Kwakiutl Tales: Part II –Texts 9780231885218

Table of contents :
Table of Contents
Preface
Texts
Errata and Corrections

Citation preview

Columbia plntüeretijj (Kottinbuiiotta to (Antlfropologg Volume XXVI KWAKIUTL TALES N E W SERIES BY FRANZ

BOAS

KWAKIUTL NEW

TALES

SERIES BY

FRANZ

BOAS

P A R T II — T E X T S

NEW YORK

COLUMBIA UNIVERSITY PRESS 1943

PRINTED IN U.S.A.

T A B L É

OP

C O N T E N T S

ireface

VII

WI5'neqetlaku

1

Ö'emäi

11

ö ' t m ä i ana G r i z z l y Bear

15

Ä'dag ' e l l a

21

The ft o I f

21

Mink

22

Mink and the ahosts

¿2

The O r i g i n o f the xwë'xwe Lance

24

L ! a ' lamin

29

Origin S t o r y of

the li ° I ' g ' E lgsm

30

Origin Story of

the

32

1'3 !ê ' t s ! ê i t « â ' lavarne «

Story of the «né ' Enêlk ' lênox»

33

Q â ' f y u i qa 0 ' x » s f i i

36

Ö'tüiäiEme«

42

Ö'maxt lâlai.5 « House S t o r y o f

43 the G ' ï ' g ' E l ç a m

50

i ä ' tag ' 11 la

55

TE'TIÌEIS

58

Sé'nLlë«

58

M'nag'itlak»

59

G "ä'malag ' i « l a k u

62

Hëmacnis

65

G'ä'g'o'na'las

ö8

Xô'çwemça

ö9

Hë 'k " En

71

Noma s E 'nxe l i s

72

Kwê'xag'icla

73

The X ö ' y a l a s move t o XwEtê's

75

G'E'lçem

78

Myth o f the ('xo E s I lä'xg'as xwâ'kîwEnag'os. la £ E'm qösLgEn yâ' E yats!ek\ | Ewï'elai,Eg'En Lë'LEgEku8Emk" £nEXEwEna'Eya Lö'£gwEn £ wä'lasx'ägEmk' Lô'egwEn kwë'kwEx'dEsgEmk' LôegwEn emE'lxLosgEmk'. la E E'mk' (120) £wï'Ela lai lâL EnE'mwEyot, — E në'x ,E laexs la'e lâ' E sap!a lâ'xes | yaë' € yats!e. wä, lâ' e lae ô' E maxt!â'laLa E ye £ në'k'a, — Eya, EnE'mwEyot. hë'lax'Ents | gwâ'gwEya'qEn g'ok u . hê'EEm kwâ'x'Elaseda dô'xstËwesEEwEnts, — | c në'x ,E lâe 5' E maxt!â'laLa- .r>3 E yax qa'wadiliqäla. — k'!e' E sääs qwë'sala. — | wä, lä' E läe E në'ke qa'wadiliqäla, — gwa'ìa Enë'k'OL, EnE'mwEyot. hë' E max - Enta e E E gwâ'gwE yaqEn (125) g'ö'kwa qa s hâ' laqElaos dô'xEwaLElaxes gEnE'mäose hä'qwElalEmegäxEn | k"!ê'dela, — Enë'x'Elâe. wä, hë'x,EidaEEmEla'wise o' E maxt!â'laLa E ye | ë'x' E ak"Ex wâ'fdEmas. wä, Jä'xda E x UE läe së'xEwida. wä, | g'E'l£Em£la'wise lä'g'ää lax LlEma'isas gö'kwas qa'wadiliqäla | la'aElase yä'q|Eg'aie qa'wadiliqäla. wä, lä' £ läe £ në'k'a, — â'eEmLEs yâ'LlâLOL, (130) EnE'mwEyot, qEntso6 làê'ii lä'xox tlEx'E'läxsEn gö'kwex. | t!ë'p!ExLa'x - sidzeeE'mLEs g'ä'XEn, — £ ne'x' E läe. wä, g'E'lEEmela'wise lä'g'ää | lä'xa tÎEX'Ela la'a E lase aqE'lseda gwa'Ewina la'a E las | EnEmä'x-Eid dEwë'Leda mô'kwe bë'bEgwanEm lä'xa g'ö'kwe. wä, laEmë' | dö'xEwaLEle 5' E maxt! ä'laLa e yaxa £ nä'xwa £ me q!wë'q!wElalag-Elite LeLä'masa g'ö'kwe (135) LEEwa' sI'siuLe k - atewa E yasa g'ö'kwe. | wä, la e mö' qa'wadiliqäla äxkMä'lax ö' E maxt!ä'laLa E ye qaE läEs k!wanö'dzElilax I häqwElalEmega yEx k'le'detasexs klwäe'läe lax | ö'gwiwae liiasa Ewä'lase g'ö'kwa. wä, lä' E läe ö' E maxt!ä'laLa E ye qä'sEid qaEs lä' e E'l I klwä'nodzElilax hä'qwElalEmega. wä, la e E'm ha'yasEk'olila. (wä, â' £ mise la naqE'mg'EÌtoxa k'lä'tayEn g'ä'g'ELEla lax M 679). (140) wä, la e E'm gwä'le Lä'xwi £ g'i'la £ yas ö' E maxt!ä'laLacye qäe's | Lë'lElâ'nEme 'nä'xwa lë'lqwElaLaEyases gEg'ä'danBme | lax qa'wadiliqäla. wä, laEE'mEläe q!ë'x ,E ideda lë'lqwElaLa s yt. -:.il, I la e E'm q!ä'le ö' £ maxt!ä'laLa £ yaxa g'ï'gEma E yasa lë'lqwElaLaEya lEgwEXLä'lax | mä'maleleqälaxa Lë'gadEs wä'xaplalaSüexa (145) la apsë'k'ÎEts ma'leleqälaxa la g'ö'kwsla lax nö'x"dEE ma'. wä, I lä'Eläe wâ'xap!alasEEwe k'íc'dadEs Ewí'Elx-stasiláogwa. wä, la e E'm c läe 5' E maxt!ä'laLa e ye | Enëx' qaEs lä e gä'gak'iaq. wä, lä'Eläe në'laxes | g'ö'kwElote. wä, hë'x,£idaEEmEla'wise lä'x da E x u gâ'gak'îax Ewi£lx'stasiläogwa. | wä, g'ä'x £ me Lë'gEmg'ElxLacye c wâ'las kwâ'x'Elano'kwEme 6 läq (150) LEewa' xä'wegEmala g'5k u , | wä, hë'Emisa dzô'noqîwa lö'qwElila LEewa' kwê'kwe lö'qwElila.

54

Kwakiutl Talea

53 wà, hè'lmisa | qlè'nEme dsngwa'tsle Lle'na LE e wa' tsét8E'l e wats!e LE e wa' qle'nEme | q ! è q ! a ' q ! s n o l e naE'nx e wt:na e ya. wà, l a e E ' m ma' E li'te o ' t m a x t ! à ' l a L a c y e l à ' x e q . | wà, l a e E ' m l l a x à e Lè'lElaxa c n à ' x w a lé'lqwElaLe e Bes gEg'a'danEm (155) l a x wà'xap!ala8E E we. wà, la e E'm Lé'gadEs e wà'las | kwà'x'Elano'kwEme 1 . wà, la E E'm e c E e gwal Lé'gadES o' maxt!à'laLa ye | là'xeq. wà, là' làe wà'las k w à ' x'Elano'kwEme 6 c nex* qa e s | là E do'dEgwELexa g w à s n a k ' à l a . w à , là' e làe l a ' g ' à à lax w a ' n u k u . | wà, là' e làe do'x e waLElax y à ' q a l e E n a l a g'à'le g i ' g E m e s a (160) E nE E mé'motasa q o ' k ' a x t ! e n o x u s a àwi'k'len o x u . wà, là' E lae | k'!é'dad E làe yà'qal s Enalàs Llaqwà'l. wà, l a ' E ' m E làe | e wàlas kwà'x'Elano'kwEme e gEg'a'dEx' E idES Llaqwà'ie. wà, | g ' a ' x e E m e l à e k'!é's E ogwElxLa e ya hà'mats.'a | LESWÌ'S mo'we mEdzé's LECWÌ'S Llà'gEkwe. wà, hè' E mise Lé'gEmasa (165) h à ' m a t s l a gwà'yokwElag'EÌis. wà, hè' E Em c nE'm E Em g'El g ' a x | h à ' m a t s l a s a g'à'làsa kwà'kwEk - Ewakwex. | wà, là' E làe Lè'gEmg'ElxiA E ye y à ' qal e Enala | l a ' x a ba'xwEs qa Lé'gEms e wa'las kwà'x , Elano'kwEma E ye. | wà, là' E làe E né'k'e yà'qal E Enalàxs gwE e yE'màe g'a'xLa t à o ' d E l t s a (170) E nà'xwaLa hè' E màemasL. wà, la e E'm g ' a x n à ' c n a k w e c wà'las kwà'x• Elano'kwEma E ye | LEEWÌ'S gEnE'me Llaqwà'l l a x k ' ! à ' q ! a . wà, la e E'm E làe yù'dukwe | gEgEnE'mas l a ' x e q . wà, g"E'l c Em E la'wise | mó'p!Enxwa E se c na'làs g'àé'se E wà'las kwà'x - Elano'kwEma E ye lax k ' ! à q ! à x s g ' à ' x à e d a E wa'lase gwE e yE'm | tsEx e wEsdé's l a x LlEma'isas g'o'kwas 'wà'las kwà'x"Elano'kwEma E ye. (175) wà, hé' c Em e wà'wadzolEms y à ' q a l c E n a l à x e wà'las | kwà'x'Elano'kwEma e ye q a Llaqwà'l. wà, la e E'm E làe klwè'latsa | gwE s yE'me la'xes è'tlede LèlElakwa lé'lqwElaLa c ya. wà, la E E'mxàe | Lè'gade E wà'las kwà'x'Elano'kwEmaE ya yEs yà'qal E Enala l à ' x e q . | wà, la E mé' Lé'gadEs yà'qal E Enala E E l a ' x e q . wà, la' làe g i ' g ' à e x e d (180) qa e s là 6 a'ià qa E s gEnE'm l a ' x a gwà' e nakwe. wà, là' c lae | yà'qal e Enala sé'x e wid LECWÌ'S l a qlé'nEm g'o'kwElota. wà, là' e làe | l a ' g ' à à l a ' x a wEnà'ldEmsasa bE'lxwEla. wà, la' E làe k'Ieyà's do'gwElts bEgwà'nEm | l a ' x a o'xLàlisasa wEnà'ldEmse. wà, là'£làe q l à ' x a lé'xe | tlEx'Ela. wà, là'elae nEgEltEwé'xa tlEx-Elàxs la'e à'LolEla. wà, là' E làe (185) la'g'àà l a ' x a g'5'kwEla. wà, hé' E Em là'xolise. wà, là' e làe | gEg-a'dEs yà'sitanagaxa k'ié'delas a ' n a x à m . wà, | g'à'x £ Em e lae Lé'gEmg'ElxLa c ye a ' n a x à m l a x y à ' qal e Enala, | hé' e misa qlé'nEme e wà'lasx'àsgEm LE e wa' LEgE'x u sEme LE e wa' | kwe'kwEx u dE8gEm E nàE'nx e wEna E ya, hè' £ mise yE e wè'nac yasa laxolise. (190) wà, g ' à ' x E m e Lè'gEmg'ElxLà'lax a ' n a x à m | L 5 £ hàmà'lag'Eyus. wà, g'à'xcme y à ' q a l e E n a l a L E £ W Ì ' S gEnE'me ya'silanaga | qà's'ida. wà, g'E'l c Em e la'wise g , a ' x t a L E l a là'xes y à ' £ yats!e la'e ho'gwExs | làq qa £ s g'à'xe E g ' à ' x à l a l a ' x a wEnà'ldEmsasa bE'lxwEla. | wà, g ' a ' x e l à e y à ' q a l ' E n a l a g'a'x c aLELa l a x k!wà'l e na la'e (195) d 5 ' x e waLElaxa g'o'kwe làq. wà, là' £ làe a'Le e sta làq. wà,

Mä'tag-i'la

55

g-E'ieEmElâ'wise | lâ'g-a£lis lax LlEma'isasa g-ö'kwaxs g-ä'xäeda 54 bEgwâ'iiEme gä'xEWEls | lâ'xes g'ö'kwe. wä, g-ä'xEläe lä'lalaq. wä, g-E'lcEmelâ'wise | lä'g'äeda bEgwä'nEmaxs la'e he'x,EidaEme yä'qÎEg alEq. wä, lä'Eläe £ në'k'Eq. | — wa, gë'lak-asEla c nE'mwEyot, — E në'x- £ lâeq. wä, lä'Eläeda bEgwä'nEm ö'gwaqa e në'k'Eq (200) — gê'lak-asela £ nE'mwEyot. ä'ngwas, — £në'x-£laeq. | wä, lä'Eläe yä'qal c Enala £ ne'k'Eq, — nö'gwa yä'qai e Enala, nö'gwa ö' E maxt!ä'laLa c ya. | nö'gwa Ewä'las kwâ'x - Elano'kwEma E ya, e nE'mwEyot. g-ä'xEn gä'gak'laxs | k-!ë'detaq!os, — £ ne'x ,E läeq. wä, lä'Eläe yä'qlEg-aieda bEgwä'nEme. wä, lä'Eläe | £në'k-a. — nö'gwaEEm ta'ltEm, gï'gEme e sa k!wä'lnagimux u . wä, (205) gë'lag - a £ lâ'xes gEnE'mosxEn k'Ië'dele Lläqwä'l, — | Enë'x*Elàe. wä, hë'x-£ida£EmEla'wise yâ'qai e Enâla la hô'x e wEttâ L E E W Ì ' S la' £ waxsEme | gEnE'm LE'wi's lê'Elots qaes läE E wî' e la hö'gwiL | lax g'ö'kwas ta'ltEm xa £ nâ'xwa c me k'îekwë's LeLä'me. wä, | gE'l £ Em £ la'wise k!wEscä'liia E E la'a lase yâ'qai Enala qâ'dzeLax LÎaqwâ'ie. (210) wä, g E'leEmc la'wise gwâ'îa la'e ta'ltEm sEplë'dEs | dE'ntîalayu LÔe së'gExstagùla xa I maltsE'me q!ë'q!Eyox Llâ'LÎEqwa. wä, hë'Emisa | hâ'matsla LE'wi's E nâ'xwa LÎâLÎEgEkwEla LE e wa' Lë'gEmase | k!wä' E stääk u LEewi's mEdzë'se. wä, (215) g'El £ Em E la'wise gwâ'laxa la dzâ'qwa wä, lä'Eläe ta'ltEm yâ'qÎEg-aia. | wä, lä'Eläe £ në'k - a, — Eya, nEgwE'mp, yâ'qal s Enala, laemE'n g'E'nwaLExs | g"î'g'igExLâ E yaqos Lë'LEgEma. wä, laEmë'sEn Lë'gEmg'ElxLâ'laLEx | q!ômEEna'kwEla, — Enë'x-Elâe. — wä, laEE'ms | lâ'ltsos gEnE'maqos lâ'xes âwï'Enagwisäos, — Enë'x-Elâe ta'ltEmax (220) yâ'qalEEnala. wä, g'E'lEEml lâ'wise E nâ'x -E idxa gää'läxs g'ä'xäe yä'qal £ Enala | nä' £ nakwa L E E W Í ' S gEgEnE'me. wä, g'E'lEmise g"â'x£aLEla lâ'xes | g'ö'kwe lax k - !â'q!a la'e hë'x ,e ida E Emxat! pÍEsa'ses maElEi'data | gEga'danEm lâ'xa lë'lqwElaLa E ye. wä, la e E'm Lë'gadEs | a'naxäm l ô e q!ômE£na'kwEla lä'xeq. wä, la s E'm lä'be gwaEyiElälasas (225) lâ'xeq.

Mâ'tag-iEla. Told by Â^waxElag'Elis, chief of the Maä'mtag - i E la dö'gul£läeda ts!ë'k!we. tsâ'xalisElaElaeda ts!ëk!we lâ'xox gwa'| dô'xEwaLEi lax g-E'ldEdzolis. ts!ê'k!wàoxda | tsâ'xalisEla. lâ' c laeda ts!ë'k!we yâ'qÎEg'aÎa 6 , — k'!e'EsEn ts!ë'k!wa. | bEgwâ'nEmcmEn. — ä'ngwas. — nöx u mâ'tag - i E la, — Enê'x-Elâexs la'e (5) äxö'dxes ts!ë'k|wEgEmide. la£E'm£läe bEgwâ'nEmx,Eid., qhvElë'x-sEEm Lë'xEedxes | Lê'gEm mâ'tag-i£la. laEE'm xwE'ngwadEx-£ida la'e bEgwâ'nEmx -£ ida. | bEgwä'nEmElat!a xwEnô'kwas. lE'ns£ dzE E ye'x.

56

Kwakiutl Tales

55 tEndzEmxxaclae | xwEnO'kwas. la' l lae sEna'elae xwEnS'kwas qaes e'axcenaeya. la^lae wELa'xes | omp. — gwa'Jaats! emasaa e'axalalyasa £WE®ya' yu'xwa. — he'da (10) fwatats.'emaseda xwEn5'ku yExe'da yu'xwayu | 'wax'sanEwetslemaseda x'Eema'yu laq. — lacE'mcla'wis e'axcedEq. — ge'lag-ae 5mp, do'xewidqEk-, | 5mp. he'ts!emasemaex- gwa'Iag'En axa'*k\ — g'a'x'lae o'mpas, | do'xcwidEq. — la t m5'x u he'lala" xwEno'kuxos axa'cyaqos | he'tsiemasemox ^wa'le. — 'wa'latlaLEk- qEnLo* lai (15) axta'lisatqEk,) ma'tag-i'l. — k'leya's eya'g-atsox LOc |tlEpa'la LO1 qla'xwala. — e wi'giladzatlaLEn, | ma'taguM. ba'EmL&EnLasEk' k^e^stslemasaek- klwa'656 mitsEewa. — | k'leya's e ya'gatsax, xwEn5'ku, LO' klwa'emitsEewe | LO® bo'cyo. — ^wa'MasEn ba'ssk' qEn qla'qlaleaLElaex (20) e'g-asLasEk' qa'xg'En ha'klwalas'melg'En e'axalaeyunuxuLEsEk' | yExs la'LEk' ex'L. — k-!eya's cya'g'atsax, xwEno'ku, ha'klwalas'EniLEs | qaso1 lai e'axaIacyunuxuLEsox" — laemE'n lai, omp. laems'n lai | axca'lisalqEk*. — la'E'm axea'lisaq. | laeE'mela'wis klwa'emisEq lax wa'ldEmases (25) o'mpaq. k'leya'seEl wl'waemats la'tslalaq la'xwa 'na'xwax ple'plaLlomasa | qae haEme'tses omp ysxs ha'cm&e e'axalag'ite® | qa£ hatme'ts. m5'p!EnxwaesElat|a he gwe'g'ile. | he'waxanaxwaelae bas qae's la e'k'es na'qacyaxs la'e la'LElas qaes hele'la'yu | LE'wi's Omp. laeE'mela'wis e'tled la k!wa'emisEq. (30) ga'la'lae k'leya's g'ax nsxwa'balax yu'xwayas. tslEx-s'la^aes na'qa'yaxs | k'leya'sae gwa'balalax e'axala'yas. — ema'sea'nawisos | e'axala'yaqos k-!e'csaex gwa'ba'las, — 'ne'x^lae. | wEleE'm ya'q|Entala LE'wi's na'qa'ye. la' l lae ne'nk'!exea'lisa qaes la'lag'i* | WELa'xes o'mpe ma'tag'i'la. la' l lae la'xes 5mp. — a'emsn (35) g'ax WELO'L, omp. 'ma's^'nawisg'En e'axalacyuku. | k'!e'cselaes gwa'baelasEn e'axalasE'we. — la'clae na'nax'meso^es | 5'mpe, — ha'g'a* ae'daaqax, xwEnO'k", qaes la'lag-aos qla'qlal'aLE'laax he'eg'ilasol | gwe'x'litsEewa k-e^selaso* la gwa'baelasa. hala'g'a1 k!wacmisqoe, xwEn5'ku. | ya'LlaLEs qa l k-!e'£se}t!aa'kwa,soe la gwa'br'lasa. — (40) la t s'm Se'daaqa la'xes klwae'dzase. lacE'm | klw&e's. d5'x'waLE'laxes e'axala'yu. la'elae mE'lmElsielalax'eida. | la'el&e do'x'waLElaxa g-a'xe ba'no'lsla. gwa'lElaeEmela'wis | na'qa f yas acwi'laS,x'eidEq. hetna'kwElatEmtla'wis dS'gwElas | lax yu'xwayas qaes la* pa'xsta'lisEq lax yu'xwayas. la'E'm'lie (45) La'xwElis qa's la® foc'e'daq. gwa'lElaeEmela'wis | aewi'laaqexs la'e da'g-Elisaq qae'xs 5'gwEqalaacE'l la'xes gwe'x'dzas. laeE'm d5'x•waLEla la'xes | X'E'mtsiases e'axala'yu. — cwi'g'iladza'leanas5'•aas, — 'ne'x^l&e na'qa'yas. — | e^s^'naso's ex'lax ne'tax a'sa, lax ma'tag'Wa, — «ne'nk'eqsla'iae. | — gwa'flag-adza la ne'lax a'sa« qacs gwE'nx'»ide'laxos tsla'tsIalk'E'walaxs gwe'x'dzaslaxa's lax a'sa. (50) •wl'a'nawises S'g'as&os qaes 9we'x'tid&isot8ases

Mä'tag-i'la

57

x*E'mts!â'|yos. | wâ'g'adzâ gwE'nx - t id qaEs ármaos q!wE e lä't e idEx 56 lâ'xa â'LÎe qo e gwë'x - dzas e nux UE Emlax | yExë's x'Emtsîâ'os. — laEE'mEläe q!wEElä'lEidEx lâ'xa wîlk u . mö'p!Enxwa e s t läe | k-!êEa dö'x E widEq. he'wäxa E läe në'iaxes ö'mpe. â' E Em e lae Enë'nk"!ë'qEla I qa e s â'l c me E lax në'ialaxs qo e £wë'x' E dzasnux ue Emlax lâ'xes la gwë'dzâ'sa. la'e q!wEElâ'ieElsa lâ'xa â'LÎe. (55) lä' e läe mô'pÎEnxwa c sExs la'e E në'nk - !ex E ed qaEs lä'lag - i E dö'x c widEq. | lä' £ läe ö'mpas qlä'yaxasexs k'!ë' E sae lâ'laxes | e'äxäla E yu. lä' E läe wELa'xes XWEnö'k u , — Emâ'ses k'îë'setaos la gwä'bal | la'xos ê'âxâla e yâq!os, — • n ê V l a t l e x e s xwEno'k u . — g - â'x E eda c meg - En nê'toL | k'îë' E sâe la gwäba e lasa. — hë' e Em e la'wis wâ'xa wá'ídEmasexes (60) ö'mpe. laEE'm läl âô'loLÎEx -E idxes x'Emtslâ'x'de. la e E'm dö'x e waLElaxes | x - E E mts!â'x'de. g'E'l E Em E la'wis lä'g'ää lax g'i E dzâ'sas | lâ'xes 57 e E q|wE lä't idää'sdäq lä' E läe yâ'qÎEg'aÎeda bEgwEdzâ' E yasa | älä'g'Em, — la c E'ms Lö'gwala g'â'xEn, — | £ në'x ,E lat!eda bEgwfidzâ' E yasa älä'g'Em. — (65) hë'EEms lä'dELeda, — c në'x*so ( lat!â, — | hâ'matslaLEs, ha'mspîëgadLEs, | LÎë'x'Elag'ElisLes Lë'gEmLâos. I E I Ô lElalLEs. g-aEmë'ses | LÎâ'gEx u LEg-ada yExg'a'da bEgwâ'nEmk - . wä'g'a 6 dö'qwalaqEk - . | g - a e E'ms Lögwelg'ada älä'g'Emk' (70) bä'xbaxweig'ada älä'g'Emk - . wä'g'a E dö'qwalaxg'as Lö'gweeg'OS. hë'naxwaLEs gwë'x c idLExg as | Lö'gwe e g'os. lë'x• E idna'xwaLEsë'qEk' lä'xg'a e yä'k'adzeg'asg'as | Lô'gwe E g - os. — lâ' e lae lë'x ,E idxa I nEx E wEna' e ye, yExa' älä'g'Em lâ'xes E yä'k'adzäe lâ'xes wâ'nEmdzo. (75) — k'Ieyâ'sLEs ë£s gwë'g'î e lasLEsox. la e E'ms | lâl lä e sta e li'aElatsox lâ'xes q!â'l E aLElna'xwaLâos lä'xa awï' e stâxsa e nä'lax. I — la E E'm q!ap!ë'x' E idxa e nâ'xwa bEgwâ'nEma. la e E'm Enëx" qa e s në'iàlag'i e ses | Lö'gwa'yases xwEnö'kwe ÎE'nstEndzEm. la e E'm yâ' e wix - Ele' mä'tag'i'la | qa e në'i E idag'i E s Lô'gwa e yases xwEnö'kwe lE'nsÏEndzEm. la e E'm (80) xwESElanu^Svitsoxda XWEsElä'x lä'xox gwa e dzE e yë'x k'!ö'daga E lax'Lox xwESElä'xs | mâ'tag'i. E lala e E'm ts!ë'ts!ex e ida. la e E'm hâ'matsîa xwEnô'kwas. ' LÎë'x'Ela/e g'ElisLa. hë Em Lë'gEms lâ'xes hä'mats!äena e ye. | la e E'm o'gwaqa në'ie mä'tag'i'läses ts!ä'gaxLä E yu | la e xLa'leiax'La. la e E'm në'iE idä'masxa lElö'lalal. hë' E me wEqlwä's (85) lE'nsE e widzEmgax'La. E e e lö'la ya lisLät!ä. | hë' Em ts!ä'qax'Lä € yos lE'nsE e widzEmga. la e E'm yä'x E witses | Lö'gwa E yasde yExa älä'g'Ema lâ'xes | Lë'tE'lakwe. la e E'm g'î'gEmex' e ide xwÉnô'kwas. Lë'x e etsox | e mä'xwE e ya'lidze. la e E'm 5'gwa e Elsaxes xwEnö'k". laEE'm (90) L!ä' e yux u Läle ÍE'nsÍEndzEm. la e E'm q!w¿lba'.

58

Kmakiutl Tales

57

TE'mlEls Told g"a'x Em lae e

nEmx

, £

ide

xwESEla

£

4

he' Em

e

lax

nEma'x'Es

Loe

he'£Em

58 q a £ s

he'

E

g-a'xsme

qaes

E

se

Em

nEm

idExs

e

yEx

Le'gadiis aeyE'lx

u

s

(5) he'

p!e'p!aL!omasaexs qa£s

he'£Em£la'wiseda

tslEda'q

E

| tE'mlEls. xwEno'kwas

|t E ' m l E l s g'i g'Elis.

E

tE'miEls.

wa'lase

| Le'gadEs

ts!a'lalili£laku.

Em | Le'LEgEmsa

| dzo'noqwEmlexs | ax£e'da£El

ya'laqeEsa

(10)

| tslEda'q

xwEno'kwas e'tled

Le'gadElas. e

nE-

acyE'lkwas. a'dag'Elis.

Le'gEmas

he'£Em Le'LEgEms sa'sEmas

qa£s

.e'lkwe

| he'£Em£El

Le'LEgEmlas

Le'gadEs

bEgwa'£

| kwE'nkwEnxwEli'-

ma'leiElayugwa.

| he'eEmEEl

E

lacE'm

idae.

ax£e'dElaxat!

wELe'de.

(15)

- £

|

la'xa

xws'ngwadEsa

Le'gEmse

bEgwa'nEmx

se'walas.

Le'gEmsa

h e ' E EIXI L e ' g E m s no'kwas

, £ £

ya'lagEm.

da'leExa

u

e

la'elae

c

he'Emis g ax axE'mdaa'tsesa

bEgwa'nEmx

he'eEmeEl mo'x

nEg'a'.

la'£lae

| g a'x Em lae -

nEm Le'gEmse ts!E'ndEg"Emg'i lakwe.

g-aex-de'. E'lkwa

tE'mla laas. e

£

k'le'delas tE'mlEls. g'a'xae

p!e'p!aL!omasae.

c

tE'mlEls

wa'xwa£lenega. c

Hamaxadayuqwa.

by

g a'x alisExs

c

xwE-

| tE'mlEls.

Se'nLle6 T o l d by Hamaxadayugwa yExs p!e'p!aLomasEmaaEE'l yExs g'a'lae g'a'xa. la'£l&e e ne'k'a, — ge'lak - as E la, — £ ne'x - so £ lat!a. | — la c E'ms Lo'gwalaLOL qsn g'a'xe E LEn. a' E Eml | xwE'ngwadELos, — E ne'x ,£ lae wExe'd. wa, g"5'kwax'Ela la'xes g'ok u . | wE'nxsto s lae'da g'ok u . la e 'Em xwE'ngwadss se'nL!aEyexa axEina'laxa (5) qo'los. he'EEm g'ax bEgwa/nsmx - c idaa'tse. | la' £ lae gwa'iEla c Em La'xwEliie wExe'dEq!a t na'k u qa £ s | laE la'balila la'xes g'ok u qaEs la e la'laa la'xes £ wa'pexa qlEwI'te lax j a'LEba e yases g o'kwe. la' E lae k!wa'g'age £ lil | la'xa axa'sa e wap. la' E lae ax e e'dxa ewap. wax1 axo'stodEx (10) pa'qEma e yasa e w a ' p a x s la'e do'x c waLElaxa axsta'laxa | £wape. he' c ma e El gwE £ y5'sa g a'le bEgwa'nEm L!a'qwak - !a'lagaxa | 'wa'lasa wEqla'sa. la'E'm'lae, — la c E'ms LOgwalak'asoL g-a'xEn, — | e ne'x -t laeda wEqla'sax wExe'dEq!a c na'k u . la' e lae £ ne'k-e wExe'dEq!a £ na'k u . — l a e m E ' n L S ' g w a laLOL, | ada,' — E nex -e lae wExe'dEqla'na'kwaxa wsqla's. l a ' l i e E ne'k - e wsqla'saq, — la'E'ms a'lal (15) LO'gwalal g - a ' x E n , — ne'x E lat!eda £ wa'lase w E q l a ' s a q . ya'q'Eg'aleda w E q l a ' s | L e ' g E n a ' k w E l a qa e gwa'nEms qaE | Lo'gweEs. la' £ lae ax e e'dxa Lla'qwa qa £ s tsla'we'a e

l

-

e

l a x *| w E x c e ' d E q ! a e n a ' k u . l a e E ' m ax £ e'dExg-ada Le'LEgEmk - . — e l a m e ' s E k | la'lg-ada Le'gEmk' y s x L!a'qwag-iElayugwa (20) la'xes

xwEno'kwaos. laErae'sg-ada k-!e's£ogwada t!E'n e yada'laltsa e w a ' l a a | g-IqEmla. la £ E'm £ la'wis E nex' qa e s g-a'xe e la'xox tsa'xisex. | g ' a ' x e Em e la'wis la'xox tsa'xisex.

WtnagiHak" Wï'nag - i s lak u

59 58

Told by ME'nrriEnlêqElos, a Nâ'k!wox'da E x u woman Recorded by George Hunt g - ö'kwEla E läe wl'nag - i e lak u lax hë'gEmsxa g'ä'lä g - ï'gEme c sa | kwe'kwäenox u sa gwa'wäenox u . wä, la £ E'm £ läe E e E c wï'nag"i lakwe | nëx qa s Lä'LegEmx"sile xes Lë'gEme wï'nag - i £ lak u . wä, I hë'Emis lâ'g'ilas hë'mEnala la wï'naxes q!äie' be E bä'bak!wäsa 59 (5) E nâ'xwa lë'lqwElaLa e ya. wä, la E E'm £ la'wise wï'nag - i E lak u q!ä'laxa I na'walakwa bEgwä'nEm Lë'gadEs g - ä'malag - i £ lak u xa | a e wä'E nâ E yasa e nE E më'mutasa g e'xsEmasa nä'k!wax - da E x u xa | hä g'ö'kwEle äxa's lEqwE' e ma lax gwä'Enakhväs | ä £ we's. wä, hê'x' E ida E Em£la'wise wî'nag'i E lak u axk\'â'laxes bEgwä'nErae xwEnö'k u xa (10) Lë'gadEs wä'xo E na'kwElas. wä, lä' E läe Enë'k'Eq, — £ wï' E dzâ'sEnts | sê'x E wida qEnts läE bâ'bak'E^wa LÔe q!wElë' £ yâ g'ä'malag - i E lak u , — e në'x -s lae. wä, | lä' E läe hê'x -E ida E me wâ'xo E na'kwElase xwâ'nai E ida. wä, la £ më' dô'qwElaxes ö'mpe | wï'nag'i E lakwaxs la'e dâ'laxes xwE'mtxwEmtag'ilaxag'a gwä'ieg'axs | la'e lâxs lä'xes sêsExwâqe (15) k - !ë E s £ wä'lasxwä'kîwEna. wä,g-E'l e Em s la'wise | wï'nag'i E lak u LECwi's xwEnô'kwe lâ'xsa | laVlase sê'xEwideda së'sEwayu lax ^wax'sotäga^yasa xwâ'klwEna. wä, gEyö'i E lat!a lä'g'ää lax k'Ië'dEgwis. ¡ wä, lä' E läe dö'x e waLElaxa xwä'klwEna siyö' £ na'kwEla lax ä'waxsta E yas wäs (20) xö'qwäes. wä, hë'x -E ida E Em £ la'wise wî'nag - i c lak u la lâq. wä, lä' E läe | dö'x E waLElaqexs nö'masäe. â' E la wâ'yatsîâla lax së'xweda bEgwä'nEm. | k!waxLä E Le £ xes xwä'klwEna. wä, lä' £ läe wï'nag - i c lak u yá'qlEg'aÍEq. | wä, lä' s läe c nê'k'a, — ewï'g'ilEn E nE'mwEyotäe g â'malag'i E lakwa, — £ në'x -E lâe. | wä, lä' e läe nä'nax E ma £ yeda nô'mase bEgwâ'nEmq. wä, lâ' E lae £ në'k - a, — e në'x - dzâs (25) qa £ E wï'g - ile E sex, â' E mae kiwaë't lä'xes g'ô'kwe, — | £ në'x -E laeq. wä, lä' £ läeda nô'mase bEgwä'nEm eâ'ltÎEx £ ed sê'x £ wida. I wä, lä' E läe â'g'iwa E yas xwä'klwEnäsa nö'mas bEgwä'nEm k'Ex'ä'LEla lax a e wE'm e ya E yas | xwä'klwEnäs wï'nag'i e lak u . wä, | hä'lsEla e Em c la'wis k"!ëEs qEpîë'de se'sExwäqe xwâ'kîwEnas wï'nag'i £ lak u . wä (30) la E E'm E la'wiseda nô'mase bEgwä'nEm qîô'xodxa nö'masEmiasa qlâ'k'o. wä, lä' E läe yExa hë' £ maxoL | g'ä'malag'ic lakwe. dä'x ,E idxes hë'lEmba së'wayuxs | la'e L!Enx E stE'ndES lä'xa dE'msx-e. wä, lä' E läe £ nE'mp!Ena e Em së'x E widExs | la'ë Elä'q lä'g'ää lax ä E we's. — yä, £ yä' E yak - o hë' E mex - dâxoLas | g'ä'malag'i £ lakwe, — Cnë'x-Elae wî'nag-i E lak u . wä, la E E'm £ läe sä'se E waq. (35) wä, dö'qwEla e Em c la'wise w!'nag i £ lakwax g - ä'malag - i e lakwaxs la'e lä'g - äa £ la lax I ö'x"sidza £ yasa hä'maxa lax lEqwE ,£ ma'. wä, lä' E läe bEEnbä'teda g-E'ltia wl'Ukwa | Llsnqla' lä'xa ö'x u sidza E yas lEqwE' c ma' e nE £ më'mutasa

60

Kwakiutl

59 l a ' x a L a a ' . lax

| wa, la'elae oxLa'eyasa wi'lkwe k'a'tala la'xa Laa' |

L!a'sana£yasa

e'k'le.

Tales

wa,

xwEpe'se

he'EEm

(40)

la'x

g oxus

nEqEma'cyasa

Llo'qlwa

g-a'malag'iElakwe.

la dzE'lxcwB'ieEneso£s | g-a'malag'iElakweda wi'lkwe. 'lae ne'xastalaxes

xwa'klwEna

Jaq.

wa,

la'xa

wa,

he'Emis

wa, laeE'm-

| g'E'lEEmEla'wise

lae'L

la/xes g ' o ' k w e xwEpe'saE, la aeEl axkMa'laxes a b E ' m p e | qlEyo'iaga qaE q!wa'lax-EideEs.

wa, g"E'lEmese qlwa'lEnk'we a b E ' m p a s

g-a.'malagiElaku axEe'dxa

qE'mxwasa kwe'kwe

qaEs

la'xes abE'mpe. (45) wa, laEme' qlEyo'iaga a'EEm la kwes

| x'o'mse

LO

e

'na'xwa

o'sgEma yas E

E

e

| la'e

qEmxewidees w i ' e l a qEHio'-

nEX wEna'£yas.

wa,

e

60 g E ' l E m l a ' w i s e g w a i | l a ' a E l h a y a ' L l o l a x e s a b E ' m p e q a s y a ' L E w e E s -

e

e

e

qoe lal d z E l x w a x a l dzE'lxwElcEne'xa | bEcnba'la wi'lkwe.

g'E'lcEm-

e

la'wisexs gwal q!a'lax axes | a b E ' m p e q.'Eyo'iaga, wa, la q E n x o ' t s e s

e

yeeyEnk-!ayuxaEwa.

-

wa la'£lae (50) axk'!a'laElaxes ts!a'£ye

p!a'-

L E l a g i l a k , — la E'ms ho'Lelal g'a'xEn. | qE'nLo6 lat La'£wal l a ' x a E

u

e

o'xusidzaEyaxsa

wi'lkwex

g-ElcEmax'En

|

£

ne'k-a,

wai'

la'aqos

la'wsls la'xEnts g'o'kwex qa s Le'xExseg'Endaos |eneg'Eta'ya, wai. E

wa, he'£mis lal ne'lElaatsEnts

abffi'mpex

la dzE'lxwEl Ene'xwa wi'lkwex, — £

E

| qaEs lac

ne'x lae. ,E

dzElxwa'xEla

wa, (55) g , a ' x e E m e l a e

wi'nag-ielaku ha'nwala lax iM'saeyas | bEEnba'Eyasa wi'lkwe. g-a'xElae g-a'xcwElse g-a'malag'iElaku E

| la'xes g'o'kwe.

wa,

wa,

g'a'x-

lae d z E ' l x w a x E l a la d z E ' l x w E i ' E n e x a wi'lkwe qaEs La'xEwaEleE l a ' x a

| Laa'. laku

wa, g-E'lEEmEla'wise La'xcwaslaxs la'e La'xwElExse wi'nag'iE-

| la'xes

xwa'klwEna.

xwE'mtxwEmtag-ila.

wa,

wa,

laeE'mclae

la'Elae

(60)

E

da'laxes

ne'k"Exs

a'sLaEni'me

la'e

6

mEle'xeid

gwa'gwE£ya'qa lax La'ewaasas | g'a'malag'iElaku. — wa'g-a£ LEX, q a s t , | q E n t s a ' m l E l e * . ma, —

£

ne'x-sEewaa'qos na'walaxu

ne'x'Elae | yExs g'El£maaEEl

k'!e'kwe a' La ns'mxs la'e E

lag'i lak . £

£

u

E

E

E

mEle'xcede

na'xwa | x i'x ede La'Ewaasas

E

| x'i'qEla.

a'Emise g a ' m a l a g ' i E l a k u la sE'ltla La'cwa. | wa, la e'tlede wi'nag-iElaku

£

mEle'x£etses

| x w E ' m t x w E m t a g ila l a x La'ewaasas g'a'malag'i lak . (70) a'lax-Eid k ' !ess la n e ' i a l e g ' a ' m a l a g ' i E l a k u . ga'gala x T q E l a x s

la'e g'a'malag'iElaku

x-1'qE.'ax-de.

la

da'x,Eitses

k'!E'lx£eda'mase

wa, he'x'EidaEEmEla'wise

mala la'xes g'o'kwe qacs ha'sEle6 la'wise ts!a'Eyase

E

u

wa, la'wisLe

wa, | g-E'l£Emsla'wise

naEye lax Ewa'x'sana^yases y a ' y E n k ' ! a y u x a w a E y e he'EEmEla'wis

wa,

wa, la wi'nag'ielaku

E

E

g'a'ma-

he' misexs a ' m a e (65) La'LaxuLala l a ' x a x'i'qEla. 6

wa, la k ' l e y a ' s wa'ldEms.

wa,

ya'L!a-

wi'nagielakwases

e

laeme' g'a/malag'ielaku | a'EEm sE'ltla La'Ewa. et'oxwaxa

e

bEgwa'nE-

|ewa'x-solts!a'qaEs

nElEleeq.

|

gwa'£gwelaqwElasaseExa

| g-a'malag-ielaku

e'k'lEgE-

ne'k'a, wai. (75) wa, he'x,Eida£Em-

p!a'LElag'ielaku

g'6ku qaes o'gwaqe6 wai'xaxs la'e

| g'ax

la'wEls

la'xa

| t!E'mdzExseg eExa

xwEpe'se tle'dzEdzo

o'gwEmecea xwEpe'se g o'kwa. | wa, g-a'xElae a b E ' m p a s e qlEyo'iaga

WïnagiHaku

61

g'äxEWBls lä'xes g ö ' k w e . | wä, g - ä'x E läe bE^k'ä'x'alaxs g'ä'xäe 60 dzE'lx e wüi e Ene c xa wï'Ikwe qa e s g-â'xe 6 Lä'xEwaEla lä'xa (80) Lä'Ewäasas g'ä'malag'i c lak u . wä, | g - E'l e Em E la'wise qÎEyo'laga Lä'x £ wae laxs la'e hä'sEla £ në'k - a, | — wai, q!ä'witsewa e ya, wä'g - a £ në'ÎELâ e x qäö'xda g'ä'xex | mö'masila g'ä'xEn qa£ q!â'l c aLEle E soxgwEn na'walax uE meg'axäat! ö'gwaqa, | qä'stai' q!ä'witsewa c yai', — £ne'x*e läe. wä, hê'x -E ida E Em E la'wise dE'msx'e (85) qEdö's'ida qa£s ts!ä' £ lälax ,E ide e . wä, laEE'm£läe ts!ä' E stä'layEwe | se'sExwäqe xwä'klwEnas wï'nalag'i E lak u . wä, la E më' wï'nalagi E lak u dö'x E waLElaqexs la'e I qîâ'xwEles hä'nwälase. wä, la e më' g"â'malag"i E lakwe dö'qwElaqexs | lE c ma'e â'lak - !alà k - EÍ E i'de wï'nagi c lakwe. wä, hë' E mis là'g'iìas I E në'k - e g'ä'malag'i^akwaq, — wä'g - a e yä'Lläx, qäst (90) wï'nag'i E lak u . gwä'la k'EÍEla' gEyö'loL. qEnts ha c nâ'îe £ | ä'mia, — Gl E ne'x -E läe. wä, lä' E läe SE'ltlededa tslä'la. wä, la£E'mEläe lE'nseda E la'x'de qîâ'xwEla. [ wä, lâ' lae qÎEyô'laga ê'k'lEgEmalaxs la'e Enê'k"a, — tsäa'lx I tsäa'lx tsäa'lx tsElxEle'g'ä'. — lä' £ läox p!EdEx ,£ ï'dEnts E nâ'lax. I wä, lä' £ läe L!Enë'x £ widxa hä'lsEla £ ma k"!ëEs x - î'x e eda'masEx se'sExwäqe (95) xwâ'klwEnas wï'nag'i £ lak u . wä, lä'dzek'ase Em s läe tsE'lx E edaxa | yâ' c El äwä' £ we tsE'lx - misas talë'gwEnâsa £ ts!ë'g-ena'ga. wä, la E'm £ läe wï'nalag-i £ lak u | â'lak - !ala k'El e ï'da qa E xs lE c ma'e häwä'x c Elax g'â'malag i E lakwe ) qa£ hë'ïeâx"Eidag-eEs, — qa c xg'En la E më'k - E yâ'k - â lâL, E wâ'las na'walak u , — Enë'x-Elâe. | wä, hê'x ,£ ida £ Em £ la'wise ts!ë'x £ ededa tsE'lxa. wä, Lä'x'LE E wax'säEEmEläe g - ä'malagi £ lakwe (100) l ô £ qÎEyô'laga lax ö'x u sidza £ yasa wï'Ikwe. I wä, la s E'm E läe wï'nagi E lak u l e £ w ì ' s xwEnö'kwe wä'xoe na'kwElas hä'lsElaeEm la q!ä'q!axwäqä'fes sesExwäqe | xwä'kiwEna. wä, la E E'm c läe k - !a £ stä'lasa tsE'lxmise | lä'xa dE'msx-e. wä, g-E'l e Em E la'wise £ wï £ lg'EÎExsa £ | tsE'lxmisaxs la'e yä'q!®gale g'ä'malag i £ lakwe. wä, lä' E läe £nëk-a, — Eya, qâst wï'nag - i E lak u , (105), Emä'sLä x e ' ü l e I xwE'lsax. ladzâ' £ EmxEntEnts gwäl | ä'mta, — Ene'x-£läeq. wä, lâ' c lae nâ'nax £ ma e ye wï'nag - i £ lak u . wä, lä' £ läe | £ në'k a, — gwâ'lasEnts qa £ xg - En la E më'k- lai nä' E nax u L, — £ ne'x -£ läe. wä, lä I g-ä'malag-i £ lak u äxE'q qa c ê'sEle's. wä, lä' £ läe dzE'lx'ustâla dzE'IxwEl £ Enexa wï'Ikwe. | wä, lä' E läe läe'L lä'xes xwEpë'se g'ö'kwa. wä, k"!ê' £ s £ lat!a gä'laxs (110) g'ä'xäe dâ'laxa LÎE'mqÎEk-ÎEne k-¡Elä'kwa. wä, lä' E läe yâ'qÎEg-ala. | wä, lä' £ läe £ne'k"a, — Eya, qäst wï'nag-i E lak u , la e E'm lâL | Lö'gwalaxg-ada LÎE'mqlEk'ÎEng-En k'ÎElâ'kwa qaExs E në'x - sE £ waa'qos lê'x - a e Em hë' e mawâloxda | ts!ë'ts!Ek!wemasë'x, — £nö'x-Eläe. wä, g-â'x e Em £ la'wise wï'nag'i 6 lak u . dä'x ,£ idxa | k'ÎElâ'kwe. wä, lä'eläe mö'£le wï'nag"i E lakwas. wä, la£ErmEläe la nä' £ nak u (115) lax hë'gEms. wä, lä'Eläe g-ä'malag'iE lak u LE e wi's äbE'mpe | qÎEyô'laga la ê'k"!eEsta lä'xes xwEpë'se g'ö'kwa. wä, laEE'm lä'ba.

62 61

Kwakivtl Teiles G-ä'malag-ielaku. Told by ö'mx'eid, a Nä'k!wax-daExu story

g'ö'kwEla'läe lax a'we's xwESElä'nuxusa hä'maxa tle'ssma 1 . | a' £ mis kwä'xwala g'ö'kwas lä'xa hä'maxa t!e'sEma E . ä' e Em | t!ExEldE'nnuk u la'e lä'wEls LÖXS la'e läe'La lä'xes g - ök u . j g'E'l c Emc la'wis gä'nuLExs la'e ne'xostodxes tlEx'EldE'nxa (5) k'Ieyä'ses gwe'g'ustc^wats wl'nalaxa lax g'ö'kwas. g'E'l£Em*la'wis | gää'laxs la'e wl'qwaxodxes tlEX'EldE'n. lä'Eläe se'xEwide g'f/malag'i £ lak u | lä lax tsE e li'snuk u . ma'Näe's se'wayu | ^E£w6'da k'!e £ s äö'ms se'wayu. he'g - a £ Em £ la'wis | se'xwBlaseda se'wayuqlä'laEm. (10) 62 g-ä'x'läeda £wä'las xwä'klwEna ne'l'id lä'xa a £ wi'Iba £ ye. | he'x - 'ida'Em'la'wis gä'malagi E lak u qlä'FaüElaqexs wi'näe. | lä' E läe ii!ä''yuwe g*&'malag'i£lakwaxes gö'£wEma£ye. ä' £ Em £ El la | nö'masbida£wa£ qa £ xs k"!e'£säe äö'mse g'ä'ma!ag - i E lak u . | g'a'x E läeda wi'na gE'lpledEx yä' £ yats!äs g - ä'malag - i E lak u . (15) lä' £ läe yä'qlEg'ale g - i'gEma c yasa wi'na, — t wi'g , iloxda g - i'gEma c yaq! g'a'malag - i e lakwaq!, — | c ne'x ,£ lat!eda wi'na. — qa Ewi'g-ilEsoc. | ä' £ mäaxs klwäe'loxda g'i'gEma e yaq! g - ä'malag - i E lakwaq!, — £ ne'x ,E lat!eda | q!wB'l e yak u . he'£mäalaLaL g - ä'malag - i E lakwe. | k - !e e s mä'ltiäleda wl'näq. — lä'LEnu e x u dö'qwalxa gi'gEma e ya (20) g-ä'malag , i e lakwa, — £ ne'x ,£ lat!eda wi'na. — hä'g-a £ , — | £ ne'x ,£ lat!eda q!wE'l E yak u . lä'*läe dä'g'ElExsa g-ä'malag , i e lakwaxes | k'!eEs äö'ms se'wayu qa l s e nE'mp!Ena c me e | se'x£widEs la'e lä'g'ää lä'xes g'ök u . — yä, — £ ne'x -E lat!eda | wi'na, — he' E mex - däxoLas wäx1 g'ä'malag - i e lakwe. — la^e'x'deg'axoLEnts (25) wäx' he'laxa. gwa'wäenoxuEläeda wi'na. | wi'nag - i £ lax u Lä, lä'Eläe k'!e E s äö'msa. | lä'Eläe lä'g ää lax LlEma'isas g - ä'malag-i E lak u . g'ä'x^ae g'ä'malag'i^ak11 | ba e nö'lEla lä'xes e t!§x-ildE'n. — gwa s g'ä'xEaLEloL ä'Las | lö'lisElax lä'xEn äwi'EnagWise, — Ene'x-Eläe g-ä'malag - i E lak u . (30) lä'Eläe dä'x -E idxa Ewä'ladze t!e'sEma c qaEs tE'mixEwideEs lax L!ä'sa £ yasa | wi'na. g-ä'x £ läe qwElts!äg'anEweda wi'na yEs | gE'lg - Elma e yasa £wä'las t!e'sEma £ . lä'Eläe g"ä'malag-iElaku dä'g'iodsx | yä' E yats!äsa wi'na qaEs Lä'fwEnseEx | ä'g'iwaEyas yä' £ yats!äsa wi'na. lä'Eläe yä'qlEg'ale wl'nag-iElaku, — (35) grwä'la he gwä'lag-Elise, qäst g-ä'malag-i E lak u . a' c meg'En | g-äx dö'qwoL. — lä'Eläe wi'nag - i e lak u dä'g-ElExsaxa | tlE'myayu qa c s ts!ExEwEltö'deeq lax g-ä'malag-i £ lak u . — da, qäst. | la E E'mx - lä'lg-En t!E'myayux u dEk- lä,L qaE he'ldzaqwElag-Eli'seltse£s | ä'lEna'kwElaLäos, — £ne'x-Eläe wi'nag'i E lak u . (40) lä'Eläe yä'q!Eg-ale g-ä'malag-iElaku, — ge'lak-as c lax'ox u , qäst. ha'Enalalag-a£ | qEn ö'gwaqeE yä'gwEmnuxuLoL, — Ene'x'Eläe g-ä'malag - i E lak u . | lä' E läe läe'L lä'xes g'5k u . g-ä'x £ läe dä'laxa dze'g-ayu. | — da, laE'mx lä'lg-En dze'g-ayuxudEk- | laL, qäet, — E ne'x ,£ lat!a g'ä'malag i E lak u .

O-ä'mcUag-i'lak"

63

lä'Eläe (45) yâ'qÎEg-ale wî'nag'i£laku, — gë'lak'as'lax'ox, qäst g - ä'- 62 malag-i£laku. | la e ms'n lai nä'cnaxuL, — £ ne'x -t läe wl'nag'i'lak". lä' £ läe | sê'xewid qa£s lä£ nä' £ nak u . ewï'elalEmeBl dë'xwes së'wayu. | lâ' £ làe nâ'qo LÖ£ ts!ä'qäma£ye. | â'laeEl yâ'ya'na ts!ä'qäma c ye. la£E'm£la'wis ö'gwaqa yä'ya £ na wî'nag'Hak11. (50) lâ'elàe xö'x'wide 6ë'wayuxuda£xwas. | â'£ma£El k'!â'g - àaxà c e sê'wayuxud&s wï'nag'Hak111 qa£xs tE 'lqwagawacy äeda dëxu. hê'wâxaeEmtla'wis ô'dzœx-eide I sê'wayâs ts!ä'qäma e ye qa £ xs £ nâ'xwa £ mâe LÎi'mqla. lâ'£lâe j aë'dâaqa ts!ä'qäma£yö qa*s gE'lgEpox£wide£ l5 xwEnô'ku. lâ'Elae q!wElä'x-Eideda â' e Emx - de e la xâ'îxEqa. | lâ'Elâe yâ'qÎEg'aie g'â'malag'i e lak u lä'xes xwEnö'k" la'e q!wElâ'x -t ida. | — laEE'ms Lë'gadLEsox | k'Ië'x'k'lElag'idzEmga qa'xg'En lë'x'dsk k'!ê'lak"ax e yâ'g - Emasa ba£në' | qaEs', — Enë'x-Elae g - â'malag"i e lak u lâ'xes xwEnô'ku. lâ'Elae (145) ax e â'lisax x'ô'msasa Enâ'xwa qâ'k - aso E s 'yâ'g'Ema. la | yE'lx c walisaq lax xo'qwäes. hê'Emis | lâ'g'ilts Lë'gadeda äwi'Enagwisas xo'qwäes. | hë'Emis lâ'g'ilts Lë'gadeda £ nim awï'Enagwits | tsEelî'snuku lâ'wEÎa tsE'lxasEcweda wï'nuia (150) lax tsEElî'snuku. c

Hëma^is Told by G'î'qalas, a Gwa'wäenox" yâiax wElts!od E lâe k!waxes | k!wâ'k!wagEEye lä'xa nEg-ä'. lä' läe Enë'x'sEEwa, — hä'g - a E qa c s läyos | hë'maenisL là'xos awï''nagwisaqos. laemë'sEs läi dä'lalg'as | L!â'gEkug'os. g-aeE'ms lai. k'!ë'EsEeLos në'nidg'ÏLoseg'as L!â'gEkug-os (5) qa e wî'wâxElag'ElseEsa L.'EpLÎEpÎESLaxses I g - ö'x u Laos qaEso wâ'xewEÎts!odnaxwaixos | L.'â'gEkwex I nä'ewixaLEsexos yä'dEnaqos. | gayultâ'la E lâe xwEnô'kwas he'maEnis (10) ts!â'ts!asqwanasgEmg-ila. hä'nLaxa tsÎEsqwâ'na. k-!ë'EsEmaEEl hë'lEaleda ts!â'ts!asqwa'nasgEmg'jla^as. | laEE'm lâ'loLÎa qaE hë'lealiEs lax mä' E maxs | la'e ë't!edEelaeda g'Enâ'nEm hâ'naLlaxa ts!ë'ts!asq!wana. | lâ' e lâe ga e g û'stâxa gää'la. lä'Eläe lâ'wEls lä'xes g"öku | qaEs läE hayE'ntslesEla dä'laxes ÍE'kíwise'. (15) lä dê'da E stodeda g Enâ'nEm qa E xs k-!ë'esaEEl hë'lpîaltâlaxes dô'x£waLEÏe. | lâ'Elae hë'lpîaltoxes dô'gwEie. ts!ë'k!wEdzeelae dô'çwEÎasa g-Enä'nEm. lä' c läe | xwê'lax'wEsdesa qaEs läE äxk - !ä'laxes ö'mpe. — Eya, gë'ladzâEs qaEs dö'x'widäosaxg-ada | ts!ë'k!wEdzek-, Enô'lats. — lä' e läe lâ'wElse ö'mpaa qaEs lä e dö'xEwidEx | gwE e yâ'sa g'Enä'nEme. Emä'sLeEla'wises, tsîë'klwEdzâ p!E'ip!ELë'sae. lä'g-ääEmsläe ö'ba E yas (20) p.'ë'pÎELEma's lax nEgo'Eyoeyasa nEg'ä'. dö'xewaLElaEläe hë'maEnisaqexs | la'e tÎE'mqâleda ts!ë'k!wâxes tÎEmq!abâEye qaEs lâ'lts.'âeda bEgwä'nEm I lâ'xes ts.'ë'kîwEgEml qa c s gwë'gEmx-eideE lä'xes ts!ë'klwEgEmie qaEs yâ'qÎEg'ale*. la Enë'k-a, — laeE'ms | lâL ë'tostâlisLoL. k'!ë'est!aLEs qîwE'ndzaqwElaL. hë'g-aEEmlts | lâ'dza5 f

c

E

66

Kwakiutl Tales

65 gwasnaxwaL qo£ laena'kwElaLEn al£na'kwElar,aE'n (25) £na'icnEmp!"EndzaqwElaeEmt qoe la£na'kwElaLEn L!a'£yo£na'kwElaLaE'n. | k*!e'esLEs qlwEna'Jat t!E'mk!wEmo'lts!o'dEna'xwaL. ha'g'a 5 . | laeE'ms laL, — cne'k-e. wa, la'£lae p!Et£I'deda ts!e'k!wEgEmi. j fic la'£lae cne'k'e he'maEnis, — gwa£s he gwae'te, Ema'xwElaogu qa£s £ya'lax£idaosasox | waqwa'x qa£ la'£sox Le'£lala laxo'xda wE'nwEnix'Esaxs gwe'x ,£ idaasxwa (30) g-a'yaxElax qae la'lag-icse£ Le'elalaq. — la'£lae | Le'elalaxa bEgwa'nEm. wa, g"a'xElae g'a'xeL lax g-o'kwas. la Ene'k'eda bEgwa'nEmaxes gEnE'me, — wa'g - a £ | haemex-si'la qao'x. — la'£lae ema'xwElaogwa ax£e'dxes t!Eqa' | qa£s k-a'x,£ide£sa lo'qlwe. lacE'm t!Eqa'ts!ala | ham £ gi'lax' £ idayasexa bEgwa'nEm. la'£lae k-ElEla'elaeda g'a'yusdasLas (35) gwe'x'dzasasa bEgwa'nEm qa£xs gE'lwiibadza£laeda bEgwa'nEme. eesclat!eda | bEgwa'nEm hamx-£I'dxa tlEqa'. la'Elae k - a'x -£ itso e e'tled wax'sa | tls'lsta'. hamgi'lax -£ itso e s wa'x'a £ . | e'£s£Em£laxaa/wise£ hamx-£i'dEq. la'£lae e't!ed k - a'x -E itso c wax'sa tsE'lxusta'. | hamg - i'lax -e idayuq. (40) k'!e'£s£Em£laxaa'wise hamx"£i'dEq. la'clae WEL§' £ma'xwElaogwaxes | o'mpe, — £ma's£a'nawise e'k'a qants hamgi'la'yuq. — la'£laeda bEgwa'nEm | do'qwEldzEcwex sa'lasa g o k u . la'£lae ya/q!Eg'8,leda bEgwa'nEmexa ts.'e'k.'we | bEgwa'nsma®, — x'o'le, — ene'x"£laeda | bEgwa'nEm. — wa'g'a® axce'dEq. yu'xoL hacmaexsdEso£sox, — (45) Ene'x-£laexs la'e La'g-Elilaso£sa La£dzo'. hamx - eI'da£Em£la'wisa bEgwa'nEm. | hamx-ei'dEq. la£E'm£lae hamx£I'd£laxes gwE e yo' x'o'le. la'£lae ya'qiEg-ale he'ma£nis, — k,!e'eaEnuexu x'o'lexElaq. | o'gwE£la£mEnu£xu Le' qEla£yaq qa£xs g'a'xeLaqos bEgwa'nEmg-aelisLOL, — | £ne'x'£lae. la'£lae ya'q.'Eg'aleda ts!e'k!we bEgwa'nEma, — ema'sxElasequ. — j la'£lae 'ne'k'e he'ma£nis, — ge'enexElanu€xwaq, — £ ne'x £ lae. la'£lae ne'k'eda ts!e'k!we bEgwa'nEma, — wa'g - a £ ho'Lela qEn LE'LEqEla'lag'ie la'xg'En LS'LEgEmk-. (50) no'gwacEm g'a'yaxEla, n5'gwa£Em kwE'nxwElala. | he'emEn Le'gEme kwE'nxwElaogwa | i,o£ kwE'nxwElaso£gwi£lak". he'£mEn Le'LEgEme | L!a'tbaEya'lisLa. he'£mEn Le'gEme | Lla'lEmdalaogwa. he'£Ems Le'gEm£na'kwElaI (55) qEnL0e g'axL L!a'L!a£yodzalag-ElisL qEnLo6 g'axL | bEgwa'nEmg-aelisg-En g a'yaxElek".

Told by G'i'qalas, a Gwa'waenox" ga'xeEmelaox a'daq!. ala'x g-a'x£aLEla. | Ene'x-soElae he'ma£nis, — ya'L!a£no'e, — £ne'x,£lat!a he'ma£nis | — L!E'PL!EP!E'S qo£ g'a'xcaLElaLe a'da£ q!a'neqe£lakwa'. — | g-a'x£Emclae ala'q g'a'x£aLEla. g-a'x£lae g'a'xeaLEla lax (5) he'gEms. he'k'lala. WELEla's ei'da. | gamo'tlala. la'£lae k'BlEla' gwa'bala'laxa gamo't!al&.

Told by G l'qalas, a Qwa'waenox"

67

lä' l läe I hä'qElax hê'gEms. hë' t na'kwEla t la lax k!wä. | lä'Eläe 66 laë'Leseida. lax k!wä. — g-â'x'mox â'da, — Enë'x-Elat!a | hë'maEnis laxes sâ'sEm. — yâ'L!âcnoe, — Enë'x-Elat!exe8 (10) xwEnô'k". — gwEenô'e yâ'ewix-Elag-Elil lax. | â'cEm hë gwaë'le 'rnâ'xwElaögwa, — gwEenô'e hâ'nxsâlax. | tsEÎgâ'sElae. lâ'elae hë'maenis lâ'wEls qaes Lë'xEWE'lseExes | qâ'sa LÎâ'gEkwa. lâ'Elae | wä'xwäxa c,i •nä'xwa'Em^a'wis wä'xwäxaxa LlE'pLÎEpÎE'sas. (15) mô'pÎEndzaqwaEläe wä'xwäxa, la'e | lâ'wElseda qâ'sa LÎâ'gEkwas. lâ'Elae qâ'sEideda Llâ'gEk". | na'EwixasoEläeda ewâ'las yâ'dEna. ] Lë'gadEs yä'dEndze. na'EwixElag-ElidzoeEl. | yâ'yawâ'lax â'da qîâ'neqe*laku. yExwë'da â'£Em LÎâ'gEk". (20) k'îeyâ's äa'xsilaxa Llâ'gEk". | wE'nwEnx'Eses gwë'x'sdEm. â'cEm Lë'xalasEEwa. lâ'clâe â'da cmExeWEltö'tses | t!ë'sEmx -E idg - ila. lä'Eläe Lâ'xwElila x'E'lgwil e c qa s I hä'nxsEwe nä'qämk'a ha'nxsâxs la'e â'da EmExEë'tses t!ë'sEmx-eidg'ila. £mâ'8Le£la'wis. | â'Ema la emEgwI'l tlë'sEma yEx x'E'lgwil. (25) lâ'£lae hë'maenis ë'desa yEs t!ë'sEmx,£idg'ilâs â'da. I lâ'Elae hë'maEnis wä'xa, — hâ c maqae', — enë'x'Elae. lâ'£làe âx£ë'dxes | ä'mlEm qa£ tsë'xe c s lâq. hä'lsElana'xwaEEm£la'wis | k-!ëEs qEplë'da yEs hâ'galmaEyas yEs a'mlayâs | hê'maEnis. lâ'elâe £mExEwEitö'd wâ'x'ses ts!ë'k!wEx-Eidg-ila. (30) mExeë'de â'da wax-. â'Emela'wis hë'maEnis dâ'dalaq | qa£s ë'dese's lâq. cmâ'sLeEla'wises, I â'Emae la ts!ë'k!wa klwâ'xsa'la k!waxLä' e x - däs â'da. lä'Eläe I ë'toxwEÎExsa qae ë't!dees bEgwâ'nEmx,eïdxes k!waxLa'Eye. | lâ'Elae hë'macnis gE'lwatlidâ'mas lâ'xes dE'msx'äses âwï'enagwis (35) ha'lsElaEEmEla'wis k - !ë e s qEpîë'de yä' e yats!äs á'da¡ lâ'Elae | bE'lk'.'Eg-ale â'da, — gwâ'llacs, läemE'n wä'La. la e E'mx - | lâtg'En dzâ'xwExsdeg-Ek- lâL. la e E'mx - lâ'lg'En q!wElâ'Esta'x- | lâL. — ]a£Ê'ms hë't£âdza'qwa. ë'esEn axcë'xsdExwa dzä'xwExsdeg,ee. | laEmê'sEn dâ'dalaxwa q!wEla'Esta'x. wä'g"aE k'ExEê'dag"aE (40) qaEs g'ä'xäos lâ'ltâ. — x'ï'qâ'lalii lEgwï'lg'as hê'macnis. ¡ lä'Eläe hâmx-Eï'd. laEE'mela'wis älä'q gwâ'la. | lä'Eläe lâ'wElse hê'maEnis. lâ'£lae dô'xewaLElaxa çwEgwEnâ'p. | lâ'Elae në'lax â'da. — â'dzek'asg'ada gwEgwEnâ'p. — | lâ'Elae dzE'lxwEmg'âa'ÏExse qlâ'neqeElak11 lâ'xes xwâ'klwEna qa£s sâ'siyax6wide£xa (45) gwEgwEnâ'p. gwâ'gwEyâ'gEmElat!a | lax g - Eyô'x u . lâ'ltâElae â'da. Enâ'loElala | lâ'xa wâ'bida£we. — ë'x-bidoEgwEn wâ'LEx-. | g"Eyö'xuLaLoxuxEn wâ'Lex. — lä'£läe lä'wäx-£idayu. lä'£läe | lâ'xa enEm ô'Ets!âlisa. lâ'Elae lâ'sdEcyeda gwEgwEnâ'p. (50) lä'Eläe enâ'lolisEla lâ'xa wa. — ë'x-bido£gwEn wâ'LEx- | dExudEemë'sLag-En wâ'LEx-. — | lâ'Elâe Enâ'Enalaa'gEm. lä' £ laxää lâ'sdEEyeda gwEgwEnâ'p | lâ'xa wa. — ë'x'bido'gwEn wâ'LEx-. | ts!ët!alax-Laxg-En wâ'LEx- — lâ'Elae (55) ë'tîed Enâ'le£steda gwEgwEnâ'p. lâ' e laxae lâ'sdEEya' | lâ'xa wa. lâ'Elâe ( c në'k - e) q!â'neqeclaku, — ë'x-bidoegwEn wâLEX-. | 68 5*

68

Kwakiutl Tales

£8 wa'k'asLaLEn wa'Le. — la' £ laxaa | e'tled la'£wilEms la'sdE £ yeda gwEgwEna'p. | la' £ lae la'ltawe q!a'neqe £ ]ak u . £ ne'x- £ Em £ laxaa'wis, (CO) — al e'x-bidocgWEn wa'LEk". k'E'lwadEx-La'Lg-En | wa'LEx - . — g-a'x e lae gwa'gwayagEm. J la' £ lae la'sdeseda gwEgwEna'p. | — wag-ax-Ents se'x-£idEx- — la' £ lae se'x^idxa a\vi'£nagwis. Ia s t'mc la'wis | ya'x- e idxa gwEgwEna'p. la £ mo'x" (65) se'nxuLaL.

G - a'g - o £ na £ las Told by Gi'qalas, a Gwa'waenox" wELa'so lae g-a'g - o £ nalas lax axa'sas he'gEms. — £ wi' £ g - ilaLas | laq, — £ ne'x - so £ Iae g - a'g'o £ na £ las. wa, la' £ lae c ne'x - sE £ wa, — la £ E'm £ laox o'gwEqale'sLEnts £ na'lax. | la e E'm e ]aEnts ya'xwEX'sasoL qEn Ewi'cg'ileE. | — e'£sLaeLEn a'Emt g-o'gwEndzesLa. no'laxEnLo* (5) la' £ lax k!we'k!wasilalax ts.'Ets.'a'xsalax. a'£EmLEn g'o'gwEndzesL. — j gwElx"sEemak!wEselae g'o'kwas. wao'gwiladEsa | o £ le'g'En. la £ E'm £ lae g'o'gwEndzesExs la'aLas | ts!a'qame £ stales g'o'kwElotde. la'Elae pao'lEfna'kwEla. a' £ me g'o'kwElotas | la'xtodae nakwE'la la'xes nEg'a' la'aLas q.'E'lyayugwila (10) la mo'g'o e yodxa e wa'las tle'sEm q.'E'ltsEm. wa, la £ me' t!e't!abEto' s nakwE'la | yEX c k!wa. la E'm mo'kwala la'xes nEg'a'. | wa, g-a'x £ lae ma'mok.'vvaleda ha'malEla le'lqwElaLa'ya laq. la' £ lae | la'wis£ideda g i ' gEmaeye ema'xwElag-ElisLa. la' £ lae wa'xalExsa la'xes £ no'la | qa £ \ya'g-ics tsEk - a'xElax -c idxa le'lqwElaLa£ye. wa, he'x' £ ida£ Em £ la'wis £ tsEk'a'xoda'laxes (15) g-o'kwElot. la E'm £ lae fcs!a'£ -t qame stax i'dExs la'e tsa'yak'ina'lax | g - Ets!a'sEma £ ye. la e E'm x - a'tse £ sta. a' £ Em £ la'wis | nEqa'xalidzE £ nakwEla la'xes awl'£nagv.ise he'g-a £ mol £ lae. | k'!e' £ s £ la Le'qolis yExe'da gwa'waenox u £ wE'ta qa e xs nEqa'xalisae la'xes awi' c nagwise. | wa, la £ E'm £ lae x - a'ts!Eg - a £ litso £ . g - a'x £ lae g'a'g-ax c e wi'dzeq!wa'lasE£we (20) la'xes ts!a' £ ye g - a'g-o £ na £ las. e ne'x' £ lat!a, — £ wa'las, | — e ne'x-£ laeq. — q!wEla' £ mEn, — £ ne'x -£ lae. la' £ lae axsto'dxes g'ok u . | k-leya's la e'x - q!a qa g'o'x £ widaatses g-o'kwElot qa e xs £ ya'x - siSnx-£ida'matsE£weda | t.'Ek'a'. g-Ela'motts!E£we | wao'gwilts g - a'go £ na £ lasxa o£le'g-Ene. (25) wao'gwitas be'bEgwaiiEmgEm£laeda, wao'k u oele'g-En. la' £ lae la'wElse | g-Ele' £ metsE'wasa o e le'g - En. q!o'x £ wElts!od £ laexes g-i£g'ElE'mgEml | qa £ g-Ela'lag'iLe* qa £ s awi'enagwisilax,£ide*. | wa, g'E'l £ mise gwa'la la'e £ ne'k'a, — he' £ Ems Le'gEmLe hegEmsLOL. — la £ E'm £ la'wis awl'£nagwi's£idamasxes ha'bE8 £ ana' e x-de. | la e E'm la'ba. £

Xö'gwEincfa Xö'gwEmga

69 (59

Told by KwaxseEstala wï' £ wa c më'sEla lax qîàwâ'k'as. hê'EEm g'ô'gwadEs | lax'de khväe'latsa g'Enä'nEm. hê'£Em | g'ôx u s xö'gwEmga. la £ E'm £ läe xö'gwEmga dë'qwaxes | Lä'wayu lax LÎEma'isases g"ök u . (5) lö' E xa kwEla'dze £ iäe lax LÎEma'isas g'ö'kwas xö'gwEmga. | lä' E läe klwE'lsanaxwaxes mâ'lis. lä'naxwa E läe | xwä'l £ edxes mä'tsläna'xwa. E £ lä' läe gê'x widEna'xwa | qa£s xEl £ ï'de E x lâ'xes gwë'g - i £ lalts!ê'masaxa k'lö'tEla. I la e më' qîë'nEme lE'mxwa £ yas. la e E'm mE'gwEtsÎEwê' g'ö'kwas. lä' £ läe (10) q!ä'q!äxEla. la E mê' qîâ'yaxaxs la'e dö'xe waLElaxes lE'mxwa £ ye | la'e â'EEm hö'lai E idEna'xwa. lä' E läe E £ £ E et!ed lE'ntsîes | qa s k!wE'ls ide ë'tîedxes mä'lise. lä' laxää | xwä'l £ idExa k'îô'tEla qa£s gä'x E wide E xäa'q. laEE'm qîê'qîae'qEla | nâ'qa E yases gwê'x'gwi £ g - asases gä'xwe E naxwa. (15) â'Emae hö'lä' E läe | nâ'qe £ nox £ widax laí E idEna'xwaxa la E nâ'x ,£ idEnaxwa. qa e s gwë'x -£ idaas. lä' E läe bEgwä'nEmgilax- £ ida qaEs lä e | Lâ' e xsdEntses äxa' E ye lâ'xes ma'lis. laEE'm nâ'naxtsÎE £ waxes | bEk!wê'na £ ye q!ö'xts!otses wâ'xsâ laxes äxa' E ye. lä' e laxää | LEtE'mdEses LEtE'mí lâq. la £ E'm gwä'le äxä' E yas. à' £ Em £ la'wis la EwEns (20) lâ'xes g - ök u . la e E'm q!â'q!ala'laq qaEs q!â'l £ a'LEle E x yä'läxes I wä' £ misa £ ye. laEE'mEläe dzâ'gwE £ na'kwEla. g - ä'xex - dä E lasa | lë'tîedEx ô'EXLâk"!oÎstâEyasa g"ôk u . la £ E'm £ lae d5'x e waLElax | hë'EEl g - â'lEmxso E yoses dzâ' E me lä'xg'a da tsâ'gEmg'asg'ada g'ôk u x\ la e E'm e lae | tÎEkwE'mx'sâla dzä' E mas. g-ä'x e Em £ läe gô'gwEma e yas la'k-sâ. (25) la e më' hê'x- £ ida £ E'm £ lâe bE'nba E nëgwil £ me a' E yasâ's lâ'xa g'ök u . I laEE'm âx c ë'dExa xa £ ma's lâ'xes lExë'g - a E ye. | lâ' £ lae ê'âx c ede xô'gwEmga. lEkwë'lax ,E ida £ . q!E'mg-Embä'la £ läe | hâ'naLÍEmas. hë' e Em q!E'mg - Emba'laxEla'sE E we | gwä'läasasa hâ'naiilEm yExa xä'qasa g'E'lg'äomas. laEE'm£läe (30) ë'tlalisaxes bEkwê'lex'de Lâ'xsdElisas lâ'xes | mâ'lis. la e E'm LâxsdElisasexa hë' E Em £ laxaa'wis | la gâ'nul £ ida. | g - â'x £ Em e laeda dzô'noqîwa. g - ä' E maqes g'â'yagasde. hê' £ Em £ laxâa'wis | g'â'lEmk'sâ £ yoses dzä' £ me. lâ' £ lae xö'gwEmga hä'nl e idEq. (35) hä'nltsEmdEx dzä' £ mäs. lä' £ läe ê'tîedEx äpsö't!abä E yas dzä' £ ma. | la £ E'm £ läe lê'x'ElsEleda dzô'noqîwa. gwEgwä'ttsä £ El. | äö'x u sä E El. wEÌ £ E'meEl yä' c wix - a lâ'xes hä'nLa £ ye. | wäx -e El lâ'lawE e yaxa hâ'naLÎEm. k'!eyâ' £ sEâ' c laLal gwë'wa e yasa. | hë'x'a £ Em £ El lâ'LanEmeda hä'nl- 70 pleqas. l a V l a L a s (40) hâ'kîwaga'yeda q!E'mx u ba E yas. la £ E'ml läe lâ'g-aa lâ'xes g - ok u , yExa dzô'noqîwa. | â' e màa e E'l hë'g-a e li'i e Em yâ'x c walila qa £ xs lE £ ma'a £ läe xô'gwEmga | hël £ âxLë' £ lax qa e xs âx E ë'xsdae qaEs q!â'LEle £ x g'ö'kwas. la £ E'm dô'x s waLElax | dê'dal maläs. â dë'da e malâs. k'îeyâ's | wï'waemasa lâ'xwa e nâ'xwa

70

Ktuakiwtl

Tales

70 g-E'lg'aomasxs la'e lsmO'kwa axa' e yas qa € s (45) he* Le'layu. la'me xo'^wsmga qa'x -c idEx xawe'x u dasa | dzo'noqlwa. g"a'xeEm 5'xLoltla'lax la' l laas la'xes g - ok u qa c E'l | kwa'dzats!eg• ilaLEs qae's xwEno'x u La. wa, la e E'm ae'd&aqa xO'g-vvEmga lax | go'x u dasa dz5'noq!wa qa e s la e o'xLEx-cidEx dedacmalax*dEsxa k'leya'sa | wi'wa e emas qa e s gwe'x'dzasa. la s E'm (50) cwi'elott!amaaEx. he'c EmElaxaa g'5'kwEleda dzo'noqlweda | k'a'ta'laxLa. la' l lae xo'gwEmga ma' e yul e ida e . | he' e Em la'fWEnEms xO'gwEmga qlo'mg'ila. he'eEmela'wisLa | la o'x u siwa € yas ha'nwade. q!a'q!a c la'la e laexes wa | k-!e'Esae nex - qa c s Ie'nEmkwe e lax. k'le^sela^as (55) g'a'yanalaxes gEnE'maxs la'e ma^yuMda. la e E'm ax E e'de xo'gwEmgaxa | x'o'msdasa dzo'noqlwa qa c s kwas e ide t xes ma' e yuLEm lax. | la c E'm g'E'nlslax la'x c wEna'la. a'wabala e la'wisa nu'yEma. | e c la' lae axk'!a'le la'x wEna'laxes abE'mp qaE lEkwi'le' e s qae's xweno'k u . | he'x -c ida e Em e la'wis xO'gwsmga lEkwi'lax' e ida l . la' e laeda g'Ena'nEm ha'nLaxa (60) tslEsqwa'na e mEne'xwe. la' e lae qaVideda g'Ena'nEm ha'naLla. ha'nl e idxa Lla'eye | lax t na'ladze e lisases g'o'kwElas. la' e lae lE e la'mas la'xa Lla'eye. | la'Mae e'tled qa's e id. la c me' e'tled ha'naLla. | la' e lae do'x e waLElaxa g - Ela'. la' e laxaa ha'nl'idEq. la'E'mxaa' lE'la'mas la'xa | g'Ela'. la' e lae e'tled qa'sEide la'x e wEnala. (65) c na'lolEla e E'l la'xa g'5'kwagesa c we axa's | qlawa'k'as. la' e laxaa ha'nl e idExa e mE'lxL'o. a^Eni'lae ha'nLostodEx. | la e s'm qla'paq. la' c lae a' e Em male'geg'EndEs qa e s la e la'g'aas la'xes | abE'mp. la c E'm e lae gwal ha'nLases Isklwi's. la c E'm e lae | wELEla'xes abE'mp la'e gwa'gwex - s e ala xo'^WEmga la'xes (70) wa'g'igelitsEewe ysqo'xs 6 ya'x -e sa e mao'la E laeda wa. k"!eya'awEiEElce68 gwe'x'dzats c ya'g , Emolas £wa'sgEmg• italasasa | wa. la' e lae wa'ii e lalax -E idxes abE'mp, — | qa c xg - E'n laEme'g-En E nenk"!e'qala qEn la'lag'i e E'n da'dox e wa'LElaa'xos | gwE'ya'qos 'ya'x'sE'ma. — gwa'la gwE e no' e e ne'x' lax5' e , — £ ne'x ,e lat!a | xO'gwEmgaxes xwEno'kwe Ia'x c wEnala. — k - !e' e sox he'ldEk - E e lasa. — (75) la'lag - a E x - En, — Cnex-Elat!a a/'Emxes abE'mp. la' e lae | tsla'qalelEmses abE'mp. — ha'g - Ex - sa'la la ada, a'eEmLES | ya'LoxewidLEx, — Ene'x"soElaeses abE'mp. la e me' £ a' e Em tsla'tslEmx'silaxes | xwEno'k", — g"E'leEmLEs la'g-aai la'xox gwa'gEmlisax la'LEs d5'xcwaLElal | la'xox gwa'ba'liaaq.'ES gwa'gEmlis. — la s E'm la'g'aa lax. (80) la' E lae do'xewaLElax 'ya'g'Emas gwE t ya'ses abE'mp. t wi'laqwe £ lae gae's | La'wis g - a - a'xaeda haqo'sta Lla'dzek'as'lae. | 71 la' e lae aqa'la la'laiL lax la'xeWEna'la. | a' E Em e la'wis k-|ig'E e na'kwElaeEl. | la'Elae da'x -e idExes xEgwa'nEmx'de 15'ElxsEm tle'sEma. la' e lae (85) nEple'da laq. na'nageLlExa'wa laq qexs g-a'xae | aqa'la gwEyo'lsla laq. laEE'me13,e lE l le'da 'ya'g'Emx'de. | la' e lae hex'salacl&e nsple'dayasex - lax a'wa'pla^asa Lla'eye. laeE'l te'x 1 -

H ë'h

eu

7 1

S alis |. lax äpsö'desasa wa. hä'tö'sEla e Em e la'wis Jä'x e wEna'la | 7i lä'xa wa. g'ä'x E läe g"ä'x s aLEla lä'xwa (90) XEx u stâ'litsE e weda. lä' E läe dö'x e waLElaxa më'gwat. hê' e Em e laxat! e yâ'g - Em | më'gwate. la e E'm e laxää gwEyo'ÍEla lâq aqä'la lax tä'xEwEna'la. la e E'm ] q!â'q!ak - !ax. lä' e laxäa nEplë'tsa tlë'sEm lax aewë'i,!Exawa E yasa | më'gwat. la e E'mxaa ÍEcla'. dâ'x* e ida e Em e laxâexes u e tlë'sEm, yExë's | nEp!ë'dayux dâx. la E'mxää qâ's c id gwä'gwäaqa. qâ's E id. la E më' (95) la'k'siod lä'xa ö'x u siwa E ye. lä' E laxää dö'x e waLElaxa I Cyâ'g-Em. lä'dzek - as c Em E läe p.'â'qawe a E yasâ'sa | tEqîwa'. c wâ'las e lao e tîë'sEmoxda tEq!wa'dzä e x lax ö'x u siwa E yasa | wa lax hä'nwade. lä' e läe nEpîê'dEx qa e xs lE e ma'e | älä'x halaxsE'mtsE e wa yEsa tEqîwa'. la e E'm e laxää ÍEela'. (100) lE c lâ'masxa tEqîwa'. la e E'm s wî E wo E la'masax E yä'g'Emx - däsa | wa.

Hë'k'En Told by Gi'qalas, a Gwa'wäenox u . yä' E yaxdzolE e läe hë'k'En yExs LÎâ'LÎâqetae | la k.'waxsidza*lisxes nEg-ä'xa Lö'gadäs wäö'gwade. | lä' E lae qä's E id qa e s lä E ä'lex -E id qa c s gä'ya E lasa qaxs mä'x'ts.'äases | gwë'x'sdEma. â'LeEsta qä'sa lä'xes nEgä'xs la'e (5) wELâ'qÎExsdEndxa hë'k'îâlâ 6 . xwâ'kîwâladzekas E läe. lä' E läe qâ's E id | qa E s läE lä'läa lax hëk'!â' E lasas. lä' E läe dö'x c waLElaxa Ewä'las WEqîâ'sxa | xwE'ngwadEä'laxoL. lä' c läe lâ'ltsîâ lâ'xes qE'Ixatsîe. lä' E läe lâ'ltsîodxes | xwEnô'k" qa E s q!ë'qÎEyodEx e ide e Lôe hë'k'Enxa la bë'bEgwanEmx'Mda LEEwë'. I lä' E ]äeda wEqîâ's Lë'xsEx ,E idxa wï'wusilaga, yEx hë'k'En (10) qa s gwê'g'i c lasas. lä' E läe axk'îâ'laq qaE ax E ë'de £ s lä'xa tsîâ'x'tsîâyases | xwEnö'kwe. — wä, lâ'LEs k'!ëEsL êâltsilaits | qa e so E lâl axstE'ndLEsox lâ'xwa q!oEsë'x qa E xs yü' E mäe q!wEla' E stö'x u . lâ'LEs dê'g'itledLEs | laxs ö'k!winaEyaqos. wä, g'ElcEmlwiits çwâl xö'sitaL lasmë'sES j e'x-EidEl yEsô's gwâ'gwEyô'ÎEla'saqos. wä, la c mê'sEs lâl dâ'lalxgada LÎâ'qwak' qa E s (15) g'I'gEmex'cideELos qa'g-í 'da qâ'pâlag'as | g'E'ldasLEg'os. hë' c Ems Lë'gEmLe. la e E'ms lâl Lö'gadLEs L.'â'qwag-ilagE'me®. | hë'eEms Lô'gweeLe. hë'EEms | Lë'gEmLe L.'â'qwag-ila. — la E E'm s laxäa'wis LÎâ'sta. | la e E'm e la'wia ë'x' E ida. la e E'm E lae ë'x-£ides ö'k!winaEye. (20) ê'x- c ida'matso e sa 72 wEq.'ä'se. lä'x'de la E stEx' E ida'matso E lax | ë'ice qîwElâ'iagiltsa wEqîâ'se. — hë'eEm q!wElâ' E sta'x'Le. — | E né'x'so E lat!a — xes lâ'x-däos xö'sidasa, — | Enë'x-sôElâe yEsë's wäqwa'. £ nâ'x - nag'Emx'LaE làeda | tsÎEdâ'q. Enë'k'a, — gë'lak'as E lax'es £wë'x'Eidâa'soa la' aqos (25) qîwEla'. — la e E'ms lâl LÎâ'qwek'Elalg'ada la'xes | ÎâewEnEmx'EidELàos. la e E'm qîwlflba'. e

72

KwakiiUl Tales NSmasE'nxe'lis Told by Omx e id.

g'o'kwElaElae nomasE'nxeElis lax tse'tsEqalalis. | la'elfte i.aEsflaxa k'le'tplexses k'le'dele ek'lawega. | klwaxta'la e lae k'le'tpleqas ek'lawegaxa kwek u . he'mEnaIa£Emcla'wis | he'k'Ialeda kwek u . tslElkwaElala. — wldza'x'Ents (5) ha'msa la - x ya'qamalis, — E ne'x,Elat!a e'k'lawegaxes | qla'qlEko. — wldza'x'Ents, — £ ne'x'E lat!a qia'qlEk'as. la'Elae | wi' e x u stE'ndxe8 xwa'klwEna. lacE'm£ la'wis lE'ntslese e'k'lawega. | a'cEm wa'dExuses qla'qlEk'o qaExs plEpla'sae. | k'!eEs do'qwEla e'k'lawega. la' £ lae la'Ewil lax LE'mwas. la' c lae (10) ge'g'iLe£ se'xwa. la'£lae na'nux E wide e'k'lawega. | he'waxa £ me la'g'aElis la'xes | hamyasLe. — ewi'Ewalag"iLeedzas, — Cne'x-Elae e'k'lawega. | — a' c maa e la qwe'saExstaena'kwElEn k!wa'xtaEyaxEn kle'tpleqa, — | £ne'£lae e'k'lawega la'xes qla'qlEk'o. la' £ lae ya'qlEg-ale qia'qlEk'as, (15) — p!E'lxElaLaeyox, ada'. c wriaqwe'x«ntEnts la | nExnEqELa'cya, — £nex-Elat!a qia'qlEk'as. la'Elae ha'lsElabido£Em£la | wELEla'xes klwaxta''yaxes k'ie'tpleq. la'Elae | etled ya'qlEg-ale e'k'lawega, — e ma'dzas gwe'gwalag'iLa'Eyaasex qla'qlEk'o, — | e ne'x' E lat!a e'k'lawega. kwe'xElgesa se'wayu la'xes qla'qlEk'o. (20) lacE'm k'o'tlede e'k'lawegaxes qla'qlEk'o a'Emae la sa'xwax'sas. | a^malaxoLes qla'qlEk'o nEgEtla' Laedzo'lisaxa Lla'sak". | — k'leya'tslEma£laxoL plE'lxEla. la'£lae gwai wELEla' ek'lawegaxes k'ie'tpleq. | ha'sel gwe'xEide qla'qlEk'o, — c ne'x ,£ lat!a e'k'lawegaxes | qla'qlEk'o . he'waxa'EmE la'wis la ya'qlEg-ale qia'qlEk'as. a'eEm la ya'ya £ na (25) se'xwa La'lax Lla'sodisasEnts t na'lax. | m5'plEnxwa£sElatla la'e la'g'a'lis la'xa awi'Enagwis. g'a'x £ lae | la'Elalaso£sa g'o'kwEla la'xes la la'g-aElidzasa. | la' c lae wa'tletsE£we e'k'lawega qa's la e lae'LEm lax g'o'kwasa bEgwa'nEm. | la' 6 lae h&mg'i'lax-£itsof LEewi's qla'qlEk'o. la'Elae (30) wELa'sE£we e'k'lawega, — Ema'sos se'£wina£ yex, — Ene'x'soElae. | — sa'xwax'dzEmE'nLasEn qla'qlEk'OX. no'gwaEEm e'k'lawega. | a'g'anEmaase 6 la wI'wusilagEn 5'mpa £ , — ' n e V l a e e'k'lawega. — a'ngwax'Les | 5'mpaos, — e nex ,£ latleda bEgwa'nEm. — nomasE'nxe£lisLe£, — | £ ne'x' c lat!a e'k'lawega. la'Elae ya'qlEg'aleda bEgwa'nEm, — (35) la e mE'n gEg'a'dELOs. n5'gwaeEm Lla'qwag'ila. | la e mE'n do'qwElax'eida'masLOL, — £ Xie'x'£lat!a Lla'qwag'ila—wa'g-a£, | laeE'ms gEg'a'dELEn, — Ene'x'E lat!a e'k'lawega. la' £ lae | Lla'qwag'ila dQ'qwElax-'ida'masEq. k'!e'csae ao'mse Lla'qwag'ila. | laeE'mela'wis do'qwElax,eide e'k'lawega. la' c lae bEwe'xewid. (40) la'£lae ma' e yul e id. bEgwa'nEm£ lae xwEnO'kwas. la' f lae e'tled bEwe'x'wid. | la'Elaxa& ma'£yute idaE. bEgwa'nEmeEmelaxaa'wis la etled xwEnO'x1^. | la'lfie

Kwë'

xagi'la

73

ä'mlElile sä'sEmas. lä'Eläe | gwäesta la'xa lEk!wä'nebidacwe 73 kîwaë'ia ] qaes q!wE'mx'EmliìeEq lä'xes ä'melenacye. lä'eläe (45) lä'wiseideda ÍEk!wá'nee, — ya, nEqE'mx'sâ'lilna'xwadzâ, — Enë'x"£läeda | lEk!wä'nebidaEwe. — q!aelö'clEmg-anEmes g'ä'xeläos. | g'E'ng'EnanEma, — Enë'x-Elaeda lEk!wä'nebidaewe. | â'lacE'l wâ'sl ededa g-E'ng EnanEm qa wä'idEmaseda | lEklwâ'ne®. lâ'elâeda g E'ng EnanEm në'laxes äbE'mp, — e mâ'dzox u (50) wä'ldEmaxsoxda iEk!wâ'nebidaewex g-â'xEnuexu, — enê'x"Elât!eda | 'g'E'ng'EnanEmaxes äbE'mp. — emä'sox wâ'ldEmaxs, — | Enê'x-Elat!a ë'k'lawega. lä'Eläeda g'E'ng'EnariEm nEgEttEwë'ex | wä'idEmaseda lEkîwâ'ne. — nEqE'mx-sâlilna'xwadzâ', q!aclô'clEmg-anEmes g'â'xeläos I g'E'ng'EnanEma, Enë'k-eda lEkîwâ'ne g'â'xEnu e x u , — c nëx' E lat!eda (55) g'E'ng'EnanEmaxes äbE'mp. — ä, â'laxLe E maa'xsoxu wä'ldEmaxso6, — | Enë'x'elat!a ê'k'îawega. — â'cmâoig'En sä'xwaxdzEmsEn qiâ'qÎEk'o. J k'!ë'EsEn yu awï'enagwisox, — e në'x'e lat!a ë'k'lawegâxes | sâ'sEm. lâ'Elae ë'k'îawega në'îaxes îâ'eWEnEm yEs I wä'idEmaseda ÎEkîwâ'ne. lä'Eläe Enè'k"e lä'ewEnEmas qaes (60) g'ä'xlag'i 6 täö'dxes sâ'sEm. — wä'g-a6, — c në'x' e lat!a | ë'k'lawega qac lä'lag'iEsox lä'xes gä'gEmpa6 laxEnuexu äwl'enagwis. — I g'ä'xEläe LÎâ'qwag'ila LE E WÍ'S gEnE'm täö'dxes sä'sEm lax | nö'masE'nxeElis. g"ä'x£läe lä'g'a e lis lax tsë'tsEqalalis. lä'eläe | lâ'sdese ê'k'îawega lâë'L lä'xes ömp. (65) — nö'gwaEEms xwEnö'kwos. nö'gwaeEm ê'k'lawega. g'ä'xemEnuExu täö'dExg'En | sä'sEmk" lâL, — cnë'x'Elae êk'lawega. laeE'mLaLEn äe'däaqaL lax | awï'cnagwisasEn lä'EwEnEmex. la e mö'x Llä'qwag'ilax'Laox ts!ö'x u e e LEmax, — I në'x' lâe ë'kiawega. hë'eEm Lê'gEmsox ö'mpaxs. — j gë'lak'asEla Erfë'x-Elat!a nômasE'nxeelis. lä'Eläe (70) àë'dàaqa ê'k'lawega LE E WÍ'S lä'EwEnEm. lä'€läe | alâ'q lEelë' nö'masE'nxeElis. lä'Eläe Lä'xwElil qaes t!aEstE'ndeEx | k'!ë'tp!eqas ë'k'awega. gwë'xtoxw e ida e El lax LE'mwas. | hë'eEmela'wis k!waxtâ'yole e 74 wEplaxLa' I mag'Edzâ'elis lax LE'mwas. hë'eEmela'wis k'îë'tplexEwElë'da (75) la qwEicEnä'la. häyö'lEla lax nâEwï'de, â'EEmc la'wis I lE'ntslese nömasE'nxeElis qaes Lä'xEwaEleE. | — g-acE'mLEn Lâ'ewatg'ada qEn dâ'dogwEÏbaEyeEL J ewâ'EwayasLasa cnä'lax, — £në'x,Elâe nö'masEnxe'lis. | â'Emesox la Lâ'cwa tlë'sEma ysx nômasE'nxeelis lax enE'lbaelisas tsë'tsExalalis.1 Kwë'xag'i e la

75

Told by ö'mx- e id. lä'Mäe gEg'a'd lä'xa yü'L.'enox" yEx kwë'xag-icla. | lä'Eläe yä''yasElaxes dâ'ldaïa. k-!ë'eselat!a | lä'xse sä'sEmas tslë'daq, yEx 1

N o text to the rest of p. 74.

74

Kwakiutl Tales

75 HO' E yagila'nega LOE | LR/o'plosElaogwa L5£ (5) wa'wanEmg'iiaogwa. yu'dukwes xwEno'k u t sle'daq. | g'a'x E lae Lla'Llaxwas. siyo^nakwEla lax bE E na'xes xwEsEla's kwe'xag"iEJa. | fce's£xwaxEEjae xwa'klwEnas Lla'L.'axwas. la' e lae | ya'qjEg'afc Lla'Llaxwas, — klwae'ic masa, qasta' kwexag'i £ ]ii', — e ne'x' E lae | Lla'Llaxwas. — k.'wae'Ik - as € mEnLa', — E ne'x- E latla (10) ho E ya,g - iia'nega. na'naxtslE E wax gwe'xataasases omp. | la'e k - Et e i'dEs Lla'Llaxwas qoE ne'x E alExsa'laxaq qaEs la c | lax q.'a'gwadElaxas sa'sEmas kwe'xag"i E la. he'E Em E la'wis | la'g'ilts a' c Em bEwe' Lla'L.'axwas la'e k - El E i'dEs. | oq.'wESEx he' E Em ya'qlEg'aie kwe'xag\i£la. ha'alaxes (15) XWEno'k u ya'q.'Eg'ala. g'a'xae 1 ae'daaqe Lla'L.'axwas le'x'de tsla'tslElk'la la'xa tsE.''lk"Embex - La E . | ]E e ma'alaLe kwe'xag'i E la lax yu'Lla E ye ga'gak'lax | xwEno'kwas ya'qelalag"i E la. la E E'm e la'wis gEg'a'dEx -e ide kwe'xag - i E la. | g"a'x E lae na' E nak u LEEwi's gEnE'm la'xes xwESEla'. | he'x -E ida E Em E la'wis LE'lx -E idxes xwa'klwEna lax LE'lLElx - dE £ ma. (20) qla'qlEk'owoMae LE'lx"dE e masxwa'k!wEnas. la | tle'sEmx -E ideda qla'qlEk'owolLE'lx - dEEmas xwa'klwEnas kwe'xag'i £ la. | g-a'x E lae qo'tex'aso E s o'mpases gEnE'm. | la' E lae k!es c ogwElxLa E yeda E ma'x u p!eqe. | la' E lae kwe'xag - i E la E ya'x u motaxeda k - !e E s o'gwaslxLacye £ ma'x 11 p!eqa. (25) E ne'x ,E lae kwe'xagi E la | qa c ha c s k - !e's e ogwElxLa E yeda | ge'x'pleq. — wa'g'a E la E mo'x u la'Loxda ge'x'pleqex laL, | kwe'x8,g"iEl, — E ne'x ,E latla ya'qelalag"i E laxes nEgwE'mp. | la' E lae La'g'aElsaxa ge'x'pleq lax Lla'sana E yas g'o'kwas (30) kwe'xag - i E la. g-EIE 'mg- El e Ene £ laeda awa'Ewe gen lax LaEsa's | kwe'xag - i E la. yu' E lae awa' E woxda awa'e wex q!o' c masa. g - E'lnaxwa E Em e la'wis | po'sqlEX ,e ideda gen la'naxwae bE E ne' E sta la'xa Laes qaEs laE la'laeLla la'xa E na'xwa | g'o'kwEla qa E s la E hamx - E i'dnaxwaxa be'bEgwanEm. la' E lae wa' E neqa kwe'xag - i £ lasa | gen la'naxwae g - ElE'mg - Eli'lEla lax g'o'kwas, (35) la'naxwaElaie kwe'xag'i E la da'g'Elilaxa tsle'sLa E la qa E s kwe'xElgae exa gen, | la'naxwaeda gen la na' E nax u la'xa La £ sa's kwe'xag'i E la. | la' c lae kwe'xag - i E la wi E x u stE'ndxes xwa'kwEna qa E s la E lax yu'"6 L!aEye. | la' E lae E ne'x - xes nEgwE'mpe ya'qelalag - i E la, — ha'g - a e ax E e'dxes | ge'x'pleqos k\'eEsxoLa e'k'a. Lo'manu E x u la'lawolEla (40) laxe'da gen la'e ha E ma'pxEnu c x u g - o'kwelot. qle'nEme la'nu E x u lE £ la' £ g-a'yala laxe'da | gen. he' E misEn E ne'k'il qa e s la'os axE e'dEq qa E g - a'xe E s ae'daaqa | laL. — la' E lae ya'qlEg'aie ya'qelalag'i E la. — la E mE'n lal ax e e'dELEqe c qaE | g'a'xese E ae'daaqa. so'e maolaqos ax E e'xsdExeda ge'x'pleq, — | E ne'x -E lat!e ya'qelalag'ie la. g-a'x E lae na' E nakwe kwe'xag"i E la la'xes (45) xwESEla' qa e s LE'lx -E ide E xes xwa'klwsna. | 1 This sentence has been omitted in the translation: Lla'Liaxwas was coming back. He had tried to get feathers at Feathers-on-End.

The Xò'yalas move to XwEté's

75

k!wàé'lk'as E masa, qastà' kwc'xag'i E là', — | C nè'x -E làe Llà'Llaxwas. — 76 k!wàe'lk'as E mEnLà', — c nè'x' s lat!a | hò' E yag'ila'nega. a/sEmEla'wis bEwe' Llà'Llaxwas. la o'qlwEse Llà'Llaxwasax | hé' e Em yà'qlEg'ale kwé'xag'i E la. (50) hè' e alaLes xwEno'k" yà'qlEg'ala g'à'xàe àé'dàaqe Llà'Llaxwas | lè'x'de tslà'tslElk'la là'xa tslE'lk'Embex'Là 6 .

The Xò'yalas move to XwEtè's Told by

E no'la,

a Koskinio.

Recorded by George Hunt.

g - o'kwEla e làeda le'lqwEla,La c yexa lEgwEXLà'là xò'yalas lax àma'g'i e na. wà, la | gi'gadiss àmà'wayotsogwi E lak u . | wà, la E me'sa g'I'gEma e ye àmft'\vayotsogwielakwe hè'mEnala E Em | àe'k'ilaxes bEgwà'nE £ mena E ye. wà, la hé'mEnala E Em la la'xa (5) wa'bida E we Lò'gadEs wa'k'lalaxox j gé'gàalax LE e wa' dzà'dzEqwa qa c s la e stà' e là'xa wa qaEs | qlwà'xete E sa qlwà'xe là'xes o'klwina E ye. wà, là'naxwe | àmà'wayotsogwi E lak u ba'gwEns la'xes wàò'kwe g'ò'kwElota. g'o'kwEla lax g'o'g'o^E^wa'. | wà, là qlwà'lxo e Em mà'k'EE lala là'xa t!é'dzEk!wa lax xwEtè's. wà, he' E mis (10) la qlà'mx'tslee E u so seda tlEk'a'xa la mo'x masxes | k'le'tslenox u de do'gwEE lenoxwa' E . wà, à' E mise hàyà'qElax | xwEtè's. wà, là là'g'àà lax g'o'g'o e yE E wa. wà, la E mè' Là'li e lalaso e s à'wàadexes ts!à' e ya qaEs yEné'sasE c we e sa L.'o'bEkwe tlo'tlopla. wà, g'E'l E mise | gwà'la la'e à'wàade axk'là'lax amà'wayotsogwi e lak u (15) qa E mo'plEnxwa E se e s E na'làs hè'là. wà, | na/nageg'iEmise àmà'wayotsogwi e lakwax wà'ldEmas. wà, la E mó' àmà'wayotsogwi e lak u hé'mEnala^m | la là'xa à'L.'àxa gé'gàala LEEwa' dzà'dzEqwa qa £ s là e la E sta' | là'xa e nE'ldzà's wàs g'o'g'o E yEwa le e wì's qlwà'xetàasa | qlwà'xe là'xes o'k!wina e ye. wà, g'E'l e mise (20) mo'plEnxwa e sa E nà'làs hé'là la'e 'nè'k-Exs lE c ma'e lai nà' E nax u L là'xes g'o'kwe lax àmà'g'i e na | qoE lai à'iak'lalal dzà'qwaLo 6 . wà, g'E'l e mise | plEdEx' E sto c na'kwElaxs la'e amà'wayotsogwi E Iak u làxs là'xes | xwà'xwagwEme 77 qa E s là e yo'leg-exa tslà'wàleda ts!à'la. wà, g'E'l e mise | là'g'àà lax xwEtè's la'e wELEla'xa hà'mg'ElExstà'là qlé'nEm bè'bEgwanEma. wà, la E mè' (25) àma'wayotsogwi E lak u E nè'nk'lex E ed qa E s à' E mawisLeE la hàyà'qElaxes | weleIò'. wà, là là'g'àà la'xes g'o'kwe lax àma'g-i e na. j wà, g'E'l e mise là'ltà là'xes xwà'xwagwEme la'e à' E Em la qà's e id J qa e s làE lax dzE E là'las wà'k'lala. wà, g'E'l e mise là'g'àà | là'xa dzE e là'iaxs la'e he'x' E ida E Em àx e è'dxa qlwà'xe LEewa e mo'c mox u de, (30) yEx o'baltslana E yas wi'lts!ana E yas. wà, là klwa £ sta' là'xa E wà'pasa dzE e la't. j wà, là mo'plEna dà's E ida. wa, là qlwa'xetasa qlwà'xe | là'xes o'k!wina E ye. wà, g'E'l e mise gwàl qlwà'xetasa qlwà'xe là'xes ò'k!wina E yaxs | la'e àx c è'dxa e mo' e mox u de qa e s

76

Kwakivil

Tales

77 k!wa e sta' 1 la'xa E wa'pe. wa, la | E mo'tet!etsa E mo' E mox u de la'xes o'k!wina E ye. wa, a'l E mise (35) gwal E mo'tetasa E mo' E mox l, de la'xes o'k!wina E yaxs la'e | a'lx E wides o'k!wina E yaxa ga'nuLe. wa, la mo'p!Enxwa E s E na'las he gwe'g-ilaxa ge'gaala LEewa' | dza'dzEqwa. wa, g-E'lEmise la mo'p!Enxwa E se e na'las | he'leda dzEE la'l. wa, g-a'xe g-a'x E wElt!axa la ga'la ga'nuLa. wa, a' £ mise la | laxs la'xes xwa'xwagwEme qaEs la c sE'ltala la'laa lax xwEte'sxa la ga'la ga'nuLa. wa, la (40) la'g'aa lax gwana E yasa dEg'E'nwala | ¿TOEk'a'la lax gwa'ba E lasas xwEte's. wa, ho'Emis la sEx-Ea'litses | xwa'xwagwEme a'Lodesasa E mEk , a'la. wa, la mo'gwanodxes | xwa'xwagwEme la'xa LaxEsta'Elise ale'was. wa, | g - E'l E mise gwa'la la'e la E sta' la'xa dE msx'e qaEs q!wa'xet!ede £ sa (45) qiwa'xe la'xes o'k!wina E ye. wa, g-E'l c mise gwa'la | la'e ax £ e'dxa Em5'E mox u de qaEs E mo'tet!etsa E mo' E mox u de la'xes o'k!wina E ye. | wa, g-E'l c Emxaa'wise gwa'la la'e k!wE'lx -E id | la'xa LlE'sLlEkwe' qa e s LlEkwe't!edeEs la'xes o'k!winaEye. wa, he' E mis | a'les gwal ts.'o'xalax k!wEx - a'sa LlE'sLlEskwa'xs (50) la'e ama'wEyotsogwi E lakwe WELEla'xa E ne'k - a, | — Le'iaxaEnLOL ama'wEyotsogwi E lak u qa | na'walakwElEels qaEs yI'g , i e Emlxaas | g'a'xEn, — E no'k - a ya'qlEntlala bEgwa'nEm. wa, g - E'l £ mise | do'xewaLEle ama'wEyotsogwi £ lakwaq la'e E ne'k - a, — a'laLases wa'idEmaqos, (55) qast. — wa, la E me' La'xwaEle ama'wEyotsogwi e lak u | qaEs laE la'sgEmexes k-!e'Ese malt!el bEgwa'nEmaxs la'e | qa'seiJala la'xa t!e'dzEk!wa lax gwa'baE E la sas xwEte's. | wa, la E me' ama'wEyotsogwi E lak u dO'qwElaxa la e'k-!EX"Eyowa | la g"o'kwEElatsa qle'nEme g'o'kwa. wa, la'da bEgwa'nEm La'x u x'iyud qaEs e'sEle£x (60) ama'wEyotsogwi E lak u . wa, g - E'l E mise g - a'x e aLE'le | ama'wEyotsogwi e lak u lax La'dzasasa bEgwa'nEm | la'as ya'q!Eg - ateda bEgwa'nEmaq. wa, la E ne'k'a, — wa'g'Ella ya'LlaLEx, | ada', no'gwa E mEnu E x u gwE e y5's ha'yalilagasaxg'anu E x u ) bEx E wEna' E yeg - asa la 16'1Ee1 be'bEgwanEmaxEn E ne'nak - ile qasoE lae'L (65) la'xwa g - o'kwaxsEnu £ x u g"i'gEma £ yox 78 na'walakwElE E ls qaEs k - !e' e 8k - asaos | hamx ,£ i'dEx yEne'dzEmLas lax, a'Las xEk'la'laxoL. | wa, g - E'l c mis wELa'xes g'a'xelaos, wa, las Ene'k"Exs | awE'lqElaaqosaxwa a'lomasex g"o'x u dEmsa. wa, mE'lqwEla la'xEn wa'ldEmoL, — | E ne'k - e. wa, la E me' E nsma'x' E id qa's E ideda bEgwa'nEm LO£ ama'wEyotsogwi E lak u (70) qa E s la e ho'gwiL la'xa g'o'kwe. wa, g-E'l c mise ho'gwiLa | la'asa bEgwa'nEm £ ne'k - a, — g'a/x E Emxaag'a Le'lanEmg'asEnts g - i'gEma E yex, — E ne'k - e. | wa, la'da o'gwE c la e me bEgwa'nEm axk"! a/lax ama'wEyotsogwi E lak u | qaE laEs k!wa'g-aElil lax he'tk , !oista E lilas awi'LElasa tlEx-Ela's | g'o'kwas na'walakwElE c ls. wa, g-E'lEmise (75) k!wa'g - a £ lila la'asa o'gwEElaEme bEgwa'nEm ax^e'dsxa xa e ma's qa s s ts!a'ts!ax - Lale e s | lax la'qawalilasa g'o'kwe. wa, g"E'lemise

The Xö' yalas move to XwEtë's

77

la tsÎE'nkwa xa E mâ's | la'e ax E ë'dxa ha'madzô' îë'wa e ya qaEs 78 lä E k'îô'bEdzodâ'lasa tsÎE'nkwe xa c ma's | lâ'xa ha E madzô' E iê'wa c ya. wä, g - E'l E mise gwâ'ÎExs la'e LEpdza'molilas | lax ämä'wEyotsogwi E lak u . wä, hë'x -E ida E mise (80) amâ'wEyotsogwi E lak u ax E ë'd lâ'xa ts.'E'nkwe xa E ma's | qa E s ha E ma'pbole E q yExs â -E mâaLai q!wE s lâ'LE E na'kwElaq lâ'xes obâ' £ ye. | wä, g'E'l e mise gwâi xE'msxasxa xa E ma'se la'as | yâ'qlEg-aïeda g'ï'gEma E ye na'walakwElE e ls. wä, la E në'k - a, — wä'g - a E , qâst | amâ'wEyotsogwi E lak u , gwâ's E itses g - â'x E ena E yos lâ'xEn g - ô'x u dEmsila E yex, — (85) £ në'k'e. wä, hë'x ,E ida E mise ämä'wEyotsogwi E lak u | nâ'naxc me E q. wä, lä E në'k'a, — yü'dEn wâ'îagEi | qEn lâ'LanEmoxs u g'ô'x dEm E saqos, g - ï'gEme E qEn g'ä'xe* LEEwE'n | g'ô'kwElote g'ô'kwEla lâq u , — E nê'k'e. wä, lä nä'nax E ma E ye na'walakwElE e lsax I wä'ldEmas. wä, la E në'k'a, — la E E'ms lâixes wâ'ïdEmos. wä, gè'lag'EÌla (90) le e wí's g'ö'kwElotäos g'ô'x c wEls lâ'xox lä'qos lâ'LanEm | g'ä'xEn qEn lâ'lag'ii LEEwE'n g'ô'kwElotex g'ô'kwEla lä'xwa bE E na'dzE E yaxsa [ g - ö'x u dEmsLaqos qEnts wä'LElaplexg'Ents I klwë'xEleg'axa tsîa'wE'nxe. wä, gë'laîlag'ax ÌE'nsLa qa E xg-anu E x u lä'bEtEls E melg'axwa | gâ'nuLex. wä, hä'g - a c nä'E nakwEx, qäst. nö'gwa c mEnu E x u bë'bEx E wEnesa lä iëlE £ lsEnts (95) g'o'íg'EkwElota, — E në'k - exs la'e k - !E'lx E ideda | lä'qawaliidäsa g'ö'kwexa la e maxat! x - Es E ï'dxa | lE e mâ'xoL E nâ' E na'kwElaxa gää'la. wä, la hê'x- E ida ämä'wEyotsogwi e lak u | dô'qwaxa c'k'e qa g'ô'xE wEldzatses | g'ö'kwe. wä, la E E'm gö'Laxa wa qa e wää'pElä E ses (100) g - ô'x u La lâ'xa nEqë'tsEma e yasa g - ö'x u dEm E se. wä, g"E'l e mise I gwâ'l E Elsa la'e qâ'seL.'a lâ'xa gwâ'ba E lasas | xwEtë's qa E s lä E lax ha E në'dzasases xwâ'xwagwEm lax â'Lanâ c yasa | dEg'E'nwala f mEk - â'la. wä, g-E'l E mise lä'g'äa | lâ'qexs la'e lâxs lâ'xes xwâ'xwagwEine qa E s së'x E wide E lâ'laa (105) lâ'xes gö'kwe lax ämä'g'i E na. wä,' g'E'l E mise lä'g'äa lä'qexs | la'e Lâ'le E lalaso E s qlwEmaE na'kwEla | qaEs yEnê'sasE E we E . wä, hê'x -E ida E mise | ämä'wEE yotsogwi lakwe la lâ'itâ lâ'xes xwâ'xwagwEme qa E s lä c laë'L | lax 79 g'ö'kwas qwEma e na'kwEla qaEs lä c k!wâ'g'a E lii lâ'xa ô'gwiwaE liiasa (110) g'ö'kwe. wä, hë'x- £ ida E mise yEnë'dzEma LEps c ê' e x-Elk u wa E në' läq. | wä, g'E'l E mise gwâ'îa la'e ämä'wEyotsogwiE lak u I yâ'qlEg-ala. wä, la E në'k'a, — awï'lag'En gwë'x' E idaasg'En, E nE'mwEyot q!wEma E na'kwEla, | yE'nLaxg'En Lô'gwaleg'axwa g'ö'x u dEm £ sex lâ'xox xwEtë'sex. wä, la e më'sEn | E nëx' qEnts là'lag-i 6 E mâ' s wa E wï' E lasEnts g'ig'ô'kwex lâ'qexwa E nâ'lax e wï' E lEnts (115) g-5'kwElotex qEnts bâ'Entsasa xE'nLElax nEqE'mlis lâ'xa mEÎâ'se. | wä, hê' E misEn g'ö'x u Leda wa qaE | waâ'pEle s sEn g'ö'x"La, — Enë'k-e. wä, hc'x' E ida E mise | q!wEma E na'kwEla ê'x'e ak'Ex wâ'idEmas. wä, hê'x ,E ida E mise q!wEma E na'kwEla | Lê'l-

78

Kwakiutl Tales

79 tslodxes g-o'kwElot xo'yalas la'xes g'o'kwe. wa, (120) g E'lsmise g'ax twi'ElaeLa la'as q!wEma£na'kwEla ne'laxs | Ene'k-ae qaEs la e W w a ewl'clases g'ig'o'kwe lax xwEte'sxa | g'o'xudEmese Lo'gwes ama'wEyotsogwi£laku, | Ene'k-e. wa, la Ena'xwaEme g'o'kwElotas e'x' c ak"Ex wa'ldEmas. wa, | g-E'lEmise gwa'le wa'ldEmas la'e £ wi' e la ho'qEWElseda be'bEgwanEme (125) la'xa Le'ltslodaatsle g'o'kwa qaes la c e wi' e la la'g'as lax | o'gwasases g'iEg'o'kwe qa£s la e wi'qwEmaxodEx sesa'lases | g'icg'o'kwe LEewi's k'5/k'EtEla LEewi's LeeLa'me qa£s ha'wanaqa'q. | wa, a'£mis 1 ^ E,rioec12io'dalasea t mE'm e wala la'xa la | ha'wanagEk u gwi'lgwalases g'i E g'o'kwaxa yoena'kwEla. (130) wa, g'E'lcmise gwa'Ia la'e a'eEm la yo'leg - i E xa talae'LEleda tsla'la. | wa, g'E'lcmise la'g'aa lax iJEma'isas xwEte'saxa | la ewa'ewElgEmaeya la'e a'eEm la ha'Elabalaxs la'e ne'x£wesde'sElaxa saO'kwe LEewa' k'ek"a'tewaEye LE£wa' | LeLa'me. wa, la mo'p!Enxwa£8 £na'las g'a'g'ox u silaxs la'e £na'xwa | gwa'gwEiEwe g'ieg'o'kwasa g'alasa xo'yalas. wa, la £ me' qla'yaxeda le'lqwElaLaeyaxs (135) g'E'lemae yE'lxwalelEma lEqwa' lax apsba'Elasasa | g - 5'x u dEmse la'e wELEle'da Ena'xwa g'iEg'o'kwElaxa lo'beqlala | la'g'aa lax apsba'£lasasa g o'xudEmse. wa, la he'x'saEm gwe'k'lalaxwa | lax al c na'la. wa, la E ne'k'e ama'wEyotsogwiclakwaqexs | he'cmae la'g'itas lo'beqlala qaxs lo'lbapslae awa'baEyasa (140) g , o'x u dEms lax xwste's qa £ xs he'Emae g'o'kwE£latsa ha'ayalilagaaxa | gwEeyo' be'bEXewEneesa te'lEel be'bEgwanEma. wa, he'eEm | la'g'itas qla'leda ba'klwEmaqexs k'!e'Esae q we'sate g'o'x u dEm e sasa | be'ebEXEWEnaeye lax g - o'x u dEm e sasa he'eEm a'le qlwe'qlwEla be'bEgwanEma. | wa, laeE'm la'ba la'xeq.

G'E'lgEm Told by 0'mx £ ed. la'LEn qa'sEidEL, — £ ne'x' £ lae g E'lgEmaxes g'i'g'aoInEku. — ha'g'aE, — E ne'x' E lat!a | o'mpas. — £ya'Llalag'Els la, g'E'lgEm. | 80 q!o'xts!alaeEma'xoxs g'E'lgEmlaqos, — Ene'x'Elat!a o'mpas | g'E'lgEm. la'Elae g'E'lgEm da'x' £ idxes g'Ela'gEml qa£s q!o'xts!odeEa. (5) la' £ lae qa's£ida qaEs la£ nS'lEid lax tsla'gwala | la'xa awi'k'lenox u . la' c lae g'E'l^Em do'x'waLElaxa qle'nEme | tsle'daq ha'msaxa q!E'mdzEku. la' £ lae g-E'lgEm Lla'sElaxa | enEmo'ku tslEda'q la'xa ha'msa. la' £ lae | £ne'nk'!ex£ede g'E'lgEm qa£s wa'Eg'ie qlo'xl wElts!odxes g'Ela'gEml. (10) la'Elae q!o'xewElts!odxes g'Ela'gEml qa£s ax £ a'lise £ q. | la'Elae qa's'ide g'E'lgEm la'laxa ha'msa tsle'daqa. | la'£lae mE'lseid qaEs do'x£wideexes g'Elax'dEmk'lEn. | cma'sLeela'wis la e g'E'l'na'kwEla. la' e lae | g'E'lgEm da'g'Elisaxa LlEna'k- qaes

G-efle/Ein

79

nEpîë'de's lâ'xes g'Elâ'x'dEmk'ÎEn. (15) â' e Em e la'wis c lEx e â'lise 80 g-Elâ'x'dEmk'lEnas. lä' E läe | ë'tled qä's E ide g'E'lgEm. gwâ /£ stâ'laxa tsÎEdâ'qe. lâ' E lae lä'g'ää lâ'xa | tsÎEda'që qa c s qÎEl E ï'de 6 q. — la e mE'n gEg'a'dELos, — | £ në'x ,E lae gE'lgEm lâ'xa tsÎEdâ'q. — nö'gwa e Em g'E'lgEmaV — wä'g'El la, — | e në'x ,E latîeda tsÎEdâ'q. — la e mE'n lâL në'ialxEn ö'mpa®, — e nê'x ,e lat!a (20) g'E'lgEm. — g"â'xEEmLEn hâ' e labalal àë'dâaqaL — hâ'g'a E , — E në'x -e lat!eda tsÎEdâ'q. lâ' E làe g'E'lgEm lâ'xes g'Elâ'x'dEmk'lEn. | Emâ'sLeEla'wis. k'îeyâ'sa la axê' e ses | g'Ela'x'dEmk'ÎEnx'de. la E me'x'dä E laxoL qâ'se ides g'Elä'x dEmk'lEnx'dä qaEs läE | qîwElë'x's E Em nä' E nak u lax ö'mpas g'E'lgEm lax dzä'wade. (25) lä' E läe lâë'Le g'Elâ'x'dEmk'ÎEnas g'E'lgEm lax I ö'mpas g'E'lgEm. â' c Em e la'wis E lEx e â'liïe g'Ela'x'aEmk'ÎEnx'dâs | g'E'lgEm. lä' E läe q!wä' E g'ale ö'mpas g'E'lgEm iE E wi's I gEnE'm la'e qîâ'LElaqexs k'îeyâ'sae gwê'x' e idâas la së'dsaqe g'E'lgEm. | hë'g'a E maë'lâs g'Elâ'x'dEmk'ÎEn la aë'daaqa. â' t £m t la'wis g'E'lgEm la (30) gEg'a'dEX -E itsa âwî'k'îaxsEm. â'EEmEJa hàk'îa' lâ'xa | âwî'k'!enox u . â' E Em e la'wis la häyö'lis hâ'naLÎases E E hâ'nailEm. | k'!eyâ's El k'!ë s ÏE e lâ'mats!Ewes hâ'naLÎEm lâ'xa | S w ä . ' e w e g'E'lg'áomas LE e wa' wä'x , E me läa'lwis g'E'lg'äomasa, he' E mis lâ'g'il | las LÎâ' E yowe Lë'gEmas la gwâl g'E'lgEmx'La c . (35) hâ'nLÎekwEnasLa e lâe la. la LÎâ' E yowes Lë'gEm | la'e Lö'ma hä'nLÎenoxwa E . | lâ' E làe mö'kwe sä'sEmas lâ'xes gEnE'me. lä' E läe | tsÎEX'qÎEX'E ï'de ha'nLÎekwEnas. lâ' E lae k - !ë' c s la dô'qwEla. â'cEmEEl la | wî'wEsilages sâ'sEm l e e w í ' s gEnE'm. k'îeyâ's la ha e ma' e ya qaExs (40) k'îeyâ'sae gwë'x , c idâas la hâ'naLÎe ha'nLÎekwEnas qa E xs k'!ë' E sae la dô'qwEla. g'â'x E laeda LÎâ' c ye në'lEles | lâ'xa nEXwâ'la lax g ö'kwas ha'nLÎekwEnas. E në'x -E lat!a | gEnE'mas, — g - â'x E Em wâ'x'g'ada LÎâk' në'lElesa, — E në'x' c lâe gEnE'mas ha'nLÎekwEnas. | — wâ'g'adzâx'En gwE'nx' e id hâ'nLÎidEq u . â' E meLaqos dâ'beïxE c g'En hâ'naLÎEmk-, | — në'x' lat!a ha'nLÎekwEnas. lâ' E lâe qEtîë'dxes lEkwï's. lâ' E lae (45). gEnE'mas dâ'bex hâ'naLÎEmas. — wä'g'a 6 81 hâ'nLÎidoL. la E mö'x | nEqâ'la, — c në'x e lae gEnE'mas ha'nLÎekwEnas. lä' E läe hä'ntEide ha'nLÎekwEnas | lâ'xa LÎa' e ye. — häi, — E në'x' E lat!a gEnE'mas. — w!'laqwe E Lâ'balaq, — | E në'x' E latîa gEnE'mas. — âtâ'latsÎEg al E me el wâ'x'a, — E në'x' E latîa | ha'nLÎekwEnas. lâ' E lae gEnE'mas l e c w ï ' s sâ'ssm qaEs lä e (50) sâ'pîedxa LÎâ' E ye. — k'îë e s në'lax ha'nLÎekwEnas qîâ'pa E mae wâx'a | lâ'xa LÎâ' E ye. — lâ' E lae ^îEk'ë' gEnE'mas lâ'xa LÎâ' c ye. lâ' E lâe LÎô'pa. | lâ' E lae tsîâ'xes sâ'sEm. he'w äxa s Em E la'wis tsîâx | hä'nrJekwEnaa qa c xs ha'ya e mâasa L!ä' £ ye qa ha'nLÎekwEnas qîâ'pa E mâaxs | J ä x d e 1

Hi\ ers Inlet dialect. Kwag-uî:

80

Kwakiutl Tales

81 ha'nl £ idxa Lla' e ye. la' £ lae ama' e yEnxa e yas sa'ssmas qlwE £ la'le idxa (55) E'ldze g'a'yol la'xa Lla' £ ye qaEs laE q!wE e la'I E id ya'qwaxes omp. | — q!a'pa6E'mx-dE8 wa'x - a la'xa Lla' E ye. a'£Em 'ne'k'enu8?11 abs'mp qanu £ x u | k'!e' c se c ya'qoL la'xa Lla'x'de. qlEs^'da'g'axoxda, — E ne'x -£ lae xwEno'kwas ha'nLlekwEnas. | la'Elae ya'qlEg'ale ha'nL!ekwEna6, — a'xelalaga'q", xwEno'k", qants laE la'xa dzE c la'l | qaEa la'os wa'tsla g'a'xEn, — E ne'x" e lat!a ha'nLlekwEnas. — wa'x'Ents, — E ne'x £ latla (60) xwEnO'kwas. la'Elae qa's'id qa£s la£ la/laa | la'xa dzE e la'i. — yu'EEm dzE £ la'lox". klwa'g'aElslag'a laq u , — £ ne'x ,E lae | xwEno'kwas ha'nLlekwEnas. — ha'g'a"- ae'daaqa la'xEnts g'o'kwa®, xwEno'k", — Ene'x-Elatla | h&'nLlekwEnas la'xes xwEno'k". la' c lae ae'daaqa xwEn5'kwas. | enEm5'klwEsEEmEla'wise la ha'nLlekwEnas. g'a'x'laeda xa'vve ha'k'lala. (65) wELEla'clae ha'nLlekwEnas. k\'eEs do'qwslaxa xa'we qa £ xs p!apla'sae. | g'a'x e laeda xa'we. la'Elae ya'qlEg ale ha'nLlekwEnas, — e'x-EEmnesLas bEgwa'nEmx ,c ida | qa c s wax'e'daos g'a'xEn, do'qwElax-'ida'mas g'a'xEn. k'!e' e sEn d5'qwEla. | pl&pla'sEn, — E ne'x' E lae ha'nLlekwEnas. — qsn £ ma'sexg'En bEgwa'nEm e mek', £ -E E e — | ne'x lat!eda xa'we. — ge'lag a hax wa'LEl la'xg'En awi'g'ek*, — E ne'x ,E lat!eda (70) xa'we. la'Elae ha'nLlekwEnas hax e wa'LEla lax awi'g'a^as. | — ya'Lla £ no £ , — £ne'x-Elaeda xa'we. — la'le £ sta'litslaLEnts da'seidEL la'xwa | dzE £ la'lex, — Ene'x-Elaeda xa'we. — a'EEmLEs tlEx c wI'dEL g'a'xEn qaeso£ | wi'balisEmL. g'E'l'EmLEnts la'EstalisL la'xwa dzE £ la'iex laeme'sEs | do'qwElax ,e idEL. — la' £ lae ya'qlEg'ate ha'nLekwEnas, — wa'g El lax'Ents gwE'nx*cidEL, — e ne'x ,E lae ha'nLlekwEnas. (75) la'Elae da'sEideda xa'we. k-!e'EsElat!a qwe'sg'ila la'e | h&'nLlekwEnas tlEx e wi'dEq. la' E lae x"Ex E wi'da. — gwa'la heg'ax | gwe'g'ile, — Ene'x-Elaeda xa'we, — a'Las k"le'EsElax do'qwElax ,£ id £ lax. — la' £ lae | e'tled da'sEida. la' £ lae la'balisa la'xa dzEEla'l. a' c Em E la'wis | la klwa'wala. la' £ lae e'dEnsa da'sEida. la'Elae (80) do'qwElax' e ide ha'nLlekwEnas la'xa baEne'sa Ewap. la' £ lae tlEX E w!'dxa xa'we. | la' £ lae X-EX E wi'da. — Ewi'x-sas, — E ne'x ,E latleda | xa'we. — la'bido £ mEn do'qwElax-eidaE, — £ne'x-£latla ha'nLlekwEnas. | — ya'Llalag'a 6 , — Ene'x-Elatleda xa'we. — cnE'mp!EnaEEmLEnts laL, | — E ne'x - Elaeda xa'we. — wa'g-a £ , — £ne'x-£latla ha'nLlekwEnas. (85) E £ e la' lae daV ida . la'Elae a'lax"Eid do'qwElax- c ide ha'nLlekwEnas la'xa baEna'sa | Ewap. he'waxa £ Em £ la'wis la tlEX £ w!'da. a' e EmElae la qlwEle'x's e Em x-i'x £ wededa xa'we | la'e la'Estalis la'xa 82

dzE£la'i. — Ewl'x-sas, — | Ene'x'Elaeda xa'we. — LO'meg'En la do'dEqlwEsa, — £ne'x-£latla ha'nLlekwEnas. | — Ewa, la e E'ms LO'gwala, — £ne'x-£lat!eda (90) xa'we. tsla'sa lEklwI's lax ha'nLlekwEnas. — la e E'ms k'lo'tElag ilaLEx | Lla'xumESLa qa£s axstEn-

G'E'INETTI

81

deELosaqe lä'xa wa nExwä'laxes | gö'kwäos. lä'LEs në'laîxes 82 gEnE'mäos qa E läEsee gä'l E idxa k'îô'tEla. | k'!ë'Est!aLEs hä'Emek-!a'lal lä'qe qoE | hämx-EI'dLes gEnE'mäos le e wì's sä'sEmäos lä'xa k'lö'tEla. g-E'lcEmiwise (95) äla'xk' gwâl qaso c lâi £në'x-LEseqee, yäi, | hä E mä'pxwa L!â'x u mEsex, enë'x'LEsexes gEnE'mäos. — laemE'n | hël gwä'laLe, — e në'x -E latîa ha'nLÎekwEnas. lä' £ läe bEwe'da xâ'we. I lä'Eläe kiwä'g'aslse ha'nLÎekwEnas. g - ä'x c läeda maEltsîâ'la | siyoena'kwEla ha'lsElabidoEEmEEl qîâ'qîaxwâqa'îes (100) yä' E yats!e. lä'Eläe Lë'Elala ha'nLÎekwEnas, — gê'lax'da E x u la ä'LeEstax | qEn lä'xsäoL, — Enë'x,Elàe ha'nLÎekwEnas. — gë'lag - a E la'xsoL, — | E nê'x- E lat!eda bë'bEgwanEm. — k'ElElE'n qoe wE'nseidElaxos xwâ'kîwEnâqos, — | Enë'x-Elâe ha'nLÎekwEnas. — ha ha ha, — E në'x -E latîa dâi E ideda bë'bEgwanEm. | — k'!ë'csox wE'ntsîenoxwEn xwâ'klwEna. (105) pâ'paxwayak'LEn xwâ'kîwEnax, — £në'x-£ laeda bë'bEgwanEm. tsîâ'wâalaxoLeda ma e lö'k u bë'bEgwanEm. | lä Eläe ha'nLÎekwEnas lâxs. | hë'wâxaeEl â'Latîa qô'xEwide xwâ'k!wEnabidaEwasa tsîâ'we. lä' c läe yEwE'lx,Eid | lä'xa wa. — yü'cEm nExwä'ia lä'xes g'ö'kwäos, — E ne'x -e lat!eda | tsîâ'we. laEE'ms Lô'gwalaxEnu c x u (110) xwâ'kîwEnax'dex. yu' e Em pâ'paxwayak - LoxEnu e x u xwâ'kîwEnax'dâx. — gë'lak'as E lax'ox, — | enê'x-e lae ha'nLÎekwEnas. | lâ'Elae qä'sEid qaEs läE lä'xa wa nEXwä'laxes g"öku. lâ'£lae | k'îô'tElag-ilaxa LÎâ'xumEs qaEs äxstE'ndeEq lä'xa | wa. laeE'mEla'wis mâë'sk-as E â mElë'k-a. (115) lä' E läe lä'xes g'5k u . — gë'lak - as E la ha'nLÎekwEnas, — Enë'x-Elat!a | gEnE'mas. — gë'lak - as E la, — Enë'x-Elat!a ha'nLÎekwEnas. — laemE'n | dô'qwElax ,£ ida. halâ'g a E dzâ gä'i E idxoxda k'îô'tElax maë's | lâ'xwa wax, — Enô'x'Elâe ha'nLÎekwEnas. hë'x-EidaEEmEla'wis la gEnE'mas le £ wì's | sâ'ssm qaEs läE gä'i E idxa k'îô'tEla qaEs LÎ5'p!edeEq. lâ'Elae (120) LÎô'pa. hë'x-cida£EmEla'wis hamx' E i'deda tsÎEdâ'q le £ wì's sä'sEm. | lä' e läe Elâ'q Ewi'Elaxa LÎ5'bEku lä'Eläe yä'q'.Eg-ale ha'nLÎekwEnas, | — häe — Enë'x,Elâe ha'nLÎekwEnas, — hä e mä'pxwa LÎâ'xumEsex, — E në'x -E lâexes j gEnE'me le e wì's sä'sEm, â' c Em E la'wis hë'x' E ida E Em L!â'xumEsEide gEnE'mas le e wî's sä'sEm. | EnEmô'xuEEmElae qîwEläda amâ' E yEnxa E ye. (125) k'îeyâ'seEl la gEnE'ms ha'nLÎekwEnas. | lä'Eläe lax g'E'ldala qaEs läE gEg'a'tsa g'â'yul | lä'xa g'E'ldaläedEx u . lä'Eläe hâ'naLÎa. lä'Eläe dö'xewaLElaxa | qîë'nemdzek'as e mE'lxLâ. lâ'Elae ha'nLases hâ'naLÎEm läq. | lâ'Elae Ewï'Ela hâ'naLÎEmas. â'EEmEla'wis lä'xa hä'maxa (130) aEwî'lbaElâa lâ'xa nEg'ä' qaEs läeEl EwEEna' läq. â'EEmEla'wis | la kwà'dzEÌto'sElaxa 8;i cmE'lxLo. â'EEmElâ'wis heEsta'lanaxwa | lax g'E'ldala. EwI'ElolEEmEla'wisexeda qîë'nEmdzek'as | EmE'lxLâ. lä'Eläe baEnë'Esta 6

82

Kwalciutl Tales

83 la'xa nEg - a' qa e s na' £ nakwe e . | a' e maalaxoL la gwEne'da emE'lxLO lax (135) o'x u siwa £ yas g'E'ldala. he' E Em £ la'wis la'g'iits LegadEx - £idEs | gwEna'. la L!a' £ yoxes | Le'gEmx'de. la e E'm gwatha'nLlekwEnasa. he' £ Em la Le'gEme | gwEna'. | widza'x'Ents L!a'L!ex e a lax £ wa'wis, — c ne'x - so £ lat!a (140) gwEna' yEse's q!we'q!wEles. — widza'x'Ents, — £ ne'x -£ lat!a | gwEna'. la'£lae se'x £ wida qa£s la£ lax £ wa'wis. | la' £ lae la'g'aa laq. — yu' e Emax'i g'a'loltEwox gwEna'x, — | e ne'x ,£ lat!a q!we'q!wElisas. | la/£lae la'lta gwEna' la'xa t!5'xwadzek'as. (145) g - E'l c ma e El la'lta la'e qlwe'qlwEles ae'daaqa. | a e Em bas gwEna'. a' , Em £ la'wis la na'xwEmg'aa^a gwEna' la'xes | wa'x u sa qa£s q!wa' £ g"ate £ . | Le'elalEiiLOL qa£ ama'g'iLasElasE'we, — £ ne'x -£ lat!a | wELEta's. wEl e E'm e la'wis gwEna' do'x c widEx (150) Le' c lalaq. k - !eya'ts!a£ Em £ la'wis g'e'g'E^ala. | a' £ Em £ la'wis e'tled q!wa' £ gata. — Le''lalEnLOL qa ama'g'ELasElasE£we, — | £ ne'x'so E lat!a. wEl £ E'm£ la'wis do'x £ widEx | Le' £ lalaq. k - !eya'ts!a £ Em £ la'wis g'e'g - i c lala. | £ c la' lae na'qenux wide gwEna' qa£s wa'g'i £ qwa'psodxes wa'x u sa. la' £ lae (155) qwa'psodxes wa'x u sa qa e s do'xsale 5 laq. g - a'x s lae | ne'lE e la ha £ lamalaga, yExa g - i'g - eyatsa'ga. — Le'£lalEnLOL qa | ama'g-ELasElasEewe, — £ ne'x -E lat!eda g'i'g'eyatsagaq. | la' E lae ya'qlEg'ale gwEna', — gwa'llas albalag'i £ loL | na'walak u . gEyo'IdEn do'qwEloL. — qa'sEidag-a£ qEnts (160) la£. ge'lag'a 6 a' £ ma la'sgEme6 g a'xEn, — £ n5'x -£ lat!eda g'i'g'Eyatsagaq. | la' £ lae gwEna' la'sgEmeq qa e s laE lae'L lax g'o'kwasa ii!e'x£En. | be'bEgwanEmaalaxoL yExe'da L!e'xEEn. la' £ lae tE'ltslaele gwEna' | lax 1Egwi'lasa L!e'x£En. g'a'x £ lae ho'maso£sa L!e'x £ En. | — ha'eLox" gwe'x'sox gwEna'x. kwa'xwEmx'sak'lEnae'Lox gwEna'x, — (165) E ne'x -E laeda L!e'x E En. la' £ lae ya'q!Eg - altsE £ we gwEna' yEs g"i'gEma£yasa | L!e'x£En, — £ma'ses he'gitaos ^wE £ ye'. — b5' £ yawEnLasEn qhve'qlwElisa. | a'cmesEn la hak'aa' la'xwa c mEk'a'lax, — | £ ne'x -E lat!a gwEna'. la' £ lae e'tled ya'qfEg-ale gi'gEma £ yasa L!e'x£En. | — Ema'ses ha e ma'Laos. la' £ lae ya'qlEg'ale gwsna', — e £ yu' mEn ha ma'Loxda me'gwatex, — (170) £ ne'x -£ lat!a gwsna'. — 84 wa'g-a £ —, £ne'x-Elat!eda L!e'x £ sn. | k-!e' £ sEnu e x u ha e ma'paxoxda me'gwatex. yu' £ mEnu £ x u E wao'ts!ox, — £ ne'x -£ lat!eda L!e'x £ En. | la'Elaeda L!e'x e En k-!e'lax E idxa me'gwat qa£s e nEk-e' e q. la' £ lae E £ e | Llo'pa. la' lae hamx I'de gwEna'xa me'gwat. a'la El xs'nyaeeda | L!e'x £ En qaxs £ ne'k - aax acEm £ wa'ts!eda me'gwat. la' £ lae (175) gwa'la ha £ ma'pa. la' £ lae ya'qlEg-ale gi'gEma e yasa L!e'x £ En, | — a'la £ maox yae'x'oxs ha'naLlEmaqos, — £ ne'x £ laeda Lie'x e En. — a'laeEmk-, — | c ne'x ,e lat!a gwEna'. — qo£ he'x'salaLOxs ha'naLlEmaqos lax tsa'qe £ ma | la£me'sEn tslaL qa£s ya' e yats!eLos | qa£s la'os ae'daaqa la'xes g-a'ya £ na'kwElasaos, — £ ne'x -E lat!eda

O-B'lçEm

83

gi'gEma e yasa (180) LÎë'x£En. lâ'£lâe yâ'qÎEg'aie gwEna', — 84 wâg'a E dzâx'En gwE'nx' £ id hä'nl£idEx | tsâ'qe£mâ£. hë'x'sâladzâtEmLEn hâ'naLÎEmex lâ'xa | tsâ'qeEma, — Enë'x-Elatîa gwEna'. — hâ'g - a e , Lê'clalax | tsâ'qeEm⣠qaE hanlEê'tso£sox, — £në'x'Elatîeda I g'ï'gEma £ yasa LÎë'xEEn. lâ' e lâeda g'E'ngEnanEm la (185) Lê''lalax tsâ'qe£ma. g'ä'x e läe tsâ'qe£ma. | wä'g'a 6 hä'nWdEq, — e nê'x'so e latîa gwEna'. | — la£mE'n gwE'nx'MdEL, — £ nê'x -E lat!a gwEna'. lä'Eläe hä'nl£idEq. | â'laeEl hê'x'sâles hâ'naLÎEm lax tsâ'qe'ma. | lâ'Elae yâ'qÎEg'aieda LÎë'x£En, — â'laEEmxôLas (190) k'!êEs äö'msa, — Enë'x'soElae gwEna'. — â'laemEn | k'îëEs àô'msa, — E në'x ,£ lat!a gwEna'. — la'mE'n Lë'k'omasLOL | qa£s yâ' £ yatsîeLos, — £ nê'x' £ latîa gï'gEmacyaseda | LÎë'xeEn. lâ'Elae yâ'qÎEE E g'aie gwEna', — wä'g'a wâ'x ed g'â'xEn qEn | läE nä'cnakwa lä'xEn äwi'Enagwisa. — lä'Eläe yâ'qÎEg'aie g'ï'gEma£yaseda LÎë'xcEn, (195) — hâ'g'a c , Lë'k'oxox pô'xwEnsaxs tsâ'qe £ ma | qac yâ' e yats!esox gwEna'x, — Enê'x'£lae g'ï'gEma c yaseda LÎê'xEEn. | g'ä'x E läe dä'leda g'E'ng'EnanEmax pö'xwEnsas | tsâ'qe c ma. lâ'£lâe yâ'qÎEg'aie g'ï'gEma £ yaseda LÎë'xcEn, | — lâ'ts!âlag - a c lâ'xoxda pö'xwEnse. k'îë'csLEs hëlqîalal kîwâ'sgEmtsoitsa tsîë'kwe â'La (200) LEnltsoedElaxos yâ'Eyatsîâqos. â'£Emi,Es Lë'qElag'Eltaîâlxes I gwEyo'Läos qacs nExEâ'lidzasLos lä'xe3 | äwi'£nagwisäos, — Enê'x-Elâe gi'gEma e yasa LÎë'xeEn. — gê'lak'asElax'os | wâ'ldEmaqos, — £ nê'x' £ latîa gwEna'. — lâ'Elae gwEna' là'tsîâ [ lâ'xa pö'xwEns. hä'lsElaeEmcla'wis hê'tcasgEme£ lEkîwi'sas lâ'xa 5'tsîâ£yasa (205) pö'xwEns. — hâ'g'a £ äxstE'ndEq, — £në'x,£lat!a g'ï'gEma c yasa | LÎë'xeEn. là'£lae dâ'g'ElilasE£weda pö'xwEns qa£s lä£ äxstE'ndayu | lâ'xa dE'msx'e la'e kîwâ'tsîâ gwEna' lâ'xa pö'xwEns. — qîwElâ'l, qîwElâ'l, | qîwElâ'l, qîwElâ'l, — £ në'x"lâe gwEna' Lë'qElaxa êk' âwï' £ nagwis lax LÎâ'seg'a£yas f awï'k'îâtsîe. hë' £Em Lë'qElaso* qaes (210) nExEâ'lidzasa la'e kîwâ'tsîâ lax | pö'xwEnsas tsâ'qe£ma. gâ'xnaxwa E lae | kîwâ'sgEmtso£sa tsîë'kîwe. â'naxwa£EmEla'wis të'x' e idEq | qa£ pÎEl£ï'de£s qaExs k'EÏElae gwEna' qo£ I LE'nitsodElaxeda tsîê'kîwa lax yâ' £ yatsîes. lâ'Elae mô'pÎEn- 85 xwaEsa tsÎEtsîa'xsâ lâ'xa (215) dE'msx'e. lâ'la£El pîê'x'olaxs la'e ax£â'lis lâ'xa àwî'Enagwis. lä'£läe | cmEx£ë'dxes â'Eene£Em qiwë'tsÎExstexa | pö'xwEns. lä'Eläe emExeë'dEq â'waxstaEyasa pö'xwEns qa£s lâ'ltsÎEwe6 | lâ'xa pö'xwEns qa£s mâ'itîex' £ ï'de E xa âwî'Enagwisxes la | nExcâ'lidzasa. lâ'£lâe mâ'ltîeg'aLEla hë'£maa*laxoL (220) qîwElô'le6 la nExeâ'lidzats k'îëEs qwë'saî lâ'xa g'ô'kwEla. I â'la£El nâ'qîexsde gwEna' lax Ewâ'pa. lä'£läe ä'läx LÎô'pÎEk'a I qaEs qîwë's£ide£q qaEs nâ'x£edeEx saa'qas. hë'Emae nâ'qasoEsa | g'ä'la. lä' c läe dô'x£waLElaxa LEkwë' LÎô'pÎEk'a £ lâ'xa I wï'waxste lis. lâ'£làe dô'x£waLElaxa (225) c wâ'pe. wâ'6*

Kwalciutl Tales

84

85 walalax kwa'kwEgEyasa L!o'p!Ek\ la e E'm Lo'gwalsq. | he'£Eme la'wis la tsa/ £ yats g'O'kwElotas. | k - !eya's e El la sE £ ya' gwfina'. la £ wl' e la plE'lwEyes sE c ya'x - de g'a'yalaxa | Lo'mae talE'lqwalae o'talEwasa po'xwsna. a' e Em c la'wis la k'ElE'maes | gEnE'm. a' e Em£ la'wis la ba'ses gEns'm qa£a la e la'xa he'ldzaq". (230) la' £ lae d5'x s waLElax ts! E we 'mqalagas. he'x -£ ida £ Em £ la'wia c ne'k - e gwEna' | qa £ s gEg-a'de£s. — wa'g - a e , — £ ne'x ,£ lat!a | talEWE'mqalagaa. la s E'm s la'wis g'Eg'a'de gwEna's. | a' £ Em £ la hak"!a' lax awi'Enagwisa9 tslEwE'mqalagas. | la e E'm £ wi' £ la.

Myth of the Q!o'mk-!ut!Es of the Gwa'sEla Told by Lla'lil, recorded by George Hunt. g'a'xaxa lae qo'los lax ga £ ya'±ate £ xa kwEtlEne' e mEk - a'la lax | a'waxsta £ yaa wEna'ldEmaaaa gwae8E'laxa Le'gadas nEgo'L. | wi, k - !e £ st!a gE E ya' k!waa' la'xa awl'£nak!wa la'e e'x- £ ak'!e'qEle qo'losa qa£a wa'g - i £ q!5'xodxes ts!e'k!wagEtnte qa £ la'LE9 (5) ae'daa^a e'k'ie^ta la'xes g'o'kwa lax e'k'!adze'liaa3Ents £ na'lax. wa, la E ai3' | bEgwa'nEtnx-eideda qS'loade. wa, la £ me' go'kvvelaxa g'o'x J bida£we qae8 g'o'kwa. | wa' g'E'^mise gwa'le g'o'kwila£yag la'e k'!a'x£Elad,xa | qle'xale lax L!a'sanaeyas33 g'o'kwa qas3 a'wajwaii. wa, | g-E'l c Eaixaa'wise gVa'ta la'e hp'mEnataeEm la a'waq!wE33ia qo'losexa la bEgwa'nEtnx'eida. (10) wa, la e'k'a £na,'la la's do'qwaxElaxa | lEx'la'kiwaxa he gwe'x'sa pa'poqlwans (yax | ^ws£ ya'aa kwa'g'ule wa'wade) yExs wax'dzalaa ya' £ wix a la'xa ba•na'aa dE'msx'e. | wa, la la'wak'E e leda lEX'la'klwa la'xe3 q!wa'xelaa'aa | tle'sEm. wa, g'E'lemiae la/wak'E s laxs g'a'xaaia. lEX'la'klwa (15) g-a'x c wE3ta la'xa dE'imx'e. wa, la £ mo' bEgwa'nEmK c ida. wa, g'a'xe | klwa'g'aEla la'xa a'wagwa3e. wa, he' e misa tEX'la'klwa bEgwa'nEm | g'El ya'qlEgata. wa, la £ ne'k'a, — £wa, ao'£ma a'agvva,3, qasfc. wa, £ma'aes a £ wa'na £ yao3, — | £ ne'k'e. wa, la na'naxtna e y3da qo'loae bEgwa'nEaiq. wa, la £ ne'k a, — no'gwasEm 86 | t!a't!Ents!ida. lEn a £ wa'nEwe £ nux u 8a qo'loae g-a'yaxsla lax (20) e'k-ladzelisasEnts e nS'lax, — £ ne'k'e. wa, la'da lEX'la/klwa bEgwa'nEm £ ne'k - a, | — no'gwa£Em £ ya'g'isa, enE'mwEyot t!a't!Ents!id. wa, no'gwa£Em q!o'mogwa£ya. wa, he' £ mEn | Le'LEgEme. wa, wa'g-a® do'qwala qa£a la'os la £ ata' la'xwa dE'msx'ex qa£a | la'kwaos no'gwa gwe'x-ae. a'EmLEs gagEys'nsElaaLOL, — c ne'k-e £ya'g-isax | t!a't!Ents!ide. wa, he'x' £ ida £ mise tla'tlEntslide La'xcwEls qa £ s la £ lE'ntsles (25) la'xa LlEma'ise qa £ s la £ taxtla. wa, g-E'l£mise t!Ebo' £ yoxa dE'msx'exa | la'e da's £ ida. wa, k'!e'st!a gEyE'naElaxs g-a'xae | q!a'x £ wida. wa, la £ne'k-e £ya'g-isaq, — c

Myth of the Q!ö'mk !utfES of the GwacsEla Eya

E nE'mwEyot,

85

hë'Emae swä'sgEmes | hâ'saEyosa. gwE'nx - - 8G c E g'â'g'Eldetsîaxs hä'sa yos qa s gEyE'nsEläos, — | e në'k - e E yä'g - isaq. wä, la tîâ't'.Entsîide ë'dEnsa dâ's e ida. (30) wä, laEmê' gâ'gEyE'nsElaxs g'ä'xäe q!ä'x c wida. wä, lä | E yâ'g - ise £nê'k-a, — la e E'm aë'k'ales laë'naEyos gEyE'nsEla. wä'g'a e EmsL la do'qwalaxEn | E në'nak - ila qaEs gsyE'nsElaos, — E nê'k'e E yä'g - isaxs | la'e gElë'x e widxa dEna'smEse Lâ'Esa qaEs g"äxtode E xs la'e sE'lpîedEq. I ä'l E mise gwäl sE'lpaqexs la'e lä'g'äe sE'lpaEyas lax (35) ö'xLa s yasa dEna'smEse. wä, la E në'ka, — hê'EmEn lâ'g'ila EnëxI qa e s gEyE'nsEläosaxs la'ex dâ's e ida qaEs | ô'gwaqaos lâ'kwa. wä, wä'g'illa ë'dEnsa dä'seidELEx. wä'g - a E gä'gEyEnsa'läaLMx, — I e në'k - e. wä, la e më' ë'dEnsa dâ'sEide t!ät!Ents!ida. wä, â'iaSmise ïa gEyE'nsEla. | wä, g â'xe q!ä'x e wida. wä, ga'gä'ia E mise k"!ëEs ë'tîed dâ'sEid (40) qaE q!EsmEnxewideeses hä'sa s ye. wä, g'E'l E mise qÎEsniE'nx e wide hä'saEyasexs | la'ë dä's e ida. wä, laEmë' â'lax -E id la gEyE'nsEla. wä, | g'â'xe q!ä'x E wida. wä, la e yâ'g"ise Lë'i e wEstEndEx tîâ'tÎEntsiide | qa e läEs mE'nseid sE'lpîedxa alê' e wase Lâ'esa. wä, la e më'se t'.â'tÎEntsîide SE'lpîedxa alë'Ewase. | wä, la e më' hö'lEmalaxs la'e sE'lpaq. wä, la E më' la enEmâ'la la lë e lâ'kwa. wä, la E më' (45) t!â't!Ents!ide L ë ' ^ l a x E yä'g - ise qa s läEs laë"L lax g'ö'x u bida e was. wä, la E më' | t!â't!Ents!ide yEnë'sax E yâ'g'ise. e wä, g E'l mise gwâl yfenë'dzEkwe E yâg'ise la'as yâ'qÎEg'ai. | wä, la e në'k"a, — ë'esEmaeLEn në'laLOL, e nE'mwEyot tîâ'tÎEntsiïd, | yEsg'E'n g â ' x e l E k - g - â'x e wEsta lâ'xwa dE'msxex yExg'E'n wâ'iaqelek - qEnts läE gâ'gak lax k'îë'delas | LÎâ'qwagila lax gwâ'baelisasEnts E nâ'lax qEn gEnE'ma. wä, lâ'LEnts (50) mô'pÎEnxwaEsLEnts s nâ'laLa yül lâx ë'sElaxEn xwâ'kîwEnâ qaE g - ä'xe E se häng"a e lidzEm lâ'xEnts LÎEma'isex ] qEnts yä' E yats!ä, — Enë'k-e. wä, hë'x' E ida E mise t!â't!Ents!ide nä'nax E mex | wâ'ldEmas. wä, la Enë'k"a, — â'IaLases wâ'ldEmos, E nE'mwEyot. wä, E maë'noxwe I LÎâ'qwag-ila, — E në'k'e. wä, la nâ'nax e ma e ye e yâ'g-isaq. | wä, la E në'k'a, — hê' e Em lEgwEXLä'Eyose ä'dEX'änesxa g-iga'däs (55) LÎâ'qwag-ila, — c në'k-e. wä, la Enë'k"e tîâ'tÎEntsiide, — wä, wä'g'illax'Ents, e nE'mwEyot, â'eEmL lâL qoE | g-â'xLes xwâ'kîwEnâos, — E nê'k'o. wä, la mô'pÎEnxwa E s e nâ'la, wä, la gä e g - ü'stäwe e yâ'g'isaxa | gäa'la qaEs läE lâ'wEls lâ'xa g-ô'kwe. wä, la e më' dô'xEwaLElaxes | xwâ'kîwEnâxs g'ä'xäe ha e në's lax LÎEma'isas g'ö'kwas. wä, hë'x ,e id.acmise | Eya'g-ise la xwë'lageL lä'xa g'ö'kwe qaEs gwë'x' E ide E x tlâ'tÎEntsûde qaE (60) Lâ'x e wide e s qaEs àlë'xEwidag-iE. wä, hë'x' E idaEmise tiâ'tÎEntsîide Lâ'x e wida | qaEs axEê'deExes mâ'Eme qaEs läE lâ'wEls lâ'xes g'ö'kwe Lôe Eyä'g"ise | qaes läE ho'x E waÌExs 87 lâ'xa xwâ'kîwEna. wä, la E më' tîâtÎEntsûde dö'qwElaxa Ewä'lase I k'îë'sgEmala g'E'ldas hänExs lax nEgö'cyEwilExsasa xwâ'kîwEna e idadzâ

86

Kwakiutl Tales

87 qo't!axa qla'sasgEme | naE'nx£wEna£yaxa qa'dzeLEmLax kMe'delas Lla'qwag'ila. wa, he'cmisa (65) m£0tsE'me se'sEwayu yEx la £ se'xwElas ya'g is yExs | LE'nxLa'eyae. wa, la k!wa'g - iwaye t!a'tlEntslidaxs la'e | LEx t e'dEx , da t xwa. wa, la £ me' gwa'gwaaqa la'xa gwa/'nakwe. wa, la ma'k-Eelala la'xa awi'£nak!waxs | la'e cya'g"ise d5'x£waLElaxa k'lEne'l k - !o't!a la'xa tle'dzEk! wa. wa, la cya'g"iae | klwe'tElodEs o'ba£yases se'wayuwe la'xa k'lEne'fe (70) (yEx gwE e ya'sa xae'sEla q!a't!a) qaEs ts!Ex£wEsdEyo'deEs. | wa, la c ne'k - e "ya'g'is, — laeE'ms bEgwa'nEmx,eidELOL qa£s | Le'gadaLosas q!a't!a. wa, laEme'se lEg wExLa'laLEx | q!a't!edExuLEs maE'rrfyoLEmLaos, — £ne'k'Eq. [ wa, he'x -e ida c mis bEgwa'nEmx'£ideda k'lEne'ide. wa, he'£Em g'E'lg'alitsa (75) q!a't!edExwe. wa, he'eEm la gigade q!a't!ss lEslas la'e xa'magEme£ | g-i'gEme£sa q!a't!edExwe. wa, laEme' se'x £ wide E ya'g'ise lo £ t!a't!Ents!ide. | wa, laEme' dza'qwaxs la'e la'g'aa lax g-o'kwEclasas Lla'qwag ila | LEewi's g'O'kwElote a'dExane's, yExE'nts gwE s yo', g'EdExane'xElasEcwe | g'o'kwEla la'xa wa Le'gadEs t.'E'ngas. wa, he'x' £ ida'mise Lla'qwag'ila (80) La'li e lalax t!a't!Ents!ide l o e £ ya'g - ise qa c la£s LlEXwa' lax g'o'kwas. wa, he'x-eidaEmise | la'x - da c x u h5'x•wEades la'xa Llsma'ise qaEs laE ho'gwiL la'xa Ewa'lase g'o'kwaxa nEqa'x -e idaxalilas | dzo'yaqa E ye qa£s la£ k!wEs£a'lil lax nEqe'walilasa g'o'kwe. wa, | he'x,Eida£mise yEne'sasEewa. wa, g'E'l'mise gwal ysne'dzEkwa | la'as ya'qlEg'ate t!a't!Ents!ide. wa, la c ne'k'e, — g'a'x £ mEnu e x u g - a'x e aLEla (85) g - i'gEme c i,!a'qwag-il, qa£s g'a'xaos ae'k'ila g'a'xEn LocgwEn enE'mwEyotEk', yExg a | c ya'g"isEk'. la£E'irts La'lielala g - a'xEnu c x u qEnucxu g'a'xe® tslE'lqwEmg-aclit | laxs lEgwi'Iex. Ene'enak• itg • anuex u se'£weneg-anu£xu g'a'xek' ga'gak'Iaxs | k'!e'delaq!os, g'l'gEme 6 Lla'qwag il, yE'nLaxg'En Eya'g-isek-, — Ene'k'e. wa, he'x-Eida£mise | Lla'qwag'ila ya'qlEg'ala. wa, la£ ne'k'a, — e wa, ge'lag'ax'os wa'idEmaqos t!a't!Ents!id, (90) qao'xda g - i'gEma e yox Eya'g-isex qaxg'En £na'k'lala'meg'aq11 g'ax | ga'gak'laxEn k'le'delex Lia'qwag'ilaogwax. •wa, wa'g - a £ a'eEmx, t.'a'tlsntslid, | qa'dzel £ idExxwa dza'qwax qEnts enEma'laEmaEns ne'naq!exEida, — e ne'k - e. | wa, he'x -E ida£mise e ya'g-is la la'wEls la'xa g'5'kwe qa£s la£ da'danodxa | £ wa'lase k-!amolts!Ewaku q!a'saats!e g'Eldasa qaEs la£ ha'ng-aelilas lax ¿ewi'LElaaa (95) tlEX'Elaea g-o'kwe. wa, la Le/£lalax t'a'tlEnts.'ide qa£ laEs lax | ha£ne'lasasa g'E'ldase. wa, g'E'lemiae la t!a't!sntslidaxs J la'e x"a'x E widxa g-E'ldase qa£s da'lts!ode£xa enE'mme la'xa qla'sa. | wa, la ya'qlEg'ala. wa, la Ne'k'a, — wa'g'a 6 gwa'saa'tolilEx, g'i'gEme 6 | Lla'qwag'il, qa£s ho'Lelaosaxg"En wa'ldEmg'EnLOL. laemE'n da'laxeq (100) enEm qla'sasgEm nEXf WEna' £ ya, — £ne'k-exs la'e ts!EX£a'liiaq qa£s e't!ede £ da'ltslodxa |

Myth of the Q!ö'mk !vi!ES of the Gwa*8Ela

87

c nE'mme qîâ'sa lä'xa g'E'ldase. wä, â' £ me nEgEÎtô'dxes | g E l x d e 87 wä'tdEma. wä, g"E'l e mise la la E stowë'da qîâ'sa daá'x u s | la'e dâ'ïtsîodxa EnE'mme qîâ'sa lä'xa g'E'ldas. wä, la Enë'k'a, ¡ — laEniE'n wï'g'Elilaxs k'îë'delaqîos, g'î'gEme 6 enE'm, (105) ma e i, 88 yü'dEx", irto, sEk'îa'k1 qîâ'sa, — E nê'k'e. wä, la ë'tîed dâ'ttîodxa sEk'îa' qlä'sa | lä'xa g'E'ldas. wä, la e në'k'a, — la e mE'n Lë'Elalaseq sEk'îa' qlä'sa | lâ'xEn gEnE'maqh qä'Laxg'En e në'k'ek* qa e laemê'sEn gEnE'maq! laxs lä'xg'En gâ'gak'îaatsîek' xwâ'kîwEna, — I E në'k'e. wä, hë'x' c ida E mise LÎâ'qwag'ila yâ'qÎEg'ata. wä, la e në'k'a, — wä, la e E'ms lâLXEn | k'îë'delaqEn, g'ï'gEme^ £ yä'g'is. la c E'ms gEga'dEsox. wä, laemë'sEn (110) g'ô'kwElxLa'laLxwa e nEqa'x' idaxaliïex g'5'kwa. wä, la£me'sEn | Lë'gEmg'ElxLa'lax c LÎâ'qwag'ila qa s Lë'gEmos. wä, laemë'sEn | tö'qwElxLa'laxa mEwë'xLa iô'Elqîwaxa nä'ne LE e wa' mâ'x c enox u LE£wa' | LÎë'x e En LE e wa' çwE e yE'm. wä, g"aemê'seg"ada äLEbö'gwEk- qîâ'qÎEk'â (k'îâ'dEdzE e we lä'xa k'îâ'dEkwe aâ'LEbô'pÎEn£yag'alasa aLEbö'gâla [M p. 627, fig. 194] | LE e wa' k'îâ'dekwe ââ'LEbô'pÎEneyag-alasa qiâ'LÎagâla [M p. 626, fig. 193]). hë' e Em g'ï'gEme £ sa (115) &lebô'kwe qîâ'qÎEk'â qaE yEx £ wEÌtsì'dza £ yoL g'ï'gEme e e yä'g'is. j wä, la s E'ms LaesEla'LOL (xa LEwE'laxa gwE e yâs La e ssla'), nEgwE'mp. I yü' e EmLos gEnE'maqos q!ä'q!oL!ä'masLEsgwa £ yi £ lä £ lasasa La e sEla'. wä, yü' E EmLoxda äLEbö'kwex | qîâ'qÎEk'â l e £ w ì ' s g'ï'gEma £ yex. hê'eEms Lë'qElaEyuLosaqwe adaxEnê'selal | qa£xs hë' E maex yswï'lasa yEwï' £ lena E yaxg'En âdaxEnê'sek', — e nê'k - e LÎâ'qwag'ilâx (120) E yä'g'ise. wä, hê'tîa la mô'pÎEnxwa £ se enä'läs hë'le t!ä't!Ents!ide l ö £ £ yä'g'isaxs | g'ä'xäe nä' e nak u lä'xes g'ô'kwe lax ga £ ya'xsta E ye l e e w ì ' s gEnE'me LÎâ'qwag'ilâogwa | LE e wa' ma E lgwE £ nâ'lokwe qîâ'qÎEk'â LE c wi's g'ïqÎEga e ye. wä, la e E'm | hê'mEnala c Em la sê'xwida ma E lö'kwe g'a'yol lä'xa qîâ'qÎEk'o. wä, hê' £ mis la dö'x E waLElaxa qîê'nEme | gwEgwE E nâ'p. wä, läda ma E lö'kwe qîâ'qÎEk'o sä'seEwaq. wä, lä'da (125) gwEgwEnä'pe la lä'xa wa Lë'gadEs tîô'xse. | qîêqîâdExa mElë'k'e L E W sâ'tsÎEm LE e wa' gwä'x e nis | LE e wa' dzE e wE'n Lö' e ma hänö'n. wä, la £ më'da gwEgwEnä'pe I hä'yostalaxa wäs tîô'xse. wä, lä'da ma E lö'kwe q.'â'qÎEko dö'x £ waLElaxa | g'ö'kwe. wä, hë'x' e ida e misa ma £ lö'kwe q!ä'q!Ek-o la hö'x £ wEltä lä'xes xwâ'kîwEna qaes (130) lä£ hö'gwiL lä' xp. g-ö'kwe. wä, la'xda £ xweda qîâ'qIEk'o do'x e waLElaxa q!we'l E yakwe bEgwä'nEm tîë'g'Enwa £ lilxes | lEgwï'le. wä, lä'da e nEmö'k u lä'xa qîâ'qÎEk'o yâ'qÎEg'atEq. wä, | la e nê'k'a, — £mä'sos äxsE e wa'qos lä'xEn wä'qEn. wä, £ maë'noxwasexs | g'ä'xäex nê'nag'ElisaxEn wä'qEn, — e në'k'Eq. | wä, lä'da qîwE'lyakwe bEgwä'nEm nä'nax £ meq. wä, la (135) £ në'k'a, — nö'gwat sö'gwElisa wa'nux u sa wä'x yE'nLaxg'En g'ä'yolek' lä'xa e nE e më'-

88

Kwalciutl Tales

88 motasa | Ewa/lasasa na'k!wax'da e xwe, — e ne'k'e. wa, a' e misa qla'k'o ge'nala | qa e s k!elax' c ide E x so'gwElis qaEs kwe'xanEme E xa wa. wa, he' c mis la'g'ilas | so'gwslis a' e Em la he'itsa qa s s g'a'xe 6 ts!ex u sa lax qlExa'lise la'xa nExwa'x'sala j lax ts!e'qwa e ye. wa, la E me'da maElo'kwe qla'qlEk'o (140) na' e nak u la'xes g'o'kwe lax g'a' e yaxste c . wa, g'E'l e mise la'g'aaxs | la'e tslEk'la'tetses gwe'x - Eidaase lax E ya'g'ise lo e t!a't!Ents!ide. | wa, he'x ,E ida E mise E ya'g'is lo e t!a't!Ents!ide LEewi's qla'qlEk'o la e ma' e wa lax | tlo'xse. wa, la e me' g'o'kwila laq. wa, g'E'l c mise gwal | g'o'kwilaEyas la'e he'x' E ida E meda maElo'kwe qla'qlEk'o la se'x'wida qaEs laE lax 89 nEge'L. (145) he'EEm ma'g'ixLa E litsa wEna'ldEmse. wa, la e E'mxaeda ma6lo'kwe qla'qlEk'o do'xewaLElaxa | g'o'kwe. wa, he'x - e ida E mise E ne'x'da E x u qa E s la s do'x c widEx g'o'gwadasa | g'5'kwe. wa, g'E'l c mise la'g'a E lis lax LlEma'isasa g'o'kwaxs g'a'xae g'a'xEwElseda bEgwa'nEme | la'xes g'o'kwe qaEs g'a'xe 6 la'la e laxa maElo'kwe qla'qlEk'a. wa, g'E'l e mise | g'a'xagEndxa xwa'klwEna klwEdzExdza'tsa maElo'kwe qla'qlEk'axs (150) la'e ya'qlEg'aieda bEgwa'nEm. wa, la E ne'k'a, — la E mo'x tsle'tslalg'Emoxs g'ax£ ena e yaqos e na'l E nEmwEyot. | Swaes g'a'x -e ide. ewa, ge'lag - a e , qaEs la'x'da c xwaos ho'gwiL la'xg'En | g'o'kwEk', — e ne'k'e. wa, la ya'qlEg'aieda enEmo'kwe la'xa qla'qlEk'o. wa, la c ne'ka, — g'a'xeg'anu E x u E ya'lagEmsEnu e x u | g'i'g'EgEmaEye e ya'g'is lo e tla'tlEntslide qEnu e x u g'a'xe E do'dEgwELex | ba'gwEtmot E laxa. wa, g - a'x E mesEnts ba/k'a. wa'g - a E gwa'seitses LegEmaos, — E ne'k'e. (155) wa, le'da bEgwa'nEm E ne'k'a, — e'x' e mes wa'ldEmos. no'gwat se'saxa' E lasa | yE'nLaxg'En lEgwEXLa'leg'ax g'T'g'ElgEm. wa, ewT'tlas g'o'kwEle LEewi's g'i'g'EgEma E yaos, — e ne'k - e. | wa, le'da qla'k'o e ne'k'a, — he'danu e x u g'El g'o'kwEle ga e ya'xste E . wa, g"a'xEnu e x u | la'xox tlo'xsex. wa, lanu e x u lEgwEXLa'lax qlo'mk'lutlEs, — E ne'k'e. wa, la e me' | gwa'le wa'ldEmas. wa, la'wisLa ho'x e wElta la'xes xwa'klwEna qa s s (160) la e la'sgEmex se'saxa'£ las qa e s la e ho'gwiL lax g'o'kwas. wa, la E me'da maElo'kwe | qla'e c qlEk'o do'qwElaqexs na'xwa mae k'le'x'k'ladzEkwa mo'tslaqe LeLE'msa g'o'kwe. wa, la c me' | yEne'se se'saxa E lasaxes lsg'o'le. wa, g'E'l e mise la | yEne'dzEkwa la'e ho'qEwEls la'xa g'o'kwe qa c s la e ho'x E walExs la'xa xwa'klwEna. | wa, la se'xewideda ma c lo'kwe qla'qlEk'a qaEs la e na' e nak u la'xes g'o'kwe lax (165) tlo'xse. wa, g'E'l c mise la'g'aa la'xa nEXwa'la lax tlo'xsexa Le'gadeda awi'enagwisas | gEg'a'q la'x'da E xwaeda ma e lo'kwe qla'qlEk'o do'xc waLElaxa kwa'x'Elasa g'o'kwe. wa, | he'x -E ida E mise la a'Le e sta E c laq. wa, g'E'l mise la'g'a lis lax LlEma'isas | la'e ho'xeWElta la'xa xwa'klwEna qaEs la e La'x u stolsaxa tlEx'Elasa | g'o'kwe. wa, le'da bEgwa'nEme klwae'i la'xa g'o'kwexa he'x' E ida E me ya'qiEg'al.

Myth of the Q!ö'mh!ut!ES of the GwaesEla

89

(170) e në'k'xa qiâ'qlEk'o, — gë'lag'a E haë'LElax äädä' qa e s kîwEs- 89 l â'lilaos. nô'gwat | hai'alk'Ena lEgwEXLä'lax sï'sEiiLÎe, — E në'k'e. wä, hë'x' E ida E misa | ma E lô'kwe qlâ'qÎEk'o la hô'gwiLa qa e s lä c k!wEs E â'lil la'x ô'gwiwa E liiasa g o'kwe. wä, hë'x' E ida E mise hai'aik'En yEnë'sax'da E x u xes lEg-ô'îe. wä, g'E'l E mise yEnê'dzEkwa | la'e hai'alk'En yâ'qlEg'aïa. wä, la E në'k'a, — Ewäs g'ä'x\ E ide | äädä, — E në'k'e. wä, lë'da E nEmö'kwe qîâ'k'o nä'nax E meq. wä, la e në'k'a, (175) — E yâ'lagEmEnu E xwasEnu c x u g'î'g'EgEma e ye e yä'g"ise l ö e t!â't!Ents!ide qEnu E x u g'ä'xe E f dö'dEgwELä e x bâ'e e gwElmot laxa. wä, g'ä'x mesEnts bâ'k'â, | yEx lEgwEXLâ'yâ8Enuexu gi'g'EgEma e ye E yâ'g'is l ö e t!ä't!Ents!ideda | q!ô'mk'!ut!Ese. wä, lanu E x u b â ' k o l ö e së'saxâelas lax nEgë'Lexa lEgwExLä'lax I g'ï'g'ElgEme. wä, laEme'sEnuExu lâl näEnaxuL qEnu e x u ts!Ek'!à'ÌEle e x (180) E yâ'g'isa Lö € t!ä't!Ents!idäsEnts bâ'k'EEwenaEye,— e në'k'Exs la'e hô'gwExs | lâ'xes xwâ'kîwEnâxa la c E'm dzâ'qwa. E E e wä, k'!ë' s mise â'la Em p!EdEx' e ï'dExs | la'e lâ'g ää lä'xes g'ö'kwe lax tlö'xse. wä, g'E'l E mise la | hö'gwiL lä'xes g'ö'kwaxs la'e he'x'EidaEma q!â'q!Ek'o tsÎEk'lâ'ÎElaxs bâ'k'âe l ö e | së'saxâElasxa lEgwEXLä'läx g'i'g'ElgEm lax nEgê'Lxa (185) E nä'xwa E me k'îë'x'k'îadzEkwa mö'tslaqe LeLE'ms g'ö'kwas. — wä, g'ä'xEnu E x u lä'xox I g'ö'kwElasaxs hai'alk'Enxwa e nê'k - ex lEgwEXLä'lax | sI'sEiiLÎexwa g'ö'kwElax lä'xwa äwl e nagwisex Lë'gadEs gEg'ä'qxwa I â'IaxEnt ë's£ek'Ela gi'g'EgEma E ya qaxs q!wä'lxo E mäe Lâ'leElala 'JO g*ä'xEnu E x u , — I E në'k'e. wä, hô'x' E ida £ mise tlâ'tÎEntsûde yâ'qlEg'ala. wä, la E në'k'a, — la c mas (190) wELEla'ä E yâ'g'isxg'ada tslEk'îâ'lEmg'asg'Ents bê'bEgwanE E miÎEk - xg - ada bä'k'ok" LE £ wa' | g'ï'gEma E yâe së'saxâElasxa g'ï'gEma E yasa g'ï'g'ElgEm l ô e hai'alk'Enaxa g'ï'gEma E yasa | sï'sEnLle5. ëEsEmaeLEn tsÎElk'a'a qa'xg'En k'ô'tex'dg'EnLEnts | lâ'x'a E Em bë'bEgwanEm lâ'xwa âwï' E nak"âlax. E wa, gë'lak'as E lax'o E qEnts g o'kwElota, — £ në'k - e. | wä, lä yâ'qÎEg'ale E yâ'g - is. wä, la E në'k - a, — â'lawistlof ë'k'ox tsÎEklâ'lEmaxsEnts bë'bEgwanE E milex. (195) Ewa, hâ'gilla Lë' E lalatxa g'î'g'EgEma E yae së'saxâ'las l ö e | hai'alk'Ena qa£ g â'xe e se lâ'xEnts g'ö'kwax gaâ'laLa, — E nê'k - e E yâ'g'isexa | ma E lô'kwe qlâ'qÎEk'â. wä, g'E'l E mise E nä'x E idxa gää'läxs | la'e alë'x E wideda ma E lô'kwe qlâ'qlEk'owa qaEs läE Lë'Elala qa E yâ'g'is l ö e | t!â't!Ents!idâx së'saxâElas l ô e hai'alk'En. wä, k'!ë' £ s E mise (200) ë'x'ala qaEs dzä'qwäxs g'â'xae âë'dâaqa. wä, g'â'x E me së'saxâElas | l o e hai'alk'Ene. wä, g'E'l£mise g'ä'x E alis lax LÎEma'isas g'ö'kwas | E yâ'g'ise l ö £ t!â't!Ents!i r däxs la'e hë'k'ÎEg'ata lex-exsô' lax g'ö'kwas. | wä, laEE'm LacsElë' 'yâ'g'ise l ö e tlä't.'Entsüdexa LaESElxLa'£yas | LÎâ'qwag'ila lâq. wä, la e mC ; yâ'g - ise yExwâ'masxa (205) äLEbö'kwe adExanë'SElaìe (k'!â'dEdzE s wexa k'Iâ'dEkwe [M p. 627, fig. 194]) | le e wí's

90

Kwakiutl Tales

90 g-J'gEmaeye (k'la'dEdzE'wexa k'la'dEkwe [M p. 626, fig. 193], la e E'm Le'qwaxs | c ne'k'aeda k'la'dEkwaqexs ha'e no'mase). wa, g - E'l c mise | gwal yExwe'da aLEbo'kwe adExane'sElala la'e E ya'g - ise ya'x e witsa | ala'g'EmsgEm naE'nx e wEne c lax se'saxaelase l o e hai'alk'En. wa, la E me' E ya'g'ise (210) Lla' e yox u La e . laEE'm Le'gadEs Lla'qwag'ila la'xeq. | wa, la e E'm Le'x e etsa Le'gEmg'ElxLayases | nEgwE'mpe laq. wa, la o'gwaqa tla'tlEntslide yExwa'sa ba'xwE c yala | qlE'mdEma. wa; la E me' ne'l E ida'masxes qo'losEmlo E u 8Epse staa'x sa Lle'ssla | (xa k'ladEdza E ye la'xa k'la'dskwe [M p. 630, fig. 197]). (215) wa, g'E'l e mise £wal yExwa'xs la'e ya'x E witsa ala'g'EmsgEme | naE'nx e wEne lax se'saxaelase l o s hai'atk'En. wa, la c me' a ' l a x e i d la E ne'mx E ide ne'EnaqaEyas Lla'qwag'ila | l o 6 tla'tlEntslide l o e se'saxalase l o c hai'alk'En | la'xeq. wa, la'me'da mo'kwe g'i'g'EgEme 61 e nex' qa c s q!ap!e'x' E ide E , | wa, he'Emis qa e s lEgwEXLa'lex gwaesE'Ia. wa, h5'x c ida E mise (220) la E wi' e la g'o'kwila la'xa e'k'e awi' e nagwis Lo'gadEs gwe'k'Elis. | wa, la e E'm tslEewE'nxadzadES la'xeq. wii, la'E'm la'ba.

Lla'Liaxwas Told by

0'mxEid

la' E lae Lla'Liaxwas se'x e witses so'saxwaq xwa'klwsna. | la' e lae la lax Nas. la'Elae la'g'aa la'xa g'5'kwEla. | la' E lae Le'icwEltotsEe\va. 91 la' e lae | hamgi'lax -e itsE e wa c . la' e lae k'l'x , E itso e sa xa e ma's. la'ela,9 (5) k"a'x' e itso E sa ama'bida s we tslEba'tsle. k'!oEsEEl ewI'elg'Elta!a,c enoxwa | la'xa Lle' l na. la' E lae Lla'Liaxwas wax - swa,ewic18,axa Lle' e na. | he'waxaEm s la'wise e wi' E lg'Eltsla. a'naxwa e Em e'tled | qO'tlEx' e itsa Lle' c na. la' e lae Lla'Liaxwas 'nek - qa s s wa'g'i e g'ilS'lE idsxeda | talEba/tsIebida'we. la' E lae laxs la'xes xwa'klwEna. la e E'm t lae (10) g-ilS'LanEmaxa tslEba'tslebida e we. he'waxa'Emc la'wis | ya'^wi'naleda axno'gwadasa tslEba'tsle. wa'x'mae d5'qwslax Lla'Liaxwas la'e g'ilo'l e idxa | tslEba't8lebida e we. Llna'walakw&a' c laxoL bsgwa'nEmeda axno'gwadasa | tslsba'tslebida*we. la' c lae s§'x E wide Lla'Liaxwas. | gE'l e Em e la'wi8 wax' qwe'sg'ila lae'da bEgwa'nam tse'tleda'masxa dE'msx'e. (15) a' c Em'la'wis g'ax ae'daaqe Lla'Liaxwas. mQ'plEna'lae | wax' se'x'wide Lla'Liaxwas. a'naxwa e Em e la'wis tse'tlededa ds'msx-e | qa e s c &e'd&aqa'mas ex Lla'Liaxwas lax LlEma'isaseda axno'gwadasa | tslsba'tslebida'we, la' £ iae k'El c i'de Lla'Liaxwas. | a' , Em t la'wifle la da'g-ElExsaxa tslEba'tslebida E we qa's tslEx £ wElt5'de s q (20) lax &xn5'gwadas. la'*lae g'ax na' e nakwe Lla'Laxwas lax | jwa'yasdE'ms. 1

These four chiefs are'the K w e k u of the four numaym.

Origin of the Chilcotin

91

Origin of the Chilcotin

91

Told by G'iqalas, a Gwa'waenox u ts!Ets!a'qala E laeda gwa'waenox" la'xa | t!E'mx u sEmx'La. la' £ lae 'ya'x'mota, | ama' £ motaxa c mEk - a'la. ya'q!eg-ales g'i'gEma e ye qa £ s la£wile£ la'xes a'lak'lala awi'Enak!wEs | qa£s he'lag - i £ ts!Eta!a'qale®. (5) mE'lx-EitsoElaeda dEwe'x. ma'moplE'nyag'a'laplE'nx'c laeda | da'dEwexoi. mo'gwi!beElae yEsa gwi'x - ts!ala. | Ewi'Elts!Ewe ha'ya'iasa gwa'waenox". ^wi'x"ts!alaxa gwE£yE'mbola. | la e E'm L!a'l £ idEna'xwabo'Ia £ lae. la e E'm | ne'xasE£weda gwEEyE'm. mo'gwilba'laxa da'dEwexoi (10) ma'mop!E'nyaga'lap!E'nk\ g'a'xe Em e la'wis ala'q la'g'aa la'xa | g - o'x u dE E mes. la'Elae aLi'lbax -e id. E E e e al i'deda dEwe'x. ne'xEla laq. | a' im la wE'ns ideda qle'nEmx'de bEgwa'nEm. le'lE e la. | la'Elae ho'gwiLeda le'lqwElaLa'ye qa e s la 6 q!e'q!EyodEx ,£ ida qaea gwa'laas. | ya'q!eg-alElaeda gi'gEma £ ye. — gwa'lax'Ents wEt s E'm, le'lqwElaLaEya (15) k"!e'EseElaxaxs la'baenox ue lax wa'ldEm laxEnts L!a'EyuEna'kwElaenaEye qaE'nts gwe'x - £ idaas. | wa'g'ax Ents a' e Em he'lax'Ents ex - Le'gEme | ha^wE'mg'ilasEnts le'lqwElaLa£yaena£ye la'xEnts | Ewa'lasex gwi'x ,E idaas. Le'gadag'ax'Entsas hawa'xwEx u sa. | we'g - ax - Ents a'LeEsta. — la'l e lae a'Le £ sta. la (20) E wa'xax E Enxe' E las £ nuk u g'a'xae g'a'xaola e E'l xwl'laqa | L!a'seEsta g-o'xEwElsases g - o'k u . a'lx u ts!alil | 92 dEwi'La. — no'gwacEm L!a'L!alEEnaEladzoE | lax ax,!, — E ne'x'E lat!a. g - a'x E laeda e nEmo'k u , | — no'gwaEEm k!wi'dilbeesoE lax at,!, — no'gwaeEra (25) q!o'xwElisaEwi'lis lax aL!. — la'Elae Ewi'Elts!ag'aElil. | la e E'm hamx -E i'd. ge'wasElae lEmo'kwa ha £ ma' £ yas. laEE'mEla'wis ala'x | gwal la'xes ha e mae'na £ ye lae'da ma £ lo'x u ha E ya'l e a wELa'x£aLEla la'xa ha'nLteg-al. la s E'm a' c Em | xw!'laqa £ E'l a'Le c sta. la' £ lae a'£Em e't.'ed g - o'kwE e yEnd la'xes g'o'kwE c yi£sE£we. | ho'k!wE E ya E lae g - 5'kwE E yisE E was. la' £ lae (30) ya'qlEne E da's wElas. | wa'k as lag ax"Ents la'bEtEnda. k'!lk'!E e ya'lasEE 'waEntsasa kwa'kwEg'ul. — he' Em la o'gwEqala ya'q!EndasEselae la awi'£nagwiseda a'tle.

The Deluge Told by Gi'qalas, a Gwa'waeox u ts!a'qa E laeda g-i'gEmaeye wa'k-asLaElae | na'qEmk'axa la' £ la la'Mae a'£Em La'x'oxEwid ha'wanaqala | tsla'qa | la'xa xwa'klwEna. la'lElae la'xtod la'xa £wa'las (5) nEg'a'. ladzo'£lod la'xv/a C'k r^E'l awi' £ nak!wa. | la'Elae la'lta la'xa nEg-a'. qlE'mtaxa ha'matsla. mo'p!Ensgame£lae | kwe'xElaxa haha'-

c ya'xwExsa.

Kwakiutl Tales

92

92 matsla. k-!e'£s£lae la qla'LEla la'e | x'a'tslEx-£itso£sa ya'exwExsoi. a'£Em£Ia'wis la hex-saEEmEleda | nsg'a'. a'cBm la t!e'sEmx-£ida. g-a'xeEmela'wiseda wao'k" bEgwa'nEm (10) ba£ne'csta nsx'a'lis la'xes g'o'xME'mes. le'lqwElaLex-£id. | la'Elae wa'g-ila. k'lo'te'laElae wa'yas. la'£lae | Le'qa£lae xats.'a'g'ila. se'sixwaqes xatsla'. | E Le'Maxa a wi'k"!enoxu. le'tElaxa | nO'xwEntslidEx". 'wI^lg-ELaEyalaelae. g'a'xElae Le'Makwas aewI'£lgoxewida. (15) la qlE'mta. c La 8Ela' la'Elae m5'p!EnsgEme.| da'g'Eliaasoesa bE'lxwEla. kwe'xeitsEewa E ya'x ,£ ideda le'lqwElaLeEx-a kwe'x£itsE£wasa | bE'lxwEla. wi^loLanEmes k,!e'k\'Eseoxude.

Star Story Recorded by George Hunt g' o 'kw Ela£ laeg • a 'lasa

go'sg'imuxwe lax lnsla'dexa maE'miilasnxe. | wa, laEE'mElae wi'waEmisxa mEle'k'elax mEla'de. wa, la'E'mEla'wise | Ewi£losteda mEle'k e la'xa was mEla'de. wa, lacE'm | E E E £wal wi'wa mesxa mEle'k'e. wa, la,' lae xwa'nat ideda eVale'93 Ewinoxwe (5) ge'ge£ba'lisasa qlexale la'xes | ale'watsle xwa'xwagwEma qaE lE'mEwap!ide£s qa'xs e'k'aeda £na'la. | wa, g-E'lemise gwa'ta la'e xoxEwidxa e'g'aqwa lax xa'sE^we k!waxLa'Ewaxa | nEqlEbo'das e'sEg'iwe la'xEnts ba'Lax yEx ¿wa'sgEmasasa tse'naboeyoLaxa | ale'watsle xwa'xwagwEma. wa, g-E'llmise mae'mosgEmg'ustawe (10) xa'Eyasa ena'l£nEm5'kwe ale'Ewinoxu klwaxLa/£waxs la'e enEma'bEndEx a'psba'Eyas. wa, la axee'd la'xa dzEdzExseaa'kwe ] tslettslEqlasfo dsna's qaEs qsx'Ea'LElodes la'xa ma'x"baEyas | tse'nabayoLas. wa, la'Elae | mo'xEwidale qEX"dEEma'sa tse'nabayoLe. | wa, g'E'leEmcla'wise gwa'la la'e gwa'lala q&e'da (15) ale'watsle xwa'xwagwEmaxs. la'acEl lE'm'wapleda. wa, la'elae LE'mx'LEndEs | la'xa lEgwi'se la'xa LlEma'ise. wa, g-E'leEmela'wise x'i'x E ed | la'aElase tse'naplidxa k'le'gsmasa ¿le'watsle | xwa'xwagwEma. wa, laEE'mEl&e ^wayo'lsla la'xa 5xuLa'eyasa xwa'xwagwEme. | wa, g-E'l£mise gwal tse'napaq la'aeEl lE'ntsleseda ale'winoxwe (20) la'xa LlEma'is da'laxes tse'nabayuwe | qaEs la e tslExstE'ndEs la'xa ds'msx'e. wa, la'£l&e £ne'k'eda ale'winoxwe | yExs la'e tslExstE'ndxes tse'nabayuwe, | — Ewa, Enalai', laeE'm8 qlaqlo'gwESLOL, la'g'iia g'ax axstE'ndssg'ada | ax £ e'xsdEsoeg-osg-ada gwE'ltak", — £ne'k"exs g'a'xae baes qaes (25) q5'xEwaliseExes ale'watsle xwa'klwEna. wa, la'elae axEe'dxa k'la'k'lobana | qa£s dzEk-a'le£s la'xa tslo'lna lax aEwa'baEyasa x,wa'xwagwEme. | wa, g-E'lEEmEla'wise gwa'la la'e t!ax£a'liaaxea xwa'xwagwEme. | wa, laEa'm£lae gwa'lisa qo£ ^a'x^idElxa gaa'la | la'xes

Star Story

93

hé'mEnataemàe la qlwa'xetasa qlwà'xe (30) là'xes o'klwina e yaxa 93 gàà'la LEewa' dzà'qwa lax Ewà'xàasasa qlè'nsme | è'sEàlè'Ewinoxusa g-a'làesa go'sg'imuxwe. wà, k-!è'EseEmEla'wise' | Enà'x-Eidxa gàa'làxs la'e Ewì'Ela | lax was mEla'dexa é'sEàlé'£winoxwe qaes qlwà'xeteEsa qlwà'xe là'xes o'klwinaEye, | Ewì'Ela le c wì's klwè'klwaxLaeye. wà, g-E'leEmela'wise gwa/ta (35) la'e Ewi'Ela laeE'l nà'enakwa là'xes g'ig'o'kwe qaEs xa'L!Ex-EideE gàa'xstala. | wà, g'E'l'mise gwà'la la'aElase àxE5'deda è'sEàlè'Ewinoxwaxes | gé'gE'IgExee g'E'ldasa yEx g'!'tslEEwasas Le'LEg Ekwa's LEEwa' qlE'lkwas. wà, hé'emises | ha'ànaLlEme mo'tslaqa le e wì's ÌE'klwise'. wà, hé'emises sè'wayuwe le £ wì's | mà'stowe. wà, la' e làe Ifi'ntsles là'xa LlEma'ise lax (40) hàenè'dzasases àlé'watsle xwà'xwagwEma. wà, à'eEme la'wise ha'yaxsta'lisEleda àle' E winoxwe | qaEs Em5'gwaEleesexes s dàa'kwe là'xa ma'g Exsta lisasa | dE'msx'e wà, g - à'x E làe xwé'laxEWEsdes la'xa LlEma'ise qaes là e LE'lLElbEndxa | xwà'xwagwEme le e wì's k!waxLa' E ye bBgwà'nEm qaEs làE LElstE'ndEs | lax L!à'saelisaa emEEwè'dzasasa gwi'tgwàlàs. wà, là'Elàe (45) Emo'xsaq là'xes E E xwà'xwagwEme. wà, la' làe wi'Ela ho'gwExsa è'sEàlé'Ewinoxwe | là'xes é'àlè'watsle xwà'xwExwagwEma. wà, la i E'm e làe yu'dEx u tslàle | yà'qela le e wì's maElò'kwe Lo'LEcleeya'. wà, là' e laxàe | yu'dEx u ts!àle ya'yagExtsIa le e wì's ts!à'ts!aEya | ysxs àlé'ewino- 94 xwae yà'qela yEs EnEEmé'mutasa naE'nsx'àsa (50) go'sg'imuxwe. wà, là'Elàe àlé' c winoxwe yà'yagExtsIasa enEemè'mutasa | qlà'Llenoxwasa g'à'p!enox u . wà, laEE'mElàe en.Emà'x-Eid sè'x e wida | là'qexs hàyà'qàax maeltsE'mg-ustEwe è'àlè'watslàs xwà'xwExwagwEma. | wà, là'Elàe là'g'àà lax klà'waq. wfi, là' e làe wax1 à'iàx | qlà'sa là'xa làq. wà, k\'eya'selat!a q!a'soEB làq. (55) wà, là'Elàe sè'x'wid qaEs làE lax a' c yààx - siwe £ . wà, laeE'melàe | qlà'xa qlé'nEme qlà'sa lax àwì'Estàsa cmEk"à'la. wà, laEE'm£làe q!à'p!ex"sa yàqela | l o e yà'yagExtsIa. wà, la£E'm£la'wise gwè'la t La t yeda é'àlè'watsle xwà'xwExwagwEtìisa | é'sEàlé'Ewinoxwe lax gwé'g"iElasasa | qlà'qlasàaxs x"EemeestE'ndàaxa qlà'sa qaes hà'dzEXsta'le® qaE (60) wì'balisEmecs. wà, laEE'mEla'wise k!wà' £ g'ila la dza'qwa. laeE'mclàe | qlEyo'La wàS'kwe e'sEàlè'cwinoxuxa qlà'sa. wà, là'£làe k'leyà's | yà'n®mElasa m^,£ltslà'qe xwà'xwExwagwEma, yEx yàqela i-o'làe yà'yagExtsIa. | wà, la£E'mEla'wise g'àìaba E ye yàqela ló e yà'yagExtsIases | é'seàle'EwmoxuWute. wà, laEE'mElàe àlà'q plstdEx,E!'da. wà, là'Elàe (65) yà'qela do'xcwaLElaxa Ewa'lase qlà'sa dzà'gwE'na'kwEla. wà, là'Elàe cJnEgwà'plalaxa | xi'xsEmala. wà, là'Elàe yà'qela sEx-ei'dEq. wà, | là'£làe 5'gwaqa sEx-ei'de yà'yagExtalaxa ewa'lase qlà'sa. wà, g'E'l E Em E laVise la | ewI'Ela k lsxsEma'Eye Le'LEg'Ekwa's là'xa qlà'sa la'e L!à'stoxEwideda qlà'sa | qaEs è'k-!eEsteE la'xEiits Enà'lax. ' wà, la*E'm£làe qwE'lx'ElxLà'laxa

94

Kwakiutl Tales

94 ma'ltsla'qe (70) xwa'xwExwagwEmxs la'e e ' k l o W a qaes la e k!wEdEdzS'dxEnts e na'lax. wa, he' e me | qla'sax'deda k!wa' s ma e dza e ye. wa, he' e Em e la'wis ale'wadzaeya yEx | ya'qela. wa, he'Emis a'ale'weena'sEewe ya'yagExtsIa | het la'g'itas qla'leda e's£ale'£winoxwaq yExs c na'xwa e mae do'qwElaqexs | la'e e'k'loMa qaes la e klwEtla'LEla lax la ax c a'tsa ale'wadzaEye LEcwa' k!wa'Emadzaeye (75) LEewa' a 'ale 'xweena 'SEEwe. wa, he' e mis g'a/g'ELElats | la Le'gadeda tlo'tlases Le'LEgEm qaxs la'e ts!Ek'!a'l e ideda e'3eaJe'Ewinoxwaxa g-a'la go'sg'imuxwa | yEs gwe'x' c idaasax ya'qela LO£ ya'yagExtsIa LEewi's mo'kwe | le'Elota. wa, la e E'm la'ba.

Story of the Gi'g'ElgEm of the Haxwa' c mis Recorded by George Hunt g'o'kwEla c lae

pla'sElai ha'qwElat LEewi's LEwE'lgEmacye ya'| LEewi's k'le'dele mE'lede lax gwa'Eye. wa, he' c Em xa'magEme* gi'gEmaeye pla'sElai ha'qwElalasa | e nE e me'motasa g'i'g'ElgEmasa haxwa' e mis. wa, la' c lae | gi'gadeda e nE c me'motasa g'i'xsEmasa haxwa' e misas lEla'k'Enise. (5) wa, la' e lae g"a'Eyale lEla'k'Enisax mE'lede yEx k'le'delas | pla'sElai ha'qwElal. wa, la' e lae k'!e e s E ne'k - e pla'sElai ha'qwElal | qa e ta'Ewadecses k'le'dele 95 mE'ledas lEla'k'Enise qa c xs | k'lo'tae pla'sElai ha'qwElalsx lEla'k'Enise la e E'l | gEg'a'dEs k'le'delas. wa, la' e lae e ya'x'sa e me na'qa'yas lEla'k'Enise. (10) wa, la e me' ma'x'tslas wa'ldEmas pla'sElai ha'qwslalEq. | wa, la E E'm c lae da' c daale lEla'k'Enise lax LEWE'1gEma c yas pla'sElai ha'qwElal | lax ya'qoLasEma e ye qa e xs la'e qla'le lEla'k'Enisaqexs he'Eme | ya'qoLasEma e ye LEewi's ma e lo'k u t.s!a'ts!a s ya k'!eEs he'lqlalaq | la'wades wsqlwa' mE'ledas lEla'k'Enise. wa, he' c mis (15) la'g'ilas lEla'k'Enis enex* qa e s e'x E ede £ x ya'qoLasEmaeye | qaE iEEle'Es. wa, g'E'l e Em c la'wise ewI'ewifloLe lEla'k'Enise | lax ya'qoLasEmaeye la'e c'axElaxes e'gayu. wa, la E E'm e lae | lEla'k'Enis la'tslotses e'gayu la'xa | ama' e ye o'dzaxs g'E'ldatsox ale'Ewinoxwex qaEs la e 3FX AXLE 'lsasa o'dzaxs g'E'ldas lax oxULA'eyasa (20) LEkwe' wl'lkwa. wa, la'Elae he'x -E ida E me ya'qoLasEmaEye qla'lax | lEla'k'Enisaxs lEEma'e e'qaq. wa, he'x-EidaEmise qlaqe ya'qoi.asEma e yaxa | e'qaq, wa, laSE'mElae la'x u st!E'qEla tslEx - q!a'. wa, la e E'm e lae | ha' c IaxEla L,!a'eyag'Eena'kwEla. wa, a' c Em c lae la k'lae'l xa'qa. | wa, la' e lae maelo'kwe ts!a'ts!a E yas LEewi's o'mpe pla'sElai ha'qwElal (25) cwEna'ta k!wa'x -e ida. wa, la e me' c ne'x'da e x u qaE | lE c lbo'le e s ya'qoLasEma e yaxa ga'nuLe qaEs la e wEnE'mtabolaq | lax a'l e alalxo qoE 6 na'x ,e idElxa gaa'laLa, E ne'x'da c x ue lae. | wa, g'E'l6EmEla'wise ala'q e na'x' e idExs la'e qlwa'qlwEsEswe maqoLasEmaeye

cstory of the O-ï'g-ElçEin of the Háxwa'tmÍ8

95

gEgKnE'ms | pîâ'sElat hä'qwElat lö £ gEns'mas yâ'qoLa- 95 sEma'ye (30) qa £ xs ö'q!wEs£mäeda yu'dskwe tsîë'daqax la £ E'm â'Ia'Bm wï'k - !Ex E eda yâ'qoLasœmex'de | qa s xs k'!ê' e sàeda yu'dskwe tsîê'daq qîâ'LElax wâ'tdEmas pîâ'sElat | hä'qwElat L E ' W Í ' S yu'dskwe bë'bEgwariEm eâ'sEma qa £ xs k - !ë' £ sae pîâ'sElat hä'qwElat hë'tqîala | q!a £ të's hê'gùta gwê'x"eide. wä, la £ më' lâ'tsîode pîâ'sElat hä'qwalatEs I yâ'qoLasEmex'de lâ'xa £ wâ'las xEtsEma'. wä, la E E'm e läe (35) dEg'a't3Îenux u s. wä, lä' £ läe áx £ á'ÍExsasa dEg-E'ya' lâ'xa xwâ'kîwEna. wä, la £ E'm | yû'dEX u ts!âle pîâ'sElat hä'qwElat LE'wi's ma £ lô'kwe bë'bEgwansm sä'sEma 5'gwE e la lax | yâ'qoLasEmex'de. wä, la c E'm c läe lât wEnE'mtaLEq | lax â't £ atxo. wä, la e E'm c la'wise älä'q nEqä'laxs la'e lä'g'ää lax | oxsde £ lâ'sas lax gwâ'ba £ lasasa g'ö'xMEmse lax ä't £ "txo. wä, lä' e läe (40) hanö'ttotsa dEg'a'tsîe lâ'xa xwä'khvEna qa £ s lä e hä'ng'aslsas lä'xes | dzä' c masLaq. wä, lä' c läe £ lä'p!ideda ma £ lö'kwe sâ'sEms pîâ'sElat j hä'qwElataxa ë'g'isexa Ä'LÄ'E'l £ lë'xa. | wä, lâ' e laLa pîâ'sElat hä'qwElat äxö'dsx yEkwE e ya' e yasa dEg'a'tsîe qa e s dö'x e wide £ xes | LEWE'lgEmacye. wä, la £ më' dö'qwElaqexs q!wEla'x - sä £ mäe. wä, lä' £ läe (45) E nê'k - eda tE'lbö'täxs äe'x -£ ida'läe. wä, | lë'x - a £ mes ö'gwEx £ idayusexs la'e k'ÎEnâë'sa, c në'x ,c lae yä'qoLasEma e ye lä'xes | ö'mpe. wä, lä' £ läe pîâ'sElat hä'qwElat Lë'xs'alax yä'qoLasEmaeye qa£ k'!ê' e se £ s | la lä'wEls dö'x £ widxes wELEtë' | siyö' c na'kwEla lax L!ä'sa £ yas g'ö'kwas. — wä, lâ'LEs ha'nx'sâ s EmLat qa c s (50) dö'x e widäosaq. wä, g'E'l c mets dö'qwElaq qwELEX'Lä'leda bsgwä'nEmaxa k'ä'dzEkwe | las lä' e lalaq qa e xs hä' e Lex gwä'taLox | ts!ä'- 96 ts!a c yax qo £ g-äxnaxwat | dö'qwaLOL, — e në'x -e lae. qä'Laxs lE e ma'e êg - E e na'kwEle yâ'qoLasEma e ye. | wä, g - E'l e Em e la'wise gwât Lë'xs e ale pîâ'sElat hä'qwE latax (55) yä'qoLasEma £ ye g'ä'xäas ma£ lo'kwe tsîâ'tsîa £ yas yâ'qoLasEma £ ye | në'tasexs lE £ ma'e çwâ'tes g"ö'kwela £ ye qäö's | £ nö'la. wä, la e më' yä'qoLasEma e ye lâ'bEtEls lax I dzE'mbEtElsEla g o'kwa. wä, g - E'l £ Em £ la'wise la k!wä'g'aElite yä'qoLasEma £ ye | lä'xes dzEmg äkwe g'ö'kwa, wä, lâ' £ làe pîâ'sElat (60) hä'qwElat axk'îâ'laxes ma £ lo'kwe sä'sEm qa £ xö'sEide£sesa £ wâ'pe lâ'xa ë'g-ise qa £ | £ nä'xwe £ s t!äx -c ide qä'qasmotas. wä, g'E'l £ Em £ la'wise gwä'ta | la'e hö'gwExse pîâ'sElat hä'qwElat LE £ WÍ'S ma £ lö'kwe bëbEgwanEm sä'sEm lâ'xa xwâ'kîwEna qa £ s | sê'x£ wide £ . wä, la £ më' nä' £ nax u L lax gwa' £ ye. wä, | k'!ê' £ s £ Em £ la'wise qwë'sg-ilaxs la'6 dö'x e waLElax lslâ'k-Enisxa (65) e'qäx yâ'qoLasEma £ ye siyö' £ na'kwEla gwa'sx'äla lax â't e atxo. | wä, he'wäxa£ Em £ la'wise yâë'qÎEg-atda £ xwaxa la e E'mx-dä laxo'L tsÎExsts'ntses I ê'gatsîe g'E'ldasa yEx lâ'g-itas yâ'qoLasEma £ ye la aë'x' £ idala. | wä, lä' E läe lä'g-äe pîâ'sElat hä'qwElat lax â'waxsta £ yas lEqwë'6 lâ'a £ las I dö'xewaLEte pîâ'sElat hä'qwElataxa ämä' £ ye g'E'ldas e l5'kwe

96

Kioakiutl Tales

96 psx'a'la. wa, la' e lae gwa' e sta (70) laq qa E s da'x , e ide E q. wa, la' E lae pla'sElai haqwElal do'x e widEq g - I'ts!E c waq. | wa, he' £ Em e'gats!es lEla'k'Enisax ya'qoLasEma E ye. | wa, la E E'm c lae pla'sElai ha'qwElai qwe't E id E wi E laxa yae'ltsEmala g i t s l a x a g'a'g'EldayEme. | wa, la' E lae E wi e la tslExstE'ndEq la'xa dE'msx'e. wa, gE'l e mise gwa'la | la'e se'x E wid qa E s la E lax gwa' E ye la'xa la nEklwE'nxa. (75) wa, la e Em' e lae he'mEnala'me ma e lo'kwe be'bEgwanEm sa'sEms pla'sElai ha'qwElat la | do'qwaxes E no'la ya'qoLasEma E ye e na'l c nEmplEnaxa nEqa'plEnxwa e se E na'la. | wa, he' E mis qla'i&g il'uS pla'sElai ha'qwElalqexs lE e ma'e | e'x , E ides xwEno'kwe ya'qoLasEma'ye. wa, he' E Iat!a la | ala'q p!a'q!Ex - E ideda nEklwEla'xs la'e a'lElxsde do'qweda E nE E me'maxes (80) c no'lastlEgEma E ye ya'qoLasEma e ye. wa, la c E'm e lae k'leya's klwae'l la'xes dzE'mg'adzEkwe | g'o'kwa. wa, la c E'm c lae k'leya's atmo't qa'qasmot do'gwEltsa e nE e me'ma. | wa, la e me' nEge'k'aiaq la E E'm k'le'lag'Ekwes c no'lastlEgEmax'das yEs | lEla'k'Enis. wa, la E me' a' c Em la'x'da E x u na' e nak u lax gwa' e ye qa e s la E E wEna'Ia | tslEk'la'lElaxes 5'mpe pla'sElai ha'qwElai. wa, la e E'm e lae k'!e' c sda e x u awE'lx'E E yaxs lE / £ ma'e (85) E ya'x'sa E mes ne'naqa e ye. g'E'l c maa E las memx e EnxExs la'e | e wEna'lax'da E xwe pla'sElai ha'qwElai qlwa'qlwEsa LE E wi's ma E lo'kwe gEgEnE'm | LE e wi's ma E lo'kwe sa'sEm be'bEgwanEma. wa, la E E'm e lae k'!e e s qla'LEleda ma E lo'k u gEgEnE'ms | pla'sElai ha'qwElalax se'natlalas yEx la'g-ilas a'l E Em qlwa'qlwEsala qa ya'qoLasEmex'de. | wa, la'x - dEx e Em e lae wEl c E'm sEne'da tsle'daqax he'g-itas gwe'x - e ide qa e xs (90) k'leya'sae qlwa'g'alts pla'sElai ha'qwElalxa gaa'laxs la'e E ne'x'da E x u qexs | lE e ma'e wi'k'lEx E ide ya'qoLasEmaxes la'x'dEm e ne'k"Exs | lal wEnE'mtaLEq lax a'l e alxaxa q!wEla E mai.al. | wa, la E E'm ya'was E id gwal la'xeq qEn gwa'gwex's E EX' E ide E lax | 97 ya'qoi^asEma E ye. wa, la e E'm e lae la'k!wemas E ida. wa, la' E laLa a'lak'lala la Lla' c yak-a. (95) wa, la E E'm E la'wis klwae'l la'xes dzE'mg'adzEkwe g ' o x " x a gaa'la | gi'g-aeqElax gwa'laasLas wa'ldEmLases o'mpae pla'sElai | ha'qwElai LE e wi's ma E lo'kwe ts!a'ts!a E ya qoE g'axL | e'tledEl do'qwaq la'xes ax E a'se. wa, la' £ lae wELEla'xa | qa' E yala la'xa m x w a ' f a lax dzE'mg'adzEkwe g'ox u s. wa, g-a'x E lae g-a'xeLeda bEgwa'nEm (100) lax g-o'kwas qa E s k!wa'g"a E liie E lax awi'LElasa tlEx-Ela. wa, la' £ laeda a'liLEla bEgwa'nEm, ya'qlEg'ala. | wa, la' £ lae c ne'k'a, — g'a'xEn Le'ElaloL, qast, qa E s la'os x'i'tsla x'-Elaxwa | kwe'xElaxwa ga'nuLex, — E ne'x' E lae. wa, la E E'm E lae ya'qoLasEma E ye he'waxa wELa'q | lax E ya'laqa E s qa g'ax Le' e lalaq qaxs a'lae la wi'sqlases | k'!eya'ts!ena E ye ba'k'alot bEgwa'nEma, la'g-ilas a c 'Em he'x l E ida La'xwElil qa E s (105) lala'g'e e xa bEgwa'nEmaxs la'e E na' E nalaaqa qa'sagex was | a'l E alxo. wa, la E E'm E lae he'waxa e na' E nEmsgEmgalaqwanaxwaxs | E na'lolElax - da e xwae. wa,

Story of the G ï'g ElgEm of the

Hàxwâ'^mis

97

la e E'm e la'wise ë'x-ata qa e s dzä'qwe £ lâ'a c lasa bEgwä'nEme | yâ'qÎE- 97 g'aía. wä, lä' E läe £ në'k - a, — wä'g-a£masLEn x - ö's £ ida qa c s q!ä'läosaxEn | lä'g'iia Lë'ElaloL qa c s g'ä'xäos lä'xwa g'ö'kwaxsa g i ' gEma e yaqEnu c x u lä'xox g - E'lg - E £ ya £ lis (110) qa e s Enä'xwaEmeELos q!ämx - ts!ex gwî'çwâlag'ElilasLasoxwa gä'nuLex, — £ në'x ,£ lae. wä, lä' E läe qä's £ idEx - da E xwa. wä, k-!ë'Es£lat!a qwê'sg'ilaxs la'e | yä'qoLasEma c ye wELä'x c aLElaxa E nê'k - a bë'bEgwanEma, — laEmEnuE x u dä'doqwEmää', — xa | E'lxLa'ye qä'sa qaë'da kwë'xEla WELE'ìts. I wä, la e E'mxäeda bEgwä'nEm axk - !ä'la E lax yä'qoLasEma £ ye qaEs k!wEs c E'lse c . (115) wä, lä' E läe k!wEs£E'lsa. wä, laEE'm£läe | ê'sEla qa e Ewï'ElaeLeEsa bë'bEgwanEm LE e wa' tslë'daqe LöEEmEläes g'E'ng'EnanEme. | wä, g"E'lEEmEla'wiseda bEgwä'nEm wELEla'xa qä'sElg'Ese £ në'k - a lä'xa äwi'LEläsa | E wä'lase g'öx u xa la c E'm dô'gwEÎts yä'qoLasEma E ye, — la E mE'nts | Ewi'EläeLää', — e në'x'Eläe. wä, lä' £ läeda bEgwä'nEme hö'x e witsa äma' E ye lö'xsEm (120) c xwë' la. wä, lä' E läe äxk'lä'lax yä'qoLasEraa E ye qaE aqâ'îeEs. wä, lä' E läeda | bEgwä'nEm axk'ÎEdzE'ntsa xwë' E le läq. wä, lä' £ läe E në'k - a, — wä'g - a E , | E nEx e wi'dEq u qa e s k'le^se^os q!ä'k - aLEx e nâ'xwaLa nä'nolEmgEli' £ la E yuLOL, — | E në'x -£ lâe. wä, laeE'mEläe yä'qoLasEma e ye c nEx £ wî'dxa xwë' E le. | wä, lä' E läeda bEgwä'nEm E nö'k - a lax yä'qoLasEma £ ye, — gë'lag a E qEnts läE hö'gwiLa lä'xa g'ö'kwe. (125) hë'LEs k!wä'g - a £ lilLe nEgö' E yälilasa hë'lk'loltse'gwiïe | qaEs hë'lpîaîtâlaosaxa E nä'xwaLa qaEs do'gwEÌLos, — | E në'x -E làe. wä, lä' E läe qä's E ida qa e s läE hö'gwiL lä'xa g'ö'kwe qaEs | q!wä'g - aElileE lax äwi'LEläsa tlEXEla. wä, lä' E läe yä'qlEg'aleda bEgwä'nEE maxa la'x'de Lë' Ialax | yä'qoLasEma £ ye. wä, lä' E läe £ në'k - a, — g'ä'x e Emg , Ents E nEmö'kwEk - xg - axs (130) gwE e yö'gwos qEn läE Lë'ElalasEEwa | EneEnEmö'ku. la £ më'sEk' lai k!wâ'g-aEliÏL lä'xa, — E në'x- E laexs la'e Lë' E lalax | yä'qoLasEma E ye qa £ läEs k!wä'g-a E lii lä'xa nEgô' e yâlilasa hê'lk'loitsë'gwiïasa | g'ö'kwe. wä, lä' E läe u E E yâ'qÎEg-aie yâ'yaqÎEntâniiasa g'ök . wä, lä' läe | në'k - a, — wä'g - a E yä'LiäLEx nä'nEwalak" lä'xEnts gwi'gwä'lag-ElilasLa (135) qäö'xda g'â'xex Lë'lanEmsg'Ents gi'gEmek- qaE g-äx | k!wä'näli E i g'ä'xEnts lä'xox yäqoLasEma e yax. wä, laEE'ms yä'LläLoL, qäst | yä'qoLasEme 6 , E nä'xwa £ ma q!ä'mx-ts!exes dö'dEgwElLäos | në'l- 98 E na'kwElaixes Lö'LEgwecLäos ö'gwE E la lä'xwa | wEyö'qwElElsaxs Lê'LEm k-ä'te E wesa g'ö'kwa, — E ne'x -E läe. wä, hë'EEm£la'wis (140) g'E'lg'ElilEmseda E wä'lasaxäa'kwexa | lâ'k'ÎEndâs qlE'mqÎEmdEme. wä, lä'k\tEndeläeda | x'ix'i'siwala g - Elë' e milaxa g'Elä'laiit. wä, hë'Emis I Lë'gEmse g - E'lg - E e ya'lis. wä, g - E'l £ Em £ la'wise gwä'ta | la'ase qEmk!wEg - aia ö'gwEqaia hä'mats!a. wä, g'ä'xe (145) g'ä'xEWEÎts!âlil lä'xa ÎE£më'lats!e lax hë'lk!otawa E lilasa g'ö'kwe. wä, la£E'm I k-!ë£s hä'mtslala yExs La'xLäläaxes hä'mdzEXLä E yexa | 7

98

Kwakiutl Tales

98 a' e Em hayo'lis qE'mklwala. wa, m5'p!eneEstaliiEmese yExse E sta'lii la'xa la'qawalitaxs | la'e la'tslalil la'xes lE E me']ats!e. wa, he'EEmEEl Le'gEmsa (150) ba'mats.'e En5'lagEmaElis. wa, g"E'l e mise gwa'la g'a'xaasa | w a ' x ' g p m dzo'noqlwa. wa, la e E'm Le'gadEs ha'manekwila. | wa, g - E'l c mise gwa'ta g'a'xaas g"a'x E wEtts!a'lila tslEda'qexa | aEw!'EloLElate. wa, la E me' | mo'sgEme q.'E'mqlEmdEmas. wa, la' E lae Le'gadEs cwT'£lEnkwElag'Elis. (155) wa, g - E'l £ Em £ la'wise gwa'la, wa, la' E lae da'x -E ideda ya'yaqlEntdrnitaxa | tlE'myayu, — e wa, qast ya'qoLasEme 6 , he' £ Ems | Lo'gwa e yuseda mo'x e widala lela'daxes la'yos do'x £ waLEla. wa, | yu' E misa wEyo'qwElElsex E g'o'kwa. wa, g a me'seg a hala'yuk" | tlEmyaya 6 , — £ ne'x -£ lae. — wa, la E me'ts g'i'^ExLalar, lax (160) e ma'xwElag'Elis l o £ £ ma'x ,£ mEwisa lex - i c la'a l o e £ ma'x u mEwisagEma £ j'e l o £ | E ma'xwE £ ya'lidze c wa, l o £ mo'kwita'laso E gwi E la'k u . yu' £ ms Lo'gwa'yos, | qast e c ya'qoLasEme . wa, la E'ms la'LOL na' £ naxL u la'xes lae'ne £ mos ha'matsla | La'xLa'laxa qE'mklwala x'O'msaxsEnts | £ na'lax. la £ E'ms k'!eEsL ha'mtslalaLOL. wa, l^s ax £ e'dExa (165) lE'ntEnxEXLa'wae yasa mo'mox u de qa e s qwEpe'tled&osas la'xos o'k!wina £ yex qa | tE'nx£EneEsos o'k!wina £ yex qaExs E ne'x'sE £ weLaqos | qlwElE'nts!esLOL,yEse's g-o'kwElotos, — E ne'x ,£ lae. wa, la e E'm -e lae x - e s e I ' deda g'o'kwe la'xeq. | wa, a' £ Em £ la'wise la E nEmo'x ue Em la k!wa E se' ya'qoLasEma' e ye | la na'noiElqEla. wa, la' E lae do'x c waLElaqex3 lE e ma'e E na e na'kwEla. (170) wa, la'EIae La'xwElsa qaEs laE la'g'usta la'xa tE'nk'.'Ese. | wa, g'E'^Em^a'wise laxLa'labEndxa ts'nk'lEsaxs | la'e do'x £ waLElax g'o'kwases o'mpe pla'sElai ha'qwElal la'xa k - !e' E se qwe'saia. | wa, la' £ lae do'x E waLElaxa g'E'ng'EnatiEm qle'nEm a'mla lax o'x u sidza £ yasa | tE'nk'lEse. wa, la' E lae sn5'nk'!Ex e ed qa e s laE la'xa, lax (175) a'mlasas qaEs laE e wEna'ta q!e'q!EyodEx -e id l o e EriEmo'kwa laq. wa, la' E lae | la'g'aa- la'xa ibxwa'Ia la'qexs la'eda E nEmo'kwe g'a'yol la'xa g'E'ng'EnanErn la qa's E id gwa'guaaqa lax | e wE'ndzasas ya'qoLasEma £ ye. wa, g - E'l c Em e la'wise ' | do'x e waLElax ya'qoLasEma e ye l a V l a s e ya'qoLasEir.aEye Le' E lalaq. wa, [ he'x' E ida £ Em £ la'wisa ba'bagvVEmi !,!1 la laq. wa, la' E lae ya'qoLasEma £ ye axk'la'laxes (180) Lo^e^yaxor, E E qa la s EwEna'la Le' e lalax o'mpas | lax pla'sElai ha'qwElal q i £ g - a'xe E s ha'Elabala. — wa, las k'leya's o'gwE e la | ne'iasE£wa, — £ ne'x -E lae ya'qoLasEma e ye. wa, la' E laeda ba'bagwEme dzE'lx s wEltla | qaEs laE lax g'o'kwas pla'sElai ha'qwElal. wa, la'sla,3 do'qwElax pla'sElai | ha'qwElataxs khvae'iae. wa, la'Elaeda ba'bagwEm klwa'noLEmliia'q qa c s (185) o'pale £ £ ne'k'Eq, — La'xwEliilas qEnts laE la'xa a'Lle, — E ne'x ,£ laeq. | wa, he'x' c ida E EmE la'wise pla'sElai ha'qwElai La'xwElii qaEs xaE la'sgE c mexes | ts!o'x u LEma ba'bagwEm. wa, laEE'mElae he'waxa w e l § ' pla'sElai

Story of the G-ì'g àlqEm of the Haxwä' cmis

99

hä'qwElalaxa | bâ'bagwEme lax Lë'£lalag'ilaseq qa E xs k'ö'ta £ mäaq 99 la c B'm awî'le | dö'xcwaLEtas. wä, lä' e läe lä'g'ää lax kîwadzâ'sas yä'qoLasEma c ye. (190) wä, hë'x 'EidaEEmtla/wise plä'sElal hä'qwElal I yâ'qÎEg'alaq. wä, lâ' £ lae E në'k - a, — södzä'£mää, qlä'gwidä, g'ä'xg'En wElEmê'k- | wEyö'qlwEsxEn dö'x£waLEläena£yoL, — £ në'x ,£ lâe. wä, lä' £ läe nä'naxma e ye yä'qoLasEma£yaxes j ö'mpe. wä, lä' e läe £ në'k'a, — nö'gwaeEm yä'qoLasEma'ya LEWE'lgEma£yos, I — £ në'x' £ lâexs la'e tsÎEk'lâ'tElaxes ö'mpasa mö'x £ widala lelä'da (195) Lö'gwe£s LEcwa' g'ö'kwe LE£wa' hälä'yu tÎE'myayâ. wä, la c E'm I në'laxs leEma'e LaxLä'laxes hä'mdzEXLäyexa hë'mEnk'lala j qE'mkiwala. — wä, lEn k - !ë e s hä'mtslala qa'xg'En | ö'gwEqataemek- lä'xa hä'mtslala hä'matsla. wä, lä'LEn | Lê'gadEa £ nö'lagEma £ lis. wä, lä'LEn mö'plEnxwaesLa c nä'laL qEnLoe g'äxL e e nê'i idLo . (200) wä, la £ E'ms äxk'lä'latxEnts g'ö'kwElota qa e k'E'meyEltse® g-ä'xEn, — £ në'x' £ lâe. wä, la e E'm | gwä'le wä'tdEmas. £ wä, lä' läe plä'sElal hä'qwElal nê'lax yä'qoLasEma c yaqexs | tslë'ltseqäes g'ö'kwElote. wä, hë'x' £ ida c Em £ la'wise | x'EsEi'dElae yä'qoLasEmacye. wä, lä' £ läe nä' e nakwe plä'sElal hä'qwslat | lä'xes g'ö'kwe. wä, lä' £ läe e wEnä'ta äxk'lä'laxes maelö'kwe be'bEgwansm sâ'sEm qa £ ë'kwElile£sexa (205) g'ö'kwe. wä, lä' £ läe Lö'ma qlä'yaxe g'ö'kwElotasexs | ê'kwElilag'i'lasexes g'ö'kwe. wä, g'E'l e Em e la'wise qlä'le plä'sElal | häqwslalaxs aE'mlaläes g'ö'kwElotasexs | e'kwEliiElääxes g'ö'kwe, wä, lä' e läe k'!ê £ s £ nëx - qa£s q!ämx'ts!a £ ye £ x j wä'tdEmas. wä, la gä'nuteida. wä, k'!ê' £ s £ Em £ la'wis gä'la gä'nuLEX8 (210) g'ä'xäa'sa qlê'nEme o £ lë'g'En gsmötlala lax â'Lanâ c yasa g'ö'kwEla. wä, k'!ë' £ s £ lat!a | gë'g'Els gEmö'taxs la'ë x'EsM'de ma£lö'kwe bë'bEgwanEm sâ'sEms plä'sElal hä'qwElal lö £ | mE'ledexa k'ië'delas. wä, la £ më' plâ'sElat hä'qwElal k'ö'taxa | o£lë'g'En he'£Em g'âx âx £ ë'dEx'da £ xwax yû'dEkwe sâ'sEms qaExs | në'la£ mäa' £ läe yâqoLasEma £ yaxes ô'mpaxs ô £ lë'g'Enae Lë'lanEmâq. (215) wä, hë' e mis lâ'g'ilas â' c Em ë'k'e nâ'qa £ yas plä'sElal hä'qwElal. wä, gE''lEEm£la'wise | mö'plEnxwa£sa g'ä'g'ELEla lax bâ'k'oxMsmas plä'sElal I hä'qwelai lö £ yâ'qoLasEmaEye la'a e lase yâ'qoLasEma£ye qîwEpë'tletsa | tE'nÎEnxExLâ'wa£yasa mö'mox u de lâ'xes ö'k!wina£ye. wä, â'leEm£la'wis çwâl qlwEpë'tasexs | la'e â'iak'lala la lE'nxes ö'k!wina£ye. wä, g'E'l c Em £ la'wise (220) gwä'Ia. wä, â'£Em£la'wise qlâ'yaxasa hä'mdzExLä c yaxs | la'e qE'mklwEg'al lax ö'x u Lä £ yas. wä, g'E'l£Em£la'wise | qE'mklwaleda la Lâ'xLexa hä'mdzExLä£ya | g'ä'xää yû'dEkwe ts!ä'ts!a c yas. | wä, la £ E'm £ läe Ewâ'x'sgEmeda 100 dzö'noqlwa. wä, lä' £ läe (225) £wä'las g'ï'tslâla ô e lë'g'Eneda £nEmö'kwe ts!ä' £ yas. wä, lä' £ läe | ä£wI'£loLElale mE'ledexa LEkwa's qEx'Ema' c ye Llä'gEkwa. | wä, lä' £ laxae LEkwë' qEnxä'wa£yas L.'ä'gEkwa. wä, lä' £ läe | g'â'laba £ ye yâ'qoutsEma £ yaxs la'e në'l£id 7*

100

Kwalciutl Tales

100 lax e nE'lba e lisasa | g - o'kwEla lax gwa' e ye. la e E'm e lae hayo'lis qE'mklwale ha'mdzExLa c yas. (230) wa, la' E lae ma'k'Eleda^va'x'sgEm dzo'noqlwa. | wa, g a'x e lae E'lxLa e ye mE'ledexa aewi'EloLE]ale. wa, g-E'l e Em c la'wis | pla'sElal ha'qwElai d5'x € waLElax'da e xwaq la'e axk'la'laxes g - o'kwElote qaE la e s k'E'm e yaq. | wa, he'x' e ida e EmEla'wis la'da g'a'lasa haxwa' c mis k - E'm e yaxa | yu'dEkwe a'i e Em x-Es e i'da. wa, la E me' k'le E s qlaLElaxa (235) La'xLa'laxes ha'mdzExi,a E yaxs he' E mae j ya'qoLasEma e yexes gwEeyo' gEyo'lwEl lE e la'. wa, ]a e E'm e lae k'leya's ma'ltlaleda k"E'm c yax ya'qoLasEma e ye | qaxs a'lae la Lla' E yak - a L O X S a'lae tE'nxes o'k!wina £ ye. wa, | g'a'x £ me la'LanEma yEx ya'qoLasEma e ye LEEwi's tsla' E yaxa 5vax - sgEm dzo'noqlwa (240) lo e mE'ledex aewI'EloLElale. wa, la e E'm e lae lae'LEm | lax g'o'kwas pla'sElal ha'qwElai. wa, la e E'm e lae | a' e Em hae'LEla ya'qoLasEma e ye LEewi's ma e lo'kwe ts!a'ts!a e ya la'xa | ya'wapEmlile la'xa he'tk'lote'walitasa g'o'kwe. | wa, la e E'm he'waxa dE'nxEededa haxwa'Emis qae'. wa, g"E'leEmEla'wise (245) la Ewi'c laeLeda yu'dEkwe k'E'm e yanEm la'xa | lE e me'latsle la'e e wi' e la ho'qEWElseda g'a'lasa haxwa' c mis. wa, la' E lae | ya'qoLasEma e ye axk'la'laxes o'mpe pla'sElal ha'qwElai qaE EwEna'leEs Le' E lalaxa | ne'nagadases g'o'kwElote qaE la c s k!wEsea'lil la'xa tEme'latsle qa e | dE'nxEleEs ya'qoLasEmaeyases mo'sgEme qlE'mqlEmdEma Loe qlE'mdEmasa 'wa'x's^Em (250) dzo'noqlwa, wa, he' e mis mo'sgEm qlE'mq'.EmdEmsa aewI'E]oLElale. wa, la' E lae | he'x EidaEme pla'sElal ha'qwElai la Le' E lalaxa mo'kwe ne'nagada. | wa, g'E'l e Emela'wise g'ax klwEsca'Iila la'a E lase ya'qoLasEma c ye dE'nxeedEsep | rao'sgEme qli'mqlEmdEma. wa, la' e lae enE'msgEme dE'nxe edayas qlE'mdEmsa ^va'x'sgEm | dzo'noqlwa. wa, la' E lae ha'yaE e lEk'Ela lale g-a'le dE'nx edayus qae'da (255) aewi'eloLElal. wa, la' E lae ma'k'Ela dE'nx E etsa haqlEntlala e lala | qlE'mdEm qae'da aewiEloLElai. wa, la' e laxaa dE'nx e etsa me'Lak'lala | qae'da a e wi'c loLElal. wa, la' E lae dE'nx e etsa to'x E widEk'lala qlE'mdEm qae'da | e E a wi' loLElal qa E xs mo'x c widalae lela'dasa aswI'eloLElale. | wa, g'E'l E Enria'wisa mo'kwe ne'nagad Ewi'Ela qla'laxa qlE'mqlEmdEmaxs (260) la' E lae ya'qoLasEma s ye e ne'k'Exs lE s ma'e ya'laso e lxa ga'nuLe qo£ j g'Ell plEdEx'ei'dLoe, E ne'x' E ]ae. wa, gE'l e Em e la'wise gwa'ia | la' e El ho'qEWElseda mo'kwe no'nagada qa s s laE na' e nak u la'xes | g'o'kwe. wa, g'E'l e Em e la'wise la na' s nakwa g'a'xaa e lase pla'sElal | ha'qwElai klwa'g'a E lita. wa, la' E lae wELa' lax ya'qoLasEmaeye (265) — EwI'EwisLela tsla' e ya, — E ne'x' E lae. wa, la' s lae 1 0 1 na'nax e ma E ye ya'qoLasEmaEye | lax wa'tdEmases o'mpe. wa, la' c lae E ne'k'a, — gwaEs gwa'gwex's e ala la'qe. | a'lag'a E ma ya'Llax qoE ga'xLo E , — Ene'x-Elae. wa, la £ me' | pla'sElal ha'qwElai la'plits wa'tdEmas yaqoLasEmacye | k-|e'Esilas e'dzaqwa ya'qlEg'ala. wa, E

Story of the G-ï'g-ElqEm of the Háxwü'^mis

101

g-E'leEmela'\vise dzâ'qwaxs (270) Ia'e yâ'qoLasEmaEye âxk'îâ'laxes 101 ô'mpe qaE là'qwEliìasEeweEses [ g'ö'kwe, hê'Emis qaE hö'x E ida e me E se la qâ'sasEewa haxwâ'Emise | qaE g'â'xe e s Ewi'Ela hö'gwiL lax g'ö'kwas qa c yâ'teEseq le e wì's | ma e lô'kwe ts!ä'ts!a e ya, e ne'x' E läe. wä, I hë'x,EidaEEmEla'wise pîâ'sElat hä'qwElal Eyä'laqasa mô'kwe q!wE'lsq!wElyak u bö'bEgwanEm qaE läEs qä'saxa (275) le'lqwElaLa £ ye qaE g'ä'xe E s E wi' e la hö'gwiL lä'xa g'ö'kwe. wä, laeE'mEla'wisa I mö'kwe qä'sElg'Es. wä, hë'x-EidaEEmela'wise g'äx hö'gwiLa £ nä'xwa bö'bEgwanEm le e wì's tsîê'daqe | LE e wa' g'E'ng'EnanEme. wä, g"ä'xEEmEläe lElä'k'Enisxa | e'qax'däx yä'qoLasEma e ye. wä, g"E'lcEmEla'wise g'äx Ewi'EläeLa | la'a e lase qE'mklwEg'ate hä'mdzExiä e yas yä'qoLasEmaEye. (280) wä, hë'x' e ida e Em E la'wisa në'nâgade dE'nxEedEs | qlE'mdEmas. wä, g'ä'xEEmEläe yEx€wEÌts!à'liÌEla yâ'qoLasEma e ye lâ'xes iE e më'lats!e | qaEs laE yExuseEstâ'liÎElaxa lâ'qawalitasa g'ö'kwe. laEE'mElae | Lä'xLä'laxes hä'mdzEXLäEye. wä, g"E'lEmise | e wî' E la dE'nx e edayuwe mö'sgEm qÎE'mqlEmdEms la'e lâ'tslâlii lâ'xes lEEmë'lats!e. (285) wä, la e E'm e läe Lë'gadEs e nö'lagEma e lis lâ'xeq. wä, g'â'x E lae g-â'xEwEÎts!âliÎa | 83/ E u £ £ q!a'lta lek . do'x waLElaxa q!wE'l yaku tslEda'q yEx ya'lag'Elis. | la'Elae ha'madzElaqwa. (80) k'E}si'delaeda q!wE'l£yaxu ne'Maxes g'o'kwElot. Ene'k*axs | da'doqwinalae. la'£lae se'sgEmlisaso£laeda q!wE'lcyaku. | ae'k'iiaga £ lis. k'!e' E s £ lat!a gae's se'xLalis | la£E'l e't!ed ne'lEida. la'Elae q!a'l£ai,Et | he'£maalaxoL qwe'sEnxe£lisEmacye ha'matsla. (85) q!a'l£aLEles gEgEnE'm, ma£lo'kwEg-iwe gEgEnE'm, la ya'Ewix'Eide gEgEnE'masexa | L!a'L!Eqwa mo'sgEmg'usta. | ts!e'ts!exEidElae qwe'sEnxeElisEmaEye. la £ E'm £ laets!a'qa. | la'elae k-E'm£yasE£we k'!e'sx"aElis. qls'mtaso 6 , mo'plEnsgEmeso6, | ya'laso6 ha£ma'pxa xaEma's LE£wa' tsElxu LE£wa' tlEls (90) tlEqa'. he'cEm haEma'Esa le'lqwElaLa£ye. hamgi'la E yus k"!e'sx-aElis. Drury Inlet Story Told by Gi'qalas, a Gwa'waenox". wi'wa£mesEElae Eya'lagEm£laeda tslEda'qa qaEs laE klwE'lsaxa | La'wayu. la'£lae klwE'lsa. | k-!e'Es£Em£la'wis e wI' e 1olx ma'ts!aEyasa La'wayu. la'£lae | xwa'l£idxa k'lo'tEla. la' £ lae do'xewaLElaxa tslE'ltslElk- lax tEkia'sa (5) mEte'k-. la'£lae da'x-£idEq. k - !e' £ scEmela'wis ga'ia | da'laq la'e k - !eya'x £ wid lax e'Eyasas. | k'!o'EsElat!a gaEya' la'e ts!Ex - Elax -£ rtso E ses | bo'xwae. la'Elae na' £ nak u . wELa'soeBes omp, — ewE£ya's | La'wayaqlos. — lF,Ema'axs qo'tlala la6. — la'£lae ya'qlEg-at, — (10) la'x'st!aaxudzaEmox ya'wixElEii bo'xwae. — | he'lEElsalag-a£ qaE'nts xwEno'kwex, — Ene'x Elat!a o'mpas. la'Elae | he'l£Elsag'Iltses abE'mp. k-!e'esEEmEla'wis £ £ £ E E ge sa' | la'xes la ma' ma yuL!3dzas la'e ma' yul ida. | ma £ lo'x u£ lae ma'eyuLEmas. qecqo'qwEltsisEmEne'xElae. (15) k - !e' E s E lat!a ga'la q!we'q!wEla g'a'yala la'xa xwa'xwalk-inaEyases abE'mp. a'EemElae ne'Enlbax'£ideda | tslE'ltslElk'e lax sE'msasa g'E'ng'EnanEm. la le'ElEEla. | wEnE'mtasEEwa. — a'£EmLoxu qo'qwEltsisElaLalxos g'a'xaqos | a'xealEme'dzasL sa'sEm. Ghost Story of the enE'mges Recorded by George Hunt Le'lanEmeda 8Ek'!a'sgE£mak!wEs Ena'tEnEcme'masa enE'mgesas | kwa'x,ElanokwEmaeyexa g'a'yote lax EnE£me'motasa | l ! 5 ' l ! e lamin la'qexs he'£mae a'laeyol he g-o'kwEleda | £nE'mgese xwElku.

Ghost Story of the tnE,mges

105

wa, g'E'l E mise g'ax e wi' e làeLa Lé'lanEm (5) là'xa Lé'Elalats!e g-o'kwa 105 la'as yà'qlEg'aleda bEgwa'nEmaxa Lè'gadEs mEdzé'enEwisEEwexa | g'à'yole lax EnEEmé'motasa ts!é'ts!EÌwa'lagEma e yexa | à'ià yà'q!Ents!anasa (ma E le' Lé'gEmas l o e | k'à'tlala). wà, la E né'k'a, — L5'meg"En wEyo'qlwESEx | wà'ldEmasEnts wi'ompdà E xs ^é'k'ààx g - E'l e meg - Ents (10) g'ax bàs odzà' s lasaxs la'eda lé'slàElenoxu la L!a' e yots!à la'xEnts g'ig'o'kwe | qaEs là e ts!E e wE'nxElats!enox u sèxs la'e ts!é'ts!eqa. | lEn Lo'ma wEyò'qlwESEx wà'ldEmàs, — 'nè'k'e. wà, la c mè' E na'xwa | wà'nex c ededa bè'bEgwanEmas wà'ldEmàs mEdzé' e nEwisE e we qaxs | wEyo'qlwEsààxa wà'IdEmases wi'omp e wElaxs à' E màe (15) bEgwà'nEmax'sala. wà, la E me' wà'xasE c we ^ E ' m x i qa e nà'nax E ma e yase c q. | wa, la Ené'k'Eq, — Eya, hà'qÌEntax'SEl bEgwà'nEixi. | wa'iàane k'Ieyà's nà'xsàlas g'à/g'Elidzedàsox qaE q!à' E yàlas | gwi'gwàlag'ElidzasasEiiu E x u wi'omp e wEÌa. k'!è' £ sas q!a' e yàlag'itxa | xEwé'qwexa g'a'xe £ là'gwal lax ó'negwiias (20) g'ó'kwas c nEmó'x u dzaqwElag-Elis lax o e dzà' E lasxa Ené'k'as | qa'yasas Elà'gwaLEnàse xEwè'qwe | hax'a,

hax'a, hax - a, àyé hiyehe, hà'EnésLaxg'En g'a/lama'hamoxsElidzEm8 | k'IehedadeyutEn àg'ilEmEn la- ] loholbestoliìa kwahakwoxLale la. hax'a', hax'a', hax'a, hax'a', ho. 1 E yulg'En

(25) Ewa q!à'lamaseq u !. wà, hó'emisa le'slà' E lenoxwaxs hè'Emàe | g'El g - o'x u dEmsilenux u s o E dzà' e las. wà, lEnts | wi'omp e wEÌe a'ÌeEm g'o'x e wElsEla qa e s wi'wa E medzats!e g'ox u xa la | àla'q ts!EEwE'nxa la'as E mEx c wà'LEleda q!à'x e Ela. wà, | g'E'l E mise gwàl wI'wa E mesxa k'Io'tElàxs la'e EmEXEwà'LEleda (30) xE'msxEmsde g'a'xàe E wì' e la H)G yEwE'lx' e ideda cnE'mgese la'xwa wàx | qaEs là' E là'xes ts!EEwE'nxElase xwElk u . wà, g'El e mise la | Ewì'Ela yEWE'lx' c id la'xwa wàx la'asa lè'slà' E lenoxwe g'àx E wi' e la q!ap!é'x' E id qaEs | ts!EEwE'nxEleE lax o E dzà' e las. qàLaxs hE's c mààq g'o'x u dEmsa, — | E né'k'e. wà, la c mé' mEdzè'EnEwisoe é'dzaqwa ya'qlEg'ala. wà, la E nè'k'a, — la E mo'x (35) gwà'loxs wà'ldEmaqos. wà'x'a, lsn wEyo'qlwEtsà'Emqwa. wà, laemè'sEn gwE'nx ,e idEL q!èqElax' £ idEl | qEn là'lag'i e LEn lax o E dzà' e las qEn bà'bak'E c we t LE e wa' lé'slà' e lenoxwaxes | £WE e yo'x'da e xwàos la g'o'kwEla làq, yuL Lé'x'LEklwEs, — ené'k*e. | wà, la é'dzaqwa yà'qlEg'ale e mE'mx - à. là E n§'k - a, — gwà'la Lé'lx u be e | g'àxEnu E x u qaExs k'!è' E sàex no'sEnuExu wa'ldEmaxoxs wEyo'q!wEdzE e yaqos qaExs hEsa'axs wà'ldEmsa (40) bEgwà'bolisax klwà'qaxsano. wà, hà'g'EÌ la mEdzè'cnEwisoE qaEs | wà'g'iLos E q!è'qElax' idELOL. à'Ema yà'LlaLOL qa e s k'!é'EseELos a'mè'IaLOL. | * See C II, p. 107.

106

Kwakivtl Tales

106 we'xEnLas ba/k'o LEewa' le'sla'Elenoxwe qaes o'q!wEcsidaosaxes wi;yo'q!wEdzEeyos, — 6 ne'k'e. | wa, g-E'l'mise ^wa'la qa'taplExs la'e Ewi'Ela hamx-Ei'deda be'bEgwanEm. wa, la e me'da (45) klwe'Ie Ena'xwa q!a'mx"ts!ex mEdzecnEWisoexs ha'e gwex's | ma'yatases wa'Idamielala qa e xs ha'lsElaemae hamx' E i'da qae's | xwE'lsa. wa, g-E'lEmise gwa'la klwe'le ha E ma'paxs | la'e Ewi'ela ho'qEWEls la'xa k!we'layats!e g - 5'kwa. wa, la E'lxLe6 la'wElse mEdze'EnEwisoE | qaEs laE lae't la'xa g'o'kwe qaEs la e lax (50) k!wae'lasasa q!wE,'leyakwe bEgwa'nEmaxa Le'gadas e'k'lEsgEmesxa g'a'yule | lax s nE e me'motasa Lla'LlElamin. wa, la mEdze'enEwisoe la klwa'nodzElitaq. | wa, la ya'qlEg-ale mEdze'EnEwisoE. wa, la c ne'k - a, — ya, ada', | wa'Entsos ne'la g-a'xEnLases gwe'g - ilas e la'xaos qaso® qle'qElaElax qaEs | ba'k'aos LEewa' le'slaElenoxwe, — c ne'k*e. wa, la na'nax c ma E ye e'klEsgEmesaq. (55) wa, la E ne'k'a, — no'x u nokwala ceEs q!a'q!Ek'!ala. | e wi'das qla'laxa ba/k'a LEswa' le'slaElenoxwe, — Ene'k-e. wa, la | mEdze'EnEwisoe gwa'gwex-sEEx-Eid la'xes wa'ldEme la'xa k!we'ladzats!e g'o'kwa. | wa, he'Emis la'g'ilas e'k'lEsgEmes E ne'k - a, — wag"aE | a' e Em hayo'lis qlwa'xetasa qlwa'xaxa gaa'laxs (60) k'!eya's E mae La'xEwitsEnts g'o'kwElotaqEnts. wa, g - El e mets gwal | qlwa'xetasa qhva'xe las ax e e'dExa qlEne'bsmasa | lE e le' bEgwa'nEm qaEs hapstE'ndaosaq la'xa ewa'pe qaes yE'lsitaosas laxs o'k!wina e yex. | wa, g - E'l e mise me'mx c Enxsa s na'xwa bEgwa'nEm la'aqos | a' E m nEqE'mg'EitEwexes gwe'g'ilasoEsaxa gaa'la, — Ene'k-e. (65) wa, g'E'l c mise gwai Le'x-sEale e'k'lE^Emesax mEdze'enEwisoE | la'e mEdze'cnEwisoe la t!e'x ,E alil la'xes g'ae'lase. wa, k - !e' E st!a | gae'lExs la'e la'wEls la'xes g'o'kwe qaes lae a'lax | dEg'E e ya'. wa, g - E'l c mise q!a'xa dEg"Ecya' la'e Ewi'Ela ax e e'dExa | k - !o'ba c wase qlEne'bEms qaEs la e q!wEEla'Laq lax (70) gwabaElasasa g o'xudEmse lax xwElk u . wa, la'xae L!Eqwa'xa | mE'mx'baits!a'na £ yas wi'ttslanasa qiwa'xe qaEs laE q!wEela'Laq la'xes q!wEEla'Lasaxa | qlEne'bEmmote k - !o'ba E wasa. 107 wa, | g-E'lemise gwalExs la'e na' E nak u la'xes g-o'kwe. wa, | g'E'lEmise lae'L la'xes g'S'kwaxs la'e wELEla'xes gEns'maxs gwa'LElae (75) qaExs ha'Elag-aa'LEkwaasa tsiEnpsla. wa, k'!e'esEmise | La'la qa e ga'nuleideEs la'e w!'k-!ExEide gEnE'mx'dasxa Le'gadas k-o'gwisilaogwaxa | tslEda'qlEdzex'das k - !a'so E xa g'a'yule | lax enEEme'motaSa Ene'EnElk-!enoxwasa EnE'mges. wa, he'x ,e ida E mise E e e e wEnE'mt!etsE wa. | wa, la me' mEdze' nEwiso la a'la la tsla'sales na'qaEye qaEs q!e'qEleE. (80) wa, laEme' mo'p!Enxwaese Ena'las qie'qEla. wa, la E me' Ela'q nEqa'laxs | la'e da'x ,E id la'xa qlEne'bEme k-!o'baEwas | qaEs q!Ene'psEmdecq. wa, la da'laqexs la'e la'Ewil lax apso'tas | xwElk". wa, g'E'lEmise la'g-aa la'xa apso'taxs la'e |

Ghost Story of the ^nÉmges

107

qà's E wEsta lax wàs gwa'Ene. wà, laEmé's dzEdzà'qlwEmxs la'e 107 là'g'àà (85) lax gwà'ba E lasasa g'o'kwElalax oEdzà'Elas. wà, la c mé' mEdzé'EnEwisoE wEMsla'xa | q!è'k'!alà dE'ntEla bé'bEgwanEma. wà, hè'x' c ida E mise la E sta' là'xa | wa qa c s q!wà'xet!edeEsa qlwà'xe. wà, | g"E'lcmise gwà'lExs la'e àx E é'dxa qlEné'bEme k'!o'ba e was | qaEs àx e stE'nde E s la'xa 'wà'pe qa c s yE'lsete e s là'xes o'k!winaEye. (90) wà, g-E'lEmise ijwà'la la'e waLEla'xa bEgwà'nEmaxa | kwè'xsEmdg - a E làxa Enè'k'a, — laEmE'nts kwé'xsEmdLà', pèpExalà', | là'xg'Ents q!wà'q!wElaasoLEg-à'. laEmE'nts hé'nax E aleLà', pepExalà' | qag'Ents q!wà'q!wElàasoeLEg'à'. la e mE'nts WElà'xodLà', pe'pExalà'. | la e mE'nts hò'Lax e Ela'lxEnts qla'laLElà', pèpExalà', — e nè'k - e (95) wELEta's mEdzé'EnEwisoE. wà, la E mé' xwè'laxsta E E là'xa | wa qa s e't!ede q!wà'xetasa qlwà'xe là'xes ò'k!winaEye. ] wà, g"E'lEmise gwà'la la'e àx E è'dxa | k'!oba E was qa E s dzopstsnde E s là'xa Ewà'pe. wà, | là'xàe yE'lsitas là'xes o'k!winaEye la m£Hp!Ena'xs la'e wELEla'xa yà'q!Ent!alà là'xa (100) kwè'xa e lats!e g'6'x u sa le'slà' E lenox u xa Ene'k-a, | — g'a'x E mEnts Ewì'ElàeLa, pé'pExal. wà'g'Ella yàLlaLEx | qaE'nts g'à'xela g'à'xeL là'xwa na'walakwex g'o'kwaxEnts q!wà'q!wEElàe'lg'Entsaxox | k'o'gwisilàogwax, — E né'k - e wELEla's mEdzè'EnEwisoE. | wà, hè'Emis là'g'ilas hà' e laqEla qa E s là E hà'nxsà (105) la'xa kwà'x u sà lax tsà'qEma E yasa g'o'kwe. wà, | g-E'lEmise é'x-aEnakwE'le mEdze'EnEwisoE là'xa g'o'kwaxs la'e | laE'mdzEEna'kwEle là'qawaliiasa g'ó'kwe. wà, hé'x-EidaE misa | yà'yaqlEnte&nitasa g'o'kwe E né'k'a, — bEgwELElè'k'ElEnts. hà'g - a E , qàst | hàè'LElas, so' E màas yà'yax'Ex'salas, — Ené'k-e. wà, hè'x'EidaEmise (110) g'à'xEwElse hàé'LElas là'xa g'o'kwa qa £ s dzE'lx u se E stà'le E xa g'o'kwe. wà, | xwé'laqa e mise la làé'L là'xa la plEdEg'I'l g-ò'kwa. wà, là Ené'k'Exs k'Ieyà'sàe do'^wEl bà'xwEs | bEgwà'nEma. wà, là'La hè'x'EidaEme mEdzè'enEwisoe | la dzE'lxewid qa E s làE hà' E labala maftplEna' q!wà'xet!etsa qlwà'xe là'xes ò'klwinaEye LEEwa' | k'!o'ba E wase msflp!Ena'EEmxàe yE'lsetas là'xes o'k!winaEye. wà, laEmè' hàmo'plEnago q!wà'xet!ed lax (115) gwàba E lasasa g - o'x u dEmsasa lé'slà'Elenoxwe lax o E dzà' s las. wà, la | hè'loEma'laEmise gwà'le mEdzè'enEwisoE qlwà'xetasa qiwà'xe 108 la'xes o'k!winaEye | la'e dò'qwElaqexs la'e x'i'qostEwe làqawalilasa kwé'xElats.'e g'o'kwa. j wà, la ya'qlEg'aleda yà'yaqlEntEmilasa g'o'kwe. wà, la Enè'k'a, | — wà'g'a e gwà'lilEx, pe'pExàl, qa E s tlEmè'dzodàos qa (120) .g'à'xlag'iltsox g'à'x E wElts!à'lilg'Ents q!wa'q!wElàasoEgwa, — | Enè'k'e. wà, la e mé' mEdze'EnEwisoE wELEla'x wà'ldEmas. wà, hè'Emis | là'g'ilas dzE'lxEwid qa E s làE Là'x UE stolsa lax L!à'sanà E yas tlEx'Elàsa | g'ó'kwe. wà, la hè'x-£idaEEm àVag'i3Ena/kwEla | ÌaE'mdzEEna'kwEleda là'qawaliiasa g'o'kwe. wà, hò'x EidaEmisa yà'yaqlEntémiiasa g'ó'kwe (125)

Kwakiutl Tales

108

108 ^ne'k'a, — a'leg'Ents bEgwELEle'k'Ela. ha'g - a e hae'i,Eku, la'wEls | qaEs do'xewidaosaxa bEba'xwEEyi6la g'a'xEnts, — c ne'k - e. wa, g'a'xe hae'LEk" | qaEs la 6 he'wElsEla la'xa tlEx'Elasa g'o'kwe. wa, la e me' | La'LExo£gwaEElse hae'LEk" l o e mEdze'cnEwisoe. wa, la hae'LEk" e ne'k - Ex mEdze'EnEwisoe, | — ge'lag'a 6 qEnts la e lae'La qaEs La'xwElilaos la'xwa p'EdEg'i'tex la'xox a'Lot!Ena' E yaxsa (130) La'maxsa tlEx'Elax. wa, g-E'leEmlwise g'a'xLes gEnE'maos tsa'xse c sta'lilElaxwa | la'qawalilex, wa, g'E'lEEmlwise | x'E'lpIidEL la'xwa ma'x ,E stalilaxsa tlEx'Elax la'Laqos ha'mx E wElt!alil qa e s | gwE'nx-eidaos k"Ebo'eyodEq, E ne'lce. wa, la swE'nnodzEeye e e mEdze' nEwisE wax | hae'LEkwaxs la'e ho'gwiL la'xa tlEx'Elasa g'o'kwe. (135) wa, laEme'< mEdze'enEwi30s swEnk'!ot!ffinexa La'me. wa, la hae'LEk" La'xewalit | lax aewI'LElasa tlEx'Elasa g'o'kwe. wa, la E ne'k - a, — e ya pe'pExal, | k - !eya'ts!E E mEn do'gwEla, — E ne'k'e. wa, he'x -E ida E mise | x - i'qo E stEwe la'qawalilasa g'o'kwe. wa, he'x -e ida E mise le'sla'Elenoxwe | Le'xEdzod. wa, la e me' mEdze'enEwisoe do'qwElaxes gEnE'me lrogwisElaojarwaxs (140) g'a'xae tsa'xse c sta'lilElaxa la'qawalilasa | g'okwe.1 wa, g-E'lcmise g'ax la'xa aewi'LElasa | tlEX'Ela la'e k'ogwisilaogwa x'E'lplida. wa, he' c mis la | hamxEwEit!alilats mEdze'enEwisos qa e s wa'x - e e k'Ebo'Eyodxes gEns'me. | wa, a' E mise he gwe'x's p!o'xs c Ende e' c yasasex tEk'la'ses gEnE'me. (145) wa, he'x ,E ida e mise k - !E'lx E ededa la'qawalildasa g-o'kwe. | wa, he'EEm wa'xe rnE'lgwElas mEdze'enEwisoc. wa, laEmo' | ya'was s id 1e?1 la'xeq. wa, g - E'l e mise qlwEla'g'Elite mEdze'enEwisoe | la'e o'q!wEseidEx wa'ldEmas £ mE'mx - a yExs ^e'k-aaqexs la'e | g'o'kwEleda le'sla' s lenox u lax o-dza' E lasaxa ts!E e wE'nxe. wa, la k'leya's E nEmo'x u bEgwa'nEm q!e'q!alak - !a'lax (150) laa'sasa le'sla' c lenoxwaxa he'Enxe. wa, ho'Emis e nE'mx - Eidala | la o'q!wEseitsoEs mEdze'enEwisoE yExs k'leya'sae s'ldza | LEEwa' xaxsa le'sla' E lenox" yExs a' c mae yu gwe'x'sa kwa'x'Ela LEewa' g-a'g-omasas bExcwEne'nukwas, | yEx la'g'ilas qla'le mEdze'EnEwisoe yExs | la'e wax- k - Ebo' e yodxes gEnE'me. wa, la he'waxa ple'xwElax a c yasa'sexs (155) la'e a'EEm e nEma'x'E8 l o e p!o'xsEEndax be'baEnanaEyas dza'Emases | gEnE'me. wa, IaeE'm la'ba. | xg-En wa'x-Emek- no'gwaxg'En George Hunt ek" lsn k'le's a'la e Em ayo'sElaxa la' e lenoxs wa'MEmsa | wao'kwe ba'klwEma yExg'E'n E 10!) ne'k-eg-aq no'naxox E wida'masxa | la' E lenox u LEewa' bEx e wEna'xEn £ ne'nak-itexa ha'matsla yExs (160) g-a'xae qtelEla'xa lE E mo'kwe 1ee1 bEgwa'nEma qa c s ha e ma' t ya, wa, la e E'm [ Le'gadeda ha,'mats!as lollalxa la'Elenoxwe. wa'x-eda ha'nLlenox" | yExs me'xElaasa la' E lenox" yExaa'xa la ga'la 1ee1 bEgwa'nEm | la lE'mxwa 1

See p. 109.

Addition

109

gwEeyQ's, wa, laEme' | k'!eEs la ha'naLleda h&'nLienoxwe qa's 109 gwa'lElaemae qlalaxs k'leya'seLe (165) do'x'waLEiEL hanh&nLle'ma. "ne'nak'ilexa bEXEwEna'eyasa la 1Ee1 bEgwa'nEm | yEx k-!e'Esae Lawagala LEewa' la'Elenoxwe la'xEn d5'qwalaenaeyaq, yExs | qlwEla'eda bExEwEna'cye yExs k'!e'csae lE£l&e'noxwa. wa, he'x-st!aakuEmes gwE£yd'xaasa | g'E'lx'de ba'klwEm ha'yalilagase qaExs Ene'k aeda wao'kwe ba'klwEmqexs | p!ali*lal&eda bExewEna'Eye. wa, he'Emis gwEEy5'sa q!wElsq!wE'lEyaxudasa (170) ba'klwEm la'Elenoxwa la gala lEel bEgwa'nEmxa la a'la la | lE'mxwas o'k!winaeye. wa, he'eEm la'ElenoxuLe. wa, g-E'lEmise | ¿'»Em la xa'lxaqa', wa, a'Emise la Le'gadEs xa'lx&xsa' bEgwa'nEm qaExs | le'x,aEmaeda a'mk'lEnala la gala 1Ee1 bEgwfi'nEm la | Le'gadEs la'Elenoxu. wa, laeE'm la'ba q!a'yolas qleqlEx'Lalaxa | 'nE'mges bEgwa'nEma. Addition Written by Dan Cranmer1 Four times she went around holding the quartz. And that (109.) was the time when he rushed to the middle of the house to take it away from her. She came it is said going around the house holding the quartz. That was it, she had just gone around three times in the house when MEdze'enEwisoe went. It is said he did 5 not remember when he rushed to the middle of the house it is said, that he had been told that that would be the time for taking hold when she would have gone around four times. It did not seem that he reached the oneswho held the quartz when the whole house just disappeared and all who had gone in. Medze'- io enEwisoE just fainted as soon as he rushed forward. The place became just a mass of foam. The awohe when was just beginm5'p!eneEstaleLeda. da'laLaxa xwe'£le. he'£misEs | la'x'dEmL ha'mxewEltaleL qaEs | le'nEmeLosaq. g-a'x£Em£la'wis la'estalilEleda | da'laxa xwe'Ele. he'EEm£la'wis a'le | yu'dExup!eneEstalilqexs la'e (5) mEdze'EnEwisoe, k-!eEs£El | qlagEmalax la'e ha'mxewElt!aliiE E1, | cn6k'sEEwex'da£laLaL qaEs he£ da'x EidEx-dEm | qoe la'laxsd mo'p!enet'staliloE, Jr!eEst!aakwex-deEEl | la'g'aaLEla la'xa da'laxa xwe'Ele la'e (10) £wi'claa'£Emk-!eya'x£wideda g-oku LEcwa' Ewi'ElaeLElax'de laq. a'emex-daElas mEdze'nEwiso | he'Ebexs g a'lex'de ha'mxEwida. | a'£EmEla aa'wedzek'aseda awT'£nxawEs. | a'lEEmE]a'wis tslEk'E'lsxa la | Ena'x-Eida da'sgEmaslasElaxa wo'Ele he g-E'leEm1

Beginning lino 141.

110

Kwakiutl Tales

(110) ning to be daylight, holding the puartz. Then he arose and went down the river. He went home to XwElk u . Now he had the quartz. 15 Then he paddled going cut to sea. He arrived at Da'gElk u . Then he saw the WE'ndzesbalis (a monster like a log without limbs, with a face). He just jumped on the WE'ndzesbalis and struck its end with the quartz. The WE'ndzesbalis just went straight down and never came up again. It stayed for good under 20 water with MEdze'EnEwisoE. That is the end. E la'wis

La'xwEls qa e s laE | gwa E sta. e na' c nak u lax ywElk u . la e E'm c lae xwe' E le.

xwe' e lnuk u sa

(15) la' E lae se'xwa Lla'sx'ala. la'g'a c El lax da'g - Elk u - | la' E Iae do'xwaLElaxa WE'ndzesbalis. | a'Em e la'wis dEx u bE'nd f Iaxa WE'ndzesbalis qa E s | nEbE'nde s ses xwe' E le laq. a' E Em E la'wis | liayE'nseda WE'ndzesbalis. he'waxa E El e'tled q!a'x E wida. la e E'm hak lE'nsa (20) i.o6 mEdze e nEwiso c x eu de. la e E'm la'ba. e

The Child Taken by the Halibut Written by Dan Cranmer (110) A tribe was living on the river. They were fishing in winter. Now a married couple had a child and the child was very disobedient. He just continued to play at night. He was the only one who did everything in the house, but his parents went to 5 sleep. Although he was told to sleep he only disobeyed his parents and the child nevertheless did the same. He never did what his parents wanted. Now one night he did the same in the house. He was the only one who was moving about in the house. Then he was pulled io underground. Now late in the night his parents heard him in their sleep. Now he was crying. At once his father arose and go'kwEla e laeda e nE'msgE e mak u le'lqwElaLa c ya la'xa wa, wi'wamis E laexa tslawE'nx. | la' e lae xwE'ngwadeda ha'yasEk'alasa uo'ma e El ha't!ElElk u | g-Ena'nEma. a' e Em e El hayo'lis a'mlaxox gaga'nuLex e nEmo'kwElag'Elit | e na'xwa e Em e lac la ya'lag'Elil laaLa'L me'x c edes (5) g - i'g - aol e nEk u wa'x - aa e El axso' e qa E s me'x E ede E qa E a a' E me E El ha't.'Elaxes gi'g.'aoi e nEk u | wa'x"dzala c El ho'g'ax gwe'g'ileda g'Ena'nEm. k , !ets!a E Em E la'wis la | g'Etla'ltses g - I'g - aol E nEk u . | la' c lae

ga'nuL la E E'm e laxaa he gwa'lag'Elite. e nEmo'| la ya'lag'Elil la'xa g ok u . la alaElase no'xbEtalilEma. ( 1 0 ) E £ la E'm lae ga'la ga'nuLa a' E maa E las tslEk'lExsdE'nde g - i'g - aolE nEkwaseq. | la'a e El q!wa' E yala E El. he'g EliiEEmEla'wis o'mpas La'xwElil E El qaEs | wElma' 6 do'dEqwElileda 6 El lax a'mlElilasdaa.

x" e Em c El

e nE'mxsa

The Child Taken by the Halibut

111

looked in vain at the place where he used to play. Then he heard (ill) him crying far away. His father listened and that was where he cried, under the floor. Then he dug straight down for the sound. As soon as he tried to dig where the sound was the crying sound 15 just moved away. And his father dug again in vain at the place where the crying was. The place of crying just moved away. Then he hardly heard the voice and his father just gave up digging for him in vain. Now no sound of crying was heard. Then the child had really disappeared. 20 Then those who had been fishing drifted down the river. Now summer was coming. Now it was halibut fishing season. Then the father of the child was ready to go halibut fishing. He went out to sea to fish halibut. Then he threw his fishing tackle into the water. It went down. Then lo! it really hit the house of the 2.1 halibut. Then the fishing tackle of the child's father broke the house of the halibut. — Go and see what is breaking it, — said an old woman. At once the child went to look for what was breaking it. He just recognized the halibut hooks of his father. A t once he just took hold of them and pulled them down. Then so he was holding his father's halibut hook. Now he pulled him up. Then the child went back to his parents. That is the end. la' e lae wELa'qJaxsdEndxa | qwe'saxsdale c El q!wa' E yala. la'Elae o'mpas he'latoqexs he'Emae la | q!wa' E yale a e waba e yasa awi'EnagwiI. la'Elae eIa'p!idEx nEqa'Iaasas he'k'!alasas. (15) g - E'l e maa c las wax E la'p!id lax he'k'lalasas la'acEl a'EEm | LexEwides q!wa' e ya E las. e la' laxaa o'mpas wEleE'm e la'p!id lax | la q!wa' E ya E lats. a'cEmE laxaawis Le'x E wide la q!wa' E ya E lats. | laEE'mclae ha'lsElaEEm la E E e wELa'qlaxsdaq. la E'm lae a' Em ya'x -E ide o'mpas. | wElEE'm Ela'ElapsEmaq. laEme' k"!eya's la WELE'1 q!wa' E yala. laEme' (20) a'lak'lala X ESO' xwEno'k u das. | laEE'mElae yEWE'lx-eideda wl'wa c misde. laEE'mEla'wis | he'Enxbax-EidaEE'l. laEE'mElae lo'lqlwEnxa. laEE'mela'wis | o'mpasa g'Ena'nEmx'de xwa'naia la qa e s JaE lo'qlwa. la c E'm c lae Lla'sta | qaEs la e lo'qlwa. la' e lae ts!E'ny u stEntses (25) lo'q!wa E yu. la'Elae la'g'aEHSEE1. laEE'mElae a'laeEl nEqali'sax g - o'kwa e laxoLasa | pa'Eye. la€E'mElae tso'kwase lo'q!wa E yas o'mpasa g'Ena'nEm | lax g'o'kwasa pa' E ye. — wa, do'x E widag - a E xwa tsoklwEg'ataq!, — Enek-Elae | lEqlwa'ne. he'g-ElileEmEla'wisa g'Ena'nEm qaEs laE do'x E widxa tso'k!wEg-ata. |a'EmaaElas a E ma'ltek-a E lax yao'k'ases omp. (30) a'eEmEla'wis he'x -E ida e Em da'x -E idEq qaEs nEne'xaElax-Eicle€q. la c E'm c lae | da'lax ysk'a'ses omp. laEme" ne'xusto E ya. | laEmc' ae'daaqa la'xes g-rg-aoienEk". laeE'm la'ba.

112 109

Kwakiwtl

Tales

Marriage with a Ghost Told by G'i'qalas, a Gwa'waer.ox"

a'xwElaplE c laeda Ewa'tala. la'Elae ts!Ex - qlEx -E i'deda bEgwa'nEm. | la'Mae Ene'x-Elaeda tslEda'q k'leya'sae gwe'x' E idaas iJEle'weq qoE | la wa'x E Eml e ya'x -E id Lo'mae ta'xwElanux ue las yEse's La'la. Lo'ma e El | ax E e'xsdxes La'la. la'Elaeda bEgwa'nEm Enek- k'le'cseLaeEl (5) ga'laL qoE lal IEIL xwe'laqal g'axl | do'qwaLEq. la' E lae e E qEx'tsla'nEndeda tslEda'qaxes La'la | qa s ma' maitlek"!ilaq. la'Elae lEEla'. | mo'plEnxwaEsEEmEla'wiR g'a'xaoiax xwe'laqa do'qwaxes La'la. la'Elae lae'L lax | g'o'kwases La'la. la'g*aaEla. c E -E E E a' Em la'wisa tslEda'q (10)he'x ida Em ple'x widxes ma'maltlek'laelaq | p!e'x E waLE'la laq. ho'x -E ida e Em E la'wis a' e Em k'Eplsxo'dxes la'xwEla cwa'LEla. kwE'lx -e id | LEewi's Ewa'LElaxa la la' E lenox u . — a'EmEn g'ax do'x E widoL, — | E ne'x -E lat!e ewa'LElas. — la e E'm^ a ' x ' E n , — Ene'x-Clat!eda | tslEda'q. — gwa'llas, — E ne'x ,E lat!eda la' c lenox u . Lo'mEn (15) lae'xsdaE, *— Enex-Elatleda tslEda'q. — ^wa'llas, — Enex-Elat!eda | bEgwa'nEm. — k-!eEs ek'En la ax c a's. — | Lo'mEn ax E e'xsd, — Enex-Elatleda tslEda'q. — | wa'g'a E xwa'nalEida qEnts la'EEnts, — Ene'x-Elat!eda la' E lenox u , | yExa' ia'xwEla 110 ewa'LElas. la'Elae qa's e id. Le'xsEEx,EidaElaxes La'la, — (20) k"leEsLEs La'balalxg'ada LloLlEplemasg'Ents qa'qElasotg'aEnts. — Ena'x-EitsEEweda la'Elae | qa'sEid. tslEda'q. ga'nuiEitsoElaeda bEgwa'nEm. | o'gwEqala laE Ena'lasa bEgwa'nEm. he'la Ena'leda ga'nulxa | la' e lenox u Ena'x-EitsoEnaxwaxa la ga'nul e id qaEs. | qa'qaqElaxa e na'xwa E Em Llo'LlEplemas, qla'mdzEk u . k"le'csclaeda tslEda'q (25) qla'LEla la'naxwae klwE'lplid.Elaxa Llo'LlEplemas qaEs axts!o'deEs la'xa lExa' E ye, | lExa'EbidoElae daa'kwas g'i'tslalases. | k - le' e snaxwa qla'gEmaia la'e klwE'lplidnaxwa laq. axtslo'dEs | la'xes lTixa'Eye. mo'plEnxwa e s wE'i e lae a'LolEla la'laa | lax awi'Enagwisasa la' E lenox". baeno'tElaoIa£E'l la'xox (30) baEna'E yaxsa tEk'la'x. la'iElae la'g-aa la La'xwEmg - a c lis | lax apso'desaEiasa wa E E'l. wa' c lae axEa'sas. la'Elae | axk - la'la E laeda la'Elenoe c xwaxes La'la qa la/q!wEg'aie s. la'Elaeda tslEda'q E la'qlwEg - at. | — gela danai', — Ene'x-Elae. — e'dzaqwalag-aE, — Ene'x'soElatla | yEse's La'la. la'Elae e'dzaqwa. he'waxa E El qladzEla' (35) — e'EsEnuExu he gwe'k'lala, — Ene'x-Elat!eda la' E lenox u . | — wag'adza E la'qlwEg - alx, — E ne'x -E lat!eda tslEda'qaxes Ia'xwEla e wa'LEla. la'Elae | e la'qlwEg - aleda la' E lenox u . a'EmaEE'l aqala'x'stlaakwa. | wi'lax u dze £ lae mfflplE'ndzaqwa c la'qwEla. xwa'natEidEElaeda haEya'laEEl. | g - a'x E lae da'soE. ho'gwExs la'xa xwa'klwEna. (40) x-Enx-asa'laEEl me'saxa E ya'x - p!ala mo'sElaxa | tslEda'q. a'EEmElae mo'sEla, e'EsEEl do'qwElaxEnts nos. | la'g-aElisEEl. la' e lta. me'sEla-

The Sisters

113

'laeda la' E lenoxwaxa | tslEda'q. a' e Em me'ssla. e c s do'qwElaxa | 110 tslEda'q. lae'L lax g'o'kwases Ia'xwEla Ewa'LEla. mafteE'nxela (45) la xwE'ngwadEx-cid. mo'xEwEnxela lae'da tsEda'q la'e | wi'sq!Ex,Eid. lae'xsdE la do'xEwaLElaxes g'i'g'aoi E nEk u . la' E lae | la'sgEmeso£Emses Ia'xwEla ewa'LEla. laeE'm xwE'ngwad. la'g'aa la'xes | abE'mp. lae'L. la' E lae qlElk'lE'lgEntses xwEno'k" la'xes | abE'mp. — gwa'la le'tEmd laxEq u . a' e Ema qlElEla'lil. — (50) la' E lae gae'leda q!wE'l E yak u | q!a'yaxa c El. e'csaaEEl ya'Ewinaleda g'Ena'nEm. la' E lae | k'!e E s qla'gEmala, la'e le'tEmd. EmasLec la'wises | xwE'lxwEbi' e sto c bi'do e E'l. la' e lae ts!Ex e a'litEq. | u E E u wi'lax dza melae la'g a lilt!aa'k la da'dalasEEwa yEse's ompxa (55) la' E lenox u . — wax' E mek' Enek' qaEs e'Esaos La'bala [ ewasgEmEE1. — qla'LEl la c E'l lE e la'. a'EmaaEEl la | SE'lsElxusEli'ieda tslEda'q, yExe'da qlaLEla'x'daxa g'Ena'nEm. la c E'm a' c Em | na' c nakweda la' E lenox u LEewi's Ia'xwEla.

The Sisters

114

Told by Gi'qalas, a Gwa'waenox" dze'k a laeda enEme'magas lax 81X81 S& be e sLa'. | la' E lae ax E a'lotses dze'g-ayu. qEqa'sE e lax -E id. | g - a'x E lae e'desa qaEs axEe'deExes dze'g-ayu. | Ema'sLeEla'wis. k'leya'sa la. q!wEEla'l£itsoElae c E -E E dze'g-ayas.(5)la' lae q!a'q!e staa'x id. la' lae| wELa'xes a'gas, — wi'Este dze'g-ayas. — |la'Elae k-!E'lkwa e ma'laxes k - !Ela'k u . g-a'xe wi'naxes | enE'msgEemak!wEse gwa'waenox". kwe'xap!Ex-Eidae,| lEg-ExLa'labEiitsEEwa. ax E e'dexa k - !Ela'k u . la e E'm|a' e Em klwEts!a' E laeda. ge' e gEnax - La' e lae. E

e

Mountain Woman Told by G'l'qalas, a Gwa'waenox" na'nag-Emg ilaeIae nEg-a'ga. | nEg-a'bidoElaes axa' E ye. — tslEk!wExo'x u LatoxEn | nEg'a'. La'wadELe6 aqala' Llo'LlEplemas. | — ge'lag-ae, — E ne'x -E lat!a, — qants leE La'xwa. — la' c lae (5) La'xwa. la'g'aa la'xes aqala', | q!a'mdzEx u dzek - as. la' E lae dze'k'ax, lEqa'x | t!Eqa'dzek - as E lae xe'xEtsEmtslala. | la' E lae e'tled ha'msa. q!e'senadzek-asElae ha'myanEm. | la' E lae dze'k'ax lEqa' tlEqa'dzek'as qle'sena (10) qle'dzEdzEwes tlEqa'. xe'xEtsEmtsla'la. la' E lae Le'Elalaxes | g'o'kwElot. klwe'latses tlEqa'. Lc'gades xwEno'k11 | po'Eik'!aElas Le'lEElk'!alax'Les xwEno'k". la' E lae Le'Elala. e't!ed j Le'gadEx'Eides xwEno'k" Le'lEElk'!ala. la' E lae | La'xwElileda -

8

114

KwahiutI Tales

114 g'i'gEma e ye. —laemE'nts lal la'xEnts apse'k'lEs da'latxwa Lla'qwa. (15) p!EscI'dEltsoxda Lla'qwa. la'Elae la'xodxa Lla'qwa, la | k'E'lxe witsE e wa. wa, he'Emis la plEsi'dayuse k'E'lwayaxa | Lla'qwa la'xes apse'k'lEs La'x £ waliMaeda gi'gEma E ye, — ge'lak'asxa | gwe'x-Eidaasasa g - i'gEma E ye. na'naxEmecx wa'ldEmasa | la plEsa'.

no

Steelhead Salmon and Herring (G'i'qalas) Told by G'i'qalas, a Gwa'waenox u qle'qlayodEElae gi'gEma e yasa mEie'k - e LO£ g'i'gEma e yasa wa'EneE | la'xa tslo'inax-siwaElis. | — a'ngwEnts g'E'Ig'ElisLaE'nts ? | o'e6Lae no'gwaEmL. e'g'Elevvateg-En lax a'lealsila (5) la'xEnts a'Lodalalis. — ha'g'a 6 , — Ene'k-eda mEle'k". | — ha'g-aE, laEme'sEn laL do'x c widEL la'xes a'lEalsi'laso'ELaE'nts | lax a'Lodalalis. la' c lae LExee'deda wa'Enae. la'g'aa | la'xes la a'l6alsielas. wa's e ida. | LlExusta'leda le'lqwElaLa c ye. la e E'm e'axElax aa'ntas (10) m*,' eyuLEmasa wa' e nae. lE'mx E wideda le'IqwElaLaEyaxa aa'nt | e c E a'l alsila yas yEsa' wa' nae. la e E'm | gwal e'diseda wa'Enae na'qoe na 'kwEla LEewo'da mEie'k - . | la ya'qleg'ateda wa' c nae, — gsyo'LE? g-a'xa | gwa'ietlEn a'lEalsilasEewe, lo'lxwEm. — a'laganEmxdas (15) gwa'gwElnisEla la'xos a'lEalsilasoExdaqos | tsle'dEm. laEm5'3Ea laL he'litalxos | a'iEalsilasoEx-daqos tsle'dEm. — ha'g'a 6 , | I O ' I X W E O I , — ene'x-Elaeda wa'£nae. ga' E laplEx ,c ida. | la'e gwe'lnda. laeE'tn

Clam and Olachen Told by A E waxElag'ilis, a Maa'mtag'i c la a'EEmax-iLEn la tsle'sasKEwa, — E ne'x' e laeda g-a'weqlanEin, — cjae'xs | q!e'x -e idalaEn eg-a'se. — 'ma'dzes eg'a'saos, — Ene'x-Elatleda | dza'xwEn. — ho'lalEidaLawisEn eg-a'se. — Ema'dzes | wao'kwaos eg-a'sa, — Ene'x-Elat!eda dza'xwEnaxa g-a'weqIanEm. (5) — e'esaeLEn he'EEm eg-a'sxg-En la'g-En x'Ex u La'na e la'xa lEgwI'i, — Enex-Elatleda | g-a'weqlanEmaxa dza'xwEn. — he' c mae E wa'xax -E idaLes | eg-a'sos yExs g-a'weqlanEmaa'qos, — £ ne'xElat!eda dza'xwsnaq. | - e'EsaeLEn he'EEm eg-a'sxg-En la'g-En x - Ex u s e a'na, la'g'En k-lEpli'tsoEsa | tsle'sLaEla la'k-as'Ewe'g-En Le'LEtExstaa'gwiik-asEa; (10) Ene'x-Elatleda g-a'weqjanEmaxa dza'xwEn. — he'Emae | Ewa'xes eg-a'sosaxs g'a'nEmaaqos, — E nex' E lat!eda | dza'xwEnaq. — Ema'se he'g-ag-iicEmLas heL | Ewa'ElalaLEn eg-a'se. he'Emeg-En eg-a'sg-En mo'plEnts'.Eweg-En mo'p!Ents!a'laxsewElelaox e'tlaltslanaxwa la'xos | tsle'tslaxmotex.

Maggots-on- Water

115

— laEE'm e wi' e lEn eg'à'se. hé'EEm e wà'xax ,e idalàa'tsEn (15) 115 eg'à'se yExg'E'n g'à'weqlanEmek'. | wà'g'a 6 o'gwaqax dzà'xwEn, wà'g'a E 5'gwaqa 6 wà'xax' E ida'Iàa- 116 sases eg'à'saos o'gwaqa. | — è'esàeLEn hé'EEm eg'à'sg'En là'g'En sE'l e yasE c wa. lEn | lE'mx E wEldzEma E qEn lE'mlEmx e wEnx" e ide e . lEn dà'x' E itsE c wa, | lEn Llo'ptslo E yo là'xa Llo'psa E yu qEn Là'x - Lanowe6 qaE da'x ,E itsE E wàeda enEm qaEs (20) làE tsè'x'Età E ya E . hé'EmEn eg'à's. lEn | le'x'i E làlasE E wa qEn àx c è'tsE c we E qEn àxEdzo'EyuweE là'xa k'Ia'klobana | qEn là'k-ascEweE tslE'ldEgwila. hé'cmEn eg'à's. hé' e mEn nós eg'à'se, yuL g'à'weqlanEm | yExg'E'n dzà'xwEnek". Maggots-on-Water Told by Neg-a'dze, (Charlie Wilson) Lò'gadeda bEgwà'nEmas àà'plalag'ELa £ ye. la' E làe | hé'mEnalaEEm gEg'a'da. g-E'l e Em E la'wis gEg'a'dEnaxwa | là' E làe tàò'dEsgEmdEnaxwaseEs gEg'à'nEmx' E idEnaxwa la'xa e mEk'à'la | Llà'sala qa c k - !eyà'se E s gwé'x' E idàats gE'lx e ede (5) gEgEnE'mcnakwElasa bEgwà'nEm. g - E'lnaxwà E Em E làe | mO'plEnxwaEse gEnE'mas là'xa E mEk - à'la, là'naxwa do'x e widEx | là'naxwa à'plida yEx gEnE'mas. là'naxwa hàmx' e i'dExa | a'bane®. t!o'x u bido c làe sE'msas. à' E sm hèlEadzEqàleda à'bane6 | lax sE'msas. qlè'nEm e làes la' e yu là'xa c mEk - à'la. g-E'lnaxwa c Em (10) la'ses gEnE'm là'xa EmEk-à'la, mo'plEnxwa e snaxwa E Em E làe | k'!é E s la do'qwaxes gEnE'm. là'naxwa do'x E wid. là'naxwa | à'plides gEnE'm. hé' e Em c la'wis là'naxwa hàmx ,e i'dEx à'banàs. | là' E làe é'tleda

E né'k'e

aà'plalag'ELa E ye qaEs é'tlede E | gEg'a'dEx - la ex - g'Enà'nEm. (15) la s E'm e la'wis g'à' E yàlaxa E tslEdà'q. là' làe q!à'la E làe g-o'kwElotas. | k'!èEsElatla hè'lqlolEm wà'x'ida tslEdà'q | qaEs lE E ma'e àlà'q wi' e wE E la'mase aà'plalag'ELaE ye là'xes tslé'daq. | k'!è' E s E latla E né'nk'!emeda tslEdà'q. là'wadàexsda | yEsa' bEgwà'nEm. la e E'm e la'wis tà'wadEx' e ideda tslEdà'q yEs àà'p!alag-ELa E ye. (20) la e E'm e la'wis LEx e è'da LE e wi's gEnE'm qaEs làE là'xa E mEk'à'la. | — hà'g'a 6 là'ltàx, — e né'x'Slàexes gEnEm. là'Elàe | là'ltEweda tslEdà'qe. là' E lae àa'plalag'ELaE ye | à'EEm Llà' e se c sta. là' E làe wà'x'a E né'k'eda tslEdà'q qaea | làE là'xes là' e wEnEm. là' E làe k-|èEs c né'k'eda ià' e wEnEm (25) qaE g à'xeEs là'xses gEnE'm. — gè'lag'a 6 qEn là'lag'i E làxs, — E né'x'Elàeda tslEdà'q. | — gwà'la, — E nè'x ,E latle là' e wEnEmas. à'leEmLEs E E E E E g'àxL là'xsL | qa so klwE'lx idEÌxos sE yé'qos. — là' làe klwE'lx'Eideda | tslEdà'q. — la E mè' E wI' E làxEn sEEya'x'da,En. gé'lag'a E qen E E E la'En là'xsa. — | gwà'la, — nè'x' làe Ìà' wEnEmas, — à'lEEmLEs eidEsa E nEmo'x uC me

8*

116

Kwakiutl Tales

116 g'axL la'xsloL qa e so e lal (30) klwE'lx ,c idxos ha'beleqaqos, — e nex - Elaeda bEgwa'nEme la'xes gEnE'm. la' E lae | klwE'lx ,E idxes ha'beleq. 6 E e -E ge'lag'a a'Le stax, — ne'x laexes | la'cwEnEm. — laEme'E e c ¡17 wi' lEwEn ha'belexdaEn. — gwa'la, — | Ene'x'EEmElaxaa'wiseda bEgwa'nEm la'xes gEnE'm. — a't£EmLEs g'a'x e alExs | qa e so e lal k!wE'lx-eidLExos haba'ga E yaqos. — la' E lae klwE'lx-Eideda tslEda'qaxes (35) axde'. — ge'lag - a E , laEme'E Ewi'Ela axda'En. — gwa'la, — E ne'x -E Em € laxaa'wis | aa'plalag'ELatye la'xes gEnE'm. — a'lcEmLES g'a'xLOL | qa c s wa'g'aos la'baga E ya' la E sta'laxwa ^ E k ' a ' l a x . — | la'Elaeda tslEda'q la E sta'laxa c mEk - a'la. la'Elae e'tleda axe's | la'cwEnEm qaEs IaE la'xsa. a'EEmEla'wis (40) se'xEwideda bEgwa'nEm. la ba'ses gEnE'm. la na' e nak u . a' c Em la | EnEmo'klwaEmeda tslEda'q xa E na'la. qlwa'seda tslEda'q. la' E lae | E u kwE'lg'aa la, qlwa'sa. yudEx plEnxwaEs qlwa'sa. | la' E lae mo'plsnxwaEs la'xa E mEk - a'la. la | qE'lx-Eideda tslEda'qses qlwa'tslenaEye. la'Elae me'xsiwaEya. (45) wi'lax u dze ga'la me'xa g'a'xae | gwe'g-EElotsoE. — gwa'l las me'xoL, — E ne'x - so E lae | — axk'!a'laso E s qae3 la'os la'xg'anu E x u g'O'xug'anu 6 ?", — Ene'x'soElae. -g'a'x e lae e'tleda | gwe'x-EitsEEwa la'xes me'x E ena E ye. la'EJaeda tslEda'q La'xwEEla | qaEs laE lae'La. aqa'leda tle'sEm. la (50) lae'Latsa tslEda'q. Ema'sLeElawits, g'o'x u dza. | — ge'lag'af, — E ne'x - so E lat!eda tslEda'q. q!a'LElaEmEnLOLaxs | la'lawalElaaqos. laEme'sEn do'qwala qEn gwe'g-ilasoL | qaEs la'lag'aos ae'daaqal la'xes g - a'ya E na'kwElasaos. | laEE'ms lal axno'gwaLEsg'En xwa'klwEnag'En se'sExwaqox. (55) la e E'ms lal na'enaxuLOL. — he'EEm wa'x' tsla'yaqses la'x'de laa'sa. | g - a'x E Em E lae la'qwaeda tslEda'q. la e E'm mo'plEnxwaEs | la'xa E mEk - a'la. k-|e'EsElae ga'laxs la'es Ia'ewEnEm | o'lasta E ya la'xes E gEnE'm. la' lae aa'plalag-ELaEye | a'LeEsta. k'le' c s E lae do'qwElaxes gEnE'm. laEE'm (60) ne'nk'leqale aa'p!alag-ELaEye laEme's E gEnE'me lE la'. k le'EseLas k'Elsla' | la'xes gwa'lag'ilaas. la' E lae g - a' E maqe gEnE'mas | la'xa ma'g - Exsta E laa'. laEme'E wEtma' E E do'qwe aa'p!alag ELa ye [ la'xes gEnE'm. la' lae la'xse gEnE'mas lax ya'y&tslases | la'EwEnEm. la' E lae do'xewaLEle aa'plalag'ELaEye la'xes gEnE'm. — a (65) qla'gwida', so'Emaa, so'Emeg"En g'ax da'soEs, — | E ne'x -E laexes gEnE'm. — ge'lag - a E qEn la'lag - i E laxs IOL, | qla'gwida, — E ne'x -E lae aa'plalag-ELaEye la'xes gEnE'm. — k - le' E seg'En j E ne'k - a qaEs g'a'xaos la'xsa. a'lEEmLEs g'axl la'xsLOL qacsoE | lal k!wE'lx-EidLExos sEEya'qos. — la'Elae klwE'lx-Eide aa'plalag-ELaeye (70) la'xes sE e ya'. — ge'lag'a 5 , qla'gwida, qan laE la'xsa. laEme'E ewi'£lEwEn | sE c ya'x daEn. — k - le' £ sEn E ne'k - a 118 qaes g'a'xaos. a'tEEmLEs | g'a'xLOL qaEsoE lal klwE'lx-eidElxos ha'beleqaqos L E E W O ' S ha'bExsta' E yaqos. — | la'Elaeda bEgwa'nEm klwE'lx-Eidxes ha'beleq LEewi's habExsta E ye. — go'lag-aE | q!a'-

The Dog

117

gwida, qan la'lag - i E la'xsa. la £ me' cwi'elEWEn ha'belexde LEewE'n H8 ha'bExste'x'daEn. — (75) k - !e' £ sEn E ne'k - a qaEs g'a'xaos la'xsa. a'icEmLEs | g'a'xLOL qa£so£ lal k!wE'lx ,E idxos hap! EX La'Eyaqos. — la' £ lae | k!wE'lx ,E ideda bEgwa'nEm la'xes hap!EXLa'£ye. — ge'lag'a® qla'gwida, la £ me' £wi'£lEwEn haplExLa'x'da. — | k - !e' c sEn £ ne'k - a, — £ ne'x' £ lae gEnE'mas. a'l£EmLEs | g'a'xl la'xsLOL qa e s wa'g'aEmawisLaos Lle'pala (80) la E sta'laxwa c mEk"a'lax. — la' £ lae laE sta'le aa'p!alag'ELa c ye. | L!e'pala £ El la'sta'la. la e E'm | ae'daa'E qEmaseda tslEda'qe lax ya'x"sE$nx de | gwe'g-ilatsexes gEnE'm. — k - !e' £ sLEs g'a'xLOL, — E ne'x -E laeda tslEda'qaxes | la'£wEnEm. — }EX-E'lagawiLeses gwe'x ,£ idaasos g'a'xEn. (85) gwallag'a 6 wax he gwe'k"!ale, qla'gwida, — £ ne'x -£ lae aa'p!alag - ELa £ ye. | hawa'x e sla qa c wa E xe' c ses gEnE'm qaEs la £ da'xsaq la'xes ya' E yats!e. la' E lae | e'k"laxstax• Eideda tslEda'qe. laEE'm ha'nwala la'xa Lla'sak" j qaEs Le'ElaleE, — ge'la kwekwa', LE'nLaxg-ae aa'p!alag-ELaEye. — | la' E lae e'tleda, — ge'la kwekwa', LE'nLaxg-aE aa'p!alag'ELaEye. — (90) ga'x £ laeda kwek u . p!ELEme' £ stax -£ id qaEs g - a'xe s q!a' E na. laEme' | la'loL!Ex-£idELEx aa'p!alag-ELaEye. la' E lae xa'p!itsE£weda bEgwa'nEm, yEsa' | kwek u . g - a'x E lae e'tlededa EnEm xa'plida. a'EEmElae | ha'nwale gEnE'mas. do'qwala g'a'xdzek'as E lae | LE'nlEideda qle'nEme kwek u . w!'laqweElae ge'g'Eltsila la'e Ewi'elax a'ldzEk u dasa bEgwa'nEm. (95) a' 8 Em £ El la Lo'xEwa£leda xa'qe la'e EwI'elasEEwis a'lsEx'de | yEsa' qle'nEme kwek u . la £ me' na' £ nakwe gEnE'mas. laEE'm | e'k'a la'xes ia'EwEnEm. q!a'yaxolEmElaeda tslEda'q | qae'xs k - !e' £ sae he'de aa'p!alag'ELaEye la a'Lex'ala la'xes g - ok u . | wELa'sEEweda tslEda'q. xa'nyadzEmeda t s M a ' q yEse's g'o'kwElot (100) la'xes la'g-ita qlwEla' qaEs E ya'x-sEEmae'naEyases | la'£wEnEm. laEE'm axno'gwadeda tslEda'qasa se'sExwaq xwa'klwEna. | ne'las la'xes g'o'kwElot.

The Dog Told by L a ' b i d , Recorded by George Hunt. g'o'kwElaelaeda aewai'LEla lax ha'nwade. wa, la Ewa'yade ha'xomalag-iElakwasa | Ewa'las £ wa'ts!e. wa, la a'la ae'k'ile ha'xomalag - i c lakwaxes Ewa'ts!e, | yEx he'mEnala£mae axk"!a'laxes gEpE'me qaE hamg"i'leEsexa E wa'ts!axs laa'snokwaes ta'£wEnEme | yExs q!a'la E mae ha'xomalag'i E lakwax gwe'g-iElasases gEnE'maxa (5) £ wa'ts!axs laa'snokwae yExs he'waxae gEnE'mas hamg-i'laxa E wa'ts!e | qa £ xs a' £ mae he'mEnala £ Em kwe'xases ts!e'sLa £ la | la'qexs 119 wa'x-ae g-a'xeLa Ewa'ts!e la'xa g-o'kwe qa £ xs a'lae Lle'sileda ts!i;da'qaxa | £ wa'ts!e, qa £ xs qis'msae hamgi'laq. wa, la'xaeda

118

Kwakiutl

Tales

e wa'ts!e la | Llesilaxa tslEda'qe yExs qlwEna'laeda bEgwa'nEm e'En LE c wi's gEnE'maxs (10) wa'x'ae axk'la/leda bEgwa'nEmaxes gEnE'me qa E hamgi'le c sexa E wa'tsle. wa, la | a' £ Em £ ne'k - a tslEda'qaxes la' £ wEnEme, — c ya, wa'g'a E dza hamgi'lax'os £ wa'yolaqos, | — E ne'ke. wa, a' E mise he' E ma bEgwa'nEm hamg'i'laxes e wa'ts!e. wa, ha'lsEla £ misa E wa'tsle | hamx -E i'd lax hamgi'la E yases E wa'dzidaq, wa, la E me'da bEgwa'nEm do'qwElaqexs | lE £ ma'e s ya'k - ElqEles E wa'tsle qa £ xs a' £ maeda c wa'ts!e la kwE'lg'a E lil (15) la'xes kwE'le'lase. wa, g - E'I E mise | ga'nul £ ida la'asa tslEda'qe E nex - xes la'£WEnEme qa E s gaa'xstaele la | kwE'lx -£ id la'xes g-ae'lase. wa, g - E'l e mise kwElE'mg - a E lilExs la'e | he E sto' me'x £ eda. wa, g'E'l e misa c wa'ts!e wELEla'q la £ nEma'la xE'ntlales E wa'dzide LE e wi's | gEnE'me la'eda e wa'ts!e klwa'g - a E lila qa£s heii E lale E xes ts!ag'iibida e we. (20) wa, g - E'l £ mise he'lelkwe g'ae'lasas la'e qa's E id qaEs la 6 | lax kwEx'kwE E li'lasases E wa'dzide LE c wi's gEnE'me. wa, la'da E wa'tsle | qlo'xodxes ^a'sdEmk'lEn qa E s ax £ a'lile £ s. wa, la qlo'xodEx | bEgwa'nEmk - !Ena c yases £ wa'dzide qa c s q!o'xts!ode c s. wa, la ax E e'dxes | ^a'sdEmk'lEn qaEs qlo'xtslode E s la'xes E wa'dzedEx'de. wa, g-E'l c mise gwa'ta (25) la'e gwe'x ,E ideda la bEgwa'nEmxa tslEda'qe. | wa, g-ElEmisa tslEda'qe do'x e waLElaxa la | E wa'tslExs kwE e li'lae lae'da tslEda'qe he'x -E ida £ Em kwas c wEltlaliiaxa | la E wa'tslEs. he' E maLal ta' E wEnEme. wa, ] a' £ misa la E wa'tsle bEgwa'nEm la qa's £ id qaEs la £ kwE'lg-a £ liI lax kwa' E lasasa (30) a'la E maLal E wa'tsle. wa, la E me'da E wa'ts!exa la qlo'xtslalax | bEgwa'nEmk'lEE E na yases wa'dzide kwElno'dzElilaxa tslEda'qe. | wa, la c E'm ^wEye'k'aleda bEgwa'nEm laq. wa, la E me's wa'x-a | tslEda'q k'Epli'dxes la la' e wEnEma E wa'tsle. wa, | a' E misa bEgwa'nEme la'witslala E nex - xa tslEda'qe, — E ya, me'x^edadzag'a*, qa c xg'En (35) a'lag'En bsqlwElEla', — E ne'ke. wii, la £ ne'k - a, — a E ma'dzas. | a'Latladzax'os gwa'sgEmala g-a'xEn, — E ne'k - eda tslEda'qaxa | bEgwa'nEm. wa, la E ne'k'eda bEgwa'nEm, — a E ma'dzatlEn gwa'nEmLa | qEnLO6 gwe'gEmalal la'Laxg-En he'lii E mek" la'xg'En gwae'lasElc. | wa'g - a £ wax me'x E edEx, — E ne'k - eda E wa'tsle bEga'nEmxa tslEda'qaxs la'e (40) xE'ntlEg-ala. wa, la E me' me'x E ededa E wa'tsle bEgwa'nEma. wa, la'Leda tslEda'qe he'waxa | me'x E eda qaxs a'mlqlEsaax la ya'qlEndatses la' e wEnEme. | wa, g'E'l £ mise E na'x £ idxa gaa'laxs | la'e ya'qlEg-ala E wa'tsle bEgwa'nEma. wa, la E nex - xes gEnE'me, — wa'g-a E La'x e widEx, | tslEda'q, qaEs la'os hamg-i'lax- c idxwa wi'wosilagax E wa'ts!a, — £ ne'k-e la'qexs (45) he'x-sa £ mae gwae'lEx a' E mae kwEle'g-a £ ya tslEda'qaq. wa, la E me'da | tslEda'qe k'ek'ac le'qElas ya'qlEndasas | la'g-ilas he'x- E ida E Em La'x e wid qa E s la £ hamg-i'laxa E wa'ts!e. wa, g-El c mise | la'g-aa lax kwE E li'lasasa E wa'ts!e lae'da Ewei'ts!e k!wa'g-a E lila | qaEs do'dExus£EndeExa

The Dog

119

tsÎE'dâ'qe hë gwëx's yä'yaq!Eg - a 6 läe lâ'qexs (50) nE'l e yaläe. wä. 120 la e E'mxäeda tsÎEdâ'qe a'mlqÎESEx gwë'x'sdEmasa | 'wâ'tsîe qa e xs k-!ë'Esaeda E wa'tsîe EnE'mpÎEna hë gwë'g'ile yExs j lä'x'stlääkwäe gâ'galaxa tsÎEdâ'qaxs LÎë'LÎasâlae LEEwë'. | wä, la E më'da tsÎEdâ'qe â'£Em la Laewiï dö'qwalaxa e wa'ts!äxs g'â'xae | Lâ'xwala LExwà'lases g-a'lEmâig-iwaEye g'ö'g'EgwE e yo lax ôbâ' c yasa tsÎEdâ'qe. (55) wä, la e më' £nê'k"a tsÎEdâ'qaq, — a € mâ'dzâs | yEj^ hä'aqos gwëx's wâ'ldEmnukîwexsd g'â'xEn. wâxdzâ'g'a E *nè'k'otsoe, — | e në'k'a tsÎEdâ'qaxs Ewa'ts!e qaxs lE'ma'eda tsIEdâ'qe â'ia la wâ'tsa l wa'ts!e. I wä, la E më' lIeIô'wexes ha' c mêx'si'laso E La. wä, la e mê'da e wa'tsîe bEgwâ'nEm | lâ'witsîalaxs la'e £nê'k"a, — à, 'mâ'dzâs xE'nLslag'itaq!os (60) g'ä'la, — E në'k'exa tsÎEdâ'qe. wä, la E në'k'a tsÎEdâ'qaq, | — Lö'madzEn â'mlqÎBSEx gwä'lag'Elilasasa Ewa'tsîe | g'â'xEn yExs hE'wäxa e mäe hamx' e ï'dxEn hamg'ï'la e yâq, — | E në'k'eda tsÎEdâ'q. wä, la c në'k - a Ewa'tsîe bEgwâ'nEmaq, | — â' e maaxso e mö'mfilqîaxs gwë'x' s idaa'saqos la hämg'ilaqo 4 . (65) wä'g*ae dö'qwala qa e s hê'mEnala E mao8 yu g'El hâmg - î'laso E x"g'Enta | k-!ë'esEmek" hâmx E ï'da, — c në'k'eda bEgwâ'nEmaxa tsÎEdâ'qe. | wä, la c në'k"eda tsÎEdâ'qe, — hë' c maas la gwä'la lâ'xEn nâ'qa E ye | qa e xg'En xE'nLElek' wâ'tsox, — e në'k'a tsÎEdâ'qe. wä, lä nië'k'a Ewa'tsîe bEgwâ'nEmxa | tsÎEdâ'qe, — hë'EmEn gwE e yö' qaEs wâ'ldEmos qa e s (70) â' £ mâos hë'mEnala e Em wâ'tsoxda wï'wosilagâx E wa'tsîa qa e s q!ë'qîaseqë' e sa âë'k'e | lâ'xa aë'k'ilâq u . £ nê'nak'ile qaEs hë'mEnala e mäos yu g'El hâmg'ï'lasEEwoxxg'Ents j k'!ë'EsEmek- hamx"Eï'da, — E në'k - e. wä, la E në'k - a tsÎEdâ'qaq, | — hë'EEmLEn läi gwälalxEn E wâ'EwasdEmLa tsîedâ'xL, — | E në'k'eda tsÎEdâ'qe. wä, gê'g'EÎtsila e Em hë ^wë'g'ileda tsÎEdâ'q. (75) la â'iak'îala la âë'k'ilaxa 'wa'tsîe. wä, lä'xäeda l wa'ts!e hë'mEnala £ Em | hë gwëx's wâx wâldEmnukîwexsdxa tsÎEdâ'qe. wfi, la E më'da | tsÎEdâ'qe hë'x'sâEm la kîwaë'le | qE'lgwi e lasasa l wa'tsîe. wä, la'mê'da tsÎEdâ'qe axk'îâ'laxa ^ a ' t s î e qa e yâ'qÎEg'ate's në'lases | lâ'g'ila la xE'nLEla iâ'xwElanux", E nê'k - e tsÎEdâ'qaq. (80) wä, â' c mesa Ewa'ts!e nE'l e yaia hë gwëx's wâx* yâ'yaqÎEg-a'lae. wä, hë' £ mis | xE'nLEla wâ'dzEmsa tsÎEdâ'qe lâq. wä, lä'da tsÎEdâ'qe k"îëes a e yö'sElax | gwë'x'sdEmasa E wa'tsîe bEgwâ'nûma yExs â' e mae häyö'lis LÎô'lEtEwexs | yâ'qÎEntîâlaâxa teÎEdâ'qe lö e xs k-!ë'Esae da e lë'noxwa hë gwëx's hë'noma lâ' c wEnEmasexs | â' e mae häyö'lis da e lEla' qaExs â'iae ëk*Ela (85) bEgwâ'nEmaxa la E wa'tsîa. wä. hë' E mis lEkwE'mqÎEdzeEsa tsÎEdâ'qe | lâ'xa E wa'tsîe bEgwâ'nEmaxs E në'k , ae qaE hä 6 s g'El kwE'lg-aelila tsÎEdâ'qe. | wä, g'E'l e mise kwE'lg'a e lilExs la'e kwE'lg-aclila e wa'tsîe bEgwâ'nEm qa e | kwElë'g-aEliieEsa tsÎEdâ'qaq. wä, g-E'lemisa tsÎEdâ'qe wâx' | k'â'k'Epîaq la'e ïâ'witsîala Enëx-xa tsÎEdâ'qe, — gwâ'ilas iÂ'bala g'â'xEn, — (90) 'nê'k'e. wä, yu' e mis

120

Kwakiutl Tales

120 la q!alEetsoEsa tslEda'qe. wa, la ge'g'Eltsila | he gwe'g'ileda ewa'ts!e bEgwa'nEma qaexs lEema'eda Ewa'ts!e bEgwa'nEm o'qlwEsxa | tslEda'qe lacE'm a'laeEm la watsa ewa'ts!e. wa, he'cmisexs he'x-Eidaemae la hamg'I'laxa cwa'ts!axs | g'a'lae La'xcwidxa gegaa'la. 121 wa, he'Emis la'g'itas | Ene'k-a Ewa'ts!e qaEs na'qecstEndag'ecxes £wa'dzide qaE wa'g'iEs (95) e'tled bEgwa'nEmx,cida. wa, laeE'mxaa'wise ae'daaqal ewa'tslEX'EidEL. | wa, g-E'lEmise ga'nulcida la'eda Ewats!e bEgwa'nEm axk'la'laxa tslEda'qe qaEs | la'x'daExweE kwE'lg-aclil la'xes g'ae'lase. wa, g'E'lEmise kwE'lg-aelilExs la'e | heEsto' me'xEeda. wa, he'Emis la La'xEwidaatsa Ewa'tsle bEgwa'nEm qaEs la6 | lax qE'lgwilasasa cwa'ts!e. wa, la qlo'xcwEltslodxes qlo'xts!aEya bEgwa'nEmk-!EnaEya (100) qaes axEa'lilecq. wa, la qlo'ExwElts!odxa cwa'ts!ek-!EnaEye | la'xes Ewa'dzide qacs qlo'xtslodecs. wa, la qlo'xtslotsa bEgwa'nEmk•!Enaeye la'xes | cwa'dzide. wa, laEme' e'tled la bEgwa'nEmx'cide Ewa'dzidas. wa, la c s'mxaa'wise e'tled la | Ewa'ts!ex-Eida. wa, g-E'lemise gwa'la lae'da bEgwa'nEm qa'seid qaes laE kwE'lg-aclil | lax kwEEli'lasases gEnE'mexa alEstoElile me'xa gEnE'mas. (105) wa, he'x"EidaEmesa bEgwa'nEm gwe'x-Eidxes gEnE'me. wa, laEme' | q!a'yoxEwideda bEgwa'nEmaxs wa'x'Emae ya'yaqlEg,aelaaxes gEnE'maxs la'e | hamg'i'laq. — wa, lEn k'leya's gwEEyo'Las qaE lawa'yeEsEn wa'waldEmoL qaexg'En | Ena'xwaEmeg'En aEyo'sElaxes wa'ldEmos g'a'xEnLaxs laE'n Ewa'tslaxs la qlo'xodxos Ewa'ts!ek'lEnaEyex | qaEs q!oxts!odeEs g'a'xEnLaxs la'ex qloxtslotsg'En bEgwa'nEmk'lEnek-. Ene'Enak'ile, laeE'ms ae'k'ilalxwa (110) Ewa'ts!ex qaE yu'xusaEmees g'El hamx,Ei'dExg'Ents k'!o'Esemek- hamx'Ei'da. | wa, he'Emis qaEs gwa'llag'aos la'witslenoxwEq" qaes k'ElEla'emaEntsas gwe'x-Eidaasasox | g'a'xEnts, — Enek'eda bEgwa'nEmaxes gEnE'me. wa, la ene'k'a tslEda'qaxes | la'ewEnEme, — Ewa, ge'lak-asElaxs g'a'xaex ae'daaqa g'a'xEn qaExg'En | a'lek' la'lawolElaxg'En a'Emek" hayo'lis la'wits!alasoEsa (115) Ewa'ts!axoL bEgwa'nEma. wax'Enuexu kwEli'lxa ga'nuLe qaEs a'EmeE gwa'sek'ala | g'a'xEn. wax "En wax- k'ak'Eplaq" qaV eya'k"!aleE g'a'xEn | ysxs Ene'k-ae, eya, me'xcedEdzag-aE. wa'x'e g'El enaEna'kwElaxa gaa'la | qaEs gwe'x-eidee g'a'xEn qEn lae h&mg'i'laxa £wa'ts!exa so'EmaxoL. cne'cnak'ilg'En | laeme'k' ae'k'ilalxwa cwa'ts!ex qae yEwe's g'El hamx,Ei'dg'Ents (120) k'!e' EsEmek- hamx,eI'da. Ene'Enak"iIg'En laEme'k' a'lak'lala moelos | qla'gwidExs g'a'xaex ae'daaqa g'a'xEn, — Ene'k'eda tslsda'qaxes | la'ewEnEme. wa, la Ene'k-eda bEgwa'nEm, — he'EmEn la'g'ila j Ene'k'e, qla'gwid, do'qwElaemEn he'g'itasox gwe'x'cidoxda 'wa'tslex g'a'xEnts | yExs q!a'LElaemaaxg'En a'lek' ta'xwElanuxusox. wa, so'tla LleLlasala (125) le c wo'x. wa, lacme'sox L6'xseala laL qaEs ^wa'laos mS'masilaqu | qaes a'maos ae'k'ilaqu. he'xEnte gwe'x'ee

The Tale of the Dogs

121

se'natledasox ] g'a'xEnts. wa, he'£misEn la'g'ila ae'x' £ ax'xes 121 wa'ldEmosaxs la'aqoa £ nex' qaEs ya'os g'El hamg'i'lasE e wox u gwEnts | k'!e' e s E mek' hamx E i'da. E ne' £ nak'ilg'En a'lek - tslE'ndEx'e idEs | gwe'x ,£ idaasasox g'a'xEn. ya'laeLEn £ na'k'!ala (130) he gwe'x' £ itso E ltsoxda £ wa'ts!aqEn. £ ne /£ nak'ile, qla'gwida, a'lag'ae Emax'Ents ya'Llogala | LE e wo'xda na'walakwaqEnts e wa'ts!a qa £ da'da E mEwa E lag'iltsox g a'xEntsaxEnts | E wa' E wasdEmLa q!we'qlwElai qa e xs E wa'lasaex na'walakwa. dax | gwe'x' £ idaasasox £ c E g'a'xEn, — ne'k'e. wa, la me'da wa'ts!e he'mEnala c Em la ama'lala LE e wi's | E wao'dzide. wa, la e E'm la'ba. (135) he' e Em la'g'ilasa ba'khvEm k'!e £ s na'la qa£s mo'masile E xes | £ wao'ts!e yExs a' £ mae q!wEl £ yagwalisEma.

The Tale of the Dogs. Told by La'bid recorded by George Hunt. k'!e ,£ sEk' nu'yEmg'En gwa'gwex's £ alasLEk' qa E xs q!a' E yolEk y s x s | la'e aLEbo'x E widae'sila bEgwa'nEmg'En q!a' £ yolLEk", — £ ne'k'e La'bide g'a'xEn. \ g-o'kwEla £ wl' £ leda gwe'tEla lax E yEli's. wa, la qle'nEmeda £ wao'ts!asa £ na'xwa be'bEgwanEma. | wa, E na'xwa be'bEgwanEm he'mEnala e Em da'x , E idxes ts!e'sLa E la qa£s kwe'xe E s la'xes £ wa'tslaxs (5) wa'x'ae g-a'xeL lax g'ig'o'kwases E wao'dzide. wa, la £ me' E wao'ts!e | he'mEnala pepo'sqla qa £ xs k'!e' £ sae hamgi'laso c ses £ wao'dzide. wa, he' E mis la'g'ilas | ala la L!eL!a' E yak'a. wa, la £ me'da £ wao'ts!e a' c Em he'mEnala me'xmEx £ Es lax L!a'sana £ yas | g'ig'o'kwases E wao'dzide, yExs wa'x' E mae L.'e'sEla | l o £ x s k!we'sae l o £ x s yu'gwae l o £ x s ya'lae. wa, he'x'sa'mise me'xe. wa, £ nE'mmese E wa'ts!as (10) tle'qwapxa g - i'gEma £ yasa E nE £ me'motasa kwEkwa'klwEmasa gwe'tElaxa | ae'k'ilaxes £ wa'ts!axa Le'gadas £ wa'ts!as gi'gExsta yExs | ts!a'x'ts!E E wakwae kwe'kwEtaqe g'E'ldatsa e'k'laa'kwe q!o' £ yaakwa dex u k'a'dzEkwa. wa, he' E mis | kwE'lgesoEs gi'gExstaxox ga'ganuLex. wa, g'E'l c mise tle'qwap La'xE widxa | gegaa'laxs la'e he'x ,E ida E Em Le' E lalaxes E wa'ts!e qa£s hamgi'le E q. wa, g'E'l E mise gwal (15) ha E ma'pe gi'gExsta la'e tle'qwap k!wEs E a'lil LEEwi's gEnE'me sEbE'lxel qa £ s | hamx' £ i'dEx'da £ xwe E . wa, la t!e'qwap he'waxa e nE'mp!Ena LlEle'we he g'El hamgi'lasE E wes £ wa'ts!axs | ha' £ maae t!e'qwape LEEwi's gEnE'me. wa, la' £ lae e'k'a £ na'la | la'g'ilas la'wElse ya'yaqoLlalas la'xes g'o'kwe qaEs laE a'wax e wEls la'xa a'wagwase (xa ma £ ia's Le'gEm lo £ a'waqwe E ). | wa, k-!e'£s£mise a'laEm ge£s k!wa £ sE'xs la'e (20)

122

122

Kwakiutl Tale6

122 dö'qwElaxa ma e te' E wäö'ts!e la g-ä'xtodala xE'ls'idxa mô'xa Ewäö'ts!ä. wä, I hë'x E idnaxwa E misa m ë ' x a x d e E wa'ts!e ts!Ex -c I'd qa e s ¡ läE g - El e na'kwEla qaEs läE ä'Leesta lax ä'iJä oxLa'Elisas EyEÜ's. wä, la dö'qwEle yâ'yaqoLÎalasaqexs | lE e ma'e e wï' £ la la ä'LeEateda qlë'iiEme Ewäö'ts!a. wä, la Enê'nk-!exEede | yâ'yaqoLÎalase qaEs lâ'lag - i E EwE'nEwEnek-axa qîê'nEme e wäö'ts!a. (25) E wï'laxdze e lae gëEs c wE'nse yâ'yaqoLÎalas la'e wELEla'xa bEgwâ'nEma yâ'qÎEïitîalaxa | Enë'k-a, — g-â'x e Ems ai E ô'gwExsE e mak u g'ô'kwElot qEnts hâ'waiilagâlaEntsaxEnts | g'â'xela lä'xwa g'â'xaqEnts klwEtsÜi'sa. ¡ hâ''g-aE Lë' e lalaxEnts g'ï'gEina e yâe mâ'l E ida y E x . g'ï'gsxsta (gwsE yö'sa yâ'yaq!Ente E msasa E wäö'ts!e) | qa f g-â'xe e sEnts g - ï'gEma E ya hô'LelaxEiits g-â'xeia lâ'xwa (30) kîwEtsîâ'saqEnts hämä' E iälala. gwE e nö' E k'!êEs g'ä'xa, — | E në'k'e. wä, la qîwâ'g'Elsa maEiü' e wa' c wadzEm. wä, la E në'k'a EnE'mme lâq, | — leEmEnuExu läi Lè' e lalaìxEnts g-ï'gEma e yae mä'I E idä, — E nê'k - Exs lä'x'da E xwäe | qä'ö e ida ma E ië' E wa e wadzEma. wä, k - !ë' E st!a gë'x" E idExs | g'â'xao aë'dâaqa qaEs k!wEsEE'lseE. wä, la wELa'so£sa (35) yâ'yaqÎEnte E msasa E wäö'ts!e, — la E E'mx - das Lë' e lalax mä'i E idäxEnts g'ï'gEma e ya, — Enë'k-e. | wä, la Enë'k-a E ns'mme lâ'xa E wa' E wadzEme. — k - !ë'e dzâ E nu E x u hê'lqîolEms tîë'qwape | L E H V Ì ' S gEiiE'me la nEXwä'* g'äa'LEla lax kwEElï'lasasEnts g'î'gEma E ye mâ'i E ide ¡ qa-xs â' E mâe tîëqwape L E £ W Í ' S gEnE'ine dâ'x , £ idxa ts!ets!ë'sLaEla qa e s kwë'xapîes g'ä'xEnu e x u . wä, | â' c mesEnu £ x u g'âx hë'ltsâs, — £ në'k - e. wä, la e në'k'a yâ'yaqÎEnte £ msasa E wäö'ts!e, (40) — k\'eyâ's çwë'x'daas k'!ë £ s g'â'xEnts g'i'gEma £ ya. hâ'g - a £ aë'daaqax'da £ xwEx. wä, c E 123 wâ'x dzâ ma kwê'xaso s | tîë'qwap L E E W Í ' S G E I I E ' m e . wä, g'E'lEmets lä'g-ää lax kwE £ lï'lasasEnts g - ï'gEma £ ye | la'aqos â' e Em hâ'£ ladzaqWa E në'k - Eq, g-â'xEiiu £ x u Lë' E laloL g'ï'gEmë s | mâ'i £ id qa c s la' £ yos ho'Lelax wâ'fdEmLas. qâ'tsEmeEEmLEs g"â'xEnu E x u , | e në'x - LEseqe, — E në'k - e. wä, hë'x-EidaEmisa ma E lë' £ wa £ wadzEm (45) la qâ'sEida qaEs hô'gwiLe e lax g'ö'kwas tîë'qwap. wä, hë'x - E ida e misa | ma £ ië' E wâ' E wadzEm lä lax kwE E lë'lasas mâ'l E ide, yEx g'ï'gExsta. I wä, la he'io £ mala c Em t!Ex £ wï'deda £ nE'mme Ewâe wadzEmx mâ'l £ ide | la'ase tîë'qwap dâ'x ,E idxa ts!ë'sLaEla qa e s wâx- E laxsd kwë'xas lâ'xa ma £ ië' E wa £ wadzEma. | wä, wI'so E malatîe kwë'x e edqexs la'e dzE'lxEwElsa maEië', £ wa s wadzEm (50) LÔe mâ'le ide lâ'xa g'ö'kwe. wä, g"E'l£mise lä'g - ää lax | klwEtsîâ'sasa qîê'E nEme wâô'tsÎExs la'e axsEEwë' mâ'i E ide qa e s kîwa'x'kîwag'ElsEle 1 /Esa yä'yaq!Ente E mse. | wä, g - E'l e mise mâ'Hde kîwâ'g'aElsa la'as Lâ'xwElsa ô'gwEElaEme £wâ'las e wa'ts!ä. | wä, la e nê'ka, — ë'k'aEwisa g-ô'kwElotaxs k-!ë'Esâe hâ'nak'axes | g-î'gEma e ye lâ'xes e gWE yô' qa e s £wë'x ,£ idaasa. wä, (55) la E më'ts hö'LelaLOL g-i'gEme e , g"aEmEn në'lEmoLeg-a mö'masaläeneEg-asEn E wä'dzide | g'â'xEnLaxg-En wâx'ek' làë'L lax g'ö'kwasexa gää'la wax' ä'xwEla | qa c

The Tale of the Dog«

123

hàmgi'le e s g'à'xEn, wa, à'£mis da'x-£idxes tslè'sLa'la qa e s kwè'xe£s 123 g'à'xEnLaxs | la'e k'à'£yEWElsa g-a'xEn là'xes g'o'kwe qan ¿''me* la xwé'laqa kwE'lg'aEls là'xEn | hé'mEnala kwEldzà'sxa yfi'gwa LEewa' klwé'sa là'xg En à'lek" po'sqla, — (60) 'né'k'exs la'e k!wa'g'aElsa. wà, la Là'xwElsa o'gwE£laemaxatl £wa'ts!à. wà, | à'e Bmxàa'wise nEgEÌto'dEx wa'ldEmasa g'E'lx'de yà'q!Ent!ala. w&, g - E'l e mise | qlwMbà' wà'ldEmas la'e klwS'g'aElsa. wà, la Là'xwElsa 5'gwE £ la £ maxat! £ wa'ts!a. | wà, à' s Emxàa'wise nEgEltO'dsx wa'ldEmasa g'E'lx'de yà'q!Ent!ala. wà, e nEmo'x uc me | làda k !è' ! s'Em yà'qlsg'aia là'xa £wào'ts!e. wà, la Là'xwEls qa e s ya'qlsg'ate'. (65) wà, la e né'k'a, — la £ ma's g'i'gEmè1 mà'l £ id wELEla'xox wà'td®maxsEnts g'ò'kwElotex. | à'la e mEnu £ x u £ na'xwa mo'masilaso*8Enuexu Vào'dzidàx yExs kwé ts!é'sLaela g'à'xEnu £ x u . | k'N^s he kwe'xag'ilts g'à'xEnu £ x u qEnu £ x u ié'lE£le£, | yExs à' £ maex èx Eax g'anu e x u gwé'^wE^wà'ltsEyé'k' qaes dedsftEle6 do'xsEmexg'anu £ x u | làk' hé'ttsàs. wà, yu' £ mis tslEx'Elag'anEm làxs nè'nàqa'yaqo» g'okwElot. wà, (70) la e mè'sEnts kwà'kwexalal qa £ wà'g'i'sox e nE'mp!Enx - s £ a lé'ÌE e lEnts £wào'dzidEX'dex, | g'o'kwElot, — 'nè'k'e. wà, g'E'l c mise q!wiflbè' wà'idEmas la'e klwà'g'aElsa bEgwà'nEm. | wà, la Là'xwElse mà't £ idxa g ì'gEmaeye. wà, la £ nék'a, — nè'lasoemEni,axs | Lo'maxda £ xwàaqos mo'masilaso£ses ewà5'dzidEx'da£ xos. wà, là'LEn Lo'ma àè'k ilaso£sEn | £wà'dzide y s x àé'k'làakwaEn kwE£lé'lase. wà, lEn he'mEnaiaEm no'gwa g'El hàmg'i'laso£xs (75) k'!è' £ s £ màe hàmx -£ I'dEn ewà'dzide. wà, g'E'l£misEn gwài hà £ mà'pa la'asEn | £wà'dzide hàmx -£ ì'da. à'emisEn lé'x"aeEm wà'ldEm qa e s k'!è' £ sàos ò'gwaqaeEm kwé'x e edxEn £wà5'dzide, — | £ né'k'e mà'l £ idàxs la'e dzE'lx £ wid qa £ s là £ nà' £ nak u là'xes g'Okwe. wà, g'E'l £ mise la'g àà | lax a'Lanà£yas g'O'kwas tlèqwap la'e L!Epo'stà qa £ s là £ là'g'às la'xa sà'lasa | g'o'kwaxs la'e wà'gwEtEwexs la'e dzE'lxwELàsEla la'g'ààxs la'e (80) Elà'q nEgè'g'e £ xa gà'nuLaxs la'e £wà'las nè'nenà £ . wà, la £ mé' £ nà'xwa | qExewi'deda g'ig'S'x"dàsa kwa'g'ute. wà, la £nE'msgEm8£Em k'!é £ s qEXewi'de g'Okwas £wa'dzidàs j mà'l £ ide yEx g'igExsta. wà, la lé'x'a e Em la qlwslé' £ tlé'qwape | LE WÌ'S wào'gwile. wà, | hè'£mise ya'yaqoLlalasxa la 124 £wEné'm£s ho'iagExsekax wà'ldEmasa (85) e wà5'ts!e yEx la'g'ilas qla'leda ba'kìwEmaxa £ wào'ts!àxs hè' £ màe | àa'xsilaxa né'nene yEx yà'yaqoL'.alas la'e £wl£la gwà'gwex'seala | là'xes WELEIÒ' qa wà'ldEmsa £ wà5'ts!e. wà, hè'£mis Ià'g'ilasa bà'klwEm | la àè'k'ilaxes £ wào'tsle là'xeq. wà, la£E'm qlwiftba'.

124 124

Kwakiutl Tales Squirrel and Thunderbird Told by Wa'k as 1899. Recorded by George Hunt.

g - o'kwEla e lae g-a'lasa e nE e me'motasa g'a'plenoxwe lax dE £ na'SEX. | wa, la' e lae ale'ewinoxwe ya'yagExtslaxa j k - !e' e sa e El g'i'gEma e ya qa e xs a' E mae ale'ewinoxwiltses | g"i'gEma e ye q!o'mE£na'kwEla. wa, la' e lae ya'yagExtsIa (5) he'mEnalaeEm la g-i'g-Eitala la'xa q!o c se' la'xa a'Lala la'xa a'L!e. wa, la' e lae | e'g-EmEnklwEsa k'!e' e se qwe'sala lax o'gwaga e yasa q!o£se'. wa, la' s lae amlqlEse ya'yagExts.'as | he'g-ilas gwe s se'. wa, he' e Em e la'wis | la'g-ilas e nenk'!ex £ ed qa e s a'lax^ide 6 q!e'q!Elax- e ida e . | wa, la s E'm ts!a's c id qa e s wa'g-ie ma£lp!Ena' g-i'g'Eltala la'xa q!o e sa'xa ge'gaala LEewa' (10) dza'dzEqwa. wa, la c E'm e lae ts!a's E id qa e s he'lag'a e me E mo'p.'Enxwaese e na'las he'leda a'Lle. | wa, he'x- e ida e Em*la'wise la g'ig'Eltala la'xa q!o c se' qa e s q!wa'xet!e'desa | qlwa'xe la'xes 5'k!wina'ye. wa, g-E'leEmela'wise | gwa'la la'a e El L!ExewI'dxa nena'walagwEta e yasa qlwa'xe qa e s | ts!a'k - !Esa lax t!Enyaga e yasa q!wa'x e ass La' c sa c . wa, g-E'leEm£la'wise (15) gwa'le axa' e yasexa lE e ma' e El e'x-ala qa e s dza'qwe6. wa, la' c lae | e't!ed gi'g"Ettalax -s id la'xa q!oEse'. wa, la c E'm e laxae qlwa'xetasa ) qlwa'xe la'xes o'k!wina c ye. wa, g'E'l^m^a'wise gwa'la | la'e la'xes g-Eg-o'k!wale qa e s t!e'x-e Else e . wa, | g-E'l e Em e la'wise c na c na'kwElaxa gaa'laxs la'e La'x s wida qa e s la e g-i'g-Eltala (20) la'xa q!oEse' qa c s q!wa'xete E sa qlwa'xa la'xes o'k!winaeye. | wa, g - E'l e mise gwa'tExs la'e qa's s ida qa e s la e tslE'lwaqaxa | £ na'xwa o'gwEqle'mas La'x'Lo e sa LEewa' e na'xwa q!wa'q!wEx c omasa yExs c ne'k - aaxs la'e tsiE'lwaqa. la Ene'k-a, | — g'a'xErtiEn ae'saeyEwoL na'nawalak" | qa e s waxa'os Lo'xsEala g'a'xEa qEn ex- ^we'g'ielasg"En g'a/xeq (25) La'LogwasdEeya la'xwa na'walax u st!aakwex awi' e nak!wEsa qa e s waxa'os | g-axxa ga'nuLe me'mxeg'ilaxa e'k'a me'xe c gwe'gwEbala | la'xEn gwE e ya'qEn Lo'gwa e ya qEn he'laxe 6 la'xEn | g'a'xela. Ewa, gwa'lax'En o'dzaxaasnokwa, — £ ne'k-exa e na'xwa | ogwEqle'mas La'x - Lo e sa LE e wa' e na'xwa qlwa'sqiwExEla. wa, la e E'm 6 la'wise dza'qwaxs (30) la'e ae'daaqa qa c s la' e El ya'was E id x - o's E id la'xes kwEl e dza'saxa | ga'nuLe. wa, g'E'lc Em E la'wise la p!EdEg - E e na'kwElaxs la'a e El | gi'g - Eltalax - c id la'xa q!o c se'. wa, la e E'm e laxae qlwa'xetasa | qlwa'xe la'xes o'k!wina e ye. wa, g-E'leEmela'wise gwa'iExs la'a e El | la'xes kwEl e dza'se qa e s la c 125 kwE'lg-aeElsa. wa, (35) he'x-sida£EmEla'wise me'xEede ya'yagEXts!a. wa, he'x -c ida c Em e la'wise | me'xElasa bEgwa'nEme g'ax k!wa'g'a s Els lax | kwEl e dza'sas. wa, la' e lae ya'qlEg'aleda bEgwa'nEmax ya'yagExtsla. | wa, la' e lae e ne'k - a, — e ya, qast ya'yagExtsIa, g'a'x e mEn e ya'lagEmsEnts cneenEmo'kwa | qEn g - a'xe e q!a'lag - ilas gwa'lasas wa'ldEmasex dza'qole yExs la'e (40) Le'itslodeda g ' i ' g E -

Squirrel and Thunderbird

125

ma s ye LlE'mqlaxes gi'gededa Ena'xwa La'xxa e s | LEewa' Ena'xwa 125 q!wa'q!wExEo'masa. wa, g i ' m e ' wa'tdEms LlE'mqla. laEE'mElas | helaxaxs la'ex ae'sayaxa £ naxwa La'x-LaEs LEcwa' qlwa'qlwEx•o'mas. | wa, la'xaas he'laxaEmis mae'mrftplEnaaqos gi'g'Eltala Loexs qlwa'xetaa'qosaxs | o'k!winacyex la'xwa q!oEse'x. wa, la E ne'k - e &xuso'le (45) qaEs ax E e'daosax ma'ma'mas qaEs yE'lsetaosas la'xos o'k!winaEyex | yExs la'ex gwal qlwa'xetasa qlwa'xe la'xos 5'klwinaEyex | qaE a'laklale E s Ewi'Elaweda bEx u pla'la la'xos o'klwina E yex qa s xs | awi'laes do'xewaLElLaosxa si'sEyuLe | LEEwa' kwE'nkwEnxwEligeE qaExs yu'Emae Lla'Lletslaatsa si'sEyuLos (50) do'gwElaqlos e'g'EmEnklwES awi'EnaklwEsa. | wa, a'eEmLEs ya'LlaLOL, qast, qasoE do'xewaLElalxa si'sEyuLa2, | he'Emaa qoE gEyo't Lla'Eyag'ElsLO6 | la'LEs q!a'cEmLEx g'a'yola lax go'bEtasxa | k'leya'se k'le E s lE s la'matsoxs axba'yaaxa (55) ha'naLlEme, — e ne'k'Exs la e E'ngae x-ESEI'deda bEgwa'nEm. wa, | he'x-EidacEmEla'wise ya'yagExtsIa tsla'k'lEx E e'daxa lEcma'elaxoL Enacna'kwEla. | wa, he'x-EidaEEmEla'wise La'xEwida qaEs laE la'xa qloEse'. | wa, k-|e'EsEEmEla'wise la'g'aa laxa q!oEsa'xs la'e do'xEwaLElaxa EiiE'mts!aq!Ese &xuso'le | La'Esa'. wa, la'Elae k'.'E'lpodxa mo'xsa lax ma'maEmas. (60) wa, g-E'l£Em£la'wise la'g'aa la'xa q!oEsa'xs la'e g I'g'agEntsa | mo'xsa ma'maEmasa ax u so'le la'xa q!oEse'. wa, la'Elae g-i'g-Eltala j q&es q!wa'xet!edeEsa qlwa'xe la'xes o'klwinaEye. wa, | g"E'lcEmEla'wise gwa'la la'e axEe'dxa ma'maEmasa &xuso'le | qaEs axuwet!edeEsa a'x u so'le la'xes o'k!winaEye. wa, g-E'lEmise (65) gwa'ta la'e e'tled qa'sEid la'xa a'Lle qaEs laE e'tled ae'sa e yaxa | Ena'xwa La'x'LaEs LEcwa' q!wa'q!wExEemas. wa, laEme' a'cEm naqE'mg-EttEwe'xes | g'a/le wa'ldamiEla'la. wa, laEme'se dza'qwaxs g'a'xae ae'daaqa la'xes | kwElEdza'saxa ga'nuLe. wa, LA'Elae L 5 ' X E W E 1 S | qacs LAE klwElwo'dxa mo'xsa ma'maEmasa ax u s5'le. (70) wa, la'Elae da'laqexs la'e la'xa q!oEse'. wa, la'Elae | g ig,aEElsaxa ax u so'le lax ma'ki^EEyasa q!oEse'. wa, la E E'm € lae | g-i'g-Eltala qaEs q!wa'xeteEsa qlwa'xe la'xes ok!winaEye. wa, | g-E'lEEmEla'wise gwala la'aElas ax c e'dExa mo'xsa ma'maEmasa ax u so'le | qaEs &xwetle'deesa ax u so'le la'xes ok!winaEye. wa, (75) g-E'leEmela'wise gwa'tExs la'e kwE'lg-asElsa la'xes kwE'lx'kwElg a'se. | wa, laEE'mElae a'la ex - me'xaxa ga'nuLe. wa, g'E'lEEmela'wise | EnaEna'kwElaxa gaa'laxs la'e La'xcwida qaEs la E sl klwElwodxa | mo'xsa ma'maemasa ax u so'le. wa, la' s lae 126 da'laqexs | la'e gwEyo'lsla la'xa q!oEse'. wa, laEE'mElaxae g'i'g'a e Elsaxa ma'maEmasa (80) ax«so'le lax ma'k-agEcyasa qloEse'. wa, la'elae g-i'g-Eltala | qaes qlwa'xeteEsa qlwa'xe la'xes o'klwinae ye. wa, g-E'lEEmela'wise | gwa'lExs la'a c El axEo'dxa mo'xsi ma'maEmasa ax u so'le | qaEs axwet!edeEsa ax u so'le la'xes o'klwinaEye. wa, laEE'mElae | ge'g-Els axwetasa S,xuso'le la'xes o'klwi-

126

Ktoakiutl Tales

126 na c ye. wa, a'l e Em e la'wise gwa'lExs (85) la'e c wi' £ la ts!iSnx e i'deda ma'ma'masa ax u so'le lax o'k!wina e yas. wa, | g E'l e Em c la'wise gwa'lExs la'a c El la' E sta la'xa | q!o c se' qa e s k!wa'g'a e Else E qa e lE'mxE widens o'k!wina c yas. wa, la' E lae yayagExtsIa | wELEla'xa gEle'ts.'ala gwa'solEla lax | k!wa E dza'sas. wa, la' E lae ya'yagExts.'a La'x e wEls qa E s (90) la e c wE'ng-a e Els lax apso't!EXLa E yasa La' e se. wa, la e E'm e lae q!e'xsda E na'kwEleda gEle'tslalaxs | g-a'xae nEiwac na'kwEla wELEla's ya'yagExtsla. wa, la' E lae | do'x E waLElaxa E si'sEyuLe^a'x'sgEma. wa, la' lae Lawo e yalaxa | bEgwa'nEme. wa, he e na'kwEla e Em c la'wisa si'sEyuLe la'xa j e'g EniEnklwEse' awl'e nak!wES qa E s la e ma'g-a e Els (95) la'qexs Lle'tslEsae. wa, la' c lae e e ya'yagExtsIa a' Em la na'nutEwakwa yE la'xs | k'leya'sae SEna'nEms qa c s gwe'x -c idaasEq la'qexs e na'xwa E mae Lle'L.'Ene'qwEle o'gwida 6 yasa si'sEyuLe | la'qexs a' e mae la geEs sE'ltlEsa si'sEyuLe. | wa, la' E lae ya'yagExts.'a | WELEla'xa x'E'ntlala la'xa e'k'le g'ax ba e no'lEla g"a'x' e id (100) lax e'k'Iadze'lisasEnts e na'lax. wa, la'na E laeda si'sEyuLe | o'gwaqa wELEla'q yEX la'g'ilas wax - | he'ltsaweda si'sEyuLe. wa, la E E'm E lae ya'yagExts!a do'x e waLElaxa kwE'nkwenxwElig'e 6 | g'ax ba E no'tEla L.'a'LlEne'qwalg'iwala. wa, g'E'le Em E la'wise | xa'xaplaxa si'sEyuLaxs la'e (105) taml'nas e ideda si'sEyuLde. wa, la e E'm c laeda taml'nas a' e Em la la'bEtEls | la'xa xwEp.'Ese'. wa, la e E'm c laeda kwE'nkwEnxwElig - a E ye a' E Em la xwe'laqa e'k !e E sta. | wa, la' E lae La'xwElse ya'yagExts.'a qaEs la E El lax | ma E dza'sdasa si'sEyuLe qa E s a'la E xa go'bEtasa | si'sEyuLe. wa, la' e lae q.'a'xa tslEle'qa (110) g'i e sa' lax ma ! dza'sasa si'sEyuLe. | wa, la' e lae ax E e'dxa lEnE'mx'de qa £ s q!Ene'psEmde c s | la'xa go'bEte. wa, g'a'x E Em E lae na' E nakwa. wa, la c E'm e la'wise | p!EdEx - E i'dExs g-a'xae g - a'x e aLEla lax a'Lana e yases g'o'kwe. wa, he' E Em E la'wis la g-Ep!EXLE'lsaxa | qlEne'psEmala go'bEta E lax oxLa' e yasa we'lkwe. wa, (115) g - E'l e Em E la'wise gwa'l E Els q!wE e la'Laxa go'bEtaxs la'e ya'yagEXts.'a lae'L la'xes g'o'kwe | qaEs laE kwE'lg'a c lil la'xes g-ae'lase. wa, g'E'l e Em E Ia'wise kwE'lg'a e lilExs | la'a e El me'xElasa q!wE'lyax u so'kwEla bEgwa'riEm g'ax klwa'noLEraa'lilEq lax | he'lk - !odEno'LEma E lilas ya'yagExtsla. wa, la' E lae ya'qlEg'ala bEgwa'nEm. wa, la' E lae E ne'k - a, | — la e E'ras he'iaxa, qast ya'yagExts!, la'xes gwe'x -c idaasos (120) y s x s k'!e' e saaqos m5'mas E id g'a'xEn127 Laxg'En si'sEyuLEk- yExs | ha'eda kwE'nkwEnxwElig'a e e wax' mo'mas E id g'a'xEn. wa, la k'!e E s q!a' E staxEn | gwa'gwE e yagasag-En lak' tami'nas E ida E ne' E nak'iIes ] E wa'las E laxsdaos Lo'gwee e xg - a'xEn qa e xg'E'n | gwa'lEla e meg'En do'x e waLEloLaxs E wEnxLa'E ne' E nak'ile la E E'ms lasaa'qosaxa La'Ese. (125) he'laxaxs la'ex ax e e'dExEn go'bEt. la e E'ms E wa'las ix>'gwalaqeE. | wa'g - a E ha'naLlEmg'ilax ha'naL.'Ema. wa, la'LEs axbE'ndELEsa go'bste lax

Squirrel and Thunderbird

127

o'baEyasa ha'naL.'Eme8. | wa, la£E'm k'leya'sL qlwElaltses ha'n. 127 l£itsEEwosxa wa'x' £ Em gwE c yE'ma | LEewa' g-E'lg-ao'mase. w&, g-E'l e mets e nex' qa e t!e'sEmx"EideEses ha'ntcitsE£wos | las ene'x-£ Emxwa ha'naL.'Emx qa£ t!e'sEmx,Eide£s. wa, E ne'x - xa (130) ha'naLlEm qaE xwE'mt!edeEses ha'nt£itsEEwos, wa, he'Emis | Ena'xwa na'nageg'e £ so c sa ha'naLlEmes wa'ldEmosaq, — Enek-eda | bsgwa'nEmaxs la'e x"EsEi'da. wa, g-E'l£mise E na'x ,£ idxa | gaa'laxs la'e La'x s wide ya'yagExtsIa qa£s da'x,EideExes k'lawayu LEewa' | e'g'aqwa xa'sE£we k.'waxLa'ewa qaEs laE a'LEX'sa lax tlEnx La lyases (135) g-o'kwe. wa, la'Elae k!wa'g-aEEls la'xa nExwa'la la'xa we'lkwe | lax q!wE£la'Lasasexa go'bEtasa si'sEyuLe. wa, la'Elae [ ba'I E idxa malplE'nk'e la'xEnts q!wa'q!wax-ts!anaEyex. wa, he'Emisa ts!Ex u ts!a'na £ ye ba'bELa'wis yEx ewa'sgEmasasa | ha'naL.'EmLe. wa, la'Elae k'.'E'mts.'EndEq. wa, g'E'lEmise la k'lEmtalaakwa la'aeEl | xo'x u s c EndEq qa£ k,!EWE/lxuewEnecs wa. la'Elae ae'k'laxs la'e k'!a'x s widEq qaE (140) le'x-£Ene£s. wa, g'E'l£Em£la'wise he'lEag'ita la'e q!ap!e'x -E idxa | am£ama'yastowe k'la'k'lExmots qaes dzEki't!ede£s la'xa ha'naL.'EmLe. wa, | g-E'l£Em£la'wise gwaia la'e qe's£Ena. wa, g-E'lEmise | gwa'Ia la'e axEe'dExa go'bEtasa si'sEyuLe | qaes xo'bEnde e xa ha'naL.'EmLe. wa, la' c lae g-Ebe'LlExotsa (145) go'bEte lax o'ba £ yas. wa, la'£lae ax e e'dxa ae'k'.'aakwe pa'x-sEaaku L.'O'plEk'sa ale'£wase La'esa qaes | ae'k-!eExs la'e qEx -t E'nts lax o'baeyasa ha'naLlEme. wa, la'Elae | mo'dEn la'xEnts q!wa'q!wax'ts!a'na £ yex yEx ewa'sgEmasasa q.'Erikusa L.'o'plEk-e lax o'bacyasa | ha'naL.'sm yEx la'g'itas | iEklwEta'la qEX'a'ieda Llo'plEk'e lax o'ba£yasa ha'naLlEme (150) qaExs gwa'qlstaaq te'qswe go'bEtasa si'sEyuLe | qo c ha'nl£itso£nuxuLoE. wa, g-E'l£Em£la'wise | gwa'ta ha'naLlEmg'ila £ yas ya'yagExts.'a la'a£El ts.'E'lwaqaq. | wa, la' c lae Ene'k-a, — £wa, qast, g'a'x e Ems, na'walak", g - a'x e aLElodayu [ g-a'xEnLas axEno'gwadaos qa£s g'a'xaos g - E e wa'la ga'XEnLa'xg'En e'axElek". wa, he'Emis (155) qa£s k\'e'Esaos aEme'Iamas g'a'xEn na'walax"dzek'asxsnts | Ewa'£wasdEmLa qlaplex'saL, qast, — Ene'k-e ya'gagExtslaxes | Lo'gwa £ ye. wa, la'£lae e't.'ed q!wEe]a'iEidEq la'xa we'lkwe. | wa, la'£lae tao'daeLaxes k'la'wayu la'xes g'o'kwe. wa, la'Elae ax £ e'dxes | tE'klwise' qaes lac a'LEX'sa lax t.'EnxLa'£yasea, g'o'kwe. wa, la'®lae (160) ax£e'dxes hala'yuwe ha'naLlEm. wa, la' £ lae qa's c id qa£s la£ ha'naL.'a la'xa a'Lie. | wa, la' e lae do'xewaLElaxa Lla' E ye. wa, la' c lae ha'nleitsa ha'naLlEme laq. | wa, he'x-eidaeEmEla'wisa L.'a'eye ya'xEWElsa. wa, la£E'm£lae he'£baEya | L!a'Ex-de. wa, he'x,£ida£Em£la'wise ya'yagExtsIa sa'pIedEq. wa, | g'E'lcEin- § £ la'wise gwal sa'paqexs la'a e El ge'x -e wElsax pEs£Ena'£yas lax (165) oxLa' £ yasa ale'£wase La'esa. w&, la' e lae e't.'ed qa's£ide ya'yagExtsa. | wa, la' c lae do'xewaLElaxa L.'EWE'IS. wa, la'Elae Ene'k-e ya'yagExtsIa-

128

Kwakiutl Tales

128 xes ha'naLlEme, — laemE'n | ha'nl£idLos la'xa L I E ' W E ' I S qaEs tle'sEmx-£ida'masao'saq — | £nex-£laexs la'e ha'nteidEq. wa, he'x,eidacEmela'wisa L I E W E ' I S ya'xcwEls | qaes tle'sEmx^ide*. wa, la£E'm£lae a'la la e'k-e na'qaEyas ya'yagExtsIa (170) la'xeq, qa£s wEyo'qlwEtsokwElaax | he gwe'g'iles ha'naLlEme. wa, la'Elae qa'seida. wa, la'£lae do'xewaLElaxa nEk'lEse'. | wa, la'Elae £nex-xes ha'naLlEme, — la'mE'n ha'nIcidLos la'xa nEk'lEse' qa£s | xwE'mdElma'laosa'q, — enex-Elaexs la'e ha'nleidEq. wa, he'x,£ida£Em£la'wise | x'I'x£ededa La'x-La'esdasa nEk'lEse'. wa, (175) g'a'xeEmElae ae'daaqe ya'yagExtsla. la£E'm£la'wise ax s e'dxa pES£Ena'£yasa Lla'eye qa£s o'xLaleeqexs | g-a'xae na'£nagwE£na'kwElaxes g-o'kwe. wa, | k'le£s£Em£la'wis e'x'ala la'xes g'o'kwaxs la'e wELEla'xa tami'nas tE'mcyala lax oxLa'eyasa | we'lkwe. wa, la'£lae ya'yagExtsIa g"I'g-aexeed qa£s lae q!wEEla'Laxes | lE'klwise' LEewi's ha'naLlEme lax awa'baEyas. wa, la£E'm£la'wise qlwE£la'lidEq laq. wa, (180) g-E'l£Emela'wise gwa'la la'e e'tled do'x£waLElaxa tami'nas klwa'k'lEnexa k'a'tlEse. | wa, la£E'm£lae ya'yagExtsIa mE'lxcwaLElaxa sI'sEyuLaxs la'e | taml'nascida. wa, he'£mis la'g'ilas tslE'lwaqaxa | tami'nas. wa la Ene'k'a, — £wa, ge'lak'as£la na'walakwExg'Ents | lak' e'tled ba'k'a. Ewa, ge'lak'asElax'ig'as wax£e'dayug'os g'a'xEnxg'En (185) Lo'gwe£xg-ada hala'yuk" ha'naL.'Ema. | a'lag-aEemax-En hayo'lis ho'lEmalaxEn £na'xwa ha'naLlasE£wa. | wa, he'£mis qEn k-e'cseE a£me'lasnukwaxEn ewa'cwasdEmLa | qlaplex'sa Lo£gwa's wax£e'dayugwos g'a'xEn, — Ene'k'e. wa, laEE'mElaeda | tami'nas a'eEm sE'ltala klwa'k'lEnexa k'a'tlEse ale'cwasa. wa, g'E'l£Em£la'wise (190) qlwiflbe' ts!E'lwaq!enaEyas ya'yagExtslaxs l&e'da tami'nas tEmeya'laxs | la'e da'x£wielala qaes la£ la'bEtEls la'xa xwEplEse'. | wa, g-a'xElae qa'scide yayagExtsla. wa, laeE'melae a'lak'lala qla'LElaxa taml'nasaxs | he'Emaeda si'sEyuLe qaExs he'Emae ^we'g'ilas | gwalag'E'ldzasa'xs la'e (195) tami'nas£ideda sI'sEyuLaxs la'e wax- xa'paso£sa kwE'nkwEnxwElig'a£ye. | wa, g'E'leEmEla'wise ya'yagExts.'a lae'L la'xes g'o'kwe, wa, la'£lae | gex£walilaxa pEscEna'eyasa Lla'£ye la'xa o'negwilases g'o'kwe. wa, la'clae | xa'LlEx-£id hamx £i'da. wa, g'E'l£Em£la'wise gwa'la la'e kwE'lg'aclil la'xes | g ae'lasaxa lE£ma'£El plEdEX'cI'da. wa, la'£lae hecsto' me'x£eda qa£xs (200) a'lae qE'lk'a qa£xs qwe'salaes qakwe. wa, la£E'm£lae me'xElasa | si'sEyuLaxa ga'nuLe. wa, la£E'm£lae ya'yagExtsla. do'qwElaeE'ng Exa | qlwE'leyaxusokwaia bEgwa'nEm g'ax g-a'xeL lax g-o'kwasexs tleg'itae ya'yagExtsla. | wa, la£E'ng-E£E'm£lae g'i'g'aeqElaxes Lo'gwacya ha'naLlEme j la'xa si'sEyuLe. wa, la'£lae (205) ya'qlEg'aleda q|wE'l£yaxusokwata bEgwa'nEma. wa, Ia'£lae £ne'k'a, — ga'xeg'En do'qwoL, qast | ya'yagExtsI, yu'Laxs ma'ltlala£maex g'a'xEn yExg'En no'gwa£mae

Squirrel and Thunderbird

129

si'sEyuLa | la taml'naseida. wa, tami'natsa'EmtwisEn qEnsoc 129 ba'k'onaxwaLO1. | wa, no'gwa'mis taml'nas do'xlwaLElos la'xes | la'yos q!wEcla'Lasxes iEklwi'saos LE'wa' ha'naL.'Ema la'xa awa'bae yasa we'lkwe. (210) wa, he'emisEn la'g'ila enex- qsn g - a'xe E me'mxeg'ila qaEs | me'xaEyos. he'x-saeEma q!wE£la'Laxes lEklwi'saos LEewa' ha'naLlEmaeda | we'lkwe qEn qla'q!alale£q qaexs lEcma'e aEme'lalax | qasoE g , a'x E lax g-a'xeLas la'xos g'o'kwaqos. Ene'Enak'ile, qast, a'eEma | ya'LlaLEx la'xes cna'xwayos gwa'yiela'lasa. wa, he'£mis qa£s k\'e'csaos L.'Ele'we g'i'g'Eltalaxs (215) lae'x kwa'kwEclaxa ga'nuLe. wa, g-acme'seg-ae, gwa'la | LlEle'wexos g'i'gEmacyaq!osxox q!omE£na'kwElaql qae haes q!e'k'!oits!Ecye's la'yos | laq la'xes ha'nLanEmos, wa, qasoE hel gwe'g'ilalxa g'i'gEmacye laEme'ts he'waxaL | aeme'lasnuxuLoL, — Ene'x-£laex. la'e x-Esei'deda bEgwa'nEme la'xeq. wa, la'£lae | ts!a'k-!ExEe'de ya'yagExtsla. wa, la'elae g'i'g'aeqElax (220) wa'ldEmases me'xa£ye bEgwa'nsma yExs la'e £nex- qae haEs qle'k-lolts!Eeye ts!a'Eyas la'xa g-i'gEma£ye | q!omEena'kwEla la'xes ya'nEme g-E'lg-aomas | LEcwa' £na'xwa ma'mao'masa. wa, la'£lae a'lak'lala nsqa' lax ya'yagExtsIa | wa'ldEmasa me'xa£yas bEg^a'nEm. wa, laEE'mElae £ne'£nk'lexEede ya'yagExts.'a | qaEs q!a'qlasae£x qla'sa qo£ lat £na£na'kwElalxa (225) g&a'la yExs k-!e'esae Enex- qa£ qla'leEses g-o'kwElotaxs lo'gwalaaxa | ha'naiJEme. wa, heEEm£la'wis la'g'ilas La'x£widqexs | k\'e'£s£mae Ena'x,eida qaEs laE la'xa a'Lle qa£s ax£e'de£xes lE'klwise' | LEcwa' ha'naLlEm qaes la£ q!wE£la'la£lodEq la'xes ma'k-eLlaElasLe qoE lal | sEyo£na'kwElaLoe. wa, g-E'l£Em£la'wise (230) gwal q!wEEla'Laqexs g'a'xae ae'daaqa qaEs la£ lae'L la'xes g'o'kwe qaEs | axEe'de£xes klwa'Le le'waEya LEEwi's na'kwax-E£ye nEx£wEna'£ya LEewi's se'wayu. qaLaxs | a'£mae he'mEnalaeEm k'a'dExse ma'stas la'xes ale'watsle | xwa'xwagwEma. wa, la'£lae la' xes xwa'xwagwEme. wa, la'Elae se'x£wida | qaEs la£ da'xsaxa lE'klwise' LEewa' ha'naLlEm. wa, la£E'm£la'wis (235) se'xweLlala lax axa's o'yagEmcla. wa, la'Elae | do'xewaLElaxa qle'nEme qla'sa dS7 saxa xo'Ele. wa, g'E'lEEmcla'wise | g'ax £wl'£la qa'xewidExs la'aeEl da'x,Eide ya'yagExtslaxes lE'klwise' LEcwi's hala'yu ha'naL.'Em | qaEs ha'niJEqeEs la'xa qle'nEme qla'sa. wa, a'EEm£la'wise gwE'ng-aaLa6ya | qle'nEme qla'sa. wa, la'clae ya'yagExtsIa da'x-Eidxes hala'yu (240) ha'naLlEm qaEs k-a't!alExse£q la'xes xwa'xwagwEme. wa, la'Elae ne'xealExsElaxa | g'i'g'agala qla'sa la'xes xwa'xwagwEm. wa, lacE'mElae | ha'lsEla£Em la qla'qlaxwaqa'le xwa'xwagwEmas. wa, la£E'm£la'wise se'x£wid | qa£s la£ na'£naku la'xes g'o'kwe. wa, g-E'lEEmcla'wis | Ela'q la'g-aa lax awi'lbaEyas dEena'sEx la'e la'tsla la'xa. (245) o'tslalaaxs la'aeEl la'lta la'xes xwa'xwagwEme da'laxes | lE'klwise' LEewi's ha'naL.'E9

130

Kwakiutl Tales

129 maxs la'e dzE'lxwEla tla'k'lEnala qa£s | la£ q.'wE'Ia'taxes lE'klwise' LE e wa' ha'naL.'Em lax oxLa' £ yasa WE'Ik we | lax gwE e ya'sa si'sEyuLe bEgwa'nsm qa£ | he'mEnala q!wE E la'Latsexes JE'k.'wise' LE e wa' ISO ha'naLlEme. wa, k'!eEs£lat!a ga'iaxs (250) g'a'xae ae'daaqa qaEs la'xse £ la'xes xwa'xwagwEme. wa, la' E lae | se'x £ wid qa£s la' e El la'g'a E lis lax L.'Ema'isas g'o'kwas q!omE E na'kwEla. | wa, wi'lax - dzaEmelae £ na'xwa tslEX'i'de g'o'kwElotasexs la'a E la'g'a £ lisa. | wa, la' £ lae ya'yagExts.'a la'tta la'xes xwa'xwagwEm qaEs la' c El axk'Ia'lax | q!o'mE c na'kwEla qaE £ ya'laqe £ sexes be'bEgwanEm q!a'q!Ek - o qaE laEs £ ma'Itodxa (255) q.'a'sa lax xwa'xwagwEmas. wa, he'x - £ ida £ Em £ la'wise qla'qlEk'as | la E ma'ltodxa q.'a'sa la'xa xwa'xwagwEme. wa, la £ E'm £ lae ya'yagExts.'a | g'a'g'exsilaxes g'i'gEma c ye q!omE e na'kwElasa | g'i'g'agala q.'a'sa. he'£Em£El g'El he gwe'x' £ ide ya'yagExtslaxs | la'e g'a'g'exsilasa q.'e'nEme qla'sa lax q!omE £ na'kwEla (260) qa wa'idEmsa | si'sEyuLe bEgwa'nEmx ya'yagExts.'a. (wa, he' £ mis g'a'g'ELElatsa | g'a'lasa g'a'plenoxwe g'a'g'exsilaxes xa'magEma E ye g'i'gEma e ya.) | wa, la £ E'm £ laeda q.'a'q.'Ek'o he' £ Em sa'paxa qlaseda L.'Ema'ise. wa, he' £ Em £ la'wise E wi' e la sa'bEkwa. wa, la' E lae ax E e'deda q.'a'qlEk'axa pEsEEna'Eyasa qla'sa (265) qaes laE gix E walilas lax o'negwilasa g'o'kwe. wa, la £ E'm £ lae ] o'q.'wEs£ide q!omE e na'kwElaq a'le wa'idEmas ya'yagExts.'axa | o'gwE e la e mas g'o'kwe lax g'o'kwas q!omE e na'kwE E la. wa, la' £ lae q.'omE'na'kwEla | e ya'laqases q.'a'k'o qaE laEs Le' c lalax | ya'yagExts.'a qa e la£s L.'Exwa' lax g'o'kwas. wa, he'x -£ ida £ Em e la'wise (270) ya'yagExts.'a La'xwElit qa e s laE la'sgEmexa Le' £ lalElg'Esaq | qa's lae ho'gwiL lax g'o'kwas q!omE £ na'kwEla. | wa, la' E lae ya'yagExtsIa q!a'x - sidzeso £ qa£s la£ k!wa £ dzo'litaxa ts.'Ex'a'se le £ we c LEbi'i la'xa | o'gwi £ walilasa g'o'kwe. wa, he'x' £ ida £ Em £ la'wise hamg'i'lasoesa xa £ ma'se. | wa, g'E'l £ Em £ la'wise gwal (275) xE'msxasxa xa e ma's la'a £ las he'leg'ana ha'nx'Laakwe tlot.'op.'a. wa, g'El £ Em c la'wise | gwal yo'saxa tlo't.'op.'a la'a £ las ya'qlEg'afe q!omE £ na'kwEla. | wa, la' £ lae E ne'k - a, — £ wa, £ wa'las £ wist!os gwe'x' e idaasaqos g'a'xEn, | xwEno'k", yEsa qle'nEmex qia'saxwa wi'wEyoqlwEts.'emaxos | Ewa, gwe'x- £ idaasex. ge'lak'as E lax'ox e'k'ex na'qa E ya qas'n, £ xwEno'k". wa, (280) ge'lag'a E E ma' E wa la'xEn g'o'kwex qEnts E nEma'iie £ laq u , — | E ne'k'e q!omE c na'kwElax ya'yagExts.'a. wa, la' E lae | na'nax E ma £ ye ya'yagExtslax wa'idEmas. wa, la'elae E ne'k'a, — Ewa yu' £ mos wa'fdEmaqos | g'I'gEme 6 . yu'dze £ Em qEn £ wi'x' £ ide E wisEn k'!e £ s g'a'g'exsilaLaxg'En | g'T'gadeg'os, g'I'gEme £ q!omE £ na'kwEla, qa £ xs a' E maex (285) g - a'laba £ ya q.'a'sax yESEn ha' £ naiLa g - ag'exsila E y0L0L, | gi'gEme £ . wa'g'a 6 a' e Em ya'iJaLOL a'Las so' £ lax waL e laxEn e na'xwaLa | qEn g"a'g'exsila £ yuLOL, g i ' gEme6. wa, he£EmLaxs E ne'k'aaqos qEn | g'a'xe E £ma'Ewa la'xos

Squirrel and

Thunderbird

131

g'5'kwaqos, gi'gEme'. £wa, gwa'ilag-aeEmasL ene'k'OL | qEn he'x'sa 130 cma'£wisLeeLEn lEn g'o'kwe. wa, a'^Eml^wisen g-ax £ma'£wa la'xos g-o'kwaqos, (290) g'I'gEme6, qEitLo® gwat g-a'g-exsilaLOL, gi'gEme6, — Ene'k-e. wa, la£E'm£lae | ya'yagExtsIa La'xwElit qa£s la£ na'£naku la'xes g'o'kwe. wa, laeE'mlaeda g-i'gEmaeye | qlomE•na'kwEla k'o'tax Lo'gwale | ya'yagaxtslax gwex'sdEmnukwa lax | 131 qlE'msag'ilas g'ax £ma'£wa lax g-okwas. wa, la/£lae k'!e£s l!ele'wa£ye ya'yagExtsIa (295) gi'g-Eltala la'xa q!o'£sa'xa dza'dzEqwa. | wa, la£E'm£la'wise mo'xsa ena'las x'osata g'a'g'ELEla lax la'x'dEmas | qlayo'Lxa qla'sa. wa, k-!eeseEmEla'wise e'x'ata qaes £na'x,£ide£xs la'aeEl La'xewid qa£s da'x,cideexes na'kwax*E£ye nExewEna'£ya LEewi's | k!wa'cye le'£wa£ya LE£wi's se'wayu qaes la'eEl emo'xsas la'xes (300) xwa'xwagwEme. wa, la'£lae dzE'lxcwid qa£s la£ la'xa a'L.'e ax€e'dxea lE'kiwise' LEewa' ha'naL.'Eme. | wa, g-a'xElae da'laq qaes axea'lExsecs la'xes xwa'xwagwEme. | wa, la'£lae la'xsa qa£s se'x£wide€. wa, k-!ecselat!a | qwe'sg'ilaxs la'e do'xewaLElaxa qle'nEme me'gwat g'Eeya' lax emEgwi'tbaeyas | &qEla'£la. wa, la'£lae ax£e'dxes lE'kiwise' LEewi's ha'naLlEm qaes (305) ha'nl£ide£q. wa, acEmtla'wise gwE'ng-aaleda qle'nEme me'gwata. wa, la'£lae | ya'yagExtsIa em5'xsasa qle'nEme me'gwat la'xes xwa'xwagwEme. wa, | g-E'l£Em£la'wise cwi'c1xsexs g-a'xae na'£nakwa. wa, g-E'l£Em£la'wise | la'g-aa la'xa 5'tslalaa'xs la'e la'tsla laq. wa, la'£lae axce'dxes lE'kiwise' | LE£wa' ha'naLlEme qa£s la£ dzE'lxwEla qa£s la1 qlwE£la'i£idxes lE'kiwise' LEwe' ha'naLlEm lax a£wa'ga£yasa (310) we'lkwe. wa, g-a'x£lae ae'daaqa qa£s la'xse£ la'xes xwa'xwagwEme | qa£s se'x£widee. wa, la'£lae la'gaelis lax LlEma'isas | g'o'kwas q!omE£na'kwsla. wa, la'Elae ya'yagExtsIa la'lta | la'xes xwa'xwagwEme qa£s la£ lax g'o'kwas qlomEena'kwEla. | wa, la'£lae axk'la'laxa gi'gEma'ye qac £ya'laqe£sexes q!a'q!Ek-owe qa£ la£s ax£wElto'dxa (315) me'gwate la'xes xwa'xwagwEme. wa, la'£lae q!omE£na'kwEla | £ya'laqasa mo'kwe la'xes| qla'qlEk'o. wa, he'x,£ida£Em£la'wise la'da mo'kwe qla'qlEk'o | ne'xewEltalaxa me'gwate la'xa xwa'xwagwsm. wa, g-E'l£Em£la'wise | £wi'£loltaxs la'e q!omE£na'kwEla | axk-!a'laxes qla'qlEk-owe qa tslEx-a'£s cwi'£laxa me'gwate. wa, g-E'l£Em£la'wise (320) £wi£la la tslE'nkweda me'gwat la'e sEsaxuseE'ndEq. wa, g-E'l£Em£la'wise £wi'ela | sEsa'xus£aa'kwa la'e qlomEena'kwEla Le'clalaxes g-o'kwElote qa£ g-a'xees £wi'£la | hO'gwiL lax g-o'kwas. wa, g'E'l£Em'la'wise g-ax cwi£laeLa | la'e klwe'latsa me'gwate laq. wa, lacE'mclae ya'yagExtsIa | mae'moplEnxwa£sa'laxa £na'la la se'x£wida qa£s qo'tlaes xwa'xwagwEmasa k-lo'lotle (325) lo£xs qo'tlaaxa Lle'x£En. wa, la'£lae a'lElxsdalaxa mo'sgEm gwEeyE'mxa | £na'xwa£me k!we'laseo'dayus qlomEena'kwEla la'xes g'o'kwslote. | wa, 9*

132

Kwalciutl Tales

131 la'Elae he'eme g'o'kwElotas x'Eta'xa E'ldzasa gwE e yE'me LEewa' L!e'xEBn LEswa' | k - !o'lot!e LEewa' me'gwat LO6 E'ldzasa qla'sa. wa, | g-E'l£Em€la'wise ya'yagExtsia Ewi'Ek>LXEn la Le'LEqElasEEwaxs la'aeEl (330) Ema'£wa lax g'o'kwas q!omEEna'kwEla. wa, la e E'mElae | LE'mx e ede ya'yagExts.'a qaExs ho'iEmalaaxa E na'xwa qa e s gwe'x-sdEmae. wa, | laEE'mElaxaa'wise ijEle'wex Le'xsEalaEyasa si'sEyuLe bEgwa'nEmq. | wa, la€E'mcla'wise g-ae'lasila qaes g'ae'las lax na'qoLewalilas g-o'kwas | q!omaEna'kwEla. wa, g - E'l E Em e la'wise gwa'ie (335) g-ae'lasilaEyas la'aEEl a'LeEsta la'xa a'Lle qaEs ; l 2 lae la'xes q!wEEla'Lasaxes tE'klwise' | LEEwi's hala'yuwe ha'naLlEma. wa, la'Elae axEe'dxa lE'k.'wise' i,Eswa' ha'naLlEme | qaes g"a'xe E da'laq. wa, la'Elae a'eEm ya'was e id do'xEwaLElaxa | taml'nasaxs la'e la'bEtEls la'xa xwEplEse'. wa, la'Elae | k-!eEs q!aEsEle' ya'yagExtslaq. wa, aeEmEla'wise heEna'kwEle ya'yagExtsIa (340) E e qa s la lae'L la'xes la g'o'kwe g'o'kwas q!omaena'kwEla qaEs la'eEl | texewalilases lE'k.'wise' LEewi's ha'naL|Eme lax o'xtalilases g'ae'lase. wa, | g"E'leEmEla'wise gwa'la la'e he gwex's bEq!wElena'kwEle. | wa, la'Elae kwE'lg-aelila. wa, la'clae heEsto' me'xeeda. wa, | he'x - eidaEEmEla'wise me'xElasa si'sEyuLe bEgwa'nEm (345) g'ax k.'wa'nodzElilaq. wa, la'Elae ene'k'Ex ya'yagExts.'a, | — ema'ses gwe'x - Eidaasos. wa'x'ig'En Le'xsealoL qaEs he'waxa£maos | g'a'xeLasa hala'yux ha'naLlEm la'xa g'o'kwe. wa, las ha't.'Elag'ax | g'a'xeLasox la'xwa g'o'kwex. wa laEme'ts | aEme'la. laeE'ms wl'wosilagal g'a'g'ELElalxwa Ena'lax g-a'yalaxs la'ex (350) LE'mqElilkwa, — E ne'lrexs la'e x-EseI'da. wa, he'x'cidaEEmEla'wise | ts!Ex ,e i'de e ya'yagExts.'a. wa, la' lae La'xewida qaes da'x'Eideexes ha'naLlEm qaes | qwe'l £ ide c xa Llo'plEk'e lax o'baeyas. wa', la' e lae do'xEwidEX axa'laasdasa | go'bEtasa si'sEyuLe. wa, la€E'mElae do'xEwaLElaqexs | k'leya'sae la axa'la. wa, a'CEMEla'wise da'x' s idxes 1E'klwisde' (355) LEEwa' hala'yux u de ha'naL|Em qaes la'eEl ts.'EXLE'ndEq laxa lEgwi'lasa g'o'kwe. | wa, la'£lae xwe'laxts.'a'lil laxes g'ae'lase qaes q!wag'aleE, qaxaxs lEEma'e | asEml lal hayo'lisL lal wi'wosilagaL. wa, laCE'm la'ba. Lo' e ya

Told by 0 ' m x

e id

lo'qwaeEmllaxaa L5cya. la' e lae la'g'aa la'xes lo'gwasLe. | la' e lae axstE'ndxes qla'ltsEm. la' e lae | axstE'ndxes lo'gwayu la'naxwa£lae | q!Ex'Ei'tsoesa p!a'Eye a'naxwaeEmela'wis tslExstE'ndEq. (5) e ne'x ,e El qaes he'g'aEmee lo'gwanEme g-i'gBinasyasa | p!a' e ye. E la' lae lo'gwanEmax g-i'gEmaeyasa p!a' e ye. | he'x e ida e Em e la'wis

na' c nak u la'e la'lxa | ha'nwiQa. he'eEm g-I'gEmeesa p!a' c ye.

la' € lae

Tjô'%ya

133

lâ'g - a £ lis I la'xes g - ök u lax tsä'xwäesE t lak u . lä' E läe xwä'i £ edxes 132 yä'nEme (10) qa£s lE'mx £ wide £ q. Lö'ma e El tsE'nxwes yä'nEme yExa hä'nwäla | g-ï'gEmeEsa p!â' E ye. lâ' £ lae ë't!ed së'x £ wid qa£s läE LEqa'. I lâ' E lae LEgâ'nEmax g'ï'gEma e yasa | xwE'Idzos. â'la e El tsE'nxwa. hê'x -e ida e Em e la'wis | nä' E nakwa qaEs lä£ xwâ'l £ idxes yâ'nEmxa xwE'Idzos qa e s lE'mx E wide £ q. (15) â'IaEm tsE'nxwa. | lâ' £ lae Lë'x e edxes xwEnö'k" yâ'yaqÎElg'Es. £ në'x' £ lae L5' e yaxes | 133 xwEnö'k", — la e mE'n yä' e wix'ElaL. la e E'ms | hâ'mats.'aLOL, — £ nê'x' E lae LÖ'Eya. — wä'g'a 6 , — E në'x -E lat!a | yä'yaq.'Elg'Es. — hâ'g - a e qä's c idxEnts g'ö'kwElota qänts g"â'xe £ wâ'watdEmx'silaxEnts (20) gwä'yi E lä E lasLa qEntso e t!â'xEêdELOe. — la c mE'n lâl | qâVidLEXEnts g'ö'kwElotaq! — e nê'x ,£ lat!a L5' c ya. — qä'saä', | E në'x -£ lat!a L5' e ya. â'Em e E'l lâ'lanegwiÎEla lâ'xes g - ôk u | enE'msgEmsemae ma E lô'gwis E mäe le £ wì's xwEnö'k". | lä' £ läe Lä'x c waliie Lö' E ya qaEs yä'qÎEg'ate 6 , — g - ä'x E Ems g'ö'kwElot. la c mE'nts (25) ts!ä'xEedEL. e u E la mo'x x"Es î'dELOx yâ'yaqÎElg'Esex, | — £ në'x -E lâe Lô' E ya. ]ä' E läe x-EsEI'de yâ'yaqlElg'ES. | laEE'mEla'wis lö'bek.'wEse g'ô'kwas Lô' E ya. la e E'm e la'wis | ha'm E g - Elï'tnux u sa tsE'nxwa Llë'tsa p!â' E ye LEEwa' tsE'nxwa | xwE'ldzosa yExë's yä'nEmx'de. lä' E läe k'E'm£ yaxes xwEnö'k u . (30) la E E'm E läe hâ'matsîa yâ'yaqlElg'Es. â' c EmE la'wis I g'äx hämä'läla le £ wì's xwEnö'k" la'e kE'm e ya'nEmaq. | lä' E läe läö'Le Lö' E ya qaEs Lax u stö'lite E xes g"ök u ' | — yä'L.'awillag-a 6 E ne E nEmö'k u . wä Lë'x s êd, — E në'x -E lat!a Lö' E ya. | lâ' E lâe dzE'lxwiyoliia qâEs hë'EmecEl la Lë'x E ede E . (35) g-â'x £ lae lâë'Le xwEnô'kwas la'e hâ'matsîa. ma E lô'gwilq!â'la E Em E lae Lö' E ya le c wì's | xweu nö'k . I g - ä'x E läe bä'gwEnse Lö'LE £ le £ ya's Lö' E ya g - ä'ya £ na'kwEla lax | lä' E läe Lö' E ya Lë'lwEltodEq. — Lë' E laloLai' wl'nai', — Ene'x-Eläe | Lö' e ya. lä' E läe k!wEs E ä'lile Lö'LEEle£ya's. lä' E läe Lö' E ya (40) yä'q!Eg - ala E . — e mä's E anä'wis ha c mä'Lasox u da wï'nax. wä'g'ax'i hë ha E mä'soqwä' | L.'ës tsE'nxwa, — E në'x ,E lae Lö'Eya. q!wElë'x-sEEm nä'nax £ ma E ya. lä' E läe hâm £ g - ï'lasa LÎës | lâ'xes Lö'LE £ le £ ye yü'dEx u lae Lö'LE£le£ya's. lä' £ läe hâmx- £ ï'de Lö'LEEle£ya's. | lä' £ läe ts.'Ek-.'ä'lEla Lö' £ ya. — ts!ë'ts!eqadzek"asdEnu £ x u | hä'mats!ax - dox u yä'yrq!E]g-Esex lä'lag-äts.'ax-dox (45) lä'xg-a g-ö'kwElak-, — £ ne'x- E läe Lö' £ ya. ma £ lö'gwiIma' £ laLal le £ wì's xwEnö'k u . | lä' E läe £ E yä'q.'Eg-ale Lö'LE le ya's Lö' E ya, — nô'nElk u dzâxEntox lâx Lö' £ yax. | E mä'dze lä'g'ilasox ts.'ë'ts.'eqaxs | ma £ lö'gwil e mäex le £ wo's xwEnö'kwex. hë'g-aEmae | ts.'ê'tsîeqeda qlë'nEm lë'lqwElaLa £ ya. wï'x'Ents nä' £ nakwa qänts läE tsÎEk-.'â'lElaxEnts ö'mpa E lax Enä£wl'dä£. — (50) lä' £ läe nä' E nakweda g-E'ng-EnanEm lax E nà £ wï'dë. | (lä' £ läe tsÎExstE'ndxes qlE'ltsEm. lä' E läe ts.'ExstE'ndxes lö'gwayu.) E nâ E wï'de.

134

Kwahiulì Talea

133

g'a'x^àeda he'ldzaqwe wi'na. k'!eyà's£lat!a £wè'x-eidàats L5'£ya | ha'£labala dE'nx-cidxes qlE'ltaEm à'£Em£la'wis la Là'xwEÌExsa. | — hè'LEs dà'seidàeneLe dà'ts!enaEyas | Llo'bana, — £né'x'£làe Lo' e ya la'e dà'seidae. à£Em£la'wis hàé'LEla (55) lax g'5'kwasa mà'màomas là'xa baené'. là' e làe do'xewaLEla L5'Eyàxeda mà'màomas | à'£màe la bè'bEgwanEm klwEdzé'la. — q!àq!Emalà'la qào'x Lo' e yax, — | 134 £né'x'£làeda bè'bEgwanEm. — à'eEmi,Es he£balilEla là'xwa g'o'kwex qaEs là'Los | là'qalisL lax sE'msasa tslé'ges àqè's'me là'xes | L.'Ema'isàos, — cnè'x-soElàe Lo'eyàseda mà'màomas. — hé'£EmLEn gwà'laLe, — ené'x-£lat!a (60) Lo'£ya. laeE'melàe qà'sElila qaes là® L.'a'LÌEsagoli'ÌElaxa | mà'màomas là'xes lEgwi'le. la'Elàe Lo'Eya la'g'àà lax sE'msasa | tslè'gese la'e àqali'sa. là'elàe là'sdes | là'xes g'o'kwe. wEleE'mela'wis la hànè'£mLàeda wi'na | yà'£yats!ex'des. £é'salaqa (65) x'ExEwì'des Lo' e ya. lEema'àlaLas là'xes g'O'kwe.

Hà'qwElal Told by 0'mx' £ id g'o'kwilag-ilElàe hà'qwElal lax dzo'dzade. | hè'£Em£la'wisLa g'o'kwEla xwE'mdasbàeye. | la£E'm£làe k!wài'l làxes g"oku. g'à'x E làe g'à'xeLe q!wElé'£yase Llà'klwatsode. | la'Elàe o'pledEx hà'qwElal. (5) Enè'x"£làe, — k'!è'lax' e idEg'axg'ada bEgwa/nEmk' g'à'xEk tEÌtsIa' la'xoxs lEgwi'laqos. | g-à'xEEmk- £yà'lagEma£ qaes g'à'xe £ do'x^idoL. laEE'mElas k'!è'lax'£itsoeLOL, | hà'qwElal, yES g'E'lgEme'sta'la. — à'emàaelaLas g'àx lE'mxwaxes | sE£ya'. laEstè'x'dà'lataL à c ma e yEx é'k'ilàe. — la£E'ms Eyà'x-saEma | Llà'kwatsod, — £nè'x,£làe hà'qwElal. — £wi'laxuLEn lai £wàl là'xEn k!wè'lats!eneLac (10) qEnLo6 k'!è'lax ,£ idxoxda bEgwà'nEmex. la£mE'n k'!è'lax'eidELEq. — Là'xwElil£làe hà'qwElal | qaes dà'x,£ide£xes Laxsdà'la qa£s nEp!e'de£ lax é'k'ilàe. là'Elàe lE e le' é'k'ilàe. | à'eEmEla'wis Là'xuLEndEq là'xes gwE'lta qaes LEné'x'£ide£ là'xes t!EX'Ela.| g-à'xeEmela'wis wàx' g'à'g'axeiJa Lé'LELà'lax'dàs é'k'ilàe la'e qlà'laqexs la'e | ÌEelé' é'k'ilex'de. (15) là'elàe £ma'£wa bàs xwE'mdasba£ye qacs l࣠lax ] gé'wasE£ma la £wi'£la là' £ wil LE £ WÌ'S g'ò'kwElot | yExé'da cnE'msgEemak!wEse £nE£mé'mas g'o'kwElotas hà'qwElal. hé'£Em£lawis | là xwE'mdasbaEye yEx g-E'lgEme£stala LE £ WÌ'S cnEemè'mot. | là'£làe c nè'k'e g'E'lgEme'stala, — wà'g'a £ x'Ents Lé' e lalax hà'qwElal (20) qànts yE'nk'e'q k'!é'lax' e idEq. wà'g'a 1 hà'naLlax mè'gwata qànts | hàmeg'ì/£layox hà'qwslalex. — g'à'x e làeda mé'gwat. laeB'm | Lè'elalax hà'qwElal. g'à'x£làe hà'qwElal 'wr'la h5'xuts!à |

HäfqwElal

135

L E £ W Ì ' S c nE e më'mot. lä' £ läe g'E'lgEme £ stala hä'nl £ itses hâ'naLÎEm 134 lax ] hä'qwElal. ïâ' £ lae Lê'qwa. hë' c El la q!a'paso£seda qlâ'k'o. (25) â'la e El hä'nl£aLEleda hä'naLlEm lax tEk'lä'seda qlâ'k'o. lâ'Eläe I lä'wis c ide hä'qwElal. dâ'x' £ idxes k'îâ'wayu qa£s kwë'xElgEndees lax Lë'lanEmax'dâq. | hë'E £ m £ El k'Iâ'wayus xâ'qasa gwEeys^m. â' £ Em £ la'wis | la nä' £ nakwe hä'qwElal lax gë'wasE£ma. k'!ê' e s e la hamx' £ ï'da | lax wä'x'de hâm £ g'ï' £ la £ yuq la'e q!â'l £ aLE'laxs '35 â' e mae Lë'kwasE£wa (30) yEs g - E'lgEme c stala qa £ s lä s k'ië'lax't itso e ses q!wElë' e s. | lâ' £ lae sâ'sEmx'dâs ê'k'ilâe E në'x - xes äbE'mp, | — lâ'LEnu £ x u dö'qwaLEx LE'nx"sEXiiä' lax gë'wasEEma. — halâ'g'a £ , — | £ në'x'£ lat!a äbE'mpaseda g'E'ng'EnanEm. hë' s Em | sâ'sEmx'dâs ê'k'ilâe u yExë'da lâ'Le lax LE'nx sExLä. lâ' £ laeda (35) g'E'ng'EnanEm qâ'saesEla lä' £ lää lax gë'wasE£ma. lâ' £ lae | lä'g'ää lâ'xes ânë's, lax LE'nx u sExLä. k!wë'l £ lâeda | bë'bEgwanEm Lë'clanEms hä'qwElal. q!ô'la c laxeda më'gwat. lä' £ läe | LÎô'pa. lâ' E lâe k'ÎEpc wEstâ'lax' e idEq. lâ' £ lae | dâ'x -£ ide hä'qwElal lâ'xeda dzë'klwayu £ c £ £ qa s q!Es ë'de nE'mp!Ena £ ma. lâ' £ lae nEpsë'gwilas (40) lâ'xeda g'E'ng'EnanEm. — da£, — E nëx' e läe hä'qwElal, — q!Es e ë'da e sxoxda, | wawî's, — £ në'x -£ lâe hä'qwElal, — qaEs ha' £ lag'ustâos q!wâ'xa £ qaEsoE I kwâ'kwexalai g'à'xEn, — E në'x -E lâe hä'qwElal. â' £ Em'la'wiseda g'E'ng'EnamEn ) lâ'wEls qa e s lä e nä' e nak u lax xwE'mdasbaEye. lä' c läe | në'laxes äbE'mp. — £ mâ'se wâ'idEmas hä'qwElal g'â'xEnu e x u , (45) — e nëx -E lâeda g'E'ng'EnanEm. — E mä'k"!ale, — £ nex -E läe äbE'mpas. — | qÎEs e ï'dxeda dzë'klwayu qaEs nEp!ë'de e seda dzë'klwayu g'â'xEnu £ x u . q!E8£î'da£sxoxda £wa£ wl's I qa £ s ha' £ lag'ustâos q!wâ'xa £ qa £ so £ kwâ'kwexalai g'â'xEn, | 'në'k'e hä'qwElal g'â'xEnu £ x u , — £ në'x ,£ lâeda g'E'ng'EnanEm, në'laxes äbE'mp. | â' £ Em £ la'wis äbE'mpas q!wEq!wä'tsäx' £ ida £ qa wâ'ldEmases sâ'sEm. (50) g'â'x £ lâe g'E'lgEme £ stala wELâ'xes wEqîwa', — £mä'ses | qlwâ'sag'iia. — lâ' £ laeda tslsdâ'q në'laxes wEqlwa' yEs wâ'idEmas | hä'qwElal la'e q!Es £ ï'dxeda dzë'klwayu qa £ s nEp!ë'de£s lâ'xeda g'E'ng'EnanEm. | — la £ mE'nts lâl £mà'£waL lax nE£wë'de, — £ në'x' £ lat!a g'E'lgEme £ stala, | — qänts bowë'.soxda £ ya'x'sa £ mex bEgwä'nEma*. — lä' £ läe £ mö'x £ wid £ wï' £ la LEewi's (55) £ nE £ mê'mot. g'5'kwelax £id lax nE£wë'de. â' £ Em £ la'wis ö'gwaqa | c mö'x £ wide hä'qwElal qa£s lä £ lax mEkwï'g ä £ ye £ wï' £ la LEcwi's e nE £ më'mot | qa c s lä £ ö'gwaqa g'okwelax'id lax mEkwï'g'a £ ye. lä' £ läe hä'qwElal | lä lä'xa a £ w!'k'!enox u qa£s lä£ gä'gak'Ia lax I yâ'yawi £ nâg'i £ lak u . g'ä'x c Em £ la'wis gEg a'dEs la ma£lö'kwes gEnE'm LÖC (60) LE'nxusExLä. lä' £ läe lä lax ma £ lö'bax- qa £ s lä £ äx £ e'dxa mElë'k'. | lä' £ läe Llö'pa. lä' £ läe qlwElë'sas ) yEx g'E'lgEme£stala qä'säesEla qa £ s lä £ dö'qwax hä'qwElal. | la £ E'm £ la'wis

136

KwalcitUl Tales

135 ham E gi'la LE'nxusEXLaxes wEqlwa'. a'la e El | tslEx'Ele na'qa e yas g'E'lgEme c stala la'e do'qwElax (65) maElo'kwe gEns'mas ha'qwElal k'!e' E sae a'la s Em e la axce'xsdESEewes wEqlwa's. ha/ela | axEe'xsdEsoEs ha'qwElaleda aewT'k'!axsEm. — wa'x'Ents | ha'naLla, — e ne'x'Elae ha'qwElal lax gE'lgEme e stala. — wa'x'Ents, — E ne'x -E lat!a | g E'lgEme e stala. la' E lae qa'saesEla. | la' e lae dO'xewaLElaxa me'gwat. la' E lae ha'nl E itses ha'naLlEm. (70) a'la e El qla'paxeda me'gwat. la' E lae pEXcwa'LaEya. — wa, | gE'lx e id, — e ne'x' E lae ha'qwElal I 'fi lax g - E'lgEme e stala. la' E lae g'E'lgEme e stala | gE'lx c edxeda me'gwat. a' e malaxoL Le'kwa ha'qwElal | qa e gE'lx t ede e s. la'El&e nEpa'sa tie'sEm. | a'EEmEla'wis da's e idEnaxwa g'E'lgEme c stala. la' e lae E e E E e la'g'aa la g'E'lgEme stala. (75) la' lae da'dEgox wida. — a' maseL | Le'kwa g-a'xEn, — E ne'x -E lae g'E'lgEme c stala. la e mE'nts xO'malElaL. j la' E lae na' e nakwe g'E'lgEme e stala lax nEEwe'de. la' e lae | o'gwaqa na'Enakwe ha'qwElal lax %nEgwI'g'aEye. la' e lae g'ElgEme'stala Le'Elalaxes | EnEEme'mot qa c s ne'leEq. lE c ma'e lal te'no e x e widEL lax mE E lo'bax - (80) LEEwe'da g'E'ng'EnanEm sa'sEmas e'k'ila e yola qaEs laE | q!wa'q!waxEaq la'xa dzEela'lasa wa, yEx mE E l5'bax\ ho'mEnalatlaL | la E sta'L laq. he' e Em ne'lEmsexes | e nE £ m6'mot. — hala'g'a £ , — E nex'so £ lat!a g'E'lgame E stala yEse's | E nE £ me'mot. la' E lae te'noExEwid. yu'dExts!ala E lae g'E'lgame E stala LE'we'da (85) maElo'kwe g'E'ng'EnanEm. la' E lae l&'g'aa la'xeda dzE c la'l. e mEk'a'la c laeda | laxa dzE £ la'l. he' £ Em E la'wis la g'o'kwelax' E idaats | qaEs g'o'kwa E . la' £ lae la E stEx -e i'deda g'E'ng'EnanEm la'xeda Ewap. | he'mEnala e El mo'plEnaxox E ne' E nalax, la' E lae e nE'mx l Enxela. la' E lae | e mE'ns c idEx la Ewa'sgEmxsdaa'tseda. g'E'ng EnanEm laxe'da pa'spElxa e la. la' E lae nEl £ a' £ lodxeda (90) g'E'ng'EnanEm qaEs E E da'x' ide xeda tie'sEm qaEs lExEe'deEq | £wa'Elalaasas x'o'msas. he'mEnala e El he gwe'g'ila E mE'ns e idxox | c nE'mx c Enxex. ha'c lag'ustala £ laeda g'E'ng'EnanEm. | he'mEnala c El da'dEgomasx'eda £ g'E'ng'EnanEm lo xs a'mlamasaa. | he' e mis Lo'mag'ilts le s la'klwemaseda g'E'ng''EnanEm. (95) la'Elae ha'qwElal la la'xeda aEwI'k'!enoxu qacs las t a | ha'matsla. la'elae g'i'yak'Ela ha'qwElal | la'xeda aEwI'k'!enoxu. g a'xElae eWEna'la se'x£wide ha'qwElal g ' a x lax | msElo'baxaxEa'saseda g'E'ng'EnanEm lax o'xusiwaEyaseda wa. | a'la ha'qwElal qaEs k-!e'lax'citsEEwa. — wa'x'Ents (100) mEcla' lax xa'we, — Ene'x-£lat!a g'E'lgEme£stala | la'xeda g'E'ng'EnanEm. la'£lae yEwE'lx eidxa ga'nuL. | la'Elae m e ' x , c i d x e s Ie^we'xs. la'Elae ha'nLaxeda | xa'we. la'Elae hek'lEg'aleda xa'we. — wa'g'a1 k'!E'lxEedxents lEgwExse'x, — | ene'x'Elae g'E'lgEmecstala la'xa g'E'ng'EnanEmxes wao'xuts!ala. (105) g'a'x£maElaxoLe ha'qwElal ala'q da'x,eidEx j o£xLa'£yas ya'eyats!as g-E'lgEme'stala. laeE'm

Hä'qwElal wax -

£nêk"

137

qa£s k-!ê]ax E ide E q. | â'EEmEla'wis g'E'lgEme'stala 136 liâ'ElabaleE Enâ'leEsta lä'xa wa. | k-!ëEs q!ä'EstasoEs hä'qwElai qaë'da plEdEk'Ela gâ'nuLa. la c E'm | qîwEÎa' g'E'lgEmecstala la'e ÌEne'EstasoE. â' e Em E la'wis (110) hayô'ÎEla g'E'lgEmeestala lä'xes g'ök u lä'xa dzE e lä'i. â'EEmEla'wis | la nä' c nakwe hä'qwElai lä'xa a E wï'k-!enox u qaEs lä e k-E'm£yasEEwa lâ'xes | hä'mats!äenaEye. lä'Eläe gwäl yExwa' hä'qwElai - | g - ä'x £ läe nä' e nak u lä'xes äwi' e nagwis lax £ mEgwi'g - a E ye. laEE'mEläe | dzë'ÍElae. laEE'meläe nEXEwEnä'laxes nEx £ wEna' E ye. Llä' e läe (115) nEx c wEna' c yas. bEgwä'nEmg - i E lax ue läe awl'g-ääs | nEx e wEnä' c yas 137 Llä'gEkwa LEewê'da xä'xboia äxä'ia lax awï'g - a £ yas | nEx'wEnä'E yas. hë'EEmEla'wis Lö'mag-ilts la k'ElE'ma yEx hä'qwElai | qäe's l!S 'gEk u . lä'manexLa E läe | lä'xes hä' E mats!äena E ye. (120) hê'mEnalaeEl klwa'g'äs lä'xes g - ök u . — lä'LEn | bä'gwEnsL lax lä'mane, — e nö'x -E lat!a ä E mä'x'äg'ila. g - ä'x -E id | lax nE c wê'de. yâ'L!âEnoE, c nê'x - so E lae ä E mä'x - äg'ila | qaë'da E ya'xsa £ nia bEgwä'nïma E . — â'eEmLEs dô'qwaiaL g-â'xEn. â'eEmLEn g'äxL | lEx u wâ'lisal lax LE'mwas qa'nLo 5 k'!ë'lax- E itso s laxseda (125) E ya'xsa t ma bEgwâ'nEma e . | g-â'xEEm£lae yEwE'lx' E ide g-E'lgEmeEstala LEEwë'da g'E'ng'EnanEm. I â'lak!âla E El le E lâ'k!wemaseda g-E'ng'EnanEm. lä' E lae ä E mä'xäg - ila | lä'g - a E ]is lax awï' e nagwisas hä'qwElai. lä'Eläe | lä'Elalasoe qaEs wä'waLaq!EsEcweE lä'xes ts!Ek"!ä'lEm. lä' E läe yä'qlEg-ale ä E mä'x - äg'ila, — (130) hë'g-aEmEn tslEk'lä'lEmeda q!wä'q!wax e a E sdä E g'ä'x e Em | yEwE'lx -E ide g'E'lgEme c stala ä'lä e le E lâ'k!wemaseda g'E'ng'EnanEm. — | Emä'sox ts!Ek'!ä'lEmaxs, — «në'x^latla | hä'qwElai. | klwä'g'äs lä'xes g'ök u . — hë' e Em tsÎEk'lâ'lEmsEk'. g'ä'x E Em E läe | yEWE'lx' E ideda q!wa'q!wax e asdä â'laEEl (135) ieElâ'k!wemas, — E nê'x'so E lat!a hä'qwElai. lä' E läe hä'qwElai iä'wis E id. I — £mä'ses xE'nLElag'iläos ts!ä'k'!ai e idg'ila. — £ në'x - c läe. I Lä'xwElElaElae hä'qwElai qaEs dä'x -E ide c xes La E x u sdä'la E qa s läE k - !ë'lâx" E idEx | ä E mä'x'äg'ila qaEs qwä'x £ ede E q qa's ts!ExstE'nde £ q lä'xes LÎEma'is. | lä'Eläe xwß'laqa E E'm £ läe k!wä'g'äaLEla lä'xes ö'gwäsases g"ök u . (140) lä' E lae E në'k - eda g-E'ng'EnanEm. — wä'x'Ents në'x e wEsdesaxEnts | E nEmö'x u dex lä'xeda qwë'sodes, — £ në'x -£ laeda g-E'ng'EnanEm. lä'Eläe mö'klwExodEq | qaEs dä'pale E q lä'laxa qwë'sodes qaEs | në'xEwEsdeseeq lax wE'lxwElg-asasa e yExwa'. lä' e läe äla'q dzä'qwa |g"ä'xEläeda qlë'nEmdzek'as wï'waok u . lä'Eläeda g'E'ng'EnanEm Enê'k a, — (145) gë'lax-da E x u laE qEnts hö'mäLe E xg'a haEma'pLEg axg-Ents e nEmô'x u dEk- à E mâ'x'âgilaxdEk\ | g'ä'xdzek-asEläe qlc'nEm wì'waok" qaEs hämx -£ i'de E q. k-!eEsäa'ElaxoL ha'mâ'paq. | â'EmaElaxoL k-E'lqax qwä'qa e yas qa£s qlwElä'x - e wE'nx ,e id

qaEs

138

KrvaMutl Tales

137 E ida'mase E q. | la' E lae ba' E weda wi'waok u . lE E ma'a E laxoL qlwEla'x - E ide a^ma/x'ag'ila. | la' £ lae p!EdEx - s i'da la'e La'xwElise a e ma'x'ag'ila (150) qa E s la E lax LE'm E was qa E s lEx ue wa,'lise e xa ga'nuL. la' E lae | do'x E waLEie lEgwi'sas yEse'da g'o'kwEla lax nE c we'de. | — la c E'mxoLa k - !e'lax' E itsi E wEnts e nEmo'k u , — e no'x - e lat!a | g'okwElotas a E ma'x - ag - ila. — wa'g'ax'Ents daq, — E ne'x -E lae. la' E lae | la dax a E ma'x - ag'ila. la' E lae tdElr la/Maxes g'o'kwElot la E me'x - de wax- (155) k - !e'lax - ntsE E wa y s s ha'qwElal. a' e Em E la'wis la wax E e'tso £ seda | wi'waok u . | la' E lae xwa'nat E ide g'o'kwElotas ha'qwElal qa E s la E ba'gwEna 13» lax gE'lgEme e stala. | la' e lao e wi' E la g'o'kwElotas ha'qwslal la'xa Ia'witsles | lax gjfeik'lExstE'Is. la' E lae le'nx u sexleI qlEi c I'dxes u E tsla'tsladagEm xwEno'k qa s (160) la e ha'laxs la'xeda la'Le ba'gwEnsl lax g - E'lgEme e staIa. la' E !ae | o'pa LE'nx u SExi,axes xweno'k u , — ge'lag"i E laos wI'naxEn omp. le E wi' E la g'okwElotas lax Ia'witsles, E ne'x - LEsex qlwEle' E ya, — | E ne'x' c lae LE'nx u sExi,axes xwEno'k". la' E lae la'xse xwEno'kwas. | la' e lae la'g'aa lax awl'E nagwisas g'E'lgEme E stala. la' e lae (165) E la'qwElasE e we g'E'lgEme E staIa qa E s g'a'xe 5 qlEhvEltodxes Lo' e lega's. | la' E lae l5'E lega'sas ne'laq, — ha'g'i E laos wi'naxEn | omp, — E ne'x - E laeda g'Eiia'nEmgas. la' E Iae E wi' e ia g'O'kwElotas lax | ia'witsles. —he'x - c ida E Em E la'wis xwa'nal E ide g'E'lgEme e stala | LE e wi's c nE c me'mot e E E qa s g-a'xe lax Ia'witsles. a o'q!wsfyax (170) wa'ldEmaseda g'Ena'nEmgas. la' E lae ax E e'de gEnE'mas g , E'lgEme e stalaxeda a'lkwa | qa E s a'l E alkwEmde E . la E E'm E lae Le'qlwala Ene'k'EX lE E ma'e | wa'wik'lEqla g'E'lgEme E stala. a' E mae la ha' E labala k'E'lxwa qa | qlane'bEms g'E'lgEme E stala. a' E maaLal Enek- qa e s o'qlwEs E ide E x | wa'idEmaseda g'Ena'nEmgas. la E E''m E la'wis o'qlwEs e ida la'e do'xe waLElax (175) E nE c me'motas ha'qwElai a'la E mae la la'xa Ia'witsles. g'a'x E lae | ha' E labala ae'daaqa qaE3 g'a'xe 2 lax ge' E ya. E nEmo'gwis E lat!eda | Le'qlenox" qlwE'l e yak u lax ge' c ya. la' E lae | ya'qlEg-ale g'E'lgEme E stala, — g-a'x E mEn g'a'g'exa e yasg'En lrla'wayuk" qa E s | gi'x e edaosaqEk-, qlwE'l c yak u . g-a e mEn qwa'xe edayuLEx ha'qwElal (180) qEnLOE k'le'lax' s idELEq. — ge'lag'ax'o E sa'sEm qEn g'i'x E ede e q u — la' E laeda | q!wE'l E yak u g'i'x E edEq. — la'g-anEme E g-as e'x-ba' E g - as k'la'wayuqlos, — E ne'x' E laeda | qlwE'lE yak u . la' E lae bEx c e'dEs la'xes o' E notslExstE E ye'. — la e E'mx0L0x e'x-boxs k-la'wayaqos | sa'sEm. hala'g'il la k'le'lax' E idxoxda E ya'x - sa e mex bEgwa'nEma*. g'E'lnaxwa c maas | gwa'lfin Le'qa E e xwa'klwEna la'naxwae ha'qwElal le'nEmx' c idEq. — (185) la' e lae la'x - salis E lae g"EigEme e stala qa E s la E e wEna'ia lax apso'desas | g-o'kwas ha'qw-Elal. q!a'LEla E maaq he'mEnalae g'-i:: ¡¿' E wil qa E s la E sta' E . | g-a'x E lae la' E wile ha'qwElal LEEwi's qla'qlEk'o. la' e lae

Hä'qwElal

139

q!ö'x£wElts!odxes | q!ô'xts!â £ ye, yEX LÎë'sasa L Î E W E ' I S . lâ'clae 138 laEstEx-Ei'd lâ'xa kwä'tsle. lâ'Elae | k'EÎEla g'E'lgEme^tala qoe wï'so£malalax k'!ë'lax -E idElaxEq (190) lâ'naxwae kwEstö' lâ'xes kwätsle. lä'Eläe nä' e nakwe hä'qwElai. | la£E'm k'El E ï'de g'E'lgEme'stala. — he'lag'äämax'Ents | g'El k - !ê'lax' £ itsE E we g'ö'kwElotasox, — Ene'x"Eläe g'E'lgame e stala, — qänts lä'lag'i 5 lax gë'wasE£ma | t!ä't!älax g'ö'kwElotasox qo c g'âxl laEme'Lase£ qä'qelbalal lax gê'wasEEma | (qaExs hê'Eniae EnEm g"ö'x u dEmtsox u ), — £ne'x-Eläe g'E'lgEme e stala. laEmê' (195) qâ'sEida qaEs lä£ lä'xes yä' £ yats!e qaEs lä£ lax gë'wasEEma. | lâ'Elae £wEnnEwexa pE'lqâla. | g'â'x E laeda e wâ'las xwâ'kîwEna. nê'lEid lâ'xa a E wï'lba E ye. — yü' e mEnts | E E t!ä't!älasE wox, — nê'x'Elat!a g-E'lgEmeEstala. | — gwâ'lala £ E , e la'g'a qo g â'x aLElaL. — g'â'x E lâe g'â'x e aLEla. (200) lâ' c làe sê'xEwid qaEs k'Ex £ 5'de e q. lâ'Elae qEplê'de | g'ö'kwElotas hä'qwElai. 139 la c E'm k'!ë'lax-£itsoEseda g'E'ng'EnanEm. — q!wâ'q!wE E lalaxox | LÎâ'kwatsôdâq!, — Enë'x-Elat!a g'E'lgEme e staIa. lâ'Elae mô'x u setsEntsE£we | LÎâ'kwatsod yEsa tîê'sEm qaEs Lâxusta'noweE. | la c E'm e wï' E la të'ElEEle g'Q'kwElotas hä'qwElai. — wä'x'Ents (205) lax hä'qwElai qänts lä'lagi E k - !ë'lax' e idqexo'xda gä'nuLex, — E ne'x -E läe g'E'lgEme £ stalaxes | g'ö'kwElot. lä'Eläe lä'g'äa e El lax äwi'g'a E yas e mEgwe'g'ä E ye. | p.'EdEk'Ela. â'EEmEla qâ'seLÎala. lä'Elää lax g'ö'kwas | hä'qwElai. lä'Eläe wELä'qlaxstEndxa q!wa'£yäläE. lâ'Elae | wELä'qlaxstEndEx hä'qwElai — hai, — E ne'x' £ läe hä'qwElai, — lr!eEsla (210) wEiä'iEnts bEkwEla', — E nê'x' £ lae hä'qwElai. nâ'noxuses | g'ö'kwElot lEema'äLa.L Ewï'Ela kië'lax'EitsEEwaE. I wELâ'dzâg'a c xoxda q!wa' £ yâ' E lag'ila £ xs, — Enë'x,Elat!a g'E'lgEmeEbtala. I lâ'Elae EwEnä'leda EnEmö'kwe bEgwâ'nEma6 qaEs läE wELä'xeda tsÎEdâ'qe. — Emâ'se | qlwâ'sag'iiaos. — k'!ê'lax' E idox hä'qwElalaxEn lâ' c wEnEmx'dâ. (215) lä'wits!esEnuExu, — £ në'x'Eläeda tsÎEdâ'q. — hê' e mEn lâ'g'ila qîwâ'sa. — lâ' £ lae | yâ'qleg'afc hä'qwElai, — Emâ'sbits!oEdzoEs q!wê'l E idg'ilaq!os | q!wâ' £ yâ'lag'ilabets!o'£, Enë'x-Elâe hä'qwElai. — ë'EsàeLEn â'Em qE'lx'EitsFn | q!wâ'ts!ena E ye. — la e E'mxEnte mê'x £ ede hä'qwElala. Enë'x'Elae g'E'lgEmeEstala, | — wä'g'ax'Ents laê'L lâ'xox g'ô'kwaxs. — là'Elâë wi'qostodeda gEEmxsE'm lâ'kîwemas g'Enâ'nEma (220) lax t.'EX'Eläs. äpsö'delläe wí'lkwa yEx tlEX'Eläs. lä'Eläe | laë'Leda wï'na. dâ'x-EidEx hä'qwElai. lâ' £ lae | E yä'k'!ale hä'qwElai, — gwä'la X E ' H L E I wEÌsE'm ô'âltsila g â'xEn. lEEma'aqos kwâ'kwexalal | g'â'xEn. mâ'dzeqwâ'lax'En qwâ'qeLa qaE hë'itsêE gwä'iaLEn | à'l £ na'kwElaLa e , — E nê'x' £ lâe hä'qwElai. — hë'EEmLEs (225) gwä'laLeE, — Enëx Elâe g'E'lgEmeEstala. lä'Eläe qwâ'x e edEx hä'qwElai. I lä'Eläe yâ'qÎEg'aie ts!ä' E yax'däs hä'qwElai lâ'xa ä'psäEla'Es, |

140 189 — e

Kwakiutl Tales laes

Ew!ewa'lag-Elitxox

yax'dàs

qwEle'x'daexwaq!,

| hà'qwElal.

Ja'Elae

| la'xsEaliia,

cne'x'Elàe

(230) ts!a,£yax'dàs hà'qwElal, — laemo'x

lag'iE

| gé'lag'a"

è'tled

qwElal.

E

Enè'x-Elàe

s

laEE'm

g'E'lgEmeEstala.

Emà'xEwidExg"En

nE'msgE5maxcwid,

né'x

—

e

Elàe

ts!a'-

g-E'lgEmeEstaIa,

]aeE'mk-

ené'Enalax.

—

—

ya'qlEg'afc

—

—

q!ò'xEwidELEnts

mE'm walak-

qEnts

e

| £né'x-Elàe

—

Ewa,

la'-

ts!à'Eyax"dàs

hà'-

qlwrilba'.1

Hàma'lak"awèE Told b y tslà'qaL

la

lax

o'qwiyo was

sa'sEmas. | àè'k'ila, k'!éEs lak

haEma'pa.

awaEye.

ààdà', —

Kwa'x-sentala | lax

E

lr!èEs

ha,

ha mà'pa.

e'EsElàe

mo'xuElàeda

e

Enè'x-Elat!e

e

sa'sEmas

ya'L!oxEwiL, sà'sEme,

£iiEEmé'ma.

| laEme'

qà'ssÌL. —

hè'EEmxEnt

—

làq.

—

lax

(20) à m a ' y E n x a y e . |

—

é'esLEs

hé'lk'!ot!Ena yaxso . c

no'x nokwases

bEx é'dEq. Eyaq. e

yEnxaEyek\ yaxs.

lax

la E'm e

| laeE'rn

ompaq. e

E

ll

e

q!à'eyàcyasa

e

—

| là'Elàe

qà'sEid.

làem§'

ào'loL!Ex-EidEx.

là'Elàe

là'xes

Ewà'layasa

swà'ladzeEEl

— g'àà'mxoL gwE yo'sEnts àmà'£yEnxaEyaxes —

|àwE'lqElaL.

à' Em E

| hé'gààmeEl là'Elàe

5Es

—

e

né'x--

o'mpaEnts.

Eno'cnEla.

ms'lqwEla lax

—

wà'ldEmasEnts

hé'x'ààmLEnts t!o'sEidàa'sLox |

t!o'sEida.

k"!à'wayu

—

nE£me'ma.

làE

lax

là'Elae

mo'p!Enak'ina'lElàe

hé'ik'!odEnodzaEyas.

| hò'Lelax

Lé'xsEalayàses

wa'ldEmases o'mpaq à'lak-!ala

mE'lqwEleda

là'Elàe t!o'seideda

Eno'enElàsa en5'cnEla.

No t e x t for pp. 139, line 1 to 143, line 116.

lasE'm

àma/eyEnxa-

yExg-a'da

mE'lqwElax

| mo'sgEmEsto£EmL,es àxo'£yoLàos laxò'x (30)

(15)

e

là'Elàe

EnE-

do'x£waLEla

| qaEs

| Ene'x-Elàe.

nEgEÌto'wex

|wa'ldEmx'dàq. 1

|laeme'

5'mpa.

Lè'xsEEx-Eideda

yà'L!àenoE aàdà', o'mpaEnts.

E

nè'lasLa-

lax o'baltslanalisasa | nEg-à'.

Enè'x-£làeda

do'^wEÌa

là'elàe là'g-aà

| qa'sEideda

| nè'lasasa Lle'sEia. — gè'lag'a® à à d à ' ,

e

là'elàe

(25)

—

| hagwe'dzek-ascEl

gwe'gEmliseEl elàeda

cmE'lk-!EnJisa

gwEcyo'sEnts

144 à è ' k - ! à a q a l à ' x e s l a là'g'àà

ha, do'qwalax

là'Elae do'qwalax gwEeyà'ses òmp.

laEmE'n do'xcwaLEla,

Enè'x--

g"E'leEma

— la'Elàe

| EnE'meme nè'lasiase.

he gwèx-s ka'dedzàE

—

— ha, g'a'xelax"is n§'Enàqacyos. —

eEnts k-lo'tElà. me'ma.

hàma'-

nEEmo'ma. — gwà'ilas |

lax (10) k'à'tàla la'àqos é'k-lEgEiuala. E

qlè'qEÌa

à' Em mo'p!EnxwaEs |

hàma'lak-awaEyaxes sà'sEm. — ha, j g-a'xEmEn

| hàma'lak"awacye.

xwa'naHdeda

la'Elàe

e

n®£mé'ma

(5) h à m à ' l a k ' a w e x ' L a o'nipasa

do'xEwaLElaxEnts k'lo'tElaysnts. 8lat!a

hà'nwade.

E

àmà'-

Lé'xsEalaEyàses

he'llrlodEno'dzEàmà'EyEnxaEye j lasmé'

àwE'lx--

Hâma'lakawê'

141

idExg-ada. â' E Emg - a £ El | bäya'sEx u sä. la E më' LÎElë'waeda enô'- 144 nEläx wá'idEmases | ämä' £ yEnxa £ ye. hëx- E ââm E lag - ada ämä''yEnxex' nEgEltEwä'x Lë'xs £ alayux u dâses (35) ö'mpaq. wä'g - a E hä' E nak!wilax Lë'Elgwat. | lä e E'm e läe dö'x £ waLEleda ämä' E yEnxaE yaxa pÎE'lxEla. la E E'm E läe ] tsÎEtx'ô'qEweda pÎE'lxEla lä'xa nEg-ä'. — hä' £ nakwilalag-a E Lë'Elgwat. | la e mE'nts ö'dzaxa. — lä' E lae hä' £ nakwila yâë'ttsEmdxes | ä'ldze g'ä'yul lä'xa emE'lxLo. — hë'eEmeEl (40) e nE'mts!aqiyu'x u Le. hë'cEm c wä'las EmE'lxLowe yExa I e nE'mts!aqiyux u Lä. — wâ'MEmx'daoL, Lë'Elgwat. — | g - â'xdzek as c EmIag'ada näk\ q!wë'sEid. | k'!ë E s EnE'mts!aqa'L,Elagi'laxs la'e qô'tîeda ägö's. la E më' qä's E ida E . | bâ E në' E sta' e . kwEdEkwä' e Em e läe e wäö'yatsa (45) £ wäö'ts!eyExsmö'kwäe. la E më' E qä's e id bâ E nô'ÎEla. | la E më' ö'dzEx -E ide Enô'lax-stÎEqÎEmex-dâs. lëElaLe la qîâ'LElaxes | la qä'yasa qaë'da na' E ye. | ë'Esla dô'qwElaxEnts E nâ'lax qa la Ewr5'§rwadza na' E ye lâ'xa âwî' e nak!wa. | wä, â' E Em la tîô'xwa lä'xa na' E ye qa E xs lE E ma'e (50) t!ë't!EpEtE E weda qlwä'xEla. wä, E nEmâ'x -E ida E meda E nô'last!Eq!Ema E ye L E E W Í ' S e wä'ts!Ex'de. | la E më' qä's E id ë'tîed. la e E'mxäe ö'dzEx ,e ideda mä'k'Elax'däx. | â' E Em e laxaa'wis hä'mx u sEmäso E ses Ewa'ts!e. | — wä'ldEmx'däoL Lë'Elgwat, — E nê'x -E lat!eda | ämä' E yEnxa E ye laxes e nö' e nElax de lä'xa £ nEmö'x E Em mE'lqwElax (55) wä'ldEmx'däses ö'mpda E xwaq. ma^o'x^Emx' la qîwEla'. | qä's E ida. lä'xäe ö'dzEx -e ida. la E E'mxäe ¡ ha'mxwEÍtos lä'xa wäa'tsle. â' £ EmE laxäa ä'lxLala lä'xes £ wä'ts!Ex"de. la e E'mxäa â' E Em | hä'mx u sEma E ye e wä'ts!Ex däs. la nEgEltâ c ye. qä's c ideda e nEmö'x e Em | la qîwEla' yExa ämä' e yEnxa £ ye. lä' E läeg - ada Ewa'tsÎEk- (60) E tlEx'î'la. tîô'xwag'ada wâ'tsÎEk\ â' e Em E la'wis la nEgEÏtâ' e ye | £ wä'dzedäseq lax tÎEX'ï'la E yasa E wa'ts!e qaë'. lä' E läe | qâ's e idEna'- 145 E E E E xweda wa'ts!e. wa, k'!ë' s lâe la ä'lt!Eqäla läeda EnEmô'xUEEm la qîwEla' | qa £ xs la'e â' e Em la lä'g-ixes E wa'ts!e la'eda S wa'ts!e tÎEx'ï'la qâë's | Ewa'dzide. lâ'q!ala E Em E lae älä'xst!äa'x u E Em la yâ'qÎEntîaleda E wa'ts!e. (65) lä' E läe ë'tîed qä's E ideda E wa'ts!e. la E më' gä'Ia. g'ä'x E me | äe'däaqa lä'xes e wa'dzide. lâ'qîalaE Em £ läe alä'q | yä'q!Ent!alax"st!äa'kweda E wa'ts!e. e'x -E mäa E las u E E E k Ep!äxö'dEst!äa'k xes wa'dzide qa s | lë'lx Eme xes Ewâ'dzide. E nE'l E yala E laxat! g - E'nxwa £ lax | g - ö'gwEma E yases Ewa'dzide. la E ma'ä E laxoi alä'q lä'g-ää lä'xes la q!ä'so E ses (70) E wa'ts!e qa q!wä' e lats!eltses £ wa'dzide. la e E'm qä's £ ida. | la c E'm lä'g-aä lä'xes lä'Le q!wä' E lats!elxa g'ö'x u dzeq!ala £ mäa £ El. | t!ä'p!asdze E läe hë gwë'x-s g I ö'x"dze e El £wälasEEl tîâ'pîasa. | s lä'p!idE £ lag-ada £wa'ts!eg-axg-ada tÎEk'a'k" qa £ s khvä'bEtEnde £ ses £ wä'dzide | lä'xes la £ ]ä'pa £ ya. dzEme' £ stä'lax ,£ idEsa (75) tÎEk'a' läq la'e khvä'bEtala läq. hëx-£aEEm£El la në'lates sE'mse lä'xa | tlßlra'. hë'tos s Em c El e e

142

Kwakiutl

Tales

145 la qlwEla'g'iitses | tlo'sidanEmx'de la'xa EmE'lxLo. wa'x-dza£ e la El he gwE E ye' | c wa'sgEmasasa ts!E e wE'nxe. wa'x-iLa E lase E E E E E g-i'bEtalat lax | la'pe x'dases wa'ts!e. la me' qa's ide E wa'ts!as. la e me' E lo'wal E alilaxes e wa'dzide. (80) la' e lae ao'daaqeda E wa'ts!e. he' e na'kwEla € Em £ la'wis qa E s k-E'lkvElqEmx -E ide E xes | E wa'dzide. wa e' E s E lat!a ge'g'ElitEla E wa'ts!as | la e E'mxaa qa's'ida. qa'sE idaxaeda E wa'ts!e, la'naxwalaxoL | ba e no'lEla. la e E'm E lae tlExi'lac laxoL qae's 'wa'dzide. | g , a'xnaxwa e maa E ]axoj J la'xa wa. he la' e laxaa ae'daaqe E wa'ts!as. (85) he q!wEnxvEla E Em E laxaa'wisexes E wa'dzide qa E s k'!Ep!Exo'de e xes | c wa'dzide qa £ s k"E'lk'ElqEmx -E ide E q wa, la c me' a'lak'lala q!wa'q!wE c lag'a | E wa'ts!eg'asexes E wa'dzide. q!E'lx u se c stE'ntses bEk!we'na c ye lax go'gwEma E yases | E wadzide qa E wEda'lase e xs lE c ma'e a'lak'lala la ts!E E wE'nxa. | he g'a'xe laxaa' qa's E ideda E wa'ts!e. la E me' dEma'x E ida la E me' (90) la'xes la'x'lag'as. la E me' ae'daaqa. la c E'm ae'daaqa. he' e Em e laxaa'wis gwe'x -E ide. WElEE'mElaxat! | k'lEplExo'dxes E wa'dzide. he' e EmE laxaa gwe'x E ide. | wEl E E'm e laxat! k'Elk'ElqEmx^idxes e wa'dzide. | wa, la E me' e q!a'LElaEme o'mpda c xwaseqexs lE E ma'e o'dzaxes sa'sEma | qag'a'da qlwa'xElag'as ha'nwadaxs k'eya'sae la (95) ne'taie E nE'mts!aqa La' e sa la'xa na' E ye. k'leya's la ne'lala c nE'msgEm nEg'a. | a'g - il E Em c las o'mpda E xwas na'yax - e Elax | la c E'm o'dzaxda c xwa. a'g'it E ma E las la | qEx c wE'ldzEme g o'x u das yExa ya'E winats!alax - deses | omp qae's sa'sEmx'de. he' e ma e El (100) la'g'il wa'x'ix'de ha'mg-Eli e la qa e s hamg'ili'llaxsdEs | ts!e'ts!eqalaxsde. | la E mE'nts ae'daaqal la'xeda E nEmo'x ,,E Em la qlwEla'g'Elx'deses | e no' E nElax'de. la e me' E do'x e waLElaxa ama'bida E we lE'nxa lax 146 o'xLaEleLas la q!wa' E lats!es. | la E me' e'x -E idbida E we na'qa E yas. la e E'm E ne'nk'!eqEla E Emx (105) la e E'm he'Enx E eda E . la E E'm c laxaa qa's E ideda £ wa'ts!e. g - a'xnaxwa c El | gwaiEla laxa wa. la E E'mxoLe £ la'loLleda E wa'ts!e | la'xa g - ok u . g'o'kwElax'de he'mEnala la'xa qlawa'k'asLa. [ la E rae' ae'daaqaeda E wa'ts!e lax ax c a'sases E wa'dzide. la' E lae | k'lEplExo'dEq qa E s e nE'lse E . la'q!ala E Em £ lae ala'xstlaak" (110) ya'qlEg'ala. wa, la E me' ta'k!wemas E ide na'qa £ yas £ wa'dzidas. | g'a'x E me e g-EEl!'IbeEses E wa'dzide ba c no'lEla nEgElta'la la ta'xwa | wa. he'q!ala E Em E El la t!a't!a £ nanEms £ wa'ts!as qa E tlEX'Elas | la'e nEgElta'laxa wa yExa was k'a'tala. la E mo' | la'g'aa la'xa g - ok u . he' E lat!a nEgEmses E wa'ts!e (115) o'gwasasa g - o'k u , yEx g'a'xdE c laxoL dEma'k'aiaatsa | E wa'ts!e y s x s la' E x - de E laxoL £ la'paxa na' E ye lax o'gwasasa g'ok u . | ha, la c E'm la'loL!Ex-Eid qa E la'xalila E s lax awi' £ nagwilasa g'o'kwe. la' E laxaa | E la'p!ideda E wa'ts!e lax nExsta'lilasa la'gwilasmote | la'xa g - ok u . la e E'mxaa klwa'bEtalilases E wa'dzide la'xes (120) £ la'pa E ye. la' E laxaa dzEme' E stalax - -

143

Hâma'lak-awèe e idEsa

t l E k ' a ' l ä q qa E | ts!E'lx E wide E s l â ' x e s k'!eyâ'scla

layasa. |

iâ'xwaEya.

qaë's I E w â ' E w a s d E m k'!ë E s h a E m â ' p a . haEmâ'p.

wä, laEE'mxää

dEmä'k'aiaEläeda ö'gwäqaeyasa Ewa'dzide.

(125)

| wa

| laEmë'

E'idza.

la'a E El

| qâ's E ide E wa'ts!e

]ax

E lapbidawa £ El

k'!eyâ'sEla

bâ'ses

lâ'naxwaaElaxôL la3E'm

g'EnxEwidaE]axääxes

l â ' e l â e ë ' t î e d qâ's E ideda

E wa'ts!e.

Ewa'dzide

l E E m a ' e L ô ' m a e E m la w â ' L Î e m a s . laeE'mxâa

qâ's E ideda E wa'ts!e

gwâ'Ma aë'daaqa

Ewa'dzide.

xää qwë'saqaxes |

Ewa'dzide.

Lö'ma wâ'LÎemasa.

laEmë'

qasmotasa E màe

E wa'ts!e.

lax lä'xes

lâ'Elaxaà Ewa'dzide.

swE'lx"EwElg-as.

laeE'm-

qa E xs l E e m a ' ë q î â ' L E l a q e ' x s

| hä'lsEla E mäe la

hâ'se E nukwa.

| gwä'gwää'qaxat! la'xa wa.

E wE' E ]g - i E Iasdâ

l a x ax E â'sases (135)

k'!ë E s

| q â ' s c i d a ' l a x a t ! la g w â ' t E l a ë ' t î e d

ia E ü'm.väas (130) q w ë ' s a q a x e s

x ä ä a ë ' d a a q a | l a x àx E â'sases

U6

xâ'qa

cwâ'dzide.

q!Elx u se € stEndEx | g ö ' g w E m a c y a s t s ! ä ' t s ! E l q ! w E x - e i d ä ä ' x e s lâ'xa wa.

cwâ'-

E nE'mx E Enxela

E wa'ts!äs.

was hä'nwade.

la

â'cEmela

g-â'leEx'de

la.

lacE'm-

laeE'mxää

aë'daaqa

qa E s lä c ä ö ' l o l E x ' e i d E x qa E xs l E E m a ' e | q!â't E aLEÎExs l a ' e d ô ' x e w a L E Î e

| — awï'lak - as E EwEn d ö ' g w E l e

qâ'-

ewa'ts!Eq!ala-

I qä'qasmodadäesa qä'qasmotäx lä'xox ö'gwäqaEyaxsa wax. —

la E E'm E läe

lä'g'äa'LEla lax qä'qasmotasa

g'5'x 1 ] dEms E läesa

g'ä'lola

(140)

y o d E X ' E i d e d a g ' ä ' l ä ä E wäi'LEla, | — hëldEk'anu2EEm

lâ'xeda

Ewa'ts!e

| l â ' x a mä'tslESLa

lë'lqwElaLaEya.

laEmë'

Emâ'dzâa'nawiseE,

tEwî'x'oïa.

| lâ' E lae

q!ë'q!e-

q l â ' k ' o , qo E

cyâ'laxEedayuweda

S E k l â ' k w e b ë ' b E g w a n E m a qa E s lä E t ë ' n o x E w i d e d a SEk'!â'x u bë'bEgwanEma

| yExa

la äö'loL.'axa

qâ'qasmote

o E l5'l E Emqexs h ë ' E m a e q â ' q a s m o t s a hë'ldEk'anukwEnts lak'awaEye lä'Eläe

I lalôL!Ex - itsE E we laeE'm

|

lâ'lag'iE

âô'loL!Ex- E idEx

qlEg'ale

lâ'xEwEnala.

lä'E]äe

äxk-.'ä'la

dEwë'xa. k ' l â ' l a qa E s

iâ'xEwEnala.1 g'i'x'g'ig'asasa

âxk'lâ'la (150)

'wa'tsle.

qa E

lâ'xa

qâ'sa e El.

säö'ku. |

k ! w â ' s g E m t s E c w e 147

lmwâ'x E alasE E wa |

E wa'ts!e.

| la E E'm

äx E ä'sasa

(155) â' E Em

häma'-

gwä'läas.

yâ'-

sa e 5'k u . säö'kwas

enEmâ'x'Es

E wa'ts!e.

E wâ'las E lae

qa E s

lâ' E lae

wï'qwaxôEyoweEsa

cnEmâ'x'Es

na'Eye

| ]acE'm

qa E s

wE'lwElk - !ExbEntsE E we E sa

aò'loL,!Ex' E ÌLExa

lacE'm |

Lê'itsîode

laEmë'

dâ'k'!alasE E wa

qä's E id | d ä ' l a x a s à ô ' k »

säö'k".

lacE'mElae

I 5'xLale E xa ] E x a ' s y e .

naEx'ElaEyu

lâ' E làe

lExa'eya.

lôe âx-

la E E'ra-

l ô e x ë ' x a l o t s ë ' s E l a q . k'lë E s-

qa E xs

la'e

qädzodsnaxwaxa

nEgEltEwë'xa

qä'qasmotasa

l a E m ë ' ä l ä ' q l ä ' g ' ä ä | î a x iix E â'sasa g ' E n â ' n E m l â ' x a qla-

ewâ'k'asLa.

gwä'gwäaqa.

1

qa E

E wâ E smota,

— (145) à l â ' x E E m x o L e

q!ë'q!eyodEx-Eida

ma9Exsa' E Em E lâeda

t ë ' b a y u s a lä'Le elae

—

tEwî'x'oïa.

| lâ'xes g'ö'kwElot.

lâ'xcwEnala

E wa'ts!e.

l a E m ë ' | qâ's E id.

n â ' q o LE e wa'

| â ' e E m e l a ' w i s la x w ë ' l a q e d a

Tìiìb ià'xEwi:imla was son of Xö'gwjomga.

E wa'ts!e

g ' â ' x a e qâ's E ida

E wa'ts!e

lâ'xes

g'ï'x'-

144

Kwakiutl Tales

147 lidaas. (160) laeE'm a' e Em g'a'g-alax-g'iwe E sa la a'laq ax e a'sda E xwas. | la e E'm la/g'aa lax axEa'sdaExwas. a'EEmEla'wisa e wa'ts!e he e na'kwEla | la'xes tlEX'Ela qaEs laE la'xes E wa'dzide. laEE'm la'sgEma'ye la'x c wEnalaxa | Ewa'ts!e. laEE'mElae do'x E waLElaxa g'Ena'nEm. a' e Em la xa'qa. | k'leya's la E'ldze go'^wEma e yas. ha'lsEelaEm la ha'sdEx'Ela qae's (165) la wa'Llemasa. — a'k'as, ada' — c nc'x' £ lae Ia'x e wEnala. a'Emaa'Elas | dEX'a'maseda g'Ena'nEmaxes ha'sae la'e ya'q!Eg'altso E s ta'x E wEnala. | k'!e E s la ya'qlEntlaleda g'Ena'nEm qae's la wa'L.'emas. la E me' | k!wa'ts!o E yo la'xa lExa' e ye., la E me' gwa'gwaaqe la'xEwEnalu, | o'xLalaxa g'Ena'nEm la'e k!wa'ts!a la'xa lExa' e ye. laEE'mElae (170) la'g'aa la'xa o'qwiyo E wasLa. la' E lae xwa'nai E ide o'mpas. | axk'la'laxa g'a'la a e wai'LEla qa e'axEetsEEweEses g'ok u . | laEE'mElae g'o'x e wEldzEme g'o'kwas. la E me' q!ap!e'x' E itsE E weda g'a'la | a E wai'LEla. la E me' E kwe'xElaso e Leda | e nEmo'x uC Em la qlwEla'g'Elxiiisa E nE E ne'max'de. e wa'lasaxaa'k u (175) Lo'gwala la'xes o'mpe hama'lak'awa E ye. | -q!E'mt!etsoEses qlE'mdEm. yu'x u sa E Em E la'wis la ga'ga E yala | q.'E'mdEmsa a c waI'LEla | ye heyata ye heyata | ge'las gwa'smowana g'E'lg'E e lana E ne'g'Emk'asdaana (180) wE'lxE e lana e ne'g'Emk - asdaana | he' E loqawa g'Elg'E e lana Lo'gwalana | yeheeya. | laEE'mElae qlwEla'x'ida la'e gwal kwe'xElasE E wa. | la e E'm ia'klwemadzE e na'kwEla o'k!wina E yas.

The Dwarf Tribe Told by Gi'qalas, a Gwa'waenox". Recorded by George Hunt. g'o'kwEla c lae qleqlEX'Lalaxa gi'gEma c yasa EnEEme'motasa q!o'mk'lot'Esasa | gwaEsE'la lax ^we'k'Elis. wa, la'Elae k'!e € s e'x' E ek'!e148 noxwe na'qa E yas | qle'qlEX'Lala qa £ xs qlalaaxes gEnE'maxs | waLadaas LEWE'lgamaeyas se'saxa'lasxa g'I'gEma E yasa EnEme'motasa (5) g-i'g-ElgEmasa gwaESE'la. wa, la' E lae q!eq!EX'Lala axk'la'laxes gEnE'me | qaEs lat laa'snox u L LEEWO' qoE lal ga'lal ga'nuLO6, E ne'x'Elae. wa, g'ElEEmEla'wise | la E na'xwa me'x E ede g-o'kwElotas la'e ^wEna'la wi' e x u stE'ndxes | xwa'xwagwEme qaEs Emo'xseEses gwi^lgwala LEEwi's | g'EWE'lkwe la'xes xwa'xwagwEm. wa, la'Elae E E E E E ho'x walExs qa s (10) se'x wide . wa, la me' lai lax ¡jwa'lgwa-

The Dwarf Tribe

145

L!alaElise. wa, laEE'mEla'wise |ala'q E na'x -c idExs la'e la'g'aa laq. wa, | 148 g-E'lEEmEla'wise la'g"aElis laq la'a E lase q!eq!Ex"Lala he'x ,c ida e Em la e El EmEEwi'Lases EmE'mcwala | la'xa go'x u bida E we he'maEnis lax gwa'IgwaL!a'laElis. | wa, laEE'mElae E ne'x - xes gEnE'me, — k'!e' E sLEnts lal na' E nak!wEnux u qa E xg'En (15) baEbaEleg-oL lax LEWE'1gamaEyas se'saxa'lasxes | waLElaos, — E ne'x ,E lae, — laEme'sEn Le'gadEits ba' E ba E lasq!ek u | qao's nolaEyaqos — Ene'x"Elaexes gEnE'me. wa, | he'waxaEEmEla'wise na'nax E ma E ye gEnE'mas yExs he' E mae Le'gEms q!e'q!Ex - Lala j wi'wEnak'o la'xa q!a'Eyalasg-En lax - wa'idEma (20) yExs k - !e' E saex nu'yEma qa E xs lEEma'e ha'nLade wi'wEnak'Osa ha'nLEme. wa, laEE'mEla'wise | ga'la he'lada ba e baElaese wi'wEnak'owe gwa'lgwaL!a'laElise. | wa, la' E lae to'ma e'k'a E na'la, k - eya's E El tlo'xwa. wa, la' E lae wi'wEnak'o | axk - !a'laxes E E gEnE'me qa s la a'waqlwEs LEEW§' lax L!a'sanaEyases | g - o'x u bidaEwe. wa, la'x - da E x uE Em E la'wis a'waxEWElsa. (25) wa, k"!e'Es£ lat!a la e E'm geEx a'waqwaiaxs | la'e wiwEnak'o do'x c waLElaxa maElo'kwe be'bEgwanEm g-ax ho'x c wElt!ales | lax Ena'laElasases g"o'xubidaEwe. wa, la' E lae | o'xLek'E'la e lae'da c nEmo'kwaxa ha gwe'x'sa g'E'ldase. wa, la' E lae ha'yaxstali'sEla | la'xa LlEma'ise. wa, g"E'lcEmela'wise la'xstalisxa dE'msx - e (30) la'a E lasa o'xLalaxa he gwex's g'E'ldas axo'dxes o'xLaakwe | qaEs hanstE'ndeEsa XEklwE'msgEmsa mo'mox u de xwa'xwagwEma. | la'Elaeda maElo'kwe be'bEgwanEm la'xsda E xwEq. laEE'mElae | La'xwEg-iwaEya EnEmo'kwe. wa, la' E lae La'xLaEya EnEmo'kwaxs la'e | L.'asx'ala se'xwasa se'sEwayuwe. wa, k - e' E s E lat!a (35) Lla'sg'ilaxs la'e gi'g-aalExsases se'sEwayu la'xes | xwa'xwagwEmaxs la'e E nEma'x ,E id dEXWEmsta' la'xa dE'msxe. | wa, gEyE'nsEla£EmEla'wisexs g'a'xae q!a'xEwida. | wa, la' E lae wi'wEnak'o LEEwi's gEnE'me do'qwElaqexs mo'wae | p!ep!aEye ga'sx'aakwas epso'lts!a'na E yasa maElo'kwe be'begwanEma. wa, laEme' (40) qlaLla'g'Eyo hagowa p!ep!aEye la ga'sx'Eg'aa'lExdzEms la'xes q!wa'xq!waxa xwa'xwagwEma. wa,la' E lae | wi'wEnakoaxk'Ia'laxes gEnE'me, — wag-aE gwa'iatEx qEnts la'LEnts g-Elo'lc idEx p!ep!a' E yas | qoE lal e'dEnsal da'sEidLoE, — E ne'x' E lae. wa, g"E'lEEmEla'wisa | maElo'kwe be'bEgwanEm da'sEida la'e he'x"EidaEme wi'wEnak'o LEEwi's gEnE'me wi E x u stE'ndxes | xwa'xwagwEm qaEs laE k'laqa'sasa q!aL!a'g-Eyuwe p!ep!a'Eye la'xes (45) xwa'xwagwEme. wa, g-a'x E lae a'LeEsta qaEs ha'ElabaleE k"!Ex E wElta'laxa | p!ep!a'Eye qaEs wa'tEwEsdeEsexes xwa'xwagwEme. ] wa, la' E lae 14!) he'ioEmala Ewi'Ela ga'sx'osdesaxa q!aL!a'g-Eyuwe p!ep!a'Eya. wa, | g'E'lEEmela'wise gwal q!wEElaLaq, wa, la'Elae ewEnE'mg-aEElse wiwEnak'o LEEwi's gEnE'me. | wa, g - a'x E lae q!a,'xEivideda maElo'kwe be'bEgwanEma. (50) wa, la' E lae ho' c Emxat! Ewa'xeda p!ep!a'Eye ga'sx - aax u s | q!aL!a'g'EyuEEmElaxae la k-!ExEa'lExdzEms la'xes | 10

146

Kwakiutl Tales

149 xwa'xwagwEme. wa, la' E lae ho'x c walExs la'xes xwa'xwagwEme qaEs | La'LExba s ye c qexs la'e e nEma'la do'doxsEEndxes p!ep!a'Eye. | wa, lanaEEmElae na'nox u sa la g'Elo'LanEms wi'wEnak'o LE'wi's (55) gEnE'me. wa, laEE'mEla'wis gexs Le'LaxwExsa'laLeEyeda ma E lo'kwe be'bEgwanEm la'xes xwa'xwagwEmaxs | la'eda La'xwExse la'xa a'g'iwa E ye sa'x' E itses | he'lk'!ots!a'na E ye a E yasa' a'LEbaltsa'nala he gwe'x's p!e 'xwaxa | a'Lle. wa, la' E lae axe'lbEntses a E yaso' qaEs me'sEideEq. wa, | g'E'l E Em e la'wise gwal me'saqexs la'e e't!ed sa'x-EedEses he'lk - !ots!a'na E ye (60) qaEs e't!edeE p!Eyo' e na'kwEla. wa, g'E'lEEmEla'wise | la'g-ae plewayases a E yaso' lax EwE'nx-Ewae'dzasas | wi'wEnak'o LEEwi's gEnE'me la'a e lasa bEgwa'nEme me'sEidxes a E yaso'. wa, la' E lae | he'x' E ida E Em sEp.'I'deda xwa'xwaE E gwEmas qa s la la'g - a E lis Ena'lEnts!esas | g - o'x u bida E was wi'wEnak'o. wa, la' E laeda ma£lo'kwe be'bEgwanEm he'x ,E ida E Em la'lta la'xes (65) xwa'xwagwEme. wa, la' E laeda EnEmo'kwe k'ioxsEmdxes xwa'xwagwEm | qaEs o'xLEX'EideEqexs la'x - da E xwae ho'xEwEsdes la'xa LlEma'ise qaEs | laE la' E yag'a E . wa, la' E lae wi'wEnak'o axk'la'laxes gEnE'me qaE | a'EmeEs ya'L.'a qaE k'!e'EseEs tslE'ndEk'a, — qEn laE la'sgEmexa maElo'kwe be'bEgwanEma, — E ne'x' E laexs | la'e da'x -E idxes gE'lq!edzaEye LEewi'S ha'nLEmaxs la'e IS/WEIS (70) la'xes g'o'x u bida E we qa e s laE qa' E stodEx q«a'qEsEmotasa ma E lokwe be'bEgwanEm. | wa, k'!e' E s E lat!a a'LEg'ilaxs la'e heltslaxLaq. | wa, laEE'mEla'wise wi'wEnak'o ma'g'ExLeq. wa, la'Elaeda | ma E lo'kwe be'bEgwanEm k'!e E st!aak u do'qwElaq. wa, la' E lae la'g'aa lax | o'gwagaEyasa g'E'ltsta dzE c la'ia. wa, la' e lae wi'wEnak'o do'qwElaxa qle'nEme g'ig'o'kwa lax (75) apso'tasa ne'lasasa tlEx'Elaxa la nEgEitEwe'soEs. | wa, la'Elaeda EnEmo'kwe la'xa ma E lo'kwe be'bEgwanEm Ela'q!wEla, — ge'la | da g-axEnu E xwai'xg'Enu E x u o'dzaxeg-ai', — E ne'x' E lae. | wa, la'Elae na'max E ma E ya q!wE'l c yakwe bEgwa'nEmqxa E ne'k'a, — gwa'iEla^ex'dEk' | wax' Le'xsEaloL qaEs k'ie'saos sa'bEnd, — E ne'x' E lae. wa, he'EEm (80) wa'xe wa'ld.Emas. wa, g'a'x E ]aeda na'lnox u ts!alaxa | xwa'xwagwEm. wa, la' E lae do'qwEle wi'wEnak'Ewaqexs se'EwabodaleLaxa k'a'ta E wilEla wilk u | la'xa tlo'gwExstak'ELes lax o'gwag-aEyasa dzE e la'le. | wa, la' E lae wi'wEnak'o qa'sEid qaEs laE k!wa'k'!End lax | k'o'dElas se'EwabodaasLEsa xwa'xwagwEme. wa, (85) g'a'x E laeda xwa'xwagwEme k!waxLa'Leso'Esa bEgwa'nEme | a'la nEga'bodalax klwa'laasas. wa, la' E lae heEna'kwEla | lax q!wae'dzasasa maEl5'kwe be'bEgwanEm qaEs | da'xse E q. wa, g - a'x E lae ae'd&aqa. wa, g'E'lEEmEla'wise | la'g'aa lax nEga'baEyas klwa'laLElasas wi'wEnak'o la'e LaxwaLEla (90) la'xes k.'wa'laLElase qaEs dEXEwa'lExseE lax nEgo' E ya E yasa | xwa'xwagwEme. wa, laEE'mElae mo'walaxs la'e la'g aElis lax | L.'Ema'isasa g'o'kwEla. wa, laCE'mElae he'waxa q!a'-

The Dwarf Tribe

147

SEleda yu'dEkwe be'bEgwanEmx | wi'wEnak'oxs la'e dEXcwa'lExs 150 la'xa xwa'xwagwEm. wa, laxae | k'!e E s qla'sElaqexs la'e la'lta la'xa xwa'xwagwEme lax (95) LlEma'isasa g'o'kwEla. wa, la'Elae c ne'nk'!ex E ede wiwEnak'o qaEs | a' £ me E la la'sgEmexa yu'dEkwe be'bEgwanEmxs la'e ho'xewEsde'sEla la'xa LlEma'ise. | wa, laEE'mE laeda £ nEmo'kwe la'xa yu'dEkwe be'bEgwanEm o'xLalax'sa E Emxes k'!o'xk'!oxwa | xwa'xwagwEmxa la q!ane'p!ega E yaa'tsa q!aL!a'g'Eyowe p!ep!a' E ya. wa, la e E'm c lae wi'wEnak'o | E'lxtesa yu'dEkwe bEgwanEmxs la'e ho'gwiL la'xes g'o'kwe. wa, (100) g'E'l c Em e la'wise wiwEnak'o lae'L la'xa aewi'LElasa t.'EX'Elasa g'o'kwaxs | la'e wELEla'xa Ene'k"a, — ge'la E masL,ada',qEnts | q!e'q!EyodEX'EI'deE, — E ne'x -E lae wELEla's. wa, la' E lae | wi'wEnak'o gwa' E sta laq. wa, la' E lae do'x e waLElaxa e'x'sokwe he'tEa bEgwa'nEm | k!wae'la. wa, g"E'lEEmEla'wise wi'wEnak'o la'g'aa lax (105) k!wae'lasasa begwa'nEm la'a E las E ne'ka bEgwa'nEmax wi'wEnak'o, | — Ema'dzes g'a'xelaos la'xwa E ya'x'sa E mex le'lqwElaLaEya. wa'g'Ella a' e Em ya'L.'aLEx a'Las | o'gwaqa E lax no'gwa gwe'x' c idElaxg'En lak' Llo'plEk'lExsdElila. gwa'k-asEnoE hamx' E i'd lax | hamg'i'la E yuLaoL, a'Las xEk'la'laxoL, — E nox -e laexs | la'eda L!op!Ek'!ExsdElife tslasa g'E'ltsEme ¿!abat laq. (110) — wa, la e Ems q!wEEla'LElaLEqu. wa, g-E']emolt,s | harng'i'lasoExs la'aqos ha £ ma'pbola E ma. wa, las a'EEm ts!Exts!a'lases ha£ma'botaEyos | la'xwa Lla'batex. wa, he' c misexs wELa'sEEweLaqo'sxa | Eno'x'LaoL Emae'noxwas, wa, las E ne'k"Exs | le'gwilda E xwaex. gwEEno'E Eno'k-Exs kwa'g'ulaex a'Las E e (115) he'lax gwe'x' itso laxg'En lao'Ig'aEn k - !e'lak - ap!Ex ,£ i'tsE E wa'. daxg'En | o'k!wineEg-En, — E nex' E laexs la'e do'qwamatsa qle'nEme qlwEta'. | wa, g - E'l E Em c la'wisa LloplEk'lExsdElile gwal LexsEalax [ wi'wEnak'o la'e e ya'laqaq qaE laEs k!wa'g'aElit la'xa o'gwiwaEliiasa g'o'kwe. | wa, he'x'EidaEEmEla'wise wi'wEnak'o la qaEs k!wa'ga E li!e E la'xa (120) o'gwiwaElilasa g'okwe la'qexs da'la E maaxes ha'nLEme. wa, la' E laeda o'gwEElaeme bEgwa'nEm g'ax | g'a'xeLEla la'xa g'o'kwe. wa, la' E lae k!wa'g'a c lil la'xa | nExwa'la lax klwae'lasas wi'wEnak'o. wa, la' E laeda a'leLEla bEgwa'nEm wELa'x | wi'wEnak'o, — Emae'noxwas, — E no'x ,E laeq. | wa, la' E lae wi'wEnak'o na'nax E meq. wa, la' E lae E ne'k'Eq (125) — lo'gwildaExwEn, — E ne'xE lae. wa, he'x -E ida E Em E la'wisa a'leLEla bEgwa'nEm | la la'wEls la'xa g'o'kwe qaEs laE ts!a'ts!ak'!a E lasa E ne'k'Exs | le'gwildaExwae. wa, g'a'x E laeda lc'lqwElaLacye ho'gwiLEla | la'xa g'o'kwe qa e s e axk!ale E x wi'wEnak'o, wa, g - E'l E Em e la'wise | gwal e'axk'lalaqexs la'eda wao'kwe bEgwa'nEm ho'qEWEls (130) la'xa g'o'kwe. wa, la/E)aeda ts.'Eda'qe ldwae'l la'xa | g'o'kwe La'xwidil qaEs axa'xode E xa yEbElo'sgEme a m i ' Lla'bataxes | gwEEyo' gE']gwats!a. wa, la' £ lae 151 ax E e'dxa la'logrwEme | qaEs ha'ng-aEliteE la'xes klwao'lase. wa, 10*

Kwakiutl Tales

148 151 Ia' E lae

axce'dxa

g-a'weqlanEme wiwEnak'o. cmae

| L!a'batbida£we la'xa

wa,

qa e s

(135) l a l o g w E m e

la E me'

wi'wEnak'o

gwEqa'seesa qa e s la E

gElo'qwasa

k'a'gEmlilas

| do'xewaLElaqexs

la q!weq!wElax'Eleda a'm£ama'Eye wEqla'sa.

lax

ena'xwa-

| wa,

g'E'l£Em

k'a'g'aElilEma wExtsla'la la'logwEms la'e w i ' w E n a k ' o | he'x'eidaeEm d a ' x ' E i d l a q qa E s ts!o'q!Esabole E s | q a e la E s tex E alts!ala l a ' x a L l a ' b a t e la g ' k ' l a x s t a l a

lax

oba' E yas.

(140) g ' E ' l e E m c l a ' w i s e

c wi' E lg'Eits!a e -

w a l a ' l o ^ w E m la'ase t s l E d a ' q e | a x E e ' d x a l a ' l o g w E m e qa e s g ' i x e ' E q . wa, laEme'

e nE'mp!Ena E Em

klwae'le wi'wEnak'o E yasa

g'o'kwe

hamgi'lasEewa.

| klwae'lats wi'wEnak'o,

g-E'lg - Eli'sEla (145) l a ' x a qwe'sote, Emela'wisa

ha'nhaniJenoxwe

heha'naLlEme 6 lae

qa E s

| w a , k'!e' E s E lat!a

| la'asa bEgwa'nEma

ene'k'!ala

—

—

l a l h a ' n l i d E l x a LlEwE'lse.

gae'l

L.'a'sana-

Ewa'lasLaeda

E ne'x - E lae.

| axEe'dxes

wiExustalaExes

lax

LliwE'lse

wa,

he'x'Eidae-

le'lEk!wi' E se

LE e wi's

x w a ' x w E x w a g w E m . | wa, laEE'm-

w a , k'!e' E s E Em E la'wise | s e ' x E w i d e d a

ha'nhanLlenoxwaxs la'e wi'wEnak'o La'xwElil da'laxes ha'nLEmaxs la'e

| l a ' w E l s l a ' x a g ' o ' k w e qa E s d o ' q w a l e E x

dEnltsa l e ' l q w E l a L a c y e .

(150) x E ' n u s l a

dE'n-

w a , la' E lae d o ' x e w a L E l a x a l ! e w e ' 1 s .

wa,

l a ' c l a e w i ' w E n a k ' o | E ne'nk'!e'qEla qa e s ha'nl E ide E q qa E xs q ! a ' q ! a p ! e ' qElaemaa'q.

wa,

ha'nLEme.

wa,

la' E lae

] k!wa'g'aeElsa

g'a'xEEmElaeda

q!was la'xa aEwa'p!aEyas. la'Em

qa e s

qle'nEme

w a , la' e lae ha'nl E ida.

| ya'qwEmg'aEElsa be'bEgwanEmx'de.

lisEma.

k'aq!Ex'LEndecxes

bEgwa'nEm

| q!wax'-

w a , la' E lae

e wi E -

l a c E ' m e l a e ts.'Elg'a'-

w a , l a ' x a e d a q l a ' p a x a (155) LlEWE'lsde.

lacE'mxae iEsla'.

w a , l a e E ' m E l a e d a l e ' l q w E l a L a c y e k'El e i'dES w i ' w E n a k ' o | l a ' x e q . la E E'm E lae wa,

Eya'lagEm

g'a'xElae

qa E

g'a'xlag'iEs

wi'wEnako

tao'daewilEmsa

| ya'yasElaxa xEklwE'msgEmx g-E'lsEmElawise

la'g'aa lax

xwa'xwagwErae. dza'qwaxs

la'e

w a , la E E'm e lae gEnE'mas q!a e sta

|

wa,

Ewi'ela

la'xes

qa's E ida.

g'o'kwe

lax

wa,

|

gwa'l^waL!a'laclise.

|

g'alae

he'x'EidaEmaalae

qa's E ida.

Le'gadEs

q!e'q!EX'Lalaqexs

maElo'kwe

bEgwa'nEmxa

da'sa

L.'a'sakwases

g'o'kwe

la'ba.

wa, |

laEE'mela'wis

g'ayolasasa

| lax

|

haya'lea

xwa'xwagwEma.

qwElaLayae laEE'm

wa,

go'kwe.

tlEX'Elaxs l a ' e l a ' l t a l a ' x a (160)

p!ep!a'Eyax | la

la'xes

maelo'kwe

t l E l e ' k w a p!ep!a' E ye q a e x s

t!E'ls E idxa

wi'wEnak'oxa

Emo'Emoxude

o'baEyasa

g'a'xElae

la'g'aa

na'cnaku

lax

wa,

laEE'm

(165)

le'l-

do'gwElaxs

gwa'lgwaL!a'laElise.

wa,

The Dwarfs

149

The Dwarfs Told by NEg'a'dze, a Koskimo.

151

Recorded by George Hunt.

g - o'kwEla E lae ya'qa e ya E lisEma e ye lax yuLle LEewi's g'o'kwElote | g'a'la yu'L.'enoxwa. wa, la' E lae apse'k - lEsnux u s | ya'qal E Enlisexa ¡52 g't'gEma^yasa E nE £ me'motasa naE'nsx'a. wa, la' E lae | yu'dEkwa bEgwa'nEmx - sa ts!a'ts!a e yas ya'qa e ya E lisEma e ye. wa, la (5) E na'xwa e Em e'sEale'ewinoxwe ya'qa e ya e lisEma e ye LEcwi's apse'k'lEse ya'qal e Enlise. | wa, la e Em e la'wise ya'qa E ya E lisEma E ye LEEwi's yu'dEkwe ts!a'ts!a E ya he'mEnata | la ne'kweLla'laxa ga'ganuLe sEk'a'xa qla'sa LEcwa' we'gwate. | ma, la' E lae he'mEnataeEm qo'tles ale'watslaxa qla'sa LEswa' | me'gwate. wa, la he'mEnala e Em k'leya's ya'nEms ya'qal E Enlise. (10) wa, laEme' c ya'k"awe ya'qale Enlise lax ya'qa c ya E lisEma E ye. wa, laEE'm aa'mlala e yEwe ya'qalEEnlisases | apse'k'lEse. wa, he'Emis la'g'ilas la Lle'sele ya'qale Enlisax | qa'qa e ya e lisEma E ye. wa, la E me' £ wEna'ia E lae ya'qal E Enlise la e E'l qla'q!e E staax | la'x'lag'asa E las ya'qa E ya e lisEma E yaxs ale'xwaaxa | qla'sa LEewa' me'gwate. wa, g'E'l E Em c la'wise q!a' E staxs la'e ax E e'dxa (15) gwEne'pe qaEs k'le'x' E ide E q. wa, laEE'm na'naxtslE e waxa qla'sa k - la' E yas. | wa, g-E'lEEmEla'wise dza'qwaxs la'e gwa'le k - !a' e yas ya'qal E Enlis. | wa, he'x-EidaEEmEla'wise la se'xEwid qa c s laE ax E a'lodxa | k'!e e kwe' qla'sabola gwEne'p la'xa | o'na E yasa ma'k - awa E yasa a'LaEye yu'Lle LEewa' i,!a'saEye (20) yu'L.'acya. wa, g'E'l E mise grwa'la g'a'xae na' E nakwa, wa, | g'E'lEmise p!EdEx -e i'dxa ga'nuLaxs la'e ale'x E wide ya'qa E ya E lisEma E ye | LEewi's yu'dEkwe ts!a'ts!a E ya qaEs la E ne'gwELaeyala ale'xwaxa | qla'sa LEcwa' me'gwate. wa, g'E'^mise la'g'aa la'xa ] e mEk - a'la la'e yaqa c ya e lisEma e ye do'x e waLElaxa k"!eEkwe' qla'sa haqlwa' la'xa (25) a e wi'iba e yasa s mEk-a'la. wa, he'x-EidaEmise sEx ,e i'dEq. | wa, la dEx u ste'da qla'sabola qaEs ma'x" E ide e j Lla'Llasaaqa. wa, la e E'm'lae he'waxa qla'x E wida. wa, la' E lae E na'x ,e ida la'a E las | ya'qlsg'ale ama' e yEnxa c yasxa k!waxLa' E ye. la E E'm E lae axk'a'laxes Eno'lastlEgEma e ye | yaqa c ya E lisEma E ye qaE EmExEe'deEsexes sEg-aa'Enal ye. wa (30) he'x -E ida E mise yaqa E ya E lisEma c ye wax- E mEx e e'dxes 8Eg-aa' c na c ye. | wa, a' e Em E la'wisa SEg-aa'naEyas klwEdEdzo'x"tslanEndEq. wa, la' £ lae | a' e Em he'x E ida E me yaqaEyaElisEmaEye qlwag-ala qa e xs lE s ma'e k'o'taq he'Eme ya'qal e Enlise | klwe'xe6nux u s la gwe'x- E idaatsa qla'sa. wa, la' s lae ne'laxes | yu'dEkwe ts!a'tsla E yasa SEg-aa' e na e yaxs la'e klwEtla'LEla lax (35) a E yasa's. wa, la e E'm c lae e na'xwa qlwa'qlwEsaweda mo'kwe c nE E me'ma qa e laxs lE c ma'e | k'leya's la do'gwEl la'xa o'xta E yasa naE'ng-a. wa, la' E lae haya'qax | nEqa'plEnxwa e se E na'la Lla'sx-a'laEyuses SEg'Ekwe'. | wa, la' e lae me'maxox^ida mo'kwe e nE c me'ma. wa, la'-

150

Kwakivtl Tales

152 Elaeda ama' e yEnxa c ye tslEk'lExsdE'ndxes | ya' E yats!ax qwalEElyaEe la'xa e'g'idzagwise. wa, la'Elae (40) do'xcwida. wa, la'Elae do'xcwaLElaxa e'g-amEngwise. wa, la'Elae gwi'x'Eidxes | eno'EnEla. -E E E E wa, he'x ida Em la'wise wi'Ela qlwa'g'ElExs la'xes | ya'Eyats!e qaEs ho'xEwEltEweE qacs wa'tEwEsdeseExes | xwa'xwagwEme qaEs laE ha'Enaqas la'xa qiwaxEklwEse. | wa, g'E'lEEmcla'wise gwal q!wEEla'Laxes xwa'xwagwEmaxs lax'daExwae klwEts.'EXLE'lsaxa 153 (45) La'cse. wa, k'!e' c s E lat!a geEs k.'wEts.'E's | la'qexs g'a'xaasa xwa'klwEna ne'iEid la'xa a c wi'lba e ye. k!waExLaeso€sa | bEgwa'nEmbidacwe. wa, g"a'xElae heEna'kwEla qaes | q!E'lsEaLaEyee la'xa ma'g'isEme lax Lla'saeyas klwEtslEXLa'eladzasasa mo'kwe EnEEme'ma. | wa, la' E laeda bEgwa'nEmbidaEwe da'x' E ida E laxes (50) tlE'lwaganaxa p!a'Eye LEcwa' dEnE'me qaEs dEx u sta' E lax o'gwaEgaya'ses | xwa'klwEna. wa, la'Elae gEyE'nsElaxs | g'a'xae qla'xEwida. E wa, la' lae laxs la'xes xwa'klwEna. wa, la'Elae nex e alExc saxes | neEkwe' plepla'Eya. wa, la'Elae lEk'o'dxes Ene'Eyo | dEnE'ma. wa, la'Elae e'tled dEXusta' qaEs da'sEideE. wa, la'Elae (55) ya'qlEg'ala ma'k'Elaxa ama'EyEnxaEye lax ts!a'ts!a e yas | ya'qa E yaelisEmaeye. wa, la'Elae Enex'xes eno'snEla, | — wa'dza'x'Ents wiex"stEndxEnts ya'Eyatsle qEnts la e g"Elo'lcid lax p!a'Eyasa | ba'bagwEme, — Ene'x'Elae. wa, he'x'EidaEEmla'wisa mo'kwe EnEEme'ma la le'lLElbEndxes | xwa'klwEna qa e s laE hanstE'ndEs la'xa dE'msx'e. wa, la'Elaeda (60) ma'k'Elaxa ama'EyEnxe laxs la'xa xwa'klwEna qaEs laE na'lnax u ts!alaxs | la'aEEl L.'a'sta lax ha'nwaElasas xwa'klwEnasa | bEgwa'nEmbidaewe. wa, la'Elae E c c E ne'xo saxa nE'mme p!a' yaxs | g'a'xae a'Le sta. wa, la'Elaeda mo'kwe EnEEme'ma he'x'EidaeEmEEl LElo'sdesaxa xwa'klwEna | qaEs la e ha'Enaqas laxa qlwa'xElklwEse (65) qae a'lak'laleEs t!a'Eyase handza'sas. | wa, g'E'lEEmEla'wise gwa'lExs la'e k!wEsEE'lsa mo'kwe EnEcme'ma. | wa, g - a'x E lae q!axEwideda bEgwa'nEmbidaEwe. wa, la'Elae laxs | la'xes ya'Eyats!e qaEs ne'xEalExseExa Enekwe' p!a'Eya. wa, la'Elae mo'plEna | daVidExs la'a e El gwa'la. wa, la'Elaeda bEgwa'nEmbidaEwe dE'ng'ustodxes (70) qlE'ltsEme. wa, g'E'leEmela'wise mEx e wa'lExsaxa qlE'ltsEmaxs | g'a'xae sex u s E a qaEs g'a'xe E g - a'x E alis lax Llsma'isas | klwEtslEdza'sasa mo'kwe EnEEme'ma. wa, la'Elae | la'sdesa bEgwanEmbidacwe qa c s la'EEl lax klwEtslEdza'sasa mo'kwe E ni £ me'ma. | wa, g'E'leEmEla'wisa bEgwa'nEmbidacwe do'xEwaLElaxa mo'kwe W m e ' m a (75) la'Elae ya'qlEg'ala. wa, la'Elae Ene'k'a, — S/ngwes g'Elo'l£idaosaxEn p!a'Eya, — | Ene'x'Elae. wa, he'x'cidacEmEla'wise ya'qaEyaElisEmaEye na'naxEmeq. | wa, la'Elae ene'k-Eq tslEma'laxa ma'k'Elaxa ama'cyEnxaeye, | — yu'dEn ts!a' E yax axce'dExs p!a' c yaqos, — E ne'x' E laeq. | wa, la' E lae gwaEsteda bEgwa'nEmbidaewe lax g'WEeyo'

The Dwarf8

151

(80) g-Elo'icidxa p!a'£ye qacs t!E'lwagExLa'labEnde£ses | t.'E'lwaga'- 1*3 nowe laq. wa, la £ me' lE £ la' ma'k'Elaxa ama'£yEnxa£ye. | wa, la' r lae qa's£ideda bEgwa'nEmbida£we qaes laE laxs la'xes xwa'klwEna | qa£s la£ na' £ nak u la'xes g'o'kwexa do'gwElemas ya'qa £ ya£lisEmaeye. wa, | gE'l e Em £ la'wise Ia'g-aElisa bEgwa'nEmbida^we la'a e El he'x -t ida e Em (85) ts!Ek'!a'l£idEses do'x'waLEte mo'kwe be'bEgwanEm. wa, he'£Emela'wisexs la'e | t.'E'lwagEXLa'labEndxa e nEmo'x u da. wa, he'x^ida'Em'la'wise g'igEmaeyasa | le'lqwEe £ laLa ye ya'laqasa mo'kwe be'bEgwanEmemEnexu qa c laes Le'£lalaxa yu'dEkwe cnE£me'ma. | wa, he'x-£ida£Em£la'wis la'da £ya'lagEme. wa, la' £ lae | la'g'aa lax k.'wEts.'Edza'sas ya'qa£yaelisEma LEewi's 154 ts!a'ts!a £ ya. (90) wa, la' £ lae ho'x^EltEweda mo'kwe be'bEgwanEmemEnexwa | la'xes ya' £ yats!e qaes la e Le'elalax ya'qaeyaelisEmaEye | LE£wi's maclo'kwe ts!a'ts!a £ ya. wa, he'x,£ida£EmEla'wise ya'qa e ya e lisEma c ye | axk'la'laxes ts!a'ts!a e ya qaE wi£xustE'nde£sexa xwa'klwEnas. wa, | g-E'l£mise la £ sta'xs la'e ho'x s walExs laq. wa, la'£lae (95) so'wig'exa Le'£lalElg'Esaq. wa, | g-E'leEmcla'wise la'g - a £ lis lax LlEma'isasa g-o'kwasa gi'gEma E ye | la'e ho'xewElta ya'qa£yaElisEma£ye LEewi's maslo'kwe ts!a'ts!a £ ya | qa£s laEEl E'lxLesa mo'kwe Le'elalElg'ESEq | qa c s la c h5'^wiL la'xa g"oku. he awa'cwa hodza'ts!asa (100) g-a'la bEgwa'nEma. wa, g'u'l'Em•la'wise k!wEsea'lila yu'dEkwe £nE£me'maxs | la'a e El he'x-£ida£Em ha£mex-sile gEnE'masa g-i'gEma£ye | qa LlExwa'sa yu'dEk" | £nE£me'ma. wa, yu'dExup!Ene'£ia£ la'e L!Exwi'la£yaq. wa, g'E'l£Em£la'wiEe | gwal LlExwa'xs la'a £ laeda gi'gEma £ ye axk'la'laxes (105) g'o'kwElote qa£ Ena'xweEs ha'shenaqaxes da'daaklwema qae's la£El na'k'Iala | wi'naLaqxa £na'xwa p!e'p!aL!emasaxa gEgo'qwe LE£wa' adE'mgTVEle LEewa' nsxa'qe la'xes | c wa'xax ,E ida'laa'se e . wa, la£E'melae yaqaEyaelisEma£ye q!a£staqexs | he'£mae wi'naso£sa £ na'xwa p!e'p!aL!emas^ g-E'ng'EnanEemise. wa, la£E'm£lae ya'qa£ ya £ lisEma e ye q!a € staxs | ha'e lada gwa'ba8lisasEnts £ na'lax. wa, la£E'melaeda g'E'ng'EnanE£mi8e (110) e na'xwa g-i'g-Exbaxes dee da' £ ba]a LE£wi's kwekwe'xayu dzeedzO'xwEma. wa, | a'l£EmEla'wige gwat ha'shenaqaxes de£da'Eda&k!wemaxs la'e | me'mx £ Enxa. wa, la' c mEnex u lae' c na'xwa me'x£eda qaExs lB£ma'e | na'k !Eq!alaxa wi'naLaq. wa, g-E'l£Bmela'wise | £ na'x -£ idxa gaa'laxs g a'xae ne'lbax ,£ ideda gEg5'q u (115) LEewa' £ na'xwa p!e'p!aL!emas qa£s k!wEs£a'li8Elee la'xa le'xe enEma'is awi'£nagwisxa | he'mEnal h5'tap!aatsa g'E'ng'Ena'nE£mise LBewa' ena'xwa ple'plaLlemasa. :niaEye ya'laqwasg'ada, | la'x'dEn he'Ie E laso E s na'walakwa qEn g'a'xe E q!wEla'x' E idama.tsoEs | na'walakwa, hai, hai, hai, hai. (480) la'x'dEn n a' w a 1 a k w a m a t s o c s na'walakwas ex E Ek'Eleg'ex'das | E ya' e yaxwEyogwas na'walakwa, hai, hai, hai, hai, | g-a'x E Emx - dE c wisEn ts!obEnkwa E yasos xwE'mtxwEmtag'ilag'as e'x - E Ek'Elig'ex'des | na'walakwa, hai, hai, hai, hai, | la'g'ila la'LEn xwE'mtxwEmdesElaltsg'En xwE'mtxwEmdesEla E yuk u (485) lao'L E yak'Enxe E lits ba'xwEsa, hai, hai, hai, hai. | wa, g'E'l e Em e la'wise q.Hviflba'da a'lElxsda s ye qa'yatsa | ya'lax u LEnas la'e sa'x - E itses he'lk'!oits!ana E ye da'laxes | t.'E'myayu 2 1 2 hala'yu gwe'battslanala lax qa'qetEn. wa, he'x" £ ida E Em E la'wise | x i ' x E e d e d a nEg'a'. wa, la' E lae gwe'balts!a'nax' e id lax tsExwEla. la' E laxae (490) x - i'x E ededa nEg'a'. wa, la' E lae gwo'balts!a'nax -E id lax | ma'g'Etlana. wa, la' E laxae x'i'x E ededa nEg'a'. wa, la' E lae | gwe'baits!a'nax - E id lax E na'le E laes e E awi'g'a E lis. wa, la' E lae h e ' x E ida E Emxat! [ E na'xwa x - i'x E eda. wa, la E R'm E lae gwal la'xoq. wa, he' E Em E El | la'g'ilas he gwe'x -E ide qa e q!a'l E aLEle e s o'mpasexs (495) q!wEla'x - sa E mae, he' E misexs Lo'gwalaaxa | t.'Emyayuwe hala'yu. wa, la E E'm E lae ha'yElbalisElaxa | xa'we gotlEg'ala E qa xs k!wa'waiax"sa E mae. | wa, la' e lae da's E ida. wa, la' E lae laa'bodEx a E wa'ba E yasa | xwa'klwEnaxa La'xwaxdzasa» E na'L!agEma qa E s la'ne e El tEk'a'lases a t wi'g'a E ye (500) lax a c wa'ba E yasa xwa'ldwEnaxs la'e tao'dss lax LlEma'isas | g'o'kwas o'mpase L!a'qwag'ilagEma E ye. wa, g'E'l E Em E la'wis | la'g'a e lisa E la'xa LlEma'ise la'a las la'lale L! a 'qwag • ilagEma € yaxes | xwEnO'kwe E na'L!agEma. wa, la E E'm e lae Le'l c wEltodEq la'xa xwa'klwEna |

202

Kwakiutl Tales

212 qa e 8 la c lae'Las la'xes g'o'kwe. wa, la £ E'm E laeda g'a'le a £ wai'LEla a'lak'lala (505) la k'EtElas E na'L!agEma qa E xs £ na'xwa c mae do'qwElaqexs la'e | xwE'mt.'ide gwo'baJtsla'nax• £ idaasas a £ yaso's. lil'g'itas g'o'kwElotas | la plEdzc'LElasa E na'xwa da'diok'as laq. wii, la e E'm a'lak'lala | g'a/g'exsilaso E ses g'o'kvvKlotc. wa, la £ E'm la'ba.

A Koskimo Version, recorded by George Hunt g'o'kwEla £ laeda g'a'lasa E nE £ me'motasa naE'nsx'asa go'sg'imux u | lax xwEte's. wa, la, hayo'taleda ma E lo'kwe osEale'£winoxwaxa qla'sa LE £ wa' me'gwat LE £ wa' xa' £ wa. | wa, la Lo'gade E nEmo'kwas ne'kweL!agEma £ yexa | g'a'yole lax £ nE £ me'motasa nas'nsx'a. wa, la g'a'yola (5) E nEmo'kwe lax c nE E me'motasa g'oxsEmx'sanal, yEx E na'L!agEme £ . wa, | la £ E'm he'mEnala qlEyo'Le E na'L!agEma E yaxa me'gwataxa c ne' £ nala yExs LEx'e'daaxa | c £ E gaa'la qa s k'!e s me £ La'la qa E s nEqa'le e xs g'a'xae ae'daaqa | qo'tles ale'watsle xwa'xwagwEmaxa me'gwat. wa, he' £ Em o'gwaqa ^we'g'ile ne'kweL!ag'EmaEye | yExs alo'x E widaaxa g'a'le plEdEX'E i'dxa (10) dza'qwa qa E s g'a'xe £ na' £ nak u xa gaa'la | qo'tles ale'watsle xwa'xwagwEmxes sEg'a/nEme me'gwatxa | ga'nuLe. wa, la £ E'm £ la'wise gi'g'Eltsila he gwe'g'ilax'da £ xwe. wa, la' £ lae E ya'k'awe ne'kweL!agEma E ye | la'xes hayo'te E na'LlagEma c ye la'g'ilas ne'kweL!agEma E ye | q!a'q!e E staax g'a'yoLasasexa me'gwate. wa, la' E lae (15) ne'kweLlagEma E ye ne'iaso E xs dze'dzEqwElaeda | me'gwat. wa, he' £ Em £ la'wis la'g'ilas ne'kweLlagEma k'o'tax e na'LlagEma e ye | Lo'gwalaxa k'la'lasasa me'gwate. wa, la £ E'm £ lae | ne'kweLlagEma E ye E nenk'leqEla qa E s qla'qla £ la'le E x la'La gwa'gwa E yagasLEs E na'LlagEma £ ye | qo £ e'tledEl se'x E widELo £ xa gaa'2i:l laLa. (20) wa, la' £ lae Ena'L,lagEma£ye se'x £ wida LE£wi's klwaxLa'£ yaxa | g'a'le E na E na'kwElaxa gaa'la. wa, la £ E'm k'le E s do'qwElax E E no'kweL!agEma yaxs | k!wa sa'e q!a'q!a £ lalaq lax gwa'gwa E yagasLas. | wa, la' £ lae nekweL!agEma £ ye do'qwElax E na'LlagEma c yaxs se'wig - a £ yaaxa tsla'wala | qa £ xs x'a/tslaxalaaxa gaa'la. wa, la c me' Lalax (25) mae'LElaxa £ nE'lbeLa £ yas. wa, la' E lae ne'kweLlagEE £ ma ye lae'L | la'xes g'o'kwe qa s gwe'x' E ide £ xes ma E lo'kwe tsla'ts!a £ ya qa £ | ha' £ labale E s La'x £ widEX'da € xwa. wa, la £ E'm E lae £ u £ £ la'x'da x La yu'dukwe nE me'ma lal se'wig'EndELEx | E na'L!agEma £ ye. wa, la' E lae la' £ wil lax kwa'kwano | qa £ s la E ma'k'eLlala se'xwa laq. wa, la / £ lae (30) la'g'aa lax a £ wi'lba E yas la'a e El la' E wil lax E nE'lbeLa £ yas | mae'LEla. wa, la' E lae la'g'aa £ la la'xa a c wi'iba-

A Koskimo Version, recorded by George Hunt

203

Eye. wä, lä'Eläe ] mâ'k'eLÎalaxs la'e së'xweLÎala. wä, lä' e läe | 213 lä'k lödiibEndxa a e wi'iba e yaxs la'ë IaxLaElodEElaxa ö'ts!äEla. wä, hë'Elat!a ämä' E yEnxa c ye | ts!ä' e yas në'kweL!agEma E ye dö'xEwaLElaxa xwä'xwagwEmaxs bänE'ntsläe (35) t!ägExdzEk u sa qîë'nEme tîê'sEm qa wE'nsala e yus. wä, lä' E lae dö'x e waLEle në'kweLÎagEmaE yaxa | k'!Eqa E ye lax ö'xwiwa E yasa nEk'lEsë'. wä, | hë'x -E ida£ Em c la'wis në'kweL!açEma E ye k'ö'taq hë'EEm | Jë'x-axElsEElatsa më'gwate. wä, lâ' E lae nê'kweL!agEma E ye dä'x -E idxes kwê'xayâxa më'gwataxs | la'aEEl lâ'ltâ lä'xes alè'watsîe. wä, lâ' E lae q!âx (40) tÎEX'ô'stâlâs. wä, g - E'l E Em E la'wise lâ'x'Eyodxa k"!Eqa E ya'xs | E la'e dö'x waLElax k!waxLa' E yas Enä'L!agEmaEyaxs la'e lâ'xwEmala nê'xostâlaxa | dâ'dEwexole dEnE'ma. wä, hë'EE'mEla'wis laEEl | dzE'lx c widäats nc'kw eLÎaçEma^ye qaEs kwë'xExLâse e q. wä, la e E'mEJäe te'qaxaïts!â E weda bEgwâ'nEmx'de | lä'xa â'LalElse k'Iâ'latsa më'gwate (yExs ma E ia'e Lô'gEmasa (45) k'îâ'las l ô e wEqÎE'ml). wä, g"E'lEEmEla'wisa bEgwâ'nEmx'de la të'qaxaitsîâ | lâ'xa k'îâ'laeaxs la'e në'kweLÎagEma E ye dö'x E waLElaxa ma E its!â'qe dâdEwexol dEnE'm | dô'kwaxaliÎEla lâ'xa k'îâ'las la'e qwë'i E idEq lax | mö'kwaiäasas ô'ba E yas lâ'xa Lâ'cse qa e s ts!Eqâ'xalts!odeEs | lâ'xa k'îâ'lase. wä, g'â'x E Em E lâe bâ në'kweLÎagEmaEyas (50) lâ'xeq qaEs në'xostode e x xwâ'xwagwEmx'dâs e na'L!agEmex'de | qaEs tsö'tsoxusEEndeEq. wä, g'E'l E Em E la'wise gwâ'ta | la'aEEl së'x E wida qaEs läE gâ'ganuLÎa | la 5'wäs maë'LEla. wä, g - E'l E Em e la'wise | gâ'nul e ida Ja'e sEx' e ï'dxa më'gwate. wä, la E E'm E la'wis hë'l c ida (55) mô'sgEm mê'gwat sEg'E'x l, s. wä, laEE'mEla'wise EnâEna'kwElaxa | gää'läxs la'e nä' E nak u lä'xes g'ô'kwe lax xwEtë's. wä, laEE'mEläe | nä'nogwEine Enä'L,!agEmaEyases E nE e më'mote qaExs ho'mEnalaEmääcEl | g'äx nä' s nakwExs k'!ë'EsEmae ë'x'ala qaEs dzä'qwe E . wä, laEE'rnEläe | ê'k'e nâ'qa E yas në'kweLÎagEma E yaxs la'a lE e lë's häyö'te E nä'L!agEmex'de qaExs (60) EnEmô'kumâë la kîwë'latsa më'gwate lâ'xa g'ä'lä gö'sg'imuxwa. |

wä, laEmë'sEn ë'tîedEL gwâ'gwex's E alat lax Enâ'LÎagEmaeyc. wä, laEE'mEläe â'EEm lacEl k!wäa' | lax ö'bEtaläsa k'îâ'lasaxs la'e yâ'x' E id I ä'lä qaEs g'ä'g'ostowasa. wä, hë'Elat!a la mô'pÎEnxwaEse 214 4 nâ'lâs hë'lâ. | wä, gää'la E lat!exs g'â'xàeda xâ'we kîwâ'wala lâ'xa E wâpanëgwifasa (65) k'Iâ'lase. wä, lä'Eläeda xâ'we gô'tÎEg'aïa. E E E wä, hë' Em la'wis | yâ'q!Eg'a lats nâ'LÎagEma e yaq. wä, lä'^iäe E në'k'a, | — waxEnëEsLas bEgwâ'nEmx -E ida qaEs wä'x E edäos g'â'xsn lâ'xg'En lâx - I xEk'!Ets¡EEwa'sa, — e në'x' c lâexa xâ'we. wä, lâ'e läeda xâ'we nâ'nax c me E q. | wä, lâ' E lae E në'k'a, — yExg'En e mâ'seg'axg'En bEgwâ'nEmek'. Emâ'ses (70) gwE e yâ'os qEn g'EX E wï'däenaEyoL, — Enc'x'Eläeda xâ'we. wä, lä' E läe Enâ'LÎagEmaEye e në'k - Eq, | — wä'la qaEs wä'g äos lâ'ltsîâmas g'â'xEn lâ'xwa läqEn |

204

Kwakivtl Tales

214 xEk-!Ets!Eewa'sa qa ha'sEn 'nEmo'kwae ne'kweLlagEmaEya, — Enex-Elae | Ena'LlagEmaEyaxa xa'we. wa, ga'x E laeda xa'we lax | E e E klwaaa'sas na'LlagEma ye. wa, la' laeda xa'we E ne'ka, — ge'lag-aE, qast, (75) hagwe'g'End g-a'xEn. wa, la'LEs g'a'gEldetslatxes ha'saEyos | qaExs qwe'salae a'waxstacyasa k'la'lasex. wa, la'LEs aeEmL | t!e'x£widEi g-a'xEn qoe lal la'baLes ha'sa'yos, — Ene'x-Elaeda xa'we | lax ena'L!agEmacye. wa, la'Elae La'xEwaEla qacs laE hagwe'g'Endxa ] xa'we. wa, la'Elae Ene'k"eda xa'we, — wa'g-Eila gwa'lalaLEx qEn (80) da'sEidag-eE, — e ne'x ,E laexs la'e da'sEida. wa, k'!eEsEEmEla'wise gEyE'nsslaxs ] la'e cna'L!agEmaEye t!ExEwI'dEq. wa, g"a'xElae q!a'xEwid | la'xa o'tslawasa k'la'Ias. wa, la'Elae Ene'k-eda xa'we lax Ena'L!agEmaEye, | — gwa'la he gwe'g'ile qaExs xE'nLElaaqos tslEgwi'sa qaexs ] qwe'salae a'waxstaEyasa k\'a'lasex. wa'g'ElEla g'a'g'EldetslaLEx (85) qEnts 6't!edag-eE da'seida, — Ene'x,Elaeda xa'we. wa, la'Elae e'tled da'sEida. wa, laEE'mElae | ga'gEyE'nsElaxs la'e Ena'L!agEmaeye t!Excwi'dxa xa'we. wa, g-a'xElae | q!a'xEwida. wa, k\'e'EsElata ga'laxs la'e e'tled da'sEida. wa, laEE'niElae | gEyE'nsElaxs la'e Ena'L!agEmaEye t!EXEwi'dExa xa'we. | wa, g - a'x E lae q!a'xEwida. wa, la'Elae ya'qlEgaleda xa'we. wa, la'Elae enek'a, — wa'gEila (90) a'lak'lalai g'a'g'EldetslaLEx qaExg"En laEmo'k- la'loLlal | qEnts la'its!alag'iEi la'xwa k'la'lasex. wa'g'aE qlEamE'nkwaxs ha'saEyaqos, | — Ene'x,Elaeda xa'wiix Ena'L!agEmaEye. wa, la'ela9 da'sEida. wa, g'a'x^ae q!a'xEwida | lax L!a'saEyasa k'la'lase. wa, la'Elae a'LeEsteda xa'we. wa, ] gE'lEEmEla'wise la'g-aacla lao'da xa'we axk'la'lax cna'L!agEmacye (95) qaE laEs axEe'dxa LE'nqlwi qae k-!e'x'EideEseq na'naxts!EEwax;i me'gwate. wa, | he'x'EidaeEmEla'wise cna'L!agEma£ye la axEe'dxa ama' £ ye LlEnqlwa | qaEa k'!e'x,EideEq. wa, laEE'mElae na'naxts!Eewaxa me'gwate. wa, g'E'leEmela'wis | gwa'ie k'!a'Eyas, wa, la'elaeda xa'we axk'la'lax cna'LlagEmacye qaE laEs | axEa'Elotsa me'gwatboia k'lek" la'xa aewl'ibaeye qaExs yu'Emae (100) se'wats ne'kweLlagEmacyaxa ga'gEnuLe, ene'x,Elaeda xa'we. wa, la'Elae | cnaL!agEmaEye axea'e lotsa k'le'kwe LE'nqlwa me'gwat la'xa aswI'lbaEye. wa, la'E'melae | Lla'sgEmcleda me'gwatboia. wa, g-E'leEmEla'wise | gwa'la la' a'laeda xa'we Le'Elalax cnaLlagEmaeye. wa, g - a'x E lae qaEs la' E xat! | hagwe'g-Endxa xa'we. wa, laEE'mElae lal tao'ts (105) Ena'LlagEmaeyaxa laeEl dza'qwa lax axa's k la'gEk". wa, laEE'ni E k"!e s qwe'sala | lax xwEte'se. | 215

wa, laEEmElaeda xa'we pExala'x-eidama9Ex ena,L,.agEmatye. | wa, he'EEmEla'wis la'g-ilas k-!e'E8e Ena'L!agEmaEye gsyo'l laeEl | la'xes g-o'kwe lax xwEte's. wa, laeE'mElae mo'p'.Enxwaese 'na'l&s he'lada a'Llaxs (110) g'a'xae WELE'1 ya'laqwsla. wa, la'B'm'lae

A Koakimo Version, recorded by George Hunt kwè'xalasoEsa

205

| g'à'là gò'sg'imuxwa. wà, la E E'm c làe Lè'gade | 215 E E to'gomeg ElitsE we la laxes pExàla'ena E ye. | e wà, la mE'n gwa'£wex - s E Ex -E idEl lax né'kweL!agEma E ye. wà, E la E'mElàe né'kweL!agEma E ye | àxk là'laxes ma E lo'kwe ts!à'ts!a E ya qa e s làe àlé'xwaxa (115) ga'nuLas là'ttsIà'x'dEmas Enà'L!agEmaEye là'xa k"!a'lase. | wà, là' E làe hé'EEm gwà'gwà E yaqe màè'LEla. | wà, g-E'lEEmEla'wise là'g-àà lax L!à'saEyasa k'Ià'lase la'e | nè'kweL!agEma c ye dó'x E waLElaxa Ewà'lase mé'gwat g - E E ya' là'xa a'wl'lba E ye. wà, la' E làe | né'kweL!agEma E ye sEx-EI'dEq. wà, hé'x e ida€ Em E la'wisa E wà'las mé'gwat (120) dEX u sta' la'xa dE'msxe qaEs nE'x c wEtts!Ewè' E lax wEnà'ldEmsasa go'sg'imuxwe. | wà, là' E làe la'g àà lax g'Exwì'te. hé'wàxa q!a'x e wida. wà, hè' E Em e la'wis la | yà'q!Eg - a E latsa q!à'yà E ye ts!à' E yas né'kweii!agEma E ye. | wà, la' E làe Enè'k*a là'xes Eno'lax-st!EgEmaEye, — wà'g"a E EmExeè'dExs | qlE'lkwex, àdà', qaExs k!é' E sààx àó'msoxs sEg'Ekwa'qlos. (125) dàx, hé'wàxa e màèx q!à'x E wida e , — Enè'x Elàe. wà, hè'x -e idaE e e •sm'la'wise | nè'kweL!agEma ye wax mEx è'dxes qlE'lkwe. wà, à' c Em E la'wisa qlE'lkwas | klwEtà'gEndxa xwà'xwagwEme. wà, la' E làe àx E é'dxes | kMà'wayu qaEs t!o'ts!EndeExes qlE'lkwe. wà, à e Em E la'wise klwEda'bosx'à'labEndEx k'Iè'gEmasa | xwà'xwagwEme. wà, laEE'mElàe yà'x -E ide nékweL,!agEmaEye là'xeq. wà, (130) la c mé' hè'xt!ala e yu là'xa Llà'sakwases sEg-Ekwé' e wa'las mè'gwatxa | Lè'gadEs mè'gwatEmxa E yà'g - Eme. | wà, là' E làe mo'p!Enxwa E se Enà'làs L!à'sx-àlaEyuses | sEgEkwa'xs la'e la'g'àà la'xa q!à'q!exayak\ wà, là' E làe | mo'p!Enxwa E se e nà'làs hàya'qaxa q!a'q!exayak"axs la'e la E qa'xa (135) tslo'lna. hé' E Em Le'gadEs ts!o'lnax - siwa E ye | laxs à'iàe la ya'ya E neda mé'gwatEm | dà'pElax xwà'xwagwEmas nèkweL!agEma E ye. laEEl he gwè'x's | la è'k'lagàle à'g'iwa c yasa xwà'xwagwEmaxa dE'msx'e qàé's | gwé'mE e yase. wà, là' E làe mo'p!Enxwa E se 'na'làs la (140) hàya'qax ts!o'Ìnax - siwa E yaxs la'e la E qà'xa tslE'ltslElk'e. | hé' e Em Lè'gadEs tslà'tslElk'ayak - . (lEn Enè'k-Eq hè'EEm gwE E yo's | Llà'Llaxwas yEx t!è'sEmg-it tslE'lk'Embe 6 .) wà, la' E làe mo'p!Enxwa E se 'nà'làs | hàya'qaxa ts!à'ts!Elk - ayak - la'e la E qà'xa | àe'g-isayak - . w à , là' E làe wi'sq!Ex -E ì'deda àma' s yEnxa E ye ts!a' E yas né'kweL!agEma E ye. (145) wà, la E mè' L S ' X W E Ì E X S là'xa xwà'xwagwEme qa E s do'dzode E xa è'g-ise. | wà, laEE'mElàe hàyE'nsEla. wà, laEE'm'làe E nEmo'kwElxLalaxes | àma' E yEnxex - de. wà, là' E làe mo'E E p!Enxwa se nà'làs| hàya'qaxa àè'g isayak axs la'aEEl la'g-àà lax | ià'wà E lasasa qE'ldEmasEnts E nà'laxxa làEEl (150) qEto'stàlaxa 21 6 è'k!adze E lis Ena'la. wà, hé'EEmEla'wis | do'qwE E lats né'kweL!agEma E yaxa L!é'xEEn LEEwa' mè'gwate LEEwa' ma'x s enoxwe | iE E wa' 8WEEvE'm qlè'nEm he gwéx s lo'ElqwElil lax oxLa'Eyasa | t na'L!agEma e yas

206

Kwakiutl Tales

216 qE'ldEmasEnts c na'lax. wa, la'Elae wELEla'xa ha'mtslala laq. | wa, la' £ lae mo'p!Enxwa e se Ena'las haya'qaxa qE'ldEmasEnts Ena'laxs (155) la'e la'g'aa E la la'xa dE e na'xEklwa. | wa, laEE'mElae a'Eme qlE'lkwas he gwex's a'EEm x'E'ltaxa | dEEna'xEklwa. wa, laEE'mElae qle'nEma Lle'x c En LE'wa' me'gwate LEEwa' | qla'sa g'E e ya' laq. wa, la' E lae mo'plEnxwa £ se Ena'las haya'qaq | la'a e El la'g'aa lax La'tsEmala £ wa'las E mEk'a'la. he'EEm g'ox u s (160) Lla'qwag'ila. wa, la'Elae gwa'La E ye g'o'kwElasasa | me'mayoxwa'na. wa, g'E'lt Em c la'wise la'g'aaxs | g'a'xae pEX'o'staweda LE'nqlwa me'gwati'lakwe. wa, he'x' E ida £ Em E la'wise | ne'kweLlagEma E ye Le'£lalaso£ qa Lla'qwag'ila, wa, la E me' laeEl | ho'x E wEsdese ne'kweLlagEma'ye LE e wi's tsla' £ ya qaEs laE LlEXwa' (165) lax g'o'kwas Lla'qwag'ila. | wa, la' £ lae do'qwEle nekweLlagEinaEyaxa g'o'kwaxs tsle'ges £ Ema'lae. | wa, la' £ lae k'la'maxk'la'maqle tlEx'Elaxa sE'msasa tsle'gese. | wa, la' c laeda Le'ElalElg'Ese Le'xsEala qaE a'Emecs dEwe'LElaqes | la'e aqElsa'. wa, laEE'mElae lae'La qaEs laE klwEsE a'lii la'xa (170) o'gwiwa E litasa E wa'lase g'ox u s Lla'qwag'ila. wa, la £ E'm £ la'wise | qle'nEma me'gwat g'EyE'mg'EliiEla/la la'xa g - o'kwexa gwE E ya'sa | le'lqwElaLa e ye Ewao'tslEs Lla'qwag'ila. wa, la' £ lae wa'Lapleda be'bEgwanEmaxes | hamg'i'la £ yuLax nekweLlagEma'ye LE£wi'e | tsla' £ ya. wa, la' E lae tsla' £ yas ne'kweLlagEma E ye (175) c nenk'le'qEla a'lalax qle'k'lEs la'xa me'gwate qo e he'lax | LlExwi'la e yoq u . wa, la' £ lae ya/qlEg'aleda bEgwa'nEma | klwa'negwita la'xa g'o'kwe. wa, la' e lae £ ne'k'a, | — a'lalax lao'x qle'k'lEs la'xa £wao'tslaxsEnts gi'gEina E yox Lla'qwag'ilax | qaso* yu'lax LlExwi'la E yuxwa ba'gwEnsex, — E ne'x £ laeda (180) hoLaqlEsasa g'o'kwe. wa, he'x E ida E Em E la'wise kwe'xEXLa'labE'ntE £ wa' | ama' £ ye me'gwata. wa, la'Elae axsE c we' nekweLlagEma £ ye qa e q!wEle'x'sE6meEs ha' E mex - silaq | qa e xs k'le' e sae qla'LEle g'o'kwElotas Lla'qwag'ilaxEnts gwe'g'i E lasasa | me'gwate L O E X S k'!eEsae qlEsa'x E'ldzasa me'gwate. wa, he' e Em E la'wis la'g'iias | ne'kweLlagEma e ye axk'la'laxes tsla' E ya qaE ho'EmeEs aa'xsilaq. wa, la'Elae (185) ts!a'Eyas ax E e'dxa la 1Ee1 me'gwat qaes axLE'ndeEq la'xa lEgwi'lasa | g'o'kwe. wa, laEE'mElae tslEX'a'q. wa, g'E'l£ Em e la'wise gwai | tslEx'a'qexs la'e yE'ml E idEq. wa, la'Elae u e E E sEsax s E'ndEq. wa, la' lae enEk'Eq | qa xs qlo'nEmaeda tlo'sEm xExLa'lalii la'xa lEgwi'Iasa g'o'kwe. wa, a E Em e la'wis la | xi'tslax'Ele g-o'kwElotas Lla'qwag'ilax gwa'lag'Elilasas. (190) wa, g'E'lEEmEla'wise Llo'^eda nEg'Ekwe' me'gwata la'e nekweLlagEma E ye | LEewi's ts!a' E ya' qlEsci'da. wa, laEE'mElae | x'ixi'geibalile g'o'217 kwElotas Lla'qwag'ilasa qlEsa'xes gwE e yo' | E'ldzas cwa'ts!asea g-i'gEma E ye Lla'qwag'ila. wa, g'E'l E Em E la'wise | gwal qlEsa'xa c nEg'Ekwe' me'gwata, wa, la E E'm c lae nekweLlagEma E ye do'x E waLK-

A Koskimo Version, recorded by George Hunt

207

laxa Le E La'masa (195) c wà'lase g'O'kwa yExs e na'xwa e mae Lle'x £ En. 217 wà, hé' £ Em E la'wisa | teto'qwElila mà'x £ enoxwe LE e wa' L ! S ' X £ E I I LE £ wa' qla'sa LE £ wa' | me'gwate LE c wa' gwE £ yE'm leiS'qwElit mExi'l la'xa g'ó'kwas Llà'qwag'ila. wà, hé' £ Em £ la'wisa | hà'msp'eqxag'a gwà'teg'a. wà, là' £ lae hà'mtslaleda ha'matsla la'lax | a'La £ yas la'xa o'xLàlilasa g'o'kwe. wà, hà' £ sta £ E'm £ El (200) do'gwEits ne'kweLlagEma £ ye lax qE'ldEmasEnts | 'na'lax. wà, la e E'm e làe wà'taqele nè'kweLlagEma £ ye | qa £ s gwE'yO'Lasxa 'na'xwa g'I'x'g'àii la'xa g'ó'kwas Llà'qwag'ila. | wà, là' £ làe yà'qlEg'aia ho'LaqlEse bEgvva'nEmxa klwà'negwile | la'xa g'5'kwe. wà, là' £ làe E nè'k'a, (205) — wà'laqelàox né'kweLlagEma £ yex qa £ s gwE e yo'Lasxwa E nà'xwax k'!è'k'lE8 e à g'I'x'g'àii là'xwa g'o'kwaxs | Llà'qwag'ila, — E nè'x £ làe. wà, là' £ làe yà'qlEg'aÌe E'ikwas Llà'qwag'ila. | wà, là' £ lae £ ne'k a, — £ wi' £ lol £ mEnts c nEm5'kwaxes wà'iagete qa £ s là'LanEm | la'xg'a LLA'qwag'ilak' qa £ xs la £ mé'Laqos nà' £ nax U L | là'xes àwì' £ nagwisàos là'xa à'Lodalalisa, à'EEMLES he La'iaso c Le (210) nè'lasasa Llé'sElàxa gàà'la, — 'nè'x^làe. wà, la £ E'M £ làe | ne'kweLlagEma E ye mo £ las wà'ldEmas. | wà, mò'x £ wEnx £ làe ts!E £ wE'nxas hèlà g'ó'kwas Llà'qwagila. | wà, la £ mè' ts!a' £ yàs nèkweLlagEma £ ye hè'mEnata c Em e El la qà'eàesEla | là' E laxa wa'k'legese L.'Ema'is kwé'xaxa qlà'saxa g ' à ' x a ' s l klwEdzé'sa. (215) wà, la' £ làe g'ax gé'ga £ ye àbE'mpasa | qla'sa là' £ laxa kwè'xEkwas qa £ xs àxk'là'laso E màà £ làe nekweLlagEma £ yas | Llà'qwag'ila qaE kwè'xe E s tslà' £ yàs là'xa qla'sa qa £ à' E me £ s he'l £ ale | kwè'xanEmas qa £ qo'tle E s | xwà'xwagwEmas. wà, là' £ làe nèkweL!agEma £ ye à' E Em sà'paxa qla'sa (220) l o x s k'lEk'à'aq. wà, g'E'l £ Em £ la'wise k'o'taq la e E'm hè'l £ aleda qla'sa | lax la qo'tla la'xes xwà'xwagwEme la'a £ El gwal kwé'xaq. | wà, la E E'm £ làe mo'p!Enxwa £ se E nà'làs hé'là g'ó'kwas Llà'qwag'ila. | la £ E'm E làe k'lè E s qlà'LElaxs lE e ma'e mó'x E wEnxes ts!E £ wE'nxe hé'là. | wà, la E mè' Llà'qwag'ila àxk'là'lax nékweLlagEma £ ye qaE xwa'naI £ ide E s qa E g'à'xlag'i £ s nà' £ nakwa là'xwa (225) à'Lodalalisex. wà, là' E làe nè'kweLlagEma E ye LEplà'ÌExsElasa qla'sa | la'xes xwà'xwagwEme. wà, g - E'l E Em E la'wise gwà'la la'a E las | yà'qlEg'aÌe Llà'qwag'ila. wà, là' E làe £ nè'k - a, — hà'g'a £ , qàst nè'kweiJagEme 6 , | la E E'mLe tào'dayuLes Lo'gwa E yàosxEn g'ox u de LEewa' £ nà'xwax g'I'x'g'àii laq u | yESEnts 'nEmo'kwox gwE E yE'mex qaso £ là'x'stlààx u L là'g'ààl (230) là'xes g-o'kwàos qa £ E'n g'E £ wà'la E milg'EnLoL qa £ s à'le £ Los è'g'ELElaixwa ] àé'g'Esex £ nà'la. gwa'la LlElè'wexes Là e yus nè'lasasa | Llé'sElàxa gàa'la qa E s à'leELos qlà'palxes | g'àx' E idàasàos. wa, hàlà'k'as £ Ja, qàst. la E E'mLas Lè'gadEs | Llà'qwag'ila qaEs gi'gEXLà £ yEwos, qàst, — E nè'x' E làe. wà, (235) g'à'x E Em E làe E £ sè'x wide ri è 'k w eL I again a y e l e w ì ' s ts!a' c ya. wà, la e E'm e làe | e

e

208

Kwakiutl

Tales

218 gi'g'ELa'ya'laxs g'a'xae a'LEx'ala. wa, la' £ lae [ ga'nuLExs g'a'xae g'a'x £ alis lax xwEte's. wa, k-le'EsEEm£laLa | me'xEededa g'a'lasa go'sg'imuxwe. wa, la' c lae | la'£lalaso£sa ha £ ya't £ a. wa, E nEmo'x c 'latleda heiEa (240) ma'ltleg'aaLElax nekweLlagEma £ ye. wa, la' £ laeda he'I£a la' c El dzE'lx£wEsdes | la'xa LlEma'is qa£s la6 mEX'Elto'dEx tlEx'Elas g'o'kwas gi'g'aoinEkwas | ne'kweLlagEma c ye. wa, la' £ lae £ ne'k'eda he'l£a, — ge'laE axsto'dExs | tlEX'Elag'os, g - a'x E alisElag'a nekweiJagEmek'. | qotlag'as ya' £ yats!eg - axg'ada qla'sak'. — wa, he' £Em£lae wa'x'a wa'ldEmasa (245) he'I £ a. la'a £ las E ne'k'e ya'yagExtsIa, yEx o'mpas nekweLlagEme 6 , | — wa'wanEmos, t nE'm c mx - dEs wag'En qa£s | a £ E'mIalaena E yos yESEn sa'sEmola, — £ ne'x ,£ laexs | g'a'xaasa £mEwe'LElaxa qle'nEme sa'bEk" qla'sa. wa, la £ E'm £ lae ya'yagExtsIa | o'qlwEs E idqe g - a'x £ mes sa'sEm na'£ nakwa qa £ xs g - a'x £ mae ho'gwiLe nekweL!a£Ema E ye (250) LE £ wi's ts!a' £ ya la'xa g'5'kwe. wa, la e E'm tslEk'la'tEle | ne'kweLlagEmae yaxes o'mpe ya'yagExtslasa g-a'xLa | tao'dElxa Lo'gwa £ yasxa u c £ g'ox das Lla'qwag'ila | LE wa' na'xwa g'i'x'g'ail laq. wa, la e E'm£lae a'lak'lala mo' £ le ya'yagExtslas | Lo'gwa e yases sa'sEme. wa, la' £ lae yu'dEx u p!Enxwa £ se ga'nuLaxs (255) ne'kweLlagEma £ ye me'xa la'xes g'o'kwe la'a£El me'xElasa gwE £ yE'm | g'ax he £ na'kwEla lax LlEma'isas g'5'kwas. wa, he' £ Em £ la'wis | la'g'iias qla'laqexs lE£ma'e g-a'xLa gwE c yE'maxa | la/La e'tledEi £ na'x -e idEL. wa, la£E'm£lae e'tled g a ' n u i ^ a , la' £ laxae | ne'kweLlagEma £ ye me'xElas Lla'qwag'ila. axk'la'laq (260) qa£ wa'g'ise £ gwalale g'o'klwasLasa £ wa'lase g'o'kwa qa £ xs | lE c ma'e g - a'x £ aLEla E yul la'Laxwa £ na'x - EidLex, £ nex ,£ lae me'xa c yas | ne'kweLlagEma £ ye qa wa'idEms Lla'qwag'ilaq. wa, la'Elae | ts!Ex-eI'de nekweLlagEmaEye. Ema'sLeelawis lE e ma' £na£na'kwEla. | wa, k'!e'es£EraEla'wis ga'ta E na'laxs g'a'xae nel£ideda gwE £ yE'm (265) la' £ lax ama'g'i E na La'k'Elaxa ha'mspleqe | g'a gwa'Ieg'a. wa, la'Elae qE'mxwa k'EXWEla's. wa, la' £ lae | Lla'gEkwa teto'x e wEna E yaxa ge'xta E yasa | ha'mspleqe. wa, la he'£Em | qE'mqEmxwElaEyusa (270) ha'mspleqe l o £ Lla'LlagEkwElaseda [ qE'mxwa k'ExwEla'sa | gwE £ yE'm. wa, g'a'x £ lae he'g-a£lisEla lax LlEma'isas g'o'kwas ne'kweLlagEma E ye. | wa, la £ me' a' £ me ne'kweLlagEma £ ye laeEl lE'ntsles la'xa LlEma'ise qa£s la£ | la'sgEmdxa gwE £ yE'me. wa, g - a'x £ lae da'laxa ama'sgEmala qa£s (275) laeEl ax£E'lsas lax apsa'naElasases g'o'kwe. wa, g'E'l £ Em £ la'wise | axeE'lsasa g'o'kwaxs la'e q!wa'x £ ededa g o ' k w e . la£El | £ wa'las la g'o'kwa k'la'dExsek'Elis tsa'q®ma £ yaxa tsla'ges. | wa, la' £ lae etEntsles la'xa LlEma'ise ne'kweLlagEma £ ye. 219 W a, la'Elae | k'lEgwELElo'dxa ha'mspleqe qaEs la£ La'g-a£lilas lax na'qoLewa£lilasa Ewa'lase (280) g'o'kwa. wa, la'Elae he'x' £ ida Le'£lalaxa le'lqwElaLa e ye. wa, la£E'mElae ya' £ wix'Ela. | wa,

Copper-Body l a ' B ' m ' l & e ha'matsle ts!a' e yaa. lag'Elis. wa,

209

wa, ia' E lae | Le'gadEs g w a ' e y o k w E - 219

w a , l a ' E ' m ' l a e y a ' x ' w i t e a qla'sa l a ' x a

la e E'm*l&e

xwe'laqeda

gwEeyE'm

| le'lqwElaLa'ye.

Lia'sta.

wa,

y a ' k ' E w e 'naLla^Ema'ye | l a ' l a x n e ' k w e L l a g s m a ' y e . (285)

c ma'8 c ana'wis.

wa,

'ma'seda

la ( E'm*lae

lalE'm

gwEeyE'mxa

la'ba.

gwa'ya'sa

nu'sa | q a s ' n Lak'Elaxa g e e x t a ' l a ha'mspieqaxa | g-a'xe

emEewo'dxa

g ' 5 ' k w e LE c wa' q l e ' n s m e ielO'qwElila.

j lo'

g'abane' lo 1 jwK'yE'm'Em.

e ma's e ana'wis,

wa, la'LEn

k'5'taq

8e'js&

asp*ma'

|

qa'xs

l E ' m a ' e ite'daaqa Lia'sta. (290)

wa,

qlexayak"

he'lEm

gsl

la^qa'so's

| la'e m o ' p l E n x w a ' s e

ne'kweL!,agEma t ya.

e na'las

g a'x-tid

q!a'-

lax mae'LEla.

|

wa, la m 5 ' p ! E n x w a e s e c na'las h a y a ' q a x a q ! a ' q ! e x a y a k - | la'e l a ' q a ' x a ts! o 'inax • si w a E y e.

wa,

la

mo'plEnxwa'se

|

'na'las

t s ! o ' l n a x - s i w a c y e la'e l a ' q a ' x a (295) t s ! a t s ! E l k - a y a k \ plEnxwa'se

'na'las

haya'qaxa

haya'qaxa wa, la mo'-

ts!a'ts!Elk - ayak - (xEn

|

k'o'dEte

h e ' c E m £WE e yo's tle'sEmg'it | tslE'lk'Embe*) la'e la q l a ' x a ae'g'isayak\

w&, la mO'plEnxwa'se 'na'las | h a y a ' q a x a ae'g'isayak" la'e

la'g-aa lax qE'ldEmasEnts

E na'la.

haya'qaxa

E na'la

xEklwa. la'e

qE'ldsmasEnts la

la'g'aa

qacxs

mo'p!Enxwa c se lax

wa, la | mo'plEnxwa'se la'e la'g'aa l a ' x a

e na'la8

g'o'kwElasas

h&ya'qaxa

Lla'qwag'ila,

yEx

(300)

|

lna'la

dE c na'-

dE e na'xEk!wa

| q!o'mogwa E ye

m a ' i t s E m a ' e Le'LEgEmas Lia'qwagila.

Copper-Body Told by KMamaxalas, a Gwa'waenox" G'l'g'Elgsm woman. Recorded by George Hunt. g ' o ' k w E l a ' l a e L ! a ' q w a g i d E k u x a x a ' m a g E m a ' y e g - i'gEme E sa E me'motasa

| g-J'g-ElgEmasa g - a ' e n o x u lax t ! E ' m x u s E m x a

] lax a e w i ' L a c y a s a ' w a x s t a E y a s Lle'qla.

wa, la' e lae |

e nE-

e mEk - a'la

EnEm5'xume

x w E n o ' k w a s L l a ' q w a g - i d E k w e x a tslEda'qe Le'gadEs (5) ala'k'ilaogwaxa

E na' E waba E ye

k'le'delts.

wa, l a ' E ' m ' l a ' w i s e

|

E mi E la

a'wa-

qlwEse L l a ' q w a g ' i d E k w e LE E wi's | gEnE'me L.'aqwa'l LE c wi's k'le'deie LE e wi's g ' o ' k w E l o t e | l a ' x a a ' w a q w a s y e lax L.'a'sana'yases g ' o ' k w e q a c x s a'lae | e'k'a g'a'x&as

t!E'mxusEmxa maEyeda

E na'la.

te'xEwideda a'la E El

E nEmo'kwe

wa, k , !e' e s E Em t la'wiB e ' x ' a i a qa E nEqa'le c s

"Tva'laB x w a ' k l w E n a qla'laxes

| klwEyE'm.

bEgwa'nEm lax

x w e ' t s ! E c y a p ! a ' l a x a se'wayu.

(10) l a ' x a

nEg6'eyaEyasa

14

xwe'tsEEyap!a'laxa

Lax u sE-

xwa'klwEna |

wa, g - E'l E Em E la'wise g ' a ' x ' a l i s lax |

LlEma'isas g ' o ' k w a s L ! a ' q w a g - i d E k u la'a c las ma E ye

wa,

aEwi'lbaeyas

la' e lae

se'wayuwe

| ya'qlEg-ala

bEgwa'nEma.

wa,

Lax u sEla' E lae

210

Kivakiutl

Tales

220 E ne'k'a, (15) — g'a'xEnLaxg'En a'nxwedek - ga'gak'laxs | ena'E waba E yaq!os k'le'delaxox ala'k'ilaogwax, gi'gEme E Lla'qwag'iu e dEk , | qa xg'a'nu E x u a' E mek' he'mEnatalaEEm wELEla'xox k'le'tp!eqaxs | ts!E'lgwa E lala, — E ne'x' E laexs la'e da'x -E idxa LlE'ntsEme nEx E wEna'ya | qaEs qa'dzeLe E s lax iJa'qwag'idEkwe qae's (20) k'le'defe. wa, la' c lae e'dzaqwa E ne'k'a ya'yaq!Ente E mxs bEgwa'nEmaxs la'e | da'x' E idxa o'gwE E la E maxat! L.'E'ntsEm nEXEWEna'Eya. wa, la' E lae | E ne'k - a, — la e mEn Le' c lalaseqa' la'xEn gEnE'max, — E ne'x ,E lae. wa, he'x' E ida E Em E la'wise | L!a'qwag'idEk u L&'xwElsa qaEs axk'!a'le E xes g'o'kwElote | qaE laEs ho'gwiL lax g'o'kwas l o c k'le'detas qa c k!wadzo'de E s k'le'delasexes k'le'dEdzo (25) qa e laEs La'g'aaiExsas lax ya' E yats!as nEgwE'mpas. | wa, la' £ lae E wi' c la la ho'gwiLe g'o'kwElotas LE e wa' k - !e'deias. wa, k'!e£sElat!a gae'LElaxs | g'a'xae ho'qEWEls la'xa g'o'kwe da'g'ElqElaxa | xexawe'qwEnxEla k'le'dEdzos k'le'deias L!a'qwag'idEk u . wa, la £ E'm £ lae | k!wadza £ ye ala'k'ilaogwaxes k'!e'dEdzE £ waxs la'e (30) La'xdzEm lax ya' E yats!ases ia'EwEnEme LE £ wa' qle'nEme | k - !e'k , !ss E a LE e wa' LleL.'a'gEkwasa mo'x E widaia | le'lada la'xa ts!e'ts!eqa g'EyE'mts.'a la'xa e wa'las g'E'ldas | la k'!e's E ogwElxLe E lax a'nx £ weda LE e wa' mo'sgEme awa' mEna'tsla. | wa, g - E'l £ mise gwa'la, wa, la c E'm c lae he'waxa e El mo' £ le anxEwedasa (35) k'!ek'!es E ogwElxLa E ye laq qa'xs a' £ mae he'x' £ ida c Em LExEe'da qaEs la£ | La'lax a^I'lbalis. wa, la e E'm t lae a'£Em La'sgEmdEx | ok!wEna' £ ye. wa, g - E'l*Em E la'wise | e'x'ag-aa'la la'qexs la'e La'sgEmdEx yu'Lle. wa, g'E'l s EmE la'wise | e'x'ag'aa'la la'qexs la'e La'sgEmdEx heiEas. (40) wa, g'E'lEEmEla'wise e'x - ag-aa'la la'qexs la'e La'xtla la'xa | Lla'sakwe. wa, la e E'm c lae lcleya's do'gwElts aw!' E nagwisa. wa, la£Em£lae Eya'x-sEEme na'qa E yas | ala'k'ilaogwa la'xeq. wa, he'£mis la/g'itas | wELa'xes la'EwEnEme, — Eya, qwe'salaEmaEnts la'laaa, — Ene'x*Elae. | wa, la' E lae ia'EwEnEmas E ne'k'a, — qwe'sala £ me £ , — £ ne'x'Elae. wa, (45) a'EEmEla'wise ala'k'ilaogwa kwE'lg'aalExsa qaEs q!wa'g'ate E . wa, la'Elae ] e'dzaqwa ala'k'ilaogwa £nek'a, — k'!e'EscmaEnts Ela'q la'g-aaa, — | Ene'x-Elae. wa, la' £ lae £ ne'k'e ta'twEnEmas, — laEmEnts Ela'q la'g'aa, — | E ne'x' E lae. wa, la£E'mElae ala'k'ilaogwa e'dzaqwa qlwa'g'ala. wa, laEE'mEla'wise | ge'g'ELeE ae'xwideda bEgwa'nEmaxs la'eda k!waxLa' £ ye £nek'Exs (50) lEEma'e do'x e waLElaxa naE'ng'ases awI' E nagwise. wa, he'x' £ ida £ Em £ la'E ne'k a la'xes ia' c wEnEme, — k'!e' £ sw i s e | ala'lcilaogwa e'dzaqwa EmaEnts | Ela'q la'g-aaa, — E ne'x' E lae. wa, la' E lae £ ne'k'e la' e wEnEmas, | — laEmEnts Ela'q la'g'aa, — E ne'x ,£ lae. ' wa, la' E lae ala'k'ilaogwa | klwag'aaiExsa qa's d5'x E wide £ . wa, la£E'mElae do'x E waLElaxa g'ElteLla (55) hayE'm E staxa La'lasEEwasa xwa'klwEna. wa, | g-E'lEEmEla'wis la'g'aS laxs la'eda k!waxLa' E ye

Copper-Body

211

dä'x -e idxa | mö'gwa E nä e ye dEnE'msa xwä'kiwEna qa's mö'x- 220 £ waLElode e s ö'ba E yas lä'xa bE c nbä'la LlöplEk'sa | äle' E wase Laa' 2 2 1 lax ö'xwiwa e yasa häyE'mE8ta. | wä, lä' E läe Là'xwEÌExsa k!waxLä' s ve qa e s läE gE'lbEl'Enexa (60) Lló'pÌEk'axs la'e e'k-!eEsta. wä, e nä'xwa E Em e la'wis he gwè'x , c ideda bè'bEgwanEme. | wä, lä' e lae E ne'k - e älä'k'iläogwäxes iä' E wEnEmaxs k'leyä'säe | gwè'g-ustE e wasa. wä, lä' e läe iä' c wEnEmas c né'k - a, — ge'lag - a s qa e s hägwi'g-ayäos | g'ä'xEn, — Ene'x"£läe. wä, he'x -t ida E Em E la'wise äläk'iläo^wa | la hä^wi'g'Endxes iä' £ wEnEm. wä, la e E'm £ läe lä'cwEnEmas dä'g EleEnexa (65) Llö'plEk'e. wä, gE'l e Em e la'wis läx'Eyod lax e ö'xwiwa yasa | häyE'm'sta la'e hä'mtlElse lä' e wEnEmaseq | qa's qä's E ide c nEgEltEwè'xa è'k'e t!ex - Ela. wä, lä' c läe älä'k'ilaogwa | qä'qa e yaq qa'xs he'wäxäe iä'eWEnEmas mElè'xLaq. | wä, la e E'mc läe älä'k'iläogwa wi'ts!axLe E xes (70) lä' c wEnEme. wä, lä' c laLa c E dö'qwEla Emxes lä' wEnEmaxs la'e laéL lä'xa xwEplEse' lax | ö'x u sidza £ yasa hä'maxa nEg'ä'. wä, la'E'm'läe älä'k'iläogwa | ä'laEEl la k'iEÌEla'masa. wä, hè' e mis lä'g'ilas la k"!é€s | àltlEqElaxs qä'säe. wä, lä' E läe dö'x E waLElaxa lEklwä'ne k!wäEs' | lä'xa tsäxcwElsEelasasa ®wä'pe g - ä' E ya E na'kwEla lax ö'ba'yasa L.'ö'plEk'e lax e'k'!a c yasa (75) ts.'Edä'qe. wä, gE'l e Em e la'wise älä'k'iläogwa lä'g-ää | lax klwä'dzä'sasa tslEdä'qe, wä, lä' e läeda klwa'se' tslEdä'q yä'qlEg'ala wä, lä'Eläe E ne'k - a, — wä'g'a c EmasL LäLax u balax, q.'ä'gwidä, qsn | Lè'xs E Ex ,t idaoL qaExs k'!e' E säex bEgwä'nEmoxda g"äxEasaqos. | e'EsäeLox L!ä' E yäa. gwä'k-asEnoE hämx ,c I'dEx hämg - i'la E yuLasox laL (80) ä'Las XEk'la'laxoL. wä, he'Emis qaEs k'Ie'esäos hè'lqlala | mè'ts!asoEses lä'EWEnEmäos. wä, lä'xäas k-!eEs e he'tq!ala nExwä'laso s | ä'Las xEk'Ia'laxoL. da, — Enex-£läexa E la'e | ts!äsa L!ä'L!axE me lax älä'k'iläogwa. — wä'g - a E q!wE c lä'LElaq u . | wä, g-E'lEEmLEs hämg'i'IasoeLOL lä'LEs hä E mä'pbolaq la'axLaqos EwEnä'la (85) lä'tsla'lasa hämg - i'la e yuLa laL lä'xwa L!ä'L!axE E mex. — wä, lä' E läe | ts!ä'X81&S81 EmEla' plElE'ms qa e malè'kwElasoE8 qoE lol ha e mä'pbotaLo c . | — dö'qwälalas g'ä'xEn. hò'EEm lä'g-ila la Llö'plEkMExsdElsg'En | la' E yotg'En hämx ,e i'dEx hämg'I'la'yEwoia g'ä'xEn. wä, | g'E'l e mise gä'nulEida lä' e g En nExwà'lax,EitsoE8En tä'EwEnEme. wä, (90) g'E'l e mis E nä'x ,e idxa gaä'la lä' c g - En E yä'lagEm qän g - ä'xe E tsä | lä'xEn lax LlöplEk'lExsdEldzasa. wä, g-E'lemisEn | klwä'g-äälsExs lä'Eg-En Llö'plEk'ExsdEx;£ida. I wä, yü'x u sä c misEn k!wa E sö'x g-ä'g-ELEla läq. | wä, g"E'lEEma gwä'i hä E mä'pbotaxs g'ä'xäaqos tsla'sa (95) Llä'L.'axEE maxs la'ex qö'tlaxes ha E mä'bola E yos. wä, | hä'g - a s ä'LEnts k - ö'taso E lax Lè'xsEaloL, — Ene'x"Eläe. | wä, he'x -E ida E Em e la'wise älä'k'iläogwa la qä'sEida qaEs läE laè'L | läxa xwEp'.Eae' g"ö'x u sa L!ä' E ye qa e s läE klwä'nodzElilaxes | lä'EwE.nEme. wä, he'x -E ida14*

212

Kwakiutl Tales

EEmEIa'wise la' e wEnEmas axk'la'laxes maElo'kwe (100) wi'wEqlwa i qaE laEs ha'msaxa tsE'lxwe qaE LlExwa's [ gEnE'mas. wa, he'x - c ida E Em c la'wiseda ma'lo'kwe tsle'daq yEx wi'wEqlwas | a'nxEwede ax E e'dxes LleLla'k'lEnaEye qaEs q!o'xts!odeEs. wa, laEE'mElae | maEi LleLlaxs la'e g'E'lwEls la'xa xwEplEse' g'o'xeEmLes aEwi'LEla. ] wa, k'le' E s E latla ge'wElsElaxs g'a'xaeda maEle' LleLla' (105) ae'daaqa. wa, he'EEmcla'wisa maEIe' LleLla' ax c e'dxa tslEX'a'se le'EwaEya | qaEs LEpdza'EmolileEs lax a'nx'wede LEcwi's gEnE'me ala'k'ilaogwa. | wa, la'Elaeda maEie' LleLla' gwe'xsdEg-aelil la'xa la LEbi'l ie'EweE | qa e s mEsx'a/lae's mE'ng'asasa e'klEgEkwe | tsElx u laq. wa, g'E'l £ Em c la'wise Ewi'Elawa tsE'lxwaxs la'eda (110) ma'le' LleLla' q!5'xewEits!otsea LleLla'k'lEnaeye qaEs ge'xEwalileEs la'xa aEwi'LElasa | he'lk'lot E stalitasa tlEx'Ela. wa, g"a'x c lae klwEse a'liia | qa e s ha' E mek'lale E x a'nx e wedaxs la'e tsE'lx u tsaxwa. wa, la e E'm E lae o'gwaqe ala'k'ilaogwa | tsE'lx u tsax u boia qa e xs a' E mae tslExtsla'lasa tsE'lxwe | la'xa Lla'LlaxEeme. wa, g'E'l e Em E la'wis qO'tleda Lla'LlaxEEmaxa (115) tsE'lxwaxs la'e LaxwElile ala'k'ilaogwa q!wEEla'LElaxa | tsE'lx u tslala Lla'LlaxEEma qaEs laE la'xa Llo'plEk'lExsdElse tslEda'qa. | wa, gE'l E Em E la'wise la'g'aa la'qexs la'e ala/k'iiaogwa | tsla'sa Lla'LlaxEeme la'xa Llo'plEk'lExsdElse tslEda'qa. | wa, he'x E ida E Em E la'wisa tslEda'qe (120) qEp'wEltslo'dxa tsE'lxwe qa*s xwe'laqeE tsla'sa la lo'ptsla Lla'LlaxEEme lax | ala'k'ilaogwa. wa, la' E laeda Llo'plEk'lExsdElse tslEda'q | E ne'k'a, — gwa'k'asEnoE me'xaxwa ga'nuLex qasoE laf kwE'lg'aelilEL | LEewi's la'cwEnEmos a'Las nExwa'lax' e itso E laxs. he'Emis qaEs k'!e'Esaos | he'tqlala me'tslEx' e itso E s. he' E maa qoE nEXwa'lax'EidELOL (125) la E me'ts xEk'la'i la'xwa aw!'Enagwisex lo e qaso' hamx -t i'dElaxa | hamgi'la e yuL la e E'mxaas xEk'la' la'xeq, — E ne'x ,E lae. — 'wa, | ha'g'a e , na' c nakwEx a'LEnts k'o'tletso E lax yae'qlEntlalalax, — | E ne'x' E lae. wa, aEEmEla'wise ala'k'ilaogwa qlwEela'LElaxa | Lla'£ LlaxE maxs la'e La'xewEls qaEs la e lax g'o'kwases la'£wEnEme a'nxEwede. (130) wa, la e E'm c lae EnE'mplEnaEEm hamx -E i'dxa e na'la. wa, g-E'lEEmEla'wis ga'nulEida | la'as a'nxEwede E ne'ka la'xes gEnE'me ala'k'ilaogwa, — ge'lag'a E qEnts j la'lag'i* kwE'lx - e ida. wa, he'x'EidaEEmEla'wise ala'k'ilaogwa La'xwElil | qaEs IaE la'sgEmeExes la'EwEnEme qaEs laE kwElE'mg'aelila la'xa g'ae'las. wa, | he'x-EidaEEmEla'wise .la'EwEnEmas wax1 E nex' qa e s nExwa'lax'EideE. wa, a'EEmEla'wise (135) ala'k'ilaogwa qlwaEg'ala ss'nbexa ga'nuLe. wa, la E me' a'nxEwede | k'le' c s e'dzaqwa ya'qlEg'ala. wa, laEE'mElae E na'x -E idxa gaa'la. wa, la' E lae | axk'la'le a'nxEwedaxes gEnE'me qa e La'x E widag'i E s. wa, he'x'EidaEEmEla'wise £ c E E s La'x widEx'da xwa | qa s la klwEs a'lil la'xa o'nalisas lEgwi'lases g-o'kwe. wa, la' E lae a'nxEwede j axk'la'laxes maElo'kwe wi'wE-

Copper-Body

213

qlwa qaE läEs hä'msax tlE'lsa qaE gaa'xste E s (140) L E E W Ì ' S gEnE'me. 222 wä, he'x'eidaEEmEla'wise maElö'kwe wì'wEqlwas | ä'nx'wede äxE é'dxes L!öL!ä'k - !Ena E ye qaEs q!ö'xts!ode E s. wä, laEE'mEläe | maEl LleLlä'xs la'e g'E'lwEls lä'xa xwEplE's g'öx u s. wä, k - !è' E s E lat!a | gä'laxs g'ä'xäeda ma E le' LleLlä' äe'däaqa hö'gwiLa | lä'xa tlEX'Eläsa xwEplEse'. wä, la e E'm e laxäe he gwe'x-Eides (145) gwex-Eidäasasa tsE'lxwe. wä, la E me'da ma E ie' LleLlä' gwè'xsdEga e liI | lä'xa LEbi'le lé' E wa E yaxs la'e mEsx'ä'läes | mE'ng'asasa tlE'lse. wä, g-E'leEmEla'wis gwä'la | la'eda ma E le' LleLlä' q!ö'xEwElts!odxes L!eL.'ä'k'!Enacye qa e s lä c ge'x u walifas lä'xa acwi'LEläsa | he'lk'lotE stalilasa tlEx'Ela. wä, g - ä'x E läe klwEseä'lila (150) qaEs hä' E mek - laE E le x ä'nx wedäxs la'e tlE'lstlasxa tlE'lse. wä, la e E'm e läe ö'gwaqe | aläk'iläogwa tlE'lstlasbola qa e s | ä' E mäe tslExtslä'lasa tlE'lse lä'xa L!äL.'axEEme. wä, | •g"E'ltEmEla'wise qö'tleda L!ä'L!axEEmaxa tlE'lsaxs la'e älä'k'iläogwa | Lä'xwElil qaEs läE lä'wEls lä'xa gwEE ya'sa LleLläE'ye (155) g'ö'kwa qa E s lä E lä'xa LlöplEk'lExsdala tslEdä'qa. wä, | g"E'lEEmEla'wis lä'g'äe älä'g'iläogwa lä'qexs la'e tslà'sa | tlE'lstslala Llä'LlaxEEm lä'xa Llö'plEk'lExsdala tslEdä'qa. wä, lä' E läe | dä'x -E ideda tslEdä'qaxa L!ä'L!axEcme qaEs gwEx E E'lse c xa tlE'lse. | wä, lä' E läeda LlöplEk'lExsdala tslEdä'qa E ne'k"a, (160) — wä'x -E Emax"En qlwE'ndzaqwEla LÉ'xsEaloL, XWEnö'k u . gwä'k-asEnoE | me'xalaxo 6 ä'Las nExwä'lax -E itso E laxses e lä' wEiiEmo8. wä, hé'emÌ8 | qa e s k'!è' E sk - asaos hé'lqlala mé'tslEx - e itsE E wa. à' c ma he'x -E ida E Em q!wä'Eg alaxs | wäx- Enä'EnEXwalääLOL E E qa xs k'!e' säex hé'lqlala | wELElö'xda LleLlä' e yaxa qlwä'sa qa e xg'En he' E mek - lä'g'ila g'äx Llö'plEk'lExsdala läq u (165) qa E xg'En hé'lqlaleg'En E nExwa'lax' e itso E sos lä'qos lä' e wEnEmxg'anux u | g'ä'le kwE'lx' E idxa gä'nuLe. ewa, he' E meq. hä'g a E , ä'LEnts e E E -E e E k'ö'taso lax, — | né'x' lae. wä, he'x ida Em la'wise älä'kiläogwa | dä'x ,E idxa Llä'LlaxEEme qaEs lä c näEnakwa qaEs läE klwä'g'a E lil | lä'xes hè'mEnalaEme klwäe'lasa. wä, la E E'm E laxäe gä'nul e ida. c E (170) wä, lä' lae ä'nx wede äxk'lä'lax älä'k'iläogwa, — wä'x'Ents kwElx-Eidac, — E nè'x ,e làe. | wä, hé'x' E ida e Em E la'wise älä'kilaogwa Lä'xwEÜi qaEs läE kwElE'mg'a'lil | L E E W Ì ' S lä'ewEnEm lä'xes g'äe'lase. - wä, hé'x' E ida e Em E la'wise | lä'ewEnEmas E nex' qaEs EnExwä'lax ,e ide e . wä, a' e Em e la'wise älä'k'iläogwa | a ' e i m qlwä' E g'ala. wä, he'x-Mda'Em'la'wise lä'cwEnEmas lé'x'Elil qaEs (175) lö'lax'ale 6 LEewi's gEnE'maxs kwEli'läe. wä, laCE'mxäe | he'wäxa EnExwä'Iax Eidae. wä, g'E'l e mise e nä'x' E idxa | gää'läxs la'e LäxewidEx-daExwe älä'k'iläogwa L E E W Ì ' S iä' e wEnEme ä'nx E wede | qaEs lä c klwEsE ä'lit là' xes hé'mEnala'me klwEdzè'lasa. wä, lä' E läe I ä'nxEwede E e c äxk'lä'laxes ma lö'kwe wi'wEqlwa qa lä s hä'msa lä'xa ä'Lle qaE gäa'xste E s (180) L E C W Ì ' S GEIIE'me. wä, lä' e läe qlö'xtslodeda ma-

214

Kwakiutl

Tales

223 E Io'kwe tsle'daqses LleL!a'k-lEnaEye. | wa, la' E lae g - eg-E'l c wElsa ma E le' L!eL!a'£ya la'xa g'o'kwe. wa, k\'e' £ s £ lat!a | ga'iaxs g-a'xae g'a'xeLa ma E ie' LleLla'Eya, qa E s ax £ e'de c xa hama' E dzowe Ie' E wa E ya | qa E s laE LEpdza' c moliIas lax alak'ilaogwa. wa, la' E laeda ma E te' | iileLla' E wa'x - sgEmg - a E lita. wa, la E E'm E lae mEsx'a'laes mE'ng'asasa (185) qle'sena. wa, g"E'l E Em E la'wise E wi' E lawa qle'sena lax | inE'ng'asas lae'da ma E Ie' LleL.'a' qlo'x E wElts!odxes LleL!a'k - lEna E ye qa E s ge'x E wali!e E s. | wa, g - a'x £ ]aeda ma E lo'kwe tsle'daq klwEsE a'lii qa E s q!e'sq!as E ede E xa qle'sena | o'gwaqaxs la'e qle'sqlase 224 a'nx E wede LEEwi's gEnE'me ala'k'ilaogwaxa | a' e maLal qle'sqlasbola. wa, g - E'l E Em E la'wise (190) qo'tle Lla'L!axE c mas ala'lcilaogwa la'a E las he'x E ida E Em La'xwElii qa E s laE la'wEls la'xa g'o'kwe | qa E s laE la'xa Llo'plEk'lExsdElse tslEda'qa. wa, la' E lae tsla'sa | qle'stslala Lla'LlaxE E ma la'xa Llo'plEk'lExsdala tslEda'qa. | wa, he'x -E ida E Em E la'wisa L.'o'plEk'lExsdala tslEda'q | qEp.'E'lsasa qle'sena. wa, la' E lae E ne'k'a Llo'plEk'lExsdala tslEda'q, (195) — wa'g'a E ya'L.'aLEx qa E s k"le'EseELos me'x c edElxwa ga'nuLex. | wa, he' E maa qaso E mex E edElaxo E la'laxs EnEx:wa.'lax-EitsoElaxses | la' c wEnEmos. wa, la'laxs he'waxalax la na' E nak u la'xes g'l'g'aotnEkwaos [ la'xEn la gwe'x - E idaasa. wa, he' E mis qa E s k'le' E saos he'lqlala me'tslEx -E itsE E waxEn E ne' E nak - ile. | g - E'l e EmLEs k"!eEs E nExwa'lax -E itso E xwa ga'nuLex la E me'ts laL (200) na' e nax u LEx lE'nsLa. yu' E EmLEs ya' E yatsleLox xwa'klwEnaxses | Ia' c wEnEmaos qa E xs E nE'mts!aqE'lqEla E maa'xoxda L!a' E yaxwa xwa'k!wEna E x. | wa, he' E mis la'g'itasox k'leya's gwe'x -E idaas la sa'se E wa laL, — | E ne'x -E lae. — wa, ha'g - a E , a'LOE k'o'talaxos ta' c wEnEmaq!osEn | Le'xsEaloL, — E ne'x -E lae. wa, he'x -E ida E m E la'wise ala'k'ilaogwa (205) da'x - E idxa LlaL!axEEme qa E s laE na' E nakwa. wa, la' E lae ga'nul E ida. | wa, la' E lae kwElE'mg'alil la'xes g-ae'lase LEEwi's ia' c wEnEme. wa, la E E'm E la'wis | Ela'q E na'x -E idExs la'e a'lak'lala bEq!wEl e I'de ala'k'ilaogwa. | wa, la E me' ya'was £ id me'x E ed. wa, a' e Em E la'wis he' c Em ts!Ex , 6 I'dayus | ala'k'ilaogwaxs la'e me'tslex - e itso £ ses la' e wEnEme. (210) wa, he'x -E ida E Em E la'wise ala'k'ilaogwa qlwa E gala. wa, la E E'm E lae | E na'x - E idxa gaa'la, wa, la' c lae La'xe widEx-da c x u qa E s laE klwEs e a'lila | la'xes he'mEnala E me klwEdze'lasaxa E ne' E nala. wa, la' E lae a'nx E wede axk'la'laxes | ma E lo'kwe tsle'daq qa E la E s ha'msax Llo'LlEplemasa qa E gaa'xste E s ] LEewi's gEnE'me. wa, he'x- E ida E Em E la'wisa ma E lo'kwe wi'wEqlwas qlo'xtslotses (215) L!eL!a'k-|Ena E ye qa E s laE g'ig'ElwEls la'xa g'o'kwe. wa, k - !e' E s c lat!a | ga'iaxs g'a/xae ae'daaqa. wa, la' E laeda ma E le' LleLla' ax E e'dxa | ha E ma'dzowe le' e wa E ya qa E s laE LEpdza' c molilas lax a'nx E wede LE e wi's gEnE'me | ala'k-ilaogwa. wa, la E E'm E la'wisa LleL!a'£ye c wa'x-sgEmg - a'liia | qa E s mEsx-a'lae c s mE'ng'asasa

Copper-Body

215

tsle'x'inasa L!a' E ye. wa, (220) g - E'l E Em E la'wise E wi' E lawa tsle'x'i- 224 nasa L!a' E ye la'eda ma E le' | L!eL!a' q!o'x E wElts!odxes LleLla'k'lEnaEye qaEs laE gex c walilas la'xa | he'mEnalaEme ge'x u gEwilats. wa, g - a'x E lae k!wEs E a'lil qaEs ha' E mek"!ale e x | anx E wedaxs la'e ts!e'x - ts!ax'xa tsle'x'ina LEewi's gEnE'me | ala'k'ilaogwaxa a' e maLal ts!e'x - ts!ax - boia. (225) wa, la E me' ala'k'ilaogwa la habExsta'xa ha'xaleda habEse' lax bE e nba' E yas | oba' E ya g'ayalaxs la'e metslEx-EitsoEses la' e wEnEme. wa, g - E'l E Em E la'wis | gwal ts!e'x'ts!ax'e ala'k'ilaogwaxs | la'e he'x' E ida La'xwElil qaEs laE la'wEls la'xa g'o'kwe qaEs laE la'xa | klwadza'sasa L.'o'p.'Ek'.'Exsdala tslEda'qa. wa, he'x -E ida E Em E la'wisa (230) L!op!Ek'!Exsdala ts.'Eda'q ya'qlEg'alaxs | k"!e'sEmae ala'k'ilaogwa la'g'aa laq. wa, la' E lae E ne'k'a, — c ma'dzes la'g'itaos | he'lq.'ala me'ts!Ex-Ei'tsoEses la'EwEnEmaos E e qa xs lE ma'aqos | habExsta', — e ne'x -E lae. — 6 wa, ge'lag'atsa "¿25 L!a'L!axEEmex qaEs la'lag'aos | heEna'kwEla la'xwa xwa'k.'wEnax qaEs la'os na' E nakwa la'xEnts awi' e nagwisa. a'EEma he'x e ida e Em qwe'lodEx (235) mo'gwa e na E yasa xwa'klwEna qaEs se'x E widaos. wa, la'LEs he'x-saEEm | La'tasEEwe gwa'g'iwalaasasa xwa'klwEna. wa, las k'leya's k'ElE'm | la'xos la'EwEnEmaqos qaExs k'leya'saex gwe'x' E idaas la sa'seEwa laL qaExs f k'leya'saex o'gwE e la xwa'klwEna. Ewa, ha'g - a E , — Ene'x-Elae. wa, he'x' E ida E Em E la'wise | alak'ilaogwa la dzE'lx c wida qaEs laE la'xa (240) mo'kwalaasasa xwa'k.'wEna qa e s la c la'xsEq. wa, la' E lae qwe'lodxa mo'gwaE na E ye | la'xa o'ba E yasa Llo'plsk'e. wa, la' E lae se'x E wida. wa, laEE'mElae | La'lax gwa'g'iwalaasasa xwa'k.'wEna sE'nbeExa Ena'la. | wa, la' E lae ga'nul E ida. wa, he' E lat!a la gwal nEge'g'e e xs la'e ala'k'ilaogwa | do'x E waLElaxa he gwex's x'i'qEwElsEla la'xa tlEX'Elasa g'o'kwe (245) lax nEqa'g"iwa E yas LalasEEwas. wa, la' E lae do'qwElaxa | qle'nEme be'bEgwanEm g'EyE'mg'ElitEla. wa, la'Elae he gwex's x'Ete'da | g'o'kwax xwa'klwEnas ala'k'ilaogwa qaExs | xE'nLElae la yEX'a'. wa, la' E laeda xwa'k.'wEna lae'L lax s le'xe tlEX'Elasa | g'o'kwe qaEs laE ha'ng'a E lil lax he'lk'lodEnwalilasa (250) Ewa'lase laqa'waliltsa Ewa'lase g'o'kwa. wa, la' E lae | klwa'xsalax'sa £ me ala'k'ilaogwa la'xa xwa'klwEna. wa, laEE'm k'leya's | d5'gwE!ts bEgwa'nEm g'i'g'ElilEla la'xa g'o'kwe o'gwEEla la'xa qle'nsme me'gwata. wa, la'wisLa c lae do'x E waLElaxa | bEgwa'nEm tle'g'il la'xa na'qoLewalilasa Ewa'lase g'o'kwaxa ya'qlEg'atexa ] E ne'k - e, — ge'lag - a E xs Lo'gwalaex g'a'xEn. la c E'ms (255) helaxaxs g'a'xaex g'a'xeL la'xEn g'o'kwex. Ewa, ge'lag'a E , g-a'xEwEltax | la'xos ya' E yats!aqos qa e s g'a'xaos k.'wa'nodzElila g'a'xEn qa c xg'En E ne'k - ex - qEn | gEg'a'daos, — E ne'x -E lae bEgwa'nEmax ala'k'ilaogwa. | wa, la' e lae Ene'nk"!exEede ala'k'ilaogwa, — wa'g - a E x - En la'wadEs, — | E ne'x -e lae na'qa E yas. wa, la'Elae ala'k'ilaogwa

216

Kwakiutl Tales

225 La'xwEtExs (260) la'xa xwa'k.'wEna qaEs la e latta laq qaEs laE klwa'nodzElilaxa | bEgwa'nEmxes k - !e' E se maltleta. wa, g'E'lc Em e la'wise | k!wa'g-a e lila la'a c las e'dzaqwa ya'qlEg ata bEgwa'nEmaq. wa, la' E lae e ne'k'a, | — q!a'LElaEmEnLaxs k"!e'Esaaqos ma'ltlala g'a'xEn. n3'gwacEm q!o'mogwa£ya. wa, | lax Le'gadEn go'kwaxs eV E exdE E mi'l qa e xs (265) he'mEnalaEmaex ek'le'qEE lasasa g'a'xnaxwa qle'nEm le'lqwElaLa laq u . | wa, la £ me'ts o'gwaqal ek'le'qElaLoL, ala'k'ilaog", qaE'n | g'a'xEeneELe ya'wasEid gEg'a'dELos, — E ne'x ,£ lae. | wa, la e E'm c lae e ' k e na'qa E yas alak'ilaogwas | wa'ldEmas. wa, laEE'mElae ha'yasEk-ogwaElile q!o'mogwec ala'k'ilao^rwa. (270) wa, laEE'mElae ala'k'ilaogwa he'waxa la gi'g'aeqlElaxes | gi'g-aoInEkwe qa E xs a'lae la ae'g-aqelasoEses la la'EwEnEme q!o'mogweE. | wa, he'x E ida e Emla'wis ala'k'ilaogwa bEwe'xewida. | wa, la' E lae ma' E yui E itsa ba'bagwEme. (he'xoLEn L!Ele'wisEEwexs, | g-E'lEmaaEEl kwE'lg-aeliIe ala'k'ilaogwa lo e q!o'mogwa e yaxa ga'nuLe, wa, la' E lae (275) E na'x -E idxa gaa'la, wa, la' E lae La'xEwidEx"daexwa, wa, la' E lae ala'k'ilaogwa | do'xcwaLElaqexs k'leya'sae la habExsta' e ya qa E xs la'naa E lae q!o'mogwaEye 226 axo'dEq.) | wa, g-E'lEEmEla'wis ma' e yul e idExs la'e q!o'mogwaEye Le'xEedEs | Lla'qwag'ila la'xa ba'bagwEme xwEno'x u s. wa, la' E lae | e'tledxa apsEyE'nxe ma'EyulEide ala'g-ilaogwasa ts!a'ts!adagEme. (280) wa, he'x,EidaEEmEla'wise q!o'mogwaEye Le'xEedEs | Lla'qwag'ilaogwa la'xes ts!a'ts!adagEme xwEno'kwa. wa, laEE'mElae a'lak'lala | la he'mEnaIaEEm la ek'le'qEle ala'k'ilaogwa qae's maElo'kwe sa'sEmxs | a'lae ha' E lag'usta q!wa'xEenakwEla. wa, he'Emise la'ewEnEmase q!o'mogwaEyaxs | a'lae ao'k'ilaxes sa'sEme LEEwi's gEnE'me. wa, he' e mis (285) la'g'ilas k - e E s g'i'g'aeqlEXLa ala'k-ilaogwaxes gi'g-aolnEkwa. | wa, la' E lae apsE c yE'nxaxs la'e e't!ed ma' E yuI E itsa ba'bagwEme. wa, la' E lae | q!o'mogwaEye E E Le'x edEs ma'xwa la'xa ba'bagwEme. wa, la' E lae | apsE s yE'nxaxs la'e e't!ed ma'EyulEide ala'lcilaogwasa ts!a'ts!adagEme. | wa, la' E lae q!o'mogwaEye Le'xEedEs Ema'xllmEwi'dzEmga la'xes ama.'c yadzE E ye tslEda'x xwEno'kwa. (290) wa, laEE'mElae ala'k'ilaogwa E mE'lx waLElaxes | g-J'gaolnEkwe la'xeq. wa, la e E'm E la'wise q!o'mogwaEye | q!a'mx - ts!exes gEnE'maxs la'e q!wa'lxo E Em la xwE'lsaxa E na'xwa Ene'Enala. wa, la' E lae q!o'mo'gwaEye weLa'xes | gEnE'me, — k - !e' E s E mas o'dzEq!Ex ,c id qaEs la'os na' e nak u la'xes g'l'g-aolnEkwaos, — | E ne'x ,E lae. wa, la' E lae ala'k'ilaogwa C ne'k - Exs lE e ma'e g i ' g aex E idxes (295) gi'g'aolnEkwa. wa, la' E lae q!o'mogwaeye Ene'k*a, — laEE'mxoLas | lal na'enaxuLOL, — E ne'x'Elae. wa, g'E'lEEmela'wis ga'nuiEida | la'aElase q!o'mogwaEye axk'la'laxes gEnE'me qa e laEs kwElE'mg'aElil la'xes g'ae'lase. wa, g - E'l e Em e la'wis | kwElE'mg-aeliie q!o'mogwaEye LEewi's gEnE'me

Copper-Body

217

ala'k'ilaogwa | wa, la' E lae ya'qlEg'ate q!o'mogwa E yaxs la'e kwE'x'- 226 kwEli'Ia LEewi's gEnE'me. wa, la' c lae (300) E n e ' k a , — la e E'ms E nex" qa E s la'os na' E nakwa la'xes g'o'kw&os. wa, la £ me'sEn lal tao'dELOL | la'xes gi'g'aotnEkwaos. wa, a' E Emlwits na'nageg'elxEn e nE'mx - e idalaLa wa'tdEmLoL. | wa, wa'g'a® plElEma'lax qa's me'x E edaos. wa, wa'x^mets | wELEla'xa e na'xwaLa qas gwe'k"!alas las k'!e E s dEx - c i'dxos ge'ga E yagEsex qa E s | da'doqlwaosaxes wELEtLa'os a'Las a E me'lalaxoL, — (305) E ne'x' E lae qlo'mogwaE yaxes gEnE'me. wa, he'x' E ida E Em E la'wise ala'k'ilaogwa | p!ElE i'dxes ge'ga E yagEse. wa, la E E'm E lae me'x E edamatso E s q!o'mogwaE ye. | wa, la' E lae k'!e E s a'la E Em ge E sta'la me'xaxs la'e ala'k'ilaogwa | ts!Ek - !ExsdE'ndxa L!e'wa E nala lax awI' E stasa g'o'kwe. wa, la' E lae ts!EX" E I'da. | wa, la' E lae g'i'g'aeqElax wa'idEmases ta' e WEnEmaxs (310) E ne'kae qa E lie'waxe E s dEx' c i'da. wa, a' E Em E la'wis | la p!ElEma'iaxs k'!e' E sae la me'xa. wa, la'x'st!aak U E lae | haya'qaxa L!e'wa E nala. wa, la' E lae q!o'mogwa E ye gwe'x" E idxes | gEnE'me qa E dEx' E i'de c s. wa, la' E lae E ne'k - a, — g'a'x E Ems na' E nakwa. | lae me'sEn lal o'gwaqal na' E nax u L la'xEn no'sa g'o'kwa qa E xs 1EE ma'ex (315) hasLxEnts sa'sEmex g'o'kwoxda mo'x E widaxalitex dzoyagEk" g'o'kwa, — | E n6'x' E laexs la'e x E s e i ' d x a lE E ma'a e El e na e na'kwE]axa | gaa'la. wa, la E E'm E lae ala'k'ilaogwa wELa'x£ aLElaxes | k'!e'tp!eqaxs ts!E'lgwa E la'laeda kwe'kwe klwa'xtEweq. | wa, la £ E'm E lae ala'k'ilaogwa do'x e waLElaxa k'!e'k'!Es E o la k'!e'sc ogwElxLes (320) Lla'qwag'idEk" lax a'nx E wedaxa L!a' c ye bEgwa'nEmxs g a'xae E wi' E la te'x'tEgwil | lax na'qawaliiasa E wa'lase 227 g'o'x"das q!o'mogwa E ye. wa, g'E'l E Em E la'wis | q!wE E lx' E I'd e na'x'E idxa gaa'la la'e ala'k'ilaogwa ma'lt.'exsdEndxes | o'mpe L!5'qwag'idEk" ya'qlEntlala lax L!a'sana E yases | go'kwe. wa, la' e lae he'x' E ida c me ala'k'ilaogwa La'xwElit la'xes (325) g'ae'lase qa e 8 la E axsto'dxa t.'Ex'Elases g'o'kwe qa e s Le'leLe c xes | O'mpe qa e g'a'xe E s k!wa'g'a E lila. wa, a' E Em E la'wise Lla'qwag'idEk" | va'was E alil k!wa'g'a E liiaxs la'e gwal qle'qiEyod LEEwi's | k'le'dele alak'ilaogwaxs la'e la'wEls la'xa tlEx'Elasa | g'o'kwe qa E s la E gwa,'yeLlEsaxes g'o'kwElotaxs he' E mae a'tes E na'xwa me'xe. wa, lac E'm E lae (330) ts!Ek'!a'Maxes g'o'kwElotaxs g'a'x E mae na' E nakwes k'le'deie ala'k'ilaogwa. | wa, he'x' E ida E Em E la'wise g'ax E wi' E la g'o'kwElotas Lla'qwag'idEk" | awE'lplax k'le'delase ala'k'ilaogwa. wa, | g - E'l E Em E la'wise g'ax Ewi'ElaeL la'a E lase Lla'qwag'idEkwe do'x £ waLElaxa mo'sgEme awa' | g E'lg'Eldas la'xa he'lk'lotewaE liiasa E wa'lase g'o'kwa. wa, la' E lae x'a'x E widEq (335). wa, la' c lae Lla'Llaqwa g'i'tsla la'xa e nE'msgEm g'E'ldasa. wa, la' E lae q!eqla'sasgEm naa'nx E wEna E ya | g'i'tsla la'xa e nE'msgEm g'E'ldasa. wa, la' c lae x'Elk u gwE e yE'ma | g'i'tsla la'xa E nE'msgEm g'E'ldasa.

218

Kwakiutl

Tales

227 wa, la' c lae mEwe'xLa lo'ElqwElila mExts.'a' la'xa e nE'msgEm g'E'ldasa. | c nEme'xLa c laeda qla'sa loqwElila. wa, la' E lae E nsme'xLeda ma'x E enox u | lo'qwEliia. wa, la' E lae e nEme'xLeda gwEe yE'm lo'qwEliia. wa, he'E E ni E la'wisa E nEme'xLa (340) L!e'x e En. wa, g"E'l c Em e la'wise gwa'l | do'qwe Lla'qwag'idEkwaq la'e axk'Ia'laxes g'o'kwElote qa E EwT'EleEs k!wEs c a'lila. wa, la^lae | k!we'lattsa x'E'lkwe gwE E yE'm LE e wa' x'E'lkwe L!e'x£En LE c wa' me'gwat yExs la'e | axtslo'ts la'xa mEwe'xLa tO'ElqwElita. wa, la c E'm c lae qlEse'da g'a'lasa gwa'waenox u . | wa, g"E'l E Em E la'wise gwa'Ia, wa, la' E lae L!a'qwag-idEk u ax E e'dxa (345) mo'sgEme L!a'L!aqwa qa E s ya'x E wide E s la'xa mo'kwe g'i'g"EffEme e sa | g'a'lasa gwa'waenox we. wa, g"E'l e Em e la'wise gwa'Ia | la'e E wi' E la ho'qEWElsa le'lqwElaLa e ye la'xa la g - ox u s Lla'qwag-idEk". wa, he' E mis la'g'il | Lo'gadEs L!a'qwag'ila yEx ts!o'x u LEmas iJa'qwag'idEkwe. n o V i d a y u s k - !a E maxElasxa tslEda'q.

A Woman Carried away by a Skull Told by GwEyo'sdedzas, a Wa' e wEliba e ye of the

E

na'k - \vax'da E x u .

wELE'nLax tslExe'de, — k - !e' E seiase g'axa qa e xg - En wa'x'Ek* q!a'laso E qEn | wa'IdEm la'xEnLax ma'mal E a qa E xg'En he' E meg'En gwa'gwex - s E ala la'xe | yEXEii q!a'IasE E we qae'da nu'yEm. lsn E ne'k - Eq, | — wa'g - a E no's E id qaE'n qEn ho'Lelalete E la'xos qla'lasEe waqos. — (5) la E mE'n no's c idEL qa e s. — wa'g - a E qEn ho'Lile'. | g - a'g-a e yap!Eso E laeda e'k - a E El tslEda'q. | la E E'm e wl' e lclzaqwa g"a' E yox E wide g'o'kwElotas. | k'eya's e'x'modEma. la' c lae g'a'E yox E witso E sa | o'gwE E la E Em le'lqwElaLa E ya. la e E'm e'x'mo'taq. la E E'm ax c e'xsdEq. (10) la c E'm nEqa' lax na'qa e yas. he s Em E E la'g'ilas tslEx'Ela na'qa yas g'o'kwElotas | qa xs la'e ax'e'xsdxa 228 o'gwE e la E Em le'lqwElaLa E ya qa E s la' E wEnEma e . | la' E lae q!eq!syodEx - t ide g'o'kwElotas. — wa/g'ax'Ents a s Em wi'naq | qa e e wi'E wEEleEs le'lE E leda le'lqwElaLa E ye. la e E'm c la'wis wi'na ] la'xa e c E le'lqwElaLex-de. la E'm lae k'!e'lax' ida E . E wi' c wE E laa'masxa (15) le'lqwElaLex'de. la' E lae qeqax -E idEq. la E E'm E lae na' E nak u la'xes g'ok"- | la' E lae ax E e'dxa x'o'msasa be'bEgwanEmx'de qa E s s mExE wEnda'le E s | la'xa k'a'tk'Edes la'xa LlEma'ise. la c mEkwEmk'!Ena'E les xe E xEwe'qdas. | la E E'm e lae ts!EX'Ela na'qa E yasa tslEda'qaxs la'e La'xwElileda tslEda'qe qa E s laE do'x E widxa | xEwe'q. la' E lae lE'ntsles la'xa LlEma'is. la' E lae hep!aito E maa E laseqexs (20) nEqlEge' E lisaeda xEwe'qwases ax c e'xsdEso E x u de | qa e 8 ia' E v/EnEmlaxsd. la' E lae q!wa' E g'aieda tslEda'q la'a E las ya'qlEg-aleda tslEda'qe, —

A Woman Carried away by a Skull E mä'dzos

219

| gwäedzä'saqos qlwElä'g'iläanox gwe'x' E idää'saqos. | 228 g'äx la qä'g'EkwEx qa e xs £ nEmo'x uE mex"dex wax - äxEe'xsdEso£s. — | ä' E Em E la'wis heEnä'kwEleda tslEdä'qe lä'xes g'ö'kwe qa c s kwE'lg'aElileE lä'xa g'äe'lase (25) qa e xs la'e tslEX'Eles nä'qa c ye qäe's | wä'x'laxsde tä'EwEnEmaE. la e E'm e läe gä'nut e ida. lä' E läe | mEx'Eltö'tso £ xa la E na e na'kwElaxs la'e £ ne'k'eda bEgwä'nEma, — äxstö'da e s qäE'n. — | Lä'xwElileda tslEdä'q qaEs äxstö'de 8 . he'plalto E ma'a E laseq. | he' c Em äx E e'xsdEso c x u dEs bEgwä'nEma. lä'£ läe hä'mx E wid qa £ s k'lEplExö'de E q. (30) — sö' e mEn g'äx äxso' e s, — E ne'x' £ läe, — qEnts | lä e se'x c wida £ . — wä'ga E k"!ö'x E widExs tslä'g'ilaqos qEnts | lä'lag'i 6 se'x E wida E , — £ ne'x -£ läe. lä' e läeda tslEdä'q äx e e'dxes tslä'g'il | LEEwi's gwi'igwäla. — EwIEladzäE Ema'x'oxs äxä'qos la. — lä' e läe klö'xwElita | qaEs tslEwä' E s lä'xa bEgwä'nEm. la e me' qä's e id. la E E'm E la'wis (H5) hö'gwExs lä'xa xwä'klwEna. dä'x e idE c läeda bEgwä'nEmaxa tslä'g'ile qaEs LEe plä'lExse s lä'xes | xwä'klwEna. — kwE'lg'äalExs lä'g'a E . laE mE'nts se'x e widEL. — | la E me' kwE'lg'äalExseda tslEdä'qe. la £ me' se'x E wida E . | laEE'mEläe me'x E ededa tslEdä'qe. me'xExsalaxs se'x e wäeda bEgwä'nEm. | lä' E läe c nä'x' E ida la'a e las x'i'dElEXseda tslEdä'qe qaEs klwä'g'äalExse e . (40) la e E'm tsex -e I'da qaEs dö'dEqwi E lä'lax e ide s . k'ieyä's dö'gwElts äwi' E nagwisa E . | k'ieyä's dö'gwElts nEg'ä'. k'ieyä's E mEk'ä'la. la E E'm e läe yä'qleg'aleda E E E e bEgwä'nEm, | — ä' mEn nek qa s qlä'l aLEläos lä'xes gwe'k'lEg'aElasoEsaxs la'aqos ] dzE'ndzEnk"alaxa lEn gwäe'dzasa. la c me'sEn la nä' E nax u L, — | E ne'x' E läexs la'e dEx u ste'da bEgwä'nEm laEEl lö'xwELa c yaleda xEwe'q. (45) la e E'm e'tled xEwe'x E weda, qa e Emä'ses wä'tdEmasa tslEdä'q. | yä'le £ la'wise qlä'LElaxes gwe'g'iwoläase. | wä'x'dzala ge'g'iLa E yala tslEtsla'xsä wä'x'dzäläa E las c nä'x -E nak'asE e wa. | e wä'xax E Enxe E lasnukwe tslEtsla'xsä. lä' E läe dö'qwaleda tslEdä'qaxa [ E mEgwEnö'dzeLa E yaxs ää'we E läe. (50) la'aElas äx E e'dxes se'wayu qaEs k!we't!alExse £ s. la e E'm g i ' g äatExsa. | wä'x - dza E El g i'xsala k - !e'stslEma E na'kwEla. | lä' E läe e nä'x'Eid. Emä'sLeEläe gwi'lgwäladzek'asa. laEE'm yä'wabEma Li^wa' | e e lenk" qle'nEma. la E'm läe tslEtslä'xsä qaExs he'x - sä e Em gwälag'iLa E ye. | laEE'mLa e'x -£ id yExs la'e gwi'lgwälanux E wida E ' lä' E läe (55) k-Eqale'sElak'lEg-ai lä'xa äwi' E nagwis. lä' E läe x'i'tled | qaEs 229 dö'x E wide E q. Emä'sLeeläe, e'k'a äwi'EnagwisaE. | lä'itä qaEs wä'c mä'ltodxes tlExLEndeExes yä' E yatsle. | laEE'mEläe E mä'ltoda E . E E gwi'lgwäla | qle'nEma. qlE'nx' idxa yä'wabEdzo qa s g'ö'kwile £ q. lae E'm e läe (60) yä'wabEmsgEme 6 g'o'kwas. laeE'mEEl k'ieyä's dö'gwElts bEgwä'nEmaE. wä'x'dzäla E El g'ö'gwisa | la k'ieyä's bEgwELEmä'£s. lä' E läe wELEla'xa he gwex's | hä'nLlEg'ala 6 . lä' E läe lä'wElsa qa c s dö'x E wide E q. k'leyä'tslEm e la'wis | dö'x-

220

Kwalciutl Tales

229 e wEtts. 8Ek !Esa'la E mae d o ' q w s l e d a be'bEgwanEmaxa hama'laleda. j g'a'x E meda be'bEgvvanEm lax Lla'sana e yas. (65) g ' a ' x e Em e la'wis LaxstalasEq. — ge'la ho'gwiL, — E ne'x E laeda | ts! Eda'q. ma'mal E a E laox. la' E l&eda tslEda'q ya'qlEg'alEq, — E maLasox | £ ya'x"sa e moxs gwi'igwalaqos, — e ne'x - E laeda tslEda'q. ge'gEwatsEmk'lEn | LE c wi's LEtE'ml LE e wi's tle'bayu. — y u ' c m e g ' a n u E x " g w i ' l g w a l o x , — | E ne'x -C laeda be'bEgwaiiEm. — e'Esas E ncx" qEn y a ' q w a o L , — (70) E ne'x -E laeda tslEda'qe. — e'x' E meLaqos, — E ne'x -E laeda ma'mat c a. | la' c laeda tslEda'q a x l r l a ' l a q . qlo'xwEttslodaga E xs | g w i ' f g w a l a x . la E E'm ax E e'dxa g w i ' f g w a l a quEs tslEwa' E s laq. | Lla'LlEx u sEm E laeda gwl'tgwala. l a E E ' m qlo'xE E ts.'ots. la' laeda tslEda'q wELa'q, | — ho' mas^va'xe. — qlc'nEnve mEnu c x". (75) — qwe'sala E maes g'o'kwElasaos. — k'le'sox x e ' i i l e I E nExwa'labida E \ve. qwe'sala. — | ha'g-adza ne'iaxes g i ' g E m a e yaos qa E g - a'xe E se q s n qle'qlEyode 6 LE E we'. he' E mis qa e | g - a'xese E E ma']axEn g w i ' i g w a l a x . — la E me' qa's E idcda be'bEgwanEm. la e E'm E E lai ne'falxes | g"i'gEma ye. g'a'x lae LEx°a', LEni'lbexa sin g , a ' x c E m | g a ' x e a L E l a lax g - o'kwE E lasas. g - a'x E Em E la'wise g i ' g E ma E yas. la E E'm y a ' q w a q . (80) la E E'in E lae e mo'xsElax - e idayEwes gwi'fgwala qa E s qa'qotlae E xa | sui,> qa E xs a' E mae b a ' x u b a x w a qle'xEidnaxwa. la E me'da tslEda'q j laxs la'xa ship. la E E'm la'laayu la'xa g - o'kwE £ lasas. yu' e Em la g'T'gEmex^ideda tslEda'qasa le'lqwelaLa E ye. yu' E Em la queens a lo'lqwElai,a E ye.

The Dzo'noqlwa. 1 104

g-o'kwEla E laeda g-a'lasa no'xwEiitslidExwasa awi'k-lenox" | la'xa awi' E nagwia Le'gadEs no'xwEns. wa, la' E laeda he'i E a Le'gadEs | tsle'x-sto wa'LadEsa tslEda'qe Le'gadEs ala'g Emitxa k-le'detas | Lla'qwag'ila. wa. la' e lae tsle'x-sto LEWE'lgEme c s ya'qai e Enala. wa, la' E lae a'lak'lala la'xwElanukwe (5) tsle'x*stases wa'LEla la'g-ila E las he'mEnala E Em la he'lone tsle'x'staxes | wa'LEle ala'g-Emite. wa, la' E lae he'mEnata E me tsle'x'sto la na' E nak u la'xes g-o'kwaxa | k1e e 8 e Em E na'x , E idxa gaa'la qa e xs ha'yattsBmae qa | o'mpases wa'LEla. wa, la' E lae la'wEls lax | tlEnna c yasa g'o'kwaxa k1e' £ s E Em E na'x- C ida. wa, la' E lae La'x e wElsa qa«s (10) Lla'sgEmaie e xs la'e k-|E'lx E wida E . wa, la c E'm t : la'wise Ela'q gwal k-lE'lqwaxs | la'a e El k-apa'sE e wes e wa'x-soitslana s ye LE