Qur'an Tafsir Sharif 11 [11]

Citation preview

‫وزارت ﻣعارف‬

‫تفسﻴر شرﻳف‬ ‫صﻨف ﻳازدﻫﻢ‬

‫ﺳﺎل ﭼﺎپ‪ 1398 :‬ﻫـ ‪ .‬ش‬

‫سرود ملی‬ ‫دا وطن افغانســـتـــان دى‬

‫دا عــــزت د هـــر افـغـان دى‬

‫کور د سول‪ 3‬کور د تورې‬

‫هر بچی ي‪ 3‬قهرمـــــان دى‬

‫دا وطن د ټولـــو کـور دى‬

‫د بـــــلـوڅـــــــو د ازبـکــــــــو‬

‫د پښـــتــون او هـــــزاره وو‬

‫د تـــرکـمنـــــــو د تـــاجـکــــــو‬

‫ورســـره عرب‪ ،‬گوجــر دي‬

‫پــاميــريـــان‪ ،‬نـورســـتانيــــان‬

‫براهوي دي‪ ،‬قزلباش دي‬

‫هـــم ايمـــاق‪ ،‬هم پشـه ‪4‬ان‬

‫دا هيــــــواد به تل ځلي‪8‬ي‬

‫لـکـه لـمــر پـر شـــنـه آســـمـان‬

‫په ســـينــه ک‪ 3‬د آســـيـــا به‬

‫لـکــــه زړه وي جـــاويــــــدان‬

‫نوم د حق مـــو دى رهبـــر‬

‫وايـــو اهلل اکبر وايو اهلل اکبر‬

‫وزارت ﻣعارف‬

‫تفسﻴر شرﻳف‬ ‫صﻨف ﻳازدﻫﻢ‬

‫سال چاپ‪ 1398 :‬ﻫ ‪.‬ش‪.‬‬

‫اﻟﻒ‬

‫ﻣشخصات‌کتاب‬ ‫‪-----------------------------------------------------‬‬‫ﻣضﻤﻮن‪‌:‬تفسﻴر‬ ‫ﻣؤﻟفان‪‌:‬گروه مؤلفان کتابﻫاى درسﻰ دﻳپارتمﻨت تعلﻴم و تربﻴﺔ اسﻼمﻰ نصاب تعلﻴمﻰ‬ ‫وﻳراستاران‪‌:‬اعضاى دﻳپارتمﻨت وﻳراستارى و اﻳدﻳت زبان درى‬ ‫صﻨف‪ ‌:‬ﻳازدﻫم‬ ‫زبان‌ﻣتﻦ‪‌:‬درى‬ ‫اﻧکشاف‌دﻫﻨده‪‌:‬رﻳاست عمﻮمﻰ انکشاف نصاب تعلﻴمﻰ و تالﻴف کتب درسﻰ‬ ‫ﻧاشر‪‌:‬رﻳاست ارتباط و آگاﻫﻰ عامﺔ وزارت معارف‬ ‫سال‌چاپ‪ 1398‌:‬ﻫجرى شمسﻰ‬ ‫ﻣکان‌چاپ‪‌:‬کابل‬ ‫چاپ‌خاﻧﻪ‪‌:‬‬ ‫اﻳﻤﻴﻞ‌آدرس‪‌[email protected]‌‌:‬‬ ‫‪-----------------------------------------------------‬‬‫حق طبع‪ ،‬تﻮزﻳع و فروش کتابﻫاى درسﻰ براى وزارت معارف جمﻬﻮرى اسﻼمﻰ‬ ‫افغانستان محفﻮظ است‪ .‬خرﻳد و فروش آن در بازار ممﻨﻮع بﻮده و با متخلفان برخﻮرد‬ ‫قانﻮنﻰ صﻮرت مﻰگﻴرد‪‌ .‬‬

‫ب‬

‫پﻴام وزﻳر ﻣعارف‬ ‫اﻗرأ باسﻢ ربﻚ‬ ‫سپاس و حﻤد بﻴﻜران آﻓرﻳدﮔار ﻳﻜتاﻳﻰ را ﻛﻪ بر ﻣا ﻫستﻰ بخشﻴد و ﻣا را از ﻧﻌﻤت بزرگ خﻮاﻧدن و‬ ‫ﻧﻮشتﻦ برخﻮردار ساخت‪ ،‬و درود بﻰپاﻳان بر رسﻮل خاتﻢ‪ -‬حضرت ﻣحﻤد ﻣصطﻔﻰ ﻛﻪ ﻧخستﻴﻦ‬ ‫پﻴام اﻟﻬﻰ بر اﻳشان «خﻮاﻧدن» است‪.‬‬ ‫چﻨاﻧچﻪ بر ﻫﻤﻪﮔان ﻫﻮﻳداست‪ ،‬سال ‪ 1397‬خﻮرشﻴدى‪ ،‬بﻪ ﻧام سال ﻣﻌارف ﻣسﻤﻰ ﮔردﻳد‪ .‬بدﻳﻦ ﻣﻠحﻮظ‬ ‫ﻧظام تﻌﻠﻴﻢ و تربﻴت در ﻛشﻮر ﻋزﻳز ﻣا شاﻫد تحﻮﻻت و تﻐﻴﻴرات بﻨﻴادﻳﻨﻰ در ﻋرصﻪﻫاى ﻣختﻠﻒ‬ ‫خﻮاﻫد بﻮد؛ ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﻣتﻌﻠﻢ‪ ،‬ﻛتاب‪ ،‬ﻣﻜتب‪ ،‬اداره و شﻮراﻫاى واﻟدﻳﻦ‪ ،‬از ﻋﻨاصر ششﮔاﻧﻪ و اساسﻰ ﻧظام‬ ‫ﻣﻌارف اﻓﻐاﻧستان بﻪ شﻤار ﻣﻰروﻧد ﻛﻪ در تﻮسﻌﻪ و اﻧﻜشاف آﻣﻮزش و پرورش ﻛشﻮر ﻧﻘش ﻣﻬﻤﻰ‬ ‫را اﻳﻔا ﻣﻰﻧﻤاﻳﻨد‪ .‬در چﻨﻴﻦ برﻫﻪ سرﻧﻮشتساز‪ ،‬رﻫبرى و خاﻧﻮادة بزرگ ﻣﻌارف اﻓﻐاﻧستان‪ ،‬ﻣتﻌﻬد بﻪ‬ ‫اﻳجاد تحﻮل بﻨﻴادى در روﻧد رشد و تﻮسﻌﻪ ﻧظام ﻣﻌاصر تﻌﻠﻴﻢ و تربﻴت ﻛشﻮر ﻣﻰباشد‪.‬‬ ‫از ﻫﻤﻴﻦرو‪ ،‬اصﻼح و اﻧﻜشاف ﻧصاب تﻌﻠﻴﻤﻰ از اوﻟﻮﻳتﻫاى ﻣﻬﻢ وزارت ﻣﻌارف پﻨداشتﻪ ﻣﻰشﻮد‪.‬‬ ‫در ﻫﻤﻴﻦ راستا‪ ،‬تﻮجﻪ بﻪ ﻛﻴﻔﻴت‪ ،‬ﻣحتﻮا و ﻓراﻳﻨد تﻮزﻳﻊ ﻛتابﻫاى درسﻰ در ﻣﻜاتب‪ ،‬ﻣدارس و ساﻳر‬ ‫ﻧﻬادﻫاى تﻌﻠﻴﻤﻰ دوﻟتﻰ و خصﻮصﻰ در صدر برﻧاﻣﻪﻫاى وزارت ﻣﻌارف ﻗرار دارد‪ .‬ﻣا باور دارﻳﻢ‪،‬‬ ‫بدون داشتﻦ ﻛتاب درسﻰ باﻛﻴﻔﻴت‪ ،‬بﻪ اﻫداف پاﻳدار تﻌﻠﻴﻤﻰ در ﻛشﻮر دست ﻧخﻮاﻫﻴﻢ ﻳاﻓت‪.‬‬ ‫براى دستﻴابﻰ بﻪ اﻫداف ذﻛرشده و ﻧﻴﻞ بﻪ ﻳﻚ ﻧظام آﻣﻮزشﻰ ﻛارآﻣد‪ ،‬از آﻣﻮزﮔاران و ﻣدرسان‬ ‫دﻟسﻮز و ﻣدﻳران ﻓرﻫﻴختﻪ بﻪﻋﻨﻮان تربﻴت ﻛﻨﻨدهﮔان ﻧسﻞ آﻳﻨده‪ ،‬در سراسر ﻛشﻮر احتراﻣاﻧﻪ تﻘاضا‬ ‫ﻣﻰﮔردد تا در روﻧد آﻣﻮزش اﻳﻦ ﻛتاب درسﻰ و اﻧتﻘال ﻣحتﻮاى آن بﻪ ﻓرزﻧدان ﻋزﻳز ﻣا‪ ،‬از ﻫر ﻧﻮع‬ ‫تﻼشﻰ درﻳﻎ ﻧﻮرزﻳده و در تربﻴت و پرورش ﻧسﻞ ﻓﻌال و آﮔاه با ارزشﻫاى دﻳﻨﻰ‪ ،‬ﻣﻠﻰ و تﻔﻜر اﻧتﻘادى‬ ‫بﻜﻮشﻨد‪ .‬ﻫر روز ﻋﻼوه بر تجدﻳد تﻌﻬد و حس ﻣسؤوﻟﻴت پذﻳرى‪ ،‬با اﻳﻦ ﻧﻴت تدرﻳس راآﻏاز ﻛﻨﻨد‪ ،‬ﻛﻪ‬ ‫در آﻳﻨدة ﻧزدﻳﻚ شاﮔردان ﻋزﻳز‪ ،‬شﻬروﻧدان ﻣؤثر‪ ،‬ﻣتﻤدن و ﻣﻌﻤاران اﻓﻐاﻧستان تﻮسﻌﻪ ﻳاﻓتﻪ و شﻜﻮﻓا‬ ‫خﻮاﻫﻨد شد‪.‬‬ ‫ﻫﻤچﻨﻴﻦ از داﻧش آﻣﻮزان خﻮب و دوست داشتﻨﻰ بﻪ ﻣثابﻪ ارزشﻤﻨدترﻳﻦ سرﻣاﻳﻪﻫاى ﻓرداى ﻛشﻮر‬ ‫ﻣﻰخﻮاﻫﻢ تا از ﻓرصتﻫا ﻏاﻓﻞ ﻧبﻮده و در ﻛﻤال ادب‪ ،‬احترام و اﻟبتﻪ ﻛﻨجﻜاوى ﻋﻠﻤﻰ از درس ﻣﻌﻠﻤان‬ ‫ﮔراﻣﻰ استﻔادة بﻬتر ﻛﻨﻨد و خﻮشﻪ چﻴﻦ داﻧش و ﻋﻠﻢ استادان ﮔراﻣﻰ خﻮد باشﻨد‪.‬‬ ‫در پاﻳان‪ ،‬از تﻤام ﻛارشﻨاسان آﻣﻮزشﻰ‪ ،‬داﻧشﻤﻨدان تﻌﻠﻴﻢ و تربﻴت و ﻫﻤﻜاران ﻓﻨﻰ بخش ﻧصاب‬ ‫تﻌﻠﻴﻤﻰ ﻛشﻮر ﻛﻪ در تﻬﻴﻪ و تدوﻳﻦ اﻳﻦ ﻛتاب درسﻰ ﻣجداﻧﻪ شباﻧﻪ روز تﻼش ﻧﻤﻮدﻧد‪ ،‬ابراز ﻗدرداﻧﻰ‬ ‫ﻛرده و از بارﮔاه اﻟﻬﻰ براى آنﻫا در اﻳﻦ راه ﻣﻘدس و اﻧسانساز ﻣﻮﻓﻘﻴت استدﻋا دارم‪.‬‬ ‫با آرزوى دستﻴابﻰ بﻪ ﻳﻚ ﻧظام ﻣﻌارف ﻣﻌﻴارى و تﻮسﻌﻪ ﻳاﻓتﻪ‪ ،‬و ﻧﻴﻞ بﻪ ﻳﻚ اﻓﻐاﻧستان آباد و ﻣترﻗﻰ‬ ‫داراى شﻬروﻧدان آزاد‪ ،‬آﮔاه و ﻣرﻓﻪ‪.‬‬ ‫دﻛتﻮر ﻣحﻤد ﻣﻴروﻳس بﻠخﻰ‬ ‫وزﻳر ﻣﻌارف‬

‫ج‬

1 ......................................................... (1)

:

5 .........................................................(2)

:

10 ...................................................................

:

16 ........................................................................... 21 ...........................................................................

: «

»:

26 .........................................................................................

:

30 ................................................................

:

35 ................................................................................

:

40 .....................................................................

:

45 ...........................................................................

:

49 ....................................................................................................

:

57 ...............................................................................

:

62 ...................................................................................

:

65 .............................................................

:

69 .................................................................................. 74 ...........................................................................

: :

78 .........................................................................

:

83 .............................................................................

:

88 ................................................................

:

92 ...................................................................................

:

(1)

:

[

:

]

:

. :

.

:

.

:

.

:

. .

:

.

: :

.

:

.

:

.

(

)

(

)

(

)

.

( 1

)

. .1 . (

)

: .

:

[12 :

]

. .2

. : [ -

:

:

]

...

. .

. 2

.3 . .

. .4 . : . . : (

)

:

[97 :

]

.

.

3

: . . . .

.

.

.1 .2 . (

)

.3 . .4 .5 .6 .7

4

(2)

:

[

:

] .5

. . . .6 . .

:

5

: .

(

[5 :

]

) .7

. . : . . :

. .8 .

.

6

. .

.

. . . -

":

.

7

(1)

". .

-

»: ...

»:

(2)

.

«

. .

. : . .

. .



8

/

/

-

.

.

.1 .2 .3 .

.4 .5 . .6

. .

9

: [14-12 :

]

:

. .

:

:

. .

:

.

:

.

(

)

.

.

10

.

:

. . :

. .

:

. . .

.

: . 14 12

: . . . (

: . :

.

: .

.

11

)

.

: !

:

.

(

.

) .

. . . : . ": (2)

:

) .(

(

) : ( [2 :

)

:

]

. . . .

-

12

.

! . .. .

: .

[6 :

:

]

:

. »:

[8-6 :

]

«. ( )

-

". -

. »: :

(1)

42

(2 )

:

.

( .

13

«

.

)

-

:

. .

.

.

.

:

. :

[3:

]

.

: . . .

14

.

. .

.

.1 .2

.

.3 . .4 . .5 .

.

15

: [70 :

(

]

) .

. .

. . "

" .

.

16

. . : .1 . . :

[4 :

:

]

. .

. . -

»: (1)

«. .2

. . .

17

( )

: :

[34-32 :

]

»:

.

.(

) . .3 . .

.

. .4 . . 18

: . . . .

:

. . .5 . . . . »: : (1)



. . . .

( )

19

. . . : . . . .

.

. .

.

(

)

«

.1 .2 .3 .4 » .5 .6

.

20

«

» :

[

:

]

.

:

.

: :

. .

:

.(

)

(

)

(

.

. . : 21

)

(2)

1

.

.

: . . . . . . .

.

. . . .

. .

.

.

22

.

.

.

.

-

.

. . . . . : (

":

)

[

:

]

. " . .

: :

. . »: (1)

(

)

!

«

:

»: .

23

( )

(2)



. ! !

.

.

.

:

«

»

. . .

24

( )

. .

. .

. .

:

.1

.

.2 .3 .4

«

» .

25

: [17-15 :

] :

. :

.

:

.

:

. :

.

(

)

.

(

) (

(

)

(

. . . 26

)

)

. ... . :

. . «

» .

.

. .

.

. 27

.

. ( «

»

)

.

: ... ...(

%1

... %21)

%78

...

...

...

...

. . «

»

.

!

!

. 28

: .

-1 -2 . -3 . -4 .

-

-5 .

:

.1 «

»

.2

. .

.3 .4 .

«

» .5

. «

»

.6 .

.

29

: [32-31 :

]

:( :

)

.

.

:

: :

. .

:

: : . (1)

.

.

30

-

. »:

(1)

:

(2)

«.

«

»: .

(

)

: ... ... !

: . . ":

(3)

."

.

. .

31

.

-

. « :

[80 :

»

:

]

. ": ( 1)

"...

. . . :

. .

. »:

(2)

«

.

.

.

32

.

-

: .

: : : (1)

.

.

-

-

.

-

: ": :

"

. . . .

33

.

.1 . -

-

.2

. .3 .

.4 .5

.

34

:

[61-60 :

]

.

:

. .

(

) ( .

( : (

.

) ) .

)

... .

-

: (

)

– . (

) 35

-

: :

. : . : ! .

« (1)

:

(

.

(

» )

)

.

:

. :

.

.

. .

36

-

: :

[59 :

]

.

: [65 :

]

: ) .

(

. . :

[19 :

:

]

.

( :

.

37

[85 :

]

)

. . :

[

:

:

]

. : [

:

:

] ...

.

.

: . . . . .

38

«

» .

«

.

«

»

»

.1 .2 .3 .4

. .

.5 . .6 .7

.

39

:

[104-101 :

]

.

: : :

. :

.

:

.

:

.

(

) (

) (

)

(

)

. (

40

)

. . (

) .

.

(

)

(

) .

[

]

. [3 :

] ...

:

.

.

. "

" . . . !

. :

41

.1 . .2 . .3

. .4 . .5 . . .6 .

.

42

. (

)

.

.

.

:

.

.

. . 43

.

: (

-

-

.1 -

-

.

44

) .2 .3 .4 .5

:

[41-39 :

] :

.

:

.

:

.

:

. :

.

:

. :

. :

.

. . (

)

(

(

) :

)

.

( (

)

) (

). 45

.

.

: . :

. .

.

. . .

.

46

. .

.

. : . . . . .

:

47

: (

-

-

-

-

.

.1 ) .2 .3

. .

.4 .5

.

.

48

:

[

-

:

]

:

.

:

:

:

: : :

.

. (

49

)

.

. (

(

)

(

)

)

.

. .

.

. .

. .

: .

.

50

. ( )

":

.

" : .

.

": :

.(2) "

.

: . . . .

.

51

.

-

"

"

"

"

. . "

": (1)

. .

: .[ :

:

]

:

.

.

.[

: "

:

:

]

": 2

. .

)

(3)

(

. .

52

./ /

-

: .

(1)

:

«...

»:

»

(2)

«...

(3)

»: (4)

«... : .

.

:

.

.

53

. . .

-

. : (

) -

( )

-

(1)

.

. (2)

]

: [

: .

(

:

) .

: (

)

(

:

)

. . ": .

54

.

-

(1)

(2)

".

. .

:

": (3)

" ."

":

. (4)

"

":

":

. (5)

:

"...

.

:

.

(

)

.

.

.

.

/

/

.

55

. /

.

/

-

: . . . . .

.

.1 .2 .3 .4 .5 .6 .7

.

. .

.

56

:

[30-26 :

]

:

.

:

.

:

.

:

. :

.

:

.

:

.

:

.

(

)

( (

) )

. . 57

)

(

)

. (

.(

) (

)

. .

.

.

: .

. : !

:

.

. . (1)

.

"

": ./

58

-

. . . . )

"(

" . .

. . (1)

.

»:

«

»:

)

:

(2)

«

( .

. .

59

.



: . .

. :

.

. .

.

: . . . 60

. . .

: (

-

.1 -

-

-

-

) .2 .3

. .

.4 .5

.

61

:

[39-36 :

] :

. :

. :

.

:

. :

. :

:

.

:

.

:

.

.( ) .

)

. ( 62

. .

!

. . : . : [

.

.

. . . . .

.

:

.

63

:

]

: . ! : . . . . . . .

{

-



.

:

-

-

. .

.

64

.1 } .2 .3 .4 .5

: [

-

:

]

:

.

: :

. :

.

:

. :

.

:

.

. ( .

65

)

.

.

. . . : . : . [ :

! . .

66

]

.

. . « . . ": " ."

: ."

. . .

67

:

»

:

.1

{

} .2 (

)

.3 .

.

.4 .5 .6

.

68

:

[

-

:

]

:

.

:

. :

. :

.

:

.

:

. :

. :

.

:

. .

. 69

:

. . ( (

)

) .

.

...

: .«

»

»: (1)

.«!

:

. .

.

70

-

.

:

. .

.

.

.

. (1)

:

"...

": .

.

.

71

-

":

( )

:

"

. . . ! . .

.

: . . . . :

."

": . .

72

-

:

."

" .

: {

-

.1 -

-

- -

} .2 .3 .4 .5 » .6 .7

. . .

-

«

. . .

.8 .

.

.9

73

:

[15-13 :

]

:

.

:

. :

.

:

.

:

.

:

.

(

) :

: .(

(

)

.

)

: .

. . 74

. . .

. ":

. (1)

:

«

" .

» »: »

(2)

.

« . (3)

.

«

»

. !

75

. (

)-

.

. : : . : . . (

)

! .

.

. 76

. .

. . .

: . . . . . . .

.

.1 .2 .3 .4

. .

.5 .6

. 77

:

[67-63 :

]

:

. :

. :

.

:

. :

.

:

.

:

.

:

.

.

: .

:

(

)

. . .

78

! «

»

. .

. : . .. .

.

.. .

79

.

:

: : (

[37 :

)

]

(

) .

. . .

:

:

1

. . .

.

. .

80

-

. : . .

. (

)

.

.

: . 81

. . . .

: {

-

-

-

-

. . .

(

) .

82

-

-

} .1 .2 .3 .4 .5

:

[31-30 :

]

:

. :

. :

.

:

.

:

.

:

.

(

)

. (

) .

83

(

) . .

. .

. : .. .

. .

.

. . 84

.

: .

.

. . .

. .

. .

85

. : . : . !

: . .

.

.

.

. 86

:

. .

:

. . . .

: {

-

-

-

. 87

-

} .1 .2 .3 .4 .5 .6

:

[16-1 :

]

. . . .

. : :

. . . . .

.

.

. !

!

. .

. .

(

)

. .

.

:

88

: : : :

:

:

. : . . .

.

. .

. . . .

. . . .

{ .

89

}

. : . :



-

! !

. -

.

"

:

": .

. " . .

90

"

.

. . : . .

. -

-

. .

{

-

: -

-

-

-

-

.1 } .2 .3 .4

.

"

" "

.5 .6 .7

" . 91

:

[105-102 :

]

:

. :

.

:

. :

.

:

. :

.

. . .

92

. . . .

: .

.

. .

. ": .". . "

. (1)

.

" .

93

-

.

.

.

. . .

:

: . .

94

. . : . (1)

.

.

. "

" .

. . . . .(

95

)

-

.

.

:

.1 {

-

-

-

-

} .2

. .3 . .4 .5 ...

.

96

.6