On İkinci Gece [6 ed.] 9789944888950
150 25
Turkish Pages 115 [120] Year 2016
Polecaj historie
![Olağanüstü Bir Gece [5 ed.]
9786053326090](https://dokumen.pub/img/200x200/olaanst-bir-gece-5nbsped-9786053326090.jpg)
![Korkulu Gece [5 ed.]
9754340560](https://dokumen.pub/img/200x200/korkulu-gece-5nbsped-9754340560.jpg)
![Yedi Gece [2 ed.]
9754703825](https://dokumen.pub/img/200x200/yedi-gece-2nbsped-9754703825.jpg)
![Gece ve Gündüz [3 ed.]
9789750503740](https://dokumen.pub/img/200x200/gece-ve-gndz-3nbsped-9789750503740.jpg)
![Fidel ile Gece Söyleşileri [1 ed.]](https://dokumen.pub/img/200x200/fidel-ile-gece-syleileri-1nbsped.jpg)
![On İkinci Gece [6 ed.]
9789944888950](https://dokumen.pub/img/200x200/on-kinci-gece-6nbsped-9789944888950.jpg)
Citation preview
B
Genel Yayın: 1927
Hümanizma ruhunun ilk anlayış ve duyuş merhalesi, insan varlığının en müşahhas şekilde ifadesi olan sanat eserlerinin benimsenmesiyle başlar. Sanat şubeleri içinde edebiyat, bu ifadenin zihin unsurları en zengin olanıdır. Bunun içindir ki bir milletin, diğer milletler edebiyatını kendi dilinde, daha doğrusu kendi idrakinde tekrar etmesi; zekâ ve anlama kudretini o eserler nispetinde artırması, canlandırması ve yeniden yaratmasıdır. İşte tercüme faaliyetini, biz, bu bakımdan ehemmiyetli ve medeniyet dâvamız için müessir bellemekteyiz. Zekâsının her cephesini bu türlü eserlerin her türlüsüne tevcih edebilmiş milletlerde düşüncenin en silinmez vasıtası olan yazı ve onun mimarisi demek olan edebiyat, bütün kütlenin ruhuna kadar işliyen ve sinen bir tesire sahiptir. Bu tesirdeki fert ve cemiyet ittisali, zamanda ve mekânda bütün hudutları delip aşacak bir sağlamlık ve yaygınlığı gösterir. Hangi milletin kütüpanesi bu yönden zenginse o millet, medeniyet âleminde daha yüksek bir idrak seviyesinde demektir. Bu itibarla tercüme hareketini sistemli ve dikkatli bir surette idare etmek, Türk irfanının en önemli bir cephesini kuvvetlendirmek, onun genişlemesine, ilerlemesine hizmet etmektir. Bu yolda bilgi ve emeklerini esirgemiyen Türk münevverlerine şükranla duyguluyum. Onların himmetleri ile beş sene içinde, hiç değilse, devlet eli ile yüz ciltlik, hususi teşebbüslerin gayreti ve gene devletin yardımı ile, onun dört beş misli fazla olmak üzere zengin bir tercüme kütüpanemiz olacaktır. Bilhassa Türk dilinin, bu emeklerden elde edeceği büyük faydayı düşünüp de şimdiden tercüme faaliyetine yakın ilgi ve sevgi duymamak, hiçbir Türk okuru için mümkün olamıyacaktır.
23 Haziran 1941 Maarif Vekili Hasan Âli Yücel
HASAN ÂLİ YÜCEL KLASİKLER DİZİSİ WILLIAM SHAKESPEARE ON İKİNCİ GECE YA DA GÖNLÜNÜZCE
özgün adı TWELFTH NIGHT, OR WHAT YOU WILL ingilizce aslından çeviren SEVGİ SANLI © türkiye iş bankası kültür yayınları, 2010 Sertifika No: 29619 editör ALİ ALKAN İNAL görsel yönetmen BİROL BAYRAM düzelti MÜGE KARALOM grafik tasarım ve uygulama TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLARI 1. basım aralık 2004, istanbul vı. basım ocak 2016, istanbul ISBN 978-9944-88-895-0 (karton kapaklı) baskı YAYLACIK MATBAACILIK litros yolu fatih sanayi sitesi no: 12/197-203 topkapı istanbul (0212) 612 58 60 Sertifika No: 11931 Bu kitabın tüm yayın hakları saklıdır. Tanıtım amacıyla, kaynak göstermek şartıyla yapılacak kısa alıntılar dışında gerek metin, gerek görsel malzeme yayınevinden izin alınmadan hiçbir yolla çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz. TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLARI istiklal caddesi, meşelik sokak no: 2/4 beyoğlu 34433 istanbul Tel. (0212) 252 39 91 Faks. (0212) 252 39 95 www.iskultur.com.tr
CXXXI
WILLIAM SHAKESPEARE ON İKİNCİ GECE YA DA GÖNLÜNÜZCE
İNGİLİZCE ASLINDAN ÇEVİREN: SEVGİ SANLI
iii
Kişiler ORSINO Illyria Dükü SEBASTIAN Viola’nın kardeşi ANTONIO Kaptan, Sebastian’ın arkadaşı BİR KAPTAN Viola’nın arkadaşı i VALENTINE y Dükün emrindeki centilmenler t CURIO SIR TOBY BELCH Olivia’nın amcası SIR ANDREW AGUECHEEK MALVOLIO Olivia’nın kâhyası FABIAN i y Olivia’nın adamları t FESTE, Soytar› OLIVIA Kontes VIOLA Sebastian’›n k›z kardefli MARIA Olivia’n›n yard›mc›s› Lordlar, bir rahip, denizciler, zab›ta memurlar›, müzisyenler, Olivia ve Orsino’nun maiyeti
iv
I. Perde 1. Sahne (Dük’ün sarayı) (Illyria Dükü1 Orsino, Curio, başka lordlar, müzisyenler girerler.) DÜK Mü zik aş kı bes li yor sa, ça lın ça lın. Gö zü doy sun, iş tah tan ke sil sin, şu aşk bit sin, tü ken sin. Yi ne şu ez gi, per de per de al ça lan ez gi Son ne fe si ni ve ri yor san ki. Öbek öbek me nek şe le ri so lu yup, Tat lı ko ku la rı nı ça lan bir hoş se da gi bi, Ku la ğı mı ok şa dı. Ke sin ar tık yet ti. Ani den ta dı ka çı ver di. Sen aşk, ne zap tu rap ta gel mez, Ne de liş men şey sin sen. Bağ rın açık en gin ler gi bi, yi ne de En yük sek ler de ka nat çır pan bi le Bu um ma na dal ma ya gör sün. O da ki ka ne hük mü ka lır ne şun ca cık de ğe ri, Öy le si ne us ta dır ki sev gi kı lık de ğiş tir me de Hav sa lan al maz, ak lın şa şar. 1
Or si no’ya ba zen Dük, ba zen Kont di ye hi tap edi li yor. (ç.n.) 1
William Shakespeare
CU RI O Ava gi di yor mu su nuz efen di miz? DÜK Ne avı Cu ri o? CU RI O Ka ra ca. DÜK Git mez olur mu yum! Av lan ma En soy lu uğ ra şım şu aş ka dü şe li. Göz le rim Oli vi a’nın yü zü ne de yin ce Bu yüz ha va yı bü tün il let ler den arın dı rı yor gi bi gel di. Ka ra sev da bir ka ra ca ya çe vir di be ni. O gün bugün dür ar zu la rım, Ak te on’u2 par ça la yan o yır tı cı, o za lim Kö pek le ri gi bi pe şi mi bı rak mı yor. (Valentine girer.) Gel ba ka lım, ne ha ber ler ge tir din? VA LEN TI NE Ba ğış la yın efen di miz. Hu zu ru na alın ma dım. Ama hiz met çi si şun la rı ilet ti: Ye di yaz geç me den gök yü zü bi le gül yü zü nü gö re me ye cek miş. Ma nas tı ra ka pa nan bir ra hi be gi bi pe çe ler ta ka cak, Gün de bir kez göz pı nar la rı nı ör se le yen tuz lu yaş lar dö ke rek, Oda sı nı su la ya cak mış. Bü tün bun lar acı lı yü re ğin de ölü kar de şi nin sev gi si ni, Tap ta ze, dip di ri tut mak için. DÜK Bir ağa be ye sev gi bor cu nu Böy le öde ye cek ka dar ra kik kalp li ise, Aş kın al tın oku baş ka bü tün sev gi le ri yok et ti ği za man, 2
Ak te on: Dia na’yı çıp lak yı ka nır ken gör dü ğü için bir ka ra ca ya çev ri lip ken di kö pek le rin ce par ça la nan av cı. (ç.n.) 2
On İkinci Gece
Aklını, yü re ği nin, gön lü nün tah tı na ku ru lan, Tek hü küm da rı na sıl se ver kim bi lir? Hay di ko şa lım mis ko ku lu çi çek ya tak la rı na. Sev gi dü şün ce le ri na sıl to mur cuk açar Ye şil kub be li say van lar al tı na uza nın ca. (Çıkarlar.) 2. Sahne (Deniz kıyısı.) (Viola, Kaptan, Denizciler girerler.) VIO LA Bu ra sı han gi ül ke ar ka daş lar? KAP TAN Bu ra sı Ill yri a3 ha nı me fen di. VIO LA Be nim Ill yri a’da ne işim var? Kar de şi min me kâ nı cen net ol du. Bel ki şan sı ya ver git miş de bo ğul ma mış tır. Ne der si niz ge mi ci ler? KAP TAN Siz de şan sı nız ya ver git ti ği için kur tul du nuz. VIO LA Ah za val lı kar de şim, keş ke ta lih yü zü ne gül müş ol sa. KAP TAN Umut lan ma nız bo şu na de ğil ma dam. Ge mi miz iki ye bö lü nün ce bir lik te kur tul du ğu nuz Bir kaç ki şi ile san da lı mı za asıl mış tı nız. Kar de şi ni zin de niz de yü zen sağ lam bir di re ğe sa rı lıp Ken di si ni bağ la dı ğı nı fark et tim. Teh li ke kar şı sın da yıl ma mış Umut la, ce sa ret le, bu işin üs te sin den gel miş ti. 3
Ill yri a: Ad ri ya tik de ni zi nin do ğu kı yı sın da bir ül ke. (ç.n.) 3
William Shakespeare
Bir yu nu sun sır tı na bi nen Ari on4 gi bi dal ga lar la yol daş lık ede rek, Ba ta çı ka uzak laş tı ğı nı gör düm. VIO LA Bu gü zel ha be rin için al sa na bir al tın. Ben ca nı mı kur tar dım, ne den o da kur tar mış ol ma sın? An lat tık la rın gü ven ve ri yor. Bu ül ke yi ta nır mı sın? KAP TAN Hem de çok iyi ba yan. Do ğup bü yü dü ğüm yer Bu ra dan üç sa at çe ker. VIO LA Kim yö ne ti yor bu ül ke yi? KAP TAN Soy lu bir dük, adı da un va nı gi bi onur lu. VIO LA Adı ney miş? KAP TAN Or si no. VIO LA Or si no. Ba bam dan duy muş tum bu adı. O za man lar be kâr dı. KAP TAN Hâ lâ be kâr. Hiç de ğil se kı sa bir za man ön ce si ne ka dar be kâr dı. Ben bu ra dan ay rı la lı bir ayı geç ti. O sı ra da bir de di ko du ku lak tan ku la ğa ya yı lı yor du. Bi lir si niz bü yük le rin se rü ven le ri çe ne si ni yo rar kü çük le rin. Dük, gü zel Oli vi a’ya gö nül ver miş de di ler. VIO LA O da kim? KAP TAN Er dem li bir genç ba yan. On iki ay ka dar ön ce ölen bir kon tun kı zı. 4
Ari on: Kla sik mi to log ya da ka til de niz ci ler den kur tul mak için de ni ze at la yan, şar kı la rıy la bü yü le di ği bir yu nu sun sır tın da ta şı dı ğı şa ir. (ç.n.) 4
On İkinci Gece
Kont onu oğ lu na, ya ni ağa be yi ne ema net et miş ti. Az son ra o da ölü ver di. Ağa be yi ne çok düş kün olan kız, İn san lar dan bu cak bu cak ka çı yor muş, Er kek yü zü gör me ye töv be liy miş. VIO LA O ha nı mın hiz me ti ne gi re bil sey dim. Uy gun va kit eri şin ce ye ka dar kim ol du ğu mu, Kim ler den ol du ğu mu kim se bil me sey di. KAP TAN O bi raz zor. Bu ba yan hiç kim se yi ya nı na yak laş tır mı yor, dü kü bi le. VIO LA Se ni gö züm tut tu kap tan. Ger çi do ğa ço ğu za man fe sat lık la rı Gü zel bir du va rın ar dı na giz ler. Ama sa nı rım se nin için dı şın bir, Kal bin de yü zün ka dar te miz. Yal va rı rım, be nim kim ol du ğu mu sak la. Cö mert çe dav ra nı rım sa na. Mu ra dı ma er mek için ge rek li kı lı ğa gir me me yar dım cı ol. Bu dü ke hiz met ede ce ğim. Be ni ona bir ha dım di ye ta nı tır sın. Zah me tin bo şa git me ye cek. Se sim gü zel dir. Ona tür lü tür lü şar kı lar söy le rim. Hiz me tim den mem nun ka la cak. Ge ri si ni za ma na bı ra ka lım. Sen sa de ce di li ni tut ve be nim ze kâ ma gü ven. KAP TAN Siz onun ha dı mı olun, ben de si zin dil siz ku lu nuz. Me rak et me yin, dil ağız ver mem. Di li mi tu ta maz sam iki gö züm kör ol sun. VIO LA Ek sik ol ma. Hay di düş önü me! (Çıkarlar.)
5
William Shakespeare
3. Sahne (Olivia’nın evi.) (Sir Toby ile Maria girerler.) SIR TOBY Ye ğe nim ağa be yi nin ölü mü nü am ma da bü yüt tü. Ben halt et mek de rim bu na. Gam yü kü nü böy le si ne yük len din mi be li ni doğ rul ta maz sın. MA RI A Onu bu nu bil mem Sir Toby. Ge ce le ri eve da ha er ken gel me li si niz. Ye ğe ni niz, ya ni bi zim ha nım, va kit li va kit siz ka pı ya da yan ma nı za fe na hal de bo zu lu yor. SIR TOBY Bo zu lu ver sin, baş ka la rı ona bo zu la ca ğı na. MA RI A İyi ama dü zen di ye bir şey var dır. Ken di ni ze bi raz çe ki dü zen ver se ni ze. SIR TOBY Çe ki dü zen mi? Ne yim ek sik? Kı lık kı ya fet ye rin de. Üs tüm de ki ler ka fa çek mek için bi çil miş kaf tan. Çiz me le rim de mey ha ne nin yo lu nu şa şı rır sa bağ cık la rın dan asıl sın ke ra ta lar. MA RI A Bu iç ki, böy le iç ki nin kü pü ne düş mek, si zi mah ve de cek. Dün ha nı mım bun dan ya kı nı yor du. Bir de o bu da la şö val ye den, ha ni ken di si ne kur yap sın di ye bu ra ya ge tir miş ti niz bir ge ce. SIR TOBY Kim? Sir An drew Agu ec he ek mi? MA RI A Ta ken di si. SIR TOBY Onun gi bi yi ğit var mı bu ra lar da? Boy bos, en se ku lak ye rin de. 6
On İkinci Gece
MA RI A Bun lar ka rın do yur maz. SIR TOBY Sen ne di yor sun, yıl da üç bin du ka lık ge li ri olan bir bey za de. MA RI A Bir yıl da bu pa ra nın al tın dan gi rer, üs tün den çı kar. Tu tum suz, sa vur gan, ah ma ğın bi ri. SIR TOBY Şim di ayıp et tin. Vio la da gam ba ça lar, üç dört di li ki tap sız, su lar gi bi ko nu şur. Do ğuş tan ye te nek li. MA RI A Evet, do ğuş tan bu da la, bu da yet mi yor muş gi bi do ğuş tan kav ga cı. Ak lı ba şın da olan lar di yor ki, do ğuş tan kor kak lı ğı hır çı kar ma hu yu na gem vur ma say dı çok tan me za rı boy lar dı. SIR TOBY Ye min ede rim böy le söy le yen ler re zil he rif ler, if ti ra cı lar. Kim miş bun la rı di yen ler? MA RI A Her ge ce si zin le ka deh to kuş tu rup, ka fa yı du man la dı ğı nı söy le yen ler. SIR TOBY Ye ğe ni min sağ lı ğı na ka deh kal dı rı yo ruz. Bo ğa zım da bir ge çit, Ill yri a’da iç ki kal dık ça Oli vi a’nın şe re fi ne içe rim. Ka fa sı to paç gi bi fı rıl fı rıl dö nün ce ye ka dar ye ğe ni min şe re fi ne iç me yen na mert tir. Hey ha tun, to par lan ba ka yım. Castiliano vulgo5, bak, Sir An drew Agu efa ce. (Sir Andrew girer.) SIR AN DREW Sir Toby Belch! Na sıl sı nız Sir Toby Belch? SIR TOBY Si zi gör düm da ha iyi ol dum Sir An drew. 5
Castiliano vulgo: Kas til ya lı lar gi bi cid di ol. (ç.n.) 7
William Shakespeare
SIR AN DREW Ya se nin key fin ye rin de mi tat lı par ça? MA RI A Ye rin de, ya si zin efen dim? SIR TOBY Ya naş, Sir An drew, ya naş. SIR AN DREW Bu kim? SIR TOBY Ye ğe ni min femme de chambre’ı, oda hiz met le ri ne ba kar.6 SIR AN DREW Sev gi li Ba yan Ya naş. Ge lin ta nış ola lım. MA RI A Adım Ma ri a efen dim. SIR AN DREW Sev gi li Ba yan Ma ri a Ya naş. SIR TOBY Yan lı şı nız var şö val ye. Ya naş de mek, ham le yap, bor da et, kı yak çek, as kın tı ol, is ke le al, üs tü ne at la de mek. SIR AN DREW Vay ca nı na. Her ke sin önün de böy le her ze ler yen mez. Ya naş de di ğin bu mu? MA RI A Hoş ça ka lın efen di ler. SIR TOBY He le şu dil be ri ka çır elin den Sir An drew. Bir da ha kı lı cı nı çek mek na sip ol ma sın. SIR AN DREW Böy le ka çıp gi der se niz ba yan cı ğım, kı lı cım kı nın da ka la cak. Ne sa nı yor su nuz, eli ni zin al tın da ap tal lar mı var? MA RI A Si ze el at ma dım ki sa yın ba yım. 6
Ma ri a, Oli vi a’nın hiz met çi si de ğil, ne di me si, yar dım cı sı dır. (ç.n.) 8
On İkinci Gece
SIR AN DREW And ol sun ata cak sı nız. Eli mi tu ta cak sı nız. Buy run elim si zin. MA RI A Ba kın ben har bi ko nu şu rum. Be ni din ler se niz şu eli mah ze ne gö tü rüp şa ra ba ya tı rın. SIR AN DREW Ne den sev gi lim? Ne yi do kun dur mak is ti yor sun? MA RI A Bu el ku ru efen dim. SIR AN DREW Ba na su ya sa bu na do kun ma de di ler. Yok sa yaş tır işin. Ku zum bu ne bi çim şa ka? MA RI A Kup ku ru bir şa ka efen dim. SIR AN DREW Ben ce su lu bir şa ka. Sen de bol mu böy le şa ka lar? MA RI A On par ma ğım da on ta ne si. Si zi su ya gö tü rür de su suz ge ti ri rim. Şim di eli ni zi bı rak tım. Elim boş gi di yo rum. (Çıkar.) SIR TOBY Ey şö val yem, şim di bir ka deh ka nar ya şa ra bı na fe na hal de ih ti ya cın var. Se ni hiç böy le çar pıl mış gör düm müy düm ah bap? SIR AN DREW Gör me di niz sa nı rım. Ama ka nar ya şa ra bı nın na sıl ba şı ma vur du ğu nu gör müş sü nüz dür. Ak lım mı kıt ne dir? Sı ra dan bir Hı ris ti yan dan da ha ze ki de ği lim kor ka rım. Sı ğır eti ne pek düş kü nüm dür. Bu ze kâ mı kör le ti yor ga li ba. SIR TOBY Ona ne şüp he! SIR AN DREW Bun dan emin ol sam, zer re si ni ağ zı ma koy maz dım. Ya rın atı ma at la yıp evi me dö nü yo rum, Sir Toby. 9
William Shakespeare
SIR TOBY Pourquoi7, sev gi li şö val yem? SIR AN DREW Ne de mek pourquoi? Git mi de mek, kal m› de mek? Es kri me, dan sa, ay› dö vüfl le ri ne bun ca za man ay› ra ca €› ma kefl ke dil ö€ ren sey dim, kefl ke dil baz ol say d›m, ken di mi sa na ta ada say d›m. SIR TOBY O za man saç la r›n k› v›r k› v›r olur du. SIR AN DREW Ne den saç la r›m k› v›r k› v›r ol sun? SIR TOBY Dil baz lar bak maz ya fla ba fla, saç la ra vur du rur ma fla. Sa ç›n kud ret ten dal ga l› de €il flö val yem. SIR AN DREW Ama ba na ya k› fl› yor de €il mi? SIR TOBY Ya k› fl› yor ta bi i. Öre ke den sar kan sa r› le pis ka lar mi sa li. Ha ma rat bir ev ka d› n› se ni iki ba ca €› n›n ara s› na k›s t› r›p bir gü zel ör se flu le pis ka saç la r› n›. SIR AN DREW Ka ra r›m ka rar Sir Toby. Ya r›n dan te zi yok çe kip gi di yo rum bu ra dan. Ye €e ni niz ba na gö rün me ye cek. Gö rün se bi le bi re dört bah se gi re rim, bir da ha yü zü mü gör mek is te me ye cek. fiu ra da ki kom flu su, ya ni sa y›n kont, onun için de li di va ne olu yor. SIR TOBY Kont ta gö zü yok. Ken din den yafl ça, bafl ça ve ser vet ba k› m›n dan üs tün bi riy le ev len me ye hiç ni yet li de €il. Bu na ye min et ti €i ni ku lak la r›m la iflit tim. Se nin için hâ lâ umut var ada m›m.
7
Ni çin. (Fr.) (ç.n.) 10
On İkinci Gece
SIR AN DREW Bir ay da ha ka la ca €›m. Ben de z› p› r›n te ki yim ha ni. Mas ke li ba lo la ra ba y› l› r›m, iç ki li cüm büfl le re do ya mam. SIR TOBY Sen bu za ma zin go la r› k› v› r›r m› s›n flö val ye? SIR AN DREW Ill yri a’da ki hiç bir adam dan ge ri kal mam. Mev ki ce ben den üs tün olan lar la afl›k at mam ta bi i. Ama dans ta us ta l›k tas la yan lar bi le be nim le boy öl çü fle mez. SIR TOBY O oy nak m› oy nak galliard8 dan sı na ayak uy du ra bi lir mi sin ba ka lım? SIR AN DREW Bu dans ta kek lik gi bi se ker, ha va la ra sıç ra rım. SIR TOBY Ben de yah ni ye so ğan doğ ra rım. SIR AN DREW Hem ile ri, hem ge ri adım lar da ku lu nu zun yok tur ben ze ri. SIR TOBY Bu ma ri fet ler ne den giz le ni yor? Bu be ce ri ler ne den bir es rar per de si ar ka sın da sak la nı yor? Ba yan Mall’un por tre si gi bi toz lan ma sın di ye mi? Ne den ki li se ye kıv rak bir galliard’la se ke se ke gi dip, can lı bir courant’la9 hop la ya zıp la ya dön mü yor sun? Ye rin de ol sam yü rür ken bi le jig10 fi gür le ri ya par dım. Ke ne fe gi der ken bi le cinq pas’dan11 şaş maz dım. Böy le ye te nek le rin giz le ne ce ği bir yer mi şu köh ne dün ya? Ba cak la rın na sıl da güç lü, na sıl da bi çim li. Bir dans yıl dı zı nın al tın da doğ muş sun bes bel li. 8 9 10 11
Ha re ket li bir Fran sız dan sı. Al tı se kiz lik ya da üç dört lük öl çü de. (ç.n.) Hız lı bir Fran sız sa ray dan sı. (ç.n.) Oy nak bir halk dan sı. (ç.n.) Beş Adım, kıv rak bir oyun. (ç.n.) 11
William Shakespeare
SIR AN DREW Ba cak la rım güç lü dür güç lü ol ma sı na. Alev renk li ço rap la rı da çek tim mi gö ren ler hay ran ka lır. Hay di bir cüm bü şe var mı sı nız? SIR TOBY Ca nı ma min net. Biz Bo ğa bur cun dan de ğil mi yiz? SIR AN DREW Bo ğa mı? Bu burç ta do ğan la rın ka sık la rı ve yü rek le ri sağ lam olur. SIR TOBY Ha yır efen dim. Bo ğa lar da asıl ka vi olan bal dır ba cak tır. Şöy le bir zıp la da gö re lim. Da ha yük sek, da ha yük sek. Afe rin, as lan şö val yem. (Çıkarlar.)
4. Sahne (Dük’ün sarayı.) (Valentine ve erkek kılığındaki Viola girerler.) VA LEN TI NE Dük sa na böy le ya kın lık gös ter me yi sür dü rür se ça buk iler le ye cek sin. Se ni ta nı ya lı sa de ce üç gün ol du, şim di den gö zü ne gir din. VIO LA Sev gi si nin sü rek li ola ca ğın dan kuş ku duy du ğu nu za gö re ya onun ka rar sız lı ğın dan ya da be nim işi mi sav sak la ya ca ğım dan kor ku yor su nuz. Gös ter di ği te vec cü he gü ven mek ca iz de ğil mi dir efen dim? VA LEN TI NE Yo, ona gü ve ne bi lir sin. (Dük, Curio ve maiyetiyle girer.) VIO LA Te şek kür ede rim. Ba kın kont ge li yor. 12
On İkinci Gece
DÜK Hey, Ce sa ri o’yu gö ren var mı? VIO LA Bu ra da, em ri niz de lor dum. DÜK Siz bi raz uzak ta du run. Ce sa ri o, her şe yi bi li yor sun. Ru hu mun de rin lik le rin de ki sır lar ki ta bı nı bi le sa na aç tım. Bu nun için, dü rüst de li kan lı, doğ ru onun evi ne yol lan. Ne ya pıp ya pıp içe ri gi re cek sin. Ka pı da di kil, gir me ne en gel olan la ra Ora da kök sa lın ca ya ka dar bek le ye ce ği ni söy le. VIO LA Soy lu efen dim, bu ba yan De nil di ği gi bi ke der le re gark ol muş sa, Be ni as la ka bul et mez. DÜK Ba ğır, ça ğır, te pin, ter bi ye sı nır la rı nı aş. Ama as la eli boş dön me. VIO LA Di ye lim ki onun la ko nuş tum efen dim, son ra ne ola cak? DÜK Ona tut ku lu aş kı mı an lat, Na sıl de rin den bağ lan dı ğı mı di le ge tir de şaş kın lık tan di li tu tul sun. Acı la rı mı can lan dır bi rer bi rer, tıp kı bir oyun cu gi bi. Bu rol sa na çok ya kı şa cak, asık su rat lı bir el çi ye ri ne, Pı rıl pı rıl bir gen ce ku lak ve rir se da ha çok et ki le nir. VIO LA Hiç san mı yo rum lor dum. DÜK Sev gi li ço cuk, inan ba na, Se nin er kek ol du ğu na bin şa hit is ter. Dia na’nın du dak la rı da ha düz gün, da ha kır mı zı de ğil dir. Han çe ren den bir genç kı zın ki gi bi in ce, pü rüz süz ses ler dö kü lü yor. 13
William Shakespeare
Sah ne de ra hat ça bir ka dı nı can lan dı ra bi lir sin. Yıl dı zın se ni bu rol için ha zır la mış, iyi bi li yo rum. Hay di dör dü nüz, be şi niz gi din onun la. İs ter se niz he pi niz pe şi ne ta kı lın. Yal nız ka lıp ba şı mı din le mek is ti yo rum. Hay di, gö re yim se ni, bu işi ba şar, efen din ka dar bol luk için de ya şa ya cak sın. Va rı nı yo ğu nu se nin le pay la şa cak, ay rı nız gay rı nız kal ma ya cak. VIO LA Elim den ge le ni ya pa ca ğım aş kı nı zı ilan et mek için. El den ne ge lir. (Kendi kendine.) Baş ka sı na dil ler dö ke ce ğim, onun ka rı sı ol ma ya can atar ken için için. (Çıkarlar.) 5. Sahne (Olivia’nın evi.) (Maria ve Soytarı girerler.) MA RI A Ba na bak, ya ner de ol du ğu nu söy ler sin ya da se ni ya rım ağız la bi le sa vun mam. Ha nı mım ka yıp la ra ka rış tı ğın için se ni asa cak. SOY TA RI Is lan mı şın yağ mur dan per va sı ol maz. Cel la dın ala ca ğı bir can. Boy nu muz kıl dan in ce. MA RI A Ne de mek is ti yor sun? SOY TA RI Ölüm den öte köy yok. MA RI A Abart ma, ufak at da civ civ ler ye sin. 14
On İkinci Gece
SOY TA RI Ha nı me fen di ne re de ler? MA RI A Sa vaş ta, nef siy le ve ta lip le riy le sa va şı yor. Mas ka ra lık eder ken bu nük te yi de kul la na bi lir sin, bir ta ra fın sı kıy sa. SOY TA RI Tan rı ki mi le ri ni nük te dan ya ra tır. Bi zim gi bi mas ka ra lar da on la rın sa ye sin de sa ye ban olur. MA RI A Yi ne de bu ka dar uzun göz den kay bol du ğun için ya ası la cak ya da ko vu la cak sın. Bu asıl ma dan be ter de ğil mi? SOY TA RI Boy nu na ke ment ge çi ri len, ev li lik bo yun du ru ğun dan kur tu lur. Ko vul ma ya ge lin ce, önü müz yaz, ba şı mı zı so ka cak bir ko vuk bu lu ruz. MA RI A Öy ley se ka ra rın ka rar. SOY TA RI Hiç de ğil se iki nok ta yı ka ra ra bağ la dım. MA RI A Bağ lar dan bi ri ko par sa öte ki tu tar, iki si de ko par sa po tur ha pı yu tar. SOY TA RI Ha zır ce vap sın de dik ya, hay di kı zım git yo lu na. Sir Toby iç ki yi bı ra kır sa, se ni bu yö re de ki Hav va kız la rı nın en bil mi şi di ye tak sın ko lu na. MA RI A Sus re zil, ka pat çe ne ni. Bu nu işit mek bi le is te mi yo rum. Bak ha nı mım ge li yor. Ken di ni te mi ze çı kar mak için us tu rup lu bir ba ha ne bu lur san iyi eder sin. (Çıkar.) (Lady Olivia, Malvolio ve diğer adamlarıyla girer.) SOY TA RI Hay di ze kâ vet, bi raz gay ret. Sa kın du rak la ma. Mas ka ra lık ede lim der ken ke pa ze ol ma ya lım. Ze ki ge çi nen le rin 15
William Shakespeare
ço ğu bön dür. Ben ken di mi akıl lı sa na cak ka dar şaş ka loz de ği lim. Yi ne de bu sa loz la ra fark ata rım. Ne de miş, Qu ina pa lus12: “Ve li bir de li yi, de li bir ve li ye yeğ tu ta rım.” Tan rı si zi ka yır sın ha nı me fen di. OLI VI A Se ni gö züm gör me sin. Gö tü rün şu de li yi. SOY TA RI İşit me di niz mi ah mak he rif ler. Gö tü rün ha nı me fen di yi. OLI VI A Git işi ne. Can sı kı cı bir soy ta rı ol dun. Bık tım sen den. Üs te lik sö zün de dur mu yor sun. SOY TA RI Bu iki ku sur müs ki rat ve na si hat le dü zel ti le bi lir, ma don na. Soy ta rı ya iç ki yi da ya dın mı can la nır, bir can şen li ği olur. Gü ve nil mez adam sa sı kı bir na si hat ge çe cek sin. Dü zelt bu ku su ru nu di ye cek sin. Nef si ni ıs lah et me ye nin hak kı kö tek tir. Adam olur sa afe rin, ol maz sa ter zi ye gön de rin. Ko ca man bir ya may la ayı bı nı ör tü ver sin. Ir zı na ge çi len fa zi let gü nah la ör tü lür; töv be kâr gü nah fa zi let le ya ma nır. Bu ya ma lı boh ça işe ya rar sa ne âlâ, ya ra maz sa o da mı ta sa? Ka der de ni len boy nuz lu ke ra ta, cüm le nin ba şı na püs kül lü be la. Ha nı me fen di bu yur du lar: Gö tü rün şu de li yi! Ne du ru yor su nuz, gö tü rün biz zat ken di le ri ni. OLI VI A Soy ta rı efen di, si zi gö tür me le ri em re dil di. SOY TA RI Ha ta, azim ha ta ha nı me fen di ci ğim. Cucullus non facit monachum13, ya ni ben ka fa dan çat lak de ği lim. Gü zel ma don na, si zin de li ol du ğu nu zu ka nıt la ma ma izin ve ri niz. OLI VI A Bu nu ya pa bi lir mi sin?
12 13
Qu ina pa lus: Soy ta rı’ nın uy dur du ğu bir bil ge. (ç.n.) Cüp pe giy mek le ra hip olun maz. (ç.n.) 16
On İkinci Gece
SOY TA RI Us ta lık la sev gi li ma don na. OLI VI A Ka nıt la da gö re lim. SOY TA RI Si zi sı kı sı kı sor gu la mam ge re ke cek ma don na. Atı şa baş lı yo rum. OLI VI A Laf kum ku ma sı, ko nuş da bi raz va kit öl dü re lim. SOY TA RI Naz lı ma don nam, ne den ya sa gö mül dü nüz böy le? OLI VI A İyi Soy ta rı, kar de şi min ölü mü ne ya na rım. SOY TA RI Kar de şi niz ce hen nem de kav ru lu yor ol sa ge rek. OLI VI A Du ra ğı cen net tir, hiç şüp hem yok ger zek. SOY TA RI Du ra ğı cen net olan bir kar deş için ma tem tut mak, in saf edin han gi miz ah mak! Dur du ğu nuz ka ba hat efen di ler, gö tü rün şu de li yi. OLI VI A Ne der si niz Mal vo li o, şu soy ta rı nın git tik çe zih ni açı lı yor de ğil mi? MAL VO LI O Evet, zih ni açık bir ka çık. Ölü mün sil le siy le sar sı la na dek sü rüp gi der bu. Akıl za fi ye ti ne uğ ra mak akıl lı bir adam için bir na kı sa dır. Ama ka çı ğın işi ne ge lir, işi gü cü soy ta rı lık de ğil mi? SOY TA RI Tan rı dan ni yaz ede rim, si ze acil bir za fi yet ver sin de her ke si gül mek ten kı rıp ge çi rin. Sir Toby be nim bir til ki ol ma dı ğı ma ye min ede bi lir, ama si zin ka çık ol ma dı ğı nı za bah se gir mek için iki me te li ği bi le göz den çı kar maz. 17
William Shakespeare
OLI VI A Ya bu na ne di ye cek si niz Mal vo li o? MAL VO LI O Ha nı me fen di mi zin böy le bir ava nak tan hoş lan ma la rı na şa şı yo rum doğ ru su. Ge çen gün bir atış ma da taş ka fa lı bir soy ta rı nın bi zim ki ne taş çı kar dı ğı nı, ken di si ni dü pe düz mat et ti ği ni gör düm. Bak sa nı za şim di den ko lu ka na dı kı rıl dı. Siz gü le rek onu poh poh la maz sa nız di li ni yu tar. Ben asıl böy le yap ma cık lı soy ta rı la ra gü le rek, on la ra şak şak çı lık eden akıl lı ki şi le re içer li yo rum. OLI VI A Ah, si zin der di niz de ken di ni zi be ğen miş lik Mal vo li o. Öy le mız mız bir adam sı nız ki hiçbir ta am ağ zı nı za la yık de ğil dir. Ki şi hoş gö rü lü, ge niş yü rek li olur sa, si zin yü re ği ni ze gül le gi bi otu ran şey le ri bi rer kuş oku ka dar ha fi fe alır. Bir şak la ba nın sa taş ma la rı na gü lüp ge çer. Mes lek ten soy ta rı nın alay la rın da kö tü ni yet aran maz. Dur ma dan ona bu na ku sur bu la rak cid di yet tas la yan bi ri nin eleş ti ri le rin de kö tü ni yet aran ma dı ğı gi bi. SOY TA RI Mer cu ri us14 sa na cin fi kir lik ba ğış la sın. Soy ta rı la rı iyi sa vun dun. (Maria girer.) MA RI A Ma dam, ka pı da bir de li kan lı var. Si zi gör mek için ayak di ri yor. OLI VI A Kont Or si no mu yol la mış? MA RI A Bil mi yo rum ma dam. Eli yü zü düz gün bir genç. Ma iye ti de der li top lu. OLI VI A Onu ka pı da tu tan kim? 14
Mer cu ri us: Kur naz lık ve oyun baz lık tan rı sı. (ç.n.) 18
On İkinci Gece
MA RI A Ak ra ba nız Sir Toby, ma dam. OLI VI A Sir Toby’yi ora dan uzak laş tır lüt fen. Ka çık lar la boz muş. Hiç çe kil mez. (Maria çıkar.) Siz gi din Mal vo li o. Kon tun ada mıy sa ev de yo kum ya da has ta yım. Ba şı nız dan sav mak için ne ge re kir se söy le yin. (Malvolio çıkar.) Gör dü nüz mü efen dim, şak la ban lık la rı nız na sıl da ba yat la mış. İn san lar bu run kı vı rı yor. SOY TA RI En bü yük oğ lun soy ta rıy mış gi bi biz den ya na çık tın ma don na. Tan rı ona zi hin açık lı ğı ver sin. İş te bey ni su lan mış hı smın ge li yor. (Sir Toby girer.) OLI VI A Şim di den ya rı ya rı ya ka fa yı bul muş, bes bel li. Ka pı da ki kim? SIR TOBY Bir cen til men. OLI VI A Bir cen til men mi? Na sıl? SIR TOBY Efen di den bir adam. Ay, lanet olsun şu hıç kı rı ğa. N’aber sa loz? SOY TA RI Öm rü nü ze be re ket Sir Toby. OLI VI A Efen di, efen di! Na sıl bu ka dar er ken pu su la yı şa şır dın? SIR TOBY Fe na yo la mı sap mı şım? Doğ ru yol dan şaş mam as la. Bi ri ka pı ya da yan dı. OLI VI A An la dık. Ki min ne si? 19
William Shakespeare
SIR TOBY İs ter se şey ta nın ta ken di si ol sun, vız ge lir tı rıs gi der. (Çıkar.) OLI VI A Sar hoş adam ne ye ben zer Soy ta rı? SOY TA RI Bo ğul muş bir ada ma, de li ye ve di va ne ye. Öl çü yü ilk aş tı ğın da de li, ikin ci aş tı ğın da di va ne olur, üçün cü sün de bo ğu lur. OLI VI A Git de ad li ye me mu ru nu ara. Be nim adı ma bu şüp he li ölü mü araş tır sın. Bi zim ki iç ki du va rı nı aşıp bo ğul muş. Git de il gi len şu nun la. SOY TA RI Ben ce di va ne lik aşa ma sın da. Di va ne ye göz ku lak ol mak de li ye kal dı. (Çıkar.) (Malvolio girer.) MAL VO LI O Ma dam, ka pı da ki de li kan lı si zin le ko nuş ma yı ak lı na koy muş. İna dım inat di yor. Has ta ol du ğu nu zu söy le dim. Za ten has ta zi ya re ti ne gel miş tim di ye tut tur du. Uyu yor de dim. Za ten si zi uyan dır ma ya gel miş miş. Bu genç le na sıl ba şa çı ka ca ğı mı bi le mi yo rum. Nuh di yor, pey gam ber de mi yor. OLI VI A Be nim le ko nu şa ma ya ca ğı nı söy le yin. MAL VO LI O Kaç ke re söy le dim. Ka zık gi bi bu ra ya di ki li rim, ba yan la ko nuş ma dan şur dan şu ra ya kı pır da mam di yor. OLI VI A Ne bi çim bir adam bu? MAL VO LI O Ade mo ğul la rın dan. 20
On İkinci Gece
OLI VI A Ha li tav rı na sıl? MAL VO LI O Ter bi ye si kıt, dik ka fa lı nın bi ri. İs te se niz de is te me se niz de si zin le ko nu şa cak. OLI VI A Gö rü nü şü na sıl? Kaç yaş la rın da? MAL VO LI O Ne er kek sa yı la cak ka dar eriş kin ne de ço cuk sa yı la cak ka dar tı fıl. He nüz ta ne len me miş bir be zel ye ya da ham bir el ma gi bi. Er kek le ço cuk ara sı bir ye ni yet me. Ağ zı laf ya pı yor, yi ne de bu ağız süt ko ku yor. OLI VI A Bı ra kın gel sin. Ne di me mi ça ğı rın. MAL VO LI O Ne di me, ha nı me fen di si zi ça ğı rı yor. (Çıkar.) (Maria girer.) OLI VI A Ça buk pe çe mi ver. Yü zü mü ör te yim. Or si no’dan bir el çi yi da ha din le ye lim ba ka lım. (Viola girer.) VIO LA Evin say gı de ğer ha nı mı han gi niz? OLI VI A Be nim le ko nuş, onun adı na kar şı lık ve re bi li rim. İs te ğin ne? VIO LA En par lak, en ku sur suz, en eş siz gü zel – lüt fen söy le yin ba na, kar şım da du ran evin ha nı mı mı? Ken di si ni hiç gör me dim. Söy le ye cek le rim bo şa gi der se pek ya zık olur. Hem çok gü zel ya zıl dı, hem de ben ez ber le yin ce ye ka dar ak la ka ra yı seç tim. Bo şu na ne fes tü ket mek is te mem. İyi ba yan lar, be ni ala ya al ma yın sa kın. Kö tü dav ra nış la rın en ha fi fi ni bi le kal dı ra mam. 21
William Shakespeare
OLI VI A Siz ne re den gel di niz efen dim? VIO LA An cak ez ber le dik le ri mi söy le ye bi li rim. Bu ro lüm de yok. Na zik ha nı me fen di, bu evin ha nı mı ol du ğu nu za inan dı rın be ni, ti ra dı ma baş la ya yım. OLI VI A Siz oyun cu mu su nuz? VIO LA De ği lim, bil ge ba yan. Ama gö rü nü şü me de al dan ma yın de rim. Siz evin ha nı mı mı sı nız? OLI VI A Ken di mev kii mi gasp et mi yor sam, evet. VIO LA Ken di mev ki ini zi gasp edi yor su nuz ben ce. Baş ka la rı na ba ğış la ya ca ğı nız şey le ri ken di ni ze sak la ma nız ya kı şık al maz. Gel ge le lim bu gö re vim dı şın da ka lı yor. İz ni niz le si zi öven nut ku ma baş la ya yım. Son ra da işin özü ne ge le lim. OLI VI A İşin özü ne ge lin. Öv gü fas lın dan si zi af fet tim. VIO LA Pek ya zık! Bu bö lü mü ez ber le yin ce ye ka dar ca nım çık tı. Bil se niz ne ka dar şi ir sel. OLI VI A Öy ley se ya lan dır bü yük bir ola sı lık la. Lüt fen ken di ni ze sak la yın. Ka pım da küs tah lık et ti ği ni zi işit tim. Ne ye ben ze di ği ni zi me rak et ti ğim için gir me ni ze izin ver dim, si zi din le mek için de ğil. De li de ğil se niz gi din, ak lı nız var sa sö zü kı sa ke sin. Saç ma sa pan ko nuş ma la ra ku lak ve re cek gü nüm de de ği lim. MA RI A Hay di yel ken le ri fay rap et efen di. Yo lun açık ol sun. VIO LA Ol maz, ya man mu ço. Da ha de mir al mı yo rum. Bu ra lar da oya la na ca ğım. Sev gi li ba yan, şu de ni za na sı nı bi raz hi 22
On İkinci Gece
za ya ge tir se niz. Dü şün ce le ri ni zi açın ba na. El çi ye ze val ol maz. OLI VI A Da ha sö zün ba şın da kırk de re den su ge tir di ği ni ze gö re, söy le ye cek le ri niz kor kunç şey ler ol ma lı. Ge tir di ği niz ha ber ney miş, öğ re ne lim. VIO LA Bu söz ler yal nız si zin ku la ğı nız için. Sa vaş ilan et me ye, baç is te me ye gel me dim. Si ze bir zey tin da lı uza tı yo rum. Söz le rim sa de ce ba rış söz le ri. OLI VI A Yi ne de işe ka ba ca gi riş ti niz. Kim si niz? Ne is ti yor su nuz? VIO LA Ka ba ca kar şı lan dı ğım için ka ba lık et tim. Kim ol du ğum, ne is te di ğim kut sal ba ki re lik gi bi giz li dir. Si zin ku la ğı nı za kut sal ke lam, baş ka ku lak la ra kü für gi bi ge lir. OLI VI A Bi zi yal nız bı ra kın. Şu kut sal ke lam ney miş öğ re ne lim. (Maria ile maiyet çıkar.) Evet efen dim. Baş la yın. VIO LA Gü zel ler gü ze li... OLI VI A Avu tu cu bir söz. Yo ru ma açık. Met ni ni zin kay na ğı ne re de? VIO LA Or si no’nun bağ rın da. OLI VI A Bağ rın da mı? Bağ rı nın ne re sin de? VIO LA Kal bin de, kal bi nin en de rin kö şe sin de. OLI VI A O bö lü mü oku dum. Ba na sap kın lık gi bi gel di. Baş ka di ye ce ği niz yok mu? 23
William Shakespeare
VIO LA Sev gi li ba yan, yü zü nü zü bir gö re bil sem. OLI VI A Efen di niz yü züm le alış ve ri şe gir me niz için yet ki ver di mi si ze? Şim di me tin dı şı na çık tı nız. Ama per de yi açıp res mi gös te re lim. (Peçeyi açar.) Na sıl, bu por tre yi be ğen di niz mi? VIO LA Tan rı öv müş de ya rat mış. Ta bii hep si kud ret ten se. OLI VI A Ren gi has tır, yağ mu ra, rüz gâ ra da ya nır. VIO LA Tan rı nın öze ne be ze ne yo ğur du ğu bir gü zel lik. Alı be ya zı do ğa nın in ce ve hü ner li eliy le sü rü lüp, ya kış tı rıl mış. Ba yan, bu gü zel li ği, bu za rif li ği me za ra gö tü rür, Dün ya ya bir ör ne ği ni bı rak maz sa nız Ya şa yan di şi le rin en za li mi olur su nuz. OLI VI A O ka dar da kö tü yü rek li de ği lim efen dim. Va si ye tim de gü zel li ğim den par ça lar bı ra kı la cak. Hep si nin en van te ri çı ka rı la cak. Özel lik le rim ay rı eti ket ler al tın da be lir ti le cek. Ör ne ğin, bir çift kır mı zım tı rak du dak; bir çift ma vim tı rak kül ren gi göz, ka pak la rıy la bir lik te; bir adet bo yun; bir adet çe ne, ve sai re. VIO LA Si zi ol du ğu nuz gi bi gö rü yo rum. Çok gu rur lu su nuz. Gel ge le lim şey ta nın ta ken di si bi le ol sa nız, gü zel li ği ni ze di ye cek yok. Lor dum, efen dim si zi se vi yor. Eş siz bir gü zel lik le Taç lan dı rıl mış da ol sa nız, böy le bir sev gi kar şı lık sız kal ma ma lı. OLI VI A Be ni na sıl se vi yor? 24
On İkinci Gece
VIO LA Ta par ca sı na, göz yaş la rı dö ke rek, bağ rı ya na rak, Ah çe kin ce ye ri gö ğü in le te rek. OLI VI A Efen di niz içim den ge çen le ri bi li yor, onu se ve mem. Er dem li ol du ğu nu sa nı yo rum, soy lu ol du ğu nu bi li yo rum. Var lık lı, sağ lam, le ke siz bir genç. Çok iyi bir şöh re ti var. Cö mert, bil gi li, yü rek li. Boy lu bos lu, ya kı şık lı bir adam. Yi ne de se ve mem onu. Bu kar şı lı ğı ala ca ğı nı bil me liy di çok tan. VIO LA Efen dim gi bi si zin için ya nıp tu tuş say dım, Bu be nim için bir ölüm ka lım me se le si ol say dı, Aş kı mı ge ri çe vir me ni ze bir an lam ve re mez, Akıl er di re mez dim. OLI VI A Ne ya par dı nız pe ki? VIO LA Kap ınız da sö ğüt15 ağa cın dan bir ku lü be ya pıp ça tar, Bu evin için de esir tu tu lan ru hu mu ge ri ça ğı rır dım. Kar şı lık sız bı ra kı lan sev gim üs tü ne ya nık şar kı lar ya zar, Ge ce nin en ıs sız sa at le rin de bi le çın la tır dım or ta lı ğı. Adı nı zı yan kı lı te pe le re hay kı rır dım. Ha va da ki yan kı de ni len o de di ko du cu, o dü zen baz, “Oli vi a!” di ye ses le nir di avaz avaz. Yer le gök ara sın da sı kı şır ka lır, ama ba na acır dı nız so nun da. OLI VI A Ne ler ne ler ya par mış sı nız me ğer, so yu nuz so pu nuz na sıl? VIO LA Ka de rin be ni dü şür dü ğü du ru mun üs tün de; Yi ne de sız lan mı yo rum. Bir cen til me nim. 15
Sö ğüt: Kar şı lık sız ka lan sev gi le rin sim ge si. (ç.n.) 25
William Shakespeare
OLI VI A Efen di ni ze gi din. Onu se ve mem. Ar tık kim se le ri yol la ma s›n. Ama siz ras ge le ba na uğ ra yıp Bu nu na sıl kar şı la dı ğı nı söy ler se niz, o baş ka. Gü le gü le gi din. Zah met le ri niz için te şek kür ler. Bu nu be nim için gü le gü le har ca yın. VIO LA Bah şiş bek le yen bir uşak de ği lim, ke se niz siz de kal sın. Siz den kar şı lık bek le yen efen dim dir. Be nim bir bek len tim yok. Aşk si zin se ve ce ği niz ki şi nin yü re ği ni çak mak ta şı na çe vir sin. Ate şi niz efen di min ki gi bi hor gö rül sün. Hoş ça ka lın, gü zel za lim. (Çıkar.) OLI VI A “So yu nuz so pu nuz na sıl?” “Ka de rin be ni dü şür dü ğü du ru mun üs tün de; Yi ne de sız lan mı yo rum. Ben bir cen til me nim.” Ye min ede rim, öy le sin. Bu dil, bu yüz, bu en dam, bu za rif eda, bu ruh; Soy lu lu ğu nu beş kez ka nıt lı yor, beş yıl dız lı bir ar ma gi bi. Böy le hız lı hız lı çarp ma yü re ğim. Ya vaş, ya vaş. Keş ke yer de ğiş tir sey di efen di ile uşak. Bak şu işe! İn san bu il le te bu ka dar ça buk tu tu la bi lir mi? Bu gen cin er dem le ri sin si ce göz le rim den içi me sı zı ver di san ki. Ne ya pa lım, öy le ol sun. Hey Mal vo li o, ner de sin? (Malvolio girer.) MAL VO LI O Bu ra da yım ha nı me fen di, em ri niz de yim. 26
On İkinci Gece
OLI VI A Şu küs tah ha ber ci nin pe şin den ko şun. Kon tun ada mı nın. Şu yü zü ğü bı rak tı, İs te yip is te me di ği mi bi le sor ma dan. Ke sin lik le is te mi yo rum, ha be ri ol sun. Efen di si ni boş umut la ra kap tır ma sın. Ben ona gö re de ği lim. Ama şu de li kan lı ya rın bu ra dan ge çer se, Ne den le ri ni açık la rım ken di si ne. Hay di ça buk Mal vo li o, dü şün pe şi ne. MAL VO LI O Baş üs tü ne efen dim. (Çıkar.) OLI VI A Ne ya pı yo rum ben? Kor ka rım, Gö züm gön lüm açı lın ca ak lım ba şım dan git ti. Kud re ti ni gös ter di ka der. Gö nül fer man din le mi yor. Yaz gı mız ney se ol sun. İş ola ca ğı na var sın. (Çıkar.)
27
28
II. Perde 1. Sahne (Deniz kıyısı.) (Antonio ile Sebastian girerler.) AN TO NI O Bi raz da ha kal maz mı sı nız? Si zin le bir lik te gel sey dim ba ri. SE BAS TI AN İz ni niz le, ol maz di ye ce ğim. Gök te ki yıl dı zım bi le ka ra ka ra ışıl dı yor. Ka ra bah tım si ze de uğur suz luk ge tir me sin. Lüt fen bı ra kın da bu kö tü lük le re tek ba şı ma kat la na yım. Dert le ri min bir ta ne si ni bi le si ze yük ler sem sev gi ni ze la yık sa yıl mam. AN TO NI O Ba ri ne re ye gi de ce ği ni zi söy le yin. SE BAS TI AN Ger çek ten bil mi yo rum, efen dim. Ka der be ni ne re ye sü rük ler se. Yi ne de, siz de öy le ağır baş lı, öy le tem kin li bir hal var ki; ken di me sak la mak is te dik le ri mi ağ zım dan al ma ya ça lış mı yor su nuz. Si ze açıl mak ge li yor içim den. Ken di mi ta nıt ma lı yım An to ni o. Si ze adım Ro de ri go de miş tim. Ama asıl adım Se bas ti an. Ba bam Mes si na lı Se bas ti an’dır. Bu adı duy du ğu nu zu bi li yo rum. Ar dın da be nim le ay nı sa at te do ğan kız kar de şi mi bı rak tı. Tan rı lüt 29
William Shakespeare
fet sey di, ya şam la rı mız bir lik te baş la dı ğı gi bi bir lik te so na erer di. Ama siz bu nu de ğiş tir di niz. Be ni de ni zin az gın dal ga la rın dan kur tar ma dan bir kaç sa at ön ce kız kar de şim bo ğul muş tu. AN TO NI O La net ol sun o gü ne. SE BAS TI AN Ba na çok ben ze di ği ni söy ler ler di. Kı zoğ lan kız dı. Pek çok la rı gü zel li ği ni öve öve bi ti re mez di. Ben ken di si ni o den li göz alı cı bul ma sam da, hiç çe kin me den şu nu söy le ye bi li rim: En kıs kanç ki şi bi le kar de şim de ki ruh gü zel li ği ni yad sı ya maz dı. Za val lı tuz lu su lar da bo ğul du. Ben ken di si ni an dık ça gö züm den tuz lu su lar akar. AN TO NI O Be ni hoş gö rün efen dim. Der di ni ze der man ola ma dım. SE BAS TI AN Sev gi li An to ni o, ba şı nı za dert ol du ğum için asıl siz be ni af fe din. AN TO NI O Se ven öl sün mü si zi? Bı ra kın hiz met kâ rı nız ola yım. SE BAS TI AN Yap ma yın, bu nu is te me yin ben den. Kur tar dı ğı nız ada ma kıy ma yın. Ka lın sağ lı cak la. Hem se ve cen, hem an nem gi bi bi raz yuf ka yü rek li yim. En ufak bir dür tüy le göz le rim be ni ele ve rir. Kont Or si no’nun sa ra yı na gi di yo rum. Hoş ça ka lın. (Çıkar.) AN TO NI O Ya ra da nın him me ti üs tü ne ha zır ve na zır ol sun. Or si no’nun sa ra yın da çok düş ma nım var. Ama se ni öy le se vi yo rum ki teh li ke vız ge lir. Be ni tu ta bi le ne aş kol sun. (Çıkar.)
30
On İkinci Gece
2. Sahne (Bir sokak.) (Viola ve Malvolio değişik kapılardan girerler.) MAL VO LI O Şim di Kon tes Oli vi a’nın ya nın da de ğil miy di niz? VIO LA Az ön ce efen dim. Ra hat bir yü rü yüş le bu ra ya var dım. MAL VO LI O Bu yü zü ğü ge ri ve ri yor efen dim. Keş ke ken di niz al say dı nız da apar to par pe şi niz den koş mak zo run da kal ma say dım. Ay rı ca zer re ka dar is ten me di ği ne efen di ni zi inan dır ma lı sı nız. Ken di ken di ne ge lin gü vey ol ma sın. Bu iş için zin har bir da ha adım at ma yın bu ra ya. An cak efen di ni zin bu boz gu nu na sıl kar şı la dı ğı nı ra por et mek için uğ ra ya bi lir si niz. Buy run, alın! VIO LA Ma dem bu yü zü ğü al mış ben den, is te mem. MAL VO LI O Yap ma yın efen dim! Yü zü ğü hır çın ca ha nı me fen di nin ba şı na fır lat mış sı nız. Ken di le ri ay nı şe kil de ia de edil me si ni emir bu yur du lar. İş te bu ra da du ru yor. Eği lip yer den al ma ya de ğer se alın. Değ mez se bu la nın kıs me tiy miş di ye lim. (Çıkar.) VIO LA Ona yü zük mü zük ver me dim. Bu ba yan ne de mek is ti yor? Şu ka de re bak, sa kın gö rü nü şü me al da nıp ba na vu rul ma sın. Uzun uzun bak tı, göz le ri ni ben den ala ma dı. Di li tu tul muş tu san ki. Son ra dal gın ca ipe sa pa gel mez şey ler mı rıl dan dı. Ba na vu rul du bes bel li. Şu su rat sız ha ber ci yi gön de ren aş kın kur naz lı ğı dır. Bu efen di min yü zü ğü de ğil. Ona yü zük fa lan yol la ma dı ki. 31
William Shakespeare
Sev di ği be nim. Öy ley se... Öy le, öy le! Za val lı ka dın, keş ke bir rü ya ya âşık ol say dı. Kı lık de ğiş tir mek, şey ta nın ek me ği ne yağ sü ren bir oyun baz lık. Ka dın la rın bal mu mun dan yü rek le ri ne mü hür le ri ni bas mak Ya kı şık lı dü zen baz lar için ne ka dar ko lay. Ne ya zık, za yıf ya ra tıl mı şız. Ka ba hat biz de de ğil, ya ra dı lı şı mız da. Bu ça tal lı me se le na sıl çö zü le cek? Efen dim onu can dan se vi yor. Ben, za val lı ya ra tık, efen di me fe na hal de tut ku num. Ka dın bir ha ta iş le miş, se ve se ve be ni sev miş. Ben den baş ka sı nı gö zü gör mü yor. Al ba şı na be la yı... Bu işin so nu ne ye va ra cak? Er kek kal dık ça efen di min aş kı nı ka zan mam için hiç bir umut yok. Ka dın lı ğım –ne ya zık– za val lı Oli vi a’ya bo şu na ah lar vah lar çek ti rir. Ey za man, bu kar ma şa nın için den sen çık ba ka lım. Dü ğüm çe tin mi çe tin, çöz me ye yet mez be nim gü cüm. (Çıkar.)
3. Sahne (Olivia’nın evi.) (Sir Toby ve Sir Andrew girerler.) SIR TOBY Ya naş, Sir An drew. Ge ce ya rı sın dan son ra ya tak ta ol ma mak, er ken ayak lan mak de mek tir. Bi lir sin er ken kal kan yol alır, er ken çift le şen döl alır. SIR AN DREW Onu bu nu bil mem, geç ya tan geç kal kar. 32
On İkinci Gece
SIR TOBY Yan lış akıl yü rü tü yor sun. Böy le boş so nuç lar dan nef ret ede rim, boş ka deh ler den nef ret et ti ğim ka dar. Ge ce ya rı sın dan son ra ayak ta iken zı bar ma ya git mek için va kit çok er ken dir. Ha ya tı mız dört ele man dan1 olu şur de ğil mi? SIR AN DREW Öy le der ler; ama ba na ka lır sa ye me li, iç me li, can bes le me li. SIR TOBY Sen ne âlim adam sın. Yi ye lim, içe lim, se fa mız ol sun! Hay di Ma ri an, dol dur ka deh le ri. (Soytarı gelir.) SIR AN DREW Al bir ta ne da ha. Soy ta rı ge li yor. SOY TA RI Na sıl sı nız can la rım? Şa rap bul dun mu gi riş, iş bul dun mu sı vış. SIR TOBY Ya naş eşek sı pa sı. SIR AN DREW Eh, soy ta rı nın se si ne de di ye cek yok. Ben de böy le iç li bir ses, tat lı bir ne fes ol sa da ha ne is ter dim. Çil çil pa ra cık la ra de ği şil mez böy le ma ri fet. Dün ak şam bi zi eğ len di rir ken ne cev her ler yu murt la dın. Vas pi yan lar dan Pig rog ro mi tus’un2 eki noks fır tı na sın dan ge çi şi ni an la tır ken par mak ısırt tın ba na. Sev gi lin için sa na al tı pe ni yol la dım, eli ne geç ti mi? SOY TA RI O sa at ce bi me in dir dim. Bi ze ve ren var ol sun, biz den alan kör ol sun. Mal vo li o ko ku alır be nim gi bi ko koz dan, ken -
1 2
Su, top rak, ateş, ha va. (ç.n.) Pig rog ro mi tus: Soy ta rı ’nın bil giç lik tas la mak için uy dur du ğu ad lar dan. (ç.n.) 33
William Shakespeare
di kor kar ho roz dan. Ha nı mı mın ak ça pak ça el le ri, hem ağı hem bal sa çar dil le ri. SIR AN DREW Sen çok ya şa. İyi kı vı rı yor sun şu şak la ban lı ğı. Şim di de bir şar kı is te riz sen den. SIR TOBY Hay di. Al tı pe ni ba yı la yım da bir şar kı söy le. SIR AN DREW Ben de ge ri kal mam şö val yem den. SOY TA RI Bir aşk şar kı sı mı is ter si niz, yok sa şöy le ağır baş lı, ha yat ders le ri ve ren bir şar kı mı? SIR TOBY Aşk şar kı sı, aşk şar kı sı. SIR AN DREW Aşk şar kı sı. Öğüt le re kar nım tok. SOY TA RI (Şarkı söyler.) Ah, ne re de do la şır sın, ne re de, Ca nım be nim sen sa lı na sa lı na? Sa dık dos tun ge li yor, bak yo lu na. Da ğa rın da her per de den şar kı lar, Ti zi de var pe si de var. Ba şı nı alıp git me, Ka vu şun ca âşık lar, bi ter tüm yol cu luk lar. SIR AN DREW Ha ri ka! SIR TOBY Gü zel, gü zel! SOY TA RI (Şarkı söyler.) Ne dir aşk de di ğin, ya rı na bı rak ma; Şim di se viş me vak ti, şim di gü lüş me vak ti; Se nin çi çe ğin bur nun da, hay di öp be ni, 34
On İkinci Gece
Genç lik da ya nık lı ku maş de ğil; Tez yıp ra nır, el den gi der. SIR AN DREW Ne tat lı ses, ağ zın dan bal dam lı yor. SIR TOBY Be ni sar dı bu şar kı. SIR AN DREW Hem ada mı sa rı yor, hem akıl da ka lı yor. SIR TOBY Se si ne fis, üs te lik ne fe si de pis de ğil. Hay di var mı sı nız, fe lek ten bir ge ce ça la lım. Şen do ku ma cı lar gi bi şar kı la rı mız la gu guk ku şu nu uyan dır sak, ne der si niz? SIR AN DREW Be ni se ven cüm bü şe ka tıl sın. Gü zel bir şar kı ya ca nım kur ban; kö pek gi bi pe şi ni bı rak mam. SOY TA RI Cüm le âlem bi lir, ba zı kö pek ler iz sür me de bi rin ci dir. SIR AN DREW Tam üs tü ne bas tın. Şu şar kı pek uy gun ben ce: “Ba na bak, hey ava nak!” SOY TA RI “Hey ava nak” ha? Za tı nı za ava nak de mek zo run da ka lı rım son ra. SIR AN DREW Ba na ava nak de mek zo run da bı rak tı ğım ilk ki şi sen ol ma ya cak sın. Baş la Soy ta rı. “Sus, kes se si ni” di ye baş lı yor şar kı. SOY TA RI Se si mi ke ser sem na sıl baş la rım? SIR AN DREW Bu da cuk otur du. Hay di, baş la. (Birlikte şarkı söylerler.) (Maria girer.) 35
William Shakespeare
MA RI A Az gın ke di ler gi bi ne cı yak lı yor su nuz bu ra da? Ha nı mım, kâh ya sı Mal vo li o’yu si zi ka pı dı şa rı et me si için ça ğır dı. Ya la nım var sa bir da ha hiç bir sö zü me inan ma yın. SIR TOBY Ha nı mın la ben ay nı soy da nız. O nu ma ra cı, ben üç kâ ğıt çı yım, Mal vo li o mad ra ba zın bi ri. Biz üç şar kı cı ne şe ler sa çı yo ruz. Ha nı mın la ara mız da kan ba ğı yok mu? Tin tin ti ni mi ni ha nım, ba na sök mez ça lım la rın. (Şarkı söyler.) “Ah Ba bi lon, vah Ba bi lon. Ba bi lon’da var bir adam. Ba bi lon’un kız la rı ya man dır, ya man.” SOY TA RI Bo yum dev ril sin, e mi! Bu ak şam şö val ye nük te le ri bir bi ri ar dın dan pat la tı yor. Ne ya man soy ta rıy mış haz ret! SIR AN DREW Doğ ru, key fi ye rin de olun ca her ke si gül mek ten kı rıp ge çi rir. Ben den da ha gus to lu dur. Ama be nim ko mik lik le rim da ha do ğal. SIR TOBY (Şarkı söyler.) “Ara lı ğın on ikin ci ge ce si.” MA RI A Su sun Tan rı aş kı na! (Malvolio girer.) MAL VO LI O Efen di ler, efen di ler, siz ak lı nı zı mı ka çır dı nız? Bu ne re za let! Akıl dan, gör gü den, dü rüst lük ten hiç na si bi niz yok mu? Ge ce nin bu saa tin de çin ge ne ler gi bi kı ya met le ri ko pa rı yor su nuz. Ha nı me fen di nin evi ni mey ha ne ye çe vir di niz. Kun du ra cı es na fı nın pes pa ye şar kı la rı nı avaz avaz hay kı rı yor su nuz. Siz kim, ye ri ne ve za ma nı na gö re dav ran mak kim! Öl çü yü iyi ce ka çır dı nız. 36
On İkinci Gece
SIR TOBY Şar kı la rı mız da öl çü yü hiç ka çır ma dık, tem po ya hep uy duk. Se nin ce hen ne me ka dar yo lun var. MAL VO LI O Sir Toby, si zin le açık ko nu şa ca ğım. Ha nı me fen di si ze ilet me mi is te di, ak ra ba nız ol du ğu için evin de ba rın ma nı za göz yu mu yor. Gel ge le lim mü na se bet siz lik le ri ni zi ka bul len mek zo run da de ğil. Ak lı nı zı ba şı nı za top lar sa nız bu ev de ba rı na bi lir si niz. Ak si tak dir de si ze gü le gü le de me ye ha zır. SIR TOBY (Şarkı söyler.) “El ve da naz lı yar, el ve da. Yol gö rün dü ga rip ba şı ma.” MA RI A Hiç olur mu, sev gi li Sir Toby! SOY TA RI (Şarkı söyler.) “Sön müş göz le ri nin fe ri, ahı git miş, va hı kal mış. Bir aya ğı çu kur da.” MAL VO LI O Öy le mi? SIR TOBY (Şarkı söyler.) “Öle cek göz var mı ben de!” SOY TA RI Ki me kal mış ya lan dün ya! At ma iki gö züm at ma. MAL VO LI O Ağ zı nı za sağ lık. SIR TOBY (Şarkı söyler.) “Se pet ha va sı çal sam şu na.” SOY TA RI “Ben ce bo şu na.” 37
William Shakespeare
SIR TOBY (Şarkı söyler.) “Bak ma sam gö zü nün ya şı na, De fol de sem, hay di de fol.” SOY TA RI “İş te bu nu gö zün ye mez.” SIR TOBY Şar kı söy ler ken fal so mu yap tık? İf ti ra. Ne sin sen, enin de so nun da bir kâh ya. Sen fa zi let li sin di ye ağız ta dıy la yi yip iç mek ha ram mı bi ze? SOY TA RI Eren le rin ca nı na değ sin. Zen ce fil li bi ra ya da do yum ol maz. SIR TOBY Ah şöy le yo la gel. Siz efen dim, boy nu nuz da ki zin ci ri, şu hiz met kâr lık zin ci ri ni bir gü zel par la tın ek mek kı rın tı la rıy la. Bi ze bir tes ti şa rap, Ma ri a. MAL VO LI O Ba yan Ma ri a, ha nı me fen di nin si ze gös ter di ği ya kın lı ğı hi çe say ma say dı nız, bu ser keş le re yar dak çı lık et mez di niz. Ken di si nin ku la ğı bü kü le cek tir. (Çıkar.) MA RI A Git de ken di ko ca ku lak la rı nı sal la, eşek! SIR AN DREW Şey tan ne di yor! Şu he ri fe mey dan oku yup dö vü şe ça ğır ma lı, son ra git me yip piç gi bi or ta da bı rak ma lı. Su suz luk tan bağ rı yan mış ada ma bir ka deh iç ki gi bi hoş ka çar dı. SIR TOBY Dur du ğun ka ba hat şö val ye. Se nin için bir dü el lo mek tu bu ya za rım. Ya da ha ka ret le ri ni ağız dan bil di ri rim. MA RI A Sev gi li Sir Toby, sa bır lı olun bu ge ce. Kon tun yol la dı ğı de li kan lı yi ne bi zim ma da mın ya nın day dı. Ka dın ca ğı zın ak lı ba şın da de ğil. Mon sie ur Mal vo li o ile ba şa çık ma yı 38
On İkinci Gece
ba na bı ra kın. Ona öy le bir oyun oy na rım ki, dil le re dü şüp her ke sin mas ka ra sı ol maz sa, ba na da Ma ri a de me sin ler. Gü nü nü gös te ri rim na mus su za. SIR TOBY He le çıt lat bi ze, tü yo ver. Bu ne me ne adam? MA RI A Bir ba kar sın ba şı mı za so fu ke si lir. SIR AN DREW Bu nu bil sem bir te miz dö ver dim kö pe ği. SIR TOBY Ne, so fu ol du ğu için mi? Acep ney miş ge re ği? SIR AN DREW Acep ma cep an la mam, ben den yer kö te ği. MA RI A Ne so fu lu ğu na gü ve ni lir, ne de baş ka bir ma ri fe ti ne. Ama her za man dal ka vuk, her za man iç ten pa zar lık lı, her za man gös te riş bu da la sı, her za man bo yun dan bü yük laf lar eden bir uka la düm be le ği dir. Ken di ni be ğen miş bir eşek. Her gö re nin ken di si ne âşık ola ca ğı na ina nır. İş te bu zaa fın dan ya rar la na rak öcü mü ala ca ğım on dan. SIR TOBY Ne ya pa cak sın? MA RI A Yo lu üs tü ne gi zem li aşk mek tup la rı dü şü re ce ğim. Bu mek tup lar da sa ka lı nın ren gi, ba ca ğı nın bi çi mi, yü rü yü şü, ba kı şı, al nı, çeh re si nin ifa de si, te ni nin özel lik le ri in ce in ce ta rif edi le cek. Ak si ni gör müş gi bi ola cak ay na da. El ya zım be nim ha nı mın, ya ni si zin ye ğe nin ya zı sı na tı pa tıp ben zer. Unu tul muş tez ke re ler de ya zı la rı mı zı bir bi rin den zor ayırt ede riz. SIR TOBY Âlâ. Bir oyun ko ku su alı yo rum. SIR AN DREW Ben de o ko ku yu al dım. 39
William Shakespeare
SIR TOBY Dü şür dü ğün mek tup la rın ye ğe nim den gel di ği ni, onun ken di si ne âşık ol du ğu nu sa na cak. MA RI A Ari fe ta rif ne ha cet! SIR AN DREW Ya ni he ri fi eşek ye ri ne ko ya cak sın. MA RI A Tam üs tü ne bas tı nız. SIR AN DREW Kız, ak lın la bin ya şa. MA RI A Şa ha ne bir gös te ri ola cak, hiç me rak et me yin. Be nim ye mi yu ta cak, emi nim. İki ni zi mek tu bu ko ya ca ğım ye re di ke ce ğim, üçün cü göz cü de soy ta rı ola cak. He le bir gö rün, mek tu bu oku duk ça na sıl renk ten ren ge gi ri yor. Hay di ar tık yat ma vak ti. Bu ge ce rü ya sı nı gö rün. İyi uy ku lar. (Çıkar.) SIR TOBY İyi ge ce ler, Ama zon lar Kra li çe si Pent he si le a. SIR AN DREW Gerçekten, kı yak yos ma. SIR TOBY Şi rin mi şi rin bir fi no dur. Ba na da ba yı lır. Ya bu na ne buy ru lur? SIR AN DREW Bir za man lar ba na da ba yı lan lar var dı. SIR TOBY Hay di yat ma ya gi de lim şö val ye. Bi raz da ha dün ya lık ge tirt sen iyi ola cak. SIR AN DREW Ye ğe ni niz den yüz bu la maz sam dün ya nın en bü yük ena yi si ben olu rum. 40
On İkinci Gece
SIR TOBY Pa ra ge tirt şö val ye. So nun da kı zı ala maz san yuh ol sun er va hı ma. SIR AN DREW Ge tirt mez sem bir da ha hiç gü ven me ba na. SIR TOBY Gel ha di, bi raz şa rap ısı ta lım. İçi ne ba ha rat ka ta lım. Yat mak için faz la geç ol du ar tık. Gel şö val yem, gel as la nım. (Çıkarlar.)
4. Sahne (Dük’ün sarayı.) (Dük, Viola, Curio ve diğerleri girer.) DÜK Mü zik, mü zik is te rim. İyi sa bah lar dost la rım. Şim di, sev gi li Ce sa ri o, o es ki, o ga rip şar kı var ya, Ha ni dün ak şam işit miş tik. San ki din dir di acı la rı mı, o oy nak, o bas ma ka lıp ha va lar dan faz la. Hay di yal nız bir di ze. CU RI O Af buy run efen di miz. O şar kı yı söy le ye cek adam yok bu ra lar da. DÜK Kim di söy le yen? CU RI O Soy ta rı Fes te, efen di miz. Ba yan Oli vi a’nın ba ba sı pek hoş la nır dı mas ka ra dan. Uzak ta ol ma sa ge rek. DÜK Onu ara yın ça buk. Ama ez gi yi çal ma ya he men baş la yın. (Curio çıkar. Müzik çalınır.) Bu ra ya gel de li kan lı. Bir gün âşık olur san, 41
William Shakespeare
Zevk li acı la rıy la kıv ra nır ken aş kın, be ni ha tır la; Ben de ger çek âşık lar gi bi, Sev di ği mi gün düz ha ya lim de, ge ce dü şüm de gö rü rüm. Gel ge le lim baş ka bü tün duy gu lar da ka rar sı zım, her cai yim. Gü ven ol maz ba na. Bu ha va yı na sıl bu lu yor sun? VIO LA Aş kın taht kur du ğu yü rek te yan kı lar uyan dı rı yor. DÜK Ne gü zel söy le din. Genç de ol san bu göz ler se vi len bir yüz de ge zin miş; Ye min ede rim, öy le de ğil mi yav rum? VIO LA Bi raz, sa ye niz de. DÜK Na sıl bir ka dın? VIO LA Hu yu su yu si zin ki ne ben zer. DÜK Öy ley se sa na la yık de ğil, ku zum kaç ya şın da? VIO LA Ya şı si zin ki ne ya kın. DÜK Öyley se faz la yaş lı. Ka dın ken din den bü yü ğü ne var ma lı ki, Ko ca sı nın sev gi si tav sa ma sın. De li kan lı, biz ne ka dar övü nür sek övü ne lim, Ka dın dan da ha kay pak, da ha gel geç gö nül lü, da ha şıp sev di yiz. Er kek te ve fa ne ge zer. VIO LA Çok hak lı sı nız lor dum. DÜK Öy ley se sev gi lin kör pe ol sun. Ka dın gül gon ca sı gi bi dir, Tez açı lır, ça buk so lar. 42
On İkinci Gece
VIO LA Ne ya zık ki doğ ru. Tam ol gun lu ğa eri şir ken so na eri yor sal ta nat la rı. (Curio ile Soytarı girer.) DÜK Gel ba ka lım ada mım. Dün ge ce ki şar kı yı söy le. Ku lak ver Ce sa ri o; es ki, sa de bir şar kı. Gü neş te ip lik bü ken, ku maş do ku yan lar, Ma ka ra la ra ip lik sa ran kay gı sız kız lar Söy ler di bu şar kı yı. Hem aş kın ma sum lu ğun dan dem vu rur lar dı, Hem de ge lip geç miş gü zel gün ler den. SOY TA RI Din le me ye ha zır mı sı nız efen dim? DÜK Lüt fen söy le. (Müzik.) SOY TA RI (Şarkı söyler.) Be nim ka ra ta bu tum, Ser vi den dir, ser vi den. Gel Az ra il, yol da şım ol, Öl mü şüm aş kın elin den. Bir in saf sız gü zel at tı, Ba na şu ecel oku nu. Ölüm ka nat ger üs tü me, Son ne fe sim al se nin ol sun. Ak ke fen le rim bi çil sin, Eş dost çev rem de di kil sin. Ka ra top ra ğa ya tır sın, Ner de sa dık dos tum ner de?
43
William Shakespeare
Ta bu tu mun üs tü ne, Çi çek serp me yin is te mem. Ke mik le rim çu ku ra atıl sın Yas bağ la ma yın ba şım da. Hiç ge rek yok iç çek me ye, Ba şı ma bir taş dik me ye. Bir gün ge lir se ağ la ma ya sev gi li, Me za rı mı bu la ma sın. DÜK Al, bu zah me ti nin kar şı lı ğı. SOY TA RI Ne zah me ti? Ben şar kı söy le mek ten zevk alı rım. DÜK Öy ley se zev ki ni ödül len di re yim. SOY TA RI Zevk er geç ödü lü nü alır efen dim. DÜK Şim di iz nin le ay rı la lım. SOY TA RI Hü zün ler tan rı sı gö zet sin se ni. Ter zin ya nar dö ner taf ta dan dik sin ye le ği ni. Çün kü sen de de bi raz dö nek lik var. Elim de ol sa böy le hiç yal pa la ma dan gi den adam la rı de ni ze sa lar dım. Her işe el at sın, her yön de yol al sın ve kos ko ca man bir hiç li ğe yel ken aç sın di ye. Hoş ça kal. (Çıkar.) DÜK Her kes da ğıl sın. (Curio ile diğerleri çıkar.) Bir da ha, Ce sa ri o, O za lim ler kra li çe si ne git. Aş kı mı, dün ya ya be del aş kı mı an lat. Ne fer sah fer sah top rak la rın da; Ne ma lın da mül kün de, ne un va nın da gö züm var. 44
On İkinci Gece
Ser vet sa man vız ge lir ba na. Sa de ce do €a n›n ona ba €›fl la d› €› gü zel lik tir ba fl› m› dön dü ren. VIO LA Ya si zi se ve mez se lor dum? DÜK Böy le bir kar fl› l› €› ka bul et mem. VIO LA Ka bul et me li si niz. Di ye lim ki si zi, Si zin Oli vi a’y› sev di €i niz gi bi yü re €i s›z la ya rak, Se ven bi ri var. Siz onu se ve mi yor su nuz. Sev me di €i ni zi söy lü yor su nuz. Ne yap s›n? Böy le bir kar fl› l› €› ka bul et me sin mi? DÜK Yü re €i mi çarp t› ran kor kunç tut ku ya Gö €üs ge re bi le cek ka d›n yok tur. Hiç bir ka d›n yü re €i ne s›€ maz böy le si ne bü yük bir aflk. Ne ya z›k se bat s›z d›r lar, sev gi le ri ne ifl tah de sek ye ri dir, Yü rek ten ko pan bir duy gu de €il. Bir da mak zev ki, ça buk do yu lan, ça buk b› k› lan, Tik sin ti uyan d› ran bir is tek. Ama be nim ki, de niz ler ka dar en gin, De niz ler gi bi doy mak bil mez. Bir ka d› n›n ba na du ya bi le cek le ri ni, Be nim Oli vi a’ya afl k›m la k› yas la ma. VIO LA Öy le ama, be nim bil di €im.. DÜK Ney mifl bil di €in? VIO LA Ka d›n la r›n er kek le ri na s›l se ve bi le ce €i. On lar da bi zim gi bi iç ten lik le ba€ la na bi lir. Ba ba m›n bir k› z› var d›. Öy le si ne sev di ki bir er ke €i, Ben ka d›n ol say d›m, efen di mi zi se ve bi le ce €im gi bi. 45
William Shakespeare
DÜK An lat öy kü sü nü. VIO LA Bem be yaz bir say fa. Afl k› n› hiç bir za man aç› €a vur ma d›. Bu s›r, gon ca y› ke mi ren kurt gi bi gül ya nak la r› n› sol dur du. Ka ra sev da dan be ti ben zi at t›. Bir sa b›r hey ke li gi bi der di ta sa y› gü lüm se ye rek kar fl› la d›. Bu aflk de €il mi dir? Biz er kek ler çok ko nu flur, Ye min üs tü ne ye min ede riz. Gös te ri fli miz bol dur. Ya ger çek duy gu lar? Ye min ler de cö mer tiz ama sev gi de cim ri. DÜK K›z kar de flin aflk yü zün den öl dü mü, yav rum? VIO LA Ba ba oca €› m›n bü tün k›z la r›, bü tün o€ul la r› be nim. Yi ne de bil mi yo rum. O ha n› ma gi de cek mi yim efen dim? DÜK Evet, ko nu muz buy du. Hiç va kit kay bet me, ona bu mü cev he ri gö tür. De ki ken di sin den as la vaz geç mem. Ha y›r ce va b› n› ce vap ka bul et mem. (Çıkarlar.) 5. Sahne (Olivia’nın bahçesi.) (Sir Toby, Sir Andrew ve Fabian girer.) SIR TOBY Bu ra dan buy run Sin yor Fa bi an. FA BI AN Ge li rim, hem de se ve se ve. Bu cüm bü şün bi ra zı nı bi le ka çı rır sam, saf ra la rım ka bar sın, ha fa kan lar bas sın be ni. SIR TOBY O ne kes, o sin si kö pe ğin ele gü ne kar şı re zil ol ma sı ho şu na git mez mi? 46
On İkinci Gece
FA BI AN Se fam olur ada mım. Bi lir sin, bir kez bir ayı dö vü şü yü zün den be ni ha nı mı mın gö zün den dü şür müş tü bu ra da. SIR TOBY Kız dır mak için yi ne bir ayı el en se çe ke cek ona. He ri fi te fe ko yup ça la ca ğız. Öy le de ğil mi Sir An drew? SIR AN DREW Hak kın dan ge le mez sek ya zık lar ol sun bi ze. (Maria girer.) SIR TOBY İş te, ele ba şı ge li yor. N’aber al tın kı zım? MA RI A Üçü nüz de şim şir ağaç la rı nın ar ka sın da sak la nın. Mal vo li o bu yol dan ge li yor. Ya rım sa at tir ken di göl ge si ile gü re şi yor du ena yi. Mas ka ra lı ğın iyi ce key fi ni çı kar mak için gö zü nü zü üs tün den ayır ma yın. Şu mek tup var ya, şu mek tup, ne ben-ben ci bir bu da la ol du ğu nu mey da na çı ka ra cak. Giz le nin, soy ta rı lar aş kı na. (Ötekiler saklanır.) Sen şu ra da bek le. (Yere bir mektup atar.) İş te poh poh lar la ya ka la na cak ba lık ge li yor. (Malvolio girer.) MAL VO LI O Kıs met işi, kıs met! Ada mın kıs me ti gür ol ma lı. Ta li hin ya ver gi der se, el de ge ti rir, sel de ge ti rir. Ha nı mı mın ben den hoş lan dı ğı nı çıt lat ma dı mıy dı Ma ri a? Se ve ce ği adam be nim kı lı ğım da, kı ya fe tim de ol ma lıy mış. Hiz me tin de ki ler ara sın da en faz la hür met, en faz la iti bar gös ter di ği be nim. Bu nu ne ye yor ma lı? SIR TOBY Vay ken di ni be ğen miş ser se ri vay! FA BI AN Sus, bak sa na na sıl ba ba hin di gi bi ka bar dık ça ka ba rı yor. 47
William Shakespeare
SIR AN DREW Lanet olası! Şu nu bir eli me ge çir sem evi re çe vi re dö ver dim. SIR TOBY Su sun de dik. MAL VO LI O Kont Mal vo li o ol mak. SIR TOBY Kont lar gö tür sün se ni, re zil. SIR AN DREW Al ta ban ca nı, vur şu nu, işi ni bi tir. SIR TOBY Kes se si ni! MAL VO LI O Bu nun ör nek le ri de var. Lady Strachy ma kas tar ba şıy la ev len di. SIR AN DREW Yuh o ha ya sız ka dı na! FA BI AN Çe ne ni tut. Bak na sıl ken di ni kap tır dı. Dal ga sı na taş at ma. MAL VO LI O Ev le ne li üç ay ol muş, kol tu ğu ma ku rul mu şum. SIR TOBY Bir sa pan la iki ka şın ara sın dan vur ma lı. MAL VO LI O Sır tım da sır ma iş le me li kaf ta nım. Adam la rı ma ta li mat ve ri yo rum. Oli vi a’yı bir se dir de uyur bı rak mı şım. SIR TOBY Ca nın ce hen ne me. FA BI AN Su sun lüt fen. MAL VO LI O Mev kii me ya kı şır bir aza met le, her ke se had di ni bil di re cek bi çim de çev re me şöy le bir göz gez di ri yo rum, son ra hıs mım Toby’yi ça ğır tı yo rum. 48
On İkinci Gece
SIR TOBY Bir ben çar pa rım, bir de yer çar par. FA BI AN Ka pa tın çe ne ni zi. MAL VO LI O Adam la rım dan ye di si der hal yer le rin den fır lı yor. Onu ge tir mek için se ğir ti yor lar. Bir an kaş la rı mı ça tıp, sa ati mi ku ru yor ya da bir mü cev her le oy nu yo rum. Toby yak la şı yor, kar şım da say gıy la diz kı rı yor. SIR TOBY Yo o, ka fa nı kı rı yor. Ya şat mam bu na mus su zu. FA BI AN Sus ma lı yız, ağ zı mız dan iş ken cey le laf al ma ya ça lış sa lar bi le. MAL VO LI O Her za man ki dost ça gü lü şü mü gem le yip, bir amir ba kı şıy la eli mi uza tı yo rum. SIR TOBY Toby su ra tı na bir şa mar aşk et mi yor mu, a sa lak? MAL VO LI O “Ku zen Toby,” di yo rum. “Ma dem ki ka der be ni ye ğe ni niz le bir leş tir di, si ze şu söz le ri söy le me hak kı nı ken dim de gö rü yo rum.” SIR TOBY Ney miş... Ney miş? MAL VO LI O “Bu sar hoş lu ğa son ver me li si niz.” SIR TOBY Ha di or dan, uyuz ke ra ta! FA BI AN Aman sa bır, yok sa pla nı mız al tüst ola cak. MAL VO LI O “Ay rı ca de ğer li za man la rı nı zı bu da la bir şö val ye ile he ba edi yor su nuz.” 49
William Shakespeare
SIR AN DREW He rif ben den söz edi yor, emi nim. MAL VO LI O “Şu ma hut Sir An drew.” SIR AN DREW Si ze de me dim mi! Bir çok la rı ben den bu da la di ye söz eder. MAL VO LI O Bu da ne si? (Mektubu yerden alır.) FA BI AN Şim di çul luk ök se ye yak laş tı. SIR TOBY Sus Tan rı aş kı na. Mu zip lik ler pe ri si yük sek ses le oku ma yı ak lı na ge tir se şu bu da la nın. MAL VO LI O Ye min ede rim, bu ha nı mı mın el ya zı sı. İş te onun C’le ri, U’la rı, T’le ri. Al sa na, şu bü yük P’ler tı pa tıp onun ki ler gi bi. Hiç kuş kum yok, onun ya zı sı. SIR AN DREW Onun C’le ri, U’la rı, T’le ri. Ne de mek is ti yor? MAL VO LI O (Okur.) “Meç hul sev gi li ye, en iyi di lek le rim le.” Tı pa tıp onun söz le ri, iz ni niz le bal mu mu nun ica bı na ba ka lım. Müh rün üs tün de Luc re ti a’nın3 res mi. Bu ha nı mı mın müh rü. Bu mek tup ha nı mım dan, aca ba ki me? FA BI AN Adam fe na ök se ye tu tul du. İf lah ol maz ar tık. MAL VO LI O (Okur.) “Bi lir tan rı lar tan rı sı, Bi lir be nim sev di ği mi. 3
Tar qui nus Su per bus’un oğ lu Sex tus’un te ca vü zü ne uğ ra dık tan son ra ken di ni bir han çer le öl dü ren soy lu Ro ma lı ka dın. Bir if fet sim ge si. (ç.n.) 50
On İkinci Gece
Mü hür len miş du dak la rım, Kim se bil mez ki mi ki mi?” “Kim se bil mez”, öl çü de ği şi yor bu ra da. Sa kın se ni ol ma sın Mal vo li o. Se ni se ni? SIR TOBY Git de as ken di ni, ker ke nez. MAL VO LI O (Okur.) “Ben emir ler yağ dır sam da Yü re ği me hük me de ne, Ses siz lik kes kin bir bı çak, Del me de se ven kal bi mi. Kan lar akar içi me dam la dam la, M.O.A.İ. Gön lüm ta pı yor sa na.” FA BI AN Am ma tu haf bil me ce. SIR TOBY Bu kız ya man mı ya man! MAL VO LI O “M.O.A.İ. Gön lüm ta pı yor sa na.” Dur he le, dur he le, çö ze lim bil me ce yi. FA BI AN Kur naz yos ma, tam ağ zı na la yık bir ta am ha zır la mış. Ze hir zem be rek. SIR TOBY Ace mi çay lak da na sıl he men üs tü ne at la dı. MAL VO LI O “Ben emir ler yağ dır sam da Yü re ği me hük me de ne.” Ta bi i, ba na emir ler yağ dı ra bi lir. Onun ma iye tin de yim. O be nim ha nı mım. Or ta ka rar bir ze kâ bi le bu ka da rı nı kav ra ya bi lir. An la şıl ma ya cak bir ya nı yok. Gel ge le lim, şu harf ler ne an la ma ge li yor? Be nim le bir il gi si var mı? Bir de bu nu keş fe de bil sem. Dur he le, “M.O.A.İ.” 51
William Shakespeare
SIR TOBY Se nin ki ko ku al ma ya baş la dı. FA BI AN Ama yan lış ko ku alı yor. İt gi bi ürü yüp kuy ru ğu nu dü re cek. Til ki lik tas lı yor se nin ki. MAL VO LI O M, – Mal vo li o. Adı mın baş har fi. FA BI AN İt ha liy le bey li ğe öze ni yor. MAL VO LI O M,– Ama ge ri si uy mu yor. M’den son ra A gel me liy di, oy sa O ge li yor. FA BI AN O so nun da ge le cek ena yi. SIR TOBY Ka fa sı na bir so pa in di rip, OO O di ye in let me li. MAL VO LI O En ar dın da İ ge li yor. FA BI AN İtin kı çı. Git işi ne ku çu ku çu. Kı çın da gö zü olay dı, na sıl bir pis li ğe bu laş tı ğı nı gö rür dü. Ta lih yıl dı zı nın par la dı ğı na inan ba ka lım, sa loz. MAL VO LI O M.O.A.İ. Bu giz li ma na ön ce kin den fark lı ol ma lı. Yi ne de azı cık zor la dın mı be nim adı ma uya bi lir. Bü tün bu harf ler be nim adım da var. Şim di ne sir bö lü mü ge li yor. (Okur.) “Bu mek tup eli ne ge çer se iyi dü şün. Yıl dı zım se nin kin den par lak. Ama bü yük lük gö zü nü kor kut ma sın. Ba zı la rı bü yük do ğar, ba zı la rı bü yük lü ğe eri şir, ba zı la rı nın sa bü yük lük ge lir ba şı na ko nar. Ka der sa na kol la rı nı açı yor, var gü cün le sa rıl ona. Özen di ğin ki şi li ğe bü rün mek için aşın mış göm le ğin den sıy rıl, tap ta ze, pı rıl pı rıl çık or ta ya. Bir hı sım la zıt laş, hiz met çi le ri ters le. Dev let iş le ri üs tü ne 52
On İkinci Gece
tar tış ma ya alış, kim se le re ben ze me me ye ça lış. Sa na bu öğüt le ri ve ren, se nin için iç ge çi ren, ah vah eden ki şi dir. Sa rı ço rap la rı nı be ğe nen, se ni hep çap raz diz bağ la rıy la gör mek is te ye ni ha tır la. Ha tır la di yo rum, ger çek ten öz le di ğin ki şi ol mak is ti yor san işin iş. Yok sa hiz met çi le rin ka pı yol da şı, sı ra dan bir kâh ya ola rak gö rü rüm se ni. Ba şı na ko nan ta lih ku şu nu ka çı ran bu bu da la, el ve da! Se nin le gö rev de ğiş tir me ye can atan. TA LİH Lİ AMA MUT SUZ KA DIN.” Her şey gün gi bi aşi kâr. Ki bir li ola ca ğım. Po li tik ya zar la rı oku ya ca ğım. Sir Toby’yi her ke sin önün de kü çük dü şü re ce ğim. Ka ba sa ba ar ka daş la rı ya kam dan atıp kur tu la ca ğım. Ha nı mı mın is tek le ri har fi har fi ne ye ri ne ge ti ri le cek. Ar tık pı sı rık lı ğa pay dos. Ken di mi al dat mı yo rum. Ha yal gü cü mün oyu nu na gel miş de ği lim, işin ne re sin den ba kar san bak, ha nı mım se vi yor be ni. Son za man lar da sa rı ço rap la rı mı be ğen di. Ba cak la rım da ki çap raz bağ la rı öv dü. Ne den? Hoş lan dı ğı bi çim de gi yin mem için yön len di ri yor be ni. Bu sev gi si ni açı ğa vur mak de ğil mi dir? Tan rı ya şü kür ler ol sun. Ne ka dar mut lu yum! Her ke se te pe den ba ka ca ğım. Sa rı ço rap la rı mı gi yip, çap raz diz bağ la rı mı ta ka ca ğım. Hem de sa ni ye sek tir me den. Par la yan yıl dı zı ma şü kür ler ol sun. Bir ha şi ye var: (Okur.) “Kim ol du ğu mu bil mez den ge le mez sin. Sev gi mi ka bul eder sen, bu nu bol bol gü lüm se ye rek gös ter. Gül mek sa na ne ka dar ya kı şı yor sev gi lim. Hu zu rum da gü lü cük ler saç, gö zü mü, gön lü mü aç.” Tan rı lar tan rı sı Jü pi ter, sen bü yük ler den bü yük sün! El bet te gü le rim, el bet te gü lü cük ler sa ça rım, sen ne di ler sen onu ya pa rım. (Çıkar.) FA BI AN Bu eğ len ce ka çı rı lır mıy dı? Bu nu Acem şa hı nın bin al tın lık ih sa nı na de ğiş mem. 53
William Shakespeare
SIR TOBY O kız yok mu, o kız! Bu en tri ka sı yü zün den ev le ne bi lir dim onun la. SIR AN DREW Ben de, ben de. SIR TOBY Bir da ha böy le bir do lap çe vi rir se, çe yiz me yiz is te mem. (Maria girer.) SIR AN DREW Ben de, ben de. FA BI AN İş te, bü yük alık av cı la rı nın şa hı ge li yor. SIR TOBY Ba na pes de dirt tin. Sen den bü yük yok. SIR AN DREW Ben ce de, ben ce de. SIR TOBY Se nin le öz gür lü ğüm üs tü ne bar but at sam da esi rin ol sam. SIR AN DREW Ay nen, ben de. SIR TOBY Hın zır, Mal vo li o’yu öy le bir ha ya le kap tır dın ki, kay be din ce ak lı nı ka çı ra bi lir. MA RI A Yok ca nım, sa hi den bu ka dar et ki len di mi? SIR TOBY Do ğum yap tı rır ken saf is pir to yu ka fa sı na di ken ebe ka dı na dön dü. MA RI A Bu eğ len ce nin mey ve le ri ni dev şir mek is ti yor sa nız, ha nı mım la ilk kar şı laş ma sı nı ka çır ma yın. Sa rı ço rap la rıy la ge le cek, ha nı mım bu renk ten tik si nir. Çap raz diz bağ la rıy la, ha nı mı mın si ni ri ne do ku nur. Dur ma dan sı rı ta cak, yas 54
On İkinci Gece
tu tan ka dı nın iyi ce zıd dı na gi de cek. Ya ni iyi ce göz den dü şe cek. Gör mek is te yen pe şim den gel sin. SIR TOBY Ce hen ne min ka pı sı na ka dar bı rak mam pe şi ni, se ni şey tan çe ki ci se ni. SIR AN DREW Ben de, ben de! (Çıkarlar.)
55
56
III. Perde 1. Sahne (Olivia’nın bahçesi.) (Viola ile Soytarı bir dümbelekle girerler.) VIO LA Sen de, mü zi ğin de çok ya şa yın. Ge çi min şu düm be lek yü zün den mi? SOY TA RI Ha yır bey za dem, ki li se yü zün den. VIO LA Din adam la rın dan mı sın? SOY TA RI Ne ge zer efen dim. Evim ki li sey le yüz yü ze. VIO LA Bir di len ci kra la ya kın otu ru yor sa kra lın ya kı nı dır. Ki li sey le se nin düm be lek yüz yü ze ba kı yor sa, vay kam bur fe lek di ye bi lir sin. SOY TA RI Böy le söy le yen siz si niz, efen dim. Bu gün le ri de gö re cek mi şiz. Ha zır ce vap bir adam bir cüm le yi evi rip çe vi rir, oğ lak de ri sin den bir el di ven gi bi ters yüz edi ve rir. VIO LA Bak bu doğ ru. Ke li me ler on lar la us ta ca oy na yan la rın di lin de oy nak la şır. 57
William Shakespeare
SOY TA RI Bu nun için kız kar de şim ad sız kal sın, da ha iyi. VIO LA Ni çin ada mım? SOY TA RI Onun adı da bir ke li me dir. Çap kın la rın di li ne dü şe rek oy nak laş ma sın. Ke li me ler oyun baz dır, oyun baz. Ke li me le rin yü zü ka ra çı ka lı, ar tık kim se nin sö zü se net di ye ka bul edil mi yor. VIO LA Bu nu na sıl ka nıt lar sın? SOY TA RI An cak ke li me ler le, ama ke li me ler öy le göz den düş tü ki on lar la bir şey ka nıt la ma ya ça lış mak bo şu na. VIO LA Bes bel li, sen ne şe li bir adam sın. Hiç bir şey umu run da de ğil. SOY TA RI Al da nı yor su nuz efen dim. Ba zı şey ler umu rum da dır. Ama hi çe say dık la rım de ğil. Siz be nim gö züm de hiç ol du ğu nu za gö re, hi çi kim gö re bi lir; hiç kim se! VIO LA Lady Oli vi a’nın soy ta rı sı de ğil mi sin? SOY TA RI Ha yır efen dim. Ak lın dan zo ru yok. Onun için ya nın da soy ta rı ba rın dır maz, ta bii ev le nin ce ye ka dar. Ben Lady Oli vi a’nın soy ta rı sı de ğil, sa de ce ke li me ler le oy na yan, on la rı ha va ya atıp tu tan ke li me cam ba zı yım. Soy ta rı lar la ko ca lar ara sın da ki fark sa rı ka nat la lü fer ara sın da ki ka dar. Ya ni ko ca da ha bü yük soy ta rı dır. VIO LA Se ni ge çen ler de Kont Or si no’lar da gör düm. SOY TA RI Şak la ban lık gü neş gi bi yer yü zü nün çev re sin de do la şır. Her yer de par lar. Ku su ra bak ma yın. Bir şak la ban be 58
On İkinci Gece
nim ha nı mım ka dar si zin efen di ni zin ya nın da da eğ le şir se fe na ol maz. Ora da si zin ze kâ nız dik ka ti mi çek miş ti. VIO LA Sö zü dö nüp do laş tı rıp ba na ge ti re cek sen kes bu ra da. Al, bu harç lı ğın. (Bir para verir.) SOY TA RI Jü pi ter bir da ha sa kal da ğı tır ken se ni de gö zet sin. VIO LA Doğ ru su nu is ter sen bir ta ne sin de gö züm var. Ama ken di çe nem de bit me sin. Ha nı mın içer de mi? SOY TA RI Bun lar dan iki si bir ara ya gel se üre mez ler mi efen dim?1 VIO LA Bir ara da ka lır ve iş le ti lir ler se. SOY TA RI Bu Troi lus’a bir Cres si da ge tir mek için Frig ya lı Pan da rus2 gi bi mu hab bet tel lal lı ğı yap ma ya ha zı rım. VIO LA Si zi an lı yo rum efen dim. Bu in ce bir za na at, dü zey li bir di len ci lik. (Ona bir para daha verir.) SOY TA RI Bir di len ci di len mek ten yük sün mez. Cres si da da di len ciy di. Ha nı mım içer de. Ne re den gel di ği ni zi açık la rım ken di le ri ne. Kim si niz, ama cı nız ne? Bun lar be nim ala nım dı şın da ka lır. Sa ham di ye cek tim ama bu ke li me de mo de ol du. (Çıkar.) 1 2
Soy ta rı Vio la’nın ver di ği ma de ni pa ra yı kas te di yor. (ç.n.) Tro ya sa vaş la rı sı ra sın da Troi lus ile Cres si da ara sın da ara bu lu cu luk yap mış tı. Cres si da’nın son ra dan fa hi şe ve di len ci ol du ğu ile ri sü rül dü. Troi lus’tan son ra bul du ğu âşık lar ve fa sız çık mış. (ç.n.) 59
William Shakespeare
VIO LA De li ge çi ne cek ka dar akıl lı bu adam. Bu nun için de kes kin bir ze kâ ge rek. Ala ya al dı ğı ki şi nin hu yu nu su yu nu, Za ma nı ze mi ni kol la ya cak. At ma ca gi bi her tü yün üs tü ne at la ya cak. Akıl lı ada mın işi ka dar emek is ter. Ak lı uya nık soy ta rı bal ta yı ta şa vur maz. Akıl lı sa pıt ma sın bir kez, ar tık hiç şi fa bul maz. (Sir Toby ile Sir Andrew girerler.) SIR TOBY Tan rı si zi ko ru sun efen dim. VIO LA Si zi de ba yım. SIR AN DREW Die u vo us gar de, mon sie ur.3 VIO LA Et vo us aus si; vot re ser vi te ur.4 SIR AN DREW Öy le si niz uma rım cen til men, ben de si zin em ri niz de yim. SIR TOBY Eve yak laş sa nı za. Ye ğe nim gir me ni zi is ti yor. Alış ve ri şi niz onun la ola cak sa. VIO LA Ken di si ne gön de ril dim. Gö re vi min ama cı hu zur la rı na var mak. SIR TOBY Öy ley se dur du ğu nuz ka ba hat. Ta ban la rı nı zı yağ la yın. VIO LA Ne yi yağ la ya yım efen dim? SIR TOBY Oya lan ma yın, ko şun de mek is te dim. 3 4
Tan rı si zi ko ru sun ba yım. (ç.n.) Si zi de efen dim, em ri niz de yim. (ç.n.) 60
On İkinci Gece
VIO LA An la şıl dı efen dim. Ama geç kal dım. (Olivia ile Maria girerler.) Ey eşi, me nen di bu lun ma yan ha nı me fen di, gök ler üs tü nü ze misk ler yağ dır sın. SIR AN DREW Bu genç iyi ter bi ye gör müş bir sa ray lı. “Gök ler üs tü nü ze misk ler yağ dır sın.” Gü zel. VIO LA Ge tir di ğim ha be ri an cak si zin o gü zel, kü çük ku la ğı nı za özel ola rak ile te bi li rim. SIR AN DREW “Kü çük”, “gü zel” ve “özel”. Bun la rı kay det me li. OLI VI A Bah çe ka pı sı ka pan sın. Bi zi yal nız bı ra kın. (Sir Toby, Sir Andrew ve Maria çıkarlar.) Ba na eli ni zi ve rin ba yım. VIO LA Em ri niz olur efen dim. De ğer siz hiz met le ri mi su na rım. OLI VI A Adı nız ne? VIO LA Hiz met kâ rı nı zın adı Ce sa ri o’dur gü zel pren ses. OLI VI A Hiz met kâ rım mı? Ge rek siz bir te va zu gös ter me yin. Siz Kont Or si no’nun hiz me tin de si niz, de li kan lı. VIO LA O da si zin hiz me ti niz de. Kö le ni zin kö le si si zin de kö le niz sa yıl maz mı? OLI VI A Kont Or si no ak lım dan bi le geç mi yor. Keş ke o da be ni ak lın dan sil se. VIO LA Ma dam, kon ta kar şı da ha in saf lı dav ran ma nız için yal var ma ya gel dim. 61
William Shakespeare
OLI VI A Ri ca ede rim, lüt fen bir da ha söz aç ma yın on dan. Ama bir baş ka sı nın di le ği ni ile tir se niz, Ev ren de dö nen ge ze gen le rin uyum lu mü zi ğin den, Da ha hoş ge lir ku la ğı ma. VIO LA Sev gi li ba yan... OLI VI A Yal va rı rım izin ve rin. Be ni bu ra da bü yü le di ği niz za man, Ar ka nız dan bir yü zük yol la mış tım. Kor ka rım hem ken di mi, hem ada mı mı, hem de si zi zo ra koş tum. Ken di ni zin ol ma dı ğı nı bil di ği niz bu şe yi, Hi le ile si ze so kuş tur mak, ne uta nı la cak bir dav ra nış. Kim bi lir ne ler dü şün dü nüz? Şe re fi mi on pa ra lık et tim. Ne ka dar giz le sem bo şu na, duy gu la rım apa çık mey dan da. Şim di ko nuş ma sı ra sı siz de. VIO LA Si ze acı yo rum. OLI VI A Bu sev me ye doğ ru bir adım dır. VIO LA Yan lış. Ço ğu za man düş man la rı mı za acı dı ğı mı zı her kes bi lir. OLI VI A Sa nı rım acı acı gü lüm se me za ma nı gel di ye ni den. Ah fe lek, za val lı lar ne ça buk ka pı lı yor gu ru ra! İn san av ola cak sa as la nın pen çe si ne düş sün, Kur da ku şa yem ol ma sın. (Saat çalar.) Sa at, vak ti he ba et ti ği mi ha tır la tı yor. Kork ma sev gi li ço cuk, sa na el koy mam. Ama ze kâ ca ve yaş ça ol gun laş tı ğın za man, Ka rın iyi bir ürün bi çe cek. Hay di yo lun açık ol sun ba tı ya doğ ru. 62
On İkinci Gece
VIO LA Doğ ru ba tı ya. He ya mol.5 Za ra fet ve ruh hu zu ru ha nı me fen di mi zi hiç terk et me sin. Efen di me gön de re ce ği niz bir ha ber yok mu? OLI VI A Dur. Yal va rı rım söy le, be nim için ne dü şü nü yor sun? VIO LA Kim li ği ni zi yan lış de ğer len di ri yor su nuz ben ce. OLI VI A Se nin kim li ği ni de yan lış de ğer len di ri yo rum öy ley se. VIO LA Bu doğ ru. San dı ğı nız adam de ği lim ben. OLI VI A Keş ke is te di ğim gi bi ol say dın. VIO LA Da ha mı iyi olur du ma dam? Bel ki de. Çün kü şim di si zin için bir gö nül eğ len ce si yim. OLI VI A Şu öf ke ve hor gö rüy le kıv rı lan du dak lar da ki gü zel li ğe bak. Ölüm cül bir suç ken di ni giz le nen sev gi den da ha ça buk açı ğa vur maz. Gü nün en par lak saa tin den da ha ay dın lık tır aş kın ge ce si. Ce sa ri o, ilk ba har da açan gül ler adı na, ba ki re li ğin giz li to mur cu ğu adı na, Onur ve doğ ru luk adı na, ne ka dar gu rur lu olur san ol, Se ni öy le si ne se vi yo rum ki, akıl la, man tık la giz len mez bu tut ku. Aş kı mı di le ge tir dim di ye be ni kü çüm se me. Ara nan sev gi iyi dir. Ama da ha iyi si bek len me den ve ri len sev gi. 5
Tha mes ır ma ğın da ki ka yık çı lar böy le hay kı rır mış. (ç.n.) 63
William Shakespeare
VIO LA Ma sum luk üs tü ne ant içe rim, genç li ğim üs tü ne. Bir tek kal bim, bir tek inan cım, bir tek doğ rum var be nim. Bun la ra hiç bir ka dın hük met me di, hük met me ye cek. Be nim bun la rın tek sa hi bi, el ve da soy lu ka dın, el ve da. Efen di min yaş la rı be nim göz le rim den dö kül me ye cek bir da ha. OLI VI A Gel yi ne de. On dan nef ret eden bu kal bi, Sen yu mu şa tır sın bel ki. (Çıkarlar.) 2. Sahne (Olivia’nın evi.) (Sir Toby, Sir Andrew ve Fabian girerler.) SIR AN DREW Yo, yo, ca nı ma yet ti. Ar tık bir sa ni ye bi le dur mam. SIR TOBY Se bep ne? Ba şı mın tat lı be la sı, se be bi ni söy le. FA BI AN Evet, bir se bep zik ret me niz ik ti za eder Sir An drew. SIR AN DREW Se bep mey dan da. Ye ğe ni niz, kon tun uşa ğı na il ti fat lar yağ dı rı yor; ada mın ağ zı na gi re cek ne re dey se. Ba na ne za man yüz ver di, ne za man? On la rı bah çe de gör düm. SIR TOBY Bu ara da se ni de gör dü mü ko ca oğ lan? Söy le ba ka lım. SIR AN DREW Ayan be yan. FA BI AN Bu si ze kar şı duy du ğu bü yük aş kın de li li. SIR AN DREW Ha di or dan, be ni eşek ye ri ne mi ko yu yor sun? 64
On İkinci Gece
FA BI AN İd di a edi yo rum, is pat ede ce ğim. Hem de akıl la man tı ğın şa hit li ği ne da ya na rak. SIR TOBY Nuh da ha ge mi ci li ğe so yun ma dan, bun la rın sö zü ne gü ve ni lir di. FA BI AN Si zi çıl gı na çe vir mek, uyuk la yan yi ğit li ği ni zi sil ke le mek, yü re ği ni ze ateş sal mak için de li kan lı ya iş ve ler yap tı gö zü nü zün önün de. İş te tam o sı ra da kon te se yak la şa cak tı nız. Tap ta ze şa ka lar, du ma nı üs tün de es pri ler le. Genç adam di li ni yu ta cak tı. İş te buy du siz den bek le nen. Hey hat, ka çı rıl dı bu fır sat. Uy gun za man kol lan ma yın ca pır de di uçu ver di yal dız lı bir çift ka nat. Ar tık ka yıt sız lı ğın ku zey de niz le ri ne yel ken aç tı nız. Bir Hol lan da lı nın sa ka lın da ki bu zul gi bi do nar ka lır sı nız. Ye ter ki bir yi ğit lik ya da si ya set le gö ze gi rin ye ni den. SIR AN DREW Yi ğit li ği yeğ le rim. Si ya set mi, nef ret ede rim, nef ret. SIR TOBY Öy ley se yi ğit lik ten şaş ma. Kon tun ada mı nı dö vü şe ça ğır da gö re lim. On bir ye rin den ya ra la ke ra ta yı. Ye ğe nim bu nu gör mez den ge le mez. Hiç bir mu hab bet tel la lı bir ka dı nın gön lü nü çe le mez yi ği din ünü gi bi. FA BI AN Bu nun baş ka yo lu yok. Sir An drew. SIR AN DREW Dü el lo da vet na me mi han gi niz gö tü re cek? SIR TOBY Git, sa vaş çı ya ya kı şır bir üs lup la bir mek tup dö şen. Sert ve kı sa. Nük te ye fa lan boş ver. Be la gat li ve tum tu rak lı ol sun. Ka le min den mü rek kep ye ri ne kan dam la sın. He rif dün ya nın kaç bu cak ol du ğu nu an la sın. At ata bil di ğin ka dar. Kâ ğı dın çar şaf ka dar ol sa da dol dur ya lan lar la. Sen 65
William Shakespeare
li ben li yaz mak tan ka çın ma. Ka le min kaz tü yün den de ol sa unut ma, sen bir şa hin sin, şa hin! SIR AN DREW Si zi ner de bu lu rum? SIR TOBY Se nin le kü çük oda da bu lu şu ruz. Hay di, yol lan! (Sir Andrew çıkar.) FA BI AN Bu si zin için pa ha lı bir oyun cak, Sir Toby. SIR TOBY Asıl ben ona pa ha lı ya pat la dım ev lat. İki bin al tı nın al tın dan gir dik, üs tün den çık tık. FA BI AN Kim bi lir ne ka dar an ti ka bir mek tup ya za cak, ama gö tür me ye cek si niz de ğil mi? SIR TOBY Hiç gö tür mez olur mu yum, aş kol sun. De li kan lı yı da kar şı lık ver me si için kış kır ta ca ğım. Ökü ze ho de, da na ya mo de, bu iki si dün ya da ka pış maz lar. An drew öd le ğin bi ri dir. He ri fi kes sen ci ğe rin den bir dam la kan ak maz. Kor ku dan ci ğe ri ağ zı na ge lir. Ben de ye rim afi yet le. FA BI AN Ya düş ma n›? De li kan l› n›n yü zün de gad dar l›k tan eser yok. (Maria girer.) SIR TOBY Bak be nim ça lı ku şu ge li yor. MA RI A Cüm büş var, cüm büş. Ka sık la rı nı zı tu ta tu ta gül mek, kah ka ha dan kı rıl mak is ti yor sa nız pe şim den ge lin. Şu ah mak Mal vo li o din den iman dan ol du, tam bir dö nek şim di. İnan cın ken di si ne kur tu luş yo lu nu aça ca ğı nı dü şü nen bir Hı ris ti yan böy le mar ta val la rı yu tar mı? Sa rı ço rap la rı çek miş aya ğı na. SIR TOBY Çap raz diz bağ la rıy la? 66
On İkinci Gece
MA RI A Tam üs tü ne bas tı nız. Ki li se de ders ve ren rü küş ho ca la ra ben ze di. Ben ka nı na gir dim ada mın. Onu tu za ğa dü şür mek için bı rak tı ğım mek tu bun her nok ta sı nı hiç sek tir me den uy gu lu yor. Öy le sı rı tı yor ki, yü zün de ki çiz gi ler An til Ada la rı’nın ka tıl ma sıy la ye ni ha ri ta da be li ren çiz gi ler den faz la. Böy le bir mas ka ra lık gör me miş si niz dir. Ka fa sı na bir şey ler fır lat ma mak için zor tu tu yo rum ken di mi. Emi nim, ha nı mım su ra tı na bir to kat aşk ede cek, o da sı rı tıp ya Rab bi şü kür di ye cek. SIR TOBY Hay di, bi zi onun ya nı na gö tür. (Hepsi çıkar.)
3. Sahne (Bir sokak.) (Sebastian ile Antonio girerler.) SE BAS TI AN Si zi zah me te sok ma yı hiç is te mez dim. Ama kah rı lü tuf say dı ğı nı za gö re, Ne ka dar di ren sem bo şu na. AN TO NI O Ge ri de kal ma ya gön lüm ra zı ol ma dı. Çe lik ten kes kin ar zum be ni mah muz la dı. Di le ğim si zi gör mek de ğil di sa de ce. Ger çi sırf bu nun için bi le da ha uzun bir yol cu lu ğu gö ze ala bi lir dim. Doğ ru su ba şı nı za ge le bi le cek ler den kay gı la nı yor dum. Bu ra lar da yol bil mez si niz, iz bil mez si niz. Kı la vu zu ve dos tu ol ma yan bir ya ban cı ya ço ğun luk la hoy rat dav ra nır, Ko nuk se ver lik gös ter mez bu ra hal kı. Bun la rı dü şün dük çe ye rim de du ra ma dım. 67
William Shakespeare
SE BAS TI AN Be nim iyi yü rek li An to ni o’m, sa na tek rar tek rar te şek kür et mek ten Baş ka ne ge lir elim den? Ço ğun luk la iyi lik ler bu ge çer siz ak çe ile öde nir. Ola nak la rım, vic da nım ka dar sağ lam ol say dı, Da ha iyi bir kar şı lık alır dın ben den. Ne ya pa lım, ken tin kut sal ema net le ri ni gör me ye mi gi de lim? AN TO NI O Ya rın efen dim. Ön ce ka la ca ğı nız ye ri gö re lim. SE BAS TI AN Ben yor gun de ği lim. Ge ce ye da ha çok va kit var. Ken tin ün lü anıt la rı nı, Gö rü le cek yer le ri ni ge ze lim lüt fen. AN TO NI O Be ni hoş gö rür mü sü nüz? Ben bu ken tin so kak la rın da Eli mi ko lu mu sal la ya sal la ya do la şa mam, Her an ba şı ma bir teh li ke ge le bi lir. Bir za man lar kon tun sa vaş ge mi le ri ne kar şı bir gi ri şim de bu lun muş tum. Şim di be ni ele ge çi rir ler se, ko lay ko lay al tın dan kal ka mam. SE BAS TI AN Çok ada mı nın ka nı na mı gir din? AN TO NI O Yo o, öy le kan lı bir suç de ğil. Ama kan dö kül me si ne ra mak kal dı Za man ve dö vü şün ge re ği. On lar dan al dık la rı mı zı ge ri ver sek, Bel ki bir çö züm bu lu nur du. Va tan daş la rın ço ğu, Baş la rı dinç ol sun di ye uz laş tı lar. Ama ben di ren dim. Şim di ya ka la nır sam al ba şı na be la yı. SE BAS TI AN Öy ley se or ta lık ta gö rün me. 68
On İkinci Gece
AN TO NI O Hak kım da ha yır lı ol maz. İş te pa ra ke sem efen dim. Lüt fen alın. Gü ney sem tin de ki Elep hant’ta kal ma nız uy gun olur. Ben yi ye cek le ri mi zi ayar la rım. Siz va kit ge çir mek için, Ge zin, to zun, ken ti ta nı yın. Ora da bu lu şu ruz. SE BAS TI AN Ne den ke se ni ba na ve ri yor sun? AN TO NI O Bel ki al mak is te di ği niz bir şey gö zü nü ze ili şir, Sa nı rım du ru mu nuz gön lü nüz ce alış ve ri şe uy gun de ğil efen dim. SE BAS TI AN Ke se ne göz ku lak ola ca ğım. Bir saa te ka dar bu lu şu ruz. AN TO NI O Elep hant’ta. SE BAS TI AN Ak lım da, me rak et me. (Çıkarlar.) 4. Sahne (Olivia’nın bahçesi.) (Olivia ile Maria girerler.) OLI VI A Ar ka sın dan adam koş tur dum, ge le ce ği ni söy le di. Ona ne ler ik ram et me li, ona na sıl ar ma ğan lar ver me li? Genç li ği ne yal var mak et ki ler ne de ve re si ye, Ol sa ol sa sa tın alı nır genç lik. Ey vah, yük sek ses le ko nuş tum. Mal vo li o ne re de? Cid di, dü şün ce li gö rü nü yor. Şim di ki du ru mu ma uy gun dü şen bir hiz met kâr. Ner de şu Mal vo li o? 69
William Shakespeare
MA RI A Ge li yor ha nı me fen di. Ama ha li tav rı bir ga rip. San ki ak lı nı şey tan çel miş. OLI VI A Ni çin, ne si var? Çıl gın lık be lir ti le ri mi gös te ri yor? MA RI A Ha yır, ha nı me fen di. Dur ma dan gü lüm sü yor. Ha nı me fen di, ha zır lık lı olun. Ada mın ak lın dan zo ru var. OLI VI A Onu ça ğır bu ra ya. Ben de onun ka dar de li yim. Bi ri so murt kan, bi ri sı rıt kan da ol sa, iki de li. (Malvolio girer.) Ne ha ber Mal vo li o? MAL VO LI O Ha ha ha hay tat lı ba yan. OLI VI A Gü lü yor mu sun? Se ni cid di bir iş için ça ğırt mış tım, hü zün lü bir iş. MAL VO LI O Hü zün lü mü, em re din bir ha zan yap ra ğı gi bi sa ra rıp so la yım. Şu çap raz diz bağ la rı ka nın do la şı mı nı en gel li yor, gel ge le lim bi ri nin gö zü ne hoş gö rü nü yor sa ne âlâ. Ün lü so ne de de nil di ği gi bi, “Bir ki şi de ğer bin ki şi ye.” OLI VI A Sa na ne ler olu yor Mal vo li o? Ne yin var ku zum? MAL VO LI O Ba ca ğım da sa rı var ama ka ra yok al nım da. Emir ler geç ti eli ne, hep si ye ri ne ge ti ri le cek bi rer bi rer. Za rif el ya zı sı ya ban cı mız de ğil. OLI VI A Yat ma ya git mez mi sin Mal vo li o? MAL VO LI O Yat ma ya mı? El bet te sev gi lim, sa na ge li rim, sa na. 70
On İkinci Gece
OLI VI A İyi misin? Ne den gü lü yor sun dur ma dan? Ne den sık sık elin le öpü cük ler gön de ri yor sun? MA RI A Na sıl sı nız Mal vo li o? MAL VO LI O Ce vap ver me ye te nez zül et sem mi? Evet, bül bül ler de kar ga la ra ce vap ve rir za man za man. MA RI A Ha nı mın kar şı sın da gös ter di ği niz bu gü lünç atak lık şa şır tı yor be ni. MAL VO LI O “Bü yük lük gö zü nü kor kut ma sın.” Ne gü zel yaz mış, el le ri dert gör me sin. OLI VI A Ne de mek is ti yor sun Mal vo li o? MAL VO LI O “Ba zı la rı bü yük do ğar.” OLI VI A Efen dim? MAL VO LI O “Ba zı la rı bü yük lü ğe eri şir.” OLI VI A Ne ler söy lü yor sun? MAL VO LI O “Oy sa bü yük lük ba zı la rı nın ba şı na ko nar.” OLI VI A Tan rı yar dım cın ol sun! MAL VO LI O “Sa rı ço rap la rı nı be ğe ne ni ha tır la.” OLI VI A Sa rı ço rap la rı nı mı? MAL VO LI O “Se ni çap raz diz bağ la rıy la gör mek is te ye ni.” 71
William Shakespeare
OLI VI A Çap raz diz bağ la rı? MAL VO LI O “Öz le di ğin ki şi ol mak is ti yor san, işin iş.” OLI VI A İşim iş mi? MAL VO LI O “Yok sa hiz met çi le rin ka pı yol da şı ola rak gö rü rüm se ni.” OLI VI A Bu bir yaz dö nü mü çıl gın lı ğı. (Uşak girer.) UŞAK Ha nı me fen di, Kont Or si no’nun ada mı gel di. Gel mek is te mi yor du ama ken di si ni zor la ge tir dim. Si zi bek li yor. OLI VI A He men ge li yo rum. (Uşak çıkar.) Aman Ma ri a’cı ğım, bu be ye iyi ba kıl sın. Sir Toby ne re de? Adam la rım ken di si ne göz ku lak ol sun. Çe yi zi min ya rı sı nı göz den çı ka rı rım da ona bir kö tü lük gel me si ni is te mem. (Olivia ile Maria ç›karlar.) MAL VO LI O A ha! Ar tık ya nı ma ya naş mak ki min had di ne. Hiz me ti me koş mak için Sir Toby’den aşa ğı sı kur tar maz. Bu mek tu ba tı pa tıp uyu yor. Ada mı ken di siy le zıt laş mam için bu ra ya yol lu yor. Mek tup ta bu na kış kır tı yor du be ni. “Aşın mış göm le ğin den sıy rıl... Bir hı sım la zıt laş, hiz met çi le ri ters le. Dev let iş le ri üze ri ne tar tış, kim se le re ben ze me me ye ça lış.” Ay rı ca hal ve ta vır üze ri ne de ipuç la rı ve ri li yor. Mah zun bir yüz, say gın bir du ruş, ağır ağır söy le nen ağır lık lı söz ler, bey le re ya kı şan ağır baş lı bir kı ya fet ve sai re. Onu ök se ye dü şür düm. Ama bu Tan rı nın lüt fü, Tan rı ya şü kür ler ol sun. Şim di bu ra dan ay rı lır ken, “Bu be ye iyi ba 72
On İkinci Gece
kıl sın” de di. “Bu bey”, “Mal vo li o” de me di, hiz me ti min adı nı söy le me di, “Bu bey.” Her şey tu tar lı, her şey yer li ye ri ne otu ru yor. Ar tık bir zer re, bir dir hem şüp he ye ge rek yok. Or ta da ne bir en gel kal dı, ne kuş ku uyan dı ra cak bir du rum. Ar tık be nim le umut la rı mın ara sı na hiç bir şey gi re mez. Bu Tan rı nın hik me ti, be nim de ğil. Şü kür ler ol sun. (Maria, Sir Toby, Fabian girerler.) SIR TOBY Bu adam han gi ce hen nem de, Tan rı aş kı na? Ce hen ne min bü tün şey tan la rı der top olup içi ne do luş sa da ko nu şa ca ğım onun la. FA BI AN Bu ra da, bu ra da. Na sıl sı nız efen dim? MAL VO LI O Gi din, gi din ba şım dan. Gi din de ka fa mı din le ye yim. Gö züm gör me sin si zi. MA RI A Ba kın he le, için de ki if rit na sıl ko nu şu yor. Si ze de me dim mi Sir Toby, ha nı mım ken di siy le il gi len me ni zi ri ca et ti. MAL VO LI O Öy le mi, ri ca et ti de mek... SIR TOBY Ha di, ha di, su sun ar tık. Ona na zik dav ran ma lı yız. Be ni yal nız bı ra kın. Na sıl sın Mal vo li o? Gös ter ken di ni, şey ta na mey dan oku ada mım. Unut ma in san lı ğın baş düş ma nı dır. MAL VO LI O Siz ne ler söy lü yor su nuz? MA RI A Gör dü nüz mü, şey ta nı kö tü le yin ce üs tü ne alı nı yor. Sa kın bü yü len miş ol ma sın? FA BI AN İd ra rı nı bi li ci ka dı na gö tü rün. MA RI A Ya rın sa bah tan te zi yok, sağ ka lır sam. 73
William Shakespeare
MAL VO LI O Ne bu yur du nuz ma dam? MA RI A Tan rım! SIR TOBY Sus lüt fen, yan lış yol da sın. Onu te dir gin et ti ği ni gör mü yor mu sun? Be ni yal nız bı rak onun la. FA BI AN An cak tat lı lık la yo la ge lir, ya vaş ya vaş. İçi ne gi ren ib lis çe tin dir. Üs tü ne var ma yın. SIR TOBY Na sıl sın be nim şi rin ho ro zum? Geh bi li bi li, be nim ci ci pi li cim. MAL VO LI O Be ye fen di. SIR TOBY Geh bi li bi li. Ne ya pı yor sun, şey tan la çe lik ço mak oy na mak za tı nı za ya kış maz. Şey tan azap ta ge rek. MA RI A Ona du a et me si ni söy le yin Sir Toby, du ala rı nı et sin. MAL VO LI O Du ala rı mı mı, kal tak? MA RI A Gör dü nüz mü, Tan rı adı nı ağ zı na al mak is te mi yor. MAL VO LI O To pu nu zun ca nı ce hen ne me. Ay lak, hay laz, sığ ki şi ler. Ben si zin dün ya nız dan de ği lim. Ya kın da an la ya cak sı nız bu nu. (Çıkar.) SIR TOBY Ola cak şey mi bu? FA BI AN Bu bir sah ne de oy nan say dı, dün ya da inan maz dım. Ha yal mah su lü de yip ge çer dim. 74
On İkinci Gece
SIR TOBY Bu oyu na ayak uy dur mak için dün den ha zır mış me ğer. MA RI A Şim di iz le yin onu. Oyun su yü zü ne çı kıp bo zul ma sın. FA BI AN Bu gi diş le ada mı ger çek ten çıl dır ta ca ğız. MA RI A Hiç de ğil se ev da ha ses siz olur. SIR TOBY Ge lin onu ka ran lık bir oda ya hap se dip bağ la ya lım. Ye ğe nim za ten de li ol du ğu na ina nı yor. Şa ka yı uza tıp hem key fi ni çı ka rır, hem de ada mı ce za lan dı rı rız. Eğ len ce nin ta dı kaç ma ya baş la yın ca in sa fa ge lir, mer ha met gös te ri riz. O za man da de li av cı la rı nın en ya ma nı di ye sa na taç giy dir me ye sı ra ge lir. Ama ba kın ba kın. (Sir Andrew girer.) FA BI AN Bi zim kar na val için bir nu ma ra da ha! SIR AN DREW İş te dü el lo da ve tim. Ze hir zem be rek bir na me. FA BI AN O ka dar kes kin mi? SIR AN DREW Bir dir he mi ni yu tan ku du rur. Oku yun he le. SIR TOBY Ver ba ka lım. (Okur.) “De li kan lı, kim olur san ol al ça ğın bi ri sin.” FA BI AN Yü rek li lik bu na der ler. SIR TOBY (Okur.) “Sa na ne den böy le hi tap et ti ği me şaş ma sa kın şaş ka loz, bir se bep gös ter mem ge rek mez.” 75
William Shakespeare
FA BI AN Gü zel, böy le ce ka nun ya ka nı za ya pı şa maz. SIR TOBY (Okur.) “Lady Oli vi a’ya ge li yor sun. Gör dü ğüm ka dar, sa na na zik dav ra nı yor. Oy sa ya lan cı nın da nis ka sı, ya lan cı lar şa hı sın. Yi ne de se ni dö vü şe ça ğır mam bu yüz den de ğil.” FA BI AN Kı sa ama et ki le yi ci. Ne man tık ama... SIR TOBY (Okur.) “Evi ne gi der ken yo lu nu ke se ce ğim. Ölü müm se nin elin den ola cak sa...” FA BI AN Çok iyi. SIR TOBY (Okur.) “Bir ha in, bir ca ni gi bi kı yar sın ca nı ma.” FA BI AN Hâ lâ ka nun dan ya ka yı sı yı rı yor su nuz. Afe rin. SIR TOBY (Okur.) “El ve da, Tanrı iki miz den bi ri nin ru hu na merhamet etsin. Tanrısına ka vu şan bel ki ben ola ca ğım. Ger çi çık ma yan can dan umut ke sil mez. Yi ne de ken di ni kol la. İs ter dos tun di ye lim, is ter ye min li düş ma nın. AN DREW AGU EC HE EK.” Bu mek tup onu ha re ke te ge çir mez se ba cak la rı ne işe ya rar? Elim le ve re ce ğim. MA RI A Şim di tam sı ra sı. De li kan lı ha nı mım la ko nu şu yor. Az son ra gi de cek. SIR TOBY Hay di koş Sir An drew, bah çe nin kö şe sin de bir jan dar ma gi bi pu su kur. Onu gö rür gör mez çek kı lı cı nı. Bir yan dan 76
On İkinci Gece
kı lıç çek, bir yan dan sun tur lu kü für ler sa vur. Bir er kek, er kek li ği ni na sıl ka nıt lar; ba sa cak sın kü fü rü, ba sa cak sın ka la yı. Hay di, yol lan. SIR AN DREW O işi ba na bı ra kın. Bir ke re ağ zı mı boz dum mu fe na bo za rım ha! (Çıkar.) SIR TOBY Şim di mek tu bu nu gö tür me ye ce ğim. De li kan lı iyi ye tiş ti ril miş, ye te nek li bi ri ne ben zi yor. Efen di si ile ye ğe nim ara sın da ki el çi li ği de bu nu ka nıt lı yor. Bir ka ra ca hi lin yaz dı ğı bu mek tup kar şı sın da kı lı kı pır da maz. Bir ah ma ğın elin den çık tı ğı nı der hal an lar. Ama haz re tin cenk ila nı nı ağız dan ile te ce ğim. Agu ec he ek’in müt hiş bir cen gâ ver ol du ğu nu, onun ce sa re tin den, hid de tin den, şid de tin den kork ma sı ge rek ti ği ni toy gen ce yut tu ra ca ğım. İki si de deh şe te ka pı la cak. Av la rı nı ba kış la rıy la ye re se ren ta pı nak yı lan la rı gi bi ha in ha in ba kı şıp du ra cak lar. (Olivia ve Viola girerler.) FA BI AN İş te ye ğe ni niz de ge li yor. Bir bi riy le ve da la şın ca ya ka dar sab re din. Son ra gen cin pe şi ne ta kı lır sı nız. SIR TOBY Bu ara da kor kunç bir sa vaş ila nı ha zır la ma lı. (Sir Toby, Fabian ve Maria çıkarlar.) OLI VI A Bir taş yü rek li ye içi mi dök tüm, Onu ru mu çiğ net tim dü şün ce siz ce. İçim den bir ses suç lu sun di yor; Ama öy le güç lü, öy le küs tah ki o suç, Azar la ra gü lüp ge çi yor. VIO LA Efen dim de ay nen si zin çek tik le ri ni zi çe ki yor. 77
William Shakespeare
OLI VI A Al bu el mas lı ma dal yo nu, boy nu na tak. İçin de res mim var, di li yok tur, ba şı nı ağ rıt maz. Yal va rı rım ya rın gel yi ne. Ne is ter sen ve ri rim, onu rum dan gay rı. VIO LA Efen di mi sev me niz den baş ka ne is te ye bi li rim? OLI VI A Sev gi mi sa na ver mi şim bir ke re. Onu ru mu çiğ ne me den, ona da ver mem müm kün mü? VIO LA Ben üs tü nüz de hak id di a et mem. OLI VI A Yi ne de gel ya rın. Gü le gü le. Se nin gi bi bir şey tan ru hu mu ce hen ne me sü rük le ye bi lir. (Çıkar.) (Sir Toby ve Fabian girerler.) SIR TOBY De li kan lı, Tan rı se ni ko ru sun. VIO LA Si zi de efen dim. SIR TOBY Aman, gö zü nü dört aç, ken di ni sa vun mak için ne ge re ki yor sa al ya nı na. Ada mın öy le ka nı nı ba şı na sıç ra ta cak ne yap tın, bil mi yo rum. Ama düş ma nın gö zü dön müş, ka na su sa mış bir av cı gi bi bah çe nin so nun da yo lu nu göz lü yor. Kı lı cı nı çek. Her an te tik te ol. Çün kü sa na sal dı ran cen gâ ver çe vik, be ce rik li ve aman sız dır. VIO LA Ya nı lı yor su nuz efen dim. Hiç kim se ile kav ga lı de ği lim. Hiç kim se ile bir alıp ve re me di ğim yok. Ki me ne kö tü lük et tim ki? SIR TOBY Al da nı yor sun! Gü nü nü gös te re cek sa na. Onun için ha ya tı na de ğer ve ri yor san ih ti ya tı el den bı rak ma. Düş ma nın 78
On İkinci Gece
öy le bir adam ki, genç lik on da, güç on da, bi lek on da, yü rek on da. Üs te lik öf ke den gö zü dön müş. VIO LA Bu adam kim, söy le yin lüt fen. SIR TOBY Bir şö val ye, pı rıl pı rıl bir kı lıç la om zu na vu ru la rak şö val ye ilan edil miş, sa ra ya ya kın lı ğı sa ye sin de. Ama dü el lo lar da tam bir if rit ke si lir. Bu gü ne dek üç ca nı te nin den ayır dı. Şu an da gö zü nü kan bü rü müş. “Ya vu ru rum, ya vu ru lu rum,” di yor. “Bu işi ölüm pak lar.” VIO LA Tek rar eve gi dip ba yan dan bir ko ru ma is te ye ce ğim. Ben dö vüş çü de ği lim. Ba zı adam lar ka ba da yı lık tas la mak için du rup du rur ken kav ga çı ka rır lar mış. Bu da on lar dan ga li ba. SIR TOBY Ha yır efen dim. Öf ke len mek için bir kuy ruk acı sı var. Bu yüz den git, is te ği ni ye ri ne ge tir. Eve git me ye kal kar san kar şın da be ni bu lur sun. Onun la dö vüş da ha iyi. Kı lı cı nı kı nın dan çek. Öl mek var, dön mek yok! Yok sa kı lıç ta şı ma ya töv be et. VIO LA Ama in saf sız lık bu. Si ze yal va rı rım, şu şö val ye den öğ re nin, ona kar şı na sıl bir ku sur iş le mi şim? Bel ki aya ğım sürç tü. Ama bi le rek kö tü lük et me dim. SIR TOBY Pe kâ lâ. Sin yor Fa bi an, ben dö nün ce ye ka dar bu be yin ya nın da ka lı nız. (Çıkar.) VIO LA Ri ca ede rim efen dim. Ne dir bu olup bi ten ler? FA BI AN Şö val ye nin si zin le bir ölüm ka lım sa va şı na ha zır ol du ğu nu bi li yo rum, ama ne de nin den ha be rim yok. 79
William Shakespeare
VIO LA Yal va rı rım söy le yin. Ne bi çim bir adam bu? FA BI AN Dış gö rü nü şü ne ba kar sa nız, şöy le sı ra dan bir adam sa nır sı nız. Ama dö vü şe baş la yın ca işin ren gi de ği şir. Ar tık kar şı nız da ki düş man Ill yri a’nın en gad dar, en kah har, en za lim cen gâ ve ri dir. İs ter se niz yü rü yün ona doğ ru. Ben si zi ba rış tır ma ya ça lı şa yım. VIO LA Si ze min net tar olu rum. Ben sa vaş tan çok ba rış tan ya na yım. Hiç kim se ye cenk çi gö rün me ye ni ye tim yok. (Çıkarlar.) (Sir Toby ile Sir Andrew girerler.) SIR TOBY Bu adam ib li sin ta ken di si. Ha ya tım da böy le sert le nip bıç kın la şan bi ri ni gör me dim. De ne mek için kı lıç la şöy le bir ham le ya pa yım de dim. Vay sen mi sin ona sal dı ran, öy le bir gi riş ti ki ca nı mı zor kur tar dım. Vu ruş la rı hiç ak sa ma dan ye ri ni bu lu yor, İran şa hı nın kı lıç us ta sıy mış. SIR AN DREW Fren gi bu laş sın ah lak sı za, ama ben bu laş mak is te mi yo rum. SIR TOBY Ar tık onu ya tış tır mak ne müm kün! Fa bi an he ri fi ora da zor zapt edi yor. SIR AN DREW Ve ba ya tu tul sun! Böy le bir ba ha dır, böy le bir kı lıç us ta sı ol du ğu nu bil sem ona mey dan okur muy dum? Bı ra kır dım Tanrıdan bul sun. Şim di bu işin ört bas edil me si ne ra zı olur sa ona kır atı mı, Ca pi let’imi ve ri rim. SIR TOBY Dur he le! Bo zun tu ya ver me. Gi dip bir ko nu şa yım. Can kay bı ol ma dan me se le yi hal le de lim. (Kendi kendine.) Ya şa sın, se ni oy nat tı ğım gi bi atı nı da oy na tı rım. 80
On İkinci Gece
(Fabian ile Viola girerler.) (Fabian’a.) Dö vü şü ön le mek için atı nı ve ri yor. De li kan lı nın gö zü nü dal dan bu dak tan sa kın ma yan bir ka ba da yı ol du ğu na inan dır dım onu. FA BI AN De li kan lı nın da bun dan ödü ko pu yor. Pe şin den bir ayı ko va lı yor muş gi bi so luk so lu ğa, be ti ben zi at mış. SIR TOBY Hiç ça re si yok efen dim. Dö vü şe cek si niz. Ağ zın dan ye min çık mış bir ke re. Ar tık dar gın lı ğı geç miş. Üs tün de ko nuş mak bi le is te mi yor. Sa de ce ye mi ni ye ri ne gel sin di ye bir kez ka pı şa cak sı nız. Si zi in cit me ye ce ği ne söz ve ri yor. VIO LA (Kendi kendine.) Tan rı be ni ko ru sun. Bir hiç yü zün den fo yam mey da na çı ka cak. FA BI AN Çok öf ke li. Şö val ye yi gö rür se niz ge ri le yin. SIR TOBY Kur tu luş yok Sir An drew. Cen til men, dü el lo ku ral la rı na gö re si zin le bir kez çar pı şa cak. Ama soy lu lu ğu ve as ker lik onu ru üze ri ne ba na söz ver di, si zi in cit me ye cek. Hay di baş la yın. SIR AN DREW Umarım sö zün de du rur. (Kılıcını çeker.) (Antonio girer.) VIO LA İna nın bu is te ği me ay kı rı bir şey. (Kılıcını çeker.) AN TO NI O Kı lı cı nı zı kı nı na ko yun. Bu ki bar de li kan lı bir ku sur iş le miş se ka ba ha ti üs tü me alı yo rum. Yok, siz ona za rar ver miş se niz si ze ben mey dan oku yo rum. 81
William Shakespeare
SIR TOBY Siz mi efen dim? Siz de kim si niz? AN TO NI O Bu de li kan lı nın ha tı rı için, si ze ya pa rım di ye övün dük le rin den faz la sı nı yap ma ya ha zır olan bi ri. SIR TOBY Baş ka la rı adı na dö vü şü yor sa nız, kar şı nız da be ni bu lur su nuz. (Kılıcını çeker.) (Zabıta memurları girerler.) FA BI AN Sir Toby du run, za bı ta ge li yor. SIR TOBY (Antonio’ya.) Az son ra ica bı nı za ba ka rım. VIO LA (Sir Andrew’ya.) Lüt fen kal dı rın şu kı lı cı or ta dan. SIR AN DREW Hay hay, ver di ğim sö zü tu ta ca ğım efen dim. Uy sal hay van dır, diz gi ne de iyi ge lir. Bİ RİN Cİ ME MUR İş te adam bu. Gö re vi ni yap. İKİN Cİ ME MUR. An to ni o, se ni Kont Or si no’nun şi kâ ye ti üze ri ne tu tuk lu yo rum. AN TO NI O Be ni baş ka sı ile ka rış tı rı yor su nuz efen dim. Bİ RİN Cİ ME MUR Ha yır efen dim yan lış lık fa lan yok. Se nin yü zü nü iyi ta nı rım. Şu an da ba şın da de niz ci baş lı ğın ol ma sa da. Tu tuk la şu nu, ba na kül yut tu ra maz. AN TO NI O İta at et mek zo run da yım. 82
On İkinci Gece
(Viola’ya.) Si zi ara mak yü zün den bu ba şı ma ge len ler. Ama el den ne ge lir? Bu ko şul lar da siz den ke se mi ge ri is te mek zo run da yım. Ba şı ma ge len le re yan mam, si ze da ha faz la yar dım ede me di ği me ya na rım. İKİN Cİ ME MUR Hay di efen dim, gi di yo ruz. AN TO NI O Siz den o pa ra nın bir bö lü mü nü is te mek zo run da yım. VIO LA Han gi pa ra efen dim? Ba na bu ra da gös ter di ği niz iyi lik ten, Üs te lik şu an da ba şı nı zın be la da olu şun dan ötü rü Si ze kü çük bir yar dım da bu lu na bi li rim. Ne ya zık du ru mum faz la sı na el ver mi yor. Elim de av cum da ne var sa si zin le pay laş ma ya ha zı rım, İş te ke sem. AN TO NI O Be ni ta nı maz dan mı ge li yor su nuz? Üs tü nüz de ki hak kı mı bil mez den mi ge li yor su nuz? Zor du rum da ki bir ada ma yap ma yın bu nu. Si ze yap tı ğım iyi lik le ri ba şı nı za kak mak er kek li ğe ya kış maz. VIO LA Hiç ha be rim yok bun lar dan. Ne yü zü nüz, ne se si niz bil dik be nim için. Nan kör lük bir in san da en bü yük ku sur dur ben ce. Ya lan cı lık tan, sah te ci lik ten, boş ye re övün mek ten, Sar hoş luk tan nef ret et mem, Nan kör lük ten nef ret et ti ğim ka dar. AN TO NI O Tan rım, sen ba na sa bır ver. İKİN Cİ ME MUR Hay di efen dim, yü rü yün gi de lim. 83
William Shakespeare
AN TO NI O Bi raz ko nuş ma ma izin ve rin. Şu ra da gör dü ğü nüz genç var ya, Onu ölü mün pen çe sin den kur tar dım. Onu sev dim, üs tü ne tit re dim. Say gın lı ğı na, de ğe ri ne öy le inan dım ki, Ken di si ni ye re gö ğe ko ya ma dım. Bİ RİN Cİ ME MUR Bi ze ne bun dan? Va kit kay be di yo ruz. Hay di, düş önü me. AN TO NI O Ama bu ta pın dı ğım ki şi, ne sah te bir put muş me ğer. Sen, Se bas ti an gü zel li ğe göl ge dü şür dün. Do ğa da çir kin lik yok tur, zi hin den gay rı. Hiç bir şey çar pık de ğil dir, zu lüm den gay rı. Er dem gü zel lik tir. Ama n’et me li gü ze li, za lim olun ca. Gü zel li ğe bü rü nen kö tü ler şey ta nın kul la rı dır. Bİ RİN Cİ ME MUR Adam iyi ce sa pıt ma ya baş la dı. Gö tü re lim. Hay di efen di, sal lan ma. AN TO NI O Gö tü rün be ni. (Memurlarla çıkar.) VIO LA Bu söz ler öy le ateş li ki, İna na rak söy le di ği bel li. Ya ben, ah ha yal gü cüm kan dır ma be ni. Keş ke ka rış tır mış ol sa be nim le kar de şi mi. SIR TOBY Gel şö val ye, gel Fa bi an. Baş ba şa ve rip ko nu şa lım. Ba zı cev her ler yu murt la ya lım. VIO LA Se bas ti an de di. Kar de şim ay na da ki ak sim ka dar ben zer ba na. Bu ka dar sev di ği kar de şim ol ma lı. 84
On İkinci Gece
Ben onun kı lı ğı nı, renk le ri ni, ta kı la rı nı tak lit et tim. Doğ ruy sa um du ğum, fır tı na lar sevecenmiş de mek. Tuz lu dal ga lar di ri tut muş lar sev gi mi. (Çıkar.) SIR TOBY Ci ğe ri beş pa ra et mez oğ lan, öd lek ko puk. Ar ka da şı nı en zor anın da yü züs tü bı rak tı. Kor kak lı ğı nın de re ce si ni Fa bi an’dan sor. FA BI AN Kor ka ğın da nis ka sı. Kork ma tok söz lü den, sa kın iki yüz lü den. SIR AN DREW Tan rı gö zet sin be ni. Bu he ri fi evi re çe vi re döv mez sem ba na da... SIR TOBY Bir gü zel pa tak la. Ama sa kın kı lı cı nı çek me. SIR AN DREW Der si ni ve re ce ğim. (Çıkar.) FA BI AN Ge lin, pan do mi ma yı ka çır ma ya lım. SIR TOBY Ne si ne is ter sen bah se gi re rim, bir halt ola ca ğı yok. (Fabian ile çıkar.)
85
86
IV. Perde 1. Sahne (Olivia’nın evi’nin önü.) (Sebastian ile Soytarı girerler.) SOY TA RI Ya ni si zi ara mak için gön de ril me dim, öy le mi? SE BAS TI AN Git işi ne, çe kil ba şım dan ka çık he rif. Be ni ra hat bı rak. SOY TA RI Şu ho roz la na na ba kın! Evet efen dim, ben si zi ta nı mı yo rum. Ken di siy le gö rüş me niz için ha nı mım be ni aya ğı nı za yol la ma dı. Adı nız Ce sa ri o Efen di de ğil. Bu bu run be nim bur num de ğil. Hiç bir şe yin as lı yok. SE BAS TI AN De li gel me den ye li ge lir miş. Git de baş ka yer de öt. Be ni ta nı maz sın bi le. SOY TA RI “De li gel me den ye li ge lir miş.” Vay ca nı na, bu adam te re ci ye te re sa tı yor. Bu gi diş le züp pe ler dün ya ya so luk al dır ma ya cak. Lüt fen bu ta nı maz dan gel me aya ğı nı bı rak da ba na söy le, ha nı mı ma na sıl bir yel üfü re yim? Ge le cek mi sin, yok sa gel me ye cek mi sin? 87
William Shakespeare
SE BAS TI AN Mas ka ra, bı rak ya ka mı. Al sa na pa ra. He men toz olup git mez sen sa na öy le bir bah şiş ve ri rim ki, al tın dan kal ka maz sın. SOY TA RI Ne me la zım, elin açık mış. De li le re pa ra ve ren akıl lı la rın kıy me ti bi li nir. Ama ne den son ra. (Sir Andrew, Sir Toby ve Fabian girerler.) SIR AN DREW Ge ne mi kar şı mı za çık tın? Al sa na! (Sebastian’a vurur.) SE BAS TI AN Bu da sa na, al ba ka lım! (Sir Andrew’ya vurur.) Her kes mi çıl dır mış bu ra da? SIR TOBY Efen di ken di ne gel! Yok sa ka ma nı tut tu ğum gi bi da ma ata rım. (Sebastian’ı yakalar.) SOY TA RI He men gi dip ha nı mı ma ha ber ve re yim. Si zin ye ri niz de ol mak is te mez dim. (Çıkar.) Üs tü ne pa ra da say sa nız. SIR TOBY Efen di dur, had di ni bil. SIR AN DREW Siz bı ra kın efen dim. Ben onun hak kın dan ge li rim, gö rür gü nü nü. Şu Ill yri a’da ka nun var sa sal dı rı da va sı aça ca ğım. Ger çi ilk el kal dı ran ben dim ama fark et mez. SE BAS TI AN Çek eli ni üs tüm den. SIR TOBY Bı rak mam se ni. Hay di toy as ker, bı rak kı lıç çek me yi. Gö zü nü kan bü rü müş ama kur tu la maz sın elim den. 88
On İkinci Gece
SE BAS TI AN Kur tul ma sı nı bi li rim. Ben den ne is ti yor su nuz? Hod ri mey dan, çek kı lı cı nı. (Toby’nin elinden kurtulur.) SIR TOBY Ne de din, küs tah! Şu de li ka nın dan akı ta lım bi raz. (Kılıcını çeker.) (Olivia girer.) OLI VI A Dur Toby! Yok sa ca nı na mı su sa dın? Dur. SIR TOBY Ma dam. OLI VI A Bık tım sen den nan kör adam. Dağ dan, in miş bir ma ğa ra ada mı san ki. Sa na hiç adam lık öğ ret me di ler mi? Yı kıl kar şım dan! Sev gi li Ce sa ri o, ku su ra bak ma. Ka ba da yı bo zun tu su, git işi ne. (Sir Toby, Sir Andrew ve Fabian çıkarlar.) Se nin hu zu ru nu ka çı ran bu hak sız, bu ka ba ca gös te ri Kar şı sın da hır sa ka pı la cak yer de sağ du yu nu kul lan. Be nim le eve gel de sa na şu ser se ri nin de li ala ca sı oyun la rı nı an la ta yım. O za man şim di yap tık la rı na gü ler ge çer sin. Gel lüt fen, gel mez lik ede mez sin. Ona la net ler yağ dır. Se ni üze rek yü re ği mi ağ zı ma ge tir di. SE BAS TI AN Bu hoş söz ler ne an la ma ge li yor? Ir mak ne yö ne akı yor? Ben mi ak lı mı yi tir dim, yok sa bu bir rü ya mı? Let he1 ır ma ğı unut tur sun ba na ger çe ği, Bu bir rü ya ise kim se uyan dır ma sın be ni. 1
Ha des’te unut kan lık ır ma ğı. (ç.n.) 89
William Shakespeare
OLI VI A Hay di gel yal va rı rım. Bı rak da hük müm geç sin sa na. SE BAS TI AN Ba şı mın üs tün de ye ri niz var. OLI VI A Sö zü nün eri mi sin? Sö zün de dur, e mi? (Çıkarlar.) 2. Sahne (Olivia’nın evi.) (Maria ile Soytarı girerler.) MA RI A Ku zum, şu cüb be yi sır tı na ge çir. Şu sa ka lı da tak. Pek sa yın Pe der To pas ol du ğu na inan dır ena yi yi. Eli ni ça buk tut. Bu ara da ben Sir Toby’yi ça ğı ra yım. (Çıkar.) SOY TA RI Ta mam, kı lık de ğiş ti rir, pa paz lık tas la rım. Keş ke bu cüb be yi gi yen ilk sah te kâr ben olay dım. Bu mev ki ye ya kı şa cak boy bos ben de yok. Bir çö mez ka dar sıs ka da de ği lim. Bir bil gi ne ben ze me sem de, na mus lu bir adam, iyi bir va tan daş di ye yut tu ra bi li rim ken di mi. İş te kum pas çı lar ge li yor. (Sir Toby ile Maria girerler.) SIR TOBY Tan rı se ni ka yır sın Pa paz Efen di. SOY TA RI Bonos dies2 Sir Toby. Prag’da otu ran yaş lı bir ke şiş mü rek kep ya la mış ol ma sa da akıl lı ca ke lam eder miş. Kral Gor bo duc’un3 ye ğe ni ne de miş ki, “Gö rü nen köy kı la vuz is te mez.” İş te kar şı nız da Pa paz Efen di, ayan be yan. 2 3
Bonos dies: İyi gün ler. (ç.n.) Gor bo duc: Ef sa ne leş miş Bri tan ya kra lı. (ç.n.) 90
On İkinci Gece
SIR TOBY He le şu na bir ses len Pa paz Efen di. SOY TA RI Bonos dies, Tan rı mah pus la ra mer ha met ey le ye. SIR TOBY Dü zen baz, iyi kı vı rı yor. Ya man ke ra ta. MAL VO LI O Kim var ora da? SOY TA RI Pa paz Bay To pas. Mec nun Mal vo li o ile gö rü şe cek. MAL VO LI O Pa paz Efen di, Pa paz Efen di! Lüt fen ha nı mı ma ha ber ve rin. SOY TA RI Terk et bu ada mın be de ni ni şa ma ta cı şey tan! Ka dın lar dan baş ka la fı yok mu? SIR TOBY Ağ zı na sağ lık Pa paz Efen di. MAL VO LI O Sa yın Bay To pas, hiç kim se be nim ka dar gad re uğ ra ma mış tır. Be nim iyi ra hi bim, sa kın de li ol du ğu mu san ma yın. Be ni bu zi fi ri ka ran lık ye re ka pat tı lar. SOY TA RI Utan, şir ret şey tan utan! Sa na da ha ağır sı fat lar ya kı şır. Ama ben şey ta nın kar şı sın da bi le ağ zı nı boz ma yan na zik ki şi ler de nim. Sen bu oda ya ka ran lık mı di yor sun? MAL VO LI O Ce hen nem ka dar ka ran lık. SOY TA RI Ne re si ka ran lık? Pen ce re le ri ışıl ışıl de mir par mak lık lar la be zen miş. Gü ne ye, ku ze ye ba kan cam lar aba noz gi bi pı rıl pı rıl par lı yor. MAL VO LI O Ben de li de ği lim Bay To pas. Si ze bu ra sı ka ran lık bir hüc re di yo rum. 91
William Shakespeare
SOY TA RI De li sin de li. Ca hil lik ten baş ka ka ran lık yok tur. Bu yüz den şaş kı na dön müş sün. Mu sa’nın Mı sır’a in dir di ği sis ler sar mış se ni. Önü nü ar dı nı gö re mi yor sun. MAL VO LI O Bu hüc re ca hil lik gi bi ka ran lık di yo rum. Ca hil lik de ce hen nem ka dar ka ran lık tır. Bu de re ce hor lan mış, itil miş ka kıl mış adam yok tur di yo rum. Ben siz den da ha de li de ği lim. Sı na mak için bir kaç esas lı so ru so run ba na. SOY TA RI Pi sa gor’un ya ba nör dek le ri üs tü ne dü şün ce si ne dir? MAL VO LI O Ni ne mi zin ru hu bir ya ba nör de ği nin be de ni ne gi re bi lir der. SOY TA RI Ya sen bu dü şün ce için ne der sin? MAL VO LI O Ben ce ruh asil dir, ör dek le şe mez. SOY TA RI Bal ta yı ta şa vur dun. Be ter ol, çık ma ka ran lık tan ay dın lı ğa. Pi sa gor’un dü şün ce si ni be nim se me den se ni akıl lı sa ya mam. Yok sa çul luk la rı vur mak tan kork maz, ni ne nin ru hu nu piç gi bi or ta da bı ra kır sın. Hoş ça kal. MAL VO LI O Bay To pas, Bay To pas! SIR TOBY Sen bir âlem sin Bay To pas. SOY TA RI Ne demezsin, biz her bo ya ya gi re riz. MA RI A Bu nu sa kal sız ve cüb be siz de ya pa bi lir din. Se ni gör mü yor ki SIR TOBY Şim di ken di se sin le ko nuş onun la. Ne ler de di ği ni ba na an la tır sın. Bu mas ka ra lık faz la uza dı. Ba şı mı za bir be la 92
On İkinci Gece
gel me den he ri fi sa lı ve re lim. Za ten ye ğe nim le aram açık. Büs bü tün iş ler sar pa sar ma sın. (Soytarı’ya.) Bi raz dan oda ma ge lir sin. (Maria ile çıkarlar.) SOY TA RI (Şarkı söyler.) “Ca nım ser çe ci cim ser çe, Söy le ha nı mı nın gö zü ne re de?” MAL VO LI O Hey, Soy ta rı! SOY TA RI “Ah o za lim, taş yü rek li.” MAL VO LI O Soy ta rı! SOY TA RI “Söy le ne den zu lüm eder?” MAL VO LI O Soy ta rı, din le be ni. SOY TA RI “Çün kü baş ka sı nı se ver.” Be ni ça ğı ran kim? MAL VO LI O Soy ta rı, iyi yü rek li Soy ta rı. Yal va rı rım ba na bir mum, bi raz mü rek kep, kâ ğıt ka lem bu lu ver. Sa na min net tar olu rum. Öm rüm ol duk ça unut mam bu iyi li ği ni. SOY TA RI Sin yor Mal vo li o? MAL VO LI O Be nim, be nim sev gi li Soy ta rı. SOY TA RI Vah vah, na sıl ak lı nı zı oy nat tı nız böy le? MAL VO LI O İnan ba na, hiç kim se le re böy le açık tan açı ğa hak sız lık edil me miş tir. Ben de se nin ka dar akıl lı yım. 93
William Shakespeare
SOY TA RI Be nim ka dar m›? Bir de li den da ha ak›l l› de €il sen ke çi le ri ka ç›r d›n de mek tir. MAL VO LI O Be ni in san l›k tan ç› kar d› lar. Ka ran l›k ta b› rak t› lar. Ba na pa paz la r› yol la d› lar o eflek ler. Be ni ç›l d›rt mak için el le rin den ge le ni art la r› na koy ma d› lar. SOY TA RI A€ z›n dan ç› ka n› ku la €›n iflit sin. Pa paz hâ lâ bu ra da. Mal vo li o, Mal vo li o Tan r› ak l› n› ba fl› na ge tir sin. Uyu ma ya ça l›fl. Böy le abuk sa buk ko nufl mak tan vaz geç. MAL VO LI O Bay To pas! SOY TA RI (Papaz›n sesiyle.) Ar t›k ko nufl ma onun la ada m›m. (Kendi sesiyle.) Ne o, ba na m› ses len di niz Bay To pas? Tan r› siz den ra z› ol sun efen dim. Ko nufl ma di ye mi bu yur du nuz? Hay hay efen dim, hay hay. MAL VO LI O Soy ta r›, Soy ta r› sa na söy lü yo rum. SOY TA RI Sa b›r l› olu nuz efen dim. Si zin le ko nufl tu €um için Pa paz To pas azar la d› be ni. MAL VO LI O Ca n›m Soy ta r›, soy ta r› la r›n en iyi si. Ba na bir ›fl›k, bi raz da kâ €›t ge tir. Ill yri a’da ki her han gi bir adam ka dar ak l›m ba fl›m da. SOY TA RI Ah kefl ke öy le olay d›. MAL VO LI O Ba fl›m üs tü ne ant içe rim. N’olur bi raz mü rek kep, bi raz 94
On İkinci Gece
kâ €›t, bir de ›fl›k ge tir. Yaz d›k la r› m› ha n› m› ma gö tür. Bu hiz me ti nin kar fl› l› €› faz la s›y la öde ne cek tir. SOY TA RI Si ze yar d›m c› ola ca €›m. Ama do€ ru söy le yin. De li de €il mi si niz? Yok sa ak›l l› nu ma ra s› m› ya p› yor su nuz? MAL VO LI O ‹nan ba na, de li de €i lim. Do€ ru do€ ru dos do€ ru. SOY TA RI Bir de li ye inan mak için bey ni nin içi ni gör me li yim. Ifl›k, kâ €›t ve mü rek kep ge li yor. MAL VO LI O Soy ta r›, me rak et me bu hiz me tin kar fl› l›k s›z kal ma ya cak. Yal va r› r›m ça buk ol. SOY TA RI (fiark› söyler.) Gi de rim flim flek gi bi, Dö ne rim ay n› h›z la. Da yan, ba ba l›k da yan, Ka p›l ma kör fley ta na. Çe ke rim han çe ri mi, De rim de fol bu ra dan. fiey tan azap ta ge rek, Çat la e mi, kör fley tan. Gö züm gör me sin se ni, Hay di de fol bu ra dan. Sen boy la ce hen ne mi, Gü le gü le Bay fiey tan. (Ç›kar.)
95
William Shakespeare
3. Sahne (Olivia’nın bahçesi.) (Sebastian girer.) SE BAS TI AN İş te ter te miz gök yü zü, iş te gör kem li gü neş; İş te ba na ver di ği in ci. Do ku nu yo rum, gö rü yo rum. Be ni sa rıp sar ma la yan bu mu ci ze Akıl la ra za rar. Yi ne de de li lik de ğil. An to ni o ne re de? Onu Elep hant’ta bu la ma dım; Ama uğ ra mış, kent te be ni ara ma ya çık mış. Al tın de ğe rin de öğüt ler ve re bi lir di ya nım da ol sa. Duy gu la rım la ak lım çe liş mi yor, Bu de li lik de ğil, bir yan lış lık var işin için de. Gel ge le lim böy le bir rast lan tı, ta li hin böy le si ne cö mert leş me si, Ba şı ma gel me miş ti hiç, göz le ri me ina na mı yo rum. Ak lım ka rı şı yor. De li ol du ğu ma ina na sım ge li yor. Ya ben de li yim ya da bu ba yan de li. Gel ge le lim, de li ol sa evi ni, hiz me tin de ki le ri Böy le çe kip çe vi re mez di. İş le ri ni böy le akıl lı ca yü rüt mek elin den ge lir miy di? Dav ra nış la rı nın düz gün, den ge li, ba si ret li ol du ğu nu göz le dim. İşin için de bir iş var. Ama ne? İş te ba yan ge li yor. (Olivia ve rahip girerler.) OLI VI A Böy le ace le ci dav ran dı ğım için be ni kı na ma yın. Ni ye ti niz iyiy se bu kut sal adam la bir lik te Ya kın da ki kü çük ki li se ye gi de lim. Onun hu zu run da, o kut san mış ça tı nın al tın da, Bü tün gü ve nin, bü tün inan cın la yak laş ba na. Şu şüp he ci, şu kıs kanç ru hum hu zu ra ka vuş sun. 96
On İkinci Gece
Sen açık lan ma sı nı is te yin ce ye ka dar ra hip bir leş me mi zi giz li tu ta cak. Son ra so yu ma, mev kii me ya kı şan bir tö ren le kut la rız. Ne der sin? SE BAS TI AN Bu kut sal ada mın pe şin den gi de ce ğim se nin le. Sa da kat ye mi ni ede rek sa dık ka la ca ğım bu ye mi ne. OLI VI A Öy ley se kut sal pe der, yo lu gös ter Nur üs tü ne nu ra bo ğul sun gök ler Kay do lur ken bu ni kâh si lin mez ler def te ri ne Şüp he nin göl ge si düş me sin üze ri ne. (Çıkarlar.)
97
98
V. Perde 1. Sahne (Olivia’nın evinin önü.) (Soytarı ile Fabian girerler.) FA BI AN Be ni se vi yor san şu ada mın mek tu bu nu gös ter. SOY TA RI Sev gi li Fa bi an Efen di, n’olur ben den baş ka bir şey is te. FA BI AN Ne is te sem ka bul mü? SOY TA RI Bu mek tu bu gös ter me mi is te me. FA BI AN Bu sağ elin le ver di ği ni sol elin le ge ri al mak ol du. (Dük, Viola, Curio ve lordlar girerler.) DÜK Dost la rım, siz Lady Oli vi a’nın adam la rı mı sı nız? SOY TA RI Evet efen dim, ba ya nın ta kı mın da nız. DÜK Se ni iyi ta nı rım. Gi di şat na sıl ada mım? SOY TA RI Doğ ru su nu is ter se niz efen dim, düş man lar güç le ni yor, dost lar dö kü lü yor. 99
William Shakespeare
DÜK Tam ter si, dost la rın işi tı kı rın da. SOY TA RI Ha yır efen dim. Dost lar dan ha yır yok. DÜK Na sıl olur? SOY TA RI Dost lar yü zü me gü lüp be ni eşek ye ri ne ko yu yor lar. Oy sa düş man lar eşek li ği mi yü zü me vu rup be ni hi za ya ge ti ri yor lar. Dost la rım dü pe düz al da tı yor. Öpü cük ler de ol du ğu gi bi, na sıl dört ek si den iki ar tı çı kar sa, düş man dan ya na şans lı, dost tan ya na şans sı zım. DÜK Ha ri ka. SOY TA RI Al da nı yor su nuz efen dim, dost la rım dan bi ri ol mak ho şu nu za git se de. DÜK Ben den ya na şans sız ol ma ya cak sın. Al sa na bir al tın. SOY TA RI Çif te ba his sa yıl maz sa iki le yin şu nu di ye bi lir dim. DÜK Be ni baş tan çı ka rı yor sun. SOY TA RI Bir de fa lık ku ral la rı unu tup ca nı yü rek ten ve rin asil efen dim DÜK Pe ki ke se nin ağ zı nı aça lım. Al bir al tın da ha. SOY TA RI Primo, secundo, tertio1 iyi oyun dur. Ata sö zü ne gö re, “Üçün cü hep si ni bas tı rır.” Üç le me kıv rak bir dans tır. Er miş Ben net Ki li se si’nin çan la rı şöy le çın lar: Bir ki üç, bir ki üç. 1
Primo, secundo, tertio: Bir, iki, üç. (Lat.) (ç.n.) 100
On İkinci Gece
DÜK Bir atış ta ben den da ha faz la pa ra ko pa ra maz sın. Ama ha nı mı na ken di siy le gö rüş mek için bu ra ya gel di ği mi söy ler, bir lik te ge ti rir sen, cö mert lik da ma rım ka ba ra bi lir. SOY TA RI Ben bu ra ya ge lin ce ye ka dar cö mert li ği ni zi be şik te sal la yın. Uyu sun da bü yü sün. Ta mah kâr lık gü na hı nı ya kış tır ma yın ba na. Ama de di ği niz gi bi cö mert li ği niz ha fif bir şe ker le me yap sın. Ben ge lir gel mez uyan dı rı rım. (Çıkar.) (Antonio zabıta memurlarıyla girer.) VIO LA İş te be ni kur ta ran adam, efen dim. DÜK Bu yü zü iyi ta nı rım. Ger çi son gö rü şüm de sa vaş du ma nıy la Vul kan2 gi bi kap ka ra ke sil miş ti. Ufa cık, kü lüs tür bir ge mi nin kap ta nıy dı. Ama en gör kem li ge mi mi zin üs tü ne Öy le bü yük bir hırs la çul lan dı ki Kay ba uğ ra yan la ra bi le, “Aş kol sun Şe ref onun, za fer onun,” de dirt ti. So run ne dir? Bİ RİN Cİ ME MUR Or si no, bu Phoe nix’e ve ha mu le si ne, Can di a’da el ko yan An to ni o’dur. Ye ğe ni niz Ti tus ba ca ğı nı kay bet ti ği za man Ti ger’a çı kan da bu kap tan dı. Ka ran lık geç mi şin den kork ma dan, Bu so kak lar da ma ra za çı ka rır ken ya ka la dık onu. VIO LA Ba na iyi lik et ti efen dim. Be ni sa vun mak için kı lı cı nı çek ti. 2
Vul kan: De mir ci ler tan rı sı. (ç.n.) 101
William Shakespeare
Ama so nun da ga rip ga rip söz ler sarf et ti. De li lik ten baş ka ne ye yor ma lı, bil mem ki? DÜK Se ni azı lı kor san, se ni tuz lu su hır sı zı, Ken di ne düş man et ti ğin ki şi le rin oca ğı na Dü şe cek ka dar ap tal ca bir cü ret gös ter miş sin. AN TO NI O Or si no, soy lu efen dim. İz ni niz le, ba na ver di ği niz ad la rı red de de rim. An to ni o hiç bir za man ne kor san ol du, ne de hır sız. Yi ne de iti raf ede rim Or si no’yu düş man say mak için Hak lı ne den le rim var dı. Be ni bu ra la ra çe ken bir bü yü cü lük ma ri fe tiy di. Ya nı nız da du ran nan kör gen ci Ku dur muş de ni zin kö pük lü ağ zın dan kur tar dım. Umut suz bir ka za kur ba nıy dı. Ha ya tı nı kur tar mak la kal ma dım, sı nır sız sev gi mi de ba ğış la dım. Onun ha tı rı için bu düş man ken tin teh li ke le ri ne gö ğüs ger dim. Dört bir yan dan sa rıl mış ken onu sa vun mak için kı lı cı mı çek tim. Ama be ni ya ka la dı lar. O za man be ni yü züs tü bı rak tı. Ha in ce ta nı maz dan gel me kur naz lı ğı nı gös ter di. Göz açıp ka pa yın ca ya ka dar ye di kat ya ban cı ke si li ver di. Ya rım sa at ön ce ken di si ne ke se mi ver miş ol du ğu mu bi le in kâr et ti. VIO LA Bu na sıl ola bi lir? DÜK Bu ken te ne za man gel di? AN TO NI O Bu gün lor dum. Bun dan ön ce tam üç ay, Da ki ka sek tir me den ge ce gün düz ar ka daş lık et tik. (Olivia maiyetiyle girer.) 102
On İkinci Gece
DÜK İş te kon tes ge li yor. İş te cen net adım at tı yer yü zü ne. Sa na ge lin ce ar ka daş, söy le dik le rin de li saç ma sı. Bu genç üç ay dır be nim hiz me tim de. Bu nu da ha son ra tar tı şı rız. Onu bir ke na ra çe kin. OLI VI A Lor du mun ar zu la rı ne dir? Ve re me ye ce ğim şey den baş ka? Oli vi a ye ri ne ge tir mek te ku sur et mez. Ce sa ri o, ba na ver di ğin sö zü tut mu yor sun. VIO LA Ha nı me fen di? DÜK Za rif Oli vi a. OLI VI A Ne di yor sun Ce sa ri o? Lüt fen lor dum. VIO LA Efen dim ko nu şur ken ba na sus mak dü şer. OLI VI A Yi ne es ki te ra ne mi lor dum? Mü zik ten son ra ge len gü rül tü gi bi ka fa mı şi şi rir. DÜK Hâ lâ bu ka dar za lim mi si niz? OLI VI A Hâ lâ bu ka dar se bat lı, efen di miz. DÜK Hâ lâ de di ği de dik. Hâ lâ bil di ğin den şaş ma yan, Dik ka fa lı, taş yü rek li ka dın! Se nin şu nan kör su na ğı na Ru hum en in ce duy gu la rı nı ta par ca sı na sun du. Ben ne ya pa yım şim di? OLI VI A Ne di ler se niz, ye ter ki si ze ya kı şan bir dav ra nış ol sun. DÜK Ne den ölür ken sev di ği nin ca nı na kas te den Mı sır lı hır sız gi bi 103
William Shakespeare
Eli mi ka na bu la ma ya yım? Kıs kanç lı ğın vah şi bir ta dı var. Ama ku lak ve rin. Be ni dış la ma nı za ne den ola nı, Be ni gö zü nüz den dü şü re ni bi li yo rum iyi kö tü. Siz şu mer mer kal bi niz le çok ya şa yın. Ama göz de ni ze ge lin ce Tan rı ta nı ğım dır, Se ve cen lik le bağ rı ma bas tı ğım gen ci göz den çı kar ma ya ha zı rım. Efen di si ne inat, taht kur du ğu o za lim göz ler den oyup çı ka ra ca ğım onu. Be nim le gel de li kan lı, gö züm ka rar dı ar tık. Bir gü ver cin do nun da sak la nan kuz gun yü re ği ne inat, Sev di ğim ku zu yu kur ban ede ce ğim. (Gider.) VIO LA Ca nı nız sağ ol sun. Ye ter ki siz hu zur bu lun. Uğ ru nuz da yüz ke re ölü rüm se ve se ve. (Orsino’yu izler.) OLI VI A Ce sa ri o, ne re ye gi di yor sun? VIO LA Sev di ği min pe şin den, gö zü mün ışı ğın dan da çok sev di ğim Hiç kim se le re de ği şe me di ğim, Eşim ola cak ka dın dan da üs tün tut tu ğum bi ri nin. Şun ca cık ya la nım var sa, sev gi mi le ke le di ğim için Gök te ki me lek le rin ga za bı na uğ ra ya yım. OLI VI A Ah ba şı ma ge len ler, na sıl da nef ret edi li yor ben den! Na sıl da al da tıl dım! VIO LA Si zi al da tan kim? Si ze hak sız lık eden kim? OLI VI A Ak lın ba şın da mı? Ne ka dar za man geç ti? Ne ça buk unut tun? Kut sal pe de ri ça ğı rın. (Bir uşak çıkar.) 104
On İkinci Gece
DÜK (Viola’ya.) Be nim le gel. OLI VI A Ne re ye efen di miz? Ce sa ri o, ko cam, kal. DÜK Ko ca nız mı? OLI VI A Evet, ko cam. Bu nu yad sı ya bi lir mi? DÜK Ko ca sı mı sın, sa hi den? VIO LA Ha yır efen dim, ben de ği lim. OLI VI A Ne ya zık, bu al çak ça kor ku yü zün den kim li ği ni giz li yor sun. Kor ku yu yen Ce sa ri o, ta li hi ni küs tür me. Ol du ğun gi bi gö rün. O za man se ni kor ku tan sen den kor kar. (Rahip girer.) Hoş gel din pe der, kut sal ki şi li ğin adı na, Bu genç le be nim aram da ge çen le ri Açık la ma nı is ti yo rum. Ger çi bu nu bir sü re giz le me yi ka rar laş tır mış tık Ama za ma nı gel di. RAHİP Bir sev gi ba ğıy la son su za dek bağ lan dı nız. Bir le şen el le ri niz, öpü şen du dak la rı nız, Par mak la rı nı za ge çi ri len yü zük ler, Be nim kut sa mam ve ta nık lı ğım la Bu an laş ma son su za dek mü hür len di. Sa ati me ba kı lır sa, o za man dan be ri me za rı ma doğ ru Sa de ce iki sa at lik yol al mı şım. DÜK Se ni ba cak sız! Saç la rı na kır dü şün ce Kim bi lir ne dü men ler çe vi re cek sin! 105
William Shakespeare
Bel ki de ken di kaz dı ğın ku yu ya ken din dü şer sin. Hay di, gü le gü le, al da hay rı nı gör. Ama uzak laş bu ra dan. Bir da ha gö züm gör me sin se ni. VIO LA Efen dim, gü na hı ma gi ri yor su nuz. Ye min ede rim. OLI VI A Sa kın ye min et me. Kor kun bü yük de ol sa, gü ven ken di ne. (Sir Andrew girer.) SIR AN DREW Aman ba na bir dok tor Tanrı aş kı na. Sir Toby’ye de bir cer rah yol la yın. OLI VI A Ne yi niz var? SIR AN DREW Ba şı mı tam or ta sın dan yar dı. Sir Toby’nin ka fa sı nı da kan lı bir ho roz ibi ği ne çe vir di. Yal va rı rım im da dı mı za ko şun. Evim de ol mak için kırk al tı nı göz den çı ka rır dım. OLI VI A Bu nu kim yap tı, Sir An drew? SIR AN DREW Kon tun ada mı, Ce sa ri o de nen zor ba. Biz onu kor kak san mış tık. Me ğer şey ta nın ta ken di siy miş. DÜK Be nim ada mım Ce sa ri o mu? SIR AN DREW Aman Tan rım, me ğer bu ra day mış. Du rup du rur ken ka fa mı kır dı nız. Ben ne yap tıy sam, Sir Toby kış kırt tı da on dan yap tım. VIO LA Bun la rı ne den ba na söy lü yor su nuz? Si ze hiç iliş me dim. Asıl siz hiç se bep siz ba na kı lıç çek ti niz. Si zin le na zik çe ko nuş tum. Si zi hiç in cit me dim. (Sir Toby ile Soytarı girerler.) 106
On İkinci Gece
SIR AN DREW Ka fa ma kan lı bir ibik oturt mak ne dir? İn cit mek sa yıl maz mı? Da ha ne ya pa cak tı nız? İş te Sir Toby to pal la ya rak ge li yor. O da der di ni dö ke cek. Adam iç ki li ol ma sa had di ni zi bil di rir di. DÜK N’aber cen til men? Na sıl sın? SIR TOBY Na sıl ola yım? Be ni ya ra la dı. İş te o ka dar. Hey ka çık, Cer rah Dick’i bul dun mu ko ca bu da la? SOY TA RI Zil zur na sar hoş, Sir Toby. Sa bah se kiz de göz le ri ni ka pa mış. İç miş sa ba ha ka dar. SIR TOBY Sar ho şun zil li zur na lı sın dan nef ret ede rim. Zil ta kıp oy nar bu sa at te. OLI VI A Gö tü rün şu nu. Bun la rı kim böy le ta ru mar et ti? SIR AN DREW Si ze yar dım ede yim Sir Toby. Ne de ol sa be ra ber tı mar ede cek ler bi zi. SIR TOBY Se nin yar dı mın ek sik ol sun, eşek ka fa lı, sıs ka su rat lı, alık. OLI VI A Ya ta ğı na ya tı rın, ya ra sı na ba kıl sın. (Soytarı, Fabian, Sir Andrew ve Sir Toby çıkarlar.) (Sebastian girer.) SE BAS TI AN Be ni ba ğış la yın ma dam, ak ra ba nı zı ya ra la dım. Ama öz kar de şim ol sa bi le Ken di mi ko ru mak için da ha azı nı ya pa maz dım. Ba na bir tu haf ba kı yor su nuz. Gü cen miş ol ma lı sı nız. Az ön ce et ti ği miz kar şı lık lı ye min ler aş kı na Hoş gö rün sev gi lim. 107
William Shakespeare
DÜK Bir yüz, bir ses, ay nı kı ya fet ve iki ki şi. Bir göz al dan ma sı. Gel de çık işin için den. SE BAS TI AN An to ni o, sev gi li An to ni o. Se ni kay bet ti ğim den be ri Sa at ler ba na iş ken ce et ti. AN TO NI O Se bas ti an, sen mi sin? SE BAS TI AN Bun dan şüp hen mi var An to ni o? AN TO NI O Ken di ni na sıl böy le iki ye böl dün? Bir el ma nın iki ya rı sı ka dar bir bi ri ni ze ben zi yor su nuz. Han gi niz Se bas ti an? OLI VI A Ak lın ala ca ğı gi bi de ğil. SE BAS TI AN Ora da du ran ben mi yim? Hiç bir va kit bir er kek kar de şim ol ma dı. Ya ra dı lı şım da iki yer de bir den ol ma mı Sağ la ya cak bir tan rı sal lık da yok. Az gın dal ga la rın yut tu ğu bir kız kar de şim var dı. Mer ha me ti ni ze sı ğı nı rım, be nim le na sıl bir ya kın lı ğı nız var? Hem şe ri mi yiz, adı nız ne, kim ler den si niz? VIO LA Mes si nalı yım. Ba bam Se bas ti an’dı. Er kek kar de şi min adı da Se bas ti an. Şim di gö rün dü ğü nüz kı lık ta su lar dan me za rı na gö mül dü. Ruh lar ay nı cis me ve ay nı kı lı ğa gi re bi lir se, Siz bi zi kor kut ma ya gel di niz. SE BAS TI AN Bir ruh ol du ğum doğ ru. Ama ete ke mi ğe bü rün müş bir ruh. 108
On İkinci Gece
Her şey ta mam da, ka dın ol say dı nız Si zi bağ rı ma ba sar, ya nak la rı nı zı göz yaş la rım la ıs la tır, De niz ler de bo ğu lan Vio la’m, hoş gel din der dim. VIO LA Ba ba mın al nın da bir be ni var dı. SE BAS TI AN Be nim ki nin de. VIO LA Vio la on üç ya şı na bas tı ğı gün öl dü. SE BAS TI AN O gün, dün gi bi ak lım da dır. Kız kar de şi min tam on üçü ne bas tı ğı gün de ğiş tir di dün ya sı nı. VIO LA Be nim gasp et ti ğim şu er kek kı ya fe tin den baş ka, Her iki mi zin mut lu lu ğu nu en gel le ye cek bir şey kal ma mış sa da Be ni ku cak la ma. Bı rak za man, me kân ve ka der uy gun bir an da Be nim Vio la ol du ğu mu ka nıt la sın. Si zi bu kent te ki bir kap ta na gö tü re ce ğim, Kız lık el bi se le rim ora da dır. Onun cö mert çe yar dı mıy la kur tu lup, Bu soy lu kon ta hiz met ola na ğı nı bul dum. O gün bu gün dür bu lady ile bu lord ara sın da me kik do ku dum. SE BAS TI AN (Olivia’ya.) De mek ki al dan mış sı nız ba yan. Gel ge le lim do ğa ken di eği li mi ne gö re bu yan lı şı dü zelt miş. Az da ha bir kı zoğ lan kız la dün ya evi ne gi re cek ti niz. Ama al da tıl mış de ğil si niz, ye min ede rim. Hem bir kı za hem bir er ke ğe bağ lan dı nız. DÜK Şaş ma yın. Asil bir kan dan ge li yor. 109
William Shakespeare
Do ğa ne yap tıy sa doğ ru yap mış. Bu de niz ka za sın dan ben de pa yı ma dü şe ni ala ca ğım. (Viola’ya.) Hey ço cuk! Ba na bel ki bin kez söy le din, Hiç bir ka dı nı be ni sev di ğin ka dar se ve mez miş sin. VIO LA Doğ ru lu ğu na ye min üs tü ne ye min ede rim. Ateş to pu nun ge ce yi gün düz den ayır ma sı ka dar Şaş maz ye min le rim. DÜK Ba na eli ni ver. Se ni ka dın giy si le riy le gö re yim. VIO LA Giy si le rim be ni ka ra ya çı ka ran kap tan da kal dı. Ken di si şim di tu tuk lu. Bir cen til me nin, ha nı mı nın Hiz me tin de olan Mal vo li o’nun şi kâ ye ti üs tü ne. OLI VI A Onu ser best bı ra ka cak, Mal vo li o’yu ça ğı rın. Aa, şim di anım sa dım. Za val lı adam ak lını oy nat mış de di ler. (Soytarı bir mektup ve Fabian’la girer.) Ken di çıl gın lı ğım ba na onun ki ni unut tur du. Mal vo li o ne du rum da Soy ta rı Efen di? SOY TA RI Ne yap sın, ib li si mü na sip bir me sa fe de tut ma ya ça lı şı yor. Si ze bir mek tup yaz dı. Bu sa bah ve re cek tim. Ama de li mek tup la rı Tan rı ke la mı ol ma dı ğın dan ne za man ile til di ği fark et mez. OLI VI A Aç da oku. SOY TA RI Öy ley se gör gü nüz bil gi niz art sın. De li, di va ne nin mek tu bu nu oku yor. (Yüksek sesle okur.) “Tan rı si zi inan dır sın ha nı me fen di...” 110
On İkinci Gece
OLI VI A Ne ba ğı rı yor sun? De li mi sin ne sin? SOY TA RI De ği lim ma don na, ama de li li ği di le ge ti ri yo rum. Yük sek ses le oku mam uy gun dü şer. OLI VI A Lüt fen akıl lı ca oku. SOY TA RI Onun ki şi li ği ni can lan dı rı yo rum. Lüt fen ku lak ve rin pren ses. OLI VI A (Fabian’a.) Sen oku efen di. FA BI AN (Okur.) “Tan rı si zi inan dır sın ha nı me fen di, ba na hak sız lık edi yor su nuz. Dün ya âlem bu nu öğ re ne cek. Be ni zin da na ka pa tıp ba şı ma sar hoş hıs mı nı zı da dik se niz, si zin ka dar be nim de ak lım ba şım da. Be ni bu kı lı ğa gir me ye, bu tav rı al ma ya kış kır tan mek tu bu nuz elim de. Be nim hak lı ol du ğu mu ka nıt la ya cak, si zi çok mu çok utan dı ra cak. Be nim hak kım da is te di ği ni zi dü şü nün. Gö re vi mi bi raz unu tup, uğ ra dı ğım acı la rı hay kı rı yo rum. DE Lİ YE Rİ NE KO NAN MAL VO LI O” OLI VI A Bu nu o mu yaz dı? SOY TA RI Evet ma dam. DÜK Bun da pek de li lik çeş ni si yok. OLI VI A Onu ser best bı rak sın lar Fa bi an, bu ra ya ge tir. (Fabian çıkar.) Efen di miz, be ni eş ye ri ne kız kar deş ola rak ka bul eder se niz 111
William Shakespeare
Ay nı gün iki bir leş me yi taç lan dır sın. Be nim evim de, mas raf lar ben den. DÜK Tek li fi ni zi se ve se ve ka bul ede rim ha nı me fen di. (Viola’ya.) Efen di niz si zi azat edi yor. Bun ca za man ni ce hiz met ler de bu lun du nuz, Cin si ye ti ni ze ay kı rı, yu mu şak ve naz lı ye tiş ti ril me ni ze Uy ma yan hiz met ler de Ba na “efen dim” de di niz. İş te elim, Bun dan böy le efen di ni zin ha nı mı ola cak sı nız. OLI VI A Be nim de kız kar de şim. (Fabian, Malvolio ile girer.) DÜK De li bu mu? OLI VI A Ta ken di si efen di miz. Ne ha ber Mal vo li o? MAL VO LI O Ha nı me fen di, ba na hak sız lık et ti niz. Fe na hal de hır pa la dı nız. OLI VI A Ben mi Mal vo li o? Ola maz. MAL VO LI O Hem de na sıl! Lüt fen şu mek tu ba bir göz gez di rin. Ken di ya zı nız ol du ğu nu in kâr ede bi lir mi si niz? Baş ka tür lü yaz ma nız ola sı mı? Bu si zin üs lu bu nuz, si zin müh rü nüz de ğil mi? İn kâr edin eli niz dey se. Öy le ise şe re fi niz üs tü ne doğ ru yu söy le yin. Ba na ne den açık ça umut ver di niz? Çap raz diz bağ la rım la gü lüm se ye rek si ze yak laş ma mı is te di niz? Sir Toby ile ma iye ti niz de ki le ri hor la ma ya teş vik et ti niz? 112
On İkinci Gece
Umut la ra ka pı lıp, emir le ri ni zi har fi yen ye ri ne ge ti rir ken Ne den ka ran lık bir hüc re ye ka pa tıl dım? Ne den bir pa paz di kil di ba şı ma? Ne den ko ca bir ena yi, ko ca bir ap tal ye ri ne ko nul dum? Söy le yin ne den, ne den? OLI VI A Ne ya zık Mal vo li o, bu be nim ya zım de ğil. Ger çi iti raf ede rim, çok ben zi yor. Ama hiç şüp he siz Ma ri a’nın ya zı sı. Şim di ha tır lı yo rum, se nin de li ol du ğu nu Ba na ilk söy le yen oy du. Son ra gü lü cük ler sa ça rak, Bu mek tup ta ve ri len ta li ma ta uya rak gel din. Ama lüt fen üzül me. Bu oyun la hın zır ca hır pa la mış lar se ni. Emin ol, ele baş la rı ve ne den böy le bir yo la sap tık la rı Sap ta nın ca, ken di da va nın hem sav cı sı, hem yar gı cı Sen ola cak sın. FA BI AN Sev gi li ha nı mım, ko nuş ma ma izin ve rin. Hiç bir kav ga, hiç bir dö vüş, Be ni hay ret le re dü şü ren Şu saa tin mut lu lu ğu nu boz ma sın. Açık ça iti raf ede rim, Ben ve Sir Toby, Mal vo li o’ya tu zak kur duk. Ba zı inat çı ve ka ba dav ra nış la rı na gı cık olu yor duk. Sir Toby’nin de iş bir li ğiy le Ma ri a bu mek tu bu yaz dı. O da ödül len dir mek için ev len di ha tun la. Bu nu iz le yen mu zur luk lar in ti kam duy gu la rın dan çok, Kah ka ha la ra yol aç ma lı. İki ta ra fın uğ ra dı ğı za rar lar Tar tı lır sa, aşa ğı yu ka rı denk ge lir. OLI VI A Za val lı bu da la. Se ni na sıl da el âle me re zil et miş ler. SOY TA RI “Ba zı la rı bü yük do ğar, ba zı la rı bü yük lü ğe eri şir. Ba zı la rı nın sa bü yük lük ge lir ba şı na ko nar.” Ben bu oyun da pa 113
William Shakespeare
paz To pas ro lü nü de oy na dım. Kâh pa paz kâh soy ta rı. “Tan rı inan dır sın Soy ta rı, ben de li de ği lim.” Ha tır lar mı sı nız: “Ha nı me fen di mi zin böy le bir ava nak tan hoş lan ma la rı na şa şı yo rum doğ ru su. Siz gü le rek onu poh poh la maz sa nız di li ni yu tar,” de miş ti. Eh gün ge lir, dev ran dö ner, biz de öcü mü zü alı rız. MAL VO LI O He pi niz den öcü mü ala ca ğım. Yap tık la rı nı zı he pi ni zin bur nun dan fi til fi til ge ti re ce ğim. (Çıkar.) OLI VI A Za val lı ya çok çek tir miş si niz. DÜK Pe şin den gi dip, gön lü nü alın. Da ha kap ta nın akı be ti bel li ol ma dı. Bu da çö zül dük ten son ra Ruh la rı mı zı kut sal bir tö ren le bir leş ti re lim. Bu ara da sev gi li kız kar de şim, bu ra dan ay rıl mı yo ruz. Gel Ce sa ri o, er kek ol du ğun sü re ce böy le ça ğı ra ca ğım se ni, Ka dın lı ğı nı gi yi nin ce Or si no’nun sen sin eşi, Sen sin gön lü nün me li ke si. (Soytarı’dan başka herkes çıkar.) SOY TA RI (Şarkı söyler.) Ba cak ka dar ço cuk ken ben, Es ti rüz gâr, in di yağ mur Her gün hiç aman ver me den, Yel üfür dü, su gö tür dü. Bü yü dük de adam ol duk, Hay dut la ra kar şı dur duk, Ka pı la ra sür gü vur duk, Ki me göz aç tır dı yağ mur!
114
On İkinci Gece
Er geç ben de yu va kur dum, Var mı yan ba kan di yor dum Ka ba da yı lık tas lar ken, Gök le rin di bi de lin di. Is lan mı şım ben a dost lar, Ta ilik le ri me ka dar. Be ni mey ha ne pak lar, Ka rım bir gü zel pa tak lar. Bu dün ya ya ra tı lır ken, Yel ler az mış, su lar bas mış. So na er di oyu nu muz, Bek le riz sel li ce al kış. (Çıkar.)
115