζον (οί νέοι) Kaibel, ipsum Bacchum loqui coniciens 2 καί om. A 3 καταχεοούνται Herw., sed vid. R. J. Walker CIR 8 (1894) 21 1 cottabo insolenter utentium petulantia illustrato Aesch. fr. 179 R., Eur. fr. 562 N., vid. Κ. Schneider R E XI 2 p. 1531, 40 sqq. 3 Cinesiam notari censuit Bergk, cf. Ran. 366 (vid. ad fr. 156,13). καταχέζειν τινός Nub. 173, cf. Ale. com. fr. 4 Κ., ut κατατιλάν Eccl. 330, κατουρείν Eccl. 832

104

ARISTOPHANES

158

(151)

(Α.) καί πώο έγώ Ο ε ν έ λ ο υ φάγοιμ' αν ρήματα; (Β.) sie ö | o c έμβαπτόμενοο ή ξηρούο άλαο Schol. vet. (RVT) et Tricl. (Lh) Vesp. 1312 Οθενελοο δε (32 Τ 1 Sn.) τραγικός (τραγ. ύποκριτήο ήν ó C0. Lh), ôc δια πενίαν τήν τραγικήν άπέδοτο οκευήν κακώς πράττων έν τήι τέχνηι (deficit R; έν τ.τ. oui. Lh, πρ. εν τ.τ. om. Γ). Γηρυτάδηι (γυριάδη V, εν Γηρυτάδηι Γ, περί τούτου γέγραπται έν Γηρ. Lh)· καί άλας. Πλάτων Οκευαϊσ (fr. 128 Κ.). Athen. IX p. 367 Β άλών δε καί οξους μέμνηται ό καλός Άριςτοφάνης έν τοις περί Οθενέλου του τραγικού λέγων καί akac. Poll. VI 65 (ήδύςματα) λεπτοί άλεο, ώς Άριςτοφάνης' eie άλας 1—2 coronides in marg. Lh personas dist. Tyrwhitt Arist. de Poet. 1 1794 p. 153 ("1817 p. 140) 1 ρήματα Schol. Vesp.: ρήμα Athen.: ρήμά τι Tyrwhitt 2 ξηρούς Schol. Vesp. VLh (ξηρ. άλ. post ή εις [sic] in spat. vac. om. Γ): λευκούς Athen.: λεπτούς Poll. 2 Plin. nat. hist. XXXI 85 salsissimus sal qui siccissimus, 87 acer et siccus ut Megaricus. frequens confusio vocabulorum λεπτ. et λευκ. (cf. Eur. Med. 1189, Or. 140); ne illud quidem huic loco aptum, ςί. Arist. meteor. II 3 p. 359a 32 άλες ού χονδροί (Ar. Αςίι. 521 χονδρούς akac de sale Megarico), άλλα χαύνοι καί λεπτοί ώαπερ χιών. είαν δε τήν τε δύναμιν άςθενέςτεροι των άλλων κτλ. 'loquitur ipse Bacchus, cf. fr. 157; respondet alter salibus condienda esse insulsa carmina vel aceto' Kaibel ms. cf. fr. 128 et 595, etiam Vesp. 1367 ebe ήδεως φάγοις άν έξ δξουΰ δίκην Stheneli λέξιν ταπεινήν notât Aristoteles, poet. 22 p. 1458a 20 sq.

159

(156)

άρ' ένδον άνδρών κεοτρέων άποικία; ώο μεν γάρ είοι νήςτιδεο, γιγνώοκετε Athen. VII 307 (D ειδοο κεςτρέων οί νήςτεις) Ε 'Αριστοφάνης Γηρυτάδηι" άρ' ένδον γινώςκετε 2 eleu CE: έςτι Α: έςτέ super έςτι cod. Ρ ex coniectura (fort, recte) γινώΰκετε ACE: -ται Ρ lsq. Phot. p. 158,22 κεοτρεϊΰ νήςτεις (κέςτρεις' νήςας cod.) έκάλουν κεχηνότας καί πεινώντας- λαίμαργοι γαρ ούτοι οί ίχθύες. Hesyeh. κ 2384 (ςί. 2383) κεςτρείς- τους κεχηνότας καί πεινώντας κεςτρεις λέγουςι. καί τούς 'Αθηναίους ούτως έλεγον καί προςηγόρευον. το γάρ ζώιον αυτό λαίμαργόν τε έςτι καί απλή eroν, ςί. Arist. hist. an. Vili 2 p. 591 b l άνδρών κεςτρέων ut άνδρες ίχθύες Archipp. fr. 29 Κ.

Γηρυτάδηο

105

post legatorum ad inferos adventum dicta putant Bergk et Kock, aliter Kaibel ms. qui 'ένδον i. e. in Dionysio, ubi poetae convenerant'

1 6 0 (CGFP 74, 16-19) περιάγειν έχρήν τον μηχανοποιόν eoe τάχιστα την κράδην Pap. Ox. 2 7 4 2 (XXXV 1 9 6 8 p. 7 5 , saec. ΙΙΡ) fr. 1,8 CXQ]0XTIC Άταλ[άν]τωι (fr. nov.)· άπό τήο κράδηο, ήδη γαρ ìcxàc γίν[ομαι,] / ó μηχανοποιόο μ' eoe τάχιστα καθελέτω. έν í>orv£ccaic (fr. nov.)· Aióvucoc ôc θύροοιαν αύληχαί f δει' λ t κω[.. ] ένέχομαι, δι' ετέρων μοχθ[ηρ]ίαν / ήκω κρεμάμενος ώοπερ ìcyàc έπί κράδηο. Άριοχοφάνηο Γηρυτάδηΐ' περιάγειν κράδην Poll. IV 128 ή μηχανή δέ θεούϋ δεικνύει και ήρωο xoìic έν άέρι Βελλεροφόνχαο ή Περοέαϋ . . . ô δ' ècxìv έν τραγωιδίαι μηχανή, τοϋχο καλοϋοιν έν κωμωιδίαι κράδην. δήλον δ' ότι συκήο έοτι μίμηασ κράδην γάρ τήν συκήν καλοϋαν οί 'Αττικοί. Zenob. Ath. III 156 = 'Plut.' prov. II 16 (CPG I p. 338, fr. adesp. 750 Κ.) κράδηο ραγείοησ κράδη νυν οΰχ ó CÚKIVOC κλάδοΰ, άλλ' ή άγκυρίο, άφ' ήο οί ύποκριταί έν xaîc τραγικαϊο aajvaïc (var. lect. μηχαναίο) εξαρτώνται, θεοϋ μιμούμενοι έπιφάνειαν, ζωοτήρι και τα tv ία ιέ κατειλημμένοι. Hesych. κ 3913 κράδη· συκή. κλάδοο. και άγκυρίο, έξ ήο άνήπχοντο οί έν ταίΰ τραγικαϊΰ μηχαναϊο έπιφαινόμενοι. Schol. Ar. Pac. 627 b (Sud. κ 2315) κράδη eïôoc ουκήο. ε ex ι δε καί μηχανή, vid. Taplin, The Stagecraft of Aesch. (1977) p. 445 sq. μηχανοποιόν alloquitur Trygaeus Pac. 174, cf. fr. 192 imperfectum έχρήν urgentis est, ut Plut. 432 λέγειν c' έχρήν αΰτίκα μάλα, cf. 624, Pac. 1041, al.

161 έν

TOÏCI

(153)

cuvôeijcvoïc επαίνων Αίοχύλον

Athen. VIII p. 365 Β οΰνδειπνον ειρηκεν έπί συμποαου Aucíac (fr. 174 S.) . . . καί Πλάτων (conv. p. 172 B?) . . . και Άριοτοφάνηε Γηρυτάδηΐ" έν Αίοχύλον. διόπερ uvee καί το Οοφοκλέουο δράμα κατά το ούδέτερον έπιγράφειν άξιοϋαν Ο3νδειπνον (vid. Radt TrGF IV p. 425). Phot. p. 551,21 σύνδειπνα- τα συμπόαα. καί Aucíac καί ετεροι, propter pluralem numerum hue potissimum referendum, cum et Lysias et Plato singulariter dicant σύνδειπνον. sed valde dubitandum annon recte interpretatus sit comici verba grammaticus ille quem Athenaeus et Photius sequuntur, cf. Eur. Ion. 1172 γέλων δ' εθηκε ευνδείπνοιο πολύν, Xen. Cyr. III 2,25, Vili 2,3 et de praepositione έν Ar. Vesp. 1185 λέγειν έν άνδράαν (in convivio), Thesm. 90 έκκληαάΰοντ' έν xaîc γυναιξί χάν δέηι / λέξονθ' ΐιπέρ έμού, Ach. 630 διαβαλλόμενοο . . . έν 'Αθηναίοι sim., et cum ipso verbo

106

ARISTOPHANES

έπαινείν Arist. rhet. I 9 p. 1367b 9 et III 14 p. 1415b 31 èv Άθηναίοιΰ έπαινείν (liberius reddens Plat. Menex. p. 235 D) toic A: corr. Brunck Nub. 1366 (Phidippides super cenam των Αίοχύλου λέξαι τι a pâtre iussus) έγώ γαρ Αίοχύλον νομίζω πρώτον έν ποιηταϊο, / ψόφου πλέων, άξύοτατον, ετόμφακα κρημνοποιόν; 1377 öcuc ουκ Εύριπίδην έπαινείο / αχρώτατον

162 (154) θεράπευε καί χόρταζε των μονωιδιών Athen. III p. 99 F χορταοθήναι εϊρηται . . . παρά μεν Κρατίνωι (fr. 149) . .. καί Μένανδρος (fr. 399 Koe.) .. . Άριοτοφάνηο δ' έν Γηρυτάδηι- θεράπευε μονωιδιών. sequuntur Soph. fr. 666 R., Eub. fr. 30 K., Sophil. fr. 6 K., Amph. fr. 28 K. (omnes χορτάζεοθαι praeter Sophoclem qui παγχόρτοιοιν). Poll. VI 43 το δε χορτάζειν Άρκποφάνηο εϊρηκε (Pac. 139 et 176 χορτάοω), καί το χορτάζεοθαι Αραρώο (fr. 21 Κ.), Αναξανδρίδηο δέ (fr. 76 Κ.) καί χορταομόν. cf. Ael. Dion, χ 14 Plat. rep. IX 571 D écuácac λόγων καλών καί οκέψεων, I 352 Β εύωχοϋ του λόγου, Theophr. char. 8,3 εύωχήοειν καινών λόγων contulit Blaydes Ran. 944 άνέτρεφον μονωιδίαιο (sc. tragoediam, gloriatur Euripides) de contextu multa et incerta coniecerunt docti. 'iubet aliquis . . . Meleto Euripidis monodias edendas praeberi' Bergk. 'Sannyrion comicus Meletum tragicum . .. iubens . . . adulali Plutoni et inferís' Bothe. 'iubetur Cephisopho post Euripidis mortem alii cuidam poetae tragico servire eumque monodiarum pabulo saginare' Fritzsche Ran. p. 312. 'aliquis ex antiquis poetis, fort. Euripides, unum ex recentioribus, nimis macilentum iubetur monodiis suis curare et firmare' Kock, 'cura eum (s. earn) et nutrì monodiis tuis. non certe ad Euripidem haec dieta' Kaibel ms.

163 (157) την μάλθαν έκ των γραμματειών ήοθιον Poll. Χ 58 (codd. FS; CL inde a Κρατίνοο) ó δε ένών (έπων? Bekker) τηι πινακίδι κηρόΰ ή μάλθη ή μάλθα. Ήρόδοτοο μεν γαρ κηρόν εΐρηκεν (VII 239,3 sq.), Κρατινοο δε έν τηι Πυτίνηι μάλθην εερη (fr. 217), Άριοτοφάνηο δέ έν τώι Γηρυτάδηι- την ήοθιον. Hesych. μ 177 μάλθαν κηρόν άπαλόν (μαλθακηρόν άπαλώο cod., corr. Is. Vossius) ήοθιον έοθίων Poll. FS

Γηρυτάδηο

107

Lex. Bekk. v p. 278, 23 μάλθη' μεμαλαγμενοο κηρόο ή άλλο τι τοιούτον, ώι τα γραμματεία πλάττεται (πρ. cod., corr. Kassel), cf. Harp. p. 198,4 Dind. (ad Dem. 46,11) 'dictum hoc in legatos illos, qui prae nimia voracitate [pot. inedia] in itinere ceram ex tabellis, quas perferre debebant, comederunt' Bergk. cf. fr. 159

164 (158) άκροκώλι', άρτοι, κάραβοι, βολβοί, φακή Athen. III p. 95 F (post fr. 4) καί εν Γηρυτάδηΐ" άκροκώλι', άρτοι, κάραβοι. Et. magn. p. 53,13 άκροκώλια, άρτοι, βολβοί, φακή versum concinnavit Dindorf 'de legatorum coena videtur sermo esse' Bergk

165 (159) πτιοάνην διδάοκειο αυτόν εψειν ή φακήν; Athen. IV p. 158 C (φακή) ó χαρίειο τε Άριοτοφάνηο έν Γηρυτάδηι εφη (και Άρ. δέ που φηοί CE)' πτιοάνην φακήν. καί έν Άμφιαράωι - (fr. 23) πτΐΰάνην CE: -ην ην Α διδάΰκεΐΰ Α: -ειν CE αυτόν εψειν Α: αντ εψειν punctis additis C: αυτήν εύρειν Ε Antiphan. fr. 173 Κ. φακήν / εψειν μ' έδίδαοκε. paene proverbialem locutionem fuisse putat Wachsmuth Sillogr. p. 123 'haec de eadem coena' [cf. fr. 164] Bergk 'i.e. medicusne es an coquus?' Kaibel, sed etiam φακή aegrotorum in usum parari potuit, cf. Gal. in Hipp. vict. acut. I 17 (CMG V 9,1 p. 134,27 Helmr.) àçxoc δέ μόνοο καί χόνδροο έπί των όξέωο νοΰούντων δίδονται καί πρόο ταϋτ' ëcrti μόνα παραβάλλειν τήν πτιοάνην ή γάρ τοι φακή καί ή κέγχροο καί ή τήλιο œc φάρμακα ποτε προοφέρεται διά τινα των κατά κοιλίαν νοοημάτων, ούχ cbc cixía τροφής ενεκα

108

ARISTOPHANES

166

(161)

ήιοαν ευθύ τοϋ Διονυαου Et. gen. AB (Et. magn. p. 420,1) ήιειν . . . καί το (το om. Α) πληθυντικόν ήιμεν. Άριοτοφάνηο Πλούτωι- (659) . . . και εν Γηρυτάδηι" ήιοαν Διονυαου, άντί τοϋ έπορεύοντο (deficit Α). 'Ωροε ό Μελήαοο (fr. Β 75 Alp.) Διονυοίου Et. magn.: -vcov Et. gen. vid. ad fr. 130 Eup. fr. 183 Κ. άλλ' εύθύ πόλεωο είμι, 304,2 Κ. ευθύ τών άρωμάτων. vid. Alpers ad Or. fr. Β 71 verbi forma eadem Equ. 605 μετήιοαν, Agath. 39 F 1 Sn. ÊLcrjicav ήια fr. 417

167 (171) αυτοί θύομεν Hesych. a 8417 αυτοί θύομεν" άντί τού αυτοί πίνομεν ένηλλαγμένωο, παρόοον οί καλούμενοι eie écúaciv λέγουοι "καί αύτοί θύομεν." έπί γαρ τών καλουμένων υπό τίνων λέγεται. Αριστοφάνης Γηρυτάδηι (Γαρυτάδ Η, corr. Mus.) 'dixerunt aliqui καυτοί θύομεν, i.e. nos quoque vocati sumus ad coenam' Kaibel. de Hesychii explicatione dubitat Fritzsche Thesm. p. 172, coll. Plut. 1136—1138; vid. vLeeuwen ad Ach. 504 (αύτοί έομεν). 'qui ita dicebant Hieroclem aliquem [Pac. 1046 sqq.] a compotatione excludebant' Kock

168 (172) φορμώι οχοινίνωι Poll. Χ 169 (codd. FS, ABCL) έν δε τώι Γηρυτάδηι (έν Γ. om. A) ó 'Αριστοφάνης λέγει' φορμώι (φορμόϋ FS) οχοινίνωι. Id. VII 175 (FS, ABL) φορμόν δέ οχοίνινον (c-χοίνιον FSA) Αριοτοφάνηο λέγει Phryn. praep. soph. p. 121,16 φορμόο δέ ecu πλέγμα τι έκ φλέω, cf. fr. 591,96. vid. Gow ad Theocr. 21,13; Bluemner Techn. I2 p. 300

Γηρυχάδηο

109

169 (163) (Α.) πόλοο τόδ' έοτιν. (Β.) κάιτα πόοτην ήλιοο τέτραπται; Poll. IX 46 (codd. FS; ABCL usque ad Άριοτοφάνουο) το δε καλούμενον ώρολόγιον ή που πόλον αν TIC ειποι φήοαντοο Άριοτοφάνουο εν Γηρυτάδηΐ' πόλοο τέτραπται τόδ' Brunck: τοΰτ' FS έοτιν. :: κάιτα Lobeck Phryn. p. 664: έοτιν εκαοτα FS: èctiv είτα Porson Praef. Hec. p. xlv (melius έοτίν; είτα Bergk) vid. ad fr. 227 :: κάιτα ut Av. 103, Lys. 1166 πόοτην sc. γραμμήν, 'linearti' (Vitr. IX 7,2—7, vid. Pfeiffer ad Call. fr. 110,1), acc. ut χρέπεεθαι όδόν sim. 'dicit haec apud inferos unus ex legatis, qui coenam cupide desiderai' Bergk. 'ut Strepsiades in Nub. a discípulo Socratis de geometria, astronomia cet. multa admirabilia ipse audit, ita hic legatis poetarum apud inferos monstrari videtur ó κάτω πόλοο, sed simili atque in Av. 179 ioco eum pol um pro gnomone habent' Kock e certamine sumptum esse hunc versum susp. Perusino p. 103

170 (164) φήμαιο (μεν) οΰν έγώ βροτών άπανταο έκλαπήναι Erot. ε 23 (codd. A, HLMO) έκλαπήοεταΐ' άντί του έκγλυφθήοεται και έκγεννηθήοεται, tbc καί Άριοτοφάνηο έν Γηρυτάδηι (γυριτάδει Α, γυριτώδει HLMO) ψηα' φήμαιο έκλαπήναι. άπαξ εΐρηται (Hipp. De nat. pueri 29, vol. VII p. 530,11 L., vid. Cobet De arte interpr. p. 150sq., Var. lect. p. 367) καί παρ' ημών έξήγηται μόνον. Phot, (ζ) ined. = Et. gen. AB (Et. magn. p. 311,52) έκλαπήναι (έγλ- codd.)' έκγλυφήναι (έγγλ- codd.). έπί των veocciüv κυρίωο' παρά το λέποο μέν add. Dindorf 'immo famae hominum equidem (credens) omnes ex ovo (sive ovis) natos esse (affirmo)' interpretatur Cassio RFIC 106 (1978) 28—31, interlocutorem ratus alterius opinioni obloqui adhibito ilio dicendi genere quo Cario utitur Plut. 269 sq. coniecturis parum probabiliter versum temptarunt docti, φημί δ' οΰν έγώ βροτών άπαντ' αν έκλ. Hermann 1842 p. 510, φήμη 'ctiv έξ ώιών βροτούο άπανταο έκλ. Bothe, φήμ' ούν έγώ 'κ τούτου βροτοΰο απ. έκλ. Cobet 11. 11. (φήμ1 οΰν έγώ iam Lobeck Rhem. p. 366), φήμ' οΰν έγώ 'ξ ώιών κτλ. Herw. Mnem. 10 (1882) 74 φήμαιο βροτών Antiphan. fr. 105,1 Κ. de ovo ilio primigenio quod celebratur Av. 695 admonuit Lobeck 1.1.

110

ARISTOPHANES

171 (166) χαριεντίζηι καί καταπαιζειο ήμών καί βωμολοχεύηι Harp. p. 76,9 Dind. βωμολοχεύεςθαι- κυρίως έλέγοντο βωμολόχοι οί έπί των θυςιών ύπό τους βωμούς καθίζοντες καί μετά κολακείας προςαιτούντες, ετι δέ καί οί παραλαμβανόμενοι xaíc θυςίαις αυλή τα ί τε καί μάντεις. Φερεκράτης Τυραννίδΐ" (fr. 141 Κ.) . . . έκ μεταφοράς δε τούτων έλέγοντο βωμολόχοι εύκολοι τίνες άνθρωποι καί ταπεινοί καί πάν ότιούν υπομένοντες έπί κέρδει δια του παίζειν τε καί ςκώπτειν. Αριςτοφάνης Γηρυτάδηΐ" χαριεντίζηι βωμολοχεύηι. Et. gen. Β (Et. magn. p. 807,16, Zonar. p. 1845) χαριεντιζόμενοι- εύτραπελιζόμενοι (-λευόμενοι Et. magn.), ςκώπτοντες. και Αριςτοφάνης· χαριεντίζεις βωμολοχεύη. Sud. χ 105 χαριεντίζεις βωμολοχεύηι . . . 106 = Lex. Bachm. p. 413,18 χαριεντιζόμενοι" εΰτραπελευόμενοι, ςκώπτοντες, ώς Αριστοφάνης (ώς om. Sud. G, ώς Άρ. om. Lex. Βαςίιπι.). Schol. (A) Plat. rep. IV p. 436 D (p. 225 Gr.) χαριεντίζοιτο: εύτραπελεύοιτο, ςκώπτοι, ώς Άριςτοφάνης· χαριεντίζεις βωμολοχεύει. ef. Sçhol. apol. p. 24 C (p. 6 Gr.) χαριεντίζηι Harp. QPMNK: -ει Harp. Ζ: -εις ςε«. βωμολοχεύει Sehol. Plat., Et. magn. M ad parasitum dicta susp. Wuest RE XVIII 4 (1949) 1384, 65, ex agone sumpta Perusino p. 103

172 (167) ψίθυρόο τ' έκαλού και ψωμοκόλαξ Athen. VI p. 261 F ψωμοκόλακος δέ μνημονεύει Αριςτοφάνης (Αντιφ- Α, ςοιτ. Casaub.) έν Γηρυτάδηι ούτως (ότι ψ. κείται παρά Άντιφάνει CE)" ψίθυρος -ψωμοκόλαξ. sequuntur Sannyr. fr. 10 Κ., Philem. fr. 8 Κ., Philippid. fr. 8 Κ. ψωμοκόλαξ CE: κόλαξ A cf. κνιςοκόλαξ As. Sam. fr. 14,2 West

173 (160) âXXoc f ô ' είοέφερε πλεκτώι κανιαάωι άρτων περίλοιπα θρύμματα

Γηρυτάδηε

111

Poll. Χ 90.91 (codd. FS) κανά . . . καί κανίααα . . . (vid. Cratet. fr. 14). Άριχτοφάνηο . . . έν δε Γηρυτάδηι" άλλοο θρ. Id. VII 176 και το κανοΰν δέ πλέγμα τι, καί το κανίοκιον έν γαρ τώι Γηρυτάδηι φηοίν Άριοτοφάνηο πλεκτώι κανιοκίωι 2 θρύμματα ed. pr.: θρέμματα FS eidem carmini, cuius fr. 174 esse volunt, hoc quoque fr. tribuunt Bergk et Kaibel, hic quidem incerta ut ipse fatetur ratione scribens άλλοο δ' έξέφερ' έν πλεκτώι. κανιακίωι (τά τ1) άρτων περίλοιπα θρύμματα 'futtilis noviciae artis specimen ludicrum poeta finxit non sane ut Philoxeneum Convivium perstringeret — nam et numeris aliis et minus modestis irrisionis coloribus usurus fuerat — sed apparet alia id genus carmina tunc temporis non pauca fuisse' trímetros restituebant Bothe (άλλοο δέ πλεκτώι γ' είοέφερεν καν., sim. Fritzsche Em. Ar. p. 20 qui γ' είοέφερε, Blaydes qui γ' είοέφερ' έν, Kock qui προοέφερ' έν), Holden (είοέφερε πλεκτώι δ1 άλλοο έν καν.)

174 (165) ήν δε το πράγμ' έορτή" περιέφερε | δέ κύκλωι λεπασυήν ήμΐν f ταχύ προςφέρων π aïe f ένέχει, τ ε | οφόδρα κυανοβενθή Athen. XI p. 485 Α λεπαοτη. oí μεν όξύνουα την τελευταίαν, œc καλή, οί δέ παροξύvoDciv, eoe μεγάλη, τούτο δέ το ποτήριον ώνομάοθη άπό τών είο tàc μέθαο καί xàc ácamac πολλά άναλιοκόντων, οΰο λαφύκταο καλούμεν. κύλικεο δ' ήοαν μεγάλαι. Άριοτοφάνηο Είρήνηΐ' (916) . . . έν δέ Γηρυτάδηι ('planius dixisset έν δέ Γηρυτάδηι (φάοκων)' Kaibel in ed.)' ήν κυανοβενθή, το βάθοο παρίοτηαν ó κωμικός του ποτηριού. Athen. 1.1. epit. καί άλλαχού δέ λεπαοτην κυανοβενθή φηαν (hinc Eust. in Π. p. 1246,35). Poll. Χ 75 (codd. F, CL) ότι δέ ή λεπαοτή ουκ εκπωμα μόνον ècxiv άλλα καί οινοχόη, cacpèc Άριϋτοφάνηο έν τώι Γηρυτάδηι ποιεί" περιέφερε ένέχει εοτω. vid. ad Cratin. fr. 468 2 πράγμα Athen.: χρήμ' Blaydes Adv. II p. 301 coll. Ran. 795, Eccl. 148. 1164, sed cf. Eccl. 488 μή ξυμφορά γενήοεται το πράγμα, Men. Sam. 383 το πράγμ' οργή n e έοτί (Luc. Tox. 15 λύττα ήν άκριβήο το πράγμα contulit Kock) περιέφερε Poll. C: -εν Athen.: περίφερε Poll. F: περιφερή Poll. L δέ Poll.: δ' έν Athen. δ' ήμΐν κύκλωι λεπαοτήν Dindorf 3 ταχύ om. Poll. F π aïe ένεχει τε Athen.: παϊο ένέχει εοτω Poll. CL: παιαν έχειν Êcxi Poll. F: π aïe ένέχεέν τε Dindorf: π aïe οίνοχόοο Capps ap. Gulick in ed. Loeb. V p. 1553 οφόδρα Athen.: οφόδρα (τι) Dindorf 1869: (ένέχεέν τ') έφόδια Hermann 1842 p. 509 (de tot resolutionibus dubitat Perusino p. 1007) de numeris magna est inter doctos dissensio; trímetros iambicos audiunt Toup Emend. IV p. 388, Bothe, Blaydes in ed. fr. Ar., tetr. iamb. Dindorf, Hermann, Kock, Kaibel in

112

ARISTOPHANES

ed. Athen, (probabilius, cf. Men. Dysc. 946 sqq.), choriambicos Bergk, dochmios Herw. Obs. p. 39, ionicos Kaibel ms. qui versus sie digerit ήν δε το πράγμ' εορτή' περιέφερε κύκλωι λεπαοτήν ήμΐν ταχύ προοφέρων π aie ενέχει τε cφόδρα κυανοβενθή addens 'quarti mensura paulo impeditior haec videtur - u u u l u u pro u — u ΟΌΊ u u '. vid. ad fr. 173. κυανοβενθη idem intellegit oîvov, non λεπαοτήν 'référant legati, quo pacto fuerint excepti apud inferos' Bergk

175 (168) Schol. Soph. El. 289 (ώ δύοθεον μίσημα, coi μόνηι πατήρ / τέθνηκεν;) καί ταύτα Άρισιοφάνηο παρώιδηκεν έν Γηρυτάδηι 'videtur igitur etiam alia ex praecedentibus Aristophanes in suum convertisse usum' Bergk, prob. Nauck Mèi. Gr.-R. 6 (1894) 29, qui conferì schol. ad v. 86, vid. Pher. fr. 193 K.

176 (162) Schol. (V) Ran. 436 (άλλ' ίχθ' έπ' αυτήν την θύραν άφιγμένοο) το όμοΐον και έν Γηρυτάδηι 'Plutonisne regia ut in Ranis, an aliqua domus Attica in Gerytade a choro monstrata sit, tacente scholiasta neseimus' Fritzsche Ran. p. 200. idem confert Plut. 962. 'ñeque eadem verba ñeque ea in eadem re posita fuisse constat' Kaibel

177 (155) Athen. III p. 112 DE (post Antiphan. fr. 176 K.) oijtoc ècti Θ ε α ρ ί ω ν ó άρτοποιόο, ου μνημονεύει Πλάτων έν Γοργίαι (p. 518 Β) . . . καί Άριοτοφάνηο έν Γηρυτάδηι καί Αίολοοίκωνι δια τούτων (fr. 1) 'eodem disticho quo in Aeolosicone etiam in Gerytade usum esse eo minus credi potest quod Hecubae exordium in hac ipsa fabula etiam alio modo traduxerat (fr. 156)' Kaibel ms. Thearionis mentionem Gerytadi, versus allatos Aeolosiconi tribui censet Schmid I 4 p. 1947. fuerunt qui vel textum mutandum esse putarent, έν Γηρυτάδηι ή ΑΙολοοίκωνι Grauert RhM 2 (1828) 500, έν Γηρυτάδηι- καί έν (sive κάν) Αίολ. Fritzsche Em. Ar. p. 19, coll. vix apte Steph. Byz. p. 392,5 sq. (Soph. fr. 495. 499 R.), έν Γηρυτάδηι δια

Γηρυτάδης

113

τούτων; ήκω εδώλια- κάν Αίολοοίκωνι Dindorf, coll. Athen. XIV p. 650 E qui post allatum ex Anagyro locum (fr. 52) pergit καί έν Γηρυτάδηι (fr. 188), non additis poetae verbis, in utroque dramate eosdem hos versus usurpatos esse arbitratur Bergk, prob. Kann De iteratis p. 12. ceterum vid. ad fr. 1

178 (169) Schol. Cyrill, (ex Timoth. Gaz., codd. A et 1, vid. Reitz. Gesch. gr. Et. p. 296 sq., Latte Kl. Sehr. p. 671) Ά γ α θ ώ ν ε ι ο ΰ , ει" αυλή eie tic μαλακή παρ' Άριοτοφάνει έν Γηρυτάδηι (ηρυταδη Α, ηρυτανηδι 1 teste Buehlero, corr. Reitz.). Άγάθων γαρ ó τραγικόε επί μαλακίαι διεκωμωιδειτο. Hesych. α 281 s Phot, α 83 Άγαθώνειον αύληαν την μαλακην. 'Αγάθων γαρ ó τραγικόο έπί μαλακίαι διεβάλλετο. Schol. (Β, V, OSQ) Luc. rhet. praec. l i p . 178 R. Άγάθων τραγωιδίαο ποιητήε etc μαλακίαν οκωπτόμενοο, addit Β solus (Areth.) Άριοτοφάνηο Γηρυτάδηι, cod. Barocc. 56 in An. Οχ. IV p. 269,21 Άρισιοφάνει (έν add. Leutsch) τώι Γηρυτάδηι. cf. Schol. Areth. (mutilatum) Plat. conv. p. 172 A (p. 447 Gr.) vid. TrGF 39 Τ 20 et 11 et cf. Τ 12. 15. 19. 21

179 (170) Harp. p. 209,13 Dind. N a t e έταίρα tic. Aucíac έν τώι κατά Φιλωνίδου (fr. 245 S.), εί γνήαοΰ, καί Άριοτοφάνηο Γηρυτάδηι. μήποτε δέ καί έν τώι Πλούτωι, οπου φηαν ό κωμικός έράι δέ Aaîc ού δια cè Φιλωνίδου (179), γραπτέον ην δια του ν Naie δια τον Φιλωνίδην, unde Phot. p. 285,11 = Sud. ν 16 Nate έταίρα tic, f|c μέμνηται Aucíac καί Άριοτοφάνηο. Athen. XIII p. 592 C (post Alcidam. fr. 3 S. et Lys. fr. 245 S.) μνημονεύει αύτηο καί Άριοτοφάνηο έν τώι Γηρυτάδηι. μήποτε δέ κάν τώι Πλούτωι . . . γραπτέον Nate καί ού Aatc vid. Holzinger ad Plut. 179 (de Gerytade p. 55) et de Harpocrationis atque Athenaei fonte Schwartz RE 12 (1894) 2863, 24-42, Steinhausen Κωμ. p. 45 sq., Jacoby ad FGrHist 347-351

180 (174) Poll. Χ 160 (codd. F, ABCL) θύλακοο καί ά ο κ ο θ ύ λ α κ ο ο , ώο έν τώι Άριοτοφάνουο Γηρυτάδηι (Γηρ. om. FA), sequitur fr. 587 (άοκοπήρα)

114

ARISTOPHANES

181 (175) Erot. γ 9 γαργαλιομόν (-οϋ codd., corr. Nachmanson ex Hippocr. oss. nat. 15, vol. IX p. 190,8 L.)· γ ά ρ γ α λ ο ο καιγαργάλη λέγεται έρεθιομόο, άπό τών παοχητιωοών (-ουοών codd., corr. Meineke IV p. 386) γυναικών είλημμενηο xf|c λεξεωο, (be καί Άριοτοφάνηο Γηρυτάδηι (γηρυτάδι D", codicis Η apogr., γηρυγάδι cett.) καί Δίφιλοο εν Δ αvate L (fr. 25 Κ.) Hesych. γ 170 γαργαλιομόο . . . ήδυπάθειά TIC.TOδε αυτό καί γάργαλοο καί γαργάλη. Phryn. praep. soph. p. 56,9 γάργαλοσ ó έρεθιομόο. και γαργαλιομόΰ. Moer. p. 194,7 Bk. γάργαλοο 'Αττικοί, γαργαλιομόο Έλληνεο, et sic praescribit Thom. mag. p. 72,12. γάργαλοο etiam Thesm. 133, υπό την εδραν αύτην ύπήλθε γάργαλοο. γαργαλιομόο saepius apud Piatonem, cf. imprimis Phaedr. p. 253 Ε γαργαλιομοϋ τε καί πόθου κέντρων

182 (176) Harp. p. 134,15 Dind. έρμα - ή (έρμαν codd., corr. Blomfield Gloss. Aesch. Ag. 977, ερμα Valesius) ΐφαλοο πέτρα. 'Αντιφών (fr. 18 Bl.) . . . ëcu δέ τοΰνομα καί παρ' Άνακρέοντι (PMG 403) καί έν Γηρυτάδηι (γυριτάδη Q) 'Αριστοφάνους (fab. nom. om. epit., unde Phot. p. 15,1 = Sud. ε 3026) Hesych. ε 5936 ερμα . . . τον πετρώδη καί έπικυματιζόμενον, ακτε μη βλέπειν, τόπον tíjc θαλάοσηο. καί 'Ανακρέων- άοσμων ύπερ ερμάτων φορέομαι. cf. Lex. Bekk. v p. 256,23, Poll. I 115

183 (177) Poll. VII 149 τ ά δ ε κ α ρ π ε ί α έν τώι Γηρυτάδηι Άριοτοφάνηο ειπών κτλ. (sequitur fr. 530)

184 (178) Poll. IV 181 (εργαλεία Ιατρών, codd. FS, A inde a καί) παρ' Άριστοφάνει έπίδεομα (Vesp. 1440, cf. Phryn. eel. 259), καί κ α τ ά π λ α ο μ α έν Γηρυτάδηι (γη ρυγάδη FS)

Γηρυτάδηο

115

185 (179) Antiatt. p. 107,32 μ έ το χ oc - 'Αριστοφάνης Γηρυτάδηι

186 (180) Poli. VII 117 φαίηο δ' αν . . . οίκοδόμοο. Άριοτοφάνηο γάρ εν Γηρυτάδηι εΐρηκε τούο ο ι κ ο δ ό μ ο υ ς

187

(181)

Poll. Χ 170 πηνήκην δε καί προκόμιον, καί (be Άριετοφάνηο έν Γηρυτάδηι π ε ρ ί θ εο IV Agathonis περίθετον κεφαλήν (Thesm. 258) comparavit Brunck

188 (173) Athen. XIV p. 650 Ε φ ο ώ ν * • * δε οκληροκόκκων. των γάρ άπυρήνων Άριοτοφάνηο έν Γεωργοίο μνημονεύει (fr. 120). καί εν Άναγύρωι (fr. 52)· πλην άλεύρου και φόαc. και εν Γηρυτάδηι fr. 623 spectari conicit Fritzsche Ran. p. 279

189 (182) Athen. VII p. 321 Α ο κ ό μ β ρ ο σ Άριοτοφάνηο Γηρυτάδηι

190 (183) Poll. VII 7 (codd. FS, A, BC) καί ομότεχνοι δε καί ο ΰ ν τ ε χ ν ο ι - Άριοτοφάνηο γάρ έν Γηρυτάδηι τούτωι κέχρηται (Άρ. κέχρηται om. BC). και άντίτεχνοι δ' αν εϊποιο 'haud dubie de poetis' Kaibel, cf. Ran. 763 Gerytadi sunt qui tribuant etiam fr. 128. 591. 595. 596. 598. 623. 696. 720, CGFP 226

116

ARISTOPHANES AaiôaXoc

i. Catal. fab. (test. 2 a 15) Δαίδαλοο (δαιδάλουο codd.) ¡i. Clem. Alex. Strom. VI 26,5 (de furtis scriptorum) Πλάτων δέ ό κωμικόο καί Άριοτοφάνηο έν τώι Δαιδάλωι τα άλλήλων ύφαιροΰνται 'verba plane inepta, nisi forte eadem quaedam verba modo tamquam ex Aristophanis modo e Piatonis Daedalo memorata Clementis auctorem repperisse dicas, ita ut utrius essent ambigeret' Kaibel (vid. ad fr. 194) 'de tempore non constat: videtur tamen posterioribus poetae fabulis adnumeranda esse [vid. ad fr. 194,1]. cf. Cobet Obs. p. 82. similis quodammodo fuit Cratini Nemesi. Iuppiter enim Daedali arte Ledam potissimum decipiens inducebatur. cf. fr. 198, Bergk Rei. p. 398. falsa avis imagine sine dubio utebatur, sicuti Pasiphae eiusdem Daedali opera usa falsa vaccae specie libidinem explevisse dicebatur' Kock, cognomines comoedias scripserunt Plato (test, ii) et Eubulus (vel Philippus), tragoediam vel fabulam satyricam Sophocles Bergk Rei. p. 397sq. et ap. Mein. II 2 p. 1014sq. Cobet Obs. p. 67-82 p. 435 Kann De iteratis p. 47-49 Geissler p. 454 Schmid I 4 p. 1941

Kock I

191 (187) πάοαις γυναιξίν έξ évóc γε του (τρόπου) ώατερ παροψίο μοιχόc έοκευαομένοο Athen. IX p. 367 Β (παρά τίνι επί τοϋ άγγείου ή παροψίχ κείται) έπί μεν γαρ όψου παρεοκευαομένου ποικίλου καί εΐδουο TIVÒC τοιούτου Πλάτωνα οΐδα είρηκότα έν Έορταίο οϋτωσ (fr. 33 Κ.) . . . εν δέ Εύρώπηι πάλιν έπί παροψήματοο δια πλειόνων εϊρηκεν (fr. 43 Κ . ) . . . έν δέ Φάωνί" (fr. 175 Κ.).. . Άριοτοφάνηο Δαιδάλωι" nácaic έοκευαομένοο. p. 367 F έπί τοΰ οκεΰουο ούν εϊρηκεν . . . Άντιφάνηο (fr. 60 Κ.) . . . καί "Αλέξιο (fr. 86 Κ., sed et hic et qui sequuntur auctores, Magn. fr. 2 K., Achae. 20 F 7 Sn., Sotad, fr. 3 Κ. obsonium, non patinam désignant) . . . άμφιβόλωο δ' εϊρηται το παρά τώι Ξενοφώντι (Cyr. I 3, 4) . . . και παρά τώι τον Χείρωνα δε πεποιηκότι τον eie Φερεκράτην άναφερόμενον (fr. 147 Κ.) έπί ήδΰοματοε ή παροψίο κείται καί οΰχ, (be Δίδυμοΰ έν τώι περί παρεφθορυίαο λέξεωο (p. 19 Schm.), έπί τοϋ άγγείου . .. Νικοφών Οειρήοιν (fr. 14 Κ.) .. . Άρισιοφάνηο Δαιδάλωι" nácmc έοκευαομένοο. Πλάτων Έορταϊΰ" (fr. 33 Κ.), cf. Poll. Χ 87, Lobeck Phryn. p. 176 1 évóc γε του (τρόπου) Mus.: (ècxiv) έξ évóc γε του Fritzsche Ind. lect. Rost. 1844/45 p. 7. idem priore Athenaei loco pro Αριοτοφάνηΰ Δαιδάλωι reponebat έν δέ Δαιδάλωι (sc. Piatonis), in utriusque poetae fabulis cognominibus hos versus exstitisse opinatus

Δαίδαλος

117

1 έξ êvôc γε του τρόπου Thuc. VI 34,2, ένί γε τωι τρόπωι Αγ. Plut. 402 2 cf. Aesch. Ag. 1447 de moechis vid. Lys. 212, Thesm. 392. 417. 479 sqq., Eccl. 225

192

(188)

ό μηχανοποιόο όπότε βούλει τον τροχόν έάν t κάνεκάο t λέγε 'χαίρε φέγγοο ηλίου' Erot. α 24 άνεκάο (Hippocr. epid. V 2, vol. V p. 204,12 L., cf. Gal. vol. XIX p. 81,1 Κ.)· άντί του άνωτάτω. σύγκειται γαρ έκ του άνω και του έκάσ eoe καί Άριοτοφάνηο έν Δαιδάλωι φ η α ν ό ηλίου 1 post ό μηχανοποιόΰ interpungi solet, ut sit nominativus pro vocativo (cf. Eccl. 128 ό περισάαρχοΰ, sim.). obloquitur Kaibel ('architectus loqui non poterai iuberi, nedum haec verba quae e tragoedia petita illius sunt qui de vita decedit') βούλει codd.: 'torquere incipit' exspectat Kaibel: an λύει? Kassel 2 εάν κάνεκάο codd.: έάν άνεκάο Brunck: έλάν άν. Bergk: ελκειν άν. Cobet Nov. lect. p. 177; ίμάν άν. Kock: (τώι τροχώι) έάν μ' άν. Blaydes ('fulminât Iuppiter e machina suspensus, medianico mortem minitans' Austin, 'intellegerem τώι τροχώι / αΐρειν μ' άνεκάο, sed verum latet; fort, versus intercidit' vLeeuwen ad Pac. 173 — 176) 'εα μ' άνεκάΰ', λέγε, 'χαίρε φ. ή.' Kaibel (an 'ëa μ' άνεκάΰ', λέγε. :: χαίρε φ. ή. ? Kassel) 1 vid. ad fr. 160 2 Vesp. 18 άνεκάΰ eie τον ούρανόν, cf. Cratin. fr. 287, Cratet. fr. 12, Eup. fr. 50 K. Soph. Ai. 856 cè δ' ώ φαεννηο ήμέραο το νυν cekac / και τον διφρευτήν Ήλιον προοεννέπω / πανΰοτατον δη κοΰποτ' αύθιο ϋοτερον. / ω φέγγος κτλ. 'videtur Iuppiter post furtum amatorium in caelum rediens haec dicere metuens ne de machina delapsus moriatur' Kock. Daedalum e carcere evasurum intellegit vLeeuwen 1.1., solis ortum Schmid I 4 p. 1941

193 (185) ώιόν μέγιστον τέτοκεν, ώο άλεκτρυών Athen. IX p. 374 C (τον δ' άλεκτρυόνα . . . οί άρχαϊοι καί θηλυκώο είρήκαα p. 373 Ε) Άριΰτοφάνηΰ Δαιδάλωι - ώιόν άλεκτρυών. καί πάλιν (fr. 194) ad Ledam coll. Cratin. fr. 115 rettulit Bergk Rei. p. 398 vid. Wack. Kl. Sehr. II p. 1017

de perf. temp, τέτοκεν

118

ARISTOPHANES

194 (186) ενίοτε πολλαί των άλεκτρυόνων βίαι ύπηνέμια τίκτουαν ώιά πολλάκις Phot. p. 624,27 = Et. gen. Β = Sud. υ 425 ύπηνέμια . . . Άριςτοφάνης Δαιδάλωιενίοτε πολλάκις. Athen. IX p. 374C (post fr. 193) καί πάλιν πολλαί πολλάκις. έν δε Νεφέλαις . . . (665 sq.). Athen. 1.1. epit. Άριςτοφάνης" πολλαί πολλάκις (hinc Eust. in Od. p. 1479,28). Schol. (E) Ar. Nub. 663 a (cf. Schol. Thom.-Tricl. 661 et anon. ree. 661b) έν εθει ήν αύτοϊς τότε καί την θήλειαν άλεκτρυόνα λέγειν (cf. fr. 193). ςαφές δε γίνεται έν Άμφιαράωΐ' (fr. 17) . . . καί έν τώι Πλάτωνος Δαιδάλωι (fr. 19 Κ.)' ένίοτε πολλάκις, pergit Ε solus ό δέ naie ένδον τάς άλεκτρυόνας ςοβεί (Plat. fr. 20 Κ.) 1 ένίοτε Et. gen., Sud., Schol. Ar.: ένιότε Phot.: om. Athen, (non poetae sed scholiastae verbum fuisse putavit Ernesti, prob. Cobet Obs. p. 81, Fritzsche Ind. lect. Rost. 1844/45 p. 8): εν ϊςτε Porson in Phot.: ευ ϊςτε Meineke V 1 p. 42 defendi posse videtur ένίοτε, 'fit ut multae gallinae identidem ova irrita pariant' (paulo aliter Hermann Nub.2 p. 315). Ach. 314 πόλλ' αν άποφήναιμ' έκείνους έςθ' α κάδικουμένους comparai Dindorf, Timocl. fr. 28 Κ. πολλούς γαρ ένίοθ' ή πενία βιάζεται / άνάξι' αύτών έργα παρά φύςιν ποιεΐν Blaydes Adv. II p. 302 πολλοί Sud. 1—2 βίαι ύπηνέμια Phot., Sud. (βία ύπ- Et. gen.): ύπηνέμια βίαι (βία CE) Athen.: καί ύπήνεμα Sehol. Αγ.: ,γύναι, ύπηνέμια Cobet 'an erraverunt grammatiei, ut iungas βίαι των άλεκτρυόνων?' Kaibel ms. 1 ένίοτε si reete habet, temporis indicium quo acta sit fabula esse potest, vid. Waek. Kl. Sehr. II p. 10371 2 τίκτει . . . ύπηνέμιον . .. ώιόν Av. 695. vid. Pearson ad Soph, fr. 477

195 (189) καί ταΰτ' έχοντα πουλύπουο καί σηπίας Athen. VII 1p. 316 Β (Attice πουλύπους) Άριςτοφάνης Δαιδάλωι" ταΰτ' ςηπίας. καί πάλιν (fr. 196) . .. καί πάλιν (fr. 197). 2p. 323 C ςηπία. Αριςτοφάνης Δαναΐςΐ" καί ταΰτ' έχοντα σηπίας καί πουλύπους. dubium ab Athenaeo alterutro loeo in fabulae nomine erratum sit an vero in Danaidibus poeta eundem versieulum leviter immutatum iteraverit καί Athen.2: om. Athen.1 ταΰτ' έχοντα Athen.2: ταύθ' έκόντα Athen.1 (ςηπίας 2 καί) πουλύπους Athen. : πολ- (καί ςηπίας) Athen.1 ad sollemnitatem quae ad modum Amphidromiorum eum Leda pueros peperisset instituta esset rettulit Bergk (Rei. p. 397 sq.) eoli. Harp. p. 27,6 Dind. άμφιδρόμια (Lys. fr. 22 S.) . . . ήμερα τις ήγετο έπί toïc νεογνοίς παιδίοις, έν ήι το βρέφος περί την έςτίαν έφερον τρέχοντες, καί υπό των οικείων καί φίλων πολύποδας και ςηπίας έλάμβανον

Δαίδαλοε

119

196 (190) τον πουλύπουν μοι εθηκε Athen. VII p. 316 Β (post fr. 195) καί πάλιν τον εθηκε μοΰθηκε Bergk ('nisi forte praestat παρέθηκε') τον πολύπουν έμοί / εθηκε Jacobs Addit. p. 179 contra Athenaeum (vid. ad fr. 195)

197 (191) πληγαί λέγονται πουλύπου πιλουμένου Athen. VII p. 316 Β (post fr. 196) καί πάλιν πηγαι πιλουμένου πηγαί ACE: corr. Casaub. πουλύπου Α: πολ- CE (hinc Lex. Herrn. 20 p. 322 = An. Par. IV p. 247,6 πολύπουο πολύποδος . . . ó γε μην Άριοτοφάνηο και πολΰπουο πολύπου κλίνει) Zenob. vulg. III 24 = Prov. Bodl. 345 = Phot, δ 668 = Sud. δ 1267 ôic έπτά πληγαΰ; πο(υ)λύπουε πιλούμενοσ επί των κολάοεωο άξιων, παρόοον ó πολΰπουο θηρευθείΰ τυπτεται πολλάκιο πρόο το πίων γενέοθαι, unde versui Aristophanis ôic έπτά γαρ praecessisse coniecit Kock. cf. Amph. fr. 30,10 Κ., Plaut. Rud. 1010, ubi vid. Marx, simili piscium imagine poeta utitur fr. 207. 708

198 (184) ήδη u c υμών ειδεν Εύρύβατον Δία; Sud. ε 3718 Εύρύβατοσ πονηρόο . . . Άριοτοφάνηο Δαιδάλωι, ύποθέμενοο τον Δία είο πολλά έαυτόν μεταβάλλοντα {καί πλουτοϋντα} (del. Dindorf 1869, καί πλάττοντα Bernhardy, alii alia) καί πανουργούντα- εί δή Δία. Eust. in Od. p. 1864,30 (Paus. att. ε 83) καθά ó μϋθοε τον Δία επλαοε πολλάκις μορφοΰμενον άλλοτε άλλωο έπί δόλωι, οΰτω, (pací, καί Άριστοφάνηΰ έν Δαιδάλωι ύποθέμενοο αυτόν είο πολλά μεταβαλλόμενον καί πανουργοϋντα φηαν" ήδη Δία, cbc του Εΰρυβάτου δηλαδή ποικίλου övtoc πονηρεΰεοθαι. loh. Diac. in Hermog. meth. ed. Rabe RhM 63 (1908) 140 ό δε Εύρΰβατοο παλίμβολοΰ γέγονεν άνήρ, (be Άριστοφάνηο εν τινι των δραμάτων φηαν (ύποθέμενοο γαρ ó ποιητηο τον Δία έαυτόν eie πολλά μεταβάλλοντα καί πανουργότατον φηαν add. cod. Sf, Rabe ibid. p. 515)· ήδη Δία. Schol. cod. Ambr. 523 (Rabe ibid. p. 1402) Εύρυβάτου πράγμα. Άριοτοφάνηε Δαιδάλωι ύποθεμενοο τον Δία είο πολλά έαυτόν

120

ARISTOPHANES

μεταβάλλοντα καί πανουργούντα φ η α ν ήδη Δία. Schol. Luc. Alex. 4 p. 181,8 R. ό δέ Εύρύβατος ώς πονηρός καί πανούργος, προς δέ και προδότης είςάγεται Άριςτοφάνει τώι κωμικώι καί Δημοεθένει τώι φήτορι (18,24) ήδη loh., Eust.: εί δη Sud. είδεν Ioh., Sud.: οίδεν Eust. (Dobree Adv. II p. 251, sed cf. Ach. 86, Nub. 346. 1061; var. lect. Ach. 613) εύρύοπα Ζεύε factus Εύρύβατος ad similitudinem furis versuti de quo vid. Wankel ad Dem. 18,24 cf. fr. 26

199 (192) περί τοΰ γαρ ύμϊν ό πόλεμος νυν έοτι; περί ονου CKIÔC Phot. p. 338,15 = Sud. O 400 ονου CKIÓ καί περί όνου aaác. Οοφοκλής Κηδαλίωνι(fr. 331 R.) . . . Άριςτοφάνης Δαιδάλωι" περί τοΰ CKIÔC. Άριςτοτέλης δε έν Δι3 δαςκαλίαις (fr. 625 R. ) καί δράματος τίνος φέρει, έπιγραφην, Όνου C K i á v (Archippi). sequitur fabella de Demosthene 1 ήμίν Sud. G 1—2 ό πόλεμος νυν ut glossema del. Blaydes coli. Equ. 87 2 :: περί Brunck, 'imo qui interrogai idem etiam responded Bergk, recte ut vid., nam sic facilius intellegitur γάρ Vesp. 191 περί τοΰ μαχεί νώιν δήτα; :: περί όνου CKIÔC incertum trimetrorum sint reliquiae an dimetri integri (Hermann El. doctr. metr. p. 130. 158)

200 (193) Poli. VII 100 (codd. FS, A, BC) κ ο γ χ υ λ ί α ς δέ λ ί θ ο ς έν Αριςτοφάνους Δαιδάλωι (έν Αρ. Δαιδ. om. BC) Hesych. κ 3195 κογχυλίας λίθος' ςκληρός, εχων έν έαυτώι κογχυλίου τύπους. idem est λίθος κογχυλιάτης Xen. anab. III 4, 10 et λίθος κογχίτης apud Pausaniam I 44,6 (Megar.), άγαν λευκός καί άλλου λίθου μαλακώτεροσ κόγχοι δέ αΐ θαλάςςιαι δια παντός ένειςίν οί. Bluemner Techn. III p. 59, Fiehn RE III A 2 (1929) 2252, 33

201 (195) Poll. VII 117 άρχιτέκτων εΐρηται παρά Πλάτωνι (polit, p. 259 Ε)' βιαία γαρ ή έν τώι (Σοφοκλέους Δαιδάλωι τεκτόναρχος μοϋςα (fr. 159 R.). το δέ ά ρ χ ι τ ε κ τ ο ν ε ΐ ν ('sensu proprio' Kaibel) Άριςτοφάνης ειρηκεν έν Δαιδάλωι

Δαίδαλος

121

'verbo άρχιτεκτονεϊν utitur in Pace ν. 305. quamobrem videndum ne Pollux Δαιδάλωι pro Είρήνηι scripserit, quum Sophoclis ex Daedalo locus ante oculos versaretur Dindorf

*202 (194) Hesych. δ 48 Δ α ι δ ά λ ε ι α (-ov Bothe)' Άριοτοφάνηο ('grammaticus potius quam comicus' Latte) τον ύπό Δαιδάλου καταοκευαοθέντα άνδριάντα, eoe δια το άποδιδράοκειν δεδεμένον. cf. Phot, δ 9 Zenob. Ath. I 14 (vulg. III 7) Δαιδάλου (-λεια vulg.) ποιήματα . . . των παλαιών δημιουργών πλαττόντων τα ζώια τυφλά, ό Δαίδαλος καί τους οφθαλμούς αύτοίς άνεπέταοεν (καί τοΐις πόδας διέςτηςεν e Sud. δ 110 add. Finckh progr. Heilbr. 1843 p. 14), (be καί δόξαν καταςχεΐν ότι καί εμψυχά èexi καί κινούνται καί φθέγγονται. φαςί γοΰν τινα τών δαιδαλουργών άνδριάντων δεδέΰθαι του ποδόΰ, ebe μή άποδράμοι. Plat. Men. p. 97 D (τα Δαιδάλου άγάλματα) εάν μεν μή δεδεμένα ήι, άποδιδράςκει καί δραπετεύει, εάν δέ δεδεμένα, παραμένει, cf. Euthyphr. p. I I B . Overbeck, D. ant. Schriftquellen z. Gesch. d. bild. Künste bei d. Griech. (1868) nr. 119—136, Hanna Philipp, Tektonon Daidala (1968) p. 50 sqq., Kassel ZPE 51 (1983) 3 sqq. vid. Cratin. fr. 75

203 (196) Hesych. δ 2241 δ ο ρ υ φ ό ν ο ν {τον δολοφονοϋντα secl. Μ. Schmidt}. Άριςτοφάνης Δαιδάλωι. ότι δέ ^^ιλόκτητος (Φιλοκλής J. Pearson, 24 F 4 Sn.) τήι λέξει έχρήοατο πρώτος, δηλοί Τηλεκλείδης εν Πρυτάνεοι (fr. 29 Κ.), δηλοΐ δε τον δολοφονοϋντα. cf. δ 2157 δολίφονον πέπαικται δέ τοϋ δολοφονίου ('vix sanum' Latte; fr. adesp. 1357 Κ.) 'tragicus poeta subabsurde δορυφόνον tamquam φονέα dixerat ut nulla iam vis esset vocabuli δόρυ. quod ridicule expresserunt comici ut etiam qui clam caedem perpetrasset δορυφόνον appellarent1 Kaibel ms. ad Teleclid. 1.1.

204 (197) Phryn. ecl. 400 κάκκαβον δια τοϋ η κ α κ κ ά β η ν λέγε, το γαρ δια τοΰ ο άμαθέα καί γαρ Άριστοφάνηο εν Δαιδάλωι δια τοϋ η χρήται. cf. Or. fr. Β 81 Alp. ad fr. 224 (Daetal.) rettulit Jungermann ad Poll. Χ 106 vid. etiam fr. 249 (var. lect.) et fr. dub. 938

122

ARISTOPHANES

Δαιταλήε i. Catal. fab. (test. 2 a 14) Δαιταλειο (veterem scripturam restituii Brunck) ü. Phot, δ 27 = Et. gen. AB (Et. Sym.) = Sud. δ 125 (inde Zonar. p. 464) δαιταλεϊσ δαιτυμόνεο καί θιαοώται καί συμπόται καί οίον συνδαιταλεϊο. οΰτωο Άριοτοφάνηο (οϋτωο Ά ρ . om. Phot.), quae sequuntur in Et. gen. ex Orione sumpta sunt, vid. test, iii Pausaniae att. tribuit Erbse (δ 3, ubi locis Eustathianis adde in Od. p. 1424,24 κοινωνίαν . . . την των καλουμένων δαιταλέων, οϊπερ etcì δαιτυμόνεο, θιαοώται, συμπόται). cf. Lex. Αίμ. p. 623, 18 St. (unde Et. Gud. p. 330,3 Stef. et Et. magn. p. 251,45). ex Diogeniano (Hesych. δ 107 = Et. magn. p. 251,46 δαιταλεύσ ό επί τα δείπνα πορευόμενοο) etiam Lex. Cyrill. An. Par. IV p. 181,16, ubi οΰτωο Άριοτοφάνησ post δαιταλεύσ ex Orione additum. in Aristophanis Byzantini Λέξεων ea parte quae erat π. συγγενικών ονομάτων fuit δαιτυμόνεο καί δαιταλεΰτ οί θοινώμενοι (Mill. Mél. p. 432, C 42 p. 125 Fresen.) iii. Et. Orion, p. 49,8 St. (ex Philoxeno, fr. 240 Theod.) δαιταλεύσ (ó εύωχητησ suppl. ex Et. magn.). ôaic δαιτόσ δαιτεύο . . . και πλεοναομώι του αλ δαιταλεύσ. καί Δαιταλείσ δράμα Αρισιοφάνουσ, έπειδή εν ίερώι Ήρακλέουο δειπνοϋντεο (-ήοαντεο Roetter) καί άναοτάντεο χορόο έγένοντο (χοροί èy. cod., corr. Dindorf, cf. Et. gen. infra laud.) ex Orione sumpta quae sequuntur in Et. gen. s.v. δαιταλείσ post verba sub test, ii exscripta, ήγουν εύωχηταί' ώσπερ κτλ. (vid. Theodoridis 1.1.) et Et. magn. p. 251,40—41 (fort. 40—44, nisi γίνεται κτλ. ex Et. gen.), ex Et. gen. et Et. magn. hausit Et. Sym. V apud Gaisf. p. 725 CD. δράμα vocem ab Orione in glossae contextu adhibitam auctor Etymologici genuini post δαιταλεύΰ καί δαιταλείο (sic enim legit) pro lemmate habuit, quo factum est ut s.v. δράμα AB (Et. magn. p. 286,22, Et. Sym., Zonar. p. 572) post glossam rhetoricam (ποίημα, πράγμα . . . λέγονται δέ δράματα καί τα ύπό τών θεατρικών μιμηλώε γινόμενα toc έν ύποκρίοει ~ Phot, δ 743 = Sud. δ 1498 = Lex. Bachm. p. 201,17) legatur