Wörterbuch Bulgarisch-Deutsch / Българско-немски речник [4 ed.] 9548283026

606 100 152MB

Bulgarian, German Pages 983 [988] Year 1998

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Wörterbuch Bulgarisch-Deutsch / Българско-немски речник [4 ed.]
 9548283026

Table of contents :
Настоящият речник съдържа приблизително 36 000 ключови думи. Освен думи от всекидневната езикова практика са включени и най-важните изрази от науката, техниката, спорта и културата. В речника са намерили място освен това и многобройни географски названия. Голямо внимание е обърнато на точното определяне на значенията на ключовите думи, за да може при ползването на речника да се избира с по-голяма точност правилният еквивалент.

Das vorliegende Wörterbuch enthält etwa 36 000 Stichwörter. Neben dem Wort­schatz des täglichen Sprachgebrauchs wurden auch die wesentlichsten Aus­drücke aus Wissenschaft, Technik, Sport und Kultur erfasst. Zahlreiche geogra­phische Namen haben ebenfalls Eingang in das Wörterbuch gefunden. Großer Wert wurde auf eine genaue Definition der Stich Wortbedeutung gelegt, um dem Benutzer die Wahl des richtigen Äquivalents zu ermöglichen.

Citation preview

Wörterbuch Bulgarisch-Deutsch

Dietmar Endler

Hilmar Walter

Wörterbuch Bulgarisch-Deutsch

Langenscheidt - München Hazel - Sofia

Хилмар Валтер

Дитмар Ендлер

Българско-немски речник

Лангеншайд - Мюнхен Хейзъл - София

Die vorliegende, durchgesehene Ausgabe wurde bearbeitet von K Konstantinowa und J. Konstantinow

Mitarbeiterin am bulgarischen Wortgut: Shiwka Walter © 1989 Verlag Enzyklopädie Leipzig © 1993 Langenscheidt, Verlag Enzyklopädie Leipzig, Berlin, München, für die deutsche Originalausgabe 1994 Verlag Hazel. Sofia, für die durchgesehene bulgarische Lizenzausgabe 4, Auflage 1998 Satz: Balkan-Press, Sofia. Bulgarien Druck- und Bindearbeit: DF „Poligraphitscheski Kombinat”

ISBN 954-8283-02-6

Vorwort Das vorliegende Wörterbuch enthält etwa 36 000 Stichwörter. Neben dem Wort­ schatz des täglichen Sprachgebrauchs wurden auch die wesentlichsten Aus­ drücke aus Wissenschaft, Technik, Sport und Kultur erfaßt. Zahlreiche geogra­ phische Namen haben ebenfalls Eingang in das Wörterbuch gefunden. Großer Wert wurde auf eine genaue Definition der StichWortbedeutung gelegt, um dem Benutzer die Wahl des richtigen Äquivalents zu ermöglichen. In seiner Anlage berücksichtigt dieses Wörterbuch die Belange der deutsch­ sprachigen und der bulgarischen Benutzer gleichermaßen. Stichwörtern und Äquivalenten wurden grammatische Erläuterungen beigefügt, die dem Benutzer eine sichere Anwendung des gebotenen Wortguts ermöglichen sollen.

Dem Verlag Nauka i Iskustwo, Sofia, insbesondere Frau B. Georgiewa, danken wir für die freundliche Unterstützung, die sie während der Erarbeitung des Wörterbuchs durch die Lektorierung von Teilen des Manuskripts erwiesen haben. Autoren und Verlag hoffen, daß dieses Wörterbuch für einen weiten Benut­ zerkreis zu einem zuverlässigen und wertvollen Nachschlagewerk wird.

Autoren und Verlag

Предговор Настоящият речник съдържа приблизително 36 000 ключови думи. Освен думи от всекидневната езикова практика са включени и най-важните изрази от науката, техниката, спорта и културата. В речника са намерили място освен това и многобройни географски названия. Голямо внимание беше обърнато на точното определяне на значенията на ключовите думи, за да може при ползуването на речника да се избира с по-голяма точност правилният еквивалент.

В устройството си този речник еднакво отговаря на нуждите на лица, говорещи немски или български като роден език. Към ключовите думи и еквивалентите са дадени граматически характеристики, които могат да служат за сигурно използване на представените думи. Благодарим на издателство Наука и изкуство София, особено на Б. Георгиева, за любезната помощ, оказана по време на разработването на речника с лекториране на части от ръкописа.

Авторите и издателството се надяват този речник да стане надежден и ценен наръчник за широк кръг от читатели.

Авторите и издателството

Inhaltsverzeichnis - Съдържание

Hinweise für die Benutzung

7

1. Aufbau der Stichwortartikel 7 2. Wortarten 9 3. Betonung, Aussprache 9 4. Grammatik beim bulgarischen Wortgut 4.1. Verb 10 4.2. Substantiv 10 4.3. Adjektiv 10 4.4. Pronomen 11 4.5. Lautwechsel 11 5. Erläuterung der Lautumschrift 11 6. Abkürzungen 22

Упътвания за използване на речника

10

12

1. Структура на статиите на ключовите думи 12 2. Части на речта 14 3. Ударение, произношение 14 4. Граматическа характеристика на немските думи 4.1. Склонение на немските съществителни 15 4.2. Спрежение на немските глаголи 18 5. Фонетична транскрипция 21 6. Съкращения 22

Wörterverzeichnis - Речникова част

25

15

Hinweise für die Benutzung Als generellen Hinweis für die Arbeit mit dem Wörterbuch möge der Benutzer beachten, daß bei Partizipien und Verbalsubstantiven mit der Endung -не (запасяване) dann, wenn sie seltener vorkommen, nicht alle Bedeutungen angegeben sind. Der Benutzer sollte deshalb in Zweifelsfällen die Übersetzungen des Ausgangs­ verbs aufsuchen. Nach diesem Prinzip wurde auch bei jenen Verben verfahren, die mit den Präfixen до-, за-, из-, o- gebildet werden. Auch hier sollten in Zweifelsfällen die Übersetzun­ gen des Ausgangsverbs zu Rate gezogen werden. Von Adjektiven abgeleitete Adverbien wurden nur dann als selbständige Stichwörter erfaßt, wenn spürbare Bedeutungsunterschiede zwischen beiden bestehen.

1.

Aufbau der Stichwortartikel

1.1.

Die Stichwörter sind streng alphabetisch geordnet und erscheinen im Text in halbfetter Schrift.

1.2.

Die unterschiedlichen Äquivalente eines Stichworts werden durch halbfette arabische Ziffern voneinander getrennt, bei geringeren Bedeutungsunterschieden durch Semikolon. Beispielsätze, mit denen auch bestimmte syntaktische Besonderheiten des Äquivalents de­ monstriert werden können, sind bei den jeweiligen Bedeutungen angeführt. Beispiele, die keiner der aufgenommenen Bedeutungen zuzuordnen sind, sowie phraseologische Wendungen und Sprich­ wörter, folgen nach einem Rhombus.

1.3.

Innerhalb eines Stichwortartikels wird bei Wiederholung des Stich­ worts die Tilde verwendet.

1.3.1.

Die einfache Tilde (~) steht

1.3.1. ].

für den vor dem senkrechten Strich stehenden Teil des Stichworts: външ|ен ...: ~ на политика lies', външна политика

1.3.1.2.

fur das ganze Stichwort, auch wenn es aus mehr als einem Wort besteht: въглища кафяви ~ lies: кафяви въглища кожно-венерически ... : ~ болести lies: кожно-венерически болести

1.3.2.

Die Doppeltilde (ä) steht für das ganze Stichwort, wenn dieses durch einen senkrechten Strich geteilt ist, und zwar auch dann, wenn das Stichwort aus mehreren Wörtern besteht: свен|я се : x да кажа lies: свеня се да кажа

Hinweise für die Benutzung

8

Bei reflexiven Verben, die nicht am Anfang eines Artikels stehen, ersetzt die Doppeltilde nur das nichtreflexive Verb vom Beginn des Artikels. Dabei ist zu beachten, daß die Bildung des reflexiven Verbs von beiden Aspekten möglich ist:

спйр|ам ... ; cnp|a ... ; s ce lies: спирам ce und спра ce 1.4.

Homonyme werden als verschiedene Stichwörter behandelt und durch hochgestellte arabische Ziffern vor dem Stichwort gekenn­ zeichnet:

1 завирам 2 завирам 1.5.

Der Pfeil (|) fordert den Benutzer auf, das Wort, auf welches verwiesen wird, an seiner alphabetischen Stelle aufzusuchen.

1.6.

Das Gleichheitszeichen ( = ) zeigt an, daß die bulgarischen Wörter, die es verbindet, durch dasselbe deutsche Äquivalent zu übersetzen sind. Das bedeutet jedoch nicht, daß die bulgarischen Stichwörter in jedem Falle Synonyme sind.

1.7.

In runden Klammern ( ) stehen

1.7.1.

erläuternde Zusätze vor einem deutschen Äquivalent, die insbeson­ dere dem bulgarischen Benutzer die Wahl der richtigen Übersetzung erleichtern sollen:

прям adj 1. (пряк) unmittelbar, direkt 2. (откровен) ehrlich, offen Für den deutschen Benutzer wird eine semantische Differenzierung nur dann angegeben, wenn er sich bei der Wahl des richtigen Äquivalents nicht auf den Kontext stützen kann. Diese erläuternden Zusätze können in einem Synonym, einem Subjekt oder Objekt, einer näheren Definition oder der Angabe des Bereichs bestehen, zu dem der Begriff gehört. Der näheren Bestimmung eines Stichworts und/oder seiner Äquivalente dienen darüber hinaus in Kursivschrift erscheinende stilistische oder Sachgebietsabkürzungen. Auf derarti­ ge Charakterisierungen wurde verzichtet, wenn Stichwort und Äquivalent der gleichen Stilebene, dem gleichen Funktionalstil oder der gleichen Fachsprache angehören.

1.7.2.

die Aoristformen der bulgarischen Verben

1.7.3.

Rektionsangaben bei Substantiven, Verben und Adjektiven.

1.8.

In eckigen Klammern [ ] stehen

1.8.1.

Varianten eines Ausdrucks рахатувам behaglich [beschaulich] leben

Hinweise fur die Benutzung

9

1.8.2

Aussprachehilfen (vgl. S. 11)

1.9.

In Winkelklammern < > stehen Angaben zur Konjugation der deutschen Verben sowie das zugehörige Hilfsverb (hb - haben, sn = sein). Die Ziffern 1-42 sowie Buchstaben А, B und a-e verweisen auf das Konjugationsschema auf Seite 18ff. Die Verbindung von Zahl bzw. A oder B mit einem der Buchstaben a-e erfordert das Nachsuchen unter zwei verschiedenen Tabellenangaben:

отдавам hingeben vt < 15a >: bei der Konjugation ist das unter Paradigma 15 und das unter Buchstaben a Aufgeführte zu beachten. 1.10.

Der senkrechte Strich | innerhalb eines Stichworts markiert diejenige Stelle, an der nachfolgend genannte Suffixe, Endungen und andere Wortteile anzufügen sind: процедурен, -ни разпуквам, -аш (-ах)

Hier steht der Bindestrich für den vor dem senkrechten Strich befindlichen Teil des Worts. 2.

Wortarten

2.1.

Bei den bulgarischen Stichwörtern werden Substantive durch die Genusangaben, Verben durch die Aspektangaben, Adjektive, Adver­ bien, Konjunktionen, Pronomen, Zahlwörter und Interjektionen durch die jeweiligen Abkürzungen gekennzeichnet (vgl. Abkür­ zungsverzeichnis S. 22. f)

2.2.

Bei den deutschen Äquivalenten erhalten Substantive die Genusan­ gabe, Verben die Angaben vt, vi, vr.

3.

Betonung, Aussprache

3.1.

Die Betonung der bulgarischen Wörter wird durch einen Akzent über dem Vokal der Tonsilbe gekennzeichnet. Trägt ein mehrsilbiges Stichwort oder eine seiner Formen mehrere Betonungsangaben, so handelt es sich um fakultative orthoepische Varianten:

тръгна, -неш (-нах) lies: тръгна, тръгнеш (тръгнах od тръгнах)

3.2.

Die Betonung der deutschen Wörter wird durch einen kleinen Strich vor der tontragenden Silbe gekennzeichnet:

'Autobus 3.3.

Die Aussprache wird bei einigen deutschen Äquivalenten dann angegeben, wenn diese nicht nach den im Deutschen üblichen Regeln ausgesprochen werden. Dabei werden die Zeichen der »API« ver­ wendet (vgl. S. 11).

Hinweise für die Benutzung

4.

Grammatik beim bulgarischen Wortgut

4.1.

Verb

, 4.1.1.

10

Am Beginn eines Stichwortartikels steht, soweit es sich nicht um ein Perfectivum tantum handelt, immer der unvollendete Aspekt (wv); ihm folgt nach einem Semikolon der vollendete (v). Verben, die sowohl imperfektiv als auch perfektiv gebraucht werden, sind mit uv, v bezeichnet. Auf die Grundform der Verben folgt nach einem Komma die 2. Person Singular Präsens, danach in runden Klammern die 1. Person Singular Aorist. Bei unpersönlichen Verben und Verben, die nur in der3. Person gebraucht werden, sind jeweils nur die 3. Person Singular Präsens und die 3. Person Singular Aorist angegeben. Verben, die ein von den allgemeinen Regeln abweichen­ des Aoristpartizip auf -л bilden, erhalten diese Angabe in runden Klammern zusätzlich zu den normalerweise angegebenen Formen:

дойд|а, -еш (дойдох, дош!ъл od -ел) Damit stehen dem Benutzer jene Formen zur Verfügung, auf deren Grundlage alle anderen gebildet werden können.

4.1.2.

Rektionsangaben erfolgen beim bulgarischen Stichwort mit Hilfe von Präpositionen und/oder нещо und някой. Bei den deutschen Äquivalenten stehen dafür Präpositionen und/oder „etwas“ mit Kasusangabe bzw. die entsprechenden Formen von „jemand“ (s. Abkürzungsverzeichnis S. 22 f.).

4.2.

Substantiv

4.2.1.

Die Substantive sind im allgemeinen mit den Genus- und Pluralangaben (soweit gebräuchlich) versehen. Dabei ist - falls der Plural nur durch eine Endung angegeben wird - der unveränderte Teil des Singulars durch einen senkrechten Strich abgetrennt und im Plural durch Bindestrich ersetzt: кан|а f, -и {lies: кани)

4.2.2.

Der Artikel wird nur bei den weichen Substantiven, bei Vokalausfall und bei einsilbigen Maskulina angegeben. In diesem Falle steht der Artikel in runden Klammem:

ад (-ът) (lies: адът) град (-ът) (lies: градът) другар (-ят) {lies: другарят) стоициз|ъм (-мът) (lies: стоицизмът) 4.3.

Adjektiv

Das Adjektiv wird grundsätzlich in der maskulinen Form angegeben. Beim Ausfall von -e- und -ъ- in den Formen des Femininums, Neutrums

11

Hinweise für die Benutzung und Plurals wird neben der maskulinen Form noch die Pluralform angegeben, wobei für den unveränderten, durch einen senkrechten Strich abgetrennten Teil der maskulinen Form ein Bindestrich steht: доб|ър, -рй (ergänze: -pä, -po)

4.4.

Pronomen

Bei den Pronomen sind die Genus- und Pluralendungen aufgeführt, wobei der unveränderte, durch einen senkrechten Strich abgetrennte Teil der maskulinen Form jeweils durch einen Bindestrich ersetzt wird: мо|й, -я, -е; -и

4.5.

Lautwechsel я e

Tritt bei der Formenbildung ein Wechsel von я zu e oder umgekehrt ein, so ist dies beim Stichwort durch Angabe entsprechender Formen vermerkt:

сняг - снегът бял - бели серен - сярна

5.

Erläuterung der Lautumschrift

Deutsche Wörter, deren Aussprache von den üblichen Regeln abweicht, sind mit einer Ausspracheangabe in eckiger Klammer versehen: Cape [ke:p]. Der Doppelpunkt [:] nach einem Vokal weist auf dessen Länge hin. Das Betonungszeichen' steht vor der betonten Silbe: Satin [..Че]. Oft wird nur der schwierig auszusprechende Teil eines Wortes angegeben. Anfangs- bzw. SchluÖteil des Wortes werden dann durch zwei Punkte am Anfang bzw. am Ende der Aussprachebezeichnung ersetzt: servieren [..'vi:.J.

5.1.

Vokale a. kurzes а (wie in Mann) ä kurzes nasaliertes a (wie in en gros [d'gro:]) e kurzes geschlossenes e (wie in Georg) d kurzes dumpfes e (wie in Akazie [..io], Gebirge) e kurzes offenes e (wie in Mensch, Fenster) i kurzes nasaliertes e (wie in Impromptu [epro'ty:]) fr kurzes offenes o (wie in Sonne) «] kurzes offenes ö (wie in völlig) [y] kurzes offenes ü (wie in füttern)

5.2.

Konsonanten

[rj] ng (wie in Enge) [z] stimmhaftes s (wie in reisen) [f] stimmloses sch (wie in Schuh) [3 stimmhafter Sch-Laut (wie in Journal [зиг..])

Упътвания за използване на речника Общи указания:

Когато се работи с речника, трябва да се има предвид, че при прилагателни, образувани от глаголи (причастия), и отглаголни съществителни на -не, не са дадени всички значения, когато те се срещат по-рядко. Затова се препоръчва да се потърси в случай на несигурност или съмнение изходният глагол и неговите преводи. По същия принцип са третирани и производни глаголи с представките до-, за-, из-, О-. И тук в случай на несигурност не е лошо да се имат предвид и преводите на непроизволния глагол. Наречия, които са производни от прилагателни, са дадени като самостоятелни ключови думи само тогава, когато между двете има съществени различия в значението. 1.

Структура на статиите на ключовите думи

1.1.

Ключовите думи са наредени в строг азбучен ред и в текста се отличават с получерен шрифт.

1.2.

Различните еквиваленти към ключовата дума се отделят един от друг посредством получерни арабски цифри, при по-малки различия в значението с точка и запетая. Изречения-примери, с които могат да бъдат демонстрирани и синтактични особености на еквивалента, се привеждат при съответните значения. Приме­ ри, които не могат да се причислят към някое от дадените значения, както и фразеологични съчетания и поговорки, се дават след ромбовиден знак.

1.3.

В рамките на една статия към ключова дума при повтаряне на последната се използва тилда.

1.3.1.

Единична тилда (~) в такъв случай стои

1.3.1.1.

за намиращата се пред вертикална черта част на ключовата дума: външ|ен ... : ~ на политика Außenpolitik чети: външна политика

1.3.1.2.

за цялата ключова дума, която може да се състои и от няколко съставни части:

въглища ... : кафяви ~ чети: кафяви въглища кожно-венерически ... : ~ болести чети: кожно-венерически болести

1.3.2.

Двойна тилда («) стои за цялата ключова дума, когато тя е

13

Упътвания за използване на речника разделена от вертикална черта, също и когато тя се състои от няколко части, напр.:

свен|я се х да кажа ... чети: свеня се да кажа При възвратни глаголи, които не се намират в началото на статията, двойната тилда замества само невъзвратния глагол от началото на статията. При това трябва да се има предвид, че възвратният глагол може да има форми за двата вида:

спйр|ам спр|а ...; х се чети: спирам се и спра се 1.4.

Омоними се третират като различни ключови думи и се разграничават с арабски цифри, поставени малко по-високо пред ключовата дума:

Завирам 2завирам

1.5.

Стрелката (]) означава да се търси думата, която е посочена, на мястото й по азбучен ред.

1.6.

Знакът за равенство (=) посочва, че българските думи, между които се намира, трябва да се превеждат с един и същ немски еквивалент. Това обаче не означава, че тези български ключови думи са във всеки случай синоними.

1.7.

В кръгли скоби ( ) са дадени

1.7.1.

допълнителни обяснения пред немски еквивалент, които трябва да облекчат българския читател да избира точния превод:

прям adj 1. (пряк) unmittelbar, direkt 2. (откровен) ehrlich, offen

За немския читател се дава семантична диференциация само тогава, когато той не може да избира правилния еквивалент с помощта на контекста. Тези допълнителни обяснения могат да бъдат синоними, подлог или допълнение, по-подробна дефини­ ция или посочване на областта, към която принадлежи съответ­ ното понятие. За по-подробно определение на ключови думи и/или техните еквиваленти служат освен това дадени с курсив съкращения, отнасящи се до стилистична характеристика или специална област на обществения живот. Такива характеристи­ ки не се дават, когато ключовата дума и еквивалентът принад­ лежат към същото стилово равнище, към същия функционален стил или към същата специализирана лексика. 1.7.2.

аористните форми (формите за минало свършено време) на българските глаголи

Упътвания за използване на речника

14

1.7.3.

данни за управлението (рекцията) на съществителни, глаголи и прилагателни с форми на местоименията „някой“, „нещо“, „jemand“, „etwas“ респективно с предлози и/или цифри, означа­ ващи падежи (1 - именителен, 2 - родителен, 3 - дателен, 4 винителен падеж).

1.8.

В квадратни скоби [ ] са дадени

1.8.1.

варианти на един израз: рахатувам behaglich [beschaulich] leben

1.8.2.

данни за произношението (срв. стр. 21)

1.9.

В остри скоби < > са дадени данни за спрежението на немския глагол както и съответният спомагателен глагол (hb = haben, sn = sein). Цифрите 1^2 и буквите А, В и а - е насочват към таблицата на спрежението на страница 18.Съчетание от цифра респ. А или В с една от буквите а - е изисква търсене под две различни рубрики в таблицата:

отдавам hingeben vt < 15 a >: при спрягане на глагола трябва да се има предвид посоченото в парадигма 15 и под буква а. 1.10.

Вертикална черта | в ключова дума отбелязва мястото, на което трябва да се прибавят дадени след това суфикси, окончания и други части на думата:

процедурен, -ни

разпука ям, -аш (-ах)

Тук чертицата замества тази част на думата, която се намира пред вертикалната черта. 2*

Части на речта

2.1.

При българските ключови думи съществителните се характери­ зират с посочване на рода, глаголите с посочване на вида, прилагателните, наречията, съюзите, местоименията, числителните и междуметията със съответни съкращения (срв. списъка на съкращенията стр. 22.

2.2.

При немските еквиваленти съществителните се характеризират с посочване на рода, глаголите със съкращенията vr, vi, vr.

3.

Ударение, произношение

3.1.

Ударението на българските думи се посочва с чертичка над гласната в ударената сричка. Ако някоя ключова дума или една от нейните форми има няколко ударения, става въпрос за факултативни ортоепични варианти:

тръг|на, -неш (-нах) чети\ тръгна, тръгнеш (тръгнах или тръгнах)

Упътвания за използване на дечника

15 3.2.

Ударението на немските думи се отбелязва с малка чертичка пред ударената сричка: 'Autobus

3.3.

При някои немски еквиваленти, които не се изговарят според обичайните за немския език правила, се посочва произношение­ то. За тази цел се използват знаците, приети от Association Phonetique Internationale (срв. стр. 22).

4.

Граматическа характеристика на немските думи

Немските еквиваленти на съществителни и глаголи имат грама­ тическа характеристика. Когато след българска ключова дума един немски еквивалент се споменава повече от един път - така напр. в сложни съществителни или при глаголи в изреченияпримери - граматическите данни не се повтарят:

птйц|а /, -и pl 'Vogel т 5; пойна х 'Singvogel 4.1.

Склонение на немските съществителни

4.1.1.

Към немските съществителни след граматическия род се дава цифрово указание за една от парадигмите в таблицата на склонението. Евентуални отклонения се отбелязват непосредс­ твено след тази цифра.

4.1.2.

Ако след цифрата се намира съкращението sg, това означава, че съществителното се употребява обикновено само в единствено число. Аналогично се разбира и съкращението pl.

4.1.3.

Съществителни без цифрово указание не се скланят.

4.1.4.

Таблица на склонението

пот gen dat acc пот gen dat acc

m1 Tag Tag[e]№,* Tag [e] Tag Tage Tage Tagen Tage

m la Bus Busses Bus[se] Bus Busse Busse Bussen Busse

m2 Bach Bach[e s1,* Bach[e Bach Bache Bäche Bächen Bäche

m3 Wald Wald [Ф1, Wald и Wald Wälder Wälder Wäldern Wälder

m 3a Leib Leib [ek’(* Leib >1 Leib

m4 Deckel Deckels Deckel Deckel

m5 Vater Vaters Vater Vater

Л) 6

пот gen dat acc

Gummi Gummis Gummi Gummi

Упътвания за използване на речника

р/

Sg

pl

Sg

pl

sg

pl

sg

pl

sg

16

nom gen dat acc

Leiber Leiber Leibern Leiber

Deckel Deckel Deckeln2 Deckel

Väter Väter Vätern2 Väter

Gummis Gummis Gummis Gummis

nom gen dat acc nom gen dat acc

m7 Bekannte[r]+ Bekannten Bekannten Bekannten Bekannten Bekannten Bekannten Bekannten

m7а Gedanke Gedankens Gedanken Gedanken Gedanken Gedanken Gedanken Gedanken

m8 Mensch Menschen Menschen Menschen Menschen Menschen Menschen Menschen

n> 9 Staat Staates1,* Staat[e] Staat Staaten Staaten Staaten Staaten

nom gen dat acc nom gen dat acc

m9a Dire ktor Direktors Direktor Direktor Direktoren Direktoren Direktoren Direkto ren

m 10 Konsul Konsuls Konsul Konsul Konsuln Konsuln Konsuln Konsuln

m 11 Organismus Organismus Organismus Organismus Organismen Organismen Organismen Organismen

f 12 Drangsal Drangsal Drangsal Drangsal Drangsale Drangsale Drangsalen Drangsale

nom gen dat acc nom gen dat acc

f 13 Kenntnis Kenntnis Kenntnis Kenntnis Kenntnisse Kenntnisse Kenntnissen Kenntnisse

f 14 Nacht Nacht Nacht Nacht Nächte Nächte Nächten Nächte

f 14 a Mutter Mutter Mutter Mutter Mütter Mütter Müttern Mütter

f 15 Kamera Kamera Kamera Kamera Kameras Kameras Kameras Kameras

nom gen dat acc nom gen dat acc

f 15 a Firma Firma Firma Firma Firmen Finnen Firmen Firmen

f 16 Blume Blume Blume Blume Blumen Blumen Blumen Blumen

f 16 a Energie Energie Energie Energie Energien Energien Energien Energien

f 17 Zahl Zahl Zahl Zahl Zahlen Zahlen Zahlen Zahlen

nom gen

f 18 Lehrerin Lehrerin

f 19 Angestellte Angestellten

n 20 Schaf Schaffejs1,*

n 20 a Floß Floßes

Упътвания за използване на речника

17

р/

Sg

pl

Sg

pl

Sg

pl

Angestellten Angestellte Angestellten Angestellten Angestellten Angestellten

Schaffe] Schaf Schafe Schafe Schafen Schafe

dat acc nom gen dat acc

Lehrerin Lehrerin Lehrerinnen Lehrerinnen Lehrerinnen Lehrerinnen

nom gen dat acc nom gen dat acc

n 21 Feld Feld[e]s\* Feldfe] Feld Felder Felder Feldern Felder

nom gen dat acc nom gen dat acc

n 25 Bett Bettjejs1 '* Bettfe] Bett Betten Betten Betten Betten

n 26 Junge[s]+ Jungen Jungen Junge Jungen Jungen Jungen Jungen

n 27 Begräbnis Begräbnisses Begräbnisse] Begräbnis Begräbnisse Begräbnisse Begräbnissen Begräbnisse

n 28 Datum Datums Datum Datum Daten Daten Daten Daten

nom gen dat acc nom gen dat acc

n 28 a Drama Dramas Drama Drama Dramen Dramen Dramen Dramen

n 29 Maximum Maxim ums Maximum Maximum Maxima Maxima Maxima Maxima

n 30 Auge Auges Auge Auge Augen Augen Augen Augen

n 31 Privileg Privileg[e]s* Privileg Privileg Privilegien Privilegien Privilegien Privilegien

i)22 Dorf Dorfes1,* DorQe] Dorf Dörfer Dörfer Dörfern Dörfer

n 23 Fenster Fensters Fenster Fenster Fenster Fenster Fenstern2 Fenster

n 23 a Kloster Klosters Kloster Kloster Klöster Klöster Klöstern2 Klöster

Floßfe] Floß Flöße Flöße Flößen Flöße

n 24 Auto Autos Auto Auto Autos Autos Autos Autos

1 При съществителни, които окончават на s, ß, sch, х, chs, z или tz, гласната е не отпада. Буквата ß след кратка гласна в именителния падеж във всички форми с окончание се пише ss. 2 Съществителни, които окончават в именителен падеж единствено число на -п, в дателен множествено число не получават допълнително -п като окончание. * При някои прости съществителни от мъжки и среден род, особено при многосричните, често се изпуска родителното окончание - е. В случаи, когато то се изпуска винаги, към номера на парадигмата е прибавена звездичка (напр. 1*). Често тогава отпада и дателното окончание -е. кос j о в днешната практика и без това се изпуска все по-често. Wlb. Bulg-Dt.

Упътвания за използване на речника

18

4.2.

Спрежение на немските глаголи

4.2.1.

Към всички прости глаголи със слабо спрежение, чието ударение се намира на първата сричка, не са прибавени указания за спрежението. Те редовно се спрягат по следната схема: инфинитив: kaufen сегашно време: sg kaufle, ..st, ,.t, pl.. en, ..t, ..en имперфект: sg kaufite, ..test, ,.te, pl ..ten, ..tet, ..ten перфектно причастие (причастие II): gekauft

4.2.2.

Всички други глаголи - прости слаби глаголи, чието ударение не се намира на първата сричка, глаголи със силно спрежение, както и сложни глаголи със слабо и силно спрежение - имат указания за спрежението в остри скоби.

4.2.2.1.

Към всички силни глаголи е прибавена цифра, която обозначава принадлежността им към изброените по-долу редици от основни форми. Първата гласна посочва основната гласна на инфинитива и на сегашно време изяв. наклонение (прегласи тук се отбелязват допълнително), втората гласна е основната гласна на имперфекта, третата е основната гласна на перфектното причастие.

4.2.2.2.

Прибавените - в някои случаи допълнително - букви а-е насочват към приведените отклонения от редовното образуване на перфектното причастие, както и към делимостта, респ. неделимостта, на представките на сложни глаголи при формообразуването.

4.2.2.3.

Когато при спрежението има смяна на съгласни, това се посочва допълнително към номера на парадигмата; промяната се отнася винаги само към имперфекта и перфектното причастие (напр. ziehen: 32,h-g...; чети: имперфект zog, перфектно при­ частие gezogen).

+Съществителни от мъжки род във връзка с неопределителния член (респ. неопределително местоимение) (x)ein в именителен падеж единствено число получават допълнително окончание -г; съществителни от среден род във връзка с неопределителен член ein или неопределителните местоимения kein, etwas, nichts, viel, genug, allerlei, allerhand, wenig в именителен падеж единствено число получават допълнително окончание -s.

Упътвания за използване на речника

19

Редици от основни гласни

4.2.3.

1 2 3 4 5

6 1 8 9 10 101 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 251 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42

а-и-а а/а1—i—а а/аЧс-а a/äx-u-a ä—i—a ä-o-o ä/ie2-a-o au-oo au/äiP-ic-au e-a-a e-a-a e-a-e e-e-o e-i-a e-o-o e/i2,3-a-e e/i2,3-a-o3 е/i2 -o-o e/il-u-o e/ie2-a-e e/ie-a-o ei-iM3 ei-ie-ei ei-ie-ie i-a-a i-a-e i-a-e i-a-o i-a-u i-o-o i-u-u i/ei4-u-u ie~a-e ie-o-o o-a-o o/öMe-o ö-o-o ö/a4-o-o ö/i2-o-o u-a-a u-ie-u ü—o — o ü/a4-u-u ü/u4-u-u

schaffen, schuf, geschaffen fangen, fing, gefangen blasen, blies, geblasen laden, lud, geladen hängen, hing, gehangen gären, gor, gegoren gebären, gebar, geboren saugen, sog, gesogen laufen, lief, gelaufen brennen, brannte, gebrannt stehen, stand, gestanden genesen, genas, genesen melken, melkte, gemolken gehen, ging, gegangen heben, hob, gehoben treten, trat, getreten sprechen, sprach, gesprochen flechten, flocht, geflochten werden, wurde, geworden sehen, sah, gesehen befehlen, befahl, befohlen reiten, ritt, geritten heißen, hieß, geheißen leihen, lieh, geliehen bringen, brachte, gebracht bitten, bat, gebeten sitzen, saß, gesessen rinnen, rann, geronnen binden, band, gebunden glimmen, glomm, geglommen schinden, schund, geschunden wissen, wußte, gewußt liegen, lag, gelegen bieten, bot, geboten kommen, kam, gekommen stoßen, stieß, gestoßen schwören, schwor, geschworen können, konnte, gekonnt erlöschen, erlosch, erloschen tun, tat, getan rufen, rief, gerufen lügen, log, gelogen dürfen, durfte, gedurft müssen, mußte, gemußt

‘При 2 и 3 лице единствено число сегашно време. Съгласната s на края на основата отпада пред окончанието на 2 лице единствено число. 2 При 2 и 3 лице единствено число сегашно време както и императив единствено число. 3 Удвоява се съгласната след тази гласна (отпада буквата h, сигнализираща дължина), ако в основата няма и без това вече двойна съгласна, респ. две съседни съгласни (ß-ss) на това място. 4 При 1-3 лице единствено число сегашно време.

Упътвания за използване на речника 4.2.4.

20

Спрежение на »haben« н »sein«

Infinitiv

Präsens Imperfekt Partizip Perfekt

А haben sg 1. Л* ъ 3, pl 1. 2. 3.

habe hast hat haben habt haben

hatte haltest hatte hatten hattet hatten

gehabt

bin bist ist sind seid sind

war warst war waren war[e]t waren

gewesen

В sein

sg 1. 2. 3. pl 1. 2. 3.

4.2.5.

Сложни глаголи

4.2.5.1.

а: Сложни глаголи, които носят ударението на първата част, във формите на сегашно време и имперфект на действителния залог се делят, т.е. (ударената) определителна дума се дели и минава зад основната част. Към този тип принадлежат глаголите със следните предлози респ. наречия като определителна дума: ab, an, auf, aus, bei, da(r), ein, fort, her, hin, mit, nach, nieder, vor, weg, zu, zurück, zusammen и техните комбинации c her, hin и vor, освен това глаголите c предлозите durch, hinter, über, um, unter, wider, наречието wieder и прилагателното voll като ударена определителна дума, както и глаголи със съществителни като определителна дума.

Перфектното причастие във всички тези случаи се образува с представка ge-, която стои между двете съставки. ... aufheben vt < 14 a >: сегашно време: ich hebe auf, du hebst auf и T.H.: имперфект: ich hob auf, du hobst auf и т.н.; перфектно причастие: aufgehoben ...hinüberfahren vi : сегашно време: ich fahre hinüber, du fährst hinüber, er (sie, es) fahrt hinüber, wir fahren hinüber и т.н.; имперфект: ich fuhr hinüber, du fuhrst hinüber и т.н.;"перфектно причастие: hinübergefahren.

4.2.5.2.

Ь: Сложни глаголи, които са с ударение на втората съставка, не се делят; същото важи и за глаголи, които са производни от сложни съществителни (въпреки че носят ударение на първата част).

21

Упътвания за използване на речника

Тук спадат глаголите с представките be-, ent-, emp-, er-, ge-, ver-, zer-, освен това глаголи c предлозите durch, hinter, über, um, wider, наречието wieder и прилагателното voll като неударена определителна дума. Перфектното причастие в този случай се образува без представката. ... vollbringen vt : сегашно време: ich vollbringe, du vollbringst и т.н.; имперфект: ich vollbrachte, du vollbrächtest и T.H.; перфектно причастие: vollbracht.

4.2.5.3.

c: Ако пред сложен глагол c представка според точка 4.2.5.2. има още един предлог с ударение (респ. наречие с ударение) според точка 4.2.5.1., предлогът (наречието) при формите за сегашно време и имперфект се дели и минава зад основната дума, а перфектното причастие се образува без представка.

... einberufen vt < 39с>: сегашно време: ich berufe ein, du berufst ein и т.н.; имперфект: ich berief ein, du beriefst ein и т.н.; перфектно причастие: einberufen. 4.2.5.4.

d: Всички прости глаголи, които не носят ударение на 1 сричка, образуват перфектното причастие без представката ge-.

... blockieren vt : перфектно причастие: blockiert. 4.2.5.5.

е: Ако пред прост глагол според точка 4.2.5.4. се прибавя още предлог според точка 4.2.5.1. като ударена представка, във формите за сегашно време и имперфект действителен залог ударената представка се дели и минава назад. Перфектното причастие в този случай се образува без представка.

...ausprobieren vt : сегашно време: ich probiere aus, du probierst aus и т.н.; имперфект: ich probierte aus, du probiertest aus и т.н.; перфектно причастие: ausprobiert.

5.

Фонетична транскрипция

Към немски думи, чието произношение се отклонява от обичайните правила, е прибавено в квадратни скоби про­ изношението: Саре [ке:р]. Двоеточие [:] след гласна посочва нейната дължина. Знакът за ударение ' се намира пред ударената сричка: Satin [..Че]. Често се дава само тази част на думата, чието произношение представлява трудност. Начална­ та респ. крайната част на думата в такива случаи се заместват от две точки в началото или в края на транскрипцията: servieren [..'vi:..].

22

Упътвания за използване на речника 5.1.

Гласни

а]кратко а а] кратко носово а е] кратко затворено е з] кратко глухо е (подобно на ъ) е] кратко отворено е е] кратко носово е OJ кратко отворено о се] кратко отворено ö у] кратко отворено ü

5.2.

Съгласни

д] задноезична носовка, означена на немски с ng z] звучна съгласна з беззвучна съгласна ш 3] звучна съгласна ж

6. Abk adj adv amtl Anat Arch Astr Bauw Bergb bes. Bot Buchw Chem dial Dipl Eisenb El etw. f Fin Flugw Forstw Foto Gartenb Geogr Geol

Abkürzungen - Съкращения

Abkürzung Adjektiv Adverb amtlich Anatomie Archäologie Astronomie Bauwesen Bergbau besonders Botanik Buchwesen Chemie mundartlich Diplomatie Eisenbahn Elektrotechnik etwas feminin, weiblich Finanzwesen Flugwesen Forstwirtschaft Fotografie Gartenbau г Geographie Geologie

съкращение, абревиатура прилагателно наречие официално анатомия археология астрономия строителство минно дело особено ботаника книгопечатане и -издаване химия диалектно дипломация железници електричество нещо женски род финансово дело въздушен транспорт горско стопанство фотодело градинарство география геология

Упътвания за използване на речника

23 Geom Gramm Handw Hausw Hdl Hist Interj iron jmdm. jmdn. jmds. Jur Kart Kfz Kochk Konj Landw Ling Lit m Mal Mar Math Med Meteor Metr Mil Min Mus Myth n Neol num od Pharm Phil Phys Physiol pl Pol Politök präp pron dem pron pers pron def pron indef pron interr pron poss

Geometrie Grammatik Handwerk Hauswirtschaft Handel Geschichte Interjektion ironisch jemandem jemanden jemandes Rechtswesen Kartenspiel Kraftfahrzeugtechnik Kochkunst Konjunktion Landwirtschaft Linguistik Literaturwissenschaft] maskulin, männlich Malerei Schiffahrt, Seewesen Mathematik Medizin Meteorologie Metrik Militärwesen Mineralogie Musik Mythologie neutral, sächlich Neologismus Numerale, Zahlwort oder Pharmazie Philosophie Physik Physiologie Plural Politik Politökonomie Präposition Demonstrativpronomen Personalpronomen Definitpronomen Indefinitpronomen Interrogativpronomen Possessivpronomen

геометрия граматика занаятчийство домакинство търговия история междуметие иронично някому, на някого някого на [от] някого право игра на карти моторни превозни средства готварство съюз селско стопанство лингвистика литература, литературознание мъжки род живопис морско дело математика медицина метеорология метрика военно дело минералогия музика митология среден род неологизъм числително или фармация философия физика физиология множествено число политика политическа икономия предлог показателно местоимение лично местоимение определително местоимение неопределително местоимение въпросително местоимение притежателно местоимение

24

Упътвания за използване на речника pron refl pron rel Rel Schulw sg Subst Tech Tel Text Theat Typ u. übertr umg undekl unpers unv uv V

verächtl veralt Verk Verw vi volkst vr vt vulg Wirtsch Zool Ztgsw

Reflexivpronomen Relativpronomen Religion Shulwesen Singular Substantiv Technik Fernsprechwesen Textilindustrie Theater Typographie und übertragen umgangssprachlich undeklinierbar unpersönlich unveränderlich unvollendeter Aspekt vollendeter Aspekt verächtlich veraltet Verkehrswesen Verwaltung intransitives Verb volkstümlich reflexives Verb transitives Verb vulgär Wirtschaft Zoologie Zeitungswesen

възвратно местоимение относително местоимение религия училищно дело единствено число съществително техника телефония текстилна промишленост театър типография и преносно значение разговорно не се скланя безлично неизменяемо несвършен вид свършен вид презрително остаряло транспортно дело администрация непреходен глагол народно възвратен глагол преходен глагол вулгарно стопанство зоология вестникарство

xa Konj 1. und, 'aber, je'doch; ~ именно und zwar 2. 'sondern (nach Verneinung); не ~ ... nicht ..., 'sondern ... 2a Partikel was, wie; * , за София ли пътуваш? was, du fährst nach 'Sofia? 3a Interj ah!, ach!, ha!, he!, a'ha! аб|а /, -й pl 1. veralt 'grober 'Wollstoff m 1 2. 'Umhang m 2 aus 'grobem 'Wollstoff абаджй|я m, -и pl veralt 1. 'Schneider m 4 2. 'Tuchweber m 4; 'Tuchhändler m 4 абажур m, -и pl 'Lampenschirm m 1 абанос m nur sg 'Ebenholz n 22 абдикаци|я / -и pl 'Abdankung /17, 'Rücktritt m 1 абе Partikel zur Anrede meist männlicher Personen (auch proklitisch), umg fami­ liär 1. bei Fragen ~ какво има? was ist denn los? 2. bei Antworten ~ добре съм na ja, mir geht’s gut 3. bei Auffor­ derung ~ да пием за наше здраве! па dann laßt uns auf 'unsere Ge'sundheit 'trinken! 4. bei Unzufriedenheit ~ защо се вайкате! wa'rum 'jammert ihr denn! 5. bei Erstaunen ~ ти ли си? bist du’s 'wirklich? 6. volkst als Anrede für Fremde ~ оттук(а) ли сте? seid ihr von hier? абитуриент m, -и pl Abituri'ent m 8 абитуриентски adj Abiturienten-; ~ бал Abituri'entenball m 2; абиту­ риентска рокля Kleid n 21 für den Abiturientenball абонамент m, -и pl Abonne'ment [..'mag] n 24; Theat 'Anrecht n 20

абонат m, -и pl Abon'nent m 8, Be'zieher m 4; Theat 'Inhaber m 4 'eines Anrechts абонйр|ам, -аш (-ах) uv, v als Abon'nenten 'einschreiben vt < 23 a >, als Abon'nenten 'werben < 16 > (ня­ кого jmdn.); ä ce abon'nieren vt < d > (за нещо etw.4); Theat ein 'An­ recht er'werben < 16b > (за für 4) аборт m, -и pl Med Ab'ort m 1, 'Fehlge­ burt /17; 'Abtreibung /17 абсорбйр|ам, -аш (-ах) uv, v Chem ab­ sorbieren vt < d >, 'aufsaugen vt < 8 a > абсолют ен, -ни adj abso'lut абстракт ен, -ни adj ab'strakt абстрактност / nur sg Abstraktheit/17 абстракци я / -и pl Abstrakti'on / 17 абстрахирам, -аш (-ах) uv, v ab­ strahieren vt < d >; x ce 'absehen vi (от von 5), nicht in Be­ fracht 'ziehen < 32 > (от нещо etw. 4) абсурд m, -и pl 'Unsinn m 1, Absurdi'tät /17 абсурд|ен, -ни adj ab'surd, 'widersinnig, 'unsinnig абсцес m, -и pl Med Ab'szeß m 1 авангард m, -и pl 1. Mil 'Vorhut / 17 auch übertr 2. A'vantgarde /16 авангард |ен, -ни adj 1. Mil 'Vorhuts2. avantgar'distisch аванс m, -и pl 1. Fin 'Vorschuß m 2; Vorauszahlung /17 2. Sport 'Vorgabe /16 3. Entgegenkommen n 23 авансйр|ам, -аш (-ax) uv, v 1. 'vorwärtskommen vi , 'aufrücken vi < a/sn > 2. Fin 'Vorschuß 'zahlen, 'vor­ schießen vt < 32 a >

авансов

авансов adj 'Vorschuß-; * а разписка 'Vorshußbeleg m 1, 'Vorschuß­ quittung/ 17 авантюр|а /, -и pl 'Abenteuer n 23 авантюрист m, -и pl 'Abenteurer m 4 авантюристичен, -ни adj 'abenteuer­ lich, 'Abenteuerавари|я /, -и pl Hava'rie /16 а август т nur sg Au'gust m 1 авиатор m, -и pl 'Flieger m 4 авиаторски adj 'Fliegerавнацион|еи, -ни adj 'Flieger-, Flugавмацн|я /, -и pl L 'Luftfahrt / 17, 'Flugwesen n 23 2. 'Luftflotte /16 авйз|о л, -a pl Bank A'vis m 1, n 20, A'viso n 24,'Nachricht/17,'Anzeige /16 авиобаз|а /, -и pl 'Flugstützpunkt m 1 авиокомпания /, -и pl 'Fluggesellschaft /17 'Luftverkehrsgesellschaft /17 авиоконструктор m, -и pl 'Flugzeug­ konstrukteur m 1* авиомоделизъм (-мът) m nur sg Mo'dellflugzeugbau m 1, 'Flugmodell­ sport m 1 авномоделйст m, -и pl 'Flugmodell­ bauer m 4 авиотранспорт m nur sg 'Lufttransport m 1, 'Luftfrachtverkehr m 1 авлйг|а /, -и pl Zool Pi'rol ml* авоар m, -и pl Bank 'Guthaben n 23, 'Haben австралй!ец m, -йци pl Australier m 4 австралийски adj australisch Австралия / Australien n 23 австриец m, -йци pl 'Österreicher m 4 австрийски adj 'österreichisch Австрия / 'Österreich n 23 автентйч|ен, -ни adj au'thentisch автобаз|а /, -и pl 'Kraftfahrzeugpark m 6, Kfz-Park автобнографйч|ен, -ни adj autobio'graphisch автобиография / -и pl L Lit Autobio­ graphie /16 a 2. amtl 'Lebenslauf m 2 автобус m, -и pl 'Autobus m 1 a, Bus автобусен, -ни adj 'Autobus-, Busавтограф m, -и pl Auto'gramm n 20*

26

автомат m, -и pl L Auto'mat m 8 2. Mil Ma'schinenpistole/16 O * замеждуселищно набиране 'Münzfern­ sprecher für 'Selbstwählverkehr автоматизация / nur sg Automatisie­ rung/17 автоматизирам, -аш (-ах) uv, v auto­ matisieren vt автоматйч|ен, -ни adj automatisch; * на пушка 'Schnellfeuergewehr п 20; - на писалка 'Füllfederhalter т 4 автоматчн|к т, -ни plM. Pi- 'Schütze m 7 автомобил m, -и pl Automo'bil n 20*, 'Auto n 24, 'Kraftwagen m 4 автомобил|ен, -ни adj Automo'bil-, 'Auto-, 'Kraftfahrzeug-; -*на гума 'Autoreifen m 4; * но дело 'Kraftfahr­ zeugwesen n 23; Automo'bilsport m 1 автомобилйзъм (-мът) m nur sg Auto­ mo'bilsport m 1 автоиом|ен, -ни adj auto'nom автономия / nur sg Autonomie /16 a автопортрет m, -и pl 'Selbstbildnis n 27 автор m, -и pl 'Autor m 9 a, Ver'fasser m 4; 'Schöpfer m 4 авторемонт|ея, -ни adj 'Autoreparatur-; ä завод 'Kraftfahrzeuginstandset­ zungswerk n 20; ~ на работилница 'Autoreparaturwerkstatt /17 автореферат m, -и pl 'Autorreferat n 20 авториггет m, -и pl Autori'tät /17 авторитетен, -ни adj autoritativ, 'maß­ gebend авторски adj Au'torenавторство n nur sg 'Autorschaft /17 автострад|а/, -и pl 'Autobahn /17 ar I a m, -и pl Hist 'Aga m 6 агарян ец m, -ци pl и. агаряи|ин m, -и pl veralt 'Heide m 7 агент m, -и pl 1. A'gent m 8, Ver'treter m 4 2. Spi'on m 1* O * -провокатор 'Lockspitzel m 4 агентур!а /, -и pl Agen'tur /17 агенцн|я / -и pl Agen'tur / 17; Българска телеграфна x, АЬк БТА Bulgarische 'Presseagentur / 17, Abk ВТА агитатор m, -и pl Agi'tator m 9 a

27 агитацион|ен, -ни adj Agitationsагитацн!я / -и pl Agitation f 17; нагледна ä 'Sichtwerbung/17 агитйр|ам, -аш (-ах) uv agi'tieren vi

агйтпункт /и, -ове pl 'Aufklärungslokal п 20* агйтгабло n, -а pl 'Wandzeitung /17 агломерат т, -и pl Geo! Agglome'rat п 20* агне и, -та pl Lamm п 22 О и вълкът сит, и ~ то цяло 'keiner ist benachtei­ ligt; 'jeder 'wurde zu'friedengestellt агнешки adj 1. Lamm- 2. als Subst агнешко 'Lammfleisch n 20; агнешко печено 'Lammbraten m 4 агни се, (агнй ce) uv 'lammen vi агонизирам, -аш (-ах) uv, v im 'Sterben [in den 'letzten 'Zügen] 'liegen vi , mit dem 'Tode 'ringen vi < 27 !hb> агонии/nur sg Ago'nie/ 16 a, 'Todes­ kampf m 2 аграр|ен, -ни adj A'grar-; ~но-промйшлен комплекс, Abk АПК A'grarIndu'strie-Kom'plex т 1 агрегатен, -ни adj Aggre'gat-; ~ни състояния Aggre'gatzustände т 2jpl агресивен, -ни adj aggres'siv агреси|я / -и pl Aggression / 17, be'waffheter 'Überfall т 2 агресор m, -и pl Ag'gressor т 9 a агробиологня / nur sg 'Agrobiologie /16а агроном m, -и pl Agro'nom m 8 агрономически adj agro'nomisch; * факултет 'landwirtschaftliche Fa­ kultät /17, 'Landwirtschaftsfakultät агрономия / nur sg Agrono'mie /16 агротехника / nur sg 'Agrotechnik /17, 'landwirtschaftliche 'Technik, 'Land­ technik ад (-ът) m nur sg 'Hölle /16 адажио n nur sg Mus Adagio [a'da:d3o] n 24 адамов adj 'Adams-; ~ а ябълка Anat 'Adamsapfel m 5 адаш m, -и pl umg 'Namensvetter m 10

аеродрум адвокат w, -и pl 'Rechtsanwalt m 2, Advo'kat m 8 адвокатски adj 'Rechtsanwaltsадвокатствув|ам, -аш (-ах) uv als 'Rechtsanwalt 'tätig sein vi < B > аджамн)я, -и adj volkst L 'unerfahren, grün; X човек 'unerfahrener Mensch m8; x момче 'grüner 'Junge m 7; той е x er ist noch grün ['unerfahren] 2. als Subst nur m 'Anfänger m 4, 'Neuling m 1, 'Grünling m 1 административен, -ни adj Ver'waltungs-, administrativ; * но обслуж­ ване Ver'waltungsleistungen / 17/р/ администратор m, -и pl 1. Ver'waiter m 4, verantwortlicher 'Leiter m 4 2. (хотел) Emp'fangschef m 6 администрация/ -и р/Verwaltung/17, Administration /17 адмирал m, -и pl Admi'ral m 1* адрес m, -и р/A'dresse/16,'Anschrift /17 O говоря по ~ на някого jmdn. 'schlechtmachen ; сбъркал ~a umg iron er hat sich ge'irrt адресант m, -и pl 'Absender m 4 адресат m, -и pl Adres'sat m 8, Emp'fänger m 4 адресен, -ни adj A'dreß-; на карта 'Anmeldeformular n 20*; * на служба 'Meldestelle /16 адреснр|ам, -аш (-ах) uv, v adressieren vt (до an 4) адриатически adj adri'atisch; Адриа­ тическо море Adriatisches Meer п 20, 'Adria/15/sg адски adj 'höllisch auch übertr адютант m, -и pl Adjutant m 8 aeporapla/ -и pl 'Flughafen m 5, 'Flug­ platz m 2 аеродинамика / nur sg Aerody'namik /17 аеродинамичен, -ни adj aerodyna­ misch, 'stromlinienförmig; ~на фор­ ма 'Stromlinienform /17 аеродинамически adj = аеродина­ мичен аеродрум m, -ове pl veralt 'Flugplatz m 2, 'Flughafen m 5, 'Flugfeld n 21

аероклуб

аероклуб т, -ове pl 'Fliegerklub т 6, 'Flugsportklub, 'Segelflugklub аеролит w, -и pl Nfete'orstein m I, Aero'lith m 8 аероплан m, -и pl 'Flugzeug n 20 аероплан !ен, -ни adj 'Flugzeugs ~ ни нападения 'Luftangriffe m \jpl aepocMHMKla /, -и pl 'Luftaufnahme /16 аеростат m, -и pl Bal'lon in 6, 'Fesselbal­ lon аеротранспорт w nur sg 'Lufttransport m 1 аз pron pers ich азбест m nur sg Asbest m 1 азбук а /, -и pl Alpha'bet n 20 азбучен, -ни adj alphabetisch; ~на истина 'Binsenwahrheit f 17 азбучниIк tn, -ци pl alphabetisches Verzeichnis n 27 Азербайджан tn Aserbai'dshan n 23 азербайджанец tn, -ци pl Aserbai'dshaner m 4 азербайджански adj aserbaidshanisch азиат ец tn, -ци pl Asiat tn 8 Азия / 'Asien n 23 азот m nur sg 'Stickstoff m 1 азот|ен, -ни adj 'Stickstoff-; ~ на ки­ селина Saipetersäure/16; ~ ни торо­ ве 'Stickstoffdünger tn 4 айран т nur sg verdünnter 'Joghurt m 1*, ti 20*, Buttermilch /12 академй|к m, -ци pl Akademiemit­ glied n 21 академнч|еи, -ни adj aka'demisch; * но гребане Sport 'Rudern n 23 академи я / -и pl Akade'mie / 16; Българска ft на науките, Abk БАН Bul'garische Akade'mie der 'Wissen­ schaften акаци я / -и pl A'kazie /16 акварел tn, -и pl 1. (картина Bild) Aqua'rell n 20* 2. (боя) 'Wasserfarbe /16, Aquarellfarbe акварел 1ен, -ни adj Aqua'rell-; ~ни бои Aquarellfarben / 16/р/ аквариум tn, -и pl A'quarium n 28 акламйр|ам, -am (-ax) uv, v 'Beifall 'spenden (някого jmdm.)

28 аклиматизация / nur sg Akklimati­ sation /17, 'Anpassung / 17 аклиматизирам, -аш (-ах) uv, v ak­ klimatisieren vt , 'eingewöhnen vt , 'anpassen vt ; « ce sich akklimatisieren vr, sich 'anpassen vr JaK6 Konj wenn, falls; - и wenn auch, wenn'gleich, ob'wohl, ob'gleich 2ако adv utng es macht nichts, es 'schadet nicht, wenn auch акомпанйр!ам, -аш (-ах) uv Mus be'gleiten vt акорд m, -n pH. Mus Ak'kord m 1 2. nur sg Wirtsch Ak'kord; работя на ~ im Ak'kord 'arbeiten vi акордеон m, -и pl Ak'kordeon n 24 акордеонйст m, -и pl Ak'kordeonspieler m4 акордир ам, -аш (-ах) uv, v Mus 'stim­ men vt акордьор m, -и pl Klavierstimmer m 4 акредитив m, -и pl Fin Kreditbrief m 1 акредитив ен, -ни adj Dipl Be'glaubigungs-; * ни писма Beglaubi­ gungsschreiben n 23 акредитирам, -аш (-ах) uv, v akkre­ ditieren vt < d >; ft ce akkreditiert 'werden vi < \ %/sn> акробат tn, -и pl Akrobat tn 8 аксиом|а / -и pl Axiom n 20* акт (актът) tn, -ове pl L (действие) Akt tn 1, 'Handlung / 17 2. (документ) 'Akte/16, 'Schriftstück n 20, 'Urkunde /16; обвинителен ~ 'Anklageschrift / 17; съставям ~ ein 'Strafmandat 'ausstellen 3. (тържество)'Schulfeier / 16 4. Kunst Akt, 'Aktbild n 21, 'Aktfoto n 24 актив m, -и pl 1. Ak'tiv n 20*, n 24 2. Bank Ak'tiva pl, Aktivbestand m 2 актив ен, -ни adj ak'tiv активизирам, -аш (-ах) uv, v akti'vieren vt , 'anregen vt , in 'Tätig­ keit 'setzen vt; ft ce ak'tiver 'werden vi < 18/sn > активист m, -и pl Akti'vist tn 8; Funk­ tionär tn 1 * актрис а / -и pl 'Schauspielerin /18

29

акгуал|ен, -ни adj aktu'ell актьор w, -и pl 'Schauspieler т 4 акул|а/, -и pl Hai т 1 auch übertr акумулатор т, -и pl Akkumu'lator tn 9 а, 'Akku tn 6; Kfz Batte'rie /16 а акумулация f nursg Akkumulation/20, 'Anhäufung /17 акурат ен, -ни adj akku'rat акуратност / nur sg Akkuratesse /16 акустика / nur sg 1. Phys A'kustik /17, 'Schallehre/16 2. A'kustik/17, 'Klang­ wirkung/17 акушер-гинеколо|г tn, -зи pl Gynäko'loge m 7, Ge'burtshelfer tn 4 акушерк|а/ -и pl 'Hebamme / 16 акушйр|ам, -аш (-ах) uv ent'binden vt

акцент w, -и pl L Ak'zent m 1, Be'tonungszeichen n 23 2. Ak'zent, 'Aus­ sprache /16 акциз w, -и pl Ak'zise /16 акционер tn, -и pl Aktio'när tn 1 * акционер ен, -ни adj 'Aktien-; ~ но дру­ жество 'Aktiengesellschaft /17 ‘aKUHlff / -и pl Akti'on /17 2акци|я / -и pl Fin 'Aktie /16 акъл w, -и pl utng Ver'stand tn 1, Grips tn 1 ала Konj 'aber, je'doch алабаш tn, -и pl Kohl'rabi m 6 алаброс tn, -и pl ’kurzgeschnittenes, nach ’hinten ge’kätnmtes Haar аларм а f -vipl\. A'larm tn 1 2. (сигнал) A'larmsignal n 20* 3. utng Ra'dau tn 1 * O дигам ä a) A'larm'schlagen , das A'larmzeichen 'geben < 15 >, b) utng Lärm 'schlagen < 4 >, c) Ra'dau 'machen алармйр|ам, -аш (-ах) uv, y alar'mieren vt албан|ец m, -ци pl Al'baner m 4 Албания / Albanien n 13 албански adj aibanisch албум m, -и pl 1. 'Album n 28 2. 'Bild­ band tn 2 3. 'Namensregister n 23 алгебр|а / -и pl 1, (учебник) utng 'Al­ gebra /15 a 2. nur sg 'Algebralehrbuch n 22

алфа

алегории |ен, -ни adj alle'gorisch алегори|я / -и pl Allego'rie /16 а алегро п nur sg Mus Allegro n 24 ален adj 'purpurrot, rot алене[я, -еш (аленях) uv rot 'werden vi , sich 'röten vr ; ä ce rot sein , rot 'aussehen vi < 19&/hb> але|я f, -и pl Al'lee /16 a Алжир m 1. (държава) Al'gerien n 23 2. (град) 'Algier n 23 алжйр|ец tn, -ци pl Aigerier in 4 алжирски adj al'gerisch алкал|ен, -ни adj aikalisch алкали nur pl Chetn Al'kali n (pl .Jen) алкалоид tn, -и pl Chetn Alkalo'id n 20 алкохол m, -и pl 'Alkohol m 1 * алкохолизйр|ам се, -аш ce (-ax ce) uv sich dem Trunk er'geben vr < 15b > алкохолиз ъм (-мът) tn nur sg Alkoho'lismus tn 11, 'Trunksucht / 14 алкохолй|к tn, -ци pl Alkoholiker m 4, 'Trinker tn 4 ало In terj 'hallo алпака /nur sg Al'paka n 24 алпйец tn, -йци pl 'Alpenbewohner m 4 алпйиск|и adj 1, (на Алпите) 'Alpen2. (високопланински) al'pin, 'Hochgebirgs-; ~ а растителност 'Hochge­ birgsflora /15а аллинеум т, -и pl 'Steingarten tn 5 алпинйз|ъм (-мът) tn nur sg Alpi'nistik /17, Alpinismus mil, 'Bergsteigen n 23 алпинист m, -и pl 'Bergsteiger tn 4, Alpi'nisl m 8 алпйнка / -и pl 'Bergschuh m 1 алт (-ът) tn, -и pl Mus 1. Alt tn 12, (виола) 'Bratsche /16 алтън tn, -и pl 1. Al'tyn tn ohne pl türkische Goldmünze 2. 'Goldstück n 20 алуви|й (-ят) m nur sg Geol Alluvium n 23 алуминиев adj Alu'miniumалумйни й (-ят) tn nur sg Alu'minium n 20* алч|ен, -ни adj 'gierig (за nach 3, auf 3) алхимик / nur sg Alchimie /16 a алфа/nur sg 'Alpha л 24 O ~ и омега das A und O

алъш-вернш алъш-вериш т nur sg veralt umg 'Handel m 4, 'Umsatz m 2; übertr 'Umgang m 2; имам * c някого mit jmdm.'Umgang 'pflegen ама Interj umg 'aber; was für ein; ~ работа! so 'etwas!; * си глупава! aber du bist dumm!; ~ де! na so 'etwas!, das 'wäre ja auch!; ~ че работа! was für 'eine 'Sache!, na so 'was! ама Konj umg 'aber, je'doch амалгам|а /, -и pl Chem Amal'gam n 20* амалгамйр|ам, -аш (-ах) uv, v Chem amalga'mieren vt аман Interj umg 1. ge'nug, mir reicht’s; ~ от гости! ge'nug der 'Gäste! 2. ach!, o weh! weh mir! аматьор m, -и pl Ama'teur m 1* амбалаж m, -и pl Verpackung f 17, Verpackungsmaterial n 31 амбициоз ен, -ни adj 'ehrgeizig; 'streber­ haft амбнцйр|ам, -аш (-ах) uv, v den 'Ehrgeiz 'wecken (някого bei jmdm.); » ce 'ehrgeizig 'werden vi < I8/sn>, in mir er'wachl der 'Ehrgeiz амбици|я / -и pl 'Ehrgeiz m 1, Ambition /П , амбулантен, -ни adj ambulant амбулатория / -и pl Med Ambula'torium n 28 амбулаторно adv Med ambula'torisch амеба /, -и pl Zool A'möbe f 16 американ m nur sg Text 'Nessel m 4 Америка f Geogr A'merika n 23 американец m, -ци pl Amerikaner m 4 американски adj amerikanisch; Съеди­ нени ~ щати, Abk САЩ Vereinigte 'Staaten m 9 pl von A'merika, Abk USA аметист m, -и pl Min Ame'thyst m 1 ‘ами Konj umg L 'sondern; той не говореше, ~ декламираше er sprach nicht, 'sondern dekla'mierte 2. und; * какво сега? und was nun? 3. nun ja, nun; ходиш ли често на кино? - ~ ходя често, gehst du oft ins 'Kino? nun ja, ich 'gehe oft

30

2ами Partikel umg 1. (да) 'freilich 2. (не) 'aber nein! амин n undekl Rel 'Amen n 23 амнистирам, -аш (-ах) uv, v Jur am­ nestieren vt , be'gnadigen vt

амнистия f, -и pl Jur Amne'stie /16 a; давам x Amne'stie ge'währen < b > амони|й (-ят) т nur sg Chem Am'monium n 20* амоняк m nursg 1. Chem 'Ammoniak n 20* 2. Pharm 'Salmiakgeist m 1 амоняч[ен, -ни adj Chem 'Ammoniak-; ammonia'kalisch; ~на сода Chem Am'moniumkarbonat n 20 амортизационен, -ни adj Amortisa­ tions-, 'Abschreibungs-; x фонд Amortisati'onsfonds m undekl амортизация /, -и pl Wirtsch Amorti'sierung/17, Amortisati'on /17, 'Ab­ schreibung/17 амортнзнр|ам, -аш (-ax) uv, v amortisieren vt , 'abschreiben vt

ампер m, -и pl El Am'pere [..'pc:r] n амплитуд а/ -и pl Phys Amplitude/16 ампул|а/, -и pl Am'pulle/16 ампутация/, -и pl Med Amputati'on /17 ампутирам, -аш (-ах) uv, v Med ampu'tieren vt , 'abnehmen < 16a/Ä£> > амуннци|я/ -и pl Mil 'Ausrüstung /17 O конска x Ge'schirr n 20 амфиби|я/, -и pl Zool Am'phibie/ 16 амфитеатрал|ен, -ни adj amphithea'tralisch амфитеатър m, -ри pl Am'phi theater «23 амфор|а /, -и pl 'Amphora /15 a анадол|ец m, -ци pl Ana'tolier m 4 анализ m, -и pl Analyse / 16, Unter­ suchung /17; ~ на кръвта 'Blut­ untersuchung; ~ на почвата 'Boden­ untersuchung анализирам, -аш (-ах) uv, v analysieren vt < d >, untersuchen vt < b > аналитич ен, -ни adj analytisch

31 аналогкч|ен, -ни adj ana'log ( на zu 3) аналога Iя/, -ир/Analo'gie/16a; по х analog (на zu 3) анамиез|а /, -и pl Med Anam'nese f 16 ананас т, -и pl Bot 'Ananas /13 анархяз|ъм (-мът) т nur sg Anarchis­ mus m 11 анархист m, -и pl Anarchist m 8 анврхйстки adj anarchistisch анархия |ен, -ни adj anarchisch анархия f nur sg Anarchie /16 a анасон m nur sg Bot 'Anis m 1 анатем|а / -и pl Rel A'nathema n, 'großer 'Kirchenbann m 1; übertr Fluch m2 анатомичен, -ни adj anatomisch анатомия / nur sg Anato'mie /16 a ангажимент m, -и pl Verpflichtung /17; Theat Engage'ment n 24; поемам * die ['eine] Verpflichtung 'eingehen < 13a/sn> ангажир|ам, -аш (-ах) uv, v L (на работа) 'anstellen vt , beschäfti­ gen vt ; übertr verpflichten vt ; hin'zuziehen vt 2» Theat enga'gieren vt 3. (билети) bestellen vt ; (маса, място) reservieren 'lassen vt < 3 >; нещо * a много време etw. erfordert viel Zeit; x ce sich verpflichten vr; die ['eine] Verpflichtung'eingehen ; x се c нещо sich auf etw. 'einlassen vr

ангария / nur sg 'Fronarbeit / 17 auch übertr C> работя * 'ohne Bezahlung 'arbeiten vi ангел m, -и pl Rel 'Engel m 4 auch übertr O бия [блъскам] си ~ ите umg sich den Kopf zer'brechen < 16b> 1ангмна / nur sg Med An'gina / 15a, 'Mandelentzündung /17 2ангяна f nur sg Text 'Inlett n 20 англйиск|и adj 'englisch O ~ а сол 'Bittersalz n 20 Англия /'England n 23 англичанин m, -и pl 'Engländer m 4 англосаксонец m, -ци pl 'Angelsachse ml

антрацит англосаксонски adj 'angelsächsisch ангорски adj Zool An'goraангро adv umg en gros анекдот m, -и pl Anek'dote /16 анекснр|ам, -аш (-ах) uv, v annektieren vt < d >, ge'waltsam be'setzen vt < b > анекси|я f -и pl Annexi'on /17 анемйч|ея, -ни adj an'ämisch auch übertr анеми{я /, -и pl Anä'mie /16 a анилин m nur sg Chem Ani'lin n 20* анилинов adj Chem Ani'linанкет|а /, -и pl 1. разследване) Un­ tersuchung f 17, Ermittlung / 17 2. (допитване) 'Umfrage /16, 'Rund­ frage /16 анкетен, -ни adj L разследване) Unter'suchungs-; * на комисия Unter'suchungskommission / 17 2. (допитване) 'Frage-, Be'fragungs-; x лист 'Fragebogen m 4 анкетир ам, -аш (-ах) uv, v untersuchen vt , er'mitteln vt ; (питам) betragen vt анод m, -и pl El A'node /16 аномалн|я /, -и pl Anoma'lie /16 a анонйм|ен, -ни adj ano'nym ансамб|ъл т, -ли pl En'semble п 24 Антарктика / Ant'arktis / undekl антен|а /, -и pl Antenne /16 аигерй|я / -и pl volkst 'Wattejacke /16 антнк|а / -и pl Antiquität /17 антиквар (-ят) т, -и pl Anti'quar ml* антиквар!еи, -ни adj antiquarisch; на книжарница Antiquariat п 20; - на ценност antiquarische 'Kostbarkeit /17 антилоп|а /, -и pl Zool Antilope /16 антипати|я/, -и pl Antipathie /16 а антисемитйз|ъм (-мът) т nur sg Antise­ mitismus т 11 антисептич ен, -ни adj antiseptisch антифашист т, -и pl Antifaschist т 8 антифашистиIи adj antifaschistisch антнч|ен, -ни adj antik античност / nur sg Antike /16 антологи|я/, -и pl Lit Antholo'gie/16 а антракт m, -и pl Theat 'Pause / 16 антрацит m nur sg Min Anthra'zit m 1

антре антре л, -та pl 1. Arch 'Vorsaal т 2 (pl ..sale), 'Vorraum m 2 2. Kochk 'Vorspeise f 16 3. (цирк 'Zirkus) 'Vorspiel n 20 антрефиле n, -та pl Entrefilet [ätrfi'le:] n 24 анулйр|ам, -аш (-ах) uv, v annullieren vt

анфас adv von vorn aHtuoä/narsgZoo/An'schovis f undekl абрнст m nur sg Gramm Ao'rist m 1 аорт а / -и pl Anal A'orta/15 a апандисит m, -и pl Med 'Blinddarment­ zündung/17, Appendi'zitis / апарат m, -и pl Appa'rat m 1 апаратур а / -и pl Apparatur /17 апартамент m, -и pl 'Wohnung / 17, Apparte'ment n 24 апатичен, -ни adj a'pathisch апатия / nur sg Apathie/16 a апаш m, -и pl Dieb m 1; (джебчйя) 'Taschendieb апатии adj 'Diebes- O ~ ключ 'Diet­ rich m 1 апел m, -и pl Ap'pell m 1 *; отправям ~ към някого 'einen Ap'pell 'richten an jmdn. апелативен, -ни adj Jur veralt Be'rufungs-, Appellations-; x съд Appellati'onsgericht n 20; * на жалба Be'rufungsklage /16 апелйр|ам, -аш (-ах) uv, v appel'lieren vi (към an 4) auch Jur; Jur Be'rufung 'einlegen аперитив m, -и pl 1. (питие) Aperitif m 6 2. (заведение) 'Ausschank m 2 апетит m nur sg Appe'tit m 1 (за auf 4 ) auch übertr; нещо отваря * etw. macht Appe'tit; нещо убива ~ a etw. ver'dirbt den Appe'tit аплодирам, -аш (-ах) uv, v applaudie­ ren vi < d/hb >, 'Beifall 'klatschen (на някого jmdm.) аплодисмент w, -и pl Ap'plaus m 1, 'Beifall m 2, 'Händeklatschen n 23 апоге|й (-ят) m nur sg 1. Astr Apo'gäum n 24 2. übertr 'Höhepunkt m 1 апоплекси|я /, -и pl Med 'Schlaganfall m 2, Apople'xie/ 16 a

32 апоплектич ен, -ни adj Med apo'plektisch; x удар 'Schlaganfall m 2 апостол m, -иpll. RelA'postelm4auch übertr 2. (черковна книга) Apostelge­ schichte /16 апостроф т, -и pl Gramm Apo'stroph т !♦, 'Auslassungszeichen п 23 април т A'pril т 1* апрйлск|и adj A'pril-; Априлско въс­ тание Hist A'prilaufstand т 2 1876; ~ а лъжа Aprilscherz т 1 аптек]а /, -и pl Apo'theke/16; домашна ä 'Hausapotheke; походна х 'Feld­ apotheke аптекар (-ят) т, -и pl Apo'lheker т 4 аптекарск|и adj Apo'theker-, Apo'theken- O ~ а доза umg 'Häppchen n 23, 'Bißchen n 23; меря c x везни auf die 'Goldwaage 'legen ар (-ът) m, -ове pl Math, Landw Ar n 20* араб|ин m, -и pl 'Araber m 4 араби|я m, -и pl volkst 'guter 'Kumpel m 4, 'feiner Kerl m 1 арабски adj a'rabisch арбитраж m, -и pl Jur 1. 'Schiedsspruch m 2 2. 'Schiedsgericht n 20; Държавен ~ 'Staatliches Vertragsgericht арбйт|ър m, -ри pl Jur 'Schiedsrichter m4 аргат m, -и pl = аргатин аргат|нн m, -и pl Hist 'Landarbeiter m 4; Knecht m 1 аргумент m, -и pl Argu'ment n 20 аргументация /, -и pl Argumentation /17 аргументйр|ам, -аш (ах) uv, v argu­ mentieren vi арен|а /, -и pl A'rena /15 a auch übertr аренд{а /, -и pl Wirtsch Pacht / 17; вземам под x pachten vt; давам под x verpachten vt < b > арендатор m, -и pl Wirtsch 'Pächter m 4 арест m, -и pl Ar'rest m 1 арестант m, -и pl (арестуван) Ver­ hafteter m 7 + ; (затворник) 'Häftling m 1* арестув|ам, -аш (-ах) uv, v verhaften vt

33 Аржентина f Argentinien п 23 аржентинец m, -ци pl Argentinier tn 4 аржентински adj argentinisch ариергард m, -и pl Mil 'Nachhut f 17 аристократ m, -и pl Aristo'krat m 8 аристокрация f nur sg Aristokratie f 16 a, 'Oberschicht f 17 Аритметика f nur sg Arith'metik f 17 Аритметнк|а/, -и pl utng Arith'metiklehrbuch n 22 аритметйч|ен, -ни adj arith'metisch O ~ ни действия 'Rechenarten fVljpl ария/ -и pl Mus 'Arie f 16 арк|а / -и pl Arch 'Bogen m 4; триум­ фална x Tri'umphbogen аркад|а / -и pl Arch Ar'kade f 16 Арктика /'Arktis /12 арктнч|ен, -ни adj = арктически арктически adj 'arktisch армаган т, -и pl volkst Ge'schenk п 20, 'Mitbringsel п 23 арматур|а/ -и pl 1. Tech Armatur/17 2. (бетон Beton) Be'wehrung / 17, Ar'mierung/ 17 армейски adj Ar'meeарменец m, -ци pl Ar'menier m 4 Армения / Ar'menien n 23 арменски adj ar'menisch армиране -ия pl Tech Ar'mierung/17 армировк|а f, -и pl - армиране арми|я/ -и pl Ar'mee/16а auch übertr арнаут ин т, -и pl veralt Ar'naute т 7, Al'baner т 4 арнаутск|и adj veralt al'banisch О ~ a чушка 'scharfe 'Paprikaschote / 16 арогантен, -ни adj arro'gant арогантност / nur sg Arro'ganz /17 аромат m, -и pl A'roma n 28 a, Duft m 2 ароматен, -ни adj aro'matisch ароматичен, -ни adj = ароматен арпаджйк т nur sg 'Steckzwiebeln /1 в/pl арсен tn nur sg Chem Ar'sen n 20* арсенал m, -и pl Arse'nal «20* auch übertr арсеник m nur sg Ar'senik n 20* артериосклероза/nur sg Med Arterien­ verkalkung/ 17 t Wlb. Bulg-Dl

аршин артери|я/ -и pl Anat Arterie /16 auch übertr, (път) Verkehrsader / 16 артикул m, -и pl Hdl Artikel tn 4 артикулаци|я / -и pl Artikulati'on/17, Artiku'lierung/ 17 артикулирам, -аш (-ах) uv, v arti­ kulieren vt артилерист m, -и pl Mil Artille'rist m 8 артилерия / -и pl Mil Artille'rie /16 a; зенитна x Fla-Artille'rie артйсв|ам, -аш (-ах) uv; артйс|ам, -аш (-ах) V volkst 'übrigbleiben vi , zu'rückbleiben vi < 23 а/sn > артист m, -и pl 'Künstler m 4; оперен ~ 'Opernsänger m 4; драматичен ~ 'Schauspieler m 4; заслужил ver'dienter 'Künstler; цирков * Artist tn 8 артистичен, -ни adj 'künstlerisch; (цирк) artistisch auch übertr; (театър) 'schauspielerisch apTHCTKla / -и pl 'Künstlerin / 18; оперна x 'Opernsängerin / 18; драматична x 'Schauspielerin / 18; циркова x Artistin /18; заслужила x ver'diente 'Künstlerin арф|а / -и pl Mus 'Harfe / 16 арханч|ен, -ни adj ar'chaisch археоло|г tn, -зи pl Archäo'loge m 7 археология / nur sg Archäolo'gie /16a архив m, -и pl = архива архив la /, -и pl Ar'chiv n 20* O влизам в X та umg zum 'alten 'Eisen ge'hören, ver'altet sein vi < B >; изваждам от x та umg aus der 'Mottenkiste 'holen архивар (-ят) m, -и pl Archi'var m 1 * архиепископ m, -и pl Rel 'Erzbischof m 2 архимандрит m, -и pl Rel Archiman'drit m 8 архипелаг m, -зи pl Geogr Archi'pel m I* архитект m, -и pl Architekt m 8, 'Bau­ meister m 4 архитектура /, -и pl Architektur / 17 архитектурен, -ни adj architektonisch O x паметник 'Baudenkmal n 22; x стил 'Baustil m 1 аршин m, -и pl Ar'schin m 9*; übertr

ас Maß п 20; меря със свой ~ nach 'eigenem 'Maße 'messen vt < 15 > ас (-ът) m, -ове pl Kart As n 27 äco л, acä pl = ac асансьор m, -и pl Tech 'Fahrstuhl w 2, 'Aufzug m 2 асиметричен, -ни adj asym'metrisch, 'ungleichförmig аснметри|я /, -и pl Asymmetrie /16 а асимилаци|я / -и pl Assimilation / 17, Assimilierung/ 17 асимнлнр|ам, -аш (-ах) wv, v assimi­ lieren vt < d >; s ce sich 'anpassen vr < a >, sich 'einleben vr < a > асистент m, -и pl Assi'stent m 8; старши * 'Oberassistent асистйр|ам, -аш (-ах) uv, v assistieren vi «ЦМ» аскер w, -и pl volkst veralt Ar'mee /16 a; Sol'dat m 8 аскет m, -и pl As'ket m 8 аслъ adv volkst 'wirklich acM|ä /, -й pl 'Rebengeländer n 23, 'Weinlaube/16 асортимент m, -и pl Hdl Sorti'ment n 20, 'Angebot n 20 асоцнал|ен, -ни adj 'asozial асоциация /, -и pl 1. Assoziation /17, Vereinigung / 17 2. (мислене) Ver'bindung/17; ä на мисли Gedanken­ verbindung аспект m, -и pl As'pekt m l; в друг * 'unter 'einem 'anderen As'pekt [Ge­ sichtspunkt] асперж|а /, -и pl Bot 'Spargel m 4 аспирант m, -и pl Aspi'rant m 8 аспирантур а /, -и pl Aspirantur /17 аспирация /, -и pl Aspiration /17 астма /nur sg Med 'Asthma n 28 а астраган m nur sg Persianer m 4, 'Astra­ chan m 6 астраганен adj Persianer-, 'Astrachanастроло|г m, -зи pl Astrologe m 7 астрология / nur sg Astrolo'gie /16 a астроном mt -M pl Astro'nom m 8 астрономия / nur sg Astrono'mie /16 a асфалт m nur sg As'phalt m 1

34

асфалтирам, -аш (-ах) uv, v asphaltie­ ren vt асъл adv unv volkst echt, 'wirklich, wahr атак|а / -и pl 1. Mil Attacke / 16, 'Angriff m l 2, Med 'Anfall m 2, Attacke; сърдечна x 'Herzanfall атакувам, -aiu (-ax) uv, v 1, Mil 'angrei­ fen vr 2. übertr attackieren vr

аташе m, -та pl Attache m 6; военен ~ Militärattache; търговски * 'Han­ delsattache; ~ по печата 'Presseatta­ che; * по културата [по културните въпроси] Kulturattache атейз|ъм (-мът) т nur sg Atheismus т 11 атеист m, -и pl Atheist т 8 ателие л, -та pl Atelier п 24; шивашко - 'Modeatelier; фотографско ~ 'Fotoatelier атентат т, -и pl 'Attentat п 20, 'An­ schlag т 2 (на auf 4)\ устройвам ~ 'einen 'Anschlag ver'üben атеросклероза / nur sg = артерио­ склероза атестат т, -и pl 1. veralt Diplom п 20, 'Zeugnis п 27 2. (удостоверение) Attest п 20, Bescheinigung / 17 3. (животновъдство) 'Herdbuch п 22, 'Stammbaum т 2 4. (атестация) Be'urteilung / 17, 'Einschätzung / 17, Charakte'ristik /17 атестация / -и pl Be'urteilung / 17, 'Einschätzung/17, Charakte'ristik /17 Атина / Athen n 23 атлаз m nur sg Text 'Atlas m 1 a, 'Atlasseide /16 атлантически adj atlantisch; Атланти­ чески океан Atlantischer 'Ozean m 1 ♦, Atlantik m 6 атлас w, -и pl Geogr 'Atlas tn 1 a атлет m, -и pl Athlet m 8 атлетика / nur sg Sport Athletik / 17; лека * 'Leichtathletik; тежка ~ 'Schwerathletik Атмосфера/nur sg 1. Astr Atmo'sphäre /16 2. (настроение) Atmo'sphäre 2атмосфер!а /, -и pl Phys Atmo'sphäre /16

бавя

35 атмосфер ен, -ни adj atmosphärisch атом т, -и pl Phys A'tom п 20* auch übertr атом|ен, -ни adj 1. ato'mar 2» A'tom-; ~ но тегло A'tomgewichl п 20 атрибут w, -и pl Phil, Gramm Attribut п 20 аудненци|я /, -и pl Audi'enz f 17 аудитори|я f, -и pl Auditorium п 28; (помещение) 'Hörsaal т 2; (слуша­ тели) 'Zuhörerschaft f 17 аул|а/, -и pl 'Aula /15 а аут т nur sg Sport Aus n аутопсирам, -аш (-ах) uv, v Med, Jur 'einer Autop'sie unter'ziehen vt

аутопси|я/ -и pl Med Autop'sie/ 16 a; 'Leichenöffnung / 17 аутострада / -и pl = автострада Афганистан m Afghanistan n 23 яфганистан ец т, -ци pl Afghane т 7 афганистански adj afghanisch а< >ер|а f, -и pl Affäre /16 аферим Interj volkst 'bravo; 'großartig аферист m, -и pl Speku'lant m 8 афиш m, -и pl Pla'kat n 20 афйш|ен, -ни adj Pla'kat-; ä стълб Pla'katsäule /16, 'Litfaßsäule афоризъм (-мът) m, -ми pl Apho'rismus m 11 Африка /'Afrika n 23 африканки m, -ци pl Afrikaner m 4 африкански adj afri'kanisch ax Interj ach axa Interj 1. a'ha 2. fast; ~ да го кажа fast 'wollte ich es 'sagen ах|ам, -аш (-ax) uv ach 'rufen vi < 39/hb> ахв ам, -аш (-ax) uv; ахн|а, -еш (-ах) v ach 'rufen vi < 39/hb> ахк|ам, -аш (-ax) uv = ахам ахма|к т, -ци pl volkst 'Dummkopf т 2; правя се на ж sich dumm 'stellen vr ахна |ахвам ацетилен т nur sg Chem Azety'len n 20* ацетиленов adj Azetylen-; ~ а лампа Kar'bidlampe /16 ацетон m nur sg Chem Aze'ton n 20*

ачигьоз adj unv volkst, veralt (отво­ рен) 'offenherzig; (отракан) ge'witzt, ge'wieft ачйк adj unv volkst, veralt 'offensichtlich, ganz klar ашколсун Interj volkst, veralt 'bravo ашладйсв|ам, -аш (-ax) uv; ашладйс|ам, -аш (-ах) v 'pfropfen vt, ver'edeln vt

Б ба 1. Partikel (ами) i wo! 2. Interj (брей) ach, oh баб|а /, -ир/1. 'Großmutter/14 a 2. umg 'alte Frau/17, 'Alte/19 3. umg (тъща) 'Schwiegermutter (des 'Mannes) 4» volkst (акушерка) 'Hebamme /16 0 едно си x знае, едно си бае er [sie, es] will mit dem Kopf durch die Wand; много ~ и - хилаво дете 'viele 'Köche verder­ ben den Brei; така и « знае so kann es 'jeder; трай, ~ o, за хубост! da kann man 'warten, bis man schwarz wird! бабайт m, -и pl volkst 'Hüne m 7 бабайт |нн m, -и pl = бабайт бабалъ|к m, -ци pl umg 'Schwiegervater m 5 (des 'Mannes) бабешки adj 1. 'großmütterlich 2. iron Alt'weiber- O ~ приказки umg 'Un­ sinn m 1, leeres Ge'wasch n 20 бабин adj 'Großmutters O бабиното Anrede 'Großmutters 'Liebling m 1*; ~и деветйни nur pl 'ungereimtes Zeug n 20 бабичк|а / -и pl 'Großmütterchen n 23 бабув|ам, -аш (-ax) uv volkst L (про­ фесия) 'Hebamme sein vi < B > 2. (по­ магам) Ge'burtshilfe leisten бавачк|а/, -и pl 'Kinderfrau/ 17 бав ен, -ни adj langsam бавен|е п, -ия pl L Verzögerung/17 2» (бавност) 'Langsamkeit / 17 1бав|я, -иш (-их) uv 1. (предмети.

бавя действия) ver'zögern vt 2. (ли­ ца) 'aufhalten vt ; x ce 1. (за­ къснявам) sich ver'späten vr ; къде се ~ и той? wo bleibt er? 2. (мая ce) 'zögern vi 3. (престоявам) sich 'aufhalten vr 2бав|я, -иш (-йх) uv 1. (гледам) be­ treuen vt 2. (занимавам) be­ schäftigen vt багаж«?, -и pl Ge'päck n 20,'Sachen f 16/p/; давам на ~ als Ge'päck 'auf­ geben vt ; умствен ~ umg 'geistiges 'Rüstzeug « 20 багаж |ен, -ни adj Ge'päckбагажни IK nib -ци pl L (влак, автобус) Ge'päcknetz n 20 2. (лека кола) 'Kof­ ferraum т 2 3. (велосипед) Ge'päckträger т 4 багер т, -и pl 'Bagger т 4; плаващ ~ 'Schwimmbagger; железопътен ~ 'Eisenbahnbagger; еднокошов ~ Löf­ felbagger; верижен ~ 'Eimerketten­ bagger; роторен * Schaufelradbagger багр|а/, -и pl 'Farbe f 16 багрен adj 'dunkelrot; (лице) 'puterrot багрил|ен, -ни adj Färb-; ~ ни ве­ щества 'Farbstoffe т \/pl багрило п, багрила pl 'Farbe f 16, 'Farbstoff т 1 багр|я, -иш (-йх) uv 'färben vi бадана f nur sg 'Tünche f 16 баданбсв|ам, -аш (-ах) uv\ баданбс|ам, -аш (-ах) V 'tünchen vt бадева adv umg veralt um'sonst; за ~ um'sonst бадем -n pl L 'Mandel/16 2. (дърво) 'Mandelbaum m 2 бадемов adj 'Mandel-; ~ и ядки 'Man­ delkerne m \ /pl баджанак «i, -ци pl 'Schwager m 4 (Mann der 'Schwester) бадминтон m nur sg Sport 'Federball m 2 баз|а / -ир/l.'Basis/lS a,'Grundlage /16; военна « Mili'tärbasis, Militär­ stützpunkt m 1; въздушни 'Luft­ stützpunkte pl\ морска x Marine­ stützpunkt; ракетна x Ra'ketenbasis, Ra'ketenstellung / 17; Raketenab­

36

schußrampe / 16 2. Wirtsch 'Basis; техническа x 'technische 'Basis; търговска x 'Handelszentrum n 28; суровинна x 'Rohstoffbasis; фураж­ на x 'Futtergrundlage базалт m nur sg Min Ba'salt m 1 базалтов adj Ba'saltбазар m, -и pl Ba'sar ml*; изложба— /W Verkaufsausstellung /17 базйр|ам, -аш (-ах) uv 'stützen vt (на auf 4); x ce sich 'stützen vr (на auf 4) базис m, -и pl = база баир m, -и pl 'Hügel m 4, 'Anhöhe/16 0 краставите магарета през девет ~ а се подушват Gleich und Gleich ge'sellt sich gern; нс ми трябва на ~ лозе umg das ist mir zu 'unsicher бай m, -овци pl Ge'vatter m 7 байганьовски adj 'ungehobelt байганьовщнн|а /, -и pl 'ungehobeltes Be'lragen n 23 байно m, -вци pl volkst 'Freundchen n 23, 'Onkelchen n 23 баира|k m, -ци pl volkst 'Fahne / 16 байрактар (-ят) m, -и pl volkst 'Fahnen­ träger m 4 байрам m nur sg 'Bairam m 6 mohamme­ danisches Fest байц (-ът) «?, -ове pl 'Beize / 16 байцв|ам, -аш (-ах) и. байцув|ам, -аш (-ах) uv, V 'beizen vt бак а /, -и pl veralt Mil 'Essenkübel т 4 бакалин т, -и pl 'Krämer т 4 бакалия / nur sg Ge'mischtwaren /16/pl бакалницa /, -и pl 'Krämerladen m 5, 'Kramladen бакалски adj 'Krämer-; * стоки Ge­ 'mischtwaren / 16/р/ O ~ сметки 'Kleinigkeitskrämerei /17; * тефтер 'schmieriges Heft n 20 бакелит m nur sg Chem Bake'lit n 20 бакелйтен и. бакелйтов adj Bake'litбакембардн и. бакенбарди nur pl 'Bakkenbart m 2, Kote'letten pl бакла / nur sg Bot 'Puffbohne / 16, 'Saubohne баклав|а / -й pl Baklawa / 15 Blätter­ teiggebäck mit Nüssen und Zuckersirup

37 бакпулвер т nur sg Kochk 'Backpulver n 23 бактериоло r m, -зиpl Bakteriologe tn 7 бактериологич ен, -ни adj bakteriolo­ gisch; ~ на война bakteriologische 'Kriegsführung f 17 бактериологически = бактериологи­ чен бактериология f nur sg Bakteriolo'gie /16a бактери|я / -и pl Biol Bak'terie f 16 бактери |ен; -йни adj Bak'terienбактйсв|ам, -аш (-ax) uv; бактйс|ам, -аш (-ах) V ge'nug 'haben (от von 5) satt 'haben (от нещо etw. 4) бакшиш m, -и pl 'Trinkgeld п 21 бакър т, -и pl volkst 1. 'Kupfer и 23 2. (съдове) 'Kupfergeschirr п 20 бакърджн|я т, -иpl'Kupferschmied т 1 бакърен adj 'Kupfer-, 'kupfern *бал (-ът) т, -ове pl Ball т 2; ~ с маски 'Maskenball 2бал (-ът) ш, -ове pl 'Durchschnitts­ zensur /17 бал|а / -и pl 'Ballen т 4 балад|а / -и pl Bal'lade / 16 балам|а т, -и pl umg 'Dummkopf т 2 баланс т, -и pl 1. Wirtsch, Fin Bilanz /17; търговски ~ 'Handelsbilanz 2. (равновесие) Balance [./löso] / 16 балансйр[ам, -аш (-ах) uv, v 1. Wirtsch bilanzieren vt 2. balan'cieren [..lä'si..] vt, vi балансов adj Wirtsch Bi'lanzбаласт m nur sg Ballast m 1 баластра / nur sg Kies m 1 балдахин m, -и pl 'Baldachin m 1* балдъзla / -и pl 'Schwägerin / 18 ('Schwester der 'Ehefrau) бал|ен, -ни adj Ball-; ~ на рокля 'Ball­ kleid n 21 балерйн|а /, -и pl 1. Ballettänzerin/18 2. (солистка) Balle'rina /15а балет т, -и pl Ballett п 20 балет|ен, -ни adj Ballett-; Tanzбалетйст т, -и pl Ballettänzer т 4 балетмайстор т, -и pl Ballettmeister т 4 балйр ам, -аш (-ах) uv, v in 'Ballen

бандажен

'packen vt; (слама) in 'Ballen 'pressen vt балистика / nur sg Ballistik / 17 балкан m, -и pl 1. Ge'birge n 23 2. (Стара планина) 'Balkangebirge 3. pl Балканите 'Balkanhalbinsel / 16 O хващам ~ a umg zu den Parti'sanen [Hei'ducken] 'gehen балканджййк[а/ -и pl 'Bergbewohnerin / 18, Ge'birglerin /18 балканджййскн adj ge'birglerisch балканджй я m, -и pl 'Bergbewohner m 4, Ge'birgler m 4 балкански adj 1. Ge'birgs-, Berg- 2. 'Bal­ kan-; * полуостров 'Balkanhalbinsel /16 балкон/??, -и pl 1. Bal'kon/n62. Theat Bal'kon, Rang m la балнеоло|г m, -зи pl Baineologe m 1 балнеология/nur sg Balneolo'gie/16 a балон m, -и pl Ballon m 6 балонче n, -та pl 'Luftballon m 6 балсам m, -и pl Balsam m 1 балсамир ам, -аш (-ах) uv, v balsa­ mieren vt , 'einbalsamieren vt

балсуджу|к m, -ци pl 'Süßigkeit/17 mit 'Nüssen балтййски adj 'baltisch O Балтийско море 'Ostsee /16 балтон m, -и pl 'Wintermantel m 5, 'Mantel балюстрад|а / -и pl Balu'strade / 16, 'Brüstung /17 бамбашка adj unv 'wunderlich, 'ko­ misch, ver'rückt бамбук m nur sg Bot 'Bambus m undekl бамбуков adj 'Bambusбамя/nur sg Bot 'eßbarer 'Eibisch m 1, Ge'müseeibisch банал|ен, -ни adj ba'nal баналност /, -и pl Banali'tät /17 банан m, -и pl Ba'nane / 16 бананов adj Ba'nanenбанд|а/, -и pl 1. 'Bande/16 2. umg Mus Ka'pelle/16 бандаж m, -и pl Bandage [..'da^o] / 16 бандаж|ен, -ни adj Bandage- [..'da:3o-]

бандерол бандерола, -и pl 1. Bande'role /16 2. (пощенска пратка) 'Päckchen п 23 бандит т, -и pl Bandit т 8 бандитски adj Banditenбаннц|а /, -и pl 'Blällerteiggebäck п 20 баннчар (-ят) т, -и pl Verkäufer т 4 von 'Blätterteiggebäck баничарниц а / -и pl 'Blätterteigbäcke­ rei/17 банк|а/ -и pl Bank /17 Institut банкер ли, -и pl Bankier т 6 [barj'kje:] банкерски adj Bankier- [barj'kje:-] банкет ш, -и pl Ban'ketl n 20, 'Essen n 23 банкет|ен, -ни adj Ban'kettбанкнбт|а / -и pl Fin 'Banknote / 16; umg 'Geldschein m 1 банкнот ен, -ни adj 'Banknoten-, 'Geldscheinбанков adj Bank-; ~ влог 'Bankkonto n 28 a банкрут m, -и pl Ban'krott m 1*; претърпявам ~ ban'krott 'gehen vi < \3/sn> банкрутир ам, -аш (-ax) uv, v ban'krott 'gehen vi ; ban'krott 'ma­ chen vi бански adj 'Bade-; ~ костюм 'Badean­ zug m 2 банциг m, -и pl Handw 'Bandsäge/16 бан[я/ -vtpl 1. Bad n 22 2. (помещение) 'Badezimmer n 23 3. (обществена x ) 'Badeanstalt/17 O слънчева x 'Son­ nenbad; кална x 'Moorbad; правя ~ и 'Bäder 'nehmen < 16 >, 'eine 'Ba­ dekur 'machen; отивам на x ins Bad 'gehen vi , 'baden 'gehen; честита x ! volkst 'wünsche ein 'ange­ nehmes Bad ge'habt zu 'haben! бар (-ът) m, -ове pl Bar / 15 6äpia/, -и pl 1. (рекйчка) 'Bächlein n 23 2. (локва) 'Pfütze/16, 'Lache /16 барабан m, -и pl 'Trommel/16 auch Tech барабан ен, -ни adj 'Trommel- O % огън Mil 'Trommelfeuer n 23 барабанчи|к m, -ци pl 'Trommler m 4 барабан|я, -йш (-йх) uv 'trommeln vi auch übertr барабар adv umg zu'sammen O ~

38 Петко c мъжете iron er [sie, es] darf natürlich nicht 'fehlen бараж m, -и pl 1. 'Absperrung / 17; въздушен ~ Mil 'Sperrbai Ion kette /16 2. (река) 'Staudamm m 2, 'Sperr­ mauer / 16, Wehr n 20 бараж|ен, -ни adj Sperr-; * на стена 'Staumauer/16, 'Sperrmauer барак|а/, -и pl Ba'racke/16; (за дърва, въглища и др.) 'Schuppen т 4 бар|ам, -аш (-ах) uv umg 'anfassen vt

барбун m, -и pl Zool 'Meerbarbe /16 барв|ам, -аш (-ax) uv; барн|а, -еш (-ах) v 'anfassen vt баре adv = барем барелеф т, -и pl Reli'ef п 24, Basrelief ['barelifj барем adv umg 'wenigstens барет а/ -иpl Ba'rett n 20, 'Baskenmüt­ ze/16; моряшка x Matrosenmütze; ученическа x 'Schülermütze бариев adj Chem 'Bariumбариер а / -и pl 1. (на път)'Schranke /16 2. (на вход или граница) 'Schlag­ baum т 2, 'Sperre /16 3. übertr Barri'ere /16 бари|й (-ят) т nur sg Chem 'Barium n 23 sg барикад|а/ -и pl Barri'kade/16 барикад|ен, -ни adj Barri'kadenбарикадйр|ам, -аш (-ах) uv, v verbarri­ kadieren vt < b >; x ce sich verbarri­ kadieren vr; übertr sich ver'schanzen vr барнтон m, -и pl Mus 'Bariton m 1 * баритонов adj 'Barilonбарна T барвам барок m nur sg Ba'rock n 20* барометричен, -ни adj baro'metrisch барометър m, -ри pl Baro'meter n 23 барон m. -и pl Ba'ron m 1 * баронес а / -и pl 1. (жена на барон) Ba'ronin / 18 2. (дъщеря на барон) Baronesse [./nos]/16 барут т nur sg 1. (димен ~ ) 'Schießpul­ ver п 23, 'Pulver 2. (бездимен ~) 'Sprengstoff т 1 О мирише на * es

39

riecht nach 'Pulverdampf; язък за * a 'schade um die 'Mühe, vergebliche Müh’ барут ен, -ни adj 'Pulver-; « погреб Mil 'Sprengslofflager n 23; übertr 'Pul­ verfaß n 22 бархет tn nur sg Text 'Barchent tn 1 бархетIеи, -ни adj Text 'Barchent*бас (-ът) m, -ове pl Mus Baß m 2; * -баритон 'Baßbariton m I* 2бас (-ът) m, -ове pl 'Wette /16 0* държа ich 'wette басейн zn, -и pl Bassin [. ,'se] n 24, 'Becken n 23 auch Geogr, Geol басйр ам се, -аш се (-ах се) wv, v 'eine 'Wette 'eingehen vi (за um 4), 'wetten vi (за um 4) басист m, -и pl Bas'sist tn 8 баскетбол m nur sg Sport 'Basketball m2 баскетбол ен, -ни adj 'Basketballбаскетболист tn, -и pl 'Basketballspieler tn 4 баскетболйстк|а /, -и pl 'Basketball­ spielerin f 18 басм|а/, -Й pl Kat'tun tn 1*, 'Baumwoll­ stoff m 1 басмен adj Kat'tun-, 'baumwollen, 'Baumwollбаснопйс|ец tn, -ци pl 'Fabeldichter tn 4 баснословен, -ни adj 1. (легендарен) legen'där 2. (неимоверен) 'märchen­ haft, 'sagenhaft басн|я /, -и pl 'Fabel /16 басов adj Baßбаст|а f, -и pl Text 'Falte/16 бастон tn, -и pl и. бастун m, -и pl 1. Spa'zierstock m 2 2. (за болен) Stock; ходя c * am Stock 'gehen vi < \3)sn> батак m, -ци pl umg 1. Mo'rast m 1, Schlamm m 1, Dreck m 1 2. übertr ver'fahrene Situa'tion /17 батакчи{я m, -и pl utng 'ewiger 'Schuld­ ner m 4 батальон m, -и pl Mil Batail'lon [..tal'jom] n 20* батаре|я f, -и pl Mil Batte'rie /16 a батев adj des 'großen 'Bruders

баялдисвам

бате m, -вци pl 1. 'großer 'Bruder m 5 2. (обръщение 'Anrede) 'Bruder батериен, -йни adj El Batte'rieбатери|я /, -и pl 1. Е/Batte'rie/16 a 2. umg (джобно фенерче) 'Taschen­ lampe /16 батиста / nur sg Text Ba'tist tn 1 батйстен adj Ba'tist-, ba'tisten батьо = бате бау-бау Interj wau wau бахар m nur sg Kochk Ge'würzkömer n 22fpl, Pi'ment m 1 бахур m nur sg 'Blutwurst /14 бахч|а/ -й pl volkst veralt 'Obstgarten m 5 бацил m, -и pl Ba'zillus m 11 бацил |ен, -ни adj Ba'zillen-, bazil'lär бацилоносител (-ят) tn, -и pl Med Bazillenträger m 4 ^am adj unv veralt 'erste 2баш adv umg (тъкмо) ge'rade башйбозу|к tn, -ци pl 1. 'irreguläres 'türkisches Heer n 20 2« übertr Ban'dit m 8, 'Räuber m 4 ’бяшка adj unv volkst besondere 2башка adv volkst besonders бащ а m, -Й pl 'Vater m 5; роден x 'leiblicher'Vater O йска x си и майка си umg er ver'langt zu'viel; от x на син von Generation zu Generation; ти x , ти майка du bist 'meine ['unsere] 'einzige 'Hoffnung бащин adj 'Vaters-; * o име 'Vatersna­ me m 7a; * o огнище 'heimischer Herd m 1; * език 'Muttersprache /16 бащиния / nur sg L (имот) Be'sitz m 1 der 'Väter m 1 2, (родйна) 'Vaterland n 22 бащински adj 'väterlich бащинство n nur sg 'Vaterschaft /17 ба |я, -еш (-ях) uv besprechen vt < 16b>; 'Zaubersprüche 'sagen O x си под носа in 'seinen Bart 'murmeln vt, vi баялдйсв|ам, -аш (-ах) uv; баялдйс|ам, -аш (-ах) V volkst schwach 'werden vi ; zu'sammenbrechen vi < \te/sn> (от vor 3, 'wegen 2)

баят баят adj unv umg ‘altbacken бдител ен, -ни adj 'wachsam, 'auf­ merksam бдителност f nur sg 'Wachsamkeit f 17/sg бдение n, -я pl 'Wachen n 23; Rel 'Nachtmesse f 16 бд|я, -иш (-ях) uv 1. wach sein vi < B > . 'wachbleiben vi 2. 'wachen vi (за, над 'über 4) f6e Partikel zur Verstärkung von Imperati­ ven und Ausrufen, unübersetzbar umg *6e Vergangenheitsform von съм бебе«, -та pl (кърмаче) 'Säugling m 1*, 'Baby ['be:bi:] n 24; (малко дете) 'Kleinkind n 21 бебешки adj 'Baby- ['be:bi:-J бегач m, -и р/1. 'Läufer m 4 auch Sport 2, (колело) 'Rennrad n 22 бег|лец m, -лепи о^-ълцй pl 1. 'Flücht­ ling m 1 *, 'Ausreißer m 4 2. Mil Deserteur [..'t0:r] m 1* бегом adv 'laufend, ‘rennend; im 'Laufschritt; ~ марш! im 'Laufschritt marsch! бегло adv 'flüchtig, 'oberflächlich бегонн|я f -и pl Bot Be'gonie f 16 бег|ъл, -ли adj 'flüchtig, 'oberflächlich бед|а f -й pl 'Unglück n 20*, 'Unheil л 20* бед|ен, -ни adj 1. arm 2. (оскъден) 'dürftig O - на почва 'schwacher'Bo­ den m 5 бедн|ея, -eeui (-ях) uv ver'armen vi < b/sn > бедност/ nur sg 'Armut /12 беднотйя/nur sg 1. 'Armut/12 2. 'arme 'Leute pl бедня[к m, -ци pl 'Armer m 7*, Besitzloser m 7+ бедничк а / -9и pl 'Arme / 19, Besitzlose /19 бедняшки adj arm; 'armselig бедрен adj 'Oberschenkelбедр|о и, -ä pl 'Oberschenkel m 4; umg 'Schenkel бедствен adj 'unglücklich; * o поло­ жение 'unglückliche Situati'on /17

40 бедствн|е и, -я pl 'Unglück n 20. Kata'strophe /16 бедствув|ам, -аш (-ах) uv 'darben vi , Not 'leiden бедуйн /и, -и pl Bedu'ine m 7 бед я, -йш (-йх) uv be'schuldigen vt

бежан|ец m, -um pl 'Flüchtling m 1* бежанк|а/ -й pl 'flüchtende [ge'flohene] Frau / 17; Frau auf der Flucht бежешката и. бежешком adv 'rennend. ‘laufend бежов adj 'beige, 'beigefarben без präp 1. 'ohne 4; ~ съмнение 'ohne 'Zweifel, 'zweifellos; * време 'vor­ zeitig, zur 'unrechten Zeit; * да 'ohne zu; * друго 'sowieso; ~ малко fast; ~ оглед на 'ohne 'Rücksicht auf 4 2. Math weniger; четири ~ две е равно на две vier 'weniger zwei ist zwei O часът е два ~ четири минути es ist vier Mi'nuten vor zwei; той дойде в четири ~ малко er kam kurz vor vier; това е килограм ~ сто грама es 'fehlen 'hundert Gramm an 'einem 'Kilo безакцнз|ен, -ни adj ak'zisefrei безалкохолен, -ни adj alko'holfrei безапелационен, -ни adj Jur 'endgültig, unwiderruflich безббж|ен, -ни adj 1. Rel 'gottlos 2. übertr (безскрупулен) 'skrupellos 3. (безчестен) ge'wissenlos O ~ии ценй 'sündhafte 'Preise безбожник m, -ци pl 'Gottloser m 7* безболезнен adj 'schmerzlos; * o раж­ дане 'schmerzlose ['schmerzarme] Ge'burt/17 безбрачие n nur sg 'Ehelosigkeit/17 безбрежен, -ни adj 1. (без брегове) 'uferlos 2. (безкраен) 'grenzenlos безбрежност/nur sg un'endliehe'Weite /16 безброд|ен, -ни adj 1. (река) unpassier­ bar, unüberwindlich 2. (безкраен) un­ übersehbar, un'endlich безброIch, -йни adj 'zahllos, 'unzählig безброй adv un'zählbar

41 безверен, -ни adj L 'ungläubig 2. 'an­ dersgläubig безверие п nur sg 'Unglaube m 7 a безверни|к in, -ци pl 'Ungläubiger m 7+ безветрен adj 1. 'windstill 2. (място) 'windgeschützt безвкусен, -ни adj 1. nicht 'schmackhaft 2. übertr geschmacklos безвкусне n nur sg и. безвкусица/, -и pl Geschmacklosigkeit /17 безвластен, -ни adj 'machtlos безвластн|е n, -я pl Anar'chie f 16 a, 'Herrschaftslosigkeit /17 безвод|ен, -ни adj I. (без вода) 'wasser­ los 2, (с малко вода) 'wasserarm; * на местност 'trockene 'Gegend / 17 3. (несъдържащ вода) nicht 'wasser­ haltig безвбл|ен, -ни adj 'willenlos безвбли|е и, -я pl 'Willenlosigkeit f 17 безвред|ен, -ни adj 'unschädlich; umg 'harmlos безвъзвратен, -ни adj 1. unwieder­ bringlich 2. übertr unwiderruflich безвъздуш|ен, -ни adj 'luftleer; * но пространство 'luftleerer Raum m 2, 'Vakuum n 29 безвъзмезден, -ни adj unentgeltlich, 'ohne Bezahlung безглаголен, -ни adj Gramm 'verblos O ~ но изречение Nomi'nalsatz m 2 безглас ен, -ни adj 'wortlos, stumm O ~ на буква übertr 'eine Null /17; ~ на пушка Ge'wehr n 20 mit 'Schall­ dämpfer безграничен, -ни adj 'grenzenlos безграничност fnur sg 'Grenzenlosigkeit /17 безгрешен, -ни adj 1. 'fehlerlos 2. Rel frei von 'Sünden безгрижен, -ни adj Sorglos, Sorgenfrei, 'unbekümmert; ~ но детство Sorgen­ freie 'Kindheit /17; ä живот 'sorg­ loses 'Leben n 23; « смях 'unbeküm­ mertes 'Lachen n 23 безгрижие n nur sg 'Sorglosigkeit / 17 безгръбначен, -ни adj L 'wirbellos 2. als Subst ~ ни pl Riol 'Wirbellose pl

беззаконен

3. übertr (безхарактерен) 'ohne 'Rück­ grat; той е ж er hat kein 'Rückgrat бездар|ен, -ни adj 'unbegabt, talentlos бездарни Ik m, -ци pl 'Unbegabter m 7, Talentloser m 7 бездарност /nur sg 'Unbegabtheit/17, Ta'lentlosigkeit /17 безде|ен, -йни adj 'tatenlos, untätig, 'müßig, 'inaktiv бездействие л, -я pl 'Tatenlosigkeit /17, 'Inaktivität /17 бездействув|ам, -аш (-ax) uv nichts tun vt безделен, -ни adj 'untätig, 'müßig безделие n nur sg 'Müßiggang / 1*, 'Untätigkeit /17 безделни|к m, -ци pl 'Müßiggänger m 4, 'Nichtstuer m 4, 'Tagedieb m 1 безделнич а, -иш (-их) uv 'müßiggehen vi , 'faulenzen vi безделнически и. безделнишкн adj 'mü­ ßiggängerisch бездетен, -ни adj 'kinderlos бездет|ка/, -и pl volkst 'Kinderlose/19 бездйм|ен, -на adj'rauchlos; « пламък 'rauchloses 'Feuer n 23, « барут 'Sprengstoff m 1 бездЦа/ -и pl 'Abgrund m 2 auch übertr бездомен, -ни adj 'obdachlos бездомни Ik w, -ци pl 'Obdachloser m 7 + бездуш I ен, -ни adj 1.(безжйзнен) 'leb­ los 2. (безжалостен) 'herzlos, ge'fühllos бездушие n nur sg 'Herzlosigkeit / 17, Ge'Fühllosigkeit /17 бездъждов|ен, -ни adj 'regenlos бездънен, -ни adj 'bodenlos; übertr 'ab­ grundtief безжалостен, -ни adj 'mitleid(s)los, erbarmungslos, 'unbarmherzig безжизнен ^'leblos; ~ поглед'starrer Blick ml; ~ o лице 'unbewegliches Ge'sicht n 21 безжйч|ен, -ни adj 'drahtlos; ж теле­ граф 'drahtlose Telegra'fie /16 а беззавет|ен, -ни atZ/er'geben, 'aufrichtig беззакон|ен, -ни adj 'ungesetzlich, ge­ setzwidrig

беззаконие беззаконие и, -я pl 'Ungesetzlichkeit f 17, Gesetzwidrigkeit f 17 беззащитен, -ни adj 'schutzlos беззащитност f nur sg 'Schutzlosigkeit /17 беззвезд|ен, -ни adj 'sternlos беззвуч|ен, -ни adj 'lautlos O - на съгласна Ling 'stimmloser Konso'nant m 8 безземен, -ни и. безземлен adj 'landlos беззлоб|ен, -ни adj 'gutmütig беззъб adj 'zahnlos O ~ а критика 'unwirksame ['weiche] Kri'tik /17 безиде|ен, -йни adj i'deenlos безидейност/nur sg I'deenlosigkeit/17 безизходен, -ни adj 'ausweglos безизходност /nur sg 'Ausweglosigkeit /17 безймен, adj 'namenlos O ~ пръст 'Ringfinger m 4 безимен ен, -ни = безймен безимотен, -ни adj besitzlos безинтерес ен, -ни adj 'uninteressant безир w nur sg Chem 'Firnis m 1 a безйрен adj 'Firnis-; * а боя 'Ölfarbe /16 безистен ги, -и pl Pas'sage /16, 'Durch­ gang т 2 безкасов adj Fin 'bargeldlos; ~ о плащане 'bargeldloser 'Zahlungsver­ kehr т 1 безкласов adj 'klassenlos безкомпромисен, -ни adj kompro'mißlos безконечен, -ни adj 'endlos безконечност / nur sg Unendlichkeit /17 безконтрол ен, -ни adj 'unkontrolliert безконтролност /nur sg 'Unkontrolliertheit/17 безкористен, -ни adj 'uneigennützig, 'selbstlos безкорйстие n nur sg — безкористност безкорйстност/nur sg 'Uneigennützig­ keit/17, 'Selbstlosigkeit /17 безкбст|ен, -ни adj Biol 1. 'wirbellos; 'ohne 'Knochen 2. (риба Fisch) 'grä­ tenlos, 'ohne 'Gräten

42 безкрайност / nur sg 'Endlosigkeit /17; Unendlichkeit/17 auch Math безкра ен, -йни adj 'endlos; un'endlich auch Math безкрил adj 'flügellos безкритичен, -ни adj 1. (некритйчен) 'unkritisch 2. (без критика) kri'tiklos безкръвен, -ни adj 1. (малокръвен) 'blutarm 2. (без кръв, блед) 'blutleer; ~ ни устни 'blutleere 'Lippen/ \typl 3. (без кръвопролитие) 'unblutig; ~на победа 'unblutiger Sieg tn 1 4. übertr (безсъдържателен) 'marklos, fade безлйст|ен, -на adj 'blattlos, kahl безлихвен adj Fin 'zinslos безлйч|ен, -ни adj 'unpersönlich; « глагол Gramm 'unpersönliches Verb n 25*; * но изречение Gramm 'un­ persönlicher Satz m 2 безлюд ен, -ни adj 'menschenleer безлюдне n nur sg ~ безлюдност безлюдност / nur sg 'Menschenleere /16 безмаслен adj 'fettlos, 'ohne Fett безмес|ен, -ни adj 'fleischlos безмйлост|ен, -ни adj erbarmungslos, 'unbarmherzig безмйт|ен, -ни adj 'zollfrei безмоторен, -ни adj 'ohne 'Motor O ~ но летене 'Segelflug m 2; % самолет 'Segelflugzeug n 20 безмоторни|к т, -ци pl 'Segelflugzeug п 20 безмълвен, -ни adj stumm, 'schweig­ sam, 'schweigend, 'lautlos безмълвие n nur sg 'Schweigen n 23 безнадежден, -ни adj 'hoffnungslos безнадеждност/nur sg 'Hoffnungslosig­ keit/17 безнадзорен, -ни adj 'unbeaufsichtigt безнаказан adj 'ungestraft безначал|ен, -ни adj 'ohne 'Anfang безнравствен adj 'sittenlos, 'unmora­ lisch, 'unsittlich безнравственост/nur sg 'Sittenlosigkeit /17, 'Unsittlichkeit/17 безобйд|ен, -ни adj 'harmlos безоблачен, -ни adj 'wolkenlos

43

безобраз|ен, -ни adj Lit nicht "bildhaft, 'ausdruckslos безобраз ен, -ни adj 1. (вид) 'mißge­ staltet, 'häßlich 2, (качество) 'schleußlich 3. übertr 'unverschämt, 'schamlos безобрази|е и, -я pl 'Unverschämtheit /17, 'Frechheit f 17; това е цяло % ! das ist 'eine 'bodenlose 'Frechheit; върша ~ я 'Unverschämtheiten bege­ hen < 13b > безобразни] к т, -ци pl 'unverschämter Pa'tron m 1 ♦ безобразни |ца / -ци pl 'unverschämte Per'son/17 безобразннч а, -иш (-их) uv 1. (държа се нахално) sich 'unverschämt be'nehmen vr 2. (безчйнствувам) 'Ausschreitungen ver'üben безоглед|ен, -ни adj 'rücksichtslos, 'un­ verschämt безогледност f nur sg 'Unverschämtheit f 17, 'Rücksichtslosigkeit /17 безопас|ен, -ни adj 'ungefährlich; (ме­ роприятие 'Maßnahme) ge'fahrlos O ~ на игла 'Sicherheitsnadel /16 безопасност/nur sg 1. 'Sicherheit /17; обществена * 'Öffentliche'Sicherheit; в * съм in 'Sicherheit sein vi 2. (на акция 'einer Akti'on) Gefahrlosigkeit /17 0 ~ на труда 'Arbeitsschutz m 1 безоснователен, -ни adj 'grundlos, 'un­ begründet безотговорен, -ни adj 1. (неотговорен) nicht verantwortlich 2. 'unverantwort­ lich, verantwortungslos безотговорност/ nur sg 'Unverantwortlichkeit/17, Verantwortungslosigkeit /17 безотечествени|k m, -ци pl 'Heimatloser tn 7+; Pol 'Weltbürger m 4 безотчетен, -ни adj nicht 'abzurech­ nend, nicht abrechenbar безотчетност / nur sg 'Fehlen n 23 der ' Rechnungsführung безочие n nur sg 'Unverschämtheit/17, 'Frechheit / 17 безочлив adj 'unverschämt, frech

безпомощен

безочлйвост /nur sg 'Unverschämtheit /17, 'Frechheit/17 безпаметен, -ни adj 1. (без памет) 'ohne Erinnerungsvermögen 2. (без съзнание) be'wußtlos 3. übertr (безу­ мен) 'unsinnig, 'wahnsinnig безпарйч|ен, -ни adj Fin 'bargeldlos; ~ но плащане 'bargeldlose 'Zahlung /17 0 ä съм umg 'abgebrannt sein vi

безпаричие n nur sg 'Geldmangel m 1 безпартиен, -йни adj parteilos безпартййност / nur sg Parteilosigkeit /17 безпланов adj 'planlos безплатен, -ни adj 'kostenlos безплоден, -ни adj L 'unfruchtbar 2« (безрезултатен) 'fruchtlos безплодие п nur sg 1. 'Unfruchtbarkeit /17 2. (безуспешност) 'Fruchtlosigkeit /17 безпогрешен, -ни adj 1. 'fehlerlos 2. (за лице) unfehlbar; х удар 'sicherer Schlag т 2 безподобен, -ни adj unvergleichlich, 'beispiellos; ~ но нахалство 'eine 'Frechheit/17 ohnegleichen, 'eine 'bei­ spiellose 'Unverschämtheit /17; ~ на красота 'eine 'unvergleichliche 'Schön­ heit/17 безпокоен, -йни adj 'unruhig безпокойстви|е и, -я pl и. безпокойств|о я, -а pl 'Unruhe/16; извинявам се за х то entschuldigen Sie, daß ich Sie behellige безпоко|я, -йш (-йх) uv 1. be'unruhigen vt 2, (смущавам) 'stören w; извинявайте, че Ви ж ! entschuldigen Sie 'bitte die 'Störung! 3. (c йскане) behelligen (някого c jmdn. mit 3); x ce 1. sich be'unruhigen vr, 'unruhig 'wer­ den vi 2. (усещам страх) sich 'ängstigen vr безполезен, -ни adj 'unnütz, 'nutzlos безполов adj geschlechtslos; * o раз­ множаване 'ungeschlechtliche Ver'mehrung/ 17 безпомощен, -ни adj 'hilflos

безпомощност

безпомощност fnur sg 'Hilflosigkeit f 17 безпорядък -ци pl 'Unordnung/17, 'Durcheinander n 23; отстъпвам в ä Mil sich in 'ungeordnetem 'Rückzug be’Anden auch übertr безпорядъчен, -ни adj 'liederlich, 'unor­ dentlich безпороч|ен, -ни adj 'makellos безпочвен adj 1. (човек Mensch) 'haltlos 2. (твърдение Be'hauptung) 'grundlos, 'unhaltbar безпощаден, -ни adj 'unbarmherzig безпощадност / nur sg 'Unbarmherzigkeit/17 безправ ен, -ни adj 'rechtlos безправие n nur sg 'Rechtlosigkeit /17 безпределен, -ни adj 1. (без граници) 'grenzenlos auch übertr 2, (без край) 'endlos безпредметен, -ни adj 'gegenstandslos безпрекословен, -ни adj 1. 'wider­ spruchslos 2. (нетърпящ възражение) 'keinen 'Widerspruch 'duldend безпрепятствен adj 'ungehindert безпретенциоз|ен, -ни adj 'anspruchslos безпрецедентен, -на adj noch nicht 'da­ gewesen, 'beispiellos безпризорен, -ни adj verwahrlost; ~ но дете 'obdachloses [ver'wahrlostesj Kind n 23 безпример|ен, -ни adj 'beispiellos безпрннцип|ен, -ни adj prin'zipienlos безпрйнципностfnur sg Prinzipienlosig­ keit/17 безпристрастен, -ни adj 'unvoreinge­ nommen; 'unparteiisch auch Pol безпристрастие n, -я pl 1. 'Unvoreinge­ nommenheit /17 2. Pol 'Unparteilich­ keit /17 безпричинен, -ни adj 'grundlos безприют ен, -ни adj 'obdachlos безпътен, -ни adj 'haltlos безпътица/nur sg 'Ausweglosigkeit/17 O намирам се в * sich in 'einer 'ausweglosen 'Lage be'finden vr

безработен, -ни adj 'arbeitslos безработица /nur sg 'Arbeitslosigkeit /17

44

безрадостен, -ни adj 'freudlos безразборен, -ни adj 'wahllos безразборност / nur sg 'Wahllosigkeit /!7 безразличен, -ни adj 'gleichgültig; той е х спрямо [към] мене ich bin ihm 'gleichgültig; ~ но ми e es ist mir 'gleichgültig безразличие n nur 5g'Gleichgültigkeit /17 (спрямо, към gegen'über 3) безразсъден, -ни adj 'unvernünftig безразсъдност J nur sg 'Unvernunft/12 безред|ен, -ни adj 'ungeordnet безреди|е и, -я pl 'Unordnung / 17, Durchein'ander n 23 безредиц!a / -и pl 1. 'Unordnung /17, 'Wirrwarr m 1 * 2. nur pl Pol 'Unruhen /16/р/ безрезерв ен, -ни adj 'rückhaltlos безрезултатен, -ни adj ergebnislos безрбпот|ен, -ни adj 'demütig, er'geben, 'widerspruchslos безропотно adv 'ohne zu 'murren, 'de­ mütig, 'widerspruchslos безрък adj L (без ръка до лакътя или рамото) 'ohne 'Arme; ~ човек ein Mensch 'ohne 'Arme; той e er hat 'keine 'Arme 2. (без ръка до китката) 'ohne 'Hände; ~ човек ein Mensch 'ohne 'Hände; той e - er hat 'keine 'Hände безсйл|ен, -ни adj 'kraftlos O x съм да nicht im'stande sein zu; x гняв 'ohn­ mächtige Wut / 17 безсилие n nur sg 1. 'Kraftlosigkeit/17, 'Schwäche/162. übertr 'Ohnmacht /17 безсистем ен, -ни adj 'unsystematisch, sy'stemlos безскрупулен, -ни adj 'skrupellos безскрупулност / nur sg 'Skrupellosig­ keit/17 безслав|ен, -ни adj 'unrühmlich, 'rühm­ los безследно adv 'spurlos безслънчев adj 1. 'sonnenlos 2. (време, ден) 'trübe безсмислен adj 'sinnlos, 'unsinnig безсмислено adv 'sinnlos

45 безсмнсленост f nur sg 'Sinnlosigkeit /17 бсзсмйслиц а /, -и pl 'Unsinn f 1 безсмърт ен, -ни adj unsterblich безсмъртие п nur sg Unsterblichkeit/17 безснеж|ен, -ни adj Schneelos безсол|ен, -ни adj 1. 'ungesalzen, Salz­ los; яденето е ~ но am 'Essen fehlt Salz 2. (разказ, виц) Saft- und 'kraftlos безспир adv unaufhörlich безспирIен, -ни adj unaufhörlich безспор)ен, -ни adj unbestreitbar; (до­ казателства) unanfechtbar безсрам ен, -ни adj Schamlos безсрамие n nur sg 'Schamlosigkeit/' 17 безсрамни|к m, -ци pl Schamloser Kerl m 1, 'Schamloser m 7 + безсрамника /. -и pl Schamlose Per'son /17, 'Schamlose/19 безсроч ен, -ни adj 'unbefristet безстопанствен adj 'herrenlos безстрастен, -ни adj 'leidenschaftslos, 'gleichgültig безстрастие n nur sg 'Leidenschafts­ losigkeit / 17, 'Gleichgültigkeit / 17 безстрашен, -ни adj 'furchtlos, 'un­ erschrocken безстрашно n nur sg 'Furchtlosigkeit f 17, 'Unerschrockenheit / 17 безсъвестен, -ни adj 1. verantwortungs­ los, nicht ge'wissenhaft 2. (неморален) ge'wissen los безсъдържател|ен, -ни adj 'inhaltslos безсъдържателност / nur sg 'Inhalts­ losigkeit /17 безсъзнание n nur sg Bewußtlosigkeit /17, 'Ohnmacht/17; изпадам в ~ in 'Ohnmacht 'fallen vi ; лежа в ~ 'ohnmächtig 'daliegen vi < 313,/hb > безсъзнател ен, -ни adj 1. (неволен) 'unbewußt, 'unwillkürlich 2. nicht be'wußt безсъзнателност /nur sg 'Unbewußtheit /17 безсълз|ен, -ни adj 'tränenlos безсъмнено adv 'zweifellos, 'unzweifel­ haft безсън|ен, -ни adj Schlaflos

безцелен безсъние n nur sg и. безсъница / nur sg 'Schlaflosigkeit /17 безсърдечен, -ни adj 'herzlos безсърдечие n nur sg и. безсърдечност /nur sg 'Herzlosigkeit / 17 безсъюз|ен, -ни adj Gramm konjunk'tionslos безтегловностfnursg 'Schwerelosigkeit /17; състояние на * 'Zustand m 2 der 'Schwerelosigkeit безукорен, -ни adj 1. 'untadelig, 'tadel­ los 2. (име) 'makellos безукорност /nur sg 'Makellosigkeit /17 безум|ен, -ни adj 1. 'wahnsinnig 2. (по­ стъпка) 'wahnwitzig; % поглед 'irrer Blick m 1 безум|ец m, -ци pl 'Wahnsinniger m j+, 'Wahnwitziger mV безуми|е д, -я pl и. безумств|о -a pl 'Wahnsinn т 1; übertr 'Wahnwitz т 1 а безупречен, -ни adj 1. (без недоста­ тъци) ' fehlerlos 2. (надежден) 'zuver­ lässig 3* (име) 'makellos безупречност / nur sg !♦ (без недоста­ тъци) 'Fehlerlosigkeit /“ 17/sg 2. (на­ деждност) 'Zuverlässigkeit /17/sg безусловен, -ни adj bedingungslos; х рефлекс 'unbedingter Re'flex m 1 безусловно adv bedingungslos, 'unbe­ dingt безуспешен, -ни adj erfolglos безуспешност / nur sg Erfolglosigkeit /17 безутешен, -ни adj 'untröstlich, 'trost­ los безух adj 'ohne 'Ohren; той е - er hat 'keine 'Ohren безучаст|ен, -ни adj 'teilnahmslos (към gegen'über 3) безформен adj formlos безхарактерен, -ни adj charakterlos безхарактерност / nur sg Charakter­ losigkeit /17 безхлеб|ен, -ни adj 'brotlos безцветен, -ни adj farblos безцветност / nur sg 'Farblosigkeit / 17 безцел|ен, -ни adj 1. 'ziellos 2. (без­ резултатен) 'zwecklos

безцен

безцен adj = безценен безцен|ен, -ни adj 1. 'kostbar; ä камък 'Edelstein т 1 2. (неоценим) 'unschätz­ bar безценица f nur sg\ на * 'spottbillig безцеремон|ен, -ни adj 'unverfroren, 'rücksichtslos безчест|ен, -ни adj 1. (човек) 'ehrlos 2. (постъпка) 'unehrenhaft безчестите n, -я pl 'Schande f 16 безчестност/nur sg 'Unehrlichkeit/17, 'Unehrenhaftigkeit f 17 безчест|я, -йш (-йх) uv ent'ehren vt < b >, 'schänden vt безчет adv 'unzählig 'viele безчет|ен, -ни adj 'unzählig viel, un­ endlich viel безчйнств1о n, -a pl 'Untat f 17, Gewalttätigkeit/ 17; 'Ausschreitung / 17 meist pl; върша ~ a 'Untaten ['Ausschreitungen] be'gehen < b >, Ge­ walttätigkeiten ver'üben безчйнствув|ам, -аш (-ах) uv 'Untaten be'gehen < 13b>, Gewalttätigkeiten ver'üben безчнслен adj 'zahllos безчовечен, -ни adj 'unmenschlich безчовечие n nur sg и. безчовечност f nur sg 'Unmenschlichkeit /17 безчувствен adj 1. (в несвяст) bewußt­ los 2. (без чувство) gefühllos auch übertr; 'unempfindlich (към 'gegen 4) безчувственост f nur sg 1. (несвяст) Bewußtlosigkeit /17 2. Gefühllosig­ keit / 17 auch übertr; 'Unempfindlich­ keit /17 (към 'gegen 4) безшум ен, -ни adj 'lautlos гбе1й (-ят) т, -йове pl Bei m 6, Bey m 6 türkischer Würdenträger O живее като x umg er lebt wie ein Fürst 2бей - брей бейскн adj des Beys; ~ чифлик 'Land­ gut n 22 des Beys бекас m, -и pl Zool 'Schnepfe /16 бекон m nur sg 'Rauchfleisch n 20, Bacon m 1 ['beikon] бекяр m, -и pl volkst 'Junggeselle m 1 бекяр! ин -и pl = бекяр

46

бекярски adj volkst 'Junggesellenбеладона / nur sg Bot 'Tollkirsche /16, Bella'donna / undekl белги ец w, -йци pl 'Belgier m 4 белгийски adj 'belgisch Белгия /'Belgien n 23 беле|г го, -зи pl 1. Mal n 20; (от рана) 'Narbe / 16 2. (знак) 'Zeichen n 23 3. (признак) 'Kennzeichen, 'Merkmal; отличителен ä Unterscheidungs­ merkmal; особени ~ зи Jur besondere 'Kennzeichen pl бележ|а, -иш (белязах) uv 1. mar'kieren vt < d > 2. (отбелязвам) ver'merken vt , no'tieren vt 3. (казвам) be'merken vt < b >; « успехи Erfolge ver'zeichnen бележит adj 1. (прочут) be'rühmt, be'kannt 2. (забележйтелен) bemer­ kenswert бележка /, -и pl 1. 'Zettel m 4; служебна s 'amtliche Be'scheinigung/17; касова ä 'Kassenzettel 2. (пояснение) 'Anmer­ kung / 17, 'Fußnote / 16 3. (записка) No'tiz/17; водя си * и 'mitschreiben vt , sich 'Nachschriften 'anferti­ gen < a >; вадя си * и 'Auszüge 'ma­ chen 4. (изказване) Be'merkung / 17; критични ~ и 'kritische Bemerkungen/ 17/pZ 5. (учебна оценка) Zen'sur/17 O вземам си « es sich [3]'merken; правя % на някого jmdn. 'tadeln бележни|к m, -ци pl No'tizbuch n 22, No'tizblock m 2 белезици nur pl 'Handschellen / 16/pZ белезникав adj 'weißlich белезници nur pl — белезици белетрист m, -и pl Belle'trist m 8 белетристичен, -ни adj belletristisch, 'schöngeistig; ~ на литература 'schön­ geistige Literatur /17 белетристнчески = белетристичен белетристика / nur sg Belletristik / 17 бел|ея, -ееш (-ях) uv 1. (ставам бял) weiß Werden vi 2. (белея ce) weiß 'leuchten vi , weiß 'schim­ mern vi ; ~ ce weiß 'leuchten, weiß 'schimmern

АП белйл[ен, -ни adj Weiß-, Bleich-; * на вар 'Chlorkalk т 1 белина /nur sg 'Bleichmittel п 23 белина / nur sg = белота белк!а/. -и pl = бялка белобрад adj 'weißbärtig белов а / -й pl 'Reinschrift /17; х хартия 'gutes 'Schreibpapier п 20 беловлас adj 'weißhaarig белогварде!ец w, -йци pl Pol 'Weißgar­ dist m 8 белогвардейски adj Pol 'weißgardistisch белоглав adj 'weißhaarig ö ~ орел Zool 'Gänsegeier m 4 белодрешков ец m, -ци pl 'Bauer m 8 in 'weißer 'Volkstracht aus Nord'westbulgarien белодроб ен, -ни adj 'Lungenбелозем m nur sg 'heller 'Boden m 5 белокаменен, -ни adj aus 'weißen 'Steinen белокож adj 'weißhäutig; (в книги за индианци in Indi'anerbüchern) 'Bleichgesicht n 21 белокор adj 'weißrindig белокос adj 'weißhaarig белолйк adj 'blaßgesichtig 1беломбр1ец m, -ци pl 'Anwohner m 4 des Ä'gäischen 'Meeres 2беломорец m nur sg Meteor 'Südwind m 1, aus der 'Richtung des Ä'gäischen Meeres 'wehender Wind Беломорие n Ge'biet n 20 am Ä'gäischen Meer беломорски adjam Ä'gäischen Meer; ~ град Stadt /14 am Ä'gäischen Meer; * острови ä'gäische 'Inseln / \ 6/pl белоперка/ -и 1. (риба) 'Weißflossiger m 7’; риба x Fisch m 1 mit 'weißen 'Flossen 2. (птица) 'Weißgefiederter m 7*; птица x 'Vogel m 5 mit 'weißen 'Federn белорус|нн m, -и pl 'Belorusse m 7 белоруски adj 'belorussisch белбсв|ам, -аш (-ax) uv; белос|ам, -аш (-ах) V1. (стена) 'kalken vt, 'tünchen vt, 'weißen vt 2. (лице) umg 'pudern vt белоснеж|ен, -ни adj 'schneeweiß

бера белот m nur sg Kart Belote [./lot] белота j nur sg Weiß n 20 белтъ1к m, -ци pl 'Eiweiß n 20 auch Biol, Chem белтъчен, -ни adj Eiweißбельб n nur sg 'Wäsche / 16; мъжко 'Herrenunterwäsche; дамско ~ 'Da­ menunterwäsche; спално ~ 'Bettwä­ sche беля, -иш (-йх) uv 1. (пране) 'bleichen vt 2. (лице) 'pudern vt 3. (лющя) 'schälen v/, 'abschälen vt ; x картофи Kar'loffeln 'schälen; x кората на дървото die 'Rinde des Baums 'ab­ schälen бел]я /, -й pl 1. 'Mißgeschick n 20, 'Unglück n 20 2. (неприятност) 'Unan­ nehmlichkeit/ 17 3. (глупост) 'Dumm­ heit / 17; направил e x er hat eine 'Dummheit ge'macht O вкарвам ня­ кого в x jmdn. in etw. hin'etnziehen ; търся сй ~ ята in sein 'Unglück 'rennen vi ; за x zum 'Unglück белязан adj ge'zeichnet; ~ и атоми mar'kierte A'tome белянка/ беленки pl volkst 'Bleiche/16 бемол т nur sg Mus Erniedrigungszei­ chen B Zeichen b бенгалски adj ben'galisch; Бенгалски залив Golf m 1 von Ben'galen; * огън 'Sternchenfeuer n 23, 'Wunder­ kerze /16 беневреци nur pl dial volkst 'Trachten­ hose /16 бензин m nur sg Ben'zin n 20; чист * 'Waschbenzin бензйнен и. бензинов adj Ben'zinбензиностанци|я / -и pl и. бензостанци|я / -и pl 'Tankstelle /16 бензол m nur sg Chem Ben'zol n 20* бенк|а / -и pl 'Leberfleck m 1 бент (-ът) m, -ове pl 1. (стена) 'Stau­ mauer / 16, 'Staudamm m 2 2. (дига) Deich m 1, Damm 3. (езеро) 'Stausee m 10, 'Staubecken n 23 6epla, -еш (брах) uv L 'pflücken vt\ 'ernten vf; x череши [ябълки] 'Kir-

берач

sehen ['Äpfel] 'pflücken; x плодове Obst 'ernten 2. 'lesen vt ; » грозде [картофи] Wein [Kar'toffeln] 'lesen; « сили Kraft 'sammeln 3. (ра­ на 'Wunde) 'eitern vi O « душа volkst in den 'letzten 'Zügen 'liegen vi ; x страх utng Angst 'ausstehen < a >; ж студ 'jäm­ merlich 'frieren vi < 32/hb >; x ядове sich her'umärgern vr < a >; не ~ й грижа umg du brauchst dir 'keine 'Sor­ gen zu 'machen берач m, -и pl 'Pflücker m 4 бербер m, -и pl u. бербер ин m, -и pl veralt Bar'bier m 1 берекет m nur sg volkst 'gute 'Ernte /16; на ~ e es wird 'eine 'gute 'Ernte берекет |ен, -ни adj volkst ertragreich беритба f nur sg 1. 'Ernte/16 2. (време за ~)'Erntezeit /17 Берлин т Ber'lin п 23 бесед|а/, -и pl 1. (разговор) Ge'spräch п 20, Unterhaltung /17 2. (сказка) 'Vortrag т 2 беседи|ам, -аш (-ах) uv sich unter'halten vr , ein Ge'spräch 'führen беседк|а /, -и pl 'Gartenhäuschen n 23, Laube /16; 'Pavillon m 6 бесен, бясна, бясно, бесни adj 1. Med 'tollwütig 2. übertr toll; ~ от гняв toll vor Wut 3. 'wahnwitzig; бясна полити­ ка на война 'wahnwitzige 'Kriegspo­ litik/17 беейлк |а /, -и pl 'Galgen m 4 беснея, -ееш (-ях) uv 1. 'wüten vi , 'toben v/ < hb > 2. (лудувам) her'umtollen vi беся, -иш (-йх) uv 'hängen vt, er'hängen vt , 'aufhängen vt O той коли, той ~ и umg er ist 'unum­ schränkter 'Herrscher; x ce sich 'auf­ hängen vr, sich er'hängen vr бетон m nur sg Beton m 6 бетонджййски adj Be'tonarbeiter-, Beto'niererбетонджй|я m, -и pl Be'tonarbeiter m 4, Beto'nierer m 4 бетон|ен, -ни adj Be'ton-

48 бетонйр|ам, -аш (-ax) uv, v beto'nieren vt

бетониран adj beto'niert бетонобъркачка /, -и pl Betonmisch­ maschine / 16, Betonmischer m 4 бетонов adj = бетонен би Partikel 1. ако ~ да wenn; да не * да ob nicht; да не ~ да ни види някой? ob uns auch 'niemand sieht? 2. vielleicht; да не да търсиш мене? suchst du vielleicht mich?; ако ще ~ wenn auch; може ~ vielleicht биатлон m nur sg Sport 'Biathlon n биберон m, -и pl 'Sauger m 4, 'Schnuller m4 библейски adj 'biblisch библиограф m, -и pl Biblio'graph m 8 библиографии |ен, -ни adj biblio'graphisch библиография f, -и pl Bibliographie /16 а библиографски adj bibliographisch библиотек|а/, -и pl 1. Bibliothek / 17, Büche'rei / 17 2. (шкаф) 'Bücher­ schrank m 2 библиотекар (-ят) m, -и pl Bibliothe'kar m 1* библиотекарски adj Bibliothe'karsбиблиотеч |ен, -ни adj Biblio theksбиблиофйл m, -и pl Bibliophile m 7, 'Bücherfreund m 1 бйбли |я /, -и pl Rel 'Bibel / 16 бива|к m, -ци pl 'Biwak n 20, 'Feldlager n 20; на x zum 'Lagern бйв|ам, -аш (-ах) uv 1. sein vi < В >; zu sein 'pflegen; geschehen vi < 19b/sn> ; както често ~ a wie es oft geschieht 2. ~ a unpers 'dürfen vt >; не ~ a! das darf nicht sein!, das geht nicht! нещо го * а за нещо etw. taugt zu etw. 5; не ме ~ a ich 'fühle mich nicht wohl; ~ а го er ist in 'Ordnung бйвол m, -и pl 'Büffel m 4, 'Wasserbüffel бнволар (-ят) m, -и pl 'Büffelhirt m 8 биволарк а / -и pl 'Büffelhirtin / 18 бйволиц|а /, -и pl 'Büffelkuh / 14 бйволск|и adj 'Büffel- O ~ o търпение 'Engelsgeduld f 17, 'große 'Ausdauer /16

49 бивш и. бивши adj 'ehemalig бйгор т nur pl 'Kalkstein т 1 бидейки Adverbialpartizip von съм бидон т, -и pl Ka'nister т 4 бидох Aorist von съм бйен|е /, -ия pl 1. 'Schlagen п 23; х по ръцете'Schlagen auf die'Hände; x на сърцето 'Schlagen des 'Herzens, 'Herz­ schlag m 2; x на пулса'Pulsschlag; x на камбана 'Glockenschlag, 'Glocken­ läuten n 23; x на звънец'Klingeln n 23, 'Läuten 2. (стреляне) 'Schießen m 23; x на дивеч 'Abschießen des Wilds бижу n, -та pl Ju'wel n 25*, 'Kleinod n 31 бижутер m, -и pl Juwe'lier m 1 бижутери,еи, -йни adj Juwe'lierбижутерия/ nur sg Bijoule'rie [bi3U..] /16 a, 'Schmuckwaren /16/pl бизнес m, -и pl Ge'schäft n 20 бизон tn, -и pl 'Bison m 6; европейски * 'Wisent m 1 бик (-ът) m, -ове od бици pl Stier m 1, 'Bulle tn 5; борба c ~ ове 'Stierkampf m2 бикобор|ец m, -ци pl 'Stierkämpfer tn 4 бикоборствIo л, -a pl 'Stierkampf m 2 бил Partizip zu съм O било що било od какаото било било umg was vor'bei ist, ist vor'bei; разправям било и не било er'zählen vt , was 'einem ge'rade 'einfällt билет m, -и pl 1. (театър, кино) 'Ein­ trittskarte / 16; (железница) 'Fahr­ karte; (трамвай) 'Fahrschein tn 1; самолетен ~ 'Flugticket n 2. (доку­ мент) партиен ~ Par'teibuch n 22, Parteidokument n 20; уволнйтелен ~ Entlassungsschein; ловен ~ 'Jagd­ schein; лотариен * Lotte'rielos n 20 билет|ен, -ни adj 1. (театър, кино) 'Ein­ trittskarten- 2. (трамвай) 'Fahrschein3. (железница) 'Fahrkarten-; ~ на ка­ са 'Kasse/16, 'Fahrkarten- ['Eintritts­ karten-] Schalter m 4 билион m, -и pl Billi'on /17 бйлк|а /, -и pl 'Heilkraut n 22, Kraut билкар (-ят) -и pl 1. (събирач) 'Heil4 Wtb. Bulg-Dt.

бис

kräulersammler tn 4 2. (продавач) 'Heilkräuterverkäufer m 4 бнлкарски adj 'Kräuter-, 'Heilkräuterбйло n, била pl 1. (планина) Kamm m 2 2» (къща) First m 1, 'Dachfirst било Konj: ~ ... * ob ... ob, sei es ... 'oder; ~ мъж, ~ жена ob Mann, ob Frau, sei es Mann'oder Frau; ~ ...или ob ... 'oder; * със пари или без пари ob mit Geld 'oder 'ohne Geld билярд tn nur sg L Billard ['biljart] n 20* 2. (маса) 'Billardtisch m 1 билярд ен, -ни adj 'Billardбинлн к m, -ци pl volkst veralt 'Korbfla­ sche /16 бинок|ъл m, -ли pl 'Fernglas n 22, The’aterglas бинт (-ът) m, -ове pl Med 'Binde / 16 бинтов|ам, -аш (-ах) uv, v verbinden vt ; mit 'einer 'Binde um'wickeln vt биографичен, -ни adj biographisch биографи |я/, -и pl 1. Biogra'phie/16 a, 2. (като прибавка към молби и под.) 'Lebenslauf т 2 бноло|г w, -зи pl Bio'loge т 7 биологичен, -ни adj biologisch биология / nur sg Biolo'gie /16 а биоложки adj = биологичен биохимй|к т, -ци pl Bio'chemiker т 4 биохимичен, -ни adj bio'chemisch биохимия / nur sg Bio'chemie /16 а бйр|а/, -и pl Bier п 20; светла х 'helles Bier; черна х 'dunkles Bier бирарн|я / -и pl 'Bierlokal п 20*, 'Bier­ stube /16 бирен adj Bier-; ~ а фабрика Braue'rei /17; ~ а мая 'Bierhefe /16 Бирма / 'Burma n 23 бирман]ец m, -ци pl Bur'mese m 7 бнрмански adj bur'mesisch бйрни|к m, -ци pl 'Steuereinnehmer m 4 бйрническ|и adj 'Steuer-; ~o удостоверение 'Steuerbescheinigung /17 бйрнишки adj = бйрнически бис Interj da 'capo O на ~ zur Wie­ derholung; излизам на ~ zu 'einer

бисер

'Zugabe auf die 'Bühne 'kommen vi ; изкарвам на * zu 'einer 'Zugabe auf die 'Bühne 'rufen vt

бисер w, -и pl 'Perle f 16 бисер ен, -ни adj 1. 'Perlen-; ~ на мида 'Perlmuschel /16 2* (цвят) 'perlgrau бисквит w, -и pl Keks m 1 бисквитен adj Keks-; Ge'bäck-; *a кутия Ge'backdose /16; ~a торта Torte /16 aus Keks, 'Kekstorte бисмут m nur sg Chem 'Wismut n 20 бистрот|а/ -й pl 'Klarheit/17 бистра, -иш (-йх) uv 'klären vt O x политика iron politisieren vi бйст|ър, -ри adj klar, rein O x ум 'scharfer Ver'stand m 1 бит (-ът) m nur sg 'Lebensweise /16 бит adj ge'schlagen O ~ o мляко 'Ma­ germilch /12; - o сирене 'Mager­ milchkäse m 4 бити е n, -я pl Sein n 23 auch Phil, 'Dasein бйтк|а /, -и pl Schlacht / 17 битов adj 'Lebens-; ~и условия 'Le­ bensbedingungen / 17/pZ; ~o разло­ жение moralischer Ver'fall ml; ~и услуги kommu'nale 'Dienstleistungen / 17/p/ O ~ а пиеса 'Volksstück n 20; - разказ'Genreerzählung/17 бйтпазар m, -и pl 'Trödelmarkt m 2 бифте|к m, -ци pl Beefsteak n 24 ['bi:fste:k] бич (-ът) m, -ове pl Peitsche /16; übertr 'Geißel /16 бйч|а, -иш (-йх) uv volkst (дъски) 'sägen; (греди) 'schneiden бичкй|я /, -и pl volkst 'Spannsäge /16 бичув|ам, -аш (-ax) uv 'geißeln vt бй|я, -еш (-x) uv 1. 'schlagen vt, vi < 4/hb >; x кучето den Hund 'schla­ gen; x противника den 'Gegner 'schlagen; сърцето [часовникът] ~e das Herz [die Uhr] schlägt 2. (стрелям) 'schießen vt < 32 > (по нещо auf 4); x заек 'einen 'Hasen 'schießen; (обстрелвам) be'schießen vt (по нещо etw.) 3. 'läuten vt, vi; x

50 камбаната die 'Glocke 'läuten; звънецът ~e die 'Glocke 'läutet, es 'klingelt 4. 'gehen vi < 13/sn > (на in 4); ~ е на зелено es geht ins 'Grünliche O x на някъде auf etw. hin'auswollen vi ; % на [в] очи es springt in die 'Augen; x си шега c някого umg mit jmdm. 'seinen Scherz 'treiben ; - е на чувства umg sich an die Ge'fühle 'wenden vr ; x път umg 'einen 'langen Weg 'hinter sich 'bringen < 24 >; x си главата [ума] sich den Kopf zer'brechen; * й желязото, докато е горещо vr < 16 > man muß das 'Eisen 'schmieden, so'lange es heiß ist; x ce 1. sich 'schlagen vr 2* (боря ce) 'kämpfen vi (за um 4, für 4) O x се в гърдите sich 'brüsten vr благ adj L sanft, mild 2. volkst süß; O блага ракия 'süßer Schnaps m 2 wird nach Volksbrauch am Tage nach der Hochzeit getrunken благо n, блага pl 1. (добро) Wohl n 20, Heil n 20 2. (предмет) Gut n 22 благовер|ен, -ни adj Rel 'rechtgläubig; ~ ният ми съпруг, * ната ми съпру­ га umg 'meine 'bessere 'Hälfte / 16, 'meine ge'treue 'Ehehälfte благовйд|ен, -ни adj 'ansehnlich, 'ange­ nehm; x отказ'eine'höfliche'Absage /16; x предлог ein 'höflicher 'Vor­ wand m 2 благоволение n, -я pl 'Wohlwollen n 23 благоволявам, -аш (-ax) uv; благовол|я, -йш (-йх) v ge'ruhen vi ; (имам добрината) so gut sein < В > (да zu) благовъзпйтан adj 'wohlerzogen благовъзпйтаност / nur sg 'Wohlerzo­ genheit /17 благоговение n nur sg 'Andacht / 17, 'Ehrfurcht /14 благоговея, -ееш (-ях) uv 'Ehrfurcht emp'finden (пред gegen'über 3) благодарен, -ни adj 'dankbar благодарение n\ * на dank 3 благодарност/ -и pl 'Dankbarkeit /17

51 О поднасям ~ и den Dank über'brin-

gen < 24 b >; изказвам ~ Dank 'sa­ gen (някому jmdm.) благодарствен adj Dank-; ~ адрес 'Dankschreiben n 23 благодар|я, -йш (-йх) uv 'danken vt; x ! 'danke!; много x ! 'danke sehr!, 'vielen Dank!; x ce 'dankbar sein vi , froh sein благодат f nur sg 'Wohltat f 17, 'Segen m4 благодат!ен, -ни adj 'wohltuend благоденствие n nur sg 'Wohlstand m 2 благоденствув|ам, -аш (-ax) uv in 'Wohlstand 'leben vi благодетел (-ят) nt, -и pl 'Wohltäter m 4 благодетел|ен, -ни adj 'wohltätig благодеяниle n, -я pl 'Wohltat /17 благодуш ен, -ни adj 'sanftmütig; ~ на усмивка 'sanftes 'Lächeln n 23 благодушие n nur sg 'Sanftmut / 17 благожелателен, -ни adj 'wohlgesinnt, ge'wogen благожелателство n nur sg 'Wohlwollen n 23; Gunst / 17 благозвучен, -ни adj 'wohlklingend, 'wohltönend благозвучие n nur sgu. благозвучност / nur sg 'Wohlklang m 2 благонадежден, -ни adj 'zuverlässig благонадеждност / nur sg 'Zuverlässig­ keit /17 благонрав|ен, -ни adj 'sanftmütig благопожелав|ам, -am (-ах) uv; благопожела|я, -еш (-х) v 'wünschen vt благопожелани!е п, -я pl 'Glückwunsch m2 благополучен, -ни adj 'glücklich, er­ folgreich благополучие n nur sg 1. (щастие) Glück n 20 2. (благоденствие) 'Wohl­ leben n 23, 'Wohlstand m 2 благопрнлйч|ен, -ни adj 'anständig благоприличие п nur sg 'Anstand nt 1 благоприятен, -ни adj 'günstig благоприятствув|ам, -аш (-ах) uv, v 1. be'günstigen vt 2. 'günstig sein vi

благотворителен

благоразполаг|ам, -аш (-ax) uv; благоразполож|а, -иш (-их) v 'einneh­ men < 16 a > (някого към jmdn. für 4) благоразположен adj 'wohlgesinnt (към някого jmdm.) благоразположение п nur sg 'Wohlwol­ len п 23; спечелвам ~ то на някого jmds. Gunst ge'winnen [ег'werben< 16 b>] благоразумен, -ни adj ver'nünftig, klug благоразумие n nur sg Ver'nunft / 14, 'Klugheit/17 благороден, -ни adj 1. (произход) 'ad­ lig 2. (характер) 'edel; *- ни газове 'Edelgase п 2typl; ъ камък 'Edelstein т 1; ~ ни метали 'Edelmetalle п 20/р! благороди|е п, -я pl veralt: ваше х! 'Euer 'Hochwohlgeboren! благородниIк т, -ци pl 'Adliger т 7, 'Edelmann т 3 благородннчески adj 'adlig благородство п nur sg 1. (произход) 'Adel т 4 2. (характер) 'Edelmut т 1 благосклонен, -ни adj 1. ge'neigt, ge­ 'wogen (към някого jmdm.) 2. 'wohl­ wollend; ~ на крйтика 'wohlwollende Kri'tik /17 благосклонност / nur sg 'Wohlwollen n 23, Gunst m 17, Ge'wogenheit / 17 (към gegen'über 3) благославям, -яш (-ях) uv; благо­ слов |я, -йш (-йх) у 'segnen vt благословен adj ge'segnet благословя^ благославям благословия / -и pl 1. (пожелание) 'Segensspruch т 2, 'Segenswunsch т 2, 'Segen т 4 2. (благодат) 'Segen auch Rel; О давам ~ ята си за нещо 'seinen 'Segen zu etw. 'geben < 15 > благост fnursg 'Milde /16,'Sanftheit /17 благосъстояние n nur sg 'Wohlstand m 1 благотвор ен, -ни adj 'günstig, 'wohl­ tuend благотворителен, -ни adj 'wohltätig, 'Wohltätigkeits-; x концерт 'Wohltä­ tigkeitskonzert n 20; * но дружество 'Wohltätigkeitsverein m 1

благотворителност

благотворителност f nur sg 'Wohltätig­ keit/ 17 благоустроен adj 'wohlgeordnet, be'quem [gut] 'eingerichtet; - град 'baulich vollendete Stadt f 14; ~o жилище komfortable 'Wohnung /17 благоустрбйвам = благоустроявам благоустройство л nur sg 1. 'bestmögli­ che Gestaltung/17 2. (град) 'bauliche Gestaltung 3. (дом, квартира) 'Innen­ ausstattung/ 17 благоустроявам, -аш (-ax) uv; благоустрой, -йш (”йх) v 1. gut gestalten vt 2. (квартира) gut 'einrichten vt 3, (град) 'baulich gestalten благоухание n, -я pl 'Wohlgeruch m 2, Duft m 2 благоухая, -еш (-ях) uv 'duften vi (на nach 3) благочестив adj 'gläubig, 'gottesfürch­ tig, fromm блаж|а, -иш (-йх) uv Rel die 'Fasten 'brechen блаж|ен, -ни adj 1. 'fettig, fett; ~ на боя 'Ölfarbe f 16 2. Rel in der 'Fastenzeit nicht ertaubt 3. als Subst ~ но 'Essen n 23 mit Fleisch und Fett блажен adj Selig блаженств|о л, -a pl 'Seligkeit /17 блаженствув|ам, -аш (-ах) uv Selig sein vi блазеа