Hephaestionis Thebani apotelesmaticorum libri tres - Volumen I

Table of contents :
Βιβλίον πρῶτον ϰαϑολιϰόν
I 〈αʹ〉 Περὶ τῆς τῶν δωδεϰατημορίων ὀνομασίας τε ϰαὶ δυνάμεως
Βιβλίον δεύτερον γενεϑλιαλογιϰόν
II 〈αʹ〉 Περὶ σπορᾶς ϰαὶ ἐϰτέξεως
Περὶ ϰαταρχῶν βιβλίον τρίτον
III 〈aʹ〉 Περὶ ἐπιτηδείων ζῳδίων ϰαὶ Σελήνης ἐπιτηρήσεων εἰς ϰαταρχήν
Appendix
Index auctorum librorumque
Index nominum
Index verborum

Citation preview

AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN DER DDR ZENTRALINSTITUT FÜR ALTE GESCHICHTE UND ARCHÄOLOGIE

BIBLIOTHECA SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM

TEVBNERIANA

LEIPZIG

BSB B . G . T E U B N E R V E R L A G S G E S E L L S C H A F T 1973

HEPHAESTIONIS THEBANI APOTELESMATICORVM LIBRI TRES EDIDIT

DAVID P I N G R E E VOL. I

U1PZKX

B S B B . G . T E U B N E R VE R L A GS G E S E L I S C H A F T

1973

BIBLIOTHECAE TEVBNERIANAE HVIVS TEMPORIS REDACTOR: GÜNTHER CHRISTIAN HANSEN

VLN 294 . 3 7 5 / 5 2 / 7 3 · ES 7 M 1. A U F L A G E C O P Y R I G H T 1973 B Y B S B B.G, T E U B N E R V E R L A G S G E S E L L S C H A F T , L E I P Z I G PRINTED IN THE GERMAN DEMOCRATIC REPUBLIC SATZ: CG I N T E R D R U C K L E I P Z I G BUCHBINDERISCHE VERARBEITUNG: OFFIZIN A N D E R S E N NEXÖ, LEIPZIG

PRAEFATIO I.DE H E P H A E S T I O N E E I V S Q V E APOTELESMATICIS Hephaestio natus est Thebis Aegyptiorum meridie 30. diei mensis Athyr anno 97 a Diocletiano (26. Nov. 380) conceptus a matre sua, ut ipse computavit, hora secunda noctis 26./27. mensis Mecheir (20. Febr. 380)1). de vita eius nihil aliud memoriae proditur, sed eum anno fere 415 tres libros Apotelesmaticomm compositos amico Athanasio dedicavisse noscimus. sunt qui verbis συν ·&εω in initio operis positis inducti eum Christianum fuisse credant, quibus verbis tarnen librarii Byzantini saepius opera astrologica ornaverunt, ne operibus paganis suspiciosisque descriptis ipsi irreligiosi putarentur. Hephaestionis libri tres Apotelesmaticomm tria genera astrologica complectuntur, quorum primus elementa huius scientiae ex opere Ptolemaei maxim e excerpta et ex scriptis Aegyptiorum veterum e Babylonica Chaldaeorum doctrina derivatis nobis tradit, secundus genethlialogiam e Ptolemaeo et Dorotheo praecipue haustam praebet, tertius Dorothei quinto libro praesertim assumpto de electionibus certiores nos facit. Hephaestio propria pauca addidit, sed opera aliorum compilavit, coartavit, mutilavit, quomodo nonnulla ex scriptis perditis astrologorum nobis conservat. librum definitionum astrologicarum περί της ουράνιας διαθέσεως inscriptum manuscriptis aliquotiens Hephaestioni attri1) Vide Neugebauef-Van Hoesen, Greek Horoscopes p. 131s. No. L 380 ad Heph. II l et 2; II11.

PRAEFATIO

butum eum re vera composuisse pro certo non habendum, pro certo autem negandum est eum auctorem fuisse capituli περί 'ΰησα.νροϋ in codice U solo nomine τον Ηφαιστίωνος ornati1). quae igitur hie eduntur omnes scriptorum genuinorum Hephaestionis reliquiae videntur. testes autem trium librorum debiles sunt, validiores itaque inventum iri speramus.

II.DE P T O L E M A E O D O R O T H E O Q V E HEPHAESTIONIS FONTIBVS Hephaestio maximam Ptolemaei Apotelesmaticorum2) textus partem exscripsisse videtur, hie illic autem excerpta coartata inveniuntur, vide — exempli gratia - II15,18. et quis pro certo affirmet, utrum Hephaestio ipse textum compresserit an codice Ptolemaei iam defecto usus sit? sed lectiones Hephaestionis cum illis codicum Ptolemaei comparare licet, etiamsi igitur alio in loco argumenta nostra de textu Ptolemaico fusius dilatabimus, hie iam iudicia quaedam de codice ab Hephaestione lecto summatim exponenda sunt. primo ergo codicem Σ codicesque classis γ in Ptolemaei editione lectionibus Hephaestionis contaminates esse iudicamus, quare tantum nostra interest codices DMS (id est classis ) VY Ptolemaei operis inspicere. quo facto Hephaestionem saepius cum Υ aut V Υ, aliquando tarnen cum classe/S (praesertim MS) vel V vel cum V solo consentire dilucide intellegimus. quae cum ita sint textum codicum Ptolemaei Apotelesmaticorum in classes a Boll — Boer cognitas post fere annum 415 diremptum esse concludendum est. Quae e Ptolemaeo decerpsit Hephaestio hac tabula ostenduntur. 1) Editum a G. Kroll in CCAG 6, 62. 2) Utimur editione a F. Boll et ^E. Boer facta atque typis B. G. Teubneri Lipsiae 1957 excussa.

VI

PRAEFATIO

Ptolemaeus II 13 14-7 19 I 15-17 121 I 23

Π Π II Π Π

4 5-9 10 12 14

Hephaestio I pr. I pr. 12 13-5 I 9-11 II I 19

I l et 15 I 20 I 24 II I 25

ΠΙ 2-5 ΠΙ 6-13 ΠΙ 14-15

Π 1-4 Π 6-13 Π 15-16

IV 1-2 IV 3-4 IV 5-10

Π 17 II 18-19 II 21-26.

Maximam etiam partem operis Dorothei — quinque libros poematis de astrologia dico — vel versibus retentis vel sermone soluto usus Hephaestio excerpsit. miserrime enim perierunt Dorothei hexametri praeter eos, quos servat Hephaestio, et paucissimi alii, sed fortuna benevolentissima translatio Arabica ab 'Umar ibn alFamikhan anno fere 800 de recensione Pahlavica facta nobis superest. cuius translationis Arabicae e duobus codicibus Constantinopolitano Yeni Cami 784 Berolinensique or. oct. 2663 nunc praeparamus editionem. excerptis Hephaestionis cum textu Arabico comparatis ilium ipsum vel librarium codicum nee capitula exscripsisse integra nee immutatum sententiarum ordinem conservavisse patet. VII

PRAEFATIO

Inscriptiones tarnen capitum Dorothei translationis Arabicae capitulaque Hephaestionis ex eis derivata hie notare utile nobis videtur. Dorotheus I l.Introductio I 2. De planetarum exaltationibus I 3. Utrum genitura matri bona an mala I 4. Utrum nascens vivat an non I 5. De locorum virtutibus I 6. De septem planetarum potestatibus I 7. De nascentibus qui adolescant I 8. De signis masculinis femininisque I 9. De nascente qui crescat 110. Utrum nascens eiusque mater serviant an non 111. Usque ad quam aetatem serviat nascens 112. De statu victuque nascentis 113. De patrum sorte 114. De matrum sorte 115. Utrum pater an mater primo interibit 116. Utrum parentium divitias capiat nascens ut hereditatem an non 117. Quot mater eius pariat filios 118. De fratribus 119. De sorte fratrum 120. De fratrum amore I 21. De fortuna nascentis eiusque divitia atque morbo 122. De planetis bonorum malorumque causis 123. De gaudio nascentis bonoque VIII

Hephaestio 16-7 I8 App. I 112

Π4 Π4 Π5

Π6 Π6 ΓΓ 18

PRAEFATIO

Dorotheus I 24. De gaudii qualitate 125. De gaudii quantitate 126. De status decessu I 27. De signia (vide 11 et 8)

Hephaestio Π 18 Π 18 Π 18

II 1. De matrimonio II 2. De sorte matrimonii Π 3. De sorte matrimonii in nativitate feminina II 4. De sorte matrimonii II 5. Quot nascens uxores ducet II 6. De sorte matrimonii diurna nocturnaque II 7. De cinaedis II 8. Deliberis II 9. Quot habebit liberos Π 10. De sorte liberorum II11. De sorte transitus Π 12. De liberis masculinis femininisque H 13. Utrum filii plures an filiae 1114. De aspectibus trinis 1115. De aspectibus quartilibus H 16. De oppositionibus 1117. De aspectibus sextilibus 1118. De Saturni coniunctionibus 1119. De lovis coniunctionibus ceteronunque ΓΕ 20. De planetis in locis Π 21. De Luna in locis Π 22. De Sole in locis H 23. De Saturno in locis II 24. De love in locis II 25. De M rte in locis Π 26. De Venere in locis Π 27. De Mercurio in

II 21 H 21 Π 2l H 21 Π 21 Π 22 Π 22

IX

PRAEFATIO

Dorotheus Hephaestio Π 28. De Saturno in domiciliis aliorum Π 29. De love in domiciliis aliorum H 30. De M rte in domiciliis aliorum Π 31. De Venere in domiciliis aliorum Π 32. De Mercurio in domiciliis aliorum Π 33. De planetis in domiciliis Solis Lunaeque atque luminaribus in domiciliis aliorum ΠΙ 1. De prorogatore dominoque geniturae ΠΙ 2. De prorogatore dominoque geniturae IV 1. De revolutionibus annorum

V V V V V V V V

l.Introductio 2. De signis rectis obliquisque 3. De signis solstitialibus 4. De signis duorum corporum 5. De corruptione Lunae 6. De eis qui aedificare volunt 7. De destructione aedificii 8. De usu fundi rerumque aliarum mercedem solvendo V 9. De mercatu V 10. De agro mercando V 11. De servis mercandis V 12. De pecoribus mercandis V 13. De manumissione servi V 14. De doni petitione V 15. De epistulis V 16. De matrimonio coituque V 17. De decessu mulieris

Π 26 H 10; II13; II14; Π 25; II 27; II28 HI l IH l III l ΓΠ l IH l HI 7

ΠΙ 16 ΠΙ 16 ΓΠ 16 ΓΠ 19 ΠΙ 21 ΠΙ 25 III27 III 9 HI 11

PRAEFATIO

Dorotheus V 18. De abortu V 19. De sociis V 20. De debito V 21. De itineribus V 22. De reditu V 23. De navium mercatu constructioneque V 24. De constmctione navis incohanda V 25. De nave deducenda V 26. De rumoribus V 27. De eis qui in carcere conditi sunt V 28. De futuris rebus V 29. De infirmis V 30. De omnium rerum inceptione V 31. De infirmi condicione V 32. De pueri condicione eiusque divitia V 33. De litigatoribus V 34. De eis qui e patria expulsi sunt V 35. De praedato vel perdito si recipiatur V 36. De fugitivis V 37. De daemonibus V 38. De diarrhoeae medicamentis V 39. De incisione atque phlebotomia V 40. De caesione impediment! oculi V 41. De morbis V 42. De testamento V 43. De ascensu descensuque Lunae

Hephaestio ΙΠ 12 ΠΙ 28 ΠΙ30 ΠΙ 30

ΠΓ17 ΠΙ 30 ΠΙ 40 ΠΙ 31 ITT 31 ΓΠ 41 ΠΙ 38 ΠΙ 42—46 ΠΙ47 ΓΠ 32 ΓΠ 32 App. Π ΙΠ 16

III.DE C O D I C I B V S Codices maxime ad textum Hephaestioneum constituendum utiles duo sunt Parisini A et P. ille Parisinus A graecus 284l1) codex palimpsestus 66 foliorum saeculo 1) CCAG 8,2, 25-26.

XI

PRAEFATIO

ΧΙΠ e codice cuius multa perdita sunt folia reliquaque etiam maxime turbata descriptus est. nam in A exstant: ff. 35-66v = I pr., 1 - II10, 3 ff. 26-32 = ΙΠ pr., 1 - ΠΙ 5, 69. a ex A pendent Parisinus graecus 2415J) foliorum 55 atque N Matritensis Bibl. Nat. 115252) foliorum 2, a saeculo XVI a Nicolao Sophiano scriptus et N fortasse a Constantino Lascare saeculo XV, quo codicem A iam in Italia fuisse apparet. Sophianus totum A codicem transcripsit, Lascares (?) autem quaedam tantummodo excerpta poetica: Ι Εκ των 'Ηφαιστίωνος τον Θηβαίου εκ τον α' περί των καταρχων εκ των Αωρο&έον =11,5; 11,25; 11,44; 11,63; 11,83; 11,102; 11,121; 11,141; 11,160; 11,180. II Εκ των τον αντον Αωροΰ·έον περί ορίων =11, 9; 11,28; 11,47; 11,66; 11,86; II, 105; II, 124; 11,144; 11,164; 11,183; 11,202; 11,222. III IV V VI

Δωρο&έον περί τριγώνων =16,1—4. Τον αντον εν οϊς χαίρονσι τόποις οι αστέρες =17,1. Τον αντον περί υψωμάτων =18,1-2. Περί μοίρας ώροσκοπονσης ως Άνονβίων εν τοις έλεγείοις =112,11-14.

lectiones varias codicis a praetermittimus, sed illas codicis N ex editione Iriarte3) sumimus. Ρ Alter utiliorque est codex Parisinus graecus 24174) foliorum 176, et ipse saeculo ΧΓΠ scriptus; hie solus maximam operis Hephaestionis servavit partem, sed 1) CCAG 8, 2, 9. 2) CCAG 11, 2, 93. folia duo codicis N praefixa sun,t libro, cui titulus Άν&ολογία διαφόρων επιγράμματα?» est, Florentiae anno 1494 impresso. 3) I. Iriarte, Begiae Bibliothecae Matritensis Codices Graeci MSS., vol. 1, Matriti 1769, pp. 243-247. 4) CCAG 8, 1, 9-20,

PRAEFATIO

miserrime sunt turbata folia eius nonnullaque lacerata madoreque maculata. in hoc codice nunc exstant: ff. 39v-52v = I pr., 1-12,2 desunt 10 ff. ff. 53-55v = I 20, 30 - 121, 18 ff. 59-59v = 121, 18 - I 21, 23 if. 65-65v = 121, 23 - 121,28 if. 56-58v = I 21, 28 - I 23, 7 if. 60-61v = 123, 7 - I23, 21 desunt 3 if. if. 98-98v = 126, 3 - I 25, 14 if. 62-62v - 125, 14 - Π pr. 4 ff. 64-64v = Π 1, 1 - Π Ι, 11 ff. 66-68v = Π 1, 11 - Π 2, 2 deest If. ff. 69-76v = Π 2,10 - II 8, 5 deest If. ff. 77-79v = Π 10, 2 - II10, 31 ff. 81-92v = Π 10, 31 - Π 12, 2 deest If. ff. 93-93v = Π 12,12 - Π 13, 6 ff. 95-96v = II13, 6 - Π 14, 3 ff. 99-101 ν = Π 14, 3 - Π 16, 2 deest If. ff. 103-104v = Π 16, 9 - Π 18,13 ff. 106-107v = Π 18,13 - Π 18, 38 ff. 102-102ν = Π 18, 38 - II18, 50 ff. 109-109ν = Π 18, 50 - Π 18, 62 ff. 113-113ν = Π 18, 62 - Π 18, 71 ff. 112-112ν = Π 18, 71 - Π 19, 6 ff. 111-lllv = Π 19, 7 - Π 19,15 ff. 110-llOv = Π 19,15 - Π 19, 25 ff. 114-114V = Π 19, 26 - Π 21, 8 ff. 105-105ν = Π 21, 8 - Π 21,18 ff. 115-131ν = Π 21, 18 - Π 31, 10 ff. 137-137ν = Π 31,10 - Π 31,17 XIII

PRAEFATIO

ff. l33-136v = Π 32, l - H 34, l if. 132-132v = II34, l - Π 34,11 ff. 138-138v = Π 34,11 - Π 35, l f. 139 bis = Π 35, 2 - Π 35, 10 ff. 140v-141v = Π 35,10 - Π 36, 3 ff. 139 bis v-140v = Π 36, 3 - Π 36,15 ff. 141v-146v = Π 36,15 - ΓΠ 4,12 deest l f. ff. 147-169v = HE 4, 23 - ΠΙ 30, 62 desunt nonnulla ff. ff. 170-172v = HI 33, l - ΠΙ40,24 desunt nonnulla ff. ff. 173v-175v = III47, 52 - ΙΠ 47, 95. ff. 63-63v, 80-80v, 94-94v, 97-97v, 139-139v, et 173 vacua sunt; in ff. 108—108v luliani Laodicensis De bello capitulum legitur. Ordinem foliorum in codice archetype codicis P confusum esse e foliis 139 bis — 141 v apparet. sed hunc archetypum fere 44 lineas habuisse in uno folio (duabus paginis) videtur; hinc eum similem esse codici P putandum est. In marginibus autem librarius codicis P ad multa capitula numeros notavit quorum primum 26 ad 12, deinde 81-127 ad II 30 - ΓΠ 40 (exceptis Π 3l, ΙΠ pr., ΙΓΓ 4, atque ΓΠ 31—33 quae ultima deficiunt), et 128 ad ΠΙ47. ad Π 30 certe 80 scribendum est in loco 81; unum fortasse capitulum e libro primo excidit. sed maxime nobis est considerandum capitula HI 41—46, omnia e Dorotheo derivata1, numquam in P exstitisse, quae etiam in archetypo codicis P defuisse Epitoma I indicat, quae ΓΠ 40, 2 — ΠΙ 47, 52 omittit et post HE 40, l notat: έρεννησον εν τω τον Δωρο&έον βιβλίφ και ενρήαεις το άποβησόμενον. 1) Ρ post III 22 falso notat: τέλος συν &εψ του τρίτου βιβλίου ωρο

XIV

PRAEFATIO

Codex P igitur, etiam integer, formam habebat coartatam Hephaestionis librorum; vide, exempli gratia, HI 38, 12—32 a P omissa sed in Epitoma I servata quae, ut vidimus, de eodem dependet archetype, in P igitur, quamquam solus in multis locis nobis est testis operis Hephaestionei versuumque Dorotheanorum, textum genuinum non habemus. Sed plura de utilitate codicis P infra disputabinms. nunc ad P2 veniamus. hoc symbolo manum correctoris P P2 saeculi XIV designamus qui varias lectiones notabat εκ (από) του βασιλικού βφλίον ad ΠΙ 5, ΠΙ 7, ΠΙ 10, ΠΙ 11, ΠΙ 12, et ΙΠ 47. codex regius, quo usus est ille, Epitomam I continu^sse videtur. De P dependent folia 206v-222v Scorialensis I-R-141), P codicis olim 271 foliorum (ff. 1-16 perierunt) saeculo XV scripti, multa cum probabilitate in Italia.2) quando est transcriptus p folia decem iam deciderunt e P post f. 52, sed f. 59 recte secutus est f. 55. nam in p exstant: ff. 206v-220 = I pr., 1 - I 2, 2 κα ff. 220-222v = I 20, 30 -1 21,20 άφαιρε&ήσεσ&αι. varias lectiones codicis p non afferimus. Nunc codex Hephaestionis antiquissimus, Laurentianus L 28, 343) foliorum 170 saeculo XI scriptus, examinandus est. in hoc compendio aetatis Comnenianae haec operis nostri capitula inveniuntur: ff. lHv-122 = I 20-22 ff. 156-156v (I/) = I 22 ff. 106v-108v = I 23 ff. 122-123 = I 24 ff. 151v-152v = I 25 ff. 157v-158 = Π 2, 28 - Π 2, 42 1) CCAG 11, 1, 3—28. in hoc codice etiam aunt quaedam capitula ex epitomis; vide vol. 2. 2) F. 17 ecribitur: del Mag0 Mr. Marco Dandolo. 3) CCAG 1, 60-72. XV

PRAEPATI

ff. 82v-83 = ΠΙ 2, 6 - ΓΠ 2,12 ff. 158v-164 = ΠΙ 5-6 f. 24 = ΙΠ 34. l

De L dependet Parisinus graecus 19911), codex 142 foliorum saeculo XV scriptus: L ff. l-27v = l ff. 25-57v L ff. 58v-76v = l ff. 59-80 L ff. 110-130 = l ff. l—24v.

codicem l ergo capitula 120—22 atque ΙΠ 34 tantum continere apparet. Λ λ Ex l transcripta sunt Parisini graeci 14052) folia 42—96 (ex l ff. 25-80) saeculo XVI et Parisini graeci 21393) folia 1—275 (ex l ff. 1—83) saeculo XVII. neque codice l nee eius duobus apographis utimur. Nunc Codices, qui frustulas tantum Apotelesmaticorum nostronun servant, tractandi sunt. Vaticanus graecus X 19l4) praeclarissimus codex 297 foliorum saeculi XIV initio est scriptus. cuius codicis folio 106v, in medio Vettii Valentis Anthologiarum, inveniuntur capitula ΓΠ 10, l -ΙΠ 11, 5. V, W Praeterea duo codices Epitomam Π servant, Vaticanus graecus 10565) foliorum 244 atque Vindobonensis phil. gr. 1156) foliorum 226 de quibus plura in volumine secundo disseremus. codex W inter 10. Sept. 11697) scriptus (vide horoscopum f. 6V) et 6. Oct. 1241 (vide observationes f. 33V) haec capitula praeter ea quae in Epitoma Π inveniuntur (aut fortasse e forma huius Epitomae ea codicis V ampliore deprompta) nobis tradit: 1) CCAG 8, 1, 3-7. 2) CCAG 8, 3, 6-7. 3) CCAG 8, 3, 12-13. 4) CCAG 6, 2, 3-23. 5) CCAG 5, 3, 7-64. 6) CCAG 6, 16-28. 7) Vide Heliodori ut dicitur in Paulum Alexandrinum Commentarium, ed. JE. Boer, Lipsiae 1962, pp. 150a—l Ob. XVI

PRAEFATIO

S. 120v-121 = ΠΙ 2, 6 - ΠΙ 2,12 f. 132v = ΠΙ 8 f. 150v = ΠΙ 23-24. V tarnen, codicis unici syntagma quoddam saeculi V XU1) exhibentis, margines scholiis adornantur variis inter quae inveniuntur quater capitula ex Hephaestionis Apotelesmaticis excerpta saeculo XIV/XV a scholiasta quodam, quem V2 designamus. haec sunt: V2 f. 169 in marg. = ΓΠ 7,18 - III 8, 2 f. 180V in marg. = ΙΠ 16, l - ΓΠ 16, 4 f. 167V in marg. = III20, l - III20, 2 f. 173V in marg. = ΠΙ 30, 66 - III 30, 71 In aliis duobus codicibus, qui nonnulla ex epitomis excerpta continent, capitula quaedam inveniuntur. Marcianus Graecus 3342) est codex 213 foliorum, quorum C altera manus ff. 1-41 et 41a—141 scripsit, altera ff. 142 u. ad 210, ambo saeculo XIV. nobis intersunt: f. 182V-183 = I 2, 2 - 12, 12 f. 183 = 114 atque I 16 - 117 f. 182-182v = II 5, l - Π 5, 2; II 4, 2 - Π 4, 4; II4, 7 - Π 4, 13 atque Π 4, 18 f. 182v = H 8, l - Π 8, 4 ff. lSlv-182 = II24, l - II24, 8 et Π 24,13 ff. 182V = Π 25, 14 - Π 25,16 ff. 40-40v = ΠΙ 2, 6 - ΙΠ 2,12. Vindobonensis phil. gr. 1083), codex foliorum 371 saeculo U XVI scriptus, haec servat capitula: ff. 284-285 = 1 3 - 1 5 ff. 278v = m 20, l - ΙΠ 20, 2 ff. 278 = ΠΙ25. 1) Vide Dumbarton Oaks Papers 18, 1964, 138. 2) CCAG 2, 16-37. 3) CCAG 6, 1-16. 2

BT Hephaestio I

XVII

PRAEFATIO

sunt quoque varia excerpta in his aliisque codicibus aut textui nostro aut uni vel alteri epitomamm plus minusve similia, quae omnia in volumine edemus secundo.

IV. DE E P I T O M I S Codicibus descriptis Apotelesmatica Hephaestionis neque in codice A neque in codice P forma genuina ad nos pervenisse apparet. ad textum restituendum tarnen Epitomae quattuor ante saeculum XV scriptae auxilium nobis afferunt. quarum epitomarum de codicibus et excerptorum quorundam recentioribus scriptorum temporibus in volumine disputabitur altero. hie collationem capitulorum textus nostri Hephaestionis Epitomarumque tantum addimus. Hephaestio II 17 112 120 121 122-23 Hephaestio Π1 Π2 Π 4-5 Π10-11 Π18-19 Π 20 Π 22-23 Π 24-27 Π 28 Π 29-36

χνπι

Epitoma ΠΤ

Ep.3 Epitoma II 239

Epitoma IV 1 2 3 15-17 18 19-20 Epitoma IV

21 22-23 24-25 26-27 30 28-29 31-34 35-36 37-44

PBAEFATIO

Hephaestio ΠΙ pr.

Epitoma I

ΓΠ2 ΙΠ3 ΠΙ 4 ΙΠ5

165 30 31 240

mi

me ΠΙ7 ΠΙ9 ΠΙ10 Hill ΙΠ12 ΠΙ13 ΠΙ14 ΠΙ15 ΠΙ16 ΙΠ17 ΙΠ18 ΙΠ19

32 33 34 35 36

ΠΙ21 ΙΠ 22 ΙΠ 23 ΠΙ24

43 46

ΠΙ26 ΙΠ 27 ΠΙ28 ΙΠ 29 ΙΠ 30

339

37 38 39

14

ΠΙ 1-2

110

Π 87 et ΠΙ 1 etrtI4

76 81

πι ι

si

m3 ΙΠ19 ΠΙ15 ΠΙ 20 ΙΠ 21 ΙΠ 22

82 83 84 85 86 87 89 90 91 92 91 91

ΠΙ12

ΠΙ29

Π 92

m 25

Epitoma IV

πι ι

ΙΠ 5 ΙΠ 24 ΠΙ24

m 20

m 3i m 32 m 34 m 35

Epitoma II ΓΠ pr.

99 112 115 100 100

m 10

102

40-41

ΙΠ 25 Π 87 et ΠΙ 9 ΠΙ26 ΠΙ27 ΠΙ6-7

103 104 105 106 107

44

m 13 m 14 mn

i n m 113 XIX

PEAEFATIO

Hephaestio

m 36 ΠΙ 37 ΠΙ 38 ΠΙ 39 ΠΙ 40 ΠΙ 41 ΠΙ 42 ΠΙ 43 ΙΠ44 ΠΙ 45 ΠΙ 46 ΠΙ 47

App. I App. Π App. ΠΙ

Epitoma I

Epitoma Π

45 48 47 49

50

Π 20 Π 20

Π 25 Π 25 1125 Π 25 Π 25 Π 23

Epitoma IV 114 116 116 117 118 119 120 122 123 124 125 126 88

42

ΠΙ 17 ΠΙ 23

111

V. DE N E C E S S I T V D I N E C O D I C V M Apparatu critico examinato codices AP uno ex exemplo lacunis multis erroribusque pessumdato ortos esse intellegimus. atque sine dubio (vide supra) P cum Epitoma I quoque conectitur. Epitomae tarnen Π atque IV quae ΓΠ 41—46 solae servant et multis in aliis congruunt locis, alteram conficiunt classem, cui etiam L est propinquus; Epitomam I autem ex archetypo Epitomarum Π et IV descendere communes Epitomarum I et TV lectiones multae demonstrant. et codices ALP solos versus Dorothei conservare non est obliviscendum1). quae omnia igitur considerantibus hoc esse stemma commodissimum nobis videtur: 1) Codices L et P erroribus scatere orthographicis, quos Epitoma IV Ptolemaeum secuta evitavit, notandum eet.

Ep. II

Quos versus ergo habent classes a et y, in sermonem vertit solutum classis β, quern Ep. I quoque suscepit, sed classis γ textum praebet hie illic coartatum. codex L igitur proximus classi a videtur, classi β praeter versus propinquior quam classi y, et A P quamquam versibus permultis conservatis re vera ab archetypo quam maxime discernuntur. sed classem a etiam ab Hephaestione procul distare lacunae cum in AP turn in L demonstrant. quern igitur textum in manibus tuis, lector, nunc tenes, nee Hephaestionis verba propria nee archetypi classis a praebere patet, sed omnia in his duobus voluminibus, quae ad Hephaestionis pertinent Apotelesmatica. Hac in operis Hephaestionis editione lectiones depravatae hie illic in textum receptae inveniuntur, quae non corrigendae sed conservandae esse existimantur, cum, quamvis Hephaestio neglegenter usus sit fontibus suis, tarnen qua forma opera antiquiorum astrologorum aut perdita aut adhuc servata initio saeculi quinti exstiterint, cognoscatur. textus ergo Hephaestionis classem propriam librorum manu scriptorum nobis praebet.

XXI

PRAEFATIO

VI. DE E D I T I O N I B V S Haec editio princeps est totius Hephaestionis opens, alii autem mare Hephaestioneum navigaverunt qui non transivemnt. hi nunc enumerantur; illi qui Epitomarum fragmenta publicaverunt altero in volumine describentur. 01. Salmasius, De annis climacteribus et antiqua astrologia diatribae, Lugduni Batavonim 1648. usus est A. p. 289 = 11, 9 pp. 291-292 = 16, 2 - I 6, 4.

Cl. Salmasius, Plinianae Exercitationes in Caji Julii Solini Polybistoria, 2 voll., Trajecti ad Rhenum 1689. usus est A. p. 459b = I l , 9 p. 460a = 11, 12-13; 11, 22; atque 11, 41 p.461a = I7, 1 p. 461b = II2,11-12

p. 867a = I l , 5 p. 872a = 11,9; 11,66; 11,222 p. 872b = 11, 47 atque 11, 202 I. Iriarte, Regiae Bibliothecae Matritensis Codices Graeci MSS., vol. 1, Matriti 1769, pp. 243-247. usus est N, vide supra p. XII. T. Roeper, Lectiones Abulpharagianae, Danzig 1844. non vidi. A. Koechly, Manethonis Apotelesmaticorum qui feruntur libri VI, Lipsiae 1858, pp. 113—117. usus est Iriarte. A. Ludwich, Maxi mi et Ammonis Carminum de actionum auspiciis reliquiae, Lipsiae 1877. usus est I/. pp. 122-125 = 122 A. Engelbrecht, Hephaestio von Theben und sein astrologisches Compendium, Wien 1887. usus est APa et, ad 122, L" e Ludwich, edidit totum librum primum. XXII

PBAEFATIO

E. Riess, Nechepsonis et Petosiridis Fragmenta Magica, Philologus Suppl. 6, 1892, pp. 325-394. usus est Engelbrecht. fr. 6 (pp. 334-340) = 121 fr. 7 (pp. 340-342) = I 22 fr. 12 (pp. 351-355) = 123 fr. 10 (pp. 347-348) = 124 fr. 14b (p. 358) - Π 1, 2 fr. 14 c (p. 358) = ΙΠ 10, 5 C. Wachsmuth, loannis Laurentii Lydi Liber de ostentis et calendaria Graeca omnia, Lipsiae 1897. usus est L. pp. 167-169 = 124 A. Olivieri, Frammenti dell'Astrologia di Efestione Tebano nel codice Laurenziano 28, 34, SIFC 6, 1898, 1—27. usus est L. pp. 9—11 = I 20 (variae lectiones) pp. 12-22 = ΙΠ 5 p. 23 = ΙΠ 6 G. Kroll, CCAG 2, 159. ex C edidit Π 25, 14-16, et ex Ρ Π 25,16. G. Kroll, Dorothei Sidonii Fragmenta Metrica, CCAG 6, 91—113. usus est AP. vide E. A. Housman, Dorotheus of Sidon, Classical Quarterly 2, 1908, 47-63. (St. ad Stegemann refert) I (pp. 92-93) = 11, 9; 11, 28; I1, 47; 11, 66; 11, 86; 11,105; 11, 124; 11, 144; 11,164; 11, 183; 11, 202; et 11, 222 (= fr. 8 St.) Π (pp. 93-94) = 11, 5; 11, 25; 11, 44; 11, 63; 11, 83; 11,102; 11,121; 11,141; 11,160; et 11,180 (= fr. 9a St.) ΠΙ (pp. 94-95) = 16 (= fr. 5 St.) IV (p. 95) = I 7 (= fr. 6 St.) V (p. 95) = I 8 (= fr. 7 St.) VI (pp. 95-96) = II4, 21-27 (= fr. 28a St.) Vn (p. 96) = Π 5,1-4 (= fr. 29a St.) VIII (p. 96) = Π 6, 7-8 (= fr. 30a St.) XXIII

PEAEFATIO

IX (p. 97) = II10, 38-40 (= fr. 21 a St.) X (p. 97) = Π 13, 25 (= fr. 32 St.) et Π 14, 2-5 (= fr. 33 b St.) XI (p. 97) = Π 18, 9-10 (= fr. 35a St.) ΧΠ (p. 98) = II19, 5-6 et Π 19, 23-26 (= fr. 38 St.) ΧΙΠ (pp. 98-99) = Π 21, 26-37 (= fr. 39a et 40a St.) XIV (p. 99) = Π 22, 8-13 (= fr. 17 a et 42 a St.) XV (p. 100) = Π 23,11-18 (= fr. 43a St.) XVI (p. 100) = Π 24, 11-13; vide etiam CCAG 2,159 (= fr. 44a St.) XVH (p. 101) = II25,15-16 (= fr. 47 a St.) XVm (pp. 101-102) = Π 26, 25-34 (= fr. 51 a St.) XIX (p. 102) = II 27,10-11 (= fr. 56 St.) XX (p. 102) = Π 28, 5-6 (= fr. 57 St.) XXI (pp. 102-103) = m l, 1-7 (= fr. 64b et 65a St.) et III 2, 8 (= fr. 66b St.) et ΙΠ 4, 12 (= fr. 73 a St.) ΧΧΠ (p. 103) = III 7, 9-10 (= fr. 81 a St.) ΧΧΓΕΙ (pp. 103-104) = ΠΙ 9,1-5 et ΠΙ 9, 24-29 (= fr. 86 a St.) XXIV (pp. 104-105) = ΙΠ 11 (= fr. 87 a et 88 St.) XXV (pp. 105-106) = ΙΠ 16,11-17 (= fr. 80a St.) XXVI (p. 106) = ΠΙ20 (= fr. 95 et 96 St.) XXVn (p. 107) = ΙΠ 21, 5-8 (= fr. 82a St.) XXVm (p. 107) = ΠΙ26, l (= fr. 78 St.) XXIX (p. 107) = ΠΙ 28, 5-6 (= fr. 79a St.) XXX (pp. 108-111) = ΠΙ 30,1-2; ΙΠ 30, 8-12 (fr. 90a St.); ΠΓ 30, 22; ΠΙ 30, 37-62 (fr. 91 a St.); et ΙΠ 33, 1-8 (= fr. 114 St.) XXXI (pp. 111-112) = ΠΙ 38, 9-11 et ΠΙ 38, 33-34 (= fr. 112a St.) ΧΧΧΠ (pp. 112-113) = ΠΙ 40,1-24 (= fr. 113a St.) et ΠΙ47, 52. F. Cumont et G. Kroll, Imperatoris Hadriani genitura, CCAG 6, 67-71. usi sunt PU. est Π 18, 20-53; vide etiam CCAG 6, 72. XXIV

PKAEFATIO

F. Boll, Anonymi et Hephaestionis excerpta ex Nechepsonis et Petosiridis libro de Solis et Lunae defectionibus, CCAG 7, 129-151. post Engelbrecht et Biess edidit 121. F. Cumont, Hephaestionis Thebani capitula selecta, CCAG 8, l, 141-159. usus est AP, et B ad Π l, 17-26; ΠΙ 7,1-8; ΠΙ 10; atque ΙΠ 47, 52-98. I (p. 141) - Π pr. Π (pp. 141-147) = II l ΠΙ (ρ. 147) = Π 2,11-14 IV (pp. 147-148) = ΠΙ pr. V (pp. 148-151) = ΙΠ 7 VI (p. 151) = ΠΙ 8 VII (p. 152) = ΠΙ 10 et ΠΙ 23 νΠΙ (pp. 152-153) = ΙΠ 24 IX (ρ. 153) = ΠΙ 25 Χ (pp. 153-159) = ΙΠ 47, 52-98. V. Stegemann, Die Fragmente des Dorotheus von Sidon, Quellen und Studien zur Geschichte und Kultur des Altertums und des Mittelalters, Reihe B, Heft l, 2 partes, Heidelberg 1939—1943. exemplum finia huius operis inediti, fragmentorum 58—134, phototypice expressum procuravi; volumen manuscriptum Victoria Stegemann ipsum inter libros manuscriptos Bibliothecae rei publicae Berolinensis servatur. Fr. 5 (p. 76) = Kroll ΠΙ Fr. 6 (pp. 76-77) = Kroll IV Fr. 7 (p. 77) = Kroll V Fr. 8 (pp. 77-79) = Kroll I Fr. 9 a (pp. 80-83) = Kroll Π Fr. 17 a (p. 85) = Kroll XIV Fr. 21 a (p. 88) = Kroll IX Fr. 28 a (p. 102) = Kroll VI Fr. 29 a (p. 105) = Kroll VII Fr. 30 a (p. 106) = Kroll VHI XXV

PRAEFATIO

Fr. 32 (p. 107) = Kroll X a Fr.33b (p. 108) = Kroll Xb Fr. 35 a (p. 110) = Kroll XI FT. 38 (pp. 111-112) = Kroll ΧΠ Fr. 39a (p. 112) = KroU XHIa Fr. 40a (pp. 113-114) = Kroll XHIb Fr. 42 a (p. 114) = KroU XIV Fr. 43 a (p. 115) = Kroll XV Fr. 44a (pp. 116—117) = Kroll XVI Fr. 47a (p. 118) = Kroll XVII Fr. 51 a (pp. 121-124) = Kroll XVHI Fr. 56 = KroU XIX Fr. 57 = KroU XX Fr. 64b = KroU XXIa Fr. 65 a = Kroll XXI a Fr. 66b = Kroll XXIb Fr. 73 a = KroU XXI c

FT. 78 = KroU xxvrrr

Fr. 79 a = KroU XXIX FT. 80a = KroU XXV FT. 81 a = Kroll ΧΧΠ Fr. 82 a = Kroll XXVII Fr. 86a = KrollXXm Fr. 87a = KrollXXIV Fr. 88 = KroU XXIV Fr. 89 a = Heph. ΠΙ 17 (a Ruelle) Fr. 90 a = Kroll XXX a Fr. 91a = KroUXXXb FT. 95 = KroU XXVI Fr. 96 = KroU XXVI Fr. 112 a = KroU XXXI Fr. 113a = KroUXXXn Fr. 114 = KroU XXX c Fr. 116 = Heph. ΙΠ 22 (a RueUe)

XXVI

PRAEFATIO

VII. I N D E X C A P I T V L O R V M Βιβλίον πρώτον κα&ολικόν l Ι (α') Περί της των δωδεκατημορίων ονομασίας τε καϊ δυνάμεως 3 ((3'> Περί δυνάμεως των επτά πλανωμένων 31 (γ'} Περί της των απλανών αστέρων δυνάμεως 32 (ό'> Περί των βορειοτέρων του ζφδιακοϋ 35 (ε') Περί των νοτιωτέρων τον ζφδιακοϋ 36 {ς·') Περί των τριγώνων ως Αωρό&εος 37 (£') Εν οϊς χαίρονσι τόποις οι αστέρες 37 (τ?') ΙΓερί υψωμάτων 38 ($') Περί προστασΰόντων καΐ άκουόντων 38 (ί') Περί Ισοδυναμούντων και βλεπόντων 38 (ία') Περί ασύνδετων 39 {ιβ1} Περί διαφοράς τόπων 39 (ιγ') Περί οίκοδεσπότον καϊ συνοικοδεσπότον 39 («5') Περί συναφής και απόρροιας 39 (ιε'> Περί περισχέσεως 40 (ις'ϊ Περί ακτινοβολίας 40 (ίζ') Περί δορυφορίας 41 (»/') Περί των δωδεκατημορίων των κατά τάς μοίρας 42 (t#') Περί Ιδιοπροσωπίας καϊ λαμπηνών και ·&ρόνων . . . 42 (κ') 77ερί καθολικών επισκέψεων και αποτελουμένων . . 42 (κα') Αποτελέσματα των γινομένων εκλείψεων καϊ των κομητών 52 (κ/3') Περί των εν ταΐς έκλείψεσι σημείων 63 (κγ') Περί έπισημασιων της τον Κυνός έπιτολής καϊ των προς αυτήν αστέρων 66 (κδ') Περί των εν ταϊς έκλείψεσι χρωμάτων και κομητών 73 Περί διαιρέσεως και τάξεως γενε&λιαλογικής

(ις')

Περί δυνάμεως των επτά πλανωμένων Άκόλον&ον αν εϊη προσλαβεϊν περί της των ζ πλανώ- ι μένων δννάμεως· προς γαρ ταύτην καϊ ή των απλανών ίο αναφέρεται. \ ό μεν ουν "Ηλιος κα\τείληπται &ερμαίνων 2 f.i82vc ) (l 22 εύμεταβόλων και οξέων L || 23 κινητός Ρ \\ 27 της om. Ρ | τα Ptol. 50

LIBER 1, 20

τοιαύτα αποτελεί, σνγκιρνάμενος δε άλλος άλλω κατά 33 τονς σχηματισμούς \ και τάς των ζωδίων έναλλοιώσεις \ f.mvL καΐ τάς προς "Ηλιον φάσεις αναλόγως και την εν τοις f. Svp ένεργήμασι σνγκρασιν λαμβάνων μεμιγμένην εκ των 5 κεκοινωνηκνιών φύσεων την περί το άποτελονμενον ίδιοτροπίαν ποικίλην ούσαν απεργάζεται, απείρου δε οντος και αδύνατον τον κα& εκάστην σνγκρασιν το ίδιον αποτέλεσμα και πάντας απλώς τους κα·&' οποιουσδήποτε σνσχηματισμονς διεξελ&εϊν οΰτω πολνμερώς νοούμενους ίο εικότως αν καταληφ'&είη το τοιούτον είδος επί τη του μαθηματικού προς τάς κατά μέρος διακρίσεις επιβολή και έπινοία. Παρατηρεΐν δε δει πώς εχονσι συνοικειώσεως οϊ την 34 κνρίαν λαβόντες αστέρες προς τάς χώρας ή πόλεις αίς το 15 σύμπτωμα διασημαίνεται. άγα&οποιοι μεν γαρ δντες και 35 σννοικειονμενοι τοις διατν&εμένοις και μη κα&νπερτερούμενοι υπό των της εναντίας αϊρέσεως έτι μάλλον απεργάζονται το κατά την ιδίαν φύσιν ώφέλιμον, μη οντω δε έχοντες ήττον ώφελονσιν. της δε βλαπτικής 36 so κράσεως οι την κνρίαν λαβόντες ομοίως, εάν μεν σννοικειονμενοι τνχωσι τοις διατν&εμένοις ή κα&νπερτερηΰωσιν νπο της των εναντίων αϊρέσεως, ήττον βλάπτονσιν, μη όντως δε τνχόντες σφοδροτέραν την βλάβην εμποιονσιν. καΐ των άν&ρώπων δε οι κατά τάς \ οικείας γενέσεις τονς 37ί.6θνΑ 25 αναγκαιότατους τόπονς (λέγω δη τονς ψωσψοροϋντας ή

ALP 4 άναλαμβάνων Ρ || 5 κεκοινοτνικοιών L, κοινωνηκιων Ρ || β Ιδιτροπίαν Α | απείρου L Ερ.4 Ptol. (\βγ), απόρου AP Ptol. (Σ), άποίρον Ptol. (Υ) || 7 δντως Ρ || 9 σνσχηματισμούς Α L Ερ.4 Ptol. (β), σχηματισμούς Ρ Ptol. (V y) \ νοούμενους L Ερ.4 Ptol. (Dy), νοουμένου Α, νοούμενον Ρ, νοούμενος Ptol. (V), νοουμένας Ptol. (MS), νοουμένου Ptol. (α) || 10 καταληφΰείη Ερ.4 Ptol., καταλειφ&είη ALP || 11 διακρίσεις iter. Α | έπιβολεί L, επιβουλή Α || 13 δει] δη Ρ | ο/] ή Ρ || 14 αστέρες οία. Ρ || 15 διασημαίνει L | και om. A || 1β post τοις add. μη L || 21 διατε&ειμένοις Ρ || 22 υπό των της εναντίας αϊρέσεως Ptol. || 24 οίκείας om. AP; in Α: καΐ επί \ των l ixc v δεμάτων δρώσιν αϊ εκλείψεις \\ 25 post δη add. οπόταν Α Ρ, όταν L β

ΒΤ Hephaeatio I

51

LIBER 1,20-21

τους των κέντρων) τονς α-ότούς τύχωσιν έχοντες τοις το αίτιον έμποιήσασι καθολικών (τουτέστι τοις έκλειπτικοΐς f. 64 Ρ ή καΐ τοις τούτων \ διαμέτροις) επισφαλέστατοι τε μάλιστα καΐ δνσφύλακτοι τνγχάνονσιν αϊ μοιρικαι Φίξεις ή διαμετρήσεις των έκλειπτικών τόπων προς όπότερον 5 των φώτων. ΙΙερΙ έπισημασιών της τον Κννός έπιτολής καΐ των προς αυτήν αστέρων 1

Παρετήρησαν δε οί παλαιγενεϊς σοφοί Αιγύπτιοι και τάς της ΣωΦεώς έπιτολάς εν τη κε' τον μηνός Έπιφΐ και f. 68 ν Ρ τα τούτων αποτελέσματα έξέ&εντο, ων πλείστων \ όντων 5 ολίγα και ευσύνοπτα παρατί'&εμαι. 2 Άνατείλασα τοίννν ή ΣωϋΊς χρνσοειδής εις άπαντα γίνεται σύμφορος · εύφορίαν γαρ και τα κάλλιστα τη χώρα μηνύει, τάς τε αναβάσεις και αποβάσεις των υδάτων εν δέοντι καιρώ και κατά λόγον μηνύει, ομοίως τε ίο 3 καϊ τον σπόρον και τα λοιπά, σκοτεινον δε τον αστρον άνατείλαντος παν τουναντίον εσται καΐ τα γεννήματα εν σπάνει και αϊ κύονσαι έκτρώσονται. 4 Έπιτείλας δε ό αστήρ μέγας και λαμπρός βορέου πνέοντος και την άνάβασιν των υδάτων κατά λόγον και ίο M07L τα λοιπά επί σνμφέροντι μηνύει, σπόρους τε έπι\τηδείονς και ενφορίαν, τω τε της χώρας βασιλεΐ νίκην κατά των αντιπάλων μικρός δε και στυγνός άνατείλας βορέον πνέοντος έπιστρατεύσασ'&αι τη χώρα τους εκτός και ου καλώς άπαλλάξειν, την τε άνάβασιν τον Νείλου και 20 αίσίαν των υδάτων έπιφοράν ε'σεσ&αι σημαίνει και τάς δ τιμάς έλαττω·&ηναι. μέγας δε και λαμπρός λιβός καϊ νότον πνέοντος άμιξίας τε και θανάτους, μετρίας τε

§§ 1-32

= Nech. et Pet. fr. 12 Riess

ALP 1.2 περί της του κυνός έπιτολής L || 2 αυτόν έπίση Ρ || 3 παρέστησαν Α | παλαιογενεϊς L || 4 της σώ&εος Ρ, του κυνός Ερ.4 | post σω&εώς add. τον καλουμένου κυνός αστέρος L | ταϊς Α Ρ | εΐκάδι πέμπτη L | έπιφι μηνός L || 5 τούτων] έντεν&εν L | δν L, ως Α || β παρατι&έμενοι Α Ρ, παρα&ήσομεν Ερ.4 || 7 άνατείλασα — Σω&ΐς] άνατείλας τοίννν ό του κννός αστήρ δ καϊ σω&ης παρ' αίγνπτίοις καλούμενος L, ανατέλλων οΰν ό αστήρ Ερ.4 || 8 ενφοριων Α Ρ | κάλιστα L, μάλιστα Ρ \ τη χώρα. om. L || 9 αναβάσεις] έπιδώσηςί \ αποβάσεις] άνέσηςί, || 10 τε] δε Engelbrecht || 12 γενήματαΙ,Ρ || 13 σπανή Ρ || 14 άνατείλας L || 15 των υδάτων om.AP || 16 τεοιη.ΑΡΕρ. 4 || 18 άντιπάλλων Ρ || 20 τον] τον L || 20-21 καϊ — έπιφοράν om.AP Ερ.4 || 21 σημαίνει om. AP Ep.4 66

LIBER 1, 23

των υδάτων αναβάσεις καΐ λιμόν μηνύει. άνα\τείλας δε 6 r. 65Α μέγας και λαμπρός βορέον και άπηλιώτον πνέοντος τον βασιλέα της χώρας καταλείψειν τον έαντοϋ &ρόνον και αφανή γενέσθαι και πόλεμον εσεσ&αι, μικρόν δε 5 άνατείλαντος βορέον και άπηλιώτον πνέοντος άνάβασιν κατά λόγον εσεσϋ·αι και κρατηΰηναι τα ΑΙ&ιόπων δι' αλκής σημαίνει, μέλας δε άνατείλας λοιμόν ποιεί, \ ι χλωρός δε νόσονς, πνρρός δε πόλεμον και σφαγάς. f. βορ Έπισκοπητέον δε και την Σελήνην και τους πέντε 8 ίο αστέρας πώς εχονσι σχήματος τε και κινήσεως και χρώματος προς το αστρον εν τη έπιτολη αυτόν, το γαρ 9 χρώμα τα πά&η σημαίνει, τα δε σχήματα και ή ποια κίνησις ή οι στηριγμοι Ισχνροτέραν ή αδρανή την ένέργειαν εργάζονται· πας δε αστήρ άπογειότατος μεν ων 15 επικοινωνεί πως της δννάμεως τον άνωτέρον αστέρος, περιγειότατος δε μεταλαμβάνει της τον κατωτέρον, κατά μέσα δε κινούμενος έκαστος κινήματα την Ιδίαν έχει δύναμιν καΦαρεύων της των άλλων αστέρων κοινωνίας, ό δε τον Κρόνου άπογειότατος γινόμενος ψνκτικώτατος 10 20 γίνεται και τα επί γης ούτω συνδιατί&εται, ή δε Σελήνη περιγειοτάτη τυχούσα τα τήδε μάλλον σνναλλοιοϊ ήπερ εν ταΐς αλλαις αυτής Ό-έαεσιν, οι δε μεταξύ αστέρες, ως £φην, έπικοινωνονσι της αλλήλων δννάμεως. προς ουν τάς 11 κινήσεις αυτών και τάς ϋ-έσεις έπισκοπητέον και τάς 25 ενεργείας · έκαστος δε αυτών εν τοις στηριγμοΐς σημαίνει καΐ μάλλον εν τω δεντέρω στηριγμω κρατύνει το της αντον δννάμεως αποτέλεσμα, ή δε Σελήνη μετά τάς απόρροιας των αστέρων τάς έπισημασίας εναισΰητοτέρας ALP 1 των υδάτων om. AP Ερ.4 | αναβάσεις] επιδόσεις L | λοιμόν Ρ || 2 άπειλιώτου Ρ || 3 εαυτόν Α || 5 post άνατείλαντος add. προς Ρ | άπειλιώτου Ρ \ πνεόντων L || 8 πυρός Α L || 9 όε] τε L | ? Α Ρ || 13 Ισχνράνΐ. \\ 14 ων μεν Α. \\ 15 ανωτέρω L Ερ.4 || 19 άπογειότατος Ερ.4, περιγειότατος ALP | γενόμενος Α \ ψυχικώτατοςΡ \\ 20 έπι γης] της ψυχής Ρ | όντως διατί&εται Ρ \\ 21 περιγιοτάτη Ρ \ σνναλλοιεΐΑΡ \ εϊπερ ΑΡ \\ 22 ώςοιη.Α || 2β 'L | στηριγμόν Α \\ 2β—27 της αυτόν δυνάμεως om. APEp. 4 || 28 εύαισ&ητοτέρας Ερ.4, εΰαισ&ητοτέρους Α, εύαισ&ητωτέρας L, εύοσ&ητοτέρας Ρ 7

ΒΤ Hephaestio I

67

LIBER 1, 23

ποιείται, καΐ l λοιποί όέ αστέρες προς αλλήλους οϋτω ποιούνται. 12 Ό δε τον Άρεως καΐ ό τον Κρόνον εν τοις της Σελήνης έκλειπτικοϊς τόποις τυχόντες άνευ άγα&οποιών λοιμών παραίτιοι γίνονται, μάλιστα περί τε τους πόδας των 5 Διδύμων καΐ Καρκίνου το στή&ος και τους αύτοϋ πρώf.eovP τους αστέρας καΐ το Φά\τνιον, Λέοντος το στήθος και τον άμαυρόν τον επί του μαστοϋ της Παρϋ·ένου και τον f. ίο? ν L ϋσχατον \ του Ζυγοϋ καΐ τον νότιον τον εν τη Πλάστιγγι και Σκορπίου το μέτωπον και Τοξότον κατά τους περί την ίο χείρα αστέρας καΐ Αίγοκέρωτος τους κατά την ούράν 13 δύο. καΐ έ'κλειψις δε γενομένη Ηλίου ή Σελήνης εν τούτοις τοις μέρεσιν ή και χωρίς αυτών, υπό δε των κακοποιών περισχε&εϊσα συγκακουμένου και τον Έρμου, μη μαρτυρούντων των άγαΰοποιών, χαλεπωτάτη γίνεται, καϊ 15 μάλιστα εν τοις τροπικοϊς· αί γαρ επί τούτων εκλείψεις και μάλιστα Ήλιου κοσμικά συμπτώματα ποιοϋσιν, αϊ δ3 επί του Λέοντος κακώσεις βασιλέων και ποταμών στειρώσεις. 14 Παραφυλακτέον ουν τάς τε &ερινάς τροπάς καϊ τάς so χειμερινάς καϊ τάς αλλάς τροπάς καϊ τάς γινομένας 16 συζυγίας εγγιστα αυτών, έπισκοπητέον καΐ πώς £χουσι f.65vA προς αύτάς οι αλλοι πέντε πλανώ\μενοι, καϊ οϋτω κατα16 στοχάζεσ&αι του μέλλοντος συμπτώματος. Άρεως γαρ μαρτυροϋντος μόνου κατά παρουσίαν ή διάμετρον ή 25 τετράγωνον στάσιν ύπονοητέον, ισχυρούς καύσωνας καϊ έμπρήσεις κατά την υποκειμένων χωράν fi προσοικείωται το ζώδιον, Κρόνου δε μόνου μαρτυροϋντος τα του Κρόνου ALP 3 ό δε τον κρόνον καϊ αρεως Α || 4 τόποις om. AP, δροις 4 Ep.4 1|| 5 πείδαςΡ 2\\ β το οτή&οςκαΐ om.AP | ctthroiJom.APEp. || 4 8 τον ] των Ρ | τον ] των Ρ | μασ&οΰ Ρ || 11 τους Ep. , reiwALP || 12 εκλενψιν Ρ, εκλείψεως Α, έκλίψεις L, at εκλείψεις Ερ.4 | δε om. AP Ι γενομένης AP, γινόμεναι Ep.44 || 13 χωρίς] χώραις L | έπίΡ \\ 14 έπισχε&εϊσαΡ, περισχε&εΐσαι Ep. | «atom.Ρ || 19 στειρώϋηςί,, ατείρωσιν Α || 20 περιφνλακτέον Α | τε om. AP | τάς2 om. AP || 21 τάς2 om. Α | γιγνομένας L, έγνωαμένας Ρ \\ 24 σνγπτώματος Α || 27 $] οΐς Ρ | προσφκείωται L Ep.4 || 28 δε om. P 68

LIBER 1, 23

ύπονοητέον, τοντέστι πάγον και ψυχρότητα, δ$εν άναγκαΐον τάς προγενομένας αννόδονς rj πανσελήνους προ των τροπικών και ισημερινών σκοπήσαι και τάς μεταξύ έως των εφεξής τροπών, μήπως υπό άγαΦοποιών ή κακοποιών s μαρτυρώντας και προς αύτάς την της έξης τριμήνου κατάστασιν λαμβάνειν, τα δε μηνιαία από της κατά μήνα συνόδου σκοπεϊν, τα δε ημερήσια από των της Σελήνης σχημάτων \ μηνοειδών και διχοτόμων και άμφικύρτων και f.eip πανσελήνων και συνόδων, έτι δε οι πέντε πλανώμενοι 17 ίο έώοι ανατολικοί οντες και προσθετικοί εν τω καιρώ της αναβάσεως οντες του Κυνός αστέρος ή και τίνες εξ αυτών (μάλιστα Αφροδίτη και Έρμης) αναβάσεις του Νείλου καλάς και μεγάλας και εύετηρίας ποιούνται, παρετηρή'&ησαν δε και έκαστος των τριών Κρόνος, Ζευς, 18 is Άρης, δτι έώοι μεν καΦεστώτες αναβάσεις ποιούνται, έσπέριοι δε οντες και εν δύσει το εναντίον. "Οσα δε άποτελοϋσιν οι ε πλανήται εν τοις δωδέκατη- 19 μορίοις κατά την του άστρου άνατολήν ταϋτά εστίν. Κρόνος εν μεν Καρκίνω έγκαταλείγειν τον εαυτού &ρόνον 20 20 τον της Αιγύπτου βασιλέα ή και άπο'&ανεϊσ'&αι σημαίνει και εν τοις βα\σιλείοις στάσεις γενέσθαι και άλλαγάς, την f. δε άνάβασιν του Νείλου όλίγην και σπάνιν γεννημάτων, εν δε Λέοντι εύετηρίαν και άνάβασιν, των τε εκτός τόπων κάκωσιν, κτηνών πλή'&ος, άν&ρώπων φΦοράν, εν δε 25 Παρ&ένω άμιξίαν και άκαταστασίαν καϋ·' δλην γήν, τους τε κροκοδείλους άγριωτέρους εσεσ&αι και θανάτους ALP 2 προσγενομένας Α, προγεγενημένας Ερ.4 | προ των] πρώτον L || 3 ήσιμερινών Α || 3.4 έως των] όντως Ρ || 5 μαρτνροννται Α, μαρτυρούντων L | και om. Α Ρ | αυτήν Ρ || 6 μηνηαΐα corr. in/ii/vtataA || 7 ήμερίσια LP || 8 μηνιοειδών Α || 9 e P || 11 του Κννός αστέρος om. AP || 13 και1 om. L | και εύετηρίας om. AP Ep.4 || 14 post τριών add. πΛαν^τών Α || 15 δτι om. L | μεν om. L Ερ.4 || 16 τουναντίον L || 17—18 δσα — εστίν ut novi cap. tit. L || 17 πλανήτες Ερ.4, πλανήταις Ρ || 18 τον om. Ρ || 19 μεν εν Ρ |

69

LIBEE l, 23

πολλούς καΐ δαιμόνων έπαποστολάς, όλοκανσίας τε προς το παύσασβαι τους θανάτους, ξηρών δε καρπών δαψίλειαν, εν δε Ζυγω πόλεμον εν ΑΙγύπτφ και επαναστάσεις, άνάβασίν τε τον ποταμού πολλήν εν τφ πρώτφ ετει, εν δε τω δεντέρω όλίγην και ιερών πολυορκίαν, εν δε τω τρίτφ 5 γεννημάτων δαψίλειαν, εν δε τω Σκορπίφ ·&ανάτονς κα$' f.66A ο'λην την \ οίκουμένην και άνάβασίν καϊ όλιγοσιτίαν, εν δε Τοξότη άπωλειαν των της Αιγύπτου ήγονμένων, έπιγραφάς τε αφόρητους εσεσ&αι και ιεροσυλίας, εν δε Αίγοκέρωτι πόλεμον εν ΑΙγύπτφ, των τε τον βασιλέως ίο φίλων άπωλειαν ή και αυτόν, τους τε πένητας πλουτήσειν και τους πλουσίους πτωχεύσειν, τα τε αγάλματα άπολεϊf.eivP σϋ·αι \ κάί άναρχίαν εσεσ'&αι, εν δε Ύδροχόφ δηλοϊ δύο βασιλείς πολεμήσαι χάριν της αρχής προς εαυτούς και την αρχήν ουκ εις παϊδας έλ&εϊν, την τε άνάβασίν όλίγην, τον is τε σπόρον και τα φυτά ευκαρπήσειν, λοιμόν τε έσεσ&αι, εν δε Ίχ&ΰσιν άνάβασίν πολλήν και ΰανάτονς, του δε βασιλέως οίκεϊον άπολέσφαι, εν δε Κριώ πολλών κακών εστίν αίτιος τω κοσμώ, γεννημάτων δε πλή&ος καϊ άν&ρώπων φ&ορά, εν δε Ταύρω άγαΦά τη yr\ και άνάβασίν so πολλήν και το ϋδωρ φ&οροποιόν και των νεωτέρων Φανάτονς, εν δε Αιδύμοις θανάτους καϋ·* δλην την οικούμενην, τον τε Νεϊλον σνμμέτρως άνελ&εϊν. 21 Ό δε Ζευς εν Καρκίνω εν τφ καιρώ της του Κννός ανατολής δηλοϊ τον βασιλέα μη άλη&εύειν προς τους 25 φίλους., άνάβασίν τε !σεσ#αί και σίτου ευφορίαν, εν δε Αέοντι κακοϊ&ήσεσ'&αι τον βασιλέα και φίλον αύτοϋ άποβαλεϊν &ανάτω, την τε άνάβασίν γενέσθαι καϊ βροχάς, κρι$ής τε καϊ όλύρας κάκωσιν, εν δε ΠαρΦένω καϊ Ζνγώ και Σκορπίω σημαίνει τον βασιλέα της Αιγύπτου κατά- so ALP 1 καϊ\ κατά Riess | επί έπιστολάς Ρ || a δε] δια L j| 6 j3'A | πολνορκείαν Α, πολιορκίαν ~L \ y'AP || β γεννημάτων Έρ.*, γενημάrovALP | eom.L || 9 έπιστροφάς Ρ || 10 τε om. AP || 11 τε om. Ρ || 14 πολεμήσειν Ερ.4, om. AL || 15.16 4τον re] και τον Α || 1 1β λιμό» Ρ || 17 δε om. Ρ || 19 γεννημάτων Ερ. , γενημάτοη> ALP || 20 φ&οράνΐ, || 24 εν1 Ερ.4, om. ALP || 2» όλνραςΈρ*, όλνρης Α, όλύρις L, όλύραις Ρ | καϊ Ζνγφ om. AP 70

LIBER 1, 23

λείψειν τον εαυτόν Φρόνον καϊ άκαταστατήσειν, την δε γννάΐκα αύτοϋ άλκιμωτέραν είναι, εν δε τοις έξω τόποις εσεσ'&αι γεννήματα, εν δε τω Τοξότη άκαταατασίαν και άνάβασιν εντακτον, εν δε Αίγοκέρωτι μηνύσει άντιπαρα6 τάξασ&αί τίνα τω βασιλεϊ και νικήσειν, τον δε βασιλέα επί ημέρας φυγείν και μετά ταύτα έπανήξειν, εν δε Ύδροχόω ισχνρον τον βασιλέα δεικνύει και άνάβασιν και πανονργίαν \ τινός των τον βασιλέως, εν δε Ίχ·&ύσιν ανάβασιν εν·&ετον και βασιλέως τελεντήν, εν δε τη Έλυμαιδι \ fln.f.eivP ίο χώρα γεωργών άπώλειαν, εν δε Κριώ μεγάλην άνάβασιν και ευετηρίαν, τον δε της Σνρίας ήγούμενον άπολέσ'&αι, εν δε Ταύρω άποσημαίνει άγα'&ά και κτηνών πλήϋ·ος, εν δε Αιδύμοις άνάβασιν καϊ ευετηρίαν, αρρώστιας δε εσεσ'&αι. 15 Ό δε τον Άρεως αστήρ εν τη τον Κννός ανατολή τυχών 22 εν Καρκίνω αποτελεί άνάβασιν και ευετηρίαν, \ υπέρ- ί.δβνΑ έχοντος δε πρόσωπον άπώλειαν, εν δε τοις έξω μέρεσιν άβροχίαν, εν δε Λέοντι καρπών άφ&ονίαν καϊ δψιμον την άνάβασιν, εν δε ΠαρΦένω τα εν Σνρία καλώς καϊ εν 20 Αιγύπτω ίξειν, εν δε Ζυγω την άνάβασιν κατά λόγον και ευφορίαν των ξηρών καρπών, θάνατον δε ταϊς κνονσαις, εν δε Σκορπίω σημαίνει λοιμόν εν Αιγύπτω και βροντάς καϊ χάλαζαν, εν δε Τοξότη άκαταστασίαν εν Συρία, εν δε Αίγοκέρωτι αποτελέσει μεγάλην άνάβασιν, 25 τους τε κροκοδείλους παύσασ$αι της πολλής άγριότητος, Φυμάτων όλοκαντηΦέντων θάνατον τε και λιμόν κατά την χωράν, εν δε Ίχϋνσι θάνατον βασιλέως και άνάβασιν μετά το άναν&ηναι, εν δε Κριφ τον της Έλνμάιδος χώρας ήγούμενον σημαίνει τελεντήσειν και τον πάϊδα αντοϋ μη so διαδέξασ&αι, εν δε Ταύρω άνάβασιν κατά λόγον και ευφορίαν, τους δε ϋ·εους προσδέξασΦαι τάς εύχάς μηνύει, ALP 3 γεννήματα Ερ.4, γενήματα ALP | τφ om. LP | post τοξότη add. και Ρ || 5 κινήσειν Ρ || β έπανίξειν L, έπανοίξειν Ρ ]| 7 άνάστασιν Ρ || 8 των] την Α || 9 τελετήν L | έλνμίδι Ρ, λυμαΐδι L|| 15 Κννός] άστρου Α || 17 πρόσω L || 20 ίξειν Ερ.4, om. A L || 25 κορκοδείλονς L || 2G ολοκαυτωμάτων Α || 28 έλιμαίδος Α || 29 ηγούμενος L || 31 ευφορίαν Ερ.4, άφορίαν Α L 71

LIBER 1, 23

εν δε τοις Αιδύμοις άκαταστατήαειν την Σνρίαν καΐ άνομβρίαν ε'σεσ&αι σημαίνει. 23 Ό δε της Αφροδίτης αστήρ εν τω καιρώ της τον άστρου ανατολής τυχών εν Διδύμοις άνάβασιν ικανήν και οσπρίων πλήθος σημαίνει, εν δε Καρκίνω άγα&ά τη 5 Αίγύπτω και άνάβασιν και των ηγουμένων άπώλειαν, εν δε Λέοντι όχλων συνόδους, των τε ώνίων κουφισμούς, εν δε Παρ&ένω των ξηρών καρπών πλεονασμούς, αΰξησίν τε του γένους των γυναικών και μοιχείας. 24 Του δε Έρμου δντος εν Διδύμοις κατά την άνατολήν ίο του Κυνός άνάβασις εσται κατά λόγον και ευφροσύνη τοις δήμοις, και ό βασιλεύς επικρατήσει, εν δε Καρκίνω Ιεροσυλίας και αμαρτίας μηνύει, εν δε Λέοντι άνάβασιν και σιτον πολύν, εν δε τη ΠαρΦένω σπόρον καλόν και ευετηρίαν και άλκήν τη αρχή Συρίας. ΐδ 25 Εκ δε των προειρημένων τάς συγκράσεις των αποτελεσμάτων ποιητέον όταν εν τω αύτω ζωδίω τύχωσιν δντες ή τίνες αυτών εν τω καιρώ της του άστρου ανατολής. 26 ή δε Σελήνη τυχούσα μετά Κρόνου εν τη του Κυνός ανατολή σημαίνει ή προσοικείωται χώρα το ζώδιον εφ' go ου τυγχάνουσι πόλεμον και λοιμόν και τα κνούμενα ζώα φ$α@ήοε(?ΰ'> Ιΰνν τΦ Λ ιι δε ούσα ή Σελήνη Φάνατον μεγάλων ανδρών, ειρήνην τε και ευφορίαν δήλοι, συν τω Άρει δε μελαγχολώδη λοιμόν και πόλεμον εσεσ&αι και εμπρησμούς, συν δε τω της Αφροδίτης νόσους γυναικών 25 και εκτρώσεις, συν δε τω του Έρμου έπίνοσον τον καιρόν 27 σημαίνει νέοις και έφήβοις. έπισκοπητέον δε το ζώδιον τίνι χώρα προσοικείωται και εις ποίον μέλος παραλαμ28 βάνεται και οϋτω καταστοχάζεσ'&αι των νοσημάτων, και f. 57 Α τάς ανέσεις δε \ και επιτάσεις έτι εκ τε των της Σελήνης 3ο φωτισμών και της των αστέρων φάσεως τε και δυνάμεως συνορατέον. Α L 1 τοις om. L || 2 μηνύει L, om. Ερ.4 || 4 έπιτολής L || 5 πλή&ος] εσεσ&αι Α || 7 re om. Α | δε om. A || 8 πλεονασμός L, πλεόνασμα» Ερ.4 || 10 δε] τε Α || 17 δνταν Α [| 18 εν τφ καιρώ om. A 72

LIBER 1, 23-24

Έτι δε παραφνλαξάμενοι Αιγύπτιοι κατά τάς τον Κννός 29 έπιτολάς βροντών γενομένων από της πρώτης ημέρας άχρι της εβδόμης πάγκακον τη ΑΙγύπτω καΐ άφορίαν, βροχάς τε ανωμάλους και τον αέρος χειμώνας, μεγάλον δε 30 5 και λενκον άνατείλαντος τον άστρου και διαπορενομένον τω χρώματι ως τα κύματα μέγαν τον Νεϊλον εσεσ&αι και ενφορίαν, πνρρον δε δντος και μιλτώδονς πόλεμος Ζσται. εάν δε μεγάλον δντος σύνεγγνς αντώ άατέρες ώα ι μέλανες 31 λιμός εσται, μικρόν δε οντος και χλωρον μετά των σύνεγιο γνς αστέρων και ή άνάβασις μικρά εσται και σπάνις καρπών κατά πασαν την γήν. όφ&είαης δε μικρας γραμμής 32 νεφελοειδονς άποτεινονσης από τον αστέρος επί άπηλιώτην και τον άκρον της γραμμής πνρώδονς δντος ταραχή εσται καΐ ό μικρότερος των κρατούντων περιέσται τον 15 μείζονος, γενομένης δε της γραμμής πνρώδονς και μακράς άποτεινονσης από τον νότον επί βορραν και τον Άκρον λνχνώδονς πόλεμον και θάνατον σημαίνει πάση χώρα. | Περί σποράς και έκτέξεως 20

ί·β4Ρ

7ων δε ανθρώπων την σποράν λέγουσι γίγνεσθαι επί l μεν των δεκαμηνιαίων εν τω ευωνύμω τετραγώνω του 1,1: cf. Porph.37 AP 6 γενε&λιακόν Ρ || 7 έπιμελονμένους AP | 8 ο μίας in lacer. Ρ || 8—18 γαρ — οΰτως in lacer. Ρ || 11 έμμέτροις A, corr. Cumont Ι πονη&έντα Α, φιλοπονη&έντα Cumont || 16 αυξήσει Α, corr. Cumont || 19 εκτέξεοαν Ρ || 20 γίνεσ&αι Ρ

81

LIBER 2, l

της άποκυήσεως Ήλιου (εκεί γαρ δντος 'Ηλίου ή σπορά έγένετό), έπι δε των έπταμηνιαίων εν τω διαμέτρα)· αυτών δε των δεκαμηνιαίων τους μεν τελεσιουργεΐσ'&αι της μεγίστης άποκυήσεως δια ήμερων σπη και ωρών η, τους δε της μέσης δια σογ καϊ ωρών η, τους δε της 5 ελαχίστης δια σνη και ωρών η, των δε έπταμηνιαίων τονς μεν της μεγίστης άποκυήσεως ημερών είναι Έζ και ωρών η} τους δε της ελαχίστης ροζ και ωρών η, τους δε της μέσης ρ Περί γονέων • Ό μεν προηγούμενος τύπος, φησί, της επισκέψεως της l κατ' είδος ου δια παντός εχεσ'&αι προσήκει τούτον έχει ίο τον τρόπον, άρκτέον δε ήδη κατά την έγκειμένην τάξιν από πρώτον του περί γονέων λόγου. \ ό μεν τοίνυν "Ηλιος 2 και ό του Κρόνον αστήρ τω πατρικω προσώπω συνοικειοϋται κατά φύσιν} ή δε Σελήνη και ό της Αφροδίτης τφ μητρικω, καΐ δπως αν ούτοι διακείμενοι τυγχάνωσι προς 15 τε αλλήλους και προς τους άλλους τοιαύτα δει και τα περί τους γονέας ύπονοεΐν. τα μεν γαρ περί της τύχης και της 3 κτήσεως αυτών σκεπτέον εκ της δορυφορίας των φώτων, επειδή περιεχόμενα μεν υπό των άγα&οποιων και των της αυτής αίρέσεως ήτοι εν τοις αύτοϊς ζωδίοις \ ή εν τοις f. 72 ν ρ w εξής επιφανή καΐ λαμπρά τα περί τους γονέας \ διαση- f.β*Δ μαίνει, καϊ μάλιστα οταν τον μεν "Ηλιον έωοι δορυφορώσιν αστέρες, την δε Σελήνην έσπέριοι, καλώς και αυτοί διακείμενοι κα&* δν είρήκαμεν τρόπον, εάν δε και ό του 4 Κρόνου ή και ό της Αφροδίτης ανατολικοί τε τυγχάνωσι §§ 1-17 = Ptol. ΙΠ 5,1-10 ACP 1 post αυτών add. τάΡ || β βραδιοί Ρ || 8 τύπος A Ptol. (VYDy), τόπος V Ptol. (ΣMS) || 10 δ' Ρ || 11 ό μεν roiW] Ιστέον δε 8τι OC \\ 12 όκρόνοςϋ \ πρακτικψ Α || 14 τύχωσιΐ. \\ 15 δεϊ] δέ€ \ τα Α Ρ Ptol. (Σ), τάς C Ptol. (MS), om. Ptol. (V Υ Dy) Κ 16 γονείς C | νπονοεΐν om. C | μεν] δε C \ γαρ περί om. C | post καϊ add. τα περί C || 17 κτίσεως Ρ || 20 γονείς C \ διασημαΐνει Α Ρ Ptol. (VY), διασημαίνονσι C Ptol. (Σ β γ) \\ 21 δορνφορή· σωαιν G || 22 post έσπέριοι add. δορυφορώσι Α || 23 «ad* — τρόπον om. C Ι καϊ έαν δε δ C \\ 24 ό om. Ρ | τε] μεν C \ τυγχάνονσι C 97

LIBER 2, 4

και Ιδιοπροσωπήσαντεςήέπίκεντροι} εύδαιμονίαν πρόδηλον ύπονοητέον κατά το οίκεΐον έκατέρον των γονέων, το δε εναντίον εάν κενοδρομοϋντα fj τα φώτα και άδορνφόρητα, ταπεινότητας και άδοξίας τοις γονεϋσίν εστί δηλωτικά, και μάλιστα δταν και ο της Αφροδίτης και ό τον Κρόνου μη 5 5 καλώς φαίνωνται διακείμενοι, εάν δε δορνφορήται μεν, μη μέντοι υπό των της αυτής αιρέσεως ως δταν Άρης μεν έπαναφέρηται τφ Ήλίω, Κρόνος δε ττ) Σελήνη, μη καλώς κειμένων των άγαΰοποιών και κατά την αυτήν αϊρεσιν, μετριότητα και άνωμαλίαν περί τον βίον αυτών ίο β ύπονοητέον. καν μεν σύμφωνος $ 6 κλήρος της τύχης (ο από Ηλίου πάντοτε επί την Σελήνην λαμβανόμενος επί τε ημέρας και νυκτός και τα ϊσα από ωροσκόπου) τοις τον 'Ήλιον ή την Σελήνην επί καλώ δορυφορήσασι, παραλήψονται σώα τα των πατέρων, εάν δε άσύμφωνος ή15 ενάντιος μηδενός των άγα·&οποιών είληφότων την δορυφορίαν, άχρηστος αύτοϊς και επιβλαβής ή των γονέων εσται κτήσις. 7 Περί δε πολυχρονιότητος αυτών σκεπτέον από των 8 άλλων συσχηματισμών. εάν ουν ό τον Διός ή ό της so Αφροδίτης συσχηματισϋ-ώσιν οπωσδήποτε τω τε Ήλίω f. 73 Ρ και τω του Κρόνου \ και αυτός ό του Κρόνου σύμφωνον lyr\ συσχηματισμόν προς τον "Ηλιον ήτοι συνών ή έξαγωνίζων, εν δυνάμει μεν όντων αυτών πολυχρονιότητα του πατρός καταστοχαστέον, άδυναμούντων δε ουχ 25 9 ομοίως, ου μέντοι ουδέ όλιγοχρονιότητα. δταν δε τούτο μεν μη ύπάρχη, ό δε του Άρεως καΦυπερτερή τον "Ηλιον

ACPI ή έπίκεντροι om. C || 2 ύπονοητέον] προμηνύει Ρ \ το1] τον Ρ \\ 3 κενοδρομοννται Α Ρ || 4 ταπεινότητα Α Ρ | post άδοξίας add. σημαίνονσιν C \\ 4—18 τοις — κτήσις om. C | εστί Ρ Ptol. («MS), είσι A Ptol. (VDy) || β φαίνονται Ρ \\ 9 άγα&οποιως Α || 18 κτίσις Ρ || 20 σχηματισμών corr. in συσχηματισμών Α | οΰν] γαρ C | post ή add. καΐ C || 21 του ηλίου ΑΡ || 23 Ιχβ Ptol., έχει ACP | σνσχηματισμον AP Ptol. (Υ), σχηματισμόν C Ptol. (νΣβγ) \\ 24 post έξαγούνίζων add. αυτόν C \\ 26 όλιχρονιότητα Α || 27 μεν om. CP | κα&νπερτερεί CP 98

LIBER 2, 4

ή και τον του Κρόνου ή και έπανενεχ&η αύτοϊς ή και αυτός πάλιν 6 του Κρόνου μη σύμφωνος fj προς τον "Ηλιον αλλ" ήτοι τετράγωνος ή διάμετρος εϊη, άποκεκλικότες μεν των κέντρων ασθενικούς μόνον τους δ πατέρας ποιοϋσιν, έπίκεντροι δε ή έπαναφερόμενοι όλιγοχρονίους ή έπισινεϊς — όλιγοχρονίους μεν όταν εν τοις πρώτοις ώσι δυσι κέντροις τω τε άνατέλλοντι και μεσουρανοΰντι και ταϊς τούτων έπαναφοράίς, έπιαινεϊς δε ή έπινόσους όταν εν τοις λοιποΐς δυσι κέντροις ίο ώσι τω τε δύνοντι και τω ύπογείω και ταϊς τούτων έπαναφοράίς. ό μεν γαρ του Άρεως τον "Ηλιον βλέψας 10 κα&3 δν είρήκαμεν τρόπον αιφνιδίως αναιρεί τον πατέρα ή σίνη περί τάς όψεις ποιεί, τον δε του Κρόνου βλέψας ή ΰανάτοις ή ριγοπυρέτοις ή σίνεσι δια τομών και \ καύσεων Γβ4νΑ ίο περικυλίει. ό δε του Κρόνου και αυτός σχηματιστείς 11 κακώς προς Ήλιον και τους θανάτους τους πατρφους έπινόσους κατασκευάζει και πάΌη τα δια της των υγρών οχλήσεως. Έπι δε της μητρός εάν μεν 6 του Διός συσχηματισ&η 12 20 τω της Σελήνης και τω της Αφροδίτης οπωσδήποτε ή \ f. 73 ν Ρ και 6 της Αφροδίτης συμφώνως εχη προς την Σελήνην εξάγωνος ή και συνών αύτη, εν δυνάμει οντες πολυχρόνιον άποδεικνύουσι την μητέρα, εάν δε ό του Άρεως βλέψη την 13 Σελήνην ή την Άφροδίτην έπανενεχ'&εις ή τετράγωνος 25 ή διάμετρος ή ό του Κρόνου την Σελήνην μόνην ωσαύτως, αφαιρετικοί μεν οντες ή άποκεκλικότες άντιπτώμασι AC Ρ 1 ^ om. Ρ | έπανενεχ&εΐ Ρ, έπανεχ&β Α || 3 ήτοι] ή C || 4 μέντοι£ \ post κέντρων add. ή έπαναφερόμενοι C | μόνον Α Ρ Ptol. (VS), μόνους C Ptol. (α D My) || 8 τω Ptol. | μεσονρανήμάτι Α || 9 λοαιοϊς] άλλοις C | ^C | κέντροις δυσι Ρ || 9.10 κένιροις ώσι om. C || 11 τον αρεωζ] αρης€ \\ 12 άνελεϊ C || 14 &ανάτονςΡ, οανάτον C \ ριγοπνρέτονς Ρ, φιγοπνρέτον C \ καύσεως Α || 15 περικυλίει Ptol. (\Σβ), περικυκλίει Ptol. (Υ), περικλείει ACP, περιβάλλει Ptol. (γΣ2 in marg.) | σχηματισ&είς A Ptol. (\Σβ γ), συσχηματισ&είς CP Ptol. (Υ) || 16 κακώς om. C || 17 τα om. C || 19 μεν om. C || 21 ίχει Ρ || 22 έξάγοίνον Α | ή om. C | σννών] συν Α. || 24 έπανενεχ&εις Α Ρ Ptol. (Σβ}, έπανεχ&εις C Ptol. (VYC), έπενεχ&εις Ptol. (A) j post έπανεχ&εις add. avrfj C θ

ΒΤ Hephaestio I

99

LIBER 2, 4

μόνον ή άσ&ενείαις περικυλίουσιν, προσθετικοί δε ή έπίκεντροι όλιγοχρονίονς ή έπισινεϊς ποιονσι τάς μητέρας — όλιγοχρονίους μεν ομοίως επί των άπηλιωτικών οντες f. 182 ν c κέντρων ή επαναφορών, έπισινεϊς δε επί \ των δυτικών, 14 Άρης μεν γαρ βλέψας την Σελήνην τοϋτον τον τρόπον 5 άνατολικήν μεν οϋσαν τους τε θανάτους τους μητρικούς αίφνιδίους καΐ τα σίνη περί τάς όψεις ποιεί και μετά αύτω τφ τικτομένω θάνατον κακόν ποιεί, άποκρονστικήν δε τους τε θανάτους από έκτρωσμών ή των τοιούτων καΐ τα σίνη δια τομών και καύσεων, την Άφροδίτην δε βλέψας ίο τους τε θανάτους πυρεκτικούς απεργάζεται και τα πά'&η 16 δια σκοτισμών και παρατροπών αιφνίδιων, ό δε του Κρόνου την Σελήνην βλέψας θανάτους και πά&η ποιεί ανατολικής μεν οϋσης δια ριγοπυρέτων, αποκρουστικής δε δια νομών υστερικών καΐ άναβρώσεως. 15 f. 74Ρ 16 Ηροσπαραληπτέον \ δε είς τα κατά μέρος είδη των σινών ή παΦών ή καί θανάτων και τάς των δωδεκατημορίων εν οίς είσιν οΐ το αίτιον ποιοϋντες της Ιδιοτροπίας (υπέρ ων ευκαιρότερον εν τοις έξης έπεξεργαζόμε&ά), καί 8τι παραληπτέον ημέρας μεν μάλιστα τον τε "Ηλιον καί την 20 Άφροδίτην, νυκτός δε τον του Κρόνου και την Σελήνην. 17 λοιπόν δε επί των κατ" είδος έπεργασιών άρμόζον αν εϊη ύποστησαμένους τον της αίρέσεως πατρικόν ή μητρικόν τόπον ώσπερ ώροσκόπον και τα λοιπά ως επί γενέσεως 18 αυτών των γονέων σκοπείν. τον μέντοι χρόνον της κατά 25 §18: cf. Ptol.1115, 12 ACP 1 άσ&ενεΐας P | περικλείονσι C, παρακνλίουσι A || rf om. C || 3 ομοίως om. C | όπειλιωτικαν P }\ 4 ή επαναφορών om. C | δυττικων P | post δυτικών add. τα τοντέστι κακω&έντων Ρ || 18 προ Ρ || 23 άγα&οποιοΐςΡ \\ 24 δουλεία AP, corr. Kroll || 2β κερόεσαΡ, κερώεσσα Α, corr. Kroll || 27 post ηλίου coniecit {τον πατέρα, όντως επί της σελήνης) Kroll 101

24

LIBER 2, 4-δ

26

Εστί δε, φησίν, και τρόπος άλλος· τάς ώρας της γενέαεως λαβών εκβαλε από τον ζωδίου εν ω εστίν ό Ήλιος έκάστω ζωδίφ εφεξής μίαν ώραν διδούς, και εις δ αν λήξη ζωδιον ό άρι&μός εκείνον τα κέντρα σκοπεί 26 και τάς αλλάς σχέσεις και λέγε τα κατά την μητέρα, και 5 πάλιν ταύτα λέγειΉέλιος δυνών τοκέων χωρισμόν ετενξεν.

27

Και Μανέ&ων οϋτως · Άρης ήμερινήσι μεσονρανέων τάδε ρέξει · πρώτον μεν γονέων βίον ώλεσε και λέχος αυτών χωρίζει Φανάτω ή και διχοστασίγ).

ίο

28 έπισκεπτέον δε και τον περί γονέων τόπον} τοντέστι το υπόγειον, πως εχουσι προς αυτόν οΐ τε άγα,'&οποιοί καΐ f.75Ρ 29 οι κακοποιοί· αυτό γαρ σημαίνει. \ ό δε Κρόνος επί τον δυτικού κέντρου ων και ορών τον Αία έπι της ώρας ποιεί is στάσιν τοις νίοϊς προς τους γονείς, τρίγωνος δε ων προς τον Αία ποιεί σνμφωνίαν. f.i82C 1

Περί άρρενικων καΐ ΰηλυκων Τούτων προεκτε&ειμένων έξης αν εϊη των κατ" αυτήν 1 την γένεσιν αρξασφαι και πρώτον περί άρρενικων και ν^ηλυκών. θεωρείται δε ό τόπος ούτος από τε των φώτων 2 δ αμφοτέρων και τον ωροσκόπου, των τε λόγον εχόντων προς αυτούς αστέρων, μάλιστα μεν κατά την της σποράς διά&εσιν, όλοσχερέστερον δε κατά την της εκτροπής, το 3 δε Ολον παρατηρητέον πότερον οι τρεις τόποι οι προειρημένοι και οι τούτων οίκοδεσποτοΰντες αστέρες ή πάντες ίο ή οι πλείους τνγχάνουσι ήρρενωμένοι προς άρρενογονίαν ή τει&ηλν(μ)μένοι προς ΰηλυγονίαν, και οϋτως άπο-\ φαντέον. διαιρετέον μέντοι τους τε ήρρενωμένους (και 4 Γ.ββΑ τους τε'&ηλυμμέvoυςy τόπους και αστέρας κα&ώς εν αρχή ύπε&έμε&α και προς την κοσμικήν &έσιν, έπειδήπερ is άπηλιωτικοι μεν οντες άρρενοϋνται, λιβυκοι δε ^λύνονται · προς τούτοις και προς "Ηλιον · έωοι μεν γαρ πάλιν δντες άρρενοϋνται, έσπέριοι δε ϋηλύνονται. εκ δε τούτων πάντων 5 την κατά το πλείστον έπικράτησιν του γένους προσήκει καταστοχάζεσ-&αι. so

| y γ' αϊ και αύται λείπουσι των ϊε το ·&' μέρος n αυτών, και καταντά έως Τοξότου μοίρας ιη' γ', και ομοίως το τριακοντάμοιρον τον άγαβοδαιμονήματος τάσσω παρά μοίρας y γ', τουτέστιν από της του Τοξότου μοίρας ιη' γ' έως Αίγοκέρωτος μοίρας ιέ', ίο 12 πάλιν ομοίως άρν&μονμεν από τον δυτικού ορίζοντος έως της μεσονρανούσης μοίρας· ευρίσκω μοίρας ρ αϊ πλεονά13 ζονσι των ^ πάλιν το &' μέρος αυτών, από ε' αρά μοίρας του Τοξότου εις τούπίσω έως της κ' μοίρας τον Σκορπίου αϊ εισι ιέ (το ήμισυ του ζωδίου} · γίγνονται μοϊραι ις . 15 f. 83 ν ρ 14 έποίησα γαρ πάλιν το Ερ.4 || 19 σ Ρ || 23 ύπερν^ατο Ρ || 26 ^ε'σωίΈρ.4, μέσον Ρ || 4 29 fapewctov Ερ. , αφεκτον Ρ || 30 άφιείοης Ερ.4 Ptol., άφιήσης Ρ

127

LIBEE 2,11

67

68

69

70 71

6 τον Ηλίου τόπος αναιρεί· Ισχύουσι γαρ κατά την τοιαύτην αφεσιν αϊ ύπαντήσεις και άναιρεϊν και σφζειν επειδή και αΰται τω τον άφέτον τόπφ επιφέρονται, ου πάντοτε μέντοι τούτους τους τόπους και πάντως άναιρεϊν ήγητέον, αλλά μόνον δταν ώσι κεκακωμένοι · παραποδί- & ζονται γαρ εάν τε εις άγα&οποιοϋ δριον έκπέσωσιν, εάν τις τε των άγα^οποιών ακτίνα έπιφέρη ή τετράγωνον ή τρίγωνον ή διάμετρον ήτοι προς αυτήν άναιρετικήν μοϊραν ή ειςτα επόμενα αυτής (επί μεν Α ιός μη υπέρ τάς ιβ μοίρας, επί κατά τε το πλήΦος των συλλαμβανομένων 15 αύτοϊς και κατά την δύναμιν, κατά μεν το πλήθος δταν αίσ'&ητως πλείονα r\ τα ετέρα των ετέρων, κατά δε δύναμιν δταν των βοη'&ούντων ή άναι\ρούντων αστέρων οι μεν εν οίκείοις τόποις ώσιν, οι δε μη, μάλιστα δ3 δταν ώαιν οι μεν ανατολικοί, οι δε δυτικοί, καθόλου γαρ των so υπό τάς αύγάς όντων ούδένα προσληπτέον ούτε προς άναίρεσιν ούτε προς βοή·&ειαν πλην ή μη Σελήνης άφέτιδος ούσης αυτός δ του Ηλίου τόπος άνέλη συντετραμμένος μεν υπό του συνόντος κακοποιού, δια μηδενός των άγαΦοποιων άναλελυμένος. 25 Σελήνης δε άφιείσης, φησίν, και ό ηλιακός τόπος άνελεϊν δύναται μάλιστα εάν συντραπγ) υπό τίνος φθοροποιού συνόντος, υπό μηδενός δε άναλυ&β άγα'&οποιοϋ, και πάλιν σώζειν δύναται το εναντίον έχων. επάγει δε και επί πάντων την αυτήν αΐτίαν παρα(τηρεϊ)σι&αι της φ·&ορο- so Ρ 3 τόπφ Ερ.4 Ptol., τόπου Ρ || 4 πάντως Ptol., πάντων Ρ || S ήγητέον Ptol., άγητέον Ρ || 8 την Ptol. || 9 μεν Ptol., δε Ρ || 10 δε Ptol. || 15 σνλλαμβανομένων Ptol., αναλαμβανομένων Ρ || 20 δυτικοί Ptol., δυττικοί Ρ || 23 άνέλγι Ptol., άνέρυ Ρ | συντετραμμένος Ptol., συντετραμμένοι Ρ || 26 άφιείοης Ερ.4, άφιήσης Ρ || 28 αναλυτή Ερ.4, άναβλν&ήναιΡ || 30 παρατηρεϊσ&αι Ερ.4, παρα{.,. α&αι δε Ρ

128

LIBER 2,11

ποιον δυνάμεως εάν εις δρια έκπέσωσιν άγα'&οποιοϋ ή εάν των άγα&οποιών τις ακτίνα συνεπιφέρηται τετράγωνον ή τρίγωνον ή διάμετρον ήτοι ισομοίρως προς αυτήν την άναιρετικήν μοϊραν ή εις τα επόμενα αυτής (επί μεν Διός 5 μη υπέρ τάς ~ϊβ μοίρας, επί δε Αφροδίτης μη υπέρ τάς η μοίρας) - ει μέντοι κατά γίνοιτο ή άναίρεαις δεί σκοπεϊν είς το αυτό πλάτος (κατά τον αυτόν ανεμον) τρέχουσιν δ τε άναιρέτης και 6 αφέτης· εάν γαρ ώσιν οϋτως άναίρεσις γίνεται, αυτούς δε τους υπό τάς αύγάς 72 ίο αστέρας αδρανείς είναι προς το άναιρείν ή σωζειν. επιλέγει 73 δε ως δεήσει τα τε βοηϋ-οϋντα και τα βλάπτοντα σνγκρίνειν όποια επικρατεί εκ τε του πλή&ους και της δυνάμεως έκατέρων προς έπί(τά)σιν ή ανεσιν των έκατέρων. Ταΰτα παραγγείλας διαβαίνει είς τον περί διαστάσεων 74 15 λόγον, τουτέστι τους βιώσιμους χρόνους δπως χρή λογίζεσ'&αι διδάσκων και \ αιτιώμένος αμα τους προ f. 89 Ρ αυτόν ουκ ευλόγως τοις άναφορικοϊς χρόνοις χρωμένονς μόνοις, άλλα τότε μόνοις φησί δεϊν χρήσ&αι όταν ή αφεσις από του ωροσκόπου γίνηται ή τίνος των έπ' αύτοϋ 20 έπόντων αστέρων, επί μεν του μεσουρανήματος του άφέτου δντος ταϊς (συμ)μεσουρανησεσι ταϊς έπι της όρΰής σφαίρας δεϊν χρήσΰαι, επί δε του δυτικού ορίζοντος ταϊς καταφοραΐς (τουτέστι ταις των διαμέτρων άναφοραΐς), έπι δε των μεταξύ τούτων δντος του άφέτου αναλόγως 25 τ# προς τα β τα περιέχοντα αυτόν κέντρα ·&έσει. ως μεν 76 συντόμως ειπείν τοΰτο βούλεται επειδή αΐτίαν της ανισότητας της τοιαύτης διελεύσεως των χρόνων άποδίδωσι διδασκαλικούς αυτήν προσάγων και γραμμικως. Φέρε και ημείς προσΰησωμεν τω μέρει τούτφ. οι 76,77 § 74: cf. Ptol. Ill 11, 15 §§ 77-79: cf. Ptol. Ill 11, 16-17 P 6 ... P || 13 έπίτασιν Ep.4, επί \ συν in fine lin. Ρ | ανεσιν Ep.44, 4 άναίρεσιν Ρ || 1C. 17 προ αυτόν Ep. , προς αυτόν Ρ || 18 χρήα&αι Ep. , χρείσ&αι Ρ || 21 σνμμεσουρανήσεαι Ερ.4 || 22 δυτικού Ερ.4, δυττικοΰ Ρ || 24 ανάλογα Ρ || 25 τ»?... ΰέσει Ερ.4, της... θέσεως Ρ \\ 27 των .,. χρόν(ον Ερ.4, τον χρόνον Ρ

129

LIBER 2, 11

Ισημερινοί χρόνοι, φησίν, ομαλούς διέρχονται καΐ τον ορίζοντα και τον μεσημβρινόν έπϊ της όρ'&ης σφαίρας' ανατέλλει τε γαρ και δύνει τα ζώδια των αυτών χρόνων δσων και μεσουρανεί πανταχό'&εν, και δια τούτο χρησίμους 78 ηγείται είναι προς το προκείμενον. επειδή ουδέν δ" 5 έτερον πρόκειται νυνι ίδεΐν μετά πόσους ισημερινούς χρόνους ή δοκοϋσα αναιρετική μοίρα παραγίνεται έπι τον του άφέτου τόπον και επειδή ουκ εν πασι δη τοις κλίμασιν όμαλώς οι χρόνοι διέρχονται ως έπι της όρ'&ης σφαίρας (άλλοι μεν γαρ οι της ανατολής, άλλοι της ίο μεσουρανήσεως, και έτεροι της καταδύσεως, ων την παραλλαγήν ευρεΐν εν τοις άναφορικοϊς κανόσιν), δια τοϋτο εάν εύρεϋγϊ αφέτης μεταξύ των κέντρων δει γνώναι και f.89vp ένταν&α μετά πόσους \ Ισημερινούς χρόνους επί την 79 τοιαύτην ήξει &έσιν η αναιρετική μοίρα, ανάγκη γαρ ΐδ παραλλαγήν τίνα των χζρόνων)· είναι της διελεύσεως παρά τους εν τοις κέντροις. 80 Πως δε ή διαφορά και (τί^να τρόπον δήλοι δια τούτων. 81 δμοιος μεν γαρ και ό αύζτος) τόπος εστίν δ την όμίοαν καΐ έπι τα αυτά μέρη διά&εσιν ε(χων) άμα προς τε τον 20 ορίζοντα και τον μεσημβρινόν το δε εγγιστα συμβέβηκε τοις εφ" ενός κειμένοις ήμικυκζλίου) των γραφομένων δια των τομών του μεσημβρινού και του ορίζοντος ων έκαστον κατά την αυτήν $έσιν την ϊσην 82 Εγγιστα καιρικήν ώραν ποιεί, ώσπερ δ3 αν περιάγηται περί 25 τάς είρημένας τομάς έρχεται μεν παρά την αυτήν ΰέσιν και τω όρίζοντι και τφ μεσημβρινω, τους (δέy της έλεύσεως του ζωδιακού χρόνους άνισους εφ* έκατέρου §§ 81-82 = Ptol. ΙΠ 11, 18-19 Ρ 1 Ισημερινοί Ερ.4, iaweqivol Ρ || 4 Βαον Ρ || 16 χρόνων Ερ.4, χ ..... Ρ || 18 τίνα Ερ.4, ..να Ρ \\ 19 δμοιος Ερ.4 Ptol., ομοίως Ρ | αυτός Ερ.4 Ptol., αύ . . . Ρ || 20 έχων Ptol., ε . . . Ρ || 21 μεσημβρινόν Ptol., μεσιμβρινόν Ρ \ τοϋτο Ptol., το ... Ρ || 22 εφ' Ptol., νφ' Ρ \ ημικυκλίου Ptol., ύμικνκ ... Ρ || 23 μεσημβρινού Ptol., μεσνμβρινον Ρ || 24 ϊσην Ptol., ισιν Ρ \\ 25 περί Ptol., παρά Ρ || 26 έρχεται Ptol., ερχεσ&αι Ρ \\ 27 Ερ.4, π.. σνμβάντων Ρ || 18 παρατηρητικώς Ερ.4 Ptol., παρατηρικ.. Ρ || 19 διακρίνοντας Ερ.4, διακρίνοντ.. Ρ || 21 δίδωαιν Ερ.4, δίδωσ.. Ρ || 23 σνμπεραν&έντος Ερ.4, σν. περα&έντος Ρ |J 24 δε ζώντος Ρ || 27 αναμφίβολος Ερ.4, άναμβίολος Ρ | άναηρέτης Ρ

136

LIBER 2,11—12

γνωσ'&ήναι και τάς κατά την ετών έκβασιν επεμβάσεις και ΰέσεις των αστέρων, εστίν, οϊμαι, ευχερώς άποφαίνεσ&αι περί βίου συντέλειας, και Μανέΰων δε σχεδόν 125 ταϋτα είπεν εν τοις επεσι περί χρόνων ζωής. 5

(i ') Περί μορφής και κράσεως σωματικής

"Ηδη μεν εν τω περί ωροσκόπου σκέμματι έμνήσϋημεν l ποσώς της μορφωτικής Ιδέας εκάστου των τικτομένων άν&ρώπων, και ένταΰ&α δε μετά τοΰτο έπισυνάπτομεν και τα μηνυτικά των σωματικών κράσεων, επειδή και τα 2 ίο του σώματος των της ψυχής προτιμούνται κατά φύσιν, ως φησι Πτολεμαίος, του μεν σώματος δια του ύλικωτέρου συγγενομένας έχοντος \ (σχεδόν τάς των Ιδιοσυγ- n.f.92vp κρασιών φαντασίας, της δε ιμυχής μετά ταϋτα καΐ κατά μικρόν τάς από της πρώτης αίτιας έπιτηδειότητας ΐδ άναδεικνυούσης, των δ" εκτός έτι μάλλον ύστερον κατά τον εφεξής χρόνον έπισυμπιπτόντων. παρατηρητέον οΰν 3 κα&όλου μεν τον άνατολικόν ορίζοντα και τους έπόντας ή τους την οίκοδεσποτείαν αΰτοϋ λαμβάνοντας των πλανωμένων καϋ1' δν ειρήκαμεν τρόπον, επί μέρους δε 20 και την Σελήνην ωσαύτως · δια γαρ της των τόπων τούτων αμφοτέρων και της των οικοδεσποτησάντων διαμορφωτικής φύσεως και της καθ·' έκάτερον είδος συγκράσεως και έτι της των συνανατελλόντων αύτοϊς απλανών αστέρων σχηματογραφίας τα περί τάς δια25 τυπώσεις των σωμάτων θεωρείται πρωτευόντων μεν τη δυνάμει των την οίκοδεσποτείαν εχόντων αστέρων, έπισυνεργούσης δε και της των τόπων αυτών ιδιοτροπίας, το μέντοι κα$' εκαστον και ως αν τις απλώς οϋτως 4 άποδοίη τούτον έχει τον τρόπον. § 125: cf.Manetho III (II) 401 -428

§§2-11 = Ptol.Ill 12,1 -9

P 10 των Ptol., τον Ρ \\ 11 το νλικώτερον Ptol., του ήλικωτέρουΡ || 12 συγγενομένας Ptol. (α), σνγγενόμενος Ρ || 12—ρ. 139,18 σχεδόν — πάλιν Ptol., unum fol. exe. P 137

LIBER 2, 12 6

Πρώτον γαρ επί των αστέρων 6 μεν τον Κρόνου ανατολικός ων τη μεν μορφή μελιχρόας ποιεί καΐ εύεκτικούς και μελανότριχας καΐ ούλοκεφάλονς και δασυστέρνονς και μεσοφ-&άλμους και συμμέτρους τοις μεγέ&εσιν, τη δε κράσει το μάλλον έχοντας εν τω ύγρω και ψυχρώ, 5 δυτικός δε υπάρχων τη μεν μορφή μέλανας καΐ σπινώδεις και μικρούς και άπλότριχας και ύποψίλους καΐύπορρν&μους καϊ μελανοψ&άλμους, τη δε κράσει το μάλλον έχοντας εν τω ξηρω και ψυχρώ. 6 Ό δε του Α ιός οίκοδεσποτήσας τους προκειμένους ίο τόπους ανατολικός τη μεν μορφή ποιεί λευκούς έπι το εϋχρουν και μεσότριχας και μεγαλοφ&άλμους και εύμεγέ$εις και αξιωματικούς, τη δε κράαει το πλεΐον έχοντας εν τω ·&ερμω και ύγρω., δυτικός δε υπάρχων τ?) μεν χρόα λευκούς μεν, ουκ έπι το εϋχρουν δε ομοίως, τετανότριχάς ΐδ τε καϊ άναφαλαντιαίους και μεσοφαλάκρους και μετρίους τοις μεγέ·&εσιν, τ$ δε κράσει το πλεΐον έχοντας εν τω Ό δε^ του Άρεως ομοίως ανατολικός τη μεν μορφή ποιεί λευκερύφρους και ευμεγέθεις και εύέκτας και γλαυκοφ- 20 βάλμους και δασεϊς και μεσότριχας, Tfj δε κράσει το πλεΐον έχοντας εν τω -&ερμω και ξηρω, δυτικός δε υπάρχων τη μεν μορφή έρυ&ρούς απλώς και μετρίους τοις μεγέ'&εσι και μικροφ&άλμους και ύποψίλους και ξανϋ-ότριχας και τετάνους, τη δε κράσει το πλεΐον έχοντας 25 εν τω ξηρφ. Ό δε της Αφροδίτης τα παραπλήσια ποιεί τω του Α ιός, έπι μέντοι το εύμορφώτερον καϊ έπιχαριτώτερον και γυναικοπρεπωδέστερον και ϋηλυμορφώτερον και ενχυμότερον καϊ τρυφερώτερον, Ιδίως δε τους οφθαλμούς so ποιεΐ μετά του ευπρεπούς ύποχαροπούς. Ό δε του Έρμου ανατολικός τη μεν μορφή ποιεί μελέχροας και συμμέτρους τοις μεγέΰεσι και εύρύΰ-μους και μικροφΰάλμους και μεσότριχας, τη δε κράσει το πλεΐον Έχοντας εν τω &ερμώ, δυτικός δε υπάρχων τη μεν μορφή 35 λευκούς μεν, ουκ έπι το εϋχρουν δε ομοίως, τετανότριχάς, 138

LIBER 2,12

μελαγχλώρονς καΐ σπίνους και ισχνούς και λοξοφ&άλμους τε και αίγόπονς και υπερύθρους, rfj δε κράσει το πλεϊον έχοντας εν τω ξηρώ. Σννεργοϋσι δε έκάστω τούτων συσχηματισ·&έντες ό μεν 10 6 "Ηλιος επί το μεγαλοπρεπέστερον και ευεκτικώτερον, ή δε Σελήνη, και μάλισΰ* δταν την άπόρροιαν αυτής έπέχωσιν, κα&όλου μεν επί το συμμετρώτερον και Ισχνώτερον και τη κράσει ύγρότερον, κατά μέρος δε αναλόγως τη των φωτισμών Ιδιότητι κατά την εν αρχή ίο της συντάξεως έκτεΦειμένην κρασιν. πάλιν δε καθόλου 11 έωοι μεν οντες και φάσεις ποιησάμενοι μεγαλοποιονσι τα σώματα, στηρίζοντες δε το πρώτον Ισχυρά καΐ έντονα, προηγούμενοι δε ασύμμετρα, το δε δεύτερον στηρίζοντες ασθενέστερα, δύνοντες δε άδοξα μεν παντελώς, οίστικά δε 15 κακουχιών και συνοχών. Και των τόπων δε αυτών προς τους σχηματισμούς 12 μάλιστα των διατυπώσεων και τάς κράσεις, ως εφαμεν, συνεργούντων καθόλου πάλιν) \ το μεν από εαρινής Ιση- f.93 Ρ μεριάς έως θερινής τροπής ποιεί τα αυτά τω του Διός 20 αστέρι, το δε εφεξής τεταρτημόριον ποιεί ομοίως τω του Άρεως, το δε από μετοπωρινής ισημερίας έως χειμερινής τροπής παραπλήσια ποιεί τω του Έρμου, το δε λοιπόν τεταρτημόριον τω του Κρόνου. Και τα μεν άν&ρωποειδή των ζωδίων των τε εν τω 13 25 ζωδιακω και των έκτος εΰρυΦμα και σύμμετρα ποιεί τα σώματα, τα δε έτερόμορφα μετασχηματίζει προς το της οικείας μορφώσεως οίκεΐόν πως. και ό μεν Ταϋρος και 14 Λέων και ή Παρΰένος και Τοξότης επί το μείζον τα σώματα ποιοΰσιν, οι δε "Ιχ&ύες και ό Καρκίνος και ό so Αιγόκερως επί το ελαττον. και πάλιν του Κριού και 15 Ταύρου και Λέοντος τα μεν άνω και εμπρόσθια έπι το εύεκτικώτερον, τα δε όπίσϋ-ια επί το άσ'&ενέστερον, το §§ 12-16: cf. Ptol. Ill 12, 10-14 Ρ 25 των Ptol., τω Ρ || 32 όπίσ&ια Ptol., όαπίσ&ια Ρ

139

LIBER 2, 12—13

δε εναντίον επί τον Τοξότον καϊ Σκορπίου και Διδύμων τα μεν εμπρόσθια επί το ίσχνότερον, τα δε οπίσθια επί το 16 εύεκτικώτερον. καϊ πάλιν ή μεν Παρθένος, Ζυγός, Τοξότης επί το σύμμετρον και ενρν&μον, ό δε Σκορπίος, Ίχϋνες και 6 Ταύρος επί το αρρυ&μον και άσύμμετρον, απερ απαντά αννεφορώντας και συνεπικίρναντας προσήκει την εκ της κράσεως σννημμένην ιδιοτροπίαν περί τάς μορφώσεις και τάς κράσεις των σωμάτων καταστοχάζεσΰαι. Περί αίνων καϊ παϋ'ών σωματικών 1

ίο

Πάλιν καϊ ένταν&α τα Πτολεμαίου είπόντες έπισυνήψαμεν καϊ ετέρα, άκολού&ως δε μετά τάς σωματικάς 2 μορφάς επάγει τα τούτων σίνη και πά'&η. καϊ σίνος μεν εστί το άπαξ διατε'&ηκός το σώμα καϊ μη διατείνουσαν f.93vP έχον την άλγηδόνα, το δε πά&ος \ ήτοι συνεχώς ή έπιληπτι- is 3 κώς. δεϊ οΰν τα δύο κέντρα, φησίν, (τουτέστι το άνατέλλον και το δύνον) και το προδύνον δ εστίν από του ωροσκόπου παρατηρεϊν και τους κακωτικους των άστέ4 ρων πώς έσχηματισμένοι προς αυτά τυγχάνουσιν. εάν γαρ ώσιν εν αύτοϊς ή και προς τάς άναφερομένας μοίρας αυτών 20 ή και τετραγωνίζοντες ή και διαμετροϋντες ή και όπότερος των κακοποιών ή και αμφότεροι, σίνη καϊ πάθη σωματικά περί τους γεννωμένους ύπονοητέον, μάλιστα δε εάν και τα φώτα fj κεκεντρωμένα ή το έτερον αυτών ($ αμφότερα) καϊ αύτοϊς έπαναφέρωνται οϊ κακοποιοί ή και προανα- 25 τειλαντες τύχωσιν. § 2: cf. Ptol. Ill 13, 6 §§ 3-23: cf. Ptol. ΙΠ 13, 1-19 Ρ 2 Ισχνότερονΐίοΐ., ΙσχνρότερονΡ \ όπΙσΦιαΊϋόΙ.,όσπΙσ&ιαΡ \\ 3 ή μεν iter. Ρ || S δρρυ&μον Ptol., αρι&μον Ρ || 6 συνεπικίρναντας Ptol. (V), σννεπικρίναντας Ρ, συνεπικρίνοντας Ptol. (a γ) || 7 σννημένην Ρ \\ 13 έπάγη Ρ \ σίνος Ptol., σίνη Ρ \\ 14 διατι&ηκώς Ρ || 15 έχων Ρ \ έπιληπτικώς Ptol., έπειληπτικως Ρ \\ 16 άνατέλλον Ptol., άνατέλον Ρ \\ 23 γεννωμένους Ptol., γενομένους Ρ || 24 κεκεντρωμένα Ptol., κεκεντρόμενα Ρ \ ή αμφότερα Ptol. || 25 επαναφέρονται Ρ 140

LIBER 2,13

Τα. δε μέρη των ζωδίων τα περιέχοντα το άδικούμενον 5 μέρος τον ορίζοντος δηλώσει το μέρος τον σώματος, και αϊ φύσεις δε των αστέρων των κακούντων μηνύουσι (τα είδη και τάς αίτιας των συμπτωμάτων), παραλαμβανο5 μένων των ζωδίων κα&ώς είρήκαμεν Κριον μεν είς κεφαλήν, Ταύρου δε εις αυχένα, Διδύμων εις ώμους και βραχίονας, Καρκίνον είς το άνώτερον στέρνον και πλενράν, Λέοντος είς καρδίαν και στήβος, Παρθένου εις την γαστέρα, Ζυγού είς γλουτούς και ισχία, Σκορπίον είς την ίο αιδώ και τα σπερματικά μόρια, Τοξότου εις τους μηρούς, Αίγοκέρωτος είς γόνατα, Ύδροχόον είς κνήμας, Ίχ&ύων είς πόδας, των αστέρων ό μεν Κρόνος των άν&ρώπον 6 μερών κυριεύει ακοών δεξιών και σπληνός και κύστεως και φλέγματος και όστέων, ό δε τον Διός αφής τε και 15 πνεύμονας και πλευρών και αρτηριών και σπέρματος, ό δε τον Άρεως ακοών ευωνύμων και νεφρών και φλεβών και μορίων, ό δε "Ηλιος οράσεως \ και εγκεφάλου και f.95p καρδίας και νεύρων και των δεξιών πάντων, ό δε της Αφροδίτης οσφρήσεως και ήπατος και σαρκών, ό δε τον 20 Έρμου λόγου και διανοίας και γλώσσης καΐ χολής και έδρας, ή δε Σελήνη γεύσεως κάί καταπόσεως και στομάχου και κοιλίας και μήτρας και των ευωνύμων πάντων, εστί δε των καθόλου τα σίνη μεν ως επί το πολύ σνμπίπτειν 7 ανατολικών όντων των αστέρων των το αίτιον ποιούντων 25 κακοποιών, πά&η δε των αυτών δυτικών υπαρχόντων. Και κατά μέρος δε ήδη παρατηρήσεως ετνχέν τίνα· 8 πηρώσεις γαρ εως αποτελούνται δταν τα φώτα ή σ^ημαντικ)ά, περί μεν τον έτερον των όφ&αλμών δταν το έζτερον των φώτων fjy, περί δε τους δύο δταν αμφότερα so ή. μάλιστα δε ή Σελήνη Ptol., λειχίνων Ρ | χοιράδίον Ptol., χηράδοίν Ρ || 21 ανσχηματίζηται Ptol., συσχηματίζεται Ρ || 22 τα Ptol. |! 23 γίγνηται Ρ || 24 ευαπάλλακτα Ptol., εύαπάλακτα Ρ 144

LIBER 2, 13-15

και ό μεν Κρόνος τα οία ρευμάτων, ό δε Άρης δια καύσεων ή Φηρίων δηγμάτων ή και δορυαλώσεων, δυτικός δε δι" αίμοπτυϊκών, ό δε Ζευς κεκακωμένος ούτως εξ οινοποσίας ποιεί τι κακόν, εσϋ1' δτε και το ήπαρ οιδαίνει. 5