Beiträge zur Geschichte Berlins während des Dreißigjährigen Krieges [1 ed.]

Citation preview

Schriften

ha

©eft VI. Seiicage

®efc^id^te ^a(itid tool^teiib

^ulag

M

toi|tgiai^rigeii AciegtS.

bcc königlichen Se^cimen Ober«$o[buchbiudciei (8t. 0. S)eifec}.

'^e

itad^folgcnbm Ucftenbcn; fotocit

hm

aus

mi}igen

(S^üft^tt

MSt^jä^tignt ÜRag mit

0.

tiefe

5ilfe i>.

(»erl.

fie

iiu^t

ikm

Qc^rk^nutiQ

kbni^L ®eb. 6taat8at(^iöe entnommenen loortcn, fmb meiere fi4 füi bit (äefc^tc^te

Mege6 {m

flfibtif^ti

6amnUiing ba^er aad)

iwt^benec

fi^oti

fRoiimet'S Äalenb.

f.

ttn^tk^e

lfi(fent}aft

noc^

cifil)

otn^iDatifil^

bic

QerUn^ ip&^eitb bc9

netten ^6eit

einen /

ttibeto/

fo

bftrfte pe/

»ie

).

»fßallenfhitit Viiftictoi in betSftotfBTttnbcitbiitg«

1844) k., für eine

^iflorifc^e

I)ar|leaunG jener txü*

boi aber bmftDilibi9cn Seit/ boc( ein fe§t btauc^bateS IBtotcdal bieten.

^ilifcisi.

Digitized by

Google

auö

bm

en

October

29tctt

mit

ben Böten

nm

morgenbö

ha

nung

bet

ifl

feiner (^an^en

ej.

tjor^anbenm

SRatl)^)aufe

Stobt in Annis 1636 et Seq.

Sttfimtb

Wraagel finb

auf bent Berlinschen

benttt

AiCtis,

3lrmcc Dor Berlin erfc^iencn/

^nx^i. ©nabcn

(Sr.

G U^r ju

Hemnann

Grenera!

Sc^»ebif(^e

bejui'olbcn

SSx.

b.

nnb

bnrauf

Sigismuncl

?9JaTg(^taff

f^inon? i^eiciM'ft/

bete.

um

^frfd)D'

mtn hmn

Eeaideutzien angelten/ iDtk^ aiM^

bingungen: baß

nnb lepaee ^en uHb ge^nttgm Cüstrin «nb Spandow mit fftnm 6e(boleii pi

Armee

1. bic

2. ble

gleid^er ttn^a^C

mfpriH^fn, t^oillattct

3tabtc

:itit

(S^ammcrcr

gmbd mn

hmm

nilt

p em^olung oon bem k.

jcbod)

;

Mc Statte

uiib

(E^urfarflf.

befetiet

»eiteit felteii/

bet G^urfürfK. SRtroIution

W ran gel

4

^gc

resolviret motbcn,

3rit bet)be

Svadrouen Mous pietier p befc^cn. Unb ob imax ölten ünt^ber bnrc^ bcn 6^nb. grib. Rlfrhccinnid, Christopli Friesen, unb Philipp Trumbach mot» 3.

bell

9.

U^r^

a[g bet

Wraogel mit

)c.

Noeltendorff in Bataiile

gefianbeit/

mn

Armee im

ber

gelbe be^

Sktfi^onmig bec €inquar*

timnift ^e^CBtlic^ oit^oitat/ eC htt

biefentf afö bie

er^Itcn

i\i

in bcu Saffen

8tabt

3nbe§en

Dbri|t

mxm

ju

tfirfen foltc.

Da

bni«^

m

man

in eine

beä

^fimtg

Annee

vjt-

(^at

gciuted übet*

retiriini

Berlin ^zMidt

t>oc

ftc^ i?etg(cic^cn

mfttbe/

mm

»ebM

fbnntef

bie 93ftt(^eTf(bafft

jlrciffenbc ^itl^ei^en

lic^e.

ft(^

imtt

fd}OU defendiren.

(roldackor,

von

Cöpenick gcjlnuben, auf ben ober ber gcinb

nnb

pinc

i^eiifti

Garnison

bic

on ^em 8tabt^alter bie ^8erfügun(T

l'icutcnant

Commandü ^oftetd;

ftrf)

t

ift

fet^n

finbeu

fid)

jkinpt«@i«bt UiUiehen, nie

^i^fecL

^fi^^en / man capituliten nnb aber nic^t

lüürbc,

muibe^ bomit/ koann moit

mannet/ unb ber ®tabt^a(ter

ber

aflcn

ba^cri) bein 8tabtl)altcr aiibeiui

abgcfü^vet unb on bie ©renfe'Päfee/

bo§

p4

nnb

nyobd jeboc^ angefä^tct wotben^ ba§ bep

innnition, c§ bod) md)t möglid)

bie

fcl^tt/ lie

Umbft&nben/ megen S^otiget ber BefiungS«Ser(!e tmb

biefen

aiif(

mm^

t^en ^oflen

on einigen qu9 ^rit^at'^lbftc^t mit

QxlmMi aud^t^/

bcBwcgen

meitbcn jn bAifni/

bo^

ttntiooct

ber

fl ba^ngcftCtt

todä^

)tt

im

t'aube

tmb ®eIb«(Beit

(Sfyc*

tt6fion Üanb unb

bie

fi^

Unter anbacn

nut ferner BermihDOTtui^] bclateii mod)tc.

fid)

man

sub Dato Spandow ben 16ien Snn^ bie baß bie Demolttion gefc^e^ mügc; bamtt

ifi

erfolget/

geiDcfeu imb I>erlin capitufiret, unb bcr

fonbern auc^

bicfe

bumjen.

untetm 15ten Hugufl bem ^tabt^Itet: SDa|

SRogilttate berichten fle

uitb

nac^ ^veuBcn

CE^utffttflen

@tabt l^lbtt; »egen unlrrCdSener BoHsiehung ber

'-i3cfct;lc/

^tt

mcttt/

t^crlattdct

on bcn

Detnommett/ mie bet gcinb auf Berlin unb Cölln ein ttugenmenf

^e^

nnb ba^in ixa^tt,

S^et^Itungd'Dtbre/ ob

©efa^ung auc^

müjlcn,

ba^

il)nen

e8

um

benen Sotfe^enben Umft&nbcn^ ba bie

unb no(^ immer mc^r bat>on abgefühvet

fdjmac^

bcfoTi]cn

bem&c^tigcn/ bitten babe^

berfelben

fic^

{le bei

cbcnfo

alö

n^evbc/

^^»^^i'ttimt^

f\z

crqe^en

bütffte/ ba bie Sefa^uiui auf .s3erannafnuu3 bcrf^diibc bie Stobt Dcrlaf^eiX/

auf ben äuBcrfleu

9li>tl)faU/ uut)

luenu alle Öe^eniucbv/

©ietauf

f ollen/

nnb ^nv Defonsiou ju

giffaraie

ivüibe

fo

S8

tootben fe^n.

n)Sre

(S^teibcu/

bem

man

aud)

iju

bahcro,

fall

w&tt

Quc(

Hnftalt (lemac^et

rechter

foldjer

Kxtremitet

niäit gebracht

fc^on »or Sinlangung bet SRa*

Obriflen Dieterich

dd&cn/ mit bet Garnison an9' unb ©tttb^altet

bütfften.

unter felbigen dato geantwortet; ba? mit Abtragung

ifl

ber ©ot'Stabtc

»erben

oppo-

bie fic

nicen moilten/ oecgebenbd/ einen gütlichen accord eingeben

Kracht

bie

mn^ Spandow in

gefd^en taSen/ baS

bie

Dtbte

Bielen,

ge«

©er

Stnbt onf ben 9lot^

mit bem geinbe accordire, jeboc^ müjfe ba^fn gefe^en merben/

ba§ ber Accord tirlic^/

nod^

fo

bcni ^luiijüiftcu nid}t praejudicivlui) bcfc^affen

fe^/

baj

bic

mad^et mürben, bem Cfnirfürffen fem er unter

mugen/ meun

bcrglcid)cu

Stabtbalter beriditeu/

bie

^rme

augcmut^ct njcrbcn möchte/

unb

fi(§

ober disrepu-

.

8täbte babuid; mutilcs ;u ^ireinen

fotc^e^

an ben

o^ne Conscns ni(^t ein^ttla^cn.

fine biefet 9tcfo(ution ibitb gebockt/ ba| be8 me^ne^bigen

In

Wrangels

üiyiiizeQ by

GoOgle

^KbniB

in

bcm 8taiU>e/ haxia

mit gegiünbeten SRec^tm gcmt^oif

bleiben müBc.

15ten August notificirct ber ©tabt^ltct bcr

nic^tdr

beugen obmeTenb unb b^en Ua% ifft SBeib am ^ungertucb nagtcu/ ^ier prüdgelagen/



-

10

unb $ottM§iiiaim loSte twr ffkm^ tmb ^Sttnlenif to^er

fdit j^auff'

in itcd^ außerhalb ßaubciä/ pc^ct/ beflcegeii aud) tic ISegotia baiiufbcr ^)len[d) nod) Sief)

bic

CEl^uvfürfll.

9iett

SD^lA^ic

i^en

bringen.

)tt

ben

t^crfa^cu/

ffbm

"^u

aUe ^ä§e,

Söldfer

unb babur(^

OMtioi

@(^n>ebif(^en

bof bo

SBeitet mhcb angr^ogeu;

Fiaoekfaith

(S^ttrfitW. fMbfet bei

gto^en SerCnjl gdittnif

fo

^(^webcn amimTet n»otbenf ben 26ien Jul Bernau mtb mibete

Oertcv

üon

gänyi(^ auSju|)lünbcrn

neuen

lafcu, ^icfige

Residentz

ba§ (^an^c Canb unb

unb in

Sft}tt>ci|lttng

bic

inm Gaffer

geben genommen/

bie

ift

btttd^

auc^

t?crlautcn

Suiuma

iRaub unb aubercn (Srprctjungcn

fo

fcbr

Slnnut^ gebracht »otben/ bag %\)t\W

ou5

^

8trang unb

ÜHeger

gee^Iet/

übrigen abet aOe meiflcnt^iS/

vmxt

i^en ha$ il^nen

an«^ in9 bittere (SIenb ge|en^ unb bie

Mtlofen mitten/ »eic^e^

Snppl.

fid)

dtnnjo^ner bet)ber ©töbtc Berlin unb Cölln,

folt^e

ni(^' geholfen uNfcibef

/

totalitcc ruiniren gu wollen,

53rQnb/

trärcu burt^ ^cjt/ öerriugert/

!

bU

aße^^

mit

imcI

bcf lagt

ftbecn

unb

mtb

nit^t gönflig gewefen fcttu/ TSMügi

fie

C^ttcffoW«

Laadsberg, Franckfurtli unb (SkifQen^cit

gc^/

an bencn mciftcn unb üDrncf)mfi:m Ort^en baniif-

bcr ?lcferbau

märe.

ou^uta'

färben.

6et^

man/ na#(m

oondoliret UMtbcn/

aVfjim

bcnn gat »iel toäxtn,

Dotgeboc^ Supplicanten mit

tftm 27tett July 1640.

auf*

conoediret tofi^, ba|

nü^ Vbn^

^ietouf eine Slntivort eifoiget^ finbet

barnn ju fic^

ücrlautcii

öffcntlicf)

^inbecmm

Bernau

ju bcfürrf^tm ^ättc/ ha% iXDi^dfcn

mit ^Bcib unb iiinb tai^on

uiel

^off ftc^cu la^cn luüütcn/

Cluisti

^clffcn.

bct Contributioii, auf bag bie ttbtra^ung bcf Stabt öftren

um

fie

5111

©ür^er»

fc^on

ben Staffen

Den etiic^n gef($c^.

toq Scbwartsenberg

9nf eine

üigiiizea by

ft^

&eAk tiefig tt>eit'

GoOglc

4

-

11 Imifftgc ResülutiüLi cit^eifet tDorbctt/

iü40

au4

btren

bag

bei

Säe^miag bex Sät

^ittbeiund ecfolgoi foU.

•Scheinet iiic^tö

befonbcrö al^ier DorgefoHm

ex Actis baöon

finbct fid}

in tiefem ^af)xt

einquartiret,

gefc^curt

\)m

aufgefegten Siquibation

(tm im On^mcd j^^Ö^i:

todd^t fo geiget:)



quab

^tjl \)at nod? cantiuuijcet bi^

uoifommeft

ijl

gelebet iinb folc^ed i^t SeBen o^n«

5Boraug abzunehmen/ bag

ad Anaum

!i!anbe

gewcfen.

I^icfelbjl

1658.

U)ic in

^Die

folchem ^ofyct

Armee

unter bem (General

Torsten-

gctocfcu/ mcld)cr auf ff

fonberba^rc gnebigfle

)>m Stanbenbntg/

Serm Dnnb

fo(f(e9

)c.

umb

k^embnnng

fyxM

M

burc^Iottd^tiglieK

in dlanen^eia^

inmfcid

bec fotglic^en Seiten wiSen/ ba

1

^ j

.

^cl

by

Google

— nmbt umB mit

oVe8

Äurfürfllic^en mit

Stdt^ vmh jhiegeSgefd^ret) erfället/

miftUd) mibcfofiren/

mb

»cid^ed

{te

8tabttl)oie/

bie

t)inn)ibeiumb

aiu^/ mte

mitb,

finjtet

beim

c^)c

be* nic^t/

Cicf)t/

a^t 9^

bid boi^ec untert^enigft in

[(^ulbig/

fie

balb

fo

moT(|cn&/

beö

53urgct'

@tabtcn unter mibccn

Bccbeti 9^eftbenfe

in

lautt be8

rescriptg

unter3Ctc^nctcn

i^eiibcn

eichenen

tncifiem önb SRot^manneii

f(^liciTcn



19

itommen.

W

fomint bo^e^ gMto&tbigec 8ct«^t ein/ ba9 p(( unter bem

mft

(ofgeffnbe (n>ie

beten feUi mdgen/ bie fU^ i>ox (of^eflnbe/ ba

ban finben/

ausgeben)

boc^ nii^t fein/

cd

gefaOenS ein nnbt auSgelaffen fein tooOfen/

nic^t

begegnen tanxif barumb baB e§ 8. S^fl. ^.

ju»iber,

üiett

gto^mi?

treiben/ n)elrf)eg aber

gluc^enö

taun,

beiffcn mcrbcii

^ftet

inib ®ottc8(ericiuiv

t^iuau^gelaffeu

toieberumb ben obenb obec in

ba

6i4

^ote

banne Dot beme/ boS bei

bem

bie

Eröffnung, »onn nur

,

mer

)d)nDnten§ unbt

er

werben

j^u

miitf guet

ge*

bcr iimb

bcgci)ret/

f^iennit

^ad)i eröffnet »erben foHe: i^o

)tt ft)ettett

tegtetenben SBntgetmeiflec

bet Ginnben/ ba et gemig

Unbcifabici!

er fetjn

gen^Kc^

?tnbcfcC)I

poc^en^/

baS feinem ba§ i^ooXf »ennS einmo^l gefperret, ^in«

f>nicf>tet fein/

gnug

unb ob e§ jl^en

benrcvien ein ^\chn, fo bofciefinbc/

fo[J

luiUen

(^efc^äfte

tcmcu/

ba fn bet 9la(^t

bie

j^red

bic ^ferfon ci

bae^

üimb

fc^iage inmlialte

om

aucf)

X^oote

an(|efagct/

mit benemtmtg

vMf kam

fein

^ab

et

gemo^nlii^/ jeitenn

atdbonne bie

nnb

®efd}äfte

banKK^; bem l^ofgefmbc

bic

tciiainitc

[tuubc

mit bcni ^foden*

bcnu fonj^en njirb er bad X^oor

nid}t ucrfcume/

öerfperret fiiibcn: njtrb 3^^^^*" t

bct^altcii

an

iDocben/

Siotturft tonnb ^(eibunge ttt^t^m

hmä} ®otte9 ^Ufft

^6en Ster

aikiimd

bie (etcn

begcl)i'ctt [olc^

bid

cntp^elcnb.

tuiiUui)

ber

mibt

entließ

anftnnm

Amüo

Detfagcn

niä^t

berofe(ben 92otturfft fetnet

ituimtel^t

S5n8 ®otteS

©eben SUtt 8tabt iBiaiihiiburgf

1G27.

©ntgevm elfter m\> JKvit^manne »o^lroeifcu

eroberungf

iirfcHaf(i(f>en

bamit 8ie mit

(äffen/

toeiboi f&nnten/

9iac^6abtlic^

6ct)

ban bUfelbe jue

folc^ (^tiflß(^

t^nen

ben löten Aprilis

mannen

baß

^»crfobneii

wi^en^ moTten ®fer 2^)nm nidfi »erhalten.

fucßen

cilc/

bcfonbctö öünfKgc Herren

njo(ge(a^rtc,

angenommen unnb

ms

^loucii

Seiünec

beu ^aifeiUd^en in (^efangenfc^aft gehaltenen

t)on

iüol)loieIaE)rten

bafelbjt

ficrrn

T^cm (S^niDeflen/ acf)tbahni,

^urgenneifleni

onbt

*Hdt^«

8tabt ^^eiUn k. 93nfeni befonbent gAnjHgcn ^erni unb

Mc^ba^clic^m gteunbcn

6a§par

3'^^^^"^

3^^)"^

©retell/ 23art^ol l'inb^olj, ioang ©c^ulj/

't^antcJ

(£[)ii)liau

Seget/ §an8 ®rcue/ 3oöt^ini 6c^onJ)orn/ Hmbtog $offittaim/

SDli«^

SBato/

(S^tifHan 3acob/ SD^axtin

©tabeOf Ktibteg ^tabcD/ gjilnücv/ .N3anf5 l^cn(jii3,

iUincfebieU/ ©ölbicfc,

&n

iT^^artia

SRU^el $otii^ Sf^at^otl

SRctt-

Daniel Shtn^e^ 3o^ntt ÜooS; (E^ßoff ^eflct^

Daniel

Wclau§

^einric^

5lnbicB ^cImiuiuii,

^ogtf)/

\\cob WlWOf

$(bain

3Ätgcn

3)iüllfr,

'Matti^ )>M\kx, t^auib ioanbtrpercf

Ittondec/ fo Dffm !öü\i\c gelegen/

i^utt40.

SJlülIer,

lf)obiafi ec^ulfee, 3)iatt^äu8 93runicfc,

^aul ©egener,

^ct)lobba(^/

genanbt

¥^^ilipp 3'>öt^iin

^mrii^ SBoUeci

$eim:icb taogt^,

(Bttglcben/

fc^mib/ S()t({ltan ttmelung/

Stinft, 5>3cl^me/

»eichen

,

%>(i\l[

^I\artin

ÜUemaobt

.

Digitized by

Google

£)et

fmbt

T)ur(^r.

in

Untcrtbcnii}fctt ftctS

S.

S.

JH^abtÖ

16tcn Aprilis

»oS

üntcrn dato

TMijj

getu^

SoW

©ertincr Bftrget tmbt

53ür(5ieT8

Soldatesca

mibt barin

@. CE^uxf. ^utc^I. Qn&bt^ft juerfe^^

au8 bem Berlioifc^en jut Defension ber

ge|ia(bt

6ct»Iie(]cnbcn

abcjangetteii fd)rcibm (6ie()c bic9lo. tjor^cr)

cuffgcfotbertem Canbt

liefen

^u^

^err.

rs^nnbigjter

8tabt 5^ranbenburi^ an

ber alten

Vkn^t

t>n[ere pflid^tft^ulbi^e 9c()0v[ainbflc

jimov.

designation

6efittbt(i(^er

Sutförflett/ bie gteUafTuttg

gefangeiten 9et(iner atiS}utDirten.

bei:

(^. (^fnirf.

bm

Setliti bittet

)it

fftaiff

Virtzigk

^nbet^

gramen

pic

®T&n^ jflng^ ^^cil|

fo ml^erec

*perfrf)oncn/

tjon ber Äo^fer*

mibi In^ i}ial)a behalten

gcfdnglidj. augcn^oiuiiieu

»otbenn.

glcidwoH au onfmi

?Rf)un fönncn mier e§

arme imfc^ulbigc

biefc

feinbtfelige tractiret (ebigett loerben

&

aug

Dnb nwf)

S^orfafe

fie

fein \>nh

c^cf)abt

h?omitt

/

baö 8ic a(|o

^tunbe 3§nb ^oc^ genonfer

toarU)

6ni Sllbringcrä/

'^^ai)./

3-

^tcc^c§

Commissary Dnb

cnblid)

ein

dendick,

befet)lidi

an

welcher /

bcn

imfcce

8ofbatm o^e

tDcÜ^em befe^fa^ @*e gweiffehibe/ nac^

l'icutcnant

Obviften

mic 3(h'

»nfem ©tdbten Sranbenburg

(n^

unferö aüeriincbigften ^x., ©enerol

Obcrjlen berbalb fui^augen/ ünb

iöiffet/

fyittf

ba§

i^o

jbmii

f^od^fle

CEommaub

ia

beS inl^alt^: aüc unfeie ©efangene

entgelb (oo0 gu

bmt^ an

iine

Oswald von Ro-

beffeii

ja^/

ec^olteit.

miQIgn operataon

SRitt Ki(tt

Stattbenburg begeben.

üigiiizea by

GoOglc

— ®ic 8ic aber

mm

Boden dick

ncmt

mcipcr, einen von

53Tnnbcnburgf

Wurm

ieboc^

©ürger ünb bürgcröfinber looögegcben motben

^cnn

e§ foUen unter ben (befangenen mittels fein/

geboten ^abcn foQen, ba boc^ nid)t8 hinter 3^"^"e§

ifl

nac^t im Sßaffer/ barin fe^r falten SOettcr/

bannen

nun/ ba8 fic^

fic

bcm

an

bie

nieten,

bie groffc tanfeion •

imtet bicfcn jroc^ tage unb

jnjccn

bi8

bic fnic üerftot^en/ in

ünb ungetrunfcn/

ungeffen

folc^e

Ia§en/

geben/ ücrmittelfl mcldjeS affein

j^u

/

bcciagcn

fjintcrlaBcn)

gefallen

bcrfclbte

fnct^tc

3u

Obrijlc Cieute*

bcr

ijl

Gommanbo

(beme ba8 i^me

^att

befc^lic^e einen foldjen terftanb nic^t aber

cvreid)!/

^inwcg/ mib mica^oCt Sic bcm Obrijlcn»Ouartiet'

insinuirt,

bcfe^lung



23

jte^en

bicfem

ünb

müffeu/

^ier noc^ gefangen behalten t?nb gleic^S ben übrigen allen fe^r

übel tractirt werben muffen.

Summa

aber in

ijl

Sßurmen alfo funfft bc8 B o d e n d

unb

Oranbenburg jmifc^cn

abgclauffeu/ i

baS

»ir

enblic^

tonfern SRät^en

bi8 Dff bic mieber»

c k en / c^e ben ettnaS bafür getrau joerbcn f onntc/

ücrfc^obeu/ midjt an Reuten erfolgen foU.

»eil

ban

fie



nun

fjaben

Tiarauff gejlalt

albereit^

unfcre

SRätl^c

nid)t

nur mit ©obenbirfcS miebcrfunfft

fic^

itoUten

fommeu/

in

anbeni fad)en fortreifen müffeu/ juma^lt

in

Icic^tlic^

in

ctmaS

üer»

weilen fonntc.

iöaben beromegen dnd) ^iermitt als bc8 orteS tonferen tocrorbneten (Sommiffaricn in gnaben toftragen wollen / bamit ^f)t Sut^ aHeS

umb bic looSmac^ung ber über ©ebü^r gefangenen AI dringer felbjl jugejlanbcn) tonnb jwar einer wie nehmet unb juc funbament baß an

Dnb

formalibus

mit feinen

wclc^eB

als

ßf^urfürjllic^e

jugeben/ ba^cr

Öobenbid

53ranbenburgifd)e

fid)8

ben

um

bieffe«

(mic ber $err ber anbern an-

au8gangene rescript,

alfo lautet:

©olbaten

aUc o^ne

bie

gefangenen

entgelb

loo8»

feincöwcgeö üf bic Solbatcn blooS beuten

it^} in behalten.

2öir jnjcifeln an ewren

mit gnaben ju erfennen

am

üleiffc

woH

24. Aprilis beS lG27tcn

gaar n\d)t, SetnbS aud} gegen ©uc^

gewillt,

©eben ju Göln an

^Den wirbigen tonfern ^auptmanne ju treuen ju

Cm

Sßaltinen

Don ^riort^

Sranbenburg ®olf

Sriebrid) ')3ora^.

tjon

ber

Sprew

3^are8.

^Ditrid)

^ot^bam

Gapitularen

tonb

lieben

©c

onferer ^omfird}en

.s3afen/ ^obiaffcn t?on

9tod)ow unb

Diricfcn ju Priort/ @r offen Greutwifc/ Stitfen ünb

Sammet unb

foubcrlic^.





24 6.

IMS, M.^mnumr.

Setovbttung

M

Aurfürflten n^egen Sid^eoing 6etbec

Geoig WUhelm, Sllatg^ff )» Scanbcn«

Sßonn ®ottce (Stoabcnn

(urg «.

Mt^

Simfent gnebigen gtug guuoT/ ^efte/ ^oanu bebencfeu ß. ijuftanb/

fo

»erben

jie

(i^uif.

befinbcn,

tnn berfelbtgen tßofynma, berfelbigen

Sammet

bel^

^off/

anfftoatbten/

ticiieu/ (eben müfjen.

fönnen^ bcu,

fid)

bafi

ein

d^^tf. ^D. »üctU«^

rninbt fo

9hi[)r

n)eb^

t>on

jiäbt

^enef

finb/ tteC4e

|^

befolbnng Mibt

tlmllit' ttKi| lie

inn obgcfc^ten collegiis ju ^anbcln, oor* fallen

inn ben ludiciis fc^r

Icute mefleu mifidierbetbt

t!)eil&

Kesideuz

c^xc^tx %f)t\i berfeibigeni (o

im (Sommergedi^t/ eoneistorio onbt

etUHmn Don ben part^e^cn,

bicweil tbeilö

ot»iefen/ bcnnod^

5fitt

()erau{j

annodj t?orbanbencn ?3öl(fcm

bcfe^emi fonnen, ober aber, bofern

groge bebencfdt gel^abt/

amt jtc^en/

ben

bicfc ftäbtc

öiel nic^t

beS SBolfef fo

jnn

*D.

fie,

abfeilen

geworben bnnb in beten

mebr ba^inn

a(B

auff

fommeii

(5.

,

baf,

fic

(egen/ fie

auf Jl^

pflichten

Gtmrf. 1}.

ju Bringen fein möci)tcn.

»enn

üiel

^tt

princip»-

fte

no4

i&i>

^abcn mSe^tcu;

mh

e^c ^crciu oli

^w^

'pu neuer

:

otu^

^erbnnq

rrecbcit j

tiic^t

auein oieK 3^tt/ oieU geibeu/ fonbem

auci^ fu^erc

^ j

Hammel*

I.

^ci

by

Dnb

Google

1

Rajlcr^lä^e

9hm ^tt

erfobbert.

ba imi

cibigcu übi]ciöe(^fcltf

mberu

t»nb

^tricc^

inn btp f>anb gciatbcn/

D. 3^^^H lanbe§ au§cr 3l)i^c" ^-Bcjtungcn biB^cvo dfo ojfte gcfc^e^m tjunb

ii^urf.

mi^n

oxil

Mftn

aH>tbcit|

Mfe^.

tonne/

mann

inu§

8oIbte

erfa^rung

bic

(^Uücf ttin

taf.

bcm»

bem

balbt beut euiem/ balbt

fein

fui'jjcn

lanbe

Cf)urf.

t^cil

y^ax a6er

f§ in bicfcm

i^cnu^lain eiiuieien, wie oftc bcr

cibcr

alfo

ba§

nic^t med}ti9 gcmefcn/

bcr %f)at ecf^TCit

in

fu^/ ba§ e8 jn8 tänfftige meitecft geft^e^cti

tm^

fl((

me^

bergCeh^m

sutcognt/ fo toe^re

®erbitii0 imbt botouff eenMmbte S^nntoftm om^onfl ))mibt

alle

geben^.

bemtui4 too^I bog bottreglubfie Dimb 6i(^trfle

e9

SRAc^te

fonimeji/ recrutivct UHntcU/ ba lieben

vo'ix

mxbm mh

^ me^

(auffcn

beb&tffen^ iittt

beß

toicbet

aber

^aö

lanbe

bcr

}ii

/

aiuli

^""^uBuDlif

mxbtn

bnnb mann ba§

bcto Dtitec^lt Dnb

9ltebetn

ünb n)a§

be^fa^meun,

i)ol(f

Oamimb

^ewiglic^ inii

3c^eunen ^tr

Untcvtbaneu

bei^ulbcn

nod)

»tebct

ottl

berli^t

bn§

llbvfad),

nid^t

^urfft;

;

mann

iiarbc

^cro

beuorab ba

S^urf.

mit

unb fi)nnen G.

be«

5lvincc cilittüui,

tm\ auj

bcn

Xf^xhx

fornn in bcn Scficnrcn

^0(^ erUuc^tetu äkrjlonbe

,

toag üor

aw^

beg

^f)urf. ^ntd^I.

folc^eg

erf^anen tornien/

mann

fl4 '(to*

bcm neuen Gin»

SU^gcn folbte/ Sie^S nt(^ Diel«

UngiAtf btefem (Stat^

getoottten/

residentz 8tebte

belebe

'miqefJanben tta^jcn

cmc

om SlbcU^ bamit

nidjt

glcii^ fein fcntei

bcmfelbigen

»e(c

Hefe

y}pfd>U'>cic(fn/

3^to bcn

UKinn

(E.

ifl

(\c»

ipcibe^clbt

gebrauch

X^cil bc&fclbiijcn fafl aUcö

beiflcfialt

tvoraug bann ^. (i^urf.

,

be^

i^iubt/

bcm ^voHcin

uerfnttcrt/

m\\dn

gu finben. S)emiuu^

üonn bcr WraDgelifd)cn

bcrfclbigc

^dt \d)m\)i

tiiut;

mütbc ba^

,

geme^ rat^

^ie I3efc^affen^eibt beg SRiebem fBontimbft fanbtf

c8

febr abe» vjclau^eii/

,^^u

i^ißci

i(l

gcgcmiMitt Ittne attbct S){UteI[/ a(S baB

^ItowS mtb

j^u

fic

fiujlicl)

[)ic,^u

befommcn/

,^n

aud) alfo burc^ ^cbiac^t

f)inann

fc^ mit

iiuc

md)t iuenig ann.

^^iiorbnunß

[olci^cv

bei)

compagnien, im faH

€6f. T). eigene

friu# ttHttin

tiue

[o

babcio

bcinfclbigcn (itjiivf.

1^,

ang beio

auc^ ber

{jatt

fo

biüid)

^icU ein

eigener

%t{im ünnb ijclittcn

ünb

SHittCeiben

mihr bahcro inifcm-

''pflid)t

ratzen ^ btefelbigen orbtc/ ol^nc cil)ci[d)cubc äu^cifte 9{ot^

bo^cr ju belegen,

N'en bei^enn

(Stoi^fcn

^ann

n»i^

bei^

tm| bcftnben »ftrben^ bag

fampt bcn residentien mbglic^^ ann

Spaodow mtb

|u

^to;

fo wölbten uH^r gen>ig(i(^ btejenigen ni(^ fein/

ai^iec/ fo faxoSit

bc^^

guarnifo^en gu unter«

ocbicn/

bie

(£.

S^urf.

ba§

5ßeit

icl)irc[ncv/

mi^r

bicmcifl

begehren/

koeld^ tx^x

^abcntt/

üerüe^ten

tDottten

je

[o

bem

6e^beit ocbieit ntitt

mtbt getot^en^ Dimbt we^Teit gebancfcn,

möchte

eS

berii

bcr

iinc

föitimtf fo tdmibei

gef^

guug

üüuu s^paubom 300.

fein,

tmfexS

»fttbc/ beuotob UKinti

nut

DDr|

mt\

betten^

>>anbtiwrgf§bur[cn [o inel oI?!

bcrcr and) inn 300. [ein moc^tni.

eine

enneffctid

unbt

5Bac^tcn

?Olanit ^eTciii gcli\]cbt i>nb

angenommen/ ba^

iMlc^eft

ConmicB

n?aim 5. (J^urf. r.j

Diefe^ »c^ren inggefambtc 600. 3Jlann; baDon fonbten

äSki(^/

gnae

mmm tm^ an

irnnbt

ber

beftcDlung

311

obgcbac^t/

}{mc\(n ©ürqcrfc^afft

SBaibtgelbcr bü^u

i^ECige/

bo^ bn ittttett^entgfien lmitOTgteiffIi(ben|

oiellcit^t ,

@o(He

mdd^tcit.

Unber^e

bat

^cftc^ening

genugfol^me

be^be ott^ 2ug(d(( bacikber itm

lett^tlic^

ina*nt

fcl6ftcn

ol^ et^koann anbete

üttgent/

be^enwegen

oitbt

tfim

ba^ unfiigc inn bicfcn residentifu

«nm fetten »ftnMen

fft^eim Dnttb

baf

attn



olf^

felbcr alle

gimbttt^

ann bec

et» 5l(oc

mn bec ©t&bie

beffen

gebraitd^ett

otbt foDteit geflutet toerben;

fle

\Xüm

neljmcn

ber ^Bürf^crff^afft

nnf?

compagnie ba^u

ein t^cil jebei'

»olbten 5öi^T un§ Dorfe^enn, folbatteitr

Lieutenant tnb

otib

t?nnb

tu

oecfi^cit/

fonjl

m

na^rung

t^nbt jbrfl 9iotl)burffr

ermcibtu unb öerbienen fönntai/ lieutcnant monatlid)

auf

2 Sergenten

bie

unnb bann

auff

10. tbalet/ ni!d>

MeioeK

fte

i^ret

unbt i^ormeinbten tüiin,

bnn

jcbcm Serijeanten o Ifialer, madjen

10 %h[.f unbt bcm ^rominflfdi lavier 4

IM

100. Hued)tc jcbeui 2. X^l. ju geben mehren ^

auff tebe SoiiH)agnie

224

672 VjlL obec etmol

^dbec. biefeg nuH^ten bie ®t&bte noc^ auffbangni

tfiimett/

monabtlic^ unbt auff 2)re^ Gompagniin

in ecwegutm/ Stoiu^ent ol^ne bog baS SBat^tgelbt fafl fo 4o(^

jtm einem SJbiuibt tcogen »ittbe/ a(f tt»icbec

aE|bann mnä)

no^

fonften

IE.

feine

^^urf.

Onota

^.

:

koutben fu( mitt eisern

^anbtmenf baiteben gebrotui^ unb i^r brob unbt anbeve

(Scträglic^en contentiren fopen/

,

\

fein

müiftt, fß'

untect^onigfl gut

Digitized by

^

Google


cld)er

gc^ei bie Silrgecf^afft

jcbod^

^)emoürunö

in bicfc

fo

afiM^

urir ed

barauf befh^cii/ mftffen

batauf/ bag et/ bet

m*

bcnje^igen/ fo eS treffen »irbt^ gcnugfa^me ttnbt

ne^Hifl^e cautionem fidejussoriam befhSe/ im gaE ber ^einbt btcfe (Btabtc nit^t anfallen mürbe / ba§ er ben fd)abcn, btm^ folc^c dctnolirmui bie

bcr

Sürgerft^afft

ex proprio jn refundircn ober

'^iicicfiujct/

gcbcubc luieberumb aufbainccn

fcinbt

tt)ir

(a^cn fd)u(bin fein tooHc.

eS ^iumieber untertl)eniij)l

^ii

ueifc^ulben fo »iUig/ al^ fd^ulbig.

S§ttlf. ^tttC^l.

»ntcrt^enigjlc

ge^ambfte Qürgermeiftere bei)ber

tonnb

itttb

9lat^ma8

(!.

5c.

^oc^anfc[}ulirf)cr

p@

®ratfen8

proponierfn leic^tlid)

Somra^tba^en/ ^Uweife nnb !Dlitte(|l

eine

d)

^ßo^lgela^rte/ grogg.

onerbittung! imferet fd^ulbigen bienfle erinnern

ann nnnf$ bringcnn faßenn, bag 8. G^nrf. bcrr

Stabt^alter^

ma r^c n b ergf

Iaf3cn,

Stotl^ bafelbfl/

©ebdube ju Dev^üten.

bcr fcinbt

n?eilln

intcutioa auf

l)ic[icic

tiunm^ec bie nnnmgenglic^e

bc§

©naben f burd) iti

iöcrni

.'öernt 53

ber l^aufmih

SKcifler^ f

u

fid)

m

c

n

t

ini

unb l

(

bcfüube nnb

8täbte l}abcn bürfftc^ bag ed barumb

9^otf)

iinbt

bicfer

8täbte Conservation

müttf bieienigen gebdube in ^oorfldbten/ n)e((^ bec ^r. Commandant rnibt Obtt^ t^etcic^ ^xa^t bcm geinbe ootttfigKc^n erforbem

luib ber

©tobt an i^cc defension

ft^btli«^ ju fein era^tet/

de-

moliren/ »otilber bcmt äffe nnbt jebe; bie mit Partien; Wtti^n* unb Sc^äffcrepen possessioDiret fein/ t^crjlic^cn fein bcflArfeet luovbcn/ unbt

— moHcn

()icibci)

unter

bct

mfifte

man

imb mlk^te

«ffgftneinc

mte befTen

int(Mitioii

jucinaf)lln

tf)iien/

md), oor

auffagc

biefcd wer(f ^

bciiiii

Seut^en biclfoi^

Contributions-dii*

aScn anbem in anfe^nngt t^xct ^ei^tte^tn

bte

mc^r würben guhagoi exempla obTia fetnbt/

i\u

crtb,

t;iefiger

fcinn unbt

oorträglirf»

nit^tft

bavmif 9erid)tet

mcl)r

feine getmfjhcit ()att/

iiocl)

abbrud)

ba

fo bctt

fc^^nn

leut^ in btn

t^oi:

uiib

rcruudirct lucrbnni/ ^ugcfc^mttgcii/

Stabt mniq ober mol gar

bcm THiutc/

man

folc^e

6te

iii5d)tc

meibc/

fciu

wciUii ?]ientaiibt auf bo5

^oc^ collectieret morbe»/ nu^t

Oiftt^ent

(ftttttcn/

t?ovf)aubcu

baä damnuin,

j^uefc^cnti/

fönutc ober

bag aDe mibt jcbc (o^at/ toUinen

mbt

suhscription

fMcvbci nurf} iinuciiu/

glcid)tuol(

i^ugejoijcn iuüvbc/

unfcvö v

bcn

^Atgerfd^fft/ fo }u SRat^^ud

6. C^uif.

^nf^

buid)

(dju^en

ou9

unbt

[id^eni

5öiUcu

unb

erlangen nnbt bicfigc in

uov l:inainici)/

alter

wiberwärtigcu

Oiefige

Kesidcntz 3töbtc/ ob

mcd^tigf

möge.

gnngfamb betäubt, ba^

Sll^ ober

fc^nibigett

n>ftnf(^be/ bafi

©ci)ftaiibc bero »ollgemeintc

^^uicid)enbe initteH

l)6fen

contestation

Residentz ©tfibte

getiemc KosidiMitz 6tebtc

übrige

fv^cif^

uiib

l^ieffge

.^er^cn^gritubt

innig(id)en

(il)iil"ilid}c

lanbcn «od)

unerffffidicn

Dot

mit ©ottcS gewaltigem

^urrf)I.

iiJtiMition

^^ittf. ^itrc^I. gnebig^e

cvtea fonucH/ 100.

fh(id)c eine

fd)ritt

l^c[ct>nng

H)el(^c

unb

bemalt nnbt

i>on

in

9^r5lff nnbt

ba

fc^on

fie

megen

nid)t

mann

feine

dcfendiret

0000

bor

?*3ac()t

nbtl)ig

mijxt,

nnihv^cxclnnf^

mef^r taufeubt

guB ju

t^or^aubeu/

me^t

mat;lcn ivciln 53erlin allrin

Segriff hatf

cinmal)l ni^t awf ben

ubrfadjen

rcd)tcni crn)t

bringen/ Rnnniger ]n unterhalten/ mef^r ausrichten {öimtcn,

al9 ben

toimigen fe^c geringen S^mtat^ in einem tagt oerje^ten nnbt bte aufgab bct itt

6tebte

nmb

fo

oieC

fc^ieuniget pouftren ober

bem geinbt

fonften

einec ober ber anbecn intentioti anlag geben »firben.

@o wetbM intendirten ^V^crber

6. 9^egf

(S^urf.

C^.

fd^roerlid)

3hrwi au« cigiciffcn/

unbt in Siorftcbtcn fambt unb

[anbe9t)&tfr(t(^en

obfd^Mi

fonberi^

alle

©orforg

gebenbc

aufm

demolirct unb abge*

tragen mürben.

Dabevo

^gerfi^fft

iinebeibDlcu bei) ffttj^^lb

bk

biefcu elften '•punct

iltugfl^iu

mir imbt

bie

gani^c

übergcbcue Suppiication mit ge*





40

müt

^Tfambftei: {le^utUc^et bttte^ (L ^^urf. ^uv^I.

bic augeffl^rtc

ratlonea in gnabcn enoagen uiibt babe); snebigll acquiescireit. !Det anbfl: ^mtct^ ba

(S.

S^utf. ^urc^L von

ben ©olbaten ttwbtretten tmb ntit 30"^»

unb

tiJt$

aOfrn (^n*

Ob mann

tDo^neni enbtli^e unbt beftänbifle eTner>rimg be^c^rcu^

nebrnfl

fcdjtcn »ottc,

SWflJcic^

^ättf

Qutcö X^cilS aufi cbiy^cn [eine bcauttRU>ibtuugf. ^Nov allen

riiuicu

mabvci

in

b[i(ffirf>

ci|u(l)cu

woUen micr unb

aber

fmnbt 5öcib unbt Kinberu

53uefcvtii)fcit

unbt barauft

bic

unb äugen*

ftiuiblid)

nnbt

mit embftiifn

'iBüvgcrfdjatfr

c\aiit^c

bic 0)öttHcbc 5lhnad)t

bic gcnjijTc 3u^t^fid)t l^abeu

,

Wrbctf)

ciffnacni

ba^

göttUd^

bie

SBarm^er^igteit ^ut fofd^cm not[)|lanbt nimmernie^r fonuncn la^eu nxrbe.

T)cn unDcrf)offtcn bctceffm foatc/

imx

bie

gan^c

SStttgtte^n

unb

\od^

gaH

aber gefegt/ baf ^iefige 8tcbte bergleit^

bet M,ttf)^fit (ang toet^Aten im>Qe/ fo iii5d^

S3fttgctf(^afft Dotljcro getne u>i|en/

®eifl(i(^en

^gent/

'Bmminbte unbt jooPtenct/ aI0 unter ben ©nwo^ncrn fein, bicvauff etflcbren. gUfttl^e^ (Sant^tei)

lliitcibcHen aber resolvivct t^eni^ileit Kibiu/

bie

[id)

M

bie in

^etm

toelc^e bie

ißotnenibpe

iHnuic i^ih\"icvfd)afft in unter»

ujan ein jebcr ciiuuobnciv ooni

mit ambtrcten, babci) and) bei

ipe(nt

S^ntf.

ingleii^en

(]votitfu

jum

bii?

Klcinjlcii/

l*anbt?nannr ?IbeH unbt

[)cvcimieflo()cnc

Una^c[f, mic aud) bic .^nnbtt)crf§ purfd)c baö U)vc mit babcl^ t^uea imitt,

unbt liberbe^nt auf ift/

ba§

bie

guarnison

if)ven «Pflichten

fie

confidentz ^u fe^rn

beftenbige

eine

gcmcB, ju defendituuft

j^teflget

klebte unbt

i^cet koeib unbt tinbet/ mit eugerßet barfirecbuig aOet ßceffien loiber

unb

einen gemeinen anlauff fechten

poftm rnannli^

iaspfftt

fydtm

3)abe»? aber wirbt biefe« jue

natbbcnrfen

anbeim gcfleHet/

fic^

bei^

bcnen

i^n

dburf. Durc^l. lonbeöüäterltt^

(5.

trciln

Unter

1,

bei

ij,!iarni8on

3wnöcu fem, n>e(d)e bic aniia aucb 2f bie Kxenipla alilnnicen/ ba^

bic Öür9cv|d)afft

nebenp ben 8o(baten in armis finbcn

faf^cn,

mn luftig

gemadjct unbt

Diel

uu*

tractiren «iibt nnSen^ babcp

tiidjtujc

faton

anrntumien

looDlen.

fid)

uiebcrv)eniatjd)ct

aber batt^cn (e^r auBgangeu/ beroletd^cn

iid)

allci

r

nninn

fie

v3Uftiirt)cu

moiben,

bcr

fidi

trac-

©olbot

nocb gat neuUc^ gu Pirna

Jitrautf) unb lot^/ meldieS fie wegen bcr bon etlii^ 3a^ren ^er cootiauirlic^en contribution unbt großen eiucv

in unteit^cuigjter

(^l)uvf.

unb

fuvcbl.

fcinbt

P(li(i)tl(^ulbio|rcn

huuk

trcuivrn

Digitized by

Google

bcifitt,

ftft^

Krocht

s^m

(^^näbiiiftcv

imtcrtficnii^ft

md^t

vcrf)i"i(tcn

(5uvcr (fhnrf. T^uvi1)(.

l

tucIcfKV

,

bev

iKl^^ift^t

foU

fMcimit

iil)

Ditcrid)

Cbcrflcr

baibt anfangs, al0 er mit einer 53efa§ung in al^icfige

(S,

ß^urf.

^urc^t. 9tefibenb ©täbtc gefegt unb i^m baS CominaiKlo aiiDertvaivet |!4 anocmctbct

lootbeit/

mib

considerable

anfoirnnenbe

imb anbeten aclvenuen

gu ncc^ft an beniird)(.

{it)\ixf.

ÄUad)ten aücrbiugg

unb Otticircr mit bem i>en

benommen

iicveiunrt.

ber

Obcrftcu

conforiniret imb be»

ba^ e^ne deinolition nnb ^moegreumung a(fol(^t fd)abtüc^en

ftctiget/

^^miebe

vor

gewalbt

mU

fofbtt^ bie

ott^

biefet

nic^t

defenditen

an

nnb }U

teilten.

9{un

mir

fyiht \di

demolition nnbt abbtec^ung fidon btr

©nmobner imb ^uma^ß

interessiren

im

»pogen/

ntri

t

u

iiioii

iivlc

nlfolniiii

J^ciiibt

iHT'^icbcii

bei

i^oov

8tabt

ber geinbt bicfelbe i?ctf)inbern

entmeber

feinem

al^nn

3^ortel(

unb

foltc/

iux$ fdft^

nnb neu/

gugef^en bbtfte.

beiiben

allbicfigeu

,^11

1.

laf^en,

beftnbcn

nnb eingedfc^ wetben

Samtenl^o bem

ii^

m

tpommetn

bann

Äugfd^utl

i>or9 befle

ber ©ürgerfd»afft

lioffe

?lllermaagen G. Gf;urf.

t^iird)!.

ym

unb

bcviiffcn

angebogener abh'ec^ung fo(d)cr geftalbt

,

i^oor»

auf? ber 35eilag£

auh

barauf mit einer fo(d}en erflef^rung/ mie sub No.

einfommen / toorauf

Oemeiner ^iktgerrc^fft be^bet

unbt

gleici)

mcf)vcrm nad) gnäbigjlem belieben fonucu i>oortragen lagen.

tnit

feinbt bicfelbe itt

biefelbe

@tabt @tatgatbt

^tabtcii nachf)fi

?Refibenlv

benfeibeu bic nütf)iocubigteit

No.

ber

befunben/ ben JRat^ jnfambt

fein

fitllcu

baB of^bann

demolirenbe gebembc

praeoccupiren ober aber/ bn man

magcn ba§ Ssempett mit

ernten/

au§

bic cii{jcvftc

in branbt flecfen motte/ e§ mit biefer 8täbte h&d)f!en na(^%itt/

inbem biefelbe babnvc^ (eic^lic^ mit angefiecfet

ju

er»

iiIeirf)ii>ol(

hi}]

u>ftrbe/

fein bie

oppo-

baron l^otnemblid)

betje^tiigen, bic

gefc^e^en fönnen^ lsabel) nbcv

comit

erfobcvn ober ber

no()t

ju

f

fall

fRet^mm^ gemac^/ ba$ fob^

fonbetba^te difficultet nnb

or)tte

ettte^mg

etfofgt/

enbtlic^

8tdbte eine

2.

im naf)men beS ?Hat§8 unbt fo((^e

f^l&Sigc miebetantmort

®e|talbtfamb be^(ie()enb sub

No.

4. jn

be*

finbm unb batauS bentßd^ ab^nneOmen/ baS biefelbe in guete }U ber (^iigemut^eten

demoiitson unb

babel)

begef^rten

Umbtretiing mit ber

Soldatesque uub

fein

nic^t

®lci(^mic aber lücvbcn, et

im

nicma^U baran^ 2f biefelbc

fein,

discrclion anfommcu

G^urf.

't^urc^l.

k.

uon

lclcl)t(ic^

unb fonber

fjrotK

exliauriren

eufecrfi

unb

la|)eii

luelicn.

ermc§en

fefbflen (5tifbirtf>en/

9el)au[ct/

Schuren unb aubcvc l)atf

uic^t

fo

felbei

ouiien frf)iucbenbc jicfat^r er

Ijin

fiel)

mit

uiib

luicbcr

nubt mic

über S^^fS^öf

bcnfelbcn abgelegen fdn/ biivc^ bie

tüoffet

3^1: aOeg/

fliil^ii)

beftd)tigen/ geYtd)tUd) ta^iven

9iatl)l)v\u|c

fold)c

©olboten geft^c^

mftgc/ buriebetfetung nid^t t^emnlagen foDe.

toorl^o oIct

fo Decjeit^netec niaafcn obge5toOR

machen lagen unb berm eine benen^ fo an

ben i^cbiiiben

fo ciiu^c

(i^ebäube Dor augeregten Si^ertben^'Stäbten flehen

obtcagen lagen/ unbt a(fo/ bag cd

abfdiviften

ber ,lcinbt

bcr 9^ad)barfciHifff

in

ninonjlviret / ba0 ein jcbet,

flei9

®f beiibe

,;^u|auuneu

iuteressireu/

augantmorttcn

behalten/ bie biittc

aba

^

i:ic

^u uuferci:

M^tn

aabeie

Huegd

httn^

abbrechen' (^ud)

bei)

(£an|}Ui)

\u

ai^ici

eiufd)iffcn.

^^lUcrnianf;cn

mir bann nnbiHiß

demolition ober abbred)uug

fein befinbcn,

fold^et aufterljalb

müL

nicl;t

ungejogcnt

fte^enber gebeube tvocr»

ne^mb(td) unb infoubecl^dt aOen (Siun)or)nern bei^bcr 9le{ibent @t)&blc^ n>ie

ou4

inSgentcin

bem ganzen

fioitbe/

albott refibirenben (Sammexgetic^tö

angeorbnetec

collegiorum,

a(g loe^ed ba^in/ loegen unfccS

unb anberec bem tanbe )um

recurriten

mug/ )um befhn

befien

gefi^iej^

UKinn ben ba^ero etUMid^fenben ft^aben einer ober ber anber; ben in particiilftri treffen m6d)te/ aöfein über fid) nel^men

UuDt lüoiuu iroUeu/

allem

i:eriniH\]cu/

\ol\ütt

fold)c iNcrorbnun^^

audtragctr tuirbt/

e«^

fid)

iiuv

unb tragen

immer mirbt

nuid)cn/ baf? fo mell ale angereihte

einem ^ttni

mi

ben gefambteu

foUtc;

t()mi laf'cn

taxa

in

^riuti^ol^ietD

Digitized by

Google

etmeiter (e^ber 9l(|iben6«@tfiMe;

offt

Üavibt

rostituirct

mttm

fofff.

nebcri

bm

et

itttb

©d^botd

2ümo

juui;

M^n^ng t>m et^c^et

l^mnoiebet

1639.

!Rat^ bc^ber 6tabte BecCiu mtb dhUn.

16.

au bcn

O^efuc^ ber SRät^e )u 33evliu unb (£6iu

Statthalter.

G^uvfürjtlirf) Braubciibin r)Of^nff^nlid)cr f)crr 8tatf)a(tcr.

A3>od)ami eitler,

®raaff/ fd^ilbiiK

btcnffe

mit

^o(^a>. C^inbu. burc^ iocrrn

Obriflcn

abentö

gegeit

unb Söolflcbomct ^crr

.s?od)

öevi

^uebi^jci*

uutcrt()euic;en bic (£(;uif.

biiu1>t/

Uifaxi alfo twct betten fetnl>tli(^

Butgfffi^ffi

^ittterbrac^t uitb

ba^ unr

von

amö

ba»";ifnüiic^

(5.

unö au5 bc§

^ec ^imcten

tjetocbtteteit vttb i^tteit

iocvr

mir unferc

Memoriali geßccn

übcrQcbcncn

in Dtttafd^iebentn

unb

^S^eiflcr

olIVTivcn

:^vbb. ^»r. Ä^ricgö iRätl^e

5U" ad) tcn

I^ietrid)

^in U^x

©naben

.^ixhtt?.

(^n).

!

proponiTtn

gememec

miSfc^iiB

folgenbe befieitbige rcsolution

flberfoiiimfn ^bett: bic ciflen beeben

55t ber

General Tilly

be^o e^t

auge^

ieid)tUd>

mh fdne

bdcffte/ fo

wAtbe

SÜcftbentieii

^uge^ti oben

beitfe[bett

feine intcntioii oecmuetlid)

©k

«od) jur 5fit/ fo

unnötig unb

fd)affenf)eit

inib

Oiott/

loicbet

bcbcntfüdicn

feitte

auf

folc^e

gicid)

$oji nniemieit

ordre ^bett^ auf

mit feinbtfeUgfeiten

gttsufetett^

^ieftgc

fonbent

^ranffurt^ unb l^onbtSbctg fyihm, ba^eto

fidi

ber J^einbt ffxtfv^ti o^rtS uicbt nef)ert,

t)evantmi>itlid)er bci^

^yclnbc^/

unb bo be^en bie

\m

6täbte

bicfi^^e

cvadjini/ vinuiüc ^iofien ein^unebnien

ii(»-.tulat;v

foite/ }u U€Ynel)mcn/

toieber

t)f

lan(3

i>uiieuiiil;ii

^(tend ratbfauicr unb

fic[e ii)ncn fajt

tnacbt mciftentbettö

er au(6 t^ermutl^tct

uutcv'

c^emifje *Poften

bauon nad)¥id)t eriaugeu unb/

SWagbeburg Qct^a«^ begwegen

bei

betrifft/ nod)»

ubcujcbciicn

^u feiu/ bafj tuaiin

inad)t )u

ja

bcvfclbc

gro^ ober

/

lunhcio

fein

fouhiii bic

bc-

anfcnnnni anuiutöcn

^b^ijKtc^e liebe/ loiebet unfece V^itt^t

unb





48

natfitlk^e Siaigfeit louffeit uitb bttti^ Icfttli«^/

i§ncn

pec^altm

iii(bt§

bie ^anbt

unb

tic^mcit

bc^

mittel

gttetfi«!^«

alfbatm oHercrfi bie eztrema twot

kofttbe/

feitt

t^um;

bie cugerfle ^tcgcnmc^T

jebot^

ba|

bet @oIbat bie au^entoenfe nuuntenite uitb bie Sfitgerfc^a^ rnttenn

coinmando

^i)\(x officircr

2f 3"

f(^)W0f8 \m\t,

cationibus

auf bev

Sic auä bcncn

iiuUlcu

uifac^cu

nniic^^Dc^cncu

unb

bmd)auö

werben fanu, unbbaf}ero

jumnln mit

bid 0ed)öl)uubcrt fc^ritt

i^on ben

^efle^eu audj uo(^ntal0

ühxi^ bleiben »ürbe.

»uppli-

fi[nni-(cbc»e»

miüiiiciw

nit



cinc^ ^ÜhiHqoftfn-

jviKir

in i^orit^tcn

üöu bcr Stabt au in fünff

einer 'JPhi^quctc u^ctt gef(^o|KU

baö "^hn ocrrid)tf.

^iDiaucr

(leinüliiuiiii bct ?Borftäbte/

bic

Sorftäbten gar

nicf)t?

man

glci(^

barauf/

fefl

ode Sotftdbte unb gebeube aufm Werbet unb

umb

bccbe residentien

con-

3U grunbt eingetigctt ober einge&fc^rt »orbett/ bag babun^ bie

nimmetme^ )U meic^

sorvatio uttb defensio ^iejtgec ©t&bte

»eiS mebft baS

Sraimi

11)11-»

iM!knf

bie

mcf)vcu üor

ciij

mei)ren jene

uorf)

bicfc

fönncn

^iejtge

einen

fommen/

ötäbtc von

jeben

naden unb

eiiijl 9el)altcn

üerjlanbigen

me^r

meifet/

fonnen.

uiib

li\:;cii

iiän^lid)

3Äagbeburg

unb

planitic.

bciv

in

situatio

eingc»

2}ieln)tnigcr

iiHnbcii.

\m

merbeu/ meiere, bie

unb

übcrmftrti(^ft

unb

ber äugen« *3Jatur

olfo

ald ein gan^ JRcviimcnt bis au ben SJöall

unb geme^r

ttui(titett

beifiibcn

u^ofli^

l>icüncl)t

ben

iutcrcedmdo ooc

cm eintet intent an

Sioot in gnobeu befi^ibcm ^eifpea.

Digitized by

Google

3n

bc§cn befehlen (ho. ^oc^to.

uutert^enig

gnabeu

in

ba'^

^

II,

aiigefehcii

Mit

dd^

gancj

aitc^

ttti§

fo mcit

fc^rcibcn

cinquattkruug bct ©ottacCecifd^n IReute*

bitte ^.

untcvtijciügcr

O^nbn. »otteu

.s^Dct)a>.

9ial^mettd ru()ni buid) berglcic^cn gnabc

©räfftic^

Un9 unb

bic

Bebonfen

\t>k

'^tobten abi-|eu>cnbet hafitn.

rc^ l^pu hiffif^ni

liefen

unb

(Shi.

uu|ci umcitl)emge§

föo&}\v. i^n.

^iefi^ec

Mi^c^ap

meit wab

je

il;rcg

l^oc^prcil»

unb beneficenz

mt^

iUuetriim unb

mmI^ 6e)^ Ihtfecrr pooteriia^t giÄSet niac|ciu

^«eoi Scfttn

iDoStfi

am

€. ^od^io;

IStcti 3unt)

^hi.

ic

leit

aimo 1639. ®nbn.

^o(^iD.

untcrt^fnige ibüviieiiiicifter uiib

@Mn

uub

an

i)ial)t

bei

p

Berlin

(^|>i'cc

Post scriptnm-: $«4toftcbigcc fiat

^ff^olge^Msmct

Sülctflec/

lUd.miS $^(tm

$CR.



bicfe t^o^o^ene

tmbcn foOkf onbetimit btfe^ iiibmmcn^ qärten t?or beleben lefibcntieu habtWf icuteu ja{b foltc/

nac^'

ben fSmptlic^en Surgent/ fo baton fonjien

inteiefftret/

b^

3Ui]crebet.

?illein tierblcibeu

unb tocrnieincn

pa^ vm&ti%tt

ncrf)

^cfe

\\^

\uc\c\ampt beflenbig

babcl)/ baf) bet^

mti\t t>on einem

0r|afeten privat

bei)

^f)xcx oorigcn crcle^rung

5orfjn?. 0511.

unb anbern

forcT^e

oiticirec/

bcmo(t)rung

biod aud einet

opinion, getrieben merbm m6d)te.

ber officim

«Bf bkmt xation ,

te

burd)

il)ncn au«

fo nit

mir ^nnit Reuten olfofort^ fo((|em SKtanbate ge^orfamblic^

iitic

gelf^et iinb tocgiid}

fclbcr

gcbcubc/

iminet »tibt t|im foSen/ ctflahmg »ieberfa^m

(8 iSii^ fftben

fcui/

bamac^ einem 3^ben 8t&bte/

6c9bcr SRefibient

gebettbcn ober

,^ufa^mm bcruffcn unb

Dor^ero befc^e^enei gcric^tlic^eu taxa unb

aanta^m foUe/ S^^i^^ 0eiti6|tung/ baS

emi^

fo

[Ltcuvcn ober

feine

®nöbi^

«nx rnigcfeutnbt Ne

bfi9

gan^e Burgerfc^afft it»b foi^(id) biejenige/

(Sraaff^

relation abgefii^ufet

plamtiem 0bfc

gefu^e tapiuttg

iDCttn

tbene

befiänbe/

«aik babnt^/ tsk

fw^/

btt^

3^egen moiioelttng ber Uferte unb

totqmtf^Sfnt loecbat/

6ie termft^fn fclbitcii

im

qemat^et unb alfo ruinirct werben moUcn,

^cc 8f ^inU,

gefunbl^f l^uS unbt öoff burd^ eine geringe discretion, mt y^ft eg ncwul/ 1» redimifen/ ai| 8UU| auf bie f^te ber ^ffm au ^ttcn. gCdc^lI/ ouij^ bie Mt^R foltm ^binffOeii abct gebcndtt ittneilülb bce SRingmasten bad irrige t^nu/ ein

^me^ ^iamUn

[oLItcn/

yhtt

anncbnieii uub

ber

bcrfelbcn Postulatis nuc^

ju

accomniodiren tmb

baS

pcf)

eg

ein 3cbei

moU

inner

mn

(^eben^iinbt

p

mit feinem ^ctoe^r gefo|l unb in ,

9tttec berett-

UMin etma qco»

gemorffm nnbt on^Ünbcn foUennf anma(ttcn

bfirffeu/ (BlntmialH^ ber

tHm€n

mxtm

gum

?>cmbc nic^t

bic

befonbem

reiben,

(Eu(^

fein gejinbe

[}iuueui v^ciuorffcu

©enn wan 3Ör ui

unb

gefajl ^oltepn

lAäft

er in gAit aKe§ na(^ feinem

erholten fönneu/ ber granaten

(^

tsXfm

unb ber mimition gern

mirbt tci}d}oncu uiibt bicfelbe erfparen loollcmi.

£)ag f§ ]o\\\kn ©ÖTgetfcfinft

(irtrtfic

bic

^D^etnunc^

T^u^^len

jenialcu

an^miniicu/

fofte

mddje

nnbt in ad^t nel)mea [oUtcu/ be[|en miffen ^ier

^ier §a6en

e§ aud)

(^eöobt

[ie

Uhb

fyihctt/

ber

aUcin defendiren uic^t

erinnern,

auB benen Don eucb Dcmftnftigf angeführten unbt

atibfm linn| bei^mo^nenben urfw^cn nie boof rot^fomb nnbt praeti-

wbel ge^altom/ bieUmd^

aber bcfet nnbt

fiiftecer

in fein

ba| bie bürget mit nnbt neben bcnik 6o(balennnf bie

befinibcni)/

$fo^

bert^et

I

— u ^ mb%[\d)tüt resiatitet

Sici

T>oht\}

^ieruntct

unb

olfo

folteii.

bciufubcii la^en^

irollcii

aiicf'

Commaiulanten bem von Krachtenn,

unbt

Oberftcn

>

ottn^ttdenbe 9^

ttifbev begel6cti

ban audi no(()maIjl



Mfie^

aKent^dkn no^

Seinbc

©tftWe

ttitb bet^be

imb defendirct mcrbcn

loalbt l)ert^t)t(^ft

"bem

hm

mit gtfambtec f^mH

rnttt o[fo

nvift

^

anbevö

in

galten/

gcmcfemu

t>tfe^iu|

aufgebeim.

Sad

f)tcrnM)ft

^

auf 50.

bie

fo offt onbefD^lene

mottm

anceii^ett/

ttnr

CltttM^neT bet^(( etngdaitgtin unb

SoifK^

demolition ber

an Unfecm 9ct^

bct QefaiBMm

«»letfaitid loieb«cl^Icteii

fa^m

m

^er^ gern fhitt geben nnbt fefnAn nnler benfettcn ba9 aiergeringlk nievf(^etbenen

(S^tttf.

^t(^

tagen

^erau^er

i*onbp^

resolution,

^bec

isefc^e

hinc inde

Ümmnenf no^matf

anf bie

geioectfelt

(S^inrf.

Durd}(.

^^u

8täbtc

richten

f^riflett/

nm^

tat

f» anQ^

unbt bon tinf Bt.

»feber^oCet/ untcrtf)nitiift

mir o^nc bie^ »ontcniblid; auff

bic

^nfer>pn

obliegen

^OTfoT»if

ic)ibenfe

in tpreugen ge^orfambfl überf(^i^«Worbcttr iwc Miii^

qI§ @r.

unbt

i^ctrcue

malzten ongefc^ffet unbt befor)(en/ auc^ folc^ed

logenct demolition

bnnn llng,

^hxt

bicfe

i]nebic(fter i3cn,

^"^ptcT(id>p

bageibe a(fo jue loenfe

(lintDo^net

ncttttgteit tn berienigen

C^ieitfi

Uufcr

(ibuvf. £)uv(^J.,

aue tragenbcr Oocliilnimbltc^er Conbpf^

bie|> ^?anbe

unbt

6.

üovhöd)|l

^aben lln§

befe^üqct [ciu/

unb gebül^ren

bcTv^citafbt

£>enn mit

toiü.

man

mir llnf bciaben ȟrbenn/

biefer

6.

bic

tvcfc^m Bffebfit^ uiibt

i>eipflirf)tftfii

Conservation

ttac^jwfommeu/

wa^

in

bf^

alffmcg«

gro§et ^ecantwortun^

Cfiurf. T^nrc^l.

alfo »olbf

bdc^äg gemachter unbt fo oft miebtT^olter ^Bttorbtnung nicbt

fotti

ha

gebd^ na4 ttaieberbdng{t(^. fi^obto nnbt m^ßcXi bentrfac^et »etbemt/ »»erbet

unbt UnS baBero hierunter

31^

alt ^ßetftenbtge felbrr nwoll begteiffnm

«mb

fo oieff befto nte^t etttfc^uibiget ^It«.

2ßiT fvUcu aber bennod) Difflf

nui

gf^oiKtin, fc^ritt

iiuniev

and) fogatf

ober

^aa^

erftangejogenc

(£t)urf.

ücranbtmortlid) fein moffcmt, bajj

bic

extendiret/

gebeube^ meiere ben ®t&bten

Bcrorbnunt

judiciren,

lotäfitU imbt ob«

Mibe) bocm fc^m

foUtf ba| et ftc^ foti^ aitaation avaatagio pfaeTaHxm wibt mit icii^ mSfy in

fdncm Qcofcn

MbctMm t^mticn

fiBc fofa|e »olodegctte nnbt ümrteiQoffte

Poato fugen »Me/ batanS Megene Stfimtgcn (eii^tad^

et nid^ oBeitt Ucfe wibt mtbece in Sonbe

tvifbe bli>cqiihren

;wM

enbtlicb

gu

feinett

»idm

nfttigen/

befonbem

aud^ bic^ ganfec l'anbt öoHentä unter feinenn (^emalbt btingen^ (^(eii^en

oHe umbliegenben nnbt aunvcui.uui&c piovuicien, al^

Sd^Iffinin jo

,

ein t^ciU

^ijc^eu Obec rnibt

üon Soctf^en unbt bem

^e belegen/

Sr^jtifft

^

im

in»

^'c^ufijr

nnbt a(fo aUe§;

untet Coutributiou fe^n iöimewi.

Digitized by

Google

— SBofeg ober bcn

wM

mü^e

für Sio^nif

p

mit c^mciibt micber ^eraug

Placen QiR^

axjotit

Mngen/

obrei^nm fönnm^

fingern



56

imt

bte

crf^tbem iDüxtc, t>eufdt)tn

loctbcmt

(ei^tltd^

ble|ciii(|e

unm

0cfe|cii/

an

ito

®t6blc

gedngoter importants fein bdogcct nttbl an*

nttt ))on

genoimitcit iDOtben.

boB ade tieientae/ meiere

Unftidtig rooUcn^ bcfottbcrn

ein anbctS

fid}

ton

ani^o ntt^t gtonlcii

bicfeS

bcm

tbcilfi

fciitbe

mit 3brein auc^

i^Ifirf)

^3nii^/ t'pvn

barftiTiten moltcii/

fciit^

3tt

8täbte baburc^

bie

IB^tc

^tttn ttkOme^c

nelmcim unbt (ecnoc^ ober

guamison unbt

(S^utf.

flanbe/

badimcK

Und

bafftc;

ble au§fd)affung

{te

^ottc wid^t

bdf ber gdnfal

du

@ftide

bet i|o tn^alentoi

©i«ne^mim(^ bet feinigen bec^e^ten

enbtCic^ bie

aber auf l^erfpüreubc

ober

bem

in

toan cc gax gelinbe unbt 9&ftKl^ l>etfä|mi

Itietft/



reparieren.

et§altcmi/ bagclbe ttanes »ic

ilknetett Idgenr befonbem

(l^elÜ

311

alfolc^cä^

mann

ocnueinet/ ben geinbt mit einem getin^en atfectioii

gdbe abjutreiBcu unbt i|o O^ottiob

imbt o|ut^/ Ceib unbt ölut/

liaab

Den ba0 man

me^t al^ J^rrm

mürtnni^

53ater(anbc afrectionirteu cinbilbeiv »it bastant fein

uciiuei^eiui^,

al^

ciiicu

ben anbcrn,

ber

em^jfongenen disoretion gelber un^icac^tct/ baf^cibe alfo mit Qcn^alt

beraubten unbt [vä)

affcf;

ff^m,

ba§/ fo fur^ Dor^cro anar^^LHicu; in effect

untecfte^cn micbt

Kbnntet^^

baä aU|old^ed alfo nid^t a-

(^^^^f

folgenn mirb/ c(C!ni(ifamb cavirot^ auf oermutenben imbtigcn fall atte

»ecanbtimnctmigt onff

begl^ ^ti^L

ok^ ne^en unb

gtt

metnungf

einet anbeten

|t4.

^)en ba9 angesogen tootben^

anno

bamaUgcr bcn

33. bei eben

in eben fold}c gebaucfcu/ bie ^ud> bejfen fic^

fönnen

n?ir null

^\mx

mau^ mit

tention gehabt/

@.

llni|o abct (ot

monn mit

biiC)cV«

nun oerp^ent

nnbt anf

3^1^

ba cuc^ mcff an«

8t. €6iaf. ^tsn^L rcsolution

[ein

obbrcfperet

fclbfl

^utc^L getreuen

tontigflcn eine 3iit toon

geinbt in !Rnf)e

ivoltc/

*D.

etlichen SXonatt^en,

3^.

SEDotm

§a0eitn.

bcr

bott

toM mcwbi-

DccAienet

vmi^

cntfe^cu/ bö8

in feine tuegc

(£[)urf.

demolition angattHt^et lootben/ t^un mdgenn^

yiejogene

ben

6.

rciüidlun bereu ii>iüen6iueuumg t^eme^mcn

iKMi

l)cttct

mit un§

'i8tclI^)öcf)f^^n^.

gegeniDertigen

Wx UnUm^t

Stäbte nid)tö artcutiven

mit üielbcbeutetcr demolitiou

bo^in ^uiucf^u^altcnn crbötigf feinn.

ÜUein mein

n?icr

bü$ euc^

erachten föunai/

leid)tli(^

folc^c 53er'

fK^nnigt aug^u^eUenu/ tpo nic^t gar unmöglich/ bennoc^ fe^v bcben(&

^

fallen bdrffte/ fo tüerbet

bmiscn iinU

3^r Un$ nic^

babiii4 «Dt fim^ mtf

aiibto9ctuii0 t>on

Un|

ID^einungf

man

mcrben

[onjl

e£^

[olftcn,

bann ba8

y>0T^tn tüooU abiipfehen

demolition mcijlen

ber

T^Diftäbtc

8cf)euncn ftc^emt

gftoü^u^ einfä^ren/ totiftm

ttmtf

fcinbt

anfomiin«i)e f4ipc§te See«

nic^t^

ba^ bad

rocrben fönten,

bajTefbc

qaav

^eu

ftro^/

ui biefclbe

gc»

nidjt rat()famb fcu,

^at

nnbt ermoflcnn nnbt eben baf^ero auc^ bi^

auf 50

bicibcnn

*|3a§

restringiret ^

unb barinnen

unb hcA

ein

bamit

3ebtn)eber fein

aufgeben unb

futtec

bic

bie

toet*

»ic ouc^ 6r. (^utf. ^tc((. dnebigfhc ttiDenB t)ecflerf(^benen

^Übte

«nb

Dciimu am md}\t

unb

mit

Mben^

öiclcii

morben,

judiciret

^äbte (mgtdffm unb

i^m

l©et)be

bcr

me^

beflett^et

au ^fi^be in

befoi^ent mn!^ bct ^(^toebifc^e

i>cviiMdieucii 11*«»

trouppen

i^itD

S^d^mb 4 ülegimmt

auf

afleiti

i^on

gn imptttroniTtn intentioiii-

becfelbcii fid^

unb Bit an #nbn6 fo

OLuifter

9!n^ahl

reso-

(inäbigfte

angqot^erifv dcinohtion jurörf

ort^cn t?er(autct/ ba§ bcr gciitbt auf bie fRcfibcniv

loeMifce oflef

etlid)en

ev)l

uic^t bic flefat;r

ivotboi/ inbMt

firf)

(5^urf. ^Durd)(.

bcfmx mit

in

tcffccthtn

nt wc^f

t)iciübfv

^loal^r

3rt;

ewartf^m unb

biefee uei 'Berlin fonintett

bic (ötabt gcflcUet^

l^iumeggetrieben.

niic^

T^avauf?

eine gucte

bniut

t?ou

lüüibe bcr geinbt auf beleben feit^en bie

biefelbt

fk^ ju incorporirm twtfuc^en.

bann bdoooQen imbctt/ lu b(C ob^on boilmt iwr^bcneR giutmisoD oud^ bad ht Ovanbcnbut^f gei^m gdfegenc

^>aimeni^

SoCfftnanniff^e 9l(Qhncnt l^ntin gu ((gat

Viefombten

©nmobnem

«Kefiben^- 3tabtf

unb

^Ii)ol)Ui

punlit

geteid)eube

aber

gnebigfler

bringen

bicjelbr

bur(^

in

34

gu mbgRc^fhc

bm

[dniffteu

^^urf. ^D.

(§.

fid)

resolvirct/

No.

^Mtbe^

jut

^eg^

lotsen.

^inwicbcr geantwortet/ bafelbe Ijah

?^a(^rif^t

m

gewi^e^ jut eonservation bielbejcidjnctet

etliehe

(SjpebitiDn i^cvLMbuetc fRätfic tjortragen

3^nen batauf

in oVf

mad)en/ unter anbem aber oud^

resistenz o0e nbt^ige anflaft

1.

unbt

Sio. S^urf.

unb

2.

)i>af?

ic^

DurdjL

gc^oifombft

follen.

Stt berfelben ba0 nntett^enidf^ fDettrotben trogenb/ €^urf.

mit

fofi(cr

conseiration 9. d^urf. ftalt, tnfDiii:ciI)cit aber

unb anhrortt/

5)eto 3«^

ütoaben ge^orfambß

werben

5).

!Rffibcn|*®tdbte «ffeinigltt^ S^^Icnben Sin*

mit meinet ben Statten crtbcirten resolution

in gnobeii äufiiebcn

tication bel;^utragen

(E9

meinet gemachten unumbgenglic^en unb

iintfifit

befri^lici^iid)

befehle

unb olfol(^em beto gnätigfle

rati-

ffin.

unb tT aber bcimoc^ bie

Delation

ciiKufoiiimcu, mid)

8täbte für

bn*

defenskm

bur(^ b€n n^aUen imb Korten bei feinbUc^em anfatt fofort aSc

gcjc^c^ene pioj.osition bei bei

m

pfambl

S>ie Slbgeorbneten

(£i>in

bitten

ettttti^tter ®tafeii fic^toartenbetg itm fd^Ieunise

btingenbcr

$Ufe in

Sflot^.

ioerr @t«btf)a(tcr

(Snebiger ^err!

Ob mbt

mb

podf^r

®nb. ^o^c, fcbme^rc unbt mü^efaf^mc (Sl^urffirfit.

(5.

m IRdt^e atu^ ba^ero

(SMIit

mit l^ct

S)(iofe(6cn

mA^ungt

itoi^Ceibeitin:

guejie^en foUten; baf ec^en aber

boc^bebauerKc^ ^ömmfTflonbt lodtbe/

tiitbt

TrtAenbc^

t

im

fall

iiici)t

an

xjieditiitz

unoetaubüDortliE^er

ruio

ein

bic [}imht

ie fc^iüe^rer

öctitfaFimeS

genommen

fie

wnbt gcfebtRAer

remediuui unDt

^ue»

iucrben falte/ berfelben

gax plb^iid) ap^jropm-

Untetgangf

unbt

ob

envogen / bag ber Beddentieii

(enger

fe

cDlid)

faft atigcfhiiibttii^

gemeine desidenis noc^ gtbfete be«

quiten »fltbe,

@o ID. )it

^bfti Berber @täbte i^c

Mwe^re

Mfi». ®nab.

gaofeTen^ be)^ S.

®lfibtte wob^^offteS miCiegemi

bamit pc ber ۤuxf.

?ifli(bt/

Bcanbotbui^t/ unfern gn&bigften Herren/

toeitiKinbt/

^^enn

aug treuen

an»

fftrtßcb toorgntcagenn

babet^ tragenbe forgfeltige gebonfen

rnibt

ba^

fUQ ge^mfmnbiic^ ängtigebett/ bec SRefibent

t^entget c^e^orfamer juüerficbt/ 6. $orf)h).

eröffnen/ in ttnte^

®nb. reiben

attef in ©rafflic^en

Bulben üermercfen nnbt gnebigf reaolviten.

mm

Unbt tbim 0lät^e

i>0Dt fic^

imtectbenigper

fe^en Gro. .^odim. (^n. bceber (©täbtc

mifcnqflid)

nnbt

bev

begrü^g

unb

c\(\r\\m

UbMM:n

i^cboifnnier

bicnjtc

!Bürgci[d)afft nebjt

ancrbictungf betet

fftrJb^c conservation nnbt woUjlanbt tiagenben öetetlic^cn fOrgfolbt

Wbn,

meii^feit^o^

iviellfsiüg

t)einril]biet

t^enigft bitten/

aitg

(t.

iDofben/

$iMbmürb. fi((

Ki9 (hü. 6o.

guten/ getreuemi/ gumu^eiibeu fluebiflen

Sinuuibl/ ob nit^t Ihhh aikn tmc\c\\

1.

delo^ienini^f ,

3^reT



63

oerf^rec^en

md)f

crlcic^-

]\i

com.

mhicmcnbet iucrbenfoU/

.

conUiljucnfli

ahn

Dabinte^cn auf ein

befviebigungf ber officierer niobciuct^ ober bo aud^ Dicfed

]\\

ert^aUen/ banuo(^ beebe rtfibml «^täbttc^ bei alten ^eifa^ung^

xäxijit

observantz unbt ^(cxtommen gemeg'/ UMberumb conjiugiret unbt

von 3^ren ^attitiig!

Soldstesque coUectiTCt merbtn

bie bcbr&ngie SdAxgcrfiAafft (tiif>fiitben

bei)

gecmgen ^SecmAgeti ju Un^et«

gefan;I>temt itoc^ übiiigcntt

|)ct

unbt diniool^

unbt batbun( taliter qualiter

fotbaner

gut^

übii^c 3d)ulbigfcit

et(et(^terungf

crbaltuui^f fird)cn/

j^uc

ba§ alfo

mecdHU|e linbentitg

betgeftalt ein {eber (Stnn>o^net

comportire« unbt

beffer

ft(^

tünaittf .auf

citie

feine

3d}ulcu unbt 5o§|)italicu,

fo öiell möglid)/ bello iinUigci ablegen mutbe. ?Sie fonjteu

fönnen

bic

Hidtbc

unb bem publico

beeben SRat^bcufcren becber Stabte

bei)

i^gen

,^eiti)cn

gan^

hrlffen,

teiu

mittel

abfegen/ fonbem l)aben in @. ^oc^m. @n./ ai$ gu einem l)0{^rümbU(^en

Pfleger unb Canbe§ ©ater, ueefen trauen fe^en

(5. .f>od)ii>.

m

»bige

9f{at$e

^ci6

guSbigß condMcenditen:

unb efivgerfc^ffl

9iet^ unIt «nltegen

Öu.

in biefem ^Bet^

fie

mcrben ^hxtt

oef^iglic^ üerfid)cit/ biefelben

angebo^nien

clemnaz

unbt gntujfcit/

unbt rni)mb burd) md)t§ nnbere^ böber illu^ireu uubt po>i( rifaof

wtnn 8ie bau bcc

SWrW&ge

atoeiffelnbe,

guten 9iot§ rnibt guebige

afö i^O/ ebenecmaBen fetnbt

f)od}\^iü]\i\ii)in l'aubc§l>ätci(id;en

gan^

mf

u^eiter

o\teii(liicii

l^od^li^L i^^ui

9ieß^t^ @t&tte 3ammet/

uiibr

i^erme^ren

bei)

fbuncu^

ber al|

unbt Ä^au^ ^ranbcnburgf jum bejlen

(Slcnbt/

^rongfol^ unbt

bo^

d«pdii-

Oigitized by

Gooflle

— ditenben doc

an^m

fd^c^cnben Utitergano

praecavitm

o&tDettbcn/



64

i^tm

ttnbt

Satisfaction n)icberfa^rcn

(a§cii/

vaM mec^ügt

fc^Ieiinig|l

o^angesogeneit desideriis gndbtge

eventnaliter auc^,

^o^v>.

bo

^n.f mtbct ^. Gf)urf. D./ unfcrft (^ncHgften f)ciTn^/ binteila^en encmflcK

mUfen, au§ bcin in 53crün imbt (ibün i^ctaücnbcu boppcltcn ^Kefefomn bcbränntfu armen

bcr

)U la^cu

g&tfc^cifft

iiiibt

Gfiuif. Turc^l.

in ^Jreu§cn

^ofcgm

finbt beeber

^ctit/ in gnabeit wUlfaftfen.

gante (66Hf^ Sutgctf^afft/ Koo9

iricbei fahren

mit beio ^oc^gültigen 3^^. ®nb. f^hm

(Icaffeit )tt

unbt

SJifif^er^

M

(

|0) bitofe[6m bie algefid^tte bcr bauten (E^iitftrfki. IRefibent 8t&fcttt

SceRtt «übt (EMIit an bec ®)n:cc foioo^C mfinbtC^

abgelegett;

cXSfixx

oCS au(^ in [c^Tifftm ftbetgeben iinb ongete^ter Stcbte b

Pflicht

an

i|>hero jebct^cit

mit

fcib^eitn

intendiret unbt

fiaitbcg^

c^eiic^tft fein laffcn/

bcr irnarnison bafelbft

unbt

JTRefibenticn bie begc(;rte

^uni n?eniqften

ja

bcro|elbcnn üor i^o mieberfai^ren ju la^enn

ber

/

der iHnr0csie(ete Stoecf

einige a>eg

(o^

(i^nb.

ctic«^ unbt

bie

deslogie-

erleit^tmmg

unbt tbunlic^eS

bann n)ag beg^alben Docgc«

Soldatesque angec benn

6tabt belangett; flnben 3^re

m6gfii|^;

motten aud) biefemnad} t»on §er^cn

mitten abfe^mt unbt etgreiffen fbnnten/

Wagene campicnngt

bd^ ttjUKii«

goreic^bt i^/ fo

Tat^WWge nnbt forgm

gcbflwBenn, finn unbt

baö 8ic inct)ibejeid)netenn

n?uuf(fien/

bnttget/ aHeg boBjentge/ aii($eccdtei

nur immec menfc^ nnbt

biefeim gcttfitteteii jeit^en

y^vo

get^ami/ auc^ fold^eS

fxd^

lomiger auc^ beg gati^m

tii((t

bcförbmi/ oUc

nmq

l

conftemttoii, frommeii imb

ifm/ »ie

Md

8ie

glcid)mic

Domcd

SRing«9)tottTcn bec

etfie nii^t/ toie

babntil

bie disseiirinitung bec i|o mtfl

neu »iebec eincdgenben ^eft t)er^üttet toeiben fbmite/ in anmerfung^ to9 nfc^t dlTein bie metften toon bcn offiderern einen kvegf

n>ie

ben

anbern in bei 3rabt i^r quÄrtier bcftaitenu/ loubcin aud) bie gemeine fnet^tte/

lociü

fie

aüe (cben^mittcl qu^ bcrfelbcn

mit intern Unterfiaibt bal}iu ueuuiefenn ^ici

unb

anbei'u

dcnfomo^

oI6

;

bei)

baö

tjabcn

mü|tcn unbt

bie l'^ottitrfft

an Brobt/

batau| ^oienn unb uon einem ^ufe ^um anberu/

ifeo/

beuocob

occcit^tungl bec execution.

beif

5

V

toeia

contribntion

bic

niAt

fo ineli möglid)

mcqe

aiibcrc

in

Dal^iiuieiien wflrbc

tpiirbrnii.

üoraUfommcii

/

bem

r)eiauö

grdffcnbcn

fich

ircith ^^uieid)enbcr§

rtii

^eben

bihujeii/

umb

übel ber

niirtcl

gifft

n?an

[ein/

bieSHat^e bci^bcr 8täbtte mit ctn^ barübci fiicltm; baö, gUid) toiet^or in

biefcm

toMtf

berglcic^cn

gefc^e^cn,

fallen

fo

balbt

)tt

bcgd^

j^ang

entocbct bie ümti^i pd)

6tabt 114 oufjittNieMn/ ober abrc bte

^ug

ein

inficiret

ougtt^

wibt

au Meibcn itnb untcc

isinai

Seut^mc^t su&mmeit/ ange^lim ttnbt9Kemanbe auS bctsfeti^

^eufetnn/ be^ üecmcibungf betofcCben sufc^Iagungf^ suae^ctm Derfiat^ett/

mtbt ban auc^ He

inm anccru

^aufe

frauifeu

Smbte

gleu^o^Q einem 3(^irbt/

fo

ober

in

*il^oren /

batan atbett^en

genjicBc

bie

^ivul^i

tie

ftcufer

ge-

griuubni, ftarcfcn

iiw tiiicatioii

t)icfigem

bei)

{ie^ ami

toidfeltige flaflbtemt

fein

^elffet/

bcbcnctai/ idoS t»ot

311

befc^c^n

imbt

-bau/ ba

gemifeS

f^obcwi wibt

bitn^ bIc «»oorgefiiiaQtiie

QArt^

Unbt bau

koerben.

iLuhrcnu;

biefclbc

l)inioeg

baS gug

fßM

eiiicii

ba«

lEM

bann

barauf mnd)enn/

^urf.

Wd bdngenn

ID.

gebracht

er inne n^fttbe^

ficb r>inciu

bcKu^muif

pomercn^ Dragoner

be^gufommen; überfallen

be^ vmb bie 9tefibcnt ^t&Mte

ttnntte.

bo6 onntcr fn^cn omei^ft/ hai nembücl bii Soldataeqae SRet unterhalten toetben uidc^tenn/

praotisircn fein

[et)/

2)k^ßetrei)bicf)t

auch 3()r iöod)\i\ gnebigjien

nwnn

ober boc^ gerincier

tn offenen ^elbe leicht

ipcrrn Stabt^alterg ^fySjm.

Ikiliu

feiner

ncl^menn/ auc^ burc^ eine }}artie SReuter tmb atö

ottd ber geboppelten

foIcficS

mit

anidila^]

unbt ntmicen/ nnbt olfo

mbt

nii^

p »egc \oürbeu

eiibtHc^/ njie Icidbt bei fciabt,

bag üiclevnuibte SRefibcnticu Derfe[)cit

camplunbt in

(etumblattffen imbt oSeS bofelbfl wegranbemi/

machen unbt toerberben mürben/ causiret tmbt

h^rmu/

C^hib.

®nb.

bann einmahll^ nic^r

[o

ift

Dori}aiibcnn,

ben i^oorMcbfltv^b. bcr

nicht

baOnntn

gleidjergeMt nic^t abfe^enn,

aufm

(il)urf.

tofien foiteu/

bef

»ie

2Äühleul}offe ju

bamat^,

»igen eg

fo

Durrf)!.

,

unferm

ocraubtiooitenu/ loann Sic ben uetniitteljt

bcr Äriegg ÜJlefeen in hiepfl« 53ejtung gefc^afften SJorrath angreiffenii

oufiscnbcn

g^

^icnw^

tungf/ inbem bie 8otbateit (in unb toteber ouf ben

ben

ehtem

toon

imbt

9c]d}ai|ct/

gebtotutien ju lagen angetrieben ȟrbe.

ftf^

ttnbtvt

t»f>t|

-am offermei^

mfc^cmi

bafclbfl ber 9iothn*fft nac^

abet eutwcber tn bcr

tmbt

tt>f(c^e

auf ber 8tabt

unDctmögenben öot ben

uiibt

bra(^t«nbt

Bettler/

toiete

lauffciui,

in onfe^ungf biefelbe bobim^ in

wie^ gefa^ unbt extrendat bm genug ezempU im äugen/

bte

unb

alUt*

»ftrbcn Qefetet loecbcni IUIenn«Bai )9ic

fo

manche Mtnc^mt Qefbngjif

Digitized by

Google

— man



67

bufelbr mit nottüiftuicn provimit

]\\d}t

üorfe^cn i^emeiciiu

entließ

%aummtn

unter anbent aut^ baS unlnt^ft

norben;

irte foId^eS

bmc^

/

^aat emportieret unbt ^htkotgf

gfcingc Statut blocquiret unbt

9ini0nc exempell ndt ^n^facE le^et unbt bottl^t/ bog aifo/ iMiim 0lfii| out (irfl0m mayrin Ue Soldatesque Derftlimentnet loetb«« fotte^ bcitim^ olfofoti^ eine neue

contriMioii

proviMitienniQC

)tt

bcc QejbtnQt not^toenbtgt audgtfc^TicBani «nfc ben lemdeBtieii ttoi« baftCbff fo xbwtn fiierburc^ nb^memtnen n>ürbe/ unter einen anbent litul irirb aufi]elfdet werben bie bcubc

son

r(

müßen.

menn

J^ic^tmcniflet mölitc aud),

sulentz ©tÖbttf oofi junctim ^U unter^Itungf bcr ^narni-

contrihuivcn foltnt

halber ; meiere ani^o

/

wnbt anbnn sppsen

bcr uuentbc{)rli(^en 5hiegf

8tabt (^öUn aQein aufbringet ^

bic

eine abjonber«

Uäft Anlage 9emad>ett merbcmtf imbt a(fo auc^ ^ferbun^ cbetiemafen ftt

gan^

SiibleTatioa )ugdaiigen fdmi/ IBie botm auc^ Aber

feinet

UcfcS ^(tbwn^ fil^fft

nttt blc

bU ^iaU

bcfd^tocnttiQcit

bcr SHttw*

Iftd^

€6fln dgciMic^ gewibmett^ imbt bie (ine gerttutne

t^eit biefcKe wfebct

i^uqeltgett

ciueuctt

bic^ Qefud^ci,

unbt

tSfogUm unbt

vM ^bttom btf afCtoiD*fi(eit(Eti^/ aü in loclftem cofpon

Urfart)

biUi(^er

fM^,

»erbcR

ircrbcnu uiib eilaiii-jcn

lelbi^cr

imhbe,

Üicl)!]

iimbio

^abt

Berlin ju bcjin lauffcnbcn mitleibungcn angelegt toürbe.

i^or

altcifj

iioucfcttf

vmU, appreheadtcen

3^mim nftgcn.

Dorgefd^loflcne ntitieO

S)ie ofecr f«tt|kn

noä^

wiEfo^mt/

gne

ba^

in bie

unbt to aQem

•identien in anbcöi pneticable mftgti^fdt

t>er^offcnt*

3^ ^0(^n>. (^nb. mibt umq» ^ eondesoendinn

n^etbeu/

unM gon^

äignatum Spandow am Stm 3u(p

bie

thim, ff\m^m^}(6 abet ber

weie^em alienn ben anfangt ermeflte ab^corbnete Ikft

me^t

bci|

(IbVin,

Co

in^eii*

öiell

batauf ju bcjlefycmir

^tabt

iiMC

baf

aeit^/

tti^

tAtüftitictf

iMgm

ttN>l[(QcM|acl»t

MumbtoDibtfi^t

wAk

nißtgf

tm

nicgt

Be-

loege oler

geneigt

fein,

1639.

23.

Scvic^t bcS 6tatt^altetö ^)KntCaiii^Pcc ge^rfamb^e Mcnfle in

an ben

Äurfurfien.

(E^urfftrjt! (Sw.

Otter

Verfangen unb

unb meil man

unterm dafe

inmagen

f»((^

imb

iri($t8

^auj unb gebeube

felber

ftünblic^ beö

tc?

mit ber demolition

berfeibe

(aumb

gemefm/

infbttticet

Bttfig

U'-n

btefeS

auf bc^clbcn aberma^ligö get^ane

hierbei

burc^

bie

No.

3.

sub

einen ta%t ouSgefecttgct

loitgct

(S.

S|tt!f.

^DiiikI|[.

a(fo ju rechter Seit / ba noc^ res integra

fo^^ tneßemanbten Obcrflen Ärad^ten

foldjei aubefoi^lenen

fernere 5>ert>rbn«ng gurücf balten folte:

Gburf. Pnrrf^f

tünftigf fofrfjcr

fein

rnüffeu/

fotte/

Knu^

ba|

2^bn

(ofen

iDor/ al^ier ein, borauf ,

remonstratioiies ein

ba$

nu( oiu^

(eiben/ erflattung loieberfo^rciu

baf^

Ä rateten/

vemsrifitiuD mbtbitoriale

inhibiret

beflen geteii^t: 9(Ifp

biefe

ttermut^en

fid)

5)ietri(^

instantz, anbefo^ienu/

@olbaten

jum

fo^mmiec

abtragung

biB auf erfolgcnbc

^lUermaBen 3d} bau auc^

f)in»

gemachter qncbigjter ^BetorbnuHg mit

punctualität ge^orfambfl nachleben merbe. f(^einet

^i^ioebifc^e o(8

fonß/ (t.

i^ucf.

ba§

nur

^un^L

t>on

eigene

etiii^/

bie

toieOieic^t

gaanii§on in beneu

liebei

9lefibcn»

— tien

fe^

^ube am nibCegett

demoli-

unfein resideutien 'öcrlin unbt (I6ttn al^ier

bei tu haltt

barauS gebührlich vorgetragen worbtn.

5ßir uiiö i^ucter maffen

bcn gcbnncfen gemefcu,

p

crinncnt, welcher

mit i^ebachter demoUtion

•eiia unbt ber feinbt in bev

ttegenbcn ^onunenbontenf

begtiffen fein

benmx^

fo

tt>o(

alt aud^ Sngenieut

fahtenot boS nri^etfpieU gciathen/

cd

fo lang/ bid bag

marcbe

indifC i» (alten; SRoc^bem aber

geftallt

ba§ ju Verhütung incdv Schaben^

einem unbt bem anbern einwohner gu beforgcn/

ttMe/

fat

SoSwihrbiger/ SGßongeborner/ befonbetB Hebet

bct

iBoQ gugefcmmcn unbi

9lun

Unfern* gnebigen grug

(EhutfAcft k.

SiSen sutN^m unb getreuer! Uns ift

neigten

8o

am

beflen

pericaltun

pnw

ȟtbe/ innen unb

Don unfern

bofettfi

mtb anbem (cieg8e&

haben nHr eubtlid^ in befagte

demolition auff gewiffe maagen gewiUiget/ bat nembßch auffh ber nohtt bie gebeube/

meUcn

jlcheu/ foßten

auch oochmol^

al)o

fo

»eg

md)t über 50.

fo

fein

^af

oor

gctl^au unbt abgebrochen

teu ^Rauern

fall

unbt

mcrbeu/ babei miv^

bemeuben lagen/ auch 0nabigß anheimbßeßen/ ob

— mit bicfan Söevrt betgeftalt

bamtt miten )u

prirato

;

fim{lcn

4

bn

iueyjen

conjunction

gebo^^eütn

mtfece

ncu^

*E!t(|e

bcibei

eu(^ i^efurfiet, bavauff 9(anbtii>ortett

i|1

boB

billig

tDttbt.

Docflebad^tc

auS

bad publicum

fall

beibc

(Eampinmg ber Soldatesque auger ben fe(6ige

etu>ad

üftfal^ren ober «od^ in

alfofoitf)

brnu auff atten

anteferitm fein

]tt

fSkil

l^alten



72

imtn^altai teeibeimUki^te/ ju unter^oltun^

jtcbte

mn 6u(^ pr

i[)nen

U$

bie*

cmdb

rate

ber i^ariiison

bei

gcnü^^c unbt bcv notturfft

und

unbt lagen

tDorbeii/

UMfoi

®id^tc

Slcftbenfe

9liii(|inotiten/ itnbt

gnebigß

out^

folc^eö

1D0( gefallfii.

5ÖoUtcn8 eud) ^mwiebcrumb melbcn

l^nüc^en woQoeneigteu miOcn

bc (Mcn ^öni^^becg

unbt öerblcibcn eud) mit

,

wott^cioogeit

allzeit

ben 10. August 1639.

WidfM

Sin beS $r.

^oc^w. ie ^erorbueteu

hit

Sütigeifci^aft bitten

bttf&rflUc^e (Bene^migund

ben ^atfyf

ba$ bte Oer«

auS^uloiirfm/

annteu uub not^leibenben (Sinmo^net auStoanbern bürfen. (S^tenueftc/ motme^fe/ ^Ic^bare^ tvolgelo^rte^ ^oc^geel^rte/

^en,

^cn

befc^Udj

(£f)urf.

»ntfubeuambtc mit fyiitUMf

feinen

ba§

oon

3^)^

ber

Sub dato

toecftatien

(^fnitf.

Durrf>I

(5.

mlu^

>

^abtu mit

barinncn ent«

ernf!(irf)cn

aiibcfobfen/

mcgt^uji^e»/

ulhI)

aller fetner

mvmb

gttfbbec|l benjenigeu/

Intention tmb gebonden gefallen ^

3abr ^eto

alle

ba$ [einige burc^

üKilitaiifdicn

^>rangf

mü^fn, abgtfd)mtten feiner

oian^

(I.

1631).

boren

^aab

bei)

t>nb gnttcti

foden/ SRun benminbent fi4 bie S^ecombten neb^ bcc dongoi

emigimndi,

mh

Sepb.

i.

i^ürgerfc^ap ^ue dimittireu

Oftf^ecf^afft gttm aDer (ik^flen;

bie

bni

aller eljrerbicttungc t?orlcfen

Dorlietungf bed ^uTgetct^ttd bnb

hift

groggönfü^e

benenfeCben feinbt rmfetc gefligcnt bienfh aljtc^ beuor.

t?nb

ünb ü)me

einem obec beat onbetn b9$

rnffno

M

t>iclfelttige

ntt^öngf

wM

nb

fo

lange

exactiones, (juartimnp:

ünb contnbiureo

^ugelagcn fein foKte,

onb ber feinigen gcolen ID^angel

X)uti^ tff

nnn

}n rettunge

^nngerSnott mac^t i^abtn,

^ j

.

^cl

by

Google

no4

na^ntnge/

feine

me^t/

flcioecbe

tni er

m

femi^en boiton

rni^ bte

SosteDtiren mtb etl^ttten f&ntt«f bonttt er mit ben frintgen bchübtfti

^od) etcnbett/ tcibcii

'^titt nid)t

friegceircfen

Inerter bli(f)c

iSienfd)cn

t?mb

fommcn, aut^ bomc^rerUilg gar ^uiigerS gejlorbcn



tettungc i^rer tmb ber i^iit^en

naf^ ^vAin, benmoit babunib mit

icl

leute

amta,

bem

bit

Saauf

^ng/ ^ff;

bie

auc^

excudtiou

imb

[eilt.

erachten/ bad niemanbe

leic^tüc^en

feinigen ^uge^eitn

»erbe; fein

Kinber,

!!)lilitarifff>er

Uplage in biefe not gerateten

t^Uler unc^riftlic^ei

t^ibcn

hfien

alf Qmeihnnbcrt pnfl^onen initei'

iiicf)r

baruntcr gar

fangruiericicr

aber ni>4

mib T)or|fcm

ouftr Siebten

^aben mege begeben mftgen^ amtacb

ünb Üoluii

in ^.^crlin

amben/

bic

«mb anbete frftmbe Mtet bcgebat^

(9bttlinb Ü)uint

taufcnbc

incl

im

pxempla

5uinal)(n rcir bc^eii mcl Icbciibinf

m5ä)ne.

bae faft in hex ganzen ß^urfl.

biefer

itt

üntcrgc^m önb gat Dor-

gciijlic^cn

tmb inS Sienbe aifet

tmb mfn

uuB

ünfertgen in tiefen nnfcrcii [;od;ilen noeten ernflcnS

l>ur(^l.

bamit Hc

f

abgenommen

ober

Dub T^ero

^ofi)ininbli(^en $»en-n Stattboircru

mtb

\mimtt ßctrctrEid) Gini^fclcn (t,

(g.

t)nb (^lofac^tborlten

Oc^rfame Gembtti«^ !B

18

»

9

9

19

*

21



!Rartist Biuft

25

>

6tcffim ^egcmoit

13

>

Oftcgm

»

taSUtttoc

®ttteii6ergf

ddO^ 2& bem

S>ie 6cl)beti Residentien ((ageti

^ucführjlen t^uii ft^t

fc^Ied^ten Sujiaiib. ^urc^lauc^tiflftfv, horf^viff't^nur i^buifi'irft,

Sßnfrxe ftetö

üntert^enigfte/

btieit.

öc^orfümbjlc

ttoS (S

m

^nat nl^t

©nrbtgfieT 5err!

S)iin((. lofrbtnn in etn>a8/

cintn elcito

Dienfte in

mofem

tiic^t

(Jhiirf. T^urd)l.

^fli(^tfd)uibigcr aioeiffeto,

gange nac^ric^t erlangt

Scinbt tretrc

S^uxf.

^abt%

Snimbft/ nld^aOctaiiBttSiiSf ^rnibcmon^

mit bem gonimtkitctlatibe/ (&».

(E^uif.

^imbL (Et» wib 9)oitf Sm-

.

by

Googl

^0 fdmrnt idit boic

Wlaxd

ünbt

6r)irc'

[dul^evcl

inn PEOtlcnit

mr

in

t>nbert{^enige

^tt

biad^t,

cifabruiiij

bberfnüen

l!ciL)e§f(^n)a(^^cit

txmtf

ati)ii«

^

«ollioiliren.

i^ie

lucillu

t»nf?re

Dnferm gnebig^

^Htti^I-/

t»mb gmierige Tesolntion

0n8 and) miwu} bar^uc baß

M>

fefbftenn tkiferc angelegen^iticn

miH

brhigenn

(ir^;

Dorgef^Iooene SUHtteQ

bic

condolentz

bep bicjcm zerrütteten/ öbclnn guftannbt

wir

bo

93ranben6utgf/

€. (E^utfl. 55ur(^(.

am

gnabtgfien ^anb(dt)^t(t(^en 9{egiemnge t>nb @(^u^c8

aQennciflm

bMrffnt/ batob gttm aQcf^di^eiiii bctcflbet oimb bcflflie)et feilt Maibt 0119 timfglu^ ^cnlbcgiev iDfttif{)i

3«^

befhnbig

er^attenn

unbt

3)iflr(f

>^nftflnbt bf*
bcU zugerichteten ^l)üi*

tJranbnibutc^t bringen wollt. 0

iMp(f

bau

erfllid)

in fiemein ben (^(enbenn

^Baterlanbeö anlan9et/ 8cinbt »ir nic^t f^entetnet/ 3Jn§ in crije^lunge

bcfcCbcn lang t^f^u^altenn^ juma^In d.

onbem genu^fo^mm mfttftmbig

ift/

inib grensibty

bevfc|t erlanget

fegen

aber

bie

gemeine

bermlie^ bel^elffen,

mdb

bie

boc^

eine

Uka

Of^/

fRctitciep ioisS^t

tt)ci(8

fncc^te

fantbt

ben

fonbeclli^ bet

gemottet

officirern

5^nter

(Still

Liceutien genommenu/

fnti ^ciifc^ tK>x bcrfdbemi

t^clct-^cuu^

tag lein

gefii^

fo

timm,

fid^

Ob

\jatt

^{^ferbt/

fehl

»olda-

mtben^ bol^

ünb oerbunctcrnu »lüffenn^

marchiret ober

Don

üon gtbibt

gttt ISfi|kene)^

eutlauffcn

^offentfid^

2vx^

lanbt trnnb

Wtfmm^

eigenen

lesqiia jue 9lo§; enerviret tmbt

^td^L

tobet beii4e

^t^I.

»ie d.

3a Don tino

(E^itcfl.

^abenn weitemi imb

er-

fe^on

8ie

fidf

feine ^uS^tf

baS h«Sfm

bei

Slderba» an tcu meiften ünnbt üome^ni}lcitn örtevn bip i^o

bßrffer

J^ffrfcn

^ben

leiten aQen jeboc^ un^eacfytct

in

ntfitarifc^ «ribulatiooes n|)tf|ret| irasiH

M^ttctin/

^

nix;^

attbemomibctit/ bic

t^iel

toff

fa|e )u finbcii

aii^ mtnbtid

beffeim

^tmt contnbutioii«e tarn toi%t

Üt vmtnqfiäft DoHe tmnbt

OitlfgangeRr

t»nb

ftchciin

irüfte

me^eg lotber ^cnfc^ noc^ ^te^e^ rnltx ^uubt

alg bcn

dni^ ota 6tett «fen Hott ttM^ t)bn9

tiefer

cttiKi (itiei

tobcriniQm imiibt oiifTgeHM^ tDeibeimtiiAflenn/

biff

man ^att ein t^e{(96täbtemt ber ©Ärger

m-

gewerb

nai)vuiuic imtibl

,

genfer, ddtXf ©ärttenn,

3a

©tefenn

mint ^i>nnbcig bcnen officirtiu übeigebcji imbt cigcnt^ümlicb cinge»

au8 bct coütribntion (genommen (roeiU

teuniet/ uoburc^ [ofd)c ^]uetcr

bauonn

bie officirer iud)t6

gcbcnu) t?nb btngegcu

bie Ifafr all^frll

auff.ie«

b&rbet^ Qudj tcnirfac^ct mirbt/ ba^bic übiige DolIcntÖ entlauffcn inüiTcnn,

SBobero 5treti?cncr

fommen/

ban

ed

bad

tmtib beffelben iooorporitte 6täbte/

^emunxt

ttanitiib/ bie sonte betbet »orbeii/

ober

ebU(^

gmbeS

awt

biiiib blfT

toenigcii

8täbte

beebc

^rantenbutgf/

Spren^oW/ groncffuttt an ber Ober

Wup|)in,

©xiefeeiui/

Sre^gi Ober' tmiibt ffthAtK*

bie

imnbt annbat vc^ir tn

toatioM^

Biimefetin/

badioii0e oitffdebftrbet/ tool {attm

lonbt ober tooMrefa^ €tttbt oi^BMebringen vermocht;

ober Dnnbt in partieulari

ffott

ünnb

Sintnnahl

ffiujlcnc^e lucvteun foUcnn,

tributioQen, Stnquartirung

Wäüa

brennet worbenn.

Re«-

inibt

[chiocren

al$

geitt/

bicfflbcii

annbem ört^rnm

be^benn 6tÄbtc«n ©ranbtnburgf tonnb

bic|eibe

Duc(fyl.

j^eciogt^umb Preussen commoriret fein^ 8o((^e9 nur mit nmonttteiveil/

@0 ^tt

ir>H8

Berlin in A""

inn enterb bor bieBWer

ball

3000, bolt

et

mi,

^

tci;

jui

gieit^

mit con-

pressuren gar Kiitt S^urfi.

(I.

iwr*

^benot ei» infonber^

e9 mit beiben Cho. (E^urfl.

dcutien nunmcl)! and) leug^ ba8 anfcbcu ^emonnen, ba8

(iinbbc

(pmbl

bo dnecGtitt

in

bc-

Dero

n)etti9fin

1639 monat^Iiib

mn^

bolt

h

mmbt (EbOmi noftt In Anno 1640 bott 2100; ibo 1360 fo((^er Proportion« mmmcbre in bie ivott) 3a^t; gu d. (El^urf. S>itrem (g.

^vaf. iDunb^

Obnfleittt

bmtb

ade

lyome^

|}Ä9e

im

minb

fioitbtebetQf/ grandfutt/ göiftenmibe

aUauL

Mboi Residentieii tMti |u

SUUIe o^ne

bet ?^en>e!i

)»ff

makk ff^nte

SHcbcffimibt ta gnSet ConfiiMon 6cflnS ktet^ffen

toariaffcisi/

MmM

^o(fe ^efft^et

t^Becii

beffen »iflcim exponitet tom^benit; Hov lltme/ (Heitbe Sattle f^emac^t/

MtiM

aSemt mittfln gebracht/ 3f^ ^^4^ 3" 6^ ^abei) bann bic imiqe

t>i)n

fofl

mcinenn/

bauen sumac^enn.

a(8 üicü 5i}ortt

^fiinberungc/

morben, mitt (eut^e/

bie

anhcxo

i'^i^ic^t

mb

cn moDfcn^

3iu]cfih]et

ba$ 3^^id^ mctßent^ei(^ Detcootribuiret/ anfe^it(^e

©onbem

locb^ bad mei^

atu^/

iviebcnimb

barbutd)

fid^

aüm

gebort >ibenn/ batbutc^ ni^t

)>f|tt^ffenit

0ut§/

Hvci]

mciün üieU e^Iid^fr üornc^me

angcfül)rett ^ucrbcu niuiw

bf^ Äauffleutf)en aufffimommcn ünnb

tmnbt

^nbef^' ümtbt guI^vUutcn,

ben ^iefiaen Kauffv

"toclc^c

alö Sic ncmncficr ^titt m\i

3^tm

t»mB

an»

tnab ffoob credit,

totauf ntatu^d Sl^cnf«^ §ciD[ i^niib ®o(fart^/ ^aob ünb gut bcftan« beim tmub batwti bie contributiones getragen/ gebracht toorben.

Wx

\mc

roollcn i^o uic^t mcittkufftig gebentfen/

'^uhrrocTof t^cifö

Dubt

fein

alle

publica Dnbt

in ber ?l[^e

folgentS bcffcn

tolteu/ ^üuiermei|ler/ tnttt

bie

na^bem

f.

alg ber i^mbt, gel^olffcn

l^e ober proredtmenda t^citt gütjlettn

pflir^tf(^ulbtgen

Olaivjtcit

i)cia>anbt

Dnnbt gegeben merben Dnbt

5>iell

€icifj

bflrffen/

Dnub 3täbtC;

5lmbter, goüc onnbt auberc

golbed

wb

unnbt

^^xtm Sntctt^emt ue^

onb jbvci

ODurtfti.

"Tonnen

feintet»

oben eimc^uct/

l!annben

devotion vnbt

önbcfc^abet bero fd)ulbigen

ob rnc^t iSaiva guardien

mü,

bicfer

SoiMcmi/ ja

6tftnbe tmniec ben €at^o(ifd)en felbfienn

ttmtf bamit Sie bem

fo

a(fo

in tenuinis fu^ geilten Dnnbt

bie Soldatesqua bcnQfhibt nid^t ftfftccS Qerd|et

ncoa, Mie @.

ba8

n)ic

bie Gn?.

(Ef)utf.

^ülffe in

toi II ^

cime^cnu/ gut^e crimieiungc

aud) ))ntTugbat tonnbt

i]!

k»iib

S^nfei ^et^Iaubt

t)nnbt

DicU

^aufenbt

migcnn im^eül Um*

6

(E^urf*





82

^un^I. ^mht iin^. ben

(Sto,

Merniarcf conceditct ^abenn

T)urrf)(.

(il;f.

ouc^

(ifbcnii

baffelbc, befa^jc S.

gleit^faüö ünlcu9bar,

obangeiogenen edicten mtnbt mit J)ero

^£{)f.

anbmrn t>otnemblu^ We Contributionen nic^t fo ^ix^

eigenen ^anbt üntcrfc^riebcnen resolutionen^ tmitt

)um

©ntcr^fllt bet Solbatcnn/ barmit

Helfen/ fonbetn geitnbett

(tnihgen

ibmm/

loei^n

Don bet SHttetf^afft Ue

»etben ntuffemt/ mtbt mitrbe

gune^men

[ein

quartierte

/

ohgeioctibft toeiteii foO/ b»«

tkfiitttgett

^tidtt mtterl^ften vnbt bafegen

respirircu imnbt

confrbeu fönntcn

t?ctf(!)onft

becbm

etf{ften

in cttraS juicbcrunib rrbolcu

[irf)

fold)cö

bit

bomit ®ie

5lmie ©ntoo^ner^

tonnbt

{)o ja nic^t (enget; bie dB*

Residentz Btahtt

baf)Xf

miAm imib

ptoyiuithft

toeinig^cn

)ftni

hm

aud) offen«

,^uinai)[

coUectcn

bi^^crigeu

Dnnbt übtigenn ordinär Schöffen onnbt 8teuteun

bte

fmctus pn»*

sentis temporis, einfftnfftenn/ na^rung tonnb gewetb bet S3ntert^anenn/

hexmäf

bie

Collectenn angeleget merbeu foKenn^

vnnb mannet Bürget

»oH

bnnbt

bte)^

bei^ biefen

nte^a^C

(ongmietigen

^tt

6e}eit

^g|tDefenn

fein

^ani

bemto^ boiinn »ebct

bintbt

Dot gtettnbt noc^ S^itbt nic^t fi^cc fein Intm.

3)

@D ^it

bcfc^nffcnfjcitt,

ba8

mit ben genannten ^affieigeCbem

e8 aud^ folc^cg

nnrtt eine Scitlangf

gerntttiget

eine folc^r

önnbt nic^t

immci: perpetuirltt^ fein foHen/ ©eftaftt e« baf)ei i\d)d tnbt bauon

nunniebt ^. dh^. ^md)[.

f)txxn SRätbe

biefciu nicmaCjlö evi)ütct worbenti/

^?of!cim ober

anbcrn

nottftrfftigfeit

(£öUeu iu particulari barbae

©onbcm

c8 crforbern« bie

bie fembtlic^c

inSgefombt

bo anc^

befolbct mcrbcnu/ mclc^c^ oor jum ©c|hing§ öam^ LeE^tion»

rtti>a^

nn^invpnbpii,

contnbuivcn

Canbt Revers ünb bcr fac^n

3t5nbe convocitet, berfclbenn einrat^emt

bie (Eoftemi

bataue

on

bie

^nbt

fan

bie

utd)t auget^aUenii

geben/

3tabt

imberat/

»ic^tigfeitt,

eifdtbettt

etfm^

. Kj

taS

mmbt

tDccbcii.

by

Google

^XA

SierbtenS Hefenige opimo, §1(0

tatis, übfc^ün fein

municeps Dnbt

mctftettn üevborben

bic

tragenn fc^ulbigf ünnb in foUe/ fdnnm mit BnferS

M

aam

t$ »icbni^v

pnud

tl^eild nic^t

ubligirct

annbern ^d;ulbt

tmb

3^^^^ \cmht

mht

Sllö

ift/

fein

hafOXi

Sttduimt, bcr natftx'

3^^^ foS ilicib

iiod)

'l^2cib/

Can

aiif^crmltenn,

über*

SRe«^ ^ottmoen tmnb baxauff ia feine eigene

ad Gallat 6 vers 6,

[(i^tifft

tai>

entiüic^eue gu

6onbenm Steint

SBBctttiiien

fo

bniiiad)

airriiic

observantia begrünbct

benn eis

\t\}i

^lige

mibt n>ebcr ber 3Jlaim »oi ju

bic reliqui,

obfe^enn/

bd SRömtfc^

]Maicbcc

Qajl ttagen^ faget bie

,

önitb

Sflet^tcn

®6tt(i4cit

luiat Qifligldt kmiiH

observirten

eiitiuic^cnn

Dnbt bic üerborbcne

bcja^len

311

in collectis nniversi-

aÜc onera minbt collectae

mcini^v alö ba moücn/

uoüfomlic^

xoam

nod) subditi mc[)r üoii)aubcn/ (Sonbcru

niemaitbt

uor bciu iDiann

bürget ober SSntcitfjan öor bed

fein

8onbern

ünnbt

cinjiiT

allein

pro gleba

sua propria coUectiiet önub belanget iDcrbcn L. vilt C. de omni agro desert. 1. 12., C. eodem 1. 4. C. de executoribus et exactoribus Ub.

onnbcm

bec

fc^mec mt)

i|l

notäxtii^

biO^t

un, et tot. tit

lib.

icaseorum

efelic^e

C,

Doctores

tiiiguircu inter collccia» pri\ atis

t't

betn gcfe^c/

^flet bec (5bli(^ ut nullua ex vioaaeis pro

debitis tenealuT.

33nnbt ob jtoar

tati

nti^t aüeitt

imoiebcr/ bod einet loegm beS

@i(iilbt molestiitt tmnbt bef(|»ctct »»ecbe.

^t^fev Zeno in alienie

^an

12.

€omibfm ou^

ber

mcinunge

feinbt

ünubt dis-

impositaö et caa, ^uac universi-

impoiiuntur, quae nou müritur, etiauiBi personae monautur

(leüciant, t?nnbt statuircn tüoHemt/ baS biejenige 'Steuer^

gan^n 6tabt

Vnivcrsitet ünnbt

ober

Commun

So

üffcrlcgct

einer

öor

i)!,

mh ber ouSfafienben ont^eill m\ benen noc^ übrigenn n^en mAffe/ }u xodfym enbe bcc textus L onme terri-

Don au|fgeb»i4t Ubectcogen

torium C. de ceasibus allegiret »oibemt/ bix^ fohleS

Mole opinionea bei

Sibet beme/ fo

Position

feinbt l^nb

bleiben

in benfelben lege lein SBiNCtt/ nod) einige die-

i|l

de univenitate

comiüuneiiiquti

60

X)pctpven.

arcaiii

alicnius,

quae commnnem pecuniam

habere solet, ju (inbcnn/ ^intemo^l ba8

IBortt territuruim bafelbjl feine uaiversitatem, fonbem nur terras,

agros vei i)099essiones privatorum bebeutet/ nnc fine et

lege

iin,

C. de

nitbt

^nnbt menn

torium

bo(e(b|l

boi^ 9^ci|ten0/

oumi agro

fc^on

e§ aurf)

in

1.

in

des. in fold^em ^^erjtanbe befuubeii

ben i>ngefianbenen

fall

ba0 ^ortt tcrri-

de iiniTeisitate quadam junetfie^en totSfUf fo i^ quod nemo pro alieni temtorij debitis molestari, 6*

-

S4

eed mmiicepB rel ciuis aut subditns quisque iilias ecilicet uniTenitatis pro gleba tanfaim propria coiiTenm et collecteri potaÜ 1.

de omni agro des.

litt C.

gftt'8 Rubere/ fo ^anbclt aucf) feld)ci

textus

nid^t

de

lerritoriis

vel agris patrimnnialibiis Caesails vel Reipublicac cultis et in-

opimis

ciiltl^i,

jc^ilic^eim

et

stmlihu-^, mld^t bcn 53ntcvtbaneii

peusion

3i"§

gefiannbcnu/ bie fcuc^tbaren

ßcmefenu^

aii^v]ct^öi^

(^cfec

umb

fundoe

ba§

9.

fict)

auffsuma^fett/ fonnbern bteSnftuii^

hoxt mit ben gruc^tbareu behalten ober falzten (äffen mftffm. in L., qui

gcmifffnn

bo feinem

per

texi.

Cod. de onm. agro deeerto.

^antm6

foget audj bet textae in ongcsogcnnt lege territorinm.

bie »ftlle

imnbt Sütagctc

tMxa^tm

patrimonialis Caesarie c^c t>mbt

fafi tt)iß/

^lUicr

ben gehen mtb gnier ruiniret/ nit^t

beljme fo fan ber

ftanbci: luerben, n>te t9 n?olIc/

Imperator

in folAcni lec^c, eö

ouf

qar

bic ii^iqe

ünnbt extrri ordinär ("ontrihntiones

tMuicti^ohnficfie^

fein abfcben

fd^icfen

mag

tocr«

irren^lar

uid)t gci^abt (jabenn/

bannen()€CO bau auc^ au| fold)em textu baS genngfte md)t in colli-

giten tntnbt loieber 3in8 gu fd)(ie§enn/

tributionee

fo

ba3

Collectnn ober con-

bic

©tobt/ (Ire^^/ g(e(fen ober ^orff imponiiet/

einer

tum benen noc^ )obti^tmt c§ frinbl; betfelBen SicS obct loenig/ b«^ obct xkt, D6cttcagcn Dnnb anfge^rai^t toecben mftffen; Gomibeni «Sf (iec mug biefe Regal HeCme^r gelienn: mutilis est actio, quam debitoria exeludit inopia, \mnbt bargegen nof^

H(^en Äa^ferS

baS

lüeibcii,

Theodoaii über Hefe frage inibt

cui^i.]

onbt ^Dorff nur fo üicß

aUeiu

beger)ret

ümi

einer

bem Stempel bc9 161^ gemat^

decision olfo

provintz» Statt ^

gCerffH

merben foH/ ad quod idoneos fore

indubitanter sibi pollicentur,

siibditi

bic

\mld)c

dispositiv

jletig



causa annonaria et tributorum ^uc observircn 1 illud 12. C. de aoBonis et tributis. SEOcS^alb bcnn uor^in allcjeit bteu(^(ic^ gcwefcBf e8

bermbgend aut^

ba8

bie

bie

^mM @t&nbe

statuta et pacta publica t)nbt Canbt Revei»,

fo((^ notl^menbidldientt anglcii^ neb^ bet

jlen l^ettf^afft jn teijfec deliberatiott

o^e

becfctten 9tot^

Dovgenommcn merben.

imb (etoiatgimge in (S9

\M

e8

gneb^

jn jic^om cmiTocitei/ twnb fo

mic^tigenn fachen

am^ webet ^e

ni(^

(&cbatteitt niH^ bet

gemeine nnj^/ no(^ au(^ ber eventus periculosus, fo baraug 3U forgeu^ btjffaHd (eibcn, ba6 drc^ftö/

einer

man

bie

^urgeie i^nnb ©ntertbanen

bc*

einel

©tabt/ 'Dorffs ober anbetet vniversitet, »enn in bet

Digitized by

Google

— area communi ttU^



85

mSlft tootl^b€im/ mit fo((^enu ^o^eit Dnbt tm
ci;

bie

ba§ 3^^^^

gutB,

feincnn

Speyer

tit.

^eiligen !H5mifc^cn SReic^/ recipirt, t?erwilTtget

barumb bamt au4

werben foDcmt;

machet

Hä^

ben feinen

tjon allen

er (^cfcffenn^

jugeben gefegt unnbt efn^efdirtebcn merben folkn, nie()v/

3Wnt

Hiujfpuiij oeioibuct, baä ein ^^bet

bon an bem Gnbe/

nte^r

he^

jugemartien fein fantt/ alK Don einer ganzen ^eecbe.

JHc^imcntö Orbuung nit^t



86

g^ bol

bafelbfl Mtoibiict/

Kleiber/ Afetnbbet/ ©ttbergefc^in/ j^nftatl^ in folgen tCnf^fagf nüäft fiebtad^t

»etben

biefem.

@o

foOtenit.

will

Men

S>

bem Magistratai gan^

fBntetgebcne tonnbt om)eitrete

jtunmiet leiben müffcn^ repiic^nivet »

n>cilln

ftt^ 31«

mit dfo baS

faffen^

binuKr unb

mit jljicun $?}eibeiu iniubt itinbern uciaiiucuu/

felbfl

forbcrtt

BtiM^en

Bürger muibt

oocribus jubeleqenn t>nnbt aCfo tribuHren ju

f(§n)etentt fie

in fo(t(en llttf^d^ag

unlfetanttDOTtfii^ fein/

\oldn^ 3^^^^^ ^^beun tnnibt

^]3tlicf^tenn

nn|

md) be« ^c^benn

l^nnbt bcigcilalt tci

Iicrvfc^jp

nidfi cjcfud)et

foubevu üielmebr ^icMiicnt mtbt bcr 5^ürger Skiberb/

önbt l^ntergangf gefud)ct unubt beforbertt mirbt. ®(ei(^n}ie

bcm anbern,

ein

ober

(n)ie

ecf etiel^Ut) ünbiQig/ bad ein

SArger dot

SSntert^nn tor ben anbetnn collectirct üunb thbulitct

witbtt^ lUfo t^niibt niM^ Diea Dnbiaiga:

ifi

bitfc»;

Mm

SRc^icnabcc

Qfttaentteiflet/ ben €tp. (E^ucff. ^yixediL bo8 @ittbt«9lfgimcni)

anDctttmoettf

Dnm&gUc^e

moH

nic^t

bie Ijiuiffen tribulir

»nnbt

lolll.

capturen

(n>te

manchmal

exemxtioim

gefdjel^en) t>nnbt

^olbatcu gau^ unbariutjcii^i^Ud) gequelet/ arrestirrt ein l^beltbäter tractiret

öfftcr^ erger alB

JHedjtölvegcn bie collectee

et sine injuria

attffsiMi0m Qnbt bo €c bot

möglich machen fan/ butc^ mißtocifd^

bcrfelben ^erfof)neti

jn fl^rai

Commua

looS eine gante

ijenigt/

Dermagf/ sufc^ffen angel^Itm Mecben

ttidbt

ja

M

num modcstia

eingefotbert

mirbt

^

bocB von

et lenitatc sine violcntia

mcrben foUcn; ne aerarium fiat spo-

praedarum xeceptauulum ut ex Plimo d alijs lotiuitur Casparus ^(ogf de contributionibus thesi 62. ^O^CCD ^eget Alexander Magnus apud Plutarchum ^tn^Mt

liarium et cruentaxum

€f

^ffete

bcnjcttiacn

oftttnctn/

.

todfyz bie

!|}ftonacn

anfoniM

bei

fBitcjea aufhreifcn i$etle.

W(9

tarn «Ml

bobtttcb/

ben Bntrct^anen baS 3^nge nft

. Kj

^ .d by

Google

~ tmnU

®(todll gnioinmni

reim aUein

umvenitas

and)

cntlid)

imnb bc^ablmu mibt^ mann laufen

l)cruad)

üunbt

babcl^

gcrec^tigtcit)

feine

fonbem

SnteTt^neit/

l'iebc

[old^en

mBoientten/

nid^t

gefnd)ct

proceduvcn

(ir»ci(Icu

noc^ öarmfjerj^igfcit

tribulationes

lautet

mmb

t; 5. C^irrfl. T)UTdif. trüibfü

biefc *i)ii|cvc ptUd^t[d^itlbiö(le/ gctreiucftc

becfelbenn

fllle8

ücrbentfcii/

nic^t

salviruug l^nfcrö gcmi^cuö ünnbt gue ©nfer etttfc^ulbigungt

folt^cS 3UC

jum

fe

ia

no^

lange

nötigt

mie

meinigjlenn bod

Pommer tractament

pioportion G5IIn bi§^ero

bcii

tc|0

aaaigiiiziec bic genanbte

meitet Dfbtingen ntft||enn} Dff ein flatfCeS/ tatip^Majid

beibetfeitt

moderirt, mTonbet^tt abet bie.nmlk

(Simoo^nec mit ilbertcogunge bet 6tabi

Ser^cbeneit tmbt noc[teim 2fte||am

aii8

irgeiitt

}u

bic

bldbom tmb

mögen/ bnn auc^ ben Insolentlcn ber

mec^ttg getoe^ret/ T)erofc(6enn

Couipagnien

bic ^ürr^ermciftere t>nbt

31111t

foitn^

erft^ioiiibniti/

auf^ut^ringcnn/ ^inwiebentmb eonjungiret

officiver tounb 6oltat[)emi

and)

um» ntkSjit

bic *itaffcl(^e(ber fallen

abgefc^üffct/



89

üff

^aar

ein

SRatfmiannc

^o^c StdBe refliioirct,

Slegimenter

l>or T^crofelbcn f^ef(^ini|}ffuiu3CH

gefc^üget uub gefK^ett/ auc^ nutt bie effective ooi^mbeue/ foüieUald möfllid^/ tractiret t)nnb in bic SJejhingenn

gdcget,

^imb ^(äfee bloß jur defension

aber meißtnt^tö abgefft^et/ 3nfonbccl^citt ounnbt

Me 3ff^m bwc^

bun^bthigen foQen/

3^

tractement

in terminis

desperiren »nbt »iffen

bm

4 mangelt atu^

(ciioTfte|enbcn Rotten

^

nic^t

extremae nic^t/

Sfntet

benen/ iveld^ offtecS

i»ot

oennfigmbe €eu^e ongefe^en »erben; ba| Üe6e toott/ mtnb fontnit biefe§

oOcS

ba^/

tteiCn flr'3 'if)Dr

na^tung unb consequenter

bie

bie

con-

tiibution fonmieu?

Snbt üb

ivm

6. .^oc^ra.

®n.

genommen §aben niAgen/ aiK^ Mrfet

Me

60

left

ft^Tige (Sinmo|ner

ober bet anbem 30^ 8« 3iembUc^ Dorrat^ in aift

ht\) einet

c^cen Ue§n)dlen angefialtec gafiere)) einen

fi^ bo4 batouS

nic^t f(^iie|en/ ba^

in foIi!|em Dornig bcgtifm lochten;

bann fof^e tHmie^me Üeute ^ben

entn^ebet

big^o

bag »enigfle tmb fanm einen atmen ^nbioerttmanne tribntion jugetragen. au^ge[i>gcu

lueibeu.

gat ni^tt ober gleich bie

con-

t)a^in fegen wir big auf 6 Slut^ gepre§et i>nbt

jt^o oor toenigf *iagcn

bar^ufornbeii/ ba^ ber geinbt mit etwa

ift

50 ober 00

Icibcr

biefcd uiuilücf

^pferben/ wie

num

. Kj

by

Google

— tittniiie^t

atti(

na^tu^t

wiit

ift^

»orten /

5l^uiaflc üugfalleuf

mann bcnn

raentatioTies

uoc boi imi6

lottffinibe

ancra

^adt^htm aber J^nen

alle [olcbc

}\i

b\f\

aul kt

Teuti^e

querelen önbt La-

bereits fo(d)e

ntotgeuS

i^on

^)uit[)f)aiifc

auB

meilln

mann

fi(^

obct einen

boren

ahtiit^

^

ein

tofe

ocgeto/

mütf

3a

ani^ ni^t bie SäAxgct )u testet

fonbcnt bie

^xe

imfpmd

tnmb

biefclbe

nnfminbtlii(cn toottcn abgctoieTett ^abcn foIL

SBeUZh nnn wit atme fient^e van aOen na^tungdmitttln

oetmögen (ommen

hoffen

/

ni(bt

Icnget

fein

mmbt mit bm

je^igcn

Qmmsx

immet continuiten fönnen,

ba0 dto. Ä^ocbm. ®n. 5^nnB

iiit

mit

[inbmt

ftarrfc«

(äffen

8d

.Miiibt

Traotament mir aucb

toollcn

^ö^eren

tonubt

fe^ttjeren

contributionibus bclc^eu/ fonbcrn and} inelmc^t auf ein

m«^

fegen einet folc^en genügen Partei ntc^t eind praemialarm gemoc^et obet nur bte SSkic^e oon bm il^taicn

Seit mtlfaffen loaBcn

bereits

toie

6etn)f|cii;

einer großen ungcbulbt ba^ero meiflen %i)t\[% ci\bt\pxin^tat

welche

»oH mit

Umtn.

6o »oUcn

folcber fcbabe j^ui^ejogcu

tttet

fonbem oiu^

r

ertrogcn Wibt abführen

tuic

hcam wib

geßalM 9t

aQein i^re familiam suatenthcen befielet

imtt Su^C^c^e/

9tiiibl
m

biefen etbctenei; @ttb(ek)atiim.

Sranbcnbutö! @eöoUmä(^tigtcn Herren

ejutfürftr. T)urd)t.

Btattf^lttx^ f

^aben

f)oö)w. mittb Ü)uat)€n

93ecCUi

nk

ocdefm/

Otmb

d^Adi

an

vmi%n

tAäft

itnofcttcB

eoMgen mmbt

Resideotz

beiber

bet ©ptee onit biefelbe birigiten moflm/

ba| ^efft^te (^uxfftcßL 9Ufaipt mit

ii^Ibl affcni^Ibm

Don bec

l^oBen

fo ein fRaÜ^ ju*

femptlu^ däntDO^nem

tnitect|ciii09 (juiemeitbeiii xespeeft jttfomit bcneti

mnib

Scf^mai-^enberciif,

Supplicatuoi ,

t>a|jetttge

fatnpt bcncn ^evocbneten ünnbt

6töbte

tmnb ©rafcnö ju

^^crren ^?^cificr8

bcfi

notf}

Se^Iogm

ciiiQctioiiiBfit

fein

311

em)xfiitioemi

gcbfl^npo^

ttnsibt

tm^tttf snppUoarendem

fRat^ Kmnbt^ütgetrc^afft na(^fo(genben befc^etb batauf ert^etfett

Du0

9(cid;iüic A^odj^ebac^tet

mn

natürliriien

t^igß

'Bexcf

mmbt

(!r(>'

t»nb

6ie snppliciren ^anbc^^fuvil'en

etbffnct, aioUeii

oftn^fc^cii/ fislf^

^Prcu^en

alfo

in

p

ücrbcnrfcu/

tuHiibcttit

,

ad^dffen

mmb

fiMcn.

fonbent ait^

folte/

oSm

btcngten Sntert^nen tmnb i!annbm eine iMiC't

üut|nc()mcn,

aUcrmaa^eu

|U grof^em Xbcil versiret, fachen nüttiii||t

moU

'^hum

bcfdiiucvbc

alfo

bag nac^bem 8.

fein/

gnöbi^ften

als?

möchten

eiforbertc

ünnfct desiderio tranciin.

\m\h 3.

fRaiSji

^Dcoagfolai wil cina

€lnicmaC 3* $0(§io. ito. bog biefcU« ni^t aadn

aQ

^ik^ligeba^tcc 6t. (E^.

eigenen

biiiij^eii

>3od)n).

^.

lb^

tnmquiUttet, erqnithin^

foCd^e

betofelbfl

toegc ju

m\kx» biefelbc

©urc^l.

(£^urf[.

gnaben remittirct/ 8ie supplicirenben

ae0cc0 Mtb gnoftn^teid nU^tö fein KeaidcDtieii

^n\tm

bcrofclbcn?

f>abcubc

SftKQcsfd^ft gcKagtm bcMmcibcn

xMlift&t ttmib

Wcfm

önb

ifirc

/

fciiiev^iücgeS

bemittelt

au 8ic

(aa§en.

@n. enneUeu 9^at^ Dnnbt

3-

©ütgcrfc^afft baJ)cro, baS on 8c. e^urfürjll. ©urc^l./ iDetnif

beti

unb ^o(n kvegen

Berlin

^^örgerfd^aft

bevfd^iebetiei;

©et

an

be§ Stöttj^aftet« ©rofeti ©c^mar^enbcrg

SBefd^eib diati)

njoblfaijrt

baiuuter

ueiiuüd)ten/ luie baj ber

&n.

c8 in i)öc^|Un bci^icrbc

c-ie iuerbcii auc^ uic^t uutctfa^cn/

aUc

ii)re

ge*

tonden^consilia imnb animi motus, aUecmaa^en 8ie biB ^iequ unoblägig

fl^^irm

^

px for(|em löblichen

3»«d

mit öngefparter ©orgfalbt

jiitic^tcn.

aUcttt bot Bapplidccnbem fRatf) ünnbt

Sütgcrfc^P nic^t aSLqtit cricM^tmiiaG ha contabuüon an'

•X yoto, wnb f^gmx fo l>icC bic »ctbm fftnncn/

i:cii^/ gdoillfo^

bct

»fiibm 3*

@o($tt>>

^

6ie

— Did

tm0ilt((i(( t^itm

)tt

fürflent^umH

^of

mäc{}teu

loQeiibttif^

ober .

3-

mati}cu

merben

bcrofclben biejifale gnäbigftcr befehl aufkictrapcn

^ben Supplicanten

g^c^ter 8.

(e^te

bie

supplication

Compagnien 6.

etieic^terung/ baS

UwfitU/

6^f.

hinein

inibt.

todiS^

^att

59Je^gefeUen

^D. fic l)ieiätt

ba^er auc^ auf

biS

9l(Qimentet tmh

bef(^affen^eit

fc^on ^ebacfU)

(a>ic a8 be^ ber iDoff«9lentei) t?nb ^trieged

Intention enbt^egen/ ange^enget worben, o6nc ®. 6bf.

Sie

baS au(^ »ott

fe(ben befe^l

(«blennige fblge

Dorige

befrct)CTt

.*öoffrentei)

(^nb. Jbcbencfcn ani^cro ju crl)Dlcu/

onib biefen

3. ßocbw.

bcn ber

v»or bürfftuifcit

t

Statten/ bicjcniQe bebiente

eiiiiijeu

al(biciüei(n

bafjcntge

anbciu

2}Zenfd}cn

berofelben

aig 8tabtbalter ju cassiren

oerorbtnen onb anpficllen/

i^anbcSfAvfi

fclbft

mit

c^an^

zespactive

wag @.

befobim

fmtbt

7*

Digitized by

Google

— anororbtnct/

au(^

dato ni^t gcmbcvt Dmtbt barm aiu^ tk

&ie§

@mnma

ba§ gcnantte

@ot)ie(

obema^t 3.

kooO

wmb @oCboten

gCetcb gettoi/ {a t>tebRf|c

bebendPcn »offen,

burc^

mö^

wa%

iiuiu

ei^e

nMim btt OiBciccr tMtm Supplioasitoi

febt^

adein

tractoment eingeführt

gclecienbett fotd^

gefofleti

loftxbc

iDtmaae

bof gmngfle

Heb

bari^u ju dispontteit toccen;

morbcu/ unnb »aj

Mrlfß/ ba

tractain«iit

mdU^ barb^

^im^id. OSn./ a(0

itic^t ^obeii/



100

irir

Offidrci auff

(J

^ÜJonatb

jä^lid) bar^u disponiTct, aud) Jua^ f)o^e gefalju tonb tjnmifberbrin^liityfT

jr^i^rnisoncn

in

i'eutbc

auc^ na^mcutlic^ ^. fo

fct),

bcti

Abtig/

felbfl

bd)

batt,

noc^

fall

3^nctt^ baran 3»

'beim

vnb

ouf »eichen legten

3-

3nbfni S.

bap

®n.

'^od)\\).

Dero

(E^f.

l*anbt

ja

fachen

fnb

mörbcn/

mcrbcn

nu

i>ou

bero

ba^cro

mit,

befotgen

^öc^jirespectierlic^e bierju

^fnecf^tc

8.

ipoUtr/

befe^lt^ct

bartu

tonbt

tmb

reii^fle

in

beti

Dl.

C

fA^mb« cinfft^nii

meiner ©tabt

fd)ulbi(^e

putiren; \)nnb lueic

t»ie(

wddjc pflid)tc bcf^cr,

Ijkxbm

jl)vc

^

StAbiimt biet^eco ifl

nid)! rec^t/

gleid^wofi

@n. alg »eldje ^iim conacriptore ober peraequatorc fonbcrn benen^

g^

disponitet »erbot/

coopeihm mmbt

ober boS »enigfle zugetragen f^abtn,

Donnöt^oii

(S^urfl.

auctoritaet in specie

^ero gegoi 8.

fi^ttlbigfeitt

bie iwtntmblle

abcrma^l

h od) itermeltet

[)i

niiltd

beflellet/

6ie

»offtett;

öb. ^ierburt^ ümb8 Öolrf t>nnb oonsetjuenter »>mb

»itbet

ff^

etooj i>b

3im)ad)fcn

ücranbtiüDrtunflf

fi»

toolUnii

bcfe^

wfirbe/

p

^c»i^

dtUr

irnnbt GA^bix'

Kceittierun^C

^elffen

3.

fte^

luclc^cr

alfs

f)ü^e

faU bann 3. ^.

^icrtb&ni0|iett

Üfftt

s»ctffeUi/

3^ ^od^.

befMnm (dffm

benenfelben

bet)

bann,

fall

burc^

Ofpciercr

auf »eld^n

biefcCbe

bienen ober

inel

gebracht

nommen önb bie

e^

rcsolutiou

(old)c

ardor eiga publicam utiU-

@n. bann gar im^t

bemt Offidreni bitn^

fbnnen^

lenger

geflalbt

fönne.

cnbtftebcn

'^eittcn

supplicircnben dtot^

fonpai

biefelbe

ermec^tigen

mh disgustitk

Dmoitligc

beCennen/ bd) t? bolbcr obliCijct/ lolcbe inii>prant»ort[!(^e disproportion t>nnt

ünbiUigfcit redressireten ünbt

i^am au^

bieieni^eii/

uo» »elc^e

iDeittleujftige (ie

supplicate ablaBen.

hierunter

mfiaitbctt

. Kj

ffobm

by

Google

— specifirct

trollen,

mit

nicEircr

bcö

biciKieii

lucibeu

fo

Nmienff

^

md)t gegen

i>cH

eine

"i^ürntcn gegeben/ fo

^U,

ha mifen 3.

&t

(icnmtec

bem

Cbriflen

Ärac^ten^

mit

becfelBen

60^.

mmbt (Sommonbantm

biefer

ncI^iHcu la§en/ bafi/ foüiel baf^ fd^ilbtttwt^en nnff ben

iiicfu

ueme/ ba§

'Ibürmcn

bic ttom

fic^

9(bfÜ

ober

üci*

fo bic

^f^Hibc/ nit alfo fortf) crfcnncn

Dnnbt

njefc^et baf^ ^Mcf>c tric6f/

iücf;ve/

l*anbf, it?nnn

niiffüi

^tc

cinii]e

S}iet)c jufammen onnbt anijno nac^ec buw^ 3^ 4 me^r tjnb wenig 9ieuter convoj

beß alarmes |a6e eg ^etn(K^ma[d nic^t fnb fagen mftfteiv

bezeugen mfllfen^ mibt not

irtel

beroleiiten

anbem

exempla

statuitet

^crfibec Qage jufft^ten feine

tncfac^

l^lbctt.

koctbcn

(Sf

loec ber aiu^ fc)^^

104 onc^

3. &)4ii>.

Ü6ecfe^/ fonbcnt/ ba

rtkoag

rn^t erfeimen tonnbt etO[

3. ^.

(^r\.

loqu

gec^ebcncii

bauor Imlten,

tkI.

bf)d>fi?t

bo»?

be^-

sumraaria subscriptione benennet^ Nitan XJerofeiben

anbete ^ot^roit^tige

gcfd^efffr

5«tt ermangelbt, önnbt abet Sie Suppli-

canten mit tiefem befc^eibe nit^t auf^Iten mögen/

olft

^aben

^

föi(()e

beanbtmortung/ bi§ ©ie etnNta me|c Seitt erlangen toetbcn/ simpeiibirett

müffen/

bie

aber jebod^ balbt erfbCgen/

n>ie

aiu| bic nottinffl

. Kj

by

Google

— bf^^IB S^nbt

@. 6. V.

Oll

maj

biefcö ijl/

5l^ia\icrfcfiafft tjor

lic^

€iad)tm

in

^TacuHtii i>iuett^cmgft ge[(^riefccn

fotl.

beiien

inuib

ünb nüj'

erthciicn itöt^ig

Befcf^cibe

üiuibt tnüBcn/

mcrben

supplinrenbem 3{at^

^oc^criuelte 3- ^-

HffimabI ^im

füiineii



105

8ic k.

Signatum gößn an bct %pxm 53nta3' -^ö. et 6ittit^a(tft 9taf ®c^tt)at^6ete toeraithoottet i^uifüipen auf chtc gegen

im

(Ottg.

fcinbt

Qm.

(£f)urfüvjl,

unten Eicnigftc gc^orfambflc Dieujlc in

iiiciiic

aUftete bei^LH

,

i^nebigfter (fFiurffirft

Rescript üuterm dato Äönigöbcrg

beim

Staats '^(TCl^iDe.)

@ei^.

Turc^Io ad) tirilier ^DDc^gebornct

ftd^

eingewid)te ^Befc^toerbe.*)

il^n

(Sf)urff.

t5ur(^l.

Dorpflirt}teten trettjen

imb Bcrr!

(5m. GBf. Df. gncbic^flcS

am

September

12icn

tjt

mir

am

6ten biefeg lauffenbm monatS OctobriS jufambt ben beklagen mo^l in-

boim nii^t oEeht mit uittctt^cni^fi ^qicmcnbcn mmixttf uwid^ Mpect angenommen/ fimieni and^ ge^enb oerfefen mtb ten ui^t ^* gneHgfleit rescripti, oIS ou^ beg fRotl^ imb fb 1099

BÜTgerfc^P

m

ffetfftgr



»erbe

Sll§

toiel

Residentz @iftbte beigefügten supplicati

bei beleben

conmderation

gebogen.

nun baB supplicatum anreic^et/ ba jmciffclc id) iiicl^t/ ^jx baffclbc nac^ allem bctjviff ünb clausulon

Stt). (E^urf. T).

wttert^enigft ablefcn (äffen ünb bar

lüa^rqenomnicn babcii, ba§ onbeid

al^

gomi 6».

(Sm.

(E^f.

bc^ t>nter anbeicn biefeS gcucbigjt

c8 aI[o cinripfterTet

D./

ober

bcm

;

baf^

mann

t% tenianbnt

gcgenmertige 5"l^^"b

ber

6^f. t). ©tatS ni(^t bcfant mere^

ooctommen

folte,

unb

berfelbc

onbnd ni^t UYtl^eUen ttmUf aig tag icb onb d^^ntf L iDucc^L bc9 mit antoefenbe St&i^e biejenige toe^ten/ biei^io. d^ntf. t>.. Unbc Dnbt leutte mit DnectregCit^en (aften belegten/ bag 6anb »itftt t>nb bbe machten/ bie einioo^net bcffelben mit

*)

Innung

M ber

in Mtfet 6(|dft

gcfl^ ^toctteR

htm

boM

ift

nad)

bäscffenbtit

0(8 Beilage

6teHe

im Ciigbak ^Iftift, bie gltU^tlgtH OtigiitoC ttlf/M ntib

^iellcii |inb

b«flnblid|cii

«iii0fltagfit.

Digitized by

Google



106

ttntx^bxUn ezuctionen bebien^eit Cieffen mib batbtttit Sie 9ttt desperation t»nb )eii[i((ett Ditbt etoigcn »ntet* ^ang trieben. ifl

üknt

niemals mib

a.

^.

dfyixf.

pim S^^i^cu

\mll

Seugm0

nun

ic^

(E^urf. £).

in ba8

32 te

3al)i-

fait

hierüber

ic^

mir auö) baö

geben fönncn,

^ncbiaf^c

meiH

baö,

anbeutfm§

hcivn Iktter cbriflmilbcn

l>ocl}gee^rtcu

tonbt

ba^ biefcö meine intention

weiben 6.

cjciuefcn.

t>iiirifbcifpredilid?c

befanbt,

o"*^'9f*

ucl}iucn/

t^nbt

berfctbcii

Gburf. ft.

(f.

in üntertf)eniöfcitt auffgewartett,

(I^urf.

nimmet betgUic^en consilia suppedititt l>]ib a« bie ^anbt gegeben/ 6o mitbt aud^ feine Don meinen »ctiones, bafetn fein malitiosus ioterpres batftbet fombitf in eloiofeitt bafin 9e)Ooen »ecbcn f6nnen^ ba^ei» mic n^t tocinig }n gemiit^ dcgangen/ ba8 an er«

in bie ^arte (sie) ni(^t mirbt befielen fonnen,

bonnenl^ero nic^td V'ieberS

nnb ermänfc^tetS

fein

fotlttr

ai>

bennaffim meine rnitert^igfle fcbulbigfcit Mib pfMi/U e8 alfo etfobbeiHy a(S ba$

(S.

d^urf. X).

gnebigftem befe^I

i4 fol^e mitten etfinnen bnb an

bie

)ttt

^nb

gei^ambltet erfoigmig bringen fbmite/ bobvob

ootbemelte belebe Residentien^ mie aud^ aOe onbece

(E.

. Kj

(S^.

^ .d by

bc>

Google





107

bvencjtc i?anbe unb l'eute/ htt übtvfc^njcten Äiiieoi^loftcn falber evleid)tcit tinfc

^tt

ni^e, crquicfung unb

bcftenbtctcr

r^ebracfit

lucibcn

?l(Icm

luörf^tm.

tyox meine ^erfou bicfclbc/ fo lanflc

geübten

abcrmat

t>czittag.

^omi

M

fo

feiac8tt)C9§

officiercr

ha%

Don gcbail^ !Rat^ mibt ^ütgctfc^offi

tx\tt

t»ttb

Solbotcn/ iMib

bcflettcn

''pecialiter

üoranbticüitlicb

otei

anjlcbeii

fo

id)



gntbigfl gutt fiiiben rnibt mii: einige offictiec (gepaltt

[üld^en

fc^ulbig^

^Oein

edttncnt

iinteitbeniflift

cm

(E.

^-

nic^t gcfd)c^cn)

^W-

j^ge/

bie

fo

befe^ic^

^anb gegcbcu,

foIc^eS

Sie in

ab)uban(bn anbefe^en »»ecben/

6^.

bicjl^ciüijc

abbancfcu [oUtf/

iMib

f**^

talj

nod^su^cto*

berftibcn biebeuor

idf

ucmllidi

bei)

vjc^cnmcrtigen

geiteu, ba ber i'eute wenig

imb ber friegenben Parteien cid

reductionni anbcrS

nie^tS

fcinbt

alö

bienflfn

ecfernic if(

ge^ombß

(E^urf. 5). fic^ gnebigll, bie

irf)

compagnien |U redttoicat mtbt

bann becofdbm aKe

(Kilkn/ gncbigfl befonte)

bafj

dato

(iDcldjcS aber bis

Werbe.

befehligt

verhHMrm

(affenn;

I^ieju

ba lüolte mi^r

betrifft^

fallen/

al§ regicrnibcv ^anbe^fürfl

6^f.

aintcfnnfTi

ttjann üou bctofelbeu

tttic^

\d}

ncinli(^ bcro^Mdet an »euttcrn im iDicnfIt an ht^aiUrif perseverimi/ nic^t

t^Ter erleic^tcrung fydbtt Dorgefdjlagetie mittel

tiic^t

ba^

bcr big ba^cro

bi\)

toeintgec cinigcii menfd^ett miebetfal^reit lu laffen

f inbeii/

feCbji

T).

t^f>urf.

increment

(^cfanbt^

giiebtöflen intentimi,

biibt gtt^ooicC

ja

florirenben

fltt§

(Sott

i|l

fcinbt,

luiiauffunj;

bie

ber

'BÖlctcr, 1d^>»e(^uug bet ©uatnifone«/ ünbt ba^cro cnt* ße^enbe ^aubtfäc^lic^e gefaxt einem ganzen Staatt ücr«

uxfai^en ünbt sugie^en

tbrnien.

dccer getool^tr fo mccbcn 8ie tcJtftett/

ba^eto

gefcbic^t/

^nn

bie fnec^te fcinbt bet

omb bon i^en mfl

OfB-

beffct bienfle bcr*

ba9 ein iebkoebetofficiiet/

man er

tDcgge^et^ eine gemiffe anaol^d an SReutietn ober fne^ten

mit

fid> ,^eu(^t.

meinen,

mir

ba^^

£ic

3m

foDf

aber €. (E^urf. IM.

einige offirirer t»nbt

g(eirf)tt)on

gnebigft »or*

©olbatcn euhatoi fcimtcu/ unb

baHuenbero c^ic^e ju reducircii,

ju

cnfftrcn

otci

i?ntcräu|ie£fcn

in gnabfn befebfen njutben/ foQ bemfetbcn üen mir fo fort ftbufbtgfteT

maffen nacbgelcbet imbt ^. d^urf. D. untert^anen crieic^tcn«u3 eherne gegbnnet »erben.

bie biedfolö üei^offenbe

M

®(ei(^faa| koirbt ed auc^ oon bei no^t U'm, (!n>. S^f. ^. mix beb anbem borfc^gd falber gemefmen gnebigfien befe^I erteile»; bomt berofeiben ifl gnebigfl müMrborgen/ einmal^i ba| ber unter^t tcr 6oIbatm tmenibc^rOc^/ bann bnbt gum onbem/ tote ein [(^lec^tet

Digitized by

Google





108

Dorrat^/ iiemHicf) 16 SBinfpel fovu/ in bcr ^cflc .Spandow t»on

man

ben 06rfj!cn ^uröSboiff feit[)cvo

man

aUc?/

in

ßefaffcn morbcn,

ijl

bmen babcnimb

an boppcltcn nut^fern hatt jufammcn treiben

ft^iincii,-

auffricf)tuni3

ciucö bajlanten motiav»*^/ »»clc^eö

iubcmc me^r

nic^t

aU

olfo bol

quaitufu

fituirten

mau

]ti

abti/

ctma 550 S[öinf})el an allerlei weitem noc^ iiii^t eitetc^et, imb loe^e tool tM%, ba§ ito4 fftnff

tretbic^ barinnen i>or bauten/ 6c^ ha hinein [(Raffen

ntftffeit^

obet fe^dmat fo t>itif angefe^eit man bei^ etttfte^ettbem faU einei ^elognung obet bUqDitung, (tod^ jebod^ Me g^tttii^ aufF noto ter^ftfen moOe) töntet ISOO flRanit ju 3u§ imbt 300 15fetbe ben ?5Ioi nid^t (^enugfam Wtb noc^ erforberuni;

anmaßt

Äricggraison

bei*

»erben

ijt

aucf)

tontt

bem

bot bef(^affen^ett mit

Sß>a8 tynh

affccuiiieii

^incingcfc^afft

,

mörf)te.

(Eüjtiinifd)cn ??^aqa Mit

bntrn ba!)ernmb n^^fn^ncn quartieren fonjl,

t^nb

Krcifen

habe,

auä UDriqen tncmenu üntertbänic^ften relationeu;

l£^urf. ^D.

gnebigjl befanbt,

alfo

ba8

aiif||tt§aUen f)abt} bie meiften oct^e^

biefelbc ic^

bamit öot

hafftx cttoaS

n>if

nic^t

an metgefeKen

H

)n geioattett/ feinb in be8 feinbe9 bifttofition/ mtbt hin in l^&4flen foigen/ too^et ba8 fo fe^t bebiUtfrte mtbt avl* gebe^nte msgasin jn (Sftfttin be^ (egen»erttgem Suftaitbe fo((c obet tftnne

redintegtitei

gu ^ci^

n>etben.

falls nic^t aKein fein Übcrflufi, [onbem out^ bei

nottnrfft nic^t t^cr^anbeii/ ba^cro

id)

bei

^Uid^'

ift

mcitcm

bicfem mittef

bit

nicfct ab-

baö boppeltc 2)ie|gctreibidi/ tijt luib bcuor notb erforbbert/ inm unterfjalt bcr soldatesca employirct/ ba^infegeu aber (Siu. i£i)urf. D. ueßuuoieii t>nbi Plaidt in grogen hazard, fo looU n>cgen SBeintgteit ber proviante, alg and. niangel ber mittel ju ^erbei«

nehmen

faiiu, tüie

c8 bie

f}6d)|te

ff^affnng ber tlttUKede onb munition tonb anbetet Üticedbecdttfi^afftai^ a(8 beffen »pesen bi9 ba^eto oon eiligen toetfanffici bop)>e(ten me^totn genommen fein/ gefetettteibenfo&en/ieb«^ ba

d^urf. X). mit aud^ bei biefem ^nnct gnebigften befe^i auftrog«

tofitbeii/

t^enigfl

roetbe

\^ benfeCbfn/ pgleid)

iccrcfc

alH bcren remission

anieid)cnb/ ba fann felbjl

gnebtgjten

fleUen

^um id)

laffen/

i(^

i^n toemommfn, antb unter'

©ic iicnauntc ^ äff elgelbct/

britten mittef bcv cr[cid)teviuu^

abciniahl anbciö

iiid)t

»ijfenf^afft mi(^ be^ie^U/

ift

angegeben,

al§ auf (5m. Cburf.

bag

biefelbe ncmblicl)

Digitized by

'T-

^um

Google

— falben

MegeS

in htt



109

oba

cassa, )ttm falben

Öofftente^ tmbt an 6ctot ol^tten

imb tragen ba^eto

eine aDgfnteine miloge htrc^S (anbt gemattet nwrben^

aber,

lücill

i?c|fvcntct)

nahmen

bcu

fieijUd) iudU

micgcbacf)tr

md)t mM}i\c\m

niii-f>

benii,

Ö.

bat?

^efhtngdbamcd jn bod fmt

Dur(^l.

Spandow,

(£.

ber Hriegeö

nmy

hierunter

^Jjurf.

0leic^ l^cttommm

baf in

and)

,

bt\)

Cassa tnbt

tnnc mittcH be^^anbcn^

fonft

|clb|t

wo. auf fotic^ faO

casstren nnbt/

bm

ber taffclgclbcr in bei llugcbül^r/

ju alfolAcn

üorfalicn^citen

in bcr

foKc^en be^uef / barjiu booII »etfi«^/

^offrentc^ offte foDiell nid^t ift, hai bie boten geto^net t»ttbt pnpier »nntt »ad^f et' fauffet/ ^ugefc^tDcigcn bie f(§6itf gebembc; »clt^e mft »ielen (S.

(E^ntf. C^ntd^L

üor tr

cff (id)cn {üftciiuou b cn f^od^iübiic^cn SLufal)ren gcfü^ret/ ba c8 bod) offt mit einem geringen auä^uric^tcii/ repariiet luerben fonneu/ alicrmaBcn gleid) im ber fcf)r foftba^re (ixdtXf fo

gegen bcr 'X^nmbfirc^en I)cranögclKt

m

gelten nit^t öorgefontmen n)irbt/

cd fcinbt aber in

»efe«/ bag

(S.

^mf.

0). 9^entev

man nu^r

/

imht, bofcine

fe^r batrfcKtf^

einem gefä^rlidjeu

fall

fo Dteir mittel

nat}c

ijt/

nid)t ge-

bnbt einen au9 bem^^ouat^ gn Spandow 4er9eben laf en müffen/ etfauffen {(nnen/ ba^eco woS gut^ Mibt nbtig »e^re^ ttomiiE». (£^urf. "D. et»a( ntitteln^ bamtt IDctD erfc^öpften i^offtente^ mtb fttigeS Cassa, »U ani^ juoorbcrfl Sntcr r^altung 5^cio Soldatcsca ^nc JRo^ luibt Jufj succuriret merben fönnte, einen practicabicn iregf er» etliche (Eentnex di^fen

(EentnetSBlei^/ al$ meiere

bffnen,

i^r

gnebigft

ii(

gefaüeu

moUten,

lafjen

fo

Stabt Cölln UMbenimb ibren connDcmbrirtcn/ Dnb inßenbig barumb angehalten

^xtqit

fc^en

bie (ajl estcegliibet

€. C§f.

ni^

^. specialen

bafem ober onc^

imb ©ürgerfchafft

onb baS

bet)ber



bcfe^Iii^g

(Ehurf.

Stäbte angcfnf)rtc

bergieid)€u

sal

ii>eld)e

fo

melfcrtig

Segen

bec

^d^webi*

mit in ^orfc^Iage {omntcn/ bin

^. biejenigt ratioDea »nbt motiven, mUKgcn »oOcn/ big ba^ abgehalten/

bencfen führen ^

Raiten/

n^elc^e

fönntc alybann bie

überladen Dnb beni Xeltomfc^en

gemacht ttetben.

Salva guardien,

gldi^cliii €. C^ntf.

fjübtiXf

alfj

ic^

benbttget/ imbt mitbt loeld^e btefelbe/

iD.

bte

bag

gnebig^

noch

jte

an«

Don bem

5>i;rfadjen

für

bciveglid)

vaguai dien ^n nehnien/ ihnen

Digitized by

Google

^

^

110

connivendo gegonnct »erben foUtc/ mütbe

gn&Mg|leii toilTen

berfelben

ic^

foi^eS 9c^iMcfavnbfi Qcfc^^cn Officierec

DocMent/ ba9^

mtb ausgeführt wecben/

exempln

fc^iebene

mii Q^nc

D.

insoleiitz

übet

tDa%

erfanbt ^i^crlni

bic

jutraucn,

O^f^^Sf^

T^cvo

befd)i!ni>funii

tndgen oielhaffet toaben^

^be

ic^

dami

jumal^l tc^tn üiclc üfi'

metbeu

an dniacni

baB

(5. (Ebffl.

frcwll;

'^&mmn

^^ntertf^aucii

aber füinmcu/

moljcr

fein iüelicbcn trcic^e,

bn

imiir*

statohrm mtbt

toithtf

l)dbcn/ ünbt

i>or ber (»tabt ijcict^ni

biiB

^

USfyäb flogoi an nii4 gcbia^

ttKUt

alicrma^cu

üoHenftrccfcn la{>tu,

Oim^

bonrntoc leinni^ ftnor eqdfle obct

icb

fonbem baStt^nige/

nad^^tf)tf

Insolfötioi

imb 6o(batni ongcf^cct^ ba ftm (L C^utf.

mH

t^enigfi

Onterwerffm

Ut

$Bag tocgoi

I(i0eii.

bcfe^en loMcHf

nriec

(jmie

tnii^

boö

oielc

it^

excesse ni*t

mcbrcvinelteu lat^- kmb ^Ärgetjc^jft

bem i^nen »on mit ou^flcbencn bcfc^eibe/ a(g loorauf fornttk »egen bcc biefcd/ 01$ ber vorigen puncte §aibcr/ »ie atu^/ Sbtier traetamente gefn^et toorben/ Ott0 (lebe ber fiArte mi«^ iviO in

gqogcn

^en/

neb|l ber

on

lemoostdren

wdttfäitffig

attten ^abc^

t^enigP

^

baB

nti($ dirigirten

^^urfl.

laffen/ n>ie i4 bann bniir» ^. i^besei(^eni bef((eibt/ fo

supplication nif^t ^erauS (afen

mid) in 5^ngnobcn nit^t uetbcnden/ j^unta^ln

»on

fie

ffinttc%

in gnebig^e ünbt

hod^ücvuüiifftigc consideration jici^cu lüCTbcn/ in lua^ S^K^^i^^ ünbt übeler dispositiou (2. ß^urf. D. lanbc oor i^o be» griffen/ mic njeinig i|uartiere, in bem bie gan^e ?^cn?*/ 35cfeV' ünbt Slltcmarff ^ufanibt cniciit^bfil ber T^ruini^/ Ccbu|/ @ee§fan>/ (troffen/ 6tcrnbcrg£ in fciuocg ^anbe«/

Ittm S}nter()a(t

^ero ^biftx annod}

fi4 aOler Drten a(fo

)tt

ftbrig/

fofen onbt

onbt

n>ie

stabilircn/

^oc^ndtig e§

fel^f

ba| ber feinbt

Dnb vorbrft^^ t^nen vnbt S. d^f. O. annof^ in^abenbe posti Dnb i^auht Qe^nngen enbt(i4 gar angustiren vnb in gefa§r fe^en fbnne. feine weitere ein«

Qn». (E^urf. t). ^abe ic^ biefed

mit etMMt ouSfa^rung tmtert^igf)

anzufügen meiner f(^ulbigfeit ^n fein erad)tet/ fud)enbt/

mic

i>nb

fülid)ciu i£^

mid) in einem ünbt

wo\)ii\ id) nid)t

aud)

t>icU

allein

anbcrc

midist toegcn ber

onableSigen

fa^

l)od)anrf)tigen

Cr.

iiunt

in

biefelb?

gnaben

f

ge^orfombfl

bem anbcin punct §u üerhalten, xmH

mebrgebad^ten fRbdt ünb i'urgcrfc^afft,

(if)urf.

I^.

et'

luei nad)^nfiiraen,

f^.Ml^ol:!

qcttfmc Sntertrianen imb 3tänbe, aiy

groB^" Hriegcdbefd^tDerben mit gan^ me^ätigenr

supplicationen/

tAglii^ einfoonnenf enbtiicb

bie

mier

biOic^

tieff

ju

Herten tttkUf

befi^bcn foUe/ bero gnäbigfte

molute

wM 6cfe9 min

toiberfa^Tot loSeti.

^tdbt

bf gelten bet chtmo^net Berber Residentieit

Canb^Anbe/

\^ auf anl^teii imb

intttr(^leu(^tigfte

.^ocbgebtmie 8ur|lin/

ö"^^*öi*«

i3oc^ gürfir. 'D. vlIAcflic^er i?anbt t)nbt Ceiitbe

leben Dnbt

)

3}d(.

\oii\t

aller gebeilic^er

oben «t. 29. «.

IM»

ff.

SoUfai^rt

\\t

5^««^^

®ot

i^r

(L

Tfgintit^/ (in(^ (ongai fo ipoU i>u^ti gebebt ju

e^teubten)le tu ^l^utert^eniQfeitt 8tetd suuot/ ^iibt ^aben ^mi^ nid)t

3Uitec(agen Tonnen/ bted gegen»cttige ©c^ccibm an @. ^oc^fftr^.

anbenveit abgeben

^egm

^icitt aber t^un sufocbecft

SitS/ oIB

Stig in oOcT

an

ba8

ecut^

^iepgei:

3oc^bcfc^n)ertcn

bicfclbe bei) bicfcii

eine fol^e ^oc^löbitc^e

5«ten

affection t)nH gnebiglie be*

^tetCanbt tmbt auma^l ^ero Co(tffttßL

geficbten

ju
. ^oc^ifürflL

minbt SRu^m gcbei^/ bog

Sor

fo tooQ

»ftiMgen tonntt borin onS

nic^t aUci'biufj? T^crf^ffnii inud)te/

jut^ucnbc.

jeigmiiie

M

obgleich beS ^icrren

/

^.

Supplicationfc^reibm 9$nS ormtn

einer fc^rifftlic^en Beantmotitungl

woHen ra§

ipod^fftcßL

cifc^dpffter 8fttgetfi$a{ft lofc

fEhttcrt^cnigfettt Bebancfen/

3^i^

etf ernten geben

Bnß

!Ra^en

in

aitt^

^.

laBcn.

iifftli(^e

Tiesidenticn

nic^i/

baS

(S.

^oc^ffH. ^. an

gan| »oO ba^in Sn« bringen tnbt Subeforbern^ ba6 Don beS Herten Banners Excellentz nod^aÜ bie ©or^in fftrgeft^lagcne Salua Guardia ©nfc^mirigf '^er*

3^ett fc^

t

^iMl^

eigen ober 53n^

imbt Die0

£onpen

Riffen »erben müge, ®ir n?oUcn ^lüar G. biefe^ *Jl>crcfä

meinenbt

rnftf^tigen

mr^cn

c8

bur(^ (§rijlli(hc ünbt

.N3od}fürfll.

T).

ümb

i^t iiid)t ir^citer niolpstirt fmbcit;

gefd)el)cn

,

juereic^enbe 2)tittcl ge-

giiebigftev

So

unbt ^att infonber^citt barumb

SSkrben tbnnen noc^ foQen^ meiUn

3u

ill

beforbcrung

r§ bod) ^l^oH«

uid)t "i>ntetlaSen

@. ^o(^fArji(.

O. 8

x./ ^nfer

— ©oHmcinun^

cincbicjjter

fürfit.

^,

toxi

(£.

kvibct

biefelbe big

ganke

rath ^Ivfnriefen

crtf)fi(trn

fdirifftlid)

f^anbt gegeben/

©a^cio bau an ^.

SSöcrgf

3"in



i^od)«

StegeSweiffeltm

gctoflnfc^tcn effect

ablegen ^ffcn »crbc^ ubt bemfelbeu bie

iDte

bauen

nemb*

fHn

^f)x fo toicH fRcuter bet) eud; l}abt^ bie

an§fd)irfm

ten ünbt abbrennen

»an

t)ergen>iSiget

mit

defeoaion benemmen/

8if

niiai-

Ia§cti.

munitiou tmbt anbete materiaUen biefem ne^fi

etinnettt vavc tong (Stnbed^tig

pxcmi, baS.Dotm

belanQenbcf

3ai^te^ loie bct

Ob. Kebrberg anff ^3eelin im anfüge begriffen toat/ &a anfe^nü^ec !ßottatl^ an munition Dnnbt äffen anbeten requisilen, fo oieff y^x berai begel^et,

hinein

geftfiitfet

»orben^ batjon »einig obet 9H(bt§

bVvUicijcn

nbtu] c\(m]ü\, juciU tania[)l§/ mic aud) fonjlcn/ feine

attaque

gejdjcl^cu/

^onnbevn Kchrberg

ba^eco alfolcber Sorrat^

no^ uorbanbeu

fic^

^\ie

wt'

irivrfliAc

nur baüor praesentirot;

fein

loirbt/

t^nnbt loeU

Digitized by

bir

Google

muoition,

3^

mie

imronbtlDorten

flehen

bi§[}eio in ^Berlin

iicf({)i(ftc

®ir

feubcn

2

'Bfcl)fTan^C/

W

üRel^etd i^tt

munitiou mesnagivet

(iwi)

fc^mec^tn;

in

toie aUfoIt^e

ttntu^

morbeii/ inibt baöou/

ht b«d tllTct^iklftcit

fSd^ttt

Spandow am

Jannaiy

^iiloct,

(^entiter

8d)iüeffeU/ mic aud) bic bc-

Ii [i]

1

oÜ^icgigeö

^iebei^or in

becm 200 flü(f feinbt^ t)nnbt tool meoagiren Imbt baDon la0eit^

7tat

ahmnahhi 10

f)xtbt\)

3alpctct t?nbt

[?]

Hc

gcl)rte ^Jigfcu/

wir

Magaxin

la^ni/ 9ta(^frage

alfc^on beiicbict luorbcu, icc^nung an^eto [(Riefen. ^firbfv

öO

ciefaOfeit

Qtgmtocctfdm conjuDctuten

bec gtfbt ^mfit

ber feiitbt bfciüeti^«

pnqclfQen^eit ünrbfttet;

önbt Ü^pn ffincm ^orhaf^cii (&ki(i)



118

hm

divprtirpt rrrrbm

ober ^oljer aiuiflt^cü

nic^tö mtifx

Scfhingcn aufoberfl tnc^rberürte ^btnfl

Beeiden tien m^teii defendiret, in ^r.

gnebtg^ QtxxM ^nben

mbt

'Dun^L Snferd Flor cc^oHa

(S^urfl.

U)9 gntan moafiaiibe tmbt

vnbt f^ot frembec geioalbt mtbt Dotninat, tmtergang! berfel&m luu^ p^)

S^^^^^^ bfiffflCf

mdd^ o^e SmeilfiBlI beioa^ »erbcitf

toi

motten mit ön !Bnffrem ortt »on Verfem mfinft^m, ba§ ber

im

bcfchaffcn

[«n

möd^te/ baB baburc^ eipc^eirfjnetcr effect fönte encid)et iDetbcn,

Wfr

S5on eud)

nurf)

mif

inittcU

fclbrn

trir

3^ted

in

l^oifdjlagf folc^cr

^o"

ctn ^i^Kf^eu,

bfnfflbftt

iustruiret Dtibt

Lu\ui)tc

bcfcl)lid)ct

gcflalt

8r,

bod>ft0Thc[n- t^cbcn uiibt aljsban

t>erfuc()ct

wcrrf cjar überö f}cubt iicbmni/

pro

berfelben exitium

loetbcn/

\m

tmt

(ierbei^

ui(^t üic(mcf)r

exliaurining gefuj^et önbt beforbcrt

enc^ feibft Demtofftig juennegen an^eimb: )tt

gemüt^ führen mflfen/ bod wan ber

Residente ©t&bte iüe feinem wiHen ^ben bnbt fe^en folte^ baS er and benfelben alle umbiigenbc (Sro^fe/

fctnbt bie offtgeba(|te

barinnen

fites

old 9Hber«Sartt{mb/

suhjugireti,

Zx.

S^^uc^e tmbt iöat^onbt^

*ile(toW/

(il^urfl.

T^.

(tuff

|d)aHii)t

cxtorqnirenbe

?^ra^t önbt 5\erm5gen

ber (riniiihncr

mit

bie 23ov fic^ auSft^tcibcnbe inibt

contributiones,

lurlcbc

äffen

tmbt onbere

ben bfincn babenbcn 55oI(fcr burc^ feipi

i iit-t

bnnrrc^f nefimen murbfU/ alle Icbeii^nnttctt abftricfeu/ bicfelb? in mc^rcrö

abncl)mca^

gcu^lit^e

fo ^o(^ anbefohlene

ben ol^iefigcn

jum redigireu

(sie),

and)

eubtlid)

^efhingen in ^o^e extremitet bringen^

ganj^

dijuxfl.

bie

t)nbt a(§o

staat in gen^iic^e irreparable confusion

tmbt ^errftttnng fe|en toftrbe/ Sie bau etit^e Som feinbe intercipirto tmbt ai^er be^ bcr Kegistratur amioc^ tßotl^nbene ff^eibnt dftriich noc^eifett/ boS ber Ob. Ae^rberg!/ att er t)orm Oo^re mit ctlii^^

Sc^^kocbift^ trouppen au^ibrn(fli(^

Ciuuuuu ju

t>or

ben Residentz St&bten

ba^in befcbliget gewefen, lafien,

lyeldjc albort

fic^

etliche

flc^

praeseotiret,

fßtUttx gu xe% tmbt fue«

Der jterrf en , alle ümbllgenbc öraft^e

in coDtribution [cj^cn/ biefer ^eflung allen

Sugangf Dnbt lebeneuuttcU





120

in bie euferfle angustien

ab[(^neiten tmbt bicfelbc

mo^

l»iibt

fe|ci

,

folttcu/

I'arauö

ben

^cbtx

ein

colUgiren mitbtf

Icid)tlid)

utiitüiifitii^cr

partinilari bicfe

IDOS bcn 9cfam(}tcn Gimro^neiu ünbt einem jf^f"

conti

ba? publicnm

iiuir[{d>e feinbt(id)e cinlrtiicrunß/

Sit

fic^ jicf^en

mfi^e

pim^tn

allein

würbe

i>eran(afKt irerbcu/

©tenbe u>eiter

\m

foUhe tractatpn

fi^

nan

ber fdnbt

gugd^

tmbt

et bie J^IeimnfttigN^

toMtt Mtmenfen

Sir

la^m,

etiniterung begrciffcn

toati

Kesidentziexi

tractateD fein inteot o^n fonbof

bie offerireDbe

ber toc^f ^emiefeu

bie toir auff ber i]c)anibtten

tiMirünib

meinung/

bie

ba9 er bo^ bobutc^/

3$m bunb

Dnbt baS

ge^bt^ bor

intootioiie

biefelbe aniiHiretffen/

ipcrtecb bei t^e^bca

börfftc:

feinbt b(nebcn|i bec gtntiicbm

nimmer in

i>pr

^

*

bmgen^iic^

tiu^en biingeu/ onbt ob bicfclbc uic^t

©töbtc nad^

^iu]c[d)ti^ciiifn

foftf;

borju

aber iu ber iinbtirerttf

[}abcn

bicfer [ac^ falben

an

i^elancju

cxtendiret ȟbt mebtere Srfac^cn/

5.^cr

Dnbt

fd>äbtli(^

halten

öttniUIirf>

niüBen/ auc^ uufereteii^ bal^cr gaar nic^t k^erfte^en tönteu/ angefü^rcti

^a^in mir

awB

tuiSf,

jut 5lür|e/ reuiittiret

l^iebe

^ben moUen:

Sofern em^ aber bennod^ anbere ünbt ^eiafo^mere gcbamtm wol^nen loerde

3^r tKrmeinen feitet/ ba8 (ommen tmbt t^or to(b tmbt

tonbt

nd^

meutern ntt|en

fd)affen tJ^ntet:

€o

fönnen

bei}*

^^«^ tractaten bcm

^ombte Simoo^aer

bie toir

tooD gefc^e^en

(äffen/

beS^alb auff enwe Seronbtwortimf) tractimi tmbt ewet beffcÄ

baS

fud^en m6gct, 50ir !Bii)iicö bie fad}en nid;t alfio,

^Iten

irerbfii

,

ftMtbern

mc

extreiintei,

irie

aud}

tl)cily

man

bem

iü(^t laffen

fönnen/ ba§/ ob ^hx

enbtfc^ulbiget

)ube9üti($en gebemten

imenbtbe^riicbett Ser^ftegung

Dim

fein,

5Bobe\)

gleich

größere

mir

er«

iMuidc^Ki^heit

juc^leid)

miertnneit

ben feinbt mit einer

mbd^t; 3§r 6r.

Dnbt

Staat mehrere confusion onbt

ben Uesidentz ©täbten

folte,

$b(rfer/ fo lang

an aUeni ^Nn^eiU, man

einbilbet/ ^eniac^er ge^en

C^urfl.

gun)ad)§cn

gejbeS

ii^oflen

al>ci

fic^

bemuxl^

(S^urfl. ^iaxäjif

babitrd^

Summa Don

ber

Snfer9 QbfImScnmS/

berfeiben feine anbete ntiltcie IBerorbnnngr bie

xok emb vnbt ben gefambtcn 6tenben an SÜnfetem ortt gern gbnncn

nwüen/ ^ienmter »irbt

gemarf)ct fein, nic^t merbet bcfretjbet fein fbnnen/

fonbeni biefelbe wirbt einen nnc ben anbeien mc\,t erfoliicn mfi^en: r^a^

fonft

bie

i^ige

fc^wehre einquartimna: bic iiimuobuci fcbi

bnlcfen muf^Pr baf,elbe fönnen mir [eid)tlut ciinciuMi/ ol)n^:\meiffelid)

baücr galten

iMibt nad}nial^

Wix moUen

aber

beni lieben (^ott bie c^utc

3uuei'p(^t tragen/ ed u>erbe biefe befc^wel^r uitbt lanj^e

me^r bauten/

Digitized by

Google

bti

einen atibcrm wcgt fud)cu/ bic i^o

feittbt

mteber cessiren ünbt tiefe (Angelegenheit/

aldban

bie 3^1;

ani^o

hm fetn&e

gnttDiflig Stftfite rnibt t^ot

100 mäft bie ganie

^iu«

ta9

Ux ^i^mt nxm

3^

mit

ieibet/

pardcttl,

imminirende gcfa^r

ingcfambt aOererfl etCcnnen^

mürbet 'geöffnet kmbt ben gt5fcflen

subataDts

eioreS )eitlt(^

t)cnn5gen8

ba^in gegeben/ obn berfelbe cnc^ fonft beSen betäubet ^beii/ anbete

ben galten Staat affidrenbe inconvenientien jugcfc^ioeigen/

lüc^t in

üerg(ei(^eti (^cmefen:

5"tc[icu

abci lüüitc aud)

all

[o[d}c

jucrlcidjtnn ober qaav ab^umcubeu eud)

,^

IUI ndHif teil

trouppen

bif ft(irf)en iHcginientciu

man

btc assiirnatiaiies

mibt Compai^iiif

tabarc^ c3utcn

bcfc^uc[)v

ftcl)cn/

ii

aujf 3^^^^ 3)nt£l^alt/

niminehr

in ben

3

tfti

au^ftel>en/ o^uDcvlciiget audgereic^ct/ üubt bicfdbe bamit

anberet/

^ten

bie

bem

auff

fte

§alfe

tcilö

jum succarss

bcncii

^ben/ befc^me^

gjlonat^

eroret

ünbt

(enget nic^t attffg^

mftcben:

^etoMcgen 3ht bau bed^lb a

vok ja nic^t gefe^et^ baS

Residentien logiiet

bie

?T^ciitetel>

gon^ fremben bnbt directe mtbcigen

asaigoationes aufianbtmoitten moDen/

gttleben

f6titet:

fte^ct.

S^etftonbe

fpcifung

asa-

tonbt

fcinbe c\dm\ wirbt,

auEuntft [(^on auff ben fpruugt einrö

yjlt Snfece mcinitng in einem

ünbt bis

hm

i>frffhanegcu bleiben tann)

^Die einquartir-

Stenbc

gegcnwe^

»af toor effect bo* t?on man man Sic bcrc^cflalt, tt)ic i^eiducbt^

getrnltictcr aiTlan

n?ic

it!ff)t

feiner

fall

ten (S^bo^ien k. Sfirgctmeifleni unb SRat^monnen^ orbneten

bet

'Jbcilui uilb

©ür^erfc^aft

Ü-ülu

au

be^ben

ber

n>ie

ou(^ !Det«

iRefibcni

(S^utf.

«

6täbte

bei ^prcc.

39. Ii« JTaiiuar«

ift4i«

an ben 06erften

ftutfürßlid^et St(a$

t>.

flrad^i

megen

Don Berlin unb Citn.

$lbb):ennttng ber ^orjläbte

gnebnc^ ®CQe(m x. (S^nxfftrft k. SnSec Keber (Maxmi Sag ^ein an 9$nS abgeladenes imiett^eniolteg fc^teiben jue irtec^te an Hutten dato geliefert/ tmbt »oOen \»kx, [o tHe[ bie ^Bet^fleoung be8 «Dir tmiergebeneu JRegimait^ betrifft,

bei)

oerorbtuuuö niad)en Ia§eu/

mn^ T^u

ii>ic

aud),

ber toon 3^^^^" t>evübten insoleutieii

nebmen;

t^lffoiMel

Ia§ett,

baB

i^l^ier

Dier

crtf)cilen

^^cfef}!

möchten

»te and^ in

Senn

be^

SReifiec

burte

felu^^

Sotfitäbte

betten »ier

auf

f(^reiben

aUm UbetflueB uufeic

bann baoon buic^

@oIbt«

minir*

piQ^x

^?nbt

gemegene n?o^(

^tcx erteilten instructioo,

tmfem SeDoOmäi^tigten @tabt^[tec/ ben 7tm

meinunfli hiermit n>ieber!)Dlet f)oben

ber

bei:

J^iittuieiftcr

Dnb Staffen )n ©c^nxirtenbccgf tmtecm dato

January an ^{(^ abgegangen

Do

baf^

/

meinet^/ ba^ $ßtct onS bieifalS in

in c^ute in ad)t

n'^eijen

abbreimung ber Dor unfern Kesidentien belegenen

ordre ünbt

imbt

n>e{^en ber J)^euttev

ciituicrt/

l^albcr

aber betrifft/ ba^ 5)u burd) ben

nunibtUd) erinnern

arfct

53nferer (Sandlet) nottürftigc

beebe

M

genugfamb ^erauSgelagen

fo((^en i^nfem Sefe^I

bnb geben Dicr

rcsidentu'ii

frei)

luircflid;

t

^etten^

onbt wiO[en8« auf ben faK,

anbringen

au^fc^icfenbe fiaccfe ^partt^e^en zeitig

foltc/

genug nac^«

— rirf^t

mvl

toertige

crfnnqcn fönnni

wo

gebembe^

bie

tnM bemfc(^

fc^blit^

Snf

@)Kniboto

am

fbt ßttt. Ditifini

mibt anbete

il^crtljer

ufii

aud) belegen fein mcv3en/ fomett fu

defension

bie

Juiuaiy

aus*

bcm Po«(o

benehmen f&nnen^

ruinireo

^trft Dt(^ ^tma«^ ad^tn^

t>nbt foQeft.

bc^Iii^m

X)ier

11.

for ifiucimcUe üufein fRfft-

bir

l^onuergt

mtb abbttmm lagen mdgeft

wiM

Tu

bafi

r

bcifgcnc ^orfiäbtc,

bctt^icn



136

^«te

(Utiabcn ido^I gdoogot.

1641.

lttcu(itit.

40.

t«4i* I>cT

Haimar*

IS*

baS

Obrif^e Stia^t berichtet/

er

bie

(Iblnijc^e

Sorfldbtr

atigc^edett Seigct \mxtt bcridjten; wie eö mit

^o^tn

Berlin bcn 18. Januar

es

ttje^te

abi^elauffen.

1641.

gutt/ ba§ »ir bie fRe^ttet äße wiber

fic

bettm.

Dictrid) ihat^tt.

^te

getDi^e fHefutujigon bed feinbeä

aUt on Dnnbt

ijl

i|ttntt 8tc(fe tib

^it^eij

brenne.

(m

MeS

eiflen^atibig.)

41.

Sentit bed ©tatt^altetd trafen Sd^ioat^en^etg an ben fiurfurllen. ^Tc^Ieucbtigjtet (S^urfilrflt.

(5t).

thirdfi.

t)icufle in üerpflid)tctcn

unterm dato

(ftffioft

bcT Stalbauf?

^att er

nun

imt^

fUfarme

feinbt

trcmuen

bell ficf>

16.

imm biefc^

mit bcui

(E^urfärft.

meine imtert^gfle (je^orfambpe au

syxXf (5m. Gburff. 5)urd)l.

(^netiv]!!«-

relatioii

Soi^tbontn

bereit/ l)abc

irfi

ge^orfaiiiLft

.N^aufe

SofKU

m

meiner iäncnten

releriret,

njclc^

cns^airiret,

bafFrlh

biB lu beu [ec^öten 'iagf jlarf attacquiret

ba

t>ot

»erlogen/ in bem ^Dritten

ab«

unb jic^

. Kj

befd^oljcii/

bc# ^oufci

by

Google





127

»on ttic^t Commendant, ^miptmann Santameyer, fo fort

meiflcr gemarf^t/ n>elc^c§ öieHeic^t nic^t tinlrbc gefd)e&ni feUi/

bet batattff geUgene tit

ben nfkit {httm

bm^

bcn (opff gefc^offen »otbeit lutb gebUtbrn

meve/ bcR; mie Ue gemeine Äiec^e/ toeÜ^e er fe^r

311

üor mit bem ^Dauptmomt biiüiu

be§

quartier

jhirmä

gcvuffen.

(nje(cf)c§ üornciublid)

ohne einige

fort

fic^

kffen.

unb

lücbcniekcit

bejcbeiiei

nic^t olfo/ lote

o^nc

einige

noti)

ubciiueiiteiung inclbcfacttm .ebif(^e geibmarfd^aQ

ordre

bie

mo^en bem

)u gioe^en

uic^t aÜciu t:i£[clbc, [oubcni auc^ Sn?. Gbuvff.

ruvdil. [)üd)au[cl)ulid)cä

fojtba^r«^ @d)loB in bie Slfcbc legen uno feiucu

©efonbern auc^

foltc/

laffen

ciniubrad)te

bic

mütiglid) nu§gefoget/ bnt^ ber gciub

^anfcg ^«^fFf«/

be§

an

aSi fc^ott bi|

bie

(gefangene alle ein»

mcl)r/ nac^ erfolgter eroberung

Kesidentz @täbte

mc

gett)i§

bon

angeben

unb

partien

beffeCben

oor Cölln belegene Seinberge gongen, unb ober

meinem/ bo

fortificatiou UNilt

ferne

man

bie

6t&bte gegen fcinbß^cn g^

mit beßanbe mtb effect jn manuteuiien resolviret »e^re^ bor nötig unb gan^ unumbgengli(^ ju ieber 9eit

hfxS}

baB

bie T>eifrabtc

aud)f

m\{

t)on

tiNinen/

aufj

bem

lücgc

barauff gcbrungen^ unb fonften

nnb nnhaltba^r gehalten morbeii/ guma^i auc^

bie

^obenbeS oermögen

^tt

anp

befagter

'^n

votSjpm unb

eu|erfte

bie Stcibtc

enb(id)

nidit

id)

üor

üei'

nnberfpredjen

Mc 'BtMt unb 3^re barin

defendiren,

Commendant nnb

auff ber (Sbflfmfc^en feiten bte ®or|lfibte/

^vx^l onffm

worbeu/

erachtet

resolutiop oon ber fammtltd)en Bürger fd}a ff t/

gegen bengeinb topffer

morben; 9(6

ift

gcrcumet merben müpcn, benen

bem Coimnendanten unb anbcren ^o^en Officierern

nnauft()öilid)

loljren

fid^

nun

über ben anbeni

jleiu

»iele

aOen Megdverftenbigcn ^o^n Officierem, jugenieuren nnb

oott

fo

bie

i^^ff

mit aQer mac^t angreiffen mörbe/

biefelbe

6tal^anfen

ha$ er bemelte Residentz 0tftbte occupiren «nb

ertßcilct;

bamnter an«!

mcrber jle^enbe gebeube/ anftetfeu/ unb

defensiou ber8täbte fe^re

^interlic^ gcivefeu/

Cbblic^

genommen Kracht

Obrifter Dietrich

au0

etliche (Sm.

C^ur|(.

folc^e/ aig bie

beut n^ege

an

reumen (äffen.

Digitized by

Google

— (^^

foubcrn

imb

aber bicfc resolution

ifl

ripltant'/

i]cfii)c[ici]

man

f^att,

uub

/



128

t>croitauiu^

auf, ein ci

iiic^t

auff speciale ücroibnun^

to.

i£^urfi.

1639/ boroitS conmraniattt/

goS

enic9

bie

fdnbfii^

in

@dü

unAmbocnglit^fdt fDfatcc nuniimo,

^Benben

t^tfc in ben Borffc&bten

ba^ 8ie

ha

f)\nf

bic

materialien

^icran tiicmanb fefnm jucriuattcn

fonbent

r

imputiren

fclber ju

unb mit guter oibnung abtragen/ imb ba

]n mii^ machen

cimct)lct,

biird)

fit!

ba^ero

fcbabni

i^röffcrcn

hatt

mtb^

ifbcr t^icUicbcr ben eutKriftcn

ein iebcr bcn

auct)

fc^cn t^m nun

fiatt.

anbcr 5öegf

bcr fc^finen Uttb (latitf^en (Btäbtt,

iE^urfl. ^ufi^i.

batin bebgenen/ in gon^ ^ottfi^Iaifc

fein

ittfonbci^ ^n).

fo

bte 3^^nige/ ttelite

disponiicn unb anhaften uiinttcn; 5ülcin

ürii)ütcu folteit/

Unb \ml

imb baf 6ie

iöäufer falber ^iec be^ interesstitcn^

biefe(6e beb 9^iten il^iuii

i^tim mit guten gdbiben

atiflnffS^

mftnblid^ fo ft^fftiic^ remonstriret,

me^r

Dc^L

-

bf«

lange jm^oc gu nte^ ma^Ioi/ ol^ in amiie 1638 in^

Bct^ber nbt k)tttectl^nig|i entft^cn.

mn

am

8.

Marty

M

^tB.

1641

tmiert^anigfie

T^nrt^fauc^tigjten

i^mtxid)

anftalt

erlittenen bvanbtfrf)aben9

\?nbt

3ÖiI^elm/

ge^otfambfle

iiitb

Qtttgennel^ tmbt

^Dem

speciell 53cri(^t

begehrten

bicfett

Cbutf. 5).

fcincö fo

fonfl

ßlücflic^ ®olcrgc§en/ auc^ gftttlic^en

nod)

tiuf)rt

tüdc^en fo

l.Kjuidatioucs iüoU geben

inüiatien c8 bic

metbeii.

folc^ed

alg auc^ gegen

be9 SRat^d

bafelbft.

s^mn

f)0(^gebomen dürften Dnb

©mnbcjibuujf/ beö

*!)tai\i^ivalfcii

bcuiißeu

9löinif(^en fRtid^i ercäfammeiern ünb (E^uiförjicn/ in ?3reußeu jc

((»e^nc« etMtt*9(r4ii>

ibid.)

48.

1641.

Set

®e)it(m]bet.

!Rat^ px Colrt bettongt/ bog bet

^tatt^oUexö ©rafen

Abbrennen bet 'Bp[(^b(Cf

t>.

@ol^

Schoben

SSotflabte etütteneii

Wefttengt/

be§ i)erftortoien

8c^U)ar^eubevö beu burd^ ba^

5^olr

gucter

maScn

f

anf l^erorbnimg 8r.

\?m\h

^ody

I)iefclbeu erinnern

gelattei/ infonbci^ gio^gönftigc/ f)üd)gee^Uc Herren. ficb

evfele.

(E^iurf.

^itcd^L/ Sunfeld

^emtf ^ie am iBerfloffenen 21. Augusti wegen bet im Januario biefed 1641 ^afycti abgebrannten ^Utif^en S^otß&bte aufm gnäbtgflcii

(S^fotfc^en 9la^t^iife fftr ertktnbignng eingesogen/

begebet motben/

affer beirret/ fo in

erfiitm^ liquidationes ber gugefägten U)ir

bemnoc^ abec babc^

6(^bcn

Dom

99ranbe

ttxM

ein^ufc^icfen^ a(§

t^uen

ben ^rfl&bten

^iemit biefclbe/ fo Diel betet big dato be^ 3}n6 cinfommen/ offc-

Digitized by

Google

— rircn ünt) übergcbeii/ tnb leben



134

nebfi bei Burgetfc^offt bet tTonlic^fn

tt?it

Hoffnung/ @t. ß^urf. Duxä^l wette

t^neiv

bie flnäbigile S3crf(^ffung

bamit Dn| iitSgefambt üon bemje^igcn/ fo ben S3ranb[cf)aben t^err^r-

ftn^

MiK0c

3>itn|L

ml^e^

erftttititiig tDicbcrfa^fnit

bie

2tt 6efilirbecn

ÜBir imfed 3ltt^uen/ tote c8

Seiten

i^t ecot^tcnS

fftt

6t.

gefialt fotc^ed be^

bUnfUi^cit etfini^ Qobai

wfac

0014 mmttig/

(Ifyaxf.

mOca.

tteitlcnfpQC relalioii

foÖ^ Me aaf^

mit bfefcm branbe gugangen^ ofbieioea

QcnoiitnKKe mqoisitiofi gioctffctdo^ne gnugfamb gegeben ^abcn )/BMtf

barauf

^tr

auc^ Dot bifma^I gebogen ^a(cit »wOcr.

!RuT cin| muffen rcir erinnern, »nh

be^ben Residentien begel^ret,

auf

angelegenen gebembe abjutragcn ,

ncc|fl

?iaht[)au[c

in

originali t)Ot^anbene

me^rem au^meifen/

ba^ aber 8e.

pm ^beil



ift

mit bon

%ia^

jI)

foltbeS bic

tvie

f)iebeuor

ben "iborcn

aufm

jcmaMii

'Tiirrf)!.

tu

^exiiiii! eben

rcscnpta sub datis 1639 (iburf.

Don

niil

belebtet

^aben [oUe/ ade ^ot ©töbte insgemein o^ne Unterfc^eibt/ ob 8ie gleicb

UMÜ

äbec ^aufenb

Snb

(Schritt

fob^.

ai^iidfcillicitf toril voKt

bon bet ©tobt flcUgen/

man

»etg

fu^

gm^

botmin^cn) bcfcn DetlU^cxt

poltet/ bet Qitaff

ruiniren mibt

tmb ga^t

bof bet iMvige ^tobt'

fdit/

Don Sc^ioaigenbetg/ o^e 6.

bemnjl Dnb CEonfen^ Dub Qnfi DnDetiDantct

|tKb(f

I3nrge0 tont feiner liqui-

Sits

dation

SSx.

»

aller

gebraucht

I)od)5citcii

gt.

280

laut feiner Li-

SRo^be



SBDittoe

feiner

Hqui-

— —

— — —

»

«

»

»

»

Digitized by

Dr.

SBittoe

SRofene(£eid

laut

Sil



220 52

»

»

— — — ~

340

»



400

>

33

»

130

»

150

9

4/780

>

60

»

270

»

3^rn: Liquidation

425 3^lr.

®ctloff &vclaä) laut feinet liquidation

$r. laut

(Sttiftoff

3^

^eU

qSeuqctS

SBBit»e

Liquidatioii

£t.3o^8ii)el(mtfeiiiei]iqmdation Sil ^ttbium

(SgcnMil^

»

3o^nn 3^^^nS ©

^^ux

Liquidation

— —

— ^ — —

»

«en. cre-

ditgicfit

iDt.

(jr.

« »

#

^r)TifHan ^ierti $$itttpe laut i^rer

liquidation

"I^omad ^becot» (out

feiner liqui-

dation

^eorg

@oUman|

i^m

(out

Li-

quidation

— —

»

»

»

— —

»

»

£Ra(t tei 6latt CftUn (out

t^ec

Be^II(9cni>ec

$er6ert itroncnterg eine 6i$etme ...

©r.

(S^rijiüff

griefe toit

ta

liqui-

dation Sa,

$au( ^(mc^cc »egen imfct

-

9

»

§0«^

»

»



»

»



»

gr.

4 pl

37;096

%ffix.

17

325

"^/Lx,



ßf.



tf.

37/421

^ Wt.

17

fit.

4

|>f.

38/089 ^^It. 17 gr.

4

6($ennc

einei

4

— —

Summaliiii

i^tet)u nof$ ^etec^et/

6o

^

Veit

Qrifc^mamiliqaiHftimHDim 9enn!P)eiflec9

tmb thraffmg S5(n

ju ©(^mar^mbcrgS

Slcfcr

ju

bit (Stßattuiig pittet.

^^uett

Summa



140



49.

& foK bem Adyoceto ba§

bcfinbet,

(\tUc\t

[tcüc/

i^ur

mxhm

önbt befagter Burchardt Goltacker i^o albiev

benfelben cheflni tanc? oot bein

er

gerid^t cititcu inibt

nomino

Scrt ni^simi ffaiv

Ciamincv'

Cif>urfi'ir[tl.

^t^ibci

ibn anfteUeu foile.

03olbtac£ei-u befot^Un meibeu/ t^on filmen nti^t

3ttmittel{l foU )tt

ÜBerbcr burcfe

tiffen

©utc^avtt öolbtiutivn muje^üntet unb in tic

finnb

ba§

gebcmbe t)nnbt ?5oxn)ertf

dljl

3ocfii3cbovncr (S^urfüvfl k.

Turri)(aucf)tit]fter/

d^urf.

©nfer untcrt^cnigflc

feinb

Nicolai ttf

ben

fcbicnen/

unb

T)ur(^r.

SBttt4ni Cktvibti$

i?crpflid)tctc

bienft

feinb

Uagenb onbrof^t:

bte !Bot{!äbte alhie

©OTUHiit unb O^fbäiübc

bc^

)tt

^b^^

toov

QabcK^

M

ex*

^ mtm m 17«« Jaouary ddOfn^ wfe ouc^ @. (E^uxf.

uf brn ?lVrbfr or)nc nofjt aiigcjünbet

cuujeuj"(i)cvt, i>ub bette fic^ bti) auf^cnüiiunciier iiKjuisition

ba§ ©cdagtft uiib

mit

5eit ! 9U6 ouf onfiK^ beS ^ffttcalis

gittoitDCtt fleid belwt/ gnebig^er

^artmann

feine 5^cttcrn

unb

befunbeu/

von (^DTt-

T^ribrid}

aefer^ respectivf» ObrilMMeutcnant unb f^htniuiilfv, baian c\xo^c fcbulb

^ben unb

;

barumb

gebeten / ba§ er

IM erjtattung bc8 fd)aben§

G^urft. DuTc^r. fhaffe.

fU^ aUcbie i^o iitem

mM}te

be^l)aU) icb

unbt onbttDott geben

condemnirtt toerbni/ mit I70cbe^t

^Dagegen ©ectogter toorgetpnnbt ,

tiieni (tfi^S|)pfftm

60 geru^ (S.

Dbriflctt

ihl)f.

acn>«f«n/

onfer SJonoercf

bocbitn^

guenoeffen tmb ben Sttn^. OknecaC-Seugmeiftec (tc^

Statt

bie

öermu^tcn

blo|eö in

fetter

f^oben p^tfiqitL

loiH belanget fet^n^

in

Geitu^

itJoUcit,

^att anf

ottbae 0^ioi)e )u imffeii bef^olm einen

crferbcrt/

nof)t

bit

föunen

logirca

R^min 8id) bcr ivcmbt bcr ^Iprftättc

;

bafelbp einquartieren

anjntegcn,

^Partei?

ettttc^er

bi^

Resi*

mifere

ba Gr bcd)

SSorf^ätteu

citiiicafitieitcn

il^cI)ic

oft?

t)iit

bcmcc^tigcn ünb

^twn

nitttme^r

betten

^ie^ctt borffcH/

ba8

ati^ug auf

bcö fciube§

laut berfclbcn

enoattet/ toielmcnicier benfelbcn ßcfcbcu,

in

fHcitcrctj

iiub

md)

cv

nic^t

mttbt/ anff eine ^erfo^n }u ge*

fein

abet gtflnbtli(^ bctinht

. Kj

baö

fie

repariruDg

by

Google

— bec bttjibm Xfltme crfocbcrt

iiif^t ommit^f fonbem bamH onbm Scmbnung bebflcfe.

tterbeti/

Mtd^oneii foDcii/ tmbt Ot olfo Signatiun SMIii an tct



15a

(cbie

®pm

ben 3.

Juny

(geg.)

((9(^me0 6taatd'SU(^io

1662.

griebric^ ffiil^lm.

ibid.)

60.

^

unb (Sonbenieut Dim

Sencial'SSBad^tsnetflei;

®o(^

ü. b.

Serliti

bedeutet an ben ^irfurftcn toegen SBieber^cr-

fleQung

X^ürme

SD^auein unb

bei;

^n^Ioiu^tigfler

Üljnx^. ^u^.

'©cid}cr ®cftalt

Stabte.

(eibei;

(ll^urfürft/

bcm

S^at^c

3tabtc

bniboii

r)icr:ncr

für biefem gnäbigfl anbefehlen, y^xt Wlavxtn mib ^l)ünnc ju rcctificireii, tc§eii Werben Sie Sief) ^utücf ^nerinnctn {inabigft ^lefarien tragen. 9lun haben Olldh

bic '^ciliiirv

bcmfclben iichLn-fambjl nad)

Wlaunn mh %i^\\x\mn mehreni GöKn f)at bafclbc difficultint inib

»"it ^^ifxtn

ber ^atf)

^iclrbct/

l'6ei[i?

[einb

aUeüi

fcrtivj/

ben i?au auf bie

g^

mctne ^Acdetfc^aft lDe(t«n moKen/ meiere 8i(h aber bowiebec opponixtt )mb

wt^/gmabf

tootju 6!e

31^

fold^ 9xät ha%

ber

t8 mftflen bie Soutoften

gttte^

bleibet

dn baf

SRath pi €bffn

vjebetcn ()abtU/

bfl§

bcrgejialt beld)anen/

baf5

iMib

^bnen

G^urfl. ^Dt^I.

foffe

supplicirct önb

T'aranf

üerfc^onen.

t?on

S3enil):e

bieBe« GßUnifchen fRath^aw^cg Suj^anb

Bit für anberu au^ ben iSänimerei) barjn gnabigft tierrtcficn/ jbie ^hurfl.

Ibihnie wof)i rectiliciren (önnen/ Dnb bann

fd}u(bigfeit/ biefelbte

bie

(!«>.

bcg gRat^MAtmnecei^/

genommen toerben/ unb ftl^ec ^d) Deme^me aber nnnmel^r/

toerdt fletfen;

on

mi

^ni/

3ie mit foldjem 5öau gar

aber gn>. Gbf. Tl.;

ireffbe

fonraicn

im SauUd^en me^en

Beriiner fht|tg loerben,

menn

fit

fo

'.T'tauren

auch ^t^xt

ift

n^ürben auc^

jiierhatten.

fe^en foQten/

noch

ficfdllen/

baß

bie

Zöllner

befen ABcrQoben blieben imb biefed (ixi^nbt^ge SBerd bobuti^ femer ins

fodm

geriet.

311 berowegen

t^nigßeS fuc^en Mibt

mo^iS

bitten/

6ie

emftitchen anzubefehlen/ ba$

unb Xhürmc

gleich

an

(5». (QnrfC. ^I.

geru^ bem

9lath

@

^«ftanbt

ba§ contingent im ouö»

mu$/

loerben

DeTbop))e(t

gunimbt; unbt

pflid)tfc^ulbigfte

smior;

bmitTOittigft

icbcvjcit

(Sc()i)iiauib

^nnut^

bie

nt(^t abgufe^en/

mieed

()ingegat

in bet Oenge

kobm t5tme. S^nbt o^tooC ein iebcr ouf cdeid^ening mit 0T96cn Iktfongcn genxitttet/ fo ift tmf biKl^ fl(er tie ordiner CoDtribution (Sw. (S^utfl. iDd^L gnb^ Qefe^I/ auf extrahininge

ferner l^pön^t

Qflrgecmeifler «übt Slo^tmatine )u

repanTODg

»e^ren, mit contribuiren nienialilit

dbUn,

bcr

SHun

folten:

Contributions- Cassa

i^on

baS wir aud^

jugefc^icfet/

meU

ber mangel^afften "X^ürme/

beS !Ra^i9 mittel

ift/

fc^Ied^t

gnäbtgjler ^ttXf foIc^eS

bcn 3^a()tt/

a[§ unld^ci

biö-

^etü bcn uü^en au§ folc^eu Stabtgebeiubcii gcl^abt/ äUöemuEjtct morbeii/ meil

ber D^a^tt

felbftctt

^ugcflaiibni/ bas

mtradcn

anberc

9ia^t

ifl

Anno

bcr f)ctten,

jum

in (Efjuvfurjir. ®ef)eim6ten «Ra^tt

offtcrn

!n?aMTm unbt Stabtgcbcubcii

eine

fic

unbt

bie

and) c^ bcnjeflalt i?cTabfd)cibct mDibcu, ja ber

üielme§r auf unfercn toutcitpnig|lcn ©cgcnberit^t

1002/ bo Sie bergleic^en

inijj

am

3.

Juny

,:\uinu^ten ttJoUen, abgettjiefen/

ba$

6ie Km§ fo((^ S3att> mä^t anmaßten folten ^ bamtt ed nu^ eine anbete Orbnnnge Don nbl^ten/ imbt »itb fic^ be)^ mttecfnc^itng t^e9 patri> mony Coriae gewife befinben/ ba9 an einet eintigen Itnggabe^ )tt

geMmeigen bet tflcfe

onbettt/

3^tli(b 300

SRtQIt. fbnitn

gelegct loetben/ baf^ero bet 9la^tt

mit imfug

gef^atet nnbt au«

berichten barff/ i^re

8km

miftei loe^ren gering unbt fbmtten et nic^ etttogen. g^urfl. Dtf)r.

Dero

biefc

©ad)e

nun

(San.

»n8 önbt bem JRa^tt ju ßölln an

jttjtfc^en

^oc^prei^üd) ^amn]cigciid)tc ücriuic^cn/ baüor wir LMitcrt^. ^)an(f

fügen/

mü^en,

mclc^

jmmittelö aber/ n>orfiber

bau

ber 9ta^tt gegen

c^c bic

bicfc

6ad}c gehöret/

§lrmuth

@ott unbt

Q^to.

f>efftig

^fl.

beu

Sau

fortfe^en

praegravlrct

toirb^

nimmermehr



— antiüüitteu

tmuf

reptionem

eS bol^in bringen,

tokx.

aber befolgen

mü|ifn t»on fo

6fiten/

gnb|!.

fd((cii

fadjc/

megcn rcparirungc ber

litten l'auff ^ela^cu/ fDld)cr

fRaf^t^ ni(^t

il^re

Sluggabe

\m

fo

^^me

iinbt

ba8

biefer

©tabtgebcmbe/ t^ren

re(fet-

auf Diu^Cijiünbetcn, einfeitiqen Bcrtdbt

Don

bic 9(vnuitl)

gtibfl.

fülc^ai Jl^aui

bcr !Ra^t nic^t flciLMineii/ foId)cu 25atü foit^^ufekn,

300

fRtSfix.

fo

gtofi ^]ciiinui

m

imbt

ct§(rtttt0e

einer

werben fönnett/

c^efpartt

coDfimirte Commisaarien ünterfud^et n>erben möge.

img

gebtfidet trnib^

heftig

(E^urfl. (iitobcit bo^itt Ticrfcbouct iMibt/

baö

untt mil^e mfi i^en tebcn.

fu).

ttt Sttmu^t;

fid^

tmbt cS in

Rewendt ad imbie $enat 9Ui|it

SüVi^ermeifter

6ffmt(k^ fltfagct/

im^ an

sugeru|en/

i3nbil ^uettonteit/

v^rn

We/

bicfcc fad^e iii4t

^e^Iien

tag ber SRa^t per sub et ob-

/

bomit bicfcm 3Öercfe ni(^t feinem Caiif

gcUiSen tontm mb^U/ UJie bcn pedi«ndam ciifsum justitiae

i|i



156

unbt oerfc^ulbeit ed

fiu^U}en

buxdt)

$Bicr

gewt^

i^ctroflen

Dmb Q», ^tnfL

bei

iogeS inib no(^tc0 kmiertl^. Decbleibcnbe

!Bntert(fisiigfte

ge^orfamb|ie

@ctiibtL £xitDirto i^nbt Qftrgetfd^afft ber

(Oc^imtf 6

Residentz

(SbOa.

ibid.)

tees* oiän? ö^cfud^ ber ^jirnivten unb ber 53ürgerfcl^aft ju (Solu in ber|elbeti

Sad^e.

iDttV^foiu^tigjter (S^urfärft/

©näbigfler ioerr. (5n).

G^uifl. I^iuc^I.

fciuttt

^^nfcrc

(^c6üi[auib|lc

SJntertljänigfie/

t»nbt

bakn

feinen »nibijaiuj ncl^meu fbniicu/ nadibmic toir crfafncu, ba? ber

?Uofttt

bienflc

jeber^eit

in

5« (Eöün i^orgeben ^tü. 6bf.

mfc^ioiegeit

ünabfeW-

bürffcn,

Xreueu

al8

^vcoot

betten

unbt

ilUr in

bereit,

nem

feiiibt ed

Decreta

(£^fl.

tuof)!/

ifyctn ftugcn

bag €1 auf bie «(Bereit projustitiae nic^t ücrl^iubcni

bcn befinbcu tDiib, baj bct JRa^t unbt ni£^t

^ott im .^imuul

unb »ix

j&^rl 300 5l^(r.

ben !Ra^i mit

ponirte puncte antlDOttten unbt ben Cursuiu ba

ümb»

Hufgobm

i§fen

(itigedcn

dnem ^tßdt

d^otteS ipiOfen/ gnbfl. jaoeru^en/

obgutDeifm iti^ c8 ba^in

fottc/

tau luni tcr ^laljt

Dnbt nüt^Uc^e ^ercf mdge ge^inbett unbt bte

(5bl.

»er^Ieibm/ unb ni^t gcfimncti/ Itt

nun

^ßattn

werbctt.

mt

üctfdjmiegcu, fo in etoigfcit

T)cn Firmen

bic

ausbracht

Bürgcrfc^nft

E)att;

®olri}Cö

mirbt baburc^ gc^olffcu/

gefLtgeu unterü^änigfl gu Dccfcftulben/ k)ei:btetbenbc .

^wc^.

^utd)I. öntatl^äniöll gc^orfambflc

DiiectoreB Dott ^zimiite

iinbt

OitTgcrMaft

beSContribtttioiisSctK stt(S5ait an bet®)n;ee.

«4.

IMS. bcrid^tct

megeii

s#. wtdn.

beö SBiebevaufOaucö

ber

X^ütme

lDnTf^nc(tig|lcc (E^utfültp/ gn&bififiec

i4 ben S^ogi^t anS

iu (Eoln.

$en.

(EftUn bei mil^r

nnb

ihift dfjmfl, tmdjii. gnAbigfte resolution tt>egen erbauung ber

iüimc

i^ovgctragen

:

(©ic

^abcn aber (]au^

i^uen eiue tvq^ie uumügUdjfeit fe^/

t)ntcrt()änii-^ft

bet)

fcibigen

be^en

gcbe^tcn, mcil

ie^igci 25efd)a[feu^€it/

ba

Digitized by

Google



168 8ie

gar fein ehtfornmen

fafl

Sämntereti

Stäbtc

mittefn

ba8 3^"^f

inbem

qiiabf tricbcrfabren

ii(picf)ineff!c^e

bet eigentlichen

fbcr

n!rf)t§ bctclimcit/

Berlin au^ bcr contribution

in

cinfonunen

tndfte

lijxt

bcllünbcn, irofctbft 8ic

L'vi]ten

biclürmc

fRat^^aufe ^tten^ foIc^e§ att§ Ut

Betern

tbuii,

^f^

me^rtü

boftni bemnadj/

c^ebaiift,

fpftr;

bcö

htm

,

i

mclAcm aUni

i^bcr

53e»anbnü0 mid) fofott citunbi^t ünbt üor8

ȟ^

etjic

|

befnnben, baf e8 mit i^rem einfommcn fe^r ^d)Ud)t befc^ffen/

arn.ilt |

6ie ban

anbm

bie

nun

t^eiferügte ®tö(fe no(^ nt(^t be^'o^Im

terl^It fd^ au(( a(fO/ baf su fof^em Sau> tn Berlin Mr auS bet contribatioii genommett/ Mit ban ^ettoon bei Geneitl

mittel

Maior nnbt Gouverneur fdt bnfÜT/

md)

Ratten/ baS/ ob

ein

is-ic

gndbtgflefi

traqen folte/

ni(f»t?

anbm

Rescript

6t(^ gtoat bicbci>or üntcrm dato

ben 3ten Juni 1662 ba^in gndbigfl txMhxttf ba§

*Iürmcn

bei Goltse

tjnntoggeblit^ in tmtcrtbdnig-

f^altt

(fa\ (it)urfl. Durc^l.

ba«5

latien

eiflcl)cn

von

bet beiben Residentziett

mic^ uerjlc^em lagen; biefem

biefcn

t6nnenr S01I

53ür(^ei[dwft

bic

nbrr fein:

2ÖeiJ

?ii !

^inbfrf ^y^ivA j

DOt^anben »e^ten / 9eti§en

worben/

contribution mit

bicfclbcn aud) allgemetnet

@o

folten auc^

einget^eiiet

judiciriic^ fein itnb baS

bie

merben: ^thod)

9ta^t^u(

8tabt gum

bcficn

^etunt«

\

barjn erforberten Soften in bk folte

i^nen bicfcS tmprme-

^infftto bergleif^en

out bcx

metei^ einfimtmen IJetgebett.

dHän, ben 30.

Mar^

1663. (geg.)

O. g, V. Schwerin.

!

(0c|tiaMl 6taat«««T(^ ibid.)

IMS.

!

fXptelL

gdebtic^ Sßil^im.

Hug

benen etnf(f)[ü§cn

wegen reparirong an Un^

strat

voD

Utft.

3tt)eijci

qelaniicn

bcr GoIt7,

bcfinilfi

iüfiln mir

nun

fehlen

u>ic

eu(^

(^eben tüiiiic

mit eu(^ ^bfirsn Dente^cii; in "Bnferer

lafcH/

Stabt

M

bcr 3Iaai-

unb »a^ hingegen ünieiei

:v.

mögten/ al^

bf-

berichtet

biefen ban? gern fortgefe^ct [chen

flnbft/

(EoIIn

mit

flei^

eiu^ }u ettönbigen/

ob

bic

Digitized by

Stofrt

Google



159 •

CAntmtce^ rd^t bqu

bic

n>cId)CT ittmeni x. $erbog x.

lit*aiiüii.

iwr^nben/ bnbt

511T

ba^

repa-

nnterm

dnto Kdnigsbaiig am 8tm bitfeS in gnoben befohlen/ ba9 n)egen ber ^tKüfSfOL 5^toie bie jn beren repamlion benbt^igten A>f!en and ber CoatBbntion gcttommen »erben \ofka, MeS^lb md) fD((^e$ ben Ccmlarilraäons-DiTieotoren in Cölln fofort

foIcf)c (Jittt^eifung

onoerbun^en

ift/

bie

am 7/17

passato

gttbfl.

machen «nb nn biejcnigen/ bencn

auSja^Iung

U)UU/

mujj

anbefohlen/

©an)

bicfct

billig

bobü^

belaffen roeiben.

Sigaatum (BUn an

bei

6pree

am

26. Wiat) U)()3. V.

(i^^dm«« (Staatt'Un^w

riaten.

ibid.)

11

Digitized by

Google





162

70.

&ln

(Der fKati)

^urd)[aud)tiG|tcr CS^urfut^,

hm

an

fturfürfleii.

(E^uxfüT^ Ciin^i.

(Su).

feitibt ttufrce

mitert^atigfie bienfle attfietö 3Ut>0T/

in aOot 6tfibtm im Eonlif |^fftn>

O^ott )« batidEnt/ baf /

ba

9ta^ itnbt Qftcgecfd^ft

fheitieldttit/

ia^t in guter

on

ba§

tt)iet

lodc^

ofte Dieb tvicbctkoeiligtdini

gemefen/ lobt mit imfet bürgetfc^aft

)>ert)l)rfa(^et/

irteC

fafl

eitilgfelt

gfRHl)[m/

i?nB

3|oabet\i)iU

jtDan^tgftc

ru^m jumelbcn, aih c\qum

fonbcni

ünbt be^^lb Qtv.

tin qutcö t^ciDifjcn bfl)altcn

fo lange miet leben

nunmehr tn§

geUieBen/ ma^txx bann »ict »nfer fRegimentf

et}utji.

fo

babtn,

£11«^/

re^bc ünbt anbtnjott geben fönnen.

/



(eiber

ba^ anfeilen geminncn^ altnücun

tini^it ünbt pacatissimus hujus Keipublicsß

cujus motu, enbein »oite/

u>ei(^t9

htm

vokc

fi(6

fp(*e

nescimus

Status«

ünfecd tl^tl| gccne dcc

(fttet fe^en tnfic^ten.

Snnbt fo(. (ibmfl.

fan)

iicnicfmi

©uid)L

[dbigc ju

resolution (nac^bcm ber ^err Ober Prarsidmt kmbt

^bt^oltenbe

9la^t^fce ficittt/

mit

fHüffk/

itigen

Mlec^

bog fo(aufe cinju*

mi

auc^ beta^tfc^Uiget/

bm Süo^t

iitd

foflett

71.

Settd^t be6 @el^eimen Statl^d an (en ftutfüttfien.

Giü. (S^urfÜrfll. ^)urd}I.

fcinbt Unfere

untctt^uiöiic uubt

ocf)ot«

fatnbfle bitnfle in ^>fIid)t[d)ulbiof^en trnoen alftetö beDov/ (^n&bidjiec

mriecrn d^to b(6 8.

$cn/

wetben fu^ ontto^ in gnobcn ccimiccii/ ba| @ie

(Im. (S^Tfl.

May

bcf ^^ftmtc auf bet

IM

pftbtQ^ anbefohlen/ bo^ 3n ctbotiNias

iSbbiifil^cii fetten

bie boib^tiQien

Sofien aii0 ber

Digitized by

Google



166 Centn butioii,

ift

tok {old^ed in Berlin

mx

fyibm

auc^ batmit bet Einfang gemacht motbetw

oiticcn

(afm;

angeorimdr

a[fo

^tt

wito.

Mtr).

Digitized by

Google