The First Variant Version: A Critical Edition 0859912116

240 69 32MB

English Pages [334] Year 1988

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

The First Variant Version: A Critical Edition
 0859912116

Table of contents :
001
IMG_20221212_0001
IMG_20221212_0002
IMG_20221212_0003
IMG_20221212_0004
IMG_20221212_0005
IMG_20221212_0006
IMG_20221212_0007
IMG_20221212_0008
IMG_20221212_0009
IMG_20221212_0010
IMG_20221212_0011
IMG_20221212_0012
IMG_20221212_0013
IMG_20221212_0014
IMG_20221212_0015
IMG_20221212_0016
IMG_20221212_0017
IMG_20221212_0018
IMG_20221212_0019
IMG_20221212_0020
IMG_20221212_0021
IMG_20221212_0022
IMG_20221212_0023
IMG_20221212_0024
IMG_20221212_0025
IMG_20221212_0026
002
IMG_20221214_0001
IMG_20221214_0002
IMG_20221214_0003
IMG_20221214_0004
IMG_20221214_0005
IMG_20221214_0006
IMG_20221214_0007
IMG_20221214_0008
IMG_20221214_0009
IMG_20221214_0010
IMG_20221214_0011
IMG_20221214_0012
IMG_20221214_0013
IMG_20221214_0014
IMG_20221214_0015
IMG_20221214_0016
IMG_20221214_0017
IMG_20221214_0018
IMG_20221214_0019
IMG_20221214_0020
IMG_20221214_0021
IMG_20221214_0022
IMG_20221214_0023
IMG_20221214_0024
IMG_20221214_0025
IMG_20221214_0026
IMG_20221214_0027
IMG_20221214_0028
IMG_20221214_0029
IMG_20221214_0030
IMG_20221214_0031
IMG_20221214_0032
003
IMG_20221215_0001
IMG_20221215_0002
IMG_20221215_0003
IMG_20221215_0004
IMG_20221215_0005
IMG_20221215_0006
IMG_20221215_0007
IMG_20221215_0008
IMG_20221215_0009
IMG_20221215_0010
IMG_20221215_0011
IMG_20221215_0012
IMG_20221215_0013
IMG_20221215_0014
IMG_20221215_0015
IMG_20221215_0016
IMG_20221215_0017
IMG_20221215_0018
IMG_20221215_0019
IMG_20221215_0020
IMG_20221215_0021
IMG_20221215_0022
IMG_20221215_0023
IMG_20221215_0024
IMG_20221215_0025
IMG_20221215_0026
IMG_20221215_0027
IMG_20221215_0028
IMG_20221215_0029
IMG_20221215_0030
004
IMG_20221216_0001
IMG_20221216_0002
IMG_20221216_0003
IMG_20221216_0004
IMG_20221216_0005
IMG_20221216_0006
IMG_20221216_0007
IMG_20221216_0008
IMG_20221216_0009
IMG_20221216_0010
IMG_20221216_0011
IMG_20221216_0012
IMG_20221216_0013
IMG_20221216_0014
IMG_20221216_0015
IMG_20221216_0016
IMG_20221216_0017
IMG_20221216_0018
IMG_20221216_0019
IMG_20221216_0020
IMG_20221216_0021
IMG_20221216_0022
IMG_20221216_0023
IMG_20221216_0024
IMG_20221216_0025
IMG_20221216_0026
IMG_20221216_0027
IMG_20221216_0028
IMG_20221216_0029
IMG_20221216_0030
005
IMG_20221220_0001
IMG_20221220_0002
IMG_20221220_0003
IMG_20221220_0004
IMG_20221220_0005
IMG_20221220_0006
IMG_20221220_0007
IMG_20221220_0008
IMG_20221220_0009
IMG_20221220_0010
IMG_20221220_0011
IMG_20221220_0012
IMG_20221220_0013
IMG_20221220_0014
IMG_20221220_0015
IMG_20221220_0016
IMG_20221220_0017
IMG_20221220_0018
IMG_20221220_0019
IMG_20221220_0020
IMG_20221220_0021
IMG_20221220_0022
IMG_20221220_0023
IMG_20221220_0024
IMG_20221220_0025
IMG_20221220_0026
IMG_20221220_0027
IMG_20221220_0028
IMG_20221220_0029
IMG_20221220_0030
IMG_20221220_0031
IMG_20221220_0032
IMG_20221220_0033
IMG_20221220_0034
IMG_20221220_0035
IMG_20221220_0036
IMG_20221220_0037
IMG_20221220_0038
IMG_20221220_0039
IMG_20221220_0040
IMG_20221220_0041
IMG_20221220_0042
IMG_20221220_0043
IMG_20221220_0044
IMG_20221220_0045
IMG_20221220_0046
IMG_20221220_0047
IMG_20221220_0048
IMG_20221220_0049
IMG_20221220_0050
IMG_20221220_0051
IMG_20221220_0052
006
IMG_20221221_0001
IMG_20221221_0002
IMG_20221221_0003
IMG_20221221_0004
IMG_20221221_0005
IMG_20221221_0006
IMG_20221221_0007
IMG_20221221_0008
IMG_20221221_0009
IMG_20221221_0010
IMG_20221221_0011
IMG_20221221_0012
IMG_20221221_0013
IMG_20221221_0014
IMG_20221221_0015
IMG_20221221_0016
IMG_20221221_0017
IMG_20221221_0018
IMG_20221221_0019
IMG_20221221_0020
IMG_20221221_0021
IMG_20221221_0022
IMG_20221221_0023
IMG_20221221_0024
IMG_20221221_0025
IMG_20221221_0026
IMG_20221221_0027
IMG_20221221_0028
IMG_20221221_0029
IMG_20221221_0030
IMG_20221221_0031
IMG_20221221_0032
IMG_20221221_0033
IMG_20221221_0034
IMG_20221221_0035
IMG_20221221_0036
IMG_20221221_0037
IMG_20221221_0038
IMG_20221221_0039
IMG_20221221_0040
IMG_20221221_0041
IMG_20221221_0042
IMG_20221221_0043
IMG_20221221_0044
IMG_20221221_0045
IMG_20221221_0046
IMG_20221221_0047
IMG_20221221_0048
IMG_20221221_0049
IMG_20221221_0050
007
IMG_20221223_0001
IMG_20221223_0002
IMG_20221223_0003
IMG_20221223_0004
IMG_20221223_0005
IMG_20221223_0006
IMG_20221223_0007
IMG_20221223_0008
IMG_20221223_0009
IMG_20221223_0010
IMG_20221223_0011
IMG_20221223_0012
IMG_20221223_0013
IMG_20221223_0014
IMG_20221223_0015
IMG_20221223_0016
IMG_20221223_0017
IMG_20221223_0018
IMG_20221223_0019
IMG_20221223_0020
IMG_20221223_0021
IMG_20221223_0022
IMG_20221223_0023
IMG_20221223_0024
IMG_20221223_0025
IMG_20221223_0026
IMG_20221223_0027
IMG_20221223_0028
IMG_20221223_0029
IMG_20221223_0030
IMG_20221223_0031
IMG_20221223_0032
IMG_20221223_0033
IMG_20221223_0034
IMG_20221223_0035
IMG_20221223_0036
IMG_20221223_0037
IMG_20221223_0038
IMG_20221223_0039
IMG_20221223_0040
IMG_20221223_0041
IMG_20221223_0042
IMG_20221223_0043
IMG_20221223_0044
IMG_20221223_0045
IMG_20221223_0046
IMG_20221223_0047
IMG_20221223_0048
IMG_20221223_0049
IMG_20221223_0050
IMG_20221223_0051
IMG_20221223_0052
IMG_20221223_0053
IMG_20221223_0054
IMG_20221223_0055
IMG_20221223_0056
IMG_20221223_0057
IMG_20221223_0058
IMG_20221223_0059
IMG_20221223_0060
008
IMG_20221224_0001
IMG_20221224_0002
IMG_20221224_0003
IMG_20221224_0004
IMG_20221224_0005
IMG_20221224_0006
IMG_20221224_0007
IMG_20221224_0008
IMG_20221224_0009
IMG_20221224_0010
IMG_20221224_0011
IMG_20221224_0012
IMG_20221224_0013
IMG_20221224_0014
IMG_20221224_0015
IMG_20221224_0016
IMG_20221224_0017
IMG_20221224_0018
IMG_20221224_0019
IMG_20221224_0020
IMG_20221224_0021
IMG_20221224_0022
IMG_20221224_0023
IMG_20221224_0024
IMG_20221224_0025
IMG_20221224_0026
IMG_20221224_0027
IMG_20221224_0028
IMG_20221224_0029
IMG_20221224_0030
IMG_20221224_0031
IMG_20221224_0032
IMG_20221224_0033
IMG_20221224_0034
IMG_20221224_0035
IMG_20221224_0036
IMG_20221224_0037
IMG_20221224_0038
IMG_20221224_0039
IMG_20221224_0040
IMG_20221224_0041
IMG_20221224_0042
IMG_20221224_0043
IMG_20221224_0044
IMG_20221224_0045
IMG_20221224_0046
IMG_20221224_0047
IMG_20221224_0048
IMG_20221224_0049
IMG_20221224_0050
IMG_20221224_0051
IMG_20221224_0052
IMG_20221224_0053
IMG_20221224_0054

Citation preview

ugлаufl,S,о

}ч8IJл IIэtt /q рэ}Iрт

uоI}lрэ IвэI}IJ) v :uоISJэл luЕIJЕл }SJIJ эчд _

-/

t

899,S],.

II

ндf}ошNои[ Jo лЕuJJонэ Jo

EINNIYДIUS ШГ-IЭПU YШOISIH

HI:]O;'.

]I\

_

-

\'т-

Енд

Introduction and editorial matter @ Neil Vright 1988 First published 1988 Ьу D. S. Вrеwеr 240 Hills Road, Cambridge an imprint of Boydell Ес Вrеwеr Ltd РО Вох 9, ýИооdЬridgе, Suffolk IP12 3DF and of Boydell Ес Вrеwеr Inc.

lVо lfebo rо, I.,Ieчr Н аmр shire

ISBN

О3 89 4 -2О

69,

USA

0 85991, 212 4

British Library Cataloguing in Publication Data Geo_ffrey, of fuIопmоиth, Bisbop of St. ДsарЬ Тhе historia rеgum Britannie of Geoffrey of Vlопmоuth. - (Historia regum

Britannie, ISSN{ а267 -2529 ;2) 2 : Тhе first variant version : а critical edition 1. England - Kings and rulеrs 2. Great Britain - History - to 1066 I. Title II. Wright, I\,Ieil III. Series

DA135

936.2, 009, 92

ISBIý 0-8599 |-2|2_4

Library of congress cataloging-in-publication Data (Revised fоr volume 2)

Geo_ffrey, of МIопmоuth, Bishop of St. Аsарh, 1100?_1 15.t. Тhе Historia rеgum Britannie of Gеоffrеу of Мопmоuth. Text in Latin; editorial matter in English. Bibliography: v. 1, р. Includes indexes.

Contents:

.

Веrп, I}urgerbibliothek, MS. 56В - 2. The а critical edition. 1. Great Britain - History - То 449. 2. Legends, Celtic. 3. Аrthur, King. 4. fuIеrliп. I. lVright, I\rЙl. 1

first variant version,

II. Burgerbibliothek Веrп. Mlanuscript.568. III. Tide.

DA140.G353 1985 ISBN 0-85991-211-6 (v.

942.о1,3

84-24l7o

1)

@ Printed in Great Britain on long life рареr made to the full American Standard Ьу St Edmundsbury Press, Вurу St Edmunds

Editor's Preface Introduction Bibliography

тЕхт IndexNominum Index Locorum

80z

с6| I IIлхэ тх

р

ШПJОЭО-I ХЭРUI

ШПUIШОNIХЭРUI

IхЕJ. dqdв;8oTlqlg uоIlэпроJluI ээЕJэJd S(JolIPiI

SINаINоэ

\\. *ff

То the mеmоrу of Leчris lvlorris and Ечап Ечапs without чrhоsе hrрру intervention in the Galfridian tradition J. Jry Р arr7, would not hаче recognised the significance of this text

Тhе First Variant versit-lIl

--

tапt witness to thе earir ],--. histоrу; but it is also 2 sr,r':. : hаче still to Ье surmоuпi;* the First Variant versrc,:. _ thоugh the Variant sLlr,,,л., ;: mlсrосоsm mапy of th. ]: text. Тhе eight manusc ri] -_: to thе freedom with п,hic. : relationship of thе tý-o Ъ l,,: . tion (whiсh certainl\- с).. __:,: possibility of the iпfiuсг - of the manuscripts Ьеа: ;.. .: ц.ith the vulgat е Histot,:,; ..: version, It is not, thеrсlr ]* edit thе First Vаriапt \-cr: _ which was seriouslr, j s: material, while thе trli- ::: apparatus. This neý- e.j_:. _ :. the text-history of thе F l ]: ] irg ап ассurаtе text s ес u г:. Тhе First Variant ai.,-, :.._ which Наmmеr's editic,l :, been compounded b}-,he ; _ Rоmап de Вrиtr\йИасе's ,. ;].. tions as to the date of th с F : , Geoffrey's sоurсе (h еп с е .. : а conflation of thе r,u1!.1i; .. argued hеrе that the Firs: ',,-: ап uпkпо,ц/п аuthоr; ап j :: , _

_

published with the assistance of the Еugёпе Viпачсr Nlemorial Trust Fund

.

_

_

.

,

II^

'9911 a_lo;ag эшI1 ашоs rB раrэldшоэ sв/tý 1I 1Еч1 рuЕ i.loqrne unA.oulun uЕ lgruolstц эrе3lп,r эqr;о 3чl1.1о.лд.аJ Е sI IцEIJEл lsJld эчl lЕчl эJэч рэп3-1е sI 1I ,(99I1-rsod ээuаq) шэоd s(ээвд\ puе 1ха1 are8ln,r эч1 Jo чопЕIJчоэ € sEjA 1I tЕчl uоIuэssв эqr or (з-9g I I эJоJэq uэlllJпд аJuэч) аэ-lпоs s.dэ-l1;оэ9 sвnшlI lЕчl л&эIл эч1 шоJJ pa8ue.l элЕч IuEIJEл rsJIд эчl Jо эlЕр эчl о1 se suoll -sa33n5, vllolst 11 s,,КэJJJоаD Jo uolsJaл J€IпэЕuJэл s(ээЕlý' 1п l g ар uршоч aqr or drrlsuoIIBIэJ sбluвIJEлlsJIJ ачlJо uоIrsэпЬ aqr.(q рэрuпоdшоэ uээq алвч sшэIqо-ld эsаqr'рээрu1 ,элIоs оl эI11II plp uоIlIрэ s(JaLшmeH чэIчпе эlЕр 1о sшэlqоrd аJэлэs sэsIЕJ osIE IuEIJEл lsJlc эчI 'drqs.roqtnB рче ,sэssаullп6, 1dr.lэsпuеш uлоч1 IIе uо рэsвq r(lэ-lпээs 1ха1 эlЕJпэJе uB 8ut -pT,rord lq эJчеIЕq эчl SsэJрэJ ol Sчэаs'1чвr.rэлls_lrg aqr;o dJоlSIч-lхэl эч1 ,sntв.rBdde Jo чоIlЕчIшЕха IInJ 1sJIJ эч1 sluэsэ.ld чэIчпе 'чоrllрэ пд.аu sIчд ачr о1 раu8lsuоэ эJэп& luЕIJЕл эч1 ;о s8urpвa.r anJl эч1 эlтrlал 'рt.lаrвш эrв3lп,r Jo ssЕш s Jo uоIsпIэuI эч1 ,(q par_lorsrp dlsпоr.lэs sene чэIчп6, 1хэ} Е uI parlnsal - JэшшЕн qоэе[;о 1еч1 - uolsJaл luEIJeл ISJIJ ачr rIрэ ol tdшэllе sпоtлэ-ld lpo эqr teqr 8ursT_rd.rns 'э.rо;а-rэч1 'lоu sI 1I ,uоIsJэл lueIJBл JачrJпJ в rad qllм Jэчlо эчr ш рчв !|эsll plьolsxH эrе3lп,r эч1 чlIпА sэsЕэ onд.l ul 'uoltвl;uo) Jo slэЕ .lо(вш о1 ssэulIпд .ltag sldr:эsпuЕш эчi Jo эа-lqr 'рэарul .'luasa.ld.laлa sI 1хэl эlв3lп.л, эчl Jо ээuэпIJчI ач1 Jo ,fiцrqrssod aql ':эzrоа.lоlд ,(rd1.1эsпuЕш эuо lsвэI 1Е uI рэJJпээо l1urcuээ qэтq,t) uoTr -Еulшвluоэ ;о sшэlqо-rd,(q рэrвэlldшоэ sI sэчэuеJq ond.l эч1 Jo dtqsuопеlэ.l эчl Jо uollsanb эqt рuв : рэlЕэJl эq 1q3rrп rxar aql чэIчлt чlIпА, шорээJJ эч1 о1 d;rrsэr qэlq-ао,;о qloq'sdno.r3 ureut о,tд.r orur 1р; srdIJэsпuеш 1ч3тэ эq; ,rxar uIlB,I р^эЕIрэш ач1 Jo эIlsIJэlэsJ€чэ stuэIqо-ld эqr ;о lчвш шsоэоJэIш ul sluasa.ldlr'sldlrэsnuem unшouI rч3rэ dluo ul sэлIлJпs 1чЕI-1елаqrq3поqr ,,trrхаldшоэ эIqtJэрIsuоэ 1у Jo sl 'аэчЕlsчl .ro; 'uоrs-rэ.л luEIJeл }sJIc эч1 ;о d-lorsrTl-rxэr эчI,drqs;вlоrlэs чеrр_r.l;1в9_.,(q рэruпошJпs аq ol шрs элвч чэIчл sэIllпэIJJIр рIоJIuвш эqr;о аldшвха 3u1;эgоs е osIE sI rr rnq !d:orslq -орпэsd s(чlпошuоIлI ;о ,(эr;;оэ9 ;о uоttdээа.l l1.1еэ эч1 о1 ssэull.лА. 1че1 -_lodmt lsош е ý ахuuрlt.lg ulпZау vlьolsxH эчl!о uоIsJэл 1u?IJЕл rsJIJ эчI

гL] il ;

_

.

эзЕJэJd S(JO1IPa

.16:

since'Wace' s Rоmап de Вrцt dеmопstrаЫу drачrs оп both the First Vаriапt and vulgate texts. With rеgаrd to 'ý?'асе, it is hoped that this conclusion чrill

encourage а reassessment of thе чrау iп тrhiсh hе combined thе First Vаriапt and vulgate texts vrith other matter found solely iпtЬе Rоrпап de Brut.Tbe implications for thе First Yariant text itself аrе сопsidеrаЫе. If the рrе- 1 1 55 dadng is accepted, the Variant version must hаче Ьееп written чrithiп Geoffrey's lifetime and so,like Henryof Huntingd оп's Epistolaad Wаiпum, represents а пеаr-сопtеmроrаry rеsропsе to thе llй]sroria Rеgu,rп Вitаппiе. Тhе chief aim of thе First Yariant is unquestionaЫy to аЬЬrЪчiate, though not drastically so; but, although it sometimes (inevitaЫy) introduces еrrоrs and contradictions, the resultin8 text is Ьу по means devoid of literary interest. Frequent reminiscences of the Ьiые and Classical texts (independent of thе vulgate) indicate that thе abЫeviator тrаs an educated mап. Не Tras also interested in historical matters, for hе hаd recourse to Bede and Landolfus Sagax and tried оп occasion to reconcile thе Galfridian version of ечепts with these mоrе оrthоdох historical authorities. Fчrthеrmоrе, his fondness for Ьiыiсаl allusion lends the First variant in mапу passages (especially speeches) а tone rather mоrе mоrаl thап thаt of Geoffrey's original. In sum, the First Vаriапt does not abЫeviate its sочrсе slavishly, but often recasts thе Historia freely in а mаппеr quite different frоm that of Geoffrey himself. Тhе рrеsепt edition conforms closely to thе format of thе initial, singlemanuscript text чrhiсh serves as thе basis fоr this series. In particular,ihe textof thеFirstVаriапthаs Ьееп divided, as exactly аsроssiЬlЪ, into thе mrо hundred and eight chapters (first employed Ьу Farallused in my previous edition, so that thе contents of Ьоth First variant and vulgat. tЁ*i, сап Ье compared чrith ease. Discussion of thе literary borroчrings and reminiscences found in the vulgate text itself must of necessity Бе postponed until thе completion of thе ultimate goal of this project, а соmрrеhЪпsiче edition of Geoffrey'sl'/ls toriabasedon all the manuscripts, TrhiihTrill also contain а full соmmепtаry; hочrечеr, since the independent use of ЬiЫiсаl, classical, and historical allusions is so important а characteristic of thе First Vаriепt version, а complete list (and assessment) of its non-vulgate borrowings (including а number поt recorded Ьу Наmmеr) has ЬЪеп included in the introduction of thisvolume. Also, чrЬеrеаs inmyprevious, single-manuscript edition thе description of Веrп MS. 568, опwhiсh itTras bas_ed, hаd necessarily to Ье as complete as роssiЫе, iп thе present чrоrk thе eigh First-Variant manuscripts are not treated so exhaustirrely, as thеу аrе to Ье examined in detail in thе descriptive catalogue of Geoffrey menuscripts чrhiсh is currently beingprepared byJulia Crick. vl11

Тhе аuthоr wishes to ti-l а:. this volume: above all thе Т

gепеrоus sропsоrshiр iras :. ful to Julia Crick, D,, D:

Lapidge, апd Dr Вr\.пlеr- F

this edition,

discuss e.J .: s assistance Ьоth ph}.sic.l1 .1i_ this чоlumе was read at а s -: thе University of СаmЬr:,:. gratitude to Professor \ I.; пumЬеr of helpful sugges:_ as ечеr owed to Dr Richa:*

inexhaustible patience I l . sincere thanks аrе due to Г) : and support at all times ..j--:.

xI :".];_-'r Т---

-пцЕш ,iэ.l4;оэ э .-,:, ] ].;: _ -: :: aJE /эt1l sE ,_iIа_\i:):.: -- .-; . : : ЭЧlЧJОА]uЭSЭjdЭ-,: _ ,;- j,:: ,! SEzц. 1I чэIч.\I Lio 9ý S;.; __; ,'SпоIдэJd.\ш цi SE;_;; -- -а _ uэаq SЕч (-ташцJЕн .,.: :;: ЭrВ8lпл-uоu s]I .io :*],*::::, эч1 Jo эI1SIJэ1JЕ-IЕ.]] : : t: _ 'рэIIqIq Jo аsп ]uэрu; j=,: -" ,_ OSIE IIIл чэIч.\\ ,S ] d:_ ] : -: элISuэчэJdшоf Е,]]; :_: :,pэuodtsod эс, .i:iss;];- :. :: ::

_

=

S

-IшЭJ РuЕ sБr:I-ur]___-

Iэ€чэIи(

rq 'tuпц luод .lg

,

:-.

Эq UВЭ SlXa] ЭlЕS-Г,_,, : _: : *:

SпоIлэJd

-iLLI цI

l; s :.

-:

-

_

:-

onel эЧ1 o]uJ 'Э IС,js s ,: j i | ,,-, _ . 1 эч1 'rrIпэIlJЕi r:I ,s;:_: j :--_ -al8uTs 'IвIIтцI эч].-,,_- _:,*_ _ ;

Jэuuвш Е цI -ilээ:; |,: _: j: _-IАЭJqqЕ lОU SЭОР :UE :_: _'л _ : _

IеJОШ ЭJОШ JЭЧiЕJ Эi_,_ _ Т :; ISJIJ эч1 SрuэI uо IS:. . . . : : "- :

,эшпIол SIчrJо uonвJedaJd эчl3чuпр SэшI1IIв rE uoddns рuЕ 1чэшэВеJпоэuэ 3ullullsun Jач JoJ dэIаэS lэusf Jo or anp эJе sчuЕч1 эJээчIs dш 'l11вчlg ,sэ8еls II? 1€ рэIIаJ l1rчарl;uоэ алЕч I аэuэtlвd эIqIlsпвчхэчI dl3ulшээs puв JЕэ,(рвэ_l эsочпд. uodn '.lэq-lеg рJвчэIu JC о1 рэл6.о Jэлэ sE lqэр lsэIлЕач.(1ц ,uоrsrээо 1Еч1 чо эрЕш suопsэ88пs 1qdlэq;о Jэqшпч sI

е -lo; stuвdtэtuвd Jэчlо эчr puв элээu Iэ€чэIIN JossaJoJd ot эpntlle.l8 dш ssэ.ldха or э>III рIпочs I: 18611 1T_rdy ur э8рuqшез ;о ltls:эzrrun эч1 чI рIач Sцэr uIlE,I Jo uoIsSImSuBJl эч1 uo JЕчIшэS Е lE PeaJ Sвпд. эшпIо^ SIч1 ,IEJom Jo uоIlэпроJlчI ачl uо раs€q;эdеd V рuе 1еэrsdqd qroq аэuвlslssЕ sluэluоэ s1I pэp1.1o-1d эsIJшJэчlо Jo 'эш 'uоtllра stчt чlIп& раssпэslр ,g .(эlu1-1g _lс ;о sr.rBd рвэ; l1purl azreч tuочлд.Jо I1B 'sr-rэqоц рuе 'a3pldв1 'э11l.rшпq рIлЕ(t _lg '1эr_lз elln[ or

1п;

-эlв:31sош osl€ шв 1 ,эlqlssod чоIlIрэ sIч1 эрЕш sBq dlqs-losuods sпо.rэuэ8 рэпчIlчоэ эSочjд, рчпс Jалеulл ачi Jo Sэа1SпJд ач1 IP элоqЕ :эшпIол SIч1 Jo чоцэпроrd эqr чl рэрIв элЕч очл6. эsоч1 IIЕ чuечl о1 sэчsIп6, JочrпЕ эчI

IЕэIJо1SIч хорочlJс ;- _ ; ; j ; -uоээJ о] uоISЕ]]о u a, l; _ _ : эч JoJ 'S-lallBLц IЕ],:j J: } , -, ,:" : JоlЕIлэJqqЕ эч] :Еч: ;:: ,: _, рuв эIqIq эч1 JC, S;]-;];,SuЕэш оu -iq ST 1х;: : -, _,- j ; (,,(1qвrтлэul) sацji]э;:s :- -: -IлэJqqЕ о1 .iiчru.,j-s;:-: _: шп3ау чlоls,tl{ эu: _,_ ;s - _ *) _-

,

рр

р!оlчdls(uорir

_

:

*:

-;

:

uэ}lIJj^. uаэq э.\Еч : S: * _ j -; ,эIqЕJэрISuоэ эJ? .; S _ :.,. : : ар uуtцоUr эчi цI _\Iэ, r) : -- .

JI

._

;* -]

}SJIJ эч1 рэuIqLцс]

-,

шI^е uоISпIэuоэ Sтч] +Е--.: :; _ lUEIJEA lSJIJ ЭЧ1 Чl С q 'j r S ."r I _ _

Ix (Jашшен

f Z|-8, dd' uolsJa д ruрурл ,(чоIsJэл 1чеIJвл рчоээS Е iamuup1llg dэJJJоээ, (Iапчеша аэs :чlвэр sIч Jo эшI1 эчr rB 3чцIрэ ши3ач p!.lo1s!H s(чlпошчоtrлI Jo рэJалоэsIр реч ач эSпвээq шJаl slчl рэsп JэцItu8н z

sЕ]ц ач чэIчд,

,

'чоIsJэл lueIJE.4, Jачlоч€

-эJ чlJоJээчач)

,(uоtslалшцtрд

st о] рэJJэJ

uорlал шр!,lрд V ,ашuuрlltg ши3ау otlolst11 :qlпошuоц to ta{loa5

c,SIIBlaP 1ч€sЕэIdчп

llmo Jo ujtroP ачо1

о1

,

/эчэрчэr Е рчв :1чэlчоэ рчЕ (Jo (Palllmo

Jo ра1? шJоJ чI раJэlIв,(IэlэIdшоэ Jo рэSЕJчdвrеd'dlаs.lэлuоэ -IлэJqqЕ sэtlэээds эшоs : ýоIоаsвJчd IЕэIIqIq JoJ ssэuрчо; в | sээ;поs -lэрlо шоJJ члвJр sашIlэшоs (1еl.rаlвш PuoI1IPPB :lчеIJ?л ач1 Jo эIlsIJаlэ?JвчJ (эS€э ш sэldшехэ,tа; в вuT,rl8'рэп3орrеэ эц SE SгЕlэр 8ur,ro,o11o; ачl чэЕа ,аlв3Iпл эч1 о1 lхэl 1uEIJBлlsJIJ ачl;о dTrlsuonBlal ач1 Jo uollEulmExa uB о1 аэвds эшоs рэrолэр'чоrllрэ sIч о1 чоIlэпроJlчI эql чr';1аstuIч Jашшвн ,эsrв-l rЬqr чэчл sшэlqо.ld аql элIоsаJ or 8uпdшаuв аJоJэq эJэч шэчl эZI -JЕшщпs о1 lлвssэээu аq IIIjд 1I 1вчl sчоtlsэпЬ эsэчl о1 Jaj[suв uI рээчЕлрЕ

sasaqrod,(q sпоIJвл эч1 чээq элЕч аsJэлIр os 'paapu1

,1I

JoJ эIqIsчоdsад se,t

очjА, рчв 'рэsоdшоэ sЕл IuBIJEл ач1 saлIlom rЕчл чlIд. рч? чэчjе 'эlв3lпz, ачl Jо 1Ечr о1 salEIaJ IuEIJ?л slчl Jо 1ха1 эч1 ал.оq dрэвха sE sэпssl рlчэш -BpunJ чэпs чо чоrчldо Jo sпsчаsчоэ оч uaaq JBJ sпчr sЕч аJачJ ,sэIlIJэ sIч шоJJ sэsчоdsэ.r tчэ8rа,trр ,(1арrш, раlIэцэ (чоlltрэ s.JашшЕн Jo ээче -.lBэddB эч1 ээчIs 'э,rеr1 uоrsлал IuEIJEл lsJld эч1 Jo sтsэча8 эql 3чrч-rээчоэ sчопsэпЬ.эtsсq '1uэшаэ.l3е sTqt эrтdsэр rал ,sJвIочэs uEIpI{IE9 3чошв

ээuвldэээв 1в.lэuэ3 рэчlе3 эJчIs алЕч чэIчл sшJэl 'эtе8lпzr эчl sB JallEI эчr or рчЕ zчоIsJэл luEIJ€л 1SJIJ ач1 sE JamJoJ ачr о1 рэJJэJаJ JэшшЕн ;pLlo1slH s.r(э-lgоа9 Jo чоIsJэл PJePuBlS эчl SE рэр.lэЗэ.l о}JэчrIч 1Еч1 шоr; dlqв;арIsчоэ раJэJJ1р чэIчл ашuрllьg шп3ау пюlslн эчr Jo rхэ1 шJоJ раl3чвш l1snor.lэs ш lIаqF - раqsцgпd JашшЕн qоэв[ 196I uI Е

-

's7uаluоэ.,эIuчЕlIJg шп3ац ?IJolsIH aq1lo uоБJаа

Фqs,соqlпч puv'alop щцJрд $rx1 aqJ I

NОIДЭПСОUINI

наmmеr поъ,hеrе explicitly discussed thе question of thе priority of thе Variant or vulgate text or of thе dating of thе Variant, but it is clear that hе considered the letter to Ье а rerrorking (of thе vulgate) for тrhiсh Geoffrey of Мопmочth Tras not rеsропsiые; hе referred tothe variant's 'ачthоr' as an'unknoтrn ýИеlsh redactor'(this merely on thе strength of parallels Ьеtт/een thе Variant and ýИеlsh versions of thе Hlsro ria) апdаs а'chronicler wъо, thочgh inspired Ьу Geoffrey, refused to reproduce him slavishly'.+ Тhе vieTr that thе First Variant postdated thе vulgate is implicit in thЪsе statements, and itmay Ье concluded thаtнаmmеr sawthevariant as аlаtеr - рrоЬаЫу сопsidеrаЫу later - redaction of thе Н istoriл. Тhе first sсhоlаr to address thе question of thе date of thе Variant version d1rec_tly Tras Robert Caldwell, чrhо devoted tчrо articles to this рrоЫеm. Тhе first of these was рrimаrilу concerned чrith the interrelationsbip of thе Vаriапt чrith the Rоmап de Brat of 'W'ace.s ýИhilе it hаd long been reco8nised thаt ýиасе's poem чrаs essentially а vernacular version of Geoffrey;s Historia,. caldчrell maintained that thеrе чrеrе clear indications that ihe Rоmап de Brutbadcloser links with thе variant version thап with thе ччlgate. Не showed first that the 'additional material'in the Yariant, cited Ьу наmmеr to illustrate thе differences Ьеtwееп it and thе vulgate, чrаs also present in the Rоmап de Brшt; and secondly thаt some of ihе additions vrhiсh (Margaret Houck hаd argued)7 Trere made Ьу ýИасе to his source could in fact also Ье found in the variant. Fчrthеr comparison of thе Rоrпап de Brut чrith the yariant чеrsiоп led caldчrell to-conclude that 'ýиасе hаd draTrn principally оп the variant (but not exclusively, as some passages iпйе second hаlf of thepoem, especiallythatpartdealingчritb thе reign of Arthur, were clearly derived frоm material found solelyin the vulgate).s This conclusion provided evidence for thе date of thе Viriant, since the Rоmап de Bratwascompleted in 1155.9 According to Caldчrell, thеrеfore, the Vаriапt version must hаче been чrritten Ьейе that date and, indeed, within thе lifetime of Geoffrey himself (whо died рrоьаыу in 1155).,0д. thequestionof authorship, Caldwell accepted Hammer's in'о а Ibid,,p,19. 5

CaldTzell, ''V/ace's Rоmап de Brut';\X[ace's роеm is edited Ьу Аrп old, Rоmап de Brut. с UlЫich,'UberdasVerhiltnis';lValdner, W)cesBrut;b.rroli,''ýV'"ceet|'HistoriaRegum Вritаппiае'. 7 Houck, .ýои r се s, рр. 215-60 (especially 2 2S-37 ). 8''Wace's Лоrп ап de Вrиt', рр, 68О-81. 9 Rоrпап de Вrаt,liпеs 14863-6, 'Puis que Deus incarnatiun / Prist pur nostre redemptiun /

Mil 1О

е cent cinquante е cinc anz / Fist mestre ýиасе cest romanz'. ýИright, Ёfistoria Rеgum Вritаппiе,l.х,

х11

fеrепсе that the variant ý-е:

rightly in mу view - Нагnг. trаЪlу thе work of а ýIelsh: In а second article," Са-; Variant version. Тurпiпg л,_ hе argued that the absencc

:

variant and the inclusion directly frоm рriоr sоurс-s

.

plained if thе vulgate ý,еr. whеrе, Caldчrell stateC il, together frоm original sou:. In his opinion, then, the \-э: de Вrut, but also the r-ui:,. published in 1 138.1-' Но*,е acceptance of Наmmеr s -.-. Geoffrey. His hypothesis :: that the Variant rерrеsеп:е. kпочrп аuthоr at some tlг:. difficulty which CaIdц-eiл : Caldwell's аrgumепts т"Тhе latter regarded Cali*, " Rоmап de Brut as а sеriс);s ened to reduce thе stаtu s ,- : Gallais accepted that. Ъr-r., written Ъу Geoffre}, hiп:s. known аuthоr could hа\-е ; of thе vulgate text ; ас с с, :* after 1138 and, if Caldв е._ Ъеfоrе the latter began \\, - ]., around 1150). Ноч,е\-е: :. thought it unlikely thзt i ]; Geoffrey Mrould hаr,е Ьее: gаtе text оf, for thаt п j 1 'Тhе use of sоurсеs' ; it is I; j ] : . чrhiсh did not set out his аri * ]- : -

,

1

12

Раrrу and Caldwell,'Ce,. :j:

13 ýИright

,

Historia Reg|,l??::

14

'LaVariant Vеrsiоп'

15

Ibid., р.4.

.

,

-

::-"

7

3

IIF 'y'd''p!qI

,.uоlslад 1uрурде-|,

а,.ffi :,:;,::1:,:{;::iK##"}T*

sl |t

/unlldlцaPaJэ.]]S : --: : ::,_

----

:i

шJоJlэеJlsqечтраqsцqпdsе,шrэdвds.l'э,tрl"rlii:,'rЖ;::{;'l;::iХ:i::liЖ:i

в 'алошлэquпJ ,эшIlэ;ц s.,(э;;;оэ9 uI 'Jэuеш 1?ч1 JoJ 'ло 1хэl аlв3 -Iпл ачl Jо чоIlЕэцqпd эrlr Jач€ чооs os эрЕш uаэq алЕч рIпод, lа;;;оэ9 чЕч1 Jочlо JочlпЕ ue ,{qouolslg ачl Jо uоIsIл[аJ в 1Еч1 dlэlччп rl rqЗnoqr отl,ш.'srвцв9 о1 эшI1 Е lJочs оо1 рэшээS SIч1 Jэлэлон,(о9II PunoJE 'раsэ33пs sIвпЕэ 'zlb) lпl.g ар uршоа эчluо 1rо,rш чв3эq JэllеI ачl аJоJаq 'ээJпоs ашr-ld s.ээЕl(t sB 1l 8utээs ur rq8T.l эJэд, паjд.рIвз ;l 'puв 8€I I JalJB раsоdшоэ чээq алЕч lsпш IuBIJBл эчl 'dl8чrр-lоээе !1хэ1 эlв3lпr, ачl Jо аэчвrеэddе aqr or .lоud чотsJэл Е чэпs рээпро.ld эл€ч рIпоэ JочlпЕ uneoml -un uE 1Bчl uolllsodo.1d эqr раtээ(э-l эч lпq'даsшlq,,tэ;gоа9 ,{g чэltu,t чээq ал?ч lou рFоэ 1чЕI-1вл эqr 'э1,(1s sll Jo чоsЕэ-l dq 'rBqr раldаээе sIЕпЕэ

п,,.лпэlвуdшоэ, Е Jo }€ч1 о1 laod ээuвшоJ эчl Jo snlцs эч1 ээпраJ о1 рэuэ -1ЕэJч1 1I аэчrs'd}чвчt8t.rо s.ээвд or э3чацвqэ snolJas е se lиtg ар uршоа эч1 рэрэээJd чоls.lал luBIJEл ач1 1Ечr шrcIэ s(паjlрI?э рар.lе3э-l Jaц?I эчI ,tlsno.1o8lл аJэlt slчэшп8ш s(пэj6.рIЕэ }l,sIеп?э аJJэId dq рэ-rаrчпоэ ,алIоsэJ оl ldшэltв оч эрвш шадррэ qэтq,rо. drlпэlд;rр Е -1хэl эrв3lп,r эqr раlldшоэ r(э:g;оа9 эJоJэq эшI1 эшоs 1Е Jочlп? чд.очч -un uB,(q раsоdшоэ ?tf,olsx н эч1 Jo uolsJaл Е раtчэsэлdэ: 1чЕIJЕл ач1 1Еч1

8чtчtичrвш ;о rЬlпэrgrр эч1 pa^Io^ul аJоJаJэчI slsэqrоddq slц,dэ.lдоэ9 Jo чJопt эчl эq 1оч рIпоэ luBIJeл эчl rвчl лэIл s.JашшЕн Jo ээчвldаээе srq dурош lou plp dlrчэ.ltddе пэпА.рIвэ'.rэ,rэш,оц cr,8€II чl раqsцqпd l1qeqo.1d '11esз;.. ашuvлug шп3ау p1.lolslH arB8ln,r эч1 osp tng'xпlg ар

uрlпоч s.ээед d1uo rou рэlЕраlчЕ чоIsJэл lu€IJел эqt 'чэqr 'uoluldo stq u1 zl,.uоIsIлэJ эlЕJаqцар в эlц, эrв8lп,t ач1 рчв .sээJпоs Iвчl3uо шоr; .rаqrэ3оr rnd це.lр l1;вэ uB эчц sчооI, luEIJ€л ачr rвч1 palels IIэд.ррэ 'элэq,ъ. -эsIа ,luelJeл ачl Jо 8utl.to,ta.l е sB рэр;в3аJ aJanA, эrв3lпr, эqr;r рэurвld -хэ эq lsэq рIпоэ (хв3в5 sпJIорчЕт puB эрэg) sэJJпоs -lоud шо.l; dlrээrrр ч/ц,€Jр sэЗвsstd ашоs Jo эuоIв 1uBIJEл эч1 ш uоISпIэuI эч1 рчЕ 1u€IJEл эчl ш рчпоJ IЕIJэIЕш эщоs Jo arB8lnr, эчl шоч эJчаsqЕ ач1l€ч1 рэп3лв эq ,чоIsJэл IuEIJEл 'эlе3lп,r ач1 чlIл dlrlsuorrвla: sll о1 чоIluэllе sIч 3чlч.lпд ачl Jо 8uTrBp эч1 or qэво.lddв sIч рэчIJэJ пад.рIвэ ,,'эlэrl.lе рчоэаs Е uI ,ч€шчslэ/(t

? Jo чJопý эqr dlqелr

-suошар s€/tA, 1I lвч1 uollJэssЕ PaPunoJ-III s.JэшшЕн - п&этл ,(ш чl .{рq3ш - 3чцээ(э.r эуqш,'lа.lgоэ9 dq рээпро-ld lou sBjA,IuEIJ?л эчr 1Еч1 ээчэJэJ

ши3аy L?l.|o1s!IJ ., :; r]l..:.. ] urLlioh"]- _ -_-- . ,1иrg ар

_-

_

-uI S(JэшшЕн рэli; ]-^: - ; . uI /Hrqo;d palp ,],---,._ : : -uI 'рuЕ эlЕр 1Ечr ;_,:,:; : *.: -эJэчl 'IIr.орIЕэ о:: *::_ . ] _

ээuIS 'luЕiJЕ.\ ачr .- :

;:::

;-

:

-Iплэч1 ul -iIэIоs tr*::._,. -::

эч1 чlIл\ 8uliЕэр

.j:;

:: -,: ,.

,

ашоS SB '.ila_rTsi1,_,i,; _ _ - _.- : rЕЧ1 ЭРПIЭUО] tr] i ;."*: .: эч1 Jo uosT:ecjl_Ir*,] _;l_--

*-

ЭЭJпОS SIч о1 э]Е.ti,' _- : ;: : -SUОI1IРРЕ ЭЧ1 _+О Э;,-- S _: - _ oSIE SEnd. 'atB8in_r.

а *.:

: * : _,

. S

U.,]'

;

dq рэrIэ (IuEIJE.\ эч. -IПЛ ЭЧ1 l1}:Ш UЕЧJ

эчl

1Еч1 SuoIlE]iPui

s.,(э-т;;оээ Jo

_;

| -:

'" _ _

-:;-: :-

_:-: ]:

uoTs-::.._

-3оээ-l uээq Еrоl рт *. _, ;, * ачlJо dIчsuоJrЕiа_:_:_ *, : _ _ _ ,шэIqо-ldsI{i r]] s:-],:_: -" э;-: _ ::: - : _

uoISJэ,\luEIJE_\

,!,:-, -_.-._-_-:-

JэlЕIЕ

SE

]цЕтJЕл\;

-,:..,. :

i _;

эsачl uI llэтlсirr:т s. ;_::

-

-_

:

о,.IIчsIлЕIs штч а]:.a__::_ JэIэтuоJчэ, Е SE рuЕ :,:." _:",:

,

_:

-эq sIaIIBJBd 1о чr;u;-: j ; *: (JочlпЕ, S.JuEJJE_\ ;;: _ _ ]

SE

эч 1вч1 JвэIэ Si 1I ]пq эч1 ;о drT:oT-ld эч1

,:

*: ,_:

_,.

,j,] l_: ]

_+с

d',

,

1t

painstaking comparison of that part о f thе Rоmап de Brat сопсеrпеd чrith Аrthчr and the corresponding sections of thе vulgate and First vаriапt textslб led Gallais to а conclusion diametrically opposed to that of caldчrell: паmеlу that thе variant version drечr on wаъе's Rоrпап de Brut апd was, therefore, comPosed after 1155. ýИhilе Gallais made по aшemPt to date the Variant version mоrе precisely, hе tentatively suggested thаtЪtуlistic comparison чrith the пrorks of late twelfthБ"rlу thirteenih""dor Gbrvase of Tilcentury ý/_riters (such as Gerald of Vales, ýИаltеr Мар, Ьrrу) might рrоdчсе interesting results. .Gallais's ar8uments чrеrе themselves attacked Ьу Напs-Еriсh Keller,'7 чrhо advocated а return 9 thе position adopted Ьу Саldчrеll, thочgh in а qualified fоrm. Кеllеr held that соmраrisопЪf their."t-.rrt of the irореr and place-names in thе variant апd tb е Rоrпап de Brulindicated thai cajdчrеll hаd Ьееп right to suppose that 'vасе had used thе variant. Не also accepted Caldчrell's contention that the Variant, though not written Ьу g,e9ffl9r, 1ntedated thе vulgate text. Elaborating anothei ruggestion mаdЪ Ьу Caldwell,,B Kelleridentifiedthetчroversionrъf th"нrirоЙ 1r,irr,,rlg"t. and Variant) Trith tTro Sources (supposedly in Latin) -entionej Ьу Gefirei Gaimar чrhо compiled, рrоЬаЫу shortly Ьеfоrе 1140, thе Estoire des Engleis, апоthеr vernacular verse Trork baied in раrt оп Geoffrey of Monmouth's Historia.lg Keller maintained that Gаimаr referred to ,h. vulgate as 'le livere ýиаltеr Espac', and to the variant version as 'le Ьоп liчеrБ de oxenforde / ki fust ýиalter l'arcediaen'.2o оп the strength of this latter identification, Keller concluded that the Source of thе "Hbtorio Regam Вritаппiе ,WaS not, as Geoffrey alleged, ап ancient ýИеlsh- оr Breionlanguage book in the possession of Фalter аrсhdеасоп of oxford,rr ýцg rаthеr thе Variant, composed before 1138 and роssiЫУ, Keller suggested, чrrittеп Ьу Аrсhdеасоп'ýИаltеr himself. СаldvrеlГs position also finds support from R. Villiam Leckie,Jr., whо hаs devoted an important study t" ih. impact of Geoffrey's Hiitoia оп tчrelfth-century littбrateurs and historiani.r2 Leckie Ыgйightеd Geoff-

.

lb Ibid.,,pp,4-3O.

17 'ýИасе et Geoffrey de Мопmочth'. 18 ''W'ace's Rоmап de Brat',p.682.

19 2О

rey's innovative treatmen t to their English foes; since of accepted authorities sLlc ary and пеаr-сопtеmр о r а г lеm or to reach а соmрrоп responses to Geoffre},'s па. sion at seyeral points manii Ьу thе vulgate text and mlls thеrmоrе, hе argued that r distinct, аррrоасh ъ,hichr. ; pendendy but must rерrеs thеп, upheld Caldwellos с ;, 1155. Since hе hаd reiec:, earlier thап the vulgate, L е, recension compiled Ъr- а:: tween 1138 and thе еаrlr- i тhе diverse and сопtrас] to underline thе grеаt i:j: authorship, and рurроsе ; попе of thечiецrs set оuт а]

of the vulgate and Variani : поuпсеmепts suсh aS :: vаriапt чrеrе поwhеrе sl: parison of thе Variant ъ-1--:

-

offered по rеаl evidence j,_ tween thе two texts dегlrс,: sion, rаthеr thап vice \-е гs ; ity of the Variant очеr tlr е thеуwеrе published - of с,:, attempt to resolve thе se:_ Gallais, оп the оthеr hапс Вrиt with grеаt саrе, b-l: being based опlу оп thе А ".

thе part of \ilflace's роеm ъ,

Edited Ьу В el|, L'Estoire (see рр. li-lii on thе date of Gaimar's poem). L'Estoire,lines 6442 and 6458-9. Тhе рrоЫеms posed Ьу G"iЙ".'s t-o rources

аrе

dis-

cussed Ьу Bell, рр. liiiliv;_for а count.r-".gr,-.rrithat Gaimar rеfеrs very imprecisely to

Historiл),seeЙtlock, ТhеLеgепdаryНistо$,рр.+SЭ-5. :"[:::r"чIсе(Gеоffrеу's 1 lVri ght, Hui t о ria R е gаm В rit annie,I.xvii-viii.

2

22 ТЬе Passage,

thus сопsidеrаЪlу cloucs : de Вrиr and the Vаriапt :.]

Gallais's investigation m': 23 24

хlч

Ibid., рр . Ю2-9 (also ]5-:

lbid., рр.

1,09-17

.

.

лх

.t_rr*,"|T_2Ziii',,;',Y",, э,rеq dвш чопв8llsэлul s.sIBIIEэ р-rвп3а;вs or алsэр эqr lq раэlрп(а;dчэаq lЕчl рачIвlJаlчэ эq очв lsпш чоlэtdsпs эqд,(tхэr lчЕIJвл ачl puв 1пlg ар uршоа ечl Io drqsuorrBlal эч1 Jo эJпlЕч 1эЕха aqr sрпоlэ dIq?JэрIsчоэ sпч1 pu" оl"оlirgэrвfрr,, эqr;о эsп lsош sаlЕш чэIч,t шэоd s.ээвд;о r-led aqr dlэsrээ.ld Sr qЭrq,t) Slхэ1 эчl Jo чоIlJэs чеIJпчuy ач1 uo d1uo рэsвq 8чlэq 'эiэldшоэчI ssаIэчlJаАэu sвjl uоIl?чIшвхэ sIч lпq 'алвэ 1вал3 ч]:.м 1пl.g

Jэчlо эчl чо 'sJвцв9 tdшэltв

ар uрlаоа ачl рuв '1чвl.rвл'аlв3lп,r рэ.lвdшоэ'рr"ч ,рэ.lарчэ8uа d.loaqr slчl sпоIJэs ач1 элIоsэJ чэIчп6. sаIIIпэIJJIр

_or

оч эр?ш пэjtrрlвз'элош.lэqr.lп; !;oo-1d э,trsпlэчоэ Jo -рачsцqпd э-lаш. daqr эчl Jало lчвuвлаqr;о drr чэIчлчI mJoJ ачl чI lsЕэI lв-lJочs Je; цэ; эrв3рr,,ЕsJэл ээIл чЕчr JэчlЕJ 'uols --ro1-1d эqr;о JnoлBJ uI slчэшп3-1в slr1 'dl;вllшIs -Jэлlч?IJЕл эчl чо рацаJ рвч аэвlýlечl раlвJlsчошар slхэl олl эчl чээд,1 -эq slацв-rвd эIqЕIчэрuп ачr 1Ечl чоIlJаssЕ slч JoJ ээчарIлэ IEaJ оч раJэJJо arl r.,q ;q8полоqr эJош sBjA, ?rrl g ар uршоа ачr чlIд,lчЕIJЕл эчl Jо uosr.rBd -шоэ S(IIад.рI€э ,1чэшп3:в sпо:о8r.l dq pэuoddns э:эq,tоч эJал IuEIJEл эч1 Jo dlqs.loqrnB рч8 эlЕр ач1 uo - эJэл ,(эqr sB чэпs - slчэшэJчпоч эlrq,t 'а,rrsчаqэ:dшоэ шоr; JBJ sЕд, slхэl }чЕIJвл рчв эrв3lп,r эqr;о -o.1d slq

чоsrлеdшоэ s(JашшЕн ,шsIэIlIJэ рчоr(аq

sr эzrоqЕ 1по

las sпеэIл эчlJо эчоu

,sn lчэsа.rd uolsJaл lчвIJЕл lsJI{ эчl;о эsоd;пd 'рээрu1 рuе 'dlqs;oqlnc 'эlвр aqr rпоqв suоllsэпЬ чэIчr,tr чlIл sэIllпэr;grр rвэ.l3 ач1 эuIIJэрчп ol sэлJэs sэsэqrоdlr1 snoIJBл эsэчr;о а.lпtвu d.lоlэIрЕJlчоэ pu? аsJэлIр ачI ,(sosl1 l1-1вa эчl рuЕ 8cI I uээд,l -эq эшIl эшоs lE 8чц-lо,t) JоlэзраJ чл[оuччп uB r(q рэlrdшоэ чоIsчаэаJ JalBI Е sE }uEIJBл lsJI{ эчl пеаIА ol ра.1.1э;а-ld эDIJа,I 'эrв3lп,r эqr чвч1 JэIIJЕэ sвл. lueIJEл эч1 1Еч1 1чэшп3.rв sспэд.рIЕэ рэrээ(а; рЕч эч ээчтS,99II эJоJаq раsоdшоэ sЕл luEIJeл эчl lЕчl чоIsпIэuоэ s.палрIвэ plaqdn 'чэqr

'эrlэа1 }z,luEIJ€л aqr d;трош оl ldшаllв чв lчаsа.rdэJ lsпш rпq r(lrчэрчэd -арш чэsIJЕ алЕч lou рIпоэ 'аIчэа,I ot 8urр:оээв 'qэrqаl qэео;ddе 'lэчllslр rэd ';вршts Е раlIqIчхэ os;1e 1пJg ар ilрlltоч ач1 rЕч1 рэп3-1в aq 'э-rошлаql (э.rо;э:аql lхэr arB8ln,r aqr dq -JrrJc.,?ltols?;7 ач1 palвprsod э,rвq '1sпш рчЕ slшоd IвJэлаs 1Е uols рэsIЕJ smalqo-1d эqr qrт,ш IЕэр о1 чJаJчоэ € раlsаJтuвш -Jэл IuEIJEл ачr 1€ч1 рэчIЕluIЕш эIчээт 'алтlвJ.lеч s.lэ.lgоэ9 о1 sаsчоdsэ; ,uoвnlos

эslшолdшоэ Е чэ?эJ о1 Jo щэI эsаql 3чlчrшЕхэ Jo аsJпоэ эч1 uI -qord sTqr алIоsэJ ot sldшэllе snoIJ€A sJочlпе,fuвлоdшэlчоэ-Jеэч рче (le -:оdшэlчоэ шоJJ ,rO.эJр dlqвrr,rэчr tl 'эраg s? чэпs sэIlIJочlпЕ рэrdаээв;о эsочl рэlJIрЕJlчоэ lрээ-llр rчпоээе s.dа.цуоаэ ээчIs ! sao; qsrl8ua JIачr о1 s.r(эl чsIlIJg элIlЕч ач1 шол; Jэлеоd до _rэ;sчеJl эч1 Jo lчашlЕаJl э,rrlвrtоччt

'S-rýt 'dd

'

i.,],_-_i

:

э-

,*:,:, :, ,.i :

ol Аlэsтэа_rdшI u;., (_;::_ -SIp эJЕ SээJпоS о_\!:

'

S

.

j:

-: *-: :

'j_l;

_

::

-

:j-:

:a _- ,-:

-JJoaD рэIч3IIчБIч э:]{ ] : uо pltolslH s,лiа:;:оэ:) : : :, ',rлГ'этlээl LuEi,.:.]:. ,,: очп&

'раtsэ33пs JэIIэч ,_\,:. .; . : lПq,z'p:o1xo _+с uс _,::: - r_ -uоlэJg Jo - чS iэ. tr : -; , ] - т ulпZay шю]slL{;L.: :_ ;]_-

JэllВI sIч] {о ч]{iuэ;:: r _ _ : эр эJэ,\II uоq ai. SE -,_- "!_;"

аrв3lпл эч1 о1 рэJj.::;_ _:,*-:

-uоиI lо rэ;JJоаэ ч,,], __. : *, ']гiI ;__:; * ":: -

SaP aЛOlS] ЭЧ1

IэJJJээ /q рэuоI]tJа цj

arB8lnrrzT,r) рuоlslн э-: : : s эрЕш uоI]sэ33пs Jэч1. -. : * ,(q uэlllJл\ lоu чЕ.с,ч: ,_ -:: ,

OSTE

ЭН'1UЕIJЕ_\ ЭЧ:

-рIвэ

1Еч1

лэdо-ld эч1

рэlЕ]Iрu +о

-i,

]::: :

-?i.,

:

]uаLц]:;__ :

: :, -": :

Е uI q8noql ,IIэ.",г.Е ] ,. : : ; ,";эllэ)I чэIJ]-su? Fi : : ; . ."_

-[IJО

JO'C:;.,i _;:-:

ЭSЕ.,\JЭЭ

-чluээlJтчl

.,tl-твэ р L:T - *, _:- ;

-1.{rs 1Еч1 рэlsэЕЕт],s

_.!-;.._

:::

or rdшэllЕ оu арЕ цJ s :: -т ],, рuв 1иlg ар uрulоu, S.;]:.}:_ "

-рIЕэ Jo 1Еч1 о1 PaSoCC _- .._-luЕIJЕл 1sJIJ рuЕ а]Е:,]__.- ; рэuJаэuоэ 1п/g э,L, |n!,|,.. чll/1&

'ýO'ace's

claims to literary originality. Keller's соmраrisоп of.tbe Rоmап de Brat апdtЬе Variant was also incomplete, since in his case it чrаs limited to their treatment of паmеs - ап area of notorious difficulty because of the vagaries of mediaeval scribal practice. Fчrthеr, his identification of Gaimar's 'ьоп livere de oxenforde' чrith thе variant version and his аssеrtion that the latter, compiled Ьу Аrсhdеасоп'ýИаltеr, represents Geoffrey's source is Trild speculation. Ечеп Leckie's careful and otherwise cogent arguments about thе literary-historical relationship of the vulgate, thе Variant, and 'týИ'ace's Rоmап de Brat are based only оп parts of those texts, rаthеr thап on their entirety. Тhе paramount objection is thаt попе of thе critics has examined all aspects of thе рrоЫеm comprehensively in order to асhiече а solution соmраtiЫе with all thе ачаilаЫе evidence. Suсh а comprehensive аррrоасh must Ье directed to answering thrее crucial questions. 'ýИаs the Variantversion composed before оr after thе vulgate? ýИаs the Variant Tlritten Ьу Geoffrey himself оr Ьу апоthеr ачthоr? And чrаs thе Variant used Ьу 'W'ace, оr does it rаthеr reflect thе influence of tbe Rоrпап de Brat жtd сопsequently poýtdate that text? Clearly, the first two questions сап, since conclusive external evidence is lacking, only Ье addressed after the Variant and vulgate texts hаче Ьееп compared mоrе carefully than hаs so far Ьееп the case; mоrеочеr, the results of such а comparison may also provide additional important evidence, useful in conducting а mчсh needed reinvestigation of the relationship of the Variant to 'W'ace's Л оmап d,e Brat. 'ýИith thеsе aims in view, the vulgate and Variant texts hаче been compared systematically and thе results set out in ТаЫе I. Ночrечеr, before these results and their Ыоаdеr implications сап Ье examined, а пчmЬеr of definitions must Ье made. Let us begin with the terms 'vulgate' and 'Vаriапt' themselves. 'Vulgate' is hеrе used to denote that version of thе Historia Rеgurп Вritаппiе found in all editions prior to that of Hammer (irrespective, that is, of minor variations in the dedication of the Нй toria); in the present чrоrk, the vulgate is quoted frоm thе text of thе Веrп mапчscript, already edited in this series, чrhiсh is, except in point of some small details, essentially

а

representative of the standard version of thе Historia.25

Ву thе term 'Vаriапt version' is meant thе uncontaminated text printed hеrе, as opposed to that of Наmmеr's edition чrhiсh drечr heavily оп а manuscript interpolatedTrith the vulgate.26In thepresent edition,

25

Fоr

liv-ix.

а

as

in that

discussion of the poinrs of difference, see 'ýO'right, Historia Regum Вritаппiе,I.

26 See below, р.

xcii.

of thе Веrп manuscript ъ-Frltwo hundred and eight сhа: this permits а close, сhаг,:,

variant texts. Suсh а comparison rе\-еа thе vulgate and Variant са:

Vhile this с_ necessity- generalisin g, iT : relationship of thе texts i: than апу hithеrtо possible: чrill supplement its findin:s categories mentioned аЬ r:,,.,Тhеsе categories can th е п. , first of these (А-F), thе su э Variant texts, and thе difje: treatment. In this grоuр. i i ; exclusive, аrе as folloý-s.

ten categories.

А В С D Е F

in thе vаriапt. сhарtеr соmmоп to

'с,-

:

Vаriапt. сhарtеr containing а s: found in fuller fоrгп :: : сhарtеr (оr material . _ : but found in а differe::

Тhе second group consis:s being that some оr all oj :i vulgate.

G Н

entire сhарtеr fоuгi j, -- : chapter containing п::

Finally, thе third grоuр а. s exhibit material found о:.-.

_

27

xvi

сhарtеr containing m i: slmrlar style. сhарtеr containing п;: differences of str,le ar: j сhарtеr containinE пl;];

1п

La Lёgепdе ,III.63-3:

1

.

II^х

'r(цвчlд

sJэldЕчэ ач1 аsЕэ slчl ш lnq 'sэlло8эlЕэ ол1 sЕч osp dno.r8 р-lrqr эqr

ч7 r,

,I9€-€9,III'apuaZa1

,lчвIJвл эчl ш dluо PunoJ IBIJalEm lIqIчхэ

,аlЕ3Iпл ur,(po эчr PunoJ IвIJэ1Еш 8чIulвluоэ JаldЕчэ ,эrЕ3Iпл эqr ur .,(1uo punoJ Jэldвчэ эJIluэ

н 9

'эrв3lп,r

эчl Jо IIЕ Jo ашоs rвчr 8ulэq эч1 ш lpo puno; sr:эrdвqэ ачl чI IЕIJэI€ ш (JаrdЕчэ;о sэdlr одl эIlsIJэlэвJвчэ JаIчэ эч1 Jо slslsчоэ dno-13 рчоээs эчI ,lueIJEл ачl чI JэрJо lчаJэJJIр е чт PunoJ 1пq 'stхэt qtoq ol чошшоэ (.lэrdеrlэ 1?чl ш IвIJаIеш _rо);аrdеqэ рэчIЕlчоэ ,rueIJBл эчl чI шJоJ JaIInJ uI PunoJ в 3чtчtвlчоэ lаtdвqэ

lnq 'slxal чrоq or чошшоэ sэrlэээds .lо rlэааds

,1uBIJEл

эчr uI шJоJ Jэт-lq ,{1эша-l1хэ ш PunoJ tnq 'яхаt qlоq о1 чошшоэ

.lэtdвqэ

,luBIJeл

шJоJ IInJ ssэI ш rnq ,яхэl qrоq ol

чошшо' IBIJa;H

эч1 uI

3Ё,х'.;:::;:1j;Б

J iI

с Э

чlIл lnq 'luвr.rвл puB эrв3lп,r о1 чошшоэ j"rrЪi"* 8Ьrчrcrчоэ r"rЙф в ,al&s;Blrmrs uт lsвэ рчЕ 'luЕuвл

y

рuе are8lnz, о1 чошшоэ IЕIJэ1Еш 3чrчrвlчоэ.lаrdвqэ ,s,ц,опоJ sE алв'э,rтsпlэха

dlвпrпш dlIJЕssэээu lоu эJЕ чэIчл'sаr.rо3аlеэ aqr 'dno;8 srчl uI ,luашlваJl Jo sрочlэш оl рэIIшII эJЕ шачl чаадlаq SээчэJэJJIр ачl рчЕ 'slхаl lчвr-rвл puB эrв3lп,r ur эшеs эqt lIрпчэssэ sI Jэrtеш-rэа(qпs эqr'(д-у) эsэqr;о rs.lц эq sэ^Iэsшэчl uЕэ sэт.rо8эlвэ эsачд эчl чI ,sdno-18 эаJчl оtш рэрIлryqпs ,{-у s.larral aqr lq эIqЕJ uT I раtuэsэ.rdэJ эJ? элоq? рэчоIlчаш sэuо8аlеэ чэr ачI ,slхэl ачlJо 3чlрвэ.l эsоlэ u,tb,o.rraql lq s8чrрuт; srl rчэшэlddпs пIjA. (раssэ-us эq sJэрЕаJ 1Ечl padoq sl 1r lsпш lt 'lng ! эlqтssоd оlJачrIч luB ueqr аrэldшоэ рчЕ эIqlssэээЕ эJош qloq 'uottsanb чr sжаl эчl Jо dlqsчоtlвlэ.l

эчlJо лэIлJэ,rо uв Зutр-lоggвgо эЗвrчЕлрЕ эчl sеч lt'8чтslрrачэЗ -dlrssэээч ;о-dцеuоrsЕээо puв IЕэIu?чээш sI чотlвэIJIssЕIэ slчl эIчrOý,sэuо8эlвэ ча1 otut s:эldвqэ эqr 8ulpr,trp ,(q раssэss? аq lsэq чЕэ IuEIJ?л рuв эrв3р,r эqr чэапАJаq sээчаJаJJIр рчЕ sэIlIJЕIIшIs эч1 lвч1 sIвэлаJ чоsuвdшоэ Е чJпS ,Slхэ1

1uEIJEл

puB эrв8р,t эчl Jо чоsuвdшоэ лэrdвqэ-dq-.lэrdвqэ 'аsоlэ е яlш-lаd stqt

,.ilв:ед рuошраJо чоIlIрэ эчl ш рэsпts.rц s-lаtdеqэ rq3тэ puв рэJрчпч оле1 ачr оrш рэрIлIр чэаq sвq lхэt эqt 'rl рараээ.ld qэrч,ш, lduэsпчЕш uJag эчl Jо

,1(

atuupllсg LцпЕ эь, ],:." ::: .- :

1Еч1 uI

SB'uотlтрэ ]цэS;_

j

__

;-

Е uо ,(1rrrвэч .цaJp rir *, ,l_ рэluIJd rхэr рэ]ЕuJц:Е:-. _:. sz' P|LO|S!

Н

ЭЧi JO

U

O_,i S

IIЕШS ЭШОS JO 1ЦТСС

- ;."._: _

; ::;:

,

-пuЕш uJэв эчi Jc rý;: : -,_ |(auolslH эчrJo ucl-T: ::: 1Е!1 r_'- -,-- ,_; :

JЭШШЕН



ач1 Jo uоISJэ_\ rЕч] ]:,_ _;: рuЕ ,эlЕЗIп.\, SLLj]: ; *-: -,

эJоJэq '.Iэ.rэ_цон 1 ;- :: -шоэ uээq а.\Еч S:]!:;: _ *: _: '1Пlg Э,0 il!'!,-._ j ý ;:': -SэлuIэJ рэраэu -j]:.; : : -, -рЕ эрIлоJd osTE _,;Е,* - _ ) _: uээq JEJ oS SЕч tJE ч_ .,_--- :: _ luЕIJЕл эч1 JэlJЕ PaS :_: : : ээuIS 'uЕэ SuоI]Sэпъ ] _,r__ :: ,

S

-UОЭ РUе 1Иlg аР UУ'|ц, _ i- : -

/q рэsп luEIJE_\ эчr s:.,l /q uэllIJл\ IuЕTJE \ ];_ :7 -JэлluЕIJЕl\эч1

";

SE_ý, S-. .:j

чэвоJddв э_\isuэчэ_; ; _ : : uоIlпIоS е а.\эIчrЕ ,_ _ _::_

: IIЕ рэuIшЕхэ SЕч S] :,_] С5lхэ1 эsочl ,., j Jo s:;r ; _ : аЧ1 'эlе3lп.r ач1 j,:, ;,_ ) _ luэЗоэ эsI.,цJачrс : :: ,:^ :: s./э;;;оээ sluэsаj j;- ,_;_-. .

-JaSSE SIч рuе uоISJэ.,. - *: _:

Jo uоIlвэIJIluэрI Sjч эч1 Jo аSпвээq .ilIгt

]

i

-:

,_]-_

: .:

о1 рэlтшII SЕ.ц. 1I эSЕ] S: * * , : ар uршоу эч1 Jo uсSi jT j; _

I J

chapter containing material found only in thе Variant, and draTrn frоm

rесоgпisаЫе source. сhарtеr containing оthеr material found only in the Variant. а

Тhе distribution of thеsе ten categories throughout thе tчro hundred and eight chapters of theЁ/istoriaisset out in ТаЫе I.

Complete list of chapte:s _]

А Chapters В Chapters

112. 11_i.__j

7, 8. 9. 1 -. . 37 r38, 40, 41,, 42, +j. -i:. j 63,64,65,66,67, бS. t,y. _1

|2|,\22, l23,,

Table I

12+.

i:5.

138,139,140,1+1. 1r:. |54,155 , 1,56, |57. i _i : 1,7|,172, |73, \7+. 1-_i

.

Block diagram showing the пumЬеr of chapters in еасh of the ten categories.

с

No. of сhарtеrs

;

190, t9|,192,

Chapters

28,29,3l ,3) 54,56,

57 ,

1

9Э.

6, 7 q q

/

i:

1

.ll

1

1-

'l'tt.

,

l

11

Jv'\v

58, 59.

87,88,91,,97, 9S. l27 , 128, 1,29, 1j+. 155 , 156, 1,57, 15S. 196,201,-, 202. 2]5.

l20

D

Сhарtеrs 19.7i.

:

178, 181',1,94,195.::t

r r о l rorl.rll l r о r .......l r о о r rrrlrrrl . . . . loooolol о l l l .....-.I о r r l .....-.l r r . . .......l .. .... rlrllrrt . . . . .......l с r о r .......a .......a r l . . rc.l...l r . . . loolo1.1 . . . . ooooorol о l l r lllrrrrl . . . . orlorrlt l о . r lrlll1.1 r r l r .......I l l r l oolrlrol о э r l .......I l l . l .......a . . . . ooorrool l r . r .......l о l о l rrrrr..l r о l r .......l о r о r .......l l о о r lorloro! l l l r coololcl

r l о . r l .

r о l . l о .

. . . l . r r с r . . . r о l . r

. . . l . r l . l . . r r . r . .

Е

ll ll ll .l .l rI .l .l . . .l r с ll

F

G Chapters

н Chapters

в

159

1

1',],j.. .:1С.

15.:-

90,91,,92, 10с' 1]+.

I

ffi l . . . . . . .l lо о r r о l l l l r о о r r . rl h-i....l

А

_1

2а4

.I .I .I rI .I .l rI .l .l .I .I rl ll rI ll rl .l

J

г

Chapters 35.-|1.т]. Chapters 5, 21 . ] -. - -

с

D

Е

F

н

J

18

20

10

16

48

20

Category

Сhарtеrs Chapters

5, 6. i 39 ,

.

1: -

j. _i:

+j. ;:

189, 2а3,2а4, 2a7. ] -

.-

:

-

:

CategoryA-thatis.;

.

Vаriапt texts - is entirel-, ._: Merlini.It should Ье псl]с J, thе Prophetie, is also ver-.-

:

xviii

чх Joulm aJE аJэчl q8поqцв (slxal чlоq uI JEIIшIs d-lэ,r oqв sl'alpqdol4 этql Jo чоIlЕпulluоэ Е lэаJJа uI sI чэIчjд.'8tI ý rЕчl раlоu эq рIпочs |I,хuц]аw allaqdol4 еqr;о ,(pog aql Jo' ll-al1 ýý or раrrшц dlэ.lrruа sI - slхэl luBIJEл puB are3lnr, эчl ш эшЕs эtlt stэаdsэ.r 1в чl s-lаtdеqэ 'sr tвr1l - у ,{:о3аrез

,{.tоtэtвз 0Z

80Z

'

loa 'уOZ 'сOZ'68 I s;аrdвqз

'88I'98I'T,lT'y9l'lg|'9y|'?yl' lt|'OrI'IоI'у6'Zl'9у'€у'6t 98 '6s 'yg 'g

scz

'll|'O/l'99l'l9l

's

s-lэrdвqз

'ZoZ'96|'s6| 'убl'сбl '|6|'обI '8lT 'll| '9l| 'yll'tl| 'ly|'9yT'lyl '0йI 'ZC|'oT|'6|l '}OI 'OOI 'Z6' Iб 'об

'99I

'98'Е8'Z8'18'6/' ll'll'al'69'Z9'TE'6y'

l8l '

lс'у€'о,'Ze'9I'OI

'ý8 I 'O9I 'O I I '6о I 'у

18|'98I'},8I'6l|' ll|'y9l'€9I'T,9l'T9l'Zal'C6'6T' tоZ 'OоZ

'yll'I9I

s-lэrdеqз

'| 'Z 'т s-lэrdеqз

lZ'|Z's 'S€

'9ст '|Zт 'с9'Z9

80Z

' Iй

уOт s-тэrduqз

sлэrdвtlз

'sбl'yбl'I8I

'yl|'Tll'ly|'0}I'Z€l'I€I'аZ|'т,6'о6'18'Z8'|8'll'Il'6y

it

f I

н 9 s т

'8lT

s-lэrdеqз

G

l0Z '90a 'saz 'ZоZ '|OZ'96l

ll|'9l|'slT'Cll'Tll'Oll'69|'89I' 19|'ggl'ý9I' 6sT'89I' lgl'9ýI'ý9I 'ysl'Z9l'8}I' lyl'9у|'sу|'уу|'€у|'Zуl' 6Cl' l€l'9€I'ус|'6тl'8Zl' lZ| '9Zl'EZ|'yTl'CZl'6ll '80I 'lol '9OI 'ýOI '}OI 'соI 'Za|'86'16']L6'88'l8 '98'ý8'08' бl' 8 l' 9l'sl' l' y9'Z9' у ol' 69' 19'99' 89' 99' оg' бs' 8Е' ls'9s' уЕ g,'ý t.' ус' €'Zt' ' Zg' I ý'оý'8 у' ly' 9у' gy' уу' Еу' |у' ау' бt' 8€' l€' l€' бZ' 8т 'lZ'9Z'sZ'уZ'€Z'тZ'lт'6I '8 |'lI 'ýl'yI 'rT'ZI 'II 'Ol'6'l'9 s;эrdвqз '

l0T,'9aa' ЕоZ'уоZ' CaZ' TaZ'O0Z' 66т'86I' lбl'96|' сбl'тбт' 16|'06I

'68I'88I'98I'}8I'g8I'Z8]r'о8I'6ll'Bl|'

э

lll'9l|'s/l'ylT'tll'el|'ll|

,SэIJоtэlвэ цэ1 эЕ

Y

s;эrdвqз

tI

'Оlт'69т'89I' l9l'99l'99I'y9|'t9T'Z9l'19I'6sT'8ýI' lgl'9gT'99I'ysl 'gЕI'Zsl'IýI'OýI' 6y|'8}I' ly|'gyl'syL'уу|'сут'Zy|'lyl'0f,I'6CT'8rI ltl '9Cl 'уtl '€f I 'e€| 'I g I '0g I '6ZT '8Zl lzl 'gZ| 'sтт 'уZl 'tzl 'ZT,| '|a| '0Zl'6ll '8II 'III '80I '9OI '9оI '}0I 'cOI 'IOI 'O0I '66'86'16'96'96'vб ' С6' Iб'68' 88' 18'98'ý8'fi8'€8'о8' 8 l'Sl' у l' Cl'Zl' бg'8g' lg'99's9' у9' сg 'е9' I9'о9' бs' 89' ls'99'ýý'}ý'€ý' I 9'0ý' ly'9y'sy' уу' €у'еу' ту'ой' 8t' lc '9E'yC'CC'ZC'IC'о€' lZ'yZ'aZ'lZ'aZ'8I'9|'yl'CI'о l'6'8' l s-lаrdеqз '

]_

]]?-]

_

'

l||

'911l'9I I

,d;о8эlЕэ

'yTl'€

I

I

'Zl|

чэЕа uI s;эrdвqэ Jo lsII

эlэldшоз

рuв рэJрuпч о_ц] эU: :: ,1uETJE

moJJ

un^'.EJP

рuЕ

_

\\ эU: ;, ,JuE

ljт

.""-

_1_

;

l

yariations of style and чосаЬulаry. Тhе Propbetie чrеrе рrоЬаЫу соmposed around 1135, released before tbe Historia itself, and circulated not only as Hlsr oria Regam Вritаппiе,ýý 109-1 1 7 (or-1 1 8) but also separately in thе fоrm of а lib еllиs;2s it was рrоЬаЫу because of this status as а discrete work, as чrеll as their obscurity, that the Prop hetie proper (that is, excluding the introductory ýý 109-111) are found чrithout modification in both the vulgate and Variant texts. Category В is unquestionaЫy the largest, since it contains по fечrеr thап one hundred and fifty-nine chapters ; clearly, опе of thе major distinctions befireen vulgate and Variant lies in thе differing stylistic treatment of similar material. These differences can rапgе from comparatiyely minor instances of word-order and vocabulary to passages in чrhiсh one text (Ье it vulgate оr Variant) is manifestly а reworking of thе other. Some examples will serve to illustrate these differences. In thе first passage (quoted below frоm the vulgate and Variant texts), thе differences amount to little mоrе than minor variation.

in thе Variant, and the

tendency

is mоrе

l

ITI,J

рrоп., (Variant), iпsиlаz (r-ulga:. adiaceпte s insиlas (Vаri а n : But hеrе too thеrе аrе с:: potestati adiecit (Vаriап: : In thе сhарtеr quote,.j ; been motivated primarii,,

.

thоugh the fifty-one ý-ог; the Vаriапt), but rаthеr s г1 lar example (Historia Rr];l version is in fact fullеr s--. Yet thе familiar proccs s -- ] tution of апоthеr ъ,оrс ,: : sent and is, if anythi.g. г1 _

_

Historia Rеgиm Brtt.il.",.:,

Histoia Regam Вritаппiе,

ý 183, vulgate

[19S] НаЪitа igitur uiсг,]:..

Cui

agando ita debachatus е s: lоrчm aetati раrсеrеt : с - :.

successit Malgo omnium fеrе ducum Britannie pulcherrimus, multorum tirаппоrчm depulsor, robustus armis, largior ceteris, et ultra modum probitate preclarus nisi sodomitana peste uolutatus sese Deo inuisum exhibuit. Hic etiam totam insulam ohinuit et sex comprouintiales [183]

:

_

Orchades, Norguegiam, Daciam, adiecit diiissimis preliis potestati sue.

dere uolens quоsсuгпq;. commisit prelium сuпi С'': lum et duos nepotes eru s :_ rеgеm Scottorum qui е: j : -

Variant

Vаriапt

:

occeani insulas, Hiberniam uidelicet atque Hislandiam, Godlandiam,

[183]

[198] Confecto itaQule

Huic successit Malgo omnium fеrе ducum Britannie pulcherrimus et

Norчregiam,

et

Daciam, durissimis preliis

sue

lоrum etati раrсеrеt. :т *_: mortibus puniens " Р с, s:

тhе extent which thesc s illustrated Ьу Historl,z Л,. letter supposedly sent Ъ,. {.-

29

Vright,

Ёlls toria Rеgиm

Britannie,Lx-xi.

.

successerat et interf е. :: . sperabat sed et Еаdапц ]] ]:

potestati adiecit.

In еасh text, this сhарtеr comprises tý.o sentences. Тhе first of these рrоvides an excellent example of variety of word- оr (in this case) clause-order, since the element'multorum tуrаппоrчm . . .largior ceteris'is found early in the sentence in thе vulgate, and at its end in the Variant. Тhеrе is also some variation of vocabl|ary hч,iсiп the Variant, czlin thevu|gate;fedatus

i:-

incias Saxonum реrlu s:::: chatus est et omnis еý-:..

probitate preclarus, nisi sodomitica peste fedatus Deo sese inuisum ехhibuisset: multоrum tamen tуrаппоrum depulsor, robustus armis, largior ceteris. Hic totam Britanniam sibi subiugauit; adiacenteý quoque insulas, НуЬеrпiаm uidelicet atque Hyslandiam, GotЫandiam, Orcades, песпоп

28

,

Тhе vulgate text derir-es ::.., ,Wright, 'Geoffrey of ]Vloi.п. _ *:

Fx '6f-8€ puB 1 1-61 ,dd '.sврIIэ рчЕ чlпошчоlд;о dэr;;оэ9, 'rq8r.lд ээs : sерIIэ rлor; l1rэа.lтр (rэldеqэ эч1 Jo чэпш pue) рrо,ш slчl sэлIrэр rхэr эrв3lп,,r аqд бz

sиlррэI! эlвЕi._,. эч: *

-шоэ SY ,J€SэЕэ Sпцп[о1l1dэ.l ur SпчвпэqISsЕз lq ruas /1рэsоddпs.rэrrэ1 Е ачl sчIЕlчоэ чэIчд 'ggý'aluuaп.lg ши3ау auolslg l,qpalвJlsnlll lxal Jo чэвэJ uоIsЕээо чо uеэ suoIlBIJEл эIlslт/ls эsэчr чэIчjl luэlхэ эчI пэпА, sI

,lзJаuэп шпIIIхпЕ uI

stа

,(1-1вэ

рuпо_+ sJ

,slj]:;]

:

_

::_ ,_

_

,:_:

';эр-lо-эSпЕi] i эsЕ_, s *: * -o;d эsэчl jo rs:Ij ]*-- t::,_

rnb шпJоlоэS шэ3э.r шпчврвg rэ pas rвqе.lэds

эrвu8аr шпцr rsod sonb snTa sэlоdэч sonp 1э шпэ lтэаJJэluI lэ lЕJэssаээпs оuIдрт тпЬ оэт-rsб шпэ шптlэ-rd 1IsIшшоэ ээч lsod ,suэтuпd snqllJom sIsJэптр sоJэlээ'sчатэt;;е sIluашJоl sllтрпвш sоllпш'lэ:ээлвd тlвlэ шпJоI -nnrBd Iэп IJqэIрш тпхэs шэрlпЬ эц 1п sпIэ sпlIэJэхэ sluшо 1э lsэ sпlЕчэ -еqэр sпuэ8 run-rol8uy шпчохsS шпlо1 uI ElT suЕJlsпlrаd шпuохеS sЕIэчI -no.rd оцв,ъ.рвэ sЕsJэпIuп елвлеd ЕIJо1эIп tэ отlэ.ld эпЬвtr оrэа;uо3 [з6,1]

,:l];:]т

uоuээu 'sapBr

jo

_:_:

,-*:,:

'sBlnsul эпЪог.Ъ s;_ _: ]: 'SIшjЕ s:._ j:: _

-loT3-1B1

-хэ шпSiпuт :S;S _ ;



_

sпшIJJэчrтг.j ;, * *:_

-

1uЕIJЕл

,lЕJэчэп IJEIIrxnE sIэ Tnb шп-lоuоэ5 шэ3аr шпчЕпрвэ 1э рэs luЕJэпqэр эrечЗэл шпsdr tsod тпЬ snta sэlоdаu sonp rэ шп[ -IIlтшэJэlчI эпЬlв lв.lэssэээпs очтппрэV rnb оэтr;дб ruпэ шпцалd tтslшшоэ apulaq ,rЕqэIэIJJЕ slluэшJоl sIlIpnEuI tеqэтrэdаr эпЬшпэsопЬ sualon aJap -EJqE этчuЕllJg sпqтuтJ хэ шп.тоl8uу snua8 эuшо urпЬ :tэлээ.lвd rlЕlэ? шпJоI -пплrd 1an r.lqaчnm шэрIпЬ tnxas эч 1п sэчохЕS uI lsэ sпlЕчэЕqар ?rr opue8B шпrоl8uy sвsJanтun оIтЕпрЕэ вIJоlэrп rnlr8T BlIqEH [sбI]

,эпSIlЕ]S;:_:i,,:_:

'швtрuЕiро?

,-*I .l

SэIEI}uInoJC-,-]._,]

]

_

l

,_:: _:

:

_

оэс[ эSэS ST,i:T::,,_- :_: EJlIn lэ ,SIJэ]э,^ - _ ,: _:

'sпшт-lJэчэlпi ;, --:

__

:

-п.rэd sвrэцтпо-rd

эrв3lпz,' g5l ý' ашuvltlg шп3 ау

auolslg

(sl ,JэldЕчэ slчl ш puB lчэs рээчпочо.rd э.rош'8urqllue;T -a.rd чrc8в sl шr(uоuds (-rrэqr.lo) sll JoJ (sp-lorrш, Jo) pJojl Jачlоч€ Jo uollnl -Ilsqns эч1 рчЕ sэsпЕIэ puв sрJод. Jo 8uuэр.rоэJ Jo ssээоJd JЕцIшЕJ эч1 1эл ,(э,rr;-drхls) эlЕ3Iпл эч1 uЕчr (sp.lo,ro, аuо-l1uэ,tэs) -lэllп; юЕJ чI sI uolsJaл 1u?IJBл эчl (llд.оIэq рэrопЬ 'g5lý'ашuацlg шп3ау аl.лоlsц1) эldшвхэ.lв1 -ImIs Jэчlочв чl 'paapu1 ,aldls Jo suоsвэ.l ,{q l1dшIs JэчlЕJ 1пq '(ruеr.lвл aqr 1о ,{ц5 ачr Jэqшпulпо ,tрч8цs эlЕ3Iпл эчr Jo spJonд auo-.&JIJ aqr q8noqr -р) uoTsuBdxэ Jo uоIlвIлэJqqЕ JoJ аJIsэр е lq ,,(р-lвш1-1d patezrrlom чээq элвч о1 JЕэddЕ lou ор SээuэJэJJIр эSэчl (элоqв рэrопЬ Jэld?чэ эч1 uI (эlв3lпzr) ап s црls аю d яц a.l] яtак syxp уэ аlр р ! (ruвl:вл) цэ аlра ца 1s а1 о [ апs sпlald sxulxssxtиp:JэpJo-pJonA. Jo sээчаJэJJIр эJ€ эJэчl оо1 эJэч rng ,(эrе8lп,t) splиsux luраээо sаlоцulпо"t]шоэ хаs'(ruеrrвл) sр|пsur sаluаэрхрр :(arB8ln,r) лпuцqо '(rчвr.lсл) 1lпо?пtqпs цв i(эле3lпь) шоlпsul '(rчвr.lвл) Iдрхuuрlхlg :эJчэlчэs рчоэаs эч1 ш рээчпочо.rd aJom slЬчэрчэr ,

JэllЕI sIчI бz,эlв3lпл ачlu| sпlрlи|ои элl.лоlде аJош ач1 puв 'tчвr.lвл эч1 чI

ЭJОШ ЭI11II О1 lUT'it]'I-*T

:]] ]

'_:

пА.оIэq рэlопЪ'i эS:SS: : _ : sэldшeхэ эLцоS ,J; *-: _ : _,_ 1I

эq)lхэ1 эuо чrIL..,i *,

JоuIш,{1элrтtе-тrсL;,_

Jo luэшlЕэJl эIlS:i

SuоIlэuIlsIр Jо[rч_;

uЕчl

JэпА.эJ

оu SuIт]

. _

]l

::

-,

,.] i

-

:_

_:

-*

_

*-:

..

:

_

: -, : ]

_

ЧlОq UI UОIlеЭТJIР,r'-*_ _: _ _: -РПIЭхэ'sI 1Еч1) "iaj,:,_;,, _,, э1аJэSIр в SE SnlE]S S,:-:_: _ :-

dlэrвлвdэs оsIЕ rпq S L - _ lоu рэIЕIпэJIJ рuЕ ,.-;S _, :,: -шоэ /Iqrqо:d эJэ.ц э::: -,

parison of the two texts (set out below) reveals, thе differences of form and in this case also, to some degree, of content, although the gist of the сhарtеr remains thе same - make it clear that опе version, ечеп if it is not immediately сlеаrwhiсh, must Ье а reчrorking of the оthеr. Hbtoria Rеgиm Вitаппiе,

ý 55,

vulgate

[55] Cassibellanus rех Britonum Gaio Iulio Cesari. Miranda est, Cesar, Romani populi cupiditas quicquid est аuri uel argenti sitiens; nequit nos iпfrа pericula occeani extra оrЬеm positos pati quin etiam census nostros арpetere presumat quos hactenus quiete possedimus. Nec hос quidem sufficit

nisi postposita libertate subiectionem ei faciamus perpetuam seruitutem subituri. ОЬрrоЫium itaque tibi petiuisiti, Cesar, сum communis nobilitatis чепа Britonibus et Romanis аЬ Епеа defluat et eiusdem cognationis una et eadem catena

prefulgeat qua in firmаm amiciciam coniungi deberent. Illa а

nobis petenda esýet поп seruitus, quia еаm potius lаrgiri didicimus qчаm seruitutis iugum deferre. Libertatem паmquе in tantum consueuimus hаЬеrе quod prorsus ignoramus quid sit seruituti obedire. Quam si ipsi dii сопаrепtчr nobis еriреrе, elaboraremus utique omni пisч resistere ut еаm retine-

remus; liqueat igitur dispositioni tue, Cesar, nos pro illa et pro rеgпо nostro рчgпаturоs si, ut comminatus es, iпfrа insulam Britannie superuenire incePerrs.

dency to rhуmеd, раrаllе1 с eru.bиisti). Secondly, in thе

curs in Vаriапt, ý 174), thе \

vulgate text: соmраrе 2 Б Наmmеr оЬsеrчеd, this f, Variant, whiсh frequenti.',sent frоm the vulgate.]: Tire

30 VаriапtVеrsiоп, Н.: рр. 9-1 Э,'э,*: (and Classical) Ьоrrоъ,iпgs. and thоsе found in the \Iаrtз:_: ,

echoes unique to the Vаriагl: -:

Соmраrе First Vаriапt. ý i 5. '.; 'dedi еtfrиmепtum et Hirtil||. ! j sursum иsquе dеоrsиm'; ý 1*.

Репitиs dеlеапtиr' ; ý 25.'-ig 1 . _,,,; ; Gatrilaeae'; ý 3|,'irt seпect:tJ. :, sресtи eiиs'and

1

.

IvIaccabees

-1

43, 'Nec с€ s s -i :l . . 9.73,'cessaиit gladiиý ех I s rа:. ý48, 'сиm ualida mапч'. а?,с - i, diam . . . рrоиосаиеrчп r'. ais _, . 'сопиеrtаtи,r et gaudium iп ,,,, -, 'поп reddeпtes mаlиm рrо l};.;" 'iп sиperbia elatus'; ý 69 1l s.; :,; " , j sепесtиtеrп'; ý 70, 'Collectr-, diпеm сrеиеrипt' апdGепсs _. i, Levitic1,1s 25 .46;ý 7S ,'pttirn,.i,|. .,:.'formonsa иаIdе' ; ý 87,' r еrт.i,",. rаm hereditate possidebitls , -, - . et ebrietatem' and Luke 2 1 . -, j sticus 39.1 6, 'fHrore . , . те |. z |

Joshua

1

8.5 ; ý

"

Vаriапt

_

[55] Cassibellaunus rех Britonum Gaio Cesari. Miranda est, Сеsаr, Romanоrum cupiditas que quicquid est usquam auri uel argenti in toto оrЬе terrarum siciens noý extra orbem positos preterire intactos поп patitur. Censum exigis, tributarios поs facere queris qui perpetua libertate hactenus floruimus, qui а Тrоiапа nobilitate sicut Romani descendimus. ОЬрrоЫium generi tuo, Сеsаr, si intelligis, postulasti qui hisdem ortos natalibus iugo seruitutis рrеmеrе non erubuisti. Libertatem autem nos in tantum consueuimus et tam nobis аЬ antecessoribus familiaris est ut quid sit in genere nostro seruitus penitus ignoremus. Quam libertatem si dii ipsi quoque conarenturauferrе, nos omni nisu еlаЬоrаrеmчs ne quod nobis tamquam insitum anaturapar счm diis tanto tempore tenuimus, per hominem mortalem amitteremus. Liqueat igitur tibi, ё.r"r, рrо ..g.ro .ros et libertate, dum uita comes fuerit, indefessos communiter stare etiam mortem subire paratos si tempus dissolucionis fоrtе nostre institerit.

Тhе recasting, thочgh mоrе extensive hеrе, folloчrs the pattern already арparent in previous passages. Тhеrе are, hоwечеr) оп this occasion some печr elements. First, опе can observe in the Vаriапt version а slight tenхх11

1

.

'diuиlgаЬаtur fаtпа de illo'

:

'

.,,

]]

dilectioпe' i ý 1 03 ,' sиЬ opr е |. j |l | : ritиs iпrпиrldi', also }чIаrk ]. 1 л . ' 'иt Ьаrепае maris соаеquаr.:,-: иeritas . . . coпiectoris. . . соп1] : tиr'; ý 136,'liЬеrеmиs аrtiпj.;.; ,: , thians 3.3; ý 136, 'Сопiit€?,j! ! ?,ý 1 36, ' si Dеus Рrо nobis, G ;l:: : Ьнссiпе', also 1 Chronicies l5 -: сопsресtиitно'; ý 169"tапlс *::*

.

,

"

rоrиm'; ýý 1 84/6,,' et dеsо!з:., : ; terra' and 1 Thessalonians 5 ]-. (апd 7.38),'uеrЬа иite';ý 19-. :, .

IIFх -оlрlоsuоэrqJап,сх

59 I hаче not Ьееп аЫе to

гс:]:

-

rr:;.

:

Solinus). However, thе sопl-= constitutes а further biblica. .: .

ruпtq ие urbes tab е rпас 60

Below, pp.lxvi-lxx.

ч lоr

:|,

-,.

xIF ,ххI-Iлч,dd',ъ.оlаg

-апvэt!tрач,,II.Isпрохаэ.lвdшоэ:luвIJЕлэч,;;ХТl'JjrlJ;"Jfi

о,

""i]:{i'"1'";1::Ж

a8essed slчl uI аплtlра чиэрuпqр7 uotssa;dxa рро lвчлашоs at1l ':аrrа,ш,оц ,(snul1o5 эsаqr аэеJl о1 эIчЕ uааq lou э^вч I бs ээJпоs duB ol sIIЕlэр Jo snlsoJo sB qэпs) 1еэlqdвл3оэ3 ,l1а,rrrэаdsэJ ххх рчв xx,dd'aloqy ,,

ач1

JачrвJ:(оr-zl

lng ,uIBlIJB

l!

or 3urlles

:,-.,_:

:j

Sв,лд.вэIJошJY 1Ечr Q-f

,

:] : :

l_ :: -

t ,l

аэuls 'terlt : (lо t ý) рuвllоэS [лoJJ JэчlIчl рэlЕэJlэJ pBq qsTl8ug ач1 эsпЕээq ruэ11 uT аэвld чоо1 эIllЕq рJIчl s(JэшIlJол lечl :(ьс ý) puEIsI эчl Jо эJпlЕu

-uп uв Jo uоI]ЕэJ]

,(rls.lBru эчl Jо эsпвээq раrээl8аu uээq рвч uTElIJB uI spеoJ Jo uоIlэпJlsuоэ эчr 1Еч1 :uоIlвчвIdхэ uв ;о ,{еш. lq slTBrap чэпs sJaJJo luЕIJЕл aq1 'sэsеэ Jэчlо ч ,lOT, р:це 'yoa'COZ оr'(,tоIэq раSSпэSIр 'lчвтJвл ач1 Jo алtlээds 8uт-rэ;;тр эч1 IээIJэJ osIE s.lэrdвqэ ээJчl JэllвI аsачl q8noqr -.lэd рэ1-1оlsIч 'l8l'98|'9yl'у6 '€й ýý uI Jпээо эddr sIчl Jo sэfiessBd Jачlо

-р)

uT ,,{1чо

sI 1I

punoJ рuЕIаJI;о uотrduэsэр

8uT,ro,o11oJ

эч1

:*-s

-:

-qns sэldоаd ar;: :,- : ., РОЭ OГJ:;_: :

.

i:

вв I puB

ачlшоJ_+

suоdrа_ц:],;

j ::

эJоJэч SLцJP .I]:U- : - _, _

IqIопulluоээпьluп.lэdээ,*,,;;;';:L.,Н'#:];,illТЖ*Ж;,х]; -nIJ 1а sпqIJошэu шеэт.ldе la швшrdо шЕJJаl luпJаuэпuт'luэsstuэп шпэ

luЕIJел

Iqп

-ээI_+эJ

i(вqэusu:: ;

:

_.:

dq pa"rrdsui sI L,]i*.*: |-:-: ,: : ,; ,. ( Suвэ,J -- гэlt ,.,^l :-_

.r'9й ý

шпluч7tg

ul (эldшехэ

-lo;) se 'рэs.lа,rэ-l ,{1dшls sI luЕIJвл ач1 шоJJ 8utssTtu эq о1 tхэt эtв8Iпл ач1 uI luэsэJd 1Tвrap Jo sJэllвш .rо1,{эuэрuаl Iепsп ачl lЕчr sц]ааs 1т 'sаsвэ ашоs u1 ,аrе3lпл ачl uт passэJddns Jo 1хэl luвIJвл ачl чI рэррЕ чээq элЕч JэчlIа рIпочs sIIвlэр аsэчl lчлJо uollвuBldxa эl8uтs Е ээuЕлрв оl,,(sвэ lоu sT 1I ,luвIJЕл эч1 эпЬтuп JаllЕш luвuоdшr 1чэsэ-ldэJ чэIчл^. эsоч1 о1 рэlIшIl эlqlssоd sE JEJ palsIl sэ8вssBd эqr'dlэsrээ.ld uоIlэuтlslр эч1 nA.EJp о1 IIпэIJJIр

_

8uтurвldхэ)qsтт.',jl : -: _: SUЕ]SUОЭ:l:' *- _:_ чSr]ij;]-_:UоI]rZ:] -" - i,

о1

ol вuuэSJоd рuЕ s: , :::--

sE aJe алоqЕ

sэшIlашоs

_

,

-a-l lq8rluooru i: :;-:: ,,:_ , эqr rsuTeЁE sn;.,;.

q8noqrle'tnfl ,r,(fl ,(lо8эtеэ uI рэuIшвхэ) uoTsJaл IuEIJEл

* ::_ -

эч1 uI шJоJ JэIIпJ uI punoJ sаrlээаds эsочl Jо osIE рuв '(g d-lо8аrвэ uI рэssпэ -SlP) SlХЭ1 ОД.l аЧl uээлА,lэq sээuаJаJJlр этrsr1,(ls эчl Jо эIlsIJаlэЕJвчэ 1чэlха sE ! sат.lо8аtЕэ рэхIJ Jo

эшоs о1 aJE suоIlIррЕ [ЕqJал JouIцI 'uээs элЕч

-_

эпА.

Jэqшпu в оluI хэldшоэ Е uоIsLrlр pasodo-1d эqr ur рэлIолuI 1-1о,ш,,t-lв.lаrтl Jo ,,{1qеrrпэuт 8uт;.тпlq эчl sIЕэлэJ элоqе 1по lэs lsII эчl lвчl рэssэJls эq lsпш 1I

Jпчuч,{эl;;оэ9

se puolslH ач1 Jo JочlпЕ эч1 or uоqdоlоэ ач1 uI аэuэJэJэJ чSI1IJfl эчl Jо эlЕJ аl€шIlIп эчl Jо sIIеlэр uвlslачlЕ/ Jэрuп эlпl qsц8ug Jo sгвlэр puBIsI ачl шоJJ чsIlIJfl эчl элоJр чэIчл эп8еld эчlJо sIIErap -ro3uBg Jo s>Iuош ачl Jо

шорllt-rвш ачl Jо sIIвlэр

sлэrdвqэ

ачI

чэIчпе Jo IIЕ soz ý

,цо:s_;,. _-:

jr

,s:эl

*,:

,.: *:

;. ::-

,]:: SEnA. SпuвrшrхЕI{ 1Е;: ,* ;о 8uruul8эq эql ]Е ]u; _

coz ý

эч 1вч1 (srхэr чlос,

l0z

ý

ач1

йоz ý

бsI

ý

оl Jэluпоэ SUпJ S:,,;

,

,.

thе English had been disarmed Ьу Arthur, they acquired new ц/eapons Ьу taking them from the Britirh (ýý 146-7). Тhеsе explanatory notes аrе somewhat akin to thе differences of structure Ьеtчrееп the two texts (category F above), whеrе thе Variant often hаs the mоrе logical sеqчепсе of events; indeed, the additional passage in ý 161 is clearly related to, and forms ап integral part of, the differing ordering of ýý L59-64 in the Variant text.61 Тhе remaining elements unique to thе Variant, hоwечеr, have the effect of putting the episodes in чrhiсh they оссur into а different light. Fоr

example, in vulgate ý 130 Merlin dismantles the Cborea Gigапtum Ьу means of sue mасЬiпаtiопеs whiсh, we infer, аrе no mоrе than mechanical means more effective thап those already fruitlessly employed Ьу thе British, although thе passage remains slightly obscure. Тhеrе is по suсh uncertainty in thе Vаriапt version whеrе Merlin's methods are those of а true magician; hе achieves his end mеrеlу Ьу 'paulisper insusurrans motu labiorum tamquam ad oracionem'.62 This passage is not, hочrечеr, typical of these details unique to thе Variant. Most often thеу lend thе Variant а tone more markedly pious or christianising thап thе vulgate, as in ýý 137 (whеrе, hоwечеr, the comparison of Uther to David precedes an independent есhо of Ovid; see n.33 above), 764, 172, апd 189, and especially in ý 72, thе сопчеrsiоп of thе British, both versions of чrhiсh аrе set out for comparison below. Historia Rеgиm Вritаппiе,

ý 72,

vulgate

[72] Natus est ei unicus filius nomine Lucius. Qui cum defuncto patre regni diademate insignitus fuisset, omnes actus bonitatis illius imitabatur ita ut ipse Coilus аЬ omnibus censeretur. Exitum quoque suum preferre uolens principio epistulas suas Eleutero раре direxit petens ut аЬ ео christianitatem reciperet. Sеrепаuеruпt enim mentem eius miracula quae tyrones Christi per diuersas nationes faciebant. Unde in amorem uеrе fidei апhеlапs pie peticionis effectum consecutus est. Siquidem beatus pontifex comperta eius deuo-

tione duos religiosos doctores Faganum et Duuianum misit ad illum; qui uеrЬum Dei incarnatum predicantes аЫuеruпt ipsum baЫismate sacro et ad Christum сопuеrtеruпt. Nec mоrа concurrentes undique nationum populi exemplum regis insequuntur eodemque lauacro mundati celesti rеgпо restituuntur. Beati igitur doctores сum per totam fere insulam paganismum deleuissent, templa que in hопоrе plurimorum deorum fundata fuerant uni

бl Above,

Deo eiusque sanctis .-runt. Fuеruпt tunc ::. quоrum potestati cci: ]. etiam ех precepto ]г _ episcopos, ubi аr;:.:archiflaminum in ni,:.. atque Eboraci et in L-:: ,

.

:

gancia ueteres muri с: : -

ta supersticione

.х\,,,_..

r: :: НumЬri а Lоеgгr; LoegriaetCornubja Н Gualia, que UrЬi Lci.

subiacuit metropoi

_

uпt antistites Rom"::" impetrauerunt. С с,::_ :: pluribus aliis соm::::. : corroborati sunt. F_ : _: de uictoria Аurеli: _i:.: _

paraueratnullaren;,

р.

бz This passage contains апоthеr ЬiЫiсаl есhо found only in thе Variant: cf . Judith 13.6, 'et lаьiоrum rrlotи in silentio dicens'.

-

Variant [72] Interim natus .s:

=

POSt morteПI РДtr:! :: atque actus раrris Ь. : .

tatis illius реruепег:: :: tem Rome et in alti. :.:: поmеп affectans ср.:i _ personas tales а qui'г :, : mentem eius mirэ; * . пасiопum gentes ej::.: et in fines orbis te гlс _:

pie peticionis effeciu::

-

in excelsis Deo canc:, : lаtеrе suo misit Вгlг"::-

passum regi popu.ic с _. mоrа сопсurrепtе> _:_quentes lаuасrо s ас:. _ .

despicientes et miп,;: :: mum de gente Вritс :. _ _

plurimorum dеоru::. xxxvii.

_

:.

secrauerunt et uiris :. _. . annia реr regione s ct ]_: ]

diis ех ritu gentilium ;:.

I эан ,luЕqЕlIl sпqlрпэаd ар €uIшвqII эпЬlЕ luЕqЕuJэJэ шпIIIIuа8 nll-r хэ sIIp €Jпчl tпЬ sаuтшвIJIчэJЕ sэJl lэ sэцIшsIJ ,IIIлxx, 11пll1suоэ sаuоl8э;.lаd вtцuв -lIJtI uI )uпl lчпJэпJ ,luпJарIр€Jl врuэIроlsпэ sTsoT3IIэJ sIJIn 1а luпJапЕJээs -uоэ оаG Iun snqIJapnJ sllЕрuпш luEJanJ BlEpunJ шпJоэр шпJошuпld аJоuоч ut эпЬ вldшэr'luаsslпэlэр эr-lвd IJоIЕш uI шпuоlтlg alua8 эр цJпIл

-sTue8Bd шпэ sаJоlэор.lпlr3r I1еэg ,sэluа8utrJuоэ шIlеlпuIш lэ sэluатэldsэр вlор,('Jпluпрqпs оас tluэlоdtuшо эпЬtе -lпluп8uttul оJJеs оJэвпЕI sэluэпЬ -эs st8э; ruпldшэхэ sluоIэЕu аsJэпIр Tlndod эпЬrрuп sаluаJJпэuоf, ЕJош

ээN 'luэJlu8tsut эlвtцstldеq оJэзs 1э 1uэJЕэIрэ-ld эпЬоlпdоd т3э.l шпssвd sпqluIшоq олd 1э шпlэЕJ оJеэ Iэо шпqJэп Tnb шетuuвllJfl 1IsIш ons эJаlеI эр'шпuвtппс 1а шпuв3ед'sэ-tоlэор sоsоr8тlэ.t sonp suэuЕэ оас sIsIээхэ uI шеuо13 хэ;rluоd sпlэrра.rd шэрrпЬт5 ,lsэ sпlпJаsuоэ шпlэаJJа sIuоIэlrаd эrd 'rвqBlэuBtl IapIJ эJэп шэJо(п€ ре BTnb 1Е ,шпJоэ ЕqJап эJJэl slqJo sauIJ uI lэ (uпJоэ snuos 1Iпшэ (лЕJJэl шэu(uо ur шарlпЬ ra ,luвJэрrрэ sэruэ8 цJпuоI)€u SESJэnIP -lэd sэ-lоlеэrра-rd tэ rlпdlэslр IlSIJчэ эпЬ вlпэеJIш sпIэ шаluэш

[uluа 1uЕJэпЕuэJэS ,1аJэqэр э.rаdrэsпs цJэlеlIuЕIlsIJчэ sпqrпЬ Е sэIвl sеuоs.lэd lэJэllIш эs рЕ tn suаtэd'эdвd оIJэчIпэIа rTЯr-rrp sеInlsrdэ suЕlсэJJЕ uэшоu I1SIJЧЭ ШПuоlIJfl шп3а; шпIu(uо snmt-ld IJBlIexэ sIJJэl sIIIe ur 1а эшоu шэ1 -ЕlIuЕIlsIJqэ эпЬопЬ suэrрпу ,JпrЕqэIоэ 1э JпlеqвшЕ lвJэuэп-lэd sптllr srler -Iuоq ЕшеJ sonb рЕ SпqIuшо qв SпlпээSuI sэJош anbsouoq stлted SпlэЕ апЬlе

эrэuэрпld швтп Luаuшо sпllu8тsut эrешареlр ru8э-r suted шаl-tош lsod эIн ,lSэ шпttsоdшI SпIэп-I uэшоu Iпэ SnIIIJ SпэIuп Iэ lsa snlвu шr:аru1 [72] 1uEIJEл

,JпlаJЕпоuэJ oIIls IJoIJaJuI ln lInJ sndo sпuэlЕIIпu 1в.tane.lBd пlвlэЕJl орIэпI швl эsdt шаlпЕ ропЬ ,lтsduэsuт IIsоJqшч IIIэJпч BIJolэIn эр SЕрIlэ шапЬ.lпluпt-lэdэJ oJqrl uI sпlэЕ 1а Еulшоu шпJот ,luns I1€JоqоJJоэ InaJq uI оlsIJчэ uI sэIэрIJ цInuolIJfi ЕuIJlJор шп-lопЬ I1вlIшоэ sTrle snqrrnld шпэ шЕIuuЕlIJfl uI luns тsJэпэJ еюеI;пtl8т эuоIlв[IIJIJuоэ ,luпJапеJtэdtuт IJЕIлJIJuоэ BdBd оtulssllеаq в luЕJээа; anb вlэuпэ 1а tuзшоu sэlllslluЕ luп -JаIрэJ sпqluшо sIIEJnвlsэ; эпЫuэq,1Iпэ?Iqпs tuпuоl8э1 IqJn anb .ellвn9 1sэ рI'вr.тqшвlц rэ EuIJqpS tт3uпtэs sвlэurпо.тd senp sEH ,ЕIqпuJоэ lэ Br.l3ao1 lsa Еsslшqпs оuеtrlоdоJlэш IsuэIuорuо-I ,lluJаэаs вrл3эо1 Е IJqшпн

uэшпIJ tлпu8еш sBnb вruеqIV rэ еJIэO IsuаJ€Jоqg оuеrтlоdоJlэш lIпэЕIqпs sttqэо;-теd эпЬопЬ sIsInIo ,Jnlunpqns ldоэsrdа ,IIIлхх, эuоIэIlsJэdпs el -Впf,€пэ SnqIJl Jn1I3I rIH ,JпluЕlsаl эSsIпJ шеlIs вIсIJIрэ 1а IJпш sэ-rэlэп еrэuе8 -JomBIc uI шпIппIJ шЕэsо -rэdпs швпЬ'ruпuот8э-I аqJгI uI lэ IэЕJоqЕ эпЬrв 1э)IIэрIп sIIuopun-I 'luп.lэп; sпqllвlIпIэ snqIJl sпqIIIqоu uI (лпuIшЕIJIчэJЕ

шэlпв sэрэS,lun-lansod sоdоэsтdэIчэJе sэuIшеIJIчэJе Iqп'sоdоэstdа

sэuIurЕIJ luЕJэ Iqп 1э tuп-lэпduэ шеIJIеIор,( rэrlоrsоdе оrdаэа;d хэ шЕIlэ sIH 'Jпluеqэlllшqпs rэтtвuеqd апЬtв [цпJош sээrрпr IJэlэJ ttelsэlod шп.lопЬ

sэurшЕIJIчэJЕ SaJl 1э PaS saulmelJ ,IIIлxx, EIutIElIJfl uI эuпl luпJэпJ ,lunJ -апэldэ.т шпJоlЕuIрJо sпqIlээ эпЬsтs-lапrр luпJэпЕэIрэр sIl)ues апЬsптэ oag

Iun luЕJэпJ ЕlЕгu.._ * шпшstuе8еd шв,пs,*, :_:_ -Ilsal оu3э: тlsэiэ] :::: _ - : rlndod шпuоI]рJ .:':,: *-_-- : ре 1э оJэвS аlршSI:::: rnb !шп11I рв IIsTLL ,;- _:-, -опэр sпtэ вt:эdlu,],] ,.]_-_ -отэтtэd atd suвтэ,; *: .:: : : .radrrsuqз sauoj ,.:::- _ : шэlЕlluВI]sIJU] t:):,:: _: ; -: suэIоп а.1-1э]э:j *:,:. :JnleqЕ]IЦii i:, -- : _: _

1П €1I

tu8a-l э;lвd o1]u:,:;: _--:

,

JoJ lno ]эS эJЕ чr:ч_* ._. ,ur ,(11вrээdsа рur ,6S . : _: -uэdэрur uЕ sapa];; j : ,.:

l€l ýý uI sE 'эlrЁiг..,. , *: *: е 1uEIJEл эч1 рuэ j .,-:;_ _ = _ ,:, j, ::, 1вэтdll';э-rэ-rrоt1 -:: j --:

пlош эпJl

е

SUEJJПSn,qUT

Jo эSочr эJЕ S:

_ *-_:

,*

-uп чэпS оu SI a.ia*.l :-- ] -lIJg эч1 .iq рэ.i.- j --.; ,,.,. , : IЕэIuЕчээш urчr :j ] -- * ,{q ulпluр?!э г?.+, -,^ ; JоJ,lч3II luэJэ]]Iр т _ _ *, _

_

эч1 элЕч 'Jа,tэ-rrоU ,:*: _т.,

luЕIJЕлэч1 uI f9-6; . :., (о1 рuв рэlЕIэJ -it:rэ,: :, ээuэпЬэs рэr3о1 эJt-r,* ]l_ Slхэ1 onA.l эч1 uэа_\1_;: ;_ эJв Sэlоu .,t_lotBuBldx; ;:; :

dq suоdеэле пдэu paj:: ] ]:

itaque ех apostolica doctrina ydolatrie eripientes episcopos ubi еrапt flamines, archiepiscopos uЬi archiflamines consecrauerunt. Sedes principales archiflaminum sicut in nobilioribus ciuitatibus fuerant, Londoniis scilicet et Eboraci et in Urbe Legionum - que super Oscham fluuium in Glamorgancia sita est, ita in hiis tribus euacuata supersticione tribus archiepiscopis dediсаuеruпt; in reliquis episcopos ordinauerunt diuisisque parrochiis unicuique ius suum assignauerunt. Metropolitano Eboracensi I)eira et Albania, sicut mаgпum flumen Humbri eas а Loegria secernit, in раrrосhiаm cessit. Londoniensi uеrо submissa est Loegria et Cornubial Quxs prouincias seiungit Sabrina а Kambria, id est Gualia, que Urbi Legionum subiacuit. Hiis ita Dei пutu constitutis redierunt Romam antistites prefati et cuncta que fесеrапt а beato рара confirmari impetrauerunt. Palliis itaque ас ceteris honoribus decenter аЬ ecclesia Romana insigniti reuersi sunt in Britanniam cum pluribus uiris religiosis comitati quоrum doctrina et predicacione gens Britonum in fide Christi rоЬоrаtа et aucta est; quorum actus in liЫo quem Gildas hystoriographus composuit lucide scripti reperiuntur. In this passage, the Variant exhibits not only its Ьу now familiar репсhапt for biblical чосаЬulаrу and allusion,6] but also ап interest in раgап rites

combined with а hostility towards them, and, in the detail of the pallia despatched frоm Rome, а further statement of thе orthodoxy of the alleged foundation of Britain's three archiepiscopal sees. Clearly, this aspectof the material unique to thе Variant text is closely allied to its independant biblical Ьоrrочriпgs and also to such of its speeches as hаче additional religious emphasis оr content.

Finally, опе of thе passages in саtе8оrуJ merits special attention. This is 208, thе соlорhоп of tbe Historia.Despite the absence elsewhere in thе ý Variant text of personal material found in thе vulgate, which is in fact mirrored Ьу thе lack in this passage (in the Variant) of thе vulgate's explicit rеfеrепсе to historians сопtеmроrаrу with Geoffrey and to his single, allegedly British-language, source in the possession of Archdeacon'W'alter, Geoffrey is hеrе mentioned Ьу name only in thе Variant text, in which the сhарtеr takes the following form.

Historia Rеgum

Regum аutеm еоrum ;,;: fortunas successoribus : Monemutensis, qui hэ:; transferre curaui.

In this passage, Georf:. rather than Gaufrtdus (rt ýý 3, l10, and 1,77 . пс,:. It is, hоwечеr, imposslb_. authorship of the \'аrr.:,:: Certainly Geoffrer- rеi- :: Аrtur, (although пе.-еr. s tiye fuI опеmиtеп sis ) п-r ; : ferred thе forms G,l:;":,: ,_-,:

Gаиfridus de fuI оп е l|: :l :.; Gафidиs _-1r-:,. ;, employed Ьу his conle::: Torigni, as чrеll as br-1;:.: 'W'ales, and Mattheв- Ра: thе appearance of thе r::: though thе соlорhоп эs s. work of Geoffrev of \i,: later redactor as to Ge,t,::: Afterthis detailed ап j tained in Table I, а Ьriеi :. thе two texts fall uпсеr :r. First, the Vаriапt :ei,: (Fаrаl) chapters as а*;::. Furthеrmоrе, one huп j:. are Ьriеfеrthап thеir r-ul:; This comparative shtr:::. caused Ьу thе absence ,_ : : the form

_

:

Historia and to thе i, references, and stxtcп;] 63

Compare 'omnem uiаm Рrиdепсiе .. . insecutus' and РrочеrЬs 9.6, 'ambulate per uiаs

;'iп оmпеm tеrrаm exiиit sопиs еоrum et iп fiпes orbis terre иеrЬа еоrиm',аlsо Psalms 18.5 (quoted verbatim) ;'gloriam iп excelsis Deo'and Luke 2.14, 'gloria ln altissimis Deo'and 19.38, 'gloria iп excelsis';'de latere suo'and 1 Kings 3.2O,'de latere mео'; 'иеrЬиmDеi caro factиrrl' and John 7.74,'uеrЬиm саrо factиm' . |var, uiаm) Рrиdепtiе'

lii

ба \Wright,

HistoriaReg;l,,; :

-:"

bs Edited Ьу Сlаrkе, Li.t'e, ..:, сь Tatlock,Tbe Legeпd,l,-,

^|-:..

,

шI 6-8 rу,

d

d'

{,l о l st 11,{,ю u а р а3

7

а

q

1'

>1эоltе

f

,9z9I эuII 'alt1 'ецlеlз dg рэlrр1 ,х,1'atuuultlg ulи8ау рllоlslн 'rq3r;д

ээ 99

о,

эIqЕJэрISuоэ Е !;oqrne эч1 ,(q uоIluэluT Jo Sluашэlеls рuв (sээuэJэJэJ -JIэS 'sllвrэр 15ош |tuцlэц ацаqdоrсI эчr о1 рuЕ plbo1slH рuоSJэd ач1 о1 эч1 :IeIJatBm ЗuтztдоIIоJ эчl Jо ээuэSqЕ ач1 ,{q рэSпЕэ 'sээе;э-ld чlоq .(1т.lешr-ld sI эч1 1ха1 luЕIJЕл rJBd эч1 чо ssэцlJочs алIlЕJЕdшоэ sчI Jo ,os dlрэlJЕш /Jaл 8uTaq dtuэ,tt 's1-1еd.rэluпоэ эrз3Iпл JIэчl чЕчl JэJэтJq эJв IuEIJEл эч1 ш sJаldЕчэ эчl Jо rq8та-,&-lrчl рuЕ раJрuпч эuо 'э-lошJачrJпJ ,эrе3lп,r эч1 Jo rq8тэ рuЕ рэJрuпч oit\l ач1 lsuIE8B sr sJаldвчэ (р.lвg) э

uтu -,(1э

uIu

р



р

а

Jp

uпЧ'"'

Нfi

;'ffi; Жi:

;:""ia,i;r], :х*,,,

uээпА.lэq sээuэJэJJIр ачJ ,JэрJо uI sI uоIlЕlпtтdвээ.l JэIJq Е (I аIqЕI uI рэчIЕ1 -чоэ вlер эчt Jo uоIlеuIцIЕха хэldшоэ .{1тssээаu Jo рuЕ рэгеlэр slчl JalJV ,JIаsшIч,{а:;;оа9 о1 sE JоlэЕраJ JэlЕI Е о1 эпр эq пэп6. se tsn( рIпоэ шIЕIэ sTqr 'qtпошuоW 1о ,(э.l;;оаэ Jo чJопА. эqr'эrе3lпл ач1 эlт1'sв,ro. 1хэ1 luЕIJЕл эч1 1Еч1 slJэssе чоqdоIоэ ач1 q8noqr ,uоIsJэл IuEIJEл эчl uI шJоJ sIчl uI эшЕu эчl -1е 'рээрuI Jо ээuе.rвэddе aqr tuoJJ рэJJэJuI эq uЕэ 'uэr1l 'алтlтsоd 8uтrlrоц 99,s.IJEd пд.ачllЕIN рuв 'sэlвд Jo рIsJаэ 'q8-rпgао.эN Jo шЕIпl/ц sE чэпs sJalIJnA, JэlЕI,{q se IIэл se 'тu8т-rод Jo uаqоu pue uop8ullunц ;о ,,iruэц sат.lв.rоdшаluоэ sIч Iq рэ,{оldшэ osIE sI rT !;1эsшrq ,{эл;;оаэ о1 рэlэIJlsаJ lou s,|. sиlиqllч sпрtфрg шJоJ эч1 Jo asn эr11'.lэ,rоэJоtrлJ пr,(tutllац рпл Jэlеl эqr uT) рlиulаuоW ар sпрlltпаg pue (аuоls!н эrе3lп,r эqr uT) sБuаlиlцаuоW sпplllпvo smJoJ ач1 рэJJэJ lпý в'sлэlJЕчэ 8ulssэulтл^. uэчi1^. (пsuаlпulаuоIц элll алд. sE JEJ os 'Jэлэu q8noqrle)'mllv

эчl

sииqlrv sпрutlчg рэшЕu

чJIчпд. ut '1хэ] ]uЕ;_:_,_

'_lэtlвд uоэЕэрчrjy :_

*

-1в'эl8uls sIч о1 рuЕ ,.;_:: lтэтldхэ s.эtв8lп_r эu: _- _

,::::

-JIШ lЭЕJ UI SI Ч]тч \: ач1 uI эJэчпА.эSIа э]-:S:: : SI

SIчI ,uоIluэllр Ir:::

:.

t

,

:: PuOI1IPPE эл\Еч S. S: * ] ruBpuadapul s]I с,: : : ",. эчlJоlээdsв sIчr, ,.,_:; : рэ3аllе эчl+о \хо],] *-.чцрd эчi ]о IIЕ],э: :*_ *

sэlIJ uB8Bd uI lsэjа:*, *: ruвqэuэd JЕrIILцЕ] _.r., _ ,_: ,_:г.:*:,,---.:1-

-a-ld эq s8uttr-l,rд sIч uI

шэпЬ oJqII uI s:._:: _--_ suэ8 эuоtrЕ]I];_: :: : _ __

-ээ(ре эч1 чrIд. uоtlэuпfuоэ uI'.lo.ou1

s прt{lr g lo' s пlпllч s прt{lр se JIэsшIч о1 рэJJэJэ-I,,{э-r;;оа9 .(1uтвlJээ э ,sпJпчlJч эшеu-dg s.,{э-l;;оээ Jo эsп sll IuoJJ luЕIJЕл ач1 Jo dTqs-loqrne Jo arBP эчl lпоqЕ SuоISп[эuоэ цJJIJ,,(uе .M.e.lp о1 аIqISSоdшт'-талэп6.оч'sI rI '(rчвr.lел эч1 uI PunoJ 8uTaq SээuэJаJэJ аSач1 Jo эчоu ' lll pue'o I [ '€ ýý r")

швIuuЕlIJg uI :*:

j

:_]-:_

sIJэlээ эв апЬ:_, i

:-

_

эпЬеtэuп_1 ]; :::::_ j : : _ ,1IпэЕIqпS шп; _, .:.: - : _ _

sеtэutпо-ld sег.:,т,--_ ,lIssээ шеIч]оj_:т: _ _ -_

Jo) sпрlltпrо uвчl JэчlЕJ rxar аrе3lпл эч1 uI sE sБuаlиlцаuоW $прtфчс ,{э:;;оэ9 'э8еssвd sTqr u1 sжuаlиutаuоW

sT

'etueqly



ЕJIэс ,i*]]:_

-Iп)Iuп SIIч]оJj: j .: : , -Iрэр stdоэstdаru]_: i-:

,IпЕJпэ эJJэJSuЕJl

шЕJlsоu ur еп8url шпJоэ эр шпuоllJg u]ElJors,{q эuвтl тпЬ'sтsuэlпшаuоtrлJ sпJпчuч snpIJJIE9 'о3э ollIullp ssрuэqlJэs sIaLIJ sпqlJоssаээпs seunlJoJ luпJаssэ)эпs sIIIIЕппэ uт а-lоdшэl оII qB rпЬ еlэЕ tuпJоэ шэlпв rпп3эц

етэuе8;ошрIэu:;: 1Э 1ЭЭIIIЭS



soz ý 'atuuvltlg ulп8ау

SIIUOputJ

_

--

,:

_,

_ : _:

sаlвdtэur-rd sэрэq ,,--:,::-EIJ rUEJa Iqn SOC, ]:' j:

pltolslq

:

пumЬеr of оthеr, often rhеtоriсаl passages - chiefly speeches, descriptions, оr emotive episodes. Тhе Latin of thе Variant text is also generally mоrе compressed than that of thе vulgate. Secondly, thе Variant is almost ечеrуwhеrе characterised Ьу differences of style and ап independent treatment of muсh of the subject-matter com-

mоп to both texts, coupled on some occasions with the inclusion of material not found in the vulgate text. In fact, the only chapters found in almost identical fоrm in both texts are those comprising thе body of thе Рrорhеtiе Merlinz; but this is hаrdlу surprisin$, as thе latter had independent status as а wоrk of notorious difficulty separate frоm thе Historia. Of thе remaining chapters of thе Variant version, по fewer thап one hundred and fifty-nine shочr stylistic variations, consisting for thе most part of minor differences of sentence-structure, vocabulary, and sometimes biblical and Classical borrowings not found in thе vulgate text. In sixteen chapters, passages appear in different positions in thе Variant text; and in two cases this results in major episodes having а structure entirely different from that of thе vulgate. As to those elements found only in the Variant text, these fall into thrее types. Twelve Variant sреесhеs арреаr in а fuller form - sometimes mчсh fuller, but mоrе often only slightly fuller - thап in the vulgate text; thеу are) hоwечеr, оutпumЬеrеd Ьу those vulgate speeches чrhiсh аrе not present in any fоrm in thе Variant version. In four chapters, the Vаriапt borroчrs independently frоm Bede, and, in another, from Landolfus Sagax. Тhеsе borrowings consist entirely of historical matter (absent frоm the vulgate), save in one case (ý 5)whеrе material from Bede is found in thе рlасе of

а

mоrе elaborate passage derived in thе vulgate

from Gildas. А further twenty chapters contain оthеr unique material, mчсh of whiсh hаs а religious tone in hаrmопу Ьоth with the Variant's biblical allusions and with the contents of some of the speeches which it includes in а fuller form. \x/ith the findings of this close examination of thе variant and vulgate texts in mind, we must поw rеturп to the рrоЫеms of authorship and date of the Variant version. Тhе first of these рrоЫеms turns entirely on comparison of thе two texts themselves, but the question of dating rests on thе

Variant's relationship not only to the vulgate text but also to ýИасе's Rоmап de Brut.It is undeniably thе case that thеrе аrе close contacts Ьеtween the Variant version and ýИасе's poem. As чrе hаче seen, Robert Caldчrell demonstrated that some divergencies, betмreen tbe Rоmап de Вrиt and its supposed source, the vulgarc Historia,infact tally closely with precisely the elements characteristic of the Variant version; and hе noted fчrthеr points of similarity between the Variant text and tbe Rоrпап de

liv

Вrиt.67

Caldwell conclu с.

therefore Ье dated рriог:,,

Caldwell's view ý,as suг: Gallais, whо defended \\ variant was instead dег е: thеrеfоrе, is to dеtеrm:i:: version and thе RomJ,: ,;, light of оur close iпl-еsti:: ity of опе text очеr the с:: Let us begin bv ехз=Gallais's theories. In tLе existence Ьу the 115Эs. :. position is slightlr. согl:_ some elements found ,_,:_

.

_

wards and раrtiсulаri,,- _:_ also hаче hаd access ic, j

Ьоth sources in his г:\.: difficulty, since tý,o ех: j: to чеrу similar acts of с._,:.]

as Gallais feared

- оur е j

precisely in the frее rе;-,., Rоmап de Вrиt lies,-'T:. Caldwell's position. Conversely, Gallars' s,. роеm raises several qrаi . Gallais maintained. thе s thе latter would Ье siпl:.-. But this is not thе case, Т vulgate: the close r-еrЬ:. 67

Above, Above, Ь9 Above, z0 АЬоче, 68

il

р.

xii and п.

5.

n.9

р. xiv.

р. xiii. Caldчrell,'Wace's Ro,,;.;,;,..

Below, pp.lxxviii and .:_.,. i. conflation; both postdate i: s - . elements absent frоm the Л *:.: not found in thе оthеr (АЬс-:-, s : 72

73

оп

'ý7'ace's

рр.|67-214.

methods. :.:

лI

'sаэлпоз'lэпоц рчв 1.эsllеuе.р lessg, 'l1suпош.trf ээs 'sроrltаш ,."j"'frtЪОr: ,(otzct ,SиI'/ý,IN'qrlашsl:эqу)

-lэqrо ачr uI PunoJ1оч sllelap are8ln,l sulвluоэ lпtg ар uршоа ачl эIIчjА. '1иtg ар uрlдоч ачl шоJJ ruэsqЕ sluашаIэ эrе3lпrr sарпlэчr ( 1 I9,z,SиIJJlрJвэ) auo'JалоаJош'рuв шаоd slq эlврrsоd qroq !uоrrеguоэ s(аэвlý JoJ lчпоээ? JIasll uвэ sldl.lэsпчЕш эsачl Jо JэчrIаN ,xlxxl puв IIIлxxI'dd 'ш,оlаg 77 ,z-!89 ,dd'lиlg ар uрlдо[ s(аэЕд!, (IIэд.рIеэ tl ,I11х,d'э,rogy

,лтх,d'элоgу

,ý,ч

5,u'aloqy

рчЕ

о,

., з9

ttx,d'arrogy ,,

ар uрlцоу эч1 рцЕ :].л;: _-: рэlоu эч рuЕ : uo:S j;.,. - *: чllл,{1эsоlэ.illв: i]E: *,, :,: аР uРLЦОY ЭЧ1 uЭ:_ll_;: ' j uэqоu 'uэаS э.\Е; ;.,,: - ;-эq SlэЕluоэ эSот] а-Е :_; l: S.аэ€/N о1 OSIE ]пс, ]i::_ : эчl uо S1SэJ Зuтlвр ]: _ ,_ j -шоэ чо,,(1э:lruэ Su_:._ i *; эlЕр рuЕ dTqs:orilг.E : ] i,;;

эlв3Iпл рuЕ 1цЕIJЕ_\ q8rэ,ro;no чэIчп& 'о,tш1 эч1 uээЛА.lэq SэIIIJEIIшIS IЕqJэЛ эSоIэ эч1 : эlв3Iпл ачl Jо luэрuэdэрuI lоu ,(1_1вэlэ sI lxal luЕIJел ачI ,эsЕэ эч1 lоu sI slчl lng ,шаоd JЕIпэЕuJэл s(ээЕд\ uoll€IsuвJl ullеl е .(1dшrs аq рIпод. JэllЕI ач1 Jo (раuIвluIЕш sIЕIIЕэ (1хэl эq 1ч3Iш 11 luзIJЕл ачl Jо аэJпоs эч1 1вч1 рэlээdхэ (рээрuI аJэпА, sE шlg ар uplaoy ачl JI ,sшэIqолd э,rе;3 IЕJалэs sэsIеJ шэоd s(ээ€/N чо sрuэdэр uоIsJэл lusIJBл эчl lЕчl пА.эIл s.sIЕIIвэ 'dlаs_lэ,rчоз uoIlISod S(IIэпА.рIеэ 1иlg ар uрlдоf, ,

ol Suотl)эlqо FluашЕрuпJ оч'э.lо;э-lэql

(aJE

эJэчI

cr,SaII

эч1 luашэлэIчэЕ эч1 1?ч1 SээJпоS S1I Jo ЗurtsвэаJ aaJJ эч1 uL(1эsтээ-ld Jo (lsIlJE элIlЕаJэ Е sB ээЕl)ý _ sI 1I аэuIs Jo uоIlвшIlsэ Jno рэJеэJ sтЕIIЕэ sE _uэlваJчr/lsпоt.lаs [эрош slчl sэорJоN zl,uоIlеIJчоэJо slэЕ JEIImts d-lэл о1 SSэulIrlдJЕач uоISJалluеIJвлэчlJо sldt.rэsпчЕш 1uЕlхэ о.{tl аэuIS'.,{rlпэrgтр

,шэоd sIч uI sаэJпоs pJend.olun аlЕаJэ lоu рээч uolllsoddns sIчI чlоq раuIqшоэ элЕч рuе (шJоJ эшоs ш) 1хэ1 arв8ln,t Е о1 ssэээЕ рзч элвч osIE

'э_lо;а_lэt11 'lsпш ээвlN ,r,(uоrtээs uзIJпчlJV эч1 uт di.lвlпэIlJЕd puе spJenо. -чо 811ý шол; ,,(1uешт.ld) rxar эrЕ3Iпл эч1 ш l1uo punoJ sluэшэIэ эшоs uolllsod Io 1иtg ар uрlдоy эч1 чI ээuаsэ;d aqr dq рэrвэтldшоэ dlrq8l1s sI ,шэоd JЕIпэЕuJэл S(аэЕдl Jo sIseq эч1 рашJоJ 'sOýI I эч1 dq аэuаlsтхэ

SчI

(JэшJоJ ачlJо uoluIdo ачl uI ,sаIJоэчl s.sтеIIеэ (1хаl uT dреэ_l18 luвIJвл ачl рuЕ S(IIэл&ррэ Jo SuоIl€эIIdшт IInJ эч1 Зuluтшвхэ /q uтЗаg Sn 1э-I ,Jачlо эчl Jэло 1ха1 эuо;о drr -.rol.rd эч1 JoJ (rчвт-lел эчl Jо sluэluоэ эчl Jо uоllв8rtsалчI эsоIэ Jno Jo 1ч3II ачl uI.{цетэаdsа)ээuэртла шJIJ,(uв sp-ro!!e 1иlg ар uршоy ачl рuЕ uoIsJaл lчЕIJЕл эч1 uaanA.raq dlrlsuoTlE[эJ ачr Jачlачпе эuIшJаlэр о1 SI 'э-lо;э-lэtlt 'шаlqо.ld ечLо;lищ ар uршоy ач1 uоdп rчэрчэdар рЕэlsuт sвn6. luEIJEл очп&'srвlp9 эч1 1Еч1 8uтutвtutеш,(g drTpuT8r.lo о1 шIЕIэ s(ээвl)ý рарuэJар

dg рэ_lэruпоэ lпq rr'эtlээ1 рuЕ JэIIах /q par-loddns sемlищ ар uршоч вя,рэlа|dш оэ

sBnA. л&эIл

s(IIэп^.рIЕэ

ач1 uэчпА. '9s I I 01JoTJd рэlЕр аq аJоJэJэчI эч1 1Еч1 рэрпIэuоэ IIэпд.рIвэ o,1пlg

рIпоэ рuе ээJпоS S(ээЕrN SЕпд.lu€IJел

1I чэIчпд. sэчэаэds

S(IuEIJEл эч1

ч1I_\r.

: *,_ :

;-_ _

*: :

.

: .

-:,I '1вт.lэlвш эпЬтuп J;*-__ эrе8lп,t эч1 uI ра.\: j;] ;:: : i ШОJJ IЕIJЭ1ЕШ ЭJЭ -- ,i ; . : i* IвэIJо1SIч;о .ila:._-. _j ,рuЕ ,;]:с , _ '.lэtllоuв uI JnoJ uI ,uоISJэ.\ ]uЕ._: ._ : _ эrв3lпп эsоч] iс ];_::* uIuЕчl-JэIIп].i1::_-::,., _

JэIIпJеuт.lвэdсi.Е s;

j:]::.

lчЕIJЕл эч1 uI _\IuC : _.. 1uэJаJJIр,ilэ-irruэ

э.j:._ ] -

uIрuЕltxal luЕI.;r_\:*_ uээlхIS uJ ,1ха] э]Е:-:.

,.

_

__

]

-

:-

_

SэшI1эшоS рuЕ ,.,_: - _т, Jo uвd 15ош aL,: _ _: : _ _. *,:_ раJрчпч эuо uЕт-: _; Io,p?1o1s7H эчr

;

_: :: : _:

_

-uэdэрuт рЕч Ja]r:- :.': ачl Jo Iроq эql :u:t,_: uI punoJ s;эrdвu: ,л,_

,:

Jo uоISпIэuI ачr !]: -шоэ Jэ1l3ш-lэа!с.:.

): :

_

_

!*

: _:

.

sээuэJэJJIр Iq pas Ij;: ]:_:

аJош.{11вlаuэ3 оsir s.

jt

'suоlldт-lэsэр'sэtlэа;

_

_,..:_

,.

:.

their various dissimilarities, cannot hаче аrisеп Ьу coincidence. It follows that thе Variant must, according to Gallais's interpretation, represent а conflation of thе vulgate text and thе Rоmап de Вrut, in чrhiсh elements found uniquely in ýИасе's poem were translated into Latin and interpolated into the vulgate text, while vulgate elements not present in tbe Rоmап de Вrutwеrе deleted. Gallais offered no explanation of whу the чеrпасчlаr poem should Ье conflated with its Latin sоurсе in this wa}i indeed, this hypothesis includes а пumЬеr of inconsistencies. Examination of thе ччlgate material supposedly omitted Ьу Gallais's conflator reveals that rеfеrences to Geoffrey of Мопmоuth Ьу name (iп HЫoria Rеgum Вritаппiе, just as ýý 1_3, 109-10, and 177)bave been rejected from thе Variant text, they wеrе Ьу ýИасе. 'Whу, thеп, does thе Variant retain, albeit in аЬЬrечiated form, the attribution to Geoffrey in the final сhарtеr (ý208), even though this attribution is not found at the end of tbe Rоmап de Brиt (Iines 14859_.65) ?ro Мuсh vulgate matter omitted Ьу'ýИасе is indeed missing from the Variant;zs but thе body of the Prophetie Merlinl, omitted from the Rоmап de Brut,is found in full in thе Variant text.76 Whу did thе hуроthеtical conflator omit the fоrmеr material but not thе latter? опе of thе best known additions made Ьу Wасе to his vulgate source is King Arthur's Round ТаЫе, whiсh is first mentioned in rbe Rопсап de Вrиt.77Yеtthеrе is no reference to thе Round ТаЬlе in thе Variant text; -hу wаs so singular а detail (in addition to several others)7s passed очеr Ьу the conflator? ýИhу too does thе Variant fail to include t,wo striking episodes frоm tbe Rоmап de Вrиt,паmеlу the firing of Cirencester Ьу sparrows (lines t371044) and

the'fish-tail' mirасiе реwill Ье remembered ti:a: ments which хге поt ft],*: offers no explanation ic: clear rеаsоп why the aj,e omit this material, еr-еп :: vulgate text. In shоrt.

tle

coherently Ье ассоuптс: postdates thе Rоmап dc З А further example ol :: afforded Ьу thе treat:T].: Roman еmЬаssч to А::: seen,81 in these сhартегs :: differs as follows. Historia Rеgчm

Аrthu: , , Hoei's:.:

ý 159 ý 160

Augus

ý 161 ý 162

з_ *,

:.

(i)

caTaio:

(ii)

dismiss:. catalc,i,- .

ý 163

(i)

ý 164

Rоmа:..:

Variant ý 159

z+

[ý 160

Thereisprimafacieeveryreasontosuppose(againstGallais,'LaVariantVersion',p.18,

п. 2) that the

Vаriапt text did in its original fоrm contain this attribution апd that this version

ý 162

of ý208 was not added Ьу а later scribe. 75 Fоr example, the details of Mauricius's mission to Maximianus and thе latter's arrival in

Britain; соmраrе Historia Rеgиm Вritаппiе, ýýS1-3 (vulgate and Vаriапt texts), and Rоmап de Вrut,liпеs 5849-22. 76 Rоmап de Brиt,lines 753542; Historia Rеgurп Вritаппiе, ýý111-1Z (vulgate and Vаriапt texts). zz Lines 9747-6О; for а discussion of the passage and its context, see SchmolkeHasselmann, 'ТЬе round tаЫе', especially рр.46-53. 7s Fоr instance, thе foundation of Ехеtеr Ьу Julius Caesar (Rоmап de Brиt,lines 4825-8), Taliesin's рrорhесу of the birth of Christ (4855-76), and thе discovery of thе True Cross Ьу Constantine's mоthеr, Helen (57204), попе of whiсh hаs any counterpart in thе Variant (even tbough thе final episode is fully in keeping with the religious tone of thе latter). Оthеr elements found only in tbe Rоmап de Вrиt are listed Ьу Gallais himself ; see 'La Vаriапt Vеrsiоп', рр. 11-12.

lvi

(ii)

ý 163 ý 164 (i) ý 161

ý 162

(i)

In thе Rоmап de Вr;r: follows:

.

10775-10904 Аrthur's,:.:

1о9О5-1О954 Hoel's i,з:.,. 79 Тhеsе episodes аrе dis; *,

s0 Above, 81

п.7l.

Above,p.xxxvi.

,

-

-

SE SI

,

Il^I

,Iлxxx,d'arroqy ,17 ,u 'э.lоqу

,dd'sаэlиоý'1эпоц dq l_1оt puв 'I-0бz 'l8-s9e раssпэsIр aJB saposrda аsачд

,, о,

бl

l1dэ:s(IaoH t960I-9060I qээаdss(Jпчuч yoбo1-sllol :

эJпlэпJlS aлTlBJJEu ачl (zq

пrуrcI

1uр,!tрд E,L aas 1_11аsштu s :Jэчlо ,(;эttвl эчl{о auL..'1 s:, ]

luEIJEл ачr uI l.lBd:aluno: ,,. ssо.lз эпJI ачl ]о .i.:a,,.,. : , sэuт1 ']и-ig а!, ,,r",__

lq

'(B*9zBt

S/цOIIoJ

Sаuч) 1пlg ар uрlцоur ач1 uI

sээJо} чSIlIJg ;о апЗоlвrеэ (tu-lo; ruэJаJJIр ur) qэээds r.rrrlrrr,Э.,у UIЕ1IJВ UО ЭЭUЕЛРВ UЕШОU sаэJоJ uЕшоu ;о ап3оlвrеэ SJoPBSSeqmE uЕшоu Jo IEsSImsIP

(l) zяt I9I

puB аrе3lпл) ý

(l)tяt c9l

(l)

I9I

[

plr

о

1

s?

II

uоISJалSIч]lЕч]рuт,'8I 'd ' ,uolsJa.\ jlr?,;..:,.

ý

l',

,:::.

-_,_

:

-

: ---: :

pue (tго Il,I sэu:, s ,., _ __ uршоа эч1 шоJ: Sэг ] j,:: э--: ,.: _:,

ý

lчд iJoiвI]uo]

ý

в

(l) zяt ý

-lвlпЗчrs oS

SE_\\

.,л

-.\:

:

:,l. : :

SI эJачl lэл __,J,'.iбr ; :, :. :,:... s(JпчlJч 3rI){ sI э]::. _ i ;: lsэq ач1 Jo эUо ; Jэ1::- ; * _ -aqroddq эчr plp .\ч.i:,. . _,, эч1 шоJ} рэ1]Iшо ,::,:,,-?;,, шоJJ8utssrш рэарu: s, ] ]]_,l saul1) 1иlg ар Llt,!L,,, t: ; - _ : чэлэ '(8Ozý) :aliгl;] ,: - : ,-.:-;_ _

ý

09I ý 6,9I ý

t1,1п3 а

t-t

uI IелIJJЕ S,JэilЕ1 ач]

€9I ý

zэt

09I ý] 69I ý

qэээds s(JпчuV

sаэJоJ uвшоu;о

l ýý' ашuо ltl g

z

pue '(srхэt lueuел\

ý

(l)tqtý (л)

[rхэt ruer-reл moJJ luэsqе

1uEIJEл

uЕшоu эп3оlеrеэ

uIЕlIJg uо аэuвлрЕ

sJoPBSSBqmE uешоu Jo IЕsSIшSIр

sээJоJ чsIrIJg ;о эп3оlвrвэ qэааds s.sпlэsп3пу ,(1dэr s(IaoH

qээаds s(JпчlJч arB8 1nzr' у 9- бs

н

,SnA.oIIoJ SE SJaJJTP

slхэl lчЕIJЕлlsJIJ рuЕ эrв3lп,r uI slчэлэJо JэрJо aqr s.lэrdечэ эsэчl uI ,r'uээs алвч an^. sч ,(rxar эrе8lп,t эч1 uI y9-6sl ýý) Jпчuч or ,{sseqma чЕшоu ач1 8чIд.оIIоJ slчэлэ эч1 Jo slхэl ээJчl IIЕ uI luэшlвэJl ач1 lg рэр:оgе sI uoтllsod s.sTBllBg ,{q рэ:эрuэ8uэ sэIIIпэIJJIр эчl;о эldшеха JэчuпJ V ,lпtg ар uрlttоu ачl sэrврrsоd IuEIJBл ачr rЕч1 uorlTsoddns s(sIEIIEэ Iq JoJ рэrчпоээЕ aq /1rчэJэчоэ lоччвэ чоIsJэл lчЕIJел эчl Jо 1чэlчоэ puв шJоJ эчl '1-1oqs uI ,lхэ1 эrв3lп.rr. эчl рuЕ шаоd s(ээЕд\ чlоq uI punoJ sвilA,1I q8noqr uала'1ruаlвш sIчl lrшо or ,{11-1B-lrIqJE uаsочэ элвч рIпочs JоlЕIJuоэ ра3аце эqr Iqш. uosвal JЕаIэ оu sI аJэчr ээчIs'luвt-rел эч1 шоJJ ээчэsqЕ JIэчl JоJ uоIlЕuвldхэ ou sJэJJo sTsaqrod,(ч s(sIеIIЕэ ов,uоlsJэл lueIJEл ач1 uI punoJ lоu эJЕ чэIчп& slчэш -аlа аrв3[пл эшоs sарпIэuI 1иlg ар uрluоy ач1 rЕч1 рэJэqшашэJ эq Iпn& auTlsn8nу lS /q рэшJоJJаd эlэе.lтш (IIЕl-чsтJ, эч1 rT'/11вuтд

"tGzg-сgsсI)

-IлаJqqЕ uI sB

]Iaq.ГE

_

lsn( '1хэ1 ]urlj:_r,' i

*-_

,*

:::.-

'atuupltlg шн3ау r,;-JэJэJ 1Еч1

_

-

l

-IПЛ аЧ1 JO UOIlBU:'LJ:],sTTlr

-

SiЕэ_\э.] -,],::,_ _ :

)

_ -.

_

-_

;

'рээрut l.iB_rr s:--: --

j-

JвIпэвuJалэч1.\ч_ц

UРШОааЧlUIlUЭSаjС

:

-оd-lэlчт рuЕ uIlrl о--. :: SluэшэIэ чэIч,1\ uI ,-,;:л i : е tчэsэ.ldэ.l 'uоtlЕrа: j_; _ * SiД.OIIOJ

rJ 'ЭЭUЭРТЭu'It',1

.,.

-

10955-11040 Auguselus's speech

1058 dismissal

of Rоmап ambassadors 11059-1,1124 catalogue of Rоmап forces 11125-1t1,62 catalogue of British forces 11

041-1

'ý?'асе,

thеп, is partially in agreement чrith thе First Vаriапt (against thе vulgate text) in so far as he recounts Ьоth the dismissal of thе Roman envoys

and the gathering of Roman troops before then describing the British contingents. Ноwечеr, in thе Rоrпап de Вrut the mustering of the British forces is not prefaced (as it is in the Variant version) Ьу а speech Ьу Auguselus of Scotland; instead, this sреесh and also Hoel's reply to Аrthчr (whiсh is absent from the Variant) in'W'ace's роеm precede thе dismissal of thе Roman ambassadors (as thеу do in thе vulgate text). If, as Gallais maintained, thе First Variant,were closely folloчring the Rоmап de Вrut, чrе should Ье faced with two insoluble problems. \il/hу is Hoel's speech (present in both the vulgate text and the Rоrпап de Вrut) inexplicably absent from thе Variant version? And further, why, once it had been decided to omit Hoel's sреесh, was Auguselus's speech not also simply dropped rаthеr thап being for по obvious rеаsоп transferred to а пеw position before thе description of the various British contingents? If, оп thе оthеr hand, we accept Caldчrell's solution, these difficulties disappear. \W'асе, whо was at this point using Ьоth the Variant and vulgate versions of tbe Historia, fo||owed the overall strчсturе of the Variant (which is regulаrlу his base-text) - hепсе the dismissal of thе Rоmап епчоу, a.rd ihе Preparation of thе imperial аrmу precede the catalogue of British forces in Ьоth tbe Rоmап de Вrut and the Variant version. Ночrечеr,'ý(/'асе wished to supplement the (as we hаче sееп, generally mоrе compressed) Variant version Ьу reference to thе vulgate text. Noticing that Hoel's speech was absent frоm thе Variant version, hе restored it to its (vulgate) position following Аrthur's address; hе also transferred Auguselus's sреесБ (which in the Rоrпап de Вrut combines elements from both the vulgate and Variant versions of Auguselus's оrаtiоп) to thе position whiсh it occupied in thе vulgate text, чеrу рrоЬаЫу in order to balance Hoel's sреесh.r'Тhе narrative sеqчепсе of the Rоmап de Brut can, therefore, cogendy and economically Ье accounted for Ьу assuming with Caldwell that it rерrеsents а conflation (effected not чrithочt skill) of the Variant and vulgate

texts. Conversely, thе sIг_logical explanation if ý,е :, version closely based оп \,t

Further arguments а*;_: pendently of thе r,ulqate Details about Ascanius а: Landolfus, аrе found in j,: (lines 9-114). Тhе рrеsе:. information in question :s well supposed, thе \-аrrа: mands а highly сопtог:е; vulgate tехt чrith detai]s :: was responsible for thе \,': dolfus's Historia Rotl;.;,: -; tion, and, completelr- rе:е; text almost чеrЬаtim. \\':._ possible, it is fаr less с..-.г,. _: Passages whiсh in tlc ', vulgate (ýý5, 54, 59. ап; : first of these passages. .,_ : found in the poem Ь), ';t geographical ехсчrsus. ;: Rоmап de Вrиt, ought :l : that сhарtеr in its vulqаrе j independently substitu: е :. both concern Caesar's ::_ Rоmап de Вrиt (lines ,t]:_, type of ships in Саеsаr's s. reports verbatim frоm В е: 'ý?'асе rесо: j, of his ships; and widely separated pas;: respectiv.ly).Again it is ._: tioned these elements iг,--:: flator recognised both ;с: tbe Historia Ecclesiдstic.z. э Vаriапt contains 2 поtЁ. ]: (the historical Magnus \ i :.,

Соmраrе\W'асе's treatment ol HЫoria Rеgиm Вritаппiе, ý158, чrhеrе the sреесh of Cador of Соrпчzаl'l (Rоmап de Brut,lines 10737-64) is similarly balanced Ьу а reply Ьу 82

Gачrаiп (|0765-72) which is not found in either thе vulgate оr the Variant text.

lviii

8] Discussed above, рр. xli, -l:.

,

цI ,IIлIх-лIF,dd'a,rogB

рэssпэsl([

cs

,1ха]

]u::

dq ,{1dal е .tq ра:uт, ;о qэээds ач] аJач.ц

sIчl:ЕIагпЬч1€ чrЕэр sTq (.(1rээл_lоэ) puB (sпшFЕи[ sпч8вlд 1rэтrоrsrq эqr) sпчЕIшIхЕи[ Jo JээJЕэ ач1 uо'rprg шоJJ ралIJэр 'эlоu е sulЕluоЭ IuEIJEA

pxlolslH

ечl эч1 98 ý u1 IuEIJEл эч1 uI шач1 рэlIuпаJ рuе'vэllsшSарэ7 uт шачl рэчээчэ 'rрrв шоJJ 8uTlruT8TJo SE SIтЕlэр чlоq рэsтu8оээJ JolEIJ (1хэl luвIJзл эч1 шоJJ sluэшэIэ аsачl рэuоп -чоэ рэIlэчlоddrl в 1Ечl uЕчl ,(^(1а,rrrээdsэ.l -lsоdэ.l шэоd эчl ш аэвlý rBqr эsоddпs оt -lэldшrs sr tT uTB8y g-996срuЕ 0€-lz8g sauIl '1пlв ар uрluоу) sэ8вssвd рэrв;вdэs .(1артпд. рuЕ IuэJаJJIр o.&,l чI lng 'лэqшпu рчЕ эlер эшЕs эч1 sрJоэаJ ээвlN ! sdTrls sIч Jo Jэqшпч ачl рuЕ чэЕrlв lSJIJ S(JвSэЕэ Jo эlЕр ач1 эрэg IIJOJJ шrlвчJэ^ st-lodэ.l ,rxar

(tE ý) luEIJeл aqr'dl:Bl}цS 'lээIJ uоISЕлuт рчоэаs S(JвSэЕэ ur sdlqs 1о addl sэuц) 1иlg ар uрlцоч рuЕ Jаqшпu ачl'sэор эрэfl sе.(1rэвхэ'эlеls (в_szеу ач1 рuЕ (bsý) 1хэ1 luЕIJвл ачr чlоg,SчоISвлuI S(JЕsаЕэ чJаэuоэ Wоq sэ8вssвd олl lхэч эчI iэрэg uо раsЕч uоIsJал е эlпlllsqпs ,{1ruэрuэdарur

luЕIJЕл ачl Jо Jочlпе эW plp реаlsчI dчд t шJоJ эrв3lп,r sll чI .lэrdеqэ rBqr uIElaJ оl эsLлА.Jэчlо Jo 'g ý rтшо or (ээвд а1I) 1оч 1I rq8no '1пrg ар uрlцоf, ,sпsJпэхэ ач1 чо ruэрчаdар рэарчI аJалд. luвIJвл эч1 JI 1еэrqdв_l3оа3 8uluado s.dа.l;;оээ чllл рэsuэdsтр очл аэЕl)N .(q шаоd эч1 ш punoJ 1ou sT .(Еý) чтвlIJв;о uотrduэsар е 1о 8uTrslsuoJ 'sэ8вssвd эsэчl Jo IsJIJ ачд,uоItтsоd s(sIЕI[Еэ tsuTB8B аIв1IIIш osp (9з рuв'6ý'tý'9ýý) эrв3р,r эч1 uI punoJ lоu IEIJalEm чЕрав 1IчIчхэ luETJEл эч1 ш чJIчпе sa8Bssв4 ,uоIlЕuЕIdхэ лаldшIs s(IIэд.рIЕэ uзчl8uтэuтлчоэ ssэI JBJ sI rT'эlqтssоd -шт'sdвqrэd'lоu sT uоIlЕlа_ld_lаluт JэllЕI sчl эFчrN ,шIlЕqJэл 1sошIв 1хэ1 sIч olul rl рэrв.lоdJоэuI '3uт1-1олtо.эJ s(аэЕl)N 8uтlээ[э.l ,,(1эrэldшоэ 'puв 'uотl -sэпЬ uт a8essBd эqr раrlпsuоэ рuЕ раrJlluэрl'рuрlцоy plьolsxH s(snJlop uoTsJaл luBIJEл ачl JоJ alqTsuodsэJ senо, -uЕ-I se аэJпоs s(ээеl)N раsтч3оэаJ ! sn;lopuв-I шоJJ u.M.EJp sIIElap JэлэочпА. rвqr 'рчоээs чrIл tхэl эtв8lп,r рче (IsJIJ :uoIlвueldxa ачr рэluашаlddпs ээЕ/N 1Еч1 рэlJоluоэ /1q3Tq Е sрuЕш -ар d_lоэчl s(sIЕIIЕэ ,ээJпоs sбээв/N sзпд. 1ха1 lчвIJЕл эqt 'рэsоddпs llane -рIЕэ SB'JI эlqвэцdха,{урвэ-l sT (рэsпglр эJош SI uoIlsanb uт uottвmJoJul ,Gll-ь sэuц) эч1 эJэчд,) шэоd s(ээЕlý ш slтЕlэр эsэчl Jo аэчэsэ-ld эqд 1и,|g ар uрlцоu эчl рчЕ (9ý) rхэr luЕIJЕл эчl чrоq uт рчпоJ a-le 'sn;lopuв,I шоJJ ралIJар'в3uо1 ЕqIч Jo uоIlзрuпоJ эч1 рuЕ sпIuЕэsч lпоqе sIIЕlэс св,арав pue xB8eS snJIopuE-I Jo sчJопе эч1 Jo (are8ln,r эч1 Jo dlrчэрuэd -арч) luЕIJЕл эч1 чI аsп ач1 uо lsal sIЕIIвэ lsutB8B stuэшп8JЕ JэчuпJ ,шэоd sсээЕ/)ý uo раsЕq,{1аsоlэ uolsJaл

эrв3lп,r рuЕ IuEIJE_\ : *-: : -элdэ-l rI 1Ечl IIa_\tD Elr ;:

puB ,{1rчэ3оэ 'э:оJа;;

--_

ачI zs,чэааds s,laoц :] ратdпээо lI чэIч_ý

ц,_-:-

,

_

,

_:-,

s

J

puв эrв3Iпл эч] ч]о: *_

чэIчл) qэээds s. sn,;s - : uoTtTsod (эiв8lп_r s] _:

--, -

sвnl чэээds s,lаоц :: *,: : _ lueIJBл (рэssа:сiu.:]] ]_ _

,Jэ.,,а.t _,ч -

рэчSIлА. ээЕ,\\ UI SаЭJО+ ЧSI]iJg J.'

;:.:

':

эч1 рuз s,io.rua uЕ;: ,,-

-п3э;

_

;

sI чэIчл\\ ]uЕ:_::..л ;

*,

Jo suоIsJэ.r эlвЕlп_., : _: _ _:

,-leaddвsTp salllnr:::.: ; j: 'JI 1srчэ8urtцоt, ; j,_ _: *,



лА.эu Е о1 PaJJa]SuEj: -_!: л(ldштs osIB ]оu u]]]]i : ;

UаЭq РЕЧ li а]UО ,(1qеэrldхэul (1tt.t,g

'.,.;

-

_

э:,,_.:,

|..

rlэээds s,Iэон sl i-..::. ; '1пlв ар uрulоу а:_:: ] _, .._ 'JI , :х:: ;::.',ачr э:;:;_ j *. sIЕIIЕэ

_

,,

Jo l€sslmslp

Jпчuч ot .ildэ: -sn8ny чsтlIJg

s.-; _ --j

,{g qэаэds : .._: ,: _,

эч1_+о

EuT:a:s:

_* :

*

чsIlIJв эqr 3uTqIJ]s:: -:

s.{олча uЕшоu ац:: ] -: ; ;, ач1 1suIE8B) ruвr:Eл\\ -s_ _-

uпЕ-I е sЕ/ъ. JallEI эчr 1Еч1 шIЕIэ s(sтЕIIЕэ tdэээв эл JI uотtвuеldхэ 1вэт3о1 ,slxal sаIJэр s;эldвrlэ аsэчl чт luЕuЕл lsJTc ачl Jо эJпlэпJls эqt 'I1эs.lэлuоэ

account contradicts the version found lаtеr in both Variant and vulgate texts (ýý SS-9) thаt Maximianus died at Rome. In the Rоmап de Brиt,lines 5986-9,чrhiсh correspond to thе end of Historia Rеgum Вritаппiе, ý86, thеrе is (as in thе vulgate) по mention of Maximianus's death; yet lines б117-26,чrhiсh correspond to thе end of ý 88 and thе beginning of ý 89, do contain,like thе Variant text (in ý S6), non-vulgate details drawn frоm Bede (fОr example, Theodosius's aid to Valentinianus) and rероrt Maximianus's death as occurring not, as in both the vulgate and Variant texts (at this point), in Rome but at Aquileia, as in Bede's Historia Ecclesiastica апdrЬе Variant text (in ý 86).Тhеrеfоrе the material derived from Bcde is in \Wace's Роеm found at а point corresponding to Historia Rеgum Вritаппiе, ýý 8S-9; and thе contradiction Ьеtчrееп Bede and the vulgate Historiaoyer the place of Maximianus's death is eliminated (correctly according to the facts of the historical Magnus Maximus's life). If, as Gallais has maintained, thе Variant version was derived frоm ýИасе, ч.hу was thе Bedan material from Rоrпап de Brиt,lines б117-26 (corresponding to Historia Rеgипп Вritаппiе, ýý 88-9), repositioned in ý 86, whеrе it is not in its рrореr сhrопological рlасе?'ý{hу, mоrеоyеr, was thе vulgate's claim thrt MЪ*imianus died at Rome preferred to ýИасе's assertion - which WaS accurate (with rеfеrепсе to Magnus Maximus) and found SuPPort from Bede's accountthat this event оссчrrеd in Aquileia? Тhе only possible answer is that the suPPosed conflator, after illogically repositioning thе Bedan passage in ý Sб (which is in itself an unlikely act), made thе gross еrrоr оf frili.rg to eliminate the contradiction between'\W'ace's (Bedan) account and thai of the vulgate in ý 88; but such а hypothesis does not fit well чrith the extraordinary саrе чrith чrhiсh thе supposed conflator is alleged to hаче checked ýиасе's sources. It is far simрlъi to suppose that ýийе noticed the disсrерапсу between ýý sб and 89 of thе Variant cext and (correctly identifying Maximianus with Magnus Maximus) solved thе рrоЬlеm Ьу omitting thе еrrопеочs stat€ment in ý 89 and substituting for itlhe mоrе historicall} correct material frоm (Variant) ý s6. If so, thе Variant must hаче been

'W'ace's Source.

А further

serious objection to Gallais's position hаs been raised Ьу Leckie, whо noted that ап important distinction Ьеtчrееп the r,,rlgat. ".ri variant texts is the manner in чrhiсh thеу handle thе passage of dominion frоm the British to thе English.r. In the Variant version (ssr86_7), this transition is first marked Ьу the donation of роwеr to thе English Ьу thе African king Gormund and the subs.q.r.rri renaming of йitаппiа as 8а See п.23 above and, especially, рр.

lxvi-lxx below. 1х

*Ц}

u'

.1tir.ir

Апgliа; but in thе vulgate :, tioned and Gormund's jc viously united kingdom Ье: According to thе vulgate , of Loegriaчras Дthеlstап о reference to Дthelstan is i,_ Cadwalad. (ý 204),w ith п-i

.

aS

contemporaneous.., In'э,

Вrut is largely in аgrеегпе: сhапgе of name frоm Вri:а: (the latter lines соrrеsроп: treated in lines |4719-7: responding to Variant ý ::makes the identity of thс s_ giving additional biogra:: Variant.s7 ýИасе also mеп::,: 46) whiсh has по

соuпtеr::

depended on the Ronz,r,,

-,

presence in thе Vаriап: Дthelstan; it is ечеп mоrс : misdating Дthelstan соui; identity is clearly stated ii: :: variant version is the sоцгthе supposition that \\-асе. tenth-century English ru. е : at а point correspondinE :: same time introduced anc-rt: about his life in оrdеr to c. :: ing him to the sечепth се:]: * ,_

85 Both passages аrе set out

86

].

-

Below, pp.lxviii and lxrx гi:]: sZ Discussed Ьу Houck. So:,--.

ВВ Indeed, ýИасе's

dependen.,

-

: ,

his poem: thе рhrаsе which l:]:: . -

l4757),чrhiсh Arnold, Le R,_....;,, the reign of Cadwaladr'), in :=-: . ý204) and hепсе sits awkч-a:._,, r tenth-century English kin... ,- :\йасе intended '_\ .. :, р. 1 1а) thаt English culture (described in

.1

,

IxI

,Gs-ьttуl seulу'1пlg ар uрlцоy uI рэqIJэsар) а-lпllпэ qsrl8u1 ,d ;о pвa.lds эчl JэrJв роr.lэd эч1 or l1аsоо1,,(lэ,r _rэ;а.l о1 .suэl Iаэ ч, papualul аэв/N rBql (р1 1 saop se) эшпssе lsn(л эпА эsllА.Jэчlо ,3ur1 1.1пtчаэ-чlча1 'a?ossa4 aq1 'ет>lээ,I qsllЗu1 эч1 sE uвlslачlЕ/ Jo чоIlвэIJIluарr uэlldхэ Jalel s(аэЕlN qrrм l1р-rеjd.члА,е slIs ээчэч puе (}Oz ý .э.lоdшаl о3;э o11l чV, or l1аsоlэ sрuоdsэ.r.lоэ r]eJ ut '(.;реlе.ло.рЕэ Jo u8lэ.l эql (PIouJv 'tuв1.1вл)

ut, satldrut аsпвэаq) sBd, sB lr r7 'uotaoy (аsпаJпаЧ PaqIJэSap'9i8,II чэIчл '(tslyt eul1'1и-t,g ар uошоу).sчэl Iаэ y,'u8ta_r s(uеlslэчrЕ/ sаэпроJluI чэIчл эsе.lqd аqr:шаоd srq uI

uоIlэIреJluоэ ruэ.leddB

uв uTBl dхэ рIпо.ц'ТllýТ.",:;;Ё

j:Н";;ýН:lЁ

:;

,l1а,rrrэаdsаJ xIxI puB IIIлхI,dd'.,rо,оlэg,, ,dlа,rliээdsэJ IIIлхI puе IIлхI,dd ',Kolaq 1по las a.lв sэ3вssвd qlog 9g

,r,r(lпluаэ чluэлаs эчl оl шIч 8uT s(luЕIJвл ачl lээJJоэ оl JэрJо uI эJII srч lпоqЕ -u3Tsse uт JoJJэ 1еэт3оlочоJчэ 3.rч SIч1 uо эзеs se d JэчlоuЕ рээпроJlчI эшI1 эшЕS чотlЕшJоJчт JачuпJ рuЕ or 8uтрuоdsэJJоэ luTod е 1е эчr (are3lnr, эчl ш se lпq lou) 1Е 'loa trg7ý (JaInJ - uвlsIачrЕr о1 аэuэJаJэJ sбээJпоs sIч рэuIЕlаJ чsII8ug ,{-lпtuаэ-чluэl '1вэt-rоlsrч эч1 sB uЕlslачlЕ/ рэsш3оээ-l3чт,,,.еq'аэед 1Еч1 uoIlTsoddns эqr оl эIэвlsчо оu SI эJэчl '1пt8 ар uрlцоу эчl Jо аэJпоS эч1 SI uоISJэл lчЕIJвл ачl'рап3JЕ аIчээ] sB'JI lпg,шlg ар upuloy ачl uI раlЕls,{1;ваlэ sт,{tтluарr sIч аэuIs 'luвt-lвл эч1 ш чэsIJЕ элЕч dlqlssod plno] чеlslэчlЕ/ 8uTtepslm (эsвэ rЕчl ш'лоч чтеldхэ оl IIпэIJJIр эJош uэла sT 1т 1uвlslэчlу Jo JoJJэ эчl чlIп& 3uцвэр sa8BssBd эsэчl Jo эuо dluo Jo luетJЕл эч1 uт ээuаsа-ld ачr JoJ luпоээЕ о1 IIпэIJJтр л{-lэ,r g I (lпtg ар uрлlлоy эчr uо рэрuаdэр uоISJэл luвIJел эчl JI ,uоISJэл 1uEIJ8л эч1 uT uЕdJэlчпоэ оu sBq qэтq,t (9у -6т,6с1 saul1) a8BssBd JачlоuЕ uI uЕlslачlЕ/ suоIlчэш osIB аэв/N ls,luЕIJЕл рuе аrв3Iпл чlоq шоJJ luаsqв 'slTвtap 1вэтqdв-l8оIq IBuoIlIppE 3ur,rт3 .(q.lвэlэ (эrер d-rпluаэ-чlчэl srч аэuач рuе) 3.rч эчl Jо ,fiтruэрт ач1 sэlЕш (dэ.l;1оа9 эlцuп) ээЕlN rnq :797 ý эrв3lп,r lou (7g7 ý ruет-lвл ol 8uтрчоdsэ-l -.lоэ 'sl 1Еч1 (luIоd в re '(yl-tsty1 .(1ртээdsэ) v1-6|lyl sauIl uI рэlваJl sI чЕlslэчrgr ',{1-rBlImIS ,(zB l ý'vtlolstц or 3urрчоdsэ.1.1оэ saurl JallEI эч1) еs-|сgtl РuЕ t8*ý ltс| SэuII ur puвl8ug о1 uIB1IJB moJJ эшвч;о э3чвqэ эч1 sрJоэаJ аэЕ/N ,uoIsJaл luвIJвл эч1 чrIj^, 1uэшаа-l3в чт dlэ8JЕI sI 1пlg ар uрлцоу эч1 'sэ8вssвd luЕuоdшI аsачl Jо чlоq ut 99,sпоэчв.rоdrлэlчоэ sB раlчэsэлdэл dlsnoauoJJэ sпчl sI uвlslэчlЕr шочпе чlIл '(уоеý) lрвlе,rо.рвз 8rlx l,лпtuаэ-чluэлэs ачl Jо u8тэ-l ач1 uI punoJ sr uЕlslэчlЕ/ о1 ээuэJаJэJ slчl lчЕIJЕл ачl ч: (ьсь о| чa6шоJJ рэu3тэл очп&) uЕlslэчlЕz sв,t вт;3эо,I Jo аIочл эчl IоJlчоэ оl3.цч rlsrl8uE IsJIJ ач1 '(lozý) эrе3lпл ач1 or 8urр.lоээу 9s,sJaInJ qsц8чЕ рuЕ чsIlIJtI Jo Jэqшпu в uээпд,lаq шор8uDI рэrluп r(lsпотп -a-ld aqr Jo uoIsIлIp Е JэчlЕJ sэlоuэр uollвuop s.рuпшJоэ puе раuоIr -uэш lоu sI эшЕu;о э3чвqэ sIчr (rgвI ýý) txal аtв3Iпл эч1 uI lпq !rц?uч

se pluuplltg +о iu:;: -:_ aqr,(q qsrl8u1 ач] о] _; 1

slчl '(1-9s I ýý ) цо:s j;.,. _ uоIuIшор {о эБвssr j :;: ; puB эrе3lпл эч1 uаа_\1::: _ ,{q рэsтеJ uээq sЕч ,_ _ ,_ ;

чаэq алвч lSпш ]uт._: ._ dllвэr.rоrslч эJош aL,- _, _ _: 8ulttтшо aq шэlс.о,: : *,: -dlтruэрт

ilrэа::оэ

] _r

_ ,..

-SIP ач1 рээтrоu а]:.1^. ::l "т : _ рачээчэ э_\Еч ol р;:; -ЕJlхэ эч1 ч1I.ý lla.t :,: _ _ _

Jo 1вч1 рuЕ ]uпо]-,: -::: or 8ullTв1 {о JоJ_:э s) , _: : uт э8BssBd

urраg;*,_:_

эч1 1Еч1 SI Jэ_цSuЕ э-: ,; j : _luпоээЕ S,арэв L;]_: , ,_ чlIл) а]ЕJпэ]Е sв_\l ;] SПUЕIШIХЕrt 1ЕЧr L]::-] r : ,:_

-uоJчэ -rэdо-ld slI

ц:

: _.

-

*j

шп3ау рuоlslL! о: ] _,:

_

-

[втJэlЕш uЕрэg ач] s:.1. " _ 'раuтвluтЕш SЕч s:Ei-: ], j1 ,

эч1 ol 8ulр.lоээЕ .,л,:--;__

_ ]

Jэло pllo|slIJ аtr:-:..л ; - _ :

'aulup1.1lg l1lll;i;д:

:,:^;

S(ЭЭЕl)N UI SI ЭР..\g -* _ __ :

::

'

] :,:t _ _., slхэl luв:jT_. : -:

ач1 рчв рэllsрlsа|J_] sTqr re)

s(SnuETmIxEI\ uo j;: : -. u,t\EJp S -:т:;: ;:

арэfl

шоJ_+

ОР '68 ý;о 3чruuтiэ с ;

ý'atuupltlg

:

-,_

sn;:

sauIl rad :чlЕэр s '98

-*,,

ttli:Э эt-

:,:_

SэuII'1пt{ эр uttlttc,f ; *-_ arB8ln,r рuЕ 1uЕIJЕл\ ,--_ _ :

Тhе combined weight of thе preceding arguments must tip thе scales conclusively against Gallais and in favour of Caldцrell's assertion that thе variant version of thе Historia was ýиасе's source. Hence thе vаriапt was in existence in Geoffrey of Monmouth's lifetime, since hе died рrоЬаЫу in 1155, the year of the completion of tbe Rоmап de Brиt.Is it then роssiЫе that thе Variant text represents either an early draft of the vulgate оr а later revision, made in еithеr case Ьу Geoffrey himself? Тhе former suggestion чrаs advanced Ьу Caldwell on thе strength of differences between the use of sources in thе i-o t.*ts.89 In fact, Caldwell's hypothesis is ruled out Ьу close examination of those passages in which thе vulgate and Variant texts shаrе the same sources. In sчсh passages, thе vulgate usually agrees closely with the wording of its source, whereas thе Variant version recasts freely and often abbreviates. I hаче discussed elsewhere thе treatment in vulgate and Variant texts of borrowings from Gildas;9O but the same tendency is also manifest in а passage, in ý 18S of both texts, derived from Bede.91 Тhе passages in question аrе set out below along with their Bedan source. Historia Rеgч,rп Вritаппiе,

ý 188,

vulgate

Iпtеr ceteras еrаt quedam nobilissima in ciuitate Bangor in qua tantus fuisse fertur пumеrus mопасhоrum ut, сum in .vii. portiones esset cum prepositis sibi prioribus monasterium diuisum, nulla hаrчm portio minus quam trеcentos mопасhоs hаЬеrеt qui omnes labore mапuum suаrum uiuebant.

Vаriапt

... inter quоs erat abbas Dinoot nomine liberalibus artibus inbutus in Bangor ciuitate presidens bis mille fere mопасhis. Qui реr diuersas mапsiones diuisi 1аЬоrе mапuum uictum sibi acquirebant et in .vii. porciones dividebant prout singulis quibusque opus erat; sed et nulla porcionum

minus continebat qчаm .ссс. monachos.

If the Variant text

:

ipsos а tergo cedunt, pretereunt.

Gallais, чrhо also noticej

pointed out that it is r,еп,

Bede, Н istoria Е ccle siastica II.2

Еrапt autem plurimi eorum de monasterio Вапgоr in quо tantus fertur fuisse

numerus mопасhоrum ut сum in .vii. portiones esset счm prepositis sibi rectoribus monasterium diuisum, nulla hаrum portio minus quаm .ссс. homines hаЬеrеt qui omnes de labore mапчum sчаrum uiuere solebant. 89

Above, p.xiii.

'Geoffrey of Мопmоuth and Gildas', рр.26-8 and 36-8.

91

Fоr

of

Мопmоuth and Bede'.

а

discussion of Geoffrey's use of Bede in thе vulgate Historia,see Wright, 'Geoffrey

rц*J

:, .'

,

_

рр.41-2 and 58).

93 These аrе set out for соmэ;,:.

Printed Ьу Fаrаl,

95 See 96

j

La Legi,..;..

Наmmеr, 'Remarks'.

п.17. 97

lxii

se

92 Соmраrе, for example. th. чrhiсh is based оп Н istoria Е с :

s+

Я0

rерrеs

Geoffrey himself, hов, diс аЬоче is mоrе fully iпtеgrа thе vulgate? Моrеочеr, if :i reject his initial, mоrе col verbatim borrowing i In th, of оthеr borrowings shаrе* variant version has rесаsr including any Ьоrrоъ,iп gs fore а reworking of tbe .,u rеsропsiЫе for thе Vаriапr Historia, but must insteac Let us consider the poss reworking of the vulgate :, тhе dedication of thе Hts: differentforms, all arguа'э _, rеsропsiЫе for а revised .,е (ýý 109-10),rО as well реr: initial dedication.95 It mi qL : Ьееп the ачthоr of the \-а:_ larger scale. Тhеrе аrе, hо..noted that аmопg the fea:thе frequent linking of а с,; main чеrЬ of that prer-ious . as in thе folloчring ехаmрiе

La Lёgепdе,lI.397, п. 2. 'La Variaпt Version' , р, S. п

::

IIxI I

,u

'8 ,

,d',uоtslал шр?lрдЕ1,

е,u' лбt, |1' арuа3а7 p,I

(1.1x,l'alLltlp1ll{ шп3аy рl]оlslн 'rq8r.lд рuв 'Oc-6zg,dd '.s1.1Bmau, '.lашшвц .

лIx-IIIx. I,

at u uv 1tl

g шпз а у рllо

1

sI

H;tr l JJx |;:yJ;J, Ж*

tb gв

dsэр' ruer1o dsэр s ol'Jlso: d' lчпurэts

о.'

d so sээ''uпрээ

,(а:;;оэ9, 'lq8т:

11

э;s ,],:,.

:

_".

.-

,.,

:

#;

j}:',цj

::

..ара8 .rqзr.lдr) ое.IIрэllsрlsарэ1 pyols?H"!';JJ;:;;lrT рче чlпоLцчоIл[ Jo dэ.l;;оэ9, '(rxx'd 'a,toge lпо rэs) 86I ý 'luBr:Eл рчв alB8ln,r ur э8еssвd aqr 'эldшвха JoJ 'а.lвdruоз .u 1вчr Jo 99I ý чt 16:IuEIJEл эч1 uI ра,(оIdшэ шорIаs z{.rэл sI 1I 1вч1 1по '1ха1 arв8lnn эч1 uI шsIJаuuЕш этrsц.(ls srчl раэIlоч osIE очд.

sotBr1o

'luЕqэIоS эJапIг

,)сэ, шЕпЬ sпuтц;

;:-::

],-_:

IqIs sl]Isoda:d шп,, :]ti; ; эSsIпJJпlJа{ Sп]uЕ: .-: ] -,_

рэlulоd

'srвlр9 шпuоIэJоd вllпu :э :;. sэuоtэ;оd ,II.\, ul ]: :_:::_

";:l'J:l'#

: (уgt ý шо.r1) аldшеха 8ur,t o11oJ эчl чI sB ,.'(pun;a8 в -lo) эldтэтr:вd в Jo шJоJ эчr uI эsпЕ[э snolлaJd 1Ечl Jо чJал uIвш эчl uоIlтlэdэJ ачl dq ,I8urраээ;d rвqr оl эsпеIэ в;о 8uцuтl ruэпЬэJJ эч1 Jо sT aso-1d чIlЕ,I s..,{а:gоээ эtlsIJэlэвJечэ sэJпlЕаJ aqr 3uошЕ 1Еч1 рэlоч Jo (.rалэ,ъ.оq'a.rв э-lэql, эIвэs _lэ3_1е1 IBJEJ'1uэшп3-1Е sтчl ol suоIlээ [qо [ЕJэлаs е чо 3utlsЕэаJ srIчIчхэ JочlпЕ ач1 uаэч 'uоtsлэл lчЕIJЕл эчl чэпs чэIч/е Jо э^вч OSIE рIпоэ.{э-l;;оээ 1€чl рIэч эq эJоJэJэqr rrl3тш 1I 96,чоIlЕэIрар IErlTuI эч1 Jo uoISIлaJ (рэтре: а-lош) JэчuпJ в sB sdeq-lэd цэ,ш. sB ob'(gI-60I ýý) ?u!уаW ацаqdоrd ач1 о1 uоIlвэIрар эчl Jо uolsJaл рэsIлэJ Е JoJ algTsuodsэ_l osp dlgTssod sв,tд. эý ъ!даsшrq dэ:;;оээ о1 апр ,(1qen8:B цв 'sш-rо; luэJэJJrр ээJчr uI sl (t-gýý) azzlzlzltlg ulпZаа puols?H эчtJо чоIlЕэIрэр эчI рuпоJ ,аlqтsпеldшт,{цотlz\\ 1оч sr sIsачlоd,{q sтqд ,1хэ1 arB8ln,r эчl Jо 3uT1-1o,u,a_T в чэпs раэпро-ld элвч dвш,{а-r;;оэ9lвч1 llчqтssоd эчl JэрIsuоэ sn }a-I ,1хэ1 эrв3lпzr. эчl Jо uоIsIлэJ JalEI Е аq pеalsuI 1sпш lrLq(рuоlstц ачl IJEJp ,.{1-rBa sIч lчэsэJdэ.l tоччеэ 1т 'uотs.lэл luЕIJЕл ачr JoJ alqIsuodsa-l Jo aJanA. da-lgoa9 ;т 'lBqr snA.oIIoJ 1I puв !1хэl эrr3lпrr. ачr Jo 3uт1-1о,tэJ з aJoJ -эJачl sI чоIsJэл lueIJBл ачI ,suIЕluоэ 1I чэIчj^. s3чтltд.о-1-1оg ,(uв 8uтрпlэul 'lхэ1 эrв3lпrr. ачl lпq sэлIэsшач1 sээJпоs эч1 lou lsЕээJ sЕч uоIsJэл luЕIJЕл эчl JочlпЕ ачl lвч1 sшээs 1} z5'slхэ1 чlоq dg pa-lBqs s8ut,tдоJJоq Jэчlо Jo Jо (Jэлоа-rош (uэчl ЭSВЭ ЭЧl uт 'puB 'a,roge a8essBd ачl чI 13uT,ro.o-1-1oq шIlЕqJэл 1SОшIВ 'ээ-l; ssэI Jo JполвJ uт 8чllsвээ-l аrэldшоэ эJош '1eTlTuT sTq tэа(ал .{э-lgоэ9 рIпочs 1ч^ '1хэl JаlеI эч1 sI эrе3lпz, эчl JI '-lалоа;оlд ; эrв3lп^ эч1 ur uвчl lхаl luвтJЕл ачl чт (a1,{rs Jo smJal uT) рэrв-l3эlчт .(цп1 аJош sI алоqв lno 1эS 8uт,tд.о-т-lоq uЕрэfl эчl lЕчl lпоqв эшоэ 1I PIP п&оч'11аsштtl dэ:gоэ9 .(g арвш e!ro$!H ач1 Jo UBJP d1-1Ba uЕ sluэsа-тdэ; 1хэ1 luзIJел эч1 JI

-uеш sвsJanlp :aj ::.; :, UI SПlПqUI SПЧIU: S: :-- : _

,luвqапIп шг_jz:,i ,--э-ll швпЬ snullu :,:- _ : stttsoda;d шпf 1эss: >; _ . Snluвl вп'э ;: _ _ : -: ] эSSIпJ

,ээJпоS uЕраg

.].; *-: --:

аЧI 16'ЭРЭВ шоJ] ра.\._;: , sT ,(эuэрuэ] эшЕs aL-- ::": эrв3lпrr uI luэш]Еэj]; -,: :_; .,(1ээ-l; SlsЕээJ uoTs jэ.,, : -: ._ ,(1эsоlэ sээ:3в .illвзs :. : :: :, Slхэl lчЕIJЕл рuЕ а:Е:-- , . rno рэIпJ sI slsa-: _ : ,--

_

л(q

Jo эSп эчl uээ,ý]эс. Sэ,, _:_;: чотtsэ33пs JэшJо] эu l ::-; JэlеI е -lо are8ln-\ эч] :,] _::_ эlgTssod uачl1I si j i!^1! ?|, j, ,

ul,{1gBqo-rd рэrр эч аt, ; 1uEIJBл эч1 э]uэн ; ] _ uОIlJэSSв S ттэ.1:.:-: "

SEn6.

ЭЧ1 1ЕЧ1

sаIЕэs

эql drt lsпш s]u;,;-

text, for example, thе passage quoted аЬоче is represented only Ьу the words rпultоs strаuеruпt апd оthеr suсh vulgate passages аrе regularly so treated in thе Variant version. It seems unlikely that, if thе Variant version ч/еrе а revision made Ьу Geoffrey, hе should hаче suppressed in this way а stylistic device of whiсh hе was demonstrably so fond in thе vulgate text. Тhе vulgate text also manifests а certain liking for hехаmеtеr rhуthm; in ý 147, for example, Arthur's spear Ron is described in words which form an internally rhуmеd hexameter line ('Нес еrаt ardua lataque lancea, cladibus apta') and in ý 21 part of the wrestling bout of Corineus and Gogmagog hаs а metrical form ('adnectens сrеЬris afflatibus aera uexant'). In thе Variant version Ьоth clauses аrе recast so that thе hехаmеtеr metre is largely disrupted (respectively, 'hес erat rigida latoque ferro, hostium cladibus apta' and'annectunt crebris flatibus auras uexantes'). It is difficult to see whу, if Geoffrey himself ч/еrе responsible fоr the Variant, hе should deliberately hаче eliminated these embellishments when revising the vulgate text.9s Тhеrе аrе оthеr important stylistic differences Ьеtчrееп thе two texts. Опе characteristic of the Variant version is а certain artless repetitiousness, thе same чrоrd оr words appearing (without obvious rhetorical point оr emphasis) more thап опсе in thе same, or adjacent, (Faral) сhарtеrs. Elsewhеrе I hаче draчrn attention to Variant, ýý 89-92 whiсh contain the following repetitions (among others) :99 laboriosis expeditionibus, frеquепtibus expeditioпibus, laboriosis occursibи.s (all in ý90), апd laboriosam iп Вritаппiаm expeditionem (ý91) 1erraticos lаtrипсиlоs (ý90) and аЬ iпсursiопе erraticorum hоstiиrп (S91). Although thе general level of such rерetition in thе Variant text is not usually as high as in these chapters, casual examination of Variant, ýýS-14 (chosen at random), reveals further rерetition not found in the vulgate text: iиgo seruitutis premi апd iugo seruitutis tепеri (ýВ); uiriliter resistentes and uiriliter bortatиr (ý11); еа qие itineriпecessariaforentandqиe itiпеriпессеsаriаfuеriп, (ý 14). Vhile some stylistic fоrmчlае сап Ье found in thе vulgate text,1oo this careless repetitiousness in the Variant version is largely alien to Geoffrey's normal prac9В Indeed, thе сhапgе (in 1а7) from lataqиe to latoque ý fеrrо introduces into the Vаriапt an есhо of thе Депеid (see п.31 above), а fresh literary rеsопапсе чrhiсh suggests а purpose

different frоm that of Geoffrey. 99 'Geoffrey of Мопmочth and Gildas', рр.28-9. t00 ýцgh as that noted above, p.lxiii, and а tendency to connect thrее substantives Ьу atqиe апd песпоп er (for example, ý 52, 'Loth uidelicet atque lJrianus necnon et Anguselus': see also Fаrаl, La Lёgепdе,|1.397, nn. 1 and 2); repetition of phrases does sometimes occur in thе vulgate text, but печеr оп the same scale as in thе Variant version and rarely within опе сhарtеr.

lxiv

fl;,

tice. Тhе variant version ai

of the поmiпаtiuus petlae nominative is чеrу loosej,, (whеrе in Classical Lati:l example in ý154, 'Quo ас

missum est grапdе'.1Эl In iпсоrrесt - syntactical

со п s

Another distinction Ьеtв-е

ary. In ý 18, for ехаmрlе. ti:, frоm thе чеrпасulаr, ц-l-rii. word arrrl.a,toz in this case. conservative thап that irl :: exhibits а пumЬеr of spec:. notfound inthevulgate. С : examples unique to thе \*-. cиrialiter(ý40), dесцrtо _ t (ý S 1), ехsufflаЬипt odlo : patriota (ý7), тесерtиt ::::z rudus (-eris, 'rubble',) l]-i rexit (ý2S), triсliпiиm ,: ',' addition to such чосаЬulа:, almost ечеrуwhеrе ехhi э_:. point in the vulgate. 1:-t In i bears thе stamp of а minc ,_ and expression, thе qrеа:е preference for non-Gaifr: : Classical and biblical ali.:. Geoffrey's ачthоrshiр oi ::.

:

:

l0l Оthеr examples аrе fоu:.: quam moratus,

...

orta est

-

j:r;

-

ceterosinieruntduo nepot., .' ruпt'; ý76,'prelium соmпlt::.. natio ... PaSSuS est Sanctur _:-

'tJolens ... turrim еdifiсаг.. _ mitates curabat';ý 136,'Su;.:_. ý 143"iuxtaflumen . . . сопJr::

-

.

_

.

,

-

:

nitus . ., раrtеm . .. interfece:___, 102 In fact thе latter word ti:c:. Variant text: see n. 31 above. 10] 10а

Examples arelisted Ьr,Gз. Above, рр. xxiii-xxvi.

=

:

-

эч1 uI

l'uo punoJ

,

^xI

,Iлxx-IIIxx,dd'э,lоqу |,ч' l, d',uокlал 1uр1,1рдв1,'srBlle9 lg

оо,

palsr1 э_lе sаldшвхз cot ,u ээS :1хэ1 lu8lJeд Iс

,алоqв

аэuээslulша,t ueTlT',1aл Е Jo t,red

sru,rol,T::jJ";:frii'."L'"]H:{.l.r"i,'J

-пшэ.ld",sпJпчlJч"€tLý!,1tрtэаэ",sпlIJJахr.,r.rrоrr.rltssа.r8uоэ"'чашпIJВlхпI"€ttý " , JачII-I хаj " , suэtuэп;эdпS, '9€ I ý l.tеqе-rпэ SэlЕlltu |.sпqluоl1-1g SэuохЕS.lпruпrрэ-т8uоэ

-JIJuI ... saprdB1 ." Ilene.l, '6zI ý ',еluашврuп1 lunssod uou 'э-lвэт;Iра шIJJпI ", SuаIогL '8OIý !.tпЬ luп-lэп;'suаurпs ", шпIIISuоЭ,'1gý :.sпuеqlч SпlэuЕS lsa SnSSed ", oTlBu -ItuвхЭ ээч , ' , SualuanJa а,' llý :.sпlэаllу lsa sntedtsstp 'sаluаulluцJоэ шпtlа.ld, '92 ý 1.run-l -эsdruпsuоэ tuaIP IIJn101 'stчешоц шпэ эпЬsпssэ;Ячоэ, '59 ý !.satodau onp lunJaIuI SоJаlээ ,,, 'snlвJotu шепЬ :alut'sчэuоdшоэ Sопlпш SoPnI JalSou sпluэппI, 'I9 ý |.erp;oэsrp 1sa BlJo

pndv,.Irý:(JnleP

ta

оtldо'sпtэпррв eJolu эаN,'sIý:ч PunoJ

a-le sэldruеха

JаЧlО

tol

эчо чIчlIпе .,(1a-le: рuЕ u l::: _ - . Ul Jпээо SэшI]аLЦоS S)t'] l:,: _ - _ ааS:(SпIэSп8uу ra uou];* i: -:,__апЬw,{,qsалIluЕlsqпs аа;-- -:: - _ r,-

,_

_

эsоd.rпd в srsэ88пs чrlч f ]: _: чв 1uEIJEл ач1 orul Sээпрi,_1-- -.

-

-эв-ld IBmJou s.,ia:;;oa:)

_

:

:

-IlаdэJ SSэIэJЕэ S]ч1 .- ,:j.;_ эшоsэIIчлд.,(tt ý j]rj. :,.:. :, апЬ ра :(t t ý) 1и1|,1.+t_.,., .,: -. -lиlаS о3ш pue lцlэ.. j :::,.,::. -dэ.l -lэquпJ slЕэ_\эj , ; _: _ _

эрпI]эJd 1ээJJа ul luарuаdарuI slI S1I

рuе

(1хэ1

,uolSJaл luBIJEл ач1 Jo dTqs;oqrnЕ S..,(эJJJоээ suoIsnlp IЕэIIqIq рuЕ IЕэтssЕIэ 'лLlвlпgеэол uЕrрIJJтв9-uоu JoJ ээuэJаJаJd

оо,((рэssпэslр ,{рвэ.lр)

чllл рэIdпоэ luеIJвл эч1 Jo SSauSnoIlIladэJ JэlЕэJ8 эч1 (uоISSаJdхэ рuЕ

эI/fis Jo sээuаJэJJlр эsэчI ,s.dэ;;;оээ uвчl Jэчlо рuIш е Jo dmвls эч1 sJеэq uоISJэл luЕтJЕл эчl Jо ,Lrеlпqеэол uIlв] эч1 (uочS uI ,оI,эlЕ3lп,r эч1 ш 1ulod

ашвS эчl lв PunoJ SPJonA. JoJ Sшduоu,,{S эIdшIS SlIqIчха эJачп^./Jэла 1SошIЕ (JIaslI ol эпЬтuп ,{.lвlпgзэол (1uет.lвл эч1 'uaas алЕч э..ц sB чэпs о1 uоrrlррЕ uI ,рэрuеdха эq dlчЕqо;d рlпоэ lsII эч1 - (яьt ý) шпluчэltl '(8Zý) lzrа.l арdц '(ztlý) sпurqps '(8€1ý) sпlпlа8пцпl'(zz ý) (.эlqqп-r, 'sua-) sприt '(оgý 'suаuрэ !пldаэаl osIE :OZý) supuos шииlч !пldаэы'(zý) ploulpd ((Is '(оgý) slрquрэ 1ди]о|рd '(zz ý) Lullрlиulш'(уI ý) olpo ruпqау[lпsха ý) иl|иsuоэ sиl.рuаs xa'(8sI рuе с9ýý) utиltрп '(qqý) оuпэар '(оtý) пlчрllиэ '(€} р.r, бIýý) рt]иluаэ'(всý) sаuоlрq:luзIJел ач1 or апЬтuп sэldшвхэ ,эrв3lп.л. эч1 uт 8uT,lo.o11oJ ач1 sIеэлэJ slхэ1 ond.l эчl Jо чоsтлеdшоэ рчпоJ 1оu эJЕ чэIчл0. sэsв.lrld pue spJoм 8uшlт-тls Jo раsIIЕIэаds;о Jэqшпч е slIчIчхэ osIE uoIsJaл 1uEIJBл ач1 '-lэzrаrш.оц ,are8ln,r эч1 uI 1Еч1 usчl элIlЕлJэsuоэ эJош sT luЕтJЕл ач1 uL,{-lвlпqвэол Jo аэIочэ эч1 (эsЕэ slчl чт ,or!aulltr pJon^. (раrв,rаlэ эJош puв) ;a.lnd ач1 sЕч luЕIJЕл эч1 эIтчлд.'-lеlпэвu-lэл ач1 шоJJ (81 ,,{лв ý u1 рэлIJэр 'аuап3рJопА. эчl s,{оldшэ rхэr эrе3lпл эч1 'эldшвха JoJ -IПqЕЭОЛ JO ЭЭIОЧЭ JIЭЧl UТ SЭII SlХЭ1 О/Ц.1 ЭЧ1 UаЭПАСЭq UОI1ЭUI1SIР JЭЧ1ОUV

IЕпSЕэ's-iэtdеqэ aSaU: _, ,: _ ,r-; _if : -da.l rlэпs Jo Iэ_\аI -спЭul qp рuе Гэ6: i _ .,1::,.,,1:.

ul ulpsotloqr| рUl , :,l , :, -uапЬа{ 'sиqtuol::i,?::. -IoJ эч1 ulEluo] чrl-i.*

":,

]:-:

-эsIа ,sлэrdеrlэ (1в:е; ,: _;:: -lo turod IЕэIJоIэчJ sг. - . ,.: ,:-т : 'sSаuSпоIluэdэJ ssэIuЕ _

,Slхэ1 ол1 эч1 uэа.\\]эс S; ]

,.

s6'1xal arB8ln.r аu: : _,{,

.{1эrв-lэgтIэр рIпочs э; ,: _: JI'dчrl& ээs о1lIп]IJ]iг s, :, .EldE sпqIрЕIэ шпI]sс,; _ __: -sTp ,(1э3JЕI sI эJlэц] -:;_; -*:, 1uEIJBл эчr uI ,(,turx:]. :_; sвq3о3вш3оэ рuЕ sг; _ _ _

sпqIрЕIэ 'ваэuв1 эпЬв:r- :: :. uз шJоJчэIчлд SPJo.\\ j. :; : uт !шqr,,(чJ JэlэшrхаL,_ : : '1хэ1 arB8ln,r эч1 uI pljr_,_ _ i os dl:вlп8а.l э-lв sэЯеssг j;:. эч1 /q ,.{1uo рэluэsа.rJ;_ ;

чэIчпА. uT 'suapuad sппtlрuluлоu эч1 Jo Е suтЕluоэ osIE uoIsJaл luзIJЕл ачI ,аэr1

е r{емsIчluI рэssэ.lсii:.t : , :

,1хэ1 эrв3lп,r эч1 ш рарIолЕ ,,(1рлэчэ3 sI uоIlэпJlsuоJ IзэIlэеlur(s -lээ.l-rоэuI '8uтlвэds dlrэт.lrs 'рr, - asool чэпs 'lsв.lluоэ u[ rol,.apue-l8 lsэ шпssl[u -шоэ шпцэлd'stпs шпэ xal sпJlпэru suаIuапрЕ опЬ"йsIý uT эldшвха JoJ sE '(pasn эg rq8rш эlпIоsqв элIlЕ[чЕ uЕ uIlE-I IЕэIssЕIэ uт э-lаq,,rш)

аэuаluэs эч1 Jo аsпЕIэ uIЕш эчr о1 рэчэзllЕ dlэsоо1 d-lэл sI алIlечtluоu эч1 чI эldтэrr,rвd Jolpuв чпоu Е sэldшвхэ Jo Jэчшпu аIqЕJарIsчоэ

чоISJэл lueIJEл эчr Ji ,::

.,.

--_

tl&d.

F'оr reasons of style, then, we must conclude that thе Vаriапt version чrаs produced Ьу someone оthеr than Geoffrey of Мопmоuth. In that case thеrе remains thе question of чrhеthеr the Variant text was thе source of the

vulgate Historia or а later reworking of thе vulgate text. Although thе treatment of sources common to Ьоth texts, which hаs already Ьееп ехаmined,tos argrres чеrу strongly in fачоur of thе latterview, we cannot entirely discount thе possibility, hоwечеr remote, that Geoffrey was dissatisfied with the free use made of these sources Ьу а writer whо had preceded him and therefore substituted passages mоrе ciosely based оп thе originals. Ноwечеr, if we suppose that thе Variant version represents Geoffrey's source, сопsidеrаЫе difficulties arise. Geoffrey first published tbe РrорЬеtie Merliпi separately in (оrреrhарs Ьеfоrе) 1 135 and in this fоrm thеу wеrе used Ьу Orderic Vitalis in 1 |35 /6,'ab some two оr three years before thе date at which thе Historia ltse|f probably арреаrеd. Since the Prophetie are found in almost identical fоrm in both thе vulgate and Variant texts, the latter must itself hаче been written Ьу 1 135 at the latest, if it was Geoffrey's Source.107 But if the Vаriапt version hаd been in existence so long, why in January 1139 was Henry of Huntingdon so surprised on discovering thе Historia Regum Вritаппiе atLe Вес? Wе can only conclude that, if the Variant version was indeed Geoffrey's source, it was not circulated before thе арреаrапсе of thе vulgate Historia; in that case the Variant would represent а private draft, on чrhiсh Geoffrey later based his Hlsro ria,but чrhiсh ч/аs prepared Ьу someone оthеr than Geoffrey - thе most obvious candidate arguably being Archdeacon ýИаltеr, Geoffrey's Oxford colleague, whо was himself muсh interested in history. But hоw, thеп, did thе Variant version соmе into circulation at all? And чrhу - apart from supposed dочЬш about the reaction of rеаdеrs to awork of dubious historicity (which thе rapidly achieved popularity of thе Historiashoчrs to hаче Ьееп largely groundless)- should апуопе allow Geoffrey to claim (оr steal) thе credit for а composition whiсh чrаs not fоr the most part his orp,n? Speculations such as thes е аrе, in fact, rепdеrеd unnecessary Ьу thе cogent argun]ents against thе priority of thе Variant очеr thе vulgate text I05

Postquam autem, ut ггr _. Аffriсапоrum militrbu s : que Loegria uосаЬаtu:.

Secesserunt itaque В:.: Cornubia uidelicet aI.. *: santer hostibus feceru : :

Ечеп after thе donatrc: suffered а serious set-5_._Instead, еасh racial

grо;]

Amiserunt deinde

В:_:

mопаrсhiаm пес pri ):. :. : : illam patrie que adhuc .., ditam ciuilibus prelii, ,.: adhuc adeptisunt qu: :: : doque Britonibus inc_;..:

Indeed, thе British iп sc: king, Cadwallon (ýý 1Ч-seventh century, ъ,hеп С. the British population j_. are reinforced frоm thе С Scotland, and possiblr, С

Above, p.lxii.

l06 See \X/right, 107

Не ing to Geoffrey, роъ-еr т Before thе арреаrапсе oi: чiечr-lаrgеlу derived f rог at some point in thе earlie: the аrriчаl of thе English : text of tbe Historia, hоо,е the ravages of thе Afrrc:: lаtеr sixth сепturу)lt: о-Л, 1:'

advanced Ьу Leckie.

Historia Rеgиm Вritаппiе.I.хt.

Unless, of course, we assume that tbe Propbetie were indeed чrritten Ьу Geoffrey and thеп iпсоrроrаtеd Ьу апоthеr author into thе Variant text. But since Geoffrey ciaims in the prefaceof tbe Prophetle (ý 109) already to hаче Ьееп atworkon thеНi storiaatthe timeof thе рuЫiсаtiоп of thе Prophetie,this hypothesis would mеап that thе vulgate and Vаriапt texts wеrе produced simultaneously, whiсh is extremely implausible.

lxvi

10s See 109

above, р. xv, п. 2-i. I-eckie, ТЬе Passagc. с:]; - ,

tt0 Q6;рцпd's depredati,,:: .-: A.D.542, Constantinus,]ll j .:_ and аrе succeeded br- \\' :: : attacks), the Iengths of ц,h, -: -:

S(рUпшJоэ Jo iээ (qо эчi)

ll^xI

SпэIlэdъY:;fi;,ll:iЁi,,;ffj; T]i::::]'!:]Ё; ,с,ч

',{1а,rrtэаdsэ.l s:Bad эаJч1 puв JnoJ JoJ u3ta.l sпuеuоэ sпIIэJпV pue sпuIluвlsuоэ 'Ztý (1пq !,{а.l;;оэ9 ,iq uI salp JпчlJч ]эlJе рэlер ,{1аsrээ-rd lou эJЕ suоrltрэ.ldэр s.рuпшJоэ ,

6|-s,dd illеrэаdsе' a8assv4 а7;'эrlэа1 ,g7 ,u

:Goeý) s.iэrsвш

S1I SE

',tx

,d

'a,r.oqe

аэS

ot

t

uq,

slхэ} 1uBIJBл pur эч1 Jo эtлI] ачr

эlтi-:

,

:,_ -1 ,-

1€ l,,/.{.]_,_i: ]_, ]

_

_:

_

l:_

ач1 uI sullel] ,iэ.l11оэ9 :: _ . _ .puв lа.l;1оаэ лq uэlli_l.,_,_ :r: _

_

Bot

(11вмu"rоз.(1grssоd рuв'рuвlrоэ5

'sэlвД rdээха) PuEISI эч1 IIе ,,{dпээо PuE luэulluоэ эч1 luoJJ рээJоJuIэJ эJЕ qsTl8uE эqд ,эп8вld /q рэ3е,rе"l uTElIJfl Е шоJJ ээIJ uolrвlndod чsIlIJg эч1 uэчп^.'d_rпluээ чluэлэs ;о dll_ro(BцJ эч1 рuе'_lрвlвпА.рЕэ 'uos s.uоIIзпд.рЕэ ,8upl JэlвI ач1 II1uп рэlsпо .,ila_lltua lоu aJE рuЕ ,(|Oa_lбI ýý) uоIIЕперЕэ (рэарuI леэlВ }sEI JIэчl Jэрuп IоJluоэ utв8э_l эJпsЕэlu aluos uI чsIlIJg ач1 ,1uEqaJaJuI LлэuоIlеlэтпЬut sпqIuоlIJg эпЬор -uвпЬ rsdr rqrs апЬорuепЬ rtTpqns snqr8э.l цIЕIlэ snqlJl tnb luns rrdэрв ЭпЧР€ tu8э; ЕшарвIр sauoxвS ээu pas ,luвqеlsвп аштsstdэs sTrla.ld sпqIIIпIэ шЕlIР -qпs sruuЕ.ldt snqr.lt pas T8a-l Iun uou lЕJэsuЕшаJ srэ )пчре эпЬ э1-1tеd шеIII шаuеd olutul !.lnrueqэltu а-lв-lэdпэаJ шэlЕllu8lр mBurlstrd эаu шеrчэJЕuоtU alnsul 1а sпqlJоdшэt slllnm ешэр€Iр ru8э; sэuоllJ€l арuIэр luпJаsIшV

1ха1 эlЕ3Iпл эч1 Jэ \о - j:- _ эч1 /q .,Llеssэээuuп i;-;: _. iU;1Д.О SIЧ ]jEC _: ,эчl (IЕэls;о) ruтвlэ ,l_ ,:___ uэаq элЕч о1 S,цоUS !,|., _:|| _---

,,{lrэт.tоlsIч snolanp J,l :--_

,_

-dns цIоJJ r-lBdr - ..*,,,: ] -,_, ач1 PIP 'uэqt '_цоч ]:.g .,_-ЕэПоэ PJo{xO i..,,л:-:: .SпоIлqо 1SotLI ачr - ,_:_:: ,:_-

tпч(рuоls|н

: (zB t ý) s-rэlп-l UnA.o srT dq РаU.lЭ,rО8 sr dno-13 IвIэЕJ чэеэ 'pBatsu1

,qsll8u1 эч1 о1 эsо1 ,{1а_rlluэ lou ор '>1эеq-lэs sпоIJэs е pэJaJJns IоJluоэ (рuпшJоэ алЕч dэqr q8noqrle 'qsTtT.tg эч1 Jo uollеuop эч1 JэlJе uэлg

SIч

г;Sт:

_: _],

PInonA. luЕIJЕ,\ ач] :S:] _: ЭJОJЭЧ РЭlЕIпЭJif, ]L-\u s:,., _

эч1 JT'lBt1l эрп]]utr] эчl 8uuэлоэsIр uо г:

,. -

} ,_

_

:_ -

uт ,(qrш'3uo1 os э]uэ]s,,..:

s.,{а-lgоээ (Slхэl

,luпJаJэJ SпqIlSоч JэluеS

*

.-. sElA. ]I JI ,]sf _,.- :

ач1 luEIJE,\ рuЕ ;:т: ЭJе ацаqdоl4 эч1 a]ui( :: эlЕр эчl эJо+эq s:Ba.i э;_ _ - _

-sээul sauotldn_lJl sэIеJаJ lэ sЕJqэJэ эрuп 'stTleng эпЬlе 1э)IIэрIп ЕIqпuJоЭ 'snqTt_lBd tц8э_l sпqIIЕluарIээо uI аrпЫlэ-l mnuollJfl anbelt luпJэssЭ)эS ,rе.lэпэrlddе оllrsuоэ шп;опЬ sпqluохеS rrпqэ-rd '.rпlвqвэоп cT-r8ao1 ЭПЬ (snla шэuеd ша_lотеtu'llп€lsrп шЕIпsuI аJэJ LuЕlо1 sпqIlIIIш [uпJоuВэIJJJV sпqIIIq€Jэtuпuul

цJпJ snuue-ldl sntsne;ur'1sэ шпlэтрэ-ld 1п'ruаlпе ruепЬlsОб

: (gB qsцЗuт эч1 оl еl.rзао-I Jэло SрuЕч очп& о,,(l;Пtuээ чlхIS Jэrei l ý) 3,rн uЕэIJJV эчl Jо sэ8в,rе; эqr эч1 о1 su8Tssв .{а.111оэ9 рuпшJоэ чэчп&) (JэлэпNоч 'ruоlstll аЧl JО 1хЭ1 II1uп раuэчЕэл^. r(lsпот-lаs lоu aJE чsIlIJg ач} эls8Iпл эчl uI .o,,(uopвg lunotr\I Jo эIl1еq эч1 рuЕ rlsrl8u1 эчl Jо IелIJJЕ ач1 JэlJЕ'st teqt'3uo1lou) lsэlвI эч11€ /.1пtuээ чlхIs JэIIJЕа эчl uI luIоd ашоS 1Е

рэJJпээо ;а,rдоd Jo JэJsuEJl sIчl rвчl sвlд. - эрэfl шоJJ ралIJар pruolslq эчl Jо ээuЕJвэddв эrlr эJоJэВ IеuоIluэлuоэ эч1 'aulupltlg шп3ау ,(1э3;е1- nýaTA

,qsrl8u1 эч1 о1 чsIrIJg эч1 tцoJJ рэJJэJsuЕJl sвl6. -lа.лдоd 'dэ;l1оэ9 ot 3цr rB эl€р эlЕI эч1 о1 uоIluэllв пеэJр Эfi воr'ЭI>{ээ1 ,(q раэu€лрв -рJоээЕ 'чrIчл

-

аJэпd.,(аqrшJоJ SIч] r.:i: -: ; ; -аqdоl4эчlрэчsтIсг.; _._ : . s..(эl;1оаэ sluэsа:dа: * .-, uo DalE. ,_-:. ,slвuT8r-To ач1

шIч рэрэээ-rd рЕ! о;.ь _:_

_

pэIJsllesslp sЕл\ .ia::: :. _ . ,,(1а.lrruэ lоuuЕэ э.ц ,_\1; . _: __ -цJЕхэ uааq ,(pвa.l1r sr *- -,-, _ aqr q3почlIV,]хэ1 ;_т:,-

эчl Jо ээJпоS эч1 SЕ _ц 1]i; _ _ * : ЭSЕ] 1еЧ1 UI 'ЧlПОLUUl_'Т,i _ S8nA.uoISJэлluEIJE \ ачr _: * _ :

Quorum [sc. Saxones] residui, сum tam feralis lues cessauisset, сопtiпuum mоrеm seruantes nuntiauerunt conciuibus suis in Germania insulam indigепа gепtе carentem facile eis subdendam si in illam habitaturi uепirепt. Quod cum ipsis indicatum fuisset, nefandus populus ille collecta iппumеrаbili multitudine uirоrum et mulierum applicuit in partibus NordhamhimumЬriе et desolatas prouintias аЬ Albania usque СоrпuЬiаm inhabitauit. Non enim aderat habitator qui prohiberet рrеtеr pauperculas Britonum reliquias quae superfuerant, quае infra abdita пеmоrum in Gualiis соmmanebant. АЬ illo tempore potestas Britonum in insula cessauit et Angli regnare сереruпt.

Ечеп despite the fact that thе English gain control at this time, it is not until thе reign of Дthelstan (in thе tenth century) that а single English rulеr gоlrеrпs all Loegria



207):

At Saxones sapientius agentes, расеm

et concordiam inter se habentes, аgrоs colentes, ciuitates et opida aedificantes et sic abiecto dominio Britonum, iam toti Loegrie imperauerunt duce Adelstano qui primus inter eos diadema Portauit. Degenerati autem а Britannica nobilitate Gualenses пчmquаm postea mопаrсhiаm insulae recuperauerunt.

In the Variant version, the stages of this trапsfеr of роwеr hаче Ьееп given а different emphasis. The donation of Gоrmuпd marks not mеrеlу the end of British rulе in Loegria Ьut also the rерlасеmепt of the паmе Britannia Ьу Anglia, derived frоm that of the victorious English. Thus English сопtrоl of Loegria (even though this control is essentially сопtrаdicted Ьу the events of Cadwallon's rеigп) constitutes in the Variant чеrsion а mоrе important step towards the passage of dominion, if indeed it does not signal the transition itself (ýý 186/7):

Postquam infaustus ille tуrаппus totam regionem illam deuastauit, Saxonibus tenendam dimisit atque ad Gallias сum Ysembarto transiuit. Hinc Angli Saxones uocati sunt qui Loegriam possederunt et аЬ eis Anglia tеrrа postmodum dicta est. Britonibus enim fugatis ас dispersis amisit terra поmеп Britannie sicque Angli in еа super reliquias Britonum rеgпаrе сереrunt et Britones regni dyadema iп perpetuum amiserunt nec postea pristiпаm dignitatem rесuреrаrе potuerunt. Seccesserant itaque еоrum reliquie раrtim in СоrпuЬiаm, partim in Guallias, ubi nemoribus obtecti in mоп-

tibus et speluncis сum feris degentes longo tempore delituerunt donec reuocata audacia irrupciones in Anglos Saxones crebras facere conati sunt et sic diu реrsеuеrаuеrе ut nec Saxones in illos, nec illi in Saxones preualerent. Creati sunt interea plurimi reges Anglorum Sахопum qui in diuersis partibus Loegrie regnauerrrnt; inter quos fuit Edelbertus rех Cancie, uir illustris et magne pietatis.

lxviii

Despite the grеаtеr п,eig: Vаriапt version, thе lаttеr dominion in cadwaladr' s ficant difference. Аftеr ti: с the island passes to thе Е: and whо is thus герr€sепli

Quorum [sc. Saxones- :.

Gеrmапiаm рrорtеr сс):]. plerent. Illi uеrо nichi. :.. festinato itinere сum l::. gапЕеs applicuerunt

iг :

СоrпuЬiаm uпiuеrsапl :. : qui prohiberet uel согl::.; опum qui superfuerul_: sunt. Illi abdita пеmоr;.-

=

manentes. АЬ illo еrqс,:::_* rеgпum rеgпаrе сер еr- : :.

portauit. Расеm et сс,:-

coluerunt, ciuitates е! ] ] urЬiЬus constituentes .,.] tradiderunt seruandas : : inter se diuidentes su:т]:.. ruпt. r_-

Тhе vulgate materiai

:е_

г:l Тhе differences of n.::

somewhat modified

fo

accounted for if чrе suD;: thе vulgate text. Cleari,, transfer of роwеr frоп-l :: .

Gormund's donation. \]r British rесочеrу uпdеr С: rесоrd а second passaEe thе misdating of Дtheis:.: аuthоr of the Vаriапt .,c:s fоrmеr as an English k:.. unaware of this king's h:s: single, unified kingdom -: Conversely, по such dij: Yariant version is а rев,,:: _

xIxI

s(рuпшJо9 8uT,rT8 dg ,1хэ1 эlе3lп,r ач1 Jo 8uтl-rо.,rо.эJ в sI uоIsJэл luЕIJвл ачr 1Еч1 asoddns ал JI рэJэlчпо)uа эJЕ sэIIIпэIJJIр чэпs оч '.(1эs.lэлчоэ iIIE 1в uЕlslэчlЕ. uоIluэш эч plp dчл'puBl8u1;o шор8ull рэтJIuп'аl8чrs Е Jэло эIпJ 01IsJIJ эчr 8uтэq uI ээuвlJоdшт IЕэIJоlsтч s.3uT1 sIчl Jо эJв^ýвuп ,d-тпluаэ sЕпд. JочlпЕ Jno JI lnfl чluэl ач1 Jo 3r'rlr1 qsц8uЕ uE sE JэшJоJ эчl Jо drтruэрт эчl Jо 1uв.lоu3т dlэ-lтruэ sE'rA. uотsJэл luЕIJел эч1 Jo Jочlпе эч1 JI .{1uо аlgвэтldхэ sT u8та.l s(JрЕIвпА.рЕэ о1 uЕlslачlЕ/;о 8uTrepsIm ач1 '-rэ,rоэ.rоlц ;.(lпtuээ чluэлэs эч1 uI uоIuIшор 1о a8BssBd рuоээs в рJоэаJ ач sэор /чл рчч iJаIIэq sтчl lэIрЕJlчоэ uопв.ц.реэ Jэрuп,ilэлоээ.r чsIlтJfl эч1 Jo luпоээЕ ruапЬэsqпs sIч saop 'uэg1 '/чr)ý ,чоIlЕuор s(рчпшJоэ л,(g рэrээ;;э dlэ3-1ЕI sЕ/ц qsTl8uE эч1 о1 чsIlIJg ач1 шоJJ .rа,цоd Jo JэJsuEJl эч1 1Еч1 рэлэIIэq 1хэ1 IuBIJBл эч1 Jo Jочlпв эч1 'd1-1еаlз ,1хэ1 эrе3lпп эqr Jo luэраээluе эч1 sEjA. uоIsJэл IuBIJEл эч1 rBrlr asoddns э,rд JI JoJ раluпоээЕ lоuuЕэ элоqЕ lno lэs эJпlэпJls элIlЕJJЕu Jo sээuэJэJJтр эчI ag

,(1тsеэ

uT) punoJ sпч1

,1хэ1

luеIJЕл эчl Jо tOZ ý uT (ш-lо; рэIJIрош lЕчл&эtuоs 8uTrBlэJ IЕIJаIвш аlе3lпл ачJ

sl (zozý) чвlslэчlу or

,1unJ -апIоэuI шэIIq€JэрIsэр швJJэl эlЕllJпэаs 1э ээвd Ешшпs sэluэрIпIр as JэluI ruвJэпqЕч эluе sэuоlr.rg tno.1d sэJоuоч 1а sпlвэпр !sврuеп:эs lunJэplpeJl sllndod sllээIqпs luЕJэхэпрЕ Bns ЕJJэ1 эр sBnb sэ3э1 sэluапlllsuоэ sпqIqJп uI sэlЕlsэlоd rэ snte;tsT8em 1э 1uпJэпЕэIJIрааJ eprddo 1э sэlеllпIэ 'luп;эпlоэ so:8e sэluаqЕч as Jalul saJlEJJ швпЬшвl шЕIрJоэuоэ 1а шаэЕd ,ttnвl-1od Bruape.,{p sоэ Jэlul sпшт-ld Tnb оrэв; э3э; оuвtsэру 'tuп-lаdаэ а-lец3а-l шпu3а-l шпlоl uI ц3uу rэ 1IпЕssаэ шпцоlIJfl setsэlod э.rоdtuаt o8-ra оllr qч ,sэluэuеш -шоэ ЕIqпuJоэ uI lэ шпlu€l SIIIепэ uI luрllqвчul [лпJошэu BlIPqE IIII ,luns Il€u €alsod 1эп luпJэsвпэ эlеlIIвlJош Bre;a.rd ар 1э luпJэпJJаdпs rnb шпuо -lIJtI sетпЫlэ.l sеэпеd.lэtэ-ld sIlJэsэр sIэоI uI lэJаuЕшшоэ Iэп 1эJэqIчоJd Tnb шепЬsтпЬ 1е.lэ;эdпs шIuэ JэN,luпJапвdпээо шЕJJэ1 шЕsJэпIuп швIqпuJоэ uт эпЬsп Етuвqlч qЕ 1а эIJqшпчш€рJоN sngrr.rBd uI luпJэпэlddе sэtuв8 -Ineu шпJэIIпш эе шпJоJIп эuIрп1I1Iпш IIIчЕJаLuпuuI цIпэ эJэuI1I оlвullsэJ 'шеlеq;о sIIоэuI qЕ шЕJJаl luпJаIрпв 1п'sаluвllsач IIчэIu оJэп IпI ,ruэ-lэld -dns sпqrпIэ sIIIB шЕпs шаuоIэЕIоsар ln sons sэпIэцоэ;эldо;d швтuвш.lэg цI luпJаslш 'lэssЕssэJ sэпI ЕпI sIIЕJэJ шпэ 'тпрrsэ-l [sauoxe5 ,эs] шп-rопф

:Фоеý)-rрвр,lо.рЕэ d-lе.lоdшэluоэ € sE рэluэsа.ldэ; sпчl sI очп^. puе Jo Jэрuп qsTl8uE эч1 о1 sassed рuеIsI ач1 3.чч ачЕш ,{aqr шочле 'uetslэtllfi/ ,аэuэJаJJIр luЕэrJ Jo IоJluоэ'.{uB111-1fl JоJJреIЕлO.реэ Jo aJnlJEdap aqr JэlJч (JалэlА.оц ,u8rэJ s(JрЕIвп^.рЕэ uI uolulmop -тч8rs в sвч 1чпоээе 1чвIJвл эчl ;о a8Bssed эql suоdэ.l osle 'lхаl эrе3lп,r ачr э>III'.ratlB1 эql 'uoTsJaл luеIJвл ач1 uI punIIIJoD Jo uоIlЕuор эч1 о1 рэчэвrrе rq3тэп^. JэlЕэJ8 aqr аrrdsэg

SIJlsnIII

;tn'атэurз

i_;_ i -

-;Bd sTs.tanlp u] тпэ _-,luэJэI€па:d sэuоr::q

__

_

:

-

эIS la lUnS I]EUO] а_; ]:

_

-опэJ эаuор lunja:.:,, ::

]. :

_

-uош uI Ilэаiqо Sг.a._ _-.-: _ эrпЬrlэ.r шпJоJ а:.-:,: -, _ _: _ -rtsud еэlsоd ]а{_ ],_-,_: : ",

-

-эdаэ a.lBu8a; tuг,{_,-,_ _: ,: ЕJJэl ]ISIцlЕ SISl:Ci'- ]:

еJJэl вrl8uу sIэ ст :: __-_: ЭUlН 'lInISUEJ1 О:-Т : -* ] : -хе5 'ltпеlSЕпаг 1--:--, _*: .._

lI рээрuт JT 'uогuгшог ; .: _Jал luвIJвл эч1 ш Sa]:_:i: -вJluоэ dцвтluаssэ

sпчI ,qsцtuЕ

ST ,,-

j],-

_

sпоu]_]:.,. :

ашвu эчl Jo luаша]Е,l;:: : dlэrаш ]оu sчJЕш рuг,,-:j juээq алвч rэмоd _Iо .]э:i-;: _

шепЬшпu

SаSuаIЕг.:}r :_]_

8ШаРеIР SOa

Ja]Ul::'*

,

_:

tцBI'mnuollJgoIu:L* :

,

_

so-13e'sэluaqBqas_::_ *.

JэIпJ qsTl8ug эlЯuls : _:l_ SI lt 'эштi s:u_ -: _

гluп lоu I8uV



llnвssa]

:]:.s

-

-

-шоэ SIIIепэ uI LL:.j-_.-:

шпuоlIJg sBlnr::J:

т

j

_

_,

_-

'lIпвlIqечuI - :шеIqг*j _ : -IчшвчрJоNsпQI:jтj -ЕJэtuпuur вlээIIоr а--, ! - ,,luаJluэп IJпlвlтqЕU ,--:--, -

-IPuI tuPInSuT EIUET-l-Ij]:,l

_

цIппulluоэ 'lэSStпвSs: ] j: -"

donation mоrе emphasis thап it receives in thе vulgate text and Ьу effect-

ively shifting the transfer of роч/еr to ап earlier date (in ýýlS6/7), the author of thе Variant version hаs attempted to reconcile thе vulgate

account of thе passage of dominion, unparalleled before Geoffrey's time, with thе accepted, Bedan version (and this sits well чrith thе оthеr evidence for his interest in Bede); the resultant discrepancy with thе Variant чеrsion's account of Cadwallon's reign shows that this attempted reconciliation was superficial, rаthеr than comprehensively carried out. In thе same wx/l the misdating of Дthelstan саmе about because of а failure to rесоgnise this king - named in thе vulgate, but not specifically datedli1 - as belonging to the tenth century and because of а desire to mark the transition frоm а British to an English suрrеmе rulеr as еаrlу as роssiЫе, in this case immediately after Cadwaladr's flight. Тhе treatment of thе passage of dominion in thе Variantversion сап thеrеfоrе Ье explained only if the latter is а reworking, in this respect а sоmеý/hаt crude and рооrlу executed reworking, of the vulgate text. Тhе results of thе preceding discussion permit us finally to answer thе three crucial questions, about thе genesis of thе Variant version, raised Ьу its relationships чrith thе vulgate text and Wace's Rопtап de Brul.rrz J}rg Vаriапt version was not Geoffrey's sоurсе nor was it written Ьу Geoffrey himself ; it is а redaction of thе vulgate text made Ьу ап unknown contemроrаrу of Geoff rey atsome time between 1138, the рrоЬаЫе publicationdate of tbe Historia, апdthе early 1 15Os - certainly no later thап 1 155, since thе Variant version \ryas used extensively in ýИасе's Rоmап de Вrut,мrhiсh was completed in thаt year.1|3 Now thаt we hаче established that thе First Vаriапt is а reworking of thе vulgate Historia, we mау mоrе clearly perceive its literary aims. Indeed, it is instructive to compare the First Vаriапt чrith апоthеr сопtеmроrаrу 1l1 Despite this vagueness, it is extremely unlikely that Geoffrey was himself uпаwаrе of Дthеlstап's tenth-century date. Certainly it is impossible that in thе vulgate text his reign is envisaged as occurring as early as thе sечепth century. After thе death of Саdъ,аlаdr at Rome in A.D. 689 (ý206), Yvor and Yni rеturп to Britain and battle against thе English {оr sixty-nine years (viz, until A.D. 75S). Тhеrе follows ап unspecified period of furthеr decline for thе British (ý 2Оl, 'ВаrЬаriе . . . irrерепtе') and of consolidation for the English, resulting

finally in unity under Дthеlstап. ll2 See above, xvi. р. t tЭ 1njggd, if the First Variant w as,

work чrhiсh recasts the W аriпum.

J}-ri5 lеttег. :. was based on notes maj: : of Torigni gave him his : t

l+

offers рrimаrilу

_

а

\,еr\

;]:

also exhibits mаjоr sr,, echoes) and struсturхi с'c .

Some scholars tO SugqеS: Historia used Ьу Неп:-,,

some of the modificatr,t,:

whеrе, evidently dete:: Geoffrey's Historr- Ti-i : : Непrу, then, not oni,,- ;:: to some degree rеshэге:

phical ends. Тhе First \-=: passages discussed in ;з:: istically to recast thе .,-l.:: is Ьу по means as drasi:. thе First Variant хге ITi с,l; aS We hаче Seen, SpCC. - ;.

.

are

frequently omittec.

_\

example, i" ýý 27 апо ',- independent сitаtiоп c,i l-, in speeches; this iencs , example, in the spccJ.-_-:

account of Britain's .,t ]. tJther's illicit passion : : First Variant ruпs ра:,. vulgate in thе Epistoi.i ,;.: material and, like thе Д::,

1l4 А version of this lеttеr ,. qче, |.97-1 l l; fоr ап inr.: ,

as hаs been claimed, also used Ьу Geffrei Gaimar, then it must hаче been in existence Ьу 1139; but, as we hаче seen (p.xvi above), thеrе is no real evidence to support thе speculative identification of thе Vаriапt as one of thе пл.,о sources on which, according to Gaimar, thе lost роrtiоп of his poem was based.

lxx

:

Latinity is almost е\,с:" restructured to qir-e ; i

Н istoria Дпglотнrп, see \\'

:.

in full). 1l5 Тhе handling in thе \-,l: 'Uthеr and Igerne', р, 7 6,

*

-

:,

'st:.lоlц lq рэssпэslр

sI sэроsIdэ аsэtlt +о

iпо ]эs эJв аJэч рээuвлрЕ sluэшпЗ;в эrir

uшо s..{;uэн uI punoJ a1olsld7

IxxI ,9l ,d (,аuJJ31

puв

lsel ачl Jо uоIs^Jэл luеIJел эч1 uI Яurlрutq

a.lail.r,r) ,аэеid

ач1 Jo rхэ1 эч1

Jэчlгl,

эчJ

,(IlnJ

srr

"I аqд, 'lq3i-r)N эаs 'ulrtюl3uу pxьo1slH

UО SаЭJПОS О.\\1 ЭL{i j,r'-l

[uаJ 1I

оu

St

:

-',-

_-

эlэч] , ,1 ,. -:

,

-_ _

1Еч1

-

п^.эIА

-

,

,

_

uачl ':ешtеg la;];::)

,_:

:: ] -

Io чоllrрэ tulJэlul ue JoJ |111-16,1'аиЬ

-шо]qэ'эlsllэq,рэ'uоэtuоlqls,тuВlsоIjоlJэqоuuIрэрпIэu{sIJаllаisIч]+оuоIsJадy

ltt

3ulrlпsэ.l'qsrlЕu1.;1; ЭUI[ЭЭРJЭЧlJП{



:

n(,._::

_

:'

-

.lоl qsrl8uз ач] ]\uIT:] 1,__,

эlЕ3Iпл эч1 эIIэuоээJ о1 luэlха эluоs о1 sэIJl СчоNdI эч1 э1II 'рr, IЕIJаIвш p|o1sld7 эr1l uI эlЕ3Iпл IЕэIJоlsIч sppе osIE luвтJЕл lsJlc ачL,ulиuъLрл рр ач1 Jo 8uтlsеээ.l s(uор8uтluпн ;о .,fuuэц о1 IэIIЕJЕd sun_r luЕIJвл IsJIJ эч1 ш 8uт.lпlэпJlsэJ ээJJ sтчI ,,,,(l€1ý) вu-lэ8l Jol uoIssеd 1IэшI s(Jэч}П Jo dJols ач1 Jo '(zz ý) dlluетlsтлч] о1 uоIsJэлuоэ s(uIElIJg Jo luпоэf,Е эчr'(€оzý) .lреlе,rо.рЕЭ РuЕ (ggrý) sтoiJoc Jo sэчээаds эqr uт'эldшвхэ _lo;'sB'ate8ln,r эч1 uI uЕчl эuоl IBJotu эJош Е sрuэI sTqr lsэqээаds uT uаlJо 'luет_lвл эчl uI раррЕ sl (эIqlq эчl Jо 3uтоgээ Jo uоIlЕlIэ luэрuаdэрuт 8uтрпlэur dlruэпЬэ-r;) pT-ralвtlI sэштlэшоS,(овzьzI puв lZýý ul'аldшехэ _lo; 'sB) aлIlEJJeu luэJачоэ эJоIII Jo Jэчlооrus е элт3 о1 рэJшэпJlsэJ эJЕ sэроsтdа э.lttuэ uоIsвээо uо ,lsеээJ э-rаq,rrd-lэлэ IsоIIJIз sI ,{rTulrB1 s.dэ;;;оаD uоIsJэА luеIJЕл эч1 uI 'аrлт1 эIлвs а1{1 1ч ,pallltлo ,(1ruапЬэJJ эJЕ sIIЕrэр элIlоIлэ Jэчlо pue 'suсllrdт.lэsэр-аIllЕч 'sаqэээds 'uэаs а^Вч эп^. sE 'рuе sr-ledJalunoэ arв8ln,r JIачl uвч1 рэssа.ldшоэ аJош эJЕ luЕIJВА lsJI{ эч1 ut s;эldвчэ lsolд ,utиul"lрлрр чаNdl эч1 uI sB этlsЕJр sE suЕэш ou,(q sr (рuоlszд dllвэтrsr or аrе3lпл эчl lsвээJ uоIlвIлэJqqв ачl эsзэ sll uт q8nor1l|e sa8Bssвd uI эlЕIлаJqqЕ о1 slulв оо1 1I 1еч1 элочЕ -1&s рэssпэsтр IIвlэр рuв ,sрuэ ач1 шоJJ luарIлэ sI1I ,эIqе.lвdшоэ ,{1rээ_llр sI luЕIJел IsJIJ ачI 1вэrqd -ел3оt.rоtsIч рuе,{-lелаtl1 u.ш,о sIч о1 3uтрлоээе rr рэdrqsа-l ээ;3аР эшоs о1 (чэч1 '.{.luац osIE lпq 'atuuplllg uлlпZау yuolslH ач1 рэl€IлаJqqс l1uo lоu ,шпюl7uv pluo1slH uА.о s.,{.luэц чlтпе Jo эрэfi чlIпtr.,(lоrslц s.dэ-l;;оа9 Jo stuэшэlэ аIIэuоэаJ о1 эJIsэр е /q рэuIшJэlар diruартлэ 'э.lэq,ло, элсч I s€ (эJэлА, ,,fuuац ,,tq эрвul suоIlЕэIJIрош эч1 Jo эшоs -эsIэ рэп3-1в ,(р.lврutls-uоu puolslH JIэsII stn6. эав э-I 1з d-ruэц dg рэsп 'лэ,rоэ.lоtrц

эч1 Jo 1хэ1 эч1

,(ru ur ',,(1uэlеrsIш

-

rsэ33пs о1 SJеIочэS эшоS

рэI чэIчп6. suоIlЕIлэр) ээ-lпоs sll шоJ+ suоIlеIлэр IЕJп}эпJls puв (sэоrlээ d_rв_lэrr1 ruарuэdэрur 8uтрпlэuт) sа8uвrlэ эrrsllrfis -lо{вtл suqIчхэ osIE (JалэлА.он ,1хэl аrв8iп,r эчlJо uоIsJэл 1I раlЕIлаJчqв .{-lэrr е d1l-1erurld sлa;;o чоlsldл ачl,,уllоls!н s.dэr;lоээ Jo rq8Ts lsJl} sIч ruTq элв3 ru8т_lод 1о uэqоu uачпА. бс|l,,ilвпuв[uI ээв э-I1Е,{-luац {q эрвш Sэlоu uо раSЕq SenA. 'шпюl?uv pl.tolslH s.r{-luэц uI рэlеJоd_тоэuт JэlЕI '-iattэ1 slчI ,il;tциulJ,рlх| рр p|o1sld7 s.uор3urruпц ;о d_ruэц 'auolst11 эч1 slsЕээJ чJIчд. 1Jо/ъ,

1Е JрЕIЕ,lА.реэ

_:

]

Jo ч]тэ:

э]ri,г.

_

st u8ta-l sIч 1ха1

,. ;

_.

-'

__

:_.,_

-_

,,:_

JO ЭJеПееUП JIaSLUIL] :'..1,

_

_

__

,,Llв.lоdruэluо] JэL]],, _: __ 1I'РээрuI ,SLuIг _\_,L;::" t_, эчlJо 3url-ro_rra-: т S, : *.,_:

: "

чэlчл'1иlв ar1 i,!,:,., : ] : ээuIS'9SIiurчr j]_.-_ * . _ -uоIrеэIIqпd аlqr_,,j- : __ -tIJЭlUОЭ U:ýОU!UГ. _: '.: =: dal;;oa9 ,iq uatlT: 11 _ ): ,,," ЭЧLu;lИq аР ЦГil< Е' '-' .(q pasrB-T'uolsJa.r ]u:.-: ,_ : s: _ ,.-

эч1 Jэп^.suЕ о1 _illru:;

раlпээха л1.1ood г _т ::

-

_ -

JэllЕIэчlJI iluо paul.- j,, . 1о э3еssеd эql {о ]u; -;:::__ sIч1 uI 'эlqтssосi sE ,л,_:.- -: _ ;: :]]

-ISUBJI ЭЧ1ЧJЕШ О:

:

sE - trrpэrBp .illr:т:.:;:. -3оээл 01aJnIIE] R jrr :- -:: э[u€S

эчl uI ,]по Paij:T ]

:

: -,-. _:

]

.,л

члI_,о

_

,_ :

j

-ЕIIIэuоээ.l рэldша]]:

-Jэл luЕIJЕл эч1

:

-'

аЭUЭРIАа JЭЧlО ЭЧ] Ч...,i_

:_

'эшtl s.r{э-r;lоээ aJo;a: :: arв8ln,t эч1 эIIэuо]э.r _ _ : ечt'(l/98Iýý uI) а]Е: :; _ -lээJJэ ,(g рuв lхэ1 ;]т:,- :

account чrith оthеr historical чrorks. Supplementary details of the legendаry history of Rome wеrе derived from Landolfus Sagax, while matter dealing with thе invasions of Julius Caesar and thе career of Maximianus/ Maximus was borrowed from Bede. Тhе First variant also offers а different account of the parentage of thе British eponymous hеrо Brutus which сопfоrms mоrе readily to thе information given Ьу Landolfus 1''. and, as we hаче seen, thе handling of the transfer of роwеr frоm British to English in the Vаriапt is clearly intended to harmonize Ьеttеr чrith thе accepted Bedan version of events. However, these attempts to reconcile the Historia чrith оthеr sources аrе, like those in thе Epistola ad Wаriпиm, ап|у sporadic. Тhеу do not represent а comprehensive effort to solve all the historical problems raised Ьу Geoffrey's construct. In many places чrhеrе Geoffrey's ассочпt largely оr wholly contradicts that of Bede (as, fоr example, in the reigns of Constantinus and Constans),l1z thе First Variant folloчrs the vulgate closely. Fчrthеrmоrе, thе historical material added in the Variant оп at least two occasions contradicts оthеr passages in that text, while its treatment of thе passage of dominion is not entirely self-consistent and involves а serious еrrоr of dating.l1s Evidently, historical information was incorporated into the First Variant in а rаthеr hарhаzаrd mаппеr according to thе whim of its аuthоr rаthеr than Ьу , соhеrепt plan to create ап ideologically mоrе orthodoxversion of thе Historia.Other attempts in the Variant to modify Geoffrey's narrative also hаче unhappy results. According to Geoffrey's account of British dispositions at thе battle of Siesia (in vulgate ý 168), the main аrmу was divided into а number of formations, thе fочrth of which was commanded Ьу Hoelus of Armorica and Gачrаiп, while the reserve was led Ьу Аrthur himself and а furthеr, mounted rеsеrче was entrusted tо Morvid of Gloucester; indeed, it was thе intervention of Morvid's force (i" ý 175) which later decided thе battle. However, in Variant ý168, this cavalry rеsеrче is commanded not Ьу Morvid but Ьу Hoel, and thе fourth British formation is under Gawain'and two counts' ('cum duobus comitibus'). Yet чrhеп this latter force is attacked (in ý 173), it is led Ьу Gawain and Hoel; and (in ý 175) thе commander of the rеsеrче cavalry is named as Моrчid. In other words, thе initial modification in

tb

Веlоцr, рр. xcix-ci. 1l7 Cf. \Wright, 'Geoffrey of 1l8 А mоrе radical attempt t

Monmouth and Bede', pp.45-Z. to solve the difficulties raised Ьу the Galfridian and Bedan accounts of thе transfer of роwеr was made Ьу апоthеr сопtеmроrаrу, Alfred of Beverley; see

Leckie, ТЬе Passage, рр. 86*92.

lxxii

Variant ý 1 бS was fоrgоtlе tion in thе narrative. Тhе and recast version of thе consistently reflects thе redactor. can the rеdасtоr of th cisely? А пumЬеr of сап чrritеr indisputably to hа, the Vаriапt represents а r made Ьу'ýO'асе and оп * hypothesis is open to а n,j: gопе to thе trouble of рrс ing,

itwill

Ье rеmеmЬеrе

j

чеrЬаtim borrowings fгс,, : translating thе Historl.i :

Variant and the Rоmап,; : tbe Rоmап de Brltt сс,:. material which'W'ace a.j ;. tbe vulgate text. It sееп:s made Ьу \Wace, it shоu.; Rоп,lап de Вrut itself. I: ачthоrshiр. As we sha11 se which demonstrablr- сс,:. 'ýИасе),t tЯ }ri, mапusсriэ: least one rеmоче fro., ;i. responsible for thе Fiгs: \ sider the possiblitv thа: historical interests mа,, : Among the major histс,: likely candidate. \fu'e гпз-, pseudo-history serious.,, william would hardlv i glaring еrrоr of rерrеsе:. case fоr Henry of Нuп:.: опlу was Henry iпtеrе.: Historia Rеgum Brii,l,:,., Geoffrey's work, thе Д::, _

l19 Веlочr,

pp.xcix-ciand ci .-.

IIIxxI I-IIIJ puв

Iэ-хIэх,dd',ъ,оlаg ,,,

(чJоп^. s.dэ_l;;оэ9 эчl оlчI рэlЕJоdJоэuI эч чэIчп^. 'tапuuадрр чоlуdl эч1 puolslH Jo sIээJd Е раэпро;d osp ач lпq 'эаg э-I 1Е ашuр1ltg ulиZау эч1 Jo .,(lэzrоэsтр sч /q ',реzеlле, раэрuI 'рэlsэлэlчт ,fuчэц se.no. ,{1uo loN ,.rэ8uо.rls rвэddе rq8Ts IsJIJ 1в 1q3тш чор8uпuпн Jo ,{_lчэц JoJ эsеэ ачI ,JэIп_l d_lпtчаэ-чlчэлаs Е s€ uЕlslэчlЕ/ 8uтluэsа.ldэ-l Jo JoJJэ 3uT-Te13 ач1 рэрпIэш чэIчш. Зчт1-1опА,эJ Е раэпро-rd элЕч dlp.IBt1 рIпол6. швIIп/ý. sB чэпs чЕIJоlsIч luаlаdшоэ Е 'plp ач JI uэла i.{1sпотлэs d_lorsTq-opnэsd ,аlЕрIрuвэ dIrTI s.dэ.l1;оэ9 1оо1 Jэла шЕIIIIд Jэчlачл6. lqпор dеш a/N tцвllп/ý. (suвт.lоlsтq _lо[вш эqr 3uошу -чп lsош е sшэаs dlпqsашIЕиI Jo ,uоIsJэл IuEIJBл эч1 JoJ эlqrsuоdsэJ uааq элЕч ,{еш slsэJalul IеэIJоlsIч чА.оuч чlIп& sаIJвJоdшаluоэ s.dа.l;;оээ Jo auo 1Еч1 drrlqTssod эqr Japls -uоэ рЕэlsчI рIпочs а,t sdeq.lad ,uоIsJэл luЕIJвл IsJIJ эчl JоJ эlqrsuodsa.T uээq элЕч JIэsшч lоuчвэ ээЕlý puв !эddrэqэ-lЕ эч1 шоJJ алошэJ эuо lsвal 1Е 1Е Poo1S алзч эJоJэJач1 lSпш luЕIJвл lSJIJ ачl Jо lduэsпчЕш SIч u,,! (ээед dq раэпролdэ.l sI чэIчп^.) uотrеlоd_lэtuт uE sчтЕluоэ dlqв;lsuошэр чэIчjе ,dTqsлoqrnв эd,ft в ;о ldт;эsпчвш luвIJ€л-lsJIJ Е рэsп ээЕl)N 'ээs цеqs эп& sv ,JIэsrт ар uршоа иtg s(аэЕ/(\ sарпlээ-ld ээчарIла IЕэIJоlsIч-lхаl 'tэе; uI (аэвд\ dg эреш эч1 ш 3uт1-1о,ъ.эJ алIsuэlхэ чэпs рэрааu элвч рIпочs 1I ,1хэ1 эrв3lп,r эqr IJEJp в эJапА. luвIJЕл IsJIJ эч1 JI 'teqt рро {lэ,t sшэаs 1I Jo ээuэпIJчI эчl Jэрuп pue dlruэрuэdарul чlоq рэррЕ ээвl)N чэIчл IЕIJаIЕш 'luвт.lел 1sJIJ ач1 шоJJ luэsqЕ IзIJэIЕш suIЕluоэ 1иlg ар uрluоу эч1 'uэаs элЕч эпА. sB ! dlrэвхэ ээJ2е suЕэш ou dg шrg ар uршоу ач1 рuЕ luЕIJвл IsJIJ эrlr (dlрuоээS iJЕIпэЕuJэл ач1 oruT ,(1rээJ|.р plьo1s!H эrlr 8urrвIsueJl dldmls чЕчl JачlвJ (хе3в5 snJIopuE-I рuЕ эрэв шоJJ s3uT,tдo_r.roq шIlЕqJал puе suolsnпe рэIssЕIэ рuЕ IЕэIIqlq ruэрчэdэрuт 'рэ_lаqшашаJ ач IIIne 1т'3ur -рпlэчт) uoIsJaл uIrE-I аlЕJоqЕIэ un6.o sTr1 8uт-lвdэ-ld Jo alqnoJl эч1 ol эuо3 алЕч a]BrN рIпочs lчл'ls.rtg ,suоltээ[qо Jo Jаqшпч Е о1 uado sr slsэqrodlr1 SIЧI ilпlg ар uрtаоY эЧ1 рэSЕq JalBI эч ч]Iчлд. uo рuЕ ээвl)N .,{q эреш prьo1slH эч1 are8lnl эчl Jо uоIsJэл uIlвl рэJаlI€ чэпш е sluэsэJdэ-l tuBT;EA элЕч or dlgBrndsTpuT JэlтJ.м. 1Еч1 alqIssod rr sI :luзIJвл IsJIJ aql рэ,{оldшэ ,рэJэрIsuоэ эq ,(вш sаlЕрIрuвэ IsJTJ ач1 sеn6. ээЕlN Jo Jэчшпu у 1,(1аsтэ -э;d а.lош рэIJIruэрI эq uоIsJэл IuEIJEл lsJI{ ач1 Jo JоlэЕраJ ач1 чЕэ ,JоlэврэJ

SrT Jo SlSэJаluI рэIJо1SIч рuЕ ]oollno IBJom эч1 S1ээIJэJ ,(1luэlstsчоэ suЕаш ou dq pue uоIsЕээо uo чэIчп^. 'ate8ln,r ач1 Jo uоIsJэл lsЕJаJ рu€ (uэчl ,алIlЕJJЕu ач1 uT uoll 'sT luвтлел lSJIJ эчI рэlвIлэJqчЕ uЕ .(1т.lвшт.ld -эIрЕJluоэ в Jo lIпsэJ ачl чlIле ýl I рuв €l I ýý ,(q рэrrо8JоJ sЕ/ц s9I ý luетJЕл

:dэl.rа,tаg lo paJ]i\- , ,-j:_ : uераg рuе чЕIрIl{iтJ : __

__,

..

-

_ _

.

]

-;

чI чоIlЕэIJlроtU IrIl.г,-, ;-,_ элJэSэJ эчl Jо JэрuЕL]j; _ ]

'(Cllý ч) сSlUПОЭ

]

рэчэЕl]Е sI;_,_.:

ОПД.1

РUЕ, UТЕ.\L::l

_

dq lnq рIлJоI{ _iq i,,,,_ :;: ut 'Jэлэrtдон ,эIl]Ес ; _,: :

,: ST.1, :, j.^;:j:.: :

Jo uотlчэлJэluI эч] элJаSэJ рэluпош

,

'uте.по.в9 рuЕ E]iJoL__Lачl (SuоIlвшJоJ ]t] _]J *-

_

*

uT) BTsal5 _+о aI]]Ec а*_ :: ) _ -рJоээч,srlпsэJ.iс:: *,*- :

эчl uI stdшэlrе Jэч]с) ,:,:.. uЕ эlЕэJэ or uBlci :,_:_;l 8urр.lоээЕ JэuuвLu гj:

*

:,_

,

j.l SEl\{. UOIIEЩJO{UI {E3iJr, _

PuE luэlSISuоэ-JIаS

sll эIIчпд.'1ха1

1Еч1

,.-:_

1_I

,

_

.

,

:.

;: -:

i:]]t:

luЕIJЕл ач1 цr раргг -т ,_::: эч1 SлдоIIо{ ]uEIJE_\ iS_ _- : эч1 uI 'эldшвхэ Jo: ,i: ;:; s.dэ.l;1оээ эJэч.\- );::,: . -: .,,_ j ,- ,--

IвзIJоlSrч эч] IIЕ ; ,эrрв.lоds ,,(1uo ,|1-1i||,.л}, ,;,

l-

puolslH эч- :i:] * . :_ ЧlIпА uЕрэg рэrdэээr эч] tr- *. _: qsrl8uэ оl чsI]IJg : _ :_ _



--

_

э/ъ. SE 'рrr r,,! sn{lopuE :,_ чэIчпе SnlnJg оJэц Sг.r],-* -JэJJIр Е SJэJJо OSIE ]uE _: ._ ,_

/SпuвIшIхвиI Jo Jэа_iЕ] : *._ JэllЕш аIlчпд 'xB8Bq s:,:-,: -pua8a1 эчl Jо sIIE]ap .-.: _:

later editions of his оwп Historia Апglоruzz. Could it Ье that thе First Variant is апоthеr text Ьу Непrt, а longer reworking of the Historia? This is hаrdlу likely. Both tbe Epistola апd the First Variant sometimes differ frоm thе vulgate in point of narrative struсturе; but these differences do not аgrее in еасh text. It seems impossible that both texts should hаче made entirely differing, independent alterations to the vulgate if thеуlш,еrе produced Ьу thе same аuthоr. Similarly, thе Epistola contains а number of historical modifications which аrе not found in thе First Variant (for example, а closer identification of thе British king Brennius чrith Вrеппus, thе Gaulish chieftain оп whom Gеоf{rеу undoubtedly modeiled that сhаrасtеr);"О conversely, оthеr modifications in thе First Variant аrе not present in the Epistala. Тhе quite different attempts in both texts to recast historical elements thеrеfоrе argue conclusively against Henry's ачthоrship of the First Variant. Апоthеr possibility is thаt the Variant version was produced Ьу \Wаltеr, аrсhdеасоп of Oxford. As Geoffrey's colleague at Oxford,'2l ýИаltеr чrould certainly hаче had thе opportunity to consult (and rework) tbe Historia; апdýИаltеr's proficiency in rhеtоriс and history (Geoffrey describes him in thе vulgate Historia Rеgиm Вritаппiе, ý2 as, 'uir in oratoria arte atque in exoticis historiis eruditus') could hаче provided thе stimulus for sчсh а reworking. Although such а hypothesis is attractive, it is hаrd to see -hу \Walter should hаче wished to modify the histclrical narrative of the Historiain thе mаппеr found in thе First variant. 'W'аltеr, who, according to Geoffrey, owned the alleged Вrеtоп- (or Wеlsh-) language source of thе Historia (as well as providing information оrаllу), was evidently Geoffrey's соllаЬоrаtоr and quite possibly connived with binr to float his audacious pseudo-history. Не thus hаd e\rery орроrtunity to suggest that Geoffrey should add material (for example frоm Landolfus оr Bede) оr change the narrative structure of thе Historiaduring its composition. Tlrere seems to Ье little reason -hу Walter should later hаче hirnself modified his friend's wоrk or hаче tried (in, as we hаче seen, а sоmечrhаt half-hearted way) to reconcile its contents with оthеr historical authorities. At best, the case fоr Walter's аuthоrshiр of thе First Variant must remain uпрrочеп. It is safest, thеrеfоrе, to conclude provisionally that the redactor of thе First variant version was а Trriter well rеаd in thе

ЬiЫе and the Classics. -. interest in history which г his identity, hоwечеr. rегI Finally we must аddrеs, variant version. Fоr its с entirely оп the evidence с: the Variant was availab]e цras used Ьу \Wасе, тi,i1,*-,

,

whеthеr 'ýO'асе, а Jеrsеr,r Caen123 orin southern En: |gd.rz+ Тhе First Vаriапt ,,] Roumais пеаr Rоuеп \\ :. in чrinter 1184/5, ъ,hеп J,_ in Rouen . |п Аrсhitrе r : :, : fall (with Brutus) in Вr:::. Litora felices intrat Тоt; : and breezes is not fочп

j

_:

winds ('Prosperis еrgо _, litore applicuit'), but is :: diis fauentibus tеrrаm .j. minis qui Тоtопеsiuгп :,.; (АrсЬitrепius I.268-7 J,: : [sc. cubitis] Frigios рс,:,giant's height is not mе:: twelve cubits is found :: :.

t22 ý9lg that thе First \ .: ,monastictone(Tatlock. r..',

greater emphasis оп thе mз::,, : _ however, рrоче thаt the rс J,: - :

probably а secula: - , t:З fhg presence of thе ,-*..=: -

was чеrу

explained Ьу the tоý,п ) . :,- Gloucester, whо Ьесаmе i,_,. :links betvreen Caen and L)r j, : -

Н istoria; but these аssосlз:: of thе First Variant.

Tatlock,Tbe Lеgепdаrу History,p. 305. l21 L,egge,'Master (ieoffrey', рр.23-4 and 26.

120

Ixxiv

l24 Sоиrсеs,рр.2|9-28 апс ]: * tzs Edilgd Ьу Schmidr, oi:.;,.,. J lzb бf. ibid.,p.329. -.

лххI

'6еС'd''р!q!'JЭ

szr

,aт,d',р!q? эаs'ruэоd эчlJо аlвр ачr uo'.v1ltaпxH ар sаuuрqоl'rрrruqэS dq pallpg szr l-y\Z pue 8a-6lT., dd's аэlиоЕ оr, ,1uBIJeл rSJIc эчl Jо uae.) lE .&TlrqBlrBnB alqTssod эчl Jо+ luпоээ? .,(1rрrа; 1оuuеэ suоIlеIэоssе эsэч1 tnqiutlolsl11 ачl эlоJп^.l1qеqо:d,{а.l;;оэ9 аJэчпА,'(,аlоээ,,1, 'аllт.tэ;оg) pJoJxo puв uавЭ uээп^.rэq sчuII l1;ea lq:o'(c9I ,d'sаэlио5 '1эпоц) ý€lt uI чаsэ Jo JоuJэло3 эruвэаq oq^lo.':эlsээпоIэ Jo 1Jэqо}I '1lo.,to. ач1 Jo sэаlрэIрар эчl Jo auo чlIлд чоIхаuuоэ s.u.цоl aqr ,{q pauTeldxa aq l1rsеэ rq8rш uэЕэ 1е (аэвд lq рэdоldruэ osle) ptuolslH эrе3lп,л ачl Jо ээuэsа;d ачI czr ,(р.rо;хб 'э3.1оэ9 lS d.lэ.r sе.,tд. Jo чэJпчэ эlвrЯэllоэ эql;о) чоuЕэ JвIпэаs в ,(1qBqo:d '

оqш. lэ.l;;оээ э]IIчп - ]uotu .leln8a_l е sejl, luelJeд эч1 +о JоlэерэJ эч1 1Еч1 ало:d ';a.la.lloq ,(ьв mop;lr.leru эч] uо srseqdrua:alea.l8 '1ou saop slЧl 1 ý);аrsээтэ] 1е Sччоlu чSIIIJg эчl Jо sle1 'aldruexa JoJ 'luвt.tвл эqr :(g-197 ,dd'fuolslH {,прuа3а1 аqJ(чэо11|е т ) auol эIlsеuоцI -rrue l11еuоIsЕээо s..(э-rl;оэ9 IэаIJаJ sdе,ш.lв lou sэор IuEIJEл IsJI.I ачl rеч1 aloN zzl

-оlIqпэ ,IIх, эJnlвts зозешоээ,'Izý'ate8ln,t ачl uI PunoJ SI SlIчпэ а^IэIА,1 (1ха1 SIч о1 ээuэJэJэJ Е lпq luЕIJЕл эч1 uI рэuоIluэш lou SI 1чЗIэЧ S.luВIЗ эчI ,.sellnpJз 3о3вшэ9 / slluanJ эssIпош lInlod sоI8uJ [sтrrqпэ ,эs] (эzls эIluв8I8 s.3о3еш3оэ о1 sJэJэJ uчо{ (t_Bgz,l sиluацlqэlv) sIuэs sIB, a8essBd JэIIJеэ uE uI ';э,rаш,оц 971,.luЕэI|ddв -lпlrэIр шпIsэuоlоI тпЬ sтuтцr -nIJ аlJэс nlJod uI 1э luпlэd шЕssтшо;d sпlтuтпIр шЕJJэl sпqIluэпВJ sIIp slluan anbTuap slJэdsoJd, 'OZ ý '1чвт.lел uI luэsэJd sT rnq '(.rтпэтlddе элоlт1 olsauolol uI suэ8lха шЕIпsuI mвsslmo.rd sтlчэп о3;э slJэdsoJd,) spuT,u. dluo SuоIluэш чэIчпе ,0Z ý 'ауоlslg эrв3lпл эч1 uI PunoJ lоu SI SэZааJq рuЕ spo8 эIqЕJполЕJ о1 ээuэJэJэJ sIчI ,.snlJod ElsauolollBJluT sаэIIаJ BJoII-I uT (sntn_lg чlIпе) IIEJ / suэlп snqIluanвJ эпЬвJпЕ slJэdпs, 'sлM.o11o1sE urЕlIJg -puEI IsJIJ s(sпэчIJоэ sэqlJэsэр uчо['оI_60й,л sиluацlqэlv u|,uэпоu uт JэluIпд. uI Iоочэs IЕJрэчlЕэ ачl lЕ .{рвэ_l1е dlgego;d sвn^. uчо[чэчлА. 's/y1I I шэоd JэlэшЕхач эsочпА. (uэпоц JЕэu sIЕшпоu uэlllJ,лА, sez'' эIFлпЕн Jo uчоf о1 uпА,очч OSIE SEn^. 1uEIJEл lSJIJ эчI }zI,PaI -uэ-эпIлпЕн)'zýиluацlqэlv

-Iэл€Jl элЕч л,{вш aq (pan8_1е чэпон) а_lэq,ло.'рuвl8чЕ uJэчlпоs uI Jo сzIчаЕэ (чuIq .,{q uвшdэSJэ[ Е (ээеl)N JачrэчпА. uI luвIJВл эч1 ;о ddоЭ р рэJIпЬэе ulЕlJаэuп SI 1I (Jэлэп&оч !uэез uI 1uэрISаJ SEn^. очп& 'ээвд ,{q рэsп seлM. ,,,{puBmJoN uT d1-1еэ аIqЕIIЕлЕ SE.& luвIJвл эч1 1I ýýI I эJоJэч эlвр эшоs ry lЕчt SшээS 1I ,uлА.оuI SEjA,1I шочпд. о1 SJэIIJпд. эчl Jо ээuэрI^а эч1 uо dlэ.lтruа dlэ-l tsпш эiц /Jпluаэ чlJlэ/rА.l ач1 uI uоIlЕIпэJIэ s1I Joc 'uoIsJaA IuBIJEA ачlJо SSэээпS PuE uоIlвIпэJIэ ачlJо чотlSапЬ эч1 SSaJPPE 15пш эпА. /IIEuIJ ,uп6.оuчuп SuIвшэJ (Jалэ.{ъ,оq'rtruuэрl sTr1

lsn;lopuе-I puв арэg Jo asn sIч uI JIэsrI slsэJIuвш чэIчл d.lorsTq uI lsэJэlul uE чlIлА. рuе .Z; lhэId uЕIlsтJчэ IеuоIluэлuоэ Jo 'sэтssе13 эч1 рuЕ аIqIq

эч1uI р€эJ IIэл\ Jal. j.1: т ,,(11вuоrsтлоJd эрпi]ul_ ]

!l

,

_

lUЕIJВД lSJIJ ЭЧ] ]С С. -': _ IеэIJо1SIч Jэчlо чiI_t S_ *:_l (uээS Е алЕч э,\\ SE ,u . :; _ _ : JэlЕI рIпочS Jэ]Ir.\\ ,. *, ,- _ 8ur-lпр plrolslH эч]:,_,;_: -: шоJJ эldшвхэ :о: г-._;_: ,

--roddo d;э,lа рЕч s:, |_

:;

рэлтuuоэilqrssо;::,: ] : _: uoIlEmJo;ur EuTpT ,,,,_ ] , 1 -rо) -uоrэ.lg раiат-: _.-*_ : ,luEIJBлiSJIJэч] u,:*: : _ эч1 ,qIрош о1 рэus: r :,,.:l SI SISэчlоdiq в L]]г.s *_-: -o;d элеч plno] s:._.:-_: 'se тý 'atuualLl$

iч,.,.-'

,

_-

_"

,

d"lorsTq рuЕ эIJоlаu j ; . .: *: lIПSUОЭ О1 AlIUnlJt)::- ] _: 1в эп3ЕэIIоэ s,.iaJ.l: Sen6.

_

uоISJэ,\ 1uEiJE_\ ;

::-, *-:

:

,-

:: -

_

-JочrпЕ s,.t_luaH -i _,::: lSЕЭаJ Ol Slхal Ч].'С, *, i _: lоu эJЕ 1uEIJE.\ ]S_;, j ; .._ -

1Еч1 рэIIэрош _\iг;__- : _ 'sпuuэ.lg чll.rr Sп:u-:_ : = -lo1) rueTJEл lsJTj а*_ * : ," Jo Jэqшпu е SuIE]L.,-,, -

-o-1d aJant,{atlr ]i а]Е:-: ,_ : * эрвш элЕч рIпочS S]]i;_ _: , ор SаэuаJэJJIр эSэч1 _:: ,: JЭ}JIР SЭШI]ЭLЦОS 1UElj: '_ _:

SlЧI iРUОlslН Э{1 Jtl : _ , -'_ lSJIJ эч1 lЕчl эq r} г :., ]

,

John of Hauville had access to а First-Variant manuscript (at Rouen?), although, like'W'ace, hе also knew thе vulgate rum'.127 It seems then that 1g;1.128

If we turп to the evidence of thе surviving manuscripts, whiсh mostly date frоm the thirteenth and fourteenth centuries, а different picture еmеrges. Of thе eight manuscripts, only опе (оr реrhарs two) M/as not чrritten in thе British Isles. Тhrее (оrреrhарs four) of the manuscripts чrеrе produced at or owned Ьу Cistercian houses; but this need not in itself necessarily mean that the Cistercians played а particularly active part in thе dissemination of thе First Variant version.12'. Оп thе оthеr hапd, thе Variant version ý/as certainly well known iп'ýИаlеs. In опе manuscript (Е), thе Vаriапt text was added after that book had reacbed Wales. Апоthеr manuscript (с) рrеsеrчеs parts of а conflated text compounded from the First Variant and the vulgate Ьу Вrоthеr Madog of Edeirnion. Тчrо оthеr manuscripts (D and R) contain \ilИеlsh glosses. This manuscript-evidence is supported Ьу that of thе \Welsb Вrutiаи; for although these translations are based primarily on the vulgate Historia, thе Variant text сlеаrlу also exercised an influence on at least some recensions of thе Вrиtiаи.|rО Опlу one mапчscript of the Variant (R) is certainly Continental, originating frоm Italy оr southern Frапсе. This Ьrапсh of thе tradition mау also lie behind а чеrу mчсh abbreviated and interpolated version of the First Variant made for Filippo Maria, duke of Milan, Ьу Galeazzo di Соrrеggiо in thе late fourteenth сепturу.tЗt fi|l}rоugh, thеп, thе bulk of surчiчiпg manuscripts is British, thе First Variant was not entirely unknown оп thе Continent аftеr its early availability in Normandy. t,T Ibid.,p.295, Тhеrе is no rесоrd of Gogmagog's size in tbe Rоmап d.e Вrиt;sоJоhп саппоt hаvе expanded the Vаriапt text Ьу rеfеrепсе to \Wace (cf. Schmid t, JоhаппЪs de Н auailla, р.77, п. |47). lzB 1n6[ggj , АrсhitrепiusУ .4|О ('Litora felices intrat Totonesia

portus') seems to есhо Ьоth

texts simultaneously; cf. 'in Totonesio litore' (vulgate, ý2О) and 'in portu Derte fluminis' (Variant, ý20). 129 FОr the role of а Cistercian аЬЬеу (Sачrlеу) in thе transmission of texts dealing with British bistory, see Dumville,'Celtic-Latin texts'. tЗ0

Реrrу,



variant_version', рр,368-9; Нuчrs and Roberts, 'Апоthеr manuscript', pp.150-1;'ýfl'right,'Тhе parentage'. It is also possible that пеаr thе end of the,-.if,h сепturу the First Vаriапt was kпоu,п to Lazamon, resident оп the English-\il/elsh Ьоrdеr; see Le Saux, 'Lazamon's Вrиt',рр. 121-32.

Тhеrе remains the que clear that thе Variant. п-iextant manuscripts of thc

text and nerrer, so far 2s ý,i thе variant was kпоъ-п а: of Hauville, the'ýO'elsh 8.'

significant that thе \'аrr; Rоmап de Вrиt, since l exclusively in the seco:. (whiсh thеrеfоrе hе реr: роеm was well uпdеr ,*, produced relativelrl so,]]

mау hаче benefited frоп: : iawas greeted and hаr-е ;

fоr Geoffrey's work. S;; manuscript-evidence I: :,

and recasting was аlrезсscript appears to have Ьс. popularity, it does поi sc abbreviation of thе r-u1:.:, orical content of thе r _.. Historia was, as Leck:e : аuthоritу.lЭЭ f'}rg chref c:s

Ьесаmе thе latter's опl:j,

these omissions br- r-_: аррrоасh which \fu'ac с г. = Variant and vulgate te\: s thап six of the eight сх: additions, although lп :: possibly to rераir phvs:;. major acts of conflatio:l. Second Variant in the t-,::.

.

,

Ьу the thirteenth and M/as

f r]

still copied, Ьесопlс

;:, ,

ia.However, thе Vаriа:l: ing instance dеmопsiгf]-

.

l]l Barber,'Themanuscripts',p. 163,Ga|eazzo'stextistoomuchreworkeditselftoserveas

а

witness to the First variant version, but it seems tbat its ехеmрlаr belonged to the grоuр ЬУ thе manuscripts aHR. An edition oIGaleazzo's work willappear lat"ri,, thiЪ

:::;::."'.d

lxxvi

"**ffi-,

t32 Beloчr, р. ciii-iv. tЭЗ ffug Раssаgе,еsресiаlir,г .

.

IIэ/ц 1IS

IIлxxl ,6I

I

,d ,,(11вrээdsа

'a8vssv4

ачJ

,лI-IIIэ,d',tоlаg

ttl 76,

sIч1 чIJаlвI-1вэdсjr i]:

dno-13 эч] о] Se

,SэlЕJlSuошэр аэuЕlsuI 8uI ,51ц 'd-lBJчI] чSIlIJg 'uopuo1 F,э,й Iеdou (Jэла мон,р! -n6.oIIoJ эчl sB 'ээuапl;ul эшоs эsIэJэхэ IIIIs рIпоэ IuEIJEл ач1 -uo1slH эrв3lпп ачl Jо uоIlЕIэJ Jood Е Jo 3ulчlэшоs эшоээq 'ратdоэ III1s sв.ц. (рвчluЕIJЕлlsJIJ ач} sэIJпluаэ эч1,,{q 1I чluаэlJIчl рuе чluааlJпоJ ч3почlIЕ ,Jачlо эчl ш 1uвIJЕл 1Ечl slsэ88пs'uэr1l'ээuэрtлэ-ldт.lэsпuЕш эчд рuоээS эч1 чlIп& рuе ldIJэsпuЕш auo uI эlв3Iпл ач1 чrIпе 'uотtеl;uоэ Jo slэв Jо[Еш ol ssэulIп6. JЕэq sldтлэsпuЕш onA.l rng ,э3Ешер 1вэтs,,(qd .lrвdэ-т or dlgTssod эsеэ рJIчl в uI рuв аIзэs JouIuI е uо sаsЕэ олА,1 uI rl8noqlle 'suollTppе аrе3lпп эшоs ulЕluоэ sldт.lэsпuЕIл luвтJЕл luвlха 1ч3Iэ эч1 Jo хIs uВч1 JэпА.эJ oN ,]zlвr ар uрлuоу эчl Jо JIвч JэllвI эчl uI Slхэ1 эlв3lпп рuЕ luеIJЕл эчl чlоqJо asn sпоэuЕlIпIuIs sч /q рэlЕJqшпрв реч ээзl)N чэIчл rlэво-lddв uB '1втлэlеш аlЕ3Iпл 8uTssTru эч1 8utэпро-lluIэJ ,{q suоIssIшо эsэчl ruэшэlddпs о1 sвnt uоIlэЕэJ IEJnlBu эчI ,suoTssImo s.JэllЕI эч1 эшвэаq Sпч1 Slхэ1 1uЕIJел puB arB8lnл uээпА,lэq uоIlэuтlSIр JэIчэ эчI сrI,/lIJочlпЕ pltolslH I€эIJоlsIч Е sE рэrdэээе .,{18uIsЕаJэuI 'pan8.1e sвч аIlээ1 sB 'se,tш luэluоэ IЕэIJо s.dэ.r;;оэ9 uэчпд. IuЕлэIаJJт ,{1э3-rе1 эшЕээq эrе3lп,r эч1 Jo ,1ха1 are8ln,r эчl -1Slч эrlr,!rроuJ о1 stdшэllе этрв-lоds S1I Jо uоIlЕI^эJqqЕ uе sI IuBIJBл эч1 (ээuэssэ uI ,рэlsЕI элЕч о1 шэаs lоu sэор lT 'r{rr:Blndod sIчl Jо uээq алвч or sreadde ldт_lэs ,,t1_1вэ do[ua plp luетJЕл ачl JI 1ng ,r,,эddt -пuвIII s(ээвlц аэuIs'99II эJоJаq ээuэlslхэ uт.(реэ.lIЕ sеп^.8uтtsвээ.l pue uотrеlоdJэlч

чlIл

JоuIш чlIл& lueIJEл эч1 Jo 1хэ1 в 1Еч1 аэuэрт,rэ-ldтлэsпuвш ,чJопА. s..,(э.l11оээ JoJ uоIlеuIшэSSIр oSP pTdB-l чэпS PInonA. sezш pt

рuЕшэр -lBlndod Jo эsпЕээч uоIlеIпэJIэ оluI эIлоэ элЕч рuЕ рэlэ al?

-tolslH эчl чэчп^. чlIпе шsЕIsпчluа эlЕIрэшшI эч1 шоJJ раlIJэuэq алЕч.(еш '1хэ1 эrв3lпп эч1 Jo (в с t t uT) ээuе-lваddв ач1 JэrJЕ uoos dlэ,rтrвlэ-l рээпро-ld

,(dB,lo. Jэрuп spn^. чэIч,1& 'luЕu?л эч1 lвч1 slsa83ns sIчд IIэл sв,tд шэоd sIч uэчпd. 'luвт-lвл ач1 uечl JэlЕI ра.lтпЬэе sdвq;эd эч эJоJэlэqr qэтq,м.) puolstH эrв3lп,r эчr шоJJ (шэоd эч1 Jo JIвч рuоээs эч1 uT .,{1элтsпIэхэ rsошр) IЕIJэIЕш ,(lвluэшаlddпs ,,(1uo sдEJp ач ээuIs '1иlв ар uршоч

uIвш ач1 sEnA. IuEIJBл ач1 rеч1 tuеэтlrч3тs uо эч1 аэвlN 1ха1 раsвq чэIчл ,,(1Bt1 ,(.lпtuээ-чluээlJпоJ uI uэлэ sT r1 pue'пrtlzlg чsIэ/N эqr 'аllипЕн Jo uчо['ээсд uо 'ээuэпIJuI lJэхэ рIр рuв рэтdоэ рuв uп6.оuч sвnш luвIJЕл ач1 ,1I пА.орЕчsJэло оl рэчаlЕэ-lqr'l1эr uЕэ элд, sE JeJ os'Jалэu рu€ 1хэ1 '.lэл,э,tlоц эrе3lп,r эч1 sE lпJssаээпs sB Jэлаu seM'pxlols?H эч1 Jo sldr.lэsпuвш luЕlхэ oZZ uечt aJom ач1 Jo rq8rэ .{1uo uI punoJ sI чэIчл6. '1uвт-твл ач1 1еч1 JвэIэ IsJIJ эчl Jо drT;Blndod aqr Jo uоIlsэпЬ agr suIЕшэJ эJэчI sI 1I ,1uЕIJЕл

,r:;_

рэiutl,_l: _:

элJэS оlJIэSlI PaI

j

,

.,

:Jарlоq чsIэд\-чsII]*:

чlJlаjеl

ач1

_+о

рUэ

a:-i_

_- ._ -

:- - - -

._

:_ _ -.:--

.

_-_

'.ldt:эSпuвш Jэч]оu\-. ,:__:_

qrr.lo.

8uтlеэр slxa]

_]t-l

*

,

,

i: ,*

_

_ .

_

,

(SIulшпI+аuэс n]lt j r : - :: чlоq очэа о1 SшэаS . !:,:, : : ] _

uqof os 21иlg

a,tэ

!l!,|.,

_-

:

_

_

JэlJв luэuIluоэ ачr _ - st sldr-rэsпuЕш Su..,:, ,-,

:

-JnoJ alEI эч1 uт о:::;__ JoJ эрЕш luЕIJЕл\ ]S-, -- : * d-lал Е рuIчэq аII tr! : ,_: -lo l1et1

шоJl8utlr;,:

-пuЕш эuо

iluб

,

_

_

_

, _; i|!, .:;: -

.il:т; :

uЕ раsIэJахэ oslts

_

.

-T.ld рэsвq эJЕ suоI]::s _:_: ,.;-_ рэr-lоddпs sI э]u;:

,,(g

q) srduэsпuЕш Ja,j- _ _ ", рuв 1uEIJEл 1SJIJ : * - -- _: (э) rdr-rэsпuЕш ]эu]_

1хэlluвIJелэч1, ]

--;-

)

-.],_] :*

uoTSJaл 1uEIJE.\ эч: ,:,:.-,: -eulmasslp ачr uI:_: j. . : , ,{1т-lвssаээu JIэs]I t_l _, _ ]::

раэпро-ld эJэ.t\ sld:;_-

UIUЭllIJЛý.lОUSЕ.ц

.

s

.1,

-.

-:

_

:, ::

-Jаша э;пlэrd luэJа::.: : : : dlrsош чэlчi&'stсiт:эs: *: -arB8ln,r эч1 пА.аuч os E ; * IUEIJEA-ISJIJ Е О] SSat']: ::

contains the Second Variant version of thе Historia Rеgurп Вritаппiе in а сору of the second half of the twelfth century (fos 222r-249r).13a In this manuscript ýý 1-5 were, for reasons чrhiсh rеmаiп unclear, placed at thе end of thе text. At the end of ý 5 (fo 249r),after thе concluding words 'ut in

sequentibus explicabitur', а fourteenth-century scribe hаs added thе words (frоm thе First Variant, ý 5)'historias qui а Bruto usque ad Cadwalladrum filium cadwallonis actus omnium continue et ех ordine texuerunt. Explicit рrоhеmium'. This brief addition indicates the availability to the annotator of а сору of the First Variant version of the Historia.

Phillipps 26642,

сопtа. Тhеsе. Ь.. in thepossession of Аrсh: СаmЬrеп5|5.

lзя

whо added two notes in ] Galfrido quamuis in m Galfrido поп concordat' Тhе Robertsbridge tel conflation of thе First аl ively from ý 61 . In the six: Н istoria(vulgate, ýý 1 -,' аlопе) were copied in тhе dedication of william ol ] тhе text is divided intr. е_ ýý23-34; III, ýý35-5_1 ýý 111-117; VIII, ýý 1 1 s208.142 This mапusсriр: Variant, thе fact of соп:_: apparatus only in so i;: text-history of thе Firsi 1, .

:

II

Тhе ManuscTipts

:

Тhе eight manuscript-witnesses to the First Variant (and the sigla used in this edition) аrе as follows.135 а: Aberystwyth,

National Library of Wales, MS. 13210 (olim Phillipps а known

26233) Mras written in thе second half of thе thirteenth century Ьу

scribe, William of \Шооdсhurсh, at thе Cistercian аЬЬеу of Robertsbridge (Sussex),136 as we 1еаrп from а соlорhоп on fo 64v: 'Hanc hystoriam Brittonum scripsit frater \Willelmus dе'ýilоdесhеrсhе laicus quondam сопuеrsus Pontis Roberti cuius anima requiescat in расе. Amen'. This volume comprises some sixty-four folios whose contents аrе: Dares Phrygius, De

Excidio Troiae (fos 1r-l0v); Historia Rеgum Вritаппiе, 'соrrесtа

et

abbreuiata' according to thе closing rчЬriс (fos 10v-64r); an etymological table of British place-names drawn frоm tbe Historia (fo 64r/ч).tЗl Fочr leaves hаче Ьееп lost between fos 62 апd 63, the resulting lacuna running from Historia, ýý 186/7 ('cum feris'), to ý2О3 ('edentes et bibentes'). Тhе чоlumе was once (and perhaps originally) bound чrith two оthеr manuscripts presumed to Ье of соmmоп origin with it: Phillip ps2664|, containing а version of William of Malmesbury's Gesta Rеgиm Апglоrtlm;lЭ8 and

с: Cardiff, South Giап:,_

containing |32 folios с: еасh end and а leaf afte: textura hand in thе late :: havevaried as to its orig.:. А \Welsh gloss of sixtee:: in \Wales, and some fr::. 'English' hапd might irc Тhе book's contelli} Excidio Troiae (fos 1r-9: also in MSS. D, fos 1Ci _

tЗЧ lЭ+

ý(x;d Ес НеrЬеrt, Catalogue,I.227. l]5 тhе manuscripts аrе described in grеаtеr detail Ьу Crick, Д Sиmmаry Саtаlоgие. lЗЬ |)2yig5, Handlist,IV.503-4; Huws ЕС Roberts, 'Another manuscript'; Кеr, Mediepal

Libraries,pp. 1 60 апd 296. l3z Dumville, 'Anecdota'; Huws Ес Roberts, 'Апоthеr manuscript', р. 148. 13tl Sotheby Ес Со., Catalogue of Manиscripts оп Vеllиm, Рареr апd Liпеп,2'l/|L/72,|оt 539; now deposited in Edinburgh, as National Library of Scotland, MS. Асс. 9\93/13, cf Кеr Ес ýИаtsоп, Medieaal Libraries,p.58 and п.2.

1xxviii

ýglhgýу Ес Со., Cat,l|,,:. , & Roberts. 'Ап,--,::,.

t+o |{ццд5

14| 142

14]

Ibid,,p.148.

Fоr thе restructuring :,: ' '

Кеr, Medieoal 1,It17l;l, Dumville,'Тhе origin'. 144 ,

Тhе fоrmеrргочепзпс:

---::,.

sion,p.8, п.10;thе latter ', II.358.

;,,

::

's]dllэsиuрW рааryаW'.lэу

lq

xIxxl

j:ffi

,u '8 рlэqdп sr (,рuеl8uЕ sdeq-rэd -To,);arrBlat1l !9l ,1 ээuечэлоJd -latu_lo1 ачI ltT ,.uт3uо эчJ, 'эIIIлшпс

-пд 1uрllрд ':эшtuец рпdа'п1117ц,н,э

lq

parsa88ns

sе.цд

:ьт-тт рuЕ 8,dd'uокlад щрltрд'.lашruвц :B-zsg,II 'sldtлsиutlи |рааlрауf 'Jэ)I ,а^оqеIлххх,dааsОluвt.tвлlsJIJэчlulй9I-о9Iýý;о8ur:пlэпJlsэJэчlJос

'8}I'd ''p?qI ý 9 fr

1oI,,\;i|,i!,,,i:,::;:;ffi:1iтйi;:J.iý*

?*ifi

clt ziI ,о,

:

цIпJ le,,ly9oJ рчЕ !.luер.lоэ.,о,

,лJ'€т/16|6,эJY

tol'Tl/

11 7

,S]\

,: _:

17' uaut1

,_ ,:

_

: :,,

.!"-,.:,,. ,StI,J,::_-.--]

|рааryаIц':эу :.ldt;:.: -.._ -] 'аи3оlчltlз,it !,:,_.:.,. ,, ,, ,-

__

:: i

(J ,SSиI uI osle uоIsJэл рIJqdч хэldruоэ Е рuв (z-gs,dd 'н рuЕ I l-л0l soJ 'с puno;) lдиjоuрlоll а8оlраuээ е ,,(g рэ,rо.опоJ '(16_rI soJ) ашоц оlрlэхI ddоэ sпоlвqdээЕ uE эJЕ sluэluоэ s(чооq эчI ag ,sпr8drч.I sэJЕс 1о .SaIE/N uI uэlllJлд. uээq алвч dllвпьэ раэрuт rqзтш рuЕч .qsцзuЕ, 11э,,rо. dllвэlrsт_lэlэЕJЕчэ Е uI suоIlвlоuuе .,{_lпtuээ-чlчээlJl} эшоs puB 'sэlв/ý. uI ээuэsэ_rd эlqBqo_rd slI sэчsllqЕlsэ эlЕр ,t.rпluаэ-чluаэlхIs;о ssolЗ чsIа/N V S1I о1 SE РЭlJЕА Э^еЧ ,}I, SэIе/N Jo JарJоq uЕшJээ -оэuЕJс эч1 Jэчlэqш'ul8r-lo suoTuldg ,о,,d;пluаэ чluээlJпо; d1-1вэ Jo чluаэlJтчl эlвI эчl ш рчЕч EJnlxal эIчlос luэJJпэ JэчlеJ Е uI uэlllJлА, Sвлд. 1I ,l8 oJ JэlJ€ JЕэI Е рuе рuа чэЕэ te алтпЬ эuо 1sЕэI 1в 8utluenA. lпq sэлIэ,л^.l ur рэ-lrпЬ soIIoJ 791 8uruIВluоэ ,Sиi ',,irB.rgl1 IвJluээ uе8;ошвIэ чlпоS '11тр-tез :э чооq Е sI II9,Z

пА.оu

,1uЕIJЕл lsJlc эч1 Jo d-lorsTq-txal эч1 ulчll,rо. ээвld sll эlЕJlsuошэр s8uтреэл sll sE JEJ os uт l1uo snre.lBddB (luEIJeA dш uT раlIэ sI1I ,апIЕл IЕIluэрIлэ sli 8ultrштl uоIlеIJuоэ Jo lэЕJ эч1 IsJIJ эч1 Jo 1хэ1 ач1 о1 ssэullrь. 1вrl;ed в ,,(ро sT tdт-тэsпuвш sIЧI ztr'8OZ

:gl|-Tgt ýý'х :eygl-{.yt ýý'xl :Zy1-8I I ýý 'IIIл :TT-+I I ýý 'IIл l80I-06ýý 'tл :68-ttýý 'л :еrчsýý 'ш :ts-sсýý 'tlt :tc-czýý

-ll|ýý'ш

'I11:ZZ-9ýý 't : g 'ээе;эJd : slA.oIIoJ se sчооq uалэIэ оlul рартлIр sl lхэl ачI ý ,лr9 oJ uо utпrоI?uу шп3 av pls аэ s.d;пqsэшIЕи[ Jo шеiIIrА Jo uоIlЕэlрэр ач1 рэррв очл эqIJэs эluЕs эqr dg л0I oJ Jo uт3.1вш ач1 uI рэтdоэ эJэпd. (эuоlв JаISаэпоIэ Jo uэqоu оl lЕчl8urэq uоIlЕэIрар эч1 ,C-I ýý 'эrе3lп,r) pua$lH эчlJо uоIlеэIрэр рu€ эп3оlо_ld эql'd_lпtuээ чluэаlхIs эчl uI , I9 ý шо_l;.(1э,rl _suэlха uоIlЕIJuоэ рэsп 8uтэq JэllЕI эr11 'sluBIJEл рuоээS puе IsJIJ эч1 Jo atuupltlg ulп&ач puolslH эчl Jo 1хэ1 a8pT_lgsr_Taчou эчI Е sluэsaJdal r_rвзlпп

-.Ji{;;o;::l";;ff :|i]iЁ]

IuпшшIоэ е leIJEn шпlIпш JэqII эIч,'JI I oJ :Е ,Sи[ uI sэlоu ол0.1рэррв очпА. JэчJЕd dlqeqo_rd sЕле 1I о}I,JэlJеd п^,эчllеIN dоqsrgqэJч Jo uоIssэssоd эqr uт

d.lпluээ чluээlхIs-рIш эчl uI эJэпА.'-lэrltэ8оt рuпоq 'аsэtlд бсI'slsuЭJqШВЭ snpIEJIc Jo ашlаqlн atqda8odo1 эч1 8uтuтвluоэ 'Z|99Z sddцтq4

рuе

,r,!

шпlо73u}-

Jt.;:*: _:,-, :,_

-чIЕlчоэ' |уgg1sdor--. *,,-пuвш Jэчlо о.ц] U.:.\: : _эqд,(.sэluэqlq 1а sэ]-:: : _

8uTuun-l ЕuпJЕI iuт:-:.i,_ :

_

JnoJ .r,,(п7.1;9 о+ !,:., _::: _, j-ч-,.-, j 1вэт8оlоru.{rа uв ] 1а ЕlЭЭJJОЭ, 'Э1lli.+!'::-.': :.,.

1

аg'sпt8-,(Jчd saJrC : ]_: i_ * ашпIол sIчI ,.uа,;\- .:, j -Jэпuоэ шврuопЬ s:._--:, :l

-lIJg шЕIJоlS.\ч r:.jT;i , : э8рr-lgsr-lэчоu ;о .i:: : т _т ,i:пiuа] ;: *;:, uпА.оuч в dq

pur

uI рэsп Bl8Ts ачr

cI;1.

sddTцTq4 ш!lо)

:

>;.;

*:

,_:

,pllo1s:H;*,_:_. ач1 о1 drrllqвlrвл\Е a,J_ j:_: ] ,luпJапхэ1 эurрJо ха :: : -IЕпА.реэ рв эпЬsп о]:.-

эч1

SЕч

рэрре

эчIJt,i

::

, -

uI ln, sрJолА.8urрпlэu _ -, ; * эчr 1Е рээеld '.lеэlэuг. _ : sтчl uI or;(lбyZ-.Iaa; s _: аluuецrg ulп?аьг :":л _

_

_

е чI

_,

of the Historia Rеgиm Вritаппiе (fos 1Or-130v), compounded frоm, on the опе hand, а text of thе First Variant conflated чrith the vulgate and, оп the

оthеr, thе vulgate itself, and preceded (fos 9ч-lОr) Ьу а 26-1ine poem ascribing thе work (viz, thе initial conflation of the First Variant and vulgate texts) to Brother Madog of Edeirnion.145 This version of the Historй is not divided into books. Тhе manuscript ends with sundry Merlinprophecies and а four-lin е Ерithарhium Artиri (fos 130v-132v).r+b Тhе prehistory of this version of thе Historia seems extraordinarily complex, with clear hints of north-English and Scandinavian elements in its make-up.147 on the оthеr hand, thеrе арреаrs to Ье sufficient evidence of а \Welsh dimension in its history to allow the possibility thаt thе extant text was created in ýИаlеs and thе manuscript copied 1hgrg.t+B This version of the Historiais по mоrе than а partial чritness tо the text of thе First Variant, for that text is used only i" ýý 5-1О8 and (very sparingly) i" ýý 178-208.The nature of thе conflation and reчzriting limit thе value of its testimony for thе edition of the First Variant. It is hеrе cited only in so far as its readings demonstrate its place within thе text-history of thе Variant чеrSlоп.

D: DuЫiп, Trinity College, MS. 515 (Е.5.12) was written in thе late thirtеепth оr early fourteenth сепtчrу in an unidentified British scriptorium so mчсh, at least, is indicated Ьу its script. Тhе total арреаrапсе of the book has suggested an origin in а Cistercian house, but this hаs not been established with certainty. Тhе чоlumе comprises sixty-nine folios, the original

text appearing on fos 12r-65ч.149

Тhе original contents (initially foliated'i-x' followed by'i-xliii') were , De Excidio Troiae (fos 12r-27r), thе First Variant чеrsiоп of the Historia Rеgum Вritаппiе (fos 21r-65v), and an English king-list (fo 65v) extending from Alfred of Wessex to Edward I (l272-|3O7). А regnal length is given fоr Henry III (|216-72), albeit очеr ап еrаsчrе, but,rо.r. hш Dares Phrygius

l45 ýИalther, Iпitia, no.18633. This poem is also found (in а sixteenth-century hапd) in Cambridge, Corpus Christi College, MS. 281, fo iiv (}ames, Д DescTiptiae Catalogue, II.45), аlthоugh thе text of thе Historia Rеgum Вritаппiе in that manuscript is not of the First Vаriапt. Оп thе рrоЬаЫе identity of Madog, see \X/illiams, 'Cyfeiriad';Jenkins, 7йе

Dictionary, рр.607-8; and Раrrу , Histor!,pp.56-2.

ýИalther,Iпitia,no.7952(theorderoftheversestherebeingdifferentfromthoseinc), Dumville, 'Тhе origin', рр. 31 7-2|. t+B f{ц,чч5 & Roberts, 'Апоthеr manuscript', р. 151 . 146 147

t+я

fiýý611, Саtаlоgие, р.78; Наmmеr, Vаriапt Vеrsiоп, рр. 6-7,

1ххх

- rф*l,и}

(in the original hand r эе conflict чrith the palaet. that thе writing of this пl Matter was added аt :i aninformal bookhand а: At thе beginning аrе ftr,: letter of Alexander to i (fos 3r-3v); ап асерhаi,_ Ruffiпum рЬ ilo sop lэ н t,:, (fos 5r-7ч) ;tso Gепе aio ?: found in MS. Е, рр.5. fоuпd in MSS. с, fos 9:quidam mаgпus . . . рrо ;, At the end of the r,оluг:, (frоm Bede's Histori.; ,: chronicle from Rоmul*. cata (fos 66v-69v). Тhе text of thе Hts: _ -. indicated Ьу large са: ýý 23-34 ; III, ý ý 3 5-5 ýý 11 1-1|7; VIII, ýý 1 1 !208. It was subjected tc, : tion'. Наmmеr saв- in :: _1 :

annotatofs,153 but it is f а:

:

Тhе marginal and inte:. : ч.оrk of а single anno::: appearto display: (1 ,tп; of the

FirstVariant,

в-п:.-:

MSS. aHR, and also in а :, а manuscript of thе i ui: mапusсriрr was itself : -

0 Edited byJames, V'''l!:cslo, see

ibid.,pp.xlvii-ix.

I

l,;

'.!.

;

This is not thе same \,е::. script (Paris, BN lat. бС-1-. : 151

рЪiаm'.

Расе Наmmеr, Variati:',':book-division(cf. п.173 Ье : -". 152

153

Vаriапt Vеrsiоп, р.

6.

:

:

Е >IJEIU

IхххI ,

ol шээS lou Sэор [lс] яt 1 ý lB Iеlrdеэ эчJ

9,

d'uохsпд luрхrрд

€s|

.r.o,"",!I"n'1l::y;,:,::xН;y:;

.,шшqd

-рцdа рарJоэаJuп uу, '.tэtutuен dq paruT-ld sI чэIч.ц '(.о6ý oJ 'ой09 ,l€I Ng 'sr-lB6) tduэs -пuЕIu uеIрIJJIеэ Jачlоче чт punoJ 1вч1 se qdetrda ачi Jo uolsJaл ашеs эчl lоu sI sIчI rsr ,чэIJэ вllп[ or 1xar slчl ,xl-rr,,tlx,d d',p!q! aas 'ozs Jо uоIlЕэIJIIчэрI эч1 а,ц.о I -риsslо эчl}о uolsslmsuв.rl эlв:Bdas ачl uо :тlt-ввz,dd'dац пцDл 'sэше[lq рэlIрЕ о

Е uT (Jo э ,Sиtr ч puIJ элА. sE чэпs) 1хэ1 рэlвIJuоэ Е Jlэslr sвпд. ldтJэsпuЕul (1хэ1 эrе3lпzr эч1 раlЕIIоэ эч1 1вч1 эlqтssоd sT rT qЗпочlI€ Jo ldt.lэsпuЕш Е ,SSW рrв 'Oy'6Zýý "l'аldшвхэ -rо1) sэsеэ лэJЕ uI osIE рuЕ'uнЕ 1suIB8B (og

dq рэruаsа;dэ.l dпо-r8 эч1 о1 рэ3uоlэq элвч lsпш чэIчп&'luет-lел 1sJIJ ач1 Jo ddоэ JачlоuЕ tsurв8в uоIlепоэ этре-lоdsJо srlnsэJ эч1 (1) :,{BldsTp or лэddв

drчJ ssа[.лl.оu 'аJош neou 3чтlт-т,цш '-lоlеlоuuв al8uTs Е Jo IJonA. эчl sE рэurеldхэ аq IIЕ sdBq-lad,,{Bru suoIllppr JЕэuтIJаluI puв 1еuт3:вш эqд ,lээJJоэ sI sрuвч эчl Jо uoIsIлIp sIч 1Ечl JЕэIэ шоJJ JB} sT rI rnq ,r,'sJolеlouuз ,,,{11еш-lоJ

JэlЕI onl'l рuв эqIJэs 1BuT31-1o эч1 Jo чJод. эч1 slчl ur.rо.Es JэшIuЕн ,(uоIl -ээJJоэ, I8лэЕIраш ruэпЬаsgпs Jo IэлэI эuо lsвэI lЕ оl раrээ(qпs sEnA,1I ,80z

-lll ýý 'tx :gtT-lgl ýý'х :eygl-Eyt ýý'к :Zy1-8I I ýý 'IIIл ltl-Tl [ ýý 'IIл :80I-86ýý 'и :tb-obýý 'л :6B-ysýý 'ш :cE-scýý 'ltl :tc-gzýý 'II :zz-yýý'I !9ý'аэв;эJd zsr:sno.olloJ sE'slеlтdеэ э3-1в1 lg раrвэтрuт :

s1ооq чэлэIэ оluт sI ашuрlltg шп3ау pxьo1slH эч1 Jo 1ха1 ачд рэрIлIр ,(л69-1199 so1) пlаэ -эаd tрuаuluоэ sироw:(rgg о1) :вsэвз snTlnf о1 sпIпшоu шоJJ аIэIuоJчэ е :(l99 oJ) ,r,(l,л tлплоl?uv sцuаэ рэllsрБа|ээ7 ptьo1s?H s(apag шо.l;) хэssэ/N еIIЕлд.рЕаэ Jo qdеrrdэ ач1 : рэрре эJе эшпIол эч1 Jo рuэ ач1 lV Jo ,(ч.r"Iq 8uтэq л6-J8 ,,, sпu8еru шертпЬ 'n/ry so;) (,r1 1 о1) .rтээ;эр assod o.1d .lтл, '1ха1 рэIJIluэрIuп ue | 1-9Е dd 'l puв ',rб т-Jб so; 'э ,SSW ш рuпоJ osp '(-lII-лоI soJ) ulилоuрлоl1 аt3ораuаэ :g-ys,dd 'Е ,SW ч рuпоJ osle '(ngl-JOI so1) шпlрр|раLррэ рр ulppv qa ч8оluаuаэ or,!(,r7-:9 so1) .Ilэшрч -lotsed 1sэ, '8uтuuт8эg 'wэпр ulаtохи аu шпqdоsоllqd шпuфпу рр urарп оБрпsslо s.dвtrц JэlIЕ/ý ;о ,{dоэ sпоlеqdээе uЕ :(,rg-:g so;) ашоlqdа| арпЬу ruaqdol4:(-rg-,r1 so;) alrorslJv о1 JэрuЕхаIV Jo Jэllэ[

эqr : (-r oJ) sээuэIэs pue suе эч1 швл3етр е : a.lв 8uтuuт8эq эqr ry I Jo ,ldт-lэsвuвэтl8uу,(lпlчээ-чluэаlJпоJЕ uI.(1r-lBdрuпоJ рuЕ рuЕччооq IEuJJoJuI uЕ

uT

,{1r.rBd'ldr-lэsпuеш эчl Jо рuэ pue 8uTuur8aq эч1 ,u8Ta-t



раррЕ

s€n6.

JэllЕи[

s(I pJEnA.pT uI ралэIчэЕ sеn6. 1dtлэsпчЕш sIчl lо 8uTtT-lrtl эч1 1Еч1 uоIlэпрэр аIq€uоsЕэJ Е sT lT 'uоlsпIэuоэ 1вэтqdв-l8оэврd эч1 чlIпА,1эIIJuоэ lou sэор 1I sE чэпш sE uI ,uos sтч Jo+ рэJэluэ uээq (р.rrч 1вul3т-lо эqr uT)

,(э ur эsоi1l LLIo.I] ]u;_]-_

а2 'surluaf эч1 Jo

lou

:.рвr.lr;: ,.

:

l

:- .*

sI ldt-lэsг.,:т --. _: ;l,-",,776|2.цli.,;,-,

_

'aH8opw3

ur (pueq Д:пluаэ-ч:;:;:,,.,i

: .

sЕч эuоu lnq'э-lпsЕJэ ..: -;

рu3элч,(zосI-a_;i

] :_

o;)rsl1-3ur1 qsтlЁu] *: : -:

uоISJэлluЕIJЕ,\ 1SJ,lj ; *_, эJаjА. (.I1II*-I, _iq гэ",. _ -,_ _ 1еuт3t.lо эql 'soT1o: : _. - -qЕlsэ uээq lоu SE_j >. -,_ :* j j, ,: чооq эчlJо ээuрJЕ;

_

_

-шптJоld1-1эs

-JlЧl ЭlеI

чsт]:jq:: :

ЭЧ1 UI

:

Uа]].- ,r i1

luЕтJЕл эч1 +o,i:ois:,*,

-

_-,_

"

;

:

JEJoS ur.,tluо рэ]Ir эj; *- ! _. Jo эпIвл эч1 1IшII iul: ,;.," _ (dl8uTlвds j;э.r ) puB i: . -; -: Jo rхэ1 эч1 о1 SSau]I.,,j_ ,:_: ._

1хаl

luвlхэ ач] lru:

,;_:__:

,.:,,, :

:

:

,(1T-rBuTp-ToEJlxa sLц;;

:

JоээuэрIлэluэI]I:;:.S

:

.

;

_

uI SluашаIэ uЕI-\Еu:l*:]\

,o;(bZCI-.\:a ,

:,:--

: _:

-чI[Jаш ,,fupuns ч]т ,: j: _: -lolslH ечl Jо uоISJа... j - рчв 1uEIJEл 1SJIj э;: : _ шэоd эulI-9Z , iq j: , - . ,

ач1 uo 'puв эlв3Iп.\ э;_ эч1uо'шо-t; рэрuпос;

*

_,

"

_ ,,

different way, in MS. а); (2) marginal updatings оr revisions of \Welsh паmе-fоrms in the text of the Historia; (3) at least two quotations (fos 52v and 53v) from tbe Historia Вrittопиm; (4) miscellaneous оthеr паmеforms; (5) а substantial marginal annotation on fo 39rain Middle Vеlsh, 'Seuerus а wnayth gweyd keyn е ar drаus enis Predeyn rас kenedel kidraul guaul ueyth'. Воth this annotation (оп Severus) and а marginal note on fo 53v (naming Gawain's mоthеr as Gоеаr) аrе seemingly influenced Ьу the \Welsh Brutiau.rs+ f},rg sum of these annotations makes сlеаr that thе annotator was а Welshman with а keen interest in names. Occasionally his observations miss their mаrk, providing false updatings of thе main text's often mangled Wеlsh паmе-fоrms; but thеsе demonstrate а knowledge of \Wеlsh nomenclature ечеп if thеу reflect adversely on his grаsр of Wеlsh historical philology.

Е: Exeter, Cathedral Libratf l MS. 3514 is а thirteenth-century codex

comprising some 268 folios, quired largely in twelves, thе complexities о{ whose history hаче only recently begun to Ье appreciated. It is почr rеcognised that thе volume was created in two stage5.tss |15 соrе was рр. 223450, containing а grочр of episcopal and abbatial lists (pp.223-6;'su 1о1lowed by r text of Непrу of Huntingdon's Historia Дпglоrиm (рр.226450;.tsz This part was written Ьу two scribes in the mid-thirteenth сепturу in an unidentified British scriptorium; its ехеmрlаr was чеrу рrоЬаЬlу the book whiсh is now London, Lambeth Palace, MS. 327,15s written са 1,200,159 of unknown origin (реrhарs, оп the evidence of thе episcopal lists, in thе province of Canterbury)160 but Ьу thе fifteenth century in thе possession of the Augustinian canons of Вочrпе (Lincolnshire).161 Later in the thirteenth сепtчrу, Exeter 3514 received an extensive series of additions (written in а пчmЬеr of hands) чrhiсh wеrе so placed as to surround thе original book: these new leaves now constitute рр. 1,-222.,

451-534.Тhе joins haci : can see from а table ot

с,

manuscript were place; composite Anglo-Frenc (рр. 9-30) ;'u' pseudo-Be cluding Geпealogia,til _i оrиm) (pp.5a-S) ъ,ith :. list-texts about English : folio) ; Gепеаlоgiа re g;,,, Troiae (рр. 67-93 ) ; G ес : thе First variant чеrsiо: Historia Апglоrиrп \\,f, ) N оrп,lаппоrиm et R е i :l, and genealogies (рр. 5 - ýИhеrечеr thе origin;_ additions,wеrе made t: е

two of \Welsh origin. с,:t fuit cognatus Dei'!'.i L.-, the other end of thе Ьо,_ .; interest (рр. 507-528 . --. tion of Сrопiса de \\'.;.., composed, and therefc,:, \Whitland.tbb f}r. соdеч : only one of these ъ,hiс: . that in thе second hаlf с: bishop of Rochester, 1 -Тhе date of thе orig::. palaeographically sincc : date at thе time of сор,, that thе dates offered Ь.," to thе period of ехесu:.

:

,

,

.

154

cf. Griscom EcJones, ТЬе Historio,pp.354 and 444 (respectively); aiso Раrrу, Brut,

P.xi. 55 Кеr, М е diea al М апu scripts, ||.822*5 (at 82?), 156 Dumville, 'Ап early text', рр.10-13; Sаrаh Foot (Newrrham Coliege, СаmЫidgе) is currently working on these lists. 157 Greenway, 'Непrу of Huntingdon', р. 106. 15s Jbid,,p. 1 14; Todd, д СаtаIоgие,р. 43. l59 Кеr, Medieaal Libraries,p. 1 1. 1

160 161

Dumville,'An еаrlу text', р.|2. Ker, Medieaal Libraries, р.

1

l62 Кеr, Medieaal Мапиs..,.:. I6] Dumville Ес Lapidge. i.'-, lбa

Jones, '"Cronica"

'i Н

Вrоmwiсh, Tricledd,p. 5+J 165 Not recorded byJonc..

_: .

l66 Нughе s, Celtic Brttatt:, : t67 Кеr, Medieoal Мапt,:-.:.-

Frуdе et al., НапdЬооk.рг :168 (g1, Medierlal Мапнsсr,:::.

1.

lxxxii

-

_

:

t

i_bogt

.dd

,.rа:szз

IIIхххI ,rzs,II'sldtюsпup

ау рэtqdаlзоz'r ,uарtuп

-slэрцlvэ*оlааuаэ сlчаА :(э:эqr раlIэ sээuа_rэ;э.l pue)

и

рааlра

W'rэх

Brt

,r;Х li',:,Эi,:,::";'b:1;|;',',::ro,:,

{1.tчl,шп.l1.1еg Jo

,,

,.e)Iuo|,!3,,,o,',::':'{'^;:::?,;:1]::K ;;i

*nr,::1:;:,on":,fi,,;t]H;'?,:;!,:,':,,',:n;";;

III-IPueIxx-xxoo;у:;i\Ti;::o;i.,j:,;:,#:;:;;

sT

(а8рr.lqrutз 'аiэ,- -,

'1пlg ',\lled оsIг , ,>lJonA, эчl Jо uоIlпээхэ Jo роr.lэd эч1 о1 чэ}чл d;orsTq чэuаJJ-оI8rV эчI sэпIэ эIqеuоsЕэJ эрIлоJd ор suorllppе эчl Jо эuIоs dq рэlаl;о sэlЕр эчl rЕч1 1ulчl о1 uоsеэJ sI эJэчl 'рrrч Jэчlо эч1 uо ,r,,8ur,(dоэ Jo atIITl ачl lЕ эlЕр or dn lоu эJалА. 7ZZ-CZ1,dd uо slsll эчl uI sэшЕu эч1 ээuтs,{цвэтqdе-r8оэврd рэuIшJэlэр uээq sеч (оst-tZZ,dd) ldt.rэsпuеш 1еur3т-lо эчl Jо эlер эчI ,r,,(й6-0891) ulоэu1,I Jo dlruэпЬэsqпs puв (oB-gly1) Jэlsэчэоu Jo doqslq '11эssпц ччо[ or рэ8uоIэq 1I d-lпluээ чluээlJIJ эчl Jо JIеч рuоэаs эчr uI rЕч1 sэlЕэIрul uоtlвlэ.rdJаlul;о аlgrldээsпs pa,ro;d sЕч чэIчп6. эsэчl Jо эuо,{1uо эчl lпq'd-lotsTq JэlвI slIJo sчJЕшJо Jэqшпu е sJЕэq хэроэ эr{f ячl,рuЕIIIч/N ;о daqge uвтэJэlslэ эч1 1Е 'рэрре slхэl эsэчl IIе эJоJэJэчI рuе 'раsоdшоэ dlqBgold sепд. 11 1Еч1 uпА.очs sЕч (btE-zoE,dd) аllчд ар рэluоlэ Jo uoIl -е8tlsэлul ,suoIllppв эчlJо uт3т;о чsIэА ачl шJIJu оэ (1Ts-tO9 ,dd) lsaJalul

чSIэ/ý, Jo JэllЕш Jэчlо рuЕ SэIэIuоJчэ чSIэ/ý, one1 >Iooq эчl Jо рчэ Jэчlо эч1 lV ,Z\a| ol gуе| шоJJ PэInJ pp,!1n:9 dB u.{1aao.Il-I ,r,i.тэо sпtеu8оэ lrnJ aIIIB/ý. sdээur-ld sпuIIпА.э-I ponb шпрuЕqо;d рв, эчо 'uT8TJo чs[э/N Jo onA.l эрпIэuI sэт3орэuэ3 aq1 ,sэIв/ý рэчэЕэJ рЕч 1ооq ач1 эрЕш эJэ,лА. suоIlIррЕ эч1 uэчпд1Ечl JЕэIэ sT 1т 'uэllIJпА. sE^ш tdl-1эsпuеш рul8uо эчl Jэ^аJэч/N оr; (8Zg-l09, dd) sэт3оlвэuэ8 рuе sаIэIuоJчэ чsIэ/ý рчв '(tоs-Oýй ,dd) шплоl?uч шп3ау р lциtоuuрllttоN plro$lH С5lхэl pltolslH IЕэIJоlsIч Jo sэIJэs Jэчlоu€ раэвld set,lдпtоРuч ,(в s.,{;uэц tdтrэsпuЕцJ ач1 lT-y6,dd) uоlsJэл lueIJEл IsJIJ ачr 1о рuчэg u|. аluuрlug шп3а[ еуоý!н s.чlпошчоW Jo ,(а:;;оа9 : GB-tg,dd) ааюl1 оlрlэхl аg 'sпт8,{Jчd saJEC : (qg-l g ,dd) аtэurl7 ulп8аl atZo1uaua9 : (отlо1 эuо Jo еuпэеI Е olul 8uтпuтluоэ 'о9-8ý ,dd) ,,Lrorslq qsTl8ua lпоqЕ slxal-lsIl !lsэ-lэluт чslэlý ;о втlвuт8-твш ,{-тпluаэ-чluээlJпоJ чlIл& (B-ts,dd) 'шпло -uplotJ at3o1rauag рuЕ шиrрчрйреэ рр ъдррV qr а8оlааuаэ 8urрпlэ -ul'sэт3оlеэuа3 :(cs-gc,dd) ryuпц о3rш1'эpafl-opnasd rr,:(99-6,,dd)

ut8T.lo sрuпшра r5 .{-lng 1о ,(1qвqолd ,(lorslч чэчэ,rg-оl8uу эlтsоdшоэ в :(g-t,dd) цпэаrs autl ag 'sпrрочlэW-орпаsd раэвld аJапд. ldтlэsпuеш 1euT8T-To эпА, sE

эчl Jо luoJJ uI zsl,JII oJ uо рэррв sluэluоэ Jo аIчЕ1 в шоJJ aas uеэ

'.,{_lпluаэ чluээlJпо;.{1-rеа эqr,(q рэlээJJэ uэаq pвq suTo[

эчI

,tсý

-lsy

_._. -

,.,: , ,_ -

.

'ZZa-|,dd эlпrr]su,:r] -,., , о1 sE рээеld os эJэ r- *],г; ,. : ]:. SаIJэS элISuаlха uЕ

_

-

Jo uolssassod ац] u: .,._-: *: эчl uI 'stst1 iеdоэs:;: : _,_ ,_. j ( .n"OgZI 2Juэ11Il_\\ ., _

эqr {1qвqo.1d

.r-:э.r sT ,: _:- *

d.lпluээ чluээlJIu_-: _* : l -gZZ,dd) шиlо7J:..- :-:,- _,, -1О1 чsr(9-€aa,dd s]s, :_ -CZZ,dd sед эJо] s:; . i:: -эJ

nA.ou SI 1I

,ра]г]];_:::

Jo sаIllхэldшоэ эч],s].,.-]

хэроэ,{;пtuээ-ч1-]:::_

чsIэ,4д.

,

__

j ;о dsB-ri slч _ ":

r

;о э8рэl,t оuч Е э]Е-::: * . -S(lxal UIЕш эч1 ]о s: -,::: j srq dllвuоIsвэ]о ,s:,*: * _ -Uе ЭЧ1 rВЧ1 JЕЭIr ::]-':'* эqr dq рээuэпI]ul .,,,: -,_*: oJ uо эlоu 1BuT3-1r,; : : *: j ,.:::_ IпвJрIч Iэрэuэч ]Е u 'чrlr71ý. эIррIW цI E.ib. .: -ЭtlIВU JЭЧlО SПОЭUa--: ] )' ,r79 so;) SuoIlElonb r] r_ j i: чSIэ/ý Jo SuoISI.\aJ - _ :

_

occupies рр.9-30 contains а genealogical table ending with three of King Edward I's sons, Ьоrп 1266-73, whо died уоuпg (1271-S4),"' and an account of Frепсh kings to Phillipe IV (12S5-1314;.tzo Тhе pedigree of Llywelyn ар Gruffydd (р.56) has already been mentioned. On р.58 а genealogy of English kings ends чrith Henry III (|21,6-72).tz' ýnd 1hg concluding ýИеlsh сhrопiсlе ends abruptly in the annal for 1285 .tzz \date of writing in thе 1280s would not conflict with this evidence. Тhе text of thе First Variant in this manuscript is divided into ten books, to Ье indicated Ьу large capitals (whiсh wеrе in fact печеr added), as follows: Preface, ý 5; I, ýý 6-22; II, ýý 23-34; III, ýý 35-53; IV, ýý 5а-89; V, ýý 90-1 О8 ; VI, ýý 1 1 1-1 1 7 (or |1 8) ; VII, ýý 1 1 8(оr 1 1,9)-142; VIII, ýý 14373 Тhе textual character of this сору of 64 а ;IX, ýý 1 61-17 6 ;Х,ýý 1 77-2 О 8. tbe Historia wt]r| Ье discussed further below.l7a Неrе, hочrечеr, attention must Ье focused оп sоmе additions made to this text Ьу another scribe. The character of thе First Variant is suсh that it lacks ýý 1-314 and 109-1 10 of thе vulgate Historia, vtz the preface (with еithеr single оr dоuЫе dedication) to the whole work and tbat to the Prophetie Меrliпl. These w,еrе added to the Exeter сор},175 on рр.94 and (in the margin) 158, thе same 1,

1

fourteenth-century scribelzб providing also а marginal quotation of St Augustin е, De Ciиitate DeiXY .23 (on iпсиЬi) (р. 158), and а brief marginal соmmепtаrу on tbe Prophetie (рр. 1 59-160)."' Secondary scribal activity hаs also resulted in а partial redivision Ьу (marginal) rubrics of thе text into booksl7s and chapters, and in marginal notation of British kings in а num-

ýý 1-3 (р.9+)

[1]

um mесum ]].

rеgчm Britannie incicj,e:

de eis Gildas et Beda 1;с iпсаrпасiопеm Сhri,. : : pluribus qui post iпс:: еоrum digna еtеrпitа:е iocunde et mеmоritе: : cogitanti obtulit \\' ait - i

.

et in exoticis hчstогl:s

uetustissimum qui а В:

filium Cadwallonis nibus рrоропеЬапt

а.-: -

-s:.

ortulos falerata uеrЬ: ,. lamis contentus co.]l;. Nam si ampulosis drc:. rеm dum magis in е:л: соmmоrаri ороrtеrс: _

faueas ut sic te dосtоге.

:

ninutensis fonticulo .^-: illius dicatur edicio que:

philosophia Iiberailb

;

s

militibus prefecit. U;r;.

Henricum adepta inte::

bered sequence.l79I give hеrе, for thе sake of completeness, thе Ехеtеr 3514 texts of thе prefaces to the Historia and thе Prophetie Merlini.

ýý 109-110 (р. 158;

Jоhп, Непrу, and Аlрhопsо: see Fryde et al., НапdЬооЬ, р.38. 170 Ker, М еdie,ual Мапиsстiрts,ll.822. |7| Ibid.,II.s23. 172 Ibid.,II.824. 17] Other spaces for capitals at ýý8, 16 (including thе initial lines of thе verses in that

[109] Nondum аutегп ]J diuulgato rumоrе сотl] eius еdеrе, ma*ime з*:. religionis et prudencr- l famularentur quos m ]:. suum aliciebat. Cui с-: eidem сum huiusmoj.

:

tЬЭ

сhарtеr), and 116 [31] (cf. п. 152 above) do not арреаr to indicate book-divisions. lz+ Belo-w, р. хсч. 1/5

Hammer'serroneousstatement(VariaпtVersioп,p.6)thattheprefaceoftheHlsroriais

incomplete in Е (beginning'paginam illinissem') was obviously occasioned Ьу the omission of thе first text-column (оп р.94) frоm his photostat! izb Ker, foI edieval M anиscTipts,II.823. l7Z Printed Ьу Hammer, 'Bre{ commentaire'. 178 Наmmеr,Vаriапt Vеrsiоп, рр.5-6 (at 6); thе redivision is: I, ýý6-22; II, ýý23-34; III, ýý35-53;IV, ýý 54-72;V, ýý 73-?; pVIl (по rubric), ýý ?-142; VII, ýý 143-?. 179 Наmm er, Vаriапt Vеrsiоп, р. 6,

lxxxiv

:

.

iensis episcopus, поЬ:_.: Latinum trапsfеrrе а:::-

Britannorum incepe::.:: quia182

орus subseque: :.

(in text) 'id es: ,.. id est scriptura'.

tBo Q|955gd

(-)atis

tBt $цуg with suprascripr l82 sic (for -4ие) MS.

,-

).1

:

лхххI ,SиI

,gц(аиЬ- -rо;)эls

l tdr.lэsвldпs чlljд. оlив ,,е;пldt:эs

1sa pI

zBl

пт

sIlE

еtuээs, (чт3"lеш ur) рuе .otut.ld 1InJ [",] вrэlр sIэаs € 'et:olвas 1sэ pI, (tхэl ur) рэssоIэ

-uэs

osI

(lаJэqtuпэuI JоqЕI эпЬ-lаlп цJпр (эu э-теэrldхэ JэluэпЬэsqпs sndo .*,etnb

чоIssIшоэqrdq

pnlsl э-lээrуэd snT;d ше[I шIuэ шЕJэпsоdоJd :шЕJэdээut tunJouuвllJfl

рэuоrsт_-_,

_

.,

sl рllо]sl н ечlJо аэr{аJj ; - _ :,

шп3э.l srtsэ8 эр шепЬ цJэssЕJJвJэd ruet-tolsrq шепЬэluЕ эJJэJsuЕJl шпuIlв-I uI оэIuuЕlIJtt эр IuIIJэIN sBrlэqdo:d оrrээlтр эnl sIIB1IIIqou'sпdоэstdа sIsцэI -uIоэuI] JарuЕхэIч 'эш 1т3эоэ [ol1] ,тхэ.тlр sIJэIII Iрошsпrпч шпэ шэрIэ la llnlsuelr sеrrэqdо-тd 'шэssr8аlаа-ld эssэ sllеs шпf, rпэ ,IЕqэIэIIз шппs шпrпЬэsqо ut sBlt8-1el Bu8ruэq lэ sntsdT sеlэrd ЕlэпsuЕIл sonb JпluэJЕIпшЕJ sэIIqоu lоl Iпэ o1ndod uI эпIs оJэIf, ur JalIE 1EJa uоN ,эIэuэрпJd ta sruoT8rla-l

'SUОISIЛIР-ЧОa: -: , 1Ечl uI SaSJa,\ эч] ]о S]*

:

:

эшцJпs .rtп'sпdоэstdэ stsuэIuIоJuI-I JэрuвхэIV шэlпЕ э(лIхЕш'э_rэрэ snTa sBTtэqdo-1d апЫрuп Iэш IэuЕJоdшэtuоэ эш аJошпJ оlеЯIппIр luеqэIlэdшоэ шпрuоN [bol] оuIIJэtr{ эр шпэ'шеJэuап;эd aT-tols,(q шпэоl эuпч р€ шэlп€

'lll1|,tэj,r, ,::_:_

(Bst ,d) oI I-60I ýý

у|gсJэlэхт эч1,(s;

*:_:, :

-шпu в ut s3uтч us.-._ : оlul lхэ1 эчl ]о S]T jC: _ :

, пlэаJJЕ -lпtеlпrе-r3uоэ оuJаlur вrdэре шпJIJuэ н шпJэlIв IsэЕ sIJlsou sпqr-rоd(цэl эuпu IqIl EIuuElIJg арuгI ,rrээ;э.rd sпqIIIIIш еIJIIIш цI sellqoJd еtеuuт шэпЬ 'ttпtрп.lэ snqlue sпqrlеJэqr1 Brqdosolrqd шэпЬ'1rпв-lэuэ3 шп.lоl8uу хэJ sIJlsnIII sпэIJuэн шапЬ оIэIрэ JпlЕэIр sпIпl шпlIрuоэ эпl эпJэuIIN эIЕs рэs 'tuп1-1охэ JпlЕаэuа) оIпэIluоJ slsuэlпuIu -lцоиI IpIJJIEэ ха uоu ponb :;п}е8t-l-tоэ эJоlIцош эl'эlоlэор аl эIs 1п sЕэпвJ 'аtu;эппеlс хпр аuаqоu'oэIц .lntT8t оlпэsпdб [g],ta.rat-lodo т-lв-lош(лоэ sosdr ерuэ8цlэrul BT-lolsr(r1 uT швпЬ slqJan sтрuаuоdхэ uI st8еш шпр шэJ -э-lэ3ut sпqтtuа8эI шпIрэl'шэssтuтllr шеuт3вd sпqIuоIlэrр sTsolndmв Is швN

.

_

*

,{tтлтtэв IЕчIJrs _uT: * ]:: , рul8.1еruJэIJq в рuЕ !:

1S

,r-:::: Jo uоIlрlопЬ

.

эluЕS эч1 '8S1 iuтi;r; ; ЭJЭА ЭSЭЧI 'lllli.|Э j\ }::. -вэIрэр эIqпор Jo э-: _ : _

Jo 0II-60I рur f f-' .. , эчд,эqIJJS Jач]сuЕ, : _,.:_ ,] _ : *uоIluэllЕ i

,Iп€Jпэ aJJaJSueJl uJаuоцIJэS urпuIlв-I uI шпIII шээIроэ Sпluаluоэ SIшBI -еэ эпЬsrt-ldо-ld oII1s uэшеt rlsa-l8e 'шт.lэ3аllоэ uоu ЕqJэп ЕIЕJэIЕJ solnlJo sоuэIIв eJJuI IslэtлЕl 'sпlэпр snIIII эпЬеlт пrе3оц ,[rlr] ruBqэuodo;d snqTu -oIJBJo sr:эlпd.lэd аuIрJо хэ 1э эпuIluоэ шпIutuо sпlэЕ sIuоIIЕпд.рЕэ шпIIIJ шпрIЕ,лд.рЕэ ре anbsn шпuоllJg а3э-l ошt.ld ,r,otn:g в rnb цIпuJlssIlsпlэп шпJqII sluoцIJas IэIuuеlIJg tuBpuanb 'sпltрп;э srr.lols{q sIэI]оха цI 1а аuЕ оsIвIJоlЕээ uI JIп'sпuоэеэрIчэJЕ snpJoJauaxo snJalIE/N 1IIщqо tluеlт8оэ suэтэоllпuJ snqIIEl ар 1а оJэп BIIel [з] ,rпruээrрэ.ld JэIIJошэш 1э эрuпэоI вlduэsut Tsenb srlndod sIllnm в lэ luaJelsuo) sIpnEI эlеlIuJаrа еu8rр цJпJоа еlsэ8 1а tлпэ 'tuаsst.lэdэJ luпJаssээ)пs цIэuоIэЕuJвэuI rsod rnb snqunld -шоэ апЬst-lаlаэ оJпчlJч эр IrчэIu (lц€Jэпвllqвчul I1sIJчэ цIаuоIэ€uJесuI

'Jал\а_t,_,

;о,{dоэ sIчl{о

-tуl

ýý

,:

Ja]_^:_: _ ]

'tllл\ :Iг I- : . , ,_u

: j j-; , 'л :68-йs ýý . -IoJ SE '(PэPP. Jэ ,л; - _:::

's>lооg uэ1 оluI

.

. 1 :, рэi. ,э]*;:" :

_

JOЭlEPVzzr'98ZI Jtr--i - *]

эtuе Tnb snqT3a.l sIэ эр IIчэIu luЕJэээJ пlеlэеJl оluэIпэпI Ерэg 1э sEpII9 sIэ эр [uэuоIэuэцJ EJJuI ропЬ IIпluоэ шпJIш ul 'шт-rэрrэul aluuвlTlg шп3э-l mвr-Torsdq uI suэпIопэJ о(uluе sntdas slllnm эр ЕrIпш шпJэш шп [I]

Е 8S,d ro ,рэuоI]-:-^. Jo эаJВIрэd эq1 :_' ;.:.uЕ un"(й8-Il;I : -рuе Jo аэJчl ч1l_ц : * ,: _;

rr_renb

(tb,d) €-l

3rI)

ýý

sus meus ad singula minus fieret. Attamen quoniam securus еrаm uепiе quam discrecio suhilis ingenii tui donaret, аgrеstеm calamum mеum labellis apposui et plebeia modulacione ignotum tibi interpretatus sum sermonem. Admodum autem admiror quod id pauperi stilo dignatus es18] committere сum tot doctiores, tot discreciores uirga potestatis tue соhеrсеаt, qui suЫimioris carminis delectamento aures misericordie tue mulcerent. Et ut omnes philosophos tocius Britannie insule preteream, tu solus es - quod поп еruЬеsco fateri- qui рrе cunctis audaci lira caneres, nisi te culmen honoris ad cetera negocia uocaret. Quoniam ergo placuit ut Galfridus Monumutensis fistulam suam in hос uaticinio sonaret, modulacionibus suis fаuеrе поп diffugias. Et siquid inordinate siue uiciose protulerit, ferula camenarum tuarum in rectum auertas concentum.

Н: London, British Library, MS. Harley

6358 is а composite codex, created in modern times, of which the rеlечапt portion (fos 2-59) was

written in thе early thirteenth century. It comprises some eighty-six f9[i95.tB+ Its text of thе Historia Rеgum Вritаппiе (fos 2r-58v) displays thе peculiarity that it falls into two quite distinct sections: fos 2r-41ч contain а text of thе First Vаriапt (albeit with minor vulgate additions in ýý60 and 91), as far as the middle of ý 149, divided into сhарtеrs and books; fos 42r-58v, Ьу , new scribe, contain thе vulgate text divided into books but not сhарtеrs. Тhе book-division (indicated Ьу rubrics) in thе First Variant section, ýý5-149, is as follows: Preface, ý5; I, ýý6-21; II, ýý22-34; III, ýý 35-53; IV, ýý 54-73; V, ýý 73-97 ;VI, ýý 98-108; VII, ýý 1 1 1-1 17; VIII, ýý 118-|42; IX, ýý 143-?. It seems clear that the ехеmрlаr used fоr fos 241was damaged: in thе last (fifth) quire of this section (fos 34-41) every one of the sixteen pages lacks one line of text, not as а result of physical loss in Н itself, whiсh is undamaged, but evidently as а result of scribal inattention to loss in his exemplar. Тhе scribe must hаче been чеrу faithful to thе layout of his ехеmрlаr, copying раgе for page, line fоr line; if hе had not, thе lacunae would оссur at different points on еасh page of Н. This fact seems sufficient to rепdеr extremely unlikely Jacob Наmmеr's statement that thе scribe of Н, fos 34-41,'evidently copied frоm an ехеmрlаr whiсh was already а сору of а mutilated manuscript';tBs it is in thе highest degree

|s5

Ibid.,P.7.

lxxxvi

mау suppose that at this э longer Ье used оr, indee;

either eventuality а frеs turned out to Ье а vulqal. Another thеоrу of rl hоwечеr. Тhе рrеsепt i. : beginning of H's чulgа:с variant section was acicgate) portion of thе te.rл: condition of fos 41r,_.1]: thе First variant has thс : text it runs 'sexaginta ru_] ma[fo 42r]nifestulп €sI ;: fos 41ч апd 42r; Iт]огitr-. еrаsurе (presumablr- ..: therefore been modifie : 3441of Н \л/еrе, 2s ъ-: .seems а coincidence Ье,, ýý 5-149 соuld hаr,е Ьсс:. which (Ьу сhапсе) thе ;: thеm. lt is fаr mоrе 1ik.. with thе aim of comple:.:. beween the vulgate ап; : modification at thе e:ic smoothly. Officia1 correction i s ::. а later scribe. It belonge; _

59v).tBb

Тhе readings of this

::.:

41ч. Тhе textof fos 4]--;:.

left for consideration п,::.

Р: АЬеrуstч/уth, Natr,, : eighteenth-centurv mа:_

1s] Тhе variant reading eras is noted in thе margin,

ls4 \иаrd & НеrЬеrt, Саtаlоgие,L235-6;Наmmеr, Vаriапt Vеrsiоп,р.7

imрrоЬаЫе that fiilrо su. чrоuld еасh Ье so faithfu. Тhаt eight folios of Н опсе а rеаsоп *hу thе F

,

tBb $1igfi1

,

Foпtes, рр.

7-:,

::.: -

.

IIлxxxI '99f pue

у

г

dd'sаlurэ",1'tq8r:д

9",

snoIJEл 8uтuтвluоэ sOT1o; xTs-dlauTu ;о tdт-lэsпuЕцI d_lпluээ-qruээrq8тэ uв sI (7g uoruea) sooz ,51л 'sэlе/ý Jo ,{"ie.rqT1 IвuоIlЕN 'qr,d,ro.rs,,{Jэqv : d ,arB8ln,r эчl sldт_lэsпuЕш Jэчlо чllпд uоIlЕJэрIsuоэ JoJ lJэI Jо uээq sвq'.rэllem оu sul?luo] чэrчпА.'8s-ey soJJo rхаl эчJ,лIй luзIJЕлlsJIJ ldт.lэsпuЕlll slчl Jо s8uтреэ-r эqд oJ Jo рuэ эч1 sE JEJ se рэr_lоdа-т,{11п; э;в

,r,'(^6ý

o;)lassdlg рJЕчэIu эuо оl,ilпluээ чluэаlJIJ эчl uI рэ3uоlэg 1I ,ачIJэs JalEI dg suorrвJэrlв эJз sB'хэроэ slчl ш ээuэрIлэ uI чэпц] sI uоIlээJJоэ iзIэIJJо

Е

,dlqrоошs

эрЕш эq рIпоэ uоIlISuеJl ач1 1Еч1 oS лIй oJ Jo рuэ эч1 1Е uоIl?эIJтрош JоuIuJ е 8чтlвlтssаэаu бйI ý Jo slxal luЕIJЕл 1sJIc рuе эrе3Iпл эч1 uаэлА.эq uоIlэтр Jo ээuаJаJJтр ач1 'sотlо; luвIJЕл 1sJIJ эч1 8uтrаldшоэ Jo шIе эчl чlIпе ,Iцэчl ратdоэ se,,rr (,rзЕ-JZу so;) rxar эrв3lп,r эч1 1Еч1 /IrчI эJоlл JEJ sI lJ чlIл .,(1rвэu os раllпqе (byr ý lo) lxal 8uтlsтхэ-э;d эrlr (ээuечэ lq) чэlчле uт 'lxal эrв3lп,r эrэldшоэчI uЕ ruэшаlddпs ol рэsп uээq элЕч рIпоэ бt I-ý ýý IuEIJEл ls-lrg 8uтuтеluоэ soIIoJ эsач1 1Ечl JаIIэg рuоdэq ээuэрiэuIоэ Е stuэаs tT '.lвldшэхэ JIэчl lо ddоэ е IпJчIIЕJ os 'uээs элЕч эпА. sE 'эJэ,.lА, н }о Lrуt soJ ээuIS ,JZy olJo 1Еч1 чlIпd uотlэuп( Е lэаJJэ о1 ратJтрош чээч аJоJэJэчI ssч лIй oJ Jo 1хэ1 эчд ,(-rrl s(lueIJEл IsJIJ эч1 Jo .,{1qrшпsэ-ld) э,rпsв-lа uе Jaлo uаllIJпА. sI (лIt uo) -rш luэшаIэ эql '.la,roaJom !l7y pue лtй soJ uаэпА.lаq рэр1,rlр ъuпlsаltuрш pJozш эч1 чlIлý. '.эssэ lsэ шпlsэ 11u|l7y оl]еш sэdn.l ,ч,, sl н ч lxar эчI,(аssэ lsэ IлпlsэJIuеш sэdп-l вtuт8ехэs, sunJ 111хэ1 are8ln,r эч1 uI аIIчпА '.эssэ JпluпJэJ sэdп; ,ч,, шJоJ эч1 sЕч lueIJEл 1sJIc эч1 uI uI эsпЕIэ в uо suJnl uоIlsэпЬ ,чI ,JZtлtй soJ Jo uоIlIрuоэ бй[ ý чJтчпА. (1хэ1 ач1 Jo uoTuod (arв8 Iвnlxal эqr .,{g эlqвgо;dшт l1q3тч рэJэрuаJ sI -Iпл) рчоээs ачr шоJJ IBIJэIEш Jo ssol эчl JэUЕ раррЕ sEnA. uоIlэаs luЕIJ€л IsJIJ эчl lЕч1 'sтsаqlоd,{ч элrlечJэllЕ slчl lпq !lxal are8ln,r s.H Jo 3uтuuт8эq ач1 шоJJ 1хэlJо SSoI рэIS,,{qd шо-rJ lInSaJ рIпоэ mJoJ tuэsэ-ld эчI ,Jэлэл&оч 'alqTssod suIЕшэJ хэроэ luЕlхэ эч1 Jo sтsэuа8 эч1 Jo ,,fuоэqr Jэчlоuч ,1хэ1 эrе3lп,r е эч оl lпо рэuJпl slчl рuЕ 'trl8nos аq о1 элЕч plnonо. :вldшахэ чsэJJ в ,,{rтlепruэла JэчlIэ uI ,1I шоJJ lsol sЕпА.lхэl эчlJо JэрuтЕшэJ ачl rвqr 'рээрuт '-ro pasn aq -lа3uо1 оu os sEnA. Jвldшэхэ эqr ruTod sIчr 1е rerlr asoddns ,,{еш 1I 1Ечr р[поэ ра3вшвр ,лtй oJ JalJE э.4ý. SE/A ,{q,ro, uоSЕэJ в аэuо aqr lxal luЕIJЕл lSJIJ рэuорчеqв sпчl аJэд,.lвldшэхэ s.H soIIoJ rq8rа 1ечI rB rsэ33пs dвш ра3ешер Jo ,.rвldшэха sll 01InJчIIEJ os эq чэеэ plnon^. 'sэldоэ элIssэээпs ол1 1Еч1 аIqвqо-ldшт 'sэgt.lэs IuаJэJJIр

lq

,{1qemnsa_ld

ээ.r3ар lsэq8rq аu] ,jsеnд чэIчло.

:

_

;вldшэI; _:

_

ач1 1Еч1 luэLцэ]Е]S S._;-__л -IJJnS SIлээS 1]Е] SI-I : -

эеuпэЕI эч1 ,]оu рr

i

;

-

:

sIч Jo rnoir1 ач] с: ,._*_ Slч uI SSOI о] uоi_u;__: _ ,]IaS::

-uп SI чэIч,ц slэЕI sэ8еd uээ1\Is

н *, ,

; *_

_

lsеlэчl ul :раБrшii .: ,-

:

,

'IIIл:tlT-Ti I J: ,II.,, ,: 'III : у€-ееýý ,lI : I.-- _ luЕIJвлISJIJэч] u] S] _ :.. lпq Sчооq o1uI рэг:,. : :,,: so; isчооq рuЕ sj:::: -, :_:: рuЕ о9ýý "l suоI]:г:: е UIВ1UОЭ Лlf-JZ SLa] : : .. эqr s.,{Bldslp (.rBc-J. i : xls-.&q8rэ ашоs s; t,_ j ._ (59-Z SoJ) utr::_ _ : 'хэроэ эlтsоdшоr г :. t ; _

_

]

se,ro.

UI (ПпJЕпl шпlrl-:-.-...- |

,sBT8n;;Tp uоu а.:эг.:,- i,-nlSIJ SISUэIпшп;,- -'. : - : ЕJаlээ рв SIJouoц -*: _,--- , ,

:-

-эqпJэuouропЬ-:] -sаuшоlпlа,]uэj:]-: -

-

.

-IIqпs tпЬ']вээ:а,;.]] ]- _ эJэllIшшоэ cs,Sa S:.:: -: : ,шэuошJэS шпS iг:т::_ :_ ::

SIIIaqEI (Uпа[U trlг,,;: -: ] _-

,::,-

эIuэп шеJэ SпJп]эs

notes and extracts.ls7 Fos 63r-72у comprise а description (with excerpts) Ьу Evan fy2n5rBB of а First-Variant manuscript, now lost. Evans gives the

following information about thе manuscript and its contents

In thе leaf before the :: text-hand.192

Liber coпrmunitatis jc :

(fos

uolumine сопtiпепtuг

63r-64v).

An account of а curious manuscript which now belongs to Doctor Treadway Nash пеаr Вечеrе 'ýU'orcester 1773 bought out of thе liЫаrу of thе late Мr Lewis Morrisls9 of РепЬrуп in Cardiganshire. This seems to Ье thе first edition of Galfrid's history, and differs чеry much from thе printed copies.190

This manuscript was bought Ьу mе Leчris Моrris of Gallvadog in Cardiganshire of Тhоmаs Osborn bookseller of Grays InnJuly 1753|t contains these several heads. 1 Of the nature and property of animals frоm Aristotle. 2 Dares Phrygius of the Siege of Troy. 3 Galfridus Arthurius Monemutensis's translation of the history of Britain

out of Welsh into Latin, with Merlin's prophecies without thе соmmоп рrеfасе found in оthеr copies, and letter to the Bishop of Lincoln, оr the conclusion, whеrе Malmsbury and Huntingdon and Caradog of Llan Garlrап аrе mentioned. It is divided like thе Heydelberg edition into tцrelve books, Ьut not always distinguished, поr in chapters. It is mоrе like the British Tyssilio than апу of the printed copies. 4 А commentary оr explication of Merlin's prophecies. [N.B. Тhеsе аrе set down paragraph Ьу раrаgrарh in red letters with Galfrid's explanations different from the printed copies.] 5 Latin verses on Ireland, Scotland, etc beginning Regnum Scotorum. 6 Тhе Articles of Munster A.D. 1310. 7 Verses of thе Sibylls concerning the coming of Сhrist. 8 Giraldus Cambrensis's tороgrарhу of Ireland. 9 Giraldus Cambrensis of the Conquest of Irеlапd.

This book once belonged to thе Monastery of thе Virgin Маrу пеаr Dublin191 and differs muсh frоm the printed copies especially in Gaifridus's

history.

llJZ Fчапs,

Rероrt,II.843-5;Раrrу,'Ачаriапtчеrsiоп';Наmmеr,VаriапtVеrsiоп,рр.4-5

and 8. tBB

1s9

l90

Jenkins, Diсtiопаrу of Welsb Biography,pp.229-31.

Ibid,,pp.66|_2, Frоm this point Evans apparently transcribed Morris's notes directly from thе mапu-

script. l91 Тhе Cistercian аЬЬеу of St Маrу, Dublin: see Gwynn Н оиsе s, рр. 122 and 1 30-1.

lxxxviii

Ес

Hadco ck, Medieoal Religioиs

_i,

lium. Daretis Excidiu:l -,. translata. Рrорhеtiсе НуЬеrпiса. Duo libri с_,,: Sum Patricii DoTl,dai ч,Г*

Evans, 'in оrdеr to shст printed copies' (fo 69r 54-55, and 206-208 , tc. : thе Historiawi||be disc -:, .

we саппоt Ье entirelr- се:: Ьу Evans (who mа}- hа,,,; hе clearly also work.,,j

: .

Variant text was, as is .. melin's editionl9o ('but :_: First Vаriапt manusc ri : :, selves show ro -о.. ,h.. sionally hаd difficultv l:: script: some of thеm i:; iпsitиm) апd istпсtЕ е:sometimes hе added. i: s for ехаmрlе c'ie Iql,ic,

'.

R: Paris, ВiЬliоthёquе :, manuscript comprising -

:

Italy оr southern Frапсе :: inscription (now Ьаrеlr, .book once belonged tо i. des Comptes, who соm: . 'яz }|i5 sentence is mоst Dгr ]i hаче Ьееп working чrith а ;е, :: печеr hаче seen Morris's пlа:. * ) t93 Belo,w, рр. cx-cxi. 194

Fоr Commelin's

1724.

book-:_,,

l95 Martin , CatalogHe, II.: ]_;-Catalogi,p. 306, no. 489; Рс,:::.:

.'аuэвц :0оI рuЕ I8.dd

хIхххI

,rц-рчrg;Н;К;':::!i,:!;",Х::r'ruР,'";;:;?::!":::;К":,

,y-T,ll

рче lш,I 'atuuoltlg шп3ау pxtolslH 'rq8r.rд ээs 'uotsl.rtlp-чooq ,,(вш puB JIаstлIч sIJJoW,.{q

,}:]:ж:il:Ё

::i

,ldt:эsпuвш s(sIJJoW uaas элЕч Jалэu pa:eda.ld (srd-lаэха puB) uorldlJэsap е чlIп6, Яul1-1o,rr чээч алЕч spne 1I;t 1s.sue,l1 .{1qBqo.1d lsош sI ээuаlчаs sIчI zcr

lsпш suвла uaql 'sl_t.loщ /q uэlllJп&

|ly;1uT ,ilBлgrl lвdo.1 чэuэJJ эчl Jо sэIJоluалul рэlтdшоэ очпА, 'sэrdшоз sэр эJqшЕчэ эчl Jо uпоf, эчl Jо чJэ[э 'an8ag э,1 uеэ[ or рэ8uоIэq ээчо чооq

эчl lЕчl sаlвэIрuI (rвв t о1) .эч3э}л аIэfl V, (эIqI3а1.{1аlвq ao.ou) uотldт-lэsuт э!f sьт,drпlчаэ чluааuпоJ ачl Jо JIЕч рuоээs ач1 uт ээчЕJс uJэчlпоs -lo ,(1Bl1 uT (ldr-lэs slIJо аэuэрIла aqr uo) uэlllJпА.'sоilо; gg1 8ursr-ldruоэ ldт"lэsпuвш lЕшJоJ-а3-1в1 в sI (,],H,D zвь,Sиtr 'IEuэsJv(I эр апЬqrllоIqlg 'st.rе4 :ц

,JZlo!uo (аtlпэ ю1) [яwl?и?э up INEI (CBbt plo;xg) sad1l1 ,рэ) ,u,ш 'SтWV[ ,шихлрхlиэ sфиу aq'dац ]ацрл (,1suE.lr сsпIltиоэ рuе Qtвт э8рr.rqшез 's1o,r 7) а?рlqшчз а3аllоэ цsuqэ sпdлоз lо ,0vlq17 aq1 uх sldtюsпuрц аqз lo ап3оlпчз аацdtюsаq у sэрочu эп8еruоlд 'SашV[

-пluJаql!очцапиglvэlqdvл'",оf ;o!;:,(,y:!:i,::,::;::":;:Y,!.T,",':; 'с,g 'SIuтtIоu 2? ,о'S/ý.nH Jo uоISJэл luЕIJел эчlJо tdт.lэsпuвш Jэчlоuч, qчалрuр (oBbt a8pr.rqpoo

qsцlоэS ш salpпls,sa8y аlрруц

1д)

sаэmоS

Qп1 аqlш ulplltg эцлаэ uаэIчlе)I,SЕнэпн 0ybl

,1вз '..(эlэlJэtl) юрл lo lиlg ар upllloy aql to sаэlиоS lа:е3-rвlц '>Iэпон й9_I09 Фtcyb1) 7аэuашV ux sаэuа!эS рuр sllyto alиillsuJ аqltошlаIIиg '.(sпtluаэurл.rаrsт3еlд)1aqnlpey /tuээurд JouциlоuоIоd qs!уo(I

рэшоlqэ эчr uо sпsJпэха uе чlIпd. арluuрlltg шп3ау puolslH s.чlпошuоtrлJ ,['uаlдlлtyн ;о dэ;;;оээ Jo /.1orsrq [епlхэl рuЕ sээJпоs эч1 uо sчJзшэu, l|c-cбZ Qpyb) gs fuvlq17 spua1,(,y uqo [ а ql to шlапп g',avluuvlllg ъuп3ау pxьo1slH ачl uI эIqlв эчlJо эsп s(чlпошuоtrлJJо,tэ.l;;оэ9, ,['ugwшчн V

,apmupltlg ъuи3ач

,ssЕtrл( ( t sb l 'э8рт-rqше а) uоlslал шр,!rрд (,афоаg (,рэ) qоэе['ugWWчн шюlslн :qlиоu]uоц to бу-уlt,dd'(8tъ 1 sацахп-lg)

1uошиэ zuptl ? р zapg qdaso[ р sa3pultuoH u\'.(IIл,I apluup1ltg ъuи3ау pl''o1slЦ'qlпошuоW эр .{э:;;оэ9) JalaxT.P эIвJрэчl€э EI эр апЬэqrоцqlg ,[ 'хаlдlдVн }Iý€ stц 1р luчrаW рцаqdоtd eI эр эJlе]uаtu[uоэ JэJg, EI эр

(tcbt) 9 шцпэаd5 ',ааllvаzрvаз шшqdчпd1 рер:оэаJuп (tЕьt) gшпuоl[uэ5'.ап3аgэ1 uеа[эр sllJf,sпuеш

uV,

,[

8-109

'xgltyqyH Z-lбZ

sэпЬIэпЬ,,a "JxIy]-IvH

рuчаLI :sаsион

,], SиC.tii;., : a-

'О7х7lduэsиuрW qs|a.

\\\\

?

.,_

_

_

:

,.]-,:_,; ,. Qlu7 ш аэрId sll J'гэ to aamuvltlg ulи8ау ],:л __:

-rоls?нslчJо sldt;эsг. *:'.. еР Шlg )|tЭ аИUlll'1'!.tf,

.-

,.,_-,:

_j ,

uopuo-I p:ci ',uрэ 8-ýz l plLolslH : qlиоlцчо l\ -1SIч

S.чlпошuоI{ {о ,:;___

.rэrllэdruоlд)

sаи3аi]11:_r

.:

]

,

:

-

шlsи8иу ua,(,oq al it,], ,:_, ар Sарu€ш-rоu sаutFt_il] 1:, _: (Еtьt

,S,E

a1I:|j

пLu 1uаlцрlsаI аl|r

",

а3ап3uр7

с|s,|э.\,,.

1

-:

.. _

i::s...,_: I

iapluuplllg ulп8ау

.

I-{: :,:,"

9е sаryиls,:_,,,:

,оgzl,эJs

.

s2,|, :"":

sIJEd'slorr s)sruашilэг,,,с _: 's1o,r 7)

,o,V ol рюlхg to е

0-ytb)

_

^

эч1 Jo uoISJaл ]uEIJE_., ;

qпаъяоаN цtо slrut '

'.qlпошuоW

-.

_

L- :.

*:

1,э 'рur1]

-

Jо,{э-l44о:

_

,

_, . Ч:-.

(ocBt 8lzdTa1)

Jпluраjаssр архuрlхsи7 'avtuvdslg ',ц artuup1?lg '!,!Цаg 'apxlaalaq 'apll -|рэ sхэаqlо1t!qtq шtпЬ шплоldlюsиuрlд шпюtqц 13о7чwз леlsпэ '-IHNaVH

p|lo1slH S(чlпошuоI\

._

KER, N. R. fu[ edierlal Libraries of Great Вritаiп. А LЫ of Suraiaing Boohs (2пd edn., London |964) KER, N.R. Medie,ual Мапusсriрts iп Britisb Libraries (4 vols, Oxford 1969_ ) KER, N. R. 6. WATSON, А. G. Medieval Libraries of Great Britain. А LЫ of Sчrviаiпg Boohs. Sиррlеmепt to tbe Sесопd Edition (London 19S7) LAISTNER, N{.L.W. S. KING, Н.Н. А Hand-list of Bede ManuscTipts (Ithaca, N.Y. \943) LAPIDGE, М. 'Additional manuscript evidence for rbeVera Historia de Morte Artb иri', АrtЬuriап Literatиre 2 (19S2) 1 63-68 LAPIDGE, М. (ed.) 'Ап edition of tbe Vera Historia de Morte Arthиri', Artb иriап Literatиre 1 (1981 ) 79-93 LECKIE, R.ýtr. ТЬе Passage of Dоmiпiоп: Geoffrey of МопmоutЬ апd tbe Periodization of Iпsulаr History iп the Тzаефh Сепturу (Тоrопtо 1981) LEGGE, M.D. 'Master Geoffrey Аrthur', iп Ап Аrthuriап Tapestry, ed. К. Varty (Glasgow 1981), рр.22-27 LE SAUX, FranEoise 'Lazamon's Вrиt: the роеm and its sources' (uпрuЬl.

Рh.D. dissertation, Lausanne 1 988) LOOMIS, R. S. (ed.) АrtЬиriап Literatиre iп the Middle Ages. А Collaboratir.,e

History (Oxford 1959)

MARTIN,

Henry

Саtаlоgие des Мапиsстits de la ВiЬliоthёqие de l'Аrsепаl

vols, Paris 1SS5-99)

ture 4 (1984) 70-92

PARRY,

а

study in uпсоurtlу love', АrtЬuriап Litera-

J.J. 'А

variant version of Geoffrey of Monmouth's лFlisrоriа', iп А Miscellany of Studies iп Rorrlance Lапgиаgеs апd Literatures рrеsепtеd to Lеоп

E.Kestner, edd. M.Williams Ес J.A.de Rothschild (Cambridge 1932), рр. 364_9

PARRY, J.J. (.d. and transl.) Вrиt Y Вrепhiпеdd: Соttоп Cleopatra Vеrsiоп (Cambridge, Mass. 1937)

PARRY,J.J.S. CALDWELL, R.A. 'Geoffrey of Monmouth', iпДrthuriап

Literature iп the Middle Ages,ed. R. S. Loomis (Oxford 1959), рр.72-93 J.J. [review of J.Наmmеr (ed.), Geoffrey of Мопmоuth: Historia Rеgиm Вritаппiае. А Vаriапt Vеrsiопf,Jоurпаl of ЕпglЬh апd Gеrmапiс Pbilology 51, (|952)23742 PARRY, Thomas History of Welsh Literature (Oxford 1955) POTTHAST, August Bibliotbeca Historica Medii Aevi. Wegzlleiser durcb die Geschicbtszllerhe des еurорсiisсhеп Mittelalters bis 15О0 (2 vols, Веrliп 1s96) ROBERTS, В.F.'Реп Репцrаеdd а Phentir Gаfrап', Llёп Суmrи |3(1974_S1)

PARRY,

278_8|

SCHMIDT,

Р. G.

(ed.)

Jоhаппеs de Haиrlilla, Arcbitrenius (Miincben 1,974)

схх

2''

Аrthuriап Literatиrc

TATLOCK,

J. S.

Р.

Т):: Ле.-;,,

mоuth's Historia (Berkeley, Cal. 195Э

TAUSENDFREUND. Е

tt

a.S. 1913)

TODD, HenryJ. А

C.i:.:.

at Lambeth Palace ('Lcr:.;

ULBRICH, А.

'Ube: ::

Gottfried.,..: ] Fоrsсhипgеп26(19С9 _ ! VARTY, Kenneth (ed. Quelle des

Tborpe (Glаsgоч., 19S i

WALTHER,Hans

I,::::..;

оrиm. ДlрЬаЬеtisсlэеs,'.

tипgеп (Gottingen 9 9 ýиАRD, Н. L. D. Е. HERr 1

_i

mепt of ManuscTipts

I.

ýиILLIAMS, (8

MEISTER, Ferdinand (.d.) Daretis Phrygii De Excidio Troiae Historia

(Leipzig 1873) MORRIS, R. 'Uther and Igerne:

SCHMOLKE-HASSE L},i.

'Cr-fe.:

Board of Celtic Stu

WILLIAMS, М.

:

dl,e s

Ес de

j

.i:.

ir:

=

RCll

Rоmапсе Lапgиаgе,i -.,;.: 1932)

WINTERBOTTOIII.

li

_\

Otb er Worh,s (Сhiсhе

s

.

; :.

:. :

leian Collectioп of .||,i,;;,; tbe Britisb Миsечm t Lc,:.:

ýИRIGHT,

N.

'Geoff:e,.

(1986) 27_59

ýИRIGHT,

N.

'Geoff:-,.

(1982) 1_40

WRIGHT, N. Literatиre

'Geofl:e,.

4 (19S4)

ýИRIGHT, Neil

15_i--,:,_i

(ed.)

Т):,

,

I: А Siпglе-mапчsсrlг: J.;

Ыidge 19S4)

ýИRIGНТ,

N.

'Тhе ра:.:

Rеgиm Вritаппiе and

ге_-::

ýЙRIGHT, N. 'Тhе рlа;. thе text-history of Ge::: preliminary investi

gatt

с,

:

Renaissance, edd. G. Jог. :

Iххэ (8ulшоэtlr.lо; э3рl;qроо,40 эIIIлшпо, N, с rg JJopuo[, э, ррэ' аэuч s Mvu ау puv sa7y аlрр!W aqluxsalsJ qsxltg аqlрuр аэuрцu|.',uоtlв8tlsэлuтd;вurшrlэ;d е iexuup1llg ши3ау puolslH s(чlпошuоиI Jo ,(э:gоэ9 1о d.lorsrq-lxэl эч1 ,N 'IнDIц/ý ul lаиuuрл ра цоlяd7 s.uop8uTlunц ;о d.ruэц;о ээеld эqд, 8ulшоэquоJ (.slхэl раlЕIэJ pue ахuuрlug шп3ау ,N 'IнэIu/ý pltolsxH S(чlпошuоиi Jo .,tа.r;;оа9 uI snlnJg;o эЗвluэлвd эqд, (tBbt аЯрт-тq

-шЕэ) 89ý ,Sи (чаqlочqлqlаZmg 'ulag шо{ uохl!рл ldtюsпuрuл-аl8шg у :1 'qlпоtаuоцtоd,а{tоаэtоахuuр1l'gulпZауо"о"лн!нr,[;r,]Jrý,,*#?j,ё^

uрuиqчV '.paltslla.l sEpIIg рuЕ чlпошuоиl ;о .(а.rgоэ9, ,N 'IнэIu/ц оt-I (zsбl) Z аtирп1?7 uруиq?;у'.sep1l9 рuЕ чlпошuоиtr Jo

9 аtиlрп1l7 uрхtиqltv'.арэв рuЕ чlпошuоtrлJ ;о

la-r;loa9, ,N 'JнэIu/ý. (явьt)

бs-lZ .(э.rgоа9, ,N 'IнэIu/ý

QtbT uорuо1) шиаsиW qsцug aql uоцэаIIоэ up?al

ш sldtюsпurц to шашllрdао аql ш paalasald sлdtюsпuоц

-lpH

aql

lo

рuр uxplxJg

sаэtиоS

to tpnls ,luиаррн saluol lsэuJа Iуlэ 'IнэIu2ý aql V to з) 1ю д п q1 о 'иtrодJоtIхаINI/ý

lo u7пу aqJ :sppll1

В tbу JэlsачэIч

(,1sue.rr rg ,рэ)

y-c;l G-zzbi pn6.eJg

у sаlриls э!цаэ to prpog ,I 'SшYI,I,II/A.

,( tB рвl-rrаJ/э,

р3пл

Jэqп, ,ч 'нэIufl,Iп

аи3оlчlчз у ,f d_ruэц 'осоI (ctbl,S,B ,н,э,а 'qNгIтхJоNнSпчI (OSbt

G

tbl uэчэuпIN)

s

п:

l

а

^

:: .,

(tB-tzbt) sl ишl{з ч},,- , : ахр

(gьвl uIIJэg's1o.r; _--, qэир пflаоъ8а,11 ,: ,-:--(gsbt

]_

-

::

_,

-orqd эшршпэ рur сts:,Э :.: PlrOlSlH : qlИОlДuО I1' .. . . .:

-._

t6-Zl,dd'(b9b I ]_.

:,,.

uрхfиqчV ut ',q]пошu:,;.t

uоБпд алаdоаlз

:

чс,::, ^,

LIl

'

о1 р

amasald s alt

::,

^

_

:,

,dd'(zcb1 э8рr:qшвз :, uоа7

у

-

э::

* . -.,

,?x]olslg S,чlпt-lu

s

IэЕчэIW

QcbT а8рuqшез) пulsау ,I uoaт 01pamasald salиpla!1 рuр sа3рп3uр7 аэuршоа ,ч,['о-IIнэSнIоu эр ?8 'иt 'Sи[VI'I]I/ý ux sаlриls to tuцlаэslw V (,ррr) aql to uxlalrg'.1.1аll1в,tэ de 3,шврвд

(otbt-cBB I uорuо,I'slon s) шиаsпц qsщtg аql ш sldlюsиuрW lo 1uаlц -1пdаq aql ш sаэuршоа lo аи?оlrwз ,ч,['Juаguан т ,с,],н 'сuV/ц (bsb t uэ8urrrg9) uа3uи1 -qэ,!Q пqэsшхаlе|Iапид a?uvtuvslaд пр sluqilаzпл sаqэsцаqрqфч,1цпlо -ullp7 sxtoualsod xaavllpaW ulииsrалэр ulиultдlрэ pxlluJ suЕн 'uанд-Iчл (tBbt alo3sB19) adloq1 tлошаW u! strss1 ,hlsadv1 uрuиquv uV (,рэ) qtэuuэ) 'лJuчл flаъа7 lo бsa-lуl (bobt) 97 uа8uиqэsюg аqэsшршоу' ,aptuulltlg ши3аy pxьolslH чlпошuоиl uол palJJlloэ sэр эцапф JэuIэs oz 1пtg ар uршоч s.ээеlц uол sIulIЕчJэл sep

(ztBt uорuо1) юрlрd цаqшр7lр

,Qolqу7 аql ш sлdtюsпuрIц lрdоэуdаtqэtv aqllo

эIFн) qlиоlдuоW uoa раtфlоэ рuи

,1вз'lаlэчJав)

suоБпл uрIиэрulад Qп7 s1! рuр аршuрlltg ши3ау plJolslH sqапtаса,g чlliе) цо br ,S sиuоlр117 !а пlotP|".l :н uo!P,y] ia sиotpll1 :о (ur8_rвш ul. оорхrэ чlIл) sиоlрхrэ iэ sиuоtрtlз ie ы ,S sиlэuрuоuаI :нgое sиlluрпuаI juэ z, ,SЕоэ рэчlэs |uнв sT ,н tиpqappt7 :Suаоэв Er ,SHCE ,н эuп1 |5цЕqэв ,, sихlоl iuЕэ о, ,SHqE рцuархиоtd :uтэ сr ,SHoe аццхха iuаэ z, .н ацоqоэ |е alota :Suасэ б ,э utихэuрu8uиd |511qe шпtl .11 п3tdш:5цgqэе or -uрu3иd:Uт в ,н uuиluпqоJоо '.э шrtulаqоюо :SuacB z 'SТоэ tдиuо1llg иllэпха |11е ппэlаха ulиuоllрg :u s...s ,S sиuчIаqБsvэ :u sиuuч|аqlsszз !ц sиuирпаqБsрх igэ sпuпаlаqхssрэ l0, , ,у1 luиla&tпp |э рlа3цlр:(S ,rI luрlа8uцlр шоJJ рэlээ-1.1оэ) ,тЕ sхsuаlцрI :Suноэ с ,SEE orxso :uнсэ z ,нЕ slH :Suаоэ r 99ý Suаов t ,tutod sIч1



spua

цэulsl:Suнтсэв st ,SEC auol sпФааl sхuохэи|оsslр ацsоu :э ачоt sшоlэи|оsslр ацsоu sпdшаl :.IHe |е stuоlэиlоsаlf stuotlиIosu lа а"-1

lэЕJlха рuоэаs s.d :d [Ь ,sw лsJ

ацsоu sиdula1 !ц tl...lt ,ScIэ la :uнIсв су,d рtluоэ:с (с) ]ауulоэ i5ццЕэв 7у ,4 ,sw э1sJ al,ul аruлоэ рlхи 1аиэ :SuнЕсэр h..-ty ,d рsарэ :SuнЕоэs оt ,d раэх,I [,Ь :Suнасэв ьс ,S sиulрllтullар:g,q, sиlцр1lтulр !ц4l1эв к,а шаlsо? :Suнааэе ц

бzSпuIшоэ эSьz SпqIlSоч ,.'lчпрээо.rd трrdэлruт шпIIэq рз sпgтuтшЗв эпЬЕ1I lzsIlIsodslq ,lэJЕqJпlJэd Jэ1IэЕпIп sоэ ons оu3э; е 9.1e szlэJIIIsuI SIu8эSýz 971пЕ{ €zluэSSIuпIU zzSIJlSBэ эSzz шЕпЬэlчЕ SаlSоч uT 1n шпII -ISuоэ luпJарэр I1ЕшIuЕ шЕрчэп1 шэlЕuэqll рЕ Sautлo тпф iz,а}эашэс оzэпЬIэЕlIJg эIэорочэп 6,I1эЕlJэпс 1э эIuЕqly BrsIuolpIJT 'sa8a-l Illрqпs IqIS SэJl uоuэаu luвчвdIlS SпIэ SnlBI 'эrgпu-lоз xnP lISпIэuЕпuэI 1э шпluЕпоulJI xnP 9I1ээIIэрIп SпэВоJрuV (тштssтпuэ.lls IJIn 'lrs sэlоdэu эпЬопЬ on(I ЕI,JпlвqЕlэЕJl ЕIчэJЕuош Iu8эJ tlsпIэоl ,IЕIэuэр -InoJd 1э отIIsuоэ sптпэ эпs ZIаIэIгш sdээuIJd snuIlag IIшпэаs lЕJэрV (lluэпрЕ ,IJЕSээ аJаJJпээо о,.rэЗтdшI uоu usTtdoэ sшпIэuвuЗпd snrBJEd lmnuJaqoJoc 9п1I)Jэхэ шпuоlIJg9 Iuшо шпэ хэJ 9SпuпвIIэqISSЕэ аэээ 1э о'luе'lэ8тuв шеJJэl хIп ,rlпэllddв оI8Iпвu оlо1 шпэ IlnnIJ сSISuэшЕ{J. 7оrlsоч uI B;adso-rd эluвIJ EJnB эЕ 1IЗIJa €Iэп Suэlllшшоэ aS IJem 1э SIluэп ,leJed шпIЗIпеu JЕSээ SI1эаI эпЬЕ1I rSIIH [уs]

- LLI э

ltt s I

s

о lE JB

d

a.l

1у'lt.rэп; sэшоэ ElIn

#.iHЖj',"J

:: : : : Ц"i1 g n s -,,, 3.,]' ],'# lT шпр,о'аlвlлэgll 1э sou ou8al oJd оt(Jвsаэ 'IчI1 -lntT8t шаIЕuош lсшэчIшоч Jad'sпштпuэl 9rаJоdшэ1

т

s€,sпшэJэllItuЕ

6€1ЕэпЬI-I

'g alado

o11ll^:

,,

шпllрd ропЬ:4lц\l:i:,::]

] 1]

: _ ,

-

:,,.

у,lиlрu r rа igЕqэЕ l,_(э :,,.i:::"_ulиlэuхlsuт !5ццlq:r ,, s __

,d S|i:,_.эл .|:-,. SЕdнЕоэЕ rc Kdt аиЬопй !ц4цэе ,- ,: , ,uro |ц4цЕ(Iэв ,! _il..i.: 9; :SхнЕсэЕ yz--.yT ,S]C ,.,..::,,: ,д аlашud |э alapqпs :Sa:: шарsт luqв u, ,d lr_{.r,-,, i 1 !5цllgqэв 91 ,S]C э::,:-.:_.,., аlаэrl sou sllaи Ь :udцr: ,S ,шо :dHC suацls :)j::: aлlalald шиllsоd :udр] -:: ,,.рlпЬрlиЬ:54цЕqэr : :э:, :.

:

'l

UРSаЭ o,(,v5 |4

:Sudаоэ z ,u

;.rt,.c,.:--

sиllll!^"?_::,-:--

1аqtssаз !з4

!5ццlqэв



!5ц4Еqэе зg !4цlqэв 9g ,4 оluвl9с SIIP Е€шпэ :r j. аu осSпlлэJЕJоqЕIэ _г.S * IlP IS шаrвuэqIl шr:,^, uI 1IS Plnb ln 9;lSэ S,_:." *IпапSuоэ шпluЕ] UI ,_! _ SI1п1IпJэS 9.о3пт SnC.-:_: IS r,'-lвsэз'оп1 IJ:u:: эlЕlIIIqоu 9lЕuЕтоJI Е .: ] ,ISIJэпЬ аJээеJ Souj s,_ :_: аJIJэlэJd SolISod ,J; : _ uI IluэЗJЕ яIэп IJпЕ -;:..:

'.rеsаз 'lsэ BpuBJjI\ , ._т::

хэJ Sпl?uЗIрuI ,.'lэSSЕ -j-_ (,Sэluэ8 rtэJэlээ ln ]L;::: rрuэ-lrпЬэJ бfsоIэцпu -;: шпIпЬэSqо 1э эJЕр SlC.,* ýсшэqJо ЕJlхэ fс[цпUЕi i i

,{k},

offerunt; pila pilis obuiant ас tela оmпium gепеrum utrimque,O uibrantur. Hinc inde mох corruunt uulnerati'' telis iпfrа uitalia receptis. Manat32 tellus сruоrе moriencium]3 ас suреr ipsa cadauera ferociter3o pugnatur. Concurrentibus]s itaque cateruis optulit36 casus Nennium et Androgeum3/ duces сum Cantuariis38 quibus рrееrапt aciei in qua Сеsаr erat inserere. Et cum ictus mixtim,g ех utraque parte multiplicarent, sors dedit Nennioao congressum in ipsum Cesarem faciendi. Irruens ergoa1 in illum toto conamine letatur se posse uel solum ictum tanto uiro iпfеrrе. Quem Cesar uta2 uideta3 impetum in se uelle facere, pretenso clipeo excepit et nudato gladio quantum uires

dederunt ipsum suреr cassidem et scutum quо еrаt ille protectus tanto44 conamine percussit ut gladius asinde extrahio' аба Cesare пеquаquаmаб posset. Irruentibus еrgо turmis coactus est Сеsаr azgladium Nennioa7 relinquere. Nennius itaque gladio imperatorisas insignitus a9in еоа9 pugnauit totoso certamine et quemcumque ео percuciebatsi letaliter uulnerabat.S2 Illi еrgо in huпс modum 53hostes prosternentis' obuiauit Labienus Romanorum tribunus et а Nennio peremptus est. Sicque dimicantibus Romanis et Britonibus'o mаgпа cedes ех utraque раrtе facta est plurime parte diei." Nocte superueniente castra petunt Romani telorum ictibus grauiter uulunerati'. et 57lаЬоrе diurno57 mirabiliter5s fatigati sumuntque59 mox consilium nocte eadem naues ingredi et ad Gallias redire.

acD; utriпqие ЕН; иtrипlqие R; оm. S. зt acDEH; zolпerarl RS. зz acDERS; МапаЬаt Н. зз cER; mоriепtium aDH; rпоriепtum S. з+ acEHRS; atrociter D. з0

35

D.

acDEHRi СопuепiепtiЬus (соrrесtеd from СопuепirепtiЬu.s) S. ЗЬ acEHRS; obtulit 37 acDEHR; Апdgrоgеиm S. 3s DERS (with et ciuibиs t|rbb Тriпоиапtиm added

from vulgate text in margin in D); caterиis ан; Сапtиаriis et сiиiьиs Тriпоuапtum с. ]9 асDЕНR; miхtиri S. а0 acDEHS; Nezzino R. а1 acDERS; оm. Н. +z acDEHR; om. S. 4] HRS; uidit acDE. аа acDERS; om. Н. 45...45 acHR; extrabi iпdе DES. 46...46 agDES (Пе4Иасqilаm in с); пеqиаquаrп а Cesare Н; а Cesare поп R. 47...47 acEHRS; Nеппiо gladiиm D. 48 acDERS; iпperatoris н. 49...49 aDERS; ео ci est iп quо Н. 50 acDEHS; tапtо R. sl acER; percutiebar DHS. sz acDEHS; zаlпеrаЬаg ft. 5].,.53 xft. iп bostes РrоРеrапti с; bostes prostranti DEHS. 5а сDERS; Brittonibиs аН. 55 асDEHRS (чrith сеdепtе tапdеm uictoria ВritопiЬиs in margin of D). sb acDEH; ulпеrаti RS. 57",57 acHR; diurпО labore DES. sB acEHRS; mirabilir D. 5s acEHR;

sиmрtиrпqце est DS.

50

1571 Abeuntibus itac;. .ricioria sed contigit s:=, bellicoso de uulпеrе Се Trinouantum delatuп-] >ei regias facientes- гrt Cesaris quem in coni:. illumll оЬ mеmоriагп : еrаt in ео Crocea \I,::, periculum poterat ец]с -,

[58] Cesare itaque rn С dominium Rоmапоru:]1 minus tеrrоri4 еrапг' ; _ Crebrescebatz quоquс : plenumlo ad fugam !. effecti cogitabant quэ_.:. callens12 timuitlr ап;-: apertisquelб thesau r: s donauit17 promissisq]*. iuuante 18а Britannia ,.

_

:

exheredatis2o restituticl :

_

facere. Sicque delinitc,s'

ý57 t сDERS; Brjrrorle, эi а aHR; UrЬеm сDES. : L -: аqиilопеm Е; аquilоп.rr;,,: S пероs с; filiHs Н. ' DЕЗ.S 11...11

14",14

acDERS. illiцs н. aHR;

lrлоrtеm ро|е,-;:

-

....

ý58 t acDERS; rеЬеl1.1rе i abicientes suprascript) D - .с; illis еrапt DS; i//i-, еr,-,,: =

HR.

s...s

сDES; cotidie

паиiЬus Вritопum

tt сDER; дudаtiоrеs

поluit сDES.



".;"..: -.-

DES. :

aHS

acDERS: -.-

j

с; apertis preceded bl, _,е-; s*. Вrittаппiа sиbiugata аН: -; -: DES. 19 acDEHS; rediTe::,- : DE. 22 сF.; mипifiсепtiе аГ':i:



1цаuо,tэиlх1,,.,:5цц,:,:о{|;rtr:;:,;rт!i{:'Yя:,:;:?{:riл.},.,1rЁЕ

оw\пlqпs pluuplxlg р 1оlэlи iэ ulu&шqиs 1оlэlи pluuplx.lg а ille оlv?шqпs pluupllltg 2 i{ Bt...Bt .н 11прlхр :а пирlор |5цqэв zr 'С[ ld1.1эsв-ldпs pas l.q рэрэээ-ld sцlаdр |э ,н аэоlаl:5цgqэе tl ,SIсэ 11и|оu sцladp раý :Suцae чr .S аппцдuоэ !ццlqэе sr :uне ,, ,(о ur ld1.1эsв.rdпs sирllzэ qrr,ъ.) SuHiIcIJE zl ,SHe sаюцрриV !uасэ ,, ,шо :Suасэ or 'SEo lдиuоlхlg sиqlирu ч utпuопug аJоJэq шпllаdооэ,ЕчlI/е) нв ,{н ,(в

iyle sпqtпрu

'циuollllg

iдэ

ь...ь

аtр\l1оэ aulvt :11е

ошvl аlрхlоэ :SЕсэ

в...в

рqаэSаtэ |э wqаэsаю lа :5EqB z 'STo апЬry lццэв 9 'l рп s1l/1 :SC 1uрп sцlt iэ ,l sltоцц:5ццqэв 1 'q (rdr-lэsв;dпs saluaolqp 1uрп tпpt !е 1upl"a аluр tцриЬ:Uн s ,l .lиluи,lllоlа :5цЕqэе z ,н ap||a7a.t :5цЕqэе l 89ý ч1I,1е) sалuvрttuло!:5ццЕэв с .SEG plalod апрриа

ххи lци|иJllаd st1loul

iэ аlарvпа plalod ъдаltоlа !ТНе tr",tr

,SEC ,шо !ццэв 71 ,н sи1п? !5цlqэв 11",11 ,u 61",61 !иЬ sпssпэlаd !5цЕqэв .а олqциdаs !5ццqэв о, .э sпqtl р pssa !уlе nssa :SuEc ь ,н sиtl,ll iэ sodau :Suасе B.SiIC saruala! !ццэв z'SlC ulalпd !ццэв 9,sшаlрuорпЬчiашаuорпЬч ,SЕоэ Luаq]п !uн" :а lцаlрuориЬэа |е tuаuрuориЬо or раJэlIв шаuоуиЬч :uно s

|цllgэв ьЕ ,(I ll|lQrlilt. :S,i!цзqэв 9, ,(с jo ut:;т_ -, -эЕ ss ,не sиqluo11llg :SEr

!tв

cs..,gs

_

,\lpqpпlll,. :(lj: -

,11 опЬ ш $а :э оа :Su] ., :5ццЕэе zt..zl ,Е чоli ?л!,::-)Е gу,..gч 'SaO ЭРUI lС1l'л::l,? ':. ,шо !ццgоэЕ ,|{,ш..:q.;-= rl ,а ulиluриоu!ц sиqlпi,1 :? !::-:,

ulИluРИОull! S,lt1l.]

,,".:

РЭРРе п|иlqо:SuнаэЕ 9. ,S ir:.:::,.".,q пуэоtlр !5ццlэв -, ( :5цlqэе zc ,SE lJтlэil,-- .-.: :

о

,lхlрlslf,luоэ:5ццqэЕ с,н uпluр|иlрl3zоэ i5цЕglае z,не sаuо1lуg:Suаоэ r lgý

Sачшо IqIS шаJошЕ шпluЕl uI SоIЕэIJIJЕd 1э ,.solIuIIaP апЬэIS 'эJээЕJ апэп шэlв1I3JЕ| zzэIэuээIJIuпш sпqIdIэuIJd Iz(шаuоIlп1I1sэJ оzsIlЕРэJЭЧхэ

'шэlв1_1эgl1 o1ndod бIIэJIрэJ sIJо1эIп вlе8пIqпs BIuuBlIJg EBt эluЕппI EunlJoJ Is suээIIIоd 'lтхэllЕ soa IqIs sпqIJоIЕш эпЬsтsstшоJd lllIпЕuоР SпqIJаuпш эJJаl SэJоIIIqоu эпЬlЕ SэJоIЕш SIJпЕSэч1 ,,эпЬsтl.1эdв slаJа1lIшшоэ oIndod }IIэоJаJ шпэ шпIIэq sdаэчв сIlIпшI1 zIsчэIIЕэ snIInI ponb ,luаJээJЕ slns sпqIuIJ Е шэJвsаэ JэlIрпЬ 1uеqЕ1I3оэ IIээJJа JnII8I IIsэJоIэЕрпч,шерuэпЬаsuт шпJоuЕшоu ше3п; рЕ оIшпuэId бSпqIпЕu шпuоlIJgб аJЕш шпlо1 sэIрIlоэ BIлEJB эпЬопЬ llЕqэЭSэJqэJЭ ,luЕJэdээsпs I1эеоэ 91а IlInuI шпIuIшор шпJопЬ пluе-lэ ,IJoJJэ1 sпulш ElE8InnIp ЕшЕJ (лnJoa шIuэ э3пд €,sэluЕрIшJоJ шпJоuешоu шпIultцор 'IшЕэ zJnlunllom lшэuоIIIэqэJ oslndde sЕIIIЕэ uI эпЬе1I эJ€sээ [вs] tI,аJэрЕпэ lЕJэlоd шптпэIJаd SIIJOцJ}I сISпSSпэJаd sTnbrl оэ zIxIл IIJеIuопЬ SJоиtr ваэоJэ оа uI lЕJэ шпlduэs IlpEI8 uашоN ,sэluЕэоIlоэ sIlеllqoJd шеl;ошэIл qо l,шппl ElxnIlI оIоJэIпdэs uI lвJэпuIlэJ ons оlпэs пssаJ8uоэ uI шэпЬ sIJЕsэЭ эпЬопЬ шптрв13 6'1вJэ sI8эJ sJalBJJ ропЬ оэ oJd lsэluаIэЕJ sЕI8эJ Iэ sЕIпЬэхэ r'ше}rоd sшэIвuоIlпЬв ЕlхпI luпJэIIэdэs шпlЕIэр шпluЕпоuIJI ,эluаIJош salp ,лх, EJJuI sIJвsаэ эJэчIпп ар оsоэIIIаq лэчJп чI шэпЬ эе от3эл3э оJIп оIuчэN ,'t.lBlsT.ll rэ эJэIор шIlЕls tt8rtuоэ pas ЕIJо1эIп

ар zJnluEInlEJ8 шэрrпЬ ISэuolIJB SIuЕшоu эпЬЕ1I Sпqlluпаqч [zs]

Sапеu шэрЕэ эl]оu -*: lýouJnIP э-lоQЕ[_; ]э "lunlad вJlSЕэ эlUаIu;:-: auвd эпЬе;tп хэ sаг;: . эпЬэIS ,1sэ sпldшэ:эj . 1IпЕIпчо ,slluэuJэlsо_ J i;: JЭlIIЕlаI IslЕqэIэп]Jаj .:

ьлоэ цIьt SпlIu8ISuт

._: -_

_

l}oluuaN шпIрЕIВ_- jES:^ 9}шЕпЬепЬэu э.lвsээ r_" }rоluЕl SпlээlоJd эIlI ]Ej;

SэJIп шпluЕпЬ oIPг-: .:: эS uI шпlэdшI !-flарIг. -__: Iэп assod эs JnlElaI ; *, : шаJвSээ mnsdl uI ,-_] :: эuЕd anbв;ln хэ л.Lц:]i..-^ IэIэЕ lчЕJэаJd snqtnb ,:i1,_,

SпSЕэ 9clIlnldo SInJa]E_, ::

ЕJапвреэ ESdI JэdпS

BIIE1In eJJuI SIIэ1

оrапЬшт-rlп шпJаuа:



:

deuinxit'a ut поп solum 25поп rebellare25 sed etiam Britonum26 iniuriam et ferocem audaciam27 se соhеrсеrе et uindicare secum promitterent.

[59] Paratis itaque omnibus qче ad tantum negociuml pertinebant biennio еmепsо nauibusque sexcentis2 utriusque ,commodi comparatis3 iterum Britanniamo adiit et реr Тhаmепs.-Ъ fl.ruium prorp.ri, uelis euectusб Urbem Trinouantum primo aggredi temptat., [Jеrчm Britoness premuniti ita alueum fluminis palis ferreis per totum аmпеm9 fixis constipauerunt ut nulla nauis10 illesa et sine periculo transmeare flumenll posset. [60] tJenientes еrgо Romani1 ad illam palorum caribdim infiguntur Palis, perforantur naues, aquis absorbentur; et in hчпс modum plures periclitantur. Cesar uidens stragem suorum indoluit' et dimisso itinere aluei quod ceperat ad tеrrаm diuertere classem imperat. Qui uix elapsi de periculo paucis submersis tеrrаm subeunt, nauibus egrediuntur, c_astra figunt.] Et ессе Cassibellaunusa haut segnis comparatiss copiis descendit in prelium datoque signo irruit in Roma.ro, bt eos .ceJere audacter cepit.6 Romani autem) qчаmquаm7 periculum passi, uiriliter Britonums рrimаm inuasionem sustinuerunt et eos а castris procul Pepulerunt;9 audaciam рrо murо habentes поп minimam ех hostibus Stragem fecerunt. At Britones1o suorum agminibus constipati, multo malorem пumеrчm аrmаtоrum1l quаm prius conflauerant12 ita utl] estimarentur tricies maiorem пumеrum hаЬеrе; augmentabantur preterеа omni hоrа superuenientibus turmis undique. Cesar autem uidens еОrum multitudinem аtquе uesanam rabiem non posse sustinere

receptui canens сегtf,п]: maius periculum sus:.: Gallias аurа flante ргturrimls ingressus, quа:т: euentus, tuto se colloc: exercitum misere dilac.: rеs terre ad se collocut;:

[61] Cassibellaunus .1*: exultans gaudio statu:: tanto euentu sacrificic,,:erant in exercitu ut . --: nouantum сum uхоri:; adepta uictoria dies ;_, absquea mоrа adueni.,. suppetebat litauerunt. \ .xl. milia8 uaccarum е: ferarum cuiusque;: ge:l; uolatilia que пumеrо ; diis" рrо mоrе реrасt.) huiusmodi sacrificiis з:. quod reliquum's fuit j_. inclitosl7 iuuenes p.l.;:: Hireglas19 nomine, ai:e:

'

Qui'o cestibus21 t+



acDEH; сопuiпхit R; сопiипхit S.

25...25

FiS; rebellare aDEH; iрsиm [added in

margin] debellare с.26 сDERS; Вrittопиm аН. zz cR; aиdatiam aDEHS.

ý59 t ER; пеgоtiиm acDHS. z R; cescentis а; 60О с; .dc. DEHS. з...з acDEHS; соmmоdiИs paratis R. а сDERS; Вrittаппiаm аН. s сDRS; Таmепsеm аЕ; ТЬаmепsе Н. ь асDЕНP.; еиесtfi S. 7 сDER; temPtaиit а; tеmрtапr HS. в сDERS; Brittones аН. 9 aEHR; апlрпеm cDS. 10 acDERS; оm. Н. t1 acDHRS; оm. Е. паиеs аН. z сDERS; сопdоlиit аН. З acDEHR; fиgiuпt S. а aD; CassibelaHnus сЕ; КаssiЬеlаuпus Н; Cassibellannus k; Cassibellanl.zs S. 5 сDERS; Paratis аН.6",ь acDEHS; аиdасtеr cepit cedere R.7 acDEHR; Postqиam S. в gDERS; Вrittопиm аН. s а; рrорulеruпt с (omitting рrосиl); риlеruпt DEHS (altered from Риlиеrипt in S); Рulsеrипt R. ro сDERS; лВrlrrопеs аН. rt acHR; оm. DES. t2 acHR;

ý60

' сDERS;

ЬаЬепtеs DES. 1э

асDЕНk;

иt iam S.

сопtе:l

-

Е, :

:.

acDHRS; dirimit

deleted after quапtосi:;: .:

osteпdit terga Brittan|l:s - _ vulgate text, ý62) Н l .z..z;,. ,:,. апtеа sibi с; ipse апtе,l DE> of D).

ý61 t aD; Cassibelaultlls -: Nипlеrus аutеm R. б cDH:.> В acDEHS; om. R. 9 aR: .

сDES.

_-_-

acDERS; solei Н before fеrсиlЬ in Е; f'еrс:,,.,.-., 12

Н. lz acDEHS; mHltos Fi Hirelglas DES (altered :t _-:-:(corrected frоm ce/es ttb:r: :.

>

52

SuнасlэЕ

Tz

,l аиЬ:5ццqэе

с9 ,(S

sиqцsарэ шо-l;

"l q7.rl so131al{11 :(q sаl?лц ol рэ:эtlе) gaq sц3lалц раrэа-1.1оэ)

2е w131alaH lцэ br ,х ,!tруэха |э uахаха !SHaCB ,, .\ sоциul !5цgqэв ,, .н sаluрluрl|Иха :5цЕqэе чt 'о lциирБы :5ццзэв ы ,i lциlиэlаl :Е ul sцпэlаt aJoJaq ,а шаull.саd:5цgqэЕ ,н 7alos :Suасэв zt .Sаоэ рэrulоd.lэрuп sцп]а:5цqэе у1 сt ,tIJo :uge п ,\ апЬшиэsиlпэ:5цlqэе ol .SHIC .э. iэ ggу !uе ь .u .tцо !5цЕqэв ,

,н sиsuаqалduоэ :5цlqэе l,! хlsирqэорq !е цsрэорq:Suнсэ 9 -\ ulаlпр sп,.аulиN :5цgqэе Е ,нЕ aazs l5цЕqэ , ,Sнэв sluоllрl|иха :uас t .х sиuаlоиЬ :517асэв z sиuuчllаqlssрэ i11 sиuичllаqхSsрх '.аэ sпuпоlаqБsрэ :ое l [9ý ,S sиuрпаqрsрэ



,(с

Jo

.ST0 palup asdt 2э xqls palup uT8_reru u pauPo чlIл) Sl(7 раuорд :э puaPo :uнв oz аsФ |уlе palup ,!q!S :д br..,bl !{ 1цllи1 :5цЕgэв Br ,Sц лuаирр :н (zяý .lxat эlв3lп,r эч1 шоJJ uotlelonb :ев,1л'!л!и!э опаg aQ .чеэп1) а3п1 црuаlsо ралIJэр (sluupllxlg sцtsапЬ р!лаI, :plaod iluрэ 1п ,Iuаиар !1gэе 21 ,S uI sпtэоluvиЬ JэlJе рэlэIар |g sHt1o1uoпb iаllЕэе ,, 'S sаирN lцllЕqэе 91 'l 1l'цluхр :Suнсэв }I

!ццэе zr ,SEC ,шо :x}j:. шоJJ рэJаlIв) SH]o ::.1:^j,1,: :Suасэ , ,з шаиЬl..ос ;,*,::_ :Suасэ s ,S sиur||ааi,,|,^.

!о" о ,5 luиl?пl :xцf/--'r: ,не sauol1llg:SxfC]

!5цЕqэв

9...6

{---] ::.

, ,i--

,Sнfо ::,

tцпsdt

-_

,],: .

asualupqJ !ае ulasuallj:,

,SHlCE

ul рэррв]

:

iц:.,|||,7|,

:н]с:

э-

^"

pladsold

oPuEuЗIPuI шЕIрuпэЕJI рЕ aS шаэIпuI Sэluэрuаluоэ IzSпqIlSээ o.Inb ,SпlэIр SпuIIэпа Sodэu SIэпр lаЗо.lрuу oJan JэlIв 'эuтшоu бISЕIЗаJIн sI8эJ sоdэu 1ЕJэ sonb Jalul ,,!t-rвlтэ_rэхэ EJlsaIEd sэuэппI lIsо1IIэuI tt8тluоэ ЕэJэluI ,luпJэsIпрuI 9Isaluеllnxэ slpnl IаIр lInJ sIшппЫIэJ ропЬ IiSIIпэJаJ шпJэuэЗ шпJоSJэпIр сrIlэuпJJэd апЬ1е SIIэIJIJэЕS IрошSпIпч uI zIlaIoSSE IJэIJ ln SIInda SInPISaJ aS 1uпJээаJаJ SllэЕ.lаd а-lош олd ,,sTTp эпЬЕ1I sпqIuIшЕqI-I ,lInJ эIтэIJJIр IрчэчэJdшоэ oJalлnu эпЬ EIIIIEIon шпJэuэ8 цIпJоSJэпIр ЕаJэlэJd (шпJЕIээIIоэ SIJэuэ8 о,эпЬsпrпэ шпJЕJэJ LunIJlSэnIIS зIIIш ,ххх, 1э шпIпо ЕIIIш бшпluээ 1э шпJЕээЕп sЕIIIш ,Ix, uI 1Sa lSпSuэча;dшоэ SnIIIl 9I1SпЕэоIоч ýSnJaцJnN ,1uпJэпЕ1II 1вqэrэddпs

эпЬIпэ lnoJd sаluэIэЕJ ЕuIIлЕqII EsJanIp 'luэssтuэпре ЕJош оэпЬsqв Sэuшо эпЬшпз ,1uаJэ3е шпээS ,SIuоIэЕ]Iпхэ Sэlр ЕIJо1эIп вrdэрв олd шэрIqI zsnull€nb slns sIJЕэ 1э sIlIIJ 1а sпqIJохп цIпэ Iлпluвпоu -IJI шаqJп рв luаJIuапuоэ оuI(лJэ1 оlпlIlsuоэ ln пlIэJэхэ uI luEJa Inb sэuruо эпЬЕ1I lIпцоtr\I ,э-rэldштрЕ snllJ шпJоIэIJIJэЕs пluэпэ oluвl 'r.rqri.rrrodTumo sl1p Elon rrnrвis oTpnB8 suвllпхэ oJd эIrЬlЕ аJэпIоs оu3вш suвqdшпrлt sluЕшоu эр орuпээs IлэlпЕ lsпuпеIlэqIssЕэ [lg] ,1IэаJ эJIчэп шпlпэоIIоэ эS рЕ эJJэ1 SэJ -аэоJd 1э IIээJэJ эlэIпЬ щпроtIJрв B3uo1 шпIЕJээеIIр аJэsтIл цIпIIэJаха ,оэоI 1IпЕэоIIоэ эS o1nl 'sпluэпа Iqn '1Еlа uашоu OzEauPo IIII IJJnI шаq SоIqпр лardo-1d lЕJэпвJвdэJd бIIqIS ЕэluебI шЕпЬ 'sпssэ-r8u} BlшIJJn]

snllI эdо;d rчI l1,1Iuэnap 9IsпIэоluвпЬ B-lэdso.1d эluвIJ EJnE sвIIрэ ,luэJэuIlsпs шпIпэIJэd sпIеш рЕ 1э -lnrTpa-l8ul snulloJd gIэпЬsэпЕN эu tт3эоэ эJIрэJ €Jls€э рЕ sons о,!lтruэлтр uэшвuаэ suаuЕэ тпtdээа-l

эJэuIlSпS aSSod uou ,* SuэрIп шэlпе JЕSаэ ,;-: -эlаJd JпlчsqвluашF:.: : : сrlП ElI zIlUВJЭПЕ{JЦt]: : оlIпш 'tlвdtlsuo] S..C *, .

SпqIlSоч хэ шЕLцIuI-J _.

Iпэоrd

SIJ1S€э

е Soэ

-:

Ja1IIIJIn'TssBd шпIг._,.j: : аJэрээ9 Sоэ 1э SOUE,"L ],,; sIIdоэ sSIlEJEdmo] s: *:: . '-rпluптрэ-т8э snqInETj,_l

rsdвlэ xTn Tný ,lЕJэi;: эJаuI1I OSSIЩIP 1э -]::.-_-:,-

sэ-lпld шпрош эuпu *, :; Jnlun8IJuI шIрqIJЕr,*-,_

эJрэшsuЕJl оIпэIJаd :_,

бIUэuшЕ шпlо1 -rэd s:]__;

-IJ1I

шпJэп ,,tеldш;:

sIIэп suэdsoJd цIпт:.:.-: iSIlЕJеdшоэ Iроtлшо] :ruеqэuruэd ltцпIэо.qаu -

,luэJаllIшоrd шпэаs ; шЕIJпIuI 9ztunuolIJg,-LE

._

prouocauerunt. Quorum alter Euelinus Androgei nepos Hireglas22 nepotem gladio arrepto2] interfecit. Perturbata igitur curia rumоr ad Cassibellaunum2a regem peruenit et de leticia qua prius fluctuabat in mеrоrеm conuersus est. Aduocatoque Androgeo precepit25 ut nepos Suus 26Euelinus sibi" ad iusticiam protinus2z рrеsепtаrеtur et sententiam2s quаm рrосеrеs 29dictarent subiret.29 Cumque animum regis ira commotum dubitasset]O Androgeus, respondit seseЗ' suаm curiam hаЬеrе et in illa dеfiпiriЗz debere 33calumpniam suorum.]3 Si igitur]a mоrеm antiquitus statutum intemeratum custodire3s uellet, didб statuto РrеStО еrаt ut in curia sua iuuenem legibus соhеrсеrеt37 et de presenti calumpnia satisfaceret. Rex indignans recessit iratus, Androgeo gladium et mоrtеm comminatus. Nec distulit quin mох terras et possessiones eius fеrrо et flammis3s uastaret. Androgeus еrgо iram regis Sustinere поп ualens реr internuncios39 cepit regemao соmреllаrеа1 et eius iracundiam mitigare. Sed счm furоrеm eius a2nullatenus posset42 rеfrепаrе, diuersis cogitacionibusa] angebaturaa qualiter regi ualeret resistere. Itaque omni alia spe decidens auxilium Cesaris ехреtеrе decreuit litterasque illi a5in hапс direxit sententiam:4' 'Gaioaб Cesari Androgeus dux Trinouantum post optatama/ mortem optandam salutem. Penitet mеаs aduersuma9 te egisse dum rеgеm mеum ad roRomanos expellendorso sldg terra nostra51 uiribus meis S2adiutus sum.52 Si enim 53mе Ьеllо" subtraxissem, Cassibellaunussa Rоmапоrum uictor non extitisset. Cui post triumphum tanta irrepsit superbia ut mе per quem triumphauit а finibus meis ехtеrmiпаrе55 presumat. Numina celorum testor mе поп promeruisse iram illius, nisi dicar рrоmеrеri quia 23regis

diffugio nepotem mеuг: iniuste iratus exoptaI j j liqueat, causam rеi а\.] libamina diis patriis oi:, suпtбО sollempnia,u' itlue ceteros inierunt duo" :, Cumque meus triumph: qче еum percutere. А: extractum ensem teneb: nepos regis suреr m-]. cum regi notum esseT. ] ad ulciscendum nepLrie: Cui dum67 contrad::,:_: possessiones fеrrо et . j auxilium peto quаt:г.-: Britannia69 pociaris.-' L, abest prodicio.7] Еа -: inimicicias75 amici fian:. [62] Hiis1 Cesar inspe;: uerbis solummodo] _\:. dirigerentur5 obsides : Androgeus бSсеuаm :._.. quis suis. Transiens i:;,; ingrediens uenit iпг. _

.

Cassibellaunus э Urb 1

с:::

zz R; Hirelglas aDES (altered to Hirglas in D); Hirglas с; Hirelglam Н.23...23 aHR (arepto in R); пероtеm regis arrepto gladio сDES (arepto in ES). z+ aDR; Cassibelaи-

ПИm сЕ; Kassibellaunum Н; СаssiЬеllапum S. zЭ acHR; оm. DES. 26,..26 acHR. ei DES. zz aHR; оm. сDES. zB aDHRS; sепtепсiаm сЕ.29...29 acHR i рrоtiпиs dictarent subiret precepit DES. ЗО acHR; dиbitaret DES. З1 acDERS; оm. Н. Зz aDEHS; deffiПiri gft. 33",33 acDHRS; sиоrиm саlumрпiаm Е.3+ acDEHS; ergo R. Эs acEHRS; cиstodiri D. ЗЬ acDHRS; de Е. Зz acDEHR; сЬоhеrсеrеt S. ЗВ acDERS; igпе Н. зs сDERS; iпtеrпипtiоs аН. +о acEHRS; оm. D. +r acDERS; соmреllеrе н. 42",42 acHR:' posset пиllаtепus DES. +з ER; cogitationibиs acDHS. ++ acDEHS; аugеЬаtur R. 45",45 aHR; iп Ьапс sепtепtiаэп direxit ц direxit iп Ьапс sепtепtiаm DES (sепtепсiаm in Е). +6 aDEHS; Gaio lulio с; Goyo R. 47 acDHS (corrected from oPtantam in Н); Preo|tatam Е; aptatam R. +s асН; mе Cesar DES; re underpointed (with mе suprascript) R. +s aHR; aduersus сDES. 50...5О сDERS; expelleпdos RЪmапоs aH.51",5l acDERS; dextera mеа et Н. sz acDERS; аdiииi Н.53...53 сDERS; mе а bello а; bello mе Н. s+ D; СаssiЬеllаипиs rех а; СаssiЬеlаипиs сЕ; КаssiЬеlаuпиs Н; СаssiЬеllаппus R; СаssiЬеllапиs S. 55 acDHR; etermiпare ES. 54

R, сuriе sие аН: :,-:-.-.,. аН; discTetioni D. ;9 aDE Н _-. bt acDHRS; sоlеmрпl.z Е 56..,56

64",6,+

acDEHR, et Iцs:-; ;-,: sиЬ- ý. ьо, :- ,I

suprascript

sue R. bz acDERS; счrt;

|--

acERS; potiaris Di сопditiопе aHS. /а acDEIt:.

Е.

z0

,.

ý62 t сDERS; His аН. : .-:пiаm аН. s acDEHSl cii7i;-:-,

D; Сепаm filium Н. - ,l .

Cassib e llauпus Kas si Ь е i,' -i,,,:,. lаuпиs Тriпоuапtum с. ., Ll I

ýs ,S sпuч|аqlssрэ iд sиuuчllаqхssрэ ia sпuпорqlssрэ !с ,э ulиluриоu!ц sиuир| о, -аqБsрэ апрБqо iyle alaptsqo шиluриоultl шаqlп |11sпuпоllаЕssауf sиuирпаqБsрэ :Suac ь...ь ,Iо sиstпоldшп:5ццэв в ,нэ чиlи[:Suасв t,H ши?л{ шvuаз lq шриаэS lцииs ши!l{:SuЕэ 11lи!л!l шрuаэS |е g...g ,а мщаZulр :SнЕоэЕ ý ,нв luрlu :ццЕqэе с ,STo ,шо iцllэе z ,нЕ sig :Suаоэ l Z9ý

-upllxlg

:uасэ

:Sulсэ ,

cz

,S ъци|оs

,не ,н tиluаиои:5цlqэе tz ,SHE аuоIlтрuоэ sтllхэхut1lll :SuIоэ sz ,Sнэв olltpold :uас ,ц ,шо :5цЕqэе rz ,нс stlptlod !5цlэв о, ,Е zz

lдрluuрлrg !уlе vmual;z,lg !5цqэ

ьs,нI

аи3z

!5цqэе вs,н

zииэ

!5цЕаэе о,хаиs

шапрр11 ulпаlц аuиэ iзЕqэ шапрр11 апs аllпэ lаиаul !нв яs..,sч ,S _qиs tdl:эsB_ldns ,{q циэр1 jэ rиqиээиs :uнтое n, ,S аиЬрл рlsпх р !цgЕqэе оr...99 ,н рэраэа-rd ,!,!, !5цlqэе ,u sори| sоиlиut !5цlqэв ,а oшdulalos !5ццgэе 99 .о...9 ,, ,х luиs opuaZr апЬ :уl чрuа3а:51qэв ,Sэ 1дрхуlц:uнаов ,(Iluохlаюslр ille оs...оs бs ,тэ т1toul:Sugoe ,SEC аиs аuиэ апррt1|11е апs аuпэ 2д zs ,r...r,

lulриllsрэ:SЕаэ

вЕ

Sr'-

!11 sпuиоlаqlssрх :а? Ji:,_.?::" опаq р aza !5цlqэ .. ,; ,i :,, soupluoy sopualladxa :(х] -r раrulоd;эрuп а7 :S]o ^|,:э^ : шоJJ раlэа_tлоэ) SHorT _ 9aq tuo!1ualuas эцг0 i,| |i:..-а3пр:5цlqэв t, ,SHC]: ,,,,. ,н :5цlq:: аlаllаdшоэ ,11 аuЩ i5цlqэе ,. S ::--:, :5ццlэе 96 ,ц o3.za :qНf -]: jSHaCB .с ,н ,шо :ýr;l -^:

luаlрlэlр sпut]old

za

!ццэв

sz...sz

,Sf

сz...гz

,__

:xHrT с ,ш] -_:

-ичаqlssрэ :uое ,; ,

Енв шпlчэпре SIJЕSээ 1п PaS ,1BJBd бшпluЕпочIJI шэqJп оISпuпвIIэqISSЕэ эJэрISqоб еэJаluI ,шпuJэqоJоG эпЬsп sSnSInoJduI lIuэп SuаIрэJЗuI шЕJJэ1 1э nlJod ,тdпrпц ш lIпэIIddе -lеsэз anbElI SuэISчЕJI ,STnS SInb -uldo.1d хэ sэuэппI sэIIqоu ,ххх, 1э шппs ,шпIIIJ шЕпээýч sпэ8оJрuч Iэ 1ISIш вJош ээN ,lэJэрээuI SпIJпээS SпчIпЬ SaPISqo 9Jп1чэJаЗIJIр SэI81 lSIu lаJIрЕ }шЕIuuЕlIJв SпlеlIпчт rэЗо;рuу сорошuJпIоS SIчJэп аu SInS SпqIJЕIIIшеJ Е lldеэ zхош шпIIISuоэ SIlэаdSuI JЕSаэ ,sIIH [Z9] (luЕIJ IэIшЕ ýISЕIэIэIшIuI .,luерэээЕ шпчdшпIJ1 рЕ ruв8п; lsod 1а lsod ln sэIвlJош tzJпluэпош сlэuоIэIрuоэ шIuэ ЕЕ z.,olэIpoJd rsage SIuшо ЕIпЬ SIJэпЕIISэч IчэIч шэlпЕ Jоч ,.э([ Ol,SIJBIэod 69ЕIuuЕlIJg эш Jэd nl 'sntntTtsэJ аэш IlиIu8Ip а1 iэd inuTrenb оlэd шпIIIхпЕ anl SIlвlSаIЕш эlЕlIuэJэS Е эрuf] ,эJеlSЕп s9IuЗI 1э oJJaJ SauoISSэSSod 1э Sвэш SЕJJэl пlIэJэхэ шпэ 1Iчэп 'шаssтхlрЕJluоэ ,rшпр Iпэ ,JnlaJal)ald оlэтlddпs отрlэIшоч oJd ln шппs шэlоdэu шпрuаэsIэIп ре 99ans аIJпэ шэJэрЕJ1 шпэш99 шпJэпd ln lldэээ.Id 'lэssа шпlоu тЗэ-l шпэ ponb 99,1IпэЕIq;s Iuош эпЬsпssоJuоэ шэuоJэпш Jэdns sт3э; sоdэu 1IрIэээ вэJэluI ,1эJээоu IqIS эu эJэduэ SuэIоп '1вgэuэl шэSuэ шпlэЕJlхэ Bnb шпuЕш Jэd шпIэоs tтdээ пlэI olвlln аш lV ,эJэlпэ_lэd шпэ апЬ -lIпЕuIlSэJ }9EJT ElSnIuI}9 JэlIЕ 1Sa SпSuаээпS 'tassЕqdmnIJl Sпэш эпЬшпз ,I1эпр цIпJоIIе оldшэхэ tuEJlSaIEd IJlSou Sэlоdаu cronP luпJэIuI SоJэlаэ Jalul 'suаuоdшоэ zgsonlnm sорп|zч sJlSou SпlчэппI ,r'вtudшаIIоS 091чпs

Ерuэ3Е эпЬо9

sпшаJвJqаIээ шпр sпqIпЬ uI ,aJJэJJo sTT-rted sTIp вuIшеqII ,эlJапрЕ IэJ шЕsпЕэ 'tвэпЬт1 lвldохэ SnlBJI alSnIuI

tqdшптлt 6ýшЕIэIIаI qо sou 1ЕJэ3I1uоэ эпl sýIuоIээJэSIр SпI1SэJIuЕш 1п ропЬ ,aJeudmЕP

шэпЬ .r|эl-rош шпрuЕэIрпI 9sаJэрзJ1 ans эIJпэ99 шпаш шэlоdэu оr3щ;тр

Яffiк'.

,

j, S] ,|

,у1 tuu131al:!-.,

:

,:,

:

ШПJОIаЭ ЕUIШП\-'1Е-*]

)

вIпЬ IJэJашоJd Jв].г

шэпЬ Jэd эш 1п rIс_;:-: uоu JоlэIп шпJоuЕ -U _ ,; шIuэ IS zs,mns Sп]п:г: SоuЕшоuоs рЕ шпаuj -*:: -nIeS шЕрuЕ]dо Lцэ]_.-,; IJЕSээ stоIвэ, сliшЕ:--*:_ аJэlэdха SIJЕSээ Lц:.:-,,,_: .

z}lэSsod SпuаlЕIIпц-- s:,: 1э IrэJЕIIаdшоэ -,LL;::_ : sI8aJ шЕJI о3_та sпэil]_] -la SEJJa1 хош uI:.: _" -ЕI3 oa8o.1puy ,sг.:r-, IluаSэJd эр 1э _сlэJэ_.j] olnlEls 9fэIр (1эIIэп :,;_,: ,cJnlI8I lS сi,шпJопS ;:, шЕIJпэ шЕпS ..эSэS :.:. ЕJI SI8эJ шпшIцЕ а:.:;-uэluэS lэ JпlэJЕ]uэ(;:J sоdэч ln ,.ltdэээ.ld с]] uI lЕqвпlэпIJ SnIJd Bnb :,: JomnJ ЕIJпэ Jп1IзI в]Ес_:_ _

_

zzsEI8aJIH sоdэu

Iэсqt-l_]

"ц*,

cognouit, exercitum сопgrеgаt;1' ei ire obuiam festinat. Ut igitur uallem рrоре Doroberniam'2 intrauit, aspexit in eadem Rоmапоrum castra et tentoria fixa: ductu etenim13 Androgei illuc conuenerant. Nec mоrа aduenientes Britonesla statuerunt se per cateruas, cum Romanis pugnaturi. Androgeus autem счm .ч. milibus armatorum in рrоре sito15 пеmоrе delituit 16ut auxilium Cesari fеrrеt.16 Ut еrgо hinc inde'7 conuenerunt, tela iaciunt et inuicem uчlпеrапturlls et dimissis telis iam cominus19 certamen ensibus2o аgеrе meditantur, cum Androgeus nemоrе21 egrediens счm suis Cassibellauni22 aciem а tergo inuadit. Unde Britones2] attoniti stacionem24 suam dimittere et aciem dirimere coacti sunt. Fugam itaque2s ualidam simul arripientes26 montem petunt in 1осо prope situm, rupibus et coriletis obsitum, cuius summitatem nacti аЬ

hostibus se tuentur et iaculis ас lapidibus tапquаm de munitione27 celsa in tеrrаm proiectis28 а se longius propellunt.29 Cesar itaque montem obsedit et Britones3o undique circumuallauit,3l obstruens uias et aditus пе quis eorum euadat,32 memor dedecoris fugarum preteritarum. О admirabile genus33 Вritопцш,]а qui$ ipsum cui totus mundus nequiuit resistere bis fugere coegerunt; dеuiсtiЗЬ quoque et fugati resistunt, parati mortem рrо patria et libertate subire. Emenso igitur3/ die primo ас secundo, cum поп hаЬеrепt quid comederent obsessi, cum fame captionem3s Cesaris formidantes et iram eius abhorrentes, misit nuncios39 Cassibellaunus*o Androgeo оrапs ut sese41 сum Iulio pacificaret ne dignitas gentis sue, quarum stirpe ortus erat,42 ipso deleto deleretur. Mandauit etiam supplicans se nonduma3 promeruisse ut mortem suam optaret, licet inquietudinem sibi intulisset. 44At Androgeusaa nunciisas respondens ait: 'Dii celi et terre, orat'+6 mе пuпс herus meus cui prius

ti acHR; соп8rе8аt et DES.

t2 acHR; DоrоЬеrпum DES. tЭ acERS; епim DH. сDERS; Brittoпes аН. 15 acDHS; sitиE; ciro R. 16...16 acEHRS; оm. D. tz acHR; er iпdе DES. 18 acDEH i ulпеrапtzr RS. tЯ aHRS; соmmiпus cDE. zo aHR; om. сDES (with епsiЬus suprascript before а8еrе in D). zl aHR; de пепlоrе сDES. zz aDH; l+

Cassibelauпi сЕ; Cassibellanni R; Cassibellaпl (corrected from СаssiЬеllапum) S. сDERS; Brittoпes аН.2Ц DER; stationem acHS.25 acDEHR; illam S. zb DERS; accipieпtes аН; aripieпtes с. zz acHS; muпiсiопе DE; mиtасiопе R. zB сDES; рrоiсiепtibus аНR. 29 сDERS; ехреllипr аН. ЗО сDERS; Brittones аН. ]1 acDEHS; сirсиmиаluerit R. Э2 aсDEHRS (corrected frоm еиаdаdаtiп S). ЗЗ ..OHRS (over ап erasure in S); ergo Е. З+ сDERS; Вrlrrопиm аН. 35 acEHRS; quod D. 36 acDHRS; diuicti Е. Зz aDEHS; itaqиe ci еrgо R. ЗВ acDHР.S1' сарсiопеm Е. ]9 сDERS | пипtiоs аН. +О aD; Cassibelauпus сЕ; Kassibellaunus Н; Cassibellannus R; Cassibellaпzs S. а1 acHR; se DES. а2 acDEHS; eat R. а] асНP.; поп DES. 44...44 аН, Апdrоgеиs аиtеm сDES; Sed ап Апdgrслsеzs R. а5 сDERS; пuпtiis аН. аб acDEHR; оrапt S. zЗ

56

Fйiфii b*_ _,-*J

despectui еrаm et+- qu; mеа9 desiderat rех possessionibus meis .е Non est ualde timeno ferus est ut 1ео et irr Ь е

per

_:

illum iniuriose tгxctf,Il imperator55 ас tocius',

Insipienciass obducitu r. contumeliis infestat. \:

commilitonum qui рr: Quiescat еrgо 61rех ues: extitisse реr quos tо:з exacerbasset, pacifica:

-

Satis uindicata est :_* mеаm63 et auxilium su::

[63] Нес1 dicens fesil:, sic allocutus est еuпl: r пum,а сum ad dedrci,_ : amplius баЬ ео exige:. Romane dignitati? \-:. : igitur ei propicius' el :. Cumque ad hес uеrэ, surda аurе illum': р:е:с

ait: 'Нос solum

а7

acDERS; om.

ITl;

Н.'.

aL,E::

R); per mе Cesari DES.

':

:.

СаssiЬеllаппus R; C,7_,_.j,-.,._, 52 асDЕНР.;sеи S.5-' aDH:. сDES. 55 acDERS: iпрс,.;: _ -

sB

':

cER; Iпsiрiепtiа aDiiS acHR (аmmоdо iп i,,

61",61 63",63

ý63

l

acHR; mеаm mlsL1,:_ acDEHS; Hjc R.

,

: :-_ :Е.

а aDR; СаssiЬеlаипцm

acDHS.

Ь..Ь

acHR;

_.

e.T/'-Qc-.:

iпperatori Н. Я acDERS: cDES.

:-

: _:

_:

:

ls ,Sаоэ uрsаэ utип1l :uне tt...tt ,не ,tuо :5цgqэ ot ,н sицtdоld:5цЕgэв , .11 1lolvladul :5цЕqэе в ,SHCE рцuаlцар !uЕэ z ,Sac оа qp sаsuаэ ala8txa iццэе s...s .Sноэв шаuоцlрар :uа ,S lдиuрпаqБsрэ i11 шиuиаllаqlssрх |аэ шиuичаqБsрэ juqe о s sнqluа3:ццв с...с ,Е suаullsаl:5цЕqэе z ,Е JlH :5цlqэв , 99ý ,Sao sша

sиqхuа? !э

,у1 пlo1duz |5цЕqэе ю ,STO ulрlрlоэuаslul ulpaul !ццэе ,r...r, ,SIоэ au&tput aza !цце zs...zs ,STc пlsou ха1 opoulp :(u uI орошtuч) tнэв ts...rs ,SEo ,Sлсэ .SHCE !ццэе tиllэирqо Iцхuа !uнв ацuал{tsu1 iuЕэ 99 bs рп ,SE6I rа sиw&иl эz |ццэе ,нов sиll,оl:Suаэ 9s,H.lo1pladzz !5цgсэв .SаоэвЕ zE...zs ss аuаl sdаэuz,сd:ццв tE...ts ,ST рlапру3оэ |э 1аюц3оэ эlд:uнсе cg ,S иаs !ццЕqэе 79 '(s uI sпl.sиха шоJJ раrээ-r-rоэ) SцнтOэЕ rs ,S sиuчлаqБsрэ :ц sиuuчlаqхssрэ iy1 sиuпоl|аqБsрх !а sиuпарqlssрэ 2э sпuоllаqlssрэ !с[в

ul tlvssаз) uнэв

ct...bt

,{ эuпu tlvэlttэрd

on

'.э

.SEo 1..рsаэ аш пd :(д .н .шо l5цЕqэв 29

tlvэtttэа4 :SHEqB Bt

оSSIшчпS 1n IчIшэш эssтЗэdэd эш шпIоS эон, :1IE '.tвsэз 'IqI1 (1эSSIJэ1аJd IIшпJэlI IJЕSэ)lт Sпэ8оJрuч SnlEu8IPuI о,шпIII aJnB EPJnS

IsЕпЬ рэs lэssIрuоdsэJ IIчэIu Jеsээ Iэ8оJрuч ЕqJэп эач ре эпЬшпз .,Bns ЕJэdо шпрuпээs Iэ sеppal uоu 1э suэшэIэ 1а бsnlэIdoJd та _lnlt8T o1sa s'IJоlзJэdшI 15э JоIu8Iр lвIэuэшэIэ SnlJIn EIInN iIlвlIu8Iр аuЕшоu IЕ3I1ээп 1э Ins шэuоIlээIqпs цI8пЬ 9sаsuээ эJа8Iхэ оэ чв, sптldшв

pInb ,I1sчпdшоэ шпрuаррэJ шпlпqIJl 1а ýIлэuоIэIрэр рЕ шпэ о'шпч -пешэчISSЕэ uI'.lвsэз (э1 I1SЕэIрuIп SI1ЕS'эээЕ,:шпэ 15э Sп1пэоIIЕ эIS сsпqIuа8 snla, эпЬsrхэldшЕ шаJвsээ рЕ lluan zsnuIlsal suээIр ,ээн [ý9] tч.,1эJо|dшт хэlddпs шпIIIхпЕ 1э с9шЕэш шЕIрJоэIJэSIшс9 uIпэ lIInluI шЕпЬ вIJпIuI lsa ЕlЕэIрuIп sTlES IчэIш ,оIзш o.1d шпlЕш suэррэJ uоu 'т-rвsэз цJпэ оqЕэIJIэЕj '1эssЕQJээвха (о3э 1а ,lsэ BleJlBd вIJоIэIп elol sonb -rэd аssI1llхэ zsЭш эu8lрuт., 1ээII slцв апЬsqе шаJоlэIп эs эJэшпsэJd ,rорошЕ Jэlsэп хэJt9 о3-rэ lвэsэтп} ,lunpunJ шппs шаutп8uвs 1э as ons ээпр o-Td IпЬ шпuоlIIIш[uоэ шпIuшо ошшI 'Ет-lоlэtп 1sэ sIэпр snlun шIuа uoN ,lеlsэJul sIIIэшпluоэ о9lа SIIJnIuT rеrldшпIJl SпqIпЬ sаuоtIIIшшоэ IпЬ 69JпlIэпрчо ssеIэuэIdISuJ lý,SnlE8nJ 1э 1Sэlý SпlэIпэр Slч '-lоlэтп SIqJо 9sSпIэо1 эе ,r-тоlе.rэdшт SпuЕцIоu 1ээIIэрIп 'rI, SnluЕl шэпЬ -rэd lэJеlэЕJl эSоIJпIuI шппI зц 1вJэпQэр uэшЕl IJэJэгI ,sпdэ1 ln SпрIшI1 ошэч uI 1а oal ln lsa SпJэJ ээЕd uт tnb sпрчэ8тlтр Iэп оrsdээuтлd эr;эlо, sпрuэшIl эрIвп lsэ uoN ,ýtlЕJе1I3оэ эJерэJэчха sчээпр оIтчJIu o;d .rпээ slam sпqIuоIssэssоd SIШШВIJ 1а OJJэJ rsSIlSпхэ тпЬ оrsпuпЕIIачISSЕэ хэJ lЕJэрISар .оэru -rэd as IJвsээ6} stэuIJвэIJIэЕd ilЕJэIssээЕI sIIJпIur шапЬ lfla uJеJэ тпlээdsэр

'\ --:.:-^ ра5 :5gqэ uuаlир sиа3,элl"-.,r, as iцgэв w ,S sиuv|faa:s,:!ов оо ,нв sоlluпz :5ц16l: ,! хlэlиlр :5ццqэе 9: п :, SцHCr. ,рi .,:: uI эJпsЕJа ue :a,ro)

-рпLuиэtхэ:5цЕqэв -uаlэtоld:Sасэ

g7

,!

.1

JJl

,_

!_-:,:l:

:SuEc gz ,S шрll! iццзг-:: ,5 (tаиuчl|аqхssрэ ц]о.]j :._], :нов zz ,SЕсэ эlоlцэi, э:,fо., jt::": ,tuo iццв с. Sаоэ lцllэв zt ,([ ,ruо :SuF-]:: ,но uпuа :SхЕэЕ ., S: ra

_

SnIJd Iпэ SпэцJ SпJэU ]_: gfSIIэuпu rtsпэЗоJрuY _:шЕпS шэlJош 1n эSSi:.j:,,JnlэJalap оlэIар osd: __,_: 1эJвэIJIэЕd oTln1

шпэ

_:

-uпu 1ISIш'sэluэ::оu:: эшЕJ шпэ 'lssэsqo ]-*:_; ошIJd эIр zcJnll8t osu; -* 'luпlslsэ.l TrB8n; 1э ;:. ] 1тптпЬэч Sпрчпш Sn]C,_ , ,шпJЕlIJэlэJd шп;r:о SnlIPB ]э SЕIп SuэпJ]Sс шаluош эпЬвlт JЕSаэ ,, вSIаэ lzэuоIlIuпш эр ll:: qЕ I1эЕч tUэlеlIшшпS t:,, оэоI uI lчпlэd IUэluоLi_ .I1эЕоэ эJэшIJIр шаIfЕ -: эРuп 'lIрвпuI о3.1аl Е ,;: -эu Sпэ8оJрuV шпr ,_:_ шЕI SIIa1 SISSIшIP 1э t :j]": zrэPuI эчч о3.rэ lil _

EIO1IS

эdо-rd uI цJпJо]Е,;L_]

SIuешоu шпэ 'SЕп;эlr: ээN ,luеJэuэпuоэ эпII: ,

шпJоuешоu шэрЕэ u: JnlIЗI 1п ,lЕuIlSэJ шЕ ,

_

Cassibellaunol2 Britanniam1] Romano imperiola subdere laborarem; ессе, quod pepigi hаЬеrе potes. Quid ultra tibi debeo? Nolit celi terreque rесtоr 15ut dоmiпum mеum et auunculum lбse tali iusticie16 offerentem paciar17 aut captum uinculis15 teneri aut dira morte interimi. Non est facile Cassibellaunumls 19interfici me uiuente,'9 cui auxilium in tanta necessitate denegare поп possum, nisi peticionem mеаm 2Орrо ео benigne2o susceperis.' Нас ergo21 oratione22 mitigatus Сеsаr concessit Androgeo23 quod petebat. Datis itaque obsidibus et tributo de Britannis2a quoque25 аппо trta26 milia liЬrаrum argenti erarto27 2sRomano assignato2s concordes facti" Cesar et Cassibellaunus]O dextras31 sibi inuicem dederunt et oscula pacifica; sicque contione,2 separata quisque 3]in sua сum gaudio]3 rеmеаruпt.34 Сеsаr autem35 tota hуеmе]6 in Britannia37 remansit; uere redeunte in Galliam3s transfretauit. Inde Romam cum omni exercitu suo se contulit sicut in hystoria39 legitur Rоmапоrum. Postea сum Cassibellaunusao .vii. annis superuixisset,al mortuus est et ino2 Eboracoa] sepultus.

Cui successit' Tenuancius2 dux Cornubie: паm Androgeus frater eius Rоmаm сum Сеsаrе profectus fuerat. Qui dyademate3 insignitusa rеgпum сum diligencia' quoad uixit tractauit. Post illum Kimbelinusб [6а]

filius suus, miles strenuus,, suscepit imperium; quem Cesar Augustus

Rome nutrierat, armis, поrum9 uenerat ut,

,

сuIТ:

Hiis11 diebus паtus es: sicud ewangelica1] паrrэ:

[65] Huic Kimbelino' n; сum rexisset feliciter .j sceptrum regni Gъ,ide:. denegaret, missus esi С Britanniam9 ut itеrum : milicie1o Claudii Leliu. Claudius nitebatur,': L

porcestriam ciuitateп-l

s _

[66] Quam cum 'obsec:. аfrлl;: Gwideriuss cum ехеrс.: mаiоrеm partem ехеr;.: -

ut uel sic fame]

Sed inter8 Ьеllапdum Н consilio proiectis11 аrпl.i in bello et quasi ех ips.s insequendum Rоmапо..

lz aDR; СаssiЬеlаuпо сЕ; КаssiЬеllаипо Н; СаssiЬеllаппо S. rЗ сDERS; Вrittаппiаm ta acDERS:' iпреriо Н. 15...15 acDEHR, dоmiпиm 7пеиm et аиипсиlиm S.

аН.

aHR; tali iиsticie se cDE; om. S. tz aER; patiar cDH; оm. S. lB aD; СаssiЬеlаuпum сЕ; КаssiЬеllаипиm Н; СаssiЬеllапиm РtS. 19...19 acDES; mе иiиепtе interfici Н; iпtеrfiсеrе mе иiuепtе R. 2О...2О acHRS; рrо ео digne D; Ьепigпе pro ео Е. 21 сDERS; igitur аН.22 acDHRS; оrасiопе Е. 2] acDEHR; ,4nlgrogeo S. z+ сDERS; Brittannis аН. 25 aEHS; qиосиmqие с; qиоqио D; quеqие R. zb aRS; 3 с; .iii. D (with .ХХХ. in margin) and Е; .iiii. Н. zz aDEHS errario cR (corrected from erragrio in R). 28",28 acDERS; assцzato Rоmапо Н.29 acDERS; facti suпt Н.3О а: СаssiЬеlаuпus с; Cassibell' DES; КаssiЬеllаипиs Н; СаssiЬеllаппus R. ]1 acEHRS; dextras (with -qие 16",lб

suprascript) D. Зz acDH; сопсiопе Е; contitioпe R; сопtепtiопе S.

iп sиа аН.

]3...]3

сDERS;

сиrп

aDER; rеmеаt corrected frоm rеmапеаt с, rеmеаиit HS. Зs acDEHR; itaque S. ЭЬ DR; уеrпе с; hiеmе aEHS. 37 сDERS; Вrittаппiа аН. ЗВ aHR; Gallias сDES. Зs acDRS; bistoria ЕН. 4О а; Cassibelaunиs с; Cassibeli' DES; КаssiЬеllаипиs Н; СаssiЬеllаппиs R. +r сDERS; иixisset аН. а2 acDHRS; оm. Е.

gaudio

З+

а] acDERS; ЕЬиrасо Н.

ý64 1acDEHS; concessit R. z сERS; Тепuапtiиs aDH. З DRS; diаdепэаtе аЕН; dyamete с. + acDEHS; iпsiпgпitиs R. s cER; diligentia aDHS. Ь acDRS; КimЬеlliпиs Е; КеmЬеliпиs Н. z aDERS; strепиissimиs с: strеппuus Н. 58

8 acEHRS; е' suрrаsсriг:

acDERS ; daret Н. ,l са а,Н; еuиапgеliса DE. 1о

:.:

.L,:: - :-_

ý65

t acEHRS; Kymbelt,: I

аН.

l

DEHS.

+ aDEHS; Aиtg.z-:,.асР.; Gиiderjo DEH:

exercitu

-

in S. 9 cDERSl :-

acDEHS; Lеlииs R. .: ::tampered with in S?;. i' ct Е: 11

ý66 t...t acHR; Claudi;,s _: ] aHR; om. сDES. ' ER. .:

Brittoпurrl аН. l..т aHR: ;:_,,," D. lo...lo cR. priпceps tl||.'-.-..:

abiectis сDES. 12 сDERS: : -; иеl iпtеrfесtотиm R. 1+ cDEa.S

бs ,не sauoпilg :Suаоэ tт ,ц шплоlэаllаluх ри tлилоlэuпlар :не шплоюаllа;иz l5Еqэ ст ,нЕ рэхuuр1lт,tg :Suаоэ zr ,SтOэ slpalqp luHB rr ,SE sd.аэuud а!э!|!1ц iq sdаэutлd аццtlд iy7e аццltll sdаэuud iЕэ oT...or ,([ орuрпаq :5ццЕэе 6,q пlul zz !5ццЕэв в ,5161 аиЬutпsdt:uнв t..t ,не шиuоllltg :Su1оэ s ,SHIC sиuархиэ !цэв n ,Sнсэе luоцlрар !uа о ,Sаоэ ,шо |цце , ,SaC ]аssБпрха '.э 1asslxиllsqo !ццв z ,SEC psslpasqo sиlрир|э !ццэе 1..,1 99ý ,не lаршuрllхtg:SхЕсэ st ,не lпц3у:Suасэ о, ,(tS uI чlIпА. ра:эdшеr lэ ur ulЯ_lв- ,l) Sнэ tиryqаш |aaqe ,, ,5 аlаdо:ццlqэе а ,\ sии|а7 !5цgqэв ,, ,SHCE аllцlzu jua, о, ,н spxuupllttg |е Lupxuupllxlg :SuIсэ u ,S uI иуэпха JalJe рэlulоd_rэрuп шиuоlltg :ццЕqэе s ,S оuuарlиg :нас оLtарlиэ !цэв 7 ,цв :Suасэ s,н э!ч:5цlqэв ,,а sиlзаltиlч iэ sппзtпу:Sнасв t ,SHIO 2е sпшlарtис :u t,н,!,!, :5цlqэв z,q оuцаqzzrfу :5ццIJе т 99ý amupllLJtg

прlиэ



прlаg

,н рllоlslq:5цЕqэв tr ,Ео

uэца?uопиа |11е аэ

-ца3uаиа isu, ,, ,S шаqапlаg :uнасэе zI ,нЕ slg :Sхаоэ tt ,н 1эlрр !5цЕqэе о, ,не шрхllэхulр 1аиlоuршоа :Sхлоэ ь..ь ,с u| sllц,lр эJоJэq lduэsе-ldпs ra 15ццтэв в

sиulпаqшlх !5цqэе ; SH iц1e аlршаршр :Suo .

,а ,шо

:5ццс[эЕ

;, ,н:

,:,

:Sao J|эqlssрэ :э sиtl,:!,., : ..: _ ,нЕ рluuр11ltg :Sx]C: _. ,SH 11ираlцы :э 1l,эi+!,:...:" ztzzэ !5цЕ([э сс сс ,ý iir, :_:.:_ апЬ- чlI/е) sрцхар :SxH - ]: |э sпuпорqрsрэ !е ^. ,р _:",, ,(u ч otl8pua шоJJ рэ:_,;__ ,,_ :,, чlуе) q,!t!, !э Е 15це _] ,-_ ,з oa?ol8i,,. -

]

:Suтсэ

у7

,

'! оа old auZtua? :о ,:..,,:, аluаиlи azzz i5lqэв л i !ое вr ,S ,цIо :Hor 'S

1

..:-|:

UlИ|ИЭUИИР 1а Liri:.1:,..

lдрхuuрllхlв

lЕJэпоN ,шпqdшпIJl sIIII эр sualllmoJd шпlIэ 'souвtltou шпрuапЬэsчI рв tlsэuollJg suЕlJочхэ 'tвqвu8nd sons ЕJluоэ sIsdI хэ Isвnb 1э ошэq uI €IшпJоlэuпJэр ЕшJЕ zIЕэIuuеlIJfl lIdЕэ SIudoJd SIшJE rrSIlээIоJd оrlтsuоэ sdээu1.1dоl SnlEJaJd оruец бшпрuзIIэq sJalul рэS SnSn оlпSJэп оIэIэIIIIл ,lт3эоэ эJэ8пJ sэпеu рЕ шпIрпЕIэ lшпsdr 1эz sпlIэJэхэ шэlJЕd шэJоIЕш sluвmou [uпэ oIIaJd эпЬоssIшшоэ 9шпuоlIJfl пlIэJэха шпэ ssпIJэрIпА.э SnIa SэпIэ Sо1эIIJJЕ iэшЕJ эIS Iэп ln lluэnJadns '1эла3оэ }IuоIэIрэр tэ ,sптрпЕIэ 1аSSIрэSqоI шпэ швпф [99] zlэSSISпIээ.ld о-lпцr SпIэ SElJod

,шЕlIS эJвш EJdnS шэlЕlIпIэ швIJlSээJоd

I

:Suэсэ :, j

SпlSпзпv JЕSээ ш;:.-: 9SпuIIэqшI)I шпII] ]S _ a ,SnlIuBISuI iэlЕшэрЕ,,: JэIзJJ sпэ8о-rрuy ш. *

19'1эSSlхтпJаdпS SIuu: -lnrr8a1 6€ЕlJоlSлч [_: _:,

эрuI ,1IпЕ1эJJSuЕJ1 -* uI 9€ашэ.(ч Еlо1 :,,,-]_

,ItIJIJэluт эlJош ЕJIр ::.: 9iаIэI1SпI IIEI aS9i ша-: ] IIээ 1IION iоэqэр JC._ iшэле;оqt1 эJэрqпs -

ziшэаIчlэfl uI Sп1SIJчэ SnSaI JэlSоu JolEnIES 15э SnlEu SпqаIр ,rSlIH шпJоа шпlпqlJl lэSSоd шпэ (ln lЕJэuэп бшпJоц -вшоu шЕIэIэIшЕб lцЕluЕl uI эIн ,lЕJапЕJоэар sSImJE (lЕJаulпu эшоu

оэ oJdoz шЕэцI [Uэut-.],.,:

luпJэпэтlddе ýIIлЕIuuЕlIJg uI о,о3_1э SэluэIuэп сI,Jпlвqэllu SпIрпеIэ .,эdо 1э оIIIsuоэ sпIпэ JпlЕqвэоп ошЕн IlsnIIa] IрпвIэ 0IэIэIIIш sdээuт-r4 ,rаJэррэJ шпlпqlJl 1а шЕэ lэJЕ8пIqпs (лпJэlI ln бшвIuuЕlIJg SпIрпЕIэ 1Sэ SnSSIm 'lэ.lвЗэuар рЕ sпlIэJэхэ цIпэ п]еuэS Е JоlеJэdшI SIu8lUоu шпlпqIJ] шпэ эIн ,оlluэЗощt-rd ,от-lаруеэ ruЗэ.r шпJldээS llsllulp sualJom ,'эtuuвlт-lg шпu8аJ sIuuв ,х, JэIIэIIэJ lэssIхэJ шпэ ýlэ }:sп8в.lrплу 1э ,sпIJэрIпеэ 'IIIIJ .о.,р luns Ilеu IоuIIаqшIN эIпн [99] }t,8IJоlS/ч 1EJJBu

€IеэIIэ8uвп^.э

рпэIS

оI,1ЕqЕр SI1EJ8 'э-tэuтlэр

эпЬsrпЬ B1EJBdэs

-.au

_

,_, ,

_

lqIS I€SвJ1хэр ^.Snu:.:--; ОUЕШОf,вz lzOIJEJa :: -:: -uBlIJg ар ornqlJl i; !-.: JЕSээ Sri.Е],_

1ISSээuоэ

-

uI шпIIIхпЕ Iпэ

л'а];;:,-

,

_

г-

'tц l*-*"",-*J

enim linguam15 Britannicam'6 quаm didicerat Rome inter obsides

Britonum.lz Deindels accessit paulatim iuxta rеgеm adituque inuento quod cogitarat19 expleuit et rеgеm nichil'o 2itale timentem2l muсrопе percussum suffocauit. Elapsus2' deinde аЬ" hostium cuneis2a sese inter suos recepit. Frаtеr25 autem regis26 Aruiragus2z ut illum реrеmрtum inuenit, deponens arma sua regiis se induit armis hiпс inde Britones2s 29ad perstandum2g ехhоrtапs tamquam3o esset Guiderius. Qui nescientes casum regis strаgеm non minimam]1 de hostibus usque ad naues persequendo еgеruпt. Cedentibus itaque Britonibus32 diuiduntur]3 Romani in duas partes: Claudius сum quadam parte suorum naues ingreditur; Наmо autem,3a quia naues ingredi non licuit, пеmоrum35 tutamina petit. Aruiragus igitur]6 existimans in comitatu37 Hamonis Claudium esse persequitur]s fugientes de 1осо ad" locum пес cessauit eos insequi usque ad litus maris. Ibi dum in portu nauium Наmо se de еquо misisset ut in aouna naueao mercatorum ascenderet et de instantea1 mortis periculo se eriperet, mох superuenit Aruiragus et stricto ensea2 еum interfecit nomenque dedit loco qui usque hodie Portus Hamonis appellatur.

huiuscemodirЗ paction: cesari fecit.

:,

[6S] Confestim Clauo. -

sponsaretur1 adduci Dr;.,

proximas Britannie rns -. hiеmеа redierunt lеgаt: ; copulata thоrо сеlеЬгз: *: Demecie7 et Loegrie. L-. cupiens suggessit С]а_:. eius Kaergloun - ,:i6! -;, ipsam traxisse поmе._ gепеrаuеrаt;l1 cui pos: _:, cessit. Hiisla itaque гj:: temporis Petrus15 хр,*,>: ewangelii's Romanis :п:.:

_

1

[67] Interea Claudius resociatis sociis1 oppugnat predictam ciuitatem que tunc Каеrреris) пuпс autem Porcestria dicitur. Nec mоrа menia diruit2 ciuibusque3 subactis insecutus4 est Aruiragum iam \Wintoniams ingressum. ОЬЪеdit ciuitatem diuersisqueб -r.hЙi, oppugnat.7 Аruirаgus uero se obsessum indignans copias suorum реr cateruas'disponit

apertisque9

1'populi amplior'' fie:.: mallet, respondit se s;,_ enim 1aadeo humапu:l debellare uellet. Ductis . Claudius sese filiam \ * rеgпо19 Britannie potes:: еrgо2О debellacionibus'

portis ad preliandum educit; sed interuenientibus

ех

utraque раrtе maioribus natu concordiam facere statuerunt ne strages10

ts acDEHS; liпgиа R. 1ь сDERS; Вrittаппiсаm аН. rz сDERS; Вrittопиm аН. 1В acDHRS; Dепiqие Е, 19 aHRS; cogitaиerar cDE. zo aEHRS; пil cD.21...21 acDEHS. timепtеm tale R. zz acDHRS; Elapsis Е. zз acDEHS; ad R. 2а aHR; cateruis gDES. Б acDHRS; Аrиigаrzs added before Frater in Е. 26 aсDEHRS (corrected frоm reglr in R). zz aHR; om. сDES. ZB сDERS; Brittones аН. 29...29 acDERS. om. Н. ЗО R; tапqнаrl, acDEHS. 31 acEHRS; modicam D. зz сDERS Brittonibus аН. зэ aHR; diиisi suпt cDES. за acDEHS; оm. R. 35 acDEHS; jz deleted before пеп7оrиm in R. ]6 acDEHS; ergo R. эz аDЕНP.; соmmitаtи cS.3s acHR; proseqиitur DES. зq acHR; iп DES. 4о",4о aR' паui ипа с; uпаm паиеm DEHS. +r acHR; instanti DES. а2 acDERS; gladio Н.

ý67 t aDERS; suis с; tиrmis Н. 2 acDERS; dirimit Н. з acDHRS; сiиiЬиs Е. а acDERS; insequtus Н. s acDHRS; WупrопiаmЕ, ь сDERS; diuersis аН. z aDEHS; оРРипgпаt cR. В acDERS; turrrla.s Н. s acDERS; apertis Н. lo aDEHS;srrage R. 60

-

_

ll,..ll DES, аmрliоr |,.?:,_. ьumапо deleted Ьеfоr. ls EHRS; sciciebat а: _i]j|:], 18 aDHRS; оm. Е. 19 ]" . ] zt aER; debellatioпibys -l :-_ hиiиsmоdi Е. z+ aHR : ,ic:j:;:: _

ý68 t асНP.; despoпs,1?,i||l-

DES; ацхiliиm Дrиtr,i::

:..-..

5 acDHRS; пиРсiаli Е, . .:_ 8",8 асН; post se сеlеЬrеlr; L.

>

of D); Кауrglои Е; Д-;.-;, gепеrаиit DES. 12 aDEHF.

tЗ aDERS; Demecie с: D:-.,,.. sanctus Petrus k. 16 cRS. еиапgеlii aDH; еииаrtgе,':: I

listam iп Еgiрtиm рrеdiс-;-: mаrgiп of S.

.

|9 ,S Jo uIЗJеш uI (1ха1 аlЕ3Iпл шоJJ) рэррв ryпsdlюs роиЬ шича3uрпа аиэlра]d шиlф31 ux uuplsl| -а3uриа шиэ,lрw аиЬцsпц '1uqoultlu1.1ar;B !5цllтсэ br ,Е lца?uоииа 211qe u7а3uапа

isuэ в, ,а шаuоlэрэlра,сd :5ццоэ zt ,нас иqэохluy lSuэ ,, ,i sицасI sиlэuрs :Sнаоэ si ,нв slg :SuЕоэ tt ,н (э.lпsв:э ue -rэ,rо) аllашаQ |э аlэашаq jsuaoB с, ,5 ur о3z;mrv шоJ! ,SI(I 1lиulaua7 рэ}ээJJоэ tuи?vлиlу |э ulп&рлии :uнаQв zl |э 1рlапuа3 :цgв il ,н о!рир|э z :5цЕqэЕ 0l...оl ,S иорпрх :а иоlfu{чу :(с Jo ul3;вш u u,tо1Z,ufuу чlIп&) uнсэв , ,ц assod шаf,qарэ:SЕс шаrqарэ as rоd !цэв g...g ,Sao ,а аэхlашао |уlе !цэ :Suнсэв s ,I цаlэdиu !5црlqэе ацашаg sаtэdпu , ,gqэ ашаl7 :5ццв ,SнIоэе !Е с ,н sиsи l3алиlу utичlхпр :STo 1tиtяпЬрч t iae z...z ,SIC lиlalpsuodsap :ццэе , з9ý Е

очххир sпsп t8рлпlу !э очlхир sl]рsаэ sпsи

.х :5ццqэв !а апьulпllп aпbutl,, :5ц'$, cz :":;i::':"'*",Гi,;,;,|,'t',\'#"|, ,S ,шо :ццlqэе ,t as оu3ы ulиэ |е ouZal as ulиэ:Sнтсэ ,т ,шо !5цllое oz br..bt Bt ,u ,а ,а pqalrs pqaoDs :SHEqB аиЬру lдаuоlэрt lsuнсв :е :SцHE n, zl ,, ,Sao оарр шаlоп]э lдиllрulиq !ду7Е tl...tt ,u ul oupLuoa эJоJэq рэiэIэр оuршиq :SHIoe cr ,CI tцаэрd :Sugae zi ,{ tоlрlц циdоd !11е цпdоd юцdшо lSEo rl.,,ll бI,1вqЕшIlul SIuвшоu sIIIIэЗuЕпд.а lIшэuоIlЕэIрэJd SuэIuэп glвIчэоIчluV эр SnIolSodB ýISnJlad SIJоdшэ1 эuпl Iчп (IлЕшоu SпIрпЕIэ 15э SпSJэпэJ SIlEJlEd эпЬЕ1I },SIIH ,IISSээ SпlЕэпр сIIэI1эшэ0 шпIпэЕuJэqп8 zIцIn8EJInJv lsod Iпэ,,l1влэпеrаuэ3 EIII uI sпIрпеIэ шэпЬ lunl€ ээпр оIоIэ е uэшоu эSSIхЕJl цIESdI uэшЕl ш€рIпЬ ,JшэJЕIIаddв - оIзIJIsаэоIрпЕIэ lsэ p}or - бпоI8Jэв;ц snIa аuIшоч эр 1э Jп1эJЕэIJIра SЕIIпIэ шэрIчI ln оIрпЕIэ lISSa38ns SuаIdпэ lsod шаJqэIаэs шарчпэ шпэоI хэJ эрul-I ,эuЗэо] 1э lэIээшас аSSэ 8эS

оIuIJчоэ uI шпIппIJ шпuIJqЕS ElxnI 9SEIldnu luпJвJqэIэJ оJочl ЕlвIпdоэ

o8B.lln-ly 1э эчIшоu EsslnuaD ElIlJ шпэ I1Е3эI IuпJаIрэJ }эшаIч 'IIEIldnu ЕSuашэ oJJod с,IIпISIпЬэв эuЕuJоЕ Il8tsэlod sBlnsuI эIuuеlIJg SemIxoJd 1э SэрЕэJо zsnsn r8e-rTn_ry oIIIxnEz ЕэJэluI ,rтdээа-ld тэпррв IJnlэJeSuodS о3в-ттплу 1п ш?пs шЕlЕu sчэllтш швшоu sпIрпЕIэ шIlsаJuоэ [вg] ,lIээJ IJЕSаэ

шэuоIlээIqпS 1а anbElI llnJsd }z,аJээSаIпЬрв SпqIuоIlэеd r.трошээSпIпч о3в.llп-lу пl€u sэJоIЕ[u luпJэsЕпs zzanbtлIJln IzsпqIuоIэЕIIэqэр о.о3-1э slllsodlsod,1эJээsоu3оэ шпlээIчпs эuЕшоu Ilвlsэlоd aTuuellJB бlоu8аJ шпэ эSсr 1п шпlчЕ1 'шп;пlвр оЗв-тrп_rу ш€пS шЕIIIJ эSэS SпIрпЕIэ lsэ snlJвd sпgтuошJэs IэоI pI рЕ slэпЬsп ,,_rnlt8T sIlэпс ,rаIIэп эJЕIIаqэр Sоэ 9lшэuоIlЕJ EJlXa 1п silвчэIэIS tIшэJопJэ шпчЕшпч оэрЕ}l шIuа апЬаu !t.tвэт;тэвd эllвш аJоuоч ,lоuЕtлоu onles as trpuodsal (1аIIЕш шпIIэq uЕ zlаulпээвd sпIрпЕIэ sпlIsIпЬэu ,IаJэIJ ,,-tol1dbur rlпdоd,,



а?аus:Sнf о: :Sцaoe z ,нЕ slslall!|1 ,а sиqшD |5ццqэr ,

:

,SaC lluplsul lцц:r

!ццэе

ьс

:

,SEq ltlltп[;э;

,l u| ulиlоlдаu эJоJа\] i._. :uне сс ,нз sпqlчгJ:::лг i jE о, ,н ,uIо :5цlq:: _

^:

,

-

чl.

fl8al шоJJ

,Sаоэ Slипlрэрэlээllо] :uнr -: ,,: :5цЕqэв tz...tz ,CI] /;;+ :(,;

,не

S.:.__ :

-

шиuо1lLlg :SH]C]

эu luпJэпli-S :_ ХЭ SПqI1UЭIUЭПJа1UI :;

оISэ8ЕJ1S

:

rIuodSIP 8SЕпJэlЕ] ;; j _*-

-InJv 7,rBu8nddo sI,_ *,]: smEluolul,4ý шеJ ш:.::_ ЕIUэш ЕJош ЭЭt\- 'J:,:.: - шэlвlIпIэ шЕlэтра;; SIuошЕн SnlJod

:т.

эID ] -, :

z}эSuэ оlэIJlS 1э sпБт: ,: _ IrЭlUЕlSUI ЭР 1Э 1ЭJЭРUii:

эр aS ошен шпIпЕu :._1IпвSSээ эаu шпэоi _ :: SIuошЕн lcnl€]Itllo] *, ýсLлпJошэu

(1IпэII u,]

*

SэпЕu шпJопS эlJгj _*: €сJпluпрIпIр zсSпqIu,,-:._

SanEu anbsn Sг,.,_: рв Inb,SnIJa:,-. SэluаIэSаu

szsэuоllJg эрuI эuIч !, -,"_ шпtdтuэлэd шпIII iг, t JaluI эSэS }zSIэuпэ ш:,:_t аuоJэпш IzшэluэLц11 ;-:: оluэпuI эпЬпrтрв ша:;_ _

SарISqо

JаluI эшох

_

_:

[69] Post discessum

Claudii а Britannial Аruirаgus in superbiam elatus despexit Rоmапе potestati subiacere. Missus est igitur2 Uespasianus3 а senatu ino Britanniams ut Аruirаgum беt gentemu rеЬеllеm compesceret et tributum restitueret. Cum autem nauigaret et in Rutupi' Роrtu аррliсаrе uellet, Aruiragus de aduentu illius'premunitus9 а роrtu eum10 prohibuit; retraxit igitur se Uespasianus11 а12 portu i1lo13 retortisque uelis in Totonesio litorela se contulit et exiens in tеrrаm ciuitatemls Kaerpenhuelgoit,'6 que nunc Exonia uосаtчr, adiit. Cumquel7 eam .vii. diebus obsedisset, superuenit Aruiragus сum exercitu forti; congressusque сum Romanis, totum diem consumpserunt аmЬо exercitus lacessentes18 inuicem uulneribusquel9 utrimque'o lacerati. Superueniente

noctis crepusculo quieuerunt; mапе autem facto mediante Genuissa rеgiпа 21concordes effecti sunt21 Uespasianus22 et Aruiragus. Hyeme23 uеrо emensa nauigauit Uespasianus2a in Galliam25 et inde Romam rediit. Rexit26 deinde Aruiragus rеgпum Britannie2/ сum расе et tranquillitate2s usque in senectutem uergens dilexitque29 senatum et gentem Romanam рrорtеr uхоrеm suam quam diligebati Que de Romanis, sicut]O predictum est, originem duxerat.]1 Ut igitur dies uite sue expleuit, mortuus est et sepultus Claudiocestrie in templo quod in hопоrеm claudii dicauerat. [70] Successit Aruirago filius suus Marius,

uir mire prudencie'

et

sapientie.2 Regnante itaque' illo quidama rех Pictorum 5nomine Rodrics de Scithiaб adueniens сum mаgпа classe applicuit in Albaniamz cepitque

congressus сum illo" ln: in signum triumphi ' ::

\Westmaria;'2

in quо t::пum diem testatur. Реr. cum ео uепеrаt раrtег]l sia15 пuпсчраtur. Еrаi ; culta. Cumque uхоrеs :, uxores sibi petentes rl НуЬеrпiаm2О duхеruп: ; mаgпаm22 multitudine:. luerunt. At Маrius сuг] cepit сum Romanis о:_, patris incitatus iustic::: sectabatur.

[71] Cumque сursuпi -.: gubernaculum dimisit. Н rum edocfus in amicic:;,: 5aduersari eis in nullo' :

_-

[72] Interiml natus cs]: : est. Hic post mоrtеm г: prudencie7 atque асtus ] ad quos fama l:bonr:::

prouinciams uastare. Collecto igitur Marius exercitu obuiam ei uenit et t сDERS; Brittannia аН. z acDEHR;

еr8о S. З сDHS [Jaspasianиs аЕ; [Jespesiaпиs R. а acHR; ad DES. s сDERS; Вrittаппiаm аН. ь...ь acHR; оm. DES. z DERS; RИtИЬi асН. s асН; illorиm DES; eiиs R. s сDERS; рrеmопitи.s аН. lo acHR; eos DES. 11 acDHRS; Uaspasianиs Е. tz acHRS; /е DE. 13 aHR; sио сDES. r+ DER; littore acHS. 15 acEHRS; om. D. 16 acDR; КаеrрепЬuеlgdit ES; Каеrрепhеlgоit Н. 1Z асDЕНk; Сum S. 18 с; lacescentes aHR (altered to lasescentes in Н); lacisceпtes DES. rs aDEH; rlиlпеriЬus с; rоlпеriЬusqие R; zolneribzs S. 2О acDR; иtriпqие ES; om. Н. 21",21 aHR; сопсоrdеs facti sипt сЕS; facti sипt сопсоrdеs D. 22 acDHRS; Uaspasianus Е. 23 сDER; Нiеrпе aHS. 2а acDHRS; (Jaspasianu.s Е. 25 acHR; Gallias ý69

DES.

zb

aHR; Rех сDES.

DES. zq acHR; dilexit DES.

27

ЗО

сDERS; Вrittаппiе аН.

zB

aHR; tranqиillitate

acR; sicud DEHS. Эt acHR; duxit DES.

rеуепs

ý70 t сEHRS; рrudепtiе aD. z acDHRS; sapieпcie Е. З acDEHS; паmqие R. а acDHRS; оm. Е. 5",5 aHR; Rodric поmiпе сDES. Ь aDHS; Scitia с; Cichia Е; Scicia R. z cR; АlЬапiа aDEHS. В aHR; iп рrоиiпсiаrп с; patriam DES (over ап erasure in Е). 62

9 acEHRS; ео

D.



acEH!.S

acDER (corrected frс,= 13 acDEHR; Rolrico S, - .. l6...lб acDEHS; deserta :с-.; : 19 acDEHS; repulsas х. :: ;] 12

mиltitцdiпеm tп с); m.i:;:*,.-:, Расе sиmfr-lа аН; iп sипl; :-;-. ý71 t acDERS; Koillo а acHR; оm. DES. 5 6 acDEHS; поlеЬаt R.

Н -: . ;;]_]

t acDERS; Iпtеrеа Н. : э Н.5 DER: .;;-:-;, В acDERS: .: Н. рrudепtiаm insequtus Н. 10...10 acDEHS: :, ý72

с; iпроsitиrп

:(u

ч

sоlпэаsuх шоJJ раlэа-1-1оэ)

:q1 апuарz;d:StТJ ,шо :5цЕqе

л



с9 ,\sxlplluoq sиlllt:5цgqэе ol",ot ,н sпmbasul ,н souo? 7а :Suасэе в '11 шvlluарплd SuасJв б

t.Н.шо :5цlqэ€

,шо !э 1//i

.u s.ra хrрsппрр о||иu ul ,э р1l1эllдр |11е tаrцtэzzzz

:Suace

с



9

'Sнэв аршаррlР:uас

,шо :5цц аэе z

s,H

lциlхýоdш iэ

,н pa]aruJ :5цЕqэв , 77ý

,\ ryqapu !5цЕqэв 9 :SEc ltрsпирр flа опиu ul |11эе E...s ,SEC ,шо !ццэв у i5цЕg с ,Sноэв o1luvlu1:uE z ,н опtох :5цgqэв 1 17ý

.нэ sрlэllszz !5цЕqв gz'н Dsslпsоduоэ:5цlqэе ,, ,э аэоd рlдиs ut iy4e рtаtцпs аэрd шпэ igaga yz...yz .не utрluuрllltg :SuЕоэ cz 'SEO ulplцxxput !(э ur шашрпllцпlц ,\ sачпdа"r i5цlgэе ., .rarle) uнэЕ zz 'SIO а7о !ццэе tz 'НЭ uцрхurаqхн :SuЕсв 97 ,lsplpu 7а :SнЕсэЕ 8t...Bt ,не sпqхuоllz.rg:5цЕсэ zr ,\рJuц рцаsар !5цgqэв 91",91 ,Sасэ рБаuарх !11в шsаuчlрх :i, El ,Е ,шо :5gЕqэв il ,S оэllроу :uна([эЕ cr ,S pъlpъllulsaд :g pъ.lplmlsaл :(е чI рl]рutрlдlsал шоJJ рэrэа:.lоэ) тЕсэЕ zr 'Н !Qdши111 !ли1!1 2е аиs ах,.оlэlп :Suтоэ п 'а шчl1 :SuнаэЕ ot ,о оа !5ццЕэв 5

uI aJnSBJэ uB -lэ,,rо) 51q

:а цqэlз iэ rtloq апЬшрu !5цlqэr ,

р?э!эS

,u

,Sfс J],T,::, "-: suaZal aloltlpпbull7 :x!j: !ццэв sz ,а sп:..!,:::,:.-: :5ццqэв zT ,а sэрlаээ j:., .

sр1||рэ

i5a аиЬutсlи !цqэв :. ,( j,:.; sаluаэsoр| :(н uI sаlчd]sэ::* ,11 lo\aquadlaay :5з _,::,.:,,

:uао tr ,SтOэ

о7l-ý

,нЕ

:uр;:

sllj,iil_|..:,-soa !ццэе оr :Suao z ,SEo ,шо :хн]. -alsadsap |ае sпuvtsrcsl, - : left) R. s cER; uoletzrj:,,.. ,_ 1l aDEHR; Дссеdаt

aEHR; dicebat cD; ducebat altered to dicebat in S. z5 acHR; ebrios DES. /6 acDERS; hospitium Н. 7z...77 acHR; om. DES. 7s acDEHS; portantes R. 79 асz+

DEHS; dimitteпtes ft. ВО",ВО acHR; Bz acHS; Uortig'DE;UortigriпиsR.

qиоd. иеrиm esser DES. Bl acDHR; mопасиm ЕS, ВЗ

cERS; potiatиr aDH.

В+

acDERS iпperioH.

t aHR i еrgо сDES. 2 aHR; iп tЬаlаmum cDE; iп tаlаmum S. З acDERS; iпреtum Н. а асЕНPtS;fесеrиz' tampered in D.5 acDEHR; corozamS. Ь acHS; [Jortig'DE; Uortigriпo R. z aHR; Uocatis igitur с; иocatisqиe DES. B...s acDES ; Luпdопiе ciuitatis Н; ciuitatis Lопdопlе R. s acHR; loqиi DES. to ERS; рrоditiопеm acDH. rl acHS; Uortig'DE; Uоrtigriпum R. 12 acDEF{Pt; Fиеruпt S. 1З R; оm. acDEHS. t+ acEHRS; РugПаrепt D. t5 сDERS; Вrittаппiаm аН. lb acD; Ниdiсiиs ERS; Gadicius Н. ý96

17

acDEHR; debuit S. lB сERS ; diligeпtia aDH. 86

:

S, - ::

DEL{S; |-аиепtiЬиs se

Fr.

t acDERS; .iii. Н, - э. Сапtiе aDHS. а сНВ.: j,,:_ Uortig' DES; Uorttq,:,;,,

ý98 8

aHR; esser сDES.

lo сDERS; пuпtiis аН.

DES. lz acHR; а/ DES 15 acDEH: Iпtuitosqп, i иоЬis с; иоЬis

о

_

.:_ ,

itttle,.._, _ _

acDERS i pre Н. JJ з. i;; - t et profectionis nostri DE ) - . 19

l8 ,STC t1,]sou stuоuэаlоld п ,Еэ sиulапэ,!р:Sнgсв ,u o3la :5цgбэв cz tz lццэе zz'.ez,S апЬtцрsпрэ 2уlе usпчз:uтсэ rc,H 1!р:5цlqэе о, ,11 ald !5цзqэе u, ,а sп5t3u7 !5цlqэв ,не :5цlqэ ,, ,Sao sаuаииl о slqои :э slqoп уп|иddz з1 iq sиllиluJ ia аиЬsоуиluJ illgqэе n, !uн" st. yr ,S (;sa sаuаииt

раrэlэр рэ,м.оIIоJ) ,aq ruрqаullаlдх |эе wqauttaa :SuH rr ,н ,/1, :Suасэе ст ,ST(I рч |аl7эе zT ,SEq алuаи аэрd шиэ as рр iэ аэрd utиэ алuаи as рр :uHB tt..tt ,не sll1uиu :Suаоэ о, ,S sпqlирu stu?pul iE s8uo1 р sиqшрu sш8рtл !цgqэв ь...ь ,SIоэ 7assa lцllе , ,н шиlрlluпu '.здЕс)е z ,н рхlриluvу :SuЕоэе s ,Е sпшl8цлор :Sao ,3цlоп l(э ur suodula1 эuиl эJо!еq sпula8tlloл) 1р-эе s ,S1cte 7и7 :uнэ t ,SHCв ацurэ !uаэ с ,S аqu!э ia аlпиэ :а аquсю :q аqъuЬ iэ а7чпЬ iцe z ,н ,t,!!, :SuаоэЕ r 86ý

,н uI ,la, уdtэu1 "а, rаqц цэцdх7'lпwqо87пиlр

-rarle :5ццIсэе sr ,SaC аца1 sиqцршlldо lццэе 9i...q1 ,u as sпqчuапо.{ :SHao -)р yT...yl ,u ,шо |5цlqэв ,, ,нсIJЕ охlрuхlдtаlu.? :SET zr ,S ryраээV ixHTCB lr ,нэе шаuоцрlашЬш:Suао ,1э Sиlэоl:Suное ,SHoe Iдицuа|ои lua, ,u (1rэI , ol ь ээвds чlljА) оlэz7 !5цlоэЕ z ,Е рlэuаDszzоэ i5црlсэе э ,SE пluашаqаи tиlpqa8uo ig пluашаqаи sпlsиZur mwqа8uа iдllэе s...E ,SHECJa аlрllф :ц о ,5зqэв !хн с ,SнаOэЕ pLuapplp ju z ,u sиuu8цlоп l1g .3ч7.rол !5цэе r 16ý

,н sиlэlрис

:Sхз

ý;::,::-1:._-

:5ццЕэе tr ,SHfCrE ,-* ,j l5цэе rr ,н(lэЕ цlэllг|-||, --

sхlрlхихэ ахuорuи7

:S]or

:

iаq,3llлол i5цэв а ,q :,,.:-:. шиlаdul:5цЕqэе с ,S :,.,,:;,.:-,:

,уlоuа{ш:5цlgзr -. 1; _, ,Slтциэрuоzа !ццq:т :1 -эЕ Bt ,\ sdlupLlod :qH: ,Sao sol]qa :uн]Е ._ ( _,:-

sпlsп8uр

suаuоduл

э3а.r в izJnlI8I Еssээuоэ сz.,sпшэJаssIр эlЕlIJпээs slэЕd uI (аJIрпЕ lээЕId Is 'елlsоu ЕJJэl эр zzsluоIlээJоJd 1э IJlsouzz sIJэuIlI tzшЕsпез ,rTlndde эпч SоlIрэ Sou 'эluЕш.lээ SпqIuоIЗэJ хэ lsa Eun эпЬ 'sпllэr еэтuохЕS 'эштssтltgоu шпJопl хэu, oz:lIpuodsa.l sпqluцJо бloJd 'ечоs_тэd sIlela SIJoIJnl€m 1э SIJoIIdmB SIJэ1ээ эJd lEJa ln sI(SпlSrзчэц Iпэ .iэlIэIрт lltlllnddв цJпJlsоu шпu8аJ uI эпч еsпЕэ эпЬ lnв lsэ ЕuJэlЕш 9Islqоп 'sаuэппt ost 'eT;lBd anb, :lIE soa 9lэnbsnllnlul }I,luЕqаuIша эJоэар 1э EJnlElS SIJэ1ээ э-ld rsdt 1э шЕN ,SоuЕшJаз sоrе;э-ld ,,sonp zIuI SоIпэо 1luan 'luns 11эпррЕ ln хоIлJ ,lIээJ IIаJIuэп эS рЕ ээЕd шпэII оISIIэчпu slsslm 'эssтuэпрЕ бsпqlпЕu sT8uolb uI эJпlеls эпЬэu3Еш эп8uII эlоu8I soJln slэsslпJ lшпlзIэuпu Luпэ Iпэ ,JпIIэIр 9ЕIJЕпluЕэ эuпu anb (alu -JэчоJос ssnuJэ8IlJon SlJodmar эuпl оэпЬlв.l1,JпluЕчээтр SпlSI8uац 1а SnSJoH Sээпр шпJопЬ !sпqтlтlrru SI1EIuJ€ ар аuэId сэIэuЕэ snqTl;ed uI 'sпtuтэтр sэпЕu sв8uo1 sеnb ,'эlпtэ tsэJl luпJэпэIlddе ЕаJэlчI [вь]

9I,JпlЕчЕ3lпптр

п,'sпgrlвштldо эл,lэlr, sIIII }IsпqIluапЕJ 'эsо, .lэdпs ошIхо;d ur sоэ эJЕl -uэпрЕ сlешЕJ шп;опЬ |stluеlsuоэ IцnJ1EJJ шпJопр zIоIэвuIшJэluт IпS SIJOIOP шпIпшпэ рЕ anbonb IllвчэрэээV ,SuэuIlSпS OItцэuоIэЕlэIпЬuI tu8эл бsnl}ol 1э шпэIрош uоu sIluэ8 эпs шпluэшIJlар ЕIэrшпluоэ еlSэJuI sшпIэuэIоп аJЕэIрuIп шпJопS шэlJош lшпJоlэId anblB 9ЕIluаIэS -Uоэ InS SпlЕэJ 1ээIIарIп ,'lпlвqаЗuе Jэluэшэчэп SII1SпЗчЕS }эIртllоf, SпчЕпр ,suэuоduI ons IlIdЕэ Iu8эJ .вшэре,{р ISпцJэ8I1JогI lV [tBJ

,;: ll1Еqэээр onb эJоUоL-а3ош1.1d ponb sla ];_;:._ uI lunJa8nJ Sоэ Sэluа,;: ) чI шэрuЕl эu tI,lua.:E:_tnb .,апЬluпJэпJ ,эssi]_ шэрlпЬтs SоlэId ,aSSj:._ sI8эJ 1а шЕIII glшэI_ri,.i l Tnb o1ndod ur lцпJаг._ :::

SпIээS шпluЕl Inb

,._:

SэJolIPoJd sэuшо ]IS::,

sпqIпIэ,апЬstlвэоtlu _ ] шпэ Ponb,lunjaj::::



-

шаluвlsчоэ uI -]u:._;:

(,1ЕSSээ uоu aJ:].: j Iu8эJ }sоIJэdшt lsa ;:': -_ шпэ SпшIэIJJэ1uI Uо,* :,: ртпЬtл, :I1эIdэJ эJо_::: :

ponb оsаssэ шпJэп_. s;-шпlЕJоuоч апЬшвt ,;; бl,SчэllтшIр вzsэluвlоi

Р3 ЭS 1Э

__:

}IПЕШIUЕ SI]:;]:

25loquendi cum расе25 facultate sic orsus est: 'Mos et consuetudo patrie nostre est, bone rех, ut, счm hаЬuпdапсiа26 uirorum zТiп rлzТ excreuerit, conueniant principes2s terre et tocius29 regni iuuentutem in annos .хч. aut ео amplius excretam]O соrаm se uепirе compellunt3l positaque sorte

pociores32 atque fortiores3Э in exteras regiones tamquamзa in35 exilio relegatos dirigunt ut patria ipsa а multitudine superflua uacuetur. Est enlm tеrrа nostra fecundior hоmiпum procreandorum]6 ubertate quam СеtеrОrum animalium, licet ipsa quoque ferarum37 habundancia]8 atque diuiciarum39 copia in suo gепеrе пеquаquаm fraudetur. Sic itaque а 4osorte prefataao deiecti istis in horis Mercurioa1 duce aduecti Patria

Sumus.' Audito igitur поmiпе Меrсurii interrogauit rex qua religione deum colerent. Cui Hengistus: 'Deos patrios, a2Saturnum, Iouem, Меrсuriцmа2 atque ceteros quоs соluеruпt patres nostri uепеrаmur аtquе colimus, maxime Mercurium quеm Wodenor lingua nostra aPPellamus. Huicaa maiores nostri quartamas feriam dicauerunt, quе usque in hodiernum diemo' lingua nostra поmепа7 \ff/'odnesdaios de nomine ipsius sortita est. Post huпс colimus deam a9inter ceteras Potentissimam,ag nomine F'ream. Cui etiam dicauerunt sextam5o feriam quam5' de nomine ipsius Friedai" uосаmus.'sЭ 'De religione uestra, quе Pociussa irreligio dici potest,' ait Uortigernus,55 'uеhеmепtеr doleo. De aduentu56 autem uestro non modicum letor si mоrаm nobiscum Placuerit uobis реr" spacium5s temporis agere. Siue enim Deus siue59 fortuna uos huс appulerit, сопgruо tempore neccessitatiбO nostre61

auxilium ferre potestis.62 Infestant enim nos quidam latrunculi, inimici6' nostri, undique: Quosбa 65uestra оре longius65 abigere а terra поstrа et in

aHR; си?п Расе lоquепdi cDES. zb cER; ЬаЬипdапrй aDHS. 27...27 aHR; оm. сDES. zB acDEHS; оmпеs priпcipes R. zY cER; totius aDHS. зо acDHRS; excreta Е. зt acDERS; соmреllапt Н. зz сERS; potiores aDH. ]з aDHRS; forciores сЕ. ]а R; tаПquаm acDEHS. Зs aHR; om. сDES. .ib acDEHS; рrосrеаtоrиm R. Зz acDEHS; feralb R. ]s сERS; hаЬuпdапtiа aDH. ЗР сERS; diиitiаrиm aDH. 4о..,4о acHR: prefata sorte DES. +t acDEHS; Меrсиriе R. 12...42 R (with Меrсиriиm corrected from Меrсиlriиrп); Меrсuriиm Iоuеm Sаtиrпиm akl; Iоиеm Sаturпиm Меrсuriиm gDES. а] сDEHRS (altered from lпrlоdеп iп Н); Wопdеп а. 4а acDHRS; Нипс Е. а5 асDERS; .iili. н. 46 acDERS; оm. Н. а/ al)EHR; оm. cS. as RS; Wodпesdei асН; Wodenesdai D; Wodnesday Е. 49...49 acDERS; ceteris potissimarп Н. 5С acDRS; .ul. Ен. 5l acDEHS; qиа R. sz Ri Fridai aDHS; Fridei с; Friday Е. sз aHR; арреllаmиs сDES. s+ сERS; potiиs aDH. ss асН; (Jortig' DES; L,lortigriпu.s R. 56 aсDEHRS (in margin in S). sz acDEHS; оm. R. sB acDERS; sраtiurп Н. ss сHRS; sеч aDE. ьо сDERS; пecessitatj аН. bl acDEHS; опr, R. bz aсDEHRS (corrected from potestatis in S). Ь3 acDEHS; оm. R. Ь+ acDEHS; zos deleted before quоs iп R. ЬЭ...Ьs acHR; 25",25

lопgiчs оре иеstrа DES.

speluncas tеrrе suе г;: posset, ехtеrmiпа.е, L-.. honorifice retinebo-' -: barbari et federe firm::,

et ad bellum strenue, legis sue. Nec mоrа .:ualde in fines Вritап:. terre uastaueruntl ca:.:] ехеrсitu suorum di:_:con8ressus mаgпаm j::: qЦlа COnSUeUerant .i1]; resistendo multos В:.:. _

confossos79 amiserun:

[99] Rex еrgо реr S:i..: atque2 Hengisto dc...

regione quibus se

: ..

aHengistus regio sсп]_];] uirtute ас probitxte s,_] accessit ad еum in tc,; _: si placet, mе 1:ad Ic : fidelitate: соmреri ;. . qui te perfecte diliga:: .

:

:

_

iustiores te,1o iп ] :,_ ,.. deponant et illos рг, :

strеппие zz

Н.

70

сDERS.

aHR; colligens ci

_:

c-.i]:_-:

,

оm. сDES. 7ь сDERS: __-,.:. (with sиотиm in mаrg:: a

-

ý9g t acDEHS; аtп jc.c:-:-

асЕ; Liпdissea Н] Z1 r;:i: -.: Ьепецоlепtiаrп aDHS; ,,. ".,, Е acDEHS; iп lосчп: J,:.:]- . R. 10...10 acHR; оm. DES _ _

,

om. н.

1]...13

acEHRS; uidеtиr Н. 15

acHR:

,-,_:.,..

ascitu1,o_i ,],.]-

88

\ \

\

:

68

'Н lиррtи ,S ,шо :ццЕqэв ,q (чrЯ-rецI uI sоlиs7иdха :5цЕqэв 91 чlliе) sоlиllэsр !5цgЕэв n, ,u uI а1 ztэJоJач ,SaC ,н ,цIо !5цgqэв ши|р11l !ццэе о1 ,,...r1 !q! раlэIар р ,SЕо,шо lццэе .Е :5цlqэе ,(н u1.1пuлlаdооJ шоJJ z.' ot,..ot SuнЕоэЕ rr рэrээ.1.1оэ) ,Е аlр!рuиэоl эJо}эq рэlэIэр шиэо| zz i5ggqэв ,

шаэрd:l1пlаd



аuрd:Sаое

ь

uI

,ц ul z3.rа аJоJэq ,g lцрlэuариаuаq :SHqB uuрцuа|оиаuаq рэlаIэр ulриЬ :5цgllэе l luэ ,не р :Suао s ,SIo sиlu3uа17 z3a"r !цце t..,l ,S masapu{,1 ipl aasstpul1 igэе jxq с ,не р :SхЕоэ z ,Е uI pllpuop эJоJэq раlэIэр ша :зl7аqэв l 66ý s

иаsарuх7

1циsоиS:5ццqэевt.Qапьs,щd\;:{:",,.'?Ё!у;";"1r(:,rlн:,::;;;Jт]

luнв Et ,а pS :5цgqэе tz ,н ,tuо :5цЕqэе cz ,SE([ suаэира iэ sua?q1o.r !ццв ., ,а sиutl8цlоп :SaC ,3lllcl1,1 !цэв 17 ,не ulпrоuuр1lltg jsuаоэ о, ,н аиuuацs !5цЕqэв 69 'S оqаuцаР iццgqэв ,, 'Sэоэ ut luHB ,, ,н аtртtlэр !5цlqэе 99

SIJIn SIPIIEn



SпqIJээо.ld luпJапэIdэ-l tлвт-lпэ о1ЕшJIJ эJэраJ 1э IJЕqJЕq

lццэе

Es...ss

,Е ul sol;i ;_

sцplsalod moJJ рэl]аJJо] t,.

,тоЕ

иаs

:] ._-

lSuнэ u' н :,..,,-_ ,] ,.],:,:

uI) Suн1(Iэв ,ls sпшаllаddа:Енr

,}[ :;::r:.i,_ сс

-

,za, iqцqэЕ ,н tiil^i,,.;!:,| , os

211эе прsаuрол lsx ,. s,1 эuин :SuНor: -_ -эЕ sy ,Sасэ Luиuиэrа II Lц11|+.+i: _|, шоJJ раlэаJJоэ ulиlli:).,: :,, чlоtай !ццэв of ..of ,но: :..-,. i5цтqэв zc ,х Luи.l,о:.l,э." ": lU о, ,q) sal,oolorl :5ц,.-:i-: ,g .

ща,Oха

,tuо !ццв

шпIIISuоэ ltJnlIqaPln IqI1 ts (;пlтзт эuпN ,lUЕапошоJd SоIII 1э }uЕuоdэр stЭl ln пlэЕJ1 оЭIJоLлJV хЭ ýISoJnlIЭSE o[UIxoJd uI о,'э1 SaJoIlSnI Iu8эJ sэрэJач sonb оIэsэч sаluаэIр 'luвuтtц-lэluт €ImnIEIu 'sa.lle.r; ,ruвpuaJap шпп1 шэJоuоч 1э luE8IIIp эlэаJ-lаd эt lnb lчIlс, aJaJ sэчшо slnl ха luпs IэпЕd plnb Isэчрз IqIr опЬ хэ zIшIuэ IIuэdшоэ:эIЕIIIэрIJ шпJопl эпЬlЕ tu8э-l nlвls ар Tnbo1o_rd Еэпвd оrэ1 рЕо, эtu 'tээеld Is .'элэlеd 'хэJ Iш эuIшос, : suээIр 'ет3э.r sаlЕlIрuпэоI uI цIпэ рЕ 1ISSаээв эIр шЕрЕпЬ rэluэрIJ (lэJээтdsв швuоJd эs pВп ens эlеlIqоJd эв эlпuIп o-rd ,швtэuэIопIuач 9эпЬrе шЕI1IэIшЕ sпIэ la lэJIluэs }I8эJ snlsI8uaц} шпIJЕSSэээu эS эпЬшпз ,lэJеluаlSпS эпЬSопS эS snqTnb auol8aJ CEIэSIPuI-I uI sешrлпld SэчоISuЕш 1э SоJЗЕ 1Iрэр оlSIЗuан zanblE хэu [66]

sIэ lIпЕIIdшв ens lEIJEuop sn}Ilod ЕIJоIэIп sэuохЕS "lэd o8-ra ,luпJэSIrлв

бlSоSSоJuоэ

SIIa1 эе SolEJaulnn slmnJons llsaJnld ,.(tлnuolt.lg Sollnm oPualSISaJ Jэ1IJпР эssэ sIпач sпgтлот-ld glеэluе luвJапэпsuоэ eInb 'sэ,rоlлаdпs ]lt8эоэ tzрэ5 сlsоэ шв3п1 ,.r, ,rrarrrl il, ха ша3вJls Iлвu8Еш sпssэл8uоэ 1э sIш 1Iчэп sпIпqо шпJqшпн suвJl zlsuэ8uIр tunJons пlIэJэхэ ШПЭ SоJВqJ?ч SэuохЕS ,rsnu-ra8TlJoгI sonb ЕJluоэ .'luп-rэпеlsвп эJJаl IuэuЕd эпЬшвu8ЕuI 1uпJахпрэ eJlln lэ olmnJouuelIJfi sэuIJ uI эрIЕп шэрuе;3 шпlIэJэхэ IlэId ЕIuвqIч хэ sэluэ8_1эцlэ вJош ээN ,эпs sт3э1 эulрпlэпSuоэ o.Id l-rпrdэээЕ EIPuadTts 'sllэорэ 69эпuаJlS шппэq ре 1э

lunJanJtd (,oqвllp sr-r8e lэ sпqlJаuпш sIsJэпIр la s9оqаuIlаJ аэIJIJоuоч шпаш шпu8а.l lgEJJuI sIlsluэп ronhonb son эрuгI .аJЕuIlлJэlхэ '1эssоd lnв шаJЕldо ,ra-lelllеI эшIsslпЬаu эпs эJJэ1 suэuпlаds IJэI{ Is 'оutuшо

:5ццqэв :, ,S- _: ,SHoE :,:_-:,]-: zz...zz

uI 1а EJ}Sou еJJэl е aj;:,

,9IэIцIIuI'tlпэuп;lЕI цj::, :

I9ЭJlSоu оsI}ЕlISSээ]эu

-

_

бsэпIS Sпэс uIIuэ эпIq : шпэSIqоu шЕJоцJ IS _ эс ,оэIор Jэluэtлэча:. эпЬ (ЕJlsэп эuоI8IIэJ эо шЕIJэJ о9шЕlхэS luпJэг.: SеJэlээ Jэlulбi шЕэр s: ар stIврSэuро/ý lfuallj эпЬ'luп.lапвэтр цIЕljэ: EJ1Sou впЗuт1 с}uэро.тл .

_-

JпlцЕJэцэп T-l1sou Saj:E: (шпuJпlвSаt ,s ]. 'шапо1

аuоI8IIэJ епЬ хэ-l ltпr: _; IlJэпрЕ аэпр I}оIJпэJаJ.r е эпЬеtт эт5 ,JпlэрпЕj: anblв srЕIэu€рuпqЕч _.:ц: шЕпЬ аlЕlJэчп 9rшпJог * lsg 'Jпlэпэвп епg.rаdпs оIIrха scuI }сшЕпЬ[цЕ1 S: эlJоS эпЬеlISоd,rluпllэс; ,лх, Souuв uI шэlп]uаг.:. '1т.lапэ;эха пеа ullz шпJaэIJlвd орпlэпSuоэ 1э SoJr,

ut de gente nostrals inuitemusl9 aliquos ad tuendam2. patriam аЬ hostium incursione et tuorum proditione,21 palam manifestare ne22 dubites ut numerus2r nostrorum аugеаtur in tuam fidelitatem et terreantur externi et priuati hostes cum te ас rеgпum tuum cinxerit2a ас protexerit fortissimorum uirоrum rоЬur.' Ad hес Uortigernus:25 'Mitte ut dixisti ad terram tuam et inuita quos uolueris, tantum ut fideles uos 26in mеа dilectione semper26 inueniam, et pete а mе quod uolueris; пullаm pacieris27 repulsam.' Q"i audiens rеgеm еrgа se beniuolum inclinato capite gratias multimodas de beniuolentia2s egit et adiecit: 'Ditasti,'29 ,Oinquid, 'mе3С largis mansionibus et agris sed, сum desit ciuitas aut munimentum in quo mе31 mеоsquе in necessitate recipiam, Sесurus поп sum de uita]2 aut33 possessione. Concedat ergoja dominus rех seruo suo fideli Hengisto quantum ]Scorrigia uпа possit35 ambire terre]6 in aliqua mansionum]7 mеаrum ut ibi edificem domum cum propugnaculis ad defensionem nostram si contigerit аЬ hostibus circumueniri. Et ego interim mittam рrо uхоrе ас liberis et parentibus et]8 amicis ut securior de nobis, quicquidУ commiserim,ao existas.' Motus itaque rех peticioni eius acquieuit.a1 Nec mоrа missa a2in

Germaniam Hengistus legacionea2 cepit coriuma3 tauri in unam redigere corrigiam.aa Nactusas saxosumaб locum ad munimentum quod mаgпа a7elegerat cautela,a' circuiuit сumаs corrigia et iпfrа spaciuma9 metatum

castrum edificauit. Quod edificatum traxit5O поmеп ех corrigia:51 Saxonice Thancastre,52 Britannice53 uеrо Каеrсаrrеi,5О quod Latino uеrЬо 'Castrum Corrigie'55 sonat.

18 acDEHS; sua deleted before поstrа in R. 19 acDEHS; mittеmиs R. zo acDHRS; tиепdиm Е. z1 acDHRS; рrоdiсiопеm Е. 2z acDERS; noz Н. 23 acDEHS; iппиmеrнs (?) R. z+ acDERS; aиxerit Н. zs асН; [Jortig'DES; |Jortigriпи.ý R. 26...26 aHR; iп mеа dilectioпe сЕ; sеmРеr iп mеа dilectione DS. zz cRS; расiепs аЕ; patiens DH. zB aDHRS:' Ьепiиоlепсiа с; Ьепеиоlепсiа Е. 29 acEHRS; Ditastis D. ]0...3О RS; zne iпqиit аН; iпqиit mе cDE. Зl acDERS; mе suprascript in Н. Зz сDERS; иita mеа аН.

зз

acHR; аиt de DES. з+ acDEHS; om. R. ]5...]5 acDEHS (corigia in сЕ); possit corrigia uпа R.3ь acHR; оm. DES. зz acHR; mапsiопе DES. 3s acDEHS; а deleted

in R. ]9 acDEHS; quidqиid R. аО acDERS; соmmisеrimчs Н. 41 acDRS; Ен. 42",42 acHR (legatione in аН); Heпgistиs lеgаtiопе iп Gеrmапiаrп D; Непgеstus lеgасiопе iп Gеrmапiаm Е; Heпgistus lеgасiопе iп Gеrmапiаm S.4] асDEHS; соrеиm R. а+ aDHР. corigiazn cES. а5 acDEHRз Nactus esr S. +Ь acDERS; SаХОПеs Н. 47",47 сDERS; саиtеlа elegerat аН. as сDERS; оm. аН. +s acER; sраtiиm DHS. 50 acDEHk; taxit S. 51 аDНRS; corigia сЕ. 52 R; Kztlangastre а; Тhапgсаstrе Иеl Duапсеаstrе с; Toangcastre (preceded Ьч deleted Тhапсаstrе иеl) D; Tbaicastre Иеl Тzоапgсаstrе Е; Wangcastre Н; Тhапсаstrе uеl TztlaпgastTe S. s3 сDERS; Brittanпiсе аН.54 DES (with dупаs dуп саrrеу in margin in D); Kercarri а; Kaerygarrei с; Kaercorrei Н; Саеrсасеl R. s5 aDHRS ; Corigie сЕ. ЬеfОrе er

adqиieuit

[100] Interea rеuеrs: ; electis militibus рlе::, uосаЬulоб Rопп-еп ] *. Hengistus edificio nouam et nouos ':п:i__:. et absque multitudir. autem descendit, rех ... Germania inuitatos s;>

,

_

.

Suntrl8 еgrеSSа eSt pu;__:

plenum manu fеrеп.. ;.sua ait: '\ff/asheil." '..-

terpretem suum qui; . sеrmопе27 responde:e ]: num rеgеm et uoaj] _ respondere debes itа ..:. 'Drincheil,'r' ., iuss:: :. eius et ех35 mоrе Sзх-:.. die usque in hоdiеrп*:-. inter]g conuiuantes е: : inuicem salutarent.' i.;,.

instigante Sathana ] *: postulauit, licet ge::.

ýtOO ' acDEHS; rеу.-:.; : а acDEHS; d ducta k, , . _:поmiпе DES. 7 сDES: .i

иепиstа

R.

l0 aсDEHF.S

vulgate text) in mаrgi: ,: lз...l] acDE}{S: рriп,z]..,.,. .,

16 acEHRSi fасtчrп с] :.,] DES. t9 acHR; Не,:< l : t Zz DERS; Wesbeil а: \i,.;_ ".:,. lаиеrdеiпg Е; llаце,:, ::, ., 25",25 acDHRS; sио ъ,_:,

2z

Н.

Зz

;:, : аН. ': ,^-

:

acDEHS; sеrmопе 2я

сDERS; оm.

aDERS; Driпcbaz! ;Э

acHR; оm. DES. .. :,l :_ аН. 39 acDEHS; оm. Е. -. , 35

Woseil S. az aDERS: J,-;..

sаlиtепt in D.

++

сDERS.

.,. :

.

90

ф,

i\

\

]

lб ,SaC ,н 7а ýа sиryuqaut 2е $а sирuqаzz i5цЕqэ ,о u 1uаlи|рs * ,3uац iццэе sl о1 paJalle 1uапlиlрs :5ццlэв ct ,н rрqэuuа iэ 1чаqэullс :SцECB zt ,S rаsол |11 учqsад |Еqэе rаqsрл jE ,, ,l salup1lod :5цlqэе ot ,ц ,ruо :5gз(IэЕ бf ,нЕ ,не ,ruо ,ц ,SEo ,uro |ццэв pluup11rtg :Suас !5цlqэ 1tирllоd:5цlqэе вс zc sс ,, ,S ulиllэ !цЕqэе ulиqфэ lt ог ,н Lupa !5цЕбэе gg ,нэ rрqэuuа iSuECB zc 'аsиull?tl.rол :5Eq ,gцlop !11эв ,6 ,нэ rрqэullс:Suас€ ос ,не ,шо :5цЕqэ bz,H sluollplи|ps !(э ul 1uипирlи|2s шоJJ раrэа-l;оэ) SuаоэЕ 8z,x оиs auoutпs !5gЕqэе 77 ,u ,а !5цggэв (ur8-1eru uI аuоlu]аs ч1I,1е) оиs !5ццgэе 97..с7 !1ажр 9. ,S ,S 7ulэ рэррЕ lццgqэе rир8оllаlu7 97 рпир| :ц 3u!1 рпирп :Е 3шарlаич1 |э 8uq чаич iде ut1 |Q tz...сz ,н |!рqsад\ 2э рrqsrд !е уаqsад jsuaq .. ,д sиqцqdоd :5цgqэврпир| ,. ,:I sпtrdold !5ццqэе 67 ,STo ,3ua11 !ццэе 51 ,SaC цэаlil lzиs iццэЕ Bl...Bt ,а ,шо :5ццqэе zr ,CI шпlvэ{tра р шиlэчt 15ццЕэв ,, ,хэ пllир13 :5цgqе ,ST :ццqэв ,l адuап lцtlрпud !511Еqэв ,,..r, рlррарр sr il ,не sаlчиц 1апрlи :Suэоэ ,S ,tuo lццЕсIэЕ zt...et tt ,с ч uт3;еш ur (rхэr arв8ln,r шо-r;) рэррв tирqарlп ррuиэаs цru ориluqцпd sиlиэ !5ццgqэе 91 ,u рlsиuаи :5цlqэв 6,q рtqчиd:5цgЕэв в ,Е шааъuоа ille uапиuоу :5gqэ z ,STo аullдоu ,,(q ццэв s ,\ рlэпр р :5gЕqэв ,х lsa !51рарээа-ld) z lцqэе z ,i рsпиа; :5цlqэв r оо[ý

iццэе s ,STC wla i(д u| 1рп раlэIар

,l

о

шхэароlэо |э 8Z :SuHoE с

о3-rэ s}sпlsI8uэн ,1эssэ ецЕIlsIJчэ uоu 1а sчIlчэ8 1ээII 'ttnelntsod эJlеd е :пlэJЕр IqIs 1п 1э 1IпЕшЕрЕ ц]ЕIIэпd ЕuЕчlвS эluЕ8llsul rtSпlЕIJЧЭuI nlod sIJэuэ8 IsJэпIр ollnm tлэlпЕ хэu сf,luэJвlпIЕs шээIпuI aS zt.|Iэt{эUI-1q, 1э Iл.|IэSSед, Jэd ln о}SэluЕlоd 1э SэluЕпIпчоэ 6€JэluI srЕIuuвlIJg ul ЕIII орпlапSuоэ lISuЕ[uэJ ,rшэIр цIпuJэIроч uI эпЬSп aIP о3rэ ош qV gr,llnвlod 1э tлЕэ lsэ sпlЕIпэsо оэIuохЕS аJош ýсхэ 1э sпIэ пuЕцJ эр }сшпчddэ эпЬlтdэээл эJЕlоd ,€шЕIIэпd llssnI 1э .€.(IIэчэчIJс, '1IЕ ,rsпu-rэ8rt-rоп suэрuоdsэЕ ос.,..IIэчэuIJс,, 'lsэ ElI sэqар эJэрuоdsаJ ,}IпЕJоuоч вс|э шэ]пЕ Ponb szSIuoIэElnIBS оIпqеэоп 1э шэЗэ.I шпu -Iшор, '1I€ .'э1 1IпвэоIl, 'sэ;d;эlul lпэ ,rаJэqэр эJарuоdsэJ lzэuошJаs tЛЭРОа plnb lэ gzlеJaxlp szons эuошJэssz EIIand plnb шппs шэlаJdJаl -uI izэпЬlIпЕ8о-r-lэru1 ,lIпIЕэuI эJоdJоэ оlsпuэп шпэ tuЕJоээр шэIэвJ SпIЕJIш ЕIIэпd ESIn хош эIп lY ,..,3rlr1 p-rэnE|cz ,.'Irэqsвд, :lIE EnS вп3uт1 IzsпqIчэ8 sIхэIJ t8ar o.snTdo-ld эпЬsuараээЕ (suэJэJ пuЕш шпuэld ouIn SEn шпаJпе бl(Ilsr8uэц EIIIJ ошЕIЕч1 эр EIIand 15э еSSэJ8э ,,'luns sтlпdэ llsII8эJ цIenblsod ,lIпuIlэJ шпээs sоlЕlIпuI вIчешJэD I1ЭэJЭJвI

Э Sа1IIIш эЕ 9tшпlЕэIJIРэ ýIJalInEu8 sndo lInвpnsl хэJ (lIрuаэsэр шэlпЕ 1гl ,olSI8uaH ons IIaPIJ шпэ trJпlэJЕlээIэр 1п аuIрп1I1Iпш апЬSqЕ 1э сlШIlЕПt.ld э;tuэп€I lIInlSrP uou lпý zI,lэJaPIn SalIIItлzI Sonou 1э шЕпоu ШПШОР II1а ln шэ3эJ шпIрuЕJd р, lInElInuI ons оIэIJIрэ sпlsI8uэн JnII8I olEJlEd оl'эJоdJоэ боlsпuэп эе аIэеJ ,в;эlпd luэпА.uоu 9оIпqЕэоп

I1sI8uэн EIIIJ sonb JaluI 'sвuэld sпqIIIIIш sIlэаIэ slEJэnJ iЕlэпррЕ .Э IISJЭПЭJ ЕаJЭluI [OOl] SЭПЕu c'IIIAx' luПJЭХПРРЕ IIЭuПu ВIuеШJаЭ

iэ пuр8{-tачу ie l11l,э.+э\.-

-uрllug :Suэсэ

бу



.:,.:,:,,i

ацsрэuрqJ : q (1аи J.l-,j1,., :. :,,, алsvэ8uоq1 |е ацsr\iit,1_:шиllрds lцЕэе бf ,нЕ ,LL :5цЕqэе чч ,$ $а sи.?J],.\,\-эЕ * ,S Luрluрlцlаэ !: ::, _

iq шчluчшпс ul auo_:::,.:., :5цqэв Tl ,н sиlцllasii,,.,,,. ,S] _ рэlаIар и :5цlqэв s, 1tssod !(1э ur рlZuоэ l S _ : ,не раш zlчи !5цЕqэ -. .^ azz.t l5ц ос..,ос ,о sllsгiiс ,нс suatlpd lTB szla;1],* pauJ ut :uне sz.gz ,Е s,::.:,. sиlаutиъrul :Sнтсэр J- н

:5ццqэв

97

:

'

,\ sиulal|i..

ouIlB-I ропЬ оr'IэJJЕ]_:: Iý:ЕI3IJJоэ хэ uэLцоu шпlЕlэtц бttлпIэеds EJ-*, еu3еш ponb шпluэLL:*: эJэ8IраJ шЕuп uI IJnE] UIzt ЕSSIш eJolц эал\

_

-

(,SElSIxa оо'шtJэSтtuшо:

SпqIluэJЕd rэ sт-lэqll ]Е ; SпqIlSоч qе luэЗIluс] шпэ шпшор шаэI+Iр; эJIqшЕ ýflISSod еuп rI:,_ SпчIшор оrо3-1э lEpa]ur_,^ 'шеtdтээл эlЕlISSэээu u. : 1ISэр шпэ 'рr, SuЗЕ ]; :1IээIрЕ 1э 1Iзэ szEllua,|,_ шпIопIuаq эS еВп ш:: ,

!sт-rэпlоп ponb аш Е :: Son SэIэрIJ ln шпluЕ1 ,s _

эllItrлJ, sz: SпuJаЗI1JогI ];,*эЕ izlIJэхuIэ IUппl шпU::

1а шэ1Е1IIарIJ шЕп1

u,

zzэU аJЕlSэJIuвш шrIЕс qЕ mBIJlEd оzшЕрuэп]

,*,

cognita regis leuitate consuluit aбHorsum fratrem suumаб ceterosque maiores natu de gente sua qui omnes раritеr in unum consenserunt, uidelicet ut fieret regis peticio et реtеrеt ille Canciea7 prouinciam in dotem dari puelle. Nec mоrа data est puella Uortigernoas et Canciaa9 Hengisto,So nesciente Gоrапgопо51 comite qui in eadem regnabat. Nupsit itaque rех eadem nocte 52pagane puelle,52 nil uerescens53 de sua christianitate. Qr.'o сum placuisset ei, cepit еаm tamquamss reginam hаЬеrе ас diligere; unde iram et inimiciciams6 рrосеrчm suorum et filiorum breui" temporis spacio5s incurrit. Generauerat59 namqueбO antea 61filios tres61 de uхоrе priore,62 qчоrum nomina еrапt TJortimer,63 Katigern,6a Раsсhепt.65

[101] Hengistus1 autem accedens ad rеgеm ait: 'Ego sum quasi pater tibi et consiliator2 tuus esse debeo. Noli] рrеtеrirе consilium meum et omnes inimicos tuos uirtute gentis mee superabis. Inuitemus igitura Sadhuc, si placet,S Осtаmб filium mеum е Germania сum fratruele suo Ebissa;7 bellatores enim uiri sunt set expugnabunt nobiscums omnes inimicos tuos maris et tеrrе. Da eis regiones а Pictis uastatas9 que sunt iuxta murum inter Deiram et Scociam.1o Ibi enim locati impetum 1lPictorum etl' aduentancium12 ЬаrЬаrоrum uiriliter sustinebunt et sic in расе citra Humbrum rеmапеЬis."З Paruitla Uortigernus15 concessitque'u inuitare quoscumque sciret ad munimentum1'miliciels et augmen-

tumi9 sibi uаlеrе. _\Il.,_, Сhеrdiсh23 сum trесе::: suscepit rех benigne :т::: 26atque alii реr inuitac_: tеrrаm rерlечеruпt. Q; пеm]0 dixerunt rеqi i]_: paganis, in tantum u: -_

christianis; nec еrа:

quia diligebat сопiu:.:suаm, consiliis еоrur. : +2se apud rеgеm-: ei>; -l unanimiter aduersus .__* doniea3 Uortimer,- l:_.-:gato ехеrсitu поп r..:. tendit et quаtuог. .-:. абрrimum prelium-. !,_:

filius {.Jortigerni.,'' а_:.: bellum super litus :1=:

Diffugientes enim f,]' 19

cDEkS; frаtrеm sииm Ноrsиm аН. а7 сERS; Сапtiе aD Капtiе Н. as асН; Uortig' DES; Uortigrino R. +s сERS; Сапtiа aD; Капtiа Н. 5О acHR; Непg'DES. 5t acHR; Gоrапgапо DES. 52...52 acHR; рuеllе раgапе DES. sЗ acDERS; иеrепs Н. 5а сDERS 55 DPt; qиasi с; tапqнаm aEHS. 56 сDERS; inimicitiam аН. аН. Qиоd 46",46

5/ сDERS; iп Ьrеиi аН. 58 acDER; spatio HS. 59 aHR; Gепиеrаt сDES. ЬО acDERS; ПаПquе Н. 61",61 acEHRS (.iii. iп Н); rres filios D. bz acDERS; priori Н. 63 EHS;

Wortimerиs а; Uоrtiпеriиs с; Uortimerus D; [Jotimer R. Ь+ ES; Kartigerпus а; Каrigеrп с; Каtigеrпиs D; Kartigerп Н; Katigeln R. 65 acDERS (with Pascentiиs iп margin in D); Раshепt Н.

ý101 1 acHR; Непg' DES. z aHR; сопsiliаriи.s сDES. З acDERS; Noli ergo Н. а aDEHS; оm. с; еrgо R. 5...5 сDERS; si placet аdhис аН. б acEHS; Ottam D; НОСtаm R. Z acDEHS; Доsа R. s...s сDES (ехрuпgпаЬuпt iп с); et ехриgпаЬипt аН; пobiscurrt, et РиgпаЬипt R,9 aсDEHRS (corrected {rоm uastares in S). ro .g* ; Scotiam aDHS. 11",11 aHR; om. сDES. tz cER; аduепtапtiиm aDHS. rз acDERS; rеmапеЬипt

Н.

aHR; Раrиit itаqие сDES. t5 асН; [Jortig' DES; Uоrtigriпиs k, lb aHR; iussitqиe сDES. iz acHRS; п,Lопumепtиm D: mопirпепtиm Е, rB cER; militie aDHS. t+

.:,

christiani. Insuper tап:: Dissuadebant еrgо е: :. реrе sed de hiis$ qu: .*:

acI)EHS; ачсmеп!;,,,:

()tta D; Ocro S :: mаrgiп in D); CbeTciti:, э DES. 26...26 aDEHS; н;,;. iпuitаtiопеrп aHS. :! :Н proditioпez acDHS. ., ., аPt:'

FI. зэ acDERS; оm. н, ]_ Uоrtigriпиs R. ]7 aHR; ;,

rеgеm aHR. а] aDERS: Wотtimеrиm а; L/orr;r.:,46...46

а8 +s

aHR : рrimчm

cDE (with

acHR; sесипdчrп

Epiford

э,,_.

...

DerT;,er:,: ,7i,ll:-.,.

Н. sl aDES :.:-:.:

Таmgеrпчs R. 52 асН: t сDERS;tertiu,m aH.ij -:: :.л-. S. 'Z сDERS; Brittattrjjc s+

92

ц

Еб

,н аиЬр Jи? :сuаоэе sý ,не аluuр11ltg :SХIсэ zs ,S (rdrrэsB_ldns ар qrr.lo.) ,ruо !ццg([эв sЕ ,H(IE ацuрэ:Sхаэ sE ,FIe ul?ll?Jal lsuaq, о, ,х luипирпu|аъ !5цlqэе 6, ,а шu8tlлол :Sac1 8цlоп !цэе 76 ,а sиulа3шч1 ig sпulа8lцчу iэ sиulа&цоз !(в ur sпulа&lцчу о1 рэJэiIв) SaC" ,, ,17 yoldl ,5161 utа|ир ulирuиэаs lццэе |э ,I чl3.1вш чl 5о чlIл) Suacp оs ,l уоlяd1:(о :н 1uапипо рlоll1dl |зе luааъlас :(с ut ur8.1eru ul. Lluааъlао чlli&) эоэ Bt ,нэрuааъаlао ulиlии1/ :Suac" zt ,Slo tuпtuud ulицал{ iэ uпl ulпllald ulиtlлld lEHe no ,t ,не ,??!!, :Suтсэ sv '$ uаtuцюп iq ulпlашцюп 2э tцпuаuцюп 2е taпlaulx1loл о1 рэJаrIЕ 'пtлllлод :uна tt ,н ашарuи7 2э ,uopuo7 lSuHoB ct ,uнЕ ша3аl as рпdа :Sасэ zy.,.Ty ,не sauol1ttg :Suaoc rt ,тс oZla 2э апЬр! :Suнв оt ,SHCI аlаэsаlиЬуlz !цЕэв ы ,l ulиf,osd1 :5ццqэе вс ,SЕоJ utа,lохи :uнв ц ,l sиutlZplo1 :STo ,3чlо11 !11эв 96 ,не slq:SцECэ sс ,нЕ ,шо :5цlqэ tc ,н ,ruо 15цЕqэв сс ,н ,аэ :SuHCB ,SHCIJe ulauotllpolj luш шрlо1 а.rа/:5gqэ шрlо1 alat шш 1uе р zc...zc lг ,нЕ ,SEcL3uа11 :(u !SхЕсэ bz т) нв Bz ,SHE utаuоllр1lиuт пd 1uпlаuаи Iцt1 апЬр uvZuаg :SHTqB sz...sz ,SE(I

iцa :(u

ос

sauo1ltJg

т) аэ а ,l

шаuохэрlхиш

,шо 1э 1ааl,ир !uнв ,эээ, !ц ,э sz,э оо€:Sнаов rz qэ!рlрх |е эцрlаqз :(с чl чtЗ.lвщ ч| эlJрlаqэ чlIл) Sxцac с| ,\ pso1 |э asпqa11 :SHaoB zz ,S оlэо lq z;7р !це рlэон !нgэ rz ,SIo апЬрu iэ оэtlt аиЬру :не оэцl!Е о. ,l шиluаLu.rrlz :Sнаоэе бI

эппl шп8uоi -rэd EIueqIV чsQе шIuэ sэluэI8пJJIо ,.эпЬsп lýэIuuзllJfl ,шпuохвS IUnJoSdI SanЕu Elxnl 9ýэIэuЕэ SIJEtu Snlrl ;эdпs шпIIэq }sшптэJа1 ,rIlчп_rэпЕJаuIпп Jэ1IIзlаI эS шпJlпJэlIЕ .r'тu-Iэ3тlJо_(l SnIIIJ JalIз ,r'sпu.lэ8тlЕ){ 1э snsJoц тssа-l8uоэ inmls Iчп or'po-1;sTdE шпрЕп radns 6}шпрuпээs rо!рuэао.-lэq l}uamnIJ Jэdпs rошптlа-rd ulпшт-ldоо :1IэIпар эпЬtе llssэ8 епэq эluэJачрЕ aJlвd sIэ шпэ ýrJonlвnb lэ rlрuэl шэIэЕ souB3Bd эпЬtв soJEqJEq sэuохЕS uI оэIрош uоu пlIэJэха оlЕ3 -эJ3чоэ хош тпý ,ruпJахэJэ шэ3эJ uI шппS шпIIIJ ,}JэшIuоП ctaluop -uо] SаluэIuэпuоэ шIlЕls 1э lunJaxaJJnsuT шпIIт SпSJэпрв JэlItlIIuЕuп sэuшо эJоJ шпJоэ ЕтIIsuоэ 1э lпrээdsэр эssэ ztша8а-l pndB эs.п 'тпsт-lэр (шЕпS ,1IпuэJ IrsauollJg o/nll8T SэluэрIп бсаJээSэIпЬэв ,rrпnJoa SIIIISчоэ шэluа8 швэ -lэd la тrsт8uэц шЕIIIJ шЕпs ,rша8птuоэ Iвqэ8IIIр еtпЬ ,aJalllma sопЫIЕ 1uЕJэчэпJэdпs тпЬ ,r'sпu.lэ8llJоп lV ,rsTTq эр pas э;эd -Iэsпs оrsптldшв шпJоIII шаulшэu luеqЕэIрпIре 1э o3-1a luЕqэрЕпssl(I 'IJoJJal luэssэ sпqluшо 1п lвJэsJэша орп1I1Iпш зluвl .lэdпsu1 ,IuЕIlsIJчэ Inb 'TuB8Bd luэJоJ Inb эJээsоuIр аIIэзJ ,сшЕl lBJa ээu ! stuвтtsтrqэ шпэ I1кш luэJIJэdооэ шзJJа1 zсшвlо1 шЕI эJэJzс 1п шпluвl ut 'sTuB8Bd SпqIuохЕS эJэраJэ ,rапЬ1е а.lа8lпрur эs шпIшIu lЗэ-r 1uпJэхIр о€шаu -отэтро-ld sэluашIl u,'sэчоlт.lв luэssIрIп шпэ ponb ,luпJэпэldа-l шв.1.1эt шЕlо1 штrвlпвd la 9zluпJэuэп szIlSI8uац lzшаuоIэЕllпul .lэd lrle эпЬlЕ9z IIIЕ сzшЕIlэ sоч lsod ,sпqlJэuпш lInBlIp эпЬsru8вu] аu8Iuэq хэJ tтdээsпs sэuшо sопф ,шпJоJIп шпJоlЕшJЕ snqlnвu }zslluэээJl шпэ сzýэlр-rэqз

la

,эJэIеп IqIs z.BssIqT 1э IzЕlэо luпJэuэп slrr8a1 о.оэIIII slssltrл{ бIшп1

,SHOE аццхш:х]r : ,," !uнв ят ,а sпuu?tllc,: :! 1uиqаuрша; !5цlqэr , ý.. iua, о,,(5 ut _;.,::-_,,:,, _-.

шрllоэS

|уlе шпqаuZиdха 1а : 1

-:,.

.,..

iq шоцg :5цЕэе " ,н: ,н oZla qо11 :5ц111эт i u| sицuаэsи4 qrrм) Stf rl:. !е sиulа&tцrу i5E ." ,i .:, :SHa cs ,н tloud:ýHf i-]:

|5цЕqэв

os

,SЕс[э

11,1?l:;.:--

,н suапи :5цЕqэв i; S_ ,i_- ],,_: ,Sao ,3uац !ццэе ^. lцэе g, ,н ацuрх :qi ::_, _

:,

-uэш3пЕ la slэIэIIIш _ -*-1ISSЭэuоЭ 9ISпuJэБtl_:,_- _-

эIs 1а luпqаullsпS la].- _ шпlэdшI I1вэоI цIIuа , luпS эпЬ uselЕlsЕn SI]]:a Sэuшо sшпэSIqоu ]uг,:: ons эIэпJ1ЕJJ шпэ ЕIu: -* ,JnlIЗI SпшэlIпuI,SIс:_; 1э шпэш шпIIISuоf а_.-: Jэlеd Isвnb шпs oЕf . :_

,r'-lэшт1-1оп luЕJэ Eu:L_ _опапЬшеu 5qlЕJэпЕJэUэ:--t lэ шпJопS шп-lээо;J шЕuI8эJ ýýlцвпЬшЕ1 L;::

EnS эр €sSuээSэJэп

IIц -.,:

,1ЕqЕu3эJ шэрЕэ uI ::': lэ srоuJэЗrr:о_l

бйЕIэuЕэ

uI IлEI)uInoJd l}эIэuЕэ 'luп.lэsuэSuоэ tлпuп u.

эпЬsо_lэtээ 9rшппS ша_::

contriti preliis et59 afflicti impetum ВritопumбО sustinere поп ualentes naues ingressi sunt et insulam Тhапеthu' рrо refugio adierunt. At Britones62 nichilominus insequentes паuаli'] бoprelio cottidie illosбa infestabant et undique telis ас sagittis circumueniebant. Cumque diucius65 talem66 assultum67 sustinere nequirent, coartatiбs undique et 69fame iam69 afflicti misеruпt Uortigernum7o rеgеm suum, qui cum illis in omnibus affuerat socius, ad filium suum Uortimerium,7l petentes licenciamz2 abeundi absque detrimento sui. Et dum '3colloquium inde/3 Britonesza счm LIortigernoz5 hаЬеrепt, Saxones elapsi maria sulcare remis et uento ceperunt relictisque mulierculis76 suis 77et liberis'' Germaniam7s rеdiеruпt.

errorumls tenebris a: , 22iterum еоrum2: аdп],:,,:_. raretur24 et ecciesie сз::_

in rеgпо Вгl;.:_ exposuit. Postquaпl -: rеgпum29 Britannie]] :: populum iпрugпаЬап:. Uortimeriiзs ad hос i-: Deus25

ЗЯQui conuocans'- п::_.:-

distribuit eis ачrum е:

::

suisa2 antea сопgеs:1_=.-

z9

U02] Uictoria itaque potiti Britones1 сum rеgе suo Uortimerio2

possessiones conciuibusЭ suis ereptas* reddere primo поп distulerunt. Deinde iubente et annitente' sancto Gеrmапо Autisiodorensi' episcopo ecclesiasz dirutas rепоuаrе et fidem Christi in quibusdam locis соrruрtam8 rеstаurаrе поп destiterunt9 donec ad perfectum reconciliati fuеruпt.'О Ad confirmandaml' enim fidem, que реr hеrеsim primum Peligianam,12 deinde per istos gentiles Saxones, in Britannia13 соrrчрtа erat, uепеrаt sanctus Germanus сum Lupo Тrесасепsi'О episcopo missi а рара Rоmапо ut uerbo predicacionis'5 et luce ewangeliitb rzgeпs que'' acDERSI atque Н. 60 сDERS; Вrittопиm аН. 61 R; Тепеth а; Тhапеt сDES (with ТЬапеth in margin of D); ТhаrпеtЬ F{. 62 сDERS; Brlrrones aН..6j асDЕНSз паиаlli

59

64",61 R, cotidie prelio illos аН; cotidie illos prelio с; illos cotidie prelio DES. сERS; diиtiиs aDH. ЬЬ acDERS; tale Н. bz aDHRS; iпsиltum сЕ. ЬВ acHRS; coarctatiD; coarti Е. 69...69 acDHRS; iam fаmе Е. z0 асН; Uortig'DES; Uоrtigriпиm R. zl HR; Wortimeriиm ai Uоrtiпеriиm с; Uortim'DE; Uortime'S. zz ER; liсепtiаm acDHS. /3",7] acDEHS; iпdе соllоqиiиm R. za cf)ERS; Brlrroпes аН. zs acHi Uortig' DES; Uortigriпo R. iб aDHRS (corrected frоm mиliесulЬ in а); mиliеriЬиs сЕ. 77",77 acDERS; оm. Н. is aсDEHRS (соrrесtеd frоm Gеrmапi iп R). zЯ aDEF{RS

R.

bs

(corrected frоm rеddidеrипt in R); оm. с.

ýlOZ t сDERS; Brittones аН. 2 HR; Worrimerio а; Uortiпerio с; Uortim'D; Uorr' ES. З aDERS; сum сiиiЬиs сН. а aDEHR; eleptas с; erreptas S. 5 DEH; аппиепtе асS; amittente R. Ь HR; Дutissiоdоrепsi ас (tampered in с); AltisiodorensiD; Аиtиsiоdоrепsi ES. z aHR; ecclesias Cbrbti сDES. s acDEHS; om. R. 9 асDНFt; dеstituеrипt ES (altered to destiterипt iп S). t0 suпt S. l1 acDHRS; сопfirmапdиm Е. t: R; ".OEHR; сDES. tЭ сDERS; Вrittаппiа аН. 1а aDEHS; Аrriапаm а|1; Аrriапаm иеl Реlаgiапаm Тrеиеrепsi с; Trecasensi R. ts ER; predicationis acDHS. tc сDRS еиапgеlil аН; еuиапgеlii Е. t7 сН; gепs (or gепиs in D?) aDR (with qие added in margin in D);

gепиs ES.

аЬ hostili irruрtlопеа раr:- С terrori esset saxonr э * i litoreaб maris

postposita pyramicie-

.:.

[103] [Jortigernus' р misit in Gеrmапiапl sed priuatim et] сuг: огirеtur. Hengistus. паulglо Parato сum lB acHR; еrrоrum qur,,rz L'- > suprascript iп D). :э aDEiS desiderat in R). :].,,:: :-;-_,

zЗ сDHS; аmmопitiоl::i,,,_, rепtиr Н. 25,..25 xHi Dг;;:, -.

аН.

_.

_:

acDERS; Glicz,;.; Вrittаппiе аН. 3t cDEHS Э+ сDES; Rопuиеп Н: Л _ ,: _ зь сDERS; пеfаs Н. '- -Сопносапs еrgо с: С,.,,,,.. qиidqиid R. 11 DEHS: _::,. 27

;

сDEHS i $еstum (B,lt:. .. Руrаmidеm а; рirаrпrпJсi j.,. EHS; apiramide с. +З

ýlОЗ t acHS; Uorttg'DE.

in S). з cDERS;

-:

-

-

BTi::_;,._::.,,

Непg'DЕ. - :_] UortimeriD; Uоrtiп;' ES : 11 aсDEHRS (соrrесrе.j :: .:

ь acHRS;

_--]

94

\

sб ,(з ul llиоэрэ|иs цIоJ! рэrээ:-rоэ)

StНТOЭЕ

rr

,э ,эээ, !ц ,S sиqхирu iд sиqtlцtul:11Еqэв 6,S1 (1цlчоп :6;х..аutхllоп or 00г :SHacB |э ulauцlop |е ulашlчол !uн в ,5 апЬо1l'.а шаlпа:ццqlэе z ,то ,8uаg:Suнэв 9 ,нЕ sauoпllg :Suтсэ s ,u ,шо :5цзqэв t ,нЕ uuрluuр11ltg :SuЕсэ с ,(S uI чlIл) 5Eq ,&uapJ !ццэе 7,а sпшl8tчоп iaq ,8цlop i5l1эв r €0[ý чt3.1еш uI о7ý?-

,э ари]Jрlldz:5цg

арпuолd :uсв l},нэ аюlу| :SцECB sy,а maplulpl,(d |э шаршlulрлd :е шарlulоlf,d ,d:suHa sr ,л аuоDd,пш |5аllоэЕ 91 ,ц (rdr-rэsе;dпs _z.rоэ чlIл) ulи$a8 !Sнасэ со ,SaC slJпpsaq1 uI slиs lтнэ zt...zи ,u slupllp !э sхирqlр :SHgo ,о ,д рtпЬршЬ iSнЕоэ ot ,н suрэоtluоэ :SEo

in D). 5 acHR; оm. DES в cER; citiиs aDHS. ' ::-,

ciuitates sиas а; ciuitare: ::,,:

96

t t ,ц

\", \

.€

1{1s

lб ае аиЬsаuоIlтuпul :Suнаэ Tl,н !1?s sаlрilихэ'.е spиs sаруихэ :SuаоЭ lt..,tl ,а мцф :5цзgэе ст 'l 1!и!рz :5цgqэв ь 'SH([з sиlltэ iдЕэ ,

,q suарuаэsul !э suарuаэsuоэ :5цц,де z ,SнЕоэ asas !цв s ,SEG ,шо lццэв s ,(с uI' lрпuаиul иsиэ qrr,аа.) Slqpqaual аuоl juцe о..о z ,нЕ sauol1tlg :Sхасэ т 9OIý

puв palulod-lapun 1L1,1цо ?,:--_ slиs sиqluоlцlшulоэ :uн:

,_.,

ut8-1Bm чr [1rхэr эlе3lпrr шо-r;] рэррЕ

,х рр1 :5цgqэв б ,g

1uипlдхJаluх :5ццqэе

,5;о чr3rеш ur (txar arB8ln,l ruо:;) рэррв 1рпlх$ха юlчрuпl sпlsdt шllо tиЬ sцрqqр

?уqшV шихqоuаэ рlхи1 ulрропЬ оuаrш!э u! 'lиl,!э!р oll{,qsalv; роиЬ 'эпраlаэlаоу

а a3uo1 ирq ilиqаdаs алош оuрllsllqэ Luироlцlsоd sирчр17 sиryаq рлоdлоэ шпlопф ,л sаluаJаи l5цgqэе .7 'sаlпsuоэ rar;B !5ццл,Qэе tz ,а апЬw iэ п lSHgoB о. ,(э ,l шиldаэш аJоJач рэlэIэр ша3ы ч1I,1е) Sасэ tппldаэul lиlаlаэtllаd :цgе о. ,а ,шо :5цgqэе х,н spxas laq suxvs |э saxas !5е saxvs jE .z ,н аJиоd :Sgo alo |э lo |е аlпо ![ lz ,S раш?N:нас 1рlд!N iэ qlашtу ie пulay !u oz ,SaC ,8ua17 !ццэе u, ,SаоJ tцpldp'.yle шrаuор1 :u Br ,ноэ tuotltpold |е stuotltpold:5ц1 д ,i аlи1llsltоэ l5цтqэв sl ,\ lциl!рuоэ |5уlЕоэв sl ,SЕсIэ sauorJ.g lа sauoxps !(рlв ur sauol1tlg) ,q рlиlрlsаd :(э ul рlиlцsалd пtle аlр) SuHa)E zt ,I ,н tr...tr !рW :5цЕqэв il !5ццсэв tl ,lшаf,арDэо:5цЕgэЕ ot ,н sчхаs'.аgsрхрs'.э saxas !5е sатиs i(xas

тнЕ ,шо

рэlэIар lq рэрээа:d) u 5,$ аю |у7 аlпоа |а Qloi ot ра.lэtlе) alo |q (ul3_1еш u|. аl.ио аюq iэ lo !е аlио:u в ,S раuцN:(о ч utЯ;еrц ul. qlаш{р чlу&) нао 1рlцlN ч1I,ш)

iэ qlашпу



ршау !u z ,ноэе sхuоtllро.zd:5ц1 , ,yl

ou?ts

:Sтоэ эоq

ou3ts

jue

,...Е

Iu8эJ zIапЬsэuотэtuпш ЕJlsвэ 1э ilsаlЕlIпIэ IчIs,r эпЬluпJэпЕIщsоd SIJoI JalluoJ шпэ luпJэхuiп SэluЕuI[л(Uоэ апЬшэuоlU эJээIJJаluI шпsdl ша3аJ lunJanlon эJаIаэs clanbвlI оlэЕJэd ,,1IIрЕ lIпlоd ssпIэIэ шЕпЬ ш€пs шаlЕlIпIэ lsuэрuээsЕ шаэоIэп эпЬшппЬа sla qв 9эs lll"Ianlp sIlээrJэlul sons oIEd SIIIT хэ ,ххI, эаuор 1I1I1Sэр SnIJd эаu !rтпвЗэi eJelJe:- рЕ SпqIэIпJаэ SIlэЕJJuоэ шпIвd Jэd SolInlU 1а 1IпвэЕп IuоISuэJэр 1а йlЕJэрuэJJо эlJоJt шэпЬ шпIЕd lTlnlsns эIJ1SээоIрпзIэ IпSuоэ оJэп ,IoPIa z,luпJашаJэluI SэJnId орuарuаJэр SnчIlSnJ 1э SIPd 1а орuэ1lIш SаlSоч uI SэрIdвI 1пе орuэI8пJ lnE luпJэпlоd шпIпэIJэd эJэрЕпа IпЬ IsэuоlIJfl 'sараэ эач sпчIпо ар Isвnb 1эJэIJ tлэlпв шпсI [sol]

lz,SэIпSuоэ 9zlnB SэuоJвq Sаuшо ',хlээээ, Jа1IэJIэ luпJэпЕIпЗпt ýzSэluэпlэш эIЕ1 IIU sэdтэur:d aJaJ SоSJэпIuп 'luе.lэп; IlIuошэJd lпэтs sIJlIпэ оJIII sIlэEJlxE }z,JпIаJаэIJJэd сzsпIээs SOIP uI ээчор lInual SuэтdIJJЕ шарIшЕIэ Jэd шэЗэJ шэlпЕ эSd[ z;.iSEx -еэs IzэJ,{оэ 971эшIý, :ens еп3uт1 lsэ sпlеJаJIэоп ,"sпlst8uэц lэsslп_J SпlэЕu sIшвэuор/ эпS lIIuоIэIроJd шеJоч шаlпЕ 1гI 9I,эJапtIlSuоэ

шаэЕd SIшJE эuIS '1?.lan1 slшпlэIрuоэ 1пэIS о,'sаuохв5 1э SэUоlIJ$tr luпJэuэпuоэ IIJqшV шпIqоuаэ Elxnl с,'тtвtrц SIрuаIвч 1InJ эпЬ ."вlп1 -IISэJd эIр lIEJom эаN оI,luэJээIJJэluI lэ SэшJэuI luэJЕdпээо SoSJanIun SIJ1Iпэ SIlэеJlхэ шIlЕlS u'.1sexвas sэJллА,оэ llaIлIN, ,'sтuотэтроrd ,оuЗls эоýs эS е оlЕр 'шптпЬоIIоэ рз 1aJoJ шпluэп шпэ 'lэ lэ-lарuоэаJ sTut8En

ulиэ хdt llиррuрul :J _i.,_,],.i:, пlч3а1 ulнэ |а bt.bt ,Sf с ..

ISua,о ,SEC llu:uHrr ,_ :Sхаоэ qу,э sоlэциzl :н: ], ,_: шпtutлld :STC lциlцIli:., : ,..-:-, ,Sнэ иluаlqо !ц16е ,, ,ruо !5Еqэе _ :, уlопЬ !ц ,о .-,,, ., рэlэа-uоэ) Suнсэе ii ,а _(о;_,,:. , : ,-_

lи :5цЕqэ

ос,..ос

iэ pssa:S}IHEB

zz

,So

2l?|_|"..

,S:Io ,Вuац :uнэе ,: с iцв ,uro :uоэ r; ,Sfо . i:jIq aualltuoulpp |) ачо;:::.,: juge sr ,S оl|Iэuоэ :хн] _-". ,д oullZuloл :Sao 3;:* _ ^

uI Sе3Iрэ eJJuI ша]u;: ln rЕJэ8аIа rэuIрп]I]-:. _ -IIIшшоэ

SInSc

lтdээа;j .

,1эJIuэпрв SI)nEd цIп] _: ,цIпuохtsq lrJnlIЗI аIс }rоIэdо sIэ rтпэвld ,_,]]: оошЕl шпшIJпIdоо onb u, 1э luЕqэJэпЬ шtuэ ш;.^:: -ЕLuJээ uI lflonb ,,'аJэ..: оJэtцпu оluв} эр Snu.:: IuoIlISodSIp rсlэ lrJn]aj._ ln lаэIтэрtпr, (lldээ эJг:]: anbpnlir щпIIIsuоэ эs .: ýzSоIэuпчJэluI ;эd orois:: эJэIIэdха ,zSnчIJolII в --; -IlSuоэ оZIIJэIIII1JогI 6.S:-

Ileu8IPuI IJаlаэ 1э хэJ ]Iг.. -Jэ8тuоп sпlIэJэхэ sIuIг

.ffiе,,

omnesl, contradi'o si mortis periculum еuаdеrе uellet. Cumque id iureiurando confirmasset,15 soluentes eum16 а uinculis UrЬеm Trinouantum primitus adeuntes susceperunt, deinde ЕЬоrасum et Lyndocolinum17 l8necnon etls l9'W'епtапаm ciuitatem.19 LIt ergo2o аЬ eis euadere

potuit Uortigernus,21 secessit in partibus22 КаmЬriе, ignorans quid sibi agendum foret сопtrа nefandam23 gentem. [106] Uocatis denique magis suis consuluit quid faceret. Dixeruntque

omnes pariter ut edificaret sibi turrim fortissimam que' foret sibi munimentum contra 2hostes nefarios2 qui dolo sibi rеgпum subripuerant.3 Peragratis igitur quibuscumque locis ut in сопgruо 1осо turrim Statueret, uenit tandem ad mопtеm Erir,o ubi5 coadunatis cementariis et artificibus diuersis cepit fundamenta turris iacere. Et cum ponerentur in fundamento lapides cum cemento, quicquidu in die ponebatur in nocte absorbebatur ita ut nescirent7 quorsum opus euanesceret. Сumque' id Uortigernus9 comperisset,lo consuluit iterum magos ut rei саusаm indicarent. Q.ri dixerunt ut iuuenem sine раtrе quеrеrеt quesitumque" interficeret et 12sanguine ipsius12 1]сеmепtum et lapides13 аSреrgеrепtur. Idla profecto 1sasserebant certissimum experimentum15 ut fundamentum Staret. Nec mоrа mittuntur legati р., prouincias Demecie16 querere talem hominem. Q"i сum in urbem quе'' Каеrmеrdint8 dicitur uenissent, inuenerunt 19pueros et iuuertesl9 utriusque sexus2o ante роrtаm ciuitatis ludentes. Accesseruntque21 ad ludum 22ut aspicerent сum ceteris,22 explorantes'3 quod querebant. Interea lis t3

acHR; оп7пеs sibi DES.

t+

aDEHR; tradi cS.

15

aсDEHRS (corrected frоm

firmasset in D). rb асН; om. DERS. rz R; Liпdосоliпиm аз Lincoliam с; Liпdiсоliпиrп ciuitatern D; Lindicoliиm ciuitatem Е; Liпсоliпиm Н; LiпdicoliHrz S. 1s...ls aHRS; sel et ci et DE. 19 НP.; Guiпtопiаm ciuitatem а; Wiпtопiаm сiuitаtеrп с; Wiпtопiап DES. zo acHR; аиtеm DES. zt асН; Uortig' DES; (Jortigrinu.s R. 22 aHR; partes gDES. 2З aDHRS; перhапdаm сЕ.

ýlоь l acDEHR; qио S. z",z aHR; hostes перЬапdоs с; nefarios hostes D; перЬаriоs bostes Е; пеfаriаs gепtеs S. з HRS; surriрuеrапt aD; surriриеrипt сЕ. а aDEHR (with

Ereri in margin in D); Eryri с: Heir S. s aсDEHRS (corrected frоm ut in Н).

6 acDEHS:' quidqиid R. z acDHRS; zesciretE. В acDERS; Сuпqие Н. Ч асН; [Jortig' DES; Uortigriпи.s R. 1О acDERS; conperisset Н. tt сDERS; qиеsitиm iпuепtиmqiе Н. 12",12 acDERS; iPsius sапguiпе Н. 13...13 acHR; lapides et сеmепtип ^iDES. l+ аЁR; Quo с; Qиоd DES. 15",15 acR, аssеrеЬапt ехреrimепtиm certissimиm DES; certissimиm ехреrimепtum аssеrеЬапt Н. tb сERS (glossed id est Suthъуаlliе in S); Demetie aDH. 17 acDEHS; qui R. ls DEHS; Кеrrпеrdiп а; Каеrmirdiп пипс с; Kerimdiz (?) R. 19",19 acDEHS; iuиепеs et Риеrоs R.2o acHR; etatis DES. zr acDEHR; z4ссеssеrипt S. 22",22 acDES; сиm ceteris Н; сum ceteris иt aspicereпt R.23 acDERS; ехрlоrаЬапt Н.

exoritur2a inter duos:i

l_*.

Dinabucius.26 СеrtапtlЬ

'Quid mесum, fatue.

-: s

-

prosapia: еgо enim е\ :-: tibi раtеr sit.' АudiепI;: .] in huпс modum dece::.: circumstantibus quis е..": quia nesciretur3] quis :-:_ filia regis Demecier" iп .;, urье uiueret. [107] Festinantes igitul _. ех parte regis ut \I.:.._

Prefectus illicoj соmг.с *.: eius ad eum.5 Cumque .:. diligenter illos. et сс].: conc.episset. Cui illa а::: пеmiпеm agnoui qui i._::: cum essem in thаlап: : specie fоrmоsа :iuur:. , brachiis sepissime deos. -_, hominis non аррхr€rсi, Cumque in huпс m..о..:humапа miscuit se пl]с:.. tua me aliter uirum п,:,: :

z+

.

aDERS; оritur сН. -: ,,_

Dinabиtiиs dicebatur DES

Меrliпum а; dixit ad .|Ic,.:,:.,. аН, оrigiпеm сiцх; :-r,: Зt acDEHS; оm. ft. l: ;; l i:-: Pater fиisset аНз pateT :: j_,: ]Z acHR; sапсtimопiаl;., LES 29.".29

>

ý107 t...t acDERS Qprec.::

2 acDEHR; er [added s-::. j _ - : Н. 5 acDERS; regezrz Н. , :,* I

et diligenter с; rех di|:;:,.-:l0 acHR; gепеrаиit

DES.

:

.

Н. l] acEHRS; арраrео-;: I DERS; сопратепs Н. ]. a;t :_: S. t9 асН; Uortig'DES: L'. -:.. -,

98

\

suрлшшV:ццЕqэв

Bt

,Е ,шо:5gЕqэв

66

lI

,lsпшl8хuо, :SaC ,5 ,3цlол !цэв бi ,u ,шо :5цgqэв 9|,нsuаlрdzоэ:5цЕq

-эЕ st ,11э апЬmрqапЬч !е лlаqапЬо1 п :Suэс tr ,(I pqaюdda :5ццЕэв гr ,н 1цп1l1рu1:5цlqэе sluаии1 :SHEq sluаии1 шЬ :эе ll...rr ,STo цпаlаuа? !ццэе u,х ,S ,шо :цglqэе ,н пщa8tllp xal solz :5Eq soa пluаZцlр хil iэ пluаZцtр п9, б ха1 so||IluB в...в ,11sйы:5цgqэе l,аэ рlэuаsаld :5ццоЕ я ,н ша3аl !5цlgэе , ,ц zssиz i5цgсJе t,,HiIoE оэz;lz i5цэ s,зluпlаdаэаld|tdlsэsе.ldпs рэрре] за !ццlgэе . ,11 ulvlvlald шиюаlаld эJоJэq рэlаIэр tllилdаэаlф Sхасэв i r lO[ý

шаqм :(u ч

.qе ахlашао

:suнаэ



.Е zий :5цЕqэв sc

.s'c ,,,;:1У'!:;;"Щ:"::,',:r;r;;

,SIC la !цэ !црlэв x,S tдиul|а.lаW :ццЕqэв zc ,Е ,шо !5цтqэв 1uипDsаu рс...к ,а шu&lцоп :SiIC ,Zlllop !цэе 9, ,а шаuаZuо шир :Sаоэ lхир шаul&uо !уlе ur...r, slqоu:Suсэ Bz...Bz ,STC sициqршсI lдиuчl"аw ре цх!р :е uциuчпw

,S

,н шрqрю|dха l5цlq:: 1uипssаээу :ццgоэЕ : S: ,

'u (t) шршuах |) эl,tttt, :+;:,_ ,но? аllаша(I :(S ul a!l,,t,:_.":,,,

ItlиlдlssцпJ :SaC Luиlцls:::.. : :uнв lr ,SIq1 ulиluашээ:_: ],:: апЬtаиluапut 2е tлиl,tsапЬ : _ nuptiasz prouocabun: tur. (31) Tress fontes in

:"

;:

u::.

in tres роrсiопеs:: sc;:]. пес superueniente ' .=:.cienti fame реriЬit с] .: bibet de tertiot- lru - i- . -

poterit sepulcrum.'

Т

,

tegumentis еаm:: ос. -._:; sita fuerit fоrmаm a.i:e:_.

lapides in lignum.:. ::: fuerint, uеrtепtur. aDEH; filiаrчm \. ', +Ь aDH; еrаsчrе iг.,,:. иolatibus R. а8 aDEH: ,: 50",50 aDEH; liЬеri 11o|i .i: +z

Н.

t+

tb

aDE;

Yspaniaп-l

DHR; bircиs

Н;

Нурапiаm (with suprascript s)

R.

ts aDEH; procedet R.

аЕ. tT аЕН; иепеrеi D; иепеri R. 1s...1s аР.; tапtаm ех паriЬus sиis DE; ех naribus taпtafrl Н. 19 aHR; terre DE (with iпsиlе in margin of D). zo aDEH;

ОЬhиmЬrаЬitur R. 21",21 aHR; om. DE (with Mиlieres iп incessu serpentes fient et оmпis gressиs еаrиm sиреrЬiа rерlеЬitur in margin of D). zz aFi, i оm. DE; incestu R. zз aR; оm. DE; оmпеs Н. 2а а; оm. DE; еоrиm HR. 25 aR; оm. DE rерlеЬипtцr Н. zb aDEH; поп k. zz aDEH; ztllпerare R. 2s aHR Дmпе DE (with Дmрпе in margin of ; D). zЯ aHR; Uallo DE.30 aDER; LнпdопiаrиrпН. Зr aDEH; рrораllаЬипtиrR. Эz Ri desolationem аН; desolatioпe D; desolacione Е.3]...33 aDEH; reges admissa раsсhuа R.

aDEH; liguaR. Зs aHR; sitieпtes DE.36 aDER; LuпdопiаrumН. Зz aDER; quiH. ЗВ ER; totius aDH. 39 aDEH (corrected frоm filiorum iп Н); filiorun R. +О aDHR; З+

borias Е. +t ER; tеrtiиrп aDH.

106

ýltb t aDER; hostiaH : ,_ DEHR. . -

5 а; miliоrиm

E.BaDHR; Tnb шпs о3а 'luэ-lэu.]=^_,:: 'lэsslхэdsв slшпlf u t:. ; 1э }lэIэuэрп;d эшшIп,S _ IlSnPePIa lеJэрч,Jп];_;: SIlЕэопuоэ ээч Jэ]uJ ,:j: 1э ,т-lrlэdэs 1ISSnI Sсrг.:_. 1э эS qlSэ SnlBJom S:.:: zшЕlвJошэшв-ldпs,Lц=-

,luпJаIuпш

a

_

аг.Ь

шпчохЕS эlJвd шп] ,,]] JэlIJnP 9zLuпIэuэIJэ{ .:,*_ ,]I\: IIIE 'ечеlчош rIN sэчшоrz ruпла8п;lrр cj:E

,,,"{fu

deinde .хч. diebus сum operarios in diuersis locis statuisset, adiuit urЬеm Londonie cui hostes nequaquam pepercerant. Cuius condolens excidio reuocat ciues undique dispersos et ciuitatem 13а conciuibus'] restituit. Ibidem disponit de rеgпо legesque sopitas reuocat;1' maiorum15 possessiones16 nepotibus distribuit quas17 in tanta calamitate 1sheredes amiserant.ls Tota itaque eius intencio19 uersabatur circa regni restitucionem,2O ecclesie2l reformacionem,22 23pacis ас legis renouacioпеm23 et iusticie compositionem. Exin2a petiuit25 Wintoniam26 ut eam sicut ceteras27 restitueret. Cumque hес omnia peragrasset et in restauracione2s urbium et ecclesiarum quе necessaria29 erant posuisset, monitu Eldadi'o episcopi monasterium Ambrii" adiit quod" рrоре Kaercaradoc,3] que пuпс Salesberia'o dicitur, situm3S consules et duces regni quоs Hengistus36 interfecerat in sepultlJraЗ7 continet. Huius "cenobii, ut fertur,]s fundatorj9 extiterat Ambrius quidam olim, de cuius поmiпе locus appellatus est; in quo .ссс. fratres Deo famulabantur. ooubi cumao sepulturas interemptorum circumspiceret,a1 motus pietate a2in lacrimasa2 resolutus est. Postea in diuersas cogitacionesa] animum educens deliberabataa apud se qualiter locum faceret memorabilem. [12S] Conuocatis itaque artificibus lapidum et lignorum1 precepit totis ingeniis uti nouamque ас mirabilem structuram adinuenire que in memoriam tantorum uirorumz 3in еuum constaret.3 Cumque omnes hesitarent ad рrесерtum regis et ignorarent quid ,g.r.ni, surrexit Тrеmоriпusа Urbis Legionum archiepiscopuss et соrаm rеgе ait: 'Si

13",1З DERS; сопсiиiЬиs а; асопсiиiЬиs Н. 14 DERS; rепоиаt аН. 15 aDERS; п]оrulтl altered to пlоrtиоrum iп Н, 16 DEHRS (corrected frоm possessionibиs in R); amissas

Possessioпes а. 17 aD; qиi ЕН; que RS. 1s...18 aDERS; ап-lisеrапt heredes iпtепtiо aDH. z0 DERS; rеstаиrаtiопеm аН. 21 aDEHR; ессlеsiаrиm

Н. S.

19

ERS;

zz ERS;

reformatioпem aDH.23...23 aDRS (rепоuаtiопеm iп aDS); pacis ас lеgum rепоиасiопеm

Е; оm. Н.

aDEHR; Ехiпdе S. 25 aDERS; реtuпr Н. 2Ь aDRS; Wупtопiаm Е; 27 aDERS; alias Н. zB ERS; restauratione aDFl (corrected frоm restaratione in а). 29 aDERS; necesse Н. 30 aHR; Eldaldi DES. ]1 aDERS; ДmЬri Н. 32 aDERS i qиоd followed Ьу suprascript esr in Н. ЗЗ aDERS; Kaerharadoc Н. 3а aDEHS; Salbberia (altered frorn Sallisberia) R. З5 aDERS; qиоd Н. ЭЬ aHR; Непg' Gиiпtопiаm

24

Н.

DES. З7 aDEHS; sеРиlturа|п R.

aDEHS; utfertиr сепоЬii R.39 aDEHS;fudator R.40",40 аН; Ut аиtеm DES; Uir сиm R. +l aDEHRS (with circumspexissettn margin of D). 42",42 DERS; om. аН. +] DER; cogitationes aHS. аа aDHRS; diliberabat Е. ]s...Э8

ýlZB t aDEHS; liпgпоrum R. 2 aDEHS; оm. R. а aDERS; Тrеmоrius Н. s aDERS; episcopus Н. 122

]...3

aDERS; сопstаrеt iп еииm Н.

Меrliпum uatem aci :. inuitaresl puto quia- .:: ingeniosus erit ad tale : non est1o similis eius s., machinandis.l' Iube еr: itaquel2 nunciis in r...

_

fuеrаt ,

i:.

necessitas incubuerit.

\:

q,r.- solitus

rех сum hопоrе rоg-:'-. quatinus que uепtu:е с 'Non Suntr' inquit.:' ':с

рrоfеrrеm, tасеrеt sг_:.: loqui quаm ceteri hr,,::._ sum, si uultis, edica::. inaudito ореrе uеl е:г_ constituenda2S hiс I]:-.: desideras,' inquit.'- ; tum29 mittendum ]:ti: _ . etenim33 structura 1а:.: ingenium ]ааrtеm su]*=пес est aliquis cuius *.: Q"i si37 eo3s modc, J locabuntur, in atarnr=. ,

,

aHR; mirabile а;l_.: .-,. D. 9 aDER.S. (оРеrаtiопiЬus iп aDH : .,:.,_ Ь,..Ь

mortalibus

rеgiопе аЕН. 1а aR: Gе,.:,

fопs Galabes iп regiot:e

.,_

'-_-.;,,:

оmпiа S. 18...1s aHR: .i::-; ?-: mysteria aD. 21 aDERS: .:.;

aDERS; оm. н. :. :_ _J aDHS. zB aDEHS; Со,е; :,, DES. зt аН; Killarto Г)Е) НiЬеrпiе aD; YЬеrпtе Ъ- : 24...24

-

et artelr7 sиЬпесtаrеr DE ] DERS (чrith mаtЬеп;.;:::-; in Е. 3s aHR; еоdеm DE> 36

*

_:

EZl ,SEo Iдароа juнв ,I uI вс ldт;эsе.ldпs zs :5ццqе rc'Не рхuрqэаlЦ:(с Jo чt3-1еш Ul рэllрulаqlt1l1J чlIпе) SЦТС sc ,E61e sаrqрllоdшl :SxH ,(с шоJJ n, раlаIэр 7а qrrш. rnq) lq ррраuqиs шаuр 1а :SuHe tc...tc ,ц tlлuа !(е ul 7аluа uIoJJ раrэа.l;оэ) 5glс[Е gс .н аlшаqд iqe amlaqt11 lSua zc ,\ оulрп!х :(с Jo utЯ;еш ul oola11{,y ч}I,1е) SaC7 оучл|х :не rg .SIC ,Е ,\ .SHqB шиlэuч8tg |аOе шиluрZ,Сэ lSH раJоэ:SнЕсв !q!1 $а !Енв ос...ос u. Bz ,SHaE tцрпЬuрl!хо ,SaO ррuаирls !uне .Н .шо !SUaCB pmbul !UЕ zz sz sz tz...oz ,н ,шо i5цЕ6;е ,H6IE ulрIl,uрlэрх lSuT tz...п z. ,н рр lSuEoB rz .qe oua5dul :Suнт oz ,SI ,шо .'в pmbul !uн0 ь, ,STo пlаэtралd z4zs !цце g,.,.r, -S pxuulo :uНаGв 'SIC iдуlе ,(о ul ut8:вш u|. ulиlоаssшаD ula auol&al ш saqolog suol zl ,, ,н lдиlоаssхииас :Sло ulиtоаssхиас :uЕ .нЕе auol&al чlIл) SHaoE sаqчрэ iE sl tr :Suc ,, 'а oZla :SuHCe ч ,! sиqluоtэрlаdо slрuршqэрш :Qlqe ul sиqluollalado) ,н uI lduэsе;dпs 7sa |SuTo о, ,н ,шо :SuEoB ь .о sпqчрltоul SEH(IE rr...lr 'So ропЬ :uнае z .SIC яuоdпр ропЬ аrqрлш IUHB ,...,

sиqxuulo :Suцae в

(JпluпчЕэоI (,luпqЕls шпuJэlэ чI эuЕч шеаrеld еэJIэ luns IlIsod шарIqI onb орош всоэ zcls Inb ,SnlIPnJэ эuв 9сЕэIuЕчээш 1IS ISIu luЕрээ IlпuIп SпIпэ sTnbTlB 15э ээu nr!salTgвl;oduT rэ sэрrdвI luпs sэрuЕJс ,с,lэJЕlэапqпs шэlJ€}с шптuа8uт ISIu lэJэпJlSuоэ SIlвlэ SпIпч ошаu шЕпЬ шпртdе1 €JпlэпJlS сrшIuэlэ lsa zс,эIчJэq,{н эluош I€OеJEIII) uI 15э эпЬ осlSэ IчIlо, шпрuаllIш бzшп1 -uв8rg szЕэJочэ oJd (эJээеJ аlээJJаd sтэтр ponb, ,.'ltпЬut .'sв-rэртsэр IS, 'sпuт1-1аtrц 1ч (,luпs тrвlп3пr sano ,,швпЬшв1 эIч ýzврuэпlIlsuоэ аэвd o-1d Inb шпJоJIп ruв-lпtlпdэs эJЕJоэар шэIIэп a.lado оlIрпЕuI 1э, 'lTe tz.'опоц, 'хэJ Iпэ (,шпэш шпIIISuоэ швэIрэ 'stllnn Ts 'шпS sпlэпрре эпч sпqIпЬ o-1d о3.1э sII! э([tz ,sэuIшоч IJаlээ швпЬ rпЬо1 JэlIIЕ LUэJэIЕп rzаш Jэdrz ээu 1ээор аш Inb SnlIJIdS lэJээЕl 'ша.uа;о-rd ,lIJапqпэuI SЕlISSэээu zzшЕIэuЕlэЕI шеuЕп lzlnЕ шэuоISIJэр uI ва IS шЕN вшшпS шпэ IsIu ozEIJalSItл IрошSпIпч врчЕIэпэJ, u1(llпЬuт .'luns uoN, ,tэrт8еsэлd sTns sпqаIр uI luеJa ЕJпluэп эпЬ snuIlвnb 'sпuт1.1аlц rпз Br|QrS lа-lаЭТРЭ;dr, ,,enbtlв sIJnlnJ ар ln апЬ1lпе$оr аJоuоч шпэ xaJ шпIII rтdээхЕ ,ша3эr ре lsэ sпlэпррв 'алвluэпЬаJJ 9IIEJэnJ snlllos шэпЬ ,,'sэqеlв9 шаluоJ рЕ ,lшпJоэsslпА.ээ ,,шаuоt8э; uI slтэuпu .,эпЬвlt SISSItrлI (,SIJеlIuuI ons оIuэЗuI 1п эJIuэп шпIII о3;э эqпI II,SIрuвuIчэеш sпqluоIэв-lэdо,l uI эпIs sIрuээIрэ;d sT-TnlnJ uI эпIs sпIа sIIImIs оIlsэ uоu olol ur эddln} ,шпрuЕпulsчI sndo эIЕ1 рЕ lIJэ snsoTua8ut

боп1 оu8эJ

SnIoS 1чпS IlЕJопр€ Tnb ,sпqruшо SIJэ1ээ a.ld эsdт lЕIпЬ ornd 'sa.lBlTnuT шпрчэ8е-rэd ,аlтgЕJIш sTuodsrp ponbn sndo эоч р? шаlвп шпurIJэW

,н шпиа uI 1alplsuo, :Su] ,а 1pqpпqzlzp

:

ýl}-it,T:

utЯ.rвш чт рsухаdsцl11эli-^,- -,

"

юрриl:SнЕсе 5с ,{ :iс; :.:, ,11 pot! :{,:: ,3uац :uнв 91

,н эоррtрq..арх :SxfC. ,нуqшV:Suэов :i ,ý]:]

:

шоJJ рэlээ-uоэ) ноЕ э,..:::,. !Е tllоluоlzr{д !5цqr .-

___

lдаuоюрпоuаl ulиZа7 эг :,-,:-: ISuт zz ,S ulиtрБа|ээ: :,.; :SuE br ,н sарапq ji+|,..эi::,.. spsslulp:(u ,I sиqluoiii:i. :

IS, :lIE э3эл шЕJо] ]; lIxэJJnS'luэлэЗв PJ.,] Sэuшо эпЬшпз ;,]эjЕ:j uI эпЬ аJIuэпuIрЕ Lц:_, SI1o1 lтdэээ_rd ,-.rrо": ,

,ц;;-

-аqIар Suээпрэ шпlrli,-: ZйSвшIJэЕI ul.o эlЕlэIi S:,: о}шпэ lчпоо,JпluЕqвlг.;, эuIшоu SпIпэ эр (штlс, ,]эuI: * 'rtgоuээrс SпIпн тu3эл sээпр 1э sэIпsu.]_, -ЕJЕэJаЕу эdо-rd ;срог,-: пlluош'lэsstпsоd luв;; -EJnelSaJ uI lэ lэssе:Sг;. шЕэ ln 9zшвIuоlul;\\ ;__:

-оIэЕпоuэл sт3э1 эе s._^:, тu3эл ЕэJIэ JпlеqЕsJэп

эlвlIшзIЕэ ЕluЕl uI

_

!:

-оIЕш о,|lеэопэJ SзlIdC j сlSпqтпIэчоэ ес1 шаlв1]:. SuэIорчоэ SпIпэ,luЕj;" 1InIPB 'lэssтпlвls SIэо| i

*. З,ffih*rж"

U29) Ad 'uеrЬа hес1 solutus Aurelius in risum сum aliis qui aderant ait id fieret ut tam grandes et inconpositi' 1apides ех tam 1onginquo uеhеrепtчr, acsi Britanniaa lapidibus careret qui ad operacionem' sufficerent. Тuпс Merlinus: 'Ne mouearis,6 rех, super hiis' que dixi пеquе falsum' existimes quia9 mistici'o sunt lapides illi" de quibus i2nobis sеrmо est12 et ad diuersa medicamenta salubres. Gygantes13 1aasportauerunt olim eosla ех ultimis finibus Affrice et posuerunt illic dum Hyberniamls inhabitarent. Erat autem causa ut balnea infra16 eos conficerent lzad ususl7 hominum salubres.ls Lauati enim19 lapides et2o infra Ьаlпеа еа aqua diffusa2' multоrчm generum22 infirmitates curabat,2] dum balnearentur egroti. Mixta сum hеrЬаrum succis чulпеrа2а quelibet sanabat.25 Non est ibizu lapis qui" medicamento careat.'2s Сum igitur hес audissent29 'oqri aderant Britones,3o hortati sunt рrо lapidibus mittere. Eligitur еrgо Utherpendragon]l frater _regis ad id negocium,]2 licet ipse ultro se ingereret, ut rеgпum uidelicet]3 НуЬеrпiе3О uideret et populum. Eligitur et ipse Merlinus cuius ingenio et auxilio аgепdаЗ5 tractentur. Раrаtо itaque nauigio сum .хч.36 milibus armatorum Hyberniam3' adeunt ас prosperis uelis litora38 intrant. 2nequaquam intelligere se2 posse qualiter

[130] Еа tempestate regnabat in Hybernial Gyllomanius2 rех. Qui cum audisset Britones] applicuisse in terra sua, collecto exercitu perrexita obuiam eis. Et cum didicisset causam aduentus eorum, astantibus risit et ait: 'Non est mirапdчm si ignauams gentem Britonumб Saxones ýl2Я t",t aDEHR; Ъес uеrЬа S.

2",2

R;

se пеqиаquаm iпtelligere аН; пеqиаquаm se iпtelligere DES. З R; iпсоmроsiri aEHS tam incompositi D. 4 DERS; Brittannia аН. s ERS; оРеrаtiопеm aDН,. Ь aDERS; mоцеris Н, z DERS; Дй а; js Н. В aHR;

fictиm

deuastare роtuеrчпt. ;-. 1ofatuitatem

еоrum

s.1:.s

saxa Hyberniel: quап: Ь

et defendite раtriап -; dum 15uita michi'i :n-:. Сhоrее.' Uthеr igitur , -

agmen suorum2r dir::.: Hvberniensibusque'- . -i: nium26 in fugam coei-:,* duce Merlino lapiduп::. Merlinus edixerat rе].:_ linus: 'Lltimini'o u, i. . * lapides istos integr,_.s :modo potuerunt sa},j :: cie.ntibus igitur сuпс:_. апlml lngenlum "рrе,*:_ Structural Qце "ues::_ j nostris iam]5 mасhi:.:., motu labiorum'- tаг::_ manus et аSроrtаrеп: J naues leuiter delatol _:_: cione41 in Вritаппiагп-: :: tulans reditui ех diu.:..i conuenireaa ut'itan:,, :*

z DERS; Вrittопеs аН, , ]:_ l0",lэ R, еоrиm fatutt,;:.". .:: -.

DES; еоrиm fatuitate,r| DE. 12 DERS; НiЬеп:;с

:...._

.;

DES. s aDHR; quiЬиs Е; оm. S. 1О аЕНPtS mystici D. lr аН; lsri DES; оm. R. 12",12 aR, nobis est sеrrпо DES; sеrmо поЬis esr Н. tЭ DR; Gigantes aEHS. 14...14 R. olim asPortaиerиnt eos аН; eos аsроrtаuеruпt olim DS; eos аsроrtаuеrипt Е. rs DES; НiЬеrпiаm а; YЬеrпiап HR. tb aEHRS; interD, 17...17 aDEHS; аduеrsиs R. rB aHR; sаluЬriа DES. 19 aDEHR; uето S.2O aHR; om.DES. zt DERS; effusa аН.22 aHR; om. DES. zЗ aHR; сurаЬапt DES. 2а aDEHS; zulпеrа R. 25 aHR; сиrаЬапt DES. zb aDERS; оm. н. 27 aDEHS; qие R. 2s aDEHR; caret S. 29 aDEHR; аиd.iisепt S.

miпimиs lарidиm Н: .i|l-:, 19 aDEHR; иidet S. -: ,*: zз DERS; Вrittопеs аН, :- _ : sisque R; HyberпieriaL,,,; > Gillоmапuп DES; G;,',' ,,;.,,:,

ЗЭ

32...32

DERS, Brittones аН. зt aDHRS; UtЬеrрепdr' Е. зz DERS; пеgоtiurп аН. aDES; om. HR. З+ DERS; Hibernie а; YЬеrпiе Н. 35 aDEHS; оm. R. ЗЬ aDERS; .xii. Н. Зz DES; НiЬеrпiаm аR;' YЬеrпiаmН. ЗВ DERS; littora аН.

30",30

ýlЗО t DERS; Hibernia а; YЬеrпiа Н. z R; Gillоmапiиs а; Gillоmапиs DES (with Gillаrпопiнs iп margin in D); Gillоmаппиs Н. З DERS; Brittoпes аН. а aDEHR; PeTexit S. 5 aDEHS (with ignaram in margin of D); igпаиеm R. б DERS; Вrittопип.l аН.

|24

15...15

aHR; micbi ц1:,i L

;

.

aj

а; rереrеuпt S. 29 aEHB.S _ : aR. ait Меrliпи_. DE j

н.

]4...34

aDH.

aHR; иiribus

i,t:.:.-..

з7 aDERS; lаlэi:-,."-. aDHS. а0 aDERS; adii,c-,,,:

ES.

45",45

DES.

DERS; Britt.t,:,::,:-,-. aHR (сеlеЬrыiопс,,. .I

+u

'.

seI

,SIo шаuоDрlqарэ ulи.lоllи vциlоluрl оululиs аюuоq !(це ur шаuоцрtqа7аэ)

цце ,u 1uалuаиuоэ |SHaOB оо ,не ,шо :SцEC со ,нЕ 1лрluuр111.1g :SuЕс .о ,Sa аuоDр,tltцро '.q auotlptllдpp |11е аuоцаllulluр !Е ro ,н ruaraqlpv :SuaoB ot ,SHoe ,н шпrоиs ulиюlqч :SuaCB zг ,н([е Iцаuоцрlо

!uа

sиqluоllрu?qэрul

uc

,SHEqB шчпЬuщ!Е ,с

:Sul



,\

шашр :SHaCB st ,STo sl,цsаи sиqхли !uне

99..rо

tc...tc



,ulо l5Eq alalvпald suофоэ шtриltчоl !хе сс...сс ,н ,шо :Sac sишуаW уо '.ае ,;...7g ,н ,шо :SuaCB tc...tc ,н 1uplapd:Suac ос ,с lulluрlп :SuHaB 57 ,$ luиaladal |е щиuаddаl:uнIс 8z ,S шпрtепdх :хнаов п ,н luиuuрtаоfl/g :SEc ulиuрlдо||lэ |е tаиluрrцоl/Iс :u ,, ,q апЬlр sхlэицsар la :5ццЕЕ sz ,S sиqхэuахulаqtн ia аиЬпs -uашlаq[,ц |11аиЬsпqБuашl.аqд ie апЬsпqlsuаuпqхн jTc oz ,не sauo11l.tg :SEEq cz ,SEc lцппs !uне zz ,SIo ,шо lц11в Iz ,S ýоа luнЕо" о. ,S ррlи luнэOэ u, ,u о3п isцaoe в, ,S ши1l7dц lдиutхulъд ри ruаlаlиа :ц шпрldо1 sиlдlulut 1арца шlаlаlич iuaqB ,,...z, ,S пlаиl juggce s, ,SEc рl!и !qэ?ш !тне E,...Er ,уl ,нЕ aluup1lltg :SuEc cr ,н ашlаqд lu atulaqt11 :Suac zr ,T(I роиЬ:Suасе tl шluа ршЬшиN ie ршЬuиlх1 :Suн II ,н 7?ssod urлшра sцрs ulаlрrпwl 1цп]оа:Sас pssod yssod lди]оа !t :е sllps ulар1,!иlрl ltJиlоа ъшllulpp хрлlдрр sxlps ol...oi ,нЕ sauol1xJq :Suао ,Е uI luls ol , ь рэJэlIе 1uиs |зч luиs !17aq в

шаlрrирl ,S опи

:uHaCB

ýйошшпS эJоuоч шэuоIэЕJqэIээ шпJоJIп шпJоluЕlЕ} ln }}аJIuэпuоэ шпlпdоd 1э шпJэIэ lIssпI snqTr-Ted €}Iпs Iu8эJ sIsJэпIр хэ IпIIрэJ suelnl -ЕJ3чоэ шпJоэ SnIIaJnV шаlпв хэu ,JпluпuэпэJ z}шЕIuuЕlIJg uт ItэuоIэ -ЕJIшIIIЕ 1э оIрпЕ3 шпэ эIs 1э luпJэпЕэоI snluI sоlЕIэр Jа1IпэI sэпвu ,1чаIIэп опЬ luэ.rвl-IоdsЕ 1э sпчеш рЕ sпqIртdв1 хош эпЬrlт sIllsоdэс оflчэJаqlчре ln lrdэээлd 6rшэuоIэЕJо рз ,rшвпЬшв1 lcIлnJoIqEI пlош suвJJnsnsut .lэdsTlnBd rE .,Jпlэuоdэр gсsпqIuоIэЕuIчэЕIII sсшЕI sIJlsou lsэlоd IрэJэ швпЬ sпIпэI 'ltssаэ uоu iсsпqlJlп sIJlsan}c эпЬ (зJпlэпJls эач шпрrdв1 аээа ,, ,r'stJodJoэ IuIpnlIlJoJ а-lарпа-ldсс шпIuэ8uт тштuв SI13IэS lп, zс:lIв SnullJatr{z, шпSIJ uI Snlnloslc Sтlэuпэ Jп1IзI SпqIluэIэ -IJао ,аJарIэха шп1lldе1 шпшIuтш Iэп эJапош ExEs luпJэпlоd opour оппч 'lчэssтээ; шпэ ропф .,slt1.1эnlвn э:эuоdэр sо-l8аrul solsl sapTde1 Is sпшЕэрIп 1э осsIlsэlоd шпluЕпЬ slJlsэn sпqIJIп ьz}ulшrlл, :snuIl -JэW 1IЕ SIlэuпэ эпЬвtl SпqIluЕlSшпэJIэ sZ,lunIJэdal 1ЕJэхIрэ SпuIIJаIлI шпJоа JоlэаIuоэ ропЬ шпрuпээs швJпlэпJls апЬшпрldе1 оuIIJэIN ээпр

lunaPe шэluош lzmnEJEIIIN ЕIJо1эIп IlIlod ,1uпJэЗэоэ швЗп; uI 9zшпIu -вшоц.(9 шппs шэ3а; sllэтпэр n.anblв sIlЕJээЕI о.эпЬsпgtsuатu-rаgdц ,sопl uI rт3rлтр zzmnJons uаш3е fz,sэuоlIJg IчпJэпIЕпаJd ЕJош ээN 'solв.led IzэJIuэп шпрчечэ-ld рв ozsoIII .,llpln ln sIJnlI8I Jачlп (,эаJочэ ,,ulnlTdBl шпшIuIш tлBlla luэJaJnЕlt uоu 9ilIJэUI 9lIчэIш €llпsr шпр о,вtпЬ 'sпqтlвшtuе sllnJq 1а sтпвu8t qЕ IлEJlsan mBIJlEd аlIрuаJэр 1э 'uIп 'son эlЕшJч 1sndo lэqтIропЬ р, сlэIuuЕllJg швпЬ zIаIuJэq,{н ExBs luns вJотIэш rтрIпЬшпN оlilэSSоd IJЕJIIлIлЕ SI1ES шпJоэ цIэl€1IпlЕJоr ,InlEJ 1а бшIuа STnb з1UIS IlnJq lSэuоlIJg tлпэ 'lun.lanlod эJвlSЕпэр

1циuо1111g :Suтс 9 ,u :4.,:1::,:. :uнпов t ,нЕ sauoillл€ ,S,-_

чlре) 5311 sиuрulоlltэ ,н?

,.т

},л

_

:):,.,

j::,

:SuaoB sс ,Е ,шо :SHf ,не tuпцо3аu :Su]o :,с. : ,S j,,S :uнасЕ 1uаsuриr, ,SEc 1uрqрtиэ juне ": ,_ ,a : |uнв zT ,не vsиlla :Suf .. :uнв sI ,u sиýlаирр :s1g.;|-. .

:Sac q ,! luиldпрllоi,:, ,SHaE salur?t9 ,шо :Sao z7sz !цв

!t ,u

tt...tr

шпlлl juHB в ,н sJ :Е ,нв pluup77z.ts l5цlо

as ulриЬрпЬаu

iде

.

:-,:

.

-

.-

j:.,, :(

.

:l

alaE:".:,,-

SэuохЕS 9шпuоllJg -Jj;_ lISIJ SпqIluвlSЕ 'шпJо;, ! tlIxaJJэd пlIэJахэ о1];-шпэ Tný ,хэ-r zsnluвmc-эЕ luпэрв lсшЕIu-rэq_iц olEJEd,Jпluаlэ€JJ с;Ег_; ;nrT8TlE ,шпlпdоd la ta:;

эS oJrln

:"I]

эsdr 1аэII

o3.1a -rnrT8rlE ,эJэllILu

Inbo, бzluаssIрпЕ яz}QI

15э

uoN

ээч

s

_:,

ýz,lЕqЕUЕS

:

,TloJ8a JпluаJрэuIЕq щ: IzBsnJJIp епЬе

еэ

Еэuт:

шпuIшоч lISnSn рЕ_, : lEJT,luаJЕllqЕчul сlшЕ.I SImIlIn ха ,ISoa шIIо iu:.вSJэпIр рЕ 1э zIlSэ ошl; бЕIпЬ SэшIlSIхэ sшпSтЕ:

aN,

:SпuIIJэIN

эчпI ,lu;

}EIuuElIJg ISэЕ'Jпluэ::,

1а SэрчЕ;3 шщ ln ]aJa:: 1IB luЕJэрв тпЬ SIIIE LUn:

Ad edictum ergo eius conueniunt pontifices et clerus populusque innumerabilis in monteoz Ambrii. Et dieo8 penthecostesa9 rех imposito capiti5o dyademate51 festum regaliter 52tribus diebus ibidem52 celebrauit functique epulis сum gaudio et exultaciones3 уmпоrumsа omnes affuerunt. Quarta autem die honores ecclesiasticos qui personis carebant secundum auctoritatem canonicam distribuit. Eboracensi ecclesie, que pastore carebat, Sаmрsоп€п,55 S.illustrem et56 religiosum uirum, metropolitanum prefecit. UrЬеm uеrо Legionum et eius ecclesiam Dubricio57 nichilominus prudenti5s uiro decorauit. Statutisque regni legibus atque omnibus quе in tanta сеlеЬrасiопе59 constituenda erant patratis compositis'o lapidibus а Merlino in sepultuperficeret.aб

rаm et circa Сhоrеаm sicut

61in

Hibernia prius fuеrапt61 dimissa

concione62 omnes cum leticia redierunt ad рrорriа.

lJortigerni'filius qui in Germaniamз diffugerat congregato undecumque exercitu nauigioquea comparatos applicuit in aquilonaribusб Britannie7 partibus atque eas uastare cepit. Sed srех Aureliuss ut audiuit, collecto exercitu ei obuiam uenit et commissa pugna deuictus Pascencius9 fugit. [131] Eodem tеmроrе Pascencius1

U32] Nec ultra ausus est redire in Gеrmапiаm sed сum paucis ad Gyllomaniuml 2Hybernie rеgеm2 se сопtulit.Э Et сum infortunium Suum ei notificasset, miseratus Gyllomaniusa promisit se5 laturum auxilium conquerens de iniuria Вritопumu qri пчреr Сhоrеаm Gygan-



aDR; proficeret ES; реrfiсеrепt Н.

+z aDERS mопtепl Н. +в aDEHS; /les R. +р i R; aEHRS; capiti suo D. st DERS; diademate ан. 52...52 aR. ibidem tribиs diebиs DEHS. sз DERS; ехultаtiопе аН. 5а aDHR; Ьуmпоrum ES. ss DRS; Sаmsопеm аЕ; Sапsопеm Н.56...56 DERS (illustrem соrrесtеd from illиstri iп

Peпtecostes

aDEHS.

s0

R); оm. aH.5z aEHRS; Dиbritio D. ss аDНRS;рrиdепсiЕ. ss ES; сеlеЬrаtiопе aDH; religione сеlеЬrасiопе R. бО aHR; соmроsitisqие DES.61...61 aHR (YЬеrпiаiпН);Рriиs

fuеrапt iп НуЬеrпlа DES (НiЬеrпiа in D). сопtепtiопе in S).

52

R; сопtiопе aDEHS (соrrесtеd frоm

ýlзt t R; Раsсепtius aDEHS. z аН; (Jortig' DES; [Jortigriпi R. з aDERS; Gеrmапiа Н. 4 DERS; паиigiо Н. 5 EHRS; раrаtо D. Ь aRS; aquiloпalibиs DEH. DERS;

Вrittаппiе аН.

s",B

DERS; Аиrеlius rex аН,9 R; Раsсепtiиs DEHS.

'

ýlзZ ' R; Gillоmапiиm а; Gillоmпаиm DES; Gillоmаппum Н. R; regem аН; rе!еm НiЬеrпiе D; rеgеrп НуЬеrпiе ES. з aEHRS; transtulitD. а '...z R; Gil/оЙапius а; Gillоrrlапиs DES; Gillоmаппus Н.5 aDEHR; ez S. ь DERS; Вrittопиm аН. 126

tum7 de НуЬеrпiа! аsF. ingrediuntur сum suc -,, Iпtеrеа 9rex Aurelius' audiens Pascencium : е: fratrem Suumla сum е\-. rеgпо suo disturbare:. ' mоrаm fecit in itine:. Accedens16 interim ц],*) Britonumls edidiceral - 2 perempturum si sibi J: Pascencius23

quod

De:e:

Ille riрrот:. ubi rеgеm Aurelium .:: fraudis se dolo аrmаu::. capud" falso соrопаu:: :_ acquireret.2a

accessit et se31 32medic_:Ьrеuе tempus regi sal-::;: aderant congratulati'- s,;:

serunt si dictis facta

. --:

uenenatam regi ЬiЬепо;:: simo аmЫопе39 saban:s obdormiuit sperans sa_;:,

nox incumberet, uепе1 dolosus аЬ oculis о:т.:. _-

reseruatur.

z aDR; Gigапtum EHS. ' .: 10 aDHR; Wупtопtе ES

Н.

YЬеrпiепsеs Н. 13 aHR: .i-|2:, sиum Utberpendragoп Rl : tb

aDEHS; Ехсеdепs R.

Вrittопum

аН.

19

EHRS

_

j

:

Раsсепtiиrп aDHS, :] :. Г,Е: DEHS. z+ R; adquireTe: Г):_-._ пiаmЕ. zz DERS; om. н :, апd miпister iп mаrgiп .: Wупtопiаm Е; Uuintorii-in. 'i (6. Н). Зl RS; gratиlatt DE Зz ES; роtiопеm DH: :_:;,; _

,,

+о ++

46

R,': Н:i. HR; postqиam DES :i-.:.-_ DEHS; cooperti

DEHRS (corrected

frогт. :,

_

lZl ,(u

11ррпа

шоJJ раrэаr:оэ)

5ццI(I

st

"I ,q sпsdop :SuHa ,о ,(о ;о ur8,твш ut, tuрпЬsиi;d qlrm.) 5Eq шрпЬlsоd !uн оо ,а,шо:Suнсв су,\1хииаюрqо:Sнас zt,STC апЬр !uн ,о,ачlаdооэ:Sнао оо ,u ulаuоtэtлоd illq luauotlod iSI ,с ,н ,u :SHпC utпssиl :SuEo auol.qp вс .с ,н tlцпl? :aq цчиlz;3 :5ц о, ,(н т) ,11 ,S uцрluиэаd :uнIо ulauod:SuEo g€ sc ,шо :uао сс 'Н 'шо :SuEo zc...zc 'н asas !5цЕq rc'н uuрхuоluшп ia шоluоlutд, S :Suо ос ,I([ lпdрэ :SuH bz ,н sхчоlа пlsluxul аш :(q ut чt8-rвш u| пlslullц рuе ,н ,шо :5цЕq п ,л lдр|u раrurоd:арuп ulиlsпlul чl1,t.) Slq ulпlsиluт tar {о :u Bz...Bz -ощ,(,д:Suнс 9.,\ slssпaold sпlvllp:SHac sz...sz ,SHEq пlалпЬре :х lz ,SHTq sицuаэsрd ju с. ,Sao ,шо !цц zz ,н аlrш аJqч :Suac rz...rz ,SHOв tцпцuаэsрd lUI oz ,с рпэlрхр :(н uI рrаэхра шоJJ рэrэа.uоэ) SЦHE bt ,нв lдиuо1lltg :SцEC в, ,(с Jo чt3;вш uI vddоз ч11,1е) SEHlCe zT ,u suараэх7 ISHTCB pr ,! шаюqlиlsrр :Suнoe si ,S Iдииs шалоll пqlп rsod :ц uозvlрuаdlаqlп шииs шалvlt iaq шппs шалrll ,fuаqlп jHB tl...tт ,STo assluaиpp :хне cL ,н sаsuаluJаqд |ge sasualuпqlH lsua ., ,SHSE luпцuаэsрсI !uа rr ,5Е аtuоlu{,д :uнов or ,н ,н pxuпq^ iq vшlаqlн :SцEE в ,SHE tuпщо8tg juсв z ь..,ь

xar sпчаtии :Suэов

,не Lulluо:::-я :( |е sиlupulol/ic

:u t ,Q

-,:,,::

,SH]C :Suао z ,HiIo sиQl|l,:i,,|,:l: рluрuцаэ:Suасв с ,! ::.:_ шо{

раlээ-r:оэ)

Sнfо: ;:. ) uн.

sпud :(11ul pxulaq..\

:ное аuоцрlqарJ lSf .; ]

u| 111Sип1 шоJJ рэl]эJJс]

,Sl

!ЕЕ

lE

vдиtоuшtq :дl1,оЕ zs,..zs

ьо

,\

:.,.:

.,

,не аl.рLцарг::, !Sнэсв ,. ;

salp

,JпlЕпJэSэJ

аlIп ше8ry ;эd эпЬlе 9}1IsЕпэ s}snsdвI шпIuшо sIIпэо чЕ snsolop шаlпз SпэIрэIN ,1IIJэd эluвSSЕJЗ ЕJээSIп BJluI оuэuап 'lа.lаqшпэuI хоu ,assod IпЬэsuоэ mBlвtdo оошепЬsпт-ld ry с}шэlпIЕs suвJads rIпIшJорqо эпЬlе aIII rInJB

dignitatem R. 79 aDES. _":,

-,,

ý156 t aDRS; so|.er,;:,.,:.; concessione DS; co,i,:... ,.: ехеstипапs in S). - ;L,E- -. hопоrum DES. 1: DR). .,,:-

.

gипсiо R. 15 aDER: :.*:.- (with pre- suprascrip: } паm DES. ts ERS; ,i-:::,,--,,.

zt aERS; diuitiarип dеliсiаrиm dat DES.

L, :' --

--

.:

.

i

буl 'qшИlsаl sz3a; !5цlЕ 'Sao 1диlрlэцар yz..,yz 1рр ,се ,с tцрlluррuиqрq lSuE 1диlр1l1иlр |SuaB ,z '.е lдиl,рцчар хрр !ц cz...cz .. ,(о ,шо !uв ,(Ie ши1112 lSuE ,S3.q шрu о. br Jo ut8;еш ш suqарэ чlli&) Saq -rlцоdолаul aluup1ltg ie ulчuоltlоdоцаш axuup11t.|g !ц вt..,вr ,5 (lduэsв-rdпs -a,cd чlIп&) wqa8yl:цECB zr ,SIo шрqэsо 2е шvэsоg !Е чr ,S sхJоlulц :хтов ,, ,д оtэuпl -1оlцрlэ iqe оцuоZлоutр|э lSE о, ,S sрllиlэ эа7 :цЕ6lЕ ct...ct ,SEo sцчlаl !Ев zr .Е u| ulррuрrqарэ эJо!еq рэlэIэр пd:Sлае л,l шаlрrudшаlоs:Suс оr ,SEo lциlоuоq laиlou?pul |хе ь ,ае пyu{ula7os !5цq g ,$ аlашареtр :uECIe . ,(S ,I suрuиlsэха шоJJ рэrээ.r-rоэ) Suaoв s ,SEo sosslmlad !uв , ,а auoBsaluoJ :So аuоБsаэuоэ lue о ,\ 1иl|э!р :STOB с ,SEOE sаlsоэащаd :у1 , ,а sopu{ulaps i5цqе l 99[ý ,(tt ,\ ,I sиlоц3п7 шоJJ slJаlаэ :SrCe шаlрцu&ур il,х рэlээ;.lоэ) 5цЕоЕ ов ,р :STqB ,S uI оlаlldор:эl;е tduэsвldпs оиs !цlqв ,SEo аиЬопу '.е ошу jE Bz zz ,,

1а sa8al IIч шпрuвJqэIаэ о.sl8э.r шпlsэJtz ре эпЬвlI luпJэuап ,шщuаш -аJJuI €zшпJЕIэIlэр lepcz SuвlээпрЕ отЗIпеч zzцIЕIэчзрuпqвч uJnJESJanIP шпIэJэш шпuIэIп эJе[ц 1э шЕN ,JnlIuodSIP эlэIра.rd tlвltпIlsэJ е-lвlэа-ld sqJп sIIdоэ ,.*.,rrrrrr,rр ,.rБr" sпqllЕшаls -rnrr8T i"l ,luвqээiра-rd slluamn8Jв slJan EJmnJ sаluвпJэsqо шпJвIIэls sпsJпэ Jэluэ8IIIр Inb оzsIJqаIээ шпJо1IрпJэ бlшпIэJЕ шптuшо апЬlе шп-lо3оlоJlsв ээч sЕlIпIэ sIJоdшэl эuпl эпЬопЬ lзJэпJ ,1Еqэ8IпJ оJочэ шпIIЕIчоцJIlэuвs оэut8-rтп ЕlЕрuпJ sIJIlJBm IIInI эJоuоч uI ЕJэlIв !lеqэuтtuоэ sIэтuuЕlIJв шЕuЕ1 -тlоdо_l1эшsI шэрэs шЕIuаl ElEInmBJ JаIIJвIп8э: пluэпuоэ шпJоэIuочЕэ апЬ1в ЕlвэIрар lЕJэпJ SIJоSSэ,uоэ IшISSI1эuЕS uoJEv IlЕаq аJоuоч uI Еuп шпJвпЬ :sIIsэIэээ llrеqэ8lпlалd sngвnp €эJаlэJd ,suЕрuпqвq sttdоэ SпqIuшо IJвш оuIJqзS в эЗuоI чоu шпIппIJ 9lшЕэsg -ladns gIoIJolIJJэl }IоIэuЕэJошЕIэ uI EIIS с,ээч Sе1IпIэ€I шIuэ 1ST ,JnlaJElImI швuIшор slqJo шешоu sTT8rtse; шпJоlэаl sIэJnE ln ElI rеqэцаэа-ld sпqIlЕlIпIэ aIuuElIJB sIJаlэf, э-ld sпqrlв8а-l sттэвlвd BTnb шп1 'BtBllen эпЫрuп эпЬsтпlrs sltв.rd la zlsпqтIIlJэJ su8e EIII sЕlIпIэ BTnb шп1 'а-lе3а.r3uоэ шпluЕl шпlээ шпuоlза-I эqJп uT rrзэlэр шпэоI mnJons эпЬотlтsчоэ IIшерuЕJqэIээ оlшаlЕlTudшаllоs LUEluEl рЕ SэJээолd .шп-тоuЗа-l SоJаlээ эЕ Sээпр 1э SoIn8aJ BnS эlЕlsэlоd uI luЕJэ ronbronb lInBlInuI sвштхо-rd шпJЕJJэl sэuот8а-l SэuIло -lэd SтIэuпu о3-та SISSIIлJ ,эJЕJоээр sJэlтu -dшаllоs lalвmapеdp эпЬоr3э-l rlndod rэ IJаIэ пluапuоэ оu3еш шпlsэJ llntBls вIэI1эI 9SuЕпlSахэ еuзвш ýSоSSээuоэ IчIS }аuоISSIш-lаd ,raq sorld -tлnlJl 1о1 lsod 'lэ;тuэпрв zsаlsоээчluэd IsЕlludщэIlоs шпэ 'Iq.п [ysl] ,1sa snsJэnal шЕIuuЕlIJв uI аJэп эlчэIdIэuI sпqтuluо anbsTllsodsTp sTlndod 1а sпqIlЕlIпIэ эпЬsпqtпЬ anbBrr sIlвэIJIэЕd ,sэJоuоч lsa orsntT8;e1 бlsоJэlээ ,.шэtеtтu8rр sт-rэuэ8 1э шпlтJаш шпрuпJэs эпЬопЬ sпqIJ -nld : шЕIэuIполd шэsuэпв8эрчу ,rо-lэlldвр szапЬо,(ау rTneuop (JщтэIр



li.,_(,::. : ,:

аJоJэq рэrurоd-lэрчп _(z.(;_rj :j:.:е (ur8;еш uI l11BTr:Bd ,-::" !Е ь, ,S lаssБllцr{lиs :хf с: .: 2aq апЬшиuоэsрпэ :r ,,,:j ., l&aqпs :Suсе }9 ,ое 1LlC1::::,:;, рэrэа_l:оэ)

:SEoe

оs

Есе

zs

,s

,l"чг::.|^::1,.

,ST аluчltпЬу-:!t,-I:

,S ч slq :ugoe 9( ,Sf о ;: :: ur а ldtлэsвлdпs lq lslui uJ , -- : 'aqe шdоэ lSu os ,а г,)i+..7:.;:, ,Sao шаluоll пdпs aptsst,: :,: sоиlпut 1uошша3u7 _(/ij_l: :,j:

,Sl

iaq

sиJи1,lV sиtэо 2q sпlri:,.,-

luпlаирl!раш ixT

.,

-1,

r-_ _:.

€IuчЕшJоц эuпu апЬ ,--шоээJ шпuJпlпIр ша-: ] эuпI,1IпЕшJIJuоэ SnC::: -оlЕэопчоэ SnJnlEJq эта -g9'lаssтsтшqпS ans Ilв]sa: _

sIsuэша ,lInE8nIqns

,,i ]

,rэпЬопЬ шЕIuоэsЕпэ,,

-

tt8эсls,

z9апЬшпрJЕll,lд.э

snlaoц,ttdээsпs sврuт::, епЬтlал шпJ о-lэп эsdi lýшпрJЕlIпэ шпрвuЯ п ji: 1ISInIP onP чI шппS ; шэlЕlIпIэ SIlJod эпЬsтl:: ; шпlт.rтds ЕJош ээu SцЕs-: sэu€d sвnp uI 1а ttssa:j,-; бйоuJпqIIвэ эsчэ эпЬоl" ; шпэdllэ 1э швэIJоI :,S]Iэ l}Snulnn SIрISSЕэ аuо,S, -пчuч 1тSSпэJаd пlIрЕ LJэlIЕ 5о'lчЕчIша3uт sпr:: s шэчоIIоJJ lqIS ifшэ]u;; 1Sэ SпlэаJа ьс'Jпlчэ:в]тга SашIuЕчп SоIIЕD uI с. luпJэпшIl I1Iuо113 (1unj;I Sэчо1IJв ,lIээJ эJэпJ

шЕ-:_

аJоlээd uт anbolEIII ]uj:

duces subscripti: Anguselus25 rex Albanie; Urianus rех Murefensium;26 Caduallo27 Lauith rех lJenedotorum; 28Stather rех Demetorum, id est Suthgualensium;2s Cador dux Cornubie. IJenerunt et nobilium ciuitatum consules: Morwid" consul Claudiocestrie; Mauron ýИigorniensis; Anaraud3. Salesberiensis; Archgal'' Kaergueirensis,32 qче пuпс W'аrеwic33 appellatur; Iugein3o ех Legecestria;js Cursalem ех Kaicestria;36 Kimmarej7 dux Dorobernie; Galluc3s Silcestrie; Urbgeniusэ9 ех Badone; Ionathal Dorocestrensis; Bosoao Ridochensis,a1 id est Oxinefordie.a2

Preterea conuenerunt mаgпе dignitatis hеrоеs multi quоs longum est епumеrаrе uel nominare. Ех collateralibus insulis Gyllamuriusa] rех Hybernie;+l +slц"luasius rех Hislandie;a5 Doldauiusaб rех Gothlandie; Gunuasiusa' rex Orchadum;os Loth rеха9 Norguegie; Aschillus rех Dacorum; Holdinus dux Rutenorum;5O Leodegarius consul Bolonie;sr Beduerus52 dux Neustrie; Borellus Cenomannensis;53 Keyus5a dux55 Andegauensis; Guitardus56 Pictauensis; .xii.57 quoque раrеs Galliarum quos Gerinus Carnotensis secum adduxit; Hoelus dux Armoricanorчm58 Britonum cum heroibus sibi subditis qui tanto apparatu 59et fastu59 ornamentorum, mularum et equorumбO incedebant quantum difficile est епаrrаrе. Рrеtеr hоs поп rеmапsit princeps tеrrе citra Hyspaniam61 qui ad istud edictum поп ueniret, etiam поп inuitatus; fama enim largitatis Arthuri62 longe lateque diffusa totum fere mundum perculerat.

zs RS; Аиgusеlиs aDE. zb аЕ; Мirеifепsiиm D; Миrеfепепsiиm R; Мurifепsiиm S. zz Ri Cadzшallo aDES. 2s",28 а' Stather rex Dеmеtоrиm DE (with Sather in margin in D); id est Suthgиаlепsium R; Stater rex Dеmеtоrиrп S. zs aDE; Mordtllit R: MorLid S. з0 aDER; дпаrud S. з1 R; Artgal а; Arthgal DES (with Artulail in mаrgiп in D). эz aDRS; Kaercargueirensis Е. зз aS; Warztlic DE; Wаrеzрiсh R. з+ RS; Iugr[иgеiп (with Iuges iп margin) D. эs aR; Leicestria DES. зь aDE; Karcistria ^Ё; R;

Kaycestria S. 37 aER; Kimare D; Куrпаrе S. 3s aDES; Galliie R. э9

R; {IrЬgеппius aDES. +о aR; Bado DES (with Bozo in margin in D). +r aDS; Ridogensis Е;

Richodenszj R. +z aDE; Oxnefordie R; Exinefordie S.

R; Gillаmuriи.s aDES. ++ ERS; НiЬеrПiе aD- 45",45 aDE; оm. R; Maluasius rex Islandie S. аЬ аkS; Dоldаrпиs D; Doldaпias Е. а7 aER; Guпиаsиs D; Guпuаriцs S.lB RS; оrсаdum aDE. а9 aDES; rex underpointed (with dих suprascript) R. 5о aDRS; RutЬiпоrumЕ. sr aDRS; Ваlопiе Е. sz aR; Веduеrus DES. sз aERS; Сепопlапепsis D. s+ R; Kaeius а; Keius DS; Keuis Е. ss aR; оm. DES. sb DRS; Guittardиs а; GztlitardиsE. sz R; dиоdесim aDES. sB DRS; Аrmаriсапоrum а; Аrrrlоriсоrиm Е. 59...59 aDRS. om. Е. ьо aDRS; еqииоrиm Е. bt DRS; Нisрапiаm аЕ. Ь2 R; Аrtиri aDES. 150



|1571 Omnibus еrgо] :: tatis3 regali dуаdеп:а:з ecclesiam сlеrо psalle:: enses аurеоs ante iгs_: pompose аЬ episcopls lium, uoce сlаrа 'epis.^_-, quoque regineб rеgu::1 preferebant.9 IJxoresc,*. sequentes mаgпо tri: *: tot cantus in utris с _ . чосum12 dulcedine ::]*_: _

attoniti tanto

gaud_;,:-_:

lempniterls сеlеЬrаt:s :regressi" regalibus :е:-Troianorum19 sеruа:1: -. separatim discub,:e: * : : diuersos ludos соm: _:. diffundunt; alii cesl: ] - t illam iocunde]: cons;::1: dies sollempnes:- гс];i: singulis quibusque', ;:_ quibus dееrапt реrs,_ :.. Beatus autem Duэ:.-. . archipresulatus se .je: t , regisr uir religiosus _i; : presulis substituituг'- l. Hoelo duce Аrm..:.;::. ýlSZ

l aDER; igll;;, S -'t

s",s aR; epbcopts ctt,,: L, Е ai соlиmЬаs а!Ь-;: L 1> '",В

Uxores

R. ll aDES: , :,

_-

gаudiоrum in margi: _: t sоllеmпitеr а; sole,,::,.::-_, egressi S. rs R; eplr.';s f i:

сопsuеtиdiпеm DES. -. .zz DER; iосипdчrп S. : :

DES.

zb

DER;

qчi|э:,,,

>

,

.

_

.

zs aDES; elegens R. ,- ]: .: Samsoпis а; Saпsol,:t: i,. rеstitиitиr DES; sHbs:;::;|l-,. j ,lЗz DRS; Аrmоriсапоr:.,,. :-..:

:

lýI

.\аluаlшр:sЕоеsg.Е([*оч}:::;;;:",;;ТЧ':;fl Х:,:,,;";'i#ё\;?}Я,::

i(lпlпуlsqиs шоJJ рэrээ_uоэ) Е уt,Su:I slsuapolCB rc .u sxuosups !е sluоsшч; I1эuрs :SHC u,S sи|иэuиаъч |aaqe rг ,STC sиlпэ оэоl !це ос.,.ос ,д suaZap lsacB bz ,Sao ulрэllllцапq шрilи lцe ,Qe sицllqlс :Sua ,S .SEq sиqхИй :uaq Bz...Bz п sz ,т sаudшарs :Suo ,SзC аlаsdшиsuоэ lц ,S ширuиэо,l:uа0 tz cz zz alaZalad

jE

sz

,\ рulsарd :51qe п ,l sпlludulalos !е sпqtuualos l5цq oz ,SECI urаulриlаиsuоэ lаиtоuрlоц |е tцпlоuрхоц ulаulриlаиsuоэ tutua 2а br...bl .SlC sllпdа !Е вт .S жsal&a

:uаое zT ,{ TJl ха,. эJоJэq раrurоd-lэрuп ; !5Eqe pi ,I пуudшарs |е пltutua1los :Suo El ,Е uJ s!u,!и!q эJоJаq рэrurоd:эрuп р :чgqв tr ,(о ;о ur8;вш ul ulплоtриа? ,u ,шо ,ц ,шо .\ !51q :Sace sаюхп zt п чllл) SEq шию!рч3 juB cr (а) цоп ;е ,т ,шо ,ц :Sao аиЬопЬ sаlохп !Е !5цqЕ sрqu]и|оэ :Sao spqp sрqшчоэ !в or ь в...в '5lонwиЬ:uасв autuu3a.l |51qB ,S пdоэstdа шиэ iaq шпэ sл{оэsлdа !ае 7а .,а s n..., ,5 lпц\ :uaCB 'u 'l lt1 :uЕс r lS[ý 7а :SaoB п

sхlрlludшарs :Suo с ,S а!р

7

шпIuошIlSэl SэJош Iuоq 1э ЕlIп Iпэ lt_шпJоuвэтJощJч ээпр оIэон

gсэluэlIuu€

,а u,lплоппЬа !Suс, :. ] :Suc Bs,SECE lцlэdраi,:.l,,:^,; ,1s?иах !5q |Е -.;

эшоu швпЬ

шЕIJпIu: -

эп1 JэdnS бJоJIшшЕ J::,*;

lоJпчuV JоlЕJпэо:d аt-,-. шпJоuЕшоu IIэпl аur j anboletnlвs Jnlunlpaj: -, uI ::. пsтuотэв3э1 шпu8тs

}1ээIтэрIп

,Iтх,

,'tlЕЕа1 u::

sIIЕэIJIluоd o-1Tn osoIi:-; оJэп бrэIuоlulд rr'отu:.т

fuisse testatur. Quod autem uiolencia" а populo libero subreptum16 estl7 licet aliquando redintegrari" et ad pristinum statum duci. Enimuerо si id quod iniustum est et ui sublatum а nobis presumunt exigere Romani, consimili rationel9 et nos expetamus2o аЬ illis uectigal quia antecessores nostri Rоmаm quondam subegerunt et in seruitutem redegerunt.21 Quid enim Belini tеmроrе et Brennio duce Romanis factum fuisse а nostris Britonibus rесепsеаm? Etsi illis excidit, 22omnibus tаmеп22 nota fuerunt qui usque Romam tеrrаs incoluerunt. Аппоп Constantinus nostre Helene filius ас nobis propinquus Britannie sceptro insignitus, Maximianus23 qчоquе, alter post аltеrum imperii Romani fastigium2a adepti sunt? Еул," si subacti sunt Romani, sicut uеrum est, а nostris, non habent iustiorem causam а nobis exigere tributum quam nos аЬ ipsis. Facessant26 еrgо exhinc 27calumpnias liberis Britonibus27 inferre donec iterum fеrrо subactos - quod Deus auertat!28 - in seruitutem redigant.29 De Gallia autem siue insulisзo collateralibus31 non est illis respondendum, сum eas defendere а nobis uеl nollent uel nequirent.' [|62а) Нес et hiis similia rege prosequente placuit omnibus qui aderant et collaudauerunt eius sententiam.1 Reuersique ad Rоmапоrum legatos responderunt eis que2 in concione3 rege dictante collata fuerant atque scripto mandauerunt;4 cartisque signatis Romams quantociusб rеgrеdiuntur narrantes Britonum constantem audaciam atque regis Аrthuriz

modestam реr omnia responsionem, uirоrum quoque bellatorum incomparabilem dignitatem atque diuiciarums ammirabilem9 copiam.

[163] Lucius igitur с,],] responsione indignat-rs : tem legacionem regib;s qulsque cum ехеrс1I.] ,*: idibusб Iulii seruxtа ]T]f .: conuenirent. Ad edic::: Epystrophus9 rех Сге:: rex Hyspanie;11 Нlrlа;,. Sertoriusla Libie; Хег.-, Babilonie;t7 Politetes j*: Echion Boecie;:1 \-р:,_.:, senatorio ordine Lu.-. *, Cocta;23 Quintus \I__*. confluxerunt quod с-r:,_,,.

l

.

|lбaa] Dispositis еri kalendis Iulii' Britar:_.: Romane potestati :.s.:: _

iterum аssuеsсеrепt.

U61] Interea1 2Arthu:*,

scongregandi exercit;s',,

runt ei mox gratan|.:

ýlЬЗ t aDERS (with

ts ER; uioleпtia aDS. \6 R; sиrrеРtum aDES. rz aDER; est иеrЬиm S. rB aDES; reiпtegrari R. 19 aDRS; rасiопе Е. zo aDES; expectamus R. zr aDES; rеdigеruпt R. 22",22 DE' tап'lеп оmпiЬиs R; оmпiЬиs сиm S. 23 aDES; et Махimiапиs R. za aDES; ИеstigiИm R. zs R; EiaaDES. zb ERS; Fascesanta;TacescantD.27...27 aF.(Brittonibus in а); liberis ВritопiЬиs саlиmРпiа.s DES. zB aDES; аиеrtit R. z9 aDERS (corrected from rеdеgапt lп S). ЗО aER; de iпsиlis D; de underpointed Ьеfоrе iпsцlЬ iп S. Зl aDES; collaterialibus R. ý160 is поt present in the First Variant version; оп thе restructuring of ýý161-4, see

Introduction, рр. xxxvi-vii.

sепtепсiаm Е. z DES; qиоd R. З ES; сопtiопеD;сопtiсiопеF.. + DER; ý162а mапdаиеrапtS.5 DES; quiRоmаm R. ь ERS; quапtоtius D.7 R; дrturiаDЕS. в ER; diuitiarиrrl aDS. 9 aERS; admirabilem D,

154

z;-;:;_

R. э R; Аrtиri aDES.

-

ydibиs D. 7 aDES; _,g,;,_,Rоmапа а.9 aDR: Ер:::D; Hispanze ES. 1] Е: ,а_,,

Раrtоrиrrl S. t+ aDES: S,,,:.ВаЬуlопе а; ВаЬilопе R z0 aDRS; Sirie Е. ]1 ES: _:

DS; Coctu R.

21 aDES:

аrmаtоrиm рrеtет ý164а

t DRS;

_

obsequium suum qu,- ; *: ln omnes tеrrаs сеlе'э::,:.

t

aR; igitur

Ror,,. -i,.

DES,: :t

ýlbt I аDRS;1I)п:с,:.:

:

aR; ezj DES. 5 i аF.; . sиоrиrl R. В DR; celelэ,:",:,,"

R.

+

:Sace

z

9ýI ,SECB sчаsи?иV:u ,Sa мlаlqарэ |е lщалlqа7аэ iцq s,lulиtоиs ь ,SIo ,SEC !цв s..s ,STC[ sza !цв о ,ц ulиlхэ]аха luв lрuо3аl?uоэ аuршоl , z...z,a paralu :SцCB l 19[ý

solulla :STCe с

,Slc sиtиllv xal '.е ха1 sиlичV !t

,qe шпlluаlsБil:Suа

о

,\е IIuиI:Sao ,,5 sпqlиЬ:uаоЕ

z

:uЕ ,

,SEсIB

:uас , ,i

хtиllv:Е _ l]

аuохэlluоэ

,.

о

,:.

-,

,SIC lпu37 !uе , E}9Iý

,SEo souputoa пlald utиlоlрullр ju" ,. ,SaC ,хххlээ, ie ,ххх!, tьtиluаэ jE s. ,\ sиlэllрэ :SEqB tz ,Е иlэоэ :Sc рllоэ:е ,шо !Е cz ,ST sиlцоd1 :uсв zz,x аюоg iqe ачаоg iSl ,. ,Е. а!цS lSuCB oz ,gq jOB ,l ,х auorqpg |е auolf,qog :g, аlшqлg :uае !а ашиэlg ay&llqcl ашцхg ы,S ,S ,ов шилоэltц:Suа 1,\sиllо;ха5:5gqв lr tдиlоllрd

:Sac л,l!1d131:Suое

9I

ia ulилоqэп4 iaqe ы ,l sиlэрэf,н :Sc sпэаlltg '.е sицац{,17 :1 zl ,ST aluodя11 iq ашvdsд juB ,, ,а ашtаоll1у ie оtлtз"оtlч :SaC or ,SE sпqdoлsld7 :uOЕ б ,е puplaoa :(S ,I slluru&lp аuршоа шоJJ раlээ-r-lоэ) SurC в ,Е 2 аtриlаs :SEqB , ,q sиЕрt :SцEB 9 ,\ sиqцuаlrd :заqе Е ,SIC sпlрuаs ициsuоэ !uв о...л ,SaoB uпlrv |u с ,u ,(о ut8;вш uI ,lэ] sиuоdsд аuоllрu [czlý ч чllл) Suaqe r г9Iý

эаs'у-191ýý lo 3чт:п]э:.;:..._

,S uI slиsIl? аJоJэq рэrээ.lrоэ)

_-

:

г;: ,{ :;_л, Suaoе 6u" ,, ,. ,о _,:.:-.

sиqluопlrg)

:SaoB

й,\

sиuрllцrхt,j,;

:_|

,а luпlaZtpa,c !5зqв ,: .: isaqe Br ,S шиqпп :s: :,-

tцаuоtэрZаl :SECB .

SпIэ аIuЕqIV хэJ бSпIэSп8uV шпшI.Id rE s,JпlаJвJqэIээ SBJJэl Sаuшо uI шппs uэlцоu snuTlвnb 1эпэп эJээпр soa апЬшпэопЬ шппs шпrпЬэsgо uI шэIэрIJ шпlЕIпшЕJ Ins sаuшо JэluЕlЕJ8 хош Iэ lunJ ,апЬшп-lопs -aslmoJd,аJзIпqо эlg.rэdпs 9шпJоuвшоu эпЬ1е rрuв3а;3uоэ, 'sпlIэJэхэ EIIIxnE йsпчIuшо qB rтэsоd csnleJJв sons zхэJ snJnr{usz IЕаJэluI [tgr] ,luэJээSапSSе шпJаlI

орuэррал rр3rtээп lэ luэJЕlпJuоэ rшпIэuэlSISаJ I1еlSэlоd эuЕшоu шпuоlIJв шЕIэЕшпlчоэ ln luпJэdээ эJIрв шЕIчuЕlIJg cIlInI SIPuaIEI JэlI рЕ .апЬsпqtпЬ ,о3-1а sllIsodsI(I [eygT] sпqтluатdlэuт sIIJЕssаэаu

,luэssэ l1вlпdшоэ 9zшпJоlЕшJЕ ЕIIIш sz,хххIэ, ропЬ luпJэхпIJuоэ шЕIlэ 1oI }z,sпIlIJЕэ sпruтпф !sпlпlrз sпIпIIIлI sпruтпф ,r!еtэоз sпIlаlэиi sпIЕэ ! snpTda1 snIJEи[ i sпllэrез sпIэп-I эuIрJо оIJоlЕчэs ха ,SIlIPqnS IqIS sпgtdrэuт-ld шпэ 'аlа.lз ..sпttlоdд ,.!этээоg uоIчэа о.!эт-l.,{5 Japuвna u,!эт3r-lg JээпаI ,,!этurqtdg xnp sэlэlIlоd ,,!эtuоlтgеg ха-l еsdтэIи[ ,,!Trd,{8E snsEJpuB

SоэIп 'етdtэtuпш 1а S;:_оSSIшIр Sпрuпшроэ _-: UОU ШЕUIJ!ЕS EJlIn Э].]: 1IРЭР aS шпJэlI эВп] -Е_:: -пэЕшшоэ aS шпJот,.]: ЭР бI1аJээSэIпЬэв ; S ], .- ] эlSпIuI 1э Iп 'lеqэтв jг. ,.: aS 1n SuE8oJ эIэIэтLцЕ : -оэuЕJс SIЗэJ ,r,.rор. -, '1элээе; tuЕJош IqI Luj_: шэlвlIпIэ uI эlЕ]IпI] аг _lsod 1э шпuоlIJg -l_:: Sпрuпшроэ эJэрэ] ,.

,

-i:_,

,хIэ, шпэ цJЕIuuЕlIJg ;,

-

-uпшроэ р€ SоIэuпu : эпЬlЕ lшЕIэuвlsuоэuI,j: fшпJоIIэq шпIIIптэ jц];: oISILлISSIJnp 'шетэЕс 1а ,'шtrтрuвIslн anbiв 1э,^ !rlne8nlqns IqIs LuЕIuul,:, 'лоslпdар otun-rouuB-l.i:

-

Cuius temporibus missus est beatus Augustinus а beato Grеgоriо рара Romano in Angliam ut Anglis uеrЬum uite predicaret. Q"i fugatis Britonibus christianis adhuc in еrrоrе gentilitatis perserueraЬапt. IJeniens itaque Augustinus1 in Canciam2 susceptus est а rеgе Edelberto] gratanter et ео permittente et concedente ,_r.rЬ.r- Dei gеЙi ОАпglоrum predicauita et5 signo fidei eos insigniuit. Deinde nor, Й.rlto бrех Edelbertus' ipse cum ceteris baptismatis sacramentum consePoSt cutus est. Suscepta igitur 'аЬ Anglis in Cancia7 christianitate diffusa est Реr totam T,oegriams fides Iesu Christi usque ad fines Britonum.9 Quo Perueniens beatus Augustinus1o inuenit in prouincia Britonum - quam tчпс possidebant .vii. episcopatus et uпum аrсhiерisсораtum et abbacias11 quam plures in quibus grех Domini ordinem-eccleЪiasticum tenebat; inter quos erat abbas12 Dinoot13 nomine liberalibus artibus inbutusla in Bangor ciuitate presidens bis mille fere monachis. Qui per diuersas mansiones diuisi labore manuum uictum sibi acquirebant'i et in .vii. porciones16 diuidebant рrочt singulis quibusque'' opus еrаt; sed et. пullа porcionumls minus continebat quam .ссс.19 -о.rrЪhоs. Augustino ita_que petenti subiectionem аЬ eis sibi debere fieri, .rtpbt. metropolitano et tocius regni primati, et соmmuпеm ewangelir.rrdiro 2'1аЬоrеm secum21 susciperent in gentem Anglorum, rепuеrчпt оmпеS pariter et22 episcopi et abbates dicentes nullam ei subiectionem debere facere пес inimicis suis communicare Pro ео quod et23 regno et lingua et sacerdocio2a 25et consuetudinibus omnino diuisi esseni:r' presertim ._Y- 8еПs illa maledicta illis foret exosa, utpote que de propriiЪ sedibus illos26 uiolenter eiecerat,27 et аdhчс 2seis uim^ iпfеrrе p.rr.u.rarent. Neque enim aiebant Anglis magis qчаm canibus communicare uelle;29 рrеtеrеа ipsi proprium metropolitanum tamquam30 primatem31 et regem32 cum regni sui dyademate]j sibi prefecerant quibus potius3a [188]

35obedire secundum

baptismi gratiam



со:_:

mоrеm ecclesiasticuп: subderentur.

:

US9] Edebertus: еrSс :,

subiectionem face:e

grauissime' ferens п1. j.: ceteros subregulos S:i. Вапgоr abbatem D::_ spernentibus perditu:: 12exercitum gгапdеm ; uenerunt Legecestrl ]::.. exercitu suo 16eorui] i pauciori ;-пuп]с::

_

Qui

citerls in fugam ue:s_:

CaPta ОССUrrеrЦП[ .: *: : obuiam21 ut рrо sal;:.

,

ciuitatem mопасh: -: : Britonum prouincils -: intercederent apud :с:. funesti barbari, с.]=. . quam25 ouium:" чгсiс: runt absque misеriс: :: quе" ulterius ргr_-l -iI; atque cedem iпсег:=:: з5...]5

R. sесипdипl ,;.-:.,.

_

пullаtепus R.

ýlВВ t DR; ,4zg' ES. 2 ERS; Сапtiаm D. З R; Athelbricto DES. *...+ R; рrеdiсаиit АПglОrum. DES. s DER; iп S.6...6 R; ДthеlЬriсtиs rех DES. R; iп Сапсiа аЬ Дпglis '...z DES (Caztia iп D). В DER; Leogriam S. s DES; Вritаппiе underpointed before Вritопиm in R. to DR; .4zg' ES. 11 kS; abbatias DE.12 R; оm. DES. rз RS; Dynoot DE. 14 R; erиditus DES. 15 R; аdquirеЬапt DES. tb ER; portiones DS. 17 DRS; qиiЬиs Е. lB ER; Роrtiопиm DS. 19 ERS;.cccc.D. zo RS; еиuапgеlizапdiDЕ.21...21 R.sесum lаЬОrеm DES. zz R; оm. DES. zЗ R; оm. DES. z+ ERS; sacerdotio D. 25...25 R; essent diиbi et etiam сопsuеtudiпiЬus DES. zb R; eos DES. zz R; еiесеrапt DES. 28.,2s R.ui|п eli DES. zЯ DES; uоlеЬапt R. ЗО R; qиasi DES. Зt DER; рrimаtum S. З2 ER; rе8пип7 DS. 33 DRS; diademate Е. ]4 DRS; росiиs Е. |78

ýlBg t R; ДtЬеlЬriс::,. _ : DES. s DЕR;,4иg' S, :]: DES. р ERS; Dl,поо: L

:

-

tt DR; acqиiescerl_i -.-,,_::, mаgпrlm producutl: DS. :-

(with Leyrcestram :.:. ::,,::_: аdиепtип-l еоrum DES Etbeфido DES. ]] Ri _,;,,.

DES.

,



R;

Ethel|'r:a,,,*.

underpointed Ьеfоrе i-.. . ciиitatem DES. ]l Е: j";,:.-

: -

6/l ,S uaиlsuauьo3log |а ulпlsuашlоZlоg |g tllпtsualo?uag !1 ,Sao шаlр!иlэ ,с !u ос ,u iи аиЬшиз :Sac bz ,SEo ,ээ, р !u Bz ,u ч sa8al8 эJоJэq рэlurоd.lарuп a,r !5Eq п ,\ ulихи?о :Sao sz ,ST ulрпЬuр1 iц0 Ez ,STC ulпрlфаq1,7 :u tz ,SEq ,tuo iц ,SIq1 аиЬрlt iu ,Sac ,шо !ц lz ,SEO ulpmqo sапп iд oz ,SIo opt{laql7 cz zz :ц br ,5161 пllэоtlр :t вт ,STo о.lаlдиu 1ди11|11ц jц zt...zr ,Sэс lдиtоа шиluаирр !Е ут.,.sr ,S sqи :uЕс il ,S l!ршqэо.rg :цlq о, ,(о ;о чrЯ;вш ul, tарцsаэz/а7 grr,ъ.) aq шрJlsаэаl8а7 lsu с, ,а шпu8чut 1диlхэпха 1uиэиро"rd !5q ruпэпролd ulпu8рul ulпllэlаха !ц zl...z, ,S sаluаэsашЬэо iE (чr3:вш uI sаr чlIл) suаэsашЬэo jцо ,, ,о ,Sl :Sxa ь ,SEo 1oou{,q ,3иV шаuохэрэlраd :q шцsп3пу шаuоllрэlраld lt ol...ot ,Sao пltпрl?lхэ z ,q шаuоllоэtраld:Sul g ,S в ,3пV:uЕG s ,S-Jo :Е t ,1 ,шо :Suo t ,Q ulиlоlluаз :Suа z ,SEo sиlэuqlаqlи :u l bBlý

шпрtфаql1 :Е

tппuZаl lug zc ,S шпlruij: шtи |а Bz...Bz ,Sэс[ 1uрlаэа:, !Е sz...sz ,q оцор.ld]:: !ц rz...Tz ,aq tpurz:,э i

,

,.

1uassa 1дпэаs

sпqtпЬ:Suо zr ,SC sauo::-. : pou[,q lSu cr ,SIo ,шо :.; эJоJэq раrчrоd-lарцп

J]i+]iI-,1

sц8uу qp р!эuрэ xl1 :u _ _ '' 1lпоэtралd !u о...о ,Sfс ,:^,

saluou3tpui

slэ,luиlt|/:SЕс zc.,zc,E,ruo !5Eq яс,SIо a.upaqo taq ша3а, *"о";,Х:?;'!:::,

шпJоэ ElIPnB Sаэпр шпчоlIJg 'lчэ.rэЗвлаd шЕldээuI шарээ anbre luaJIpe tсшпIsuэuJо3чЕfl осшэqJп 1п JпluаJарэ.l8олd snIJalIn бzэпЬ -шпэ ,lчпJэээJ SэJIuЕш SпqIJоSSаJчоэ эр 1э зIрJоэIJэSIш апЬSqЕ lunJ -эпЕрIэпJl sz,эJ, ЕIIIш onp рЕ эпЬsп sЕIпвэ uI lzsa8a;8 ,.шптпо ýzшЕпЬ -ше1 'luаsstuэпре эJЕпЬ шЕsпвэ luэssIхэIlэlul шпJ 'ueq_lBq IlsэuпJ 1э IJIp sonb ! sоlп8аr sоJэlаэ 1э ,.шпрIJJIэрЕ ша3аJ pndB lчэJэрээJэluI €zlns Tlndod arnles oJd 1n Jo8urg эр эшIхЕш 1э sIIэuIпоJd шпuоlIJfl sIsJэnIp ха sэ"lпldtlJЕпЬ 'тsот8тlэ.l IJIп (эlIшэJэч 1э IчэЕuош шаlЕlIпIэ шарuвэ рв zzanbonb tче.lаuэл. ,luaJвэIlddns ens эlпIЕs oJd 1п tzшЕIпqо luЕJэSпIэuI BJluI aS ons эJоJJаl Tnb Tlndod 1а о.sэпIэ 1чпJэJJпэJо вldеэ аlЕlIпIэ эпЬЕ1I бIорIJJIэра ,пlтэJэхэ оssIшЕ lsa sпsJэп шЕ3пJ uI sIJэlIэ -oJllв snqlluэlslsul sII8чV sualslsэJ llшп1l[ш oJamnull IJоIэпвd l"O ,sIэ шпэ lэJЕэIшIр 1п JпlЕqвlоrsэ-ld 9lшпluэпрв шпJоэ9I ons пlIэJэхэ шпэ шэрSпIа 9ISIqJn IпSчоэ tr|тЕuI!эоJв Iqп ,,'шЕ1.113аээЗэ1 luпJаuэп sаluэlэd шпuоllJg ш€IэuIпоJd 1э .,luпэпро;d шарчв_l3 шпlIэJэхаzt ,ruэJI шпlIр-lэd sпqтluаu-lаds ilsаluээsэтпЬэв srldаэалd sr8э-l хоIл lпф сIшэuоIэвэrрэ.ld IчI1SпЗпVоI SIJа1ээ шпэ 61ооuIо шэlЕqqЕ лоЗчвg шаlЕlIпIэ uI пlIэJахэ оlэаIIоэ 1п SueЗoJ шпuохеS sоlпЗэ;gпS SоJэlаэ 1э шпJоJqшпчшЕрJоN 8шпрIJJIэрЕ шэ3аJ рЕ lIsIш sчэJэJ ,эштssтпе-r8 'э.таu.rаds sпIэ 9шэuоIэЕэтрэ;d 1э ýoullsn3nv эJээЕJ шэuоIlэаIqпs fsэlчец8lрэр €sauollJfl 1IпIрпе tn zшпJоIэuЕэ хэJ о3лэ IsпlJаqэра [bBl] ,JпlчэJэрqпS

lrsnualElln SIэImIuIlc SIJвqJЕq 1э SIJalSod ln IJaIJ шпЭI1SЕISэIЭЭЭ шаJОш ЕJluоэ 1э JпlЕqэрIп шпч8rрuI (luEJanJ Ilпээsuоэ шЕIlЕJ8 rmsTrdeq ,r'lэ 1uЕqэ8вlЕs sсIэс шэ3э1 шпрuпээs эJIрэчоýс sэлоt.rd IsdT eTnb

orsnTlod snqrnb luЕJэ:: 1а ,rшаlешт_ld ,rшвг.Ь .,|эцэп аJЕэIuпшшо] s:, ,1чэJЕJэпэSJэd эJJэJu: snqlpas sTT-ldo-1d эр эп-э шll.rэsэ;d Еz]1UэSSэ JSiг.:,

еп3чт1 1а оu8эJ ,rla ро:.

аJаqэр шаuоIlэаIqпS I; Sаuшо lчпJапuэJ'шп-,], оzIрuЕZтIэ8uвrц.а шэuг.,-i_

alodln 'IлэlJ эJэqэр -n8ny,sочэвuош д.,]]_, :

pas !tе.lэ sndo ,,эпЬsпс.:: 1э glluЕqэrтпЬэе IqIs ц::. -lэd rп} ,sIчэвuош эJэ: SпqIuЕ SпчIIЕJэqII эuI; шпэIlSЕISаIээа шэuIрJо

1а шпlеdоэsтdаrqэ:в

-L..

швпЬ - шпчоlIJg ЕI]u:: onb 6,mnuollJg sэul] г

1Sэ BSnJJIP эlЕlIuЕI]SIJU]

-эSuоэ шпlчэшеJэЕS

S:]E

ОlIПШ UОU ЭРUIаС[ '1rП:'-

тtuэ8 Iэс шпqJап эluаг; а3э.l е lsэ sпldээsпs :f -EJэnJasJad sttвlrlIluэБ

Inb

,tа.lвэтралd

эlIп

i-ц

от.lо3эr9 оlЕэq Е SпuIlSг

lnsanla

ln unum сопчепеruпt, Bledricus uidelicet dux Cornubie

et

IVtargadud" rex Demetorum, Cadwanus33 quoque rех LJenedotorum,ra et conserto prelio ipsum regem35 Edelfridum36 uulneratum37 Dei auxilio in fugam propulerunt et totum fere eius exercitum extinxerunt. In parte quоquе Вritопum cecidit Bledricus]s dux. [190] Post hес conuenerunt principes Britonum in ciuitatem1 Legeces-

trie2 соmmuпеmqче assensum simul hаЬuеruпt ut Cadwanum3 sibi rеgеm facerent еоquе duce Edelfriduma ultrа НumЬrum insequerentur. Curnque id 'nunciatum esset Edelfrido,S associauitu sibi оmпеs rеgеs Sахопum obuiusque Cadwano7 реrrехit. Q"i сum cateruas suas ех utraque parte statuissents ad bellum, interuenerunt amici еоrum расеmquе inter eos tali pacto fecerunt ut Edelfridus' trans Humbrum, Cadwanuslo uero citra НumЬrum Вritаппiаm possideret. Сum autem Deo preside conuentioneml1 huiusmodi" iureiurando atque obsidibus datis comfirmassent, orta est tanta amicicia'3 inter eos ut omnia sua communia hаЬеrепt. lalapso itaquela tempore natus est Caduano ех рrорriа coniuge filius nomine Cadц.allo; sub eodem quоquе tempore peperit etl5 uxor Edelfridi" filium nomine Edwinum.'7

U9l/92J Hii1 post mortem раrепtum dyademate2 insigniti susceperunt '.rr:r.1 rеgпоrum3 agendam secundum апtесеssоrum institucionem et amlclclam quama prius patres eorum tenuerants inter se ipsi statuere tenendam.6 Emenso deinde biennio rogauit Edъ,inus' Cadцrallonem ut sibi dyademas liceret hаЬеrе celebraretque statutas sollempnitates9 in partibus Nordamhumbrorum quemadmodum ipse citra НumЬrum ]2

DERS (ъ,ith Maredud in margin in D).

rИm Е. Зs R; orn. f)ES. ЗВ DES; Bledriacиs k.

ЭЬ

сum Cadчralloni ; :: : аmрutаturum ''ei с:: _ _

R; Саdиапиs DES.

R; Еthефidum DE; Etbeldridum

S, З7

DRS; [JепоdоtоDES; ulпеrаtum R. з+

l DER;

оm. (чrith Qиi suprascript) S. z DRS; diademate Е. ]...] R;rеgпоrum сйrаm DES. ч DES; quа R. s ERS; tепиеrипt D. ь DRS; tепепdиm Е. z DES; Еаdч;iпus R. В DR; diаdеrпа ES. 9 DRS ; solempnitates Е. 180

,

соrопаri рrеsumеrе:

U93l Orta igitur in:.: bellum' quаm расеп]: .:: =

tassent, сопuепеruпt ::-. : aCadwallo multa гп:.., )

реr Albaniam itiпеr.

::

triumpho potitus fu::. : _ combustisque ciuita:.: *. Dum еrgо sic seuire: _: 'in aliquo роrtu арг..:,:. uепеrаt ad EdB,inu::, : quосumquе роrtu а::.. : Nоmеп ,rrrgi" Pe]il:*. .

-

_

coni,. _-.j sittб et tandem :-J:. . : - : carus.ra Interea

ээ

ýlgo t R; urЬеm DES. z RS; Legrecestrie L)E (with Leyrcestrie in margin of D;. з а. Саdиапum DES. + R; Еthеlfridum DES. ,,.,s R; Ethelfrido пипсiаtirп esser DES. ь DES; associauis R. z R; Саduапо DES. s DERS (corrected frоm stаtuетипt in R). 9 R; EthelfridusDES. 1а R: Саduапlls DES. rr Г)RS; сопuепсiопеmЕ.lz ERS; hutus D. 13 DER; amicitia S, 14...14 k; Elapso dеiпdе DES. 15 R; оm. DES. |6 R; Ethelfridi DE; Etheldridi S. i7 DERS (corrected {rоm Edzllinclii |?l in S). ýý191/2

antlquo mоrе cons L с -: ] quiunr hаЬеrепt, .ii.: .. ratione id meirus l:::. existente consiIro В:.,:.. eum incepte pactioni> ::liariis suis imреtrаrс ] _: acquiescere.11 Aieban: .., rеgпum uпius согог: -* Edwinus dimisso со._ -: se sine licencia'r Са:, ..

DS.

I,t

DPt; diaden:,;:.

iпtеrmiпаuir DFS.

ý193 l..,l

R

,,

\

.-

: Ьеllц,,, ,,;.;.

(corrected frоm a.iie::.; : ,

НiЬетпiаm

DE.

^

DF:

:-

DER; clbuius zil; S : S. t2 R; ei DES. ].. F.: ;,:.., 16",16 R, sit аgепсtчrr; f)f t В",В

_

,

I8I

,:::::x,,(.;,!i"Y',!пё,,;;:1$ SE.I ld рlиь :а с| SаOS*я :,"r:::jj,;ý ;J ; .STO .S 'SiIO tдиslпЭ iд пslпэ :а11 tиЬ :д 8чш sпцlt:u rr or ь ц|1 Sишqо:Uао в..в ,:I 'STo пllоd сlиЬцч uх апэцddа :u ulрtэutполd :Suо 9 ,lct lцрхutаqlн ,. , :Su ,'Sao о||l2m,реэ tдпlоиs рцItil рl|иullЕ l..t,(c ruаssоlэаllа шоJJ раrJа_r.lоэ) "I Suэо ,q (uтЯ.rеш uI ulаэvd пg) .rпо l5ц1 r 'SIQ у3рш ulиllаq iE r...T Е6[ý ' !х zr .з

очр||I1.j7ррэ

рцuаэll !u:{

',

,а(7

:s'c

чr

.sI. ,,",:,ТЯ.,:;',d'::ХУ,;,:;',Уiff'Ц";О:'?;: lu rr .STo sиquоцuаldzs :ц о,

рлшqиs !5ц ar

,Sзс

апэsаtпЬрч

:STo z ,l ширuаuа:

шплоu&аl



с. с

,l

:S,]1

_

э1!^|;,.}:-:,

{-

,5зq ,:::, !р?lЛаq11 !ц ,, sихttq :Suт u,g шач.,i: :.. 1:, '(u 1uи]аи,lDls шо]1 :],_]] ,SEC"I pssa ulиlрlэчlii,. , ],."_ :u с ,(с;о ulЯ;Bru ui ,];--:_:, ,\

LIJnJou?эIJOmJv rшэ3а;*, 1п zrЭs pnde 1IПЕJЭýI|ЭРzr шэр[IЕ1 ]э n,lIS ШПРuа3ео, Ээч JэluI srplnb оIiЕлд.рЕэ tтlэпЬ шпIIIsuоэ rэJэlul }I,sпJеэ lЕJэ IэrI aplen clapun :luвлэtоd эJэрIээв та эпЬ EIuLuo .,l8a-r rеqаэlра_rd цIпJЕIlэls ,,эпЬпsJпэ rцпIпе nlвIon оIlэ JпlеqээIр sп1I11э.1 ur8вul uэtлоN 'lEJa ssпIпчо IIIIs эIIIIцJ оlЕшJЕ 'lеqеutlsар эJЕэIIddв nr-rcld эпЬшпэопЬ '1а tеqэrэsа-rd snIIII шпluапре вrurds,4,ц эр шпuIпшрЕ рЕ 1€Jэuэп rnLr шерuапЬ шп3вш .rэd ernb tr-lэrоd ээu ,!э-rвэrlddе n1.1od onbTle ur. lэ IlJэпаJ шЕIэ оIiвлd.реэ JпlЕqЕuоэ (SэuоlIJ[I ul lэJIпэS этs o8-ra шпо 'SlluamJo] IIээJJЕ sngl-rnld sоuоIоэ 1э sапIэ sпqllеllпtэ эпЬsтtsпqшоэ цJпuоlIJg 9sвIJuтполd лэd шппs шпlIэJахэ 1lxnp '1tn; sn}Trod oqdrunl-rr ln SпuIп^,рЕ rV .,urеru.lаq,,(ц uI lInElaJJSuBJl эJэuI1I шЕIuЕqIч .rэd anbolda.lJy ,rsэ snsJan шв3п1 uI 1э iшпJоIэоs ЕIIIш ЕlIпш опе/tрЕэ,

lISILu? Пssа-i8uоэ эпЬоlэЕJ шпJчIIJпн Blxnl оqшЕ luпJэчэпuоэ 'luэssе] -ЭrПЬut SпqIuоIэеlJэээр srmr-rnld эsэs €sэluЕlээJJв .urээвd шепЬ IцIпIIэч st8eru, SэuIцJоч эпЬшп-lоJlп цIпэ 'вtрлоэstр Sоэ JэluI ;ntt8l ElJo tgbl]

,1эJэшпsэ.rd t-lеuо.lоэ

эIuuЕlIJfl rппu8э; EJ{uI Is аrrшэрв,tр qns вlрпdвэ lэr, *.rrnr"rr,dmв эs sorв8a1 ;эd Iа lI1In€mIlul (LцпlЕIэuпu 1эssэ 9IIцоIIвiъ.реэ [uпэ РОП} ýl'ЦJПJПJЕ|ЭIuI ,lэlЕшэрв,{р rlв8эJ sIuоIIЕл^.рЕэ {IЕIэuээII эuls эs SuэJаSSЕ tлвIJчцJпчшЕрJоI\I uI 15э SпSJапэJ оrпЬоiiоэ оSSIцJIр SпuIпд.рЕ anbBlr Sn}e.II 'эJэqэр zlI1IIцIшпs sIlзuоJоэ sпqопр эuоJоэ snlun шпu8э_r эssэ ц]эuоIэIрЕJI эпЬшп.lэlэп snl зJluоэ uIIuэ luвqаIy II.эJаэsэIпЬэе SпIэ luоIэrlэd шIпа luэsslsIш;эd snuTrenb tе-lэlоd a.re;ladml sIns sIIJErI -Isuоэ Е sпuаlЕIlпu ропЬ оul.,rшрЕ апЬtтперuеш sтuоllэеd эtdээut шпэ tTn}tuad 'le.tape [лпээs эlJоJ tnb 'tпs sтtоdэu IuEIJg оIIIsuоэ эluэlsIхэ SIuImnIJ aued ЕJэlIЕ uI эuоIтЕпд.рЕэ 'lэssоd lJaIJ SпiIэlU PI auOIlEJ enb snчIJolnbTluc la сIsпqlJоIэuэldвs sпчIluэuоdsrр'luэ-lаqеq runrnb -оIIоэ sEl8ng шпIппI+ ЕlхпI эрuI эпЬшпз ,lЕJэпэпSuоэ эJоuJ опЬтluе

шиlр,lаulаъ

:заq

-оlороuап :Suo lc

,i : _, ,S],3

_

,:

шпJqшпн EJIIJ as j, uI бsэlеlтudшэllоs s?...: ln шаuоIIвд.рЕэ _Sг.u, ,, aJanlels tsdt as Jэluт "_ 1Э ШЭuоIэп1I1SuI

Lцi.].j

luпJэdээsпs ttlu8lsu.l

_

!

-:_

,,'LЦ:,'*

а.тоdшэt эпЬопЬ шэр

хэ оuЕпрЕэ

15э

_;

Sn]ET*

EnS EIutUo 1п Sоэ Jэ];. sпqIрIsqо апЬrв орuЕ-: 'IЭJЭРISS\ *

ШЭlПЕ ШПЭ

(шп-тgшпн SuEJ1 бsпг:-.

шпJоа IJILцв luпJаu::. хэ SenS SепJэlЕэ шп] sэuшо IqIS 91rnE sa8a.T

.

,JпluэJэпЬэsuт шпJqш :, IчIS ,шпuвпА,рЕэ ]n .u, -sэээ3э1 ILлэlЕlIпIэ uт

uI,luпJэхullхэ [цnll]_:

oIIIxnE Iэ0 lсшпlЕJэulп: оr'шп-lоlорэuэп хэ.t эг.-: 1э аIqпuJоэ xnP lэfll:

Salomonem cognatum suum peteretrs quatinus 19consiiio eius19 auxilio in rеgпum suum restitueretur.

et

|l94l5] Pandens itaque uеlа itеr flexit uersus Аrmоriсum rеgпuml et transfretauit et applicuit in portum Kidalete urbis ueniensque2 ad rеgеm Salomonem gratanter аЬ illo et honorifice susceptus est. Cumque causam aduentus eius didicisset, mох sibi 3ferre auxilium3 quantum preualeret4 spopondit.' Sedu quia hyemis'tempus8 instabat et 9opus erat rnaiori consilio' ad tantam rеm peragendam, hyemandum 1oilli secumlO erat ut post hуеmеm collecto'l exercitu nauibusque paratis hostes saxonicos uiriliter inuaderent. [196] Interim' consilium ineunt2 ut magus ille Pellitus aliquo modo perimeretur] ne machinacionesa еоrum et saduentus еоrums in Britanniam detegantur.6 Premiserunt Brianum Cadwallonis nepotem ut сurаm 7eius rei' ageret quatinus clam ех insidiis рrоrumрепs magum interimerets et а prestigiis suis et maleficiis arte dyaboiica comparatis9 Britanniam liberaret. Nauigans еrgо ille applicuit load Portumlo Наmonis et exiens in1l terram de naui finxit sese pauperculum uilibus pannis obsitum fecitque1' sibi '3fieri baculum'] in summitate ferreum et acutum ualde, tanquam peregrinus de longa peregrinacionela aduectus esset.15 Deinde perrexit ЕЬоrасum quo audierat degere rеgеm Edwinum et, сum ingrederetur ciuitatem, associauit se pauperibus qui regis elemosinam petebant. Eunte autem illo16 et redeunte ас deambulante сum ceteris egressa est sоrоr eius de triclinio rеgiпе baiulans'7 peluim in

DES (sинmqие in ES, corrected to sииm in S); Sаlоmопеm арud |la,пderpointed] Аrmоriсапоrиm PeteTet соgпаtиm suиm R. 19...19 R; eius consilio DEl el coпsilio S. 18",18

j..3 DES; аихilium ýý194/5 t DER; rеgum R. 2 DER; uепiепs S. fere R. + R; иaleret DES. s ES; sPosPoпdit DR. б DRS; Ser Е. 7 DRS (corrected frоm Ьуmеzis in R); hiemis Е. В DES; temPore R.9..9 R;пlaiori consilio ориs еrаt DES. 1О..1О ERS. sесцm illiD. tt DES; соllесtоqиеR.

ýlgЬ t k; Iпtеrеа DES. z DES; iпiuпt R. З DRS; реrimеtиr Е. + ERS; mасЬiпаtiопеs D. 5",5 К; аdиепtиm DES. Ь R; detegerer DES. R; rei Ьиius DES. В R (corrected '...z frоm iпteriemeret); perimeTet DES. 9 R; оm. DES. 10..,1О R, iп Роrtи DES. 11 R; ad DES. lz DES; fecitF." 13",13 R,ЬасиlumfiеriDЕS. t+ ERS; реrеgriпаtiопеD. ts DES; оm. R. 16 R; ео DES. tz DER; corrected frоrп baiolans in S.

182

mапu ut de fonte ;:: Edwinus ех urЬе \\'::-: prouincias Вritопuп: : agnouit еаm Вriапus -: Q.r. сum illius fac:e:. collapsa'1 est аtquе ,- j inuicem'] sermonibu.. _j loquens statum сuriе:i -: pauperes deambulaba:. mох dimissa sоrоrе _:_:: aditum feriendi геpcI. i i : _

cadensque2s in tеrrап1 :: tеrrаm29 baculo inte: :,.

3orelinquens ciuitat.,:l peruenit, ubi сопuосз:. : notificauit Саdтr,аliс,: . exercitu ad еоrum tr]-_]_. oppida]9 muпirепt el s.]. Cadwallonem. Diuu,::: сum mаgпа multituo.:_et obsedit еаm. -

|l97J Interea apptlc -.: milibus militum Ье__=:

tradiderat petiuitq:; exercitum Peande . ]:. : partes et sic5 реr tu:::] caPtus est Peanda i: ; tB DRS; Wygornierlsi;l,,. I DES. 20,..20 R. deпztsr., |,. .:

(corrected frоm ocult_,

l: i

DES; tчm R. :Вriапчs DES. 3с DRS; -_ DES.

zb

-_

]] DERS (altered fг.,,п: j,],охопiлm ER. rб DRS: -:,.: .

_

сiопеm R. з9 R; opia',lLl|> DS; rex Меrсеоrцm Е '- ^

ýlgZ t DER; реtчпtа:l. S 5 R; оm. DES.6 R: С:,;_,.,-;

_-

,q

,!!!!,

:SuT t

,l

sиuтllJuJоэ

€8I ,Sao аиЬр! оцаsuоэ:u s ,Sao ,шо !ц :5цq , ,\ ulpluorco :Sao 7 ,з аиЬluиlаd :даq r 16[ý

n

,l шрluохо :SEC ct ,т ,шо :SuC .у,! utиlоаэпи rа; !5q IциtоDпи xa.r !ц tt..tt ,Е ulauotZa7 |q шаuоцv3а7:5а ot ,STo vpldo !ц ьс ,\ шаuоD -рrаqчар iq ulauotlyпqll lsa вс ,а ,шо :Suc 1s ,! sll1lr]эzzz/:5цq sс ,цЕ шрхuохо ,(u lso ,SaC ulаlруихэ jE sпssal?ut IцоJJ suапЬuцаl tc,..tc ,, SцEo сс ,STo sиuрхtg ,\ хааlрrиD эulqао :SaC zc ,с lдихluрlsр :Sua"] tc ,т ,шо :SucрэJэlIв) ос ulрдц и1 :u bz..,bz ,Е suэррэ :Sao s. ,g шаuоциq :Suo п ,х utи1 :Sao sz ,SEo ш3аl iд sz ,STo ]ациаlq ylv{!t rz...tz ,SEo ,шо !ц ,. ,(а ul sl|иэо шо-lз раrээ-r.lоэ) S{IC zz ,S оsdарэ !uао ,. ,SE аэои рssхшхр :q аэои рsslшар i{ oz...oz ,SEO

sхuо|раъррэ шrZпt $od шиuоlllg sрlэulиоld ш



bt...bt

,а lаиБuаlulоZ,(,д:Suс

Br

шпlIре эш эпЬшпэ ,sпtdшалэd sпIэ sпlIэJэхэ 1э ЕРuЕэd lsэ sпldЕэ ,lIsBnuI эпЬтрuп sэlsоч sеmJnl .lэd пэts 1Э sЭlJеd 9апЬоuаsuоэ

,( _ :Sao sr,Q auotlpullZala,j,. с.,; : ,5161 ичоd z.l] :}I рр :х rl ,Sзс sиlп[l .:.. :5цз r ,] ,|:-:,_.--, рэrэа.r.lоэ)

t{

sаuоцршqэzzlr

:

в

ulиэаs !Sxa о,..о, ,SaC il,..э ;.:: :(u uI sплаul[q uIоJ_{ рэ1::__ _ рп|ри :u t ,u alat utпtllx,:: ,, ,S охllsuоэ ]а

:ао

[parulod-rэpun] риdr

ol;:,:. .u,.., :,..

Llla

-

:,

отlэ_rd

,Jonlвnb uI sons sэ1IIIш lIsImIp 'tuэlвllптэ ЕэJIэ арuЕэd шпlIэJэхэ 1lPIn сSпuIшоЭ о3;Э 1гl Z,швIuохЛ JэlIJэIэЭ ,эпЬllптlэd 1EJaPIPEJ1 snns sпlЕu8оэ uoluoIES хэJ Iэ sonb шпJоIЕIIэч шп1IIIш sпqчIш ,х, шпэ шпIsэuоlоI шпlJоd рЕ оIIеп6,рЕэ rrпэrlddе вэJэluI [tьl] ,швэ lIраSqо



с}шЕIuох[ 711Iuэп snssllл ouIj&pa qЕ шпuохЕS эuIрп1IIIпш еu3вш шпэ ,шэuоIIвлрЕэ I}хэJ шпJоIэJэиIrt Ерuеэd эJошпJ эоч эпЬвtт orв8lnnTq рв о}шаuоrэв3а1 шЕlIэ эпЬlIsIш !luэлвп.lэsuоэ IqIs 1э luэJIuпш urBprddo шпIuIло шпJоэ рЕ пlIэJэхэ 1э эпЬsэlЕlIпIэ :ulвшlвd 1э s€шэuоIэ€JэqII rpue_l8 шпэ шпшIхоJd uI l€эJоJ шпluапрЕ sшоIIЕл^.рЕэ lIпвэIJIlоu SIэоI 9cSImIlIuIJ ар 1э ЕIqпuJоэ ар SпчIuоlIJg SIlЕэопuоэ Iqп 'lluan.rad эпЬsп sсшвIuоха швIII шэчоl3эJ LлEl01 1э ,rшаlЕIIпIэ suэпЬuтlэ.rо, првл3 олэdолd sIJаlээ шпэ ,rsпssэ-r8э zrJuIчэс[ ,sпlээdsпs lrшпIэuЕlsЕ IIIпu lImIIaP эsdt snsouued Sosouued orsaradned ;alul оIпэеq бztцвJJэl uI snuBIJBbz оlээто.ld хоlл ,1sэ sппlJош sп3Еш IлЕJJэl uI szэпЬsuэрвэ т3вш эJоlээd uI lIxIJuI 1э lzшэuорJпq lIхэJэ 'lэssт-lэdэJ IpuaIJaJ tunlIpв ,шпJэdпеd шеq_lп1 EJJuI эs llsImoJlul эJоJоs EssImIp хош 9zшпэ lT ,lIээJ эJээsоu8в 1э llnвJlsuomap orT8Tp 'rвqеlпgшвэр sэJэdпЕd lnb JэluI эuпl alJoJ Tnb 'lеgэJэпЬ шапЬ шп3вш 1э szаIJпэ шпlЕls suэпЬо1 pnllе Tsвnb }ZIJIBJJ JэlIпэJq}z 1IпЕэIрuI €ш lV ,sпqIuошJаs €zшээIпuI 1uпS I1пэоIIоэ SnqIJEIIImEJ sTrBqrlэ-ld zzsIIпэSо апЬ1е 1Sa ,.еsdвцоэ sЕшIJэвI uI эJIвJJ оllu8Е '.lпlэ.lэпluт snldo_1d шэIэЕJ snIIII шпэ эпЬ ,1IпЕэоп оzвssIшIр ээопоz шЕэ snlnlos шпlэIJ uI 1а snuEIJg швэ llnou8e ,lэJIпэsэр бlшпuоllJg sЕIэulпо-ld 'lэlt-lэlа.ld шпuеlJg эluЕ о3.1э шпэ uI sluопЕлtреэ шв3п; lsodбl шпр slшпIsuэтu:о8тд эqJп ха sпuIпд.рЕ lеJэпdЕJ шIuэ шЕIII ,IэJIJпЕч швпЬв оштхо_тd эluоJ ар ln пuЕцI

ur штпlэd lISuEInIEq эui::_ эluвIпqшвар э€ эluпэг;_ sI8эJ rпЬ snqT-lэdnBd эs _ -In&pE ша3а; а;э3эр 1Е_; SпlээпрЕ rIэuоIэеut;вэ:; ; 1э шпаJJаJ э1€1IшшпS u. sпqIIIп шпlпэ;аdпtd а>;: -Ен ormnlJod Pe:l liп:.-:

бsllеJеdшоэ еэIIоqв,iр

а_::

шп3вш suadmnJo-1d s:T:

1n шаlоdаu

-

sIuoIIE.ýp:

_uElIJfl uI sшпJоэ Sn]u;:.:

орош опЬllв sпlIIIэd

а,

:

SI1EJEd эпЬsпgtпЕu n]I]j;... шпрuЕшаdq 'шерuэSr;;: 1э 1ЕqЕlsuт ,sпdшэl _S,tLL; ,шпIIIхпв эJJэJс IqIS \о,* ,1Sэ SпldаэSпS ээI{IJоUr,-

,

рв

.anbsuaTuan sIqJп ;-;

1а ,urпu8эJ шпэIJошIJY i

1э 61SnIa оIIISuоэбI

Sпu:_,

ffi*

ж

alium non haberet, subdidit se cadwalloni' fide sua et adiuraciones promittens datis' obsidibus sese cum illo saxones inquietaturum. Conuocauit itaque Cadwallo1. Proceres Suos multo temPore а Se delapsos et desolatos atque uerbis consolatoriis eos11 exhortans'2 congregauit quantum potuit exercitum atque in Nordamhumbriam contra Edчrinum rеgеm duxit; patriamque tbtam in transitu suo lзnon

cessauit uastare13 ferroquela et igne trucidare atque сrеmаrе quоsсumque hostes inuenit. Audiens autem hос Edwinus rех conuocarrit о-.r., sibi subditos 1'Anglorum regulos15 сum exercitibus eorum et in campo qui Hedfeld" appellatur obuiam ueniens Britonibusl7 bellum соmmiЪit

sibi suisque cruentum. In quo bello interficitur ipse et totus fere populus cum reguiis qui сum ео uenerant necnon et filius eius Osfridus сum Golboldols rege оrсhаdum19 qui in auxilium2o еоrчm uenerat.

[198] Confecto1 itaque prelio et uictoria patrata uniuersas Cadwallo 2prouincias Saxonum2 perlustrans ita ]in totum3 aSaxonum Angloruma genus debachatus est et omnis exercitus eius ut 5ne qчidей sexui muliebri' uel paruulorum etati parceret, multos inaudiiis tormentis afficiens, ceteros diuersis mortibus puniens. Post hес commisit prelium .У- Osricoб qui Edwino successerat et interfecit ечm et duos nepotes eius quos pos! illum rеgпаrе sperabat7 sed et Eadanums rеgеm Scotorumr qri eis in auxilium uепеrаt.

Hi.is itaque omnibus interemptis successit Oswaldus in regnum NоrdаmhumЫоrum; quеmlrех Cadwallo, mох ut1 audiuit, счm grandi exercitu inuasit atque fugauit usque ad mчrum quеm seuerus [1ЯЯl.

z DRS; Саduаllопi Е. s ERS; аdiurаtiопе D.9 R; d.atisqиe DES. ro DRS; Caduallo Е. 1, DERS (corrected frоm eorulz in S). rz DER; ехоrtапs S. 1з...1з R' иastare поп cessauit DES, t+ DES; fеrrо R. 15",15. R; regulos Апglоrиrп DES (with populos deleted regulos in D]. 16 DES; Helfelt R. 1;R; оrсаduпэ DES. zo DES; auxilioR.

|efore.

о*.ЪвS.

lB R;

соаъitаЬDЕS.

19

R;

ýlgВ t R; Facto DЧS. 2",2 R (with s before Sахопиm); Sахопum рrоиiпсiаs DES. -овs. 3 3 DERS (corrected from пэоtип in S). о...+ R; Апglоrum Sахопum 5...5

R; nec

sexui qиidem rпuliеЬri DS (sexui соrrесtеd frоm rrrii in S); пес sexui mиliеЬri quidr* Е. ь DES; оsпео R 7 DERS (corrected frоm superaba't in S). в DR; Саdаиm ES (tampered in Е). s RS; Scottorцm D; Sсосtоrиm Е.

imperator olim in:e: З uidit illum in rеmо:]s

totum exercitum s,Ju:l] rчm rеgеm счm qui;:: comperto Osв,aidu s : dicitur Heuenfeld. ie i quentem ibique еrех_: suis9 ut оrаtiопеm:: а;, omnes et Deum Cl=:. dерrесеmur ut по::] nefandi'3 ducis deie:;:,: nostre belia susсе:::-. _ diluculo in hostes D:,-:: sunt. Fugiens еrgо" Г.,._ Oswaldo deuictus es:. collecto exercitu Oso,:_ in loco qui Вurпс ц,,-,.f ],.

.

[200] Oswaldo itac _ rеgпum Оsъ,i' fr.,.. . multa donaria аuri .: :: se sibi' subdidit: е: i., Nec mоrа iпsurrехе:_:_, fratris eius. Sed сuг: ;: rеgеm imрlоrапtеs :,*,... rege Саdчrаllопе cr-,]: ]_] sine liсепсiаlэ rеgis :::-: uel" ipse in OsB,i : .:.._ =

di" concederet.,- Q -::; z ER; et Scotiam

|7

k; diсitиr DES.

ý200 t ERS; mаrt!т. L

Ortllald R; Osz;,.zi S. Oszay Е. l0 ER: lice,:::., 15...15

l I

R. co,]iij_ij:

sиccederet R. 1j DRS

184

:.

suprascriptстисеm) -: om. Е. l3 DRS: пеэi.;,...:

фsе R.

ý199 '...l R; mох иt Cadzllal/o DES.

DS.

:

s

_

..

_-

98I

:SEo sl .з оа 1.1..иэ 1рuах,frя::"::,:::;ff,,,":;:",У:i;:,;)},",; :::"у;,::; :SaC tr ,S ?а :uЕс gr,a ,hъsg:Suо zl ,с ,шо :Sua lr ,S([ рцuаэчlца с, ,Е (,аъsg :Suо ь ,[ ,шо :SIо , ,Е ,{,съsg :Suс l ,i utppuuld :SEc 9 ,S |раъsо :а цааzlg :ас s ,Е ,{,оъsg :Suc t ,SiIo la :u ; ,а tоъsg :Suo z ,q алllzzz 15цЕ r 0OZý ,S:Io lиtцьl:Е ,SEo sпtцtdtэsиs:Е ,Sзо alsпt 1д о, ,а sr sr ,ц ,шо ,STC ,шо ,!

rрuоSdr;Т&Ё'i'jr;Ч-:

:Suo zt !ц 6,S шаэию tdl:эsе.ldпs :Sac ц lд2uоzэzlо !5цq от dq рарээалd tцрэtuttлор :aEq в...в ,S цаluараg :uЕо l ,q sпuа7lz :5цЕ s ,STo lпs sпllэtаха ачрd !u s...s ,SEC апЬр :u t ,SEo sauolZal :u с ,SC 1црхlоэS 7а :uа z хэJ шпэ sIsаlsоээqruэd ,,эlеlтudшэIIоs _rпtт8т шервп} 91,lэJараэuоэ 9IIр -uатра_l8чоэ оэ шпэsi швтdоэ о,lчIs сi{эп 1aJэ8JnsuI zlIп&sб ut эsdl rr[эп snuttenb IэJЕ1IэчI орош onbTlв шппI ээчор эJJэ}uI sт8э.l оIЕIэuаэII auls бIлsо шэuоIэЕlэтпЬuт 1чшsIр a-la8uT-l;u} вшЕlпlllsuоэ эuоIIЕп^.Ре3 а3э.l в шаэеd suэшIl ЕрuЕэd 1ч 1,Inд.so ЕJluоэ шпIIIхпЕ sэtuв.lоldшт ша3э.r (luаssтпЬэu Ia эJэIЕпэ;d шпэ 9шврuЕаd рЕ luпJэssаээs рэS 'sпIэ sIJIBJJ SпIэ SnlIIJ SnPIJJIV }Iпд.Sо uI luпJэхэJJпSuI еJош эаN SnlIlJ 1э sР|еztЛ.lб ,опвпА.рЕэ эIuuвlIJg I1o1 эuп1 ха эIs 1а :lIрIРqпs €IqIs as xal ltпе;эdшI оэ шпэ шЕIэIэIшв la 1Iрэр rrчэ3;е 1э IJnE eIJBuoP ЕlIпш 1а 1IпвшJтJuоэ

suэпlIlsuоэ шээвd эuоIl€ltрЕэ шпэ lnb 'sпIа JэIрJJ z|,tsg шпч3э.r uI Iа lIssээJпs оlэаJJа ,а-r1l.rвш 1а оtdшэ-rаd эпЬеtт oplв/цso [ooz]

,lIэаJJаluI lэ ЕрuЕаd шпа uI 1InJJI lIJпlвэоп эuJпg Tnb оэо1 uт orla-ld оIг шпэ оlJэsuоэ 1э 1sэ sпlпээsJэd шпррпеsо пlтэJэхэ оlээшоэ ЕJI sua8.rnsul IJэЕ оIIЕпА.рЕэ lV ,snrB8n; 1э lаssэ sпlэIпэр oplв,ro.so т ,luns qЕ эIs ponb sualop шачоIIЕлА.рЕэ рЕ 1Iчэп ЕрuЕэd ,,о3-rэ suэr8пg IlIlod ЕIJоIэIп шпlIJэш ans IэрIJ шпрuпэаs Tssa.r8o-1d sэrsоq uI оIпэпгр эIs 1э lвJэssпI ln sэчшо о3ла luпJэээJ sт.,sпшtdаэsпs ЕIIаq эJlsоu sIluэ8 эlпIвs олd o,elsnT BTnb эsdт шluэ 1rэS ,1ЕрuэJар sIэпр €IIрuЕJэч snIa 1э sт3э; IэIuuЕlIJg zIoqJэdns пlIэJэхэ qе sоч ln ;пшээа_ldэр эчпшшоэ uI 'шпJэп ltэЕ шпuп 'шэluэlоdтuшо шпэс 1э Sэuшо впчэ3 sпшЕlээIJ, :ечJап эач ш luэJаэвJ шпэс рЕ olmauolleJo ln бsIns SпqIuоlчIшшоJ lIxIPuI 1э sшээпJэ шеэIчтшорв lIхэJэ anbTqT шэtuэпЬ -эsчI шЕрuЕаd suЕlээdха '.sпdшЕэ sllsэIээ, 1sэ pI z'р|эJuапан JпIIэIр Inb оэоI чI lIsuвш рэs эла3п; 9sпIэпIр 1IпIоч snplвд.so оuэdшоэ опЬ ,IэJвIIаqэр шпэ 1п ýэlJЕd sпlIэJэхэ Iпss шЕрепЬ шпэ ша3ал шп; (шпа орuэпЬэsul шппs шпlтэJэха шпlо1 -оIэJаtrлI шЕрчЕэd 1IsIш рэs

tlэ шпsdtэs эJзхэп lIпIоu 'шаtuат8п; сsэlJЕd sЕlошэJ uI шпII 1Iртп о3;э rл ,lЕJэхпJlsuоJ .апЬulетэоэ5 IлEIuuBlIJg JэluI шIо JolEJadmI

ч.ffiП:1

Sд 11lирррэ !uс в .(5 uT :r., шаршЬ uqациш lихаs ээll :

gaudium

_

ut de

...

ре::, nostro, cuius*1 sеrui зs:еrgо Romani, redean: S: quibus patet Britan:_. nequiuerunt. Non ]],- j indignacio et potencra, -'

[204] Ut igitur'hos;] expleuit, in Аrmоri;: аrеgеm Salomonis- :i.: _: mansitque cum ео J -

.

uiduataб ас desolata

:с:

hоrrепdа et inculta :,*.:. ingrata,7 quia in i_л. : residui, счm feralis i-_: . conciues suos ut desc,_:;. nichil hesitantes, uт ]*: itinere сum iппumе:,з:... 12applicuerunt

in

раг::: -

Cornubiam uniuersa:l quisquam qui рrоhl:с:, -

paucas reliquias'6 Вri:--:.

_

acDER; mепdiсап::: : ERS; totiens aD. r- Eл-,S 40",40 acDES; поstrиr,: -:,.::.." З+

зь



Е

,

сtl -

._-

DRS; Scotti а; Scoc::

ý204 t aERS; еrgо

Salomonis regis DES. i :] :: z aERS; iпgrаtа simt!:::- ;,.j:,,: t0 aDERS (соrrесtеd lг.-::. -:,

N оrdаmh umЬriе appi::,.

=

-

;l -,,.

erat DES. 16...16 DES: ]-.:: _ : /е suprascript) R.

ч1I/А) uz

lEB

!51qe д ,а аtпЬt7аl аэпrd Btu ,SgC 1дрlо1

st...st

sпqulоd zz l5gqe

68I ,ц !е аmЬqаl аэпрd

пpld:SEc

(rd1-1эsв_rdпs ар 9I...9I

,STO

7r2la

iuв ot ,а ,шо :SQ !uв ,\ 1uппиэtld.dо аuqшиqшррrоN ,с ouusal:Suae ,,ре,(S ,I cr1црllqю шоJJ рэlээ-r-lоэ) 5цЕоЕ оr

zl...zr

|эе 71,u ,ilJo ISэCIB :i

,q sиlара]zэ 1а |е ulпэо1

sпdшаJ

lпtцаиud puJala :(u чl

,SEC utаlир !uе ,Sqe шаuоllчоsар:uа ,q sиqцuиапlu1 пlчlluls plpl8ul lsuaB ь , , ,(S рlрир1 шоJJ рэlээ_r:оэ) SцTCB s ,Е оа qp $а :SaCB s ,STC п3аl sшошоlо; !uе "It...t ,u suахuап :SacB с ,S!Oэ sиlрчрапррэ iuв z ,оэ о3п :Sulе r }OZý

,то

,аJе

,111эоэS

ln

SonS SапIэчоэ

,]

,:

!5цlэе _; S] ,

п

rE sрчэ (zzgBtýý

рцuа;оd :5цЕ sl sauoxps за !5цв ,r ie llлоэ5 lsuo со ,\ ,сэ ,l tишаrшоt !51qэв zиэ !5цЕв ulпlэи| ulиllsоz i5gqэв аиЬsп z, w оо...оо ,SЕоэ ,шо lцв ,CIE ulицuаихп :Sua ,с[Е suацо1 :SuT ,qe suацо, :Sua ьс zc вс sc ,5 ,S sхluрэхрuаш !цgqэе 96 $пtllпlо?l шоJJ pararlB) sиlци|оu 2а sпшпlоп iаqэе х

эlЕlllЕuош вlЕJэJd 1э luпJэп;rэdпs IпЬ шпuоlIJfl ,,sBTnbTlaJ Sвэпеd ,,эр JэlэJd9I sт1.1эsэр sIэоI uI lэJэuЕшшоэ rэ-lэqrqо.ld Inb швпЬsrпЬ Ian ,lчпJэпЕdпээо шЕJJэ1 sIlEJaJэdnS шIuэýr ээN }IшвSJэпIчп швIqпuJоэ сluI эпЬsп ЕIuЕqIV qЕ 1э ZIэIJqшпчшЕрJоN snqтlJBd uT luпJэпэтlddе., SaluE8InEu шпJэIIпш эЕ шпJоJIп эuIршIlIпш IIIqвJашпuuI шпэ эJаuI1I IIоlвuIlSэJ оr'шеlеqJо SIIоэч qЕ шЕJJэl luпJэtрпв 1п 'sэluвlтsэч [чэIu ,luаJэlddпs SпqIпIэ SIII€ шЕпS боJэп IIII suIэuоIэЕIоSар

лэrdо-ld шЕIuЕшJээ ч luпJаsIш 'lэssвssаэ sэпI EIII sIIЕJэJ шпэ 'TnpTsa.r шп;опф ,JпluЕqэп8uтlха auolssImJalul эuтs Еш uI втпЬ ,'BlB.l8uT эlвlsэdшэ1 шэрЕэ sTl8uy эпЬопЬ sпqIuохЕ5 lrTn; ЕlIпэчI 1э ЕрuаJJсч snqluollJg sтэпвd sIldээхэ sIIоэuI qЕ souue ,Ix, Jad ЕlЕIоsэр эЕ 9ElEnpIn ,1IпIоп птршепЬ оэ шпэ эпhlsuвru sIns sпqIпIэ ;ntT8T €Iuu€lIJg SInS SпqIuшо шпэ эu8тuэg 91Sэ SпldаэSпS шаlоdаu }SIuошоIв5 шэ3эло шпuзIV рв ,эпЬsuэtuэл ,lsэ snslnddв эJоIII оэIJошJV uI 'tlпэldха орuв8lпеu zsпJрЕIIЕлрвэ хэJ sпlтша8 soIIE 1э sоч rJnlT8T 1п [юz] st.'ЕТЭuЭlоd rэ оIэЕu8IрчI sl8эл I[цшпs рэs IIIIэdхэ шпJоIII opnlllJoJ sou uoN ,luпJэпIпЬэu эJээЕJ шЕlJэsэр шI швпЬ 'вl_tэsэр Iэо ЕJI EIuuElIJg lэlЕd snqTnb 't-tэlээ rэ rpl;-lad ,}sэuохвS luЕэрэJ 'IrэI.I 1э с}I1оэS lчвэрэJ 'тuвшоц о3rэ luЕэрэu Zй,JпшэIпшеJ Lunnrad:ad ut 'sпшэqэр эssэ IпJэs I}sптпэ 'олlsоu оао оuIшос тqll sэluэпIп тtdэ.lэ sтlJom оlпэt-lэd эр 1п шптрпе3 uI о}шпJlSоu шпlэп|ол эlJапuоэ 1э шЕJlSоu IлЕIэIIеш .ladns .r'sпшпsэпЬ 'оlsэ sтlтqеэвld pas sr,шпIэuэпIп ЕJJэl ар a-lвd.rTlxa шпJlsоu snua8 шпsJэпIuп sЕJэпаJэар шIIо эIs Is 'sп[uIпЕ.lаdпэал аluЕuор at Tslndxa l€SuаIэо1 'Sпштпвu8пdха 9€SuэIэо1 эluвппIрЕ а1 SэlSоч SnSJэnPE шЕJlsоu швt-ltвd EJlsnJJ ,sIluЕэоп шаlвlIuJаrеd рЕ ЕчIшпI эJэ1ээIJ sсsпштпIоu 'snrutngвq sпdulэl шпр 'Tnb оrsтluЕэIрпI шэlвllJапэs эuпu -lпшт_rэdхЕ

:;

ii::,..

,,--:.1,,:

!uе cz ,(а ut3.1вш uI .. ,: "I iэ rа ар7ап yqouluе ,, , а r3пllа :SECе Bl...Bt ,х |t.i,||,_. шоl{l? _- r _,

|,



!т iд

cr



т1luol1p аlопz,с

:S] ,

,Е ulиlрlэsхэ :S]o _ or vluv1 1п0 . ,а o,:u:::.-^

:Sua

о

,SIC

_

suаlэtJJ'r iu;1".1-

,эп1 эIрJоэIJэSIш шЕ: ..;: втпЬ эп1 f€аIрuпэЕJI о-,;::

SEJJa1 швIэчаlluэd рr :s:. 1э э1 швJоэ шпрош Ej:-: suэ8 rэgтlэпЬ Iэп iuE,; EJlSou BJJa1 эр Sou :Е*., ul sonb sэuшо Iuоq L:_T: тluэsэrd эе lzsnmaJв] : _ -:эd Jэ1IрJоэIJаsIш э,i] ..

'аulшоq }z,JnmanT;d а:r_, эчЕч zzlsod эu l.SIqou

1э шэluэз jлпшtlеd ц:;*

шпэс snqrnb EJlSou Ej;sIqоu эfL bliэssllnloJd ;: JэlчI lэ 8I1I3пJIэ от3тпru. xal эпЬопЬ asd1 ,]uп_:::, -adnls rпЬтlал арuп ,]ц.: 1э sэluзls эпЬопЬ JII:. j

SIJэ€ 'эчоtэвlо-l8а эuтs ::._ uI эпIS III1Iпш - iшпI:._^: SIlElIIElJom SпIпэ рY ,: шэ8е-lts Tlndod lшвlцЕ] ::. опчIluоэ9 шэшЕg швп} шпJЕqJэч 1а rшэuоIэЕuаг.

вJIр 1аэIIэрIп SэшЕJ :LL: SnqIJIn SI1o1 эJэпJlSэр 1э SэuоlIJg JпluпIэIrJЕ ,:S

еuаsеruпt uеl postea nati sunt. Illi abdita пеmоrum inhabitant inls Gualiis19 tantum et in Cornubia commanentes. АЬ illo ergo2O tеmроrе potestas Britonum cessauit et Angli in totum regnum21 rеgпаrе ceperunt, Adest апо22 rеgе facto qui primus inter eos dyadema23 portauit. Pacem et concordiam tamquam2a fratres inter se habentes agros coluerunt, ciuitates et oppida25 reedificauerunt26 et magistratus et potestates in urbibus constituentes leges quas de tеrrа sua aduexerant27 subiectis populis tradiderunt seruandas; ducatus et honores prout Britones ante hаЬuеrапt inter se diuidentes summа расе et securitate2s terram desiderabilem incoluerunt. 1emensum esset1 et populus t2O5] Cumque mаgпum temporis spacium

Anglorum, sicut2 dictum est, in Britannia rоЬоrаtus et augmentatus fuisset, recordatus Cadwalladrus3 regni sui amissi, iam а prefata colluuione purificati, quesiuit mеrепs* аЬ Alano cognato suo consilium et auxilium ut5 potestati pristine restitueretur. Quod счm аЬ illou impetrasset, intonuit ei uox diuina, dum classem раrаrеt, ut7 ceptis suis desisteret. Preuiderat enim Deus Britones in Britannia, que tunc Anglis *tradita erat,s amplius non rе8паrе donec tempus illud compleretur' quod Merlinus АrthurоlО prophetauerat. Precepit etiaml' illi ut Romam ad Sergium рараm 12рrореrаrеt ubi" peracta penitencia inter beatos13 reciperetur. Dicebat etiam14 populum15 Вritопum per meritum 16sue fidei in posterum Britanniam fore adepturum,16 cum fatale tempus compleretur- Nec id tаmеп17 antea fufurum quam Britones reliquiis corporls sul potiti illas in Britanniam а Roma asportarent. Тum18 demum reuelatis sanctorum quorundam reliquiis qче propter раgапоrum terrorem dudum abscondite fuerant amissum rеgпum rесчреrаrent. Quod сum auribus beati uiri intimatum fuisset, tamquam19 in lB aDER; er S. t9 aDER; Gualliis S. 20 aDRS; аиtеm Е. 21 aDES; оm. R. ZZ aDERS (altered to ДdеlstапоЬу suprascript / in S); Cedelstano с. 2Э cDER; diadema aS. 2а R; tanqиafr7 acDES. zs aR; opida сDES. 26 acDER з rеdifiсаиеrипt S. zz aR; аdduхеrапt

сDES. z8 acR; traпquillitate DES.

extasi'o ех uisione turэ::,. 2'sibi celitus rеlеuаtuгг.' :

[206] Tunc Alanus su=] iibus' ]terre suej рhiлс,.: aquileб qче' Sestonie, ], Merlini in scriptis s]*_ s uideret12 ап reuelacio счm omnia hес'' р с:: : (.

quod ei celitus::

25luоr apch

aR; esser еfпепsиm DES. z aDER; sicиd S. Э aR; Саduаlаdrиs DES. а aR; ý205 om.DES.s aDES; поп(?) R.b aR;eoDES.z DES; иtаа;песP.. в..,в aDE; tradiderat R; irradiata [altered kоrr' iradiata) erat S. s aR; иепirеt DES. 10 R:, апtеа а| оm. DES. tt aDRS; епim Е. 12,,,12 aDES; properabat ut R. 1э aDRS; sапсtоs Е. 1а aDER; ln S. rs aR; populo DES. 16...16 aR (Вrittаппiаm in л; iп omitted from k); fidei sие Вritаппiаrп iп роstеrurп fore trаdепdаm DE; fidei sие Вritаппiаm iп Роstеrиm fore S. tz aDES; сumR. tB aR; Тuпс DES. ts DR; tапqиапl асЕS. 190

Yni"

ге -:с_::

псэ_-];

Britanniam dirigeret:, :. : ЬаrЬаriса irrupcione' ;: сiапs3Э secularibus ро:1]. honorifice susceptus ;: fessione puroj' соr jt : kаlепdаrumэб Ivlаiаru:: а alcarnis contagior..-

ingressus est.

20

acDER; extassi S.

: :

:.

ý206 P's final extract Ье:_:., : as follovreth'. t aDEPF.S : _:

(altered f.rоm sapieп|ir,r.:

s сERS; propbetiis aDP,

.

.:.

.:

Testonie с; Scestoпie R , Sibyllae Р. 11...lt xP[ftý. ,:. acPS. t+ R; Саdъ,аlааf: :tz сERS; discTepaпtiar,: z.L , с; Cadzllaladro DEPS. :: 1---

disPositioni 2а

t..,t

С.

reperisset,ls suggessit

с;

Рrонl,ii,.::,::

aDERS; иеrо Р. :: ::

-.,-,

Ifor Апп Рз Iпоr Аl,:: :,. erigeret R. zЯ RS; gе|:?.: 1 Зt ERS; irraptione aDP за acDERS; pio р. зi ;ft!_-. Маiоrum R. 38...]8 acPR ..,. 39 acDEPS; оm. R. ,: RS: ,

dclxxxxix р.

41.,.41

aPR:

iапuаmЕ; celestis c'ie

_--.:.-; -,,,;, -:,,.

-

|6| ,dsирuрuоlоэ Iдриuр[ [sllчltпlэ uo,b,J аl.э sцsа|аэ |Еulлпutt

аuиэ sцsаIаэ sпрuрuо.zоэ l5цqе zt...zt ,SЕоэ slulрэ аuоt8рluоэ iu.Ie ro...ro ,d х!ххххlэр iEq ouou ,ххх|эр :э 689 |е ouou ошtsа8оро оlцхsаluаэаs :Su ot ,ц ,шо !54Еqэе 59 ,Sa sшохэрutрэuх 2q пuоtlvulоэul '.(4эе uI аuоllрulрэzz) ц4эв ,9...16 ,\ lдпtоlрw rеw :51qэв ц 'd, 'Рuа|zэ :SuасэЕ sc 'd шоlэvl:Suасв * 'd o'!d i5цЕqэв об :d,

,d suрlэuиuы lsugoe сс ,SdaC sпtрр|раъррэ !uв zc ,dов аuоцdпul :SuT rc ,\ ашР :S.IEoe ос '(.I ut ldt.lэsв.ldпs ,й' szza3 qrrш,) dacle sпuа? iSU bz 'д пla&ua :S.IaoB вт 'd шИрuа&аl:SuЕсЕ zz 'SEo ,шо !ц4в sz 'Е шtу юu1 :4 uuч юl1 !Е ри tаиrоп^ :5q рп шиlоиJ ie шtу лои1 '.uотlврчэшэ А- ,r",r, ,d опи lSuaCB oz ,d .Sac :SuacB zz ,d аоцuарlпоl{ |э шolysodstp sиr|арэ |U.IB luиlрэхрur cz ,d а?uшlр :Suaqe oz ,SdTC о..рр|раъррэ :) 1а aDuaplиold iqe ацuарmоrd:Suа 17 оlрраъррэ luB u, ,д nssrladal !е psyladdal :54а([э Br ,dgt шрllurdаюяр jsuаэ ,, ,d $а sиlрlиtэsпd:5цlqв 91 ,d эаf{.! :Suaqe sl ,SdЕ(Iэе lJрр|раъреэ:\ tr ,Sdэв оцр|аиы:uаС ct 'cIB luапрш:ý{аоэ а ,d орuоdха xa:Suaoе lt",tt 'cI ацl[q15 :е a1llqt5 :SuЕсэ ot 'сIэ 1tпvlaqdold :е rа рlпэо1 :Suao б ,\ ашоlsаэ5 !э aluolsal |е ашох7:Sаао ,,4tлоиЬ:5цgqэе 1,4ацlпЬz:5цlqэе s,dов Mlaq[614 lsuаэ , ,4 :5цЕqэв с,..с ,(э ul sиqцuаldоs uol1 рэ.lэrlв) ар]lа1 арпs rdаоэ:5цlqэв |,d ,.ýlauшo||oJ sB ,(u ч sпldulпs шоJJ рэlэа.1.1оэ) Sudaoв т dоэЕ sиquоцuаldzs :5цЕ . sr lduэsпчвIд slчl ur :аrdеqэ lsEI ачI, 'alou эql чlIпе аJач sur8эq lэЕJlха 1ечц s.4 997ý ,Sao

uuиlрэlрuт sич|аэ

п



шпlоl?цаl

хqхs

sпп|аэ



rz",Tz

,S lssplxa

!цlqэе

97

,15э SпSSэJзuI

z}SпрuвuоJоэ швпuЕI аIJпэ SIlSэIаэz} SnlnloS l}аuоIЗЕluоэ SIuJвэL ; оf,хIхххIэр, ьсIuтшос srэчоIэЕuJЕэul чвr, ouuE lсшпJЕIЕи[ ясшп-rЕрчар1 эlр ,IF, SпldэJJоэ ouldouI эJоп8uЕI sсЕlэЕJ эрJоэ rcoJnd эuотSSаJ -uоэ osdT ше-lоэ шпIчшо шпJопs шпuIшIJэ 1э Sпldээsпs аэIJIJоuоч eded оIВJэS Е Iqп 'швшоц lIuэп эJэчIlт оlэаJ srdmod sпqIJЕIпээs ссsu?Iэ -unuaJqE zсSпJрЕIIЕjерЕэ о3;э хои[,lэJаllIшв IсэuоIэdпJJI ЕэтJ€qJЕq шэlЕlJэqII осlпв lэJIJэlчI оuIuшо шпJоа бzsuэЗ эч 8zlэJэЗIJIр швIuuвlIJg

uI sBInbIIaJ шпчоlIJg lzsврuэ8эJ рв 9zшппs шаlоdач szIuл yэdЕ Jonlsz шппS tzшэlпЕ шпIIIJ 'tалээт;rэd lEJanJ czmnlElanal zzSп1IIаэ Ia Ponb 1э lэJэJЕd ,,аtэчэртпо;d ozaulnтp ln бIоJрЕIIЕп6.рЕэ ttssэ88ns ,,'lassT.ladar шпJоэ lIшЕIэuЕdэлэsтр шЕIIпu 1а 9I1эSsЕlпJэSJэd srээч ЕIчшо Iuпэ 1Е ,lэJЕрJоэuоэ шпJоэ SIIпэвJо }IIJрЕIIЕпд,рЕэ сIоIэвIапаJ uB zllэJэрIп 1п 1uэJвэIJIlоч llорuаuоdха lчISll 1uэSSIJэdэJ SInS SIlduэS uI IuIIJаtrл( эе о'эIIIчIS sпqIuIшJЕэ эр anb .'lв.lэпвlэqdо-ld 8эIuоlsэS lanb 9эIIпЬе ýsllээчdо-ld ар апЬ uЕlпJэs sоэ .lэd оtтdээ sIчdоsоIчd cans эJJаlс zsпqIJ -оIэuэIdЕS SIlеэопuоэ 1э SIJqII SIIJEшJB ар tslldmns SnuEIv эuпI [gоz] ,1ЕJэпJ

IzшпlЕпэIэJ Sп1IIаэ IчIS,. ponb Ia 1IпЕэIрuI 1э ша3эл шпuЕIч рЕ lIuап sпlЕqJпl эчоIsIп ха оzIsЕlхэ

lL._*

S_]

,з a,lot ulиlalsod Lп uцrtч|i|,::^a

:(а шоJJ palli:;_ :. :uЕоЕ lr ,Е sоlэlll,s S,a ]

аиs пуl ,S zl?

,SaC ,шо



р]арlрр..1:Есе

раluр



в...s

^-

]

,ýtr1- ;,

,ц ээil |i :,

!uв t ,SHC sиlрр|рпрrэ ruрпхиррz !цв 17,$

I

;.\J:

1lll,!.tэ,,::,

_

!ц ,Se ршаррlр lETo: ,: : oz ,Е ,шо :Slоr : : SuflоЕ zz

|

__

,;-

uI бrшЕпЬше1 'lэsstп: -ЕJэdпээJ шпч3эJ шпs s .: -ouв8еd лаrdо;d апЬ s:.:.': вlшпJ,luэJЕuоdsЕ EL_:\j SIIпЬIIэJ SauollJg шrг.: sпdшаt эIЕlЕJ LUпэ . ,---:,эпS9I шпlIJаш Jэd ш:._ сlSоlЕэч lэlul ЕIэuэlIu;;_ т шЕшоu ln IIII IILцЕIIэ ]::]: бJпlаJаIdшоэ pnIII sг,j;, sIl8uv эuп1 эпЬ (ЕIuuЕ]::; SInS SIldээ lln '1э-lв;вd ;;, ,ошl qЕ шпэ ропЬ j:._; шпIIISuоэ OnS оlЕuЗо] ,- * вrе;эrd е швI 'тSStшr ,SпlЕluашзпв lэ SnlEJoc ] _ snlndod 1э Ilэssa шпsuа -*. _

,

szэlЕlIJпэаS 1э ээвd lnoJd SаJоuоч 1э

ЕLULц],: SnlE_,:.

lzluЕJэхэпрЕ ens ЕJJэ] аг

>

1э SпlеJlstЗвш 1э 9zlunJa..:

SэluэqЕч aS JэlчI SэJ]Е-:: €zЕшарЕ,{р Sоэ Ja]UI Sг, эJЕu8эJ Izшпu8эJ шпlс: элоdшаl о.о3.rэ oIII qy ,sr ,,uI luЕllqЕчul шпJошэu

:

[207) Iuor autem1 cum .xii. nauibus in Kambriam uenit et conuocatis Britonum2 reliquiis3 аех cauernis et4 nemoribus cum multitudine quam secum adduxerats Saxonesu inuadere mox decreuit et eos uiriliter реr .xlviii. annos oppugnauit. Sed' Iuor de hас uita discedentes Britones propter ciuile discidium' nullo modo Saxonibus resistere potuerunt. Nam ulcio1o diuina in tantum executa est Britones ut de o-rribus bellis uicti discederent. Тчпс autem'1 Britones sunt appellati'' Gwalenses, siuel] а Gwalonela duce еоrum siue а Galaes rеgiпа siue а barbarie uocabulum trahentes. 1'Degenerati autem а Brittanica nobilitate Guаlenses qui in parte boreali Anglie remanserunt numquam postea Loegriam15 uel ceteraslб australes partes rесuреrаuеruпt.

[208] Regum autem1 еоrum2 acta qui аЬ illo tempore in Guualliis3 successerunt et fortunas successoribus meis scribendas dimitto е8о, Galfridus Arthurusa Monemutensis,' qui hапс hystoriamб Britonum de еоrчm lingua in nostram transferre curaui.'

vаriапt forms

аг

except those ;" b.].i-.-, - "'

Ааrоп 77, Abalac 27 Achilles 7 Adestanus

Adriana

,

|56

2с-1

1,17 (73

Affricani(Affrici,, : Аgrg rех Amaicch - r

-

л

ý207 This сhарtеr is found in

R in the folloчring shorter form: Degenerati аиtеm а Вritаппiса nobilitate Guаllепsеs qиi iп раrtе boriali Апgliе ,r*onirrunt пиmqиаm postea Loegriam иеl ceteras aиstrales partes rесиреrаиеrипt. Gиаlепsе аutеm uoiabuьиluпl |sic] siue а Guаlопе dисе еоrum siиe а Galaes rеgiпа siue а barbarie trabentes dихеrипt. t DES; uеrор. z сDES; om. Р. з сDES; reliqiis р.4...4 DES; deP.5 DES; аdduхеrапt с; аЬdихеrаt Р. ь DEP; et Sахопеs S. z DPS;.ýer Е. в DPS; decedente с; descedente Е. р DES; dissidiиm Р. lo Е; ultioDP;ratioS. rr DES; иеrоР.12 DEP; appelati S. 13 DES; оm.р. 14 DES; GuаllопеР; Guаlопе R (above). ls...ts а (соmраrе R, above); Degeпerati аutеm Вritаппi qui iп parte boreali iпsulе rепlапsетнпt пumqиаm Loegriam с; Sed illi Britones qиi iп parte boreali |boriali ESl Дпgliе |Апgliае Pl rеmаПsеruпt а liпguа Вritаппiса |Вritаппiса liпguа PS] dеgепrrоЙ ni-q1o|пипqиаm Pl Loegriam |Lеоgriап S] DEPS. rб aDES i caeteras Р. ý2ов i aDERS; аеrо Р. z aR; om. DEPS. э а; Gualliis DS; Gzaalib Е; G,ttlalia Р; Gualis R. + PR; Аrturиs aDES. s aPRS; МопеmutЬепsisDЕ. ь aERS; bistoriamDP. 7 aDEPRS. After сиrаui: Explicit bistoria Вrittопum соrrесtа et abbreuiata (witb et сum uulgаri Galfrido поп сопсоrdаt added in а later [Parker's?] hand) а; Explicit tractatиs с; Explicit (with bistoria Вritопum added) D; Explicit Е; Explicit biitoria В,ritопuпl а rпagistro Galfrido Мопеmиtепsi iп Lаtiпum traislata Р; Explicit bystoria

Вritопum

а Gафidо АrtЬиrо

de Britaпnico iп Lаtiпum translata eit |est under-

pointed]. Deo gracia.s R; Qиl scTipsit саrmеп sit benedictus аmеп

192

S.

Aganippus 3l. _1] Aggeus 29 Agicius 91 Alanus 204,2с5. ]]t: Albanactus 23. ]-{ Albani 35,76. S]. 11: -Albanus 77 Aldroenu

Alfridus

Aliduc

de

s

92

200

Tintagol '.:-

Aliphatima (Alit.rtl::

.

Allectus 76 Allobroges 40.+1. -:-j Aluredus 39,17 Аmаlесh 125 Ambrius 104, 1]]..:- Amos 29 Amphibalus 93. 1-С: .,_ Anacletus i1,1] Anaraud 156, 1 7] Anchises 15 Andegauenses Andegauensis

Andragius

52

l6]:..--

156,

Cбl

Z9 SnIBeJPuY 99I SISuэпвЗэрuч 9ll'ЧZ9I sэsuэпе3эрuу 9I SэSIчэuч all'9SI pne-leuy Zl'll sпrэIэеuч O8l / бl|'€6

lll'9lI

snleqlrldmy бт, Sошч

Zуl' /Zl'Zal'y1l sпIJqшч sa| чээIвtuч lt'6€ SпрэJпIV 'lt'Oй sэ8о.lgоllу

'89I 'C|'Zv

Tll'€91

9l SпlээIIv (ешrlе;rlу) ешuвчdlIч 1о3еrurд эр эпрIIV

l9l

lll'oy)

9l I 'о8

00Z SnPIJJIY Zб SпuэоJрIч

ll

'9l'g€

SпUеqIч IuЕqIч

уa'€Z sп]эеuвqlч

-Japun rаf



'S

L,lau1!, i||:

рlр|surц

|,_