Sämtliche Werke: Band 3/Teil 2 Dramen IV: Hamanus mit der deutschen Übersetzung von Johannes Chryseus
 9783110848243, 9783110095340

Table of contents :
Haman. Teil 1
Haman. Teil 2
Nachwort des Herausgebers
Inhalt des dritten Bandes, erster Teil

Citation preview

N A O G E O R G , SÄMTLICHE WERKE III/2

A U S G A B E N D E U T S C H E R LITERATUR DES XV. BIS XVIII. J A H R H U N D E R T S

herausgegeben von Hans-Gert Roloff

THOMAS NAOGEORG S Ä M T L I C H E WERKE

w _G DE

WALTER DE GRUYTER 1983

B E R L I N · NEW YORK

THOMAS N A O G E O R G SÄMTLICHE WERKE herausgegeben von

HANS-GERT ROLOFF

DRITTER BAND, ZWEITER TEIL D R A M E N IV: Hamanus mit der deutschen Übersetzung von Johannes Chryseus

w DE

G WALTER DE G R U Y T E R · B E R L I N · NEW YORK 1983

CIP-Kurztitelaufnahme

der Deutschen Bibliothek

Naogeorgus, Thomas : Sämtliche Werke / Thomas Naogeorg. Hrsg. von Hans-Gert Roloff. — Berlin ; New York : de Gruyter NE: Roloff, Hans-Gert [Hrsg.]; Naogeorgus, Thomas: [Sammlung] Bd. 3. Teil 2. Dramen. : 5, Hamanus ; mit d. dt. Übers, von Johannes Chryseus. - 1983. (Ausgaben deutscher Literatur des XV. [fünfzehnten] bis XVIII. [achtzehnten] Jahrhunderts ; 106) ISBN 3-11-009534-3 N E : GT

© Copyright 1983 by Walter de Gruyter & Co., vormals G. J. Göschen'sche Verlagshandlung, J. Guttentag, Verlagsbuchhandlung — Georg Reimer — Karl J. Trübner - Veit & Comp. Printed in Germany — Alle Rechte des Nachdrucks, einschließlich des Rechts der Herstellung von Photokopien — auch auszugsweise — vorbehalten. Satz: Hofgartenverlag GmbH, Berlin 21 Druck: W. Hildebrand, Berlin 65 Bindearbeiten: Lüderitz & Bauer, Berlin 61

HAMANUS

TRAGOEDIA NOVA

1543 *

H AM A N

Die schone und seer trostlich Histori Hester

1546

HAMANVS TRAGOEDIA NOVA SVMPTA E BIBLIIS, REPRE= hendens calumnias & Tyran= nidem potentum, & hor= tans ad uitae probita= tem & metum DEI. *

AVTORE THOMA NAO= georgo Straubingensi.

ANNO M. D. XLIII. mense Aprili.

H a m a η .

Die schone vnd seer stlich Histori Hester/ Spielweis aus dem Latein in Deutsche Rheim gebracht/ Durch Johannem Chryseum.

HAMANVS

TRAGOEDIA NOVA S V MP ΤΑ E BIBLIIS.REPREhcndens calumnias OC Tyran· ni'dem potentum, 8C hor» tans adulte probità· tem 5C rnetum DEI. * AVTORE THOMA NAOgeorgo Straubingenfi.

ANNO M. D. XLIIl maife

Aprili.

mmm»

Î0IC fcbône t>nö fcct trô* fiUd) *>ifhvi ^(ßtv / θρΜηκί» AUS bem larcin in &cutf$c ïtyeim gebt* d)t/&M(fy

C4V)CLARISSIM0 AC DOCTISSIMO VIRO D. GASP ARI ATEUTleben Iuris Interpreti peritissimo, et Sax. Principis Electoris consiliario, Domino ac patrono suo plurimum observando Thomas Naogeorgos S.D.P. DEUM immortalem (Vir clarissime) quantum ubique της διάβολης satellitium est? Iam est annus, quum hanc Tragoediam feci atque ad te manu scriptam misi, nec decreveram aedere, nisi remisso mihi exemplari. Causas autem, ob quas hactenus non remiseris, tu omnium optimè scis, et ego quoque ex tuis Uteris cognovi. Cum autem hìc levis rumor sparsus esset, me Tragoediam scripsisse, quae detineretur in aula, ecce malevoli quidam Sycophantae, idcirco eam premi dictitarunt, quod Bigamiam doceret et defenderet. Quid impudentius quàm hoc dici et iactari ab iis, qui Tragoediam non legissent, immo ne vidissent quidem? Quid maliciosius, quàm tam impudens mendacium in vulgus

Und weiter noch/ Macht das ich mich auch furcht so hoch/ In einem trawm gesehen han/ 230 Zwehn Trachen gegn ein ander stan/ Mit zorn verbittert grimmiglich/ Mit streit sehr hart bemuthen sich/ Niemand die sach vertragen kundt/ Weil einr aus in im leben stund

316

MARDACHAI.

315 Von Gott ich solichs hoff und bitt/ Wer sind abr die/ kenst du ir nit/ Die zu dem Hoff her eiln so ser?

322

Naogeorg, Hamanus, v. 224 - 236 CYRINUS.

Unde ego scirem? B a b y l o n i o s esse hospites 225 E x vestitu cornicio.

MARDOCHAEUS.

Idem mihi quoque A p p a r e t . Sed videamus ut accipiat eos Carcharophon. CYRINUS.

Non dubito quin pessimè ut solet Servorum ad limina, b i p e d u m q u e pessimus. MARDOCHAEUS.

St. CYRINUS.

Quid? Quando hue nuper veni advorsum tibi 230 Casuque apertum ostiolum eram transgressus, e x

POLYTLAS. Ach gnedigr Herr/ ich bitt nembt an/ Die Brieff/ obs wol an K5nig stan/ HAMAN.

765 Schlechts all an KÔng ein jeder wil/ Weist nicht das er wedr weng noch viel/ Annimpt/ verhSrt/ wenn ich da bin? Nun sag doch her was ist darin? POLYTLAS.

Glaub gentzlich doch das ewr genad/ 770 Umb diese sach gut wissen hat/ Als die zu Hoff lang ghangen ist/ Und auch noch hecht zu dieser frist/ Wie sich der SchSssr zu Babylon/ Meinr gStr hat allr genomen an/ 775 Hat an dem noch gehabt nicht sat/ Mich gfengklich auch einzogen hat/ Vier Monad gantz/ ubr solch beschwer/

362

Naogeorg,

Hamanus,

v. 482 - 502

Has iam diu miser conqueror iniurias Nec ius m e u m obtinere queo, nec mea mihi Restituuntur. Quapropter nunc iterum rogo, 485 Ut è tantis tandem eripiar iniuriis.

HAMANUS.

Videris mihi homo contentiosus esse, qui Emas litigium nec possis quiescere. POLYTLAS.

iBT)

0 Dii contentiosus ego, qui ad hunc m o d u m Malis urgeor, exagitor, trudorquè inprobè? 490 Emunt litigium nec possunt quiescere, Non qui queruntur sed faciunt iniuriam, Si iusto m o d o res dici debent nomine. Quiescerem ego vel usque ad extremum halitum, Audax si vicinorum improbitas, et odium, et 495 Manifesta malitia me sinerent quiescere. Nunc adigor in Susa venire et Regis fores Maiori rerum adire cum dispendio. Utinam viaticum liceret liberis, Uxorique et aliis reservare usibus.

HAMANUS.

soo Tu forsitan arbitraris nos aliud nihil Agere, vestras quam expectare querimonias, Cur rem vos inter non ipsi componitis?

363

Chryseus, Hanum, ν, 778 • 808

Ich armer Man beklag mich sehr/ Ich hab des grossen schadn entpfangn/ 780 Kan dennoch nicht mein Recht erlangn Solchs klag ich euch zu dieser zeit/ Und bitt umbs Recht und billigkeit. HAMAN.

Wie ich doch h8r ffirwar ich schätz/ Du seist ein rechte hader Katz/ POLYTLAS.

ACTUS PRIMI SCENA QUINTA. HAMAN u s . PHYSOTAS. CARPHOLOGUS. MARDACHAI. HAMAN.

WO ist er denn? Wo steckt er itzt? PHYSOTAS.

840 Seht dort/ Er untr den andern sitzt. HAMAN.

Ist gut/ w5ln nichts dergleichen thun/ PHYSOTAS.

Dasr werd erstochn/ wol sitzt er nun/ Nicht ruret sich/ sitzt wie ein stein/ All andr stehn auff sonst in gemein/ CARPHOLOGUS.

845 Sein gsicht er euch schir itzt nicht gSndt/

368

Naogeorg, Hamanns, y. 528 - 537 HAMANUS. Ut istum Iuppiter Diique omnes selecti perdant nihili hominem.

CARPHOLOGUS. E g o ira marceror. N u m vis earn et caput