Die Indianer und ihr Freund David Zeisberger

from microfiche

374 133 5MB

German Pages 116 Year 1890

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Die Indianer und ihr Freund David Zeisberger

Citation preview

'l

^nbxanex

5)tc

:x^..-v -

,

imb

if)v

^rcunb

Son 'i

#;-•

f ©itterflloli.

^tud unb Serlag oon 18

9 0.

6.

SBetteidmann. ' ,,

''

-7"-

M f^

.%tr-5'»

i:-*^

Jiapitef.

cSrflies

de

roar

in

unb

omcrlfa,

iwax

3m

uorigcn

be8

ber SOiitte

3n^v 1750.

urn bo«

oon

^anptftnbt

bcffen

15

in norbiocftlic^ev Oiid^tunfl ungefa^r

:i

cntfcrnt,

ben

Peptonic

bcv

Sd^eune unb

ajie^rja^l

bie

mcldic

bitbotc.

befanbnt

unb graucn.

bcrfclben

in

)i(^

!Dio

Stall,

ju luelt^em bie

2lnbre

©ingeborenen

3nbianer

ti^riftlic^cn

^aubwerfc

triebcn

barin.

io

T)k ^cfc^dftiguufl ber

bcftanb in bev Urbarmad)ui;g ber SCilbniS

2l(ferbau,

rourben.

bcv JBrilbevficmcine,

^of mit So^ngebnubc,

(5«

a}?il^le.

SJlanner

^^i(abe(p^ia

geoovapljijc^f SOJeifeu

aJiijfion«tptigteit

beftnnb ou« cincm

a^vt)iint)evte,

'^nnbe *)5ennji)(oanicn in 'Oiovb

unb

Silbcn S^ule.

3Me ^auptaufgabe

^u^breitung

li^uUur,

unterwiefen

a}Janner

ber

(Siner

luor

unb

angclcitct

tjiett

aber

nid^t

ben bie i

ber

Die tolnnie

G^riftentnme«.

unb

3wPw^t«ft(itte

bie

fonbern

ber

bie

bilbcte

'Jlu^breitung

bee

ben 3(u«gong?vunft

®enbbolen,

metc^e

in

bie

^ilbnie ^inaudjogen, urn ben dnbianern ba^ ($t)angelium j;^

ju

prebigen.

91uc^

^atte

bereit*

fid)

(Singcborencr

Slngo^t

bcfe^rter

gefiebelt.

3n einiger @ntfevnung unb am jenfeitigen Ufer

oorbei,

in

^la^, beffen l*age ougerorbentlid^ borf wor.

'jDort

gotten

[id^

bie

ber

einc

betvod|tli(t)c

"JJot^borfti^aft

begfelben bcfonb giinftig

an=

grb^cver 5lu§

flo§ ein

fiir

fid^

ein

ein Snbianer-

(Singeborenen

befe^rten

ie

.

tt^%

I

.H .I

I

ii

.

i.iiii. .i

i

mni.iifiii ini

II

,

ii

nf

i

tn i D ii nu Ji i

I

m^rifB

iileberfle(affcu

?lufbUU)eu

l^ve

uiib

,

^md

bcm

peUe, bte ju

imb

flforbnct,

Vafter geilbt,

Tia

cine

be«felben

ben ©cfie *iJJorbamerito« iieraten

ilber

bie

fllr

nid)t

Unb

Ijaltcn.

«eibe '^artelen

flcwinnen

im tompfc

SOiiffion

in

fic^

unb

fleflcn

fic^

ber« euro--

i^re

X)abur(^ famcn fc^were

Die

©riibcrflemeinc.

ber

^elten bic bon i^nen befe^rten 3iiblaner boju

''JJiiffionare fid)

bie

ilbcv

^rilbfale

ju

teilten

in Unelniflfeit

woreii

fie

Oebiencn.

poifc^en 35Jiberfad)ev ju

an,

fi(^

ala aJunbfSdcnoffen

fclben

SnbianerWeg ou«.

ber ®treit jwijc^en Sno'-

CArenien i^re« «efifee«.

bie

3nbianer

bie

geflcn

neiflcn.

ein

war aber

,

®ruiibfaften

wurbe

Diefc beibcn Cnnbcr

lanb nnb J^ranfieidj.

t'ud^ten

Jlirc^enjuc^t

1755

im 3a^re

tiic SBeranlaffunfl

D^r bUrocr-

war.

djrifttldjen

benen bie ^nbioner

jii

bxci^

ftrenflc

nad)

juv

fic^

fie

^Dljevneu ^a=

cliier

tuovbeii

erbaitt

war

^iifnmmeulcben

Ud^eS

(lebtici^em

ix\

toerfammettcn

iWortcS («otte« In

bcfl

^^cvfilnbiflmifl

war

?Infiet)c(mifl

lagllc^

bcflriffcn.

am fie

aticflc

ju beteittgen, fonbern grieben

gotten Qtw\^ rec^t,

wenn

fie

jii

ba« tbaten.

borbarifd^en ©roufamteiten, wc(d)e bie Onbianer

Dcnn

bie

nnter

bcm SBorte „Srieg"

mit bem S^riftentum. in grofee 33cr(cflcn^eit

,

uerftanben, wareit unbereinbar gcrietcn

boburc^

2lber

freitid^

benn

beibe fviegfilbvenbe ^arteien

fie

faben in benen, bie nid^t mit il)nen waren, fofd^e, bie wiber ®ie befc^utbigten fie ge^eimer geinbfe^aft unb fie waren. SJeiraterei,

unb

borauf rec^nen, 3ufluc^t

i\j

bie bcl

d^riftlid^en

3nbianer

burften

nid^t

einer ber belbcn in.

Slbenb

in

fid^

Uneluiflfeit

1

nid)t

fid)

ben !Xob ju

(S3 »uor lerJrieg

2it

tiiif^imebeii.

Ic^tcu •JUemjUfl

wijc^en

mct)r

'JJiilfioitarc

OUrflcv''Uoften

De

immcv

riicftcu

(greifliiiffe

^a-'

Jljevitcu

unb

jamfeiten bev frieflfiidvfubeii Onbianer,

juv

fief)

jurilrf,

Dorbercitete.

bo

luurben

bem

offnetc,

beleut^tct

^axii'^ roelc^er

uon ben

jg^^qiNi ^ .m k :i^!ms^^M^^r-^^^^»^im^^t^K ^;^^-W^;^>Vi^^^«*^^?^i^;^^^w"-lJ iM

iw

'

iiiwi'^wiii^witfiwaj

5((tmmfn bc« mit bic

\\\dk\\ Zl)i\x

3tcllc tot

511

ciiiem

bc«

J^enfter

ilbrigen

Opfcv,

brci cfic

einen

t^c^ltritt,

®rilbev, l)attcn

mit

tjelft

fo bie

gut

t)5vte

bie

jebod^

fie

fie

untcr

3n unb

glUcl^ttinflc,

bev $oft

mnn

i^r

jnm Soben

unb

eine

fie

fottnte,

be'fc"

tooren,

Sine

tljat

„£i ©rilber,

fc^rie:

fie

(ebcnbig

bilbetc

eine

oetrammcJten

5?iertelftunbe

fang

aufjubre(^en.

unauggeicfet buvc^ bie i*ufcn

unb ©patten,

93evfn(^e,

jujufitgen.

bos ©c^ie^en ouf unb ©tille trot

raud^cn.

bie

SSut bcv SSJitben ium

fie

^offnung,

furc^tbor getaufd)t fe^en.

k

flU)rtc.

jemanbem einen ©c^aben

Ungtilcflic^cn

bctn 3t'"tnfi^

fitt^cn.

uoc^ iibvig

fonnten,

unb

bnrt^ bo*

fi(^

nnb fc^leppten

(Singang

tueldje

''Jio[)c

^iitait?

gelangen fonuten.

el)e

^nbtaner bcrgcblic^e

Dabei feuerten uljne

Den

Die,

?lbev

Unfllilcf-

oben B>tf '"^t jn

oben.

evgriffen

fcer

:pnitfe«

jcv

tnuinette jurilcf

fie

bic

in bcr

in

fid)

niif

bic Sffiange

fpranfl

nit^t,

lucitcv

fie(cn

faft

mir!"

fovt.

ficb

J5flOt()ilv.

mad)ten

fie

iitn

ben iDobcn

wax

3nbinnet

bie

biefetbe

i^tten

ouf

fie

ben Jvnncn

lion

fcucrtcn

oon

luiirbc

bcm Soben bc« atlc,

fic^

v>nbiancr

bic

mi)

itnb



font

jiifdlli,^

befnnb



nndj

ivctc^c

t)a binnuf brdngtcn

"Mix

bcr

flclnitfl

aber

vcttcn,

jii

ba* 3'"^'"?^'

in

foUtcn

'sQJna

i(}ticii,

wax

f(^aiicr(lif)e«

tt)v

l^rc (5Jewef)rc

bematt

.ffaiim

bev 9)iiffio»are

rig bosfclbc oiif,

ftaub,

Sticrtc,

Oiiibinticv

bic

geftrcift.

Sitter bott

1)cn

cntrnujt.

^rieflafdimucf.

unb cinem nnbcven

Scl)uffc

(^ciiftcr*

oine

Ginet

^^obcii,

t[)iinV

lid^cii

a(9

,

miefticlien iinb

abfciicrtcn.

llinciit

im

Onbianer,

lullbcr

.^aiifc

ritt

mib

nuffjoflaitncit

Stvicfi«(|ct)cul

uou

.'ncrbca

("^nrbcii

(5«

Die 3nbioner fatten

ober botb

ein.

"IJtb^Ut^

©c^on

follten

fie

fo^ten blefelbc

begonn jn proffeln unb jn i^nxcx

on bo8 ^oud

gclcgt.

! mix.

btmalt

max

.ffaiim

^Immev

urn -ipUlfe.

ber

niif

itif

bic li83an(je

e

bic

Unfllilcf-

ber

ill

''Jio[)e

unb

^iiiait?

cuev ^eilnnb

t>a»

tfjat

fie

,,0 ©rilber, etfeii

fonnte,

fie

febcnbig

I

bilbctc

eine

DetrammcJten tftunbe

fang

@ie

ueraerftc

Mi

ein

wax

tuicfelte

Jtinb

flenen

bie

brennenben $)aufe«

flinflen.

f»(^

^inaue,

©ein ©elfpiel

nnbemerft,

jprang nad^

mar fie

erft

war

unb fam

Wmuic

jodtc

fci^ilfeen.

Da

am

tbtn

©(it

oer

wie

mij

ber

fid)

^JJaiic

fie

einer

fie

ber i^rauen.

eine

unten an.

alle«

bemerft

©egenb unb unb

ber ^JJanner

^u«

^erum.

in ber

wufete

iS^i'te4ik4:^ft'm ©egenteil,

mit

fie

man

nnb gingen

weld^e

fid^

im

ocvbrannten,

metc^e

bo« ^eimatebovf bevfelbcn gef(^(eppt,

in

gcjtwungcn,

fie

3n

eviiifte.

baoon, meintc,

umgefommen.

einc«

bog fie

bie^ifc^

gemiite=

fie

nad^ einem ^otben

bi«

bev ^vilbevgemeine fie

om

not^

^atte

?eben

fei.

in jenev Sc^vedenSnac^t

fei

fpatev

(Svft

grou

bie

Daviibev wuvbe

tvanf nnb weinte 2:og unb ^iod^t, bev 2;ob

nntev

brocEten

mi) wax ba6 Sdjidfnl bev bie ^onbe bev Snbianev gefaOen

vo^cn 3nbianev6 ju joevben.

Miix

fie

barou«,

ober

(ebenbig in

®ic muvbe

35tc^ berbrannte.

luo^Ifc^mccfen

fid)

ba6 ®c^irffal berev,

®ra6{i(^er

ioelc^e

e8

ba«

SOio^ljeit

fa^ jcnc i^vau

atleS

Tiie

e(f.

fonben, tei(ten

Seliei

cine

fi(^

3m

(ebenbig.

S^eune unb ben ©tall

bi

un.) nud|

."pen

baruntev

J5roite»,

jiuci

umgetommcnen

bev

,>^Q^t

beim

^aut bom ®d)eitcl. T)k ©oben bc« brennenben

bem

anf

luuvbc

ben 8cib unb jfnipicrten i^n

in

bem Saugltng, oerbronnten

einc mit

Die

33eile

@r

iiiii.

Sc^Iod^tftfjnf betjcinbclt,

gogen i^m bie

fie

[).

cin

fttic

i^re

woven,

.s>aufe« Die

i^m

liteben

S'ugclu biivd) ben

j^itei

initev i^ven .'panbcn

man

^at

i^v

Sc^icffal

bnvc^ befe^vte 3nbianevfvauen evfa^ven. Slfe (Jtivenelt^ot

vettet

bie

jRotte

bev

3nbiancv

obgejogen mov,

unb bevbovgen

fvod)

^otte,

ou«

oom

bie

©d^auptalj

gvon, wetc^e

i^vem

33evfteon ben

$)ciu=

finb

intv

ludve

bemfelben foB

"JJeben

i)ia^e

unb buvd) beibe^ wov

^vilbev

t)ie

ha^ ba« ein

wufeten,

bebeutete:

luelc^eS

I

^ieic^nam

ffalpierten

fanb man.

baviibcr ein .'put,

Snbianevjeidjen wax,

im

bev iU?orgen

einem iBaumftumpf in bev

3luf

geftogcn.

SHeffev

fie

unb

l)ev

nur nod) uevto^lte ^alfen unb gltmmenbe

beu

ouc^

unb

bev geretteten SJicinncr mit

einigen englifd)en Solbnten fomen ^erbei.

be« einen bev ^Dianne.

e(f.

ben

l)in

^mi

^nbionev

bie

bev 't)unfcl()eit

.f)illfe.

fie.

'Jlfdje;

I

ten

erbortc cv

anbrad),

in

^cvvn urn

juin

flc^te

fonft fonnteu

mi)t,

fio

>£ie vnunte

3m

)

j

Sc^reien buvftc fjoren.

,.