Mek Wi Rid Naijiria Pijin 2

Citation preview

Mek Wi Rid Naijiria Pijin

2

Buk we dee izi to rid an we de·m rait so·m tins we dee fo· Baibul. De·m de tek di buk tek tich pipul we do·n gro o·p hau to rid an rait so·mtin.

So·ng-de·m Fo· Go·d 23 1.

2.

3.

4.

5.

6.

Di Lo·d bi Pe·sin we de giv mi cho·p an de luk afta mi laik de·m de luk afta shiip-de·m, sodiafo·, mi a ge·t e·vritin we a niid. Im de mek mi lai daun kulee fo· wia be·ta griin gras de gro an Im de lid mi go fo· wia klin wo·ta no· de flo kwik kwik. Im de giv mi niu pawa. Im de lid mi fo· ko·re·kt rod biko·s Im want bring o·no· fo· Im nem. A no go fia e·ni bad tin ivun if a waka insaid vali we dak we·l we·l; dis na biko·s Yu dee wit mi. Yo· stik we Yu de tek prote·kt mi an Yo· wo·kin stik we Yu de tek sho mi rod, na de·m de mek ma hat to dee stro·ng. Yu do·n pripia be·ta cho·p fo· mi fo· fro·nt o·f ma e·ne·mi-de·m. Yu do·n o·no· mi bai to ro·b o·yil fo· ma he·d, an ble·sin do·n ful ma ko·p de trowee. Tru, tru, di be·ta tins we Yu de du an di laik we yu laik mi go de fo·lo mi o·l di dez we a dee alaif. An a go liv insaid di Lo·d Im haus fo· e·va.

So·ng-de·m Fo· Go·d 1 1. Be·le· de swiit pe·sin we no· de fo·lo bad pipul advais, pe·sin we no· de fo·lo bad pipul de du bad tins, an im no· de jo·in pipul we de to·k ye·e·ye·e tins abaut Go·d. 2. Bo·t di tin we de mek di pe·sin hapi na to de du wetin Go·d lo· to·k. Im de le·n am we·l we·l fo· deetaim an fo· nait taim. 3. Di pe·sin go dee laik trii we de·m plant fo· nia striim, an we de gro frut ko·mo·t fo· ko·re·kt taim. Di trii im lif no· de drai. An e·vritin we di pe·sin de du de waka fain fain fo· am. 4. Bo·t bad pipul no· dee laik dat; de·m dee laik ko·n kanda we wind de blo trowee. 5. Go·d go ko·nde·m bad pipul fo· jo·jme·nt dee, an de·m no· go fo·lo dee wia Go·d Im pipul dee. 6. Di Lo·d de luk afta di wee be·ta pipul de liv de·m laif, bo·t di wee bad pipul de liv de·m oon laif go distro·i de·m.

Hibru 9:14, 28 14. so, na hau Kraist Im blo·d we na tru Go·d Im Spirit we dee alaif fo· e·va naim Im giv Imse·f to Go·d as sakrifaiz we no ge·t nyamanyama sam sam; na hau Im blo·d no· go klin awa hat mo·o· mo·o· fro·m to de du ye·e·ye·e tins an stat to de sav di Go·d we dee alaif. 28. Fo· di sem wee tuu, Kraist kari Imse·f giv Go·d onli wo·n taim so dat Kraist Imse·f go ko·mo·t bad tins we ple·nti pipul do·n du. Im go ko·m egen fo· se·ko·nd taim, no· bi biko·s o·f bad tins egen, bo·t to sev pipul we de wet fo· Am.

Matiu Chapta 5 Jizo·s Prich Fo· Oýn To·p Mauntin (Vas 1) 1. We·n Jizo·s sii di ple·nti pipul, Im ko·m go o·p fo· mauntin, an afta Im do·n sido·n, di pipul we de le·n an fo·lo Im wee ko·m ko·m to Am. Di Pipul We Tins Dee Fain Fo· De·m (Vas 2-12) (Luk 6:20-23) 2. Na im Im opun Im maut an stat de tich de·m, de see: 3. “Tins de dee fain fo· pipul we dee po·o· fo· insaid spirit, biko·s di Kindo·m of he·vun na de·m oon. 4. Tins de dee fain fo· pipul we de krai, biko·s Go·d go mek de·m hapi. 5. Tins de dee fain fo· pipul we dee je·ntul, biko·s de·m go ge·t di wo·ld as de·m oon. 6. Tins de dee fain fo· pipul we de ho·ngri we·l we·l fo· du di tin we ko·re·kt fo· Go·d ai, biko·s Go·d go mek de·m be·le·ful. 7. Tins de dee fain fo· pipul we de piti o·da pipul, biko·s Go·d go piti de·m. 8. Tins de dee fain fo· pipul we dee klin insaid de·m hat, biko·s de·m go sii Go·d. 9. Tins de dee fain fo· pipul we de mek pipul stee fain with ich o·da witaut tro·bul, biko·s Go·d go ko·l de·m Im pikin-de·m. 10. Tins de dee fain fo· pipul we o·da pipul de so·fa de·m biko·s de·m de du tins we ko·re·kt fo· Go·d Im ai. Tins de dee fain fo· de·m biko·s di Kindo·m o·f he·vun na de·m oon. 11. Tins de dee fain fo· una we·n pipul de ko·s ko·s una, an de to·k o·l kain bad lai lai to·k agenst una biko·s o·f Mi. 12. Mek una de dee hapi an mek be·le· de swit una, biko·s una pee dee nyafunyafu fo· he·vun. Na so de·m so·fa pro·fe·t-de·m we dee bifo· una. Pe·sin fit ge·t dis buk, “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” fro·m: Me·si Kristian Ministri Intanasho·nal Plo·t 1 Eýziukwu Draiv, Aro·chuku L.G., Abia Stet, Naijiria I-mel: [email protected] Fon: 08034358564 This book, “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” may be obtained from: Mercy Christian Ministry International Plot 1 Eziukwu Drive, Ugbo Village, Arochuku Arochuku L.G., Abia State, Nigeria E-mail: [email protected]

A B Ch D E Eý F G H I J K Kp L M N O Oý P R S Sh T U V W Y Z Zh

a b ch d e e· f g h i j k kp l m n o o· p r s sh t u v w y z zh

Mek Wi Rid Naijiria Pijin Pipul we rait di buk: Roy Chidubem Okonkwo Enoch C.N. Okonkwo Theresa N. Okonkwo Pastor Frances N. Chikwere Pastor Hope Godwins-Divine Kingsley O. Enaboakpe Evangelist Godwin Iro Gilbert Pipul we he·lp rait di buk:

Matron Suzannah Azu Gilbert Chinyere Ogbonnaya Okoro Pastor Charles Udoh Gloria Newman Yeiyei Pastor Silas Newman Yeiyei Pastor Kenneth U. Chikwere

Rev. Robert N. Biederman Ademola Folorunso Abimbola Joseph D. MacCarthy Rev. Titus D. Turaki

Pe·sin we dro·o· di foto-de·m: Pastor Kenneth U. Chikwere

Buk 2 Le·sin 31-72 46. Hau to Yuz Manio· 31. aa, fl, kp 47. Na Go·d Mek Wo·ld 32. ea, kw, zh 48. Human Bin Du Bad 33. Wo·n-tu-tri 49. Noa an di Ple·nti 34. Hau to rait le·ta 35. Klin wo·ta (mp,o·i,nk,ia) Wo·ta 50. Jizo·s (1) 36. Be·ta Fud (ns,kt, lk) 51. Jizo·s (2) (e·e)· 37. Be·le· (uu) 52. Baptizim 38. Dayo·ria 39. Milk fo· Pikin (iu) 53. Jizo·s Kio· Pipul (lp,mb) 40. Mo·skito (spr) 54. Jizo·s Ko·l Pipul 41. Tubakulo·sis (nj,ks) 42. Latrin-de·m 55. Jizo·s Rez Pe·sin 43. EEDS (io·) 44. To Gro Fud (ie·) 56. Jizo·s Dai Fo· O·l 57. Kro·s (1) 45. Hau to Mek Manio·

58. Kro·s (2) 59. Raiz O·p fro·m Dai (1) 60. Raiz O·p fro·m Dai (2) 61. Bak Fo· He·vun 62. Di Holi Spirit (1) 63. Di Holi Spirit (2) 64. Go·d Im Lo·-de·m 65. Stivin 66. Filip 67. Do·kas 68. So·l 69. Pita 70. Jizo·s De Ko·m Egen 71. He·vun (1) 72. He·vun (2)

Copyright © 2007, Literacy International 1800 S. Jackson Ave., Tulsa OK 74107, USA

Pipul Wee Wi De Te·l Tank Yu Ple·nti pipul he·lp o·s fo· difre·n difre·n wee we·n wi de rait an du o·da tins wee ko·nsan dis buk “Mek Wi Rid Naijiria Pijin”. Na fro·m insaid awa be·le· wi de tank O·ga Go·vano· fo· Abia Stet, Chif Theodore Ahamefule Orji. As di pe·sin wee de luk afta Abia Stet an de mek e·vritin sido·n fain fo· di stet, im mek am po·sibul fo· di stet to dee kulee. An dis he·lp o·s we·l we·l to bring pipul fro·m difre·n difre·n ples fo· insaid an ausaid Naijiria to ko·m he·lp o·s rait dis buk. Wi de o·lso tank O·ga Go·vano· im waif wee bi Chif Misis Mercy Odochi Orji. Wi de tank am biko·s, as no·mba wo·n mama fo· Abia Stet, im put hand fo· he·lp mek am po·sibul mek wi rait an pripia dis buk. Awa tank yu de waka go wia Do·kto· Chibueze Ukaegbu dee. Im bi Pamane·nt Se·ke·tri fo· Abia Stet Go·vame·nt Haus an im bi Petro·n fo· awa ministri (Me·si Kristian Ministri Intanasho·nal). Do·kto· Ukaegbu put hand we·l we·l fo· tek he·lp o·s fo· mata-de·m wee ko·nsan dis buk. Pro·fe·so· Joshua Chingozi Ogbonnaya bi di O·ga Kpatakpata fo· Abia Stet Yunivasiti an Pro·fe·so· Mkpa Agu Mkpa bi di Big O·ga wee dee in chaj o·f o·l wo·k fo· Abia Stet Yunivasiti. Wi de tank dis tu pipul biko·s o·f di so·po·t wee de·m do·n giv o·s an di wee wee de·m tek mek awa hat to dee stro·ng fo· dis wo·k. Wi de kari awa tank yu waka go fro·nt fro·nt go land wia o·l di o·da big o·ga-de·m wee de ko·ntrol Abia Stet Yunivasiti dee. Wi de tank Bro·da Ogbo Mboma. Im bi O·ga kpatakpata wee dee in chaj o·f mata wee ko·nsan nius abaut Abia Stet Yunivasiti an to print buk-de·m an o·da tins fo· di Yunivasiti. Bro·da Ogbo he·lp o·s we·l we·l to mek sho· see wi print an ko·mo·t “Mek Wi Rid Naijiria Pijin”.

2

Wi go o·lwez rime·mba an tank Re·vre·n Paul Ndukwe (O·ga Dire·kto· fo· Link Ministri Intanasho·nal Kanada) biko·s o·f di impo·tant wo·k wee in du fo· tek bring Abia Stet Yunivasiti an awa ministri toge·da. A de tank ma pasto· wee bi Apo·stul Eugene Ogu. Im bi di big o·ga wee de luk afta awa cho·ch Abo·ndant Laif Ivanje·l Misho·n (ALEM), Po·t Hako·t, Rivas Stet; Bro·da Iheanyi Ohaeri. Do·kto· Rosaline Ndimele wee bi di Big O·ga fo· di dipatme·nt wee de tich abaut lanwej-de·m fo· Abia Stet Yunivasiti bi ano·da pe·sin be·le· de swiit o·s as wi de tank am. Im tuu bi di o·ga fo· Abia Stet Yunivasiti ko·mitii wee dee in chaj o·f mata-de·m wee ko·nsan Naijiria Pijin Lanwej. Wi de o·lso tank Re·vre·n Do·kto· Christopher C. Okereke wee bi no·mba tu pe·sin wee de he·lp Do·kto· Ndimele fo· di ko·mitii an wi de tank o·da me·mba-de·m wee dee fo· di ko·mitii. Dis pipul wee wi go rait de·m nem naun de wo·k fo· Litresi an Ivanje·lizim Intanasho·nal - LEI. LEI fo·lo wo·k wit o·s to pripia an rait “Mek Wi Rid Naijiria Pijin”. Di pipul bi: Re·vre·n Sid Rice; Re·vre·n Carey Jo Johnston; Re·vre·n Bob Biederman; Sista Patty Hickman; Misis Nancy Nienhuser; Re·vre·n Joseph D. MacCarthy; Bro·da Ademola Folorunso Abimbola; Re·vre·n Titus Turaki. Wi de tank Do·kto· Patrick Johnstone (Na im rait di buk wee de·m de ko·l “Operation World”; Do·kto· John Watters (Pre·side·nt fo· SIL Intanasho·nal); Do·kto· Joe Grimes & Do·kto· Misis Barbara F. Grimes (SIL Intanasho·nal). De·m fo·lo de rait Baibul fo· Hawaii Pijin. Oýda pipul fo· SIL Intanasho·nal wee wi de tank bi Misis Margaret Hill an Do·kto· Harriet Hill. Na tru di buk wee de·m rait na im wi tek sabi LEI wee bi di pipul wee he·lp o·s rait “Mek Wi Rid Naijiria Pijin”.

3

Wi de rime·mba Pro·fe·so· Kay Williamson wee do·n dai. Im giv o·s ple·nti advais wee ko·nsan Naijiria Pijin Lanwej. Na im gada e·spat-de·m ko·m fo· Yunivasiti o·f Ibadan wia wi sido·n toge·da wit de·m che·k di ee-bii-sii-di o·f Naijiria Pijin Lanwej an hau to spe·l di lanwej im wo·d-de·m. Fro·m insaid awa hat, wi de tank dis e·spatde·m wee bi Pro·fe·so· Eýme·ritus Ayo Bamgbose; Pro·fe·so· Kunle Adeniran; Pro·fe·so· Ben O. Elugbe; Pro·fe·so· Augusta Phil Omamor; Pro·fe·so· Francis Egbokhare; Do·kto· Herbert Igboanusi; Do·kto· Christine Yetunde Ofulue; Bisho·p Do·kto· John O. Akao; Mista Nelson Abila. Wi de o·lso tank Pro·fe·so· Shirley Yul-Ifode wee bi di Big Oýga fo· di dipatmo·nt wee de tich abaut lanwej-de·m fo· Yunivasiti o·f Po·t Hako·t. Wi no· go fo·ge·t to tank Pro·fe·so· Nick Faraclas wee im book “Nigerian Pidgin – Descriptive Grammar” he·lp o·s we·l we·l as wi de pripia tins wee wi go tek rait “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” So·m o·f awa papa-de·m wee de rul o·s fo· Naijiria an wee he·lp o·s fo· difre·n difre·n wee ko·nsanin “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” bi HRM Eýze· Vincent Ogbonnaya Okoro (Eýze· Aro· viii o·f Aro·chuku); HRM Eýze· Uzo Onwuasonya (Atta 1 o·f Afarata Ibe·ku); HRM Eýze· James A. Ogbonna (Oýfo· Ukwu 1 o·f Amao·fo·ro· Ibe·ku); HRM Eýze· H.C. Ezekwem (Di Eýde· Ukwu 1 o·f Eýme·de· Ibe·ku); HRH Eýze· Dominic Onyemaraneche (Eýze· Okwuta). Wi de tank o·l o·f una we·l we·l. A no· go fo·ge·t to tank ma waif Misis Julie Roy Okonkwo an pikinde·m fo· di wee de·m tek hold de·m hat stro·ng stro·ng de wet as wi de rait “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” an de du o·da wo·k fo· Go·d. Mek Go·d ble·s una we·l we·l. I no dee izi. Oýda pipul wee tek de·m mo·ni an wee du o·da be·ta be·ta tins fo· tek so·po·t di wo·k o·f to rait “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” bi: Sista Becky Nnenna Onu; Ho·no·rebul Chibuike Jonas (Oýga Chiaman fo· Aro·chuku LGA); Re·vre·n Kano·n S.K. Udensi; Re·vre·n Chris 4

Christian; Chif C.C. Elekwa; Injinia & Misis Tony Adegbola; Do·kto· Mba Uche Mba; Injinia & Misis Dave Orunta; Injinia & Misis Gbenga Oworu; Sista Chinasa Nnabuko; Barista Nwachuku Okonkwo; Barista Mike Obinna Okezie; Barista Bona Okigbo; Barista Chibuzo P. Okeoma; Mista & Misis Pius Chukwuma; Bro·da Chimezie Okonkwo; Misis Joy Anthony. Oýda pipul bi Sista Barbara Radcliffe; Misis Hannah Ivuoma Nwaokikeh; Sista Caro Okea; Mista & Misis Uche Okonkwo; Hai Chif & Misis Emeka Orji; Chif & Misis Okey Okoji; Pro·fe·so· & Do·kto· Misis Sylva E. Kalu; Saa Mike Oku; Re·vre·n & Misis Celestine Erimujor; Pasto· Jude Nehemiah; Bro·da Christopher Nehemiah; Mista & Misis Chuks Iroemeh; Do·kto· & Misis Mark Ogharaerumi; Pasto· & Misis Bolanrewa Ayodele; Mista & Misis Peter Olowoniyi; Sista Faith Oluchi Eze; Bro·da Godswill Ibeleme; Mista & Misis Dele Bialose; Bro·da Nathaniel I. Asonye; Mista & Misis Kenneth Aloysius; Mista Chinedu Okwara; Sista Clara Onuegbu; Mista & Misis Chuks Okoronkwo; Do·kto· Bini Okoh; Do·kto· Adewunmi; Pasto· & Misis Okorie. I ge·t ple·nti o·da pipul tuu wee he·lp fo· difre·n difre·n wee. Wi no fit rait o·l una nem hia. But wi no fo·ge·t una sam sam. Wi de tank o·l o·f una we·l we·l fro·m di bo·to·m o·f awa hat. As pe·sin wee de stand fo· pipul wee de wo·k fo· Me·si Kristian Ministri Intanasho·nal, a want te·l o·l o·f una ko·re·kt big tank yu egen fro·m insaid insaid ma be·le·. Una fo·lo o·s du dis impo·tant wo·k wee go du ple·nti be·ta tins fo· pipul an wee pipul go ko·ntiniu to de to·k abaut am fo· fro·nt. Mek Go·d ble·s o·l o·f una nyafunyafu.

Roy Okonkwo Pre·side·nt Me·si Kristian Ministri Intanasho·nal 5

Le·sin 31

( aa, fl, kp)

kaa

aa

aa

aa

aa

aa

flai

ai

ai

ai

ai

ai

2

1

kaa

aa

flai

ai

aa

kaa

ai

flai

4

3

a ka

e ke

i ki

aa kaa

ka kpa fla ska

ke kpe fle ske

ki kpi fli ski

kaa kpaa flaa skaa

5

kaa 6

pe·trol

ka ke ki kaa

travul

6

7

kpatakpata kpata kpa

kpa kpata kpatakpata

8

pe·trol ol trol trol ol pe·trol

9

travul tra tra

tra tra travul

10

diziz ziz ziz 12

11

pa ka kpa

ziz ziz diziz

a ta tra

ziz zo· s ko· s

Kaa de tek pe·trol tek wo·k. Pipul de tek kaa travul. A ge·t be·ta kaa. A bin tek ma kaa tek kari o·l di planten kpatakpata. Wo·n dee a fo· travul, bo·t pe·trol no dee fo· ma kaa. A sii flaide·m fo· ma kaa. Na im a ko·m kil de·m kpatakpata. Flai de kari diziz. Mek yu de kil flai biko·s diziz no gud. Man we ge·t diziz na Jizo·s go mek am we·l kpatakpata. Abi yu ge·t diziz? Mek yu go miit Jizo·s. Im go mek yu we·l. Jizo·s ge·t pawa fo· tek mek pipul we ge·t diziz mek de·m we·l. Na Im Papa pawa Im de tek du am. Go·d na Im Papa. Matiu 4:23-25

diziz

kpatakpata

flai

7

Le·sin 32

( ea, kw, zh )

tre·zho·

zho·

zho·

zho·

zho·

zho·

kwin

kwi

i

kwin

i

i

1

2

tre·zho·

zho·

zho·

tre·zho·

4

3

ea zhea

i zhi

o· zho·

aa zhaa

zhea hea kwea zhea

zhi hi kwi zhi

zho· ho· kwo· zho·

zhaa haa kwaa zhaa

5

kwin 8

kwi kwi kwin

kwin kwi kwi

so·mtin

lo·ng

zhea zhi zho· zhaa

tre·zho·

6

7

lo·ng

o· n g

o· n g

lo·ng

fain fai fai

fai fai fain

9

8

wo· s h

o· s h

hea

ea

o· s h

wo· s h

ea

hea

11

12

10

we de dee

mo· bo· zho·

tin kwin klin

A laik pipul we ge·t lo·ng hea. Antonia ge·t lo·ng hea bo·t di kwin ge·t hea we lo·ng pas Antonia hea. Di kwin hea fain pas Antonia hea. Di kwin hea mek am fain we·l we·l. Di kwin na fain wuman. Di kwin get tre·zho·. Tre·zho· bi so·mtin we ko·s mo·ni we·l we·l. Na Bo·se· de wo·sh di kwin hea fo· am. An im de liv fo· di kwin im haus wit o·l di tre·zho·. Di kwin laik Bo·se· an Bo·se· laik di kwin. Jizo·s an so·m pipul bin dee fo· wo·n haus. Na im wo·n wuman wo·sh Jizo·s le·g. An di wuman ko·m te·k im lo·ng hea tek klin Jizo·s le·g. Di pipul we dee fo· di haus sii di wuman, bo·t de·m no sabi wetin mek di wuman wo·sh Jizos le·g. So·m pipul we dee fo· di haus no laik wetin di wuman du. Bo·t de·m no sabi wetin mek di wuman wo·sh Jizo·s le·g. Luk 7:36-50

wo·sh

le·g

fain

hea 9

Le·sin 33a

Hau de·m de tek kaunt wo·n-tu-tri

Kaunt no·mba de·m 15 0 ziro 16 1 wo·n 17 2 tu 3 tri 18 19 4 fo·o· 20 5 faif 30 6 siks 40 7 se·vun 50 8 et 60 9 nain 70 10 te·n 80 11 ile·vun 90 12 tuwe·f 100 13 tatiin 14 fo·o·tiin 1000

Hau to kaunt mo·ni fiftiin sikstiin se·vuntiin etiin naitiin twe·nti tati fo·o·ti fifti siksti se·vunti eeti naiti ho·ndre·d wo·n tauzan

=5 N = 10 N = 20 N = 50 N = 100 N = 200 N = 500 N = 1,000 N

faif naira te·n naira twe·nti naira fifti naira ho·ndre·d naira tu ho·ndre·d naira faif ho·ndre·d naira wo·n tauzan naira

Hau to kaunt pipul o· tins to·n bai to·n 1st 2nd 3d 4t 5t 6t 7t 8t 9t 10t

10

fe·st se·ko·nd to·d fo·ot· fift siks se·vunt eet naint te·nt

11t 12t 13t 14t 15t 16t 17t 18t 19t

ile·vunt tuwe·ft tatiint fo·o·tiint fiftiint sikstiint se·vuntiint eetiint naintiint

20 30 40 50 60 70 80 90 100 1000

twe·nti tati fo·o·ti fifti siksti se·vunti eeti naiti ho·ndre·d wo·n tauzan

Izi Aritime·tik Plo·s (+) 2+2=4 5+3=8

Maino·s (-) 7-1=6 5-3=2

Le·sin 33b

2 +2 Faif plo·s tri ikwo·ls to et. 4

5 +3 8

Tu plo·s tu ikwo·ls to fo·o·.

Se·vun maino·s wo·n ikwo·ls to siks. Faif maino·s tri ikwo·ls to tu. 7

-1 6

5 -3 2

Taims 2X3=6 3 X 5 = 15

Tu taims tri ikwo·ls to siks. Tri taims faif ikwo·ls to fiftiin.

3 x2 6

5 x3 15

3 +5

4 +4

8 +3

5 +6

10 +5

11 +3

8 +4

7 +8

11 -2

13 -3

15 -5

8 -3

16 -8

14 -6

12 -1

6 -5

5 x2

4 x4

8 x3

5 x6

10 x5

11 x3

8 x4

9 x7

11

Le·sin 34a

Hau to rait le·ta to yo· fre·nd Ro·i Okonkwo· E·ziukwu Ugbo Aro·chuku Naijiria 23 No·ve·mba 2007

Dia Pasto·, A do·n finish to le·n hau to rid an rait fo· Naijiria Pijin Lanwej. A go laik bai Pijin Baibul, we go he·lp mi rid mo·o· mo·o· abaut Jizo·s. Abe·g, mek yu he·lp mi faind aut di praiz. Na mi yo· bro·da do·n rait yu dis le·ta.

Roi• Okonkwo• 12345 12345 12345 12345 12345 12345 12345

Pasto· Sailas 20 Cho·ch Rod Aba

12

Ro·i Okonkwo· E·ziukwu Ugbo Aro·chuku

Le·sin 34b Pasto· Sailas 20 Cho·ch Rod Aba 15th Dise·mba 2007 Ma Dia Ro·i, A ge·t yo· le·ta. A tank Go·d see yu do·n le·n hau to rid an rait fo· Naijiria Pijin Lanwej. = 300 (tri ho·ndre·d Naijiria Pijin Lanwej Baibul de ko·s N naira). A go bai am fo· yu e·nitaim yu se·nd mi di mo·ni. Di Baibul go he·lp yu sabi plenti mo·o· tins abaut Jizo·s. Mek Go·d ble·s yu. A bi yo· bro·da fo· Kraist,

Pasto• Sailas 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789 123456789

Ro·i Okonkwo· E·ziukwu Ugbo Aro·chuku

Pasto· Sailas 20 Cho·ch Rod Aba

13

Le·sin 35

( mp, nk, o·i, ia ) po·mp

o·mp

o·

o·

o·

wo·tapo·t

wo·

o·

wo·tapo·t

wo·

o·

o·mp

2

1 o·mp o·mp po·mp

po·mp o·mp o·mp

wo·tapo·t wo· wo· 4

3 o·i mpo·i

o· mpo·

aa mpaa

ee mpee

mpo·i

mpo·

mpaa

mpee

ngo·i kwo·i nko·i

ngo· kwo· nko·

ngaa kwaa nkaa

ngee kwee

mpo·i mpo· mpaa mpee

5

if 14

wo· wo· wo·tapo·t

nkee bad

fro·m

6

7 ple·nti ple·n

ple·n ple·n

nia

ia

ple·n

ple·nti

ia

nia o·il o·il bo·il

8

9 drink

ink

bo·il

ink ink

ink drink

o·il o·il

10

12

11 ko· do· wo·

fo·t mo·t po·t

wee see dee

Klin Wo·ta Mek yu de drink ple·nti klin wo·ta we ko·mo·t fro·m we·l o· po·mp. Do·ti wo·ta dee bad fo· drink. Do·ti wo·ta go mek yu sik. If wo·ta no dee klin, mek yu bo·il di wo·ta. If yu ge·t be·ta we·l o· be·ta po·mp na im bi see di wo·ta klin. Mek yu tek klin wo·tapo·t tek kari wo·ta fro·m we·l o· fro·m po·mp. Mek yu de klin di tins we yu de tek kari wo·ta. Mek yu de klin di po·mp. Mek yu de tek klin wo·tapo·t tek kari wo·ta. Mek yu no kari wo·ta fo· do·ti wo·tapo·t. Mek yu no liv animal-de·m to ko·m nia di wo·ta. Na Jizo·s de giv wo·ta wee de giv laif. Jo·n 4:4-14

giv

do·ti

see

tins 15

Le·sin 36

( ns, kt, lk )

ve·jitebul

ve· ji

ji

ve· ji

ve· j i

ji

bins

ins

i

bins

i

i

2

1 ve·jitebul ve· ji ve· ji

bins ins ins

ve· ji ve· ji ve·jitebul

4

3 a

e

ans

ens

ans ang akt

ens eng ekt

alk

i ins

o ons

ins ing

ons ong

elk

ikt ilk

okt olk

mit

kuk

5

16

ins ins bins

he·lp

ans ens ins ons

gud

7

6 a va

ko·va va a

ko·va

8

inse·kt

e·kt

se·kt e·kt

se·kt inse·kt

9 milk

ilk

rais ais

ais ais

ilk

milk

ais

rais

10

11

12

no go

mo· mo·s

de dee

gro

mo·st

see

Be·ta Fud Fud de mek o·s stro·ng. Wi mo·st to cho·p be·ta fud. Cho·p bre·d o· rais, i go giv yu pawa. Cho·p ve·jitebul o· milk, i go mek yu fain. Cho·p bins, fish an mit. O·l dis fud go mek o·s stro·ng we·l we·l. If wi de cho·p be·ta fud, wi no go dee sik. Wi mo·st to cho·p di fud we go giv o·s pawa, di fud we go mek o·s fain an di fud we go mek o·s gro. Wo·sh di fud wit klin wo·ta o· kuk am we·l. Ko·va di fud. Dis go mek di fud to de klin. Dis go mek animal-de·m an inse·kt-de·m mek de·m no ko·m fo· di fud. Dis go mek di fud to dee klin. Klin an gud fud de he·lp o·s mek wi no de dee sik. Jizo·s to·k see, A bi di bre·d we de giv laif. Jo·n 6:1-15, 6:35

wi

o·s

gro

fud

mo·st 17

Le·sin 37

( uu )

mo·zul

zul

ul

mo·zul

zul

ul

vo·mit

vo·

vo·

vo·

vo·

vo·

2

1 mo·zul zul ul

ul zul mo·zul

vo·mit

vo·

vo·

vo·mit 4

3 aa

ee

mpaa

mpee

mpaa

mpee

spaa kpaa

spee kpee

flaa

flee

oo mpoo

uu mpuu

mpoo spoo

mpuu spuu

kpoo floo

kpuu fluu

mpaa mpee mpoo mpuu

5

be·le· 18

chuz

mo·ch

6

7 ko·re·kt

re·kt

wo·ch

o·ch

re·kt re·kt

re·kt ko·re·kt

o·ch

wo·ch

9

8 tuu uu 10

uu

e·vridee

ee

tuu

dee ee

dee e·vridee

11

12

ko· ko·m

wo· wo·ch

no go

so·m

mo·ch

gro

Be·le· We No Ge·t Sikne·s Mek yu de wo·ch yo· be·le·. Dis go mek diziz-de·m mek de·m no ge·t yu. Mek yu de drink ple·nti klin wo·ta. Mek yu de cho·p be·ta fud e·vridee fo· ko·re·kt taim we yu do·n chuz. Mek yu de cho·p fud we go giv yu pawa. Mek yu de cho·p fud we go mek yu fain. Mek yu de cho·p fud we go mek yu gro. Eývridee, mek yu de cho·p so·m fud we go giv yu pawa, mek yu fain, an mek yu gro. Mek yu no de cho·p tuu mo·ch. Mek yu de wo·ch we·l we·l. Mek yu de wo·ch we·l we·l so dat be·le· no go wo·ri yu. Mek yu de wo·ch we·l we·l so dat yu no go de cho·p tuu mo·ch. If be·le· wo·ri yu, yu go dee sik. Na fo· dat taim ple·nti diziz go ko·m. Mek yu de wo·ch yo· be·le·. Yu bi Go·d Spirit Im haus. 1 Ko·rintia Pipul 6:19; Provab 23:1-5

ko·re·kt

yo·

wo·ri

dat 19

Le·sin 38

dayo·ria

dayo·

yo·

dayo·

yo·

yo·

no·s

o·s

o·s

no·s

o·s

o·s

1

2 dayo·ria dayo· dayo·

dayo· dayo· dayo·ria

o·s

o·s

no·s

4

3 o· sno·

o·i sno·i

u snu

uu snuu

sno· sko·

sno·i sko·i

snu

snuu

slo· blo·

slo·i blo·i

sku slu blu

skuu sluu bluu

5

ful 20

no·s

so·lt

sno· sno·i snu snuu

6

7 ai

dai

dai

ai 8

shuga

shu

shu shu

shu shuga

9 bo·di di

i di

smo·l smo·

smo· smo·

i

bo·di

smo·

smo·l

10

11 mo· mo·t mo·st

12 nid ne·s no·s

pul ful fud

Dayo·ria Do·ti wo·ta o· do·ti fud fit mek pipul sik. Pipul fit ge·t dayo·ria. Ple·nti wo·ta go ko·mo·t fo· de·m bo·di an de·m fit dai. If de·m ge·t dayo·ria, de·m mo·st to drink ple·nti wo·ta. Yu niid wo·ta we ge·t so·lt an shuga. Na laik dat yu fit tek mek am: Mek yu tek wo·n lita o·f klin wo·ta. Ful yo· hand wit shuga an put smo·l so·lt fo· di wo·ta. Mek yu tek wo·ta we dee tu taim pas di wo·ta we de ko·mo·t fo· yo· bo·di. Mek yu de tek di so·lt an shuga wo·ta ple·nti taim fo· 2-3 dez. If di dayo·ria no go, mek yu go sii do·kto· o· no·s. Jizo·s de ko·mo·t sikne·s fo· bo·di. Luk 4:38-41

put

niid

lita 21

Le·sin 39

( iu )

bre·st

bre·

e·

bre·

e·

e·

kau

au

au

kau

au

au

2

1 bre·st bre· bre·

bre· bre· bre·st

kau

au

au

kau

4

3 i smi

ii smii

u

iu

smu

smiu

smi sni

smii snii

smu snu

smiu sniu

sli spi

slii spii

slu

sliu

spu

spiu

smi smii smu smiu

5

kul 22

fidin

rid

6

7 me·zho·

o· zho· me·zho·

zho· o· 8

pikin

pi

pi pi

pi pikin

9 pauda pau pau

pau pau pauda

10

11 bo bo·t bo·n

niu

iu

iu

niu 12

ka kau pau

din kin tin

Milk Fo· Pikin We De·m Bo·n Niu Bre·st milk be·ta pas o·da milk fo· tek giv cho·p to pikin we de·m bo·n niu. Bo·t i fit bi see di pikin mama dee sik o· do·n dai. Oý see im bre·st milk no de ko·mo·t. Na im bi see di pikin no fit ge·t milk fro·m im mama. Na fo· dat taim yu fit tek animal milk giv am. Yu fit giv am kau milk, o· got milk, o· kame·l milk. Oý yu fit giv am pauda milk. If na animal milk yu de giv am, dis na wetin yu go du: Put 2 me·zho· o·f animal milk fo· 1 me·zho· o·f klin wo·ta an shuga we ful wo·n smo·l spun. Boil am an mek am kul. If na pauda milk yu de giv di pikin, dis na wetin yu go du: Mek yu rid wetin de·m rait fo· di pauda milk im tin. An du wetin de·m rait dia. Mek yu tek spun tek giv milk fo· pikin we de·m bo·n niu. Dis na biko·s so·m mamade·m no sabi wo·sh fidin bo·tul we·l we·l. Jizo·s laik smo·l pikin-de·m. Matiu 19:13-14 23

Le·sin 40

( spr )

mo·skito

mo·s

o·s

mo·skito

o·s

o·s

me·disin

sin

sin

sin

sin

sin

2

1 mo·skito mo·s mo·s

mo·s mo·s mo·skito

sin

sin

me·disin

4

3 e pre

e· pre·

pre

pre·

stre tre se

stre· tre· se·

o

o·

pro

pro·

pro stro

pro· stro·

tro

tro·

so

so·

5

e·g 24

me·disin

go·ta-de·m

pre pre· pro pro·

awa

6

7 lee

ee

ples

es

ee

lee

es

ples

8

9 spre·d

e·d

plant

ant

e·d

spre·d

ant

plant

10

11

12 zin ziz zo·s

wo· wo·n do·n

mo·s mo·t mo·ch

Mo·skito an Flai Mo·skito de bait pipul an i de mek pipul sik an de giv diziz. Mo·skito de lee e·g fo· wo·ta we gada fo· wo·n ples. Na dis de mek mo·skito dee ple·nti. Yu fit mek mo·skito mek i no dee fo· yo· haus. Ko·mo·t wo·ta fo· di go·ta-de·m we dee nia yo· haus. Put mo·skito me·disin fo· wia wo·ta do·n gada fo· wo·n ples. (Oý mek yu put smo·l ke·rozin fo· di wo·ta.) Mek yu no plant smo·l smo·l trii-de·m nia yo· haus. Mek yu de put do·ti fo· hol an bo·n am. Mek yu no put do·ti nia yo· haus. If yu du am, mo·skito no go dee fo· yo· haus. Flai de ko·m put diziz fo· awa fud. Ko·va yo· fud. Ko·va di ples wia yu de shit. Dis go mek flai mek i no spre·d diziz. Klin di ples we yu di liv. Mo·skito an flai no go ko·m. Diziz no go ko·m. Jizo·s de mek sik pipul we·l. Jems 1:5 hol

ke·rozin

gada

shit 25

Le·sin 41 sop

op

o

op

o

o

baf

af

af

af

af

af

2

1 sop op op

op op sop

af

af

baf

4

3 aa spraa

au sprau

ii sprii

iu spriu

spraa

sprau

praa kpaa spraa

prau kpau sprau

sprii prii

spriu priu

kpii sprii

kpiu spriu

5

maut 26

baf

we·n frut yuz

ko·f hau

spraa sprau sprii spriu

hat yo·se·f

kip

6

7 ringwo·m ring ring

ring ring ringwo·m

9 8 sis tubakulo·sis lo·sis lo·sis sis tubakulo·sis 10 11 de ve· dee e·v see e·g

kro·-kro· kro· o·

o· kro· kro·-kro·

bifo·

fo·

fo·

bifo· 12 ring ring bring

Hau To Kip Yo·se·f Klin Mek yu de mek yo· bo·di klin. Mek yu no liv do·ti to dee fo· yo· bo·di. Do·ti fit bring diziz. Mek yu de baf e·vridee an mek yu de yuz sop fo· kro·kro· tek baf yo· bo·di. Dis go mek yu no ge·t diziz-de·m laik kro·kro· an ringwo·m. If yu get diziz, mek yu bo·il yo· wo·ta. Put me·disin fo· di wo·ta an baf yo· bo·di. Mek yu klin yo· bo·di an put me·disin fo· di ples we di diziz dee. Tubakulo·sis (TB) na diziz we bad we·l we·l. Wuman an man fit ge·t am. Mek wia yu de shit mek to dee klin an ko·va am. Mek yu wo·sh yo· hand afta yu do·n shit an bifo· yu cho·p. Mek yu de ko·va yo· fud we·l we·l. Mek yu de cho·p be·ta klin fud e·vridee. Milk an e·g dee gud we·l we·l. Mek yu de bo·il di milk. Mek yu de cho·p ve·jitebul an frut. De·m go mek yo· bo·di to dee fain an yu no go ge·t tubakulo·sis. (TB). If yu get tubakulo·sis (TB), mek yu ko·va yo· maut we·n yu de ko·f. Mek yu no put yo· klo·t an plet fo· ples we yo· pipul de put de·m klo·t an plet. Dis go mek yo· pipul mek de·m no ge·t tubakulo·sis (TB). Go·d no to·k see mek yu giv am fud. Go·d to·k see mek yu giv am yo· hat. Matiu 5:8 27

Le·sin 42

latrin

trin

in

trin

in

in

bambo

bam

am

bambo

am

am

2

1 latrin trin in

bambo bam bam

in trin latrin

4

3 i zhi

o·i zho·i

ea zhea

ai zhai

zhi

zho·i

shi kwi zhi

sho·i kwo·i zho·i

zhea shea

zhai shai

kwea zhea

kwai zhai

5

kip pam 28

bam bam bambo

sand rod

afta e·vri

zhi zho·i zhea zhai

faya as

6

7 bo·nch o·nch

o·nch

raund

aund

bo·nch

aund aund

aund raund

9

8 graund grau

grau grau

fe·ns fe·

grau

graund 11 bo·n bo·n bo·nch

fe·

10 nia dia wia

fe· fe· fe·ns

12 sand raund graund

Latrin Mek yu no de shit fo· e·vri ples we yu sii. Mek yu de go wia latrin dee. Mek yu kip di latrin we dee fo· yo· ples klin. Mek yu de yuz latrin e·vridee. Yuz wo·ta fo· klin am. Ko·va di hol fo· yo· latrin e·vridee an flai no go ko·m. Put faya fo· pam frut bo·nch. Put di pam frut bo·nch we yu bo·n fo· di hol o·f di latrin fro·m taim to taim. Dis go mek di latrin klin. Mek yu no de shit nia rod. If latrin no dee dia mek yu mek hol an yuz am as latrin. Afta yu do·n yuz am, mek yu ko·va di hol wit sand. Flai no go ko·m an diziz no go ko·m. Dis na di wee fo· tek mek latrin. Mek yu mek hol fo· graund. Mek hol we bi 20 mita fro·m yo· haus. Put bambo stik fo· o·n to·p am. I be·ta see yu mek bambo fe·ns raund di latrin. Yo· bo·di na Go·d Im haus mek yu de kip am klin. 1 Ko·rintia Pipul 6:19-20

29

Le·sin 43

( io· )

inje·ksho·n

je·ksho·n

je·k

je·ksho·n

je·k

je·k

EEDS

EE

EE

EEDS

EE

EE

2

1 inje·ksho·n je·ksho·n je·ksho·n

je·ksho·n je·ksho·n inje·ksho·n

EEDS

EE

EE

EEDS 4

3 ee

o·o·

iu

io·

blee

blo·o·

bliu

blio·

blee slee dree

blo·o· slo·o· dro·o·

bliu sliu

blio· slio·

driu

drio·

kree

kro·o·

kriu

krio·

5

se·ks wo·d 30

sem o·da

bled put

lo· kach

blee blo·o· bliu blio·

mo·o· blo·d

ple·nti pe·sin

6

7 ano·da ano· ano·

ano· ano· ano·da

8

rezo· re re

re re rezo·

nidul dul

ul dul nidul

9 kio·

io·

io·

kio· 11

10 lo· fo· zo·

ul 12 wo·d

see

Go·d blo·d

dee EEDS

EEDS (HIV/AIDS) EEDS (HIV/AIDS) na diziz we de mek pipul sik we·l we·l. Pe·sin we ge·t EEDS (HIV/AIDS) go fit kach ple·nti o·da sikne·s. EEDS (HIV/AIDS) de kil pe·sin afta smo·l taim. Pe·sin fit ge·t EEDS (HIV/AIDS) laik dis: 1. Tru see pe·sin de du se·ks we Go·d Im lo· no laik. 2. Tru see de·m kari pe·sin blo·d tek put fo· ano·da pe·sin bo·di. 3. Tru see tu o· mo·o· pipul de yuz di sem rezo· bled o· nidul fo· inje·ksho·n. 4. Tru see pikin fit ge·t am fro·m im mama blo·d. Pe·sin no fit kio· EEDS (HIV/AIDS). Go·d Im Wo·d to·k see mek pe·sin no de du se·ks we Go·d Im lo· no laik. Ko·mo·t fo· Ijipt 20:14, 1 Ko·rintia Pipul 6:18; Provab 6:32 31

Le·sin 44

( ie· ) reni

re

re

re

re

re

fami

mi

mi

mi

famili fami

2

1 reni

re

re

reni

famili fami fami 4

3 e fle

ie flie

u flu

uu fluu

fle

flie

ble ple spre

blie plie sprie

flu blu

fluu bluu

plu spru

pluu spruu

fle flie flu fluu

5

sizin 32

fami fami famili

want

de·n

sev

6

7 pripia

pri

pri pri

pri pripia

drai

ai

ai

drai

9

8 yie· ie· 10

ie·

truaut tru tru

yie· 11

tru tru truaut

12

si

fo·

pri

ni li

yo· mo·

pia yie·

To Gro Fud Truaut Di Yie· If yu want gro fud truaut di yie·, yu mo·st to gro fud fo· drai sizin an fo· reni sizin. Yu fit gro fud fo· drai sizin an fo· reni sizin. De·n, yu no niid to bai fud fo· drai sizin (dis go sev yo· mo·ni). Yo· famili go ge·t fud truaut di yie·. Yu fit gro ve·jitebul an frut fo· drai sizin. Bo·t na fo· reni sizin na im yu go pripia fo· dis. If yu pripia, yu fit ge·t fud fo· drai sizin an fo· reni sizin. Provab 3:9-10

33

Le·sin 45 wud

ud

ud

ud

ud

ud

manio·

mani

ni

manio

ni

ni

2

1 wud

ud

ud

wud

manio· mani mani 4

3 ia kria

ie· krie·

oo

o·o·

kroo

kro·o·

kria

kroo

kro·o·

broo troo

bro·o· tro·o·

krie· kroo kro·o·

droo

dro·o·

5 kria bria

krie· brie·

tria dria

trie· drie·

mo·nt 34

mani mani manio·

hip

rich

biko·m

he·d

6

7 gras

as

as

gras

lif-de·m lif lif

lif lif lif-de·m

9

8 klia

ia

hai

ai

ia

klia

ai

hai

10

11

12

ta

di

hau

ga na

dis din

hai drai

Hau to Mek Manio· Yu niid manio· if yu want gro fud fo· drai sizin. Manio· na graund im fud. Yu fit yuz lif-de·m, gras an smo·l branch o·f trii tek mek manio·. We·n yu klia yo· gadin o· bush, mek yu kip di lif-de·m, gras, o· smo·l smo·l branch o·f trii. Mek yu no bo·n de·m. Kip de·m fo· tek mek manio·. Manio· na be·ta fud fo· plant-de·m an fo· graund. Mek yu kip o·l di lif-de·m an smo·l smo·l branch fo· lo·ng hip we hai rich yo· he·d. Mek yu kip di hip fo· 6 mo·nt. Dis go biko·m manio·. Di Biginin 1:27-30

35

Le·sin 46

pig

ig

ig

ig

ig

ig

chikin

chi

chi

chikin

chi

chi

2

1 pig

ig

ig

pig

chi

chi

chikin 4

3 ai prai

ia pria

io·

ie·

prio·

prie·

prai

prio·

prie·

grio· frio·

grie· frie·

pria prio· prie·

prio·

prie·

5

36

chikin

prai grai

pria gria

frai prai

fria pria

6

7 insaid

said

grii

ii

said said

said insaid

ii

grii

siks

iks

iks

siks

9

8 kau-de·m

kau

kau kau

kau kau-de·m

10

12

11 de we re

in kin zin

ri grii trii

Hau to Yuz Manio· Mek yu de yuz manio· fo· yo· gadin an fo· yo· trii-de·m we de gro frut. Mek yu put di manio· fo· yo· gadin. Mek yu put di manio· raund yo· trii-de·m we de gro frut. Mek yu put animal manio· tuu. Mek di animal manio· bi di wo·n fro·m kau, chikin o· pig. Mek yu put di animal manio· fo· di gadin an raund di trii-de·m we de gro frut. Mek yu no grii animal-de·m (kau-de·m, chikin-de·m, pig-de·m) to ko·m insaid di gadin. Mek yu mek fe·ns raund di gadin. Mek yu put di manio· e·vri siks siks mo·nt. Dis go giv di plant fud. Dis go mek so·n mek i no drai di wo·ta we dee fo· graund. Mek yu du dis tin, an yu go ge·t fud fo· drai sizin an reni sizin. Yu fit yuz di sem gadin e·vri yie·. Di Biginin 2:8-9, 15

37

Mek sho· see yo· stude·nt fit sabi an fit rid o·l di wo·d pat-de·m we dee insaid dis fo·o·-ko·na-spe·s, an mek im de le·n am e·vritaim: pen ren

bul kul vul

mo·t no·t zat

to·k wo·k do·k

bas

zul dul

rit fit

blo·k mek

san zin yo·n

ko·l bo·l wo·l

ge·t de·t re·t

tek snek shek

glas tis dis

so·n fain sain

te·l we·l se·l

lait bait wait

sik jik stik

band mand hand stand raund saund

wich rich tich prich wo·ch cho·ch

Go·d Lo·d no·d to·d blo·d gud

to·m so·m ko·m fro·m dro·m bo·to·m

graund maind

mo·ch branch

niid spre·d

taim pam

faind graind sand

ich to·ch kach

bre·d ble·d bo·d

sem nem de·m

le·n me·n fan

38

das jas

sis bo·s ko·s ro·s kro·s lo·ng ro·ng yo·ng stro·ng bring king bilo·ng

HAU TO TICH BAIBUL TORI-DEýM WE DEE IZI TO RID. (Le·sin 47 to 72) 1. Mek di ticha tek sho·t fo·m tek e·splen di minin o·f di wo·n wo·d we ge·t wo·n foto. An mek im e·splen wetin dis foto ge·t to du wit di tu wo·d we ge·t wo·n foto. Mek im du dis bai to stat wit Le·sin 47 an du am fo· o·l le·sin-de·m we de ko·m fo· fro·nt o·f Le·sin 47. De·n di ticha go tich di minin o·f di tu wo·d we ge·t wo·n foto jo·st as im bin du fo· di le·sin-de·m we dee fo· bak. 2. Di ticha go kari o·n to de tich di wo·d-de·m an di wo·d de·m pat-de·m. Dis patde·m dee fo· di fo·o·-ko·na-spes-de·m. Mek im du am as im bin du fo· le·sin-de·m we dee fo· bak. Bo·t mek im no du am fo· di big fo·o·-ko·na-spes we ge·t 10 wo·d. 3. Dis na wetin di ticha go du we·n im de tich abaut di tins we dee insaid di big fo·o·-ko·na-spes we ge·t 10 wo·d: Di ticha go stat wit di fe·st wo·d we dee insaid di big fo·o·-ko·na-spes an im go kari o·n bai to po·int di wo·d we dee fo· le·ft hand said o·f di fo·o·-ko·naspes, an im go aks see: “Na wetin dis wo·d bi?” If di stude·nt no fit rid di wo·d, di ticha go rid di wo·d an im go aks di stude·nt to ripit wetin im do·n rid. De·n di ticha go po·int di wo·d im pat we dee fo· rait hand said o·f di wo·d, an im go aks see: “Na wetin dis wo·d im pat bi?” If di stude·nt no fit rid di wo·d im pat, di ticha go rid di wo·d im pat an im go aks di stude·nt to ripit wetin im do·n rid. De·n di ticha go po·int egen to di wo·d im pat an de·n to di wo·d, an im go aks see: “Yu fit faind dis wo·d im pat fo· insaid dis wo·d?” If di stude·nt de faind am had, de·n di ticha go sho am di wo·d im pat fo· wia i dee fo· insaid di wo·d, an im go aks di stude·nt egen see, “Na wetin dis wo·d bi?” 4. Na dis wee fo· tek tich so·mtin, na im di ticha go yuz fo· o·l di 10 wo·d we dee fo· insaid di big fo·o·-ko·na-spes o·f e·vri le·sin we dee fo· fro·nt. 5. Mek di ticha sii if di stude·nt fit rid e·ni o·f di niu wo·d-de·m we dee fo· bo·to·m o·f di pej-de·m fo· e·vri le·sin. I dee impo·tant mek di ticha he·lp di stude·nt le·n an to·k di wo·d-de·m. Mek di ticha te·l di stude·nt mek im rid di tori fo· insaid im hat. Mek di ticha aks am kwe·sho·n-de·m fo· tek no we·da im o·ndastand di tori we im do·n rid. De·n, mek im te·l di stude·nt to rid di tori laud. Na onli we·n i dee impo·tant, na im di ticha go he·lp di stude·nt. Impo·tant Tin we Di Ticha Ge·t to Sabi: Dis na wetin di ticha go du abaut di 26 Baibul tori-de·m: Mek im aks di kwe·sho·n-de·m we dee fo· o·nda ich tori fo· tek faind aut we·da di stude·nt o·ndastand di tori.

39

Le·sin 47 staa-de·m staa

aa

mun

un

mun

un

2

1 land and

and and

wo·ld

o·ld

and

land

o·ld

wo·ld

5

3 fe·st

e·st

e·st

fe·st

nait

ait

ait

nait

be·d-de·m biginin dakne·s finish hapi se·vunt Adam Iv holi imse·f

4

last

kain sto·p

40

staa

luk ko·l

de·m gi dak nish pi vunt dam I ho se·f ne·ks

dak

Na Go·d Mek Wo·ld Na Go·d mek wo·ld. Fo· biginin Go·d mek wo·ld. Wo·ta ko·va di hol wo·ld an di wo·ld dee dak we·l we·l. Na im Go·d to·k see, “Mek lait ko·m.” Na im lait ko·m ko·m. Go·d ko·l di lait dee taim. Im ko·l di dakne·s nait taim. Go·d ko·m sii see o·l tins we Im mek dee gud. Dis na di fe·st dee. Na im Go·d ko·m mek skai. Dis na di se·ko·nd dee. Na im Go·d ko·m mek land an wo·ta. Im mek plant-de·m to gro ko·mo·t fo· graund. Dis na di to·d dee. Na im Go·d ko·m mek so·n mek i de giv lait fo· dee taim. Im mek mun mek i de giv lait fo· nait taim. In mek staa-de·m tuu. Dis na di fo·o·t dee. Na im Go·d ko·m mek fish we dee insaid wo·ta. Im mek be·d-de·m tuu. Dis na di fift dee. Na im Go·d ko·m mek animal-de·m we de liv fo· land. Di last tin we Go·d mek na man an wuman we dee laik Go·d Imse·f. Go·d nem de·m Adam an Iv. Go·d te·l de·m mek de·m bo·n ple·nti pikin. Go·d ko·m luk di wo·ld we Im do·n mek. O·l tins we Im mek dee gud. Go·d dee hapi biko·s o·f di wo·ld we Im mek. Dis na di siks dee. Na im Go·d sto·p to de wo·k. Im finish o·l di wo·k we Im bin de du. Dis na di se·vunt dee. Go·d mek di se·vunt dee mek i bi holi dee. Na dat wee na im Go·d tek mek di hol wo·ld. Di Biginin 1:1-2:3 Na wich kain pipul Adam an Iv bi? Na wetin Go·d du fo· se·vunt dee?

41

Le·sin 48

1

de·n

de·n

de·n

ho·sband

band

band

band

2 pen

pe

aks

a

pe

pen

a

aks

5 fro·nt haid ro·ng o·nda nem midul nau po·nish human bin ho·sband

o·nt hai o·ng o·n ne dul au po· hu ho·s

3 se·nd

e·nd

e·nd

se·nd

had

ad

ad

had

4

42

Ide·n

Human Bin Du Bad Go·d mek wo·n fain gadin. Di gadin nem na Gadin o·f Ide·n. Trii-de·m we de gro frut ko·mo·t dee insaid di gadin. Go·d put Adam an Iv fo· insaid di gadin. Go·d te·l Adam mek im luk afta di gadin. Im te·l Adam an Iv mek de·m cho·p frut we dee fo· di trii-de·m. Bo·t Go·d te·l de·m mek de·m no cho·p di frut we dee fo· wo·n trii we dee fo· midul o·f di gadin. Im te·l de·m see, if de·m cho·p di frut fo· dat trii, de·m go dai. Dat trii na di trii we de mek pesin no wetin dee gud an wetin dee bad. Wo·n dee, snek ko·m to·k to Iv. Snek te·l Iv see, “Yu fit cho·p dat frut. Yu no go dai. Wen yu cho·p am, yu go no somtin laik Go·d. Yu go no wetin dee gud an wetin dee bad. Na im Iv ko·m cho·p di frut. De·n im giv so·m o·f di frut to Adam. Adam cho·p am tuu. De·m no grii du wetin Go·d te·l de·m mek de·m du. De·m du bad. Adam an Iv sabi see de·m do·n du ro·ng tin. Na im de·m haid fro·m Go·d. Go·d ko·m ko·m fo· di gadin. Go·d aks Adam an Iv see, “Abi una do·n cho·p di frut we A tel una mek una no cho·p? Adam to·k see, “Na Iv giv mi di frut an a cho·p am.” Iv to·k see, “Na snek te·l mi mek a cho·p am. An a cho·p am.” Go·d po·nish Adam an Iv biko·s de·m no grii du wetin Im te·l de·m mek de·m du. Di fe·st tin we Go·d du na to te·l snek see, “Fro·m nau de go fro·nt fro·nt, na wit yo· be·le· na im yu go de waka.” Na im Go·d ko·m te·l Iv see, “Yu go get ple·nti pen we·n yu de bo·n pikin-de·m. Yu go dee o·nda yo· ho·sband.” Go·d te·l Adam see, “Fro·m nau de go fro·nt fro·nt, yu go de wo·k had to mek fud gro ko·mo·t fo· yu.” Na im Go·d se·nd Adam an Iv ko·mo·t fo· di gadin. Di Biginin 2:15-17; 3:1-19 Na fo· wia Go·d put Adam an Iv? Na wich ko·mand Im giv de·m? Na wetin hapun to de·m we·n de·m no grii du wetin Go·d te·l de·m to du? Na hau Go·d tek po·nish de·m? 43

Le·sin 49 No

No

No

ren

re

re

re

2

1 sav

av

dez

ez

av

sav

ez

dez

5

3 wind

ind

ind

wind

ve·ks

e·ks

e·ks

ve·ks

4

sef 44

Noa

e·nd

tro·i ri fo· gret ren dau pro· au gen ain

distro·i e·vritin fo·ti rigret renbo daun pro·mis bau egen sain skai

o·p

fo·l

Noa An Di Ple·nti Wo·ta We Ko·m Fro·m Oýp an Fro·m Graund Go·d ve·ks wit di fe·st pipul we dee fo· wo·ld. Im ve·ks biko·s o·f di ple·nti bad tins we de·m du. Di pipul dee bad we·l we·l. Go·d rigret see Im mek de·m. Go·d to·k see, “Biko·s o·f di bad tins we pipul fo· wo·ld de du, A go po·nish de·m. A go yuz ple·nti wo·ta we go ko·m fro·m o·p an fro·m graund distro·i o·l pipul an o·l animal-de·m. Bo·t wo·n be·ta man bin dee. Im nem na Noa. Im de sav Go·d. Go·d ko·m te·l Noa see, “Pipul we dee fo· wo·ld dee bad we·l we·l. Biko·s o·f dis, A go yuz ple·nti wo·ta we go ko·m fro·m o·p an fro·m graund distro·i o·l o·f de·m. Mek yu mek wo·n big bot fo· yo· famili an put so·m animal-de·m fo· insaid di bot tuu.” Noa du e·vritin we Go·d to·k. Im mek di bot. Na im Go·d te·l Noa mek im tek im famili an di animal-de·m go insaid di bot. Na im Noa du am. Ren fo·l fo· fo·o·ti dez. Di ple·nti wo·ta we fro·m o·p an fro·m graund ko·m ko·m. Oýl tins we ge·t laif an we dee fo· wo·ld ko·m dai. Bo·t Noa an im famili dee sef fo· insaid di big bot. Fo· e·nd, Go·d ko·m se·nd wo·n big wind mek i drai di wo·ta we dee fo· graund. Na im Im te·l Noa see, “Mek yu an yo· famili an o·l di animal-de·m ko·mo·t fo· di bot.” Na im Noa ko·mo·t fo· di bot wit im famili. Oýl di animal-de·m ko·mo·t fo· di bot tuu. Noa ko·m bau daun an pree to Go·d. Go·d dee hapi wit Noa. Go·d ko·m mek pro·mis to Noa. Go·d te·l Noa see, “A no go yuz ple·nti wo·ta we go ko·m fro·m o·p an fro·m graund distro·i e·vritin we dee fo· wo·ld egen.” As sain fo· dis pro·mis, Go·d ko·m put renbo fo· skai. Di Biginin 6:9-8:22 Na wai Go·d se·nd ple·nti wo·ta we ko·m fro·m o·p an fro·m graund, ko·m fo· wo·ld? Na wai Go·d sev Noa? Na hau Go·d tek sev Noa an im famili?

45

Le·sin 50 je·l

je·l

je·l

bebi

be

bebi

be

2

1 bo·i

o·i

tink

ink

o·i

bo·i

ink

tink

3

5 ye·z

e·z

e·z

ye·z

yo·ng

o·ng

o·ng

yo·ng

plan

fia

pun Me va se·f pro· e·l spe· baut so· Bai

hapun Meri vajin Jose·f pro·fe·t Imanue·l spe·shal abaut so·po·z Baibul

4

46

enje·l

tori

mari

min

As De·m Tek Bo·n Jizo·s (1) Dis na tori o·f hau de·m tek bo·n Jizo·s. Go·d se·nd Im enje·l ko·m fo· wo·ld. Di enje·l go miit wo·n yo·ng wuman we im nem na Meri. Meri na vajin. Di enje·l te·l Meri see, “Go·d dee hapi with yu. Yu go bi di mama o·f wo·n bebi bo·i. Di Holi Spirit go mek am hapun. Yu go nem di bebi bo·i ‘Jizo·s’.” Meri dee hapi biko·s Go·d dee hapi wit am. Wo·n man we im nem bi Jose·f want mari Meri. Bo·t Jose·f sabi see Meri ge·t be·le·. Jose·f ko·m tink fo· im hat see tu o·f de·m no so·po·z mari. Na im Go·d Im enje·l ko·m go miit Jose·f. Im to·k see, “Jose·f, mek yu no fia to mari Meri. Na bai Holi Spirit pawa Im go bo·n pikin. Yu go nem di bo·i ‘Jizo·s’. Im go sev Im pipul fro·m di bad tins we de·m do·n du.” Jose·f du wetin di enje·l te·l am. Oýl dis tin hapun as Go·d to·k fo· Baibul see i go hapun. Meni ye·z bifo· dis tin hapun, wo·n pro·fe·t o·f Go·d to·k see, “Wo·n vajin go bo·n bebi bo·i. Di bebi bo·i nem go bi Imanue·l.” Imanue·l min Go·d dee wit o·s. Imanue·l na Jizo·s nem tuu. Matiu 1:18-25 Luk 1:26-35 Aizaia 7:14 Na wetin di enje·l te·l Meri? Na wetin di enje·l to·k abaut dis bebi? Na wich spe·shal nem di pikin go ge·t?

47

Le·sin 51

( e·e· )

Be·tle·

Be·tle·hem

le·

Kraist

aist

aist

aist

2

1 faind faind faind

faind faind faind

3

nius ius ius

ius ius nius

5 hia

ia

ia

hia

rich

ich

ich

rich

4

rap 48

Be·tle·he·m

bo·ks

hom-animal-de·m kule·e· shain stee prez he·vun re·st todee lai e·vribo·di Lo·d

hom le·e· ain ee ez vun e·st dee ai e·v

tank

As De·m Tek Boýn Jizoýs (2) Taim ko·m rich fo· Meri to bo·n im pikin. Jose·f an Meri bin dee fo· Be·tle·he·m. De·m no fit faind ples to stee. Na im de·m ko·m stee fo· wo·n haus wia de·m de kip hom-animal-de·m. Na fo· dat taim Meri bo·n im pikin we bi Jizo·s. Im ko·m rap Am wit klo·t. Im put Am fo· wo·n bo·ks we dee insaid di haus wia de·m de kip hom-animal-de·m. So·m pipul we de luk afta shiip bin dee fo· nait de luk afta shiip-de·m nia Be·tle·he·m. Wo·n enje·l we Go·d se·nd ko·m ko·m to di pipul we de luk afta shiip. De·n lait ko·m shain we·l we·l. Di enje·l to·k see, “Mek una no fia. A ge·t be·ta nius fo· una. Dis nius go mek o·l pipul to dee hapi we·l we·l. Todee, de·m do·n bo·n di pe·sin we go sev una. Im bi Jizo·s Kraist di Lo·d.” Na im ple·nti enje·l ko·m ko·m. De·m to·k see, “Prez Go·d we dee fo· he·vun. Mek o·l pipul de·m hat re·st kule·e·.” Na im di enje·l-de·m ko·m liv di pipul we de luk afta shiip. Di pipul we de luk afta shiip ko·m liv de·m shiip go faind Jizo·s. De·m sii Am fo· di ples wia de·m de kip hom-animal-de·m an we dee fo· Be·tle·he·m. Im bin de lai daun fo· insaid wo·n bo·ks. Eývritin we di enje·l to·k ko·m hapun as im to·k am. Di pipul we de luk afta shiip ko·m go bak to de·m shiipde·m. De·m te·l e·vribo·di abaut Jizo·s. De·m prez Go·d biko·s o·f e·vritin we de·m do·n hia an do·n sii. De·m tank Go·d biko·s Im mek de·m sii di pe·sin we go sev o·l pipul, an we Im nem na Kraist di Lo·d. Luk 2:6-20 Na wia de·m bo·n Jizo·s? Na wetin di enje·l te·l di pipul we de luk afta shiip? Na wetin di pipul we de luk afta shiip te·l e·vribo·di?

49

Le·sin 52

pikin

pikin

pikin

vo·is

o·is

o·is

o·is

2

1 Nazare·t Naza Naza

Naza Naza Nazare·t

3 araund

raund

raund raund

raund araund

4 Jo·dan Jo· Jo·

50

shiip-pikin

Jo· Jo· Jo·dan

Galilii lii ii 5 macho· stat tati ej nau o·p rop sandal prich opun

ii lii Galilii

cho· at ta e au o· op san ich pun

De·m Du Jizoýs Baptizim Jizo·s ko·m biko·m macho· man. Im liv wit Meri an Jose·f. Taim ko·m rich fo· Jizo·s to stat Im wo·k fo· wo·ld. Im dee araund tati ye·z fo· ej. Wo·n dee, Jizo·s ko·m ko·m fro·m Nazare·t, we dee fo· Galilii to sii Jo·n we de du pipul baptizim. Jo·n bin de prich nia Riva Jo·dan. Jo·n sii Jizo·s de ko·m. Jo·n to·k see, “Dis na Go·d Im shiip-pikin. Im go ko·mo·t di bad tins we e·vribo·di do·n du. A no fit ko·mo·t di rop o·f Im sandal. Im big pas mi. A de du una baptizim wit wo·ta bo·t Im go du una baptizim wit Holi Spirit. Im dee wit Go·d bifo· de·m bo·n mi. Jizo·s want mek Jo·n du am baptizim. Bo·t Jo·n no want du Jizo·s baptizim biko·s Jo·n sabi see Jizo·s na Go·d Im So·n. Jizo·s te·l Jo·n see, “Mek yu du Mi bapitzim fo· nau. Wi mo·st to du di tin we dee ko·rekt.” Na im Jo·n du Jizo·s baptizim. Jizo·s ko·m ko·m o·p fro·m insaid wo·ta. Na im he·vun opun. Go·d Im Spirit ko·m ko·m daun fo· o·n to·p Jizo·s. Di Spirit dee laik dov. De·n Go·d Im vo·is ko·m to·k fro·m he·vun de see, “Dis na Ma So·n. A laik Am we·l we·l. A hapi wit Am we·l we·l.” Na im Jizo·s stat Im wo·k fo· wo·ld. Matiu 3:13-17 Jo·n 1:29-34 Na wetin Jo·n we de du baptizim to·k abaut Jizo·s? Na wetin Go·d Im vo·is we to·k fro·m he·vun to·k abaut Jizo·s?

51

Le·sin 53

( lp, mb )

va

va

va

hand

and

and

and

2

1 klaimb aimb aimb

aimb aimb klaimb

dia

ia

ia

dia

5

3 fo·giv

iv

giv iv

giv fo·giv

4 fo·o·

o·o·

o·o·

fo·o· ruf

52

fiva

stand nil onli sotee Judia tro·st o·ga-de·m rilijo·n so·praiz piti hold

bed

and il on tee Ju o·st ga jo·n so· pi

Jizoýs Kio· Ple·nti Pipul Jizo·s laik pipul an Im want he·lp de·m. Wo·n wee we Im tek he·lp pipul na to kio· pipul de·m sikne·s. Jizo·s kio· ple·nti sik pipul. Wo·n dee, fiva kach wo·n wuman. Di wuman sik we·l we·l sotee im no fit ko·mo·t fo· im bed. Jizo·s ko·m go to am. Jizos hold di wuman hand an he·lp am stand o·p. Na im di fiva liv di wuman. Jizo·s mek di wuman mek im we·l egen. De·m bring ple·nti sik pipul ko·m miit Jizo·s dat nait. Dis pipul ge·t ple·nti kain bai kain diziz. Jizo·s kio· di pipul. Wo·n dee, wo·n man we ge·t bad diziz ko·m ko·m to Jizo·s. Im nil daun fo· Jizo·s Im fro·nt. Im ko·m to·k see, “Lo·d, a sabi see Yu fit kio· mi.” Jizo·s piti di man. Na im Jizo·s kio· am. Di bad diziz ko·m go. Jizo·s bin de prich fo· wo·n haus. Ple·nti pipul dee insaid di haus. Fo·o· man ko·m bring wo·n man we no fit waka. De·m no fit go insaid di haus. Na im de·m ko·m klaimb o·p fo· o·n to·p di ruf o·f di haus. De·m mek hol fo· di ruf. Di sik man bin de lai daun fo· o·n to·p mat. Fro·m di ruf, de·m se·nd am daun fo· insaid di haus fo· di ples wia Jizo·s dee. Jizo·s hapi see di pipul tro·st Am. Im ko·m te·l di sik man see, “A do·n fo·giv yu di bad tins we yu do·n du.” So·m big o·ga-de·m fo· Judia pipul de·m rilijo·n dee dia. De·m tink fo· insaid de·m hat see, “Na onli Go·d fit fo·giv di bad tins we pipul do·n du.” Jizo·s sabi wetin de·m de tink. Na im Im ko·m te·l de·m see, “Na wetin mek una de tink dis kain tin? A go kio· dis man mek una sabi see A fit fo·giv di bad tins we pipul do·n du.” Na im Jizo·s te·l di sik man see, “Ge·t o·p. Mek yu tek yo· mat an waka.” Di man ko·m stand o·p an im waka ko·mo·t fo· di haus. Oýl di pipul ko·m so·praiz. De·m tank Go·d. Mak 1:29-45; 2:1-12 Na hau Jizo·s te·k he·lp pipul? Na wetin Jizo·s du fo· di man we no fit waka? Na wai di big o·ga-de·m fo· Judia pipul de·m rilijo·n ve·ks?

53

Le·sin 54

( nj, ks ) vai

vai

vai

taks

ta

taks

ta

2

1 Alfio·s fio·s fio·s

fio·s fio·s Alfio·s

chenj enj enj

enj enj chenj

4 si

i

i

si

wai

ai

ai

wai

5 fo·lo pati sido·n Farisii ko·le·kt ansa ko·mplen o·fis Matiu

3

ai 54

Livai

tro

fo· pa do·n Fa ko· an ko·m fis ti

Jizo·s Ko·l Bad Pipul Wo·n dee, Jizo·s dee nia wo·n sii ple·nti pipul ko·m to Am. Im tich de·m abaut Go·d. Afta, Jizo·s ko·m de waka nia sii. Im sii wo·n man we im nem na Livai an wee bi Alfio·s im so·n (na Livai Jizo·s de ko·l Matiu). Livai na man we de sido·n fo· taks o·fis de ko·le·kt taks. Jizo·s te·l am see, “Fo·lo Mi.” Livai ko·m stand o·p an im fo·lo Jizo·s. Im sto·p to de du di wo·k o·f to de ko·le·kt taks. Livai tro wo·n big pati we·n Jizo·s ko·m fo· im haus. Ple·nti pipul dee dia. De·m bi pipul we de ko·le·kt taks an pipul we no de fo·lo Judia pipul de·m rilijo·n lo·. So·m pipul we de fo·lo Jizo·s im wee dee dia. So·m big o·ga-de·m we bi Farisii pipul an we dee fo· Judia pipul de·m rilijo·n sii Jizo·s fo· Livai im haus. De·m sii Jizo·s as Im de cho·p wit pipul we de ko·le·kt taks an pipul we de du bad. De·m ko·m de ve·ks an de ko·mplen an de·m aks see, “Na wai Jizo·s de cho·p wit dis pipul we de ko·le·kt taks? Na wai Im de cho·p wit dis kain pipul we de du bad?” Jizo·s hia wetin de·m to·k. Im ko·m ansa de·m see, “Pipul we no dee sik no niid do·kto·, na onli pipul we dee sik na de·m niid do·kto·.” Na im Jizo·s te·l de·m see, “A no ko·m to ko·l pipul we tink see de·m bi be·ta pipul fo· Go·d ai. A ko·m ko·l pipul we dee bad mek de·m chenj an ko·m to Go·d.” Mak 2:13-17 Na wai di big o·ga-de·m fo· Judia pipul de·m rilijo·n no dee hapi wit Jizo·s? Na wetin Jizo·s te·l de·m? 55

Le·sin 55 Laza

Lazaros

Laza

grev

ev

ev

ev

2

1 sliip slii slii

slii slii sliip

wet

et

et

wet

5

3 krai

ai

ai

krai

fre·nd

e·nd

e·nd

fre·nd min

taim Ma Be· e·n va bro· liv laif lau bo·

e·vritaim Mata Be·tani le·n e·va bro·da biliv alaif laud e·nibo·di

4

56

Lazaro·s

aut

tri

wek

Jizo·s Rez Oýp Pe·sin We Do·n Dai Jizo·s ge·t tri fre·nd. De·m nem na Meri, Mata an Lazaro·s. De·m liv fo· Be·tani. Wo·n dee, Lazaro·s ko·m dee sik. Afta, im ko·m dai. Jizo·s hia see Lazaro·s dee sik. Bo·t Im te·l di pipul we de le·n an fo·lo Im wee see, “Awa fre·nd de sliip. A go go wek am o·p.” Jizo·s min see Lazaro·s do·n dai. Jizo·s wet fo· tu mo·o· dez. De·n Im an di pipul we de len an fo·lo Im wee ko·m go fo· Be·tani. Lazaro·s do·n dai. Mata ko·m te·l Jizo·s see, “Lo·d, if to see Yu dee hia, ma bro·da fo· no dai.” Bo·t Jizo·s te·l am see, “Yo· bro·da go dee alaif egen.” Jizo·s to·k see, “A bi di wo·n we de rez o·p pipul fro·m dai an de giv de·m laif egen. Eýnibo·di we tro·st Mi go dee alaif. Di pe·sin no go e·va dai. Abi yu biliv dis to·k, Mata?” Mata to·k see, “Ye·s Lo·d. A biliv see Yu bi Kraist, Go·d Im So·n. A biliv see Go·d se·nd Yu ko·m fo· wo·ld.” Meri ko·m go fo· wia Jizo·s dee. Meri to·k see, “Lo·d, if to see Yu dee hia, ma bro·da fo· no dai.” Meri bin de krai. Di pipul we dee wit am bin de krai. Jizo·s no hapi an Im krai. Jizo·s ko·m go fo· Lazaro·s im grev. Jizo·s luk o·p fo· he·vun an Im pree de see, “Papa, tank Yu. Yu de hia Mi e·vritaim. Nau, di pipul we de fo·lo Mi go biliv see na Yu se·nd Mi.” Jizo·s ko·m to·k wit laud vo·is de see, “Lazaro·s, ko·m aut!” Na im Lazaro·s ko·mo·t fo· di grev. Oýl di pipul we dee dia sii wetin Jizo·s du. Biko·s o·f dis, ple·nti o·f de·m ko·m tro·st Am. Jo·n 11:1-45 Na wetin Jizo·s te·l Mata abaut Imsef? Na wetin hapun fo· Lazaro·s im grev? 57

Le·sin 56

ko·n

ko·n

ko·n

het

et

het

et

2

1 prist

pri

to·d

o·d

pri

prist

o·d

to·d

3 ye·e·ye·e· ye·e·

ye·e· ye·e·

ye·e·

ye·e·ye·e·

4 Je·rusale·m

Je·ru

Je·ru

Je·ru Je·rusale·m

Je·ru

58

ko·nde·m

5 ko·ni o·ndastand hala chif ko·na nobo·di raiz flo·g lo·s toge·da

ko· o·n la if na bo· rai o·g o·s ge·

Jizo·s Dai Fo· Oýl Pipul Jizo·s an di pipul we de le·n an fo·lo Im wee ko·m de waka de go Je·rusale·m. We·n de·m rich wo·n ko·na fo· Je·rusale·m, Jizo·s ko·m stat to de te·l de·m di tin we go hapun to Am. Im te·l de·m see, “Sii e·e·, de·m go tek Man im Pikin fo· ko·ni wee tek giv chif prist-de·m.” Im te·l di pipul we de le·n an fo·lo Im wee egen see de·m go ko·nde·m Am. De·m mo·st kari Am fo· ko·ni wee tek giv pipul we no bi Judia pipul. De·m go tek Am mek ye·e·ye·e·, flo·g Am an kil Am. Bo·t fo· to·d dee, Im go raiz o·p fro·m dai. Di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee no o·ndastand wetin Jizo·s to·k. Pita tek Jizo·s go fo· wo·n ko·na an ko·m te·l Am see, “No, nobo·di go e·va fit kil Yu!” Na im Jizo·s ko·m to·n raund to di pipul we de le·n an fo·lo Im wee an im hala Pita an te·l am mek im ko·mo·t fo· wia Im dee. Im te·l Pita see Pita de to·k laik human bin. Im no de tink abaut wetin Go·d want. Na im Jizo·s ko·m to·k to di pipul we de le·n an fo·lo Im wee, toge·da wit o·da pipul see, “Pe·sin wee laik im laif go lo·s am. Bo·t if e·nibo·di giv im laif biko·s o·f Mi an biko·s o·f di be·ta nius, di pe·sin go sev im laif. Ma Papa go he·lp dat kain pe·sin to bi pe·sin we de le·n an fo·lo Ma wee fo· ko·re·kt wee.” Na ple·nti ple·nti taim na im Jizo·s to·k dis tin to di pipul we de· le·n an fo·lo Im wee de see, “De·m go kari Mi giv pipul we het Mi, A go so·fa, de·m go bit Mi, de·m go kil Mi an afta tri dez, A go raiz o·p fro·m dai.” Mak 8:31-38; 9:30-32; 10:32-34 Na wetin Jizo·s to·k abaut di dai wee Im go dai? If e·niwo·n de sav Jizo·s, na wetin Jizo·s Papa go du fo· di pe·sin?

59

Le·sin 57 o·s

o·s

o·s

King

ing

ing

ing

2

1 Pailet Pai Pai

Pai Pai Pailet

3 jo·j

o·j

o·j

jo·j

4 oon

oo

oo

oon nel

60

kro·s

je·lo·s je· je· 5 lida-de·m go·vano· ko·nsan ova soja Roman taun e·ni sodiafo·

hil

bo·d

je· je· je·lo·s

da va ko·n va ja man tau ni fo·

Jizo·s Dai Fo· Oýn To·p Kro·s (1) Ple·nti Judia pipul laik Jizo·s. Bo·t so·m o·f de·m lida-de·m het Jizo·s. De·m bin de je·lo·s Am an de fia Am. Judia pipul de·m big o·ga-de·m want kil Jizo·s. Na im de·m bring Am to Pailet we bi Roman go·vano· mek Pailet go jo·j Am. Pailet ge·t pawa ova Judia pipul. Im te·l Judia pipul de·m big o·gade·m see de·m fit kil Jizo·s fo· kro·s. De·m fit kil Jizo·s bai to nel Am fo· kro·s. Bo·t Jizo·s no du e·ni bad tin. Di Roman soja-de·m tek Jizo·s go fo· wo·n hil we dee nia di taun. Na fo· dia de·m nel Jizo·s fo· kro·s. Pailet put wo·n sain bo·d fo· o·n to·p di kro·s, fo· ples we dee hai pas wia Jizo·s Im he·d dee. De·m rait fo· di sain bo·d see, “Jizo·s o·f Nazare·t, Judia Pipul de·m King.” Jizo·s sii Im mama nia di kro·s. Im mama bin dee wit Jo·n we bi wo·n o·f di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee. Jizo·s tel Im mama see, “Nau, Jo·n bi yo· so·n.” De·n Jizo·s tel Jo·n see, “Nau, im bi yo· mama.” Fro·m dat dee de go fro·nt fro·nt, Jo·n stat to de luk afta Jizo·s Im mama fo· Jo·n im oon haus. Jizo·s sabi see Im wo·k do·n finish. Eývritin we ko·nsan Jizo·s hapun as di Baibul to·k see i go hapun. Sodiafo·, Jizo·s ko·m see, “I do·n finish.” Na im Im ko·m dai. Wo·n soja we bi ami o·fisa bin de stand nia di kro·s. Im sii wetin hapun. Im sii Jizo·s fo· o·n to·p di kro·s. Im sii as Jizo·s tek dai. Di soja to·k see, “Dis na be·ta man. Im bi Go·d Im So·n.” Jo·n 19:17-19; 25-30 Luk 23:46-47 Mak 15:39 Na hau Jizo·s tek dai? Na wetin de·m rait fo· di sain bo·d we dee fo· Jizo·s kro·s? Na wetin di soja to·k afta Jizo·s do·n dai?

61

Le·sin 58 po·nishme·nt po·nish

po·nish nish

fo·e·va fo·e·va

e·va e·va

2

1 awase·f awa

awa awa

praiz prai

awa

awase·f

prai

prai prai praiz

5

3 re·spe·kt pe·kt e·kt

e·kt pe·kt re·spe·kt

4 maind aind

aind aind

aind

maind

sho· jo·st ivun kaunt stil sho sins

o· o·st vun kau il o ins

Jizo·s Dai Fo· Kro·s (2) Fo· biginin, Adam an Iv du bad. Fro·m dat taim de go fro·nt fro·nt, na im o·l pipul de ko·mo·t fo· de·m mama be·le· as pipul we de du bad. Eývribo·di no de du wetin Go·d to·k an Go·d so·po·z po·nish de·m. Wi no ge·t pawa an wi no fit he·lp awase·f. Go·d no see pipul no fit dee holi an de·m no fit dee gud if Im no he·lp de·m to du so. Biko·s Go·d laik o·s, na im mek Am se·nd Im onli So·n to sev o·s. Jizo·s ko·m fo· ko·re·kt taim. Im ko·m to he·lp o·s. Im ko·m to dai biko·s o·f di bad tins we wi do·n du. Go·d sho as Im tek laik o·s. Di dai we Jizo·s dai na im mek 62

o·s bi pipul we dee ko·re·kt fo· wia Go·d dee. Wi mo·st to biliv see Jizo·s dai so dat Im go ko·mo·t di bad tins we wi do·n du. De·n Go·d go fo·giv o·s. Go·d go sev o·s fro·m di po·nishme·nt we Im so·poz po·nish o·s. Di dai we Jizo·s dai fo· kro·s na im go sev o·s. Di bad tins we wi de du na im mek o·s Go·d im e·ne·mi-de·m. Bo·t Go·d do·n mek o·s Im fre·nd tru di dai we Jizo·s dai. Nau wi fit dee hapi we·l we·l. Wi bi Go·d Im fre·nd an no·t Im e·ne·mi egen. Wi tank Go·d see wi bi Im fre·nd. Wi mo·st to biliv see Jizo·s bi Go·d Im so·n. Wi mo·st to biliv see Jizo·s dai biko·s o·f o·s. De·n wi no go dai as pipul we de du bad tins. Wi go dai as pipul we sido·n fain wit Go·d. Wi fit ge·t laif nau as wi dee toge·da wit Go·d. Wi fit sav Go·d wit awa laif. An tru di tro·st we wi tro·st Jizo·s, wi go dee wit Go·d fo· he·vun wo·n dee. Wi go ge·t laif we no go finish. Dis wo·n min see wi go dee wit Go·d fo·e·va. Una sii e·e·, fo· jo·st di ko·re·kt taim we wi no ge·t pawa to he·lp awase·f na im Kraist dai fo· pipul we no de fia an re·spe·kt Go·d. I dee had fo· pe·sin to dai fo· pe·sin we de du wetin dee rait. I fit bi see pe·sin fit ge·t stro·ng maind to ivun dai fo· be·ta man. Bo·t Go·d de sho as Im tek laik o·s; dis na biko·s fo· taim we wi stil bi pipul we de du bad na im Kraist dai fo· o·s. Sodiafo· sins na bai Kraist blo·d wi do·n biko·m pipul we Go·d do·n kaunt as pipul we dee rait fo· wia Im dee, wi dee sho· we·l we·l see Kraist go sev o·s fro·m Go·d Im ve·ks. Na we·n wi stil bi Go·d Im e·ne·mi-de·m na im Im mek o·s to dee fain wit Am. Nau, wi dee sho· we·l we·l see Go·d go sev o·s tru di dai we Im So·n dai. Roman Pipul 5:6-11 Jo·n 3:16-17 Na wetin Jizo·s du fo· o·s tru di dai we Im dai? Na wetin wi so·poz to biliv abaut Jizo·s? Na wai wi so·poz liv awa laif as pipul we bi Jizo·s Im oon?

63

Le·sin 59 on

on

on

be·ri

ri

ri

ri

2

1 Magdalin dalin dalin

dalin dalin Magdalin

So·ndee dee ee

ee dee So·ndee

5

3 push

ush

ush

push

To·mo·s

o·s

mo·s

mo·s

o··s

To·mo·s

4

64

ston

shek mo·nin ivnin said e·nta disapia e·li do·mo·t wiik

ek nin iv aid e·n pia li do· wii

As Jizo·s Tek Raiz Oýp From Dai (1) Na e·li mo·nin fo· So·ndee. Dis na di to·d dee afta Jizo·s dai. Graund stat to de shek an wo·n enje·l ko·m ko·m daun fro·m he·vun. Di enje·l push di big ston ko·mo·t fo· di do·mo·t o·f di grev. Meri Magdalin go fo· di grev wia de·m be·ri Jizo·s. Ano·da wuman we im nem na Meri bin go wit Meri Magdalin. Di enje·l te·l di wuman-de·m see, “Mek una no fia. Una de faind Jizo·s. Im no dee hia! Im do·n raiz o·p fro·m dai.” Di enje·l te·l di wuman-de·m mek de·m go te·l di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee. Afta, Pita an Jo·n ko·m go fo· di grev. Di tin jo·st dee as di wuman-de·m te·l de·m. Jizo·s do·n raiz o·p fro·m dai. Fo· ivnin, di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee bin de miit toge·da. Jizo·s ko·m stand fo· de·m midul. Im to·k see, “Mek una hat re·st kule·e·.” Im sho de·m Im hand an Im said. Di pipul we de le·n an fo·lo Im wee sii wia di nel-de·m e·nta Jizo·s Im bo·di. Dis tin sho see Jizo·s do·n raiz o·p fro·m dai. Di pipul we de le·n an fo·lo Im wee ko·m dee hapi we·l we·l. De·m no see dis na Jizo·s we bi de·m Lo·d. Bo·t To·mo·s we bi wo·n o·f di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee no dee dia. Di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee te·l To·mo·s see de·m do·n sii Jizo·s. Bo·t im no biliv de·m. Afta wo·n wiik, di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee bin de miit toge·da egen. Jizo·s ko·m ko·m egen an Im stand fo· de·m midul. To·mo·s dee dia. Jizo·s ko·m te·l To·mo·s see, “Luk Ma hand an Ma said.” To·mo·s ko·m sabi see Jizo·s dee alaif tru tru! Eývri kain tu maind we im ge·t jo·st disapia. To·mo·s ko·m to·k see, “Yu bi ma Lo·d an ma Go·d!” Matiu 28:1-8 Jo·n 20:1-29 Na hu bring di nius see Jizo·s do·n raiz o·p fro·m dai? Na hau di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee tek sabi see Jizo·s no bi spirit? Na wai To·mo·s ko·m biliv afta, see Jizo·s do·n raiz o·p fro·m dai? 65

Le·sin 60 le·ta

le·ta

le·ta

Po·l

o·l

Po·l

o·l

2

1 do·st

o·st

o·st

do·st

3

Kristian Kris Kri

Kri Kris Kristian

5 cho·ch-de·m

cho·

cho·ch cho·

cho·ch cho·ch-de·m

4

66

le·ta-de·m

pat

pa

pa

pat

me·se·nja-de·m impo·tant yuzle·s apia e·nitin ko·ntiniu rimen tuwe·f Kefas

se·n tant yuz pi ni ko·n men tu fas

As Jizo·s Tek Raiz Oýp From Dai (2) Po·l rait ple·nti le·ta-de·m to pipul we dee fo· di niu Kristian cho·ch-de·m. Di le·ta-de·m do·n biko·m pat o·f di Baibul nau. Dis pipul bi Po·l im fre·nd-de·m we im an de·m bi wo·n wit Kraist. Po·l want mek de·m sabi di Be·ta Nius abaut Jizo·s. Di Be·ta Nius bi see Jizo·s dai fo· kro·s biko·s o·f o·l pipul an Go·d yuz Im pawa tek rez o·p Jizo·s fro·m dai. Jizo·s dai biko·s o·f di bad tins we wi do·n du. De·m be·ri Am. De·n Go·d rez Am o·p fro·m dai. Im apia to Kefas we bi Pita an di o·da spe·shal me·se·nja-de·m. I dee impo·tant mek wi biliv see Jizo·s raiz o·p fro·m dai. Biko·s Jizo·s dee alaif todee, na im bi see wi ge·t laif we bi tru laif. Di dai we Im dai no fo· bi e·nitin an fo· dee yuzle·s if to see Im no ko·m bak to laif. Wi fo· stil bi pipul we do·n dai fo· insaid awa spirit biko·s o·f di bad tins we wi do·n du. Di dai we Jizo·s dai an di raiz we Im raiz o·p fro·m dai min see Go·d fit sev e·nibo·di we biliv dis tin abaut Jizo·s, an Go·d fit sev di pe·sin fro·m di bad tin we di pe·sin do·n du. Wi fit ge·t laif we no go finish biko·s wi put awa tro·st fo· Jizo·s. Adam na di fe·st human bin. Im ko·mo·t fro·m graund. Na san-san im bi. Im bin du bad. Biko·s im du bad, na im pipul stat to de dai fo· wo·ld. Na biko·s o·f Adam, na im mek de·m bo·n o·l pipul as pipul we do·n du bad. Oýl pipul de dai. Bo·t Go·d go rez o·p o·l pipul we tro·st Kraist. Go·d go rez de·m o·p fro·m dai an giv de·m niu laif biko·s Go·d Imse·f rez o·p Kraist fro·m dai. Nau wi de liv insaid human bin bo·di. Awa bo·di-de·m go dai. De·m go be·ri awa bo·di-de·m. Bo·t wi no go ko·ntiniu to rimen as pipul we do·n dai. Go·d go rez o·s o·p fro·m dai. Kristian pipul go liv wit Go·d fo·e·va fo· he·vun. Dis na biko·s Jizo·s dai biko·s o·f o·s. Go·d rez Am o·p egen fro·m dai biko·s o·f o·s. Wi de tank Go·d biko·s o·f dis tin we Im du. 1 Ko·rintia Pipul 15:1-21, 36-58 Na wetin bi di Be·ta Nius we Po·l de prich? Na wai Jizo·s raiz o·p fro·m dai? Na hau yu no see yu go raiz o·p fro·m dai? 67

Le·sin 61

Maun Maun

Oliv liv

liv liv

2

1 Kingdo·m King King

King King Kingdo·m

3 Andru dru u

u dru Andru

4 Saimo·n Sai

Sai Sai

Sai

Saimo·n

tee 68

Mauntin Mauntin

det

rum

Batolomi tolomi tolomi

tolomi tolomi Batolomi

5 Filip Izre·l de·mse·f Sameria kilomita Judas risiv re·di Jems Zilo·t fiks

klaud

Fi re·l se·f me lo Ju ri di ems lo·t wich

wait

Jizo·s Go Bak Fo· He·vun Fo·o·ti dez afta Jizo·s raiz o·p fro·m dai, Im miit fo· last taim wit di pipul we de le·n an fo·lo Im wee. De·m bin dee nia Je·rusale·m. De·m aks Jizo·s wich taim Im go kari di Kingdo·m giv bak to Izre·l pipul. Jizo·s te·l de·m see, Go·d do·n fiks di det an taim we dat wo·n go hapun. Jizo·s te·l de·m see, “Mek una no ko·mo·t fo· Je·rusale·m. Bo·t mek una wet dia fo· di tin we Go·d do·n pro·mis. Afta so·m dez we no go tuu tee, una go risiv di Holi Spirit. Una go risiv pawa we·n Holi Spirit ko·m. De·n, una go te·l pipul abaut Mi. Una go du dis fo· Je·rusale·m, fo· Sameria an fo· Judia. Una go te·l pipul abaut Mi fo· e·vri ples fo· wo·ld.” Afta Jizo·s to·k dis tin, Go·d tek Am go o·p fo· he·vun. Di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee bin de wo·ch Am as Im de go. Na im klaud ko·va Am an de·m no fit sii Am. Di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee ko·ntiniu to de stand dia de luk o·p fo· skai. Na im bai so·praiz, tu enje·l we wia wait klo·t ko·m stand nia de·m. De·m to·k see: “Na wai una de stand hia de luk fo· skai? Jizo·s do·n go fo· he·vun. Bo·t Im go ko·m bak wo·n dee. Im go ko·m bak fo· di sem wee we una sii Am de go.” Di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee ko·m ko·mo·t fo· Oliv Mauntin we dee laik wo·n kilomita fro·m di taun. De·m ko·m go bak to di taun. De·m go stee fo· wo·n rum we dee insaid wo·n o·pstee. Di pipul we bin dee dia na: Pita, Jo·n, Jems, Andru, Filip, To·mo·s, Batolomi, Matiu, Jems we bi Alfio·s im pikin, an Saimo·n we bin dee Zilo·t pati, an Judas we bi Jems im pikin. De·m bin dee fo· di o·pstee rum de wet an de pree. De·m bin de re·di de·mse·f fo· di ko·m we Holi Spirit go ko·m. De·m no ko·mo·t fo· di taun. De·m du wetin Jizo·s te·l de·m. Di Spe·shal Me·se·nja-de·m Wo·k 1:4-14 Na wetin di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee ge·t to du we·n de·m risiv pawa fro·m Holi Spirit? Na wich pro·mis Jizo·s mek to di pipul we bin de wo·ch Am as Im de go he·vun? Na hau yu go tek re·di yo·se·f fo· di rito·n we Jizo·s go rito·n?

69

Le·sin 62

1

divaid vaid aid

aid vaid divaid

3 drim dri dri 4

dri dri drim

ko·nfiuz

iuz

fiuz iuz

fiuz ko·nfiuz

blo

fo·s

to·ch

lanwej-de·m lanwej-de·m

lanwej wej

saund aund

aund aund

2

no·iz

o·iz

o·iz

no·iz

5 ko·ntri-de·m visho·n lisin do·ta-de·m wo·ndaful so·ri e·vriwo·n Ile·vun netiv ich

ko·n vi sin do· wo·n ri e·v le· tiv old

fil

As Holi Spirit Tek Ko·m (1) Di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee bin dee fo· Je·rusale·m. Oýda pipul we de fo·lo Jizo·s bin dee dia tuu. Oýl o·f de·m de araund 120 pipul. De·m bin de miit toge·da an de pree toge·da fo· wo·n ples. 70

Na im di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee ko·m hia wo·n saund we ko·m fro·m o·p. Di saund dee laik di kain no·iz we stro·ng wind we de blo wit fo·s de mek. Di faya dee laik see i de bo·n, i ko·m divaid, ko·m to·ch, an i ko·m stee fo· o·n to·p e·vriwo·n im he·d. Di neks tin we hapun bi see, de·m ko·m dee ful wit Holi Spirit. Na im de·m stat to de to·k fo· o·da lanwej-de·m. Di Holi Spirit he·lp de·m prez Go·d fo· o·da lanwej-de·m. Fo· dat taim, ple·nti pipul dee fo· Je·rusale·m. De·m ko·m fro·m ko·ntri-de·m we dee fo· e·vri ples fo· wo·ld. De·m hia di laud no·iz tuu, na im de·m ko·m go fo· di ples we di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee dee. Oýl o·f de·m ko·m de lisin. De·m ko·nfiuz an de·m ko·m dee so·praiz. De·m to·k see, “Na hau i bi see ich o·f o·s de hia as de·m de to·k fo· awa oon netiv lanwej?” Na im Pita an di ile·vun spe·shal me·se·nja-de·m ko·m stand o·p. Pita ko·m to·k with laud vo·is de see, “Mek a te·l una wetin o·l dis tin min. Di pro·fet to·k see dis tin go hapun. Im to·k see, Go·d go se·nd Im Spirit ko·m insaid o·l pipul. Una so·n-de·m an do·ta-de·m go to·k Go·d Im wo·d. Una yo·ng man-de·m go sii visho·n. Una old mande·m go drim drim. Go·d go du wo·ndaful tins an Im go sev o·l pipul we aks Am mek Im he·lp de·m.” Na im Pita to·k see, “Una mo·st to dee so·ri fo· di bad tins we una do·n du. Una mo·st to· to·n bak to Go·d. Mek de·m du una baptizim fo· Jizo·s Kraist Im nem. Go·d go fo·giv una fo· di bad tins we una do·n du. De·n Im go giv una Holi Spirit. Di Holi Spirit na fo· una an fo· una pikin-de·m. Di Holi Spirit na fo· pipul we dee fo· o·l ples fo· wo·ld.” Ple·nti pipul put de·m tro·st fo· Jizo·s dat dee. De·m du o·l o·f de·m baptizim. Na araund 3,000 niu pipul put de·m tro·st fo· Jizo·s. Di Spe·shal-Me·se·nja-de·m Wo·k 2:1-21, 37-41 Na wetin hapun we·n di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee bin dee ful wit Holi Spirit? Na hau wi fit risiv Go·d Im gift we bi di Holi Spirit? 71

Le·sin 63

ich ich

ko·mandme·nt

ko·mand

ko·mand

ko·mand

2

1 sirio·s rio·s rios

rios rio·s sirio·s

3 King-chia

King

King King

King King-chia

4 awee wee ee

72

tich tich

ee wee awee

rime·mba me·mba me·mba 5 difre·n-difre·n e·vriwia pruv bilo·ng

me·mba me·mba rime·mba

fre·n wia uv lo·ng

As Di Holi Spirit Tek Ko·m (2) Dis na impo·tant tins we wi mo·st to le·n abaut di Holi Spirit. I dee impo·tant see wi mo·st to sabi dis tins. Bifo· Jizo·s dai, Im to·k so·mtin we dee sirio·s. Im to·k am to di pipul we de le·n an fo·lo Im wee. Jizo·s to·k see Im go go awee. Bo·t Im pro·mis see Im go se·nd de·m di Holi Spirit to he·lp de·m. Jizo·s to·k see, “If una laik Mi, una go de du wetin Ma ko·mandme·nt to·k. De·n A go aks Ma Papa to giv una Pe·sin we go de he·lp una. Di Pe·sin go dee wit una e·vritaim. Im bi di Spirit we de tich di tin we bi tru. Pipul we no tro·st Go·d an we dee fo· dis wo·ld no fit risiv Am. De·m no de sii Am an de·m no sabi Am. Bo·t una sabi Am. Im de liv insaid una an Im go dee wit una.” Jizo·s to·k see, “Di Pe·sin we go de he·lp una bi Holi Spirit. Go·d we dee fo· Im King-chia fo· he·vun an we bi Ma Papa go se·nd Am fo· tek Ma ples. Di Spirit go tich una e·vritin. Im go he·lp una rime·mba wetin A te·l una.” Di Holi Spirit de he·lp o·s le·n tins we ko·m fro·m Go·d. Dis tins bi tins we wi fit rid fo· difre·n-difre·n pat fo· Go·d Im Wo·d. Dis na wai Go·d de giv o·s Holi Spirit. Go·d want mek wi de rime·mba di tins we Holi Spirit de tich o·s. Im Spirit de he·lp o·s. Wi fit t·ok abaut dis tins fo· e·vriwia. Di Holi Spirit de giv o·s di ko·re·kt wo·d-de·m fo· tek to·k we·n wi de to·k abaut Jizo·s. Di Holi Spirit bi di Pe·sin we de he·lp o·s. Wi fit to·k to Am e·nitaim. Wi no so·poz to mek di Holi Spirit mek Im no dee hapi. Im bi di ko·re·kt pruv see wi bilo·ng to Go·d. Wi mo·st sto·p to de du bad tins. Mek wi no de du o·da pipul bad tins. Mek wi no de ve·ks fo· de·m, bo·t mek wi de laik de·m. Wi mo·st to fo·giv de·m jo·st as Go·d de fo·giv o·s. Di Holi Spirit go he·lp o·s to de liv be·ta laif. Dis go mek Go·d we bi awa Papa to dee hapi. Jo·n 14:15-17, 26 1 Ko·rintia Pipul 2:10-16 Eýfe·so·s Pipul 4:30-32 Na wetin dis le·sin de tich yu abaut Holi Spirit? Na wia Holi Spirit de liv? Na hau Holi Spirit de he·lp yu liv yo· laif?

73

Le·sin 64

1

sol

ol

ol

sol

3 tif

if

if

tif

4 lai lai lai

ai lai

ai

lai lai

Mosis

sis

Mosis

sis

te·n

e·n

te·n

e·n

2

kwe·sho·n kwe· kwe·

5 ne·bo· pamit ticha se·ko·nd Sabat juju

kwe· kwe· kwe·sho·n ne· pa cha ·ko·nd bat ju

Go·d Im Lo· Go·d laik di pipul we Im do·n mek. Im want de·m to liv be·ta an holi laif. Na im mek Am giv de·m Im lo·-de·m. Dis lo·-de·m de he·lp pipul liv di wee we Go·d want. Go·d giv Mosis te·n lo·. Dis bin hapun lo·ng-taim bifo· de·m bo·n Jizo·s. Mosis giv dis lo·-de·m to di pipul. De·m de ko·l dis lo·-de·m di Te·n Ko·mandme·nt. Dis na wetin Go·d to·k: A bi di Lo·d yo· Go·d. 74

1. Mek yu no ge·t o·da go·d-de·m we no bi Mi. 2. Mek yu no mek ano·da go·d fo· yo·se·f. Mek yu no sav e·ni juju o· lai lai go·d. 3. Mek yu no yuz Ma nem fo· ro·ng wee. 4. Mek yu de kip di Sabat dee as holi dee. Mek yu tek siks dez tek du yo· wo·k. Di se·vunt dee na dee fo· re·st. 5. Mek yu laik yo· papa an mama an de du wetin de·m te·l yu to du. 6. Mek yu no kil o·da pipul. 7. Mek yu no de du se·ks we Go·d no pamit. 8. Mek yu no tif. 9. Mek yu no to·k lai. 10. Mek yu no ho·ngri fo· tins we bilo·ng to o·da pipul. Wo·n dee, wo·n ticha we de tich di Lo· ko·m ko·m to Jizo·s. Im aks Jizo·s wo·n kwe·sho·n. Di ticha aks Am see, “Na wich lo· big pas e·vri o·da lo·?” Jizo·s to·k see: “Dis na di lo· we big pas e·vri o·da lo·. Yu mo·st to laik Go·d wit o·l yo· hat. Yu mo·st to laik Go·d wit o·l yo· sol. Yu mo·st to laik Am wit o·l yo· maind. An yu mo·st to laik Am wit o·l yo· pawa. Dis na di fe·st lo·. Se·ko·nd lo· dee tuu, we bi, yu mo·st to laik yo· ne·bo· as yu laik yo·se·f. No o·da lo· big pas dis lo·-de·m.” Jizo·s tich o·s mo·o· tins abaut Go·d im lo·-de·m. Im te·l di pipul we de le·n an fo·lo Im wee see, “A de giv una ano·da lo·. Dis Lo· big pas o·l di o·da lo·-de·m. Di Lo· na dis: Una mo·st to laik ich o·da. Una mo·st to laik ich o·da as A laik una. Oýl pipul go no see una bi pipul we de le·n an fo·lo Ma wee if una de laik ich o·da.” De·m de ko·l dis lo· di Lo· we to·k see mek yu de laik Go·d Im pipul. Ko·mo·t fo· Ijipt 20:1-17 Jo·n 13:24-35 Mak 12:28-31 Na wich niu Lo· Jizo·s giv o·l di pipul we de le·n an fo·lo Im wee? If wi laik ich o·da, na wetin o·da pipul go no abaut o·s? 75

Le·sin 65 Sti

Stivin

Sti

agenst

genst

genst

enst

2

1 mirakul mira mira 3

Stivin

mira mira mirakul

go·o·n

o·o·n

o·o·n

go·o·n

4 wund

wu

wu wu

wu wund

swiit swii swii 5 fe·st-fe·st papa-de·m no-du-no-du fes sam soso unase·f se·ns ago mata

swii swii swiit fe·st pa no es am so na e·ns go ma

Stivin Dai Biko·s Im Put Im Tro·st Fo· Jizo·s Stivin na pe·sin we de fo·lo Jizo·s Im wee go·o·n. Stivin na man we put im tro·st fo· Go·d we·l we·l an im de du be·ta tins we Go·d laik an we de swiit pipul be·le·. Stivin du ple·nti mirakul an wo·ndaful tins fo· pipul de·m fro·nt. Bo·t so·m bad man-de·m no laik Stivin sam-sam. De·m no laik wetin im bin de tich abaut Jizo·s. 76

Di Holi Spirit he·lp Stivin to yuz be·ta se·ns an pawa tek to·k tins we bi tru. Jizo·s Im e·ne·mi-de·m no fit to·k e·nitin we bi tru abaut Stivin. Na im de·m to·k lai lai tins abaut am. De·m kach am wo·n dee an kari am go to di big o·ga-de·m fo· Judia pipul de·m rilijo·n. Oýl dis big o·ga-de·m sii see Stivin im fes de shain laik enje·l fes. Stivin to·k to di big o·ga-de·m fo· Judia pipul de·m rilijo·n. Im te·l de·m hau Go·d tek he·lp de·m fe·st-fe·st-papa-de·m. Go·d he·lp dis pipul fo· ple·nti ye·z. Go·d he·lp de·m no mata see de·m du bad agenst Go·d ple·nti taim. De·n Stivin ko·m to·k see: “Una no laik Go·d wit una hat. Una no de grii du wetin Im te·l una to du. Una de soso du tins agenst di Holi Spirit. Lo·ng taim ago una papa-de·m wund o· kil di pro·fe·t-de·m. An unase·f kil Jizo·s. Jizo·s ko·m fo· mek una bi pipul we dee ko·re·kt fo· wia Go·d dee.” Di big o·ga-de·m fo· Judia pipul de·m rilijo·n lisin to wetin Stivin bin de to·k. Bo·t no-du-no-du na im de·m stat to de ve·ks. De·m no want hia wetin im de to·k egen. Na im Stivin to·k see, “Luk-o! A de sii he·vun as i dee opun. A de sii Man im Pikin fo· Go·d Im rait hand said!” Na im dis man-de·m ko·m ve·ks we·l we·l. De·m tek Stivin ko·mo·t fo· di taun. De·m tro am ston fo· tek kil am. As dis bin de hapun, Stivin ko·m pree de see, “Lo·d Jizo·s, mek yu risiv ma spirit. Mek yu no tek dis bad tin we de·m do·n du tek put fo· de·m he·d.” Afta Stivin to·k dis tin, im ko·m dai. Stivin bi di fe·st pe·sin we de·m kil biko·s im put im tro·st fo· Jizo·s. Di Spe·shal Me·se·nja-de·m Wo·k 6:8-15, 7:15-60 Na wetin di big o·ga-de·m fo· Judia pipul de·m rilijo·n du Stivin? Na wetin Stivin to·k bifo· im dai?

77

Le·sin 66

de·zat dezat Eýtiopia Eýtio

pro·pati pro· pro·

pro· pro· pro·pati

jo·in

o·in

o·in

jo·in

trai

ai

ai

trai

hu

Aiza Aiza Aizaia

Aizaia Aiza Aiza 5 Geza inchaj disaid saut Afrika drag Kande·si ro·n raid tro·k

4

78

Eýtio Eýtio

2

1

3

zat zat

pul

buk

za chaj di aut fri ag de· ro· rai o·k kes

Filip Tich Abaut Jizo·s Stivin we put im tro·st fo· Jizo·s do·n dai. Na di big o·ga-de·m fo· Judia pipul de·m rilijo·n kil am. Nau, de·m ko·m trai to du bad to cho·ch pipul we dee fo· Je·rusale·m. De·m no want mo·o· pipul to put de·m tro·st fo· Jizo·s. Sodiafo· ple·nti o·f di pipul we put de·m tro·st fo· Jizo·s ko·m ro·n ko·mo·t fo· di taun. De·m go fo· o·da pat o·f di ko·ntri. So·m o·f de·m travul go to o·da ko·ntri-de·m. De·m prich Go·d Im Wo·d fo· e·ni ples we de·m go. Wo·n man we im nem na Filip bi wo·n pe·sin fo· insaid di pipul we put de·m tro·st fo· Jizos. Im prich abaut Jizo·s fo· Sameria. Ple·nti pipul lisin to am. Im du big mirakul-de·m an wo·ndaful tins fo· Go·d. Wo·n dee, Go·d te·l Filip mek im go fo· saut fo· di rod we ko·mo·t fo· Je·rusale·m de go Geza (bo·t pipul no de yuz di rod egen biko·s di rod do·n biko·m de·zat). Filip du as Go·d te·l am. Im ko·m sii wo·n Eýtiopia man (we do·n disaid see im no go mari. Di man na big man go·o·n we de wo·k fo· Kande·si we be Eýtiopia kwin. Na di man dee inchaj o·f o·l di mo·ni an pro·pati we di kwin get.) Di man bin de raid fo· insaid wo·n tro·k we ho·s de pul. Di man na wo·n big o·ga fo· wo·n ko·ntri fo· Afrika. Im bin go Je·rusale·m to bau daun an pree to Go·d. As im bin de go bak, im ko·m de rid di buk wee Pro·fet Aizaia rait. Na im Holi Spirit te·l Filip see, “Mek yu go nia dat tro·k we ho·s de pul an jo·in di pe·sin we dee insaid.” Filip ko·m ro·n go miit di man. Filip sii di man as im de rid Go·d Im Wo·d. Filip ko·m aks di man see, “Yu sabi wetin yu de rid?” Di man to·k see, “No, a no sabi. A no ge·t ticha.” Im ko·m te·l Filip to sido·n wit am fo· insaid di tro·k. Di ples fo· Go·d Im Holi Buk we di man bin de rid na dis: “De·m drag Am laik shiip we de·m de go kil o· laik shiip-pikin we no 79

de to·k so·mtin fo· fro·nt o·f di pe·sin we de ko·t in hea ko·mo·t. Na so Im no opun Im maut. De·m tek Am as ye·e·ye·e· pe·sin an de·m no grii jo·j Im kes fo· ko·re·kt wee. Nobo·di fit to·k abaut Im pikin-de·m, biko·s de·m kil Am an ko·mo·t Am fo· wo·ld. Di man ko·m aks Filip see, “Na hu di pro·fet de to·k abaut? Im de to·k abaut imse·f, abi na abaut ano·da pe·sin?” Na im Filip opun im maut an im stat fo· dis ples fo· Go·d Im Holi Buk an ko·m prich di Be·ta Nius abaut Jizo·s to di man. Wen de·m rich wia wo·ta dee, di man ko·m to·k see, “Sii! Dis na wo·ta. Abi yu go grii du mi baptizim?” Na im de·m ko·m e·nta insaid wo·ta. Filip du di man baptizim fo· dia. As de·m ko·mo·t fo· di wo·ta di Holi Spirit ko·m kari Filip ko·mo·t. Di man no sii Filip egen. Filip ko·m sii see na fo· wo·n ples we de·m de ko·l Azotos na im im dee. Di big o·ga ko·m go bak fo· im oon ko·ntri. Im bin dee hapi an im put im tro·st fo· Jizo·s we·l we·l. Dis hapun so biko·s im do·n sabi abaut Jizo·s nau. Filip bin go ple·nti o·da taun-de·m. Im tich abaut Jizo·s fo· e·vri ples we im go. Filip na pe·sin we travul to difre·n difre·n ko·ntri-de·m to tich pipul abaut Jizo·s. An im he·lp spre·d di Be·ta Nius abaut hau Go·d de tek sev pipul. Di Spe·shal-Me·se·nja-de·m Wo·k 8:1-8, 26-40 Na wich kain wo·k Filip bin du? Na hau Filip tek he·lp di big o·ga? Na wai di man dee hapi?

80

81

Le·sin 67 Do·

Do·

Do·

Jo·pa

pa

Jopa

pa

2

1 kwik kwi kwi

kwi kwi kwik

she·t-de·m she·t she·t

3 kanda

a

da a

da kanda

4

82

Do·kas

stret

stre

stre stre

stre stret

5 Tabita minin po·o· wido-de·m soo abe·g kot-de·m de·dbo·di le·da

she·t she·t she·t-de·m

bi nin o·o· wi oo be·g kot de·d da

Pita Rez Oýp Doýkas Froým Dai Do·kas na wo·n wuman we liv fo· Jo·pa. Do·kas im o·da nem na Tabita. Di nem-de·m min wo·n bush animal we de·m de ko·l dia. Do·kas put im tro·st fo· Jizo·s we·l we·l. Im sho see im put im tro·st fo· Jizo·s bai to de du be·ta tins fo· o·da pipul e·vritaim. Im he·lp po·o· pipul an wido-de·m. Im soo klo·t fo· po·o· pipul. Do·kas na pesin we pipul tro·st. Bo·t wo·n dee, Do·kas ko·m fo·l sik. Im sikne·s bin dee bad we·l we·l sotee im ko·m dai. Pita we bi wo·n o·f di pipul we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee bin de stee fo· Jo·pa. We·n Do·kas dai, im fre·nd-de·m ko·m se·nd tu man to Pita. De·m te·l Pita see, “Abe·g, mek yu ko·m he·lp o·s kwik kwik!” Na im Pita ko·m re·di an im ko·m go wit de·m. We·n Pita rich Jo·pa, im ko·m go fo· Do·kas im haus. Do·kas im fre·nd-de·m bin de krai biko·s de·m no dee hapi sam-sam. De·m sho Pita di she·t-de·m an kot-de·m we Do·kas soo fo· de·m. Pita ko·m te·l di pipul mek de·m ko·mo·t fo· di rum. Im ko·m nil daun an pree to Go·d mek Go·d he·lp am. De·n im ko·m to·n an im fes di de·dbo·di. Na im Pita ko·m to·k see, “Do·kas, mek yu ge·t o·p!” Do·kas ko·m opun im ai ko·m sido·n. Pita ko·m stret im hand ko·mo·t an he·lp Do·kas to stand o·p. Pita ko·l Do·kas im fre·nd-de·m an sho de·m see Do·kas do·n dee alaif egen. Fo· e·vri ples fo· Jo·pa, pipul to·k o·f di be·ta nius abaut Do·kas. Ple·nti pipul put de·m tro·st fo· Jizo·s we·n de·m hia abaut dis tin. Pita bin stee fo· Jo·pa fo· lo·ng taim. Im bin stee wit wo·n man we de tek kanda tek mek le·da. Di man im nem na Saimo·n. Di Spe·shal-Me·se·nja-de·m Wo·k 9:36-43 Na wetin Do·kas du fo· pipul? Na wetin Pita du fo· Do·kas? Na wetin hapun we·n pipul hia see Pita do·n mek Do·kas to dee alaif egen? 83

Le·sin 68 o·l

o·l

o·l

Damasko·s

Damas

Damaskos

Damas

2

1 Ananaias naias naias

naias naias Ananaias

striit

strii

strii strii

strii striit

4 wike·d

e·d

ke·d e·d

ke·d wike·d

Taito·s Tai Tai 5 Eýfe·sos-pipul Filipia-pipul Galeshia-pipul Ko·rintia-pipul Kolosia-pipul atwo·ns Timo·ti Te·salo·nia-pipul lid Taso·s

3

tai 84

So·l

stret

Tai Tai Taito·s

sos Fi shi rin Ko wo·ns mo· lo· id Ta

Hau Soýl Biko·m Boýn Egen So·l na wo·n o·f Judia pipul de·m big o·ga-de·m we fait bo·n egen pipul. So·l bin de wo·ch as im fre·nd-de·m kil Stivin. So·l imse·f tuu bin du bad tins fo· tek wike·d bo·n egen pipul. Im want mek di pipul fia an sto·p to de put de·m tro·st fo· Jizo·s. Im to·k see im go kil de·m. Wo·n dee, So·l bin de travul go wo·n taun we im nem na Damasko·s. Bai so·praiz, im ko·m sii lait we de shain we·l we·l fro·m skai. Im fo·l fo· graund. Im hia wo·n vo·is we to·k see, “So·l, na wai yu de wike·d Mi?” So·l ko·m aks see, “Lo·d, na hu yu bi?” Di vo·is to·k see, “A bi Jizo·s, di wo·n we yu de wike·d. Mek yu ge·t o·p an go insaid taun. De·m go te·l yu wetin yu go du.” Na im So·l ko·m ge·t o·p bo·t im no fit sii rod. Di pipul we dee wit So·l ko·m lid am go Damasko·s. So·l no cho·p e·nitin an im no drink e·nitin fo· tri dez. Wo·n pe·sin we put in hat fo· Jizo·s an we im nem na Ananaias bin dee fo· dat taun. Na im Go·d ko·m te·l am see mek im ge·t o·p an go fo· di striit we de·m de ko·l Stret, an aks wia Judas im haus dee. Im te·l am see, wo·n man we fro·m Taso·s an we im nem na So·l dee dia de pree. Dis to·k mek Ananaias kach fia. Im ko·m te·l Go·d see di Chif-prist-de·m do·n giv So·l pawa to ko·m dia an tai o·l bo·n egen pipul. Bo·t Go·d te·l Ananaias see, “Mek yu go!” Ananaias ko·m go fo· haus wia So·l de stee. Ananaias put im hand-de·m fo· So·l bo·di an to·k see, “So·l, Jizo·s se·nd mi to yu. Yu go sii rod egen. Yu go risiv di Holi Spirit tuu.” Na im So·l biko·m bo·n egen. Im stat to de sii rod atwo·ns. Im ko·m ge·t o·p an de·m du am baptizim. To sav Jizo·s ko·m stat to de ho·ngri am we·l we·l. So·l im hat ko·m chenj kpatakpata! Im laif ko·m dee difre·n we·l we·l! So·l stat to de prich see Jizo·s na Go·d Im So·n. Oýl di pipul we hia So·l ko·m dee so·praiz. De·m sabi see im bi di man we yuz 85

to wike·d an kil bo·n egen pipul. Bo·t nau So·l do·n tek pawa de prich di Be·ta Nius. Di wo·d-de·m we im de prich wit pawa sho see Jizo·s na Go·d Im So·n an Jizo·s bi di pe·sin we de sev o·s. Biko·s o·f wetin So·l bin de prich, ple·nti pipul ko·m biko·m bo·n egen. Afta, pipul ko·m sabi So·l im nem as Po·l. Im prich abaut Jizo·s fo· e·vri ples. Po·l spe·nd im laif de go fo· ple·nti ples fo· wo·ld de prich an de tich. Im rait ple·nti le·ta-de·m to ple·nti ple·nti Kristian pipul laik, Roman-pipul, Ko·rintia-pipul, Galeshia-pipul, Eýfe·sos-pipul, Filipiapipul, Ko·lo·sia-pipul, Te·salo·nia-pipul, Timo·ti an Taito·s. Oýl dis le·tade·m dee fo· Baibul. Po·l he·lp ple·nti pipul to sabi hau to liv de·m laif an sav Go·d. Di Spe·shal-Me·se·nja-de·m Wo·k 9:1-22 Na wetin hapun to So·l we·n im bin de travul go Damasko·s? Na hau So·l im laif tek chenj? Na wetin bi So·l im niu nem?

86

87

Le·sin 69

1

3

Ko·nilio·s Ko·ni

Ko·ni Ko·ni

ko·manda

manda

Komanda

man

2 daunstee

daun

daun daun

daun daunstee

Sisaria Sisa Sisa

Sisa Sisa Sisaria

preya pre pre

pre pre preya

4

tri-o’klo·k o’klo·k o·k 5 miks gift wahala strenja-de·m west grup Itali aftunun kwe·sho·n

o·k o’klo·k tri-o’klo·k iks gi wa stren est up ta af kwe·

Pita Prich To Koýnilioýs I ge·t wo·n man we im nem na Ko·nilio·s. Im fro·m wo·n taun we de·m de ko·l Sisaria. Im bi ko·manda fo· wo·n soja grup we de·m de ko·l “Itali soja grup.” Di man no bi Judia pe·sin. Di man na be·ta man an im de sav di Go·d we bi tru Go·d. Im de pree to Go·d an im de du be·ta tins fo· o·da pipul. Wo·n dee, Ko·nilio·s sii visho·n fo· tri-o’klo·k fo· aftunun. Wo·n enje·l fro·m Go·d ko·m apia to am fo· di visho·n. Di enje·l to·k see, “Go·d 88

do·n hia o·l yo· preya. Go·d sabi as yu tek put yo· tro·st fo· Am an Im sabi di be·ta tins we yu de du. Oýya, mek yu se·nd so·m pipul to Jo·pa. Mek de·m faind Pita an bring am to yu.” Ko·nilio·s du wetin di enje·l to·k. Di ne·ks dee, Pita bin de pree fo· tuwe·f-o’klok fo· aftunun. Im sii visho·n tuu. Na visho·n we dee wo·n kain. Im no sabi wetin di visho·n min. Pita sii wo·n big klo·t we ko·m daun fro·m he·vun. Oýl kain animal-de·m, snek-de·m an be·d-de·m dee fo· o·n to·p di klo·t. Wo·n vo·is ko·m to·k see, “Pita, mek yu ge·t o·p. Mek yu kil de·m an cho·p de·m.” Bo·t Pita to·k see, “No. A no de cho·p tins we no dee klin.” Di vo·is to·k see, “No wahala. Go·d do·n mek o·l dis tins klin.” Di tin hapun tri taim. De·n Pita no sii di klo·t egen. Pita bin de tink abaut di visho·n. Na im di pipul we Ko·nilio·s se·nd ko·m ko·m fo· Pita haus. Di Holi Spirit te·l Pita see, “Mek yu ge·t o·p, go fo· daunstee, an mek yu no aks e·ni kwe·sho·n o· west taim fo· fo·lo de·m biko·s na Mi se·nd de·m to yu.” Na im Pita ko·l de·m mek de·m ko·m insaid haus as strenja-de·m. Di ne·ks dee, Pita ko·m go wit di pipul. De·m ko·m rich fo· Ko·nilio·s haus. De·n Pita stat to de to·k de see, “Unase·f sabi see awa lo· no de grii mek Judia pe·sin miks wit o·da pipul. Bo·t a sii visho·n we dee wo·n kain. Nau a sabi wetin di visho·n min. I min see o·l pipul bi di sem fo· Go·d ai. Di ko·ntri we de·m ko·m fro·m no dee impo·tant. Go·d go sev e·vribo·di we put de·m tro·st fo· Jizo·s. Go·d go fo·giv di bad tins we de·m do·n du.” As Pita bin de prich, di Holi Spirit ko·m ko·m fo· o·n to·p di pipul. Pita sii dis tin. Im ko·m to·k see, “Dis pipul we no bi Judia pipul do·n risiv di gift we di Holi Spirit de giv pipul jo·st as wi we bi Judia pipul risiv am tuu.” Na im Pita to·k see mek de·m du de·m baptizim fo· Jizo·s Im nem. Dis na impo·tant tori. Go·d want mek wi sabi see Jizo·s no dai onli fo· Judia pipul. Jizo·s dai fo· e·vri pe·sin. Dis na Be·ta Nius fo· o·l pipul we dee fo· hol wo·ld. Di Spe·shal-Me·se·nja-de·m Wo·k 10 Na wich kain pe·sin Ko·nilio·s bi? Na wetin Pita prich to dis pipul? Na wetin hapun afta Pita prich to di pipul? 89

Le·sin 70

1

me·sej

ej

sej ej

sej me·sej

3

4

sikrit krit it

it krit sikrit

ro·tin ro· ro·

ro· ro· ro·tin

klaud aud

aud aud

tro·mpe·t tro·mpet

tro·m tro·m

2

graind grai grai

5 wo·ns hom tif pawaful fudsto·f hop sista-de·m mase·f

grai grai graind wo· ho if ful sto·f op sis se·f

Jizo·s de Ko·m Egen Jizo·s de ko·m egen. Im to·k see, “Mi Mase·f go ko·m bak. A go tek una wit Mi go hom.” Dis pro·mis de mek o·s ge·t hop fo· dis laif. Jizo·s bin liv fo· dis wo·ld with pipul. De·n Im ko·m ko·mo·t fo· wo·ld go bak to Im Papa we dee fo· he·vun. Di pipul we de le·n an fo·lo Im wee fiks de·m ai de luk fo· skai as Im bin de go. Tu enje·l we wia wait klo·t ko·m ko·m to di pipul we de le·n an fo·lo Im wee. Di enje·l-de·m to·k see, “Jizo·s do·n go he·vun bo·t Im go ko·m bak fo· di 90

sem wee we una sii Am de go.” Dis na me·sej we Im giv o·l Im spe·shal-me·se·nja-de·m mek de·m tek am tek de mek di hat o·f o·l di bro·da-de·m an sista-de·m fo· cho·ch to dee stro·ng. Eývribo·di go dai. Bo·t pipul we put de·m tro·st fo· Jizo·s no niid to bi pipul we no dee hapi. Mek a te·l una wo·n trut we dee sikrit. No bi e·vribo·di go dai bifo· Jizo·s ko·m bak. Fo· Jizo·s Im pipul we do·n dai an di wo·ns we dee alaif, Im go chenj de·m bo·di atwo·ns. Oýl dis tins go hapun fo· di taim we Go·d Im tro·mpe·t go hala. Dis bo·di wee fit ro·tin mo·st to wia bo·di we no fit ro·tin, an dis bo·di we go dai mo·st to wia bo·di we no fit dai. Pipul we do·n dai go ko·mo·t fro·m de·m grev fe·st. De·m go go miit Lo·d Jizo·s fo· o·p insaid klaud. De·n, pipul we dee alaif go jo·in de·m miit di Lo·d. De·n wi go liv wit Am fo·e·va. Wi no sabi di dee we Jizo·s go ko·m bak. Di tin go dee laik we·n tif de ko·m fo· nait. Tu wuman fit de graind so·mtin fo· ples we de·m de graind fudsto·f, wo·n go disapia liv di o·da wo·n. Di tif no de te·l o·s we·n im go ko·m. Jizo·s no te·l o·s di dee we Im go ko·m bak. Im to·k see, “No wo·n sabi di dee o· awa. Di enje·l-de·m no sabi, Mi A no sabi. Na onli Go·d Ma Papa na Im sabi. Una mo·st to dee re·di e·vritaim. A go ko·m egen we·n una no tink see A go ko·m.” Di Spe·shal-Me·se·nja-de·m Wo·k 1:9-11 1 Te·salo·naika-pipul 4:13-18, 5:1-4 1 Ko·rintia-pipul 15:51-53 Matiu 24:35-44 Jo·n 14:3 Na wich kain hop we pipul we put de·m tro·st fo· Jizo·s ge·t? Na wich kain tins go hapun we·n Jizo·s ko·m egen? Na hau yu de pripia to miit Jizo·s?

91

Le·sin 71 om

om

om

marej rej

rej rej

2

1 bo·kwu kwu u

u kwu bo·kwu

3

4

hom

rito·n to·n o·n

o·n to·n rito·n

fait fai

fai fai

fai

fait

o·lre·di

o·l

o·l

o·lredi

5 waip Eýnd trot chaj dash spo·il majik so·lfo· ke·mikal

wai Eý ot aj ash spo·i ma so·l mi

win Awa Hom We Dee Fo· He·vun (1) Bifo· Jizo·s go fo· he·vun, Im to·k to di pipul we de le·n an fo·lo Im wee. Im te·l de·m see, “Rum bo·kwu fo· Ma Papa haus. A de go dia to pripia ples fo· una. De·n A go rito·n. A go tek una wit Mi. De·n wi go dee toge·da.” Jizo·s bin de to·k abaut awa hom we go dee fo·e·va an we dee fo· he·vun. 92

Afta, Jo·n we bi pe·sin we de le·n an fo·lo Jizo·s Im wee ko·m sii visho·n. Jo·n sii niu he·vun an niu wo·ld. Go·d re·di di niu he·vun fain fain laik wuman we want du marej an we do·n o·lre·di wia im marej klo·t. Di fe·st he·vun an di fe·st wo·ld do·n disapia. Jo·n hia wo·n laud vo·is we ko·mo·t fro·m Go·d Im King-chia we dee fo· he·vun. Di vo·is to·k see, “Luk! Go·d Im hom dee wit o·l pipul we put de·m tro·st fo· Jizo·s. Go·d go liv wit de·m. De·m go bi Go·d Im pipul. Im go bi de·m Go·d. Im go waip krai ko·mo·t fo· de·m ai. Pipul no go dai egen. Pen no go pen pipul fo· insaid de·m hat egen. Pipul no go krai egen an pipul no go so·fa egen. Oýl dis tins go disapia fo· e·va.” He·vun go bi wo·ndaful ples fo· pe·sin to liv. Jo·n hia as Go·d to·k dis tin. Im hia as Go·d to·k see, “Na Mi bi di Wo·n we bi Fe·st an Last. Na Mi bi di Biginin an di Eýnd. Eýnibo·di we im trot dee drai, A go tek wo·ta fro·m di wo·ta we de giv laif an giv di pe·sin mek im drink am frii o·f chaj. Dis na frii gift we A go dash Ma pipul we put de·m tro·st fo· Mi go·o·n. Di pipul we win di fait biko·s de·m tro·st Mi, na de·m A go dash dis gift. A go bi de·m Go·d. De·m go bi Ma pikin-de·m.” Go·d to·k egen see, Im go po·nish o·l pipul we no put de·m tro·st fo· Am. Dis bi pipul we dee wike·d an we do·n spo·il kpatakpata. Im go po·nish pipul we de kil o·da pipul. Im go po·nish pipul we de du majik. Go·d go po·nish pipul we de du se·ks we dee agenst Go·d Im Lo· an pipul we de du juju. Im go po·nish pipul we de sav lai lai go·d-de·m an we de to·k lai. Na fo· insaid he·l na im Go·d go po·nish de·m fo·e·va an e·va. He·l no bi be·ta ples fo· pe·sin to liv. He·l na ples wia Go·d go po·nish pipul we·l we·l. He·l na ples wia Go·d go po·nish pipul fo· di bad tins we de·m do·n du. He·l na ples wia big big faya an wo·n ke·mikal we im nem na so·lfo· dee toge·da de bo·n we·l we·l. Jo·n 14:2-3 Wetin Jizo·s Sho Jo·n 21:1-8 Na wich kain hom de wet fo· o·s fo· hevun? Na hu wi go dee wit Am fo· he·vun? Na wia pipul we no put de·m tro·st fo· Jizo·s go go?

93

Le·sin 72

1

faundesho·n sho·n

o·n sho·n

2

o·n faundesho·n 3 ko·ntrol trol ol 4

ol trol ko·ntrol

jaspa jas

ja jas

ja

jaspa pio·

ist

kristal kristal

kris kris

gold

old

old

old

e·me·rald rald rald

rald rald e·me·rald

5 miro· twe·nti fo·o· ko·st get aget traib tauzan safaia no·t

we·st

ro· twe·n o·st ge get aib tau fa kloz

Awa Hom We Dee Fo· He·vun (2) Jo·n rait mo·o· tins abaut wetin im sii fo· im visho·n abaut he·vun. Im to·k see, “Go·d Im Spirit ko·m ko·ntrol mi an wo·n enje·l ko·m tek mi go fo· o·n to·p wo·n hai mauntin. A sii di Holi Taun we bi Je·rusale·m. Di taun ko·mo·t fro·m Go·d fo· he·vun an ko·m de ko·m daun. Di taun bin de shain laik ple·nti fain ston we ko·st we·l we·l. Di taun 94

dee klin laik pio· wo·ta. Di taun ge·t hai wo·l we ge·t 12 get. Na fain ston-de·m we ko·st we·l we·l na im de·m tek mek di get-de·m. Na pio· gold de·m tek mek di taun. Di pio· gold dee pio· laik miro·.” Jo·n bin to·k see di taun bin de shain laik wo·n fain ston we ko·st we·l we·l an we im nem na jaspa. Pe·sin fit sii tru di taun laik pe·sin fit sii tru pio· wo·ta. Di taun ge·t big hai wo·l-de·m we ge·t tuwe·f get. Di nem o·f di tuwe·f traib o·f Izrel dee fo· di tuwe·f get. Tri get dee fo· ist said o·f di wo·l, tri dee fo· no·t, tri fo· saut, an tri fo· we·st. Di wo·l ge·t tuwe·f faundesho·n ston. Di taun dee twe·nti fo·o· tauzan kilomita fo· lo·ng, an fo· big, an fo· hai. Na fain ston-de·m we ko·st we·l we·l na im de·m tek mek di faundesho·n. Di ston-de·m na jaspa, safaia, aget, e·me·rald, an o·da fain fain ston-de·m we ko·st we·l we·l. Jo·n no sii cho·ch fo· insaid di taun. He·vun no niid cho·ch biko·s Go·d Imse·f an di Shiip-pikin de liv dia. Di taun no niid so·n o· mun biko·s Go·d an di Shiip-pikin bi di taun im lait. Nait taim no go dee dia. Di taun im get-de·m go dee opun e·vritaim. De·m no go e·va kloz di get-de·m. Bad no go dee fo· he·vun. Pipul we de du bad tins no go fit dee dia. Na onli pipul we de·m do·n rait de·m nem fo· insaid di Shiippikin Im buk o·f laif na de·m go e·nta di taun. Dis min see na o·l di pipul we put de·m tro·st fo· Jizo·s an de fo·lo Am as Pe·sin we do·n sev de·m an we bi de·m Lo·d, na dis pipul go e·nta insaid di taun. Jizo·s to·k see, “A de ko·m kwik kwik!” Di Holi Spirit to·k see, “Ko·m!” Di Wuman we Jizo·s de mari niu (an we bi di Cho·ch we o·l pipul we put de·m tro·st fo· Jizo·s dee insaid), dis Wuman to·k see, “Ko·m!” If yu de ho·ngri fo· wo·ta, mek yu ko·m! If yu want wo·ta we de giv laif, mek yu ko·m tek am. Na frii of chaj! Pipul we put de·m tro·st fo· Jizo·s go liv wit Go·d fo·e·va! Wetin Jizo·s Sho Jo·n 21:10-27, 22:1-5, 17 Na hu bi he·vun im lait? Na hu fit e·nta he·vun an na hu no fit e·nta am? Na hau yu fit tek risiv dis gift we bi to liv fo·e·va fo· he·vun? 95

96

So·ngs Jizo·s Na Wina Wina - o-o-o. Wina! (ripit am 1 taim) Jizo·s Yu do·n win - o. Wina. Kpatakpata Yu go win egen - o. Wina. (ripit di so·ng ple·nti taim as yu want am.) Jizo·s Na So·n o·f Go·d Jizo·s na ma onli So·n o·f Go·d - o. (so·ng lida go sing dis wo·n) Eý-e·-o. (pipul go jo·in sing dis wo·n) (ripit am 2 taim) King o·f kings, Lo·d o·f Lo·ds - o. (so·ng lida go sing dis wo·n) Eý-e·-o. (pipul go jo·in sing dis wo·n) (ripit am 1 taim) No pawa fo· dis wo·ld pas Im oon - o. (so·ng lida go sing dis wo·n) Eý-e·-o. (pipul go jo·in sing dis wo·n) (ripit am 1 taim) No pawa fo· dis wo·ld rich Im oon - o. (so·ng lida go sing dis wo·n) Eý-e·-o. (pipul go jo·in sing dis wo·n) (ripit am 1 taim) She·bi na tru? (so·ng lida go sing dis wo·n) Eý-e·-o. Na tru - o. Eý-e·-o. (pipul go jo·in sing dis wo·n) (ripit am 1 taim) Abi na lai a to·k? (so·ng lida go sing dis wo·n) Eý-e·-o. Na tru-o. Eý-e·-o. (pipul go jo·in sing dis wo·n) (ripit am 1 taim) Holi Gost pawa pas. (so·ng lida go sing dis wo·n) Eý-e·-o Na tru-o. Eý-e·-o. (pipul go jo·in sing dis wo·n) (ripit am 1 taim) (Yu fit ripit di hol so·ng ple·nti taim as yu want am)

97

Jizo·s Bi Oýga Kpatakpata 1.

Oýga kpatakpata. Na yu biko. Oýga-a-a. Oýga kpatakpata. Na yu biko. Oýga kpatakpata. (so·ng lida go sing di 6 lain fo· o·p an im go ripit am 1 taim. De·n im go ko·m sing di lain we dee fo· o·nda)

2.

Jizo·s na yu biko! (so·ng lida go sing dis wo·n) Oýga kpatakpata. Na yu biko. Oýga kpatakpata. (pipul go jo·in sing di 3 lain we dee fo· o·p) (Yu fit ripit No·mba 2 ple·nti taim as yu laik)

A De Shain 1.

Pipul de aks mi see, “Wetin de mek yu shain?” A jo·st de te·l de·m see, “Na Jizo·s de mek mi shain.” (Eývribodi go jo·in sing dis 2 lain an go ripit am 1 taim)

2.

A de shain, a de shain, a de shain. A de shain, a de shain, shain, shain. A jo·st de te·l de·m see, “Na Jizo·s de mek mi shain.” (Eývribodi go jo·in sing dis 3 lain an go ripit am 1 taim o· mo·o)·

98

99

100