Keadilan Sosial dalam Islam

Table of contents :
0......Page 2
1......Page 3
2......Page 4
3......Page 5
4......Page 6
5......Page 7
6......Page 8
7......Page 9
8......Page 10
9......Page 11
10......Page 12
11......Page 13
12......Page 14
13......Page 15
14......Page 16
15......Page 17
16......Page 18
17......Page 19
18......Page 20
19......Page 21
20......Page 22
21......Page 23
22......Page 24
23......Page 25
24......Page 26
25......Page 27
26......Page 28
27......Page 29
28......Page 30
29......Page 31
30......Page 32
31......Page 33
32......Page 34
33......Page 35
34......Page 36
35......Page 37
36......Page 38
37......Page 39
38......Page 40
39......Page 41
40......Page 42
41......Page 43
42......Page 44
43......Page 45
44......Page 46
45......Page 47
46......Page 48
47......Page 49
48......Page 50
49......Page 51
50......Page 52
51......Page 53
52......Page 54
53......Page 55
54......Page 56
55......Page 57
56......Page 58
57......Page 59
58......Page 60
59......Page 61
60......Page 62
61......Page 63
62......Page 64
63......Page 65
64......Page 66
65......Page 67
66......Page 68
67......Page 69
68......Page 70
69......Page 71
70......Page 72
71......Page 73
72......Page 74
73......Page 75
74......Page 76
75......Page 77
76......Page 78
77......Page 79
78......Page 80
79......Page 81
80......Page 82
81......Page 83
82......Page 84
83......Page 85
84......Page 86
85......Page 87
86......Page 88
87......Page 89
88......Page 90
89......Page 91
90......Page 92
91......Page 93
92......Page 94
93......Page 95
94......Page 96
95......Page 97
96......Page 98
97......Page 99
98......Page 100
99......Page 101
100......Page 102
101......Page 103
102......Page 104
103......Page 105
104......Page 106
105......Page 107
106......Page 108
107......Page 109
108......Page 110
109......Page 111
110......Page 112
111......Page 113
112......Page 114
113......Page 115
114......Page 116
115......Page 117
116......Page 118
117......Page 119
118......Page 120
119......Page 121
120......Page 122
123......Page 123
124......Page 124
125......Page 125
126......Page 126
127......Page 127
128......Page 128
130......Page 129
130......Page 130
131......Page 131
132......Page 132
133......Page 133

Citation preview

.

'

DALAM I·BLAM '

,..

--.,>

I

3 /t-t!.I .)

I • '

J{I

\

-

J

KEADILAN SOSIAL . DALAM ISLAM

OLEH•

HAMKA

DJAKARTA

PENERBIT

WIDJAVA 1951

'

'

,, j

I l

'

I

I

I

'

HAK

PENGARANG'

DIPERLINDUNGI

'

',

..

I

)

Dari :Penerbit. . · .Kita bersjukur dapat mempersembahkan ·k arangan pudjangga Hamka jang ketiga kali ( *) jaitu ,KEADILAt:J SOSIAL DALAM ISLAM" sebagai sambungan dari buku Falsafah Ideologie Islam. Dengan bahasa ,jang indah dan pena jang lantjar beHau sudah berha$il mengupas soal jang suHt inl. Hasil studie ·beliau tentang lslamlah, jang menjebalbkan populernja buku ini dan mudah dipa-:- . hamkan oleh umum. . I

'1.'

I

'

,,

Harapan kami mudah~mudaih~n buku ketj:il ini akan dapat memberi djalan kepada.,bangsa kita jang sedang haus pada penger~ tian jang setjukupnja tentang soal2 Islam. Dengan barituan pembatja, kami akan terus berusaha .mener~ bitkan buku2 berharga ,,pena mas" dari para pudjangga dan budi~ man ki·ta; · ' Penerbit ,WIDJAYA." D j a k art a, 17 Augustus 1951.

* ----- • 1. · Buku ,,Ajahku" sudah ,habis. 2. Falsafah Ideolog'ie Islam sedang direntjanakan tjetakan ke~ duanja.

Daftar isi: Muka 1. Islam dan ke' adilan sosial .

5

2. Bentuk · Pemerintahan Islam

15

3. Siasat Kehakiman dalam Islam

30

4. Siasat harta dalam Islam

49

5. Z aka t

74

6. Baitul Maal

91

7. Peraturan harta dalam Islam

94

8. Sikap Islam .terhadap Minoriteit

102

9. Aliran Sedjarah

118

ISLAM DAN KE'ADILAN SOSIAL. Sesudah perang dunia kedua, timbullah dua blok, jaitu blok Sosialisme dan blok Kapitalisme. Karena kelemahannj!l diina.s a jang lalu, kedua blok itu sama tarik menarik dan regang meregang supaja kaum Muslimin berpihak kepada mereka. Tetapi penjakit2 jang menimpa masjarakat Islam dalam segala lapangan, sebenarnja adalah udjian sedjarah jang kelaknja akan menimbulkan usaha mentjari perbaikan. Sipat kemanusiaan ialah mentjari jang lebi\1 sempurna ( thalabul kamaal). Agama Islam ditimbulkan dipadang ·pasir Arabia, tetapi dia bu'kan buat tanah Arab sadja. Dari sana dimulai adjaran itu, tetapi kesempurnaan kupasan isinja akan ditjari bersama~sama oleh para~ insani. Mungkin karena usaha mentjari kebenaran orang akan bertemu ?engan adjaran jang praktis itu. · Sebelum mendirikan suatu pemerintahan, 13 tahun lebih dahulu Nabi Muhammad mempermatang ideolqgi di Mekah. lrii mendjadi kesan, bahwasanja pendirian -masjarakat atau Negara dimulai dari dalam, dari djiwa, dari dhamir jang bersih. Sehingga keinsafan bernegara bukan harija ditjatkan dan disemirkan dari luar. Tetapi masjarakat dan Negara timbul dari dalam. Sipat2 dan kelemahan diri manusia, hawa nafsu dan sjahwatnja jang senantiasa bergelora dalam dirinja, dialirkan, dikanalisasi didalam adjaran2 jang sutji untuk menimbulkan masjarakat jang adil. Hawa nafsu manusia menjebabkan dia ingin mempunjai banjak: ,Kalau adalah pada anak Adam suatu lembah penuh emas, dia ingin sebuah lembah lagi", ( demikian djiwa manusia menurut perkataan Nabi Muhammad), tetapi diudjungnja dikatakannja pula : ,Dan tidaklah ada jang akan memenuhi perut anak Adam, selain tanah !". Dengan dasar penjelidikan seksama atas djiwa manusia itu, maka dengan tuntutan wahju sutji, Nabi Muhammad membawa sjari'at, bagaimana hendaknja supaja kelobaan dan kerakusan hendak mempunjai · banjak itu, dari setiap orang, dapat diatur

- s· -

I

·dengan sebaik~baiknja. Maka ditegakkanlah dasar~ dasar perbaikan masjarakat itu atas dua tonggak. I. Kebersihan djiwa. 2. Undang2 jang rrieliputi seluruh masjarakat. Islam memandang hidup dari segala seginja, bukan menekan~ kan perhatian kepada satu djurusan sadja. Perbaikan ekonomi adalah satu tjabang dari hidup. Maka dengan aturan meliputi ini, termasuklah ekonomi itu mendjadi satu tjabang dari soal jang akan diperbaiki. Dan ini bukan semata~ mata suatu teori jang dirantjang dalam chajal, jang kerap digelari Utopia, tetapi dilak~ sanakan dalam praktik ; didirikan Negara buat mengaturnja. Dan ditegaskan lagi oleh Nabi Muhammad s.a .w. dalam sabdanja: ,Tultan Allah dapat melantjarkan kehendaknja dengan Swthan (Penierintah), lebih banjak darijlada jang · dapat dilantjarkan · dengan Kur'an". (Hadist) . E'r ti,n ja tegas sekali. }aitu Kur' an jang begitu sutji isinja hanja akan mendjadi batjaan mat~ . kalau sekiranja tidak ada pemerinta.: ha_n jang mendjalankannja~ '

'•

Berapa banjaknja ajat2 dan hadis jang memberikan peraturari dan pertundjuk kepada orang seorang, bagaimana supaja dia lajak ~endjadi . anggota masjarakat jang adil dan ma'mur .. Sampai hal jang berketjil~ ketjil, jang mung kin merugikan orang lain, diberinja peringatan. ·

3J

l

,D.jangan mengintip-ngin.tip. Djangan . mengumpat~umpat (bergundjing) setengah kamu dengan · jang setengah. Sukakah lta.mu ~emakan daging bangkai saudaramu ? T entu kamu tidak suka! (Surat Hudjurat, 12). · · . , Mengintip~intip, mengorek~ ngorek rahasia diri ·orang lain dan :t;nenggundjing, membitjarakan dibelakangnja, -adalah bahaja besar jang menimpa xnasjarakat. Dan iriilah senantiasa mendjadi permu~ laan dari hilangnja .perasaa.n keamanan diri sendiri. Bukankah i'ni · penjakit jang selalu memutuskan hubungan kasih sajang dan hormat~menghormati dalam masjarakat bernegara ? Bukanka:h pertentangan diantara satu partai dertgan partai jang lain, jang tadinja hanja karena keinginan hendak melantjarkan perilerintahan karena melaksanakan ideologi partai, achirnja telah bertukar men~ djadi pertentangan perseorangan? Sebab tiap2 pemimpin satu partai . berkumpul disatu tempat antara dia dengan pengikutnja, maka jang mendjadi pembitjaraan didalam madjlisnja, tidak lain daripada .. mentj~la diri pemimpin partai lawannja ; Diadakan ,;Badan Penjelidik", untuk mengetahui kelemahan lawan. Ditjari keburukannja , dan . dibesar~besarkan, dan dilupakan keburukan golongan sendiri. Padahal dalam surat Hudjurat itu djuga, -

.., .

I

-..

'

~

.

'

-

~

dinjatakan peringatan :, ,Mungkin golongan jang k~mu hinakan itu lebih baik daripada ltamu" ( a j at 11 ) . Kalau saja kemukakan pertanjaan, dan saja minta tuan men~ djawab dengan insaf, tentu akan tuan akui dengan djudjur, bahwa penjakit2 jang seperti ini dizaman sekarang meliputi masjarakat kita, djustru diwaktu kita memulai menegakkan Negara. Bahkan kadang 2 halaman surat kabar dipergunakan untuk membongkar rahasia person lawan poHtik. Dan it,u dikatakan setengah dari~ pada kebeba's an demokrasi djuga. . 1 Bukan begitu sadja! Kur anpun sampai kepada urusan. per~ hubungan rumah tangga. Kemerdekaan orang didalam rumah tang~ ganja didjamin, dan orang lain tidak boleh men.gganggu kemerde~ kaan itu. ,Wahai orang jang beriman! Djanganlah masuk keda.hun rumah jang bukan rumahmu, sebelum kamu meminta kebenar~ an dan mengutjapkan salam kepada jang empurija runiah", Dimulai dari pengakuan hak diri dan hak rumah tangga: Sebab dari sana~ lah dltegakan bangunan Ke'(:ldilan Sosial itu. Kerapkali inaflusia itu ,lupa daratan", mendjadi ;,Rantjak dilabuh" karena mendapat pangkat dan kekuasaan. Sehingga djika dia mengendarai auto,. atau berdjalan kian _kemari, dia menundjuk~ kan kesombongan, sehingga dia lupa bahwa gerak~geriknja itu tidak lepas. dari mata rakjat. Meskipun harta benda jang dipakainja itu, barangkali harta pusbahnja dengan . pendjual~belian biasa, asal mempunjai dj;mgka jang tid.a~ melampaui batas, maka Islam tidak mau membukakan: , pintu rib~. seba~ riba tidak dapat diterima oleh _achlak, sebab di(\memperburuk hubungan baik diantara jang merentekan hartanja dengan jang membaja+ !ente~ Disamping itu diada:kan pula adjaran, lar~ngfln keras .n,tenjimpan e~as perak untuk kepentingan ~iri s~ndiri, sehingga tidak dapat J;Denolong prang2 jang kekt,t~ rang an: ••Sesungguhnja orang .)ang menjimpan emas lf:an perak. dan tidak dinafkahkannja pada Djalan . Allah, ma~a a~tjamlach · mereka dengan azab jang p~dih". (Surat At~Taubat, ajat 35). : ··· Dengan tjara jang teratur 'Islam mengatasi krisis . jang timbul lantaran kekajaan jang berlebih~leoihan; dan miskin jang berlebih~ lebiha~. ' Djantaranja ialah andjuran kasih mengasihi diantara sesama manusia dan rasa belas kasihan sikaja kepada simiskin, dan men,.;· djuruskan· pandang kepada segi budi disamping mengandju'r kan pandang· kepada segi kehartaan. Hal ini tertulis dengan njata dalam ajat~ajat dan hadis, jang tidak seorangpun ahli~ahli ekonqmi jang .akan dapat menolaknja, djika dipellhatikannja. Didjelaskan benar, · bahwa~anja dasar pellgaulan hidup itu -ialah tjinta, bukan bentji, Keseimbangan, bukan pertentangan. ~ Ditegaskan dalam teori adjaran Islam bahwasanja kemewahan dan keboros~n jang berlebih~lebihan a'dalah merusak diri sendiri dan merusak masjarakat dan ekonomi. Sebab itu' diperintahi