Scriptores historia Augustae. Vol. II [4 ed.] 381541766X, 9783815417669

Table of contents :
Conspectvs librorvm
II. Vitae principum
XIX.Iul. Cap.: Maximini Duo
XX. Iul. Cap.: Gordian(i tr)es
XXI. Iul. Cap.: Maximus et Balbinus
XXII.Trebelll Pollionis: Valeriani duo
XXIII. Trebelli Pollionis: Gallieni duo
XXIV. Trebelli pollionis: Tyranni triginta
XXV. Trebelli pollionis: Divus Claudius
XXVI. Flavi Vopisci Syracusii: Divus Aurelianus
XXVII. Flavi Vopisci Syracusii: Tacitus
XXVIII. Flavi Vopisci Syracusii: Probus
XXIX. Flavi Vopisci Syracusii: Firmus Saturninus, Proculus et Bonos
XXX. Flavi Vopisci Syracusii: Carus et Cari et Numerianus
Index nominum
Addenda et Corrigenda

Citation preview

B I B L I O T H E C A SCRIPTORVM

GRAECORVM

ET

ROMANORVM

T E V B N E R I A N A

SCRIPTORES HISTORIAE AYGYSTAE EDIDIT

ERNESTVS HOHL

V O L V M E N II ADDENDA ET CORRIGENDA ADIECERVNT CH. SAMBERGER ET W. SEYFARTH EDITIO STEREOTYPA EDITIONIS TERTIAE (MCMLXXI)

STVTGARDIAE ET LIPSIAE IN AEDIBVS B. G. T E V B N E R I MCMXCVII

A D M O N E B V N T V R , Q V l I1VNC VT A D D E N D A E T

LIB RVM

LKGENT,

CORRIGENDA CONSVLANT

L A T E R C V L O [ j IN

MARGINE APPICTO

Dû: DrutKchr Bibliothek - CIP-KinhcitgauCnahnie Scripture* Iiùtoriae Aitfpwtac / Ed. ErncMtUK Hohl. Stutgardiac ; IJpHÌae : Teubner (Bihliothcca Hcriptoruin Craccurum et Itomanorum Tcubneriana) Vol. 2. / Allignila et cori*. adiecerunt Ch. Samlierger et W. Seyfarth. Ed. Htereotypa «il. S. (1971). - 1997 ISBN H-8154-1766-X kart. Da» Werk einschließlich aller »einer Teile iwt urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung außerhalb der engen Grenzen den UrheberreehtHgcKctzeN IN! ohne Zustimmung «leu Verlage* unzuläHMig und ntraihar. Da» gilt besonder* für Vervielfältigungen, Übersetzungen, M ¡kr» Verfilmungen und «lie Eins[»eichcrung und Verarbeitung in elektronischen SyHtcmcn. © B. G. Teubner Stuttgart und Leipzig 1997 Printed in Germany Druck: Winklcr-Druck-Cmbll, Gräfenhainiehen Bindung: Buchbinderei Bettina Mönch, Leipzig

CONSPECTVS LIBRORVM Praeter ecripta in volumine primo enumerata usi sumus his: W. A. Bijvanck, Notes batavo-romainee, VII: Mogontiacum ou Mundiacum?, Mnemosyne β, 1938, 380/1; 7, 1939, 7β/79 Ε. Löfstedt, Syntactica I', Leipzig 1942 D. Magie, The Scriptores Historiae Augustae with an English Translation, vol. ΙΠ, London/New York 1932

VITAE PRINCIPUM II

VITAE DIVERSORUM PRINCIPUM ET TYRANNORUM A DIVO HADRIANO USQUE AD NUMERIANUM DIVERSIS CONPOSITI Ρ

(cf. Τ 33,8 libelles, quos d e v i t a p r l n c l p u m edldl; cf. Al, 2; Pr. 2, 7)

MAXIMINI DUO IULI CAPITOLINI N e f a s t i d i o s u m esset clementiae t u a e , C o n s t a n t i n e 1 m a x i m e , s i n g u l o s q u o s q u e p r i n c i p e s vel p r i n c i p u m li5 b e r o s p e r libros s i n g u l o s legere, a d h i b u i m o d e r a t i o n e m , q u a in u n u m v o l u m e n d u o s M a x i m i n o s , p a t r e m f i l i u m q u e , c o n g e r e r e m ; servaci d e i n c e p s h u n e o r d i n e m , 2 q u e m p i e t a s t u a e t i a m a b T a t i o Cyrillo, clarissimo viro, qui Greca in L a t i n u m vertit, s e r v a r i voluit. 10 q u o d q u i d e m n o n in u n o t a n t u m libro sed e t i a m in 3 plurimis deinceps reservabo, exceptis magnis imperat o r i b u s , q u o r u m r e s g e s t a e p l u r e s a t q u e clariores longiorem desiderant textum. M a x i m i n u s senior s u b A l e x a n d r o i m p e r a t o r e enituit. 15 m i l i t a r e a u t e m s u b S e v e r o coepit. hic de vico Threiciae vicino b a r b a r i e , b a r b a r o e t i a m p â t r e et m a t r e genit u s , q u o r u m a l t e r e Gothia, a l t e r ex A l a n i s g e n i t u s e s s e p e r h i b e t u r . et p a t r i q u i d e m n o m e n Micca, m a t r i H a b a b a f u i s s e dicitur. sed h a e c n o m i n a M a x i m i n u s 20 p r i m i s t e m p o r i b u s i p s e p r o d i d i t , p o s t e a v e r o , ubi ad i m p e r i u m venit, occuli p r a e c e p i t , n e u t r o q u e p a r e n t e barbaro genitus imperator esse videretur. E t in p r i m a q u i d e m p u e r i t i a f u i t p a s t o r , i u u e n u m I INCIPIUNT MAXIMINI DUO IULI (ad cöstantinü aúg. add. a. m.) CAPITOLINI FELICITER Ρ β quia Ρ* qu*a P b t. Β máximo (-e?) P a maximinos Ρ" 7 Seruari Ρ 8 a Statio Σ II reseruabo Ρ (u in ras.) reserabo ΒΣ 16 uicini Ρ -no Σ in , 18/19 Micca... Hababa] μιξοβαςβαρων Herodian. VI 8,1 ; Ababa lordati., Getlc. XV 83 ex Symmacho historico, qui harte vitam excerpslt 21 acuii Ρ occuli Σ 23 nonnum Ρ nonnumquani Β corr., edd. iuuenum Ho. coli. Herodian. Vi 8,1 ιής ήΐιχίας

4 5

6 7

2

4

XIX. IUL. CAP.: MAXIM. 2 , 1 - 3 , 3

etiam procer et qui latronibus insidiaretur et suos ab 2 incursionibus vindicare! prima stipendia equestria huic fuere, erat jenim magnitudine corporis conspicuus, virtute inter omnes milites clarus, forma virili decorus, f e r a s moribus, asper, superbus, contemptor, saepe ta3 men iustus. innotescendi sub Severo imperatore prima 4 haec fuit causa: natali Getae, filii minoris, Severus militares dabat ludos propositis praemiis argenteis, id 5 est armillis, torquibus et balteolis. hic adulescens et semibarbarus et vix adhuc Latinae linguae, prope Thraecica imperatorem publice petit, ut sibi daret licentiam contendendi cum his, qui iam non mediocri 6 loco militarent. magnitudinem corporis Severus miratus primum eum cum lixis conposuit, sed fortissimis quibus [pedibus meis] osculum figat.' is Et quoniam ad Maximi Crispino ac Menofil[i]o consulari3 bus, qui a scnatu missi fuerant, victus est. ipse autem Maxim[in]us Aquileiam idcirco accesserat, ut omnia tuta et integra usque ad Alpes relinqueret ac, si quae essent barbarorum, qui Maximino faverant, reliquiae, 5 4 compesceret. missi sunt denique ad eum legati senatores viginti, quorum nomina sunt apud Cordum, (in his consulares quattuor, praetor// octo, (ocyto que laborasse, cum ipse domi tanta bella compr[a]essisset, ille autem otiosus apud Raoennam se6 disset. sed tantum valet «elle, ut Maximo, quia profectus est contra Maximinum, etiam victoria decernere- is 7 tur. quam impletam ille nescivit. exercitu[i] igitur suscepto Maximini ad urbem cum ingenti pompa et multitudine Maxim[in]us venit, maerentibus militibus, quod eum imperatorem, quem ipsi delegerant, perdiderant et 8 eos liabebant, quos senatus legerat. nec dissimulari po- ao terat maeror, qui apparebat in frontibus singulorum; et iam quidem nec verbis abstinebatur, quamvis Maximus et apud milites saepe dixisset oblivionem praeteritorum esse debereft] et stipendia magna donasset 9 et auxilia in ea loca, quae delegerant, dimisisset. sed » animi militum semel inbuti odio refrenan nequeunt. denique cum audisset senatus adclamationes, quae milites tangerent, acriores contra Maximum et Bal1 acrispino Ρ et Crispino Σ ac Crispino edd. ducibus Crispino Ho. coli. Herodian. VIH 2, 3 έατρατήγονν melo filio Ρ 5 fauerent Eyss. 6 eum] i. e. Maximü add. a. m. in Ρ 8/9 praetor noctoso questorii Ρ 1 t. Β praetorii octo * * questori! Ρ con·. praetores octo quaestores Σ praetorii octo, octo quaestorii Pet. 9 consultum P i 10 eque estres Ρ 12 quam elaborasse Ρ 1 quam eü elaborasse Ρ corr. quam se laborasse Σ 13 rabennam Ρ 13/14 resedisset Pet. (cf. c.16,7) 14 ualuit edd. belle Ρ 16 iiiic resciuit Petsch. 18 maximinus Ρ 1 t. Β maxi mus Ρ corr. 24 deberet Ρ 1 t. Β debere* Ρ corr.

XXI. lUL. CAP.: MAX. ET BALB. 12,9-14, ¿

67

binum extiterunt, secum cotidie cogitantes, quos imperatores facere deberent. S e n a t u s consulti autem, quo moti sunt, haec forma 1 3 e s t : cum ingredienti urbem Maximo Balbinus et Gordianus et senatus et populus Romanus Y¡am processissent, adclamationes primum public« «>e fuerunt, quae milites contingerent. inde in senatum itum est 2 ubi post ilia, quae communia soient e s s e festa, dictum e s t : 'sapienter electi principes sic agunt, per inperitos elec, uel S a l o n i n u m filium etiam G a l l i e n i , qui et < Saloninus et > G a l l i e n u s est dictus in < historia sui temporis, huic) libro adi u n c t o s (edam, nunc> ad aliud u o l u m e n t r a n s e a m ^ H s , ut iubetur/. s e m p e r e n i m me u o b i s dedidi et f a m a e . cui n e g a r e nihil possum.

(TREBELLl

POLLIONIS>

GALLIENI DUO Capto Valeriano, (enimvero unde incipienda est Gal- 1 lieni v i t a , n i s i a b e o p r a e c i p u e m a l o , q u o e i u s v i t a 3 d e p r [ a ] e s s a e s t ?) n u t a n t e r e ' p., c u m O d e n a t u s i a m orientis cepisset imperium, Gallienus comperta patris captivitate gauderet, vn^abantur exercitus, m u r ( m u r a banty d u c e s , erat { o m n i u m } ror, { q u o d ¡ imperator 10 n < i í s > i < n ) P e r s i d a s e r < w 7 í t e r > t e n e < r e ) t u r

meRoma-

ior o m n i u m

quod Gallienus na p a t e r f a c t o sic moribus re p . . . . p e r d i d e r a t . G a l l i e n o i g i t u r e t V o l u s i a n o c o n s s . 2 ca?! n.261 1 INCIPIT EIUSDEM GALLIENI DUO Ρ (ad 9stantinü [Λ e. constantlnum] aug. add. a. m.) 7 uocabantur P 1 uagabantur Σ, Ρ corr. 7/8 mus Ρ 1 Λ Β (spatium 17 fere Utterarum) murmurabant Ρ corr. (r in ras.) 8 erat Ρ ' erat omnium . . . . Ρ corr. 8/9 meror Ρ 1 meror qd Ρ corr. 9/10 imperator romani persida P ' t. Β (de hoc ablatiuo cf. Neue-Wagener /Vs p. 267) imperator romanus * * * * in persida Ρ corr. 10 per* sida sertenetur P1 Β persida seruiliter teneretur Ρ corr. in ras.; sine intervalli» sic exhibet Σ υ. 7sqq.: uagabantur exercitus murmurabant duces erat omnium meror quod imperator romanus in persida seruiiiter teneretur. Gallieno igitur (omissis scilicet fragmentis υ. 11/13 in Ρ conservatisi; cf. Ho., Klio Xlfl, p. 391 sq.; Pet. sic lacunas explere studuit, inde a 'malor' Obr. secutus: uagabantur < u b i q u e > exercitus, murmurabant < o m n i b u s in prouinciis} duces, erat omnium ζingens> maeror, quod < Valerianasy imperator Romanus in Persi de seruiiiter teneretur. 2 4 VALLISTA Ρ Ρ corr. ñ e q u e Pel.

118

XXIV. TREB. POLL.: TYR. TRIG. 18,2-10

3 Dafnidem sibi compararat, interemptum. multi et sumpsisse ilium purpuram, ut more R o m a n o imperaret, (et~) exercitum duxisse et de se plura promisisse dixerunt, occisum autem per eos, quos Aureolus miserat ad conprehendendum Quietum, M a c r i < « > n i filium, 4 quem praedam suam esse dicebat. fuit vir insignis, eruditus ad gerendam rem p., in consiliis vehemens, in expeditionibus clarus, in provisione annonaria singularis, Valeriano sic acceptus, ut eum quibusdam lit5 teris hoc testimonio prosecutus sit: 'Valerianus Ragonio Claro praefecto Illyrici et Galliarum. si quid in te bonae frugis est, quam esse scio, parens Clare, β dispositione tu Ballistae persequere. his rem p. informa. videsne[c] ut ilin Ho. e vestes, r> quas in templo Solis videmus, consertae gcmmis, tunc Persici dracones et t[h]iarae, tunc genus purpurae, quod postea nec ulla gens detulit nec Romanus orbis 5 vidit. de qua pauca saltern übet dicere, meministis 29 enim fuisse in templo Iovis Optimi Maximi Capitolini pallium breve purpureum lanestre, ad quod cum matronae atque ipse Aurelianus iungerent purpuras suas, cineris specie decoloran videbantur ceterae divini 10 comparatone fulgoris. hoc munus rex Persarum ab 2 Indis interioribus sumptum Aureliano dedisse perhibetur, scribens: 'sume purpuram, qualis apud nos est.' {sed hoc falsum fuit.} nam postea dili- 3 gentissime et Aurelianus et Probus et proxime Dio15 cletianus missis diligentissimis confectoribus requisiverunt tale genus purpurae nec tamen invenire potuerunt. dicitur enim sandyx Indica talem purpuram facere, si curetur. Sed [sed] ut ad incepta redeamus: ingens tamen 30 20 strepitus militum fuit omnium Zenobiam ad poenam poscentium. sed Aurelianus indign aestimans 2 mulierem interimi, occisis plerisque, quibus auctoribus illa bellum moverat, paraverat, gesserai, trìumpho mulierem reservavit, ut populi Romani oculis esset ostenta tui. grave inter eos, qui caesi sunt, de Longino filosofo 3 fuisse perhibetur, quo illa inagistro usa esse ad Graecas litieras dicitur. quem quidem Aurelianus idcirco dicitur occidisse, quod superbior illa epistula ipsius diceretur dictata Consilio, quamvis Syro esset ser30 mone contexta. Pacato igitur oriente in Europam Aurelianus redit 4 victor atque illic Carporum copias adflixit et, cum 1 i Ile ΡΣ illatae Eyss. ailatae Pet. 2 3 tum persici P i " tunc Persici Pet. 4 poste P a , corr. Pl> 13 sed hoc falsum fuit om. P, non om. Σ 19 sed se dux Ρ sed Σ sed ut Pet. tamen] tum Pet. 21 indignaestimans Ρ indignum existímans Σ indignum aestimans edri. 32 caproni Ρ carprorum Σ

172

5

31 2 3 4 5

6 7

XXVI. FL.VOP.: AUREL. 30,4-31,7

ilium Carpicum senatus absentem vocasset, mnndasse[t] zoco fertur: 'superest, p. c., ut me etiam Carpisclum vocetis.' carp[l]isc