Sosyal Bilgiler. 4. Sınıf

Table of contents :
Sosyal Bilgiler 4 ön kapak
Page 1
No38-Sosyal Bilgiler-4
Sosyal Bilgiler 4 arka kapak
Page 1

Citation preview

Sosyal Bilgiler 4. Sınıf

Sosyal Bilgiler

4. Sınıf KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI Bu ders kitabı KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak dağıtılmaktadır.

KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı

1. ÜNİTE: BEN

Sosyal Bilgiler

4

KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı Bu kitap, Temel Eğitim Program Geliştirme Projesi (TEPGEP) kapsamında KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından ilkokullarda ders kitabı olarak kullanılması için hazırlatılmıştır.

1

KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINIDIR. Bu kitap KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığına aittir ve her hakkı saklıdır. Kitabın metin, soru, resim ve şekilleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.

1

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

©KKTC ©KKTC MİLLİ MİLLİ EĞİTİM EĞİTİM VE KÜLTÜR VE KÜLTÜR BAKANLIĞI BAKANLIĞI SOSYAL SOSYAL BİLGİLER BİLGİLER 4. Sınıf 4. Sınıf Yazarlar Yazarlar Doç.Doç. Dr. Süheyla Dr. Süheyla Üçışık Üçışık Erbilen Erbilen Prof.Prof. Dr. Ahmet Dr. Ahmet Doğanay Doğanay Şevki Şevki Pırlanta Pırlanta Ahmet Ahmet BilirBilir Huriye Huriye Kaşer Kaşer FuatFuat Tek Tek Proje Proje Yürütücüsü Yürütücüsü Prof.Prof. Dr. Ahmet Dr. Ahmet Pehlivan Pehlivan Dil Uzmanı Dil Uzmanı Prof.Prof. Dr. Vugar Dr. Vugar Sultanzade Sultanzade Sanat Sanat Yönetmeni Yönetmeni ÜmitÜmit İnatçı İnatçı Sayfa Sayfa Düzeni Düzeni Mehmet Mehmet İlkerli İlkerli - Erdinç - Erdinç İlkerli İlkerli Kapak Kapak Tasarımı Tasarımı Mehmet Mehmet İlkerli İlkerli Baskı Baskı İlk Baskı İlk Baskı Baskı : Ağustos 20162016 İlk : Ağustos : Ağustos 2016 SonSon Son Baskı Baskı : Ağustos : Ağustos 20192019 Baskı : Haziran 2021

2 2

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

İSTİKLÂL İSTİKLÂL MARŞI MARŞI Korkma! Korkma! Sönmez Sönmez bu şafaklarda bu şafaklarda yüzen yüzen al sancak, al sancak,Bastığın Bastığın yerleri yerleri "toprak!" "toprak!" diyerek diyerek geçme, geçme, tanı!tanı! Sönmeden Sönmeden yurdumun yurdumun üstünde üstünde tüten tüten en son en son ocak. ocak. Düşün Düşün altındaki altındaki binlerce binlerce kefensiz kefensiz yatanı. yatanı. O benim O benim milletimin milletimin yıldızıdır, yıldızıdır, parlayacak; parlayacak; Sen Sen şehîd şehîd oğlusun, oğlusun, incitme, incitme, yazıktır, yazıktır, atanı; atanı; O benimdir, O benimdir, o benim o benim milletimindir milletimindir ancak. ancak. Verme, Verme, dünyâları dünyâları alsan alsan da, bu da,cennet bu cennet vatanı. vatanı. Çatma, Çatma, kurban kurban olayım, olayım, çehreni çehreni ey nazlı ey nazlı hilal!hilal! Kim Kim bu cennet bu cennet vatanın vatanın uğruna uğruna olmaz olmaz ki fedâ? ki fedâ? Kahraman Kahraman ırkıma ırkıma bir gül; bir gül; ne bu neşiddet, bu şiddet, bu celal? bu celal?Şühedâ Şühedâ fışkıracak fışkıracak toprağı toprağı sıksan, sıksan, şühedâ! şühedâ! SanaSana olmaz olmaz dökülen dökülen kanlarımız kanlarımız sonra sonra helal... helal... Cânı,Cânı, cânânı, cânânı, bütün bütün varımı varımı alsınalsın da Hüdâ, da Hüdâ, Hakkıdır, Hakkıdır, Hakk’a Hakk’a tapan tapan milletimin milletimin istiklal. istiklal. Etmesin Etmesin tek vatanımdan tek vatanımdan benibeni dünyada dünyada cüdâ. cüdâ. Ben Ben ezelden ezelden beridir beridir hür yaşadım, hür yaşadım, hür yaşarım. hür yaşarım. Hangi Hangi çılgın çılgın banabana zincir zincir vuracakmış? vuracakmış? Şaşarım! Şaşarım! Kükremiş Kükremiş sel gibiyim; sel gibiyim; bendimi bendimi çiğner, çiğner, aşarım. aşarım. Yırtarım Yırtarım dağları, dağları, enginlere enginlere sığmam, sığmam, taşarım. taşarım.

Ruhumun Ruhumun senden, senden, İlâhî,İlâhî, şudur şudur ancak ancak emeli: emeli: Değmesin Değmesin ma'bedimin ma'bedimin göğsüne göğsüne nâ-mahrem nâ-mahrem eli. eli. Bu ezanlar-ki Bu ezanlar-ki şehâdetleri şehâdetleri dînindînin temelitemeliEbedî Ebedî yurdumun yurdumun üstünde üstünde benim benim inlemeli. inlemeli.

Garb'ın Garb'ın âfâkını âfâkını sarmışsa sarmışsa çelikçelik zırhlızırhlı duvar; duvar; Benim Benim imaniman doludolu göğsüm göğsüm gibi gibi serhaddim serhaddim var. var. Ulusun, Ulusun, korkma! korkma! NasılNasıl böyle böyle bir îmânı bir îmânı boğar, boğar, "Medeniyet!" "Medeniyet!" dediğin dediğin tek dişi tek kalmış dişi kalmış canavar? canavar?

O zaman O zaman vecdvecd ile bin ile secde bin secde edereder -varsa-varsataşım; taşım; Her Her cerîhamdan, cerîhamdan, İlâhî,İlâhî, boşanıp boşanıp kanlıkanlı yaşım, yaşım, Fışkırır Fışkırır rûh-irûh-i mücerred mücerred gibi gibi yerden yerden na'şım; na'şım; O zaman O zaman yükselerek yükselerek Arş'aArş'a değer değer belkibelki başım. başım.

Arkadaş! Arkadaş! Yurduma Yurduma alçakları alçakları uğratma uğratma sakın. sakın. Siper Siper et gövdeni, et gövdeni, dursun dursun bu hayâsızca bu hayâsızca akın.akın. Doğacaktır Doğacaktır sanasana va'dettiği va'dettiği günler günler Hakk'ın... Hakk'ın... Kim Kim bilir,bilir, belkibelki yarın... yarın... belkibelki yarından yarından da yakın. da yakın.

Dalgalan Dalgalan sen sen de şafaklar de şafaklar gibi gibi ey şanlı ey şanlı hilâl;hilâl; Olsun Olsun artıkartık dökülen dökülen kanlarımın kanlarımın hepsi hepsi helâl. helâl. Ebediyen Ebediyen sanasana yok,yok, ırkıma ırkıma yok yok izmihlâl: izmihlâl: Hakkıdır, Hakkıdır, hür yaşamış, hür yaşamış, bayrağımın bayrağımın hürriyet; hürriyet; Hakkıdır, Hakkıdır, Hakk'a Hakk'a tapan, tapan, milletimin milletimin istiklâl! istiklâl!

Mehmet Mehmet AkifAkif Ersoy Ersoy

3 3

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

4 4

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Mustafa Mustafa Kemal Kemal ATATÜRK ATATÜRK Mustafa Mustafa Kemal Kemal ATATÜRK ATATÜRK (1881 (1881 - 1938) - 1938) 5 5

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Dr.Dr. Fazıl Fazıl KÜÇÜK KÜÇÜK (1906 (1906 - 1984) - 1984)

6 6

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Rauf Rauf R. R. DENKTAŞ DENKTAŞ 1924-2012 1924-2012

7 7

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

1. Ünite: 1. Ünite: “BEN” “BEN” BİREYSEL BİREYSEL ÖZELLİKLERİM ÖZELLİKLERİM

11 11

BİREYSEL BİREYSEL FARKLILIKLARIMIZ FARKLILIKLARIMIZ

14 14

KİŞİSEL KİŞİSEL TARİHİM TARİHİM

20 20

RESMİ RESMİ KİMLİĞİM KİMLİĞİM

23 23

KİŞİSEL KİŞİSEL İHTİYAÇLARIM İHTİYAÇLARIM

26 26

KENDİMİ KENDİMİ DEĞERLENDİRİYORUM DEĞERLENDİRİYORUM

29 29

2. Ünite: 2. Ünite: AİLEM AİLEM AİLE AİLE

35 35

SOYSOY AĞACIMIZ AĞACIMIZ

42 42

AİLELER AİLELER ARASINDAKİ ARASINDAKİ BENZERLİK BENZERLİK VE FARKLILIKLAR VE FARKLILIKLAR 47 47 AİLEDE AİLEDE İŞ BÖLÜMÜ İŞ BÖLÜMÜ

50 50

DÜNYANIN DÜNYANIN FARKLI FARKLI ÜLKELERİNDEKİ ÜLKELERİNDEKİ AİLELER AİLELER

57 57

AİLEDE AİLEDE DEMOKRASİ DEMOKRASİ ve İLETİŞİM ve İLETİŞİM

60 60

EĞİTİM EĞİTİM AİLEDE AİLEDE BAŞLAR BAŞLAR

62 62

KENDİMİ KENDİMİ DEĞERLENDİRİYORUM DEĞERLENDİRİYORUM

65 65

3. Ünite: 3. Ünite: “YAŞADIĞIM “YAŞADIĞIM ÇEVRE” ÇEVRE” EVİMİZİN EVİMİZİN ADRESİ ADRESİ

71 71

YAKIN YAKIN ÇEVREM ÇEVREM

75 75

YÖNLER YÖNLER

81 81

ÇEVREMİZDE ÇEVREMİZDE ULAŞIM ULAŞIM

88 88

YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVREYE ÇEVREYE KARŞI KARŞI SORUMLULUKLARIM SORUMLULUKLARIM

92 92

OKUL OKUL HAYATIM HAYATIM

96 96

YAŞADIĞIMIZ YAŞADIĞIMIZ YERİN YERİN TARİHİ TARİHİ

8 8

99 99

YAŞADIĞIMIZ YAŞADIĞIMIZ YERDEKİ YERDEKİ KÜLTÜREL KÜLTÜREL DEĞİŞİM DEĞİŞİM

103103

YAŞADIĞIMIZ YAŞADIĞIMIZ YERDEKİ YERDEKİ EKONOMİK EKONOMİK DEĞİŞİM DEĞİŞİM

108108

YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM YERİN YERİN YÖNETİMİ YÖNETİMİ

113113

BİLİM BİLİM VE TEKNOLOJİNİN VE TEKNOLOJİNİN HAYATIMIZDAKİ HAYATIMIZDAKİ YERİ YERİ

118118

KENDİMİ KENDİMİ DEĞERLENDİRİYORUM DEĞERLENDİRİYORUM

122122

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

1.1. Ünite Ünite

BEN BEN

9 9

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

BEN BEN ÜNİTE: ÜNİTE: 1 1 KONULAR: KONULAR: Bireysel Bireysel Özelliklerim Özelliklerim Bireysel Bireysel Farklılıklarımız Farklılıklarımız Duygu Duygu ve Düşüncelerim ve Düşüncelerim Kişisel Kişisel Tarihim Tarihim Resmi Resmi Kimliğim Kimliğim Kişisel Kişisel İhtiyaçlarım İhtiyaçlarım TEMEL TEMEL KAVRAMLAR: KAVRAMLAR: Ø Bireysel Ø Bireysel özellik özellik Ø Farklılık Ø Farklılık Ø Soyağacı Ø Soyağacı Ø Duygu Ø Duygu Ø Düşünce Ø Düşünce Ø Kişisel Ø Kişisel ihtiyaç ihtiyaç Ø Resmi Ø Resmi kimlik kimlik HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI: ÇALIŞMALARI: 1-Kendinizi 1-Kendinizi ve yakın ve yakın bir bir arkadaşınızı arkadaşınızı tanıtınız. tanıtınız. Onunla Onunla benzer benzer ve farklı ve farklı olan olan yönleriniz yönleriniz nelerdir nelerdir ? ? 2-“Başkalarının 2-“Başkalarının duygu duygu ve düşüncelerine ve düşüncelerine saygılı saygılı olmalıyız.” olmalıyız.” cümlesinden cümlesinden ne ne anlıyorsunuz? anlıyorsunuz? Örnek Örnek veriniz. veriniz. 3-Doğumunuzdan 3-Doğumunuzdan bugüne bugüne kadar kadar yaşadığınız yaşadığınız sizin sizin içiniçin önemli önemli olduğunu olduğunu düşündüğünüz düşündüğünüz olayları, olayları, tarih tarih sırasına sırasına (gün, (gün, ay ve ay yıl ve belirterek) yıl belirterek) göre göre bir bir sıraya sıraya koyarak koyarak anlatınız. anlatınız. 4-Kimliğinizi 4-Kimliğinizi inceleyiniz. inceleyiniz. Kimliğinizde Kimliğinizde hangi hangi bilgiler bilgiler yer yer almaktadır? almaktadır? Söyleyiniz Söyleyiniz nerelerde nerelerde kullanılır? kullanılır? 5-Kimlik 5-Kimlik neden neden önemlidir? önemlidir? 6-Yaşamımızı 6-Yaşamımızı devam devam ettirmek ettirmek içiniçin nelere nelere ihtiyaç ihtiyaç duyarız, duyarız, örnekler örnekler vererek vererek açıklayınız. açıklayınız. 7-İhtiyaçlarımızı 7-İhtiyaçlarımızı karşılarken karşılarken sizce sizce nelere nelere dikkat dikkat etmeliyiz? etmeliyiz? Sınıfta Sınıfta arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla tartışınız. tartışınız.

1010

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

BİREYSEL BİREYSEL ÖZELLİKLERİM ÖZELLİKLERİM Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda bireysel bireysel özelliklerimi özelliklerimi tanıyacağım. tanıyacağım.

Yukarıdaki Yukarıdaki resmi resmi inceleyerek inceleyerek öğrencilerin öğrencilerin hangi hangi kıtakıta ve ülkelerden ve ülkelerden olabileceğini olabileceğini sınıfta sınıfta arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla tartışarak tartışarak bir tahminde bir tahminde bulununuz. bulununuz. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Bu öğrencilerin Bu öğrencilerin fiziksel fiziksel özelliklerini özelliklerini tanımlayınız. tanımlayınız. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ TümTüm öğrenciler öğrenciler birbirine birbirine benzeseydi benzeseydi ne olurdu? ne olurdu? Onları Onları nasılnasıl ayırtayırt edebilirdik? edebilirdik? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

1111

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Merhaba Merhaba benim benim adım adım Sevilay. Sevilay. 10 10 yaşındayım. yaşındayım. Kahverengi Kahverengi gözlü, gözlü, esmer esmer tenli, tenli, kumral kumral ve dalgalı ve dalgalı saçlarım saçlarım var. var. Kilom Kilom 30, 30, boyum boyum 135135 santimetredir. santimetredir. Arkadaşlarıma Arkadaşlarıma göregöre boyum boyum biraz biraz kısakısa olsaolsa da, da, fiziksel fiziksel özelliklerimi özelliklerimi bilerek bilerek ve ve kabullenerek kabullenerek aktivitelere aktivitelere katılıyorum. katılıyorum. Böylece Böylece daha daha mutlu mutlu oluyorum. oluyorum. Folklor Folklor o y noaym na y mı ,a ysı p , osrp oya r pya ma py mı ,a ym ı , ü zmi kü z i k dinlemeyi, dinlemeyi, yabancı yabancı dil kurslarına dil kurslarına gitmeyi gitmeyi Derslerime Derslerime çalıştıktan çalıştıktan çok çok seviyorum. seviyorum. sonra sonra bilgisayarda bilgisayarda araştırma araştırma yapar, yapar, ya t ya aca t akc ava k kva i t kdi te dkei t akpi t aopk uorkuumr .u m . Hayvanları Hayvanları çok çok seviyorum. seviyorum. Evimizde Evimizde iki iki köpeğimiz köpeğimiz var. var. Çevreme Çevreme karşı karşı duyarlı, duyarlı, arkadaş arkadaş canlısı canlısı biriyim. biriyim. Bu Bu özelliğim özelliğim sayesinde sayesinde birçok birçok arkadaşım arkadaşım var. var.

Siz Siz de Sevilay de Sevilay gibigibi bir bir paragrafla paragrafla kendinizi kendinizi tanıtınız. tanıtınız. Merhaba Merhaba benim benim adım adım .......................................................................................... .......................................................................................... ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ İnsanlar İnsanlar sosyal sosyal bir varlıktır. bir varlıktır. TümTüm ihtiyaçlarını ihtiyaçlarını kendileri kendileri karşılayamayacağı karşılayamayacağı için,için, başka başka insanlarla insanlarla paylaşımda paylaşımda ve iletişimde ve iletişimde bulunma bulunma ihtiyacı ihtiyacı duyarlar. duyarlar. İnsanların İnsanların ne kadar ne kadar benzer benzer yönleri yönleri olsaolsa da da herkesin herkesin kendine kendine özgü özgü özellikleri özellikleri vardır. vardır. İnsanların İnsanların kendine kendine özgü özgü başkalarında başkalarında olmayan olmayan özelliklerine özelliklerine bireysel bireysel özellik özellik denir. denir. Bireysel Bireysel özellikler özellikler fiziksel, fiziksel, duygusal duygusal ve zihinsel ve zihinsel olmak olmak üzere üzere üçe üçe ayrılır. ayrılır. İnsanı İnsanı özelözel kılankılan ve diğer ve diğer insanlardan insanlardan ayıran ayıran bireysel bireysel özelliklerimiz, özelliklerimiz, ilgi alanlarımız, ilgi alanlarımız, olaylara olaylara karşı karşı duygularımız, duygularımız, zevklerimiz zevklerimiz ve daha ve daha birçok birçok özelliklerimiz özelliklerimiz farklılık farklılık gösterebilir. gösterebilir. Okullarımızda Okullarımızda yapılan yapılan eğitsel eğitsel etkinliklerde etkinliklerde kimikimi arkadaşlarımız arkadaşlarımız sporu, sporu, kimikimi arkadaşlarımız arkadaşlarımız satrancı, satrancı, kimikimi arkadaşlarımız arkadaşlarımız halkhalk danslarını, danslarını, kimikimi arkadaşlarımız arkadaşlarımız tiyatro tiyatro ve izcilik ve izcilik gibi gibi farklı farklı eğitsel eğitsel etkinlikleri etkinlikleri seçerler. seçerler. Beni, Beni, benben yapan yapan bireysel bireysel özelliklerimi özelliklerimi iyi iyi bilmeli, bilmeli, kendimi kendimi başkalarına başkalarına karşı karşı açıklayabilmeliyım. açıklayabilmeliyım.

1212

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Sıra Sıra Sizde Sizde Ayşe Ayşe kendisi kendisi ile ilgili ile ilgili bazıbazı özelliklerini özelliklerini sıralamıştır. sıralamıştır. Bu Bu özellikleri özellikleri “Bireysel” “Bireysel” veya veya “Bireysel “Bireysel değil” değil” olarak olarak ayırınız. ayırınız. Sonucu Sonucu tabloda tabloda (x) (x) işareti işareti koyarak koyarak belirtiniz. belirtiniz.

Özelliklerim Özelliklerim

Fiziksel Fiziksel

Duygusal Duygusal

Uzun Uzun saçlıyım saçlıyım Boyum Boyum 116116 cm cm Kırmızı Kırmızı ayakkabı ayakkabı giymeyi giymeyi severim severim 10 yaşındayım 10 yaşındayım Yeşil Yeşil gözlerim gözlerim var var Müzik Müzik dinlemeyi dinlemeyi severim severim 35 numara 35 numara ayakkabı ayakkabı giyiyorum giyiyorum 40 kiloyum 40 kiloyum Kitap Kitap okumayı okumayı severim severim TenTen rengim rengim beyaz beyaz Örümcek Örümcek gibigibi böceklerden böceklerden çokçok korkarım korkarım Şeftaliyi Şeftaliyi çokçok severim severim

Düşünelim Düşünelim - Tartışalım - Tartışalım Kimi Kimi insanlar insanlar neden neden bazıbazı faaliyetleri faaliyetleri diğerlerinden diğerlerinden daha daha iyi yaparlar? iyi yaparlar?

1313

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

BİREYSEL BİREYSEL FARKLILIKLARIMIZ FARKLILIKLARIMIZ Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda kişiler kişiler arası arası fiziksel fiziksel farklılıkların farklılıkların önemini önemini kavrayacağım. kavrayacağım. Ayrıca Ayrıca beni, beni, arkadaşlarımdan arkadaşlarımdan ayıran ayıran fiziksel fiziksel farklılıklara farklılıklara örnekler örnekler verebileceğim. verebileceğim. İnsanların İnsanların fiziksel fiziksel özelliklerini özelliklerini dış dış görünüşe görünüşe bakarak bakarak anlayabiliriz.Çünkü anlayabiliriz.Çünkü insanların insanların boyu, boyu, kilosu, kilosu, teniteni ve göz ve göz rengi rengi gibi gibi gözle gözle görülebilen görülebilen özellikleri özellikleri birbirine birbirine benzemez. benzemez. Her Her birimizin birimizin yüzü, yüzü, parmak parmak izi, ses izi, ses tonutonu farklıdır. farklıdır. Kardeşler, Kardeşler, hatta hatta ikizler ikizler dahidahi birbirine birbirine tıpatıp tıpatıp benzemez. benzemez. Farklı Farklı özellikler özellikler taşırlar. taşırlar. Bu farklılıklarımız Bu farklılıklarımız bizi bizi özelözel ve eşsiz ve eşsiz yapar. yapar. Çevrenizde Çevrenizde tanıdığınız tanıdığınız ikizikiz kardeşler kardeşler varsa varsa fiziksel fiziksel farklılıklarına farklılıklarına örnek örnek veriniz. veriniz.

...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................

Sıra Sıra Sizde Sizde Aşağıdaki Aşağıdaki tabloda tabloda “Ben” “Ben” sütununa sütununa kendi kendi özelliklerinizi özelliklerinizi yazınız. yazınız. Sınıftaki Sınıftaki bir bir arkadaşınıza arkadaşınıza da bu da özelliklerini bu özelliklerini sorunuz sorunuz ve “Arkadaşım” ve “Arkadaşım” sütununa sütununa arkadaşınızın arkadaşınızın özelliklerini özelliklerini yazınız. yazınız. Daha Daha sonra sonra sizinsizin ve arkadaşınızın ve arkadaşınızın benzer benzer ve farklı ve farklı özelliklerinizi özelliklerinizi “Benzer” “Benzer” ve ve “Farklı” “Farklı” sütunlarına sütunlarına (X) (X) işareti işareti koyarak koyarak belirtiniz. belirtiniz. BEN BEN Adı Adı Soyadı Soyadı KiloKilo BoyBoy Ten Ten Rengi Rengi GözGöz Rengi Rengi Saç Saç Rengi Rengi Yüz Yüz Şekli Şekli Ayakkabı Ayakkabı Numarası Numarası

1414

FARKLI BENZER FARKLI ARKADAŞIM ARKADAŞIM BENZER

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Beden Beden Numarası Numarası Hobileri Hobileri En Çok En Çok Sevdiği Sevdiği RenkRenk En Çok En Çok Beğendiği Beğendiği Müzik Müzik Sanatçısı Sanatçısı En Çok En Çok Korktuğumuz Korktuğumuz Hayvan Hayvan En Çok En Çok Beğendiğimiz Beğendiğimiz Sporcu Sporcu En Çok En Çok Sevdiğimiz Sevdiğimiz Yemek Yemek Büyüdüğümüzde Büyüdüğümüzde Yapmak Yapmak İstediğimiz İstediğimiz Meslek Meslek ? ?

İnsanlar İnsanlar sadece sadece fiziksel fiziksel özelikleriyle özelikleriyle mi birbirlerinden mi birbirlerinden ayrılırlar? ayrılırlar? Yukarıdaki Yukarıdaki tabloya tabloya bakacak bakacak olursak olursak insanların insanların beğenileri, beğenileri, zevkleri zevkleri ve yetenekleri ve yetenekleri de farklı de farklı olabilir. olabilir. Sizler Sizler gibi gibi her her birey birey boş boş zamanların zamanların değişik değişik faaliyetlerle faaliyetlerle değerlendirmek değerlendirmek isteyebilir, isteyebilir, farklı farklı etkinlikler etkinlikler yapmaktan yapmaktan hoşlanabilir. hoşlanabilir. İnsanı İnsanı diğer diğer canlılardan canlılardan farklı farklı kılankılan en büyük en büyük özellik, özellik, düşünme düşünme yeteneğine yeteneğine sahip sahip olmasıdır. olmasıdır. Unutmamalıyız Unutmamalıyız ki, birçok ki, birçok yönümüzle yönümüzle birbirimizden birbirimizden farklı farklı olsak olsak da sonuçta da sonuçta hepimiz hepimiz insanız. insanız. İnsanların İnsanların fiziksel fiziksel özelliklerini, özelliklerini, beğeni beğeni ve ve tercihlerini tercihlerini kabul kabul etmeli etmeli ve onlara ve onlara saygı saygı göstermeliyiz. göstermeliyiz. Hayatın Hayatın İçinden İçinden Günlük Günlük yaşantımızda yaşantımızda görme görme engelli engelli insanlara insanlara bu sorunu bu sorunu olmayan olmayan insanların insanların kitap kitap okunması okunması gibigibi örnek örnek oluşturabilecek oluşturabilecek davranışlar, davranışlar, yardımlar yardımlar vardır. vardır. Kendi Kendi çevremizde çevremizde yardıma yardıma muhtaç muhtaç kişilere kişilere nasıl nasıl yardımda yardımda bulunabileceğimiz bulunabileceğimiz konusunu konusunu düşünerek düşünerek sınıfta sınıfta düşüncelerimizi düşüncelerimizi açıklayalım. açıklayalım. Tartışalım: Tartışalım: Başkalarının Başkalarının fiziksel fiziksel özelliklerine özelliklerine saygı saygı gösterilmediği gösterilmediği zaman zaman ne gibi ne gibi sorunlar sorunlar ortaya ortaya çıkar? çıkar? DüşünelimDüşünelimTartışalım Tartışalım İnsanların İnsanların fiziksel fiziksel özelliklerini, özelliklerini, dış görünüşe dış görünüşe bakarak bakarak anlayabiliriz. anlayabiliriz. PekiPeki ya duygusal ya duygusal ve ve zihinsel zihinsel özelliklerini özelliklerini nasılnasıl anlayabiliriz? anlayabiliriz?

İnsanların İnsanların birbirine birbirine benzememesinin benzememesinin nedeni nedeni sizcesizce nedirnedir ? ?

1515

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Bunu Bunu biliyor biliyor musunuz? musunuz? Parmak Parmak izi, izi, parmakların parmakların son son eklemi eklemi ve uç vekısmındaki uç kısmındaki kıvrımların kıvrımların meydana meydana getirdiği getirdiği izdir. izdir. Parmak Parmak izi insan izi insan vücudunun vücudunun doğal doğal yapısında yapısında var olan var olan ve bugün ve bugün kimlik kimlik tespitinde tespitinde çok çok fazlafazla kullanılan kullanılan bir yöntemdir. bir yöntemdir. İnsan İnsan vücudunun vücudunun dış derisinde dış derisinde ter gözenekleri ter gözenekleri vardır. vardır. Bunların Bunların her her biri iç biri deriye iç deriye kadar kadar uzanır. uzanır. Bu sebeple Bu sebeple dış deri dış deri hasara hasara uğrasa, uğrasa, hatta hatta tamamıyla tamamıyla dökülse dökülse bile,bile, iç deri iç deri yineyine de de parmak parmak izinin izinin tespiti tespiti için için yeterlidir. yeterlidir. Ayrıca, Ayrıca, yeniyeni çıkan çıkan derilerdeki derilerdeki izlerizler de eskisinin de eskisinin aynısı aynısı olurlar. olurlar. İlk bakışta İlk bakışta bir labirenti bir labirenti andıran andıran parmak parmak izlerimiz izlerimiz insan insan gözüyle gözüyle benzer benzer görünse görünse de de teknolojik teknolojik cihazlarla cihazlarla bakıldığında, bakıldığında, girinti girinti ve çıkıntıların ve çıkıntıların mesafeleri, mesafeleri, eğimleri, eğimleri, izledikleri izledikleri yön yön bakımından bakımından farklılık farklılık gösterir. gösterir. Bu farklılıkları Bu farklılıkları ancak ancak günümüzde günümüzde icat icat edilen edilen parmak parmak tanıma tanıma cihazları cihazları tespit tespit edebilir. edebilir. Parmak Parmak izleri izleri nerelerde nerelerde kullanılır? kullanılır?

Çalışma Çalışma Parmak Parmak izinizi izinizi sınıfsınıf arkadaşlarınızınkiyle arkadaşlarınızınkiyle karşılaştırınız. karşılaştırınız. Parmak Parmak izleriniz izleriniz birbirine birbirine benziyor benziyor mu?mu? Büyüteç Büyüteç kullanarak kullanarak farklılıkları farklılıkları tespit tespit edebilir edebilir misiniz? misiniz?

............................. .............................

................................. .................................

Duygu Duygu ve Düşüncelerim ve Düşüncelerim Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda duygularım duygularım ve düşüncelerim ve düşüncelerim arasındaki arasındaki ilişkiyi ilişkiyi farkfark edeceğim. edeceğim. Farklı Farklı durumlara durumlara ait duygu ait duygu ve düşüncelerimi ve düşüncelerimi ifade ifade edeceğim. edeceğim. Ayrıca Ayrıca başkalarının başkalarının duygu duygu ve düşüncelerine ve düşüncelerine saygı saygı göstereceğim. göstereceğim.

1616

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Çetin'in Çetin'in okulu okulu yaz yaz tatilinden tatilinden sonra sonra yeniden yeniden açılıyordu. açılıyordu. OkulOkul öncesi öncesi hazırlıklarını hazırlıklarını yapmak yapmak için için annesiyle annesiyle kırtasiyeye kırtasiyeye gitmişlerdi. gitmişlerdi. YeniYeni kalemlik, kalemlik, silgi,silgi, boya, boya, kalemler kalemler ve ve kaplama kaplama kağıtları kağıtları almıştı. almıştı. Alış Alış veriş veriş sırasında sırasında çok çok gösterişli gösterişli ve pahalı ve pahalı bir çanta bir çanta gördü. gördü. Annesinden Annesinden o çantayı o çantayı almasını almasını istedi. istedi. Ancak Ancak ailesinin ailesinin bütçesi bütçesi o çantayı o çantayı almaya almaya elverişli elverişli değildi. değildi. Annesi Annesi ona ona açıklama açıklama yapıp, yapıp, başka, başka, daha daha ucuzucuz bir çanta bir çanta almasını almasını önerdi. önerdi. Ancak Ancak Çetin Çetin o çantayı o çantayı almakta almakta ısrarısrar etti.etti. Annesi Annesi Çetin'in Çetin'in aldıklarının aldıklarının parasını parasını ödeyip, ödeyip, dükkandan dükkandan ayrıldılar. ayrıldılar. Çetin'in Çetin'in o güne o güne kadar kadar hemen hemen hemen hemen her her istediği istediği olmuştu. olmuştu. Ancak Ancak o gün o gün çantayı çantayı alamadı alamadı diyediye annesine annesine çok çok kırılmış kırılmış ve küsmüştü. ve küsmüştü. Babası Babası işten işten eve eve geldikten geldikten sonra sonra hephep birlikte birlikte akşam akşam yemeğine yemeğine oturdular. oturdular. Babası Babası Çetin'e Çetin'e “Bugün “Bugün annenle annenle neler neler aldınız?” aldınız?” sorusunu sorusunu sorduğunda, sorduğunda, Çetin Çetin annesini, annesini, onun onun beğendiği beğendiği bir çantayı bir çantayı almadığı almadığı konusunda konusunda şikayet şikayet etti.etti. Babası Babası Çetin'e Çetin'e işlerinin işlerinin eskisi eskisi gibi gibi kazançlı kazançlı olmadığını, olmadığını, iş yerinin iş yerinin kapanma kapanma durumunun durumunun söz söz konusu konusu olduğunu olduğunu ve biraz ve biraz daha daha idareli idareli olmaları olmaları gerekliği gerekliği konusunda konusunda açıklama açıklama yaptı. yaptı. Çetin Çetin bir anda bir anda durakladı. durakladı. Boğazında Boğazında sanki sanki bir şeyler bir şeyler düğümlenmişti. düğümlenmişti. KısıkKısık bir sesle bir sesle bu durumu bu durumu bilmediğini bilmediğini söyleyip söyleyip annesinden annesinden özürözür diledi. diledi. Ayrıca Ayrıca geçen geçen yıl kullandığı yıl kullandığı çantasının çantasının iyi durumda iyi durumda olduğunu olduğunu ve bir ve süre bir süre daha daha kullanabileceğini kullanabileceğini söyledi. söyledi.

Çetin Çetin hangi hangi duygular duygular ve düşünceler ve düşünceler içindeydi içindeydi ? ? Çetin'in Çetin'in duyguları duyguları ile düşünceleri ile düşünceleri arasında arasında nasıl nasıl bir bir ilişki ilişki var? var?

Çetin'in Çetin'in duyguları; duyguları; ............................................................................................. ............................................................................................. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Çetin'in Çetin'in düşünceleri; düşünceleri; ........................................................................................... ........................................................................................... ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Çetin'in Çetin'in duygu duygu ve düşünceleri ve düşünceleri arasındaki arasındaki ilişki; ilişki; ....................................................... ....................................................... ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

Hayatın Hayatın İçinden İçinden Günlük Günlük yaşantımızda yaşantımızda herher zaman zaman bir seçim bir seçim yapmak yapmak zorunda zorunda kalıyoruz. kalıyoruz. Bu seçim Bu seçim kendimizi kendimizi ilgilendiren ilgilendiren konularda konularda olduğu olduğu gibi, gibi, başkalarını başkalarını ilgilendiren ilgilendiren konularda konularda da olabilir. da olabilir. Bunlardan Bunlardan bir bir tanesi tanesi de sınıf de sınıf veya veya okul okul başkanının başkanının seçimidir. seçimidir. Seçim Seçim öncesi öncesi yaşanan yaşanan olaylara olaylara karşı karşı nasıl nasıl davranmalıyız? davranmalıyız? Sizin Sizin oy vermediğiniz oy vermediğiniz bir bir arkadaşınızın arkadaşınızın sınıf sınıf veya veya okul okul başkanı başkanı seçilmesi seçilmesi sizin sizin duygu, duygu, düşünce düşünce ve ve davranışlarınızı davranışlarınızı nasıl nasıl etkiler? etkiler?

1717

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

İnsanlar İnsanlar yaşadıkları yaşadıkları ve gördükleri ve gördükleri durumlar durumlar karşısında karşısında öfke, öfke, korku, korku, sevgi, sevgi, üzüntü, üzüntü, zevk, zevk, şaşkınlık, şaşkınlık, utanç utanç ve mutluluk ve mutluluk gibi gibi duygular duygular yaşar. yaşar. Yaşadığımız Yaşadığımız duygular duygular aklımızdan aklımızdan geçenleri geçenleri yaniyani düşüncelerimizi düşüncelerimizi etkiler. etkiler. Duygu Duygu ve düşüncelerimizi ve düşüncelerimizi sadece sadece konuşarak konuşarak veyaveya yazarak yazarak ifade ifade etmeyiz. etmeyiz. Yüz Yüz ifadelerimiz, ifadelerimiz, ses ses tonumuz, tonumuz, beden bedenduruşumuz, duruşumuz, el kol el kol hareketlerimizle hareketlerimizle de de ifade ifade edebiliriz. edebiliriz. Bu Bu hareketlerimize hareketlerimize davranış davranış denir. denir. Dolayısıyla Dolayısıyla kendimizi kendimizi başkalarına başkalarına doğru doğru ifade ifade edebilmek edebilmek için için duygu duygu ve ve düşüncelerimizle, düşüncelerimizle, davranışlarımızın davranışlarımızın uyumlu uyumlu olması olması gerekir. gerekir. Bireysel Bireysel özelliklerimiz özelliklerimiz bizim bizim durumlar durumlar karşısında karşısında başkalarıyla başkalarıyla aynıaynı düşünüp, düşünüp, aynıaynı duygular duygular hissedebilmemize; hissedebilmemize; bazen bazen de farklı de farklı düşünüp düşünüp farklı farklı duygular duygular hissedebilmemize hissedebilmemize neden neden olabilir. olabilir. Hepimizin Hepimizin yaşantısı yaşantısı ve ve olaylara olaylara bakış bakış açımız açımız farklıdır. farklıdır. Bu Bu yüzden yüzden duygu duygu ve ve düşüncelerimizdeki düşüncelerimizdeki bu benzerlik bu benzerlik ve farklılıklara ve farklılıklara saygı saygı göstermeliyiz. göstermeliyiz.

Duygularımla Duygularımla düşüncelerim düşüncelerim arasında arasında bir bir ilişkiilişki var. var. Davranışlarım, Davranışlarım, duygu duygu ve ve düşüncelerimle düşüncelerimle uyumlu uyumlu olmalıdır. olmalıdır.

Sıra Sıra Sizde Sizde Ayşe, Ayşe, aşağıdaki aşağıdaki tabloda tabloda verilen verilen 1. ve 1.2. vedurumlar 2. durumlar için için duygu, duygu, düşünce düşünce ve davranışlarını ve davranışlarını yazmıştır. yazmıştır. 3. ve 3.4. vedurumlar 4. durumlar için için de siz dekendi siz kendi duygu, duygu, düşünce düşünce ve davranışlarınızı ve davranışlarınızı yazınız. yazınız.

Durumlar Durumlar 1) Sınavım 1) Sınavım var. var. 2) Çok 2) Çok sevdiğim sevdiğim kalemimi kalemimi kaybettim. kaybettim. 3) Kuzenlerim 3) Kuzenlerim yurt yurt dışından dışından Kıbrıs'a Kıbrıs'a tatiletatile geliyor. geliyor.

4) Okul 4) Okul takımımız takımımız yarınyarın finalfinal maçına maçına çıkacak. çıkacak.

1818

Duygum Duygum

Düşüncem Düşüncem

Davranışım Davranışım

HataHata yapmamalıyım. yapmamalıyım. Konularıma Konularıma dahadaha Kaygı Kaygı / Sıkıntı / Sıkıntı EğerEğer düşük düşük not alırsam not alırsam dikkatli dikkatli çalışacağım. çalışacağım. sonra sonra düzeltemem. düzeltemem. Sınıfta Sınıfta kalemimi kalemimi Kalemimi Kalemimi bir arkadaşım bir arkadaşım Üzüntü Üzüntü kaybettiğimi kaybettiğimi ve çok ve çok bulmuş bulmuş olabilir. olabilir. üzüldüğümü üzüldüğümü söylerim. söylerim.

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Resimlerdeki Resimlerdeki yüzyüz ifadeleri ifadeleri sana sana hangi hangi duyguyu duyguyu çağdaştırıyor? çağdaştırıyor? 1

1

2

2

3

3

1:…………………………………………………… 1:…………………………………………………… 2:…………………………………………………… 2:…………………………………………………… 3:…………………………………………………… 3:…………………………………………………… 4:…………………………………………………… 4:…………………………………………………… 5:…………………………………………………… 5:…………………………………………………… 6:…………………………………………………… 6:……………………………………………………

4

4

5

5

6

6

Hayatın Hayatın İçinden İçinden Yapılan Yapılan bir telefon bir telefon görüşmesinde görüşmesinde kullanılan kullanılan sembollerin sembollerin kelime kelime anlamlarını anlamlarını düşünerek, düşünerek, yazılan yazılan mesajları mesajları tekrar tekrar yazınız. yazınız.

? ? A A G G

1919

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

KİŞİSEL KİŞİSEL TARİHİM TARİHİM Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda bireysel bireysel yaşamıma yaşamıma ilişkin ilişkin belli belli başlı başlı olayları olayları sıralayacağım. sıralayacağım. İnsanın İnsanın doğumundan, doğumundan, yaşadığı yaşadığı zamana zamana kadar kadar hayatında hayatında yer yer etmiş etmiş ve unutamadığı ve unutamadığı tümtüm olaylar olaylar belirli belirli bir sırayla bir sırayla gerçekleşir. gerçekleşir. Yaşadığımız Yaşadığımız olayları olayları gerçekleşme gerçekleşme tarihlerine tarihlerine göregöre sıralarsak sıralarsak kronolojik kronolojik sıralama sıralama yapmış yapmış oluruz. oluruz. Aşağıda, Aşağıda, Şengül Şengül Sağdıç'ın Sağdıç'ın yaşamındaki yaşamındaki önemli önemli olayları olayları kronolojik kronolojik sırayla sırayla anlattığı anlattığı metni metni okuyalım. okuyalım. Merhaba Merhaba arkadaşlar, arkadaşlar, benim benim adım adım Şengül Şengül Sağdıç. Sağdıç. Annemle Annemle babam babam benim benim doğumumu doğumumu dörtdört gözle gözle beklemişler. beklemişler. Ailemin Ailemin ilk çocuğu ilk çocuğu olacağım olacağım için için oldukça oldukça heyecanlıydılar. heyecanlıydılar. Benim Benim için için elbiseler, elbiseler, çocuk çocuk yatağı, yatağı, oyuncaklar oyuncaklar alarak alarak hazırlıklar hazırlıklar yapmışlar. yapmışlar. 9 Ağustos 9 Ağustos 2006 2006 yılında yılında Gazimağusa'da Gazimağusa'da doğdum. doğdum. Kilom Kilom 3,2 3,2 kg ve kg boyum ve boyum 52 cm 52 olarak cm olarak doğmuşum. doğmuşum. Şimdiki Şimdiki gibi gibi güler güler yüzlü yüzlü bir bir bebekmişim. bebekmişim. Benimle Benimle oyun oyun oynayanlara oynayanlara her her zaman zaman gülümseyen, gülümseyen, sevimli sevimli bir bir yapım yapım varmış. varmış. Emekleme Emekleme sürecim sürecim kısakısa olmuş. olmuş. 11 aylıkken 11 aylıkken etrafımdaki etrafımdaki eşyalara eşyalara tutunarak tutunarak yavaş yavaş yavaş yavaş yürümeye yürümeye başlamışım. başlamışım. İlk dişimi İlk dişimi 15 aylıkken 15 aylıkken çıkarmışım. çıkarmışım. O zamanlarda O zamanlarda elime elime geçirdiğim geçirdiğim her şeyi her şeyi ağzıma ağzıma götürüyormuşum. götürüyormuşum. Her Her senesene doğum doğum günlerimde günlerimde ailemizin ailemizin diğer diğer bireyleri bireyleri bizim bizim evde evde toplanıp toplanıp kutlama kutlama yaptığımızı yaptığımızı hatırlıyorum. hatırlıyorum. Babamın Babamın bana bana ikinci ikinci yaş yaş günümde günümde aldığı aldığı beyaz beyaz ayıcığı ayıcığı hâlâhâlâ saklıyorum. saklıyorum. OnaOna sarılıp sarılıp uyumak uyumak bana bana inanılmaz inanılmaz bir mutluluk bir mutluluk veriyor. veriyor. BenBen üç yaşındayken üç yaşındayken Salih Salih isminde isminde bir erkek bir erkek kardeşim kardeşim oldu. oldu. Herkes Herkes gibi gibi benben de mutlu de mutlu olmuştum. olmuştum. Çünkü Çünkü kardeşimle kardeşimle evde evde birlikte birlikte oyunlar oyunlar oynamanın oynamanın hayallerini hayallerini kurmaya kurmaya başlamıştım. başlamıştım. Annem, Annem, babam babam çalıştığı çalıştığı için için 2010 2010 yılında yılında kreşe kreşe başladığımı başladığımı hatırlıyorum. hatırlıyorum. İlk gün İlk gün annemin annemin arkasından arkasından çok çok ağlamıştım. ağlamıştım. Öğretmenlerim Öğretmenlerim benibeni kreşe kreşe alıştırmak alıştırmak için için çok çok uğraştılar. uğraştılar. Derken Derken benimle benimle aynıaynı yaşta yaşta yeniyeni birçok birçok arkadaşım arkadaşım olmuştu. olmuştu. 2011 2011 yılında yılında ana ana sınıfa sınıfa başlamıştım. başlamıştım. Okula Okula yeniyeni başlayan başlayan öğrencilerin öğrencilerin annelerinin annelerinin arkasından arkasından ağlamaları ağlamaları benibeni çok çok üzmüştü. üzmüştü. Öğretmenim Öğretmenim Ferda Ferda Hanım’ın Hanım’ın bana bana öğrettiklerini öğrettiklerini ve ve ilk ilk karne karne heyecanımı heyecanımı unutamam. unutamam. Okuma Okuma yazma yazma bilmediğim bilmediğim için için sadece sadece karnemdeki karnemdeki yıldızların yıldızların çokluğu çokluğu benibeni sevindirmişti. sevindirmişti. 2012 2012 yılında yılında ilkokul ilkokul 1. sınıfa 1. sınıfa başladım. başladım. İlk okumayı İlk okumayı öğrenenlerden öğrenenlerden biri biri olduğum olduğum için için öğretmenimin öğretmenimin göğsüme göğsüme taktığı taktığı okuma okuma mantini, mantini, benibeni öğleöğle mutlu mutlu etmişti etmişti ki kelimelerle ki kelimelerle anlatamam. anlatamam. 2013 2013 yılında yılında satranç satranç kurslarına kurslarına başlamıştım. başlamıştım. Satrançta Satrançta ilk ilk birincilik birincilik madalyamı madalyamı 2014 2014 yılında yılında aldım. aldım. Kendi Kendi yaş yaş gruplarım gruplarım içinde içinde lisanslı lisanslı oyuncu oyuncu olmanın olmanın haklıhaklı gurunu gurunu yaşıyorum. yaşıyorum. Satranç Satranç kurslarının kurslarının yanında, yanında, basketbol basketbol oynamayı oynamayı çok çok seviyorum. seviyorum. Öğretmenimizle Öğretmenimizle sporspor yapmak yapmak benibeni çok çok mutlu mutlu ediyor. ediyor. Arkadaşlarımla Arkadaşlarımla hoş hoş vakit vakit geçiriyoruz. geçiriyoruz. 2015 2015 yılında yılında (dördüncü) (dördüncü) sınıfsınıf oldum. oldum. Gelecekte Gelecekte insanların insanların bilimle bilimle yeniyeni keşifler keşifler yapacağını yapacağını düşündüğüm düşündüğüm için için ileride ileride bilim bilim insanı insanı olmak olmak istiyorum. istiyorum. Okulumu, Okulumu, öğretmenlerimi öğretmenlerimi ve arkadaşlarımı ve arkadaşlarımı çok çok seviyorum. seviyorum.

2020

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Şengül'ün yaşamındaki önemli ve tarihlerin kronolojik sırası. Şengül'ün yaşamındaki önemli olayolay ve tarihlerin kronolojik sırası.

2006 2006

9 Ağustos 2006 9 Ağustos 2006

2007 2007

9 Ağustos 9 Ağustos 2008 2008

Şengül doğdu. Şengül doğdu.

Yavaş Yavaş yavaş yavaş yürüdü yürüdü / / İlk İlk dişidişi çıktı. çıktı.

Doğum Doğum gününde gününde babası babası onaona ayıcık ayıcık aldı. aldı.

2009 2009

Kardeşi Kardeşi Salih Salih doğdu. doğdu.

2010 2010

Kreşe Kreşe başladı. başladı.

2011 2011

Anasınıfa Anasınıfa gitti. gitti. İlk İlk karnesini karnesini aldı. aldı.

2012 2012

İlkokula İlkokula başladı. başladı. Okumayı Okumayı öğrendi. öğrendi.

2013 2013

2. sınıf 2. sınıf oldu. oldu. Satranç Satranç kurslarına kurslarına gitti. gitti.

2014 2014

3. sınıf 3. sınıf oldu. oldu. Satrançta Satrançta ilk birincilik ilk birincilik madalyasını madalyasını aldı. aldı.

2015 2015

Şengül Şengül 4. sınıfa 4. sınıfa devam devam ediyor. ediyor.

2121

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Araştıralım Araştıralım Şengül'ün Şengül'ün yaşamındaki yaşamındaki önemli önemli olaylar olaylar ve ve tarihlerini tarihlerini okudunuz. okudunuz. Siz Siz de de yaşamınızdaki yaşamınızdaki önemli önemli olayları olayları büyüklerinizden büyüklerinizden yardım yardım alarak alarak gün, gün, ay, ay, yıl yıl belirterek belirterek listeleyiniz. listeleyiniz. Sonra Sonra da zaman da zaman çizelgesi çizelgesi üzerinde üzerinde gösteriniz. gösteriniz.

........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

2222

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

RESMİ RESMİ KİMLİĞİM KİMLİĞİM Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda sahip sahip olduğum olduğum resmî resmî kimlik kimlik belgemdeki belgemdeki bilgileri bilgileri analiz analiz ederek ederek kişisel kişisel kimliğime kimliğime ilişkin ilişkin çıkarımlarda çıkarımlarda bulunacağım. bulunacağım.

Sizce Sizce kimlik kimlik bilgisi bilgisi gerekli gerekli midir? midir? Neden? Neden?

Kütüphaneler Kütüphaneler haftası haftası nedeniyle nedeniyle öğretmenimiz öğretmenimiz eşliğinde eşliğinde halk halk kütüphanesine kütüphanesine gittik. gittik. Görevliler Görevliler bizebize kütüphanede kütüphanede kitapların kitapların hangi hangi özelliklere özelliklere göre göre dizildiğini, dizildiğini, kitaplardan kitaplardan nasıl nasıl yararlanabileceğimiz yararlanabileceğimiz gibigibi birçok birçok konuda konuda açıklamalar açıklamalar yaptılar. yaptılar. Bu arada Bu arada kütüphanede kütüphanede bulunan bulunan bazıbazı öğrencilerin öğrencilerin kitap kitap alıpalıp çıktıklarını çıktıklarını gördüm. gördüm. SözSöz isteyip isteyip “Kitapları “Kitapları nasıl nasıl ödünç ödünç alabiliriz?” alabiliriz?” sorusunu sorusunu görevliye görevliye sordum. sordum. Görevli Görevli ancak ancak kütüphaneye kütüphaneye üyeüye olduğumuz olduğumuz zaman zaman kitapları kitapları ödünç ödünç alabileceğimizi alabileceğimizi söyledi. söyledi. Bunun Bunun üzerine üzerine arkadaşım arkadaşım Pınar Pınar “Nasıl “Nasıl üyeüye olunur?” olunur?” sorusunu sorusunu sordu. sordu. ÜyeÜye olmak olmak içiniçin kimlik kimlik bilgilerimize bilgilerimize ihtiyaç ihtiyaç olduğunu olduğunu söyledi. söyledi. O O güne güne kadar kadar kimlik kimlik bilgilerimin bilgilerimin bir kütüphaneye bir kütüphaneye üyeüye olmak olmak içiniçin işe yarayacağını işe yarayacağını bilmiyordum. bilmiyordum.

Toplum Toplum hayatı hayatı için için çalışmalar çalışmalar yapan yapan birçok birçok kurum kurum ve kuruluşlar ve kuruluşlar vardır. vardır. Bu kurum Bu kurum veyaveya kuruluşlarda kuruluşlarda çalışanlara çalışanlara veyaveya faaliyetlerinden faaliyetlerinden yararlanmak yararlanmak isteyenlere isteyenlere bazıbazı kimlik kimlik belgeleri belgeleri verilir. verilir. Aldığımız Aldığımız bu bu kimliklerle kimliklerle birtakım birtakım haklara haklara sahip sahip oluruz. oluruz. Bu Bu kimlik kimlik belgelerinde belgelerinde bizi bizi tanıtan tanıtan bilgiler bilgiler yer almaktadır. yer almaktadır.

Kimlik Kimlik belgelerinin belgelerinin içinde içinde en önemlisi en önemlisi ve herkesin ve herkesin sahip sahip olduğu olduğu belge belge resmi resmi kimlik kimlik kartıdır kartıdır (nüfus (nüfus cüzdanıdır). cüzdanıdır). Kimlik Kimlik kartında kartında sahibini sahibini tanıtan tanıtan birçok birçok bilgibilgi yer yer alır. alır. Anne Anne baba baba adı,adı, doğum doğum yeriyeri ve tarihi, ve tarihi, adresi, adresi, kan kan grubunu grubunu kimlik kimlik kartından kartından öğrenebiliriz. öğrenebiliriz. Ülkemizde Ülkemizde kadın, kadın, erkek erkek 11 yaşını 11 yaşını doldurmuş doldurmuş bütün bütün vatandaşlara vatandaşlara resmi resmi kimlik kimlik kartıkartı verilir. verilir. 11 yaş 11 yaş öncesinde öncesinde kimlik kimlik kartıkartı yerine yerine doğum doğum belgesi belgesi kullanılır. kullanılır.

2323

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Aşağıdaki Aşağıdaki kartkart seninle seninle ilgiliilgili özelözel bilgileri bilgileri taşımaktadır. taşımaktadır. Bu yüzden Bu yüzden bu karta bu karta kimlik kimlik kartıkartı diyoruz. diyoruz. Gelecekte Gelecekte senin senin de de olacak olacak kimlik kimlik kartını kartını merak merak ediyorsan ediyorsan eksik eksik bölümleri bölümleri tamamlayıp tamamlayıp bir fikir bir fikir sahibi sahibi olabilirsin. olabilirsin.

Ön Ön yüzyüz

Arka Arka yüzyüz

Resmî Resmî kimliklerimizi kimliklerimizi nerelerde nerelerde kullanabiliriz? kullanabiliriz?

2424

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Tartışalım: Tartışalım: Sınıfınızda Sınıfınızda bulunan bulunan yabancı yabancı uyruklu uyruklu öğrencilerin öğrencilerin kimlikleri kimlikleri varvar mı?mı? Varsa Varsa bu bu kimliklerde kimliklerde yeryer alan alan bilgileri bilgileri kendi kendi kimlik kimlik bilgilerinle bilgilerinle karşılaştır. karşılaştır. Hangi Hangi bilgilerin bilgilerin ortak, ortak, HANGİ HANGİ BİLGİLERİN BİLGİLERİN FARKLI FARKLI olduğunu olduğunu sınıfta sınıfta tartış. tartış.

Bunu Bunu biliyor biliyor musunuz? musunuz?

Pasaport, Pasaport, yabancı yabancı bir bir ülkeye ülkeye gidecek gidecek olanların olanların kimliklerini kimliklerini ibraz ibraz etmelerini etmelerini sağlayan, sağlayan, kendi kendi dilinde dilinde ve/veya ve/veya bir başka bir başka yabancı yabancı dilledille birlikte birlikte hazırlanmış hazırlanmış olanolan ve sahibinin ve sahibinin kimlik kimlik bilgilerini bilgilerini içeren içeren uluslararası uluslararası bir kimlik bir kimlik belgesidir. belgesidir. Pasaport Pasaport sahibi sahibi olmanın olmanın amaçları amaçları Yurttaşlığın Yurttaşlığın kanıtıdır. kanıtıdır. Devletinin, Devletinin, uyruğuna uyruğuna başka başka ülkeye ülkeye gitmede gitmede izin izin vermiş vermiş olduğunu olduğunu gösterir. gösterir. Pasaport Pasaport sahibine sahibine gereken gereken resmi resmi kolaylık kolaylık sağlanmasının sağlanmasının belgesidir belgesidir Vizeler Vizeler üzerine üzerine işlenir. işlenir. Sınırlardan Sınırlardan girişgiriş ve çıkışlarda ve çıkışlarda kanıt kanıt oluşturan oluşturan damgalar damgalar üzerine üzerine vurulur. vurulur.

2525

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

KİŞİSEL KİŞİSEL İHTİYAÇLARIM İHTİYAÇLARIM Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda kişisel kişisel ihtiyaçlarımı ihtiyaçlarımı listeleyebilecek listeleyebilecek ve bu ve bu isteklerimi isteklerimi nasıl nasıl karşılayabileceğimi karşılayabileceğimi açıklayabileceğim. açıklayabileceğim. Ayrıca Ayrıca arkadaşlarım arkadaşlarım ile benim ile benim kişisel kişisel ihtiyaçlarım ihtiyaçlarım arasındaki arasındaki benzerlik benzerlik ve farklılıkları ve farklılıkları karşılaştırabileceğim. karşılaştırabileceğim.

Yeni Yeni doğan doğan birbir köpeğin köpeğin olduğunu olduğunu düşün. düşün. Köpeğinin Köpeğinin yaşayabilmesi yaşayabilmesi içiniçin nelere nelere ihtiyacı ihtiyacı olabilir? olabilir?

Düşünelim Düşünelim - Tartışalım: - Tartışalım: Sabah Sabah kahvaltısı, kahvaltısı, bilgisayarda bilgisayarda oyun oyun oynamak, oynamak, tazetaze sebze sebze meyve meyve yemek, yemek, sıcak sıcak havada havada denize denize gitmek, gitmek, güvenli güvenli bir ortamda bir ortamda yaşamımı yaşamımı sürdürecek sürdürecek bir evimin bir evimin olması, olması, kışınkışın soğuktan soğuktan korunmak korunmak için için kalınkalın bir mont… bir mont… Düşünün Düşünün bir bakalım bir bakalım yaşamımızı yaşamımızı sürdürebilmek sürdürebilmek için için bunlardan bunlardan hangileri hangileri gereklidir? gereklidir? Neden? Neden?

Dünya'da Dünya'da su ve su havanın ve havanın olması olması canlıların canlıların yaşaması yaşaması için için uygun uygun koşullar koşullar yaratmaktadır. yaratmaktadır. Ancak Ancak her her canlının canlının yaşamını yaşamını sürdürebilmesi sürdürebilmesi için için su ve suhava ve hava yeterli yeterli değildir. değildir. TümTüm canlıların canlıların farklı farklı gereksinimleri gereksinimleri vardır. vardır. Örneğin Örneğin bitkilerin bitkilerin yaşamını yaşamını sürdürebilmesi sürdürebilmesi için için toprak, toprak, su ve su ve hava hava yeterli yeterli olurken, olurken, biz biz insanların insanların daha daha fazla fazla şeye şeye ihtiyacı ihtiyacı olmaktadır. olmaktadır. Bu Bu ihtiyaçlarımızdan ihtiyaçlarımızdan en gerekli en gerekli olanlar olanlar Temel Temel İhtiyaçlar İhtiyaçlar olarak olarak isimlendirilir isimlendirilir . Tüm . Tüm canlılar canlılar gibi gibi insanlar insanlar da yaşamsal da yaşamsal faaliyetlerini faaliyetlerini yaniyani enerjilerini enerjilerini besinlerden besinlerden alır. alır. Beslenme Beslenme temel temel ihtiyaçlarımız ihtiyaçlarımız içinde içinde en önemlisidir. en önemlisidir. Sağlıklı Sağlıklı beslenmeyen beslenmeyen canlılar canlılar güçsüzleşir güçsüzleşir ve hastalanır. ve hastalanır. Sağlıklı Sağlıklı yaşayabilmek yaşayabilmek için için dengeli dengeli beslenmeliyiz. beslenmeliyiz. Birçok Birçok yiyeceğin yiyeceğin çok çok güzel güzel ve tatlı ve tatlı olduğunu olduğunu biliyoruz, biliyoruz, ancak ancak daha daha sağlıklı sağlıklı olarak olarak gelişip gelişip büyümemiz büyümemiz için için bunlardan bunlardan doğal doğal olanlarını olanlarını seçmeliyiz. seçmeliyiz.

2626

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Yukarıdaki Yukarıdaki resimlerde resimlerde yer yer alan alan ve ve sağlığınız sağlığınız içiniçin yararlı yararlı olabilecek olabilecek doğal doğal besinlerin besinlerin isimlerini isimlerini yazın. yazın. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ İnsanların İnsanların beslenme beslenme ihtiyaçları ihtiyaçları yanında yanında barınma, barınma, giyinme, giyinme, eğitim, eğitim, sağlık sağlık ve sosyal ve sosyal ihtiyaçlar ihtiyaçlar (Dinlenmek, (Dinlenmek, eğlenmek, eğlenmek, gezmek, gezmek, sporspor yapmak, yapmak, şarkı şarkı söylemek, söylemek, tiyatroya tiyatroya gitmek gitmek …) gibi …) gibi ihtiyaçları ihtiyaçları da bulunmaktadır. da bulunmaktadır. Evimiz Evimiz bizim bizim barınağımızdır. barınağımızdır. Evimizde Evimizde geceleri geceleri güvende güvende olur,olur, rahat rahat uyuruz. uyuruz. Kişisel Kişisel eşyalarımızı eşyalarımızı güvenle güvenle saklarız. saklarız. Rahat Rahat bir şekilde bir şekilde dersders çalışır, çalışır, yemeğimizi yemeğimizi yeriz. yeriz. Temel Temel ihtiyaçlarımızdan ihtiyaçlarımızdan biri biri de giyinmektir. de giyinmektir. Giyeceklerimizi Giyeceklerimizi mevsime mevsime göregöre seçeriz. seçeriz. Giysilerimizle Giysilerimizle bedenimizi bedenimizi soğuk soğuk veyaveya sıcaktan sıcaktan koruruz. koruruz. Kışın Kışın koyu koyu renkli renkli kalınkalın giysiler giysiler giyerken, giyerken, yazın yazın açıkaçık renkli renkli inceince giysileri giysileri tercih tercih ederiz. ederiz. İnsanlar İnsanlar iyi bir iyi bir geleceğe geleceğe sahip sahip olmak, olmak, ülkesine ülkesine yararlı yararlı bir bir kişi kişi olmak olmak için için eğitim eğitim görmekte görmekte ve derslerine ve derslerine önem önem vermektedir. vermektedir. İyi bir İyieğitim bir eğitim almış almış kişi kişi yaşam yaşam sürecinde sürecinde daha daha başarılı başarılı olur.olur. İnsanlar İnsanlar yaşamları yaşamları boyunca boyunca sağlıklı sağlıklı olmak olmak ister. ister. Ancak Ancak insanların insanların sağlıkları sağlıkları herhangi herhangi bir bir sebepten sebepten dolayı dolayı bozulmuş bozulmuş olabilir. olabilir. EskiEski sağlığına sağlığına kavuşmak kavuşmak için için gerekli gerekli tedaviyi tedaviyi almazlarsa almazlarsa sağlıkları sağlıkları daha daha kötüye kötüye gidebilir. gidebilir. Bu süreçte Bu süreçte tedaviler tedaviler bizim bizim hayatımıza hayatımıza temel temel ihtiyaçlar ihtiyaçlar olarak olarak girer. girer. Zamanında Zamanında doktora doktora gidip gidip önerilen önerilen ilaçları ilaçları almalıyız. almalıyız. SporSpor yapmak, yapmak, gezmek, gezmek, konsere konsere gitmek, gitmek, satranç satranç kurslarına kurslarına gitmek, gitmek, tatile tatile çıkmak, çıkmak, arkadaşlarımızla arkadaşlarımızla oynamak oynamak … bizim … bizim sosyal sosyal faaliyetlerimizdir. faaliyetlerimizdir. Bu tür Bu faaliyetlere tür faaliyetlere katılmak, katılmak, bizleri bizleri rahatlatır, rahatlatır, dinlendirir. dinlendirir. TümTüm bunlarının bunlarının yanında yanında kendimizi kendimizi daha daha mutlu mutlu hissetmemizi hissetmemizi sağlayan sağlayan arkadaşlarımız arkadaşlarımız vardır. vardır. Arkadaş Arkadaş edinmek, edinmek, sevmek, sevmek, sevilmek sevilmek ve paylaşmakda ve paylaşmakda bizlerin bizlerin huzurlu huzurlu ve mutlu ve mutlu olmamızı olmamızı sağlar. sağlar. Mutluluk Mutluluk da bir da sağlıktır. bir sağlıktır. Ancak Ancak unutmayalım unutmayalım ki mutlu ki mutlu bir bir yaşam yaşam sürdürebilmek sürdürebilmek için için önceönce temel temel ihtiyaçlarımızı, ihtiyaçlarımızı, sonra sonra diğer diğer ihtiyaçlarımızla ihtiyaçlarımızla isteklerimizi isteklerimizi karşılamalıyız. karşılamalıyız. Örneğin Örneğin yiyeceklerimiz yiyeceklerimiz de hem de hem ihtiyaç ihtiyaç hemhem de bir deistek bir istek olabilir. olabilir. Süt,Süt, ekmek, ekmek, et, et, tavuk, tavuk, meyve meyve ve sebzeler ve sebzeler gibi gibi çeşitli çeşitli temel temel gıdalar gıdalar ihtiyacımızdır. ihtiyacımızdır. Dondurma, Dondurma, çikolata, çikolata, kolakola gibi gibi yiyecekler yiyecekler ise kişilerin ise kişilerin tercihine tercihine bağlıdır. bağlıdır. Gerçekten Gerçekten yaşamak yaşamak için için bunlara bunlara ihtiyacı ihtiyacı yoktur. yoktur. Temel Temel ihtiyaçlarımızı ihtiyaçlarımızı karşılarken karşılarken unutmayalım unutmayalım ki önem ki önem derecesi derecesi ve ekonomik ve ekonomik boyutu boyutu da bizim da bizim yaşamımızda yaşamımızda önemli önemli bir yer bir yer tutar. tutar. İhtiyaçlarımızı İhtiyaçlarımızı karşılarken karşılarken gelirgelir ve giderimize ve giderimize göregöre paramızı paramızı nasılnasıl kullanacağımızla kullanacağımızla ilgiliilgili yapılan yapılan hesaba hesaba bütçe bütçe denir. denir. Her Her ailenin ailenin kazancına kazancına göregöre bir aile bir aile bütçesi bütçesi vardır. vardır. Aile Aile bütçemizi bütçemizi aşacak aşacak veyaveya zorazora sokacak sokacak isteklerden isteklerden kaçınmalıyız. kaçınmalıyız.

2727

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

Örneğin Örneğin bir cekete bir cekete ihtiyacı ihtiyacı olanolan öğrencinin öğrencinin ailesinden ailesinden ona ona son son model model telefon telefon almasını almasını istemesi istemesi gibi.gibi. Ceket Ceket onuonu soğuk soğuk havalarda havalarda koruyucu koruyucu bir ihtiyaçken, bir ihtiyaçken, telefon telefon onun onun için için istektir. istektir. Bu istek Bu istek bilinçsiz bilinçsiz bir istektir. bir istektir. Temel Temel ihtiyaçlar ihtiyaçlar dışındaki dışındaki ihtiyaç ihtiyaç ve istekler ve istekler kişiden kişiden kişiye kişiye değişebilir. değişebilir. Bizim Bizim için için ihtiyaç ihtiyaç olanolan başkası başkası için için istekistek olabilir. olabilir. Örneğin Örneğin sporspor ayakkabısı ayakkabısı olanolan bir öğrencinin bir öğrencinin başka başka renkrenk ayakkabı ayakkabı istemesi, istemesi, o öğrencinin o öğrencinin isteğini isteğini karşılaması karşılaması demektir. demektir. Ancak Ancak ihtiyacı ihtiyacı olanolan bir bir öğrenci öğrenci için için ayakkabının ayakkabının rengi rengi veyaveya modeli modeli önemli önemli değildir. değildir. İhtiyacının İhtiyacının karşılaması karşılaması için için sadece sadece bir çift bir alması çift alması onuonu mutlu mutlu eder. eder.

Sıra Sıra Sizde Sizde Aşağıdaki Aşağıdaki tabloda tabloda verilen verilen ürünlerin ürünlerin adlarını adlarını okuyunuz. okuyunuz. Bu ürünlerden Bu ürünlerden 10 tanesini 10 tanesini istekleriniz, istekleriniz, 5 tanesini 5 tanesini de ihtiyaçlarınız de ihtiyaçlarınız olarak olarak belirleyiniz. belirleyiniz. İstek İstek ve ihtiyaçlarınızı ve ihtiyaçlarınızı tabloya tabloya "X" ile "X"işaretleyiniz. ile işaretleyiniz. İstek İstek ve ihtiyaçlarınızı ve ihtiyaçlarınızı karşılaştırınız. karşılaştırınız.

Ürünler Ürünler

İsteklerimiz İsteklerimiz Benim Benim

Kalem Kalem Kitap Kitap Ayakkabı Ayakkabı Diş Diş fırçası fırçası Çanta Çanta Oyun Oyun CD'si CD'si Gözlük Gözlük Cüzdan Cüzdan CepCep telefonu telefonu Maket Maket bıçağı bıçağı Kalemtıraş Kalemtıraş Gömlek Gömlek Elbise Elbise askısı askısı Saat Saat MP3 MP3 çalar çalar Fotoğraf Fotoğraf makinesi makinesi Çorap Çorap Şeffaf Şeffaf dosya dosya Oyuncak Oyuncak Makas Makas Yapıştırıcı Yapıştırıcı Sulu Sulu boya boya

2828

İhtiyaçlarımız İhtiyaçlarımız

Benim Arkadaşımın Arkadaşımın Arkadaşımın Arkadaşımın Benim

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

KENDİMİ KENDİMİ DEĞERLENDİRİYORUM DEĞERLENDİRİYORUM A) Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümlelerden doğru olanların başına “D”,“D”, A) Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümlelerden doğru olanların başına yanlış olanların başına “Y”“Y” harfi koyunuz. Yanlış olan cümlelerin yanlış olanların başına harfi koyunuz. Yanlış olan cümlelerin doğrularını noktalı yerlere yazınız. doğrularını noktalı yerlere yazınız. (….) 1- Meyvelerden karpuzu sevmek bireysel özelliktir. (….) 1- Meyvelerden karpuzu sevmek bireysel özelliktir. ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. (….) 2- Yere düşen bir bir arkadaşımızı gördüğümüzde onaona gülmemiz (….) 2- Yere düşen arkadaşımızı gördüğümüzde gülmemiz saygısızlık sayılmaz. saygısızlık sayılmaz. ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. (….) 3- Olayların oluşoluş tarihine göre sıralanmasına kronoloji denir. (….) 3- Olayların tarihine göre sıralanmasına kronoloji denir. ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. (….) 4- Kimlik kartları kişilerin özelözel bilgilerini taşımaktadır. (….) 4- Kimlik kartları kişilerin bilgilerini taşımaktadır. ………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………. B) Aşağıdaki soruları dikkatle okuyunuz. Doğru olan seçeneği B) Aşağıdaki soruları dikkatle okuyunuz. Doğru olan seçeneği işaretleyiniz. işaretleyiniz. 1- Aşağıdaki özelliklerden hangisi bireysel özelliklerden değildir? 1- Aşağıdaki özelliklerden hangisi bireysel özelliklerden değildir? A) Yeşil gözlü olmak A) Yeşil gözlü olmak C)Ayran içmeyi sevmek C)Ayran içmeyi sevmek

B) Esmer olmak B) Esmer olmak D) Sarışın olmak D) Sarışın olmak

2- “Arkadaşım kalem boyalarımı benden izinsiz aldığında …………………” 2- “Arkadaşım kalem boyalarımı benden izinsiz aldığında …………………” cümlesi aşağıdaki ifadelerden hangisi ile tamamlanmaz. cümlesi aşağıdaki ifadelerden hangisi ile tamamlanmaz. A) sevinirim A) sevinirim D)kırılırım D)kırılırım

B) üzülürüm B) üzülürüm

C)sinirlenirim C)sinirlenirim

3- “Kimlik 3- “Kimlik kartı kartı kişiye kişiye özeldir. özeldir. Üzerinde Üzerinde kişiye kişiye ait bilgiler ait bilgiler yer yer alır.” alır.” Buna Buna göre göre kimlik kimlik kartınızdaki kartınızdaki hangi hangi bilgi bilgi kesinlikle kesinlikle başka başka hiç hiç kimsenin kimsenin bilgisi bilgisi ile aynı ile aynı değildir? değildir? A) Doğum A) Doğum tarihi tarihi C) Kan C) Kan grubu grubu

B) Anne B) Anne – baba – baba adı adı D)Kimlik D)Kimlik numarası numarası

2929

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

4- “İnsanların davranışlarına bakarak duygularını anlayabiliriz.” Buna 4- “İnsanların davranışlarına bakarak duygularını anlayabiliriz.” Buna göre aşağıdaki seçeneklerde verilen davranış ve duygu göre aşağıdaki seçeneklerde verilen davranış ve duygu eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Bağırmak - Öfkelenmek A) Bağırmak - Öfkelenmek C) Kaşlarını çatmak - Sevinmek C) Kaşlarını çatmak - Sevinmek

B) Ağlamak - Üzülmek B) Ağlamak - Üzülmek D) Gülmek - Sevinmek D) Gülmek - Sevinmek

5- “Dalgalı kahverengi saçlarım, mavi gözlerim ve sağ yanağımda 5- “Dalgalı kahverengi saçlarım, mavi gözlerim ve sağ yanağımda küçük benim vardır”. Kendini bu şekilde tanımlayan hangi küçük benim vardır”. Kendini bu şekilde tanımlayan kişikişi hangi özelliklerini söylemiştir? özelliklerini söylemiştir? A) Duygusal B) Zihinsel B) Zihinsel A) Duygusal

C) Fiziksel C) Fiziksel

D)Kişisel D)Kişisel

6- “Sınıfımıza müfettiş geldiğinde ve söz hakkı verdiğinde …….………. 6- “Sınıfımıza müfettiş geldiğinde ve söz hakkı verdiğinde …….………. kalbim atmaya başladı.” Cümlesini tamamlamak hangi kalbim küt küt küt küt atmaya başladı.” Cümlesini tamamlamak içiniçin hangi ifade kullanılamaz ifade kullanılamaz ? ? A) üzüntüden B) sevinçten A) üzüntüden B) sevinçten

C)korkudan D)heyecandan D)heyecandan C)korkudan

7- “Kemal televizyon programında mavi kapak projesiyle, tekerlekli 7- “Kemal bir bir televizyon programında mavi kapak projesiyle, tekerlekli sandalyeye muhtaç kişilere sandalye alındığını izledi. Ertesi sandalyeye muhtaç kişilere sandalye alındığını izledi. Ertesi güngün sınıfta öğretmenine ve arkadaşlarına projeyi anlattı. Bunun üzerine sınıfta öğretmenine ve arkadaşlarına projeyi anlattı. Bunun üzerine öğretmeni ve arkadaşları projeye katkı sağlama kararı aldılar.” öğretmeni ve arkadaşları projeye katkı sağlama kararı aldılar.” Kemal'in bu davranışına neden olan duygu sizce hangisidir? Kemal'in bu davranışına neden olan duygu sizce hangisidir? A) Yardımseverlik A) Yardımseverlik B) Endişe B) Endişe

C)Suçluluk C)Suçluluk

D) Öfke D) Öfke

l vçreevyrie y ru ec r ien cdeu ydauryl ıa r l ı 8 - 8“-İ n“sİannslaan r l adro ğdaolğ a çe k io rkuom am k ai k ç i ni ç iyne tyeer ti n davranmıyorlar.” düşünceye sahip hangi duygu içinde davranmıyorlar.” Bu Bu düşünceye sahip bir bir kişikişi hangi duygu içinde olabilir? olabilir? A) Heyecan B) Sorumluluk B) Sorumluluk C) Cesaret C) Cesaret A) Heyecan

DURUM DURUM Ağabeyim Ağabeyim bana bana konser konser içiniçin bilet bilet aldı. aldı.

DUYGU DUYGU

D)Endişe D)Endişe

DÜŞÜNCE DÜŞÜNCE

Mutluluk Mutluluk

9- Yukarıdaki 9- Yukarıdaki tabloda tabloda boşluğa boşluğa gelebilecek gelebilecek doğru doğru cevap cevap sizce sizce hangisidir? hangisidir? Belirtiniz. Belirtiniz. A) Ağabeyim A) Ağabeyim bana bana sormadan sormadan bir bir işler işler yapıyor. yapıyor. B) Ben B) Ben de ona de ona bir bir hediye hediye almak almak zorundayım. zorundayım. C) Ağabeyim C) Ağabeyim beni beni seviyor. seviyor. Beni Beni mutlu mutlu etmek etmek istiyor. istiyor. D) Ağabeyim D) Ağabeyim benden benden bir bir isteği isteği olacak. olacak.

3030

1. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: BEN BEN

sosyal bilgiler dersinde sınıf arkadaşlarının doğum tarihlerine 10-10İzgiİzgi sosyal bilgiler dersinde sınıf arkadaşlarının doğum tarihlerine göre kronolojik sıralama yaptı. Acaba kronolojik sırlamada doğru göre bir bir kronolojik sıralama yaptı. Acaba kronolojik sırlamada doğru yerde olmayan arkadaşı hangisidir? yerde olmayan arkadaşı hangisidir?

Cemile Cemile

Kemal Kemal

11 Haziran 11 Haziran 20052005

A) Banu A) Banu

Banu Banu

Nazlı Nazlı

Sonay Fırat Fırat Sonay

8 Mayıs 8 Mayıs 23 Haziran 24 Kasım 24 Kasım 19 Kasım 1 Temmuz 1 Temmuz19 Kasım 23 Haziran 20062006 2006 2006 20052005 20062006 20062006

B) Fırat B) Fırat

C)Sonay C)Sonay

D)Cemile D)Cemile

İhtiyaçlarımızı en önemli olandan başlayarak sıraya koyduğumuzda 11-11İhtiyaçlarımızı en önemli olandan başlayarak sıraya koyduğumuzda aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? aşağıdaki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) Beslenme - giyinme - oyuncak A) Beslenme - giyinme - oyuncak B) Giyinme - beslenme - oyuncak B) Giyinme - beslenme - oyuncak C) Oyuncak - giyinme - beslenme C) Oyuncak - giyinme - beslenme D) Beslenme - oyuncak - giyinme D) Beslenme - oyuncak - giyinme A) Aşağıdaki soruların yanıtları ile boş yerleri doldurmada A) Aşağıdaki soruların yanıtları ile boş yerleri doldurmada kullanılan kelimeleri sırasıyla yazdığımızda ortada gizlenen kelimeyi kullanılan kelimeleri sırasıyla yazdığımızda ortada gizlenen kelimeyi bulunuz. bulunuz. 1- Ünitemizin nedir? 1- Ünitemizin adı adı nedir? 2- Nüfus kayıt dairesinden verilen ve kişilerin bilgilerinin aldığı kartın 2- Nüfus kayıt dairesinden verilen ve kişilerin bilgilerinin yer yer aldığı kartın nedir? adı adı nedir? 3- İnsanların kendilerine özgü başkalarında olmayan özelliklerine…………. 3- İnsanların kendilerine özgü başkalarında olmayan özelliklerine…………. özellik denir. özellik denir. 4- İhtiyacımız olmayan ancak sahip olmak talepte bulunmaya…………. 4- İhtiyacımız olmayan ancak sahip olmak içiniçin talepte bulunmaya…………. denir. denir. 5- His kelimesinin eş anlamlısı nedir? 5- His kelimesinin eş anlamlısı nedir? 6- Başkaların düşüncelerine karşı ……………………. olmalıyız. 6- Başkaların düşüncelerine karşı ……………………. olmalıyız. 7- “Okulda yere düşerek yaralanan bir arkadaşının hastaneye götürülmesi” 7- “Okulda yere düşerek yaralanan bir arkadaşının hastaneye götürülmesi” sende hangi duyguyu oluşturur? sende hangi duyguyu oluşturur? 8- İnsanların yaşadıkları olayların gerçekleşme zamanlarına göre 8- İnsanların yaşadıkları olayların gerçekleşme zamanlarına göre sıralanmasına ………………… sıralama denir. sıralanmasına ………………… sıralama denir.

3131

2. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: AİLEM BEN

9- “Babam kaşlarını çattığı zaman, bir şeylere …….......………… duyuyor demektir. 10- “Sıra arkadaşım İlkcan ve ailesi yeni ev aldıkları için başka bir bölgeye taşınmak zorunda kaldılar. Bundan dolayı da okuldan ayrıldı” acaba ben hangi duygu içinde olurum? 11- İhtiyaçlarımızı karşılarken gelir ve giderimize göre paramızı nasıl kullanacağımızla ilgili yapılan hesaba………........……. denir. 12- İnsanların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmeleri için gerekli olan ihtiyaçların tümüne ne ad verilir? 13- Sağlıklı beslenebilmek için …….........……….beslenmeliyiz 14- Ülkemizde kaç yaşını tamamladığımızda kimlik kartı alabiliriz? .. 15- “İyi gittiğini sandığım sosyal bilgiler dersi sınavından düşük not almam” bende …….....……. yarattı. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

#32

2. ÜNİTE: 1. ÜNİTE: AİLEM BEN

2. Ünite

AİLEM

33#

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

AİLEM AİLEM ÜNİTE: ÜNİTE: 2 2 KONULAR: KONULAR: Ailem Ailem Soyağacımız Soyağacımız Aileler Aileler Arasındaki Arasındaki Benzerlik Benzerlik ve Farklılıklar ve Farklılıklar Ailede Ailede İş Bölümü İş Bölümü Dünyanın Dünyanın Farklı Farklı Ülkelerindeki Ülkelerindeki Aileler Aileler Ailede Ailede Demokrasi Demokrasi ve İletişim ve İletişim Eğitim Eğitim Ailede Ailede Başlar Başlar

Temel Temel Kavramlar Kavramlar Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø Ø

Aile Ø Aile Akrabalık Ø Akrabalık Kültür Ø Kültür Dayanışma Ø Dayanışma Kronoloji Ø Kronoloji İşbölümü Ø İşbölümü Aile Ø Aile Bütçesi Bütçesi Devlet Ø Devlet Eğitim Ø Eğitim

HAZIRLIK HAZIRLIK SORULARI SORULARI 1. Ailenden 1. Ailenden kimlerle kimlerle birlikte birlikte aynıaynı evde evde yaşıyorsunuz? yaşıyorsunuz? Evinizdeki Evinizdeki kişilerin kişilerin seninle seninle ve birbirleri ve birbirleri ile olan ile olan yakınlıkları yakınlıkları nelerdir? nelerdir? 2. Kalabalık 2. Kalabalık bir aile bir aile fotoğrafınızı fotoğrafınızı inceleyiniz. inceleyiniz. Fotoğraftaki Fotoğraftaki kişilerin kişilerin seninle seninle ve ve birbirleri birbirleri ile ile olan olan yakınlıkları yakınlıkları nelerdir? nelerdir? Fotoğrafta Fotoğrafta yakınlıklarını yakınlıklarını bilmediğiniz bilmediğiniz kişiler kişiler varsa varsa anne-babanızdan anne-babanızdan sorarak sorarak öğreniniz. öğreniniz. 3. Ailen 3. Ailen kaçkaç kişiden kişiden oluşmaktadır? oluşmaktadır? 4. Ailende 4. Ailende üstlendiğin üstlendiğin sorumluluklar sorumluluklar var var mı?mı? Varsa Varsa nelerdir? nelerdir? 5. Ailen 5. Ailen kararlar kararlar nasıl nasıl alır? alır? Seninle Seninle ilgili ilgili kararlarda kararlarda görüşün görüşün alınır alınır mı?mı?

3434

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

AİLE AİLE Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda aileaile kavramını kavramını tanımlayıp, tanımlayıp, ailenin ailenin nasıl nasıl oluştuğunu oluştuğunu açıklayacağım. açıklayacağım.

İzem İzem senesene sonunda sonunda karnesini karnesini teşekkür teşekkür belgesiyle belgesiyle almıştı. almıştı. Başarının Başarının verdiği verdiği gururla gururla okuldan okuldan evine evine doğru doğru giderken, giderken, tanıdığı tanıdığı her her kişiye kişiye karnesini karnesini gösteriyordu. gösteriyordu. Evde Evde mutluluğunu mutluluğunu paylaşacak paylaşacak aile aile bireylerinin bireylerinin tebrikleri, tebrikleri, onuonu heyecanlandırıyordu. heyecanlandırıyordu. Ailesi Ailesi kalabalık kalabalık sayılırdı. sayılırdı. Anne, Anne, baba, baba, iki kız iki kardeşi kız kardeşi ve babaannesi ve babaannesi ile birlikte ile birlikte yaşıyorlardı. yaşıyorlardı. İzem İzem hayatından hayatından oldukça oldukça memnundu. memnundu. Ailesi Ailesi tarafından tarafından sevilen sevilen ve yaptıklarına ve yaptıklarına değer değer verilen verilen bir bir çocuktu. çocuktu. Bundan Bundan dolayı dolayı mutlu mutlu ve ailesini ve ailesini çok çok severdi. severdi. Ailesini Ailesini örnek örnek alır, alır, büyüdüğünde büyüdüğünde kendisinin kendisinin de ailesi de ailesi gibi,gibi, mutlu mutlu bir aile bir aile kuracağını kuracağını söylerdi. söylerdi.

Sizin Sizin de mutluluklarınızı de mutluluklarınızı ve üzüntülerinizi ve üzüntülerinizi paylaştığınız paylaştığınız aileaile bireyleri bireyleri mutlaka mutlaka vardır. vardır. Ailenizi Ailenizi oluşturan oluşturan bireyler bireyler kimlerdir? kimlerdir? Sizinle Sizinle olan olan bağı bağı açıklayınız. açıklayınız. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

AileAile bireylerini bireylerini bir bir arada arada tutan tutan sizce sizce nedir? nedir? ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... .......................................................................................................................

3535

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Merhaba Merhaba benim benim adım adım Emine. Emine. BenBen ailemle ailemle birlikte birlikte Girne'deki Girne'deki Karşıyaka Karşıyaka Köyü'nde Köyü'nde yaşıyorum. yaşıyorum. Ailem, Ailem, dörtdört bireyden bireyden oluşuyor. oluşuyor. Annem Annem hemşire, hemşire, babam babam ise öğretmen ise öğretmen olarak olarak çalışıyor. çalışıyor. Ablam Ablam 19 19 Mayıs Mayıs Türk Türk Maarif Maarif Koleji’nde Koleji’nde dokuzuncu dokuzuncu sınıfa sınıfa devam devam ediyor. ediyor. BenBen ise ise on on yaşındayım yaşındayım ve ve Karşıyaka Karşıyaka İlkokulu'nda İlkokulu'ndadördüncü dördüncü sınıfa sınıfa devam devam ediyorum. ediyorum. Ailemde Ailemde kararlar kararlar ortak ortak alınır. alınır. Annem, Annem, babam babam ve ablam ve ablam alınan alınan kararlarda kararlarda benim benim de de görüşümü görüşümü önemser. önemser. Ailem Ailem bana bana daima daima değer değer verildiğini verildiğini hissettirirler. hissettirirler. Biz,Biz, sevgi, sevgi, saygı saygı ve ve dayanışma dayanışma içinde içinde yaşayan yaşayan mutlu mutlu bir aileyiz. bir aileyiz.

Merhaba Merhaba biz biz 8 yaşında 8 yaşında ikizikiz erkek erkek kardeşleriz. kardeşleriz. İsimlerimiz, İsimlerimiz, MertMert ile ile Berk. Berk. Biz Biz annemle annemle babam babam boşandığı boşandığı için için annemle annemle birlikte birlikte kalıyoruz. kalıyoruz. Annem Annem gibigibi babam babam da da bizimle bizimle ilgileniyor. ilgileniyor. BizeBize olanolan sorumluluklarını sorumluluklarını yerine yerine getiriyor. getiriyor. Anne Anne annem annem bizimle bizimle birlikte birlikte yaşıyor. yaşıyor. Annem Annem çalıştığı çalıştığı için,için, evleevle ilgiliilgili işlerin işlerin büyük büyük bir bir kısmını kısmını anne anne annem annem yerine yerine getiriyor. getiriyor. Bizler Bizler de de ev işlerinde ev işlerinde yardımcı yardımcı oluyoruz. oluyoruz.

Merhaba Merhaba benim benim adım adım Cemil. Cemil. Dördüncü Dördüncü sınıfa sınıfa gidiyorum. gidiyorum. Okulda Okulda yeniyeni şeyler şeyler öğrenmek öğrenmek çok çok hoşuma hoşuma gidiyor. gidiyor. Babam Babam bankacı, bankacı, annem annem ise memurdur. ise memurdur. Benim Benim 2 büyük 2 büyük ağabeyim, ağabeyim, bir bir de küçük de küçük erkek erkek kardeşim kardeşim var. var. HepHep birlikte birlikte oyunlar oyunlar oynarız. oynarız. Büyük Büyük babam babam bizimle bizimle birlikte birlikte yaşar. yaşar. Bizim Bizim her her istediğimizi istediğimizi yapmaya yapmaya çalışır. çalışır. Torunlarıyla Torunlarıyla balığa balığa gitmek, gitmek, onuonu çok çok mutlu mutlu ediyor. ediyor. Ev Ev ödevlerimize ödevlerimize elinden elinden geldiğince geldiğince yardımcı yardımcı olmaya olmaya çalışır. çalışır. SenSen de aileni de aileni anlatan anlatan kısakısa bir paragraf bir paragraf yaz.yaz. Merhaba Merhaba benim benim adım adım ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

3636

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Toplumun Toplumun en küçük en küçük birimi birimi aile aile olarak olarak kabul kabul edilir. edilir. Toplumlarda Toplumlarda çok çok az kişi az kişi kendi kendi başına, başına, toplumdan toplumdan ayrıayrı olarak olarak yaşar. yaşar. Çoğu Çoğu zaman zaman insanların insanların hayatları hayatları ve davranışları ve davranışları bir bir arada arada yaşadıkları yaşadıkları insanlara insanlara bağlıdır. bağlıdır. İnsanoğlu İnsanoğlu neslini neslini devam devam ettirebilmesi ettirebilmesi için için yeniyeni nesillere, nesillere, çocuklara çocuklara gereksinim gereksinim duyar. duyar. Aile,Aile, evlilik evlilik yaşına yaşına gelmiş gelmiş bir kadın bir kadın ve bir ve erkeğin bir erkeğin evlenmesiyle evlenmesiyle kurulur. kurulur. Ülkemizde Ülkemizde evlilik evlilik Medenî Medenî Kanun Kanun ile düzenlenmiştir. ile düzenlenmiştir. Evlilik Evlilik resmi resmi nikâhla nikâhla gerçekleşir. gerçekleşir. Nikâh, Nikâh, nikâh nikâh memuru, memuru, şahitler şahitler ve davetliler ve davetliler önünde önünde aleni aleni (açık) (açık) yapılan yapılan resmi resmi evlilik evlilik sözleşmesidir. sözleşmesidir. Yasalarımıza Yasalarımıza göregöre ülkemizde ülkemizde erkekler erkekler ve kadınlar, ve kadınlar, aynıaynı anda anda yalnızca yalnızca bir kişiyle bir kişiyle evli evli olabilirler. olabilirler. Evlenme Evlenme kararı kararı veren veren çiftler çiftler nikâhlanmadan nikâhlanmadan önce, önce, birbirlerini birbirlerini daha daha iyi tanımak iyi tanımak ve ve nikâh nikâh hazırlıklarını hazırlıklarını yapabilmek yapabilmek için için öncesinde öncesinde nişanlanırlar. nişanlanırlar. Nişanlanma Nişanlanma çiftlerin çiftlerin birbirlerine birbirlerine verdikleri verdikleri sözdür. sözdür. Hiçbir Hiçbir yasal yasal koruyuculuğu koruyuculuğu yoktur. yoktur.

Değişen Değişen ve gelişen ve gelişen dünyamızda dünyamızda düğünlerimiz düğünlerimiz de zaman de zaman içerisinde içerisinde birçok birçok değişikliğe değişikliğe uğramıştır. uğramıştır. Bizim Bizim kültürümüzde kültürümüzde düğün düğün öncesi öncesi kınakına gecesi gecesi yapılırdı. yapılırdı. KınaKına gecesinde gecesinde gelin, gelin, gençgenç kızlar kızlar ve yengeler, ve yengeler, bindallı bindallı adı verilen, adı verilen, kadife kadife veyaveya atlas atlas üzerine üzerine işlemeli işlemeli ağırağır elbiseler elbiseler giyerler, giyerler, gelinin gelinin yüzüne yüzüne pullu pullu al duvak al duvak örtülürdü. örtülürdü. Damadın Damadın akrabalarından akrabalarından birkaç birkaç kişi,kişi, kınayı kınayı gümüş gümüş tepsi tepsi içinde içinde ve üzerine ve üzerine iki mum iki mum dikerek dikerek gelin gelin evine evine getirirdi. getirirdi. Bütün Bütün misafirler misafirler yerlerini yerlerini aldıktan aldıktan sonra, sonra, kaynana kaynana kendi kendi getirdiği getirdiği ipekipek kumaşı kumaşı yolluk yolluk gibi gibi önüne önüne serdirirdi. serdirirdi. Gelin Gelin ve arkadaşları, ve arkadaşları, ellerinde ellerinde yanan yanan mumlarla mumlarla ve gelinin ve gelinin başına başına bereket bereket paraları paraları saçarak saçarak davetlilerin davetlilerin yanına yanına gelirlerdi. gelirlerdi. Gelin, Gelin, yereyere serilen serilen kumaşın kumaşın üzerinde üzerinde yürüyerek yürüyerek kaynanasının kaynanasının elinielini öpmeye öpmeye giderdi. giderdi. Ortaya Ortaya kuruyemiş, kuruyemiş, çörek, çörek, badem badem şekeri şekeri getirilir, getirilir, kınakına gecesine gecesine özgü özgü türkü türkü ve maniler ve maniler söylenerek söylenerek gelin gelin ağlatılır, ağlatılır, bunun bunun bereket bereket getireceğine getireceğine inanılırdı. inanılırdı. Daha Daha sonra sonra gelin gelin bir yastığa bir yastığa oturtulur, oturtulur, kaynanası kaynanası avucunun avucunun ortasına ortasına bir altın bir altın koyar, koyar, mutlu mutlu evliliği evliliği olanolan bir bir bayan bayan tarafından tarafından avuçlarına, avuçlarına, parmak parmak uçlarına uçlarına ve ayak ve ayak başparmaklarına başparmaklarına kınakına yakılırdı. yakılırdı. Gelin Gelin avucundaki avucundaki bu altını bu altını uğuruğur ve bereket ve bereket için için saklardı. saklardı. Arkadaşları Arkadaşları da kısmetleri da kısmetleri açıkaçık olsun olsun diyediye kendi kendi ellerine ellerine kınakına yakarlardı. yakarlardı. Bu gelenek Bu gelenek halen halen bazıbazı aileler aileler tarafından tarafından sürdürülmektedir. sürdürülmektedir.

3737

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

KınaKına gecesinin gecesinin ardından ardından düğün düğün yapılırdı. yapılırdı. Düğünler Düğünler genellikle genellikle yemekli yemekli olurdu. olurdu. Yemekler Yemekler gibi gibi düğün düğün hazırlıkları hazırlıkları da yardımlaşarak da yardımlaşarak yapılırdı. yapılırdı. Düğün Düğün öncesinde öncesinde nikâh nikâh kıyılır kıyılır ve ardından ve ardından tebrik tebrik kabul kabul edilirdi. edilirdi. Nikâhı Nikâhı kıyılan kıyılan çiftlere çiftlere evlenme evlenme belgesi belgesi verilir. verilir. Bu belge Bu belge onların onların birbirlerine birbirlerine olanolan bağlılığın bağlılığın yasal yasal kanıtıdır. kanıtıdır.

Günümüzde Günümüzde düğünler düğünler çoğunlukla çoğunlukla gelin gelin ile damadın, ile damadın, davetlilerin davetlilerin tebrik tebrik kabulü kabulü ile ile yapılır. yapılır. Tebrik Tebrik sırasında, sırasında, davetliler davetliler yeniyeni çiftlere çiftlere parapara yardımında yardımında bulunurlar. bulunurlar. Bu yardım, Bu yardım, yeniyeni çiftlerin çiftlerin aile aile kurabilmeleri kurabilmeleri için için yapılan yapılan yardımdır. yardımdır.

Sıra Sıra Sizde Sizde Ailenizden Ailenizden birinin birinin düğününü düğününü araştırarak araştırarak yazınız. yazınız. ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... .......................................................................................................................

3838

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

DüşünelimDüşünelimTartışalım Tartışalım Sizce Sizce insanlar insanlar neden neden aileaile kurmak kurmak ister? ister?

Aile Aile toplumun toplumun temeli temeli olarak olarak kabul kabul edilir. edilir. YeniYeni evlenen evlenen çiftlerin çiftlerin daha daha sonra sonra çocuklarının çocuklarının olmasıyla olmasıyla aile aile genişlemeye genişlemeye başlar. başlar. Aile,Aile, çocukların çocukların yaşamında yaşamında çok çok önemli önemli bir yer bir tutar. yer tutar. Aile Aile temel temel ihtiyaçlarımızın ihtiyaçlarımızın (beslenme, (beslenme, barınma, barınma, duygusal duygusal gelişim, gelişim, psikolojik psikolojik gelişim, gelişim, eğitim eğitim gibi)gibi) karşılandığı karşılandığı birincil birincil yer ve yerçevredir. ve çevredir.

Eğitim Eğitim ailede ailede başlar. başlar. Atatürk Atatürk aileye aileye çok çok önem önem vermiştir. vermiştir. Bu konudaki Bu konudaki düşüncelerini düşüncelerini şöyle şöyle belirtmiştir: belirtmiştir: “Sosyal “Sosyal hayatın hayatın kaynağı kaynağı aile aile hayatıdır… hayatıdır… Medeniyetin Medeniyetin esası, esası, ilerlemenin ilerlemenin ve kuvvetin ve kuvvetin temeli, temeli, aile aile hayatındadır. hayatındadır. Bu millet, Bu millet, esasesas terbiyesini terbiyesini aileden aileden almaktadır”. almaktadır”.

Günümüzde Günümüzde aile,aile, anne anne – baba – baba ve çoçuklardan ve çoçuklardan oluşan oluşan toplumun toplumun en küçük en küçük parçası parçası olarak olarak kabul kabul edilir. edilir. Ancak Ancak herhangi herhangi bir sebepten bir sebepten dolayı dolayı bu aile bu aile bireylerinden bireylerinden birilerinin birilerinin ayrıayrı olması olması veyaveya bu aile bu aile bireyleriyle bireyleriyle birlikte birlikte yaşayan yaşayan başka başka bireylerin bireylerin olması olması onların onların aile aile olmadığı olmadığı anlamına anlamına gelmez. gelmez.

BazıBazı evliliklerde evliliklerde eşlerin eşlerin sağlık sağlık sorunları sorunları nedenleriyle nedenleriyle çocukları çocukları olmaz. olmaz. Böyle Böyle durumlar durumlar karşısında karşısında eşler eşler kendi kendi aralarında aralarında karar karar vererek vererek kimsesiz kimsesiz çocukları çocukları evlat evlat edinebilirler. edinebilirler. Böyle Böyle durumlarda durumlarda Sosyal Sosyal Hizmetler Hizmetler Dairesi'ne Dairesi'ne başvurup başvurup kimsesiz kimsesiz olanolan çocukları çocukları evlat evlat edinebilirler. edinebilirler. Böylece Böylece bu aileler bu aileler kimsesiz kimsesiz çocuklara çocuklara bir yuva bir yuva kazandırırken kazandırırken kendileri kendileri de de özlemini özlemini duydukları duydukları bir çocuk bir çocuk sahibi sahibi olurlar. olurlar.

3939

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Sıra Sıra Sizde Sizde Ailen kişiden meydana gelmektedir? Kimlerden oluşmaktadır Ailen kaçkaç kişiden meydana gelmektedir? Kimlerden oluşmaktadır ? ? ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... Arkadaşının ailesi kişidir ve kimlerden oluşmaktadır? Arkadaşının ailesi kaçkaç kişidir ve kimlerden oluşmaktadır? ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... büyüklerinin evlenmeden önceki aileleri kişiydi? AileAile büyüklerinin evlenmeden önceki aileleri kaçkaç kişiydi? ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... .......................................................................................................................

Hayatın İçinden Hayatın İçinden Genelde aileler daha kişiden ve daha çocuktan oluşuyordu. aileler Genelde eskieski aileler daha fazlafazla kişiden ve daha fazlafazla çocuktan oluşuyordu. YaniYani aileler daha kalabalıktı. Günümüzde ise ailelerdeki çocuk sayısı azalmıştır. Bunun sebebi sizce daha kalabalıktı. Günümüzde ise ailelerdeki çocuk sayısı azalmıştır. Bunun sebebi sizce nedir? Çocuk sayısı az olan bir ailenin mi, yoksa bir ailenin olmayı isterdin? nedir? Çocuk sayısı az olan bir ailenin mi, yoksa fazlafazla olanolan bir ailenin ferdiferdi olmayı isterdin? Neden? Neden? bireyleri arasında vardır. bireylerini bir arada tutan sadece Aile Aile bireyleri arasında kan kan bağıbağı vardır. AmaAma aile aile bireylerini bir arada tutan bağ bağ sadece değildir. Bireyleri bir arada tutan bağından daha güçlü sevgi, saygı kan kan bağıbağı değildir. Bireyleri bir arada tutan bağ bağ kan kan bağından daha güçlü olanolan sevgi, saygı ve bireylerin birbirlerine karşı duydukları güvendir. içerisinde bireyler arasında sevgi, ve bireylerin birbirlerine karşı duydukları güvendir. Aile Aile içerisinde bireyler arasında sevgi, saygı ve akrabalarımızla iyi ilişkiler bizlere huzurlu bir ortam sağlar. yapısı güçlü saygı ve akrabalarımızla iyi ilişkiler bizlere huzurlu bir ortam sağlar. Aile Aile yapısı güçlü olanolan toplumlar zorlukları kolayca aşarlar. Bu nedenle ailenin toplumda önemli bir yeri vardır. toplumlar zorlukları kolayca aşarlar. Bu nedenle ailenin toplumda önemli bir yeri vardır. Huzurlu aileden oluşan toplum da huzurlu sayılır. Huzur içinde yaşayan ailelerde Huzurlu aileden oluşan toplum da huzurlu sayılır. Huzur içinde yaşayan ailelerde yetişen çocuklar kendilerine, ailelerine ve memleketlerine faydalı olan, mutlu, başarılı yetişen çocuklar kendilerine, ailelerine ve memleketlerine faydalı olan, mutlu, başarılı ve ve iyi karakterli insanlar olarak yetişirler. iyi karakterli insanlar olarak yetişirler. Anayasamızda “Aile, toplumun temelidir ” biçiminde belirtilmiştir. Devletimiz, Anayasamızda “Aile, toplumun temelidir ” biçiminde belirtilmiştir. Devletimiz, aile aile yapısının sağlıklı ve güçlü olması gerekli anayasal önlemleri almıştır. yapısının sağlıklı ve güçlü olması için için gerekli anayasal önlemleri almıştır.

4040

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Sıra Sıra Sizde Sizde Aşağıda Aşağıda verilen verilen tanımları tanımları dikkatlice dikkatlice okuyunuz. okuyunuz. Uygun Uygun olanolan kavramın kavramın yanındaki yanındaki paranteze paranteze numarasını numarasını yazınız. yazınız.

Akrabalar Akrabalar

TANIMLAR TANIMLAR

Kuzen Kuzen

( ..... ( ..... ) )

1

1

Kardeş, Kardeş, amca, amca, hala, hala, dayıdayı veya veya teyzenin teyzenin çocuğu çocuğu

Hala Hala

( ..... ( ..... ) )

2

2

Annemin Annemin kız kız kardeşi kardeşi

Dayı Dayı

( ..... ( ..... ) )

3

Teyze, Teyze, dayı, dayı, hala hala veya veya 3 amcanın amcanın erkek erkek çocuğu çocuğu

Yeğen Yeğen

( ..... ( ..... ) )

4

Annemin erkek erkek kardeşi kardeşi 4 Annemin

Teyze Teyze

( ..... ( ..... ) )

5

Babamın kız kız kardeşi kardeşi 5 Babamın

Amca Amca

( ..... ( ..... ) )

6

Halam veya veya teyzemin teyzemin eşi eşi 6 Halam

Yenge Yenge

( ..... ( ..... ) )

7

7

Babamın Babamın erkek erkek kardeşi kardeşi

Enişte Enişte

( ..... ( ..... ) )

8

8

Babamın Babamın veya veya annemin annemin erkek erkek kardeşinin kardeşinin eşi eşi

4141

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

SOY SOY AĞACIMIZ AĞACIMIZ Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda aileaile bireylerinden bireylerinden bilgi bilgi toplayıp, toplayıp, ailemin ailemin soyağacını soyağacını oluşturacağım. oluşturacağım. Ayrıca Ayrıca sözlü sözlü tarih tarih yöntemini yöntemini kullanarak kullanarak ailemin ailemin geçmişini geçmişini araştırıp araştırıp rapor rapor hazırlayabileceğim. hazırlayabileceğim.

Bir hafta Bir hafta sonu sonu evde evde babamla babamla bahçemizin bahçemizin temizliğini temizliğini yaparken, yaparken, annem annem çalan çalan telefona telefona cevap cevap verdi. verdi. Arayanın, Arayanın, babamın babamın İngiltere'deki İngiltere'deki Ahmet Ahmet amcası amcası olduğunu olduğunu söyledi. söyledi. Babam Babam büyük büyük bir heyecanla bir heyecanla telefonu telefonu aldı aldı ve konuşmaya ve konuşmaya başladı. başladı. Telefonu Telefonu kapattıktan kapattıktan sonra, sonra, pazartesi pazartesi öğleden öğleden sonra sonra bizi bizi ziyarete ziyarete geleceğini geleceğini söyledi. söyledi. O güne O güne kadar kadar babamın babamın böyle böyle bir bir akrabası akrabası olduğunu olduğunu bilmiyordum. bilmiyordum. Pazartesi Pazartesi hepimiz hepimiz evde evde oturup oturup amcamızın amcamızın gelmesini gelmesini bekliyorduk. bekliyorduk. Derken Derken kapıkapı çaldı. çaldı. Kapıyı Kapıyı açtığımda açtığımda şık giyimli, şık giyimli, ak saçlı ak saçlı bir ihtiyar bir ihtiyar ile karşılaştım. ile karşılaştım. Babam, Babam, benben bir şey bir şey daha daha demeden demeden amca amca hoş hoş geldin, geldin, deyip deyip üzerine üzerine sarıldı. sarıldı. Oturma Oturma odasına odasına geçip geçip özlem özlem giderici giderici konuşmalar konuşmalar yapıldı. yapıldı. Derken Derken bana bana dönüp dönüp sen sen “Küçük “Küçük Mustafa Mustafa olmalısın” olmalısın” dedi, dedi, ve beni ve beni yanına yanına çağırdı. çağırdı. Gidip Gidip yanına yanına oturdum. oturdum. Bana Bana kendini kendini anlatmaya anlatmaya başladı. başladı. Yıllar Yıllar önceönce iş bulmak iş bulmak için için İngiltere'ye İngiltere'ye gittiğini gittiğini ve orda ve orda evlenip evlenip aile aile kurduğunu kurduğunu anlattı. anlattı. İşlerinden İşlerinden dolayı dolayı Kıbrıs'a Kıbrıs'a gelemediğini gelemediğini bunun bunun için için de pişman de pişman olduğunu olduğunu söyledi. söyledi. Çantasından Çantasından bir albüm bir albüm çıkararak, çıkararak, hepimizi hepimizi etrafına etrafına topladı. topladı. Albüm Albüm sayfalarını sayfalarını çevirirken çevirirken albümdeki albümdeki kişilerin kişilerin hiç hiç birini birini tanımamıştım. tanımamıştım. Babamın Babamın küçüklük küçüklük fotoğrafını fotoğrafını gördüğümde gördüğümde de çok de çok şaşırmıştım. şaşırmıştım. Bana Bana hayatta hayatta olmayan olmayan akrabalarımızın akrabalarımızın fotoğraflarını fotoğraflarını gösterdi gösterdi ve öğüt ve öğüt verircesine, verircesine, aile aile bireylerinin bireylerinin her her ne sebep ne sebep olursa olursa olsun, olsun, aile aile ilişkilerine ilişkilerine önem önem verilmesi verilmesi gerektiğini gerektiğini söyledi. söyledi. BenBen de ondan de ondan babamın babamın ailesini ailesini anlatmasını anlatmasını istedim. istedim. Bana Bana daha daha önceönce ismini ismini bile bile duymadığım duymadığım aile aile bireylerini, bireylerini, akrabalarımızı akrabalarımızı anlatmaya anlatmaya başladı. başladı. Babamın Babamın ailesinin ailesinin bu bu kadar kadar büyük büyük olacağını olacağını tahmin tahmin edemezdim. edemezdim. Babamın Babamın yüzünde yüzünde eskieski günlerin günlerin özlemini özlemini duyar duyar gibi gibi buruk buruk bir gülümseme bir gülümseme vardı. vardı. Derken Derken gecegece geç geç vakitlere vakitlere kadar kadar ilerledi ilerledi ve güzel ve güzel bir gecenin bir gecenin ardından ardından büyük büyük amcam amcam kalkıp kalkıp gitti.gitti. O gece O gece anlatılan anlatılan babamın babamın ailesiydi. ailesiydi. Annemin Annemin ailesini ailesini de düşündüğümde, de düşündüğümde, ailemin ailemin bu bu kadar kadar büyük büyük olacağını olacağını düşünmemiştim. düşünmemiştim.

4242

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Düşünel Düşünel m - Tartışalım m - Tartışalım Kemal'in ailesi gibi, sizin de geniş bir aileniz Kemal'in ailesi gibi, sizin de geniş bir aileniz var var mı ?mı ? Tanımadığımız bireylerini, akrabalarımızı nasıl öğrenebilirsiniz? Tanımadığımız aileaile bireylerini, akrabalarımızı nasıl öğrenebilirsiniz? Bizden sonra gelecek nesillere akrabalarımızın kimler öldüğünü nasıl Bizden sonra gelecek nesillere akrabalarımızın kimler öldüğünü nasıl aktarabilirsiniz? aktarabilirsiniz?

Yukarıdaki Yukarıdaki fotoğraf fotoğraf sizesize neyineyi ifade ifade ediyor? ediyor? Hepimizin Hepimizin ailesinde ailesinde unutulmuş unutulmuş akraba akraba veyaveya ata ata isimleri isimleri vardır. vardır. Unutulmuş Unutulmuş akraba akraba veyaveya ata ata isimleri, isimleri, uzakuzak kuşaklara kuşaklara dayanmaktır. dayanmaktır. İnsan İnsan atalarını, atalarını, yakın yakın kuşak kuşak arabalarını arabalarını bilmeli bilmeli ve ilişkilerini ve ilişkilerini sürdürmelidir. sürdürmelidir. Bir Bir bireyin, bireyin, atalarının atalarının oluşturduğu oluşturduğu topluluğa topluluğa SoySoy (Sülale) (Sülale) denir. denir. Oluşturan Oluşturan soy soy ağaçları ağaçları veyaveya aile aile ağaçları ağaçları soyumuzun, soyumuzun, basit basit ve daha ve daha kolay kolay anlaşılmasını anlaşılmasını sağlar. sağlar. SoySoy ağacı ağacı veyaveya aile aile ağacı, ağacı, bir kişinin bir kişinin soyundan soyundan olanolan kişileri kişileri gösteren gösteren bir çizelgedir. bir çizelgedir. Ayrıca Ayrıca bunu bunu bir aile bir aile veyaveya bir sülalenin bir sülalenin bütün bütün mensuplarının mensuplarının geçmişten geçmişten günümüze, günümüze, belirli belirli bir bir düzen düzen içerisinde içerisinde sıralanması” sıralanması” şeklinde şeklinde de tanımlayabiliriz. de tanımlayabiliriz. Bu Bu çizelge çizelge sıralaması sıralaması yapılırken yapılırken en eskiden en eskiden en yeniye en yeniye doğru doğru hiyerarşik hiyerarşik bir sistem bir sistem kullanılır. kullanılır. Atasal Atasal çizelgeler çizelgeler bir kişinin bir kişinin atalarını atalarını gösterir. gösterir. O kişi O kişi altta, altta, ataları ataları yukarda yukarda gösterildiği gösterildiği için için çizelge çizelge bir ağaca bir ağaca benzer. benzer. Bir kişinin Bir kişinin soyundan soyundan gelenlerinin gelenlerinin gösterildiği gösterildiği çizelgede çizelgede ise ise ağaçağaç yukarıda yukarıda dar başlayıp dar başlayıp aşağıya aşağıya doğru doğru genişler. genişler. SoySoy ağaçları ağaçları genelde genelde en eski en eski nesilleri nesilleri yukarıda, yukarıda, daha daha yeniyeni nesilleri nesilleri aşağıda aşağıda gösterir. gösterir. SoySoy ağaçlarının ağaçlarının çeşitli çeşitli tipleri tipleri vardır. vardır. BazıBazı soy soy ağaçları ağaçları bir atanın bir atanın soyundan soyundan gelen gelen herkesi herkesi gösterir, gösterir, bazıları bazıları ise ise bir kişinin bir kişinin bütün bütün atalarını atalarını gösterir. gösterir. BazıBazı aile aile ağaçları ağaçları aynıaynı soyadı soyadı taşıyan taşıyan kişileri kişileri (yani (yani erkek erkek taraflı taraflı sülâleyi) sülâleyi) gösterir. gösterir.

4343

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Sıra Sıra Sizde Sizde Merhaba Merhaba benim benim adım adım Burak. Burak. Sizin Sizin mahallenize mahallenize yeniyeni taşındık. taşındık. Sizinle Sizinle iyi bir iyiarkadaş bir arkadaş ve ve komşu komşu olabilmek olabilmek için için ailenizi ailenizi tanımak tanımak istiyorum. istiyorum. Benim Benim için,için, büyüklerinizden büyüklerinizden yardım yardım alarak alarak aile aile ağacınızı ağacınızı oluşturursanız oluşturursanız sizi daha sizi daha iyi tanıyacağıma iyi tanıyacağıma eminim. eminim.

Hayatın Hayatın İçinden İçinden Aile Aile büyüklerimizden büyüklerimizden mutlaka mutlaka hayat hayat hikâyelerini hikâyelerini dinlediğimiz dinlediğimiz ve bu ve hikâyelerden bu hikâyelerden öğrendiğimiz öğrendiğimiz bilgiler bilgiler olmuştur. olmuştur. O zamanlarda O zamanlarda yaşanmış yaşanmış olayları, olayları, yaşam yaşam tarzlarını, tarzlarını, birincil birincil ağızdan ağızdan öğrenmiş öğrenmiş oluruz. oluruz. Bu bizim Bu bizim şimdiki şimdiki yaşantımızla yaşantımızla ilgiliilgili değerlendirme değerlendirme yapmamıza yapmamıza olanak olanak sağlar. sağlar. Ayrıca Ayrıca soy soy ağacımızı ağacımızı oluştururken oluştururken aile aile tarihini tarihini de bilmemiz de bilmemiz de de bizim bizim daha daha kolay kolay soy soy ağacı ağacı oluşturmamıza oluşturmamıza neden neden olur.olur. Aile Aile tarihini tarihini öğrenirken, öğrenirken, sözlü sözlü tarihtarih yöntemini yöntemini kullanabiliriz. kullanabiliriz. Sözlü Sözlü tarihtarih yönteminin yönteminin temelinde, temelinde, kişilerin kişilerin anlatımları anlatımları yer yer almaktadır. almaktadır. Bu yöntem, Bu yöntem, hayatı, hayatı, yaşanmış yaşanmış olayları olayları tarihin tarihin içineiçine katar. katar. Bir olay Bir olay veya veya bir dönemi bir dönemi yaşamış yaşamış kişilerle kişilerle yapılan yapılan görüşmede, görüşmede, konuşmalar konuşmalar kayıt kayıt altına altına alınır. alınır. Daha Daha sonra sonra edinilen edinilen bilgiler bilgiler düzenlenir. düzenlenir. Sözlü Sözlü tarihtarih yöntemiyle yöntemiyle yapılan yapılan aile aile tarihi tarihi çalışmasında çalışmasında ailedeki ailedeki yaşlıyaşlı kişilerin kişilerin hayat hayat hikâyesinden hikâyesinden ve anlatımından ve anlatımından hareketle hareketle toplumdaki; toplumdaki; evlenme evlenme gelenekleri, gelenekleri, aile aile akrabalık akrabalık ilişkileri, ilişkileri, değer değer ve zevklerin ve zevklerin değişimi, değişimi, ekonomik ekonomik faaliyetler, faaliyetler, çocuk çocuk yetiştirme… yetiştirme… gibi gibi konularla konularla ilgiliilgili bilgibilgi edinilebilir. edinilebilir.

4444

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Sıra Sıra Sizde Sizde Öğretmenimiz, Öğretmenimiz, sözlü sözlü tarihtarih çalışması çalışması yaparak yaparak aile aile bireylerimizi bireylerimizi tanıtmamızı tanıtmamızı ve elde ve elde edilen edilen bilgilerle bilgilerle kronolojik kronolojik bir bir aile aile tarihi tarihi oluşturmamızı oluşturmamızı istedi. istedi. Araştırmayı Araştırmayı yaparken yaparken ailemizin ailemizin hayatındaki hayatındaki önemli önemli olaylara olaylara yer yer vermemizi vermemizi istedi. istedi. Bunu Bunu yaparken yaparken de aile de aile büyüklerimizle büyüklerimizle görüşme görüşme yapıp yapıp onlardan onlardan yardım yardım alabileceğimizi alabileceğimizi söyledi. söyledi. Merve Merve de sınıftaki de sınıftaki arkadaşlarına arkadaşlarına ve öğretmenine ve öğretmenine ailesini ailesini tanıtabilmek tanıtabilmek için için babaannesi babaannesi ve annesi ve annesi ile görüştü. ile görüştü. Bu görüşmeden Bu görüşmeden önceönce onlara onlara soracağı soracağı soruları soruları da hazırlamıştı. da hazırlamıştı. Merve: Merve: Babaanne Babaanne sen sen ne zaman ne zaman doğdun? doğdun? Babaanne: Babaanne: 1945 1945 yılında yılında doğdum, doğdum, yavrucuğum. yavrucuğum. Merve: Merve: Dedemle Dedemle kaç kaç yaşında yaşında evlendin? evlendin? Babaanne: Babaanne: On sekiz On sekiz yaşında yaşında evlendim. evlendim. Bizim Bizim zamanımızda zamanımızda kızlar kızlar erken erken evlenirdi. evlenirdi. Şimdi Şimdi öyleöyle değil değil tabi.tabi. Merve: Merve: Kaç Kaç çocuk çocuk doğurdun? doğurdun? Babaanne: Babaanne: Benim Benim dörtdört çocuğum çocuğum oldu. oldu. İki oğlum, İki oğlum, iki kızım iki kızım var. var. Merve: Merve: Babam Babam ne zaman ne zaman doğdu? doğdu? Babaanne: Babaanne: Baban Baban kırkkırk sekiz sekiz yaşında. yaşında. Şu an Şu 2015 an 2015 yılındayız. yılındayız. HadiHadi bakalım bakalım babanın babanın doğum doğum yılınıyılını sen sen hesapla. hesapla. Merve: Merve: 2015'ten 2015'ten 48'i 48'i çıkarırsak çıkarırsak 1967 1967 kalır. kalır. Babam Babam 1967 1967 yılında yılında doğmuş. doğmuş. Peki, Peki, senin senin anne anne - baban - baban ile dedemin ile dedemin anne anne - babasının - babasının isimlerini isimlerini hatırlıyor hatırlıyor musun? musun? Babaanne: Babaanne: Elbette Elbette hatırlıyorum. hatırlıyorum. Benim Benim annemin annemin adı Hatice, adı Hatice, babamın babamın Osman'dı. Osman'dı. Dedenin Dedenin annesi annesi Leyla, Leyla, babası babası ise Mehmet'ti. ise Mehmet'ti. Merve: Merve: Teşekkürler Teşekkürler babaanne. babaanne. Merve: Merve: Anneciğim, Anneciğim, anneannem anneannem ne zaman ne zaman doğdu? doğdu? Anne: Anne: 1947 1947 yılında yılında doğdu. doğdu. Merve: Merve: Dedemle Dedemle kaç kaç yaşında yaşında evlendi? evlendi? Anne: Anne: Anneannen, Anneannen, on dokuz on dokuz yaşında yaşında evlendi. evlendi. Dedem Dedem anneanneni anneanneni çok çok erken erken evlendirdi. evlendirdi. O zamanlarda O zamanlarda aileyi aileyi ilgilendiren ilgilendiren kararları kararları her her zaman zaman büyüklerimiz büyüklerimiz alırdı. alırdı. Bizlerin Bizlerin söz söz hakkı hakkı yoktu. yoktu. Merve: Merve: PekiPeki seniseni ne zaman ne zaman doğurdu? doğurdu? Anne: Anne: BenBen anneannenin anneannenin üçüncü üçüncü çocuğuydum. çocuğuydum. BeniBeni dayılarından dayılarından sonra sonra 1969 1969 yılında yılında doğurdu. doğurdu. Merve: Merve: PekiPeki senin senin ninenin ninenin ve dedenin ve dedenin isimleriyle, isimleriyle, babamın babamın dedesinin dedesinin ve ve ninesinin ninesinin isimlerini isimlerini hatırlıyor hatırlıyor musun? musun? Anne: Anne: Benim Benim anneannemin anneannemin adı Fatma, adı Fatma, babanın babanın Ayşe. Ayşe. Dedemin Dedemin adı Ahmet, adı Ahmet, babanın babanın dedesinin dedesinin adı ise adı Hüseyin. ise Hüseyin. Merve: Merve: Siz babamla Siz babamla nerede nerede tanıştınız? tanıştınız? Ne zaman Ne zaman evlendiniz? evlendiniz? Anne: Anne: Biz üniversitede Biz üniversitede okurken okurken tanıştık. tanıştık. Nişan Nişan olduktan olduktan sonra sonra 27 yaşında 27 yaşında evlendik. evlendik. YaniYani 1996 1996 yılında yılında evlendik. evlendik. Merve: Merve: Ağabeyim Ağabeyim ve beni ve beni ne zaman ne zaman doğurdun? doğurdun? Anne: Anne: Ağabeyin Ağabeyin Murat’ı Murat’ı 1998 1998 yılında, yılında, seniseni 2002 2002 yılında yılında doğurdum. doğurdum. Merve: Merve: Babamlar Babamlar 4 kardeşler. 4 kardeşler. Siz kaç Siz kaç kardeşsiniz? kardeşsiniz? Anne: Anne: Biz altı Biz altı kardeşiz. kardeşiz. 3 dayın, 3 dayın, 2 teyzen 2 teyzen var. var.

Sonuç Sonuç olarak olarak ailemin ailemin bir kronolojisini bir kronolojisini çıkarmış çıkarmış oldum. oldum.

4545

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

AİLE AİLE TARİHİMİN TARİHİMİN KRONOLOJİSİ KRONOLOJİSİ 1945 1945 – Babaannem – Babaannem doğmuş. doğmuş. 1947 1947 – Anneannem – Anneannem doğmuş doğmuş 1963 1963 – Babaannem – Babaannem dedemle dedemle evlenmiş. evlenmiş. 1964 1964 – Anneannem – Anneannem dedemle dedemle evlenmiş. evlenmiş. 1967 1967 – Babam – Babam doğmuş. doğmuş. 1969 1969 – Annem – Annem doğmuş. doğmuş. 1996 1996 – Annemle – Annemle babam babam evlenmiş. evlenmiş. 1998 1998 – Abim – Abim dünyaya dünyaya gelmiş. gelmiş. 2002 2002 – Ben – Ben dünyaya dünyaya gelmişim. gelmişim.

Osman OsmanHatice MehmetLeyla HaticeMehmet Leyla

Anneanne Anneanne Büyükbaba Büyükbaba

Anne Anne

Murat Murat

Ahmet AhmetFatma HüseyinAyşe FatmaHüseyin Ayşe

Babaanne Babaanne Büyükbaba Büyükbaba

Baba Baba

Merve Merve

Siz Siz de aile de aile tarihinizi tarihinizi ve aile ve aile tarihi tarihi kronolojinizi kronolojinizi oluşturmak oluşturmak içiniçin sorularınızı sorularınızı hazırlayınız. hazırlayınız. ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... .......................................................................................................................

4646

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

AİLELER AİLELER ARASINDAKİ ARASINDAKİ BENZERLİK BENZERLİK VEVE FARKLILIKLAR FARKLILIKLAR Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda kendi kendi ailem ailem ile çevremdeki ile çevremdeki aileler aileler arasındaki arasındaki benzerlik benzerlik ve farklılıklar; ve farklılıklar; geleneksel geleneksel aileaile ile günümüzdeki ile günümüzdeki aileaile yapısı yapısı arasındaki arasındaki farklar farklar ile ilgili ile ilgili çıkarımda çıkarımda bulunacağım. bulunacağım.

Aileniz Aileniz kaç kaç kişiden kişiden oluşmaktadır? oluşmaktadır? Ailemizin Ailemizin kimlerden kimlerden oluştuğunu oluştuğunu yazınız. yazınız. ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... Anne Anne babanızın babanızın evlenmeden evlenmeden önceki önceki aileleri aileleri kaç kaç kişiden kişiden oluşmaktaymış? oluşmaktaymış? ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... Çevrenizde Çevrenizde ikiden ikiden fazlafazla çocuğu çocuğu olanolan aile aile var var mı? mı? Tanıdığınız Tanıdığınız ve birey ve birey sayısı sayısı en fazla en fazla olanolan aile aile kaç kaç kişiden kişiden oluşmaktadır? oluşmaktadır? ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... Çevrenizde Çevrenizde çocuksuz çocuksuz aile aile var mı? var mı? ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... ....................................................................................................................... .......................................................................................................................

4747

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Aile Aile kurmak kurmak ve yürütebilmek ve yürütebilmek büyük büyük bir sorumluluk bir sorumluluk ve fedakârlık ve fedakârlık ister. ister. Aile Aile önceönce bir bir kadın kadın ve bir veerkek bir erkek ile kurulur. ile kurulur. Ancak Ancak farklı farklı sebeplerden sebeplerden dolayı dolayı ilk kurulan ilk kurulan aile aile devamlılığını devamlılığını sürdüremeyebilir. sürdüremeyebilir. YineYine de, de, varsa, varsa, çocuklarına çocuklarına gereken gereken sevgiyi sevgiyi ve ve eğitimi eğitimi vermeye vermeye çalışırlar. çalışırlar. Aşağıdaki Aşağıdaki fotoğraflar, fotoğraflar, ülkemizde ülkemizde bulunan bulunan aile aile tiplerine tiplerine örnekler örnekler oluşturmaktadır. oluşturmaktadır.

Jesica Jesica ailesi ailesi ile birlikte ile birlikte ülkemizde ülkemizde

Annesi Annesi hayatta hayatta olmadığı olmadığı içiniçin

yaşıyor. yaşıyor.

Ali, Ali, babası babası ile birlikte ile birlikte

Gözde'nin Gözde'nin annesi annesi ile babası ile babası ayrıldığı ayrıldığı Umut'un Umut'un annesi annesi ikinci ikinci defa defa evlendi evlendi içiniçin annesi annesi ile birlikte ile birlikte yaşıyor. yaşıyor.

ve ve yeniyeni bir bir yuva yuva kurdular. kurdular.

Canev ve Bekir'in ve Bekir'in anneanneleri anneanneleri Elif Elif ile Kasım'ın ile Kasım'ın anne anne babası babası hayatta hayattaCanev yaşlandığı yaşlandığı içiniçin hephep birlikte birlikte yaşıyorlar. yaşıyorlar. olmadığı olmadığı içiniçin nine nine ve dedeleri ve dedeleri ile ile birlikte birlikte yaşıyorlar. yaşıyorlar.

4848

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

SenSen de aşağıdaki de aşağıdaki boşluğa boşluğa kendi kendi aileni aileni resimleyerek resimleyerek tanımla. tanımla.

Araştıralım Araştıralım Bir Bir aileaile büyüğünüzden büyüğünüzden yardım yardım alarak alarak geçmişteki geçmişteki aileaile yapıları yapıları ile, ile, günümüz günümüz aileaile yapıları yapıları hakkında hakkında araştırma araştırma yaparak yaparak , olumlu , olumlu ve olumsuz ve olumsuz yönlerini yönlerini yorumlayınız. yorumlayınız.

................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................

4949

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

AİLEDE AİLEDE İŞİŞ BÖLÜMÜ BÖLÜMÜ Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda ailede ailede iş bölümünün iş bölümünün önemini önemini kavrayacağım. kavrayacağım. Ayrıca Ayrıca aileaile geliri geliri ile ile ihtiyaçları ihtiyaçları arasındaki arasındaki dengenin dengenin nasıl nasıl korunduğunu korunduğunu açıklayacağım. açıklayacağım.

Köyde Köyde büyükbabam büyükbabam çiftçilik çiftçilik ve hayvancılıkla ve hayvancılıkla geçimini geçimini sağlamaktadır. sağlamaktadır. Bu işlere Bu işlere uzun uzun yıllarını yıllarını verdi. verdi. Her Her fırsat fırsat bulduğumda bulduğumda köyeköye gitmekten gitmekten mutlu mutlu olurum. olurum. Dedemle Dedemle hayvanları hayvanları otlatırken otlatırken bana bana anlattıkları anlattıkları inanılmaz inanılmaz bir keyif bir keyif verir. verir. Her Her konuda konuda rahatça rahatça konuşabiliyoruz. konuşabiliyoruz. Hiç sıkılmıyorum Hiç sıkılmıyorum ve her ve defasında her defasında yeniyeni bilgiler bilgiler ediniyorum. ediniyorum. Bir gün Bir gün dedeme, dedeme, eskiden eskiden bu işlerin bu işlerin altından altından nasılnasıl kalkabildiğini kalkabildiğini sordum. sordum. O daObana da bana bunu bunu ailesine ailesine borçlu borçlu olduğunu olduğunu söyledi. söyledi. O zamanlarda O zamanlarda köylülerin köylülerin büyük büyük bir bir kısmının kısmının hayvancılık hayvancılık ve tarımla ve tarımla uğraştığını, uğraştığını, işlerin işlerin ise aile ise aile fertleri fertleri arasında arasında bölündüğünü bölündüğünü anlattı. anlattı. Eskiden Eskiden ailelerin ailelerin birçoğunun birçoğunun ikiden ikiden fazlafazla çocuğu çocuğu vardı. vardı. ParaPara kazanmak kazanmak zordu. zordu. Aile Aile bütçesine bütçesine katkı katkı sağlamak sağlamak için,için, küçük küçük büyük büyük herkesin herkesin yapabildiği yapabildiği işlerin işlerin sorumluluğunu sorumluluğunu üstlendiğini üstlendiğini söyledi. söyledi. Yetersiz Yetersiz olduğunda olduğunda ise ise köylülerin köylülerin birbirlerine birbirlerine yardımcı yardımcı olduğunu olduğunu anlattı. anlattı. Bu Bu şekilde şekilde herkesin herkesin işlerini işlerini yürüttüğünü yürüttüğünü ve insanların ve insanların daha daha mutlu mutlu olduğunu olduğunu söyledi. söyledi. Ayrıca Ayrıca küçük küçük yaşta yaşta evdeki evdeki işlerden işlerden yapabildiklerimizin yapabildiklerimizin sorumluluğunu sorumluluğunu üstlenmekle üstlenmekle bizlerin bizlerin ileriki ileriki yaşlarda yaşlarda daha daha sorumluluk sorumluluk sahibi sahibi kişiler kişiler olarak olarak yetişeceğimizi yetişeceğimizi söyledi. söyledi. Bu anlattıklarına Bu anlattıklarına benben de karşılık de karşılık vererek, vererek, ona ona nasılnasıl yardım yardım edebileceğimi edebileceğimi sordum. sordum. O O da bana da bana daha daha küçük küçük olduğumu, olduğumu, ancak ancak evdeki evdeki işlere, işlere, aileme aileme yardımcı yardımcı olabileceğimi olabileceğimi söyledi. söyledi.

5050

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Sıra Sıra Sizde Sizde Aşağıdaki tabloda ailenizde yer alan birtakım yer almaktadır. Bu tabloda yer alan Aşağıdaki tabloda ailenizde yer alan birtakım işlerişler yer almaktadır. Bu tabloda yer alan işlerin yapımından ailenizde kimlerin sorumlu olduğunu belirtiniz? işlerin yapımından ailenizde kimlerin sorumlu olduğunu belirtiniz?

Ailenizdeki Ailenizdeki İşler İşler

Ailenizde Ailenizde kimler kimler bu işlerin bu işlerin yapılmasından yapılmasından sorumludur? sorumludur?

AileAile bütçesine bütçesine katkı katkı EvinEvin mutfak mutfak alış alış verişi verişi Ev temizliği Ev temizliği Çocuk Çocuk yatak yatak odası odası düzeni, düzeni, temizliği temizliği Elektrik, Elektrik, su, telefon su, telefon gibigibi faturaların faturaların ödenmesi. ödenmesi. Yemek Yemek yapımı yapımı Kıyafetlerin Kıyafetlerin ütülenmesi ütülenmesi Bulaşıkların Bulaşıkların yıkanması yıkanması Çöplerin Çöplerin atılması atılması Yıkanmış Yıkanmış çamaşırların çamaşırların kuruması kuruması için için asılması asılması Temiz Temiz kıyafetlerin kıyafetlerin dolaplara dolaplara yerleştirilmesi yerleştirilmesi Evdeki Evdeki bitkilerin bitkilerin bakımı bakımı Evcil Evcil hayvanın hayvanın bakımı bakımı Yanan Yanan elektrik elektrik lambasının lambasının değişimi değişimi Arabanın Arabanın makiniste makiniste götürülmesi götürülmesi Tatile Tatile gidilecekse, gidilecekse, tatilin tatilin planlanması planlanması Okula Okula giden giden öğrencilerin öğrencilerin ödevlerinin ödevlerinin yapılması yapılması

Yukarıda Yukarıda yer yer almayan almayan ancak ancak sizlerin sizlerin veya veya aileaile bireylerinin bireylerinin evde evde sorumluluğunu sorumluluğunu üstlendiği üstlendiği aileaile içi işler içi işler varsa varsa belirtiniz. belirtiniz.

5151

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Bir toplumun Bir toplumun temelini temelini aile aile oluşturur oluşturur demiştik. demiştik. Toplumun Toplumun huzurlu huzurlu ve mutluluğu ve mutluluğu ailelere ailelere bağlıdır. bağlıdır. Ailenin Ailenin başarısı başarısı ve mutluluğunda ve mutluluğunda bireyler bireyler arasındaki arasındaki dayanışma dayanışma önemli önemli bir bir etkendir. etkendir. Ailedeki Ailedeki iş bölümü, iş bölümü, dayanışmanın dayanışmanın en güzel en güzel örneklerindendir. örneklerindendir. Ailede Ailede anne, anne, baba baba ve çocukların ve çocukların görev görev ve sorumlulukları ve sorumlulukları farklıdır. farklıdır. Aileyi Aileyi meydana meydana getiren getiren bireyler bireyler konumlarına konumlarına göregöre farklı farklı rollere rollere sahiptir. sahiptir. Babanın Babanın anneye, anneye, annenin annenin çocuklara çocuklara göregöre farklı farklı olanolan konumları, konumları, aynıaynı zamanda zamanda rollerini rollerini ve ve sorumluluklarını sorumluluklarını da farklı da farklı kılmaktadır. kılmaktadır. Burada, Burada, aile aile düzeninin düzeninin sağlanmasında sağlanmasında amacına amacına dönük dönük bir işbir bölümü iş bölümü söz konusudur. söz konusudur. Büyüklerin Büyüklerin olduğu olduğu gibi,gibi, çocukların çocukların da aile da aile içinde içinde görev görev ve sorumlulukları ve sorumlulukları vardır. vardır. Örneğin Örneğin bunların bunların başında başında okula okula gitmek gitmek ve ders ve ders çalışmak, çalışmak, geleceğe geleceğe hazırlık hazırlık yapmak yapmak gelir. gelir. Odalarını Odalarını düzenli düzenli tutmak, tutmak, sofranın sofranın hazırlanmasında hazırlanmasında anne, anne, babasına babasına yardımcı yardımcı olmak, olmak, çocukların çocukların yapabileceği yapabileceği işlerdendir. işlerdendir. Çocuklar, Çocuklar, varsa varsa küçük küçük kardeşlerinin kardeşlerinin bakımında bakımında da da anne anne ve babalarına ve babalarına yardımcı yardımcı olabilirler. olabilirler. Aileleriyle Aileleriyle birlikte birlikte alış alış verişe verişe çıkabilirler. çıkabilirler. Evlerinde Evlerinde besledikleri besledikleri bir bitkinin bir bitkinin veyaveya evcilevcil bir hayvanın bir hayvanın bakımını bakımını yapabilirler. yapabilirler. Boş Boş zamanlarda zamanlarda ise ise anne anne ve babaya ve babaya yardım yardım etmek etmek gerekir. gerekir. Anne Anne ve babanın ve babanın yardıma yardıma ihtiyacı ihtiyacı yoksa yoksa dahidahi çocuklar çocuklar kendi kendi işlerini işlerini görerek görerek iş bölümünde iş bölümünde üzerilerine üzerilerine düşenleri düşenleri yapmalıdır. yapmalıdır. Aile Aile bireyleri bireyleri aile aile içi işleri içi işleri paylaştıkları paylaştıkları gibi,gibi, üzüntülerini üzüntülerini ve sevinçlerini ve sevinçlerini de paylaşırlar. de paylaşırlar. Aile Aile bireylerinin bireylerinin başarısı başarısı aileyi aileyi mutlu, mutlu, başarısızlığı başarısızlığı ise mutsuz ise mutsuz eder. eder. Bu durum, Bu durum, ailedeki ailedeki dayanışmanın dayanışmanın en en güzel güzel örneğidir. örneğidir. Sevinçlerin Sevinçlerin aile aile bireyleriyle bireyleriyle paylaşılması paylaşılması aile aile mutluluğunu mutluluğunu artırır. artırır. Üzüntülere Üzüntülere ortak ortak olunması olunması ise sorunları ise sorunları azaltır. azaltır. Her Her iki durum iki durum aile aile bireylerini bireylerini birbirine birbirine bağlar. bağlar. Ailede Ailede anne-babalar anne-babalar sadece sadece kendi kendi aralarında aralarında değil, değil, çocuklarını çocuklarını da işin da işin içineiçine katmak, katmak, onlara onlara sorumluluklar sorumluluklar vermek, vermek, onlara onlara güven güven duymak duymak yoluyla yoluyla yetenek yetenek gelişimini gelişimini artırmış artırmış bir aile olur.olur. Öte Öte yandan yandan çocuklarına çocuklarına belirli belirli sorumluluklar sorumluluklar vermeyen vermeyen aileler aileler demokratik demokratik bir aile oluşturulamaz. ortamı oluşturulamaz. ortamı

Hayatın İçinden Hayatın İçinden zamanlarda içerisinde yaşadığınız ortak bir sevinç veya üzüntü oldu SonSon zamanlarda aileaile içerisinde yaşadığınız ortak bir sevinç veya üzüntü oldu mu? Bu sevincin veya üzüntünün sizin ve aile bireylerinin üzerindeki etkilerini mu? Bu sevincin veya üzüntünün sizin ve aile bireylerinin üzerindeki etkilerini anlatınız. anlatınız. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

5252

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Aile Aile bireyleri bireyleri arasındaki arasındaki dayanışma dayanışma ailenin ailenin güçlenmesini güçlenmesini sağlar. sağlar. Dolayısıyla Dolayısıyla toplum toplum da da güçlenir. güçlenir. Atatürk, Atatürk, aile aile bireyleri bireyleri arasındaki arasındaki dayanışmaya dayanışmaya büyük büyük önem önem vermiştir. vermiştir. Aile Aile içinde içinde olduğu olduğu kadar, kadar, toplum toplum yaşamında yaşamında da kadınla da kadınla erkeğin erkeğin birlikte birlikte hareket hareket etmesini etmesini istemiştir. istemiştir. TürkTürk kadınının kadınının iş yaşamının iş yaşamının her alanında her alanında yer alması yer alması gerektiğini gerektiğini şu sözlerle şu sözlerle belirtmiştir: belirtmiştir: “Daha “Daha esenlikle, esenlikle, daha daha dürüst dürüst olarak olarak yürüyeceğimiz yürüyeceğimiz yol yol vardır. vardır. Bu yol; Bu yol; büyük büyük TürkTürk kadınını kadınını çalışmamıza çalışmamıza ortak ortak yapmak, yapmak, hayatımızı hayatımızı onunla onunla birlikte birlikte yürütmek, yürütmek, TürkTürk kadınını kadınını ilmî,ilmî, ahlâkî, ahlâkî, sosyal, sosyal, ekonomik ekonomik hayatta hayatta erkeğin erkeğin ortağı, ortağı, arkadaşı, arkadaşı, destekleyicisi destekleyicisi yapmak yapmak yoludur.” yoludur.” K. ATATAÜRK K. ATATAÜRK Çağdaş Çağdaş TürkTürk ailesinde ailesinde kadın kadın erkek erkek eşitliği eşitliği vardır. vardır. Anne Anne ve ve baba, baba, ailenin ailenin tümtüm gereksinimlerini gereksinimlerini karşılamak karşılamak isterler. isterler. EvinEvin giderlerine giderlerine eşler, eşler, güçleri güçleri ve imkânları ve imkânları oranında oranında katkı katkı koymaya koymaya çalışırlar. çalışırlar. Aile Aile üyelerinin üyelerinin sorumluluklarından sorumluluklarından biri biri de ailenin de ailenin ekonomik ekonomik mutluluğudur. mutluluğudur. Her Her ailenin ailenin bir bütçesi bir bütçesi vardır. vardır. Ailenin Ailenin ortalama ortalama aylıkaylık geliri geliri bu bütçenin bu bütçenin temelini temelini oluşturur. oluşturur. Bütçenin Bütçenin açıkaçık vermemesi, vermemesi, ailenin ailenin başkalarına başkalarına muhtaç muhtaç olmaksızın olmaksızın yaşaması yaşaması için için gereklidir. gereklidir. Yeterli Yeterli bütçe bütçe ve dikkatli ve dikkatli harcama harcama konusunda konusunda tümtüm aile aile üyeleri üyeleri sorumludur. sorumludur. Gelirler Gelirler ve ihtiyaçlar ve ihtiyaçlar aileden aileden aileye aileye kısmen kısmen farklı farklı olduğu olduğu için için her her ailenin ailenin bütçesi bütçesi farklıdır. farklıdır. OrtaOrta hallihalli bir ailede, bir ailede, gelişen gelişen ve değişen ve değişen ekonomik ekonomik şartlar, şartlar, bir tek bir kişinin tek kişinin gelirine gelirine dayalı dayalı aile aile hayatını hayatını güçleştirmektedir. güçleştirmektedir. Yalnızca Yalnızca bir bir kişinin kişinin geliri geliri ile ile belirli belirli standartlarda standartlarda yaşayabilmek yaşayabilmek güçtür. güçtür. Bu Bu bakımdan bakımdan çalışanın çalışanın yanıyanı sıra sıra diğer diğer aile aile bireylerinin bireylerinin de aile de aile bütçesine bütçesine katkıda katkıda bulunmaları bulunmaları beklenir. beklenir. Aile Aile üyelerinin üyelerinin kadın kadın erkek erkek ayırımı ayırımı gözetmeksizin, gözetmeksizin, eğitim eğitim ve becerilerine ve becerilerine uygun uygun mesleklerde mesleklerde çalışmaları çalışmaları gerekmektedir. gerekmektedir.

Araştıralım Araştıralım Asgari Asgari ücret ücret ne demektir? ne demektir? KKTC KKTC ve bulacağınız ve bulacağınız üç farklı üç farklı ülkenin ülkenin asgari asgari ücretlerini ücretlerini sınıfa sınıfa getirerek getirerek karşılaştırma karşılaştırma yapınız. yapınız.

................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ...................................................................................................................................

5353

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Ailede Ailede hemhem kadın kadın hemhem de erkek de erkek güngün içinde içinde ücretli ücretli bir bir işte işte çalışır. çalışır. Akşam Akşam eve eve geldiklerinde geldiklerinde evinevin içindeki içindeki yemek yemek yapmak, yapmak, bulaşık bulaşık yıkamak, yıkamak, temizlik, temizlik, çamaşır çamaşır gibi gibi işleriişleri de ortaklaşa de ortaklaşa yapabilirler. yapabilirler. Yasalarımız Yasalarımız gereği, gereği, 15 15 yaşın yaşın altındaki altındaki çocukların çocukların sağlığını sağlığını ve eğitimini ve eğitimini tehlikeye tehlikeye sokacak sokacak fiziksel, fiziksel, zihinsel zihinsel ve ve ahlaki ahlaki gelişmesini gelişmesini engelleyecek engelleyecek bir bir işe işe girmeye girmeye zorlanmayacak zorlanmayacak ve izin ve izin verilmeyecektir. verilmeyecektir. Ancak Ancak “Çocuklar “Çocuklar aile aile bütçesine bütçesine nasılnasıl katkıda katkıda bulunabilirler?” bulunabilirler?” sorusunun sorusunun yanıtını yanıtını ararken, ararken, kendinizin kendinizin ve ve çevrenizdeki çevrenizdeki çocukların çocukların yaptıklarını yaptıklarını değerlendirmelisiniz. değerlendirmelisiniz. Kendi Kendi işlerinizi işlerinizi ve sorumluluklarınızı ve sorumluluklarınızı yalnız yalnız başınıza başınıza yerine yerine getirmeye getirmeye çalışarak, çalışarak, aile aile büyüklerinize büyüklerinize yardımcı yardımcı olarak, olarak, gereksiz gereksiz harcamalardan harcamalardan kaçınarak kaçınarak ailemize ailemize katkıda katkıda bulunabiliriz. bulunabiliriz. İhtiyacımız İhtiyacımız olmayan olmayan ürünleri ürünleri satın satın almak almak gereksiz gereksiz harcamadır. harcamadır. Ailemiz Ailemiz tümtüm ihtiyaçlarımızı ihtiyaçlarımızı karşılamaya karşılamaya çalışır. çalışır. İhtiyacımız İhtiyacımız olmayan olmayan şeyleri şeyleri isteyerek isteyerek ailemizi ailemizi zorlamayalım. zorlamayalım. Unutmayalım Unutmayalım ki ailemizin ki ailemizin geliri geliri belirlidir. belirlidir. Giderimiz Giderimiz gelirimizden gelirimizden fazlafazla olursa, olursa, harcamalarımız harcamalarımız bütçemizi bütçemizi aşar.aşar. Parasız Parasız kalırız. kalırız. Bu durumdan Bu durumdan bütün bütün aile aile etkilenir. etkilenir. Dolayısıyla Dolayısıyla ihtiyaçlarımızı ihtiyaçlarımızı bütçemize bütçemize göregöre ayarlamak ayarlamak zorundayız. zorundayız. AileAile bütçemizi bütçemizi hazırlarken, hazırlarken, ailede ailede herkesin herkesin söz söz sahibi sahibi olabileceği olabileceği demokratik demokratik bir bütçe bir bütçe olmasına olmasına gayret gayret göstermeliyiz. göstermeliyiz. Anne Anne – baba – baba ihtiyaçları ihtiyaçları düşünerek, düşünerek, beraberce beraberce bütçeyi bütçeyi hazırlamalı, hazırlamalı, biz biz küçükler küçükler de de aşırıaşırı isteklerde isteklerde bulunmayarak bulunmayarak ve fazla ve fazla harcama harcama yapmayarak yapmayarak ailemizin ailemizin bütçesine bütçesine katkı katkı sağlamalıyız. sağlamalıyız.

5454

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Sıra Sıra Sizde Sizde Aşağıdaki Aşağıdaki tabloda tabloda 3000 3000 TL geliri TL geliri olanolan dörtdört kişilik kişilik bir ailenin bir ailenin aylıkaylık bütçesinin bütçesinin açıklaması açıklaması yer almaktadır. yer almaktadır. Siz de Sizaile de aile büyüklerinizden büyüklerinizden yararlanarak yararlanarak aile aile bütçenizi bütçenizi oluşturunuz. oluşturunuz.

Ailenizin Ailenizin istek istek ve ve ihtiyaçları ihtiyaçları

Örnek Örnek ailenin ailenin istek istek ve ve Ailenizin Ailenizin istek istek ve ve ihtiyaçlarının ihtiyaçlarının tahmini tahmini ihtiyaçlarının ihtiyaçlarının tahmini tahmini gideri gideri gideri gideri

Beslenme Beslenme ( Yiyecek, ( Yiyecek, içecek…) içecek…)

800800

Barınma Barınma (Elektrik, (Elektrik, su, su, telefon telefon faturası faturası gibi) gibi)

350350

KiraKira gideri gideri

500500

Giyinme Giyinme giderleri giderleri

250250

Eğitim Eğitim giderleri giderleri

150150

Sağlık Sağlık giderleri giderleri

150150

Eğlence Eğlence giderleri giderleri

100100

Ulaşım Ulaşım gideri gideri

400400

Kişisel Kişisel harcamalar harcamalar

150150

Beklenmeyen Beklenmeyen giderler giderler

-

-

Toplam Toplam giderler giderler

2850 2850

AileAile geliri geliri

3000 3000

TL tasarruf TL tasarruf edildi edildi Bütçe Bütçe tasarrufu tasarrufu veya veya açığı açığı150150

Yukarıdaki Yukarıdaki örnekteki örnekteki ailenin ailenin geliri geliri 3000 3000 TL'dir. TL'dir. Tabloda Tabloda görüldüğü görüldüğü gibi gibi giderlerin giderlerin toplamı toplamı 2850 2850 TL'dir. TL'dir. Bu durumda Bu durumda ailenin ailenin aylıkaylık harcamalarından harcamalarından 150150 TL'lik TL'lik bir tasarruf bir tasarruf sağlanmıştır. sağlanmıştır. Her Her ayınayın sonunda sonunda oluşturacağımız oluşturacağımız bütçe bütçe fazlası fazlası parayı parayı biriktirmeliyiz. biriktirmeliyiz. Bu Bu miktar miktar ani ani gelişecek gelişecek durumlar durumlar için için katkı katkı olabilir olabilir veyaveya evimize evimize almak almak istediğimiz istediğimiz yeniyeni bir bir eşyanın eşyanın parası parası olabilir. olabilir. Bu nedenle Bu nedenle tasarrufa tasarrufa önem önem vermeli, vermeli, her her ayınayın sonunda sonunda küçük küçük de de olsaolsa bir miktar bir miktar parayı parayı saklayabilmeliyiz. saklayabilmeliyiz. Unutmayalım Unutmayalım ki aşırı ki aşırı istekistek ve harcamalarımız ve harcamalarımız borçlanmamıza borçlanmamıza ve bütçemizin ve bütçemizin açıkaçık vermesine vermesine neden neden olur.olur.

5555

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Hayatın Hayatın İçinden İçinden Dilimizde, Dilimizde, birikimin birikimin veya veya tasarruflu tasarruflu olmanın olmanın önemini önemini anlatan anlatan atasözlerimiz atasözlerimiz vardır. vardır. SenSen de bunlardan de bunlardan 3 tane 3 tane bulup bulup aşağıdaki aşağıdaki boşluklara boşluklara yazar yazar mısın? mısın? Damlaya Damlaya damlaya damlaya göl göl olur. olur. Ak akçe Ak akçe kara kara güngün içindir. içindir.

5656

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

DÜNYANIN DÜNYANIN FARKLI FARKLI ÜLKELERİNDEKİ ÜLKELERİNDEKİ AİLELER AİLELER Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda dünyanın dünyanın farklı farklı yerlerindeki yerlerindeki ailelerle ailelerle kendi kendi ailem ailem arasındaki arasındaki benzerlik benzerlik ve farklılıkları ve farklılıkları analiz analiz edeceğim. edeceğim.

Her Her yıl olduğu yıl olduğu gibi gibi bu yıl bu da yıl Ulusal da Ulusal Egemenlik Egemenlik ve Çocuk ve Çocuk Bayramı’nı Bayramı’nı kutlamak kutlamak için için okulumuzda okulumuzda hazırlıklar hazırlıklar başlamıştı. başlamıştı. Öğretmenimiz Öğretmenimiz bu bu yıl etkinliklerimize yıl etkinliklerimize misafir misafir ülkeülke çocuklarının çocuklarının da katılacağını, da katılacağını, bu öğrencileri bu öğrencileri isteyenlerin isteyenlerin evlerinde evlerinde ağılayabileceğini ağılayabileceğini söyledi. söyledi. Büyük Büyük bir heyecanla bir heyecanla eve eve gittiğimde gittiğimde aileme aileme öğretmenin öğretmenin söylediklerini söylediklerini anlattım. anlattım. Ailem Ailem de de bir öğrenciyi bir öğrenciyi misafir misafir edebileceğimizi edebileceğimizi söyleyince, söyleyince, benibeni büyük büyük bir sevinç bir sevinç ve heyecan ve heyecan kapladı. kapladı. Tören Tören gününden gününden 3 gün 3 gün öncesi öncesi okulumuza okulumuza gelmişlerdi. gelmişlerdi. Ailem Ailem ve ve benben misafir misafir edeceğimiz edeceğimiz yeniyeni arkadaşımla arkadaşımla tanışmak tanışmak için için heyecanıyla heyecanıyla bekliyorduk. bekliyorduk. Öğretmenim, Öğretmenim, elinde elinde benim benim yaşlarımda yaşlarımda bir kız birçocuğu kız çocuğu ile bize ile bize yaklaştı. yaklaştı. Misafir Misafir edeceğimiz edeceğimiz kızınkızın ÇinliÇinli olduğunu, olduğunu, adının adının Mia Mia Yu olduğunu Yu olduğunu söyledi. söyledi. Mia Mia ile eve ile eve gelip gelip eşyalarını eşyalarını benim benim odama odama yerleştirdik. yerleştirdik. Oldukça Oldukça çekingen çekingen birine birine benziyordu. benziyordu. Anlaşmakta Anlaşmakta oldukça oldukça zorluk zorluk çekiyorduk. çekiyorduk. Daha Daha çok çok işaret işaret dilinidilini kullanıyorduk. kullanıyorduk. Mia Mia internet internet aracılığı aracılığı ile ailesiyle ile ailesiyle konuştuğu konuştuğu sırada sırada gözleri gözleri dolmuştu. dolmuştu. Anlaşılan Anlaşılan ailesini ailesini özlemişti. özlemişti. Ancak Ancak benben ve annem ve annem ona ona sıcak sıcak davranarak davranarak içindeki içindeki özlemi özlemi unutturmaya unutturmaya çalıştık. çalıştık. Ertesi Ertesi güngün kahvaltıdan kahvaltıdan sonra sonra Mia Mia ile birlikte ile birlikte okula okula gittik. gittik. Benimle Benimle aynıaynı sınıfa sınıfa girdi. girdi. Öğretmenim Öğretmenim diyalog diyalog kurmaya kurmaya çalışsa çalışsa da, da, o daobaşarısız da başarısız oldu. oldu. Teneffüste Teneffüste bizimle bizimle birlikte birlikte oyunlar oyunlar oynadı. oynadı. BizeBize hemen hemen ısınmıştı. ısınmıştı. Derken Derken tören tören günü günü çıkagelmişti. çıkagelmişti. Geleneksel Geleneksel kıyafetlerini kıyafetlerini giydiğinde giydiğinde bizimkilerden bizimkilerden çok çok farklı farklı olduğunu olduğunu gördüm. gördüm. Oyunlarını Oyunlarını izlediğimde izlediğimde de aynı de aynı düşüncedeydim. düşüncedeydim. Ancak Ancak ne kadar ne kadar farkıfarkı giyinse, giyinse, konuşsa konuşsa da sonuçta da sonuçta o daobizim da bizim gibi gibi bir çocuktu. bir çocuktu. Mia Mia farklı farklı giysilerinden giysilerinden ve oyunlarından ve oyunlarından dolayı dolayı rahatsız rahatsız değildi. değildi. TamTam tersine tersine oyunlarını oyunlarını oynarken oynarken çok çok mutluydu. mutluydu. Beş Beş günün günün sonunda sonunda ayrılık ayrılık vakti vakti gelmişti. gelmişti. Mia Mia benim benim adresimi, adresimi, ben ben de onun de onun adresini adresini hatta hatta internette internette konuşabileceğimiz konuşabileceğimiz adreslerimizi adreslerimizi bile bile almıştık. almıştık. Ayrılmak Ayrılmak zordu. zordu. Ancak Ancak farklı farklı ve güzel ve güzel bir beş bir beş günden günden sonra sonra ailesine ailesine kavuşmanın kavuşmanın sevincini sevincini gözlerinde gözlerinde görebiliyordum. görebiliyordum.

5757

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Mia'nın Mia'nın yerinde yerinde siz olsaydınız siz olsaydınız hangi hangi duygular duygular içinde içinde olurdunuz? olurdunuz? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ İletişim İletişim kurabilmek kurabilmek içiniçin nasıl nasıl bir yol bir yol izlerdiniz? izlerdiniz? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Siz Siz de de MiaMia gibigibi farklı farklı bir bir ülkenin ülkenin ailelerine ailelerine misafir misafir olsaydınız, olsaydınız, hangi hangi ülke ülke ailelerinde ailelerinde misafir misafir olmayı olmayı isterdiniz? isterdiniz? Neden? Neden? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

Bir toplumun Bir toplumun tarihsel tarihsel süreç süreç içinde içinde ürettiği ürettiği ve kuşaktan ve kuşaktan kuşağa kuşağa aktardığı aktardığı her her türlütürlü maddi maddi ve manevi ve manevi özelliklerin özelliklerin bütününe bütününe kültür kültür denir. denir. Kültür, Kültür, bir bir toplumun toplumun kimliğini kimliğini oluşturur. oluşturur. OnuOnu diğer diğer toplumlardan toplumlardan farklı farklı kılar. kılar. Kültür, Kültür, toplumun toplumun yaşayış yaşayış ve düşünüş ve düşünüş tarzıdır. tarzıdır. Toplumları Toplumları birbirinden birbirinden ayıran, ayıran, kültürel kültürel özelliklerin özelliklerin bütününe bütününe kültürel kültürel farklılık farklılık adı adı verilir. verilir. Kültürel Kültürel farklılıkların farklılıkların oluşmasındaki oluşmasındaki etkenleri, etkenleri, fiziksel fiziksel çevre çevre ve yaşam ve yaşam koşulları, koşulları, dinsel dinsel inançlar, inançlar, eğitim, eğitim, gelenek gelenek görenekler, görenekler, coğrafi coğrafi koşullar, koşullar, iklim iklim ve ve bitkibitki örtüsü, örtüsü, toplumsal toplumsal örgütlenme örgütlenme olarak olarak söyleyebiliriz. söyleyebiliriz. Toplumda Toplumda farklı farklı kültürel kültürel grupların grupların olması olması o o toplumun toplumun kültürel kültürel zenginliğini zenginliğini gösterir. gösterir. Her Her toplumun toplumun kültürü, kültürü, kendine kendine özgü özgü birtakım birtakım değerlerden değerlerden oluşur. oluşur. Bu değerlerimiz, Bu değerlerimiz, binalarımızda, binalarımızda, araçaraç gereçlerimizde, gereçlerimizde, giysilerimizde, giysilerimizde, yemeklerimizde, yemeklerimizde, inançlarımızda, inançlarımızda, gelenek gelenek ve göreneklerimizde, ve göreneklerimizde, düşünce düşünce biçimlerimizde biçimlerimizde yer yer alır. alır. Bir Bir toplumun toplumun temelini temelini aileler aileler oluşturduğunu oluşturduğunu daha daha önceki önceki konularımızda konularımızda öğrenmiştik. öğrenmiştik. Aileler Aileler yeniyeni nesillere, nesillere, yaniyani çocuklara, çocuklara, toplumsal toplumsal kültür kültür sayılacak sayılacak değerlerin değerlerin aktarıldığı aktarıldığı ilk yerdir. ilk yerdir. Bu sebeplerden Bu sebeplerden dolayı dolayı dünyanın dünyanın farklı farklı ülkelerindeki ülkelerindeki aile aile kültürleri, kültürleri, benzerlik benzerlik gösterebildiği gösterebildiği gibi gibi farklılık farklılık da da gösterebilir. gösterebilir.

5858

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

Araştıralım Araştıralım

Bir Bir ülkenin ülkenin insanlarının insanlarının çoğunlukla çoğunlukla yapmış yapmış olduğu olduğu davranışlar, davranışlar, o o ülkenin ülkenin yaşam yaşam kültürünü kültürünü oluşturmaktadır. oluşturmaktadır. Aşağıda Aşağıda farklı farklı ülkelerden, ülkelerden, farklı farklı aileaile resimleri resimleri verilmiştir. verilmiştir. Siz Siz de bir de ülkenin bir ülkenin aileaile yaşam yaşam tarzlarını tarzlarını araştırarak araştırarak kendi kendi aileaile yaşam yaşam tarzınızla tarzınızla karşılaştırınız. karşılaştırınız.

Hangi ülkenin aile aile yaşam tarzını açıkladınız ?............................................................. Hangi ülkenin yaşam tarzını açıkladınız ?.............................................................

AİLE AİLE YAŞAM YAŞAM TARZLARI TARZLARI

ÜLKEM ÜLKEM

YABANCI YABANCI ÜLKE ÜLKE

Kıyafetleri Kıyafetleri Ev yapıları Ev yapıları Beslenme Beslenme şekilleri şekilleri Evlilik Evlilik şekilleri şekilleri Eğitim Eğitim süreçleri süreçleri Sportif Sportif faaliyetleri faaliyetleri Ulaşımları Ulaşımları Dansları Dansları Tarımsal Tarımsal faaliyetleri faaliyetleri

5959

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

AİLEDE AİLEDE DEMOKRASİ DEMOKRASİ VEVE İLETİŞİM İLETİŞİM Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda ailede ailede kararların kararların nasıl nasıl alındığını alındığını açıklayacağım. açıklayacağım. AileAile üyeleri üyeleri arasındaki arasındaki sevgi sevgi ve saygı ve saygı ilişkisini ilişkisini aileaile içinde içinde değerlendireceğim. değerlendireceğim. AileAile içi demokrasinin içi demokrasinin ailede ailede alınan alınan kararların kararların uygulanması uygulanması açısından açısından önemini önemini değerlendireceğim. değerlendireceğim. AileAile içi içi iletişimin iletişimin mutluluğumuzu mutluluğumuzu nasıl nasıl etkilediğini etkilediğini anlatacağım. anlatacağım.

Ailenizde Ailenizde tatiltatil kararı kararı nasılnasıl alınır? alınır? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Aile Aile büyükleriniz, büyükleriniz, sizden sizden bu yaz bu yaz için için bir tatil bir tatil planı planı hazırlamanızı hazırlamanızı istese istese neler neler yapardınız? yapardınız? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Aile Aile büyüklerinize büyüklerinize verdiğiniz verdiğiniz fikirler fikirler sizce sizce nasılnasıl karşılanırdı? karşılanırdı? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Demokrasi, Demokrasi, insana insana değer değer veren veren ve onun ve onun kişiliğine kişiliğine saygı saygı duyan duyan bir yönetim bir yönetim biçimidir. biçimidir. Demokratik Demokratik yönetimde yönetimde insanlar insanlar düşüncelerini düşüncelerini özgürce özgürce açıklayabilirler. açıklayabilirler. İnsanlar İnsanlar arasında arasında karşılıklı karşılıklı saygı saygı ve hoşgörü ve hoşgörü önemli önemli yer yer tutar. tutar. Aile Aile toplumun toplumun bir kesiti, bir kesiti, örneği örneği olduğundan olduğundan ailede ailede de demokratik de demokratik bir yaşamın bir yaşamın olması olması beklenir. beklenir. Her Her türlütürlü eğitim eğitim gibi gibi demokrasi demokrasi eğitimi eğitimi de önce de önce ailede ailede yaşanır yaşanır ve öğrenilir. ve öğrenilir. Demokrasi Demokrasi her her ailede ailede uygulanıp uygulanıp topluma topluma yayılırsa yayılırsa yaşadığımız yaşadığımız ülkeülke de demokratik de demokratik bir ülke bir ülke olur.olur.

6060

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

İnsana İnsana saygıyı saygıyı esasesas alan, alan, demokratik demokratik değer değer ve inançların ve inançların bulunduğu bulunduğu bir ailede, bir ailede, aile aile bireyleri bireyleri arasında arasında karşılıklı karşılıklı saygı, saygı, sevgi, sevgi, güven, güven, sorumluluk, sorumluluk, paylaşım, paylaşım, uzlaşma uzlaşma ve hoş ve hoş görügörü vardır. vardır. Böyle Böyle bir aile bir aile ortamında ortamında her her bireyin bireyin ayrıayrı bir yeri bir yeri ve değeri ve değeri bulunmaktadır. bulunmaktadır. Aile Aile bireyleri bireyleri arasında arasında cinsiyete, cinsiyete, rolerole ve yaşa ve yaşa dayandırılan dayandırılan bir ayrım bir ayrım yoktur. yoktur. Ailede Ailede demokratik demokratik hayat, hayat, kendisini, kendisini, iş bölümü, iş bölümü, aile aile bütçesine bütçesine katkı, katkı, düşünce düşünce ve ve kararlara kararlara saygı, saygı, keder keder ve sevincin ve sevincin paylaşılması, paylaşılması, aile aile itibarının itibarının korunması korunması gibi gibi olaylarda olaylarda gösterir. gösterir. Bu olaylar, Bu olaylar, birbirini birbirini tamamlayarak tamamlayarak aileyi aileyi ayakta ayakta tutan tutan değerlerdir. değerlerdir. Aile Aile bireyleri bireyleri arasında arasında iletişim iletişim daha daha açıkaçık ve güvenilir ve güvenilir olur.olur. Demokratik Demokratik aileler aileler daha daha mutlu mutlu bir yaşam bir yaşam sürdürürler. sürdürürler.

Sıra Sıra S zde S zde Aşağıdaki Aşağıdaki sorulara sorulara yanıt yanıt veriniz. veriniz. SonSon zamanlarda zamanlarda ailenizi ailenizi ilgilendiren ilgilendiren bir konuda bir konuda karar karar alındı alındı mı? mı? Bu karar Bu karar alınırken alınırken sizinsizin de de fikriniz fikriniz soruldu soruldu mu?mu? Açıklayınız. Açıklayınız. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Aileniz Aileniz sizi sizi ilgilendiren ilgilendiren olumlu olumlu veyaveya olumsuz olumsuz kararlar kararlar aldığında, aldığında, hangi hangi duygular duygular içinde içinde olursunuz? olursunuz? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Ailenizi Ailenizi ilgilendiren ilgilendiren bir karar bir karar aldığınız aldığınız ve bu veverdiğiniz bu verdiğiniz karar karar yanlış yanlış olursa olursa hangi hangi duygular duygular içinde içinde olursunuz? olursunuz? Bu karardan Bu karardan sonra sonra ne gibi ne gibi davranışlar davranışlar sergilersiniz? sergilersiniz? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

6161

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

EĞİTİM EĞİTİM AİLEDE AİLEDE BAŞLAR BAŞLAR Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda eğitimin eğitimin ailede ailede başladığı başladığı ve hayat ve hayat boyu boyu devam devam ettiği ettiği fikrini fikrini farkfark edeceğim. edeceğim.

İnsanın, İnsanın, doğumundan doğumundan bellibelli bir yaşa bir yaşa gelene gelene kadar, kadar, yaşam yaşam desteği desteği almadan almadan hayatta hayatta kalması kalması mümkün mümkün değildir. değildir. Siz de Siz doğumunuzdan de doğumunuzdan günümüze günümüze kadar, kadar, ailenizden ailenizden neler neler öğrendiğinizi öğrendiğinizi yazınız. yazınız. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Ailenizin Ailenizin yardımı yardımı olmadan olmadan öğrendiğiniz öğrendiğiniz davranışlar davranışlar nelerdir? nelerdir? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Aile Aile büyüklerinize büyüklerinize sizinsizin öğrettiğiniz öğrettiğiniz bir davranış bir davranış var var mı? mı? Varsa Varsa nelerdir? nelerdir? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

6262

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

“Çocuğa “Çocuğa verilebilecek verilebilecek en güzel en güzel şeyşey zamandır.” zamandır.” FOCK FOCK

Eğitim, Eğitim, yaşam yaşam boyunca boyunca insanların insanların davranışlarında davranışlarında değişme değişme meydana meydana getirme getirme süreci süreci olarak olarak kabul kabul edilir. edilir. Çocuğun Çocuğun gözlerini gözlerini ilk açtığı ilk açtığı ve yaşamına ve yaşamına başladığı başladığı yer yer ailesidir. ailesidir. Çocuk Çocuk bu yaşlarda bu yaşlarda hızlıhızlı bir öğrenme bir öğrenme sürecine sürecine girergirer ve bu veyaşam bu yaşam boyu boyu devam devam eder. eder. Herkesin Herkesin bildiği bildiği bir bir söz söz vardır: vardır: “Eğitim “Eğitim ailede ailede başlar” başlar” Her Her aile aile başarılı başarılı çocuklar çocuklar yetiştirmek yetiştirmek ister. ister. YaniYani çocukların çocukların ilk okulları ilk okulları ailelerdir. ailelerdir. Çocuklar, Çocuklar, ilk yaşamsal ilk yaşamsal faaliyetlerini faaliyetlerini sürdürebilmek sürdürebilmek için için beslenmeyi beslenmeyi öğrenir. öğrenir. İletişim İletişim kurabilmek kurabilmek için için anadilini, anadilini, yaniyani konuşmayı konuşmayı öğrenir. öğrenir. Yürümeyi, Yürümeyi, oturmayı, oturmayı, tutmayı, tutmayı, etrafındaki etrafındaki eşyaları eşyaları kullanmayı, kullanmayı, tuvalet tuvalet ihtiyacını ihtiyacını nasılnasıl karşılayacağını karşılayacağını …vb…vb gibi gibi davranışları davranışları öğrenir. öğrenir. Ancak Ancak unutulmaması unutulmaması gereken gereken bir konu bir konu daha daha vardır vardır ki, oki, daoçocuğun da çocuğun kimlik kimlik gelişimidir. gelişimidir. Çocuk Çocuk ailede ailede iyiliği iyiliği ve doğruluğu ve doğruluğu öğrenir. öğrenir. Aile Aile içindeki içindeki bireylerle bireylerle dayanışmayı dayanışmayı ve birbirlerine ve birbirlerine saygılı saygılı olmayı, olmayı, kültürel kültürel değerlerimizi değerlerimizi öğrenir. öğrenir. Bunu Bunu gerçekleştirmek gerçekleştirmek için için çocuğuna çocuğuna her türlü her türlü imkânı imkânı hazırlar. hazırlar. Ülkemizde Ülkemizde anne anne babaların babaların birinci birinci hedefi hedefi çocuklarının, çocuklarının, sağlıklı sağlıklı düşünen, düşünen, soran, soran, sorgulayan, sorgulayan, araştıran, araştıran, sorumluluk sorumluluk sahibi sahibi gibi gibi birçok birçok olumlu olumlu özelliklere özelliklere sahip sahip bireyler bireyler olarak olarak yetişmesi yetişmesi için için iyi bir iyi eğitim bir eğitim almalarını almalarını sağlamaktır. sağlamaktır. Bundan Bundan dolayıdır dolayıdır ki, ülkemizde ki, ülkemizde okuma okuma yazma yazma oranı oranı çok çok yüksektir. yüksektir. OkulOkul yaşına yaşına giren giren her her çocuk, çocuk, mutlaka mutlaka okula okula gider. gider. Ailelerin Ailelerin çocuklarını çocuklarını 15 15 yaşına yaşına kadar kadar okula okula göndermeleri göndermeleri yasal yasal bir bir zorunluluktur. zorunluluktur. Ülkemizde, Ülkemizde, nüfusumuza nüfusumuza oranla oranla çok çok fazlafazla üniversite üniversite mezunu mezunu vardır. vardır. Bu da Bu ülkemizde da ülkemizde ailelerin ailelerin çocuklarının çocuklarının eğitimine eğitimine ne kadar ne kadar çok çok önem önem verdiğinin verdiğinin göstergesidir. göstergesidir.

6363

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

SıraSıra Sizde Sizde Aşağıdaki Aşağıdaki tabloda tabloda öğrenmiş öğrenmiş olduğunuz olduğunuz bazıbazı davranışlar davranışlar yer yer almaktadır. almaktadır. Bu Bu davranışları davranışları nereden nereden öğrendiğinizi öğrendiğinizi “Ailem “Ailem – Okul – Okul – Arkadaş – Arkadaş – Ben – Ben ” sütunlarına ” sütunlarına (X) işareti (X) işareti koyarak koyarak belirtiniz. belirtiniz.

DAVRANIŞLAR DAVRANIŞLAR

AİLEM AİLEM

OKUL OKUL

ARKADAŞ ARKADAŞ

BENBEN

Konuşma Konuşma Anadilimizin Anadilimizin kuralları kuralları Telefonda Telefonda mesaj mesaj yazmak yazmak

Giyinmek Giyinmek Belirli Belirli gün, gün, haftalara haftalara yönelik yönelik şiirler şiirler Yakan Yakan top top oyunu oyunu İnternette İnternette araştırma araştırma yap yap

Trafik Trafik kuralları kuralları Büyüklerimize Büyüklerimize saygı saygı Diş Diş sağlığının sağlığının önemi önemi Dijital Dijital oyunlardaki oyunlardaki hamleler hamleler

Kapalı Kapalı bir bir yere yere girmeden girmeden önce önce kapının kapının çalınması çalınması Çevremize Çevremize çöpçöp atmama atmama

Yukarıda Yukarıda tabloda tabloda yer almayan yer almayan ve kendi ve kendi başınıza başınıza öğrendiğiniz öğrendiğiniz davranışları davranışları yazınız. yazınız. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

6464

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

KENDİMİ KENDİMİ DEĞERLENDİRİYORUM DEĞERLENDİRİYORUM A) Aşağıda, A) Aşağıda, ünitemizle ünitemizle ilgili ilgili bazıbazı sözcükler sözcükler karışık karışık harfharf düzeninde düzeninde verilmiştir. verilmiştir. Bu harfleri Bu harfleri doğru doğru biçimde biçimde sıralayarak sıralayarak doğru doğru sözcükleri sözcükleri oluşturunuz. oluşturunuz.

E ED DO OK KR RA AM Mİ

İS S

……………………………………… ………………………………………

D DĞ ĞN NÜ ÜÜ Ü

……………………………………… ………………………………………

E EN NE EG GY Y

……………………………………… ………………………………………

T TÜ ÜB BÇ ÇE E

……………………………………… ………………………………………

E EL Lİ

……………………………………… ………………………………………

İA A

A AC CA AY YO OĞ ĞS SI B BŞ ŞÜ ÜÖ ÖL LÜ Üİ Ğ Ğİ

İE EM Mİ

I

İM M

İT T

……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ……………………………………… ………………………………………

“iş bölümü “iş bölümü – soy – soy ağacı ağacı – demokratik – demokratik – toplumun – toplumun – evlenirler – evlenirler – aile – aile – tasarruf – tasarruf – yeğenim – yeğenim - bütçe - bütçe – kan – kan bağı bağı –nişanlanırlar –nişanlanırlar – okulda – okulda ” ” B) Aşağıdaki B) Aşağıdaki cümleleri cümleleri yukarıdaki yukarıdaki kelimeler kelimeler ile tamamlayarak ile tamamlayarak doğru doğru ve ve anlamlı anlamlı cümleler cümleler oluşturunuz. oluşturunuz. 1. Nikah 1. Nikah ve düğünden ve düğünden önce önce çiftler çiftler aileleri aileleri huzurunda huzurunda …………………… …………………… 2. Aile 2. Aile bir bir ………………….temelini ………………….temelini oluşturur. oluşturur. 3. Kardeşimin, 3. Kardeşimin, amcamın, amcamın, halamın, halamın, dayımın dayımın veya veya teyzemin teyzemin çocuğu çocuğu benim………………… benim………………… olur. olur. 4. Bir 4. Bir kişinin kişinin soyundan soyundan olan olan kişileri kişileri gösteren gösteren çizelgeye,……………….. çizelgeye,……………….. denir. denir. 5. Eğitim 5. Eğitim ………………… ………………… başlar. başlar. 6. ……………….. 6. ……………….. ailede, ailede, kararlar kararlar aileaile bireyleri bireyleri tarafından tarafından alınır. alınır. 7. Aylık 7. Aylık geliri geliri 2500 2500 TL olan TL olan bir bir ailenin ailenin gideri gideri 2350 2350 TL ise TL ise bu aile bu aile ………… ………… yapmış yapmış olur. olur. 8. …………….. 8. …………….. , bir, bir ailenin ailenin belli belli bir bir dönemde, dönemde, gelir gelir ve giderlerinin ve giderlerinin hesaplanmasıdır. hesaplanmasıdır. 9. Aile 9. Aile bireylerinin bireylerinin arasında arasında …………… …………… vardır. vardır. 10. 10. AileAile bireyleri bireyleri aileaile içi işleri içi işleri …………….. …………….. yaparak yaparak paylaşırlar. paylaşırlar.

6565

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

A) A) Aşağıdaki Aşağıdaki soruları soruları dikkatle dikkatle okuyunuz. okuyunuz. Doğru Doğru olan olan seçeneği seçeneği işaretleyiniz. işaretleyiniz. 1- Ülkemizde 1- Ülkemizde resmi resmi nikâh nikâh kıyılırken kıyılırken aşağıdaki aşağıdaki kişilerden kişilerden hangisinin hangisinin olma olma zorunluluğu zorunluluğu yoktur? yoktur? A) Damat A) Damat adayının adayının C)Nikâh C)Nikâh memurunun memurunun

B) Gelin B) Gelin adayının adayının D) Gelinin D) Gelinin annesinin annesinin

2- Resmi 2- Resmi nikâhtan nikâhtan sonra sonra çiftlere çiftlere verilen verilen ve onların ve onların birbirlerine birbirlerine olan olan bağlılıklarının bağlılıklarının resmî resmî kanıtı kanıtı olarak olarak kabul kabul edilen edilen belgeye belgeye ne ad ne verilir? ad verilir? A) Nüfus A) Nüfus cüzdanı cüzdanı

B) Evlenme B) Evlenme belgesi belgesi

B) Evlilik B) Evlilik defteri defteri

D) Nikâh D) Nikâh belgesi belgesi

3- “Aile 3- “Aile bireylerini bireylerini bir bir arada arada tutan tutan kankan bağının bağının yanında, yanında, sevgi, sevgi, saygı saygı ve ve birbirlerine birbirlerine karşı karşı duydukları duydukları ……………….” ……………….” Cümlesini Cümlesini aşağıdaki aşağıdaki kelimelerden kelimelerden hangisi hangisi tamtam ve doğru ve doğru olarak olarak tamamalar? tamamalar? A)güvendir A)güvendir B) korkudur B) korkudur

C)öfkedir C)öfkedir

D)üzüntüdür D)üzüntüdür

4- “Soy 4- “Soy ağacı” ağacı” kelimesi kelimesi ile aynı ile aynı anlamı anlamı aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisi hangisi taşımaktadır? taşımaktadır? A)Anne A)Anne – baba – baba ağacı ağacı C)Akraba C)Akraba ağacı ağacı

B) Aile B) Aile ağacı ağacı D) Dost D) Dost ağacı ağacı

5- Herhangi 5- Herhangi sebepten sebepten dolayı dolayı çocukları çocukları olmayan olmayan ailelerin, ailelerin, kimsesiz kimsesiz çocuklardan çocuklardan evlat evlat edinebilmeleri edinebilmeleri içiniçin hangi hangi daireye daireye başvurmaları başvurmaları gerekir? gerekir? A)Sosyal A)Sosyal Hizmetler Hizmetler Dairesi Dairesi B)Kaymakamlık B)Kaymakamlık C)Çocuk C)Çocuk Yurdu Yurdu D)Belediye D)Belediye 6- Aşağıdaki 6- Aşağıdaki açıklamalardan açıklamalardan sizce sizce hangisi hangisi çokçok çocuklu çocuklu ailelerin ailelerin avantajlarından avantajlarından olabilir? olabilir? A)Yatak A)Yatak odam odam kalabalık kalabalık olacağından olacağından kişisel kişisel eşyalarımı eşyalarımı kolaylıkla kolaylıkla bulamam. bulamam. B)Ailece, B)Ailece, arabayla arabayla bir bir yere yere giderken giderken arabada arabada istediğim istediğim yere yere rahatça rahatça oturabilirim. oturabilirim. C)Okul C)Okul ödevlerime ödevlerime annem annem babam babam rahatlıkla rahatlıkla yardımcı yardımcı olur. olur. D)Ailede D)Ailede herkesin herkesin bir bir iş bölümü iş bölümü olacağından, olacağından, anneme anneme babama babama karşı karşı sorumluluklarım sorumluluklarım az olacak. az olacak.

6666

2. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: AİLEM AİLEM

7- Aşağıdaki 7- Aşağıdaki ifadelerden ifadelerden sizce sizce hangisi hangisi sizin sizin yaşınızdaki yaşınızdaki bir bir çocuğun çocuğun sorumluluğu sorumluluğu olamaz? olamaz? A) Marketten A) Marketten ekmek ekmek almak. almak. B) Ev B) işlerine Ev işlerine yardımcı yardımcı olmak. olmak. C) Okula C) Okula gitmeyerek, gitmeyerek, ailem ailem içiniçin para para kazanacak kazanacak bir bir işteişte çalışmak. çalışmak. D) Evcil D) Evcil hayvanlarımızın hayvanlarımızın bakımını bakımını üstlenmek. üstlenmek. 8- “8Bir “ Bir ailede ailede çalışan çalışan annenin annenin maaşı maaşı 1650 1650 TL, TL, babanın babanın maaşı maaşı ise ise 2000 2000 TL'dir. TL'dir. Bu ailenin Bu ailenin o ayo aylık ay aylık gideri gideri 3400 3400 TL olduğuna TL olduğuna göre;……… göre;……… A)Bu A)Bu aileaile 250250 TL tasarruf TL tasarruf etmiş etmiş oldu. oldu. B) Bu B) aile Bu aile 250250 TL aile TL aile bütçesinden bütçesinden açıkaçık vermiş vermiş oldu. oldu. C) Bu C) ailenin Bu ailenin gelir gelir ve gideri ve gideri tamdır. tamdır. D) Bu D) aile Bu aile 150150 TL tasarruf TL tasarruf etmiş etmiş oldu. oldu. 9- Demokratik 9- Demokratik bir bir ailede ailede alınan alınan aileaile içi kararlardan içi kararlardan hangisi hangisi sizesize sorulmayabilir? sorulmayabilir? A) Tatile A) Tatile gitmek gitmek B) Evde B) Evde pişecek pişecek yemeğin yemeğin çeşidi çeşidi C) Alınacak C) Alınacak ayakkabının ayakkabının modeli modeli D) Arabanın D) Arabanın makiniste makiniste götürülmesi götürülmesi 10-10Aşağıdakilerden Aşağıdakilerden hangisi hangisi akrabalarımız akrabalarımız değildir? değildir? A)Amcamın A)Amcamın oğlu oğlu C)Yengemin C)Yengemin kardeşi kardeşi

B) Babaannemin B) Babaannemin kızıkızı D) Teyzemin D) Teyzemin kızıkızı

11-11Aşağıdaki Aşağıdaki davranışlardan davranışlardan hangisi hangisi büyük büyük yaşlarda yaşlarda öğrenilmesi öğrenilmesi gereken gereken bir bir davranıştır? davranıştır? A)Ayakkabı A)Ayakkabı bağlarını bağlarını bağlamak bağlamak B)Yemek B)Yemek yerken yerken çatal çatal kaşık kaşık kullanmak kullanmak C)Tuvalet C)Tuvalet ihtiyacını ihtiyacını kendin kendin karşılamak karşılamak D)Okuma D)Okuma yazmayı yazmayı öğrenmek öğrenmek 12-12Aşağıdaki Aşağıdaki davranışlardan davranışlardan hangisi, hangisi, bireye bireye anne anne veya veya babanın babanın öğrettiği öğrettiği bir bir davranış davranış olmayabilir? olmayabilir? A)Kıyafet A)Kıyafet ve beden ve beden temizliğini temizliğini B) Büyüklerine B) Büyüklerine ve küçüklerine ve küçüklerine karşı karşı saygılı saygılı olmayı olmayı C) Okulda C) Okulda ve sınıftaki ve sınıftaki kurallara kurallara uymayı uymayı D) Evdeki D) Evdeki sorumluluklarını sorumluluklarını yerine yerine getirmeyi getirmeyi

6767

3. ÜNİTE: 2. ÜNİTE: YAŞADIĞIM AİLEM ÇEVRE

8668

3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM 2. ÜNİTE: ÇEVRE AİLEM

3. Ünite

YAŞADIĞIM ÇEVRE

69#

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE ÜNİTE: ÜNİTE: 3 3 KONULAR: KONULAR: Evimizin Evimizin Adresi Adresi Yakın Yakın Çevrem Çevrem Yönler Yönler Çevremizde Çevremizde Ulaşım Ulaşım Yaşadığım Yaşadığım Çevreye Çevreye Karşı Karşı Sorumluluklarım Sorumluluklarım Okul Okul Hayatım Hayatım Yaşadığımız Yaşadığımız Yerin Yerin Tarihi Tarihi Yaşadığım Yaşadığım Yerdeki Yerdeki Kültürel Kültürel Değişim Değişim Yaşadığım Yaşadığım Yerdeki Yerdeki Ekonomik Ekonomik Değişim Değişim Yaşadığım Yaşadığım Yerin Yerin Yönetimi Yönetimi Bilim Bilim ve Teknolojinin ve Teknolojinin Hayatımdaki Hayatımdaki YeriYeri TEMEL TEMEL KAVRAMLAR: KAVRAMLAR: Ø

Kroki Ø Kroki

Ø

Yön Ø Yön

Ø

Ulaşım Ø Ulaşım

Ø

Doğal Ø Doğal güzellik güzellik

Ø

Kişisel Ø Kişisel gelişim gelişim

Ø

Toplumsal Ø Toplumsal gelişim gelişim

Ø

Hak Ø Hak

Ø

Sorumluluk Ø Sorumluluk

Ø

Kültür Ø Kültür

Ø

Ekonomik Ø Ekonomik etkinlik etkinlik

Ø

Yerel Ø Yerel yönetim yönetim

Ø

Teknoloji Ø Teknoloji

HAZIRLIK HAZIRLIK ÇALIŞMALARI: ÇALIŞMALARI: 1. İlk 1. kez İlk kez gittiğiniz gittiğiniz bir yerde bir yerde yönünüzü yönünüzü nasılnasıl bulursunuz? bulursunuz? 2. Yüksekçe 2. Yüksekçe bir yere bir yere çıkınız çıkınız ve aşağıyı ve aşağıyı gözlemleyiniz. gözlemleyiniz. Gördüklerinizi Gördüklerinizi bir kağıda bir kağıda çiziniz. çiziniz. 3. Ülkemizde 3. Ülkemizde en önemli en önemli çevre çevre sorunları sorunları nelerdir? nelerdir? Bu sorunların Bu sorunların kaynağını kaynağını tartışınız. tartışınız. 4. Yaşadığımız 4. Yaşadığımız çevreye çevreye karşı karşı ne gibi ne gibi sorumluluklarımız sorumluluklarımız vardır? vardır? Tartışınız. Tartışınız. 5.Okulda 5.Okulda okuma-yazmanın okuma-yazmanın dışında dışında öğrendiklerimizi öğrendiklerimizi tartışınız. tartışınız. 6. Kültürel 6. Kültürel varlıklarımıza varlıklarımıza sizce sizce gereken gereken değeri değeri veriyor veriyor muyuz? muyuz? Tartışınız. Tartışınız. 7-Teknoloji 7-Teknoloji ülkelerin ülkelerin ve insanların ve insanların yaşamını yaşamını nasılnasıl etkilemiştir? etkilemiştir? Tartışınız. Tartışınız.

7070

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

EVİMİZİN EVİMİZİN ADRESİ ADRESİ Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda evimizin evimizin adresini adresini bilmenin bilmenin önemini önemini kavrayacağım. kavrayacağım.

AileAile büyükleriniz büyükleriniz veya veya siz ne siz zaman ne zaman adres adres kullanmak kullanmak zorunda zorunda kalıyorsunuz? kalıyorsunuz? ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... Sınıfta Sınıfta arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla adresin adresin önemi önemi üzerinde üzerinde tartışarak tartışarak çıkan çıkan sonuçları sonuçları aşağıya aşağıya yazınız. yazınız. ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... Yakın Yakın zamanda zamanda siz veya siz veya aileaile büyükleriniz, büyükleriniz, adresinizi adresinizi ne amaç ne amaç içiniçin kullandınız? kullandınız? ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................

7171

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Gelişen Gelişen dünyamızda dünyamızda insan insan nüfusu nüfusu hızlahızla artmaktadır. artmaktadır. Barınmak Barınmak için için evler, evler, apartmanlar apartmanlar inşainşa ediyoruz. ediyoruz. İnsanlara İnsanlara hizmet hizmet verebilmek verebilmek için,için, dükkanların, dükkanların, mağazaların mağazaların arttığı arttığı bir dünyada bir dünyada yaşıyoruz. yaşıyoruz. Evimizden Evimizden çıkıpçıkıp çevremizi çevremizi şöyle şöyle bir bir incelediğimizde, incelediğimizde, binaların binaların karşılıklı karşılıklı olarak olarak sıralandığı sıralandığı yollar yollar görürüz, görürüz, bunlar bunlar sokaklardır. sokaklardır. Sokakların Sokakların birleşmesiyle birleşmesiyle oluşan oluşan anaana yollara yollara da cadde da cadde denir. denir. Sokak Sokak ve caddeler ve caddeler birleşerek birleşerek mahalleleri mahalleleri oluştururlar. oluştururlar. Mahalleler Mahalleler de bir dearaya bir araya gelerek gelerek semtleri semtleri meydana meydana getirirler. getirirler. Her Her semtin, semtin, mahallenin, mahallenin, caddenin caddenin ve sokağın ve sokağın bir adı bir vardır. adı vardır. Cadde Cadde ve sokak ve sokak adları adları levhalara levhalara yazılarak yazılarak herkesin herkesin görebileceği görebileceği yerlere yerlere asılır. asılır. Büyük Büyük şehirlerde şehirlerde sokak sokak ve cadde ve cadde adları adları bazen bazen numara numara ile de ileifade de ifade edilebilir. edilebilir. Her Her evinevin mutlaka mutlaka bir numarası bir numarası olmalıdır. olmalıdır. TümTüm bu bilgiler bu bilgiler bizebize adres adres bulmada bulmada ve posta ve posta hizmetlerinde hizmetlerinde kolaylıklar kolaylıklar sağlar. sağlar. Örneğin Örneğin arkadaşımıza arkadaşımıza mektup mektup yazmak yazmak istersek istersek onun onun adresini adresini bilmeliyiz. bilmeliyiz. Kargo Kargo ile gelecek ile gelecek bir bir paket paket için için sipariş sipariş verilecekse, verilecekse, adresimizi adresimizi bilmemiz bilmemiz gerekir. gerekir. Ayrıca Ayrıca herhangi herhangi bir sebepten bir sebepten dolayı dolayı evimizi, evimizi, büyüklerimizi büyüklerimizi veyaveya bizden bizden sorumlu sorumlu kişileri kişileri kaybetmişsek, kaybetmişsek, bizebize yardımcı yardımcı olabilecek olabilecek polispolis veyaveya kişilere kişilere evimizin evimizin adresini adresini verebilmemiz verebilmemiz gerekir. gerekir. Bunun Bunun yanında yanında büyüklerimizin büyüklerimizin telefon telefon numaralarını numaralarını da bilmemizde da bilmemizde yarar yarar var. var.

Araştıralım Araştıralım Evinizden, Evinizden, okulunuza okulunuza giderken giderken hangi hangi cadde cadde ve sokaklardan ve sokaklardan geçtiğinizi geçtiğinizi gözlemleyip, gözlemleyip, yazınız. yazınız. ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… Adresimizi Adresimizi yazarken, yazarken, bellibelli bir sıra bir sıra takip takip etmeliyiz. etmeliyiz. Önce Önce ad soyadı, ad soyadı, altına altına mahalle mahalle veyaveya cadde cadde adı;adı; sonra, sonra, sokak sokak ve ev venumarası ev numarası yazılır. yazılır. EğerEğer apartmanda apartmanda yaşıyorsak, yaşıyorsak, apartman apartman adı ile adıdaire ile daire numarası numarası belirtilir. belirtilir. En son En son da semt da semt ve şehir ve şehir adı ile adıülke ile ülke adı yazılır. adı yazılır. Gönderen : Gönderen : Sinem Tandoğan Sinem Tandoğan Adsız Asker Sok. Adsız Asker Sok. Noyan Apt. Daire 3 Noyan Apt. Daire 3 Yenişehir - Gazimağusa Yenişehir - Gazimağusa

Mektuplarda Mektuplarda belirtilmesi belirtilmesi gereken gereken önemli önemli bir bir konu konu da posta da posta kodudur. kodudur. Özellikle Özellikle Türkiye Türkiye ve diğer ve diğer kalabalık kalabalık ülkelerin ülkelerin çoğunda çoğunda posta posta kodu kodu kullanılır. kullanılır. Mektup Mektup veyaveya kargo kargo paketlerinin paketlerinin üzerine üzerine adresle adresle

birlikte birlikte göndereceğimiz göndereceğimiz yerin yerin posta posta kodunu kodunu Alıcı: Alıcı: Tahir Çetinkayalı Tahir Çetinkayalı yazmamız, yazmamız, mektup mektup ve kargonun ve kargonun yerine yerine daha daha çabuk çabuk Atatürk Cad. Melisa Sok. No: 5 Atatürk Cad. Melisa Sok. No: 5 Bahçeler – İskele Bahçeler – İskele ulaşmasını ulaşmasını sağlar. sağlar. KKTC KKTC

7272

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Araştıralım Araştıralım KKTC'nin KKTC'nin ülke ülke posta posta kodu kodu 99000'dir. 99000'dir. Ülkemizde, Ülkemizde, herher mahallenin, mahallenin, bölgenin bölgenin veya veya köyün köyün posta posta numarası numarası vardır. vardır. Siz Siz de de yaşadığınız yaşadığınız bölgenin bölgenin posta posta kodunu kodunu bularak, bularak, sınıfta sınıfta arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla paylaşınız. paylaşınız.

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Hayatın Hayatın İçinden İçinden Günümüzde Günümüzde kağıt kağıt mektuplar mektuplar artık artık yerini yerini elektronik elektronik postalara postalara (e-posta) (e-posta) bırakmaktadır. bırakmaktadır. E-posta, E-posta, internet internet üzerinden üzerinden gönderilen gönderilen dijital dijital mektuptur. mektuptur. Görsel Görsel olarak olarak kâğıt kâğıt bir mektup bir mektup ile ile aralarında aralarında büyük büyük bir fark bir fark yoktur. yoktur. E-postalara E-postalara resim, resim, müzik, müzik, video video gibigibi her her türlü türlü dosya dosya türütürü eklenebilir eklenebilir ve ve alıcının alıcının bilgisayarına bilgisayarına transfer transfer edilebilir. edilebilir. Her Her güngün dünyada dünyada milyarlarca milyarlarca e- eposta posta gönderilmektedir. gönderilmektedir. Ucuzluğu, Ucuzluğu, kolaylığı, kolaylığı, hızı hızı ve aynı ve aynı mesajı mesajı birden birden çok çok kişiye kişiye gönderebildiğimiz gönderebildiğimiz için,için, kâğıt kâğıt mektuplardan mektuplardan daha daha yaygın yaygın olarak olarak kullanılmaktadır. kullanılmaktadır. Ancak Ancak güvenilirliğinin güvenilirliğinin yetersizliği yetersizliği nedeniyle nedeniyle resmi resmi işlerde işlerde kullanımı kullanımı oldukça oldukça kısıtlıdır. kısıtlıdır. E-posta E-posta hesapları, hesapları, bu bu hizmeti hizmeti veren veren çeşitli çeşitli sitelerden sitelerden ücretsiz ücretsiz veya veya belirli belirli bir ücret bir ücret karşılığında karşılığında açılabilir. açılabilir. E-posta E-posta adresleri; adresleri; kullanıcı kullanıcı adı,adı, adres adres işareti işareti (@),(@), hesabın hesabın oluşturulduğu oluşturulduğu sitenin sitenin e-posta e-posta sunucusunun sunucusunun adı,adı, nokta nokta (.) ve (.) site ve site uzantısının uzantısının aralık aralık bırakılmadan bırakılmadan yazılması yazılması ile oluşur. ile oluşur. Örneğin: Örneğin: [email protected] [email protected] sizinsizin : …………….........…………@ : …………….........…………@ ………....……………. ………....……………. Yanda Yanda boşboş bir bir elektronik elektronik posta posta sayfası sayfası yer yer almaktadır. almaktadır. Büyüklerinizden Büyüklerinizden yardım yardım alarak alarak bir bir elektronik elektronik posta posta oluşturunuz. oluşturunuz.

7373

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde Adresini Adresini bildiğiniz, bildiğiniz, bir akrabanıza, bir akrabanıza, bir derneğe, bir derneğe, bir okula bir okula vb. bir vb. yere bir yere mektup mektup yazınız. yazınız. Mektubunuzu Mektubunuzu aldığında aldığında sizesize cevap cevap yazmasını yazmasını isteyiniz. isteyiniz. Bütün Bütün sınıf, sınıf, mektuplarını mektuplarını tamamladığında tamamladığında öğretmeniniz öğretmeniniz ve arkadaşlarınızla ve arkadaşlarınızla birlikte birlikte postaneye postaneye gidip gidip mektuplarınızı mektuplarınızı postalayınız. postalayınız. Postanede Postanede yaptığınız yaptığınız gözlemi gözlemi daha daha sonra sonra sınıfta sınıfta arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla paylaşınız. paylaşınız. Aşağıdaki Aşağıdaki mektup mektup örneğine, örneğine, göndereceğiniz göndereceğiniz mektubun mektubun adresini adresini yazarak yazarak tamamlayınız. tamamlayınız.

Gönderen Gönderen : : ………………………………........ ………………………………........ ………………………………........ ………………………………........ …………………………............ …………………………............ ………………………………....... ………………………………....... Alıcı: Alıcı: …………………………………. …………………………………. …………………………………. …………………………………. .………………………………… .………………………………… …………………………………. ………………………………….

Araştıralım Araştıralım Ülkemizdeki Ülkemizdeki postanelerde postanelerde mektup mektup gönderimi gönderimi dışında, dışında, başka başka ne tür ne tür hizmetler hizmetler verilmektedir? verilmektedir? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

7474

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

YAKIN YAKIN ÇEVREM ÇEVREM Bu Bu dersin sonunda yakın çevremi tanıyacağım. Bulunduğum yerin dersin sonunda yakın çevremi tanıyacağım. Bulunduğum yerin krokisini çizeceğim. krokisini çizeceğim.

Yukarıdaki boşluğa aşağıda istenen yerlerden birini tarif ederek bir bir kroki Yukarıdaki boşluğa aşağıda istenen yerlerden birini tarif ederek kroki çiziniz. çiziniz. Örnek: Hastane : Dr. Küçük Caddesinde, DAÜ yanında. Örnek: Hastane : Dr. Küçük Caddesinde, DAÜ yanında. Polatpaşa Cami : ............................................................................................. Polatpaşa Cami : ............................................................................................. AlışAlış veriş merkezi : ......................................................................................... veriş merkezi : ......................................................................................... Cumhuriyet Parkı : .......................................................................................... Cumhuriyet Parkı : .......................................................................................... Palmiye OtelOtel : ................................................................................................. Palmiye : ................................................................................................. Gazi İlkokulu : ................................................................................................. Gazi İlkokulu : ................................................................................................. Oturduğunuz bölgede herkes tarafından bilinen, önemli yerler nelerdir? Oturduğunuz bölgede herkes tarafından bilinen, önemli yerler nelerdir? Aşağıda belirtiniz. Aşağıda belirtiniz. ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Daha önce hiç hiç gitmediğiniz bir bir yeriyeri nasıl bulursunuz ? ? Daha önce gitmediğiniz nasıl bulursunuz ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

7575

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Canlıların Canlıların yaşamını yaşamını sürdürdüğü sürdürdüğü doğal doğal ortama ortama çevre çevre denir. denir. Hava, Hava, su, su, toprak, toprak, hayvanlar, hayvanlar, bitkiler bitkiler ve insanlar ve insanlar çevrenin çevrenin öğeleridir. öğeleridir. Günlük Günlük yaşantımızın yaşantımızın geçtiği geçtiği yerler yerler bizim bizim yakın yakın çevremizdir. çevremizdir. Evimiz, Evimiz, okulumuz, okulumuz, caddemiz, caddemiz, mahallemiz, mahallemiz, hastane, hastane, çocuk çocuk parkları, parkları, postane, postane, sinema, sinema, kütüphane, kütüphane, market… market… vb. yerler vb. yerler bizim bizim yakın yakın çevremizi çevremizi oluşturur. oluşturur. Yakın Yakın çevremizi çevremizi iyi tanımalıyız. iyi tanımalıyız. Çünkü Çünkü yakın yakın çevremizle çevremizle sürekli sürekli ilişkimiz ilişkimiz vardır. vardır. Örneğin, Örneğin, hemen hemen her her güngün alışveriş alışveriş yaparız. yaparız. Alışveriş Alışveriş yerlerini yerlerini tanırsak tanırsak gereksinimlerimizi gereksinimlerimizi nereden nereden karşılayabileceğimizi karşılayabileceğimizi biliriz. biliriz. Çocuk Çocuk parklarını, parklarını, oyun oyun ve spor ve spor alanlarını alanlarını bilirsek bilirsek buralarda buralarda güvenli güvenli bir şekilde bir şekilde oynayabiliriz. oynayabiliriz. Hastane, Hastane, sağlık sağlık ocağı, ocağı, itfaiye itfaiye ve karakol ve karakol gibi gibi kuruluşlara kuruluşlara başvurmamız başvurmamız gerekebileceği gerekebileceği için için yerlerini yerlerini tamtam bilmesek bilmesek de buraların de buraların telefon telefon numaralarını numaralarını her her an an bulabileceğimiz bulabileceğimiz bir bir yereyere yazmalıyız. yazmalıyız. Çevremizi Çevremizi iyi iyi tanımakla tanımakla aradığımız aradığımız yeriyeri kolayca kolayca bulabiliriz. bulabiliriz. Sorulan Sorulan bir bir adresi adresi rahatça rahatça tariftarif edebiliriz. edebiliriz. Tarifini Tarifini yaptığımız yaptığımız bir bir yerin yerin adresi adresi anlaşılmadığında, anlaşılmadığında, o yerin o yerin krokisini krokisini çizerek çizerek daha daha kolay kolay anlaşılmasını anlaşılmasını sağlayabiliriz. sağlayabiliriz. Kroki Kroki Çizelim: Çizelim: Herhangi Herhangi bir cismin bir cismin veyaveya yerin yerin üst görünüşü üst görünüşü ile yan ile yan görünüşü görünüşü aynıaynı mıdır? mıdır?

7676

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Aşağıda Aşağıda yanyan görünüşleri görünüşleri verilen verilen cisimlerle cisimlerle üst üst görünüşleri görünüşleri eşleştiriniz. eşleştiriniz.

AA

CC

BB

1= 1C =C

2= 2 ......... = .........

3= 3 ......... = .........

DD

4= 4 ......... = .........

Aşağıda Aşağıda verilen verilen hangi hangi üst üst görünüş görünüş yandaki yandaki masaya masaya ait olabilir? ait olabilir?

AA

BB

CC 7777

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Odanın Odanın üstten üstten görüntüsünü görüntüsünü çizmeye çizmeye çalıştım. çalıştım. Sanırım Sanırım bazılarını bazılarını çizmeyi çizmeyi unuttum. unuttum. Eksik Eksik bıraktığım bıraktığım eşyaların eşyaların çizimini çizimini tamamlamada tamamlamada bana bana yardım yardım edebilir edebilir misiniz? misiniz?

Bir cisme Bir cisme veyaveya bir yere, bir yere, araçaraç yardımıyla yardımıyla (helikopter, (helikopter, uçak…) uçak…) üstten üstten baktığımızda baktığımızda kuş kuş bakışı bakışı görüntü görüntü eldeelde etmiş etmiş oluruz. oluruz. Yandaki Yandaki fotoğrafta fotoğrafta Girne Girne Yat Yat Limanı'nın Limanı'nın kuşbakışı kuşbakışı görüntüsü görüntüsü yer yer almaktadır. almaktadır.

Bir Bir cismin cismin yan yan görüntüsü görüntüsü ile ile üst üst görüntüsünün görüntüsünün aynıaynı olmadığını olmadığını yukarıda yukarıda yapmış yapmış olduğumuz olduğumuz çalışmalarla çalışmalarla öğrenmiş öğrenmiş olduk. olduk. Kroki, Kroki, herhangi herhangi bir yerin bir yerin kuş kuş bakışı bakışı görüntüsünün görüntüsünün ölçüölçü kullanmadan kullanmadan (kabataslak) (kabataslak) çizimine çizimine denir. denir. Kroki, Kroki, adres adres bulmamızda bulmamızda kolaylıklar kolaylıklar sağlar. sağlar. Örneğin Örneğin evinizi evinizi bilmeyen bilmeyen bir arkadaşınıza, bir arkadaşınıza, evinizi evinizi tariftarif etmek etmek istiyorsunuz. istiyorsunuz. İlk İlk yapacağınız yapacağınız iş, evinizin iş, evinizin yerini yerini gösteren gösteren bir kroki bir kroki çizmek çizmek olmalıdır. olmalıdır. Bunun Bunun için için bir kağıt bir kağıt üzerinde üzerinde önemli önemli yollar, yollar, cadde cadde ve ve sokaklar sokaklar kuşbakışı kuşbakışı olarak olarak gösterilmelidir. gösterilmelidir. Sonra Sonra arkadaşınızın arkadaşınızın bildiği bildiği ve herkesçe ve herkesçe bilinen bilinen belirgin belirgin yerler yerler (okul, (okul, müze, müze, kavşak, kavşak, anıtanıt gibi)gibi) işaretlenerek işaretlenerek kroki kroki hazırlanmış hazırlanmış olur.olur. Kroki Kroki günlük günlük hayatımızda hayatımızda kolaylıklar kolaylıklar sağladığı sağladığı için için sıkça sıkça kullanılan kullanılan bir çizimdir. bir çizimdir.

7878

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Siz Siz de aşağıdaki de aşağıdaki krokiden krokiden yararlanarak yararlanarak kendi kendi evinizin evinizin krokisini krokisini bir bir kağıda kağıda çizerek çizerek sınıf sınıf köşesine köşesine asınız. asınız.

Bunu Bunu biliyor biliyor musunuz? musunuz? İnsanın İnsanın acil acil yardıma yardıma ihtiyaç ihtiyaç duyduğu duyduğu durumlar durumlar vardır. vardır. Bu Bu durumlarda, durumlarda, tümtüm ülkelerde ülkelerde olduğu olduğu gibi gibi ülkemizde ülkemizde de acil de acil telefon telefon numaraları numaraları vardır. vardır. Bu numaralar Bu numaralar 24 saat 24 saat ücretsiz ücretsiz hizmet hizmet vermektedir. vermektedir. İhtiyaç İhtiyaç duyulduğu duyulduğu an aranabilirler. an aranabilirler. Arama Arama yaptığımızda yaptığımızda soğukkanlı soğukkanlı bir bir şekilde şekilde sorunumuzu sorunumuzu anlatıp anlatıp yardımı yardımı beklemeliyiz. beklemeliyiz. BizeBize adresimiz adresimiz sorulduğunda, sorulduğunda, adresimizi adresimizi tamtam bilmiyorsak, bilmiyorsak, çevremizde çevremizde bulunan bulunan ve herkes ve herkes tarafından tarafından bilinen bilinen yerleri yerleri söylemeliyiz. söylemeliyiz. Gereksiz Gereksiz yereyere bu telefon bu telefon numaralarını numaralarını meşgul meşgul etmemeliyiz. etmemeliyiz. KKTC KKTC acil acil yardım yardım telefon telefon numaraları: numaraları: Yangın Yangın

199199

PolisPolis İmdat İmdat

155155

Orman Orman Yangını Yangını

177177

Acil Acil Sağlık Sağlık

112112

Sahil Sahil Güvenlik Güvenlik

158158

Meteoroloji Meteoroloji

166166

Sıra Sıra Sizde Sizde Yandaki Yandaki resim resim bir bir apartman apartman dairesinin dairesinin krokisinin krokisinin örneğidir. örneğidir. Siz Siz de yaşadığınız de yaşadığınız evinevin krokisini krokisini çiziniz. çiziniz.

7979

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

EVİMİN EVİMİN KROKİSİ KROKİSİ

8080

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

YÖNLER YÖNLER Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda çevremdeki çevremdeki herhangi herhangi bir bir nesnenin nesnenin bana bana göre göre bulunduğu bulunduğu coğrafi coğrafi yönünü yönünü belirteceğim. belirteceğim. YönYön bulmada bulmada kullanılan kullanılan yöntemleri yöntemleri açıklayıp, açıklayıp, harita harita üzerinde üzerinde yönleri yönleri göstereceğim. göstereceğim.

Yukarıdaki Yukarıdaki krokiye krokiye bakarak bakarak aşağıdaki aşağıdaki cümleleri cümleleri tamamlayınız. tamamlayınız. 1-) 1-) Cemil Cemil ………………………. ………………………. sokağında sokağında oturmaktadır. oturmaktadır. 2-) 2-) Berfin Berfin ……………………… ……………………… sokağında sokağında oturmaktadır. oturmaktadır. 3-) 3-) Banka Banka , ……………………. , ……………………. caddesinde, caddesinde, ……………….. ……………….. sağsağ yanındadır. yanındadır. 4-) 4-) Okulumuz Okulumuz …………………. …………………. caddesinde, caddesinde, kütüphanenin kütüphanenin ……… ……… yanındadır. yanındadır. 5-) 5-) Berfin Berfin evinden evinden çıkıp çıkıp kütüphaneye kütüphaneye gitmek gitmek istiyor. istiyor. Krokiye Krokiye bakarak bakarak aşağıdaki aşağıdaki cümleleri cümleleri tamamlayalım tamamlayalım ve ve Berfin'in Berfin'in kütüphaneye kütüphaneye gitmesine gitmesine yardımcı yardımcı olalım. olalım. Berfin Berfin evinden evinden çıktıktan çıktıktan sonra sonra (sağa (sağa – sola) – sola) döndön ve …………….. ve …………….. Sokağı'nda Sokağı'nda ilerle. ilerle. Yolun Yolun sonuna sonuna geldiğinde geldiğinde (sağa (sağa – sola) – sola) döndön ve ve ………………. ………………. Caddesi'nde Caddesi'nde yürümeye yürümeye başla. başla. Kavşaktan Kavşaktan (sağa (sağa – sola) – sola) dön. dön. Okulun Okulun yanında yanında kalan kalan eskieski bina bina mahallemizin mahallemizin kütüphanesidir. kütüphanesidir. 6-) 6-) Cemil Cemil evinden evinden çıkıp çıkıp aşağıda aşağıda yazılanları yazılanları takip takip ederek, ederek, gitmek gitmek istediği istediği yere yere ulaşıyor. ulaşıyor. Acaba Acaba Cemli'in Cemli'in gittiği gittiği yer yer neresidir? neresidir? Cemil Cemil evinden evinden çıkıp çıkıp solasola dönüyor. dönüyor. Fidanlık Fidanlık Sokağı'nın Sokağı'nın sonuna sonuna kadar kadar yürüdükten yürüdükten sonra sonra sağa sağa dönüyor. dönüyor. DüzDüz Yol Yol Caddesi'nin Caddesi'nin sonuna sonuna kadar kadar yürüdükten yürüdükten sonra, sonra, solasola dönerek dönerek yolun yolun karşısındaki karşısındaki ilk binaya ilk binaya giriyor. giriyor. Cemil, Cemil, ……………………. ……………………. gitmiştir. gitmiştir.

8181

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Günlük Günlük yaşantımızda yaşantımızda bizebize göre göre bir bir yeriyeri tariftarif ederken, ederken, sağında/solunda, sağında/solunda, önünde/arkasında önünde/arkasında gibi gibi kelimeler kelimeler kullanırız. kullanırız. Örneğin Örneğin “yolun “yolun sonundaki sonundaki okulokul ya da ya okulun da okulun arkasındaki arkasındaki otopark otopark deriz. deriz. Bunu Bunu yaparken yaparken okulun okulun kendimize kendimize göregöre nereye nereye düştüğünü, düştüğünü, otoparkın otoparkın okula okula göregöre yönünü yönünü göstermiş göstermiş oluruz. oluruz. Ancak Ancak kroki kroki üzerinde üzerinde bir yeri bir yeri tariftarif ederken ederken sağ/sol, sağ/sol, ön/arka ön/arka gibi gibi kelimeler kelimeler kullanılmaz. kullanılmaz. Bunun Bunun yerine yerine dünyanın dünyanın her her yerinde yerinde kullanılan kullanılan doğu doğu / batı / batı / kuzey / kuzey / güney / güney gibi gibi yönleri yönleri kullanırız. kullanırız. Yön,Yön, bellibelli bir noktaya bir noktaya göregöre olanolan taraftaraf veyaveya bir şeyin bir şeyin bellibelli bir noktaya bir noktaya baktığı baktığı yan yan olarak olarak tanımlanmaktadır. tanımlanmaktadır. Güneşin Güneşin doğuşu doğuşu ve batışı ve batışı esasesas alınarak alınarak yönler yönler belirlenir. belirlenir. DörtDört ana ana yön yön bulunmaktadır. bulunmaktadır. Güneş'in Güneş'in doğduğu doğduğu taraf taraf doğu, doğu, battığı battığı taraf taraf ise ise batıbatı olarak olarak adlandırılmaktadır. adlandırılmaktadır. Yüzümüzü Yüzümüzü doğuya doğuya döndüğümüzde döndüğümüzde sağımız sağımız güneyi, güneyi, solumuz solumuz kuzeyi kuzeyi ve ve arkamız arkamız da batıyı da batıyı göstermektedir. göstermektedir.

Yandaki Yandaki resimde resimde Ayberk Ayberk kuzeye kuzeye bakmaktadır. bakmaktadır. Ayberk'in Ayberk'in sağ sağ kolukolu doğuyu, doğuyu, sol kolu sol kolu batıyı, batıyı, arkası arkası ise ise güneyi güneyi göstermektedir. göstermektedir.

Kroki Kroki üzerinde üzerinde bir yeri bir yeri yön yön vererek vererek tariftarif etmek etmek istersek; istersek; ● Hangi ● Hangi yönden yönden geldiğimizi geldiğimizi veyaveya ● Hangi ● Hangi yöne yöne gideceğimizi gideceğimizi belirtmeliyiz. belirtmeliyiz.

8282

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde Bizim Bizim hamster hamster dedektif dedektif olmak olmak istiyor. istiyor. Ancak Ancak yönlerimizi yönlerimizi bilmiyor. bilmiyor. OnaOna yönlerimizi yönlerimizi yazarak yazarak öğrenmesine öğrenmesine yardımcı yardımcı olun olun Kuzey Kuzey ...................... ......................

...................... ......................

...................... ......................

...................... ...................... Ayberk'in Ayberk'in gittiği gittiği yönleri yönleri yönyön şemasından şemasından yararlanarak yararlanarak boşboş bırakılan bırakılan yerlere yerlere yazınız. yazınız.

................ ................ ................ ................

................ ................

................ ................ ................ ................

8383

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Güneşin Güneşin doğuşu doğuşu ve batışı ve batışı esasesas alınarak alınarak belirlenen belirlenen doğu, doğu, batı,batı, kuzey kuzey ve ve güney güney yönlerine yönlerine ana ana yönler yönler denir. denir. Yerini Yerini belirtmek belirtmek istediğimiz istediğimiz nokta nokta ana ana yönlerde yönlerde değilse değilse ana ana yönlerin yönlerin arasındaki arasındaki ara ara yönlerden yönlerden yararlanırız. yararlanırız. Ara Ara yönler yönler kuzeydoğu, kuzeydoğu, kuzeybatı, kuzeybatı, güneydoğu güneydoğu ve ve güneybatı güneybatı olmak olmak üzere üzere dörtdört tanedir. tanedir. Bu Bu yönler yönler ana ana yönlerimizin yönlerimizin arasında arasında kalan kalan ve ve onların onların isimlerinin isimlerinin birleşmesiyle birleşmesiyle oluşan oluşan kelimelerdir. kelimelerdir. Örneğin Örneğin kuzeydoğu, kuzeydoğu, kuzey kuzey ile doğunun ile doğunun arasında arasında olduğu olduğu için için bu ismi bu ismi almıştır. almıştır.

YönYön bulmak bulmak için için insanlar insanlar pusulalardan pusulalardan yararlanırlar. yararlanırlar. Ancak Ancak pusulanın pusulanın olmadığı olmadığı zamanlarda, zamanlarda, yönümüzü yönümüzü basit basit yöntemler yöntemler kullanarak kullanarak bulabiliriz. bulabiliriz. Karıncaların Karıncaların yuvalarının yuvalarının girişi, girişi, minarelerde minarelerde şerefe şerefe kapıları kapıları güneyi güneyi gösterirken, gösterirken, taşlardaki taşlardaki ve ağaçlardaki ve ağaçlardaki yosunlar yosunlar ise bize ise bize kuzeyi kuzeyi işaret işaret eder. eder. Ayrıca Ayrıca gecegece kutup kutup yıldızı yıldızı bizebize kuzeyi kuzeyi gösterir. gösterir.

Bir başka Bir başka basit basit yöntem yöntem de gölge de gölge metodudur. metodudur. Sadece Sadece güneşli güneşli havalarda havalarda uygulayabileceğiniz uygulayabileceğiniz ve en ve az en30 az dakikanızı 30 dakikanızı alacak alacak bir yön bir yön bulma bulma metodudur. metodudur. Dünyanın, Dünyanın, batıdan batıdan doğuya doğuya doğru doğru kendi kendi etrafında etrafında dönmesini dönmesini referans referans alanalan bir bir yöntemdir. yöntemdir. YereYere 1 m1uzunluğunda m uzunluğunda bir çubuk bir çubuk dikeriz dikeriz ve gölgesinin ve gölgesinin ucunu ucunu işaretleriz. işaretleriz. 30 dakika 30 dakika bekledikten bekledikten sonra sonra çubuğun çubuğun gölgesinin gölgesinin ucunu ucunu ikinci ikinci kez kez işaretleriz. işaretleriz. İlk işaretlediğimiz İlk işaretlediğimiz nokta nokta batıbatı yönünü, yönünü, ikinci ikinci işaretlediğimiz işaretlediğimiz nokta nokta da doğu da doğu yönünü yönünü gösterir. gösterir.

8484

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sol kolumuzu Sol kolumuzu batıbatı yönüne, yönüne, sağ sağ kolumuzu kolumuzu da doğu da doğu yönüne yönüne uzattığımızda uzattığımızda ön tarafımız ön tarafımız kuzey, kuzey, arkaarka tarafımız tarafımız da güney da güney yönünü yönünü gösterecektir. gösterecektir.

Bunu Bunu biliyor biliyor musunuz? musunuz? Pusula, Pusula, çoğunlukla çoğunlukla ulaşımda ulaşımda ve arazi ve arazi incelemesinde incelemesinde kullanılan, kullanılan, dünya dünya üzerinde üzerinde yön yön tespit tespit etmeye etmeye yarayan yarayan cihazdır. cihazdır. İlk İlk pusulalar pusulalar mıknatıs mıknatıs taşı taşı kullanarak kullanarak üretilmiştir. üretilmiştir. Dünyanın Dünyanın manyetik manyetik alanın alanın bir çekim bir çekim gücü gücü vardır. vardır. Bu çekim Bu çekim gücünün gücünün etkisinde etkisinde kalan kalan serbest serbest mıknatıslar, mıknatıslar, bu çekim bu çekim gücünün gücünün yönüne yönüne yönelir. yönelir. İlk olarak İlk olarak denizciler; denizciler; küçük küçük bir parça bir parça mıknatıs mıknatıs taşını taşını bir çöp bir çöp üzerine üzerine koyup koyup suyasuya bıraktıklarında, bıraktıklarında, çöpün çöpün Dünya'nın Dünya'nın manyetik manyetik alanalan çizgileriyle çizgileriyle aynıaynı hizaya hizaya gelip, gelip, bir ucunun bir ucunun Kutup Kutup Yıldızı'nı Yıldızı'nı gösterdiğini gösterdiğini keşfettiler. keşfettiler. Bu keşif Bu keşif 12. 12. yy'de, yy'de, Çinliler Çinliler tarafından tarafından yapılmış, yapılmış, Araplar Araplar vasıtasıyla vasıtasıyla Avrupa'ya Avrupa'ya ulaşmıştır. ulaşmıştır. Pusulayı Pusulayı öncelikle öncelikle denizciler, denizciler, deniz deniz seyirlerinde seyirlerinde kullanmışlardır. kullanmışlardır. Denizcileri; Denizcileri; sivilsivil havacılar, havacılar, askerler askerler (kara, (kara, deniz deniz ve hava ve hava kuvvetleri), kuvvetleri), madenciler, madenciler, mimarlar, mimarlar, ormancılar, ormancılar, taputapu ve kadastro ve kadastro işi ile işi uğraşan ile uğraşan harita harita teknisyen teknisyen ve harita ve harita mühendisleri, mühendisleri, izciler, izciler, dağcılar, dağcılar, yelken yelken yarışı yarışı yapan yapan tekneler tekneler takip takip etmiştir. etmiştir.

Araştıralım Araştıralım Günümüzde Günümüzde pusula pusula gibigibi yönümüzü yönümüzü bulmamıza bulmamıza yardımcı yardımcı olan olan elektronik elektronik cihazlar cihazlar icaticat edildi. edildi. Bu cihazlara Bu cihazlara ne isim ne isim verilmektedir? verilmektedir?

.................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... .................................................................................................... ....................................................................................................

8585

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Düşünelim Düşünelim - Tartışalım - Tartışalım İnsanlar İnsanlar bilmedikleri bilmedikleri bir yöne, bir yöne, pusula pusula gibigibi araçlardan araçlardan yardım yardım alarak alarak gidebiliyorlar. gidebiliyorlar. Peki Peki göçgöç eden eden kuşlar kuşlar yüzlerce yüzlerce kilometrelik kilometrelik yolu yolu pusula pusula kullanmadan kullanmadan sizce sizce nasıl nasıl bulabiliyorlar? bulabiliyorlar? Araştırarak Araştırarak sınıfta sınıfta tartışalım. tartışalım.

8686

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde

Aşağıdaki Aşağıdaki cümlelerde cümlelerde boşboş bırakılan bırakılan yerleri yerleri yukarıdaki yukarıdaki Kıbrıs Kıbrıs haritasına haritasına göre göre doldurarak doldurarak cümlelerin cümlelerin anlamlı anlamlı ve doğru ve doğru olmasını olmasını sağlayınız. sağlayınız.

1-) 1-) KKTC'nin KKTC'nin en batısında en batısında …………………… …………………… ilçesi ilçesi yer yer almaktadır. almaktadır. 2-) 2-) ………………… ………………… ilçesi ilçesi KKTC'nin KKTC'nin kuzeyinde kuzeyinde yer yer alır.alır. 3-) 3-) Lefkoşa Lefkoşa ilçesi ilçesi Girne'ye Girne'ye göre göre …………………. …………………. yer yer alır.alır. 4-) 4-) İskele İskele ilçesi ilçesi ………………………… ………………………… göre göre kuzey kuzey doğuda doğuda yer yer alır.alır. 5-) 5-) Gazimağusa Gazimağusa ilçesine ilçesine göre göre Girne, Girne, …………………. …………………. yer yer alır.alır. 6-) 6-) Gazimağusa'ya Gazimağusa'ya göre göre ……………….. ……………….. ve ………………….. ve ………………….. ilçeleri ilçeleri batıda batıda yer yer alır.alır. 7-) 7-) KKTC'nin KKTC'nin en doğusunda en doğusunda ……………………… ……………………… köyü köyü yer yer almaktadır. almaktadır. 8-) 8-) Beşparmak Beşparmak Dağları Dağları ülkemizin ülkemizin …………………………. …………………………. yer yer alır.alır. 9-) 9-) Gazimağusa Gazimağusa Körfezi, Körfezi, Güzelyurt Güzelyurt Körfezin’e Körfezin’e göre göre ………………. ………………. yer yer alır.alır. 10-) 10-) KKTC, KKTC, Güney Güney Kıbrıs'a Kıbrıs'a göre göre …………….. …………….. yer yer alır.alır.

8787

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

ÇEVREMİZDE ÇEVREMİZDE ULAŞIM ULAŞIM Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda yakın yakın çevremdeki çevremdeki ulaşımın ulaşımın nasıl nasıl sağlandığını sağlandığını açıklayacağım. açıklayacağım. Çevremde Çevremde ulaşımla ulaşımla ilgili ilgili yaşanan yaşanan sorunları sorunları tartışarak tartışarak çözüm çözüm önerileri önerileri getireceğim. getireceğim.

Okula Okula geliş geliş ve dönüşlerinizi ve dönüşlerinizi ne ile ne yapıyorsunuz? ile yapıyorsunuz? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… AileAile bireyleriniz bireyleriniz işlerine işlerine ne ile ne gidiyor? ile gidiyor? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ülkemizde Ülkemizde kullanılan kullanılan ulaşım ulaşım araçları araçları nelerdir? nelerdir? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ülkemizde Ülkemizde kullanılmayan kullanılmayan ulaşım ulaşım araçları araçları nelerdir? nelerdir? ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ulaşım; Ulaşım; İnsanın, İnsanın, eşyanın, eşyanın, bilginin bilginin vb. bir vb.yerden bir yerden başka başka bir yere bir yere gitmesi, gitmesi, taşınması taşınması ve ve iletilmesi iletilmesi olarak olarak tanımlanabilir. tanımlanabilir. Medeniyet Medeniyet tarihinde tarihinde ulaşım, ulaşım, insanların insanların yaşayışında yaşayışında her her zaman zaman önemli önemli bir yer bir almıştır. yer almıştır. Ulaşım Ulaşım sistemleri sistemleri karakara yolu, yolu, deniz deniz yolu, yolu, hava hava yoluyolu ve demir ve demir yoluyolu ulaşımı ulaşımı olmak olmak üzere üzere dörtdört ana ana bölüme bölüme ayrılır. ayrılır. Ayrıca Ayrıca boruboru hattıhattı ulaşımı ulaşımı ve internet ve internet diğer diğer ulaşım ulaşım sistemleridir. sistemleridir.

8888

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

İnternet İnternet

Petrol Petrol Boru Boru Hattı Hattı

İnternet, İnternet, bir bir ülkenin ülkenin hemhem kendi kendi sınırları sınırları içinde içinde hemhem de de dünya dünya ülkeleri ülkeleri ile ile bağlantısını bağlantısını sağlayan sağlayan en önemli en önemli hizmet hizmet sektörü sektörü ulaşımdır. ulaşımdır. Ulaşım Ulaşım sektörü, sektörü, ülkelerin ülkelerin ekonomik ekonomik gelişmişlik gelişmişlik düzeylerinin düzeylerinin anlaşılmasında anlaşılmasında önemli önemli bir göstergedir. bir göstergedir. Herhangi Herhangi bir ürünün bir ürünün veyaveya bir insanın bir insanın bulunduğu bulunduğu yerle yerle nakledileceği nakledileceği yer yer arasındaki arasındaki mesafe, mesafe, alacağı alacağı vakit, vakit, mal mal oluşoluş fiyatı fiyatı düşünülerek düşünülerek ulaşım ulaşım şeklişekli seçilir. seçilir. Bundan Bundan hareket hareket edilerek edilerek ulaşımda ulaşımda yapılan yapılan yeniyeni gelişmelerde gelişmelerde ana ana gaye gaye daima daimamesafeyi mesafeyi azaltmak, azaltmak, böylece böylece hemhem vakit vakit kazanmak, kazanmak, hemhem de de ulaşım ulaşım maliyetini maliyetini düşürmek düşürmek olmuştur. olmuştur. Bu Bu arada arada konfor konfor ve ve emniyet emniyet de de dikkate dikkate alınmaktadır. alınmaktadır. Ulaşım Ulaşım aracı, aracı, ise bir ise insanı bir insanı veyaveya bir eşyayı bir eşyayı bellibelli bir bir yerden yerden bellibelli bir bir hedefe hedefe ulaştırmaya ulaştırmaya yarayan yarayan araçlara araçlara denir. denir. Ulaşım Ulaşım araçları araçları eskieski tarihlerden tarihlerden günümüze günümüze kadar kadar çeşitli çeşitli gelişmeler gelişmeler kaydetmiştir. kaydetmiştir.

Ulaşım Ulaşım kara, kara, hava, hava, demir demir ve deniz ve deniz yolları yolları için için icat icat edilen edilen araçlarla araçlarla yapılır. yapılır. Siz Siz de de dünyada dünyada kullanılan kullanılan ulaşım ulaşım araçlarına araçlarına örnekler örnekler veriniz. veriniz. KaraKara yoluyolu ulaşım ulaşım araçları:……………………………………………………………………. araçları:……………………………………………………………………. Demir Demir yoluyolu ulaşım ulaşım araçları:…………………………………………………………………… araçları:…………………………………………………………………… Hava Hava yoluyolu ulaşım ulaşım araçları:…………………………………………………………………….. araçları:…………………………………………………………………….. Deniz Deniz yoluyolu ulaşım ulaşım araçları:……………………………………………………………….…… araçları:……………………………………………………………….……

8989

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Araştıralım Araştıralım Ülkemizde Ülkemizde kullanılmayan kullanılmayan ulaşım ulaşım araçları araçları nelerdir? nelerdir? Sizce Sizce bu ulaşım bu ulaşım araçları araçları neden neden ülkemizde ülkemizde kullanılmıyor? kullanılmıyor?

……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………… Ülkemizde Ülkemizde ulaşım, ulaşım, karakara yolu, yolu, hava hava yoluyolu ve deniz ve deniz yoluyolu ile yapılır. ile yapılır. Ulaşımda Ulaşımda karakara yoluyolu birçok birçok ülkede ülkede olduğu olduğu gibi gibi ülkemizde ülkemizde de en de büyük en büyük paya paya sahiptir. sahiptir. Ulaşım Ulaşım yaparken yaparken istemesek istemesek de karşılaştığımız de karşılaştığımız bazıbazı sorunlar sorunlar ortaya ortaya çıkabilmektedir. çıkabilmektedir. Bu sorunlar Bu sorunlar bizim bizim için için zaman, zaman, malmal ve hatta ve hatta can can kaybına kaybına neden neden olabilmektedir. olabilmektedir.

DüşünelimDüşünelimTartışalım Tartışalım Ülkemizde Ülkemizde ulaşımda ulaşımda yaşanan yaşanan başlıca başlıca sorunlar sorunlar nelerdir? nelerdir? Bu Bu sorunlara sorunlara çözüm çözüm öneriniz öneriniz ne olabilir? ne olabilir? Ülkemizde Ülkemizde iklim iklim şartlarımız şartlarımız ulaşımı ulaşımı nasıl nasıl etkilemektedir? etkilemektedir? Ülkemiz Ülkemiz yer yer şekillerinin şekillerinin kara kara ulaşımı ulaşımı üzerinde üzerinde nasıl nasıl bir etkisi bir etkisi vardır? vardır?

9090

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde İnsanlar İnsanlar ulaşım ulaşım araçlarını, araçlarını, olumlu olumlu ve olumsuz ve olumsuz yanlarını yanlarını değerlendirerek değerlendirerek kullanırlar. kullanırlar. Aşağıda Aşağıda verilen verilen ulaşım ulaşım araçlarının araçlarının olumlu olumlu ve olumsuz ve olumsuz yanlarını yanlarını araştırarak araştırarak yazınız. yazınız.

Ulaşım Ulaşım Aracı Aracı

Olumlu Olumlu Yanı Yanı

Olumsuz Olumsuz Yanı Yanı

9191

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVREYE ÇEVREYE KARŞI KARŞI SORUMLULUKLARIM SORUMLULUKLARIM Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda yaşadığım yaşadığım çevrenin çevrenin doğal doğal güzelliklerinin güzelliklerinin nasıl nasıl korunması korunması ve güzelleştirilmesi ve güzelleştirilmesi gerektiğini gerektiğini kavrayacağım. kavrayacağım. Ayrıca Ayrıca yaşadığım yaşadığım çevrenin çevrenin temizliği temizliği ve ve güzelleştirilmesi güzelleştirilmesi konusunda konusunda üzerime üzerime düşen düşen sorumluluğu sorumluluğu yerine yerine getirebileceğim. getirebileceğim.

Yukarıda Yukarıda farklı farklı ülkelerden ülkelerden çekilmiş çekilmiş fotoğraflar fotoğraflar yer almaktadır. yer almaktadır. İki fotoğraf İki fotoğraf arasındaki arasındaki farkları farkları yazınız. yazınız. ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... Hangi Hangi fotoğraftaki fotoğraftaki yerde yerde yaşamak yaşamak isterdin? isterdin? Neden? Neden? ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ...................................................................................................................... ......................................................................................................................

Bütün Bütün canlıların canlıların uyum uyum içinde içinde yaşadıkları yaşadıkları alana alana doğal doğal çevre çevre denir. denir. Tabiattaki Tabiattaki bütün bütün canlılar canlılar çevremizdeki çevremizdeki diğer diğer varlıklarla varlıklarla uyum uyum içinde içinde hayatlarını hayatlarını devam devam ettirirler. ettirirler. Canlılar Canlılar ile ile canlıcanlı varlıklar varlıklar arasında arasında canlılar canlılar ile cansız ile cansız varlıklar varlıklar arasında arasında bir madde bir madde alış-verişi alış-verişi ilişkisi ilişkisi ve ve uyumu uyumu mevcuttur. mevcuttur. Örneğin, Örneğin, ormanlarda ormanlarda tümtüm bitki, bitki, hayvan hayvan ve mikroskobik ve mikroskobik canlılar canlılar uyum uyum içinde içinde yaşar. yaşar. Çevreyi Çevreyi oluşturan oluşturan canlıcanlı halkalardan halkalardan birinin birinin yok yok olması, olması, diğer diğer canlıların canlıların olumsuz olumsuz etkilenmesine etkilenmesine neden neden olur.olur.

9292

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Hızla Hızla artan artan dünya dünya nüfusu, nüfusu, plansız plansız sanayileşme sanayileşme ve kentleşme, ve kentleşme, nükleer nükleer denemeler, denemeler, bölgesel bölgesel savaşlar, savaşlar, verimi verimi artırmak artırmak amacıyla amacıyla kullanılan kullanılan tarım tarım ilaçları, ilaçları, yapay yapay gübreler gübreler ve ve artan artan deterjan deterjan gibi gibi kimyasal kimyasal maddelerin maddelerin kullanımı kullanımı giderek giderek çevre çevre kirliliğine kirliliğine neden neden olarak olarak çevre çevre sorunlarının sorunlarının ortaya ortaya çıkmasına çıkmasına sebep sebep olmuştur. olmuştur. Bunun Bunun doğal doğal sonucu sonucu olarak olarak kirlenen kirlenen hava, hava, su ve sutoprak ve toprak canlıların canlıların yaşamını yaşamını olumsuz olumsuz yönde yönde etkileyecek etkileyecek boyutlara boyutlara ulaşmıştır. ulaşmıştır. Genel Genel olarak olarak çevre çevre sorunları, sorunları, başta başta insanlar insanlar olmak olmak üzere üzere tümtüm hayvan hayvan ve bitkilerin ve bitkilerin yaşadıkları yaşadıkları hayat hayat ortamının ortamının doğal doğal yapısını yapısını tahrip tahrip etmektedir. etmektedir. Bu tahribat Bu tahribat yaşamın yaşamın yoğun yoğun olduğu olduğu alanlarda alanlarda daha daha hızlı,hızlı, yaşam yaşam ve ve yerleşimin yerleşimin olduğu olduğu bölgelerde bölgelerde daha daha yavaş yavaş olmaktadır. olmaktadır. Bozulan Bozulan bu doğal bu doğal hayat hayat çevre çevre üzerinde üzerinde yaşayan yaşayan tümtüm canlıların canlıların yaşamlarını yaşamlarını olumsuz olumsuz yönde yönde etkilemektedir. etkilemektedir. İnsanlar İnsanlar kendilerine kendilerine daha daha rahat rahat ve ferah ve ferah yaşam yaşam koşulları koşulları sağlamak sağlamak için için doğal doğal olarak olarak çevreye çevreye zarar zarar vermektedirler. vermektedirler.

İnsanların İnsanların çevre çevre açısından açısından karşı karşı karşıya karşıya kaldığı kaldığı başlıca başlıca problemleri problemleri şöyle şöyle özetleyebiliriz: özetleyebiliriz: Ø Hava, Ø Hava, su ve sutopraklarımızın ve topraklarımızın her geçen her geçen güngün artan artan oranlarda oranlarda kirlenmesi kirlenmesi ve önemli ve önemli bir bir kısmının kısmının kullanılamaz kullanılamaz halehale gelmesi, gelmesi, Ø Özellikle Ø Özellikle büyükşehir büyükşehir ve sanayi ve sanayi bölgelerinin bölgelerinin çevre çevre kirliliği kirliliği sebebiyle sebebiyle yaşanamaz yaşanamaz halehale gelmesi, gelmesi, Ø Ozon Ø Ozon tabakasının tabakasının delinmesi, delinmesi, Ø Yerkürenin Ø Yerkürenin giderek giderek ısınması, ısınması, Ø Kanser Ø Kanser ve benzeri ve benzeri hastalıkların hastalıkların artması, artması, Ø Doğal Ø Doğal kaynakların kaynakların hızlahızla tüketilmesi tüketilmesi …vb. …vb. Bu problemlerin Bu problemlerin önüne önüne geçebilmek geçebilmek için için birçok birçok kamu kamu kuruluşu kuruluşu ve derneklerin, ve derneklerin, çevrenin çevrenin korunması korunması ile ile ilgiliilgili alınmış alınmış vardır. vardır. kararları kararları veya veya uygulamaları uygulamaları Örneğin Örneğin orman orman dairesinin dairesinin bazıbazı piknik piknik alanlarında alanlarında ateşli ateşli piknik piknik yapma yapma yasağı yasağı getirmesi; getirmesi; YeşilYeşil alanların alanların korunması korunması için için b a zbı a b z ıö l b gö el g ee rd l eer dbei nba i nyaa pyı a mpı ınmı nı n ı n yasaklanması yasaklanması gibi.gibi.

9393

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Ayrıca Ayrıca belediyelerimiz, belediyelerimiz, okullarımız, okullarımız, bazıbazı dernekler dernekler ve çevre ve çevre örgütleri örgütleri birlikte, birlikte, çevreye çevreye karşı karşı sorumluluklarımızı sorumluluklarımızı hatırlatmak hatırlatmak ve insanların ve insanların karşılaştığı karşılaştığı sorunların sorunların çözümü çözümü için için çeşitli çeşitli etkinlikler etkinlikler düzenlemektedirler. düzenlemektedirler. Bu Bu etkinliklerde etkinliklerde asıl asıl amaç amaç insanlarımızda insanlarımızda çevre çevre bilinci bilinci oluşturmak, oluşturmak, çevreye çevreye karşı karşı insanlarımızın insanlarımızın duyarlılığını duyarlılığını artırmaktır. artırmaktır.

Araştıralım Araştıralım Sizce Sizce ülkemizde ülkemizde yaşanan yaşanan çevre çevre sorunu sorunu var var mı?mı? Bu sorunlar Bu sorunlar nelerdir? nelerdir? Bu Bu sorunların sorunların çözümü çözümü hakkında hakkında düşünceleriniz düşünceleriniz nelerdir? nelerdir? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

Bunu Bunu biliyor biliyor musunuz? musunuz? “ 5 “H5azHi ra a zni raDnü nya Dü nya Çe vÇe r e v rGeü nGüü”n ü” etkinlikleri etkinlikleri çerçevesinde çerçevesinde tümtüm Dünya Dünya ülkelerinde ülkelerinde olduğu olduğu gibi gibi KKTC'de KKTC'de 6 Haziran 6 Haziran 2014'te 2014'te Çevre Çevre Platformu Platformu ve Başbakanlık ve Başbakanlık KrizKriz Yönetim Yönetim Komitesi'nin Komitesi'nin organizasyonuyla organizasyonuyla düzenlenen düzenlenen “Let's “Let's Do Do It Kuzey It Kuzey Kıbrıs” Kıbrıs” 5 5 saatlik saatlik temizlik temizlik kampanyasına, kampanyasına, 10 bin 10 bin 443443 kişinin kişinin katıldığı; katıldığı; 16 16 bin bin 624624 torba torba çöp çöp t o ptl o ap n ldaı n ğd ı ığ ve ı vüel k ü e l kgee ngeel n i nedl ien d4e8 34 8 3 kilometrekarelik kilometrekarelik toplam toplam 194194 alanın alanın temizlendiği temizlendiği açıklandı. açıklandı. ÜlkeÜlke genelinde genelinde kişi kişi başına başına ortalama ortalama 2 çöp 2 çöp torbası torbası çöp çöp toplanırken, toplanırken, Gazimağusa Gazimağusa ve İskele, ve İskele, katılımcılar katılımcılar arasında arasında çocuk çocuk sayısının sayısının en fazla en fazla olduğu olduğu bölgeler bölgeler olarak olarak dikkat dikkat çekti. çekti.

9494

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde Ailemizden, Ailemizden, okullarımızdan okullarımızdan veya veya başka başka bir bir yerden yerden çevreye çevreye karşı karşı s o rsuom ru l uml u l uklluakr lı a mrıızm ı ız öığ röeğnrieyn oiryuozr.u z P.e kPie, ksi ,i z s c iez cçee vçreevm re i zm ei zkea rkşaı r ş ı sorumluluklarımız sorumluluklarımız nelerdir? nelerdir? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Çevremizi Çevremizi kirleten kirleten insanları insanları gördüğümüzde gördüğümüzde neler neler yapmalıyız? yapmalıyız? Kimlere Kimlere haber haber verilmeliyiz? verilmeliyiz? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Daha Daha temiz temiz bir çevre bir çevre içiniçin neler neler yapılmalıdır? yapılmalıdır? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Ülkemizde Ülkemizde çevremizin çevremizin korunması korunması veya veya gelişmesi gelişmesi içiniçin oluşturulan oluşturulan dernekler dernekler ve sivil ve sivil toplum toplum kuruluşlarını kuruluşlarını biliyor biliyor musunuz? musunuz? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Çevre Çevre sorunlarının sorunlarının çözümü çözümü içiniçin sivilsivil toplum toplum kuruluşlarıyla kuruluşlarıyla ortak ortak çalışmaya çalışmaya katıldınız katıldınız mı?mı? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Çevreyle Çevreyle ilgili ilgili bir bir slogan slogan ile afiş ile afiş hazırlayıp hazırlayıp sınıf sınıf köşesine köşesine asınız. asınız.

9595

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

OKUL OKUL HAYATIM HAYATIM Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda okulun okulun kişisel kişisel ve ve toplumsal toplumsal gelişime gelişime olan olan etkisini etkisini kavrayacağım. kavrayacağım. Okulda Okulda arkadaşlarımın arkadaşlarımın farklı farklı görüşlerine görüşlerine ve ve haklarına haklarına saygı saygı göstereceğim. göstereceğim. HakHak ve sorumluluklarımın ve sorumluluklarımın bilincinde bilincinde okul okul ve sınıf ve sınıf kurallarına kurallarına uyacağım. uyacağım.

OkulOkul yaşım yaşım gelmişti. gelmişti. Anasınıfa Anasınıfa başlayacağım başlayacağım için için oldukça oldukça heyecanlıydım. heyecanlıydım. Annem Annem babam, babam, benibeni mahallemizin mahallemizin bağlı bağlı olduğu olduğu anaokuluna anaokuluna götürdüler. götürdüler. Orada Orada benim benim yaşıtım yaşıtım birçok birçok kız, kız, erkek erkek öğrenci öğrenci vardı. vardı. Sınıflarımıza Sınıflarımıza girdikten girdikten sonra, sonra, okulokul yaşamım yaşamım başlamıştı. başlamıştı. HızlıHızlı geçen geçen günlerin günlerin ardından, ardından, şimdi şimdi dördüncü dördüncü sınıfa sınıfa gidiyorum. gidiyorum. Okulumu Okulumu ve arkadaşlarımı ve arkadaşlarımı çok çok seviyorum. seviyorum. Okulda Okulda geçirdiğim geçirdiğim vaktin vaktin nasılnasıl geçtiğini geçtiğini anlamıyorum. anlamıyorum. Ailemden Ailemden sonra sonra ikinci ikinci ailem ailem okulum, okulum, öğretmenlerim öğretmenlerim ve arkadaşlarım ve arkadaşlarım oldu. oldu. Öğretmenlerimiz, Öğretmenlerimiz, bizlere bizlere yeniyeni şeyler şeyler öğretmek öğretmek için için bir yarış bir yarış içerisine içerisine girmiş girmiş gibiler. gibiler. Onların Onların emekleri emekleri hiçbir hiçbir zaman zaman ödenmez. ödenmez. Çünkü Çünkü öğrettikleri öğrettikleri bizim bizim kendimize, kendimize, ailemize ailemize ve ve toplumumuza toplumumuza karşı karşı sorumluluklarımızın sorumluluklarımızın temelini temelini oluşturuyor. oluşturuyor. Onlardan Onlardan öğrendiğim öğrendiğim bilgiler bilgiler yaşamımı yaşamımı daha daha kolay kolay sürdürmeme sürdürmeme olanak olanak sağlıyor. sağlıyor.

Okulların Okulların insan insan yaşamına yaşamına sağladığı sağladığı kolaylıklar kolaylıklar var var mı?mı? Okulda, Okulda, neler neler öğreniyorsunuz? öğreniyorsunuz?

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Okullar Okullar olmasaydı, olmasaydı, sizce sizce insan insan yaşamı yaşamı nasıl nasıl olurdu? olurdu?

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………

9696

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Okul, Okul, neredeyse neredeyse hayata hayata atıldığımızdan atıldığımızdan itibaren itibaren içinde içinde olduğumuz olduğumuz eğitim eğitim kurumlarından kurumlarından birisidir. birisidir. Büyüme Büyüme ve gelişme ve gelişme çağları çağları çocukların, çocukların, bilgileri bilgileri en fazla en fazla kabul kabul edecekleri edecekleri zamandır. zamandır. Anne Anne ve babanın ve babanın önemi önemi olduğu olduğu gibi gibi eğitimlerinde eğitimlerinde okulun okulun da yeri da yeri büyüktür. büyüktür. OkulOkul çağına çağına gelen gelen öğrenciler, öğrenciler, eğitim eğitim hayatına hayatına başlayarak başlayarak bir şeyler bir şeyler öğrenme öğrenme çabasına çabasına girerler. girerler. OkulOkul çocuğun çocuğun temel temel eğitiminden eğitiminden başlayarak, başlayarak, üniversite üniversite eğitimine eğitimine kadar kadar devam devam eden eden bir süreçtir. bir süreçtir. Çocuğun Çocuğun bir şeyler bir şeyler öğrenmesinde öğrenmesinde günümüz günümüz şartlarında şartlarında özellikle özellikle okulun okulun hayati hayati önemi önemi olduğunu olduğunu görebilirsiniz. görebilirsiniz. DüşünelimDüşünelimTartışalım Tartışalım Evimizden Evimizden daha daha çok, çok, okulda okulda zaman zaman g e çgi e r içyi o r iry osra ysıa l ıyrıılzı .r ı z O.k u Olk, ubl ,i zb ei znee lnee rler kazandırıyor? kazandırıyor? Hayatımızdaki Hayatımızdaki olumlu olumlu yönde yönde etkileri etkileri nelerdir? nelerdir? Okul, Okul, kültür, kültür, ahlak ahlak ve eğitim ve eğitim gibi gibi birçok birçok kavramı kavramı öğrendiğimiz öğrendiğimiz yerdir. yerdir. Okulda Okulda arkadaşlarımızın arkadaşlarımızın farklı farklı görüşlerine görüşlerine ve haklarına ve haklarına saygılı saygılı olmayı olmayı öğreniriz. öğreniriz. İnsanlara İnsanlara karşı karşı hoşgörülü hoşgörülü olmayı, olmayı, sevgi sevgi ve saygı ve saygı çerçevesinde çerçevesinde davranışlar davranışlar göstermeyi göstermeyi öğreniriz. öğreniriz. Okuldaki Okuldaki hakhak ve ve sorumlulukların sorumlulukların bilincinde, bilincinde, okulokul ve ve sınıfsınıf kurallarına kurallarına uyarız. uyarız. Bu Bu kurallar kurallar çerçevesinde çerçevesinde yaşamayı yaşamayı öğreniriz. öğreniriz. Kurallara Kurallara uymadığımız uymadığımız zaman zaman sonuçlarının sonuçlarının neler neler olabileceğini olabileceğini öğreniriz. öğreniriz. Aldığımız Aldığımız eğitim eğitim ile birlikte ile birlikte ailemize ailemize ve toplumumuza ve toplumumuza karşı karşı sorumluluklarımızı sorumluluklarımızı biliriz. biliriz. OkulOkul eğitimi eğitimi almayan almayan kişilerin, kişilerin, karanlığa karanlığa doğru ilerlediklerini farkfark edebilirsiniz. doğru ilerlediklerini edebilirsiniz. Gelecek kaygısı altında olurlar. Kendilerini, okula gidenlerden bir adım geride görürler. Gelecek kaygısı altında olurlar. Kendilerini, okula gidenlerden bir adım geride görürler. Okullar bir yerden sonra çocukları hayata hazırlamaktadır. OkulOkul küçük yaşlardan Okullar bir yerden sonra çocukları hayata hazırlamaktadır. küçük yaşlardan itibaren fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimi açısından faydalı bir kurumdur. itibaren fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişimi açısından faydalı bir kurumdur. Okulun kişiye kazandırdıklarını kısaca şöyle belirtebiliriz: Okulun kişiye kazandırdıklarını kısaca şöyle belirtebiliriz: Ø Yazı yazmayı ve okumayı öğretir. Ø Yazı yazmayı ve okumayı öğretir. Ø

Kişinin sosyalleşmesine ve insanlar ile iletişiminin gelişmesine yardımcı olur.olur. Ø Kişinin sosyalleşmesine ve insanlar ile iletişiminin gelişmesine yardımcı

Ø

Kişi eğitim ve etkileşimi sayesinde özgüven kazanır. Ø Kişi eğitim ve etkileşimi sayesinde özgüven kazanır.

Ø

Kişi sportif faaliyetler ile bedensel gelişim gösterir. Ø Kişi sportif faaliyetler ile bedensel gelişim gösterir.

Ø

Kişi okulda yaşanan durumlar karşısında, nasılnasıl bir duygu içerisinde olacağını Ø Kişi okulda yaşanan durumlar karşısında, bir duygu içerisinde olacağını öğrenir. öğrenir.

Ø

Kazanılan özgüven ile kişinin kişilik, karakter ve ruh yapısı gelişir. Ø Kazanılan özgüven ile kişinin kişilik, karakter ve ruh yapısı gelişir.

Ø

Etkinliklerde bulunarak, sosyal çevre edinilmesine, yaniyani arkadaş ilişkilerinin Ø Etkinliklerde bulunarak, sosyal çevre edinilmesine, arkadaş ilişkilerinin gelişmesine yardımcı olur.olur. gelişmesine yardımcı

Ø

İnsanlarla iletişim kurması ile beraber kişinin konuşması gelişir. Ø İnsanlarla iletişim kurması ile beraber kişinin konuşması gelişir.

Ø

Hayatın belirli bir düzen içerisinde işlediğinin farkına varır; kuralların olduğu Ø Hayatın belirli bir düzen içerisinde işlediğinin farkına varır; kuralların olduğu ve bu uyması gerektiğini farkfark eder. ve kurallara bu kurallara uyması gerektiğini eder.

9797

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde Sınıf içi kurallarınız nelerdir? Bu kurallar neden konmuştur? Bu kurallara Sınıf içi kurallarınız nelerdir? Bu kurallar neden konmuştur? Bu kurallara uyulmadığı zaman ne olur? uyulmadığı zaman ne olur? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Okulda değil de çevrenizden öğrendiğiniz ve hayatınıza olumsuz Okulda değil de çevrenizden öğrendiğiniz ve hayatınıza olumsuz etkietki eden davranışlar Varsa nelerdir? eden davranışlar var var mı?mı? Varsa nelerdir? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Kendi yaşamınızda kendiniz koymuş olduğunuz kurallar Kendi yaşamınızda kendiniz içiniçin koymuş olduğunuz kurallar var var mı?mı? Varsa nelerdir? Varsa nelerdir? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

9898

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

YAŞADIĞIMIZ YAŞADIĞIMIZ YERİN YERİN TARİHİ TARİHİ Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda yaşadığım yaşadığım yere yere insanların insanların ilk ne ilk zaman ne zaman yerleştiğini yerleştiğini araştırıp, araştırıp, insanların insanların bu yere bu yere neden neden yerleştiğini yerleştiğini öğreneceğim. öğreneceğim.

Yukarıda Yukarıda üç üç ayrıayrı yerleşim yerleşim yeriyeri verilmiştir. verilmiştir. Sizden Sizden yaşamınızı yaşamınızı sürdürecek sürdürecek yerleşim yerleşim yerini yerini seçin seçin deseler, deseler, hangi hangi yerleşim yerleşim yerini yerini seçerdiniz? seçerdiniz? Neden? Neden? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Sizce Sizce insanlar insanlar yaşadıkları yaşadıkları yerleri yerleri seçerken seçerken nelere nelere dikkat dikkat ederler? ederler? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ Yaşadığınız Yaşadığınız yerleşim yerleşim yerinin yerinin güzel güzel yanları yanları nelerdir? nelerdir? ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................ ........................................................................................................................

9999

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

İnsanlar yaşadıkları yerleri seçerken bazıbazı özellikleri dikkate alırlar. Yerleşim yeriyeri tercih İnsanlar yaşadıkları yerleri seçerken özellikleri dikkate alırlar. Yerleşim tercih edilirken sosyal-kültürel ve ekonomik faktörler çok çok önemlidir. İnsanlar, tarihtarih öncesi edilirken sosyal-kültürel ve ekonomik faktörler önemlidir. İnsanlar, öncesi devirlerde doğal ortamın etkisiyle göçebe olarak yaşamışlardır. Zamanla yerleşik hayata devirlerde doğal ortamın etkisiyle göçebe olarak yaşamışlardır. Zamanla yerleşik hayata geçerek yaşadıkları ortamın kaynaklarını kullanmaya başlamışlar ve bazı ihtiyaçlarını geçerek yaşadıkları ortamın kaynaklarını kullanmaya başlamışlar ve bazı ihtiyaçlarını karşılamak için için diğer insan grupları ile ilişki kurmuşlardır. karşılamak diğer insan grupları ile ilişki kurmuşlardır. Tarihten günümüze kalabalık yerleşim Tarihten günümüze kalabalık yerleşim yerleri genellikle denize kıyısı olanolan veyaveya nehir, yerleri genellikle denize kıyısı nehir, göl göl kenarı olanolan yerlerdir. Çünkü bu tür yerler kenarı yerlerdir. Çünkü bu tür yerler ılıman bir iklime ve bunun neticesinde verimli ılıman bir iklime ve bunun neticesinde verimli topraklar, tarımsal arazilere sahip olurlar. topraklar, tarımsal arazilere sahip olurlar. Ayrıca denize kıyısının olmasıyla beraber Ayrıca denize kıyısının olmasıyla beraber ulaşımın da da kolaylaşması özellikle ürünlerin ulaşımın kolaylaşması özellikle ürünlerin ihracı ve ithali açısından, kısacası ticaret ve ve ihracı ve ithali açısından, kısacası ticaret endüstriyel açıdan çok çok önemlidir. Ülkemizin endüstriyel açıdan önemlidir. Ülkemizin coğrafi özellikleri, bölgeden bölgeye hatta aynıaynı bölge içinde bilebile farklılıklar coğrafi özellikleri, bölgeden bölgeye hatta bölge içinde farklılıklar göstermektedir. Bu Bu farklılıklar, yerleşme ve nüfus dağılışını etkilemektedir. HemHem kıyı kıyı göstermektedir. farklılıklar, yerleşme ve nüfus dağılışını etkilemektedir. kesimler ile içilekesimler arasında hemhem de batı ile doğu bölgeleri arasında belirgin zıtlıklar kesimler iç kesimler arasında de batı ile doğu bölgeleri arasında belirgin zıtlıklar vardır. Bir yerde nüfusun az ya olmasında çeşitli faktörler etkili olmaktadır. Bir yerin vardır. Bir yerde nüfusun azda yaçok da çok olmasında çeşitli faktörler etkili olmaktadır. Bir yerin yerleşim yeriyeri seçilmesinde etkili olanolan etkenler şunlardır: yerleşim seçilmesinde etkili etkenler şunlardır:

Günümüzde yerleşim yerleşim yeriyeri seçerken seçerken İlkçağlarda İlkçağlarda yerleşim yerleşim YeriYeri seçerken seçerkenGünümüzde Su kaynakları Su kaynakları

Eğitim Eğitim

Tarım Tarım

Sağlık Sağlık

Meyve Meyve bolluğu bolluğu

Ulaşım Ulaşım

Korunma Korunma

İş olanakları İş olanakları

İklimin İklimin uygunluğu uygunluğu

İklim İklim

Ev için Ev için malzeme malzeme bolluğu bolluğu

YerYer şekilleri şekilleri

Av hayvanlarının Av hayvanlarının çokluğu çokluğu

Tarım Tarım

Araştıralım Araştıralım Yaşadığınız Yaşadığınız bölgede bölgede eskieski çağlardan çağlardan kalma kalma yaşam yaşam izleri izleri var var mı?mı? Varsa Varsa hangi hangi döneme döneme ait olduğunu ait olduğunu araştırarak araştırarak yazınız. yazınız.

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………

100 100

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Bunu Bunu biliyor biliyor musunuz musunuz Kıbrıs'a Kıbrıs'a ilk insanların ilk insanların yerleşiminin yerleşiminin MÖ MÖ 10000 10000 yıllarını yıllarını bulduğu bulduğu tahmin tahmin edilmektedir. edilmektedir. Adanın Adanın güneyinde güneyinde yapılan yapılan arkeolojik arkeolojik kazılar kazılar neticesinde neticesinde ilk insan ilk insan yerleşimcilerinin yerleşimcilerinin MÖ.MÖ. 9000 9000 yıllarında yıllarında bazıbazı yapılar yapılar bıraktıkları bıraktıkları görülmüş görülmüş ve Cilalı ve Cilalı Taş Taş Devri Devri döneminde döneminde buralara buralara yerleştikleri yerleştikleri anlaşılmıştır. anlaşılmıştır. Ayrıca Ayrıca ilk yerleşimcilerin ilk yerleşimcilerin Anadolu'dan Anadolu'dan gelmeye gelmeye başladıkları, başladıkları, MÖ.MÖ. 7000 7000 tarihlerinde tarihlerinde Filistin, Filistin, Lübnan Lübnan ve Suriye ve Suriye üzerinden üzerinden de insanların de insanların buraya buraya geldikleri geldikleri tahmin tahmin edilmektedir. edilmektedir. Kıbrıs'a Kıbrıs'a Anadolu Anadolu üzerinden üzerinden gelen gelen kişiler kişiler kıyı kıyı bölgelerinde bölgelerinde toplu toplu yerleşim yerleşim bölgeleri bölgeleri kurmuşlardır. kurmuşlardır. İlk İlk yerleşimcilerin yerleşimcilerin Anadolu Anadolu üzerinden üzerinden gelen gelen insanlar insanlar olduğu olduğu tezi,tezi, bazıbazı tarihî tarihî yerleşim yerleşim bölgelerindeki bölgelerindeki eserlerin eserlerin birbirlerine birbirlerine benzemesinden benzemesinden dolayıdır. dolayıdır.

Sıra Sıra Sizde Sizde AileAile büyükleriniz büyükleriniz ile konuşarak, ile konuşarak, yaşadığınız yaşadığınız yere yere ailenizin ailenizin ne zaman ne zaman ve ve neden neden geldiğini geldiğini araştırıp, araştırıp, yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. Yaşadığınız Yaşadığınız bölgede bölgede ne zamandan ne zamandan beriberi yerleşim yerleşim yapıldığını, yapıldığını, nedenleri nedenleri ile ile araştırınız. araştırınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. Aşağıda Aşağıda ülkemizde ülkemizde bulunan bulunan bazıbazı eskieski eserlerin eserlerin fotoğrafları fotoğrafları verilmiştir. verilmiştir. Bu Bu yerlerin yerlerin hangi hangi tarihlerde, tarihlerde, kimler kimler tarafından tarafından yapıldığını yapıldığını araştırarak araştırarak yazınız. yazınız. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ................................................................................................................. ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... ............................................................................... Salamis Salamis Antik Antik Kent Kent

101 101

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Vuni Vuni Sarayı Sarayı ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… LalaLala Mustafa Mustafa Paşa Paşa Camii Camii

………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Büyük Büyük HanHan ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… St. Hilarion St. Hilarion Kalesi Kalesi

………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

Hala Hala Sultan Sultan Tekkesi Tekkesi

102 102

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

YAŞADIĞIMIZ YAŞADIĞIMIZ YERDEKİ YERDEKİ KÜLTÜREL KÜLTÜREL DEĞİŞİM DEĞİŞİM Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda yaşadığım yaşadığım yerdeki yerdeki kültürel kültürel değişimi değişimi ailemden ailemden örneklerle örneklerle açıklayacağım. açıklayacağım. Yaşadığım Yaşadığım yerdeki yerdeki insan insan ilişkilerini ilişkilerini geçmişten geçmişten günümüze günümüze örneklerle örneklerle açıklayacağım. açıklayacağım.

Yukarıda Yukarıda iki farklı iki farklı zamanda zamanda çekilmiş çekilmiş eskieski ve modern ve modern düğün düğün fotoğraflarını fotoğraflarını görmektesiniz. görmektesiniz. Bu Bu düğünler düğünler arasındaki arasındaki farklar farklar neler neler olabilir, olabilir, aileaile büyüklerinden büyüklerinden yardım yardım alarak alarak yazınız yazınız ve ve sınıfta sınıfta arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla bulduklarınızı bulduklarınızı paylaşınız. paylaşınız.

EskiEski düğünler: düğünler: ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... Yeni Yeni düğünler: düğünler: ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ................................................................................................................... ...................................................................................................................

103 103

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Aşağıda Aşağıda eskiden eskiden kullanılan kullanılan araç araç gereçleri, gereçleri, günümüzde günümüzde değişime değişime uğramış uğramış resimleri resimleri ile eşleştiriniz ile eşleştiriniz ve isimlerini ve isimlerini yazını yazını

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

104 104

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

…………………… ……………………

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

H a fHt a sf toansuo nBuü yBüükyküoknkuokn ukkö yküönydüen d e düzenlenecek düzenlenecek olanolan ekoeko güngün etkinliklerine etkinliklerine gitmiştik. gitmiştik. Dedem Dedem o gün o gün bizimle bizimle birlikte birlikte gelmişti. gelmişti. Arabamızı Arabamızı park park edipedip büyük büyük bir bir kalabalığın kalabalığın içine içine indik. indik. Kulağımıza Kulağımıza Kıbrıs Kıbrıs müziklerinin müziklerinin hoş hoş melodisi melodisi geliyordu. geliyordu. Müziğin Müziğin geldiği geldiği yöne yöne doğru doğru yürüdük. yürüdük. Bir grup Bir grup dansçının dansçının eskieski Kıbrıs Kıbrıs müzikleri müzikleri ve ve kıyafetleriyle kıyafetleriyle dansdans ettiğini ettiğini gördük. gördük. Onların Onların gösterilerini gösterilerini izledikten izledikten sonra sonra stantların stantların kurulu kurulu olduğu olduğu yoldan yoldan yürümemize yürümemize devam devam ettik. ettik. Stantlarda Stantlarda taş taş fırınlarda fırınlarda pişirilmiş pişirilmiş ekmekler, ekmekler, çörekler, çörekler, pilavunalar, pilavunalar, zeytinyağları, zeytinyağları, harnup harnup pekmezleri, pekmezleri, üzüm üzüm sucukları sucukları ve elvemakarnaları el makarnaları gibi gibi daha daha birçok birçok yiyecek yiyecek içecek içecek satılıyordu. satılıyordu. Az ileride Az ileride bir halı bir halı dokuma dokuma tezgâhında tezgâhında halı halı dokuyan dokuyan bir bir kadın kadın gördüm. gördüm.

Çalıdan Çalıdan süpürge süpürge yapan yapan adamın adamın bana bana göz göz kırpması kırpması benibeni güldürmüştü. güldürmüştü. İpekİpek kozalarından kozalarından yapılan yapılan el işleri el işleri ise ise görülmeye görülmeye değerdi. değerdi. Çevremizde, Çevremizde, eskiden eskiden kullanılan, kullanılan, ancak ancak günümüzde günümüzde kullanılmayan kullanılmayan birçok birçok ev araç ev araç gereçleri gereçleri vardı. vardı. Yolun Yolun sonunda sonunda eşekeşek ile ile gezinti gezinti çocukların çocukların neşeneşe kaynağıydı. kaynağıydı. Günün Günün yorgunluğunu yorgunluğunu taş taş fırında fırında pişen pişen bir bir fırınfırın kebabıyla kebabıyla gidermeye gidermeye çalıştık. çalıştık. Alış Alış verişimizi verişimizi yaptıktan yaptıktan sonra, sonra, eve eve dönmek dönmek için için arabamıza arabamıza bindik. bindik. Dedemin Dedemin yüzünde yüzünde tatlıtatlı bir bir tebessüm tebessüm vardı. vardı. Sanırım Sanırım bu gezi bu gezi ona ona yaşadığı yaşadığı eskieski günleri günleri hatırlattı. hatırlattı. Arabada Arabada giderken giderken ona ona eskiden eskiden kullanılan kullanılan birçok birçok araçaraç gereçleri gereçleri gördüğümü gördüğümü ancak ancak birçoğunun birçoğunun adını adını ve ne ve işe ne yaradıklarını işe yaradıklarını bilmediğimi bilmediğimi söyledim. söyledim. Bana Bana eve eve gittiğimizde gittiğimizde o o dönemlerde dönemlerde kullanılan kullanılan araçaraç gereçlerin gereçlerin fotoğraflarını fotoğraflarını bulup bulup isimleri isimleri ile ne ile işe ne yaradıklarını işe yaradıklarını anlatabileceğini anlatabileceğini söyledi. söyledi.

105 105

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde AileAile büyüklerinizden büyüklerinizden yardım yardım alarak alarak aşağıdaki aşağıdaki araç araç gereçlerin gereçlerin isimlerini isimlerini ve ne ve ne işe yaradıklarını işe yaradıklarını yazınız. yazınız. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………

106 106

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Araştıralım Araştıralım Büyüklerinizden Büyüklerinizden yardım yardım alarak, alarak, geçmişte geçmişte kullanılan kullanılan araç araç gereçlerin gereçlerin fotoğraflarını fotoğraflarını bulup, bulup, ne işe ne işe yaradıklarını yaradıklarını yazınız. yazınız. …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Eskiden Eskiden insanların insanların komşuluk komşuluk ilişkileri ilişkileri daha daha fazlaydı. fazlaydı. Yokluklar Yokluklar ve ve zorluklar zorluklar insanların insanların birbirlerine birbirlerine daha daha fazlafazla yardım yardım etmelerine etmelerine neden neden oluyordu. oluyordu. Bu yardımlaşma Bu yardımlaşma ve dayanışma ve dayanışma daha daha fazla fazla köylerde köylerde görülürdü. görülürdü.Elbirliğiyle Elbirliğiyle işlerişler erkenden erkenden bitirilirdi. bitirilirdi. Bu gönüllü Bu gönüllü yardımlaşmaya yardımlaşmaya imece imece denirdi. denirdi. İmece İmece ile köyün ile köyün veyaveya bir ailenin bir ailenin sorunları sorunları giderilirdi. giderilirdi. Yandaki Yandaki fotoğrafta fotoğrafta eskiden eskiden yapılan yapılan kerpiç kerpiç bir bir evinevin yapılışında yapılışında köylülerin köylülerin işbirliği işbirliği görülmektedir. görülmektedir. Birlikte Birlikte yapılan yapılan işlerin işlerin sayesinde sayesinde insanların insanların birbirlerine birbirlerine olanolan güveni, güveni, sevgisi sevgisi ve saygısı ve saygısı artmaktaydı. artmaktaydı. Bir Bir kişinin kişinin sorunu sorunu veyaveya sevincine sevincine ortak ortak olunurdu. olunurdu. O O günlerde günlerde "Ev "Ev alma, alma, komşu komşu al." al." sözünün sözünün büyük büyük bir önemi bir önemi vardı. vardı.

Siz Siz de komşuluk de komşuluk ilişkilerinin ilişkilerinin önemini önemini anlatan anlatan bir bir atasözü atasözü bulup bulup yazınız. yazınız. …………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………

Araştıralım Araştıralım Günümüzde Günümüzde insan insan ilişkilerindeki ilişkilerindeki değişimin değişimin temel temel nedenleri nedenleri nelerdir? nelerdir? Araştırınız. Araştırınız. Olumlu Olumlu ve olumsuz ve olumsuz sonuçlarını sonuçlarını yazınız. yazınız. …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

107 107

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

YAŞADIĞIMIZ YAŞADIĞIMIZ YERDEKİ YERDEKİ EKONOMİK EKONOMİK DEĞİŞİM DEĞİŞİM Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda geçmişten geçmişten günümüze günümüze yaşadığımız yaşadığımız yerdeki yerdeki ekonomik ekonomik etkinliklerdeki etkinliklerdeki değişimi değişimi örneklerle örneklerle açıklayacağım. açıklayacağım.

TaşTaş YağYağ Değirmeni Değirmeni

Sepetli Sepetli YağYağ Değirmeni Değirmeni

Modern Modern YağYağ Değirmeni Değirmeni

Sabah Sabah kalktığımda kalktığımda çok çok heyecanlıydım. heyecanlıydım. Okula Okula g tmek g tmek ç n çsabırsızlanıyordum. n sabırsızlanıyordum. Çünkü Çünkü o gün o gün dördüncü dördüncü sınıfsınıf öğrenc öğrenc ler ler olarak olarak gez gez gözlem gözlem etk nl etkkler nl kler ç n Büyükkonuk ç n Büyükkonuk köyüne köyüne g decekt g decekt k. Okulda k. Okulda sabah sabah z l çaldıktan z l çaldıktan sonra sonra tümtüm arkadaşlarımızla arkadaşlarımızla otobüse otobüse b n bp,n p, Büyükkonuk Büyükkonuk köyüne köyüne g tt gk.ttBk.zeBköydek ze köydek esk esk değ değ rmen rmen , dokuma , dokuma tezgâhını tezgâhını ve ove dönemde o dönemde yapılan yapılan el sanatlarını el sanatlarını gösterd gösterd ler. Heps ler. Heps banabana çok çok tuhaf tuhaf gelmgelm şt . O şt dönemlerde, . O dönemlerde, nsanların nsanların b r bşeyler r şeyler üretmek üretmek veyaveya yapab yapab lmeklmek ç n çne n kadar ne kadar zorluklarla zorluklarla mücadele mücadele ett kler ett kler n n düşündüm. düşündüm. Ancak Ancak o dönem o dönem n nsanlarının, n nsanlarının, zorluklardan zorluklardan değ değ l del yokluktan de yokluktan ş kâyet ş kâyet ett kler ett kler n öğretmen n öğretmen m zm söyled z söyled . .

KöyKöy gez gez m zden m zden sonra, sonra, öğretmenler öğretmenler m zle mbzle rl bkte rl Çayırova kte Çayırova köyüköyü yakınlarındak yakınlarındak br br zeytzeyt nyağı nyağı ve un ve değ un değ rmen rmen fabrfabr kasına kasına g tt gk.ttİlk k. gördükler İlk gördükler mden mden sonra, sonra, bu gördükler bu gördükler m m banabana dahadaha modern modern gelmgelm şt . Tüm şt . Tüm araçlar araçlar yen yen ve daha ve daha az emek az emek gerekt gerekt r yor, r yor, dahadaha çok çok ürünürün eldeelde ed l ed yordu. l yordu. Günümüzde Günümüzde teknoloj teknoloj n n netk n netkkullanımının n kullanımının yararlarını yararlarını b r bkez r kez dahadaha görmüş görmüş olduk. olduk.

Otobüsle Otobüsle okula okula dönerken, dönerken, yanımda yanımda oturan oturan arkadaşıma, arkadaşıma, annem annem n n nnes n nes ndennden kalma kalma esk esk kömür kömür ütüsünü ütüsünü anlatım. anlatım. Annem Annem n, on, ütüyü o ütüyü ant ant ka dka yedevyenev n b r bk rö şkeös şne ds en dnee dneend et n u t ttuuğt tuunğau nha ç haçn la nml a m verem verem yordum. yordum. Ancak Ancak o gez o gez den den sonra sonra esk esk aletler aletler n, n, araçların araçların ve ürünler ve ürünler n nasıl n nasıl b r bdeğ r değ ş klş ğe kl ğe uğradığını, uğradığını, esk esk ye bakarak ye bakarak anlamak anlamak daha daha kolay kolay oluyormuş, oluyormuş, onuonu anladım. anladım.

108 108

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

İnsanlar İnsanlar dünyada dünyada en zeki en zeki canlılar canlılar olarak olarak bilinir. bilinir. Geçmiş Geçmiş yıllardan yıllardan beriberi bilim bilim insanları, insanları, ihtiyaçlarımızı ihtiyaçlarımızı karşılamak karşılamak için,için, bilim bilim ve teknolojide ve teknolojide yeniyeni buluşlar buluşlar ve icatlar ve icatlar yapmışlardır. yapmışlardır. Bu Bu buluş buluş ve icatlar ve icatlar sayesinde sayesinde insanlar insanlar işlerini işlerini daha daha kolay kolay yapmaya yapmaya başladılar. başladılar. Çiftçiler Çiftçiler tarlalarını tarlalarını daha daha kolay kolay ekipekip biçebilmişlerdir. biçebilmişlerdir. Dokumacıların Dokumacıların dokuma dokuma tezgâhlarında tezgâhlarında bir ayda bir ayda dokuduğu dokuduğu bir bir kumaşı, kumaşı, fabrikalar fabrikalar bir bir saati saati bulmadan bulmadan dokuyabilmektedir. dokuyabilmektedir. İnsanlar İnsanlar at at arabalarıyla arabalarıyla gittikleri gittikleri yolları, yolları, şimdilerde şimdilerde değişik değişik ulaşım ulaşım araçlarıyla araçlarıyla daha daha erken erken gidebilmektedirler. gidebilmektedirler. İnsanlık İnsanlık gelişip gelişip birlikte birlikte yaşamaya yaşamaya başladıktan başladıktan sonra, sonra, ihtiyaçlar ihtiyaçlar artmıştır. artmıştır. Bireyler Bireyler ihtiyaçlarını ihtiyaçlarını karşılamak karşılamak için için çalışırlar. çalışırlar. Toplumda Toplumda bireylerin bireylerin veya veya toplumun toplumun gereken gereken ihtiyaçlarının ihtiyaçlarının karşılanması karşılanması için için yeniyeni meslekler meslekler ortaya ortaya çıkmıştır. çıkmıştır. Kısacası Kısacası meslekler meslekler insanların insanların ve toplumların ve toplumların ihtiyaçlarına ihtiyaçlarına göregöre ortaya ortaya çıkmıştır. çıkmıştır. Bunu Bunu basit basit bir örnekle bir örnekle açıklamak açıklamak gerekirse; gerekirse; insanlar insanlar ilk çağlarda ilk çağlarda günümüzdeki günümüzdeki gibi gibi tamtam teşekküllü teşekküllü kıyafet kıyafet giymezlerdi. giymezlerdi. Ancak Ancak zaman zaman geçtikçe geçtikçe insanların insanların giyim giyim kuşamları kuşamları da da değişti. değişti. Böylece Böylece elbise elbise ihtiyacı ihtiyacı doğdu. doğdu. Bu da Bu terzilerin da terzilerin ortaya ortaya çıkmasına çıkmasına neden neden oldu. oldu. Birilerinin Birilerinin elbise elbise dikmeleri dikmeleri gerekmekteydi. gerekmekteydi. Bu da Bumodern da modern hayata hayata geçiş geçiş ile birlikte ile birlikte ihtiyacı ihtiyacı artırdı artırdı ve fabrikalar ve fabrikalar ortaya ortaya çıktı. çıktı. Konfeksiyon Konfeksiyon mesleği mesleği de bu deihtiyacın bu ihtiyacın bir parçasıdır. bir parçasıdır. Hastalıkların Hastalıkların tedavisi tedavisi için için doktorluk, doktorluk, eğitim eğitim ihtiyacını ihtiyacını karşılamak karşılamak için için öğretmenlik, öğretmenlik, bilimde bilimde ilerlemek ilerlemek için için bilim bilim adamları, adamları, inşaat inşaat yapabilmek yapabilmek için için inşaat inşaat mühendisliği, mühendisliği, teknoloji teknoloji cihazları cihazları yapabilmek yapabilmek için için makine makine mühendisliği, mühendisliği, bilgisayarcılar bilgisayarcılar gibi gibi meslekleri meslekleri buna buna örnek örnek sayabiliriz. sayabiliriz.

Araştıralım Araştıralım Geçmiş Geçmiş yıllarda yıllarda yapılan yapılan ancak ancak günümüzde günümüzde yokyok olmaya olmaya yüzyüz tutmuş tutmuş veya veya hiç hiç yapılmayan yapılmayan meslekler meslekler var var mı?mı? Araştırarak Araştırarak yazınız. yazınız.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………

109 109

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde Babaanne Babaanne öğretmenimiz öğretmenimiz günümüzde günümüzde yeni yeni çıkançıkan meslekler meslekler hakkında hakkında araştırma araştırma yapmamızı yapmamızı

Elbette Elbette sanasana yardımcı yardımcı

istedi. istedi. BanaBana aşağıdaki aşağıdaki meslek meslek

olabilirim. olabilirim. Günümüzde Günümüzde öyle öyle

gruplarının gruplarının açıklamalarının açıklamalarının

çok meslek çok meslek ortaya ortaya çıktı çıktı ki ki

eşleştirilmesine eşleştirilmesine yardımcı yardımcı olur olur

bazılarını bazılarını ben bile ben bile

musun? musun?

bilmiyorum. bilmiyorum.

Makine Makine Mühendisi Mühendisi

Bir metni Bir metni veyaveya sözlüsözlü iletişimi iletişimi bir dilden bir dilden başka başka bir bir dile çevirmeyi dile çevirmeyi meslek meslek edinen edinen kişiye kişiye denir. denir. Kişi Kişi ya da ya kurumlar da kurumlar arasında arasında ortaya ortaya çıkan çıkan

Tercüman Tercüman

anlaşmazlıkların anlaşmazlıkların mahkemelerde mahkemelerde yasalara yasalara uygun uygun olarak, olarak, kısa kısa sürede sürede ve güven ve güven içinde içinde giderilmesi, giderilmesi, bu yolla bu yolla adaletin adaletin gerçekleşmesi gerçekleşmesi için için yargıçlara yargıçlara yardımcı yardımcı olanolan kişi. kişi. İnsanın İnsanın dünya dünya üzerinde üzerinde görülmesinden görülmesinden Ortaçağ’a Ortaçağ’a kadarkadar geçen geçen süreçsüreç içinde içinde insana insana ilişkinilişkin her türlü her türlü kalıntı kalıntı

Aşçı Aşçı

ve buluntuyu, ve buluntuyu, doğaldoğal çevreçevre ile insan ile insan arasındaki arasındaki ilişkileri, ilişkileri, yüzey, yüzey, sualtısualtı araştırmaları araştırmaları ve kazılarla ve kazılarla ortaya ortaya çıkarma, çıkarma, inceleme, inceleme, değerlendirme, değerlendirme, koruma koruma bilgi bilgi ve becerisine ve becerisine sahipsahip kişi. kişi. Motorlu Motorlu araçlar, araçlar, makineler makineler ile sanayi ile sanayi tesisleri, tesisleri, donanım donanım ve ve sistemlerinin sistemlerinin üretimi üretimi konusunda konusunda araştırmaları araştırmaları yürüterek yürüterek

Avukat Avukat

danışmanlık danışmanlık hizmetleri hizmetleri verip, verip, ayrıca ayrıca bunları bunları tasarlayıp, tasarlayıp, yapımını yapımını yöneterek; yöneterek; işleyiş, işleyiş, tamir tamir ve bakımları ve bakımları konusunda konusunda danışmanlık danışmanlık hizmetleri hizmetleri verenveren kişi. kişi.

Arkeolog Arkeolog

Besinlerin Besinlerin çeşitli çeşitli yöntemlerle yöntemlerle yemeye yemeye hazırhazır duruma duruma getirilmesini getirilmesini sağlayan sağlayan kişi. kişi. FarklıFarklı amaçlı amaçlı binaları, binaları, şehirşehir planları, planları, peyzaj peyzaj ve trafik ve trafik

Kardiyolog Kardiyolog

sistemleri sistemleri ile ilgili ile araştırmaları ilgili araştırmaları yürüterek, yürüterek, danışmanlık danışmanlık hizmetleri hizmetleri vererek vererek tasarımlar tasarımlar yapan yapan kişi. kişi.

Yayımcı Yayımcı Dalgıç Dalgıç Botanikçi Botanikçi Mimar Mimar

110 110

Bitkileri Bitkileri inceleyen inceleyen bilimbilim adamı. adamı. KalpKalp ve dolaşım ve dolaşım sistemi sistemi hastalıklarını hastalıklarını inceleyen inceleyen doktor. doktor. Sanat, Sanat, edebiyat, edebiyat, müzik müzik eserlerini eserlerini çoğaltarak, çoğaltarak, tek tek tekya tekda yatoptan da toptan satan satan kişi ya kişida yakuruluş. da kuruluş. UzayUzay çalışmalarına çalışmalarına katılmak katılmak üzere üzere eğitilen eğitilen kişi. kişi.

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Dünyada Dünyada gerçekleştirilen gerçekleştirilen başlıca başlıca ekonomik ekonomik faaliyetleri: faaliyetleri: Tarım, Tarım, Hayvancılık, Hayvancılık, Sanayi, Sanayi, Ticaret, Ticaret, Madencilik, Madencilik, Turizm, Turizm, Ormancılık, Ormancılık, Ulaşım Ulaşım ve Hizmet ve Hizmet Sektörü Sektörü olarak olarak sınıflayabiliriz. sınıflayabiliriz. Bir Bir ülkenin ülkenin coğrafik coğrafik koşulları koşulları o ülkenin o ülkenin ekonomik ekonomik faaliyetlerini faaliyetlerini etkilemektedir. etkilemektedir. Geçmiş Geçmiş yıllarda yıllarda ülkemizde ülkemizde daha daha çok çok tarımsal tarımsal ve hayvancılık ve hayvancılık alanlarında alanlarında ekonomik ekonomik faaliyetler faaliyetler yapılmaktaydı. yapılmaktaydı. Kuralık Kuralık nedeniyle nedeniyle günümüzde günümüzde bu alanlardaki bu alanlardaki faaliyetler faaliyetler azalmıştır. azalmıştır. Şimdi Şimdi daha daha çok çok sanayi, sanayi, ticaret ticaret ve turizm ve turizm ön plana ön plana çıkmaktadır. çıkmaktadır.

Sıra Sıra Sizde Sizde Aşağıda Aşağıda verilen verilen KKTC KKTC haritasına haritasına bakarak bakarak ilçelerimizde ilçelerimizde yapılabilecek yapılabilecek ekonomik ekonomik faaliyetleri faaliyetleri yazınız. yazınız.

Lefkoşa:……………………………………………………………………………………………………………………………… Lefkoşa:……………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Girne:………………………………………………………………………………………………………………………………… Girne:………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Gazimağusa:……………………………………………………………………………………………………………………… Gazimağusa:……………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… Güzelyurt:…………………………………………………………………………………………………………………………… Güzelyurt:…………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… İskele:………………………………………………………………………………………………………………………………… İskele:………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

111 111

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Aşağıda Aşağıda verilen verilen mesleklerin mesleklerin hangi hangi zamanda zamanda yapıldığını yapıldığını (X)(X) işareti işareti koyarak koyarak belirtiniz. belirtiniz. Eğer Eğer herher iki zamanda iki zamanda da yapılmışsa da yapılmışsa herher iki zamanı iki zamanı da işaretleyiniz. da işaretleyiniz.

Meslekler Meslekler

Geçmişte Geçmişte

Nalbant Nalbant

Bilgisayar Bilgisayar mühendisi mühendisi

Sokak Sokak lambası lambası yakıcıları yakıcıları

Berber Berber

Astrolog Astrolog

Kimyager Kimyager

Santral Santral memuru memuru

Gazeteci Gazeteci

İnşaat İnşaat mühendisi mühendisi

Elektrikçi Elektrikçi

Düşünelim Düşünelim - Tartışalım - Tartışalım Sizce Sizce ileriki ileriki yıllarda yıllarda ortaya ortaya ne ne gibigibi meslekler meslekler çıkacak? çıkacak? Hangi Hangi meslekler meslekler yokyok olacak? olacak?

112 112

Günümüzde Günümüzde

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM YERİN YERİN YÖNETİMİ YÖNETİMİ Bu dersin Bu dersin sonunda sonunda yaşadığım yaşadığım yerdeki yerdeki yerel yerel yöneticilerin yöneticilerin kimler kimler olduğunu olduğunu ve ve nasıl nasıl seçildiklerini, seçildiklerini, yaşadığım yaşadığım yerdeki yerdeki yerel yerel yöneticilerin yöneticilerin görev görev ve ve sorumluluklarının sorumluluklarının neler neler olduğunu olduğunu açıklayacağım. açıklayacağım. Ülkemizde Ülkemizde 21 –2125– Mayıs 25 Mayıs tarihleri tarihleri arası arası “Süt“Süt Haftası” Haftası” olarak olarak kutlanmaktadır. kutlanmaktadır. Hafta Hafta dolayısıyla, dolayısıyla, sağlıklı sağlıklı nesillerin nesillerin yetiştirilmesine yetiştirilmesine yardımcı yardımcı olmak, olmak, yurtyurt içi talebi içi talebi canlandırmak, canlandırmak, her her yaş yaş grubundaki grubundaki bireylere bireylere süt süt içmeiçme alışkanlığı alışkanlığı kazandırmak, kazandırmak, süt süt ve süt ve süt ürünlerinin ürünlerinin besin besin değeri değeri konusunda konusunda insanları insanları aydınlatarak, aydınlatarak, tüketimin tüketimin artmasını artmasını sağlamak sağlamak amacıyla amacıyla okullara okullara süt üreticileri süt üreticileri tarafından tarafından süt gönderilir. süt gönderilir. Okulumuza Okulumuza o hafta o hafta içinde içinde bir grup bir grup insan insan ve gazeteci ve gazeteci gelmişti. gelmişti. Sınıfımıza Sınıfımıza girdiklerinde girdiklerinde tümtüm sınıfısınıfı bir sessizlik bir sessizlik kaplamıştı. kaplamıştı. Şık giyimli Şık giyimli bir adam bir adam sıramın sıramın karşısında karşısında durup durup onuonu tanıyıp tanıyıp tanımadığımızı tanımadığımızı sordu. sordu. Kendisinin Kendisinin belediye belediye başkanı başkanı olduğunu olduğunu söyleyince söyleyince adını adını sınıfça sınıfça hephep birlikte birlikte söyledik. söyledik. BizeBize sütün sütün yararlarından yararlarından bahsedip bahsedip süt içip süt içip içmediğimizi içmediğimizi sorduktan sorduktan sonra sonra sınıfımıza sınıfımıza süt dağıttı. süt dağıttı. Toplu Toplu bir sınıf bir sınıf fotoğrafı fotoğrafı çektirdikten çektirdikten sonra sonra sınıfımızdan sınıfımızdan ayrıldılar. ayrıldılar.

Sütün Sütün yararları yararları nelerdir? nelerdir?

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Bağlı Bağlı olduğunuz olduğunuz veya veya yaşadığınız yaşadığınız yerin yerin belediye belediye başkanı başkanı kimdir? kimdir?

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Mahalle Mahalle veya veya köyköy muhtarınız muhtarınız kimdir? kimdir?

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Elinizde Elinizde yönetici yönetici olma olma fırsatı fırsatı olsa, olsa, hangi hangi yöneticiliği yöneticiliği seçerdiniz? seçerdiniz? Neden? Neden?

…………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………

113 113

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

İnsanlar İnsanlar birlikte birlikte yaşamaya yaşamaya ihtiyaç ihtiyaç duyarlar. duyarlar. Birlikte Birlikte yaşamın yaşamın ortaya ortaya çıkardığı çıkardığı ortak ortak sorunlarla sorunlarla karşılaşmamak, karşılaşmamak, mutlu mutlu ve huzurlu ve huzurlu yaşayabilmek yaşayabilmek için için hizmet hizmet veren veren kamu kamu kurumlarımız kurumlarımız (Halk (Halk hizmeti hizmeti gören gören devlet devlet organları) organları) vardır. vardır. Belirli Belirli bir bir yerleşim yerleşim biriminde biriminde yaşayan yaşayan insanların insanların ortak ortak ihtiyaçlarını ihtiyaçlarını karşılamak karşılamak amacıyla amacıyla kurulan kurulan yönetimlere yönetimlere yerel yerel yönetim yönetim denir. denir. Yerel Yerel yöneticilerimizin yöneticilerimizin arasında arasında Kaymakam, Kaymakam, Belediye Belediye Başkanı Başkanı ve Muhtar ve Muhtar yer yer alır. alır. Ülkemizde Ülkemizde kaymakam, kaymakam, görevde görevde olanolan iç iç işleriişleri bakanı, bakanı, başbakan başbakan ve cumhurbaşkanı ve cumhurbaşkanı tarafından tarafından atanır. atanır. Ancak Ancak belediye belediye başkanı, başkanı, belediye belediye meclis meclis üyeleri, üyeleri, muhtar muhtar ve azalar ve azalar dörtdört yıldayılda bir yapılan bir yapılan yerel yerel seçimlerle seçimlerle (halk (halk oylaması) oylaması) belirlenir. belirlenir.

Bunu Bunu biliyor biliyor muyuz? muyuz? Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs TürkTürk Cumhuriyeti'nde Cumhuriyeti'nde seçimler, seçimler, Anayasa Anayasa ve ve kanunlarda kanunlarda belirtilmiş belirtilmiş şeklişekli ile yapılmakta ile yapılmakta olupolup seçim seçim türleri türleri Cumhurbaşkanlığı Cumhurbaşkanlığı seçimi, seçimi, Cumhuriyet Cumhuriyet Meclisi'ne Meclisi'ne milletvekili milletvekili seçimleri seçimleri ve yerel ve yerel yönetim yönetim seçimleri seçimleri olmak olmak üzere üzere üç türde üç türde yapılır. yapılır. Cumhurbaşkanlığı Cumhurbaşkanlığı ve milletvekili ve milletvekili seçimleri seçimleri 5 senede 5 senede bir, bir, yerel yerel yönetim yönetim seçimleri seçimleri ise 4 ise yılda 4 yılda bir yapılmaktadır. bir yapılmaktadır. Kuzey Kuzey Kıbrıs'ta Kıbrıs'ta seçme seçme ve halkoylamasına ve halkoylamasına katılma katılma hakkına hakkına 18 yaşını 18 yaşını bitirmiş bitirmiş olanolan her her Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs TürkTürk Cumhuriyeti Cumhuriyeti vatandaşı vatandaşı sahiptir. sahiptir. Seçilme Seçilme yaşıyaşı milletvekilliği milletvekilliği ve yerel ve yerel yönetim yönetim seçimleri seçimleri için için 25, Cumhurbaşkanlığı 25, Cumhurbaşkanlığı için için ise 35 iseyaş 35 yaş olduğu olduğu kanunlarca kanunlarca belirlenmiştir. belirlenmiştir. BELEDİYE BELEDİYE Belediyeler, Belediyeler, nüfusu nüfusu 2000'den 2000'den fazla fazla olanolan yerleşim yerleşim yerlerinde yerlerinde yaşayan yaşayan halkın halkın ortak ortak ihtiyaçlarını ihtiyaçlarını karşılayan karşılayan yerel yerel yönetim yönetim kuruluşlarıdır. kuruluşlarıdır. Ancak Ancak ülkemizde ülkemizde nüfusu nüfusu 2000'den 2000'den az az olanolan yerleşim yerleşim yerlerimizin yerlerimizin de belediyeleri de belediyeleri bulunabilmektedir. bulunabilmektedir. Ülkemizde Ülkemizde şehir şehir belediyelerinin belediyelerinin başlıca başlıca görevleri: görevleri: Belediyeler, Belediyeler, kentin kentin su dağıtımı, su dağıtımı, kanalizasyon, kanalizasyon, şehir şehir içi yollarının içi yollarının tamiri, tamiri, çöp çöp toplama, toplama, yolların yolların temizlenmesinden temizlenmesinden sorumludur. sorumludur. Zabıta Zabıta hizmetleri hizmetleri verirken, verirken, cadde cadde ve sokak ve sokak temizliği temizliği ve halk ve halk sağlığını sağlığını korumaktadır. korumaktadır. Şehir Şehir içinde içinde inşaat inşaat ile ilgili ile ilgili izinler izinler belediye belediye tarafından tarafından verilir. verilir. Şehrin Şehrin ekonomik ekonomik işleriişleri belediyenin belediyenin kontrolü kontrolü altındadır. altındadır. Fiyat Fiyat ve ücret ve ücret tespit tespit etme, etme, hal hal açma, açma, pazar pazar yerleri yerleri kurma, kurma, sanayi sanayi bölgeleri bölgeleri kurma kurma vs. vs. gibi gibi görevler görevler belediyeye belediyeye aittir. aittir. Şehir Şehir içerisinde içerisinde eğitim eğitim ile ilgili ile ilgili faaliyetleri faaliyetleri de vardır. de vardır. OkulOkul öncesi öncesi eğitim eğitim veren veren kurumlar kurumlar açma, açma, mesleki mesleki eğitim eğitim kursları kursları düzenleme düzenleme ve ve kütüphane kütüphane kurma kurma bunlardan bunlardan bazılarıdır. bazılarıdır. Şehir Şehir içindeki içindeki ulaşım ulaşım hizmetleri hizmetleri de belediyeye de belediyeye aittir. aittir. SporSpor alanları alanları yaratma, yaratma, kültür kültür merkezi, merkezi, tiyatro tiyatro müze müze ve sinema ve sinema salonları salonları açma açma gibi gibi görevleri görevleri vardır. vardır.

114 114

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

MUHTAR MUHTAR Muhtar, Muhtar, köy köy veyaveya mahalle mahalle yönetiminin yönetiminin başında başında bulunan bulunan kişidir. kişidir. Muhtarlar Muhtarlar sorumlu sorumlu olduğu olduğu yerle yerle ilgiliilgili kararları kararları 4 azasıyla 4 azasıyla birlikte birlikte alır. alır. Belediyeler Belediyeler gibi gibi halkın halkın ortak ortak sorunlarıyla sorunlarıyla ilgilenmek ilgilenmek ve çözüm ve çözüm üretmek üretmek için için seçilirler. seçilirler. Bizim Bizim evinevin yanındaki yanındaki binaya binaya yeniyeni kiracılar kiracılar gelmişti. gelmişti. Taşınmaları Taşınmaları devam devam ederken ederken annemle annemle birlikte birlikte onları onları ziyarete ziyarete gittik. gittik. Annem Annem kadına kadına bir istekleri bir istekleri olupolup olmadığını olmadığını sordu. sordu. Kadın Kadın iki çocuğu iki çocuğu olduğunu olduğunu ve ilkokula ve ilkokula kayıt kayıt yaptırması yaptırması gerektiğini gerektiğini söyledi. söyledi. İlkokula İlkokula kayıt kayıt yaptırabilmesi yaptırabilmesi için için bölgede bölgede oturduğuna oturduğuna ilişkin ilişkin belge belge alması alması gerekiyordu. gerekiyordu. Bu Bu belgeye belgeye ikametgâh ikametgâh belgesi belgesi denilmektedir. denilmektedir. Annem Annem onlara onlara benim benim yardımcı yardımcı olabileceğimi, olabileceğimi, muhtarın muhtarın adresini adresini bildiğimi bildiğimi ve ne vezaman ne zaman gerekirse gerekirse yardım yardım edebileceğimi edebileceğimi söyledi. söyledi.

Araştıralım Araştıralım Yukarıdaki Yukarıdaki metinden metinden de anlaşılacağı de anlaşılacağı gibigibi muhtarın muhtarın görevlerinden görevlerinden biribiri de ikametgâh de ikametgâh belgesi belgesi vermektir. vermektir. Siz Siz de bölge de bölge veya veya köyköy muhtarınızla muhtarınızla görüşerek görüşerek görevleri görevleri hakkında hakkında bilgiler bilgiler toplayınız. toplayınız. Elde Elde ettiğiniz ettiğiniz bilgileri bilgileri sınıfta sınıfta arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla paylaşınız. paylaşınız. …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

115 115

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde SonSon kullanma kullanma tarihi tarihi geçmiş geçmiş bir ürünle bir ürünle karşılaştığınızda karşılaştığınızda neler neler yapmalısınız? yapmalısınız? Tartışınız. Tartışınız. Aşağıda Aşağıda verilen verilen tabloya tabloya belediye belediye veya veya köyköy muhtarının muhtarının yapmış yapmış olduğu olduğu hizmetleri hizmetleri yazınız. yazınız.

Belediye Belediye veya veya köyköy muhtarının muhtarının yapmış yapmış olduğu olduğu hizmetler. hizmetler. Belediye Belediye

Köy Köy Muhtarı Muhtarı

………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… ………………………………………… …………………………………………

Düşünelim Düşünelim - Tartışalım - Tartışalım SenSen belediye belediye başkanı başkanı veya veya köyköy muhtarı muhtarı olsan olsan yaşadığın yaşadığın yerde yerde neyineyi değiştirirdin değiştirirdin veya veya ne yapardın? ne yapardın?

116 116

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

KAYMAKAMLIK KAYMAKAMLIK Kaymakam Kaymakam Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs TürkTürk Cumhuriyeti Cumhuriyeti yönetim yönetim sisteminde, sisteminde, ilçenin ilçenin genel genel yönetiminden yönetiminden sorumlu sorumlu olan, olan, devleti devleti ilçede ilçede temsil temsil eden, eden, ilçenin ilçenin en yetkili en yetkili kamu kamu görevlisidir. görevlisidir. YaniYani Kaymakam Kaymakam ilçede ilçede devletin devletin bir numaralı bir numaralı görevlisidir. görevlisidir. Görevleri Görevleri başında; başında; ilçe ilçe içerisinde içerisinde yasaları yasaları uygulatıp uygulatıp huzuru huzuru ve emniyeti ve emniyeti sağlamak, sağlamak, kamu kamu çalışanlarının çalışanlarının sorumluluğu, sorumluluğu, törenlerde törenlerde devleti devleti temsil temsil etmek etmek gelir. gelir. Halkın Halkın şikâyetlerini şikâyetlerini dinler dinler ve çözüm ve çözüm üretir. üretir. TapuTapu denetimlerini denetimlerini ve imar ve imar izinlerini izinlerini kontrol kontrol eder. eder. Sorumlu Sorumlu olduğu olduğu ilçe ilçe için için belediye belediye başkanı başkanı ile bilgi ile bilgi alış alış verişi verişi yapar. yapar. Doğan Doğan ve ölenlerin ve ölenlerin nüfus nüfus kayıtların kayıtların geçmesi geçmesi ve kimlik ve kimlik verme verme işlemlerini işlemlerini yapar, yapar, ayrıca ayrıca yurtdışına yurtdışına gideceklerin gideceklerin pasaportlarını pasaportlarını hazırlar. hazırlar. Kısacası Kısacası kaymakam kaymakam ilçede ilçede devletin devletin bir temsilcisidir bir temsilcisidir ve vatandaşla ve vatandaşla devlet devlet arasında arasında ihtiyaçları ihtiyaçları karşılamada, karşılamada, sorunları sorunları gidermede gidermede köprü köprü gibi gibi çalışır. çalışır.

Araştıralım Araştıralım Ülkemizde Ülkemizde 6 ilçe 6 ilçe vardır. vardır. Bu ilçelerden Bu ilçelerden sorumlu sorumlu olan olan kaymakamların kaymakamların isimlerini isimlerini bularak bularak sınıf sınıf arkadaşlarınızla arkadaşlarınızla paylaşınız. paylaşınız.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

Sıra Sıra Sizde Sizde Bağlı Bağlı olduğunuz olduğunuz bölgede bölgede kaymakamlığı kaymakamlığı ziyaret ziyaret ederek ederek yapmış yapmış olduğu olduğu işlerişler hakkında hakkında bilgibilgi toplayınız. toplayınız. …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

117 117

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

BİLİM BİLİM VEVE TEKNOLOJİNİN TEKNOLOJİNİN HAYATIMIZDAKİ HAYATIMIZDAKİ YERİ YERİ Bu Bu dersin dersin sonunda sonunda bilim bilim ve ve teknolojinin teknolojinin yaşamımdaki yaşamımdaki etkilerini etkilerini değerlendireceğim. değerlendireceğim. Teknolojik Teknolojik ürünleri ürünleri etik, etik, ekonomik ekonomik ve ve etkili etkili kullanacağım. kullanacağım.

Ailenizde Ailenizde internet internet kullanan kullanan bireyler bireyler var var mı?mı? Hangi Hangi amaç amaç içiniçin internet internet kullanıyorlar? kullanıyorlar? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

İnternet İnternet kullanmış kullanmış olsaydın olsaydın hangi hangi amaçlar amaçlar içiniçin kullanırdın? kullanırdın? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

Sizin Sizin yaşınızda yaşınızda bir bir öğrenci öğrenci içiniçin cepcep telefonu telefonu bir bir ihtiyaç ihtiyaç mı?mı? Neden? Neden? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

İlkokul İlkokul öğrencilerinin öğrencilerinin ihtiyaç ihtiyaç duyduğu duyduğu teknoloji teknoloji aletleri aletleri nelerdir? nelerdir? …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

118 118

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Bilim, Bilim, deneyle deneyle gerçekliği gerçekliği kanıtlanmış kanıtlanmış her her türlütürlü bilgiye bilgiye verilen verilen isimdir. isimdir. Bilim Bilim sayesinde, sayesinde, insanların insanların hayatlarını hayatlarını kolaylaştırmak kolaylaştırmak için için teknoloji teknoloji aletleri aletleri üretildi. üretildi. Günümüzde Günümüzde bilim bilim olanca olanca hızıyla hızıyla ilerlemekle ilerlemekle birlikte, birlikte, insan insan hayatının hayatının olmazsa olmazsa olmazları olmazları arasına arasına girmeyi girmeyi başarmıştır. başarmıştır. Bilimin Bilimin sonucu sonucu olarak olarak ortaya ortaya çıkan çıkan teknoloji teknoloji hayatımızı hayatımızı her her alanda alanda kolaylaştırmaya kolaylaştırmaya devam devam etmektedir. etmektedir. Bilim Bilim - Teknoloji - Teknoloji arasında arasında tabiitabii bir ilişki bir ilişki vardır. vardır. Bilim Bilim ilerledikçe ilerledikçe teknoloji teknoloji ilerlemekte; ilerlemekte; teknoloji teknoloji ilerlerken ilerlerken bilim bilim de ilerlemektedir. de ilerlemektedir. Bilim Bilim

Teknoloji Teknoloji

Teknolojinin Teknolojinin özellikle özellikle 21. 21. yy’de yy’de kaydettiği kaydettiği ilerleme, ilerleme, inanılmayacak inanılmayacak boyuttadır. boyuttadır. Şöyle Şöyle ki; teknoloji ki; teknoloji artıkartık hayatımızın hayatımızın her her alanında; alanında; mutfakta, mutfakta, salonda, salonda, okulda, okulda, sokakta sokakta kendini kendini göstermektedir. göstermektedir. Öncelikle Öncelikle teknoloji teknoloji sayesinde sayesinde insanlar insanlar artıkartık hemen hemen hemen hemen her her yerden yerden internete internete girebilmekte girebilmekte ve tüm ve tüm dünyada dünyada yaşanan yaşanan gelişmelerden gelişmelerden anında anında haberdar haberdar olabilmektedirler. olabilmektedirler. Önceleri Önceleri bir araştırma bir araştırma yaparken yaparken kütüphanelerde kütüphanelerde saatler saatler harcarken, harcarken, internette internette çok çok daha daha kısakısa sürede sürede çok çok daha daha fazlafazla bilgibilgi eldeelde edinebilmekteyiz. edinebilmekteyiz. Teknoloji Teknoloji sayesinde sayesinde toplumsal toplumsal bilincimiz bilincimiz de de artmaktadır. artmaktadır. İnsanlar İnsanlar çevresinde çevresinde olanolan olaylara olaylara karşı karşı daha daha duyarlı duyarlı halehale gelmektedir. gelmektedir. Televizyon, Televizyon, radyo, radyo, internet internet gibi gibi kitlekitle iletişim iletişim araçlarıyla araçlarıyla bilgiler bilgiler daha daha büyük büyük kesimlere kesimlere iletilmekte, iletilmekte, aynıaynı anda anda daha daha çok çok kişi kişi bilinçlendirilmekte bilinçlendirilmekte ve amaca ve amaca giden giden yolda yolda daha daha hızlıhızlı adımlarla adımlarla ilerleme ilerleme sağlanabilmektedir. sağlanabilmektedir. Sağlık Sağlık alanında alanında da teknoloji da teknoloji etkin etkin kullanılmaktadır. kullanılmaktadır. Teknolojinin Teknolojinin olmadığı olmadığı bir bir alanalan artık artık yok yok denecek denecek kadar kadar azdır. azdır. Mutfakta Mutfakta kullandığımız kullandığımız araçaraç ve gereçlerin ve gereçlerin çoğu, çoğu, çamaşır çamaşır ve bulaşık ve bulaşık makineleri, makineleri, bir evin bir evin salonunda salonunda olmamasını olmamasını yadırgadığımız yadırgadığımız televizyonlar, televizyonlar, internet, internet, iş yerinde iş yerinde kullanılan kullanılan ofis ofis makineleri makineleri ve ve daha daha aklımıza aklımıza gelmeyen gelmeyen birçok birçok ürün, ürün, araçaraç ve gereçler ve gereçler teknolojinin teknolojinin ürünüdür. ürünüdür. Bunlar Bunlar insan insan hayatını hayatını hemhem kolaylaştırmakta kolaylaştırmakta hemhem de zamandan de zamandan tasarruf tasarruf etmemizi etmemizi sağlamaktadır. sağlamaktadır.

Teknolojinin Teknolojinin çağımızda çağımızda geldiği geldiği nokta nokta her her alanda alanda etkisini etkisini gösterdiği gösterdiği gibi gibi insan insan ilişkilerinde ilişkilerinde de de etkisini etkisini göstermektedir. göstermektedir. Önceden Önceden insanlar insanlar birbiriyle birbiriyle zaman zaman geçirmek geçirmek için için bir yerlerde bir yerlerde buluşur, buluşur, yüz yüz yüzeyüze sohbet sohbet ederlerdi. ederlerdi. Şimdi Şimdi ise, ise, cep cep telefonu telefonu aracılığıyla aracılığıyla veyaveya bilgisayara bilgisayara giripgirip internet internet üzerinden üzerinden birbirleriye birbirleriye görüntülü görüntülü konuşmakta konuşmakta veyaveya mesajlaşabilmektedir. mesajlaşabilmektedir.

119 119

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Böylelikle Böylelikle insanlar insanlar artıkartık daha daha kolay kolay iletişim iletişim kurabilmektedir. kurabilmektedir. Sağladığı Sağladığı kolaylıklar kolaylıklar yanında yanında bu icatlar bu icatlar sosyal sosyal sorunlara sorunlara da neden da neden olabilmektedir. olabilmektedir. Çünkü Çünkü insanlar insanlar sosyal sosyal medya medya aracılığıyla aracılığıyla veyaveya telefonla telefonla sıkıntılarını sıkıntılarını karşı karşı tarafa tarafa iletebildiği iletebildiği için için yüz yüz yüzeyüze konuşmalar konuşmalar azalmakta, azalmakta, yan yan yana yana olabilmenin olabilmenin verdiği verdiği samimiyet samimiyet azalmaktadır. azalmaktadır.

Teknolojinin Teknolojinin yaralarının yaralarının yanında yanında zararları zararları da da göz göz ardıardı edilemeyecek edilemeyecek kadar kadar büyüktür. büyüktür. Teknoloji Teknoloji araçları araçları yüzünden yüzünden doğaya doğaya salınan salınan radyasyon, radyasyon, çeşitli çeşitli gazlar gazlar insan insan sağlığını sağlığını olumsuz olumsuz yönde yönde etkilemekte etkilemekte ve ve doğayı doğayı da da kirletmektedir. kirletmektedir. Teknolojinin Teknolojinin gelişmesiyle gelişmesiyle insan insan gücünün gücünün yerini yerini iş makineleri iş makineleri almıştır. almıştır. Bu Bu sebepten sebepten işsizlik işsizlik oranları oranları artmıştır. artmıştır. İş bulmak İş bulmak çok çok zorlaştırmıştır. zorlaştırmıştır. Sonuç Sonuç olarak, olarak, teknolojinin teknolojinin özellikle özellikle son son 21.yy’de 21.yy’de gösterdiği gösterdiği gelişmeler gelişmeler neticesinde neticesinde insan insan hayatı hayatı hemhem daha daha kolay kolay bir hale bir hale gelmekte gelmekte hemhem de de insani insani vasıflar vasıflar bir obir kadar o kadar da anlamını da anlamını yitirmektedir. yitirmektedir. TamTam da bu da noktada bu noktada önemli önemli olan; olan; teknolojiyi teknolojiyi etik,etik, etkili etkili ve ekonomik ve ekonomik bir biçimde bir biçimde kullanabilmektir. kullanabilmektir. Teknolojiden, Teknolojiden, insanlığımızı insanlığımızı köreltmesine köreltmesine izin izin vermeden, vermeden, hemhem insanlığı insanlığı hemhem de de insan insan yaşamını yaşamını kolaylaştırabilme kolaylaştırabilme yönünde, yönünde, onuonu bir bir araçaraç olarak olarak görüp görüp faydalanabilmeliyiz. faydalanabilmeliyiz. PekiPeki bu noktada bu noktada neler neler yapabiliriz? yapabiliriz? Öncelikle gerçekten neye ihtiyacımız olduğunu belirlemeliyiz. İhtiyacımızı karşılarken Öncelikle gerçekten neye ihtiyacımız olduğunu belirlemeliyiz. İhtiyacımızı karşılarken neler gereklidir? Alacağımız teknolojik pahalı Ucuz Amacımıza ne kadar neler gereklidir? Alacağımız teknolojik ürünürün pahalı mı? mı? Ucuz mu?mu? Amacımıza ne kadar hizmet edebilir? Satış sonrası garantisi, yedek parçası Bu soruların cevaplarını hizmet edebilir? Satış sonrası garantisi, yedek parçası var var mı? mı? Bu soruların cevaplarını verdikten sonra istediğimiz ürünü satın almalıyız. verdikten sonra istediğimiz ürünü satın almalıyız. Ürünü aldıktan Ürünü aldıktan sonra, kullanım kılavuzunu okuyup kullanmaya başlamalıyız. sonra, kullanım kılavuzunu okuyup kullanmaya başlamalıyız. Kullanırken başka insanların haklarına ve ve kişiliğine zarar verecek davranışlardan Kullanırken başka insanların haklarına kişiliğine zarar verecek davranışlardan kaçınmalıyız. kaçınmalıyız.

120 120

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Sıra Sıra Sizde Sizde Aşağıdaki Aşağıdaki teknolojik teknolojik buluşların buluşların toplumlara toplumlara etkilerini etkilerini araştırınız. araştırınız. TEKERLEK TEKERLEK Ulaşımı Ulaşımı kolaylaştırmıştır. kolaylaştırmıştır. AğırAğır yüklerin yüklerin kolayca kolayca taşınmasını, taşınmasını, bisiklet bisiklet ve ve otomobil otomobil vb. vb. yapılmasını yapılmasını sağlamıştır. sağlamıştır.

BUZDOLABI BUZDOLABI …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… CEPCEP TELEFONU TELEFONU …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… BİLGİSAYAR BİLGİSAYAR …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… TELEVİZYON TELEVİZYON …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………

121 121

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

KENDİMİ KENDİMİ DEĞERLENDİRİYORUM DEĞERLENDİRİYORUM A. Çoktan A. Çoktan Seçmeli Seçmeli Test Test Aşağıdaki Aşağıdaki soruların soruların doğru doğru cevaplarını cevaplarını işaretleyiniz. işaretleyiniz. 1- Aşağıdakilerden 1- Aşağıdakilerden hangisi hangisi anaana yönlerden yönlerden biribiri değildir? değildir? A) A) Kuzey Kuzey B) B) BatıBatı C) C) Kuzeybatı Kuzeybatı D) D) Doğu Doğu 2- Aşağıdakilerden 2- Aşağıdakilerden hangisi hangisi yönyön bulma bulma yollarından yollarından biribiri değildir? değildir? A) B) C) D)

A) Pusula Pusula B) Kutup Kutup yıldızı yıldızı C) Güneş Güneş D) Ayın Ayın görünüşü görünüşü

3- Yüzümü 3- Yüzümü doğuya doğuya döndüğümde döndüğümde sol sol tarafım tarafım hangi hangi yönü yönü göstermektedir? göstermektedir? A) B) C) D)

A) Güney Güney B) Kuzey Kuzey C) BatıBatı D) Kuzeybatı Kuzeybatı

4- Güneybatı 4- Güneybatı yönünün yönünün tamtam karşısında karşısında hangi hangi yönyön bulunmaktadır? bulunmaktadır? A) B) C) D)

A) Kuzeydoğu Kuzeydoğu B) Kuzeybatı Kuzeybatı C) Güneydoğu Güneydoğu D) Güneybatı Güneybatı

5- Aşağıdakilerden 5- Aşağıdakilerden hangisi hangisi güneyi güneyi gösterir? gösterir? A) B) C) D)

A) Karınca Karınca yuvalarının yuvalarının ağzıağzı B) Ağaçların Ağaçların yosunlu yosunlu tarafı tarafı C) Minarelerin Minarelerin kapısı kapısı D) Pusulaların Pusulaların renkli renkli ucuucu

6- Bir 6- Bir yerin yerin kuşkuş bakışı bakışı kabataslak kabataslak çizimine çizimine ne denir? ne denir? A) B) C) D)

122 122

A) Harita Harita B) Plan Plan C) Taslak Taslak D) Kroki Kroki

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

7- 7“İnsanlarımızın “İnsanlarımızın daha daha temiz temiz ve ve sağlıklı sağlıklı bir bir çevrede çevrede yaşaması yaşaması ve ve yaşam yaşam kalitesini kalitesini yükseltmek yükseltmek amacıyla amacıyla çalışmalar çalışmalar yapmaktayım. yapmaktayım. Görev Görev yaptığım yaptığım ilçede ilçede alt alt yapı yapı işleri, işleri, çevre çevre ve ve çevre çevre sağlığı, sağlığı, ulaşım ulaşım hizmetleri hizmetleri vb. vb. faaliyetlerde faaliyetlerde bulunan bulunan birimlerin birimlerin başında başında bulunmaktayım. bulunmaktayım. Seçimle Seçimle iş başına iş başına geldiğim geldiğim bu görevi bu görevi dörtdört yıl süreyle yıl süreyle yapmaktayım.” yapmaktayım.” Bu görevleri Bu görevleri yerine yerine getiren getiren yerel yerel yönetici yönetici aşağıdakilerden aşağıdakilerden hangisidir? hangisidir? A) Belediye A) Belediye Meclis Meclis Azası Azası C) Belediye C) Belediye başkanı başkanı

B) Muhtar B) Muhtar D) Kaymakam D) Kaymakam

B. Eşleştirme B. Eşleştirme Aşağıda Aşağıda verilen verilen açıklamaları açıklamaları ilgili ilgili kavramla kavramla eşleştiriniz. eşleştiriniz. İlçe,İlçe, kasaba, kasaba, belde belde gibi gibi yerleşim yerleşim yerlerinde yerlerinde toplu toplu taşıma, taşıma, temizlik, temizlik, esnafların esnafların denetimi denetimi gibi gibi kamu kamu hizmetlerine hizmetlerine bakan bakan ve tüzel ve tüzel kişiliği kişiliği olanolan kuruluş kuruluş PolisPolis imdat imdat telefonu telefonu Ülkemizde Ülkemizde kullanılmayan kullanılmayan ulaşım ulaşım ağı ağı

Nalbant Nalbant

Sulak Sulak 155155

İlk insanların İlk insanların yerleşme yerleşme yeriyeri olarak olarak daha daha çok çok seçtikleri seçtikleri yer yer

Demir Demir YoluYolu

Ülkemizde Ülkemizde eskiden eskiden bulunan bulunan ancak ancak teknolojinin teknolojinin gelişmesiyle gelişmesiyle yok yok olanolan mesleklerden mesleklerden biri biri

Belediye Belediye

Yöneticilerimizi Yöneticilerimizi seçerek seçerek kullandığımız kullandığımız hak hak

Muhtar Muhtar

Canlıların Canlıların yaşamını yaşamını sürdürdüğü sürdürdüğü doğal doğal ortam ortam

Katılım Katılım

Herhangi Herhangi bir yerin bir yerin kuş kuş bakışı bakışı görüntüsünün görüntüsünün ölçüölçü kullanmadan kullanmadan (kabataslak) (kabataslak) çizimi çizimi

Kroki Kroki

Kuzey Kuzey Kıbrıs Kıbrıs TürkTürk Cumhuriyeti Cumhuriyeti yönetim yönetim sisteminde, sisteminde, ilçenin ilçenin genel genel yönetiminden yönetiminden sorumlu sorumlu olan, olan, devleti devleti ilçede ilçede temsil temsil eden, eden, ilçenin ilçenin en yetkili en yetkili kamu kamu görevlisi görevlisi

Kaymakam Kaymakam

KöyKöy ve mahallenin ve mahallenin yasalarla yasalarla belirtilmiş belirtilmiş işlerini işlerini yürütmek yürütmek için için o köy o köy veyaveya mahallede mahallede oturanların oturanların seçtikleri seçtikleri kimse kimse

Çevre Çevre

123 123

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

Krokiye Krokiye bakarak bakarak aşağıdaki aşağıdaki soruları soruları cevaplandırınız. cevaplandırınız.

Eczane, Eczane, sağlık sağlık ocağının ocağının …………................………….. …………................………….. yönündedir? yönündedir? Market, Market, otaparkın…...............…………………….. otaparkın…...............…………………….. yönünde yönünde yer yer almaktadır? almaktadır?

C. DoğruC. DoğruYanlış Yanlış Aşağıdaki Aşağıdaki cümleleri cümleleri okuyunuz. okuyunuz. Cümlelerden Cümlelerden doğru doğru olanların olanların başına“D”, başına“D”, yanlış yanlış olanların olanların başına başına “Y”“Y” harflerini harflerini koyunuz. koyunuz. 1- Belediye 1- Belediye başkanını başkanını genel genel seçimlerde seçimlerde kamu kamu seçer. seçer. ( () 2- Muhtarlar 2- Muhtarlar merkezi merkezi idare idare tarafından tarafından atanır. atanır. (

()

)

3- Kaymakamlar 3- Kaymakamlar ilçelerde ilçelerde devleti devleti temsil temsil ederler. ederler. ( ()

)

)

4- Yeni 4- Yeni bir bir ürün ürün aldığımızda aldığımızda öncelikle öncelikle kullanma kullanma kılavuzunu kılavuzunu okumalıyız. okumalıyız. ( ( ) 5- Kamuoyunun 5- Kamuoyunun görüşleri görüşleri yerel yerel yöneticiler yöneticiler içiniçin önemli önemli değildir. değildir. ( ( )

Ç. Tartışalım-Yazalım Ç. Tartışalım-Yazalım Seçmenler Seçmenler yerel yerel yöneticilerini yöneticilerini seçerken seçerken hangi hangi özelliklerini özelliklerini göz göz önünde önünde bulundurmalıdırlar? bulundurmalıdırlar? Tartışınız. Tartışınız.

124 124

)

)

3. ÜNİTE: 3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM YAŞADIĞIM ÇEVRE ÇEVRE

125 125

3. ÜNİTE: YAŞADIĞIM ÇEVRE

Sosyal Bilgiler 4. Sınıf

KKTC M ll Eğ t m Bakanlığı

126

Sosyal Bilgiler 4. Sınıf

Sosyal Bilgiler

4. Sınıf KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI Bu ders kitabı KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak dağıtılmaktadır.

KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı