Ein nestorianisches Bruchstück zur Kirchengeschichte des 4 und 5 Jahrhunderts 9781463222956

Emil Goeller introduces and provides the text of a unique resource for the ecclesiastical history of the “Nestorian” chu

180 86 3MB

German Pages 30 [34] Year 2009

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Ein nestorianisches Bruchstück zur Kirchengeschichte des 4 und 5 Jahrhunderts
 9781463222956

Citation preview

Ein nestorianisches Bruchstück zur Kirchengeschichte des 4 und 5 Jahrhunderts

Analecta Gorgiana

418 Series Editor George Anton Kiraz

Analecta Gorgiana is a collection of long essays and short monographs which are consistently cited by modern scholars but previously difficult to find because of their original appearance in obscure publications. Carefully selected by a team of scholars based on their relevance to modern scholarship, these essays can now be fully utilized by scholars and proudly owned by libraries.

Ein nestorianisches Bruchstück zur Kirchengeschichte des 4 und 5 Jahrhunderts

Edited and Introduction by Emil Go eller

-äk

1

gorgias press 2009

Gorgias Press LLC, 180 Centennial Ave., Piscataway, NJ, 08854, USA www.gorgiaspress.com Copyright © 2009 by Gorgias Press LLC Originally published in All rights reserved under International and Pan-American Copyright Conventions. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, scanning or otherwise without the prior written permission of Gorgias Press LLC. 2009

1

ISBN 978-1-60724-709-8 Extract from Orlens Christianus 2 (1902)

Printed in the United States of America

ISSN 1935-6854

Ein nestorianisehes Bruchstück zur Kirchengesehichte des 4 und 5 Jahrhunderts. Veröffentlicht von

E m i l Goeller

Von der kirchengeschichtlichen Litteratur der Nestorianer in syrischer Sprache kennen wir bis jetzt nur ein. von G u i d i (Un nuovo testo ,siriaco sulla storia der/Ii ultimi Sassau i.di 1891; besprochen von N o 1 d e k e in d. Siùr/sb. d. Wien. Akad. 1893) publiziertes Fragment über die persische Kirchengeschichte. Einen neuen Beitrag erhalten wir nun in dem nachstehenden, über Vorgänge aus der abendländischen Kirchengeschichte berichtenden Text. Er rindet sich in Cod. Vat. S;jr. 179, beschrieben von A s s e m a n i, Katalotj. III. 372 []', laut subseriptio in Mossul, Juli 2014 Graecoruin = 1703 n. Chr. (fol. l l T , 112) geschrieben. E r umfasst l i é fol. in 4°, von denen l v -112 r in moderner chald. Schrift, 112v-114v arabisch abgefasst sind. Fol. 1-U5 enthält eine am Ende unvollständige Erklärung des nestorianischen s. g; Nicaenuni (cf. H a h n , Bibliothek 114 f f ) , fol. 66r-104y Varia zur nestorianischen Dogmatil-; und Polemik, zuletzt von 101 an die Gegenanathematismen des Nestorius und einige kurze Auszüge aixs andern Schriften desselben. Fol. 104 beginnt der nachstehende historische Text. Citiert werden 3(1' .Tai)ja ibn Adi (-¡- 974 n. Chr.) ; 37' Abü-1Farag' ibn al-Tajjib (f 1043 n. Chr.). Die Symbolerklärung ist mithin frühestens im 11 Jahrhdt., aber auch schwerlich viel später entstanden, die Zusammenstellung der folgenden Stücke (von 6ßr an) nach .Jôhannân bar Penkâjê, von dem fol. 98'—101v ein Stück aufgenommen ist. Was nun den histoi-ischen Text selbst angeht, so darf man wohl annehmen, dass ihn der Urheber der Zusammenstellung, der nicht, Geschichte schreiben, sondern nur die geschichtlichen Ereignisse für seine apologetisch-dogmatischen Ausführungen verwerten wollte, einem Geschiclitskompendium seiner Zeit entnommen hat, das

[1]

Ein nestorian. Bruchstück z. Kirchengesch, des 4 und 5 Jahrh. 81 selbst wieder, wie unser Text sehr klar zeigt, aus "Werken älterer Kirchenhistoriker kompiliert war. E s liegen nämlich unserem F r a g mente folgende Quellen zugrunde: 1) Sokrates, Iioi^7)i 3¿>vAj>¿AÓ 1}¿¿AÍ A ^so ¿J^jb A_.).iox

v-jÍSÓÍÓ .

^icr

—¿XUJ3

OSJ3JA2?

v_s2lo . o c i x ò ò l a

wfijjJ^òlòiò

. —ü3C33j¿aí2;3

. )_JDÒSOJ3J.J3

ei.fi n

^X^ojt s á a

:

o s o 2 l

^»xiiòLo ^ x s i l oiAá^i

v_ibJClÇ=olS

ovsixi •

pD JjclAiò . ^ÍÓ3JÁÍXI3

^jáibVj

J j j a i D

Axa

^_.AÍ'Aó

2)>¿Ax

Ajxíj Agtn

lacro

.

• CTI

en

• -wioájJó-' o!¡

2

^spöaiäs oäio ^sozó

>_í&_í3J35Ó (106 r°) OcÍxÍidZsO s-SJÒ3C7UDJb3 }LX30 . T 3 3 AÁ03

'

3

Ukjcn o flL l a

33

^ulÄCU^jlsO

JjCT )L¿=lija C7Ì33X3 wi»033.ia>AÍ2:3 CTIX-kX-Cl

^ócnABi^ijo

Hdschr.

^ccri

2i v^icSj^jJ^ibOXIDÓ

.;. " l ^ + i t ä o j b l

)_Xj3Í33

Oli

CÜtoiiTjp laAiSC

. 2)x>i' _V5©X3 i_!boiDJSBjiJL

.

^spo

lA'»oo

15-ti>p

lijXjl

,z£a

. IfloV-i

. ootji

cnAjA ooi,

• OOMS ^ ¿ a c o ^ y >

u^oibJoo

^ofliUjD • lOibrLjZ ^ c a i j i x i

ij?

3*.=

y*3

)

^-ib-y-ioiolo

• etÜa

cnvxoiiä

. >-»lx

. äxsJa

cn?

'•• i-So-P

^ J j ä i o . Icon ( 1 0 6 •

Ij.juc^xJ

uJ^IJD

oj^

l^-k??

}lAZ ^LSöxiajsL I o o t j d Lax l\ij_.?5o

oen )^X3

liäoibD

wso-iA^jaojUo •

^j.xA'.äAox> ^ 6 j S j 3 ^ssjfli^-socl )jc_>:?-bJ V^V? \±Aiaa ,

i •¿öS

wfiJOSCTUOia A x j A ß t l

O-DA:??

b>c

4 uiöVJ3 v-SbOjiZl

•:• >—l-=3_i=! lex.

^ÖJen OXJÄ .

v_.3i6.nVj i

lßü-»äio-i lu

P

ooeji

cA'd 5>ol s ä

guiix

CTAJ-OX).!

.;. )j»xi*j3 i_sbÖ3ffuoa>3

. ^iiä-niost

k_SbÖD!TU0Ä3 ^imSaa

Jiaooa

ooll 2

3



. OOtji

^ f j x ^ayjAä

sdo

i_iBj,iOjfli2iJl l j j ü l

AÜ Toj -_.ajj.ioi Vi Z? ^.jJcn ^ i j A o . o c j A A A

«_ajj.A>jfli2; i—S». l ^ i a Z f l u s o A v__»CTIÖA_.I ^ - . ¿ p - a y i ^ U . j

. oi^Z ^¿».».iejVyZp

Aal

y^öll

1

Hdschr. o u o l o i ^ j

3

o fehlt in der Hdschr.

[7]

^ejoio^j

uaoAo . ^.j^AZ

• O-f-^?

V^-k?

^jiigio Ii

1

3-äo

:

O03.n ^soLjbUs

20

Ein nestorian. Bruchstück z. Kirchengesch, des 4 und 5 Jahrh. 87 Alexandri, quia dominus voces iustorum suoram exaudivit. Arius, cura dolose in ecclesiam ingressurus venisset, l a t r i nam quaesivit et postquam invenit, introivit ; tum viscera eius discissa cum vomitu exciderunt et amarum

iudicium

et terribilem horrendamque mortem, quae cum scelere eius congruebat, subiit. [ S . I . 3 8 . ] . E t post Alexandrum Athanasius in locum eius si.

succes-

[cf. I . 1 5 . ] . Eodem tempore synodus congregata est Antiochia e. Con-

vocaverunt earn i l l i , qui ab Eusebio Nicomedensi Et

Eustathium

stabant.

magnum calumnias contra eum commenti

in exilium pepulerunt. [cf. S . I . 2 4 . ] . E t perturbatio et seditio in tota urbe propter illustrem E u s t a t h i u m e x s t i t i t . E t Ariani quidem Eusebium Caesareensem, ut qui ipsorum opinioni faveret,

in

urbem

inducere

volebant. E t reliquus populus, ut sanctum E u s t a t h i u m red licere t, tumultum fecisset, nisi rex perturbationi

finem

fe-

cisset. E t Eusebius rogatus e s t , ne veniret [ S . I . 2 4 . p. 5 1 . ] , et laudavit eum r e x , cum

diceret eum dignum

non unius urbis sed totius orbis episcopus

fieret

esse,

qui

[ S . I. 2 4 .

p. 5 1 . C . ] . E u s t a t h i u s in patriam suam abire ibique

habi-

tare iussus est.. Hic rex errasse videtur, quod causam

tanti

v i r i , eversoris sectae Arianorum et principis concilii Nicaeni, non e x a m i n a v i t . E t cum per octo annos sedes Antiochena sine episcopo mansisset, qui ab Ario stabant, Euphronium ibi constituer u n t . [ S . I . 2 4 . p. 5 1 . C . ] . E t cum Ariani Athanasium accusareut, rex T y r u m i t e rum

synodum

et Athanasius

cogi et causam

Athanasii

omnino victor visus est.

examinari Et

iussit

iterum Ariani

ad regem venerunt et multas coram rege accusationes contra Athanasium commenti s u n t , quod quamcliu Athanasius Alexandriae esset, opinio Ariana non prospere cederei, S. I. 27. 28.].

[8]

[cf.

88

Goeller

uiBj.j3ji:2; .

^iojjp^ao 1

(107 v°) • I-ÄJXJ AASO? ä f t i ^spo o o i a • •-Soin OlVlÄOM CJlDJ.SoJi!i

^jifijK

=-3=?

)_Sana>ät= ) i * o »



JSÖjaüiSl

^a>.».iö3_D:>o v_iv.c

ja5

1

WoS

: >~=>-.ax

»J* ^ j h ä k o

llipN-D 1—x.^xJp looi • >(röA_il

,

)-JDC50-±1-KJ3 ^¿b-kjajboiy .

lAoSC^UoSlt ^VD UoSi

lAai>o_.cr,o . aiAAoaa

Vi_al v_S»ÖjiZis tr_>>X0ä OOj,XÖO )

.

3J=>« U p j J A s

0 _ j c j i v_Jbä30\ig.S» y

üixiD ^OOIOJID (TlKoSoJ 1 S-lbJ;,

DJÄ_j

5

OÖl

^SÜm l A ä J l

Ajjtji >~3oA

- S Ü 01= l o w i-tojJBjVlÜo .

3 Moäo )sÖ0fflj3 v.ibO>Jöj W p t . 0Ö1

Plnbscio . ) i o 4 i o

^öaiAui-üos ^oj-J o-na^o

tji^&sao (107 v°)

^-"J

01

)_aiio

A-»)*>:?xi Jjoi

. Iso-cuId

03^1 ).j.i)jj3 lVlCJ>C-iE31

)So r U x o J j j x ^ j L b 1

\

i_Jb0 3CT.10.Sb •

'

L-iaai^-i^toi-n \±Ä>o

=4

~£D-i>-3Söol . (713.3 wiÖOJjJ^J^lbOXl ¿ i I ä * ¿ixjjx

IACJ^JÖI u5CJ.XIjä Icöi

j-X

-^.laO . 2 . I i ) j C 3 0 . 0 AjlV.3 Ifib-oscij

}

¿ i a o q ü -.jaAs. . ^ j b j j i s - n s i o Moä -A^jo Jiaäjaä

1 . . rnn V V , i n h

1

ir»

J j j . j ¿1

löoio

o ^-SJ-J pä. 0

. Cl-J i-jO^i ).äAx>3 J-ZlAi-io 2.3X1 aiAoJ

Hdschr. fügt hinzu: V - l o o i

w j f f i o A j l , hat aber )-x*x-n

getilgt. 2 [ J fehlt in der Hdschr., ergänzt von Baumstark.

[9]

selbst

Ein nestorian. Bruchstück z. Kirchengesch, des 4 und 5 Jahrh. 89

Verum postquam rex mortuus est, Eusebius Caesareensis e vita decessit. Acacius discipulus eius in locum eius successit. [S. II. 4, 5 . ] . Alexander quoque, episcopus Constantinopolitanus, postquam per viginti duos annos ecclesiam gubernavit, obdormivit et P a u l u m inter et Macedonium clelectum episcopalem habendum reliq'uit. Cum P a u i u s presbyter ecclesiae, vir magnae iustitiae scientiaeque esset, (nihilominus) Constantius P a u l u m ex episcopatu depulit et Eusebium Nicomedensem (hominem) scelestum, qui impietatem Arii confirmabat, introduxit et in loco eius constituit effecitque, u t alia fides pro Nicaena s p a r g e r e t u r . [cf. S. II. 6, 7 . ] . I t e r u m reges undecim annis post mortem p a t r i s ( s u i ) s y n o dum coegerunt in urbem Sardicam Illyrici [ S . I I . 20. p. 89. B . ] et intererant lniic concilio' etiam homines praeolari, ut Iulius I l o m a n u s et P a u l u s Constantinopolitanus et A t h a n a sius Alexandriiius et reliqui alii et adiudicaverunt sedes suas Athanasio et Paulo et Marcello Ancyrano [cf. S. II. 2 8 . p. 90. C . ] , cum is prius causam suam rectificasset, et plurimi, qui concilio i n t e r e r a n t , fidem Nicaenam amplecteb a n t u r [cf. S. II. 8 . ] . Cum autem rex Constantinus ecclesiam Antiochiae aedificare coepisset et mortuus esset eamque non perfecisset, ad finem eam perclnxit filius eius Constantinus. Eusebius autem synodum Antiochiam ecclesiae consecrandae causa convocavit, neque nlluni non movit l a p i i e m [ S . II. 8. p. 73. D . ] , ut fidem Arii confirmaret. Magna, autem perturbatio in urbe nata est. E t rex cum audisset bellum exarsisse propter P a u l u m et Macedonium, praefecto scripsit, ut P a u l u m depelleret. Qui cum timeret,, dolose egit et velut honoris causa P a u lum ad se vocavit eique litteras regis ostendit. pjpiscopus comiter indicium iniustuin in se suscepit. Praefect.us protexit locum et P a u l u m captivum abcluxerunt et euni in

[10]

Goeller

90

V_JCR,O*IO5LO

)_j.5¿óoi5

U — À I V_JCNÇJXO

oiáfcó

LAÁO?

5VI^Ö

.

JÁDSOOI

1

)3Xo4

L\¿Q

.

ZOO1

LAB!>JI

CJ^ÍJIZO • \>ÓS ( 1 0 8 R°) P J T L O . V T

TOJIII

AÀ.

^Ò>O-IFJJ.SBJ

. OP-BV. ^CTNS

OÓI

OSO-K-N^O

ÍLÜCU:

C X J À Z . _ ^¿ÎJÂO .

.;. CTIVIÄOS .

U-JTNOSÓÁXIÓ

2



1—1^0 . A Í 3 V .

¿.»4

T-Í-JSÓVI . RV>O4X

. )

>

A

X

A

À

LAÖXJI

AIA

I

"j-xiisac ,

^ J Y S Ü . WSBÒ_.IL3

A'XZ )JOCSO¿IZI O O I *

I

Z

.

14

CTLAÓÁ».4'

ASOJÁ

JJTOD W Í Í J J A ^ Í O S ] ! ÓÍTU: ( 1 0 8 YO)

T-A'P

JJ°4*

-IRVA>A

Z AOTOÔJX.A .

1 >OMD R

IO

OOAI ^ÒSRD

*_A>ÓIJ.J.3

O--?

1

HDSCHR.

2

HDSCHR.

3

HDSCHR. L I Ó X I - . ! ?

"i—^f

LÓOIO =

CF. CF.

SOKRATES.

SOKRATES.

[11]

10

ZGÄB

» 0 Ä « ) ^-JSJUSO

Z¿.NI

}»OÄ£>

]5

. K_SECA>::J^? W T O ¿ J Ó L S X I C

^-.JAIC . V¿J>O

^ V . . V_SBJ.JÀS-OSC

)

ADI ^¡0 òi^so axso

}••*•>'2- T - J 5 ~ ' Z L I J O * .

T-JJJXSSO V-JOÒÀÒDÒ JCTI

WOXB 1 A 4 n

^ » J C J L I ^ S J Ò P T T U D S B < LÓL . O I ¿ . Z L . C 5 D 3 O U 0 Í & 3

LÓÓRNLA

T—JKXCJÄ

AXJ

I_SSJ.¡A^3ÓLO ^AJ^XUBZ: A J A :

IP^

3



R-Í 1 - 1 ?^

J A ¿ I K Y J I ¡ O S J Í V

OO».SB\I\I Z C .

34° • )

5

O?«?** • L - P Í - V ^ ^ 1

"¡.¿¿à3-HN ^ » I P ^ F T O O D À

J^TÓ

y

. -A^FLJ ^ÍÍLÉDO

ISÀ^I'

5.JZ

^

3

^ J - N O B ^SP ?UO:>M\Í\I2 LI_O2O • - . j j i c i D u a

^QXliöJ

wxxuo 15

ObJia Off!D . ^Sa+Sncb^-KL läcn v_J-3ub

—i^ 1.J3 TLä^xj 3-baä . ^sobscaoil TljjoJa >bJx ).1'3 • 1I1OJ:»-. 01 ^J^iC |~>-»J - k l i ^ n s o l

3jl .

lAcaöj=iba)l _.cjc

— yja

o fehlt in der Hdsehr.

2

Hdsehr. r ] fehlt in der Ildschr, ergänzt von Baumstark. [ ] fehlt in der Hdsehr, ergänzt von Baumstark.

[13]

Ij-jO-JSlC . t-iD CS0X13J

-—.3^333 oL . )

1

1

^oj^a

k__»ffiöj»i«o

03

3

0CT1 ^sp

trflootacl ^coil&ja }Läl>p ¿.¿3 ^soo .

3JDX3

)

!0

"ü^tol cnj ^aJ^jk» a ä

3.03 lVlcAix>3 LAijJl )aB.ÜSBiiL oJ*.3 ^CS . lö^.

.;.

»—aoho

34? lioiö .

0133*3 .

CTu^ioxs ^¿.cdViSI! )aü.oiBSl

1

- x A x i i 20

Ein nestorian. Bruchstück z. Kirchengesch, des 4 und 5 Jahrh. 93

secum habebat: « Obviara, inquit, illis nos convertamus ». Qui cum in desertum fugiendum esse dixissent, eis persuasit, ut contra p e r s e c u t o r s se converterent. E t postquam se converterunt et illis occurrerunt, illi interrogaverunt, num Athanasius prope esset. Hi autem : « Iiaud procul, inquiunt, a vobis abest, sed facile eum assequemini». E t ab eis derisi ilium persequebantur. Athanasius (autem) contulit se Alexandriam et se in occultum abdidit. [S. III. 14.]. Et alio tempore diu in sepulcro patrum suorum delitescebat. Iterum inter Meletium et Paulinum dissensio exstitit et postremo sedes Meletio adiudicata est. [Th. V. 3.J. E t factum est, ut Theodosius, cum quadam die dormiret, in somniis Meletium imperiali chlamvde ipsum induere et (regalem) coronam capiti ipsius imponere videret. [ T h . V . G . ] . E t postquam victor rediit ex bello, ad quod (gerendum) eum Gratianus miserat, hie eum regem secum fecit [die] 16 mensis ianuarii. Qui cum rex factus esset, omnes episcopos orthodoxos regni sui Constantinopolim ascendere iussit et, cum episcopi in palatium introiissent, ne quis sibi Meletium ostenderet interdixit. E t rex, postquam omnes invisit, eum ex somnio, quam viderat, agnovit. Et cucurrit et manus, oculos, genua eius osculatus et cum eo de somnio collocutus est. [Th. V . 7.]. Eodem tempore Ambrosius exstitit, qui propter caedes, quas fecerat, regem (ab ecclesia) prohibuit. E t rex se arceri libenter passus est, ut decet. [cf. Th. V. 18.]. Et iterum dissensio inter Elavianum et Damasum exstitit. E t rex imperavit, ut (Elavianus) cum Damaso reconciliatum iret, et Elavianus regi I'espondit: « Si propter fidem (meam) ut non congruentem cum fide aposfolorum aut mores meos velut non dignos episcopatu me accusant, accusatores meos iudices mihi constituo et, quidquid in me latratur, accipio (?). Sin de sede et principatu contendunt,

[14]

Goeller

94

• "b'l

Ii i

= U . ^Lji^Vixi 1 h c j x i o

^solxia i—iOi_.5jc ^».Joua

da

(109 v°)

. v__» aiandi

v-SbOSO eöt

y scn . l_£B_.3Q^ibJ

.¿so Icoi "ßsi]

. ^fljOJ^J^foOJ^J ^so

)jäj>0 low

J-Laooläs

Ä

crj,j )iao .

. ^ A t e ä j b l s JiwCÄOD M ä — l o

1

!=-=>»? lüjö

)jä9*0 IAJm

c71 :

iftjfjjä

)jctj

3 (71 W o • -? cJi>oc y^lx

. ^jjuSSO 5

^ l o m j s__.cno^_.lo OO ¿m 10 . 1 Ii DJ.

i-JsäAij Jjcj 1 ^öcnjso löoi ^»Joio diA' locr A_»lo Vioj1

äfta .

ooö_» ^ . - ¿ ¿ j i ^ a o o v

Aocii

. 4 Öliix^o ]Lp oJJa lA'SOg

loöi \ l j l o ddÄ 01710 1^ = 1 10 1

AuomS '' cniJi ^ x ä

chJLri l = oi ^o ^SÜo d "^.^ Välxa Ooi_a ^p ^ j o d s o J • CTIOm 'r H-ixS-i

ooi»mos ¿>oZc 1AsjJ»A':»c sjpx &3X3

J

?*• 1 A>oc.i ^öjoiao

AäJ_.3 (HO r°) ^»äiol V? c"J ¿>=1 J ^ i - i i ^ H ogio . A p l j l?o>o? w u t

ladt

^äcti ssoj sAo .

}J?o . Tbo*«« oäi lirll

T ^ f * ^ ? W 0 ^ ^-l?0*®? j

AiJ_» ^ ö > o L

^x: LViöSaiib lacn sK-i < i k j l o • Isen od

, v_SB_öjjJ öä L ^soA I ö o i d u J ä öloaa

^ ö o u l a 3 •-jöcn ^¿ÄOÜO . l A c i ^ - i ^ocnla 33*0 D I U «

1 V » - ^ -

ero . 1 A c J -

»ödi

)j.XO^X

1

COOIO . ^ÖX-k-iv

äflia

=

is^t

)—£.A>p3 ui

¿ i j ä ^ S ^i»Cj0 ^iböjfiojps

^-Ji. i—»tjiajy^o ^ o c r j ^ ^¡o *_£böAic_n3 0133X U]A Ul

} - » D i . " obe^-cLa

ooani ^ j b n i i a o a

Z-Oi>0 ^ j l )ÄA>pA 35«Z ).JC710 «T-AAsC ^ i i k l ^Ö ffujDjl

Tjixcio

aü .

L-Jv

(110 v°)

^toBkijAjD )J3.2io . Jj-iä-A

33X0 . Vwjöojäoxis

cu

iii»

i-tooJio-p?

3 £VAA_.L LD^OX Aocti Atisjjd

;

^xd

-BJO-IDO-O 5

OD^ yl'3 otssäL o )LäJbo OsSAd i - J ^ O

tj-jJ \_xoHJD

. ^ojl

T-ALna ii\jjoV,o

io^coj-; c n A s d i j a

• ^cjyjvoo -s&öJsoxiJ a>e6^.to .

SA uSjRl30.n0.^i&ölD

ol

)xji

^ o ^ L :

. ^Ä-lxipi 1 i c J x s o i ^ ö 2.001

COT Cf|SmlD i-iv. ^DO-DD 3

lis I z ^ q x ^ ^ ö j A j d

i-MOD-mL D i . V_JAO

yCO-_.5A sJJN 3 9 ^ 5 1—idia

J

ixdJq

).iii)oc .

cracxJ^a

OOOJ3 . 2.3±lDj!oJ

^-J^-iO [7133X0 15 3

J

• ¿50 3

OD )jCTl J V , ^j3>oi . i_i003üX]A>aj9 Olj Icdl ¿»>>3 LdjD 1 ¿J-J-4 3>o 1 o . c n — » i i i o a ^¡e a i - a s l ?

Ji> i^JD^O . cm s*.

3

)•— er i

li^pc-n

l ^ O j ä » ? J-3flJJ3 J.A 1 locfi - — Z I )J''3 wOlcALjs ( H I r°) I: ^AA " ^ » J

Ipcn uj>s

c

1

J^SaJX

^¿J1 ^3cr>, T-l ^»«Xji ].!' 9 ^¿Jcno

1

Hdschr. la&a

2

Ildscbr.

3

Hdschr. i^fjSc-»*? , verbessert von Baumstark, cf. Payne-Smith, s. v.

4

Hdschr.

5

[ ] fehlt in der Hdschr.

[17]

Ein nestorian. Bruchstück z. Kirchengesch, des 4 und 5 Jahrh. 97

pro sacerdotio daretur. [G. p. 30, 31.]. Quae omnia Cyrillus (fieri) permittebat. E t erant perturbationes et caedes et alter alterum excommunicavit. E t rex Iohannem patriarcham Antioehenum accivit, ut utrumque examinaret. Qui cum venisset et Nestorii fide examinata earn cum fide apostolorurn congruere vidisset et fidem Cyrilli invisisset ac ineptam earn esse invenisset, ad regem se contulit eumque arguit non decere litibus spatium dari neque. Nestorium deponi. E t excommunicaverunt Cyrillum et Memnonem. Turn soror regis, quae pecuniam acceperat, frustra lamentabatur, ut Cyrillus acquiesceret, et Iohannes patriarcha peccatum Cyrilli regi demonstravit. E t (ipsa) pars Cyrilli se ridiculam esse comproljavit. Scilicet seuem monachum, qui a parte ipsorum stabat, instigaverunt et manibus ad regem portaver u n t . Qui r e g i : « Tibi, inquit, veritatein Cyrilli demonstro et errorem Nestorii ». E t rex respondít ei: « Hanc quaestionem Iohannes patriarcha examinavit et verificavit et in animo meo insculpta est. Fac, abeas». [cf. G. p. 32, 33.]. E t doilinus Nestorius in desertum Oaseos se contulit et Cyrillus, cum excommunicatus esset, in monasterium introivit, in quo Dioscorus habitabat. Is dicitur centum quinquaginta aut viginti hastas(?) erogasse, ut Nestorium de sede sua depelleret. Item dicitur nihil nisi carnem porculorum et gallinarum pinguium manducavisse. Quibus de rebus sufficit ex mille litibus nos unam, quae ad rem pertinet, perscripsisse et eas, quae ad rem non pertinent, non commemorasse.

«c^Sägs

ORIENS CHRISTIANUS. I.

7

[18]

Eine jakobitische "vita,, des Nestorius. Veröffentlicht von

Dr. E m i l Goeller

Es ist eine eigentümliche Erscheinung, dass die Geschichte nicht selten das Lehen von Männern, die zu grossen Bewegungen und Neubildungen den Anstoss gegeben haben, fast ganz mit Stillschweigen übergeht. Zu diesen Persönlichkeiten gehört auch Nestorius. Dass schon die Zeitgenossen vor allem über dessen letzte Geschicke im Unklaren waren, hat bereits E u a g r i o s mit besonderem Nachdruck hervorgehoben (Hist. eccl. lib. I. c. VIII). Um so wichtiger ist für uns jede neue Notiz, die wir über ihn gewinnen können. Von diesem Gesichtspunkte aus ist der nachstehende Text nicht ohne Wert. Obwohl legendär und ganz unhistorisch, wie die Bemerkung über die Epiklese, welche auf einem Mißverständnis des Gebrauches der Peristera in der alten Kirche beruht, und vor allem die Hereinziehung des Joannes Chrysostomos in das Ephesinum nebst der daran geknüpften, merkwürdigen Erzählung zeigen, so enthält diese kurze Vita doch manche interessante Angaben, die wir aus anderen Quellen nicht kennen ; nicht ohne Bedeutung ist sie vor allem auch f ü r die Beurteilung des Verhältnisses zwischen den Monophysiten und Nestorianern. Die rohe Art der Bekämpfung die in der zum Schlüsse angefügten gehässigen Eluchformel ihren Höhepunkt erreicht, verrät deutlich genug, wie gewaltig der Gegensatz, wie tief die K l u f t zwischen den Anhängern beider Sekten im Laufe der Zeit geworden war (vgl. übrigens hiezu auch, B a r ' E ß r ä j ä, Cht'on. Syr. ed B r u n s , latein. S. 140). Ist der Name des Arius auch nicht genannt, so ergiebt sich doch unzweifelhaft aus der ganzen Darstellung, dass es der Autor darauf abgesehen, das Los des Nestorius mit dem des Arius in Parallele

[19]

Eine jakobitische " vita „ des Nestorius.

277

zu setzen, ein Versuch, dem wir übrigens schon bei E u a g r i o s (1. c. I. 7.) begegnen. W a s die Benützung früherer Quellen angeht, so ist hervorzuheben, dass bereits S o k r a t e s auf die sonore Stime und die Schlagfertigkeit des Nestorius im Reden hingewiesen (Hist. eccl. lib. V I I . c. 29), dass E u a g r i o s (1. c. I. c. 7) und nach ihm viele andere den Untergang des Verbannten in ähnlicher Weise geschildert haben. Als eine mögliche Quelle f ü r den Namen der E l t e r n des N. könnte J o a n n e s v. E p h e s o s angesehen werden. Die Bemerkung, kein Regen werde auf das Grab des Toten niederfallen, wird als Gerede der ägyptischen Monophysiten nach nestorianisclier Quelle auch von B a r - E ß r ä j ä (1. c. S. 142) erwähnt. Der Kodex, dem der Text selbst entnommen ist, befindet sich im Museo Borgiano (elenco separato VII); er umfasst 255 folia in 8° (Papier) und enthält ausser der Vita des Nestorius (fol. 240°-250 r ) Auszüge aus Severus al-muqaffa die Sammlung der apokryphen Apostelakten in arabischer Ubersetzung (cf. L i p s i u s , Die apokryphen Apostelgeschichten und Apostellegenden Ergänzungsheft 90 ff.), einen Wunderbericht aus der Zeit des Chalifen al-Ma'mün, kalendarische Tabellen, Schreibübungen, alles mit Ausnahme der Nestoriusgeschichte Karsüni, und ist laut Unterschrift am 10 Feb r u a r des J a h r e s 2031 Graecorum, also im Anfange des 18 J a h r hunderts vollendet.

[20]

278

Goeller

*

KvJtf

. J L a i s o ; ^ ^o ^o

ta^mj ^

JLjOf jtaiJL

(f. 247 ro)

ja^au

jbo
ofj J i ^ f f i *

JL*oíX

vxiSo $ j^Of

„¿. 70*20

aams?

j a ^ a u jijo j5

JlJo

isaams?

v j i a j o Í^W»JLA20?

Ua^op ooof ^ o ^ J ^ o

Jooí

n \ s o ooch ^ A l x

Joot +

l®>aam£>?

^ IjLZijaC ^ J ^ I J I

¿b J L o f

,.«. «CH AM? Of^sSO «• . Of» jhcaS lXûaU^CU? ó¡ ""Was ^ ^ i o

1

^ j j

R j o ^ òo» Jln^o*^ JLa^soyo Ht R o ^ i S

O)^

i,oo»

o

Rúo?? O^eoío^

^

^o Joo< ^ ( O * isla ^

.

COOi

^ j o t . ^ . » o ^ o j»o
¿£0 O ^ O

Itelo

a^Suo

|L*> Í 0 f \ ) j QjjOJV-O OfiC»i.í «S? OOO» o j o t i . 0 OOOi :,

jjO>

Jl

JOf

I — ^

Uovi,? s O ^ n a o

LÍDQmSÍ

«j, OOí f ^ x k O O fA^coi «Sf^í

:

KAJCÍO JL^SA\ J b & a j û ^ m j

)j.a*500 J L i p j J o

o^ioaS ^o Jl

ijÁJCO lCûjo

D)

Jvwkîoe

O

^S^s? U^A

^

^

^

Jji^OfO Ji¿f

Ji^lJo

IjfCUDJ

©tfÛO J û s J ^ Û

|_^aaaJL

y£>Oi Jl-O»?

U ^ j

J ^ S j ^oi.0 ^ Í j í o * JJo • I M Í ^ O

>^aaJ U?

1_aXÛ

x^teio

loof

KiJb

£

Jc¿M

JJo ~ o W

U

o^ijaäao

o^—S^Q^

JfA* U ñ ^ K

JLiJ^oJb>

J^ooo

00» J.S . J L r x \ a

«Oi u£OOaJO£D

[27]

ir,

fûo

ooj

V f5D

^JOaiU

vxjo ^ o

lo^JJ

vaO)OKJCO JLaj A n ^ s o f û S o U ^ O M U c u o o

"j&ll

jooio

jûs\oÂO

JJo M a n . * i, JLiwß

u>

Jo*\JJ VJÜOJLO ^ . k ^ O

(Vo)

Do UU

^o

Uj-^U

¿uU. ^

i ^ n j c * oói

O^va

«O^JbaO ^oi,

i.0^0



j L j a m a J J 20 ÍSA^O

W x u )

ûs^iûsJt^O

285

Magnum igitur miraculum videbatur et rex victor patres sancfi vehementer commoti conciderunt

et

magnusque

stupor invasit omnes, qui illuc congregati erani, et obstupuerunt et valde mirati sunt et Deum vivurn laudaverunt et Ephesum et in omnes terra fama hums miraeuli exiit.

Et

pudore affect us est detestandi nominis Nestorius, can is iste dotestabilis et impius, a Deo separatus et segregatus, ef ad interitum vocabatur et in perniciem et interitum

ruebat.

Qui simulatque in Deum blasphemavit, ira correptus

lin-

guam ex ore septem spithainis ita, ut usque ad pectus eius pertingeret, omisit, cum instar utris inflaretur et crass us fleret, et adeo omnibus, qui eum videbant, terrori erat, ut, quicunque illuc accessisset eumque vidisset,

commoveretur

et timeret et Deum laudaret. Ita omnes cognoveruut eum, qui in Deum blasphomavisset matremque eius virginem snuctam et earn hominis neque vero Dei genitricem appellavisset Deumque verbum simplicem hominem nominasset, tanta irae gravitate correptum esse. Qui cum nequaquam

contereretur neque

poenitentiam

ageret neque confunderetur neque etiam reverteretur a 1)1 asphemia et perfidia sua, patres sancti eum verunt et expulsum in exilium eiecerunt,

excommunicacum ipse tanta

irae gravitate premeretur, et rex victor eum in exilium pelli iussit, et venit in insulam quandam Aegypti, ubi vermibus corrosus canis instar mortuus est, cum in tarn dura et acerba necessitate versaretur, neque loqui, neque « Miserere nostri Domine » dicere potuit. Neque desunt, qui dicant imbrem super sepulchrum eius omnino non descendere. E t discessit concilium sanctum, quod propter canem detestabilem Nestorium Ephesum congregatum erat anno 744

[28]

286

Goekar

OfUJJ

fSûiw ûa*.

jc^mj

LioamsJLs

ooo» on£io< T¿ U ö p f y UiJLO J I s m ^ S .

Ji tjk* TJO

Joo^j ^OOpfSO* 0)i,QI0»Qri\

Jo^

JCUfiOl i¿0?0

)J? ^SûXû pi*j¿£0 ^Àû V o

* l—CÛ*jvJ JJ )o*\Î . JL»iioo

[29]

Joopo

QJL )ot\)J 0 f \ 0

» Q ^ m j j jb¡.jL

287

Eine jakobitische " vita „ des Nestorius.

(Graecorum), et in suam quisque terram" re versus est illustrissimo patriarcha Cvrillo

ceterisque sanctis patribus ad

suas sedes redeuntibus. Quorum memoria in benedictione sit ipsique pro nobis intercédant. Detestabilis et maledictus sit, quicunque non confessus erit neque dixerit Mariani Deum peperisse et ipsi Deo gloria et ipse nostri misereatur in saecula saeculorum. Amen. Explicit narratio de Nestorio cane temerario.

Ne ipsi

neve cuiquam Deus indulgeat, qui cum eo consenserit.

[30]