Mek Wi Rid Naijiria Pijin 1

533 133 754KB

Nigerian Pidgin Pages [108] Year 2007

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Mek Wi Rid Naijiria Pijin 1

  • Author / Uploaded
  • coll.

Citation preview

Mek Wi Rid Naijiria Pijin

1

Buk we dee izi to rid an we de·m rait so·m tins we dee fo· Baibul. De·m de tek di buk tek tich pipul we do·n gro o·p hau to rid an rait so·mtin.

Hau to rait ee-bii-sii-di-de·m:

¼iomntb oslkeze •2

•3

juwfpdg r sh h y ch v kp zh IMPOýTANT TOýK: If yu want tich pipul an ge·t be·ta rizo·lt, yu mo·st fo·lo di wee fo· tek tich an fo· tek du di tins we de·m te·l yu. Oýl dis tins dee fo· insaid di BUK WE DE SHO PEýSIN HAU TO TICH. Di pe·sin we de tich dis le·sin-de·m no fit tich fo· ko·re·kt wee if im no de wo·ch we·l we·l as im de rid an de du “Wetin di Ticha To·k.” “Wetin di Ticha To·k” dee fo· di BUK WE DE SHO PEýSIN HAU TO TICH. Di ticha mo·st rid an pripia e·vri le·sin bifo· im stat to de tich im stude·nt. Mek yu de tich di stude·nt ako·din to wetin de·m rait fo· di “Faif Tins We Pe·sin Go Du To·n bai To·n Fo· Tek Tich So·mtin” an ako·din to o·da tins we de·m rait fo· di BUK WE DE SHO PEýSIN HAU TO TICH.

Mek sho· see yo· stude·nt fit sabi an rid o·l di wo·d pat-de·m we dee insaid dis fo·o·-ko·na-spes, an mek im de le·n am e·vritaim: a ma na ta ba sa la ka za ja kla wa fa pa da ga ra sha ha sta ya stra nga cha va

e me ne te be se le ke ze je kle we fe pe de ge re she he ste ye stre nge che ve

e· me· ne· te· be· se· le· ke· ze· je· kle· we· fe· pe· de· ge· re· she· he· ste· ye· stre· nge· che· ve·

i mi ni ti bi si li ki zi ji kli wi fi pi di gi ri shi hi sti yi stri ngi chi vi

o mo no to bo so lo ko zo jo klo wo fo po do go ro sho ho sto yo stro ngo cho vo

o· mo· no· to· bo· so· lo· ko· zo· jo· klo· wo· fo· po· do· go· ro· sho· ho· sto· yo· stro· ngo· cho· vo·

u mu nu tu bu su lu ku zu ju klu wu fu pu du gu ru shu hu stu yu stru ngu chu vu

ai mai nai tai bai sai lai kai zai jai klai wai fai pai dai gai rai shai hai stai yai strai ngai chai vai

au mau nau tau bau sau lau kau zau jau klau wau fau pau dau gau rau shau hau stau yau strau ngau chau vau

Jizo·s Tich Abaut Hau to Pree (Vas 5-15) (Luk 11:2-4) 5. An we·n una de pree, mek una no dee laik di pipul we de to·k wo·n tin bo·t de du ano·da tin, biko·s de·m de laik to stand an pree fo· insaid Judia pipul de·m cho·ch-de·m so dat pipul go sii de·m. Tru, tru A de te·l una see, de·m do·n ge·t de·m pee kpatakpata. 6. Bo·t, we·n yu de pree, mek yu go insaid yo· rum, an we·n yu do·n kloz yo· do·o·, mek yu pree to yo· Papa we pe·sin no fit sii, an yo· Papa we de sii e·nitin we dee fo· sikrit go pee yu bak. 7. An we·n una de pree, mek una no de to·k ye·e·ye·e· ye·e·ye·e· tins, jo·st laik o·da pipul we dee e·vriwia fo· wo·ld de du. De·m de tink see Go·d go hia de·m biko·s de·m de to·k ple·nti to·k. 8. So, mek una no dee laik de·m, biko·s una Papa no wetin una niid bifo· una aks Am. 9. Sodiafo·, mek una de pree laik dis: Awa Papa we dee fo· he·vun, mek Yo· nem dee holi. 10. Mek Yo· kingdo·m ko·m. Mek pipul de du wetin Yu want fo· wo·ld, jo·st laik de·m de du am fo· he·vun. 11. Mek Yu giv o·s di cho·p we wi niid todee. 12. Mek Yu fo·giv o·s di bad tins we wi do·n du, jo·st laik wi do·n fo·giv pipul we du o·s bad tuu. 13. Mek Yu no lid o·s e·nta wia e·nitin go mek o·s du bad, bo·t mek Yu sev o·s ko·mo·t fro·m di Bad Pe·sin we bi Setan. (Na Yu ge·t di Kingdo·m, an di pawa, an di glori, fo·e·va an e·va. Amin.) 14. If una fo·giv pipul di bad tins we de·m do·n du una, na im bi see, una Papa we de fo· he·vun go fo·giv una tuu. 15. Bo·t if una no fo·giv pipul di bad tins we de·m do·n du una, na im bi see, una Papa no go fo·giv una di bad tins we una do·n du. Pe·sin fit ge·t dis buk, “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” fro·m: Me·si Kristian Ministri Intanasho·nal Plo·t 1 Eýziukwu Draiv, Aro·chuku L.G., Abia Stet, Naijiria I-mel: [email protected] Fon: 08034358564 This book, “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” may be obtained from: Mercy Christian Ministry International Plot 1 Eziukwu Drive, Ugbo Village, Arochuku Arochuku L.G., Abia State, Nigeria E-mail: [email protected]

A B Ch D E Eý F G H I J K Kp L M N O Oý P R S Sh T U V W Y Z Zh

a b ch d e e· f g h i j k kp l m n o o· p r s sh t u v w y z zh

Mek Wi Rid Naijiria Pijin Pipul we rait di buk: Roy Chidubem Okonkwo Enoch C.N. Okonkwo Theresa N. Okonkwo Pastor Frances N. Chikwere Pastor Hope Godwins-Divine Kingsley O. Enaboakpe Evangelist Godwin Iro Gilbert Pipul we he·lp rait di buk:

Matron Suzannah Azu Gilbert Chinyere Ogbonnaya Okoro Pastor Charles Udoh Gloria Newman Yeiyei Pastor Silas Newman Yeiyei Pastor Kenneth U. Chikwere

Rev. Robert N. Biederman Ademola Folorunso Abimbola Joseph D. MacCarthy Rev. Titus D. Turaki

Pe·sin we dro·o· di foto-de·m: Pastor Kenneth U. Chikwere

Buk 1 Le· s in 1-30 Di ee-bii-sii-di-de· m we dee fo· Buk 1 bi dis: 1. a,i,o,m,n,t 2. b 3. o· 4. -5. s, ii 6. l 7. -8. k 9. -10. e·

11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20.

z, e J, j, kl u, w f, p d, ai g, r sh, h st,str,ng,y ch, v au, fr, G

21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30.

sp, ee tr, pr gr, pl br dr, kr Big ee-bii-sii-di-de· m o·o· oo, sm, nch sl, bl sn, sk

Copyright © 2007, Literacy International 1800 S. Jackson Ave., Tulsa OK 74107, USA

Smo·l To·k Abaut “Mek Wi Rid Naijiria Pijin”

Sins ple·nti ple·nti ho·ndre·d yie·s wee do·n pas, lanwej do·n waka fro·nt fro·nt to biko·m so·mtin wee stro·ng pas o·da tins wee pipul de tek du tins wit ich o·da. Fo· ples-de·m wia pipul de liv toge·da, na lanwej tuu de kari wetin pipul de tink insaid de·m hat, an i de kari am fro·m ples to ples. Pipul wee de liv fo· dis kain ples-de·m do·n mek de·m tradisho·n an o·da wee-de·m wee de·m de liv de·m laif to be·ta pas as de·m dee bifo·. Dis pipul tuu do·n mek de·m tradisho·n an o·da wee-de·m wee de·m de liv de·m laif mek i de fo·lo di wee wee tins de gro de go fro·nt fro·nt fo· wo·ld. Naijiria Pijin Lanwej (NPL) na lanwej wee mo·o· pipul de spiik fo· Naijiria pas o·da lanwej-de·m. Fo· Naijiria, wia wi ge·t difre·n difre·n lanwej-de·m wee pas 400, na NPL bi di lanwej wee dee izi fo· Naijiria pipul to tek to·k wit ich o·da pas o·da lanwej-de·m. Pipul fo· Naijiria wee de spiik Naijiria Pijin Lanwej dee ple·nti we·l we·l. NPL na lanwej wee mek am po·sibul fo· ple·nti pipul fo· Naijiria to to·k an du tins wit ich o·da we·l we·l. An de·m de du so fain fain, no mata see so·m o·f de·m go skul bo·t o·da wo·ns no· go, so·m bi big pipul bo·t o·da wo·ns dee po·o·, an no mata see o·l dis pipul ko·mo·t fro·m difre·n difre·n traib-de·m fo· Naijiria. I dee impo·tant mek wi le·n abaut dis lanwej we·l we·l an yuz am du ple·nti tins. “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” (buk wee de tich pe·sin di fe·st fe·st tins abaut hau to rid an rait fo· Naijiria Pijin Lanwej), na NPL buk fo· tek tich macho· pipul wee no· no hau to rid an rait so·mtin. De·m go tek di buk tich de·m an o·da pipul hau to rid an rait fo· Naijiria Pijin Lanwej.

2

“Mek Wi Rid Naijiria Pijin” na buk wee de che·k we·l we·l di wee Naijiria Pijin Lanwej wee wi de spiik tek dee, an hau wi fit yuz di lanwej tek rait tins. “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” go o·lso he·lp ko·ntrol hau to rait Naijiria Pijin Lanwej bai to yuz di wee wee e·spat-de·m to·k see na im bi ko·re·kt wee fo· spe·l di lanwej im wo·d-de·m an rait tins fo· di lanwej. “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” bi buk wee go pripia rod fo· Naijiria Pijin Lanwej Baibul wee de ko·m fo· fro·nt. Dis na biko·s, “Mek Wi Rid Naijiria Pijin” go he·lp pipul wee de spiik Naijiria Pijin Lanwej le·n Go·d Im Wo·d fo· di lanwej. Di buk go o·lso he·lp o·s we·l we·l to bild faundesho·n wee skul-de·m, yunivasiti-de·m, an o·da ples-de·m wia de·m de le·n buk go tek du mo·o· wo·k fo· di lanwej. Di tins wee pipul fit tek Naijiria Pijin Lanwej du dee ple·nti we·l we·l sotee di tins no ge·t e·nd. Wo·n dee, dis lanwej fit biko·m wo·n o·f Naijiria men di men lanwej wee pipul go de tek rait so·mtin an wee go he·lp bring ansa to ple·nti wahala wee Naijiria ge·t fo· lanwej. Di lanwej go he·lp bring ansa to dis wahala-de·m, an i go bi ansa wee go dee stedi fo· lo·ng taim. Fo· fro·nt, dis lanwej go pul pipul fo· wo·ld to imse·f go·o·n. Dis na biko·s, pipul go faind wee fo· tek o·ndastand hau 150 milio·n Naijiria pipul wee ge·t difre·n difre·n tradisho·n-de·m an lanwej-de·m wee pas 400 de tek liv toge·da an du tins toge·da.

Pro·fe·so· Mkpa A. Mkpa Di Big Oýga Wee Dee In Chaj fo· Abia Stet Yunivasiti, Uturu, Naijiria. 3

Smol To·k Abaut Dis Buk Pe·sin we do·n gro o·p an we fit rid an rait bi pe·sin we im ko·ntri an im cho·ch go gen fro·m am. Dat pe·sin we do·n gro o·p an we sabi hau to rid so·mtin fit o·ndastand an du di tins we im ko·ntri lo· to·k. As i bi see im fit rid an o·ndastand tins nau pas as im bin de du bifo·, im fit tek be·ta wee tek pree fo· im ko·ntri an di pipul we de rul im ko·ntri pas as im bin de pree bifo·. To de rid Go·d Wo·d go mek di pe·sin we do·n gro o·p an we fit rid so·mtin to biko·m Kristian we dee stro·ng we·l we·l. Dis go mek am fit he·lp di pasto· an o·da me·mba-de·m fo· cho·ch. Baibul to·k see: 1. “Di fe·st tin we a de advais yu bi see, mek una de be·g Go·d, de pree, de aks Go·d fo· he·lp, an de tank Am fo· o·l pipul. 2. Mek wi de du so fo· king-de·m an fo· o·l pipul we dee fo· pawa, so dat wi fit sido·n fain fain an kul kul, an de du o·l tins we Go·d want an tins we go mek pipul re·spe·kt o·s. 3. Dis kain preya dee gud an i de mek Go·d we de sev o·s hapi. 4. Im bi di Wo·n we want mek de·m sev e·vri pe·sin an mek e·vri pe·sin no di tin we bi tru.” 1 Timo·ti 2:1-4 (NPLB) Eývri Kristian mo·st to bi pe·sin we de rid Baibul e·vritaim. Mek wi de he·lp ich o·da to de rid an rait. Eývri Kristian we fit rid so·mtin so·poz tich wo·n o·da pe·sin we no sabi hau to rid. Dis to·k min see: “Mek wo·n pe·sin tich ano·da wo·n pe·sin,” an to de du so go mek de·m he·lp e·vri pe·sin no hau to rid. Mek Wi Rid Niajiria Pijin bi di fe·st o·f di buk-de·m fo· tek tich Kristian pipul hau to rid Baibul. Di buk ge·t tu pat we ge·t 72 le·sin o·l toge·da. If di ticha want tich dis le·sin-de·m fo· ko·re·kt wee, im mo·st to fo·lo wetin dee fo· di BUK WE DE SHO PEýSIN HAU TO TICH. Big ee-bii-sii-di-de·m dee fo· Le·sin 26. Na fo· Le·sin 12 na im de·m stat to to·k abaut tins we de·m rait fo· Baibul. Na fo· dia de·m fe·st to·k abaut di nem Jizo·s. I ge·t ples-de·m fo· Baibul we di ticha go advais im stude·nt to rid. Dis ples-de·m fo· Baibul dee wia e·vri le·sin e·nd. Fo· Le·sin 33 an 34, di ticha go tich hau to rait wo·n-tu-tri, hau to du aritme·tik, an hau to rait le·ta. Tori-de·m we dee fo· Baibul dee fo· Le·sin 47 to 72. 4

Lo·-de·m Fo· Tek Tich Pipul So Dat Yu Go Ge·t Be·ta Rizo·lt 1. Mek yu de to·k to di pe·sin so·fli so·fli. Mek yu de sho di pe·sin re·spe·kt. 2. Mek yu no de to·k tuu mo·ch. 3. Mek yu de yuz fain fain wo·d-de·m tek te·l yo· stude·nt see im de trai we·l we·l. Mek yu de prez am ple·nti taim biko·s o·f di wee we im de trai we·l we·l. Mek yu no de ve·ks fo· am we·n im mek mistek. 4. Mek yu no de to·k so·mtin laik dis: “No bi so, dat wo·n no dee ko·re·kt. Abi yu no no so?” 5. Mek yu no de kari yo·se·f o·p. Mek yu de sho yo· stude·nt re·spe·kt. Mek yu de du to am as pe·sin we dee di sem le·vul wit yu. Mek yu no de e·va sho am see yu be·ta pas am. 6. Mek yu no de laf we·n yo· stude·nt mek mistek, an mek yu no grii o·da pipul laf am. 7. Mek yu laik yo· stude·nt, an te·l am see yu dee sho· see im fit le·n so·mtin kwik kwik. RIMEýMBA: To tich fo· ko·re·kt wee, di ticha mo·st to le·n fo· hat di “Faif Tins We Pe·sin Go Du To·n bai To·n Fo· Tek Tich So·mtin”. Im mo·st to le·n am fo· tek tich Le·sin 1 an o·da le·sin-de·m we de fo·lo am fo· bak. Mek yu sii pej 28 to 30. Toge·da with pej 28 to 30, mek yu sii di BUK WE DE SHO PEýSIN HAU TO TICH. Na onli bai to yuz di “Faif Tins We Pe·sin Go Du To·n bai To·n Fo· Tek Tich So·mtin” na im yu go fo·lo tich di le·sin-de·m we dee fo· Pat 1. Mek yu no yuz e·ni o·da wee tek tich am. 5

BUK WE DE SHO PEýSIN HAU TO TICH HAU TO TICH AN HAU TO TEýL PIPUL ABAUT JIZOýS KRAIST A. HAU TO TEýL PIPUL ABAUT JIZOýS KRAIST I. Hau to ge·t re·di fo· te·l pipul abaut Jizo·s Kraist II. Wetin pe·sin we bi Kristian de to·k B. HAU TO TICH I. Hau to ge·t re·di fo· tich II. Tins we pe·sin go de praktis hau to du am bifo· im stat to de rid so·mtin III. Hau to tich pe·sin to rid so·mtin IV. Hau to tich pe·sin to rait so·mtin V. Homwo·k VI. Big ee-bii-sii-di-de·m DI EýND

Eývri le·sin we de·m de tek tich pe·sin hau to rait so·mtin ge·t tri men-di-men pat, we bi: to rid, to rait, an to te·l pipul abaut Jizo·s Kraist. Oýl dis pat-de·m dee impo·tant. An de·m go he·lp di pe·sin we le·n hau to rid so·mtin niu so dat im go fit le·n am we·l we·l. A. HAU TO TEýL PIPUL ABAUT JIZOýS KRAIST I. Hau to ge·t re·di fo· te·l pipul abaut Jizo·s Kraist Di men-di-men rizin wai pipul de du di Kristian wo·k o·f hau to rid an rait so·mtin, na so dat de·m go tich pipul hau to rid Baibul. To no hau to rid Baibul go mek di wee we di pipul de liv de·m laif fo· Holi Spirit wee go dee stro·ng. An as Kristian pipul, di wee we de·m go de tek de te·l o·da pipul abaut Jizo·s Kraist go de gro mo·o· mo·o·. We·n di ticha de tich e·ni le·sin, mek im re·di to yuz e·ni chans we im ge·t, an tek di chans tek to·k abaut Jizo·s Kraist to di pe·sin we im de tich. As yu de he·lp yo· stude·nt mek im no hau to rid, yo·se·f fit faind aut see di pe·sin ge·t impo·tant impo·tant tins we im spirit niid. Di ticha mo·st to bi di stude·nt im fre·nd. To tek Go·d im Wo·d an preya tek stat o· e·nd wetin di ticha de tich pe·sin, go he·lp opun wee fo· am to te·l pe·sin abaut Jizo·s Kraist.

6

Di ticha we dee sirio·s go tek preya tek re·di imse·f bifo· im miit e·nitaim wit im stude·nt o· stude·nt-de·m. Di tin we di ticha go to·k abaut Jizo·s Kraist afta e·vri le·sin bi di pat o·f di le·sin we dee impo·tant pas e·vri o·da pat. Ples wia pe·sin fit che·k so·mtin fo· insaid Baibul dee fo· di se·ko·nd pej fo· e·vri le·sin. Dis ples fo· insaid Baibul na im di ticha fit rid to di stude·nt o· stude·ntde·m we·n im finish to de tich e·ni le·sin. Oý im fit chuz e·ni ples we im laik fro·m insaid di be·ta nius o·f Matiu, Mak, Luk o· Jo·n. Im fit o·lso chuz di ples fro·m insaid e·ni o·da pat o·f Go·d Im Holi Buk. Na fro·m Le·sin 12 na im de·m stat to de to·k abaut Jizo·s nem. An tins we de·m rait insaid Baibul dee fo· di pat we de tich pe·sin hau to rid an we dee fo· e·vri le·sin we de fo·lo Le·sin 12 fo· bak. Di ticha mo·st to dee re·di e·nitaim to to·k abaut Jizo·s to di stude·nt so dat di stude·nt go no Jizo·s fain fain an disaid to fo·lo Jizo·s. Jizo·s to·k see, “An Mi, we·n de·m kari Mi put fo· o·p (fo· o·n to·p kro·s), na dat taim A go dro·o· o·l pipul ko·m jo·in Mi.” If di wo·k we yu de du as ticha no· de to·k abaut Jizo·s Kraist to di pe·sin we yu de tich, na im bi see yo· wo·k no dee ko·mplit. Ple·nti taims, if yu de to·k to pipul abaut Jizo·s Kraist bo·t yu no de tich de·m tins abaut Am, yu go sii see yu no fit ko·nvins de·m abaut wetin yu de to·k. Bo·t preya, to laik Go·d an pipul an sav de·m, an to te·l pipul abaut Jizo·s Kraist, o·l dis tri tin toge·da, go giv o·s ko·re·kt chans fo· mek ple·nti pipul to bi pipul we de fo·lo Jizo·s Kraist. Fro·m stat o·f Le·sin 12, mek yu he·lp di stude·nt so dat im hat go re·st kulee. Dis go mek am re·st fain fain bai di taim di le·sin go finish, an im go dee re·di to hia wetin di ticha go te·l am abaut Jizo·s Kraist. If yu want te·l pipul abaut Jizo·s Kraist Im Be·ta Nius we·n yu de du Kristian wo·k o·f to tich pipul hau to rid an rait, i dee impo·tant mek yu yuz dis wee fo· tek te·l de·m: II. Wetin pe·sin we bi Kristian de to·k If yu de pree we·l we·l bifo· yu stat to de tich pe·sin, an yu laik di stude·nt fo· di kain wee we Kraist laik pipul, di stude·nt fit de aks imse·f kwe·sho·n fo· insaid im hat de see: “Na wai ma ticha dee gud to mi we·l we·l? Na wetin mek am dee kaind we·l we·l?” Di ticha go aks dis kwe·sho·n we·n im finish to tich di fe·st le·sin: “Abi, yu no wai Kristian pipul de tich pipul hau to rid?” De·n di ticha go to·k see: “Wi de du dis biko·s Jizo·s bi awa lida an fre·nd. Na im bi di wo·n we dee kaind pas e·ni o·da pe·sin we do·n liv fo· dis wo·ld. Im kio· pipul we dee sik, giv cho·p to pipul we

7

dee ho·ngri, an opun blaind pipul ai. . . Bo·t di wo·n we pas dis wo·n bi see, Im laik mi we·l we·l sotee Im so·fa an dai biko·s o·f di bad tins we a do·n du, an di bad tins we yu do·n du tuu. Jizo·s dai as di onli sakrifaiz we Go·d de giv fo· di bad tins we e·vribo·di do·n du. De·n Go·d ko·m rez Jizo·s o·p fro·m dai, an Jizo·s de liv todee fo· He·vun wit Im Papa we bi Go·d. If dakne·s dee fo· insaid yo· hat, Jizo·s fit se·nd Go·d Im lait mek i tek di dakne·s ko·mo·t. If fia de kach yu o· yu ge·t wahala insaid yo· hat, Jizo·s fit se·nd di kain kul-hat we Go·d de giv an dat kul-hat go tek yo· fia an wahala ko·mo·t. Jizo·s fit fo·giv o·s di bad tins we wi do·n du an mek di kain laik we Go·d de laik pipul mek i ko·m insaid awa hat-de·m. Jizo·s de se·nd Go·d Im Holi Spirit to o·l pipul we laik Jizo·s an we de du wetin Im to·k . . . A want mek yu no Jizo·s an le·n to rid tori abaut Am fo· insaid Baibul. Jizo·s na Pe·sin we sev mi an Im fit bi Pe·sin we go sev yu tuu.” Tru di fre·nd fre·nd wee we yu de tich di stude·nt, yu go de ge·t chans to te·l am abaut Kraist. As i bi see yu bi fre·nd to di stude·nt, dat wo·n go mek am tro·st yu. Sodiafo·, dat tro·st go opun wee we go waka fro·m di fre·nd we yu bi wit di stude·nt to di fre·nd we im go biko·m wit Jizo·s Kraist. An dis go mek Jizo·s Kraist to sev am. As yu de tich di stude·nt di se·ko·nd le·sin, mek yu de prez am an mek am ge·t stro·ng hat. Afta yu do·n tich am di se·ko·nd le·sin, na im bi see yu do·n re·di fo· te·l am di se·ko·nd tin we yu want to·k abaut Jizo·s Kraist. If yu laik to rid am inste·d o·f to to·k am, yu fit rid am so: “A bin te·l yu abaut di wo·ndaful wee Jizo·s tek laik pipul. Jizo·s bi di Pe·sin we dai biko·s o·f o·s an nau Im dee alaif biko·s o·f o·s. Mek a rid fo· yu wo·n o·f di wo·ndaful tori-de·m abaut Jizo·s an we dee fo· Baibul. Pipul we no fit rid no no wetin de·m rait insaid buk. We·n yu jo·st finish to de le·n dis le·sin, yu go fit rid di tori-de·m bai yo·se·f. Dis tori na abaut wo·n man we im mama bo·n am as pe·sin we no de sii rod . . .” (Jo·n 9:1-7, 34-41). Afta e·vri le·sin, mek di ticha no mek di tin we im de to·k abaut Jizo·s to dee tuu lo·ng. Mek im no to·k pas fo·o· o· faif minit. Di ticha go rid di tin we dee fo· Baibul as wetin im go to·k abaut Jizo·s. Im go rid am to di stude·nt o· stude·ntde·m afta im do·n finish to de tich e·ni le·sin. Na fo· di se·ko·nd pej fo· e·vri le·sin na im im go sii wich pat fo· Baibul im go rid. Oý, im fit chuz to rid ano·da ples fro·m insaid di Be·ta Nius o·f Matiu, Mak, Luk o· Jo·n. Im fit o·lso chuz di ples fro·m insaid e·ni o·da pat o·f Go·d Im Holi Buk. Mek yu ansa e·ni kwe·so·n we di stude·nt aks. Mek yu de lisin to wetin di Holi Spirit de te·l yu. Na Im fit mek yu to·k wetin yu go to·k, an na Im fit sto·p yu fro·m to to·k wetin yu no so·poz to·k.

8

B. HAU TO TICH I. Hau to ge·t re·di to tich Bifo· yu stat to tich yo· stude·nt, mek yu te·l am see yu want am to tich, if no o·da tin, wo·n o·da pe·sin hau to rid. Mek im du am afta im jo·st finish to le·n hau to rid. Jo·st as yo· stude·nt do·n ge·t he·lp fro·m yu frii o·f chaj, im tuu so·poz dee re·di fo· he·lp ano·da pe·sin le·n hau to rid. Di wee fo· tek tich pipul we do·n gro o·p no bi di sem fo· tek tich smo·l pikin-de·m. Di pe·sin we do·n gro o·p de ko·m le·n hau to rid biko·s im want am so. Nobo·di de fo·s am mek im ko·m. Ple·nti pipul we do·n gro o·p de fia see de·m no fit le·n hau to rid, an see, if de·m no fit du so, na disgres dat wo·n go bring fo· de·m. Bo·t pipul we do·n gro o·p want le·n hau to rid. De·m want le·n am kwik kwik an de·m want mek di tin no dee had fo· de·m to du am. An biko·s wi de kari dis fo· maind, na im mek wi de mek di stude·nt we do·n gro o·p, so dat im go stat to de rid fro·m di fe·st le·sin. Yu no see yu no want mek yo· stude·nt mek im ve·ks. Yu want mek im ko·m bak to le·n mo·o· tins. Sodiafo·, mek yu praktis to du dis tins fain fain: 1. Mek yu de to·k to di pe·sin so·fli so·fli. Mek yu de re·spe·kt yo· stude·nt. 2. Mek yu de yuz fain kul wo·d-de·m e·vritaim fo· tek te·l yo· stude·nt see im de trai we·l we·l. Mek yu no fo·ge·t to de prez am ple·nti taim biko·s o·f hau im de trai to le·n so·mtin. Mek yu no de ve·ks fo· am we·n im mek mistek. 3. Mek yu no de kari yo·se·f o·p. Mek yu de re·spe·kt yo· stude·nt. Mek yu de du to am as pe·sin we dee di sem le·vul wit yu. Mek yu no de sho am see yu be·ta pas am. 4. Mek yu no de e·va laf we·n yo· stude·nt mek mistek, an mek yu no grii o·da pipul to laf am. Mek yu no mek di stude·nt to wo·k tuu mo·ch. An mek yu no mek am tink see im dee tuu slo fo· le·n so·mtin. 5. Mek yu laik yo· stude·nt, an te·l am see yu dee sho· see im fit le·n so·mtin kwik kwik. Mek yu trai we·l we·l fo· mek di wee we yu de tich di stude·nt mek i de mek am hapi an mek im de e·njo·i am. 6. We·n yu no fit tich yo· stude·nt, mek yu faind ticha we go du am fo· yu. If dat wo·n no wo·k, mek yu kuku plan bifo· taim wit yo· stude·nt so dat yu go fit tich am ano·da taim. As yu de tich, mek yu de rime·mba dis impo·tant tins: 1. Mek yu trai so dat yu no go de to·k tuu mo·ch.

9

2. Mek yu no de to·k so·mtin laik dis: “No bi so, dat wo·n no dee ko·re·kt,” o· “Abi yu no sabi dat wo·n?” Mek yu trai to de he·lp am faind di ko·re·kt ansa bai imse·f. Mek yu te·l am di ko·re·kt ansa onli we·n i dee impo·tant. 3. Mek yu aks onli kwe·sho·n-de·m we yo· stude·nt fit ansa. Mek yu no aks am wetin yu ne·va tich am. Eývri kwe·sho·n we im ansa fo· ko·re·kt wee go mek im maind dee stro·ng mo·o· mo·o.· 4. If yu aks di stude·nt kwe·sho·n, an im no fit ansa di kwe·sho·n afta smo·l taim, mek yu he·lp am ansa am bai imse·f. Mek yu te·l am di ansa onli we·n i dee impo·tant. 5. Mek yu no aks yo· stude·nt di sem kwe·sho·n tuu taim. 6. Afta yo· stude·nt do·n rid wo·n wo·d fo· ko·re·kt wee, mek yu no to·k di wo·d egen. Dis fit mek di pe·sin we do·n gro o·p to ve·ks. Mek yu no mek am taya bai to de te·l am wetin im do·n sabi bifo·. 7. Bifo· yu tich e·ni le·sin, mek yu dee sho· see yu do·n rid di le·sin we yu go tich. An mek yu plan wo·n bai wo·n wetin yu go du fo· tek tich di le·sin. Dis go mek di le·sin we yu de tich to muv fast fast, an yo· stude·nt go le·n di tin kwik kwik. 8. Afta e·vri le·sin, mek yu giv yo· stude·nt di tins we im go du fo· haus. Di tins fit bi, to luk egen fo· insaid di le·sin we yu jo·st tich am finish an to rait di se·nte·ns-de·m we dee fo· di le·sin. Mek yu te·l yo· stude·nt mek im giv yu dis se·nte·ns-de·m we·n una miit fo· ne·ks le·sin, so dat yu go che·k am an ko·re·kt am if i ge·t e·nitin we yu go ko·re·kt. Be·ta ticha go kari o·n to de wo·k so dat im go mek wetin im de tich to dee be·ta mo·o· mo·o·. Mek yu de tich an de po·int fo· o·nda e·vri wo·d bo·t mek yu no dee fast we·n yu de du so. Mek yu to·k onli di tin we dee impo·tant fo· yu to to·k abaut di tin we yu de tich, an mek yu no pas am. Jo·st to·k am wo·n taim. Di tin we yu do·n tich bifo·, mek yu no tich am egen. Mek yu sto·p to de tich di stude·nt bifo· im go taya. Mek yu tich di saund-de·m fo· di ee-bii-sii-di, bo·t mek yu no tich di nem fo· di ee-bii-sii-di. Bifo· di ticha stat to de tich e·ni le·sin, im mo·st to tek taim che·k im plande·m we·l we·l, pripia am, an no am fain fain. Dis na plan-de·m we im go tek tich im stude·nt. Di stude·nt go le·n hau to rid bai to de rid so·mtin. To mek am rid so·mtin bai to de te·l am e·vri wo·d, no go he·lp am. Dis go mek am no fit rid fain fain. Mek yu no see di stude·nt niid taim fo· tek tink bai imse·f. We·n im west taim to rid e·ni wo·d, mek yu liv am mek im tink, bo·t mek i no tee. If di stude·nt no fit no e·ni wo·d egen afta im do·n tink o·f di wo·d fo· smo·l taim, mek di ticha he·lp

10

am. Mek yu no dee fast an no stat to de tich niu le·sin we·n di stude·nt no fit rid di se·nte·ns-de·m we dee fo· di le·sin-de·m we yu de tich nau. Bifo· yu stat to de tich di stude·nt di ne·ks le·sin, i no dee impo·tant see im mo·st to no o·l di wo·d pat-de·m we dee insaid di fo·o·-ko·na-spes-de·m. Mek yu sido·n nia yo· stude·nt. Mek im fiil see im dee di sem le·vul wit yu an no bi see yu be·ta pas am. As yu de tich yo· stude·nt, mek yu trai to dee kaind to am jo·st as Jizo·s Kraist de dee kaind to pipul. II. Tins we pe·sin go de praktis hau to du am bifo· im stat to de rid so·mtin a. Mek di ticha fo·lo wetin de·m to·k fo· pej 24 o·f Buk 1 tek he·lp di stude·nt, so dat di stude·nt go faind e·vri sain o· ee-bii-sii-di we dee fo· pej 25. b. Mek di ticha fo·lo wetin de·m to·k fo· pej 26 o·f Buk 1 tek he·lp di stude·nt, so dat di stude·nt go fe·st faind an de·n to·k e·vri ee-bii-sii-di, e·vri wo·d im pat, an e·vri wo·d imse·f we dee fo· pej 27. III. Hau to tich pe·sin hau to rid Di ticha mo·st to le·n di 5 Tins We Pe·sin Go Du Fo· Tek Tich Ano·da Pe·sin Hau To Rid So·mtin an we de·m de yuz tich di le·sin-de·m. Im mo·st to le·n dis tins fo· hat. Di 5 Tins bi: 1. TICH ABAUT WOýD-DEýM WE GEýT SOýMTIN TO DU WIT FOTO-DEýM 2. FAIND WOýD-DEýM WE GEýT SOýMTIN TO DU WIT FOTO-DEýM 3. TICH WEýTIN DEE INSAID DI FOýO-ý KOýNA-SPES-DEýM 4. YUZ DI WOýD KAD-DEýM 5. TICH DI SEýNTEýNS-DEýM

No·mba 1 Tin to du: TICH ABAUT WOýD-DEýM WE GEýT SOýMTIN TO DU WIT FOTO-DEýM Di ticha mo·st to le·n fo· hat e·vritin we dee fo· Wetin pe·sin go see an we dee o·nda hia. Mek im praktis Wetin pe·sin go du tuu. Di tu wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto-de·m an we dee fo· Le·sin 1 bi moto an tomato.

11

Wetin ticha go du:

Wetin ticha go see:

Mek yu po·int di foto o·f moto.

“Dis na moto im foto. Mek yu see moto.” “Na wetin dis foto bi?” “Dis wo·d na moto. Mek yu rid moto.”

Mek yu ko·ntiniu to de po·int to di foto. Mek yu po·int di wo·d moto we dee nia di foto. Mek yu po·int di wo·d moto egen. Mek yu ko·va to o·f moto. Mek yu po·int di mo we dee o·nda moto. Mek yu po·int di mo we dee fo· rait hand said o·f moto. Mek yu ko·va m o·f mo. Mek yu po·int di o we dee o·nda mo. Mek yu po·int e·vri o we rimen. Mek yu po·int di wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, an we bi moto.

“Na wetin dis wo·d bi?” “moto stat wit mo. Mek yu rid mo.” “Dis na mo. Mek yu rid mo.” “Dis na mo tuu. Mek yu rid mo.” “mo e·nd wit o. Mek yu rid o.” “Dis na o. Mek yu rid o.” “Na wetin bi dis? Dis? Ve·ri gud!” “Na wetin dis wo·d bi? Ve·ri gud!”

Di ticha go fo·lo di sem wee tek tich tomato. Mek yu po·int tomato im foto. Mek yu ko·ntiniu to de po·int di foto. Mek yu po·int di wo·d tomato we dee nia di foto. Mek yu point tomato egen. Mek yu ko·va to o·f tomato. Mek yu po·int di to we dee o·nda tomato. Mek yu po·int di to we dee fo· rait hand said o·f tomato. Mek yu ko·va t o·f to. Mek yu po·int di o we dee o·nda to. Mek yu po·int e·vri o we rimen. Mek yu po·int di wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, an we bi tomato.

12

“Dis na tomato im foto. Mek yu see tomato.” “Na wetin dis foto bi?” “Dis wo·d na tomato. Mek yu rid tomato.” “Na wetin dis wo·d bi?” “tomato e·nd wit to. Mek yu rid to.” “Dis na to. Mek yu rid to.” “Dis na to tuu. Mek yu rid to.” “to e·nd wit o. Mek yu rid o.” “Dis na o. Mek yu rid o.” “Na wetin bi dis? Dis? Ve·ri gud!” “Na wetin dis wo·d bi? Ve·ri gud!”

Mek yu po·int di fe·st wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, an we bi moto. Mek yu po·int di se·ko·nd wo·d im foto we bi tomato.

“Na wetin dis wo·d bi? (moto)

“Na wetin dis wo·d bi? (tomato) Ve·ri gud!”

Di wee we di ticha tek tich di tin we dee fo· No·mba 1 tin to du, na im im go tek tich di le·sin-de·m we dee fo· fro·nt. No·mba 2 tin to du: FAIND DI WOýD-DEýM WE GEýT SOýMTIN TO DU WIT FOTODEýM (Hau to faind moto an tomato fo· ano·da ples fo· Le·sin 1. De·m bi tu wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto-de·m.) Wetin ticha go du:

Wetin ticha go see:

Mek yu po·int moto (dis bi di fe·st wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto). Mek yu muv yo· hand fro·m wo·n said to di o·da said o·f di le·sin im tu pej. (Mek di pe·sin we stat niu to le·n hau to rid so·mtin faind moto.)

“Na wetin dis wo·d bi?”

Mek yu po·int tomato (dis bi di se·ko·nd wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto). Mek yu muv yo· hand fro·m wo·n said to di o·da said o·f di le·sin im tu pej. (Mek di pe·sin we stat niu to le·n hau to rid so·mtin faind tomato.)

“Abe·g mek yu po·int di wo·d moto fo· e·vri ples we i dee fo· dis le·sin, an e·vritaim we yu do so, mek yu rid moto.” “Na wetin dis wo·d bi?” “Abe·g mek yu po·int di wo·d tomato fo· e·vri ple·s we i dee fo· dis le·sin, an e·vritaim we yu du so, mek yu rid tomato .”

IMPOýTANT: If di stude·nt no ansa atwo·ns, mek di ticha po·int di wo·d moto fo· wia i dee fo· wo·n ples, an de·n mek im po·int to di wo·d moto we dee nia di foto, an mek im to·k see, “Abi dis wo·d dee laik dis wo·d?” De·n im go to·k see, “Na wetin dis wo·d bi?” (dis de to·k abaut di wo·d we dee nia di foto). “Na wetin dis wo·d bi?” (dis de to·k abaut di sem wo·d fo· ano·da ples). Na im di stude·nt go to·k see, “Ye·s,” o· im go to·k see, “moto” fo· ich kwe·sho·n.

13

De·n di ticha go aks see, “Yu fit po·int ano·da wo·d fo· dis le·sin we luk laik moto go·o·n?” If di stude·nt no ansa atwo·ns, mek di ticha po·int ano·da wo·d moto wia i dee fo· ano·da ples an mek im to·k see, “Abi dis wo·d dee laik dis wo·d?” As di ticha de to·k dis tin, mek im po·int egen to di wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, an we dee nia di foto. Di stude·nt go to·k see, “Ye·s,” o· im go to·k see, “moto.” De·n di ticha go mek di stude·nt to faind e·vri o·da ples wia moto dee fo· Le·sin 1. Im go de he·lp di stude·nt we·n i dee impo·tant, an im go de du am bai to de aks am di sem kwe·sho·n-de·m we dee fo· o·p. Di wee we di ticha tek tich di tin we dee fo· No·mba 2 tin to du, na im im go tek tich di le·sin-de·m we dee fo· fro·nt. No·mba 3 tin to du: TICH WETIN DEE INSAID DI FOýOý-KOýNA-SPES-DEýM Wetin ticha go du: Fo·o·-kon · a-spes· 1 an 2 Mek yu po·int moto we dee fo· le·ft hand said o·f Fo·o·-ko·na-spes 1. Mek yu ko·va mo o·f moto. Mek yu po·int mo fo· o·nda moto. Mek yu ko·va m o·f mo. Mek yu po·int o fo· o·nda mo. Mek yu po·int o, mo, an moto we dee fo· rait hand said o·f Fo·o-· ko·na-spes 1.

Wetin ticha go see: “Na wetin dis wo·d bi?” “moto stat wit mo. Mek yu rid mo.” “Dis na mo. Mek yu rid mo.” “mo e·nd wit o. Mek yu rid o.” “Dis na o. Mek yu rid o.” “Na wetin bi dis? Dis? Dis? Ve·ri gud!”

IMPOýTANT: If di stude·nt no fit no e·ni patikula wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, an we dee insaid e·ni patikula fo·o·-ko·na-spes, di ticha mo·st no·t te·l am wetin i bi. Mek di ticha po·int dat wo·d wia di wo·d dee fo· insaid di fo·o·-ko·na-spes an de·n mek im po·int di sem wo·d fo· wia i dee nia di foto. De·n mek im to·k see, “Abi dis wo·d dee laik dis wo·d?” . . . Di ticha go ad to im to·k bai to to·k see, “Ve·ri gud!”

Foo · -· kon · a-spes 3: Mek yu po·int di wo·d im pat-de·m bai to Mek yu aks see, “Na wetin bi dis?” stat fro·m le·ft hand said go rich rait hand said. Mek yu du am lain bai lain.

14

Foo · -· kon · a-spes 4: Mek yu po·int to di wo·d im pat-de·m bai to stat fro·m to·p go rich bo·to·m. Foo · -· kon · a-spes 5: Mek yu po·int di wo·d im pat-de·m bai to stat fro·m le·ft hand said go rich rait hand said. Mek yu du am lain bai lain.

Mek yu aks see, “Na wetin bi dis?”

Mek yu aks see, “Na wetin bi dis?”

IMPOýTANT: If di stude·nt fit no e·ni o·f di wo·d im pat, mek di ticha kari o·n to de go fro·nt fro·nt. If di stude·nt no fit no e·ni patikula wo·d im pat, mek di ticha to·k see, “Dis na ………….. . Mek yu rid ………… .” Di ticha go de·n kari o·n to tich di ne·ks wo·d im pat. Mek di ticha tich di wo·d im pat-de·m we dee insaid Fo·o·ko·na-spes 3, 4, an 5. Mek im du so onli wo·n taim, an de·n mek im kari o·n to tich wetin dee insaid Fo·o·-ko·na-spes 6.

Fo·o·-ko·na-spes 6 an 7: Mek yu po·int na we dee fo· le·ft hand said o·f Fo·o·-ko·na-spes 6. Mek yu ko·va di a o·f na. Mek yu po·int a we dee o·nda na. Mek yu po·int a an na we dee fo· rait hand said o·f Fo·o·-ko·na-spes 6.

Fo·o·-ko·na-spes 8 an 9: Mek yu po·int di wo·d im pat-de·m we dee insaid Fo·o·-ko·na-spes 8 an 9. Mek yu stat fro·m to·p go rich bo·to·m an du so bai to de po·int wetin dee fo· e·vri spes.

“Dis wo·d na na. Mek yu rid na.” “na e·nd wit a. Mek yu rid a.” “Dis na a. Mek yu rid a.” “Na wetin bi dis? Dis? Ve·ri gud!”

“Mek yu aks see, “Na wetin bi dis?”

IMPOýTANT: If di stude·nt no fit no di wo·d im pat, mek di ticha to·k see, “Dis na ………….. . Mek yu rid ………… .” De·n mek di ticha kari o·n to tich di ne·ks wo·d im pat. Mek yu no tich di tins we dee insaid di fo·o·-ko·na-spes-de·m egen an egen. Mek yu tich de·m onli wo·n o· tu taim bifo· yu go o·n to tich No·mba 4 tin to du. [Fo· di le·sin-de·m we dee fo· fro·nt, di Fo·o·-ko·na-spes-de·m go kari dis no·mbade·m: 10, 11, an 12.]

15

Dis na wetin di ticha go du fro·m Le·sin 7 de go fro·nt fro·nt. Di stude·nt fit de ge·t wahala o·f hau im go no e·ni o·f di wo·d im pat-de·m. Dis wo·d pat-de·m we di stude·nt fit de ge·t wahala o·f hau im go no de·m fit bi di wo·ns we dee insaid di fo·o·-ko·na-spes-de·m we dee fo· di se·ko·nd pej o·f e·ni patikula le·sin. If di stude·nt de ge·t dat kain wahala, di ticha fit tich am mo·o· tins we dee laik dis: 1. Di ticha go aks am see, “Abi yu fit faind ano·da wo·d im pat we dee laik ………. go·o·n, an we dee fo· insaid di o·da fo·o·-ko·na-spes-de·m o·f dis le·sin?” Mek di ticha de waka fro·m wo·n fo·o·-ko·na-spes to di ne·ks wo·n. As im de du so, mek im de he·lp di stude·nt so dat di stude·nt go no dis sem wo·d im pat we·n im sii am fo· e·ni o·f di o·da fo·o·-ko·na-spes-de·m. Di ticha go du dis tin bai to fe·st te·l di stude·nt di wo·d im pat, an de·n im go aks am see, “Abi dis wo·d dee laik dis wo·d?” An de·n im go aks am see, “Na wetin bi dis?” (as di ticha de aks dis kwe·sho·n-de·m, mek im de po·int di sem wo·d im pat fo· ano·da fo·o· ko·na spes.) 2. Dis na wetin yu go du abaut di wo·d im pat-de·m (o· wo·d-de·m we dee fo· di last tu o· tri fo·o·-ko·na-spes o·f No·mba 3 tin to du: yu fit aks yo· stude·nt mek im faind di sem wo·d im pat fo· insaid wo·n wo·d we dee fo· di le·sin we dee o·nda. Dis le·sin na di wo·n we de·m de tek le·n so·mtin. IMPOýTANT: Di ticha mo·st rime·mba see, mo·o· stude·nt-de·m fo· insaid o·l di stude·nt-de·m we de le·n hau to rid so·mtin de faind di No·mba 3 tin to du see na im had pas o·l o·da wo·ns. Dis na wetin di ticha go du afta im do·n tich di stude·nt fo· no·mal wee, bo·t im ko·m sii see di stude·nt no· stil sabi hau to rid o·l di wo·d im pat-de·m we dee insaid di fo·o·-ko·na-spes-de·m, bo·t see im fit rid di se·nte·ns-de·m: Mek di ticha kari o·n to de tich di ne·ks le·sin. Di wee we di ticha tek tich di tin we dee fo· No·mba 3 tin to du, na im im go tek tich di le·sin-de·m we dee fo· fro·nt. No·mba 4 tin to du: YUZ DI WOýD KAD-DEýM Fo· o·l le·sin-de·m, mek di ticha pripia wo·n kad fo· e·vri niu wo·d we dee fo· di le·sin. Di ticha go sho di kad-de·m fo· di le·sin to di stude·nt. Im go sho am di kad-de·m wo·n bai wo·n. Di ticha do·n o·lre·di tich di wo·d-de·m we dee fo· di kad-de·m. Sodiafo·, im go hold o·p di kad an aks di stude·nt see, “Na wetin bi dis?” Di stude·nt go to·k see, “. . . . . . . .”

16

De·m fit o·lso yuz wo·d kad-de·m tek le·n wo·d-de·m egen, we bi wo·d-de·m we de·m yuz fo· di le·sin-de·m we dee fo· bak. Di ticha go sho di kad-de·m to di stude·nt fo· difre·n difre·n wee. As im de du so, di stude·nt go de rid de·m. Impo·tant: If di stude·nt no sabi e·ni patikula kad we de·m rait wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, mek di ticha no te·l am samsam. Mek di ticha po·int dat kad we de·m rait wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, an de·n mek im po·int di sem wo·d fo· wia i dee nia di foto. De·n, mek im to·k see, “Abi dis wo·d dee laik dis wo·d?” If di wo·d no bi wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, an di stude·nt no sabi di wo·d egen, mek di ticha sho am di kad an mek di ticha to·k see, “Dis na . . . . . . . . Mek yu rid, . . . . . . . Na wetin bi dis?” Mek di ticha tek o·l kad-de·m we di stude·nt no fit sabi de·m if di ticha no he·lp am. Mek di ticha tek di kad-de·m put fo· wo·n ko·na. De·n, mek im aks di stude·nt egen mek di stude·nt rid wetin dee fo· di kad-de·m we im no sabi rid bifo·. Mek di ticha kari o·n to de du di sem tin go rich we·n di stude·nt go tek ko·re·kt wee tek to·k e·vritin we de·m rait fo· di kad-de·m. Di wee we di ticha tek tich di tin we dee fo· No·mba 4 tin to du, na im im go tek tich di le·sin-de·m we dee fo· fro·nt. Mek di ticha an/o· di stude·nt yuz o·dinari pepa mek de·m oon wo·d kad-de·m. Mek de·m stat fro·m Le·sin 16 to mek de·m oon wo·d kad-de·m. No·mba 5 tin to du: TICH DI SEýNTEýNS-DEýM Wetin ticha go du:

Wetin ticha go see:

Mek yu po·int e·vri wo·d we dee fo· bo·to·m o·f di le·sin im pej-de·m.

“Abe·g mek yu rid di wo·d-de·m we dee fo· di bo·to·m o·f dis le·sin.”

Mek yu muv yo· finga o·nda e·vri se·nte·ns as yu de rid am.

“Mi, a go fe·st rid di se·nte·ns-de·m.”

Mek yu muv yo· finga o·nda e·vri se·nte·ns as yu an di stude·nt de rid am toge·da.

“Oýya, mek yu rid wit mi.”

Mek yu muv yo· finga smo·l smo·l fo· o·nda e·vri se·nte·ns as di stude·nt de rid wit di spiid we im fit tek du so. Di spiid fit dee slo o· i fit dee fast.

“O·ya, mek yu rid di se·nte·ns-de·m bai yo·se·f. Ve·ri gud.”

17

We·n di stude·nt do·n de kach hau to rid di se·nte·ns-de·m we·l we·l, mek yu stat to de yuz di wee we dee fo· bo·to·m fo· tek tich am o·da le·sin-de·m. Mek yu po·int e·vri wo·d we dee fo· bo·to·m o·f di le·sin im pej-de·m.

“Abe·g mek yu rid di wo·d-de·m we dee fo· di bo·to·m o·f dis le·sin.”

Mek yu po·int di se·nte·ns-de·m.

“Mek yu fe·st rid di se·nte·ns-de·m fo· insaid yo· hat, and de·n mek yu te·l mi we·n yu do·n finish.”

Mek di stude·nt po·int di wo·d-de·m if i dee impo·tant.

“O·ya, mek yu rid di se·nte·ns-de·m so dat pe·sin go hia am. Ve·ri gud.”

Di wee we di ticha tek tich di tin we dee fo· No·mba 5 tin to du, na im im go tek tich di le·sin-de·m we dee fo· fro·nt. IMPOýTANT: As di ticha de tich di le·sin-de·m, mek im fo·lo di 5 Tins we pe·sin go du fo· tek tich so·mtin an we dee fo· o·p. Mek im fo·lo di 5 tins to·n bai to·n. Bo·t stat fro·m Le·sin 47, di ticha mo·st to fo·lo di smo·l difre·n wee fo· tek tich di le·sin-de·m o·f hau to tich Baibul tori-de·m-wee-dee-izi-to-rid. Mek di ticha fo·lo dis smo·l difre·n wee we·n im de tich di le·sin-de·m we rimen. Taim We Di Ticha Go Spe·nd Fo· Tek Tich Eývri Le·sin Di ticha mo·st to spe·nd araund wo·n awa (o· wo·n an haf awa) fo· tek tich wo·n le·sin. Dis na di tins we di ticha go du fo· e·vri le·sin: preya, che·k egen di tins we im do·n tich, rid tins, to·k abaut Jizo·s Kraist, an rait tins. Di ticha fit yuz di fe·st 5 to 10 minit tek tich egen di le·sin we im do·n tich bifo·. Mek im yuz sho·t wee tek tich am. De·n mek im yuz 25 minit tek tich hau to rid di niu le·sin. As im de tich, mek im yuz di 5 Tins we pe·sin go du fo· tek tich ano·da pe·sin hau to rid so·mtin. Im fit yuz 15 to 20 minit tek tich hau to rait so·mtin. De·n mek im yuz 5 to 10 minit tek rid di tin we dee insaid Go·d Im Holi Buk (na fo· dis wee im go tek to·k abaut Jizo·s Kraist). Fo· di taim we rimen fo· am to kloz, an we bi (10 to 15 minit), di ticha fit yuz am fo· plee plee wee fo· tek che·k wo·d-de·m, wo·d im pat-de·m, an se·nte·nsde·m. Oýl dis tins we im go che·k bi tins we di stude·nt do·n le·n fo· dis le·sin o· fo· di le·sin-de·m we dee fo· bak. Fo· dis taim we rimen fo· di ticha to kloz an we im go

18

yuz to che·k wetin im do·n tich bifo·, mek im yuz di Tin we de·m de tek hold kadde·m (Sii Pat Ch we dee fo· bak o·f dis buk, an we de to·k e·stra tins abaut dis mata). Fo· o·nda, bi o·da tins we di ticha fit du wit di taim we rimen fo· am: a. Im fit tek am he·lp di stude·nt so dat di stude·nt go fit rait im oon nem. b. Im fit to·k wit di stude·nt abaut e·ni wo·d we de giv di stude·nt wahala. Di wo·d fit bi wo·d we di stude·nt do·n le·n bifo· o· we im de le·n nau nau. ch. Im fit tek am tich egen tins we dee insaid e·ni o·f di 5 Tins we pe·sin go du fo· tek tich ano·da pe·sin hau to rid so·mtin, o· im fit jo·st tich di stude·nt di No·mba 4 Tin to du. Afta di stude·nt fit rid o·l se·nte·ns-de·m we dee fo· di le·sin we im de le·n nau, an im fit no di wo·d kad-de·m fo· dat le·sin we·n im sii de·m, de·n di ticha fit tich di stude·nt di ne·ks le·sin. If di stude·nt fit no o·l di wo·d-de·m we·n im sii de·m, de·n di ticha fit kari o·n to tich di ne·ks le·sin. Im fit du so ivun if di stude·nt no fit no o·l pat-de·m fo· wo·d-de·m we·n im sii de·m. Mek di ticha tek so·fli so·fli de tich di stude·nt we no fit le·n so·mtin kwik kwik. Mek im tek taim de tich di stude·nt tuu. An mek im de tich am as di stude·nt ge·t niid fo· di tin we im de tich. Fo· di stude·nt we fit le·n so·mtin kwik kwik, mek di ticha tich am fain fain an kwik kwik tuu. Mek im du so fo· di kain wee we di stude·nt fit tek kari o·n to de le·n de go fro·nt fro·nt. IV. Hau to tich pe·sin to rait so·mtin Fo· fe·st taim, pipul we de stat to le·n hau to rid no de fit put de·m hat fo· lo·ng taim fo· wetin de·m de rid. Fo· di stude·nt, sho·t le·sin we go tich am hau to rait so·mtin go mek im hat re·st kulee, an i go he·lp am rime·mba di le·sin im wo·dde·m. To de rait so·mtin de he·lp pe·sin le·n hau to rid so·mtin. Afta di stude·nt do·n rid di se·nte·ns-de·m we dee fo· e·vri le·sin, mek yu stat to de tich am hau to rait so·mtin. (Dis na di no·mba 5 tin to du). Mek yu yuz di ee-bii-sii-di-de·m we dee fo· Le·sin 1 tek stat to de tich di stude·nt hau to rait. (Mek yu luk insaid di fro·nt ko·va fo· di buk. Na fo· dia de·m fe·st stat to de to·k abaut ee-bii-sii-di-de·m. De·m arenj de·m fo· di kain wee we de·m go tek tich de·m to·n bai to·n fo· di le·sinde·m. Mek yu luk tuu fo· insaid fro·nt ko·va fo· di buk an yu go sii DI WEE FOý TEK RAIT SMOýL Ee-Bii-Sii-Di-De·m an dis na fo· tek tich pe·sin hau to rait ee-biisii-di-de·m.)

19

DI WEE FOý TEK RAIT SMOýL Ee-Bii-Sii-Di-De·m

a b ch d e e f g h i j k kp l m n •

3

o o p r s sh t u v w y z zh •

2

Yu mo·st to no hau to rait di ee-bii-sii-di-de·m we·l we·l. An yu mo·st to no hau to rait de·m as de·m do·n tek aro-de·m tek sho fo· DI WEE FOý TEK RAIT SMOýL Ee-Bii-Sii-Di-De·m. Mek yu de praktis am sotee i no go had yu fo· rait de·m, an yu fit rait de·m fo· ko·re·kt wee. Na de·n yu go no hau to tich yo· stude·nt, so dat i no go had am to rait so·mtin an im go fit rait am fo· ko·re·kt wee. Dis na wee-de·m we yu fit tek he·lp yo· stude·nt, so dat im go no hau to rait: 1. Mek yu dee sho· see yo· stude·nt de hold im pe·nsul fo· ko·re·kt wee. Mek yu dee sho· tuu see im put im pepa fo· ko·re·kt wee fo· tek rait so·mtin. Fo· di fe·st le·sin o·f hau to rait so·mtin, if di ticha sii see i dee impo·tant fo· am to tek im oon hand tek hold di stude·nt im hand an sho am hau to rait so·mtin, mek im du so. 2. Fo· fe·st fe·st le·sin-de·m, di ticha mo·st to te·l di stude·nt see, we·n im de rait so·mtin, i dee impo·tant fo· am to yuz di lain-de·m we de·m dro·o· fo· di pe·pa we de·m de tek len hau to rait so·mtin. Mek im te·l am tuu see, dis lain-de·m go he·lp am to de rait be·ta ee-bii-sii-di-de·m. Mek di ticha te·l am dis tin ple·nti ple·nti taim. Di stude·nt mo·st to yuz di lain-de·m fo· tek stat to rait so·mtin fo· ko·re·kt wee.

20

3. So·m pipul we de le·n hau to rait niid ple·nti he·lp bifo· de·m stat to de rait so·mtin. If yo· stude·nt de faind am had to rait ee-bii-sii-di-de·m, mek yu he·lp am to fe·st praktis hau to rait se·kul-de·m an stret lain-de·m. Mek im praktis hau to rait de·m fo· ee, an hau to rait stret lain o·p an daun fo· ee. Mek im du am laik dis: a. mek di pe·sin rait de·m fo· ee, de·n mek im yuz im finga tek rait de·m fo· o·n to·p im tebul, an de·n b. mek im rait de·m fo· o·n to·p pepa we de·m dro· lain o· fo· o·n to·p slet.

4. Fo· fe·st fe·st le·sin-de·m, yo· stude·nt fit niid ple·nti mo·o· praktis fo· tek rait ee-bii-sii-di-de·m. Mek yu te·l am mek im de to·k di saund o·f e·vri vaue·l (vaue·l na a, e, e·, o, o·, u) as im de rait am. Mek im de to·k di saund o·f e·vri wo·d im pat/wo·d as im de rait am tuu. Mek yu tich am onli di saund-de·m bo·t no tich am di nem-de·m fo· di ee-bii-sii-di-de·m. Yu fit tich di stude·nt vaue·l-de·m wo·n bai wo·n. Fo· ko·nsonant-de·m (dis bi pat o·f ee-bii-sii-di-de·m we no bi vaue·l), mek yu o·lwez yuz vaue·l-de·m (a, e, e·, o, o·, u) fo· tek tich abaut e·ni o·f de·m. Di niu ee-bii-sii-di o· ee-bii-sii-di-de·m fo· e·vri le·sin dee fo· to·p o·f di le·sin im fe·st pej. Mek yu tich dis niu ee-bii-sii-di-de·m fo· stat o·f di praktis we de·m de tek le·n hau to rait so·mtin. Dis praktis de fo·lo afta yu do·n tich di 5 Tins to du.

o (mek im yuz di lain de·m we de·m dro·o· fo· im pepa). Im fit rait a an de·n i an de·n mo. Di Fo· Le·sin 1, mek yu te·l yo· stude·nt mek im fe·st rait

ne·ks tin im fit rait bi dis:

oooo aaaa iiii mo mo mo ma ma ma to to to na na na im im im moto moto tomato tomato na tomato. na moto. na im moto. 21

Rime·mba to to·k di wo·d im pat-de·m an wo·d-de·m bai yo·se·f as yu de tich abaut de·m. Te·l yo· stude·nt mek im de to·k de·m as im de rait de·m. Mek yu tek kwik kwik tek waka fro·m to de rait ee-bii-sii-di-de·m go fo· wo·d im pat-de·m o· wo·d-de·m we no dee lo·ng. Na afta di stude·nt do·n le·n we·l we·l hau to rait wo·dde·m we dee fo· fe·st fe·st le·sin-de·m, na im im go stat to de rait se·nte·ns-de·m. Mek yu tek so·fli so·fli tek waka fro·m sho·t se·nte·ns-de·m go fo· se·nte·ns-de·m we lo·ng. Te·l yo· stude·nt see, fo· le·sin-de·m we dee fo· fro·nt, im go stat to de rait im oon nem an go le·n hau to rait le·ta to im fre·nd, an hau to rait im fre·nd adre·s. Bifo· yu stat to de tich e·ni stude·nt e·ni le·sin, mek yu dee sho· see yu praktis hau to rait niu ee-bii-sii-di-de·m bai yo·se·f. De·n mek yu plan di ko·re·kt ko·re·kt wee fo· tek tich yo· stude·nt dat le·sin o·f hau to rait so·mtin. V. Homwo·k Mek e·vri stude·nt ge·t im oon buk we de·m de tek tich pe·sin hau to rid an rait. Fro·m di taim we di ticha finish to de tich wo·n le·sin go rich di taim we im go tich ano·da wo·n, di stude·nt fit de du di wo·k we di ticha giv am to du fo· haus. Dis na di homwo·k we di ticha go giv di stude·nt, an we no dee had to du samsam: im go te·l di stude·nt to rait o·l di niu wo·d pat-de·m, niu wo·d-de·m, an o·l di niu se·nte·ns-de·m, we dee fo· di le·sin we de tich pe·sin hau to rid so·mtin (dis na di No·mba 5 tin to du). Mek di stude·nt rait im homwo·k fo· insaid im notbuk (o· fo· pepa). Im go sho dis to im ticha so dat di ticha go che·k am we·n de·m miit toge·da ne·ks taim. Ano·da homwo·k na to te·l di stude·nt mek im tek pe·nsul tek dro·o· lain fo· o·nda di wo·d pat-de·m we im fit faind insaid di wo·d-de·m we dee fo· di le·sin we de·m de tek le·n hau to rid. Dis na wo·d pat-de·m we rize·mbul di wo·d pat-de·m we dee fo· di fo·o· ko·na spe·s-de·m o·f di sem le·sin. VI. Big ee-bii-sii-di-de·m Na fo· Le·sin 26 di ticha go tich big ee-bii-sii-di-de·m. Im go tich am afta im do·n tich ple·nti o·f di ee-bii-sii-di-de·m we dee wo·n bai wo·n bai de·mse·f. We·n di ticha stat to de tich dis le·sin, im go te·l di stude·nt see im fit luk fo· Le·sin 26 we dee fo· pej 83. Dis na fo· tek faind big ee-bii-sii-di-de·m fo· e·ni le·sin we de ko·m fo· fro·nt. Di ticha go te·l di stude·nt see:

22

1. Eývri smo·l ee-bii-sii-di ge·t im oon big ee-bii-sii-di. 2. Dis na wetin de·m de tek big ee-bii-sii-di de du: de·m de tek am stat to rait di nem-de·m o·f pipul an ples-de·m, de·m de tek am stat o·l se·nte·ns-de·m. Le·sin 26 na be·ta le·sin fo· tek tich di stude·nt hau to rait im oon nem. Bo·t pe·sin fit tich dis tin bifo· Le·sin 26. Na fo· Le·sin 26 na im yo· stude·nt go sii o·l di ee-bii-sii-di-de·m (big wo·n-de·m an smo·l wo·n-de·m), we de·m de yuz rait so·mtin. Fo· dis le·sin, mek yu te·l yo· stude·nt mek im rid di se·nte·ns we no ge·t big ee-biisii-di-de·m insaid am. An fo· o·nda dat se·nte·ns, mek im rid di sem se·nte·ns as i ge·t big ee-bii-sii-di-de·m insaid am. Te·l di stude·nt see, fo· o·l le·sin-de·m an fo· o·l buk-de·m we de ko·m fo· fro·nt, im go de rid se·nte·ns-de·m we ge·t big ee-bii-sii-dide·m. Fo· taim we de ko·m fo· fro·nt, if yo· stude·nt no fit no e·ni patikula big eebii-sii-di, mek yu te·l am to faind am insaid di ples we de sho pe·sin hau to no ee-bii-sii-di-de·m an we dee fo· Le·sin 26, pej 83 o·f im buk. Te·l yo· stude·nt mek im rid o·l di se·nte·ns-de·m we dee fo· Le·sin 26. De·n mek yu te·l am to to·k wai so·m wo·d-de·m stat wit big ee-bii-sii-di. (Onli if i dee impo·tant, na im yu go te·l di stude·nt see de·m no de tich big ee-bii-sii-di-de·m fo· di fe·st fe·st le·sin-de·m, biko·s de·m want mek am izi fo· di stude·nt to stat to rid so·mtin kwik kwik.) DI EýND Di tin we de ho·ngri awa hat na fo· Go·d to giv yu ple·nti be·ta tins an dee kaind to yu. I de ho·ngri awa hat tuu, mek Go·d giv yu di stro·ng maind to stand stro·ng-stro·ng as yu de tich pipul tins fo· di wiik-de·m we de ko·m fo· fro·nt. Mek Go·d he·lp yu ge·t pawa to de giv yo· taim we·l we·l go rich di e·nd as yu de tich o·da pipul hau to rid. Yu go mek yo· stude·nt mek im sabi wetin dee fo· Go·d Im Holi Buk fain fain. An di Lo·d Jizo·s go ble·s yu fo· dis wo·k o·f to laik pipul biko·s o·f Im nem. BIFOý YU STAT TO DE TICH YOý STUDEýNT, MEK YU TEýL AM SEE, IVUN IF NA ONLI WOýN PEýSIN, MEK IM TICH DI PEýSIN HAU TO RID JOýST AS DEýM DOýN TICH AM.

23

TINS WE PEýSIN GEýT TO LEýN BIFOý IM STAT TO RID (1-4) Bifo· yu stat to tich yo· stude·nt hau to rid Le·sin 1, mek yu yuz dis wee fo· tek du so·mtin egen an egen tek ge·t di pe·sin re·di to rid di le·sin. Dis go he·lp di stude·nt we·n im de le·n di fe·st fe·st le·sin-de·m. 1. Di ticha go to·k see: “Abe·g mek yu luk dis fo·o·-ko·na-spes-de·m. Mek yu luk de·m lain bai lain, de waka fro·m le·ft hand said de go rait hand said, an fro·m to·p lain go rich bo·to·m lain. We·n yu faind dis , abe·g mek yu po·int am.” Di ticha go sho di stude·nt hau to du di tin an de·n im go te·l di stude·nt see, “Oýya, mek yu du am.” Di ticha go du di sem tin wit . De·n di ticha go to·k see, “Ve·ri gud!” Di ticha go kari o·n to de tich fo· di sem wee, an im go du so wit dis grup-de·m o·f fo·o·-ko·na-spes: 2. 3. 4.

m

n

m

Impo·tant: Di ticha go aks di stude·nt to po·int di sain-de·m an ee-bii-sii-dide·m we dee fo· di fo·o·-ko·na-spes-de·m. Di ticha go tek im hand tek sho di wee fo· tek faind di sain-de·m we dee fo· di fe·st grup o·f fo·o·-ko·na-spesde·m (im go fe·st faind di

an de·n di

).

Im go du laik dat fo· o·l di siks lain, an di stude·nt go de wo·ch am as im de du am. De·n di ticha go aks di stude·nt, see mek di stude·nt du di sem tin we imse·f we bi di ticha do·n du. Di ticha go he·lp di stude·nt onli if i dee impo·tant mek di ticha he·lp am.

24

1

2

3

4

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n

m

n 25

TINS WE PEýSIN GEýT TO LEýN BIFOý IM STAT TO RID (5-8) Bifo· yu stat to tich yo· stude·nt hau to rid, mek yu yuz dis wee fo· tek du so·mtin egen an egen tek ge·t di stude·nt re·di to rid so·mtin bai to de po·int an rid di ee-bii-sii-di-de·m an wo·d-de·m. Di stude·nt no niid to rime·mba dis wo·d-de·m an wo·d im pat-de·m. We·n yu finish to de yuz dis wee fo· tek du so·mtin egen an egen tek ge·t di stude·nt re·di to rid so·mtin, mek yu go fo· Le·sin 1. 5. Di ticha go to·k see: (1) “Abe·g mek yu luk dis fo·o·-ko·na-spesde·m. Mek yu luk de·m lain bai lain, de waka fro·m le·ft hand said de go rait hand said, an fro·m to·p lain go rich bo·to·m lain. We·n yu faind wo·n o·f di ee-bii-sii-di-de·m we luk laik dis we·l we·l, abe·g mek yu po·int am.” Di ticha go sho di stude·nt di wee fo· tek du di tin, an de·n im go te·l am see, “Oýya, mek yu du am.” Po·int an To·k: (2) Di ticha go po·int egen, an im go see, “Dis na . Mek yu see . Abe·g mek yu po·int we dee fo· di fo·o·-ko·na-spes-de·m an see e·vritaim we yu du so.” Di ticha go sho di stude·nt di wee fo· tek du di tin, an de·n im go te·l di stude·nt see, “Oýya, mek yu du am.” Na di sem wee we di ticha tek tich (1) an (2) na im im go fo·lo po·int an de·n tek see an . Eývritaim we di stude·nt du we·tin im to·k, di ticha go see, “Ve·ri gud!” Di ticha go kari o·n to de tich wit di o·da 3 grup o·f fo·o·-ko·na-spes. Im go tich de·m fo· di sem wee.

a

a a

a

a

i o

6.

mis abi

so·n

7.

mo ma

mi

bot

bat

8.

bit

Di ticha go aks di stude·nt to fe·st po·int di wo·d o· wo·d im pat, an de·n to po·int an to·k di wo·d o· wo·d im pat.

26

a

5

6

so·n

a

i

o

mis

abi

i

o

a

abi

so·n mis

o

a

i

so·n mis

abi

a

i

o

mis

abi

so·n

i

o

a

abi

so·n mis

o

a

i

so·n mis

abi

8

7

bat

mo

ma

mi

bot

bit

ma

mi

mo

bit

bat bot

mi

mo

ma

bat

bot

bit

mo

ma

mi

bot

bit

bat

ma

mi

mo

bit

bat bot

mi

mo

ma

bat

bot

bit 27

(Sho·t Fo·m o·f 5 Tins We Pe·sin Go Du Fo· Tek Tich So·mtin. De·m tek am fro·m Di Buk We De Sho Pe·sin Hau To Tich) DI TICHA MOýST TO LEýN DIS 5 TINS FOý HAT 1. TICH ABAUT WOýD-DEýM WE GEýT SOýMTIN TO DU WIT FOTO-DEýM 2. FAIND WOýD-DEýM WE GEýT SOýMTIN TO DU WIT FOTO-DEýM 3. TICH WETIN DEE INSAID DI FOýO-ý KOýNA-SPES-DEýM 4. YUZ DI WOýD KAD-DEýM 5. TICH DI SEýNTEýNS-DEýM No·mba 1 Tin To Du: TICH ABAUT WOýD-DEýM WE GEýT SOýMTIN TO DU WIT FOTO-DEýM “Dis na moto im foto. Mek yu see moto.” “Na wetin dis foto bi?” “Dis wo·d na moto. Mek yu rid moto.” “Na wetin dis wo·d bi?” “moto stat wit mo. Mek yu rid mo.” “Dis na mo. Mek yu rid mo.” “Dis na mo tuu. Mek yu rid mo.” “mo e·nd wit o. Mek yu rid o.” “Dis na o. Mek yu rid o.” “Na wetin bi dis? Dis? Ve·ri gud!” “Na wetin dis wo·d bi? Ve·ri gud!” “Dis na tomato im foto. Mek yu see tomato.” “Na wetin dis foto bi?” “Dis wo·d na tomato. Mek yu rid tomato.” “Na wetin dis wo·d bi?” “tomato e·nd wit to. Mek yu rid to.” “Dis na to. Mek yu rid to.” “Dis na to tuu. Mek yu rid to.” “to e·nd wit o. Mek yu rid o.” “Dis na o. Mek yu rid o.” “Na wetin bi dis? Dis? Ve·ri gud!” “Na wetin dis wo·d bi? Ve·ri gud!”

28

“Na wetin dis wo·d bi? (moto) “Na wetin dis wo·d bi? (tomato) Ve·ri gud!”

No·mba 2 Tin To Du: FAIND WOýD-DEýM WE GEýT SOýMTIN TO DU WIT FOTO a. “Na wetin dis wo·d bi?” (moto) b. “Abe·g mek yu po·int di wo·d moto fo· e·vri ples we i dee fo· dis le·sin, an e·vritaim yu du am mek yu rid moto.” a. b.

“Na wetin dis wo·d bi?” (tomato) Abe·g mek yu po·int di wo·d tomato fo· e·vri ples we i dee fo· dis le·sin, an e·vritaim yu du am mek yu rid tomato.”

Impo·tant: If di stude·nt no fit faind ich ples we moto o· tomato apia, mek di ticha po·int dat wo·d an mek im po·int di sem wo·d fo· wia i dee nia im foto. De·n mek di ticha to·k see, “Abi dis wo·d dee laik dis wo·d? . . . Na wetin dis wo·d bi? (dis na di wo·d fo· wia i dee nia im foto) . . .” Na wetin dis wo·d bi? (dis na di sem wo·d fo· ano·da ples) . . .” Di ticha go to·k see, “Ve·ri gud!” No·mba 3 Tin To Du: TICH WETIN DEE INSAID DI FOýOý-KOýNA-SPES-DEýM Spes 1 an 2: a. “Na wetin dis wo·d bi?” (moto) b. “moto stat wit mo. Mek yu rid mo.” c. “Dis na mo. Mek yu rid mo.” d. “mo e·nd wit o. Mek yu rid o.” e. “Dis na o. Mek yu rid o.” f. “Na wetin bi dis? Dis? Dis? Ve·ri gud!” Impo·tant: If di stude·nt no fit sabi e·ni patikula wo·d we ge·t so·mtin to du wit e·ni patikula foto an we dee insaid e·ni fo·o·-ko·na-spes, mek di ticha no te·l am. Di ticha go po·int dat wo·d fo· wia i dee fo· insaid di fo·o·-ko·na-spes an de·n im go po·int di sem wo·d fo· wia i dee nia im foto, an di ticha go to·k see, “Abi dis wo·d dee laik dis wo·d?” . . . Di ticha go to·k see, “Ve·ri gud!” Spes 3, 4 an 5: Mek yu aks, “Na wetin bi dis?” Spes 6 an 7: a. “Dis wo·d na na. Mek yu rid na. Na wetin dis wo·d bi?” b. “na e·nd wit a. Mek yu rid a.” c. “Dis na a. Mek yu rid a.” d. “Na wetin bi dis? Dis? Ve·ri gud!”

29

Spes 8 an 9: di ticha go aks, “Na wetin bi dis?” If di ticha do·n tich di wo·d (o· wo·d im pat) we dee fo· e·ni patikula fo·o·ko·na-spes, mek im aks, “Na wetin dis wo·n to·k?” If di wo·d (o· wo·d im pat) we dee fo· e·ni patikula fo·o·-ko·na-spes dee niu an di ticha ne·va ticha am, mek im to·k see, “Dis na _________ . Mek yu see ______.” No·mba 4 Tin To Du: YUZ DI WOýD KAD-DEýM Di ticha do·n o·lre·di tich di wo·d-de·m we dee fo· di kad-de·m, sodiafo· mek im aks, “Na wetin bi dis?” an mek im aks dis kwe·sho·n fo· e·vri kad. We·n di stude·nt de rid di kad-de·m, if im no sabi e·ni patikula wo·d we ge·t so·mtin to du wit e·ni patikula foto we de·m dro· fo· e·ni kad, mek di ticha no te·l am wetin i bi. Di ticha go po·int di wo·d we dee fo· di kad, an de·n im go po·int di sem wo·d fo· wia i dee nia im foto, an di ticha go to·k see, “Abi dis wo·d dee laik dis wo·rd?” . . . If di wo·d we dee fo· di kad no bi wo·d we ge·t so·mtin to du wit foto, an di stude·nt no sabi di wo·d, mek di ticha to·k see, “Dis na _______. Mek yu rid __________. Na wetin bi dis?” No·mba 5 Tin To Du: TICH DI SEýNTEýNS-DEýM 1. 2. 3. 4.

“Abe·g mek yu rid di wo·d-de·m we dee fo· bo·to·m o·f dis le·sin.” “Mi, a go fe·st rid di se·nte·ns-de·m.” “Oýya, mek yu rid wit mi.” “Oýya, mek yu rid di se·nte·ns-de·m bai yo·se·f. Ve·ri gud!”

We·n di stude·nt do·n de kach hau to rid di se·nte·ns-de·m we·l we·l, mek yu stat to de yuz di wee we dee fo· bo·to·m fo· tek tich am o·da le·sin-de·m. 1. 2. 3.

30

“Abe·g mek yu rid di wo·d-de·m we dee fo· bo·to·m o·f dis le·sin.” “Mek yu fe·st rid di se·nte·ns-de·m fo· insaid yo· hat an de·n te·l mi we·n yu do·n finish.” “Oýya, mek yu rid di se·nte·ns-de·m so dat pe·sin go hia am. Ve·ri gud!”

TO TEK WETIN DEE FOý LEýSIN 1 TEK TICH YOý STUDEýNT HAU TO RAIT SOýMTIN Afta yu do·n tich yo· stude·nt hau to rid ich le·sin bai to yuz o·l di Faif Tins We Pe·sin Go Du Fo· Tek Tich So·mtin, mek yu giv am so·mtin to rait. Di tin na fo· tek tich di stude·nt hau to rait niu wo·dde·m an wo·d im pat-de·m. Dis na e·zampul o·f le·sin we ko·nsan hau to rait so·mtin. Di le·sin an le·sin 1 de waka toge·da. Di stude·nt mo·st to ge·t pepa we de·m do·n dro·o· lain an we ge·t lain-de·m we go de he·lp am rait so·mtin fain-fain. Mek im no pas di lain-de·m as im de rait. As di stude·nt de rait di vaue·l-de·m, we bi (a, e, e·, i, o, o·, u), wo·d im patde·m, an wo·d-de·m, mek im de to·k wetin im de rait. Fo· e·vri le·sin we yu de tich di stude·nt, mek yu tich am hau to rait so·mtin tuu.

oooo aaaa iiii mo mo mo ma ma ma to to to na na na im im im moto moto tomato tomato na tomato. na moto. na im moto. Bai di taim di ticha rich le·sin 12 o· bifo· dat taim, mek im he·lp di stude·nt to rait im nem, an to rait no·mba-de·m. (mek yu sii pej 85 fo· wetin yu go du.)

31

Le·sin 1

( a, i, o, m, n, t )

moto mo

o

moto

o

o

tomato

to

o

to

o

o

1

2

moto mo mo

mo mo moto

3

tomato o to to o tomato 4

a ma

o mo

ma mo

5

ma

mo

tomato 32

na

moto

6

7

na

a

a

na 8

im

i

i

im

9

a

o

ma

to

na tomato. na moto. na im moto. Di Biginin 1:1 Jo·n 1:1

moto

im

tomato 33

Le·sin 2

(b)

banana ba a ba

a a

bot

bo o

bo

o o

1

2

bot bo bo

banana ba ba ba ba banana 3

4

i bi

o bo

bi bo

5

bi

bo

bot 34

toni

banana

bo bo bot

6

7

abi bi i

toni ni i

i bi abi 8

i ni toni

9

o

i

bo

bi

abi na banana? na banana. abi na toni bot? na im bot. Di Biginin 1:11-12 Jo·n 15:1-5

abi

banana

bot 35

Le·sin 3

( o· )

mo· o·

mo·ta

o· o·

mo·

mo· o·

mo·ni

o· o·

mo· 2

1

mo·ta mo· mo·

mo· mo· mo·ta

3

mo·ni mo· mo· 4

o mo

o· mo·

mo

5

mo· mo

mo·

mo·ni 36

bi

mo·ta

mo· mo· mo·ni

6

7

no

o

o

no 8

antonia tonia tonia tonia tonia antonia 9

i



bi

mo·

abi na antonia mo·ta? na im mo·ta. abi na antonia mo·ni? no, no bi im mo·ni. 1 Timo·ti 6:8-10

no

antonia

mo·ta 37

Le·sin 4

mama

ma

a

ma

a

a

bat

ba

a

bat

a

a

1

2

mama ma a

a ma mama

3

bat ba ba 4

a ta

o· to·

ta to·

5

ta ba

to· bo· mama

38

ba ba bat

bit

ma

6

7

bit

it

it

bit

bo·to·m bo· bo·

8

bo· bo· bo·to·m

9

ma

a

bo·n

o·n

a

ma

o·n

bo·n

10

11

bi

ma

bo·

na

“antonia! no bo·n ma tomato!” antonia bo·n im mama tomato. mama bit antonia im bo·to·m. abi na bat? na bat. Provab 22:15

bo·n

bat

bo·to·m 39

Le·sin 5

( s, ii )

1

so·n

so·



so·n



o·n

to·tis

tis

is

tis

is

is

2

so·n so· so·

so· so· so·n

3

to·tis tis is 4

o· so·

i si

so·

5

si so· no·

si ni to·tis

40

is tis to·tis

sii

sa

6

7

mis

is

sa

a

is

mis

a

sa

8

9

sii

ii

ii

sii 10

am

a

a

am

11

sa

mis

sii

tis

so·n bit to·tis. abi na antonia to·tis na im so·n bit? na antonia to·tis. antonia mis im to·tis. antonia im mama sii am. sa, sii to·tis. Malakai 4:2

so·n

mis

am 41

Le·sin 6

(l)

tolotolo tolo

lo

tolo

lo

lo

bo·l

ol·



bo·l

o·l



1

2

tolotolo tolo tolo

tolo tolo tolotolo

3

bo·l ol· o·l 4

o lo

o· lo·

lo

5

lo· lo to tolotolo

42

o·l ol· bo·l

lo· to· bo·l

so·m

6

7

so·m

o·m

an

a

o·m

so·m

a

an

8

9

so

o

to·l

o·l

o

so

o·l

to·l

10

11

lo lo·

bo·l to·l

toni to·l. so·m tolotolo to·l. toni mis im bo·l an im mama tolotolo. toni sii im bo·l an im mama tolotolo. na so? na so. Di Biginin 7:1-3

an

so

to·l 43

Le·sin 7

Peak Milk 1

bo·s

bo·



bo·





tin

ti

i

ti

i

i

2

bo·s bo· bo·

bo· bo· bo·s

3

tin ti ti 4

o· bo·

i bi

bo·

5

bi bo· lo·

bi li

tin 44

bo·s

man

ti ti tin

6

7

man

an

an

man

8

sabi sa sa

sa sa sabi

9

miit

iit

bo·s

o·s

iit

miit

o·s

bo·s

10

11

so

ba

sii

bi

antonia mama no sii im tin an banana. abi antonia mama tin an banana mis? na so a sii am. im mama tin an banana mis. sii toni, toni na man. toni no miit im bo·s. abi im bo·s mis? a no sabi. Di Kauntin 23:19

miit

sabi 45

Le·sin 8

(k)

kat

ka

a

ka

a

a

ko·n

ko·



ko·





2

1

kat ka ka

ka ka kat

ko·n ko· ko·

3

4

a ka

o ko

i ki

ka la

ko lo

ki li

5

kat 46

ko· ko· ko·n

ko·n

ka ko ki

ko·m

6

7

ko·m

o·m

bin

in

o·m

ko·m

in

bin

kil ki ki

ki ki kil

9

8

ko·t ko· ko·

ko· ko· ko·t

10

12

11

bo·n

kat

mo

ko·n

ko·t

no

sii toni mama ko·n an kat. toni im mama ko·n ko·t. toni im mama kat bin bo·n. toni ko·m kil im mama kat. abi na moto kil am? no bi moto kil am. na toni kil am. antonia ko·m sii toni im mama kat toni kil. toni mama mis im kat. Di Biginin 42:1-3

ko·t

bin

kil 47

Le·sin 9

mat

ma

a

ma

a

a

ko

o

o

o

kokono·t ko 2

1

mat ma ma

ma ma mat

kokono·t ko ko ko ko kokono·t

3

4

i ki

o ko

o· ko·

ki bi

ko bo

ko· bo·

5

kokono·t 48

mat

ki ko ko·

ko·mo·t

6

7

ko·mo·t mo·t mo·t

mo·t mo·t ko·mo·t

biko·s ko·s o·s

o·s ko·s biko·s

to

o

o

to

9

8

to·n o·n o·n

o·n o·n to·n 10

12

11

ma

mo·t

ko·t

mat

no·t

ko·m

toni ko·t im mama kokono·t. toni ko·m to·n im mama kokono·t to bo·l. toni mis im mama kokono·t. mama ko·m ko·mo·t mo·ni biko·s im kokono·t mis. antonia ko·mo·t im mat biko·s toni im mama kokono·t mis. sii antonia an im mat. so·n bit antonia mat. antonia mat ko·m mis biko·s im ko·mo·t. mama an antonia mis kokono·t an mat. Luk 5:22-26

biko·s

to·n

to 49

Le·sin 10

( e· )

baske·t

ke·t

ke·

ke·t

ke·

ke·

kame·l

me·l

me·

me·l

me·

me·

1

2

baske·t ke·t ke·t

ke·t ke·t baske·t

kame·l me·l me·l

3

4

e· ke·

o· ko·

i ki

ke· te·

ko· to·

ki ti

5

baske·t 50

me·l me·l kame·l

kame·l

ke· ko· ki

te·l

6

7

te·l

e·l

ko·l

o·l

e·l

te·l

o·l

ko·l

to·k

o· k

o· k

to·k

8

9

mo·nki mo· n mo· n

mo· n mo· n mo·nki

10

12

11

ka ki

to·l te·l

ke·t ko·t

sii antonia mama baske·t. tel antonia mama to ko·m sii im baske·t. antonia mama baske·t ko·t na im antonia ko·l im mama to ko·m sii am. abi na toni ko·t am? no bi toni ko·t am. na mo·nki ko·t am. abi, na toni kame·l a sii? no to·k so na mama kame·l. toni im kame·l to·l. mama kame·l no to·l. Matiu 19:20-26

ko·l

mo·nki

to·k 51

Le·sin 11

( z, e )

noz

oz

oz

noz

oz

oz

bezin

be

e

e

e

be

1

2

noz

oz

oz

noz

bezin be be

3

4

e ze

e· ze·

i zi

ze se

ze· se·

zi si

noz

bezin

5

52

ze ze· zi

be·ta

be be bezin

7

6

be·ta be· be·

bo·s e· se· e·

be· be· be·ta

8

e· se· bo·s e·

9

bak ba ba

sik ik ik

ba ba bak

10

12

11

be be·

ik ik sik

se· so

no noz

bo·se· sik. im bak bo·n. na so? sii bo·se· im noz. im noz be·ta so? no, im noz no be·ta. te·l bo·se· mama bo·se· sik. sii bo·se· bezin. bo·se· bezin bo·to·m ko·mo·t. te·l antonia to ko·m ko·mo·t am. bo·se· mo·ni mis biko·s im bezin bo·to·m ko·mo·t. antonia ko·m sii am. Jo·n 13:1-7

bak

bo·se·

sik 53

( J, j, kl )

Le·sin 12

Ji

i

Ji

i

i

jita

ji

i

ji

i

i

Jizo·s

1

2

Jizo·s Ji Ji

Ji Ji Jizo·s

jita ji ji

3

4

a ja

o jo

i ji

ja za sa

jo zo so

ji zi si

ja jo ji

5

Jizo·s 54

ji ji jita

jita

klin

6

7

klin in

in klin

8

sikne·s ne· s e· s

e· s ne· s sikne·s

e·z e· ze· e·

e· ze· e·z e·

9

job jo jo

jo jo job 11

10

ko·l ko· ko· m

12

Ji bi si

nan an man

e·ze· sii job im jita. no, no bi job im jita na im e·ze· sii. na e·ze· im jita na im e·ze· sii. e·ze· no sabi jita. no, na job sabi jita. an im sabi be·ta jita. Jizo·s bin ko·m. Jizo·s na klin man. Jizo·s bin klin o·l sikne·s. sikne·s miit e·ze· mama. Jizo·s ko·m ko·m to am. an Jizo·s klin im sikne·s ko·mo·t. Jizo·s na be·ta man. Matiu 8:14-15

sikne·s

job

e·ze· 55

Le·sin 13

( u, w )

1

we·l

we·



we·





bo·tul

tul

ul

botul

ul

ul

2

we·l we· we·

we· we· we··l

bo·tul tul ul

3

4

u wu

o· wo·

e we

wu mu tu

wo· mo· to·

we me te

5

wuman 56

ul tul bo·tul

waka

wu wo· we

wetin

7

6

wuman wu wu

wu wu wuman

8

wetin we we

we we wetin

waka wa wa

wa wa waka

9

wo·ta wo· wo·

wo· wo· wo·ta

10

11

we wa wo·

12

tul te·l we·l

in tin klin

wuman sii we·l wo·ta. we·l wo·ta na be·ta wo·ta. we·l wo·ta na klin wo·ta. wuman waka ko·m we·l ko·m sii be·ta wo·ta. sii we·l wo·ta an klin bo·tul. wuman sabi klin bo·tul wo·ta. sii Jizo·s. Jizo·s ko·m to we·l. wuman waka ko·m to we·l. Jizo·s to·k to wuman. Jizo·s te·l am, a bi be·ta wo·ta. wuman te·l Jizo·s, sa na wetin bi be·ta wo·ta? Jizo·s ko·m te·l am, a bi be·ta wo·ta. Jo·n 4:6-10

we·l

wo·ta

bo·tul 57

Le·sin 14

( f, p )

fan

fa

a

fa

a

a

pe·nsul pe· n

1

e· n

e· n

e· n

2

fan fa fa

fa fa fan

pe·nsul pe· n pe· n

3

4

e· pe·

u pu

e pe

pe· be· fe· we·

pu bu fu wu

pe be fe we

5

pe·nsul 58

pe· n

fit

pe· pu pe

papa

pe· n pe· n pe·nsul

6

7

tek

ek

ek

tek

8

papa pa a

a pa papa

wo· k wo· wo·

wo· wo· wo· k

9

fit

it

it

fit

10

11

pe· n ze· be·

12

an an fan

pa wa ta

e·ze· im fan na be·ta fan. na e·ze· sabi be·ta fan. antonia tek e·ze· im fan. na im e·ze· ko·m bit am. e·ze· pe·nsul na be·ta pe·nsul. e·ze· mis im pe·nsul an im no fit sii am biko·s toni tek am. na wo·k Jizo·s ko·m wo·k. na wetin bi Jizo·s im wo·k? na im papa wo·k bi im wo·k. Jizo·s im wo·k na to tek man waka bak to im papa. abi im fit wo·k im papa wo·k? im fit wo·k im papa wo·k. im sabi wo·k im papa wo·k we·l we·l. Jizo·s papa wo·k na be·ta wo·k. Jo·n 6:38-40

tek

fan

wo·k 59

Le·sin 15

( d, ai )

do· k

o· k

do· k

o· k

o· k

naif

nai

ai

nai

ai

ai

do·kto·

1

2

do·kto· do· k do· k

do· k do· k do·kto·

naif nai nai

3

4

ai dai

o· do·

a da

dai bai fai pai

do· bo· fo· po·

da ba fa pa

dai do· da

5

do·kto· 60

nai nai naif

de

fo·

6

7

de

e

du

u

e

de

u

du

wit it it

it it wit

8

9

fo·





fo·

10

11

se· we· ze·

12

to· ko· fo·

wit wo· k do· k

sii e·ze· an moto. wetin e·ze· de du fo· moto? im de ko·mo·t wit im mama. e·ze· mama de sik. e·ze· mama ko·m sii do·kto·. do·kto· de wo·k wit naif fo· e·ze· mama noz. so·m do·kto· sabi wo·k wit naif. so·m no sabi wo·k wit naif. Jizo·s na be·ta do·kto·. ko·l Jizo·s fo· e·ze· mama. na Jizo·s fit ko·mo·t e·ze· mama sikne·s. e·ze· mama ko·m waka to do·kto· Jizo·s. e·ze· ko·m sabi do·kto· Jizo·s. im mama ko·m sabi do·kto· Jizo·s. e·ze· ko·m te·l bo·se· to sii do·kto· Jizo·s. Jizo·s na be·ta do·kto·. Mak 1:32-34

naif

wit

du 61

Le·sin 16

( g, r )

1

rat

ra

a

ra

a

a

got

ot

o

got

ot

o

2

ra ra rat

rat ra ra

got ot ot

3

4

a ra

o ro

u ru

e re

ra na da ga

ro no do go

ru nu du gu

re ne de ge

5

got 62

ot ot got

big

ra ro ru re

laik

6

7

big

ig

pas

as

ig

big

as

pas

laik lai lai

lai lai laik

8

9

di

i

i

di

10

12

11

di de du

pa pa pas

we wo· wo· n

e·ze· sii rat an got. na big rat an got na im e·ze· sii. di got big pas di rat. antonia mama laik big got. im got big pas toni im mama got. na di rat na im antonia mama got big pas. na antonia mama im got na im e·ze· sii. Jizo·s an im papa na wo·n. Jizo·s im papa laik am an Jizo·s laik im papa. Jizo·s de du wetin im papa to·k. na wetin Jizo·s du? im klin sikne·s. im waka fo· wo·ta. di wo·ta na big wo·ta. Jizo·s an im papa na wo·n. Jo·n 10:17, 30, 38

rat

pas

wo·n

di 63

Le·sin 17

( sh, h )

ship

shi

i

i

i

shi

1

ho· s

ho·



ho·





2

shi shi ship

ship shi shi

ho· s ho· ho·

3

4

i shi

o· sho·

ai shai

e· she·

shi hi si shi

sho· ho· so· sho·

shai hai sai shai

she· he· se· she·

5

pita 64

ship

shi sho· shai she·

mek

ho· ho· ho· s

6

7

pita pi pi

pi pi pita

8

mek ek ek

ek ek mek

bait ait ait

ait ait bait

9

pipul pul pul

pul pul pipul

10

11

wa we wo·

12

ze· s zo· s ho· s

to·k to·k do· k

di ho·s de sik. big rat bait am. e·ze· ko·m tek am to do·kto·. do·kto· ko·m sii di ho·s. di ho·s no ko·m sik. Jizo·s de waka ko·m fo· wata. Jizo·s pipul ko·m sii am. pita ko·m to·k to Jizo·s, “abi mek a ko·m?” Jizo·s tel am to ko·m. pita ko·m ko·mo·t fo· di ship. im ko·m de waka fo· di wata to miit Jizo·s. pita no ko·m fit waka fo· di wata. na im Jizo·s ko·m ko·l am, “pita na wetin?” Jizo·s ko·m ko·mo·t pita fo· wo·ta. Jizo·s an pita ko·m waka bak to di ship. Matiu 14:25-32

ho·s

pipul

bait 65

Le·sin 18

( st, str, ng, y )

yo· n

yo·

yo· n

yo·

yo·

stik

sti

i

stik

stik

ik

layo·n

1

2

layo·n yo· n yo· n

yo· n yo· n layo·n

stik sti sti

3

4

ai stai

u stu

e ste

e· ste·

stai tai yai stai

stu tu yu stu

ste te ye ste

ste· te· ye· ste·

5

layo·n 66

sti sti stik

pawa

stai stu ste ste·

animal

6

7

pawa wa a

a wa pawa

8

animal ani ani

ani ani animal

bo·t bo· bo·

bo· bo· bo·t

9

stro·ng o· n g

o· n g stro·ng

10

11

ma man mal

12

wa pa la

to got ge·t

layo·n na big animal. layo·n na stro·ng animal. na im stro·ng pas got. im stro·ng pas tolotolo. layo·n de kil got. im de kil tolotolo. tolotolo no stro·ng laik layo·n. man fit tek stik kil tolotolo. bo·t man no fit tek stik kil layo·n. Jizo·s na stro·ng man. Jizo·s stro·ng pas layo·n. Jizo·s ge·t pawa. im pawa pas man pawa. bo·t im fit mek man stro·ng. Jizo·s de du be·ta wit im pawa. im pawa de mek pipul we·l. Wetin Jizo·s sho Jo·n 5:1-5

stik

stro·ng

bo·t 67

Le·sin 19

( ch, v )

cho·



cho·





dov

ov

ov

dov

ov

ov

cho· c h

1

2

cho· c h cho· cho·

cho· cho· cho· c h

3

ov

ov

dov

4

ai chai

o cho

o· cho·

i chi

chai strai vai chai

cho stro vo cho

cho· stro· vo· cho·

chi stri vi chi

5

68

dov

o·l

dov

chai cho cho· chi

baptizim

6

7

baptizim zim im

im zim baptizim

8

yu

u

u

yu

9

jo·n

o· n

o·l



o· n

jo·n



o·l

10

12

11

zo· s so· n jo·n

o·l te·l we·l

pa pa pas

toni laik dov. jo·n te·l toni, “sii dov.” dov klin. na im mek toni laik am. jo·n waka wit toni to cho·ch. im ko·m sii job fo· cho·ch. jo·n te·l job, “yu bi stro·ng man fo· cho·ch.” job ko·m te·l jo·n, “a sii pawa fo· cho·ch.” im te·l toni an jo·n, “a sii pawa wit man bo·t Jizo·s pawa pas o·l pawa.” toni ko·m te·l job, “a laik di pawa a sii fo· cho·ch.” Jizo·s ko·m to jo·n mek im du am baptizim. jo·n te·l am, “a no fit du yu baptizim.” Jizo·s te·l am, “du mi baptizim.” na im jo·n ko·m du Jizo·s baptizim. Jizo·s ko·m sii dov de ko·m. im papa ko·m to·k, “Jizo·s bi ma so·n, an a laik am we·l we·l.” Matiu 3:13-17

cho·ch

yu

jo·n

69

Le·sin 20

( au, fr, G )

haus

aus

au

haus

aus

au

fro·g

fro·



fro·





2

1

haus aus aus

aus aus haus

fro·g fro· fro·

3

fro· fro· fro·g 4

au frau

ai frai

a fra

o· fro·

frau rau vau frau

frai rai vai frai

fra ra va fra

fro· ro· vo· fro·

frau frai fra fro·

5

haus 70

liv

fro·g

6

7

liv

iv

iv

liv

8

bush ush ush

ush ush bush

Go· d Go· Go·

Go· Go· Go· d

9

cho· p cho· cho·

cho· cho· cho· p

10

11

bi big bin

12

am an man

ko· m ko· s zo· s

man de liv fo· haus. fro·g de liv fo· bush. bo·t so·m fro·g de liv fo· wo·ta. fro·g no de liv fo· haus laik man de du. so·m pipul de cho·p fro·g bo·t so·m pipul no de cho·p am. na Go·d mek o·l fro·g fo· bush an fo· wo·ta. an na Go·d mek man. bo·t man big pas fro·g. Go·d laik wetin im mek. Jizo·s bin liv wit man. Jizo·s bin cho·p wit man. Jizo·s laik pita. na so im tek laik o·l pipul. na biko·s Jizo·s laik o·l pipul, na im mek am ko·m. im ko·m fo· tek man bak to Go·d. Matiu 9:10-13

cho·p

bush

Go·d 71

Le·sin 21

( sp, ee )

1

spun

spu

u

spun

u

u

o·pstee

stee

ee

stee

ee

ee

2

spun spu spu

spu spu spun

o·pstee stee ee

3

4

ee spee

au spau

ai spai

u spu

spee pee chee free

spau pau chau frau

spai pai chai frai

spu pu chu fru

5

72

spirit

dee

spee spau spai spu

spun

ee stee o·pstee

6

7

spirit spi spi

spi spi spirit

8

dee

ee

ee

dee

pe·ntiko·s pe· n pe· n

pe· n pe· n pe·ntiko·s

9

de· m

e· m

e· m

de· m 11

10

fo· ko· bo·

12

wit fit rit

dee dee stee

jo·n im do·kto· de liv fo· o·pstee. di o·ptsee na big haus. fan an spun dee fo· di haus. bo·se· an im papa waka to do·kto· im o·pstee to sii jo·n im do·kto·. do·kto· ko·m to·k to bo·se· papa, “na wetin a fit du fo· yu?” bo·se· papa te·l jo·n im do·kto·, “a dee sik.” jo·n do·kto· ko·m mek bo·se· papa we·l. bo·se· an im papa ko·m cho·p wit spun fo· jo·n do·kto· haus. bo·se· an im papa ko·m waka ko·mo·t. di dee fo· pe·ntiko·s ko·m ko·m. Jizo·s pipul dee fo· o·pstee. Go·d du de·m baptizim wit im spirit. Jizo·s pipul ko·m de to·k fo· spirit wetin Go·d du. pipul ko·m de to·k wetin Jizo·s du. pipul sii Go·d pawa we·l we·l biko·s Go·d spirit ko·m fo· pe·ntiko·s dee. Di Spe·shal-Me·se·nja-de·m Wok 2:1-11

de·m

o·pstee

pe·ntiko·s

73

Le·sin 22

( tr, pr )

pro·



pro·





tren

tre

e

tre

e

e

pro·ns

1

2

pro·ns pro· pro·

pro· pro· pro·ns

tren tre tre

3

4

e pre

ee pree

au prau

o· pro·

pre re spe tre

pree ree spee tree

prau rau spau trau

pro· ro· spo· tro·

5

kari 74

ge·t

pre pree prau pro·

tren

tre tre tren

6

7

riva va a

a va riva

8

kari ri i

i ri kari

se·l

e·l

e·l

se·l

9

ge·t ge· ge·

ge· ge· ge·t

10

11

fo· mo· ko·

12

ge·t we·l se·l

ko· ko· m so· m

“abi, yu sabi pro·ns?” “no, a no sabi am. na wetin bi pro·ns?” pro·ns de liv fo· riva. i ge·t stro·ng bak. na fo· riva pipul de ge·t pro·ns. pipul de se·l am fo· tek ge·t mo·ni. de·m de kari pro·ns fo· baske·t. an na tren de ko·m kari di pipul an di pro·ns. so·m pipul de se·l pro·ns fo· tren. Jizo·s ko·m fo· Go·d im haus. im sii pipul de se·l dov fo· Go·d im haus. an im sii pipul de se·l animal. na im Jizo·s kari stik bit de·m we·l we·l. an di pipul ko·mo·t fo· Go·d im haus. Jizo·s laik Go·d im haus. Matiu 21:10-13

pro·ns

riva

se·l 75

Le·sin 23

( gr, pl )

grano·t

gra

a

a

a

gra

planten plan

pla

plan

pla

plan 1

2

grano·t gra gra

planten plan pla

gra gra grano·t

3

4

a pla

au plau

ai plai

u plu

pla la pra gra

plau lau prau grau

plai lai prai grai

plu lu pru gru

5

grano·t 76

go

pla plau plai plu

so·fa

pla plan planten

6

7

pree

ee

go

o

ee

pree

o

go

9

8

gadin ga ga 10

ga ga gadin

so·fa fa a 12

11

an an plan

a fa so·fa

go ga gra

ko· ko· s ko· m

ko·m sii jo·n gadin. jo·n gadin big we·l we·l. grano·t an planten dee fo· jo·n gadin. animal laik jo·n gadin biko·s planten an grano·t dee fo· im gadin. animal ko·m jo·n gadin ko·m de cho·p im grano·t an im planten. jo·n ko·m sii di animal fo· im gadin. jo·n ko·m kari big stik. jo·n kil di animal. jo·n ko·m kari di animal wit im baske·t. Jizo·s go fo· gadin wit im pipul. de·m waka go pree. Jizo·s ko·m liv de·m go pree. Jizo·s ko·m pree to im papa mek Jizo·s im so·fa ko·mo·t. Jizo·s ko·m pree an im ko·m dee stro·ng. Jizo·s ko·m waka ko·mo·t fo· di gadin. Luk 22:40-45

pree

gadin

planten 77

Le·sin 24

( br )

bre·d

bre·







shii

ii

ii

ii

bre·

shiip shii

1

2

bre·d bre· bre·

bre· bre· bre·d

shiip shii shii

3

4

ii brii

i bri

ee bree

e· bre·

brii bii rii grii

bri bi ri gri

bree bee ree gree

bre· be· re· gre·

5

78

ho·ngri

bai

brii bri bree bre·

bre·d

shii shii shiip

6

7

bai

ai

make·t

ke·t

ai

bai

ke·t

make·t

ho·ngri gri i

i gri ho·ngri

9

8

we

e

e

we

10

11

12

fo· fit mit

no go gri

bi be· bre·d

a de ho·ngri. wetin yu go cho·p. a go cho·p bre·d. antonia mama de se·l bre·d. me·k a bai fo· yu? no, be·ta bre·d dee fo· make·t we a fit bai. abi, yu go cho·p? no, na shiip mit a go cho·p. be·ta shiip mit dee fo· make·t we a go bai. Jizo·s laik ho·ngri pipul. Jizo·s na bre·d fo· pipul we de ho·ngri. abi yu de ho·ngri? mek yu ko·m to Jizo·s. Jizo·s na be·ta bre·d. yu no fit bai am fo· make·t. mek yu ko·m to Jizo·s. i go be·ta fo· yu. Jo·n 6:31-35

we

shiip

make·t

mit

79

Le·sin 25

( dr, kr )

krokodail kro o o o

kro

dro· o·

dro·m

o· o·

dro·

1

2

krokodail kro kro kro kro krokodail

dro·m dro· dro·

3

4

ai krai

u kru

o· kro·

ii krii

krai brai prai drai

kru bru pru dru

kro· bro· pro· dro·

krii brii prii drii

5

80

dro· dro· dro·m

tuwe·f

krokodail

krai kru kro· krii

tu

7

6

tu

u

u

tu

faif fai fai

fai fai faif

9

8

tuwe·f

we·f

fish

ish

we·f

tuwe·f

ish

fish

11

12

10

go ko kro

cho·l cho· p cho· c h

yu yo· n ho· n

wetin bi dis? dis na dro·m. dro·m dee cho·ch. wetin yu sii? a sii krokodail. na Go·d mek o·l animal. krokodail de liv fo· wo·ta. krokodail na stro·ng animal fo· wo·ta. layo·n na stro·ng animal fo· bush. Jizo·s pipul dee tuwe·f. Jizo·s to·k to im pipul, “o·l di pipul dee ho·ngri.” Jizo·s pipul te·l Jizo·s, “na wetin o·l di pipul go cho·p?” Jizo·s im tuwe·f pipul te·l Jizo·s, “na faif bre·d an tu fish dee.” Jizo·s kari di bre·d an fish an ko·m pree. o·l di pipul we ko·m sii Jizo·s ko·m cho·p di bre·d an fish. Luk 9:10-17

fish

dis

faif

dro·m

81

Le·sin 26a

Big ee-bii-sii-di fo· le·sin (A)

jizo·s ji

Ji Jizo·s

bo·se· bo·

jo·n jo·

Jo· Jo·n

pita pi

Bo· Bo·se· Pi Pita

yu sabi jizo·s? Yu sabi Jizo·s? abi bo·se· na wuman? Abi Bo·se· na wuman? e·ze· na be·ta man. E·ze· na be·ta man. im to·k see jo·n do·n ko·m. Im to·k see Jo·n do·n ko·m. na wai pita de waka? Na wai Pita de waka? na be·ta dro·m toni bai. Na be·ta dro·m Toni bai.

82

e·ze· e· toni to

E· E·ze· To Toni

Le·sin 26b

Big ee-bii-sii-di fo· le·sin (B)

aA

ant Ant

bB

be·ta Be·ta

ch Ch cho· p Cho· p

jJ

jita Jita

k K ko·mo·t Ko·mo·t kp Kp kpatakpata Kpatakpata

sS

ske·t Ske·t

sh Sh she·t She·t tT

taim Taim

uU

una Una ve· k s Ve·ks

dD

de· m De· m

eE

enje·l Enje·l

m M make·t Make·t

vV

e· E·

e· b a E· b a

n N naif Naif

w W wetin Wetin

fF

flai Flai

o O opun Opun

yY

yu Yu

gG

go Go

o· Oý o·l Oýl

zZ

zink Zink

hH

ho·ngri Ho·ngri

p P pawa Pawa

ia Ia

r R riva Riva

iI

lL

laif Laif

zh Zh me·zho· Me·zho·

83

Le·sin 26

Big ee-bii-sii-di fo· le·sin (Ch)

Jizo·s bin ko·m. Jizo·s na klin man. Jizo·s bin klin o·l sikne·s. Sikne·s miit E·ze· mama. Jizo·s ko·m ko·m to am. An Jizo·s klin im sikne·s ko·mo·t. Jizo·s na be·ta man. Sii Jizo·s. Jizo·s ko·m to we·l. Wuman waka ko·m to we·l. Jizo·s to·k to wuman. Jizo·s te·l am, “A bi be·ta wo·ta.” Wuman te·l Jizo·s, “Sa na wetin bi be·ta wo·ta?” Jizo·s ko·m te·l am, “A bi be·ta wo·ta.” Na wo·k Jizo·s ko·m wo·k. Na wetin bi Jizo·s Im wo·k? Na Im Papa wo·k bi Im wo·k. Jizo·s Im wo·k na to tek man waka bak to Im Papa. Abi Im fit wo·k Im Papa wo·k? Im fit wo·k Im Papa wo·k. Im sabi wo·k Im Papa wo·k we·l we·l. Jizo·s Papa wo·k na be·ta wo·k. Jizo·s na be·ta do·kto·. Ko·l Jizo·s fo· E·ze· mama. Na Jizo·s fit ko·mo·t E·ze· mama sikne·s. E·ze· mama ko·m waka to Do·kto· Jizo·s. E·ze· ko·m sabi Do·kto· Jizo·s. Im mama ko·m sabi Do·kto· Jizo·s. E·ze· ko·m te·l Bo·se· to sii Do·kto· Jizo·s. Jizo·s na be·ta do·kto·. Jizo·s an Im Papa na wo·n. Jizo·s Im Papa laik Am an Jizo·s laik Im Papa. Jizo·s de du wetin Im Papa to·k. Na wetin Jizo·s du? Im klin sikne·s. Im waka fo· wo·ta. Di wo·ta na big wo·ta. Jizo·s an Im Papa na wo·n. 84

Le·sin 26 Big ee-bii-sii-di fo· le·sin (D)

A B Ch D EEFGH IJKLMN OOPRS TUVWYZ •



5

2

Di stude·nt fit rait im nem hia:

Hau to rait wo·n-tu-tri:

01234 56789

85

( o·o· )

Le·sin 27

klo·k

klo·



klo·k





po·o·po·o·

po·o·

o·o·

po·o·

o·o·

o·o·

2

1

klo·k klo· klo·

po·o·po·o· po·o· o·o·

klo· klo·k klo·k

3

4

o· po·

o·o· po·o·

au pau

ee pee

po· bo· pro· po·

po·o· bo·o· pro·o· po·o·

pau bau prau pau

pee bee pree pee

5

86

klo·k

una

po· po·o· pau pee

po·o·po·o·

o·o· po·o· po·o·po·o

6

7

una

u

u

una

8

ye· s ye· ye·

ye· ye· ye· s

taim tai tai

tai tai taim

9

gud ud ud

ud ud gud

10

11

pi po·o· pul

12

Yu Yu Ye·s

wi wi wit

Yu sabi wetin klo·k bi? Ye·s a sabi am. Wi ge·t klo·k fo· haus. Wetin una de tek am du? Wi de te·k am sabi taim. Una klo·k big? Ye·s, i big, an i gud. Na taim fo· cho·p. Na po·o·po·o· a wo·n cho·p. Yu go cho·p po·o·po·o· wit mi? Ye·s, a go cho·p biko·s po·o·po·o· gud fo· cho·p. Una sabi Jizo·s? Ye·s, wi sabi Am. Na gud man. Im de du pipul be·ta. Im laik pipul we·l we·l. Jo·n 15:12-15

ye·s

taim

gud

87

Le·sin 28

( oo, sm, nch )

too

oo

oo

oo

oo

oo

golsmit

smit

it

smit

it

it

1

2

too

oo

oo

too

golsmit smit it

3

4

o smo

oo smoo

i smi

e· sme·

smo spo dro kro

smoo spoo droo kroo

smi spi dri kri

sme· spe· dre· kre·

5

branch 88

it smit golsmit

golsmit

smo smoo smi sme·

trii

6

7

tru

u

trii

ii

u

tru

ii

trii

8

9

grep gre gre

gre gre grep

10

11

to·k to·k do· k

branch

anch

anch

branch

12

tru tru trii

no go gol

Dis na golsmit. Rat bait golsmit too. Golsmit no fit waka. Golsmit ko·l Jo·n. Jo·n ko·m kari am go sii do·kto·. Golsmit te·l do·kto·, “rat bait ma too.” Do·kto· mek golsmit too we·l. Jo·n an golsmit ko·m branch Jo·n mama haus. Golsmit ko·m liv Jo·n go im haus. Jizo·s to·k, “A bi tru grep trii. Branch we no ge·t be·ta grep, Ma Papa go ko·t am ko·mo·t. Branch we ge·t be·ta grep, Ma Papa go liv am. A bi di tru grep trii, una bi di branch-de·m. Ma papa go bo·n branch we no ge·t be·ta grep.” Mek yu ko·m to Jizo·s. Im go mek yu branch we ge·t be·ta grep. Jo·n 15:1-5

too

grep

tru 89

Le·sin 29

( sl, bl )

slipas sli

sli

sli

sli

sli

blo·k

blo· blo·

blo·

blo· blo·

2

1

slipas

sli

blo·k

blo·

sli

slipas

blo·

blo·k

3

4

ai slai

e sle

i sli

o slo·

slai spai smai blai

sle spe sme ble

sli spi smi bli

slo· spo· smo· blo·

5

bring 90

lait

slai sle sli slo·

slipas

6

7

to·p

o· p

o· p

to·p

8

bring bri bri

bri bri bring

lait lai lai

lai lai lait

9

laif aif aif

aif aif laif

10

12

11

laik laif lait

ka wa pa

bi be· bai

A laik slipas bo·t a no ge·t slipas. Abi yu ge·t slipas? Ye·s, a ge·t. We am? I dee fo· blo·k im to·p. Na di blo·k we dee fo· ma haus im to·p. Go bring am ko·m. A no go fit sii am bring, biko·s lait no dee. Jizo·s bi lait. Im laif bring lait fo· o·l pipul. Pipul we de waka wit Jizo·s de waka fo· lait. An de·m laif go be·ta we·l we·l. De·m laif go bi laik Jizo·s Im laif. Na bai Jizo·s Im Papa pawa na im Jizo·s tek bring di lait an di laif. Mek una de waka wit Jizo·s an una laif go be·ta we·l we·l. Jo·n 1:4-5, 8:12

blo·k

laif

to·p 91

Le·sin 30

( sn, sk )

sne

e

sne

e

e

ske·t

ske·



ske·





snek

2

1

sne sne snek

snek sne sne

ske·t ske· ske·

3

4

e· sne·

o sno

o·o· sno·o ·

ee snee

sne· sme· sle· ske·

sno smo slo sko

sno·o · smo·o· slo·o· sko·o ·

snee smee slee skee

5

wia 92

ske· ske· ske·t

ske·t

trut

sne· sno sno·o· snee

o·f

6

7

wia

ia

do· n

o· n

ia

wia

o· n

do· n

klo·t

o·t

o·t

klo·t

8

9

trut tru tru

tru tru trut

10

12

11

Ji di mi

we wee wia

wu tru trut

Ske·t no bi man klo·t. Ske·t na wuman klo·t. Man no de wia ske·t. Na wuman de wia ske·t. Ma mama na wuman. Ma mama de wia ske·t. Ma mama kil snek wit big stik. Di snek ma mama kil big we·l we·l. Ma mama na stro·ng wuman. Jizo·s te·l Jo·n, “A bi di wee, a bi di trut an a bi di laif. No man de ko·m sii Ma Papa wee no ko·m tru Mi.” Wo·n o·f Im pipul te·l Jizo·s, “We di Papa?” Jizo·s te·l am, “Di man we do·n sii mi, do·n sii Ma Papa. Mi an Ma Papa na wo·n.” Na so Jizo·s to·k am. Jo·n 14:6-9

snek

klo·t

do·n

mi 93

· Kad-De·m Wod

Wo·d-de·m an (wo·d im pat-de·m) dee fo· di pej-de·m we dee fo· fro·nt. Mek di ticha yuz de·m wit di No·mba 4 tin we im go du fo· e·vri le·sin. Fo· bak o·f e·vri wo·d kad, di ticha go sii di no·mba fo· e·vri le·sin. If di ticha mek ko·pi of dis wo·d kad-de·m, mek im mek de·m to bi di sem saiz, an mek im mek de·m fo· ano·da pepa. Mek di ticha kip di pej-de·m o·f di wo·d kad-de·m we im mek fo· insaid di buk so dat de·m go yuz am fo· tek tich pe·sin ano·da taim. Di stude·nt fit mek im oon wo·d kad-de·m tuu we imse·f go yuz. Fo· di No·mba 4 tin we di ticha go du fo· e·vri le·sin, mek im mek ko·pi o·f dat kad-de·m an yuz de·m fo· di le·sin we im de tich nau. Mek im kip di kad-de·m so dat im go de che·k de·m egen an egen an yuz de·m if di wo·d-de·m ko·mo·t egen fo· di le·sin-de·m we dee fo· fro·nt. Fo· e·zampul: Fo· Le·sin 1, mek di ticha mek ko·pi o·f o·l kad-de·m we dee fo· di pej we dee fo· fro·nt, an we de·m rait 1 fo· bak of di pej. Mek di ticha yuz di kad-de·m we im do·n ko·pi, an yuz de·m to tich abaut No·mba 4 tin to du we dee fo· Le·sin 1. Di ticha an di stude·nt go mek de·m oon wo·d kad-de·m. De·m go mek wo·d kad-de·m fo· o·l niu wo·d we dee fo· e·vri niu le·sin. De·m go du so bai to stat fro·m Le·sin 16 an du am fo· di o·da le·sin-de·m tuu. Na fo· di bo·tom o·f di tu pej o·f e·vri le·sin na im di ticha go sii di niu wo·d-de·m we dee fo· ich le·sin.

94

bit

toni

moto

bo·to·m

ba

tomato

bo·n

ni

na

ma

bi

im

so·n

mo·ta

mo

to·tis

mo·ni

ma

mis

no

to

sa

antonia

banana

sii

mama

bot

am

bat

abi

95

96

1

2

4

1

2

4

1

2

4

1

3

4

1

3

5

1

3

5

1

3

5

2

3

5

2

4

5

2

4

5

biko·s

sabi

tolotolo

to·n

kat

bo·l

to

ko·n

so·m

baske·t

ko·m

so

kame·l

bin

an

te·l

ko·t

to·l

ko·l

kil

bo·s

mo·nki

mat

tin

to·k

kokono·t

man

noz

ko·mo·t

miit

97

98

6

7

9

6

8

9

6

8

9

6

8

10

6

8

10

6

8

10

7

8

10

7

9

10

7

9

10

7

9

11

papa

sikne·s

bezin

fit

we·l

be·ta

wo·k

bo·tul

bo·se·

do·kto·

wuman

bak

naif

wetin

sik

de

wo·ta

Jizo·s

du

waka

jita

fo·

fan

klin

wit

pe·nsul

job

tek

e·ze·

99

100

11

12

14

11

13

14

11

13

14

11

13

15

11

13

15

12

13

15

12

13

15

12

14

15

12

14

15

12

14

Mek sho· see yo· stude·nt fit sabi an rid o·l di wo·d pat-de·m we dee insaid dis fo·o·-ko·na-spes, an mek im de le·n am e·vritaim: a fa spa tra pra gra pla bra kra dra kla sma sla bla sna ska

e fe spe tre pre gre ple bre kre dre kle sme sle ble sne ske

e· fe· spe· tre· pre· gre· ple· bre· kre· dre· kle· sme· sle· ble· sne· ske·

i fi spi tri pri gri pli bri kri dri kli smi sli bli sni ski

o fo spo tro pro gro plo bro kro dro klo smo slo blo sno sko

o· fo· spo· tro· pro· gro· plo· bro· kro· dro· klo· smo· slo· blo· sno· sko·

u ai au fu fai fau spu spai spau tru trai trau pru prai prau gru grai grau plu plai plau bru brai brau kru krai krau dru drai drau klu klai klau smu smai smau slu slai slau blu blai blau snu snai snau sku skai skau

An de·m to·k see, “Put yo· tro·st fo· di Lo·d Jizo·s an Go·d go sev yu an yo· famili. Di Spe·shal-me·se·nja-de·m Wo·k 16:31

A put fo· una hand di sem tin we a risiv an we bi di tin we dee impo·tant pas o·da tins. Di tin bi dis: Kraist dai fo· di bad tins we wi do·n du. Dis to·k na as de·m tek rait am fo· insaid Go·d Im Holi Buk. De·m be·ri Am, an Go·d rez Am o·p fro·m dai fo· to·d dee. Dis to·k na as de·m tek rait am fo· insaid Go·d Im Holi Buk. 1 Ko·rintia-Pipul 15:3-4 101

Mek sho· see yo· stude·nt fit sabi an rid o·l di wo·d pat-de·m we dee insaid dis fo·o·-ko·na-spes, an mek im de le·n am e·vritaim: ee mee nee tee bee see lee kee zee jee klee wee fee pee dee gee ree shee hee stee yee stree ngee chee vee

102

ii mii nii tii bii sii lii kii zii jii klii wii fii pii dii gii rii shii hii stii yii strii ngii chii vii

o·o· mo·o· no·o· to·o· bo·o· so·o· lo·o· ko·o· zo·o· jo·o· klo·o· wo·o· fo·o· po·o· do·o· go·o· ro·o· sho·o· ho·o· sto·o· yo·o· stro·o· ngo·o· cho·o· vo·o·

oo moo noo too boo soo loo koo zoo joo kloo woo foo poo doo goo roo shoo hoo stoo yoo stroo ngoo choo voo

ee fee spee tree pree gree plee bree kree dree klee smee slee blee snee skee

ii o·o· oo fii fo·o· foo spii spo·o· spoo trii tro·o· troo prii pro·o· proo grii gro·o· groo plii plo·o· ploo brii bro·o· broo krii kro·o· kroo drii dro·o· droo klii klo·o· kloo smii smo·o· smoo slii slo·o· sloo blii blo·o· bloo snii sno·o· snoo skii sko·o· skoo

103

104