Die Werke Notkers des Deutschen. Band 3 Boethius, »De consolatione Philosophiae«: Buch IV/V 9783110936803, 3484212012, 3484202017, 9783484202016

221 119 9MB

German Pages 111 [116] Year 1990

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Die Werke Notkers des Deutschen. Band 3 Boethius, »De consolatione Philosophiae«: Buch IV/V
 9783110936803, 3484212012, 3484202017, 9783484202016

Table of contents :
Inhalt
Die Consolatio. Texte
Nachträge und Berichtigungen zu den früheren Textbänden (Psalter und Conso Latio)
Neue Psalmenfragmente aus Basel
Zur Neuen Ausgäbe (Der Werke Notkers des Deutschen)

Citation preview

ALTDEUTSCHE TEXTBIBLIOTHEK Begründet von Hermann Paul • Fortgeführt von G. Baesecke und Hugo Kuhn Herausgegeben von Burghart Wachinger Nr. 101

Die Werke Notkers des Deutschen Neue Ausgabe Begonnen von Edward H. Sehrt und Taylor Starck. Fortgesetzt von James C. King und Petrus W. Tax Band 3

Notker der Deutsche

Boethius, »De consolatione Philosophise« Buch IV/V Herausgegeben

von Petrus W. Tax

Max Niemeyer Verlag Tübingen 1990

CIP-Titelaufnahme der Deutschen Bibliothek Notker : [Die Werke] Die Werke Notkers des Deutschen / begonnen von Edward H. Sehrt u. Taylor Starck. Fortges. von James C. King u. Petrus W. Tax. - Neue Ausg. - Tübingen : Niemeyer. (Altdeutsche Textbibliothek ; ...) NE: Sehrt, Edward H. [Hrsg.]; Notker : [Sammlung] Neue Ausg. Bd. 3. Boethius, Anicius Manlius Severinus : [De consolatione philosophiae]. Buch 4/5 (1990) Boethius, Anicius Manlius Severinus: [De consolatione philosophiae] Boethius, »De consolatione philosophiae« / Notker der Deutsche. Hrsg. von Petrus W. Tax. Tübingen : Niemeyer Text lat. u. althochdt. NE: Notker [Bearb.]; Tax, Petrus W. [Hrsg.] Buch 4/5 (1990) (Die Werke Notkers des Deutschen ; Bd. 3) (Altdeutsche Textbibliothek ; Nr. 101) NE: 2. GT

Geb. Ausgabe ISBN 3-484-21201-2 Kart. Ausgabe ISBN 3-484-20201-7 ISSN 0342-6661

© Max Niemeyer Verlag GmbH & Co. KG, Tübingen 1990 Das Werk einschließlich aller seiner Teile ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung außerhalb der engen Grenzen des Urheberrechtsgesetzes ist ohne Zustimmung des Verlages unzulässig und strafbar. Das gilt insbesondere für Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen Systemen. Printed in Germany. Druck: Guide-Druck GmbH, Tübingen. Einband: Heinr. Koch, Tübingen.

HANS EGGERS UND HUGO MOSER IN MEMORIAM

INHALT

Kürzel und Zeichen, die in Text und Apparat benutzt werden

VIII

Die Consolatio. Texte A, Buch IVund V Nachträge und Berichtigungen zu den früheren Textbänden (Psalter und Conso latio) Neue Psalraenfragmente aus Basel ZUR NEUEN AUSGÄBE (DER WERKE NOTKERS DES DEUTSCHEN)

182-271 ...

275-283 277-281 282-283

VIII KÜRZEL UND ZEICHEN, DIE IN TEXT UND APPARAT BENUTZT WERDEN

anrad.

= anradiert

B

= Bielers Ausgabe von Boethius' Consolatio (mit Seitenzahl und

A

= CSg 825; s. Einl., § 3

Zeilenzahl des Metrums bzw. der Prosa) D

= CTur C 121; s. Einl. § 3 = CEins 179; s. Einl. § 1

G

= CSg 844; s. Einl., § 1 und 3

C1

= CSg 845; s. Einl., § 1

geschr.

= geschr.

m

= Metrum in der Consolatio

N

= Hs. tfeapel, Biblioteca Nazionale, IV.G.68; s. Einl., § 1

nachgetr.

= nachgetragen

p

= Prosa in der Consolatio

P

= Pipers Ausgabe von Notkers Consolatio (mit Seitenzahl)

Pgm.

= Pergament

rad.

- radiert

Ras.

= Rasur

S/St

= Sehrt und Starcks Ausgabe von Notkers Consolatio (mit Seitenzahl)

übergeschr.

= übergeschrieben

verb.

- verbessert

W

= Hs. Wien, österreichische Nationalbibliothek, 242; s. Einl., § 3

Zkfl.

= Zirkumflex = Bindestrich; Zusatz des Herausgebers, um WDrteinheit anzudeuten

^

= Trennungsbogen; Zusatz; kein Spatium in der Hs.

[ ]

= Zusatz; Eingeklannertes ist auszulassen

< >

= Zusatz; Eingeklannertes ist zu ergänzen

/

= Zusatz; Zeilenende

//

= Zusatz; Seitenschluß

0

= Buchstabe D ist mit normaler Tinte geschrieben, aber mit roter Tinte gestrichelt (betupft)

]

= Konjektur- oder Qrendationszeichen; davor steht die in den Text aufgencrrmene Konjektur oder Qnendation, danach die Form der Hs.

*

= mit Sternchen bezeichnete rbrm; Verbesserungsvorschlag und/oder Verständnishilfe (leotio facilior) vom Herausgeber

:

= Raum für Buchstabe oder Zeichen in einem Wbrt vorhanden, aber Text nicht (nehr) sichtbar

Die Texte

Gonsolatio

182

Liber tertius / Liber quartus ¿182

10

15

20

25

I N C I P I T 30

L I B E R

QUARTUS.

QUESTIO . CUR MALI REQŒNT SUB BCNO RECTORE DEO.

P226 S/St245

Liber quartus (B64,1-65,20)

183 A183

H

ec cum philosophia leniter suauiterque cecinisset.semata dignitate uultus.et grauitaP1

te oris .s. secundum precepta rhetorica . tum ego abrupi intentionem parantis adhuo illiquid dicere . nondum penitus oblitus insiti meroris. SÓ philosophia léno ünde mänmendo sùs kesàng . mit zlmigi des ànalùttes . ùnde mit zùhtigi des mùndes . dò ùn5

dernàm ih irò dàz si nòh do chéden uuòlta . mih mines lèides nóh to ùnfertro-

P227

stet hàbende. Et o inquam previa ueri luminis . que usque hue tua fudit oratio . cum sui speculatione diuina . tum tuis rationibus inuiota patuerunt. Tes uuàren liéhtes zéigSra . chad ih . so uuàz tQ nóh sägetost . täz ist tùrh sih kótelih . s . uuända iz ze gòte léitet . finde fèrie dìnèn rèdón ùnzuiuelig . uuànda dQ

10

iz probamentis stàrhtòst. Et dixisti mihi ea . etsi nuper oblita . ob dolorem iniuriq . non tarnen ante hac prorsus ignorata. Unde häbest tu mir gesàget . tàz mir èr bòre ùnchùnt neuuàs . t6h ih is nu fòre léide geägezot hàbeti. Sed ea ipsa

uel

maxima causa est . nostri meroris . quod ormino mala esse possint . uel inpunita pretereant . cum rerum bonus rector existat. Aber dàz sélba ding . tàz tQot mih 15

mèist trùregen . dàz ùbel mùgen sin . àlde ù n g e à m é t sin . sìd ter rihta-

re gtìot ist. Quod solum quanta dignum sit ammiratione . profecto consideras. Uuélih uuunder mih tés m i t réhte nùge sin . dàz uuéist tu uuòla. At huic ali-

S/St246

ud maius adiungitur. So ist éin ànderez ióh mèr uuùnder. Nam imperante . florenteque nequitia . uirtus non solum premiis caret . uerum etiam sceleratorum pedi20

bus subiecta calcatur . et in locum facinorum supplicia luit. Ih mèino dàz tien àchusten uuàltescntén . (inde fràmmert tientèn . diu tùged nìeht éin dànches tàrbèt . nùbe ioh under dero fertSnòn füoze getreten uuirt . ioide uuèuuQn lidet fùre die ùbelen. Que fieri

in regno scientis

omnia .

potentis omnia . sed bona tantunmodo uolentis dei . nemo satis potest . nec ammi25

rari

. nec conqueri.

Ziu dàz so fàre in gòtes rìche . dér ài uuéiz . ài gemàg . ùnde

échert kflot uuile . dés nemàg sih nianan fòllOn geuuùndertffi . n6h kechlàgòn. RESPONSIO . NON ITA FIERI . SED REM IN CONTRARI-

J^um illa . et esset inquit infiniti stuporis .

2P228

/ UM UERSAM ESSE.

horribiliusque omnibus monstris . si in dispostissima domo tanti patrisfami30

lias . uilia uasa . uti tu estimas colerentur . pretiosa sordescerent. Iz uuàre óuh 2 rhetorica: h übergeschr. 3/4 *màmmendo 5 *tó (zweimal) rechter Strich auf dem rechten Rand 8 *zéigara 11 *mir 2 21 *tihentSn 6 usque adhuc B; vsque: i. hue iibergeschr. Ej ... uel B 29 tanti uelut B

10 eaque B

6 waage17 *mit

13 uel esse omnino mala

184

Liber quartus

(B65,20-4m) A184

châd si . hârto erchômenlih . ûnde fôre âllên égesôn . ûbe in^sô mâhtiges hêrren hûs . tâz âlles tinges kerêchenôt 1st . ûndiuriu fâz uuérd uuârîn . ûnde âber tiurlu unuuêrd uuârîn. Sed non ita est. Nam si ea quç paulo ante conclusa seruantur 5

potentes

. ipso auctore esse

. malos

de cuius nunc regno

uero abiectos

loquimur

semper atque

. cognosces

inbecillos.

sunt .

. semper quidem

inconuulsa bonos

Kehûgest tu dés uuôla. .

dâz ih tir fôre fêstenôta . sô geéiscôst tu dâz kôte hêlfentemo . fône dés riche uuir chôsoên . dâz tie gûoten io mâhtig sint . ûnde die ûbelen îo feruuórfen

10

ûnde ânâhtig sint. Nec sine poena umquam

esse uitia

Bonis felicia

contingere.

. malis

semper

infortunata

uirtutes.

Nôh âchustige uuésen âne

uuêuuun . nôh tugedhâfte âne iro lôn. Ónde io gûotên sâldâ . ûbelên ûnsâlda fôlgên. Multaque borent.

id genus

. que sopitis

querelis

. firma

te soliditate

S/St247 corro-

Ónde dès kibo ih tir mânigiu exempla . diu dir gesuêigtano dînero

chlâgo . michela bâldi tûont. Et quoniam atitudinis 15

. nec sine premio

rium puto

uidisti

. quo etiam sita sit cognouisti . uiam tibi ostendo

dudum me monstrante

. decursis

. quf te domum reuehat.

omnibus

formam

be-

quf premittere

neceasa-

Uhde sîd tû bechênnest

fône minerò zêigûn . uuîo béatitude getân ist . ûnde uuâr si ist . târa nâh sô îh kefôre rédon . âl dâz mir gûot tûnehet . zeigôn ih tir ôuh tên uuêg . ter

P229

dîh hêim bringet. Uuâr ist kezéigôt forma beatitudinis? T â z ist si an dêro diffinitione . dia er fânt . ûnde dia si imo lôbeta . d ô er châd. Nisi fal20

lor. ea uera est et perfecta félicitas . quç sufficientem . potentati . reuerendum . celebrerà . lçtumque perficiat. Tia sêlbûn felicitatem hâbet sì ino an góte gezêigôt. Târ ist iro hôue-stât. Pennas

etiam affigam

tuf menti

. quibus

se possit

in altum

tolle-

re. îh kestêllo iôh âna dînemo mûote . die fêttacha . mit tîen iz Ûf fliegen mûge. Ut depulsa 25

mea semita

perturbatione

. sospes

. meis etiam uehiculis.

reuertaris

in patriam

. meo ductv .

Tâz tû âne âlle sôrgûn gesûnde hêim

eruuindêst . âlso ih tih uuise . âfter mîneiro uuêge . ûfen minerò rêito. U B I

S I T

P A T R I A .

A D

Q U A M

D U C E N D U S

S I T

M O N S T R A T O R . 3

etenim mihi pennf

uolucres

. quf conscendant

celsa poli.

Ih hàbo chàd

m1

sì die féttacha . i . merita uirtutum . die spOotigo ze himele gestigent. Quas 30

cum sibi uelox mens

induit

. terms

perosa

despicit.

Ùnde sò daz snèlla irùot sie

4 e auf dem linken Rand cuius] quibus 10 *uueuuün 10/11 *ünsäldä 11 auf dem linken Rand 14 cognouisti: c mit Häkchen übergeschr., o* aus a verb. 17 »redön 29 *fettacha 4 cuius B

5 imbecilles B (Hss); inbecillos G N

14 agnouisti B

S/St248

^frU-wtrclwwwfa^«

TwrnLiwuturdwtJfanii C ftfttMltt'j d^i^ti^frref «»re BotmTFCÍ»«A.t

& fWgmAtuha^uígtrf-^upl&pf«^ ftorerœ'll^Jfrl^tÎ^^ jsrmdmifqu&iüiftmf

«Jone-Ai « r ftmr.ttntteque.tametsi