Meine Auswanderung nach den Vereinigten Staaten von Nord-Amerika, im Frühjahr 1819 und meine Rückkehr nach der Heimath im Winter 1820 [1]

347 73 12MB

German Pages 408 [423] Year 1822

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Meine Auswanderung nach den Vereinigten Staaten von Nord-Amerika, im Frühjahr 1819 und meine Rückkehr nach der Heimath im Winter 1820 [1]

Citation preview

J-

$tetne 2ftt$tt>ant>enutg na$ ben

23

mitu 3 tctt @taaten *

in

9?oi;br l8i9 unb

mctne i

mfy m Winter

Sttucffef)?

5er £etmat!> 8 2 0.

1

€rfter Stytil,

A

meine Skweggriinbe unb mein ©trfen jur drrfeictyterung bet 21u$n>anberung

md?

mein 9ieifetagebu($

entijaftenb.

ben 35eranigten*Staaten unb

& fflit

6

fatten unb KbfrUbungen.

litf)ogcoipf)itten

SB o

2 u b

iv

i

n

g



&

a

l

t.

«

Zat ©u(« mug

etgenflttb

fo

fanqe

gcfagt wcr&cn, bil ei geftbic&t.

©on @paun.

Srier,

bet

1

8

% 2

SI.

®aU

2.

Digitized by

Google

& t»al)ten

*

I

c

n

Sibctaleit.

• •



,

f

1

.

Digitized by

Google

\

Digitized by

Google

7tMj

5iLitJS-

Wu#,

dbcln, bic 3f>r r f#auberttb

6ci bent

in bie lle .Riuft, roel#e jwtfc^en

bltcf

untcr und

SDiiflionen unferer 33riiber

no#

jufuUen, ate ben nur

non roentgen

— ©u#,

Snbe ju ma#en

rourbigt

pnb

,

g#muged unb ate bie meifieit

mud bur# jitut

richer

,

tooju



bie

£aud#tere

bur#

SKittbeifung

Siiebrigfeit

gamiiien in £fttten bed Grripenj

teiblic^e

*)

friflen

grunbtofe dtiageu fiber

urn ber b ad

Xaufcnbe berabge*

biete

fo

bie tnit jablrei#en

Grfcnbed

and*

liter und trcnnt,

bie 3f>r

©efufp in jebcr re#tli#en S3rup empbrenben etn

biefe

f#ntaren ©raben, tnei#er und

.ftuitbcrten ttnferer S3ruber

ju uberfpringcn prebt;

me^r

ip,

£inab*

und unb



Cruered eine

fdrgli#er,

©went fibcrahd? UeberPuffed

,

ate

S3ef#rdnfuttg uttfercr,

5£b«t f#on auf bie ©rniebrigung ber 2J?enf#beit ge*

grunbcten ,

©cntifie beurfutibet,



©it#,

bie

3b r

— um

ber gdnjh'#cn Serroiiberung fo biefer Xaufenbe juoorjufont; ,

men,

bie f#ott rotrffi# bed

©eipigen

in

p#

ben, utn tyre tiefe SSerfunfenbett ju fubfen,

nur inne

roer*

bur# 28ort unb

unb eigne Slufopfcrungen, beren pbbfif#e$ 2Bobh *) SSCoite

uon @#mibt! ©bifcfbcf.

Digitized by

Google

VI feijtt,

cfcelung ju begrunbeit bigfeit $ur

Sebinguitg t^rcr

niterfagftd&e

fif$

trad; ten b,

Scratftung bc$ SSoIteroo^S

feeuor 3^r berfangt, bag iretfje

bie

icetctien

9iOtf)

fofd^e in Grudj

,

rcefdjc

unb

Iei4>t

erfttbr,

id£>

£ag

bett

re

gt,

ber fcbmerjlf*

tnbem

id>

beam,

ben ©anberjtab in bie jpanb gcge6etr,

ben »on 2>ornen bebeeften eben,

an

erfannt u>crbe— ;

fd^mucffofe IDarftettung

id) biefe

t^at GfnttdufdEwngcn

fittfidjen S5er^

©are gtyigfeit mtb 2Bur*

troflfic^

©eg

madden

in

citt

rcolftc

neueS SSaterianb

.... 9K6d>ten

biefe

SBittbeifungen anberc »or dlmfi^en Str&dftniffen, mie jene>

beren Dpfcr itabnte

geworbeit

id)

bin, loarncn,

otme bie %1)tiU

an bem @irfen ,

two

f>iffrcidf>en

2Irm

ben rege$ fKitgefubf

bie

©irfuugen ber

gefell*

#

fcbaftftdben

in

Grinri^tottgen ibre

bem ©cboogc

be$ (Sutcn

fidb

©rdnjc

ftitben;

benn nid)i

ber Stcgierimgen attetn fonnen alfc



£cime

enttricfeln.

Sorter, tm 3atiu«r 1822.

fubrntg

@afK

Digitized by

Googl


®. 1

Sinfeifung ttrfadjen ber

SfuSwanberung.

jur Kbetln.tbme an ipanbcrnS.

ber

Serfage , in

Sfcrter

mit ciner

-

79

£ae

2>cr

80—100

©efiirtibunq tine* Sauffal-rtbeifcbiffeg.

fen.

10

bit 3fit*

StuStpanbcrnng ju

feeben

Sorunftolftn |«r ©etreife,

3 •

Stui>

Serbinbung

©etrac&tungm u6er

Sietbwenbigfeit btr

bie

beg

eincn Serein fur

nuine grpeefe ju ©tanbe ju bringen.

Reife nac& Slntwcrpen.



©opcqqrfinbe

f8?cine

iSngeleqen&cit

©emerfungen fiber 2fntroerpcn unb feint ©croobner. ©emalbe pen SKubenS. Sin poriugricii fetjontf

— ISO — 134 135 - 167

lOI

©robneib unb 3nfrigucn.

Sromme

£>te .©cbipetjtr bfiben au$-

Son

. .

SBir

g

.

. .

Kanfe unb gelt,

unb

.

trennen

Seufen.

Sin

pom

Stfottn.

®djiff£orbnung.

SBaS fur

fee

fliitnie

bcS 3Reere$.

Sabrt



218

219



228

229

- 247

248

-

meine ©cfa&rten cigenrlidj

fiber bit

2>ie @d>iflF$lfid?en. 2>ie

20f

Sntbccfung einel ncuen ©etruqetf.

©ebiffimannfebaft. Sinbe

£>it £end)tt&firme

nenaufgang.

- 203

SbfeJfranbe

3M« ©eefranfbeit.

ein Sdifcjjen

Sotijen

158 Z)ie

tlnfaU in ben

Stnficfet

Sin ©turm. Sltugcrung rung.

. .

baiu.

.

SBafdjern.

SMiffingcn.

Sfficnnet.

unb 2

©fin fen

bureb ben Sana!.

finb.

. ,

Sic Sciumbia

5>ie 3nfel

Sficfentpcrf.

lung bci ©cncralS

tauft.

.

©etoeggrfinbe

©etrugtfprejcffe.

Stcr»

iDfinen.

fdjen

fDfeine

121

.

nad; ©tragburg.

Contmiflare 9t

bit

un«.

©freetynunq ber Ueberfa&rtlfoflen

flbrtife.

Stbfebicb

Sfeift

©etrfiqcr.

ber tfreube nacb bemfefben.

Sotf4jIiigt ju beven Serbeffee

.......

Sborabc}

Slrt

fee

iu fangen.

©one 263

Digitized by

Google

€>tttt»

©eibtgung beg SSetreg.

SJaturlicbt

Hbaufifc&t

3«*

Si e Setfdrren. Ser (Jempaf). Sit SBtnbteft. Sag !cg Set SScbuctiongquabraut. Ser Guabrant. Scr €brcncmcfcr. !Ddfimcifung

flrumente.

beg (Sorapaffcg. SBinb|liffe.

Sfbtrift.

©abcn

tin

^

Sftufen'nnerungcn.

pflanjttt.

SfofTugfen.

.

.

Ser

SDfctr.

SJJifotcn.

Jjjiai

unb

24. 3uni.

Sit

&nl)fllttnber Stcgcn.

281

-

296

297

Sfjeren,

Scicr beg

©roft ©ifa&r. ©eftrafung. ©in ©ige

Sieufuunbfanb.

btrg.

— 28®

Jcucbten beg ffiterwafflrg.

Sufammentreffcn mtt einern

Sit ©effilromung. #efftgef ©emitter.

264 feint

tKccr*

©clbflfucftt.

@toeffffd>fang.

.......

9?eut unb grogere ©efa$r.

^olintangef

©piefwutb.



305

306

-

316

3l7

-

332

333

-

359

360

— 391

392

-

Stcbcdicn.

SJotbwenbigfeit, eincn ber tyaffagiere unfdjabfidj ju

Scgfad|tgeg

macfeen.

ju

........ ©rinncrung an (Eofum&ug.

»o!fiief)cn.

Sauft.

Sfnnaberung

beg

2anbeg.

©rfle

greube ber tyaflugiert. Ser Seitungen. bicfclben.

J^afen/

wct|cr;

ffiBabl

SDiufler tineg

fid) einfdfijfr.

ber ©cffiffe

fte

Sit

Sit

bcffet&en.

ftmerifanifdje

|Tnb nod) iinmer ftc.

begte 3«brcgjeit

fur ganjc ©cfellfc&aftcn.

©efrad>tungg*©ontraetg. Stnjufcbafi

fenbe Qtunboorrat&e. ftln.

Sinjecbf

©djiebgridjterlidjeg Urtfjeil gcgcn

wo man

baju.

©rfemierigfeif, eg

ttrt&cif.

©ertitung bet

@upptitfa»

2tuf6ewafirung unb ©rbaifung ber 2e6tnfe

mittef. 955infe fur

58crl>alten bei ber

fanbung.

woblba6enbe Sfcifcnbe.

.

.

tyafct6octt |ttw

Sfmcrifa unb ©nglanb. ©wierigftiten, nod) ©ngfanb ju fommen. Sit Alien-Bill, ©cmeinbett

fefcen

tng(ifd)tv S83irtbc.

dJrcffertien.

Sag

Sfetfen

A

mit

......

Sauffa&rtbeifdjiffcn. Stdgcmcine ©efunb&titg*

SIug&eitgiSKcgeln.

unb 408





n

t

« n

c i t

l

g*



©taatfn ton fllotbametifa

SSeteinigten



gefdjmd^t unb nod) oftft unmdfig gepriefen



immet bom

(Sutopaetg

iiberrafenb

©tdbte

fid)

©d>aup(a$,

bet

betretenen SOBilbniffen,

toBenbete

gfurffiefifien

ec

f>dlt

fut

9Mlb

©Idfet

erblitft,

»rag

2Bitflid>ffit,

unb



Menbfanbe,

fjodjbegabten (eifeflen

SBunfdfe,

beg Sebeng:

biefem

finen fjeitetn

Menb

ftd)

aBe

tyafldfh

ltd)

Men

ein

-Or.

©ommittenten 2&f.

f)infiber,

to.

bag

nanrte

@. unb

ein

©tfotbeilidte

im ©djoofe

Sftoefc

fit. t.

um

jenem

£f)alet,

in bet felbft etbauten ffutte,

mitirn in ben 93creinigfen ©taaten,

1.

bit

©enuffe unb 3nnef)tnfid)feitm

maefctigte jroeier ja^fttidjen ©eftflfdjoften

tet

tom butd)

ft

aug afion ©tdnbcn fefcnen

roeld)fg

beg griebcng unb bet Unfdjulb tetfptid)t. btfinben

t>oBfem«

beg

©o

bat.

laufenbe aug bft bebrangten ©egemratt

ifjtet

— i j)tt

ebet ton cinft beffodjenen Bpfjantnfie retge#

torn re

®erocf)net roaten

3Ibfommlinge bee roaefetfien, freifinnigfien £in»

bet bet alten SBelt,

roeldje

fdiaft abgerootfen fatten/

bie

um

in

Hetten bet entatteten ©efell*

bem

jugenblidien JImetifa nanet fagen,

faftiid>et fie

na

3ufammen*



unb

attc iatte retf^offen (Sfcafleibui, 3anfen, 2Belb,

unb

SBiiow

feine

patriarf

3 »**«

unb

mitlig

,

in tyrem gefefligen

wad tyattinfon/

ttflein

#.

jebet

reet^e

,

jJtaftfn, ju fotbetn jitebej

iibet biefed fe*>t

unb blinben

3 «*n

gKorrid 95irfbeci(d

,

aid bafi

SJteltif*, «nb bem gemnbten

gegeniibet

fatten

fiberjeugen

Hnnen.

Uttfjeile jenet ®(J)tiftfieflet iibet Uebecbied faienen mit bie eben fo wenig auf bie ten fcirf* d fl i i cf> e n ©taaten

tie

wetfiidjen Canbet an* unb OTeiliff> befatiebenen man in tinet Sefateibung gewenbet wetben ju btirfen, aid Stalien, unb ben engijerjigen ton (Sutopa, £oflanb mit

berf

butfte.

mit bem jotialen gtan^efen tetwedjfefn bid 1818 befannt ge* ffiittberf unb S0leliif&, bie einjigen in ben weffittfcen Stegio* ttotbenen ©cbciftfledet, welifce bie, 3al>ren etfi ton Slorbamerifa in ben lenten iwanjig

Stitten

nen

entfianbenen ©taaten, l,et

felbfl

beteifet fatten,

fitter,

ein

me^abenbet unb

bem ©taate ten 3 Hint id fei)t

faienen mit ba*

ju tetbienen, aid er* urn fo mefyr unbebingten ©fauben

$abe

id)

fid)

gebiibetet (Sngiflnber, felbjl

an Ott unb ©tefle

angefiebeit ijatte.

eine S5rrid>tigung bet

in

®ie ^at«

gefunben, urn bet 2Baf>rf>«t fleiiungen bieftt £erren nbtljig f>at baju tinen na^et iu femmen. ®tabdl>a» Seaton roid)tigen

Seittag

geliefettj

aflein

feine

©tta« n ron

%

Digitized by

Google

n

Jimerifa

S0?eljr

£ecfe

flnb,

bem

blod in

tver

„Curopa

bidder in beuffc&er ©pratfte, mitget&eilt tnorben.

irirb

0taaten son 9?orbamerifa

i»o£l 6ei einem

infirbe

0d)tiftjleller

Curopa

fiber

fi

bed $tn. Pieutenantd

bie „9ieife

ifl

©ereinigten

bie

reefer

fudjen,

tneifl,

icf>

rerbceitct

burcfc

nflein

foni tt

etf>nograpl>iftf>en 2ltin

eingetfjeilt in

^aiferreitfje,

f

©eleljrung

nernefjmen

alfo

liefe:

tfonigreidje

unb

8fir(lentf>umec; &u ben erjlern geijeren SKufilanb unb 0a

unb

bem

beuf#

9?ad)ricf>ten

fiber

le&tere ju

mefjr.

£rn. £ecfe’d ifjin

©.

j.

9ieu*Cngla

0taaten:

e

reeled

bergl.

lauten

©ereinigten 0taaten.

bie

,

gefcoren

©

nb,

o

ju ben

o n, 9}? a f*

(}

©$obe?@ilanb,



incif)*

man felbft in unfern 0dmlftuben roeij;, bafj 9?eu # ®ng« lanb nid)f ber 9?ame eined einjelnen 0taated fonbern bie tenb

,

rormald (nid)

gebrauebti^e

Oefammfbenennung

norbficf>en) 0taaten:

t

bee

ofilidjen

©Jaine, Set*

namlid):

mont, 9?erc £>ampff)ite, ©Jaffa d) ufett d 3d lanb unb Connecticut iff; unb ©ofion bie non ©Jnffacfjufettd

fen, ein

0taat

biefed

-€>ecf e

fanitd)e

nur einen geberfirid)

Union

in

ben ©efi$ non

melted bet Ccngref nien unterfjanbelt flefjen

ju bleiben,

Pouifiana

fcf)on

f>at ed

bem

9?orbameri*

gloriba

ju

fe$en

jaf>relang

um

pf>ne

Crfolg

unb

nimmt

ber Jperr Pieutenant of>ne

aud)

bie

nidjt

mit

,

um

0pa*

ouf Ijalbem 2Bege

Umfianbe meg,

aud biefem unb bem non ben 0pnniern

«

0o

gefoftet,

l)atte,

SOBeftfloriba

9if>obc*

£>nuptflnbt

9?amend abet bidder

in ber befnnnten SDBelt nod) nid)t eriflire.

£>errn

,

of>ne

bem 0taate unb

mad)t

0d)trertfireim jebct bit

,

a(Te

faf!

nad>

|u entricffien fDitflionen

unb

bit

w>en

tt ben

anbtrt 9?ad>rid>ten, id>

Wiitglieber

terfdfiebenen gefefcgebenben

gtttdffit ttetben;

btt

finb

mittfjeift,

bafj

ttifl,

KHilitdt I)atj

bem

tinen ganj ntutn ©toot,

b a i beifegt.

o r

1

btti 3aJ>te

trine tfbgabe

©ed)i

(nut)

©efafle

bttragen.

©fauben fann man abet tinrm ©d)riftfMrr,

frlbfi bai

©cfannte

tangfl

ignoritt, ttef>( bcimef*

ttcnn et ton 'Singen fpricbt, ju beren ridfiigrr 3iufaf#

fen,

fung unb $)arf!e(lung

H)tfffnfd>aftfid)e

unb un#

93otfenntniffe

befangenei ©tteben nad) SBafjrfjeit unentbcljt(id) finb? SGBai

man ton

fann

©oben,

ben

£>etfe’i

-f>rn.

bit

£anbt(irerbinbungtn

fiemt bet Beteinigten ©taaten;

©ultur,

@Uten unb

bem man aui ben nicfifi fid)

fo

felbfi

©fjaraftet

ali



ju unterriditen bemitffi

ifi,

mat,

unb

tfbgabenfV

bie

ton feinen Uttljetfen ubet

if>ret

obigen ?fngaben

gfeicbgfiftig

©fima,

SBittfjeifungen fiber bai

©eitoljnrr Ijalten, nad)* erfefjen

bem fnnn

bet ©eief)tung 2fnbcter nid>f ted)t ©rnft

uReatl before you -write#

f>at

fjorte

bafj

if»m

2Ber

nid)t

,

SS?af>ct>eit.

ei aud)

mit

im £aufe

bei

feijn. id)

©ongreflei einen SReptdfenianten einem anbetn jurufen, bet fiber

po!itifd)t

Oftonomie eben



Jjtdt ton

Jimetila,

ttyt if>r

fd>reibtt«

fo funbig fptad),

unb jenem weifen

matt fur anbete,

ret auftretenbe ©dmiftflefler, nod) Ifinjujufeben

betot

if>c

alberne S01af)rd)en nad)tradf>It!«

wit -&ett

9iale: trirffid) :

»ltfe

t

aii £ef)*

»unb

prfift/

CDenn roai mfiffen

3

7 roit

con ben Gueflen fatten, wotaul bet gefe&tte unb

©.... bai

fo gtiinblic&e eifen l)inein jroa n gen Hnne, unb bit ft aefften 95aume m it 95 fi&e I fd)n tile jet* fp (ittert mu tben!

bet

fo

t cf>

it

£ett f aft

ju einem

con 20 gu£ (itomt,

SJreite

©....

undaflifefjet

92ariten

aucf)

terrootfen Ijatte,

ifl

ba$

bal

ein ganj obet

alfo, tcenn et feine

ofcetf!atid)en

com

!ffldt)cd)en ;

SBaflet

er butfte

j

nut einet ganj

audj,

uni

et

baf

rouflte,

Berber

fine £f>atfarf>eit tteue

95ei*

feinen

ttauen.

Urn

fo nfltfjiger

jut Setidjtigung

ttoge

Canbetn bet neuen tet,

bet 2tnfief)ten unb 95egtiffe con ben

SQBelt

5

con ben ©efefcen,

ben ©itten unb ©ebraudjen

ten -Oanbetl

bel ©etretbl

con

uberfjauptj

©migranten bott ettcatfen, lichen

SBcg

^inbetnijfen, toafjen.

28ie *)

Set



ganj

bie

anberl

if>ter

fid)

con

i f>*

ben ©Ju^feligfeiten, bie ben

unb con ben bei

bem ©$atnf*

95etcof)ner;

con ben bottigen Cuetten

unb

93etbinbungen

*

jebem

erfd>eint

bem

faff

©4

)titte

unubettrinb* if)tn

in ben

2(ulgetcanberten

bal

Siu§ bet novblidjen ©taaten , wefeber in bent/ ben ©foot 9?ctc J^ampfbive con 9?ieber Satiaba fvennenben pttrffle

>

«

jf)cttranbe cntfpringt,

(engf.)

(id)

in ben

unb

nadSi

einem !aufe con 300 SDfeiTm

@unb con tong

1

lfanb ergieft.

Digitized by

Google

*

8 wenn

•feimatfdonb,

gung

frinet

fie^f!

Unb

fo

3«f«*bfn?)f it , trie

we rtf) unb

Uebe rjeugung

ft, oil potnefnnfle

£eif

fo

3cbem bad

rn'irbe

@ntfernte

bad

bann

baf

,

roirflief)

nut

©ebin*

bet

in

erfefjnt,

fJidfje

gering gefjoUene 9?dd)fte

tyeuet werben, f6nnte ft ti

read

flleidjen,

mi

ft nun,

per*

SDleine

fcfie

b t

if!!

audmanbern

berjenige

noef>

m

mit

mfirbe, brt baf>eim ou4> mit bet grbften ?Infirengung

©rob

litglief) e

n Sftanne ben ©lief

mit

bie

fann,

erfef>n>ingen

mefjr

nirf>t

laum

bem

tecf>tfi*

auffefrfagen barf,

mad)t

obet

bft

pot

meinet SQBafjrnefjmungen unb Grfafirun*

Jftittfjeilug

gen wafjtenb meined funfjebnmenatlief cn Euftntfjaltd in ben

Sereinigtcn @taaten urn fo mef>t jut $et ©elef>e

2iuf iranbcrung

fasten;

mid)

nu&lief)

man

ju

unb baf unbefangene unb

urtf>eil

mit

ft

bet SBunfef),

bit

£anb

2lbfief)t

gab,

o^ne Sot*

fuf)tte;

fie

SDieine

Set

finb.

nicf)td Sfteued

Sebet in

SCBartjeit^tiebc

Ceibenfd>aft.

ofjne

fru*

id)

nil 2fwf*

reieber

wetben

obet gat

bit

aid

rpflidjt,

unb

wfennen, baf

with nidjt

maeffen,

in

mifjbeutet

Unterriefltete roirb riefleicft ivenig

abet

f>

errri^t:

iff

menu

bet letal

fen,

nut bet Jlnerfennung bet Sorjfige bed Sattrlanbfd

gfinflig

(Sinbtud,

roelen

bitft

©latter

lurtieflaf*

iff.

3nbeffen

gut,

*

tvie

weif

enddjtig

id) fid)

fcdufefungen bemeijlern,

meinem eignen

aud

urn

fid)

fine Setbejfetung

pielmefjr

bie ?ludrcanberung if>rer

mfpredjen

!>altn:fle

ju biitfen,

fjoffen

aflent&alben petbrdngen trerbe; jenigen, meldje

S?eben

nut

bed menfdjlidjen £erjend angcnefjme

politifef)cn

finben,

naef>

baf

ief>

merben gtabe

fie

bie*

nod) 9?orbamerifa aid

obet

biefet

Set*

Jtonemifcfjen

Sinleitung, urn

fief)

mein ©uef>

lie*

tine (mftjf>afte @nttdufung ju erfpaten,

t

Digitized

by

Google

fete

ungefefen bei ©eite Iegen.

burd) bie Sftittfjeilung

mungen bei

bet

fiefere

2)af>er

fine jurerfaffige,

leitung jut CCingung

id)

biefe

erleidjternbe

ren

jum

bee ©djiffe unb

nen 93eobad)tungen

fid)

baf?

fie

unb febengmitteln fur trie

jut bequemen

©erfjalten

truf>renb

bem

2fud> mit

bet

neueflen,

unb Grfafjrungen im Uingang mit ben ;

ftrf)

rce Idje

unter

of>ne

niarri$burg

id)

fefffdtaft,

erridtteren,

beutfeben C5e»

unb ron bet jum Sefjten beutfdjet

tfnfieblet, jut

23etfugung

biefet

bie ©iittfjeifung fiit

meinet £efet

nieberjufafien gefonnen finb,

befannt madten. irefdje

mein

trie

©af>n

reranberten 3uftflnbe be$ fteten 9ierbamerifa’$, auf mei*

tfmerifanern, trerben fold)t

ber$

bie

au$fuf>rfid>,

fo

Ueberfaf)rt nngefeften treeben fann.

nen

Sffiafjtnef)*

unb leflenetfpotenbe Tim

©d)iffen

ganje ©efetlfdjaften ron Gmigranten, fo Ginricfjtung

fefjt

unb

ben ffietbeteitungen jut tfuiroanberung, fo

ber Ginfdjiffung unb irdtyrenb bet ©eereife,

ju ebnen. aid

2Iber aulffanb

road et fonnte

bit j?ufien

in Slfjdtigfeit

rdfd)ern Umfebroung

SDIittcf

^rflem#

jroanjig 3«1)*

moinentnn

momentanen

ed

©ebirge bid an

?

bet National

babutd)

*

beifyieflefe 9Je#

fatten ffinf unb

rerme^rt roetben fennte,

©ofylfianb

&ufe$t fine

moralise $rdfte

,

unb

ifefce

aCfe

gefefct;

man

©cfdffcfcaft in

Continental

befprotfjenen

rief

getfletung bet SBoJfcr torn

benb

>

Dtebduticn; bet grcin&enJofe (S^tgeij tinel

roofjft^atige SQBitfungen unb

re

brim

Sroctfe J« ©tanfce ju

Goionifationd

©djroei|.

bet-

Crinc

mit

in

fofetn

roenn

beftiebigen.

bem mad

et befaj?,

?Jjt)ftfd)e tftaft,

afled

fjfltte

jeber

SBebutfniffe

iat'eli#m f

bfr ©offer

Sampfe

read biefe tibrig

©emalt, unb

unterflufcten

um

bem

unb ©elbfJfionbigfeit; unb

S5cfif>eit

bad Continental* ®rfiem aufjufudren gelefjrt

und in

in Jfnfprud),

3nbem

fjatte.

fein

jeber

fo

aadtaufdjen

gegen bie ^robufte bed ©obend unb ber 3nbufirie bern, rcud)fcn unbemerft bie bie

einein

©efetffdjaft bid $u

bed

feine

nad)tf)eifige

getfjan,

ber

bie

.firafte

*0?nfatigfeit

bed

fie

Curopa im

inef)r

befriebigen

trie

nid)t

reelcfje

ju

jefct

ber 3ronie $u cermeibcn,

jut Creffnung

@feid)gereid)td

bringen,

fine 2tn*

con

ber

in

ed 9?otf>

3ufonimen!i’bf nd

um

ober, &ur

f>atte

gereorben rearen,

tiberfluffig

'Pnramiben,

jur tfudfiiflung con ^bgriinben, &fiiffen,

bed

gefefffdjaftfidren

egcptifdjft

fonnte^

bet an*

$>ad rear bafb gefagt: abet recfd)c?

here 9iid)tung nefjmen.

Um

Umfange,

®ie Xbatigfeit con Saufenben mujjfe

fonnte.

Capital

Jfnfprudie cifler Cinjefnen an

5* if bend

tiefllen

bie

n>ele

unfetn eignen -fuffdguef*

an ^raften ober Salenten unauff)*rlid)

Sufianbe

fein*

ernflen

non tfroburtiondfraften, bad naf>m

fieffcn

£>ercorbringung berjenigen SSebiirfniffe

len

in

in

jur

bod) ben 2fn*

Cbenung con Sergen,

jur ®d)iffbarmad)ung con

Canafen,

jut

2ln(egung

con

Canbfirafen unb Sriitfen auf aflen tyunften, ju cerreenben. SBeil bad aber unterblieb, mufjten laufenbe cofffianbig bie

noroeij, ed

unb

&u rergtofetn,

bie

5n

offenbat,

bet

baj)

arbeitlofe

tine

ju

£eil

i(;t

5Bie

ren

3lnjal)l

fdjaffenben

rung

fel)t bicfe

3a^td 1818

nafje

ein^ige

©tanbe fe»n wiitbe; ba£

©egenben ungemeine

biefet Ut|od)e

wot, oud)

,

wot,

,

erfl

bartibet

liefj

bet

6ffentlid)en 5Mcittern

ben

bn(?

bet 2ludiranberung

,

im faufe bed

bet

on 30/000 S9?enfd)en OTaini totubet ben

3af>ted

if>re

fegleid)

neuen

cbet in ber ?(udwanbe*

oud) in bet erjien £a(fte bed bat*

,

(id)

ned)

netminbert

nicbt

£ie I()eutung bed 3af)rd 181 7 wat Utfodje

bet

baf

ganj

in

miiffe.

ifttyein f>inab gcfufjtt fjatte

ouf fclgenben

iCurftige aud) wof)lfeilered

5f>?enfd)en

«dtig

©from

bet

23otaudfefcung fd)ien

Seforgnif; rerbreitet

jufolge, bet

baj)

unb

'£>eutfd>lanbd

(Srwetbdquellen,

fucfjen

•Umflanb feinen

fd)ten.

rerbreiten,

jit

tibcrfjaupt fjetbeiftil>ren mufle;

bebeutenbe

fiif)t
ttifungdjaf)re

biefet

etfdjwingen im

jebed SD?i^ja^>t alfo in folen

atmetn iUajfen

Art

baju beittugen,

fel>c

Sfteinung

©egenben

rielen

iibetrolfett fepen.

25tob nid)t mef>t ju

bem

ju un?

(it

allet

gewefen,

bet tfudirnnberung bie fdjon

&u

olfe

auffjeten niujfen.

bie

mit

fonfl (>atte

im ©eptembet 1817 ganj

ffiirfung

fjaben

nicf)t

gefyoben

Unjufriebenfjeit

fd)ien bemnad) bet witffamfle Seweggrunb jum Iludwanbern |u feijn. 3d) meine bamit nieif

,

mit bet neuen Otbnung

bet £>ingt unb mit ben SDiajjncfjmungen bet SHegietungen

benn aud fern

wel(f)tn

©ttbmen

Conbetn

etgcjfen,

f>at (id)

aid

bie

2iudwanbcrung in

aud jenen

,

wo

tfyeild

ailed

j



flats

beim

Digitized by

Google

wot,

gebfieben

bitten

tern

berg unb an#

benefit mit

bem

be r

^

df>

tr e

bet

jeber biefer

©torungen be$, jum

auf

gejegen; unb

fief)

Grfdmnung anbete Urfacben fef)t

Sm?unf(f)teS

©eforbernbeS, roctyrenb

bif(f)en

in

fid)

1817

sRiirffefjt

aueb bie er*

bet fluSgcrranberten

nacf) rpofjfcn, in

©eefidbten, auf ben ©cbiffen unb

bie 6ffentlifen bet X^eilnofjme/ beS WitfeibS, tratt

bet eblt

9?ieberf.

t«ge,

$reif>ett ron

betoffma^tigtet

offentlite (Sinfcfjijfung, nocf>

bid jut Jfbfafjet geforgt

Seftceitung

bee

5fufnaf)me

onfef>nlid)en

faum

auf

mac.

fegeffeetigen ©ne bie

Uebeefa^etd#^ often

bee tierte Ifjeif biefet

Uebeigen tibeefcfjmemmten bettefnb

f>afen, in

fiilbccungen

traren bie

fee Unglucfluben, roenn

butt

feine

frifebe

fd)on

bie

f>atte

tunggmittel, ton bet bie



mef)t

jufammengepaeft, a(g eg,

©efabr

fd)led)teften

eine 3teife

Oualitat,

$um

elenbeg 2ager.

ifjr

23iele

$eim

2(bfabtt geftorben *), ben

gegen

©etranfj

®teite, unb bocbfleng fiinf

bem

de Groot, (laiben ito

50

bii

btn, litgen

100 ftcfj

fd)lecb#»

ret#

©trob#

geitbbnlicb febon rot

gefii&rt

bet

,

,

20

benfe

big

man

,

in

28 Suf

fioblen, unb bei folebet 9?nbrung,

3n

Ibeil fogat

nacb 2lmerifa obet 2l|icn

trabtt, farglieb jugemeffen,

btigen juturflaffenb.

$u fe^en,

©robe 9?ab#

gebulbet rcerben follen.

bet SOBelt unb auf feine SQBeife

farf, ibc

@e#

H>/»

a(g

2uft burebjieben fann, in bop#

augenfcbeinlicpfie

batten, traren ibte t

,

bit

(Sfauben ubetfleigenben,

jum

©efunben

Sf)iet

bed

nid)t

jrci'

Peit&en f)ettetftitd)en,

fafttn SStufien

bie



if)t ft

bad fjetijetfdmeibenbe SDTuttet

unb 23attt



noth fiabe

rief>ifd)en

Unfitted)*

8futf>en fjinabfenfen fe^en,

untetmeibfidje Sofge

JD?enfcf>en

man

©augfinge an ben

ni(f)t

@efd)ttifiet in bie id)

gteflfien

etbftcft

man

unb

roitflic^en,

ton ©d)leim unb 3Muf bet 9!uf)rftanfen u&tn

nid)f,



bie

benn nod)

tobten SDiuttet faugen

ben

beffen mepfjitiftf) gerootbene Puft

tine

f bet fd>euf fien @euej)en

bem

biefen geitofynlid) auf Iialb

eine

,

ben SButf abttew bet

tag

aileg

bag

migbanbciten anbetg fepn

unb gutfetgt

tiel SDJiifjrcaltung

fo

-^unbetten ton $0?enfbf)(en

in

fefien.

Cage faum

feplidjere

2Behmut$

bet ber ©?enfd)ffit noifj butd) frine @efiif)(e

,

©o

angcfcorte.



i8

fafen, muffe mif namenfofer

fd)tnerjfi gttt

iljnen,

bet

ju

ifjrtert

trat

bie -Oeimatf)

ben S&urtembergern,

bad ®urgerred)t

fenfiige

bem ftemben Canbe

in

®nbe, unb

irelc^e nacf) ifiten

auebtudlitf

fatten

rerjieften *

tnflffen

,

3n

rerfd>foffen.

I?d benfe

man

fid)

grfungerter &inbet

biefet

Cage fjeimat^? unb

mittefe

ben rerjtreifelnben Safer f>a(bnaftet, aud* ;

bie (jiilflofe, Whiffet

grnbe .Rummer ben ©atten, unb

Staufenbe

bie (e&te ©tiife raubte.

tre(d)er

,

ren

bet

na


nie beftfctiebcnen if)ten

,

ben nuiflen bet 3u*ytf8d'(iebenen ein

©egcnflanb bed Spotted, 3(ud) rie(e

aud Slufftfdjs

Jfudgemanbette

QBanbetung inebt fie,

old

tt

gfaubigfeit renrunfdjten.

3‘tf)t

I8l6

auf

if)ter

begegnet,

fmnbert ffamifien

im groften Gfenbe umberirrten unb

im unb

ifjre

3n einem Cotfe

bie, trie

tfjcrigte Ceidrt*

unfetn SEBarfdjau,

trat tynen, in einem motajttgen -IBalbe, Sottlanb

jum

Tins

Digitized by

Google

Bau angeroiefen motben; flu$ung an nad) ben £f>eif

ju

f>iec

roctben

33etbfenbeten

SBarnung

,

fjatten

murbe

bucd)

ojfentlid)

scrgebend gcbeten.

fie

bie

3 f itungen

roe(nen/

gefommeneti @etud)ten ju

Ofjrcn

i(;ten

fotlte

£)od) umfonft

um Untew

urn Dbbadj unb

abet

Metgetatf) unb ^aatfoen,

23ief>,

(Snttaufdjung fo siefet

bittcre

unb ttmtdblattet



befannt gemacbt;

anbetn jut

,

umfonfl murbe in

eigenen ®turffeit

fe»n mode

man audmanberte

iminet meiter

fid)

7Ibfid>t

ten

,

mid)tigen 2fngefegenf)eit

fo

biitfe,

fyaben

micflid)

bet

in

bie

gfeid)

mit ©tfofg

tfjatig

tfudmanbetung

nad)tfjeilig

feo

unb

,

flic

bfod

©eneig*

ben jut Nudmanberung

obet burd) (Sntfecnung bet £>inberniffe

,

21n*

in biefet,fuc

entmebec burd) 3IBta,tf)ung son bet

nti$en,

ju

obet

£ang baju

bet

:

bag, met

bason abfefjen muffe, ob

,

Zfudmanberung fie

mad midj

befiartte

2fn|iatt

ba!)eim unjuftieben obet etmecbfed; in btc

if)t

-Oeif

ju ftnben gfaubten.

bad mat bie Stage.

fcfjmanften

mit son einem

ba erfdjienen, afd 3?M)* n Bed nijfed

ben£.

ein fo met*

Wane

jttm

anbern,

aflgemein gefiityftrn Sebiirf#

unb mit bein ©eptage bet

SSBafjrfjeit

2*

unb bet

ane Peitung unb ef>ne

gfltfetge

tfuigereanbeeten

unb uni

ju

®ie bie

fine jenet ©d>tiften: «3ucetiafltge SKadreiditen

Sorbebingungen, untet

ben Sereinigten ©taaten fen^eit

unfte 3n>eifet loiten

f>infteflten,

an be In maijnten.

reerben

ceefudjt

ben bei £ettn

3' 3-

burfen,»

901

a

ent^aft

pet ©oj>n

in

einem ©ertn

SetbienfHofigfeit,

erfien Pebenimittel,

bai

i d>

unb

HBofjitlfcltigfeit

aflet 2irt

,

unb eine

Uncetm6giid>et

Sen

beifpieflefet

in bet ©djreeij,

rcit

unb ©t.

3f>nen nid)t ju fd)ilbern

mittel, fietben bei laufenben an

unb Slangeli

fwben

@iarui,?ippenjei{

befbnberi in ben Santonen

©alien, ein Slenb, mag ungeadttet after

Jimerifa.

©alien

©f.

goigenbei:

»3«

I^eutung bee

licbet

narf)

Sermef*

ofjne

ben Stbnigi. tyreuf. Sonful in 9iere 5)orl,

©djmibt

Abet

tfuiroanberungen

ree(d>en

con OJorbamettfa

,

aflet

bet*

mog(i

unb

eintgen ©eiten rcutbe id> aufgefotbert, Jiul*

lunft ju geben,

Peute, mit unb ofme Setmbgen

reie

,

roeldje

nad) ben Seteinigten ©taaten reanbetn, ei ange^en muffin

um

but(f)

Jitbeit

Jommen ju

unb 3nbuffrie,

etfjaiten-,

meinen Panbiieuten betn Puff Ijaben,

unb 2Beif«

unb ©ie

,

bie

fo

fid>erei

retitben

mit

jal)ltei

bott

einen rcafjten *

con 90iouffelinen obet Saumreeli*

Digitized by

Google

4

SI unb ?einmanbtu

nebmen

ed (inb bet

niebt

Unb



bie,

in

boon

im

f>dtte

flc

in Cebienj gemetften

non, roofy(tf)atigen

0inn

fbnnen.

roetben

fjatte

fefjit

an $eaft. ...

bag

tfbec

ci

®ocf)

bie

on

itynen

i dj

unb

Uebetjcugung

iljcft

fie

£au3

if>c

unb ©ianj gebtad)t, eiegantece jUeibung tei

unb SBdnbft

fuiit,

0

— unb

fid)

lung

mo

ben

oiie

tnancf)e

ifjnen

jene

ouf bee

if)te

aud)

manner etnfien

finfieen

rcie

©tenje

Orbnung

ben 2frmen?

reidjiicf)

^ugenbiirf



cormnfen

0taub norfommen, unb

iroifcben 3«»t

(if

nid)t

finmal fine

mefenffnnb iututfgefaffen f)aben.«

®uec(>

mit

0e(bft^

auf bee eedjten SSagfdjaale i^tet 0d)aja

£etrlid)feitfn

bafj

nufct

unb flojten ges

unb gmigfeit,

mit @rec

in

f>of>e*

reefdjafft, Xu>

fid)

jfiffen

le&ten,

gifbt nid)t

bafj id) ifjnen

fonnte,

tttungenj



iffiiflen

fjaben

bee

fatten

9J?enfd)f)eit

reinem

befinne mid):

bie

3*ee

bet anf>aftenbfien ?fnfimtgung, mit 2fufopferung fianbigfeit

ft(ofd)f#

SSetfciib

0piei# unb 0d)(af(lube.

bie

iff

©efeflfdwft

nid)t

roitflid)

Canbecn

alien

bie

fonnen,

fine

,

butd> ben^ebein -^utfS*

unb nod)

meifien unfeeet

rer 2f)atigfeit

ben,

aufmunteenbed

Sreunte bft TOcnfcbbeit in

roirfen

(Sntfie j)en

ju eef)aiten gewufjt unb benu&t, fin,

2Jiitn'irfung

ttyafigee

gae 23frbcuf|iid)feitfn be*

. .

fid),

16fet



45 t'ifflficfct

flct>



jaf)(cei(f)e JQ’iittfjeiiungen

©egenben 35eutfd)Ianb«, an bem Goionifation* inbeffen bie etfeeu(id)e

»

roocin

fie

ifjeeb



urn*

!Dage
«fnof)me

nubfptnd), ,

bafj

ba«

maeb

mie

©ute bo*



Digitized by

Google



,

©ngang

fc^reee

afffntyalbeit fo

nin #ctien in

Unternel>men unterjeicbnete trie

«in/

icf>

tcirfiief)

nocf)

9Rir auef)

ftit

mit

fjoffen,

ju

biieb,

ba

-Oofrati)

bem

ben

id)

ifefi

con €otta

Soionifationd*

bafj tin

£u(fd43et*

gebad)t

aid ©ebiirfnif? bet

if>n

©tanbe fommen

*>atte,

toetbe.

X^eii meincd tinned/ teepee

bad 23aterianb tcunf4>endtcertf)e $ru

Qinfdjeine

ubrig.

roitfen

ju

fludtoanbetung

nod) file -bie St(eicf>terung bee

nut

£atte aufgeben mitffen,

bem

mid)

,

©efenbetd

ftnbe.

£errn

tin ©cbtciben bed cerbienficoflen

.

aud) baju

id),

foil

einem

in itgenb

et(l

©djtceijet

£afen auffudjen muffen; benn

rcaljtenb

butd) £errn SR...

com 6 Sebtuat, mit mili# 2Iptii jum Sufammentteffen

tatifefcet

fctief

con

ben

Sejftmmtfjeit

bet (fommiffate 3. SOIatj,

@t getingen

•Oauptmann

J&ettn

bie

no

am

icf)

CSrflaunen, foigenben

. . .

g

.

. .

con

. .

b

.

in meine £dnben.

u

'll

d

i*ei6cn ^ ergreife id, bit, u&crnommcne ©eanticorfung Sera .

$e6i\



meinen

mein Siuffrag

,

ffntfcbfufi

toeiiber

audjuftibren.

con @eitc

bed JJrnj

Hot. SR... mit bem anfudien anfdngt, mit 3b«r «6teife niebt bie ju febr ju eilen , fonbern auf SRaebri-bt ju marten , inbem Jerner icirb, ebe @are unb SSorbtaur! Slntmortcn noeb niebt tingelaufen.

53erid;te

roerbe

iiber

uorjuggroeife

1JJIa|

inbtm tr fur uni Scbrocijer

3n meiner Unmiden naet)

bie

Ort ber feftrieb

3eit

id),

id)

id)

®taa ten

fangerm

gleirf)

nacf>

roar,



nocf)

nocf)

bod)

ineiner tfnfunft in

nad) flraften

fiir

£in? unb £erfd)reiben

bate ba^er,

mir

man

rcafjrcnb

Gommiffare, einig

meinen

icf>

miejj

meine gffecten roeber

iiber foffte

ben bag,

mid) mit bet @acf)e felbfi nic^t entjroeienj pief*

mef)r roiirbe

nigten

ber

f*

roablen,

roomit $t. 91...

rtranfafjt bntte,

roirffief)

entfpreeben:

Sinfdfiffung

3. SD?arj rerbarg

nicf>t,

©race ju fenben, ber Abreife

(Sinfcfjiffung

jur

begfen gelcgen ifi« sc.tc.

pom

unb

befdjieben,

nacb £apre be tiber

2(ntroorf

am

ben Ceidjtfinn

tiber

$ern

SBcnn iibrigeng 3brt

antroerpen meinen Srroartungen

biefen

ieb

Saffg

einfctiiffen rooflte,

£err

.

if>re

abet

ftp

..g.

Sroeefe

.

nit

ben SJerei#

roirfen.

3u

mef>r 3titj

ton ..b..

fid)

mit

urn eine befiimmte Grffurung bariiber:

Digged

by

Google

48 1) eb ft mtrpen

3)

3m

sum

fii

im £afen pon

6. ^£pci( fpatefien*

unb

eintteffen tonne

©ejat)ung$fafle:

Tlnte

tootle.

Piet tyaflagiete ft

toie

mitbringen

toerbe

a) fut bie jtajute,

b) fut 3) eb

et

Stoiftfienbetf;

bflJ

mid) beauftragcn

680

ju f)6d>flend

«bjufd)(iefien,

ftit

!tRed)hung

jeben fajfagiet

fflt

3mtfiefe

gtunbeten

auf

fic6

au$ perfdjiebenen £afen jugegangenen

f)in

feint

Sr. fut jeben flajfiten*

unb t)6$ficn* 400 Sr.

tpaffagier,

im

tooflte,

bet Ueberfatyrt unb 95ef6fiigung

einen (Eonttact tregen

©race

^>apte be

man

fotberte

bie

mit

bis

SKadjticfiten.

ba*

3n

fut bie Uebetfafjrt nebfi S5e»

tofiigung, of>ne ©etranfe:

800 Sr.

a) in ber $ajiite

b) im

500

3«>ifd)enbe(f

mit bet ©emetfung, bag bott

bie Stegietung

ubernommen

bet (Smigranten

bie Qsinftfiifiung

bie



0orge fut

Ijabe,

unb ba*

^er pon jenen tpreifen nichtd abjubingen ftp.

Sntfmfierbam in,

750 Sr. unb im

bet flajiite

fpaffagiete 400 ^petfonen abet nut

3n

nebfi SPetoirtfiung

,

toSren,

*bet, bag

&u

fid)

bib

toucbe

nad)bem

je

3toifd>enbeaft pon fiunbett

Sp.,

Jfnttoerpen

fotbett;

bie Ueberfatjtt,

foflte

©d)iffe fie

fofien.

Ueberfafitt in bet 3tajfite

beb (Eapitanf tooflte

680 Sr.

man 3 rc tf




gff

cnl>c

^

in grbgeret cber geringetet 2tn#

400 St. annef>men.

fine ©efeflfefcaft

pen

Sut ben

Satt

# fed)iig bil f)unbett Statieb

mittel an bet erflcn Ouefle faufte, bif Uebfifafjtt

300

$r.

l>‘

£rn. 91...

tfn

fdjrifb

ndmlufctn lage, ben 3.

an £rn. ton

id)

rcie

..g..

mrf>t Umfictt unb 23oifit

funftig

if>m

fjatte,

gefd)ti(bfn

am

id)

®innf,

bcmfelben

in

Sftarj,

iibft

nicfct

Jommfn.

tff()fn

fmpfef)(enb.

Unterin H. SOidrj benad)iid)tigtf

bag

Gortfdponbfnt, ffdj^jig

fen tennten,

ton 230 Sr- (fur

gen Strife

bfm

bem

£>tn.

am

7.

ton

. .

g

Wdrj,

nufcen

mode,

fief)

fie

g(ei

fiif)afte

biefe naiffe 9Iad)tid)t eilte

an bemfetben Sage, mo

.

.

ton

augerft gftin*

3n>ifd)fnbetf

bif

nad) 9icro s3)otf beforbert ju merben.

Ijielf,

tfnjaf)!

mit finem leee

©clegcnfjeit barbbte,

fine

Tlmerifa j,utiiiffe, ju

na

id)

fine*

in

auf bft ©tfllf abrfi*

^affagif ten

fjunbert

bi$

mfin tfntrofrpnet

micfc

Rad* mit

fi,

tfntrcerfen

©elegfnfjfit be*

auf ben 2Deg ma*

d)tn mufle.

mein

2(uf

£rn.

9i.

.

.

®d)teibfn

am

feeeilc

u i

Um

fiinftigcn 2>ienflag,

©ei

etf>iett

u

id)

ton

g.

tom

3. b. TO.

mit Jelgfnbfut

einen enblidjen ©ntfdjlug ju faffen

ben 16 .

bet ©infcfliffung

cine

b.

»

ift

auf

TO., fine ©encraf< SBafammfung

ganger ©efcflfcbafttn ton ©mtgranfen

merben ©rmacbfcne fur

3a&ren nut fur

fine

fiafbe

4 3®&ren fommtn gar I. Jbf.

j

mi

tom

tode Jfradjt, Itinbcr unfer 14 jjraibf gcrtcpnet.

nitgt in

£inbrr unter

©ctvac&t.

4

Digitizg^ by

Coogle

.



welder eineffommif*

fammffitfKt' Sfctienndre jufammenberufen, in

werben

fien bievfefbil niebei’geftjt

baben, 3&ncn

b.

fannt ju macben.

flan ftnben unb pevmutblieb iibu

-

1



*

-

bit

n>efrf)e

fpcitcftenS

(Eomutiffav be*

auf ben 15.

Slprit

Slntweipen gepen."

——

"

differ 95tief

men,

werbt ba« SBcrgniigtn

©rnennung jum

wirb

2)ie Slbreife

34

fofl.

Of. 3(d'e

rnufjte



«ni4

,

obf n ®«nf, att unb jtpar affe einljc«ig. Si&ung murbe and) erfannt, bag

brittev

t>

fel&il,

9fpril

unb

.

pen £rn.

mic

ifl

in berfef#

©aumeifier

©cm*

fdbil,

langfhn* in Antwerpen

Hauptmann

S} r.

St.

P.

.

bie

ftcb

©ommiffa*

einfinben fob

retfen iiber

OariS,

©affatin (bem amerifanifeben ©cfanbten bei bem

ftanjbftfdien JOofe)

f

ben 18. OfSr^. 1819.

Of. Staff;

JJierr

al$ Sccrctae Jpu'r Siirfpveeber Ofegmer, neld}t, tubfl tinigen

unb

um

b.

bit

©mpfepfungen

ju

erbaften.

34

tPtrbt

Zianiport Solonifhn pen 55afel ben SRpein pin'intcc ber £t*an«port

mag au£

aber mpgliep, bag berfelbe

|tcp

etrca

40 Xopfen

6e|lepen

;

ti

noth perftfirft.

"34 merbe allt ung notbigen fifeten mitjjringen unb micb 6iS ©nbeSlpvitrait bem £ranerpcn einftne ben.

Sie iccvbcn £rn. 2.

legen finben,

unb

icb

..,

einen waefern

nm-bt micb beftreben,

unb angenepmen Cole bit

2iebe

unb bal 3»*

trauen racintf ©oilegen ju etwerben k.»

Digitized by

Google





5i

ODad roar jroar fein Huftrag, bie Siittef bet Ueberfunft ju befergen, nid)t fangt

ben rein 3. Sttarj

nun

tnir

be

in -Oarte

flatt

id)

retd

ii)n

mein ©d)tei»

ju Jjabcn,

©race,

fitigung bed £tn. 91.

©orge fur

mid) ber

id>

ben

rom

©d>teiben

feinem

4. SKarj

«bgefegeit roare, eine Srigg ron

150

auf einem grogeren ©cbift in ber

unter ber Sebingung ju

fiert,

1.

SDfai fegelfertig

‘Sag

bie

d?

errodf>nt bid

im

er

fdjon

200 lonnen,

ajute unb

ief)

beften

i>atte,

ober

3roifd)ene

erfjielt

id)

@in

flnfrngen,

jum

rom

2fctien

rermutfjet. £f>eil

1. gebt. bid unbert

ron fleinen ©efedfdjaften,

Gnbe ©idr*. in

©ad)fen, unterfdroieb fur

unb roodte 1000 Staler jum Segten

tfudroanbeter, jur Serfiigung road abet,

b ad

burd) bie gebilbeten JUaften rerbreitet nicf)t

id)

£>r.

bag

mietfjen,

fepn miifte

bod)

fjotte

fd)rift(id)e

funf

beauftragte

9?eigung jut tfudroanberung fo fe^r,

ed je&t erfufjr, aud)

fep,

ju erfennen, bag

ben erforberlicfcen SHaum fur fed)jig bid jiebenjig rpaffa*

beef,

ant

SGBunfcf)

roit

Ueberfotyrt unterjief>en mod)te?

Cforredponbenten

unterm 30- Sftdrj, guild ber tfinerifaner,

bnt)er

in

. .

bie

tfntroerpner

SJieinen



9?iemanb ron ber Berner So(onifationds@e
auptiacf)(iroeiier reranlagt

bie

in tfntroerpen,

3roar roar

befHinmt roenigftend,

fo

Snbeften fd)ien bod)

fjatte.

bed

f>ieftgen

btirftiger

Sereind

ftellen,

ba biefer Serein nid)t iur 9teife gefommen roar,

4

*

Digitized by

Google



.

•bgfff$nt rcutbt.

0fnatot 3*

fin

ton

3fud> itolltf biefer •

Obftfl S.

fionirtft

5 ..;

fin -Or.



ton

.

ton 9?.

ift.

95.

.

©eometft

j»fi

.5

um

gegenroartig

tfn

93otangeljfnbfn 95frid>te

bet ob

abjurcartfn: tifa ju

unb in

ju

uberfjaupt

£

. .

2

in

95..;

.

*

in

df..

in 25

unb

.

bit SSotfrage

tlber

SKotbamf#

00

/

im

fdjen,



Wofenau

man

in fo fern

torauljufe&fn

SBilbung aud>

nad>

U.. 933

2i..;

in

innetfitn

. .

...

D..;

in

.

fin SBerg*

@

SRentmeiftet

fin

fine grojjf 2fnjo(>I

.

in

fin 95ut bed Tin*

bfi

fiebtlung$orff« rietf),

fo ttie

fin pen*

Jtoufmonn 3* ©*•

fin

mid) gifi$ begieiten,

. .

©ienfafnftfunb,

mif ffinft gmnilie;

.

. ;

hotter bft Ticineifunbf in®. ..5 ein

,

jtaufmann SOB.. ten £. ton ®f.

.

fo

fintm Oberffen

3irjt,

iff,



burfte

Umgnng

leit

lofe Pfutf,

bit

fid)

ben 3ugt lied)

al« fe$iig bit

fid)

perfbnfid) fid)

£anbttftfer unb gefd>aftfc

unb fine nod) grefere Hnjabf,

um bem

anfd)liefen ju bfltfen, ttranfafjte

finmaf, mit bft

ju uberftben,

MnfHer,

fd)riftlie

,

53 ttforbetfufien Gapifafo ni$t |a

be# ju i$rt» Shift

imtttfft

3ufriebenf>eit rourben

if>tet

fonnen.

terbefiern

(Jw

SJleine

tnafjnung war ni$t ofme @rfofg: ton alien blieben nut

fit#

ten jut ^uiwanbetung entf^loflen

ew

gegen ben 1- SD?ni in Jintroerpen

$i«ftatte,

ic^

fid)

auf biefet

— unb

bann

tielen

fo

id>

roifl

umgetef>rt,

nacf)

feeligfien

eroig«

»3flfo

. . .

Iraum

fjaflte

®a$

meinet

umbiifierte

ti nid>t betgen, in biefet Ijatte

ni4>t |n>ifen

auf

an bejfen

nod) fange

ti

afleS

guten,

bit finflere 5Baf>r*

ttieber ju fef>en.

mein tfufruf tom 23. Sanuat, ttanb

©ebanfe an bit tva$

mit ein feelenrenranbter Ciebling,

in meinem Snnetn

mate

6. Sfprif,

ton bem 23atetlanbe, ton ben gelieb*

meinet 3ugenbja(>re, ton

nie

fd)tieb

getraumt

erfeuer

©efafjrten

ttefffufcen,

bcr

£afen butfte nun ni$t langee

bern

naoben.

»3e naf>er

bie

2fbf«f)iebfiunbe

war meint Qtyantafie,

eine

fam

enbfofe 9hi$e

befio

gefcfcafftiger

l>etrli mad mufjte

maren,

mief)

mufite!

jutiitffajfen

if)eit

all’

flit

bet

©e trait

bie

gebietf>en,

gfauben

und

ode

trit

iibet

bie

®tunbe

bet 'ftufung

.

je

.

nooct, bet

unb an

bie

gleid>en

&atnpf gegen

SD?e nfen

u d

SU

etf»a
aft#

genug, fut fo fjetben ©d)meej

teid)

ilbet

bietfjen!

6tfaf)tung begreifen. telfeit

aln

junicfge|jnltenen 2f)tdnen.«

(tinge

6cfafc

lefsten

fudtte

jetbrucfen

2Iuge ju

®tanbf>aftigfeit,

if)te

bie

uni unb unfetn 2ieben,

&trifd)fn

entfd>roanben, bn

SBlicf

feucbte etle

atle«

ju»un>tnlen.

old' abet

blod fmet;

fie

©egenfianbe

9iebe( bein

Sebercef)!

eroiged

le&ted,

bie f>6utmfjpi&en bee licfjen

£eufe ttug

june^menbcn ®d>tretmutf), unb

ifyrec

fin

taufenb,

fjingegeben,

butrcanbeft !>atte.

2(>al

gatbe

f>atte

9iecf)

Bututfgefaffenen etinnette,

bet fjeitetften Sreube

fcf>6ne

bie

t&euetn

bie

affe

fie

Sanbe, feffeln, bie

bie

buccf) bie plb(j(icf)f 3errei*

feine

Semunft

meinein 2

an bad -Oeimatfilanb

if>n

afle

©efufyle

jum un*

fjetaud ju fotbetn.

a g

e

b u d).

o'Stt fQlonb IcudHete und bid Ciefet fo fteunbli#, nl# tciifte

et

nid)td

ron unfetm

31bfrit bat/ bit Strife auf einem S01efeffatte

meinet fcatte

0onne unb

AtpftaCbem

bott

weii



bo

mot

fie

mit

icf)

jut 5teube

fefbfl



aufjee

aU

bal>in

gepflanjt

bet SDibtbet

£anbfungen

unfte

fepen

ma«

beten aflctfe&te$

,

gotbeet

reifjt?

niie tfufgeffrlrfeften

metfen

f>c(f>ftena

unb

nut,

ba* ewtge ©etriebe bet greffen 2Beftenuf>r ein*

ifmen

ift

nin ge*

gen ben ©atet?

wie

bfutett

if>red

©fieb

unb bet £umanitat jum £of>n,



— unb nun — pen

fonnte.

t a(le«,

iibetfaffen!

ben

mat

fie

Stennung

unb mit

fidj;

mag

»0ie

fut

Paube

bie

SBeffen Saffung beflonbe biefe

fe$t jutiief niefft mef>t

«2Beffen ©efjttn

fepn,

f>et(f)en#

Stofe f>atte

biefe

nofe

©atet mit buftenbem Siffet

eignet

fie

Ciebling#fturfe porgefpieft;

if>re

3n bem

bet gefhigen,

afle«

©attin newe 9?af>tung

©fume un$

Ungefafjt unb bie

tiefe SBeiPbeit,

unb bem funfhet^en

bet ©Jifbe

tntgegenfha&ft

,

lift

fie

bie

unew

afjnen,

unb

folgtn

juftieben

unbetumnwt,

fion,

unb anbetenb

0Spfung fiaunenb

bet

Bwttfe

ferftf)tten

empfangenen 3mpul*

btt

fit

ob eigene ©fiutfeligfeit fd)on fjienieben

bet £of>n ityred ffiirfend fenn roerbe.

«23ie

Ucbetitugung

er^ef»t bitfe

ju ^anbefn, bie 0eete!

eit

ben jlaftn,

unb und

btr

,

nae(f)ragenben Sftuine bet Strnfa*

«®ben ging flefet

bie

Sutg

reflet tyraefct bit

in

bet

©ipfel

leife

91uberf4)(oge unb

men

9iad)tigafl,

fenb,

einet

etye

roit

legt

fatten,

mat

fcuroeiien,

SJJut

bad 3nnerfie ctgrei#

und umgab.

bie

0tunbc

bad

no

rergolbete

©ebiradgruppen.

bod fd)tne(jenbe ©eflbte einet einfa#

untetbrad)en

IjeUige 0ti(le,

bie

«3n

0onnt auf unb

gegenuberliegenben

fatten roit bad 0lf>abenbe

f>o

Snbled

fonnigen Slebentyiigetn.

(atfjenbed

SOBofjnungen, bie feltfam, abet

moan# reijen*

nief)t

bie

in

®6rfer,

in

bie

£f>af,

roecf>#

£>iec

mit freunblitfjen

unangeneljm, mit gran* ttautiget

®olfen

q>rad)t

tagen.

f^bne ?anbfi(je,

auf

.Rfeinc

©drten,

.

68 ,

{Jlutett

unb Obftynine

bit

9?atur

lag

SSBiefen fiber

bem

je

©Ji6n£eit bfim (Jimadjen nut al>nen.«

entiurfenbe

ifjte

begegnen

im 5Binferfd)lafe unb.

nod)

(Joblen j, am breifagigen,

finer

»9?ao

©eamter SJlannf,

f>ed)rertf)rtfn

Sble, bet mein

nennen bet

(eit,

id)

fef>r

flier

if>n,

mat, barin, baf

bem

ben

Iribut

23eref)rung

real)tf(ien

b ai

meinet ©efityle

ȣier

marb mit

batbtinge,

unb

meif,

unb

bie

aud)

etfennen,

einen

trie

be* Cebeni

Cieutenant bei

bem

feit ft

Sriefe abwarfen troflten,

tepegrapfiifdKn ©ii
t.

©.

Ijatfe

mit fie

tie Jen

nut

um

ju einem

Cieu/

meine

intern, in

ti nannten,

ju

fo(*>

fdjon pot einem Safjre feme

(Sntfaffung ton einem offentIid>en ^eflen geforbett fjolten,

aid

mefir gefefjen

nid)t

tenant 3?... unb ein £ert ©... waten, weJcbe

®et

roie,

1812

fanb.

netn belannt, woruntet ein

gen.

eblen£anb* biefet

»50?ein Qfreunb mad>te mid) mit

meine

tyn

wie

unetwatiete ffteube,

nad> Seipjig gejogen,

aU

je&t

teau angefWJt

efjne

(outer

bet an meine ©rufl ju bturfen, ben id),

©arbe b’£onneur

!9lod)te bft id)

i(T-

meinet Steunbe aui bem goJbnen

fiatte,

geliebtcn

bet innigffen 'Canfbar*

eigne ©enHiftfenn feinet

lungen gentigt, ju wfirbigcn 2Ju$brucf

allgfmfin

St)?cnf

(amen £raaf$*

f>of>er

meine$ ©eginnenS fanb.

2Bof)ftf)ater

if>m

,

7- SJprtT.

gafjrt,

a($

freunbliebe flufnafjme, abet aud) ernfien, tod)

cine

tyeiJneI>mfnben label

ju'

aid

,

(angmeiligen

bei finfin,

id)

unb

et *

©tuber nad) ©itginien auSjurcanbern,

Digitized by

Google





5g

uneorf)etgefefjent -Oinberniffe

waten abet

noaf bi#

•'Sen

t

bafj

Sonn

©oln

fasten

roeg

foflten.

eon

,

@el)cn#reutbigfle

mit

bie

Gomp. ba# and)

id)

urfunben,

3ntereffdntef}e

babutd) id),

bafl

fid)

unb

,

bet toif>

neuetbing#

SHiiia,

fteifigen

btei

@tjbifd)6fe

unb 3of>ann V.,

bet

&itd)t

in

im 3. 1106,

toegen

-0£rn. ginf, mufi

bet

3a«b

jum

gtojjet

auf

in

@t.

ubetiiin^ten,

unb bet ©rabet bet

fd)on

id)

gcftefyen,

mtinet 9Bif begietbe

Sabrifen unb ®?anufaetuten batgeboten,

alien,

ba#

rooten

an tlafiifd>em @inne

JDIangcl

fatten

tung be# @atge#

au#.

unflreiiig

bet SMecfcfabrit bet

$unfifie& unb

3tlterif)u
bnf)eit

biefet

9?dd)fi

iff.

bet SOIetf*

bcfien

ben 5?nftetn bed neuen @d>f°fff $ uberblitft,

follte

£age, mit

teijenbe £anbfd>aft, bie

unbefd)tciblid>

©on*

in tinec

folgenben

3tefl be# Stage# nafjin bie S5efid>tigung

Soblenj

bee

butfe.

anbein SOiorgen

bann

,

am

mit

begleiten

am

tcit

unb eon ba,

routbigfeiten be# alien bie

bi#

ftityflutfen

e, II.,

l>eiligen

3ol>ann IV. Slotin,

bie

f t neuett

Saufalligfeit

leetben mufjte, getne eetiid>W f>oben tourbe.

«?lm Stiide

,

tootben

etfefst

teeldie#

bigt,

nnbetn SOiotgen

reel d)t

in

fid),

bet

balb ifl,

nad)

bem

con Goblenj 9?df>e

fufjten roit

batauf butd) eine

^ln bet UBiebetbefefiigung

0ebenben

SGBoffen

angemejfen rear.

linfen

SHf>einfeite

T>et

Jfletetdberg, angefegten $orfd,

$u

um

toff#

mit bfn auf

,

unb bem

(Sactljauiecbetg

trerben

einern

$>euffd)*

fd)itmen,

mbnted Befeftigungdfpftem bilben.«

9teu»ieb, am

»Um

fdntammen wit

jefjn Uf>r

8. tfprif.

in einern netten ^at>n,

auf bem gfatten SRficfen bed fd)oncn fluffed, nad) 9?eu»ieb

®et

flinab.

©o

»vie

$uft,

ttir

unb

trie

fteunbltd),

Reiter,

bem Ufet

bie lludfid)*

©oblenj bid rcidjen,

mat

Sftorgen

bit Puft tein,

fiber

bit

offnete

tceite,

SBie

Jlnbernad).

bet

mutljigen ©d)mutfe bed

Brfitylingd

S3otneI>mI>eit fieigt, tine

©tunbe

Ufet empor-



feinet

©i$

religiofer

cerglidjen rootben

©tabt

Dulbung,

Hnlage unb Bauart

am

iff*

eft

j

gan*

ifolirt

ganj

»eil

ed

breitet

am

befonbetd nid)t aflein

fonbetn aud)

(id)

tfitli$

umtijfenen

©tabten

biefe

redjten Ufet in einet reijenben (Sbene

»eld)e ein 2impl)itl)fntee con fanft

an#

©nbturf mad>te

abet

mit ametifamfd>en

(Sinlabenb

biefe

faltet

untetf>alb bet anmutfjigen

jog mid) bad freunblid)e Pieuttieb an, aid ein

wit,

SJiit

fe^en.

(Sinen trau(id>«n

bad fd)6ne $otf 2Bei£ent()urm

finld

i)tr.

Panbfd>aft ton

im bunten,

nid)t

ju

und

b(aulid)en

bebauerten

3nfel 9?ieberitbrty, bad ©d)Iofl (Sngerd t ed)ten

um im

fid>

(jertlid)*

felnr

entpefenben Ptfaturgemalbe

blau,

-frtmmel

bit Sttatur

roie

entglitten,

artige

aud,

um

Bergen ma*

letifd) emporjleigt.

»9ieun>ieb

iff

in rejjelmafjigen

Quabraten, mit 40

Digitized by

Google

:

6i

£aufer

gen

®ie

angelegt.

©ttafjen

Breiten

grofentyeMd

fonbern

ben.

3d>

f>offe

*}5f)Ofionemien

ben SOBunfd), bee

pon

,

Cippen

Cage

man

f)iet

bie

2(nb(i(f

unroilffufjtfitfc

ftd>

batb roiebet untetbriitfen.

3}id)tetd 93otff)ofbcr

bei

unb

ifi,

beim

bet

,



fcommelnben

umgeben

©tabtdjend

bed

fd)teid)t,

fudjte bie SKuttet

ju fepn forint

buflern,

rnoebt id) n>of>nen«

pew

Strife

biefen

2Ibfid)t

f)ier

irefdjen

»f)iet

entjutfenben

iibet bit

bet

,

£>etpetbtingung jenet

jut

im

unb fuc

SBo^nungen ju biU

tfmetifanet

bie

baf?

,

mieben fjaben roetben piefleinetl fafjmt

bet Sftafjtung

?Tiaffauifd)en

Jen Dtyeinufer, untet

©tunetd

unb Jfudfommen

fd>afftigung

Wiebet entlaffen rcurbe

iJ>n

fjatte. ...

mef)t

auf

SLifdjlec

fenb.

feine

pon

med)anifd)e

qjtofeffton

3d> Batte





einen,

tyattej

1815 abet einigetmafjen

if)tn

bem £ampfp(a& tmpfan*

3af)t

jog

et

©efd>icf(id>feit

afd

auf

bie

genau gefannt;

if>n

offenen jtopf bad pottrefflidjfie £>etj}

et

nad)



tfmetifa,

teefct

Jtug

©fine Shutter

ftp.

9iad)tid)ten



ifi,

fid)

abet

feit

ein

petlaf*

petbanb mit einem leibet

ju tf>un, unbefiimmett,

roar

root

et

gebet

einen ungefd>meibigen ifttitfen, unb ben alfinobifd)en fd&, nut wap

tins

roegen einet Sefeibigung, gc*

,

'Cad folgenbe

auf betn

Betmaltung, ©etle auf

gen

Sflegie.*

petttieben,

gefunben et

rceif

;

potgefe&ten (Sottegcn, bet

etfjeben,

fid)

entnetpenbe

bie

if)n

im 3- 1814 aud bem

jrcei

fjatte

ec

©runb*

ob ed aud>

Sflfjren

o£ne

pon i(>m.

Digitized by

Google

— -Omen ben

«Sinige



6a

gut, und bie 9?ad)t nid>t fd)tafen ju

»ie

un«

fie,

SJtan

tfjut

brim

tyunfcfmapf

mid) baud)t,

,

Scnn fanbtn

bet llnirccfitot

ef)ne

laffen,

fd)ablo«

Unred)t,

fotd)c

fur mit,

bafj

fcnnten.

I>n!tcn

Jptrren,

0of)ne

bet fanfttn, ftieblid>en SWuftn ju nenntn.«

Coin, am

am

»2Bit futyttn

Sonn.

gente nacf>

(Sin

unb

©efeflfd>aft

trtnntf

gtfucfct,

mit un$ ba*

befiieg

13. Sprit.

mit bet SBaffetbili#

9feu#

tin 3utift, bet in

$t. 9M.

mtine 23efanntfd)aft

roitb

nut

fetgenben lage

fid>

tyeflfd)iff.

ton

ftintt

(St

troflte

beflatigenbe Stitfe unftttt ubereinftimmrnben 2(nfid)ten

pon ben S3ettinigttn ©taate* abroatten, urn mit mit met)# ttten anbetn jungen Sftannetn bet gtbilbetttn (Siaffe

ba#

nafle

3rfif)jaf)t

«25ei Wibernad)

nimmt

be*

met

f)ot)e

®untte,

Wet

wtiter f>inab

unb

rcadjftnbe 2luSfId>t,

Ufetn

bi*

Sffnet

Sonn

ptad>tigfttn Pfaturfcenen

bit

Stlftnwanbe

wtngen fid)

ba* Sett

ttiebet tine

Wise

im#

fid)

an beiben

fdjonfien

@tmifd>e

reifttn

(Die 9?atur t>at fiber biefe parabiefifd)fn

aneinanbtt. alle

im

eintn trnflern, faff

fd)toffe

©ecge mit matbigtm Widen,

0trom*.

genben

©egenb

bie

mefandjotifdjtn Sfyaractet an.

unb

ftfcon

ju fdgen.

bt* abenen, ©roflen

@e#

unb 0c$)auetli#

then, be* 9tomantifd)fn, S?ieblitf)en uni) Wtmutfjigtn in ent# liidenbet,

unerfd)8pflid>« Wmed>ftfung au*gegoffen.

«3d> mat ju fdjafftigt, urn

fatten tprad)t

;

wa*

fefit

e* ju liefje

mit bet gtofien, nafjen 3ufunft be#

cttfudjen, bie ^ettlufjen Silbet fefiju# fid)

aud)

sum Pobt

unb bet fippigen Srud)tbatftit

bet

bet

s 9?eue* fagtn?

s Digitized by

Google

65 »©ad

mit feinen pittoref#

maje(latifct)e ©iebengebiitge,

fen SKuinen unb fpifcigen,

fcatfigen

ber magiftben Seleudjtung

bed tfbenblicfcted

munbetbaten

befcbteiblid)

wfcbmanb,

lig

auf,

roefdje

unb ben tet

iibet

rbtfylicben

,

bie

(liegen

@o

tptacbt.

bunfeln

nut

.Rftiften,

©efhften

bem ®emurme(

9?atur gefenft, unb 35onn bteitete bettorfiebenben

feinet &itd)en

in

®onnd

0(lettage

ben SRfjein binab, bed Oaftbcfd

bem I^ale

lum

btaebten

mit

nad) Gofn,

Wf>einberg

in

mo bie

ton

erleu

immet

bie

iaf>freicf>en

butef)

.ftloftet,

SMitfen

mit

einem

ben

aud.

fef>t

Umgebungen

fd)t>nen

gfitfen

ftfjienen,

nocb

Gin

tjntte

unb ebetnaligrn

lag

urn*

attinai)*

praebtrofl mit feinem

bennod)

'Sammetung rot unfetn folgenben

gtoftent^eiid

»2(m

unb

0cbio|fe,

ficb

Nit in

einer

tag

@onne

bitbefen.

fd)lagenben SBeflcn unfetbtodjen murbe,

o'Cen

in

tbeifmeife

@tta!)(en bet unterge^enben

feltfamften

@d)ieiet bet

fafjen

9?ebeffheifen aud

feid)te

©cbroeigen, bad nut ton

Ibutmen

,

,

bet

rote

an ben 5e(fenbergen feffyubangen

fit

mit

auf ben 9if)fm unb bad gegenubet tiegenbe 'Deuj, bem be# Jiebteflen SJelufligungdcrte

9?ad)mittngd t)in

unb

mat

bet

brtfo^renben

bet (ebendfufiigen Gofner, batten.

gluf ganj 9?ad)en,

mogte ein bunted ©emity!

beberft,

unb

auf

ton roffgepftopft

bem

^unftufcc

ton gepufcten Ceuten ungebulbig

auf unb ab. »7Im SBefannten, ten,

einet

anbetn ein

SOiorgen

murbe, in ©efeflfdjaft

@pajiergang nad) einem

bem fogenannten lonidbaudcben bott

angelcgten

bequemen

einigec

bffentlicben

gemaaufefn longer

ali funf JDIinuten auifjalten.

au(f>

$en. ton,

fennten fogar

roar,

icf>

bem

»®i

Sercegung nuf

bie

mit

teat

nid)t

(5ct>ceen

ju btirfen, baf

fjoffen

trie

fanb

nacfcbem

/

bie ©Jeiflen,

triirbe.

unfetet

»95ei n>el(()em

f>at*

bicfelbe SBeife.

trSfHicf), !>ietna4>

meine grau eon bet ©eefranff>eit reeniger, ali ju leiben Ijaben

roiberjle*

wit bei uni

Ifuf ein lleinei •Ofinbc^en, reeldjei reirfte

(Sin l)ef#

uni, unb einige con uni, reoruntet

tiger ©tf>reinbel ergriff

id)

»ier

ein Sabriolet,

mit

ba^u gefauft,

(Pferb

bie Strife nad) 9?eu{j fortfegten.«

»en SBotingen,

iu

bet 2Beg

Ijaufen

,

eine

8000

,

norf)

f>dcbff

©egenb ,

fru

3al>ren, in einem mbrbeti*

VII.

con 95erg, unb

9?tenfiet

ei*

©iegfrieb con

triegerifefccn @tibifd>ef

bii



©runling*

einfocmige, obe, unb gwfjtentftfili un* faf>rt

man

burtf) jroei

gufj tiefen glug*

fanb, in reelcfcem mein erftfjcbftei I&ier uni jeben 3lugen# blirf

ffecfen

|u

loflen

broljte.

9?a«f>

mit unfogli*

flebert,

4>et

flnfhengung burarbeiteten ©tunben, in rerldjen

nut

ciet

feof>

,

gleid)

©tunben

SOBegi

jurutfgelegt

in ©riinlingf>aufen bei ein

SBirtfjiljaui

(jolt,

bem tint

fatten

,

reit

rearm

reit

bet

ju*

©itrgermeifiee,

freunblidje ilufna^me |u

.

einee cierteffifinbigen Unterboftung

@djon noj)pod)onbrie

in

id>

mic

tcatb

un*

bie

fiber

euer freee^ SBilfe,

ifl

t>nnbe(n,

ju

eud)

cerbinbert?

CDornen

fiber

felbfi

roo

latbelt,

con unferm SSirtb erfubt/

laufenbe

J-fjoten,

mit frepem ®i(fen btfiflenb,

eucf)

benten eud)

befHmmt,

ffiejtregierer*

eitefn

3b*

. .

.

etcigen

fd)einenbe

fjanbeln

$u

flnbtti

ein

eon ungefobt

unbebeutenb

fo

bed

in

nen einfaltigen ©faubfn tcenn

not$

bafj

un«

jcbtt

bafj

.

unb

t

im

9?eufj,

®d)ulb traren,

mit

SBege

fd)led)ten

bit

id)

fab

bem

b°ff fnb ^

9umpen

biefer

gebodjt,

ober

gtafjfidjen

jurfitffebrenb,

fd)on

bi*

fie

l»tt

tcie

fid)

3e&t

23iefe

,

toaren,

ju ffigen,

bee SEBinter* in

geroaftfam

erfl

ouf ben -^cimtceg.

#ofl Ungejiefer$ gebfiflt, /

!>atte

fiber*

febr

Sfenbe jencr ormen

Jinndberung

gcblieben.

geroufjt;

Ungliidlidjen

9iotbicenbigfeit ber Stfieffebr

ber 0eefldbte

mod)ten

fteilitb

meine S3orfMungen!

off?

bit

»4>

£afb

cer*

unb cot ©ntfraf*

5



t

tung

bfn

Itorper

fi

rfrmegenb, roaren

nun; unb

bed)

gennen fonnen, gemaetjt

roeil

roerbfn

biffer ben

fie ben

I>cifte

»3d)

ntm SBabnfinn rornig



mid)

fann

Pfrbitnen.

— fie

roif

fei)t

@ett!

liebet

freffen! lafj

ja,

nad) limerifa,

eflen!

gfijort,

Sftorgen

afle

2Sai)ri)fit

©in ©tob grant

ifi

lag

roie

ba

ba! fit

ifi

roeiien

Sage in

btfi

fatt

grofie

£unbe

Canb,

bet gftvbfynlidu

— fur

audfommen;

bafj

@otf,

lid)

bad bfin lifben

iSBfldu frfdnitternbe SOBaijnfinnigfn!

unb ii)t

roif

©in

bfr Siegel miiffen

eft feflen

nid)t

ftinf,

ifi

©ud),

bif 3f)C

nid)t

ail tin

befielirn

bed) fie

OTenfdun.

ad)

3n

laglefjn.

unb mtl)r baron lebfn;

bfr ©tiift fo rifle i)abt,

lid)

gei)fn?

Horn unb ©rbapfel bauen,

efffn.«

lagiofjn)

!

ju

aud) roifber fin? roir

biefen Ueufierungfn fined

— (fin

fattigen

©ceb

aud) finen grofjen, grofjen

id)

roir

fin

rerbient, nid)t

feeffen fid)

feflen

nod) riei

fti*

roifber

grofie,

fatt

fid)

nut

id)

SSBiirme

ben

aid

©in ©cob

?

morgen

limerifa

baron befemtne

brei fOicnjcben bamit fed)d

ffl)t

9?acf)

— barauf

unb und

Ijabe

armen

bif

urn aud)

faum

in

er

nid)td,

jiinbfr!

f^attr

fatten ungiiitf?

grau,

f>atte

»gnt

nutne armen $inber



fatt

©in

feinec

ni(epp«n

@egfnb angrfom*

31ad)fommcnbfn t

rofggefdjafft.

b.roeinfn.

ju

rotifer

liermflcn

taglid)

(Die

©ater, jene c

lidur ©atfr pen

ben

bif

flic

mufjtf.

finrn iffrluft ju

12

man

man auf SBagrn

t»att«r

mel)r

nid)t

mritifn in birfrc

tie

*>atte

Digitized



Wnnt unb ftembe bee arbeitfamen

eine

Styat roerbe

.

ber

um

mm

baf bet

(Srbtfjeild,

Canber

Samilientater

befifjlofe

enterben fann, aid bet (Jinjefne, ber nut

lein

ju

fotgen ed

rcir

fueften

OTiflionen 9Jienfd)en

f)at-

und ju mbebfep; unb

unb (Jcleid)teiung

tung

unfetd

mefjr

nid>t

af#

fid)

flit

batben;

umfonfl

rermag biefem

nichtd

3aftanbe ein Gnbe ju mndicn, aid

fd)terf(i(ben

abet

itoflen;

tiefer

fo

in mei*

id)

f>al>e

fagen

nid)t

Uebettolferung

bie

befief)t

bee

in

SJoben nid)t genug f>ettor#

3anuar

23.

bamit

einer Sagedarbeit

SQBertf)

ernafjren,

ju

feine ifieroofjner

no$

tfuditanberung

bie

rerfjinbetn,

ganjfid)

jUnffe

.ftartoffefmabfjeit

Jiufruf

batin

moditet

3f)t

2>afj bet eutopaifcfje

. .

bringe,

nem

unb

lagfofjn

bet

baju braut,

£fiffe

genug,

niebtig

nicf>t

— SScfbrbe*

iludiranbcrung betjenigm (Jr*

bet

tterbdbebiitftigen, n?e(cbe bie norjjtrenbigften ®ebfltfniffe nid)t

ju

rermbgen

erfcbntingen

pffidfjtigen

tfjum

namlicb

,

man

benben JIrmeen; abet

etfd)terfe ntcf>t

©rna^rungd*

bet

ffamilien ofjne (Jigen*

fee id)er

a

g

ober,

ffierboppelung bet

niifct,

jum

unb

@d)ilbttad)ft.l)en

ju einet fofdjen

arbeitenben Ztrmee

nut foldie tom Sage*

lobn lebenbe Scanner (jerange jogen iturben,

feint ittirbe

@rn>erbdunfdf)igen bie

ein

bet SBiirbe

tretenj lid)e

*)

eine

bafb ju

bed

53etebeiung

bed

bem

OTenfdjen

SJeranberung

n? e

!

fotgen

ju

fiie

d) e f)

a

1 1 e

n,

.Rraft bet Uebtigen, grbfjfentf>eif#

itettbfenn

3 atjitn

unb @unul»(Buu.

5 *

Digitized by

*

68 fo

tvif

alia, an n>of>Ibtfe$tfn Xafefn etbaf&tet £>fc{amatte*

bem

nen ungfad>tft,

£anbarbeitet

burftigen

feine

griftige

JluSbifbung g(fid)guftig bleiben roirb, fo fang* ft bie bringenb*

auf fine mcnfcf>Iit baf>in turret, mitjumitfen, ftine

rinjuff&f rt. 3d> fpredlf

if)te £Rerf)tf

Sompofttum, irdd)td

d)fn

auf

nit

-Oumanitat tfnfptud) matfcfn, fo Jange ft ffin @ttfben

traf>tf

3»it ftfonnen, mit

fyift nid>t

ffitubct roiebft in

pen jfntm

btm Seamen

9J?fnfd)fnrfd)te

gfOfmpdt, unb

ron bfn StitOen 23orentf>altened bf&f»d)nft

old etroad

fiinfHi*

fupetfluge 0elbOfud)t unfftet

bie

um

f>at,

bif fttoad)te lt?, ffligft,

unb iO

rcofjnen

if>ce

Cbfnbft, old bit bft

brtiOfn.

bft

0tdnbe

gtfiff aud),

baf

baf fd not^ig f d>

»

f 1

g

e.

biffe

iO,

nic$)t

,

if

bfgteiff

l>fflel>en

old

bit

gf«

beni

inbfm

>

eined

JDJen*

Sftiflionfn SQtenfdjfn niet

93etdfligung

lange ci fo ftpn mitb,

tftfcbiebd

ben

ja

^fetbed

unb

Otcitig

nicfjt

fteilicf)

bft OPrajrid aud?

nad) bem

bit fltbcit eined

SCHenfct)

bft Xfjmif, bie nid)td fo

21nfptucf)e

fd in

fif|)t

bft fRang

bft Xf>at

man

bie fe

if>tn

3n

f>at.

33ffleibung

unb

Stfatyrung

unb

auf 2fcf)tung

@o

bocf)

iO

f

fel>t

i;

ettbtfyen,

9?otf>menbigfeit id)

atm*

flenber unb unjutfi*

gutj

fann unb bfOfjKn

unb

fo

und mit

fined

abet

id)

Un* bf