Dzień Dobry - Méthode de Polonais (livre étudiant) [1, 4ième ed.] 978-2-7204-0302-6, 2-7204-0302-4

Citation preview

MÉTHODE DE POLONAIS

Nous remercions M.Daniel Beauvois, p l’Université de Lille III et chargé d ’une mission d’inspection générale pour le polonais en France de 1982 à 1990 qui fut à l ’origine du projet pour les encouragements qu’il nous a prodigués ; M.Wfadysiaw Miodunka, directeur de l’Instytut Badah Polonijnych à Cracovie, et son équipe, pour leurs pré­ cieux conseils; Mme Maria Delaperrière, professeur à l’Institut national des langues et civilisations orientales, chargée d ’une mission d ’inspection générale pour le polonais en France de 1990 à 1993, pour sa recommandation auprès de l ’Institut d’études slaves et pour sa préface; et enfin tous nos élèves pour leurs remarques souvent pertinentes. —

—

Nous remercions également Tamara et Nicolas Pawlowski d’avoir su illustrer avec tant de talent l’esprit de notre travail. Les auteurs

Documents pédagogiques de l’Institut d ’études slaves.

—

XXXVII.

MÉTHODE DE POLONAIS PAR

Laurence D y è v r e

Marie F u r m a n -B o u v a r d

Professeurs agrégés de polonais

Préface de Maria D e l a p e r r iè r e Professeur à l’Institut national des langues et civilisations orientales

Quatrième édition, corrigée

PARIS INSTITUT D ’ÉTUDES SLAVES 9, rue Michelet (VIe) 2003

Illustrations et couverture de Tamara et Nicolas Pawlowski

Première édition 1994 :

2eédition 1996 :

3 e édition : 1999 4e édition, corrigée : 2 0 0 3

© Institut d’études slaves, Paris 1994 Tous droits réservés. La loi du 11 mars 1957 interdit les copies ou reproductions destinées à une utilisation collective. Toute représentation ou reproduction intégrale ou partielle faite par quelque procédé que ce soit — photographie, photocopie, microfilm, bande magnétique, disque ou autre —, sans le consentement de l’auteur et de l’éditeur, est illicite et constitue une contre­ façon sanctionnée par les articles 425 et suivants du Code pénal.

ISSN 0030-2594 ISBN 2-7204-0302-4

7

PRÉFACE

De façon générale, le polonais est considéré en France comme une langue particulièrement difficile aussi bien du point de vue de la phonétique (nombre impressionnant de consonnes) que de sa structure morphologique ou syntaxique qui s ’éloigne beaucoup de la langue française. Le manuel préparé par Laurence Dyèvre et Marie Furman-Bouvard, toutes deux professeurs agrégés de polonais, lance un véritable défi à tous les préjugés qui entourent l ’apprentissage de cette langue. Fruit de plusieurs années d ’expérience d ’enseignement dans des lycéesfrançais, DziEN Dobry ! s ’adresse aussi bien aux lycéens qu étudiants et répond à leurs intérêts en allant au devant des difficultés: chaque leçon commence par un texte (scène, dialogue, anecdote) qui introduit le lecteur dans la vie quotidienne des Polonais en mettant en relief ce qu’elle peut avoir de spécifique, de différent par rapport à la réalité française. Ce même texte sert également de support à la pro­ gression lexicale et grammaticale. Les centres d ’intérêt, judicieusement choisis et élaborés, permettent d’élargir graduellement l’apprentissage du vocabulaire. Tout en répondant aux exigences d ’une information grammaticale précise, ce manuel propose donc une approche concrète de la langue, loin de toute austérité. C’est surtout dans la partie consacrée aux exercices de langue que DziEri D o b r y ! se montre attentif aux pratiques de la pédagogie moderne. Celle-ci exploite des techniques d ’expression dégagées de l’emprise de la rhétorique, en vue de donner directement accès au « pouvoir de communiquer » : on passe d ’exercices d ’expression (resti­ tution, résumé, compréhension) et de conversation induits par des questions se rapportant toujours à la problématique lexicale et gram­ maticale préalablement étudiée à des exercices à cible grammaticale (exercices structuraux, exercices contraints, exercices de transposition, thèmes). On aboutit enfin à des exercices d ’expression personnelle et d’imagination. Les auteurs veillent en effet à ce que l’apprentissage des techniques d ’expression trouve un compromis entre la contrainte de la communication sociale (variation sur des schémas de dialogue connus) et l’expression individuelle et spontanée. Ainsi, dès lapremière leçon, l’élève se sent impliqué dans un jeu mais un jeu rigoureux dont l’objectif est de comprendre un message, puis de l’exprimer, tout en s ’initiant à la réalité et aux grandes lignes de la civilisation polonaise (éléments de géographie, d ’histoire et de culture). —

PRÉFACE

8

Cet apprentissage demande la collaboration très étroite de l’élève avec le professeur. Tel est l’enjeu du manuel dont la finalité est d ’aider l’élève à communiquer. Or on ne peut y parvenir sans interlocuteur; c’est donc le professeur qui remplit ce rôle et devient ainsi le complice de ce jeu passionnant qu’est l’apprentissage d ’une langue. Mais la finalité ultime est ailleurs : il s ’agit d’éveiller la curiosité des élèves qui découvriront un jour la Pologne, un pays qui a toujours été cher aux Français aussi bien par son histoire que par sa culture et surtout par ses traditions de liberté et d’indépendance. Il faut aussi souligner que DziEKi Dobry ! est le premier manuel de polonais publié en France à l’usage du second cycle et on ne peut que saluer cette initiative qui s ’inscrit dans la perspective de l’ouverture européenne. Aujourd’hui on ne saurait se proclamer Européen sans tenir compte des pays qui sont restés si longtemps sous le joug de l ’emprise totalitaire et qui attendent de la moitié occidentale de l’Europe d ’être pleinement reconnus. Que ce manuel soit donc un moyen d ’aider à cette reconnaissance, c’est ce qu’il faut souhaiter ardemment. Maria Delaperrière

Professeur à PInstitut national des langues et civilisations orientales Chargée d'une mission d'inspection générale pour le polonais en France de 1990 à 1993

L ’ALPHABET POLONAIS a

3

b

c

c

d

e

3

f

g

h

j

k

1

t

m

n

n

0

6

p

(q)

s

s

t

U

(v)

w

(x)

y

z

Z

z

INTRODUCTION Le polonais est une langue slave, comme le russe et l'ukrainien, le tchè­ que et le slovaque, le serbo-croate, le Slovène et le bulgare, etc. La Pologne ayant été évangélisée par l’Église de Rome, les premiers textes écrits le furent en latin et c’est tout naturellement que les premiers textes écrits en polonais — qui n’apparurent qu’au xme siècle — le furent en caractères latins adaptés aux sonorités de la langue polonaise. Les caractères latins ont été conservés par le polonais moderne.

A. PHONÉTIQUE ET GRAPHIE Majuscules caractères d’imprimerie

cursives

Minuscules caractères d’imprimerie

cursives

Transcription phonétiaue

10

INTRODUCTION E

e

Ę

ę

F

f

G

g

H

h

I

i

J

j

K

k

L

I

Ł

ł

M

m

N

n

Ń

ń

O

o

Ó

ó

P

P

R

r

RZ

rz

S

s

WSTĘP

11

sz

sz

ś

ś

T

t

U

u

w

w

Y

y

Z

z

ź

ź

ż

ż

N.B. 1. le s s ig n e s d ia c ritiq u e s d e s c o n s o n n e s ć ł ń ś ź ż e t d e s v o y e lle s

ą ę

et ó

2. le s g ro u p e s c o n s o n a n tiq u e s ch

cz dz dź dż rz

sz

3. p o u r tro is s o n s il e x is te d e u x g ra p h ie s d iffé re n te s : I [Óu]

U

ch / h ż / rz

[x]

[3]

I. LE SYSTÈME PHONÉTIQUE a. Les consonnes Le s y s tè m e p h o n é tiq u e e s t d o m in é p a r l’o p p o s itio n d e s c o n s o n n e s d u re s e t d e s c o n s o n n e s m o lle s e t d u rc ie s .

consonnes dures

p

consonnes molles

p ' b' ć

b

t

d

k g

f

w s z

dź

ch/h m n

r

ł k ' g' f

N.B. p ' b ' k ' g ' f w ' c h '/h ' m ' n ’o n t p a s de re p ré s e n ta tio n g ra p h iq u e p a r­ tic u liè re . La m o u illu re e s t m a rq u é e p a r la v o y e lle

D e v a n t une c o n s o n n e ou

en fin d e m ot, e lle s s o n t re m p la c é e s p a r la c o n s o n n e d u re c o rre s p o n d a n te , ex.

Wrocław —> Wrocławia

w' ś ź c

INTRODUCTION

12 a.1. Les consonnes dures Les c o n s o n n e s d u re s ne p e u v e n t ja m a is ê tre s u iv ie s d e ex.

dyrektor, jasny, Krystyna, syn, język

Exceptions: L e s c o n s o n n e s d u re s f r e t g ne s o n t ja m a is s u iv ie s d e y,

e d a n s les m o ts s la ve s. E lles s o n t a m o llie s en ki et ex. polski, polskie, drogi, drogie ni de

et fr/e et

gie:

a.2. Les consonnes molles d e v a n t c o n s o n n e (ćma, dźwig), et en fin a le (solić, koń). E lle s s ’é c riv e n t c i dzi n i s i zi q u a n d e lle s s o n t s u iv ie s d ’u n e v o y e lle (trzecia, kuchnia, siostra). Les c o n s o n n e s m o lle s ne p e u v e n t ja m a is ê tre s u iv ie s de y. Les c o n s o n n e s m o lle s s ’é c riv e n t

a.

3. Les consonnes durcies O u tr e le s c o n s o n n e s d u r e s e t le s c o n s o n n e s m o lle s , il e x is te d e s c o n s o n n e s d u rc ie s , q u i s o n t d e s c o n s o n n e s m o lle s d e v e n u e s d u re s :

c

cz dz dż

rz sz

ż

Les c o n s o n n e s d u rc ie s ne s o n t ja m a is s u iv ie s de ex.

czy, Jerzy, pierwszy, inżynier

b. L’assimilation de sonorité Les consonnes se divisent en consonnes sourdes et en consonnes sonores :

sourdes p sonores

t

f s kc cz sz ć ś c h /h sz b d w z g dz dż ż dź źm n ń r rz

I

ł

j

La p lu p a rt d e s c o n s o n n e s s o u rd e s o n t u n e c o rre s p o n d a n te s o n o re . La p ro ­ n o n c ia tio n d ’u n e c o n s o n n e p e u t ê tre m o d ifié e p a r les c o n s o n n e s v o is in e s .

b.1. Toute consonne sonore placée devant une consonne sourde devient sourde. ex.

Francuzka [fra n ts u s k a ], wtorek [fto re k ]

b.2. Toute consonne sourde placée devant une consonne sonore devient sonore. ex.

także [tag.3e ]

b.3. Les consonnes sonores ivet rz deviennent sourdes, qu’elles soient placées derrière ou devant une consonne sourde. ex. fiv d /[tfu j],

wtorek [fto re k ],

krzek je s w o ]

b.4. En fin de mot, devant une pause, toute consonne sonore devient sourde.

ex.chleb[xle p ] s frą c f[s k o n t] y u ż jju j]

[te ra s ]

wyjazd [v ija s t]

WSTĘP

13

b.5. Certaines consonnes ne se prononcent pas.

— Dans la langue parlée, ł placé entre deux consonnes ou en fin de mot ne se prononce pas: ex. jabłko [japko], ł[pojet] d sze o p — Les consonnes f et wlpacées entre deux consonnes peuvent se prononcer: ex. wszystko [ffisko], p ie rw s z y p [ 'erfi] — La consonne ć ne se prononce pas ou se durcit dans les mots suivants : pięćdziesiąt [p'edzecont], sześćdziesiąt [fecd^eçont] dziewięćdziesiąt [dzev’edzeço nt] pięćset [p’etjset], sześćset [Jeçset] dziewięćset [dzev'eset]

c.

Les voyelles

On distingue les voyelles orales et les voyelles nasales. c.1. Les voyelles orales : a

e i o

ó u y

c.1.a. La voyelle e

g

E lle ne fig u re ja m a is a p rè s f r e t ex.

:

kiedy, kiełbasa

Exceptions. L e s e m p ru n ts : ex.

kelner, geografia

c.1 .b. La voyelle ; —

E lle ne p e u t fig u re r q u ’a p rè s u n e c o n s o n n e m o lle . E lle ne p e u t d o n c ja m a is fig u re r a p rè s un e c o n s o n n e d u re ni a p rè s u n e c o n s o n n e d u rc ie : ex.

ostatni, płacisz etg, k

Exceptions. A p rè s

e t d a n s le s e m p ru n ts ,

ex. plastik — E lle p e u t fig u re r à l’in itia le (m a is d a n s c e cas, ja m a is d e v a n t v o y e lle , ex.

iść)

e t a p rè s u n e v o y e lle ex.

d a n s c e c a s on é c rit un y, ex.

doi, poi) boja).

(m a is ja m a is e n tre d e u x v o y e lle s , c a r

— E lle m a rq u e la m o u illu re de la c o n s o n n e p ré c é d e n te (v o ir A .a .2 ) : ex.

ciasto, zimno.

c.1 .c. La voyelle y —

E lle ne p e u t fig u re r q u ’a p rè s u n e c o n s o n n e d u re ou u n e c o n s o n n e d u rcie . E lle ne p e u t d o n c ja m a is fig u re r a p rè s u n e c o n s o n n e m o lle .

—

E lle ne p e u t ja m a is fig u re r à l’in itia le , ni a p rè s u ne v o y e lle .

K IT

R a p p e l. E lle ne p e u t ja m a is fig u re r a p rè s f r e t

g.

INTRODUCTION

14 c.2. Les voyelles nasales : c.2.a. La voyelle —

ąe t ą

E lle se p ro n o n c e [5 ] à la fin d ’un m o t :

ąm[ o g 5 ], m g o m ż[m5 J] ą ł, e lle se p ro n o n c e [o ] : ex. wziął [v z o w ], zaczął [z a tjo w ] D evant p b p ' te b', e lle s e p ro n o n c e [o m ]: ex. kąpać [kompatç] D e v a n t t, d, c, e z t cz, e lle se p ro n o n c e [o n ] : d ex. rymond d ą m [ ri], typ'onti] ią p [ Devant fret g ,elle se prononce [oq]: ex. kroqk] rą [ D e v a n t ć e t dź, e lle se p ro n o n c e [o p ]: ex. wziąć [v z o p tc ], bądź [b o p tç ] ex. s ą [s 5 ],

—

—

—

— —

D e v a n t / ou

c.2.b. La voyelle ę —

A la fin d ’un m ot, e lle se p ro n o n c e [ë ] :

się [c e ], tę [të] ł, e lle s e p ro n o n c e [e] : ex. wzięła [v z e w a ], zaczęła [z a tje w a ] — Devant p b p ' et b', elle se prononce [em]: ex. następny[nastempni] — D e v a n t t d c dz et cz, e lle se p ro n o n c e [e n ] : ex. więc [v 'e n ts ] Exception: Elle se prononce [e] dans les numéraux: piętnaście, piętnasty, dziewiętnaście, dziewiętnasty pięćdziesiąt, pięćdziesiąty, dziewięćdziesiąt, dziewięćdziesiąty ex.

—

D e v a n t / ou

Kśf5 R a p p e l. Le ć e s t d u rc i (cf. b.5).

k e t g, e lle se p ro n o n c e [e g ] : ex. ręka [re g k a ] — D e v a n t ć e t dź, e lle se p ro n o n c e [e p ] : ex. pięć [p 'e p tç ], będzie [b e p d z e ] —

D evant

II.

L’ACCENTUATION

En rè g le g é n é ra le , l’a c c e n t p o rte s u r l’a v a n t-d e rn iè re s y lla b e , q u e l q u e s o it le n o m b re d e s y lla b e s du m ot. ex.

park, klasa, inżynier, sympatyczny

N .B . L e s m o ts de q u a tre s y lla b e s e t p lu s o n t un ou p lu s ie u rs a c c e n ts s e c o n ­ d a ire s ex.

inteligentny, inteligentniejszy

WSTĘP

15

Cas particuliers 1. Sont accentuées : —

ex. nie —

wiem, nie ty

le s p ré p o s itio n s s u iv ie s d ’un p ro n o m m o n o s y lla b iq u e : ex. od

—

nie s u iv ie d ’un m o t m o n o s y lla b iq u e :

la n é g a tio n

nas, za mną, z nim

d e s p ré p o s itio n s s u iv ie s de c e rta in s n o m s m o n o s y lla b iq u e s : ex. na

wsi, na wieś, wychodzić za mąż

2. Ne sont pas accentuées : —

la n é g a tio n nie s u iv ie d ’un p o ly s y lla b iq u e : ex.

—

le s fo rm e s fa ib le s d e s p ro n o m s p e rs o n n e ls : ex.

—

nie wiemy, nie pamiętają widzę go, nazywam się

le s d é s in e n c e s p e rs o n n e lle s d e la 1re e t d e la 2 e p e rs o n n e s du p lu rie l du passé : ex.

—

czytaliśmy, byłyście ydu c o n d itio n n e l : b

la p a rtic u le ex.

czytaliby, napisałabym

3. Sont accentués sur l’antépénultièm e : —

les n o m s d ’o rig in e é tra n g è re en -ika ou -yka ex.

—

grafika, logika, matematyka, muzyka, Afryka, Ameryka

q u e lq u e s m o ts :

w ogóle, czterysta, siedemset, osiemset, dziewięćset

III. L’INTONATION —

L es p h ra s e s d é c la ra tiv e s o n t un e in to n a tio n d e s c e n d a n te , ex.

—

L e s p h ra s e s in te rro g a tiv e s o n t u n e in to n a tio n m o n ta n te , ex.

—

To jest ładna aktorka. Nie znam jej. Kto to jest?

Les p h ra s e s im p é ra tiv e s o n t u n e in to n a tio n m o n ta n te , p u is d e s c e n d a n te , ex.

Zadzwoń do babci!

IV. LA PONCTUATION Les s ig n e s de p o n c tu a tio n s o n t : — —

le p o in t le p o in t d ’in te rro g a tio n

?

—

le p o in t d ’e x c la m a tio n

!

INTRODUCTION

16

—

la v irg u le

,

q u i a u n e fo n c tio n e s s e n tie lle m e n t g ra m m a tic a le . T o u te p ro p o s itio n s u b o r d o n n é e e s t s é p a r é e d e la p r o p o s itio n d o n t e lle d é p e n d p a r u n e v irg u le .

ex. —

Nie znam dziewczyny, którą tam widzisz. Dziewczyna, którą tam widzisz, jest inteligentna.

le p o in t-v irg u le

—

les d e u x p o in ts

—

les p o in ts d e s u s p e n s io n

—

les p a re n th è s e s

—

les c ro c h e ts

—

le s g u ille m e ts

„

—

le tire t

—

rt )] 59

OU „ . . .

p lu s fré q u e m m e n t e m p lo y é q u ’en fra n ç a is .

V.

LA COUPURE DES MOTS L es m o ts se c o u p e n t p a r s y lla b e s .

a. L o rs q u ’il y a un g ro u p e d e c o n s o n n e s (s a u f s ’il s ’a g it d ’un son u n iq u e ), le m o t e s t c o u p é lib re m e n t: ex.

dziewczyna

dziew-czyna

ou

dzie-wczyna

b. L e s m o ts c o m p o s é s se c o u p e n t d ’a p rè s le u rs é lé m e n ts : ex.

przedstawiać -> przedstawiać

c. Si la c o u p u re en fin d e lig n e to m b e s u r le tra it d ’u n io n d ’un m o t c o m p o s é , on ré p è te le tra it d ’u n io n au d é b u t de la lig n e s u iv a n te : ex. -»

biało-czerwony biało- / -czerwony

B. MORPHOLOGIE La m o rp h o lo g ie e s t l’é tu d e d e la fo rm e d e s m ots. La la n g u e p o lo n a is e d is tin g u e : — —

les fo rm e s n o m in a le s : n o m s , a d je c tifs , p ro n o m s , n u m é ra u x les fo rm e s v e rb a le s

—

les m o ts in v a ria b le s : a d v e rb e s , p ré p o s itio n s , c o n jo n c tio n s e t p a rtic u le s .

Le polonais est une langue flexionnelle. —

L e s fo r m e s n o m in a le s s o n t s o u m is e s à la d é c lin a is o n e t v a r ie n t en n o m b re , en c a s , en g e n re , en p e rs o n n e ou se lo n le d e g ré d ’in s is ta n c e .

—

Les fo rm e s v e rb a le s s o n t s o u m is e s à la c o n ju g a is o n et v a rie n t en n o m b re , en g e n re , en c a s , en p e rs o n n e , en v o ix , en m o d e , en te m p s . C e rta in e s fo rm e s s o n t s o u m is e s à la d é c lin a is o n .

WSTĘP

I.

17

LES CARACTÉRISTIQUES GRAMMATICALES

a. Le nombre Il y a d e u x n o m b r e s : le s in g u lie r (s g .) e t le p lu r ie l (p l.). C e r ta in s n o m s s ’e m p lo ie n t u n iq u e m e n t au s in g u lie r ou u n iq u e m e n t au p lu rie l:

ex. fasolka (sg .),

spodnie(p l.),

imiepl.)

b. Le genre Il y a tro is g e n re s :

— le masculin, q u i c o m p re n d d e u x s o u s -g e n re s p o u r c h a q u e n o m b re . •

A u singulier, on d istin g u e le m a scu lin -a n im é , qui c o m p re n d le m a scu lin p e rs o n n e l (m .-p .) e t le m a s c u lin -a n im a l (m .-a .), e t le m a s c u lin -in a n im é (m .-i.). ex.

•

uczeń(m .-p .),

t{ m.-a .), ko

A u pluriel, on distin g u e le m a s cu lin -p e rso n n e l du m a s c u lin -im p e rs o n n e l, qui c o m p re n d le m a s c u lin -a n im a l et le m a s c u lin -in a n im é : ex.

uczniowie(m .-p .),

k o ty (m .-a .),

— le féminin ex.

aktorka, pani, noc, czułość

— le neutre ex.

biuro, dziecko, imię, liceum, mieszkanie

c. Le cas Le c a s in d iq u e la fo n c tio n du m o t d a n s la p h ra s e . O n d is tin g u e s e p t c a s : —

le n o m in a tif (N .). C ’e s t le c a s p a r le q u e l on d é s ig n e un s u b s ta n tif. Il e st n o rm a le m e n t c e lu i du s u je t : ex. Ta sym patyczna dziewczyna

czyta.

C e tte fille s y m p a th iq u e lit. —

le v o c a tif (V .). C ’e st le c a s d e l’a p o s tro p h e : ex. Basiu, gdzie jesteś? B a rb a ra , où e s -tu ?

—

l’a c c u s a tif (A .). C ’e s t le c a s du c o m p lé m e n t d ’o b je t d ire c t d a n s u n e p h ra s e a ffirm a tiv e . Il e s t e m p lo y é a p rè s c e rta in e s p ré p o s itio n s : ex.

—

Czytam książkę.

Czekamy na koleżankę.

J e lis un livre.

N o u s a tte n d o n s u n e c a m a ra d e .

le g é n itif (G .). C ’e st le c a s du c o m p lé m e n t de n o m e t du c o m p lé m e n t d ’o b je t d ire c t d a n s u n e p h ra s e n é g a tiv e : ex.

pokójAdam a la c h a m b re d ’A d a m

—

Nie czytam książki. J e ne lis p a s d e livre.

le d a tif (D .). C ’e s t le c a s du c o m p lé m e n t d ’a ttrib u tio n : ex.

Barbara daje książkę panu Solskiemu. B a rb a ra d o n n e un liv re à M. S o ls ki.

m

18

INTRODUCTION

—

le lo c a tif ( L ) . C ’e s t le c a s de d iv e rs c o m p lé m e n ts c irc o n s ta n c ie ls . Il s u it to u jo u rs u n e p ré p o s itio n : ex.

Jesteśmy

w domu.

N o u s s o m m e s à la m a is o n . —

l’in s tru m e n ta l (I.). C ’e s t le c a s du c o m p lé m e n t c irc o n s ta n c ie l d e m o y e n e t du s u b s ta n tif a ttrib u t: ex.

Jadę tam autobusem.

Pan Solski jest inżynierem.

J ’y v a is en a u to b u s .

M. S o ls k i e s t in g é n ie u r.

d. Le degré de comparaison Il c a ra c té ris e le s a d je c tifs e t le s a d v e rb e s de m a n iè re . Il p e u t ê tre p o s itif, c o m ­ p a ra tif ou s u p e rla tif. Le d e g ré c o m p a ra tif c o m p re n d le s c o m p a ra tifs d e s u p é rio rité , d ’é g a lité e t d ’in fé rio rité : ex. młody, młodszy, tak młody, mniej młody Le d e g ré s u p e rla tif c o m p re n d le s s u p e rla tifs d e s u p é rio rité e t d ’in fé rio rité : ex. najmłodszy, najmniej m łody

e. L’aspect Le s y s tè m e v e rb a l re p o s e s u r la n o tio n d ’a s p e c t. L ’a s p e c t e s t la m a n iè re d o n t s ’e x p rim e n t le d é ro u le m e n t, la p ro g re s s io n , l’a c c o m p lis s e m e n t d e l’a c tio n . O n d is tin g u e l’a s p e c t im p e rfe c tif e t l’a s p e c t p e rfe c tif, qu i s o n t e x p rim é s p a r d e u x v e rb e s d iffé re n ts :

napisać

ex. pisać (im p e rfe c tif),

(p e rfe c tif)

f. La voix O n d is tin g u e la v o ix a c tiv e , la v o ix p ro n o m in a le , c a ra c té ris é e p a r l’a d jo n c tio n du p ro n o m się, e t la v o ix p a s s iv e .

g. Le mode O n d is tin g u e les m o d e s p e rs o n n e ls e t le s m o d e s im p e rs o n n e ls : 1. L e s m o d e s p e rs o n n e ls : — l’in d ic a tif: ex.

robi, będzie czytał,

robiłyście, zrobi,

zrobiło

— le c o n d itio n n e l: ex.

robiłby, zrobiłabyś, czytaliby, przeczytałybyście

— l’im p é ra tif: ex.

zrób! nie róbcie! przeczytajm y! nie czytaj!

2. L e s m o d e s im p e rs o n n e ls : — l’in fin itif: ex.

robić, zrobić, czytać, przeczytać

— l’h y p o th é tiq u e : ex.

gdyby zrobić

WSTĘP

19

— le g é ro n d if: ex.

robiąc, czytając

— le p a rtic ip e : ex.

robiący, czytający

— le s u b s ta n tif v e rb a l : ex.

robienie, czytanie

h. Le temps Il n ’e st e x p rim é q u ’au m o d e in d ic a tif. O n d is tin g u e : — le p ré s e n t im p e rfe c tif: ex.

robię, czytam, rozumiem

— le fu tu r im p e rfe c tif: ex.

będę robić, będę robił, będziecie czytać, będziecie rozum ieli

— le p a s s é im p e rfe c tif: ex.

robiłeś, czytaliśmy

— le fu tu r p e rfe c tif: ex.

zrobię, przeczytam

— le p a s s é p e rfe c tif: ex.

zrobiłeś, przeczytaliście

i. La personne La p e rs o n n e e s t e x p rim é e p a r la te rm in a is o n . Il e x is te tro is p e rs o n n e s au s in ­ g u lie r e t tro is au p lu rie l.

II.

LES ALTERNANCES VOCALIQUES ET CONSONANTIQUES

Les voyelles et les consonnes du radical des mots peuvent être modifiées devant certaines désinences ou terminaisons. On distingue les alternances vocaliques et les alternances consonantiques. Elles se produisent : • dans la déclinaison, • dans la conjugaison, • dans la dérivation. a.

Les alternances vocaliques

ó /o ą /ę a /e o /e ó /e e /0

pokój : pokoju, robi : rób, woda : wód, mógł : mogła mąż : męża, ręka : rąk, wziął : wzięła, obiad : obiedzie, las : lesie, jadę : jedziesz, jedli : jadły wesoły : weseli, przyniosę : przyniesiesz kościół : kościele ojciec : ojca, matka : matek,

INTRODUCTION

20 b.

Les alternances consonantiques

Une consonne dure peut devenir molle ou durcie sous l'effet d'une voyelle palatalisante, comme la désinence - e du locatif singulier, -7du nominatif pluriel des masculins-personnels ou certaines désinences verbales. C'est le phénomène de la palatalisation. Plus exceptionnellement, une durcie peut devenir molle. b ! b' c h i ś l sz d l d ź l dz fl f' g/ d z l ż k i c l cz łl I mim' n/ ń pip1 r I rz s l ś/sz t/ ćlc w I w1 zlźlż zd / źdź /

chleb : Chlebie mucha : musze, muszę : musisz młody : młodzi, jadę : jedziesz, widzę : widzisz szafa : szafie kolega : koledze, mogę : możesz, długo : dłużej sukienka : sukience, wysoki : wysocy, krótko : krócej płakać : płaczę mały : mali, ciepło : cieplej, wesoły : weselszy film : filmie okno : oknie, blondyn : blondyni, zimno : zimniej, krzyknę : krzykniesz sklep : sklepie, chłop : chłopi aktor : aktorzy, biorę : bierzesz mięso : mięsie, pisać : piszę, wisieć : wiszę student : studenci, płacę : płacisz kawa : kawie, ciekawy : ciekawi Francuz : Francuzi,pokazać: pokażę, duży : duzi żdż wyjazd : wyjeździe, jeżdżę : jeździsz

N.B. 1. U ne c o n s o n n e p a la ta lis é e re ste p a la ta lis é e , m ê m e si la v o y e lle p a la ta li­ s a n te n ’a p p a ra ît p a s : ex.

koniec : końca (c a s régulier : Wrocław : Wrocławia)

2. D a n s c e rta in s c a s, il y a d é p a la ta lis a tio n : ex. dzień : dnia, dworzec : dworca, kwiecień : kwietnia 3. U ne c o n s o n n e d u re d e v ie n t m o lle au c o n ta c t d 'u n e m olle. Il y a a s s im ila tio n d e m o u illu re :

st Iś ć zd / źdź

list : liście,czysty : czyści wyjazd : wyjeździe

— à l'initiale s et z d e vie n n e n t ś e t ź s ’ils ne so nt pas se ntis c o m m e préfixe s: ex.

spać : śpię, zły : źli

— d a n s un m ot, s e t z d e v ie n n e n t ś e t ex.

K IT

znalazł : znaleźli, jasne : jaśniej

masło : maśle,

R a p p e l. L es c o n s o n n e s d u re s k e t s la v e s d e v a n t y e t e (cf. A .a .1 )

devant / et

:

zazdrosny : zazdrośni s o n t a m o llie s d a n s les m o ts

WSTĘP

21

E X E R C IC E S

I. Lisez les consonnes suivantes : c d c

g

Ć

ch

h

r

rz

dż

dź

1

ł

k Ż

CZ

ł n

w ń

s Ś

Ś ch Ź

CZ

rz

j

z

sz sz

Ż

IL Écrivez les lettres dont la graphie est différente du français. III. Lisez les mots suivants : now y g ru b e uczyć ty czy

now e g ru b y p ła c ić te ci

now i

m a ły g o to w i

m a łe g o to w y m ło d e ser

co

m ło d y sy n źli

ję z y k m am ą

p ią te k z d ję c ie

in te re s u ją c y

kąpać p ię k n y

g ru b i b yć ci

m ali g o to w e m ło d z i szynka

z łe

źle

m ą d ry

skąd zam knąć p s trą g

. Lisez les mots suivants : m ię s o m ąż p o c z ą te k idę z a ję ty

c z ę s to s z a fą m ie s ią c p ro s z ę będę

d z ię k u ję w ię c e j

zaczął

w z ią ć n a s tę p n y p o c ią g

rę k a

z a c z ę ła

w z ię ła

Lisez les mots suivants : je s z c z e w rz e s ie ń k s ią ż k a

w szyscy s p rz ą ta ć w s z y s tk o

m ężczyzna s z c z ę ś liw y

d w a d z ie ś c ia ś m ie s z n ie

w y je ż d ż a ć d z w o n ić d rz e w o p rz y je ż d ż a ć u ro c z y s to ś ć

g rz e c z n y d o w ie d z ie ć się c z te rd z ie ś c i p rz e p ra s z a m s z c z ę ś c ie

VI. Accentuez les mots suivants : s p e k ta k l m am a in ż y n ie r

te a tr B a rb a ra s c e n a riu s z

ra d io te le fo n a d re s

te le w iz ja p a p ie ro s s tu d e n t

VII. Lisez la comptine page 187, puis le poème de J an Brzechwa page 265, en accen­ tuant convenablement. VIII. Entraînez-vous à lire le texte de la page 57.

22

LEKCJA PIERWSZA

KLASA, BIURO I PARK

KLASA, BIURO I PARK

23

Jasna klasa. S te fa n Adam Ja n

Dzień dobry. Jak się nazywasz? Nazywam się Adam Solski. Aha! To nowy uczeń.

Ja n S te fa n Ja n S te fa n Adam

Kto to jest? To nowa uczennica. Czy jest sympatyczna ? Tak, bardzo sympatyczna. Czy to jest Barbara Solska? Nie, to nie jest Barbara Solska. To Anna Nowicka.

A n n a N o w ic k a B a rb a ra S o ls k a A n n a N o w ic k a

Cześć! Jak się nazywasz? Barbara Solska. A ty? Anna Nowicka.

S te fa n

Małe biuro. P ani S o ls k a D y re k to r P ani S o ls k a D y re k to r P ani S o ls k a

Dzień dobry panu. Jestem Małgorzata Solska. Dzień dobry pani. Jestem Piotr Nowicki. Czy jest pan inżynier Maciej Solski? Tak. Proszę... Dziękuję. Do widzenia panu.

Duży park. — A c h ! T o M a łg o rz a ta S o ls k a ! — K to to je s t? — T o a k to rk a . — Aha! Ładna! M a łg o rz a ta S o ls k a , M a cie j S o ls ki, B a rb a ra S o ls k a i A d a m S o ls k i to p o ls k a ro d zin a . * * * T o je s t ja s n a kla sa . C o to je s t? — T o je s t kla sa . J a k a je s t k la s a ? — J e s t ja s n a . T o je s t m a łe biu ro . C o to je s t? — T o b iu ro . J a k ie je s t b iu ro ? — M a łe . T o d u ż y p a rk. C o to ? — T o d u ż y p a rk. J a ki je s t p a rk ? — D uży.

LEKCJA PIERWSZA

24

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

a k to rk a

d u ż y , a, e ja s n y , a, e

być, je s te m , je s t e ś , ... są n a z y w a ć się, -a m , -a sz

ła d n y , a, e m a ły , a, e n o w y , a, e

Adverbes

b iu ro d y re k to r in ż y n ie r k la s a

p ie rw s z y , a, e p o ls k i, a, e s y m p a ty c z n y , a, e

b a rd z o ja k ?

le k c ja pa n pani p a rk ro d z in a u c z e n n ic a u cze ń

co ja k i, a, e

aha czy? i

Noms propres

kto to

nie ta k

Adam Anna B a rb a ra Ja n M a cie j

a ty ?

M a łg o rz a ta N o w ic k i, a P io tr S o ls k i, a S te fa n

cześć! d o w id z e n ia p a n i, pan u d z ie ń d o b ry p an i, pa n u d z ię k u ję p a n i, p a n u p ro s z ę

Autres ach

Pronoms

Expressions

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM Morphologie

Le genre des noms est déterminé par la désinence du nominatif : a. Le nom masculin se term ine en consonne:

ex. park inżynier uczeń Piotr b. L e n o m fé m in in s e te rm in e e n -a. Q u e lq u e s n o m s s e te rm in e n t en i:ex.

aktorka Małgorzata pani

c . L e n o m n e u t r e s e t e r m in e e n -o : ex.

N.B.

b iu ro 1. Il e x is te d ’a u tre s d é s in e n c e s du n o m in a tif. 2.

O n re m a rq u e ra l’a b s e n c e d e l’a rtic le , d é fin i ou in d é fin i.

KLASA, BIURO I PARK

25 Syntaxe

Le nominatif (N.) est le cas du sujet. C ’est aussi le cas de l’attribut du sujet quand il est exprimé par un adjectif seul. ex.

Duży park jest ładny. Le g ra n d p a rc e s t jo li.

Mała klasa jest jasna. La p e tite c la s s e e s t c la ire .

Nowe biuro jest małe. Le n o u v e a u b u re a u e st p e tit.

II.

L’ADJECTIF Morphologie

a.

L’adjectif s’accorde en genre, en nombre et en cas avec le nom auquel il se rapporte:

a.

1. Le nominatif singulier des adjectifs masculins se termine en -y : ex.

duży park

polski inżynier

a.2. Le nominatif singulier des adjectifs féminins se term ine en -a : ex.

a.

ładna aktorka

3. Le nominatif singulier des adjectifs neutres se term ine en -e : ex.

małe biuro

b. Les noms de famille en -ski -cki Ils se d é c lin e n t c o m m e d e s a d je c tifs , ils s ’a c c o rd e n t d o n c en g e n re : ex.

Maciej Solski Małgorzata Solska

Piotr Nowicki Anna Nowicka Syntaxe

L’adjectif épithète précède en général le nom :

duży park

ex. N .B .

ładna aktorka

małe biuro

lekcja pierwsza s ig n ifie en fra n ç a is « le ço n 1 » pierwsza lekcja signifie- « la p re m iè re le ç o n »

III.

LES PRONOMS

a.

Le pronom interrogatif jaki, jaka, jakie Il p o rte s u r la q u a lité d e l’ob je t. Il su it la d é c lin a is o n a d je c tiv a le .

LEKCJA PIERWSZA

26 ex.

Jaki jest park? — Duży.

Jaka jest aktorka? — Ładna.

Comment e s t le p a rc ? — G ra n d .

Comment e s t l’a c tric e ? — J o lie .

Jakie jest biuro ? — Małe. Comment e s t le b u re a u ? — P etit. N.B. Le fra n ç a is u tilis e un m ê m e a d v e rb e in te rro g a tif p o u r to u s les g e n re s . Le pronom dém onstratif neutre to

b.

Il fo rm e a v e c le v e rb e b y ć u n e lo c u tio n d é m o n s tra tiv e , ex. To jest

duży park.

C ’est un g ra n d parc.

IV.

LE VERBE

Morphologie a.

Le verbe być Le v e rb e

być se c o n ju g u e au p ré s e n t:

jestem jesteś jest jesteśmy jesteście są b. La classe verbale en -am -asz Les te rm in a is o n s d e s v e rb e s d e c e tte c la s s e s o n t: — à la 1re p e rs o n n e du s in g u lie r — à la 2 e p e rs o n n e du s in g u lie r — — — —

à à à à

la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r la Vep e rs o n n e du p lu rie l la 2 e p e rs o n n e du p lu rie l la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l

-am -asz -a -amy -acie ają

N.B. P a r la s u ite , s e u le s la Ve et la 2 e p e rs o n n e s du s in g u lie r s e ro n t in d iq u é e s . E lle s s u ffiro n t à d é te rm in e r ce tte c la sse . ex.

nazywać się se c o n ju g u e au p ré s e n t: nazywam się nazywasz się nazywa się nazywamy się nazywacie się nazywają się

je m ’a p p e lle tu t ’a p p e lle s il (e lle ) s ’a p p e lle n o u s n o u s a p p e lo n s v o u s v o u s a p p e le z ils (e lle s) s ’a p p e lle n t

KLASA, BIURO I PARK

27

Nazywać się e s t un v e rb e p ro n o m in a l ré flé c h i. Le p ro n o m ré flé c h i się e st in v a ria b le e t n ’e s t p a s a c c e n tu é : il se p la c e s o it a v a n t, s o it a p rè s le ve rb e , m a is ne fig u re ja m a is en d é b u t d e p h ra s e e t fig u re ra re m e n t en fin de p h ra s e . ex.

Jak się nazywasz? — Nazywam się Adam Solski. C o m m e n t t ’a p p e lle s -tu ? — J e m ’a p p e lle A d a m S o lski.

Syntaxe a. On notera l’absence de pronoms personnels sujets. À la différence du français, la terminaison du verbe indique clairement la personne. b. Le verbe być

to jest To jest duży park =To duży park.

— Il p e u t ê tre o m is d a n s l’e x p re s s io n ex.

C ’e st un g ra n d p a rc.

Czy to jest Małgorzata Solska? = Czy to Małgorzata Solska? E st-c e (q u e c ’est) M a rg u e rite S o ls k i ?

— À la fo rm e a ffirm a tiv e , il p e u t a v o ir le s e n s d e être là : ex.

Czy jest inżynier Maciej Solski? (L ’in g é n ie u r) M a th ia s S o ls k i e s t-il là ?

V.

LA PHRASE AFFIRMATIVE, NÉGATIVE ET INTERROGATIVE

a. La phrase affirmative ex.

To jest duży park. C ’e s t un g ra n d p a rc.

Nazywam się Adam Solski. J e m ’a p p e lle A d a m S o ls ki.

b. La phrase négative L’a d v e rb e d e n é g a tio n m e n t d e v a n t le v e rb e , ex.

nie, q u a n d il s ig n ifie ne pas, se p la c e im m é d ia te ­

To nie jest Anna Nowicka. C e n ’e s t pas A n n e N o w ic k i.

LEKCJA PIERWSZA

28 c.

La phrase interrogative E lle e st in tro d u ite p a r un p ro n o m in te rro g a tif, un a d v e rb e in te rro g a tif ou une p a rtic u le in te rro g a tiv e :

Les p ro n o m s in te rro g a tifs : — ex.

kto p o u r les p e rs o n n e s e t les a n im a u x fa m ilie rs Kto to jest? Q ui e s t- c e ?

— co p o u r le s o b je ts et le s a n im a u x ex. Co

to jest?

Q u ’e s t- c e q u e c ’e s t ? (Q u ’e s t-c e ?)

— jaki, jaka, jakie : ex. Jaki jest park? —

Ładny.

C o m m e n t e s t le p a rc ? — Il e s t jo li. L ’a d v e rb e in te rro g a tif

— ja k . ex. Jak się nazywasz? C o m m e n t t ’a p p e lle s -tu ? La p a rtic u le in te rro g a tiv e

czy:

—

ex. Czy

to jest park?

E s t-c e (q u e c ’e s t) un p a rc ?

kou p a r nie à u n e q u e s tio n in tro d u ite ta

O n ré p o n d en g é n é ra l p a r ex. Czy

to jest park?

— Tak, — Nie,

E s t- c e (q u e c ’e st) un p a rc ?

to jest park. to nie jest park.

— O u i, c ’e s t un parc. — N on, c e n ’e s t p a s un parc.

N.B. C o m m e en fra n ç a is , l’in to n a tio n p e u t s u ffire à m a rq u e r l’in te rro g a tio n . ex.

To jest park? — Tak, to jest park. C ’e s t un p a rc ? — O u i, c ’e s t un p a rc.

CONNAISSANCE PASSIVE — du d a tif s in g u lie r de pan et pani d a n s les e x p re s s io n s dzień dobry,

do widzenia, dziękuję pani, panu — d e la c o n jo n c tio n d e c o o rd in a tio n a e t du p ro n o m p e rs o n n e l l’e x p re s s io n a ty? — de proszę e t d e dziękuję

dans

KLASA, BIURO I PARK

29

COMPRÉHENSION DU TEXTE

Répondez aux questions suivantes

:

1. J a k się n a z y w a n o w y u cz e ń ? 2. K to to je s t A d a m S o ls k i? 3. C zy n o w a u c z e n n ic a je s t s y m p a ty c z n a ? 4. J a k się n a z y w a n o w a u c z e n n ic a ? 5. K to to je s t P io tr N o w ic k i? 6. C zy in ż y n ie r n a z y w a s ię P io tr S o ls k i? 7. C zy je s t in ż y n ie r M a cie j S o ls k i? 8. J a k się n a z y w a a k to rk a ? 9. J a k a je s t a k to rk a ? 10. K to to je s t M a łg o rz a ta S o ls k a ? 11. C zy to je s t d u ż a ro d z in a ? 12. J a k a je s t k la s a ? 13. C zy to je s t m a ła k la s a ? 14. C zy b iu ro je s t ła d n e ? 15. C zy b iu ro je s t d u ż e ? 16. J a ki je s t p a rk ?

CONVERSATION

I. Répondez aux questions suivantes : 1. K to to je s t? 2. C z y to je s t n o w y u c ze ń (n o w a u c z e n n ic a )? 3. J a k się n a z y w a ? 4. C z y je s t s y m p a ty c z n y (s y m p a ty c z n a )? 5. J a ki (ja ka ) je s t u cze ń (u c z e n n ic a )? 6. J a k s ię n a z y w a s z ?

II. Transformez les phrases suivantes selon le modèle Czy pan Solski jest sympatyczny? —> Jaki jest pan Solski? Sympatyczny? 1. C z y k la s a je s t m a ła ? 2. C z y b iu ro je s t ja s n e ? 3. C z y p a rk je s t d u ż y ? 4. C z y p ani S o ls k a je s t ła d n a ? 5. C z y k la s a je s t ja s n a ? 6. C z y d y re k to r je s t s y m p a ty c z n y ?

:

LEKCJA PIERWSZA

30

III. Reprenez le dialogue suivant en remplaçant les mots en caractères gras par ceux qui vous sont proposés :

— Maciej Solski to inżynier. — J a k i je s t pa n S o ls k i? Sympatyczny? — T a k , sympatyczny. 1. M a łg o rz a ta S o ls k a / a k to rk a / ła d n a 2. A d a m S o ls k i / u c z e ń / s y m p a ty c z n y 3. A n n a N o w ic k a / u c z e n n ic a / s y m p a ty c z n a

IV. Posez toutes les questions que vous pouvez à de vos camarades. V. Répondez par l’affirmativepuis par la négative : 1. C z y to je s t p a rk ? 2. C z y to je s t m a ły p a rk ? 3. 4. 5. 6.

C zy C zy C zy C zy

to je s t d u ż a k la s a ? b iu ro je s t d u ż e ? A d a m S o ls k i to je s t u c z e ń ? B a rb a ra S o ls k a to n o w a u c z e n n ic a ?

7. P ani S o ls k a , pa n S o ls k i, A d a m i B a rb a ra to ro d z in a . C z y to d u ż a ro d z in a ? 8. C z y pan i S o ls k a to u c z e n n ic a ? 9. C z y u c z e n n ic a n a z y w a s ię M a łg o rz a ta S o ls k a ? 10. C z y to je s t p ie rw s z a le k c ja ?

VI. Posez les questions ci-dessus en supprimant la particule interrogative. VII. Jouez à tour de rôle la scène de présentation. VIII. Reprenez les dialogues suivants (remplacez les expressions en carac­ tères gras par celles qui vous sont proposées) :

— Dzień dobry. — Dzień dobry. — Czy jest pan dyrektor Nowicki? (pani Solska / Anna Nowicka /...) — Tak. Proszę. — Dziękuję. — Dziękuję. — Proszę. — Do widzenia pani. — Do widzenia panu. — Cześć, jestem Adam Solski. (Piotr Nowicki / Stefan /...) — Cześć, jestem Anna Nowicka. (Małgorzata Solska/ Barbara/...)

KLASA, BIURO I PARK

31

EXERCICES

I. Rétablissez les signes diacritiques 1. 2. 3. 4.

:

T o je s t d u z e b iu ro . A k to rk a n a z y w a sie M a łg o rz a ta S o ls k a . A d a m je s t m ały. D zie ń d o b ry , je s te m in ż y n ie r S o lsk i.

5. A d a m S o ls k i to n o w y u c ze ń . 6. B a rb a ra je s t ła d n a . 7. C ze sc !

II.Donnez le genre des noms suivants (les mots de vocabulaire qui nefigurent pas dans la leçon sont aisément compréhensibles) film

a k to rk a

u c ze ń

ra d io

u c z e n n ic a

p ro g ra m a d re s

b iu ro d y re k to r

in ż y n ie r p a lto

d ro m a d e r z e b ra

p a n te ra p a rk

III. Accordez les adjectifs suivants avec des noms de votre choix ja s n y now y

duży m a ły

ła d n y p ie rw s z y

:

p o ls k i s y m p a ty c z n y

IV. Posez la question Kto to jest? ou Co to jes t? sur les noms de l’exer­ cice II. V. Transformez les phrases suivantes selon le modèle :

To jest M a łg o rz a ta S o ls k a . —> To M a łg o rz a ta S o ls k a . 1. T o je s t ła d n a a k to rk a . 2. T o je s t d u ż y pa rk. 3. T o je s t m a łe b iu ro . 4. T o je s t p o ls k a ro d z in a . 5. T o je s t s y m p a ty c z n y in ż y n ie r. 6. T o je s t ja s n e b iu ro . 7. T o je s t n o w y u cz e ń . 8. T o je s t d y re k to r P io tr N o w ic k i.

VI. Posez les questions sur les phrases suivantes selon le modèle Uczennica jest ładna. —> Jaka jest uczennica? 1. D y re k to r je s t s y m p a ty c z n y . 2. P a rk je s t m a ły . 3. A k to rk a je s t s y m p a ty c z n a . 4. B iu ro je s t ja s n e . 5. R o d z in a je s t d u ż a . 6. U cze ń je s t s y m p a ty c z n y .

:

LEKCJA PIERWSZA

32

Faites des phrases selon le modèle en utilisant dans la seconde phrase le verbe być ou le verbe nazywać się sans pronom personnel.

VII.

T o je s t M a łg o rz a ta S o ls k a . —> J e s t ła d n a . T o je s t n o w y u c z e ń . —> N a z y w a się A d a m S o ls k i.

VIII.

Faites cinq phrases selon le modèle'. Jaki jest park? — Duży. — Czy jest ładny? — Tak, bardzo.

IX. 1. 2. 3. 4.

Traduisez '■ C om m ent Com m ent Com m ent C om m ent

est est est est

la le le la

n o u v e lle é lè v e ? b u re a u ? p a rc ? c la s s e ?

5. C o m m e n t e s t l’é lè v e A d a m S o ls k i? 6. C o m m e n t e s t l’a c tric e p o lo n a is e M a rg u e rite S o ls k i?

X.

Transformez les phrases suivantes selon le modèle

:

R o d z in a je s t mała. —» R o d z in a je s t bardzo mała. 1. P a rk je s t ła d n y . 2. A k to rk a je s t s y m p a ty c z n a . 3. D y re k to r je s t s y m p a ty c z n y . 4. 5. 6. 7. 8.

XI. 1. 2. 3. 4.

K la s a je s t ja s n a . B iu ro je s t m a łe . K la s a je s t d u ż a . B iu ro je s t ja s n e . U c z e n n ic a je s t ła d n a .

Traduisez '■ C ’e s t C ’e s t C ’e s t C ’e s t

une fa m ille p o lo n a is e . un g ra n d pa rc. un p e tit b u re a u . un b u re a u c la ir.

5. C ’e s t u n e n o u v e lle é lè v e . 6. C ’e s t la le ç o n I. 7. C ’e s t le p re m ie r é lè v e . 8. C ’e s t un d ire c te u r s y m p a th iq u e .

X II.

Traduisez

:

1. C z y je s t p a n S o ls k i? — T a k , je s t. 2. C z y je s t p a n i S o ls k a ? — T a k , je s t. 3. A h ! Le n o u v e l é lè v e e s t là ? — O u i. 4. L ’in g é n ie u r e s t là ? — O u i.

KLASA, BIURO I PARK

33

Conjuguez les verbes być et nazywać się à toutes les personnes. Quelles remarques pouvez-vous faire sur les terminaisons ? XIV. Complétez les phrases suivantes par les mots ci-dessous : X III.

a k to rk a d y re k to r p a rk

b a rd z o in ż y n ie r S o ls k i

b iu ro pan S o ls k a

panu pani uczeń

s y m p a ty c z n y ro d z in a N o w ic k a

1............................. je s t d u ż y . 2. N o w y .......................... n a z y w a się A d a m S o lski. 3. P a n i.......................... t o ........................... 4. N o w a u c z e n n ic a n a z y w a s ię A n n a .......................... 5 ......................... je s t ja s n e . 6

..........................S o ls k a .............................. S o ls k i, A d a m i B a rb a ra to p o ls k a

7. M a c ie j..........................to 8. C z y B a rb a ra j e s t ..........................ła d n a ? 9. D zie ń d o b r y .......................... 10. J a k i j e s t ........................? — .......................

XV. Faites correspondre les réponses aux questions : 1. C o to je s t?

A.

T a k , to p a n i S o ls k a .

2. K to to je s t? 3. K to to je s t B a rb a ra S o ls k a ?

B.

N ie, to u c z e n n ic a . Jasne.

4. J a k ie je s t b iu ro ? 5. J a k a je s t k la s a ? 6. C z y b iu ro je s t d u ż e ? 7. C z y to je s t u c z e ń ? 8. J a k i je s t p a rk ? 9. J a k się n a z y w a d y re k to r? 10. C z y to pani S o ls k a ?

C. D. E.

T o je s t b iu ro . M a ły . P io tr N o w ic k i.

F. G . D uża. H. T o in ż y n ie r S o ls k i. I. J.

N ie, je s t m a łe . T o n o w a u c z e n n ic a .

XVI. Reconstituez les phrases à partir des éléments donnés en rétablissant lamajuscule initiale : 1. 2. 3. 4.

k la s a / t o / c z y / ja s n a / j e s t / ? u c z e n n ic a / ła d n a / . / b a rd z o / je s t / n o w a S o lski/!/je ste m /./cze ść/A d a m M a c ie j / je s t / S o ls k i / in ż y n ie r / ja k i /?

5. n o w y / s ię / ja k /? / u c z e ń / n a z y w a 6. B a rb a ra / s ię / d o b ry ! / n a z y w a m / . / d z ie ń / S o ls k a 7. s y m p a ty c z n y / S o ls k i / . / je s t / p a n / b a rd z o 8. a k to rk a / . / to / S o ls k a / p a n i / p o ls k a 9. ła d n a / u c z e n n ic a / . / b a rd z o / je s t 10. je s t / A n n a N o w ic k a / c z y /?

LEKCJA PIERWSZA

34 X V II.

Mettez les terminaisons convenables

1. P a n ... S o ls k . . . t o ła d n ... a k to rk a . 2. N o w ... u c z e ń n a z y w ... s ię A d a m S o ls k ... 3. P a rk je s t b a rd z o d u ż ... 4. J a k ... je s t b iu ro ? B a rd z o ja s n ... i d u ż ...

•

5. K la s a je s t b a rd z o m a ł... 6. N a z y w ... s ię B a rb a r... S o ls k ..., a ty, ja k się n a z y w ...? 7. T o je s t n o w ... a k to rk ... 8. A ty, c z y je s t . .. ła d n a ? 9. J a k . .. je s t d y re k to r? 10.

U c z e ń i u c z e n n ic a n a z y w ... się A d a m S o ls k ... i B a rb a ra S o ls k ...

X V III.

Posez les questions convenables sur les mots en caractères gras :

1. T o je s t duże biuro. 2. T o je s t duże b iu r o . 3. B iu ro je s t duże. 4. N o w y u c z e ń n a z y w a się Adam Solski. 5. P ani S o ls k a je s t bardzo ładna. 6. T o je s t Barbara Solska. 7. Tak, to jest pierwsza lekcja. 8. P a rk je s t mały. 9. Nie, nie jest sympatyczny. 10. P io tr N o w ic k i to dyrektor.

XIX. 1. 2. 3. 4. 5.

Posez les questions correspondantes

:

B a rb a ra S o ls k a . J e s t b a rd z o d u ż a . N ie, to m a ła kla s a . T o in ż y n ie r S o lsk i. T a k , to a k to rk a .

6. T o je s t k la s a . 7. N ie, to n ie M a c ie j. 8. B a rd z o ła d n y . 9. J e s t m a łe i ła d n e . 10. S y m p a ty c z n a .

XX.

Traduisez

:

1. Q u ’e s t- c e q u e c ’e s t? — C ’e s t un jo li pa rc. 2. Q ui e s t- c e ? — C ’e s t M. S o lsk i. 3. E s t- c e M me S o ls k i? 4. B o n jo u r m a d a m e , M. S o ls k i e s t-il là ? 5. C ’e s t un é lè v e trè s s y m p a th iq u e . 6. B o n jo u r m o n s ie u r ! M e rc i m o n s ie u r ! A u re v o ir m o n s ie u r !

KLASA, BIURO I PARK

7. S a lu t ! J e m ’a p p e lle .......................... 8. 9. 10. 11. 12.

C o m m e n t e s t la c la s s e ? P e tite ? G ra n d e ? (accompagné d’un geste) E n tre z ! O h ! C ’e st la n o u v e lle é lè v e , A n n e N o w icki. C ’e st le n o u v e a u d ire c te u r. Il s ’a p p e lle P ie rre N o w ic k i. C o m m e n t v o u s a p p e le z -v o u s ? — A d a m S o ls k i et A n n e N o w ic ki.

35

36

LEKCJA DRUGA

€>

WIECZÓR W DOMU

WIECZÓR W DOMU

37

Mała kuchnia. Matka, ojciec, córka i syn.

A dam B a rb a ra M a tka Adam M a tka Adam O jc ie c

Mamo, jestem głodny. Mamo, to dziecko jest bardzo głodne. A ty też jesteś głodna ? Ona? Na pewno nie. A kanarek? A kot? One? Nie wiem. Ja też jestem głodny.

Duży pokój. Ojciec, matka, syn i córka.

O jc ie c B a rb a ra O jc ie c B a rb a ra O jc ie c

Jaki jest dzisiaj film? Nie wiem. Tu jest program. Jaki jest dzisiaj dzień? Piątek. Ach! Jest bardzo dobry film amerykański. To co, oglądamy?

Adam O jc ie c Adam O jc ie c M a tk a Adam B a rb a ra Adam

Tato, nic nie rozumiem. Ten chłopak, to kto? To brat tego grubego kowboja. A ta dziewczyna? To córka tego wysokiego gangstera. Nie, to córka tego niskiego gangstera. Aha! Teraz wszystko rozumiem. To dziecko jest bardzo mądre! A siostra tego dziecka jest mądra?

* * *

LEKCJA DRUGA

38 VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

b ra t c h ło p a k

a m e ry k a ń s k i, a, e d o b ry , a, e

c ó rk a d om d z ie c k o

d ru g i, a, e g ło d n y , a, e

o g lą d a ć , -a m , -a s z ro z u m ie ć , -e m , -e s z w ie d z ie ć , w ie m , w ie s z ,...,w ie d z ą

Expressions

d z ie ń

g ru b y , a, e m ą d ry , a, e

je s te m g ło d n y

d z ie w c z y n a film

n iski, a, e

to co

w y s o k i, a, e

g a n g s te r k a n a re k

Pronoms

Adverbes

kot kow boj k u c h n ia m am a m a tk a o jc ie c p ią te k

nic te n, ta, to

d zisia j na p e w n o te ra z te ż

Pronoms personnels

Autre

p o kó j p ro g ra m

ja ty on, o n a , o n o my wy o ni, o n e

a

w s z y s tk o

tu

s io s tra syn ta ta w ie c z ó r

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF Morphologie

a.

Le genre masculin singulier Le g e n re m a s c u lin s in g u lie r d is tin g u e d e u x s o u s -g e n re s :

— le masculin-animé, q u i c o m p re n d : • le m a s c u lin -p e rs o n n e l ex.

inżynier

• le m a s c u lin -a n im a l ex.

kanarek

— le masculin-inanimé ex.

park

WIECZÓR W DOMU

39

b. Le génitif singulier des masculins-animés et des neutres Le g é n itif s in g u lie r d e s m a s c u lin s -a n im é s e t d e s n e u tre s a la m ê m e fo rm e .

-a -ego brat tego grubego kowboja

Il se te rm in e : ex.

en en

p o u r les n o m s p o u r les a d je c tifs

le frè re d e c e g ro s c o w -b o y

dom kota la m a is o n du c h a t

siostra tego dziecka la s œ u r d e c e t e n fa n t

N.B. Les n o m s qui p ré s e n te n t un -e m o b ile au n o m in a tif le v o ie n t d is p a ­ ra ître d a n s la d é c lin a is o n , ex. N.

uczeń

N. kanarek G. kanarka

G. ucznia

O n re m a rq u e ra le g é n itif d e

ojciec : ojca Syntaxe

a. Le génitif (G.) est le cas du complément de nom. ex. córka tego wysokiego gangstera la fille d e c e g ra n d g a n g s te r

b. L’ordre des mots D a n s une p h ra s e in te rro g a tiv e , l’o rd re d e s m o ts d a n s la p h ra s e e s t d iffé re n t si le s u je t e s t un p ro n o m p e rs o n n e l.

V+ S

Jaki jest park ? C o m m e n t e s t le p a rc ?

S + V

Jaki on jest? C o m m e n t e s t-il ?

Jak się nazywa uczennica ? C o m m e n t s ’a p p e lle l’é lè v e ?

Jak ona się nazywa ? C o m m e n t s ’a p p e lle -t-e lle ?

II. LES PRONOMS a. Le pronom démonstratif ten, ta, to Il e s t à la fo is a d je c tif et p ro n o m , e t c o rre s p o n d au fra n ç a is ce, cette e t celui-ci, celle-ci. Il s u it la d é c lin a is o n a d je c tiv a le , ex.

ten chłopak

ojciec tego chłopaka

ce g a rç o n

le p è re d e ce g a rç o n

ta dziewczyna c e tte fille

LEKCJA DRUGA

40 to dziecko

siostra tego dziecka

c e t e n fa n t

la s œ u r de c e t e n fa n t

N.B. O n re m a rq u e ra le s fo rm e s du n o m in a tif m a s c u lin e t n e u tre s in g u lie r.

b.

Les pronoms personnels au nominatif

Morphologie je , m oi

ja ty on ona ono my wy oni one

tu, toi (m a s c u lin ) (fé m in in ) (n e u tre )

iI l j

il, lui, e lle

I nous vous

s

(m a s c u lin -p e rs o n n e l) (m a s c u lin -a n im a l, m a s c u lin -in a n im é , fé m in in e t n e u tre )

-î >

ils, eux, e lles

Syntaxe À la 1re et à la 2 e p e rs o n n e s du s in g u lie r e t du p lu rie l, les p ro n o m s p e rs o n ­ n els s o n t e m p lo y é s p o u r m a rq u e r l’in s is ta n c e : ex.

A ty, jak się nazywasz? Et toi, c o m m e n t t ’a p p e lle s -tu ?

A la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r e t du p lu rie l, ils s o n t e m p lo y é s : — s o it p o u r p ré c is e r le g e n re du s u je t: ex.

To jest park. Jaki on jest? C ’e s t le pa rc. C o m m e n t e s t-il?

To jest klasa. Jaka ona jest? C ’e s t la c la s s e . C o m m e n t e s t-e lle ? — s o it p o u r m a rq u e r l’in s is ta n c e : ex.

A kanarek nie jest głodny? — On, nie. E t le c a n a ri n ’a p a s fa im ? — Lui, non.

WIECZÓR W DOMU

III.

41

LE VERBE Morphologie

a.

Les verbes wiedzieć et rozumieć appartiennent au type en -em, -esz de la classe verbale en -am, -asz. Ils se conjuguent au présent:

wiem wiesz wie wiemy wiecie wiedzą

rozumiem rozumiesz rozumie rozumiemy rozumiecie rozumieją

N.B. O n re m a rq u e ra b ie n la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l d e wiedzieć. b.

Le verbe oglądać se conjugue comme nazywać się.

Syntaxe À la fo rm e a ffirm a tiv e , la 3 e p e rs o n n e du v e rb e być au s in g u lie r (ou au p lu ­ riel, cf. le ço n 7) p e u t a v o ir le s e n s d e il y a. E lle e s t en g é n é ra l p la c é e a v a n t le s u je t: ex.

IV.

Jest bardzo dobry film. Jaki jest film dzisiaj?

Il y a un trè s b o n film . Q u e l film y a-t-il a u jo u rd ’hui ?

LES CONJONCTIONS DE COORDINATION / ET

a. La conjonction / marque la liaison. ex.

Park, biuro i klasa Le parc, le b u re a u et la c la s s e

b. La conjonction a indique une idée de comparaison et d ’opposition. Elle est précédée d’une virgule quand elle introduit une nouvelle proposition. ex.

Jestem głodny. — A kanarek nie? J ’ai fa im . — Et le c a n a ri, (lui), il n ’a p a s fa im ? Nazywa się Adam Solski, a ona? Il s ’a p p e lle A d a m S o ls k i, et e lle ?

LEKCJA DRUGA

42 CONNAISSANCE PASSIVE — du lo c a tif de dom : — — — —

du du de de

w domu

v o c a tif de mama, tata mamo, tato m a s c u lin -p e rs o n n e l en -a : tata l’a c c u s a tif du p ro n o m wszystko wszystko la fo rm e c o u rte du g é n itif du p ro n o m nie nie

COMPRÉHENSION DU TEXTE

Répondez aux questions suivantes 1. C z y to je s t le k c ja p ie rw s z a ? 2. J a k a je s t k u c h n ia ? 3. K to je s t g ło d n y ? 4. 5. 6. 7.

C z y B a rb a ra je s t g ło d n a ? C z y pan S o ls k i je s t g ło d n y ? K a n a re k je s t g ło d n y ? K o t nie je s t g ło d n y ?

8. K u c h n ia je s t m a ła . J a ki je s t p o k ó j? 9. K to je s t w d o m u ? 10. K to to je s t B a rb a ra S o ls k a ? 11. J a k i je s t d z is ia j d z ie ń ? 12. C z y film je s t d o b ry ? 13. 14. 15. 16.

C z y A d a m w s z y s tk o ro z u m ie ? K to to je s .t te n c h ło p a k ? Ja k i je s t g a n g s te r? C z y A d a m te ra z ro z u m ie ?

17. C z y B a rb a ra je s t m ą d ra ? 18. A A d a m , c z y on te ż je s t m ą d ry ? 19. A d a m S o ls k i to g a n g s te r? 20. C z y A d a m to o jc ie c p a n a S o ls k ie g o ? 21. B a rb a ra S o ls k a to c ó rk a M a c ie ja S o ls k ie g o ?

CONVERSATION

Jouez la scène qui se déroule dans la cuisine. II. Jouez la scène qui se déroule devant la télévision. III. Imitez les dialogues suivants en remplaçant les mots en caractères gras /.

— C z y to Anna Nowicka? (syn M a c ie ja S o ls k ie g o / o jc ie c A d a m a / syn i c ó rk a p a n a N o w ic k ie g o / m a tk a i c ó rk a J a n a /...) — T a k , to ona.

WIECZÓR W DOMU

43

— C zy ty jesteś Anna Nowicka? (M a łg o rz a ta / P io tr N o w ic k i i A d a m S o lski / B a rb a ra S o ls k a i A n n a N o w ic k a /...) — T a k, to ja. — C zy ty jesteś Anna Nowicka? (M a łg o rz a ta / P io tr N o w ic k i i A d a m S o lski / B a rb a ra S o ls k a i A n n a N o w ic k a /...) — N ie, to n ie ja. T o ona.

IV. Imitez le dialogue en remplaçant les mots en caractères gras : — C zy to syn tego gangstera? — N ie, to syn te g o grubego kowboja.

EXERCICES

I. Rétablissez les signes diacritiques : 1. 2. 3. 4. 5.

J e s te s g ło d n y ? O n te z. A d a m je s t na p e w n o d u ży. T e n c h ło p a k je s t b a rd z o m ą d ry . B a rb a ra to c ó rk a p a n a M a c ie ja S o ls k ie g o . D o b ry w ie c z ó r!

6. T o a m e ry k a ń s k i film . T o co, o g lą d a s z ?

II.

Donnez le genre et, s ’il y a lieu, le sous-genre des mots suivants film u c z e n n ic a c h ło p a k ko lo r d z ie c k o d z ie w c z y n a

a k to rk a p ro g ra m k a n a re k kow boj w ie c z ó r d z ie ń

ra d io in ż y n ie r o jc ie c p a lto

uczeń b iu ro d y re k to r s io s tra

syn z e b ra

ko t c ó rk a

III. Complétez les phrases suivantes selon le modèle

:

:

(A d a m ) T o k a n a re k Adama. 1. (in ż yn ie r)

A d a m to s y n ........................

2. (biu ro )

J a k i je s t d y r e k t o r ........................ ?

3. (kot) 4. (m a łe d z ie c k o ) 5. (d y re k to r N o w ic k i)

C z y to je s t d o m ........................ ? T e n p a n to o jc ie c ........................ J a k się n a z y w a c ó r k a ..................

6. (ten g ru b y c h ło p a k ) 7. (to d u ż e b iu ro ) 8. (ten n o w y u c z e ń )

T o k o t ........................ T e n in ż y n ie r to d y r e k t o r ..............

9. (o jcie c) 10. (A d a m ) 11. (in ż y n ie r M a c ie j S o ls k i) 12. (ten niski ko w b o j)

B a rb a ra to s io s t r a ........................ C z y to je s t b iu r o ........................ ? S io s t r a ........................ je s t ła d n a . C z y to s y n ........................ ? T o je s t d z ie c k o ........................

W y s o k i.

LEKCJA DRUGA

44 13.

(te n s y m p a ty c z n y g a n g s te r)

T o je s t d o m

14. (to m a łe d z ie c k o ) 15. (n o w y u c z e ń )

K a n a r e k ........................ je s t ła d n y . K o t ........................ je s t b a rd z o g ło d n y .

16. (b a rd z o m ą d ry p a n )

T a d z ie w c z y n a to c ó r k a ........................

IV. Complétez les phrases suivantes par le démonstratif convenable: 1

..................p o k ó j je s t b a rd z o ja s n y .

2 .................d z ie w c z y n a je s t w y s o k a . 3. S y n ................w y s o k ie g o g a n g s te ra je s t s y m p a ty c z n y . 4 .....................b iu ro to b iu ro o jc a A d a m a . 5. J a k s ię n a z y w a ..................m ą d ra u c z e n n ic a ? 6. M a t k a ..................d z ie c k a je s t b a rd z o g ru b a . 7 .................a k to rk a n a z y w a się M a łg o rz a ta S o ls k a . 8 .................d z ie c k o w s z y s tk o ro z u m ie .

V. Posez les questions sur les mots en caractères gras selon le modèle Klasa je s t ja s n a . —» Co jest jasne? Siostra A d a m a je s t m ą d ra . —> Kto jest mądry? 1. Ten amerykański film je s t d o b ry . 2. Ta dziewczyna je s t b a rd z o ła d n a . 3. Ojciec Adama je s t g ło d n y . 4. Biuro dyrektora Nowickiego je s t m a łe . 5. Wysoki gangster nie je s t s y m p a ty c z n y . 6. Pokój ojca nie je s t ja s n y .

VI. Mettez les terminaisons convenables : 1. J a k ... je s t t . . . film ? — B a rd z o d ó b r.... 2. T . .. d z ie c k o je s t b a rd z o m a ł. ... 3. T ... d z ie w c z y n ... je s t b a rd z o ła d n .... 4. 5. 6. 7. 8.

C ó rk a t... w y s o k ... g a n g s te r... je s t s y m p a ty c z n .... K u c h n ia a m e ry k a ń s k ... je s t d ó b r .... T ... n is k ... c h ło p a k t... syn d y re k to r... N o w ic k .... K o t t . .. d z ie c k ... je s t b a rd z o m ą d r .... M a tk a ła d n ... k a n a r... nie je s t ła d n ....

VII. Complétez les phrases suivantes par des pronoms personnels : 1. N ic nie ro z u m ie s z , (1 re p e r s .s g .) ............te ż nie. 2. T e ra z w s z y s tk o w ie c ie . A to d z ie c k o ? — ............nic nie w ie. 3. C z y A d a m i B a rb a ra ro z u m ie ją ? — ............w s z y s tk o ro z u m ie ją , a pan S o ls k i i p a n i S o ls k a nic. 4. A d a m je s t b a rd z o g ło d n y , a B a rb a ra i p a n i S o ls k a ? — ............nie. 5. C z y k a n a re k je s t m ą d ry ? — ........... nie. K o t je s t b a rd z o m ą d ry . 6. C z y ............ro z u m ie c ie ? J a n ic nie ro z u m ie m . 7. J a k i je s t te n c h ło p a k ? — ............je s t b a rd z o m ą d ry. 8. J a k a je s t s io s tra te g o c h ło p a k a ? — ........... nie je s t s y m p a ty c z n a .

WIECZÓR W DOMU

45

VIII. Complétez les phrases suivantes selon le modèle et traduisez-les

:

C zy je s t tu B a rb a ra ? — T a k , ona tu je s t. 1. C z y je s t tu o jc ie c A d a m a ? — T a k , ............tu je s t. 2. C z y je s t tu d z ie c k o te g o p a n a ? — T a k , ............tu je s t. 3. C z y s ą tu B a rb a ra i A n n a ? — T a k ..............tu są. 4. C z y s ą tu c ó rk a i syn p a n a S o ls k ie g o ? — T a k , ............tu są. 5. C z y je s t tu m a tk a te g o d z ie c k a ? — T a k , ........... tu je s t. 6. C zy s ą tu o jc ie c i s y n ? — T a k , ............tu są.

IX. Mettez les infinitifs entre parenthèses à la

2 -

du singulier'.

„D z ie ń d o b ry ! N a z y w a m się A d a m S o ls k i. A ty, ja k (n a z y w a ć s ię )? (w ie d z ie ć ), (b yć) b a rd z o s y m p a ty c z n a i b a rd z o ła d n a . N ic n ie (ro z u m ie ć )? N ie (b yć) m ą d ra .”

X. Mettez les verbes entre parenthèses à la personne indiquée

:

1 (być; 1re p e rs .s g .) ........................ w d o m u . (o g lą d a ć ; 1re p e rs .p l.) D zisia j je s t d o b ry p o ls k i film . 3. (n a z y w a ć s ię )(w ie d z ie ć ; 2 e p e rs .s g .). J a k .............. ta p a n i? N ie T a p a n i........................ b a rd z o d o b ra . 4. (być) T o n o w y p ro g ra m ............................? 5. (o g lą d a ć ; 2 e p e rs .p l.) 6. (ro z u m ie ć ) 7. (w ie d zie ć; 1re p e rs .p l.) 8. (być; 2 e p e rs .s g .) 9. (ro z u m ie ć ; 2 e p e rs .p l.) 10. (w ie d zie ć )

T o d z ie c k o n ic n i e ......................... T e ra z w s z y s tk o ........................... ........................ b a rd z o m ą d ry . C zy te ra z na p e w n o ........................ ? A d a m i B a rb a ra n ic n i e .......................

XL Traduisez'. 1. Y a-t-il un p a rc ? — O u i. Il e st trè s g ra n d e t trè s jo li. 2. M me S o lsk i e s t là ? — O ui, e lle e s t là. 3. Y a-t-il u n e p iè c e c la ire ? 4. Le n o u v e l é lè v e e st-il là ? 5. Y a-t-il un n o u v e l é lè v e ? 6. E st-ce q u e le d ire c te u r e s t là ? — O u i, il e st là. 7. Il y a un c h a t à la m a is o n . 8. B a rb a ra e t A d a m s o n t là ? — O u i. 9. S o n t-ils là ? — O u i, ils s o n t là. 10.

Il y a un bon film a m é ric a in a u jo u rd ’hui.

XII. Complétez les phrases suivantes par les conjonctions ou 1. A d a m je s t b a rd z o g ło d n y .-.............o jc ie c A d a m a je s t g ło d n y . 2. 3. 4. 5. 6.

A d a m je s t g ło d n y ................ B a rb a ra nie. T o b iu ro je s t m a ł e ..............b a rd z o ja s n e . M a łg o r z a ta .............. M a cie j s ą w d o m u . M a tk a ro z u m ie w s z y s tk o ,.............. o jc ie c n ic n ie ro z u m ie . N a z y w a m się A d a m S o ls k i................ ty ?

a

:

LEKCJA DRUGA

46

XIII. Complétez les phrases suivantes en indiquant lien de

:

1. P an M a c ie j t o ........................ A d a m a . 2. B a rb a ra t o ........................ p a n a M a c ie ja . 3. B a rb a ra t o ........................ A d a m a . 4. P ani S o ls k a t o ........................ A d a m a . 5. A d a m t o ........................ p a n a S o ls k ie g o . 6. C h ło p a k t o ....................... g ru b e g o k o w b o ja .

XIV. Faites correspondre les réponses aux questions

:

1. C z y A d a m w s z y s tk o ro z u m ie ? 2. J e s te ś g ło d n y ?

A . — Nie, nie w ie m . B . — N ie, d ru g a

3. K to to je s t to d z ie c k o ?

C . — N ie, n ic nie ro z u m ie .

4. J a k i je s t te n d o m ? 5. C z y to je s t p ie rw s z a le k c ja ?

D . — T o syn p a n a M a c ie ja . E . — D uży i b a rd z o ła d n y .

6. J a ki je s t d z is ia j film ? W ie s z ?

F . — Nie.

XV. Posez les questions correspondantes : 1. N ie, nie je s t g ło d n a . 2. T a k, b a rd z o . 3. T o m a tk a A d a m a . 4. J e s t d o b ry film a m e ry k a ń s k i. 5. B a rd z o d o b ry . 6. N ie w ie m . 7. P ią te k. 8. T o c ó rk a d y re k to ra . 9. T a k. 10. B a rd z o m ą d re . 11. S y m p a ty c z n a . 12. T a k, oni te ż .

XVI. Traduisez'. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Q u i e s t-c e ? — J e ne s a is p as. V o u s ne c o m p re n e z rien. Le fils de M. S o ls k i ne c o m p re n d rien. A d a m e s t à la m a is o n . Il a fa im ? — J e ne s a is pas. La c u is in e e s t g ra n d e . La m a is o n e s t s û re m e n t trè s g ra n d e . C e t e n fa n t s a it to u t. C e tte m a is o n e s t trè s p e tite . C e tte s o iré e à la m a is o n e s t trè s s y m p a th iq u e . Q u i e st c e tte jo lie fille ? — C ’e s t la fille de ce g ro s m o n s ie u r. La s œ u r d ’A d a m n ’a p a s trè s fa im . T u sa is, c e g a rç o n e s t trè s s y m p a th iq u e . C e tte fille a u s s i. Le film e s t trè s b o n . C ’e s t un film a m é ric a in . N o u s re g a rd o n s ? Q u e l jo u r s o m m e s -n o u s ? A h ! A u jo u rd ’hui, il y a un b o n p ro g ra m m e .

XVII. Présentez une personne ou une famille en utilisant plus de vocabu­ laire possible, dans undialogue ou un texte continu.

47

48

LEKCJA TRZECIA

BARBARA CZYTA

BARBARA CZYTA

49

W mieszkaniu rodziny Solskich. Pokój Barbary jest pusty. Barbara jest wpokoju pani Małgorzaty i pana Macieja. Jest sama. Czyta. — — — —

B asiu, g d z ie je s te ś ? — w o ła o jc ie c . T u ta j, w w a s z y m p o k o ju — o d p o w ia d a B a sia . A co ta m ro b is z ? — p y ta p a n M a c ie j. C z y ta m k s ią ż k ę — m ó w i c ó rk a .

Ojciec i córka w pokoju. Pan S o lski B a rb a ra Pan S o lski B a rb a ra Pan S o lski B a rb a ra Pan S o lski B a rb a ra

To książka matki! Tak... Jest bardzo ciekawa, wiesz? Co to za książka? To P o p ió ł i d ia m e n t Andrzejewskiego. Jak ma na imię bohater książki? Nie pamiętam. Maciek, tak jak ty. To chłopak... ... bardzo ładnej dziewczyny, Marty. Dziewczyna Maćka ma na imię Marta, teraz pamiętam. Nie. Ona ma na imię Krystyna. * * *

A n d rz e je w s k i to z n a n y p o ls k i p is a rz . M a n a im ię J e rz y .

Popiół i diament

to

nie ty lk o k s ią ż k a J e rz e g o A n d rz e je w s k ie g o . T o te ż p ię k n y film A n d rz e ja W ajd y.

* * * — — — — — —

C z y p a ni m ó w i po a n g ie ls k u ? T ak. A p a n ? J a nie. M ó w ię ty lk o po p o ls k u i po fra n c u s k u . P an m ó w i d o b rz e po fra n c u s k u ? N ie. N ie s te ty m ó w ię b a rd z o źle. J ę z y k fra n c u s k i je s t tru d n y . J ę z y k p o ls ki te ż nie je s t ła tw y .

LEKCJA TRZECIA

50

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

b o h a te r

c ie k a w y , a, e fra n c u s k i, a, e

c z y ta ć , -a m , -a s z

d ia m e n t im ię ję z y k

ła tw y , a, e p ię k n y , a, e

k s ią ż k a m ie s z k a n ie p is a rz

p u s ty , a, e tru d n y , a, e

m ieć, m am , m a s z m ó w ić , -ę, -is z o d p o w ia d a ć , -am , -a s z p a m ię ta ć , -a m , -a s z p y ta ć , -am , -a s z rob ić, -ę, -is z

p o p ió ł

trz e c i, a, e z n a n y , a, e

w o ła ć , -a m , -a s z

Noms propres

Pronom

Adverbes

A n d rz e j A n d rz e je w s k i (J e rz y )

s a m ,s a m a ,s a m o w a s z , a, e

d o b rz e g d z ie n ie s te ty

Expressions

po a n g ie ls k u po fra n c u s k u po p o lsk u ta m tu ta j (= tu)

B a s ia J e rz y K ry s ty n a M a c ie k

co to z a + N. m ie ć n a im ię ta k ja k

M a rta W a jd a (A n d rz e j)

ty lk o źle

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF Morphologie

a. Le nominatif neutre L es n e u tre s se te rm in e n t:

• en -o • en -e • en -ę

ex. biuro ex. mieszkanie ex. imię

N.B. Les n e u tre s en -ę s o n t pe u n o m b re u x e t o n t u n e d é c lin a is o n p a rtic u liè re .

b. Le génitif singulier des féminins Il se te rm in e : — en -y

p o u r le s n o m s

— en -ej p o u r le s a d je c tifs . ex.

chłopak bardzo ładnej dziewczyny le p e tit a m i d ’u n e trè s jo lie fille

BARBARA CZYTA

51

wpokoju pani Solskiej d a n s la c h a m b re de m a d a m e S o lsk i

N.B. Le g é n itif de pani e st id e n tiq u e au n o m in a tif. c.

Les prénoms en -y comme Jerzy Ils se d é c lin e n t c o m m e d e s a d je c tifs , ex.

To jest ojciec Jerzego. C ’e st le p è re d e G e o rg e s .

N.B. En rè g le g é n é ra le , on ne tra d u it p a s le p ré n o m d e s p e rs o n n a g e s c é lè b re s .

to książka Jerzego Andrzejewskiego. Cendres et diamant e s t un livre de Jerzy A n d rz e je w s k i.

ex. P o p ió ł i d ia m e n t

Syntaxe a. La forme de politesse Au vous d e p o lite s s e fra n ç a is c o rre s p o n d pan ou pan i s e lo n le s e x e de la p e rs o n n e à la q u e lle on s 'a d re s s e , s u iv i du v e rb e à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r. ex.

Czy pani mówi po angielsku? P a rle z -v o u s a n g la is ? (on s ’a d re s s e à u n e p e rs o n n e d u s e x e fé m in in )

Pan mówi dobrze po francusku? V o u s p a rle z b ie n fra n ç a is ? (on s ’a d re s s e à u n e p e rs o n n e du s e x e m a s c u lin )

N.B. L o rs q u ’on v o u v o ie u n e p e rs o n n e to u t en l’a p p e la n t p a r s o n p ré n o m , ou q u ’o n p a rle d ’un e p e rs o n n e d e l’e n to u ra g e , le p ré n o m e s t p ré c é ­ dé de pan ou de pani. ex. Pani Basiu,

czy pani mówi po angielsku?

B a rb a ra , p a rle z -v o u s a n g la is ?

Pan Maciej jest bardzo sympatyczny. M a th ia s e s t trè s s y m p a th iq u e .

b. Deux adjectifs épithètes peuvent précéder le nom. ex. znany polski pisarz un é c riv a in p o lo n a is c o n n u

c. L’expression c o to z a + nominatif ex. Co to za

książka?

Q u e l livre e s t-c e q u e c 'e s t?

duża jasna klasa un e g ra n d e s a lle c la ire

LEKCJA TRZECIA

52

II. LE VERBE M orphologie

a. L e s

v e r b e s czytać, mieć, odpowiadać, pamiętać, pytać e t w ołać a p p a r ­

t ie n n e n t à la c la s s e e n -am, -asz (c f. nazyw ać się).

N.B. O n

r e m a r q u e r a l’ in fin itif e n -eć d e m ieć e t s a c o n ju g a is o n :

mam, masz.

b. L a

c la s s e v e r b a le e n

- ę -isz

L e s te r m in a is o n s d e s v e r b e s d e c e tte c la s s e s o n t le s s u iv a n te s : — à la 1 re p e r s o n n e d u s in g u lie r — à la 2 e p e r s o n n e d u s in g u lie r — à la 3 e p e r s o n n e d u s in g u lie r — à la 1 re p e r s o n n e d u p lu rie l — à la 2 e p e r s o n n e d u p lu rie l — à la 3 e p e r s o n n e d u p lu rie l

-isz -i -im y -icie -ą

P a r la s u ite , s e u le s la 1 re e t la 2 e p e rs o n n e s d u s in g u lie r s e r o n t in d iq u é e s . E lle s s u ffir o n t à d é te r m in e r c e tte c la s s e .

L e s v e r b e s robić e t mówić s e c o n ju g u e n t r e s p e c tiv e m e n t a u p ré s e n t :

robię robisz robi robimy robicie robią

mówię mówisz mówi mówimy mówicie mówią

C O N N A ISSA N C E PASSIVE — d u lo c a tif d e m ieszkanie e t d e w asz po kój

w m ieszkaniu, w waszym

pokoju — d u g é n itif p lu rie l d e

i: rodzina Solskich k ls o S

— d e l’a c c u s a tif d e książka : książkę — d e l’e x p re s s io n tak ja k — d u d im in u tif d e Barbara : Basia — d u v o c a tif d e Basia : Basiu — d e l’a c c u s a tif d u p ro n o m in te rro g a tif co : co — d u g é n itif d e Wajda : W ajdy

BARBARA CZYTA

53

COMPRÉHENSION DU TEXTE

Répondez aux questions suivantes 1. Kto c z yta ? 2. C zy A d a m i B a rb a ra s ą w p o k o ju m a tk i? 3. G d zie je s t B a rb a ra ? 4. C o o n a ta m ro b i? 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

C o o d p o w ia d a B a sia ? C zy to k s ią ż k a o jc a ? J a k a je s t ta k s ią ż k a ? J a k się n a z y w a a u to r te j k s ią ż k i? C zy M a cie j to im ię a u to ra ? J a k m a na im ię a u to r? Kto to je s t M a c ie k ? C zy M a c ie k to c h ło p a k p ię k n e j d z ie w c z y n y ?

13. J a k o n a m a na im ię ? 14. C zy J e rz y A n d rz e je w s k i to z n a n y p is a rz ? 15. 16. 17. 18. 19.

C zy J a ki C zy J a ki C zy

Popiół i diamentto ty lk o k s ią ż k a ? je s t film Popiół i diament ? J e rz y A n d rz e je w s k i to z n a n y a m e ry k a ń s k i p is a rz ? je s t ję z y k fra n c u s k i? ję z y k p o ls k i je s t ła tw y ?

20. T e ra z w s z y s tk o ro z u m ie c ie ?

CONVERSATION /.

Entamez un dialogue par l’une des phrases suivantes et poursuivez-le en employant toutes vos connaissances 1. C z y pan (p a n i) m ó w i po fra n c u s k u ? 2. K to m ó w i d o b rz e po a n g ie ls k u ? 3. C o pan (p a n i) te ra z ro b i? 4. J a k pa n (p an i) m a na im ię ?

IL Jouez la scène de présentation en employant laforme de politesse. III. Lisez les dialogues de la leçon II en les transformant selon le modèle (employez les verbes mówić, odpowiadać, pytać, wołać) : ex. M a m o , je s te m b a rd z o g ło d n y — mówi Adam.

LEKCJA TRZECIA

54

EXERCICES

I. Précisez si les consonnes suivantes sont dures, molles ou

:

t

ć

w

I

ś

dz

ń

sz

g

ł

c

m

cz

ż

ź

j

k

rz

r

d

II. Donnez la nature des consonnes finales du radical des mots k u c h n ia o jc ie c p is a rz

b ra t p o p ió ł p o kó j

d z ie w c z y n a m ie s z k a n ie u c z e n n ic a

trz e c i uczeń p ani

c h ło p a k le k c ja d ru g i

III. Complétez les phrases suivantes par les mots entre parenthèses : 1.

(B a rb a ra )

2 . (ta n o w a u c z e n n ic a ) 3. (p a n i S o ls k a ) 4. (ta ła d n a d z ie w c z y n a ) 5. (c ó rk a p a n i S o ls k ie j) . (p ie rw s z a kla sa ) 7 . (ta b a rd z o d o b ra a k to rk a )

A d a m to b r a t ........................ A n n a to i m ię ........................ B a rb a ra i o jc ie c s ą w p o k o ju ...... C z y M a c ie k to c h ło p a k ......................?

6

P o k ó j........................ je s t p u s ty. T o u c z e n n ic a ........................ T o je s t p ie rw s z y f i l m ........................

8.

T o je s t d o m ........................ T o je s t m a łe d z ie c k o ........................

(p o ls k a ro d z in a ) 9. (ta n is k a p a n i) 10. (M a rta i K ry s ty n a )

T o o jc ie c i m a t k a ........................

IV. Complétez les phrases suivantes par les mots entre parenthèses : 1. 2. 3. 4.

(ten p ię k n y c h ło p a k ) (ta u c z e n n ic a ) (ten u c z e ń ) (kot)

J a k a je s t d z ie w c z y n a ................... ? M a t k a ................. to p ię k n a a k to rk a . K la s a .......................... je s t d u ża . D o m .....................je s t b a rd z o m a ły .

5. (p a n i S o ls k a ) 6. (T o d u ż e b iu ro ) 7. (J e rz y A n d rz e je w s k i)

C ó r k a .......................... to B a sia . K to to je s t? T o d y r e k t o r ................... K s ią ż k a ........................................je s t b a rd z o c ie k a w a .

8. (o jc ie c )

T o b r a t .........................

V. Énumérez tous les noms neutres que vous connaissez et employez-les dans des phrases. VI. Faites des questions et des réponses selon le modèle

:

T o je s t d z ie w c z y n a . - 4 Co to za d z ie w c z y n a ? — T o c ó rk a p ani S o ls k ie j.

BARBARA CZYTA

55

T o je s t p o kó j.

1 .

2. T o je s t k sią żk a . 3. T o d y re k to r. 4. 5. 6. 7.

To To To To

je s t k u c h n ia . film . je s t c h ło p a k . in ż y n ie r.

8. T o b iu ro .

VII. Faites quatre phrases où vous emploierez les expressions suivantes w domu / w pokoju /tu / tam. Puis posez les questions correspondantes. VIII. Complétez les phrases suivantes : 1. 2. 3. 4.

S yn te j p o ls k ie j a k to rk i m a na i m ię ........................ C ó rk a p a n i M a łg o rz a ty m a na im ię ........................ M a tk a B a rb a ry i A d a m a m a na i m ię ........................ C z y o jc ie c m a na im ię ........................ ? — T a k , m a na im i ę .........................

5. J a k m a s z na im ię ? — ........................ 6. J a k m a na im ię W a jd a ? — ........................ 7. J a k m a na im ię A n d rz e je w s k i? — ........................ 8. J a k m a na im ię d y re k to r N o w ic k i? — ........................

IX. Transformez les phrases suivantes selon le modèle

:

J e s te ś b a rd z o ła d n a . —> Pani jest b a rd z o ła d n a . 1. 2. 3. 4. 5.

J e s te ś s y m p a ty c z n y . N a z y w a s z s ię A d a m S o lsk i. J a k m a sz na im ię ? C o ro b is z ? N a z y w a m się M a cie j S o ls k i. A ty ?

6. G d z ie je s te ś ? 7. C z y w s z y s tk o ro z u m ie s z ? 8. J a k a ty je s te ś ? W y s o k a ?

X. Traduisez en employant la forme de politesse (au masculin et au féminin quand les deux sont possibles) : 1

. C o m m e n t v o u s a p p e le z -v o u s ? — B a rb a ra S o lski.

2. A u jo u rd ’hui, v o u s ne c o m p re n e z rien. 3. Q u e fa ite s -v o u s à la m a is o n ? 4. J e p a rle m a l le p o lo n a is . V o u s s a v e z , M a d a m e , c ’e st u n e la n g u e trè s d ifficile . 5. V o u s ê te s trè s b elle. 6. Q u e d ite s -v o u s ?

LEKCJA TRZECIA

56

XI. Donnez l’infinitif des verbes 1. w ie d z ą 2. m ó w ic ie

5. 6. 7. 8.

3. je s te ś c ie 4. ro z u m ie s z

:

ro b ią m a c ie o d p o w ia d a m y n a z y w a się

XII. Énumérez tous les verbes transitifs que vous XIII. Traduisez'. a. — — — —

B a rb a ra , où e s -tu ? a p p e lle le p è re de la fille . D a n s la c h a m b re d e m a m a n , ré p o n d -e lle . Q u ’e s t-c e q u e tu fa is là -b a s ? d e m a n d e -t-il. J e lis, d it-e lle . Le p è re et la fille s o n t d a n s la c h a m b re .

— Q u e l e s t c e liv re ? d e m a n d e M. S o lski. — C ’e s t Cendres in té re s s a n t.

et

diamantde J e rz y A n d rz e je w s k i, d it-e lle

— C o m m e n t se p ré n o m m e la p e tite a m ie du h é ro s ? M a rth e ? C h ris tin e ? d e m a n d e -t-il. J e ne m e s o u v ie n s pas. La fille d e M . S o ls k i et d e M me S o ls k i se p ré n o m m e B a rb a ra . A u jo u r­ d ’hui, e lle e s t s e u le à la m a is o n e t lit d a n s la c h a m b re de sa m ère. b. — — — — —

C ’e s t la tro is iè m e le ç o n ? O ui, c ’e s t la tro is iè m e . La d e u x iè m e le ç o n e s t trè s d iffic ile . La p re m iè re a u s s i. O ui, c e tte la n g u e n ’e st, h é la s , p a s fa c ile . V o u s p a rle z a u s s i a n g la is ?

— O ui. J e p a rle a n g la is et p o lo n a is .

XIV. Imaginez un dialogue entre la mère et le fils. Utilisez le vocabulaire des trois premières leçons.

MUCHA Z kąpieli każdy korzysta, A mucha chciała być czysta. W niedzielę kąpała się w smole, A w poniedziałek w rosole, We wtorek — w czerwonym winie, A znowu w środę — w czerninie, A potem w czwartek — w bigosie, A w piątek — w tatarskim sosie, W sobotę — w soku z moreli... Co miała z takich kąpieli? Co miała? Zmartwienie miała, Bo z brudu lepi się cała, A na myśl jej nie przychodzi, Żeby wykąpać się w wodzie. J a n B rz e c h w a

58

LEKCJA CZWARTA

BRZYDKA POGODA

BRZYDKA POGODA

59

Niedziela rano. W pokoju Basi ptak Ikar nudzi się. Basia jest dzisiaj bardzo zajęta. Pisze. Adam B a rb a ra Adam B a rb a ra Adam B a rb a ra Adam B a rb a ra Adam B a rb a ra

Co robisz? Przecież widzisz, piszę list. A co robisz potem? Jeszcze nie wiem. A ty? Taka brzydka pogoda! Nudzę się. Teraz jest dobry mecz. Nie oglądasz? Nie, bo tata jest w pokoju i czyta gazetę. A ty dlaczego nie czytasz? Masz tu ciekawą książkę Andrzejewskiego. Znasz tę książkę? Tak. Lubisz tego pisarza? Myślę, że jest bardzo ciekawy.

Niedziela wieczorem. Rodzina Solskich jest w domu. M a tka Adam M a tka Adam M a tka Adam

Adam, dlaczego jesteś taki zły? Bo nie wiem, co robić. Basia pisze i pisze. Tata jest zajęty. A ty czytasz S c e n ę . Tak, czytam ostatni numer tego czasopisma. Jest bardzo interesujący. A dlaczego się nie uczysz? Bo dziś jest niedziela. Kiedy masz angielski ? Jutro ? Nie, pojutrze.

* * *

Pan Solski, pani Solska i pan Nowicki Pan N o w ick i Pan S o ls ki P an N o w ick i Pani S o ls k a Pan N o w ic ki Pan S o lski Pan N o w icki

Państwo lubią oglądać telewizję? Tak, a pan? Ja też, kiedy program jest ciekawy. Dzisiaj wieczorem jest western. Stary czy nowy? Stary. Jest trochę długi, ale nie jest zły. Ja woię program drugi. Jest dobra komedia francuska.

* * *

LEKCJA CZWARTA

60

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

c z a s o p is m o g a z e ta k o m e d ia list

a n g ie ls k i, a, e b rz y d k i, a, e c z w a rty , a, e d łu g i, a, e

m e cz

in te re s u ją c y , a, e o s ta tn i, a, e s ta ry , a, e

n ie d z ie la num er p a ń s tw o (A .G .-a ) pogoda p ta k

z a ję ty , a, e z ły , a, e

Verbes lu b ić, -ę, -isz ■ m y ś le ć , -ę, -isz n u d z ić się, -ę, -is z p isa ć, p isz ę , p is z e s z u c z y ć się , -ę, -ysz w id z ie ć , -ę, -is z w o le ć , -ę, -isz zn a ć, -a m , -a s z

Pronom

Adverbes

ta k i, a, e

d z iś (= d zisia j) je s z c z e

Noms propres

Expressions

Ikar

d z is ia j w ie c z o re m w ie c z o re m

ju tro k ie d y p o ju trz e p o te m ra n o tro c h ę

te le w iz ja w e s te rn

Scena

Autres a le bo czy d la c z e g o p rz e c ie ż że

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF

Morphologie L’accusatif singulier a.

Le masculin O n d is tin g u e le m a s c u lin -a n im é du m a s c u lin -in a n im é .

a.1. Le masculin-animé a un accusatif identique au génitif Il se te rm in e d o n c :

e n -a p o u r le s n o m s en -ego p o u r le s a d je c tifs

imię małego ptaka le n om du p e tit o is e a u Pamiętam małego ptaka. J e m e ra p p e lle le p e tit o is e a u . G. syn wysokiego gangstera el fils du g ra n d g a n g s te r A. Widzę wysokiego gangstera. J e v o is le g ra n d g a n g s te r.

ex. G.

A.

BRZYDKA POGODA

61

a.2. Le masculin-inanimé a un accusatif identique au nominatif Il se te rm in e d o n c :

en consonne p o u r les n o m s en -y p o u r le s a d je c tifs

To jest piękny list. Piszę piękny list. N. To jest polski film. A. Oglądam polski film.

ex. N.

C ’e s t u n e b e lle lettre. J ’é c ris u n e b e lle lettre.

A.

C ’e s t un film p o lo n a is. J e re g a rd e un film p o lo n a is .

b. Le neutre a un accusatif identique au nominatif Il se te rm in e d o n c : en ex. N.

A. N. A. N. A.

en

-o,

-ę p o u r le s n o m s -ep o u r le s a d je c tifs

ou

To jest ładne biuro. Widzimy ładne biuro. To jest duże mieszkanie. Rodzina Solskich ma duże mieszkanie. To jest ładne imię. On ma ładne imię.

C ’e s t un jo li b u re a u . N o u s v o y o n s un jo li b u re a u . C ’e s t un g ra n d a p p a rte m e n t. La fa m ille S o ls k i a un g ra n d a p p a rte m e n t. C ’e s t un jo li p ré n o m . Il a un jo li p ré n o m .

Exception : le m o t państwo, q u a n d il a le s e n s d e « m o n s ie u r et m a d a ­ m e », se c o m p o rte c o m m e un m a s c u lin -p e rs o n n e l e t a à l’a c c u s a tif e t au

państwa. Widzę państwa.

g é n itif la fo rm e ex. A.

c.

J e v o u s v o is ,

Le féminin Il a d e s d é s in e n c e s s p é c ifiq u e s :

-ę p o u r -ą p o u r ex. N.

A.

les n o m s les a d je c tifs

To jest ciekawa książka. Ty czytasz ciekawą książkę.

C ’e s t un livre in té re s s a n t. T u lis un livre in té re s s a n t.

Deux exceptions: pani a à l’a c c u s a tif la fo rm e panią. le d é m o n s tra tif ex. N.

A.

Ta pani jest ładna. Widzę tę panią.

ta a

la fo rm e

tę.

C e tte d a m e e s t jo lie . J e v o is c e tte d a m e .

LEKCJA CZWARTA

62 Syntaxe a. L’accusatif (A.)

L’accusatif est le cas du complément d ’objet direct dans une phrase affirmative. ex.

Barbara pisze list. B a rb a ra é c rit u n e le ttre .

Aktorka ogląda nowe czasopismo. L ’a c tric e re g a rd e u n e n o u v e lle re vu e .

Czytam interesującą książkę. J e lis un livre in té re s s a n t.

b. La forme de politesse L o rs q u ’on s ’a d re s s e à d e s in te rlo c u te u rs d e s d e u x s e x e s , on e m p lo ie le c o lle c tif państwo, qu i a ici le s e n s de monsieur et madame, s u ivi du v e rb e à la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l, ex. Państwo lubią oglądać telewizję? V o u s a im e z re g a rd e r la té lé v is io n ?

N.B.

Państwop e u t ê tre a u s s i s u ivi du v e rb e à la 2 e p e rs o n n e du p lu rie l. C e tte to u rn u re e s t p lu s fa m iliè re ,

ex. Państwo lubicie oglądać telewizję? V o u s a im e z re g a rd e r la té lé v is io n ?

II.

LE PRONOM TAKI Il se p la c e devant l’a d je c tif a v e c le q u e l il s ’a c c o rd e , et m a rq u e l’in te n s ité . ex. Taka brzydka pogoda! Il fa it si m a u v a is te m p s !

III.

To taki piękny dzień! C ’e s t une si b e lle jo u rn é e !

LES PRONOMS INTERROGATIFS KTO ET CO La d é c lin a is o n du p ro n o m in te rro g a tif kto se ra p p ro c h e de c e lle d e l’a d je c tif m a s c u lin -p e rs o n n e l. S o n a c c u s a tif e s t kogo. ex. N. Kto

to jest?

A. Kogo widzisz?

Qui e s t-c e ? Qui v o is -tu ?

L ’a c c u s a tif du p ro n o m in te rro g a tif co e s t id e n tiq u e au n o m in a tif, ex. N. Co

to jest?

A. Co robisz?

Q u ’e s t-c e q u e c ’e s t?

Que fa is -tu ?

BRZYDKA POGODA

IV.

63

LE VERBE

a. La classe verbale e n - ç , -e s z. Les te rm in a is o n s d e s v e rb e s de c e tte c la s s e s o n t le s s u iv a n te s : — à la 1re p e rs o n n e du s in g u lie r — à la 2 e p e rs o n n e du s in g u lie r — à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r

-

ę

-

e

— à la 1re p e rs o n n e du p lu rie l — à la 2 e p e rs o n n e du p lu rie l

-

— à la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l

-ą

P ar la suite, s e u le s la 1re et la 2 e p e rs o n n e s du s in g u lie r s e ro n t in d iq u é e s . E lles s u ffiro n t à d é te rm in e r c e tte c la s s e . Les te rm in a is o n s d e c e tte c la s s e v e rb a le e n tra în e n t d e s m o d ific a tio n s d u th è m e v e rb a l. L o rs q u e le th è m e e s t en c o n s o n n e , e lle s p ro v o q u e n t l’a lte r­ n a n ce d e c e tte c o n s o n n e .

si s zd a n s le v e rb e pisać, q ui se c o n ju g u e au p ré s e

ex. l’a lte rn a n c e

piszę piszesz pisze piszemy piszecie piszą b. Les verbes lubić, nudzić się et uczyć się de même que les verbes widzieć et myśleć appartiennent à la classe en -isz, Ils se conjuguent au présent:

lubię lubisz lubi lubimy lubicie lubią

nudzę się nudzisz się nudzi się nudzimy się nudzicie się nudzą się

uczę się uczysz się uczy się uczymy się uczycie się uczą się

widzę widzisz widzi widzimy widzicie widzą

myślę myślisz myśli myślimy myślicie myślą

N .B . 1. Les te rm in a is o n s de la 1re p e rs o n n e du s in g u lie r e t de la 3 e p e r­ s o n n e du p lu rie l e n tra în e n t u n e m o d ific a tio n du th è m e v e rb a l. 2.

L ’a lte rn a n c e c o n s o n a n tiq u e

dz / dź.

LEKCJA CZWARTA

64 V.

LA PROPOSITION SUBORDONNÉE En p o lo n a is , to u te p h ra s e s u b o rd o n n é e , q u e lle q u ’e lle so it, e s t s é p a ré e de la p rin c ip a le p a r un e v irg u le .

a.

La proposition subordonnée complétive E lle e s t in tro d u ite p a r la c o n jo n c tio n ex.

Myślę, że on jest bardzo ciekawy. J e p e n s e q u ’il e st trè s in té re s s a n t.

b.

La proposition interrogative indirecte E lle c o n s e rv e le m ê m e in te rro g a tif e t le m ê m e o rd re d e s m o ts q u e la p ro p o s itio n in te rro g a tiv e d ire c te .

ex.

STYLE DIRECT

STYLE INDIRECT

Co robisz?

Nie wiem, co robisz.

Que fa is -tu ?

J e ne s a is p a s ce que tu fa is.

Jak się nazywasz?

Adam pyta, jak się nazywasz.

Comment t ’a p p e lle s -tu ?

A d a m d e m a n d e comment tu t ’a p p e lle s .

Dlaczego jesteś zły?

Nie rozumiem, dlaczego jesteś zły.

Pourquoi e s -tu d e m a u v a is e

J e ne c o m p re n d s p a s pourquoi tu e s d e m a u v a is e h u m e u r.

h u m e u r?

N.B. La p a rtic u le in te rro g a tiv e czy in tro d u it a u s s i bien la p ro p o s itio n in te rro g a tiv e d ire c te q u e la p ro p o s itio n in d ire c te : ex.

c.

Czy jest pan Solski?

Nie wiem, czy jest pan Solski.

Est-ce que M. S o ls k i e s t là ?

J e ne s a is p a s si M. S o ls k i e s t là.

Les propositions circonstancielles de cause et de temps — La proposition circonstancielle de cause ré p o n d à u n e q u e s tio n in tro d u ite p a r la lo c u tio n in te rro g a tiv e la c o n jo n c tio n bo. ex.

dlaczego

e t e s t in tro d u ite p a r

Dlaczego jesteś taki zły? — Jestem taki zły, bo nie wiem co robić. Pourquoi e s -tu d e si m a u v a is e h u m e u r? — J e s u is de si m a u v a is e h u m e u r parce que je ne s a is p a s q u oi fa ire .

— La proposition circonstancielle de temps e s t in tro d u ite p a r la

kiedy. Lubię oglądać telewizję, kiedy jest ciekawy program.

c o n jo n c tio n ex.

J ’a im e re g a rd e r la té lé v is io n q u a n d il y a un p ro g ra m m e in té re s s a n t.

BRZYDKA POGODA

VI.

LES CONJONCTIONS ALE ET CZY

a. La c o n jo n c tio n de c o o rd in a tio n ale m a rq u e la re s tric tio n et e s t to u jo u rs p ré c é d é e d ’u n e v irg u le . ex.

To stary western, ale bardzo dobry. C ’e st un v ie u x w e s te rn , m a is il e s t trè s bien.

b. La c o n jo n c tio n czy m a rq u e l’a lte rn a tiv e : ex.

To jest dobra czy zła książka ? C ’e st un b o n ou un m a u v a is livre ?

COMPRÉHENSION DU TEXTE Répondez aux questions suivantes : 1. Ja k i je s t d z is ia j d z ie ń ? 2. C z y p o g o d a je s t ła d n a ? 3. J a k a je s t p o g o d a ? 4. C z y to p o kó j A d a m a ? 5. C zy B a s ia m a p ię k n e g o k o ta ? 6. J a k się n a z y w a p ta k B a si? 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18.

C o robi B a sia ? Co m ówi Adam ? C z y d z is ia j je s t c ie k a w y m e c z ? C z y o jc ie c je s t w d o m u ? D la c z e g o A d a m nie c z y ta ? J a k się n a z y w a a u to r k s ią ż k i? C o m yśli B a sia ? D la c z e g o A d a m je s t z ły ? C z y A d a m je s t b a rd z o z ły ? C o c z y ta m a tk a ? C o to z a c z a s o p is m o ? C z y A d a m lubi się u c z y ć ?

19. 20. 21. 22.

D la c z e g o on się nie u cz y? C z y pan S o ls k i i p a n i S o ls k a o g lą d a ją te le w iz ję ? K ie d y oni o g lą d a ją te le w iz ję ? C o to z a film ?

23. Ja k i je s t film ? 24. A co w o li p an N o w ic k i? D la c z e g o ?

65

LEKCJA CZWARTA

66

CONVERSATION

I. Répondez aux questions suivantes 1. C z y p a n (p a n i) lubi c z y ta ć ? 2. A p a n (p a n i)? C z y p a n (p a n i) lubi p is a ć ? 3. J a k ie g o p is a rz a p a n (p a n i) lu b i? 4. K to m a k a n a rk a ? 5. M a p a n (p a n i) m a łe g o k o ta ? 6. J a k a je s t d z is ia j p o g o d a ? 7. C z y d z is ia j je s t b rz y d k i d z ie ń ? 8. C o p a n (p a n i) ro b i, k ie d y je s t b rz y d k a p o g o d a ? 9. C z y p a m ię ta c ie , ja k A n d rz e je w s k i m a na im ię ? 10. K ie d y p an (p a n i) o g lą d a te le w iz ję ? I I . C z y p ro g ra m p ie rw s z y je s t c ie k a w y ? 12. C o p a n (p a n i) w o li? P ro g ra m p ie rw s z y c z y p ro g ra m d ru g i? 13. C z y p a n (pa n i) m yśli, że ję z y k p o ls k i je s t ła tw y ? 14. C o pan (pa n i) ro b i w ie c z o re m ? 15. J a k ie g o p o ls k ie g o p is a rz a z n a s z ? 16. J a k ą p o ls k ą k s ią ż k ę z n a s z ?

II. Posez une question commençant par dlaczego à l’un de vos camarades qui y répond par une phrase entière. — Dlaczego n ie lu b is z c z y ta ć ? — N ie lu b ię c z y ta ć , bo n ic n ie ro z u m ie m .

III. Passez du style direct au style indirect — B a s iu , c o ro b is z ? — p y ta A d a m . — N ic — o d p o w ia d a B a sia . — P rz e c ie ż p is z e — m yśli A d a m . — D la c z e g o s ię n ie u c z y s z ? — p y ta m a tka . — N ie u c z ę się , bo d z is ia j je s t n ie d z ie la — o d p o w ia d a A d a m . — P a m ię ta s z , ż e m a s z ję z y k fra n c u s k i? — p y ta m a tka . — T a k , a le n ic nie ro z u m ie m — m ó w i A d a m .

IV. Imitez le dialogue suivant: — C o on m ó w i? — Mówi, że d z is ia j je s t p ię k n a p o g o d a . — A ty co m y ś lis z ? — Myślę, że je s t b rz y d k a .

BRZYDKA POGODA

67

V. Transformez les phrases suivantes selon le modèle a. T o d o b ra a k to rk a . O n a je s t taka dobra! 1. T o s y m p a ty c z n y u c ze ń . 2. T o c ie k a w e d z ie c k o . 3. T o in te re s u ją c a k o m e d ia . 4. T o s ta ry film . 5. T o d o b ra có rk a . 6. T o b rz y d k ie m ie s z k a n ie . b. O n w id z i m a łe g o ko ta ! -» W id z i takiego małego kota! 1. L u b is z b rz y d k ą d z ie w c z y n ę ! 2. W o lis z s ta ry film ! 3. Z n a s z in te re s u ją c e g o p is a rz a ! 4. C z y ta s z g ru b ą k s ią ż k ę ! 5. W id z ic ie w y s o k ie g o g a n g s te ra ! 6. P a ń s tw o c z y ta ją z łe c z a s o p is m o !

EXERCICES

I. Complétez les phrases suivantes par r z ou par Ż 1. D zisia j je s t b ...y d k a p o g o d a . 2. M a m a cz y ta . T a ta te ... c z y ta , a ja s ię n u d z ę . 3. T o je s t d u . . . e m ie s z k a n ie . 4. In ...y n ie r S o ls k i je s t b a rd z o za ję ty . 5. P ani M a łg o ...a ta je s t je s z c z e w d o m u . 6. D ziś m a m y t...e c ią le k c ję p o ls k ie g o .

II. Mettez les mots entre parenthèses à l 1. 2. 3. 4.

(list) (c z a s o p is m o ) (le k c ja p o ls k ie g o ) (b ra t)

5. 6. 7. 8.

(pta k) (g a ze ta ) (ten p o lski p is a rz ) (b a rd z o c ie k a w y w e s te rn )

9. (ta d łu g a k o m e d ia ) 10.

(to m ie s z k a n ie )

P is z ę ........................ P an S o ls k i c z y t a ............. U c z e n n ic a i u c z e ń m a ją B a s ia m a ........................ A d a m m a ........................ O n a c z y t a ........................ O n a l u b i ........................ O n o g lą d a ........................ P a ń s tw o lu b ią .................. C z y lu b is z ........................ '

III. Complétez les phrases suivantes selon le modèle

:

T o je s t dobra książka. —» C z y ta m y dobrą książkę. 1. T o je s t s ta ry d o m .

O n i m a ją ...........

2. T o je s t d u ż e m ie s z k a n ie .

W o lim y ..............

LEKCJA CZWARTA

68 3. T o p ię k n a a k to rk a .

Z n a s z ........................

4. T o n o w e c z a s o p is m o je s t c ie k a w e . P an c z y t a ......... ,............. 5. T a b rz y d k a p a n i to p a n i N o w ic k a . 6. T o c ie k a w y p o ls k i p is a rz .

C z y pan z n a ........................ ? P a ń s tw o c z y t a ją ........................

7. T o s ta ra g a z e ta . 8. K a n a re k je s t g ło d n y .

O n o g lą d a ........................ A d a m w id z i........................

9. T o pan S o ls k i i p a n i S o ls k a .

W p o k o ju w id z ę ........................

10.

B ra t B asi je s t in te re s u ją c y .

IV. Mettez

O n a m a ........................

lesmots entre parenthèses au cas convenable

1. (p ię k n y p a rk ) 2. (m ą d ra c ó rk a )

:

D z ie w c z y n a w id z i........................ P an S o lsk i m a ........................

3. (syn p a n a M a c ie ja )

T o je s t k a n a r e k ........................

4. (to m ą d re d z ie c k o ) 5. (d u ż y sy n )

J a k i je s t o jc ie c ........................ ? T a p a ni m a j e s z c z e ....................

6. (ta ła d n a a k to rk a ) B a s ia to c ó r k a ........................ 7. (to m a łe s y m p a ty c z n e m ie s z k a n ie ) C z y p a ni lu b i........................ ? 8. (b rz y d k ie im ię ) T a g ru b a a k to rk a m a ..................

V Posez les questions selon le

modè

:

M a m ładną s io s trę . —» Jaką m a s z s io s trę ? 1. A d a m m a m a łe g o ko ta . 2. B a s ia c z y ta in te re s u ją c ą g a z e tę . 3. W id z im y b rz y d k ie m ie s z k a n ie . 4. P is a rz p is z e te ra z c ie k a w ą k s ią ż k ę . 5. T e n u c z e ń z n a n o w e g o d y re k to ra . 6. P an N o w ic k i w id z i p ię k n ą d z ie w c z y n ę . 7. M a m a n g ie ls k ie im ię. 8. O jc ie c i s y n o g lą d a ją s ta ry w e s te rn .

VI. Répondez aux questions suivantes selon le modèle

:

J a k i je s t te n film ? D o b ry ? -> Nie, zły. 1. J a k a je s t ta d z ie w c z y n a ? Ł a d n a ? 2. J a ki je s t te n ję z y k ? Ł a tw y ? 3. J a k ie je s t to c z a s o p is m o ? S ta re ? 4. J a ki je s t te n p a rk ? D u ż y ? 5. J a k i je s t te n p a n ? W y s o k i? 6. J a k a je s t ta k o m e d ia ? D o b ra ?

VII. Posez les questions convenables sur les mots en caractères gras 1. T e n pan to inżynier Piotr Nowicki. 2. A d a m te ra z wszystko ro z u m ie . 3. Z n a m y rodzinę Solskich. 4. T o d z ie c k o w o li czytać i pisać.

:

BRZYDKA POGODA

69

5. Telewizja nie je s t in te re s u ją c a . 6. K a n a re k lubi kota Basi. 7. Mieszkanie je s t b a rd z o ja s n e . 8. Ten wysoki pan n ic n ie w ie . 9. Pani Solska je s t b a rd z o p ię k n a . 10. O n e w id z ą pięknego pana i piękną aktorkę.

11 . P a m ię ta m imię tej pięknej aktorki. 12. B a s ia m yśli, że Jerzy Andrzejewski to ciekawy pisarz.

VIII. Posez la question selon le modèle

:

Dlaczego on je s t z ły ? -> J e s t z ły , bo się nudzi. 1 ........................................... ? — N ic n ie ro z u m ie , bo nie je s t m ą d re . 2 3 4

....................................... ? — P yta , bo nie w ie . ........................................? — L u b ię te g o p is a rz a , bo je s t b a rd z o d o b ry . ....................................... ? — P yta, ja k i je s t film , bo się nudzi.

5

....................................... ? — B a s ia c z y ta k s ią ż k ę J e rz e g o A n d rz e je w s k ie g o , bo lubi te g o p is a rz a . ....................................... ? — T o nie ty lk o k s ią ż k a , bo to te ż p ię k n y film . ....................................... ? — T o m ie s z k a n ie je s t ła d n e , bo je s t ja s n e , d u ż e , i m a p ię k n ą k u c h n ię . ....................................... ? — O g lą d a b a rd z o z ły film , bo s ię n u d z i i nie w ie ,

6 7 8

co ro b ić.

IX. Répondez aux questions suivantes

:

1. D la c z e g o oni lu b ią tę a k to rk ę ? 2. D la c z e g o te n p a n lubi im ię „K ry s ty n a ” ? 3. D la c z e g o ta d z ie w c z y n a w s z y s tk o ro z u m ie ? 4. 5. 6. 7. 8.

D la c z e g o D la c z e g o D la c z e g o D la c z e g o D la c z e g o

A d a m się nie u c z y ? pan d y re k to r je s t te ra z z ły ? B a rb a ra n a z y w a się S o ls k a ? lu b is z ję z y k p o ls k i? A d a m o g lą d a a m e ry k a ń s k i film ?

X. Traduisez en employant la forme de politesse (au masculin, au féminin

et au pluriel quand les formes sont possibles)

:

1. V o u s a v e z un e fille ou un fils ? 2. Q u e l livre lis e z -v o u s ? 3. V o u s ne s a v e z p a s p o u rq u o i il e s t d e m a u v a is e h u m e u r. 4. V o u s p e n s e z q u e le p o lo n a is e s t trè s d iffic ile . 5. V o u s s a v e z p o u rq u o i v o u s ê te s d e m a u v a is e h u m e u r? 6. E t v o u s , v o u s a im e z le d im a n c h e ? 7. P ie rre v o u s v o it p a rc e q u e v o u s ê te s g ra n d . 8. J e v o u s c o n n a is b ie n et je v o u s a im e bie n .

LEKCJA CZWARTA

70

XI. Complétez les phrases suivantes par le verbe wiedzieć ou le verbe znać : 1. C z y p a ń s tw o ......................n o w e g o d y re k to ra ? 2 ............................ k ie d y je s t le k c ja ? 3. A d a m ........................ b a rd z o d o b rz e te n film . 4. C z y p a n i ........................ m a tk ę K ry s ty n y ? 5. P an S o ls k i n i e ......................... co B a s ia robi w p o k o ju m atki. 6 ........................... p a n i, ta k o m e d ia je s t b a rd z o d o b ra . 7. T e n u c z e ń ........................ d o b rz e tę k s ią ż k ę A n d rz e je w s k ie g o . 8. O n i n i e ........................ , ja k się n a z y w a ta a k to rk a .

XII. Complétez les phrases suivantes par les verbes ci-dessous : c z y ta ć / lu b ić / m ie ć / n u d z ić się / p is a ć / ro b ić / u c z y ć s ię / w ie d z ie ć / w o le ć C o ........................ d z is ia j ro d z in a S o ls k ic h ? B a r b a r a ..........................list, p a n i M a łg o r z a ta ........................ k s ią ż k ę , p a n M a c ie j.......................... g a z e tę . A A d a m ? O n ......................... bo n i e ........................... c o ............................ N ie lubi ........................ , n i e .........................t e ż .......................................................o g lą d a ć te le w iz ję , a le p o ju tr z e ........................ a n g ie ls k i.

XIII. Mettez les terminaisons convenables

:

1. J e rz y A n d rz e je w s k ... p is z ... n o w ... k s ią ż k ... 2. 3. 4. 5. 6. 7.

J a k ... je s t ju tro d z ie ń ? — N ie d z ie l... T e n p is a rz p is z ... c z w a rt... k s ią ż k .... O n a je s t b a rd z o d łu g ... P a n ... M a łg o rz a t... c z y ta o s ta tn ... g a z e t... B a siu , w id z ... b ra t...? P a ni z n a ro d z in ę S o ls k ...? P a ń s tw o m a ją na p e w n o d u ż ... m ie s z k a ń ...

8. 9. 10. 11. 12.

T o je s t d o m t... p o ls k ... ro d z in ... S io s tra t . .. m ą d r ... d z ie c k ... m a na im ię B a rb a ra . A n n a m a in te re s u ją c ... c h ło p a k ... P ta k t... s y m p a ty c z n ... d z ie w c z y n ... n ie je s t je s z c z e g ło d n y . A d a m lu b ... p ta k ... s ió s tr...

XIV. Répondez aux questions suivantes

:

1. K ie d y c z y ta s z ? R a n o c z y w ie c z o re m ? 2. G d z ie je s t k s ią ż k a ? T u c z y ta m ? 3. G d z ie je s t B a s ia ? 4. K ie d y je s t te n film ? D z is ia j c z y ju tro ? 5. K ie d y o g lą d a s z to c z a s o p is m o ? T e ra z c z y p o te m ? 6. G d z ie je s te ś ? W d o m u ? 7. K ie d y pan (p a n i) o g lą d a te le w iz ję ? 8. K ie d y p a ń s tw o m a ją le k c ję p o ls k ie g o ?

BRZYDKA POGODA

71

XV. Complétez les phrases suivantes par l’un des adjectifs ci-dessous : jasny / trudny / mądry / łatw y / interesujący / ciekawy 1. T o b rz y d k a d z ie w c z y n a , a le b a r d z o ........................ 2. C z y ta m g ru b ą k s ią ż k ę , a le b a r d z o ........................ 3. T e n w e s te rn je s t s ta ry i d łu g i, a le b a r d z o ........................ 4. J ę z y k p o ls k i je s t p ię k n y , a le n ie j e s t ........................ 5. M ie s z k a n ie je s t s ta re , a le b a r d z o ........................ 6. T a p a n i m a m ą d re d z ie c k o , a l e ........................

XVI. Posez les questions convenables sur les mots en caractères gras

:

1 . A d a m je s t tutaj. 2. Wieczorem B a rb a ra je s t w p o k o ju m atki. 3. T e ra z B a rb a ra je s t w pokoju matki. 4. A n n a je s t tu ta j rano. 5. Tam je s t b a rd z o p ię k n y p a rk. 6. C z y ta s z tę g a z e tę teraz czy jutro? 7. O g lą d a m y te n s ta ry film dzisiaj wieczorem. 8. P ani m a le k c ję jutro rano.

XVII.

Traduisez en veillant aux virgules :

1. B a rb a ra e t A d a m ne s a v e n t p a s q u o i fa ire p a rc e q u ’il ne fa it p a s b e a u a u jo u rd ’hui. La jo u rn é e e s t lo n g u e . Ils s ’e n n u ie n t un peu. 2. Le p è re du g a rç o n e s t d e m a u v a is e h u m e u r p a rc e q u ’il a fa im . 3. Q u e fa ite s -v o u s q u a n d il ne fa it p a s b e a u ? — N o u s re g a rd o n s un bon film . 4. N o u s p e n s o n s q u ’e lle é c rit u n e trè s b e lle le ttre . C ’e s t la d e rn iè re . 5. La m è re d e B a rb a ra e s t-e lle e n c o re à la m a is o n ? 6. A u jo u rd ’hui, c ’e s t d im a n c h e . La fa m ille S o ls k i e s t à la m a is o n e t re g a rd e la té lé v is io n . 7. (à une dame) V o u s s a v e z c o m m e n t s ’a p p e lle c e tte a c tric e a n g la is e ? — N on, je ne m e s o u v ie n s pas. 8. B o n jo u r m o n s ie u r. C o m m e n t v o u s a p p e le z -v o u s ? 9. (à une dame et à un monsieur) V o u s s a v e z q u i c ’e s t? C ’e s t u n e trè s v ie ille a c tric e p o lo n a is e . 10. Ils ne c o m p re n n e n t p a s p o u rq u o i c e t e n fa n t n ’a p a s fa im le so ir. 11. L ’o is e a u d e la fille d e M. S o ls k i s ’a p p e lle Icare. 12. E lle s ne s a v e n t p a s p o u rq u o i, m a is e lle s c o m p re n n e n t to u t. 13. P o u rq u o i e s -tu si o c c u p é e c e s o ir? — J ’a p p re n d s m e s le ç o n s . D e m a in , j ’ai a n g la is e t a p rè s -d e m a in p o lo n a is . 14. L’é lè v e p e n s e q u e le h é ro s d e ce liv re e s t b e a u et bon. 15. V o u s v o y e z b ie n q u e je s u is trè s o c c u p é , d it le d ire c te u r.

72

LEKCJA PIĄTA

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

73

Kuchnia państwa Solskich jest nieduża, ale przytulna. D z is ia j ra n o A d a m je s t s a m w k u c h n i. N a ś n ia d a n ie je ja jk o , ż ó łt y s e r, s z y n k ę , b u łk ę , c h le b i m a s ło , i je s z c z e d ż e m . R a n o m a a p e ty t. C o p ije ? H e rb a tę , bo nie lubi ka w y. O jc ie c M a tk a O jc ie c M a tk a Adam

* * *

Co jemy na obiad? Zupę, mięso i kartofle. A jaki jest dzisiaj kompot? Śliwkowy. Adasiu, dlaczego zawsze zajmujesz miejsce siostry? Bo jest wygodne. * * *

Wieczorem. Rodzina Solskich je na kolację wędlinę, sałatkę, ser, chleb i masło. O jc ie c B a rb a ra M a tk a B a rb a ra Adam

Basiu, dlaczego ty nic nie jesz? Nie lubię ani wędliny, ani chleba, ani masła. Lubię tylko chudy biały ser. Ciasta też nie jesz? Nie, dziękuję. Dobrze wiesz, że nie jem ciasta. Wolę jabłko. Oho! Nasza pani Barbara się odchudza! Nawet deseru nie je. * * *

Państwo Solscy i Adam oglądają telewizję. Piją herbatę i jedzą ciasto. Pani M a łg o rz a ta Pan M a c ie j Pani M a łg o rz a ta Pan M a c ie j Pani M a łg o rz a ta P an M a cie j Adam P ani M a łg o rz a ta Adam Pani M a łg o rz a ta

Maćku, czyja to herbata? Twoja? Tak, moja. Dlaczego nie pijesz? Jeszcze jest za gorąca. A gdzie jest cukier? Nie widzisz? Tu. Mamo, czyje jest tamto mleko? Jest już zimne. Adasiu, przecież wiesz, że to mleko Basi. Jej? Adasiu! Zmęczona jestem. * * *

— P rz e p ra s z a m p a n a , c z y to p a n a s a m o c h ó d ? — Nie, to s a m o c h ó d ż o n y . — P rz e p ra s z a m p a n ią , c z y to p a n i s a m o c h ó d ? — N ie, to s a m o c h ó d m ę ża . — P rz e p ra s z a m p a ń s tw a , c z y to p a ń s tw a s a m o c h ó d ? — T a k , to nasz.

LEKCJA PIĄTA

74 VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

a p e ty t (G .-u) b u łk a

b ia ły , a, e c h u d y , a, e

je ś ć , je m , je s z ......je d z ą

c h le b (G .-a )

g o rą c y , a, e n ie d u ż y , a, e

c ia s to c u k ie r (G .-u ) d e s e r (G .-u ) d ż e m (G .-u ) h e rb a ta ja b łk o ja jk o k a rto fe l (G .-a )

o d c h u d z a ć się, -am , -a s z pić, p iję, p ije s z p rz e p ra s z a ć , -a m , -a s z

p ią ty , a, e p rz y tu ln y , a, e ś liw k o w y , a, e w y g o d n y , a, e z im n y , a, e

z a jm o w a ć , -uję, u je s z

z m ę c z o n y , a ,e ż ó łty , a, e

ju ż

Adverbes naw et zaw sze

kaw a k o la c ja k o m p o t (G .-u) m a s ło m ą ż (A .G . m ę ża )

Pronom

Autres

ta m te n , a, o

m ie js c e m ię s o m le k o o b ia d (G .-u ) s a ła tk a

a n i..., a n i... oho! z a + adj.

cz y j, a, e?

s a m o c h ó d (G .-u ) s e r (G .-a ) szynka ś n ia d a n ie w ę d lin a

Pronoms possessifs m ój, m o ja , m o je tw ó j, tw o ja , tw o je n a sz, a, e w a s z , a, e (rappel)

zupa żona

Expressions

Noms propres

d o b ra n o c je ś ć ś n ia d a n ie , o b ia d , k o la c ję

Adaś M a łg o s ia M ru c z e k

je ś ć (+ c .o .d .) na ś n ia d a n ie , na o b ia d , na k o la c ję

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

75

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF Morphologie

Le génitif singulier des m asculins-inanimés a.

Les noms masculins-inanimés ont un génitif singulier soit en -a soit en -u. ex.

Nie lubię sera. J e n ’a im e p a s le fro m a g e .

Ona nie je nawet deseru. E lle ne m a n g e m ê m e p a s de d e s s e rt.

N.B. Il fa u t a p p re n d re la d é s in e n c e du g é n itif du n o m m a s c u lin -in a n im é en m ê m e te m p s q u e so n n o m in a tif. T o u s le s n o m s m a s c u lin s -in a n i­ m é s v u s d e p u is la le ç o n 1 s o n t re p ris à la fin du c o m m e n ta ire g ra m ­ m a tica l.

Déclinaison des noms et des adjectifs aux nominatif, accusatif et génitif singuliers

AD J.

A C C U S A T IF : NOM ADJ.

G É N ITIF :

NOM ADJ.

c.

0

0

-y

- y -/

-ego

0 -y

= G.

= N.

-a -ego

-a -u -ego

-a

-a

-i

NEUTRE

-o -e -ę -e

-/

-a -e

-ą

-e = N.

-y -e j

-a -ego

Les alternances vocaliques d /o et ą /ę L ’a b s e n c e de d é s in e n c e au n o m in a tif a pu e n tra în e r le p a s s a g e de :

-ô i o ex.

N. pokój N. samochód

G. pokoju G. samochodu

-ą/ę ex.

N. mąż

G.

męża

«r>

N O M IN A TIF: NOM

MASCULIN-INANIMÉ FÉMININ

■

MASCULIN-ANIMÉ

CAS

0 1 ct>

b.

LEKCJA PIĄTA

76 Syntaxe a.

Le com plém ent d’objet direct

a.1. L'accusatif est le cas du complément d’objet direct dans une phrase affirmative. ex.

Jemy wędlinę, sałatkę, żó łty ser, chleb, m asło i ciasto. N o u s m a n g e o n s d e la c h a rc u te rie , u n e s a la d e , du fro m a g e (à p â te d u re ), du p a in , du b e u rre e t un g â te a u .

a.2. Le génitif est le cas du complément d’objet direct dans une phrase négative. ex.

Nie lubię wędliny ani Chleba, ani masła. Ciasta też nie jem. J e n ’a im e p a s la c h a rc u te rie , ni le p ain, ni le b e u rre . J e ne m a n g e p a s n on p lu s de g â te a u .

N.B. Le c o m p lé m e n t d ’o b je t d ire c t d ’un in fin itif lu i-m ê m e c o m p lé m e n t d ’un v e rb e à la fo rm e n é g a tiv e se m e t au g é n itif : ex.

Czy lubisz oglądać telewizję? — Nie, nie lubię oglądać telewizji. A im e s -tu re g a rd e r la té lé v is io n ? — N on, je n ’a im e p a s re g a rd e r la té lé v is io n .

b.

Les diminutifs Les d im in u tifs s o n t trè s ré p a n d u s en p o lo n a is , en p a rtic u lie r p o u r les p ré n o m s . ex. Małgorzata

M aciej Barbara Adam

II.

—> — > -» — >

Małgosia M aciek Basia Adaś

LES PRONOMS INTERROGATIFS

ET CO

Déclinaison N o m in a tif A c c u s a tif G é n itif

kto kogo kogo

co co czego

Kto to jest? Kogo widzisz? Kogo nie widzisz?

Q u i e s t-c e ?

A. G. N. A. G.

Co to jest? Co widzisz? Czego nie widzisz?

Q u ’e s t-c e q u e c ’e s t? Q u e v o is -tu ? Q u ’e s t-c e q u e tu ne v o is p a s ?

ex. N.

Q u i v o is -tu ? Q u i e s t-c e q u e tu ne v o is p a s ?

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

77

III. LE PRONOM DÉMONSTRATIF TAMTEN, TAMTA, TAMTO Le d é m o n s tra tif tamten, tamta, tamto, c o m m e ten, e s t à la fo is a d je c tif et p ro n o m , e t c o rre s p o n d au fra n ç a is celui-là, celle-là, l’autre. Il s u it la d é c lin a is o n a d je c tiv a le , ex.

Ten pan jest niski, a tamten wysoki. C e m o n s ie u r e s t pe tit, e t c e lu i-là g ra n d .

Adam nie lubi tej dziewczyny. Woli tamtą. A d a m n ’a im e p a s c e tte fille . Il p ré fè re l’a u tre .

IV.

LES PRONOMS POSSESSIFS Morphologie

a.

Le possesseur est de la V e ou de la 2e personnes du singulier ou du pluriel: s in g u lie r: p lu rie l :

mój, moja, moje twój, twoja, twoje nasz, nasza, nasze wasz, wasza, wasze

m o n , m a, le m ie n , la m ie n n e to n , ta, le tie n , la tie n n e n o tre , le n ô tre , la n ô tre v o tre , le v ô tre , la v ô tre

Les p ro n o m s p o s s e s s ifs s e d é c lin e n t c o m m e d e s a d je c tifs . ex.

Widzisz moją córkę?-Nie, widzę twojego syna. T u v o is ma filie ? — N on, je v o is ton fils.

Czy to twoja książka? — Tak, moja. E st-ce q u e c ’e s t ton livre ? — O u i, c ’e s t le mien. Czyto wasze mieszkanie? — Tak, nasze. E st-ce q u e c ’e s t votre a p p a rte m e n t ? — O ui, c ’e s t le nôtre. N.B. O n n o te ra l’a lte rn a n c e To mój kot. G. Widzisz mojego kota.

/oad n s la d é c lin a is o n d e mój e ô

ex. N.

b.

Le possesseur est de la 3e personne du singulier ou du pluriel. On utilise le génitif du pronom personnel correspondant. s in g u lie r:

p lu rie l:

ex.

on ona ono oni one

—> —> —> —> —» •

jego je j jego ich ich

To pokój Adasia. To jest jego pokój. C ’e st la c h a m b re d ’A d a m . C ’e st sa c h a m b re .

To pokój Basi. To jest je j pokój. C ’e st la c h a m b re d e B a rb a ra . C ’e s t sa c h a m b re .

LEKCJA PIĄTA

78 Topokój dziecka. To jest jego pokój. C ’e s t la c h a m b re d e 1’e n fa n t. C ’e st sa c h a m b re .

To pokój państwa Solskich. To jest ich pokój. C ’e st la c h a m b re d e M. e t Mme S o lsk i. C ’e s t leur c h a m b re .

To pokój Krystyny i Anny. To jest ich pokój. C ’e s t la c h a m b re d e C h ris tin e et d ’A n n e . C ’e s t leur c h a m b re .

N.B. Si le p o s s e s s e u r e s t le s u je t de la p h ra s e , on e m p lo ie ra un p ro n o m p o s s e s s if ré flé c h i (cf. le ço n 8).

c. Le pronom interrogatif possessif est czyj, czyja, czyje. ex. Czyj

to samochód?

À q ui e s t c e tte v o itu re ? À qui e s t le c a n a ri q u e tu v o is ?

Czyjego kanarka widzisz? Czyją książkę czytasz?

À q ui e s t le livre q u e tu lis ?

N.B. L ’in te rro g a tif p o s s e s s if s ’a c c o rd e en g e n re , en n o m b re et en c a s a v e c le n o m a u q u e l il se ra p p o rte .

Syntaxe a. O n re m a rq u e ra q u e l’e m p lo i d e s p o s s e s s ifs e s t b e a u c o u p m o in s fré q u e n t en p o lo n a is q u ’en fra n ç a is . ex.

Dziecko je zupę. L 'e n fa n t m a n g e sa s o u p e .

b. La form e de politesse. O n u tilis e le génitif d e pan, pani e t państwo. ex.

Ts pani samochód? C ’e s t votre v o itu re ? (L e p o s s e s s e u r e s t d e s e x e fé m in in )

To pana samochód? C ’e s t votre v o itu re ? (Le p o s s e s s e u r e s t de s e x e m a s c u lin )

To państwa samochód? C ’e s t votre v o itu re ? (O n s ’a d re s s e à un m o n s ie u r e t u n e d a m e )

N.B. Le fra n ç a is ne d is p o s e q u e d 'u n e s e u le fo rm e .

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

V.

LE VERBE

a.

Le verbe jeść

79

Morphologie Le v e rb e jeść a p p a rtie n t au ty p e en -em, -esz d e la c la s s e v e rb a le en -am, -asz (cf. wiedzieć, le ç o n 2). Il s e c o n ju g u e au p ré s e n t:

jem jesz

ie jem y jecie jedzą N.B. O n re m a rq u e ra b ie n so n in fin itif p a rtic u lie r e t la fo rm e de la 3 p e r­ s o n n e du p lu rie l.

b.

La classe verbale en

, esz -'ę

Les te rm in a is o n s d e c e tte c la s s e v e rb a le e n tra în e n t d e s m o d ific a tio n s du th è m e v e rb a l (cf. le ço n 4). L o rs q u e le th è m e e s t en v o y e lle , e lle s s o n t

-j: pić s e

p ré c é d é e s de ex. Le v e rb e

c o n ju g u e au p ré s e n t:

piję pijesz pije pijemy pijecie

piję N.B. Le v e rb e zajmować, c o m m e la p lu p a rt d e s v e rb e s en -ować, v o it so n s u ffix e -owa- se tra n s fo rm e r au p ré s e n t en -u-. Il s e c o n ju g u e :

zajmuję zajmujesz zajmuje zajmujemy zajmujecie zajmują Syntaxe La fo rm e v e rb a le de p o lite s s e przepraszam, qui a le s e n s d e pardon, excusez-moi, se c o n s tru it a v e c l’a c c u s a tif:

przepraszam pana przepraszam panią przepraszam państwa

LEKCJA PIĄTA

80 VI.

LA DOUBLE NÉGATION

A

N

I A

E lle c o rre s p o n d à la c o n jo n c tio n n é g a tiv e fra n ç a is e ni... ni... ex.

Nie lubię ani chleba, ani masła. J e n ’a im e ni le p a in , ni le b e u rre .

CONNAISSANCE PASSIVE — d e s e x p re s s io n s na obiad, na kolację, na śniadanie — d e s v o c a tifs d e Adaś, Maciek, Małgosia : Adasiu, Maćku, Małgosiu — du n o m in a tif państwo Solscy — du lo c a tif de kuchnia : w kuchni — du n o m in a tif-a c c u s a tif d e kartofel : kartofle

RÉCAPITULATION DES NOMS MASCULINS-INANIMÉS DE LA LEÇON 1 A LA LEÇON 5 NOMINATIF

GÉNITIF

apetyt chleb cukier deser diament dom dzień dżem film język kartofel kompot list mecz numer obiad park pokój popiół program ser western wieczór

apetytu chleba cukru deseru diamentu domu dnia dżemu filmu języka kartofla kompotu listu meczu numeru obiadu parku pokoju popiołu programu sera westernu wieczora ou wieczoru

N.B. 1. Les n o m s d 'o rig in e é tra n g è re o n t s o u v e n t un g é n itif en -u. 2. Le c h a n g e m e n t du ra d ic a l d a n s la d é c lin a is o n d e dzień.

N

I . . .

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

COMPRÉHENSION DU TEXTE

Répondez aux questions suivantes : 1. J a k a je s t k u c h n ia p a ń s tw a S o ls k ic h ? 2. G d z ie je s t A d a m ? 3. C o on ro bi w k u c h n i? 4. C o A d a m je na ś n ia d a n ie ? 5. D la c z e g o A d a m p ije h e rb a tę ? 6. C o ro d z in a S o ls k ic h je na o b ia d ? 7. Ja k i je s t d z is ia j k o m p o t? 8. C o ro d z in a S o ls k ic h je na k o la c ję ? 9. C z yje m ie js c e z a jm u je A d a m ? 10. D la c z e g o on z a jm u je m ie js c e s io s try ? 11. C zy on z a jm u je m ie js c e s io s try ty lk o d z is ia j? 12. K to n ic nie je ? 13. D la c z e g o B a s ia n ic n ie je na k o la c ję ? 14. C zy B a s ia lubi c h le b i m a s ło ? 15. Ja ki s e r lubi B a sia ? 16. 17. 18. 19.

D la c z e g o B a s ia lubi ty lk o c h u d y b ia ły s e r? C z e g o o n a nie je ? D la c z e g o B a rb a ra s ię o d c h u d z a ? Co m ówi A dam ?

20. 21. 22. 23. 24

C o ro b ią p a ń s tw o S o ls c y ? C z y ja to h e rb a ta ? C zy to h e rb a ta p a n a S o ls k ie g o ? D la c z e g o p a n S o ls k i n ie p ije h e rb a ty ? C z y p a n i M a łg o s ia w ie , g d z ie je s t c u k ie r? D la c z e g o p a n i S o ls k a m ó w i „d o b ra n o c ” ?

25. C z y m le k o B asi je s t g o rą c e ? 26. T e n s a m o c h ó d to s a m o c h ó d ż o n y c z y m ę ż a ?

CONVERSATION

I. Répondez aux questions suivantes : 1. K ie d y je s t k o la c ja ? R a n o c z y w ie c z o re m ? 2. C z y lu b isz je ś ć w ę d lin ę na k o la c ję ? 3. C z y ty s ię o d c h u d z a s z ? 4. C z e g o nie lu b is z je ś ć ? 5. 6. 7. 8. 9. 10.

K to nie lubi w ę d lin y ? K to m a ko ta ? C o p ije tw ó j k o t? D la c z e g o ? C o je s z na ś n ia d a n ie ? C o tw o ja ro d z in a je na o b ia d ? C zy tw o ja ro d z in a je z u p ę n a o b ia d ?

I I . C o je s z n a k o la c ję ?

81

LEKCJA PIĄTA

82 12. C z e g o nie lu b is z ? 13. C zy ty się te ra z n u d z is z ? 14. C o te ra z ro b ic ie ? 15. C z y p a n (p a n i) w s z y s tk o ro z u m ie ? 16. C z y lu b is z je ś ć ?

II. Dialoguez selon les modèles en utilisant les différents possessifs — C zy j to c h le b ? — M ój.

— C z y ja to k s ią ż k a ? — M o ja.

— C z y je to m le k o ? — M o je.

III. Imitez les dialogues suivants : — C z y ja to k s ią ż k a ? T w o ja ? — T a k , m o ja . — C z y to je g o k s ią ż k a ? — N ie, n ie je g o . T o je j k s ią ż k a . — P rz e p ra s z a m p a n a , c z y to p a n a ko t? — T a k , m ój. — C z y ja to c ó rk a ? — P a n a N o w ic k ie g o . — P rz e p ra s z a m p a n ią , c z y ta d z ie w c z y n a to pa ni c ó rk a ? — N ie, ta m ta d z ie w c z y n a to m o ja c ó rk a .

IV. Dialoguez en utilisant des possessifs. V. Transformez les phrases suivantes selon le modèle : M le k o je s t bardzo g o rą c e . —> O n o je s t za g o rą c e . 1. 2. 3. 4. 5. 6.

P a rk je s t b a rd z o m a ły . T e n c h ło p a k je s t b a rd z o c h u d y . T o m ie s z k a n ie je s t b a rd z o d u ż e . T e n d o m je s t b a rd z o w y s o k i. T o m ie js c e je s t b a rd z o m a łe . T e n ję z y k je s t b a rd z o tru d n y .

7. T a z u p a je s t b a rd z o g o rą c a . 8. T a le k c ja je s t b a rd z o ła tw a .

EXERCICES

I. Complétez les phrases suivantes par u ou par Ó 1. D y re k to r N o w ic k i m a d ...ż e b iu ro . 2. D o b ry w ie c z ...r, B a s i...! 3. C z y t o t w . . . j p o k ...j? 4. C z y t... je s t k ...c h n ia ? 5. N ie I...b ic ie te g o p a rk ....

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

6. Jej c ...r k a n ...d z i s ię d z is ia j. 7. T a ki c h ...d y ...c z e ń ! 8. A d a s i..., je s z m ...j ż .. . łt y se r! — T a k , bo ty się o d c h ...d z a s z !

II. Mettez les phrases suivantes à la forme négative 1. J e c ie c h le b , m a s ło i w ę d lin ę . 2. K a n a re k lubi p a n ią M a łg o rz a tę . 3. K ot p ije z im n e m le ko . 4. B a sia lubi c h u d y b ia ły ser. 5. O g lą d a m a m e ry k a ń s k i film . 6. O jc ie c o g lą d a p ro g ra m d ru g i. 7. T a d z ie w c z y n a lubi te n d o m . A ty, lu b is z to m ie s z k a n ie ? 8. M a m y je g o k o ta w d o m u . 9. C z y ta m y le kcję p ią tą . 10. L u b ię te g o p o ls k ie g o p is a rz a , a p a n ?

III. Répondez aux questions suivantes par la négative: 1. C z y m a sz b ra ta ? 2. C z y je c ie z u p ę i m ię s o na o b ia d ? 3. C z y tw o ja ro d z in a lubi o g lą d a ć p ro g ra m d ru g i? 4. C z y p ije c ie z im n ą h e rb a tę ? 5. C z y pan lubi te g o n o w e g o u c z n ia ? 6. C zy tw o ja ro d z in a m a w y g o d n e m ie s z k a n ie ? 7. C z y te n z n a n y a u to r p is z e n o w ą k s ią ż k ę ? 8. C zy c z y ta s z g a z e tę ? 9. C zy p a ni z n a te n a m e ry k a ń s k i film ? 10.

C z y lu b ic ie p o lsk i ż ó łty se r?

IV. Mettez les phrases suivantes à la forme affirmative : 1. 2. 3. 4.

O ni nie m a ją s ta re g o s a m o c h o d u . K o t nie lubi z im n e g o m le ka . N ie w id z im y te j p ię k n e j d z ie w c z y n y . P a ń s tw o S o ls c y n ie c z y ta ją te g o p o ls k ie g o c z a s o p is m a .

5. Ż o n a te g o p a n a n ie m a m ą d re g o b ra ta . 6. O n e nie je d z ą ani d ż e m u , ani c ia sta . 7. M ąż nie lubi te j b rz y d k ie j a kto rk i. 8. T a u c z e n n ic a nie lubi n o w e g o d y re k to ra .

V. Répondez aux questions suivantes par la négative : 1. C z y p a ni lubi o g lą d a ć p ro g ra m d ru g i? 2. C z y B a s ia lubi je ś ć w ę d lin ę , m a s ło i ż ó łty s e r? 3. C z y p a ń s tw o S o ls c y lu b ią o g lą d a ć te le w iz ję ? 4. C z y A d a m lubi s ię u c z y ć ? 5. C z y pan S o ls k i lubi c z y ta ć g a z e tę ? 6. C z y p a ń s tw o lu b ią z im n ą h e rb a tę ?

83

LEKCJA PIĄTA

84

VI. Complétez les phrases suivantes par les mots ci-dessous chleb / żó łty ser / zimna herbata / bułka / biały ser / western / gorąca kawa / komedia C z y p a n l u b i..................? — T a k, a le w o lę .................... C z y pan l u b i ..................? — N ie lu b ię ..................... w o lę ..................

VII. Complétez les phrases suivantes par les diminutifs entre parenthèses 1. (M a łg o s ia ) 2. (M a c ie k )

Z n a m ............ W id z ę ............

N ie z n a m .......... N ie w id z ę ..........

3. (B a s ia ) 4. (A d a ś)

O n lu b i............ P a m ię ta m y ............

O n n ie lu b i........ N ie p a m ię ta m y ,

:

VIII. Complétez les phrases suivantes par tamten, tamta, tamto à laforme convenable :

1. T e n s a m o c h ó d je s t d o b ry ......................... te ż je s t d o b ry . 2. 3. 4. 5.

T o a n g ie ls k ie im ię . A ........................ to te ż a n g ie ls k ie ? T a k la s a je s t ja s n a , a ........................ nie. T e g o c z a s o p is m a nie lu b isz. A ........................ te ż n ie? J a n w o li tę d z ie w c z y n ę , a A d a m ........................

6. N ie w id z is z te g o w y s o k ie g o p a n a ? A ........................ ?

IX. Transformez les phrases suivantes selon le

:

C z y ta s z c ie k a w ą g a z e tę . —> Twoja g a z e ta je s t c ie k a w a . 1. M a m p ię k n e g o ko ta . 2. O n i p iją g o rą c ą ka w ę . 3. D zie c k o z a jm u je w y g o d n e m ie js c e . 4. M a m y d o b rą m a tkę . 5. 6. 7. 8.

J e c ie d o b ry ch le b . K o t p ije z im n e m le ko . T a m a tk a m a ła d n e d z ie c k o . M a sz s y m p a ty c z n ą s io s trę .

9. P a ń s tw o S o ls c y m a ją p ię k n e m ie s z k a n ie . 10. P an m a b a rd z o ła d n ą żo n ę . 11. P a ń s tw o m a ją m ą d re d z ie c k o . 12. P ani m a in te re s u ją c e g o m ę ża .

X. Répondez aux questions suivantes selon le modèle C z y to twoja h e rb a ta ?

—> N ie,

1. C z y to tw ó j k a n a re k ? 2. C zy to w a s z e m ie s z k a n ie ? 3. C z y to je s t n a s z a k la s a ? 4. C z y to je s t w a s z e d z ie c k o ?

n ie m o ja .

:

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

85

5. C z y to je s t m ój n o w y d y re k to r? 6. 7. 8. 9. 10.

C zy to tw o je m ie js c e ? C zy to p a n a ż o n a ? C zy to p a ń s tw a s a m o c h ó d ? C zy to pani m ą ż ? C zy to p a ń s tw a d z ie c k o ?

XI. Posez des questions selon le modèle

:

T o mój d o m .—> Czyj to d o m ? 1. T o je j c h ło p a k . 2. T o w a s z a k sią ż k a . 3. T o pani h e rb a ta . 4. T o ich ojcie c. 5. T o n a s z e m ie js c e . 6. T o p a n a s a m o c h ó d . 7. T o ich có rk a . 8. T o p a ń s tw a p o kó j.

XII. Traduisez'1. — C z y ja to k s ią ż k a ? T w o ja ? — 2. — — 3. — — 4. —

T a k , m o ja . C z y to je g o k s ią ż k a ? N ie, n ie je g o . T o je j k s ią ż k a . P rz e p ra s z a m , c z y j te n s a m o c h ó d ? M ój. C z y ja to c ó rk a ?

— P a n a N o w ic k ie g o . 5. — P rz e p ra s z a m , c z y to p a n i c ó rk a ? — N ie, nie m o ja . P rz e c ie ż p a n w id z i! T o p a n a c ó rk a . 6. — C z y je to m ie s z k a n ie ? P a ń s tw a S o ls k ic h ? — T a k, to ich m ie s z k a n ie .

XIII. Posez des questions selon le modèle et traduisez-les

:

W id z ę jej k a n a rk a . —> Czyjego k a n a rk a w id z is z ? Je v o is so n c a n a ri. — A qu i e s t le c a n a ri q u e tu v o is ? (L e c a n > v o is -tu ?) 1. L u b ię je j c h ło p a k a . 2. O n c z y ta p a n a n o w ą k s ią ż k ę . 3. K ot nie p ije je j m le ka . 4. D y re k to r lubi ich o jca . 5. N ie lu b ię je j b rz y d k ie g o m ie s z k a n ia . 6. K o t je k a n a rk a p a n a S o ls k ie g o .

LEKCJA PIĄTA

86

XIV. Traduisez

:

1. 2. 3. 4.

A qui e st c e tte le ttre ? — C ’e s t la m ie n n e . A qui e s t la le ttre q u e tu lis ? D e qui e s t ce livre ? — C ’e s t un livre de J e rz y A n d rz e je w s k i. A qui e s t l’e n fa n t q u e tu v o is ici ? — A ce g ra n d m o n s ie u r.

5. 6. 7. 8.

J e ne s a is p a s à q u i e s t c e tte v o itu re . P o u rq u o i d e m a n d e s -tu à q u i e s t c e tte re v u e ? A q u i e s t le c h a t q u e n o u s v o y o n s d a n s la p iè c e ? — A eux. A qu i e s t le c a n a ri q u e m a n g e le c h a t ? — A A d a m .

9. D e qui e s t-c e la p e tite a m ie ? — D e ce g a rç o n -là . 10. (A un monsieur) D e q u i e s t le livre q u e v o u s lis e z ?

XV. Remplacez les compléments de nom par des possessifs selon le mo­ dèle: T o s a m o c h ó d twojego ojca.

T o jego s a m o c h ó d .

1. W id z ę c ó rk ę p a n i S o ls k ie j. 2. N ie lu b ię m ie s z k a n ia p a ń s tw a S o ls k ic h . 3. T o syn n a s z e g o in ż y n ie ra . 4. P a ń s tw o S o ls c y lu b ią k o ta i k a n a rk a A d a m a i B a rb a ry . 5. B a s ia c z y ta k s ią ż k ę p a n i M a łg o rz a ty . 6. T o d z ie w c z y n a te g o p ię k n e g o c h ło p a k a .

XVI. Transformez les phrases suivantes selon le modèle N ie lu b ię twojego b ra ta .—» N ie lu b ię pana b ra ta . N ie lu b ię pani b rata. N ie lu b ię państwa b ra ta . 1. C z y ta m tw o ją g a z e tę . 2. L u b ię tw o je m ie s z k a n ie . 3. N ie o g lą d a m tw o je j ks ią ż k i. 4. O n i n ie je d z ą tw o je j s a ła tk i. 5. K o t nie lubi tw o je g o k a n a rk a . 6. O n e w id z ą tw o ją c ó rk ę i tw o je g o s y n a .

XVII. Complétez le dialogue par les verbes ci-dessous en les mettant à la forme convenable : jeść / lubić / odchudzać się / pić — C o ........................ ro d z in a S o ls k ic h na k o la c ję ? — O n i ........................ w ę d lin ę , s a ła tk ę , s e r, c h le b i m a s ło . — — — —

A c o ........................ ? G o rą c ą h e rb a tę . C z y B a s ia to w s z y s tk o ........................ ? N ie, o n a n i e ........................ ani w ę d lin y , a ni c h le b a , ani m a s ła , ani ż ó łte g o se ra .

ŚNIADANIE, OBIAD I KOLACJA

87

— T o co o n a lu b i? — T y lk o c h u d y b ia ły se r. — D la c z e g o ? — B o ........................

XVIII. Posez les questions convenables sur les mots en caractères gras

:

1 . L u b ię gorącą herbatę. 2. O ni m a ją pięknego kanarka. 3. N ie w id z im y inżyniera Solskiego. 4. B a s ia nie lubi ani żółtego sera, ani ciasta. 5. Moje mleko je s t ju ż zim n e . 6. N ie lu b ię tego białego samochodu. 7. Ta żółta kuchnia je s t b a rd z o b rz y d k a . 8. Adam je .

XIX. Posez les questions convenables sur les mots en caractères gras

:

1 . Dzisiaj rano A d a m je ś n ia d a n ie sa m w ku c h n i. 2. D zisiaj ra n o Adam je ś n ia d a n ie sa m w ku c h n i. 3. D z isia j ra n o A d a m je śniadanie sa m w k u c h n i 4. D z isia j ra n o A d a m je ś n ia d a n ie sa m w kuchni.

XX. Traduisez'. 1. Q u e m a n g e la fa m ille S o ls k i au p e tit d é je u n e r, au d é je u n e r e t au d în e r? 2. M. S o ls k i d e m a n d e p o u rq u o i s a fille ne m a n g e rien e t M me S o ls k i p o u r­ q u o i son fils o c c u p e to u jo u rs la p la c e d e s a s œ u r. 3. B a rb a ra ré p o n d q u ’e lle n ’a im e q u e le fro m a g e b la n c m a ig re . 4. S o n frè re d it q u ’e lle s u it un ré g im e e t q u ’e lle ne p re n d m ê m e p a s de d e s s e rt. 5. Le th é de M a th ia s S o ls k i e st e n c o re tro p c h a u d . 6. J e n ’ai ni c h a t, ni c a n a ri. 7. C e tte d a m e m a n g e un c in q u iè m e p e tit p a in , m a is e lle e s t trè s m a ig re . E lle ne s u it p a s d e ré g im e . 8. M me S o lsk i v o it A d a m d a n s la c h a m b re d e sa s œ u r. 9. A u d în e r, la fa m ille S o ls k i b o it du th é . J e n ’a im e p a s le th é , m ê m e trè s bon. J e n ’a im e p a s n on p lu s le lait. J e n ’a im e q u e le c a fé . 10. (à une dame) E x c u s e z -m o i, s a v e z -v o u s à q u i e s t c e tte b e lle v o itu re ? 11. 12.

— C ’e s t c e lle d e m o n m ari. (à un monsieur) P a rd o n , n ’e s t-c e p a s v o tre jo u rn a l? (à un couple) J e ne c o m p re n d s p a s to u jo u rs v o tre la n g u e . E lle e s t tro p

d iffic ile . 13. Q u i v o y e z -v o u s d a n s la p iè c e ? 14. L e u r a p p a rte m e n t n ’e s t p a s tro p g ra n d e t il n ’e s t p a s no n p lu s trè s c o n fo rta b le .

88

LEKCJA SZÓSTA

W POCIĄGU

W POCIĄGU

Kraków. Pan S o lsk i T ę g a k o b ie ta

89 EkspresT a try . Przepraszam panią, czy to pani miejsce? Tak, proszę pana. Mam numer dwa.

Kobieta pokazuje miejscówkę. Pan S o lsk i

Ale to jest miejsce numer trzy. Pani zajmuje moje miejsce, ale nie szkodzi, obok jest wolne.

Kielce. Obok tęgiej kobiety siedzi starszy mężczyzna. Czyta P o lityk ę , Pan Solski je kanapkę z kiełbasą.

W p ro s t /'T y g o d n ik P o w s z e c h n y . K o b ie ta

Jaka brzydka pogoda!

Radom. Kobieta śpi. Nagle się budzi. K o b ie ta Pan S o lski K o b ie ta Pan S o lski

Jakie to miasto? Czy to już Warszawa? Nie, jeszcze nie. To Radom. Pada jeszcze? Nie, już nie pada.

Kobieta rozmawia z panem Solskim i ze starszym panem. Pan S o lski K o b ie ta

M ężczyzna K o b ie ta M ężczyzna

Tak, jestem inżynierem. Mieszkam w Warszawie. A pani? Jestem nauczycielką. Uczę chemii. Mieszkam w Kra­ kowie, ale córka mieszka w Warszawie. Mam ukocha­ ną wnuczkę. To bardzo inteligentne dziecko, wie pan. Bardzo dobrze się uczy. Już umie czytać i pisać. Uczy się nawet angielskiego. Pani jest bardzo młodą babcią. Dziękuję bardzo. Pan jest bardzo uprzejmy. A co pan robi? Kim pan jest? Jestem dyrektorem szkoły.

Warszawa. Dworzec Centralny. Starszy pan żegna się z panem Solskim i z tęgą kobietą. M ężczyzna

Do widzenia państwu. * * *

R o d z in a s ta rs z e g o p a n a nie je s t ty p o w a . O n je s t P o la k ie m , a le je g o ż o n a je s t F ra n c u z k ą . M a ją c ó rk ę i s y n a . Ich c ó rk a m ie s z k a w P o ls c e , je s t P o lk ą i m a m ę ż a P o la ka , a s y n m ie s z k a w e F ra n cji. N ie je s t F ra n c u z e m , je s t te ż P o la k ie m , ty lk o je g o ż o n a je s t F ra n c u z k ą .

LEKCJA SZÓSTA

90

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

b a b c ia c h e m ia d w o rz e c (G .d w o rc a ) e k s p re s (G .-u)

c e n tra ln y , a, e in te lig e n tn y , a, e

b u d z ić się, b u d z ę , b u d z is z d z ie lić , -ę, -isz

m ło d y , a, e p o w s z e c h n y , a, e s ta rs z y , a, e

p o k a z y w a ć , -u ję , -u je s z

kanapka k ie łb a s a k o b ie ta m ę ż c z y z n a (m .-p .) m ia s to m ie js c ó w k a n a u c z y c ie lk a p o c ią g (G .-u ) p o lity k a s z k o ła ty g o d n ik (G .-a )

m ie s z k a ć , -a m , -a s z

s z ó s ty , a, e

ro z m a w ia ć , -am , -a s z s ie d z ie ć , s ie d z ę , s ie d z is z

tę g i, a, e ty p o w y , a, e u k o c h a n y , a, e u p rz e jm y , a, e w o ln y , a, e

sp a ć, śp ię, ś p is z u c zy ć, -ę, -y s z (+ G .) u m ie ć , -e m , -e s z ż e g n a ć się, -a m , -a s z (z + I.)

Adverbes

Pronom

w nuczka

na g le obok w p ro s t

ja k i, a, e

Noms propres

Numéraux cardinaux

D w o rz e c C e n tra ln y

dw a trz y

F ra n c ja F ra n c u z ,-k a K ie lc e (pl.) K ra k ó w (G .-a ) P o la k

o b o k + G. z + I.

Expressions

P o lk a

d o w id z e n ia p a n u , p ani, p a ń s tw u je s z c z e nie ju ż nie

P o ls k a R a d o m (G .-ia ) T a try (pl.) T y g o d n ik P o w s z e c h n y W a rs z a w a W p ro s t

Autres

n ie s z k o d z i pada p ro s z ę p a n a , p a n i, p a ń s tw a

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I. LE NOM ET L’ADJECTIF

Morphologie a.

L’instrumental singulier a.1. Le masculin et le neutre singuliers ont la désinence:

-em p o u r les n o m s -ym p o u r le s a d je c tifs .

W POCIĄGU

ex.

91

Jestem nowym dyrektorem. Je s u is le n o u v e a u d ire c te u r.

Nauczycielka rozmawia z panem Solskim. Le p ro fe s s e u r b a v a rd e a v e c M. S o ls k i.

Piotr jest ładnym dzieckiem. P ie rre e s t un jo li e n fa n t.

a.2. Le féminin singulier a la désinence :

ex.

-ąp o u r le s n o m s -ą p o u r le s a d je c tifs , Ta kobieta jest młodą babcią. C e tte fe m m e e s t un e je u n e g ra n d -m è re .

N. B. L es p ro n o m s p o s s e s s ifs mój, moje, twój, twoje, czyj et czyje o n t re s p e c tiv e m e n t à l’in s tru m e n ta l la fo rm e ex.

Z czyim dyrektorem pan rozmawia? —

moim, twoim moim.

et

czyim.

A v e c le d ire c te u r de q u i p a rle z -v o u s ? — A v e c le m ie n .

a.3. Déclinaison des noms et des adjectifs à l'instrumental singulier MASCULIN ET NEUTRE

FÉMININ

INSTRUMENTAL: NOM

-em

-ą

INSTRUMENTAL: ADJ.

-ym

CAS

b.

-ą

Les m asculins-personnels en -a C e rta in s m a s c u lin s -p e rs o n n e ls se te rm in e n t en -a et s u iv e n t au s in g u lie r la d é c lin a is o n d e s fé m in in s . ex.

Ten piękny mężczyzna to Polak. C e bel h o m m e c ’e s t un P o lo n a is .

Adam rozmawia z tatą. A d a m b a v a rd e a v e c so n p a p a .

c.

Les noms féminins en -/a Ils o n t au g é n itif s in g u lie r la d é s in e n c e -//q u a n d il s ’a g it d ’e m p ru n ts : ex.

Nie lubię tej komedii. J e n ’a im e p a s c e tte c o m é d ie .

Uczę chemii. J ’e n s e ig n e la c h im ie .

LEKCJA SZÓSTA

92 Syntaxe

L’instrumental (I.) est le cas de l’attribut du sujet quand celui-ci est un nom ou un nom accom pagné d ’un adjectif :

ex. Jestem inżynierem. J e s u is in g é n ie u r.

Jestem nauczycielką. J e s u is p ro fe s s e u r.

Pani wnuczka jest inteligentnym dzieckiem. V o tre p e tite -fille e s t une e n fa n t in te llig e n te .

N.B. Q u a n d l’a ttrib u t du s u je t e s t un a d je c tif s e u l, il re s te au n o m in a tif. (cf. le ç o n 1). ex.

To dziecko jest inteligentne. C e t e n fa n t e s t in te llig e n t.

II. LE PRONOM EXCLAMATIF JAKI, JAKA, JAKIE Il marque l’intensité. Il se place devant le nom (ou l’adjectif qui pré­ cède celui-ci) et s ’accorde avec lui. ex.

Jaka dziewczyna! Q u e lle fille !

Jaka brzydka pogoda! Q u e l s a le te m p s !

III.

LES PRÉPOSITIONS OBOK ET Z

a. La préposition ex.

obokest suivie du génitif.

Starszy pan siedzi obok tęgiej pani. Un v ie u x m o n s ie u r e s t a s s is à c ô té d ’u n e d a m e c o rp u le n te .

b. La préposition ment: ex.

zsuivie de l’instrumental exprime l’accompagne­

Starszy pan rozmawia z panem Solskim i z tęgą panią. Le v ie u x m o n s ie u r b a v a rd e a v e c M. S o ls k i et la fe m m e c o rp u le n te .

Basia pije kawę z mlekiem. B a rb a ra b o it du c a fé au lait.

N.B. Q u a n d e lle p ré c è d e un n o m c o m m e n ç a n t p a r un g ro u p e c o n s o n a n tiq u e , la p ré p o s itio n z p re n d p a rfo is la fo rm e lo n g u e ze : ex.

ze starszym panem

W POCIĄGU

93

IV. LES PRONOMS INTERROGATIFS KTO ET CO

kto

a. Le pronom interrogatif Il a à l’in s tru m e n ta l la fo rm e kim.

panjest ? — Jestem Polakiem.

ex. Kim

Q u i ê te s -v o u s ? — J e s u is P o lo n a is .

Kim pani jest ? — Jestem nauczycielką. Q u i ê te s -v o u s ? — J e s u is p ro fe s s e u r. b. Le pronom interrogatif co

czym. Z czym pijesz herbatę? — Z mlekiem.

Il a à l’in s tru m e n ta l la fo rm e ex.

A v e c q u o i b o is -tu to n th é ? — A v e c du lait.

V. LE VERBE Morphologie a. Le verbe pokazywać, comme la plupart des verbes en -ywać, appar­ tient à la même classe verbale que le verbe pisać (cf. le ç o n 4 ). Le s u ffix e -y iv a - s e tra n s fo rm e au p ré s e n t en -u-, c o m m e le s u ffix e -o w a - d e s v e rb e s en -ować (cf. le ç o n 5). Il se c o n ju g u e :

pokazuję pokazujesz pokazuje pokazujemy pokazujecie pokazują b. Le verbe spać appartient à la classe Il se conjugue au présent:

(cf. robić, le ç o n 3).

śpię śpisz N .B . O n re m a rq u e ra le c h a n g e m e n t du th è m e v e rb a l s p e n ś p '.

LEKCJA SZÓSTA

94 Syntaxe

a. La forme verbale de politesse proszę se construit avec le génitif quand il s ’agit d ’une simple forme d ’adresse.

proszę pana proszę pani proszę państwa b. Les verbes uczyć et uczyć się se construisent avec le génitif: ex.

Nauczycielka uczy Adama i Barbarę języka angielskiego. Le p ro fe s s e u r e n s e ig n e (a p p re n d ) l’a n g la is à A d a m et B a rb a ra .

Czego się uczy pani wnuczka? — Moja wnuczka uczy się języka angielskiego. Q u ’a p p re n d v o tre p e tite -fille ?

— M a p e tite -fille a p p re n d l’a n g la is .

c. Le verbe żegnać się se construit avec la préposition z suivie de l’instrumental : ex.

Starszy pan żegna się z panem Solskim i z nauczycielką. Le v ie u x m o n s ie u r d it au re v o ir à M. S o ls k i e t au p ro fe s s e u r.

VI.

LES ADVERBES JUŻ ET JESZCZE DANS LES PHRASES A MATIVES ET DANS LES PHRASES NÉGATIVES

a. Czy to już Warszawa? E s t-c e q u e c ’e s t d é jà V a rs o v ie ?

— Tak, to już Warszawa. — O ui, c ’e s t d é jà V a rs o v ie . — Nie, jeszcze nie. — N on, p a s e n co re .

b.

Pada jeszcze? Il p le u t e n c o re ?

—

Tak, jeszcze pada.

— O ui, il p le u t e n c o re . — Nie, już nie pada. — N on, il ne p le u t plus.

N.B. O n n o te ra b ie n la d iffé re n c e a v e c le fra n ç a is (in v e rs io n d e s te rm e s ): jeszcze nie - p a s e n c o re . O n n o te ra a u s s i l’e m p lo i d e już d a n s la p h ra s e n é g a tiv e q u i c o rre s ­ p o n d à l’e x p re s s io n fra n ç a is e « n e ... p lu s ».

W POCIĄGU

VII.

95

L’ADVERBE BARDZO

Il m a rq u e l’in te n s ité . ex.

Pani Solska jest bardzo piękną aktorką. M me S o ls k i e s t u n e trè s jo lie a c tric e .

Oglądam telewizję bardzo często. J e re g a rd e la té lé v is io n trè s s o u v e n t.

Bardzo lubię tę aktorkę. J ’a im e b e a u c o u p c e tte a c tric e .

N.B. O n n o te ra q u e bardzo d e v a n t un a d je c tif ou un a d v e rb e se tra d u it en fra n ç a is p a r « trè s », d e v a n t un v e rb e p a r « b e a u c o u p ».

CONNAISSANCE PASSIVE — d e s lo c a tifs d e Francja, Kraków, pociąg, Polska, Warszawa d a n s :

we Francji, w Krakowie, w pociągu, w Polsce, w Warszawie

państwo d a n s

— du d a tif de

l’e x p re s s io n do widzenia państwu

— d e s n u m é ra u x c a rd in a u x dwa, trzy

COMPRÉHENSION DU TEXTE

Répondez aux questions suivantes : 1. C o to z a le k c ja ? 2. G d z ie je s t p a n S o ls k i? 3. C o to z a p o c ią g ? 4. C z y tę g a k o b ie ta z a jm u je m ie js c e n u m e r d w a ? 5. C z y je m ie js c e o n a z a jm u je ? 6. C z y pan S o ls k i je s t z ły ? 7. 8. 9. 10.

D la c z e g o on n ie je s t z ły ? G d z ie je s t s ta rs z y m ę ż c z y z n a ? C o to z a c z a s o p is m o ? D la c z e g o p a n S o ls k i je te ra z k a n a p k ę ?

11. C o m ó w i tę g a k o b ie ta ? 12. C z y p a n S o ls k i i s ta rs z y m ę ż c z y z n a te ż ś p ią ? 13. C o o d p o w ia d a pa n S o ls k i, k ie d y k o b ie ta p y ta , cz y to ju ż W a rs z a w a ? 14. J a k a je s t p o g o d a ? 15. K im je s t pan S o ls k i? 16. 17. 18. 19. 20. 21.

K im je s t k o b ie ta ? C z e g o o n a uc z y ? G d z ie o n a m ie s z k a ? K o g o o n a m a w W a rs z a w ie ? D la c z e g o k o b ie ta m ó w i, że je j w n u c z k a je s t b a rd z o in te lig e n tn a ? C o o d p o w ia d a k o b ie ta , k ie d y s ta rs z y m ę ż c z y z n a m ó w i, ż e o n a je s t m ło d ą b a b c ią ?

LEKCJA SZÓSTA

96 22. K im je s t s ta rs z y p a n ? 23. Z kim się ż e g n a s ta rs z y p a n ? 24. C o m ó w i? 25. K im je s t s ta rs z y m ę ż c z y z n a , a kim je s t je g o ż o n a ? 26. G d z ie m ie s z k a ją je g o c ó rk a i s y n ? 27. C z y s yn s ta rs z e g o p a n a je s t F ra n c u z e m ? 28. K im je s t ż o n a s y n a s ta rs z e g o m ę ż c z y z n y ?

CONVERSATION

I. Répondez aux questions suivantes 1. 2. 3. 4.

:

K im je s te ś ? C z y je s te ś d o b ry m u c z n ie m (d o b rą u c z e n n ic ą )? G d z ie m ie s z k a s z ? Z kim m ie s z k a s z ?

5. Z kim się u c z y s z ? 6. K im je s t tw ó j o jc ie c ? 7. K im je s t tw o ja m a tk a ? 8. C z y ju ż u m ie s z m ó w ić i c z y ta ć po p o ls k u ? 9. C z y ju ż m ó w is z b a rd z o d o b rz e po p o ls k u ? 10. K ie d y ś p is z ? I I . C zy lu b is z s z k o łę ? 12. J a k ie g o ję z y k a s ię u c z y s z ?

11. Imitez les dialogues suivants en reprenant les différents personnages des leçons précédentes :

— K im je s t p a n i S o ls k a ? — O n a je s t P o lką . — C z y p a n i S o ls k a je s t n a u c z y c ie lk ą ? — N ie, o n a je s t a k to rk ą . — J a k ą k o b ie tą je s t p a n i S o ls k a ? — O n a je s t b a rd z o ła d n ą ko b ie tą . — C o to z a p a n i? — T a z ty m p a n e m ? — T a k. — T o m o ja m a tk a .

III. Posez des questions à un camarade en employant la forme kim selon le modèle :

— Kim je s t m a tk a A d a m a i B a si? — O n a je s t a k to rk ą .

W POCIĄGU

97

IV. Imitez les dialogues suivants en remplaçant les mots en caractères gras — C z y je s te ś sa m w pokoju? — Nie, je s te m z babcią. — O g lą d a s z film z siostrą? — Nie, o g lą d a m s a m a . — C z y ta dziewczyna je s t ju ż nauczycielką? — N ie, je s z c z e nie.

EXERCICES

I. A quels cas peut-on trouver la désinence -a dans la déclinaison des noms ? Précisez bien le genre et le nombre. II. Quelle est la désinence des adjectifs féminins à l’accusatif et au génitif singuliers ? Donnez des exemples. III. Transformez les phrases suivantes selon le modèle :

P io tr N o w ic k i to dyrektor. -> P io tr N o w ic k i jest dyrektorem. 1. M a cie j S o ls k i to in ż y n ie r. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

A d a m to u cze ń . A d a m to je s z c z e d z ie c k o . B a rb a ra to c ó rk a p a n a S o ls k ie g o . Ika r to k a n a re k c ó rki. K ry s ty n a to d z ie w c z y n a M a ćka . Polityka to c z a s o p is m o . M a łg o rz a ta S o ls k a to ż o n a p a n a S o ls k ie g o , a A d a m to je g o syn.

IV. Transformez les phrases suivantes selon le modèle

:

T a d z ie w c z y n a to ukochana córka te g o in ż y n ie ra . T a d z ie w c z y n a jest ukochaną córką te g o in ż y n ie ra . 1. J e rz y A n d rz e je w s k i to z n a n y p o lski p is a rz. 2. A d a m to in te lig e n tn e d z ie c k o . 3. E k s p re s Tatryto w y g o d n y p o c ią g . 4. M a łg o rz a ta S o ls k a to p ię k n a k o b ie ta . 5. T e n P o la k to d o b ry m ą ż. 6. 7.

Popiół i diament to c ie k a w a k s ią ż k a . Polityka to c ie k a w e c z a s o p is m o .

8. M a cie j to p ię k n y m ę ż c z y z n a . 9. M a c ie k to m ło d y b o h a te r z n a n e j k s ią żk i J e rz e g o A n d rz e je w s k ie g o . 10.

S ta rs z y p a n to d y re k to r s z k o ły .

:

LEKCJA SZÓSTA

98

V. Complétez les phrases suivantes 2. (c ie k a w a k s ią ż k a )

A d a m j e s t ......................... Popiół i diament j e s t ...

3. (p ię k n e m ia s to )

K ra k ó w j e s t ......................

4. (je g o u k o c h a n a żo n a ) 5. (p o ls k ie c z a s o p is m o ) 6. (z n a n y p o ls k i p is a rz )

M a łg o s ia j e s t ..................

1. (tw ój u k o c h a n y syn )

Wprostj e s t ...................... A n d rz e je w s k i j e s t ..........

7. (s y m p a ty c z n a ro d z in a ) 8. (m ą d re d z ie c k o ) 9. (p ię k n y m ę ż c z y z n a ) 10. (b a rd z o d u ż y d w o rz e c )

R o d z in a S o ls k ic h j e s t ... B ra t B asi j e s t ................... B o h a te r te g o film u je s t.. D w o rz e c C e n tra ln y je s t

VI. Transformez les phrases suivantes selon le modèle en accordant un adjectif :

O n je s t u c z n ie m . -» Jakim on je s t u c z n ie m ? Dobrym? 1. T a p a n i je s t a k to rk ą . 2. B a rb a ra je s t u c z e n n ic ą . 3. S ta rs z y p an je s t d y re k to re m . 4. A d a m je s t d z ie c k ie m . 5. Ż o n a te g o p a n a je s t n a u c z y c ie lk ą . 6. Popiół i diamentje s t te ż film e m . 7. Tygodnik 8. E k s p re s

Powszechnyje s t c z a s o p is m e m . Tatryje s t p o c ią g ie m .

VIT Posez les questions et répondez-y selon le modèle

:

T o je s t p a n i S o ls k a . Jaka o n a je s t? — O n a je s t s y m p a ty c z n a . -» Kim o n a je s t? — O n a je s t a k to rk ą . J a k ą o n a je s t a k to rk ą ? — O n a je s t s y m p a ty c z n ą a k to rk ą . 1. T o je s t b a b c ia . 2. T o je s t p a n S o ls k i. 3. T o je s t Ikar. 4. T o m ę ż c z y z n a . 5. T o A d a m . 6. T o A n n a N o w ic k a .

VIII. Transformez les phrases suivantes selon le modèle P an S o ls k i je s t mężem pani Solskiej. -» P ani S o ls k a je s t żoną pana Solskiego. 1. B a s ia je s t s io s trą A d a s ia . 2. M a c ie k je s t c h ło p a k ie m K ry s ty n y . 3. P an S o ls k i je s t o jc e m A d a m a .

:

W POCIĄGU

99

4. M a łg o rz a ta S o ls k a je s t m a tk ą B a rb a ry S o ls k ie j. 5. T o s y m p a ty c z n e d z ie c k o je s t w n u c z k ą tej tę g ie j ko b ie ty. 6. Pani N o w ic k a je s t n a u c z y c ie lk ą te g o in te lig e n tn e g o c h ło p a k a .

IX. Répondez aux questions suivantes selon le modèle Kim je s t p a n S o ls k i?

:

Pan S o ls k i je s t inżynierem.

1. Kim je s t p an i S o ls k a ? 2. Kim je s t s ta rs z y m ę ż c z y z n a ? 3. Kim je s t B a rb a ra S o ls k a ? 4. Kim je s t J e rz y A n d rz e je w s k i? 5. K im je s t tę g a k o b ie ta ? 6. Kim je s t ż o n a s ta rs z e g o m ę ż c z y z n y ? 7. Kim je s t P io tr N o w ic k i? 8. Kim je s t M a c ie k ? 9. Kim je s t Ikar? 10.

Kim je s t c ó rk a s ta rs z e g o m ę ż c z y z n y ?

X. Faites quatre phrases d’imitation en remplaçant les mots en carac­ tères gras par ceux de votre ix o h c :

— P a ni S o ls k a je s t a k to rk ą . — A kim je s t jej mąż? — O n je s t inżynierem.

XI. Traduisez les phrases suivantes selon modèle La fille d e c e tte d a m e a un m a ri p o lo n a is . C ó rk a te j p a n i m a męża Polaka. 1. C e t e n fa n t a un e g ra n d -m è re p o lo n a is e . 2. C e m o n s ie u r a u n e fe m m e fra n ç a is e . 3. J e ne c o n n a is p as s a g ra n d -m è re p o lo n a is e . 4. Le p ro fe s s e u r a un n o u v e l é lè v e fra n ç a is .

XII. Répondez aux questions suivantes : 1. Z kim się u c z y s z p o ls k ie g o ? 2. O b o k k o g o s ie d z is z ? 3. Z kim m ie s z k a s z ? 4. Z kim pa ni M a łg o s ia p ije h e rb a tę ? 5. O b o k ko g o s ie d z i s ta rs z y p a n ? 6. 7. 8. 9. 10.

Z kim je s z o b ia d ? C z e g o u czy tw o ja n a u c z y c ie lk a ? C z e g o się u c z y s z ? Z czym p ije s z k a w ę ? C z y A d a m je ś n ia d a n ie z a p e ty te m ?

:

LEKCJA SZÓSTA

100

XIII. Répondez aux questions suivantes en choisissant parmi les mots cidessous :

chemia fizyka język francuski m uzyka

historia geografia literatura francuska m atematyka

filozofia język polski biologia gramatyka

1. C z e g o się u c z y te n u c z e ń ? 2. J a k ie g o ję z y k a się u c z y s z ? 3. C z e g o u c z y ta n a u c z y c ie lk a ? 4. C z e g o lu b is z się u c z y ć ? 5. C z e g o ta u c z e n n ic a nie lubi się u c z y ć ? 6. C z e g o u c z y te n p a n ? 7. C z e g o ta s ta rs z a p a n i u c z y A d a m a ? 8. C z e g o d y re k to r te a tru u c z y tę m ło d ą a k to rk ę ?

XIV. Reprenez le dialogue suivant en utilisant pani, puis państwo: — P ro s z ę p a n a , c z y to p a n a c z a s o p is m o ? — T a k , m o je .

XV. Répondez aux questions suivantes par l'affirmative, puis par la négative. 1. C z y to d z ie c k o ju ż u m ie c z y ta ć i p is a ć ? 2. C z y c ó rk a p a n i N o w ic k ie j m ie s z k a ju ż s a m a ? 3. 4. 5. 6. 7.

C zy C zy C zy C zy C zy

je s z c z e p a d a ? ta d z ie w c z y n a je s z c z e s ię o d c h u d z a ? p a ń s tw o p a m ię ta ją je s z c z e o s ta tn i w ie c z ó r z c ó rk ą ? p a n S o ls k i o g lą d a je s z c z e te n film ? te n m ło d y c h ło p a k m a ju ż d z ie w c z y n ę ?

8. C z y p a n i ju ż z n a tę k s ią ż k ę A n d rz e je w s k ie g o ?

XVI. Traduisez'. 1. A d a m b a rd z o lubi m ie js c e s io s try . 2. Ż o n a s y n a s ta rs z e g o p a n a m ó w i b a rd z o d o b rz e po p o lsk u . 3. B a s ia je s t b a rd z o m ą d rą d z ie w c z y n ą . 4. M ie s z k a n ie ro d z in y S o ls k ic h je s t b a rd z o p rz y tu ln e . 5. D z ię k u ję b a rd z o . 6. W n u c z k a b a rd z o lubi s ie d z ie ć o b o k b a b ci.

W POCIĄGU

101

XVII. Traduisez'. 1. — Le p o lo n a is e s t u n e la n g u e in té re s s a n te ? — O u i, m a is je ne p a rle p a s e n c o re bie n . — M a is tu p a rle s to u jo u rs p o lo n a is a v e c ta g ra n d -m è re ! — O ui, m a is m al. E lle p ré fè re a p p re n d re c e tte la n g u e à m o n frè re . — J e p e n s e q u e c ’e st u n e la n g u e trè s d iffic ile . J ’a p p re n d s m a in te n a n t ce tte la n g u e a v e c un n o u v e a u p ro fe s s e u r. M me N o w ic k i e s t u ne fe m m e trè s a im a b le , je u n e e t s y m p a th iq u e . E lle e n s e ig n e b ie n . — T u e s lib re d e m a in s o ir? O ù d în e s -tu ? — J e s u is lib re , m a is je p ré fè re tra v a ille r. Q u a n d je s u is s e u l, je m a n g e s e u le m e n t un s a n d w ic h et je b o is un c a fé au lait. 2.

U n je u n e h o m m e et un e d a m e d a n s le tra in . — P a rd o n m a d a m e , e s t-c e q u e c e tte p la c e à c ô té d e v o u s e s t lib re ? — N on, c ’e s t la p la c e de ce m o n s ie u r, m a is la p la c e d ’à c ô té e s t lib re . — M e rc i. J e n ’ai p a s de ré s e rv a tio n , m a is c e n ’e s t p a s g ra v e , il y a d e la p la ce . — V o u s p ré fé re z d o rm ir? — N on, je p ré fè re b a v a rd e r a v e c v o u s . J e ne s a is p a s d o rm ir d a n s le tra in . — V o u s h a b ite z à C ra c o v ie ? — N on, je n’h a b ite p lu s à C ra c o v ie . J ’h a b ite m a in te n a n t à V a rs o v ie a v e c m a s œ u r e t s o n m a ri. Ils o n t un g ra n d a p p a rte m e n t. M a s œ u r e s t p ro fe s s e u r de c h im ie .

3.

Employez les trois formes de politesse. C e s o ir M. e t M me S o ls k i b a v a rd e n t a v e c v o u s . V o u s s a v e z q u e v o u s c o n n a is s e z b ie n le p o lo n a is ? V o u s c o m p re n e z to u t et v o u s s a v e z d é jà trè s b ie n lire e t é crire .

4. — O ù e st A d a m ? — Il d is c u te a v e c so n p è re . — Et B a rb a ra ? — E lle d it au re v o ir à s a g ra n d -m è re .

XVIII. Imaginez une conversation dans un train.

102

LEKCJA SIÓDMA

POKÓJ ADAMA

POKÓJ ADAMA

103

P okój A d a m a je s t p rz y je m n y . Z n a jd u je się o b o k p o k o ju B asi. J e s t m a ły , ale b a rd z o ja s n y , bo m a d u ż e o k n o . N a le w o od o k n a w is i p la k a t o s ta tn ie g o film u R o m a n a P o la ń s k ie g o , a n a p ra w o , n a d g ita rą , w is i w ie lk ie z d ję c ie m atki. S toi tu łó ż k o , s z a fa , s tó ł i k rz e s ła . A le ja k i b a ła g a n ! W s z ę d z ie le ż ą s ta re g a z e ty i c z a s o p is m a . K s ią ż k i, p ły ty i k a s e ty le ż ą o b o k łó ż k a , m a g n e to fo n stoi pod s to łe m , w ie ż a z a fo te le m . B u ty, te c z k a i p iłk a le ż ą p rz e d s z a fą . A d a m s ie d z i i p a trz y n a te n b a ła g a n . N ie w ie , c o ro b ić . U c z y ć s ię ? A le g d zie s ą z e s z y ty ? G d z ie k s ią ż k i? G d z ie p ió ro ? M o ż e ro b ić p o rz ą d e k ? — D la c z e g o je s te m ta k i le n iw y ? — m yśli A d a m .

Basia puka i wchodzi do pokoju Adasia. B asia Adam

B asia Adam B asia Adam

Adasiu, jesteś wolny? Idziemy z Pawłem, jego kolegą i moją koleżanką do kina. Mamy już bilety. Nie mam czasu. Odrabiam lekcje: mam jedno bardzo trudne zadanie z matematyki i ćwiczenie z angielskiego. A co to za film? To ostatni film Polańskiego. I nie jedziemy autobusem. A czym? Samochodem ojca Pawła. Więc idę.

LEKCJA SIÓDMA

104

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

a u to b u s (G .-u ) b a ła g a n (G .-u )

le n iw y , a, e p rz y je m n y , a, e s ió d m y , a, y

b ile t (G .-u ) b u t (G .-a )

Verbes

w ie lk i, a, e

c z a s (G .-u )

Numéral cardinal

ć w ic z e n ie fo te l (G .-a ) g ita ra k a s e ta kin o k o le g a (m .p .)

je d e n , a, o

iść, idę, id z ie s z •jechać, ja d ę , je d z ie s z le że ć, -ę, -y s z o d ra b ia ć , -a m , -a s z p a trz e ć , -ę, -y s z (na + A .) p u k a ć , -a m , -a s z sta ć, sto ję , s to is z w c h o d z ić , w c h o d z ę , w c h o d z is z w is ie ć , w is z ę , w is is z z n a jd o w a ć się , -u ję , -u je s z

Adverbes

k o le ż a n k a k rz e s ło łó ż k o m a g n e to fo n (G .-u ) m a te m a ty k a o kn o p iłk a p ió ro p la k a t (G .-u ) p ły ta

m oże na le w o na p ra w o

Autres

w s z ę d z ie

do + G. na le w o o d + G. na p ra w o od + G. na d + 1. po d + 1. p rz e d + 1. w ię c z a + 1.

p o rz ą d e k (G .-u ) s tó ł (G .-u ) s z a fa te c z k a w ie ż a

Noms propres Paweł P o la ń s k i (R o m a n ) R om an

z a d a n ie z d ję c ie z e s z y t (G .-u )

/

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF

Morphologie Le nominatif pluriel A u p lu rie l, on d is tin g u e le s m a s c u lin s -p e rs o n n e ls d e s m a s c u lin s -im p e rs o n ­ n els (a n im a u x e t in a n im é s ). (C f. oni e t one, le ço n 2).

POKÓJ ADAMA

105

a. Les noms masculins-impersonnels et féminins à radical en consonne dure ont la désinence -y :

film kot gazeta książka

—> -> —> —>

filmy koty gazety książki

b. Les noms neutres ont la désinence ex.

krzesło mieszkanie

Exception:

-> —>

dziecko

krzesła mieszkania dzieci.

N.B. O n v e rra p lu s ta rd le p lu rie l d e s n o m s n e u tre s en c. Les adjectifs masculins-impersonnels, féminins et neutres ont la désinence -e : ex.

ten duży zeszyt ta stara gazeta to ostatnie czasopismo

-> -»

te duże zeszyty te stare gazety te ostatnie czasopisma

Syntaxe L’instrumental (s u ite d e la le ç o n 6) L ’in s tru m e n ta l e s t le c a s du c o m p lé m e n t c irc o n s ta n c ie l d e m o y e n e t ré p o n d

czym? Czym piszesz?— Piszę piórem.

à la q u e s tio n ex.

A v e c q u o i é c ris -tu ? — J ’é c ris a v e c un s ty lo .

Czym jedzieciedo kina ? — Jedziemy samochodem. C o m m e n t a lle z -v o u s au c in é m a ? — N o u s (y) a llo n s en v o itu re . N.B. En fo n c tio n d e c o m p lé m e n t d e m o y e n , on e m p lo ie l’in s tru m e n ta l s e u l, s a n s p ré p o s itio n .

II.

LE NUMÉRAL CARDINAL JEDEN, JEDNA, JEDNO

Le n u m é ra l c a rd in a l

jeden, jedna, jedno s u it

ex.

N. A.

jeden kot Mam jednego kota. J ’ai un c h a t, (un s e u l)

la d é c lin a is o n a d je c tiv a le ,

LEKCJA SIÓDMA

106 N.

A.

jedna uczennica Widzimy jedną uczennicę. N o u s v o y o n s u n e é lè v e , (u n e s e u le )

N. jedno jabłko A. Jem jedno jabłko. J e m a n g e u n e p o m m e , (u n e s e u le )

III. LES PRÉPOSITIONS

DO,NAD, POD, PRZED ET ZA

a. La préposition do : E lle e s t s u iv ie du g é n itif et in d iq u e la d e s tin a tio n , ex.

Idziemy do kina.

Jedziemy do Warszawy.

N o u s a llo n s au c in é m a .

N o u s a llo n s à V a rs o v ie .

N.B. E lle p e u t s ’e m p lo y e r a v e c un n o m d e p e rs o n n e , ex. Do kogo idziesz? — Idę do kolegi. C h e z qui v a s -tu ? — J e v a is c h e z un c a m a ra d e .

Do kogo mówisz? — Mówię do babci. A q ui p a rle s -tu ? — J e p a rle à m a g ra n d -m è re .

b. Les prépositions nad, pod, przed et za : E lle s s e c o n s tru is e n t a v e c l’in s tru m e n ta l lo rs q u e le v e rb e n 'e x p rim e p a s d e d é p la c e m e n t. ex.

Wielkie zdjęcie wisi nad gitarą. Il y a u n e g ra n d e p h o to a u -d e s s u s de la g u ita re .

Piłka leży pod stołem. Le b a llo n e s t s o u s la ta b le .

Teczka Adama znajduje się przed szafą. Le c a rta b le d ’A d a m se tro u v e d e v a n t l’a rm o ire .

Książka leży za fotelem. Le livre e s t d e rriè re le fa u te u il.

IV. LE VERBE Morphologie a.

Les verbes wisieć, siedzieć, leżeć, patrzeć, stać : Ils a p p a rtie n n e n t à la c la s s e v e rb a le en - wisieć, wiszę, wisisz (a lte rn a n c e /

-ę, -isz (cf. widzieć, uczyć się).

siedzieć, siedzę, siedzisz (a lte rn a n c e dz / dź) - leżeć, leżę, leżysz - patrzeć, patrzę, patrzysz - stać, stoję, stoisz (a lte rn a n c e -

j / i)

POKÓJ ADAMA

b.

107

La classe verbale en

-ę,

-e s z :

Les te rm in a is o n s d e s v e rb e s de c e tte c la s s e s o n t les s u iv a n te s : — à la 1re p e rs o n n e du s in g u lie r — à la 2 e p e rs o n n e du s in g u lie r — à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r — à la 1re p e rs o n n e du p lu rie l — à la 2 e p e rs o n n e du p lu rie l

-'esz -‘e - emy - ecie

— à la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l P ar la su ite , s e u le s la 1re e t la 2 e p e rs o n n e s du s in g u lie r s e ro n t in d iq u é e s . E lles s u ffiro n t à d é te rm in e r ce tte c la sse .

N.B. T o u s le s v e rb e s d e c e tte c la s s e p ré s e n te n t d e u x th è m e s . Il y a to u ­ jo u rs u n e a lte rn a n c e c o n s o n a n tiq u e . Les v e rb e s

idę idziesz idzie idziemy idziecie idą

iść etjechać se c o n ju g u e n t au p ré s e n t: jadę jedziesz jedzie jedziemy jedziecie jadą

N .B . 1. L' a lte rn a n c e c o n s o n a n tiq u e d / d ź 2. L 'a lte rn a n c e v o c a liq u e a / e :

Syntaxe a. Les verbes iść et jechać : -

iść in d iq u e un d é p la c e m e n t à p ie d ou le fa it de se re n d re q u e lq u e part, en g é n é ra l :

ex. Idę do domu. J e v a is à la m a is o n (à p ie d ).

Idziemy do kina. N o u s a llo n s au c in é m a (à p ie d ou a u tre m e n t). ex.

jechać in d iq u e un d é p la c e m e n t te rre s tre a u tre m e n t q u ’à p ie d :

Jedziemy doWarszawy. N o u s a llo n s à V a rs o v ie (a u tre m e n t q u ’à p ie d ).

b. Les verbes de position A la d iffé re n c e du fra n ç a is , le p o lo n a is p ré c is e la p o s itio n d a n s l’e s p a c e :

- stać - siedzieć - leżeć - wisieć

ê tre d e b o u t ê tre a s s is ê tre c o u c h é , p o sé ê tre s u s p e n d u , a c c ro c h é

LEKCJA SIÓDMA

108 tu stół. Adam siedzi obok Basi. Wszędzie leżą gazety. Na lewo wisi plakat.

ex. Stoi

c.

Il y a u n e ta b le ici. A d a m e s t (a s s is ) à c ô té d e B a rb a ra . Il y a d e s jo u rn a u x p a rto u t. A g a u c h e , il y a un e a ffic h e .

Le verbe patrzeć : Il se c o n s tru it a v e c la p ré p o s itio n na s u iv ie de l’a c c u s a tif, ex.

Adam patrzy na bałagan. A d a m re g a rd e le d é s o rd re .

Dziecko patrzy na matkę. L ’e n fa n t re g a rd e s a m è re .

d.

L’accord du verbe avec ses sujets. L o rs q u ’il y a in v e rs io n du v e rb e e t de s e s s u je ts , le v e rb e s ’a c c o rd e a v e c le s u je t le p lu s p ro c h e . ex. Stoi tu łóżko, stół i krzesła. Il y a là un lit, u n e ta b le e t d e s c h a is e s .

e. La tournure « il y a » (cf. le ç o n 2) L o rs q u e le s u je t e s t au p lu rie l, on e m p lo ie la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l du v e rb e być. ex. Są bardzo dobre filmy dzisiaj. Il y a d e trè s b o n s film s a u jo u rd ’hui.

V. L’EXPRESSION DU LIEU À la q u e s tio n gdzie? q u i p o rte s u r le lieu où une p e rs o n n e ou un o b je t se tro u v e n t, on p e u t ré p o n d re p a r:

a. des adverbes de lieu: — na ex.

,p ona lewo w ra

Stół stoi na lewo. La ta b le e s t à g a u c h e .

— wszędzie ex. Wszędzie leżą gazety. Il y a d e s jo u rn a u x p a rto u t.

b. les prépositions nad, p o d et za suivies de l’instrumental (cf. III). ex.

Teczka Adama leży pod szafą. Le c a rta b le d ’A d a m e s t s o u s l’a rm o ire .

c. les locutions prépositives na prawo od et na lewo od, suivies du génitif: ex.

Plakat wisi na lewo od okna. L ’a ffic h e e s t à g a u c h e d e la fe n ê tre .

POKÓJ ADAMA

109

CONNAISSANCE PASSIVE — de l’a c c u s a tif p lu rie l de bilet : bilety — de l’a c c u s a tif p lu rie l d e lekcja : lekcje — de z + G. d a n s zadania z m atem atyki

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estion s su ivan tes : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

C zyj to p o k ó j? G d zie on się z n a jd u je ? Jaki je s t te n p o k ó j? D la cz e g o p o k ó j je s t ja s n y ? G d zie w is i p la k a t? Ja ki p la k a t w is i na le w o od o k n a ? G d z ie w is i w ie lk ie z d ję c ie m a tk i? C o się z n a jd u je w p o k o ju A d a m a ? C zy je s t ta m p o rz ą d e k ? C o ta m le ż y? G d zie stoi m a g n e to fo n ?

12. G d z ie sto i w ie ż a ? 13. C o le ży o b o k s z a fy ? 14. N a co p a trz y A d a m ? 15. C zy A d a m w ie , co ro b ić ? 16. C o robi B a s ia ? 17. Z kim B a s ia id zie d o k in a ? 18. C zy A d a m m a c z a s ? D la c z e g o ? 19. J a k ie on m a ć w ic z e n ia ? 20. C zym B a s ia i P a w e ł ja d ą d o k in a ?

CONVERSATION I. R épon dez aux qu estion s suivantes : 1. G d z ie z n a jd u je się tw ó j p o k ó j? 2. Ja k i je s t tw ó j p o k ó j? 3. C o ta m się z n a jd u je ? 4. C o ta m le ży? 5. C o ta m w is i? 6. C z y w p o k o ju je s t b a ła g a n ? 7. C z y lu b is z b a ła g a n ? 8. K to robi p o rz ą d e k ? 9. K ie d y o d ra b ia s z le k cje ? 10. C z y lu b isz m a te m a ty k ę ? C h e m ię ? I I . C z y m a sz d z ie w c z y n ę (c h ło p a k a )? 12.

C zym je d z ie c ie d o k in a ?

LEKCJA SIÓDMA

110

II. R eprenez les dia lo g u es su ivan ts en rem plaçan t les expression s en c a ­ ractères g ra s p a r ce lles qui vous son t p ro p o sée s e t ensuite p a r celles de votre choix : A.

J e s te ś w o ln y (w o ln a ) w ie c z o re m ? Id z ie m y d o kin a z Anną i Janem. (K ry s ty n a / M a rta / P io tr / J e r z y /...)

B. N ie m a m c z a s u . Odrabiam lekcje. (p is z ę list / c z y ta m k s ią ż k ę / . . . ) A.

J a ki b a ła g a n ! G d z ie je s t moje pióro? (z e s z y ty / m a g n e to fo n / b u ty / te c z k a / . . . )

B. T w o je p ió ro le ż y pod gazetą. (p o d s to łe m / z a fo te le m /...)

III. D é crivez votre cham bre (en p ré c isa n t bien la p o sitio n d es objets). IV. D é c riv e z la sa lle d e classe.

EXERCICES I. D éterm in ez les m a scu lin s-person n els et les m ascu lin s-im person n els : 1 . k a n a re k 2. d o m 3. p a n 4. s tó ł

5 . uczeń

9. ko t

6. p la k a t 7. o jc ie c

10. z e s z y t 11. p is a rz 12. c h ło p a k

8. b o h a te r

II. M ettez les p h ra ses su ivantes au p lu rie l : 1. J a ki d o b ry s e r! 2. J a k i p rz y je m n y w ie c z ó r! 3. J a k ie in te lig e n tn e d z ie c k o ! 4. J a k a c ie k a w a k s ią ż k a ! 5. J a k ie d u ż e m ie s z k a n ie ! 6. J a k a s y m p a ty c z n a d z ie w c z y n a ! 7. J a k ie ła d n e z d ję c ie ! 8. J a k a ja s n a kla s a ! 9. J a k ie tru d n e ć w ic z e n ie ! 1 0 . J a k a ła d n a te c z k a !

III. M ettez les p h ra ses su ivantes au

:

1. T o je s t d u ż y p la k a t. 2. T o s ta ra g a z e ta . 3. T u je s t d u ż e o k n o . 4. T a k s ią ż k a je s t b a rd z o c ie k a w a . 5. T o m ie s z k a n ie je s t m a łe , a le b a rd z o ja s n e . 6. T o je s t z d ję c ie m a tki.

POKÓJ ADAMA

7. Jaki je s t tw ó j z e s z y t? 8. C zy ta w ę d lin a je s t d o b ra ? 9. T o m ie js c e je s t w o ln e . 10. C zyj je s t te n k a n a re k ? 11. D u ża i m a ła p iłk a le ż ą p o d s to łe m . 12. C zyj to b u t?

IV. C om plétez les p h ra ses su ivantes : 1. P okój A d a m a je s t na p ra w o o d ............................... 2. Z d ję c ie m a tki w is i n a d ............................... 3. W ie ż a sto i p o d .............................. 4. M a g n e to fo n sto i p r z e d .............................. 5. K s ią ż k a le ż y z a .............................. 6. D uży p o k ó j z n a jd u je się o b o k .............................. 7. Ł ó ż k o stoi n a p ra w o o d .............................. 8. G ita ra w is i na le w o o d ............................... 9. K rz e s ło sto i o b o k .............................. 10. B a s ia s ie d z i p r z e d .............................. 11. P iłk a le ż y p o d .............................. 12. B u ty i p iłk a le ż ą z a ..............................

V.

C onstru isez d es p h ra ses en em p loya n t d es verb es de p o sitio n e t les m ots su ivan ts : nad / pod / z a / obok /n a lewo o d / na prawo od / wszędzie / przed

VI. C om plétez les répon ses en vous a id a n t d es élém ents ci-d esso u s : biuro dyrektora / dom państwa Nowickich / duży pokój / mieszkanie państwa Solskich / kino / niski s to i / magnetofon / płyta. 1. G d z ie je s t p a rk ? — P a rk je s t na p ra w o o d .............................. 2. G d z ie je s t p o k ó j A d a m a ? — P okó j A d a m a je s t n a le w o o d .............................. 3. G d z ie je s t b iu ro p a n a in ż y n ie ra S o ls k ie g o ? — B iu ro p a n a in ż y n ie ra S o ls k ie g o je s t o b o k ............................... 4. G d z ie je s t m ie s z k a n ie p a ń s tw a N o w ic k ic h ? — M ie s z k a n ie p a ń s tw a N o w ic k ic h je s t na le w o o d ................................ 5. G d z ie je s t c z a s o p is m o M a łg o rz a ty ? — C z a s o p is m o M a łg o rz a ty le ż y p o d .............................. 6. G d z ie je s t w y g o d n e k rz e s ło ? — W y g o d n e k rz e s ło sto i na le w o o d .............................. 7. G d z ie je s t w ie ż a A d a m a ? — W ie ż a A d a m a stoi p r z e d .............................. 8. G d z ie je s t n o w e b iu ro p a n a N o w ic k ie g o ? — N o w e b iu ro p a n a N o w ic k ie g o je s t n a d ..............................

111

LEKCJA SIÓDMA

112 VII. C om plétez p a r la p rép o sitio n ou l ’

convenabl es

:

D u ży p o k ó j z n a jd u je s ię na le w o ........... k u ch n i. — C o j e s t ............k o la c ję ? — p y ta A d a m . — W ę d lin y , s a ła tk a i ż ó łty s e r — o d p o w ia d a p a n i M a łg o rz a ta . — A g d z ie je s t c h le b ? — C h le b l e ż y ............m a s ła , a m a s ło ............. se ra . A d a m s ie d z i n a p r a w o ........... B a rb a ry . J e s t z ły , bo je g o h e rb a ta j e s t ........ g o rą c a . Adam B a rb a ra Adam

B a siu , d la c z e g o n ie id z ie s z ........... P a w łe m ...............k in a ? D z is ia j nie m a m cz a s u . M a m tru d n e ć w ic z e n ie ........... c h e m ii, a nie w ie m , g d z ie je s t m o ja te c z k a i k s ią ż k i. T e c z k a l e ż y ............s to łe m , a k s ią ż k i............. fo te le m .

VIII. C o m p létez les p h ra se s su iv a n te s p a r le verb e p a tr z e ć ou le verbe o g lą d a ć : 1. P a ń s tw o S o ls c y .............................. o s ta tn i film P o la ń s k ie g o . 2. B a r b a r a .............................. P a w ła . 3. A d a m ...............................c ie k a w y m e cz. 4. K o t s ie d z i i ...............................Ja n a . 5. ( M y ) .............................. ła d n e p la k a ty . 6. M ą ż ...............................ż o n ę i m yśli, że je s t ła d n a . 7. C o ro b ic ie ? — ...............................s ta re z d ję c ia . 8. P a w e ł..............................n o w e s a m o c h o d y .

IX. Traduisez'. 1. N o u s re g a rd o n s c e tte b e lle m a is o n . 2. J e re g a rd e la p h o to d e P ie rre . 3. L ’e n fa n t re g a rd e le c h a t e t l’o is e a u . 4. Q u e re g a rd e -t-il ? — Il re g a rd e le d e rn ie r liv re d ’A n d rz e je w s k i. 5. Q ui re g a rd e s -tu ? M o n frè re ? — N on, ta sœ u r. 6. Ils re g a rd e n t Cendres et diamant. 7. Q u i re g a rd e z -v o u s ? — N o u s re g a rd o n s u n e a c tric e trè s c o n n u e . 8. J e re g a rd e u n e re v u e et Polityka. 9. Q u e re g a rd e z -v o u s ? — J e re g a rd e un m a tc h . 10.

Q u i re g a rd e z -v o u s ? — J e re g a rd e m o n m a ri.

X. F a ites la liste de tous les ve rb es connus a p parten an t à la cla sse verbale en ę,-isz. E m p lo yez-les dan s d e s p h ra ses selon le : m ó w ić

m ó w ię , m ó w is z

J e s te m b a rd z o g ło d n y — m ó w i A d a m .

POKÓJ ADAMA

XI.

113

E m ployez les verbes entre paren th èses dan s les p h ra ses su ivantes

1. (sta ć)

W p o k o ju A d a m a ........................ n is k ie łó ż k o .

2. (w isie ć ) P la k a t........................ na le w o od o kn a . 3. (le że ć) W s z ę d z ie ........................ s ta re g a z e ty . 4. (le ż e ć ; 2 e p e rs. s g .)(s ie d z ie ć ; 2 e p e rs . s g . ) ........................ c z y ...................... ? 5. (stać) 6. (s ie d z ie ć )

K r z e s ła ........................ na p ra w o . B a rb a ra i A n n a ........................ p rz e d P io tre m .

7. (stać) 8. (le ż e ć )

........................ tu łó ż k o , s tó ł i k rz e s ła . ........................ tu g ita ra , g a z e ty i k s ią ż k i.

9. (w isie ć )

N a p ra w o od o k n a ........................ z d ję c ie m a tk i i p la k a t o s ta tn ie g o film u P o la ń s k ie g o . (z n a jd o w a ć się ) M a ły i d u ż y p o k ó j..................... o b o k k u c h n i.

10.

XII.

C o m p létez les p h ra ses suivantes p a r le verb e con ven able

1. J e d n o k r z e s ło ........................ p rz e d s to łe m . 2. B a r b a r a ..........................na p ra w o od n o w e j u c z e n n ic y . 3. B u t y ........................z a fo te le m . 4. K a s e ty ..........................o b o k m a g n e to fo n u . 5. S t ó ł ........................ n a le w o od łó ż k a . 6. G a z e t a ..........................p o d k s ią ż k ą A n d rz e je w s k ie g o . 7. P la k a ty .........................n a p ra w o od o k n a . 8. D z ie c k o ....................... o b o k m a tki. 9. G it a r a ........................ n a d w ie lk im z d ję c ie m . 10.

P iłk a ..................... p o d łó ż k ie m .

XIII.

Transform ez les p h ra se s su ivan tes selon le m odèle :

W p o k o ju A d a m a wisi duży plakat. -> W p o k o ju A d a m a wiszą duże plakaty. 1. 2. 3. 4.

S ta ra g a z e ta le ż y o b o k w ie ż y . D u ży s tó ł sto i na p ra w o od łó ż k a . T ę g a k o b ie ta śpi i n a g le się b u d zi. K o t le ży i p a trz y na A d a m a .

5. S io s tra p u k a i w c h o d z i d o p o k o ju . 6. S ie d z ę i p a trz ę n a b a ła g a n . 7. T a d z ie w c z y n a p o k a z u je o s ta tn i n u m e r 8. T w o ja s io s tra s ię n u d zi. 9. O n nie w ie , c o ro b ić. 10. C o ro b is z ? — U czę s ię a n g ie ls k ie g o . 11. Je j w n u c z k a ju ż u m ie c z y ta ć i p is a ć . 12. W c h o d z ę d o k u c h n i.

Sceny.

:

LEKCJA SIÓDMA

114

XIV C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r le verbe iść ou le verb e jechać: 1. M ie s z k a m w K ra k o w ie , a le d z is ia j........................ do W a rs z a w y . 2. A d a m .........................do k u ch n i. 3. ( M y ) ........................d o kin a . 4. T a p a n i........................ d o F ra n c ji. T a m m ie s z k a je j c ó rk a . 5. D z ie c k o ........................ d o d u ż e g o p o k o ju . 6. P an S o ls k i........................ d o K ra k o w a s a m o c h o d e m . 7. O n e ........................ d o p a rk u . 8. P a w e ł........................d o d o m u a u to b u s e m .

XV.

R épon dez aux q u estion s su ivan tes selon le m odèle

:

(P a w e ł) Z kim B a rb a ra id z ie d o k in a ? B a rb a ra id z ie d o k in a z Pawłem. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

(P io tr i J a n ) (b ra t i s io s tra A n n y ) (m ą ż M a rty) (d y re k to r p a n a S o ls k ie g o ) (a u to b u s ) (p o c ią g ) (s a m o c h ó d ) (m e tro )

XVI.

Z kim Z kim Z kim Z kim C zym C zy m C zym C z ym

id z ie s z d z is ia j d o s z k o ły ? id z ie c ie do p a rk u ? je d z ie s z d o W a rs z a w y ? o n i ja d ą d o K ra k o w a ? je d z ie c ie d o k in a ? o n i ja d ą d o W a rs z a w y ? o n a je d z ie d o d o m u ? p a n je d z ie d o b iu ra ?

R épon dez aux qu estions su ivan tes selon le m odèle :

C o on ro b i? - » — O g lą d a film . 1. (u c z y ć się)

C o ro b is z ?

2. (c z y ta ć Popiół i diament ) 3. (p is a ć list) 4. (je ś ć k a n a p k ę i p ić h e rb a tę )

C o o n e ro b ią ? C o ro b ic ie ? C o o n i ro b ią ? C o ro b ic ie ? C o ro b i A d a m ? C o ro b i d z ie c k o ?

5. (n u d z ić się ) 6. (p a trz e ć n a b a ła g a n ) 7. (s ie d z ie ć ) 8. (o g lą d a ć c z a s o p is m o ) 9. (sp a ć i n a g le b u d z ić się) 10. (p o k a z y w a ć n o w ą k s ią ż k ę )

C o oni ro b ią ? C o o n e ro b ią ? C o ro b ic ie ? 11. (p u k a ć i w c h o d z ić do p o k o ju ) C o o n a ro b i? 12. (iść do kina) C o ro b ic ie ?

XVII.

Traduisez (en em ployant des verbes de position quand vous le pou vez) :

B a rb a ra fra p p e e t e n tre d a n s la c h a m b re d ’A d a m . — A d a m , a s-tu du te m p s ? N o u s a llo n s au c in é m a , P a ul, A n n e e t m oi. — Je n ’ai p a s le te m p s . J e fa is m e s d e v o irs . J ’ai un e x e rc ic e d e c h im ie trè s d iffic ile e t un p ro b lè m e d e m a th é m a tiq u e s . E t tu ne v o is p a s le d é s o rd re q u 'il y a ic i? J e n e s a is p a s q u o i fa ire . Il y a d e s v ie u x jo u rn a u x e t d e s

POKÓJ ADAMA

115

v ie ille s re v u e s p a rto u t, d e s liv re s , d e s c a h ie rs , ... s o u s la ta b le , s o u s le lit, d e r r iè r e le f a u t e u il, d e v a n t l ’a r m o ir e . J e p r é fè r e n e p a s r e g a r d e r c e d é s o rd re . — N o u s y a llo n s en v o itu re . — En v o itu re ? — O ui, a v e c la v o itu re du p è re d e P aul. — C 'e s t q u e l g e n re de film ? — U ne c o m é d ie fra n ç a is e . — J e p ré fè re un w e s te rn a m é ric a in . — T u sa is, je p e n s e q u e tu e s un p e u p a re s s e u x . A u re v o ir !

— O ù e st ta c h a m b re ? — E lle se tro u v e à c ô té d e la c h a m b re de m o n frè re . E lle e s t c la ire e t in tim e . À g a u c h e de la fe n ê tre , il y a u n e g ra n d e p h o to d e C ra c o v ie . A d ro ite du lit, il y a une ta b le e t d e s c h a is e s , d e rriè re l’a rm o ire , un fa u te u il. M e s d is q u e s et m es c a s s e tte s s o n t s o u s la c h a în e , à c ô té du m a g n é to p h o n e . M a g u ita re est a c c ro c h é e a u -d e s s u s d e m o n lit. — Q ui ra n g e ta c h a m b re ? — M oi ! M a is il y a to u jo u rs du d é s o rd re . Q u e fa ire ?

— T u c o n n a is C ra c o v ie ? — O ui. La s œ u r d e m a m è re y h a b ite a v e c s o n m a ri e t s o n fils. — La s œ u r d e m o n p è re h a b ite en F ra n c e . M a g ra n d -m è re p a rt c h e z e lle (do niej) a u jo u rd ’hui, en tra in .

Na tapczanie siedzi leń Nic nie robi cały dzień. J a n B rz e c h w a

116

LEKCJA ÓSMA

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

117

Mamo, nie idziesz do teatru na próbę? Idę, ale po południu. A ty, co robisz jeszcze domu? Nie idziesz do szkoły? Przecież jesteś już liceum! Idę, ale czekam na Basię. A dam A dlaczego Basia tak długo zajmuje łazienkę? Myje się M a tka i myje. Basia wychodzi z łazienki. A dam (do Basi) Na pewno jesteś bardzo czysta, szkoda tylko, że masz brudną bluzkę! M atka Adasiu, jesteś nieznośny! B asia Tak, nie znoszę go. Ten chłopiec mnie strasznie dener­ wuje! A dam

M atka

* * *

Adam idzie na przystanek autobusowy i spotyka swojego kolegę. Na przystanku autobusowym: A dam J u re k A dam J u re k A dam

Cześć, Jurek! Skąd wracasz? Z kina. A ty, dokąd jedziesz? Właśnie jadę do kina, do P o lo n ii. Idę na film Andrzeja Wajdy C z ło w ie k z ż e la z a . Lubisz Wajdę? Tak, bardzo go lubię. Jest świetnym reżyserem. * * *

Paweł to chłopak Basi. Bardzo ją kocha. Basia też go kocha. Kiedy się umawiają, ona często czeka na niego, bo Paweł mieszka daleko. Ale dzisiaj to on na nią czeka. B a rb a ra M atka B a rb a ra M a tk a B a rb a ra M a tk a Adam M a tk a Adam M a tk a Adam M a tk a Adam

Mamo, idę do kina. Nie możesz, jest już za późno. Ale Paweł na mnie czeka. Trudno. Mamo! Nie, Basiu. Biedna Basia. Nikt jej nie rozumie. Mnie też nie. Biedne dzieci. Rodzice ich nie rozumieją. A czy wy nas rozumiecie? Oczywiście, że was rozumiemy! No, już dobrze... Gdzie jest moje czasopismo ? Basia je ma. A moje ostatnie zdjęcia ? To ja je mam.

LEKCJA ÓSMA

118

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

b lu z k a c h ło p ie c

a u to b u s o w y , a, e b ie d n y , a, e b ru d n y , a, e

d e n e rw o w a ć , -uję, -u je s z k o c h a ć , -a m , -a s z

c z y s ty , a, e

m óc, m o g ę , m o ż e s z

n ie z n o ś n y , a, e ó s m y , a, e

m y ć się , -ję, -je s z s p o ty k a ć , -a m , -a s z u m a w ia ć się, -am , -a s z w ra c a ć , -a m , -a s z w y c h o d z ić , -d z ę , -d z is z z n o s ić , z n o s z ę , z n o s is z

c z ło w ie k lice u m (n.) ła z ie n k a p ró b a p rz y s ta n e k (G .-u ) re ż y s e r

ś w ie tn y , a, e

Pronoms

ro d z ic e (pl.) te a tr (G .-u )

c z e k a ć , -am , -a s z (n a + A .)

ż e la z o

n ik t s w ó j, a, e

Noms propres

Expressions

Adverbes

J u re k P o lo n ia

no d o b rz e tru d n o

c z ę s to d a le k o d łu g o

Autres

dokąd? o c z y w iś c ie

po p o łu d n iu szkoda ta k + a d v. z + G. z a + a dv.

późno skąd? s tra s z n ie w ła ś n ie

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LENO M

Morphologie a. Les noms de famille en -a Les n o m s de fa m ille en -a s u iv e n t au s in g u lie r la d é c lin a is o n fé m in in e , (cf. le s n o m s m a s c u lin s -p e rs o n n e ls en -a, le ç o n 6). ex.

Adam bardzo lubi Andrzeja Wajdę. A d a m a im e b e a u c o u p A n d rz e j W a jd a . C z ło w ie k z ż e la z a

L’Homme de

to film Andrzeja Wajdy. fere s t un film d ’A n d rz e j W a jd a .

b. Les noms neutres en -um A u s in g u lie r, le s n o m s n e u tre s en ex.

Barbara idzie do liceum. B a rb a ra v a au ly c é e .

-um s o n t in v a ria b le s ,

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

II.

119

LES PRONOMS PERSONNELS A l’accusatif et au génitif les pronoms personnels ont les formes suivantes:

a. Les formes faibles. E lle s s o n t e m p lo y é e s lo rs q u ’il n ’y a pas d ’in s is ta n c e s u r le p ro n o m : ex.

Widzisz m nie ? — Tak, widzę cię. T u me v o is ? — O ui, je te v o is .

N.B. L e s fo rm e s fa ib le s ne s o n t p a s a c c e n tu é e s e t ne fig u re n t ja m a is en d é b u t d e p h ra s e .

b. Les formes fortes. E lle s e x p rim e n t u n e in s is ta n c e s u r le p ro n o m e t s o n t a c c e n tu é e s . ex.

Widzisz Adasia i Basię?— Jego widzę, je j nie. T u v o is A d a m et B a rb a ra ? — J e le v o is lui, p a s elle.

Ciebie znam, ale je j nie znam. T o i, je te c o n n a is , m a is e lle , je ne la c o n n a is pas.

N.B. L es fo rm e s fo rte s ne fig u re n t ja m a is a p rè s u n e p ré p o s itio n . c. Les formes prépositionnelles. E lle s s o n t e m p lo y é e s a p rè s u n e p ré p o ­ sitio n : ex.

Patrzę na ciebie. J e te re g a rd e .

Barbara często czeka na niego. B a rb a ra l’a tte n d s o u v e n t.

Idziemy . N o u s a llo n s c h e z e ux.

N.B. La fo rm e p ré p o s itio n n e lle n ’e s t d iffé re n te d e la fo rm e fo rte q u ’à la 3 e p e rs o n n e .

Déclinaison des pronoms personnels de la 1re et de la 2e personnes du singulier et du pluriel à l’accusatif et au génitif

ACCUSATIF-GÉNITIF

N. FORME FAIBLE

FORME PRÉPOSITIONNELLE

mnie

ja ty

FORME FORTE

cię

ciebie

my

nas

wy

was

LEKCJA ÓSMA

120

d *

R a p p e l : formes de politesse

ex.

Widzę pana. Je v o u s v o is .

Czekam na panią. J e v o u s a tte n d s .

Nie znam Państwa. J e ne v o u s c o n n a is p as.

Déclinaison des pronoms personnels de la 3 e personne du singulier et du pluriel à l’accusatif et au génitif

N.

on

ACCUSATIF F. FAIBLE

F. FORTE

go

jego

GÉNITIF F. PRÉP.

F. FAIBLE

niego

F. FORTE

F. PRÉP.

= ACCUSATIF

ono

je

nie

ona

ją

nią

je j

oni

ich

nich

= ACCUSATIF

one

jo

nie

ich

jego

go

niego niej

nich

III. LE PRONOM POSSESSIF RÉFLÉCHI SWÓJ, SWOJA, SWOJE On em ploie swój, swoja, swoje lorsque le possesseur est le sujet de la phrase : ex.

Adam czeka na swojego kolegę. A d a m a tte n d so n c a m a ra d e .

A la 1re e t à la 2 e p e rs o n n e s du s in g u lie r e t du p lu rie l, on p e u t e m p lo y e r le p ro n o m p o s s e s s if c o rre s p o n d a n t ou le p ro n o m p o s s e s s if ré flé c h i, ex.

Czy masz swoją książkę? = Czy masz twoją książkę? A s -tu to n liv re ?

Le p ro n o m p o s s e s s if ré flé c h i e s t in d is p e n s a b le à la 3 e p e rs o n n e du s in g u ­ lie r e t du p lu rie l: ex.

Piotr widzi swoją książkę, (son livre à lui) Piotr widzi jego książkę, (p a r e x e m p le le livre d ’Adam) Piotr widzi je j książkę, (p a r e x e m p le le livre de Barbara)

N.B. Le fra n ç a is n ’a q u ’u n e s e u le fo rm e p o u r tra d u ire c e s tro is p h ra s e s .

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

121

IV. LE PRONOM NEUTRE TO Le p ro n o m d é m o n s tra tif n e u tre to a u n e fo n c tio n d e re n fo rc e m e n t, ex.

To Paweł czeka dzisiaj na Basię. A u jo u rd ’hui, c ’e s t P a u l qui a tte n d B a rb a ra .

N.B. O n re m a rq u e ra b ie n l’a b s e n c e de re la tif en p o lo n a is . V. LES PRONOMS INDÉFINIS

NIKT et NIC

Ils se d é c lin e n t re s p e c tiv e m e n t c o m m e kto e t co :

nikt nikogo nikim

N. A.G. I.

N. A.G. 1.

nic nic ou niczego niczym

Un v e rb e qui a p o u r s u je t ou c o m p lé m e n t n é g a tio n

ou nie e s t p ré c é d é de la

nie :

N ikt nic nie wie.

ex.

P e rs o n n e ne s a it rien.

Adam nikogo nie widzi na przystanku autobusowym. A d a m ne v o it p e rs o n n e à l’a rrê t d 'a u to b u s .

VI.

LES PRÉPOSITIONS NA ET Z

a. La préposition na A v e c c e rta in s n o m s , la p ré p o s itio n na s u iv ie de l’a c c u s a tif e x p rim e : • la d e s tin a tio n ex.

Adam idzie na przystanek autobusowy. A d a m v a à l’a rrê t d ’a u to b u s .

Basia jedzie na dworzec. B a rb a ra v a à la g a re . • le b u t ex.

Małgorzata Solska idzie na próbę. M a rg u e rite v a à s a ré p é titio n .

b. La préposition z S u iv ie du g é n itif, e lle in d iq u e : • le p o in t de d é p a rt, l'o rig in e . ex.

Skàd wracasz? — Wracam z kina. D ’où re v ie n s -tu ? — J e re v ie n s du c in é m a .

LEKCJA ÓSMA

122 • la m a tiè re ex. Z czego jest dom? — Z papieru. En q u o i e s t la m a is o n ? — En p a p ie r.

Człowiek z żelaza L’Homme de fer N.B. Q u a n d e lle p ré c è d e un n o m c o m m e n ç a n t p a r un g ro u p e d e c o n s o n ­ nes, la p ré p o s itio n z p re n d la fo rm e lo n g u e ze. ex.

VII.

Wracam ze szkoły.

LE VERBE

Morphologie Le v e rb e móca p p a rtie n t à la c la s s e v e rb a le en Il p ré s e n te l’a lte rn a n c e d e c o n s o n n e s /

-ę, - ’esz,

(cf.

iść,

mogę możesz może możemy możecie mogą Syntaxe a. On peut répondre à une question en reprenant le verbe : ex.

Idziesz do szkoły? — Idę. T u v a s à l’é c o le ? — O u i. (O u i, j ’y v a is) Nie masz próby dzisiaj?— Mam. T u n ’a s p a s de ré p é titio n a u jo u rd ’hui ? — Si. Nie rozumiesz Barbary? — Nie rozumiem. T u ne c o m p re n d s p a s B a rb a ra ? — N on.

b. Les verbes pronominaux et le pronom się L o rs q u e d e u x v e rb e s p ro n o m in a u x se s u iv e n t d a n s un e p h ra s e , le p ro ­ n o m się ne se ré p è te pas. ex.

Barbara myje się i myje. B a rb a ra n ’en fin it p a s d e se la v e r (se la ve e t se lave).

c. Le verbe czekać

na s u iv ie Basia często czeka na Pawła.

Il se c o n s tru it a v e c la p ré p o s itio n ex.

B a rb a ra a tte n d s o u v e n t P aul.

Adam czeka na autobus. A d a m a tte n d l’a u to b u s .

de l’a c c u s a tif,

le ç o n 7).

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

VIII.

123

L’EXPRESSION DU LIEU: LES INTERROGATIFS GDZIE, DOKĄD ET SKĄD

a. L’interrogatif gdzie Il p o rte en g é n é ra l s u r le lieu où u n e p e rs o n n e ou un o b je t se tro u v e n t: ex. Gdzie jesteś ? —

Jestem w domu.

O ù e s-tu ? — J e s u is à la m a is o n .

Gdzie czeka Adam ? — Adam czeka na przystanku autobusowym. O ù a tte n d A d a m ? — A d a m a tte n d à l’a rrê t d ’a u to b u s .

b. L’interrogatif dokąd Il p o rte s u r la d e s tin a tio n . Le c o m p lé m e n t de lieu s ’e x p rim e p a r les p ré ­ p o s itio n s do s u iv ie du g é n itif ou na s u iv ie d e l’a c c u s a tif : ex. Dokąd jedziesz? —

Jadę do kina.

O ù v a s -tu ? — J e v a is au c in é m a .

Dokąd idziecie? — Idziemy na dworzec. O ù a lle z -v o u s ? — N o u s a llo n s à la g a re. c. L’interrogatif skąd Il p o rte s u r le p o in t d e d é p a rt, l'o rig in e . Le c o m p lé m e n t d e lieu s ’e x p rim e

zus iv ie du g é n itif : ex. Skąd wracacie? — Basia z kina, a ja ze szkoty. p a r la p ré p o s itio n

D ’où re v e n e z -v o u s ? — B a rb a ra du c in é m a e t m oi, d e l’é c o le .

IX.

L’EXPRESSION DU BUT Le c o m p lé m e n t de b u t d ’un v e rb e in d iq u a n t un d é p la c e m e n t s ’e x p rim e p a r la p ré p o s itio n na s u iv ie de l’a c c u s a tif: ex.

Idę na Człowieka z żelaza. L'Homme de fer. Pani Solska wychodzi na próbę.

J e v a is v o ir

M me S o ls k i p a rt à sa ré p é titio n .

Uczennica idzie na lekcję polskiego. L ’é lè v e v a à so n c o u rs d e p o lo n a is .

CONNAISSANCE PASSIVE — du n o m in a tif p lu rie l rodzice — d e la to u rn u re im p e rs o n n e lle : szkoda, że — du lo c a tif de przystanek autobusow y: na przystanku autobusowym

LEKCJA ÓSMA

124

COMPRÉHENSION DU TEXTE R ép o n d ez aux qu estion s su ivan tes

:

1. C z y p a n i M a łg o rz a ta m a d z is ia j p ró b ę ? 2. C z y B a s ia i A d a m s ą je s z c z e w d o m u ?

•

3. C o robi B a s ia ? 4. S k ą d B a s ia w y c h o d z i? 5. C z y o n a m a c z y s tą b lu z k ę ? 6. C o m a tk a m ó w i d o A d a s ia ? 7. K o g o s p o ty k a A d a m ? 8. G d z ie A d a m s p o ty k a s w o je g o k o le g ę ? 9. S k ą d w ra c a je g o k o le g a ? 10. D o ką d je d z ie A d a m ? 11. J a k n a z y w a s ię k in o ? 12. N a ja k i film id z ie A d a m ? 13. 14. 15. 16.

K to je s t re ż y s e re m te g o film u ? C z y on lubi W a jd ę ? D la c z e g o ? K to to je s t P a w e ł? C z y on „lu b i” B a rb a rę ?

17. A o n a ? 18. D la c z e g o B a rb a ra c z ę s to c z e k a na P a w ła ? 19. K to na k o g o c z e k a d z is ia j? D la c z e g o ? 20. C z y B a s ia id z ie d o k in a ? D la c z e g o ? 21. D la c z e g o o n a je s t b ie d n a ? 22. 23. 24. 25.

K o g o je s z c z e ro d z ic e n ie ro z u m ie ją ? D la c z e g o d z ie c i s ą b ie d n e ? C z y d z ie c i ro z u m ie ją m a tk ę i o jc a ? K to m a c z a s o p is m o p a n i M a łg o rz a ty ?

26. K to m a je j o s ta tn ie z d ję c ia ?

CONVERSATION I.

R ép o n d ez aux q u estion s su ivan tes

:

1. C z y d łu g o z a jm u je s z ła z ie n k ę ? 2. 3. 4. 5.

C zy C zy C zy C zy

w ie s z , kto to je s t A n d rz e j W a jd a ? lu b is z je g o film y ? D la c z e g o ? m o ż e s z w ra c a ć p ó ź n o d o d o m u ? m a s z c h ło p a k a (d z ie w c z y n ę )?

6. J a k on (o n a ) m a na im ię ? 7. C z y k o c h a s z g o (ją )? 8. C z y c z ę s to c z e k a s z na n ie g o (n a n ią )? D la c z e g o ? 9. C z y ro d z ic e c ię ro z u m ie ją ? 10. C z y ty ich ro z u m ie s z ?

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

125

IL R eprenez les dialogu es su ivants en rem plaçan t les m ots en caractères gras p a r ceux qui vous so n t p ro p o sé s e t ensuite p a r ceux d e votre choix (em ployez d ’au tres p erso n n es e t d es fo rm e s d e p o lite sse ) : A.

B asiu, nie idziesz do szkoły? (nie je s z s e ra ? / nie c z y ta s z te j k s ią ż k i? / n ie o g lą d a s z te g o film u ? /...)

B.

Idę.

A.

C z e ś ć ! S ką d w ra c a s z ?

Z kina. A ty, d o k ą d id z ie s z ?

B.

A. A.

(b iu ro / le k c ja / p a rk / film / m e c z W ła ś n ie idę do kina.

/...)

K to m a moje czasopismo? (g a z e ty / k s ią ż k a / b ile ty / p ió ro / m ie js c ó w k a

/...)

B. T o ja je m a m . (on / o n a / P io tr / A n n a / b a b c ia

III.

/...)

Im aginez un dialogu e entre p a ren ts e t enfants à p ro p o s d ’un conflit (sortie, am is, travail, etc.).

EXERCICES /.

R épon dez aux qu estions su ivan tes selon le m odèle : Id zie sz d o s z k o ły ? -> Idę. 1. 2. 3. 4. 5.

B a siu, c z e k a s z na P a w ła ? J e d z ie c ie d o k in a ? M o ż e m y ro b ić p o rz ą d e k ? M a sz k s ią ż k ę A n d rz e je w s k ie g o ? P ani nie o g lą d a te g o film u ?

6. P a ń s tw o nie z n a ją te j k s ią ż k i? 7. N ie id z ie s z d o ła z ie n k i? 8. 9. 10. 11.

O ni nie lu b ią g o rą c e g o m le k a ? P an nie c z y ta te g o c z a s o p is m a ? N ie p is z e c ie lis tu ? M a tk a n ie w id z i A d a m a i B a rb a ry ?

12. P a ń s tw o lu b ią R o m a n a P o la ń s k ie g o ?

II.

Traduisez :

1. T u a tte n d s P aul ? — O u i. 2. V o u s n ’a lle z p a s au c in é m a ? — N on. 3. N o u s p o u v o n s ra n g e r ? — O ui. 4. V o u s ne re g a rd e z p a s c e film ? — Si. 5. V o u s ne lis e z p a s c e liv re ? — N on. 6. T u as le livre d ’A n d rz e je w s k i ? — O u i.

LEKCJA ÓSMA

126 7. (à 8. (à

un monsieur) V o u s n ’a v e z p a s d e s ty lo ? — Si. une dame ) V o u s a im e z R o m a n P o la ń s k i ? — O u i.

9. T u n ’a im e s p a s le lait c h a u d ? — Si.

(àun monsieur et une dame ) V o u s ne v o y e z p a s A d a m et B a rb a ra ?

10.

— Si.

III. C o m p létez les dialogu es su ivan ts selon le m odèle : A. B. A.

S ką d je d z ie te n a u to b u s ? (W a rs z a w a )T e n a u to b u s je d z ie z Warszawy. A d o k ą d je d z ie ta m te n ?

B.

(K ra k ô w )T a m te n je d z ie do Krakowa.

1. A. B.

S ką d ja d ą te d z ie w c z y n y ? ( P o ls k a ) ....................................

A.

D o ką d ja d ą ta m te ?

B.

( F r a n c ja ) .....................................

2. A . B. A. B. 3. A. B. A. B. 4. A. B. A. B. 5. A. B. A. B.

S ką d w ra c a ją p a ń s tw o S o ls c y ? ( t e a t r ) ..................................... A d o k ą d je d z ie d y re k to r N o w ic k i? ( d o m ) ..................................... S k ą d w ra c a ją A n n a i B a s ia ? ( k in o ) ..................................... A d o k ą d o n e id ą ? ( p a r k ) ..................................... S k ą d w ra c a p a n N o w ic k i? ( d w o r z e c ) ..................................... A d o k ą d on w ra c a ? (b iu ro ) ..................................... S ką d je d z ie c ie ? ( s z k o ła ) ..................................... A d o k ą d je d z ie c ie ? ( d o m ) .....................................

IV. P osez les qu estion s con venables su r les m ots en caractères gra s 1 . Id z ie m y do parku. 2. W ra c a m y z teatru. 3. O n a id z ie do kuchni. 4. T e n p o c ią g je d z ie do Radomia. 5. P an S o ls k i w ra c a z biura. 6. P a w e ł id zie do Barbary. 7. T e c z k a A d a m a le ży obok łóżka. 8. J e d z ie c ie do Warszawy. 9. Idę do dużego pokoju. 10. A d a m i B a rb a ra w ra c a ją ze szkoły.

:

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

127

11. Po p o łu d n iu id z ie m y do Piotra. 12. M ie s z k a n ie p a ń s tw a S o ls k ic h z n a jd u je s ię na prawo od mieszkania

państwa Nowickich. V C om plétez les p h ra ses 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

(ja) (ty) (on) (one) (m y) (ona) (w y) (ona) (oni)

10. (o no) 11. (m y) 12. (one)

:

?

C z y r o z u m ie s z . B a r d z o ............... ... lu b ię . C zy k o c h a s z ....

?

C z y ..................lu b ic ie ? ? C z y w id z ic ie .... A d a m ................. . k o ch a . R o z u m ie m y ..... C z y M a r e k ........ .........w id z i? R o z u m ie m ....... .........d o b rz e . P a w e ł b a r d z o .. ............... lubi. D z ie c i................. . s tra s z n ie d e n e rw u ją . W id z ę ................

VI. M ettez les p h ra ses d e l'exercice p r é c é d e n t à la fo rm e négative. VII. R épo n d ez p a r l ’affirm ative en rem plaçan t les m ots en ca ractères gras p a r le pron om p e rso n n e l l: b a e v n o c 1. C zy z n a s z dyrektora szkoły? 2. C z y P a w e ł ro z u m ie Barbarę? 3. C z y c z e k a s z na Macieja? 4. C zy w id z is z Annę i Barbarę?

5. C z y c z e k a s z na ojca? 6. C z y w o ła c ie Piotra i Adama? 7. C z y p a trz y s z na dziecko? 8. C z y te n p an z n a tę panią? VIII. C o m p létez les p h ra ses su ivantes p a r le pron om p erso n n el con venable : 1. — C z y M a cie j i M a łg o rz a ta ju ż w ie d z ą ? — ...............ju ż w ie , a l e ................... je s z c z e nie. 2. — C z y k o c h a s z m n ie ? — T a k, b a r d z o .................. k o c h a m . 3. — — 4. — — 5. —

C zy lu b ic ie n a s? N ie lu b im y .................. C z y ich z n a c ie ? N ie z n a m y ................... C zy m n ie p a m ię ta s z ?

— N ie p a m ię ta m .................. 6. — C z y z n a c ie p a ń s tw a S o ls k ic h ? — T a k , d o b r z e ..................z n a m y .

LEKCJA ÓSMA

128 7. — J a je s te m je s z c z e d z ie c k ie m ? — T a k , ..................! 8. — C z y lu b is z k a n a rk a Ik a ra ? — T a k , lu b ię ...................

IX.

R em pla cez les m ots en cara ctères gra s p a r le pron om perso n n el conve­ nable :

1 . Id z ie m y d o Macieja. 2. R o m a n s ie d z i na p ra w o od Adama. 3. C z e k a m y na Martę i Krystynę. 4. M a tk a p a trz y na dziecko. 5. A d a m s ie d z i o b o k Anny. 6. O n e ja d ą d o siostry. 7. P an S o ls k i s ie d z i o b o k starszego pana. 8. C z e k a m y na Pawła i jego kolegę. 9. O n i p a trz ą na tę dziewczynę i jej siostrę. 10. C z y p a n z a jm u je to miejsce? X.

P osez une qu estion su r les p h ra ses su ivantes selon le m odèle

:

N ie lu b ię Anny. - » D la c z e g o jej n ie lu b is z ? 1. N ie ro z u m ie m te g o c h ło p c a . 2. N ie lu b ię te g o m ie s z k a n ia . 3. N ie je m te j w ę d lin y .

4. N ie id ę d o P io tra . 5. N ie c z e k a m na B a rb a rę . 6. N ie p a trz ę na to d z ie c k o . 7. N ie s ie d z ę o b o k A d a m a . 8. N ie c z e k a m na M a łg o rz a tę i M a c ie ja .

XI. C om p létez les p h ra ses su ivan tes p a r le pron om p o s s e s s if convenable :

1. (m o ją , s w o ją ) 2 . (ich, s w ó j) 3. (je go , s w ó j) 4. (w a s z e , s w o je )

R o b ię d o b rą h e rb a tę . C zy lu b is z ..................h e rb a tę ? P a ń s tw o S o ls c y m a ją ..................p o k ó j. M a c ie j m a s a m o c h ó d . J a k i j e s t ..................s a m o c h ó d ?

6 . (je g o , s w o ją )

M a c ie ła d n e m ie s z k a n ie . B a rd z o lu b ię ..............m ie s z ­ k a n ie . T o k s ią ż k a B a rb a ry . D la c z e g o o n a nie c z y t a ................. k s ią ż k i? A d a m m a p ię k n ą m a tk ę . Z n a s z ..................m a tk ę ?

7. (jej, s w o je g o ) 8 . (jej, sw ó j)

P a n i S o ls k a r o z u m ie ..................s yn a . ..................syn je s t b a rd z o m ą d ry .

5. (jej, s w o je j)

XII.

T ra du isez:

1. N o u s a im o n s b e a u c o u p n o tre n o u v e lle m a is o n . 2. L e s e n fa n ts o n t le u r c h a m b re .

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

3. L ’é lè v e n ’a ni so n livre ni son ca h ie r. 4. J e ne s a is p a s ce q u e fa it le p è re de B a rb a ra . Et to i, tu s a is ? — O ui. S on p è re e s t in g é n ie u r. 5. V o u s a lle z au c in é m a a v e c v o tre p è re ? 6. M on frè re p re n d so n p e tit d é je u n e r d a n s la c u is in e . 7. P ie rre a u n e b e lle v o itu re . T u la v o is là -b a s ? 8. L ’in s titu tric e c o n n a ît le p è re de l’e n fa n t, m a is p a s s a m ère .

XIII. C om plétez les p h ra se s su ivan tes p a r les m ots ci-d esso u s: film / teatr / mecz / szkoła / lekcja / kino / kolacja / Barbara / próba / herbata i ciasto / kolega / Małgorzata i Maciej. 1. 2. 3. 4.

P ani S o ls k a id zie d o ........................ n a .......................... J u ż je s t a u to b u s . J e d z ie m y d o ........................ n a .......................... Po p o łu d n iu idę d o ........................ n a .......................... i .......................... R a n o id z ie m y d o ........................ n a .......................... p o ls k ie g o .

5. A d a m lubi s p o rt. Id zie d o ........................ n a .......................... 6. W ie c z o re m id z ie m y d o ........................ i ..........................n a ..........................

XIV. C o m plétez les p h ra ses su ivan tes p a r les p ré p o sitio n s con venables : 1. A n n a id z ie ............R o m a n e m ............. k o la c ję .............M a rty. 2. P an S o lski s ie d z i........... s ta rs z e g o p a n a . 3. K s ią ż k a l e ż y ........... fo te le m . 4. Id z ie m y ............P io tra . 5. Człowiek ........... żelaza je s t ś w ie tn y m film e m . 6. D zisia j w ie c z o re m B a s ia id z ie ........... P a w łe m ............. kina . 7. M a m y tru d n e ć w ic z e n ie ........... c h e m ii i .............. p o ls k ie g o . 8. P ani S o ls k a ju ż w r a c a ........... te a tru . 9. B u ty A d a m a le ż ą ........... s to łe m . 10. J a n id z ie .........p rz y s ta n e k a u to b u s o w y .

XV. C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r les interrogatifs con venables : 1 .............. film je s t d o b ry ? — T a k , ś w ie tn y . 2 ...........id z ie s z ? — D o te a tru . 3. Z ............oni ro z m a w ia ją ? — Z p ię k n ą d z ie w c z y n ą . 4. N a ............c z e k a c ie ? — N a P a w ła . 5 ...........to film ? — P o la ń s k ie g o . 6 ...........w id z is z ? — P a ń s tw a S o ls k ic h . 7.

Z ......... je s t te n d o m ? — Z p a p ie ru .

8 .............. nie ro z u m ie s z ? — T e j le kcji. 9. Z ......... o n a w ra c a ? — Z P a w łe m . 1 0 .......... w ra c a s z ? — Z e s z k o ły . 1 1 .......... je s t B a s ia ? — S y m p a ty c z n a . 12. Z .........p ije s z k a w ę ? — Z c u k re m .

129

LEKCJA ÓSMA

130

XVI. M ettez les m ots entre p a ren th èses à la fo rm e convenable e t p o s e z la question correspon dan te : 1. (lic e u m ) 2. (K ra k ó w )

Po p o łu d n iu id z ie m y d o ........................

3. (b a b c ia ) 4. (k o le g a ) (B a s ia ) 5. (b iu ro ) 6. (s io s tra ) (R o m a n ) 7. (k a n a re k ) 8. (k o le g a ) (P a w e ł) 9. (T e a tr W ie lk i) 10. (tw ó j c h ło p ie c )

P a ń s tw o S o ls c y ja d ą d o ........................ W n u c z k a ż e g n a się z ........................ C z e k a m n a ................................................... P an in ż y n ie r w ra c a z ........................ O n i ja d ą d o ................................................... N a s z k o t śpi z ......................... A d a m stoi o b o k ................................................... P a ń s tw o S o ls c y w ra c a ją z ........................ P a trz ę n a ..................................................

XVII. P osez les qu estions convenables su r les m ots en caractères g ras 1 . D zis ia j je m y k o la c ję z babcią. 2. B a s ia id zie d o szkoły. 3. D z ie ci w ra c a ją z kina. 4. B a rd z o lu b im y n o w y s a m o c h ó d twojego kolegi. 5. P a w e ł to c h ło p a k Basi. 6. B a s ia c z ę s to c z e k a na P a w ła , bo on mieszka daleko. 7. A d a m nie m o ż e iść d o kina, bo je s t z a p ó ź n o . 8. R o d z ic e nie ro z u m ie ją ani Adama, ani Barbary. 9. M a c ie j c z y ta o s ta tn i n u m e r Polityki. 10. A n n a k o c h a Romana.

XVIII.

Traduisez:

1 . T o A d a m je s t g ło d n y , a n ie B a rb a ra . 2. T o M a c ie j je s t w y s o k i. J a n je s t niski. 3. T o te n pan je s t F ra n c u z e m . T a m te n je s t P o la k ie m .

4. T o K ry s ty n a m ó w i po a n g ie ls k u , n ie M a rta . 5. T o te g o c h ło p a k a k o c h a m . 6. T o s io s tra R o m a n a je d z ie do F ra n c ji. 7. T o p a ń s tw o S o ls c y m ie s z k a ją o b o k p a rk u . 8. T o to d z ie c k o u m ie ju ż c z y ta ć i p is a ć .

XIX. Traduisez les p h ra ses suivantes a p rès a vo ir déterm in é la nature d e to : 1. T o z d ję c ie je s t b a rd z o ła d n e .

2. T o c z a s o p is m o p a n i M a łg o rz a ty ta m leży. 3. T o m ie s z k a n ie p a ń s tw a S o ls k ic h .

4. T o b iu ro M a c ie ja je s t ja s n e , nie b iu ro P io tra. 5. T o d z ie c k o je s t in te lig e n tn e , ju ż u m ie c z y ta ć i p is a ć . 6. T o c ia s to je s t b a rd z o d o b re . 7. T o m ą ż p a n i N o w ic k ie j ro z m a w ia z J a n e m . 8. T o s a m o c h ó d R o m a n a .

RODZICE NIE ROZUMIEJĄ ANI CÓRKI, ANI SYNA

XX.

131

E m ployez les verbes ci-d essou s dan s les p h ra ses su ivan tes : wisieć / wracać

/ zajmować myć się

wychodzić / i ś ć / mó

1.

R a n o B a s ia d łu g o ........................ ła z ie n k ę .

2. 3. 4. 5. 6.

C z y ........................ iść d o kin a ? — N i e ........................... N ie m a m c z a s u . C o ro bi to d z ie c k o ? — ........................ R a n o A d a m ........................ z d o m u i ..........................d o s z k o ły . C o ........................ o b o k w ie lk ie g o z d ję c ia p a n i S o ls k ie j w p o k o ju A d a m a ? Po p o łu d n iu d z ie c i........................ ze s z k o ły i ..........................d o d o m u .

XXL

F aites la liste d es verbes connus qui appartien n en t à la cla sse verb a le en -ę, - esz e t em ployez-les dans d es phrases.

XXII.

T radu isez:

1. J e s u is a c tric e . J ’h a b ite à c ô té du th é â tre . C e t a p rè s -m id i, je v a is à u n e ré p é titio n . N o u s a tte n d o n s s o u v e n t le m e tte u r en s c è n e , c a r lui, il h a b ite loin. 2. Le m a tin , n o u s a llo n s au c o u rs d ’a n g la is ; l’a p rè s -m id i, au c o u rs d e p o lo ­ nais; le soir, n o u s a llo n s d în e r c h e z A n n e e t G e o rg e s . 3. J e v a is c h e z P ie rre v o ir un b o n m a tc h . J e re n c o n tre B a rb a ra e t P a u l. Ils a tte n d e n t l’a u to b u s . Ils v o n t au c in é m a P o lo n ia v o ir Cendres et diamant. C ’e s t un v ie u x film d e W a jd a . J e c o n n a is b ie n ce film . Il e s t trè s in té re s ­ s a n t. J ’a i a u s s i le liv re d ’A n d rz e je w s k i à la m a is o n . J e le lis s o u v e n t p a rc e q u e je l’a im e b e a u c o u p . 4. Les p a re n ts d is e n t q u e les e n fa n ts ne p e u v e n t p a s a lle r au c in é m a p a rc e q u ’ il e s t tr o p ta r d . L e s e n fa n ts r é p o n d e n t q u e le s p a r e n ts n e le s c o m p re n n e n t pa s. E t vo u s , v o u s le s c o m p re n e z ? 5. B a rb a ra Adam B a rb a ra Adam

Il y a un b o n m a tc h a u jo u rd ’hui. T u ne le re g a rd e s pas? Si. E t toi, q u e fa is -tu ? J ’a tte n d s P a u l. T u sa is, il h a b ite loin. J e ne te c o m p re n d s pa s. C ’e s t to u jo u rs to i

La m è re Adam

qu i l’a tte n d s . Q u i a tte n d s -tu , B a rb a ra ? B a rb a ra a tte n d so n p e tit a m i.

La m è re B a rb a ra La m è re Adam B a rb a ra Adam B a rb a ra

Q u i c e la ? M a m a n , j ’a tte n d s P au l ! O u i. J e m e s o u v ie n s d e lui. V o u s a lle z au c in é m a ? O u i. . A v e c q u i? A v e c A n n e e t G e o rg e s . N o u s a llo n s v o ir un trè s bon film de W a jd a . C ’e s t un e x c e lle n t m e tte u r en s c è n e .

La m è re

M e s e n fa n ts , e t p o u rq u o i n e fa ite s - v o u s p a s v o tre tra v a il ?

Les e n fa n ts

C ’e s t d im a n c h e , a u jo u rd ’hui.

132

LEKCJA DZIEWIĄTA

PAN SOLSKI ROBI ZAKUPY

PAN SOLSKI ROBI ZAKUPY

133

P an S o ls k i id z ie p o z a k u p y . B ie rz e p ie n ią d z e i s ia tk ę i id z ie d o s k le p u o b ok. T u k u p u je o w o c e i w a rz y w a : ja b łk a i c y try n y , p o m id o ry , m ło d e k a rto fle i o g ó rk i. P o te m id z ie po ja jk a , b u łk i i c h le b . S ta m tą d id z ie d o k io s k u R uchu po g a z e tę i p a p ie ro s y . N ie d a le k o je s t te ż d o m to w a ro w y . P an S o ls k i o g lą d a ta m s p o d n ie , p o te m k ra w a ty i k o s z u le . S ą ró ż n e k o s z u le , w p a s k i, n ie b ie s k ie i z ie lo n e , a le pan S o lski n ie k u p u je ż a d n e j, bo k o s z u la w p a s k i, c h o c ia ż ła d n a i ta n ia , je s t za m a ła d la n iego, n ie b ie s k a je s t z a d u ż a , a z ie lo n a je s t d o b ra i n a w e t nie za d ro g a , a le b a rd z o b rz y d k a . D a le j je s t s to is k o m u z y c z n e , g d z ie s p rz e d a ją p ły ty i k a s e ty . J a k d o b rz e ! Ż o n a p a n a S o ls k ie g o b a rd z o lubi s łu c h a ć m u zy k i i ju tro s ą w ła ś n ie je j im ie ­ niny. M a c ie j S o ls k i o g lą d a p ły ty i s z u k a o s ta tn ie g o n a g ra n ia P e n d e re c k ie g o . T o je s t u lu b io n y k o m p o z y to r M a łg o rz a ty S o ls k ie j.

Pan Solski pyta ekspedientkę o ostatnie nagranie Krzysztofa Pendereckiego. K lie n t E k s p e d ie n tk a K lie n t E k s p e d ie n tk a KI i e nt E k s p e d ie n tk a K lie n t E k s p e d ie n tk a K lie n t

Proszę pani, czy jest ostatnie nagranie Pendereckiego? Tak, proszę pana. Ile kosztuje ta płyta ? ........................ złotych. Jaka droga ! A co to za kaseta ? To nagranie ostatniego Konkursu Szopenowskiego. Doskonale, proszę o tę kasetę i o płytę Pendereckiego. A czy są mazurki i polonezy Szopena? Nie, nie ma. Czy to wszystko dla Pana? Tak, dziękuję.

Pan Solski idzie do kasy, płaci za kasetę i płytę i wychodzi z domu towaro­ wego. Na ulicy spotyka Jurka Sołtysiaka, znanego aktora filmowego, i za­ prasza go na imieniny żony.

LEKCJA DZIEWIĄTA

134

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

a k to r

d ro g i, a, e

b ra ć , b io rę , b ie rz e s z

c y try n a d o m to w a ro w y

d z ie w ią ty , a, e film o w y , a, e m u z y c z n y , a, e

k o s z to w a ć , -u ję , -u je s z k u p o w a ć , -u ję , -u je s z p ła c ić , p ła c ę , p ła c is z (z a + A .)

n ie b ie s k i, a, e ró ż n y , a, e

p ro s ić , p ro s z ę , p ro s is z ( o + A .) s łu c h a ć , -a m , -a s z (+ G .)

S z o p e n o w s k i, a, e ta n i, a, e

s p rz e d a w a ć , -ję, -je s z s z u k a ć , -a m , -a s z (+ G .)

to w a ro w y , a, e u lu b io n y , a, e z ie lo n y , a, e

z a p ra s z a ć , -a m , -a s z

e k s p e d ie n tk a im ie n in y (pl.) ka rto fe l (G .-a ) kasa k io s k (G .-u ) k lie n t k o m p o z y to r k o n k u rs (G .-u ) k o s z u la k ra w a t (G .-a ) m a z u re k (A .G .-a )

Adverbes Pronom

m uzyka n a g ra n ie o g ó re k (G .-a )

ż a d e n , a, e

o w o c (G .-u ) p a p ie ro s (A .G .-a ) p ie n ią d z (G .-a ) p o lo n e z (A .G .-a ) p o m id o r (G .-a )

ja k d o b rz e

s ia tk a s k le p (G .-u )

Noms propres

Expressions n ie m a w paski

C h o p in (F ry d e ry k )

s p o d n ie (pl.) s to is k o

d a le j d o s k o n a le ile n ie d a le k o s ta m tą d

Autres c h o c ia ż d la + G. o + A. po + A. z a + A.

F ry d e ry k

u lic a w a rz y w o z a k u p y (pl.) z ło ty (adj. s u b s ta n tiv é )

K rz y s z to f P e n d e re c k i (K rz y s z to f) R u ch S o łty s ia k Szopen

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF Morphologie

a.

Le nominatif et l’accusatif pluriels L ’a c c u s a tif p lu rie l d e s n o m s e t a d je c tifs m a s c u lin s -im p e rs o n n e ls , fé m in in s e t n e u tre s e st id e n tiq u e au n o m in a tif p lu rie l.

PAN SOLSKI ROBI ZAKUPY

135

a.1 . L e s n o m s m a s c u lin s - im p e r s o n n e ls e t le s n o m s f é m in in s à ra d ic a l e n c o n s o n n e d u r e s e te r m in e n t e n

-y

(cf. le n o m in a tif p lu rie l, le ç o n 7 e t In tro d u c tio n , p. 13, § c .1 .b e t c .1 .c ). ex. N. A.

To sąładne krawaty. C e s o n t d e jo lie s c ra v a te s . Maciej ogląda ładne krawaty. M a th ia s re g a rd e d e jo lie s c ra v a te s .

To są książki. A . Małgorzata kupuje książki. N.

C e s o n t d e s liv re s . M a rg u e rite a c h è te d e s liv re s .

a.2. L e s n o m s m a s c u lin s - im p e r s o n n e ls e t le s n o m s f é m in in s à ra d ic a l e n c o n s o n n e m o lle e t d u r c ie s e te r m in e n t e n

To są owoce. Maciej kupuje owoce. N. To są piękne koszule. A . Oglądamy piękne koszule.

ex. N.

-e :

C e s o n t d e s fru its .

A.

M a th ia s a c h è te d e s fru its . C e s o n t de b e lle s c h e m is e s . N o u s re g a rd o n s d e b e lle s c h e m is e s .

a.3 . L e s n o m s n e u tr e s s e t e r m in e n t e n -a : ex. N. A.

To są jabłka.

Ce sont des pom m es. J ’a im e les p o m m e s .

Lubię jabłka.

dzieckodzieci (cf. le n o m in a tif p lu rie l, le ç o n 7).

E x c e p tio n :

N .B . O n v e rra p lu s ta rd le p lu rie l d e s n o m s n e u tre s en

-ę.

R é c a p itu la tio n d e s d é s in e n c e s d u n o m in a t if e t d e l ’a c c u s a t if p lu r ie ls

MASCULIN-IMPERSONNEL N. A. NOM

-y

N. A. ADJ.

FÉMININ

NEUTRE -a

-e -e

b. L e s « a n im a u x g r a m m a tic a u x » D es n o m s m a s c u lin s -in a n im é s o n t un a c c u s a tif en -a. Ils s e c o m p o rte n t c o m m e d e s m a s c u lin s -a n im a u x : ex.

Kompozytor gra pięknego poloneza. Le c o m p o s ite u r jo u e u n e b e lle p o lo n a is e .

Skąd masz tego amerykańskiego papierosa? O ù a s-tu tro u v é c e tte c ig a re tte a m é ric a in e ? c . L e s n o m s d e f a m ille Les n o m s de fa m ille m a s c u lin s en c o n s o n n e s e d é c lin e n t c o m m e d e s n o m s m a s c u lin s -p e rs o n n e ls .

LEKCJA DZIEWIĄTA

136 PanSolski pyta, czy są płyty Szopena.

ex.

M. S o ls k i d e m a n d e s ’il y a d e s d is q u e s de C h o p in .

Bardzo lubię muzykę Szopena (Chopina). J ’a im e b e a u c o u p la m u s iq u e de C h o p in . N.

B.

Chopin s e p ro n o n c e to u jo u rs [/o p e n ]. Syntaxe

a. L e s — B a rd z o lu b ię kawę z mlekiem. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Co Co Co Co Co Co

je s t je s t je s t je s t je s t je s t

na na na na na na

ś n ia d a n ie ? ś n ia d a n ie ? o b ia d ? d e s e r? k o la c ję ? k o la c ję ?

(h e rb a ta + c y try n a ) (b u łk i + d ż e m ) (k a rto fle + m a s ło ) (o w o c e + c u k ie r) (k a n a p k i + s z y n k a ) (c h le b + ser)

LEKCJA DZIESIĄTA

154 II.

Transform ez les p h ra ses su ivantes selon le m odèle A n n a p rz y g o to w u je herbatę z cytryną.

J a p iję herbatę bez cytryny.

1. M a rta p rz y g o to w u je k a w ę z m le k ie m . 2. 3. 4. 5.

B a s ia k u p u je k a n a p k i z s e re m . A d a m je b u łk i z s z y n k ą . M a m a p rz y g o to w u je k a rto fle z m a s łe m . J e s z c h le b z k ie łb a s ą .

6. K ry s ty n a p ije k o m p o t z c u k re m .

III.

Transform ez les p h ra se s su ivantes selon le m odèle :

B a s ia id z ie d o kin a z Pawłem. —> B a sia id zie d o k in a bez Pawła. 1. 2. 3. 4. 5.

A n n a id z ie d o te a tru z R o m a n e m . M a tk a id z ie d o p a rk u z d z ie c k ie m . J e d z ie m y na d w o rz e c ze s ta rs z y m p a n e m . Idę n a p rz y s ta n e k a u to b u s o w y ze z n a jo m y m Ireny. Id z ie m y po z a k u p y z b ra te m A n d rz e ja .

6. T a d e u s z id z ie n a im ie n in y B a si z o jc e m i z m a tką . 7. O n e id ą d o d o m u to w a ro w e g o z p a n ią N o w ic k ą . 8. O ni ja d ą d o W a rs z a w y z p a n e m S o ls k im .

IV. R ép o n d ez aux q u estion s su ivan tes en em ployan t les m ots entre p a ren ­ thèses :

1. (ż o n a i syn ) 2 . (s a m o c h ó d ) 3. (s ta rs z y p a n) 4. (m le k o ) 5. (k ie łb a s a i s z y n k a ) 6 . (a u to b u s ) 7. (P a w e ł)

8 . (m a s ło i s z y n k a ) 9. (p o c ią g ) 10. (syn i c ó rk a )

11. (b ia ły o b ru s )

12. (n ó ż i w id e le c ) V.

Z kim A n d rz e j id z ie n a im ie n in y M a łg o rz a ty ? C z y m P io tr je d z ie d o b iu ra ? Z kim ro z m a w ia pa n S o ls k i? Z c z y m p ije s z h e rb a tę ? Z c z y m je c ie k a n a p k i? C z y m A d a m je d z ie do s z k o ły ? Z kim B a rb a ra się ż e g n a ? Z c zy m oni je d z ą ch le b ? C z ym p a n S o ls k i je d z ie do R a d o m ia ? Z kim p rz y g o to w u je s z k o la c ję ? C z ym B a s ia n a k ry w a s tó ł? C z ym je s z m ię s o ?

C om plétez les p h ra se s suivantes:

1-(ty) 2. (ona) 3. (ja) 4. (m y) 5. (on) 6. (w y) 7. (ono) 8. (oni)

B a rd z o lu b ię z .................. ro z m a w ia ć . D z is ia j w ie c z o re m id z ie m y z ..................d o kina. Id z ie s z z e ..................d o p a rk u ? J e s z z ..................k o la c ję ? P an S o ls k i je d z ie z ..................d o W a rs z a w y . O n i ja d ą z ..................do K ra k o w a . O n a id z ie z ..................d o s z k o ły . T e ra z ż e g n a m y się z ..................

IDZIEMY NA IMIENINY PANI M AŁGORZATY SOLSKIEJ

VI. R em placez les m ots en ca ra ctères g ra s p a r les pron om s p erson n els con ven ables : 1. Idę d o k in a z Adamem. 2. W ra c a m y od siostry. 3. R o z m a w ia c ie z Małgorzatą i Maciejem. 4. O n i id ą na k o la c ję d o państwa Nowickich. 5. J u re k id zie d o s z k o ły b e z Piotra. 6. Idę d o p a rk u po córkę. 7. C z y id zie p a n i do s k le p u z dzieckiem? 8. M a łg o rz a ta d o s ta je c z e k o la d k i od dyrektora.

VII. R épon dez aux qu estions suivantes p a r la négative : 1. C z y je s t pan M a c ie j? 2. C z y je s t s z a m p a n ? 3. C z y je s t tu m o ja c z e rw o n a s u k ie n k a ? 4. C z y je s t n o w e c z a s o p is m o film o w e ? 5. C z y je s t syn A n d rz e ja i Ire n y? 6. C z y je s t d y re k to r T e a tru W ie lk ie g o ? 7. C z y je s t k s ią ż k a J u rk a ? 8. C z y je s t w ę d lin a na k o la c ję ? 9. C z y je s t k a n a re k Ika r? 10. C z y na d e s e r je s t to rt c z e k o la d o w y ? 11. C z y je s t tw ó j d o b ry z n a jo m y ? 12. C z y je s t o s ta tn ie n a g ra n ie P e n d e re c k ie g o ?

VIII. R épon dez aux qu estions su ivantes selon le m odèle J e s t ju ż Paweł? - » N ie, je s z c z e go nie m a. 1. J e s t ju ż p ani M a łg o rz a ta ? 2. S ą ju ż d z ie c i? 3. J e s t ju ż pan d y re k to r? 4. S ą ju ż s io s try P a w ła ? 5. J e s te ś c ie ju ż w d o m u ? 6. S ą ju ż ro d z ic e ? 7. C z y je s t ju ż ż o n a A n d rz e ja ? 8. C z y je s t ju ż n o w y u c z e ń ?

IX. M ettez les p h ra ses su ivantes à la fo rm e affirm ative: 1. N ie m a ks ią ż k i. 2. N ie m a je s z c z e p a n a d y re k to ra . 3. 4. 5. 6. 7.

O n a nie m a te j p ły ty . N ie m a je s z c z e A n n y. N ie m a tej w y s o k ie j p a n i. O n n ie m a o s ta tn ie g o c z a s o p is m a film o w e g o . W ie c z o re m m n ie nie m a w d o m u .

155

LEKCJA DZIESIĄTA

156 8. O n a nie m a d z is ia j p ró b y . 9. W p o ko ju n ie m a k rz e s ła . 10. O n nie m a d u ż e g o m ie s z k a n ia . 11. O n a nie m a m a g n e to fo n u . 12. A d a m n ie m a s io s try .

X.

M ettez les p h ra se s su ivantes au p lu rie l :

Przynoszę p ię k n e ró że . 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Przynosimy p ię k n e róże.

O n a m a d z is ia j im ie n in y . J u ż id ę po z a k u p y . O n p rz y g o to w u je k o la c ję . S p rz ą ta s z m ie s z k a n ie ? — S p rz ą ta m . C z y w ie s z , ż e d z is ia j s ą je j im ie n in y ? N a k ry w a s z s tó ł c z e rw o n y m o b ru s e m ?

7. O n a d o s ta je ła d n y p re z e n t. 8. D la c z e g o s ię ś m ie je s z ? 9. O n a ś p ie w a Sto lat. 10. O n je d o b rą w ę d lin ę . 11. O n a je d z ie d o kin a . 12. K ła d ę n o że , w id e lc e i ły ż e c z k i.

XI. 1. 2. 3. 4.

M ettez les p h ra se s su ivantes au p lu rie l : T w o ja s io s tra s p rz ą ta sw ó j p o k ó j. Je j c ó rk a p rz y g o to w u je d o b rą s a ła tk ę . T a p a n i d o s ta je ła d n y p re z e n t. C z y ta m c ie k a w ą k s ią ż k ę .

5. C z y k a n a re k je o w o c e ? 6. M o je d z ie c k o lu b i to rt c z e k o la d o w y . 7. P rz y n o s z ę c z e rw o n ą ró żę . 8. S o le n iz a n tk a u b ie ra się w b ia łe s p o d n ie . 9. C z y p an i z a jm u je to m ie js c e ? 10. C zy on m o ż e iść do k in a ?

XII. C om plétez les p h ra ses su ivantes 1. (ro z u m ie ć ; 1re p e rs . pl.) 2. (p rz y g o to w y w a ć ) 3. 4. 5. 6. 7.

(u b ie ra ć się; Ve p e rs . sg .) (p rz y n o s ić ; 3 e p e rs . pl.) (d o s ta w a ć ) (pić; 2 e p e rs. pl.) (jeść)

8. (śp ie w a ć) 9. (być; 1re pe rs. pl.) 10. (o g lą d a ć)

:

D o b rz e c i ę ................... P ani M a łg o r z a ta ................... to rt na im ie n in y . ................... w z ie lo n ą s u k ie n k ę . N a im ie n in y z a w s z e ................... ró że . S o le n iz a n tk a ....................c z e k o la d k i. R a n o .................. kaw ę. W s z y s c y .................ko la cję . O n e .................. Sto lat. D z is ia j................w d o m u . C o o n i ..................?

IDZIEMY NA IMIENINY PANI M AŁGORZATY SOLSKIEJ

XIII.

157

In diqu ez la p erso n n e, le n om bre e t l d e s ve rb e s su ivants, p u is em p loyez-les dan s d es p h ra se s selon le m od èle :

oglądają : 3 e p e rs . du p lu rie l du v e rb e oglądać. D zie ci oglądają a m e ry k a ń s k i film .

XIV.

1. je d z ą 2. ś m ie je m y się

5. m a ją 6. ja d ą

3. ro z u m ie c ie 4. id z ie m y

7. p is z e 8. w is z ą

9. s to im y 10. b ie rz e s z 11. k u p u je m y 12. w y c h o d z ą

C om plétez les p h ra ses suivantes :

1. (c z e rw o n a s u k ie n k a ) (m ąż) 2. (d o b ry m a g n e to fo n )

P ani M a łg o rz a ta d o s ta je T o p re z e n t o d ...................... A d a m d o s t a je ......................

(M a cie j) 3. (je d w a b n a c h u s tk a ) (Ire n a ) 4. (c ie k a w a k s ią ż k a ) (J u re k S o łty s ia k ) 5. (n o w y p la k a t film o w y )

T o p re z e n t o d ...................... B a rb a ra d o s t a je .................. T o p re z e n t o d ...................... D y re k to r te a tru d o s ta je ... T o p re z e n t o d ..................... A d a m d o s t a je ....................

(k o le g a m a tki) 6. (d o b ry s z a m p a n )

T o p re z e n t o d ..................... Ire n a d o s t a je ......................

(A n d rz e j) 7. (p ię k n e p ió ro ) (u cze ń )

T o p re z e n t o d ..................... N a u c z y c ie lk a d o s t a je ....... T o p re z e n t o d ......................

8. (ż ó łty k a n a re k ) (c ó rk a )

P an S o ls k i d o s t a je ............. T o p re z e n t o d ......................

XV.

R épon dez à la question selon le m odèle

:

O d k o g o M a łg o rz a ta d o s ta je ła d n e p re z e n ty ? (ty) T y lk o od ciebie. 1. 2. 3. 4.

XVI.

(ja) (m y) (w y) (on)

5. (ona) 6.(o n o ) 7. (ty) 8. (oni)

R épon dez aux questions su ivantes en u tilisant les m ots entre p a ren ­ thèses :

1. (fra n c u s k i)

J a k ie g o ję z y k a B a rb a ra się u c z y ?

2. 3. 4. 5.

C z e g o s z u k a c ie ? C zego życzysz?

(u lic a F ry d e ry k a C h o p in a ) (s z c z ę ś c ie i z d ro w ie ) (m u z y k a P e n d e re c k ie g o ) (p an d y re k to r)

6. (o jc ie c i m a tka )

C z e g o o n i s łu c h a ją ? Kogo pan szuka? K o g o d z ie c i s łu c h a ją ?

LEKCJA DZIESIĄTA

158 XVII. R épon dez aux qu estion s suivantes selon le m odèle : C zy je s t je s z c z e cukier?

J e s t je s z c z e dużo cukru.

1. C z y je s t je s z c z e z u p a ? 2. C zy je s t je s z c z e k o m p o t? 3. C z y je s t je s z c z e m ię s o ? 4. C z y je s t je s z c z e c h le b ? 5. C z y je s t je s z c z e h e rb a ta ? 6. C z y je s t je s z c z e w in o ? 7. C z y je s t je s z c z e s z y n k a ? 8. C z y m a s z je s z c z e c z a s ?

XVIII. C om plétez les p h ra ses suivantes p a r dużo ou bardzo selon le contexte, e t tra du isez-les : 1. J u re k S o łty s ia k j e s t ............z n a n y m a k to re m film o w y m . 2. A d a m je s t z a w s z e g ło d n y , a p r z e c ie ż ............je . 3 .............. d o b rz e p a m ię ta m tw o ją k o le ż a n k ę M a rtę . 4. P an N o w ic k i w r a c a ............p ó ź n o do d o m u . 5. O n ............p ra c u je . 6. B a s ia s ię o d c h u d z a . O n a n ie j e ............b ig o s u . 7. M ój b ra t j e s t ............le n iw y . — O ch , z n a m g o ............. d o b rz e . 8. K u p u ję ............d u ż y to rt c z e k o la d o w y , bo ju tro s ą m o je im ie n in y .

XIX.

C om plétez les p h ra ses su ivan tes en ch oisissan t p a rm i les m ots cidesso u s : lekcja / film / żona / kolacja / imieniny / szkoła / mąż / kto / spodnie

1. D zisia j id z ie m y n a ........................ p a n i S o ls k ie j. 2. B a rb a ra i P a w e ł id ą n a ........................ d o k in a Polonia. 3. P an N o w ic k i je d z ie d o F ra n c ji b e z ........................ 4. Id z ie m y n a ........................ d o Ire n y i A n d rz e ja . 5. W s z y s c y id ą d o ........................ n a .......................... p o ls k ie g o . 6. B a s ia u b ie ra s ię w ........................ 7. N a ........................ c z e k a s z ? — C z e k a m na P a w ła . 8. M a łg o rz a ta d o s ta je p ły tę P e n d e re c k ie g o o d ........................

XX. 1. 2. 3. 4. 5.

R épon dez au x qu estions su ivan tes en utilisant les m ots entre p a ren ­ thèses : (kin o P o lo n ia ) (s z k o ła ) (b a b cia ) (P io tr) (dom to w a ro w y )

D o k ą d id z ie c ie ? S k ą d w ra c a c ie ? D o k o g o je d z ie s z ? O d k o g o w ra c a s z ? D o k ą d o n i id ą ?

6. (skle p )

S k ą d o n e w ra c a ją ?

7. (B a rb a ra ) 8. (M a łg o rz a ta S o ls k a )

O d k o g o w ra c a P a w e ł? D o k o g o id z ie J u re k S o łty s ia k ?

IDZIEMY NA IMIENINY PANI MAŁGORZATY SOLSKIEJ

XXL

159

C om plétez les p h ra se s su ivan tes en indiquant le lien d e p a re n té :

1. A n d rz e j t o ........................ M a łg o rz a ty . M a łg o rz a ta t o ....................... A d a m a . 2. A d a m t o ........................ B a rb a ry . B a rb a ra t o .......................... M a c ie ja . 3. M a cie j t o ........................ M a łg o rz a ty . M a łg o rz a ta t o ........................A n d rz e ja . 4. A n d rz e j t o ........................ Ire n y. Ire n a t o .......................... A n d rz e ja . 5. A n d rz e j t o ........................ T a d e u s z a . T a d e u s z t o ..........................A n d rz e ja . 6. A n n a N o w ic k a t o ........................ p a n a N o w ic k ie g o .

XXII. A ssociez un a d je c tif à chacun d es substantifs suivants, p u is construisez d es p h ra ses a ve c les co u p les obtenus : w ódka to rt w ie c z ó r ró ż a a k to rk a m ie s z k a n ie szam pan z n a jo m y

u d a n y , a, e c z e rw o n y , a, e ja s n y , a, e fra n c u s k i, a, e d o b ry , a, e z n a n y , a, e p o ls k i, a, e c z e k o la d o w y , a, e

XXIII. Traduisez'. C e so ir, n o u s a llo n s d în e r c h e z M a rg u e rite e t M a th ia s . B a rb a ra fa it le m é n a g e d e la g ra n d e p iè c e . Q u e l d é s o rd re ! A d a m v a fa ire le s c o u rs e s . M a r g u e r ite p r é p a r e d e s p e tits s a n d w ic h e s a u ja m b o n e t a u fr o m a g e . E n s u ite e lle m e t la n a p p e . T o u t e s t p rêt. M a rg u e rite m e t u n e ro b e v e rte e t B a rb a ra un p a n ta lo n ro u g e a v e c un c h e m is ie r b la n c.

Coup de sonnette. C ’e s t P ie rre N o w ic k i e t s a fe m m e A n n e . Ils a p p o rte n t le d e rn ie r d is q u e d e P e n d e re c k i. M a rg u e rite a im e b e a u c o u p la m u s iq u e d e c e c o m p o s ite u r. Il y a a u ssi G e o rg e s S o łty s ia k , un a c te u r d e c in é m a trè s c o n n u . M a rg u e rite re ç o it d e s fle u rs e t d e s c h o c o la ts de la p a rt d e G e o rg e s . P au l, le p e tit am i d e B a rb a ra , n ’e s t p a s e n c o re là. A h ! Il a rriv e a v e c C h ris tin e , l’a m ie d e B a rb a ra . T o u t le m o n d e d is c u te , rit e t c h a n te . C ’e s t u n e s o iré e trè s ré u s s ie .

160

LEKCJA JEDENASTA

PAN SOLSKI WYJEŻDŻA NA DWA DNI

PAN SOLSKI WYJEŻDŻA NA DWA DNI

M a łg o rz a ta M aciej M a łg o rz a ta M aciej M a łg o rz a ta M aciej M a łg o rz a ta M aciej M a łg o rz a ta M a ciej M a łg o rz a ta

161

Znowu wyjeżdżasz? Tak. Dyrektor jest chory, więc ja muszę jechać. Dokąd jedziesz? Do Wrocławia. Samochodem czy pociągiem? Jadę pociągiem. Mam tylko dwie godziny do odjazdu. Jak długo tam będziesz? Dwa dni. Do piątku. Dobrze, że wracasz w piątek, bo w sobotę rano ja wyjeżdżam do Krakowa. Na jak długo ? Na cały tydzień ? Nie, na trzy, cztery dni. Będę w domu albo we wtorek po południu, albo w środę rano. Tak czy inaczej nie będzie mnie w sobotę i w niedzielę, więc dobrze, że chociaż ty będziesz w domu. W sobotę Basia chce jechać z Pawłem na Mazury, ale w poniedziałek rano ma egzamin z angielskiego i musi się uczyć. Jak myślisz? Czy ona może jechać?

% % Ą:

P ani N o w ic k a Pani S o ls k a Pani N o w ic k a

Pani S o ls k a Pani N o w ic k a Pani S o ls k a Pani N o w ic k a

tydzień cała nasza rodzina wyjeżdża na wakacje. Dokąd państwo jadą? Syn jedzie na wycieczkę do Paryża, córka wyjeżdża nad morze, a my jak co roku będziemy na Mazurach nad naszym ulubionym jeziorem. Jak długo syn będzie w Paryżu? Dwa tygodnie. Bardzo lubi podróżować. A gdzie państwo spędzają urlop? Nad Bałtykiem? Nie, w tym roku w górach. Jedziemy w Tatry. Będziemy tam cały miesiąc. Dzieci pojadą w góry na ferie zimowe, a my dopiero za rok.

Za

LEKCJA JEDENASTA

162

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

e g z a m in (G .-u)

c a ły , a, e c h o ry , a, e

c h c ie ć , ch c ę , c h c e s z

fe rie (pi.) g o d z in a g ó ra je z io ro m ie s ią c (G .-a ) m o rz e o d ja z d (G .-u ) ro k (G .-u ) (N .A . pi. lata) ty d z ie ń (G . ty g o d n ia )

je d e n a s ty , a, e z a d o w o lo n y , a, e z im o w y , a, e

m u s ie ć , m u s z ę , m u s is z p o d ró ż o w a ć , -uję, -u je s z p o je c h a ć , p o ja d ę , p o je d z ie s z s p ę d z a ć , -a m , -a s z w y je ż d ż a ć , -am , -a s z

Expressions ja k d łu g o ? na ja k d łu g o ? ta k cz y in a cz e j

u rlo p (G .-u ) w a k a c je (pl.) w y c ie c z k a

Adverbes d o p ie ro in a c z e j ta k

Autres Noms propres

a lb o ... a lb o co + N. nad + A ./+ I. z a + A.

B a łty k (G .-u ) M a z u ry P a ry ż (G .-a ) W ro c ła w (G . W ro c ła w ia )

Dni tygodnia p o n ie d z ia łe k (G .-u ) w to re k (G .-u ) ś ro d a c z w a rte k (G .-u ) p ią te k (G .-u ) s o b o ta n ie d z ie la

Numéraux cardinaux Numéraux ordinaux z e ro je d e n , a, o d w a , d w ie trz y c z te ry

p ie rw s z y , a, e

d z ie w ię ć

d ru g i, a, e trz e c i, a, e c z w a rty , a, e p ią ty , a, e s z ó s ty , a, e s ió d m y , a, e ó s m y , a, e d z ie w ią ty , a, e

d z ie s ię ć

d z ie s ią ty , a, e

p ię ć sześć s ie d e m o s ie m

PAN SOLSKI WYJEŻDŻA NA DWA DNI

163

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LEN O M

Morphologie a. L e s n o m s d e jo u r s L e s n o m s d e jo u rs m a s c u lin s o n t un g é n itif en

-u.

Będętam od wtorku do piątku.

ex.

J ’y s e ra i du m a rd i au v e n d re d i. b. L e n o m tydzień L e s c a s a u tre s q u e le n o m in a tif e t l’a c c u s a tif s in g u lie r se fo rm e n t s u r le ra d ica l tygodń- :

tydzień N .A .p l. tygodnie tygodnia tygodniem Już od tygodnia jestem w domu. N .A . G. I.

ex.

J e s u is d é jà à la m a is o n d e p u is u n e s e m a in e .

Jedziemyna wakacje za trzy tygodnie. N o u s a llo n s en v a c a n c e s d a n s tro is s e m a in e s . c. Le n o m

rok

Il a un n o m in a tif-a c c u s a tif p lu rie l irré g u lie r: lata ex.

Za rok jedziemy do Francji, a za dwa lata jedziemy do Ameryki. D a n s un an n o u s a llo n s en F ra n c e , et d a n s d e u x a u x É ta ts -U n is .

II.

L E S N U M É R A U X C A R D IN A U X

Morphologie a.

L e s n u m é r a u x c a r d in a u x dwa e t dwie

— cfiva s ’e m p lo ie p o u r le s n o m s m a s c u lin s -im p e rs o n n e ls e t n e u tre s — dwie p o u r le s n o m s fé m in in s . L e s fo r m e s d u n o m in a t if e t d e l ’a c c u s a t if s o n t id e n tiq u e s . ex. N.

Są tam dwa sklepy. Il y a d e u x m a g a s in s là -b a s .

A.

Widzę dwa sklepy. . J e v o is d e u x m a g a s in s .

N.

Dwie dziewczyny idą do kina. D e u x fille s v o n t au c in é m a .

A.

Widzę dwie dziewczyny. J e v o is d e u x fille s .

LEKCJA JEDENASTA

164 b.

Les autres numéraux cardinaux A p a rtir de trzy, les c a rd in a u x ne p o s s è d e n t q u ’u n e fo rm e p o u r les m a s c u lin s -im p e rs o n n e ls , les fé m in in s et les n e u tre s : trzy, cztery, pięć,

sześć, siedem, osiem, dziewięć, dziesięć. Les formes du nominatif et de l’accusatif sont identiques, ex. N.

Trzy zeszyty i cztery książki leżą obok łóżka. Il y a tro is c a h ie rs et q u a tre liv re s à c ô té du lit.

A.

Mam trzy zeszyty i cztery książki. J ’ai tro is c a h ie rs e t q u a tre livre s.

N.

W pokoju stoją trzy krzesła. D a n s la p iè c e il y a tro is c h a is e s .

Mam tylko trzy krzesła.

A.

J e n ’ai q u e tro is c h a is e s .

Syntaxe a. Les cardinaux dwa, dwie, trzy, cztery — E m p lo y é s au n o m in a tif, ils s o n t s u iv is du n o m in a tif p lu rie l : ex. Cztery plakaty

wiszą w pokoju.

Il y a q u a tre a ffic h e s d a n s la c h a m b re . — E m p lo y é s à l’a c c u s a tif, ils s o n t s u iv is de l’a c c u s a tif p lu rie l, ex.

\N pokoju widzę cztery plakaty. D a n s la c h a m b re , je v o is q u a tre a ffic h e s .

b. Les numéraux à partir de pięć Ils o n t u n e s y n ta x e d iffé re n te . E lle s e ra é tu d ié e p lu s ta rd .

III.

LES PRÉPOSITIONS

a.

La préposition nad

N A D ,W, ZA, OD ET

— L o rs q u e le v e rb e e x p rim e un d é p la c e m e n t, la p ré p o s itio n nad e s t s u iv ie d e l’a c c u s a tif I. ex.

My

jedziemy nad morze, a dzieci nad jezioro.

N o u s a llo n s au b o rd d e la m e r, e t les e n fa n ts , au b o rd d ’un lac. — L o rs q u e le v e rb e n 'e x p rim e p a s de d é p la c e m e n t, la p ré p o s itio n nad e st s u iv ie de l’instrumental. ex.

My spędzamy wakacje nad morzem, a dzieci nad jeziorem . N o u s p a s s o n s le s v a c a n c e s au b o rd de la m er, et les e n fa n ts au b o rd d ’un lac.

PAN SOLSKI W YJEŻDŻA NA DWA DNI

165

w suivie de l’accusatif

b. La préposition

— E lle s e rt à e x p rim e r un c o m p lé m e n t d e te m p s , en p a rtic u lie r le s jo u rs 'de la s e m a in e : w poniedziałek, we

wtorek, w środę, w czwartek... ex. Kiedy będziesz w domu? — Będę w domu w poniedziałek. Q u a n d s e ra s -tu à la m a is o n ? — J e s e ra i à la m a is o n lu n d i.

— D a n s q u e lq u e s ca s, la p ré p o s itio n

in d iq u e la d e s tin a tio n ,

Pojedziemy w góry.

ex.

N o u s iro n s à la m o n ta g n e . N .B .

w a la fo rm e lo n g u e we d e v a n t c e rta in s g ro u p e s de c o n s o n n e s .

c. La préposition za D a n s un s e n s te m p o re l, e lle e s t s u iv ie d e l’accusatif e t in d iq u e d a n s c o m b ie n de te m p s un e a c tio n a u ra lieu, ex.

Pojedziemy na wakacje za tydzień. N o u s iro n s en v a c a n c e s d a n s un e s e m a in e .

Za godzinę wyjeżdżam do Warszawy. D a n s un e h e u re je p a rs p o u r V a rs o v ie .

d. Les prépositions od et do E lles s o n t s u iv ie s du g é n itif. L e s c o m p lé m e n ts in tro d u its p a r c e s p ré p o s i­ tio n s m a rq u e n t un in te rv a lle : — d a n s le te m p s ex.

Będę tam od wtorku do soboty. J e se ra i là -b a s d e m a rd i à s a m e d i.

Od godziny czekam na ciebie. J e t ’a tte n d s d e p u is un e h e u re .

Mam dwie godziny do odjazdu. J ’ai d e u x h e u re s ju s q u ’à (a v a n t) m o n d é p a rt. — d a n s l’e s p a c e ex. Od przystanku autobusowego do teatru jest jeszcze

daleko.

C ’e st e n c o re loin d e l’a rrê t d ’a u to b u s ju s q u ’au th é â tre .

IV.

LA PARTICULE CO

La particule co précédant un nom à valeur temporelle marque la périodicité. ex. co godzina co dzień co drugi dzień co dwa dni co niedziela co tydzień co miesiąc co rok (ou co roku) co dwa lata

chaque heure (toutes les heures) chaque jour (tous les jours) un jour sur deux tous les deux jours chaque dimanche (tous les dimanches) chaque semaine (toutes les semaines) chaque mois (tous les mois) chaque année (tous les ans) tous les deux ans

LEKCJA JEDENASTA

166 V.

LE VERBE Morphologie

a. Le verbe chcieć Il a p p a rtie n t à la c la s s e v e rb a le en

-ę -esz

(cf. le ç o n s 4 e t 5)

chcę chcesz b. Le futur du verbe być

będę będziesz będzie będziemy będziecie będą Syntaxe À la tournure impersonnelle tournure b ę d zie / nie będzie du futur. Nie będzie, c o m m e nie ma, s e c o n s tru it a v e c le g é n itif, ex.

j e s t / nima du présent

Czy będzie Paweł w sobotę rano ? — Nie, nie będzie go. E s t-c e q u e P a u l s e ra là s a m e d i m a tin ? — N on, il ne s e ra p a s là. Czy będzie wędlina na kolację?— Nie, nie będzie wędliny. Y a u ra -t-il d e la c h a rc u te rie au d în e r? — N on, il n ’y a u ra p a s d e c h a rc u te rie .

VI. LA CONJONCTION DE COORDINATION ALBO La c o n jo n c tio n d e c o o rd in a tio n albo m a rq u e l’a lte rn a tiv e . ex.

Będę w domu w poniedziałek po południu albo we wtorek rano. J e se ra i à la m a is o n lu n d i a p rè s -m id i ou m a rd i m a tin

E lle p e u t ê tre ré p é té e d e v a n t c h a c u n d e s te rm e s de l’a lte rn a tiv e , ex.

Będę w domu albo w poniedziałek, albo we wtorek. J e se ra i à la m a is o n s o it lu n d i, s o it m a rd i.

VII. L’EXPRESSION DU TEMPS a.

À la question a.1. la préposition ex. Kiedy

?o y d ie k n peut répondre en employant :

ws uivie de l’accusatif des jours de la sema

wyjeżdżasz?— W środę.— A kiedy wracasz?— W piątek.

Q u a n d p a rs -tu ? — M e rc re d i. — E t q u a n d re v ie n s -tu ? — V e n d re d i.

PAN SOLSKI W YJEŻDŻA NA DWA DNI

167

a.2. des adverbes et des compléments circonstanciels de temps :

ex.

teraz, potem, dzisiaj, jutro, pojutrze, rano, wieczorem, po południu, co tydzień, za t y d z i e ń . .. Kiedy wracasz?— Wieczorem. Q u a n d re v ie n s -tu ? — C e soir.

Kiedy jedziesz do Wrocławia?— W środę rano. Q u a n d v a s -tu à W ro c ła w ? — M e rc re d i m a tin . Kiedy masz lekcję polskiego?— Co tydzień. Q u a n d a s -tu c o u rs d e p o lo n a is ? — T o u te s les s e m a in e s . Kiedy jedziecie na wakacje?— Za trzy miesiące. Q u a n d p a rte z -v o u s en v a c a n c e s ? — D a n s tro is m o is.

b. A la question na ja k employant la préposition

q ? ui porte sur la durée, on répond en o g łu d as n u ivie de l’accusatif.

ex. Na ja k długo wyjeżdżasz?— Na trzy tygodnie. P o u r c o m b ie n d e te m p s p a rs -tu ? — P o u r tro is s e m a in e s .

jak d ?o o g łu n peut répondre en employant :

c. A la question c.1. l’accusatif

E m p lo y é seul, s a n s p ré p o s itio n , il m a rq u e la d u ré e : ex. Jak długo

tam będziesz?— Miesiąc.

C o m b ie n d e te m p s re s te ra s -tu là -b a s ? — U n m o is.

c.2. les prépositions o d e t

do :

ex. Jak długo tam będziesz?— Od wtorku do czwartku. C o m b ie n de te m p s re s te ra s -tu là -b a s ? — D e m a rd i à v e n d re d i.

d. A la question jak często?, qui porte sur la fréquence, on répond en employant la particule os c u ivie du nominatif (cf. IV) : ex. Jak często Paweł spotyka Adama? — Spotyka go co drugi dzień. E st-ce q u e P a u l v o it A d a m s o u v e n t? — Il le v o it un jo u r s u r d e u x .

VIII.

L’EXPRESSION DU LIEU

O n d is tin g u e le lieu d e d e s tin a tio n du lieu où un e p e rs o n n e ou un o b je t se tro u v e n t. — La q u e s tio n dokąd ?p o rte s u r le lie u d e d e s tin a tio n . — La q u e s tio n gdzie ?p o rte s u r le lieu où u n e p e rs o n n e ou un o b je t se tro v e n t et, d a n s la la n g u e p a rlé e , s u r le lie u de d e s tin a tio n (cf. le ço n 8).

LEKCJA JEDENASTA

168 Dokąd? a.

do suivi du génitif

Idę do domu. Basia idzie do pokoju. Adam idzie do kuchni. Idę do pociągu. Jadę do Krakowa. Jadę do Warszawy. Jadę do Paryża. Jadę do Francji. Jadę do Polski. b.

w suivi de 1’accusatif

Jadę w góry. c. na suivi de 1’accusatif Idę na przystanek autobusowy. Wychodzę na ulicę. Jedziemy na Mazury.

Gdzie? w suivi du locatif

Jestem w domu. Basia jest w pokoju. Adam jest w kuchni. Siedzę w pociągu. Mieszkam w Krakowie. Mieszkam w Warszawie. Jestem w Paryżu. Mieszkam we Francji. Mieszkam w Polsce. w suivi du locatif

Jestem w górach. na suivi du locatif

Jestem na przystanku autobusowym. Jestem na ulicy. Jesteśmy na Mazurach.

N .B . Le lo c a tif s e ra é tu d ié p lu s ta rd . L e s e x e m p le s fig u ra n t ici fo n t p a rtie de la c o n n a is s a n c e p a s s iv e .

d. nad, pod, przed, za suivis de l’accusatif

Jadę nad morze. Kot idzie pod stół. Wychodzisz przed dom. Samochód wyjeżdża za dom.

nad, pod, przed, za suivis de 1’instrumental

Jestem nad morzem. Kot leży pod stołem. Siedzisz przed domem. Samochód stoi za domem.

C O N N A IS S A N C E P A S S IV E — — — — —

de du du du du

la c o n ju g a is o n du v e rb e pojechać lo c a tif de Paryż:w Paryżu lo c a tif de M a zu ry :na Mazurach lo c a tif p lu rie l d e góra : w górach lo c a tif s in g u lie r d e ten : w tym roku

— de la to u rn u re im p e rs o n n e lle dobrze, że

PAN SOLSKI WYJEŻDŻA NA DWA DNI

169

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions su ivantes : 1. D la c z e g o p a n S o ls k i w y je ż d ż a ? 2. D o ką d on m usi je c h a ć ? 3. J a k d łu g o p an S o ls k i ta m b ę d z ie ? 4. K ie d y w y je ż d ż a ? 5. A k ie d y w ra c a ? 6. K ie d y M a łg o rz a ta w y je ż d ż a ? 7. N a ja k d łu g o o n a w y je ż d ż a ? 8. K ie d y o n a b ę d z ie w d o m u ? 9. D la c z e g o to d o b rz e , że pa n M a cie j b ę d z ie w d o m u ? 10. K ie d y B a sia c h c e je c h a ć na M a z u ry ? 11. D la c z e g o B a s ia n ie p o je d z ie na M a z u ry ? 12. K ie d y ro d z in a N o w ic k ic h je d z ie na w a k a c je ? 13. D o ką d je d z ie ich s y n ? Ich c ó rk a ? 14. J a k d łu g o ich syn b ę d z ie w P a ry ż u ? 15. G d z ie p a ń s tw o S o ls c y s p ę d z a ją w a k a c je ? 16. G d z ie ro d z in a N o w ic k ic h s p ę d z a w a k a c je ?

CONVERSATION I. R épon dez aux qu estions su ivantes

:

1. Ja ki d z ie ń ty g o d n ia w o lis z ? D la c z e g o ? 2. J a k ie g o d n ia nie lu b is z ? D la c z e g o ? 3. C o ro b is z w p o n ie d z ia łe k w ie c z o re m ? 4. 5. 6. 7. 8. 9.

C o ro b is z w ś ro d ę po p o łu d n iu ? C o ro b is z w s o b o tę w ie c z o re m ? J a k s p ę d z a s z n ie d z ie le ? D o ką d p o je d z ie s z na w a k a c je ? D o ką d p o je d z ie s z na w y c ie c z k ę ? D o ką d p o je d z ie s z na fe rie z im o w e ?

10. D o ką d ro d z ic e p o ja d ą na u rlo p ? I I . P a ryż z n a jd u je się w P o ls ce c z y w e F ra n c ji? 12. W o lis z g ó ry cz y m o rz e ? 13. G d z ie s p ę d z a s z w a k a c je ? W P o lsc e ? 14. Z kim s p ę d z a s z w a k a c je ? 15. C zy w ie s z , g d z ie s ą p ię k n e je z io ra ? 16. G d z ie w o lis z s p ę d z a ć w a k a c je ?

LEKCJA JEDENASTA

170

II. R eprenez le dialogue suivant en rem plaçant les expressions en caractères g ra s: A.

Z a ty d z ie ń je d z ie m y na wakacje. (u rlo p / fe rie z im o w e / w e e k e n d / w y c ie c z k a /...)

B.

D o k ą d p a ń s tw o ja d ą ?

A.

J e d z ie m y do Paryża. (F ra n c ja / K ra k ó w / W a rs z a w a / M a z u ry / g ó ry

B.

J a k d łu g o p a ń s tw o b ę d ą w Paryżu?

A.

Trzy tygodnie.

/...)

(w e F ra n c ji / w K ra k o w ie / w W a rs z a w ie / n a M a z u ra c h / w g ó ra c h ...) (ty d z ie ń / trz y d n i / d w a ty g o d n ie / m ie s ią c / r o k / . . . )

C on stru isez un dialo gu e a van t un d ép a rt (en vacances, en voyage) en vous in spiran t du texte.

/ / / .

EXERCICES I.

C om plétez les d ia logu es suivants : A. J a d ę d o W ro c ła w ia . B. J a k d łu g o ta m b ę d z ie s z ? A ................................... ( 3 / 2 / 4 ) dni. B. K ie d y w y je ż d ż a s z ? A ................................... i w r a c a m ................. A. M a c ie j i R o m a n ja d ą d o R a d o m ia . B. N a ja k d łu g o ? A. N a ...............................( 2 / 3 / 4){dni) B. K ie d y w y je ż d ż a ją ? A ................................... i w r a c a ją .................

II. C o m p létez les p h ra se s su ivantes a ve c le nom d e jo u r correspon dan t : 1. (p ie rw s z y d z ie ń ty g o d n ia ) 2. (trze c i d z ie ń ty g o d n ia )

J e d z ie m y d o W a rs z a w y w ............... C o ro b is z w ...............................?

3. 4. 5. 6.

C z y B a rb a ra id z ie do k in a w ........... C z y w ra c a c ie w e .............................. ? A d a m m a e g z a m in w ......................... O n i ja d ą w g ó ry w ..............................

(s z ó s ty d z ie ń ty g o d n ia ) (d ru g i d z ie ń ty g o d n ia ) (c z w a rty d z ie ń ty g o d n ia ) (s ió d m y d z ie ń ty g o d n ia )

7. (p ią ty d z ie ń ty g o d n ia ) 8. (o s ta tn i d z ie ń ty g o d n ia )

III.

Idę n a p ró b ę w .............................. J e d z ie m y d o b a b c i w .........................

C om plétez les p h ra ses su ivantes en em ployan t d es com plém en ts de tem ps :

M a łg o rz a ta id z ie d o te a tru w niedzielę wieczorem. 1. S p o ty k a m k o le ż a n k ę ............................... 2. C z ę s to n u d z ę s i ę ..............................

?

PAN SOLSKI WYJEŻDŻA NA DWA DNI

171

3. P iszę l is t y .............................. 4. Idę na k o la c ję d o k o le g i.............................. 5. C z y ta m g a z e t ę ............................... 6. S łu c h a m m u z y k i.............................. 7. O d ra b ia m le k c je ............................... 8. R o b ię p o rz ą d e k w p o k o ju .............................. 9. O g lą d a m t e le w iz ję ............................... 10. P rz y g o to w u ję k o la c ję .............................. 11. K u p u ję c z a s o p is m a .............................. 12. W y je ż d ż a m n a w e e k e n d ..............................

IV.

M ettez les verb es

—

et leurs su jets

—

au p lu rie l

1. M u s z ę je c h a ć do W ro c ła w ia . 2. C z y on w y je ż d ż a w s o b o tę ? 3. B ę d ę w d o m u w e w to re k . 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. V '

M o ja c ó rk a s p rz ą ta p o kó j. U b ie ra m s ię w ż ó łte s p o d n ie . D z ie c k o ś m ie je się . C zy w ra c a s z w ś ro d ę ? T a p a ni p rz y n o s i c z e rw o n e ró że . O n a c h c e je c h a ć na d m o rz e . T w o ja s io s tra p rz y g o to w u je k o la c ję . T a u c z e n n ic a s łu c h a m u z y k i. O n c z ę s to p o d ró ż u je .

C onjuguez les ve rb es suivants à la p erso n n e indiqu ée

1. (c h c ie ć ; 1re pe rs. pl.) 2. (m u s ie ć ; 1re pe rs. sg.)

.............................. je c h a ć d o K ra k o w a . ...........................b yć w d o m u je s z c z e d z is ia j.

3. (być) 4. (sp ę d z a ć )

A d a m ...............................b a rd z o z ły .

5. (p o d ró ż o w a ć ; 2 e p e rs . sg.) 6. (m u s ie ć ; 2 e p e rs . pl.) 7. (w y je ż d ż a ć ; 1re p e rs . pl.) 8. (c h c ie ć ; 2 e p e rs. pl.) 9. (w y je ż d ż a ć ; 2 e p e rs . sg .) 10. (s p ę d z a ć ; 1re p e rs . sg .)

P a ń s tw o S o ls c y ...............................w a k a c je na d m o rz e m . C z ę s t o .............................. ................................je c h a ć d o R a d o m ia ? .............................. ju tro ra n o n a d w a d n i. ............................. o g lą d a ć a m e ry k a ń s k i film . .............................. nad m o rz e z a c z te ry d n i. Z a w s z e .............................. fe rie z im o w e w g ó ra c h .

VI.

M ettez les p h ra se s suivantes au fu tu r:

1. A d a m je s t b a rd z o g ło d n y . 2. J e s te ś m y w P a ry ż u . 3. C z y je s te ś b a rd z o z ła ? 4. O n e s ą ch o re . 5. J e s te m w d o m u od p o n ie d z ia łk u . 6. C z y je s te ś c ie w g ó ra c h ?

LEKCJA JEDENASTA

172 VII.

R épon dez p a r C z y je s t p a n N o w ic k i?

la n ég ative aux qu estions su ivantes selon le m odèl Nie ma pana Nowickiego. J u tro te ż go nie będzie.

1. C z y je s t pan d y re k to r? 2. C z y je s t p a ni M a łg o rz a ta S o ls k a ? 3. C z y je s t d z ie c k o A n n y ? 4. C z y je s t J u re k S o łty s ia k ? 5. C z y je s t k o le ż a n k a B a rb a ry ? 6. C z y A d a m je s t w d o m u ? 7. C z y je s t z n a jo m a p a n a S o ls k ie g o ? 8. C z y s ą p a ń s tw o S o ls c y ?

VIII. P o sez les q u estions co n ven a bles su r les m ots en ca ra ctères g ra s 1 . M a c ie j w y je ż d ż a na cztery dni. 2. O n z n o w u m u s i je c h a ć dzisiaj. 3. 4. 5. 6.

S yn p a ń s tw a N o w ic k ic h b ę d z ie dwa tygodnie w P a ryżu . M a łg o rz a ta w y je ż d ż a na cały tydzień. B a s ia w ra c a do d o m u w sobotę rano. We wtorek po południu m a m y e g z a m in .

7. J u re k b ę d z ie na d je z io re m od wtorku do soboty. 8. P io tr je d z ie d o F ra n c ji na cztery miesiące.

IX.

P o sez les q u estions con ven ab les su r les m ots en ca ra ctères gras:

1. W y je ż d ż a m co miesiąc. 2. J e d z ie m y do Warszawy. W ra c a m y z kina. P an S o ls k i je d z ie do Wrocławia na dwa dni. B ę d ę ta m trzy dni. C z e k a m y na Pawła. B a rb a ra u b ie ra się w zieloną sukienkę. 8. J e d z ie m y na w a k a c je za tydzień. 9. J e d z ie m y w góry.

3. 4. 5. 6. 7.

10. N o w a u c z e n n ic a p rz y n o s i płyty Szopena. 11. W p o k o ju A d a m a łó ż k o s to i obok okna. 12. J e d z ie m y na w a k a c je na miesiąc.

X.

T raduisez

:

1. B a rb a ra n ’a q u ’un frè re . 2. M a g ra n d -m è re ne p a rt q u e d e m a in . 3. L e u r a p p a rte m e n t n ’a q u e tro is p iè ce s. 4. Le tra in ne v a q u ’à C ra c o v ie . 5. N o u s p a rto n s en v a c a n c e s s e u le m e n t d a n s tro is jo u rs . 6. T u re n tre s s e u le m e n t m a in te n a n t ?

:

PAN SOLSKI WYJEŻDŻA NA DWA DNI

173

XI. Indiquez les ordinaux correspon dan t aux cardinaux su ivan ts et em plo yez-les dan s d es e: s ra h p 6. c z te ry

1. trz y

7 . sześć 8. d z ie w ię ć 9. s ie d e m 10. je d e n

2. p ię ć 3. o sie m 4. d z ie s ię ć 5. d w a

XII. 1. 2. 3. 4.

.....

................. ................. ................. ................. .................

C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r d es num éraux ordinaux : (3) (8) (1) (4)

(d z ie c k o ) (p ły ta ) (film ) (rok)

5. (9) (k a n a p k a ) 6. (2) (p ro g ra m ) 7. (10) (list) 8. (6) (m ie s z k a n ie )

XIII.

T o je s t ......... ........p a ń s tw a N o w ic k ic h . S z u k a m ...... ........... P e n d e re c k ie g o . N ie p a m ię ta m ..................W a jd y . M ie s z k a m tu ju ż .................. A d a s iu , je s z ju ż .................. S łu c h a m ...... ........... P o ls k ie g o R a d ia . B a rb a ra p is z e ju ż ..................d o P a w ła . B a rd z o lu b ię tw o je ..................

C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r d es num éraux cardinaux

1. (2) (ty d zie ń ) 2. (1) (g o d z in a ) 3. (3) 4. (4) 5. (2) 6. (1) 7. (3) 8 .( 1 )

(g o d zin a ) (m ie s ią c ) (rok) (m ie s ią c ) (d zie ń ) (rok)

Za Za Za Za Za Za Za Za

:

.................. ja d ę d o W a rs z a w y . .................. id z ie m y d o kina. .................. b ę d z ie s z w d o m u . .................., je d z ie m y na w y c ie c z k ę d o P a ry ż a . .................. o n i p o ja d ą d o P o lski. ................... re ż y s e r b ę d z ie w e F ra n c ji. .................., je d z ie m y na w a k a c je . .................... p o je d z ie c ie n a urlo p .

XIV E m ployez les num éraux cardinaux dan s les p h ra ses su ivantes 1. N a d e s e r je m jabłko. (2) 2. M am siostrę. (3) 3. M a cie j je d z ie d o W ro c ła w ia na dzień. (4) 4. A d a m k u p u je płytę. (3) 5. B ę d z ie m y tydzień w P a ry ż u . (3) 6. Ire n a p rz y n o s i ciasto. (2)

7. J e d z ie m y na w a k a c je na miesiąc. (2) 8. N a k o la c ję B a rb a ra je jabłko i kanapkę. (3) (2) 9. M a m e g z a m in z a tydzień. (2) 10. Z n a m y sympatyczną dziewczynę. (2) XV. Traduisez

:

1. N o u s a v o n s e n c o re un e h e u re a v a n t le d é p a rt. 2. A d a m e t B a rb a ra p a rte n t en v a c a n c e s d ’h iv e r p o u r d e u x s e m a in e s . 3. C e s d e rn ie rs jo u rs de c o n g é s o n t trè s a g ré a b le s .

LEKCJA JEDENASTA

174 4. D a n s tro is s e m a in e s n o u s s e ro n s à P aris. 5. Ils p a rte n t en c o n g é d a n s q u a tre jo u rs .

6. M a th ia s p a s s e s e s p re m ie rs jo u rs de c o n g é à V a rs o v ie .

XVI.

C om plétez les p h ra se s su ivantes

1. (p ią te k)

J e s te ś m y w W a rs z a w ie o d .......................

2. (P a ry ż )(3 ; ty d z ie ń ) 3. (4; d z ie ń )

J e d z ie m y na w y c ie c z k ę d o ....................... z a .... O ni b ę d ą w e F ra n cji z a .........................

4. (o d ja z d p o c ią g u )

M a m y trz y g o d z in y d o .......................

5. (g ó ra ; p l.)(3 ; m ie s ią c ) D zie ci p o ja d ą w .......................z a .......................... 6. (m o rz e )(je z io ro ) M y s p ę d z a m y u rlo p n a d ........................ a d z ie c i ja d ą n a d ........................

XVII. T raduisez

:

1. C o m m e to u s le s a n s, n o u s p a s s o n s n o s v a c a n c e s au b o rd d e la m er. 2. S a m e d i m a tin , ils v o n t au b o rd d ’un lac. 3. C e tte a n n é e , v o u s ire z (forme de politesse) en M a z u rie ou à la m o n ta ­ gne? 4. M. et M me S o ls k i v o n t à P a ris d a n s d e u x s e m a in e s . 5. C h ris tin e s e ra à V a rs o v ie ju s q u ’à d im a n c h e . 6. N o u s s e ro n s à la m a is o n s o it le je u d i so ir, s o it le v e n d re d i m a tin . 7. La fille d e M. e t M me S o ls k i s e ra à C ra c o v ie à p a rtir d e je u d i. 8. N o u s iro n s c h e z v o u s d a n s un m o is.

XVIII. T radu isez

:

1. P ie rre re g a rd e la té lé v is io n to u s le s s o irs . 2. C e tte a c tric e jo u e u n e s e m a in e s u r tro is . 3. N o u s v o y o n s R o m a in e t M a rth e to u te s les tro is s e m a in e s à V a rs o v ie . 4. M. S o ls k i a c h è te Polityka c h a q u e s e m a in e . 5. N o u s c é lé b ro n s n o tre fê te c h a q u e a n n é e . 6. M. N o w ic k i lit so n jo u rn a l to u s les jo u rs .

XIX.

C om plétez les p h ra se s su ivan tes p a r les p rép o sitio n s con ven ables

:

1 ........... ś ro d ę j a d ę ...........K r a k o w a ...........J a n e m . 2. K ie d y p o je d z ie s z ......... w a k a c je ? — .......... ty d z ie ń . 3. 4. 5. 6.

C ó rk a c h c e je c h a ć ......... m o rz e , a s y n ...........g ó ry . M a cie j id z ie ......... s k le p u ...........w a rz y w a i o w o c e . J e d z ie m y ......... P a r y ż a ...........d w a m ie s ią c e . D z isia j w ie c z o re m id z ie m y ...... im ie n in y M a łg o r z a ty ......... K ry s ty n ą i ....... M artą.

7. P a ń s tw o S o ls c y p o ja d ą .........w a k a c je .......... M a zu ry. 8. W y je ż d ż a m ......... s o b o t ę ...........W a rs z a w y i w r a c a m ...........w to re k . 9. A n n a je d z ie ......... w y c ie c z k ę .......... K r a k o w a ...........p ią te k ra n o . 10. P a ń s tw o S o ls c y s p ę d z a ją u r lo p ...... s y n a ..............je z io re m .

PAN SOLSKI WYJEŻDŻA NA DWA DNI

175

11. A n n a s p ę d z a fe rie z im o w e ......... g ó ra c h , a J a n ...........m o rz e m . 12. N a u c z y c ie lk a m ie s z k a ......... K ra k o w ie , a je j c ó r k a ...........W a rs z a w ie .

XX. C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r un com plém en t d e lieu 1. (ku ch n ia ) 2. (p rz y s ta n e k a u to b u s o w y ) 3. (g óry) 4. (F ra n c ja ) 5. (K ra k ó w )

:

B a s ia r o z m a w ia ............................. z m a tk ą . A d a m c z ę s to s p o ty k a J u r k a ........................ W ty m ro ku s p ę d z a m f e r i e ............................ B a b c ia A n n y m ie s z k a ............................. P o ja d ę ........................ w p ią te k . B ę d ę .......... trz y dni.

7. (dom to w a ro w y )

B a rd z o lu b ię s p ę d z a ć w a k a c je ................... a le w ty m ro k u p o ja d ę ............. M ój d o m s t o i ..............................

8. (u lica )

P an S o ls k i ro z m a w ia z k o le g ą ....................

6. (m o rz e ; T a try )

XXL Traduisez

:

— J e d o is a lle r c h e z m a s œ u r. S o n fils e s t m a la d e , e t e lle n ’e s t p a s c h e z e lle d e to u te la jo u rn é e . — C o m b ie n d e te m p s re s te re z -v o u s là -b a s ? — J ’y re s te ra i tro is ou q u a tre h e u re s . J e d o is ê tre à la m a is o n c e s o ir p a rc e q u e c ’e s t a u jo u rd ’hui la fê te de m o n m a ri. A u re v o ir! D a n s un m o is , m e s e n fa n ts , m o n m a ri e t m o i, n o u s p a rto n s to u s en v a c a n c e s . M a fille v e u t a lle r au b o rd d e la m er, m o n fils à la m o n ta g n e , e t nous, n o u s iro n s en M a z u rie . J ’a im e b e a u c o u p le s lacs. A u jo u rd ’hui, M me S o ls k i d o it e n c o re a lle r c h e rc h e r du p a in , du lait, d e s fru its et d e s lé g u m e s : d e s p o m m e s e t d e s to m a te s , d e s p o m m e s d e te rre n o u v e lle s e t d e s c o n c o m b re s . S o n fils a trè s bon a p p é tit, m a is s a fille s u it un ré g im e . E lle ne m a n g e ni p a in , ni b e u rre , ni c h a rc u te rie , e lle ne m a n g e q u e du fro m a g e b la n c e t d e s fru its . L e s e n fa n ts d e s S o ls k i s o n t trè s s y m p a th iq u e s : ils p ré p a re n t le d în e r lo rs q u e le u r p è re e t le u r m è re ne s o n t p a s là e t ils fo n t le m é n a g e d e le u r c h a m b re c a r il y a to u jo u rs un g ra n d d é s o rd re .

176

LEKCJA DWUNASTA

WAŻNE SPOTKANIE 18 W RZEŚNIA

WAŻNE SPOTKANIE 18 WRZEŚNIA

177

C a ła ro d z in a S o ls k ic h je s t o s ta tn io b a rd z o p o d n ie c o n a . 18 w rz e ś n ia p a n i M a łg o rz a ta m a w a ż n e s p o tk a n ie ze s ły n n y m re ż y s e re m film o w y m , k tó ry m a dla niej c ie k a w ą p ro p o z y c ję . J e s t u m ó w io n a u n ie g o w b iu rze .

M a łg o rz a ta R e żys e r M a łg o rz a ta R e żys e r M a łg o rz a ta

Dzień dobry. Jestem Małgorzata Solska. Dzień dobry pani, bardzo mi miło. Mnie również. Jaka pani jest punktualna! Dziękuję.

Małgorzata siada naprzeciw reżysera. R eżyser

M a łg o rz a ta R eżyser M a łg o rz a ta R eżyser

Mam dla pani rolę. Chcę zrobić film o Helenie Modrze­ jewskiej. Potrzebuję aktorki teatralnej do niej podobnej i wydaje mi się, że pani doskonale pasuje do tej roli. Co pani na to? Dziękuję za propozycję. To wspaniała rola. A kiedy pan zaczyna zdjęcia? Mniej więcej za p ó ł roku. Potrzebuję pani na koniec kwietnia. Czy pani będzie wtedy wolna? Tak. Jestem zajęta do połowy marca, najpóźniej do początku kwietnia, a potem będę już wolna. Więc kiedy podpisujemy umowę?

P ani S o ls k a w ra c a do d o m u b a rd z o z a d o w o lo n a . M ąż i d z ie c i c z e k a ją na nią z n ie c ie rp liw o ś c ią . M a cie j M a łg o rz a ta

M a cie j

Co to za rola? To rola Heleny Modrzejewskiej, do której według reżysera jestem bardzo podobna. Scenariusz i rola bardzo mi się po­ dobają. Gratuluję. Cieszę się, kochana, że wreszcie zaczynasz karierę filmową. To przecież twoje dawne marzenie.

H e le n a M O D R Z E J E W S K A (1 8 4 0 -1 9 0 9 ). S ły n n a a k to rk a . O fe lia w

cie, J u lia w Romeo i Julii, Kameliowej i Marii Stuart.

Lady M akbet w

Makbecie,

Hamle­ Damie

ty tu ło w e ro le w

LEKCJA DWUNASTA

178

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

k a rie ra ko n ie c (G . k o ń c a )

d a w n y , a, e d w u n a s ty , a, e k o c h a n y , a, e

c ie s z y ć się, -ę, -y s z d z ię k o w a ć , -uję , -u je s z (za + A .) g ra tu lo w a ć , -u ję, -u je s z

p o d n ie c o n y , a, e p o d o b n y , a, e

p a s o w a ć , -u ję , -u je s z (do + G .)

p o ło w a pół

p u n k tu a ln y , a, e s ły n n y , a, e

p ro p o z y c ja

te a tra ln y , a, e ty tu ło w y , a, e

p o d p is y w a ć , -uję , -u je s z p o trz e b o w a ć , -u ję , -u je s z (+ G .) s ia d a ć , -a m , -a s z w y d a w a ć się, -je, -ją

u m ó w io n y , a, e w a ż n y , a, e

z a c z y n a ć , -a m , -a s z z ro b ić , -ę, -is z

w s p a n ia ły , a, e z a d o w o lo n y , a, e

Adverbes

n ie c ie rp liw o ś ć (f.) m a rz e n ie p o c z ą te k (G .-u )

ro la s c e n a riu s z (G .-a ) s p o tk a n ie um ow a

Noms propres

p o d o b a ć się, -a m , -a s z (+ D.)

n a jp ó ź n ie j o s ta tn io ró w n ie ż

D a m a K a m e lio w a

Pronom

H a m le t H e le n a

k tó ry , a, e

J u lia

Expressions

w te d y

M akbet M a ria S tu a rt M o d rz e je w s k a

b a rd z o m i m iło c o (p a n i) na to ? m n ie ró w n ie ż

Autres

O fe lia

m n ie j w ię c e j

w re s z c ie

Rom eo

n a p rz e c iw + G. u + G. w e d łu g + G.

MIESIĄCE s ty c z e ń

(G . s ty c z n ia )

lu ty m a rz e c k w ie c ie ń

(G . lu te g o ) (G . m a rc a )

lip ie c s ie rp ie ń w rz e s ie ń

(G . k w ie tn ia ) (G . m a ja ) (G . c z e rw c a )

p a ź d z ie rn ik (G . p a ź d z ie rn ik a ) lis to p a d (G . lis to p a d a ) g ru d z ie ń (G . g ru d n ia )

m aj c z e rw ie c

(G . lip ca ) (G . s ie rp n ia ) (G . w rz e ś n ia )

WAŻNE SPOTKANIE 18 WRZEŚNIA

179

LES NUMÉRAUX CARDINAUX ET ORDINAUX DE 11 À 20

11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Cardinaux

Ordinaux

je d e n a ś c ie d w a n a ś c ie

je d e n a s ty , a, e

trz y n a ś c ie c z te rn a ś c ie p ię tn a ś c ie s z e s n a ś c ie s ie d e m n a ś c ie o s ie m n a ś c ie d z ie w ię tn a ś c ie d w a d z ie ś c ia

d w u n a s ty , a, e trz y n a s ty , a, e c z te rn a s ty , a, e p ię tn a s ty , a, e s z e s n a s ty , a, e s ie d e m n a s ty , a, e o s ie m n a s ty , a, e d z ie w ię tn a s ty , a, e d w u d z ie s ty , a, e

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE PRONOM RELATIF KTÓRY, KTÓRA, KTÓRE Morphologie

Le p ro n o m re la tif który, która, które s e d é c lin e c o m m e un a d je c tif. ex. N. Z n a m dziewczynę, która tu mieszka. J e c o n n a is la je u n e fille q u i h a b ite ici.

A. Nie widzę chłopaka, którego znamy. J e ne v o is p a s le g a rç o n q u e n o u s c o n n a is s o n s .

N.B. który, która, które est a u s si un p ro n o m in te rro g a tif (cf. IV). Syntaxe Le pronom relatif s’accorde en genre et en nombre avec son antécé­ dent et se met au cas demandé par sa fonction dans la proposition relative : ex.

To rola słynnej aktorki, do której jestem podobna. C ’e st le rô le d ’un e a c tric e c é lè b re à la q u e lle je re s s e m b le .

Pan, z którym rozmawia Małgorzata, jest reżyserem. Le m o n s ie u r a v e c le q u e l M a rg u e rite d is c u te e s t m e tte u r en s c è n e .

N.B. La p ro p o s itio n re la tiv e e s t to u jo u rs p ré c é d é e d ’u n e v irg u le .

LEKCJA DWUNASTA

180 II.

LES PRÉPOSITIONS NAPRZECIW, U ET WEDŁUG

a. La préposition naprzeciw La p ré p o s itio n naprzeciw, qui s ig n ifie « en fa c e de », e s t s u iv ie du g é n itif. ex.

Gdzie siada Małgorzata? — Naprzeciw reżysera. O ù s ’a s s ie d M a rg u e rite ? —

En fa c e du m e tte u r en s cè n e .

Gdzie Anna mieszka? — Naprzeciw domu towarowego. O ù A n n e h a b ite -t-e lle ? —

En fa c e du g ra n d m a g a s in .

b. La préposition u La p ré p o s itio n u on e st), e s t s u iv ie du g é n itif. ex. U kogo

,q ui s ig n ifie « c h e z » (ch e z la p e rs o n n e c h e z la q

będziesz w niedzielę? — U babci.

C h e z q ui s e ra s -tu d im a n c h e ? — C h e z m a g ra n d -m è re .

c. La préposition według La p ré p o s itio n według, q ui s ig n ifie « d ’a p rè s », e s t s u iv ie du g é n itif. ex. Według pani Solskiej reżyser jest

bardzo sympatyczny.

D ’a p rè s M me S o ls k i le m e tte u r en s c è n e e s t trè s s y m p a th iq u e .

III.

LE V E R B E

Syntaxe Le v e rb e potrzebować se c o n s tru it a v e c le g é n itif (cf. ex.

uczyć się; szukać).

Reżyser potrzebuje dobrej aktorki. Le m e tte u r en s c è n e a b e s o in d ’u n e b o n n e a ctric e .

Dziecko potrzebuje matki. L ’e n fa n t a b e s o in d e sa m ère.

IV.

L ’E X P R E S S IO N D E L A D A T E

O n e m p lo ie le p ro n o m in te r r o g a tif który (dzień) d a n s la q u e s tio n e t un n u m é ra l o rd in a l d a n s la ré p o n s e . Le p ro n o m in te rro g a tif, le n u m é ra l e t le n o m du m o is se m e tte n t au g é n itif. ex. Którego masz to spotkanie?— Osiemnastego września. Q u e l jo u r a s -tu ce re n d e z -v o u s ? — Le 18 s e p te m b re .

Kiedy jedziesz do Krakowa?— W środę szóstego lutego. Q u a n d v a s -tu à C ra c o v ie ? — Le m e rc re d i 6 fé v rie r.

WAŻNE SPOTKANIE 18 WRZEŚNIA

181

CONNAISSANCE PASSIVE — du lo c a tif de biuro :w biurze — du lo c a tif de Helena Modrzejewska : o Helenie Modrzejewskiej — de l’in fin itif zrobić — d 'u n n o m fé m in in te rm in é p a r u n e c o n s o n n e : niecierpliwość — du d a tif de ja d a n s mi miło, mnie również, wydaje mi się, podoba mi się

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions

suivante

1. K tó re g o d n ia p a n i M a łg o rz a ta m a w a ż n e s p o k a n ie ? 2. G d z ie o n a je s t u m ó w io n a ? 3. 4. 5. 6. 7.

G d z ie o n a s ia d a ? C o m ó w i re ż y s e r? C o o d p o w ia d a p a n i M a łg o rz a ta ? J a k ą p ro p o z y c ję m a re ż y s e r d la p a n i M a łg o rz a ty ? J a k ie j a k to rk i p o trz e b u je re ż y s e r?

8. K ie d y re ż y s e r z a c z y n a z d ję c ia ? 9. Do k ie d y p an i M a łg o rz a ta b ę d z ie z a ję ta ? 10. C z y p a ni M a łg o rz a ta p o d p is u je u m o w ę z re ż y s e re m ? 11. K to c z e k a na p a n ią M a łg o rz a tę w d o m u ? 12. J a k ie je s t d a w n e m a rz e n ie p a n i M a łg o rz a ty ?

CONVERSATION I. R épon dez aux qu estions su ivantes (en vous aidant, le cas échéant, d ’un c a len d rier p o lo n a is) : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

K tó re g o K tó re g o K tó re g o K tó re g o K tó re g o K tó re g o K tó re g o K tó re g o

o b c h o d z is z im ie n in y ? M a łg o rz a ta o b c h o d z i im ie n in y ? B a rb a ra o b c h o d z i im ie n in y ? A n n a o b c h o d z i im ie n in y ? Ire n a o b c h o d z i im ie n in y ? M a c ie j o b c h o d z i im ie n in y ? J e rz y o b c h o d z i im ie n in y ? tw o ja m a tk a o b c h o d z i im ie n in y ?

9. K tó re g o tw ó j o jc ie c o b c h o d z i im ie n in y ? 10. K tó re g o je d z ie s z na w a k a c je ?

II. Jouez une scène d e p résen ta tio n en vous inspiran t du texte.

LEKCJA DWUNASTA

182

# III. R epren ez ca ra ctères g ra s : A. B. A. B.

— — — —

le d ia lo g u e su ivant en rem plaçan t à votre gu ise les m ots en

C z y je s t Adam? N ie, nie m a go. A g d z ie o n je s t? O n je s t u Jurka.

IV. R acon tez un ren dez-vous im portan t en vous in spiran t du texte.

EXERCICES Indiquez les ordinaux co rresp o n d a n t aux cardinaux su ivan ts :

/.

s z e s n a ś c ie d w a n a ś c ie o s ie m n a ś c ie trz y n a ś c ie je d e n a ś c ie p ię tn a ś c ie c z te rn a ś c ie s ie d e m n a ś c ie d z ie w ię tn a ś c ie d w a d z ie ś c ia

II.

C o m p létez les p h ra ses su ivantes selon le m odèle : M a m w a ż n e s p o tk a n ie dwudziestego maja.

1. 2.

(20 X II) (0 4 I)

3. 4.

(06 (09 (0 2 (12

5. 6. 7. 8. 9. 10.

III.

III) V II) X) V)

(03 IV) (08 II) (19 V I) (05 X I)

P a w e ł id z ie do kin a z J a n e m .............................. Pan S o ls k i je d z ie d o W r o c ła w ia ............................... B a s ia m a e g z a m in ............................... ...............................w y je ż d ż a m d o b a b ci n a m ie s ią c . M o ja k o le ż a n k a w ra c a z F r a n c ji............................... O b c h o d z ę im ie n in y .............................. D y re k to r p o d p is u je u m o w ę z p a n ią S o ls k ą ............ Z a c z y n a m n o w ą k a r ie r ę .............................. B ę d z ie m y w W a r s z a w ie .............................. S y n p a n i N o w ic k ie j je d z ie d o F r a n c ji........................

R ép o n d ez à la question en em p lo ya n t les d a tes su ivan tes selon le modèle'.

J a k i je s t d z is ia j d z ie ń ? — D z is ia j je s t wtorek, piąty marca. 1. 2.

c z w a rte k 7 I p o n ie d z ia łe k 15 X

3. 4.

s o b o ta 11 XI ś ro d a 20 V III

WAŻNE SPOTKANIE 18 WRZEŚNIA

5. 6.

w to re k 12 X II p ią te k 18 IV

7. 8.

n ie d z ie la 13 II p o n ie d z ia łe k 16 VI

IV.

183

R epren ez la p h ra se su ivante en rem plaçan t les d a tes

:

B ę d ę ta m od drugiego stycznia do pierwszego lutego. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Od Od Od Od Od Od

9 III 11 V II 18 V 20 IX 15 XI 12 II

do do do do do do

2 IV 19 V III 16 VI 17 X 13 I 20 III

V. P o sez les qu estions co n ven ab les su r les m ots en ca ra ctères g ra s : 1. Idę d o te a tru w sobotę wieczorem. 2. 3. 4. 5.

J e d z ie m y nad m o rz e na dwa tygodnie. O ni b ę d ą w g ó ra c h do czternastego lutego. J e d z ie m y d o W a rs z a w y za trzy dni. P an M a c ie j b ę d z ie w K ra k o w ie od środy do piątku.

6. J e s te ś m y w P a ryżu od soboty. 7. P o je d z ie m y na miesiąc d o c ó rki. 8. B ę d z ie m y miesiąc u c ó rki.

VI. Transform ez les p h ra ses su ivan tes selon le m odèle : Idę do b a b ci. - » J e s te m u b a b ci. 1. Idę d o P a w ła . 2. Id zie m y do M a łg o rz a ty S o ls k ie j. 3. Z a ty d z ie ń p o je d z ie m y d o A n d rz e ja i Ireny. 4. P io tr id zie d o J u rk a S o łty s ia k a . 5. Pan in ż y n ie r id zie do p a n a d y re k to ra . 6. B a rb a ra i P a w e ł ja d ą d o A n n y.

VII. C om plétez les p h ra ses su ivan tes selon le m odèle P a w e ł c z e k a u ciebie. 1- (m y) 2. (on)

J u re k c z e k a u ....... C z e k a m y u ...:.......

3. (ona) 4. (ja) 5. (w y)

K ry s ty n a c z e k a u . A d a m c z e k a u ......

6. (o ne)

R o d z ic e c z e k a ją u C z e k a m u ..............

:

*

184

LEKCJA DWUNASTA

VIII. C om plétez les p h ra se s suivantes p a r les p rép o sitio n s dla, naprzeciw, u ou według : 1. Po p o łu d n iu b ę d z ie m y ............A n n y . 2 ..............P a w ła , B a rb a ra ś lic z n ie w y g lą d a . 3. M am c ie k a w ą p r o p o z y c ję ............pa n i. 4. M a cie j s ia d a ............M a łg o rz a ty . 5. C zy to p r e z e n t ........... m n ie ? — T a k. T o ............. cie b ie . 6. G d z ie je s te ś u m ó w io n y z M a c ie je m ? — ........... n ie g o w b iu rz e . 7. T e n p a rk z n a jd u je s i ę ............d o m u to w a ro w e g o . 8 ............... p a n i S o ls k ie j p ro p o z y c ja re ż y s e ra je s t b a rd z o in te re s u ją c a .

IX.

R épon dez aux q u estions su ivantes en utilisant l ’inform ation entre pa ren th èses :

1. (K ra k ó w )

D o ką d je d z ie P a w e ł?

2. (Ire n a ) 3. (B a łty k )

U ko g o B a rb a ra je k o la c ję ? D o ką d ja d ą p a ń s tw o na u rlo p ?

4. 5. 6. 7.

S ką d w ra c a p a n i S o ls k a ? Do ko g o je d z ie J u re k ? N a k o g o c z e k a B a rb a ra ? Po c o A d a m id zie d o s k le p u ?

(te a tr) (T a d e u s z ) (P a w e ł) (w a rz y w a i o w o c e )

8. (p ły ta ) 9. (z ie lo n a s u k ie n k a ) 10. (k o le ż a n k a )

O co p ro si k lie n t? W c o u b ie ra się pa n i M a łg o rz a ta ? D la ko g o m a sz p re z e n t?

11. (3 d n i) 12. (je z io ro )

N a ja k d łu g o M a cie j je d z ie d o W ro c ła w ia ? G d z ie p a ń s tw o s p ę d z a ją w a k a c je ?

X.

C o m p létez les p h ra ses su ivantes p a r le pronom rela tif con ven able

:

1. T o re ż y s e r...........................m a c ie k a w ą ro lę d la M a łg o rz a ty . 2. T o s ą d z ie w c z y n y ,........................ b a rd z o mi się p o d o b a ją . 3. N ie z n a m te j p a n i...........................s ie d z i n a p rz e c iw A n n y. 4. T o je s t d z ie c k o ...........................u czy się a n g ie ls k ie g o . 5. 6. 7. 8.

XI.

To To To To

je s t a k to rk a , d o ........................ M a łg o rz a ta je s t b a rd z o p o d o b n a . k o le g a , z ........................ A d a m o d ra b ia le kcje . je s t pani, d l a ........................ te n p a n k u p u je kw ia ty . je s t re ż y s e r, z ........................ M a łg o rz a ta p o d p is u je u m o w ę

Traduisez

:

1. C ’e st le m o n s ie u r q u i h a b ite à cô té . 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

C ’e s t u n e in s titu tric e q u e le s e n fa n ts a im e n t b e a u c o u p . C ’e st le g a rç o n q u e B a rb a ra a tte n d to u jo u rs . C o n n a is -tu le m o n s ie u r a v e c le q u e l P ie rre d is c u te ? C ’e st le c o p a in a v e c le q u e l je v a is au c in é m a ce soir. C ’est la fille q u e P aul re g a rd e to u jo u rs . C ’e st le m e tte u r en s c è n e a v e c le q u e l M a rg u e rite S o ls k i p ré p a re un film . C ’e st la c a m a ra d e c h e z la q u e lle je p a s s e le s v a c a n c e s .

WAŻNE SPOTKANIE 18 WRZEŚNIA

9.

185

C ’e st le m o n s ie u r d o n t le fils h a b ite à P aris.

10.

C o n n a is -tu la d a m e p o u r q u i e s t c e tte le ttre ?

XII. Traduisez

:

1. La d a m e qui e n s e ig n e l’a n g la is e st trè s s y m p a th iq u e . 2. C ’e st lui qui e n s e ig n e la c h im ie . Il e s t trè s s y m p a th iq u e . 3. Le m o n s ie u r q u e tu v o is e s t in g é n ie u r. 4. C ’e st lui qui e st d ire c te u r d ’é co le . 5. 6. 7. 8.

Je ne C ’e st C ’e s t C ’e s t

c o n n a is p a s la d a m e qui h a b ite ici. e lle qui e s t v e n d e u s e ici. c h e z lui q u e je p a s s e m e s v a c a n c e s . p o u r to i q u e je tra v a ille , lui d it sa m ère.

X III. R ép o n d ez aux questions su ivan tes selon le m odèle

:

— C z y je s t z u p a na o b ia d ? — O c z y w iś c ie , p rz e c ie ż w ie s z , że nie m a o b ia d u b e z z u p y. 1. 2. 3. 4. 5.

C zy C zy C zy C zy C zy

je s t je s t je s t je s t je s t

w ę d lin a na k o la c ję ? c ia s to na d e s e r? c h le b i m a s ło na ś n ia d a n ie ? to rt na n ie d z ie lę ? m ię s o na o b ia d ?

6. C zy je s t k a w a na ś n ia d a n ie ?

XIV. C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r les ve rb es co n ven ab les : P ani M a łg o r z a ta ........................ w a ż n e s p o tk a n ie z re ż y s e re m . ........................ u n ie g o w b iu rz e . P ani M a łg o r z a ta ..........................d o b iu ra i ......................... n a p rz e c iw re ż y s e ra . R eżyser

C h c ę ......................... film o H e le n ie M o d rz e je w s k ie j i ........................ a k to rk i te a tra ln e j. C z y ..........................pani s c e n a riu s z ? T a k . J e s t b a rd z o d o b ry ...........................z a p ro p o z y c ję .

M a łg o rz a ta R eżyser

XV.

K ie d y ..........................p a n i w o ln a ?

C om plétez les p h ra ses su ivantes :

1. (m u z y k a S z o p e n a ) 2. (n o w e n a g ra n ie P e n d e re c k ie g o ) 3. (sz c z ę ś c ie ) 4. (a n g ie ls k i)

M o ja w n u c z k a u c zy s i ę ...... R e ż y s e r p o tr z e b u je .............

5. (d o b ra a k to rk a ) 6. (Ire n a i A n d rz e j) 7. (k in o )(P a w e ł) 8. (o d ja zd )

M a łg o rz a ta s łu c h a .............. M a cie j s z u k a ........................ Ż y c z y m y ........................

*

J e c ie k o la c ję u ....................... B a rb a ra id zie d o .......... bez M a m d w ie g o d z in y d o .........

186

LEKCJA DWUNASTA

XVI. Traduisez (en écriva n t les d a tes en toutes lettres): M a rg u e rite S o ls k i e s t trè s p rise . Du 5 au 17 ja n v ie r, e llę a d e s ré p é titio n s . Le 2 0 ja n v ie r, e lle p a rt p o u r la F ra n ce . E lle re v ie n t le 15 fé v rie r. Le 13 m a rs, e lle re p a rt p o u r la F ra n c e . Elle re v ie n t le 2 a vril. E lle p ré p a re un film à p a rtir du 15 ju in et, à p a rtir du début d e s e p te m b re , e lle a d e n o u v e a u d e s ré p é titio n s . Le 19 n o v e m b re , elle s ig n e un c o n tra t a v e c un m e tte u r en s c è n e d e c in é m a trè s c o n n u . Elle c o m m e n c e le to u rn a g e d a n s s ix m o is . N o u s (lui) s o u h a ito n s b e a u c o u p de succès.

WAŻNE SPOTKANIE 18 WRZEŚNIA

0

0

i i i i I I 1i i i 1 I Î0

187

C O M P T IN E

Jeden, dwa Janek ma

Trzy, cztery Smaczne sery

Pięć, sześć Chciał je zjeść

i 1 i i1 iI ii

Siedem, osiem Spotkał Zosię

Dziewięć, dziesięć Schował w kieszeń.

i ii i 1 0

188

LEKCJA TRZYNASTA

JAKI SMUTNY FILM!

JAKI SMUTNY FILM!

P o p ió ł i d ia m e n t B a rb a ra Paweł B a rb a ra Paweł B a rb a ra Paweł B a rb a ra Paweł

189

kończy

się.Ludzie wychodzą z sali. Barbara płac

Smutny ten film, prawda? Tak, ale bardzo ciekawy. Koniec wojny, już wiadomo, jaka będzie Polska... Główny aktor gra świetnie. Ten Cybulski był naprawdę wspaniałym aktorem! Aha! Podoba ci się ten typ mężczyzny?! Tak, podoba mi się. Nie pamiętam, który to film Andrzeja Wajdy. Siódmy czy ósmy? Ach!już wiem. To siódmy. Skąd wiesz, że to jego siódmy film? Po prostu od dawna interesuję się kinem. Poza tym chodzę na wszystkie filmy Wajdy.

Barbara uważa, że Paweł spędza za dużo czasu ze swoimi kolegami, a z nią za mało. Często się kłócą z tego powodu. Zaczyna się nowa awantura. Mam dość tego! Nie rozumiem. Gdzie znowu byłeś ? Dla mnie nigdy nie masz czasu. B a rb a ra Mną się wcale nie interesujesz. Sama wiesz, że się zajmuję klubem filmowym. Paweł Wiem, ale czy naprawdę musisz spędzać całe wieczory B a rb a ra z kolegami? Widać, że jesteś zazdrosna. Paw eł Nie. Skąd! Nawet nie wiesz, co u nas słychać. B a rb a ra Co nowego u was? Paweł Nic ciekawego. To cię interesuje? B a rb a ra Bardzo. Paw eł Żartujesz! B a rb a ra Basiu, z tobą w ogóle nie można rozmawiać. Przecież Paweł wiesz, że cię kocham. Och! jak późno! Już czas na mnie. Chwileczkę! Dokąd znowu jedziesz? B a rb a ra Na razie! Cześć! Paw eł B a rb a ra Paweł

Paweł jeździ tramwajami albo autobusami, bo mieszka daleko. Szkoda, że nie ma samochodu. W Warszawie tramwaje i autobusy jeż i czasami Paweł musi długo czekać. Na razie jest tylko jedna linia metra i nie wiadomo, kiedy będą następne^Możeniedługo! A d re s P a w ła :

u lic a M ik o ła ja K o p e rn ik a 46, m ie s z k a n ie nr (n u m e r) 83 0 2 -1 0 0 W a rs z a w a , te le fo n 8 2 3 -1 2 -4 9

LEKCJA TRZYNASTA

190

NIEKTÓRE FILMY ANDRZEJA WAJDY TYTUŁY POLSKIE

,

TYTUŁ Y FRANCUSKIE

K a n a ł (6) P o p ió ł i d ia m e n t (7)

1957

Ils a im a ie n t la vie

1 958

C e n d re s et d ia m a n t

L o tn a (8) P o p io ły (13) W s z y s tk o na s p rz e d a ż (16)

1959 1 965

La D e rn iè re C h a rg e C e n d re s

1 968 1969 1969 197 0 1972

T o u t e s t à v e n d re La C h a s s e a u x m o u c h e s

P o lo w a n ie n a m u c h y (17) K ra jo b ra z po b itw ie (1 8 ) B rz e z in a (19) W e s e le (21) Z ie m ia o b ie c a n a (22) C z ło w ie k z m a rm u ru (24 ) P a n n y z W ilk a (27)

1975 1977

P a y s a g e a p rè s la b a ta ille Le B o is d e b o u le a u x Les N o ce s La T e rre de la g ra n d e p ro m e s s e L ’H o m m e de m a rb re

197 9 197 9 198 2

C z ło w ie k z ż e la z a (29) D a n to n (30) K o rc z a k (31 ) P an T a d e u s z

L e s D e m o is e lle s d e W ilk o L ’H o m m e de fe r D a n to n K o rc z a k M e s s ire T h a d d é e La V e n g e a n c e

1990 2000 2002

Z e m s ta

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

a d re s (G ,-u )

g łó w n y , a, e

a w a n tu ra c h w ile c z k a klub (G .-u )

n a s tę p n y , a, e s m u tn y , a, e

c h o d z ić , c h o d z ę , c h o d z is z g ra ć , -a m , -a s z

z a z d ro s n y , a, e

lin ia lu d zie (pl.) m etro p o w ó d (G .-u ) sa la te le fo n (G .-u )

k łó c ić się , k łó c ę , k łó c is z

Pronoms n ie k tó ry , a, e s a m , a, o w s z y s tk ie (pl.)

tra m w a j (G .-u ) typ (G .-u) ty tu ł (G .-u ) w o jn a

Noms propres C yb u lsk i (Z b ig n ie w ) K o p e rn ik (M ik o ła j) M iko ła j Z b ig n ie w

in te re s o w a ć , -u ję , -u je s z in te re s o w a ć się, -u ję, -u je s z (+ I.) je ź d z ić , je ż d ż ę , je ź d z is z

Expressions c h w ile c ż k ę co s ły c h a ć ? c z a s na m n ie m ie ć d o ś ć + G. na ra z ie p ra w d a ? z te g o p o w o d u

k o ń c z y ć się, -ę, -y s z m o ż n a (im p e rs o n n e l) p ła k a ć , p ła c z ę ,p ła c z e s z u w a ż a ć , -a m , -a s z w ia d o m o (im p e rs o n n e l) w id a ć (im p e rs o n n e l) z a c z y n a ć się, -a m , -a s z z a jm o w a ć się, -u ję , -u je s z (+ I.) ż a rto w a ć , -u ję , -u je s z

Autres och szkoda

JAKI SMUTNY FILM!

191

Adverbes czasam i

po p ro s tu p o z a ty m

dość + G. m a ło + G. n a p ra w d ę n ie d łu g o nigdy (nie) od d a w n a

rz a d k o ś w ie tn ie w c a le (nie) w o g ó le

LES NUMÉRAUX CARDINAUX ET ORDINAUX DE 21 A 100 CARDINAUX

ORDINAUX

21

d w a d z ie ś c ia je d e n

d w u d z ie s ty , a, e p ie rw s z y , a, e

30

trz y d z ie ś c i

trz y d z ie s ty , a, e

40

c z te rd z ie ś c i

c z te rd z ie s ty , a, e

50

p ię ć d z ie s ią t

p ię ć d z ie s ią ty , a, e

60

s z e ś ć d z ie s ią t

s z e ś ć d z ie s ią ty , a, e

70

s ie d e m d z ie s ią t

s ie d e m d z ie s ią ty , a, e

80

o s ie m d z ie s ią t

o s ie m d z ie s ią ty , a, e

90

d z ie w ię ć d z ie s ią t

d z ie w ię ć d z ie s ią ty , a, e

sto

s e tn y , a, e

100

4

LEKCJA TRZYNASTA

192

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF Morphologie

L’instrumental pluriel Q u e l q u e s o it le g e n re , la d é s in e n c e d e l’in s tru m e n ta l p lu rie l e s t: -ami p o u r les n o m s.

-ymi ex.

p o u r le s a d je c tifs .

Paweł i Adam są dobrymi kolegami. P aul e t A d a m s o n t d e b o n s c o p a in s .

Barbara i Anna są dobrymi uczennicami. B a rb a ra e t A n n e s o n t de b o n n e s é lè v e s .

Kartofle i pomidory są dobrymi warzywami. Les p o m m e s d e te rre e t les to m a te s s o n t de b o n s lé g u m e s .

Exceptions

—> brat —> dziecko > gość ludzie —» pieniądze -> —

braćmi dziećmi gośćmi ludźmi pieniędzmi

N.B. Les p ro n o m s p o s s e s s ifs mój, moja, moje, twój, twoja, twoje et czyj, czyja, czyje o n t re s p e c tiv e m e n t à l’in s tru m e n ta l p lu rie l la fo rm e moimi, twoimi e t czyimi. II. L’ADJECTIF QUALIFICATIF APRES LES PRONOMS INDÉFINIS CO ET NIC

nieau

A p rè s les p ro n o m s in d é fin is c o e t tif, l’a d je c tif q u a lific a tif se m e t au g é n itif.

n o m in a tif, à l’a

ex. Co nowego?— Nic ciekawego. Q u o i d e n e u f? — R ien d ’in té re s s a n t.

Co ciekawego czytasz? — Nic ciekawego. Q u e lis-tu d ’in té re s s a n t? — R ien d ’in té re s s a n t. III. LES PRONOMS INTERROGATIFS JAKI, JAKA, JAKIE ET KTÓRY, KTÓRA, KTÓRE Ils se d é c lin e n t c o m m e d e s a d je c tifs (cf. le ç o n 1).

a.

jaki est un pronom interrogatif de « qualité

» (de q u e lle s o rte ? q u e l?

c o m m e n t ?). ex. Jakie

filmy lubisz? — Lubię filmy smutne.

Q u e ls film s a im e s -tu ? — J ’a im e le s film s tris te s .

JAKI SMUTNY FILM!

b.

193

który est un pronom interrogatif d’« identité » (q u e l? le q u e l? ). b.1. Il s ’e m p lo ie lo rs q u e l’in te rro g a tio n p o rte s u r un o b je t ou u n e p e rs o n n e parm i d ’a u tre s p o s s ib le s . ex. Który to mężczyzna? Ten wysoki czy ten chudy? C ’e st q u e l h o m m e ? Le g ra n d ou le m a ig re ?

b.2. Il s ’e m p lo ie lo rs q u ’on d o it ré p o n d re p a r un n u m é ra l o rd in a l, ex. Który to film Wajdy? Siódmy czy ósmy? C ’e st q u e l film de W a jd a ? Le s e p tiè m e ou le h u itiè m e ?

Który d z is ia j je s t? — Trzeci s ty c z n ia . Q u e l jo u r e s t-o n a u jo u rd 'h u i? — Le 3 ja n v ie r. Którego mamy dzisiaj? — Dzisiaj mamy trzeciego stycznia. Q u e l jo u r s o m m e s -n o u s a u jo u rd ’h u i? — A u jo u rd ’hui, n o u s s o m m e s le 3 ja n v ie r.

IV.

LES NUMÉRAUX CARDINAUX ET ORDINAUX DE 21 A 100

a. Les numéraux cardinaux composés de dwa, dwie, trzy et cztery se construisent comme dwa, dwie, trzy et cztery (et. le ç o n 11). Ils s'ac­ cordent en cas avec le nom : ex. Dwadzieścia dwie uczennice jadą do Francji na wakacje. V in g t-d e u x é lè v e s v o n t en F ra n c e p o u r les v a c a n c e s .

Czytam dwadzieścia dwie książki. J e lis v in g t-d e u x livre s.

N.B. O n v e rra p lu s ta rd la c o n s tru c tio n d e s a u tre s c o m p o s é s . b. Quand le numéral ordinal est composé de deux termes, les deux termes se déclinent. ex.

Pan nie zna dwudziestego czwartego filmu Wajdy? V o u s ne c o n n a is s e z p a s le v in g t-q u a triè m e film de W a jd a ?

N.B. L’a b s e n c e d e tra it d ’u n io n e n tre les d e u x te rm e s du n u m é ra l.

V.

LE PRONOM DÉMONSTRATIF EMPHATIQUE SAM, SAMA, SAMO Il c o rre s p o n d à l’a d je c tif in d é fin i f r a n f a is « m ê m e » e t s o u lig n e le n o m ou le p ro n o m a u q u e l il se ra p p o rte . ex. Basia sama wie, że Paweł się zajmuje klubem filmowym. B a s ia s a it e lle -m ê m e q u e P aul s ’o c c u p e d ’un c in é -c lu b .

On sam nie pamięta, kiedy jest umówiony z Basią. L u i-m ê m e ne se ra p p e lle p lu s q u a n d il a re n d e z -v o u s a v e c B a rb a ra .

LEKCJA TRZYNASTA

194 VI. LE VERBE Morphologie a. Le verbe p łakać Il a p p a rtie n t à la c la s s e v e rb a fe en

- e s z e t se c o

płaczę płaczesz płacze płaczemy płaczecie płaczą kl

N.B. L ’a lte rn a n c e c o n s o n a n tiq u e b. Le verbe jeździć

Il a p p a rtie n t à la c la s s e v e rb a le en -ę, -isz, et se c o n ju g u e au p ré s e n t :

jeżdżę jeździsz jeździ jeździmy jeździcie jeżdżą źdź

N.B. L ’a lte rn a n c e c o n s o n a n tiq u e c. La form ation du passé

Le p a s s é se fo rm e s u r le ra d ic a l de l’in fin itif à l’a id e du s u ffix e / a u q u e l on a jo u te le s d é s in e n c e s p e rs o n n e lle s . Il s ’a c c o rd e en n o m b re e t a u s si en g e n re a v e c le s u je t : — A u s in g u lie r, on d is tin g u e le m a s c u lin , le fé m in in e t le n eu tre . — A u p lu rie l, on d is tin g u e le m a s c u lin -p e rs o n n e l d e s a u tre s g e n re s. ex. Le p a s s é d u v e rb e być : SINGULIER

Ve p e rs. 2 e pers. 3 e p e rs.

m a s c u lin

fé m in in

byłem byłeś był

byłam byłaś była

n e u tre

było

PLURIEL m a s c u lin -p e rs o n n e l 1re pers. 2 e pers. 3 e pers.

byliśmy byliście byli

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in , n e u tre

byłyśmy byłyście były

N.B. Le n e u tre n ’u tilis e q u e la 3 e p e r s o n n e du s in g u lie r e t du p lu rie l.

JAKI SMUTNY FILM!

d.

195

Les verbes można, wiadomo et widać d.1. Ce sont des verbes impersonnels.

Z Basią nie można rozmawiać.

ex.

A v e c B a sia , on ne p e u t p a s (il n ’y a p a s m o y e n de) d is c u te r.

Nie wiadomo, kiedy będzie ładna pogoda. O n ne s a it p a s q u a n d il fe ra b e a u .

Widać, że jesteś zazdrosna. O n v o it q u e tu e s ja lo u s e .

d.2. Au futur et au passé, ces verbes se conjuguent avec l’aide de l’auxiliaire bycà la 3e personne du neutre singulier : będzie et było. ex. Wiadomo będzie

dopiero za godzinę.

O n ne le s a u ra q u e d a n s u n e h e u re .

Wczoraj jeszcze nie było wiadomo. H ier, on ne s a v a it p a s e n c o re .

Syntaxe a.

Les verbes de m ouvement iść et chodzić, jechać et jeździć a.1. Les verbes déterminés iść et jechać Ils in d iq u e n t un m o u v e m e n t c o n c re t, p a rtic u lie r, ex. idziemy teraz do kina. N o u s a llo n s m a in te n a n t au c in é m a .

Pan Solski musi jechać jeszcze dzisiaj. M. S o ls k i d o it p a rtir e n c o re a u jo u rd ’hui.

a.2. Les verbes indéterminés chodzić et jeździć Ils in d iq u e n t u n e c a ra c té ris tiq u e du s u je t, un e h a b itu d e ou u n e p o te n ­ tia lité . ex.

To dziecko już chodzi. C e t e n fa n t m a rc h e d é jà .

Paweł często jeździ do kolegi. 4 P aul v a s o u v e n t c h e z so n co p a in .

N.B. La p ré s e n c e d ’un a d v e rb e ou d ’un c o m p lé m e n t c irc o n s ta n c ie l de te m p s tel q u e zawsze, często, rzadko, od czasu do czasu, co tydzień, co miesiąc, co rok ... d e m a n d e un v e rb e in d é te rm in é .

LEKCJA TRZYNASTA

196 b.

Les verbes interesować się et zajmować się Ils se c o n s tru is e n t a v e c l’in s tru m e n ta l.

Paweł od dawna interesuje się kinem. On też się zajmuje klubem

ex.

filmowym. P aul s ’in té re s s e au c in é m a d e p u is lo n g te m p s . Il s ’o c c u p e a u s s i d ’un c in é -c lu b .

t VII.

LES ADVERBES DE QUANTITÉ

DOŚĆ ET ZA

a. Les adverbes de quantité m ało et dość Ils s o n t s u iv is du g é n itif (cf. dużo, le ç o n 10). ex.

Paweł spędza m ało czasu ze swoją dziewczyną. P aul p a s s e p e u de te m p s a v e c s a p e tite a m ie .

Mam dość tego. J ’en ai a s s e z .

b. L’adverbe za Il p ré c è d e l’a d v e rb e ou l’a d je c tif q u ’il m o d ifie , (cf. le ç o n 5 et le ç o n 8) ex.

Mam za m ało czasu. Jest już za późno. J ’ai tro p p e u d e te m p s . Il e s t d é jà tro p ta rd .

N.B

.Pawełspędza za dużo czasu w klubie. P aul p a s s e tro p d e te m p s au c lu b .

CONNAISSANCE PASSIVE — du n o m in a tif p lu rie l de człowiek : ludzie

t y :ci,

— du d a tif de

d a n s l’e x p re s s io n : podoba ci się

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions su ivantes : 1. K tó ra to le k c ja ? 2. J a k i film s ię k o ń c z y ? 3. S ką d lu d z ie w y c h o d z ą ? 4. 5. 6. 7.

D la c z e g o B a rb a ra p ła c z e ? C o m ó w i P a w e ł? D la c z e g o te n film je s t c ie k a w y ? T o k o n ie c k tó re j w o jn y ?

8. C z y lu d z ie w ie d z ą , ja k a b ę d z ie P o ls k a ? 9. J a k g ra g łó w n y a k to r? 10. K im b y ł C y b u ls k i?

JAKI SMUTNY FILM!

197

11. C zy B a rb a ra lubi te n ty p m ę ż c z y z n y ? 12. 13. 14. 15.

C zy P a w e ł p a m ię ta , k tó ry to film A n d rz e ja W a jd y ? A B asia, cz y o n a w ie , któ ry to film ? S kąd P a w e ł w ie , ż e to s ió d m y film W a jd y ? Z kim P a w e ł s p ę d z a d u ż o c z a s u ? Z e s w o ją d z ie w c z y n ą ?

16. Z ja k ie g o p o w o d u P a w e ł i B a s ia c z ę s to się k łó c ą ? 17. C zy B a sia je s t z a z d ro s n a ? 18. C zy B a sia u w a ż a , ż e to, co u niej s ły c h a ć , n a p ra w d ę in te re s u je P a w ła ? 19. K to ko g o k o c h a ? 20. C zym P a w e ł je ź d z i? 21. 22. 23. 24.

D la cze g o on m u si c z a s a m i d łu g o c z e k a ć ? C z y to d o b rz e , ż e nie m a s a m o c h o d u ? C z y w W a rs z a w ie je s t m e tro ? Ja ki je s t a d re s P a w ła ?

CONVERSATION I. R épon dez aux qu estions su ivantes 1. N a ja k ie film y c h o d z is z d o k in a ? 2. C zy p ła c z e s z , k ie d y film je s t s m u tn y i ź le s ię k o ń c z y ? 3. C zy z n a s z film y z C y b u ls k im ? 4. 5. 6. 7.

K tó re g o a k to ra /re ż y s e ra b a rd z o lu b is z ? C zy c z ę s to c h o d z is z d o k in a ? Z kim c h o d z is z d o k in a ? K to je s t tw o im u lu b io n y m a k to re m ?

8. K to je s t tw o ją u lu b io n ą a k to rk ą ? 9. C zym s ię in te re s u je s z ? 10. C zym się z a jm u je tw ó j o jc ie c ? T w o ja m a tk a ? I I . C z y c z ę s to się k łó c is z ? Z kim ? 12. C z y k łó c is z się z ro d z ic a m i? 13. K to c ię k o c h a ? 14. C z y m ie s z k a s z sa m (s a m a )? Z kim m ie s z k a s z ? 15. C zym je ź d z is z d o s z k o ły ? 16. K tó re g o m a m y d z is ia j? 17. C z y in te re s u je s z się d z ie w c z y n a m i (c h ło p a k a m i)? 18. 19. 20. 21.

C z y w ie s z , k ie d y b ę d z ie m e tro w W a rs z a w ie ? Z kim c h o d z is z na k a w ę ? C z y ju ż b y łe ś (b y ła ś ) w P o ls ce ? C z y b y łe ś (b y ła ś ) w d o m u d zis ia j ra n o ?

22. C z y z a w s z e c z y ta s z k s ią ż k i od p o c z ą tk u do k o ń c a ? 23. C z y z a w s z e o g lą d a s z film y od p o c z ą tk u d o k o ń c a ? 24. C z y m o ż n a m ó w ić po p o ls k u w e F ra n c ji?

11. Jouez une scèn e de m énage a vec un (une) cam arade.

LEKCJA TRZYNASTA

198

III. Im itez les d ia lo g u es suivants en rem plaçan t le m ot en ca ra ctères gras — C zego m asz dość? — M a m d o ś ć matematyki, (te le w iz ja / a n g ie ls k i / ta a w a n tu ra / b a ła g a n / m le k o / m u z y k a / ta ro la

/...)

— Kogo m asz dość? — M a m d o ś ć siostry, (b ra t / n a u c z y c ie lk a / te n c h ło p a k / to d z ie c k o / r e ż y s e r/a k to r/...) — C z y m się in te re s u je s z ? — Matematyką, (k in o / h is to r m / lite ra tu ra / P o ls k a / s p o rt

/...)

— K im się in te re s u je s z ? — Tą dziewczyną, (ta n o w a u c z e n n ic a / te n c h ło p a k / te d z ie c i / k o ty i p ta k i / lu d z ie / ro d z ic e / p a ń s tw o S o ls c y /...)

IV. In terrogez un (une) ca m a ra d e d e fa ç o n à ce que celu i-ci (celle-ci) vous répon de p a r une d a te selon le m odèle : — K ie d y s ą tw o je im ie n in y ? — D w u d z ie s te g o s ty c z n ia .

V. In terrogez un (une) ca m a ra d e su r les jo u r s de la semaine'. — Wtorek, k tó ry to d z ie ń ty g o d n ia ?

— Drugi. VI. In terrogez un (une) ca m a ra d e su r les fü m s de Wajda. ex —

Brzezina, k tó ry to film A n d rz e ja W a jd y ?

— D z ie w ię tn a s ty .

VII. Im itez les d ia lo g u es su ivants en vous a dressan t à l ’un, à l ’une ou à p lu sie u rs d e vos ca m a ra d es : — J u ż b y łe ś w P o lsce , p ra w d a ? — N ie, n ig d y n ie b y łe m w P o lsce . — J u ż b y łe ś u K ry s ty n y , p ra w d a ? — N ie, n ig d y n ie b y łe m u niej.

EXERCICES I. 1. 2. 3. 4.

R ép o n d ez aux q u estions su ivan tes en em ployan t l K im K im K im K im

są są są są

B a rb a ra S o ls k a i A n n a N o w ic k a ? p a ni S o ls k a i J u re k S o łty s ia k ? B a s ia i A d a ś ? pan S o ls k i i pa n N o w ic k i?

5. K im je s te ś c ie ? 6. K im s ą p a ni S o ls k a i je j c ó rk a ? F ra n c u z k a m i?

p lu rie l :

JAKI SMUTNY FILM!

199

II. M ettez les p h ra ses su ivantes au p lu rie l

:

1. O n a je s t d o b rą u c z e n n ic ą , p ra w d a ? 2. A d a m id zie d o k in a z d o b ry m ko le g ą . 3. T a k o b ie ta b a rd z o d o b rz e s ię z a jm u je s w o im d z ie c k ie m . 4. T a p a ni je s t s y m p a ty c z n ą n a u c z y c ie lk ą , p ra w d a ? 5. T a d z ie w c z y n a je s t s io s trą A n n y . 6. O n s ię nie in te re s u je ty m n o w y m p is a rz e m .

III. Transform ez les p h ra se s su ivan tes selon le m odèle : Paweł interesuje się kinem. -> Kino interesuje Pawła. Interesuje go. 1. P ani S o ls k a in te re s u je się te a tre m . 2. A n d rz e j W a jd a in te re s u je się fra n c u s k im k in e m . 3. B rat w c a le się nie in te re s u je s io s trą . 4. N a w e t m a tk a ju ż się nim nie in te re s u je . 5. B a b c ia in te re s u je się ty m w s p a n ia ły m a k to re m . 6. T e d z ie c i in te re s u ją się ję z y k ie m p o ls k im . 7. In te re s u je c ie s ię ję z y k ie m p o ls k im , p ra w d a ? 8. O ni s ię in te re s u ją ty lk o d z ie w c z y n a m i, p ra w d a ?

IV. C om plétez les p h ra ses su ivantes :

1.

(p ły ty i k a s e ty )

2 . (d z ie w c z y n y ) 3. (sta re k s ią żk i) 4. (z d ję c ia ) 5. (d zie ci) . (s a m o c h o d y ) 7. (ro d z ic e )

6

8 . (c h ło p ie c ) V.

Z e s z y t le ż y p o d ........................ T e n c h ło p a k ju ż się in te r e s u je ....................... P ani S o ls k a in te re s u je s i ę ....................... P o d ........................ w is i p ię k n y p la k a t. Z kim się z a jm u je s z ....................... ? S a m a ? T o d z ie c k o b a rd z o się in te r e s u je ....................... N ie lu b ię c h o d z ić s a m a d o kin a . L u b ię c h o d z ić z D z ie w c z y n y s ie d z ą z a .......................

R em placez les m ots en ca ra ctères g ra s p a r les pro n o m s p erso n n els con ven ables :

1. B a rb a ra k o c h a Pawła. 2. S a m a nie zn a m tej aktorki. 3. Po p o łu d n iu A d a m id z ie d o Tadeusza. 4. Z ła m a tk a w c a le s ię nie z a jm u je dzieckiem. 5. C zy p a m ię ta s z tę dziewczynę? 6. Z a z d ro s n y c h ło p a k p a trz y ty lk o na swoją dziewczynę. 7. A d a m id zie d o k in a z Barbarą i z Pawłem. 8. P a w e ł c h o d z i na wszystkie filmy Wajdy. 9. C z y z n a s z brata i siostrę Anny? 10. B y liś m y z ojcem i z matką n a d je z io re m .

LEKCJA TRZYNASTA

200

VI. F a ites cin q p h ra ses en em ployan t l ’expression prawda? VII. C o m p létez les p h ra ses su ivantes en ch oissant p a rm i les adjectifs cid esso u s : d eka wy / interesujący /n o w y / zimny / dobry 1. C o .........................je s t w W a rs z a w ie ? 2. C o .........................je s t n a o b ia d ? 3. O g lą d a m y te le w iz ję d z is ia j w ie c z o re m ? C o j e s t ........................ ? 4. C o ........................ u c ie b ie ? 5. N ie, n ie c h c ę h e rb a ty . C o m a sz ........................ ? 6. C o ........................ k u p u je s z d la m atki na im ie n in y ? 7. N ie c z y ta m n i c ........................ 8. C o ro b ic ie w n ie d z ie lę ? — N i c ...... .fr.............

V III. C o m p létez les p h ra se s su ivan tes p a r który à la fo rm e 1 2 3. 4 5 6. 7

............... ........................ D o ................... ........................ ........................ Z ...................... ........................

8 ........................ 9 ........................ 10. U ......................

IX.

k ra w a t ci s ię p o d o b a ? to tw o ja k s ią ż k a ? k la s y c h o d z i A d a m ? u c z e n n ic y n ie z n a s z ? to a k to r ś w ie tn ie g ra ? c h ło p a k ie m b y ła ś w d o m u ? s u k ie n k i s ą z a m a łe ? k o s z u la ci s ię p o d o b a ? c h ło p a k a k o c h a B a rb a ra ? b a b c i b y li?

C om plétez les p h ra ses suivantes p a r k tó ry ou ja k i à la fo rm e convenable'.

1 ............................to a k to rk a ś w ie tn ie g ra ? 2. W .......................s u k ie n k ę się u b ie ra s z na im ie n in y ? 3 ........................ to tw ó j d o m ? T e n m a ły cz y te n d u ż y ? 4. N ie p a m ię ta m ............................. p a n i to s e k re ta rk a p a n a S o ls k ie g o . 5 ........................ k w ia ty lubi p ani M a łg o rz a ta ? 6 ........................ m a m y d z is ia j? — T rz y d z ie s te g o . 7. Popiół i diament t o ......................... k s ią ż k a A n d rz e je w s k ie g o ? 8 ........................ s e ra nie je B a rb a ra ? 9 10 11 12

........................s u k ie n k a ci się p o d o b a ? T a z ie lo n a c z y ta b ia ła ? ........................film y w o lis z , fra n c u s k ie c z y a n g ie ls k ie ? ........................ty p m ę ż c z y z n y ci s ię p o d o b a ? ........................je s t d z is ia j d z ie ń ? P ią te k?

13. C zy s ą d u ż e z e s z y ty ? — S ą .......................... p a n w o li, te c z y ta m te ? 1 4 .............................k o ty p an i lubi, m a łe c z y d u ż e ?

es su ivantes

JAKI SMUTNY FILM!

X.

201

É crivez les o p éra tio n s suivantes en toutes lettres selon le m odèle

3 + 25 = 28 trz y p lu s d w a d z ie ś c ia p ię ć je s t d w a d z ie ś c ia o sie m , 28 - 25 = 3 d w a d z ie ś c ia o s ie m m in u s d w a d z ie ś c ia p ię ć je s t trz y . 38

100

12 = 50 2 5 = 75

19 99

54 = 73 41 = 58

29 + 39 83 - 18 65 + 14 46 - 19

= = = =

68 65 79 27

XL R eco p iez les p h ra se s suivantes en les com plétan t e t en écriva n t les chiffres en toutes lettres : 1 . 7 dni to j e s t ........................ 2. 28 dni to s ą 4 ........................ 3. 30 d n i to j e s t ........................ 4. 122 dni to s ą 4 ........................ 5. 52 ty g o d n ie to j e s t ........................ 6. 2 4 m ie s ią c e to s ą 2 ........................

XII. R épon dez à la question su iva n te(écrivez la répon se en toutes lettres): Który to numer? 17

21

43

59

25

26

33

74

96 100

XIII. R épon dez à la question Którego mamy dzisiaj? en em ployan t les (é c riv ez la d a te en toutes lettres) selon le m odèle : Dzisiaj mamy trzeciego marca. 8 .0 5 2 2 .0 7

XIV.

1 5 .0 8 3 0 .1 0

0 6 .0 6 2 5 .1 2

M ettez les p h ra se s su ivantes au

1. M a tk a i B a rb a ra s ą w p o k o ju B a si. 2. B asiu, k ie d y je s te ś w o ln a ? 3. K o t i p ta k s ą w d o m u . 4. P an S o lsk i je s t w K ra k o w ie . 5. J e s te ś m y u k o le ż a n k i w K ra k o w ie . 6. M a m o , B a siu , g d z ie je s te ś c ie ? 7. 8. 9. 10.

P a w e ł, g d z ie je s te ś ? T o d z ie c k o je s t b a rd z o m ą d re , p ra w d a ? J e s te m b a rd z o z a d o w o lo n a . J e j im ie n in y s ą b a rd z o u d a n e .

11. L u d z ie s ą ju ż w d o m u . 12. R o d z ic e P a w ła s ą w e F ra n cji.

01.01 2 8 .0 2

2 3 .0 9 1 8 .0 3

LEKCJA TRZYNASTA

202

XV. C om plétez les p h ra se s su ivantes en répon dan t à la question Kto był już we Francji? : 1. 2. 3. 4.

J a ........................ A n n a i K r y s ty n a ........................ P a ń s tw o S o ls c y ........................ D y re k to r N o w ic k i........................

5. T o d z ie c k o ........................ 6. Ż o n a p a n a N o w ic k ie g o ........................ 7. D zie c i te g o s ta rs z e g o p a n a ........................ 8. M y ........................

XVI. C onjuguez les verb es ci-d esso u s au p a s s é m ascu lin -person n el e t f é ­ minin : czekać

in te re s o w a ć się

k łó c ić się

m ó w ić

p ić

p rz y g o to w y w a ć

XVII. M ettez au p a s s é les p h ra ses su ivan tes : 1. C o ro b is z ? — C z y ta m (f.) b a rd z o d o b rą k s ią żk ę . 2. P io tr k o c h a A n n ę . 3. L u b im y (m .) d z ie c i p a ń s tw a S o ls k ic h . 4. J e s t b rz y d k a p o g o d a . 5. T e film y m n ie in te re s u ją . 6. A d a m c h o d z i d o s z k o ły . 7. N ig d y s ię nie z a jm u je c ie (f.) d z ie ć m i? 8. R o d z ic e P a w ła m ie s z k a ją d a le k o . 9. T e d z ie c i b a rd z o c z ę s to p ła c z ą . 10. N ie in te re s u je c ie (m .) s ię k in e m ?

XVIII. Im itez le d ialo gu e su ivant en vous a d ressan t à un monsieur, à une dam e, à deux d a m es p u is à un m onsieur e t une dam e et en changeant les com plém en ts circo n stan ciels d e tem ps (écrivez-les chiffres en toutes lettres) : — J a k d łu g o b y łe ś w P o ls c e ? — 2 ty g o d n ie . — K ie d y ? — O d 1 d o 15 k w ie tn ia . — K ie d y z n o w u ta m b ę d z ie s z ? — O d 12 lip c a d o 31 s ie rp n ia .

XIX. C om plétez les p h ra ses su ivantes a ve c les verbes zaczynać, zaczynać się, kończyć e t kończyć się : 1. P rz e p ra s z a m , k ie d y ........................ le k c je ję z y k a p o ls k ie g o ? 2. N ie ste ty , te n f i l m ...........................b a rd z o p ó ź n o . 3. A d a s iu ,...........................ro b ić p o rz ą d e k , a n ig d y n i e ................. 4. Ich a w a n tu ry n ig d y ...........................

JAKI SMUTNY FILM!

203

5. J a c z ę s t o ...........................listy, a le n ig d y ich n i e ............................ 6. K ie d y ...........................fe rie z im o w e w ty m ro ku ? A k ie d y ............................ ?

XX. C o m p létez les p h ra ses su ivantes p a r les verb es iść ou chodzić 1. D zisiaj w ie c z o re m A d a m ......................... na film W a jd y . 2. T a d e u s z ......................... n a w s z y s tk ie film y P o la ń s k ie g o . 3. D o ką d (2 e p . s g . ) ......................... ? — .......................... po z a k u p y d o d o m u 4. 5. 6. 7.

to w a ro w e g o . T o z a w s z e M a c ie j......................... po z a k u p y . Ire n a i A n d r z e j......................... na im ie n in y M a łg o rz a ty . A n n a ......................... ju ż d o s z k o ły . B a r b a r a ......................... d o k u c h n i po m le ko .

8. B a b c ia c z ę s t o ......................... d o p a rk u po p o łu d n iu . 9. W s o b o tę A d a m ...........................n a le k c ję m u zy ki. 10. J a z a w s z e ...................... na o b ia d z m a tk ą , ale d z is ia j.......................... s a m a .

XXI. C om plétez les p h ra se s su ivantes p a r les verbes jechać ou jeździć : 1. 2. 3. 4.

C z y ty z a w s z e ......................... w n ie d z ie lę d o R a d o m ia ? Z kim p a ń s tw o ......................... d o te g o m ia s ta ? B a rd z o lu b ię ......................... s a m o c h o d e m . Z kim co ro k ( t y ) ......................... na w a k a c je ? — Z k o le g a m i.

5. D o k ą d ......................... te n a u to b u s ? 6. 7. 8. 9. 10.

C z y tw o ja ro d z in a c z ę s t o ...........................d o P o lsk i? S k ą d ......................... te n p o c ią g ? — Z W a rs z a w y . C z y p a ni c z ę s t o ......................... p o c ią g ie m ? M y z a w s z e ......................... tra m w a ja m i, a le d z is ia j........................... a u to b u s e m , bo nie m a tra m w a ju . P an S o ls k i.......................od c z a s u d o c z a s u d o K ra k o w a .

X X II. F aites deux p h ra ses en o p po sa n t les verb es chodzić e t iść, p u is deux au tres en o p p o sa n t les verb es jeździć e t jec h a ć . X X III. C om plétez les p h ra se s su ivantes p a r les verb es chodzić, iść, jeździć, jechać, pojechać : 1. N a w a k a c je ro d z in a S o ls k ic h ......................... na M a z u ry . 2. A n n a m a d o ś ć , bo to z a w s z e o n a ......................... po z a k u p y . 3. D y re k to r N o w ic k i z a w s z e ......................... tra m w a ja m i d o b iu ra , a le d z is ia j ......................... s a m o c h o d e m , bo m a m a ło c z a su . 4. P a w e ł s p ę d z a w o ln y c z a s b a rd z o d o b rz e . T e r a z ......................... do klu b u z k o le g ą , a w ie c z o r e m ......................... d o B a si s a m o c h o d e m o jca .

LEKCJA TRZYNASTA

204

XXIV.

C om plétez les p h ra ses su ivantes

A d a m w y c h o d z i z ......................... i id z ie d o ....................... 1. (d o m )(s k le p ) 2. (K ra k ô w )(o d ja z d ) P an S o ls k i je d z ie d o ......................... M a ty lk o d w ie g o ­ d z in y d o ......................... 3. (film ) (kin o ) K o n ie c ......................... L u d z ie w y c h o d z ą z ......................... 4. (k in o i te a tr) (c h ło p a k , pi.)

T e d z ie w c z y n y in te re s u ją s i ę ...........................a ta m te

5. (p ró b a )(d o m )

P a n i S o ls k a w ra c a ła z ......................... d o ..........................

6. (m ę ż c z y z n a ) 7. (p a n d y re k to r)

P o d o b a m i s ię te n t y p ......................... N ie m a je s z c z e ......................... B a s ia n ie l u b i ł a ...........................k tó ry m z a jm o w a ł się

8. (k lu b film o w y )

t y lk o .........................

P a w e ł.

XXV. Traduisez : 1. J ’en ai a s s e z d e c e g a rç o n . T o u t s im p le m e n t il ne s ’in té re s s e p a s du to u t à c e qui m ’in té re s s e . N o u s n o u s d is p u to n s tro p s o u v e n t. 2. C e je u n e h o m m e tra v a ille tro p . S e s liv re s et s e s c a h ie rs o c c u p e n t to u te s a c h a m b re e t il n ’a ja m a is le te m p s de fa ire le m é n a g e lu i-m ê m e . 3. N o u s ne p o u v o n s p a s p a rtir en v a c a n c e s . C ’e st v ra im e n t d o m m a g e . 4. L e s jo u rn a u x ne s ’in té re s s e n t q u ’à la g u e rre . C ’e s t tro p tris te e t c ’e s t p e u t-ê tre la ra is o n p o u r la q u e lle les g e n s ne le s lis e n t plu s. 5. O n ne s a it p a s e n c o re q u a n d il y a u ra de n o u v e lle s lig n e s de m é tro à V a rs o v ie . 6. S a lu t, A d a m ! Q u o i d e n e u f? — R ie n d ’in té re s s a n t. 7. M o n frè re a im e b e a u c o u p p la is a n te r. M o i-m ê m e je n ’a im e p a s ç a du to u t e t a v e c lui je ne s a is ja m a is s ’il p la is a n te ou s ’il d it la vé rité . 8. — J e ne m e ra p p e lle p lu s q u e l jo u r n o u s s o m m e s . L u n d i ou m a rd i? — M a rd i. — Q u a n d a lle z -v o u s c h e z v o tre g ra n d -m è re ? — Le 2 8 s e p te m b re . — Et q u a n d re v e n e z -v o u s ? — Le 3 o c to b re . 9. O ù é tie z -v o u s ? J e v o u s ai c h e rc h é p a rto u t. 10 M a g ra n d -m è re é ta it u n e trè s jo lie fille q u a n d e lle é ta it je u n e . 11. M me N o w ic k i a u n e fille q u i s ’in té re s s e à to u t e t un fils q u i ne s ’in té re s se q u ’au c in é m a . 12. C e s c o m é d ie s t ’in té re s s e n t? — O u i, m a is je p ré fè re les w e s te rn s .

XXVI.

D écrivez votre cham bre.

205

W S z c z e b rz e s z y n ie c h rz ą s z c z b rz m i w trz c in ie . P rz e le c ia ły trz y p s tre p rz e p ió rz y c e p rz e z trz y p s tre k a m ie n ic e . P c h ła p c h łę p c h a ła , p c h ła p ła k a ła . C z a rn a k ro w a w k ro p k i b o rd o ż a r ła tra w ę , k rę c ą c m o rd ą . K ról K a ro l k u p ił k ró lo w e j K a ro lin ie k o ra le k o lo ru k o ra lo w e g o . S tó ł z p o w y ła m y w a n y m i n o g a m i. S ie d z ia ła m a łp a n a p ło c ie i ż a rła s ło d k ie ła k o c ie . W c z a s ie s u s z y s z o s a s u c h a . C z y ta ta c z y ta c y ta ty z T a c y ta ? C e s a rz c z e s a ł c e s a rz o w ą .

I

206

LEKCJA CZTERNASTA

MOŻE PÓJDZIEMY NA BASEN?

MOŻE PÓJDZIEMY NA BASEN?

207

Zwykle Adam kończy lekcje późno, ale dzisiaj skończy o godzinę wcześniej. Dzwoni do Jurka z budki telefonicznej. J u re k Adam J u re k Adam

Słucham. Cześć! To ja, Adam. Nie słyszę cię dobrze. To zadzwonię jeszcze raz.

Adam nakręca numer Jurka: 823-54-71. Adam J u re k Adam

J u re k

Adam J u re k Adam J u re k Adam J u re k

Adam J u re k Adam

Halo! To znowu ja, Adam. Mam... Nie musisz krzyczeć. Teraz doskonale cię słyszę. Więc mam miłą niespodziankę. Nie będzie nauczyciela mate­ matyki, więc wyjdę wcześniej ze szkoły. Może pójdziemy na basen? Co ty na to? Chętnie, ale muszę najpierw przeczytać krótką nowelę Sienkie­ wicza i napisać wypracowanie z niemieckiego. Tak nie lubię te­ go przedmiotu. Skończysz do obiadu? Oczywiście. Aha! Ale ma przyjść do mnie Zbyszek. Znasz go ? Nie, ale chętnie go poznam. Wiesz co, zjemy obiad u mnie w domu. Zrobię kotlety z fasolką. A potem pójdziemy razem na basen. Świetnie, a wieczorem? Posłuchamy mojej nowej płyty i zagrasz w szachy ze Zbysz­ kiem. On jest doskonałym graczem. A potem możemy pójść na ostatni film Kieślowskiego. Wspaniały program! Zaraz zadzwonię do Zbyszka. No to na razie. Cześć!

* * * H e n ry k S IE N K IE W IC Z (1 8 4 6 -1 9 1 6 ). P o ls k i p is a rz . L a u re a t N a g ro d y N o b la z a p o w ie ś ć Quo (v ?1 9 0 5 ). N a p is a ł p o w ie ś c i h is to ry c z n e , m ię d z y in n y m i is d a

Trylogię: Ogniem i mieczem, Potop i Pana Wołodyjowskiego.

K rz y s z to f K IE Ś L O W S K I (1 9 4 1 -1 9 9 6 ). R e ż y s e r film o w y .

życie Weroniki, Trzy Kolory: Niebieski, Biały, Czerwony.

Dekalog, Podwójne

LEKCJA CZTERNASTA

208

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

b a s e n (G .-u ) b u d k a (te le fo n .)

d o s k o n a ły , a, e k ró tk i, a, e m iły , a, e n ie m ie c k i, a, e p o d w ó jn y , a, e

d z w o n ić , -ę, -is z k rz y c z e ć , -ę, -y s z n a k rę c a ć , -a m , -a s z

d e k a lo g (G .-u ) fa s o lk a g ra c z k o tle t (G .-a ) la u re a t m ie c z (G .-a ) n a g ro d a

te le fo n ic z n y , a, e

n a p is a ć *, n a p isz ę , n a p is z e s z p o s łu c h a ć *, -am , -a s z (+ G .) p o z n a ć *, -a m , -a s z p ó jść *, p ó jd ę , p ó jd z ie s z p rz e c z y ta ć *, -a m , -a s z p rz y jś ć *, p rz y jd ę , p rz y jd z ie s z s k o ń c z y ć *, -ę, -y s z

n a u c z y c ie l n ie s p o d z ia n k a n o w e la o g ie ń (G . o g n ia )

s ły s z e ć , -ę, -y s z w y jś ć *, w y jd ę , w y jd z ie s z z a d z w o n ić *, -ę, -is z z a g ra ć *, -a m , -a s z

p o to p (G .-u ) p o w ie ś ć (f.) p rz e d m io t (G .-u ) s z a c h y (pl.)

zje ś ć *, z je m , z je s z, ....z je d z ą z ro b ić *, -ę, -isz

te le fo n (G .-u ) try lo g ia

Autre

Adverbes

w y p ra c o w a n ie ż y c ie

no o s ie m s e t

c h ę tn ie n a jp ie rw ra z e m

Noms propres

Expressions

K ie ś lo w s k i (K rz y s z to f) S ie n k ie w ic z (H e n ry k )

h a lo ! je s z c z e raz m ię d z y in n y m i

W e ro n ik a Zbyszek

w c z e ś n ie j z a ra z z w y k le

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LA PRÉPOSITION O

Suivie de l’accusatif, la préposition o est employée dans des expres­ sions de temps. ex.

Jutro skończymy o godzinę wcześniej. D e m a in n o u s te rm in e ro n s u n e h e u re p lu s tôt.

N.B. D a n s la la n g u e c o u ra n te on p e u t o m e ttre la p ré p o s itio n o e t e m p lo y e r l’a c c u s a tif s e u l. ex.

Jutro skończymy godzinę wcześniej. D e m a in n o u s te rm in e ro n s u n e h e u re p lu s tô t.

MOŻE PÓJDZIEMY NA BASEN?

II.

209

LE VERBE Morphologie

L’aspect verbal : verbes perfectifs et verbes imperfectifs Le s y s tè m e v e rb a l p o lo n a is re p o s e s u r la n o tio n d ’a s p e c t. L ’a s p e c t e s t la m a n iè re d o n t s ’e x p rim e n t le d é ro u le m e n t, la p ro g re s s io n , l’a c c o m p lis s e ­ m e n t d e l’a c tio n . O n d is tin g u e l’a s p e c t p e rfe c tif e t l’a s p e c t im p e rfe c tif qui s o n t e x p rim é s p a r d e u x v e rb e s d iffé re n ts .

a. L’aspect perfectif L ’a s p e c t p e rfe c tif in d iq u e la lim ite ou le ré s u lta t de l’a c tio n . D a n s la p h ra ­ se, un v e rb e p e rfe c tif e x p rim e d o n c p rin c ip a le m e n t le c a ra c tè re p o n c tu e l, in h a b itu e l d e l’a c tio n . U n v e rb e p e rfe c tif ne p e u t ja m a is ê tre e m p lo y é a v e c un v e rb e in d iq u a n t le d é b u t, la c o n tin u a tio n ou la fin d e l’a c tio n , ex.

Adam zadzw oni jutro do Jurka. A d a m té lé p h o n e ra d e m a in à J u re k .

Dzisiaj Adam skończy lekcje o godzinę wcześniej. A u jo u rd 'h u i, A d a m te rm in e ra s e s c o u rs une h e u re p lu s tô t.

Dzisiaj rano Basia napisała do Pawła. C e m a tin B a s ia a é c rit à P aul. Les v e rb e s zadzwonić, skończyć et

s o n t d e s v e rb e s p e rfe c tifs .

b. L’aspect imperfectif L ’a s p e c t im p e r fe c tif n e d it rie n s u r la « lim ite » ni s u r le r é s u lta t d e l’a c tio n . D a n s la p h ra s e , un v e r b e im p e r fe c tif in d iq u e d o n c le p lu s s o u v e n t le d é r o u le m e n t d e l ’a c tio n o u l ’ h a b itu d e . S e u ls le s v e r b e s im p e rfe c tifs p e u v e n t ê tre e m p lo y é s a v e c un v e rb e in d iq u a n t le d é b u t, la c o n tin u a tio n ou la fin de l’a c tio n , ex.

Teraz Adam dzwoni do Jurka. M a in te n a n t A d a m té lé p h o n e à J u re k .

Basia często pisała do Pawła. B a rb a ra é c riv a it s o u v e n t à P aul.

Zwykle Adam kończy lekcje bardzo późno. D ’h a b itu d e , A d a m te rm in e s e s c o u rs trè s ta rd .

Zwykle Adam zaczyna odrabiać lekcje bardzo późno. D ’h a b itu d e , A d a m c o m m e n c e à fa ire s e s d e v o irs trè s ta rd . L e s v e rb e s dzwonić, pisać, kończyć et odrabiać s o n t d e s v e rb e s im p e r­ fe c tifs .

LEKCJA CZTERNASTA

210 c. Le couple aspectuel

c.1. Un verbe imperfectif et un verbe perfectif ayant le même sens forment un couple aspectuel. dzwonić / zadzwonić kończyć / skończyć

ex.

té lé p h o n e r

fin ir

pisać / napisać

é c rire

c.2. La formation du couple aspectuel c.2.1. La formation du verbe perfectif Il

e x is te d iffé re n ts p ro c é d é s :

— la p ré v e rb a tio n d e s v e rb e s im p e rfe c tifs ex.

pisać / napisać

robić / zrobić

— u n e fo rm a tio n irré g u liè re q u i a s s o c ie d e s v e rb e s d iffé re n ts : ex.

b ra ć / wziąć mówić / powiedzieć k ła ś ć ! poiożyć

oglądać/ obejrzeć widzieć / zobaczyć

c.2.2. La formation du verbe imperfectif O n p ro c è d e p a r s u ffix a tio n de v e rb e s p e rfe c tifs s im p le s ou p ré v e rb e s : ex. odrobić/ odrabiaćnakryć / nakrywać

spędzić / spędzać c.

podpisać / podpisywać

3. Les verbes hors couple

C e rta in s v e rb e s , p e rfe c tifs ou im p e rfe c tifs , n ’o n t p a s d e p a rte n a ire a s p e c tu e l. Ils s o n t p e u n o m b re u x , ex. l’im p e rfe c tif

siedzieć

N .B . À la fin du c o m m e n ta ire g ra m m a tic a l fig u re n t le s c o u p le s a s p e c tu e ls d e s v e rb e s v u s d e p u is la le ç o n 1. D a n s les le ç o n s s u iv a n te s , les v e rb e s p e rfe c tifs s e ro n t s ig n a lé s p a r u n e a s té ris q u e d a n s le v o c a b u la ire , qui s e ra s u iv i d ’ u n e lis te d e s c o u p le s a s p e c tu e ls , l’ im p e r fe c tif fig u r a n t à g a u c h e , le p e rfe c tif à d ro ite .

d. L’aspect et le temps L’a s p e c t v e rb a l e s t é tro ite m e n t lié à la n o tio n d e te m p s : — Les v e rb e s im p e rfe c tifs p e u v e n t e x p rim e r le te m p s p ré s e n t, p a s s é ou fu tu r. — Les v e rb e s p e rfe c tifs ne p e u v e n t e x p rim e r q u e le te m p s p a s s é ou futur.

d.

1. Le présent et le futur Les m ê m e s d é s in e n c e s p e rs o n n e lle s s e rv e n t à e x p rim e r le p ré s e n t p o u r les v e rb e s im p e rfe c tifs , e t le fu tu r p o u r le s v e rb e s p e rfe c tifs . ex.

czytam : je lis robię : je fa is

przeczytam : je zrobię : je fe ra i

lirai

MOŻE PÓJDZIEMY NA BASEN?

d.

211

2. Le passé Le p a s s é se fo rm e d e la m ê m e m a n iè re p o u r to u s le s v e rb e s , q u ’il s o ie n t im p e rfe c tifs ou p e rfe c tifs (cf. le ç o n s 13 et 15) ex.

Jurek czytał nowelę Sienkiewicza. G e o rg e s lis a it un e n o u v e lle de S ie n k ie w ic z .

Jurek przeczytał nowelę Sienkiewicza. G e o rg e s a lu un e n o u v e lle de S ie n k ie w ic z .

e.

L’aspect du verbe et le contexte D e s a d v e rb e s d e te m p s et d iffé re n te s e x p re s s io n s te m p o re lle s p e u v e n t a c c o m p a g n e r le v e rb e p o u r s o u lig n e r l’a s p e c t e x p rim é .

e.

1. zwykle, zawsze, często, co dzień, co tydzień..., soulignant la durée, l’habitude, la répétition de l’action, accompagnent un verbe imperfectif. ex. Zwykle Adam kończy lekcje bardzo późno. H a b itu e lle m e n t, A d a m te rm in e s e s c o u rs trè s ta rd .

Zbyszek gra często w szachy. Z b y s z e k jo u e s o u v e n t a u x é c h e c s .

e.2. nagle, raz, zaraz, soulignant le caractère inhabituel, ponctuel de l’action, accom pagnent un verbe perfectif. ex. Zaraz zadzwonię do Zbyszka. J e v a is té lé p h o n e r to u t de s u ite à Z b y s z e k .

Syntaxe a. Le verbe

mieć suivi de l’infinitif

S u ivi d ’un in fin itif, le v e rb e mieć in d iq u e u n e a c tio n qu i d o it a v o ir lieu. L ’in fin itif p e u t ê tre im p e rfe c tif ou p e rfe c tif s e lo n l'a s p e c t e x p rim é , ex.

Teraz macie spać. M a in te n a n t v o u s d e v e z d o rm ir.

Zbyszek ma przyjść jutro. Z b y s z e k d o it v e n ir d e m a in .

b. Le verbe grać Il se c o n s tru it a v e c la p ré p o s itio n ex.

wusiv ie

Gramy w szachy. N o u s jo u o n s a u x é c h e c s .

CONNAISSANCE PASSIVE — du c o m p a ra tif de l’a d v e rb e wcześnie : wcześniej — du fé m in in en c o n s o n n e powieść et de s o n a c c u s a tif p lu rie l : powieści.

d e l’a c c u

LEKCJA CZTERNASTA

212

LES COUPLES ASPECTUELS Perfectifs

Imperfectifs b a w ić się, -ę, -is z brać, b io rę , b ie rz e s z

/ /

p o b a w ić się, -ę, -is z w z ią ć , w e z m ę , w e ź m ie s z o b u d z ić się , -ę, -is z z e c h c ie ć , z e c h c ę , z e c h c e s z

b u d z ić się, -ę, -is z

/

ch c ie ć , c h c ę , c h c e s z c h o d z ić , -ę, -is z c ie s z y ć się, -ę, -y s z c z e k a ć , -a m , -a s z

/ / / /

c z y ta ć , -a m , -a s z d e n e rw o w a ć , -u ję ,-u je s z d o s ta w a ć , d o s ta ję , d o s ta je s z d z w o n ić , -ę, -is z g ra ć , -a m , -a s z

/ / / / /

g ra tu lo w a ć , -u ję , -u je s z in te re s o w a ć (s ię ),-u ję ,-u je s z iść, idę, id z ie s z je c h a ć , ja d ę , je d z ie s z je ś ć , je m , je s z ,..., je d z ą

/ / / / /

je ź d z ić , je ż d ż ę , je ź d z is z k ła ś ć , k ła d ę , k ła d z ie s z

/ /

k łó c ić się , -ę, -is z k o c h a ć , -a m , -a s z

/ /

k o ń c z y ć (się), -ę, -y s z k o s z to w a ć , -u ję , -u je s z k rz y c z e ć , -ę, -y s z k u p o w a ć , -u ję , -u je s z

/ / / /

le że ć, -ę, -y s z lu b ić ,-ę ,-is z m ieć, m a m , m a s z

/ / /

m ie s z k a ć , -a m , -a s z m óc, m o g ę , m o ż e s z m ó w ić , -ę, -is z m u s ie ć , m u s z ę ,m u s is z m yć się , m y ję , m y je s z

/ / / / /

z a m ie s z k a ć , -a m , -a s z

m yś le ć, -ę, -is z n a k rę c a ć , -a m , -a s z n a k ry w a ć , -a m , -a s z n a z y w a ć się, -a m , -a s z

/ / / /

p o m y ś le ć , -ę, -is z n a k rę c ić , n a k rę c ę , n a k rę c is z n a k ry ć , n a k ry ję , n a k ry je s z n a z w a ć się, n a z w ę , n a z w ie s z

n u d z ić się, -ę, -is z o b c h o d z ić , o b c h o d z ę , o b c h o d z is z

/ /

z n u d z ić się, -ę, -is z

o d c h u d z a ć się, -a m , -a s z o d p o w ia d a ć , -a m , -a s z

/ /

o d c h u d z ić się, -ę, -is z o d p o w ie d z ie ć , -w ie m , -w ie s z , ..., -w ie d z ą

(cf. iś ć /p ó jś ć ) u c ie s z y ć się , -ę, -y s z z a c z e k a ć , -a m , -a s z p rz e c z y ta ć , -a m , -a s z z d e n e rw o w a ć , -u ję , -u je s z d o s ta ć , d o s ta n ę ,d o s ta n ie s z z a d z w o n ić , -ę, -is z z a g ra ć , -a m , -a s z p o g ra tu lo w a ć , -u ję , -u je s z z a in te re s o w a ć (się), -uję, -u je s z p ó jś ć , p ó jd ę , p ó jd z ie s z p o je c h a ć , p o ja d ę , p o je d z ie s z z je ś ć , z je m ,z je s z

z je d z ą

(cf. je c h a ć /p o je c h a ć ) p o ło ż y ć , -ę, -y s z p o k łó c ić się, -ę, -is z p o k o c h a ć , -a m , -a s z s k o ń c z y ć (się), -ę, -y s z k rz y k n ą ć , -nę , -n ie s z ku p ić, -ę, -is z p o lu b ić , -ę, -is z

p o w ie d z ie ć , -w ie m , -w ie s z ......w ie d z ą u m y ć się, u m y ję , u m y je s z

MOŻE PÓJDZIEMY NA BASEN?

213

o d ra b ia ć , -a m , -a s z

/

o d ro b ić ,-ę ,-is z

o g lą d a ć, -am , -a s z o tw ie ra ć , -a m , -a s z

/ /

o b e jrz e ć , -ę, -y s z o tw o rz y ć , -ę, -y s z

p a m ię ta ć , -a m , -a s z p a s o w a ć , -u ję , -u je s z p a trze ć , -ę, -y s z

/ / /

pić, piję, p ije s z p isa ć, p iszę , p is z e s z

/ /

p ła c ić , p ła c ę , p ła c is z p ła k a ć , p ła c z ę , p ła c z e s z

/ /

p o d o b a ć się, -a m , -a s z p o d p is y w a ć , -u ję , -u je s z p o d ró ż o w a ć , -u ję , -u je s z p o k a z y w a ć , -u ję , -u je s z p o trz e b o w a ć , -u ję , -u je s z

/ / / / /

p ra c o w a ć , -u ję , -u je s z p ro s ić , p ro s z ę , p ro s is z p rz e p ra s z a ć , -a m , -a s z p rz y c h o d z ić , -c h o d z ę , -c h o d z is z p rz y g o to w y w a ć , -u ję , -u je s z

/ / / / /

p rz y n o s ić , -n o s z ę , -n o s is z p u k a ć , -am , -a s z p yta ć , -a m , -a s z ro b ić, -ę, -is z ro z m a w ia ć , -a m , -a s z

/ / / / /

ro z u m ie ć , -e m , -e s z s ia d a ć , -a m , -a s z s ie d z ie ć , s ie d z ę , s ie d z is z s łu c h a ć , -a m , -a s z

/ / / /

s ły s z e ć , -ę, -y s z s p a ć, śp ię , ś p is z s p ę d z a ć , -a m , -a s z s p o ty k a ć , -a m , -a s z s p rz ą ta ć , -a m , -a s z s p rz e d a w a ć ,-ję ,-je s z

/ / / / / /

stać, sto ję , s to is z s ta w ia ć , -a m , -a s z sz u k a ć , -a m , -a s z ś m ia ć s ię ,ś m ie ję się, ś m ie je s z się

/ / / /

p o s ta w ić , -ę, -is z p o s z u k a ć , -a m , -a s z z a ś m ia ć się , -ś m ie ję , -ś m ie je s z

ś p ie w a ć , -a m , -a s z u b ie ra ć się, -a m , -a s z

/ /

z a ś p ie w a ć , -a m , -a s z u b ra ć się , u b io rę , u b ie rz e s z

u c z y ć (się), -ę, -y s z u m a w ia ć się, -a m , -a s z

/ /

n a u c z y ć (się ), -ę, -y s z

u m ie ć, u m ie m , u m ie s z u w a ż a ć , -a m , -a s z

/ /

w c h o d z ić , -ę, -is z

/

p o p a trz e ć , -ę, -y s z w y p ić , w y p iję , w y p ije s z n a p is a ć , n a p is z ę , n a p is z e s z z a p ła c ić , z a p ła c ę , z a p ła c is z z a p ła k a ć , -p ła c z ę , -p ła c z e s z s p o d o b a ć się, -a m , -a s z p o d p is a ć , p o d p is z ę , p o d p is z e s z pokazać, pokażę, pokażesz

p o p ro s ić , p o p ro s z ę , p o p ro s is z p rz e p ro s ić , -p ro s z ę , -p ro s is z p rz y jś ć , p rz y jd ę , p rz y jd z ie s z p rz y g o to w a ć , -u ję , -u je s z p rz y n ie ś ć , -n io s ę , -n ie s ie s z z a p u k a ć , -a m , -a s z z a p y ta ć , -a m , -a s z z ro b ić , -ę, -is z p o ro z m a w ia ć , -a m , -a s z z ro z u m ie ć , -e m , -e s z u s ią ść , u s ią d ę , u s ią d z ie s z p o s łu c h a ć , -a m , -a s z u s ły s z e ć , -ę, -y s z s p ę d z ić , -ę, -is z s p o tk a ć , -a m , -a s z s p rz ą tn ą ć , -n ę, -n ie s z s p rz e d a ć , -d a m , -d a s z , -d a d z ą

u m ó w ić się, -ę, -is z

w e jś ć , w e jd ę , w e jd z ie s z

LEKCJA CZTERNASTA

214

w id zie ć , w id z ę , w id z is z

/

z o b a c z y ć , -ę, -y s z

/ / / /

w ró c ić , -ę, -is z

.

w ie d z ie ć , w ie m , w ie s z w ie d z ą / w is ie ć, w is z ę , w is is z w o le ć , -ę, -is z w o ła ć , -am , -a s z w ra c a ć ,-a m ,-a s z w y c h o d z ić , -ę, -is z

/

w y d a w a ć się, w y d a je , w y d a ją w y g lą d a ć , -a m , -a s z w y je ż d ż a ć , -a m , -a s z z a c z y n a ć , -a m , -a s z z a jm o w a ć (się), -u ję , -u je s z z a p ra s z a ć , -a m , -a s z z n a ć , -a m , -a s z z n a jd o w a ć się , -u ję , -u je s z

/ / / / / / / /

z n o s ić , -ę, -is z ż a rto w a ć , -u ję , -u je s z ż e g n a ć się, -a m , -a s z ż y c z y ć , -ę, -y s z

/ / / /

z a w o ła ć , -a m , -a s z w y jś ć , w y jd ę , w y jd z ie s z w y d a ć się, w y d a , w y d a d z ą w y je c h a ć , w y ja d ę , w y je d z ie s z z a c z ą ć , z a c z n ę , z a c z n ie s z z a ją ć (się), z a jm ę , z a jm ie s z z a p ro s ić , z a p ro s z ę , z a p ro s is z poznać, poznam , poznasz z n a le ź ć się, z n a jd ę , z n a jd z ie s z z n ie ś ć , z n io s ę , z n ie s ie s z z a ż a rto w a ć , -u ję , -u je s z p o ż e g n a ć się, -a m , -a s z

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions su iva n tes: 1. 2. 3. 4.

K tó ra to le k c ja ? K ie d y A d a m z w y k le k o ń c z y le k c je ? C z y ju tro on s k o ń c z y le k c je ja k z w y k le ? Do ko g o on d z w o n i?

5. S ką d on d z w o n i? 6. C z y J u re k d o b rz e s ły s z y A d a m a ? 7. C o ro b i A d a m ? 8. J a ki je s t n u m e r te le fo n u J u rk a ? 9. D la c z e g o A d a m k rz y c z y ? 10. K o g o nie b ę d z ie ju tro ? 11. D o ką d A d a m c h c e iś ć ? 12. C o na to m ó w i J u re k ? 13. 14. 15. 16.

C zy J u re k lubi w s z y s tk ie p rz e d m io ty ? C zy J u re k o d ro b i le k c je d o o b ia d u ? K to m a ju tro p rz y jś ć d o J u rk a ? C zy A d a m z n a Z b y s z k a ?

17. U k o g o A d a m , J u re k i Z b y s z e k z je d z ą o b ia d ? 18. C o b ę d z ie n a o b ia d ? 19. Ja ki oni m a ją p ro g ra m ? 20. D o ko g o J u re k z a ra z z a d z w o n i?

MOŻE PÓJDZIEMY NA BASEN?

215

CONVERSATION I. R épon dez aux qu estions su ivantes : 1. J a ki je s t tw ó j n u m e r te le fo n u ? 2. J a ki je s t n u m e r te le fo n u tw o je g o ko le g i (tw o je j k o le ż a n k i)? 3. C z y c z ę s to d z w o n is z z b u d k i te le fo n ic z n e j? 4. C h o d z is z c z y je ź d z is z d o s z k o ły ? 5. K ie d y z w y k le k o ń c z y s z le k c je ? 6. C zy u c z y s z s ię n ie m ie c k ie g o ? 7. 8. 9. 10. II. 12.

K tó re p rz e d m io ty lu b is z ? C z y lu b is z m a te m a ty k ę ? D la c z e g o ? C z y b ie rz e s z k a n a p k ę d o s z k o ły ? C o ro b is z w ie c z o re m ? C o ro b is z w n ie d z ie lę ? C z y lu b is z g ra ć w s z a c h y ?

13. C z y je s te ś d o b ry m g ra c z e m ? 14. K im je s t H e n ry k S ie n k ie w ic z ? 15. J a k ie j n a g ro d y on je s t la u re a te m ? 16. J a k ie p o w ie ś c i n a p is a ł H e n ry k S ie n k ie w ic z ? 17. C z y p rz e c z y ta łe ś (p rz e c z y ta ła ś ) p o w ie ś ć Quo

Vadis?

18. J a k ie p o ls k ie p o w ie ś c i z n a s z ?

11. R acon tez ce que vous fe r ie z si vous a v ie z exceptionn ellem en t une a prèsm idi de libre, l ’un d e vos p ro fesseu rs étan t absent.

EXERCICES /.

R epren ez le dia lo g u e su ivan t en ch an gean t les num éros de téléph on e: — H a lo ! C z y to n u m e r 8 2 1 -0 7 -2 3 ? — N ie, to 8 2 1 -0 7 -2 4 . — P rz e p ra s z a m . 1. 2. 3. 4.

8 2 8 -0 5 -7 1 8 2 2 -3 6 -4 7 8 6 3 -0 1 -8 4 8 8 3 -2 7 -1 2

9. 8 2 1 -8 6 -4 2

5. 8 2 9 -0 9 -9 8 6. 8 5 7 -1 3 -7 3 7. 8 4 3 -2 7 -3 9

10. 8 3 5 -3 9 -9 6 11. 8 2 3 -4 5 -7 7

8. 8 3 7 -2 8 -8 5

12. 8 4 9 -6 2 -9 8

IL Indiquez les verbes perfectifs correspondant aux imperfectifs suivants 1. g ra ć 2. k o ń c z y ć 3. p is a ć 4. z n a ć

5. m y ć 6. je c h a ć 7. d z w o n ić

9. ro b ić 10. c z y ta ć 11. s łu c h a ć

8. je ś ć

12. iść

LEKCJA CZTERNASTA

216 III.

Indiquez l ’in fin itif d es

ve rb es conjugués

1. ro b is z 2. z je d z ą

5. c z e k a m 6. w ie m y

9. z ro b ią 10. z a d z w o n im y

3. p o s łu c h a c ie 4. z n a ją

7. n a p is z e s z 8. w y c h o d z im y

11. p rz e c z y ta ją 12. z a g ra c ie

IV. C om plétez les p h ra ses su ivan tes a v e c le verbe im p erfectif ou le verbe p e r fe c tif selon le con texte :

1. (p is a ć / n a p is a ć )

2 . (d z w o n ić

/ z a d z w o n ić ) 3. (ja; c z y ta ć / p rz e c z y ta ć ) 4. (o n; k o ń c z y ć / s k o ń c z y ć ) 5. (ty; g ra ć / z a g ra ć ) . (m y; w c h o d z ić / w e jś ć ) 7. (s łu c h a ć / p o s łu c h a ć ) 8 . (w y; je ś ć / zje ś ć ) 9. (ro b ić / z ro b ić )

6

10. (w y je ż d ż a ć / w y je c h a ć )

11. (je c h a ć

/ p o je c h a ć )

T e ra z B a rb a ra ..................list. J u tro A d a m ..... ........... d o Ju rk a . J u t r o .................. n o w e lę S ie n k ie w ic z a D z is ia j.............. ... le kc je o g o d z in ę w c z e ś n ie j. J u t r o .................. w s z a c h y z e Z b y s z k ie m . D o k la s y .......... ...... z a w s z e z n a u c z y c ie le m . M a łg o r z a ta ..... .. c o d z ie n n ie m u z y k i S zo p e n a . J u t r o .................. o b ia d u J u rk a . T o M a c ie j z a w s z e ..................za k u p y . P an S o ls k i........ . ju tro na ty d z ie ń d o K ra ko w a . Z a ty d z ie ń o n i ..................na w a k a c je .

12. (p rz y c h o d z ić / p rz y jś ć )

13.

O n a z a w s z e ... ..............o s ta tn ia . (ty; k łó c ić się / p o k łó c ić się ) Z a w s z e ............. .... ze m ną.

14. (m y ć s ię / u m y ć się)

15.

(iść / p ó jść )

16. (z n a ć / p o z n a ć ) V.

B a s ia ................. . i .................. M a c ie j............... ... te ra z po z a k u p y . C z y p a ń s tw o ................... c h ło p a k a B a rb a ry ?

T ransform ez les p h ra se s su ivantes selon le m odèle

:

Z w y k le A d a m kończy le k c je po p o łu d n iu J u tro te ż skończy po p o łu d n iu . 1. 2. 3. 4. 5.

B a rb a ra p is z e c z ę s to lis ty do P a w ła . A d a m c z ę s to je p ó ź n o ś n ia d a n ie . M o je d z ie c k o z a w s z e się m yje s a m o . M a tk a z a w s z e ro b i k a n a p k i d o s z k o ły d la s y n a i c ó rki. W ie c z o re m g ra m y w s z a c h y .

6. B a rb a ra c z ę s to d z w o n i d o P a w ła . 7. T a s ta rs z a p a ni z a w s z e w y c h o d z i ra n o i po p o łu d n iu . 8. P an S o ls k i k u p u je c h le b ra n o .

VI.

M ettez les p h ra se s su ivan tes au p ré se n t selon le m odèle, en supprim ant, le cas échéant, les com plém en ts d e tem ps :

J u tro B a rb a ra zadzwoni d o P a w ła .

B a rb a ra dzwoni d o P a w ła .

1. J u tro p ó jd z ie m y d o kin a . 2. P o s zu ka m te g o n a g ra n ia P e n d e re c k ie g o . 3. J u tro z a c z e k a m y na c ie b ie .

MOŻE PÓJDZIEMY NA BASEN?

217

4. J u tro te ż z a ś p ie w a m Sto lat. 5. W s o b o tę A d a m s p rz ą tn ie s w ó j p o kó j. 6. Z a ty d z ie ń pan S o ls k i p o je d z ie d o W ro c ła w ia . 7. W n ie d z ie lę po p o łu d n iu z a g ra c ie w s z a c h y . 8. J u tro ro d z in a S o ls k ic h z je p ó ź n o k o la c ję . 9. P rz e c z y ta m tę k s ią ż k ę A n d rz e je w s k ie g o . 10.

C z y z ro b is z p o rz ą d e k w p o k o ju ?

VII.

Transform ez les p h ra ses su ivan tes selon le m o d èle:

L u b is z g ra ć w p iłk ę ?

N ie, a le d z is ia j c h ę tn ie zag ra m .

1. L u b is z c h o d z ić d o p a rk u ? 2. L u b ic ie g ra ć w s z a c h y ? 3. C z y pan lubi s łu c h a ć m u z y k i P e n d e re c k ie g o ? 4. 5. 6. 7. 8.

L u b is z je ź d z ić P ani lubi ro b ić L u b ic ie c z y ta ć P a ń s tw o lu b ią L u b is z c z e k a ć

VIII.

n a w y c ie c z k i? p o rz ą d e k w d o m u ? n o w e le ? c h o d z ić d o k in a ? n a d z ie w c z y n y ?

Transform ez les p h ra se s su ivan tes selon le m odèle

O n z a w s z e chodzi po z a k u p y -» J u tro te ż p ó jd zie. 1. 2. 3. 4.

H e le n a c h o d z i na b a s e n c o d z ie ń . A dam zaw sze w ychodzi późno z dom u. P a w e ł je ź d z i d o B asi tra m w a je m . Z a w s z e p rz y c h o d z im y d o J u rk a po p o łu d n iu .

5. T e u c z e n n ic e je ż d ż ą d o s z k o ły s a m o c h o d e m . 6. K o le ż a n k i A n n y p rz y c h o d z ą do niej b a rd z o c z ę s to . 7. Do k la sy w c h o d z im y z a w s z e z n a u c z y c ie le m . 8. D y re k to r w y je ż d ż a c z ę s to do W ro c ła w ia .

IX.

Transform ez les p h ra se s su ivantes selon le m o d èle:

J u tro p rz y jd zie d o m n ie Z b y s z e k . -> J u tro m a p rzyjś ć d o m n ie Z b y s z e k . 1. P a w e ł z a c z e k a na B a rb a rę . 2. U c z e n n ic a p rz e c z y ta k s ią ż k ę A n d rz e je w s k ie g o . 3. 4. 5. 6. 7.

A d a m zro b i p o rz ą d e k w p o k o ju . W ró c im y z K ra k o w a w p ią te k w ie c z o re m . Z a d z w o n is z d o m n ie w n ie d z ie lę . D zie ci z ro b ią k a n a p k i na k o la c ję . D o w ie c z o ra s k o ń c z y m y ć w ic z e n ia z m a te m a ty k i.

8. P ó jd z ie c ie do b a b c i w s o b o tę w ie c z o re m .

LEKCJA CZTERNASTA

218

X. C om plétez les p h ra ses su ivan tes p a r les p rép o sitio n s na ou do: 1. J u tro p o je d z ie m y p o c ią g ie m ........... W a rs z a w y . 2. 3. 4. 5. 6.

D o k ą d id z ie c ie ? — Id z ie m y ........... d w o rz e c po bilety. P a w e ł i B a rb a ra i d ą ............k in a z J u rk ie m i A n n ą . I d ę ............b u d k i te le fo n ic z n e j. Z a d z w o n ię ............. P iotra. D o k ą d p a ń s tw o id ą ? — I d z ie m y ........... te a tru . A d a m w y c h o d z i z d o m u i id z ie ............p rz y s ta n e k a u to b u s o w y .

7. M a c ie j id z ie ............s k le p u po ja jk a i m a s ło . 8. B a s ia id z ie ............ ła z ie n k i. 9. W s o b o tę ro d z in a S o ls k ic h je d z ie ........... M a z u ry . 10.

D z ie c i b a rd z o lu b ią c h o d z ić .........b a s e n z k o le g a m i.

XI. C o m p létez les p h ra ses su ivan tes p a r les p rép o sitio n s na, do, po ou z : 1. W ie c z o re m p ó jd z ie m y ........... k in a ............. d o b rą fra n c u s k ą k o m e d ię . 2. J u tro P io tr N o w ic k i p ó jd z ie ............p a ń s tw a S o ls k ic h ............. k o la cję . 3. 4. 5. 6. 7. 8.

I d z ie m y ............d w o r z e c ............. H e le n ę , k tó ra w r a c a ............. R a d o m ia . A d a m id z ie ............Z b y s z k ie m ............. J u r k a ............. o b ia d . M a c ie j id z ie ............k io s k u R u c h u ............. g a z e tę i p a p ie ro s y . C o je s t d z is ia j.............k o la c ję ? — K a n a p k i............. s e re m i ............. s z yn k ą . D z ie c i p ó jd ą ......... b a s e n ju tro po p o łu d n iu . Z a m ie s ią c p o je d z ie m y ............k o le g ą ............. w y c ie c z k ę .............P a ry ża .

XII.

Transform ez les p h ra se s su ivan tes selon le m odèle :

A d a m s k o ń c z y le k c je w c z e ś n ie j. -> A d a m s k o ń c z y le k c je o g o d zin ę w c z e ś n ie j. 1. (2 d n i)

P an S o ls k i p rz y je d z ie z W ro c ła w ia w c z e ś n ie j.

2. (2 g o d z in y )

B a rb a ra s k o ń c z y w y p ra c o w a n ie z a n g ie ls k ie g o w c z e ś n ie j. P o je d z ie m y na w a k a c je w c z e ś n ie j.

3. 4. 5. 6.

(m ie s ią c ) (3 m ie s ią c e ) (p ó ł ro k u ) (g o d z in a )

XIII.

O n i p o ja d ą d o F ra n c ji w c z e ś n ie j. R e ż y s e r s k o ń c z y film w c z e ś n ie j. P o c ią g b ę d z ie w c z e ś n ie j.

P o sez les qu estion s co n ven a b les su r les m ots en cara ctères g ra s:

1 . B a rd z o lu b ię Z b y s zk a . 2. W ie c z o re m p ó jd z ie m y d o kin a z A nną i Jurkiem . 3. W c a le nie ro z u m ie m te g o ć w ic ze n ia z m a te m a ty k i. 4. P a n S olski je d z ie p o c ią g ie m d o W ro c ła w ia . 5. 6. 7. 8.

B a s ia n ie lubi ż ó łte g o s e ra . A d a m c h o d z i d o szó stej kla s y . N a s z syn b ę d z ie w P a ry ż u c a ły m iesiąc. T e c z k a A d a m a le ż y pod s to łe m .

9. T o je s t p re z e n t d la M a łg o rz a ty . 10. P an S o ls k i w y je ż d ż a d o W ro c ła w ia na d w a dni. 11. P a ń s tw o S o ls c y w ra c a ją od p a ń s tw a N ow ickich. 12. J u tro z je m y o b ia d u Ju rka.

MOŻE PÓJDZIEMY NA BASEN?

XIV.

T raduisez

219

:

1.

D e m a in , je te rm in e ra i m e s c o u rs d e u x h e u re s p lu s tô t e t j ’irai à la

2. 3.

p is c in e . Je p re n d ra i m o n p e tit-d é je u n e r et j ’irai à l’a rrê t d ’a u to b u s . D e m a in , le p ro fe s s e u r d e m a th é m a tiq u e s s e ra a b s e n t.

4. 5. 6.

L ’a p rè s -m id i, A n n a té lé p h o n e ra à P aul. S o n n u m é ro d e té lé p h o n e e s t le 8 1 3 -3 4 -5 7 (en lettres). C e so ir, je fe ra i u n e p a rtie d ’é c h e c s a v e c m o n frè re . T u c o n n a is m a p e tite a m ie ? — N on, m a is je fe ra i v o lo n tie rs s a

7. 8. 9. 10. 11.

c o n n a is s a n c e . ( Aune dame ) V o u s v ie n d re z d e m a in c h e z P a u l? N o u s iro n s fa ire les c o u rs e s e n s e m b le . Il m a n g e ra to u s le s s a n d w ic h e s , il a to u jo u rs trè s fa im . D e m a in , n o u s fe ro n s d e l’o rd re d a n s la c h a m b re d ’A d a m . En a n g la is , je d o is fa ire un d e v o ir e t en p o lo n a is , je d o is lire u n e lo n g u e

12.

n o u v e lle d e S ie n k ie w ic z . P o u r le d în e r, n o u s fe ro n s d e s s a n d w ic h e s au fro m a g e . * * *

— Q u e fa is -tu le s o ir en g é n é ra l? — J e re n tre à la m a is o n , je lis le jo u rn a l, je d în e e t je re g a rd e la té lé v i­ s io n . — T o u s les s o irs ? — O ui. M a is p a s d e m a in . D e m a in , c ’e s t la fê te de m a fe m m e . C ’e s t m oi q ui fe ra i le d în e r. E n s u ite , n o u s iro n s au c in é m a ou au th é â tre .

220

LEKCJA PIĘTNASTA

NAD JEZIOREM

NAD JEZIOREM

221

B a s ia s p ę d z iła c a ły ty d z ie ń nad je z io re m . T y m ra z e m m a tk a z g o d z iła się na w y ja z d , bo B a s ia z d a ła m a tu rę . P o je c h a ła ta m z P a w łe m i je g o k o le g ą z G d a ń s k a , M a r k ie m . A d a m n ie s t e t y n ie m ó g ł z n im i p o je c h a ć , b o b y ł n ie d a w n o c h o ry.

B a s ia i P a w e ł p o je c h a li n a jp ie rw p o c ią g ie m d o O ls z ty n a , g d z ie s p o tk a li się z M a rk ie m , a s ta m tą d ju ż ra ze m p o je c h a li s a m o c h o d e m M a rk a nad je z io ro .

N a d je z io r e m b y ło w s p a n ia le . C u d o w n a p o g o d a , c ie p ła w o d a , la s y d o o k o ła ... s p o k ó j.

W s ta w a li w c z e ś n ie . J e d li s z y b k o ś n ia d a n ie , m yli się i u b ie ra li. P rz e z c a ły ty d z ie ń ro b ili ty lk o to, na co m ie li o c h o tę . K ie d y c h c ie li, ką p a li się, c h o d z ili na g rz y b y , n a ja g o d y , a lb o ło w ili ry b y . C o d z ie n n ie w ie c z o re m p a lili o g n is k o . Ś p ie w a li w e s o łe i s m u tn e p io s e n k i i o p o w ia d a li ró ż n e ś m ie s z n e d o w c ip y .

C z a s a m i M a re k z P a w łe m d y s k u to w a li d o p ó ź n e j n o cy, bo M a re k te ż się in te re s u je in fo rm a ty k ą — n ie in te re s u je s ię n ic z y m in n ym . B a s ia u w a ż a ła , że te ich d y s k u s je n a te m a t te j « n o w o c z e s n e j n a u k i» s ą n ie c ie k a w e . K ie d y z a c z y n a ła się z a b a rd z o n u d zić, k ła d ła s ię w c z e ś n ie j s p a ć.

B a s ia i P a w e ł b a rd z o m iło s p ę d z ili c z a s z M a rk ie m , z k tó ry m s ię p o ż e g n a li w c z o ra j w O ls z ty n ie . W ró c ili d o W a rs z a w y p o c ią g ie m .

LEKCJA PIĘTNASTA

222

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

d o w c ip (G .-u ) d y s k u s ja g rz y b (G .-a)

c ie p ły , a ,e c u d o w n y , a, e

d y s k u to w a ć , -uję , -u je s z k ą p a ć się , k ą p ię , k ą p ie s z k ła ś ć się, k ła d ę , k ła d z ie s z ło w ić ,-ę ,-is z

n ie c ie k a w y , a, e n o w o c z e s n y , a, e p ó ź n y , a, e

in fo rm a ty k a ja g o d a las (G .-u ) m a tu ra nauka n o c (f.) o c h o ta o g n is k o p io s e n k a ra z (G .-u ) ry b a

ś m ie s z n y , a, e w e s o ły , a, e

o p o w ia d a ć , -a m , -a s z p a lić, -ę, -is z p o ż e g n a ć się *, -a m , -a s z

Expressions

s p ę d z ić *, -ę, -is z s p o tk a ć się *, -a m , -a sz

d o p ó ź n e j n o cy

w s ta w a ć , -ję, -je s z

k ła ś ć s ię s p a ć m ie ć o c h o tę n a + A. na te m a t + G . ty m ra z e m

w ró c ić *, -ę, -isz z d a ć *, z d a m , z d a s z ..... z d a d z ą z g o d z ić się *, -ę, -is z (n a + A .)

s p o k ó j (G .-u ) te m a t (G .-u )

Adverbes

w oda w y ja z d (G .-u )

c o d z ie n n ie d o o k o ła

c ią g le

m iło

Noms propres

n ie d a w n o s ta m tą d szybko

G d a ń s k (G .-a ) M a re k O ls z ty n (G .-a )

w c z e ś n ie w c z o ra j

COUPLES ASPECTUELS d y s k u to w a ć , -u ję , -u je s z k ą p a ć się , k ą p ię się , k ą p ie s z się k ła ś ć się , k ła d ę , k ła d z ie s z ło w ić , -ę, -is z o p o w ia d a ć , -a m , -a s z pa lić, -ę, -isz s p ę d za ć , -am , -a s z s p o ty k a ć s ię ,- a m ,- a s z śp ie w a ć , -a m , -a s z w ra c a ć , -a m , -a s z w s ta w a ć , w s ta ję , w s ta je s z zdawać, z d a ję , z d a je s z zgadzać się, -a m , -a s z ż e g n a ć się, -am , -a s z

podyskutować, -u ję , -u je s z wykąpać się, w y k ą p ię się, w y k ą p ie s z się położyć się, -ę, -ysz złowić, -ę, -is z opowiedzieć, -w ie m , -w ie s z ,..., -w ie d z ą zapalić, -ę, -is z s p ę d z ić , -ę, -isz s p o tk a ć się , -a m , -a s z z a ś p ie w a ć , -a m , -a s z w ró c ić , w ró c ę , w ró c is z wstać, w s ta n ę , w s ta n ie s z z d a ć , z d a m , z d a s z ......z d a d z ą z g o d z ić się, -ę, -is z p o ż e g n a ć się, -a m , -a s z

N.B. Les v e rb e s en c a ra c tè re s g ra s a p p a ra is s e n t p o u r la p re m iè re fo is.

NAD JEZIOREM

223

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I. LE NOM Syntaxe D e u x n o m s p e u v e n t ê tre c o o rd o n n é s p a r la p ré p o s itio n

s u iv ie de

l’in s tru m e n ta l : ex.

Paweł z Markiem dyskutowali do późnej nocy. P aul e t M a rc d is c u ta ie n t ta rd d a n s la nuit.

N.B. L ’a c c o rd du v e rb e . O n c o m p a re ra a v e c la p h ra s e s u iv a n te :

Paweł dyskutował z Markiem. P aul d is c u ta it a v e c M arc.

II. L’ADJECTIF QUALIFICATIF APRÈS LES PRONOMS INDÉFINIS CO ET NIC Q u a n d un a d je c tif su it les p ro n o m s in d é fin is co ou nie a u x c a s a u tre s q u e le nom in a tif, l’a c c u s a tif e t le g é n itif, il s ’a c c o rd e a v e c ces p ro n o m s (cf. le ço n 13) : ex.

Marek nie interesuje się niczym innym. M a rc ne s ’in té re s s e à rie n d ’a u tre .

N.B. L ’a d je c tif q u i s u it le s p ro n o m s kto e t

s ’a c c o rd e to u jo u rs a v e c

c e s p ro n o m s : ex. Nikt nowy nie przyszedł. P e rs o n n e d e n o u v e a u n ’e s t v e n u , ex.

Ta dziewczyna interesuje się kim innym. C e tte fille s ’in té re s s e à q u e lq u ’un d ’a u tre .

III. LA PRÉPOSITION PRZEZ La p ré p o s itio n przez, s u iv ie de l’a c c u s a tif, e x p rim e la d u ré e , ex. Przez cały dzień kąpali się, chodzili na grzyby... D u ra n t to u te la jo u rn é e ils se b a ig n a ie n t, a lla ie n t a u x c h a m p ig n o n s ...

N.B. Il e s t p o s s ib le d ’o m e ttre ex.

e: rz p

Kąpali się cały dzień. Ils se b a ig n a ie n t to u te la jo u rn é e .

IV.

LE VERBE Morphologie

Les particularités du passé a. Les verbes en -eé L e s v e rb e s en -eé p ré s e n te n t u n e a lte rn a n c e v o c a liq u e le s fo rm e s du p a s s é s a u f au m a s c u lin -p e rs o n n e l p lu rie l.

/ a d a n s to u te s

LEKCJA PIĘTNASTA

224 ex. widzieć

1re pers. 2 e p e rs. 3 e pers.

S IN G U L IE R

m a s c u lin

fé m in in

n e u tre

widziałem widziałeś widział

widziałam widziałaś widziała

widziało

P L U R IE L

m a s c u lin -p e rs o n n e l

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in , n e u tre

widzieliśmy widzieliście widzieli

1re pe rs. 2 e pers. 3 e p e rs.

widziałyśmy widziałyście widziały

Exception : Le p a s s é du v e rb e s in g u lie r p lu rie l

patrze se fo rm e s u r

patrzył, patrzyła, patrzyło patrzyli, patrzyły

b. Les verbes en -ąć L e s v e rb e s en - ąć p ré s e n te n t u n e a lte rn a n c e v o c a liq u e les fo rm e s du p a s s é s a u f au m a s c u lin s in g u lie r. ex. wziąć

1re pers. 2 e pers. 3 e p e rs.

d a n s to u te s

S IN G U L IE R

m a s c u lin

fé m in in

n e u tre

wziąłem wziąłeś wziął

wzięłam wzięłaś wzięła

wzięło

P L U R IE L

m a s c u lin -p e rs o n n e l

Ve p e rs . 2 e p e rs. 3 e p e rs.

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in , n e u tre

wzięliśmy wzięliście wzięli

wzięłyśmy wzięłyście wzięły

c. Les verbes móc, jeść, kłaść c.1. móc Ve p e rs. 2 e p e rs. 3 e p e rs.

S IN G U L IE R

m a s c u lin

fé m in in

n e u tre

mogłem mogłeś mógł

mogłam mogłaś mogła

mogło

P L U R IE L

m a s c u lin -p e rs o n n e l 1re pe rs. 2 e p e rs. 3 e pers.

mogliśmy mogliście mogli

N.B. L ’a lte rn a n c e v o c a liq u e o /ó

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in , n e u tre

mogłyśmy mogłyście mogły

NAD JEZIOREM

225

c.2. jeść

S IN G U L IE R

1re pers. 2 e pers. 3 e pers.

m a s c u lin

fé m in in

n e u tre

jadłem jadłeś jad ł

jadłam jadłaś jadła

jadło

P L U R IE L

m a s c u lin -p e rs o n n e l

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in , n e u tre

jadłyśmy jadłyście jadły

jedliśmy jedliście jedli

1re pers. 2 e pers. 3 e pers.

N.B. L ’a lte rn a n c e v o c a liq u e a l e c.3. kłaść

S IN G U L IE R

1re pe rs. 2 e pers. 3 e pers.

m a s c u lin

fé m in in

n e u tre

kładłem kładłeś k ła d ł

kładłam kładłaś kładła

kładło

P L U R IE L

m a s c u lin -p e rs o n n e l

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in , n e u tre

kładłyśmy kładłyście kładły

kładliśmy kładliście kładli

1re pers. 2 e pers. 3 e pers.

Syntaxe a. Les préverbes a.1. Valeur des préverbes O n d is tin g u e : — Les p ré v e rb e s v id e s , q u i ne m o d ifie n t p a s, ou trè s peu, le s e n s du v e rb e p ré ve rb e . ex.

robić kłócić się pisać płacić

/ / / /

zrobić pokłócić się napisać zapłacić

fa ire se d is p u te r é c rire payer

— L es p ré v e rb e s p le in s , q u i m o d ifie n t le s e n s du v e rb e p ré v e rb e : ex.

pisać : é c rire znać : c o n n a ître jechać : a lle r

/ / /

podpisać poznać wyjechać

s ig n e r fa ire la c o n n a is s a n c e de p a rtir

N.B. Un m ê m e p ré v e rb e p e u t ê tre ta n tô t v id e , ta n tô t p le in .

LEKCJA PIĘTNASTA

226 a.2. Sens des préverbes Il e x is te s e iz e p ré v e rb e s , d o n t:

od-in d iq u e l’id é e de d é p a rt ex.

odjeżdżać:p a rtir (en v é h ic u le )

przy- in d iq u e l’id é e de ra p p ro c h e m e n t ex. przyjść: v e n ir przynosić: a p p o rte r w- in d iq u e l’id é e d ’e n tré e ex. wchodzić: e n tre r wy- in d iq u e l’id é e de s o rtie ex. wychodzić: s o rtir b.

Les structures im personnelles com posées de l’auxiliaire być et d ’un adverbe de manière Le v e rb e

być, e m p lo y é à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r du p ré s e n t, du passé

n e u tre ou du fu tu r, a u n e v a le u r im p e rs o n n e lle lo rs q u ’il e s t e m p lo y é avec un a d v e rb e d e m a n iè re . ex. Jest m iło tutaj. O n e s t b ie n ici.

Nad jeziorem było wspaniale i nad morzem też będzie wspaniale. A u bo rd du lac, c ’é ta it fo rm id a b le e t ce s e ra p a re il au b o rd de la m er.

CONNAISSANCE PASSIVE — du fé m in in en c o n s o n n e noc.

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions su ivantes : 1. K tó ra to le k c ja ? 2. J a k i je s t ty tu ł te k s tu ? 3. G d z ie B a s ia s p ę d z iła c a ły ty d z ie ń ? 4. D la c z e g o m o g ła ta m p o je c h a ć ? 5. 6. 7. 8.

D la c z e g o m a tk a ty m ra z e m się z g o d z iła na je j w y ja z d ? Z kim p o je c h a ła B a s ia na d je z io ro ? C z y M a re k p o je c h a ł z G d a ń s k a d o O ls z ty n a p o c ią g ie m ? G d z ie le ży G d a ń s k ?

9. C zy A d a m p o je c h a ł z n im i? D la c z e g o ? 10. D o ką d B a s ia i P a w e ł p o je c h a li n a jp ie rw ? 11. C z y m oni ta m p o je c h a li? 12. 13. 14. 15.

D la c z e g o B a s ia z P a w łe m p o je c h a li d o O ls z ty n a ? C z y im s a m o c h o d e m p o je c h a li z O ls z ty n a na d je z io ro ? J a k b y ło na d je z io re m ? D la c z e g o ? J a k oni s p ę d z a li c z a s ?

NAD JEZIOREM

227

16. C o c z a s a m i ro b ili P a w e ł i M a re k ? 17. C z y B a s ia te ż in te re s u je się in fo rm a ty k ą ? 18. C o ro b iła B a s ia , k ie d y P a w e ł i M a re k d y s k u to w a li d o p ó ź n e j n o c y ? 19. J a k B a s ia i P a w e ł s p ę d z ili c z a s z M a rk ie m ? 20. K ie d y w ró c ili d o d o m u ?

CONVERSATION R épon dez aux qu estions su ivantes :

/.

1. 2. 3. 4.

C z y ty te ż z d a je s z m a tu rę w ty m ro k u ? G d z ie s p ę d z a s z c z ę s to w a k a c je ? C z y lu b is z m o rz e ? G ó ry ? D la c z e g o ? C zy znasz G dańsk?

5. J a k ie p o ls k ie m ia s ta z n a s z ? 6. C o ro b iłe ś (ro b iła ś ) w n ie d z ie lę ? 7. C o ro b iłe ś (ro b iła ś ) w c z o ra j?

II.

Im aginez un d ialogu e entre B arbara, Paul et M arc dan s la voiture.

EXERCICES I. Indiquez les verb es perfectifs correspon dan t aux verb es im perfectifs suivants : 1. d z w o n ić 2. g ra ć 3. ś p ie w a ć 4. s p o ty k a ć

II.

5. 6. 7. 8.

je ś ć spędzać o p o w ia d a ć o g lą d a ć

9. w ra c a ć 10. iść 11. u b ie ra ć się 12. m ó w ić

C om plétez les p h ra se s suivantes p a r les ve rb es im p erfec tif ou

1. (k o ń c z y ć / s k o ń c z y ć ) J u tro p a ni S o ls k a ........................ p ró b ę o g o d z in ę w c z e ś n ie j. 2. (ty; g ra ć / z a g ra ć ) T e r a z ........................ w s z a c h y ze Z b y s z k ie m . 3. (m y; s p ę d z a ć / s p ę d z ić ) Z w y k le ........................ n ie d z ie le w d o m u . 4. (z g a d z a ć się / z g o d z ić się) T y m ra z e m p a n i S o ls k a ........................ n a w y ja z d B a rb a ry . 5. (ż e g n a ć się / p o ż e g n a ć s ię )(w ra c a ć / w ró c ić ) Z a ty d z ie ń o n i ........................ z M a rk ie m i ..........................d o W a rs z a w y . 6. (o p o w ia d a ć / o p o w ie d z ie ć ) M a re k z a w s z e ........................ d o b re d o w c ip y . 7. (m y; w s ta w a ć /w s ta ć ) (je ś ć /z je ś ć ) J u t r o ........................ w c z e ś n ie i ..........................s z y b k o ś n ia d a n ie . 8. (ro b ić / z ro b ić )(ś p ie w a ć /z a ś p ie w a ć ) C o o n i ........................ ? — .........................s ta re p o ls k ie p io s e n k i.

III.

M ettez au p a s s é les p h ra ses de l ’exercice II, en con servan t l ’aspect.

LEKCJA PIĘTNASTA

228 IV. Transform ez les p h ra se s su ivantes selon le m odèle O n a c z ę s to śpiewa tę p io s e n k ę . 1. 2. 3. 4.

:

T y m ra ze m te ż ją zaśpiewa.

B a rb a ra i A d a m c z ę s to s p ę d z a ją fe rie z im o w e w g ó ra c h . A n n a c z ę s to u b ie ra s ię w c z e rw o n ą s u k ie n k ę . Z w y k le k o ń c z y m y le k c je w c z e ś n ie . R o m a n c z ę s to d z w o n i do H e le n y .

5. C z ę s to s p o ty k a m K ry s ty n ę o b o k k in a 6. Z w y k le p a ń s tw o c z y ta ją Politykę.

Polonia.

7. O s ta tn io n a s z e d z ie c i w s ta ją w c z e ś n ie . 8. M a c ie j c z ę s to w ra c a p ó ź n o d o d o m u .

V. M ettez au p a s s é les p h ra ses obten ues à l

IV.

VI. C o m p létez les p h ra ses su ivan tes selon le m odèle

:

N ig d y nie jadłem ś n ia d a n ia , w ię c d z iś te ż nie zjadłem. 1. N ig d y się n ie k łó c iła m z b r a t e m , ........................ 2. N ig d y nie k o ń c z y ła m o b ia d u , ........................ 3. N ig d y na c ie b ie nie c z e k a liś m y ,........................ 4. N ig d y nie w ra c a liś c ie w c z e ś n ie do d o m u ......................... 5. A n n a n ig d y nie ro b iła p o rz ą d k u ........................... 6. P io tr n ig d y nie k u p o w a ł w ó d k i, ........................ 7. P ani M a łg o rz a ta n ig d y się nie u b ie ra ła w s p o d n ie , ........................ 8. A d a m n ig d y n ie p is a ł do b a b c i, ........................ 9. N ig d y nie w s ta w a ła m p ó ź n o , ........................ 10. J e j s io s tra n ig d y n ie s p rz ą ta ła m ie s z k a n ia ........................

VII. A n a lysez les verbes su ivants selon

m odèle :

krzyknęłaś : 2 e p e rs o n n e du fé m in in s in g u lie r du p a s s é du v e rb e p e rfe c tif k r z y k n ą ć 1. p o je c h a łe m 2. w id z ia ła ś 3. ś p ie w a ły ś m y

5. c z e k a ło 6. z a ję ło się 7. je ź d z ili

4. z ja d ła

8. k ą p a ła się

VIII.

9. 10. 11. 12.

w ra c a ły w s ta ły ś c ie ro z u m ia ł m ó w iliś m y

C onjuguez les ve rb es suivants au p a ssé, à la p erson n e et au genre indiqu é :

1. s p o ty k a ć 2. z ro b ić 3. k ą p a ć się

(1 resg. m .) (3 e sg. n.) (2 e pl. m .-p .)

4. ło w ić 5. s p rz ą tn ą ć

(2 e sg. f.) (2 e sg. m .-p .)

6. d y s k u to w a ć

(1 repl. f.)

7. p o ż e g n a ć s ię 8. z a c z ą ć 9. w s ta ć

(3 e sg. m .) (2e sg. f.) (1 resg. f.)

10. w ra c a ć

(3 e pl. m .-p .)

NAD JEZIOREM

2 29

IX. M ettez les p h ra se s suivantes au p a s s é (en con servan t l ’a sp ect) 1. 2. 3. 4. 5.

M a tk a z a w s z e z g a d z a się na w y ja z d y A d a m a . Z w y k le s p ę d z a m n ie d z ie le w d o m u . (m .) J e d z ie m y z P a w łe m d o G d a ń s k a , (f.) M o g ę d o c ie b ie d z w o n ić co d zie ń , (f.) R a n o s p o ty k a m się z k o le ż a n k ą , (f.)

6. 7. 8. 9. 10.

Z w y k le p a ń s tw o S o ls c y w s ta ją w c z e ś n ie . M a re k c z ę s to o p o w ia d a d o b re d o w c ip y . N a ś n ia d a n ie A d a m je ja jk o i c h le b z m a s łe m . Z w y k le w ra c a c ie do d o m u w ie c z o re m , (m .) T a m s p rz e d a ją p ię k n e su k ie n k i.

X. R épon dez aux qu estions su ivantes selon le m odèle

:

C z y napiszesz list d o k o le ż a n k i? -> J u ż napisałam. 1. C z y B a rb a ra z a d z w o n i d o P a w ła ? 2. C zy re ż y s e r z ro b i film z M a łg o rz a tą S o ls k ą ? 3. C zy o d ro b ic ie le kcje do w ie c z o ra ? 4. 5. 6. 7.

C zy C zy C zy C zy

M a re k o p o w ie d o b ry d o w c ip ? M a łg o rz a ta S o ls k a p o d p is z e u m o w ę z re ż y s e re m ? o n e u b io rą się w b ia łe s u k ie n k i? p a ń s tw o s p ę d z ą w a k a c je n ad je z io re m ?

8. C z y A d a m z a g ra w s z a c h y ze Z b y s z k ie m ? 9. C z y ro d z ic e z g o d z ą się na w y ja z d c ó rk i? 10. C z y z a p ro s ic ie J u rk a S o łty s ia k a n a im ie n in y ?

XI. Transform ez les p h ra se s su ivantes selon le m odèle W c z o ra j pojechałem do W a rs z a w y 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

:

J u tro z n o w u pojadę.

W c z o ra j w s ta łe m w c z e ś n ie . W c z o ra j po p o łu d n iu z a d z w o n iły ś m y d o A n n y . W c z o ra j u b ra ła ś się w z ie lo n ą s u k ie n k ę . P ani S o ls k a p rz y g o to w a ła w c z o ra j k a n a p k i na k o la c ję . W c z o ra j d z ie c i z ro b iły p o rz ą d e k w p o ko ju . M a re k o p o w ie d z ia ł w c z o ra j b a rd z o ś m ie s z n e d o w c ip y . W c z o ra j z a ś p ie w a łe ś s m u tn ą p io s e n k ę . W c z o ra j M a cie j p o ż e g n a ł się z M a łg o rz a tą .

9. W c z o ra j B a rb a ra z ja d ła c h le b z d ż e m e m . 10. W c z o ra j s k o ń c z y liś m y le k c je w c z e ś n ie .

XII. Transform ez les p h ra se s su ivan tes selon le m odèle a) B a rb a ra je s z c z e się myje.

J u ż się umyła.

1. A d a m i J u re k je s z c z e o d ra b ia ją le kcje . 2. J e s z c z e s p rz ą ta m p o kó j, (m .) 3. A n n a je s z c z e się u b ie ra . 4. J e s z c z e c z y ta m y tę k sią żkę .

:

LEKCJA PIĘTNASTA

230 b) A n n a n ig d y nie śpiewa. 5. 6. 7. 8.

A le ty m ra z e m zaśpiewała.

B a rb a ra n ig d y n ie c z e k a na P a w ła . T e d z ie w c z y n y n ig d y nie je d z ą c ia s ta . N ig d y n ie s p o ty k a m y je j w p a rk u , (m .-p .) N ig d y nie w s ta je c ie p ó ź n o , (f.)

XIII. Transform ez les p h ra se s suivantes selon le m odèle

:

C o d z ie ń spotykałem P a w ła -» T y lk o ra z spotkałem P a w ła . 1. C o d z ie ń A n n a k łó c iła się z P io tre m . 2. C o w ie c z ó r on o p o w ia d a ł d o w c ip y . 3. C o d z ie ń w s ta w a liś m y w c z e ś n ie . 4. C o d z ie ń k u p o w a liś c ie k w ia ty. 5. T o z a w s z e B a rb a ra p rz y g o to w y w a ła ś n ia d a n ie . 6. C o d z ie ń H e le n a u b ie ra ła s ię w s p o d n ie . 7. C o ty d z ie ń on p is a ł lis t d o m atki. 8. M a re k ś p ie w a ł p o ls k ie p io s e n k i. 9. O n i c z ę s to s p ę d z a li w a k a c je nad m o rz e m . 10.

M a tk a B a rb a ry z a w s z e z g a d z a ła s ię n a w y ja z d y c ó rki.

XIV. C om plétez les p h ra ses suivantes p a r les verbes

perfectif.

1. (je ś ć /z je ś ć ) N a s z e d z ie c i lu b ią ........................ k a n a p k i. 2. (g ra ć /z a g ra ć ) A d a m ju ż s k o ń c z y ł........................ w s z a c h y ze Z b y s z k ie m . 3. (c z y ta ć /p rz e c z y ta ć ) M u s im y ........................ tę n o w e lę S ie n k ie w ic z a . 4. (u b ie ra ć s ię /u b ra ć się) B a rb a ra d o p ie ro z a c z y n a ........................ 5. (c z e k a ć /z a c z e k a ć ) R o m a n b ę d z ie tu z a c h w ile c z k ę . M u s z ę na n ie g o ........................ 6. (p rz y g o to w y w a ć /p rz y g o to w a ć ) O n e w ła ś n ie k o ń c z ą ........................ k o la c ję . 7. (o p o w ia d a ć /o p o w ie d z ie ć ) M a re k b a rd z o l u b i ........................ d o w c ip y . 8. (g ra ć /z a g ra ć ) C z y ju ż z a c z y n a c ie ........................ w s z a c h y ? 9. (k rz y c z e ć /k rz y k n ą ć ) N ie m u s is z ........................ 10.

(ś p ie w a ć /z a ś p ie w a ć ) O n a z a ra z z a c z n ie ........................ Sto

XV. Traduisez

lat.

:

1. Je ne c o m p re n d s p a s to u jo u rs le s m a th é m a tiq u e s , m a is c e tte fo is j ’ai to u t c o m p ris . 2. B a rb a ra d it to u jo u rs à la m a is o n où e lle va, m a is h ie r e lle n ’a rien dit.

NAD JEZIOREM

231

3. C h ris tin e c h a n te s o u v e n t d e s c h a n s o n s fra n ç a is e s , m a is c e tte fo is e lle a c h a n té un e c h a n s o n a n g la is e . 4. N o u s jo u o n s ra re m e n t a u x é c h e c s , m a is ce s o ir n o u s (y) a v o n s jo u é . 5. J e n ’a tte n d s ja m a is p e rs o n n e , m a is to i, je t ’ai a tte n d u e . 6. N o u s d is c u tio n s d a n s la rue lo rs q u e s o u d a in il v it H é lè n e e t m e d it au re ­ vo ir. 7. Q u e d is -tu ? — J e n ’ai rie n dit. 8. L ’e n fa n t a -t-il m a n g é s a s o u p e ? — Il n ’a im e p a s la s o u p e .

XVI. T raduisez les p h ra ses su ivantes selon le m odèle : B a rb a ra e t P a u l s o n t a llé s en M a z u rie . B a rb a ra z P a w łe m p o je c h a li na M a z u ry . 1. P a ul e t M a rc d is c u ta ie n t ta rd d a n s la n uit. 2. A n d ré e t sa fe m m e Irè n e c h a n te n t Cent ans. 3. M a rg u e rite et B a rb a ra p ré p a ra ie n t d e s s a n d w ic h e s . 4. M a th ia s e t A d a m ra n g e a ie n t l’a p p a rte m e n t. 5. A n n e , G e o rg e s e t R o m a in s o n t p a rtis au b o rd d ’un lac. 6. C h ris tin e , H é lè n e et Irè n e c h a n ta ie n t d e v ie ille s c h a n s o n s p o lo n a is e s .

XVII. C om plétez les p h ra ses su ivan tes a vec les p rép o sitio n s 1. P o c ią g ........... W a rs z a w y b ę d z ie ............. g o d z in ę w c z e ś n ie j. 2. K ie d y p ó jd z ie c ie d o te a tru ? — ............n ie d z ie lę w ie c z o re m . 3 ..........ko g o w ra c a c ie ? — W r a c a m y ............. b a b c i. 4 ..........ko g o p a trz y s z ? — P a tr z ę ............. tę p ię k n ą d z ie w c z y n ę . 5 ..........kim o n e p ó jd ą na b a s e n ? — ............. K ry s ty n ą i A n n ą . 6 ..........k o g o z je s z o b ia d ? — Z je m o b ia d ............. J u rk a . 7 ..............k o g o s ą te p ię k n e ró ż e ? — T o p r e z e n t ............. M a łg o rz a ty . 8. C o ro b iliś c ie t a m ........... c a ły d z ie ń ? 9. N ie w ie m , c z y ro d z ic e z g o d z ą s i ę ............m ój w y ja z d . 1 0 ..............p ią te k ra n o B a s ia i P a w e ł p o ż e g n a li s i ę ............M a rk ie m .

X V III. P o sez les qu estions con ven ables su r les m ots en ca ra ctères g ra s : 1. M a re k in te re s u je się in fo rm a ty k ą . 2. N ad je z io re m b y ło w s p a n ia le . 3. R o z m a w ia ła m z s y n e m p a ń s tw a N o w ic k ic h . 4. A d a m nie m ó g ł z n im i p o je c h a ć , b o b y ł c h o ry . 5. Z O ls z ty n a o n i p o je c h a li s a m o c h o d e m M a rk a n a d je z io ro . 6. B a s ia i P a w e ł p o je c h a li p o c ią g ie m d o O ls z ty n a . 7. O n i c h o d z ili na g rz y b y i na ja g o d y . 8. B a s ia z P a w łe m p o je c h a li na d m o rz e na d w a d n i. 9. In fo rm a ty k a je s t c ią g le n o w o c z e s n ą n a u ką . 10. O ni byli tr z y ty g o d n ie w g ó ra c h .

:

LEKCJA PIĘTNASTA

232 XIX. C om plétez les p h ra se s su ivantes selon le m odèle

:

(nic) (inny) P a w e ł nie in te re s u je s ię n ic z y m in n ym . 1. 2. 3. 4. 5. 6.

(co) (d o b ry) (nic) (c ie p ły ) (n ikt) (m iły ) (nic) (w a ż n y ) (kto) (c ie k a w y ) (nic) (c ie k a w y )

B y łe ś w kin ie ? W id z ia łe ś ....... A d a m nie z ja d ł d z is ia j.............. ......................n ie z a d z w o n ił. D y re k to r n ie z a jm u je s i ę ......... M a re k d y s k u tu je z ....................

?

U c ze ń u w a ża , ż e n ie u cz y się

XX. Traduisez'. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

XXI.

L o rs q u e j ’a u ra i m o n ba c, j ’irai en v a c a n c e s en P o lo g n e . Il ne p e u t p a s a lle r à G d a ń s k p a rc e q u ’il a é té m a la d e ré c e m m e n t. L o rs q u e je s e ra i a u b o rd d e la m e r d im a n c h e , je m e lè v e ra i tô t, je p re n d ra i m o n p e tit-d é je u n e r e t j ’irai m e b a ig n e r. J ’a im e a lle r c u e illir d e s c h a m p ig n o n s e t d e s m y rtille s . C e tte fo is, tu c h a n te ra s u n e c h a n s o n et tu ra c o n te ra s d e s h is to ire s d rô ­ les. N o u s lui d iro n s au re v o ir et re n tre ro n s à la m a is o n .

Traduisez'.

1.

H a b itu e lle m e n t, A d a m d é je u n e à la m a is o n , m a is d e m a in il d é je u n e ra c h e z so n c a m a ra d e .

2.

H a b itu e lle m e n t, A d a m et B a rb a ra v o n t à l’é c o le en a u to b u s , m a is ce m a tin ils iro n t en v o itu re .

3.

T o u s les jo u rs , je re n c o n tre P aul c h e z G e o rg e s , m a is d e m a in je le v e r­ rai c h e z B a rb a ra .

4.

H a b itu e lle m e n t, n o u s p re n o n s un b a in le s o ir, m a is d e m a in n o u s le p re n d ro n s le m a tin .

5.

N o u s a v o n s to u jo u rs p a s s é n o s v a c a n c e s au b o rd de la m er, m a is cette fo is n o u s le s a v o n s p a s s é e s au b o rd d ’un lac. C ’é ta it fo rm id a b le .

6. 7.

M. S o ls k i re n tra it to u jo u rs trè s ta rd , m a is h ie r il e s t re n tré trè s tôt. B a rb a ra re c e v a it to u jo u rs d e s ro s e s ro u g e s d e la p a rt d e P au l, m ais h ie r e lle a re ç u d e s c h o c o la ts .

8.

T u a s to u jo u rs d it q u e tu v ie n d ra is a v e c m oi en M a z u rie .

234

LEKCJA SZESNASTA

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

235

Przedwczoraj pan Solski wrócił z pracy blady i zmęczony. Wyglądał źle. P ani S o ls k a P an S o ls ki P ani S o ls k a P an S o lsk i P ani S o ls k a

Maćku, co się stało? Masz kłopoty? Wiesz, chyba mam gorączkę. Od samego rana czułem się niedobrze, ale teraz czuję się naprawdę źle. Rzeczywiście. Widać, że coś ci jest. Co cię boli? Wszystko. Głowa, gardło, brzuch. Poza tym mam katar i kaszlę. Już dzwonię po lekarza.

Pan Solski rozebrał się i położył do łóżka.

L e k a rz P an S o ls k i

Co panu dolega? Wszystko.

Lekarz bada chorego. (do pana Solskiego ) Proszę pokazać język. P an S o ls k i Aaaaaaaaaaa. L e k a rz Tak. Gardło jest całe czerwone. Czy ma pan wysoką temperaturę? P an S o lsk i Tak, trzydzieści dziewięć. L e k a rz To zwykła angina. Za tydzień będzie pan zdrowy jak ryba. P ani M a łg o rz a ta w y s z ła ra z e m z le k a rz e m i p o s z ła d o p o b lis k ie j a p te k i. N ie s te ty b y ła z a m k n ię ta z p o w o d u re m o n tu . W n a s tę p n e j a p te c e — k tó ra b y ła o tw a rta — p a n i S o ls k a k u p iła le k a rs tw a . W s k le p ie w a rz y w n y m k u p iła c y try n y . W d o m u p o ło ż y ła le k a rs tw a n a n o c n y m s to lik u w p o k o ju i z ro b iła g o rą c ą h e rb a tę z c y try n ą .

P a n S o ls k i c h o r o w a ł c a ły ty d z ie ń . L e ż a ł w łó ż k u i n a p o c z ą tk u s p a ł p ra w ie b e z p rz e rw y . Ż o n a go b u d z iła , k ie d y trz e b a b y ło b ra ć le k a rs tw a . K ie d y p o c z u ł s ię le p ie j, c z y ta ł g a z e ty , c z a s o p is m a i ró ż n e k s ią ż k i, k tó re le ż a ły na k rz e ś le o b o k n ie g o . M ru c z e k p rz y c h o d z ił od c z a s u d o c z a s u d o p o k o ju s w o je g o p a n a , k ie d y n ie b y ło p a n i. S ie d z ia ł s p o k o jn ie n a łó ż k u i m ru c z a ł z z a d o w o le n ia .

KAŻDA C H O R O B A MA S W O J E LE K A R STW O .

LEKCJA SZESNASTA

236

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

a n g in a a p te k a

b la d y, a, e

b a d a ć , -a m ,-a s z

n o c n y , a, e

b rz u c h (G .-a )

o tw a rty , a, e p o b lis k i, a, e

b o le ć , boli, b o lą (+A .) c h o ro w a ć , -u ję , -u je s z (na + A.)

c h o ro b a c h o ry (adj. s u b s t) g a rd ło g ło w a g o rą c z k a k ło p o t (G .-u )

c z u ć się, -u ję, -u je s z

w a rz y w n y , a, e z a m k n ię ty , a, e z d ro w y , a, e z w y k ły , a, e

k a ta r (G .-u ) le k a rs tw o le k a rz

k a s z le ć , -ę, -e s z k u p ić *, k u p ię , k u p is z m ru c z e ć , -ę, -ysz p o c z u ć się*, -ę, -y s z u ję , -u je sz p o k a z a ć *, p o k a ż ę , p o k a ż e s z p o ło ż y ć *, -ę, -ysz ro z e b ra ć się, -b io rę , -b ie rz e s z

Pronom

trz e b a (v e rb e im p e rs o n n e l)

p ra c a p rz e rw a ra n o

ka ż d y , a, e

re m o n t (G .-u ) s to lik (G .-a )

c o b o li + A .?

lepie j

c o d o le g a + D .? co się s ta ło ? n a p o c z ą tk u

n ie d o b rz e p ra w ie

te m p e ra tu ra z a d o w o le n ie

Expressions

od c z a s u d o c z a s u od s a m e g o ra n a z d ro w y ja k ry b a

Adverbes

p rz e d w c z o ra j rz e c z y w iś c ie s p o k o jn ie

Autres Nom propre

chyba

M ru c z e k

na + L. w + L.

COUPLES ASPECTUELS b a d a ć , -a m , -a s z b oleć, b o li, b o lą

/ /

b u d zić, -ę, -is z c h o ro w a ć , -u ję , -u je s z c z u ć się, c z u ję , c z u je s z s ię k a s z le ć , -ę, -e s z kłaść, k ła d ę , k ła d z ie s z m ru c z e ć , -ę, -y s z pokazywać, -u ję , -u je s z rozbierać się, -a m , -a s z

/ / / / / / / /

zbadać, -a m , -a s z zaboleć, z a b o li, z a b o lą (N.B. s e n s) obudzić, -ę, -isz zachorować, -u ję , -u je s z (N.B. s e n s) p o c z u ć się , -ję, -je s z

zakaszleć, -ę, -e s z (N.B. s e n s ) p o ło ż y ć , -ę, -y s z

zamruczeć, -ę, -ys z (N.B. s e n s) pokazać, pokażę, pokażesz ro z e b ra ć się, ro z b io rę , ro z b ie rz e s z się

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

237

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF

Le locatif singulier Morphologie a. Les noms masculins, féminins et neutres dont le radical se termine par une consonne dure (sauf k, g et ch) prennent la désinence - e qui modifie la consonne finale: — e lle a m o llit les c o n s o n n e s d u re s b

b

—> —> —>

P f w —> m —> n

ex.

P r w' m'

—>

ń

—>

Ś Ź

s z

b'

p f w m n s z

chleb sklep szafa kawa film okno mięso teza

-> —> —> —> -> —> ->

w Chlebie w sklepie w szafie w kawie w filmie w oknie w mięsie iv tezie

Exceptions :

dom

w domu

syn

w synu

pan -> w panu

— e lle tra n s fo rm e :

t

c

ł

—» —» —»

r

—>

rz

d

ex.

dź 1

zeszyt woda szkoła teatr

—> —>

—> ->

zeszycie w wodzie iv szkole w teatrze iv

N.B. 1. Le radical des noms en -s ł -sm -st -zd -zm se transform e respectivement en -śl -śm' -ść -źdź -źm’ ex.

masło list wyjazd

—> ->

w maśle w liście w wyjeździe

2. Les alternances vocaliques a le dans certains noms ex. obiad

las miasto

-»

naobiedzie

-»

w lesie w mieście

LEKCJA SZESNASTA

238

b. Les noms masculins et neutres dont le radical se termine par g ou ch, prennent la désinence -u:

park brzuch

-> ->

w parku w brzuchu

c. Les noms fém inins et les masculins-personnels en -a dont le radical se term ine en k, g ou ch, prennent la désinence :

k g

ch d.

—> —> —>

C

dz sz

sukienka kolega mucha

—> —> —>

w sukience na koledze na musze

Les adjectifs — Au masculin et au neutre, ils prennent la désinence -ym : ex.

Pani Solska kupiła cytryny

wsklepie warzywnym.

M me S o ls k i a a c h e té d e s c itro n s d a n s un m a g a s in d e lé g u m e s .

Wczoraj byliśmy w Teatrze Wielkim. H ier, n o u s s o m m e s a llé s au T h é â tre W ie lk i.

Pan Solski pracuje w dużym biurze. M. S o ls k i tra v a ille d a n s un g ra n d b u re a u .

— Au féminin, ils prennent la désinence ex.

Małgorzata kupiła lekarstwa w pobliskiej aptece. M a rg u e rite a a c h e té le s m é d ic a m e n ts d a n s la p h a rm a c ie d ’à cô té .

Syntaxe Le locatif (L.) ne s ’emploie jamais sans préposition. a. Employé avec les prépositions w et na, il indique le lieu où la personne ou l'objet se trouvent (cf. le ç o n 11) : ex. Gdzie pani Solska ma próbę? — W Teatrze Wielkim. O ù M me S o ls k i a -t-e lle s a ré p é titio n ? — A u T h é â tre W ie lk i.

Gdzie jest Adam? — Adam jest na basenie. O ù e s t A d a m ? — A d a m e s t à la p is c in e . Gdzie leży gazeta ? — Na łóżku. O ù e s t le jo u rn a l ? — S u r le lit. b. Employé avec la préposition na, il exprime également le but atteint (cf. le ço n 1 1 ): ex.

Syn pani Nowickiej jest na wycieczce w Paryżu. Le fils d e M me N o w ic k i e s t en e x c u rs io n à P aris.

Wczoraj byłam w kinie Polonia na bardzo dobrym filmie Polańskiego. H ier, je su is a llé e au c in é m a P o lo n ia v o ir un trè s b o n film d e P o lański.

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

II.

239

LES PRÉPOSITIONS Z E T NA

a. La préposition z S u iv ie du g é n itif, e lle p e u t e x p rim e r la c a u s e :

Kotmruczy z zadowolenia.

ex.

Le c h a t ro n ro n n e d e s a tis fa c tio n .

Małgorzata cieszy się ze spotkania z reżyserem. M a rg u e rite e s t trè s h e u re u s e d e s a re n c o n tre a v e c le m e tte u r en s cè n e .

b. La préposition na

na, s u iv ie du lo ca tif, s ig n ifie é g a le m e n t « s u r, d e s s u s » , ex. Książka leży na stole. La p ré p o s itio n

Le liv re e s t s u r la ta b le .

III.

LE VERBE Morphologie

A u p a s sé , le v e rb e

s e c o n ju g u e : S IN G U L IE R

m a s c u lin

fé m in in

n e u tre

szedłem szedłeś szedł

szłam szłaś szła

szło

P L U R IE L m a s c u lin -p e rs o n n e l

szliśmy szliście szli

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in e t n e u tre

szłyśmy szłyście szły

N.B. Le s c o m p o s é s du v e rb e iść se c o n ju g u e n t d e la m ê m e m a n iè re au passé :

pójść

poszedł, poszła, poszło poszli, poszły przyjść przyszedł, przyszła, przyszło przyszli, przyszły wejść wszedł, weszła, weszło weszli, weszły wyjść wyszedł, wyszła, wyszło wyszli, wyszły

LEKCJA SZESNASTA

240 Syntaxe a. Proszę

S uivi d ’un in fin itif p e rfe c tif, il a la v a le u r d ’un im p é ra tif de p o lite s s e : ex. Proszę pokazać język. T ire z la la n g u e , s ’il v o u s p la ît.

b. Le verbe impersonnel trzeba Il e s t s u iv i d e l’in fin itif, p e rfe c tif ou im p e rfe c tif : ex. Trzeba pójść do lekarza. Il fa u t a lle r c h e z le m é d e c in .

Trzeba było brać lekarstwa. Il fa lla it p re n d re v o s m é d ic a m e n ts .

Trzeba będzie zrobić porządek w pokoju. Il fa u d ra fa ire d e l’o rd re d a n s la c h a m b re .

c. La structure impersonnelle nie ma, nie będzie, nie było Q u a n d le v e rb e być est e m p lo y é au s e n s de « ê tre là », « ê tre p ré s e n t », sa fo rm e n é g a tiv e e s t : — au p ré s e n t, la lo c u tio n nie ma (cf. le ç o n 10) — au fu tu r, la lo c u tio n nie będzie (cf. le ç o n 11 ) — au p a s s é , la lo c u tio n nie było E lle e s t to u jo u rs s u iv ie du g é n itif. ex.

Czy jest dyrektor?— Nie, nie ma dyrektora. E s t-c e q u e le d ire c te u r e s t là ? — N o n , le d ire c te u r n ’e s t p a s là. Czy będziesz dzisiaj w domu? — Nie, nie będzie mnie. E s t-c e q u e tu s e ra s c h e z to i ce s o ir ? — N on, je ne s e ra i p a s là.

Czy byliściewczoraj w domu?— Nie, nie było nas. E s t-c e q u e v o u s é tie z c h e z v o u s h ie r ? — N on, n o u s n ’é tio n s pas là.

d. Le verbe défectif boleć Il se c o n s tru it a v e c l’a c c u s a tif e t ne s ’e m p lo ie q u ’à la 3 e p e rs o n n e du s in ­ g u lie r e t du p lu rie l, ex. Boli mnie głowa. J ’ai m a l à la tê te .

Barbarę bolała nie głowa, aie gardło. B a rb a ra n ’a v a it p a s m al à la tê te m a is à la g o rg e .

IV.

L’ADVERBE DE COMPARAISON JAK

kni tro d u it u n e c o m p a ra is o n , ja ex. Będzie pan zdrowy ja k ryba. L ’a d v e rb e

V o u s s e re z en p le in e fo rm e .

Pani jest piękna jak róża. V o u s ê te s b e lle c o m m e la ro se .

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

CONNAISSANCE PASSIVE

coś każdy, a, e

— du p ro n o m in d é fin i — du p ro n o m

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions su ivantes : 1. 2. 3. 4.

J a k w y g lą d a ł p a n S o ls k i, kie d y w ró c ił p rz e d w c z o ra j z p ra c y ? C zy on m ia ł k ło p o ty ? J a k pan S o ls k i c z u ł się od s a m e g o ra n a ? C zy w id a ć b y ło , że w s z y s tk o je s t w p o rz ą d k u ?

5. C o b o la ło p a n a S o ls k ie g o ? 6. Po ko g o d z w o n iła p a n i S o ls k a ? 7. C o ro b ił p a n S o ls k i? 8. O co le k a rz p y ta ł p a n a S o ls k ie g o ? 9. C o on ro b ił? 10. J a k ie b y ło g a rd ło M a c ie ja ? 11. C z y on m ia ł w y s o k ą g o rą c z k ę ? 12. C o to z a c h o ro b a ? 13. K ie d y p a n S o ls k i b ę d z ie z d ro w y ? 14. Z kim p a n i M a łg o rz a ta w y s z ła z d o m u ? 15. 16. 17. 18.

D o k ą d o n a p o s z ła ? C z y p ani M a łg o rz a ta m o g ła k u p ić le k a rs tw a w p o b lis k ie j a p te c e ? G d z ie o n a k u p iła le k a rs tw a ? G d z ie p a n i M a łg o rz a ta k u p iła c y try n y ?

19. 20. 21. 22.

G d z ie o n a p o ło ż y ła le k a rs tw a ? C o o n a p o te m z ro b iła ? J a k d łu g o pan M a c ie j c h o ro w a ł? C o on ro b ił na p o c z ą tk u ? A p o te m , k ie d y p o c z u ł s ię le p ie j?

23. K ie d y p a n i S o ls k a g o b u d z iła ? 24. K ie d y M ru c z e k p rz y c h o d z ił d o p o k o ju s w o je g o p a n a ?

CONVERSATION /.

R épon dez aux qu estion s su ivantes : 1. C zy c z ę s to c h o ru je s z ? 2. 3. 4. 5.

C z y lu b is z c h o d z ić d o le k a rz a ? J a k w y g lą d a s z , k ie d y je s te ś c h o ry (c h o ra ) na a n g in ę ? J a k się c z u je s z , k ie d y je s te ś c h o ry (c h o ra ) n a a n g in ę ? C z y c h ę tn ie b ie rz e s z le k a rs tw a , k ie d y je s te ś c h o ry (c h o ra )?

6. K to z a jm u je s ię to b ą , k ie d y je s te ś c h o ry (c h o ra )? 7. C o ro b isz , k ie d y c z u je s z się ź le ? 8. C o ro b isz , k ie d y je s te ś c h o ry (c h o ra )?

241

LEKCJA SZESNASTA

242

9.

C z y c o ś c ię b o li?

10. G d z ie b y łe ś (b y ła ś ) w c z o ra j? 11. G d z ie je s te ś te ra z ? 12. S a m s ię b u d z is z c z y ro d z ic e c ię b u d z ą ? 13. C z y m a s z ro d z in ę w P o ls c e ? G d z ie o n a m ie s z k a ? 14. C z y c o ś je s t n ie w p o rz ą d k u ?

II. Reprenez les dialogues suivants en remplaçant les mots en caractères gras : A. G d z ie je s te ś ? B. J e s te m w szko le, (k la s a / d o m / t e a t r / . . . ) A. C o ro b is z ? B. U czę się. (n u d z ić s ię / k a s z le ć / d y s k u to w a ć

/...)

A. G d z ie le ż y g a z e ta ? (z e s z y t / k s ią ż k i / k a s e ty /...) B. O n a le ż y na stoliku, (s tó ł / k rz e s ło / łó ż k o / . . . )

III. Imaginez une scène chez le médecin. EXERCICES

I. Donnez le locatif des mots k s ią ż k a zeszyt 3. s tó ł 4. k rz e s ło 5. a p te k a 6 . s k le p 1.

W ..........

2.

w

............

.......... ................

n a ..... ............. n a ..... ................. w

.......... .................

w

.......... .................

7. g ło w a 8 . s to lik 9. b a s e n 1 0 . g a z e ta 1 1 . k in o 1 2 . h e rb a ta

w . na na w . w . w .

II. Employez les groupes nominaux suivants dans des phrases : 1. w n o w y m b iu rz e 2. na n o w y m b a s e n ie 3. 4. 5. 6.

w w w w

te j s z a fie s ta ry m te a trz e d o b ry m p ro g ra m ie b u d c e te le fo n ic z n e j

7. na p ię k n y m s to le 8. w ła d n e j s u k ie n c e 9. w ty m p o c ią g u 10. w c ie k a w y m c z a s o p iś m ie 11. w te j k s ią ż c e 12. n a p rz y s ta n k u a u to b u s o w y m

III. Transformez les phrases suivantes selon le modèle : Idę d o s z k o ły .

—> J e s te m w s z k o le .

1. P an S o ls k i id z ie do s k le p u . 2. Z a ty d z ie ń p o je d z ie m y d o K ra k o w a . 3. W ie c z o re m idę d o kin a . 4. Pan N o w ic k i id z ie d o b iu ra .

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

243

5. T a d e u s z i A n n a ja d ą d o W a rs z a w y . 6. J u tro p o je d z ie m y d o G d a ń s k a . 7. P a ni S o ls k a id z ie d o te a tru . 8. Id z ie m y d o a p te k i. 9. N a s z syn p o je c h a ł d o P o lski. 10.

O n a id zie d o b u d k i te le fo n ic z n e j.

IV.

Complétez les phrases suivantes

1. (ten d u ż y d o m ) 2. (ta p o b lis k a a p te k a ) 3. (o sta tn i film P o la ń s k ie g o )

P a w e ł m ie s z k a w ....................... P ani K ry s ty n a p ra c u je w .......... W c z o ra j b y łe m n a ......................

4. (ta d o b ra zu p a ) 5. (ta b u d k a te le fo n ic z n a )

C o je s t w .............................. ? K to je s t w ................................? C z a s o p is m o le ż y n a .................. C o p rz e c z y ta łe ś c ie k a w e g o w

6. (to k rz e s ło ) 7. (ta p o ls k a g a z e ta ) 8. (w y s o k a sz a fa )

?

K o t le ż y n a ..............................

V. Complétez les phrases suivantes par les mots entre parenthèses précédés de la préposition l b a e v n o c :

1. (łó ż k o ) 2. (kino) 3. 4. 5. 6.

(k rz e s ło ) (sza fa ) (s tó ł) (te a tr)

7. (w y c ie c z k a ) 8. (d o m to w a ro w y ) 9. (b a se n ) 10. (K ra k ó w )

K ot l e ż y ........................ J u re k i A n n a s ą ........................ G a z e ty i c z a s o p is m a l e ż ą ................ S u k ie n k i i b lu z k i w is z ą ....................... C h le b , m a s ło i s e r le ż ą ...................... M a łg o rz a ta j e s t ........................ N a s z syn b y ł ........................ K ry s ty n a p r a c u je ........................ Z b y s z e k b y ł ........................ B ę d z ie m y ........................ z a ty d z ie ń .

VI. Répondez aux questions suivantes, en employant un locatif, selon le modèle : P an N o w ic k i sto i o b o k s a m o c h o d u ? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

R o m a n stoi o b o k a u to b u s u ? P ły ta le ży z a s to lik ie m ? B u ty A d a m a le ż ą po d k rz e s łe m ? P a w e ł je s t n ie d a le k o k lu b u ? P ió ro le ży po d g a z e tą ? Z e s z y ty J u rk a le ż ą po d te c z k ą ? A n n a je s t n ie d a le k o b u d k i te le fo n ic z n e j? M a g n e to fo n le ż y p o d s to łe m ?

N ie, on s ie d z i w s a m o c h o d z ie .

LEKCJA SZESNASTA

244

VII. Transformez les phrases suivantes selon le modèle Idę na basen.

J e s te m n a b a s e n ie .

1. N a sz syn je d z ie na w y c ie c z k ę do P o lski. 2. Id z ie m y na p rz y s ta n e k a u to b u s o w y . 3. M a rta id zie na k a w ę d o B a si. 4. P a ń s tw o S o ls c y p o je c h a li na u rlo p d o G d a ń s k a . 5. Po p o łu d n iu A d a m p ó jd z ie d o k in a P o lo n ia na film W a jd y . 6. W ie c z o re m p ó jd z ie m y na w e s te rn . 7. P a w e ł i B a rb a ra id ą na h e rb a tę d o z n a jo m e j. 8. T e n c h ło p a k p o s z e d ł n a w o jn ę .

VIII. Complétez les phrases suivantes par l ’interrogatif jaki, a, e ou l'inter­ rogatif który, a, e : 1. W ........... s u k ie n c e p ó jd z ie s z na im ie n in y K ry s ty n y ? 2. W ........... d o m u m ie s z k a s z ? W ty m n is k im c z y w ty m w y s o k im ? 3. 4. 5. 6. 7. 8.

W ............k s ią ż c e to p rz e c z y ta łe ś ? W ............film ie W a jd y w id z ia ła ś te g o a k to ra ? W p ią ty m c z y w s ió d m y m ? N a .......... k rz e ś le le ż ą le k a rs tw a M a c ie ja ? W .......... ję z y k u on to p o w ie d z ia ł? W ........... k a s ie p ła c ę ? W te j c z y w ta m te j? W ............k o lo rz e ła d n ie w y g lą d a s z ?

IX. Conjuguez les verbes suivants au passé ( à la personne, au nombre et au genre indiqués): 1. iść Vep e rs . sg. m. 2. iś ć

3 e pe rs. pl. m .-p.

3. p ó jś ć 4. p rz y jś ć

2 e pe rs. sg. f. 2 e p e rs . pl. f.

5. w y jś ć 6. p ó jś ć

3 e pe rs. pl. n. 2 e pe rs. sg. m.

7. w e jś ć 8. w y jś ć

1re p e rs . sg. f. 3 e pe rs. pl. m .-p .

X. Mettez les phrases suivantes au passé (en conservant l ’aspect) : 1. 2. 3. 4.

D o ką d id z ie s z ? — Idę d o k io s k u R u ch u , (m .-p .) D o ką d oni id ą ? — Idą na p rz y s ta n e k a u to b u s o w y . D z ie c k o id z ie d o p a rk u . C z y p ó jd z ie s z d o J u rk a na k o la c ję ? (f.)

5. 6. 7. 8.

K to p rz y jd z ie na im ie n in y M a łg o rz a ty ? P an S o ls k i w y jd z ie p ó ź n o z p ra c y . W n u c z k i p rz y jd ą d o b a b c i w ie c z o re m . D o ką d id z ie c ie ? — Id z ie m y na b a s e n , (m .-p .)

9. O n e w y jd ą ze s z k o ły o g o d z in ę w c z e ś n ie j. 10. K to w e jd z ie p ie rw s z y ?

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

XI.

245

Traduisez'.

1. G e o rg e s é ta it m a la d e e t il e st a llé v o ir un m é d e c in . 2. J ’é ta is en tra in de fa ire les c o u rs e s lo rs q u e je re n c o n tra i A n n e , (f.) 3. A n d ré s o rtit a v e c le m é d e c in et a lla à la p h a rm a c ie v o is in e . 4. E lles s o rtire n t du g ra n d m a g a s in et a llè re n t b o ire un c a fé . 5. Le c h a t v in t d a n s la c h a m b re de so n m a ître et se c o u c h a s u r le lit. 6. V o u s ê te s a rriv é e s tro p ta rd au th é â tre . 7. N o u s a llio n s à l’a rrê t d ’a u to b u s lo rs q u e n o u s v îm e s P ie rre , (m .-p .) 8. T u e s e n tré et tu e s re s so rti p re s q u e a u s s itô t.

Choisissez un verbe parmi les verbes ci-dessous et complétez les phrases suivantes :

X II.

chodzić / iść / pójść przychodzić / przyjść wchodzić / wejść wychodzić / wyjść a. au p ré s e n t o u au fu tu r 1. 2. 3. 4. 5

J u tro n i e ........................ d o s z k o ły , bo je s te m c h o ry . M a m o , d z w o n ił ta ta , ż e ........................ d o d o m u p ó ź n o , bo m a d u ż o p ra cy . C o d z ie n n ie ........................ ze s z k o ły z A n d rz e je m i P io tre m . ( W y ) ........................ d o k la s y z a c h w ile c z k ę . D o ką d ( t y ) ........................ ? — D o le k a rz a .

6. L e k a r z ........................ d o c h o re g o . 7. D z ie c i......................... do s k le p u . 8. D zisiaj p an S o ls k i........................ w c z e ś n ie j z b iu ra , bo s ię ź le c z u je . b. au p a s s é 1. K ie d y d z ie c i......................... d o s z k o ły , s p o tk a ły m a m ę . 2. P a w e ł w ła ś n ie ......................... a le w ró c i z a g o d z in ę . 3. Z w y k le pani N o w ic k a ........................ d o p ra c y w c z e ś n ie , w ię c d la c z e g o d z is ia j........................ ta k p ó ź n o ? 4. B a rb a ra w ła ś n ie ........................ do d o m u . 5. Z a w s z e ( m y ) ........................ d o k la s y z a n a u c z y c ie lk ą . 6. D la c z e g o d z iś ( w y ) ........................ w c z e ś n ie j n a le k c je ? 7. A d a m ........................ do a p te k i po le k a rs tw a d la o jca . 8. P rze z c a ły ty d z ie ń ( j a ) ........................ w ie c z o re m .

X III.

Mettez les phrases suivantes au passé et au futur (en conservant l

1. T rz e b a b ra ć le k a rs tw a p rz e z ty d z ie ń . 2. T rz e b a iść d o s kle p u po c y try n y . 3. J e s t p ó ź n o . T rz e b a s p a ć. 4. T rz e b a k u p ić k w ia ty d la M a łg o rz a ty . 5. T rz e b a z a d z w o n ić d o Ju rk a . 6. Z a w s z e trz e b a na n ią c z e k a ć .

:

LEKCJA SZESNASTA

246 XIV. Traduisez : 1. 2. 3. 4. 5.

Il Il Il Il Il

fa u t p ré p a re r le d é je u n e r. fa lla it a lle r à la p h a rm a c ie v o is in e . fa u d ra a lle r a c h e te r d e s m é d ic a m e n ts p o u r le m a la d e . fa lla it té lé p h o n e r au m é d e c in . fa u t e x a m in e r le m a la d e .

6. D e m a in il fa u d ra a lle r fa ire le s c o u rs e s (en v o itu re ).

XV.

Complétez les phrases suivantes par l ’infinitif

:

1. (ro b ić /z ro b ić ) A d a s iu ! T r z e b a ........................ p o rz ą d e k w p o k o ju . 2. (p o k a z y w a ć /p o k a z a ć ) P r o s z ę ........................ ję z y k . 3. (c z y ta ć /p rz e c z y ta ć ) T r z e b a ......................... g a z e ty i c z a s o p is m a . 4. (c z e k a ć /p o c z e k a ć ) C z y je s t p a n N o w ic k i? — B ę d z ie z a c h w ile c z k ę . P r o s z ę ........................ 5. (d z w o n ić /z a d z w o n ić ) H e le n a m a w y s o k ą g o rą c z k ę . T r z e b a ........................ po le k a rz a . 6. (s łu c h a ć /p o s łu c h a ć )(u c z y ć s ię /n a u c z y ć się) M o je d z ie c i! W s z k o le t r z e b a ........................ n a u c z y c ie lk i i d o b rz e s i ę ........... 7. (k ła ś ć /p o ło ż y ć ) G d z ie t r z e b a ........................ te k s ią ż k i? — P ro s z ę j e ..........................na tym s to lik u . 8. (w s ta w a ć /w s ta ć )(u b ie ra ć s ię /u b ra ć się) P r o s z ę ........................ i s z y b k o ..........................

XVI.

Répondez aux questions suivantes par la négative selon le modèle :

C z y je s t p a n S o ls k i? -> N ie ma p a n a S o ls k ie g o . W c z o ra j te ż go nie było. J u tro te ż go nie b ęd zie. 1. 2. 3. 4.

C zy C zy C zy C zy

je s t je s t je s t je s t

le k a rz ? n a u c z y c ie lk a A d a m a ? p a n N o w ic k i? p a n d y re k to r?

5. C z y s ą p a ń s tw o S o ls c y ? 6. C z y je s t ż o n a A n d rz e ja ?

Répondez aux questions suivantes par l ’affirmative puis par négative en remplaçant les mots en caractères gras par un pronom personnel :

XVII.

1. C z y p an ią M a łg o rz a tę b o li g ło w a ? 2. C z y d zieci boli g a rd ło ? 3. C zy p an a M a c ie ja b o la ł b rz u c h ? 4. C z y p ań stw a S o lskich b o la ła g ło w a ? 5. C z y d z ie c k o b o la ło g a rd ło ? 6. C z y d z ie w c zy n y b o la ł b rz u c h ?

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

X V III.

247

Traduisez'.

1. O ù a v a is -tu m a l ? — J ’a v a is m a l à la tê te . 2. O ù P ie rre a v a it-il m al ? — Il a v a it m al au v e n tre . 3. (à une dame ) V o u s a v e z m a l q u e lq u e p a rt ? — N on, je n ’ai m al n u lle p art. J e m e s e n s trè s bie n . 4. T u n ’a s p a s m al à la tê te ? — Si. 5. (à un monsieur) V o u s n ’a v e z pas l’a ir bien. A v e z -v o u s m al q u e lq u e p a rt? — O ui, j ’ai trè s m a l à la g o rg e . 6. M on e n fa n t a m a l q u e lq u e p a rt m a is je ne s a is p a s où. 7. M a g ra n d -m è re n ’a ja m a is eu m al à la g o rg e . 8. Q u e lq u e c h o s e ne v a p a s ? — N on, m e rc i. T o u t v a b ie n .

XIX.

Complétez les phrases suivantes par le verbe convenable

1. (c z u ć s ię /p o c z u ć się) O s ta tn io P io t r ........................ b a rd z o d o b rz e . 2. (ro z b ie ra ć s ię /ro z e b ra ć się) (m ó w ić /p o w ie d z ie ć ) P r o s z ę ........................ — ......................... le k a rz . 3. (m y; k ła ś ć s ię /p o ło ż y ć się) Z w y k le ........................ s p a ć b a rd z o w c z e ś n ie . 4. (ja; p o k a z y w a ć /p o k a z a ć ) J u t r o ........................ p a n i m o je n o w e b iu ro . 5. (b o le ć /z a b o le ć ) C o j ą ........................ ? — .........................ją g ło w a . 6. (w ra c a ć /w ró c ić ) C z y p a n ........................ z a ty d z ie ń ? 7. (w y; ro b ić /z ro b ić ) (ro z b ie ra ć s ię /ro z e b ra ć się) (k ła ś ć s ię /p o ło ż y ć się) C o t e r a z ........................? — ......................... i ..........................d o łó ż k a . 8. (o p o w ia d a ć /o p o w ie d z ie ć ) O ni z a r a z ........................ d o w c ip y .

XX.

Mettez les phrases suivantes au passé (en conservant l ’aspect):

1. Z w y k le pa n S o ls k i w ra c a w c z e ś n ie z p ra c y . 2. C o cię b o li? — B oli m n ie g ło w a . 3. W ie c z o re m A d a m ro z b ie ra się b a rd z o s z y b k o i k ła d z ie s ię d o łó ż k a . 4. 5. 6. 7. 8.

G d z ie p a ń s tw o z w y k le k u p u ją o w o c e ? T o d z ie c k o p o k a z u je ję z y k ! W d o m u z a w s z e k ła d ę te c z k ę o b o k łó ż k a , (f.) N a c o p an c h o ru je ? — J a n ig d y nie c h o ru ję ! K ie d y p a ń s tw o S o ls c y je d z ą k o la c ję ?

LEKCJA SZESNASTA

248

XXL Transformez les phrases suivantes selon

:

Z w y k le A d a m d łu g o o d ra b ia lekcje. T y m ra ze m o d ro b ił je b a rd z o s z y b k o . 1. L e k a rz d łu g o b a d a ł p a n a S o ls k ie g o . 2. D zie ci ro z b ie ra ły s ię b a rd z o d łu g o . 3. R o m a n d łu g o k u p o w a ł k o s z u lę . 4. C z y ta liś m y tę k s ią ż k ę b a rd z o d łu g o . 5. P a ń s tw o S o ls c y d łu g o je d li ko la c ję . 6. H e le n a d łu g o ro b iła h e rb a tę . 7. K ą p a liś m y się b a rd z o d łu g o w je z io rz e . 8. Z w y k le B a rb a ra m y je s ię b a rd z o d łu g o .

XXII. Mettez le texte à la l repersonne du pluriel du présent : W s ta ję w c z e ś n ie . J e m ś n ia d a n ie , a p o te m ja d ę d o lic e u m . Po p o łu d n iu s p o ty k a m się z k o le g a m i i id z ie m y na k a w ę . C z a s a m i g ra m w p iłk ę albo id ę n a b a s e n . W ie c z o re m o d ra b ia m le k c je , p o te m c z y ta m g a z e tę albo o g lą d a m te le w iz ję . K ied y je s t p ię k n a p o g o d a , ja d ę nad je z io ro . T a m kąpię s ię a lb o ło w ię ryby.

XXIII. Mettez le texte ci-dessus au passé imperfectif. XXIV. Mettez les mots entre parenthèses au cas

:

M oja ko le ż a n k a M a rta m a d zisia j im ieniny. K u p iła m d la (ona) (książka). M o ja m a tk a z ro b iła (c ia s to ) z (d ż e m ). J a nie lu b ię (to c ia s to ), a le M arta b a rd z o (o n o ) lu bi. T u je s t d o m (M a rta ). D z w o n ię . M a rta o tw ie ra drzw i. J e s t w (ła d n a z ie lo n a s u k ie n k a ). W c h o d z im y d o (d u ż y p o k ó j). N a (piękny s tó ł) je s t to rt c z e k o la d o w y . N a (stolik) w id a ć (c z e rw o n a ró ża i p re ze n t; pl.). W s z y s tk ie g o n a jle p s z e g o , M a rto !

XXV. Traduisez : — P a ul, q u ’e s t-c e q u i s e p a s s e ? T u es p â le e t tu a s m a u v a is e m in e . — J e ne m e s e n s p a s trè s b ie n . J ’ai s a n s d o u te d e la fiè v re , je to u s s e et j ’ai m al p a rto u t, au v e n tre , à la tê te , à la g o rg e ... — J ’a p p e lle le m é d e c in . — Q u ’a v e z -v o u s ? — — — — —

J ’ai m al p a rto u t. D é s h a b ille z -v o u s , s ’il v o u s plaît. T ire z la la n g u e et fa ite s a a a a ... A a a a a ... V o u s a v e z d e la fiè v re ? O ui.

— Beaucoup? — O h o u i! — C ’est une s im p le a n g in e . P re n e z c e s m é d ic a m e n ts p e n d a n t tro is jo u rs et re ste z co u c h é . D a n s q u a tre jo u rs v o u s s e re z en p le in e fo rm e .

PAN SOLSKI CHORUJE NA ANGINĘ

249

J’a d o re reste r au lit le d im a n c h e . Je ne m ’e n n u ie a b s o lu m e n t pas. J e lis d e s livre s et d e s re vu e s. Le c h a t v ie n t de te m p s en te m p s d a n s m a c h a m b re , il reste tra n q u ille m e n t s u r le lit e t ro n ro n n e de plaisir. J e ne m e lève q u e lo rsq ue j’ai faim . Je m e p ré p a re d e s s a n d w ic h e s e t je re to u rn e au lit. M a fe m m e n’aim e p a s du to u t ce la . E lle se lè v e trè s tô t, v a au p a rc e t fa it d e s e x e rc ic e s de g ym n a stiq u e (g im n a styka ). E lle rentre p â le et fa tig u é e , elle a m al à la tê te e t est de m auvaise hum eur. Moi, je m e sens très bien. Je suis très gentil, alors je lui p ré p a ré du th é au c itro n .

poy .einy

PrezesJanBl\ak Jerzy B aczyński. ct|ioecka6 >xa>Ma

.2$

02'

nææmscaæoî Red. naczeiny ks. Adam Boniecki 3 A-007 Kraków, u\. NNiśina A2

LEKCJA SIEDEMNASTA

250

LEKCJA SIEDEMNASTA

W RESTAURACJI

W RESTAURACJI

251

25 kwietnia odbyła się premiera sztuki T a n g o , w której Małgorzata Solska gra rolę Eleonory. Wprasie ukazały się entuzjastyczne recenzje ze spektaklu. W telewizji był ciekawy wywiad z reżyserem. Następnego dnia po premierze reżyser zaprosił cały zespół na obiad do restauracji Bazyliszek na Rynku. Cały zespół spotyka się przy wejściu o drugiej po południu. stawiają płaszcze i parasole. M a łg o rz a ta S o ls k a J u re k S o łty s ia k

szatni zo­

Cześć, Jurku. Jak się masz? Cześć, Małgosiu. Bardzo ładnie wyglądasz w tym czarnym kapeluszu!

W sali restauracyjnej. Kelner podchodzi do stołu i podaje kartę. D y re k to r

Niewiemy, co wybrać. Jest taki wybór! Co pan poleca? Na pierwsze danie polecam bardzo smaczną zupę grzybową albo barszcz, a na drugie polędwicę po angielsku. (do k e ln e ra )

K e ln e r

Wszyscy zamawiają. Kelner przynosi potrawy i butelki wody i piwa i życzy smacznego. Rozmowa jest bardzo ożywiona. A k to r Panie dyrektorze, co pan myśli o tym nowym spek­ taklu? D y re k to r Główna rola bardzo mi się podoba. Ale umówiliśmy się, że nie będzie mowy o pracy przy obiedzie. A k to r Ale pan powiedział, że ma dla nas D y re k to r Tak, latem cały zespół wyjeżdża na Międzynarodowy festiwal teatru w Awinionie. W szyscy Naprawdę? D y re k to r Tak, ale porozmawiamy o tym jutro wieczorem po spektaklu. W szyscy Pijemy za zdrowie pana dyrektora. K e ln e r D y re k to r

Czy obiad państwu smakował? Tak. Bardzo. A może ktoś z państwa napije się kawy?

Wszyscy zamawiają kawę. Proszę bardzo. / rachunek proszę.

K e ln e r D y re k to r

* * * S ła w o m ir M R O Ż E K (1 9 3 0 ), p is a rz i d ra m a tu rg . W s w o ic h s z tu k a c h p rz e d ­ s ta w ia iro n ic z n y i a b s u rd a ln y o b ra z ś w ia ta . W ito ld G O M B R O W IC Z (1 9 0 4 -1 9 6 9 ), p is a rz i d r a m a tu r g . N a p is a ł ró ż n e pow ieści, m ię d zy innym i Ferdydurke, o ra z sztuki te a tra ln e , m ię d zy innym i Ślub.

LEKCJA SIEDEMNASTA

252

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

b a rs z c z (G .-u) b u te lk a d a n ie

a b s u rd a ln y , a, e c z a rn y , a, e

d ra m a tu rg

g rz y b o w y ,a ,e iro n ic z n y , a, e

e n tu z ja s ty c z n y , a, e

fe s tiw a l (G .-u ) k a p e lu s z (G .-a ) m ię d z y n a ro d o w y , a, e k a rta o ż y w io n y , a, e k e ln e r re s ta u ra c y jn y , a, e lato s m a c z n y , a, e m owa o b ra z (G .-u ) Pronoms p a ra s o l (G .-a )

w s z y s c y (m .-p .)

p iw o p ła s z c z (G .-a )

kto ś

p o lę d w ic a p o łu d n ie p o tra w a p ra s a p rz e d s ta w ie n ie p re m ie ra ra c h u n e k (G .-u ) re c e n z ja re s ta u ra c ja ro z m o w a ry n e k (G .-u ) s p e k ta k l (G .-u ) s z a tn ia s z tu k a ś lu b (G .-u ) ś w ia t (G .-a ) w e jś c ie w y b ó r (G .-u ) w y w ia d (G .-u ) z e s p ó ł (G .-u )

Verbes n a p ić się*, -ję, -je s z (+ G .) o d b y ć s ię *,o d b ę d z ie się, odbędą się p o d a w a ć , -ję, -je s z p o d c h o d z ić , -ę, -isz p o le c a ć , -a m , -a s z p o ro z m a w ia ć *, -a m , -a sz p o w ie d z ie ć *, p o w ie m , p o w ie s z p rz e d s ta w ia ć , -a m , -a s z s m a k o w a ć , -uje, -u ją u k a z a ć s ię *, -żę, -ż e s z u m ó w ić s ię *, -ę, -is z w y b ra ć *, w y b io rę , w y b ie rz e s z z a m a w ia ć , -a m , -a s z z a p ro s ić *, z a p ro s z ę , z a p ro s is z z o s ta w ia ć , -am , -a s z

Expressions ja k s ię m a s z? je s t (b y ła , b ę d z ie ) m o w a o + L. p o lę d w ic a po a n g ie ls k u sm acznego

Noms propres

Adverbes

A w in io n (G .-u) B a z y lis z e k (G .-a) E le o n o ra

ła d n ie

G o m b ro w ic z (W ito ld ) M ro ż e k (S ła w o m ir)

Autres

R y n e k (G .-u ) S ła w o m ir W ito ld

o + L. o ra z po + L. p rz y + L.

W RESTAURACJI

253

COUPLES ASPECTUELS mówić, -ę, -isz odbywać się -a, -a ją

/

p o w ie d z ie ć , p o w ie m , p o w ie s z ,..., p o w ie d z ą

/

p o d a w a ć , -ję, -je s z p o d c h o d z ić , -ę, -is z

/ / /

o d b y ć się, o d b ę d z ie , o d b ę d ą się podać, -a m , -a s z ...... p o d a d z ą podejść, p o d e jd ę , p o d e jd z ie s z

p o le c a ć , -am , -a sz p rz e d s ta w ia ć , -a m , -a s z ro z m a w ia ć , -a m , -a s z s m a k o w a ć , -uje, -u ją

ukazywać się, -u ję , -u je umawiać się, -am , -a sz wybierać, -a m , -a s z z a m a w ia ć , -a m , -a s z z a p ra s z a ć , -a m , -a s z z o s ta w ia ć , -am , -a sz

/ / / / / /

polecić, -ę, -isz przedstawić, -ę, -is z porozmawiać, -a m , -a s z zasmakować, -uje , -u ją u k a z a ć się, u k a ż ę się, u k a ż e s z się u m ó w ić s ię , - ę , - is z w y b ra ć , w y b io rę , w y b ie rz e s z

/ /

zamówić, -ę, -is z

/

zostawić, -ę, -isz

z a p ro s ić , z a p ro s z ę , z a p ro s is z

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I. LE NOM ET L’ADJECTIF Morphologie Le locatif singulier (s u ite d e la le ç o n 16) a. Les noms masculins et neutres dont le radical se termine par une consonne molle ou durcie, ou par k, g, ch, prennent la désinence ex.

Wczoraj byłam na dobrym spektaklu. H ier, je s u is a llé e à un b on s p e c ta c le .

Mieszkamy w dużym mieszkaniu. N o u s h a b ito n s un g ra n d a p p a rte m e n t.

Nauczycielka mówiła o dziecku pani Solskiej. Le p ro fe s s e u r p a rla it d e l’e n fa n t d e M me S o ls k i.

b. Les noms féminins dont le radical se termine par une consonne molle prennent la désinence -/: ex.

W mojej kuchni jest duży stół i cztery krzesła. D a n s m a c u is in e , il y a u n e g ra n d e ta b le e t q u a tre c h a is e s .

c. Les noms féminins dont le radical se termine par une consonne durcie prennent la désinence -y: ex.

Byłam dzisiaj w pracy. A u jo u rd 'h u i, je s u is a llé e au tra v a il.

LEKCJA SIEDEMNASTA

254 Le locatif pluriel

Q u el q u e s o it le g e n re , la d é s in e n c e du lo c a tif p lu rie l e s t : -achp o u r les n o m s.

-ychp o u r les a d je c tifs . ex.

Ten aktor grał

wróżnych filmach Wajdy.

C e t a c te u r a jo u é d a n s d iv e rs film s d e W a jd a .

Ona zawsze myśli o swoich dzieciach. E lle p e n s e to u jo u rs à s e s e n fa n ts .

Récapitulation de la déclinaison du locatif MASCULIN

NEUTRE

NOM SG.

-'e -U

ADJ. SG.

-ym

FÉMININ - 'e

-y -i -ej

NOM PL

-ach

ADJ. PL.

-ych

Syntaxe Le locatif indique essen tiellem en t des circonstances de lieu et de temps, introduites par les prépositions na, o, po, przy et w.

II. LES PRÉPOSITIONS O, PO,

PRZY ET W

a. La préposition o a.1. La préposition o, suivie du locatif du numéral ordinal au féminin (le nom godzina est sous-entendu), indique l’heure pleine. ex. O której (godzinie) się spotkamy? — O drugiej (godzinie) po południu A q u e lle h e u re n o u s v e rro n s -n o u s ? — A d e u x h e u re s de l'a p rè s -m id i.

O której państwo wyjeżdżają? — O ósmej wieczorem. A q u e lle h e u re p a rte z -v o u s ? — A h u it h e u re s du soir.

a.2. La préposition o, suivie du locatif, indique également l’objet ou la personne dont il s ’agit: ex. O czym

mówicie? — Mówimy o pracy.

D e q uoi p a rle z -v o u s ? — N o u s p a rlo n s du tra v a il.

W RESTAURACJI

O

255 kim myślisz? — O tym pięknym aktorze.

A qui p e n s e s -tu ? — A c e bel a c te u r.

Oni lubią dyskutować o informatyce. Ils a im e n t d is c u te r d ’in fo rm a tiq u e .

W tej książce jest mowa o polskim teatrze. D a n s c e livre , il e s t q u e s tio n du th é â tre p o lo n a is . b. L a p r é p o s it io n po b .1 . E m p lo y é e a v e c le lo c a tif, e lle p e u t e x p r im e r la s u c c e s s io n d e s é v é n e m e n ts d a n s le te m p s , ex. Kiedy pójdziesz

na próbę ? — Pójdę po południu.

Q u a n d ira s -tu à ta ré p é titio n ? — J ’irai c e t a p rè s -m id i.

Po szkole zawsze wracam do domu. A p rè s l’é c o le je re n tre to u jo u rs à la m a is o n . b.

2. S u iv ie d ’ u n a d je c t if a y a n t u n s u f f ix e e n -u, e lle fo r m e u n e lo c u ­ tio n a d v e r b ia le .

ex.

Dyrektor mówi doskonale po polsku. Le d ire c te u r p a rle p a rfa ite m e n t p o lo n a is .

Kelner poleca polędwicę po francusku. Le g a rç o n c o n s e ille le file t de b œ u f à la fra n ç a is e . c . L a p r é p o s it io n przy E lle e st to u jo u rs s u iv ie du lo c a tif. c.

1. E lle e x p r im e la p r o x im it é d a n s l ’e s p a c e .

ex.

Cały zespół spotkał się przy wejściu do restauracji. T o u te la tro u p e s ’e s t re tro u v é e à l’e n tré e du re s ta u ra n t.

Dobrze się czuję przy tobie. J e m e s e n s b ie n p rè s de toi. c .2 . E lle e x p r im e la s im u lta n é ité . ex.

Nie będzie mowy o pracy przy obiedzie. O n ne p a rle ra p a s tra v a il p e n d a n t le d é je u n e r.

d . L a p r é p o s it io n w E m p lo y é e a v e c le lo c a tif, e lle p e u t a v o ir un e v a le u r te m p o re lle , ex. Kiedy pójdziesz do lekarza ? — Pójdę w tym tygodniu. Q u a n d ira s -tu c h e z le m é d e c in ? — J ’irai c e tte s e m a in e .

W tym roku pojedziemy do Polski iv marcu, a nie w lipcu. C e tte a n n é e , n o u s iro n s en P o lo g n e en m a rs e t non en ju ille t.

LEKCJA SIEDEMNASTA

256 III.

LES P R O N O M S P E R S O N N E LS

A u lo ca tif, les p ro n o m s p e rs o n n e ls n ’o n t q u e la fo rm e p ré p o s itio n n e lle .

N.

J a

ty

o n /ono

ona

my

wy

oni /one

L.

mnie

tobie

nim

niej

nas

was

nich

ex.

Barbara często myśli o Pawle i dużo o nim mówi. B a rb a ra p e n s e s o u v e n t à P a u l e t p a rle b e a u c o u p de lui.

Widziałaś ostatnią sztukę Mrożka? Co o niej myślisz? T u as vu la d e rn iè re p iè c e de M ro ż e k ? Q u ’en p e n s e s -tu ?

IV.

L E S P R O N O M S IN T E R R O G A T IF S KTO E T CO

a. L e p r o n o m in t e r r o g a t if kto Il a au lo c a tif la fo rm e kim. ex. O kim jest mowa? — Jest mowa o Adamie. D e q ui e s t-il q u e s tio n ? — Il e s t q u e s tio n d ’A d a m . b . L e p r o n o m in t e r r o g a t if co Il a au lo c a tif la fo rm e czym. ex. O czym

myślisz? — Myślę o wakacjach.

A q u o i p e n s e s -tu ? — J e p e n s e a u x v a c a n c e s .

V.

L E S P R O N O M S E T A D V E R B E S IN D É F IN IS KTOŚ, COŚ, JAKIŚ,

KIEDYŚ E T GDZIEŚ C e rta in s p ro n o m s et a d v e rb e s c o m m e kto, co; jaki, a, e; kiedy; gdzie p re n n e n t u n e v a le u r d ’in d é fin is lo rs q u ’on le u r a jo u te la p a rtic u le - ś : ex.

Czy ktoś napije się kawy? E st-c e q u e q u e lq u ’un v e u t un c a fé ?

Czy napijesz się czegoś? V e u x -tu b o ire q u e lq u e c h o s e ?

Ona kupiła jakąś książkę. E lle a a c h e té un livre.

Kiedyś tam byłem. J ’y su is a llé a u tre fo is (u n jo u r).

Ta książka gdzieś jest. C e liv re e s t q u e lq u e part.

...

W RESTAURACJI

VI.

257

LE VERBE Syntaxe

a. Le verbe prosić Il p e u t se c o n s tru ire a v e c l’a c c u s a tif se u l, ex.

Rachunek proszę. L ’a d d itio n , s ’il v o u s p la ît.

b. Le verbe défectif smakować E m p lo y é à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r ou du p lu rie l, le v e rb e smakować s ig n ifie « ê tre du g o û t d e » , « p la ire à » , ex. Czy obiad państwu smakował? Le d é je u n e r v o u s a -t-il p lu ?

Czy to ciasto ci smakuje? T u a im e s c e g â te a u ?

c. Le verbe napić się Il se c o n s tru it a v e c le g é n itif. ex. Czego państwo się napiją? — Kawy. Q u e v o u le z -v o u s b o ire ? — U n ca fé .

VII. LA CONCORDANCE DES TEMPS Le v e rb e de la p ro p o s itio n s u b o rd o n n é e c o m p lé tiv e se m e t au p ré s e n t, au p a s s é ou au fu tu r s e lo n q u ’il e x p rim e u n e a c tio n s im u lta n é e , a n té rie u re ou p o s té rie u re à l’a c tio n e x p rim é e p a r le v e rb e d e la p ro p o s itio n p rin c ip a le , ex.

Mówiłeś, że on pisze list. T u d is a is q u ’il é c riv a it u n e le ttre .

Mówiłeś, że on napisał list. T u d is a is q u ’il a v a it é c rit u n e le ttre .

Mówiłeś, że on napisze list. T u d is a is q u ’il é c rira it un e le ttre .

VIII. L’EXPRESSION DU TEMPS Le c o m p lé m e n t c irc o n s ta n c ie l d e te m p s se m e t p a rfo is au g é n itif (cf. la d a te , le ç o n 12) ex.

Paweł zadzwonił do Basi następnego dnia. P a ul a té lé p h o n é à B a s ia le jo u r su iv a n t.

CONNAISSANCE PASSIVE — du v o c a tif de pan dyrektor : panie dyrektorze — du v o c a tif de Jurek : Jurku

LEKCJA SIEDEMNASTA

258

COMPRÉHENSION DU TEXTE R ép o n d ez aux qu estions su ivan tes : 1. C o o d b y ło s ię 25 k w ie tn ia ? 2. K im je s t M ro ż e k ? 3. J a k ą ro lę g ra M a łg o rz a ta S o ls k a ? 4. J a k ie b y ły re c e n z je ze s p e k ta k lu ? 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.

Z kim b y ł w y w ia d w te le w iz ji? D o ką d re ż y s e r z a p ro s ił c a ły z e s p ó ł? G d z ie o ni się s p o tk a li? O któ re j g o d z in ie ? G d z ie o ni z o s ta w ili p ła s z c z e i p a ra s o le ? K o g o s p o tk a ła M a łg o rz a ta S o ls k a w re s ta u ra c ji? W c z y m M a łg o s ia ła d n ie w y g lą d a ? K to p o d c h o d z i d o s to łu w sa li re s ta u ra c y jn e j? D la c z e g o ? C z y w s z y s c y w ie d z ą , co w y b ra ć ? C o p o le c a k e ln e r? C o p rz y n o s i k e ln e r? C o m ó w i k e ln e r, k ie d y p o d a je o b ia d ?

16. D la c z e g o ro z m o w a je s t b a rd z o o ż y w io n a ? 17. C o to je s t b? lu Ś 18. K to n a p is a ł tę s z tu k ę ? 19. C o w ie s z o W ito ld z ie G o m b ro w ic z u ? 2 0 . C z y d y re k to r lubi m ó w ić o p ra c y p rz y o b ie d z ie ? 2 1 . O c z y m oni m ó w ią p rz y o b ie d z ie ? 2 2 . D o k ą d c a ły z e s p ó ł w y je d z ie la te m ?

CONVERSATION I. R ép o n d ez aux qu estions su ivantes : 1. 2. 3. 4.

O O O O

czym czym czym czym

lu b is z lu b is z lu b is z lu b is z

c z y ta ć ? ro z m a w ia ć ? m y ś le ć ? p is a ć w lis ta c h ?

5. 6. 7. 8.

O kim lu b is z m y ś le ć ? O kim lu b is z ro z m a w ia ć ? J a k ie s z tu k i M ro ż k a z n a s z ? J a k ie s z tu k i G o m b ro w ic z a z n a s z ?

9. J a k ie p o w ie ś c i G o m b ro w ic z a z n a s z ? 10. J a k się n a z y w a b o h a te r p o w ie ś c i Ferdydurke'? I I . J a k się n a z y w a b o h a te rk a 12. J a k ie p o ls k ie p o tra w y z n a s z ?

b? lu Ś

13. J a k ie p o ls k ie p o tra w y lu b is z ? 14. (do dziewczyny) W c zy m ła d n ie w y g lą d a s z ? W s p o d n ia c h c z y w s u k ie n c e ? 15. C z y ła d n ie w y g lą d a s z w k a p e lu s z u ? 16. C z y ła d n ie w y g lą d a s z w c z a rn y m k o lo rz e ?

W RESTAURACJI

259

IL Reprenez les dialogues suivants en rem plaçant les m ots en caractères g r a s : A. Co jest na obiad? B. Na pierwsze danie jest barszcz, (zupa grzybowa / sałatka /...) Na drugie danie jest polędwica po angielsku, (mięso + kartofle / wędlina + ogórki /...) A. Dzień dobry! B. Dzień dobry! Ładnie wyglądasz w tym czarnym kapeluszu. (ta czerwona sukienka / te białe spodnie /...)

A. Co myślisz o tej cearkto?(dziewczyna Piotra / chłopak Marty / siost Romana / ostatnia sztuka Mrożka / ostatni film Wajdy /...) B. Myślę, że jest Interesująca, (brzydki / sympatyczny / piękny / ciekawy / z ły /...) A. O której godzinie się spotkamy? B. Spotkamy się o drugiej po południu przy teatrze. (1 5 .0 0 / 1 7 . 0 0 /... / klub / kiosk / apteka / restauracja / budka telefoniczna /...) ///. R acontez une sortie au restaurant à l ’occasion d ’une fê te ou d ’un autre

événement.

EXERCICES I. Indiquez la nature de la consonne du radical des mots suivants p u is fo rm ez le lo ca tif singulier que vous em ploierez dans des : 1. 2. 3. 4.

lekcja park rola recenzja

5. 6. 7. 8.

kapelusz praca telewizja płaszcz

9. 10. 11. 12.

restauracja zespół wejście południe

II. Indiquez le lo ca tif pluriel des mots suivants et em ployez-les dans des phrases : 1. 2. 3. 4.

III.

festiwal potrawa spektakl wywiad

5. 6. 7. 8.

recenzja książka kino rozmowa

butelka barszcz sztuka zespół

Transformez les phrases suivantes selon le m odèle :

Idę do teatru. -» Jestem w teatrze. 1. 2. 3. 4.

9. 10. 11. 12.

Idziemy do restauracji. Pójdziemy na spektakl. Oni idą na kolację do Anny. W sobotę pójdziemy na ślub Heleny.

LEKCJA SIEDEMNASTA

260 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Idziecie do pracy. Idziemy do sali restauracyjnej. One pójdą na Rynek. Wchodzimy do domu. Oni idą do hotelu. Pojedziemy do Awinionu na festiwal.

IV. C om plétez les p h ra ses su ivantes :

1. (ta nowa restauracja) 2 . (ten niebieski płaszcz) 3. (to wypracowanie) 4. (ich wycieczka) 5. (ten pobliski park) 6 . (ta dobra kolacja) 7. (ten mały pokój) 8 . (to wejście do kina) 9. (twoje dzieci) 10. (swoja dziewczyna) 11. (wasz dom) 12. (jego praca)

Zjemy obiad w .................... Ładnie wyglądasz w .................... Co myśli nauczycielka o .................... ? Rozmawialiśmy o .....................do Paryża. Spotkaliśmy Małgorzatę w ................... Jak się czujesz p o ................... ? Zrobię porządek w .................... Spotkamy się p rz y .................... Często myślimy o .................... Marek nigdy nie mówi o .................... Kto mieszka w .................... ? Nie lubię myśleć o ....................

V. M ettez les p h ra se s su ivan tes au p lu rie l : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Ta aktorka gra w filmie Wajdy. Jaka była recenzja, która ukazała się w gazecie? O którym chłopcu jest mowa? W którym domu mieszka twoja koleżanka? Twoje książki leżą wszędzie: na krześle, na stole, na łóżku. W której sztuce Gombrowicza jest mowa o Polsce? W którym teatrze byłaś na sztuce Mrożka? Zawsze robię zakupy w tym sklepie.

VI. C o m plétez les p h ra se s su ivantes selon le

:

(matka Ewy) O kim myślisz? — Myślę o matce Ewy.

1. 2.

(k o le g a A d a m a ) (fotel)

0 ............ m ó w is z ? — M ó w ię o ....................... W ........... , s ie d z is z ? — S ie d z ę w ....................

3. (o s ta tn ia s z tu k a M ro ż k a ) 0 ............ je s t m o w a ? — J e s t m o w a o .............. 4. (ro d z in a M a c ie ja ) 0 ............ ro d z in ie m ó w is z ? — M ó w ię o ........... 5. (c z e rw o n a s u k ie n k a ) W ........... . p ó jd z ie s z n a im ie n in y d o H e le n y?

6.

(ty)

7. (m ie js c e B a si)

8 . (s a m o c h ó d ) 9. (sto lik) 10. (m ą ż i d z ie c i)

— P ó jd ę W ....................... 0 ............ c z ę s to m y ś lis z ? — 0 ......................... A d a s iu , n a ............m ie js c u s ie d z is z ? — S ie d zę 1ICI.......... P r z y ...... .... sto i M a re k ? — O n sto i p r z y ............. N a ............ le ż ą le k a rs tw a ? — O n e le ż ą n a ......... P r z y ...... .... c z u je s z się d o b rz e ? — P r z y ...........

W RESTAURACJI

261

VII. C om plétez les p h ra ses su ivantes 1 - (ja) 2. (oni) 3. (w y) 4. (ono) 5. (ty) 6. (on) 7. (m y) 8. (ona)

C o m y ś lis z o ............ ? T o je s t k s ią ż k a o ............ C o o n i m ó w ią o ........... ? C o w ie c ie o ............ ? C z ę s to m yślę o ........... C z y w ie c ie c o ś o ........... ? C z y c z ę s to m y ś lic ie o ............' C z y ta ła m o .............w g a z e c ie .

V III. R em p la cez les m ots en ca ractères gra s p a r les pron om s p erso n n els con ven ables : 1 . B a sia c z ę s to m yśli o Pawle. 2. R o z m a w ia m y o nowej nauczycielce. 3. C z y ta m k s ią ż k ę o słynnym amerykańskim gangsterze. 4. C o pan w ie o tych pisarzach? 5. P ani N o w ic k a c z ę s to o p o w ia d a o swoich rodzicach. 6. T o je s t p io s e n k a o pięknej dziewczynie. 7. T o je s t k s ią ż k a o Gombrowiczu. 8. T o b ę d z ie film o Helenie Modrzejewskiej.

IX. C om plétez les p h ra se s su ivantes p a r la fo rm e con ven able du p ron om re la tif : 1. B a rd z o d o b rz e z n a m d z ie w c z y n ę , o ............m ó w iłe ś . 2. P ó jd z ie m y na film , w ........... g ra C y b u ls k i. 3. T o s ą p ły ty , o ........... m ó w iłe m . 4. S p e k ta k l, na ............b y liś m y w c z o ra j w ie c z o re m , je s t b a rd z o c ie k a w y . 5. P o ciąg, w ........... s p o tk a ła m tę m iłą p a n ią , je c h a ł z K ra k o w a d o W a rs z a w y . 6. T o s ą z d ję c ia , n a ............w id a ć M a c ie ja i M a łg o rz a tę . 7. S z tu k a , n a ............b y liś m y w c z o ra j, s k o ń c z y ła się w c z e ś n ie . 8. T o s u k ie n k a , w ............M a rta b y ła na im ie n in a c h B asi.

X. C om plétez les p h ra se s su ivantes p a r les interrogatifs który ou jaki : 1. W ........... ro ku pa n N o w ic k i b y ł w P a ry ż u ? 2. 3. 4. 5. 6.

O ........... a k to rc e m ó w ic ie ? Po .......... m e c z u to s ię s ta ło ? W ........... s u k ie n c e p ó jd z ie s z do re s ta u ra c ji? P rzy ........... w e jś c iu d o te a tru m a m y się s p o tk a ć ? W ........... g a z e ta c h b y ły a rty k u ły o ty m s p e k ta k lu ?

7. N a ............u lic y m ie s z k a P a w e ł? 8. W ........... ro la c h M a łg o rz a ta ci s ię p o d o b a ?

LEKCJA SIEDEMNASTA

262 XI. b

C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r ktoś ou coś à la fo rm e l e :

1. C z y ............n a p ije się h e rb a ty ? 2. C z y ............ta m z n a łe ś ? 3. C z y ............nie je s t w p o rz ą d k u z to b ą ? 4. C z y .............. p o trz e b u je s z ? 5. C z y n a ............. w id z ia ła ś ta k ą s u k ie n k ę ? 6. C z y z ............. ro z m a w ia ła p a n i o ty m ? 7. C z y ............s ły s z y s z ? 8.

C z y n a p ije s z s ię ........ ?

X II. C om plétez les p h ra se s su ivantes p a r coś, ktoś, jakiś, kiedyś ou gdzieś pu is traduisez-les: 1. D z w o n i............pa n i d o cie b ie . 2. C z y ............b ę d z ie w ie c z o re m w d o m u ? 3. M a m ......... d la cie b ie . 4 ..............o p o w ie m , ja k s p ę d z iła m w a k a c je . 5. P rz e c ie ż te n l i s t ........... m u si b y ć! 6. P o k a ż ę ............ 7

..........m u s im y s ię s p o tk a ć .

8

..........to m u si z ro b ić !

XIII. R ép o n d ez aux qu estions su ivantes p a r la n égative selon le m o dèle : C z y p a n z n a jakiegoś pisarza? -> N ie, nie z n a m żadnego pisarza. 1. C z y P a w e ł p ro s ił o ja k ie ś fra n c u s k ie c z a s o p is m a ? 2. P rz e p ra s z a m , c z y je s t tu ja k iś s k le p w a rz y w n y ? 3. C z y z n a s z ja k ą ś a k to rk ę ? 4. C z y m o ż e s z p ó jś ć po ja k ie ś o w o c e ? 5. C z y p a ń s tw o o s ta tn io w id z ie li ja k iś d o b ry film ? 6. C z y te n p is a rz p is z e o ja k im ś in te re s u ją c y m c z ło w ie k u ?

XIV. s

R ép o n d ez aux qu estions su ivan tes selon le m odèle (en p réc isa n t s ’il ’a g it du m atin, d e l ’a p rès-m id i ou du so ir) :

(3.0 0) O któ re j g o d z in ie w ró c is z ?

W ró c ę o trzeciej po południu.

1. ( 10. 00)

O k tó re j g o d z in ie s p e k ta k l się k o ń c z y ?

2. (4.0 0)

5. (2.00) 6. (9.00)

O O O O O

7. (6.00)

O któ re j g o d z in ie w ró c iłe ś z p ra c y ?

8 . ( 10. 00)

O któ re j g o d z in ie p o s z e d łe ś d o p a rk u ?

3. (5.00) 4. (8.00)

k tó re j k tó re j któ re j któ re j któ re j

g o d z in ie g o d z in ie g o d z in ie g o d z in ie g o d z in ie

p a n i S o ls k a m a s ię s p o tk a ć z re ż y s e re m ? Z b y s z e k p rz y jd z ie ju tro d o c ie b ie ? z a c z y n a się film ? te n p o c ią g w y je ż d ż a z W a rs z a w y ? p a n S o ls k i b ę d z ie w e W ro c ła w iu ?

W RESTAURACJI

263

XV. C om plétez les p h ra se s su ivantes 1. 2.

(8 .0 0 ) (1 8 .0 0 ) (1 0 .0 0 ) (1 9 .0 0 ) (1 1 .0 0 ) (2 4 .0 0 )

T a a p te k a je s t o tw a rta o d ....... .... d o ............ T e n d o m to w a ro w y je s t o tw a rty o d ............d o ........

5.

(7 .0 0 ) (1 7 .0 0 ) (9 .0 0 ) (1 6 .0 0 )

T a re s ta u ra c ja je s t o tw a rta od ........... d o ............. T e n k io s k je s t o tw a rty o d ........ ... d o ............ T e n klu b je s t o tw a rty o d .......... . d o ............

6.

(1 6 .0 0 ) (1 .0 0 )

T o kin o je s t o tw a rte o d ........... d o ...........

3. 4.

XVI. C om plétez le texte p a r les p rép o sitio n s do na o po przy w z : ............ p ra c y id z ie m y .............. k i n a .............. film A n d rz e ja W a jd y ................. tym film ie je s t m o w a ............ P o ls c e .............. w o jn ie . B a rb a ra p ła c z e , bo film je s t s m u tn y . T e ra z w y c h o d z im y ........... k in a i id z ie m y ............. k o la c ję .................w e jś c iu .................re s ta u ra c ji s p o ty k a m y A n n ę . O n a b y ł a ...................t e a t r z e .............. s z tu c e M ro ż k a B a rb a ra : Anna :

Tango.

C o m y ś lis z ............a k to rc e , k tó ra g ra g łó w n ą ro lę ? J e s t w s p a n ia ła ..............p ra s ie b y ły b a rd z o d o b re re c e n z je , a .........te le w iz ji b y ł c ie k a w y w y w ia d ........re ż y s e re m .

XVII. C om plétez les p h ra se s su ivantes : 1. (u k a z y w a ć się) W ty m c z a s o p iś m ie re c e n z je z a w s z e ........................ w p ią te k . 2. (o d b y ć się) K ie d y ........................ p re m ie ra

Ś?

3. (z a p ro s ić ; 1repl.) W s o b o t ę ........................ cię na o b ia d do re s ta u ra c ji. 4. (s p o tk a ć się; 2 e pl.) G d z ie ....................... ? — N a R yn ku . 5. (p o d a ć ; 1resg .) Z a r a z ........................ p a n i g o rą c ą h e rb a tę . 6. (p o le cić ) P a ń s tw o S o ls c y ........................ re s ta u ra c ję 7. (w y b ra ć ; 2 e sg.)

Bazyliszek na

R ynku.

C z y s a m a ........................ s w o je g o m ę ż a ? — O c z y w iś c ie ! 8. (u m ó w ić się; 2 e sg .) Z k i m ........................ w p ią te k ? — Z m o ją d z ie w c z y n ą .

XVIII.

M ettez le texte d e l ’exercice XV I au p a s s é ju s q u ’à spotykamy Annę.

LEKCJA SIEDEMNASTA

264

XIX. C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r le verbe con ven able

:

1. (o d b y w a ć s ię /o d b y ć się) P re m ie ra s z t u k i........................ z a ty d z ie ń . 2. (u k a z y w a ć s ię /u k a z a ć się) Z a d w a d n i ........................ re c e n z je ze s p e k ta k lu . 3. (z a p ra s z a ć /z a p ro s ić ) Po p re m ie rz e d y re k to r z a w s z e ........................ z e s p ó ł d o re s ta u ra c ji. 4. (s p o ty k a ć /s p o tk a ć ) B a r b a r a ........................ A n n ę co d z ie ń w s z k o le . 5. (z o s ta w ia ć /z o s ta w ić ) W re s ta u ra c ja c h w P o ls c e w s z y s c y .......................p ła s z c z e w sz a tn i. 6. (p o d c h o d z ić /p o d e jś ć ) K e ln e r z a r a z ........................ d o n a s z e g o s to łu . 7. (p o d a w a ć /p o d a ć ) C z y m o ż e p a n ........................ k a rtę ? 8. (w y b ie ra ć /w y b ra ć ) T y m ra z e m n a p ra w d ę n ie w ie m , c o ........................

XX. T raduisez

:

C ’e s t la fê te d e B a rb a ra a u jo u rd ’hui. E lle a m is la ro b e n e u v e q u ’elle a re ç u e en c a d e a u . S o n p è re a in v ité to u te , la fa m ille au re s ta u ra n t. Ils ont la is s é le u r m a n te a u au v e s tia ire , p u is s o n t e n tré s d a n s la s a lle . M. S o ls k i a p a s s é la c o m m a n d e . — En e n tré e , du b o rtc h , s ’il v o u s p la ît. — H é la s , il n ’y en a plus. — A lo rs u n e s o u p e a u x c h a m p ig n o n s . E t c o m m e p la t d e ré s is ta n c e un file t d e b œ u f à l’a n g la is e , a v e c d e s p o m m e s de te rre . Et c o m m e dessert, q u e c o n s e ille z -v o u s ? — Il y a un trè s bo n g â te a u au c h o c o la t, m a is je v o u s re c o m m a n d e le g â te a u a u x p o m m e s , q u i e s t trè s b o n , lui a u s s i. A p rè s le d é je u n e r, ils s o n t a llé s au c in é m a v o ir le d e rn ie r film d e P o ­ la ń s ki. D e m a in , B a rb a ra d o it a lle r d în e r c h e z P aul.

WIERSZ JANA BRZECHWY Był leń, co zwał się Michałek. Nie robił nic w poniedziałek. Spać poszedł, a wstał we wtorek Dopiero na podwieczorek. Zaczekał aż przyszła środa, Lecz czasu było mu szkoda. Do książki zabrał się w czwartek, Lecz nawet nie rozciął kartek. Pomyślał: « Jutro jest piątek, Więc w piątek zrobię początek ». A w piątek rzekł: « Na sobotę Odłożę raczej robotę ». Przyszła sobota. « W niedzielę Odpocznę sobie niewiele ». I znowu nasz Michałek Nie robił nic w poniedziałek.

266

LEKCJA OSIEMNASTA

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

267

Kawiarnia na placu Konstytucji. Basia i je j koleżanka Ewa czekają na Pawła. Ewa jeszcze go nie zna, chociaż Basia ciągle o nim opowiada, że taki przystojny, taki inteligentny, taki grzeczny, taki kochany... Ewa jest bardzo niecierpliwa. Ewa B a sia

Czy na pewno przyjdzie ? Oczywiście, ale może się spóźnić, bo pojechał na Pragę pomóc wujkowi. Jego wujek kupił mieszkanie i dzisiaj się przeprowadza.

Ewa

Wiesz co, mam kłopot. Elżbieta Morawiecka pożyczyła ode mnie książkę Konwickiego i jeszcze mi je j nie oddała, a obiecałam panu Jankowskiemu, że mu ją pożyczę. Ty je j nie masz, bo nigdzie nie mogę jej dostać? Mam. Więc chętnie ci ją pożyczę. Nie ma problemu. Dziękuję ci bardzo. Nie ma za co. Musisz powiedzieć Eli, że książka je st ci potrzebna i że ona ma ci ją oddać jak najszybciej. A zresztą n a jle p ie j pożyczać ksią żki tylko bliskim kolegom i koleżankom.

B a sia Ewa B a s ia

Przed kawiarnią zatrzymuje się taksówka. Wysiada z niej Paweł. B a s ia

(do Pawła) (do Ewy) Ewa Paweł B a s ia Paweł B a s ia Paweł

O! Już jest Paweł. Jak dobrze, że już jesteś! Ewo, przedstawiam ci Pawła. Bardzo mi miło. Mnie również. Cieszę się, że wreszcie mamy okazję się poznać. O, widzę, że zamówiłyście ciastka i lody bakaliowe. Tak, to specjalność tej kawiarni. Smakują wam? Bardzo. Są naprawdę pyszne. Też ci zamówić? Nie, dziękuję. Nie mam ochoty na lody. Chce mi się tylko pić. Zamówię sobie gorącą herbatę, bo jest mi strasznie zimno.

* * *

T a d e u s z K O N W IC K I ( 1 9 2 6 ) , p is a r z i r e ż y s e r f ilm o w y . N a p is a ł r ó ż n e p o w ie ś c i, m ię d z y in n y m i Dziurę w niebie, Nic albo nic, Kronikę wypadków miłosnych, Kompleks polski, Małą apokalipsę i Czytadło.

LEKCJA OSIEMNASTA

268

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

a p o k a lip s a

b a k a lio w y , a, e

c ia s tk o d z iu ra k a w ia rn ia k o m p le k s (G .-u )

b liski, a, e g rz e c z n y , a, e m iło s n y , a, e n ie c ie rp liw y , a, e

d a ć, d a m , d a s z , ..., d a d z ą d o s ta ć *, d o s ta n ę , d o s ta n ie s z

k o n s ty tu c ja

p o trz e b n y , a, e

p o m ó c *, p o m o g ę , p o m o ż e s z + D. p o z n a ć się, -a m ,- a s z

k ro n ik a lód (G .-u ), lo d y (pl.) n ie b o o k a z ja

p rz y s to jn y , a, e

p o ż y c z a ć , -am , -a s z (co ko m u )

p la c (G .-u ) p ro b le m (G .-u )

Expressions c h c e m i się p ić ja k n a js z y b c ie j n ie m a z a co

o b ie c a ć *, -a m , -a s z o d d a ć *,o d d a m ,o d d a s z ,... .o d d a d z ą

p o ż y c z y ć *, -ę, -y sz (co od kog o) p rz e p ro w a d z a ć się, -am , -a sz s p ó ź n ić się*, -ę, -isz w y s ia d a ć , -a m , -a s z z a m ó w ić *, -ę, -isz

s p e c ja ln o ś ć (f.) ta k s ó w k a

z a trz y m y w a ć się , -uję, -u je s z

w u je k w y p a d e k (G .-u )

Adverbes

Noms propres

z im n o

E la E lż b ie ta Jankow ski

z re s z tą

n a jle p ie j n ig d z ie

K o n w ic k i M o ra w ie c k a P ra g a Tadeusz

COUPLES ASPECTUELS dawać, d a ję ,

d a je s z

/

d a ć, d a m , d a s z ....... d a d z ą

d o s ta w a ć , -ję, -je s z o b ie c y w a ć , -u ję , -u je s z

/ /

d o s ta ć , d o s ta n ę , d o s ta n ie s z o b ie c a ć ,-a m ,-a s z

o d d a w a ć , -ję, -je s z pomagać, -a m , -a s z ,-je s z p o ż y c z a ć , -a m , -a s z

/ / / /

o d d a ć , o d d a m , o d d a s z ,....o d d a d z ą pom óc, pom ogę, pom ożesz p o z n a ć , -a m , -a s z p o ż y c z y ć , -ę, -ysz

p rz e p ro w a d z a ć się, -a m , -a s z -a s z w y s ia d a ć , -a m , -a s z

/ / /

przeprowadzić się, -ę, -is z s p ó ź n ić się, -ę, -is z wysiąść, w y s ią d ę , w y s ią d z ie s z

zamawiać, -a m ,

/ /

(p a s s é : w y s ia d ł, w y s ie d li) z a m ó w ić , -ę, -isz zatrzymać się, -a m , -a sz

poznawać się, -ję

spóźniać się, -a m ,

-a s z

z a trz y m y w a ć się, -u ję , -u je s z

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF

Morphologie a. Le datif singulier a.1. Le masculin Les m a s c u lin s p re n n e n t la d é s in e n c e :

ex.

-owi p o u r les n o m s -emu p o u r le s a d je c tifs , Obiecałem tę książkę miłemu chłopakowi. J ’ai p ro m is ce livre à un c h a rm a n t g a rç o n .

Exceptions, brat, chłopiec, kot, ojciec, pan p re n n e n t la d é s in e n c e -u. ex.

Ten kapelusz bardzo się podoba ojcu. Ce c h a p e a u p la ît b e a u c o u p à m o n p è re.

a.2. Le neutre Les n e u tre s p re n n e n t la d é s in e n c e :

ex.

-u p o u r le s n o m s -emu p o u r le s a d je c tifs . Daję czekoladki temu sympatycznemu dziecku. J e d o n n e d e s c h o c o la ts à c e t e n fa n t s y m p a th iq u e .

a.3. Le féminin Les fé m in in s o n t au d a tif s in g u lie r u n e d é s in e n c e id e n tiq u e à c e lle du lo c a tif:

ex.

-e,-y, -/ p o u r les n o m s jpo u r les a d je c tifs -e Pożyczyłem książkę Elżbiecie Morawieckiej. J ’ai p rê té un liv re à E lis a b e th M o ra w ie c k i.

Obiecałam swój zeszyt nowej uczennicy. J ’ai p ro m is m o n c a h ie r à la n o u v e lle é lè ve .

Wnuczka pomaga swojej babci. La p e tite -fille a id e s a g ra n d -m è re .

b. Le datif pluriel Q u e l q u e s o it le g e n re , la d é s in e n c e du d a tif p lu rie l e s t:

-om -ym

p o u r les n o m s p o u r le s a d je c tifs .

269

LEKCJA OSIEMNASTA

270 ex.

Pożyczam książki tylko dobrym kolegom. J e ne p rê te m e s liv re s q u ’à de b o n s c a m a ra d e s .

Jej babcia często pomagała moim rodzicom. S a g ra n d -m è re a id a it s o u v e n t m e s p a re n ts .

Récapitulation de la déclinaison au datif

MASCULIN NOM SG.

NEUTRE

-owi (-u)

-U

-emu

ADJ. SG.

FÉMININ

e -y -i -e j

NOM P L

-om

ADJ. P L

-ym

Syntaxe a. Le datif (D.) est le cas du com plém ent d’objet indirect. ex.

Przedstawiam ci mojego chłopaka. J e te p ré s e n te m o n p e tit a m i.

Obiecałam babci, że przyjdę dzisiaj wieczorem. J ’ai p ro m is à g ra n d -m è re de v e n ir c e soir.

Dziękuję panu za książkę. J e v o u s re m e rc ie p o u r le livre,

(à un monsieur)

Muszę pomóc wujkowi. J e d o is a id e r m o n o n cle .

Do widzenia państwu! A u re vo ir, m e s d a m e s , m e s s ie u rs .

b. Le datif et les tournures impersonnelles O n e m p lo ie le d a tif p o u r e x p rim e r le s u je t réel d a n s d e n o m b re u s e s to u r­ n u re s im p e rs o n n e lle s , ex.

Adasiowi i ojcu chce się jeść. A d a m e t so n p è re o n t fa im .

Dziecku chciało się pić. L ’e n fa n t a v a it so if.

Jest nam zimno. N o u s a v o n s fro id

Było mi dobrze z tobą. J ’é ta is b ie n a v e c toi.

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

271

A u p a s s é , le v e rb e se m e t à la 3 e p e rs o n n e du n e u tre s in g u lie r,

Czypani nie było zimno

ex.

wgórach?

N ’a v e z -v o u s p a s eu fro id à la m o n ta g n e ?

II.

LES PRONOMS PERSONNELS A u d a tif, les p ro n o m s p e rs o n n e ls se d é c lin e n t de la fa ç o n s u iv a n te :

NOMINATIF

FORME FAIBLE

ja

mi

mnie

ty

ci

tobie

on / ono

mu

ona

FORME FORTE

jemu

nam

wy

wam

oni Zone

niemu niej

jej

my

ex.

FORME PRÉPOSITIONNELLE

im

nim

Pożyczyłem książkę Pawłowi, a nie Elżbiecie. To jemu pożyczyłem książkę, a nie jej. J ’ai p rê té m o n livre à P aul e t n o n à É lis a b e th . C ’e s t à lui q u e j ’ai p rê té m o n livre e t n o n à elle. C z y ta k s ią ż k a je s t ci p o trz e b n a ? — N ie, nie je s t mi p o trz e b n a . A s -tu b e s o in de ce livre ? — N o n , je n ’en ai p a s b e s o in .

III.

LES PRONOMS INTERROGATIFS ET RELATIFS KTO ET CO

a. Le pronom kto a au datif la forme komu. ex.

Komu pożyczyłeś płyty ? — Pożyczyłem płyty Ewie. À q ui a s -tu p rê té te s d is q u e s ? — J ’ai p rê té m e s d is q u e s à E ve.

b. Le pronom co a au datif la forme czemu.

LEKCJA OSIEMNASTA

272 IV.

LE VERBE Le couple aspectuel

ć/dać w a d

a. Le verbe dawać Il a p p a rtie n t à la c la s s e v e rb a le en -'ę, -'eszet c o m p o rte le s u ffix e -waà l'in fin itif. Il se c o n ju g u e :

daję, dajesz...

b. Le verbe dać Il a p p a rtie n t à la c la s s e v e rb a le en -am, -asz. Il se c o n ju g u e :

dam dasz da damy dacie dadzą N.B. S e c o n ju g u e n t de la m ê m e m a n iè re to u s les c o m p o s é s de ex.

oddawać / oddać podawać/ podać sprzedawać/ sprzedać

CONNAISSANCE PASSIVE : — du s u p e rla tif d e l’a d v e rb e szybko : najszybciej — du s u p e rla tif d e l’a d v e rb e dobrze : najlepiej — du d a tif d e się : sobie — du fé m in in en c o n s o n n e specjalność

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions suivantes : 1. 2. 3. 4.

K tó ra to le k c ja ? J a k i je s t ty tu ł te j le k c ji? G d z ie je s t B a s ia z e s w o ją k o le ż a n k ą E w ą ? C o to je s t k a w ia rn ia ?

5. N a ko g o c z e k a B a s ia i E w a ? 6. C zy E w a z n a ju ż P a w ła ? 7. C o B a s ia o p o w ia d a o P a w le ? 8. 9. 10. 11.

J a k a je s t E w a ? D la cze g o P a w e ł m o ż e się s p ó ź n ić ? G d zie w u je k P a w ła d o s ta ł m ie s z k a n ie ? C o robi d z is ia j w u je k P a w ła ?

12. K om u E w a p o ż y c z y ła k s ią ż k ę K o n w ic k ie g o ? 13. K im je s t K o n w ic k i? C o n a p is a ł? 14. C zy E lż b ie ta M o ra w ie c k a o d d a ła k s ią ż k ę E w ie ?

t dać.

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

273

15. K o m u E w a o b ie c a ła tę k s ią ż k ę ? 16. J a k B a s ia p o m o ż e E li? 17. C o E w a m a p o w ie d z ie ć E li? 18. C o z a trz y m u je s ię p rz e d k a w ia rn ią ? 19. K to w y s ia d a z ta k s ó w k i? 20. K to p rz e d s ta w ia k o g o i k o m u ? 21. C o E w a o d p o w ia d a P a w ło w i? 22. C zy P a w e ł z n a ł ju ż E w ę ? 23. C o B a s ia i E w a s o b ie z a m ó w iły ? 24. C zy te lo d y s ą s m a c z n e ? 25. C z y P a w e ł m a o c h o tę na lo d y? 26. D la c z e g o on z a m a w ia s o b ie g o rą c ą h e rb a tę ?

CONVERSATION I. R épon dez aux qu estion s su ivantes : 1. C z y c z ę s to c h o d z is z d o k a w ia rn i? 2. C o c z ę s to z a m a w ia s z w k a w ia rn i? 3. C o z a m a w ia s z , k ie d y je s t ci z im n o ? 4. C o z a m a w ia s z , k ie d y je s t ci g o rą c o ? 5. C o z a m a w ia s z , k ie d y je s te ś g ło d n y (g ło d n a )? 6. C z y tw ó j c h ło p a k (tw o ja d z ie w c z y n a ) s p ó ź n ia s ię ? 7. J a ki on je s t? (J a k a o n a je s t)? 8. K o m u p rz e d s ta w iłe ś tw o ją d z ie w c z y n ę (p rz e d s ta w iła ś tw o je g o c h ło p a k a ) p ie rw s z y ra z ? 9. C z y o n a s ię s p o d o b a ła ? (C zy on s ię s p o d o b a ł? ) 10. C z y p o ż y c z a s z k s ią ż k i, p ły ty ? D la c z e g o ? I I . C zy k ie d y ś k o le g a n ie o d d a ł (k o le ż a n k a n ie o d d a ła ) ci c z e g o ś ? 12. C z y ty z a w s z e o d d a je s z w s z y s tk o , c o p o ż y c z a s z ? 13. C z y p o m a g a s z od c z a s u d o c z a s u ro d z in ie , k o le g o m , k o le ż a n k o m ? 14. C z y k to ś ci p o m a g a , k ie d y o d ra b ia s z le k c je ?

11. R eprenez les d ia lo gu es su ivants en rem plaçant les m ots en ca ra ctères g ra s: A. N ie m a Pawła? (A n n a / P io tr / M a re k / K ry s ty n a /...) B. P a w e ł p o m a g a wujkowi. Wujek się przeprowadza. (s io s tra / b ra t / ro d z ic e / b a b c ia /...) A. P rz e d s ta w ia m ci mojego chłopaka. (pan / p a n i / p a ń s tw o / w y /...) (w u je k / m o ja d z ie w c z y n a /...) B. B a rd z o mi m iło . Cieszę się, że mam w re s z c ie o k a z ję pana p o z n a ć . A. P o ż y c z y łe m książkę Elżbiecie i je s z c z e mi jej nie o d d a ła . (p ły ta / w ie ż a / m a g n e to fo n / o s ta tn i n u m e r Polityki/..) (R o m a n / b ra t / p a n N o w ic k i / d z ie c k o / H e le n a /...) B. M u s is z p o w ie d z ie ć Elżbiecie, ż e je s t ci ona p o trz e b n a ja k n a js z y b c ie j.

LEKCJA OSIEMNASTA

274

A. Z a m ó w ić ci piw o? (ka w ę / c ia s tk o / h e rb a tę /...) B. N ie, d z ię k u ję . N ie c h c e mi się pić. Z a m ó w ię s o b ie lody. (c ia s tk o / g o rą c a h e rb a ta / to rt z o w o c a m i /...)

EXERCICES /. Indiquez le d a tif des m ots suivants et em ployez-les dans des phrases: 1. m ój w u je k 2. te n c h ło p a k

5. p ię k n a a k to rk a 6. n o w y d y re k to r

3. ta m iła d z ie w c z y n a 7. to d z ie c k o 4. w y s o k i k e ln e r 8. b lis k a k o le ż a n k a

9. E lż b ie ta 10. m ło d y c z ło w ie k 11. s ta rs z a p a n i 12. tw o ja m a m a

IL Quels sont les cas possibles des mots suivants. Indiquez leur n om inatif 1. m a tce 2. te a trz e 3. s z k o le 4. p ra c y

5. A n d rz e jo w i 6. n ie d z ie li 7. o kn ie

9. g a rd le 10. b a b ci 11. to rc ie

8. u c z e n n ic y

12. g o rą c z c e

III. M ettez les p h ra se s su ivan tes au p lu rie l 1. C z ę s to p o m a g a m b lis k ie j k o le ż a n c e . 2. K u p u je s z c ia s tk o d z ie c k u . 3. Ż y c z ę s o le n iz a n tc e d u ż o z d ro w ia . 4. Ż o n a p o d a je c h o re m u m ę ż o w i g o rą c ą h e rb a tę . 5. 6. 7. 8.

Ire n a p o ż y c z y ła p ły tę s io s trz e M a rty. O n o b ie c a ł te m u p a n u k s ią ż k ę K o n w ic k ie g o . C z y s m a k u je p a n i m ój to rt? C o z a m ó w ić te m u c h ło p c u ? K a w ę cz y h e rb a tę ?

IV. Transform ez les p h ra se s su ivantes selon le m odèle : Wujek s ię p rz e p ro w a d z a . -»

Muszę pomóc wujkowi.

1. O jc ie c ro bi z a k u p y . 2. S io s tra J a n a u c z y s ię m a te m a ty k i. 3. D o b ry z n a jo m y p a n i M a łg o rz a ty się p rz e p ro w a d z a . 4. S yn p a n a N o w ic k ie g o s ię p rz e p ro w a d z a . 5. R o d z ic e s p rz ą ta ją m ie s z k a n ie . 6. T w o ja d z ie w c z y n a w y b ie ra p ły ty . 7. M ój p o ls ki k o le g a p is z e list po fra n c u s k u . 8. P a ń stw o S o ls c y p rz y g o to w u ją k o la cję .

V. R épondez aux qu estions su ivantes selon le m odèle Komu p o ż y c z y łe ś tę k s ią ż k ę ?

:

P o ż y c z y łe m ją Elżbiecie.

1. (J u re k S o łty s ia k )

K o m u o b ie c a łe ś tę k s ią ż k ę ?

2. (ko le ż a n k a )

K o m u p o w ie d z ia ła ś o tej n ie s p o d z ia n c e ?

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

(c a ła ro d z in a ) (ta p ię k n a a k to rk a ) (m ój b ra t) (b a b cia ) (o jc ie c A d a m a ) (R o m a n ) (P a w e ł i M a re k ) (m y i oni)

11. (E la ) 12. (tw o je k o le ż a n k i)

K o m u s m a k o w a ł m ó j to rt? K o m u pa n p rz y n ió s ł te k w ia ty ? K o m u p rz e d s ta w iłe ś tę F ra n c u z k ę ? K o m u pa n p o m a g a ł w c z o ra j? K o m u p o ż y c z y łe ś s a m o c h ó d ? K o m u p o d o b a ły się te k o s z u le ? K o m u c h c ia ło się je ś ć ? K o m u b y ło z im n o ? B a siu , k o m u p o ż y c z y ła ś m o ją p ły tę S z o p e n a ? K o m u je s t p o trz e b n a p o w ie ś ć K o n w ic k ie g o ?

V7. Transform ez les p h ra ses su ivantes selon T o je s t p ły ta d la te g o d z ie c k a . 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

To To To To To To To To

275

m odèle

:

Temu dziecku p o d o b a się ta p ły ta .

s ą ró ż e d la te j p a n i. p la k a t d la J u rk a . je s t k s ią ż k a d la m o je j w n u c z k i. s ą k w ia ty d ia te j P olki. je s t k o s z u la d la m ę ż a p a n i K ry s ty n y . je s t s u k ie n k a d la B asi. je s t c h u s tk a d la ż o n y A n d rz e ja . je s t ro la d la te j p ię k n e j a k to rk i.

VII. C om plétez les p h ra ses suivantes p a r les pronom s person n els entre paren-

thèses : 1 - (ty) 2. (o n a) 3. (m y) 4. (on) 5. (ja) (ty) 6. (oni) 7. (w y) (m y) 8. (one) 9. (ty) (ja) 10. (ja) (on)

VIII.

P r z e d s ta w ia m ............ m o ją d z ie w c z y n ę . P o ż y c z y ła m ............o s ta tn ią k s ią ż k ę K o n w ic k ie g o . N ie p o w ie d z ia łe ś ...... ...... ż e n ie m a c ię ju tro w d o m u . W ie m , ż e o b ie c a łe ś .. ......... to c z a s o p is m o . T e n k a p e lu s z b a rd z o ........... się p o d o b a . A ............? Z a m ó w im y ........... d o b ry o b ia d . C h c e ........... się je ś ć ? — N ie , ............s ię c h c e p ić. C z y o p o w ie d z ia łe ś ........... o te j d z ie w c z y n ie ? O n ............to o b ie c a ł? — T a k , ........... T o n a p e w n o n i e ........ ... p o w ie d z ia łe ś o ty m , a l e ............

P o sez les qu estions con ven ables su r les m ots en ca ra ctères g ra s :

1 . O b ie c a ła m Marcie, ż e je j p o ż y c z ę k s ią ż k ę G o m b ro w ic z a . 2. B a s ia c ią g le o p o w ia d a o Pawle. 3. P a w e ł p rz y je c h a ł taksówką. 4. T a k s ó w k a z a trz y m u je się p rz e d kawiarnią. 5. Pawłowi c h c e się ty lk o pić. 6. O n z a m ó w ił d la d z ie c k a g o rą c ą h e rb a tę , bo widział, że jest mu zimno. 7. N a sz s yn b y ł trzy tygodnie w P a ry ż u . 8. M a re k w y je ż d ż a na cztery dni d o Olsztyna. 9. P a w e ł je s t c h ło p a k ie m Basi. 10. Bardzo miło s p ę d z iliś m y w ie c z ó r.

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

275

3. (c a ła ro d z in a )

K o m u s m a k o w a ł m ój to rt?

4. (ta p ię k n a a k to rk a )

K o m u p a n p rz y n ió s ł te k w ia ty ? K o m u p rz e d s ta w iłe ś tę F ra n c u z k ę ?

5. (m ój b ra t) 6. (b a b c ia )

K o m u p a n p o m a g a ł w c z o ra j?

7. (o jc ie c A d a m a ) 8. (R o m a n ) 9. (P a w e ł i M a re k )

K o m u p o ż y c z y łe ś s a m o c h ó d ? K o m u p o d o b a ły się te k o s z u le ?

10. (m y i o n i)

K o m u c h c ia ło się je ś ć ? K o m u b y ło z im n o ?

11. (E la) 12. (tw o je k o le ż a n k i)

B a siu , ko m u p o ż y c z y ła ś m o ją p ły tę S z o p e n a ? K o m u je s t p o trz e b n a p o w ie ś ć K o n w ic k ie g o ?

VI.

Transform ez les p h ra ses suivantes selon le m odèle

:

T o je s t p ły ta d la te g o d z ie c k a . -» Temu dziecku p o d o b a s ię ta p ły ta . 1. T o s ą ró ż e d la te j pa n i. 2. 3. 4. 5.

To To To To

p la k a t d la J u rk a . je s t k s ią ż k a d la m o je j w n u c z k i. s ą k w ia ty d la te j P o lki. je s t k o s z u la d la m ę ż a p a n i K ry s ty n y .

6. T o je s t s u k ie n k a d la B a si. 7. T o je s t c h u s tk a d la ż o n y A n d rz e ja . 8. T o je s t ro la d la te j p ię k n e j a kto rk i.

VII. C om plétez les p h ra ses suivantes p a r les pron om s p erso n n els entre p aren ­ thèses :

1• (ty) 2. (ona) 3. (m y) 4. (on) 5. (ja) (ty) 6. (oni) 7. (w y) (m y) 8. (one) 9. (ty) (ja) 10. (ja) (on)

VIII.

P r z e d s ta w ia m ........... m o ją d z ie w c z y n ę . P o ż y c z y ła m ............o s ta tn ią k s ią ż k ę K o n w ic k ie g o . N ie p o w ie d z ia łe ś .............. ż e nie m a c ię ju tro w d o m u . W ie m , że o b ie c a łe ś ............to c z a s o p is m o . T e n k a p e lu s z b a r d z o ............s ię p o d o b a . A ............. ? Z a m ó w im y ............d o b ry o b ia d . C h c e ............się je ś ć ? — N ie ................s ię c h c e p ić . C z y o p o w ie d z ia łe ś ............o tej d z ie w c z y n ie ? O n ........... to o b ie c a ł? — T a k , ............. T o na p e w n o n i e ........... p o w ie d z ia łe ś o ty m , a l e ...........

P o sez les qu estion s con venables su r les m ots en ca ra ctères g ra s :

1 . O b ie c a ła m Marcie, że je j p o ż y c z ę k s ią ż k ę G o m b ro w ic z a . 2. B a s ia c ią g le o p o w ia d a o Pawle. 3. P a w e ł p rz y je c h a ł taksówką. 4. T a k s ó w k a z a trz y m u je się p rz e d kawiarnią. 5. Pawłowi c h c e się ty lk o pić. 6. O n z a m ó w ił d la d z ie c k a g o rą c ą h e rb a tę , bo w idział, że jest mu zimno. 7. N a sz s y n b y ł trzy tygodnie w P a ryżu . 8. M a re k w y je ż d ż a na cztery dni d o Olsztyna. 9. P a w e ł je s t c h ło p a k ie m Basi. 10. Bardzo miło s p ę d z iliś m y w ie c z ó r.

LEKCJA OSIEMNASTA

276 IX. 1. 2. 3. 4.

Traduisez'.

M a g ra n d -m è re n ’a v a it ja m a is fa im . D a n s m a c h a m b re j ’ai s o u v e n t fro id . P aul se s e n ta it b ie n a v e c B a rb a ra . Q u a n d m on fils a fa im , il p e u t to u t m a n g e r.

5. L ’e n fa n t a v a it trè s soif, il a bu to u te un e b o u te ille d ’eau. 6. Les fille s a v a ie n t fa im a p rè s le u r e x c u rs io n en m o n ta g n e .

X.

C o m p létez les p h ra se s su ivan tes :

(p rz e d s ta w ić ; 1" sg .) (o b u d z ić się; 1re (o d d a w a ć ) (s p ę d z ić ; 2 e pl.) (u m a w ia ć się ; 2' sg .) 6. (u m ó w ić się ) 7. (zd a ć)

J u t r o ........................ ci m o ją d z ie w c z y n ę .

8. (p o d o b a ć się)

W id z ę , ż e te n c h ło p a k b a rd z o c i ........................ T y m ra z e m A d a m na p e w n o ........................

1. 2. 3. 4. 5.

Pl.)

9. (s p ó ź n ić się) 10. (w y s ia d a ć )

XI.

J u t r o .......................o s ió d m e j rano. E w a ........................ ci tw o ją p ły tę . C z y w ty m r o k u ......................w a k a c je nad m o rze m ? Z a w s z e ........................ z e m n ą na R ynku. T y m ra z e m o n i ........................ w k a w ia rn i. W ty m ro k u B a rb a ra n a p e w n o ..................... m aturę.

T o o n i ........................ z ta k s ó w k i.

M ettez les p h ra se s de l ’ex ercice VI au p a ssé, en a d a p ta n t les expres­ sio n s d e tem ps.

XII.

Com plétez les phrases suivantes avec le verbe convenable :

1. (o d d a w a ć / o d d a ć ; 1re sg .) ........................ ci tw o ją k s ią ż k ę , a le z a ty d z ie ń . 2. (m ó w ić /p o w ie d z ie ć ; V e pl.) ........................ ci, co s ię s ta ło , a le n ie d z is ia j. 3. (z a m a w ia ć / z a m ó w ić ) C o p a n ........................ ? — H e rb a tę i c ia s tk o . 4. (p o ż y c z a ć / p o ż y c z y ć ; 1re sg.) T o b ie ju ż n ig d y n i e ........................ ż a d n e j ks ią żk i. 5. (z a trz y m y w a ć s ię / z a trz y m a ć się) T a k s ó w k i........................ p rz e d d w o rc e m . 6. (u b ie ra ć s ię /u b ra ć s ię ; 2 e sg .) W c o ........................ d z is ia j w ie c z o re m ? — ..........................w s p o d n ie . 7. (z g a d z a ć s ię / z g o d z ić się) M a tk a B a rb a ry z a w s z e ........................ na je j w y ja z d y . 8. (d o s ta w a ć / d o s ta ć ) J u tro n a p e w n o ........................ ró ż n e p re z e n ty , bo m a m im ie n in y . 9. (w y s ia d a ć / w y s ią ś ć ) G d z ie m a m ........................ ? — pan na d ru g im p rz y s ta n k u . 10.

(s p ó ź n ia ć s ię / s p ó ź n ić się) O n i z a w s z e ........................

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

277

XIII. M ettez les p h ra ses su ivantes au p a s s é (en con servan t l ’a sp ec t) : 1. 2. 3. 4. 5. 6.

A n n a n ig d y s ię n ie s p ó ź n ia . G d z ie p a n w y s ia d a ? N ic nie p o w ie m y E lż b ie c ie o c h o ro b ie M a rk a , (m .-p .) T o z a w s z e ty p ła c is z (m .), ty m ra z e m ja z a p ła c ę (f.). C z y p o m o ż e c ie m i z ro b ić to ć w ic z e n ie z m a te m a ty k i? (f.) J e s t ju ż p ó źn o . N a p e w n o s p ó ź n is z się na le k c ję , (m .)

7. T a p a n i w y s ią d z ie na p la c u K o n s ty tu c ji. 8. Z a w s z e ci p o m a g a m y ! (m .-p .)

XIV. M ettez les p h ra se s su ivantes au p a s s é (en con servan t l ’a sp ec t) : 1. W re s z c ie p rz e d s ta w is z m i s w o je g o c h ło p a k a ! 2. P a w e ł c z ę s to p o m a g a w u jk o w i. 3. P o ż y c z y c ie k s ią ż k ę K o n w ic k ie g o p a n u J a n k o w s k ie m u ? 4. Pan J a n k o w s k i o d d a w a m k s ią ż k ę K o n w ic k ie g o . 5. 6. 7. 8.

O b ie c a m y ci, ż e się nie s p ó ź n im y . D z ie w c z y n a P a w ła n a p e w n o ci s ię s p o d o b a . J u re k się p rz e p ro w a d z a , w ię c m u p o m o ż e m y . R o d z ic e z a m ó w ią n a m d o b ry o b ia d .

XV. Traduisez '■ 1. M ’a s-tu d é jà p ré s e n té to n p e tit a m i? 2. 3. 4. 5. 6.

J ’ai a id é m o n o n c le to u te la s e m a in e . P ie rre a d é m é n a g é hier. Ils o n t b e a u c o u p a im é m o n b o rtc h . E s t-c e q u e je t ’ai re m e rc ié p o u r c e s m a g n ifiq u e s ro s e s ? Il c o m m a n d a it to u jo u rs du file t de b œ u f à l’a n g la is e .

7. N o u s p a rlio n s s o u v e n t de toi. 8. T u ne m ’a s é c rit q u ’u n e s e u le fo is . 9. — B o n jo u r, m o n s ie u r. J e s u is P io tr N o w ic k i. — E n c h a n té . — M oi d e m ê m e . 10. — J e v o u s re m e rc ie p o u r le liv re q u e v o u s a v e z p rê té à m a fille . Il lui p la ît b e a u c o u p . — J e v o u s en p rie . E x c u s e z -m o i, je n ’ai p a s b e a u c o u p d e te m p s . M a fe m m e m ’a tte n d .

XVI. C om plétez les p h ra se s suivantes en em ployan t p e r fe c tif selon le contexte : 1.

(p rz y c h o d z ić /p rz y jś ć ) M u s is z ........................ w n ie d z ie lę . S ą im ie n in y o jca .

2. (p o m a g a ć /p o m ó c ) A n d rz e j m u s i........................ ro d z ic o m . 3. (k u p o w a ć /k u p ić ) M u s z ę ........................ k w ia ty d la M a łg o rz a ty . J u tro je s t p re m ie ra .

LEKCJA OSIEMNASTA

278 4. (m ó w ić /p o w ie d z ie ć ) C z y m u s is z ........................ o ty m w s z y s tk im ? 5. (o d d a w a ć /o d d a ć ) M u s ic ie ........................ tę k s ią ż k ę B a rb a rz e .

6. (m ó w ić /p o w ie d z ie ć ) M u s im y ........................ A n n ie , ż e nie b ę d z ie nas ju tro w ie c z o re m . 7. (s łu c h a ć /p o s łu c h a ć ) D zie ci m u s z ą ........................ o jc a i m a tki. 8. (ś p ie w a ć /z a ś p ie w a ć ) M u s is z n a m ........................ tę n o w ą p io s e n kę .

XVII.

Transform ez les p h ra ses su ivan tes selon le

M u sz ę w s ta ć w c z e ś n ie

M o ż e s z n ie w s ta w a ć w c z e ś n ie .

1. M u s is z z ro b ić p o rz ą d e k w p o k o ju . 2. 3. 4. 5. 6.

M u s im y p o je c h a ć d o W ro c ła w ia . M u s ic ie z je ś ć ś n ia d a n ie . M u s z ę p o c z e k a ć n a B a rb a rę . M u s im y p rz e c z y ta ć tę k s ią ż k ę . O n i m u s z ą w s ta ć z a ra z .

7. M u s is z p ó jś ć d o d o m u to w a ro w e g o . 8. M u s ic ie p o je c h a ć d o b a b c i.

XVIII. ou

:

C o m p létez les p h ra ses suivantes en em ployan t p e r f e c tif selon le x: te n o c

1. (je c h a ć /p o je c h a ć ) B a s ia c h c e ........................ na M a z u ry w s o b o tę . 2. (je ś ć /z je ś ć ) C z y c h c e c ie c o ś .......................? 3. (p rz y c h o d z ić /p rz y jś ć ) C z y m o g ę ........................ ju tro po p o łu d n iu ? 4. (m ó w ić /p o w ie d z ie ć ) N ie c h c ę o t y m ........................ ! 5. (ro z m a w ia ć /p o ro z m a w ia ć ) C z y m o g ę z p a n e m c h w ile c z k ę ........................ ? 6. (u c z y ć s ię /n a u c z y ć się) Ire n a c h c e ........................ a n g ie ls k ie g o . 7. (k u p o w a ć /k u p ić ) C z y to d z ie c k o m o ż e z a w s z e ...........................c o c h c e ? 8. (p o m a g a ć /p o m ó c ) C z y m o g ę c i .....................?

PRZEDSTAWIAM Cl MOJEGO CHŁOPAKA

279

XIX. Traduisez'. V a rs o v ie , le 6 a v ril 2 0 ... M a c h è re g ra n d -m è re , J ’ai fa it la c o n n a is s a n c e d ’un g a rç o n trè s s y m p a th iq u e . Il s ’a p p e lle P aul. Il te p la ira c e rta in e m e n t. Il e s t to u t s im p le m e n t m e rv e ille u x : g ra n d , b e a u , in te llig e n t, g e n til... Il s ’in té re s s e b e a u c o u p à l’in fo rm a tiq u e . N o u s a llo n s de te m p s en te m p s au c in é m a e n s e m b le . E n s u ite n o u s a llo n s p re n d re un th é . Il m e p rê te d e s livre s, e n tre a u tre s d e s ro m a n s d e K o n w ic k i et d e G o m b ro ­ w ic z. Il s ’in té re s s e b e a u c o u p à la litté ra tu re e t au c in é m a . Il a de la fa m ille en F ra n ce . Il p a rle trè s b ie n fra n ç a is e t a n g la is . C e tte a n n é e , il p a s s e ra s e s v a c a n c e s à P a ris, c h e z s a g ra n d -m è re . Il m ’a d it q u e c ’e s t u n e a d o ra b le v ie ille d a m e . E lle h a b ite un p e tit a p p a rte m e n t p rè s d e s g ra n d s m a g a s in s . L o rs q u ’e lle v ie n d ra en P o lo g n e , il m e p ré s e n te ra à elle. P o u r l’in sta n t, P a u l a tte n d so n d é p a rt en F ra n c e a v e c im p a tie n c e . J e t'e m b ra s s e (c a ło w a ć ). B a rb a ra

280

LEKCJA DZIEWIĘTNASTA

ZŁOTE WESELE PAŃSTWA SZYMAŃSKICH

ZŁOTE WESELE PAŃSTWA SZYMAŃSKICH

281

J u tro p a ń s tw o S z y m a ń s c y , ro d z ic e p a n i M a łg o rz a ty , b ę d ą o b c h o d z ić z ło te w e s e le , p ię ć d z ie s ią tą ro c z n ic ę ś lu b u , i na tę u ro c z y s to ś ć z a p ro s ili c a łą ro d z in ę d o K ra k o w a . U ro c z y s ty o b ia d o d b ę d z ie się u W ie rz y n k a , w s ły n n e j re s ta u ra c ji na R yn ku , a le p rz e d te m p ó jd ą d o k o ś c io ła . P a n W ła d y s ła w , c h o ć s ta rs z y o d ż o n y o tr z y la ta , w y g lą d a je s z c z e m ło d o , z w ła s z c z a d z is ia j, k ie d y je s t ta k i s z c z ę ś liw y . P a trz y z c z u ło ś c ią na ż o n ę . O c z y w iś c ie p ię ć d z ie s ią t lat te m u b y ła m ło d s z a , ła d n ie js z a i s z c z u p le j­ sza , a le pa n W ła d y s ła w w c ią ż ją w id z i ta k ą , ja k a b y ła w d n iu ich ś lu b u .

Wieczorem po kolacji państwo Szymańscy wspominają dawne czasy, oglądając zdjęcia z wnukami. P ani K ry s ty n a Adam B a rb a ra P a n i K ry s ty n a

B a rb a ra Adam P a n i K ry s ty n a A d a m i B a rb a ra P ani K ry s ty n a Pan W ła d y s ła w P ani K ry s ty n a B a rb a ra Pan W ła d y s ła w

O! Pamiętasz, jaki byłeś nieśmiały, kiedy się poznaliśmy? To dziadek? Był bardzo przystojny! Jesteś bardzo do niego podobny, Adasiu, szczególnie z twarzy, ale dziadek miał włosy ciemniejsze niż ty. Ty jesteś blondynem, a on był brunetem. Dziadek był wyższy! Nie wydaje mi się. A tu na tym zdjęciu to kto? To moja matka. Ta elegancka pani o ciemnych włosach to nasza pra­ babka? Tak. Wówczas kobiety były bardziej eleganckie... ... i czasy lepsze. To już dawno temu ...To nasza młodość. Ile mieliście lat? Mieliśmy dwadzieścia lat!

2 5 = S re b rn e w e s e le

—

50 = Z ło te w e s e le 60 = B ry la n to w e (d ia m e n to w e ) w e s e le

LEKCJA DZIEWIĘTNASTA

282

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbe

b lo n d y n b ru n e t

b ry la n to w y , a, e

w s p o m in a ć , -a m , -a s z

c ie m n y , a, e d ia m e n to w y , a, e

c z u ło ś ć (f.) d z ia d e k

e le g a n c k i, a, e

Adverbes daw no

p ra b a b k a

n ie ś m ia ły , a e s re b rn y , a, e s z c z ę ś liw y , a e

ro c z n ic a tw a rz (f.)

s z c z u p ły , a, e u ro c z y s ty , a, e

s z c z e g ó ln ie w c ią ż

u ro c z y s to ś ć (f.) w e s e le

z ło ty , a, e

w ów czas

w ło s (G .-a ) wnuk

Expressions

k o ś c ió ł (G .-a ) m ło d o ś ć (f.)

m ło d o p rz e d te m

z w ła s z c z a d a w n o te m u

Autre Noms propres

A. + te m u

P a ń s tw o S z y m a ń s c y W ie rz y n e k W ła d y s ła w

COUPLE ASPECTUEL w s p o m in a ć , -a m , -a s z

wspomnieć, w s p o m n ę , w s p o m n is z

/

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM Morphologie

Les noms fém inins en consonne Ils se te rm in e n t s o it p a r u n e c o n s o n n e m o lle , s o it p a r u n e c o n s o n n e durcie e t s u iv e n t la d é c lin a is o n d e s n o m s fé m in in s en -a, à l’e x c e p tio n d e l’a c c u s a ­ tif s in g u lie r q u i e s t id e n tiq u e au n o m in a tif s in g u lie r, ex. N.

To jest ważna uroczystość. C ’e s t u n e c é ré m o n ie im p o rta n te .

A. Państwo Szymańscy obchodzą ważną uroczystość. M. et M me S z y m a ń s k i fê te n t un é v é n e m e n t im p o rta n t.

N.B. A u n o m in a tif-a c c u s a tif p lu rie l, ils p re n n e n t la d é s in e n c e nence

-e:

ex. p o w ie ś ć -> p o w ie ś c i tw a rz tw a rz e

u ro c z y s to ś ć -» u ro c z y s to ś c i noc noce

ou la d é s i­

ZŁOTE WESELE PAŃSTWA SZYMAŃSKICH

II.

283

L’ADJECTIF

A. Le comparatif de supériorité et d ’infériorité. Morphologie a. Le com paratif de supériorité a.1. Lorsque le radical de l’adjectif se termine par une seule con­ sonne, on emploie le suffixe -sz- :

ciekawy, a, e gruby, a, e chudy, a, e tani, a, e

ex.

Les suffixes -ek,

—> —> —> — >

kdisparaissent: -o

t-k e

daleki, a, e krótki, a, e wysoki, a, e

ciekawszy, a, e grubszy, a, e chudszy, a, e tańszy, a, e

> —> —>

—

dalszy, a, e krótszy, a, e wyższy, a, e

Les alternances consonantiques suivantes: g

-»

ł s

Ż 1

-»

Ż

drogi, a, e wesoły, a, e wysoki, a, e

—> -> —»

droższy, a, e weselszy, a, e wyższy, a, e

3. Ces a lte rn a n c e s c o n s o n a n tiq u e s s ’a c c o m p a g n e n t p a rfo is d ’alternances vocaliques:

a

—>

e

0 ą

—> ->

e e

biały, a, e blady, a, e wesoły, a, e gorący

—» — > —»

bielszy, a, e bledszy, a, e weselszy, a, e gorętszy, a, e

a.2. Lorsque le radical de l’adjectif se termine par un groupe de consonnes, on emploie le suffixe -ejsz- :

głośniejszy, a, e cieplejszy, a, e smutniejszy, a, e mądrzejszy, a, e

głośny, a, e ciepły, a, e smutny, a, e mądry, a, e

ex.

N.B. jasny,

a, e - » jaśniejszy, a, e

a.3. Les adjectifs longs et les anciens participes ont un comparatif analytique formé du comparatif de l’adverbe bardzo : bardziej suivi de l’adjectif. ex.

elegancki, a, e interesujący, znany, a, e

—>

bardziej elegancki, a, e a, e b ardziej interesujący, a bardziej znany, a, e

LEKCJA DZIEWIĘTNASTA

284 a.4. Les comparatifs irréguliers dobry, a, e zły, a, e duży, a, e mały, a, e

lepszy, a, e gorszy, a, e większy, a, e mniejszy, a, e

—> —

>

—>

Le com paratif d ’infériorité Le c o m p a ra tif d ’in fé rio rité e s t fo rm é a v e c le c o m p a ra tif d e l’a d v e rb e

m ało : mniej. ex.

elegancki, a, e —> smutny, a, e —»

mniej elegancki, a, e mniej smutny, a, e

Syntaxe Le s e co n d te rm e de la c o m p a ra is o n est in tro d u it p a r la c o n jo n c tio n niż suivie du c a s d e m a n d é p a r la fo n c tio n du m o t d a n s la p h ra s e ou p a r la préposition od s u iv ie du g é n itif, ex.

Adam jest wyższy niż Barbara. A d a m e s t p lu s g ra n d q u e B a rb a ra .

Władysław Solski jest starszy od żony. L a d is la s S o ls ki e st p lu s â g é q u e s a fe m m e .

Ten film Polańskiego jest mniej ciekawy od tamtego. C e film de P o la ń s ki e s t m o in s in té re s s a n t q u e l'a u tre .

Anna jest mniej inteligentna niż ty. A n n e e st m o in s in te llig e n te q u e toi.

N.B. Le c o m p lé m e n t du c o m p a ra tif p e u t s ’e x p rim e r p a r la p ré p o s itio n

s u i­

v ie d e l’a c c u s a tif. ex.

Jej mąż jest starszy od niej o trzy lata. S o n m a ri a tro is a n s d e p lu s q u 'e lle .

Paweł jest wyższy od Adama o głowę. P a u l a u n e tê te de p lu s q u ’A d a m .

B. Le com paratif d ’égalité Le c o m p a ra tif d ’é g a lité se fo rm e a v e c l’a d v e rb e tak qu i p ré c è d e l’a d je c tif, et l’a d v e rb e y a /rq u i in tro d u it l’é lé m e n t de c o m p a ra is o n , ex.

On jest tak mądry ja k ja. Il e s t a u s s i in te llig e n t q u e m oi.

Nie znasz tak miłej dziewczyny jak ona. T u ne c o n n a is p a s de fille a u s s i g e n tille q u ’elle.

ZŁOTE WESELE PAŃSTWA SZYMAŃSKICH

III.

285

LE PRONOM PERSONNEL RÉFLÉCHI Morphologie

Il se d é c lin e d e la fa ç o n s u iv a n te :

FORME FAIBLE

FORME FORTE ET PRÉPOSITIONNELLE

się

siebie

A. G. D.

sobie L.

sobą

1.

Syntaxe Le p ro n o m p e rs o n n e l ré flé c h i re n v o ie au s u je t du v e rb e , ex.

Kupiłem bilety dla siebie i dla Barbary. J ’ai a c h e té d e s b ille ts pour moi et p o u r B a rb a ra .

Anna kupiła bilety dla siebie i dla Basi. A n n a a a c h e té d e s b ille ts pour elle e t p o u r B a rb a ra .

Kupiliśmy bilety dla siebie i dla kolegów. N o u s a v o n s a c h e té d e s b ille ts pour nous et p o u r d e s c a m a ra d e s .

N.B. A u d a tif, le p ro n o m ré flé c h i p e u t a v o ir u n e fo n c tio n d ’in s is ta n c e : ex.

Basia kupiła sobie nową kurtkę. B a rb a ra s ’e s t a c h e té un e n o u v e lle v e s te .

Paweł zamówił sobie lody. P aul s ’e s t c o m m a n d é un e g la c e .

IV.

LES PRÉPOSITIONS O ET TEMU

a. La préposition o S u iv ie du lo ca tif, la p ré p o s itio n o e x p rim e d e s c a ra c té ris tiq u e s p h y s iq u e s ou m o ra le s : ex.

Ta dziewczyna o długich włosach bardzo mu się podoba. C e tte je u n e fille a u x c h e v e u x lo n g s lui p la ît b e a u c o u p .

b. La préposition temu P o u r e x p rim e r l’a n té rio rité , on e m p lo ie la p ré p o s itio n

l’accusatif : ex.

Zadzwoniłam do niego godzinę temu. J e lui ai té lé p h o n é il y a u n e h e u re .

précédée de

LEKCJA DZIEWIĘTNASTA

286 Pan Solski

byłwe Wrocławiu trzy dni temu.

M. S o ls k i é ta it à W ro c ła w il y a tro is jo u rs .

Pięćdziesiąt lat temu żona była szczuplejsza. Il y a c in q u a n te a n s s a fe m m e é ta it p lu s m in ce .

V.

LE VERBE

Morphologie a. Récapitulation des classes verbales Les d é s in e n c e s d e s 1re et 2 e p e rs o n n e s du s in g u lie r p e rm e tte n t de d is tin ­ g u e r c in q c la s s e s v e rb a le s .

a.1. La classe I: -ę, ex.

iść móc brać

-e s z, -ą

idę, idziesz mogę, możesz biorę, bierzesz

-> -»

a.2 La classe II : -nę, -niesz

ex. dostać zacząć krzyknąć

dostanę, dostaniesz zacznę, zaczniesz krzyknę, krzykniesz

-»

a.3. La classe III: - ç, -esz,

-uć ou -y é piję, pijesz czuyę s/ę, czujesz się myję się, myjesz się

— V e rb e s à in fin itif en -/c,

pić

ex.

czuć się myć się

-> -»

— V e rb e s à in fin itif en -eć ex.

chcieć kaszleć

-> —>

chcę, chcesz kaszlę, kaszlesz

— V e rb e s à in fin itif en -ać ex.

pisać śmiać się dawać

->

piszę, piszesz śmieję się, śmiejesz się daję, dajesz

— V e rb e s à in fin itif en -oivac ou -ywać ex.

zajmować pokazywać

-> ->

zajmuję, zajmujesz pokazuję, pokazujesz

a.4. La classe IV: -ę , -isz,

-ą -ić robię, robisz proszę, prosisz

— V e rb e s à in fin itif en ex. rob/ć

prosić

ZŁOTE WESELE PAŃSTWA SZYMAŃSKICH

287

— V e rb e s à in fin itif en -eć ex.

widzieć musieć słyszeć

widzę, widzisz muszę, musisz słyszę, słyszysz

—> —» -»

— V e rb e s à in fin itif en •-ać ex.

spać stać

śpię, śpisz stoję, stoisz

—> —>

a.5. La classe V : -am, -asz, -a ją /-e m , -esz, -eją -ać — V e rb e s à in fin itif en ■ ex.

oglądać czytać

oglądam, oglądasz, oglądają czytam, czytasz, czytają

—> —>

— V e rb e s à in fin itif en •-eć ex.

rozumieć umieć mieć

rozumiem, rozumiesz,..., rozumieją umiem, umiesz mam, masz

—> —>

N.B. Le v e rb e być n ’a p p a rtie n t à a u c u n e c la s s e v e rb a le .

b. Le futur imperfectif Il e s t c o m p o s é d e l’a u x ilia ire być au fu tu r e t: — soit de l’infinitif du verbe ex. S IN G U L IE R m a s c u lin

będę czytać będziesz czytać będzie czytać

fé m in in

będę czytać będziesz czytać będzie czytać

n e u tre

będzie czytać

P L U R IE L m a s c u lin -p e rs o n n e l, m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in e t n e u tre

będziemy czytać będziecie czytać będą czytać — soit du passé à la 3e personne du singulier ou du pluriel, selon le nombre et le genre du sujet S IN G U L IE R m a s c u lin

będę czytał będziesz czytał będzie czytał

fé m in in

będę czytała będziesz czytała będzie czytała

n e u tre

będzie czytało

LEKCJA DZIEWIĘTNASTA

288 P L U R IE L m a s c u lin -p e rs o n n e l

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m in in et n e u tre

będziemy czytali będziecie czytali będą czytali

będziemy czytały będziecie czytały będą czytały

Państwo Szymańscy będą obchodzili złote wesele. Państwo Szymańscy będą obchodzić złote wesele.

ex.

M. e t M me S z y m a ń s k i fê te ro n t le u rs n o c e s d ’or.

N.B. L 'e m p lo i d e l'a u x ilia ire p a s s é e s t o b lig a to ire lo rs q u ’il y a un co m p lé ­ m e n t à l’in fin itif. ex.

On będzie m ógł wyjechać pojutrze. Il p o u rra p a rtir a p rè s -d e m a in .

Już nie będzie mu się chciało pić. Il n ’a u ra p lu s soif.

VI.

L’EXPRESSION DE L’ÂGE

P o u r d e m a n d e r l’â g e d e q u e lq u 'u n , on e m p lo ie l’a d v e rb e de q u a n tité inte rro ­ g a tif ile su iv i du g é n itif, ex. Ile pani córka ma lał? Q u e l â g e a v o tre fille ? P o u r ré p o n d re à c e tte q u e s tio n , on e m p lo ie :

— l’accusatif singulier après 1 : ex.

Ma (jeden) dzień (tydzień, miesiąc, rok). E lle a un jo u r (u n e s e m a in e , un m ois, un an).

— l’accusatif pluriel après 2, 3 et 4 et leurs composés: ex.

Ma dwa, trzy, cztery dni (tygodnie, miesiące, lata). E lle a d e u x , tro is , q u a tre jo u rs (s e m a in e s ,m o is , a n s).

— le génitif pluriel à partir de 5: ex.

Ma pięć, sześć, dwadzieścia jeden, dwadzieścia sześć dni (tygodni, miesięcy, lat). E lle a cin q , six, v in g t et un, v in g t-s ix jo u rs (s e m a in e s , m ois, ans).

CONNAISSANCE PASSIVE — du g é ro n d if p ré s e n t du v e rb e oglądać

: oglądając

— du n o m in a tif p lu rie l państwo Szymańscy — du c o m p a ra tif de bardzo : — du g é n itif p lu rie l de dzień, tydzień, miesiąc, rok :

dni, tygodni, miesięcy, lat

bardziejet d e m ało : mniej

ZŁOTE WESELE PAŃSTWA SZYMAŃSKICH

289

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions su ivantes 1. 2. 3. 4. 5.

:

C o b ę d ą o b c h o d z ić p a ń s tw o S z y m a ń s c y w s o b o tę ? C o to je s t z ło te w e s e le ? K o g o p a ń s tw o S z y m a ń s c y z a p ro s ili n a tę u ro c z y s to ś ć ? G d z ie o d b ę d z ie się u ro c z y s ty o b ia d ? K to to je s t W ła d y s ła w ?

6. C z y on je s t m ło d s z y od ż o n y ? 7. J a k on w y g lą d a ? 8. J a k on p a trz y na ż o n ę ? 9. J a k w y g lą d a ła p a n i K ry s ty n a p ię ć d z ie s ią t la t te m u ? 10. C z y d la p a n a W ła d y s ła w a b a rd z o się o n a z m ie n iła ? 11. C o oni ro b ili w c z o ra j po k o la c ji? 12. J a ki b y ł p a n W ła d y s ła w , g d y się p o z n a li? 13. K to je s t d o n ie g o p o d o b n y ? 14. C z y A d a m je s t w y ż s z y od d z ia d k a ? 15. 16. 17. 18.

K o g o w id a ć na in n y m z d ję c iu ? K im je s t m a tk a p a n i K ry s ty n y d la A d a m a i B a rb a ry ? K ie d y k o b ie ty b y ły b a rd z ie j e le g a n c k ie ? Ile p a ń s tw o S z y m a ń s c y m ie li la t p ię ć d z ie s ią t la t te m u ?

CONVERSATION /.

R épon dez aux qu estions suivantes 1. K ie d y b y ł ś lu b tw o je g o d z ia d k a i tw o je j b a b c i? 2. C z y oni ju ż o b c h o d z ili z ło te w e s e le ? 3. Ile m a sz lat? 4. Ile b ę d z ie s z m ia ł(a ) la t z a d z ie s ię ć la t? 5. C z y lu b is z o g lą d a ć z d ję c ia ? D la c z e g o ? 6. C z y ro b is z z d ję c ia ? 7. C o b ę d z ie s z ro b ić ju tro ? 8. C o b ę d z ie s z ro b ić w n ie d z ie lę ? 9. C z e g o b ę d z ie s z się u c z y ć na n a s tę p n e j le k c ji?

10. C o ro b iłe ś (ro b iła ś ) trz y d n i te m u ? 11. K ie d y z a c z ą łe ś (z a c z ę ła ś ) się u c z y ć p o ls k ie g o ? 12. C o b ę d z ie s z ro b ić na w a k a c ja c h ?

II. In terrogez un(e) ca m arade à la 2e personne du sin gu lier p u is en em ployan t la fo rm e de p o lite sse : — Ile m a s z lat? — M a m ........................

III. R acon tez une so irée où vous regardez d es p h o to s en fa m ille (d écrivez certain s m em bres d e votre fa m ille do n t vous regardez les ph otos).

:

LEKCJA DZIEWIĘTNASTA

290

EXERCICES I. Indiquez le c o m p a ra tif d e su p ério rité d es a d jectifs su ivants 1. 2. 3. 4.

g ru b y b la d y z d ro w y m iły

5. n o w y

9. g ło d n y

6. m ło d y

10. c ie k a w y

7. w s p a n ia ły 8. s ta ry

11. e le g a n c k i 12. d o b ry

II. Transform ez les p h ra ses su ivantes selon le m odèle T e n film je s t ciekawy. -> T a m te n je s t ciekawszy. 1. (ta m te n ) 2. (pani K ry s ty n a ) 3. (M a rta ) 4. (ta m te n )

T e n p a n je s t g ru b y . Pan W ła d y s ła w je s t m ło d y . B a rb a ra je s t c h u d a .

5. (ta m to ) 6. (p o k ó j J u rk a )

T e n film je s t d łu g i. T o d z ie c k o je s t b la d e . P o kó j A d a m a je s t ja s n y .

7. (ta a k to rk a ) 8. (ta m ta )

T e n a k to r je s t w s p a n ia ły . T a p ły ta je s t d ro g a .

III. Transform ez les p h ra ses su ivan tes selon le m odèle T o d z ie c k o je s t grzeczne. -» T o d z ie c k o je s t grzeczniejsze niż tamto. 1. (P io tr)

A n d rz e j je s t w y s o k i.

2. 3. 4. 5.

M a rta je s t niska . T e n p ła s z c z je s t c ie p ły .

(H e le n a ) (ta m te n ) (ta m te ) (te n c h ło p a k )

6. (ta m to ) 7. (ta b ia ła ) 8. (te ka s e ty )

T e d o m y s ą b rz y d k ie . T a d z ie w c z y n a je s t m ą d ra . T o ć w ic z e n ie je s t tru d n e . T a c z e rw o n a s u k ie n k a je s t ła d n a . T e p ły ty s ą d ro g ie .

IV. Transform ez les p h ra ses su ivantes selon le m odèle (Z b y s z e k ) J u re k je s t wysoki 1. (p o kó j A d a m a ) 2. (to k rz e s ło ) 3. (n a s z d o m ) 4. (A d a m ) 5. (ta m to ) 6. (ta m ta )

:

J u re k je s t wyższy od Zbyszka.

P o k ó j B a rb a ry je s t ja s n y . T e n fo te l je s t w y g o d n y . D o m p a n a N o w ic k ie g o je s t d u ż y . A rtu r je s t g ło d n y . T o d z ie c k o je s t m a łe . T a s z y n k a je s t d o b ra .

ZŁOTE WESELE PAŃSTWA SZYMAŃSKICH

V.

291

C om plétez les p h ra ses suivantes p a r la fo rm e correcte du pronom réfléchi :

1. S ą m atki, k tó re n ig d y nie m a ją cza su d l a ........... , bo s ą cią g le z a ję te d z e ć m i a lb o d o m e m . 2. J e rz y S o łty s ia k je s t b a rd z o d o b ry m c z ło w ie k ie m . W o g ó le o ............nie m yśli, ty lk o o ro d z in ie . 3. B asiu , s u k ie n k a , k tó rą ........... k u p iła ś , b a rd z o się p o d o b a P a w ło w i. 4. T e n c h ło p a k nie p o m y ś la ł o ro d z ic a c h . M y ś la ł ty lk o o ............ 5. N ie p o d o b a m i s ię ta m ło d a d z ie w c z y n a , k tó rą m i p rz e d s ta w iłe ś . In te re ­ s u je się t y l k o ........... 6. M u s ia ła m ............u m y ć w ło s y , bo b y ły ju ż b ru d n e . 7. D o s ta łe m d o b rą p ra c ę d la ............ 8. R o d z ic e ............m y ś le li, że c ó rk a n ie z d a m a tu ry , bo o n a m y śli ty lk o o s w o im c h ło p a k u .

VI.

R épon dez aux qu estion s su ivan tes selon le m odèle

K ie d y b y łe ś u J u rk a ? 1. (m ie sią c) 2. (4) (d zie ń ) 3. (2) (rok) 4. (3) (m ie s ią c ) 5. (4) (ty d z ie ń ) 6. (g o d z in a ) 7. (4) (d zie ń ) 8. (50) (rok)

VII. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

B y łe m u J u rk a

trzy dni temu.

K ie d y K ie d y K ie d y K ie d y

b y liś c ie w te a trz e ? b y ła ś u A n n y ? p a ń s tw o k u p ili s a m o c h ó d ? ro d z ic e p a n i M a łg o rz a ty o b c h o d z ili z ło te w e s e le ?

K ie d y K ie d y K ie d y K ie d y

b y liś c ie u W ie rz y n k a ? on w y s z e d ł z b iu ra ? b y ły im ie n in y B a rb a ry ? b y ł ś lu b p a n a W ła d y s ła w a i pani K ry s ty n y ?

Traduisez: N o tre fils é ta it à P a ris il y a un an. Je d is c u ta is a v e c R o m a in il y a d e u x h e u re s . M. S o ls k i é ta it à W ro c ła w il y a un m o is. N o u s a v o n s té lé p h o n é à H é lè n e il y a un e h e u re . J ’ai vu c e film d e W a jd a il y a tro is jo u rs . B a rb a ra a eu s o n b a c c a la u ré a t il y a u n e s e m a in e . N o u s s o m m e s re n tré s de c h e z g ra n d -m è re il y a d e u x jo u rs .

8. Ils s o n t a llé s v o ir u n e p iè c e de M ro ż e k il y a q u a tre s e m a in e s .

VIII.

C om plétez les p h ra ses su ivantes :

1. (u ro c z y s to ś ć ) 2. (c z u ło ś ć ) 3. (tw a rz)

K o g o p a ń s tw o z a p ro s z ą na tę M ą ż p a trz y na ż o n ę z .............. Z ........................ je s te ś p o d o b n a d o b a b c i K ry s tyn y .

4. (n a s z a m ło d o ś ć ) 5. (n ie c ie rp liw o ś ć ) 6. (noc)

S p ę d z iliś m y ....................... w e F ra n c ji. B a rb a ra c z e k a n a P a w ła z ....................... W .......................n ic n ie w id a ć na tej ulicy.

LEKCJA DZIEWIĘTNASTA

2 92

IX. Indiquez les classes verbales des verbes suivants (et conjuguez-les à la l reet à la2epersonnes du singulier): 1. 2. 3. 4.

o b c h o d z ić w y g lą d a ć p a trz e ć m ie ć

9. d o s ta w a ć

5. p rz y g o to w y w a ć 6. p ić

10. m y ć się

7. c h o d z ić 8. u m ie ć

11. p ó jś ć 12. je ź d z ić

X. Transform ez les p h ra ses su ivantes selon le m odèle : B a rb a ra n a p is z e list d o P a w ła . B a rb a ra będzie pisać d o P a w ła co ty d z ie ń . B a rb a ra będzie pisała d o P a w ła co ty d z ie ń . 1. A d a m s p rz ą tn ie s w ó j p o kó j. 2. A n n a p rz y g o tu je d o b rą k o la c ję . 3. S p o tk a m y s ię n ie d a le k o s z k o ły . 4. Z b y s z e k z a g ra w s z a c h y z A d a m e m . 5. Pan S o ls k i p ó jd z ie po z a k u p y d o s k le p u o b o k. 6. Z a d z w o n im y d o c ie b ie z b u d k i te le fo n ic z n e j. 7. P a ń s tw o S o ls c y s p ę d z ą w o ln y c z a s na d je z io re m . 8. P ó jd ę do b a b c i. (m .).

XI. Transform ez les p h ra se s su ivan tes selon le m odèle

:

Będziemy chodziły d o k in a c o ty d z ie ń . -» Pójdziemy d o kina . 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

X II.

P an S o ls k i b ę d z ie je ź d z ił d o W ro c ła w ia co trz y ty g o d n ie . T e ra z to A d a m b ę d z ie c h o d z ił po z a k u p y co d z ie ń . M a łg o rz a ta b ę d z ie g r a ła ro lę E le o n o ry w s z tu c e M ro ż ka . C z y p a ń s tw o b ę d ą c h o d z ić na b a s e n co ty d z ie ń ? M o ja w n u c z k a b ę d z ie s ię u c z y ła a n g ie ls k ie g o . B ę d z ie m y ro b ili p o rz ą d e k w c a ły m d o m u . C zy b ę d z ie s z p o m a g a ł m ło d s z e m u b ra tu ? C zy b ę d z ie p a n je ź d z ił do p ra c y s a m o c h o d e m ?

Traduisez'.

1. N ous n o u s v e rro n s d a n s un m o is. 2. Je t ’é crira i c h a q u e s e m a in e . 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Ire z -v o u s au m a ria g e d ’A n n e et d e G e o rg e s ? Ils iro n t v o ir le u r g ra n d -m è re to u s les d im a n c h e s . A d a m et R o m a in fe ro n t u n e p a rtie d ’é c h e c s . N ous a id e ro n s c e t é lè v e à fa ire s e s d e v o irs . Les e n fa n ts jo u e ro n t au b a llo n to u s les jo u rs . D e m a in j ’a id e ra i m a m a n à p ré p a re r le d în e r.

ZŁOTE WESELE PAŃSTWA SZYMAŃSKICH

293

XIII. C om plétez les p h ra ses su ivan tes 1 . (1 3 ; m ie s ią c ) T o d z ie c k o m ia ło ......................... k ie d y z a c z ę ło c h o d z ić . 2. (16 ; rok)

Z a d w a m ie s ią c e A d a m b ę d z ie m i a ł ..........................

3. (74 ; rok) 4. (2; ro k) 5. (5; m ie s ią c )

J e g o b a b c ia m a j u ż ......................... A d a ś m ó w ił ju ż b a rd z o d o b rz e , k ie d y s k o ń c z y ł............... T e n u cz e ń z a c z ą ł się u c z y ć p o ls k ie g o ..........................te m u .

6. (ro k) Ile te n p a n m a ........................ ? 7. (22; ro k) P a w e ł m a d o p ie r o ......................... 8. (4, ty d z ie ń ; 22, m ie s ią c ) S y n p a n i K ry s ty n y m a .................... a c ó rk a ............

XIV. T raduisez

:

M. N o w ic k i a tro is fille s : H é lè n e , M a rth e e t C h ris tin e . T o u te s les tro is s o n t trè s jo lie s . H é lè n e a tro is a n s d e p lu s q u e M a rth e , et M a rth e a un an de p lu s q u e C h ristin e . B ien e n te n d u , H é lè n e est plus g ra n d e q u e M a rth e e t C h ris tin e ; e lle a a u s s i d e s c h e v e u x p lu s c la irs . C h ris tin e a les c h e v e u x p lu s c o u rts q u e M a rth e , m a is p lu s fo n c é s . M a rth e e s t un pe u p lu s fo rte q u ’H é lè n e , m a is p lu s m in c e q u e C h ris tin e . C h ris tin e e s t p lu s g a ie q u ’ H é lè n e , m a is H é lè n e e s t p lu s a im a b le . J ’a im e b e a u c o u p le s fille s d e M. N o w ic k i. * * *

L o rs q u e n o u s s e ro n s au b o rd du lac, n o u s n o u s lè v e ro n s tô t et p re n d ro n s de b o n s p e tits -d é je u n e rs . N o u s iro n s to u s le s jo u rs d a n s la fo rê t c u e illir d e s m y rtille s e t d e s c h a m p ig n o n s . N o u s iro n s a u s s i à la p ê c h e . R o m a in e t G e o r­ g e s p o u rro n t s o u v e n t jo u e r a u x é c h e c s . L e s e n fa n ts jo u e ro n t au b a llo n ou iro n t se b a ig n e r; l’ea u du la c e s t trè s a g ré a b le . Le s o ir n o u s fe ro n s d e s fe u x de c a m p et n o u s c h a n te ro n s d e s c h a n s o n s . N o u s d is c u te ro n s ou n o u s liro n s ta rd d a n s la nuit. C e s e ro n t d e m e rv e ille u s e s v a c a n c e s .

294

LEKCJA DWUDZIESTA

KARTKI ”

KARTKI

295

PaniMałgorzata poleciała samolotem z całym zespołem do Francji na Międzynarodowy Festiwal Teatralny w Awinionie. Przed wyjazdem zostawiła mężowi i dzieciom „kartki” z poleceniami. Wie, że będą liczyć dni do jej powrotu.

Do męża. K ochany, P ro s z ę C ię , z a d z w o ń d o K ry s i i p o w ie d z je j, ż e n ie b ę d z ie m n ie w c z w a rte k . N ie d o d z w o n iła m się do niej p rz e d w y ja z d e m . N ie z a p o m n ij o w iz y c ie u d e n ty s ty d w u d z ie s te g o o o s ie m n a s te j, i ż e w p ią te k m a s z o d e b ra ć p o ś c ie l z p ra ln i. B a s ia p o trz e b u je n o w e j ku rtk i, z o s ta w iła m d la niej p ie n ią d z e w d ru g ie j s z u fla d z ie k re d e n s u , a le n ie c h nie ku p i b y le c ze g o . Z a p ła ć z a ś w ia tło , te rm in ju ż m in ą ł. C a łu ję C ię, z a d z w o n ię , ja k ty lk o b ę d ę m o g ła . M a łg o s ia

Do córki. C ó re c z k o , P o p ro ś o jc a o p ie n ią d z e na k u rtk ę , a le n ie k u p u j b y le ja k ie j. W id z ia ła m ła d n e rz e c z y w Modzie Polskiej. P o w ie d z P a w ło w i, że p o s ta ra m się z n a le ź ć te c z a s o p is m a o in fo rm a ty c e , o k tó re m n ie p ro s ił. T o b ie p rz y w io z ę m o d n e d ż in s y . P o m a g a j o jc u , nie k łó ć się z b ra te m . L ic z ę na C ie b ie , C ó re c z k o . C a łu ję . M am a

Do syna. S yneczku, B ą d ź m iły , s łu c h a j o jc a i nie k łó ć się z s io s trą o b y le co. U c z się d o b rz e , p rz e d e w s z y s tk im m a te m a ty k i. P rz y p o m in a m Ci, ż e tw o je o s ta tn ie k la s ó w k i z fiz yk i, h is to rii i g e o g ra fii n ie b y ły d o b re . M ia łe ś b a rd z o s ła b e s to p n ie . P o z a ty m n a u c z y c ie l m a te m a ty k i p o w ie d z ia ł m i na w y w ia d ó w c e , ż e nie je s t s p e c ja ln ie z C ie b ie z a d o w o lo n y . O d ra b ia j le k c je c o d z ie n n ie . C a łu ję . M am a

LEKCJA DWUDZIESTA

296

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

c ó re c z k a d e n ty s ta d ż in s y (pi.)

m o d n y , a, e

c a ło w a ć , -u ję , -u je s z d o d z w o n ić * się, -ę, -isz liczyć, -ę, -y sz (n a + A .) m in ą ć *, m in ie , m in ą

s ła b y , a, e z a d o w o lo n y , a, e (z + G .)

fiz y k a h is to ria

o d e b ra ć *, o d b io rę , o d b ie rz e s z p o le c ie ć *, p o le c ę , p o le c is z p o m a g a ć , -a m , -a sz

g e o g ra fia k a rtk a

Groupes pronominaux

k la s ó w k a k u rtk a

b y le co, ja k i, k to ...

p o p ro s ić *, p o p ro szę , p o p rosisz p o s ta ra ć * się, -a m , -a s z

m oda p o le c e n ie

Expression

p rz y p o m in a ć , -am , -a s z p rz y w ie ź ć *, -w io z ę , -w ie z ie s z

p o ś c ie l (f.) p o w ró t (G .-u ) p ra ln ia rz e c z (f.)

p rz e d e w s z y s tk im

s a m o lo t (G .-u) s to p ie ń (G . s to p n ia ) syneczek

z a p ła c ić *, z a p ła c ę , z a p ła c is z z a p o m n ie ć *, -ę, -is z (o + L.) z n a le ź ć *, z n a jd ę , z n a jd z ie s z

Adverbe s p e c ja ln ie

s z u fla d a ś w ia tło te rm in (G .-u )

Autres ja k ty lk o n ie ch p rz e d +1.

w iz y ta w y w ia d ó w k a

Nom propre M o d a P o ls k a

COUPLES ASPECTUELS c a ło w a ć , -u ję , -u je s z dodzwaniać się, -am , -a s z lecieć, le cę , le c is z mijać, m ija, m ija ją odbierać, -a m , -a s z

pocałować, -u ję , -u je s z d o d z w o n ić się, -ę, -is z p o le c ie ć , p o le c ę , p o le c is z m in ą ć , m in ie , m in ą o d e b ra ć , o d b io rę , o d b ie rz e s z

p ła c ić , p ła c ę , p ła c is z p o m a g ać, -a m , -a sz prosić, p ro sz ę , p ro s is z p rz y p o m in a ć , -a m , -a sz przywozić,-w o ż ę ,-w o z is z

z a p ła c ić , -ę, -isz pom óc, pom ogę, pom ożesz p o p ro s ić , p o p ro s z ę , p o p ro s is z

przypomnieć,p rz y p o m n ę ,p rz y p o m n is z p rz y w ie ź ć , p rz y w io z ę , p rz y w ie z ie s z p o s ta ra ć się, -am , -a s z

starać się, -am , -a s z zapominać, -a m , -a s z

z a p o m n ie ć , z a p o m n ę , z a p o m n is z

zn a jd o w a ć, -uję, -u je s z

z n a le ź ć , z n a jd ę , z n a jd z ie s z

KARTKI

297

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM ET L’ADJECTIF Morphologie

Le vocatif singulier a. Le masculin a.1. Les noms masculins en consonne ont un vocatif identique au locatif:

dyrektor dyrektorze! brat h > brade! syneczek -> syneczku! Adaś Adasiu!

ex.

Exceptions: 1.

pan

panie!

2. Les m a s c u lin s -p e rs o n n e ls en -ec

chłopiec -» chłopcze!

ex.

ojciec -> ojcze!

N.B. L ’a lte rn a n c e c o n s o n a n tiq u e d cz a.

2. Les nom s m asculins-personnels en -a ont la désinence -o, comme les noms fém inins:

tata -> tato!

ex.

kolega

kolego!

b. Le féminin b.

1. Les noms féminins en -a ont la désinence -o: ex.

m a rn a

mamo!

córeczka

córeczko!

N.B. Les d im in u tifs fé m in in s à ra d ic a l en c o n s o n n e m o lle o n t la d é s i­

-u : ex. Basia -» Basiu! nence

b.2. Les noms féminins en -/ ont un vocatif identique au nominatif: ex.

pani Małgorzata -» pani Małgorzato!

b.3. Les noms féminins en consonne molle ou durcie ont un voca­ tif identique au locatif. C e ty p e de n o m s ne c o m p re n a n t p a s d e n o m s d e p e rs o n n e s , c e c a s e s t ra re m e n t e m p lo y é , ex.

noc -> nocy!

c. Le neutre Les noms neutres ont un vocatif identique au nominatif : ex.

Co ty robisz, moje dziecko? Q u e fa is -tu , m o n e n fa n t?

LEKCJA DWUDZIESTA

298 d.

L’adjectif Les adjectifs et tous les noms ou pronoms suivants la déclinaison adjectivale ont un vocatif identique au nominatif:

ex. Kochana mamo! C h è re m a m a n !

Mój kochany tato!

Panie Szymański!

M on cher papa !

M o n s ie u r S z y m a ń s k i !

Syntaxe Le vocatif (V.) est le cas de l’apostrophe. ex.

Mamo, Tato, mam dla was miłą niespodziankę. M a m a n , P ap a , j ’ai u n e b o n n e s u rp ris e p o u r v o u s .

N.B. D a n s la la n g u e p a rlé e , le v o c a tif e s t c o n c u rre n c é p a r le n o m in a tif, ex. Ewa,

to jest Paweł.

È ve , c ’e st P aul.

II.

LE VERBE

Morphologie A. L’impératif a. La 2e personne du singulier La fo rm e d e b a s e d e l’im p é ra tif e st la 2 e p e rs o n n e du s in g u lie r. E lle se fo rm e s e lo n la c la s s e v e rb a le .

a.1. Les verbes des classes I à IV fo rm e n t le u r im p é ra tif en s u p p rim a n t la v o y e lle fin a le d e la 3e personne du singulier du présent ou du futur perfectif :

ex. uczy się zadzwoni zapłaci

—> > —> —

ucz się! zadzwoń! zapłać!

bierze napisze przyjdzie

—

>

—> —>

bierz! napisz! przyjdź!

N.B.: 1. Si le ra d ic a l se te rm in e en p ' b ' ex.

kupi -4 kup!

f'w' il d e v ie n t d

mówi-> mów!

2. Si le ra dical se te rm in e p a r un g ro u p e de c o n s o n n e s , on a jo u te ex.

śpi -4 śpij!

zapomni

3. L ’a lte rn a n c e v o c a liq u e o /

ex. robi

-4

-4

ou

ós, a u f d a n s chodzi -4 chodź!

rób!

4. Exceptions:

być fo rm e son im p é ra tif s u r le fu tu r : będzie -» chcieć et les v e rb e s en -wa- fo rm e n t le u r im p é ra tif s u r l’in fin itif: chcieć chciej! dawać -4 dawaj!

— —

-yj :

zapomnij!

KARTKI”

299

a.2. Les verbes de la classe V fo rm e n t le u r im p é ra tif en s u p p rim a n t la v o y e lle fin a le de la 3e personne du pluriel du présent ou du futur perfectif : ex.

pomagają -> pomagaj! powiedzą powiedz!

Exception : mieć fo rm e so n im p é ra tif s u r l’in fin itif : mieć -» miej! b. La 1re et la 2e personnes du pluriel E lle s se fo rm e n t s u r la 2 e p e rs o n n e du s in g u lie r de l’im p é ra tif. O n a jo u te re s p e c tiv e m e n t les te rm in a is o n s p e rs o n n e lle s ex.

pracuj!

t

pracujmy! pracujcie!

c. La 3e personne du singulier et du pluriel E lle e s t re m p la c é e p a r u ne c o n s tru c tio n p a rtic u liè re : la p a rtic u le niech s u iv ie de la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r ou du p lu rie l du v e rb e , ex. Niech

czyta!

Q u ’il lise ! N .B . P o u r le v e rb e być, on e m p lo ie la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r ou du p lu ­ riel du futur: ex. Niech będą w domu o szóstej! Q u ’ils (e lle s ) s o ie n t à la m a is o n à s ix h e u re s !

B. Le verbe perfectif znaleźć Il a p p a rtie n t à la c la s s e I en

-ę, - e s z e t se c o n ju g u e :

znajdę znajdziesz Il se c o n ju g u e au p a s s é :

znalazłem, znalazłeś, ...znaleźli, znalazły

C. Le verbe minąć D a n s le se n s te m p o re l, c'e s t un v e rb e d é fe c tif qui se c o n ju g u e u n iq u e m e n t à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r e t du p lu rie l. Il p ré s e n te au p a s s é un e a lte rn a n c e v o c a liq u e

/

Syntaxe L’impératif En rè g le g é n é ra le , on e m p lo ie l’im p é ra tif du v e rb e p e rfe c tif d a n s les p h ra s e s a ffirm a tiv e s e t l’im p é ra tif du v e rb e im p e rfe c tif d a n s les p h ra s e s n é g a tiv e s , ex. Zadzwoń

do Krysi!

T é lé p h o n e à C h ris tin e !

Nie dzwoń do niej! N e lui té lé p h o n e p a s !

Niech pani przyjdzie!

Niech pani nie przychodzi!

Venez !

Ne venez pas !

LEKCJA DWUDZIESTA

300 N.B.

1. L’im p é ra tif du v e rb e p e rfe c tif d a n s une p h ra s e n é g a tive m a rq u e l’in sista n ce et p e u t se tra d u ire en fra n ç a is p a r u n e e x p re s s io n du ty p e ne va pas ! ou surtout n e ... ex.

Nie kup byle czego! N e v a p a s a c h e te r n ’im p o rte q u o i !

Nie zapom nij o wizycie u dentysty! S u rto u t n ’o u b lie p a s to n re n d e z -v o u s c h e z le d e n tis te ! 2. ‘ R a p p e l: Le v e rb e prosić s u iv i d e l’in fin itif p e rfe c tif re m p la c e s o u v l’im p é ra tif, d o n n a n t a in s i un to n p lu s o ffic ie l (cf. leçon 1 6 ): ex.

III.

Proszę wejść!

Proszę przeczytać!

E n tre z !

L is e z !

LES ADVERBES Morphologie

Les a d v e rb e s s im p le s s e fo rm e n t s u r le s a d je c tifs , d o n t ils re m p la c e n t la v o y e lle fin a le p a r le s u ffix e -o ou le s u ffix e -e qu i e n tra în e une m o d ific a tio n d e la c o n s o n n e fin a le du ra d ic a l (cf. lo c a tif, le ç o n 1 6 ):

długi miły duży

—>

—> —

>

długo miło dużo

dobry -> doskonały - » specjalny —>

dobrze doskonale specjalnie

N.B. 1. La p lu p a rt d e s a d je c tifs d o n t le ra d ic a l s e te rm in e p a r u n e c o n s o n n e s u iv ie d e n fo rm e n t d e s a d v e rb e s à l’a id e de la te rm in a is o n -e m a is ce n ’e st p a s u n e rè g le :

świetny różny

świetnie różnie

cudowny ironiczny

—> ->

cudownie ironicznie

2. C e rta in s a d je c tifs p o s s è d e n t les d e u x fo rm e s , la fo rm e en -o é ta n t la s e u le p o s s ib le d a n s le s to u rn u re s im p e rs o n n e lle s .

smutny IV.

—>

s m u tn ie /s m u tn o

LES GROUPES PRONOMINAUX BYLE JAKI, BYLE CZYJ

BYLE CO, BYLE KTÓRY,

C e s g ro u p e s p ro n o m in a u x s o n t fo rm é s a v e c la p a rtic u le byle qu i s ig n ifie « n ’im p o rte » s u iv ie d ’un p ro n o m : kto, co, który, jaki, q ui se d é c lin e ré g u liè re m e n t: ex.

Ta dziewczyna nie pójdzie do kina z byle kim. C e tte fille n ’ira p a s au c in é m a a v e c n ’im p o rte qui.

Kupię mu byle co na imieniny. J e lui a c h è te ra i n ’im p o rte q u o i p o u r sa fê te .

KARTKI”

301 Zróbjedno ćwiczenie, byle które!

F ais un e x e rc ic e , n ’im p o rte le q u e l !

Nie kupuj byle jakiej kurtki! N ’a c h è te p a s n’im p o rte q u e lle v e s te ! V . LA PRÉPOSITION

PRZED

S u iv ie de l’in s tru m e n ta l, la p ré p o s itio n

e x p rim e é g a le m e n t un c o m ­

p lé m e n t c irc o n s ta n c ie l de te m p s : ex.

Przed wyjazdem pani Małgorzata zostawiła kartki całej rodzinie. A v a n t s o n d é p a rt, M a rg u e rite a la is s é d e s p e tits m o ts à to u te la fa m ille .

N.B. O n re m a rq u e ra l’e m p lo i p a rtic u lie r d e ex.

d a n s le s e n s te m p o re l,

Paweł zadzwonił do Basi przed godziną. P aul a té lé p h o n é à B a rb a ra il y a u ne h e u re . (cf. le ç o n 1 9 :

Paweł zadzwonił do Basi godzinę temu)

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estion s suivan tes : 1. D la c z e g o p a n i M a łg o rz a ta p o le c ia ła d o F ra n c ji? 2. K o m u o n a z o s ta w iła ka rtki p rz e d w y ja z d e m ? 3. 4. 5. 6.

C o p ani M a łg o s ia n a p is a ła d o m ę ż a ? C o o n a n a p is a ła do c ó rk i? C o n a p is a ła do s y n a ? C z y A d a m je s t d o b ry m u c z n ie m ? S ką d w ie s z ?

CONVERSATION /.

R épon dez aux qu estion s su ivantes : 1. C zy ju ż le c ia łe ś (le c ia ła ś ) s a m o lo te m ? 2. 3. 4. 5. 6. 7.

C zym m o ż n a je c h a ć d o P o lski? C z y lu b isz c h o d z ić do d e n ty s ty ? C zy w e F ra n c ji b u ty s ą d ro g ie ? O co się k łó c is z z ro d z ic a m i? C z y c z ę s to p ro s is z ro d z ic ó w o p ie n ią d z e ? C z y m o d a s p o rto w a ci się p o d o b a ?

8. C o m o ż n a p rz y w ie ź ć z P o lski? 9. C z y tw ó j n a u c z y c ie l (tw o ja n a u c z y c ie lk a ) m a te m a ty k i m o ż e b y ć z c ie b ie 10.

z a d o w o lo n y (z a d o w o lo n a )? C zy lu b is z p o le c e n ia ? D la c z e g o ?

LEKCJA DWUDZIESTA

302 II. Imitez le dialogue en employant des vocatifs : — Panie nauczycielu, c z y m o g ę w y jś ć ?

(m a m a / o jc ie c / A n d rz e j / d z ia d e k / b a b c ia / p a n i E w a / pa n d y re k to r / pan in ż y n ie r /...) — N ie, Adasiu. J e s t z a w c z e ś n ie . (B a s ia / P a w e ł / A n n a / m ój m a ły / k o c h a n e m o je d z ie c k o / pa n P io tr / p a n i I r e n a / p a n k o le g a /...)

III. Imitez le dialogue en remplaçant les mots en caractères gras : — A n d rz e ju , pomóż mi zrobić to ćwiczenie z polskiego! (z a d z w o n ić w ie c z o re m / z a p ła c ić z a ka w ę / p o ż y c z y ć k s ią ż k ę / o d e b ra ć p o ś c ie l z p ra ln i / z a p o m n ie ć ro z m o w ę / p o s ta ra ć się nie z a p o m n ie ć /...) — D o b rz e , pomogę.

EXERCICES I. Com plétez les phrases en m ettant les mots entre parenthèses au 1. (p a n d y re k to r)

D zie ń d o b r y , .............................. C z y je s t m ój m ąż?

2. (K o c h a n a p a n i K r y s ty n a ) ............................. ż y c z y m y p a n i w s z y s tk ie g o n a j­ le p s z e g o z o k a z ji N o w e g o R oku. 3. (M o je k o c h a n e d z ie c k o ) ..............................., c z y ju ż o d ro b iłe ś le k c je ? 4. (S ta ry ) C z e ś ć .................................! J a k s ię m a s z ? 5. (K o c h a n y k o le g a ) 6. (M ło d y c z ło w ie k )

.............................. , b a rd z o ci d z ię k u ję z a p o m o c . .............................. , n ie ch p a n z a p u k a d o d rz w i!

7. (M a łg o s ia , E w a ) 8. (A n d rz e j)

................................c z y je s te ś c ie w o ln e ju tro ra n o ? ..............................., z a d z w o ń d o m n ie w ie c z o re m , bo po p o łu d n iu m n ie nie b ę d z ie .

II. D on n ez la 2 e p erso n n e du sin gu lier de l ’im p éra tif d es verb es su ivants: 1. p rz e c z y ta ć 2. o d ra b ia ć 3. je c h a ć 4. p ić

III. D on n ez l 1. zje ś ć 2. n a p is a ć 3. o b u d z ić się 4. s łu c h a ć

5. z a trz y m a ć się 6. p o w ie d z ie ć 7. iść 8. p o c a ło w a ć

9. s p ó ź n ić się 10. b ra ć 1 1 .skończyć 12. u w a ż a ć

’im p é ra tif d es ve rb es su ivan ts : 5. 6. 7. 8.

z a g ra ć pokazać z a m ó w ić c h o d z ić

9. 10. 11. 12.

o p o w ie d z ie ć p rz y jś ć p o d z ię k o w a ć w z ią ć

IV. C hoisissez cinq verb es dan s les deux exercices p réc éd en ts e t em ployezles dan s d es p h ra ses im p éra tives à la p erson n e d e votre choix.

KARTKI

303

V. Transform ez les p h ra ses suivantes selon

le m odèle

Niech pan nie czyta te g o c z a s o p is m a !

Nie czytaj te g o c z a s o p is m a !

1. N ie c h p a ń s tw o się nie s p ó ź n ią ! 2. N ie ch p a ni u s ią d z ie ! 3. N ie ch p a ń s tw o u w a ż a ją ! 4. N ie ch pan s ię w re s z c ie n a u c z y te g o n u m e ru te le fo n u ! 5. N ie ch p an i p o ż y c z y k o le ż a n c e p o w ie ś ć K o n w ic k ie g o ! 6. N ie ch p a n się o b u d z i! J u ż p ó źn o . 7. N ie ch p a ń s tw o p o m o g ą ro d z ic o m ! 8. N ie ch p a ń s tw o m i p o k a ż ą w y p ra c o w a n ie z a n g ie ls k ie g o ! 9. N ie ch pan nie b ie rz e te g o le k a rs tw a ! 10. P ani B a siu , n ie c h p a n i b ę d z ie w d o m u o s z ó s te j! 11. N ie ch p a ń s tw o się u b io rą c ie p ło ! 12. N ie ch pa n mi z a m ó w i h e rb a tę z c y try n ą !

VI. Transform ez les p h ra ses su ivantes selon le m odèle Proszę wstać w c z e ś n ie j.

Niech pan (pani) wstanie w c z e ś n ie j! Niech państwo wstaną w c z e ś n ie j!

1. P ro s z ę p o ło ż y ć tę g a z e tę tu ta j. 2. P ro s z ę p o k a z a ć ję z y k . 3. P ro s z ę nie je ś ć te g o m ię s a , bo ju ż n ie je s t d o b re . 4. 5. 6. 7. 8.

P ro s z ę P ro s z ę P ro s z ę P ro s z ę P ro s z ę

p rz e c z y ta ć te n list. z n a le ź ć tro c h ę c z a s u d la s ta re g o d z ia d k a . z ro b ić to ć w ic z e n ie na ju tro . nie d z w o n ić c o d z ie n n ie . nie o tw ie ra ć o k n a , bo je s t z im n o .

VIT M ettez les p h ra ses su ivan tes à 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

P rz e c z y ta j tę k s ią ż k ę ! Z a c z e k a j n a b ra ta ! P o w ie d z m a tc e , że m n ie n ie b ę d z ie ju tro ! P rz y p o m n ijc ie m i, że ju tro s ą im ie n in y b a b c i! O p o w ie d z , ja k b y ło w e F ra n c ji! N ie ch pan p rz y jd z ie ju tro w ie c z o re m ! Z a p ła ć z a tę k a w ę i ju ż !

8. N ie ch p a ń s tw o p o w ie d z ą d z ie c io m , że w y je ż d ż a m ! 9. W y p ijm y z a tw o je z d ro w ie ! 10. Z je d z m y m ię so ! 11. N a p is z list do c h ło p a k a ! 12. P od aj k a w ę i h e rb a tę ! 13. P o d p is z u m o w ę ju tro ! 14. B ą d ź c ie w d o m u o s z ó s te j! 15. P o c a łu j d z ia d k a i b a b c ię o d e m n ie ! 16. Z a d z w o ń do k o le g i!

la fo rm e

n égative

LEKCJA DWUDZIESTA

304 VIII. R épon dez aux p h ra se s su ivan tes selon le m odèle

:

Proszę położyć k s ią ż k ę na sto le . - » Już kładę. 1. 2. 3. 4. 5.

P ro s z ę p ó jś ć d o d y re k to ra . N ie c h p a ni n a p is z e d o te a tru . W y b ie rz s o b ie m ie js c e ! P o m ó ż c ie m a tc e ! N ie ch p a ń s tw o się z a trz y m a ją !

6. P ro s z ę w y s ią ś ć na ty m p rz y s ta n k u ! 7. N ie ch p a ń s tw o z a p ła c ą k e ln e ro w i z a o b ia d ! 8. P o w ie d z m u, ż e je s te m b a rd z o z a ję ta !

IX. F orm ez d e s a d v e rb e s su r les a d jectifs ci-dessou s et em ployez-les dans les p h ra se s su iva n tes (un m êm e a d v e rb e p e u t être em p lo yé plu sieu rs fo is : s m u tn y p rz y je m n y ła tw y

b la d y b rz y d k i d ro g i

m ło d y ś w ie tn y z ły

d o s k o n a ły d o b ry k ró tki

c ie p ły p u n k tu a ln y cudow ny

1. W c z o ra j b y ł o ............ 2. P ani S o ls k a w y g lą d a d z is ia j 3. B a s ia b y ła w d o m u ............... 4. W ty m s k le p ie j e s t .................

X. Trouvez les a d jectifs su r lesqu els so n t fo rm é s les a d ve rb es ci-dessous, p u is em p lo yez les a d ve rb es dan s d es p h ra ses : m a ło n a g le d o b rz e

c o d z ie n n ie w s p a n ia le c z ę s to

rz a d k o z im n o c ią g le

w c z e ś n ie z w y k le ś w ie tn ie

ś lic z n ie d łu g o d o s k o n a le

XI. R ép o n d ez aux q u estion s su ivan tes p a r la n éga tive en em ployan t un autre a d ve rb e : Ciepło tu ? — N ie, zimno. 1. 2. 3. 4.

C zy C zy C zy C zy

je s t ju ż p ó ź n o ? ła tw o je s t m ó w ić po p o ls k u ? w c z o ra j b y ło b rz y d k o ? w e F ra n c ji je s t c z ę s to z im n o ?

5. P ani S o ls k a b ę d z ie d łu g o w e F ra n c ji? 6. 7. 8. 9. 10.

C zy C zy P an C zy

p a n z a p ła c ił d ro g o z a te k w ia ty ? w n ie d z ie le p a ń s tw o w s ta ją p ó ź n o ? c z u ł s ię d o b rz e po ty c h w a k a c ja c h ? te ra z je s t ci s m u tn o ?

P a ń s tw u je s t w y g o d n ie w ty m m a ły m s a m o c h o d z ie ?

KARTKI

305

X II. R ép o n d ez aux q u e stio n s su iv a n te s p a r la n é g a tiv e en u tilisa n t les p rép o sitio n s przed ou po : 1. K ie d y p a ni p ó jd z ie d o le k a rz a ? Po p o łu d n iu ? 2. K ie d y A d a m k up i m a tc e o s ta tn ie n a g ra n ie P e n d e re c k ie g o ? Po im ie n i­ n a ch ? 3. K ie d y m a sz a n g ie ls k i? Po le k cji m a te m a ty k i? 4. K ie d y B a s ia z a d z w o n i do P a w ła ? P rz e d k o la c ją ? 5. K ie d y P a w e ł i B a s ia z n a le ź li się sa m i u B a s i? Po k in ie ? 6. K ie d y p an S o ls ki p o je d z ie do K ra k o w a ? Po w a k a c ja c h ? 7. K ie d y c h o ry b ie rz e le k a rs tw a ? P rz e d ś n ia d a n ie m ? 8. K ie d y p o ż y c z y s z mi tę k s ią ż k ę ? P rz e d fe ria m i?

X III. C om plétez les p h ra ses suivantes p a r byle co, kto, jaki, który, ... 1. 2. 3. 4.

M a tk a n ig d y mi nie k u p o w a ła ........................ n a im ie n in y . T a d z ie w c z y n a ta k b a rd z o lubi m ó w ić, że m ó w i........................ J u ż nie m a m y w in a . K u p ......................... b ia łe a lb o c z e rw o n e ! P o ja d ę d o d o m u ........................ , tra m w a je m , a u to b u s e m a lb o ta k s ó w k ą .

5. N ie ro z m a w ia j z ........................ ! 6. T e n pan lubi d o b rz e z je ś ć . N ie z j e ........................ 7. P is z ........................ p ió re m , m o im c z y tw o im . 8. P o ż ycz mi ja k ą ś g a z e tę ...........................! 9. L u d z ie o g lą d a ją ........................ w te le w iz ji. 10. U b ie rz się w ......................s u k ie n k ę , tw o ją c z y m o ją .

XIV. C om p létez les p h ra ses su ivan tes p a r les verb es mijać ou minąć : 1. D w a l a t a ........................ od n a s z e j o s ta tn ie j ro z m o w y . 2. 3. 4. 5.

Z P a w łe m c z a s ........................ b a rd z o sz y b k o . D w ie g o d z in y ........................ od je g o w y ja z d u . C z te ry m ie s ią c e ........................od w y ja z d u d y re k to ra . J u tro p a n i M a łg o s ia b ę d z ie b a rd z o z a ję ta . D zie ń s z y b k o ........................

6. M ie s ią c e ........................ je d e n po d ru g im .

XV. C om p létez les p h ra ses su ivantes p a r les m ots entre p a ren th èses : 1. N a w a k a c je c a ła ro d z in a p o je c h a ła ( s a m o c h ó d ) .....................n ad (m o rz e ) ...........................N a d ( m o r z e ) ............................. s p ę d z iła d w a (ty d z ie ń ) .... ........................ i p o te m p o je c h a ła na ( M a z u r y ) .......................... 2. D z is ia j ra n o m a tk a z o s ta w iła (d z ie c i) ......................... p ie n ią d z e , bo o n e m a ją p ó jś ć d o ( k in o ) ........................ z (k o le g a p l . ) ........................ po (s z k o ła ) 3.

N ie m o g ę p rz y jś ć do ( w y ) .................d z is ia j w ie c z o re m , b o m a m (p ró b a ) ............................ o s ió d m e j. Z a d z w o n ię d o (ty ) ..............................., ( B a s ia ) ......................... po ( s p o tk a n ie ) ......................... z ( d y r e k to r ) .......................... (T e a tr , z ( k t ó r y ) ........................ s ię u m ó w iła m w

W ie lk i) ...... (k a w ia rn ia )

306

LEKCJA DWUDZIESTA

4.

N ie k u p u j (o jc ie c ) .........................(z ie lo n a k u r tk a ) ..............................(k tó ra ) ........................... w id z ia ły ś m y w c z o r a j w (d o m to w a r o w y ) ........................... Z n a la z ła m b a rd z o p ię k n ą w (M o d a P o ls k a ) ...................

XVI. Traduisez'A v a n t so n d é p a rt p o u r le F e s tiv a l in te rn a tio n a l d ’A v ig n o n , M me S o ls ki a la is s é d e s p e tits m o ts à to u te la fa m ille . « M o n c h é ri, n ’o u b lie p a s to n re n d e z -v o u s c h e z le d e n tis te », a -t-e lle re c o m m a n d é e n tre a u tre s c h o s e s à s o n m a ri, e t à B a rb a ra e t à A d a m : « M e s e n fa n ts c h é ris , ne v o u s d is p u te z p a s ! ». E lle a en o u tre ra p p e lé à so n fils q u ’il a v a it eu de trè s m a u v a is e s no te s en p h y s iq u e e t q u e son p ro fe s s e u r d e m a th é m a tiq u e s , à la d e rn iè re ré u n io n de p a re n ts d ’é lè v e s , n ’é ta it p a s trè s c o n te n t de lui. « A p p re n d s te s le ç o n s to u s le s jo u rs », lui a -t-e lle é crit.

XVII. D é velo p p ez le su jet suivant en qu elqu es lignes. Z o s ta w ia s z ro d z ic o m k a rtkę , w k tó re j p is z e s z , d la c z e g o c ie b ie nie b ę d zie n a ko la cji.

308

LEKCJA DWUDZIESTA PIERWSZA

HOROSKOP I ZNAKI ZODIAKU

mwtwk

HOROSKOP I ZNAKI ZODIAKU

309

P o d c z a s o b ia d u P a w e ł ro z m a w ia z k o le g ą z In s ty tu tu In fo rm a ty k i in te re ­ su ją c y m się a s tro lo g ią .

K o le g a

Czywiesz, o której godzinie się urodziłeś? Na pewno między szóstą a ósmą rano. Chyba raczej około siódmej. Ale dokładnie? Co do minuty? Tak dokładnie? Nie mam pojęcia. Szkoda, bo znając dokładną datę, miejsce i godzinę urodzenia i wprowadzając te dane do kom putera, otrzymuje się bardzo szczegółowy horoskop. Ja na przykład urodziłem się kwadrans po ósmej wieczorem, wprowadziłem więc godzinę dwudziestą piętnaście, potem datę urodzenia, to znaczy osiemnastego maja, i miejsce urodzenia, to jest Zieloną Górę. ten sposób dowiedziałem się, że jestem spod znaku Raka pod wpływem Wagi... i że czeka mnie wielka przyszłość jako informatyka. Nie wiedziałem, że skończyłeś już dwadzieścia dwa lata. Myślałem, że jesteś w moim wieku i masz dwadzieścia lat. (P a w e ł p a trz y n a z e g a re k .) Szkoda, że nie mam więcej czasu. Muszę cię zostawić, bo byłem umówiony z Basią o wpół do szóstej, a już jest za dwadzieścia pięć szósta. Znowu będzie zła na mnie, ale powiem, że to twoja wina. Nie trzeba komputera, żeby sobie wyobrazić twoją naj­ bliższą przyszłość.

Paweł K o le g a Paweł K o le g a

Paweł

K o le g a

P o ż e g n a w s z y s ię z k o le g ą , P a w e ł p o b ie g ł na p rz y s ta n e k tra m w a jo w y .

ZNAKI ZODIAKU B a ra n B yk

Rak Lew

W aga S k o rp io n

K o z io ro ż e c W o d n ik

B liź n ię ta

Panna

S trz e le c

R yb y (G . R yb)

(G. B liźn ią t)

WAŻNIEJSZE DATY Z HISTORII POLSKI 96 6 136 4 141 0 179 5

1830 1863 1918 1920

1939 194 5 1956 1970

1976 1 980 1981 1 989

2004

LEKCJA DW UDZIESTA PIERWSZA

310

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

a s tro lo g ia

d o k ła d n y , a, e s z c z e g ó ło w y , a, e

d o w ie d z ie ć s ię *, d o w ie m ,d o w ie s z d o w ie d z ą się + G. (o + L., z + G.)

tra m w a jo w y , a, e

o trz y m y w a ć , -uję, -u je s z p o b ie c *, p o b ie g n ę , p o b ie g n ie s z

Expressions

u ro d z ić s ię *, u ro d z ę , u ro d z is z się w p ro w a d z a ć , -a m , -a s z

d a n e (adj .s u b s t. pi.) d a ta h o ro s k o p (G .-u ) in fo rm a ty k in s ty tu t (G .-u ) k o m p u te r (G .-a ) k w a d ra n s (G .-a ) m in u ta p o ję c ie p rz y k ła d (G .-u ) p rz y s z ło ś ć (f.) s p o s ó b (G .-u )

c o do m in u ty na p rz y k ła d to je s t to z n a c z y trz e b a + G. w te n s p o s ó b z ły , a, e na + A.

u ro d z e n ie w ie k (G .-u ) w in a w p ły w (G .-u ) z e g a re k (G .-a) z n a k (G .-u ) z o d ia k (G .-u)

w p ro w a d z ić *, -ę, -is z w y o b ra z ić *, w y o b ra ż ę , w y o b ra z is z znaczyć, znaczy

Adverbes d o k ła d n ie ra c z e j

Autres ja k o m ię d z y + I. o k o ło + G. p o d c z a s + G. s p o d + G. żeby

COUPLES ASPECTUELS biegać, -a m , -a s z ; b ie c , b ie g n ę , -e s z / p o b ie c , p o b ie g n ę , p o b ie g n ie s z dowiadywać się, -u ję , -u je s z / d o w ie d z ie ć się, -w ie m , -w ie s z , -w iedzą o trz y m y w a ć , -u ję , -u je s z / otrzymać, -a m , -a s z rodzić się, -ę, -is z / u ro d z ić się, -ę, -isz w p ro w a d z a ć , -a m , -a s z wyobrażać, -a m , -a s z

/ w p ro w a d z ić , -ę, -isz / w y o b ra z ić , w y o b ra ż ę , w y o b ra z is z

LES NUMÉRAUX CARDINAUX ET ORDINAUX DE 100 À 2000 100 101

s to s to je d e n

s e tn y , a, e s to p ie rw s z y , a, e

2 00 201

d w ie ś c ie d w ie ś c ie je d e n

d w u s e tn y , a, e d w ie ś c ie p ie rw s z y , a, e

300 301

trz y s ta trz y s ta je d e n

trz e c h s e tn y ,a ,e trz y s ta p ie rw s z y , a, e

HOROSKOP I ZNAKI ZODIAKU

311

c z te ry s ta c z te ry s ta je d e n

c z te re c h s e tn y , a, e

501

p ię ć s e t p ię ć s e t je d e n

p ię ć s e tn y , a, e p ię ć s e t p ie rw s z y , a, e

600 601

sześćset s z e ś ć s e t je d e n

s z e ś ć s e tn y ,a ,e s z e ś ć s e t p ie rw s z y , a, e

70 0 701

s ie d e m s e t s ie d e m s e t je d e n

s ie d e m s e tn y , a, e

800

o s ie m s e t

o s ie m s e tn y , a, e

801

o s ie m s e t je d e n

o s ie m s e t p ie rw s z y , a, e

90 0 901

d z ie w ię ć s e t d z ie w ię ć s e t je d e n

d z ie w ię ć s e tn y , a, e

1000 1001

ty s ią c ty s ią c je d e n

ty s ię c z n y , a, e ty s ią c p ie rw s z y , a, e

2000

d w a ty s ią c e d w a ty s ią c e je d e n

d w a ty s ią c e p ie rw s z y

400 401 500

2001

c z te ry s ta p ie rw s z y , a, e

s ie d e m s e t p ie rw s z y , a, e

d z ie w ię ć s e t p ie rw s z y , a, e

d w u ty s ię c z n y , a, e

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I. L’ADJECTIF

Morphologie Le superlatif Le s u p e rla tif s e fo rm e s u r le c o m p a ra tif a u q u e l on a jo u te le p ré fix e ex.

Można sobie wyobrazić twoją najbliższą przyszłość. O n p e u t im a g in e r to n a v e n ir le p lu s p ro ch e .

Les a d je ctifs lo n g s qui fo rm e n t le u r c o m p a ra tif a v e c le c o m p a ra tif d e l’a d v e rb e bardziejfo rm e n t le u r s u p e rla tif en a jo u ta n t à c e lu i-c i le p ré fix e naj-: ex.

Ta książka jest najbardziej interesująca. C e livre e s t le p lu s in té re s s a n t.

LEKCJA DWUDZIESTA PIERWSZA

312 II.

LE V E R B E

Morphologie a. L e g é r o n d if a.1 L e g é r o n d if p r é s e n t Il se fo rm e s u r la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l du p ré s e n t à la q u e lle on a jo u te la te rm in a is o n -c. Il e s t in v a ria b le .

mogą krzyczą piją pracują robią mają

ex.

->

—> > —> —> —

mogąc krzycząc pijąc pracując robiąc mając

en p o u v a n t en c ria n t en b u v a n t en tra v a illa n t en fa is a n t en a y a n t

N .B . Le v e rb e być fo rm e so n g é ro n d if s u r la 3 e p e rs o n n e du fu tu r będą —» będąc en é ta n t a .2 L e g é r o n d if p a s s é Il se fo rm e s u r la 3e p e rs o n n e du s in g u lie r du p a s s é d ’un v e rb e pe rfe ctif, d o n t on re m p la c e la te rm in a is o n - f p a r : —

le s u ffix e ex.

—

zrobił

yis le ra d ic a l e s t en v o y e lle : z s -w zrobiwszy powiedział powiedziawszy

a y a n t fa it le s u ffix e -tszy si le ra d ic a l e s t en c o n s o n n e : ex. poszedł -» poszedłszy

a y a n t d it

é ta n t a llé b. L e p a r t ic ip e p r é s e n t Il se fo rm e s u r la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l du p ré s e n t à la q u e lle on a jo u te la te rm in a is o n -cy, -ca, -ce. Il se d é c lin e c o m m e un a d je c tif.

mogą krzyczą piją pracują robią mają

—» — > —> —> —> —>

mogący, a, e krzyczący, a, e pijący, a, e pracujący, a, e robiący, a, e mający, a, e

pouvant c ria n t buvant tra v a illa n t fa is a n t ayant

N .B . Le v e rb e b y ć fo rm e so n p a rtic ip e p ré s e n t s u r la 3 e p e rs o n n e du fu tu r: będą -> będący, a, e é ta n t c.

L es v e rb e s d e m o u v e m e n t

ć/biec! pobiec a g ie b

biegam, biegasz, e s t in d é te rm in é . Le v e rb e biec, qu i s e c o n ju g u e biegnę, biegniesz, biegł, e s t d é te rm in é Le v e rb e biegać, qu i se c o n ju g u e (cf. le ço n 13). N .B . Les v e rb e s biec e t pobiec o n t u n e fo rm e p a ra llè le biegnąć et pobiegnąć.

HOROSKOP I ZNAKI ZODIAKU

313 Syntaxe

a. Le gérondif a.1. Le gérondif présent Le g é ro n d if e x p rim e u n e c irc o n s ta n c e de l’a c tio n m a rq u é e p a r le v e rb e de la p rin c ip a le : ex.

Adam spotkał kolegę idąc do kina. A d a m a re n c o n tré un c a m a ra d e en a lla n t au c in é m a .

Starszy pan czytał gazetę jedząc obiad. Le v ie u x m o n s ie u r lis a it so n jo u rn a l en d é je u n a n t.

N.B. D a n s la la n g u e p a rlé e , le g é ro n d if p ré s e n t e s t s o u v e n t re m p la c é p a r une p ro p o s itio n c irc o n s ta n c ie lle ou u n e p ro p o s itio n c o o rd o n n é e à la p rin c ip a le : ex. Kiedy Adam s zed ł do kina spotkał kolegę. Q u a n d A d a m a lla it au c in é m a , il a re n c o n tré un c a m a ra d e .

Starszy pan ja d ł obiad i czytał gazetę. Le v ie u x m o n s ie u r d é je u n a it e t lis a it so n jo u rn a l.

a.2. Le gérondif passé Le g é ro n d if p a s s é e x p rim e u n e a n té rio rité p a r ra p p o rt au v e rb e de l’a c tio n m a rq u é e p a r le v e rb e d e la p ro p o s itio n p rin c ip a le : ex.

Spotkawszy kolegę,Adam poszedł z nim do kina. A y a n t re n c o n tré un c a m a ra d e , A d a m e s t a llé a v e c lui au c in é m a .

Przeczytawszy gazetę, starszy pan poszedł na obiad. A y a n t lu (a prè s a v o ir lu) son jo u rn a l, le v ie u x m o n s ie u r e s t a llé d é jeun e r.

b. Le participe présent Le p a rtic ip e p ré s e n t e s t s u rto u t u tilis é d a n s la la n g u e é c rite . S ’il n ’e s t p a s s u iv i d ’un c o m p lé m e n t, il s e p la c e d e v a n t le no m . ex. Pracujący człowiek ma mało wolnego czasu. U n h o m m e q ui tra v a ille a p e u d e te m p s libre.

Adam spotkał kolegę idącego do kina. A d a m a re n c o n tré un c a m a ra d e a lla n t (/ qui a lla it) au c in é m a .

N.B. D a n s la la n g u e p a rlé e , il e s t s o u v e n t re m p la c é p a r u n e p ro p o s itio n re la tive , c o m m e en fra n ç a is : ex.

Adam spotkał kolegę, który s zed ł do kina. A d a m a re n c o n tré un c a m a ra d e q u i a lla it au c in é m a .

c. Le verbe czekać Il p e u t se c o n s tru ire d ire c te m e n t a v e c l’a c c u s a tif q u a n d il s ’a g it d ’un é v é ­ n e m e n t qui d o it s e p ro d u ire : ex.

Paweł dobrze wiedział, co go czekało. P a ul s a v a it b ie n ce q u i l’a tte n d a it.

Czeka mnie wielka przyszłość. U n g ra n d a v e n ir m ’a tte n d .

N.B. ESr1 R a p p e l le ç o n 8 : Adam czeka na autobus.

LEKCJA DW UDZIESTA PIERWSZA

314 III. L E S U J E T IN D É T E R M IN É

Il e x is te p lu s ie u r s fa ç o n s d ’e x p r im e r le s u je t in d é te r m in é : a. U n e fa ç o n n e u tr e : la 3 e p e r s o n n e d u s in g u lie r a v e c le p r o n o m r é flé c h i się. ex. Mówi się,

że Paryż jest piękny.

O n d it q u e P a ris e s t b e a u .

Mówiło się, że wszystko będzie dobrze. O n d is a it q u e to u t ira it bie n . b . L a 3 e p e r s o n n e d u p lu r ie l m a s c u lin - p e r s o n n e l. L e p r o n o m oni, q u i d é s ig n e le s a u tr e s , e s t s o u s - e n te n d u . ex. Mówią, że będzie ładna pogoda, ale myślę, że nie. O n d it q u ’il v a fa ire b e a u , m a is je p e n s e q u e non.

GraliT a n g o , ale już nie grają. Tango, m a is on ne le jo u e p lu s.

O n jo u a it

c . U n v e r b e im p e r s o n n e l: można, widać, ... ex. Można wyjść? O n p e u t s o rtir?

Widać, że Adam jest zmęczony. O n v o it q u ’A d a m e s t fa tig u é .

IV. L A P R O P O S IT IO N S U B O R D O N N É E C IR C O N S T A N C IE L L E D E B U T L a p r o p o s it io n s u b o r d o n n é e c ir c o n s t a n c ie lle d e b u t r é p o n d à la q u e s t io n po c o ? e t e s t in t r o d u it e p a r la c o n jo n c t io n żeby. a. S i le s u je t d e la s u b o r d o n n é e e s t le m ê m e q u e c e lu i d e la p r in c ip a le , le v e r b e s e m e t à l ’ i n f i n i t i f : ex.

Po co chłopak wprowadził dane do komputera? Wprowadził je, żeby otrzymać szczegółowy horoskop.

—

P o u rq u o i le g a rç o n a -t-il in tro d u it c e s d o n n é e s d a n s l’o rd in a te u r? — Il le s a in tro d u ite s p o u r o b te n ir un h o ro s c o p e d é ta illé . b. S i le s u je t d e la s u b o r d o n n é e n ’e s t p a s le m ê m e q u e c e lu i d e la p r in c ip a le , le v e r b e s e m e t a u p a s s é : ex.

Po co jego matka go obudziła o siódmej? na lekcje.

— Żeby się nie spóźnił

P o u rq u o i s a m è re l’a -t-e lle ré v e illé à s e p t h e u re s ? — P o u r q u ’il ne s o it p a s en re ta rd à s e s c o u rs . Le s d é s in e n c e s p e rs o n n e lle s s ’a tta c h e n t à la c o n jo n c tio n żeby : żebym,

żebyś, żebyśmy, ex.

ż e b y ś c ie :

Ojciec obudził mnie, żebym się nie spóźnił (spóźniła) do szkoły. M o n p è re m ’a ré v e illé (e ) p o u r q u e je ne s o is p a s en re ta rd à l'é c o le .

HOROSKOP I ZNAKI ZODIAKU

315

Matka obudzi nas, żebyśmy się nie spóźnili do szkoły. M a m è re n o u s ré v e ille ra p o u r q u e n o u s ne s o y o n s p a s en re ta rd à l’é co le .

V.

L’EXPRESSION DE L’HEURE

a. L’heure Pour exprimer l’heure, on emploie un numéral ordinal (féminin car le nom godzina e s t sous-entendu) (cf. le ç o n 17). ex.

Jest dziesiąta. Il e s t d ix h e u re s .

b. La demi-heure Pour exprimer la demi-heure, on emploie les expressions p ó ł do ou w pół do suivies du gén itif du num éral ordinal in diquan t l’heure suivante. ex.

Jest wpół do siódmej. Il e s t six h e u re s e t d e m ie .

c.

L’heure et les minutes Pour exprimer les minutes, on emploie un numéral cardinal.

c.1. Pour indiquer l’heure ju s q u ’à la dem ie, on em ploie le num éral cardinal au nominatif pour les minutes et la préposition po suivie du locatif du numéral ordinal pour l’heure. ex.

Jest dziesięć po siódmej Il e s t s e p t h e u re s dix.

c.2. Pour indiquer l’heure de la demie jusqu’à l’heure pleine, on em ­ ploie la préposition za suivie de l’accusatif du numéral cardinal pour les minutes et le nominatif du numéral ordinal pour l’heure. ex.

Jest za dziesięć siódma. Il e s t s e p t h e u re s m o in s dix.

Récapitulation de l’heure ex.

Która (jest) godzina? Q u e lle h e u re e s t-il ?

8 .0 0 8 .0 2 8 .0 5 8 .1 5 8 .3 0 8 .4 0

Ósma. Dwie po ósmej. Pięć po ósmej. Kwadrans po ósmej. Wpół (ou : pół) do dziewiątej. Za dwadzieścia dziewiąta.

LEKCJA DWUDZIESTA PIERWSZA

316 O której (godzinie)? A q u e lle h e u re ?

8 .0 0 8 .0 2 8 .0 5 8 .1 5 8 .3 0 8 .4 0

O ósmej. Dwie po ósmej. Pięć po ósmej. Kwadrans po ósmej. O wpół (ou : pół) do dziewiątej. Za dwadzieścia dziewiąta.

N.B. 1.

D a n s les ré p o n s e s à la q u e s tio n o której? s e u le s l’h e u re c o m p lè te ou la d e m ie d e m a n d e n t la p ré p o s itio n o.

2.

L ’h e u re o ffic ie lle e s t e x p rim é e p a r le s o rd in a u x de 1 à 2 4 p o u r les he u re s et le s c a rd in a u x de 1 à 59 p o u r le s m in u te s : ex.

8 .3 0 1 4 .0 5 2 1 .5 0 0 .1 5

VI.

Ósma trzydzieści Czternasta zero pięć Dwudziesta pierwsza pięćdziesiąt Dwudziesta czwarta piętnaście

L’EXPRESSION DE LA DATE

Pour exprim er la date on n'emploie les numéraux ordinaux que pour les dizaines et les unités : a. au locatif pour exprim er l’année seule : ex.

Adam Mickiewicz urodził się w tysiąc siedemset dziewięćdziesiątym ósmym roku. A d a m M ic k ie w ic z e s t né en 1798.

b. au génitif pour exprim er la date complète: ex.

Adam Mickiewicz urodził się dwudziestego grudnia tysiąc siedemset dziewięćdziesiątego ósmego roku. A d a m M ic k ie w ic z e s t né le 2 0 d é c e m b re 1798.

N.B. L es n u m é ra u x o rd in a u x d é s ig n a n t le s c e n ta in e s o n t u n e fo rm e p a rtic u ­ lière lo rs q u ’ils ne s o n t p a s s u iv is d ’un n u m é ra l d é s ig n a n t le s d iz a in e s ou les unités. ex.

w roku dwutysięcznym

w roku dwa tysiące pierwszym

en l’an 2 0 0 0

en 2001

CONNAISSANCE PASSIVE — d es g é n itifs p lu rie ls d e Bliźnięta et de — du c o m p a ra tif de l’a d v e rb e

Bliźniąt, Ryb

dw ięcej

HOROSKOP I ZNAKI ZODIAKU

317

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estions su ivantes : 1. O c z y m P a w e ł ro z m a w ia z k o le g ą ? 2. D la c z e g o k o le g a p y ta P a w ła o d o k ła d n ą d a tę u ro d z e n ia ? 3. O któ re j i g d z ie się u ro d z ił k o le g a P a w ła ? 4. Po co w p ro w a d z ił d a tę i m ie js c e u ro d z e n ia d o k o m p u te ra ? 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Ile P a w e ł m a lat? K to je s t m ło d s z y ? P a w e ł c z y je g o k o le g a ? D la c z e g o P a w e ł m usi z o s ta w ić s w o je g o k o le g ę ? O któ re j P a w e ł b y ł u m ó w io n y z B a s ią ? P a w e ł p o w ie B a si, że to c z y ja w in a ? J a k s o b ie w y o b ra ż a s z n a jb liż s z ą p rz y s z ło ś ć P a w ła ?

CONVERSATION I. R épon dez aux qu estions

su iva n te s :

1. K ie d y się u ro d z iłe ś (u ro d z iła ś )? 2. C z y z n a s z d o k ła d n ą g o d z in ę tw o je g o u ro d z e n ia ? 3. G d z ie się u ro d z iłe ś (u ro d z iła ś )? 4. 5. 6. 7.

Ile m a s z lat? N a ile la t w y g lą d a s z ? J e s te ś n a jm ło d s z y (n a jm ło d s z a ) c z y n a js ta rs z y (n a js ta rs z a ) z ro d z in y ? J e s te ś n a jw y ż s z y (n a jw y ż s z a ) c z y n a jn iż s z y (n a jn iż s z a ) z ro d z in y ?

8. K to je s t n a jw y ż s z y z k la s y ? 9. C z y c z y ta s z h o ro s k o p y w p ra s ie ? D la c z e g o ? 10. S p o d ja k ie g o z n a k u je s te ś ? I I . C z y w ie s z , po d ja k im w p ły w e m je s te ś ? 12. K tó ry z n a k z o d ia k u je s t n a jle p s z y ? D la c z e g o ? 13. J a k s o b ie w y o b ra ż a s z p rz y s z ło ś ć ? 14. K to z w a s m a z ło ty z e g a re k ? 15. K tó ra je s t te ra z g o d z in a ? 16. O k tó re j się z a c z ę ła n a s z a le k c ja ? 17. O któ re j się s k o ń c z y n a s z a le k c ja ? 18. C z y in te re s u je s z się in fo rm a ty k ą ? 19. C z y m a s z k o m p u te r? 20. Ja k, w e d łu g c ie b ie , w y g lą d a p rz y s z ło ś ć in fo rm a ty k i? 21. C z y tw o ja m a tk a je s t c z ę s to z ła na c ie b ie ? 22. J a k d łu g o s ię u c z y s z p o ls k ie g o ? 23. Po co się u c z y s z ję z y k a p o ls k ie g o ? 24. Po co c h c e s z z d a ć m a tu rę ? 25. K ie d y z a c z n ie s z p ra c o w a ć ? 26. C o je s t d la c ie b ie n a jw a ż n ie js z e w p rz y s z ło ś c i?

LEKCJA DWUDZIESTA PIERWSZA

318

IL Interrogez un(e) cam arade à la 2e personne du singu lier pu is en em ployant la fo rm e d e p o lite sse : 1. — K ie d y s ię u ro d z iłe ś (u ro d z iła ś )? — U ro d z iłe m (U ro d z iła m ) s i ę .............................. 2. — S p o d ja k ie g o z n a k u je s te ś ? — J e s te m s p o d ............................... 3. — O któ re j z w y k le w s ta je s z ? — A o k tó re j z w y k le k ła d z ie s z się s p a ć ?

4.

— O k tó re j w c z o ra j s ię p o ło ż y łe ś (p o ło ż y ła ś )? — C z y to nie z a p ó ź n o (za w c z e ś n ie ), ż e b y s ię p o ło ż y ć ? — A o k tó re j ju tro w s ta n ie s z ?

III.

R ép o n d ez aux qu estion s :

1. J a k p a n (p a n i) s ię n a z y w a ? 2. J a k p a n (p a n i) m a n a im ię ? 3. 4. 5. 6. 7. 8.

K ie d y p a n (p a n i) s ię u ro d z ił(a )? G d z ie p a n (p a n i) się u ro d z ił(a )? C z y p an (p a n i) m a ż o n ę (m ę ż a )? K im p an (p a n i) je s t? J a ki je s t p a n a (p a n i) d o k ła d n y a d re s ? J a k i je s t p a n a (p a n i) n u m e r te le fo n u ?

EXERCICES I. E crivez les o p éra tio n s suivantes : 110 + 3 4 5 = 4 5 5 18 + 8 7 7 = 8 9 5

1214 - 1212 721 -

227

=

2

= 494

236

+ 8 2 6 = 1062

3452

- 125 = 3 3 2 7

II. M ettez les a d jectifs suivants au co m p a ra tif p u is au 1. ła d n y

4. d o k ła d n y

7. d a le k i

10. d o b ry

2. n o w y 3. m a ły

5. in te lig e n tn y 6. w ie lk i

8. c ie p ły 9.d ro g i

11. z ły 12.w y s o k i

III. C om plétez les p h ra se s suivantes p a r un s u p e rla tif : 1. (m ą d ry) 2. (s y m p a ty c z n y ) 3. (tru d n y)

A n n a j e s t .............................. K to z n ich je s t ...............................? J a k i ję z y k je s t d la c ie b ie .........................

4. (B liska) 5. (dobry)

...............................a p te k a z n a jd u je s ię n a te j ulicy. P ro s z ę p a n a , g d z ie m o ż n a k u p ić ........ ........o w o c e ?

6. (N o w o c z e s n e )

.............................. d o m y s ą ju ż sta re .

?

HOROSKOP I ZNAKI ZODIAKU

7. (m a łe d z ie c k o ) 8. (ch o ry)

N a u c z y c ie lk a id z ie z ................................... n a b a s e n . C a ła ro d z in a b y ła c h o ra , a l e ......................b y ł ojc ie c .

9. (n is k a u c z e n n ic a ) 10. (d u ży)

IV.

319

A n n a j e s t .............................. z c a łe j klasy. C z yj p o k ó j j e s t ...............................?

C om plétez les p h ra se s suivantes p a r le g é ro n d if

:

1. (m ie s z k a ć ) 2. (iść)

U c z y ła m s ię p o ls k ie g o ...............................w P o lsce . ...........................d o ko le g i, A d a m s p o tk a ł s io s trę na ulicy.

3. (p isa ć) 4. (m ó w ić)

...........................d o m a tki, p o p ro ś ją o c z a s o p is m a d la m n ie . ...........................z A n d rz e je m , d y re k to r d o w ie d z ia ł s ię o je g o

6. (p ra c o w a ć )

ś lu b ie . ......................... le k a rs tw a , k ie d y trz e b a , b ę d z ie p a n z d ro w y w p o n ie d z ia łe k . .................c o d z ie n n ie , na p e w n o z d a s z m a tu rę w ty m ro ku .

7. (o trz y m y w a ć ) 8. (być) 9. (w y c h o d z ić )

...........................p re z e n t, d z ie c k o ła d n ie p o d z ię k o w a ło . ...........................w K ra k o w ie , z a d z w o ń d o d z ia d k a . ...........................z d o m u , P a w e ł p o w ie d z ia ł B asi, że go nie

5. (b ra ć)

10.

(sie d z ie ć )

b ę d z ie c a ły ty d z ie ń . ........................ w kin ie , p rz y p o m n ia ła m so b ie , ż e m u s z ę z a d z w o n ić d o d o m u .

V. R em placez l ’une d es p ro p o sitio n s d e s p h ra ses su ivantes p a r un g éro n d if : 1. P iliś m y h e rb a tę i ro z m a w ia liś m y d o p ó ź n e j n ocy. 2. P a w e ł ja d ł k o la c ję i o g lą d a ł s ta ry w e s te rn . 3. E w a i B a s ia ro z m a w ia ją i je d z ą lody. 4. S ta rs z y p an c z y ta ł g a z e tę i c z e k a ł na tra m w a j. 5. P a ń s tw o S z y m a ń s c y o g lą d a ją s ta re z d ję c ia i p rz y p o m in a ją s o b ie d a w n e cza s y . 6. A d a ś o d ra b ia le kc je i s łu c h a p ły ty . 7. M ło d a d z ie w c z y n a s z ła ze s ta rs z ą p a n ią po z a k u p y i p o m a g a ła je j. 8. K ie d y s z u k a łe m p ra c y , lic z y łe m ty lk o na s ie b ie .

VI. Transform ez les p h ra se s su ivantes selon le m odèle

:

M ę ż c z y z n a , który ma dobrą żonę, je s t s z c z ę ś liw y . M ę ż c z y z n a mający dobrą żonę je s t s z c z ę ś liw y . 1. W p a rk u A d a m w id z ia ł d z ie w c z y n ę , k tó ra c z y ta ła o s ta tn ią p o w ie ś ć K o n ­ w ic k ie g o . 2. L e k a rz p o w ie d z ia ł c h o re m u , któ ry le ż a ł w łó ż k u , ż e b ę d z ie z d ro w y z a d w a dni. 3. P a w e ł w ię c e j się n ie in te re s o w a ł d z ie w c z y n ą , k tó ra z nim się z a jm o w a ła k lu b e m film o w y m . 4. N ie z n a m k u z y n a , k tó ry m ie s z k a te ra z u d z ia d k a . 5. C zy p a ń s tw o p a m ię ta ją to d z ie c k o , k tó re do m n ie p rz y c h o d z iło w ie c z o ­ re m po s z k o le ? T e ra z to m ą ż m o je j s io s try . 6. B a s ia z d a ła e g z a m in , k tó ry b y ł d la niej b a rd z o tru d n y . 7. N ie z n a m tej pa n i, k tó ra s ie d zi n a p rz e c iw A n n y.

LEKCJA DWUDZIESTA PIERWSZA

320

8. C z y ro z u m ie s z te g o p a n a , k tó ry m ó w i po fra n c u s k u ? 9. N a p rz y s ta n k u w id z ie liś m y m a tk ę , k tó ra w y s ia d a ła z a u to b u s u . 10. P a w e ł w o g ó le n ie p a trz y na d z ie w c z y n y , k tó re źle się u b ie ra ją .

VII.

Traduisez'.

1. A p rè s a v o ir p a y é l’a d d itio n , P a u l e t B a rb a ra q u ittè re n t le re s ta u ra n t. 2. A y a n t tro u v é le n u m é ro de té lé p h o n e d e s o n am i, M a c ie j S o ls k i ré u s s it à le jo in d re . 3. A p rè s a v o ir fa it s e s d e v o irs , A d a m e s t a llé à la p is c in e . 4. A y a n t reçu u n e le ttre d e P a u l de P a ris, B a rb a ra fu t to u te g a ie . 5. N o u s é ta n t re n c o n tré s à l’a rrê t d ’a u to b u s , n o u s s o m m e s a llé s p re n d re u n e b iè re e n s e m b le . 6. S ’é ta n t d é s h a b illé e , M a rg u e rite S o ls k i a lla se c o u c h e r.

VIII. Traduisez'. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

O n d is a it q u e m a s œ u r é ta it b e lle . M oi, je p e n s a is q u ’e lle é ta it laide . O n a vu h ie r le d e rn ie r film d e K o n w ic k i. A u th é â tre W ie lk i on jo u e u n e p iè c e d e S ła w o m ir M ro ż e k . O n c h a n ta it c e tte c h a n s o n s a n s a rrê t p e n d a n t la g u e rre . Q u a n d on a im e , on ne c o m p te p a s. En P o lo g n e , on v e n d les c ig a re tte s et les jo u rn a u x d a n s les k io s q u e s R uch.

7. O n a d in é h ie r c h e z A n n e K o w a ls k i. O n a b ie n bu et b ie n m a n g é . 8. O n d it q u e l’é té s e ra b e a u et c h a u d .

IX. R é p o n d e z au x q u e s tio n s su iv a n te s en e m p lo y a n t d e s su b o rd o n n ée s circon sta n cielles d e but : 1. Po co c h c e s z p o je c h a ć do P o ls k i? 2. Po co a k to rk a p o s z ła do d y re k to ra te a tru ? 3. Po co A d a m w s z e d ł d o b u d k i te le fo n ic z n e j? 4. Po c o u c z e ń o d ra b ia le k c je c o d z ie n n ie ? 5. Po c o p a ni S o ls k a z o s ta w iła k a rtk i m ę ż o w i i d z ie c io m ? 6. Po co p a ni S o ls k a z o s ta w iła p ie n ią d z e d la B a s i? 7. Po co p o w ie d z ia łe ś m i, że ju tro n ie b ę d z ie le k c ji? 8. Po co w p ro w a d z iliś c ie te d a n e do k o m p u te ra ? P rz e c ie ż nie s ą d o b re . 9. Po co ro b is z p o rz ą d e k w p o k o ju ? 10. A d a s iu , po co m ó w iłe ś P a w ło w i, ż e b y ła m w k in ie z J u rk ie m ? 11. Po co B a s ia s z u k a Eli M o ra w ie c k ie j? 12. Po co m ó w is z n a u c z y c ie lo w i g im n a s ty k i, że je s te ś c h o ra ?

X. C o m plétez les p h ra ses su ivantes selon le m odèle

:

M a tk a m n ie (m .) o b u d z i, (n ie s p ó ź n ić s i ę ) ...............................d o s z k o ły . M a tk a m n ie o b u d z i, żebym się nie spóźnił d o s z k o ły . 1. B a sia p ro s iła k o le ż a n k ę ............................. je j (p o ż y c z y ć ) s u k ie n k ę . 2. K o le g a z a d z w o n ił d o n a s (f.), ( p r z y jś ć ) .............. ju tro w ie c z o re m d o niego. 3. O b u d z iliś m y w a s (m .) w c z e ś n ie j, (z je ś ć ).................s p o k o jn ie ś n ia d a n ie . 4. B a s ia z a d z w o n iła d o P a w ła , ( p ó jś ć ) ...........................z n ią d o kin a.

HOROSKOP I ZNAKI ZODIAKU

321

5. D z ia d e k d a ł w n u k o m p ie n ią d z e , ( k u p ić ) ...........................p ły ty . 6. Z o s ta w iłe m ci (m .) ka rtk ę , (n ie z a p o m n ie ć ) ...........................o w iz y c ie u d e n ty s ty . 7. M a tk a z a w o ła ła d z ie c k o , ( z r o b ić ) .................... p o rz ą d e k w s w o im p o k o ju . 8. B a s ia c h c e p ó jś ć d o M o d y P o lskie j ze m n ą (f.).........................je j (p o m ó c) .................... w y b ra ć s u k ie n k ę .

XI.

R épon dez aux qu estions suivantes :

1. K tó ra je s t te ra z ? 8 .0 0

9 .0 0

6 .2 5

10.1 5

9 .3 0

1 1 .4 5

10.5 0 4 .3 5

2. O któ re j p rz y d z ie P a w e ł? (ré p o n d e z à c e tte q u e s tio n p o u r le s h e u re s c i-d e s s u s ).

XII. R épon dez aux qu estions su ivantes : 1. N a s tę p n a le k c ja p o ls k ie g o b ę d z ie w p ią te k , a le o k tó re j? 2. O któ re j z ja d łe ś (z ja d ła ś ) d z is ia j ś n ia d a n ie ? 3. O któ re j z je s z o b ia d ju tro ? 4. O któ re j d z ie c i z w y k le c h o d z ą s p a ć ? 5. O któ re j s ię z a c z n ie w y w ia d ó w k a ? 6. O któ re j c h o ry b ie rz e le k a rs tw a ? 7. O któ re j z a c z y n a się film d z is ia j w ie c z o re m w p ro g ra m ie p ie rw s z y m ? 8. O któ re j o tw o rz y li n a jb liż s z e s k le p y w c z o ra j? 9. O któ re j s k o ń c z y c ie le k c je w e w to re k ? 10. O któ re j e k s p re s T a try b ę d z ie w K ra k o w ie ?

XIII. F aites qu atre p h ra se s d ’im itation en réem ployan t les m ots en ca ra ctères gras. N o tez bien le changem ent d ’aspect. Zwykle w s ta ję o w p ó ł d o sió d m e j, ale jutro w s ta n ę z a p ię tn a ś c ie s ió d m a . XIV. C h oisissez dix d a tes p a rm i les p lu s im portan tes de l ’h istoire p o lo n a ise e t é c riv ez-les en toutes lettres. XV. 1. 2. 3. 4. 5.

R épon dez aux qu estions su ivantes K ie d y K ie d y K ie d y K ie d y K ie d y

:

A n d rz e j W a jd a n a k rę c ił Kanaff S ie n k ie w ic z d o s ta ł n a g ro d ę N o b la ? się u ro d z ił W ito ld G o m b ro w ic z ? z a c z ę ła s ię P ie rw s z a W o jn a ś w ia to w a ? s k o ń c z y ła się D ru g a W o jn a ś w ia to w a ?

6. O d k ie d y d o k ła d n ie u c z y s z się p o ls k ie g o ? 7. 8. 9. 10.

K ie d y K ie d y K ie d y K ie d y

się się s ię s ię

u ro d z iłe ś (u ro d z iła ś )? u ro d z ił F ry d e ry k S z o p e n ? — 1 II1 1810. u ro d z iła M a ria S k ło d o w s k a -C u rie ? — 7 X 1 1867. u ro d z ił H e n ry k S ie n k ie w ic z ? — 5 V 1846.

11. K ie d y s ię u ro d z ił J e rz y A n d rz e je w s k i? — 19 V II1 1909. 12. K ie d y się u ro d z ił tw ó j d z ia d e k ?

LEKCJA DWUDZIESTA PIERWSZA

322 XVI. Traduisez

:

— J e ne c o m p re n d s p a s p o u rq u o i, en é ta n t s u r p la c e , tu n ’as pas pu té lé p h o n e r à ta g ra n d -m è re . — M a is ... m a m a n ... — T u lui té lé p h o n a is to u jo u rs q u a n d tu a lla is à C ra c o v ie . — B ie n sûr, m a is ce tte fo is , je n ’é ta is p a s se u le . — E t a lo rs ? C e n ’e s t p a s u n e ra is o n . T u p o u v a is to u t d e m ê m e tro u ve r un p e tit m o m e n t p o u r lu i té lé p h o n e r, p a r e x e m p le e n tre d e u x h e u re s et six h e u re s. — M a is à d e u x h e u re s on e s t a llé s d é je u n e r e t a p rè s , on a dû aller à la ga re . O n a a tte n d u le ta xi lo n g te m p s . — U n ta xi ! V o u s ne p o u v ie z p a s p re n d re le tra m w a y ou l’a u to b u s ? ! — C ’e s t-à -d ire q u e ... N e te fâ c h e p a s c o n tre m oi, m a m a n . C ’e s t de la fa u te de P a u l. Il a v a it un re n d e z -v o u s a v e c un a m i in fo rm a tic ie n et ils se s o n t m is à d is c u te r d ’h o ro s c o p e s u r o rd in a te u r. A p rè s , on n’a v a it plus le te m p s ... — A v e c toi, c ’e s t to u jo u rs la fa u te de P aul. — M a m a n , e s t-c e q u e tu c o n n a is l’h e u re e x a c te à la q u e lle je s u is n é e ? — B ie n sûr. P o u rq u o i m e d e m a n d e s -tu c e la ? — P a rc e q u ’a p rè s a v o ir in tro d u it c e s d o n n é e s d a n s un o rd in a te u r, on peut o b te n ir so n h o ro s c o p e d é ta illé . J e p o u rra i é c rire à l’a m i d e P aul p o u r qu’il m e d is e q u e l e s t m o n a s c e n d a n t. — T u e s n é e à d ix h e u re s v in g t-s e p t. M a is tu n ’a s p a s b e s o in d ’horoscope p o u r s a v o ir q u e tu s e ra s h e u re u s e . T u e s la fille la p lu s jo lie et la p lus intelli­ g e n te q u e je c o n n a is s e , m a p e tite fille ch é rie .

XVII. Im aginez le dia lo g u e entre P au l e t B arbara.

324

LEKCJA DWUDZIESTA DRUGA

PORY ROKU

PORY ROKU

325

K ilk a d ni te m u p a ń s tw o S z y m a ń s c y s p ę d z ili b a rd z o m iły w ie c z o ru p a ń ­ s tw a K o w a ls k ic h . W p e w n y m m o m e n c ie z a c z ę li ro z m a w ia ć o p o ra c h roku. K a ż d y z n ic h w o la ł in n ą p o rę ro k u . K a ż d y p r z e d s ta w ia ł p r z e k o n y w a ją c e a rg u m e n ty . H*

Goście prowadzą ożywioną rozmowę z panem domu. Jaka jest wasza ulubiona pora roku? Moją ulubioną porą roku jest wiosna. Dnie są dłuższe, jest już cieplej niż w zimie. Dopiero wiosną widać piękno przy­ rody. Kwiaty kwitną, drzewa zielenieją. Słychać, jak ptaki śpiewają... Człowiek czuje się pełen energii. Tadeusz Jesteś tego pewna? Ja osobiście czuję się pełen energii latem. Jest gorąco, świeci słońce wakacje! Jeździmy na wieś. Spędzamy całe dnie na świeżym powietrzu. Jak państwo wiedzą, dziadkowie posiadają małe gospo­ darstwo pod Poznaniem w malowniczej wsi. lecie jest tam bardzo wesoło, śmiesznie i przyjemnie. Przyjeżdżają studenci z Poznania na obozy. Wszyscy są bardzo sym­ patyczni i weseli. A n d rz e j Ja także lubię lato, ale jednak wolę zimę: mróz, pola po­ kryte śniegiem, zamarznięte rzeki... Zimą jeździmy do Zakopanego, bo tam jest zawsze dużo śniegu. Wszyscy uwielbiamy jeździć na nartach. W zeszłym roku pojechali z nami dwaj młodzi Francuzi, którzy cudownie jeździli na nartach. Obaj polubili nasze Tatry i chcą znowu przyje­ chać w tym roku. P an K o w a ls k i Nikt nie lubi jesieni? Ja osobiście bardzo lubię. Jesienią krajobrazy są przepiękne... P an K o w a ls k i Ire n a

P ani K o w a ls k a w c h o d z i d o p o k o ju z h e rb a tą . P ani K o w a ls k a

... A ty, kochana, jaką porę roku wolisz? Moim zdaniem każda pora roku ma swoje uroki. Nie tylko na wsi. W mieście też. Widzieliście, jakie Łazienki są teraz piękne? I Ogród Saski? Byłam tam wczoraj na spacerze z matką. Parki warszawskie są piękne o każdej porze roku.

* * *

P o w ie ś ć

ChłopiW ła d y s ła w a S ta n is ła w a R e y m o n ta (1 8 6 7 -1 9 2 5 ) o p is u je

ż y c ie c h ło p ó w n a p o c z ą tk u X X w ie k u . Z a tę p o w ie ś ć R e y m o n t d o s t a ł n a g ro d ę N o b la w 1 9 2 4 r.

LEKCJA DWUDZIESTA DRUGA

326 PORY ROKU w io s n ą la te m je s ie n ią z im ą

w io s n a lato je s ie ń z im a

na w io s n ę w le cie w je s ie n i/n a je s ie n i w z im ie

PRZYSŁOW IA J e d n a ja s k ó łk a nie c z y n i w io s n y . N ie z a w s z e b ę d z ie lato.

L e p s z e je d n o la to niż d w ie zim y. Po d e s z c z u s ło ń c e .

J a k a z im a , ta k ie lato.

Idzie zim a , a tu C hleba n ie m a.

VOCABULAIRE Noms

Verbes

a rg u m e n t (G .-u ) c h ło p

w ie k (G .-u )

d e s z c z (G .-u ) d rz e w o e n e rg ia

w io s n a z d a n ie z im a ż y c ie

g o s p o d a rs tw o ja s k ó łk a je s ie ń (f.)

w ie ś (f.)

m o m e n t (G .-u ) m ró z (G .-u ) n a rta o b ó z (G .-u ) o g ró d (G .-u )

p o ra (ro ku ) p o w ie trz e p rz y ro d a

p o lu b ić *, -ę, -isz p o s ia d a ć , -am , -asz p ro w a d z ić , -ę, -isz p rz y je c h a ć *, -jadę, -je d z ie s z p rz y je ż d ż a ć , -am , -asz s ły c h a ć (v e rb e im p e rs o n n e l) ś w ie c ić , -ę, -isz

k ra jo b ra z (G .-u )

p ię k n o p o le

c z y n ić , -ę, -isz k w itn ą ć , -nę, -n ie sz o p is y w a ć , -uję, -u je sz

u w ie lb ia ć , -am , -asz z ie le n ie ć , -ję, -jesz

Pronoms Adjectifs

inny, a, e

m a lo w n ic z y , a, e p e łe n (p e łn y ), a, e p e w ie n (p e w n y ), a, e

ka ż d y , a, e p e w ie n , a, e w s z y s c y (m .-p .)

p o k ry ty , a, e (+ 1.)

p rz y s ło w ie rz e k a s ło ń c e s p a c e r (G .-u ) s tu d e n t

p rz e k o n y w a ją c y , a, e p rz e p ię k n y , a, e S a s k i, a, e ś w ie ż y , a, e

Numéraux cardinaux

w a rs z a w s k i, a, e

d w a j (m .-p .)

śn ie g (G .-u ) u ro k (G .-u )

z a m a rz n ię ty , a, e z e s z ły , a, e

kilk a o b a j (m .-p .)

PORY ROKU

327

Adverbes

Expressions

Noms propres

c ie p ło

b y ć na s p a c e rz e je ź d z ić na n a rta c h m o im z d a n ie m

C h ło p i (pl.)

c u d o w n ie g o rą c o

na ś w ie ż y m p o w ie trz u

o s o b iś c ie p rz y je m n ie

Autres

ś m ie s z n ie ta k że w e s o ło

K o w a ls k i Ł a z ie n k i (pl.) O g ró d S a ski P o z n a ń (G -a ) R e y m o n t (S ta n is ła w ) S ta n is ła w

ja k je d n a k

Z a k o p a n e (ad j .s u b s t. G .-e g o )

COUPLES ASPECTUELS o p is y w a ć , -uję, -u je s z

/

opisać, o p is z ę , o p is z e s z

lubić, -ę, -isz p o s ia d a ć ,-a m ,-a s z

/ /

p o lu b ić , -ę, -isz posiąść, p o s ią d ę , p o s ią d z ie s z

p ro w a d z ić , -ę, -isz (ro z m o w ę ) przyjeżdżać, -a m ,-a s z

/ /

przeprowadzić, -ę, -isz

(p a s s é : p o s ia d ł) p rz y je c h a ć , p rz y ja d ę , p rz y je d z ie s z

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I.

LE NOM Morphologie

a. Le nominatif et le vocatif pluriel des masculins-personnels Le v o c a tif d e s m a s c u lin s -p e rs o n n e ls e s t id e n tiq u e au n o m in a tif.

a.1. Les noms à radical en consonne dure prennent la désinence -7 qui entraîne une modification de la consonne finale (cf. le lo c a tif, le ço n 1 6 ):

chłop student Francuz blondyn Polak dramaturg aktor

—> —» —» —> —> —> —»

chłopi studenci Francuzi blondyni Polacy dramaturdzy aktorzy

dentysta

—> dentyści

mężczyzna

—>

mężczyźni

kolega

—>

koledzy

a.2. Les noms à radical en consonne molle ou durcie prennent la désinence -e, comme les m asculins-impersonnels (cf. le ç o n 9) :

nauczyciel kowboj lekarz gość gracz rodzic

—» —> —> —» —> —>

nauczyciele kowboje lekarze goście gracze rodzice

LEKCJA DWUDZIESTA DRUGA

328 N .B . Les n o m s en - e c e t en ex.

chłopiec

o n t un p lu rie l en -

chłopcy

a.3. Certains noms prennent la désinence -owie : — les n o m s d e p a re n té ex.

ojciec dziadek

—> —»

ojcowie dziadkowie

—>

kuzyni bracia

Exceptions :

kuzyn brat

—>

— le s p ré n o m s et le s n o m s de fa m ille ex.

Maciej Piotr Sołtysiak

—> —> —»

Maciejowie Piotrowie Sołtysiakowie

— le s n o m s in d iq u a n t la p o s itio n s o c ia le ou la fo n c tio n ex.

pan dyrektor

—> —»

panowie dyrektorowie

— c e rta in s n o m s c o m m e :

uczeń

—»

uczniowie

a.4. Certains noms ont deux désinences, en -owie et ex.

N .B .

inżynier bohater dyrektor

—> —>

inżynierowie / inżynierzy bohaterowie /bohaterzy dyrektorowie /dyrektorzy

R a p p e l le ç o n 13. Le n o m n o m in a tif e s t ludzie.

człowieka un p lu rie l irré g u lie r d o n t le

PORY ROKU

3 29

Récapitulation du nominatif et du vocatif pluriels MASCULIN-PERSONNEL

MASCULIN-IMPERSONNEL FÉMININ

NEUTRE

-7

-y

-a

-e

-a

RADICAL EN CONSONNE DURE

(-owie)

RADICAL EN CONSONNE MOLLE OU DURCIE

-e (-owie)

b. Le nom Zakopane Il se d é c lin e c o m m e un a d je c tif e t a un lo c a tif irré g u lie r: w Zakopanem.

Jedziemyna tydzień do Zakopanego.

ex.

N o u s p a rto n s à Z a k o p a n e p o u r u n e s e m a in e .

Spędzamy ferie zimowe w Zakopanem. N o u s p a s s o n s les v a c a n c e s d ’h iv e r à Z a k o p a n e .

Syntaxe a. Le nom masculin wiek Il p e u t a v o ir le s e n s d e «siècle» ou d e «âge». —

D a n s le s e n s d e « s iè c le » , on e m p lo ie le p ro n o m in te rro g a tif który (cf. le ço n 13) : ex. W którym to było wieku? — W czternastym wieku. C ’é ta it à q u e l s iè c le ? — A u q u a to rz iè m e s iè c le .

—

D a n s le s e n s d e « â g e » , on e m p lo ie le p ro n o m in te rro g a tif jak i : ex. W jakim

on był wieku? — Miał czternaście lat.

Q u e l â g e a v a it-il? — Il a v a it q u a to rz e ans.

b. Le nom féminin wieś Il p e u t a v o ir le s e n s de «cam pagne» ou de «village». — D a n s le s e n s de « c a m p a g n e » , il se c o n s tru it a v e c la p ré p o s itio n na s u iv ie d e l’a c c u s a tif s ’il y a d é p la c e m e n t ou du lo c a tif s ’il n ’y en a p a s : ex.

Latem jeździmy na wieś. L ’été , n o u s a llo n s à la c a m p a g n e .

Spędzam wakacje na wsi. J e p a s s e m e s v a c a n c e s à la c a m p a g n e . — D a n s le s e n s d e « v illa g e » , il se c o n s tru it a v e c la p ré p o s itio n do s u iv ie du g é n itif s ’il y a d é p la c e m e n t ou ex.

s u iv ie du lo c a tif s ’il n ’y en a pas.

Samochód jedzie do wsi. La v o itu re v a ju s q u 'a u v illa g e .

Dziadkowie mieszkają w malowniczej wsi. M e s g ra n d s -p a re n ts h a b ite n t d a n s un v illa g e p itto re s q u e .

LEKCJA DWUDZIESTA DRUGA

330 II. LES NOMS DE FAMILLE

a. Les noms de famille féminins en consonne Les n o m s de fa m ille fé m in in s en c o n s o n n e ne se d é c lin e n t pas.

PaniSolska rozmawia z Anną Sołtysiak.

ex.

M me S o ls k i p a rle a v e c A n n e S o łty s ia k .

b. Les noms de famille en -a ou en -o Ils se d é c lin e n t au s in g u lie r c o m m e d e s fé m in in s e t au p lu rie l c o m m e d e s m a s c u lin s -p e rs o n n e ls : ex.

Pawłowi bardzo się podobają filmy Andrzeja Wajdy. P a ul a im e b e a u c o u p le s film s d ’A n d rz e j W a jd a .

Dyrektor teatru nie zna osobiście państwa Wajdów. Le d ire c te u r du th é â tre ne c o n n a ît p a s p e rs o n n e lle m e n t M. et M me W a jd a . d f

R a p p e l. L e s n o m s de fa m ille m a s c u lin s en c o n s o n n e , en -a ou en o n t au n o m in a tif-v o c a tif p lu rie l la d é s in e n c e -owie.

-o

III. L’ADJECTIF

Morphologie a. Le nom inatif-vocatif pluriel des adjectifs masculins-personnels Ils p re n n e n t la d é s in e n c e -7 q u i e n tra în e u n e m o d ific a tio n de la c o n s o n n e d u re du ra d ic a l (cf. le lo ca tif, le ç o n 16).

gruby czysty mały sympatyczny zazdrosny ciekawy wysoki młody

—>

—> —> —> —> —»

grubi czyści mali sympatyczni zazdrośni ciekawi wysocy młodzi

N.B.

yon t z -s

1. Les a d je c tifs en ex.

pierwszy

2. L’a d je c tif

duży a

la fo rm e

:

pierwsi la fo rm e

duzi.

3. Les a d je c tifs a y a n t un ra d ic a l en c o n s o n n e m o lle ou d u rc ie ne c h a n ­ gent pas d e fo rm e : ex.

ostatni pisarz

->

ostatni pisarze

PORY ROKU

4.

331

L ’a lte rn a n c e o / e d a n s :

wesoły zadowolony zmęczony

—> —>

weseli zadowoleni zmęczeni

b. La form e courte de certains adjectifs C e rta in s a d je c tifs o n t au m a s c u lin s in g u lie r u n e fo rm e c o u rte u tilis é e u n i­ q u e m e n t en fo n c tio n d ’a ttrib u t:

ciekawy gotowy pełny pewny wesoły zdrowy

= = = = = =

ciekaw gotów pełen pewien wesół zdrów

ex. Człowiek czuje się pełen energii. O n se s e n t p le in d ’é n e rg ie .

Małgosiu, możemy już iść. Jestem gotów! M a rg u e rite , n o u s p o u v o n s p a rtir. Je s u is prêt.

IV. LE PRONOM KAŻDY, A, Le p ro n o m każdy, a, e n ’a p a s d e p lu rie l. Il e st s o u v e n t s u iv i de la p ré p o s itio n G. ex. Każdy z nas wolał inną porę roku. C h a c u n d ’e n tre n o u s p ré fé ra it u n e a u tre s a iso n .

Każdy dzień jest inny. C h a q u e jo u r e s t d iffé re n t.

V.

LES NUMÉRAUX CARDINAUX MASCULINS-PERSONNELS

Les n u m é ra u x c a rd in a u x d e 2 à 4 o n t u n e fo rm e p a rtic u liè re au n o m in a tif p lu rie l m a s c u lin -p e rs o n n e l: dwaj, o b a j /

le s d e u x , to u s d e u x, to u s

les d e u x), trzej et czterej.

studenci pojechali w góry z nami. Obaj (Obydwaj) polubili nasze Tatry.

ex. Dwaj

D e u x é tu d ia n ts s o n t a llé s à la m o n ta g n e a v e c n o u s. T o u s les d e u x o n t b ien a im é n os T a tra s .

Trzej mężczyźni rozmawiają z nami. T ro is h o m m e s p a rle n t a v e c n o u s.

LEKCJA DWUDZIESTA DRUGA

332 VI. LE VERBE Les verbes de perception

Les v e rb e s d e p e rc e p tio n (patrzeć, widzieć, widać, słuchać, słyszeć, sły­ chać) p e u v e n t s e c o n s tru ire a v e c la c o n jo n c tio n q ui in tro d u it une p ro p o ­ sitio n s u b o rd o n n é e : ex.

Czy widzisz, jak ona ładnie wygląda w tej sukience? V o is -tu c o m m e c e tte ro b e lui v a b ie n ?

Wszyscy słyszeli, jak on pięknie zaśpiewał tę piosenkę. T o u s e n te n d ire n t c o m m e il c h a n ta jo lim e n t c e tte c h a n s o n .

N.B. L o rs q u e le v e rb e d e la s u b o rd o n n é e n ’a p a s de c o m p lé m e n t, la p ro ­ p o s itio n s u b o rd o n n é e se tra d u it en fra n ç a is p a r u n e p ro p o s itio n in fin itiv e :

Słychać, jak ptaki śpiewają.

ex.

O n e n te n d le s o is e a u x c h a n te r.

VII. L’ADVERBE Le com paratif

Morphologie a. Le comparatif de supériorité a.1. Le comparatif des adverbes en -o Il se fo rm e en a jo u ta n t au ra d ic a l d e l’a d v e rb e le s u ffix e m o d ifie le s c o n s o n n e s d u re s du ra d ica l. ex.

grubo młodo długo ciepło zimno staro często zdrowo

—> —> —> —> —> —> —> —»

grubiej młodziej dłużej cieplej zimniej starzej częściej zdrowiej

N.B. 1. Le s a d v e rb e s a y a n t un ra d ic a l en -k, ra d ic a l au c o m p a ra tif: ex.

krótko daleko wysoko

—> -> —>

krócej dalej wyżej

Exception : szybko - » szybciej 2. L es a lte rn a n c e s d e v o y e lle s o —^ e a-» e

ą -f ę

qui

wesoło —> weselej biało bielej gorąco —> goręcej

ou

s u p p rim e n t ce

PORY ROKU

333 E x c e p tio n s :

dużo

mało -> mniej więcej

a.2. L e c o m p a ra tif d e s a d v e rb e s en -e Il se fo rm e en a jo u ta n t à l’a d v e rb e le s u ffix e ex.

wcześnie

:

wcześniej

E x c e p tio n s :

dobrze źle

—> ->

lepiej gorzej

a .3 . La fo rm e a n a ly tiq u e Les a d v e rb e s fo rm é s s u r d e s a d je c tifs lo n g s ou d ’a n c ie n s p a rtic ip e s o n t au c o m p a ra tif u n e fo rm e a n a ly tiq u e qu i e m p lo ie le c o m p a ra tif de l’a d v e rb e bardzo ex.

interesująco

:bardziej :

—>

bardziej interesująco

b. L e c o m p a ra tif d ’in fé rio rité Il s ’e x p rim e au m o ye n du c o m p a ra tif de l’a d v e rb e m ało : mniej ex.

mniej ciepło

mniej elegancko

c. L e c o m p a ra tif d ’é g a lité Il se fo rm e c o m m e c e lu i d e l’a d je c tif, a v e c les é lé m e n ts d e c o m p a ra is o n

t

a

k ex.

... j a k ...

:

Dzisiaj nie jest tak ciepło ja k wczoraj. A u jo u rd ’hui, il ne fa it p a s a u s s i c h a u d q u ’hier.

Syntaxe L e s s tru c tu re s d e c o m p a ra is o n Les c o m p a ra tifs d e s u p é rio rité et d ’in fé rio rité d e s a d v e rb e s se c o n s tru is e n t a v e c la c o n jo n c tio n niż s u iv ie du c a s d e m a n d é p a r la fo n c tio n du m o t d a n s la p h ra s e ou la p ré p o s itio n od +G. : ex.

Dzisiaj jest zimniej niż wczoraj. Il fa it p lu s fro id a u jo u rd ’hui q u ’hier.

Znam ją lepiej niż je j brata. J e la c o n n a is m ie u x q u e so n frè re .

Wiesz o tym lepiej ode mnie. T u le s a is m ie u x q u e m oi. C O N N A IS S A N C E P A S S IV E — du g é n itif p lu rie l de Kowalski : Kowalskich — du g é n itif p lu rie l de chłop : chłopów

LEKCJA DWUDZIESTA DRUGA

334

COMPRÉHENSION DU TEXTE Répondez, aux qu estion s suivantes: 1. U ko g o p a ń s tw o S z y m a ń s c y byli k ilk a d ni te m u ? 2. C o b y ło ś m ie s z n e g o w ro z m o w ie u K o w a ls k ic h ? 3. J a k ą p o rę ro ku w o li Ire n a S z y m a ń s k a ? D la c z e g o ? 4. T a d e u s z w o li lato. J a k ie s ą je g o a rg u m e n ty ? 5. J a k ie s ą u ro ki z im y d la A n d rz e ja ? 6. J a k ą p o rę ro ku lubi p a n i K o w a ls k a ? D la c z e g o ? 7. C o o p is u ją Chłopi R e y m o n ta ? 8. J a k ą n a g ro d ę d o s ta ł te n p is a rz z a tę p o w ie ś ć ?

CONVERSATION I. R épondez aux questions suivantes 1. 2. 3. 4. 5.

:

J a k ą p o rę ro ku w o lis z ? D la c z e g o ? W ja k ie j p o rz e ro k u le p ie j się c z u je s z ? D la c z e g o ? C o w o lis z , fe rie z im o w e c z y w a k a c je ? C z y ju ż b y łe ś (b y ła ś ) na o b o z ie ? J e ź d z is z n a n a rta c h ? O d k ie d y u m ie s z je ź d z ić na n a rta c h ?

6. G d z ie F ra n c u z i je ż d ż ą na n a rta c h ? A P o la c y ? 7. W ie s z , g d z ie je s t Z a k o p a n e ? 8. J a k ie k ra jo b ra z y lu b is z ? 9. S k ą d z n a s z Ł a z ie n k i i O g ró d S a s k i? 10. II. 12. 13.

K ie d y c z u je s z s ię p e łe n (p e łn a ) e n e rg ii? C o w o lis z , m ia s to c z y w ie ś ? D o ką d lu b is z c h o d z ić na s p a c e ry ? D o lasu c z y d o p a rk u ? M a s z o g ró d ?

14. N a k o ń c u lekcji s ą p o ls k ie p rz y s ło w ia . R o z u m ie s z je ? 15. J a k je ro z u m ie s z ? 16. C zy z a w s z e z n a jd u je s z p rz e k o n y w a ją c e a rg u m e n ty w ro z m o w ie ? 17. C z y c z ę s to p ro w a d z is z o ż y w io n e ro z m o w y ? Z kim ? 18. C z y c z y ta łe ś (c z y ta ła ś ) p o w ie ś ć Chłopi R e y m o n ta ? 19. J a ki p o lski p is a rz d o s ta ł te ż n a g ro d ę N o b la ? C z y p a m ię ta s z , w któ ry m ro ku ? 20. J a k s o b ie w y o b ra ż a s z s w o je ż y c ie z a d z ie s ię ć lat?

11. Imitez le dialogue suivant en rem plaçant les mots en caractères gras —

Jacy mężczyźni p o d o b a ją ci s ię ? (s tu d e n t / re ż y s e r / a k to r / b lo n d y n / P o la k / b ru n e t / in ż y n ie r / s ta rs z y pan /...)

—

Wysocy mężczyźni. (d o s k o n a ły / s ły n n y / n o w o c z e s n y / s y m p a ty c z n y / u p rz e jm y / in te re s u ­ ją c y / m iły / c ie k a w y /...)

PORY ROKU

III.

335

Im itez le d ia logu e suivant en rem plaçant les m ots en ca ra ctères g ra s et en em ployan t le co m p a ra tif d e l ’a d ve rb e dan s la répon se

Dobrze mówisz po polsku.

—

(s z y b k o c h o d z is z / źle ro z u m ie s z / u b ra łe ś (a ś ) s ię c ie p ło / w y g lą d a s z m ło d o / je s z b a rd z o m a ło / p ije s z d u ż o /... M oim z d a n ie m m ó w isz lepiej o d e m nie.

—

EXERCICES /. M ettez les p hrases suivantes au plu riel : 1. 2. 3. 4.

Ten Ten Ten Ten

niski pan to n o w y n a u c z y c ie l. s y m p a ty c z n y g o ś ć to p a ń s tw a s ta ry z n a jo m y . z n a n y p is a rz to te ż w ie lk i k o m p o z y to r. w y s o k i n ie ś m ia ły c h ło p ie c , k tó ry sie d zi o b o k p a n i, to m ó j syn .

5. T o je s t m ło d y s tu d e n t. 6. T o d u ż e d z ie c k o to d o b ry u cze ń . 7. T e n w e s o ły a k to r n ig d y n ie b y ł z m ę c z o n y . 8. T w ó j k o le g a c z e k a ł d łu g o n a d z ie w c z y n ę . 9. D y re k to r, c h o ć b a rd z o z a ję ty , z n a jd u je c z a s , ż e b y p ó jś ć d o re s ta u ra c ji ze s w o ją s e k re ta rk ą . 10. J a k i je s t je j b ra t? T ę g i, c h u d y c z y ty lk o s z c z u p ły ? 11. 12. 13. 14. 15.

M ój w u je k je s t m ło d s z y od m atki. T e n d u ż y c h ło p ie c b a rd z o d u ż o z ja d ł i b y ł je s z c z e g ło d n y . P rz y s to jn y b ru n e t i w y s o k i b lo n d y n p o d o b a ją się E w ie . O s ta tn i g ra c z b ę d z ie na p e w n o la u re a te m k o n k u rs u . W tym in s ty tu c ie k a ż d y in ż y n ie r to in fo rm a ty k .

16. T o je s t le k a rz d e n ty s ta .

II. Transformez les phrases suivantes selon le m odèle : T e d z ie w c z y n y s ą w e s o łe . 1. 2. 3. 4.

Ci c h ło p c y te ż s ą w e s e li.

T e p o ls k ie a k to rk i s ą p ię k n e . W s z y s tk ie k o b ie ty s ą c ie k a w e . J a k ie s ą F ra n c u z k i? A P o lki? S ta rs z e s io s try o p ie k u ją się m ło d s z y m i b ra ć m i.

5. D o b re b a b c ie k o c h a ją s w o je w n u c z k i. 6. J e g o w e s o łe k o le ż a n k i d o s k o n a le je ź d z iły na n a rta c h . 7. N ie k tó re z a z d ro s n e ż o n y m a ją s m u tn e życ ie . 8. M o d n e p a n ie m a ją c z ę s to ś m ie s z n e k a p e lu s z e . 9. M ło d e m a tk i z a w s z e k ró tk o śp ią . 10. N a jle p s z e k o le ż a n k i m o je j c ó rk i to u c z e n n ic e z kla sy.

III. M ettez les m ots en caractères gras au plu riel selon le m odèle : Każde dziecko k o c h a s w o ją m a tkę . -> W szystkie dzieci k o c h a ją s w o ją m a tk ę .

LEKCJA DWUDZIESTA DRUGA

336

1. N o w a n a u c z y c ie lk a ju ż z n a k a ż d ą u c z e n n ic ę . 2. T e n m a lo w n ic z y k ra jo b ra z się p o d o b a k a ż d e m u . 3. B a b c ia o b ie c a ła k a ż d e m u w n u k o w i, że o trz y m a p ię k n y p re z e n t na im ie n in y . 4. P o g o d a je s t ta k a ła d n a , że k a ż d y p ta k ś p ie w a na k a ż d y m d rz e w ie . 5. N ie m o ż n a b y ło ro z m a w ia ć z k a ż d y m g o ś c ie m . 6. K a ż d y s tu d e n t b y ł p e łe n e n e rg ii.

IV. C om plétez les p h ra se s su ivan tes : 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

(Z b ig n ie w C y b u ls k i)

W id z ia łe m d o s k o n a ły film z e ........................ T e n u c z e ń je s z c z e nie p r z e c z y ta ł......... (T a d e u s z K o n w ic k i) D łu g o ro z m a w ia liś m y o ........................ (S z y m a ń s k i) P a ń s tw o ........................ o b c h o d z ili z ło te w e s e le . (W ito ld G o m b ro w ic z ) B e rlin s p o d o b a ł s i ę ........................ (pani N o w ic k a i p a n i K o w a l) M a łg o rz a ta S o ls k a s p o tk a ła na u lic y ...... (N o w ic k i) P a ń s tw o S o ls c y c z ę s to c h o d z ą do te a tru z p a ń s t­ w e m ........................

(Pan Wołodyjowski ; S ie n k ie w ic z )

8. (A n d rz e j W a jd a )

P a w e ł n ie z n a o s o b iś c ie ........................ , ale c h o d zi n a w s z y s tk ie film y te g o re ż y s e ra . 9. (S ta n is ła w M o n iu s z k o ) C zy z n a c ie o p e r y ........................ ? 10. (pl. S o łty s ia k ; S z y m a ń s k i) S z k o d a , że nie p o m y ś la ła m o ......................albo o ........................ , k ie d y b y ła m w K ra k o w ie . 11. (p a n i K o w a ls k a ) 12. (Jan M a te jk o )

A d a m o tw o rz y ł d r z w i........................ N a u c z y c ie l o p o w ia d a ł u c z n io m o ........................

V. C o m p létez les p h ra se s su ivantes p a r la fo rm e con ven able d es num éraux ca rd in a u x : 1. (2; c ó rk a )

M o ja k o le ż a n k a m a ............, k tó re p o je c h a ły do F ra n cji. 2. (3; pa n ) ........... w e s z li d o s k le p u , ż e b y k u p ić k w ia ty dla n o w e j d y re k to rk i. 3. (2; u c z e n n ic a ) (3; u c z e ń ) .........u c z ą s ię n ie m ie c k ie g o , a ............. u c z ą 4. (3; o k n o )(2 ) 5. (2; kot) (4; k a n a re k ) 6. (ten; 4; c h ło p ) (4; p o le )

VI. Traduisez

się a n g ie ls k ie g o . T e n p o k ó j m a ............., a ta m te n t y lk o ............. T a s ta rs z a p a n i m a ................... i .......................... ............m a ją ..............

:

1. J ’a im e b e a u c o u p le p rin te m p s p a rc e q u e , en c e tte s a is o n , on v o it les fle u rs s ’é p a n o u ir e t les a rb re s v e rd ir. 2. Les p a re n ts , fa tig u é s , n ’e n te n d a ie n t p a s le u rs e n fa n ts p le u re r. 3. Q u a n d m e s c o u s in s s e ro n t là, on les e n te n d ra c rie r du m a tin au soir. 4. D e la fe rm e , les d e u x g ra n d s -p è re s p o u v a ie n t re g a rd e r le u rs p e tits e n fa n ts jo u e r d a n s les c h a m p s . 5. D è s q u ’on s o rt de la v ille , on v o it q u e to u s les a rb re s s o n t p lu s ve rts . 6. Le p ro fe s s e u r d e m a th é m a tiq u e s d ’A d a m ne v o y a it p a s c o m b ie n ce lu i-ci tra v a illa it.

PORY ROKU

VII.

337

C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r d es verb es im personn els :

1.

Do P o ls k i..................... je c h a ć p o c ią g ie m , s a m o c h o d e m a lb o s a m o lo te m .

2 .......................... z d a le k a , ż e to b yli s ta rs i lu d z ie . 3. Ż e b y z n a le ź ć m ie s z k a n ie ,..................... d łu g o s z u k a ć . 4 .......................... , że c o ś z nim n ie b y ło w p o rz ą d k u . 5. D zieci ta k k rz y c z a ły , że n i e ........................ m u z y k i. 6. D a w n o cię nie w id z ia łe m . C o u c ie b ie ........................ ? 7 .......................... na ich tw a rz a c h , że byli b a rd z o z m ę c z e n i. 8. T a d z ie w c z y n a s p ę d z a c a ły d z ie ń p rz y te le fo n ie . W o g ó le n i e ...................... do niej s ię d o d z w o n ić . 9. K ie d y b ę d z ie s z w d o m u ? K ie d y ........................ do c ie b ie p rz y jś ć ? 1 0 .............................że w io s n a je s t ju ż b lis k o .

VIII. 1. 2. 3. 4.

Traduisez'.

O n v o y a it bie n q u ’il é ta it trè s fa tig u é . D ’ici on n ’e n te n d ra rien. O n ne p o u v a it p a s e n te n d re l’a c te u r q u a n d il p a rla it. Il fa u t a v o ir de l’a rg e n t p o u r s ’a c h e te r un a p p a rte m e n t à P aris.

5. Q u a n d p e u t-o n a lle r le v o ir? 6. O n v o it b ien q u e le p rin te m p s n ’e s t p lu s loin. 7. Il fa u t c h o is ir. O n ne p e u t p a s to u t a v o ir d a n s la vie . 8. O n v o it q u e tu a s b e a u c o u p d e te m p s lib re .

IX.

X.

F orm ez les com paratifs d es a d ve rb es su ivan ts

:

1. b lis k o 2. m a ło 3. d o b rz e

5. c h ę tn ie 6. tru d n o 7. iro n ic z n ie

9. c u d o w n ie 10. in te lig e n tn ie 11. k ró tk o

4. m iło

8. p ó ź n o

12. c z y s to

C om plétez les p h ra ses su ivantes p a r d es com paratifs d ’a d verb e

:

1. T e n u c z e ń je s t d o b ry , bo d u ż o się u czy, a le ta m te n je s t le p s z y , bo . s ię uczy. 2. W c z o ra j b y ło z im n o , a le d z is ia j je s t je s z c z e ........................ 3. 4. 5. 6. 7.

C ó rk a pani N o w a k p o d z ię k o w a ła g rz e c z n ie , a le syn je s z c z e ............ W p a ń s tw a m ie s z k a n iu je s t ja s n o , a le w n a s z y m je s t ........................ A d a m m ó w i m ą d rz e , a le je g o k o le g a m ó w i je s z c z e ........................ N a ty m łó ż k u je s t w y g o d n ie , a le na ta m ty m b ę d z ie c i ........................ D z is ia j nie je s t ta k c ie p ło ja k w c z o ra j. M u s is z s ię u b ra ć ......................

8. T o d z ie c k o u w a ż a , ż e m a tk a j e ........................ k o c h a n iż je g o s io s trę . 9. P ani S o ls k a w ra c a z w y k le p ó ź n o , a le d z is ia j w ró c iła je s z c z e ........... 10. C h o ry w y g lą d a ł b a rd z o źle , a le w y d a je na m się , że d z is ia j w y g lą d a je s z c z e ........................

LEKCJA DWUDZIESTA DRUGA

338 XI.

C om plétez les p h ra ses su ivan tes

1. Lato to m ie s ią c e 2. J e s ie ń to m ie s ią c e

: .................. : ..................

3. Z im a to m ie s ią c e 4. W io s n a to m ie s ią c e

: .................. : .................

X II. 1.

2. 3.

Traduisez'. En h ive r, il fa it p lu s fro id à V a rs o v ie q u ’à P a ris e t les jo u rs y s o n t plus c o u rts . A q u a tre h e u re s d e l’a p rè s -m id i, on ne v o it p lu s rien, il fa it d é jà nuit. A u p rin te m p s , le s g e n s tra v a ille n t p lu s s o u v e n t d a n s le u r ja rd in . L ’a n n é e d e rn iè re , il y a eu p lu s de n e ig e q u e c e tte a n n é e .

les Quatre

4.

E s t-c e q u e v o u s c o n n a is s e z

5. 6.

A n to n io V iv a ld i, e s t né au X V IIes iè c le , p lu s p ré c is é m e n t en 1678. J ’a im e b e a u c o u p le X V IIIes iè c le . Et v o u s , q u e l s iè c le p ré fé re z -v o u s ? L es tro is K o w a ls k i a lla ie n t to u s le s a n s à la m o n ta g n e , m a is c e tte a n n é e ils v o n t à la c a m p a g n e .

? Le c o m p o s ite u r,

7. 8.

L e s p a rc s de V a rs o v ie s o n t trè s b e a u x e t c h a c u n a son c h a rm e . Il y a d e s g e n s q u i s a v e n t p ré s e n te r le u rs a rg u m e n ts , m a is P ie rre ne s a it p a s . C ’e st p o u rta n t un g a rç o n in te llig e n t.

9.

La n e ig e , la p lu ie , le s o le il, to u t m e p la ît. M ê m e q u a n d il p leut, je vais fa ire d e lo n g u e s p ro m e n a d e s en fo rê t. La n a tu re e s t b e lle e n to u te

s a is o n . J e ne s a is p a s c o m m e n t en d é c rire la b e a u té . 10. En h ive r, n o u s fa is o n s du ski à Z a k o p a n e ; au p rin te m p s , je m ’o c c u p e de m o n ja r d in ; en été, n o u s p a s s o n s le s v a c a n c e s en M a z u rie où les e n fa n ts s e b a ig n e n t d a n s le s la cs du m a tin au soir, e t en a u to m n e , je p e n s e a u x v a c a n c e s s u iv a n te s . 11. L e s d e u x frè re s d e M. K o w a ls k i n ’h a b ite n t p a s à V a rs o v ie . L ’un d ’eux h a b ite à la c a m p a g n e , d a n s un p e tit v illa g e p itto re s q u e a u x e n v iro n s de C ra c o v ie ; il p o s s è d e un e p e tite fe rm e . L ’a u tre h a b ite P o z n a ń . 12. J ’ai to u jo u rs h a b ité en v ille ; p o u rta n t j ’a im e la c a m p a g n e . Le p ro b lè m e c ’e s t q u e je m ’y e n n u ie . Q u ’e s t-c e q u ’on p e u t y fa ir e ? S e p ro m e n e r, c u e illir d e s c h a m p ig n o n s e t d e s m y rtille s , p ê c h e r d a n s la riviè re , bien sûr, m a is il n ’y a p a s un s e u l c in é m a . E t m oi, je ne p e u x pas im a g in e r la v ie s a n s le c in é m a .

X III. C h oisissez un su jet e t d év elo p p ez-le en qu elques lignes. 1. J a k ą p o rę ro ku w o lis z ? D la c z e g o ? 2. J a k s o b ie w y o b ra ż a s z s w o je ż y c ie z a d w a d z ie ś c ia lat? 3. O p is z ty p k o b ie ty a lb o m ę ż c z y z n y , k tó ry ci się p o d o b a .

340

LEKCJA DWUDZIESTA TRZECIA

NA POCZCIE GŁÓW NEJ

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

341

Po d ro d z e d o p ra ln i, p a n S o ls k i p o s z e d ł na p o c z tę , ż e b y n a d a ć p a c z k ę do ro d z ic ó w o ra z w y s ła ć p o c z tó w k ę d o k u z y n ó w m ie s z k a ją c y c h w e F ra n c ji, któ rzy m a ją w k ró tc e p rz y je c h a ć do P o lski. T e k s t p o c z tó w k i :

Serdeczne pozdrowienia z Warszawy. Czekamy na Was z niecierpliwością. Maciej * * *

Na poczcie było dużo ludzi i kolejka do okienka z napisem «PACZKI POLECONE» była bardzo długa. Pan Solski stał prawie pół godziny. Przed nim stało dwóch mężczyzn i dwie kobiety. Pan S o ls k i Pani Pan S o ls k i Pani Pan S o ls k i Pani

Chcę wysłać paczkę poleconą do Rogalina. Ile płacę? Proszę pójść do okienka obok. Mam teraz przerwę. Nie wi­ dział pan napisu? Błagam panią! Mam tylko tę paczkę i czekam już pół godziny. Dobrze.... 10złotych. Bardzo pani dziękuję. A ile kosztują znaczki Już zamykam, proszę pana. Proszę pójść do okienka obok.

Pan Solski poszedł do drugiego okienka, żeby kupić znaczki. Musiał znowu czekać. Przed nim stali dwaj panowie. Jeden wysyłał mnóstwo listów do różnych krajów pocztą lotniczą. Wreszcie przyszła jego kolej. P an S o ls k i P ani P an S o lski P ani

Proszę pani, ile kosztują znaczki na pocztówkę do Francji? 2 złote 60 groszy. Czy pani może mi dać jakieś ładne, bo to dla młodych Fran­ cuzów, którzy je zbierają? Proszę.

Pan Solski nakleił znaczki i wrzucił pocztówkę do skrzynki. Chciał jeszcze zapłacić rachunek za światło, ale zrezygnował, kiedy zobaczył kolejkę. Przyjdzie innym razem. Z poczty wstąpił do znajomych, którzy mieszkają niedaleko. Ci znajomi, dość bliscy, mają jechać do Francji samochodem i chętnie się zgodzili zabrać prezent dla francuskich lekarzy, których pan Maciej poznał w zeszłym roku w górach i którzy mu wysłali doskonałe lekarstwa dla ojca. U przyjaciół pan Solski spotkał starego znajomego, który za kilka dni ma lecieć do Stanów Zjednoczonych.

342 Pan S o lski J u re k Pan S o lski

J u re k Pan S o ls ki

J u re k P an S o lsk i J u re k

LEKCJA DWUDZIESTA TRZECIA

Jurku, słyszałem, że ty też jedziesz za granicę. Tak, jadę do Stanów. Mam ciocię w Chicago, której nie widziałem od dziesięciu lat, bo wyszła za mąż za Amerykanina. Chętnie bym z tobą pojechał. Dawno nie byłem za granicą. Już pięć lat minęło od mojego ostatniego pobytu na zachodzie. Byłem wtedy we Francji, bo mam tam rodzinę. Stanach nie mam rodziny, ale mam dobrych przyjaciół właśnie w Chicago. Mieli przyjechać wtym roku, ale bo Allan zmienił niedawno pracę. Są bardzo mili. Możesz do nich zadzwonić i ich odwiedzić. Bardzo chętnie. Zaraz ci dam ich numer telefonu. (P is z ą c n u m e r te le fo n u na k a rtc e ) Powiedz im, że u nas wszystko w porządku i że na nich czekamy. Wpadnij do nas po powrocie. Dobrze. Przepraszam cię, ale już muszę iść. Cześć! Cześć! Życzę ci przyjemnego pobytu w Stanach. Dziękuję.

Wracając do domu, przy skrzynce na listy pan Solski spotkał listonosza, który właśnie przyniósł list od jego przyjaciół ze Stanów. Przyjadą naj­ wcześniej za pół roku.

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

343

VOCABULAIRE Noms

Adjectifs

Verbes

A m e ry k a n in

lo tn ic z y , a, e

c io c ia d ro g a

p o le c o n y , a, e s e rd e c z n y , a, e

b ła g a ć , -a m , -a s z le c ie ć , le cę , le c is z n a d a ć *, n a d a m , nadasz,...,nadadzą

g ra n ic a g ro s z (G .-a)

z je d n o c z o n y , a, e

k a rtk a ko le j (f.) k o le jk a kraj (G .-u ) ku z yn lis to n o s z m n ó s tw o (+ G .) n a p is (G .-u ) o k ie n k o paczka p o b y t (G .-u) p o c z ta

n a k le ić *, n a k le ję , n a k le is z o d w ie d z ić *, -ę, -is z p rz y n ie ś ć *, p rz y n io s ę , przyniesiesz s p o tk a ć *, -a m , -a s z w p a ś ć *, w p a d n ę , w p a d n ie s z w rz u c ić *, w rz u c ę , w rz u c is z

Expressions b y ć z a g ra n ic ą je c h a ć za g ra n ic ę in n y m ra z e m o s ta tn im ra ze m

w s tą p ić *, -ę, -is z w y s ła ć *, w y ś lę , w y ś le s z po d ro d z e w y jś ć z a m ą ż z a + A . w y s y ła ć , -a m , -a s z z a b ra ć *, z a b io rę , z a b ie rz e s z z a m y k a ć , -a m , -a s z z b ie ra ć , -am , -a sz z m ie n ić *, -ę, -is z z o b a c z y ć *, -ę , -y s z z re z y g n o w a ć *, -u ję , -u je s z

p o c z tó w k a p o z d ro w ie n ie p rz y ja c ie l s k rz y n k a (n a listy) s ta n (G .-u )

C h ic a g o

w k ró tc e

te k s t (G .-u ) z a c h ó d (G .-u )

R o g a lin (G .-a ) S ta n y Z je d n o c z o n e

Autre

Adverbe

Noms propres

z a + A.

z n a c z e k (G .-a )

COUPLES ASPECTUELS le cie ć, lecę, le c is z nadawać, n a d a ję , n a d a je s z naklejać, -a m , -a s z

/ / /

p o le c ie ć , p o le c ę , p o le c is z n a d a ć, n a d a m , n a d a s z ,..., n a d a d z ą

o d w ie d z a ć , -a m , -a s z

/

rezygnować, -uję , -u je s z

/ / / /

o d w ie d z ić , -ę, -is z z re z y g n o w a ć , -u ję , -u je s z

s p o ty k a ć , -a m , -a s z w id z ie ć , -ę, -isz wpadać, -a m ,-a sz

wrzucać, -am , -a s z wstępować, -u ję , -u je s z w y s y ła ć , -a m , -a s z

zabierać, -a m , -a s z

/ / /

z a m y k a ć , -a m , -a s z

/ /

z m ie n ia ć , -a m , -a s z

/

n a k le ić , n a k le ję , n a k le is z

s p o tk a ć , -a m , -a s z z o b a c z y ć , -ę, -ysz w p a ś ć , w p a d n ę , w p a d n ie s z w rz u c ić , -ę, -is z w s tą p ić , -ę, -is z w y s ła ć , w y ś lę , w y ś le s z z a b ra ć , z a b io rę , z a b ie rz e s z

zamknąć, -nę, -n ie s z z m ie n ić , -ę, -isz

LEKCJA DWUDZIESTA TRZECIA

344

COMMENTAIRE GRAMMATICAL I. LE NOM Morphologie a. L’accusatif et le génitif pluriel des masculins-personnels C o m m e au s in g u lie r, l’a c c u s a tif p lu rie l d e s m a s c u lin s -p e rs o n n e ls e s t id e n ­ tiq u e au g é n itif.

a.1. Les noms à radical en consonne dure ou en -a prennent la désinence -ów : ex.

kuzyn -> kuzynów

Exceptions : brat —> braci

mężczyzna

-» mężczyzn

a.2. Les noms à radical en consonne molle ou durcie prennent la dési­ nence -/ ou -y ex.

gość -> gościlekarz

->

lekarzy

Exceptions : — le s n o m s q u i p re n n e n t la d é s in e n c e

-owie au

n o m in a tif p lu rie l p re n ­

-ów : ojcowie -> ojców uczniowie uczniów

n e n t la d é s in e n c e ex.

— le n o m

rodzice —> rodziców

b. Les masculins-personnels irréguliers b.1. Le nom przyjaciel R é g u lie r au s in g u lie r, il a un e d é c lin a is o n p a rtic u liè re au p lu rie l:

N. V.

A. G.

D. L. I.

przyjaciel przyjacielu przyjaciela przyjaciela przyjacielowi przyjacielu przyjacielem

przyjaciele przyjaciele przyjaciół przyjaciół przyjaciołom przyjaciołach przyjaciółmi

b.2. Les noms en -anin Le th è m e -anin du s in g u lie r e s t ré d u it à -an au p lu rie l: ex.

N. V.

A. G.

D. L. I.

Amerykanin Amerykaninie Amerykanina Amerykanina Amerykaninowi Amerykaninie Amerykaninem

Amerykanie Amerykanie Amerykanów Amerykanów Amerykanom Amerykanach Amerykanami

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

345 Syntaxe

L’e x p re s s io n fig é e wyjść za mąż p e u t ê tre s u iv ie d e la p ré p o s itio n za s u iv ie de l’a c c u s a tif: ex.

Ciocia wyszła za mąż za Amerykanina. M a ta n te a é p o u s é un A m é ric a in .

N.B. O n e m p lo ie fré q u e m m e n t l’e x p re s s io n in c o m p lè te : ex.

Siostra matki wyszła za Francuza. La s œ u r d e m a m è re a é p o u s é un F ra n ç a is .

II. L’ADJECTIF Morphologie a. Le génitif pluriel Q u e l q u e s o it le g e n re , l’a d je c tif p re n d la m ê m e d é s in e n c e : ex.

-ych:

Pan Solski wpadł do starych znajomych. M.

S o ls k i e s t p a s s é c h e z de v ie u x a m is.

b. L’accusatif pluriel des masculins-personnels La d é s in e n c e -ych e s t é g a le m e n t c e lle d e l’a c c u s a tif p lu rie l d e s a d je c ­ tifs se ra p p o rta n t à d e s n o m s m a s c u lin s -p e rs o n n e ls : ex.

Mam dobrych znajomych w Krakowie. J ’ai de b o n s a m is à C ra c o v ie .

III. LES NUMÉRAUX CARDINAUX Morphologie Les n u m é ra u x c a rd in a u x se d é c lin e n t.

a. Jeden, jedna, jedno K S * R a p p e l (cf. le ço n 7) Il se d é c lin e c o m m e un a d je c tif, ex.

Mam tylko jedną książkę Konwickiego. Je n ’ai q u ’un livre de K o n w ic k i.

b. Dwaj, dwa, dwie; obaj, oba, obie CAS N.V. A.

MASCULIN-PERSONNEL MASCULIN-IMPERSONNEL NEUTRE

dwaj

dwa

dwie

dwóch (dwu)

dwa

dwie

G.

dwóch (dwu)

D.

dwom (dwu)

L.

dwóch (dwu)

1.

FÉMININ

dwoma (dwu)

dwiema (dwoma)

LEKCJA DWUDZIESTA TRZECIA

346

BSif’ R a p p e l le ço n 11. A u n o m in a tif et à l’a c c u s a tif, le s m a s c u lin s im p e rs o n n e ls et les n e u tre s o n t la fo rm e ex. N.

les fé m in in s la fo rm e

dwie.

Dwa zeszyty, dwie książki i trzy czasopisma leżą na stole. Il y a d e u x c a h ie rs , d e u x liv re s e t tro is re v u e s s u r la ta b le .

A.

Starszy pan oglądał dwie gazety i dwa czasopisma. Le v ie u x m o n s ie u r re g a rd a it d e u x jo u rn a u x et d e u x re v u e s .

I.

Basia wstąpiła do Pawła z dwiema koleżankami. B a rb a ra e s t p a s s é e c h e z P a ul a v e c d e u x c a m a ra d e s .

CAS

MASCULIN-PERSONNEL

N. V.

obaj / obydwaj

A.

obu/ obydwu

MASCULIN-IMPERSONNEL NEUTRE

FÉMININ

oba/ obydwa

obie/ obydwie

G.

obu/obydwu

D. L. I.

c.

oboma / obydwoma (obu / obydwu)

/

obiema obydwiema

trzej, trzy, czterej cztery

CAS

MASCULIN-PERSONNEL

N. V.

trzej, czterej

A.

MASCULIN-IMPERSONNEL NEUTRE

trzy, cztery

trzech, czterech

G. D.

trzech, czterech

L. I.

trzema, czterema

FÉMININ

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

d.

347 pięć

A p a r t ir d e

pięć.

T o u s les a u tre s n u m é ra u x c a rd in a u x s u iv e n t la d é c lin a is o n de

CAS

MASCULIN-PERSONNEL

N.V.

MASCULIN-IMPERSONNEL NEUTRE

pięciu

A.

FÉMININ

pięć

G.

pięciu

D. L.

pięcioma (pięciu)

I. N .B . 1. Le -e m o b ile d a n s

siedem: siedmiu

osiem: ośmiu

2. D e 11 à 19, la tra n s fo rm a tio n du s u ffix e -naście en -nastu ex.

jedenaście

jedenastu

3. D e 2 0 à 40, la tra n s fo rm a tio n du s u ffix e -dzieścia, -dzieści en

-dziestu ex.dwadzieścia dwudziestu trzydzieści -» trzydziestu

-ąt se

4. D e 50 à 90, le s u ffix e ex.

tra n s fo rm e en

pięćdziesiąt -> pięćdziesięciu

5. D e 100 à 4 0 0 , la tra n s fo rm a tio n de sto : -ście, -sta en -stu ex. dwieście

dwustu

dwie- d a n s le s c o m p o s é s dwanaście —> dwunastu

6. d iva -, ex.

se flé c h is s e n t é g a le m e n t :

dwieście —> dwustu

7. D e 5 0 0 à 9 0 0 , se u l le p re m ie r é lé m e n t se d é c lin e : ex.

pięćsetpięciuset

e. L e s c a r d in a u x in d é f in is ile, kilka Ils se d é c lin e n t c o m m e pięć :

CAS N.V. A.

MASCULIN-PERSONNEL

MASCULIN-IMPERSONNEL NEUTRE

Hu, kilku

ile, kilka

G. D.

ilu, kilku

L. I.

iloma, kilkoma (ilu, kilku)

FÉMININ

-ęciu :

LEKCJA DW UDZIESTA TRZECIA

348 Syntaxe

a. La construction de 2, 3 et 4 et de leurs composés (22, 23, 24; 32, 33, 34...) a.1. Les m asculins-personnels a.1.a. L o rs q u e la c o n s tru c tio n a v e c le n u m é ra l a la fonction de sujet, d e u x to u rn u re s s o n t p o s s ib le s : — la to u r n u r e p e rs o n n e lle (c f. le ç o n 2 2 ). L e s fo r m e s dwaj, trze j e t

czterej s o n t s u iv ie s du n o m au n o m in a tif p lu rie l et le v e rb e se m e t à la 3 e p e rs o n n e du p lu rie l : ex. Dwaj mężczyźni z nami rozmawiają. D e u x h o m m e s b a v a rd e n t a v e c n o u s.

Trzej mężczyźni z nami rozmawiali. T ro is h o m m e s b a v a rd a ie n t a v e c n o u s. —

la to u rn u re im p e rs o n n e lle . Le n u m é ra l, s im p le ou c o m p o s é , et le nom se m e tte n t au g é n itif. Le v e rb e e s t a lo rs à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r (n e u tre ).

ex. Dwóch mężczyzn z nami rozmawiało. D e u x h o m m e s b a v a rd a ie n t a v e c n o us.

W tej klasie jest dwudziestu dwóch uczniów. D a n s c e tte c la s s e il y a v in g t-d e u x é lè v e s .

N.B.

La to u rn u re im p e rs o n n e lle e s t é q u iv a le n te à la to u rn u re p e rs o n n e lle q u a n d c e lle -c i e s t p o s s ib le .

a.1.b. Pour les autres fonctions le n u m é ra l c a rd in a l s ’a c c o rd e a v e c le nom . ex.

Napisałem książkę o moich dwóch najlepszych przyjaciołach. J ’ai é c rit un liv re s u r m e s d e u x m e ille u rs a m is.

Nauczyciel zabrał na wycieczkę dwudziestu czterech uczniów. Le p ro fe s s e u r a e m m e n é en e x c u rs io n v in g t-q u a tre é lè v e s .

Nauczyciel pojechał na wycieczkę z dwudziestoma czterema uczniami. Le p ro fe s s e u r e s t p a rti en e x c u rs io n a v e c v in g t-q u a tre é lè v e s .

a.2. Les masculins-impersonnels, les féminins et les neutres Le n u m é ra l c a rd in a l s ’a c c o rd e a v e c le n om pour toutes les fonctions. ex.

Myślałam o moich dwóch pięknych kotach. J e p e n s a is à m e s d e u x b e a u x c h a ts .

Nauczycielka zabrała na wycieczkę dwadzieścia cztery uczennice. Le p ro fe s s e u r a e m m e n é en e x c u rs io n v in g t-q u a tre é lè v e s .

Nauczyciel pojechał na wycieczkę z dwudziestoma czterema dziećmi. Le p ro fe s s e u r e s t p a rti en e x c u rs io n a v e c v in g t-q u a tre e n fa n ts .

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

349

b. La construction des numéraux de 5 à 21, de 25 à 31, de 35 à 41... b.1. Les m asculins-personnels — L o rs q u e la c o n s tru c tio n a v e c le n u m é ra l a la fonction de sujet, le n u m é ra l et le n o m se m e tte n t au g é n itif. Le v e rb e se m e t a lo rs à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r (n e u tre ): ex.

Tylko pięciu uczniów dostało bardzo dobry stopień z wypracowania. Il n ’y a q u e c in q é lè v e s qui o n t eu u n e trè s b o n n e n o te à le u r d e v o ir.

— Pour les autres fonctions, le n u m é ra l s ’a c c o rd e a v e c le n o m : ex. Na obozie poznałem trzydziestu sześciu Amerykanów. A u c a m p j ’ai fa it la c o n n a is s a n c e de tre n te -s ix A m é ric a in s .

b.

2. Les masculins-impersonnels, les féminins et les neutres — Après le nominatif et l’accusatif des numéraux cardinaux, le nom e s t to u jo u rs au g é n itif. Le v e rb e d e la p h ra s e se m e t à la 3 e p e rs o n n e du s in g u lie r (n e u tre ):

Pięć listów leży w skrzynce.

ex. N.

Il y a cin q le ttre s d a n s la b o îte .

A. Otrzymałam pięć listów. J ’ai reçu c in q le ttre s.

— Aux autres cas, le n u m é ra l c a rd in a l s ’a c c o rd e a v e c le n o m : ex. G. Muszę kupić prezent dla pięciu koleżanek. J e d o is a c h e te r un c a d e a u à c in q c a m a ra d e s .

D. Chłopcy kupili kwiaty pięciu dziewczynom. Les g a rç o n s o n t a c h e té d e s fle u rs à cin q fille s .

L. Chłopcy opowiadali o tych pięciu dziewczynach. Les g a rç o n s p a rla ie n t d e c e s c in q fille s .

I. Chłopcy byli w kinie z pięcioma dziewczynami. Les g a rç o n s s o n t a llé s au c in é m a a v e c c in q fille s .

N.B. D a n s un n u m é ra l c o m p o s é , jeden reste invariable. Le n o m s ’a c c o rd e a v e c le n u m é ra l qui le p ré c è d e : ex. W klasie

widzimy dwudziestu jeden uczniów i dwadzieścia jeden

uczennic. D a n s la c la s s e , n o u s v o y o n s v in g t e t un é lè v e s g a rç o n s et v in g t et une é lè v e s fille s .

c. La construction des cardinaux indéfinis ile, kilka

pięć : Ilu było uczniów w tej klasie, a ile uczennic? — Tylko kilku uczniów i kilka uczennic.

E lle e st id e n tiq u e à c e lle d e s n u m é ra u x à p a rtir d e ex.

C o m b ie n y a v a it-il d ’é lè v e s g a rç o n s d a n s c e tte c la s s e , et c o m b ie n de fille s ? — S e u le m e n t q u e lq u e s g a rç o n s e t q u e lq u e s fille s .

Chłopcy kupili kwiaty kilku dziewczynom. L e s g a rç o n s o n t a c h e té d e s fle u rs à q u e lq u e s fille s .

Zagraliśmy w karty z kilkoma kolegami. N o u s a v o n s jo u é a u x c a rte s a v e c q u e lq u e s c a m a ra d e s .

LEKCJA DW UDZIESTA TRZECIA

350 IV.

LE VERBE Morphologie

a. Le conditionnel Le c o n d itio n n e l se fo rm e s u r la 3 e p e rs o n n e du p a s s é du g e n re e t du n o m b re c o n c e rn é s , à la q u e lle on a jo u te l’a u x ilia ire ; s u iv i d e s te rm in a i­ s o n s p e rs o n n e lle s p o u r la 2 e e t la 3 e p e rs o n n e s du s in g u lie r et d u p lu rie l :

1repers. 2 e p e rs. 3 e p e rs.

SINGULIER

PLURIEL

bym byś by

byśmy byście by

ex. Le c o n d itio n n e l du v e rb e być SINGULIER

1re pers. 2 e pers. 3e pers.

m a s c u lin

fé m in in

n e u tre

byłbym byłbyś byłby

byłabym byłabyś byłaby

byłoby

PLURIEL m a s c u lin -p e rs o n n e l 1re p e rs. 2 e pers. 3 e p e rs

m a s c u lin -im p e rs o n n e l, fé m i

bylibyśmy bylibyście byliby

byłybyśmy byłybyście byłyby

b. Le verbe perfectif przynieść Il a p p a rtie n t à la c la s s e I e t p ré s e n te l’a lte rn a n c e Il se c o n ju g u e : przyniosę, przyniesiesz passé :

c.

przyniósł, przynieśli, przyniosły

Le verbe perfectif wpaść Il a p p a rtie n t à la c la s s e II. Il se c o n ju g u e : wpadnę, wpadniesz p a s s é : wpadł, wpadli, wpadły

oie.

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

351 Syntaxe

Le conditionnel L ’a u x ilia ire by e s t m o b ile . Il s u it s o u v e n t le p re m ie r m o t a c c e n tu é d e la p h ra s e et s ’a tta c h e à lui q u a n d il s ’a g it d ’u n e c o n jo n c tio n ou d ’u n e p a rtic u le , ex.

Chętnie bym z tobą pojechał do Stanów Zjednoczonych. J ’ira is v o lo n tie rs a u x É ta ts -U n is a v e c toi.

Jaki samochód byś chciała sobie kupić? Q u e lle v o itu re a im e ra is -tu t ’a c h e te r?

N.B. L ’a u x ilia ire trzeba, można... ex.

yne s ’a tta c h e pas a u x fo rm e s v e rb a le s im p e rs o n n e lle s : b

Gdzie by to można kupić? W domu towarowym ? O ù p o u rra it-o n a c h e te r c e la ? D a n s un g ra n d m a g a s in ?

V.

L’ADVERBE

Le superlatif Morphologie Le s u p e rla tif d e l'a d v e rb e se fo rm e d e la m ê m e m a n iè re q u e le s u p e rla tif de l'a d je c tif (cf. le ço n 21 ), s u r le c o m p a ra tif a u q u e l on a jo u te le p ré fix e ex.

wcześniej lepiej szybciej później

—> —>

—> —»

najwcześniej najlepiej najszybciej najpóźniej

Le s a d v e rb e s a y a n t un c o m p a ra tif c o m p o s é fo rm e n t le u r s u p e rla tif en a jo u ta n t le p ré fix e -n aja l’a d v e rb e bardzie

bardziej interesująco

ex.

najbardziej interesująco Syntaxe

Le s u p e rla tif de l’a d v e rb e se c o n s tru it s o u v e n t a v e c la p ré p o s itio n z s u iv ie du g é n itif: ex.

Ta dziewczyna wygląda najładniej ze wszystkich. C e tte fille e s t la p lu s jo lie d e to u te s .

N.B. La s tru c tu re

kus iv ie du s u p e rla tif é q u iv a u t à la to u rn u re « le p lu s ja

p o s s ib le » : ex.

Dzieci często odrabiają lekcje ja k najszybciej, żeby potem oglądać telewizję. Les e n fa n ts fo n t le u r tra v a il le p lu s v ite p o s s ib le p o u r re g a rd e r la té lé v is io n a p rè s .

LEKCJA DWUDZIESTA TRZECIA

352 VI.

LE DISCOURS DIRECT ET LE DISCOURS INDIRECT

a. La subordonnée déclarative (C f. le ç o n 4.) E lle e s t in tro d u ite p a r la c o n jo n c tio n że e t re p ro d u it le d is ­ c o u rs d ire c t en p ro c é d a n t à d ’é v e n tu e lle s s u b s titu tio n s d e p e rs o n n e s ou de p o s s e s s ifs : ex.

Dzisiaj jest ładna pogoda — mówi starsza kobieta. A u jo u rd ’hui, il fa it b e a u , d it la v ie ille fe m m e .

->

Starsza kobieta mówi, że dzisiaj jest ładna pogodna. La v ie ille fe m m e d it q u ’a u jo u rd ’hui, il fa it bea u .

Przyniosę twoje książki. —> Powiedziałeś, że przyniesiesz moje książki. T u m ’a s d it q u e tu ra p p o rte ra is m e s livres.

Powiedział, że przyniesie moje książki. Il m ’a d it q u ’il ra p p o rte ra it m e s livres.

b. La subordonnée interrogative Cf. le ço n 4. La s u b o rd o n n é e e s t in tro d u ite p a r un p ro n o m ou un a d v e rb e in terrogatifs, une lo cution , un e co n jo n c tio n ou une p a rtic u le in te rro g a tiv e s : ex.

Kiedy jedziesz do Polski? — pytałam go. Q u a n d v a s -tu en P o lo g n e ? lui a i-je d e m a n d é .

-»

Pytałam go, kiedy jedzie do Polski. J e lui ai d e m a n d é q u a n d il a lla it en P o lo g n e .

c. La subordonnée « impérative » Q u a n d le v e rb e de la p rin c ip a le m a rq u e la v o lo n té , l’o rd re , le d é s ir ou la p rière, te ls b ł a g a ć , chcieć/ zechcieć,

prosić/ poprosić, woleć,

zgadzać się / zgodzićżyczyć, etc.,

du d is c o u rs d ire c t e st in tro d u it d a n s le d is c o u rs in d ire c t p a r ż e b y s u ivi du passé. ex.

Zadzwoń do mnie zaraz po powrocie! T é lé p h o n e -m o i d è s to n re to u r!

->

Poprosił go, żeby zadzwonił do niego zaraz po powrocie. Il lui a d e m a n d é de lui té lé p h o n e r d è s son re to u r.

Les te rm in a is o n s p e rs o n n e lle s s ’a tta c h e n t o b lig a to ire m e n t à ex.

:

Zadzwońcie do nas zaraz po powrocie! T é lé p h o n e z -n o u s d è s v o tre re to u r!

—>

Prosili, żebyśmy do nich zadzwonili zaraz po powrocie.

Ils n o u s o n t d e m a n d é de le u r té lé p h o n e r d è s n o tre re to u r, ou : Ils o n t d e m a n d é q u e n o u s le u r té lé p h o n io n s d è s n o tre retour.

N.B. C o m m e en fra n ç a is , c e rta in s v e rb e s s o n t ta n tô t v e rb e d ’o p in io n , ta n tô t v e rb e d e v o lo n té .

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

ex.

353

mówić / powiedzieć Mówi, że przyjdę jutro.

V e rb e d ’o p in io n :

Il d it q u e je v ie n d ra i d e m a in .

Mówi, żebym przyszedł jutro.

V e rb e d e v o lo n té :

Il d it q u e je v ie n n e d e m a in , ou: Il m e d it d e v e n ir d e m a in .

CONNAISSANCE PASSIVE — du g é n itif p lu rie l de list, kraj, grosz, Stany

et koleżanki : listów, krajów,

groszy, Stanów et koleżanek.

COMPRÉHENSION DU TEXTE R épon dez aux qu estion s su ivantes : 1. Po co p an S o ls k i w s tą p ił na p o c z tę ? 2. C z y on m ó g ł s z y b k o n a d a ć p a c z k ę d o ro d z ic ó w ? 3. 4. 5. 6.

Ilu lu dzi s ta ło p rze d n im ? D la c z e g o m u s ia ł z n o w u c z e k a ć p rz y d ru g im o k ie n k u ? C z y pan S o ls k i p o s z e d ł z a ra z do p ra ln i? D la k o g o b y ły le k a rs tw a , k tó re fra n c u s c y le k a rz e w y s ła li pan u

S o ls k ie m u ? 7. O co pan S o ls k i p o p ro s ił s w o je g o s ta re g o z n a jo m e g o ? 8. O d k o g o b y ł list, k tó ry p rz y n ió s ł lis to n o s z ?

CONVERSATION I. R épon dez aux qu estion s 1. 2. 3. 4.

su iva n te s

:

C z y z b ie ra s z z n a c z k i? C z y k to ś z tw o je j ro d z in y c z y z tw o ic h z n a jo m y c h z b ie ra z n a c z k i? W id z ia łe ś (w id z ia ła ś ) ju ż p o ls k ie z n a c z k i? J a k ie o n e s ą ? C h c ia łb y ś (c h c ia ła b y ś ) p o je c h a ć do S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h ? A m o ż e ju ż

ta m b y łe ś (b y ła ś )? 5. C z y c z ę s to p is z e s z listy? D o k o g o ? 6. L u b is z p is a ć lis ty? 7. O trz y m u je s z d u ż o lis tó w ? O d ko g o ? 8. C z y listy s z y b k o c h o d z ą m ię d z y F ra n c ją a P o ls k ą ? 9. C z y c z ę s to s to is z w k o le jc e ? 10. M a s z ro d z in ę z a g ra n ic ą ? G d z ie ? I I . C zy ju ż b y łe ś (b y ła ś ) z a g ra n ic ą ? K ie d y ? J a k d łu g o ? 12. C z y c z ę s to p ro s is z ro d z ic ó w , ż e b y ci d a li p ie n ią d z e ? 13. C zy d z w o n is z d o ko le g ó w , k ie d y c h c e s z d o nich w p a ś ć , c z y po p ro s tu w p a d a s z d o n ich ? 14. C o m o ż n a d a ć p rz y ja c io ło m na im ie n in y ? 15. Ilu je s t u c z n ió w w tw o je j k la s ie ? 16. C z y c h c ia łb y ś (c h c ia ła b y ś ) b yć a k to re m (a k to rk ą )? D la c z e g o ?

LEKCJA DW UDZIESTA TRZECIA

354 II. R epren ez

les d ia lo g u es en rem plaçan t les m ots en ca ractères gras

— Ilu m a sz przyjaciół? (n a u c z y c ie l / k o le g a / w u je k / k u z y n / b ra t / b lis k i / z n a jo m y ) — M a m pięciu przyjaciół. (d w a n a ś c ie / trz y d z ie ś c i d w a / p ię ć / d z ie w ię ć / d w a / d z ie s ię ć ) — Ilu z n a s z Polaków? (A m e ry k a n in / k o le g a o jc a / d y re k to r / s tu d e n t / u p rz e jm y lis to n o s z / d o b ry in ż y n ie r / m ło d y le k a rz ) — Z n a m trzech Polaków. (d z ie w ię ć / d w a / je d e n / d w a d z ie ś c ia / c z te ry / p ię ć / s z e ś ć ) — K o g o z n a s z z polskich pisarzy? (a m e ry k a ń s k i a k to r / p o ls k i re ż y s e r / ro d z ic e k o le g ó w / p o ls k i a k to r) — Z n a m ty lk o kilku pisarzy : Andrzejewskiego, Konwickiego i Sienkiewicza. — A ja z n a m je s z c z e in n y c h : Gombrowicza i Mrożka.

III. Jou ez une scèn e au gu ichet d e la p o ste.

EXERCICES I.

M ettez les p h r a s e s su ivantes à la fo rm e

:

1. P o z n a łe m n o w y c h k o le g ó w . 2. A d a ś u w ie lb ia d w ó c h re ż y s e ró w . 3. T a d z ie w c z y n a c a ło w a ła w s z y s tk ic h p rz y s to jn y c h m ę ż c z y z n . 4. P o p ro s iła m s ta ry c h p rz y ja c ió ł, ż e b y d o n a s c z ę ś c ie j p is a li. 5. R o d z ic e d o s k o n a le z ro z u m ie li s w o ic h s y n ó w . 6. P ani N o w ic k a m a k ilku b ra ci. 7. D z ie c k o b ła g a ło ro d z ic ó w , ż e b y z nim p o s z li d o kin a . 8. W tym ro ku u c z n io w ie m a ją d a w n y c h n a u c z y c ie li. 9. S o le n iz a n tk a z a p ro s iła s w o ic h s ta ry c h z n a jo m y c h . 10. D y re k to r z n a la z ł d o s k o n a ły c h in ż y n ie ró w .

II. 1. 2. 3. 4. 5.

R épon dez p a r la n ég ative aux q u estions su ivan tes : C z y p a ń s tw o K o w a ls c y te ż byli u p a ń s tw a S o ls k ic h ? P rz e p ra s z a m , c z y s ą je s z c z e m oi ro d z ic e ? C z y s ą w tym ro ku n o w i n a u c z y c ie le ? C z y b y ło ju ż d w ó c h p a n ó w p rz e d e m n ą ? C z y b yli w s z y s c y je g o k o le d z y ?

6. B ę d z ie w a s ty lk o k ilk u ? 7. C z y w s z y s c y w n u k o w ie byli na z ło ty m w e s e lu d z ia d k ó w ? 8. C zy le k a rz e ju ż byli p rz y c h o ry c h ?

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

III.

355

C om plétez les p h ra se s suivantes selon le m odèle

:

T o s ą twoi ukochani synowie. B a rd z o lu b ię twoich ukochanych synów. B a rd z o ich lubię. 1. T o nasi b lis c y k u z yn i. W ty m ro ku p o je d z ie m y d o ........................ 2. T o s ą w s z y s c y w n u k o w ie p a ń s tw a S z y m a ń s k ic h . D z ia d k o w ie z a p ro s ili ........................ n a z ło te w e s e le . 3. Ci m ło d z i n a u c z y c ie le s ą b a rd z o s y m p a ty c z n i. U c z n io w ie s łu c h a ją 4. T o s ą sta rs i m ę ż c z y ź n i. I l u ........................ s ta ło w k o le jc e ? 5. T o s ą s e rd e c z n i k o le d z y syn a . W kin ie s p o t k a ła m ........................ 6. T o s ą m oi s ta rz y z n a jo m i. C zy z n a s z ........................ ? 7. T o s ą w a rs z a w s c y p is a rz e . N a z e b ra n iu a m e ry k a ń s c y p is a rz e s ie d z ie li o b o k ........................ 8. B a rd z o c h o ry m i d z ie ć m i z a jm u ją się n a jle p s i le k a rz e . R o d z ic e te g o d z ie c k a p o szli d o ........................ 9. S ta rz y ro d z ic e m ie li b a rd z o m a łe d z ie c i. M a łe d z ie c i m i a ł y ........................ 10. T o s ą fra n c u s c y p rz y ja c ie le P a w ła . P a w e ł m a .....................

IV.

C om plétez les p h ra ses su ivantes :

1. (N o w a k o w ie ) 2. 3. 4. 5. 6. 7.

U k o g o m ie s z k a ta d z ie w c z y n a ? U ......................cz y

u w as? (n a u c z y c ie le z z e s z łe g o ro ku ) U c z n io w ie w s p o m in a li......................... (k u z y n i z F ra n c ji) O d ko g o d o s ta łe ś list? O d ........................ (m oi z n a jo m i) D la k o g o s ą te b ile ty ? D l a ........................ (nasi ko le d z y ) K ie d y p a ń s tw o w p a d n ą d o ........................ ? (d z ia d k o w ie ) A d a ś, cz y z a d z w o n iłe ś d o ........................ , ż e b y im p o d z ię k o w a ć z a p re z e n t? (F ra n c u z i) K to m ie s z k a w ty m h o te lu ? T a m m ie s z k a d u ż o ...

8. (ci m ę ż c z y ź n i) C z y z n a s z ........................ ? 9. (p a ń s tw o K o w a ls c y ) C z y p a n i p a m ię ta t w a r z e ........................ ? M o g ła b y p a n i ich p o z n a ć ? 10. (K o w a ls k i, N o w ic k i i S z y m a ń s k i) W P o lsc e je s t d u ż o ........................

V.

Transform ez les p h ra ses suivantes selon le m odèle : Dwaj chłopcy grali w s z a c h y .

Dwóch chłopców grało w s z a c h y .

1. T rz e j a k to rz y p o je c h a li n a m ię d z y n a ro d o w y fe s tiw a l te a tra ln y . 2. Ci d w a j s tu d e n c i b a rd z o lu b ią p o d ró ż o w a ć . 3. D w aj k o le d z y u c ie s z y li się ze s p o tk a n ia . 4. W c z o ra j c z te re j p rz y ja c ie le byli u n a s n a ko la c ji. 5. T rz e j u c z n io w ie z m o je j k la s y nie zd a li m a tu ry . 6. D w aj lis to n o s z e p rz y n ie ś li lis ty d o d o m u . 7. C z te re j c h ło p c y ku p ili z n a c z k i i n a k le ili je na listy. 8. D w aj A m e ry k a n ie w e s z li do s k le p u i s z y b k o w y s z li, bo b y ła s tra s z n a ko le jka .

356

LEKCJA DWUDZIESTA TRZECIA

VI.

C opiez les p h ra ses su ivantes en écriva n t les num éraux en toutes lettres :

1. N a d ru g im roku b yli 3 s tu d e n c i, a le na p ie rw s z y m b y ło 6. 2. 5 g o ś c i p rz y s z ło o s ió d m e j. T y lk o 2 g o śc i się s p ó ź n iło . 3. P rz y je c h a li d o P o lski 4 A m e ry k a n ie , a 10 P o la k ó w p o je c h a ło d o S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h . 4. P a w e ł ro z m a w ia ł w e s o ło i ż a rto w a ł z 2 ko le g a m i. 5. T y lk o 4 a k to ró w w y je c h a ło na m ię d z y n a ro d o w y fe s tiw a l te a tru , bo 5 innych g ra ło w te d y w T e a trz e W ie lk im . 6. 2 u c z n ió w m ó w iło d o s k o n a le po p o ls k u , a 5 m ó w iło g o rz e j. 7. 5 k o le g ó w b y ło w e s o ły c h , a 2 b y ło z a w s z e s m u tn y c h . 8. N a film ie P o la ń s k ie g o b y ło b a rd z o d u ż o u c z n ió w . N a w e t 11 s ta ło , bo nie b y ło m ie jsc a . 9. P ra w ie w s z y s c y u c z n io w ie m ie li k s ią ż k ę , a le 3 nie m ia ło . 3 u c z n io w ie z in n e j k la sy p o ż y c z y li im s w o je . 10.

O s ta tn i film K o n w ic k ie g o w s z y s tk im s ię p o d o b a ł, ty lk o 2 c h ło p c ó w się n u d z iło .

VII.

R épon dez aux q u estions su ivantes :

1. Ilu u c z n ió w z d a je m a tu rę w tym ro k u ? 2. Ilu c h ło p c ó w je s t w tw o je j k la s ie ? 3. Ilu p o ls k ic h p is a rz y z n a s z ? 4. Ilu w n u k ó w m a ją tw o i d z ia d k o w ie ? 5. Ilu m a s z b ra c i? 6. Ilu n a u c z y c ie li m a s z w ty m ro ku ? 7. Ilu tw o ic h z n a jo m y c h p o je c h a ło w g ó ry na fe rie z im o w e ? 8. Ilu b lo n d y n ó w i ilu b ru n e tó w je s t w k la s ie ? 9. Ilu u c z n ió w z a c z ę ło w y p ra c o w a n ie z n ie m ie c k ie g o ? (7) 10. Ilu a k to ró w g ra w Ślubie G o m b ro w ic z a ? (11 )

VIII.

C o p iez les p h ra se s su ivantes en écriva n t les num éraux en toutes lettres :

1. W ty m in s ty tu c ie p ra c u je 25 in ż y n ie ró w , a le 5 w c a le s ię nie in te re s u je in ­ fo rm a ty k ą . 2. 3. 4. 5.

A d a m k u p ił 6 b ile tó w d o k in a d la s ie b ie i d la k o le g ó w . P o k o c h a liś m y je j 2 b ra ci, bo byli n a p ra w d ę m ili. B a s ia p o je c h a ła nad m o rz e z c h ło p a k ie m i 2 ko le g a m i. T a k s ią ż k a k o s z tu je 39 z ło ty c h .

6. W n a sz e j k la s ie je s t 2 4 u c z n ió w , a le d z is ia j 8 nie m a, bo z a c h o ro w a li na grypę7. A d a m i P a w e ł s ie d z ie li m ię d z y 2 n a jła d n ie js z y m i d z ie w c z y n a m i. 8. D z ie c k o nie m ia ło je s z c z e 8 lat, k ie d y je ź d z iło s a m o a u to b u s e m . 9. O n i byli w kin ie z 9 k o le ż a n k a m i. 10. 31 u c z e n n ic b y ło na o b o z ie po d Z a k o p a n e m . 11. C z y nie m o g ła b y ś mi p o ż y c z y ć 2 0 0 z ło ty c h a lb o 3 0 0 ? 12. T a pani, c h o ć w y g lą d a ła s ta ro , n ie s k o ń c z y ła je s z c z e 50 lat.

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

357

IX. C onjuguez les verbes suivants à tous les gen res du 1. w p a ś ć 2. w id z ie ć

3. p rz y n ie ś ć 4. z a m k n ą ć

:

5. w y s ła ć 6. p o le c ie ć

X. C o m p létez les p h ra ses su ivantes p a r d es verb es au con dition n el en d é ­ term inant la p erson n e selon le contexte : 1. (m óc)

S z k o d a , że nie m a s z c z a s u — m ó w i P a w e ł do B a si. ................... w s tą p ić do k a w ia rn i na k a w ę a lb o h e rb a tę .

2. (p o je c h a ć )

P a ń s tw o N o w ic c y ........................ c h ę tn ie d o F ra n c ji, a le nie m a ją ta m z n a jo m y c h .

3. (p isa ć)

B a s ia ........................ c h ę tn ie d o d z ia d k ó w , a le n ig d y nie m a c z a s u . S z k o d a , że p a n ie s ą ta k ie z m ę c z o n e ..................p ó jś ć d o re s ta u ra c ji po s p e k ta k lu — m ó w i d y re k to r te a tru . ........................ ze m n ą do d y re k to ra ? — p y ta ła s e k re ­ ta rk a k o le ż a n k ę .

4. (m ó c. V e p e rs . pl.) 5. (p ó jść) 6. (za b ra ć) 7. (z re z y g n o w a ć ) 8. (dać)

T a t o , ........................ m n ie ze s o b ą d o P o z n a n ia ? A n n o , E w o ...........................ze s p a c e ru , ż e b y iść z b a b c ią na p o c z tę ? B a siu , c h ę t n ie ........................ ci m o ją c z e rw o n ą s u k ie n k ę , a le je s t c h y b a d la c ie b ie z a m a ła — p o w ie d z ia ła p a n i M a łg o s ia .

9. 10.

(w p a ść ) (ro z m a w ia ć

O k tó re j p a ń s tw o ........................ d o n a s n a k a w ę ? Z n ikim n i e ........................ ta k w e s o ło ja k z e m n ą.

2 e pe rs. pl.)

XI. M ettez les p h ra ses su ivantes au style

:

1. C h ę tn ie b y m p o s z ła na s p a c e r — p o w ie d z ia ła p a n i K o w a ls k a . 2. J a k p a ń s tw o się n a z y w a ją ? — s p y ta ła s e k re ta rk a p a ń s tw a S o ls k ic h . 3. F ra n c u z i g ra li b a rd z o c ie k a w e s z tu k i — o p o w ia d a ła p a n i S o ls k a ro d z in ie po p o w ro c ie z F ra n cji. 4. P an S o ls k i: „M a łg o s iu , g d z ie je s t m o ja k o s z u la w p a s k i? ” 5. D z ie c i p y ta ją ro d z ic ó w : „K ie d y n a s w re s z c ie z ro z u m ie c ie ? ” 6. S p o ty k a ją c A d a m a w k in ie , n a u c z y c ie l m a te m a ty k i z a p y ta ł g o : „C z y o d ro b iłe ś ju ż le k c je ? ” 7. O któ re j film się s k o ń c z y ? — z a p y ta B a s ia P a w ła . 8. J a k a p ię k n a b y ła m o ja ż o n a ! — p rz y p o m in a s o b ie s ta rs z y p a n .

X II. M ettez les p h ra ses su ivan tes au style in direct (si besoin est, com plétez, la p rin cip a le p a r le verbe d e votre choix) : 1. M a tk a : „N ie c z y ta j z a d łu g o , A d a s iu . J u tro m a s z le k c je .” 2. A d a m : „B a s iu , p rz y n ie ś mi m o je b u ty !” 3. P a ń s tw o S o ls c y d o p a ń s tw a N o w ic k ic h : „N ie c h p a ń s tw o p rz y jd ą ju tro o s ió d m e j.” 4. M a tk a d o d z ie c i : „J e d z c ie c o d z ie n n ie d o b re ś n ia d a n ie .”

LEKCJA DWUDZIESTA TRZECIA

358

5. D y re k to r do s e k re ta rk i: „P a n i E w o, n ie ch p ani z o s ta w i te p a p ie ry , z a d z w o n i d o m o je j ż o n y i p o w ie , ż e m u s z ę w y je c h a ć do K ra k o w a .” 6. R o d z ic e p ro s ili sy n a : „N ie id ź do te g o k lu b u , bo ta m s ą n ie c ie k a w i lu d z ie .” 7. C h o ry b ła g a ł le k a rz a : „N ie c h pa n mi ty lk o d a ja k ie ś d o b re le k a rs tw o ! M u sz ę b yć z d ro w y ju ż w p rz y s z ły m ty g o d n iu .” 8. B a b c ia n a p is a ła do w n u k ó w : „P is z c ie d o m n ie c z ę ś c ie j! C z e k a m na w a s z e lis ty .” 9. P ro s is z k o le ż a n k ę : „E w o , ku p mi d o b re m ie js c a na Tango!" 10. M a tk a p o le c iła c ó rc e : „P o m a g a j o jcu , k ie d y m n ie nie b ę d z ie .” 11. N ie ch m ą ż cię k o c h a c a łe ż y c ie ! — ż y c z y li E w ie w d n iu ślu b u je j p rz y ja ­ cie le , z n a jo m i i ro d z in a . 12. M a tk a : „Id ź le p ie j d o kin a , nie na d y s k o te k ę !”

XIII. M ettez les p h ra se s su ivan tes au style direct'. 1. M a tk a p ro s iła c ó rk ę , ż e b y p o s p rz ą ta ła s w ó j p o kó j. 2. P an S o ls k i b ła g a ł p a n ią z d ru g ie g o o k ie n k a , ż e b y m u d a ła ła d n e z n a c z k i. 3. N asi k u z y n i p ro s ili nas, ż e b y ś m y w p a d li d o n ich w śro d ę . 4. P ani S o ls k a p ro s iła m ęża , ż e b y z a p ła c ił ra c h u n e k z a ś w ia tło , bo te rm in ju ż m in ą ł. 5. 6. 7. 8. 9.

M a tka się z g o d z iła , ż e b y B a s ia p o ż y c z y ła Eli k s ią ż k ę K o n w ic k ie g o . O jc ie c c h c ia ł, ż e b y ś m y p rz e c z y ta li c a łą Trylogię. D y re k to r p ro s ił n o w e g o u c z n ia , ż e b y w s z e d ł d o je g o b iu ra . P a n i M a łg o s ia p o le c iła d z ie c io m , ż e b y s ię nie k łó c iły . N a u c z y c ie lk a ch c e , ż e b y u c z n io w ie s ię w re s z c ie n a u c z y li g ra m a ty k i p o ls k ie j. 10. O jc ie c p ro s ił ke ln e ra , ż e b y p o d a ł k a rtę i p o le c ił c o ś s m a c z n e g o .

XIV. M ettez les su bordonnées à la fo rm e négative selon le m o dèle

:

B a s ia p ro s iła m a tkę , ż e b y je j podała cia sto . -4 B a s ia p ro s iła m a tkę , ż e b y je j nie podawała c ia sta . 1. P a w e ł p o w ie d z ia ł B asi, ż e b y p o p ro s iła m a tk ę o b ile ty na p re m ie rę . 2. P an S o ls k i p o p ro s ił s e k re ta rk ę , ż e b y m u p rz y p o m n ia ła , ż e m a w a ż n e s p o tk a n ie . 3. P a ń s tw o S o ls c y c h c ie li, ż e b y d z ie c i o b e jrz a ły c ie k a w y film o S ta n a c h Z je d n o c z o n y c h . 4. P a ni S o ls k a p ro s iła m ę ża , ż e b y p o ro z m a w ia ł z s y n e m o o s ta tn ic h k la s ó w k a c h . 5. K o m p o z y to r c h c ia ł, ż e b y je g o z n a jo m i p o s łu c h a li n o w e g o n a g ra n ia s ły n n e j o p e ry M o n iu s z k i. 6. W o le lib y ś m y , ż e b y ś c ie p rz y n ie ś li ks ią ż k i. 7. B a siu , p rz e c ie ż ci p o w ie d z ia ła m , ż e b y ś w ró c iła m ię d z y d z ie w ią tą a d z ie s ią tą . 8. C io c ia p ro s iła k u z y n ó w , ż e b y z a d z w o n ili p rz e d w y ja z d e m .

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

XV. 1. 2. 3. 4.

Traduisez

359

:

La m è re d e m a n d e a u x e n fa n ts s ’ils v e u le n t e n c o re du g â te au au cho co la t. B a rb a ra a s u p p lié P au l de l’a p p e le r ce s o ir a v a n t d ix h e u re s . L es n o u v e a u x é lè v e s o n t d it q u ’ils c o n n a is s a ie n t d é jà b ie n le p o lo n a is . M on p ro fe s s e u r de fra n ç a is m e d e m a n d e si je p ré fè re h a b ite r en v ille ou

à la c a m p a g n e . 5. Je te s u p p lie de ne p a s ra c o n te r à m a m è re q u e je v a is ce s o ir au c in é m a a v e c m o n p e tit am i. 6. C e m o n s ie u r a d e m a n d é à c e tte d a m e q u e l â g e e lle a v a it, m a is e lle n ’a p a s v o u lu lui ré p o n d re . 7. B a rb a ra , je te d e m a n d e e n c o re u n e fo is d ’a lle r à la c u is in e c h e rc h e r le p ain ! 8. N o u s v o u d rio n s q u e v o u s a p p re n ie z v o s le ç o n s to u s le s jo u rs , d is e n t les p a re n ts d e B a rb a ra e t d ’A d a m .

XVI. Traduisez'. 1. P ani S o ls k a k u p iła s o b ie n o w ą s u k ie n k ę , ż e b y e le g a n c k o w y g lą d a ć na p re m ie rz e . 2. P ani S o ls k a p ro si m ę ż a , ż e b y s o b ie k u p ił n o w e d ż in s y . 3. K a ż d y w k o le jc e ż y c z y ł so b ie , ż e b y w re s z c ie p rz y s z ła je g o k o le j. 4. P o w ie d z ia łe m o jcu , ż e b y s o b ie n ie w y o b ra ż a ł, że z d a m m a tu rę w ty m roku . 5. B a rd z o bym c h c ia ł, ż e b y ś m i p rz y n io s ła z d ję c ia tw o je g o c h ło p a k a . 6. P rz y p o m n ia ła m ci o z d ję c ia c h tw o je g o c h ło p a k a , ż e b y ś ich n ie z a p o m ­ n ia ła .

XVII. C o m plétez les p h ra ses su ivantes a v e c d es su perlatifs d ’a d ve rb es et éven tu ellem en t la structure j a k + 1. (d o b rz e )

D zisia j c h o ry nie c z u je s i ę ........................

2. (s y m p a ty c z n ie ) 3. (cz ę s to )

W te j k a w ia rn i j e s t ........................ P isz d o m n ie ........................ — m ó w iła B a s ia P a w ło w i p rz e d je g o w y ja z d e m .

4. (s p o k o jn ie ) 5. (sz y b k o )

L u b ię tę m a łą w ie ś, bo ta m j e s t ........................ na ś w ie c ie . I d ź ........................ d o sk le p u po c y try n y , bo g o ś c ie z a ra z

6. (d u żo ) 7. (w c z e ś n ie ) 8. (p ó źn o )

będą. C h c ia łb y m s p ę d z ić ........................ c z a s u z to b ą . O n a b u d z iła s i ę ........................ o ó s m e j. D o m y to w a ro w e z a m y k a ją ........................ o d w u d z ie s te j.

s

:

LEKCJA DWUDZIESTA TRZECIA

360 XVIII. Traduisez'1.

J e v o u la is p a s s e r à la p o s te p o u r e x p é d ie r un p a q u e t et e n v o y e r une c a rte p o s ta le , m a is je n ’ai p a s eu le te m p s . Il y a v a it u n e te lle q u e u e à la g a re ! T o u t le m o n d e p a rt en v a c a n c e s ! J ’ai fa it la q u e u e p re s q u e une h e u re e t q u a n d m o n to u r e s t v e n u , il n ’y a v a it p lu s de p la c e s p o u r l’e x p re s s d e 10 h e u re s .

2.

M e s frè re s o n t d e s a m is qu i c o lle c tio n n e n t le s tim b re s . Ils c o n n a is s e n t d e s g e n s p a rto u t, m ê m e a u x É ta ts -U n is . Ils re ç o iv e n t d e s q u a n tité s de le ttre s d e to u s le s p a ys.

3.

M oi, les tim b re s ne m ’o n t ja m a is in té re s s é . En p lu s, p o u r re c e v o ir des le ttr e s , il fa u t é c r ir e , e t je n ’a im e p a s d u to u t é c r ir e . J ’ é c r is trè s ra re m e n t e t q u a n d j ’é c ris, j ’o u b lie le p lu s s o u v e n t d e m e ttre le s le ttre s à la b o îte .

4.

B a rb a ra a tte n d le fa c te u r a v e c im p a tie n c e . P a u l e s t parti d e p u is q u in z e jo u rs a u x É ta ts -U n is , p ré c is é m e n t le 10 ju ille t, e t d e p u is , e lle n ’a reçu a u c u n e le ttre . E lle e s t p o u rta n t s û re q u ’il lui a écrit, il le lui a p ro m is a v a n t s o n d é p a rt.

5.

La ta n te d e m a fe m m e a é p o u s é un A m é ric a in q u ’e lle a v a it re n c o n tré en F ra n c e il y a tro is an s. Ils s o n t v e n u s en P o lo g n e c e t é té, m a is le u r s é jo u r a é té e n c o re p lu s c o u rt q u e l’a n n é e d e rn iè re . M a ta n te p o u rra it p a rle r a m é ric a in , m a is e lle a b e a u c o u p d ’a m is p o lo n a is e t a v e c eux, e lle ne p a rle q u e p o lo n a is .

6.

P a sse d o n c m e v o ir d e m a in s o ir p o u r q u e n o u s p a rlio n s d e s v a c a n c e s d e s e n fa n ts . J e v o u d ra is les e n v o y e r en F ra n c e c e t été . J ’ai re n c o n tré le u rs p ro fe s s e u rs d e fra n ç a is q u i m ’o n t d it q u e ce s e ra it b ie n p o u r eux. L es N o w a k v o u d ra ie n t a u s s i e n v o y e r le u rs e n fa n ts . T u ne v o u d ra is pas e n v o y e r les tie n s ? Ils p o u rra ie n t p a rtir e n s e m b le d é b u t ju ille t.

XIX. C h oisissez un su je t e t d év e lo p p e z-le en qu elqu es lignes. 1.

O p o w ie d z ro z m o w ę w k o le jc e m ię d z y k ilk o m a lu d ź m i.

2.

N a p is z lis t d o k o le g i (k o le ż a n k i), k tó ry w y je c h a ł (k tó ra w y je c h a ła ) na d łu ż e j d o S ta n ó w Z je d n o c z o n y c h .

NA POCZCIE GŁÓWNEJ

361

r

WARSZAWA Plac Zanikowy. Hynok Starego Miasta. barbakan WARSAW 1 he casile Square. Jhu Old Town Maikei. barbakan WARSCHAU Schlofiplatz. Marktplutz der Alltdadt Baibakane

'fO .V .

jcAot c/*x3co~0eiŁ»A. _

.SA.iroCecfe.cce.

2-

U tlc V '^ L c . ^

ufp.

•

A llcI d.A-J ^ o L s LîlL—

G lxjlA u x _ u *. a.

icA .W oJ*^j® C *-'Łax3Sc*h^

3, >*