Die Urkunden von 1328 bis 1342: Mit Nachträgen von 1284 bis 1318
 9783205101963, 9783205021117

Citation preview

U R K U N D E N B U C H DES B U R G E N L A N D E S IV. B A N D

PUBLIKATIONEN DES

INSTITUTS

FÜR

ÖSTERREICHISCHE

GESCHICHTSFORSCHUNG

Siebente

Reihe

URKUNDENBUCH DES BURGENLANDES Herausgegeben von der B u r g e n l ä n d i s c h e n L a n d e s r e g i e r u n g

Vierter Band

Die Urkunden von 1328 bis 1342 mit Nachträgen von 1284 bis 1318

1985 IN KOMMISSION BEI HERMANN BÖHLAUS NACHF. / WIEN - KÖLN - GRAZ

URKUNDENBUCH DES

BURGENLANDES und der angrenzenden Gebiete der Komitate

Wieselburg, Ödenburg und Eisenburg IV. Band

Die Urkunden von 1328 bis 1342 mit Nachträgen von 1284 bis 1318

Bearbeitet von

IRMTRAUT LINDECK-POZZA

19 8 5 IN KOMMISSION BEI HERMANN BÖHLAUS NACHF. / WIEN - KÖLN - GRAZ

Alle Rechte vorbehalten Copyright 1985 by Amt der Burgenländischen Landesregierung Satz: Karl Steinbrecher Gesellschaft m . b . H . , 1160 Wien Druck: Eisenstädter Graphische, 7000 Eisenstadt

INHALT Verzeichnis der Abkürzungen Vorwort

VI VII

Übersichtskarte des aufgenommenen Gebietes

IX

Quellen- und Literaturverzeichnis

XI

Text der Urkunden und Regesten

1

Wort- und Sachregister zu Band IV

369

Personen- und Ortsregister zu Band IV

383

Wort- und Sachregister zu Band III

431

VERZEICHNIS DER ABKÜRZUNGEN A. Abschr. Anjouk. okm.

=

Archiv

n.

=

nördlich, Nummer

=

Abschrift

nö.

=

nordöstlich

Nagy, Anjoukori Okmánytár

NÖ. nw.

=

Niederösterreich

Wenzel, Árpádkori új Okmánytár

0.

= östlich

Bischof, Bischöfe Band

OÖ.



Orig., Origg.

=

Original, Originale

Perg.

=

Pergament

PrivatA.

=

Privatarchiv

RA

=

Regesta Arpadiana

Fejér, Codex diplomaticus Hungaricus

re.

=

rechts, rechte,rechter

Reg.

=

Regest

de genere Diplomatarium Hungaricum = = Abschriftensammlung in der Ungarischen Nationalbibliothek zu Budapest

s.

=

siehe

=

Árp. okm.

=

B.

=

Bd.

_

Bgl. Hbll.

=

Br. CD dg. Dipl. Hung.

DL dt. EB.

Burgenländische Heimatblätter Bruder, Brüder

=

=

=

Diplomatikus Levéltár (im Ung. Staatsarchiv) deutsch Erzbischof, Erzbischöfe

=

= =

FA.

Familienarchiv

FRA G. H. Haz. okl. Haz. okm.



-

Fontes Rerum Austriacarum Gatte, Gattin Heft Hazai Oklevéltár Hazai Okmánytár

HHStA. hrsg.



Jb.

= Jahrbuch

JgJh. LA.

=

Ii. M. MIÖG

=

=

= =

= —

Haus-, Hof- und Staatsarchiv herausgegeben Jahrgang Jahrhundert Landesarchiv links, linke, linker Mutter Mitteilungen des Instituts für Österreichische Geschichtsforschung

nordwestlich

-

S.

Sohn,Söhne

saec.

saeculum

Schw.

-

sö.

=

Soprontört.

=

Sopronvárm. okl.

=

StaatsA.

=

StadtA. StiftsA. sü. sw. T.

ung., Ung. vgl. V.

Schwester südöstlich Häzi, Sopron kiräly szabadväros törtenete. Okleveltär. Nagy, Sopron värmegye törtenete. Okleveltär. Staatsarchiv Stadtarchiv

_ _

u. UBB

Oberösterreich

Stiftsarchiv südlich südwestlich Tochter, Töchter unten, und

-

= = =

Urkundenbuch des Burgenlandes ungarisch vergleiche von Vater

V. = Zalavárm. Zala värmegye törtenete. = okl. Okleveltär. Zsigmond. okl. = Zsigmondkori okleveltär

-VI-

VORWORT Der hiemit vorgelegte vierte Band des „Urkundenbuches des Burgenlandes" umfaßt die Jahre 1328—1342, also die zweite Hälfte der Regierungszeit des ungarischen Königs Karls I. von Anjou (Karl Robert). Der König starb im Juli 1342; doch wurden auch die bis zum Jahresende ausgestellten Urkunden aufgenommen mit Ausnahme der von dem Nachfolger Ludwig I. selbst ausgestellten und derjenigen, in denen er als König genannt wird. Was im Vorwort zum dritten Band über die Grundsätze der Bearbeitung, Textgestaltung — Regesten, Druck des vollen Textes - gesagt wurde, gilt auch für unseren Band. Es kommen bei der Bearbeitung immer wieder Stücke zum Vorschein, die aus früheren Perioden als der bearbeiteten stammen; so sind auch diesmal einige Einschübe und Nachträge notwendig geworden. Auch für diesen Band mußte durch eigene Forschungen das Material erstellt werden, nur ausnahmsweise konnte ich mich auf Vorarbeiten stützen - die Urkunden aus dem Stiftsarchiv zu Heiligenkreuz und dem Stadtarchiv zu Ödenburg wurden schon vor vielen Jahren gesammelt und photographiert. Im Verzeichnis der Quellen und der Literatur erscheinen nur solche Arbeiten, die in den vorhergehenden Bänden noch nicht angeführt wurden, vor allem also neuere Literatur. Das Sachregister zu Band III ist nun anders als im Vorwort zum dritten Band angekündigt, doch gesondert von dem des vierten Bandes als eigener Abschnitt am Schlüsse des Bandes gedruckt. Es sollte damit die Möglichkeit gegeben werden, dieses Sachregister den Exemplaren des dritten Bandes beizufügen. Eine eigene Seitenzählung erschien nicht angebracht. Allen, die das Erscheinen dieses Bandes ermöglicht haben, sei an dieser Stelle mein bester Dank ausgesprochen. Neben den Mitarbeitern in den ausländischen Archiven, die mir stets mit großer Zuvorkommenheit meine - meist nicht bescheidenen! - Wünsche erfüllten, gilt dieser Dank vor allem dem damaligen Landesrat im Burgenlande Dr. Gerald Mader und dem Vorstand des Burgenländischen Landesarchivs und der Landesbibliothek W. Hofrat. Dr. Ernst für großzügige finanzielle Unterstützung und die Durchsicht des Manuskripts. Ferner den Mitarbeitern des Landesarchivs Dr. Prickler und Dr. Tobler für mancherlei Ratschläge und Hilfe bei der Lösung schwieriger Fragen betreffend Orts- und Personennamen und das Mitlesen der Korrekturen. Dem früheren Vorstand des Instituts für österreichische Geschichtsforschung, Prof. H. Fichtenau, sowie dem jetzigen, Prof. H. Wolfram, habe ich nicht nur für wissenschaftlichen Rat und Hilfe, sondern auch für die Gewährung eines besonders günstigen Arbeitsplatzes in den Räumen des Instituts zu danken. Wien, im Juni 1985

Irmtraut Lindeck-Pozza

- VII -

ÜBERSICHTSKARTE DES A U F G E N O M M E N E N GEBIETES

Ol Kittsee &

.

J ^ S — r t - J T Somfferem o (t«ö"'Ssh°f Manne fsdorfo .-J-... ¿°'s

(

GattendorfV °Parndorf \

o J "¿'••?Wimlep ° Neusiedl not I ßreitenbrunrx^^r Leithe- \ X A i ^ ^ a o, Prodersdorf^/ PurbachErEEE^EEf ihlhngdorf / v./'

o Gr Höf lein ^

„ Stotnrt

o

U

LMattersburf

n

g

^

Oggau0

° Rust o Wulkaprodersdorf

l

W

t

olllmiti °Apetlon

N.

W /

A

y

Kobersdorf » « o

i J ^

"

»[Isenstedt

/

A Karlburg

t ß f h i M n f a / tyyrndorp

=

E ^

m

n

t

Wit sel£jjr§ L

8

u

o S f Johann

< oTad'eri

OWallerr("\\ ^ o P a m h a ^ i ' ^ . > * •-

Uoson^

\ o Sze'plak ODlutschkreutzA? 1 • Kapuver Lackenbach A v,. landset °FertS-Szenr- Utklös \ °Kovesd Draßmarkt Nihtsch o / o / '

9 b

_

° '-Pullendorff* oi//jf-

^,ltumannsburg

-ig'irfpr/" Vanner?dorf0ou"rlockenhausi^*-'

+ OZoVff »Horpecs

/ "

^A "••...•... Cüns

ASchlaining

o Buchschachen

.Pemau

iAGiissing



iyorvär Hennersdorf

Cj *S/ent-lörinc o /a'a -Szent-lran

Z e i c h e n e r k l ä r u n g : Grenze des a u f g e n o m m e n e n

oRadkersburg V

'

Komitatsgrenzen vor i

Klöster, Konvente und Priorate

Heutige

Staatsgrenzen

Heutige Landesgrenze reich-Burgenland

— IX —

Gebietes

1919

Niederöster-

VERZEICHNIS DER LITERATUR UND GEDRUCKTEN QUELLEN Es werden nur Titel angeführt, die in den vorhergehenden Bänden noch nicht erscheinen. B a r i s k a Istvân, Köszeg kirâly vâros kôzépkori torténétehez; in: Vasi Szemle XXXIII (1979), (Zur Geschichte der königl. Freistadt Güns im Mittelalter), S. 25ff. B e r c s e n y e i Daniel, Szentgotthard torténéte bibliografija (Bibliographie zur Geschichte von St. Gotthard), Szombathely 1983. B ü t t n e r Rudolf, Der Landrichter Otto von Haslau; in: Jahrbuch für Landeskunde von Niederösterreich N. F. 37 (1966), S. 40ff. É r s z e g i Géza, Die Entstehung der Oberen Wart; in: Die Obere Wart, S. 117ff. É r s z e g i Géza, Kôzépkor (Das Mittelalter) in: Sârvâr monogrâfiâja. 79ff. É r s z e g i Géza, Walferus comes 1157 és monostor alapitó oklevélének hitelesség éhez (Beglaubigung des Stiftungsbriefes für Kloster Güssing) in: Opuscula classicaque in honorem I. Horvâth. Budapest 1978. E s z 1 â r y Charles d \ Histoire des institutions publiques Hongroises (Bibliothèque des sciences politiques et sociales), Paris 1965. F o d o r Istvân, Die Abstammung der Ungarn und die Landnahme; in: Die Obere Wart, S. 101 ff. G o l d Hugo, Zur ältesten Geschichte der Juden im Burgenland; in: Gedenkbuch der untergegangenen Judengemeinden des Burgenlandes, Tel Aviv 1970. G r o ß Lothar, Zur Geschichte der österreichisch-ungarischen Grenze im 14. Jahrhundert; in: Burgenländische Heimatblätter 1 (1932), S. 37ff. G y ö r f f y György, Wirtschaft und Gesellschaft der Ungarn um die Jahrtausendwende, WienKöln-Graz 1983. H a c k e r Ivan, Judengesetze im Burgenland von Stephan dem Heiligen bis Maria Theresia 1001 bis 1780, in: Studia Iudaica Austriaca III, Eisenstadt 1976. H e r é n y Istvân, A Vasmegyei Herény és birtokosai a kôzépkoraban, Die Besitzungen der Herény im Komitat Eisenburg im Mittelalter; in: Vasi Szemle 35 (1981), S. 442ff. H o r v â t h Ferenc, Osztrâk leveltäri forrasok Nyugatdunantul 16. szâzadi torténétehez (Quellen zur Geschichte Transdanubiens aus österreichischen Archiven im 16. Jahrhundert); in: Vasi Szemle XXXVIII (1984), S. 570ff. H o r v â t h Ferenc, Die Entwicklung der Stadt Köszeg und ihre Bedeutung im pannonischen Raum; in: Internationales kulturhistorisches Symposion Mogersdorf 4 (1974), S. 47ff. I v â n y i Béla, Dominikanus levélek és oklevélek körmendi levéltârban (Urkunden im Archiv von Körmend, Dominikaner betreffend); in: Körmendi füzetek 1 (1942). K e s z e i Pài, Terra Jâk; in: Vasi Szemle 21 (1967), S. 191 ff. Körmendi

Füzetek, Hrsg. von Ivânyi Béla. Körmend 1942/43.

K u b i n y i Andrâs, Polgari értelmiség és hivatalnokrétege Budan és Pesten; in: Levéltâri közlemények 39 (Budapest 1968); (Bürgerliche Schicht der Beamten und Intellektuellen in Ofen und Pest). L a m p e 1 Josef, die Landesgrenze von 1254 und das steirische Ennstal; in: Archiv für österreichische Geschichte 71. Allgemeine L a n d e s t o p o g r a p h i e burg, Eisenstadt 1981. Lichnowsky

des Burgenlandes III/l, Verwaltungsbezirk Matters-

Fürst E. M., Geschichte des Hauses Habsburg III. Wien 1838. - XI -

Literatur L i e b e n a u Hermann von, Hundert Urkunden zur Geschichte der Königin Agnes von Ungarn. Regensburg 1868. Liebenau

Hermann von, Lebensgeschichte der Königin Agnes von Ungarn, Regensburg 1868.

M e r van der, Atlas de l'ordre Cisterciensis, Paris 1965. N e m e t h y S. 434 ff.

Lajos, A Marczfalvi prepostsäg (Die Propstei Marz); in: Szäzadok 34 (1900),

O v ä i y Lipöt, A magyar tudomänyos akademia törtenelmi bizottsägänak oklevel-masolata. Budapest 1890 (Die Urkundenabschriften in der Ung. Akad. d. Wissenschaften). P r i c k 1 e r Harald, Burgen und Schlösser im Burgenland. Eisenstadt 1972. R a t z Alfred, 750 Jahre Deutsch-Schützen, Eisenstadt 1971; in: 750 Jahre Deutsch Schützen, Festschrift von Günther Unger. R a t z Alfred, Marktgemeinde Kukmirn. Die Geschichte von den Anfängen bis 1780; in: Festschrift Marktgemeinde Kukmirn 1982, S. 49 ff. R e i s z i g Ede, Vasvär tisztikara a közepkoraban, Köszeg 1940 (Der Beamtenkörper des Komitats Eisenburg im Mittelalter). R e i s z i g Ede, Vasvärmegye föispanjai a XIV. szäzad elsö feieben; in: Dunantuli Szemle IX (1943). (Die Gespane des Komitats Eisenburg in der 1. Hälfte des 14. Jahrhunderts), S. 81 ff. R e i s z i g Ede, Vasvärmegye föispanjai a XIV szäzad mäsodik feieben. Ebda. (Die Gespane . . . in der 2. Hälfte d. 14. Jh.) S ä r v ä r monografija, Szombathely 1978. Scherman

Ägidius, Geschichte von Lockenhaus, Pannonhalma 1936.

S c h m e l l e r - K i t t Adelheid, Kunstdenkmäler des politischen Bezirks Oberwart, Wien 1974. (Österreichische Kunsttopographie 40). S c h ö n Erika, Die Geschichte des Deutschritterordens in Wiener Neustadt. Ungedruckte Dissertation, Wien 1963. S t e i n h a u s e r Walter, Der Name der Leitha und die Hunnenschlacht von Nedao; in: Jahrbuch f. Landeskunde von Niederösterreich, N. F. 36 (1964), S. 844ff. S z a b ö Stephan, Ungarisches Volk, Budapest/Leipzig 1944. S z e n t g o t t h a r d . Helytörtenete, müvelödes törtenete, helysmereti tanulmanyok. Szombathely 1981. (St. Gotthard. Ortsgeschichte, kulturgeschichtliche Studien). S i 1 1 Ferenc, A Vasvär-Szombathely szekeskaptalan törtenek väzlata; in: A 200 eves egyhäz megye emlekkönyve 1777—1977. (Historische Skizzen über das bischöfliche Kapitel EisenburgSteinamanger). A 200 eves S z o m b a t h e l y egyhäz megye emlekkönyve 1777-1977. Szombathely 1977. (Gedenkbuch 200 Jahre Diözese Steinamanger). T a k ä c s Marianna, Magyarorszägi udvärhäzak es kastelyok (Schlösser und Burgen in Ungarn), Budapest 1970. T ö t h Endre, Geschichte der Oberen Wart im 1. Jahrtausend; in: Die Obere Wart. V a 1 t e r Ilona, Szentgotthard törtenete a Mohäcsi veszig; in: Szentgotthard ... (Die Geschichte von St. Gotthard bis zur Schlacht von Mohäcs). Die Obere W a r t . Festschrift zum Gedenken an die Wiedererrichtung im Jahre 1327. Oberwart 1977. Zalamegyei Zala).

földrajzi nevei. Zalaegerszeg 1964. (Die geographischen Namen des Komitats

- XII -

TEXT der Urkunden und Regesten

1328 Januar 8, Visegràd

1.

König Karl vergibt einem Anhänger des Magisters Johannes (Farkas dg. Héder) namens Lachk, Sohn des Ladislaus von Genes, serviens des vormaligen Kastellans Petheu von Güssing, alle seine in den Kämpfen begangenen Missetaten, um Johannes, der sich ihm unterworfen und alle seine Burgen übergeben hat, eine Gunst zu erweisen. Der König befiehlt allen Beamten und Würdenträgern des Reiches, den Genannten auf keine Weise zu belangen und erklärt von vornherein jede im Widerspruch zu vorliegender Urkunde stehende Entscheidung für ungültig. Orig. im Ung. StaatsA. gehängten Siegels.

DL 2482 (A). - Einschnitte im Pergament

Druck: Anjouk.

II 344 n. 306.

okm.

und Reste des rückwärts

ein-

Nos Karolus dei g r a d a rex Hungarie memorie conmendentes 11 ' tenore presencium significamus quibus expedit universis, quod quia magister Iohannes filius Iohannis quondam palatini filii videlicet Herrici, fidelis noster in restitucione castrorum et in aliis quibus lieuit nostre gracie se submisit faciens b ) et implens nostre beneplacita voluntatis, ideo nos considerantes fore o p o r t u n u m , ut sibi et suis ex regia liberalitate c ) graciose occurramus, Lachk filio Ladizlai de Gench servienti magistri Petheu quondam castellani castri Wyuar, quod per eundem magistrum Iohannem est nobis restitutum, super omnibus iniuriis dampnis nocumentis incendiis, villarum destruccionibus desolacionibus spoliis combustionibus sive confraccionibus ecclesiarum d ) et d o m o r u m , rerum ablacionibus, hominum utriusque sexus denudacionibus, vulneracionibus interfeccionibus, dimembracionibus seu homicidiis et saltem excepta possessionum occupacione, generali vocum prolacione super cunctorum malorum commissionibus per dictum Lachk quibuscumque tarn nobilibus quam ignobilibus et cuiusvis status hominibus usquemodo datis factis et illatis, de gracia speciali indulserimus per regie potestatis plenitudinem reddentes ipsum de premissis penitus et per omnia expeditum in filios filiorum eius et heredes. Itaque vobis universis magnatibus et iudieibus regni nostri, videlicet palatino, bano tocius Sclauonie, woyuode Transsiluano, iudici curie nostre, comitibus, parrochialibus et iudieibus nobilium quorumlibet comitatuum ac aliis quibusvis iusticiariis regni nostri vestrisque e ) vices gerentibus constitutis pro tempore et constituendis quocumque nomine censeantur, quibus presentes ostenduntur, regio edicto sanccientes firmiter preeipimus per presentes, quatenus predictum Lachk et suos heredes super huiuscemodi malis contra quospiam iudicare seu molestare nullo umquam tempore audeatis et si quis secus fecerit, regiam indignacionem se noverit graviter ineursurum. Nos quidem deineeps cassum, vanum et inane fore decernimus, si per quempiam contra formam diete gracie nostre fuerit aliquid f) aeeeptatum. D a t u m in Alto Castro tercio die festi epiphanie domini, anno eiusdem M" CCC° XX m o octavo. •') so A ' ) auf Rasur

'') aus f a c i e n t e s verbessert (A) ') von gleicher Hand über

c ) darnach radiert der Zeile eingefügt

-

1 -

ll

) zweimal

geschrieben,

gestrichen

1328 1328 Januar 17 2. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß Michael und Jakob, Söhne des Jaak (dg. Jàk), am 13. Januar je 4 Mark an genannte Verwandte dg. Jäk bezahlen hätten sollen, jedoch erklärten, nicht in Bargeld zahlen zu können, und eine ihrer Besitzungen als Zahlung anboten; dies wurde von den Gläubigern abgelehnt, weshalb keine Zahlung erfolgte. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA (A). — Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro Jacobo et Michaele filiis Iaak contra Iohannem filium Tristiani et ceteros nobiles de e o d e m genere Iaak super debito o c t o marcarum non soluto. Ungedruckt. Vgl. UBB III 250 n. 455.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria, quod cum secundum formam priorum litterarum nostrarum conposicionalium in octavis epiphaniarum domini 1 ' Mychael filius Iaak quatuor marcas, idem Iacobus frater suus similiter quatuor marcas, duas videlicet ab octavis Omnium Sanctorum 2 ' priori termino suo, prenotatas duas vero secundum formam earundem litterarum nostrarum in iisdem octavis epiphaniarum domini solvere assumptas per Iacobum memoratum, Iohanni filio Tristiani, Iwan filio Mychaelis, Iacobo filio Martini, Petro filio Sandur, Kernen filio Kernen, Andree et Iacobo filiis Renoldi ac Iacobo filio Iwan, in ipsis inquam octavis epiphaniarum 1 ' domini 3 ' coram nobis solvere debuissent, adveniente termino partibus coram nobis constitutis iidem Mychael et Iacobus filii Iaak retulerunt, quod dictam solucionem ipsorum cum pecunia prompta propter inopiam eorundem facere non possent, sed ad quantitatem debitorum suorum cum possessione eorundem se inpedirent et satisfacerent eisdem nobilibus super debitis suis memoratis; quiquidem Iohannes filius Tristiani, Iacobus filius Iwan, Iacobus filius Renoldi sociique eorundem prelibati pro ipsis debitis octo marcarum possessionem non [acce]perunt b ' dicentes, quod ipsis cum prompta tenerentur pecunia et ob hoc solucionem possessionariam non reciperunt 0 ' ab eisdem. Datum quinto die octavarum epiphanie domini anno eiusdem M° CCC 0 0 0 XX 0 octavo. 2 ') Januar 13 ) November 18 ') über der Zeile von gleicher Hand eingefügt (A)

b

) Lücke im Pergament von A

l

) so A

1328 (vor Januar 20) 3. König Karl I. transsumiert auf Bitten des Nikolaus und Thomas, Söhne des Konrad, und ihres Verwandten Nikolaus, Sohn des Werunhart (dg. Csem), die Urkunde des Königs Ladislaus IV. von 1281 mit der Schenkung von Olbendorf. Die Genannten waren auf Grund der Vollmacht des Hofrichters Alexander von Köcsk, allen jenen, die in den Kämpfen gegen Johannes dg. Heder um die Burgen Särvär, Güns und Güssing von Johannes abfallen und sich auf die Seite des Königs schlagen würden, ihre Besitztümer zu sichern, zum König übergegangen; sie legten nun eine Bestätigungsurkunde des Hofrichters darüber zusammen mit der Schenkungsurkunde des Königs Ladislaus IV. vor und erbaten deren Erneuerung. Orig. im Ung. StaatsA. DL 99.915, früher im Batthyäny-FA in der Plica, von der Besiegelung sonst nichts mehr erhalten. super possessione Alber. -

2

-

zu Körmend (A). Einschnitte - Rückvermerk saec. 15: donacio

1328 Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 151 n. 209. In A ist nach der Jahreszahl im Datum Raum für das Tagesdatum freigelassen, aber nicht ausgefüllt worden. Da der Hofrichter Alexander von Köcsk noch als lebend erwähnt wird, aber vor dem 19. Januar 1328 gestorben ist - an diesem Tag erscheint bereits Paul von Mattersdorf als iudex curie - , muß die Urkunde vor dem 19. Januar ausgestellt worden sein.

[K]arolus a > dei gracia Hungarie . . . rex . . . omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris presens scriptum inspecturis salutem in omnium salvatore. Cum a nobis petitur, quod iustum est et honestum, decet maiestatem regiam facilem prebere consensum in hiis precipue, que suorum subiectorum videntur commodis utiliter convenire. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod cum nos magnificum virum comitem Alexandrum de Kwchk iudicem curie nostre dilectum nobis et fidelem sicuti providi actus viri ad expugnanda castra nostra Saruuar, Ketkeuzegh et Wyuar nuncupata et nostre dicioni subiuganda, que Iohannes filius Iohannis q u o n d a m palatini cum ipsorum districtibus et villis contra nostram detinebat maiestatem, data sibi mediantibus litteris nostris huiusmodi auctoritate nostra, quod quibuscumque de consorcio dicti Iohannis vel castris predictis ad fidelitatem sacre corone regie debitam redeuntibus et vice nostre maiestatis dicto corniti Alexandra ibi adherentibus, quascumque promissiones seu donaciones ac restituciones perpetuacionesque possessionum idem comes Alexander faceret et ordinaret, nos ratas haberemus atque firmas, adiuncto ei q u o r u n d a m fidelium nostrorum subsidio, transmisissemus, tandem ex ipsius comitis Alexandri cura sollicita et provida servicioque diligenti et strennuo annuente misericordia salvatoris dictis castris cum eorum districtibus et villis ad manus nostras feliciter devolutis eodem eciam Iohanne nostre gracie se submisso et adducto, Nicolaus filius Corrardi suo et T h o m e uterini fratris sui nomine et vice unacum Nicoiao filio Werunharth fratre suo patrueli ad nostram accedens presenciam exhibuit nobis litteras eiusdem comitis Alexandri, simul cum ipso patentes sigillo eius anuleo consignata b >, in quibus expresse vidimus contineri, quod quia ipse Nicolaus memoratus, ut assecuracionem nostram huiusmodi audivisset relieto consorcio dicti Iohannis ad fidelitatem tanquam captivitatis vinculo liberatus cucurrisset, vice nostre persone eidem corniti Alexandra adherendo, ideo dictus comes Alexander quandam possessionem Alber vocatam in confinibus Tevtonicorum in comitatu Hydeksed vocati b ) habitam, sicut in patentibus litteris domini Ladyzlai olim illustris regis Hungarie fratris et predecessoris nostri karissimi felicis memorie, restitucionem pariterque novam donacionem diete possessionis per ipsum dominum Ladyzlaum regem patribus ipsorum Nicolai, T h o m e et Nicolai factam continentibus, similiter nobis presentatis, vidimus de iure ad ipsos pertinentem, per nos eis perpetuari facere spopondisset et assumpsisset petens a nobis, ut iuxta sponsionem dicti comitis Alexandri dictam possessionem eis perpetuare et confirmare mediante nostro privilegio dignaremur, dictas litteras ipsius domini Ladyzlai regis inseri faciendo. Quarum tenor talis est: Nos Ladyzlaus . . . (Folgt die Urkunde des Königs Ladislaus IV. von 1281.) Itaque nos dictam promissionem c ) ipsius comitis Alexandri firmiter factam ad effectum perducere cupientes sublevatoque nostre consideracionis intuitu attendentes, quod idem Nicolaus in suis precordialibus semper sinceram fidelitatem gesserit, si se absque sue et liberorum eius personarum periculo de potestate dicti Iohannis segregavit b ) , valuisset, inceptam autem fidelitatem estimantes per eum augmento laudabili observari, prescriptas litteras dicti domini Ladyzlai regis iam in formam privilegii nostri redactas approbantes, -

3

-

1328 predictam possessionem cum omni sui iuris plenitudine sub metis, quibus iuste circumdatur, eisdem Nicoiao et Thome ac Nicoiao ipsorumque heredibus de Consilio prelatorum et barronum b > regni nostri ex certa sciencia perpetuo possidere et habere presentis privilegii nostri patrocinio duximus confirmandam. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem presentes concessimus litteras novi et autentici sigilli nostri duplicis munimine roboratas. Datum per manus magistri Andree prepositi ecclesie Albensis aule nostre vicecancellari . . . anno domini M° CCC° XX mo octavo[.. ,]d) . . r e g n i autem nostri anno similiter XX m o octavo. Unter den Zeugen: Alexander iudex curie, Nicolaus episcopus Iauriensis. b

") Platz für Initiale freigelassen, nicht ausgefüllt (A) d ) Platz frei gelassen, nicht ausgefüllt (A)

) so A

c

) verbessert aus possessionem (A)

1328 Januar 19 4. König Karl I. transsumiert auf Bitten genannter Edler von Söjtör die Urkunde des Königs Ladislaus IV. über die Befreiung vom Burgjobagionat von Eisenburg von 1273 Juni 24 und bestätigt die Gültigkeit der Befreiung und Exemption ihrer Ländereien von der Komitatsgerichtsbarkeit für ihre Verwandten und Nachkommen. Orig. im KomitatsA. wahrt wird (A). Ungedruckt.

-

zu Raab,

Die inserierte

Abtei Urkunde

A.,das

in der Erzabtei

zuletzt

gedruckt:

Martinsberg-Pannonhalma

aufbe-

UBB II 37 n. 57.

Karolus dei gracia Hungarie . . . rex omnibus Christi fidelibus . . . Cum a nobis petitur, quod iustum et honestum est, decet maiestatem regiam facilem probare consensum in hiis precipue, que videntur suorum subditorum commodo provenire. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod Cozmas filius Abraham, item Stephanus, Thomas, Ladizlaus, Karolus, Arnoldus et Georgius filii Benedicti, item Nicolaus et Mykow filii Sandur, item Iacobus filius Wenzezlai, item Laurencius, Iohannes, Gregorius et Georgius ac Petew filii Bodos, item Marcus filius Marceus, item Iacobus, Nicolaus et Iohannes filii Iwanka, item Dominicus, Laurencius et Stephanus filii Petri, item Paulus filius Botyz, item Petrus et Nicolaus filii Benedicti, item Iobus et Gregorius filii Pauli nobiles de villa Sehter fideles nostri ad nostram accedentes presenciam exhibuerunt nobis quoddam Privilegium domini Ladizlai quondam incliti regis Hungarie fratris et predecessoris nostri karissimi felicis recordacionis super translacione condicionis ipsorum de iobagionatu castri in nobiles per eum dominum Ladizlaum regem concessa pro meritis confectum, petentes a nobis prece subiectiva ut (ipsum) ;i) Privilegium ratum habere et nostro dignaremur privilegio confirmare, cuius tenor talis est: Ladizlaus dei gracia . . . (folgt die Urkunde des Königs Ladislaus IV. ) Nos autem itaque inspecta veritate prescripti privilegii dicti domini Ladizlai regis attendentes dictam graciam translacionis condicionis eorum et exempcionis terrarum ipsorum pro magnis preclaris meritis per eorum progenitores fuisse obtentam, precibus dictorum nobilium fidelium nostrorum favorabiliter exauditis, idem Privilegium in nulla sui parte viciatum de verbo ad verbum presentibus insertum acceptamus ratificamus approbamus et super dicta gracia translacionis condicionis ipsorum et exempcionis terrarum eorundem de Consilio -

4

-

1328 prelatorum et baronum regni nostri eisdem et aliis omnibus fratribus eorum patruelibus quibus congruit eorumque heredibus perpetuo valere presentes [sigilli nostri] b) patrocinio confirmamus. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem presencium concessimus litteras nostras privilegiales novi et autentici sigilli nostri duplicis munimine roboratas. Datum per manus discreti viri magistri Endere Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . anno domini M° CCC° XX mo octavo, tredecimo kalendas iulii, regni autem nostri similiter vicesimo octavo. Unter den Zeugen: Nicolaus episcopus Iauriensis, Paulus iudex curie nostre. ") Lücke im Pergament (A)

b

) einige Buchslaben

unleserlich,

Fleck im Pergament

(A)

1328 Januar 28, Visegräd 5. König Karl I. bestätigt die Schenkung der Hälfte des Besitzes Wolfs (Wolph) mit allem Zubehör, insbesondere dem Bergrecht (ius montanum vinearum), die vordem der söhnelos verstorbene comes Knepplin und nach ihm der böhmische Söldnerführer comes Chenyk besessen hat, an die Stadt Ödenburg; der Stadtrichter Nikolaus, genannt Boller, Magister Stephan, Sohn des Philipp, und Nikolaus von Mörbisch hatten ihm eine frühere Schenkungsurkunde vorgelegt und damit die Rechtmäßigkeit ihrer Ansprüche erwiesen, die der König auch zum Dank für ihre Treue und die deshalb erlittenen Schäden erfüllen wollte. — Datum in Alto Castro, quinta feria proxima ante festum purificacionis virginis gloriose anno domini Millesimo CCC° XX° octavo. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts aufgedrückten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand saec. 15: his S v p r u n i e n s e s obtinuerunt contra Chenyk. Druck: Haz. okm. II 56 n. 46. — Reg.: Nagy, Soprontört. okl. I 55 n. 107.

1328 Februar 13, Visegräd 6. König Karl I. beauftragt auf Bitten des Stephan, Sohn des Box (dg. Jäk), das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit dem homo regius Johannes Sohn des Iwanka, oder Petrus Sohn des Chama (von Gör), eine Wiederbegehung des Besitzes Kisfalu-Peterfa (Kysfolu) durchzuführen und diesen innerhalb der alten Grenzen dem Stephan zurückzustellen; er gehöre ihm von rechtswegen, sei ihm aber in den kriegerischen Zeitläuften entfremdet worden. — Datum in Wysegrad sabbato proximo ante dominicam Estomichi, anno domini M° CCC° XX mo octavo. Erhalten in dem Antwortschreiben des Kapitels an den König von 1328 Februar 29, dieses Irans sumiert in der Urkunde des Königs von 1328 April 9 im Ung. StaatsA. DL 2487 (C). Druck: Anjouk. okm. II 347 n. 308.

1328 Februar 13 7. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Jakob, Sohn des Iwan dg. Jäk, die Urkunde von 1321 betreffend Ersatz der Mitgift an die Witwe Mar-

5

-

1328 garete seines Bruders Martin. - Datum sabbato proximo ante dominicam Estomihi anno domini M° CCC 000 XX m o octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.519 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben A B C am oberen Rand durchschnitten. — Siegelrest an gelben Seidenschnüren. - Inhaltsangabe in der Urkunde des Hofrichters Frank Szecsenyi von 1398 September 15, ebenda DL 42.685 (B). Ungedruckt. - Vgl. UBB III 139 n. 258.

1328 Februar 13 8. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Jakob, Sohn des Iwan dg. Jak, seine Urkunde von 1326 Oktober 18 über den Vergleich zwischen den Edlen von Magyarszeleste und den Angehörigen des Geschlechtes Jak. - Datum sabbato proximo ante dominicam Estomihi anno domini M° CCC 000 vigesimo octavo, magistro Iohanne preposito, Michaele cantore, custodia vacante, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus a) . Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.518 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben A B C am unteren Rand durchschnitten. — Einschnitte im Pergament, sonst von der Besiegelung nichts mehr erhalten . - Rückvermerk von gleicher Hand: super possessione Nemeth Zeleste. Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1378 April 24 im KomitatsA. zu Steinamanger (B). Druck: Haz. okm. III 90 n. 76. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB III 223 n. 411. a

) Die Datierung in B: ... anno domini Mm" vigesimo octavo, magistro Iohanne, Anthonio cantore, custodia vacante . . .

1328 Februar 20 9. König Karl I. bestätigt die letztwillige Verfügung des verstorbenen Hofrichters Alexander von Köcsk, die dieser in Gegenwart der ihm vom König als Zeugen gesandten: Erzbischof Ladislaus von Kalocsa, Vizekanzler Propst Andreas von Stuhlweißenburg, Banus Mykch von Slawonien, Oberstkämmerer Demetrius und Gespan Nikolaus Treutul von Preßburg getroffen hat. Alexander bestimmte unter anderem seinen Sohn Georg, für die Befriedigung aller Ansprüche von Alexanders Gemahlin Klara, Tochter des Grafen Symon von Mattersdorf (comitis Symonis de Bayoth), Sorge zu tragen. Nach dem Tode und dem Begräbnis des Hofrichters zahlte Georg von Köcsk in Gegenwart der oben Genannten, die wiederum vom König als Zeugen abgeordnet wurden, sowie der Magister Paul und Laurencius von Mattersdorf, Brüder der Witwe Klara, 100 Mark in bar an diese aus (centum marcas prompte pecunie); er und alle seine Erben sind damit aller Verpflichtungen betreffend Mitgift und Ausstattung der genannten Klara ledig. Ferner erhielt sie das Recht, in einer der nun dem Georg gehörenden Besitzungen Alexanders von Köcsk bis zu ihrer Wiederverheiratung oder ihrem Tode Wohnung zu nehmen und frei darüber zu verfügen; ausgenommen hievon sind jedoch die Besitzungen Ecs, Päpöc und Päzmänd. Im Falle der Wiederverheiratung oder des Todes Klaras fällt der von ihr zum Wohnsitz erwählte Besitz mit allen Rechten an Georg zurück. König Karl I. stimmt den testamentarischen Festsetzungen und deren Durchführung zu und bestätigt sie. — Datum per manus discreti viri predicti magistri Endre Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . anno domini Millesimo CCC° XX° octavo, undecimo kalendas marcii, regni autem nostri anno similiter vigesimo octavo. Unter den Zeugen: Nicolaus episcopus Iauriensis. - 6 -

1328 Orig. im DiözesanA. zu Raab, KapitelA. (A). — Einschnitte in der Plica, von der Besiegelung sonst nichts mehr erhalten. - Rückvermerk von gleicher Hand: super dote et rebus parafernalibus comitis Alexandri. Druck: Haz. okm. 1155 n. 103.

1328 Februar 21 10. König Karl 1. bestätigt in einem feierlichen Privileg die Bestimmung aus der letztwilligen Verfügung des verstorbenen Hofrichters comes Alexander von Köcsk, mit der er seinen Besitz Agaren seiner Gemahlin Klara, Tochter des Grafen Symon von Mattersdorf, vermachte; dieser Besitz gehörte vorher dem Paul (dg. Jak), Sohn des Zoch, wurde ihm aber wegen seines Abfalls entzogen und dem Hofrichter geschenkt. Die betreffende Schenkungsurkunde kann Georg, Sohn des Hofrichters Alexander aus erster Ehe, nicht ausfolgen, verspricht aber, sie gegebenenfalls zur Verfügung zu stellen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2867, früher im HHStA. zu Wien (A). - Siegel an sehr feinen ben Seidenschnüren, abgefallen. - Rückvermerk, etwa gleichzeitig: Egered. Ungedruckt. — Vgl. die vorhergehende Urkunde.

gel-

[K]arolus a) dei gracia . . . Hungarie rex omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris presens scriptum inspecturis salutem in omnium salvatore. Ad universorum tarn presencium quam futurorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod cum nos ad peticionem nobilis viri comitis Alexandri de Kwchk quondam iudicis curie nostre bone memorie in lecto egritudinis decumbentis venerabilem in Christo patrem dominum fratrem Ladyzlaum archiepiscopum Colocensem, item Mykch banum tocius Sclauonie, Demetrium magistrum tauarnicorum nostrorum et magistrum Andream prepositum Albensis ecclesie aule nostre vicecancellarium, dilectos nobis et fideles, ut coram eis idem comes Allexander b ) ultimum eius conderet testamentum, transmisissemus, tandem predicti prelati et barones viva voce nobis recitarunt, quod dictus comes Allexander eger corpore, mente tarnen sanus, inter cetera, que in suis extremis ordinasset, quandam possessionem Egered vocatam in comitatu Supruniensi existentem, olim Pauli filii Zook infidelis nostri et sic nostre collacioni devolutam per nosque predicto corniti Allexandro b > pro meritoriis suis obsequiis mediante nostro privilegio donatam perpetuo et collatam, nobili domine Clara vocate consorti sue filie videlicet Symonis de Bayout, ad racionem dotis et rerum parafernalium eiusdem cum omni plenitudine sui iuris et utilitatum ac pertinencium integritate sub metis et terminis, quibus eam idem habuisset et tenuisset, reliquisset dedisset et legasset perpetuo et irrevocabiliter in posteros posteritatum eiusdem domine possidendam tenendam et habendam, dando sibi tenendi, permutandi, vendendi, alienandi et quovis modo tam in vita quam in morte disponendi de eadem liberam facultatem. Predictum autem Privilegium nostrum, in quo collacio diete possessionis habetur, quod nobis exhibicioni fide vidimus oculata eoque eciam donacio aliarum possessionum ipsi corniti Alexandre adhuc viventi per nos facta in eodem continetur, Georgius filius dicti comitis Alexandri post mortem dicti patris sui ad manus predicte domine non potuit assignare, sed assumpsit se firmiter obligando, ut quantumeumque et quocienscumque coram quovis iudice fuerit necesse, predicte domine et posteritatibus eius contra quoslibet inpetitores siqui temporis in processu racione prefate possessionis contra ipsam dominarci et eius posteritates in expedicionis et defensionis remedium, -

7

-

1328 pro eadem domina et suis posteritatibus teneretur dictum Privilegium exhibere. Cuiusquidem possessionis legacionem et donacionem nos prefate domine premisso modo factam ratam habentes et acceptam, de Consilio prelatorum et baronum nostrorum regni nostri inferius nominatorum predicte domine et suis posteritatibus perpetuo valere presentis privilegii nostri patrocinio confirmamus. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem presentes concessimus litteras dupplicis novi et autentici sigilli nostri munimine roboratas. Datum per manus discreti viri magistri Andree prepositi Albensis aule nostre vicecancellarii . . . ^nno domini Millesimo Trecentesimo vigesimo octavo, decimo kalendas marcii, regni autem nostri similiter anno vigesimo octavo. Unter den Zeugen: Paulus iudex curie, Deseu iudex curie domine regine comes Supruniensis. a

) Raum für Initiale ausgespart,

b

nicht ausgefüllt

) so A

1328 Februar 29 11. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König, daß auf seinen Befehl hin der Kanonikus Gregor zusammen mit dem homo regius Petrus von Gór (de Geur), Sohn des Chama, am 27. Februar'> den Besitz Kisfalud-Péterfa in Anwesenheit der Nachbarn und Anrainer begingen und den Stephan dg. Jak, Sohn des Boxa, als rechtmäßigen Eigentümer einwiesen. Die Grenzen werden wie folgt beschrieben: prima meta incipit a parte possessionis Ruchka vocate in duabus metis terreis antiquis prope fluvium Gunges positis et super ipso fluvio Gungus versus partem Orientalen! currendo pervenit ad fluvium Raba ad locum Gungustu dictum ita, ut ipse fluvius Gungus ad aquilonem populis de Saar, ad meridiem possessioni Kysfolu separat et distinguit; de ipso autem loco Gungusteu vocato super fluvio Raba versus meridiem tenendo currit usque terram Rubenteluke nominatam; exeundo ipsum fluvium Raba tendit versus occidentem, pervenit ad duas metas terreas, quarum una subtus arborem tylie Stephano separat, alia subtus arborem iliceam Rubenteluke separat; deinde in metis terreis de novo positis ad eandem partem pervenit ad Fuenesuth vocatam; saliendo ipsam viam versus eandem partem currit ad duas metas terreas novas, de quibus iuxta eandem terram Rubenteluke vadit versus meridiem et pervenit ad duas metas terreas novas; et abhinc versus occidentem pervenit ad viam magnam, que venit de Ikyruar, iuxta quam sunt due mete terree; et super eandem viam magnam modicum ad meridiem tendens pervenit ad duas metas terreas sub spinis positas; de quibus versus occidentem currit ad virgultum et iungitur duabus metis terreis in vicinitate diete terre Ruchka; et deinde versus aquilonem transeundo duas metas currit iuxta ipsam terram Ruchka ad tres metas, de quibus versus eandem partem saliendo magnam viam, que venit de Megehyd, pervenit ad metam capitaneam sive principalem ibique terminatur. Datum secunda feria proxima post dominicam Reminiscere, anno domini Millesimo CCC 0 0 0 XX mo octavo. Erhalten in der Schenkungsurkunde des Königs DL 2487 (B). Druck: Anjouk. okm. II 350 n 313. ') s a b b a t o p r o x i m a a n t e d o m i n i c a m R e m i n i s c e r e

- 8 -

Karl I. von 1328 April

9 im Ung. Staats A.

1328 12.

1328 März 6 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Sohn des comes Ehelleus von Sár, seine Urkunde von 1289. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.226, früher im Festetics-FA. zu Keszthely (A). Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. — Siegel an fen, abgefallen. Druck:

Haz. okm.

V 103 n. 88. - Die inserierte

Urkunde

zuletzt gedruckt:

Nikolaus, — Besiegeltes Pergamentstrei-

UBB II 221 n.

315.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod magister Nicolaus filius comitis Ehelley de iuxta Saar ad nostram personaliter accedendo presenciam exhibuit nobis litteras nostras privilegíales non viciatas non abrasas nec in aliqua sui parte maculatas sub antiquo sigillo nostro confectas, petens nos cum instancia, ut easdem de verbo ad verbum rescribi faceremus et iuxta regie maiestatis preceptum ac mandatum novo sigillo nostro dignaremur consignare. Quarumquidem litterarum tenor talis est: Nos capitulum . . . (folgt die Urkunde des Kapitels von Eisenburg von 1289). Nos enim peticionem ipsius magistri Nicolai fore iustam considerantes et congruam easdem litteras presentibus litteris nostris privilegialibus de verbo ad verbum rescribi fecimus et iuxta regium preceptum ac mandatum novo sigillo nostro consignando duximus confirmandas. Datum in dominica Occuli anno domini M° CCC 0 0 0 XX™' octavo, domino Iohanne prepósito, Mychaele cantore, custodia vacante, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Die folgenden, unter dem gleichen Datum ausgestellten Urkunden haben fast wörtlich denselben Text, auch dieselben Namen der Aussteller. Die Neuausfertigung der Urkunden erfolgte allgemein auf einen Befehl des Königs, um die Tätigkeit der loca credibilia und deren Siegel überprüfen zu können.

13.

1328 März 6

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Nikolaus, Sohn des Ehelleus von Sär, die Urkunde von 1312 für Nikolaus und Emerich, Söhne des comes Marcellus von Käld. — Datum in dominica Oculi anno domini M° CCC 0 0 0 X X ° ° octavo, domino Iohanne preposito, Mychaele cantore, custodia vacante, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.227, früher im Festetics-FA. (A). Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. — Einschnitte gelung sonst nichts mehr vorhanden. Ungedruckt.

- Besiegeltes Chirograph, die im Pergament, von der Besie-

14.

1328 März 6

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus, Sohn des Ehelleus von Sär (de iuxta Saar), die Urkunde von 1313 Mai 21 für Alexander von Köcsk, enthaltend die Urkunde von 1313 Mai 5 mit dem Ausgleich zwischen diesem und den Söhnen des Marcellus, Nikolaus und Emerich. — Datum in dominica Oculi anno domini M° CCC 0 0 0 vigesimo octavo, domino Iohanne preposito, Michaele cantore, custodia vacante, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. -

9

-

1328 Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.228, früher im Festetics-FA (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. — Siegel an grünen Seidenfäden, abgefallen. Ungedruckt.

15. 1328 März 6 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Nikolaus Sohn des Ehelleus von Sär (de Saar), seine Urkunde von 1321 November 23 über den Vergleich des Genannten mit seinen Verwandten Andreas, Jakob und Petrus von Sär (de iuxta Saar). — Datum in dominica Oculi [anno domini]a) M° CCC 000 XX mo octavo, domino Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.229 (A), früher im Festetics-FA. - Besiegeltes Chirograph, Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an grünen Seidenschnüren halten. Ungedruckt. - Vgl. UBB III 136 n. 254. a

) Fleck im Pergament

die er-

von A

1328 März 6 16. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Nikolaus, Sohn des Ehelleus von Sär, seine Urkunde von 1326 Dezember 7 über die Schenkung von Mihälyfölde (Mihalfelde) durch Alexander von Köcsk an Nikolaus und seinen Bruder Michael. — Datum in dominica Oculi anno domini Millesimo CCC 000 vigesimo octavo, domino Iohanne preposito, Mychaele cantore, custodia vacante, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.225 (A), früher im Festetics-FA. - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1393 Mai 21 ebenda, DL 92.004 (B). Druck: Haz. okm. V 104 n. 90.

1328 März 13 17. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet die auf Grund einer früheren Abmachung und der darüber am 6. März ausgestellten Urkunde erfolgte Güterteilung zwischen den Angehörigen des Geschlechtes Jak: Martin, Michael und Jakob, Söhne des Jäk, Kernen Sohn des Kernen, und Andreas und Jakob, Söhne des Reynold, in den Besitzungen Bankfalva, Sebefalva, Egerszeg, Taszär, Räbakövesd, Räbakovacsi. Erhalten im Transsumpt von Eisenburg von 1413 August 4 im Ung. StaatsA. DL 43.216 (B) in sehr schlechtem Erhaltungszustand; die Lücken wurden aus C ergänzt. - Abschrift saec. 19 im Niczky-FA im Landesarchiv zu Eisenstadt (C). Druck: Fejér CD VII1/3, 318 n. 227 (sehr fehlerhaft). S. UBB III 250 n. 455.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod cum secundum formam priorum litterarum nostrarum ante octavas medii quadragesime1' Martinus, Mychael et Iacobus filii laak, Kernen filius Kernen, Andreas et Iacobus filii Reynoldi, nobiles de genere - 10 -

1328 Iaak, in possessionibus seu porcionibus ipsorum presente nostro testimonio inter se divisionem facere debuissent et cum magistrum Mychaelem cantorem ecclesie nostre, in cuius presencia eadem divisio fieret inter partes, transmisissemus, tandem Martinus et Iacobus filii Iaak pro se et pro Mychaele fratre e o r u m , Iacobus filius Regnoldi pro se et pro A n d r e a fratre suo ac Kemen filio Kemen cum eodem magistro Mychaele cantore uno ex nobis ad hoc transmisso ad nos reversi eandem divisionem inter partes premissas concorditer et pacifice taliter dixerunt ordinasse et fecisse: quod villa Banchkfalva, tres partes possessionis Sebefolua, cuius quartern partem absque aliquali divisione filiis Iaak pertinere referebant, item quedam particula terre, que eisdem nobilibus in communi attinebat ante molendinum Myke existens, necnon quedam particula terre in Egurzygh in latitudine septuaginta tres amplexus continens, in longitudine vero a fluvio Repche incipiens versus Keuraswelgam a ) cum uno loco molendini ibidem in fluvio Repche sito in conmetaneitate filiorum Iwan a parte orientali adiacentis, Martino, Mychaeli et Iacobo filiis Iaak per eosdem elective facta divisione recepte fuissent devolute perpetualiter possidende. Item dicta possessio Egwrzygh b ) totaliter excepta predicta particula terre prenotata de eadem Egurzygh exempta et filiis Iaak assignata, item possessio Thazar vocata totaliter cum duobus rotis molendini super fluvio Repche currentibus et possessio Kowachy nominata 0 ' necnon possessio Keuesd c > nominata cum pertinenciis earum universis cessissent Kemen filio Kemen, A n d r e e et Iacobo filiis Regnoldi et fuissent devolute similiter perpetuo possidende. Possessionem autem et porciones eorum in Egwrzegh hiis metis presente ipso magistro Mychaele cantore nostro testimonio erectis ad invicem separatas retulerunt et distinctas, quod prima meta incipit super fluvio Repche, de qua currit versus meridiem, pervenit ad pratum, ubi est meta terrea super d u m u m Gemulchentyvis d ) vocatum; abhinc versus eandem partem currit ad metam terream in medio ville Egwrzegh positam; deinde usque partem prenotatam per metas currendo vadit ad viam magnam, qua itur in Hygfalua e ) et in d u m o Kertus est meta; de qua vadit Kewrus ad metam in d u m o viminum vulgo Rakuthyabokor dictam positam; et abhinc versus eandem partem meridionalem currendo per nemus pervenit ad fluvium Keurus, quequidem mete ad occidentem Kemen et filiis Regnoldi, ad orientem filiis Iaak separant et distingunt. Obligarunt se mutuo partes prenotate in hiisdem divisionibus conservare, mocione qualibet procul mota per partes suscitanda, et contra omnes, siqui forent, per alicuius questiones eosdem minuere volentes se iuvare propriis laboribus et expensis. Et si aliqua pars de porcionibus suis per aliquorum questionem amitteret et defectum pateretur seque non valerent defensare, ipsum a quo porcio separabitur, conmuniter restaurare tenebuntur. Nec hoc pretermittimus, quod usque festum beati Martini nunc venturum 2 ' quisque ipsorum in edificiis et iobagionibus sicut usque hue porcionem conservabit, sed ante idem festum quelibet parcium sua edificia ad proprias porciones de novo sibi devolutas quo voluerit transferre tenebitur, ut partes assumpserunt; post messem autem nunc venturam similiter quilibet eorum in sua propria et non in alterius porcione partis, tam in novellis faciendis tam in seminando poterit facere araturam. Ecclesiam autem et eiusdem ecclesie patronatus pacifice possedebunt in conmuni; preterea predictus Iacobus filius Regnoldi tam suo quam A n d r e e fratris sui et Kemen filii Kemen nomine personaliter conparendo in possessione Sebesfelde nomine filiis Iaak devoluta, ubicunque voluerint, in ipsa possessione sessiones decern Martino et Mychaeli et Iacobo filiis Iaak conmisit et dedit facultatem recipiendi et pariter eligendi; - u -

1328 et super presenti divisione, postquam sua partes edificia ad propria transtulerint, nostrum Privilegium assumpserunt emanari facere inter partes; et contra omnes molestare volentes racione sessionum in Sebefelde eosdem filios Iaak iuvare tenentur eisdem et astare; siqui autem ipsorum porcionem suam propria malicia sua amiserit et non de causa, que conmunitati dinoscatur evenire, ut premisimus sustinebit. Datum in dominica Letare anno domini M m o C C C m o vigesimo octavo. 2) November ') März 20 lì b C: Egerzeg c ) C: Kuachy, Kuesd ') C: Keuruswelg Eigennamen in C: Hegfalu, Kerus, Rakothyabokor, Keurus

d

) C: Gemelcstovis

e

) die

folgenden

1328 März 17 18. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß Stephan von Vài (dg. Jäk), Sohn des Box, die Hälfte des Besitzes Kisfalud-Péterfa an der Güns seinem Verwandten Stephan, Sohn des Anthaleus von Vät, überließ, da ihre Vorfahren diesen Besitz gemeinsam innehatten, obwohl in der Schenkungsurkunde des Königs Karl I. Stephan, Sohn des Anthaleus, nicht genannt wird. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.521 eingehängten Siegels erhalten.

(A).

- Einschnitte

im Pergament

und Reste des

rückwärts

Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod Stephanus filius B o x de Waith ab una parte, Stephanus filius Anthaleus proximus suus de eadem Waith ab altera coram nobis personaliter constituti, idem Stephanus filius B o x oraculo retulit vive vocis, quod licet in litteris domini regis super collacione et acquisicione possessionis Kysfolud iuxta Gungus confectis, quam sibi cum dicto Stephano filio Anthaleus et ipsorum progenitoribus in communi pertinere referebat et per potenciam alienatam usquemodo, in dieta collacione et litteris nomen ipsius Stephani filii Anthaleus non sit insertum et non contineatur; tarnen quia ius consanguineitatis inter ipsos hoc requirit, sicut idem Stephanus filius Box proprie sue persone et suis heredibus, sic eciam eidem Stephano filio Anthaleus proximo suo et suis successoribus de gracia regie maiestatis, videlicet a domino Carolo dei gracia regis Hungarie acquisivisset possessionem memoratam, cuius quidem possessionis dimidietas ipsi Stephano filio Anthaleus et suis heredibus ex iure pertineret, altera dimidietate eiusdem possessionis Stephano filio Box suisque successoribus remanente, prout per ipsorum progenitores possessa extitit ab antiquo. Datum feria quinta proxima ante dominicam ludica anno domini Millesimo C C C 0 0 0 vigesimo octavo.

1328 April 3 19. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des comes Andreas, Sohn des Endere von Hidveg, die Urkunde von 1292 über den Ausgleich im Streite um Döröske zwischen Andreas von Hidveg und Nikolaus von Döröske. Orig. im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, früher im Esterhäzy-FA. zu Galänta (A). mentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 271 n. 390.

- 12 -

-

Perga-

1328

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis 3 ), quod comes A n d r e a s filius E n d e r e de Hydveg ad nostram accedendo presenciam exhibuit nobis litteras nostras clausas sub antiquo sigillo nostro confectas, petens nos cum instancia, ut easdem litteras de verbo ad verbum presentibus litteris nostris patentibus rescribi faceremus et iuxta regium preceptum ac m a n d a t u m novo nostro sigillo dignaremur consignare; quarumquidem litterarum tenor talis est: Nos capitulum ecclesie . . . (folgt die Urkunde des Kapitels von Eisenburg von 1292 September 7). Nos enim peticionem ipsius A n d r e e fore iustam et congruam considerantes easdem litteras presentibus litteris nostris patentibus de verbo ad verbum rescribendo iuxta regie maiestatis preceptum ac mandatum novo sigillo nostro fecimus consignari. D a t u m passce anno domini M° CCC 0 0 0 XX m o octavo. A: auf Rasur

1328 April 9 20. König Karl I. bestätigt in einem feierlichen Privileg dem Stephan, Sohn des Box (dg. Jak), den Besitz von Kisfalud-Péterfa im Komitat Eisenburg, nachdem er die Rechtmäßigkeit seiner Ansprüche und den Umfang des Gutes durch das Kapitel von Eisenburg feststellen hatte lassen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2487 (A). — Siegel an rot-gelben Seidenschnüren, abgefallen. — Rückvermerk saec. 16: nova donatio Karoli regis super Kysfolu aliter Peterfalua et cum metis; saec. 18: possessionis Peterfalva alias Kisfalud pro monasterio S. Petri de Simigio ordinis S. Pauli p. Eremite. Ungedruckt.

[K]arolus a) dei gracia Hungarie . . . rex omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris presentem paginam inspecturis salutem in omnium salvatore. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod cum Stephanus filius Box fidelis noster ad nostram humiliter accedens presenciam proposuisset, ut quedam possessio Kysfolu vocata in comitatu de Castro Ferreo existens esset sui iuris, sed propter maliciam p r e s e n t i s i temporis inpacati fuisset ab ipso per occupacionem hominum nephariorum alienata, et petivisset a nobis culmini nostro humiliter supplicando eandem sibi, ut est sua et ad eum dinoscitur pertinere, reddi perpetuo et restituì. Nosque volentes ex certa sciencia procedere in hac parte fidelibus nostris capitulo ecclesie Castri Ferrei, ut ipsi suum mitterent hominem pro testimonio fide dignum, coram quo Iohannes filius Iwanka vel Petrus filius Chama altero absente homo noster accedens super faciem diete possessionis convocansque conmetaneos et vicinos eiusdem, per veteres et veras metas reambulando eandem restitueret prefato Stephano perpetuo possidendam, si non fieret contradictum . . dedissemus in mandatis; tandem idem fideles nostri capitulum antedictum nobis rescripserunt in hec verba: Excellentissimo domino suo . . . (folgt das Schreiben des Kapitels an den König von 1329 Februar 29 s. o. n. 11). Nos itaque ex huiusmodi relacione prememorati capituli de Castro Ferreo antedictam possessionem Kysfolu iamdicto Stephano [filio Box] 0 ', ut ius sibi debitum absque cuiuslibet contradiccionis obstaculo [atque] legitime restitutam cognoscentes attendentesque inviolabilem devocionis et fidei integritatem eiusdem Stephani, quam ad [nos et reg]ni nostri dyadema constanter habuisse dinoscitur consid[erantes quoque] gratuita obsequia ipsius, -

13

-

1328 q u e nobis in regno nostro cum s u m p m e fidelitatis studio in negociis p l u r i m u m arduis et a d m o d u m [advers]is exhibuit fideliter et i m p e n d i t , ut aliquatenus in [reconpjensacionem s u o r u m serviciorum eidem favore regio c o r r e s p o n d e r e valeamus, sepedictam possessionem Kysfolu cum o m n i b u s suis [utilitatibus] et pertinenciis universis sub metis et terminis superius [an]notatis de p r e l a t o r u m et baronum nostrorum Consilio et assensu reddidimus ex certa sciencia et restituimus ipsi S t e p h a n o et p e r eum suis [heredi]bus h e r e d u m q u e s u o r u m successoribus iure possi[dendam] et t e n e n d a m pacifice et h a b e n d a m . In cuius rei m e m o riam p e r p e t u a m q u e firmitatem presentes concessimus litteras nostras privilegíales novi et autentici sigilli nostri duplicis munimine roboratas. D a t u m per m a n u s discreti viri magistri A n d r e e prepositi ecclesie Albensis aule nostre vicecancellarii . . . a n n o domini Millesimo C C C 0 0 0 X X m o octauo. a

) Raum für Initiale freigelassen, nicht ausgefüllt (A) A, an allen eingeklammerten Stellen ') folgt die übliche Formel

1328 April

10

b

) in A: presentí

c

) Loch im Pergament

von

21.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Johannes, Sohn des Kunth von Ovád, seine Urkunde von 1263 August 16 mit der Entscheidung eines Streites zwischen genannten eisenburgischen Jobagionen in Ovád und Roman, Sohn des Barnabas von Haraszti. Orig. im Ung. StaatsA. zu Budapest, DL 58.012, früher im Békássy-FA. (A). — Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB I 289 n. 426. Diese und die folgenden Transsumpte, deren Texte kaum voneinander abweichen, stellte das Kapitel im Zuge einer allgemeinen Überprüfung der „loca c r e d i b i l i a " und der von ihnen vor 1327 ausgestellten Urkunden aus. Auf Anordnung des Königs sollten nur noch solche Institutionen als glaubwürdige Orte anerkannt werden, die ein neues Siegel vom König erhielten. Im folgenden werden nur noch die Regesten gebracht, auch wenn es sich um bisher ungedruckte Urkunden handelt. Die Würdenträger des Kapitels unterzeichneten die neuen Urkunden nicht immer.

N o s capitulum ecclesie beati Mychaelis archangeli de Castro F e r r e o significamus t e n o r e presencium universis, quod I o h a n n e s filius Kwnth de O w a d ad nostram accedens presenciam exhibuit nobis litteras nostras clausas sub a n t i q u o sigillo nostro confectas, p e t e n s nos cum instancia, ut e a s d e m litteras presentibus nostris litteris p a t e n t i b u s de verbo ad v e r b u m rescribí f a c e r e m u s et iuxta regium p r e c e p t u m ac m a n d a t u m nostro novo sigillo d i g n a r e m u r consignare; q u a r u m quidem litterarum t e n o r talis est: Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis . . . (folgt die Urkunde des Kapitels von 1263 August 16). Nos enim peticionem ipsius Iohannis filii Kwnth fore iustam considerantes e a s d e m litteras presentibus nostris litteris p a t e n t i b u s de verbo ad v e r b u m rescribí fecimus et iuxta regium p r e c e p t u m ac m a n d a t u m nostro novo sigillo consignare. D a t u m in octavis passce a n n o domini M° C C C 0 0 0 vigésimo octavo. 1328 April

10

22.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Johannes, Sohn des Paul von Rábatbtt'ós ( T h e u t e u s ) , die Urkunde von 1274 Juni 3 über eine Land- 14 -

1328 Schenkung durch Magister Duruzlaus, Sohn des Duruzlaus, an seine Verwandten, genannte Edle von Ràbatbttbs (Apathunkaya), und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini Millesimo vicesimo octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.549, früher im Rumy-FA. (A). — Reste des rückwärts eingehängten Siegels erhalten. — Rückvermerk von gleicher Hand: Innovacio litterarum pro Romano Egidio et aliis contra magistrum Druzlaum super collacionem terre duorum aratrorum. Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 55 n. 77.

1328 April 10 23. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Gregor von Rum, Sohn des Duruzlaus, seine Urkunde von 1277 über den Verkauf eines Landstückes durch Balsam, Tochter des Jakob von Purbuse, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC 000 vigesimo octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.492, früher im Rumy-FA. (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. Einschnitte im Pergament, von der Besiegelung sonst nichts mehr erhalten. Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 105 n. 151.

1328 April 10 24. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Johannes und Stephan dg. Nädasd, Söhnen des Dominikus, seine Urkunde von 1278 für Sixtus von Döröske und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC° XX 0 octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1514 Mai 6 im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, früher Esterhäzy-FA. zu Galänta (B). (Eine Urkunde des Kapitels von Eisenburg über eine Besitzteilung von Döröske 1378 April 30 ebenfalls transsumiert.) Ungedruckt. - Die Urkunde von 1278 zuletzt gedruckt: UBB II 122 n. 175.

1328 April 10 25. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Jakob, Sohn des Martin dg. Jak, seine Urkunde von 1279 mit der Übereignung verschiedener genannter Güter an Witwe und Söhne des Martin dg. Jak. — Datum in octavis passce anno domini Millesimo CCC0 XX° octavo, domino Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. früher im KomitatsA. zu Steinamanger, Kemeny-FA., heute verschollen. - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. - Siege! an grün-weißen Seidenschnüren, erhalten (laut Druck). Druck: Haz. okm. IV138 n. 104. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 138 n. 191.

1328 April 10 26. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Pfarrers Nikolaus von Steinamanger seine Urkunde von 1281 für Geredul, Witwe des Stephan von - 15 -

1328 Dozmat (Duruzmat), und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC° XX° octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. früher in der Sammlung denschnüren (laut Druck).

Horväth,

heute nicht mehr auffindbar.

Druck: Haz. okm. III 94 n. 79. — Die inserierte

— Siegel an grünen

Urkunde zuletzt gedruckt:

Sei-

UBB II 151 n. 210.

1328 April 10 27. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus, Sohn des Ratold dg. Hermán, seine Urkunde von 1281, mit der Beurkundung der Güterteilung zwischen genannten Angehörigen des Geschlechtes Hermán, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° C°C°C° vicésimo octavo, magistro Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 58.011, früher Békássy-FA. (A). - Besiegeltes Chirograph, Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. — Siegel an Seidenschnüren. Ungedruckt.

— Die inserierte

Urkunde

zuletzt

gedruckt:

die

UBB II 149 n. 208.

1328 April 10 28. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Andreas, Sohn des Tristan von Szecsöd (Zecheud), seine Urkunde von 1283 über den Vergleich zwischen genannten Edlen von Tilaj und Edlen von Szecsöd, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. - Datum in octavis passce anno domini M° CCC00° XX mo oct™, magistro Iohanne preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.526 (Aj. - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. — Siegel an Pergamentstreifen, abgefallen. Druck: Fejer CD VIII/7, 157 n. 127. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 175 n. 241.

1328 April 10 29. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des comes Andreas von Hidveg, Sohn des Endere, seine Urkunde von 1283 über den Kauf von Diagna und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel. - Datum in octavis pasche anno domini M mo CCC mo XX°° octavo, domino Iohanne preposito, Dominico custode, Mychaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Erhalten im Transsumpt des Kapitels 92.140 (B), früher im Festetics-FA. Ungedruckt.

— Die inserierte

Urkunde

von Eisenburg

von 1400 März 28 im Ung. StaatsA.

zuletzt gedruckt:

DL

UBB II 176 n. 143.

1328 April 10 30. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Andreas von Szecsöd (Scecheud), Sohn des Tristian, seine Urkunde von 1288 über die Teilung des - 16 -

1328 Besitzes Szecsöd, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC mo vigésimo octavo. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1343 August 18 im Ung. DL 40.918 (A). - Abschrift saec. 19 ebenda DL 103.264. Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 213 n. 303.

StaatsA.

1328 April 10 31. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Michael von Csömöte (Chemethey), Sohn des Alexander, seine Urkunde von 1291 für Frosinna von Dozmat über den Verkauf ihres Erbbesitzes in Dozmat. — Datum in octavis festi passce domini, anno eiusdem M° CCC mo XX mo octavo, magistro Iohanne preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 61.176 (A), früher im Kisfaludy-FA. - Besiegeltes Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. - Siegel an rot-grünen erhalten. Ungedruckt.

— Die inserierte

Urkunde

zuletzt

gedruckt:

Chirograph, die Seidenschnüren,

UBB II 263 n. 380.

32. 1328 April 10 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten der Söhne des Dominik von Nädasd, Johannes und Stephan, seine Urkunde von 1293 November 18 über den Vergleich von genannten Angehörigen des Geschlechtes Nädasd betreffend die Streitigkeiten um ihre Besitzungen, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce, anno domini M° CCC° XX° octavo. Orig. früher angeblich

im Nagy-FA.

zu Sitke, heute nicht mehr

auffindbar.

Druck: Haz. okm. IV 139 n. 105. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt:

UBB II 284 n. 407.

1328 April 10 33. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten der Söhne des Dominik von Nädasd, Johannes und Stephan, seine Urkunde von 1293 Juni 29 für Ladislaus, Sohn des comes Andreas dg. Nädasd, über die Verpfändung eines Besitzes in Orimagyarosd (Munurowsd), und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC° XX m0 octavo. Orig. angeblich früher im Nagy-FA.

zu Sitke, heute nicht mehr

auffindbar.

Druck: Haz. okm. IV 140 n. 107. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt:

UBB II 280 n. 403.

1328 April 10 34. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten der Söhne des Dominik von Nädasd, Johannes und Stephan, seine Urkunde von 1293 für genannte Edle von Nädasd über das Land Orimagyarosd (Munurousd) und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC° XX m0 octavo, Iohanne preposito, Dominico custode, Mychaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. - 17 -

1328 Orig. früher im Nagy-FA. zu Sitke, heute nicht mehr auffindbar. — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten, Siegel an roten Seidenschnüren. Druck: Haz. okm. 11195 n. 80. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 286 n. 409.

35. 1328 April 10 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten der Söhne des Dominik von Nädasd, Johannes und Stephan, seine Urkunde von 1297 Februar 9 über den Verkauf eines Teiles des Besitzes Örimagyarosd und versieht sie mit seinem neuen Siegel. - Datum in octavis passce anno domini M° CCC° XX mo octavo, magistro Iohanne preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. angeblich früher im Nagy-FA. zu Sitke, heute im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, Esterhäzy-FA., Fasz. 18 n. 3. (A). — Siegel an rot-violett-grünen Seidenschnüren, abgefallen. — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. Druck: Haz. okm. III 96 n. 81. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 304 n. 438.

36. 1328 April 10 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Dominik, Sohn des Nikolaus, und seiner Gattin Jolynth, Tochter des Martin11 (dg. Nädasd), seine Urkunde von 1300 mit der Übereignung eines Teiles von Mäkfa als Heiratsgut der Jolynth. — Datum in octavis passce anno domini M° CCCmo XX mo octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 1583 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am unteren Rand durchschnitten. — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 332 n. 477. ' ) A hat die Schreibweise Martini filii R a t a m a c h a , wobei heißen: filii C h a m a d e M a k u a

ma über der Zeile eingefügt

ist. Richtig

sollte

es

1328 April 10 37. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Paul, Sohn des Bese von Polány, die mit dem alten Siegel versehene Urkunde von 1301 Oktober 4 über die Vermögensvereinbarung der Edlen von Polány. — Datum in octavis passce anno domini Millesimo CCC 000 vigésimo octavo, magistro Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. zu Budapest DL 67.923, früher im FA. Lippich (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. - Siegel an rot-grünen Seidenschnüren, erhalten. Druck: Haz. okm. III 93 n. 78. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB III 3 n. 4.

1328 April 10 38. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Martin von Meggyes auf Grund des königlichen Befehls seine Urkunde von 1307 Februar 22 über die - 18 -

1328 Streitigkeiten in Meggyes und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis paschae anno domini Millesimo trecentesimo vigesimo octavo. Erhalten in Abschrift saec. 18 im KomitatsA. zu Steinamanger, Rückwärts aufgedrücktes Siegel (laut Abschrift). Ungedruckt.

-

Die inserierte

Urkunde

zuletzt gedruckt:

Metales

Fasz. 1 n. 2 (B). —

UBB III 29 n. 55.

39. 1328 April 10 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Johannes, Sohn des Bartholomäus von Kulken (Kulked), seine Urkunde von 1307 über den Verkauf von Kulken und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini Millesimo CCC mo vigesimo octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Mychaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Erhalten im Transsumpt DL 1715 (B). Ungedruckt.

des Kapitels

- Die inserierte

Urkunde

von Eisenburg zuletzt gedruckt:

von 1438 Oktober

3 im Ung.

StaatsA.

UBB III 31 n. 59.

1328 April 10 40. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Gregor, Sohn des Duruzlaus, seine Urkunde von 1308 mit der Schenkung von Gyekenyes (Gykynus) an die Söhne des Duruzlaus und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC 000 vigesimo octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.665, früher im Rumy-FA. (A). - Besiegeltes Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. - Siegel an gelb-grünen abgefallen. Ungedruckt.

— Die inserierte

Urkunde

zuletzt

gedruckt:

Chirograph, die Seidenschnüren,

UBB III 35 n. 69.

1328 April 10 41. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Petrus, genannt der Blonde (Zeuke), von Steinamanger, die Urkunde von 1309 Juli 6 über den Verkauf einer Mühle mit zugehörigem Land an den villicus Jakob von Steinamanger und seinen Sohn Magister Nikolaus. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC 000 XX mo octavo, magistro Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.524 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben oberen Rande durchschnitten. - Siegel an rot-weißen Seidenfäden, abgefallen. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II1 40 n. 79.

ABC

am

1328 April 10 42. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten von Johannes und Stephan, Söhnen des Dominik dg. Nädasd, seine Urkunde von 1309 für Elisabeth von - 19 -

1328 Szecsöd und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC 000 XX mo octavo, Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, Esterhäzy-FA Fasz. 16 n. 6 (A). — Siegel an gelb-violetten Seidenschnüren erhalten (Siegelbild stark verdorben). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rand durchschnitten. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB III 43 n. 86.

1328 April 10 43. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Petrus, genannt der Blonde (Zewke), Sohn des Lukas von Tömörd (Themerd), sein mit dem alten Kapitelsiegel versehenes Privileg von 1314, enthaltend die Kapitelurkunde von 1309, und versieht die Urkunde mit dem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini Millesimo tricentésimo vigésimo octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Erhalten in der Urkunde des Kapitels von Eisenburg von 1464 Dezember 13 im Ung. StaatsA. DL 45.135 (B). Unter demselben Datum wurde ein zweites Transsumpt der Kapitelurkunde von 1309 ausgestellt, auch dieses inseriert in 1464 Dezember 13. Ungedruckt. — Die erwähnten Urkunden gedruckt: UBB III n. 84 und n. 160.

1328 April 10 44. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Johannes, Sohn des Bartholomäus von Kulken (Kulked), seine Urkunde von 1313 über den Verkauf eines Landstückes in Kulken durch Nikolaus von Kapi [Kopui] an Bartholomäus, Sohn des villicus Wilmar von Eisenburg, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. - Datum in octavis passce anno domini Millesimo XX mo octavo b) , magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Mychaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Erhalten im Transsumpt DL 105.789 (B). Ungedruckt.

des Kapitels von Eisenburg

von 1422 Oktober 28 im Ung.

— Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt:

StaatsA.

UBB III 73 n. 143.

so A

1328 April 10 45. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus, Sohn des Ehelleus de iuxta Saar, seine Urkunde von 1314, in der die Urkunde von 1314 August 22 über den Gütertausch mit Alexander von Köcsk wiederholt und mit einem Zusatz versehen wurde. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC00° XX mo octavo, domino Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.230 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben oberen Rande durchschnitten. — Einschnitte im Pergament, Siegel abgefallen. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB III 80 n. 158.

- 20 -

ABC

am

1328

1328 April 10

46.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus (dg. Hereny), Sohn des Jakob, seine Urkunde von 1319 über den Tausch von Gely und Kämon zwischen Emerich und Ägidius dg. Hereny. — Datum in octavis passce anno domini M° CCCmo vigesimo octavo. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1349 Mai 10 im Ung. DL 41.106 (B). Ungedruckt. ~ Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB III 123 n. 235.

StaatsA.

1328 April 10 47. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des comes Varda, Sohn des Kazmerius von Bögbte (Bugud), seine Urkunde von 1321 über einen Gütertausch zwischen dem Abt Jakob von Jak und den Edlen von Bögbte, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. - Datum in octavis passce anno domini M° CCC00° XX 0 octavo, magistro Iohanne preposito, Nicoiao 3 ' custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an rot-grün-weißen Seidenschnüren, abgefallen. Druck: Haz. okm. IV 139 n. 106. a

) So A, statt richtig: Dominico; Druck hat Emerico.

1328 (April 10)

48.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert seine Urkunde von 1322 für Elisabeth von Kopäcs über den Verkauf von Horrow an Jakob, Sohn des Bok, und Nikolaus, Sohn des Cheth, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. Erwähnt in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Paul von Mattersdorf von 1346 Mai 12, Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.370 (B). Druck: Anjouk. okm. IV 591 n. 361. - Vgl. UBB III 148 n. 273 und nr. 425.

1328 April 10

49.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Herbord, Sohn des Herbord von Reznek, die Urkunde des Kapitels von 1325 Juli 7 (mit 1325 Juni 23) und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini Millesimo CCC 000 vigesimo octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2303 (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk: Innovacio Iitterarum excellentissimo domino suo Karolo dei gracia illustri regi Hungarie pro Herbordo filio Herbordi de Reznek contra Demetrium dictum Kaba inquisitoria. Ungedruckt. Möglicherweise ist vorliegende Urkunde identisch mit der von Fejer CD VIIII6, S. 105 n. 104, gedruckten Urkunde vom gleichen Datum, Transsumpt einer nicht näher bezeichneten Kapitelurkunde von 1325, doch weicht deren Text deutlich ab. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt:

UBB III 202 n. 369.

- 21 -

1328 1328 April 10 50. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Dominik, Sohn des Nikolaus (des Großen, magnusj und seiner Gattin Jolynth (Jolenth), Tochter des Martin (dg. Nädasd), die Urkunde von 1326 August 14 über den Ausgleich zwischen der genannten Jolynth und Petrus von Mäkfa, und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel. - Datum in octavis passce anno domini M° CCC 000 XX mo octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.232, früher im Festetics-FA (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Einschnitte im Pergament, Besiegelung und Siegel abgefallen. Ungedruckt. - Vgl. UBB II 332 n. 477 und UBB III 220 n. 405.

1328 April 10 51. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Michael, Sohn des Laurencius von Szörcsök, seine Urkunde von 1326 Oktober 25 über einen Gütertausch zwischen den Söhnen des Dominik dg. Nädasd, Laurencius, Johannes und Stephan, mit ihrer Schwester Pona, Gattin des comes Laurencius von Szörcsök. — Datum in octavis passce anno domini anno eiusdem M° CCC 000 XXo octavo, magistro Iohanne preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, Esterházy-FA (A). — Besiegeltes Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an rot-gelben abgefallen. — Rückvermerk saec. 15: Thaskan. Ungedruckt. - Vgl. UBB III 224 n. 412.

Chirograph, die Seidenschnüren,

1328 April 10 52. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Peter (Petew), Sohn des Petrus von Mäkfa (TVlakwa, dg. Nädasd), seine Urkunde von 1326 November 8 mit der Markbeschreibung der Besitzung Kis-Mäkfa und deren Einantwortung an Magister Paul genannt Magyar, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis passce anno domini M° CCC 000 XX mo octavo. Orig. im KomitatsA. zu Steinamanger, Metales des rückwärts eingehängten Siegels. - Abschrift Festetics-FA. (B). Druck:

Haz. okm.

III 96 n. 82. -

(A). — Einschnitte im Pergament und saec. 19 im Ung. StaatsA. DL 91.231,

Spuren früher

Vgl. UBB III 227 n. 416.

53. 1328 April 10 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten von Johannes und Stephan, Söhnen des Dominik dg. Nädasd, seine Urkunde von 1326 November 8 mit der Grenzbeschreibung von Gerse. — Datum in octavis passce anno domini Millesimo CCC 000 XX mo octavo. Orig. im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, Esterhàzy-FA des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt. - Vgl. UBB III 227 n. 417. - 2 2 -

(A).

— Pergamentstreifen

und

Spuren

1328 *1328 April 10 54. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert seine Urkunde von 1326 für Nikolaus von Horrow und Jakob, Sohn des Bok, über die Abtretung eines Besitzanteils in Horrow an Bartholomäus, Sohn des Peturke, und Johannes, Sohn des Peturnye. Erwähnt in der Hofgerichtsurkunde Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.370 Druck: Anjouk.

okm.

des Hofrichters (B).

IV 591 n. 361. -

Paul von Mattersdorf

von 1346 Mai 12,

Vgl. UBB III 232 n. 425.

55. 1328 April 17 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Johannes von Eisenburg, Sohn des Andreas, seine Urkunde von 1314, in der die in Gegenwart des Eisenburger Kanonikus Nikolaus, des Eisenburger Notars Bartholomäus durchgeführte Grenzbegehung und -festlegung eines in der Gegend SzeplakMindszent gelegenen Besitzes, der Johannes und Andreas von Eisenburg (de eadem Pogh sive Mendzenth) gehört, beurkundet wird, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. - Datum in quindenis passce anno domini M° CCC 00 ° vigesimo octavo, domino Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. oberen Rande Ungedruckt. Das Besitztum

StaatsA. DL 40.528 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC durchschnitten. — Sehr schön erhaltenes Siegel an Pergamentstreifen. Die Urkunde von 1314 zuletzt gedruckt: Anjouk. okm. 1 371 n. 337. liegt außerhalb unseres Bereiches.

am

1328 April 23 56. Sohn Vor dem Kapitel von Eisenburg erklären Stephan „der Schildknecht", des Paul von Töttös, Vizekastellan des Nikolaus dg. Héder in Kernend namens seines Herrn, Petrus villicus, sowie Magnus Jobagio des Königs, Jakob Sohn des Turrna, und Jakob Sohn des Hench, Jobagionen des Kapitels von Eisenburg in Olaszka, daß Nikolaus genannt der Bucklige, Sohn des Dionysius (Bruder des Ogmand) von Olaszka, für alle durch ihn verursachten Schädigungen Genugtuung leistete und er damit aller Verpflichtungen ledig wurde. Orig. im Ung. StaatsA. DL 104.691, früher im Festetics-FA (A). - Einschnitte im Pergament, Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro Nicoiao dicto Kona ex[peditoria per]"' magistrum Nicolaum castellanum de Kernend et proximos de Oluzka. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti [Mychaelis archangeli de Castro] Ferreo a) damus pro memoria, quod magister Stephanus dictus Oproud filius Pauli de Tutheus vice[castellanus] a) magistri Nicolai filii Nicolai [de K]emend pro eodem magistro Nicoiao domino suo una cum Petro villico, Magno iobagione domini regis, Iacobo filio Turnna et Iacobo filio Hench [iob]agionibus a) ecclesie nostre de Olazka, Nicolaum dictum Kona filium Dyonisy fratris Ogmand super iniuriis et dampnis per ipsum eis illatis, pro [qui]bus a) eciam sepefatus magister Nicolaus ipsum in causam attraxerat, reddidit expeditum; referentes iidem Stephanus, Petrus, Magnus et iobagiones nostri pretacti per ipsum Nicolaum dictum Kona sibi satisfactum de iniuriis et dampnis hucusque illatis per eundem. Datum in -

23

-

1328

vigilia beati Georgii martiris anno domini Millesimo CC 00 [C° vig]esimob) octavo. •>) Loch im Pergament von A

b

) in A verwischt, deutlich zu erkennen nur CC°°

1328 Mai 1 57. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus dg. Héder, genannt der Hahn, Sohn des Palatins Nikolaus, seine Urkunde von 1279 über die Güterteilung zwischen den Brüdern Johannes und Nikolaus, Söhnen des Heinrich dg. Héder, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. Orig. im StadtA. zu Güns (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Einschnitte in der Plica, von der Besiegelung sonst nichts mehr erhalten. - Abschr. saec. 16 ebenda (B,). — Abschr. saec. 19 im Komitats A. zu Ödenburg, Privat A. des Konvents von Csorna (Bj. Druck: Fejér CD VIIII3, 311 n. 121 und 321 n. 128. Das Orig. dieser Urkunde gelangte erst nach der Drucklegung des 2. und 3. Bandes des Burgenländischen Urkundenbuches zu meiner Kenntnis. Der Druck in UBB II 140 n. 193 nach der im StadtA. zu Güns bewahrten Abschrift saec. 16 weist einige Fehler auf, sodaß auch die Urkunde von 1279 hier gedruckt wird. Auch die Drucke bei Fejér sind sehr fehlerhaft.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod magister Nicolaus dictus Kokas filius Nicolay quondam palatini ad nos personaliter accedendo exhibuit nobis litteras nostras privilegiales in nulla sui parte maculatas sub antiquo sigillo nostro confectas petens nos cum instancia, ut easdem litteras de verbo ad verbum rescribi faceremus et iuxta regium preceptum ac mandatum novo nostro sigillo dignaremur consignare; quarumquidem litterarum tenor talis est: Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis de Castro Ferreo omnibus Christi fidelibus presens scriptum inspecturis significamus presencium per tenorem, quod magister Iohannes filius quondam Herricy bani ab una parte, Nicolaus banus frater eiusdem magistri Iohannis ab altera coram nobis personaliter constituti in castris suis, in possessionibus empticiis quam hereditariis et eorum pertinenciis universis per formam et modum amicabilis conposicionis talem inter se divisionem fore factam oraculo vive vocis recitarunt: Quod videlicet Castrum Perystan nuncupatum cum illis villis, que ad ipsum spectant, et villis Cruciferorum prout Herricus banus felicis recordacionis possederai ab inicio, magistro Iohanni est devolutum, Castrum vero Leuka vocatum similiter cum omnibus villis et tributis ad idem pertinentibus sicut Chak banus possederai, in ius et proprietatem N[icolai] bani est devolutum; Castrum autem Kuzyg appellatum cum villa Duruzlau et cum aliis utilitatibus suis, preter vinearum cibriones magistro Iohanni et e converso Castrum sancti Wythy cum villis Bosuk Zerudahel Welen Chaak Nykch et Loztoy vocatis eidem Nicoiao bano sunt assignata. Item dimidietas ville Guor, que est a parte aque Rapcha, cum duobus molendinis que molunt in ipsa, uno empto ab eodem N[icolao] bano et alio iure hereditario, cum altera parte ville Ablanch predicto magistro Iohanni est collata, altera parte ipsarum villarum ipsi N[icolao] bano remanente et cedente. Item ville Perezteg Thouskand et Kuneche magistro Iohanni, ville vero Endryd Karala et Scyplok sepedicto N[icolao] bano sunt devolute. Item villa Nulad preter porcionem magistri Henche bone memorie, que ecclesie Iauriensi per - 24 -

1328 eundem legata dicitur, sepefato magistro Iohanni in concambium ville Thunrer"), que cessit Nicoiao bano, data extitit coram nobis. Preterea universas possessiones suas, quas Posony et Musony se habere dicebant, cum cibrionibus vinearum que iacent eciam fate b ) omnium prescriptorum prediorum, exceptis Ulis vineis, quas Herricus banus pro usu cellarii sui exemptas habebat et unius vinee empte per ipsum magistrum Iohannem, habendas divisas percipiendas et usu capiendas iure conmuni protulerunt; villa autem Pugan dieta similiter in conmuni est divisa. Silva enim eorum sic distingitur: incipit super Maiori Welykam et asscendit ad montem directe versus meridiem ad locum, que Leswy comitis Nicolai nuneupatur et inde super verticem eiusdem montis in montem de Reuth et abhinc in montem de Greche; unde rediet in dictam aquam Welyka et ibi terminator, que tarnen tangere dinoscitur ipsius magistri Iohannis porcionem. Porcio vero prescripti N[icolai] bani in silva incipit super magnam viam, que de Langumyg vadit in Kapurnuk ad partem meridiei. Hoc interposito, quod nullius temporis lapsu prescripti magnifici viri presentem divisionem poterunt retractare, ymo pacifice et quiete parcium quelibet sua gaudebit porcione. Quod ut ratum sit, presens scriptum contulimus sigillo nostro conmunitum, magistro Thoma preposito ecclesie nostre, Eguke cantore, Andrea custode, Cosma decano existentibus, anno ab incarnacione domini M° CC 00 LXX m o nono. Nos enim peticionem ipsius magistri Nicolai fore iustam considerantes et congruam easdem litteras de verbo ad verbum rescribendo iuxta regie maiestatis preceptum ac mandatum novo sigillo nostro fecimus consignary. Datum in octavis sancti Georgy martiris anno domini M° CCC 000 vigesimo octavo, domino Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. •') Thunre?

h

) so A, start in facie?

1328 Mai 2 58. Das Kapitel von Raab transsumiert auf Bitten Pauls des Bogners, Sohn des Paul, Bürgers von Ödenburg (Paulus arcuparator filius Pauli civis de civitate Suprvniensi) die Urkunde des Königs Karl I. von 1324 Mai 23 mit der Schenkung des Besitzes Tötsusuk (super quadam possessione Totsusuk sub comitatu Suprvniensi); außerdem wird beurkundet, daß der genannte Paul am 1. Mai vor dem Kapitel seinem Verwandten Mert Sohn des Heinrich, Bürger von Ödenburg, auch Cykerer genannt, die Hälfte des Besitzes Tötsusuk aus verwandtschaftlicher Zuneigung schenkte und bestimmte, daß auch die andere Hälfte dieses Besitzes nach seinem Tode an Mert und seine Erben gelangen soll: Preterea sepedictus Paulus arenparator coram nobis personaliter constitutus in octavis scilicet beati Georgii martyris 1 ' volens quendam proximum suum vildelicet Merto filium Herrici alio nomine Cykerer civem similiter predicte civitatis, Supruniensis, omni studio dileccionis prosequi ac favoris medietatem totalem possessionis Totsusuk . . . dedit tradidit et contulit eidem Merto . . . Datum feria secunda proxima post predictas octavas beati Georgii martyris anno domini M° CCC° vicesimo octavo magistris Mathya lectore, Georgio cantore et Iacobo custode ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA., früher im HHStA. zu Wien, DL 2250 (A). - Siegel an rot-grünen Seidenschnüren erhalten. — Rückvermerke: 1) gleichzeitig: T o t s u s u k . 2) saec. 17: V i d i m u s Paul

- 25 -

1328 Pogenmacher. - Abschrr. saec. 18 im HHStA. zu Wien (BJ und in der bliothek zu Budapest, Dipl. Hung. IV n. 84 (BJ. Druck: Fejér CD VIIII3, 309 n. 120. - Vgl. UBB III 177 n. 334.

Széchényi-Nationalbi-

') 1328 Mail

1328 Mai 8 59. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Ägidius, Sohn des Paris von Käld (dg. Hereny), seine Urkunde von 1315 Mai 6, in der die Urkunde des Oberstkämmerers Nikolaus (dg. Heder) von 1313 Dezember 13 inseriert ist. — D a t u m in quindenis sancti Georgii martiris anno domini M° CCC°°° vigesimo octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.530 (A). — Pergamentstreifen hängten Siegels.n. Ungedruckt. - Vgl. UBB II! 70 n. 139 und 88 n. 169.

und Spuren des rückwärts

einge-

1328 Mai 8 60. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten der Söhne des Dominik von Nädasd, Johannes und Stephan, die Urkunde des Propstes Nikolaus von Eisenburg von 1295 Oktober 26 über den Verkauf eines Teiles von örimagyarosd. —

D a t u m in quindenis beati Georgii martiris anno domini Millesimo CCC 0 0 0 vigesimo octavo. Orig. im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, früher im Esterhäzy-FA zu Galänta (A). - Pergamentstreifen des rückwärts eingehängten Siegels. Druck: Haz. okm. III 97 n. 83. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 297 n. 424.

1328 (Mai 8) 61. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert seine Urkunde von 1313 über die Güterteilung zwischen den Angehörigen des Geschlechtes Hereny: Emerich und Ägidius, Söhne des Paris, Nikolaus Sohn des Jakob von Gely, Lukachius Sohn des Laurencius und Johannes Sohn des Stephan. Laut Druck Anjouk. okm. 1 330 n. 298 befand sich diese Urkunde im Käldy-FA, KomitatsA. Ödenburg nicht mehr vorhanden. Ungedruckt. - Vgl. UBB III 71 n. 140.

ist aber im

1328 Mai 10 62. König Karl I. bestätigt den „Gästen" von Särvar ihre Rechte und Freiheiten, die sie seit ihrer Ansiedlung genossen haben, und verleiht damit das Stadtrecht. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1385 Oktober 26 im StadlA. zu Särvar ( ß ; j . — Transsumpt des Oberstkämmerers Nikolaus Treutul von 1405 Mai 13 im Ung. StaatsA. DL 6656 (B— Teilbestätigung durch König Ludwig I. von 1347 April 13 ebenda DL 3893 (Bj). Drucke: Fejér CD VIIH4, 651 n. 345 (nach BJ, dessen Erhaltungszustand sehr schlecht ist, im Druck daher große Lücken. - In seiner großen Arbeit über die mittelalterliche Geschichte der Stadt Särvär (Särvar monogräfiäja S. 8 5 f f ) bespricht Géza Érszegi eingehend diese Stadtrechts-

26

-

1328 verìeihung Eisenburg

und bringt ein Facsimile von 1385.

Reg.: Zsigmondkori

der von ihm aufgefundenen

Urkunde

des Kapitels

von

okl. UH n. 3880.

Karulus dei g r a d a Hungarie . . . rex omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presencium noticiam habituris salutem in omnium salvatore. [F]avorabilis petencium supplicacio plenum debet consequi effectum videlicet dum ea, que postulant, promereant, ad fidelitatis opera exercenda magis eorum devocio accendatur. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod fideles hospites nostri de Insula Saar ad nostram accedentes presenciam nostro culmini humiliter supplicarunt, ut libertatem, sub qua eandem Insulam descenderunt et actenus potiti sunt, eis concedere et nostro privilegio de benignitate regia confirmare dignaremur. Nos siquidem, qui in multitudine populi gloriamur, predictorum fidelium hospitum nostrorum precibus benignius inclinati, eis et eorum posteritatibus predictam vero libertatem in perpetuum duximus concedendam auctoritate presencium confirmantes. Primo scilicet et principaliter ab omni iurisdiccione comitis seu castellani nostri vel officialium nostrorum de eodem pro tempore constitutorum iidem pariter sint liberi et exempti nec quod dictus comes aut ipsius officialis causas homicidii, sanguinis effusionis, furti et aliarum quarumlibet causarum inter ipsos emergencium quoquolibet [nomine appell]entur a ) , presumpmant vel possint iudicare. Item in die sancti Georgii martiris iudicem inter se, quem conmunitas deliberacione habita voluerant, eligendi habeant facultatem; attamen, si contumeliose vel irregulariter contra eos excesserit ante temporis adventum privari possint suo iudicio seu officio universitatis et consensu. Item siquis extraneus sessionem conparaverit et domos edificaverit, duodecim denarios iudici dare teneatur, ut hereditario iure possit possidere; similiter, siquis domos aut edificia vendere et ab ipsis alienare voluerit, duodecim denarios iudici persolvendo cum suis omnibus libere transeat rebus et secure. Item decimas frugum cum duodecim denariis solvere teneantur. Preterea de suis mercimoniis in civitate seu insula stando et eundo ab omni tributo sint liberi et exempti et quod tributarius nichil cum eisdem disponendi. Item quicumque extraneus fugiendo pro homicidio vel pro debito aliquo absque suo adversario ad eos pervenerit, ipsorum hospitum liberiate perfruatur sic per eum requisiti concedimus sibi quindecim dies manendi apud ipsos, a suis adversariis [per prefixos] a ) dies obtinere nequeat inpedicionem aliqualem. Item volumus et concessimus, ut omnes in eorum iuribus et libertatibus manentes, omnia pacifica seu sinistra pari voto indissolubiliter y m m o concorditer debeant [supportare] a ) nec maiorem seu pociorem sibi usurpare porcionem. Item generaliter concessimus, quod omnes cause ipsorum iudex cum civibus tam grandes quam fáciles ab omni potestate comitis seu officialis segregatus et exemptus inter se, ut premissum est, debeat et possit ordine legitimo iudicare. Item promisimus eisdem terras arabiles et feneta sufficiencia ad eorum usus et culturam iuxta eorum vicinitatem dare et conferre. Insuper eosdem assumpsimus et promisimus, ut in libertatibus, siqui super litteras donacionum libertatem nostrarum forent eisdem concessarum civium Suprvniensium illese, ymo pure et sincere ac inmutabiliter conservare. - 27 -

1328 Ceterum eosdem hospites eximimus a solucione tributorum, que videlicet in Thopolcha, Korokow, in Keer et Z e n k exiguntur, precipientes, ut nullus in locis predictorum tributorum ab ipsis hospitibus de Insula Saar vel eorum quolibet seu rebus eorum mercimonialibus aliquod tributum exigere aut exigi facere presumpmant. In cuius rei testimonium memoriam firmitatemque perpetuam presentes concessimus litteras nostras privilegíales novi et autentici sigilli nostri duplicis munimine roboratas. D a t u m per manus discreti viri magistri A n d r e e prepositi ecclesie Albensis et aule nostre vicecancellarii . . . anno domini M° CCC 0 0 0 vicésimo octavo, sexto Idus may, regni autem nostri anno similiter XX o octavo. Unter den Zeugen: Paulus iudex curie nostre. •') Loch im Pergament von B¡

h

) Satz im

B¡unvollständig

63.

1328 Mai 11

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus, Sohn des Marcellus von Käld (de iuxta Saar), die Urkunde des Propstes Andreas von Eisenburg von 1276 Oktober 6. - D a t u m in vigilia ascensionis domini anno eiusdem Millesimo CCC 0 0 ° vigesimo octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Mychaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, graph, die Buchstaben ABC am oberen abgefallen. Ungedruckt.

— Die inserierte

Urkunde

Esterhäzy-FA. zu Galänta (A). - Besiegeltes ChiroRande durchschnitten. — Siegel an Seidenschnüren, zuletzt

gedruckt:

UBB

II 91 n.

130.

64.

1328 Mai 11

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Dionysius, Sohn des Saul von Arpäs, seine Urkunde von 1275 über den Vergleich mit den Edlen von Molnär und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel. — D a t u m in vigilia ascensionis domini anno eiusdem M° CCCOHO XX m 0 octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Mychaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.233, früher im Festetics-FA. (A). — Siegel an Pergamentstreifen, abgefallen. — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. Ungedruckt. — Die transsumierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 86 n. 121.

65.

1328 Mai 11

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten der Söhne des Stephan von Cser (de Chery), Johannes und Nikolaus, seine undatierte Urkunde für Thomas von Cser und Stephan Sohn des Kondran von Cser, und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel.— Datum in vigilia ascensionis domini anno eiusdem Millesimo CCC°°° XX m o octavo. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Käldy-FamilienA. (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: innovacio l i t t e r a r u m f i l i o r u m S t e p h a n i de C h e r y c o n t r a K e l e d s u p e r o m i s s i o n e solucionis q u i n d e c i m m a r carum. Ungedruckt.

— Die inserierte

Urkunde

s. UBB

III, Nachtrag

- 28 -

n. II

51a.

1328 1328, vor Mai 11 66. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Vizehofrichter Nikolaus, daß auf seinen Auftrag hin der Pfarrer Jakob von Telekes (sacerdos de Telekus) zusammen mit dem homo regius Sixtus die Grenzbegehung des Gutes Kutas des Iowan und Briccius vornahmen, um es vom Lande des Kaluz Sohn des Kaluz, zu unterscheiden, und feststellten, daß es zwölf Hufen (aratrorum) umfasse; jedoch erklärte der genannte Kaluz, daß Iowan und Briccius dort überhaupt keinen Besitz hätten, wogegen der Archidiakon Pouca, Andornikus Sohn des Fabian, Benedikt Sohn des Posa, und andere Verwandte der Genannten deren Landbesitz bestätigten. — Datum tercia feria proxima post octavas nativitatis beate virginis. Erhalten im Transsumpt 2479 (B). Druck:

Anjouk.

okm.

des Kapitels II 356 n.

von Eisenburg

von 1328 Mai 11, im Ung.

StaatsA.

DL

318.

67. 1328 Mai 11 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Guke von Kutas, vertreten durch Magister Emerich, Sohn des Rennold von Barana, sein Schreiben an den Vizehofrichter Nikolaus, in welchem über Besitzrechte in Kutas berichtet wird. - Datum in vigilia asscensionis domini anno eiusdem M° CCC 0 0 0 XX mo octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2479 (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: i n n o v a c i o litterarum pro magistro E m e r i c o s p o n s o magistri G u k e de Kutus N i c o i a o viceiudici curie r e a m b u l a c i o terre Iwani et Briccy Kutus v o c a t e . Druck: Anjouk. okm. II 356 n. 318.

1328 Mai 12 68. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Johannes, Sohn des Dominik von Döröske (Duruska), seine Urkunde von 1286 über den Verkauf eines Teiles von Döröske an comes Emerich dg. Nädasd, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in festo asscensionis domini anno eiusdem M° CCC° vigesimo octavo, domino Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, Esterhäzy-FA. ben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel Ungedruckt.

-

Die inserierte

Urkunde

zuletzt

gedruckt:

1328 Mai 12 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert Sohn des Emerich von Käld, seine Urkunde des Christoson, und versieht das Transsumpt in festo asscensionis domini anno eiusdem Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Käldy-FamilienA. des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt. - Vgl. UBB III 76 n. 151.

- 29 -

- Besiegeltes an rot-grünen UBB

Chirograph, die Seidenschnüren

II 203 n.

Buchstaerhalten.

287.

69. auf Bitten des Magisters Emerich, von 1314 Juni 6 für Dominik, Sohn mit seinem neuen Siegel. - Datum M" CCC 0 XX m °octavo. - Einschnitte

im Pergament

und

Spuren

1328

1328 Mai 19 70. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Johannes, Sohn des Geus „de iuxta Sar", seine Urkunde von 1274 über den Besitz Sär, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis asscensionis domini anno eiusdem M° CCC 000 XX mo octavo. Orig. im StiftsA. zu Heiligenkreuz. - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von späterer Hand: super Saar. Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde gedruckt: UBB III Anhang 281 n. II I02a.

1328 Mai 19 71. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten der Edlen dg. Nädasd, Johannes und Stephan von Döröske (Dereske nobiles de genere Nadasd) seine Urkunde von 1293 für Andreas, Ladislaus und Dionysius dg. Nädasd, Söhne des Andreas, über den Verkauf von Döröske an ihren Verwandten Emerich. — Datum in octavis ascensionis domini anno eiusdem M° CCC 000 vigesimo octavo, magistro Iohanne preposito, Dominico custode, Mychaele cantore, Ioseeph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. früher im Esterhäzy-FA zu Calänta, heute im Slowak. StaatsA. zu Preßburg. - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am unteren Rande durchschnitten. — Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 287 n. 410.

1328 Mai 19 72. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus „des Schlauen" (dictus Rouoz), Sohn des Magister Bychou von Burg (Bychou de Ouar), seine Urkunde von 1311 über eine Besitzübertragung in Olad und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis festi ascensionis domini anno eiusdem M° CCC m o XX m o octavo, magistro Iohanne preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Slowak. StaatsA. zu Preßburg, Esterhäzy-FA (A). — Siegelan rot-gelben Seidenschnüren, abgefallen. — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchgeschnitten. Ungedruckt: — Die inserierte Urkunde gedruckt UBB III 52 n. 106.

1328 Mai 19 73. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Michael, Sohn des Gede (Gude) von Konradsfeld (de terra Korrardy), seine Urkunde über die Teilung des Besitzes unter die Edlen von Konradsfeld von 1315 März 30 und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis asscensionis domini anno eiusdem M° CCC m o XX mo octavo. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1357 Mai 19 im Ung. StaatsA. 91.498, früher im Festetics-FA (B). Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB III 87 n. 168. - 30 -

DL

1328 1328 Mai 19

74.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Stephan von Vaspör seine Urkunde von 1323 Juni 26. - Datum in octavis asscensionis domini anno eiusdem M° CCC m0 XX m °octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.234, früher im Festetics-FA (A). - Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: innovacio litterarum pro Stephano Bartholomeo et Ladislao de Wosper contra Thomam filium Mychaelis super terra sua. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde gedruckt: UBB III 157 n. 295.

1328 Mai 27

75.

Das Kapitel von Wesprim transsumiert auf Bitten des Paul, Sohn des Nikolaus, Uber udvornicus domini regis de Hurusun und seiner Verwandten Benedikt Sohn des Pousa, Peter Sohn des Zeem, Dominik Sohn des Jakob, Abraham Sohn des Aba, Benedikt Sohn des Gregor, Laurencius Sohn des Vooga>, Dominik Sohn des Maraath, die Urkunde König Karls 1. von 1326 Juni 15 mit der inserierten Urkunde König Bélas IV. von 1186 super liberiate ipsorum confectas, petens, ne si casu accidente quovismodo ipsa privilegia auferentur vel alienarentur ab eisdem in pristinam condicionem redigerentur, und versieht mit seinem neuen Siegel. — Datum per manus discreti viri magistri Briccii lectoris ecclesie nostre, VI kalendas Iunii anno domini Millesimo CCC° vigesimo octavo, venerabili in Christo patre et domino, domino Herrico dei gracia episcopo et prelato nostro, aule domine regine cancellano et comite Wesprimiensi, discretis viris magistris Iohanne preposito, Petro cantore et Mychael custode ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatA. DL 40.532 (A). - Siegel und Besiegelung nicht mehr Ungedruckt. - Vgl. UBB I 27 n. 49 und UBB Iti 217 n. 399.

vorhanden.

a

) Lesung in A unsicher, Veg?

1328 Mai 29 76. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Johannes dg. Jak, Sohn des Johannes, seine Urkunde von 1270 Mai 1, in der die Güterteilung von Angehörigen des Geschlechtes Jak beurkundet wurde, und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel. - Datum in octavis festi Pentecostes anno eiusdem a ' Millesimo CCC mo XX" octavo, magistro Iohanne preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Transsumiert in der Urkunde des Hofrichters Paul von Mattersdorf von 1338 Oktober 1, erhalten in dem Antwortschreiben des Kapitels von Wesprim an den König von 1338 November 23, dieses transsumiert durch das Kapitel von Eisenburg 1435 August 1 (D); erhalten in 2 Origg., Dt im KomitatsA. zu Steinamanger. — Von der Besiegelung nichts mehr erhalten. — D, im Ung. StaatsA. DL 50.463 Papier. — Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde gedruckt: UBB III Anhang I 547a. ••) so D2 - 31 -

1328

77.

1328 Mai 29

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Ladislaus von Käld, Sohn des Siegfried (Seueredy de Kald), seine Urkunde von 1282 über den Verkauf eines Teils des Besitzes Guides an Marcellus und Siegfried von Käld. - Datum in octavis festi Penthecostes anno domini M° CCC mo XX mH octavo, magistro Iohanne preposito, Mychaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 1137 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an Pergamentstreifen, abgefallen. - Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1385 Dezember 6, ebenda DL 93.970 (B). Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 162 n. 224.

1328 Mai 29 78. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus, Sohn des Marcellus von Sär, seine Urkunde von 1283 für Gregor von Csömöte und Marcellus von Sär, und versieht mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis festi Penthecostes anno domini M° CCC mo XX m °octavo, magistro ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.235, früher Festetics-FA (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. - Siegel an Pergamentstreifen, abgerissen. Druck: Haz. okm. V 103 n. 89. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 176 n. 242.

79. 1328 Mai 29 Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Ladislaus, Sohn des Siegfried (Seueredy) von Käld, seine Urkunde von 1293 mit dem Verkauf eines Drittels des Besitzes Guläcs an Marcellus und Siegfried von Käld und seine Söhne durch die Edlen von Telekes. — Datum in octavis Penthecostes anno domini M° CCCoot> XX m °octavo, magistro Iohanne preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 99.912, früher im Batthyäny-FA zu Körmend (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an Seidenschnüren, erhalten. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 291 n. 415.

80.

1328 Mai 29

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Nikolaus (dg. Csem), Sohn des Wernhard von Szilvägy (Vernhardy de Zyluagy), seine Urkunde von 1296 über den Verkauf eines Besitzes in Szeleste an Nikolaus Weiß. - Datum in octavis festi Penthecostes anno domini M" CCC° XX m o octavo, magistro Iohanne preposito, [Michaele cantore, Dominico custo]de a) , Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.536 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchgeschnitten. — Siegel an grünen Seidenschnüren, abgefallen. Druck: Haz. okm. III 98 n. 84. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB II 302 n. 435. a

) Fleck im Pergament von A - 32 -

1328 1328 Mai 29 81. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Johannes von Hermán, Sohn des Balduin, seine Urkunde von 1309 Juli 7 für Peter von Tömörd und versieht sie mit seinem neuen Siegel. - Datum in octavis festi Penthecostes anno domini M° CCC mo XX mo octavo, magistro Iohanne preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung.StaatsA. DL 86.136, früher im Ostffy-FA (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an roten Seidenschnüren erhalten. — Pergament beschädigt. Ungedruckt. - Vgl. UBB III 41 n. 80.

1328 Mai 29 82. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Klemens, Sohn des Wenzeslaus von Paty (Vynchlou de Pogh), seine Urkunde von 1317 Oktober 13 über die Verpfändung einiger Landstücke in und bei Mindszent an Wenzeslaus, und versieht sie mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis festi Penthecostes anno domini M° CCC™' XX mö octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.535 (A). - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk gleichzeitig: innovacio litterarum per Venchezlou contra O m o d e u m super inpignoracionem terre sedecim iugerum. Ungedruckt. - Vgl. U B B III 99 n. 189.

1328 Mai 29 83. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Klemens von Paty (de Pogh), Sohn des Wenzeslaus, seine Urkunde von 1323 März 21 über den Tausch eines Wohnsitzes (sessio) gegen Wiesen in der Nachbarschaft. — Datum in octavis festi Penthecostes anno domini M° CCC m0 XX m °octavo. Orig. im Ung. StaatA. DL 40.534 (A). - Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: innovacio litterarum pro Clemente et fratribus suis contra Peteu filium Salomonis concambium super sessione. Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde gedruckt: UBB III 151 n. 279.

1328 Juni 2 84. König Karl l. bestätigt auf Bitten des Richters Franz von Körmend und des Thomas, genannt Churcan, als Vertreter der Gäste dortselbst, die Rechte und Freiheiten von Körmend unter wörtlicher Einrückung des Privilegs König Stephans V. von 1270 mit der Urkunde König Bêlas IV. von 1244 Oktober 28 für Körmend. Orig. im Ung. StaatsA. Ungedruckt.

DL 40.537

- Die inserierten

(A).— Besiegelung

Urkunden

zuletzt gedruckt:

und Siegel

verloren.

UBB 1210 n 298 bzw. 383 n. 580.

(K)arolus a) dei gracia Hungarie . . . rex omnibus Christi fidelitatibus b> tarn presentibus quam futuris presencium noticiam habituris salutem in omnium salvatore. Ad apicem regie pertinet maiestatis suorum predecessorum privilégia renovare, ut renovacionis titulum ea inconcussa permaneant, que suis temporibus excelsi principes statuerunt. Proinde ad universorum noticiam - 33 -

1328 harum serie volumus pervenire, quod Franciscus iudex de Kurmund unacum Thoma dicto Churcan hospite de eadem fideles nostri, suo et universorum cohospitum suorum nomine et vice ad nostram accedentes presenciam exhibuerunt nobis quoddam Privilegium domini Stephani olim illustris regis Hungarie avi nostri karissimi, confirmans Privilegium domini Bele olim incliti regis Hungarie protavi nostri felicium recordacionum super libertatibus ipsorum inferius expressis, concessum, petentes a nobis prece subiectiva, ut ipsum Privilegium ratum habere et nostro dignaremur privilegio confirmare; cuius tenor talis est: Stephanus dei gracia . . . (folgt die Urkunde König Stephans V. von 1270 mit der Urkunde Bélas IV. für Körmend). Nos siquidem prescripti privilegii dicti domini Stephani regis diligenter inspecta veritate precibus eorundem fidelium hospitum nostrorum favorabiliter exauditi, predictum Privilegium in nulla sui parte viciatum, de verbo ad verbum presentibus insertum acceptamus ratificamus approbamus et super prescriptis libertatibus de Consilio prelatorum et baronum regni nostri infranominatorum eisdem fidelibus hospitibus nostris et ipsorum posteris perpetuo valere presentís privilegii nostri patrocinio confirmamus. In cuius confirmacionis memoriam perpetuamque firmitatem presentes concessimus litteras nostras privilegiales novi et autentici sigilli nostri dupplicis munimine roboratas. Datum per manus magistri Endre Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . anno domini M° CCC° XX m o octavo, quarto nonas iunii, regni autem nostri anno similiter XX m o octavo. Unter den Zeugen: comes Paulus iudex curie nostre. ') Raum für Initiale ausgespart,

nicht ausgefüllt

'') so A.

1328 Juni 3 85. König Karl I. bestätigt auf Bitten der Bürger und Gäste von Güns alle ihre Freiheiten, mit denen Heinrich und sein Sohn Johannes dg. Heder die Stadt bei ihrer Gründung begabten, wie sie aus der Urkunde des Nikolaus, Sohn des Gregor dg. Heder, Neffen des genannten Johannes, zu entnehmen sind: 1) Befreiung von einer „ruga" genannten Abgabe; 2) Gerichtsbarkeit, einschließlich Blutgerichtsbarkeit übt der von den Bürgern alljährlich erwählte Stadtrichter aus; 3) den Bürgern wird gegen Entrichtung einer Grundsteuer das Abzugsrecht gewährt; 4) die Bürger haben von jedem Getreidemandel nur 10 Pfennig zu bezahlen; 5) der Weinzehent soll zur Zeit der Weinernte bezahlt werden oder später zum gleichen Preis wie bei der Ernte; 6) Adelige aus der Umgebung der Stadt haben das Recht, sich in der Stadt niederzulassen und nach Bürgerrecht zu leben; 7) wenn über einen Rechtsstreit keine Entscheidung gefunden werden kann, soll er nach Odenburg gezogen und dort entschieden werden; 8) Die Bürger von Güns sollen dieselben Rechte, wenn möglich größere, genießen wie die Ödenburger; 9) bei Wegzug eines Bürgers sollen seine Besitzungen verkauft werden und bestimmte Abgaben geleistet werden; 10) von keinem Bürger sollen andere als nach altem Herkommen übliche Abgaben verlangt werden; 11) bei Uneinigkeit unter den Geschworenen soll eine Sache nach Meinung der Mehrheit entschieden werden; 12) die Bürger haben keinen Zehent von den Schweinen zu leisten; 13) eine der Stadt auferlegte Steuer haben alle Bürger je nach ihrem Vermögen zu tragen; 14) freie Wahl des Stadtpfarrers und des Stadtrichters, wobei sich kein Burgkastellan - 34 -

1328 oder Adeliger einzumischen hat; 15) falls gegen einen Bürger eine Anklage erhoben wird und die Stadt ihn rechtfertigen kann, wird dieser nicht stattgegeben; 16) die Stadt bleibt für alle Zeiten freie Königsstadt; 17) von den in der Stadt gehandelten Waren darf keine Steuer eingehoben werden; 18) von jetzt an bleibt die Stadt auf 3 Jahre steuerfrei, dann hat sie dieselben Steuern zu zahlen wie Ödenburg. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3654 (A).Siegel an rot-weißen Seidenschnüren erhalten. vermerke 1) von gleicher Hand: libertas K u z e g ; 2) saec. 15: libertas civitatis K w z e g . • sumpt König Ludwigs I. von 1344 Februar 2, ebenda DL 2498 (B). Druck: Fejér CD VI1II3, 379 n. 102 (fehlerhaft). Stadt Kbszeg und ihre Bedeutung im Pannonischen Facsimile:

Vasi szemle

Jg. 33

Dazu s. F. Horväth, Raum.

Die Entwicklung

RückTransder

(1979).

[K]arolus a) dei g r a d a Hungarie . . . rex omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presencium noticiam habituris salutem in omnium salvatore. [F]avorabilis a) suplicancium peticio plenum debet consequi effectum, ut dum ea, que postulant promerentur ad fidelitatis opera exercenda magis eorum devocio accendatur. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod accedentes ad nostram presenciam fideles hospites seu cives nostri de Kwzeg b) nostro culmini humiliter supplicarunt, ut ipsis easdem libertates, sub quibus ipsam civitatem olim Herricus banus et Iohannes palatinus filius suus construxerunt et fundaverunt sive statuerunt, concedere et nostro privilegio confirmare de benignitate regia dignaremur. Nos itaque, qui ex debito regiminis nostri condignas subditorum preces admittere et exaudire debemus, tanquam divina favente gracia omnibus superexcellentes et nichillo indigentes, ea semper conferimus et intendimus, que nostris sunt subditis utilia, non que nobis, precibus eorundem civium nostrorum benignius inclinati premissas libertates, prout ex litteris Nycolai filii Gregory nepotis dicti Iohannis palatini collegimus, eis duximus annuendum et concedendum presenti nostro privilegio confirmantes: Quod videlicet ab omni dono seu censu statuto, qui vulgariter ruga vocatur, liberi sint nec ab ipsis aliquid postuletur, nisi quantum eorum voluntas voluerit, poterit eciam et facultas. Item concedimus predictis nostris civibus de Kwzek, ut omnes causas, tarn maiores quam minores, tarn super effusione sanguinis quam homicidii inter ipsos emergentes ipsorum pro tempore constitutus iudex, quem iidem cives conmuniter singulis annis eligere decreverint, iudicet et decernat. Item, si aliquis ipsorum a civitate nostra antedicta recedere voluerit, salvis rebus omnibus et persona, iusto terragio persoluto, venditis domibus recedere poterit de eadem. Item volumus, ut cives nostri memorati de qualibet capecia frugum decern denarios tantummodo solvere teneantur. Concedimus eciam et volumus, ut decime vini de torculari tempore vindemie cum musto exigantur, vel denarii pro ipsis decimis vini persolvantur eodem modo, sicut mustum tempore vindemie conparatur vel fundatur dieta decima vini in dolium cum musto ibique stari permittatur, quousque decimatores recipiant et hoc, si ipsi decimatores primo in recipiendo fuerint negligentes. Adiungimus eciam, quod quicumque nobiles de provincia circumquaque nostram civitatem intrare voluerint ibique actualiter permanere eo iure, quo nostri cives utuntur, frui debeant et gaudere necnon possessiones ipsorum, si quas habuerint, proventus et utilitates ad civitatem nostram ipsis poterunt libere quo voluerint deportare. Insuper volumus et admittimus, ut quandocumque inter nostros cives Iis in sentencia aliqua in ordine iudicii oriatur, si duodecim iurati inter se pro eadem sentencia non valeant con- 35 -

1328 cordare, extunc ipsa sentencia deferri debet in Sopronium et cives ibidem earn decernere poterunt secundum quod iuris fuerit et expediens ac honestum. Preterea promittimus fide nostra debita firmiter et constanter, quod universos nostros cives de Kwzek in omni eo iure, quo cives utuntur in Sopronio, volumus conservare augmentando ea iura pocius et nullatenus minuendo. Pre hiis omnibus volumus, ut siqui civium nostrorum a civitate nostra ut supra diximus recedere voluerint, salvis 0 ' rebus et personis, venditis domibus, solutis duodecim denariis t a n t u m m o d o de d o m o integra, recedere poterunt ab eadem; vinee eciam cum venduntur, de integra videlicet duodecim eciam denarii persolventur et hii denarii tam de domibus, quam vineis debent ad usus iudicis pertinere. Item volumus, ne ab aliquo nostrorum civium aliquo tempore tributum aliquod exigatur, nisi secundum antiquam consuetudinem. Item volumus, ut quandocumque litis sentencia inter nostros cives ventilatur et si ex duodecim iuratis septem concordaverint vel plures, quinque alii non consenserint, extunc maiori parti consenciendum illis septem videlicet et non hiis quinque, et tunc sentencia eadem non debet alias, sed secundum arbitrium septem iuratorum finaliter terminari. Volumus eciam, ut nostri predicti cives exempti sint in decimis porcorum, ne unquam decime porcorum dicentur super ipsos. Statuimus eciam, ut quod cives diete civitatis collectam eis pro tempore inpositam vel emergentem, sic conmuniter persolvant iuxta uniuscuiusque exigenciam facultatis, quod nullus habitatorum diete civitatis a solucione huiusmodi collecte pretextu cuiuscumque libertatis vel exempcionis retrahere se possit. Item statuimus plebanum sive sacerdotem aut eciam iudicem cives de conmuni voluntate et consensu eligant nec volumus, quod aliquis castellanus vel nobilis in preiudicium conmunitatis civium in eleccionem plebani vel iudicis aliquatenus se intromittat. Ceterum cognoscentes ipsos cives nostros ad nos pure devocionis affectum habere, promisimus eis, quod delatoribus sive accusatoribus quibuslibet, siqui vellent ex eisdem civibus aliquem vel aliquos erga nostram maiestatem de aliquo facto vel crimine accusare, si accusatus vel delatus per conmunitatem diete civitatis super delato crimine excusabitur, minime prebemus faciles aures nostras. Item eisdem civibus nostris a nobis instanter postulantibus promisimus et promittimus firmiter tenore presencium assecurantes, quod civitatem eandem seu ipsos et ipsorum posteritates semper inmediate ad nos nostrosque heredes et successores spectare volumus nec eos ex quavis causa cuiquam subicimus vel per nostros successores subici atque ab inmediato regio dominio nusquam volumus separari. Item prohibemus, ne ab omnibus rebus quecumque ad ipsam civitatem tam in die fori quam aliis diebus vendicioni exponende deferuntur vel c) inibi conparantur, prout ab antiquo consuetum est, tributum aliquod exigatur. Item eisdem civibus fecimus graciam, ut per tres annos a data presencium nullam collectam vel exaccionem solvere teneantur; elapsis autem ipsis tribus annis ipsa civitas Kwzek eo m o d o collectas pro tempore inpositas persolvant, quo civitas persolvet Supruniensis. Ut igitur huius libertatis per nos facta concessio et confirmacio rata semper firma et inconcussa perseveret nec ullo unquam tempore possit per quempiam in irritum retractari vel revocari, presentes concessimus litteras nostras privilegiales novi et autentici sigilli nostri munimine roboratas. D a t u m per manus magistri Endree prepositi ecclesie Albensis et aule nostre vicecancellarii . . . anno dominice incarnacionis millesimo trecentesimo vicesimo octavo, tercio nonas iuny, regni nostri anno similiter XX™' octavo. Unter den Zeugen:

Nicolaus episcopus Iauriensis, Paulus iudex curie. - 36 -

1328 a b ) Platz für Initiale ausgespart, nicht ausgefüllt ) Druck hat Keoszeg, wofür gar kein Anhaltspunkt c gegeben ist ) A: salvi, die folgenden sieben Wörter auf Rasur mit kleinerer Schrift von derselben Hand geschrieben

1328 Juni 7, Visegräd 86. König Karl I. teilt den Richtern, Geschworenen und der gesamten Bürgerschaft der Stadt Ödenburg mit, daß er den Gespan Deseu (dg. Heder) von Ödenburg beauftragt habe, die außerhalb der Stadtmauern wohnenden Bürger zur Rückkehr in die Stadt zu zwingen und ihre Wohnsitze, seien sie dauerhaft in Stein oder in Holz erbaut, zu zerstören, da durch diese Aussiedlung der Frieden in der Stadt gestört werde. Er fordert sie zum Gehorsam gegenüber den Anordnungen des Gespans auf. — Datum in Alto Castro feria tercia proxima ante festum beati Barnabe apostoli, anno domini Millesimo CCC° XX 0 octavo. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). - Pergamentstreifen und Bruchstücke des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: fidelibus suis iudici iuratis et universis civibus de Sopronio pro magistro Desew. Druck: Häzi, Sopron tört. 155 n. 108.

1328 Juni 9 87. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König: Nach Erhalt seines Auftrages, die Besitzverhältnisse des Gutes Apäti im Komitat Eisenburg zu untersuchen, das Michael Sohn des Salomon, als seinen Erbbesitz beansprucht, das jedoch durch den Kastellan Deseu von Güns besetzt ist, wurde der Kantor Michael von Eisenburg, zusammen mit dem Beauftragten des Gespans Thomas von Eisenburg, nämlich Gothard von Csó (Chou), zur Feststellung des Sachverhaltes dorthin gesandt. Sie berichteten nach ihrer Rückkehr, daß Apäti erblicher Besitz des Michael sei. — Datum in octavis corporis Christi anno domini M° CCCl>°° XX mo octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.538 (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts aufgedrückten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: Excellentissimo domino suo Karolo dei grada illustri regi Hungarie pro Mychaele filio Salomonis [inquisijtoria super possessione [Apati], Druck: Anjouk.

okm. II362 n. 324

(unvollständig).

* (1328 Juni 30, Egerszeg) 88. In der Komitatsversammlung des Komitats Zala am 30. Juni (in congregacione magistri Nicolai comitis Zaladiensis et quattuor iudicum nobilium feria quinta proxima ante octavas nativitatis beati Iohannis baptiste in villa Egurzyg) in Gegenwart des Gespans Nikolaus (dg. Buzäd-Haholt) erhebt Michael Sohn des Gregor von Reznek, Anklage gegen Stephan Sohn des Johannes (Sohnes des Demetrius von Harkal), daß dieser seinen Bruder Georg überfallen und verwundet habe: Stephan ließ jedoch durch seinen Vertreter Johannes, Sohn des Vendeygh, dagegen vorbringen, daß vielmehr Georg ihn in seinem Hause überfallen und verwundet, sowie seine Pferde davongetrieben habe; er ließ Michael zum Zweikampf fordern, welche Forderung Michael annahm; darauf wurde der Zweikampf vor dem Königsgericht durch den Gespan auf den 27. August festgesetzt. (Signum duelli memorato Michaeli in ipsa congregacione porrigere procurasset, quod - 37 -

1328 Michael filius Gregorii acceptasset . . . in die octavarum beati regis Stephani proximo preterito . . . Stephanus et Michael in propriis personis regio in conspectu in equis et in armis militaribus in area certaminis racione premissorum pugnaturi conparere debuissent.) Mitgeteilt in dem Schreiben des Hofrichters im Ung. StaatsA. DL. 2505 (B). Druck:

Zalavärm.

okl. ¡224

Paul von Mattersdorf

von 1328 September

8,

Orig.

n. 165.

1328 Juli 22, Preßburg 89. König Karl I. teilt dem Gespan, dem Vizegespan und den Adelsrichtern des Komitats Zala mit, daß er wegen des augenblicklichen Krieges den auf den 27. August festgesetzten Zweikampf zwischen Michael Sohn des Gregor von Reznek und Stephan Sohn des Johannes von Harkal, auf den 14. Tag nach der Entlassung des Heeres festsetze und inzwischen in dem Streit nichts entschieden werden dürfe (ad quindenas residencie presentís exercitus pro rogando). Datum in Posony in festo beate Marie Magdalene anno domini M° CCC° XX mo octavo. Transumiert Ungarischen Druck:

in dem Schreiben des Hofrichters StaatsA. DL 2505 (B).

Zalavärm.

okl. 1224

Paul von Mattersdorf

von 1328 September

8 im

n. 165.

1328 September 8, im ungarischen Lager an der Leitha in Österreich 90. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf unterrichtet seinen Protonotar Paul vom Streit zwischen Michael Sohn des Gregor von Reznek, und Stephan Sohn des Johannes von Harkal, und der Festsetzung des Zweikampfes. Zum festgesetzten Termin erschien Michael gerüstet zum Zweikampf, für seinen Gegner jedoch überbrachte Stephan Sohn des Herbord, das wörtlich eingerückte Schreiben des Königs von 1328 Juli 22 mit der anbefohlenen Verschiebung. Auf den 30. August (ad feriam terciam proximam post festum beati Bartholomei) wurde eine Ratsversammlung einberufen, bei der beschlossen wurde: Da das Schreiben des Königs nicht an das Hofgericht, sondern an den Gespan und die Adelsrichter des Komitats Zala gerichtet war, die Verschiebung eines Zweikampfes nach altem ungarischen Gewohnheitsrecht zudem unzulässig ist, wird Stephan von Harkal als gewalttätiger Verleumder [potencialem insidiatorem] zum Tode und zum Verlust aller seiner Güter verurteilt und zwar mit Spruch des Magisters Donch von Liptau, des Pousa von Garig, des Oberststallmeisters Stephan Sohn des Lachk, Pauls genannt Magyar, Deseu Gespans von Bereg, Dionysius von Futak Gespans von Bihar, und Nikolaus Sohn des Petrus von Ludbreg. Der Protonotar wird beauftragt, Michael eine entsprechende Urkunde unter dem großen Hofrichtersiegel auszustellen. — Datum in Austria prope fluvium Saar, decimo die termini prenotati, anno domini M" CCC° XX" octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2505, früher im HHStA, zu Wien (A). — Einschnitte im Pergament und Pergamentstreifen des rückwärts eingehängten Siegels erhalten. — Rückvermerk von gleicher Hand: magistro P a u l o p r o t h o n o t a r i o s u o pro M y c h a e l e filio Gregorii filii Oliuerii de R e z n u k contra S t e p h a n u m filium Iohannnis. Druck: Zalavärm. okl. 1224 n. 165.

- 38 -

1328 1328 September 17 91. König Karl I. schenkt den Besitz Cseb im Komitat Zala (possessio Cheeb in comitatu Zaladiensi) den Edlen von Enyere (Enuruch): Nikolaus und Thomas, Söhnen des Emerich, Stephan und Peter, Söhnen des Andreas, des Sohnes des Emerich, zum Dank für ihre langjährigen Dienste und zum Ausgleich für den Tod ihres vor der Burg Stillfried gefallenen Verwandten Emerich Sohn des Andreas, und des vor Pölöske gefallenen Stephan Sohn des Emerich. Der König hatte mit Mandat vom 22. Juli 1328, Preßburg, das Kapitel von Wesprim beauftragt, Beschaffenheit und Grenzen des Gebietes festzustellen und die Genannten einzuweisen, falls kein Einspruch dagegen erhoben würde; das Kapitel von Wesprim berichtete am 12. August 1328 dem König, daß der Priester Johannes zusammen mit dem homo regius Markolph Sohn des Ortolph von Us die Grenzbegehung und Einweisung durchführte, und beschreibt die Grenzen des geschenkten Besitzes, wobei es u. a. heißt: iuxta terram Hassag sunt due mete; deinde est meta et inde ulterius eundo venit super unam viam magnam, per quam de villa quondam Salomonis Rufi, Harkal dicta, itur in civitatem Kurmend...deinde per medium ipsius aque (Zala fluvius) directe versus partem occidentalem eundo venit iterum ad unum molendinum, in cuius conmetaneitate iacet terra seu villa quondam Salomonis dicti Rufi, Harkal dicta; et circa ipsum molendinum est unus pons, per quem transiunt aquam Zala de Harkal in Kurmend et alias, super quem eciam tributum exigitur ibidem consuetum...que omnia molendina et loca molendinorum iamdicta et pons et tributum antedictum pertinent ad ipsam possessionem Cheeb. Datum per manus discreti viri magistri Andree Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii... anno domini M° CCC° vicesimo octavo, quinto decimo kalendas octobris, regni autem nostri anno similiter vicesimo octavo. Orig. im KomitatsA. zu Steinamanger, Pogänyana (A). fallen. Die Urkunden von 1328 Juli 22 und 1328 August Druck:

Zalavärm.

- Siegelan roten Seidenschnüren, 12 sind inseriert.

abge-

okl. 1226 n. 166.

') Dieser Besitz selbst liegt außerhalb unseres Gebietes

1328 September 21, Bruck a. d. Leitha 92. Friedensvertrag zwischen König Friedrich dem Schönen, seinen Brüdern Herzog Otto und Herzog Albrecht von Österreich mit König Karl I. von Ungarn. Datum et actum in Prukka super fluvium Saar anno domini millesimo trecentesimo vicesimo octavo, undecimo kalendas octobris, regni autem nostri anno quarto decimo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2510 (A). — Bruchstück des Siegels Friedrichs an rot-gelb-blauen Seidenfäden erhalten; Bruchstück des Siegels Herzog Albrechts an roten Seidenfäden erhalten; Bruchstück des Siegels Herzog Ottos an grünen Seidenfäden erhalten; die Siegel der Zeugen teilweise erhalten. Rückvermerk saec. 15: einstandt zwischen kunig Karl v o n Hungarn vnd kaiser Fridrichen, herczog Albrechten vnd herczog Otten v o n Österreich v m b heurats halben, so zwischen Heinrichen herczogen von Pairn vnd kaiser Fridrichs tochter. 2) 1328. 3) Osterreich Bairn. Die Gegenurkunde König Karls 1. im HHStA. zu Wien, Allgemeine Urkundenreihe Siegel des Königs und zahlreiche der Zeugen an Pergamentstreifen erhalten. Drucke: Fejer CD V1UI7, 204 n. 160; Acta extera 1269 n. 289. Regesta und 1930.

- 39 -

Habsburgica

(A). — III n. 1919

1328 Actum et datum in Brugga super fluvium Leitha anno domini Millesimo CCC m o vicesimo octavo, XI° kalendas octobris, regni vero nostri similiter anno vicesimo octavo. Unter den Zeugen: Paulus filius Symonis iudex curie eiusdem regis, Iohannes rector Budensis, Desev comes Suproniensis, Thomas comes de Castro Ferreo, Stephanus de Wyuar, Desev de Kwzeg castellani. Unter den Bestimmungen des Friedensvertrages befindet sich eine, die unser Gebiet betrifft, freilich ohne es ausdrücklich zu nennen. König Friedrich und seine Brüder verpflichten sich zur Rückgabe aller besetzten Gebiete an Ungarn „nullum ius nullumve dominium ac proprietatem nobis reservantes, exceptis dumtaxat vyneis seu culturis vynearum, quas ipsarum cultoribus et possessoribus ubicumque in terris, locis sive dominiis nostris conmorentur, sub antiquo et consueto censu et pensione solita reservamus sine quovis impedimento colendas et pro ipsorum usibus libere possidendas". In der Urkunde König Karls lautet die entsprechende Stelle: Preterea addicimus et concedimus liberaliter prefatis domino regi suisque fratribus heredibus et successoribus ac terrarum eorum incolis, ut vineas seu culturas vinearum intra metis regni nostri sitas, quas hactenus habuerunt, sub antiquo et consueto censu seu pensione solita sine quovis inpedimento et exaccionibus seu parangariis inconsuetis colant pro ipsorum usibus et possideant libere et quiete. Im StadtsA. zu Wiener Neustadt findet sich eine Abschrift dieser Bestimmung unter den Titel: Extract auß dem vertrag zwischen Kayser Friderico Pulchro erzherzogen zu Osterreich und Carolo Konig in Vngarn. Datum Pruckh an der Leitha 11. calendas octobris anno 1328. Item der Konig soll es wider zu dem alten marchen un confinen khomen lassen, und denen fürsten und underthanen von Österreich und andern ihren landten vergunen, ihr hergebrachte weingarttbau in der cron Hungarn beym alten gewöhnlichen zinß und pension zu ihrer nothdurft innen zu haben. (Ungedruckt). 1328 Oktober 6 93. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König Karl /., daß auf seinen schriftlichen Befehl hin, der inhaltlich wiedergegeben wird, der Kanonikus Johannes zusammen mit dem homo regius Johannes von Somlyó die Grenzen des Besitzes Ölbö beging und in Gegenwart von Nachbarn und Anrainern diesen den Söhnen des Zoch: Nikolaus, Paul und Dionysius, ohne Widerspruch zu finden einantwortete. Der Grenzverlauf wird beschrieben. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1444 November 11 im Ung. StaatsA. DL 50.485 (B). — Rückvermerk: reambulacio metarum Ewlbw. - Siegel an Seidenschnüren abgefallen. Ungedruckt.

Excellentissimo principi domino Karulo dei gracia inclito regi Hungarie capitulum ecclesie Castri Ferrei inclinacionem et oraciones in domino cum perpetue fidelitatis obsequio. Litteras vestre excellencie recepimus reverenter, in quibus precipiebatis nobis, ut unum ex nobis cum magistro Iohanne de Somlyo homine vestro mitteremus, coram quo idem Iohannes metas possessionis Ilbe vocate in comitatu Castri Ferrei existentis vicinis et conmetaneis [convocatisi reambularet per veteres et antiquas metas et statueret Nicolao, Paulo et Dyonisio filiis Zoch de eadem, si non fuerit contradictum; contradictores vero siqui - 40 -

1328 fierent, ad vestram citaret presenciam ad terminum conpetentem. Verum cum vestris preceptis et mandatis in omnibus fideliter obedire debeamus, unum ex nobis videlicet dominum Iohannem socium et concanonicum nostrum cum prefato Iohanne homine vestro transmisimus ad negocium exsequendum, qui demum ad nos reversus recitavit, quod ipse in festo beati Michaelis archangeli proxime preterito 1 ' statuisset prefatam possessionem coram conmetaneis et vicinis ipsis filiis Zoch contradictore nemine existente. Cursus autem metarum hoc ordine distinguntur: quod primo incepissent super exitum fluvii Kewrus et pervenissent ad antiquum fossatum; abinde venissent ad orientem ad magnam viam, per quam itur de Ilbe ad villam Saar, secus quam duas metas erexissent; abinde ad orientem tendendo ab aquilone in finem silve ipsorum filiorum Zoch permissionaliter unam metam accumulassent; abinde per viam graminosam venissent ad kysmeggyed 2 ' et dehinc incidissent in viam, qua ducit de dicta Ilbe ad villam Semyen, iuxta quam duas metas astruxissent, quarum una ab aquillone possessioni Ilbe castri Sarwar, alia autem a meridie possessioni ipsorum filiorum Zoch separarent; ulterius per eandem viam ad orientem tendendo venissent ad unam cavernam Charnakutha nuncupatam, ubi unam metam reperissent, secus quam alias duas effodissent distingenles ut prime; denique directe venissent ad orientem; in gremio cuiusdam rubeti duas metas antiquas reperissent dividentes ut prime; abinde déclinassent ad meridiem, in fine quarumdam terrarum arabilium unam novam accumulassent metam; et inde parvum ad orientem girando unam antiquam metam ipsorum filiorum Zoch reperissent; demumque ad plagam meridionalem veniendo in lateribus rubeti duas antiquas metas reperissent separantes ut prime; ulterius ad orientem tendendo in marginibus quarumdam terrarum arabilium similiter duas antiquas metas invenissent separantes ut prime; et inde ad orientem pergendo très metas reperissent, quarum una filiorum Apor de Pogh, secunda ville Ilbe castri Sarwar et tercia ville filiorum Zoch discernerent, iuxta quas unam novam metam ipsis filiis Zoch elevassent, ubi ipsi filii Zoch reambulatores eorum a parte ville Nogelbe ex ista parte terminassent. Quod ut ratum sit, presens scriptum contulimus nostro sigillo conmunitum, Iohanne preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Iosep decano ecclesie nostre existentibus. Datum octavo die diei festi beati Michaelis archangeli anno domini millesimo trecentesimo vigesimo octavo. a

) fehlt in B ') September 29

2

) ung. kis megye = kleines

Grenzzeichen

1328 Oktober 28 - November 4 94. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Vizegespan Laurencius (dg. Osl) von Eisenburg, daß der Abgeordnete des Vizegespans, Stephan Sohn des Bartholomäus, zusammen mit dem Chorkleriker Nikolaus als Zeugen am 25. Oktober den Georg Sohn des Hertenyg von Hermán, und Nikolaus Sohn des Ladislaus von Molnár, in der Streitsache gegen Bernold von Molnár auf den 7. November vor das Gericht des Gespans luden. Orig. im Ung. StaatsA. DL 58.013, früher im Békássy-FA (A). - Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerke: 1) von gleicher Hand: nobili viro magistro Laurencio vicecomiti Ferrei Castri pro Bernoldo citatoria ad fcriam secundam ante octavas Omnium Sanctorum. 2) saec. 15: Georgius filius Hertenyg. 1328. de Hermán. Ungedruckt. - 41 -

1328 - 1329 [Nobili] a) viro et honesto magistro Laurencio vicecomiti Ferrei Castri capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de eodem inclinacionem et reverenciam prompciorem. Iuxta tenorem litterarum vestrarum, quam reverenter recepimus, cum Stephano filio Bartholomei homine vestro hominem nostrum Nicolaum clericum chori nostri pro testimonio transmisimus, coram quo idem h o m o vester tercia feria ante festum beati Demetrii martiris 1 ' Georgium filium Hertenyg in possessione H e r m a n vocata, item Nicolaum filium Ladizlai in possessione Molnar ad vestram citavit presenciam contra comitem Bernoldum de eadem Molnar secundam feriam proximam ante octavas O m n i u m Sanctorum 2 ' eisdem pro termino conparendi assignando. Datum in [festo beatorum] h ) Symonis et lüde apostolorum anno domini M° CCC°°° XX m o octavo. •') Loch im Pergament von A '') Loch im Pergament auch heißen: in octavis ') 1328 Oktober 25 1328 November 7

1328 November

15

von A. Es könnte

nach dem vorhandenen

Platz

95.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß Warda, Sohn des Kazmerius von Bbgöte im Streite gegen Andreas von Molnar und Stephan Sohn des Beke von Mäkfa, am 14. November den Reinigungseid leistete, daß er den Nikolaus von Köln, Sohn des Wilmar, nicht freiwillig ziehen ließ, für den er Bürgschaft geleistet hatte, sondern von diesem durch seinen böswilligen Weggang in der Bürgschaftspflicht belassen wurde. Orig. im Archiv der Erzabtei Pannonhalma, früher im Guary-FA. (A). - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: p r o comite W a r d a c o n t r a comitem A n d r e a m de M o l n a r et S t e p h a n u m filium B e k e super fideiussionem Nicolai filii W i l m a r expeditoria. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis de Castro Ferreo damus pro memoria, quod Warda filius Kazmerii de Buguthii secunda feria proxima post festum sancti Martini confessoris 1 ' coram nobis contra comites A n d r e a m de Molnar et Stephanum filium Bekus de M a k u a sicut per arbitrium p r o b o r u m et nobilium virorum extiterat inter eos ordinatum, prestitit sacramentum super eo, quod Nicolaum filium Wilmar Colonen[sem], pro quo fideiussor extiterat, non voluntarie emiserit, sed (idem) maliciose ab eodem recesserit et sie ipsum Warda in fideiussione sua reliquerit. D a t u m feria tercia post festum sancti Martini prenotati anno domini Millesimo CCC° 0 0 XX m o octavo. a ) ' ) 1328 November 14 •') davor vig durchgestrichen

1329 Januar 7, Visegräd 96. König Karl I. beauftragt das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit dem homo regius Dominik, Sohn des Warka von Bozzai (de Buzuy) oder Jakob, Sohn des Iwan von Szeleste (dg. Jak), die Rechtslage einiger Besitzanteile in Vät und Sarmasd (Waith et Sarmasd in comitatu Castri Ferrei) festzustellen; sie liegen dem Besitz Pecbl des Nikolaus genannt Zarka, Sohn des Peter, benachbart, sollen auf Bitten des Gespans Nikolaus Treutul von Preßburg, des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf, des Deseu genannt der Rote (Deseu Rufus), von Stephan und Thomas, Söhnen des Dionysius, dem Nikolaus Zarka geschenkt werden; ferner - 42 -

1329 beauftragt der König das Kapitel, den Besitz Porpàc (Purbach) 1 " zu begehen und Nikolaus Zarka einzuantworten. — D a t u m in Alto Castro sabato proximo post festum ephifanie b * domini, anno eiusdem M° CCC 0 0 0 vicesimo nono. Erhalten in der Schenkungsurkunde des Königs für Nikolaus Zarka nach dem Inserì im Antwortschreiben des Kapitels von Eisenburg von 1329 (nach Februar 2), im KomitatsA. zu Raab, Kozépk. okl. 129. (C). - Transsumpt König Ludwigs 1. von 1352 Juni 17 im Ung. StaatsA. DL 41.185 (D). — Abschr. saec. 19 im Dipl. Hung. in der Széchényi-Nationalbibliothek zu Budapest T. IV p. 132 (E). Drucke: Anjouk. okm. VIII/4, 631 n. 322. J

V 589 n. 367; Haz.

) so C, auch in der Schreibweise: Purpach.

okm. b

II 57 n. 47; Fejér CD VIIII3, 349 n. 143 und

) so C

1329 Januar 28 97. Das Kapitel von Eisenburg bezeugt, daß Chepan, Sohn des Zegun von Herény, am 27. Januar, zwei Wochen nach der Entlassung des Heeres nach dem Feldzug gegen Österreich, zusammen mit neunundvierzig adeligen Eideshelfern den verfreischwören langten Reinigungseid leistete, mit dem er sich von folgender Anklage konnte: Auf sein Anstiften habe Nikolaus Sohn des Palatins Nikolaus dg. Héder, den Nikolaus Sohn des Kastellans Peter von Güssing, in seinem Hause überfallen, seinen Diener Johannes getötet, Türen und Schränke erbrochen und ausgeraubt, acht Pferde weggeführt und damit einen Schaden von 200 Mark verursacht. Chepan wird nach Ablegung des Eides von der Anklage frei gesprochen. Andernfalls hätte er dem Nikolaus 50 Mark Schadenersatz leisten müssen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.543 (A). - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro C h e p a n o filio Z e g u n de Heren contra Nicolaum filium Petri dictum de Wyuar expeditoria super iuramento. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis de Castro Ferreo damus pro memoria, quod cum secundum continenciam priorum litterarum nostrarum memorialium Chepanus filius Zegun de Heren coram nobis contra Nicolaum filium Petri dictum de Wyuar in quindenis residencie exercitus domini regis a) , quem habuit in Theutonia, cum quinquaginta hominibus nobilibus se incluso iurare debuisset super eo, quod magister Nicolaus filius Nicolai quondam palatini per consilium et inductum ipsius Chepani filii Zegen super domum ipsius Nicolai filii Petri manu potenti accedendo, Iohannem famulum et proximum suum Consilio ipsius Chepani non interfecerit nec interfectum mutilaverit nec suo Consilio et inductu octo equos suos receperit, duo scrinia sua non fregerit, domos et hostia sua conferendo, dampnum ducentarum marcarum inferendo in ablacione bonorum Nicolai prenotati, sed quod ipse Chepanus innocens fuerit et inmunis in premissis. Qui si iurare non posset, quinquaginta marcas eidem Nicoiao solvere debuisset. Advenientibus ipsis quindenis residencie exercitus domini regis, videlicet sexta feria proxima post festum conversionis sancti Pauli, 1 ' prenominatus Chepanus filius Zegen cum suis coniuratoribus quinquaginta personis hominum nobilium super premis h * omnibus causarum articulis suum deposuit iuramentum, ut debebat, et est expeditus. D a t u m sabbato proximo post festum conversionis sancti Pauli apostoli anno domini Millesimo CCC 0 0 0 vigesimo nono. •') über der Zeile von gleicher Hund nachgetragen (A) '') so A siati premissis ') die residencia exercitus war für 1329 Januar 13 proklamiert worden - 43 -

1329 1329 Februar

98.

2, Ödenburg

Stadtrichter Dietrich, die Geschworenen und die gesamte Bürgerschaft von Ödenburg bestätigen das Testament ihres Mitbürgers comes Peter von Ikervár, in dem er die Hälfte seines Besitzes Spanfurt mit Zustimmung seiner Gattin Helene und seiner Söhne Johannes und Paul dem Zisterzienserkloster Marienberg als Seelgerät vermachte; die andere Hälfte verbleibt seinen Söhnen, wobei ein gegenseitiges Vorkaufsrecht gesichert wird; die Einkünfte aus dem Besitz sollen für beide Teile gleich bleiben, auch wenn eine Wiederbesiedlung des Dorfes durch einen Teil allein erfolgen sollte. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2523 (A). — Pergamentstreifen und Spuren der rückwärts eingehängten Siegels. — Transsumpt des Kapitels von Raab von 1330 März 1, dieses transsumiert von König Karl I. 1330 Mai 9, erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1394 Dezember 13, ebenda DL 2526 (D). Druck: Fejér CD VIIII3, 392 n. 167 (sehr

fehlerhaft).

iudex 1 ',

Nos Dietricus iurati ac universitas civium de Supprvnio tenore presencium quibus expedit significamus universis, quod cum comes Petrus dictus de Vkurwar concivis noster recordacionis felicis in extremis suis laboraret iacendo in lecto egritudinis egri corpore sana tarnen mente, de omnibus bonis a deo sibi collatis et concessis ob remedium anime sue proprie et omnium progenitorum animarum suarum salutem tale coram nobis condidit testamentum in eo videlicet, quod ipse dimidietatem cuiusdam possessionis sue seu ville Onbusch, que in ydiomato teotunicali Spanfurt dicitur, conventui monasterii Sánete Marie ordinis Cystersiensis de consensu et favore domine Helene consortis sue necnon matura deliberacione prehabita et bona volúntate Iohannis et Pauli filiorum suorum cum universis suis utilitatibus et pertinenciis ad eandem, a ) agris pratis vineis silvis et pascuis cum iure montano, prout ydem comes Petrus pie memorie b ) possederai, contulisset donassetque perpetuo et inrevocabiliter tenendam et habendam tradidit possidendam; tali condicione mediante, quod si predictum conventum de Monte Sánete Marie ordinis pretacti suam partem ville prefate vendere contingerit a) , nulli quempiam alteri preterquam predictis Iohanni et Paulo filiis comitis Petri superius dictis vendere valeat atque possit. Similiter et ipsi Iohannes et Paulus supradicti nonnisi c) de volúntate et permissione conventus suam porcionem in eadem villa eis a comité Petro patre ipsorum retentam vendere tenebuntur. Equaliter autem partes tam conventus quam eciam filii comitis Petri prenotati utilitatibus et proventibus tam in plantatis quam eciam desolatis ville prehabite perfruentur non obstante contradiccione alicuius partis, siqua in congregando ipsam villam ampliorem videretur habere vigorem. Datum Supprvny in die beate virginis et martiris anno domini M° CCC° vicésimo nono. 2 ' ') Die Schreibung der Eigennamen in D: folgt nach beate der Name A g a t h e , deren b) Darnach ') so A iure hereditario donavit et tradidit . . . in A n aus

1329 Februar

Detricus, O m b u s , E l e n e , Soprony So der Text in A. In D Tag der 5. Februar ist. Der Druck folgt D gestrichen (A). In D lautet der weitere Text: ... possiderat, contulit p verbessert

99.

(nach 2)

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König Karl 1., daß auf seinen wörtlich eingerückten Befehl hin der Dekan Joseph zusammen mit dem homo regius Jakob (dg. Jäk), Sohn des Iwan von Szeleste, die beiden Landstücke in Vät (Waith) und - 44 -

1329 Sarmasd am 2. Februar (in festo purificacionis beate virginis) dem Nikolaus genannt Zarka, einantworteten, ohne daß dagegen Einspruch erhoben worden wäre; die Grenzen des Besitzes Porpác (Purpach) wurden begangen und der Genannte ebenfalls in den Besitz eingewiesen. — D a t u m [ ] " post festum purificacionis [beate virginis] anno domini Millesimo CCC 0 0 0 vicésimo nono. Erhalten in der Schenkungsurkunde des Königs von 1329 im KomitatsA. zu Raab (B). — Transsumpt König Ludwigs 1. von 1352 Juni 17 im Ung. StaatsA. DL 41.185 (C)." Drucke: Anjouk. okm. V 589 n. 367. - Haz. okm. II 57 n. 47. - Fejér CD VIIIJ3, 349 n. 163 und V1I1/4, 631 n. 322.

Grenzbeschreibung: ... mete vero possessionis Purpach, quas a parte meridionali incipiunt a tribus metis, quarum una est terre sancti Mykaelis archangeli, [alia Gyarmanus,] 3 ' tercia Purpach; deinde ascendit circa Rapchapataka et pervenit ad terram Radizlou ad duas metas circa [aquam exi]stentes, a ) que aqua est meta utriusque partis; abinde venit versus occasum ad Rapcapataka ad duas metas, quarum [una] a ) est filiorum Raduzlou, [alia Purpach; inde per] a ) Nadaspataka procedendo, que est meta filiorum Radizlo et Purpach, ascendit versus occasum ad Purpach [filiorum Mathey] 3 ' et per ipsum fluvium pervenit ad villam Purpach et exit ipsum rivulum circa duas metas versus meridiem et cir[cuit quandam silvam retro ip]sam a ) villam, que silva est et pertinet ad Purpach consensu et volúntate filiorum Radizlou; postea circa ipsam silvam [procedendo versus] a) aquilonem pervenit ad duas metas sub arbore piri existentes et ibi intrat iterum fluvium Nadaspatak et per eun[dem fluvium ascendit ad] a) magnam viam regni, que Utteuim vocatur ad tres metas, quarum una est filiorum Raduzlo, alia Pur[bach, tercia po]pulorum a ) castri de Waith; inde per eandem viam procedendo pervenit circa Fueniespatak ad tres metas, quarum una est [ecclesie] 0 ' beati Egydy de Waith, alia ecclesie de Thyak, tercia Purpach; inde viam eundo cum terra ecclesie beati Egydy versus meridiem circa ip[sam a]rborem a ) piri pervenit ad duas metas, quarum una est ecclesie beati Egydy, alia Purpach; inde per quandam viam, qua itur de Sar [pervenit ad quasdam ru]betas a ) Sydharasta dictas versus orientem; inde tendit ad foveam cervorum, ubi fluvius piscine abfbatis fluit ad dua]s a ) metas, quarum una est ecclesie beati Egydy, alia Purpach et in eadem plaga circa eundem rivulum descendit [ad duas m e t a s ] a \ quarum una est beati Egydy, altera Purpach; postea circa eundem fluvium descendendo pervenit [ad quandam silvam, que] a ) a parte aquilonis est ecclesie beati Egydy, a meridie Purpach; hinc per eundem rivulum descendendo pervenit ad tres [metas, quarum una est ecclesie beati Egydy] a ) , alia filiorum Gyarmanus, tercia Purpach; inde versus meridiem descendit ad Popkerequi ad magnam arborem tremule, que est in obstrusione abbatis; inde circa Popkereque pervenit ad duas metas, [quarum una est Gyarmanus, alia Purpach] 3 '; deinde circa Popkereque [procedendo in parte orientali revertitur] a ) ad tres primas metas et sic terminatur. ') in B Lücke im Pergament, in C fehlt das Dalum überhaupt, sodaß kein genaues Datum festzustellen ist. Der Text von C weicht von B mitunter stark ab. b ") Lücke im Pergament von B, ergänzt aus C ) Lücke im Pergament von B. in C ausgelassene Stelle im Text

In C lautet die Grenzbeschreibung:... incipientes videlicet in parte meridionali a tribus metis, quarum una ecclesie sancti Mykaelis, alia Gyarmanus, tercia Purpach; inde ascendit circa Rabchapataka et tendit ad terram Raduzlo ad duas metas circa aquam existentes, que aqua est meta utriusque partis; abinde versus - 45 -

1329 occasum tendit ad Rapchapataka ad duas metas, quarum una est filiorum Raduzlo alia Purpach; in[de] procedit per Nadaspataka, que est meta filiorum Raduzlo et Purpach, ascendit per eundem versus occasum ad Purpach filiorum Mathey et per ipsum fluvium pervenit ad villam Purpach et exit ipsum fluvium circa duas metas versus meridiem et circuii quandam silvani 3 ' retro ipsam villam, que silva pertinet ad Purpach consensu et voluntate filiorum Radizlou; abinde versus aquilonem procedendo pervenit ad duas metas sub arbore piri existentes et ibi intrat iterum fluvium Nadaspatak et per eundem fluvium ascendit ad magnam viam regni, que Vtteuin vocatur ad tres metas, quarum una est filiorum Raduzlo, alia Purpach, tercia populorum castri de Waith; deinde per eandem viam procedendo pervenit circa Fueniespatak pervenit ad tres metas, quarum [una] b ' est de Waith, alia ecclesie de Tyak, tercia Pu[r]pach; de [inde viam eundo] cum terra ecclesie predicte circa ipsum rivulum pervenit ad duas metas circum [arborem] piri, unam ecclesie beati Egidy, aliam Purpach; inde per quandam viam, qua itur de Sar, pervenit ad quosdam rubetos Sydharasta dictos versus orientem; inde tendit ad foveam cervorum, ubi fluvius piscine abbatis fluit ad duas metas, una ecclesie beati Egidy, alia Purpach et in eadem parte circa eundem rivulum procedendo pervenit ad duas, unam predicte ecclesie, alia Purpach; per eundem fluvium descendendo pervenit ad q u a n d a m silvam, que a parte aquilonis est ecclesie beati Egidy, a meridie Purpach; hinc per eundem rivulum descendendo pervenit ad tres metas, quarum una est ecclesie prefate, alia filiorum Gyarmanus, tercia Purpach; inde versus meridiem descendit ad Pupkereqe ad magnam arborem tremule, que est in obstrusione abbatis; inde circa P o p k e r e q e procedendo pervenit ad duas metas, unam Gyarmanus, aliam Purpach et sic per Popkereqe procedendo in parte orientali revertitur ad metas primas et sic terminatur. •') in C zweimal geschrieben

b

) fehlt in C

1329 nach Februar 2

100.

König Karl I. schenkt auf Bitten des Gespans Nikolaus Treutul von Preßburg, des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf, von Stephan und Thomas, Söhnen des Dionysiusa> Rufus, dem Nikolaus Zarka zum Dank für seine ausführlich aufgezählten Verdienste zwei Landstücke in Vät und Sarmasd, die seinem Besitz Pecöl benachbart sind, nachdem er durch das Kapitel von Eisenburg deren Rechtslage feststellen und ihn einweisen hatte lassen, und bestätigt ihm den Besitz Porpäc in den durch dasselbe Kapitel festgestellten Grenzen. Orig. im KomitatsA. zu Raab, Kozépkori okl. (A). — Siegel an rot-grünen abgefallen. — Erhaltungszustand sehr schlecht, große Löcher im Pergament. König Ludwigs I. von 1352 Juni 17 im Ung. StaatsA. DL 41.185 (B). Drucke: Anjouk. okm. Vl/1/4, 631 n. 323.

V 589 n. 367; Haz.

okm.

Seidenschnüren, — Transsumpt

II 57 n. 47; Fejér CD V1II/3, 349 n. 143 und

. . . Nycholas dictus Treutul comes Posoniensis, comes Paulus iudex curie nostre, Stephanus et T h o m a s filii Dionisy et Desew Ruffus proposuerunt nobis servicia et fidelitates Nycholay dicti Zarka filii Petri et fratrum suorum nobis Semper et ubique et specialiter sub castro Stilfrid in Austria, cum nobis rex Bohemie contra regem R o m a n o rum et duces Austrie in subsidium venisset, ubi idem Nicolaus unum ex iis, qui nobis de predicto castro insultaverunt, de equo suo lancea eiectum captum nobis presentavit, sicut eciam ex veridica relacione - 46 -

1329 predictorum baronum nostrorum fidelium percepimus; dum comes Alexander cum ceteris nostris baronibus Castrum Kuzeg expugnaverat, idem Nicolaus Zarka cum proximis letalia vulnera plurima pertulerunt se octavo et Demetrius patruus suus filiu a) ictibus lapidum fractis manibus et pedibus extitit interemtus .. .[Datum . . . ] post festum purificacionis [beate virginis] anno domini Millesimo CCC°°° vicesimo nono. Datum per manus magistri [Andree] prepositi Albensis aule nostre vicecancellarii . . . anno domini M° CCC 0 0 0 XXIX 0 , regni [autem nostri anno similiter vicesimo nono b ) . Unter den Zeugen: Paulus iudex curie nostre, Nicolaus comes Posoniensis. ') so A und B

'' Lücke im Pergament von A . In B fehlt die Datierung

1329 Februar 9

101.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten von Johannes und Stephan, Söhnen des Dominik dg. Nädasd, seine Urkunde von 1328 Mai 8 mit dem Insert von 1295 Oktober 26, und versieht das Transsumpt mit seinem neuen Siegel. — Datum in octavis purificacionis beate Marie virginis anno ab incarnacione domini Millesimo CCC° vigesimo nono, magistro Andrea preposito, Dominico custode, Mychaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. Orig. früher im Nagy-FA zu Silke, erhalten. — Besiegeltes Chirograph, Druck). Druck:

Haz. okm.

heute nicht mehr auffindbar. Siegel an lila Seidenschnüren, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten (laut

III 98 n. 85. Vgl. o. n. 60.

1329 März 27

102.

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem \ egespan Laurencius des Gespans Thomas von Eisenburg, daß auf seinen Aufi g hin der Kanoniker Laurencius zusammen mit dem Adelsrichter Ladislaus (von Sär), Sohn des Adumpreth, am 23. März die Grenzbegehung des Besitzes Vämosmezadö an der Raab in Gegenwart der benachbarten Edlen von Szecsöd durchführte und in den beschriebenen Grenzen dem Johannes (von Kutas), Sohn des Paul, (Sohnes des Kaluz) einantwortete, ohne Widerspruch zu finden. Erhalten in der Urkunde des Kapitels von Eisenburg für seinen Kanoniker Johannes, Sohn des Stephan von Szecsöd, von 1378 Januar 13 im Ung. StaatsA. DL 42.068 (B). - Transsumpt dieser Urkunde durch das Kapitel von Eisenburg von 1394 Oktober / , erhalten in Abschriften saec. 18 ebenda DL 103.388 (D,) und 104.010 (D,). - Transsumpt in dem Schreiben des Konvents St. Adrian in Zala von 1393 Januar 23 an den König Sigismund (E), ebenda DL 103.228, mit der Grenzbeschreibung und Einantwortung des Gutes Molnaszecsbd an denselben Empfänger Kanonikus Johannes von Eisenburg, in welcher gesagt wird: ... rivulus Szentse caderet ad fluvium Raba; hunc rivulum in magnam viam saliendo pervenissent in medium ville Molnä Szecsöd, cuius villc medietatem a parte orientis magister Iohannes V a m o s f ö l d e nominavit. Daraus läßt sich die Lage des heute verschwundenen Vämosmezadö auf dem zwischen den heutigen Orten Molnärszecsbd und Egyhäzas Hollos liegendem Land erkennen. Ungedruckt.

Nobilibus viris et honestis amicis suis reverendis magistro Laurencio vicecomiti magistri T h o m e comitis Castri Ferrei iudicibusque comitatus eiusdem capitulum ecclesie sancti Mychaelis de eodem Castro Ferreo inclinacionem et reverenciam promtiorem. Litteras vestras reverenter recepimus, in quibus a nobis petebatis diligenter, ut cum Ladizlao filio Adumpryth uno iudice nobilium - 47 -

1329 homine vestro hominem nostrum ydoneum pro testimonio mitteremus, qui accedendo ad terram Vamusmezado vocatam iuxta Raba existentem, convocatis vicinis et conmetaneis suis eandem reambularent et reambulatam sub hiisdem antiquis metis quibus ab antiquo extitit possessa, statuèrent Iohanni filio Pauly filii Kaluz perpetuo possidendam, si non fieret contradictum contradictores vero, siqui fierent, contra ipsum Iohannem ad vestram citarent presenciam ad terminum conpetentem et posthec tocius facti seriem cum cursibus metarum vobis rescriberemus. Verum 3 ' cum vestris iustis peticionibus et legitimis acquiesscere velimus, cum prescripto Ladizlao filio Adumpryth homine vestro hominem nostrum magistrum Laurencium ecclesie canonicum pro testimonio transmisimus ad premissa exequenda; qui ad nos reversi concorditer retulerunt, quod quinta feria proxima ante dominicam Oculi 1 ' accedendo ad ipsam possessionem Vamusmezado vocatam convocatis vicinis suis a parte possessionis Zecheud eandem reambulassent per veteres metas et antiquas et presentibus vicinis et conmetaneis suis statuissent predicto Iohanni filio Pauly filii Kaluz perpetuo possidendam penitus nulla contradiccione existente; quamquidem possessionem Vamusmezado a possessione Zecheud talibus metis separatam et distinctam retulerunt: quod prima meta incipit in duabus metis terreys ab aquilone circa viam magnam, qua itur de villa Salamonis filii Rempe ad Kurmend; deinde super eandem viam tendit versus meridiem et pervenit ad silvam filiorum Gyelke et in fine eiusdem silve iuxta eandem a parte orientis est una meta terrea; abinde tendit versus orientem directe in eodem virgultu pervenit ad unam metam terream circa unam viam et inde vadit versus eandem partem orientalem; in eodem virgultu, directe pervenit ad unam arborem ilicis, sub qua est meta terrea; deinde exeundo virgultum currit directe ad orientem inter terras arabiles pervenit ad viam magnam Etheuenuth b ) vocatam, ubi est meta terrea; adhuc ad eandem plagam orientalem directe currendo pervenit ad unam vallem aquosam et viminosam circa viam Kezeputh vocatam est ibi meta terrea; deinde versus eandem plagam orientalem directe currendo pervenit ad fluvium Rabe infra molendinum Gyelke, ubi est meta terrea ibique terminatur. Datum feria secunda proxima post dominicam Oculi anno domini M° CCC° XX m o nono. a

) in B v aus anderem Buchstaben verbessert ') 1329 März 23

b

) E: Ötteveny ( =

Hackstraße)

1329 März 28 103. Propst Andreas von Eisenburg bestätigt, daß der Priester Benedikt von Räbakoväcsi am 27. März ein angeblich durch Stephan Sohn des Lukas von Sorki, der St. Cäcilienkirche geschenktes Landstück dieser einantworten wollte; dagegen erhoben jedoch Georg, Dominik und Dionysius Söhne des Emerich von Sorki, und Nikolaus Sohn des oben genannten Stephan (Sohnes des Lukas), Einspruch; deshalb lud Benedikt die Genannten gegen Gregor dg. Rumy, den Patron der Kirche, auf den 2. April vor sein Gericht nach Eisenburg. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.575 (A), früher Rumy-FA. — Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro magistro Gregorio filio Duruzlay de iuxta Surk contra filios Emerici de e a d e m iuxta Surk citatoria. Ungedruckt. - 48 -

1329 Nos magister Andreas prepositus ecclesie sancti Michaelis Castri Ferrei damus pro memoria, quod cum Benedictum sacerdotem de Kwach ad reambulandam quandam particulam terre, quam per Stephanum filium Luca de iuxta Sork legasse et conmisisse dicebant ecclesie sancte Cecilie, et statuendam eidem ecclesie misissemus, tandem idem Benedictus sacerdos ad nos reversus retulit, ut cum ipsam terram a) convocatis conmetaneis et vicinis suis reambulasset et statuere eidem ecclesie voluisset, Dominicus et Dyonisius filii Emeri ci de eadem iuxta Surk ac Nicolaus filius Stephani filii Luca contradixissent statucioni terre memorate et eosdem Georgium, Dominicum et Dyonisium filios Emrici ac Nicolaum filium Stephanib* feria secunda proxima post dominicam Oculi^ in facie diete terre ad nostram citassent presenciam contra Gregorium filium Duruzlay patronum ecclesie sancte Cecilie memorate, secundam feriam proximam post dominicam Letare 2 ' eisdem pro termino conparendi assignando. Datum tercia feria post dominicam Oculi anno domini M° CCC 000 XX mo nono. 2 ') 1329 März 27 ) 1329 Aprii 2 ") darnach reambulasset gestrichen (A) b ) die folgenden 6 Wörter über der Zeile von gleicher Hand eingefügt

(A).

1329 April 14 104. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß comes Varda, Sohn des Kazmerius von Bögöte (de Buguty), wie vereinbart, am 13. Januar (in octavis epiphaniarum domini) und am 9. April (in octavis medie quadragesime) je 5 Mark in barem Geld und entsprechenden Sachwerten an den comes Andreas von Molnâr und Stephan Sohn des Beke von Mâkfa, bezahlte, und spricht ihn seiner Verpflichtungen ledig. Die Zahlung hatte zu erfolgen, weil comes Varda für Nikolaus von Köln, Sohn des Wilmar, gebürgt hatte; obzwar er von diesem böswillig im Stiche gelassen wurde, mußte er die Schuld bezahlen, da er ihn nicht zum festgelegten Termin dem Gericht des Gespans und der Adelsrichter stellen konnte. — Datum sexto die octavarum medie quadragesime anno domini M° CCC° XX mo nono. Orig. im Archiv der Erzabtei Pannonhalma, Guary-FA. (A). — Rückvermerk von gleicher Hand: p r o c o m i t é V a r d a filio K a z i m i r i c o n t r a c o m i t e m A n d r e a m d e M o l n a r et S t e p h a n u m filium B e k e super expedicione d e c e m marcarum per e u n d e m c o m i t e m Varda soluturarum. Druck: Haz. okm. I 158 n. 105 mit falschem Datum: März 27; m e d i u m q u a d r a g e s i m e ist der Sonntag Letare, 1329 fiel dieser auf den 2. April, der 6. Tag nach der Oktav ist daher der 14. April; nach ungarischem Brauch könnte auch der 6. Tag innerhalb der Oktav, also der 7. April gemeint sein.

1329 April 18 105. Propst Andreas von Eisenburg setzt in der Streitsache zwischen Georg, Dominik und Dionysius, Söhnen des Emerich von Sorki, sowie Nicolaus, Sohn des Stephan von Sorki, gegen Magister Gregor Sohn des Duruzlaus (von Rum), einen Verhandlungstermin fest, bei dem auch Michael Sohn des Demetrius, erscheinen soll, bis dahin soll die umstrittene Besitzung des Stephan Sohn des Lukas, in gemeinsamen Besitz bleiben; zur Überwachung wird der Priester Benedikt von Kovâcsi bestimmt. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.628, früher im Rumy-FA. (A). - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts aufgedrückten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: P r o m a g i s t r o G r e g o r i o filio D u r u z l a i c o n t r a n o b i l e s d e Surk ad o c t a v a s sancti I o h a n n i s b a p t i s t e . Ungedruckt.

- 49 -

1329 Nos magister Andreas prepositus ecclesie sancti Mychaelis Castri Ferrei damus pro memoria, quod cum secundum continenciam priorum litterarum nostrarum secunda feria post dominicam Palmarum 1 ) Georgius a ) , Dominicus et Dyonisius filii Emerici ac Nicolaus filius Stephani de iuxta Surk contra magistrum Gregorium filium Duruzlay in termino coram nobis conparere debuissent, adveniente termino ipso, dum dictus magister Gregorius contra ipsos personaliter astantes proponeret, iidem filii Emerici et Nicolaus iuris ordine postularunt, ut accionem suam declararet; quiquidem magister Gregorius suam accionem super inquisicione possessionis se dixit habere contra ipsos; ad que iidem obiecerunt, ut sine Mychaele filio Demetri fratre ipsorum racione possessionis non possent respondere postulantes terminum uberiorem, in quo statuerent et responderent cum eodem. Nos enim ad octavas beati Iohannis baptiste nunc venturas 2 ' partibus coram nobis conparendi ipsumque Mychaelem statuendi plenamque responsionem faciendi duximus assignandum, sicut eciam idem Mychael in litteris conventus Waradiensis se usque prefixum terminum adventurum demandavit et assumpsit; medio autem tempore partes de possessione Stephani filii Luca, quam dictus Gregorius requirere intendit, manus retrahere tenentur, sed in conmuni manu conservabunt, ad quod conmisimus Benedictum sacerdotem de Kwach vice nostra per presentes. D a t u m tercia feria post dominicam Palmarum anno domini M° CCC 0 0 0 XX m 0 nono. a

) steht auf Rasur ') 1329 April 17

(A) 2

) 1329 Juli 1

1329 April 30, Visegrád

106.

König Karl I. beauftragt das Kapitel von Raab, die Besitz- und Rechtslage des Besitzes Szopor zusammen mit dem h o m o regius Petrus Sohn des Kerys, oder Andreas von Ládony Sohn des Paul, oder Demetrius von Dasztifalu Sohn des Isaak, festzustellen, weil Ladislaus Sohn des Stephan von Szopor, sich beschwerte, daß Szopor sein Erbbesitz sei und widerrechtlich als Besitz der Burg Ödenburg besetzt gehalten werde. Erhalten in dem Anwortschreiben 39.972 (B). Ungedruckt.

des Kapitels

von Raab von 1329 Mai 9 im Ung. StaatsA.

DL

Karolus dei gracia rex Hungarie fidelibus suis capitulo ecclesie Iauriensis salutem et graciam. Ladizlaus filius Stephani de Z u p u r dicit nobis, quod nonnulli quandam possessionem suam Z u p u r prenominatam in comitatu Soproniensi existentem ipsius hereditariam sicut dixit, nomine terre castri indebite occupassent, super quo fidelitati vestre precipiendo mandamus per presentes, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fide dignum, coram quo Petrus filius Kerys vel A n d r e a s filius Pauli de Ladun ac Demetrius filius Isaak de Bozti altero ipsorum absente, h o m o noster accedens ad faciem predicte possessionis convocatis conmetaneis et vicinis eiusdem ordine iudiciario recapiendo reambulet et statuat predicto Ladizlao, si non fuerit contradictum; contradictores vero siqui fuerint contra eundem ad nostram citet presenciam ad terminum conpetentem et posthec tocius facti Seriem simul cum cursibus metarum nobis fideliter rescribatis. D a t u m in Vyssegrad in octavis passce anno domini M° CCC" vicésimo nono. - 50 -

1329 1329 Mai 9

107.

Das Kapitel von Raab berichtet dem König, daß der Domherr Nikolaus zusammen mit dem homo regius Demetrius von Dasztifalu, Sohn des Isak, am 3. Mai sich zu der Besitzung Szopor begaben, die Nachbarn und Anrainer aus Csepreg, Répceszemere, Geresd, Làdony, Damonya, Wichs, Gyalóka, Tening, Undten, Völcsej, Dasztifalu, Kér, Szopor, Berény, Lócs und der drei Dörfer Sägh zusammenriefen, welche aussagten: Szopor stehe seit altersher im Besitz der Vorfahren und Verwandten der Brüder Ladislaus und Johannes, Söhne des Stephan; auch habe deren Verwandter Ruh, Sohn des Jakob, dort seinen Besitz. Szopor liegt inmitten der Besitzungen (Puszta)Csalàd des Grafen Paul von Mattersdorf im Osten, des Cosmas und des Niklinus, Sohn des Urban von (Makkos)Hetye im Süden, Gychk im Westen und des Salamon von Szopor, Sohn des Chemb, im Norden. Der Besitz wurde den Söhnen des Stephan daraufhin eingeantwortet. Orig. im Ung. StaatsA. DL 39.972 (A). — Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: Excellentissimo domino suo domino Karoio dei grada illustri regi Hungarie pro filiis Stephani et aliorum proximorum suorum de possessione Zupur super facto statucionis eiusdem possessionis. Ungedruckt.

Excellentissimo domino suo domino Karoio dei gracia illustri regi Hungarie capitulum Iauriensis ecclesie oracionum suffragia devotarum. Litteras vestre excellencie reverencia, qua tenemur omnimoda recepimus hunc tenorem continentes: Karolus dei gracia . . . (folgt das Schreiben des Königs an das Kapitel von 1329 April 30 s. o. n. 106). Nos igitur vestre excellencie mandatis parere in omnibus cupientes ut tenemur, cum prefato Demetrio filio Isaak de Bozti homine vestro nostrum misimus hominem, videlicet Nicolaum presbiterum chori nostri pro testimonio fide dignum ad premissa exequenda, qui demum ad nos reversi nobis recitarunt, quod feria quarta proxima post octavas beati Georgii martiris1' super faciem possessionis antedicte Zopur accedendo convocatis universis vicinis et conmetaneis eiusdem possessionis et specialiter a populis ville Chepreg, item de Zemere, item de Keresd, item populis de Ladan, item Dampnya, item populis ville Byky, item Galoka, item populis ville Syra, item Vnd, item Bozti, item populis ville Vlche, item Keer, item ville Zopur, item populis ville Beren, item Loch nobilium, item populis trium villarum Saag et aliis quamplurimis nobilibus de premissis certo cercius talem scivissent veritatem, quod predicta possessio Zopur a progenitoribus et ab avo prefati Ladizlai et Iohannis filiorum Stephani cum aliis proximis et cognatis de sua generacione in eadem possessione constitutis et Ruh filii Iacobi de eadem extitit possessa ab antiquo; quamquidem possessionem recapiendo reambulassent per veteres metas et antiquas et nullo contradictore apparente statuissent prefatis nobilibus tenendam possidendam et habendam heredum per heredes. Quequidem possessio circumdatur et vallatur possessionibus nobilium inferius nominatorum: videlicet comitis Pauli iudicis curie vestre a parte orientis, Chalad vocate; item Cosme de Hethe et Nikiini filii Vrban a plaga meridiei; item possessio Gychk vocata a parte occidentis ac Salomonis filii Chenik de prefata possessione Zupur a parte aqilonis et sie sepedicta possessio Zupur inclüsive posita per eosdem nobiles remanet possidenda. Datum feria tercia proxima post quindenas beati Georgii martiris anno domini supra annotato. ') 1329 Mai 3

- 51 -

1329 1329 Mai 22

108.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß Andreas Sohn des Tristan von Szecsöd, laut Gerichtsurteil des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf an drei festgesetzten Terminen insgesamt 22 und 112 Mark Pfennige an Petrus Sohn des Martin (dg. Nädasd?) zu zahlen hatte, um den Besitz des Sebeuk Sohn des Guge, in Szecsöd von Petrus abzulösen; der Besitz war dem Petrus zugesprochen worden, weil Sebeuk ihn entgegen der übernommenen Verpflichtung gegen die Ansprüche des Paul genannt Magyar, im Besitz O r nicht verteidigte; am 8. Mai bezahlte Andreas von Szecsöd die gesamte Summe teils in Bargeld, teils mit Ochsen und Pferden, und erwarb damit den genannten Besitzanteil des Sebeuk im Umfang von dessen eigenem Wohnsitz, 5 Ansässigkeiten mit allem Zubehör an Ackerland, Wald und Wiesen, sowie die Hälfte einer Mühle an der Raab mit 4 Mahlgängen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.550 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC amunteren Rande durchschnitten. — Einschnitte im Pergament, sonst nichts mehr von der Besiegelung erhalten. Rückvermerke von ungefähr gleichzeitigen Händen: I) carta pro Andrea filio Tristiany;

2) Sebeuk ... Zecheud vocata.^ Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod cum inter Petrum filium Martini ex una parte, magistrum Sebeuk filium Guge de Zecheud ab altera ex citacione eiusdem Petri filii Martini coram excellentissimo principe Karolo dei gracia illustri rege Hungarie et iudice curie sue questionis materia fuisset suscitata super eo, quod idem Sebeuk prenominatum Petrum filium Martini ab omnibus molestare et inquietare volentibus racione possessionis O r vocate defensare teneretur, ut assumpsisset, et cum ipsa causa et accio b) , sicut in litteris magistri Pauli iudicis curie domini regis continebatur et vidimus contineri diucius fuisset ventilata, in quaquidem et causa prenominatus c ) Petrus eundem Sebeuk super expedicione prenominate possessionis O r vocate in sumpma pecunie octoginta marcarum convicisset exceptis iudiciis, quibus non veniendo nec mittendo remansisset, tandem idem magister Paulus iudex curie domini regis per suas litteras nostro testimonio prescripte dictum Sebeuk regio edicto fecit evocari, ut de dieta summa pecunie octoginta marcarum et iudiciis eidem Petro satisfaceret aut dictam possessionem O r , pro qua idem Petrus filius Martini per magistrum Paulum dictum Magar inpetebatur et inquietabatur, liberaret et pariter expediret; et cum ipse Sebeuk ad neutrum ipsarum satisfaccionis vel expedicionis accessisset, sicut in dictis litteris iudicis continetur, idem magister Paulus iudex curie domini regis iudiciaria sentencia cum regni baronibus prolata decrevisset, ut possessionem sepedicti Sebeuk, Zecheud vocatam et alias ubicumque inventas ad supplecionem octoginta marcarum h o m o regius Luka de H e r m a n vel Paulus de Beud presente nostro testimonio reambularet et statueret eidem Petro possidendam contradiccione ipsius Sebeuk non obstante, si per alios non fieret contradictum. In quaquidem reambulacione terre comes Andreas filius Tristiany de eadem Zecheud patruelis frater ipsius Sebeuk, non statucioni sed perpetuacioni contradixisset eo modo, quod porcio sepefati Sebeuk iure patruelis sibi pertineret et iusto precio redimerei ac valore. In quaquidem porcione Sebeuk in Zecheud dimidietatem molendini quatuor rotarum super fluvio R a b a in una d o m o currencium, quinque sessiones vulgariter lyhyneos dictos et propriam curiam eiusdem Sebeuk, necnon terram arabilem et alia ad ipsas quinque sessiones pertinencia invenissent per eundem Sebeuk libere possedisse; - 52 -

1329 quequidem quinque d ) sessiones, propria curia Sebeuk, medietas quatuor rotarum molendini et terra arabilis iuxta formam littere prenominati magistri Pauli iudicis curie domini regis reambulate et per hominem regium ac nobiles provincie nostro testimonio prescripto, magistro Petro notario ecclesie nostre, pro viginti duabus marcis et dimidia extiterunt estimate. Cum igitur prenominatus A n d r e a s filius Tristiany ipsam porcionem Sebeuk, videlicet propriam curiam suam, dimidietatem quatuor rotarum molendini, quinque sessiones seu lyhyneos, terras arabiles cum silvis nemoribus et aliis utilitatibus suis secundum f o r m a m littere prenominati magistri Pauli iudicis curie domini regis, in tribus terminis infrascriptis iuxta sentenciam eiusdem magistri Pauli cum suis conbaronibus regni ordinatis, videlicet in quindenis beati Georgy martiris 1 ) septem marcis et dimidia, in quindenis pentecostes d ) totidem 2 ', in quindenis beati Iohannis baptiste 3 ) similiter totidem a prenominata Petro filio Martini coram nobis cum iisdem viginti duabus marcis et dimidia redimere debuisset; adveniente ipso priori termino, scilicet in quindenis sancti Georgii martiris cum prenominato sumpma pecunie idem A n d r e a s filius Tristiany ipsam inquam porcionem Sebeuk in Zecheud existentem, dimidietatem molendini quatuor rotarum, propriam curiam suam, quinque sessiones, terras arabiles cum silvis nemoribus aliisque utilitatibus sius ad ipsas quinque sessiones pertinentibus, redemit coram nobis; quas quidem viginti duas marcas et dimidiam partim in denariis promptis, partim vero in estimacione condigna boum et equorum in nostri presencia persolvit coram nobis Petro filio Martini memorato. Quod ut ratum sit, prescriptum contulimus nostro sigillo conmunitum medioque alphabeto intercisum. D a t u m quarto die quindenarum beati Georgy martiris, anno ab incarnacione domini M° CCC 0 0 0 XX m o nono, magistro A n d r e a preposito, Dominico custode, Michaele cantore, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. 2 ')Mai8 ) Juni 25 ) in A einige Buchslaben Buchstabe gestrichen

a

*)Juli8 h unleserlich ) A: vier Wörter zweimal geschrieben ) von gleicher Hand über der Zeile eingefügt (A)

d

c

) nach pre ein

* 1329 Mai 31 109. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Vizegespan und den Adelsrichtern des Komitats Eisenburg, daß am festgesetzten Tag Paul, Johannes und Nikolaus, Sohn des Johannes von Ärokköz in dem Gute Zalak erschienen, wo die Abgeordneten des Kapitels von Eisenburg dieses Land ihnen einantworten wollten; dagegen erhoben aber Hermann, Sohn des Hermann dg. Hermán, und Paul von Polány, Sohn des Bese, Einspruch, daher wurden sie ordnungsgemäß vor das Gericht des Vizegespans und der Adelsrichter geladen. Ausführliche Inhaltsangabe in dem Schreiben des Hofrichters Nikolaus von Szécs an das Kapitel von Eisenburg von 1381 Mai 16, dieses inseriert in dem Bericht des Kapitels von 1381 Juli 8 an den Hofrichter, Orig. im Ung. StaatsA. DL 42.195 fC). Ungedruckt.

. . . littera prima in anno domini M° CCC m o vigésimo nono in vigilia festi asscensionis domini vicecomiti et iudicibus nobilium comitatus Castri Ferrei rescripcionalis declarabat, quod cum Paulus, Iohannes et Nicolaus filius Iohannis de A r u k k u z acceptis dictorum vicecomitis et iudicum nobilium ac vestro hominibus ad faciem possessionis Zalak vocate, vicinis et conmetaneiis suis convocatis accedendo eandem nomine iuris ipsorum predictos vicecomitis et - 53 -

1329 iudicum nobilium ac vestrum homines sibi statui voluissent, Hermanus filius Hermani de genere Herman et Paulus filius Bese de Polyan statucioni eiusdem possessionis contradixissent; quare ipsos eodem die et in facie eiusdem possessionis prefatorum vicecomitis et iudicum nobilium et vester homines in presencia eiusdem vicecomitis et iudicum nobilium ad terminum legitimum citassent. ;l

) in C vice über der Zeile

eingefügt.

110. 1329 Juni 6 Das Kapitel von Eisenburg beurkundet die Vereinbarung der genannten Edlen dg. Jäk: Jakob und Paul Söhne des Iwan, Iwan Sohn des Michael, Petrus Sohn des Johannes, [Sohnes des Tristan] einerseits, Jakob Sohn des Martin, Johannes Sohn des Johannes, Petrus Sohn des Sandur, Nikolaus Sohn des Gregor andrerseits, bei allen Streitigkeiten gegen Nikolaus genannt der Hahn (dg. Heder), vor allem um Urajüjfalu (Uray), nur miteinander vorzugehen und keiner ohne Zustimmung der Anderen Frieden zu schließen. Sollten sie Urajüjfalu von Nikolaus zurückbekommen, wird der Besitz in zwei Teile geteilt werden, deren einen Jakob und seine genannten Genossen, den anderen Jakob Sohn des Martin, und Genossen erhalten sollen; jeder soll seinen Erbbesitz wie vorher besitzen. Falls ihnen Nikolaus aber einen Ersatz in Geld gibt, wird dieses in drei Teile geteilt: Einen Teil erhalten Jakob und Paul, den zweiten Iwan und Petrus, den dritten Jakob Sohn des Martin, und seine Genossen. Wenn einer der Genannten dieses Abkommen bricht, hat er den anderen 10 Mark zu bezahlen. — Datum tercia feria ante octavas asscensionis domini anno eiusdem M° CCC m o XX m o nono. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.551, früher im Szelesley-FA Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. Druck: Haz. okm. Iii 100 n. 87.

(A). - Einschnitte im Pergament

und

1329 Juni 7 111. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet einen Gütertausch zwischen Magister Nikolaus genannt der Hahn, Sohn des Palatins Nikolaus (dg. Heder), und den Angehörigen des Geschlechtes Jäk: Kernen Sohn des Kernen, Jakob und Andreas Söhne des Reinold, und Martin, Michael und Jakob, Söhne des Jäk, die Markt und Burg Rechnitz dem Nikolaus überlassen, von diesem dafür dessen Erbbesitzungen in Laknick, Egyhäzasnick und Urajüjfalu erhalten. Die Partner verpflichten sich für sich und ihre Nachkommen, einander in den getauschten Besitzungen zu schützen, dürfen aber in ihre früheren zurückkehren, falls sie nicht ausreichend gegen Dritte verteidigt werden. Zwei Origg. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA (A,, A„ die beiden Teile eines Chirographs). — Ar Einschnitte in der Plica, Besiegelung verloren. - ABC am oberen Rande durchschnitten. — A2: Stark zerstört, von der Besiegelung nichts mehr erhalten. — ABC am unteren Rande durchschnitten. — Erwähnt in der Urkunde des Palatins Nikolaus Kont von 1358 September 5, Eisenburg (B2) im Niczky-FA. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie beati Michaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium quibus expedit universis, quod magister Nicolaus dictus Kokos filius Nicolai quondam palatini ab una parte, vero ab altera nobiles - 54 -

1329 viri K e m e n filius K e m e n , I a c o b u s et A n d r e a s filii R e n o l d i , item M a r t i n u s , Michael et I a c o b u s filii Iaak d e g e n e r e Iaak c o r a m nobis p e r s o n a l i t e r constituti p r o p o s i t u m extitit p e r e o s d e m c o n m u n i t e r et r e l a t u m ministerio vive vocis, q u o d magister Nicolaus predictus tres possessiones suas h e r e d i t a r i a s videlicet U r a y , E g h a z a s n y k c h et L o k n y k c h vocatas iuxta fluvium R a b a in c o m i t a t u Castri Ferrei existentes cum o m n i [ b u s suis] ; ° utilitatibus circumstanciis et pertinenciis universis u n d i q u e certis metis et limitacionibus distinctas p r o u t [ab] a n t i q u o per suos p r e d e c e s s o r e s possedissent, e c o n v e r s o a u t e m nobiles prescripti K e m e n , I a c o b u s et A n d r e a s , M a r t i n u s , Michael et I a c o b u s c a s t r u m et villam R o h o n c h q u a n t u m ipsos c o n t i n g e r e d i g n o s s c e b a t u r , salvis aliorum p a r t i b u s r e m a n e n t i b u s similiter cum o m n i b u s suis utilitatibus circumstanciis et pertinenciis universis, quovis n o m i n e vocatas a l t e r u t r u m in c o n c a m b i u m d e d e r u n t t r a d i d e r u n t et d o n a v e r u n t , iure p e r p e t u o pacifice et q u i e t e irrevocabiliter p o s s i d e n d a s in filios filiorum h e r e d u m p e r h e r e d e s , t e n e n d a s p a r i t e r et h a b e n d a s p i e n o iure ita p i e n e , ut lapsu t e m p o r u m nec idem magister Nicolaus dictus K o k o s vel eius in p o s t e r u m successores et e o s d e m p r e s c r i p t o s nobiles vel ipsorum successores prefati nobiles aut e o r u n d e m p o s t e r i t a t e s p r e a l l e g a t u m m a g i s t r u m N i c o l a u m vel ipsius successores s u p e r h u i u s m o d i c o n c a m b i o a l t e r u t r u m valeant m o l e s t a r e vel in irritum d e t r a c t a r e , sed u n u s q u i s q u e suam d o n a c i o n e m r o b o r a r e et contra alios tale c o n c a m b i u m r e t r a c t a n t e s vel litis m a t e r i a m excitantes a l t e r u t r u m d e f e n d e r e et c o n s e r v a r e propriis l a b o r i b u s et expensis; si a u t e m aliqua p a r s ex ipsis dictum c o n c a m b i u m p r o g r a t o vel p r o b o n o non h a b e r e t aut t e m p o r i b u s e o r u m vel successores t e m p o r e successivo alienare i n t e n d e r e t h ) n e c n o n p r o d e f e n s i o n e ipsius concambii s u a m p a r t e m non a p p o n e r e t vel contra m o l e s t a n t e s d e f e n d e r e non p o s s e t , e x t u n c p a r s non d e f e n s a vel r e t r a c t a t a ad sua p r o p r i a sine o m n i g r a v a m i n e et iudicio aliquali r e m o t a feliciter r e m e a b i t ; ad q u o d f a c i e n d u m p a r t e s predicte se et suos successores s p o n t a n e a c o r a m nobis obligarunt v o l ú n t a t e . In cuius rei m e m o r i a m p e r p e t u a m q u e f i r m i t a t e m p r e s e n t e s concessimus nostras litteras sigilli nostri m u n i m i n e r o b o r a t a s m e d i o q u e a l p h a b e t o intercisas. D a t u m feria q u a r t a p r ó x i m a a n t e octavas asscensionis domini a n n o e i u s d e m M" C C C ° X X ™ N o n o , honorabili viro magistro I o h a n n e p r e p o s i t o , discretis viris Michaele c a n t o r e , D o m i n i c o c u s t o d e , I o s e p h d e c a n o ecclesie n o s t r e existentibus. •') IJicke im l'ergument (Ah A ,)

bl

A : : '/.eìtwortformen in Mchrzaht

1329 Juni 8

112.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß Nikolaus genannt der Hahn (dg. Heder) Sohn des Palatins Nikolaus, mit Zustimmung des Gespans Stephan (dg. Losoncz) von Eisenburg seine beiden Besitzungen Laknick und Egyhazsanick an der Raab in Gegenwart des Kanonikus Peter von Eisenburg und des Mark von Paty als Vertreter des Gespans, den Angehörigen des Geschlechtes Jak: Kemen Sohn des Kemen, Jakob Sohn des Reinold, Martin, Michael und Jakob Söhnen des Jak, zu dauerndem Besitz übergab, vorbehaltlich der Rechte Dritter. Er erhielt von den genannten Edlen Burg und Markt Rechnitz mit allen Zugehörigkeiten im Tausch. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA. (A). - Spuren des rückwärts eingehängten Siegels und Einschnitte im Pergament. - Beglaubigte Abschrift von 1822 April 6 im Bttrgenländischen LandesA. zu Eisenstadt. Niczk\-FA. (B). sehr fehlerhaft. Ungedruckt.

- 55 -

1329 Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod magister Nicolaus dictus Kakas filius Nicolay quondam palatini coram nobis personaliter constitutus duas possessiones Eghazasnyck et Loknykch' 0 vocatas iuxta fluvium Raba in comitatu Castri Ferrei existentes prò concambio castri et villae Ruhunch cum omnibus suis utilitatibus circumstanciis et pertinentiis universis undique certis metis distinctas necnon eciam mediantibus litteras Stephani comitis Ferrei Castri super huiusmodi concambio nobis destinatis presente Mark de Poth homine eiusdem et magistro Petro ecclesie nostre testimonio dedit, tradidit et donavit Kemen filio Kemen, A n d r e e , Iacobo filiis Reynoldy, Martino, Michaeli et Iacobo filiis Iaak perpetuo pacifice et quiete irrevocabiliter possidendas in filios filiorum, heredum per heredes tenendas pariter et habendas pieno iure ita piene, ut lapsu temporum nec idem magister Nicolaus dictus Kakas vel eius in posterum successores eosdem prescriptos nobiles de genere Iaak super huiusmodi concambio valeat molestare vel in irritum detractare, quantum ipsum contingere dignosscebatur salvis aliorum partibus remanentibus. Datum quarta feria proxima ante octavas asscensionis domini anno eiusdem M" CCC"°" XXX™' nono. •') B E g y h a z a s N i c z k , L a k N i c z k

(1329) Juni 19, Heiligenstein

113.

Chepanus, Vizegespan von Ödenburg und die Adelsrichter des Komitats entscheiden einen Streit zwischen Andreas von Zinkendorf (de Zynk) und Blasius und Dessew, Söhnen des Stephan des Roten Rufus (von Damasy), um das Erbe des Stephan, Sohn des Beze. Haus und Hof, die Laurencius Sohn des Fuldricus, in Zinkendorf erbaute, samt einem Drittel des Gesamtbesitzes gehen mit allen Einkünften und Zubehör an Andreas über; die an der Entscheidung beteiligten Schiedsrichter setzen fest, daß die Teilung am 9. Juli (die dominica proxima post octavas sanctorum apostolorum Petri et Pauli) durchgeführt werden soll und derjenige, der die Aufteilung zurückweisen würde, an den Vizegespan 6 Mark, an die Schiedsrichter und an die Gegenpartei je 2 Mark zu zahlen hätte. Am 1. August (in octavis sancti Iacobi apostoli) haben beide Parteien vor dem Kapitel von Raab zu erscheinen und die ganze Sache ordnungsgemäß (more solito) beurkunden zu lassen. - Datum in Ikqu feria secunda proxima ante nativitatem sancti Iohannis baptiste anno [M° CCC° XX 0 ]"' nono. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.553 (A). - Pergamentstreifen ten Siegels. - Schrift sehr verblaßt. Druck: Nagy, Sopronvdrm. okl. I 120 n. 96. •') laut Druck:

in A ist das Datum

infolge

eines Fleckes

im Pergament

1329 Juni 23.

und Reste ties rückwärts

eingehäng-

unleserlich.

114.

Vor dem Kapitel von Raab vermacht der sölmelose Myke, genannt der Blonde (Zewke) von Meggyes im Komitat Eisenburg, Sohn des Iwan, um seines eigenen und seiner Vorfahren Seelenheiles willen drei Viertel seines teils ererbten, teils hinzugekauften Besitzes in Meggyes dem Kapitel zum heiligen Michael zu Eisenburg, ein Viertel der Pfarrkirche der heiligen Cosmas und Damian in Meggyes; er behält sich den Nutzgenuß seines Besitzes auf Lebenszeit vor. Die Grenzen des Besitzes - 56 -

1329 sind: possessio vel porcio circumdatur et vallatur possessionibus nobilium inferius nominatorum, videlicet Petri et Iohannis filiorum Pauli et Nicolai filii Stephani a plaga meridiei, item possessioni Kvpach nuncupate a parte occidentis et possessioni magistri Kokos a parte aquilonis, necnon a parte orientis separat et distingit aqua Rabe fluentis circa possessionem antedictam. Datum secundo die festivitatis Corporis Christi anno eiusdem M° CCC° vicesimo nono, magistris Mathya lectore, Georgio cantore et Iacobo custode ceterisque fratribus et dominis ecclesie nostre existentibus. Zwei Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg. — At: besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. Siegel und Befestigung verloren. — Rückvermerk saec. 16.: carta beati Michaelis archangeli de Castro Ferreo super tribus porcionibus in Medyes existentibus donata et legata. - A,: Siegel an rot-grünen Seidenschnüren, abgefallen. — Die Buchstaben ABC am unteren Rande durchschnitten. Druck: Vasi Szemle 21 (1967) S. 441.

1329 Juli 18 115. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet die schiedsrichterliche Entscheidung des Streites zwischen Johannes Sohn des Kalmerius (dg. Geregye), und Stephan, Michael und Johannes, Söhnen des Geus, wegen des Totschlages, den Johannes an ihrem Bruder Nikolaus Sohn des Geus, vollbracht hat: Genannter Johannes wird den Söhnen des Geus am 1. August (in octavis beati Iacobi nunc venturis) vor dem Kapitel von Eisenburg 16 Mark in Geld oder Sachwerten bezahlen; falls er die Zahlung versäumt, wird er eine Strafe von 50 Mark zu zahlen schuldig sein. Er verpflichtet sich ferner, seine beiden Brüder Stephan und Michael, Söhne des Kalmerius, gegen die Söhne des Geus nicht zu unterstützen, noch sie in seinem Besitz Geregye aufzunehmen, solange sich diese mit den Söhnen des Geus nicht ausgesöhnt haben. Dieselbe Verpflichtung gehen comes Andreas, Sohn des Chepanus von Molnär, und seine Söhne Thomas, Andreas, Peteu und Nikolaus vor dem Kapitel von Eisenburg bei Strafe von 10 Mark ein. Dagegen verpflichten sich die Söhne des Geus, den Besitz Geregye in dem Streite mit Michael und Stephan (dg. Geregye) in keiner Weise hineinzuziehen. — Datum tercia feria proxima ante festum beate Marie Magdalene anno domini M° CCC 000 XX mo nono. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2552 (A). — Spuren des rückwärts aufgedrückten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro Iohanne filio Kalmerii contra Stephanum Michaelem et Iohannem filios Geus super solucione decem et sex marcarum in octavis sancti Iacobi apostoli. Druck: Anjouk. okm. II 417 n. 362.

1329 Juli 24 116. Vor dem Kapitel von Raab verpfändet der Edle Johannes von Pinnye im Komitat Ödenburg, Sohn des Johannes, seinen ererbten Besitzanteil in Beb, Komitat Wesprim, für 6 Mark Pfennige, die teils in Breitpfennigen, teils in den derzeit in Raab gültigen Pfennigen erlegt wurden, an seinen Verwandten Ladislaus von Pinnye, Sohn des Nikolaus, auf ein Jahr bis zum nächsten St. Jakobstag. Bei Nichteinhaltung des Einlösungstermins verdoppelt sich die Pfandsumme. Orig. im Ung. StaatsA. hängten Siegels. Ungedruckt.

DL 40.556 (A).

- Pergamentstreifen

- Vgl. UBB II 30. n. 45.

- 57 -

und Spuren des rückwärts

einge-

1329 Nos capitulum Iauriensis ecclesie memorie conmendantes significamus quibus expedit universis, quod Iohannis filius Iohannes nobilis de possessione Pune comitatus Suprvniensis ab una parte, Ladizlaus filius Nicolai de eadem possessione Pune proximus et cognatus eiusdem ex altera coram nobis personaliter constituti, antedictus Iohannes porcionem seu possessionem sitam in possessione Beeb in comitatu Vesprimiensi iure hereditario ipsum contingentem cum utilitatibus quibuslibet, videlicet terris arabilibus, locis sessionalibus, silvis, pratis et feneto ac aliis omnibus quocumque nomine censeantur ipsam porcionem contingentibus, a presenti festo beati Iacobi apostoli usque ad annualem revolucionem eiusdem pro sex marcis denariorum, videlicet partim in denariis latis et partim in denariis pro tempore currencium a ) in laurino, pignori obligavit Ladizlao proximo suo antedicto; eo videlicet modo, quod si usque dictam revolucionem festi beati Iacobi apostoli in eisdem denariis ipsam porcionem suam memoratus Iohannes redimere voluerit, habebit salvum ius redimendi; alioquin in secunda revolucione prefati festi beati Iacobi redimere valebit ab eodem Ladizlao similiter cum suis utilitatibus porcionem suam antedictam gravamine duppli. Datum in vigilia beati Iacobi apostoli anno domini M° CCC°° vicésimo nono. * so A

1329 August 3 117. Das Kapitel von Eisenburg bezeugt, daß Andreas, Petrus, Paulus genannt Bonouk und Bedur, Söhne des Martin von Sär, ihre Besitzungen in Gegenwart des Eisenburger Kantors Michael dem Schreiben des Gespans Stephan von Eisenburg entsprechend, folgendermaßen geteilt haben: Die östliche Hälfte von Unter Lak sowie von Ober Lak erhalten Petrus und Paulus, die beiden Westhälften dagegen Andreas und Bedur. Die Anteile des Bedur werden aber bis zu dessen Ankunft von den drei anderen genutzt. Ein Weingarten im Gebiet von Egervär gelangt an Andreas und Bedur, ein anderer in Unter Lak an Petrus und Paulus. Weide- und Waldländerein werden ebenfalls in zwei Hälften geteilt. Einkünfte und Erträgnisse einer Mühle bei Györvär gehören je zur Hälfte dem Petrus und Paulus, sowie Andreas und Bedur. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.240 (Aj. - Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk gleichzeitig: pro A n d r e a P e t r o ac B e d u r filiis Martini d e iuxta Saar super divisione in d u a b u s L o o k facta inter ipsos. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod Andreas, Petrus et Paulus dictus Bounuk filii Martini de Saar, pro se et pro Bedur fratre ipsorum coram nobis personaliter constituti, in possessionibus eorum Look vocatis presente magistro Michaele cantore homine nostro ad hoc transmisso per nos, talem divisionis formam, quam divisionem secundum continenciam litterarum magistri"' Stephani comitis Ferrei Castri et iudicum nobilium facere inter se habebant, factam retulerunt: quod porcionem eorum in Inferiori Look existentem videlicet villam seu sessiones divisissent b) in duas partes, quarum medietas a parte orientali cessisset Petro et Paulo antedictis possidenda perpetuo; altera medietas a plaga occidentis videlicet a parte montis Andree et Bedur cessissent perpetuo - 58 -

1329 possidere; item porcionem eorum in Superiori Look similiter in sessionibus fore in duas partes divisisse retulerunt, quarum una a parte orientali Petro et Paulo, altera vero pars a parte occidentis A n d r e e et Bedur cessissent perpetualiter possidende; sed porcionem Bedur dicti Andreas, Petrus et Paulus in Superiori Look habitam usui ipsorum servabunt in conmuni c ) usque adventum suum. Vinea autem in territorio Egurwar A n d r e e et Bedur est devoluta, alia vero vinea in Inferiori Look Petro et Paulo est assignata. Campestres, terras silvestres et alias in medietate A n d r e a s et Bedur, alia medietate Petrus et Paulus possidebunt; fructus et proventus molendini eorum iuxta Gurwar, quod habent, m o d o supradicto divident in duas partes, medietatem Andreas et Bedur, aliam medietatem Petrus et Paulus percipientes perpetuo possidebunt. D a t u m quinta feria proxima post A d Vincula sancti Petri, anno domini M° CCC 0 0 0 XX m o nono. a

) A: verbessert über der Zeile

aus m a g i s t r o nachgetragen

b

) A: divissent

1329 August 29

c

) A: die folgenden

drei Wörter von gleicher

Hand

118.

Propst Stephan und der Konvent des Prämonstratenserkloster zur heiligen Maria in Säg beurkunden, daß auf Grund früherer Urkunden am 29. August comes Leustachius, Sohn des Edlen Paul von Vât, zusammen mit 25 Adeligen sich von der Anklage des Gespans Donch von Sohl freischwören sollte, er habe durch seine Diener den königlichen Waldwächter Petheu töten und 6 Pferde aus dem Besitz der Waldwächter in sein eigenes Haus in räuberischer Weise bringen lassen; der Reinigungseid wurde geleistet. Orig. im Ung. Staats A. DL 69.206, früher im Kubinyi-FA (A). — Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: pro comité Leustachio filio Pauli de Valth contra magistrum Donch super morte Petheu et racione sex equorum super facto iuramenti expedicionalis. Ungedruckt.

Nos Sth[eph]anus prepositus et conventus fratrum ordinis Premonstratensium monasterii beate virginis Marie de Saag damus pro memoria, quod cum secundum continenciam priorum litterarum nostrarum memorialium feria tercia scilicet in quindenis assumpcionis beate virginis Marie 1 ' comes Leustachius filius Pauli nobilis de Valth cum viginti quinque nobilibus sibi consimilibus contra magistrum Donch comitem de Zolium debebat se purgare sacramento super eo, quod famuli ipsius Petheu custodem silvarum domini nostri régis non interfecissent, sex equos more latrocinio a custodibus silvarum domini régis non abstulerint et ad d o m u m ipsius non deduxerint. Quiquidem comes Leustachius prout debebat ipso die et termino adveniente coram nobis prestitit et deposuit sacramentum et est in causis premissis expeditus. D a t u m in quindenis festivitatis prenotate anno domini M° CCC 0 0 0 XX m o nono. ') 1329 August

29

1329 September 23 119. Das Kapitel von Raab transsumiert auf Bitten des Pfarrers Georg von Repceszentgyörgy (presbyter de Sancto Georgio Iauriensis diocesis comitatus Castri Ferrei) die Urkunde des Erzbischofs Thomas von Gran von 1319 Juni 24, mit der - 59 -

1329 inserierten Urkunde des Bischofs Nikolaus von Raab 1318 Dezember 6, Steinamanger, in der die Stiftung einer Kapelle zum hl. Stephan in Szeleste (in villa Zeleste) gestattet wird. - D a t u m die sabbati proximo post festum beati Mathei apostoli et ewangeliste, anno domini M° CCC° vicesimo nono, magistris Mathya lectore, Georgio cantore ceterisque fratribus et dominis ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.561 (A). — Siegelbruchstück an blauen Seidenschnüren. Druck: Haz. okm. III 103 n. 90. - Die inserierten Urkunden s. UBB III 122 n. 233 und 118 n. 226.

ebenda

1329 Oktober 4 120. Vor dem Kapitel von Eisenburg verpflichten sich genannte Angehörige des Geschlechtes Jäk, einander in der Streitsache gegen Magister Nikolaus, genannt der Hahn (dg. Héder), mit allen Kräften beizustehen und zu verteidigen, auch alle Geldzahlungen gemeinsam zu leisten. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA. (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro nobilibus de laak unio super e o , quod in accione contra magistrum Kokas se conmuniter adiuvabunt. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis de Castro Ferreo damus pro memoria, quod Iacobus filius Iwan pro se et pro Paulo fratre suo, Iwan filius Michaelis, Petrus filius Iohannis filii Tristiani, Petrus filius Sandur, Nicolaus filius Gregorii, Iohannes filius Iohannis, Iacobus filius Martini coram nobis constituti obligarunt se in causis ipsorum contra magistrum Nicolaum dictum Kokas se m u t u o iuvare et pariter defensare laboribus sumptibus et expensis; et si ipsos universaliter vel particulares personas aliquod preveniret gravamen, in dieta exsecucione cause conmuniter se defensabunt et a ' eciam pecuniaria solucione in communi. D a t u m in octavis sanetorum Cosme et Damiani martirum anno domini M° CCC° XX m o nono. ") darnach et gestrichen

1329 November

(A)

10, Avignon

121.

Papst Johannes XXII. ermahnt den König Karl I. auf Grund der Klage der Königin Agnes (Witwe des Königs Andreas III. von Ungarn), daß er den von ihr der Kirche von Gran geschenkten Besitz Neusiedl an sich zog und seiner Burg einverleibte, diesen Besitz der genannten Kirche wieder zurückzugeben. Orig. früher angeblich im Erzbischöflichen Archiv zu Gran, dort aber nicht mehr auffindbar. Abschrift saec. 18 in der Sammlung Hevenessi tom. 61 p. 385f (B).

-

Druck: Fejer CD VIIII3, 370 n. 154 und CD VIIII2 567 n. 261 mit dem falschen Datum 1324 November II; das 14. Pontifikatsjahr des Papstes Johannes XXII. reichte jedoch vom September 1329 bis September 1330. — Im Register des Papstes wird diese littera nicht verzeichnet.

Iohannes episcopus servus servorum dei charissimo in Christo filio Carolo regi Hungarie illustri salutem et apostolicam benedictionem. Ex conquestione charissime in Christo filie nostre Agnetis regine Hungarie illustris neptis tue admirantes audivimus, quod licet ipsa de salute propria cogitans q u a n d a m possessionem Neusidl vulgariter nuneupatam Iauriensis diocesis in regno tuo

- 60 -

1329 consistentem, ad earn emtionis titulo pertinentem, ecclesie Strigoniensi donasset eamdemque possessionem dicta ecclesia diutius possedisset, sicut adhuc possidebit pacifice et quiete, tu tarnen eadem possessione ecclesiam prefatam absque causa rationabili spolians ipsam eamdem castro tuo cum suis omnibus redditibus applicasti. Nostro igitur per eamdem reginam super his auxilio implorato, regalem excellentiam rogamus et in domino attentius exhortamur, quatenus quam sit deo displicibilis ecclesiarum spoliatio et exosa, quantumve apud homines clari nominis tui fama abinde obnubilari valeat et deus etiam offendatur in libra recte consideracionis adducens sic in restitutione celeri eiusdem possessionis prefate ecclesie facienda velut prineeps catholicus, ita ecclesiarum earumque iurium potius conservatorem te velis pro nostre et apostolice sedis reverentia benignum et favorabilem exhibere, quod iustitie satisfiat et tua super hoc prout decet, exonerata conscientia apud homines digne laudis tibi augeatur preconium ac divinam etiam maiestatem ac diete sedis gratiam exinde uberius mereatur. Datum Avenione quarto idus novembris, pontificatus nostri anno quarto decimo.

1329 Dezember 122. König Karl I. transsumiert auf Bitten genannter Grenzwächter von Orimagyarosd die Urkunde des Königs Stephan V. von 1270 über die Rechte der dortigen Grenzwächter. Erhalten im Transsumpt König Ludwigs 1. von 1355 Januar 15, früher im Batthyäny-FA zu Körmend. Ein Teil dieses Archivs, das nach dem 2. Weltkrieg in das Ungarische Staatsarchiv kam, gilt als verschollen; vorliegende Urkunde befand sich offenbar in diesem Bestand; sie ist im StaatsA. nicht vorhanden. Laut Druck (der Urkunde von 1270, Anmerkung) waren die Petenten: Petrus filius Chete speculatores regales de Monyorosd. Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: UBB 1380 n. 576.

Gregor filius Pentyk et

1329 Dezember 14 123. König Karl I. bestätigt in einem feierlichen Privileg die Verleihung der Gespanschaft Lutzmannsburg und der Burg Landsee durch König Béla IV. an Laurencius dg. Aba auf Bitten von Jakob, Johannes und Petrus, Söhnen des Laurencius dg. Aba (Sohn des Erstgenannten), sowie ihres Verwandten Petrus, Sohn des Nikolaus dg. Aba, zum Dank für ihre zahlreichen Verdienste; die Urkunde Bélas IV. wird wörtlich eingerückt. Orig. im Ung. StaatsA. DL 551 (A). - Siegelbruchstück an rot-gelben Seidenschnüren erhalten. - Rückvermerke: I) von gleicher Hand: Privilegium super facto comitatus Lucman cum castro Lanser. — 2) saec. 16: Lonseer. Ungedruckt.

[K]arolus a ) dei gracie Hungarie . . . rex omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris presencium noticiam habituris salutem in omnium salvatore. Solet a principe confirmari, quod licite postulatur, quia sicut iuris est occupata indebite in statum debitum revocare, sic est equitati consonum obtenta legittimo regio patrocinio roborare. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod magister Iacobus filius Laurencii filii Laurencii, suo, item Iohannis et Petri fratrum suorum uterinorum ac Petri filii Nicolai similiter fratris

- 61 -

1329 sui nomine ad nostre maiestatis conspectum accedens exhibuit nobis quoddam Privilegium domini Bele quondam incliti regis Hungarie abavi nostri Carissimi felicis recordacionis, super donacione tocius comitatus de Luchman cum castro Lanser et omni suo districtu ac aliis utilitatibus atque circumstanciis suis ad ipsum comitatum Luchman spectantibus dicto Laurencio avo ipsius Iacobi et per eum suis heredibus et eorum successoribus per eundem dominum Belam facta confectum et habitum, petens nos, ut dictum Privilegium super ipsa donacione ratum habere et sibi suisque fratribus supradictis ac eorum heredibus nostro dignaremur privilegio confirmare. Cuius tenor talis est: Bela dei gracia . . . (folgt die Urkunde König Bélas IV. von 1263). Itaque nos qui ex solita pietate omnium benemeritorum peticiones iusticie concordes et admissione dignas exaudicionis gracie tenemur conmendare, propositis peticionibus ipsius magistri Iacobi favorabiliter inclinati revocantes in memoriam nostre maiestatis inpensa multimoda sua et fratrum suorum predictorum fidelium obsequiorum merita, quibus iidem a toto eo tempore, quo regnum nostrum Hungarie iure geniture nobis debitum intravimus, non propie ipsorum sed nostre voluntati se fideliter subicientes, in cunctis nostris et regni nostri expedicionibus et negociis prosperis et adversis nec eciam proprias ipsorum nec proximorum et clientum eorumdem personisb) possessiones et bona pro exaltacione nostri regiminis et honoris incremento variis fortune casibus et publicis periculis submittere et relinquere minime formidantes eo fideliter, quo ferventer nobis meruerunt conpiacere et se reddere graciosos, inspecta veritate prescripti privilegii idem in nulla sui parte viciatum, de verbo ad verbum presentibus insertum acceptamus ratificamus approbamus et super donacione dictorum comitatus Luchman et castro Lanser ac aliis attinenciis eorumdem universis prefato magistro Iacobo et fratribus suis prescriptis ac eorum heredibus universis de Consilio prelatorum et baronum regni nostri infrascriptorum perpetuo valere presentis privilegii nostri patrocinio confirmamus. In cuius confirmacionis et approbacionis memoriam perpetuamque firmitatem presentes concessimus litteras nostras privilegiales dupplicis sigilli nostri novi et autentici munimine roboratas. Datum per manus discreti viri magistri Endere Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii dilecti et fidelis nostri anno domini millesimo trecentisimo vigesimo nono, decimo nono kalendas ianuarii, regni autem nostri anno similiter vigesiipo nono. a)

Initiale ausgespart, nicht ausgefüllt

) so A statt personas

* 1329 124. Vor dem Kapitel von Eisenburg treffen die Edlen von Horrow, Nikolaus Pfarrer von Lipárt, und Nikolaus Sohn des Cheth, mit Laurencius und Boda, Söhnen des Thomas von Horrow, ein Übereinkommen, wonach der umstrittene Erbbesitz Horrow in elf Teile geteilt werden soll, wovon die Söhne des Boda einen Teil zu dauerndem Besitz erhalten sollen. Ausführliche Inhaltsangabe nach einem Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1345 in der Gerichtsurkunde des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf von 1346 Mai 12 im Ung. StaatsA. DL 91.370 (C). Druck: Anjouk.

okm. IV 519 n. 361.

. . . litteras patentes dicti capituli Castri Ferrei anno tune proxime elapso1' emanatas, transscripcionem tenoris quarumdam aliarum litterarum iamdicti - 62 -

1329 capituli Castri Ferrei anno domini M° CCC° XX 0 nono confectarum explicantes, quod Nicolaus plebanus de Lyparth et Nicolaus filius Cheth nobiles de Horrow ab una parte, Laurentius filius Thome pro se et pro suo Boda fratre de eadem Horrow ex altera coram eodem capitulo Castri Ferrei constituti super universis causis ipsorum hincinde motis et exortis usque tunc inter partes, ad piene pacis dixissent se devenisse unionem et penitus concordasse; preterea possessionem ipsorum hereditariam Horrow vocatam, quam iure generacionis in communi eis et aliis generacionibus ipsorum pertinere ipsorum dixissent, cum omnibus suis utilitatibus et pertinenciis universis, sessionibus, terris arabilibus et aliis dividere assumpsissent in undecim partes, ex quibus undecimam cum omnibus suis utilitatibus dare et assignare tenerentur Laurencio et Boda filiis Thome, prout eis iure generacionis pertinere dinossceretur iure perpetuo possidere. Die in.der Gerichtsurkunde erwähnten Urkunden wurden im Laufe eines langwierigen Prozesses zwischen den oben Genannten vorgelegt, wobei Boda unter anderem erklärte, er habe schon im April 1329 auf dem ihm zugewiesenen Landstück, das damals unbebaut war, seinen Wohnsitz genommen: in medio quadragesime, cuius tunc sedecima preterisset revolucio annalis, ipse in dieta possessione Horrow iure generacionis in quodam deserto descendendo fecisset residenciam, edificia, arbores fruetiferas quamplurimas et alias utilitates in eadem faciendo und damit das Land erst bewohnbar gemacht. Schließlich wurden auf Grund der Schenkungsurkunde des Königs Ladislaus IV. die Grenzen begangen und die entsprechenden Anteile den Partnern eingeantwortet; Nikolaus von Horrow wurde wegen zweifachen Verkaufs eines und desselben Grundstückes zu einer Buße von 6 Mark verurteilt. ') 1344

125. *1329 Das Kapitel von Eisenburg beurkundet eine Güterteilung zwischen Johannes und Stephan, Söhnen des Dominik dg. Nàdasd, und Dominik, Itemer, Nikolaus, Sohn des Nikolaus Aykas, den Söhnen des Nikolaus und Peteu von Makfa. Orig. verschollen, Eintragung im Elench StaatsA. zu Preßburg, zu Fasz. 20. n. 18.

des Esterhäzy-FA.

zu Galänta,

heute im

Slowak.

(capitulum Castri Ferrei) Perpetua transactio sive divisio coram capitulo Castri Ferrei, ubi Iohannes et Stephanus filii Dominici de Nadasd quam composicionem et divisionem habuerunt cum Dominico, Itemer et Nicoiao filio Nicolai Aikas ac filiis Nicolai, Peteu de Makfa in omnibus ratam et perpetuo duraturam invicem consensi sunt.

*1329 126. Vor dem Kapitel von Eisenburg stellen Ladislaus und Bede, Söhne des Adumpreth de iuxta Saar, auch namens ihres Verwandten Deseu Sohn des Dionysius, ein an ihren Besitz angrenzendes Landstück an der via magna (nach Telekes) an Nikolaus Sohn des Ehelleus von Sär, zurück; dieses Landstück hatte ihnen Ehelleus von Sär um 12 pensae Pfennige, bei verspäteter Rücklösung um 24 pensae Pfennige, verpfändet, die nunmehr Nikolaus aus eigenem Gelde bezahlte. Ausführliche Wiedergabe in der Hofgerichtsurkunde Ofen, im Ung. StaatsA. DL 91.427 (B). Ungedruckt.

- 63 -

des Hofrichters

Thomas von 1351 Mai 16,

1329 - 1330 . . . item in anno domini Millesimo CCC° XX 0 nono Ladizlaus et Bede magistri filii comitis Adumpreth de iuxta Saar prò se et prò Deseu filio Dyonisio fratre ipsorum coram ipso capitulo Castri Ferrei personaliter conparendo unam particulam terre in Saar, prout iaceret super magnam viam usque terras filiorum Adumpreth, quam comes Elleus Dyonisio, Ladizlao et Bede supradictis secundum formam priorum litterarum eiusdem capituli obligasset prò duodecim pensis denariorum et, si redimere non curasset, crescente pena duplici super ipsam; tandem ipsam particulam terre, in quam prò dictis duodecim pensis denarorium et prò totidem sumpma pecunie, que prò pena dupplici supervenisset, in toto viginti quatuor pensis, remisissent et restituissent predicto Nicolao filio dicti Elley pieno iure; quasquidem viginti quatuor pensas Nicolaus de propria sua pecunia prenotatis filiis Adumpreth persolvisset ad redempcionem terre prenotate et iidem filii Adumpreth litteras obligatorias et eciam super pena dupplici emanatas, quarum vigore ipsam particulam terre servassent, eidem magistro Nicolao restituissent coram capitulo prenotato.

1330 Januar 16, Visegräd 127. Der Hofrichter Paul von Mattersdorf teilt dem Kapitel von Raab mit, daß am 18. November des vergangenen Jahres comes Geuse gegen Ladislaus (dg. Gatal), seine Söhne Gregor und Nikolaus, sowie seinen Neffen Andreas, Sohn des Iwanka dg. Gatal, Anklage erhob, weil sie auf seinem Erbbesitz Groß-Andrä ein Dorf erbaut hatten. Dagegen wandte der anwesende Gregor ein, daß dies auf dem Erbbesitz des Geschlechtes, gleichfalls Groß-Andrä genannt, geschehen sei, der ihnen laut königlicher Urkunde auf Grund einer Grenzbegehung durch das Kapitel von Raab zustehe, und konnte am dazu festgesetzten Termin — 8. Januar — diese beiden Urkunden vorweisen. Da aus ihnen keine volle Klarheit zu gewinnen war, wird das Kapitel ersucht, am 28. Februar in Gegenwart der Parteien und des homo regius Nikolaus Sohn des Geuge, oder Dominikus Sohn des Ugud, für comes Geuse, Ladislaus Sohn des Michael, oder Michael von Musaj für Ladislaus dg. Gatal auf Grund der erwähnten Urkunden, die er unter seinem Siegel mitschicken wird, eine neuerliche Grenzbegehung vorzunehmen und die Gegner in ihren jeweiligen Besitz einzuweisen. Desgleichen möge das Kapitel die genaue Lage des umstrittenen Dorfes feststellen und seinen Wert schätzen, sodann das Ergebnis an den König berichten. Erhalten StaatsA.

in dem Antwortschreiben DL 87.007 (B).

des Kapitels

an den König

von 1330 März

7, Orig.

im

Ung.

Ungedruckt.

Discretis viris amicis suis capitulo Iauriensi comes Paulus iudex curie domini regis amiciciam paratam debito cum honore. Vestre amicicie presencium serie cupimus de[cl]arare a) , quod comes Geuse iuxta continenciam priorum litterarum nostrarum in octavis beati Martini confessoris proxime preteritis 1 ' ad nostram accedens presenciam contra Ladizlaum [filium] a) Gathal, Gregorium et Nicolaum filios eiusdem Ladizlai, ac Andream filium Iwanka in figura nostri iudicii proposuerat eo modo, quod iidem nobiles intra metas possessionis sue hereditarie Endred vocate in comitatu Suprvniensi existentis villam construxissent et eandem detinerent occupatam, cuius detencionis racione se vellet informari ab eisdem. Quo ita proposito idem Gregorius filius Ladizlai filii Gathal pro se personaliter, pro dictis vero Nicolao fratre suo, Ladizlao patre eius - 64 -

1330 et Andrea filio Iwanka cum procuratoriis litteris capituli ecclesie Budensis exsurgendo responderat ex adverso, quod ipse et dicti Nicolaus, Ladizlaus et Andreas prefatam villam in possessione ipsorum hereditaria, metarum distinccionibus per se separata, similiter Endered vocata, que ab olym per tirannialem potenciam alienata ab eisdem extitisset et nunc per dominum nostrum regem ipsis foret metali distinccione restituta, construxissent, ad quod se et eosdem Nicolaum, Ladizlaum et Andream efficatissima instrumenta habere affirmarat, postulans terminum ad exhibicionem dictorum instrumentorum per nos assignari. Nos itaque auditis huiusmodi proposicionibus parcium decreveramus eomodo, quod prefati Ladizlaus filius Gathal, Gregorius et Nicolaus filii eiusdem Ladizlai ac Andreas filius Iwanka preallegata eorum instrumenta in facto diete possessionis confecta in octavis Strennarum 2 ) contra ipsum comitem Geusem, ut visis ipsis b) instrumentis iudicium et iusticiam facere valeremüs inter partes, iuris ordine observato, coram nobis exhiberent. Ipso termino adveniente prefatus Gregorius filius Ladizlai filii Gathal pro se personaliter, pro dictis vero Nicoiao fratre suo, Ladizlao patre eius et Andrea filio Iwanka cum procuratoris c) litteris capituli Budensis, ipso comite Geuse personaliter astante et ipsa instrumenta exhiberi postulante, ad nostram accedens presenciam quasdam litteras vestras modum reambulacionis et ereccionis metarum diete possessionis continentes ac alias litteras privilegiales dicti domini nostri regis confirmacionem earundem exprimentes nobis demonstravit, in quarum tenoribus quandam possessionem Endered vocatam per hominem regalis pietatis presente vestro testimonio iuxta veteres et antiquas metas reambulatam, eciam ubi necesse fuisset, novis metis erectam et eisdem Ladizlao filio Gathal, Gregorio et Nicoiao filiis eiusdem Ladizlai ac Andrea filio Iwance absque contradiccione aliquali presentibus vicinis et conmetaneis suis universis statuta 0 ' ac per ipsum dominum nostrum regem sub cursibus earundem metarum eisdem confirmatam fore reperimus. Cum autem visis et perlectis tenoribus dictarum litterarum ipsum comitem Geusem de eo, utrum in contrarium dictarum litterarum regalium et vestrarum aut metarum in eisdem continencium aliquorum verborum suorum proponaculo obviare intendat necne tribus vieibus, ut nostro de iure congruit officio, diligenter quesivissemus, idem comes Geuse in nullo in contrarium dictarum litterarum se obiecturum, ymo metas diete possessionis Endered in eisdem litteris exprimentes veras fore affirmavit; unde quod de eo, utrum predictam villa c) , quam dictus comes Geuse intra metas possessionis sue hereditarie similiter Endered vocate constructam fore dicebat, intra predictas metas in dictis litteris continentes existat necne, nobis non aliqualis Veritas constabat, amiciciam vestram presentibus petimus diligenter, quatenus mittatis hominem vestrum pro testimonio fidedignum, in cuius presencia Nicolaus filius Geuge vel Dominicus filius Wgud, quorum unum dictus comes Geusa d ) , item Ladislaus filius Nicolai vel Michael de Musa, quorum unum prefati Ladizlaus, Gregorius, Nicolaus et Andreas aliis absentibus pro hominibus domini regis adducent in octavis diei cynerum nunc Venturis 3 ' presentibus partibus vel procuratoribus earundem, ad faciem diete possessionis Endered vocate in vicinitate possessionis ipsius comitis Geuse existentis accedant et eandem vicinorum et conmetaneorum eiusdem universorum legitimis convocacionibus habitis, dictis litteris privilegialibus domini regis et vestris sub capite sigilli nostri in trapello inclusis per eosdem Ladizlaum, Gregorium, Nicolaum et Andream exhibitis ibidem, iuxta cursus et limitaciones metarum in eisdem litteris seriatim continencium reambulent et facta reambulacione sub eisdem metis et signis - 65 -

1330 sine diminucione et augmento eisdem Ladizlao, Gregorio, Nicoiao et A n d r e a , aliam vero possessionem similiter E n d e r e d vocatam predicte possessioni vicinam, iuxta cursus antiquarum metarum eiusdem reambulent et facta reambulacione sub suis certis metis ipsi corniti Geuse non obstante contradiccione parcium sine preiudicio iuris alieni statuant p e r p e t u o possidere; et d e m u m videant, ut intra metas qualis possessionis prefata villa litigiosa constructa existat et eandem regni consuetudine exigente deum pre oculis h a b e n d o unacum aliis probis viris e) existiment et posthec tocius premisi 0 ' facti Seriem cum cursibus metarum, qualitate, quantitate ac estimacione diete ville litigiose domino regi ad diem medii quadragesime 4 ' nunc venturum fideliter rescribatis, ut reportata serie omnium premissorum finem debitum facere valeamus inter partes iuris ordine observato. D a t u m in Wysegrad nono die octavarum Strennarum anno domini M° CCC°° trecesimo. '•') Fleck im Pergament Buchstaben verbessert ') 1329 November 18

b (B) ) über der Zeile eingefügt (B) ') darnach einige Buchstaben radiert (Bj -) 1330 Januar 8 ') 1330 Februar 28

c

) so B 4

d

) B: der Name aus

) 1330 März

anderen

18

1330 Februar 14 128. Vor dem Kapitel von Raab verpfändet Stephan, Sohn des Herbord dg. Osl, die jenseits der Drau gelegenen Besitzungen Herborthyka und Bezene vom 2. Februar an (a festo purificacionis beate virginis iam proxime preterito) auf zehn Jahre seinen Verwandten Magister Laurencius, Sohn des Emerich dg. Osl, dessen Söhnen Stephan, Johannes, Leukus und allen anderen, um 50 Mark Wiener Breitpfennige. - D a t u m feria quarta proxima post dominicam Exurge anno domini M° CCC°° tricesimo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2579 (A). — Einschnitte im Pergament und Pergamentstreifen rückwärts eingehängten Siegels, dieses abgefallen. Druck: Anjouk. okm. II 461 n. 403. Die Urkunde gibt einen Hinweis auf die in anderen Gebieten Ungarns liegenden Besitzungen eine so bedeutende Rolle spielenden Familie Osl-Kanizsai.

1330 März 1

des

der

129.

Das Kapitel von Raab transsumiert auf Bitten des Abtes Martin und des Subpriors Jakob von Marienberg die Urkunde des Stadtrichters Dietrich und der Bürgerschaft von Ödenburg von 1329 Februar 2 mit der testamentarischen Verfügung des comes Peter von Ikervär. Es bestätigt ferner, daß der Abt eine Urkunde des Kapitels über die Verpfändung des Besitzes Spanfurt an den genannten Peter vorlegte. Erhalten im Transsumpt König Karls I. von 1330 Mai 9, dieses transsumiert durch das Kapitel von Eisenburg 1394 Dezember 13 im Ung. StaatsA. DL 2526 (C). — Abschr. Sammlung Hevenessi Tom. L1I1 p. 40 (B). Druck: Fejér CD VIIl/3, 471 n. 195.

Capitulum Iauriensis ecclesie ómnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod religiosus et deo amabilis vir frater Martinus abbas monasterii beate virginis de Kedhel ordinis Cistersyensis cum fratre Iacobo subpriori suo et tocius conventus eiusdem

- 66 -

1330 monasterii vice et nomine ad nostram accedendo presenciam exhibuit nobis litteras patentes universorum civium et iuratorum civitatis Soproniensis super facto testamenti condam comitis Petri de Ikuruar civis Soproniensis et super collacione seu donacione medietatis cuiusdam possessionis Ombus vocate sub comitatu Soproniensi existentis, supplicans idem dominus abbas humiliter ac devote postulans, ut tenorem earundem a ) litterarum nostris litteris privilegialibus et presentibus inseri faceremus uberiorem ad cautelam; quarum quidem litterarum tenor alis est: Nos Detricus iudex . . . (folgt die Urkunde von 1329 Februar 2 s. o. n. 98). Preterea prescriptus abbas exhibuit nobis alias litteras nostras privilegiales super facto obligacionis antedicte possessionis Ombus Kenepelino et Petro comitibus dudum concessas 1 ' asserens, per prefatum comitem Petrum ad cautele remedium easdem litteras sibi traditas et assignatas. Nos igitur iustis et legitimis peticionibus ac supplicacionibus sepedicti abbatis Montis Sancte Marie Gloriose inclinati tenorem prefatarum litterarum civium et iuratorum de verbo ad verbum presentibus inseri fecimus nostrum eisdem autenticum sigillum apponi faciendo. Datum feria quinta proxima ante dominicam Reminiscere anno domini M mo CCC m o tricesimo, magistris Mathya lectore, Georgio cantore, ceterisque fratribus et dominis ecclesie nostre existentibus. ;l

) darnach ear gestrichen ') von 1304 Dezember 20. s. UBB III 22 n. 40

130. 1330 März 5, Visegräd König Karl I. beurkundet den Einspruch des Hofrichters Paul von Mattersdorf in seinem sowie seines Verwandten Nikolaus dg. Héder, Sohn des Nikolaus, Bans von Slawonien, Namen gegen die dem Vernehmen nach geplante Inbesitznahme des Guts Rakathya im Komitat Zala durch den Gespan Nikolaus dg. Buzäd-Hahold von Zala; dieses Gut ist ein Teil der Besitzungen von Kopoz und Johannes, Söhnen Solomons des Roten von Harkal, und von Stephan, Gegeu, Philipp, Matthias und Poksar, Söhnen des Johannes von Harkal, die ihnen wegen ihrer zahlreichen Missetaten durch Gerichtsurteil abgesprochen wurden; sie sind daher zu zwei Dritteln dem Hofrichter und zu einem Drittel den Geschädigten anheimgefallen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.572 (A). - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk saec. 18: s u p e r p o s s e s s i o n e R a k a t y a in Z a l a d i e n s i c o m i t a t u a. 1330. Ungedruckt.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod vir magnificus comes Paulus filius Symonis iudex curie nostre in sua et magistri Nicolai filii Nicolai quondam bani tocius Sclauonie persona ad nostram personaliter accedens presenciam per modum protestacionis nobis significare curavit, ut Kopoz et Iohannes filii Salamonis Rufi, Stephanus, Gegeu, Phylippus, Mathyas et Puksar filii Iohannes filii Demetrii de Harkal contra quosdam eorum adversarios in amissionibus universarum possessionum ubilibet intra terminos regni nostri existencium et aliis iudicialibus non modicis gravaminibus in sui presencia iure et legitime iuxta exigenciam suorum excessuum convicti extitissent et ex eo due partes universarum possessionum ipsos ubique contingencium suis manibus iudiciariis, tercia vero pars suorum adversariorum lesionem et offensam paciencium omni equitatis tramite essent devolvende seu eciam applicande; quarum enim possessionum unam Rakathya - 67 -

1330 vocatam in comitatu Zaladiensi in vicinitate possessionum magistri Nicolai filii Nicolai quondam bani tocius Sclauonie fratris sui existentem, ut veridice auditu percepisset, magister Nicolaus filius Stephani comes Zaladiensis precio conparare aut titulo inpignoracionis occupare, licet premissis gravaminibus in permissibilibus existat honeratus, in sui et predicti fratris sui iuris derogamen nitteretur ab eisdem; quemquidem magistrum Nicolaum filium Stephani ab empcione et qualibet alia occupacione, predictos vero Kopoz et Iohannem filios Salamonis, Stephanum, Gegeu, Phylippum, Mathyam et Puksar filios Iohannis filii Demetrii a vendicione et alienacione qualicumque titulo racionis seu queuntis, cum racione iurium et iudicialium gravaminum, quorum mole iidem filii Salamonis et filii Iohannis eidem essent astricti, tum eciam racione vicinitatis et conmetaneitatis, q u a r u m contiguitate eiusdem magistri Nicolai fili Nicolai quondam bani possessionibus eadem possessio Rakathya esset annexa, suo et dicti magistri Nicolai filii Nicolai quondam bani nomine contradicendo, prohibendo ymo prohibuit coram nobis. In cuius protestacionis sue testimonium eidem corniti Paulo iure et legitime postulanti nostras litteras patentes concessimus sigilli nostri apposicione consignatas. D a t u m in Wyssegrad feria secunda proxima post dominicam Reminisscere anno domini M° CCC° XXX°.

1330 März 5

131.

Magister Johannes, Vizegespan des Gespans Stephan von Eisenburg, und die Adelsrichter des Komitats beurkunden, daß Benedikt Feyes von Simonyi seinen und seines Bruders Besitzanteil in Ochok auf drei Jahre an Petrus, Sohn des Petrus von Simonyi um 2 Mark verpfändete mit dem Recht, es jederzeit rücklösen zu können; erfolgt die Einlösung nach drei Jahren nicht, muß er diesen Besitz dem Petrus für immer überlassen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 48.947, früher im Amade-Familienarchiv (A). - Einschnitte im Pergament, von der Besiegelung sonst nichts mehr erhalten. — Rückvermerk von gleicher Hand: Pro B e n e d i c t o dicto Feyes de Simun contra Petrum filium Petri super inpignoracionem terre Ochok usque revolucionem. Ungedruckt.

Nos magister Iohannes vicecomes magistri St[ephani] comitis Castri Ferrei et iudices nobilium eiusdem comitatus damus pro memoria, quod Benedictus dictus Fey[es de] a) Simun coram nobis personaliter conparendo porcionem suam totam quam habet in Ochok vocatam simul cum porcione fratris sui b) cum omnibus utilitatibus circumstanciis et pertinenciis suis universis inpignoravit Petro filio Petri de eadem Simun pro duabus marcis usque revolucionem trium a n n o r u m , q u a n d o c u m q u e poterit, redimendi haberit facultatem; qui conpletis ipsis annis redimere non poterit, extunc idem Benedictus dictam porcionem eorum deberet perpetuare comiti Petro antedicto et ab [.. .]osare c) . Datum feria secunda proxima post dominicam Reminisscere anno domini M° CCC° XXX m o . a

b ) verwischt (A) ) die vorhergehenden Buchstaben verwischt und unleserlich (A).

vier Wörter Uber der Zeile nachgetragen

(A)

c

) ungefähr 6

1330 März 7 132. Das Kapitel von Raab berichtet dem König, daß laut Auftrag des Hofrichters Paul von Mattersdorf, dessen Schreiben inseriert wird, am festgesetzten Termin,

68 -

1330 dem 28. Februar comes Geuse mit Nikolaus, Sohn des Guge, und Ladislaus, Sohn des Gatal (dg. Gatal), seine Söhne Gregor und Nikolaus und sein Neffe Andreas mit Michael von Muzsaj erschienen und die Grenzbegehung der beiden Besitzungen Groß-Andrä in Gegenwart des Dekans Johannes von Raab vorgenommen wurde; die Anteile wurden den Partnern eingeantwortet. Das strittige Dorf liegt laut Feststellung der genannten Vertrauensmänner zur Hälfte auf dem Gebiet des comes Geuse und diese Hälfte im Umfang von etwa zwei Joch Landes wurde auf 6 Mark Wiener Pfennige geschätzt. Die Grenzen der Besitzungen werden beschrieben. Orig. im Ung. StaatsA. DL 87.007 (A). — Spuren des rückwärts aufgedrückten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: e x c e l l e n t i s s i m o principi d o m i n o K a r o l o dei gracia illustri regi H u n g a r i e d o m i n o s u o pro c o m i t e G e u s a contra Ladizlaum filium G a t a l , item G r e g o r i u m et N i c o l a u m filios e i u s d e m ad d i e m medii q u a d r a g e s i m e p r o x i m e v e n t u r u m super facto r e a m b u l a c i o n i s et statucionis p o s s e s s i o n i s E n d r e d vocate in c o m i t a t u Suprvniensi existentis. Ungedruckt.

Excellentissimo principi domino K[arolo] a ) dei gracia illustri regi Hungarie domino suo capitulum ecclesie Iauriensis oracio[nes] in domino. Litteras magnifici viri comitis Pauli iudicis curie vestre recepimus [cum omni reveren]cia a ) in hec verba: Discretis viris .. .(folgt das Schreiben des Hofrichters Paul an das Kapitel von 1330 Januar 16 5. o. n. 127). Nos igitur peticionibus ipsius comitis Pauli iudicis curie vestre parere cupientes cum hominibus maiestatis vestre, videlicet Nicoiao filio Guge per comitem Geusa, item Michaele de Musa per Ladizlaum, Gregorium, Nicolaum et A n d r e a m adductis nostrum misimus hominem scilicet magistrum Iohannem decanum ecclesie nostre b ) ad premissa exequenda pro testimonio, qui demum ad nos reversi nobis concorditer retulerunt, quod in octavis diei cynerum nunc preteritisi presentibus partibus ad faciem diete possessionis E n d e r e d vocate in vicinitate possessionis ipsius comitis Geuse existentis accessissent et eandem convocatis vicinis et conmetaneis universis iuxta f o r m a m litterarum nostrarum modum reambulacionis exprimencium et domini nostri regis easdem confirmancium non incluse, sed patentes, nobis per eosdem Ladizlaum, Gregorium et Nicolaum filios eius ac A n d r e a m filium Iwanka exhibitarum, reambulassent iuxta veteres metas et antiquas, reambulatamque eisdem statuissent; aliam vero possessionem similiter E n d e r e d vocatam c ) eidem vicinam corniti Geuse assignassent; et demum ad ipsam villam litigiosam prope d ) dictas veteres metas constructam accessissent et ortos frugum et caulium e ) medietatis eiusdem f ) ville ad duo iugera terre intra metas possessionis eiusdem Geuse fore f ) invenissent, quamquidem medietatem ville simul cum aliis probis viris iuxta regni consuetudinem pro sex marcis latorum f ) denariorum Wyennensium estimassent. Metas vero et distincciones dictarum possessionum tales c) fore affirmarunt: quod prima ineipiat a parte aquilonis, ubi sint tres mete terree principales, quarum una separet possessionem Susturh, alia possessionem E n d e r e d , tercia possessionem Geuse; abhinc transeat fluvium Ikkwa prope g ) domum et villam dictorum Ladizlai filii Gathal et filiorum eius ac A n d r e e filii Iwanka, ubi sint due mete, quarum una separaret possessionem E n d e r e d , alia possessionem Geuse; dehinc tendat versus orientem et ibi sint iterum due mete terree, que separent possessionem dictorum Ladizlai et filiorum eius et possessionem comitis Geuse; deinde ad plagam orientis reflectatur ad q u e n d a m fontem Wlchekuta vocatum et ibi prope sint due mete; postea tercia eandem plagam inter terras arabiles dictorum Ladizlai et filiorum eius ac A n d r e e filii Iwanka et c) inter terras comitis Geuse transeat ad unam - 69 -

1330 arborem piri, ubi sint tres mete, due nove et una antiqua; deinde transeat super quoddam virgultum versus meridiem et veniat ad magnam viam Zaguldowth vulgariter nuncupatam, ubi sint quatuor mete principales, quarum due separent dictas possessiones Endered, alie due separent et distingant possessionem Bodok et sie terminetur. Datum octavo die reambulacionis prenotate, anno domini M° CCC°° trecesimo. a b c ) Fleck im Pergament (A) ) die drei folgenden Wörter über der Zeile eingefügt (A) ) die zwei d genden Wörter über der Zeile eingefügt (A) ) prope über der Zeile, darunter ein Wort radiert c f ) auf Rasur, darnach ein Wort radiert (A) ) über der Zeile eingefügt (A) i) auf Rasur (A). ') 1330 Februar 28. Die Konjunktiv-Formen der Zeitwörter sind sämtlich aus den indikativischen verbessert (A).

fol(A)

1330 März 8, Visegräd 133. König Karl I. erläßt einen Aufruf zur Wiederbesiedlung von Spanfurt, der bei Märkten und öffentlichen Versammlungen verlautbart werden soll; er nimmt alle Ansiedlungswilligen in seinen besonderen Schutz, gewährt ihnen drei Freijahre und fordert alle Grundbesitzer auf, ihren Untertanen keine Hindernisse in den Weg zu legen, wenn sie nach Bezahlung des Abzugsgeldes sich dort ansiedeln wollen. Orig. im StiftsA. zu Heiligenkreuz (A,). - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — 2. Orig. im Ung. StaatA. DL 2589 (A2) saec. 15. — Papier, von Besiegelung nichts zu sehen. — Abschrr. saec. 18 Sammlung Hevenessi Tom. LIUp. 34 in der Universitätsbibliothek ebenda. (ß,, B2). Druck: Fejer CD Vll/3, 438 n. 181.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod cum nos possessionem conventus monasterii beate virginis de Kedhel, Ombus vocatam in comitatu Suprvniensi existentem, ob salutem anime nostre populorum multitudine decorare intendamus, volumus et universos cuiuscumque status et condicionis homines presentibus assecuramus et affidamus, ut ad dictam possessionem libere veniant et secure commorentur in eadem salvis rebus et personis sub nostra proteccione et tutela speciali, trium annorum libertate a die adventus ipsorum frueturi 3 '; volumus itaque et vobis universis possessionatis hominibus ser nobilibus firmiter preeipiendo mandamus, quatenus iobagiones vestros, qui se habita licencia terragioque persoluto ad prefatam possessionem causa commorandi transferre voluerint, salvis rebus abire permittatis b) nullum malum nullumque nocumentum eisdem inferre presumpmatis; et hec volumus per fora et loca publica palam proclamari. Datum in Vissagrad feria quinta proxima post dominicam Reminiscere anno domini M°

ccc° xxxm0. •') A, fruituri

*1330 März 13 134. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß auf den Auftrag des Johannes Sclavus, Vizegespan des Gespans Stephan von Eisenburg, und der Adelsrichter des Komitats, der Adelsrichter Johannes von Kolta, zusammen mit dem Magister Cosmas als Beauftragtem des Kapitels von Eisenburg zur Aufteilung des Besitzes Zalak unter die Söhne des Johannes von Arokkbz: Paul, Johannes und Nicolaus, - 70 -

1330 sowie an Hermann dg. Hermán, Georg Sohn des Bele, Johannes und Michael, Söhne des Michael und Bartholomäus Sohn des Karl, auf diesem Besitz erschienen; der Ostteil des Landes, nach den Angaben des Hermann dg. Hermán in zwei Teile geteilt zwischen den Bächen Sorok und L e n c h e d e k südlich des Sorok aus drei Landstücken bestehend, sollte dem Hermann, der westliche den Söhnen des Johannes eingeantwortet werden; dagegen aber erhob Ladislaus von Polány auch im Namen seines Vaters Paul, Einspruch. Trotzdem gelangten die Gegner zu einer vollen Einigung. Genaue Inhaltsangabe in dem Schreiben des Hofrichters Nikolaus von Szécs an das Kapitel von Eisenburg von 1381 Mai 16, inseriert in dem Anwortschreiben des Kapitels von 1381 Juli 8 im Ung. StaatsA. DL 42.195 (C). Ungedruckt.

. . . littera in a n n o domini M m o C C C m o tricésimo feria tercia próxima post dominicam Oculi memorialiter confecta declarabat inter alia, q u o d cum vos receptis litteris magistri Iohannis Sclaui vicecomitis magistri Stephani comitis Castri Ferrey et iudicum nobilium eiusdem comitatus cum I o h a n n e de Kolta, u n o iudicum nobilium p e r e o s d e m ad hoc d e p u t a t o , h o m i n e m vestrum magistrum C o s m a m , inter P a u l u m , I o h a n n e m et Nicolaum filios Iohannis filii H u d u s de A r u k k u z ex una p a r t e , ex altera vero H e r m a n u m , G e o r g i u m filium Beley, I o h a n n e m et Mychaelem filios Mychaelis ac B a r t h o l o m e u m filium Karuli p r o testimonio transmisissetis, in q u o r u m presencia e e d e m partes possessionem Z a l a k p e r metas et distincciones, prout idem H e r m a n u s m e d i a n t e fide sua d e m o n s t r a s s e t , distingerent ab invicem partes suas porciones et particulam terre in e a d e m Z a l a k , videlicet porcionem filiorum Iohannis, relinquerent et statuerent eisdem p o s s i d e n d a m , altera partícula p r e f a t o H e r m a n o et fratribus r e m a n e n t e ; t a n d e m idem c o m e s I o h a n n e s et h o m o vester ad vos reversi retulissent, quod cum e a n d e m possessionem Z a l a k , p r o u t idem H e r m a n u s metas et distincciones ostendisset, in duas partes divisam inter fluvios Surk et L e n c h e d e k vocatos a p a r t e meridionali fluvii Surk in tribus diverticulis a ) existentem, divisissent, H e r m a n o porcio sua cum latitudine triginta a m p l e x u u m a p a r t e orientali fuisset devoluta et cum aliam particulam eiusdem terre a p a r t e occidentis, q u a m usque tune H e r m a n u s servasset et tune ipsis filiis Iohannis remisisset, eisdem filiis Iohannis statuere voluissent et relinquere p o s s i d e n d a m , Ladislaus filius Pauli filii Bese de Polyan vice et nomine eiusdem Pauli patris sui tam ipsi H e r m a n o in restitucione, q u a m eisdem filiis Iohannis in o c c u p a n d o diete particule terre et eciam ultra fluvium Surk contradixisset; nichilhominus idem H e r m a n u s et fratres sui supranominati et filii Iohannis pretacti super universis causis ipsorum usque tune, hinc et inde motis et exortis ad piene pacis devenissent u n i o n e m et penitus concordassent. •') c: direverticulis 135.

1330 März 29 Hofrichter Paul von Mattersdorf entscheidet den Streit um ein Dorf Andrä zwischen dem comes Geusa und Ladislaus (dg. Gatal), Sohn und seinen Söhnen Gregor und Nikolaus, sowie seinem Neffen Andreas, Iwanka; gegen diese hatte c o m e s Geusa die Anklage erhoben, daß das erbaute Dorf auf seinem Grund stehe. Auf Grund der durch das Kapitel vorgenommenen Grenzbegehung, die in der von den Parteien zum Termin — 18. März — vorgelegten Urkunde enthalten ist, anerkennt der - 71 -

bei Großdes Gatal, Sohn des von ihnen von Raab festgesetzten Hofrichter

1330 die ebenfalls durch das Kapitel durchgeführte Besitzeinweisung der Genannten, die sich ihrerseits zur Unverletzlichkeit der Grenzen verpflichten. Ferner verpflichten sich Ladislaus und seine Verwandten, das von ihnen erbaute Dorf samt den dazugehörigen Obstgärten auf einen vom gleichnamigen Dorf Endred weiter entfernten Ort, dessen Größe genau angegeben ist, bis zum nächsten St. Michaelsfest — 29. September — zu versetzen, widrigenfalls sie als überführte Gewalttäter zu behandeln sind. Orig. im Ung. StaatsA. DL 87.008 (A). - Bruchstücke des rückwärts eingehängten Rückvermerk von späterer Hand: super Endred in comitatu Supruniensi. Ungedruckt.

Siegels.

-

Nos comes Paulus iudex curie serenissimi principis domini Karoli dei grada regis Hungarie memorie conmendantes significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod cum secundum continenciam priorum litterarum nostrarum formam iudiciarie deliberacionis nostre exprimencium Nicolaus filius Gyuge vel Dominicus filius Vgud, quorum unum comes Geusa actor, item Ladizlaus filius Nicolai vel Mychael de Mousa, quorum alterum Ladizlaus filius Gatal, Gregorius et Nycolaus filii eiusdem Ladizlai ac Andreas filius Iwanka in causam attracti, aliis absentibus, pro hominibus domini regis adducere assumpserant, in octavis diei cynerum ' proxime elapsis presentibus partibus vel procuratoribus earundem ad faciem cuiusdam possessionis dictorum Ladizlai, Gregorii, Nicolai et Andree, Endred vocate, in vicinitate possessionis ipsius comitis Geusa similiter Endred nuncupate existentis, presente testimonio honorabilis capituli ecclesie Iauriensis accedere et eandem vicinorum et conmetaneorum eiusdem universorum legitimis convocacionibus habitis, exhibitis ibidem per eosdem Ladizlaum, Gregorium, Nicolaum et Andream litteris dicti capituli Iauriensis modum reambulacionis et ereccionis metarum diete possessionis eorum continentibus ac litteris privilegialibus dicti domini nostri regis confirmacionem earundem litterarum exprimentibus, iuxta cursus et limitaciones metarum in eisdem litteris seriatim continencium reambulare et facta reambulacione sub eisdem metis et signis sine diminuicione et augmento eisdem Ladizlao, Gregorio, Nicolao et Andree, aliam vero possessionem similiter Endered vocatam predicte possessioni vicinam, iuxta cursus antiquarum metarum eiusdem reambulare et facta reambulacione sub suis certis metis ipsi corniti Geusa, non obstante contradiccione parcium, sine preiudicio iuris alieni perpetuo statuere seriemque tocius premissi facti cum cursibus metarum utreque partes nobis in litteris dicti capituli in die medii quadragesime 2 ' reportare debuissent, ut reportata serie premissorum iudicium et iusticiam facere valeremus inter partes iuris ordine observato. Tandem termino reportacionis diete seriey occurrente prefatus comes Geusa ab una parte, Gregorius filius Ladizlai filii Gatal pro se personaliter, pro predictis vero Nicolao fratre suo, Ladizlao patre eius et Andrea filio Iwanka cum procuratoriis litteris capituli ecclesie Budensis ab altera, ad nostram accedentes presenciam litteras prelibati capituli Iauriensis nobis presentarunt, in quarum tenoribus vidimus contineri, quod Nicolaus filius Gyuge et Mychael de Musa homines regalis pietatis in predictis octavis diei cynerum 1 ' nunc preteritis presente magistro Iohanne decano et testimonio prenominati capituli Iauriensis ad faciem diete possessionis Endred vocate in vicinitate possessionis ipsius comitis Geusa existentis, presentibus partibus accessissent et eandem convocatis conmetaneis suis et vicinis universis iuxta formam dictarum litterarum memorati capituli modum reambulacionis - 72 -

1330 eiusdem exprimencium ac privilegialium domini nostri regis confirmacionem e a r u n d e m continencium, iuxta veteres et antiquas metas reambulassent reambulatamque eisdem Ladizlao, Gregorio, Nicolao et A n d r e e statuissent; aliam vero possessionem similiter Endred vocatam eidem vicinam p r e m e m o r a t o corniti Geusa similiter p e r p e t u o statuissent possidere. Mete vero dictarum possessionum, prout in litteris dicti capituli vidimus contineri hoc ordine distinguntur: quod primo inciperet a parte aquilonis . . . terminaretur 2 '. C u m q u e easdem partes de eo, utrum distinccionem dictarum metarum inter se velint observare vel ne, diligentissime quesivissemus, idem comes Geusa se et prefatus Gregorius filius Ladizlai similiter se et eosdem Ladizlaum patrem suum, Nicolaum fratrem eius et A n d r e a m fratrem 3 ' Iwanka easdem metas dictarum possessionum m o d o premisso distinctas inter se inviolabiliter observare velie et universas lites et acciones ipsorum, siquas una parcium contra alteram racione alicuius facti possessionarii aut aliorum nocumentorum iniuriarum et d a m p n o r u m inter se usque nunc quovismodo illatorum movere valuissent, sopitas conmisisse et sedatas ac se mutua vicissitudine reddidisse expeditos earum pura et spontanea volúntate affirmarunt et eciam universas litteras causales et quelibet litteralia instrumenta seu privilegia, siqua super premissarum metarum distinccionibus alicui parcium valerent contraire, vana cassa frivola et irrita viribus et vigore caritura ac exhibenti tanquam sopite litis suscitatori nocitura conmiserunt. Insuper iidem Ladizlaus, Gregorius, Nicolaus et A n d r e a s villam ipsorum propriam in vicinitate ville ipsius comitis Geusa prope veteres metas constructam simul cum ortis eiusdem ville infra festum beati Mychaelis archangeli proxime venturum 3 ' ad aliam locum a villa ipsius comitis Geusa in spacio unius iugeris, in longitudine septuaginta duas regales mensuras in se continentis, distans removere deberent et transferre; qui si secus facere attemptarent seu intenderent et hec idem comes Geusa mediantibus litteris inquisitoriis capituli Iauriensis ad preceptum regium vel nostram peticionem de regni consuetudine emanatis posset conprobare, in facto potenciali convincerentur eo facto, ut idem Gregorius filius Ladizlai se et eosdem Ladizlaum patrem suum, Nicolaum fratrem eius et A n d r e a m filium Iwanka ad premissa ultronea obligarunt volúntate. D a t u m in Vysegrad duodecimo die reportacionis seriei prenotate, anno domini M° CCC° XXX m o . 2 ') 1330 Februar 28 ) Der Text gibt mit entsprechenden Änderungen der Verbalformen den Wortlaut der Urkunde des Kapitels von Raab von 1330 März 7, s. o. n. 132 wieder, jedoch werden die Ortsnamen geschrieben: Endred ... Susturch ... Ikwa ... Wlchekwtha ... Zaguldowth •') 1330 September 29

•')so A, statt filium

1330 April 3 136. König Karl I. beurkundet den Vergleich zwischen Nikolaus (dg. BuzädHahold), Sohn des Stephan von Limbach (de Lindwa) Gespan von Zala, und seinen Gegnern Stephan, Gegu, Philipp, Matthias und Puksara>, Söhnen des Johannes (von Harkal), sowie Kopoz und Johannes, Söhnen des Salomon Rufus, in dem sie Nikolaus wegen aller ihm zugefügten Schäden, vor allem: super occupacione castri sui Lindwa et possessionum suarum devastacionibus et destruccionibus freispricht, wohingegen sie ihm genannte Güter im Komitat Zala überlassen. — D a t u m per manus discreti viri magistri E n d r e Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . anno domini millesimo trecentesimo tricesimo, tercio nonas aprilis, regni autem nostri anno similiter tricesimo. - 73 -

1330 Erhalten in Abschrift pest Tom. I n. LVp.

seac 18. in der Sammlung 85.

Kaprinai

in der Universitätsbibliothek

zu

Buda-

Druck: Fejer CD VIIII3, 455 n. 188. - Vgl. o. n. 130. ") Druck: Pexier

1330 April 16, Visegräd 137. König Karl I. befiehlt allen Bürgern von Odenburg, die innerhalb der Stadt Häuser besitzen, diese aber zum Schaden der Stadt verlassen und sich in den Vorstädten niedergelassen haben, zurückzukehren, widrigenfalls er ihnen Bestrafung durch den Stadtrichter und die Geschworenen androht. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. wärts eingehängten Siegels erhalten. Druck: Häzi, Soprontört.

(A). — Pergamentstreifen

und Bruchstücke

des rück-

156 n. 109.

Karolus dei grada rex Hungarie fidelibus suis iudici iuratis et universis civibus de Sopronio salutem et graciam. Datur nobis intelligi, quod multi ex vobis in civitate nostra predicta interius 3 ' domos et edificia habentes relictis hiis extra civitatem in burgo residerent et quia ex hoc cognoscimus intra manentibus preiudicium nasci et oriri, ideo quemadmodum prius sie et nunc iterata vice firmo firmius preeipimus per presentes, quatenus quicumque et quoteumque sunt ex vobis in corpore civitatis b) domos et edificia habentes et tarnen in burgo manentes, statim audita continencia presencium intra civitatem ad sua edificia de burgo debeant se transferre, aliud facere nullatenus presumpmentes; alioquin iudici et iuratis diete civitatis nostre nunc et pro tempore constitutis dedimus nostrani actoritatem, ut eos adhoc cum ipsorum gravamine, quo licuerit et sibi visum fuerit, conpellant et vindicent eo facto. Datum in Alto Castro secunda feria proxima post octavas pasce domini anno eiusdem Millesimo CCC° XXX m o . •') jus auf Rasur

h

) letztes i aus e

verbessert

1330 April 28 138. Das Kapitel von Raab bezeugt, daß Pethus von Sebes, Sohn des Paul, die durch comes Jakob, Sohn des Stephan von (Magyar)-Gencs, vertretenen Johannes, Sohn des Mechke von Köcsk, und Peter, Sohn des Gregor von Hollos, und deren Diener auf Grund ihrer überzeugenden Darstellung von jedem Verdacht auf Beschädigung seiner Güter frei gesprochen hat. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.575 (A). - Von der Besiegelung nichts mehr zu erkennen. Rückvermerk von gleicher Hand: pro I o h a n n e filio M e c h k e de Kuchk et P e t r o filio Gregorii de Hollous super facto expedicionis p r e d i c t o r u m a ) b o n o r u m contra Pethus filium Pauli de Seebus. Ungedruckt.

Nos capitulum Iauriensis ecclesie damus pro memoria, quod Pethus filius Pauli de Seebus ab una parte, comes Iacobus filius Stephani de Gench pro Iohanne filio Mechke de Kuchk et Petro filio Gregorii de Hollous ad nostram presenciam accedendo in causa, quam idem Pethus racione bonorum suorum seu pecorum contra eosdem Iohannem et Petrum suspiciose movere intendebat, recognoscens veredica relacione eosdem expertes et immunes in hac parte, pure et simpliciter reddidit eosdem Iohannem et Petrum expeditos et per omnia absolutos et - 74 -

1330 famulos quoslibet et ad eos pertinentes. Datum die sabbati proximo post festum beati Georgy martyris anno domini Millesimo CCC 000 XXX mo . ") A: p d i c t o r u m , davor einige Buchstaben

gestrichen

1330 Mai 8, Visegrád 139. König Karl I. beauftragt das Kapitel von Eisenburg auf Bitten der Edlen Michael, Gyuke und Stephan, Söhnen des Dionysius von Köcsk, Dionysius, Adrian und Ladislaus, Söhnen des Alexander von Hethye, deren Besitz Bolda (Baldfelde, Boldfeulde) im Komitat Eisenburg, der aus einer Schenkung des Königs Ladislaus IV. an Alexander stammt, mit dem homo regius Nicolaus Sohn des Markolf (Marcalphi), oder Thomas Sohn des Samud, zu begehen, notfalls neue Grenzzeichen zu setzen, und ihn sodann den Genannten einzuantworten. — Datum in Vissegrad in quindenis festi beati Georgii martiris anno domini Millesimo CCC0 tricésimo. Erhalten in dem Antwortschreiben des Kapitels an den König von 1330 Juni 5, dieses inseriert in der Bestätigungsurkunde von 1330 Juni 11, Orig. im Ung. StaatsA. DL 101.662 (C), früher im Batthyány-FA. - Transsumpt des Hofrichters Nikolaus von Gara von 1384 Mai 20, Visegrád, ebenda DL 42.289 (D). Druck: Fejér CD V111Í3, 499 n. 213. - Vgl. UBB II 180 n. 253.

1330 Mai 9 140. König Karl I. transsumiert auf Bitten des persönlich vor ihm erschienenen Abtes Martin von Marienberg die Urkunde des Kapitels von Raab von 1330 März 1 mit der inserierten Urkunde des Stadtrichters und der Bürgerschaft von Ödenburg von 1329 Februar 2 und bestätigt die testamentarisch verfügte Schenkung des halben Besitzes Spanfurt durch comes Peter von Ikervär an das Kloster. — Datum per manus discreti viri magistri Endere prepositi Albensis . . . anno domini M mo CCC mo tricesimo, septimo idus may, regni autem nostri anno similiter tricesimo. Unter den Zeugen: Nicolaus episcopus Iauriensis, comes Paulus (von Mattersdorf) iudex curie nostre. Erhalten im Transsumpt DL 2526 (B).

des Kapitels

von Eisenburg

von 1394 Dezember

13 im Ung.

StaatsA.

Druck: Fejer CD VIII13, 429 n. 179.

1330 Mai 10 141. Vor dem Kapitel von Raab schenken Stephan, Sohn des comes Philipp von Zerk und sein Neffe Stephan, Sohn seines Bruders Phillip von Zerk, dem Kloster der Augustiner-Eremiten zur hl. Maria Magdalena in Bruck a. d. Leitha ein ererbtes Grundstück mit einem Wald; es liegt neben dem Besitz Ibulman innerhalb des Gebietes von Sommerein; sie behalten sich keinerlei Rechte vor. Erhalten in beglaubigter Leitha nr. 7 (B). Ungedruckt.

Abschrift

von 1703 November

18, Wien, im StadtA.

zu Bruck a. d.

Capitulum Iaurinensis ecclesiae omnibus Christi fidelibus praesentibus pariter et futuris praesentes litteras inspecturis salutem in eo, qui est omnium vera salus. - 75 -

1330 Ad universorum notitiam harum serie volumus pervenire, quod nobiles et providi viri Stephanus filius comitis Philippi de possessione Zerk comitatus Musuniensis, et alter Stephanus filius Philippi fratris eiusdem de eadem possessione Zerk, ad nostram praesentiam accedendo proposuerunt in hunc modum: quod quia nil certius morte et nil incertius hora mortis, volentes labentis huius saeculi cursum felici commercio commutare, ob remedium suarum animarum et progenitorum ac praedecessorum in pace quiescentium necnon ob reverentiam honoris beatae Mariae Magdalenae, quandam possessionem eorum haereditariam cum sylva et terra iuxta possessionem seu sylvam Ibulman nuncupatam in teritorio Scentmaria in Monte Saar dederunt assignaverunt ac tradiderunt religiosis in deo amabilibus viris priori et conventui monasterii dictae beatae Mariae Magdalenae in civitate de Pruchka ordinis fratrum Eremitarum Sancti Augustini, perpetuo pacifice ac irrevocabiliter possidendam tenendam et habendam a ) , nullum sibi ius in eadem terra vel sylva pro se reservando. In cuius rei memoriam et perpetuam firmitatem praesentes concessimus litteras appensione nostri sigilli autentici munimine roboratas. Datum feria quinta proxima post quindenas beati Georgii martyris anno domini M. CCC. XXX m o , magistris Mathia lectore, Georgio cantore, ceterisque fratribus et dominis ecclesiae nostrae existentibus. a

) in B uber der Zeile eingefugt

1330 Mai 17 142. Abt Nikolaus und der Konvent von Kapornak bestätigen, daß Bartholomäus und Johannes, Söhne des Magisters Bartholomäus von Eisenburg, sich und ihre Besitzungen, die sie wegen ihrer Jugend und bedrängt durch die unruhigen Zeiten in Ungarn nicht allein halten können, in den Schutz des Kapitels von Eisenburg übergaben, sowie ihr Vater Bartholomäus auf dem Totenbette verfügt hatte. Dafür überlassen sie dem Kapitel die Hälfte ihres Besitzes Pizdalaka am Särviz, dessen andere Hälfte sie schon früher dem Kapitel gegeben hatten, und behalten sich dessen Nutznießung auf Lebenszeit vor. - Datum in festo asscensionis domini anno eiusdem millesimo C C C XXX m o . Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg — Steinamanger (A). — Reste vom Pergamentstreifen des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk saec. 15: super possessione Pizdalaka. Druck:

Vasi szemle

21 (¡967)

442.

143. 1330 Juni 3 Propst Johannes und der Konvent des Klosters St. Maria in Türje beurkunden, daß Klara, Witwe des Notars Bartholomäus von Eisenburg zusammen mit ihrem jetzigen Gatten Nikiin von Gaas und ihrem Sohn Bartholomäus das Gut Pizdalaka am Särviz dem Kapitel von Eisenburg zur Nutznießung bis zur Rückkehr ihres Sohnes Johannes vom Studium überließ. Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, im Pergament und Spuren des rückwärts dateleke. Druck:

Vasi Szemle

Jg. 21 (1967)

KapitelA. Eisenburg-Steinamanger (A). — Einschnitte eingehängten Siegels. — Rückvermerk, gleichzeitig: Piz-

443.

- 76 -

1330 Nos frater Iohannes prepositus totusque conventus ecclesie sancte Marie virginis de Iurle significamus tenore presencium universis, quod nobilis domina Clara relieta magistri Bartholomei filii Wlmary de Castro Ferreo de civitate regali, nunc consors Nikiini dicti de Kertus et Bartholomeus filius eiusdem domine Clare ab eodem magistro Bartholomeo procreatus pro se et pro Iohanne maiore filio dicti magistri Bartholomai coram nobis personaliter constituti q u a n d a m possessionem eorum Pyzdalaka vocatam de iuxta fluvio Saar inter possessiones Geelse, Thelekus, Myhalfolua, Petri filii Ileerk, Maark filii Chopou existentem, ecclesie sancti Mychaelis de Castro Ferreo et per earn venerabilibus viris capitulo ecclesie eiusdem locarunt et dederunt, de voluntate eciam a ) ipsius Niklini qui adherat, conservandam tenendam tuendam utendam et habendam sub hac forma, ut donee habito Consilio cum prefato Iohanne maiore filio Bartholomei, matura super donacione eiusdem possessionis deliberacione providebunt in communi usque dum idem Iohannes de studio redierit et communiter de eadem possessione disponent, omnes utilitates eiusdem possessionis, silvam, nemus, pratum, capecias de iugeribus provenientes per quoscumque seminati et seminandis iidem capitulum percipient f r u u n t u r et possidebunt et quibus iidem locabunt seminandi vel utendi, plenam habeant auctoritatem loca precium et fructus exinde percipiendi et possidendi. D a t u m in octavis pientecostes anno domini Millesimo CCC 0 0 0 tricesimo. a

) A : über der Zeile von gleicher Hand eingefügt

1330 Juni 5 144. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet auf Grund schiedsrichterlicher Entscheidung den Ausgleich zwischen Paul von Poläny, Sohn des Bese, seinen Söhnen Ladislaus und Benedikt, und den Söhnen des Ladislaus von Arokköz, Sohn des Hudus: Paul, Johannes und Nikolaus, im Streit um den Besitz Zalak; die letztgenannten beanspruchten diesen als Erbe ihrer Verwandten Bartholomäus, Petrus genannt der Alte und Laurencius, überließen ihn aber Paul von Poläny und seinen Söhnen, welche dafür allen Ansprüchen auf Arokköz (Sär) entsagen. Die Parteien vereinbarten ferner, die jenseits der Drau gelegenen Besitzungen des Bartholomäus und der anderen Verwandten gemeinsam zu erwerben und sodann in zwei gleiche Hälften unter sich aufzuteilen; bei Besitzungen, die eine Partei allein erwirbt, wird ihr die Hälfte der Erwerbskosten ersetzt. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.577 (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des eingehängten Siegels. - Erhaltungszustand sehr schlecht, Wasserflecke im Pergament. Ungedruckt.

rückwärts

— Vgl. o. n. 134.

Nos capitulum [ecclesie sancti Michaelis archangeli] a ) de Castro Ferreo damus pro memoria, quod cum secundum continenciam litterarum excellentissimi princi[pis domini] a ) Karoli dei gracia regis [Hungarie . . . post] a) octavas penthecostes inter Paulum filium Bese et Ladizlaum filium suum de Polyan b ) ab una parte, Paulum, [Iohannem] a ) et Nicolaum filios Iohannis [filii Hudus de] a ) Arukkuz ex altera coram nobis arbitrium fieri debuisset super facto possessionis Zalak vocate, quam dicti filii Iohannis [Bartholomei] a ) et Petri Og dictorum ac Laurency generacionum eorum et ob hoc eis pertinere referentes requirebant, tandem ipso [termino occurren]te a ) per sentenciam et arbitrium e o r u m d e m proborum virorum arbitratorum parcium visis litteris predicti Pauli filii Bese - 77 -

1330 rega[libus] a) et palatini coram eisdem arbitratoribus exhibitis ac nostro testimonio, super universis causisc) eorum ab avvorum, patrum et suorum temporibus hinc et inde motis, taliter se ad pacis unionem devenisse et concordasse retulerunt, quod dicti filii Iohannis accioni eorum renunciantes dictam possessionem Zalak reliquerunt perpetualiter possidendam, utpote eis dinosscitur devoluta, Paulo, Ladizlao et Benedicto filiis eiusdem Pauli, pro quo Benedicto Paulus et Ladizlaus conparuerunt. E converso vero iidem Paulus et Ladizlaus pro se et pro dicto Benedicto se obligarunt, ut racione possessionis Saar seu Arukkuz vocate, in qua iidem filii Iohannis residerent, contra eosdem filios Iohannis et eorum successores nullam poterunt movere accionem et materyam questionis, ymo ipsorum et suorum successorum accioni renunciarunt; ceterum alias possessiones Bartholomei, Petri et Laurency predictorum ultra partes Dravinas sitas et existentes filii Iohannis superius nominati et Paulus filius Bese filiique sui suprascripti in conmuni requirere et aquirere assumpserunt et siquas rehabere poterunt, dividerent in duas partes, quarum una Paulo filio Bese cum filiis suis, alia vero filiis Iohannis filii Hudus de Arukkuz cederent possidende. Hoc adiecto, quod siquis ipsorum sine parte altera aliquam de ipsis possessionibus requirere poterit proprio labore et expensis, divisio inter eos facienda in possessione inquisita non retractatur, sed dimidietas d) expensarum refacietur e) et redderetur per partem laborem et expensas non subportantem. Datum feria tercia post octavas Penthecostes anno domini M° CCC° tricésimo. b •') Wasserfleck im Pergament von A ) in A von gleicher Hand über der Zeile eingefügt J mal geschrieben, das erste Wort gestrichen ) in A das s aus anderem Buchstaben verbessert unsicher

') in A zweie ) Lesung

1330 Juni 5 145. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König, daß auf seinen Befehl hin der Kanoniker Magister Gregor zusammen mit dem homo regius Thomas, Sohn des Samud, am 4. Juni in Gegenwart der Nachbarn und Anrainer den Besitz Bolda beging und ihn Michael, Gyuke und Stephan, Söhnen des Dionysius von Köcsk, ferner Dionysius, Adrian, Ladislaus Söhnen des Alexander von Hethye, einantwortete; die Grenzen des Besitzes werden beschrieben. Erhalten in der Urkunde des Königs Karl 1. von 1330 Juni 11 im Ung. StaatsA. DL 101.662, früher im Batthyàny-FA (B). - Transsumpt des Hofrichters Nikolaus von Gara von 1384 Mai 20, Visegräd, ebenda DL 42.289 (C). Druck:

Fejér CD VI11/3, 499 n. 213. - Vgl. UBB 11180 n. 253.

Excellentissimo domino suo Karolo dei gracia illustri regi [Hungarie ca]pitulum a) ecclesie Sancti Mycahelis archangeli de Castro Ferreo oraciones in domino debitas et devotas. Litteras vestre celisitudinis omni honore recepimus ut tenemur hunc tenorem continentes: Karolus dei gracia . . . (folgt die Urkunde König Karls I. von 1330 Mai 8, Visegräd, s. o. n. 139). Verum cum vestris preceptis et mandatis in omnibus obedire teneamur, cum prescripto Thoma filio Samud homine vestro hominem nostrum magistrum Gregorium ecclesie nostri canonicum pro testimonio transmisimus, qui demum ad nos reversi concorditer retulerunt, quod secunda feria proxima post octavas penthecostis 1 ' accedendo ad prenominatam possessionem Boldafelde b) vocatam convocatis vicinis et conmetaneis suis universis circumquaque adiacentibus eisdemque vicinis et conmetaneis universis consensum et assensum prebentibus - 78 -

1330 eandem possessionem Boldafelde reambulassent per veteres metas et antiquas reambulatamque cum suis utilitatibus omnibus statuissent et reliquissent sub hiisdem certis metis, quibus undique circumdatur, prenominatis Mycaheli, Gyuke et Stephano filiis Dionisii, Dionisio, Adriano et Ladizlao filiis Alexandri perpetuo possidendam nullo penitus contradictore existente. Cuiusquidem possessionis metarum [cursus .. .hoc or] a) dine distinctos retulerunt: quod prima meta incipit in quadam via iuxta vicinitatem Martini filii Danielis de Kuchk, ubi sunt due mete terree, una nova alia antiqua; de quibus directe tendit versus aquilonem transeundo unam metam antiquam aliam novam, [pervenit ad duas meta's]a) antiquas ad vicinitatem possessionis Georgii filii Alexandri, Kuchk vocate, et iuxta eandem terram Georgii similiter ad aquilonem tendendo currit usque terram Kapulnafeulde c ' vocatam ad tres metas angulares, quarum una est antiqua, due vero sunt nove, que [ad occidentem prescripto] d) Georgio de Kuchk, ad aquilonem terram Kapulnafeulde, ad meridiem et orientem ipsam possessionem Boldafeulde vocatam separant et distingunt; de quibusquidem tribus metis directe tendit ad orientem, pervenit ad unam viam, iuxta quam sunt due nova et antiqua [in qua quidem via iu]xta d) terram Kapulnafelde, que est ab occidente, currit ad aquilonem et iuxta ipsam capellam transeundo secus unum monticulum ad partem orientalem flectendo cadit in medium prati lutosi et in medio eiusdem prati ad partem orientis tendendo terram Capulna e) ad a[quilonem terram Bolda] a) felde ad meridiem separando; longe eundo currit usque ad metam possessionis Nicolai filii Adriani, Bukud vocate, ubi sunt mete angulares; relinquendo terram Capelle iungitur terre Bukud; transeundo aliquas metas versus meridiem pervenit ad unam viam graminosam [ad duas] a) metas antiquas; de quibus duabus metis versus meridiem pervenit ad unam magnam viam, qua itur de Bukud in Kuchk, ubi sunt due mete; et per eandem viam magnam longe eundo versus Kuchk sallit versus occidentem ad unam metam lapideam inter Kuchk et Boldafeulde [positam et] c) ad eandem partem currit ad duas metas novas et antiquas, terram Boldafelde ad aquilonem, terram vero Kuchk ad meridiem separantes; de quibus cadit in unam viam, que versus occidentem in medio metarum, scilicet ubi ipsa via circulatur [cum metis circumdatur currit ad metam] d) principalem ibique terminatur. Datum tercia feria post octavas Penthecostes anno domini Millesimo CCC° tricesimo. ') 1330 Juni 4 ' ) Loch im Pergament von B

b

) C: Kapolnafelde

d

) ergänzt nach C

' ) C: Kapolna

1330 Juni 10, Visegräd 146. König Karl 1. beauftragt Richter und Geschworene der Stadt Ödenburg, um den Schutz der Stadt zu gewährleisten, alle Bürger, die innerhalb der Stadt unbewohnte Häuser oder häuserlose Grundstücke besitzen, sich aber außerhalb der Stadt niedergelassen haben, zur Wiederherstellung bzw. Neubau ihrer Häuser und zur Rückkehr in die Stadt zu zwingen; sie könnten jedoch darin Mieter (inquillinos) aufnehmen. Welche Bürger diesem wiederholt gegebenen königlichen Befehl noch nicht Folge leisten wollten, denen sollten ihre außerhalb der Stadt befindlichen Häuser und Besitzungen weggenommen und verkauft werden, der Erlös dafür soll für die Befestigungswerke der Stadt verwendet werden; die innerhalb der Stadt leer stehenden Häuser und Gründe aber sollen an Bürger verkauft werden, die zur Wiederherstellung und dauernden Niederlassung daselbst bereit sind. - Datum in Alto Castro in quindenis Penthecostes anno domini M° CCC° tricesimo. - 79 -

1330 Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. wärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk Druck: Häzi, Soprontört. 156 n. 110.

(A). - Pergamentstreifen und Bruchstücke des rücksaec. 15: de domibus desertis intra muros.

147. 1330 Juni 11 König Karl I. bestätigt und erneuert den Söhnen des Dionysius von Köcsk, Michael, Gyuke und Stephan, sowie den Söhnen des Alexander von Hethye, Dionysius, Adrian und Ladislaus, den Besitz von Bolda (Boldafelde, Boldafeulde) nachdem er durch das Kapitel von Eisenburg eine Grenzbegehung durchführen und die Genannten einweisen ließ. Die Schenkungsurkunde des Königs Ladislaus IV. von 1284 Februar 16 und die Urkunde des Kapitels von Eisenburg von 1330 Juni 5 werden wörtlich eingerückt. - Datum per manus discreti viri magistri Endree Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . anno domini Millesimo CCC° tricesimo, tercio idus iunii, regni autem nostri anno similiter tricesimo. Unter den Zeugen: Paulus iudex curie. Orig. Im Ung. StaatsA. DL 101.662, früher im Batthyäny-FA zu Körmend (A). Erhaltungszustand sehr schlecht, große Lücke im Pergament. - Siegel an grün-gelben Seidenschnüren, abgefallen. - Transsumpt des Hofrichters Nikolaus von Gara von 1384 Mai 20, Visegräd, ebenda DL 42.289 (B). - Abschr. saec. 19 im Dipl. Hung. T. IV n. 95 in der Szechenyi-Nationalbibliothek zu Budapest (C). Druck: Fejer CD VIII/3, 445 n. 213. - Vgl. UBB II 180 n. 253 und oben n. 145, ferner unten n. 150.

1330 Juni 12 148. Das Kapitel von Raab beurkundet den durch den Schiedsspruch folgender Schiedsrichter: Nikolaus genannt Chyne, Andreas Sohn des Reinold dg. Jak, Nikolaus Sohn des Zoch (dg. Jäk), und Philipp Sohn des Erne von Poth, zustande gekommenen Vergleich zwischen den Edlen Jakob und Paul, Söhnen des Iwan von Nimetszeleste (Nemethsceleste), und den Edlen Emerich und Emych, Söhnen des Sandrinus von Magyarszeleste (Sceleste magyer). Die Partner betrachten alle bisherigen Streitigkeiten als beigelegt und verpflichten sich für sich und ihre Nachkommen zu dauernder Freundschaft. Die Söhne des Sandrinus werden keinerlei Klage gegen die anderen erheben; sollten sie doch einen Streit anfangen, werden sie als im Zweikampf Unterlegene betrachtet werden. Ein weiteres Privileg wird das Kapitel noch ausstellen. — Datum feria tercia proxima infra octavas Corporis Christi, anno eiusdem millesimo trecentesimo tricesimo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.578 (A). - Einschnitte eingehängten Siegels. Druck: Haz. okm. III 108 n. 92.

im Pergament

und Spuren des

rückwärts

1330 Juni 27, Ödenburg 149. Der Oberstkämmerer Demetrius (dg. Aba), der Hofrichter Paul von Mattersdorf und der Gespan Deseu (dg. Heder) von Ödenburg erklären zwei bei der Adelsversammlung am 26. Juni in Ödenburg durch Paul und Petrus, Söhne des Nikolaus, „Gäste" aus Heiligenstein, vorgelegte Urkunden über den angeblich von Dionysius Sohn des Stephan von Bükk, an ihrem Vater begangenen Totschlag für - 80 -

1330 wahrscheinlich gefälscht, betrachten die beiden Kläger als im Zweikampf gene und legen ihnen ewiges Stillschweigen in dieser Sache auf. Orig. im Ung. StaatsA. gelung erhalten.

DL 40.581

(A). — Einschnitte

im Pergament,

Unterle-

sonst keine Reste der

Besie-

Ungedruckt.

Nos Demetrius magister thawarnicorum domini regis et comes Paulus iudex curie ac magister Deseu comes Suprvniensis significamus tenore presencium memorie conmendantes quibus expedit universis, quod cum ex precepto et conmissione domini nostri regis congregacionem generalem cum nobilibus et civitatibus Suprvniensibus in ciyitate Suprvniensi celebrassemus feria tercia videlicet post festum nativitatis beati Iohannis baptiste'\ Petrus et Paulus filii Nicolai hospites de villa Hegkw personaliter exsurgentes litteras prorogatorias predicti magistri Deseu et comitis Chepani viceiudicis eiusdem ac litteras conventus Cruciferorum de Beuu super produccione testimonii a) emanatas coram nobis exibuerunt super eo, quod Dyonisius filius Stephani de Byk patrem eorum predictum Nicolaum interfecisset. Quas dum litteras prorogatorias et super ipsa produccione testimonii 3 ' emanatas singulariter perlegi fecissemus nec annum nec diem nec locum proprius interfeccionis conperimus in eisdem, et quia huiusmodi littere irracionabiliter et supressa veritate confecte nobis vise extiterunt, idcirco ipsos Petrum et Paulum filios Nicolai de Hegkw contra predictum Dyonisium tamquam in area duelli convictos fore decrevimus remansisse, super accione ipsab* premissa contra predictum Dyonisium perpetuum silencium inponentes. Datum in civitate Suprvniensi quarta feria post festum prenotai um, anno domini M° CCC mo tricesimo. ') 1330 Juni 26 ) so A. (statt testium?)

a

b

) verbessert aus ipsorum A

1330 Juli 9, Eisenburg 150. Bischof Heinrich von Wesprim, Bischof Nikolaus von Raab und der Oberstkämmerer Demetrius, zur Wiedergutmachung des den Untertanen des Königs von amtlicher Seite zugefügten Unrechts bestellt, sprechen bei der Komitatsversammlung am 9. Juli in Eisenburg den Besitz Bolda dem Michael, Sohn des Dionysius von Köcsk, und dem Dionysius, Sohn des Alexander von Hethye, auf Grund der vorgelegten Urkunde König Karls I. zu und bekräftigen sie mit der Zustimmung des Gespans Stephan von Eisenburg mit ihrem Siegel. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.584 wärts eingehängten Siegels. Ungedruckt.

- Die erwähnten

(A).

Urkunden

-

Reste des Pergamentstreifens

gedruckt:

und Spuren

UBB II 180 n. 253 u. o. n. 145 und

des

rück-

147.

Nos Herricus Wesprimiensis, Nicolaus Iauriensis dei gracia ecclesiarum episcopi et [Demetrius magister] 3 ' tavarnicorum domini Karoli eadem gracia illustris regis Hungarie memorie conmendantes significamus q[uibus expedit]3* tenore presencium universis, quod cum nos ex precepto et mandato ipsius domini nostri regis pro reforman[dis dampnis] 3 ' et gravaminibus, universis nobilibus et innobilibus ac cuiuslibet condicionis hominibus per comites et parrochiales, castellanos, [iu]dicesa) villarum et officiales quoslibet illatis, in Castrum Ferreum accessissemus et ibidem in Castro Ferreo feria secunda proxima post quindenas [nativitatis sancti Iohannis] baptiste 1 ' congregacionem fecissemus generalem, tandem Michael filius Dyonisii de Kuchk et Dyonisius filius Alexandri de Hethe - 81 -

1330

[pro se et pro] a) proximis et fratribus insurgendo nobis querulose proclamarunt, ut comes Thapan filius Barnabe vice[comes comitis Stephani]a) filii Dyonisii cum litteris domini nostri regis procedens, quandam possessionem eorum Boldafelde vocatam in [comitatu Castri Ferrei exist]entem a ' nomine sui iuris et terre castri voluisset prohibere et eandem ipso iure [.. .]b) fuisset [.. .]a) possessionem dicti nobiles suam esse allegantes instrumenta sua in dieta congregacione assumpsissent exh[ibere contra] 3 ' magistrum antedictum; quasquidem litteras exhibuerunt privilegíales prescripti domini nostri regis, litteras serenissimi regis Hungarie Ladizlai confirmantes et nullo contradictore reambulatam et possessam ac ipsis statutam et assignatam metis undique circumdando. Quibus visis et perlectis non abrasis, non cancellatis nec in aliqua sui parte viciatis ipsas litteras approbamus ratificamus et nostris sigillis, volente et consensum prebente predicto magistro Stephano comité Ferrei Castri, fecimus sigillari. Datum in Castro Ferreo in termino predicto anno domini millesimo trecentesimo tricésimo. ") Loch im Pergament von A ') 1330 Mi 9

b

) ein Wort unleserlich

1330 Juli 12 151. Das Kapitel von Raab berichtet dem Palatin Johannes Drugeth, daß auf seinen Auftrag hin der Chorpriester Sebastian zusammen mit dem Verordneten des Palatins, Andreas von St. Andrä (de Sancto Andrea), die Edlen Ruh und Benedikt von Szopor (Zupur) in ihrem Besitz Szopor, sowie den Petrus genannt der Blonde (Zeukw) in seinem Besitz Gyalöka (Goloka) am 10. Juli aufsuchten (feria tercia proxima ante festum beate Margarete virginis), und sie in der Streitsache gegen Belyud, Sohn de Belyud von Vicca dg. Osl (de Wyccha) auf den 1. August vor das Palatinalgericht luden. - Datum tercio die citacionis prenotate anno domini M° CCC°° XXX 000 . Orig. im Ung. StaatsA. DL 2622 (A). — Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: magnifico Belyud filio Belyud contra Rwh et Benedictum de Zupur ac Petrum dictum Zeuke ad octavas beati lacobi apostoli 1 ' citatorie. Druck: Nagy, Sopronvärm.

okl. 1 121 n. 97.

') 1330 August 1

1330 Juli 30 152. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Vizegespan Johannes und den Adelsrichtern des Komitats auf ihren Auftrag hin: Weil• Andreas Sohn des Beche von Kugery, Klage führte, daß der Burgkommandant Nikolaus, Sohn des Paul von Eisenburg in den Besitzanteilen des Peter Sohn des Guge, und Stephan Sohn des Blasius, in Kugery, ihm, dem Andreas, ein Pferd und einen Ochsen unter dem Titel schuldiger Getreideabgaben beschlagnahmte, wurden die Eigentumsverhältnisse durch Martin Sohn des Gulian von Köcsk, und ein Mitglied des Kapitels untersucht; durch Befragung der Nachbarn und Anrainer des Besitzes und der Bewohner des Landes wurde festgestellt, daß die Besitzungen der genannten Peter und Stephan zu Kugery gehören, ihr Erbbesitz ist und vom Raabwald durch den Fluß Chekesraba geschieden sind. - 82 -

1330 Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.589 (A). - Einschnitte im Pergament, Pergamentstreifen Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Erhaltungszustand sehr schlecht, nicht zur leserlich. — Rückvermerk von gleicher Hand: magistro Iohanni vicecomiti Castri iudicibusque nobilium eiusdem comitatus inquisicio pro A n d r e a filio B e c h e . Ungedruckt.

und Gänze Ferrei

Nobilibus viris et honestis magistro Iohanni vicecomiti Ferrei Castri iudicibusque nobilium eiusdem comitatus capitulum ecclesie sancti Michaelis loci eiusdem amiciciam promptam. Litteras vestras recepimus reverenter, in quibus vidimus contineri, quod Andreas filius Beche vobis dixisset conquerendo, quod Nicolaus filius Pauli maior castri in possessione Petri filii Guge et Stephani filii Balase, Kugery vocata, duos boves et unum equm eiusdem Andree pro capeciis terrarum sub nomine Silua R a b e pertinencium recepisset, quam Andreas filius Beche et proximi sui non dixerunt pertinere ad Siluam Rabe, sed eorum esse et habere distinccionem; super quo petebatis nos, ut cum Martino filio Gulian 3 ' de Kuchk uno ex vobis, hominem nostrum pro testimonio mitteremus, qui scirent et inquirerent de premissis omnimodam veritatem et posthec secundum que per eosdem nobis Veritas constaret, vobis rescriberemus. Verum cum vestris peticionibus aquiesscere velimus, cum prescripto Martino homine vestro hominem nostrum Iacobum sac[erdotem] pro testimonio transmisimus, qui ad nos reversi retulerunt, quod sicut a vicinis er conmetaneis ipsius possessionis et nobilibüs et innobilibus provincie scire potuissent, ipsa possessio, ubi equus et boves per ipsum Nicolaum recepti sunt, ad Kugery pertineret et de Silua R a b e distincta esset per fluvium predictum Chekesraba vocatum et ipsorum Petri filii Guge ac Stephani filii Balase esset hereditariam. Datum feria secunda proxima post festum [sancti Iacobi] apostoli anno domini M° C C C 0 0 0 trecesimo. a)

Guhan?

1330 August 22, Güssing 153. Magister Stephan (dg. Losoncz), Gespan von Eisenburg, bestätigt die Schenkung dreier Ansässigkeiten und eines Edelhofes in Lutzmannsburg, die Dominik, Sohn des Gerung, dem Kloster Marienberg gemacht hat, um des Königs, sein eigenes und seiner Nachkommen Seelenheil nicht zu gefährden. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2634 (A). — Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk, etwa gleichzeitig: super tres laneos et unius fundi in L u c z m a n . — Abschr. saec. 18 in der Sammlung Hevenessi in der Universitätsbibliothek zu Budapest, tom. LIX383 (B). Druck:

Fejér CD VI Iii3, 503 n.

216.

Magister Stephanus comes Ferrei Castri significamus universis quibus expedit inspecturis, quod nos visis aliquibus patentibus litteris super facto trium laneorum et unius fundi curie in Luchman situatorum, per Dominicum filium Gerungi a) cum suis patentibus litteris, quarum vigore predecessores sui possiderant, ecclesie Sancte Marie de Gedhel collatorum, cuius collacioni consensum prebemus et assensum; et ne anima domini nostri et nostra ac nostrorum posteriorum in hac parte videatur aliqualiter agravari, ipsos laneos cum fundo curie ac eorumdem utilitatibus resignavimus tenendos pariter et habendas ecclesie memorate. Datum in Nouo Castro in octavis assumpcionis virginis gloriose anno eiusdem filii M° CCC° X X X m o . ;l)

B: Georgii; Druck:

Gerengi.

- 83 -

1330 1330 September 14 154. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten der Edlen von Magyar Szeleste: Myke Sohn des Laurencius, Sebastian Sohn des Lodomerius, Stephan Sohn des Nikolaus, Stephan Sohn des Petrus, Blasius Sohn des Iwanka, Johannes Sohn des Andreas, und Pousa Sohn des Ladislaus, in Gegenwart des Edlen von Német Szeleste: Jakob Sohn des Iwan, der auch für seinen Bruder Paul erschienen ist, und der Nachbarn und Anrainer, die Urkunde König Stephans V. von 1270 mit einer inserierten Urkunde des Königs Andreas II. von 1205; die erstgenannten verpflichten sich ferner, die Königsurkunde und auch andere, die sich etwa in ihrem Besitz finden sollten, jederzeit vorzulegen, falls die Söhne des Ivan von Német Szeleste dies benötigen würden. — Datum in festo exaltacionis sancte crucis anno domini Millesimo CCC 000 tricesimo. Orig. früher angeblich im Szelestey-FA zu Szent Ivânfa, heute nicht mehr auffindbar. Druck: Haz. okm. III 109 n. 93. - Die inserierten Urkunden zuletzt gedruckt: UBB 1379 n. 575 und UBB I 44 n. 72.

155. 1330 Oktober 31 Vor dem Kapitel von Raab erklären Andreas, Sohn des Johannes von Pallersdorf und der claviger Konrad von Mönchhof, daß Dominik, Sohn des Peter von Katzendorf, und seine Gattin Margarethe ihren halben Besitz Katzendorf dem Kloster Heiligenkreuz als Seelgerät schenkten. Die andere Hälfte von Katzendorf, die Andreas von seinem Schwager und seiner Schwägerin erhalten hat, überläßt dieser nach Zahlung von 20 Mark Wiener Breitpfennigen ebenfalls dem Abt Jakob und dem Konvent von Heiligenkreuz als Seelgerät für sich und seine Gattin Benedicta. Katzendorf liegt zwischen Podersdorf und Thuled. Das Kloster Heiligenkreuz verpflichtet sich hingegen, Andreas in Heiligenkreuz zu begraben, falls er innerhalb einer bestimmten Entfernung von seinem Besitz sterben sollte. Der Vizegespan von Wieselburg, Kastellan von Ungarisch-Altenburg Peter, und sein Beamter Johannes, Sohn des Valentin, gaben zu dieser Schenkung ihre Zustimmung. Orig. im StiftsA. zu Heiligenkreuz (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegelbruchstück an roten Seidenschnüren. — Rückvermerk, gleichzeitig: capitulum Iauriensis super terram Machkad; 2) von späterer Hand: Khatczndorf. Druck: Weis FRA XVI/2 140 n. 137.

Capitulum Iauriensis ecclesie Omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod Andreas filius Iohannis de possessione Bezene comitatus Musuniensis ab una parte, frater Chorrardus ordinis Cystersiensis claviger videlicet de Nouo Predio domini regis iuxta lacum Ferteu pro religiosis et deo amabilibus viris domino Iacobo abbate totoque conventu eiusdem ordinis monasterii Sancte Crucis de Austria ex altera coram nobis personaliter constituti, antedictus Andreas filius Iohannis est confessus et retulit viva voce, quod Dominicus filius Petri filii Räch de Machkad socer eius cum domina Margaretha consorte sua dudum ob remedium salutis animarum suarum et suorum progenitorum medietatem prefate possessionis Machkad contulerit et donaverit cum suis utilitatibus quibuslibet dicto monasterio Sancte Crucis possidendam. Preterea memoratus Andreas aliam medietatem eiusdem possessionis Machkad vocate per eosdem socerum suum et socrum donatam sibi et legatam modo consimili ob remedium anime salutis sue - 84 -

1330 proprie ac domine Benedicte consortis sue necnon progenitorum suorum similiter cum utilitatibus universis quocumque nomine censeantur, scilicet piscaturis, terris arabilibus ac feneto dictam possessionem®' contingentibus et nichilominus acceptis viginti talentis denariorum latorum Viennensium a fratribus Herthone procuratore de dicto Predio Nouo domini regis et Chorrardo iuxta lacum Ferteu conmorantibus, dedit tradidit et contulit eisdem domino abbati et conventui dicti monasterii Sancte Crucis perpetuo ac irrevocabiliter possidendam tenendam et habendam, nullum sibi ius in eadem reservando; quequidem possessio adiacet inter possessiones Ladizlai filii Heym, Thuled vocate a plaga orientis, a parte vero meridionali, occidentali et aquilonis inter possessiones eorundem fratrum de Nouo Predio Pothfolwa vocate. Ceterum assumpserunt iidem fratres, quod si in districtu comitatus Musuniensis infra duo vel tria miliaria divina vocacione ipsum Andream mori contigerit, funus eiusdem usque ad dictum monasterium Sancte Crucis deferri facient et sepeliri cum honore. Addicimus eciam, quod nobilis vir magister Petheu castellanus de Owar et vicecomes Musuniensis necnon Iohannes filius Valentini officialis eiusdem per suas litteras nobis directas donacioni et collacioni ac perpetuacioni prefate possessionis Machkad plenum consensum prebuerunt et assensum. In cuius rei memoriam ac perpetuam firmitatem concessimus litteras appensione nostri sigilli autentici munimine roboratas. Datum in vigilia Omnium Sanctorum anno domini Millesimo CCC°° tricesimo, magistris Mathya lectore, Georgio cantore ceterisque fratribus et dominis ecclesie nostre existentibus. a

) in A verbessert

aus possessionibus

*I330

156.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet die Erneuerung des Vergleiches zwischen genannten Edlen von Magyar Szeleste und den Söhnen des Iwan dg. Jak von Nemet Szeleste, wie er in einer früheren Urkunde desselben Kapitels festgelegt worden war. Ausführliche Inhaltsangabe in der Urkunde des Hofrichters 5, Orig. im Ung. StaatsA. DL 42.685 (B). Ungedruckt. Reg.: Zsigmond. okl. I n. 5479.

Frank Szecsenyi

von 1398

September

(littera) capituli Castri Ferrei anno domini ab incarnacione Millesimo CCC m o trecesimo edita alphabeto intercisa declarabat inter cetera, quod Stephanus filius Nicolai pro se et pro Michaele filio suo, Stephanus filius Petri Ruffi, Dominicus filius Ivanka, Petheu filius Andree pro se et pro Iohanne fratre suo, Oliuerius filius Tadeuka, Martinus filius Kele pro se et pro Matheo filio suo, item Balase filius Ivanka pro se et pro Stephano fratre suo, Petrus filius Marias, item Pousa filius Ladizlai pro se et pro Petro filio suo, Sebastianus filius Lodomerii, Lourandus et Myke filii Laurencii, Iohannes filius Blasy, Mykouch filius Sandor pro se et pro Paulo fratre suo ac Petro filio Nicolai proximo suo, nobiles viri de Magyarzelesthe ab una parte, Iacobus filius Ivan pro se et pro Petro ac Iohanne filiis suis necnon Paulus filius eiusdem Ivan frater prescripti Iacobi de genere Jak ex altera coram dicto capitulo personaliter constituti in talem perpetue pacis se dixissent devenisse unionem et penitus concordasse, quod prenominati viri de Magyarzelesthe possessionem Nemeth Zelesthe cum suis pertinenciis et - 85 -

1330 - 1331 utilitatibus omnibus, sicut primitus eorum vigore privilegii capituli exinde confecti perpetuasserint, sub eisdem métis et terminis prenotatis Iacobo et Paulo filiis Ivan eorumque successoribus perpetuassent irrevocabiliter possidendam; aliis eciam quibusdam articulis litteris in eisdem declaratis. 1331 Januar 1 157. Vor dem Kapitel von Eisenburg verpfändet Alexander, Sohn des Agapit von Kbkényes, die Hälfte seiner ererbten und erkauften Besitzungen in Kbkényes und Döbröcze (Kewkenus et Debreche) an Andreas von Molnár, Sohn des Chepan, Bruders seiner Mutter Elisabeth, und die Söhne des Andreas: Petheu, Thomas, Nikolaus und Andreas, von Weihnachten an auf sechs Jahre um 50 Mark Wiener Pfennige; da er keine eigenen Söhne hat, nimmt Alexander den Andreas und seine Söhne als Bruder und Söhne an, die im Falle seines söhnelosen Todes seine beiden Töchter standesgemäß verheiraten sollen, während seiner Gattin die andere Hälfte der Besitzungen bis an ihr Lebensende zur Nutznießung verbleibt; sämtliche Besitzungen dürfen nur gegenseitig an einen der Partner verkauft werden, hinzu erworbene Güter sollen gemeinsamer Besitz bleiben, alle Fragen gemeinsam behandelt werden. Bei der Rücklösung des verpfändeten Besitzes sollen etwaige Investitionen dem Pfandinhaber ersetzt werden . — Datum in predictis octavis nativitatis domini anno domini millesimo trecentesimo tricésimo primo. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1337 April 27 (B), dieses durch dasselbe Kapitel 1465 Februar 28, Orig. im Ung. StaatsA. DL 2697 (C). Druck: Zalavárm. okl. 1225 n. 182.

transsumiert

1331 Februar 9 158. Königin Elisabeth von Ungarn beurkundet auf Bitten des Nikolaus von Vàt, daß dieser seine in der Nachbarschaft von Mattersdorf und Pöttsching liegenden Erbbesitzungen Haustroch und Teluky um 500 Mark an den Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf und seinen Bruder Laurencius, Kastellan von Pankota, zu erblichem Besitz verkaufte. Er verpflichtete sich auch namens seiner Verwandten und Erben, die genannten Brüder von Mattersdorf und ihre Erben gegen alle Behelligungen zu schützen. Orig. im Ung. StaatsA., früher im HHStA. zu Wien, DL 25.796 (A). — Siegel der Königin an sehr feinen roten Seidenschnüren erhalten. - Rückvermerk von späterer Hand: Haustroch, Teluky. Druck: Fejér CD V11I/3, 535 n. 235.

Elyzabeth dei gracia regina Hungarie omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris presencium noticiam habituris salutem in filio virginis gloriose. Quoniam hiis, que scripti a) carent autentico processu temporis solet oblivio novercari, hec singulare remedium adinvenit humana sollercia, ut quod memorie dignum reditur, testimonio literarum conmendetur. Eapropter ad universorum noticiam tenore presencium volumus pervenire, quod magnifico viro comite Paulo filio Symonis de Nogmortun iudice curie serenissimi et magnifici principis domini Karoli dei gracia incliti regis Hungarie karissimi consortis nostri tarn pro se quam pro magistro Laurencio fratre suo castellano de Pankata ab una parte et nobile 3 ' iuvene Nicoiao filio Nicolai filii Alexandri de Wagh ab altera coram nobis propriis in personis constitutis, per eundem Nicolaum filium Nicolai filii -

86

-

1331 Alexandri propositum extitit et relatum ministerio vive vocis, quod ipse quasdam possessiones suas hereditarias Haustroch et Teluky vocatas in comitatu Suprvniensi in vicinitate et conmetaneitate possessionum eorundem comitis Pauli et magistri Laurencii filiorum Symonis, Nogmortun et Beseneu vocatarum, adiacentes, cum omnibus earum utilitatibus et pertinenciis universis sub antiquis metis et terminis, quibus ab olym per avum suum et alios progenitores suos possesse extitissent, eisdem corniti Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis et fratribus ipsorum ac eorum heredibus heredumque suorum successoribus pro quiñgentis marcis piene ab eisdem receptis sicut dixit, dedisset vendidisset tradidisset et vendidit ac tradidit coram nobis perpetuo et irrevocabiliter possidendas tenendas et habendas; obligans se et suos heredes spontanea volúntate, ut si quis ex fratribus proximis cognatis et generacionibus suis aut quicumque alii eosdem comitem Paulum et magistrum Laurencium filios Symonis aut fratres ipsorum seu heredes eorumdem pretextu dictarum possessionum vel utilitatum earundem temporis in processu quoquomodo molestare vel impetere attemptarent, extunc ipse vel sui heredes eosdem comitem Paulum, magistrum Laurencium et fratres et heredes eorum semper et ubique expedire tenentur laboribus propriis et expensis. Ad cuius possessionarie empcionis memoriam firmitatemque perpetuam, ne alicuius temporis in eventu dicte empcioni aliqui calumpniose valeant obviare, presentes litteras nostras privilegíales duplicis et autentici sigilli nostri munimine roboratas ad peticionem memorati Nicolai filii Nicolai prelibatis corniti Paulo et magistro Laurencio duximus concedendas. Datum in Alto Castro per manus venerabilis in Christo patris domini Herrici miseracione divina episcopus ecclesie Wesprimiensis aule nostre cancellar» fidelis nostri. Anno dominice incarnacionis millesimo trecentesimo tricésimo primo, quinto Idus februarii. a

) so A

1331 Februar 13 159. Vor dem Kapitel von Eisenburg verpfändet Nikolaus von Sár, Sohn des Marcellus, ein Landstück in Döröske, das Besitz des Galus gewesen ist und das er von Nikolaus von Döröske genannt Monkus, als Töchterviertel (?) erhalten hat, an diesen Nikolaus Monkus um 2 Mark Wiener Breitpfennige auf fünf Jahre; nach Ablauf dieser fünf Jahre kann das Landstück um dieselbe Summe jederzeit rückgelöst werden. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.250, früher im Festitics-FA (A). — Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: pro Nicolao filio Marcelli super terra Deruske obligata. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie saneti Mychaelis de Castro Ferreo damus pro memoria, quod Nicolaus filius Marcelli de Saar coram nobis personaliter constitutus quandam possessionariam particulam terre a) in Dereske existentem, quam porcionem Galus nominarunt et a Nicolao dicto Monkus filio Pauli filii Martini de eadem Deruske racione quarte partis possessionis Deruske iuxta formam litterarum nostrarum aquisivitb> cum plenitudine suec) iuris et utilitatibus suis omnibus, prout per ipsum Nicolaum dictum Monkus ipsi Nicolao d) filio Marcelli data fuit et assignata, eidem Nicolao dicto Monkus pro duabus marcis denariorum promtorum latorum Viennensium a die Cinerum usque ad quinqué - 87 -

1331 annos, videlicet usque sextam revolucionem eiusdem termini pignori obligavit coram nobis in hunc modum, quod usque ipsos quinque annos redimere non possit, completo autem termino ipsius anni quinti et eciam transacto quandocumque poterit absque aliquo gravamine cum dictis ipsis duabus marcis latorum Viennensium promtorum redimet ab eodem. Datum in die Cinerum anno domini M° CCC 000 XXX m o primo. a

) darnach der Buchstabe d gestrichen (A) ) über der Zeile von gleicher Hand eingefügt

b

) verbessert

aus anderem

Wort, a über der Zeile

c

) so A

d

1331 März 1 160. Stephan (dg. Losoncz) Gespan von Ödenburg und Eisenburg, befiehlt allen Mauteinnehmern seines Gebietes, von den Bürgern und Kaufleuten von Ödenburg im Raum Ödenburg — Leitfia - Raab keinerlei Abgaben zu verlangen, da ihnen diese Freiheit von den ungarischen Königen gewährt wurde, wie aus den von ihm eingesehenen Urkunden zu erkennen ist. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, SladtA. (A). — Pergamentstreifen eingehängten Siegels. Druck: Nagy, Sopronvärm. 1121 n. 98. Reg.: Häzi, Soprontört. 157n. III.

und Reste des rückwärts

Nos magister Stephanus comes Ferrei Castri ac Supruniensis significamus universis quibus expedit inspecturis, quod nos visis illustrium regum Hungarie et specialiter domini nostri regis evidentissimis instrumentis super facto tributorum, incipiens a civitate Supruniensi usque fluvium Saar et Raba confectis, tali liberiate ipsis civibus concessa, ut ullo unquam tempore in nullis locorum habitacionibus ipsi cives seu mercatores aliquid tributum dare et solvere tenerentur et quod nos in ipsis libertatibus ipsorum eosdem cives intendimus conservare; quare precipimus vobis universis nostris tributariis de a) civitate predicta usque fluvium Saar et Raba nostra telonia exigentibus firmiter et precise, quatenus nullum tributum ab ipsis Supruniensis civibus seu mercatoribus exigere seu egi facere audeatis et sicut nos pertimescitis secus non facturi, et aliis universis nobilibus in predicto nostro comitatu telonia habentibus id ipsum precipimus firmis iniungendo in m a n d a t i s i Datum feria sexta ante dominicam Oculi anno domini M° CCC° XXX primo. c) •') A: aus einem anderen über der Zeile eingefügt

Wort verbessert, dann civitatem p r e d i c t a m , dieses letzte Wort von gleicher h c ) A: m a d a d i s , t aus d verbessert ) so das Datum in A

Hand

1331 März 15, Erzabtei St. Martinsberg 161. Abt Nikolaus von Martinsberg transsumiert auf Bitten des Bischofs Nikolaus von Raab die Urkunde des Königs Andreas II. von 1224 über die Rückstellung des Besitzes Szovät (Zoath) in der Raabau an das Bistum Raab. — Datum in loco nostro prescripto, sexta feria proxima ante dominicam Iudica, anno domini M° CCC° XXX m o primo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 114 (A). - Siegel an Pergamentstreifen, abgefallen. - Vermerk innerhalb der Plica, gleichzeitig: super possessione Zoath; (nebst mehreren neuzeitlichen Vermerken). Die Urkunde des Königs Andreas II. zuletzt gedruckt: UBB 1 97 n. 135. Druck: Fejer CD V1I1/3, 81 n. 19 (unter falschem Datum: 1301).

- 88 -

1331 1331 März 18, Preßburg 162. König Karl I. erteilt dem Kapitel von Eisenburg den Auftrag, einen Vertrauensmann zusammen mit Johannes oder Andreas, den Vizekastellanen von Güns, jederzeit abzuordnen, wenn Abt Martin von Marienberg das Zeugnis des Kapitels bei Grenzbegehungen oder ähnlichen Besitzangelegenheiten benötigt. Orig. heute nicht mehr auffindbar. Dipl. Hung. Tom. IV n. 99 (B).

— Abschrift saec. 19 in der

Széchényi-Nationalbibliothek,

Druck: Fejér CD VIII/3, 524 n. 227. - Wiedergabe nach B.

Karolus dei gracia rex Hungarie fidelibus suis capitulo ecclesie Castri Ferrei salutem et graciam. Quia causas ecclesiarum per morosas citationes plerumque periclitan superfluisque expensarum sumtibus ad inopiam redigi nonnunquam contigit, ut tarn laborum quam expensarum alleviacene ipse ecclesie remedientur, regia auctoritas annuales litteras sanxit inveniri. Eapropter fidelitati vestri firmiter precipientes mandamus per presentes, quatenus quandocumque et quocienscumque a data presencium per anni circulum ad citaciones inquisiciones et prohibiciones, specialiter ad reambulaciones possessionis Kedhel vocate et aliarum quarumlibet recaptivacionesque earum, erecciones et renovaciones metarum ac condicionariorum recaptiones et ad omnia alia et singula facienda, que in talibus processibus secundum regni consuetudinem ab antiquo fieri consueverunt, per religiosum virum fratrem Martinum abbatem et dominorum monasterii sánete Marie de Borsmunustura procuratores vel officiales eorumdem fueritis requisiti, vestrum mittatis hominem pro testimonio fide dignum, quo presente Iohannes vel Andreas vicecastellani de Nemeth Kutzig, altero absente, homo noster omnia premissa et premissorum singula fideliter exequátur iuris ordine observato et post hec tociens quociens fuerit expediens nobis cum cursibus metarum rescribatis. Datum Posonii feria secunda próxima post dominicam ludica, anno domini M° CCC° tricésimo primo.

163.

1331 März 20

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet folgende Rechtshandlung: Johannes, Sohn des Sandor von Bükk (de Byk), im eigenen, sowie im Namen seiner Verwandten Petrus und Ladislaus Sohn des Michael, überläßt in Gegenwart von Nikolaus Sohn des Stephan von Cser (de Cheer), seinen Verwandten Stephan und Laurencius, Söhnen des Wenzeslaus von Bükk, einen verpfändeten Besitz in Rokendorf (Sudan, Swdan) zur Rücklösung, da ihm selbst die Mittel hiezu fehlen. Laut einer früheren Urkunde des Kapitels von Raab wurde dieser Besitz, nämlich sechs Ansässigkeiten um 11 Mark von den genannten Söhnen des Sandor von Bükk, zehn Ansässigkeiten um 29 Mark von Andreas, Dionysius und Iwanka, Söhnen des Johannes (II.) von Bükk, an den comes Peter (von Rokendorf), Sohn des Kun, seinerzeit verpfändet. Um seinen Verwandten die Rücklösung zu ermöglichen. verpfändet Johannes die erwähnten sechzehn Ansässigkeiten an seine Verwandten, die sie von den Söhnen des comes Peter namens Johannes, Peter, Laurencius und Stephan einlösen sollen, behält sich aber vor, 6 Ansässigkeiten selbst, die restlichen zehn Ansässigkeiten durch die Söhne des Andreas gegebenenfalls um insgesamt 40 Mark wieder einlösen zu können. — Datum feria quarta proxima ante dominicam Palmarum anno domini Millesimo CCC° XXX m o primo. - 89 -

1331 Orig. im Ung. StaatsA. rückwärts eingehängten

DL 49.687 (A), früher im Rumy-FA. Siegels.

- Pergamentstreifen

und Reste des

Druck: Nagy, Sopronvärm. okl. 1122 n. 99. Sudan ist wohl mit Rokendorf, ung. Nemeth Zsidäny ö. von Horvät-Zsidäny (das dem Kloster Marienberg gehörte), identisch; der Name des Pfandinhabers, der früher Petrus von Rokendorf (UBB III 119 n. 228) bezeichnet wird, könnte es beweisen. August Ernst, Burgenl. Topographie, hält auch Schattendorf oder Suräny bei Steinamanger für möglich.

*1331, vor Mai 14 164. König Karl I. beauftragt das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit dem homo regius Johannes, Sohn des Markys von Hollostö, den Besitz der Edlen dg. Nädasd Johannes Sohn des Ladislaus, und Georg, Sohn des Wenzeslaus, namens Petanitz zu begehen, in Anwesenheit der Nachbarn und Anrainer neue Grenzzeichen zu setzen und die Genannten sodann einzuweisen. Ausführliche Inhaltsangabe in dem Antwortschreiben Mai 26 im Ung. StaatsA. DL 69.210 (B).

des Kapitels

von Eisenburg

von

1331

Ungedruckt.

.. .litteras excellentissimi principis domini Karoli dei gracia regis Hungarie . . . recepimus in quibus nobis dedit in preceptis, ut quod possessio Iohannis fili Ladizlai et Georgii filii Wencezlai de genere Naadasd in commitatu a) Ferrei Castri existens Belmura et alio nomine Peteunich nominata, metarum renovacionibus indigeret, cum Iohanne filio Markys de Holostow homine eiusdem domini nostri regis hominem nostrum fidedignum pro testimonio mitteremus, quo presente idem homo regius accedendo ad faciem eiusdem possessionis vicinis et conmetaneis suis universis convocatis reambularet per veteres metas et antiquas, novas iuxta veteres erigendo relinquerentque eandem eisdem Iohanni et Georgio contradictore non existente perpetuo possidendam. a)

so B

1331 Mai 26 165. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß auf den von König Karl I. erteilten Befehl der Priester und Kanonikus Johannes zusammen mit dem homo regius Johannes Sohn des Markus von Hollostö, die Grenzen des Besitzes Petanitz am 14. Mai beging und die Edlen dg. Nädasd: Johannes Sohn des Ladislaus, Georg Sohn des Wenzeslaus, Laurencius Sohn des Stephan, als deren Erbbesitz Petanitz festgestellt wurde, mit Zustimmung der Nachbarn und Anrainer in Gegenwart des Nikolaus Sohn des Gogan von Gerencser, als Beauftragtem des Hofrichters und Kastellans von Oberlimbach, Paul von Mattersdorf in den Besitz eingewiesen wurden; die Grenzen werden beschrieben. Orig. im Ung. StaatsA. DL 69.210 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an grünen Seidenschnüren erhalten. — Inhaltsangabe im Schreiben des Kapitels von Eisenburg von 1347 Juli 29. (Druck: Anjouk. okm. V 109 n. 48 u. 212).

Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod litteras excellentissimi principis domini Karoli dei gracia regis Hungarie domini nostri omni honore recepimus . . . (folgt das Mandat König Karls I. an das Kapitel von Eisenburg s. o. n. 164). - 90 -

1331 Verum, quia eiusdem domini nostri regis preceptis in omnibus ob[edire cupimus ut tene]mur a \ cum eodem Iohanne filio Markys homine regio hominem nostrum Iohannem sacerdotem ecclesie nostre canonicum pro testimomio transmisimus ad premissa [mandata] a) sua exequenda, qui ad nos reversi et per nos requisiti concorditer retulerunt, quod tercia feria proxima ante octavas ascensionis domini accessissent ad predictam possessionem Belmura seu Peteunich nominata convocatisque vicinis et conmetaneis suis universis eisdemque consensum et asensum1^ prebentibus, Iohanni et Georgio de Naadasd ereditario iure inventam eandem reambulassent per veteres metas et antiquas reambulatamque ipsis Iohanni filio Ladizlai, Georgio filio Wencezlai ac Laurencio filio Stephani statuissent et reliquissent sub metis infrascriptis perpetuo possidendam, penitus nullo contradictore existente. Adiecerunt eciam, quod Nicolaus filius Gogani de Gerencher homo magnifici viri magistri Pauli fili Symonis iudicis curie domini regis castellani de Lindua cum litteris eiusdem domini sui magistri Pauli ad ipsam terram restituendam deputatus vice et nomine eiusdem domini sui conparendo eandem remisisset et resignasset prenominatis nobilibus viris de Naadasd sub testimonio domini regis et nostro superius expressorum perpetualiter possidendam. Cuius quidem possessionis metas, quibus undique circumdatur et ab aliis circumiacentibus possessionibus separatur, hoc ordine distinctas retulerunt: quod prima meta de ecclesia sancte Marie de Mystuche progrediendo b) incipit super fluvio Athochicha et per unam vallem, que per inundationem aque fluminatur inter possessionem Tistine Thamasfolua vocatam ac eandem possessionem Peteunich, currit ad fluvium Mura in loco Nogzigethwr vocato ipsamque insulam separando ad Peteunich dictus fluvius Mura distingit a conmetaneitate Theutonicorum; et in eodem fluvio longe currendo versus occidentem exit de eodem ad fossatum et vadit ad porticum seu transitum Nemethkapw vocatum in fossato inter civitatem Redege et terram Belmura posita pro metis, super quo fossato venit ad ipsum Kapw et in magna via, que venit de Theutonia ad orientem declinando et parum pereundo subtus arborem Orni Zyl vocate est meta terrea; deinde per eandem magnam viam versus orientem veniendo subtus arborem pomus est meta terrea et abhinc per eandem magnam viam ad orientem currit ad fluvium Otholchicha, ubi est meta terrea et in eodem fluvio Otholchicha, qui possessionem nostram Petrvstelekw nominatam et Peteunich possessionem nobilium de Naadasd antescriptorum separando ad meridiem, currit ad locum principalem ibique terminantur. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegiales sigilli nostri munimine roboratas, medioque alphabeto intercisas. Datum in octavis Penthecostes anno domini Millesimo CCC 000 tricesimo primo, magistro Andrea preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Ioseph decano ecclesie nostre existentibus. ;l

) Fleck im Pergament von A ') 1331 Mai 14

b

) so A

1331 Juni 30, Heiligenstein 166. Der Palatin Johannes Drugeth spricht dem Nikolaus, Sohn des Nikolaus von Mörbisch, seinen erblichen Besitz im Umfang von vier Ansässigkeiten, dem Bergrecht von vier Weingärten innerhalb von Mörbisch, und zwanzig Joch Ackerland - 91 -

1331 zwischen dem Ort und dem Neusiedlersee rechtsgültig zu, nachdem Nikolaus auf der Komitatsversammlung des Komitats Ödenburg bei Heiligenstein am 27. Juni gegen den Hofmaler Hertul des Königs Karl I. die Anklage erhoben hatte, daß dieser ihm den Besitz vorenthalte, und Hertul weder persönlich noch durch einen Vertreter bei der Komitatsversammlung sich rechtfertigte; Nikolaus legte überdies eine Urkunde des Kapitels von Raab mit dem Verzicht Hertuls vor. Erhalten im Transsumpt burg, Stadt A. (B). Druck:

Häzi,

des Kapitels

Soprontört,

von Raab

von 1331 Oktober

6 im KomitatsA.

zu

Öden-

161 n. 117.

Nos Iohannes Drugeth palatinus et iudex Comanorum memorie commendantes 3 ' significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod in congregacione nostra generali feria quinta proxima post festum nativitatis beati Iohannis Baptiste 1 ' universitatis comitatus Supruniensis apud villam Egkw celebrata, comes Nicolaus filius Nicolai de Medies de medio diete universitatis exsurgendo proposuit eo modo, quod in dieta possessione Medies possessionariam haberet hereditariam porcionem, que quatuor lehenos et proventus quatuor vinearum sitarum in eadem, quod wlgariter pergech dicitur, contineret et extra villam ultra fossatum penes lacum Ferteu in linea, in qua ecclesia existit, iacerent viginti iugera terrarum arabilium, que eundem comitem Nicolaum similiter continerent, quam magister Herthul pictor domini nostri regis nunc tempore pereepeionis usuum fruetum nomine sui iuris b) occupando et nunc eidem remittendo nimium infestaret indebite et iniuste. Cuiquidem Hertul, dum nos termini diem ipsius congregacionis nostre pro termino coram nobis comparendi et de obiectis ipsius comitis Nicolai se iustificare velud absenti dedissemus ipsoque magistro [Hert]ul c) non veniente nec mittente ad terminum prenotatum nosque ad instantem requisicionem ipsius comitis Nicolai iudices nobilium [comitatus Supruniensis et u]niversos c) nobiles dicti comitatus super premissis requisivissemus, iidem unanimiter consurgentes alta voce responderunt, [quod predictus Nico]laus c) in dieta possessione Medies hereditaria sub quantitate quatuor lecheni terre haberet porcionem et proventus [quatuor vinearum] c) sitarum in eadem, ut pretactum est, ac eciam extra villam ultra fossatum penes lacum Ferteu in linea, in qua ecclesia ex[istit viginti i]ugera c) terrarum arabilium d) . Quo facto idem comes Nicolaus exhibuit nobis litteras privilegiales honorabilis capituli ecclesie Iauriensis, in quibus conperimus ipsum magistrum Hertul discretorum virorum magistrorum Petri archidiaconi Papensis et Sauli canonicorum diete ecclesie Iauriensis, item venerabilis patris domini Nicolai dei gracia episcopi Iauriensis et Michaelis diete ecclesie custodis in presencia personaliter conparendo porcionem seu possessionem 0 ', quam ipse comes Nicolaus ab avo et progenitoribus suis iure hereditario possedit in eadem cum omni plenitudine iuris sui eidem corniti Nicoiao pacifice et quiete boni animi Consilio admisisse perpetuo possidendam et habendam; unde nos ex relacione diete universitatis premisso modo informati ipsam possessionariam porcionem, que ipsum de iure attinet, actoritate iudiciaria eidem corniti Nicolao et per eum suis heredibus statuimus et restituimus perpetuo tenendam et habendam sine preiudicio iuris alieni. Datum quarto die eiusdem congregacionis et loco prenotatis, anno domini M° CCC 000 tricesimo primo. ') commendates (B) geschrieben (B) ') 1331 Juni 27

b

) erstes i aus r verbessert (B)

-92-

c

) Loch im Pergament von B

ll

)

zweimal

1331 1331 Juli 8, Visegràd 167. König Karl I. beauftragt das Kapitel von Raab, ein Mitglied abzuordnen, um zusammen mit dem homo regius Gregor Sohn des Ladislaus, oder Dominik Sohn des Ugud (Wgugh), eine Grenzbegehung der Güter Osi, Szécsény und Kuchnar (Kechener, Osi, Zechen) vorzunehmen, wenn nötig, neue Grenzzeichen zu setzen, und sie dem Ladislaus von Pinnye (Pynye), Sohn des Nikolaus, einzuantworten, falls kein Einspruch dagegen erhoben wird. — Datum in Wyssegrad in quindenis beati Iohannis baptiste anno domini M° CCC° XXX m o primo. Erhalten in dem Antwortschreiben des Kapitels an den König von 1331 August 1, dieses transsumiert in der Schenkungsurkunde des Königs von 1331 Oktober 1, im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA. (C). - Transsumpt Königs Wladislaws II. von 1500 Mai 7 im Ung. StaatsA. DL 2667 (DJ. - Beglaubigte Abschrift von 1778 April 13, Preßburg, ebenda DL 87.012, früher im Esterhàzy-FA (D2). Druck: Nagy, Sopronvärm.

okl. 1123 n. 100.

(1331) August 1 168. Das Kapitel von Raab berichtet dem König, daß auf dessen schriftlich erteilten, wörtlich eingerückten Befehl hin, der Chorpriester Johannes zusammen mit dem homo regius Gregor Sohn des Ladislaus, die Grenzbegehung der Besitzungen Osi, Szécsény und Kuchnar durchführten und diese ohne Widerspruch zu finden, dem Ladislaus Sohn des Nikolaus von Pinnye, eingeantwortet wurden; die Grenzen werden beschrieben. Erhalten in der Schenkungsurkunde des Königs Karl I. von 1331 Oktober 1, Visegràd, im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA. (B). — Laut B hatte A folgenden Rückvermerk: Excellentissimo d o m i n o suo d o m i n o K a r o l o dei gracia illustri regi H u n g a r i e p r o Ladizlao filio Nicolai super facto reambulacionis et statucionis possessionum Osi, K e c h e n e r et Z e c h e n v o c a t a r u m . - Transsumpt Wladislavs II. von 1500 Mai 7 im Ung. StaatsA. DL 2667 (C). Druck: Nagy, Sopronvàrm. okl. / 123 n. 100.

Grenzbeschreibung: Nos . . . cum Gregorio filio Ladizlai homine vestro Iohannem presbyterum chori nostri pro testimonio fidedignum duximus destinandum, qui demum ad nos reversi nobis recitarunt, quod die dominico proximo post festum beati Iacobi apostoli1* super faciem predictarum possessionum Osi, Zechen et Kechener accedendo convocatis universis vicinis et conmetaneis statuissent et assignassent Ladizlao filio Nicolai perpetuo possidendas et habendas. [Cuius terre seu possessionis] 3 ' Osi a parte orientis existit possessio Zaar, item a plaga meridiei alia possessio [Wezeken] a) nuncupata, item a parte occidentis tercia possessio Hydaaz b) et aquilonis Ladizlai [antedicti; preterea alterius possessionis Kechener mete hoc modo annotantur, quod a parte orientis sunt]a> tres mete, quarum una separat possessionem Kalach et alia possessionem P[ynye, tercia] a) vero ipsam possessionem Kechener; abhinc vero reflectitur ad partem occiden[tis ad aquam seu rivulum Ykua c) , cuius quidem aque media pars cedit eidem possessioni Kechener, alia vero pars possessioni Weyka] a) ; abhinc vero tendit ad partem aquilonis versus possessionem Peresteg vocatam distinguit [hoc modo: quod] a) in aqua Ykua ex una parte separat eandem p[ossessionem Zechen, ab altera dictam possessionem Peresteg abhinc per eandem plagam progrediendo pervenit ad possessionem Zenk] a) , ubi sunt due mete iuxta eandem aquam Ykua, quarum una separat [ipsam possessionem Zenk, altera vero Ferteu et pervenit ad unam - 93 -

1331 metam antiquam; abhinc tendit ad duas metas in eadem plaga] 3 ', quarum una separat eandem possessionem Zenk, alia vero dictam possessionem [Zechen; deinde in eandem plaga] 3 ' progreditur et vadit ad duas metas a[ntiquas, quarum una separat possessionem Hydegseed, alia possessionem Zechen; deinde vero in eadem plaga] 3 ' vadit ad duas metas iuxta viam magnam, per quam itur versus Suprvnium, [quarum u]na 3 ' separat possessionem Hydegseed, alia vero sepedictam possessionem Zechfen; deinde vero in eadem plaga pervenit ad duas metas iuxta veterem viam et similiter dividit dictas possessiones;] 3 ' abhinc vero pervenit ad quattuor metas, quarum una separat [terram Zechen] 3 ', alia possessionem Hydegseed, tercia terram Homok, quarta possessionem Kech[ener; abhinc vero in eadem plaga pervenit ad tres metas, quarum una separat eandem terram Kechener, alia] 3 ' terram Homok, tercia vero possessionem Kalach; abhinc vero reflectitur versus [meridiem] 3 ' et vadit ad duas metas, quarum una separat terram Kalach, alia vero terram [Kechener; deinde vero pergit ad duas metas versus eandem possessionem Pune, quarum una separat possessionem 3 ' Kalach, alia dictam possessionem Kechener ibique terminatur. Datum in octavis festi beati Iacobi apostoli anno superius annotato. ') 1331 Juli 28 ' ) B stark zerstört, die eingeklammerten

Stellen nach C ergänzt

b

) C. Hydas

c

): Ikwa

1331 August 20, Visegräd 169. Königin Elisabeth von Ungarn beauftragt das Kapitel von Raab, zusammen mit dem homo regius Isak Sohn des Isak, oder Laurencius Sohn des Hung, folgenden Tatbestand zu untersuchen: Die edle Frau, Witwe des Nikolaus, Sohnes des Thomas von Vönöck (Wynichk), erhob Anklage gegen Symon, Sohn des Johannes von Csorna, daß dieser mit seinen Verwandten und Anhängern ihr Haus überfallen, sie und ihren Sohn verwundet, 4 Pferde und ihre ganze bewegliche Habe, vor allem aus Schränken, davongeschleppt habe. — Datum in Alto Castro in die beati Stephani regis et confessoris, anno domini M° CCC° trecesimo primo. Erhalten in dem Antwortschreiben StaatsA. DL 2677 (B). Druck:

Anjouk.

okm.

des Kapitels

an die Königin

vom 1331 August

26 im

Ung.

II 548 n. 470.

(1331) August 26 170. Das Kapitel von Raab berichtet der Königin Elisabeth, daß auf ihren schriftlich erteilten Befehl hin, der wörtlich eingerückt wird, der Priester und Domherr Thomas zusammen mit dem homo regius Isak Sohn des Isak, am 25. August (die dominico post octavas assumpcionis virginis gloriose) sich nach Gerse begab und die adeligen Bewohner von Gerse und den umliegenden Orten: Nädasd, Sitke, Kemenesmihälyfa, Kemenessömjen, Dömölk, Kemenesszentmarton, Magasi, Genes und einigen anderen Orten'' (Gerche, Nadasd, Sythke, Myhaly, Semyen, de Sancto Martino, de Guad, Beruzk, Hymuskw, ecclesie de Demenk in insula, Hwg, Isak, Hwg, a villanis de Mogos, de Gench) aussagten, daß der genannte Symon, Sohn des Johannes von Csorna, im Morgengrauen des 9. August (in vigilia beati Laurencii martiris nocturno tempore circa auroram) das Haus der Witwe des Nikolaus von Vönöck mit seinen Verwandten und Gefolgsleuten überfiel, sie und ihren Sohn verwundete, vier „valentes" Pferde und sämtliche Habe, vor allem -94-

1331 aus den Schränken, davonschleppte. Außerdem überfielen die Söhne des Petrus, Sohn des Renzek von Vönöck, nämlich Paul, Peter und Johannes, dasselbe Haus, während die Klägerin am Hofe der Königin zur Verfolgung ihrer Sache weilte, und nahmen alles mit, was sie in dem Haus noch finden konnten. — D a t u m feria secunda proxima post octavas memoratas, anno superius annotato. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2677 (A). — Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Seigels. — Rückvermerk von gleicher Hand: excellentissime d o m i n e sue d o m i n e Elyzabeth dei gracia illustri regine Hungarie pro domina relictaa> Nicolai filii T h o m e et filiis suis de W e n y z k contra S y m o n e m filium Iohannis de Chorna inquisitoria. Druck:

Anjouk.

okm.

II 548 n. 470.

1

) nicht mehr alle identifizierbar ) Platz für den Namen freigelassen, aber nicht ausgefüllt

a

1331 September

(A).

1

171.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß am 21. August der Notar Paul des Gespans von Eisenburg zusammen mit dem Adelsrichter des Komitats Eisenburg Lukas dg. Hermán, auf Grund eines Auftrages des Gespans Stephan Sohn des Dionysius, von Ödenburg und Eisenburg, die Grenzbegehung der Besitzungen Buchschachen und Allhau vornahm und diese samt den dazugehörigen Ortschaften Loipersdorf, Mannersdorf und Erusd dem Paul, Sohn des Pousa von Köveskut, mit Zustimmung der Anrainer und Nachbarn einantwortete; die Grenzen der Besitzungen werden beschrieben. Orig. nicht mehr vorhanden, im Batthyány-FA (B).

erhalten

in Abschrift

saec. 17 im Ung. StaatsA.

DL 99.934,

früher

Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo notificamus tenore presencium universis, quod literas nobilis et magnifici viri magistri Stephani filii Dyonisii comitis Ferrei Castri et Soproniensis cum omni honore recepimus, in quibus a nobis postulavit, ut cum magistro Paulo notario suo et uno ex iudicibus nobilium, Iohanne de Kolta vel Luca de H e r m a n hominibus suis hominem nostrum idoneum pro testimonio mitteremus, coram quo iidem homines sui possessiones Pauli filii Pausa de Köveskut, Sáh et Alho vocatas, cum suis pertinentiis et attinentiis, sessionalibus, portionibus populatis et impopulatis, Libolßfalva, Kethely et Erusd nominatis e a r u m q u e utilitatibus omnibus, convocatis vicinis et commetaneis suis universis per veteres et antiquas metas suas, quibus ab antiquo sunt circumdate et possesse, reambularent et ab aliis possessionibus quibus undique circumdatur, distinguerent et separarent, reambulatasque statuerent et relinquerent eidem Paulo filio Pausa suisque heredibus perpetuo possidendas eo iure, quo vigore privilegiorum suorum exinde confectorum ei dignoscantur pertinere et per ipsius predecessores primitus possesse extiterunt et, si a) contradictores non fierent in statuendo et reambulando et erectionibus metarum, extunc eidem Paulo filio Pausa super statucione erectionibus et distinctionibus metarum possessionum prescriptarum literas nostras privilegíales dare dignaremur et conferre. Verum cum eiusdem magistri Stephani comitis Ferrei Castri et Soproniensis petitionibus iustis et legitimis acquiescere velimus, cum prescripto magistro Paul notario suo et Luca - 95 -

1331 de H e r m a n iudice nobilium hominibus suis per eundem ad hoc literis suis mediantibus deputatis, unum ex nobis magistrum Michaelem cantorem ecclesie nostre pro testimonio transmisimus ad premissa exequenda, qui ad nos reversi et per nos diligenter requisiti concorditer retulerunt, quod quarta feria post festum regis sancii Stephani ' accessissent ad prenominatas possessiones Saah et Alho vocatas et easdem cum suis pertinentiis et attinentiis, sessionariis portionibus suis populatis et impopulatis LipolBfalva, Kethely et Erusd nominatis e a r u m q u e utilitatibus omnibus, convocatis vicinis et commetaneis suis circumquaque adiacentibus reambulassent et ab aliis possessionibus quibus undique circumdantur distinxissent per veteres metas et antiquas, quibus ab antiquo limitate sunt et possesse reambulatasque cum plenitudine iurium suorum et utilitatibus earum omnibus statuissent et reliquissent eidem Paulo filio Pausa de Kòveskut eiusdemque heredibus possidendas nullo penitus contradictore existente, sed vicinis suis et commetaneis consensum prebentibus et assensum, eo iure quo vigore privilegiorum suorum exinde confectorum eidem Paulo et suis heredibus dignoscuntur pertinere. Q u a r u m q u i d e m metarum cursus hoc ordine distinctos retulerunt: quod prima meta supra villam Lipolzfalva vocatam ab aquilone inter ipsam vilam et aliam viam Graphsahia iuxta fluvium Lapines incipit in duabus arboribus cerasi de una radice exortis que metis terreis est circumfusa, ad meridiem terre Lipolzfalva, ad aquilonem terre Graphsahia separai et distinguit; unde tendit versus orientem iuxta rivulum Stregnpah b ) vocatum pervenit ad arborem salicis meta terrea circumfusam et ibidem est alia meta terrea; unde versus orientem ascendit ad montem ad duas arbores ilicum metis terreis circumdatas, per quas a terra Graphsahia separatur; de quibus descendit in vallem ad orientem et iuxta rivulum est meta terrea, in qua stat arbor cerasi, quequidem vallis ad orientem separat terre Pinquafei; de quaquidem meta cerasea regreditur ad plagam meridionalem ascendendo monticulum, cadit ad viam magnam antiquam, ad orientem separat terre Radomfalva; et in eadem via magna longe currendo pervenit ad vallem Kòvessfo ad duas metas terreas, in quibus stant due arbores ilicum, ubi ad orientem terre Ò r , ad occidentem terre Saah separantur; unde ad meridiem currit ad magnam arborem ilicis meta terrea circumfusam, que dicitur Gyôrgy et ad occidentem terre Alhó, ad orientem terre Òr separat et distinguit; unde ad eandem partem meridionalem longe eundo pervenit ad duas arbores iliceas metis terreis circumdatas et dehinc similiter ad duas arbores iliceas metis circumfusas, ubi separatur a terra Ò r et iungitur terre Bolvo; et regreditur versus occidentem ad fontem et infra ipsum fontem stat arbor quercus, sub qua sunt due mete terree, quarum una ad meridiem terre Balvo, alia ad aquilonem terre Erusd séparant et distinguunt; de quibus ad occidentem currit ad rivulum Stegerspach; saliendo ipsum rivulum currit ad duas arbores eger vulgo nominatas terreis metis circumfusas, de quibus similiter ad occidentem currit ad duas arbores magnas iliceas iuxta fluvium Lapines et cadit in eundem fluvium Lapines ibique terminantur. In cuius rei memoriam p e r p e t u a m q u e firmitatem nostras concessimus literas privilegiales sigilli nostri munimine roboratas medioque alphabeto intercisas. D a t u m in festo sancti Egidii confessoris anno domini millesimo trecentesimo trigesimo primo, magistro A n d r e a preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Laurencio decano ecclesie nostre existentibus. b ") B: sie ) verbessert aus anderem Buchstaben, ') 1331 August 21

soll heißen: Stegrespah

- 96 -

1331 1331 September 2, Preßburg 172. König Karl I. anerkennt die Berechtigung der Klage des Stadtrichters Dietrich, der Geschworenen Peter von Agendorf (de Daag) und Nikolaus „bulnaar" von Ödenburg und aller Gäste von Ödenburg, daß der Palatin Johannes Drugeth, der Gespan von Ödenburg, die Adelsrichter und übrigen Adeligen des Komitats sie zwingen, für die verschiedenen Ausgaben, den Lebensunterhalt und sonstige Abgaben, die dem Palatin zustehen, mitzuzahlen; da die Gäste von Ödenburg sowie die der anderen königlichen Städte der Gerichtsbarkeit desPalatins nicht unterstehen und dieser daher keine Ansprüche an sie zu stellen hat, gewährt er ihnen zum Dank für die geleisteten und in Zukunft noch zu leistenden Dienste das Recht, für die Auslagen des Palatins nichts beisteuern zu müssen, außer dem, was sie freiwillig zugestehen wollen; er verbietet jedermann, sie dazu zu zwingen. — Datum in Posonio in crastino festi beati Egidii abbatis et confessoris anno domini M° CCC° XXX mo primo. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). — Pergamentstreifen und Bruchstücke des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk saec. 15: 1) das di stat Ödenburg in dhain lantgericht nichts phlichtig sind ze liden; 2) das dhain burger für den Grossen Graven nicht geladen sol werden. Druck:

Häzi,

Soprontört.

159 n. 114.

1331 September 2, Preßburg 173. König Karl I. an Gespan, Vizegespan, Adelsrichter und Gesamtheit der Adeligen des Komitats Ödenburg: Die Gäste der Stadt Ödenburg beschweren sich, daß sie gezwungen wurden, zum Lebensunterhalt und Ersatz sonstiger Auslagen des Palatins Johannes Drugeth, als er im Komitat in Ausübung seiner Amtsobliegenheiten weilte , beizutragen; da sie aber von der Gerichtsbarkeit des Palatins und jeder Beherbungspflicht befreit sind, außer wenn sie es freiwillig tun wollen, verbietet er den oben Genannten, die Bürger zu derartigen Abgaben heranzuziehen. - Datum inmPosonio in crastino festi beati Egidii abbatis, anno domini M° C C C o o o xxx ° primo. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg (A). - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk saec. 15: quod cives e x e m p t i sunt ab o m n i contribucione in expensas comitis palatini similiter ab aliis gravaminibus. Druck: Fejer CD VII1/3, 530 n. 232. Reg.: Häzi, Soprontört. 160 n. 114.

1331 September 8, Ofen 174. Der Gespan von Wieselburg und Kastellan von Ungarisch-Altenburg, Johannes Sohn des comes Hench, schenkt seinem Verwandten comes Rodlin aus Ofen, Sohn des comes Otto, zum Dank für die ihm erwiesenen Dienste den Besitz AgSzent Péter (Zapaken) im Komitat Stuhlweißenburg. — Datum Bude in festo nativitatis virginis gloriose anno domini millesimo trecentesimo XXX m0 primo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 87.014, früher im Esterhäzy-FA (A). - Siegel an grünen Seidenschnüren erhalten. - Rückvermerk von gleicher Hand: super p o s s e s s i o n e m Z a b a k e n vocatam in comitatu Albensi. Ungedruckt.

- 97 -

1331 1331 September 14, Ofen 175. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf entscheidet einen Rechtsstreit zwischen dem Wojwoden Thomas von Siebenbürgen und Magister Gregor dg. Rumy, Sohn des Duruzlaus. Thomas hatte sämtliche Besitzungen des söhnelos verstorbenen Nikolaus von Tengurd, Sohn des Nikolaus, geschenkweise erhalten, Gregor jedoch bei der durch das Kapitel von Ofen vorgenommenen Einantwortung von igrici an Thomas Einspruch erhoben und sich bei der Tagsatzung des Hofgerichtes am 1. August die urkundliche Beweisführung vorbehalten. Bei der für die Vorlage der Urkunden anberaumten Tagsatzung des Hofgerichtes am 3. September (in quindenis beati regis Stephani) erklärten die persönlich erschienenen Thomas und Gregor, daß sie durch Vermittlung der Schiedsrichter: Oberstkämmerer Demetrius dg. Aba, Paul Banus von Macsö, Hofrichter der Königin und Gespan von Szathmar, Johannes Gespan von Wieselburg, Sohn des Hench Rektors von Ofen (castri Novi Montis Pestiensis), sich geeinigt hätten. Gregor soll Igrici, das er seinerzeit gegen einen Besitzanteil in Köröshegy (Kewrushegy) an Nikolaus von Tengerd überlassen hatte, diesen Besitzanteil selbst, sowie Besitzanteile des Nikolaus in den Orten Gyekenyes, Balozsai, Särmellek und Rum im Komitat Eisenburg erhalten (Kewrusheg . . . et aliis possessionariis porcionibus in Gykynus, Sarkmellyk, Room et Ba[lase] a) in comitatu Woswariensi); h) alle übrigen namtlich aufgezählten Besitzungen aus dem Erbe des Nikolaus von Tengerd fallen an den Wojwoden Thomas von Siebenbürgen. - Datum Bude duodecimo die quindenarum beati regis Stephani predictarum anno domini Millesimo CCC° XXX m o primo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.552 (A), früher im Rumy-FA. - Siegelreste an weiß-violetten Seidenschnüren erhalten. - Ausführliche Inhaltsangabe in dem Schreiben des Hofrichters Frank von Szecsen von 1402 August 1 an das Kapitel von Eisenburg, enthalten in dessen Antwort von 1402 August 15, Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.584 (C,)h>. - Transsumpt des Kapitels von Gran von 1331 Dezember 7, erwähnt in dem Schreiben des Kapitels von Eisenburg (C2). Druck:

Zalavärm.

okl.

1257

n.

184.

b •') Loch im Pergament von A ) Die Schreibweise Gekenes, Sarkmellek, Rum, Balase.

der Eigennamen

in C: Tengerd, Igrecy, Kewresheg,

* (1331 September 14) 176. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf bestimmt, daß am 7. Dezember der Wojwode Thomas von Siebenbürgen mit seinen Söhnen Nikolaus genannt der Bucklige, Michael und Stephan, sowie Gregor dg. Rumy mit seinen Söhnen Nikolaus, Michael, Gregor und Johannes vor dem Kapitel von Gran erscheinen und die Vereinbarung über die Besitzungen des Nikolaus von Tengerd bestätigen, sodann vom Kapitel beurkunden lassen sollen. Ausführliche Inhaltsangabe in der Urkunde des Kapitels'von Gran von 1331 Dezember 7, erhalten im Schreiben des Hofrichters Frank von Szecsen von 1402 August 1, dieses in dem Antwortschreiben des Kapitels von Eisenburg von 1402 August 15, Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.584 (D). Ungedruckt.

. . . secundum continenciam litterarum obligatoriarum magnifici viri prefati comitis Pauli iudicis curie regis magnificus vir Thomas waywoda Transsylvanus magistros Nicolaum dictum Konya, Mychaelem et Stephanum filios suos ab una parte, Gregorius filius Dorozlo Nicolaum, Mychaelem, Iohannem et Gregorium - 98 -

1331 filios suos ab altera in dictis octavis festi beati A n d r e e apostoli 1 ' coram dicto capitulo aut propriis in personis vel pro eisdem legitimos procuratores cum sufficientibus litteris procuratoriis statuere et totalem ordinacionem et conposicionem inter ipsos super facto universarum possessionum Nicolai filii Nicolai Tengerd secundum continenciam et formam privilegii eiusdem comitis Pauli exinde confecti factam, per eosdem filios ipsorum sine diminuacione et augmento acceptari et litteras eiusdem capituli super ipsa ordinacione et conposicione emanari facere debuissent. ') 1331 Dezember 7

1331 September 20, Ödenburg 177. Abt Martin von Marienberg entscheidet einen Streit zwischen dem Bürger von Ödenburg Lukas und seiner Schwester Lucia Witwe des Gunzlin, um einen Besitz in Klingenbach, den der Abt und seine Vorgänger dem Vater der Genannten überlassen haben, dahingehend, daß jeder der beiden eine Hälfte des Besitzes behalten soll, da Gunzlin einen Teil mit seinem eigenen Geld gekauft hat. Falls Lucia oder ihre Erben den Besitz verkaufen wollen, erhalten Lukas und das Kloster Marienberg ein Vorkaufsrecht. Sollte aber Streit ausbrechen, soll Lukas seiner Schwester oder ihren Erben das Gut um den seinerzeitigen Kaufpreis, den Gunzlin zahlte, zurückgeben. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, mentstreifen, großteils erhalten. Der Anfang

gedruckt:

Reg.: Häzi,

Soprontört.

Haz. okm.

StadtA.

(A),

DL 105. -

III 112 n. 95, das übrige

Hängesiegel

des Abtes

an

Perga-

ungedruckt.

1 61 n. 116.

In nomine domini amen. Nos frater Martinus dictus abbas monasterii Montis Sancte Marie totusque conventus ibidem salutem in omnium hcminum salvatore. A b humana memoria facilius elabuntur, que voce testium seu commemoracione litterarum minime eternantur. Hinc est, quod notum facimus universis quibus expedit presentem paginam inspecturis, quod quedam Iis versabatur inter Lucam civem Suproniensem et sororem suam Luciam b ) pro quadam hereditate, que dicitur Chlingenpach, a predecessoribus nostris et a nobis patri ipsorum traditam, cuius e d a m hereditatis veri iudices existimus et collatores; quam contencionem et litem in manus nostras coram iudice et iuratis civitatis Supproniensis liberaliter c) tradiderunt, quam mediantibus civibus predictis ita totaliter diffinivimus, quod ipse predictus Lucas medietatem predicte hereditatis et ipsa soror ipsius Lucia medietatem debeant perpetue possidere, quia maritus ipsius medietatem denariis propriis conparavit; ita tarnen, si ipsa relieta Gvnczlini partem suam vellet vendere sive heredes sui, nulli dabunt nisi Luce vel heredibus suis sive nobis pro eadem summa, pro qua Gvnczlinus conparavit; hoc eciam adiecto, si ipsa domina predicta sive heredes ipsius indebite et intranquille cum sepedicto Luca vellent vivere et devenirent ad noticiam publicam, Lucas nobis proponet si copiam habuerit; sin autem coram civibus V a ) vel sex offendicula d ) recitabit et si quod absit, ex parte domine vel heredum suarum conplanare vel remedia non poterint invenire, iterum Lucas sepedictus reddet sorori sue Lucie b ) sive heredibus sororis pecuniam pro hereditate prius datam. Qui autem huic ordinacioni contradigerit e ) ab omni iure suo cecidit in instanti et pars eiusdem in nostris manibus remanebit. Huius autem - 99 -

1331 ordinacionis testes sunt hii: frater Jacobus prior, frater Hainricus supprior, frater Levpoldus custos, Dyetricus iudex Supproniensis, Nycolaus Gaizel, Agendorffarius, Petrus de Hoflein, Petrus de G o r , Chvnradus H o d w a n e r , Pavlus Rippo et alii quam plures viri ydonei et honesti. Data et acta sunt hec in civitate Supproniensi anno domini M° CCC° XXXI", in vigilia Mathei apostoli et ewanliste^. h ") A: t o n t u s ) von gleicher Hand nachträglich eingefügt ' ) vorher libera gestrichen in DL 104, s. folgende Urkunde; A hat sinnstörend: ostendicula ' ) so A

1331 September

20, Ödenburg

d

) so der

Text

178.

Der Konvent von Marienberg stellt eine wörtlich gleichlautende Urkunde in derselben Sache aus, da die Sache durch den Abt von Marienberg vor Stadtrichter und Geschworenen Ödenburgs verhandelt wurde. Zeugen: frater Iacob prior, frater Hainricus supprior, frater Levpoldus custos, Dyetricus iudex Supproniensis, Nycolaus Gayzel, Petrus Agandorfer, Petrus de G a e r , Petrus de Hoflein, Chvnradus H o d w a n e r , Paulus Rippo. — D a t a et acta sunt hec in civitate Supproniensi anno domini M° CCC° XXXI 0 0 , a ) in vigilia Mathei apostoli et ewangeliste. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A), DL 104. — Hängesiegel an abgefallen. Druck: Haz. okm. III III n. 95. Reg.: Häzi, Soprontört. 161 n. 115. •') Datum

in A in dieser

1331 September

Pergamentstreifen,

Form

24

179.

Das Kapitel von Raab beurkundet, daß Margaretha, Tochter des Nikolaus von Pöttelsdorf, Witwe des Bartholomäus, von Paul Sohn des Merth von Pöttelsdorf, für Aussteuer und Mitgift ihrer Mutter und ihr eigenes Töchterviertel 10 Mark Pfennige, die Mark zu 10 pensae gerechnet, erhalten hat und ihn aller seiner Verpflichtungen ledig gesprochen hat. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2683 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an rot-weißen Seidenschnüren, abgefallen. — Rückvermerk, gleichzeitig: super possessione Byduskuth.". Druck: Nagy, Sopronvàrm. okl. I 125 n. 101.

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod accedentes ad nostram personaliter presenciam Paulus filius Merth de possessione Pothlenstorf ab una parte, vero ex altera domina Margareta, relicta Bartholomei filia Nicolai de eadem Pothlenstorff coram nobis confessa est, quod Paulus filius Merth predictus eidem dotem et res parafernales domine matris eiusdem domine ac quartam puellarem, que eidem domine pertinebatur in eadem possessione, ydem Paulus sibi cum promtis denariis videlicet decern marcis, pro qualibet marca decern pensas conputando, persolvisset; quasquidem decern marcas eadem domina ab eodem Paulo piene et integre dixit se coram nobis recepisse; unde eadem domina predicta pro dote et rebus parafernalibus ac quarta puellari - 100 -

1331 eundem Paulum reddidit absolutum modis omnibus pariter ex expeditum. In cuius rei memoriam et perpetuam firmitatem presentes concessimus litteras sigilli nostri autentici munimine roboratas. D a t u m feria tercia próxima ante festum beati Michaelis archangeli anno domini M m o CCC 0 0 0 tricésimo primo, magistris Briccio prepósito, Mathia lectore, Georgio cantore, et Petro custode ecclesie nostre existentibus. ') so A; Byduskut ist das heutige Steinbrunn,

früher

Stinkenbrunn.

1331 Oktober 1, Visegràd

180.

König Karl I. bestätigt dem Ladislaus, Sohn des Nikolaus von Pinnye, seine Besitzungen Szécsény, Osi und Kuchnar, nachdem auf seinen Auftrag das Kapitel von Raab eine Grenzbegehung und neuerliche Einweisung durchgeführt und dem König darüber berichtet hat, zu dauerndem erblichen Besitz; er verspricht, darüber auch ein feierliches Privilegium auszustellen. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA (A). -Von der Besiegelung nichts mehr zu erkennen. - Stark zerstört, das rechte Drittel abgerissen. - Transsumpt des Königs Wladislaw II. von 1500 Mai 7 im Ung. StaatsA. DL 2667 (B). Ungedruckt.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie conmendantes tenore presencium significamus quibus expedit universis, quod cum Ladizlaus filius Nicolai de [Pynye dilectus et fidelis noster in nostre maiestatis presenciam accedens quasdam possessiones suas Osi Zechen et] a) Kechener vocatas in comitatu Suprvniensi sitas suarum metarum renovacionibus seu distinccionibus indigere declarasset nosque iuxta regni nostri consuetudinem [aprobatam ab antiquo, ad peticionem eiusdem nostris fidelibus capitulo ecclesie Iauriensis, ut hominem eorum fidedignum, quo] a ) presente Gregorius filius Ladizlai vel Dominicus filius Vgud, si alium abesse contingat h o m o noster, et conmetaneorum legitima convocacione et per sui vet[eres met]as a ) et [antiquas reambulacione et metarum renovacione factis, eidem Ladizlao filio Nicolai relinquat si non fuerit contradictum] a ) perpetuo possidendas; demum tocius facti Seriem nobis fideliter rescripturum dare et transmittere debeant scribentes mandassemus, ac tandem idem capitulum super premissis [rescripsit nobis in hec verba: Excellentissimo domino] 3 ' suo . . . (folgt das Schreiben des Kapitels von Raab an den König von 1331 August 1, s. o. n. 168). Itaque nos ex tenore prescriptarum [literarum dicti capituli fidelium nostrorum super reambulacione et metarum distinccione ac renovacione dictarum possessionum iuste] a) et absque contradiccione factis premisso modo informati easdem cum omni plenitudine sui iuris, utilitatum integritate sub metis suprascriptis eo iure, quo [ipsius fore dinoscuntur, de Consilio prelatorum et baronum regni nostri inferius nominatorum eidem et eius heredibus perpetuo] 3 ' possidere et habere reliquimus presencium literarum patrocinio confirmantes, insuper prominentes, quod quandocumque presentes litere ad nos fuerint reportate in formam privilegialia redigi faciemus. D a t u m in Wyssegrad tercio die festi beati Michaelis archangeli anno domini Millesimo CCC 0 tricesimo primo. •') Die in A fehlenden

Stellen nach B

ergänzt.

- 101 -

1331 1331 Oktober 6 181 Das Kapitel von Raab transsumiert auf Bitten des comes Nikolaus, Sohn des Nikolaus von Mörbisch (Medies), Bürgers von Ödenburg, die Urkunde des Palatins Johannes Drugeth von 1331 Juni 6 mit dem Urteil im Streit gegen den königlichen Maler Herthul, — Datum in octavis beati Michaelis archangeli anno domini M° CCC° tricésimo primo, magistris Mathia lectore, Georgio cantore, Petro custode ecclesie nostre existentibus. Orig. im KomitatsA. erhalten. Druck:

zu Ödenburg,

Házi, Soprontört.

StadtA.

(A).

— Kapitelsiegel

an grünen

Seidenschnüren,

¡61 n. 117.

182 1331 Oktober 7 Andreas, Vizegespan des Gespans Stephan von Eisenburg, und die Adelsrichter des Komitats verschieben die Streitsache zwischen Emerich, Sohn des Laurencius von Sitke (dg. Jäk), und Stephan von Inta auf den 9. Februar des kommenden Jahres. Orig. im Ung. StaatsA. DL 68.208, früher im Kisfaludy-FA und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels.

(A),

Papier.

-

Pergamentstreifen

Ungedruckt.

Nos magister Andreas vicecomes magistri St[ephani] comitis Ferrei Castri et iudices nobilium eiusdem com[itatus] a) damus pro memoria, quod causam, quam Emericus filius Laurencii de Sitke coram nobis contra St[ephanum] dictum H[ ]a) de Inta propter captivitatem eiusdem St[ephani] feria secunda proxima post octavas sancti Michaelis archangeli 1 ' mo[vere] a) habebat, de parcium voluntate ad feriam secundam proximam post octavas purificacionis beate virginis 2 ' duximus prorogandam. Datum in termino prenotato anno domini M° CCC m o XXX m o primo. ;l

) Pergament von A in drei Teile zerrissen, daher Lücken im Text. ') Oktober 7 -) 1332 Februar 9

1331 Dezember 7 183 Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König Karl /., daß nach seinem Befehl, zusammen mit dem homo regius Johannes von Kolta, das Gut Asszonyfa dem Gregor Sohn des Duruzlaus dg. Rumy, zurückzugeben, da dieser behauptet, er habe es erworben und es sei ihm von Feinden des Königs weggenommen worden, am 16. Oktober die Grenzen des Besitzes wieder begangen wurden; mit Ausnahme eines Landstückes im Süden, das Paul Sohn des Pousa, als zum Gut Köveskut gehörig bezeichnete, wurde Gregor eingewiesen; die in der Mitte des Ortes gelegene Allerheiligenkirche wurde zum Teil den Bewohnern von NagyAszonyfa, der Ostteil mit dem Altar ebenfalls Gregor überwiesen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.615, früher im Rumy-FA (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: excellentissimo d o m i n o suo Karolo dei gracia illustri regi Hungarie pro Gregorio filio Doruzlay de R w m super statucione possessionis A z v n vocate. Ungedruckt.

Excellentissimo domino suo Karolo dei gracia illustri regi Hungarie capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo oraciones in filio virginis - 102 -

1331 gloriose. Litteras vestre celsitudinis cum omni honore recepimus ut tenemur, in quibus vidimus contineri, quod Gregorius filius Doruzlay de Rwm vestre dixisset maiestati, ut quedam possessio Azun vocata in comitatu Castri Ferrei existens ipsius esset acquisiticia, sed per potenciam infidelium vestrorum de eadem exclusus extitisset, quam per vestram maiestatem sibi reddi postulasset. Super quo nobis dedistis in preceptis, ut hominem nostrum fidedignum pro testimonio mitteremus, coram quo Iohannes de Kolta homo vester accederei ad faciem prefate possessionis Azwn vocate et presentibus vicinis et conmetaneis suis eandem reambularet, et si ad ipsum Gregorium filium Doruzlay iure acquisicionis dictam possessionem Azwn nominatam inveniret pertinere, tunc restitueret et statueret eidem perpetuo possidendam, si non fieret contradictum, contradictores vero, siqui fierent contra ipsum Gregorium, ad vestram citaret presenciam ad terminum conpetentem et posthec tocius facti seryem vestre fideliter rescriberemus maiestati. Verum cum vestris preceptis et mandatis fideliter in omnibus obedire teneamur, cum prescripto Iohanne de Kolta homine vestro hominem nostrum videlicet unum ex nobis magistrum Laurencium decanum ecclesie nostre pro testimonio transmisimus ad premissa exsequenda; qui ad nos reversi concorditer retulerunt, quod in festo sancti Galli confessoris 1 ' accessissent ad faciem prescripte possessionis Azwn nominate in comitatu Castri Ferrei ultra fluvium Gyngus existentis convocatis vicinis et conmetaneis suis universis circumquaque adiacentibus eandem per veteres metas et antiquas reambulando cum suis utilitatibus omnibus et medietate ecclesie in honorem Omnium Sanctorum constructe a parte orientali, que in meta dicitur constructa, ipsi Gregorio eandem possessionem11' Azwn iure acquisicionis inventam, statuissent eidem a) perpetuo possidendam nullo penitus contradictore existente; excepta quadam particula terre a parte meridionali, quam Gregorius ad possessionem Azwn, Paulus vero filius Pousa ad possessionem Kweskuth retulissent pertinere et idem Paulus filius Pousa statucionem ipsius particule terre contradixisset prohibendo. Item quia ipsa ecclesia Omnium Sanctorum in meta diete possessionis Azwn et alterius possessionis Mogfolua, nunc similiter Azwn nominate est constructa, medietas eiusdem ecclesie a parte occidentis populis de villa Mogfolua, Azwn nominata, altera medietas eiusdem ecclesie, in qua medietate^' stat altare, a parte orientis prefato Gregorio filio Doruzlay cessissent perpetuo possidende. Datum in actavis sancti Andree apostoli anno domini Millesimo CCC mo XXX mo primo. a

) Über der Zeile von gleicher Hand eingefügt (A) eingefügt (A). ') 1331 Oktober 16

h

) die beiden Wörter über der Zeile von gleicher

Hand

1331 Dezember 7 184. Propst Theophilus und das Kapitel von Gran transsumieren die beiden Urkunden des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf über den Ausgleich im Besitzstreit zwischen dem Wojwoden Thomas von Siebenbürgen und Magister Gregor dg. Rumy vom 14. September. Ferner wird beurkundet, daß an dem vom Hofrichter festgesetzten Termin, am 7. Dezember, Magister Dominik Sohn des Leonard, als Vertreter des Wojwoden Thomas und seiner Söhne, Magister Gregor dg. Rumy für sich und seine Söhne vor dem Kapitel erschienen und die zwischen Thomas und - 103 -

1331 - 1332 Gregor getroffene Vereinbarung über die Aufteilung der Besitzungen des söhnelos verstorbenen Nikolaus von Tengerd von den Söhnen in vollem Umfang anerkannt wurde. Erhalten in dem Antwortschreiben des Kapitels von Eisenburg an den Hofrichter Frank Szécsén von ¡402 August 15 im Ung. StaatsA. DL 49.584, früher im Rumy-FA. (C).

von

Ungedruckt.

. . . altera litterarum, scilicet Theophili prepositi et capituli ecclesie Strigoniensis in octavis festi beati A n d r e e apostoli in dicto anno M° CCC° tricesimo primo privilegialiter e m a n a t a habens in se tenorem predictarum litterarum ipsius comitis Pauli privilegialium . . . (es folgt die Inhaltsangabe der Urkunde des Hofrichters von 1331 September 14, s. o. n. 175, und die Inhaltsangabe der weiteren vom gleichen Datum, s. o. n. 176) Ipso octavo die festi beati apostoli adveniente pro prefato magnifico viro domino T h o m a wayvoda Transylvano et filiis suis magistro Nicolao dicto Konya, Michaele et Stephano, nobilis vir magister Dominicus filius Leonardi cum a ) sufficientibus litteris procuratoriis eiusdem comitis Pauli ab una parte, et prefatus Gregorius filius Dorozlo pro se et pro filiis suis Nicolao, Mychaele, Iohanne et Gregorio antedictis cum sufficienti procuratorio vestro coram vobis personaliter conparuissent et totalem conposicionem et ordinacionem super facto universarum possessionum et porcionum possessionariarum Nicolay filii Nicolay de Tenguld secundum continenciam predicti privilegii comitis Pauli exinde confecti inter eundem magnificum virum T h o m a n waywodam Transilvanum et Gregorium filium Dorozlo facta predictus magister Dominicus filius Leonardi pro eodem T h o m a waywoda et filiis suis antedictis, predictus vero Gregorius pro se et pro filiis suis predictis vigore predictarum litterarum procuratoriarum acceptassent et consensissent sine diminuicione et augmento p e r p e t u o et irrevocabiliter observandam. •') Über der Zeile nachgetragen

(C)

1332 Januar 7, Visegräd

185.

König Karl I. befiehlt dem Gespan Stephan (dg. Losoncz) von Ödenburg auf Bitten des Stadtrichters Dietrich, der Bürger von Ödenburg Konrad Sohn des Stephan, und Stephan Sohn des Stephan, namens sämtlicher „Gäste" (fideles hospiti nostri de civitate nostra Suproniensi), ihnen ihre widerrechtlich besetzten Güter wieder zurückzugeben, sobald sie rechtsgültige 'Besitztitel vorweisen können. Die Genannten haben sich bei ihm beklagt, daß Erbbesitzungen und andere rechtmäßig erworbene Güter den Bürgern zu Zeiten der Kämpfe des Palatins Johannes (dg. Heder), Sohn des Heinrich, ihnen weggenommen wurden und bis jetzt von den Ödenburger Gespanen und Adeligen des Komitats besetzt gehalten werden. — D a t u m in Wysegrad in crastino festi epiphaniarum domini, anno eiusdem M° 000 secundo. C C C o o o XXX Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). — Pergamentstreifen und Bruchstücke wärts eingehängten Siegels. — Unter dem Siegel: relacio Iohannis dicti de Cykou. Druck:

Häzi,

Soprontört.

I 62 n. 118.

- 104 -

des

rück-

1332 1332 Januar 13 186. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Hermann, Sohn des Hermann von Hermán, die Urkunde des Königs Ladislaus IV. für den Woiwoden Rubinus von 1280. Orig. im KomitatsA. zu Steinamanger Abschrift saec. 18 ebenda (B). Ungedruckt.

- Die Urkunde

(A).

-

Von der Besiegelung

von 1280 zuletzt gedruckt:

nichts mehr erhalten. —

UBB II 142 n. 197.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod magister Hermanus filius Hermani de Herman ad nostram personaliter accedendo presenciam exhibuit nobis litteras privilegíales domini Ladizlai dei gracia regis Vngarie felicis recordacionis petens a nobis, ut seriem earundem nostris litteris patentibus de verbo ad verbum transscribi faceremus [et] a) sigillum nostrum apponere dignaremur; quarumquidem litterarum privilegialium tenor talis est: Ladizlaus dei gracia . . . (folgt die Urkunde des Königs Ladislaus IV. von 1280) [Nos autem] 3 ' peticionem ipsius Hermani de Herman fore iustam considerantes et congruam easdem litteras privilegíales presentibus nostris litteris patentibus de verbo ad verbum rescribi fecimus et sigillum nostrum du[ximus apponendum] 3 '. Datum in octavis epiphaniarum domini anno eiusdem M° CCC° 00 tricésimo secundo. a

) Loch im Pergament von A

187. 1332 Januar 15, Visegräd König Karl I. bestätigt die vom königlichen Hofgericht in der zwei Wochen nach der Entlassung des Heeres (in quindenis residencie presentis exercitus) durchgeführten Verhandlung im Streit zwischen Magister Paul genannt Magyar, Kastellan von Gymes, und den Edlen des Geschlechtes Nädasd: Stephan Sohn des Dominik, Johannes und Nikolaus Söhnen des Laurencius, Andreas (von Hidveg?) Sohn des Endre, Johannes Sohn des Nikolaus, Peteu Sohn des Petrus, Stephan Sohn des Beke, um die Besitzungen Usudföld, Örimagyarosd, Ordö und Dergenye (Vzudfeldy, Monorosd, Ordo et Deregeny): Am 14. Juni (in octavis Penthecostes nunc venturis) sollen sie vor dem Kapitel von Raab zusammen mit acht Vornehmen erscheinen und ihre auf die genannten Besitzungen bezüglichen Urkunden vorweisen; die Schiedsrichter werden sodann entscheiden, ob Paul genannt Magyar, diese Besitzungen ihnen zu überlassen hat. Sollten die vorgelegten Urkunden aber keinen ausreichenden Beweis für ihre Besitzrechte bieten, haben die Parteien eine Woche später wieder vor dem Hofgericht zu erscheinen. Paul darf sich vor dem Kapitel von Raab durch seinen Sohn vertreten lassen. — Datum in Visegrad tercio die octavarum epiphaniarum domini anno eiusdem M° CCC° XXX° secundo. Orig. früher angeblich im Nagy-FA zu Kis-Sitke, gedrücktes Königssiegel erhalten (laut Druck). Druck: Anjouk.

heute nicht mehr auffindbar.

- Rückwärts

auf-

okm. II 575 n. 487.

1332 Januar 20 188. Das Kapitel von Raab bestätigt das in Gegenwart des Domherrn von Raab und Archidiakons der Raabau, Hermann, des Propstes Symon von Csorna und ande- 105 -

1332 rer Priester erstellte Testament des Nikolaus dg. Osi, Sohn des Dominik; er erwählt sich seine Grabstätte in Csorna, dem er dafür Einkünfte aus dem Besitz Schrolln überläßt und setzt ferner fest: seine Neffen Johannes, Nikolaus und Dominik, Söhne des Osi, sollen an seiner Gemahlin Alhayd Ersatz für ihre Mitgift und Aussteuer leisten, ferner den Kirchen zu Palyi und Väsäros etwas spenden und für sein Begräbnis und Jahrtag sorgen, wofür insgesamt 50 Mark zu verwenden sind; für seine Lösung vom Bann, in den er wegen Gewalttätigkeit gegen einen Priester gefallen war, sollen sie 30 Mark Wiener Breitpfennige zahlen; dafür verpfändet er ihnen seine Besitzanteile in Németi, in Tömörd bei der St. Georgskirche, Kér, Horpàcs, Agyagos, Schrolln, Alrams bei Wiener Neustadt, Chenewyrd, Csorna, Csalad im Komitat Ödenburg und Naguth im Komitat Somogy, sowie seine sämtlichen anderen Besitztümer. 1 Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Raab von 1339 Juli 22, dieses transsumiert durch das Kapitel von Eisenburg 1395 Oktober 2, Orig. im Ung. StaatsA. DL 86.219 (C), früher im OstffyFA. Ungedruckt. — Vgl. u. n. 198.

Nos capitulum Iauriensis ecclesie damus [pro memoria, quod N]icolovs a) filius Dominici de Nemythy de genere Osi per suum nuncium ydoneum nobis umiliter supplicavit, ut unum ex nobis virum ydoneum [dirigere dignaremur] a ) , in cuius presencia suum conderet testamentum. Nos igitur iustis et legitimis peticionibus eiusdem Nicolai annuentes discretum virum [magistrum Hermanum archydiaconum de] a ) R a b a k u z socium et concanonicum nostrum ad audiendum testamentum iamdicti Nicolai duximus destinandum, qui d e m u m ad nos [reversus nobis retulit, quod dictus magist]er a ) Nicolavs in ipsius presencia et eciam presente deo devoto viro fratre Symone preposito de Chorna et aliis sacerdotibus quamp[luribus .. .] a) licet eger corpore compos tarnen sue mentis, tale condidit testamentum, quod primo omnium elegisset sibi sepulcrum a [ . . . in] a) eadem Chorna et quod unum equum et anua sua cum f u n e r e suo b ) [.. .Jdefertur et quod eciam proventus [tributi possessionis] b) de Soruld [ . . . le]asset a) p e r p e t u o possidendam; item asseruit idem H e r m a n u s archydiaconus, quod a nobi[libus] b) viris magistris Iohanne, Nicoiao et Dominico filiis Osi [.. .]ta a) marcas latorum denariorum Viennensium, decem pensas pro qualibet [marca] 0 ' conputando, Nicolavs antedictus fassus eciam extitisset [ . . . p nupciarum; item dixit, quod dotem et dotalicia Alhaldy consortis s[ue ordina]sset c ) persolvendam Nicoiao, lohanni et Dominico memoratis; [item dixit] a) idem magister H e r m a n u s archydiaconus, quod inter ceteras ordinaciones suas prefatus Nficolavs . . . ordina]sset c ) , quod iamdicti magistri Iohannes, Nicolavs et Dominicus filii [Osi .. .] a) ecclesiarum de Pauli et de Vasarus et pro exequis funeris sui in diebus s[...]cio c ) septimo et trecesimo ac anniversario necnon ad alia opera caritatis debeant expendere quinquaginta marcas; et pro absolucione in [.. .su] a ) per quadam exconmunicacione, quam incurrerat per violentam manuum inieccionem in quendam sacerdotem, memorati nobiles debeant expendere triginta marcas, pro quibus omnibus prenominatis universas porciones suas possessionarias, videlicet existentes in Nemythy, in Themerd circa ecclesiam sancti Georgii, in Keer, in H u r p a c h , in Agyagus, in Soruld et in aliis, in Arlam ante Novam Civitatem, in Chenewyrd, in Chorna et in Naguth in districtu Simigiensi existenti, item possessionem Chalad comitatus Suprvniensis, et generaliter universas possessiones suas, que ipsum iure hereditario seu alio quocumque titulo contingunt, prelibatis nobilibus magistris lohanni, Nicoiao et Dominico pignori - 106 -

1332 obligasset Nicolavs memoratus. Datum in quindenis epiphaniarum domini, anno eiusdem M° CCC m0 tricésimo secundo. b c ' ) größeres Loch im Pergament von C ) Fleck im Pergament von C, ein Wort unleserlich ) kleineres Loch im Pergament von C ') Wegen des schlechten Erhaltungszustandes von C sind einige Verfügungen nicht mehr genau zu bestimmen

189. 1332 Januar 28, Ofen Bischof Nikolaus von Raab transsumiert auf Bitten des Abtes Hieronymus von Jak die Urkunde des Bischofs Artolf von Raab von 1249 Juni 18 mit der Entscheidung eines Streites zwischen dem Kloster Ják und seinen Patronatsherren über Rechte der St. Michaelskirche in Jákfa (super facto magistratus ecclesie beati Michaelis archangeli de Iaak prope Rabam existentis). Datum Bude quarta feria ante festum purificacionis virginis gloriose, anno domini Millesimo CCC° tricésimo secundo. Orig. im KomitatsA. — Erhaltungszustand Druck:

zu Ödenburg, sehr schlecht,

Ház. okm. IV148

Niczky-FA (A). - Siegel an Pergamentstreifen, große Teile des Pergaments abgerissen.

n. 113. - Die Urkunde

von 1249 zuletzt gedruckt:

abgefallen.

UBB 1225 n. 323.

1332 Februar 9, Visegräd König Karl I. bestätigt, daß der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf Besitz Myhald im Komitat Somogy von Magister Ägidius Sohn des Petrus Bäkocza, um 600 Mark kaufte. — Datum in Wyssegrad in octavis purificacionis virginis gloriose anno domini M° CCC" XXX mo secundo.

190. den von festi

Orig. im Ung. StaatsA. DL 2702 (A). - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: super e m p c i o n e . . , a) — Transsumpt König Ludwigs I. von 1364 Februar 26, ausgestellt auf Bitten des Bischofs Stephan von Agram, Vikars von Slawonien, „vice et n o m i n e magistri Nikul filii Laurencii de Frakno" über die Besitzungen im Komitat Somogy, im Ung. StaatsA. DL 2643 (B). Druck: Anjouk. okm. II 579 n. 492. — Diese Urkunde gibt einen Hinweis auf die Besitzverhältnisse der Mattersdorfer. Der Hofrichter Paul erwarb zahlreiche außerhalb unseres hier berücksichtigten Gebietes liegende Besitzungen, 1332 Juni 3 stellte beispielsweise König Karl I. eine Bestätigung über den Verkauf weiterer Besitzanteile in „Myhald, Buky et Keleuiz" im Komitat Somogy durch Stephan, Sohn des Mychael, Sohnes des Peter von Korumzow, an den Hofrichter aus. ;l

) Fleck im Pergament von A

1332 März 10 191. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet einen Vergleich zwischen den Nachkommen des Rempe (von Apäti-Csömöte): Georg, Ambrosius, Jurka und Salamon, Söhnen des Salamon (Sohn des Rempe), und Magister Johannes und Andreas, beide Söhne des Andreas von Eisenburg, ihren Verwandten Peter Kantor von Stuhlweißenburg, und Laurencius Sohn des Anda, der durch Schiedsspruch adeliger Männer zustandekam. Georg und Ambrosius beschuldigten ihre Gegner des Totschlages an Dionysius und Matthäus, Söhnen des Jakob von Szecsöd, sowie der Zerstörung ihrer eigenen Besitzungen Butsching und Kotezicken; Johannes von Eisenburg und seine Verwandten erhoben hingegen Anklage wegen -

107 -

1332 der Zerstörung ihres Besitzes Szecsöd zunächst gegen Michael und Nikolaus, Brüder des Georg, später gegen diesen selbst und seinen Bruder Ambrosius. Dieser Georg erklärte nun sämtliche bisherigen Streitigkeiten für beigelegt, überließ Szecsöd seinen Gegnern zu unangefochtenem Besitz und verpflichtete sich, etwaige Ansprüche der schon genannten Nachkommen des Rempe, sowie des Gregor Sohn des Rempe, und seiner Söhne Peter und Nikolaus, und des Alexander Sohn des Rempe, und seiner Söhne Michael und Paul wegen Mitgift, Ausstattung und Töchterviertel weiblicher Verwandter auf Szecsöd, zufriedenzustellen; Michael und Nikolaus, Brüder Georgs, sollen nach ihrer Rückkehr zur Anerkennung dieses Vergleiches bewogen werden; ferner wird eine Strafe für den Bruch des Abkommens festgesetzt. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.608 (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand nur mehr teilweise leserlich: pro Georgio et Ambrosioet aliis . . . Nicolaum . . . super formam pacis contra magistros Iohannem et Petrum cantorem ac Laurencium. - Abschr. Sammlung Jankovich (B). Druck: Fejer CD V1II5, 251 n. 137. - UBB 1167 n. 228 unter dem falschen Datum 1236 März 18 nach B. Wegen der zahlreichen sinnstörenden Fehler in beiden Drucken wird die Urkunde hier nochmals gedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria, quod Gregorius filius Salamonis filii Rempe pro se et pro Ambrosio, Iurka et Salamone fratribus suis ex una parte, magister Iohannes filius Andree de Castro Ferreo pro se et pro magistro Petro cantore ecclesie Albensis fratre suo ac Laurencio filio magistri Anda fratris sui ex altera coram nobis personaliter constituti, per arbitrium et sentenciam proborum virorum nobilium super universis causis eorum hinc et inde motis et exortis inter ipsos, specialiter super destruccione villarum suarum Bulchu et Zek vocatarum necnon super morte Dyonisii et Mathey filiorum Iacobi de Zecheud, que Georgius et Ambrosius super ipsum magistrum Iohannem et fratres suos requirebant, item super destruccione possessionis prescriptorum Iohannis, Petri cantoris et Laurencii, Zecheud vocate, quam destruccionem primitus super Michaelem et Nicolaum fratres eiusdem Georgii, demum super eundem Georgium et Ambrosium fratrem suum prenominatus Petrus cantor et Iohannes frater suus requirebant, sedatis iam et sopitis accionibus utrumque parcium universis usquemodo super premissis omnibus et premissorum articulis ad plene pacis dixerunt se devenisse unionem et penitus concordasse; preterea quamcumque accionem contra eosdem Iohannem et Petrum magistros et Laurencium fratrem eorum a ) racione dotis, quam eciam quarte filialis racione b) possessionis Zecheud prefate, dicti filii Salomonis necnon Petrus et Nicolaus filii Gregorii, Michael et Paulus filii Alexandri filiorum Rempe haberent vel habuissent, memoratus Georgius pro eisdem omnibus conparendo cassatam reddidit et inanem; et si eosdem Iohannem, Petrum magistros et Laurencium racione dotis, rerum parafernalium ac quarte filialis super ipsam possessionem Zecheud molestarent vel questionem moverent contra ipsos, Georgius prenominatus pro se et fratribus suis predictis 0 ' expedire assumpsit a fratribus suis suprascriptis, quiete ipsam possessionem ipsis Iohanni, Petro magistris et Laurencio et pacifice relinquendo possidere; et siqui parcium hanc pacis formam violaret, penam portabit, quam iterator cause semel exsecute iuxta regni consuetudinem portare consuevit; et si memorati Michael et Nicolaus filii Salomonis fratres eiusdem Georgii ad propria redire poterint, Georgius prescriptus obligavit se premissam ordinacionem et formam pacis inviolabiliter ipsos facere observari; d) iudicem autem partes - 108 -

1332 placabunt in conmuni. Datum tercia feria proxima post dominicam Invocavit anno domini millesimo trecentesimo tricesimo et secundo. a

) darnach tarn gestrichen A ") darnach Dt gestrichen

b

) darnach Zech gestrichen A

c

) ab pro über der Zeile eingefügt A.

1332 März 25, Visegräd 192. König Karl I. befiehlt allen seinen Getreuen und Würdenträgern, sämtliche Rechtsangelegenheiten des Besitzes Gybrvär des Klosters St. Gotthard, den dieses im Tausch gegen Burg und Gut Neuhaus am Klausenbach von König Béla IV. und seiner Gemahlin Maria erhalten hat, nicht vor ihrem Gericht zu behandeln, sondern an den König selbst zu verweisen; er selbst wolle, da es sich um königliche Schenkungen handle, diese Angelegenheiten betreiben. Orig. im Ung. StaatsA. DL 99.938, früher im Batthyany-FA (A). — Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — Inhaltsangabe in der Gerichtsurkunde des Hofrichters Jakob von Zips von 1377 Mai 23, Visegräd, im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger (B) mit Datum: in anno domini M° CCC m o X X X m o quarto. Ungedruckt. Reg.: Fejer CD Vlll/3,

601 n. 273.

Karolus dei grada rex Hungarie fidelibus suis universis, baronibus comitibus parochialibus iudicibus castellanis nobilibus officialibus et aliis quibuslibet iusticiariis regni sui et eorum vicegerentibus nunc et pro tempore constitutis, quibus presentes ostendentur, salutem et graciam. Dicunt nobis abbas et conventus ecclesie beate virginis de Sancto Gothardo, quod possessiones Gyurgwara vocata et pertinentes ad eandem, eidem ecclesie per dominum Belam olym illustrem regem Vngarie avum nostrum et dominam Mariam3^ reginam consortem eiusdem felicium recordacionum mediante efficaci privilegiali instrumento in concambio possessionis et castri de Dobra essent donate, date et collate; cum igitur nos unumquemque specialiter sanctam matrem ecclesiam in suis iuribus conservare teneamur, donaciones illustrium regum predeccessorum nostro rum alterare vel diminuere non volumus, volumus et fidelitati vestre firmiter et districte precipiendo damus in mandato, quatenus et fratres de Sancto Gothardo racione predicte possessionis Gyurgwara et ad eandem pertinencium, que scilicet intra metas in privilegiis eorum contentas existunt, iudicare vel vestro conpellere astare iudicatui non audeatis, sed siqui aliquid accionis vel questionis racione predictarum possessionum contra eosdem habent vel habebunt, coram nostra maiestate exsequantur et nos omnibus querelantibus iusticie conplementum faciemus ex parte eorundem; quia cum predicte possessiones sint donaciones regales et reginales volumus, quod cause super eisdem mote vel movende coram nobis terminentur. Datum in Alto Castro in festo annunciacionis virginis gloriose, anno domini M° CCC° XXX mo secundo. a

) darnach con gestrichen

(A)

1332 März 31 193. Vor dem Kapitel von Eisenburg verpflichten sich genannte Edle von Jak, in dem Rechtsstreit um einen Besitzanteil in Jäkfa mit dem Abt von St. Georg in Jak, und um Lipärt gegen andere genannte Angehörige des Geschlechtes Jak gemein- 109 -

1332 sam vorzugehen, die Entscheidung Verfahren gemeinsam zu tragen.

gemeinsam

anzunehmen

und alle Kosten der

Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA. (A). - Von der Besiegelung infolge der Restaurierung nichts mehr zu sehen. — Rückvermerk, gleichzeitig: o b l i g a m e n t u m i n t c r n o b i l c s d e Iaak s u p e r r e q u i s i c i o n e p o s s e s s i o n u m I a a k et L y p a r t h . - Erhaltungszustand schlecht, große Lücken im Pergament. Ungedruckt.

[Nos cap]itulum a ) ecclesie saneti Michaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria, quod Iacobus filius Iwan pro se et pro Paulo fratre suo, Iacobus filius Martini pro se et pro Iohanne filio [Iohannis] a ) et [ . . . ]s a| fratris sui, Michael filius Iwan, A n d r e a s et Iacobus filii Rennoldi nobiles de genere Iaak coram nobis personaliter constituti obligaverunt se, ut exsecucionem et in[quisicio]nem a ' duarum possessionum videlicet in causa, quam habent contra abbatem de Iaak racione possessionis^ in eadem Iaak existentes, tarn in causa, quam habent contra Paulum, Gregorium et Iohannem [ . . . ] a) filios [...] a ) racione possessionis Lyparth usque finalem decisionem ipsius inquisicionis et [... ] a) conmuni expensa exsequentur et qualicunque fine ipsa execucio de [,..] a ) conmuniter assumebunt et pariter subportabunt. Datum tercia feria proxima post dominicam Letare anno domini M° CCC 0 °" X X X m o secundo. ;1

) Pergament ausgerissen (A)

h

) über der Zeile von gleicher Hand eingefügt

(A).

* ¡332, vor April 5 194. Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf teilt dem Kapitel von Wesprim mit, daß bei der durch den Konvent von Kapornak versuchten Einantwortung des Besitzes Pâcsony an das Kapitel von Eisenburg der Abt Johannes von St. Gotthard Einspruch erhob, sodann aber nicht die Urkunde des Königs Andreas II. über Pâcsony, sondern die König Bêlas IV. über Gybrvâr vorlegte;" er wurde deshalb verurteilt, 3 Mark vor Beginn eines Prozesses gegen das Kapitel zu erlegen. Der Hofrichter ersucht das Kapitel von Wesprim, zusammen mit einem homo regius die Grenzbegehung von Pâcsony vorzunehmen und das Eisenburger Kapitel einzuweisen; im Falle eines Einspruches von irgendeiner Seite soll Wert und Umfang des umstrittenen Gebietes geschätzt werden. Ausführliche Inhaltsangahe in dem Schreiben des Kapitels von Wesprim an den Hofrichter von 1332 April 5, dieses wiedergegeben in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Jakob von Zips von 1377 Mai 21, Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger ( C ) .

Ungedruckt.

. . . littere ipsius capituli Wesprimiensis . . . tenoremque littere ipsius comitis Pauli anno in eiusdem confecte in se habens explanasset inter alia, quod prelibatum capitulum Castri Ferrei in facto dicte possessionis Pachun per ipsum mediantibus regio et conventus de Kapornuk hominibus per veteres suas metas reambulare ac perpetuare dominium, procurator fratris lohannis abbatis de Sancto G o t t h a r d o vice et nomine eiusdem abbatis prohibere, in termino per ipsum comitem Paulum partibus assignato coram eodem dictum Privilegium ipsius domini Andree regis exhibere fecisset per suum legitimum procuratorem; e converso autem ipse abbas predictum Privilegium domini Bele olym regis Hungarie non super predictam possessionem Pachun, in cuius facto sua instrumenta exhibere assumpsisset, sed in facto possessionis Gurguar vocate - ll(t -

1332 confectum demonstrasset, et quia tempore prohibicionis recaptivacionis et proposicionis semper ipsa possessio Pachun tarn per ipsum dominum abbatem, quam per procuratorem suum antedictum prehabita . . . et numquam prefata possessio Gurguar in aliquo appellato extitisset idemque abbas ipsum Privilegium super facto possessionis Gurguar emanatum exhibuisset, pro eo prelibatus comes Paulus ipsum abbatem in iudicio trium marcarum, quam primum una parcium aliam in causam attraheret, ante litis ingressum deponendo contra ipsum capitulum Castri Ferrei devenisset convicto extitisset et quia ipsa possessio legitime adhuc recaptivari et reambulari debuisset, ideo idem comes Paulus litteratorie ipsum capitulum Wesprimiense scribendo eandem possessionem Pachun in tercio termino per regium et dicti capituli Wesprimiensis homines iuxta antiquas metas recaptivare et reambulare ac eidem capitulo perpetuo possidendam statuere, si non fuerit contradictum, contradictores enim siqui fuerint, sive idem abbas vel alii, contra dictum capitulum in regiam presenciam ad terminum conpetentem citare; possessionem autem seu possessionis particulam per quempiam prohibitam previsa qualitate et quantitate eiusdem regni consuetudine requirente estimacio conmisisset, ut visa qualitate et quantitate iudicium facere valeret inter partes, seriem harum per ipsum capitulum domino regi fideliter rescribi conmittendo. ') über den Tausch von Gybrvàr gegen Neuhaus a. Klausenbach,

vgl. UBB 1328 n. 488.

* 1332 April 5 195. Das Kapitel von Wesprim berichtet dem Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf, daß ein Abgeordneter des Kapitels zusammen mit den homines regii von Oloszka und anderen Edlen der Umgebung den Besitz Päcsony in Gegenwart von Nachbarn, Anrainern und den Königsleuten von Oloszka beging und dem Kapitel von Eisenburg einantworten wollte; dagegen erhob aber Bruder Wilhelm namens des Abtes von St. Gotthard Einspruch und wurde vor das königliche Hofgericht für den 8. Mai geladen; der Besitz Värnepepäcson wurde auf 40 Mark geschätzt. Erhalten in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Jakob von Zips von 1377 Mai 21 (B), im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger.

Orig.

Ungedruckt.

Demum autem regius et dicti capituli homines prescriptam possessionem Pachun convocatis vicinis et conmetaneis suis universis aliisque provincie nobilibus ac iobagionibus, demum regii de Vlazka homines eiusdem possessionis, reambulassent per veteres metas suas in eisdem litteris continentes iuxta seriem dicti privilegii domini Andree regis illic asportati easdem metas continendo, vicinis et conmetaneis suis in eisdem litteris nominatis non contradicentibus et cum eandem possessionem reambulando predictoque capitulo statuere reliquisset, frater Wilhelmus monachus et fratris Lorandi in persona ipsius abbatis eidem statucioni contradixisset; quare ipse abbas ibidem contra prefatum capitulum in regiam presenciam ad octavas festi beati Georgii martiris tunc venturis 1 ' citatus extitisset; ipsam possessionem Warnepepachun presentibus dictis procuratore ipsius per probos homines in eisdem litteris nominatis cum omnibus suis utilitatibus, prout metiri potuisset, in quadraginta marcis existimari faciendo. ') 1332 Mai 1

- 111 -

1332

1332 April 6 196. Der Vizegespan Johannes und die Adelsrichter des Komitats Ödenburg bezeugen, daß laut eines Schreibens des Gespans Stephan von Ödenburg in der Streitsache des Johannes Sohn des Chomoz, gegen Paul und Johannes Söhne des Thomas von Agaren (Egered), eine Tagsatzung am 6. April (feria secunda proxima post domincam Iudica) hätte stattfinden sollen; hiezu erschien aber lediglich Johannes, während die Söhne des Thomas weder selbst erschienen, noch einen Vertreter sandten, weshalb sie verurteilt werden. — Datum die et termino prenotato anno domini M° CCC° tricesimo secundo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.612 (A). — Einschnitte im Pergament, von der Besiegelung sonst nichts mehr erhalten. — Rückvermerk von gleicher Hand: iudicium pro Iohanne filio Nicolai filii Chomoz contra Paulum et Iohannes filios T h o m e de Egered. Druck: Nagy, Sopronvärm. okl. 1126 n. 102.

197. 1332 April 12, Visegräd König Karl I. schenkt seinem Getreuen Chenig dem Böhmen zum Dank für dessen zahlreiche Dienste sämtliche Besitzungen des Banus Demetrius dg. Csäk, darunter die Burg Ugud im Komitat Wesprim. Diese hatte ein Verwandter des Demetrius namens Petrus, Sohn des Paul und Enkel des Adam dg. Csäk, an den Palatin Johannes, Sohn des Heinrich (dg. Heder), verkauft, welchen Verkauf der König nunmehr für ungültig erklärt. Gleichzeitig überträgt er an Chenig die Besitzungen des Johannes dg. Heder im Komitat Eisenburg: Pereszteg, Hosszüpereszteg und Tacskänd: ... nos infidelitates et varios excessus ipsius Iohannis palatini atrociter tarn contra regiam maiestatem nefaria presumpcione perpetratos seu commissos impunitas nolentes . . . eciam aliis possessionibus suis hereditariis ipsum Iohannem condam palatinum ut male meritum Pereßtegfö, Hyzziuperezteg, Captaperezteg et Tuskan vocatis in comitatu Castri Ferrei existentibus spoliantes . . . meritis eiusdem Chenyk conferendo. Datum in Vissegrad in dominica Ramis Palmarum anno domini M° CCC° XXX° secundo. Erhalten in dem Schreiben des Kapitels von Wesprim an den König von 1332 September 22, dieses in der Schenkungsurkunde des Königs von 1332 Dezember 12, erhalten in beglaubigter Abschrift von 1774 Februar 14, Preßburg, im Ung. StaatsA. DL 71.410 (E), früher im Csäki-FA. — Abschrift saec. 18 in der Sammlung Kaprinai in der Universitätsbibliothek zu Budapest, tom. XXIXp. 293 (B). Druck: Fejer CD Villi3,

582 n. 269.

1332 April 12 198. Das Kapitel von Raab bestätigt das Testament des Magisters Nikolaus, Sohn des Dominik dg. Osl von Nemeti, das dieser in Gegenwart des als Zeugen abgeordneten Domherrn von Raab und Archidiakons der Raabau, Hermann, des Pfarrers Georg von Deutschkreutz, Philipps von Pottyond und mehrerer Adeliger von Väg mit Zustimmung seines Verwandten Johannes Sohn des Osl dg. Osl, aufgestellt hai. Unter anderem bestimmte er um seines und seiner Vorfahren Seelenheils willen seinen Anteil an den Abgaben des Besitzes Schrolln am Neusiedlersee dem Kloster St. Michael in Csorna. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2715 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben BCD am unteren Rande durchschnitten. — Einschnitte in der Plica, sonst nichts mehr von der Besiegelung

- 112 -

1332 erhalten. - Abschrift saec. 18. in der Sammlung Hevenessi t. XXII221 in der Universitätsbibliothek zu Budapest (B,). — Beglaubigte Abschrift 1806 Dezember 1, Ofen im KomitatsA. zu Ödenburg, Privat A. Csorna (B2). Druck: Fejér CD VIII/3, 649 n. 193. Daß ein Testament eines und desselben Mannes in zwei Urkunden mit jeweils verschiedenen Bestimmungen bestätigt wird, ist ein ungewöhnlicher Vorgang. Möglicherweise dadurch zu erklären, daß der Propst von Csorna die sein Stift betreffenden Vermächtnisse besonders sichern wollte und daher in der weiteren Urkunde des Kapitels von Raab eigens bestätigen ließ (s. o. n. 188).

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod nobilis vir magister Nicolaus filius Dominici de Nymythy de genere Osi iacens in lecto egritudinis per suum nuncium nobis humiliter supplicavit, ut unum ex nobis virum ydoneum, coram quo suum conderet testamentum, ad ipsum in testimonium dirigere dignaremur. Nos itaque iustis et legitimis peticionibus ipsius magistri Nicolai annuentes honorabilem et discretum virum magistrum Hermanum archidiaconum de Rabakuz socium et concanonicum nostrum karissimum duximus destinandum, qui demum ad nos reversus nobis retulit: quod dictus magister Nicolaus licet eger corpore conpos tamen per omnia sane mentis, volens et intendens anime sue saluti salubriter providere, diem cupiens extreme messionis operibus prevenire pietatis, inter alias ordinaciones suas porcionem suam in tributo possessionis sue Soruld circa lacum Fertheu existentis ipsum contingentem coram eodem magistro Hermano archidiácono et coram Gregorio sacerdote de Buguzlo et magistro Iohanne filio Osi de genere Osi ipsoque consenciente ac coram Phylippo de Pugund necnon aliis nobilibus quampluribus de Waag et de aliis circumiacentibus possessionibus in testes huiusmodi testamenti convocatis, dedisset donasset et legasset prefatus magister Nicolaus monasterio beati Mychaelis archangeli de Cfhorna et] a) per ipsum preposito et toti conventui dicti monasterii ob remedium anime sue et omnium progenitorum suorum perpetuo et irr[evocabiliter] a) possidendam tenendam et habendam. In cuius rei memoriam b) et perpetuam firmitatem presentes concessimus litteras sigilli nostri autentici munimine roboratas. Datum in dominica Ramis Palmarum anno domini M° CCC 000 tricésimo secundo, magistris Briccio preposito, Mathya lectore, Georgio cantore et Petro custode ceterisque fratribus ecclesie nostre existentibus. *) Fleck im Pergament

von A, ergänzt

aus B,

in A aus m e m o r i a l i e m

verbessert

1332 Mai 6 199. Das Kapitel von Eisenburg berichtet der Königin Elisabeth auf ihren schriftlich erteilten Befehl, den Stand ihres durch die Edlen von Reznek: Michael Sohn des Gregor, Stephan Sohn des Oliverius, und Gregor Sohn des Nikolaus, getöteten Jobagionen Blasius von Tschapring (de Chepereg), Sohn des Laurencius, festzustellen und eine seinem Stande entsprechende Buße festzusetzen. Der hiefür abgesandte Kanonikus Johannes von Eisenburg konnte zusammen mit dem homo regius Nikolaus Sohn des Kernen (dg. Ják), erfahren, daß der genannte Blasius ein Burgmann war (fore castrensem hominem et de condicione castrensium);/wr den Totschlag an ihm setzten sie eine Buße von 11 Mark fest, die am 1. Mai (octavis sancti Georgii martiris) den Verwandten des Blasius zu zahlen ist. Am festgesetzten Termin nahm Petrus, Sohn des Laurencius und Bruder des Getöteten im eige-

1L3 -

1332 nen, sowie seines Bruders Dionysius und ihres Verwandten (gener ipsorum) Stephan Namen von den genannten Edlen von Reznek zweimal 5V2 Mark entgegen und erklärte sämtliche zwischen ihnen bestehenden Streitigkeiten damit für beigelegt. — D a t u m sexto die octavarum sancti Georgii martiris anno domini Millesimo CCC° tricésimo secundo. Orig. im Ung. StaatsA. gehängten Siegels.

DL 2722 (A). - Einschnitte

Druck: Nagy, Sopronvárm.

im Pergament

und Reste des rückwärts

ein-

okl. I127 n. 103.

1332 Mai 10, Visegräd

200.

Der Hofrichter Graf Paul von Matterdorf setzt in der Streitsache des Peter von Kolon (dg. Gatal), seines Bruders Nikolaus und seiner Verwandten Michael, Nikolaus und Dietrich, Söhnen des Wenzel (dg. Gatal), gegen Ladislaus dg. Gatal, seine Söhne Gregor und Michael, seinen Verwandten Andreas dg. Gatal, Sohn des Iwanka, fest: Die Kläger haben am 27. Mai vor dem Kapitel von Raab die Berechtigung ihrer Klage zu beeiden und die darüber ausgefertigte Urkunde des Kapitels am 14. Juni dem Hofgericht vorzulegen; die Kläger behaupteten nämlich, daß die Besitzanteile des Jakob dg. Gatal, Sohn des Myrkur, in Pirichendorf St. Peter und Donnerskirchen, die von diesem an die Beklagten verpfändet worden waren, von ihren rückgelöst werden müßten, da noch keine Besitzteilung zwischen den Vätern der Kläger und der Beklagten durchgeführt worden sei; dagegen erklärte der genannte Gregor, eine solche Besitzteilung habe stattgefunden, konnte jedoch keinen urkundlichen Beweis für seine Behauptung erbringen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.614 (A). - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: p r o Peteu et Nicoiao filiis Iacobi filii G y a n w r , Michaeli, Nicoiao et Detrico filiis Wynchlou contra Ladizlaum filium G a t a l , G r e g o r i u m et Nicolaum filios eiusdem ac A n d r e a m filium Iwanka super i u r a m e n t o feria q u a r t a in vigilia ascensionis domini in capitulo layriensi d e p o n e n d o et in octavis p e n t h e c o s t e s ad iudicem. Druck: Nagy, Sopronvärm.

okl. 128 n. 104.

Nos comes Paulus iudex curie domini regis damus pro memoria, quod Petheu de Kolon personaliter iuxta continenciam priorum litterarum nostrarum in octavis beati Georgii martiris 1 ' ad nostram accedendo presenciam contra Ladizlaum filium Gatal, Gregorium et Nicolaum filios eiusdem ac A n d r e a m filium Iwanka in figura nostri iudicii proposuit eo modo, quod licet quedam possessionarie porciones Iacobi filii Myrkwr in possessionibus Z e e k , Scenthpetur et Chakan vocatis ipsum contingentes, per eundem Iacobum a ) filium Myrkwr fratrem suum patruelem predictis Ladizlao filio Gatal ac Iwanka fratri eiusdem pignori obligate extiterint; tarnen quia universe possessiones ipsorum inter predictum Myrkwr patrem ipsius Iacobi et eundem Iacobum ac inter Iacobum filium Gyanwr patrem suum, Wynchlou et Iohannem fratres eiusdem nondum divise extitissent, pro eo possessionarie porciones ipsius Iacobi filii Myrkwr per eundem pignori obligate, sue redemcioni, Nicolai fratris eius, Michaelis, Nicolai et Detricy filiorum Wynchlou predicti attinerent; quo audito Gregorius filius Ladizlay personaliter pro se et pro predictis Ladizlao patre et Nicoiao fratre suo ac Andrea b * cum procuratoriis litteris capituli ecclesie Budensis exsurgendo predictum Myrkwr una cum prenominatis fratribus suis in possessionibus ipsorum divisionem habuisse allegavit 11 ' et causam nullis litteris aut racionibus - 114 -

1332 poterai conprobare. U n d e nos auditis parcium proposicionibus unacum baronibus et nobilibus regni nobiscum in iudicio assidentibus decrevimus iudicantes, ut predictus Petheu de Kolon, Nicolaus frater suus, Michael, Nicolaus et Detricus d ) solummodo propriis ipsorum in personis feria quarta proxima videlicet in vigilia asscensionis domini nunc proxime ventura 2 ' in capitulo ecclesie Iauriensis super eo, ut ipsi et patres ipsorum unacum Myrkwr fratre ipsorum et Iacobo filio eiusdem in possessionibus ipsorum divisionem aliqualem non habuerint, sacramentum prestare teneantur seriemque ipsius iuramenti partes in litteris dicti capituli in octavis festi Penthecostes nunc venturis 3 ' nobis reportare teneantur. D a t u m in Wyssegrad decimo die termini prenotati anno domini M° CCC° X X X m o secundo. [ 2 ) Mai 1 ) Mai 27 ') Juni 14 b •') zweimal geschrieben, das zweitemal gestrichen (A) ) über der Zeile von gleicher Hand eingefügt (A) d ') die folgenden acht Wörter von gleicher Hand über der Zeile eingefügt (A) ) darnach ein Wort gestrichen (A) ") darnach eorum gestrichen (A)

1332 Mai 11, Visegràd

201.

König Karl 1. nimmt die Besitzungen des Klosters zum Hl. Georg in Jäk auf Bitten des Abtes Hieronymus, der ihm die jetzige Armut des Klosters im Gegensatz zum früheren Reichtum, womit fünfzig Mönche erhalten werden konnten, klagte, in seinen Schutz; er bestimmt, daß die derzeitigen und etwa in Zukunft zu erwerbenden Güter unter keinerlei Vorwand von irgendwem beansprucht werden dürfen. Er verbietet dem Palatin und übrigen Würdenträgern Ungarns, den jetzigen oder zukünftigen Abt in Besitzstreitigkeiten gegen angebliche Patronatsherren vor ihr Gericht zu laden. Erhalten im Transsumpt der Königin Steinamanger (B), Kozépkori oklevelek

Maria von 1383 Februar n. 574.

19, Ofen,

im KomitatsA.

zu

Ungedruckt.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod vir religiosus frater Ieronimus abbas monasterii beati Georgy martiris de Iaak ad nostre serenitatis accedens presenciam nobis significare curavit, quod ipsum monasterium beati Georgy tempore sue fundacionis per sanctos reges Hungarie predecessores nostros tantis beneficiis libertatibus et prerogativis ac possessionum donacionibus clarissime dotatum extitisset, ut in eodem quinquaginta presbiteri reguläres deo iugiter famulantes sine defectu rerum temporalium ac victuum necessariis comode residere potuissent, prout super hiis eciam veredica testimonia plurimorum fidelium nostrorum certissime nos edocuerunt et quod super hiis instrumenta et privilegia validissima ipsum monasterium habuisset; sed dum per potenciam et insultus infidelium nostrorum ipsum monasterium fuisset exustum et funditus concrematum ipsa instrumenta in eodem consumpta et crecamata a ) extitissent et ob hoc libertates et possessiones eiusdem fuissent alienate, supplicavitque nobis idem abbas humiliter et devote, ut eidem monasterio ob reverenciam beati Georgy aliquo relevacionis succursu occurrere dignaremur; et quia nos sancta mater ecclesia a puerilis etatis nostre exordiis alterius subvencione carentes nutricis officio et matris pietate susscepit laboribus et expensis ac a faucibus hostium ereptum ad regni nostri gubernacula preservando provexit, non ut ingratitudinis filii interpretacione contraria eidem reconpensantes, sed ut -

115

-

1332 recogniciones accepti beneficii pacis pietate et remuneracionis beneficio sancte ecclesie resarcire cupientes, ut prenominatum monasterium de tantis anxietatibus et inopiis ad cultum divini nominis temporibus nostris possit relevari, huiusmodi gracie prerogativa, quamvis satis minima esse videatur respectu e o r u m , que facere intendimus in f u t u r u m , eidem duximus occurendum, ut possessiones, quas prenominatum monasterium ad presens habere dinoscitur aut extunc in futurum per npstram restitucionem habere poterit, nullus omnino hominum tarn racione iuris patronatus, quam racione alicuius iuris dominii in parte vel in toto in redditibus vel in serviciis pro se aliquid possit aliquomodo vendicare nec manus suas intromittere ad easdem, nisi abbas dicti monasterii pro tempore constitutus pro comodo dicti monasterii disponat de eisdem; volumus igitur et vobis palatino, iudici curie nostre, universis comitibus castellanis et quibuslibet iusticiariis regni nostri firmiter precipimus per presentes, quatenus abbatem dicti monasterii tarn presentem quam futurum pretextu quarumlibet possessionum ipsius monasterii contra eos, qui se patronos eiusdem monasterii appellarent, iudicare vel iudicio vestro astare conpellere nullatenus presumpmatis, aliud facere non audientes. D a t u m in Wissegrad quarto die quindenarum beati Georgii martiris anno domini M m o CCC m o XXX m o secundo. •') so A stall c o n c r e m a t a

*1332 Mai 12

202.

Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf verurteilt den Abt Johannes von St. Gotthard zu einer Buße von 6 Mark, weil er die früher über ihn verhängte Buße von 3 Mark am festgesetzten Tag, 1. Mai, nicht bezahlte. Inhaltsangabe in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Jakob von Zips von 1377 Mai 23, Visegräd; Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger (B). Ungedruckt.

. . . tenor vero ipsius littere iudicialis anno in eodem, duodecimo die dictarum octavarum festi beati Gregorii martiris hic in Wisegrad confecte hoc explanasset, quod predictus Iohannes abbas annotatum iudicium trium marcarum in ipsis octavis persolvere debens non persolvisset, pro eo idem comes Paulus eundem abbatem in duplo ipsius iudicii trium marcarum contra prefatum capitulum Castri Ferrei detinuisset convictum extitisse. 1332 Mai 15, Visegrád

203.

König Karl I. beurkundet, daß der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf, auch im Namen seines Bruders Laurencius und seines Neffen Nikolaus Sohn des Nikolaus, sich mit Petrus dg. Csák, Sohn des Stephan, Enkel des Markus, und dessen Söhnen Ladislaus, Dominikus und Petrus aussöhnte; der Hofrichter verzeiht seinem Gegner sämtliche durch sie erlittene Unbill, auch die Zerstörung der Burg Bajot, wogegen ihm Petrus alle Rechte auf die Burg Kobersdorf die er von König Ladislaus IV. erhalten hat, überläßt, und ihm die betreffende Schenkungsurkunde übergibt. Dieser Vergleich soll am 6. Oktober durch den König in persönlicher Anwesenheit der genannten Anverwandten oder ihrer mit rechtsgültigen Vollmachten versehenen Vertreter bestätigt werden. - 116 -

1332 Orig. im Ung. StaatsA. DL 2724, früher im HHStA. zu Wien (A). —Pergamentstreifen und Bruchstücke des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerke: 1) K a b o l d ; 2) ex q u a d a m concordia Kabold d o n a t u r corniti Paulo; 3) 1332. Druck: Fejér CD VHI/3, 601 n. 274. — Die erwähnte Urkunde des Königs Ladislaus gedruckt: UBB II 143 n. 198. - Abschrift saec. 18 im HHStA. (B).

IV.

zuletzt

Nos Karolus dei g r a d a rex Hungarie memorie conmendantes tenore presencium significamus quibus expedit universis, quod magnifico viro comite Paulo filio Symonis iudice curie nostre dilecto nobis et fideli, suo et magistri Laurency fratris sui comitis de Z a r a n d ac Nicolai filii Nykul filii Mychaelis nomine et vice ab una parte, item magistro Petro filio Stephani filii Markus similiter pro se personaliter et Ladizlao, Dominico ac Petro filiis suis parte ab altera coram nobis personaliter constitutis, propositum extitit per eosdem conmuniter et relatum, quod idem magnificus vir comes Paulus filius Symonis universa d a m p n a nocumenta iniurias destrucciones desolaciones, combustiones villarum suarum, captivaciones interfecciones mutilaciones hominum ad se pertinencium, dilapidacionem et destruccionem castri sui Boyoth ac generaliter quelibet maleficia, que per ipsum magistrum Petrum filium Stephani vel eundem patrem suum usque nunc quovismodo irrigata sibi extitissent et perpetrata, ob perpetua pacis pulcritudinem et sincere ac preclare dileccionis unionem penitus sopiendo et sedando eidem magistro Petro filio Stephani filii Markus prorsus remittendo relaxasset 3 ' et relaxavit et indulsit coram nobis. E converso idem magister Petrus filius Stephani ob tante caritatis flagranciam sua et filiorum suorum predictorum iura totalia in quodam castro Kobold vocato in comitatu Suprvniensi existenti titulo privilegialis instrumenti serenissimi principis domini Ladizlai olym incliti regis Hungarie felicis recordacionis sibi et dictis filiis suis conpetencia cum omnibus suis spectanciis pertinenciis utilitatibus et proventibus universis prefatis corniti Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis ac Nicolao filio Nykul filii Mychaelis et eorum heredibus heredumque suorum successoribus et posteritatibus dedisset contulisset tradidisset ac dedit et contulit coram nobis perpetuo et irrevocabiliter possidenda tenenda et habenda, nil iuris nilque proprietatis vel dominii sibi et suis heredibus h e r e d u m q u e suorum successoribus reservans aut relinquens de eisdem. Ad cuius firmiorem cautelam et conservacionem uberiorem idem magister Petrus filius Stephani ipsa privilegialia instrumenta domini Ladizlai regis, quorum vigore ius in dicto castro habuisset et habere aliquatenus ipse et sui heredes potuissent, ad manus eiusdem comitis Pauli coram nobis assignavit; cetera vero instrumenta sique in facto premissorum in f r a u d e m ipsius comitis Pauli et fratrum suorum predictorum reservasset, vana cassa et frivola reliquit et conmisit viribus caritura. Adhuc eedem partes, ut omnis litis rancoris dissensionis et invidie fomes usque modo inter ipsos habite radicibus evolsis de medio ipsorum penitus et in toto evelletur et se mutua vicissitudine utpote pacis alumpni b ) valeant amplexari assumpserunt, ut ydem comes Paulus prefatos magistrum Laurencium fratrem suum et Nicolaum filium Nykul m e m o r a t u m , vero magister Petrus filius Stephani pretactos Ladizlaum, Dominicum et Petrum filios suos, eo quod absque procuratoriis litteris astabat pro eisdem, in octavis beati Mychaelis archangeli 1 ' proxime nunc Venturis ad affirmandum acceptandum et observandum premissam totalem conposicionem et ordinacionem aut propriis eorum in personis statuere, aut pro eisdem cum sufficientibus procuratoriis litteris coram nobis conparere tenerentur; tali vinculo in se assumpto spontanea voluntate, ut siqua parcium pretactos homines statuere assumptos vel aliquem ex eisdem in dicto termino ad observacionem - 117 -

1332 premissorum coram nobis statuere ut assumpsit, non curaret vel cum sufficientibus procuratoriis litteris pro eisdem conparere negligeret, propria sua porcio in Hungaria ubilibet ipsum contingens gravaretur eo facto, salvis porcionibus filiorum vel fratrum eorum remanentibus. Datum in Wyssegrad vicésimo secundo die festi beati Georgy martyris anno domini M° CCC 000 XXX mo secundo. •') verbessert aus einem ') 1332 Oktober 6

anderem

Wort

(A)

A: a l u p m n i

1332 Mai 16 204. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß auf Grund eines Schreibens des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf Emerich und Leukus von Sitke (de Sytke, dg. Ják) am 15. Mai (vicésimo secundo die festi beati Georgy martiris) Zeugen vorzuführen hatten in dem Rechtsstreit gegen Johannes von Káld, Sohn des Severedus; dieser habe am 21. Juni 1329 (feria quarta próxima ante festum nativitatis Iohannis baptiste, cuius nunc tercia adveniret revolucio annualis) ihren Besitz Véged (Wegeed) überfallen und sieben Pferde geraubt. Die vorgeführten Zeugen bestätigten die Richtigkeit der Anklage. - Datum secundo die vicesimi secundi diei festi beati Georgii martiris anno domini M° CCC mo XXX m o secundo. Unter den genannten Zeugen: Moys filius Moys de Gerche; Martinus filius Kazmerii de Nadasd; Symon filius Farcasi, Stephan filius Iacobi nobiles de Geerche. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.615 (A). — Rückvermerk von gleicher Hand: pro Emerico et Leukus filiis Laurencii de Sytke contra Iohannem filium Seueredi de Kaald super produccione testium ad iudicem. — Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. Druck: Zalavárm. okl. 1265 n. 189.

1332 Mai 22, Visegräd 205. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf beurkundet die Entscheidung in einem Besitzstreit zwischen dem Propst Tatamerius von Stuhlweißenburg, seinen Brüdern Stephan und Boko und dem comes Peter, Sohn des Absalon von Peteri (Pydur), einerseits, dem Johannes Sohn des Lazarus von Molnär, andrerseits, um zwei den erstgenannten erblich zugehörige Besitzanteile ihres Gutes Lapsa, die im Osten an Szent Leränt, im Westen an Fyzvölgye grenzen (possessionarias porciones hereditarias ipsius domini prepositi et fratrum suorum in possessione ipsorum Lapsa vocata in comitatu Castri Ferrei habitas, quibus a parte orientali possessio Scenthloranth vocata, a parte occidenti terra eorundem Fyuzwelg nominata vicinantur); laut Aussage des Johannes hatte einen dieser Teile ein Verwandter des Propstes namens Gregor Sohn des Bese, ihm überlassen, den anderen hatten Gregor und ein anderer Verwandter, Stephan Sohn des Jakob, ihm verpfändet; Johannes aber überläßt nun beide Anteile gegen Zahlung von 20 Mark Pfennigen dem Propst Tatamerius und seinen Brüdern, wobei er gleichzeitig die Urkunden des Kapitels von Eisenburg über diesen Gegenstand dem Propst übergibt und sämtliche anderen, sollten solche noch vorhanden sein, für ungültig erklärt; wenn aber Johannes oder seine Erben jemals diese Vereinbarung anfechten wollten, sollen sie wie Friedensbrecher bestraft werden. — Datum in Wyssegrad feria sexta proxima ante festum ascensionis domini anno eiusdem Millesimo CCC m o XXX m o secundo. - 118 -

1332 Orig. früher angeblich in der Sammlung des Grafen Pejacsevich, verschollen. - Abschrift saec. DL 71.684 (B). - Siegel (laut Angabe im Druck und 19 im Ung. StaatsA, früher Bezerédy-FA, auf B) an rot-gelben Seidenschnüren erhalten. Druck: Anjouk. okm. II 597 n. 509.

1332 Juni 8 206. Vor dem Kapitel von Raab verkaufen Jakob und Jensul von Hof, Söhne des Jakob, im Beisein ihres Schwagers Vysunth und ihrer Schwester Katharina an Georg und Ibranch, Söhne des Heinrich von Hof, ihre Ansässigkeit in Hof, gelegen neben den Höfen des Nikolaus und Stephan, Söhnen des Diether, um 25 Mark Wiener Breitpfennige. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2728, früher im HHStA. zu Wien (A). — Siegel an rot-gelben Seidenschnüren erhalten. — Rückvermerke von späterer Hand: 1) Vrkund Houff; hungarisch; 2) Rab. kauff. 1332. — In der Plica am unteren Rande die Buchstaben BCD durchschnitten. — Abschr. saec. 18 im HHStA. (B). Druck: Fejér CD VIII/3, 651 n. 294.

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod Iacobus et Iensul filii Iacobi de Hoof astante sibi Vysunth sororio eorundem pro se et pro domina Katharina sorore eorumdem ab una parte, Georgius filius Herrici pro se et pro Ibranch fratre suo uterino de eadem villa Hoof ex altera, coram nobis personaliter constitui, iidem Iacobus et Iensul unum locum sessionalem eorumdem in eadem Hoof in vicinitate Nicolai et Stephani filii Detther existentem cum omnibus utilitatibus suis et pertinenciis universis dederunt, vendiderunt et tradiderunt predictis Georgio et Ibranch pro viginti quinque talentis latorum denariorum Vyennensium perpetuo pacifice et quiete possidendum et habendum heredum per heredes; quamquidem pecuniam plenarie confessi sunt se recepisse ab eisdem; obligacione tali interposita et assumpta, quod quicumque successivorum temporum mutacione dictum lyhynium integrum ab eisdem Georgio et Ibranch aut eorum heredibus heredumque suorum successoribus repetere attemptaverint vel quovis titulo aggravare, extunc predicti Iacobus et Iensul aut eorum heredes expedire eosdem tenebuntur propriis laboribus et expensis. In cuius rei memoriam et perpetuam firmitatem presentes concessimus litteras sigilli nostri autentici munimine roboratas. Datum feria secunda proxima post festum Pentecostes anno domini M° CCC 000 tricesimo secundo, magistris Briccio preposito, Mathya lectore, Georgio cantore et Petro custode ecclesie nostre existentibus.

* (1332, vor Juni 14) 207. Stephan von Breitenbrunn, Sohn des Johannes, erstellt vor einem hiezu als Zeugen abgesandten Domherrn von Raab sein Testament, in dem er seinem Schwager Emerich von Zegy (dg. Hunt-Päzman) den Besitz Breitenbrunn für 150 Mark verpfändet, weil ihm Emerich mit Geld, Pferden, Lebensmitteln und anderen notwendigen Sachen im Werte von 150 Mark in einigen Notfällen ausgeholfen hat. Ausführliche Inhaltsangabe DL 2751 (B), s. u. n. 210.

in der Hofgerichtsurkunde

-

119 -

von 1332 Juli 20 im Ung.

StaatsA.

1332 Druck: Fejér CD VIIII3, 612 n. 278. — Diese Urkunde wurde von Emerich von Zegy bei der Tagsatzung des königlichen Hofgerichtes 1332 Juli 9 im Streite um den Besitz Breitenbrunn gegen Paul und Laurenz von Mattersdorf vorgelegt. Die Beisassen des Hofgerichtes erklärten sie jedoch für gefälscht, da die in der Urkunde einzeln aufgeführten Dinge nur einen Wert von höchstens 135 Mark darstellten.

. . . quoddam Privilegium capituli Iauriensis, in quorum continenciis . . . vidimus contineri, quod cum Stephanus filius Iohannis filii Stephani de Praytunpron nutu divini pietatis interveniente, cui humane imbecillitatis fragilitas nequit obviare, in lecto egritudinis conpos sue mentis existens decumberet ipsius capituli Iauriensis hominem, in cuius presencia suum ultimum conderet testamentum et suam exprimeret voluntatem, per ipsum capitulum transmitti postulasset, idem capitulum unum ex ipsis socium et concanonicum ipsorum ad audiendam prefatam testamentalem disposicionem ad ipsum Stephanum transmisisset, coram quo idem Stephanus filius Iohannis, ut per ipsum canonicum Iauriensem solum in medio ipsius capituli (sine adherencia aliquorum aliorum proborum hominum) 1 ' relatum fuerat, anno in presenti 2 ' tale condidisset testamentum, quod idem Stephanus filius Iohannis prefatam possessionem Praytunpron vocatam Emerico de Zego racione quarumdam rerum suarum, quas in equis, donariis, lardis et frugibus ac aliis tempore suarum necessitatum liberaliter idem Emericus sibi accomodasset, quarum omnium singularum rerum estimaciones primum iuxta se specialiter et nominatim habebantur et ipsas res simul computando centum et quinquaginta marcas supplere eedem littere patentes seriatim decantabant, pignori obligasset. ') Zusatz des Hofgerichts

2

) 1332

1332 Juni 22, Visegräd 208. König Karl I. beurkundet den Verzicht des Nikolaus, Sohn des Frank von Frankenau, auf alle Rechte im Besitz Breitenbrunn, die ihm nach dem Tode des söhnelos verstorbenen Stephan Sohn des Johannes, etwa zustehen könnten, zugunsten des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf und seines Bruders Laurencius Gespans von Zarand; Nikolaus erklärte ferner, daß ein Einspruch gegen die durch das Kapitel von Raab vorzunehmende Einweisung der Genannten in den Besitz nur ohne sein Wissen und Zutun erhoben werden könnte. Erhalten im Transsumpt (B).

des Königs

von 1332 November

26, Orig. im Ung. StaatsA.

DL

2733

Druck: Fejér CD V11II3, 604 n. 275.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie commendantes significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod Nicolaus filius Frank de Franklo coram nobis propria in persona conparendo confessus extitit ministerio vive vocis, ut ipse totum ius seu dominium, si quod ipse in possessione Praytunprun et in vulgari Zyluskuth vocata in comitatu Supruniensi habita nomine possessionis Stephani filii Iohannis de Praytunpron, ut dicitur hominis sine herede decedentis, magnifico viro corniti Paulo iudici curie nostre et magistro Laurencio corniti de Zarand filiis Symonis, pro fidelibus eorum obsequiis per nostram maiestatem collata, habuisset vel quovis tilulo habere potuisset, pretactis corniti Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis et eorum heredibus iure perpetuo et irrevocabiliter possidere reliquisset et resignasset ac coram nobis iuxta nostre maiestatis collacionem pure et simpliciter resignavit, - 120 -

1332 nullum ius seu dominium sibi et suis heredibus reservans aut reliquens de possessione prenotata; et eciam tempore statucionis eiusdem possessionis prefatis corniti Paulo et magistro Laurencio per hominem nostrum sub testimonio capituli Iauriensis facienda nullum prorsus prohibicionem per se vel per hominem suum fecisset vel fieri procurasset, ymo si qui nomine suo in statucione eiusdem contradiccionis obstaculo obviassent, non ex suo scitu seu m a n d a t o ipsam contradictoriam prohibicionem fieri procurassent et fecissent contra comitem Paulum et magistrum Laurencium prenotatos. D a t u m in Wysegrad feria secunda proxima ante festum nativitatis beati Iohannis baptiste anno domini M° CCC° XXX° secundo.

1332 Juli 2 209. Das Kapitel von Raab beurkundet, daß Johannes Sohn des Osi dg. Osi, an Stephan Sohn des Philipp von Sommerein, 44 Mark Wiener Breitpfennige als Ablöse für Mitgift und Ausstattung von Stephans Schwester bezahlte; der Rest von 6 Mark Breitpfennigen wurde auf Bitte des Johannes bis 22. August gestundet. Orig. im Ung. StaatsA. DL 86.137 (A), früher Ostffy-FA. — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: super e x p e d i c i o n e quadraginta quatuor marcarum latorum denariorum pro magistro Iohanne filio Osi de genere Osi contra Stephanum filium Phylippi de Sancta Maria. Ungedruckt.

Nos capitulum Iauriensis ecclesie damus pro memoria, quod magister Iohannes filius Osi de genere Osi ad racionem dotis et dotaliciorum domine sororis magistri Stephani filii Phylippi de Sancta Maria eidem Stephano procuratori ipsius, quadraginta quatuor 3 * marcas latorum denariorum Wyennensium plenarie persolvit coram nobis, residuam vero quantitatem predicte solutionis 6 ' videlicet sex marcas, distulit ad octavas assumpcionis beate virginis proxime nunc venturis 1 ' ad peticionem ipsius persolvendam, Stephanus antedictus. D a t u m secundo die octavarum beati Iohannis baptiste anno domini M° CCC 0 0 0 XXX 0 0 0 secundo. h •') so A ) die beiden letzten Wörter über der Zeile von gleicher Hand eingefügt ') 1332 August 22

(A)

1332 Juli 20 210. König Karl I. entscheidet im königlichen Hofgericht den Streit um Breitenbrunn zwischen dem Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf und seinem Bruder Laurencius gegen Emerich von Zegy dg. Hunt-Päzmän, der im Namen seiner Schwester Margarete, Witwe des Johannes von Breitenbrunn, gegen die Einantwortung des Besitzes an Paul und seinen Bruder Einspruch erhob; dieser behauptete, daß Johannes von Breitenbrunn schon 1301 seinen Besitz seiner Gemahlin und ihren Verwandten überschrieben habe, ferner Stephan, Sohn des Johannes, Breitenbrunn testamentarisch ihm, Emerich von Zegy, als Ersatz für verschiedene Leistungen im Werte von 150 Mark vermacht habe. Das Hofgericht erklärte jedoch die von Emerich von Zegy vorgelegten Urkunden als gefälscht, mindestens rechtsungültig, und entschied, daß Breitenbrunn dem Hofrichter Paul und seinem Bruder zuzusprechen sei; sie haben jedoch an Margarete als Ablösung für alle ihre - 121 -

1332 Ansprüche 50 Mark, an Emerich ebenfalls als Ersatz für seine etwaigen 10 Mark zu zahlen.

Ansprüche

Orig. im Ung. StaatsA. DL 2751, früher im HHStA. zu Wien (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerke von anderer Hand, etwa gleichzeitig: 1) Zilisgut. Praitenprun. 1332; 2) prima et secunda ibidem. - Transsumpt König Karls I. von 1332 November 26, ebenda DL 2733 (B). Druck: Fejér CD VIIII3, 612 n. 278.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie conmendantes significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod cum magnificus vir comes Paulus iudex curie nostre et magister Laurencius comes de Zarand filii Symonis dilecti et fideles nostri ad nostre maiestatis accedentes presenciam eorumque grata et preclara obsequia nostre celsitudini inpensa exponentes et declarantes, quandam possessionem Stephani filii Iohannis filii Stephani de Praytunpron, in Teutonico similiter Praytunpron et in vulgari Hungarico Zyluskuth vocatam in comitatu Suprvniensi existentem, nomine possessionis hominis sine herede decedentis sibi et eorum heredibus dari et perpetuo conferri postulassent nosque attendentes inviolabilem devocionis et fidei puritatem eorumdem filiorum Symonis, quam ad nos et ad sacrum nostrum dyadema indefesse omni fidelitatis studio toti nisibus et pro posse ut constanter sic fideliter noscuntur habuisse, considerantes quoque labores continuos et sumptuosa honera expensarum, que ad honorem nostri culminis fecisse lucide probantur neenon satis grata et aeeepta ac immensa servicia, que ipsos a toto eo tempore, quo preordinacio divine clemencie nos in regno nostro iure et ordine geniture nobis debito ad tronum et coronam regalis fastigii honorifice sublimavit, in diversis expedicionibus nostris variis personarum periculis cum effusione eorum sanguinis pro exaltacione nostri regiminis et honoris pro reintegracioneque rei publice et augmento ac reformacione pacis in regno predicto laudabiliter exhibuisse cognovimus et incessanter exhibere sentimus in presenti et exhibituros pro firmo credimus in futurum, volentes et ex gratanti animo cupientes eosdem pro tot et tarn meritoriis et laude dignis obsequiis regii favoris nostri et gracie plenitudine prosequi et amplecti, memoratam possessionem Praytunpron alio nomine Zyluskuth vocatam pretactis corniti Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis ac eorum heredibus heredumque suorum successoribus in aliqualem reconpensacionem serviciorum suorum, licet multa plura et maiora meruissent, in quantum nostre collacioni pertinere dignoscitur, cum omnibus suis utilitatibus et pertineneiis universis ac quorumlibet iurium integritatibus perpetuo et irrevocabiliter contulimus possidendam; et cum ad huiusmodi collacionis nostre evidenciam clariorem et cautelam firmiorem iuxta regni nostri consuetudinem approbatam fidelibus nostris capitulo ecclesie Iauriensis, ut ipsi eorum mitterent hominem pro testimonio fide dignum, coram quo Gregorius filius Ladyzlai homo noster super faciem predicte possessionis convocansque conmetaneos et vicinos eiusdem universos accedendo et ;,) eandem per veteres et antiquas metas reambularet reambulatamque, si contradiccio cuiuspiam sibi non obviaret, regni nostri consuetudinariam legem illese observando, prefatis corniti Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis et eorum heredibus heredumque suorum successoribus remanentibus statueret perpetuo possidendam, contradictores autem siqui fierent contra eosdem ad nostram legitime evocaret presenciam ad terminum conpetentem, litteris nostris firmiter dedissemus in mandatis. Tandem iidem fideles nostri capitulum Iauriensis ecclesie Emericum de Zegy in statucione - 122 -

1332 diete possessionis prelibatis corniti P a u l o et magistro L a u r e n c i o filiis Symonis f a c i e n d a c o n t r a d i c t o r i a m p r o h i b i c i o n e m fecisse e u n d e m q u e E m e r i c u m p r o h u i u s m o d i c o n t r a d i c t o r i a p r o h i b i c i o n e sua ad octavas P e n t e c o s t e s n u n c p r o x i m e p r e t e r i t a s i c o n t r a ipsos c o m i t e m P a u l u m et m a g i s t r u m L a u r e n c i u m legitime ad nostrani p r e s e n c i a m citatum fuisse rescripserant in suis litteris n o s t r e regie maiestati. C u m q u e ipso t e r m i n o a d v e n i e n t e m e m o r a t u s c o m e s Paulus suo p e r s o n a l i t e r et dicti magistri Laurencii fratris sui n o m i n e p r o c u r a t o r i o p r e m i s s e c o n t r a d i c t o r i e prohibicionis r a c i o n e m sibi et dicto m a g i s t r o L a u r e n c i o fratri suo p e r e u n d e m E m e r i c u m de Zygy assignari postulasset, idem E m e r i c u s d e Z e g y p e r s o n a l i t e r c o n s u r g e n d o e a n d e m p o s s e s s i o n e m P r a y t u n p r o n alio n o m i n e Z y l u s k u t h v o c a t a m non p e r p e t u o , sed titulo inpignoracionis sibi et d o m i n e sorori sue reliete predicti I o h a n n i s , racione dotis et r e r u m p a r o r f a n a l i u m p e r t i n e r e allegarat, asserens s u p e r i n p i g n o r a c i o n e diete possessionis efficacia i n s t r u m e n t a se h a b e r e et e a d e m in t e r m i n o per nos sibi ad hoc assignando sine ulteriori dilacione e x h i b e r e in presencia nostre maiestatis velie; q u o p e r c e p t o i d e m c o m e s Paulus d e dieta d o t e et r e b u s p a r o r f a n a l i b u s p r e f a t e d o m i n e ibidem in m o m e n t o cuilibet d e iure recipienti se et p r e d i c t u m f r a t r e m s u u m satisfacturos p r o m i t t e b a t et eciam in t e r m i n o per nos eis d e p u t a n d o satisfaccionem se i n p e n s u r o s c o n p r o m i s i t . C u m q u e a u t e m u n a c u m b a r o n i b u s et nobilibus regni nostri iudiciario tribunali a d h e r e n t i b u s auditis huiusmodi p r o p o s i c i o n i b u s p a r e i u m , p r e f a t o E m e r i c o d e Z e g y preallegata i n s t r u m e n t a sua universa siqua h a b e r e t in facto inpignoracionis diete possessionis ut s p o n t e a s s u m p s e r a t , feria q u i n t a p r o x i m a a n t e q u i n d e n a s beatissimi regis Ladyzlai 2 ' sine alicuius occasionis et dilacionis intervallo c o n t r a ipsos c o m i t e m P a u l u m et m a g i s t r u m L a u r e n c i u m , ut visis ipsis i n s t r u m e n t i s iudicium et iusticiam sine alicuius p r o r o g a c i o n i s et dilacionis i n t e r m e d i o ut p a r t e s a s s u m p s e r a n t , iuris o r d i n e o b s e r v a t o f a c e r e possimus, c o r a m nobis e x h i b e r e predictisque corniti P a u l o et m a g i s t r o L a u r e n c i o de d o t e et r e b u s p a r o r f a n a l i b u s predicte d o m i n e , siquis de iure racionaliter recipiendi f a c u l t a t e m h a b u e r i t , pecuniaria solucione p a r t i m in denariis p r o t e m p o r e c u r r e n t i b u s et p a r t i m in estimacione c o n d i g n a regni nostri c o n s u e t u d i n a r i u m m o d u m o b s e r v a n d o , cuilibet de iure recipere q u e u n t i , c o r a m nobis satisfacere conmisissemus; ipso termino exhibicionis dictorum i n s t r u m e n t o r u m o c c u r r e n t e p r e f a t u s c o m e s Paulus p r o se p e r s o n a l i t e r , p r o p r e d i c t o v e r o m a g i s t r o L a u r e n c i o f r a t r e suo c u m sufficientibus p r o c u r a t o r i i s litteris, p r e t a c t o E m e r i c o d e Z e g y suo p e r s o n a l i t e r et n o m i n e diete d o m i n e M a r g a r e t a n u n c u p a t e relieta predicti I o h a n n i s filii S t e p h a n i de P r a y t u n p r o n s o r o r e sua11' cum p r o c u r a t o r i i s litteris dicti capituli Iauriensis, t a m p e r f o r m a m litis q u a m p e r m o d u m conposicionis ad acquisicionem et o p t e n c i o n e m dotis et r e r u m p a r o r f a n a l i u m diete d o m i n e sororis sue iure et legitime sufficientibus c o r a m nobis c o n p a r e n t e , ad nostre maiestatis a c c e d e n s p r e s e n c i a m i n s t r u m e n t a sua et p r e d i c t e d o m i n e sororis sue nostri presencia per ipsum E m e r i c u m exhiberi postulavit; q u i q u i d e m E m e r i c u s ibidem in m o m e n t o p r i m o q u a s d a m litteras p a t e n t e s et ultimo q u o d d a m Privilegium dicti capituli Iauriensis nobis p r e s e n t a v i t , in q u a r u m p a t e n c i u m l i t t e r a r u m continenciis p a l a m et m a n i f e s t e vidimus c o n t i n e r i , q u o d . . . (folgt die Inhaltsangabe der Urkunde des Kapitels von Raab von (1332), s. o. n. 207). Licet tarnen predicte res p e r se ut p r e m i s i m u s , p r o suo valore distinetim et divisim e s t i m a t e , non plus nisi c e n t u m et t r i g i n t a q u i n q u e m a r c a r u m p e c u n i e q u a n t i t a t e m , ut veridice regni nostri b a r o n e s i n f r a n o m i n a t i associatis sibi -

123 -

1332 quampluribus nobilibus de nostro mandato conputarunt in toto reperte fuerint complevisse et sic ipse littere falsacionibus parcium adversarum non indigebant, quia falsitatem expressam in se continebat, nec eciam per barones et nobiles regni nostri falsifican oportebant, quia eedem littere ipse falsitates habebantur; in ipsius autem privilegii tenore capituli Iauriensis continebatur manifeste, quod Iohannes filius Stephani pater predicti Stephani des Praytunpron in presencia pluriesdicti capituli Iauriensis . . . (es folgt die Inhaltsangabe der angeblichen Urkunde des Kapitels von Raab von 1301, s. UBB III 7 n. 11). Et cum nos ipsius cause deliberacionem ad diffinitivam adiudicacionem venerabilium in Christo patrum dominorum Herrici Wesprimiensis auleque domine regine consortis nostre karissime cancellarii, Ladyzlai Zagrabiensis ecclesiarum episcoporum, discreti viri magistri Iohannis prepositi ipsius ecclesie Wesprimiensis, magnificorum virorum Demetrii magistri tavarnicorum nostrorum, T h o m e woywode Transyluani et comitis de Z o n u k , Mykch bani tocius Sclauonie, magistrorum Deseu comitis de Beregh et alterius Deseu magni de Elefanth, T h o m e filii Petri castellani de Chokaku et Dominici filii Leonardy ac aliorum quamplurimorum nobilium de diversis partibus ex variis causis inibi confluxorum ac in sede iudiciaria nostro lateri adherencium conmisisemus, iidem barones et nobiles regni diligenti et considerativa investigacione et examinacione ipsarum litterarum patencium et privilegialium capituli Iauriensis prehabita innito unanimi tractatu, concordi animo provida deliberacione, primum ipsas litteras patentes pro eo, quia relacio unius hominis de quolibet capitulo vel conventu absque homine regio et interessencia proborum hominum destinatorum, nedum in possessionariis perpetuacionibus et inpignoracionibus, verum eciam in solis citacionibus et inquisicionibus absque homine regio vel ydoneis personis proborum hominum non esset acceptanda, penitus nullius vigoris fore conmittebant; secundum ex eo, quia quantitatem pecunie, quam eedem littere centum et quinquaginta marcas supplere ut premisimus fatebantur, habita pretacta verissima computacione non plus nisi centum triginta et quinqué marcas iidem barones et nobiles regni reperiebant adimplesse, a falsitatis scrupulo non poterant precavere ipsumque Emericum pro huiusmodi litterarum exhibicionibus exhibitorem et latorem falsarum litterarum convictum fuisse decernebant contra comitem Paulum et magistrum Laurencium supradictos; preallegatas autem litteras privilegíales capituli Iauriensis cum pro eo, quia tempore premisse proposicionis nec sibi nec predicte domine sorori sue reliete predicti Iohannis filii Stephani ipsam possessionem perpetue firmitatis titulo, nisi sibi racione pignoris et prefate domine racione dotis et rerum parorfanalium suarum idem Emericus de Zegy pertinere allegarat et tarnen illud, quod prius sue tempore proposicionis proprio ore fassus fuerat hoc idem exhibicionem ipsarum litterarum privilegialium perpetualem donacionem ipsius possessionis exprimencium falsabat, quia ipse littere privilegíales eidem domine ipsam possessionem perpetuo collatam fuisse describebant et eciam in perpetuali collacione ipsius possessionis regia admissio et consensus ipsius Stephani filii Iohannis sine herede defuncti minime intererat, ut in eisdem litteris privilegialibus uberrime habetur et tarnen nemo nobilium suas hereditarias possessiones absque regio consensu et assensu vel filii sui cuiquam conferendi de iure et consuetudine regni nostri requirente nequit habere facultatem, ideo prescriptas litteras privilegíales ad perpetualem observacionem diete possessionis ex causis prescriptis nullius vigoris flagrancia preminere iidem barones et nobiles regni - 124 -

1332 nostri decertabant; cumque autem huiusmodi deliberaciones et sentencias ad diffinicionem ipsius cause prolatas utriusque partibus propalari facere voluissemus, memoratus Emericus de Zegy propter exhibiciones pretactarum litterarum premissi gravaminis nodo senciens se honerari, suam et ipsius domine Margarethe sororis sue causam in facto diete possessionis ut premisimus m o t a m , conposicioni et ordinacioni predictorum baronum et nobilium regni conmisit sua bona et spontanea voluntate; quiquidem barones et nobiles regni utpote pacis zelatores et amatores concordie, volentes corda turbata parcium reconciliare et partes alumpmas pacis efficere assumpmentibus et volentibus partibus, talis concordie unionem ibidem in sede iudiciaria nostri in presencia ordinarunt, quod quidem comes Paulus et magister Laurencius filii Symonis pro quibuslibet iuribus, dote et rebus parofanalibus diete domine reliete prefati Iohannis sororis scilicet pretacti Emerici de Zegy quinquaginta marcas partim cum grossis Bohemicalibus ad numerum Budensem et partim in estimacione condigna regni nostri consuetudinem observando, prefate domine sorori eiusdem Emerici de Zegy reliete scilicet pretacti Iohannis de Praytunpron et in persona eiusdem domine prefato Emerico de Zegy fratri et legitimo suo procuratori persolvere tenerentur; quas ibidem coram nobis idem comes Paulus suo et dicti magistri Laurencii fratris sui nomine eidem Emerico in persona ipsius domine nomine legitimi procuratoris recipienti persolvit plenarie et integre. E converso eadem domina relieta dicti Iohannis soror videlicet ipsius Emerici ac ipse Emericus de Zegy m e m o r a t a m possessionem Praytunpron alio nomine Zyluskuth vocatam cum omnibus suis utilitatibus iuribus proventibus et pertinenciis universis eisdem corniti Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis et eorum heredibus heredumque suorum successoribus iuxta regie maiestatis collacionem iure perpetuo et irrevocabiliter possidendam tenendam et habendam resignare deberent, quam idem Emericus de Zegy in sua et ipsius domine sororis sue persona existens legitimus procurator cum omni plenitudine sui iuris et utilitatum integritate eisdem filiis Symonis resignavit coram nobis, nullum ius seu dominium idem Emericus de Zegy sibi aut prefate domine sorori sue vel eorum heredibus heredumque suorum successoribus reservans aut relinquens a modo de eadem. Insuper idem Emericus de Zegy sua et diete domine sororis sue instrumenta universa in facto diete possessionis confecta ad manus dicti comitis Pauli coram nobis assignavit aliaque instrumenta siqua in facto eiusdem possessionis confecta haberent et in fraudem eorumdem comitis Pauli et magistri Laurencii filiorum Symonis ac eorum heredum reservassent vel reservarent, aut aliqua instrumenta palam vel occulte in facto diete possessionis habere procurarent vel procurassent, vana cassa frivola viribus conmisit caritura ut ubicumque exhiberentur, nullius essent firmitatis sed nocitura haberentur exhibitoribus e o r u m d e m ; de cuius possessionis dominio in presencia Gregorii filii Ladyzlai hominis nostri et testimonii capituli Iauriensis, quod per ipsum capitulum ad id presentibus iubemus destinari, memorata domina relieta dicti Iohannis soror ipsius Emerici de Zegy et idem Emericus exire et se omnino alias transferre ac eandem possessionem in manus dictorum comitis Pauli et magistri Laurencii filiorum Symonis sine aliorum iurium preiudicio perpetuo cum omnibus suis utilitatibus proventibus usibus et pertinenciis universis ac sub eisdem metis et certis distinccionibus, quibus ab olym per priores suos possessores habita extitit et possessa, assignare possidendam heredum per heredes tenebuntur; et super his omnibus premissis m e m o r a t u m capitulum Iauriense non obstante absencia diete domine et Emerici prenotati litteras suas iuxta Seriem presencium litterarum - 125 -

1332 nostrarum predictis corniti Paulo et magistro Laurencio dare et emanari facere dum ibi presentate fuerint, teneretur, ut ad hec idem Emericus se personaliter et dictam dominam nomine sufficientis procuratoris coram nobis spontanea obligavit volúntate. Nec hoc volumus silencio preterire, quodquidem comes Paulus et magister Laurencius pro expensis predicti Emerici de Zegy et iuribus siquod in dieta possessione aliquo modo habere potuisset, decern marcas partim in denariis pro tempore currentibus partim in estimacione condigna vicésimo secundo die festi beati Laurencii martyris nunc venturo 3 ' eidem Emerico de Zegy solvere tenebuntur coram nobis, ut idem comes Paulus se et ipsum fratrem suum magistrum Laurencium benivole ad hoc obligavit. Datum in Wyssegrad duodecimo die termini supradicti anno domini millesimo CCC° tricésimo secundo. 1 ) 1332 Juni 14 •') so A

-) 1332 Juli 9

5

) 1332 August 3!

1332 Juli 22, Visegräd 211. König Karl I. beurkundet den Verzicht des Stephan von Paty, Sohn des Karl, auf alle Rechte und Ansprüche auf Breitenbrunn; Stephan erhob diese Ansprüche auf Grund des Töchterviertels seiner Mutter Margarete, Verwandte des Johann von Breitenbrunn, und deren Mutter Flora, Gattin des Dionysius „des Großen" von Veszkény; er verzichtet aber darauf, weil ihm der Hofrichter Paul die Strafe, die er wegen Verleumdung des Michael Sohn des Kundakur, verwirkt hatte, erließ und ihm überdies als Ablöse für die Rechte der genannten adeligen Frauen 11 Mark böhmischer Groschen zahlte. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2742, früher im HHStA. zu Wien (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegeis. - Rückvermerke von späterer Hand: Praitenp r u n . hungarisch. - Transsumpt König Karls I. von 1332 November 26, ebenda DL 2733 (Bt). - Abschr. saec. 18 im HHStA. (B2). Druck: Fejér CD V1II/3, 605 n. 276.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie significamus quibus expedit tenore presencium universis, quod magnifico viro comite Paulo filio Symonis iudice curie nostre dilecto nobis et fideli pro se et pro magistro Laurencio fratre suo uterino comite de Zarand personaliter ab una parte, et Stephano filio Karoli de Pogh pro nobili domina Margaretha filia Dyonysii Magni de Wezeken cum procuratoriis litteris honorabilis capituli ecclesie saneti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo ad requisicionem quarte puellaris domine Flora matris predicte domine Margarete ave predicti Stephani filii Karoli et quorumlibet iurium de possessionibus Iohannis filii Stephani de Prehtunprun fratris predicte domine Margarete ipsas dominas modo contingencium rite et legitime sufficientibus ab altera similiter personaliter coram nobis constitutis, propositum extitit per eosdem communiter et relatum ministerio vive vocis, ut quia predictus comes Paulus misericordie et pietatis zelo ductus honus pene calumpnie, in quod contra Mychaelem filium Kundakur et proximos suos Stephanus filius Karoli in presencia ipsius comitis Pauli omni iuris tramite incidisset, sibi penitus et in toto relaxasset et insuper in racionem premissorum iurium se et ipsas nobiles dominas Margaretam matrem et Flora avam suam de dieta possessione contingencium undecim marcas grossorum Boemicalium ipse comes Paulus et magister Laurencius frater suus piene et integre persolvissent; ideo ipsa domina Margareta - 126 -

1332 predictam quartam puellarem se et prefatam dominam matrem suam de dicta possessione rite et legitime contingentem eisdem corniti Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis relaxasset et idem Stephanus filius Karoli in persona predicte domine ipsam quartam puellarem et omnia iura tam se quam ipsas dominas matrem et avam suam de dicta possessione q u o q u o m o d o contingencia remisit et relaxavit coram nobis, nullum ius seu dominium sibi et predicte domine matri sue de dicta possessione relinquendo, ymo iuxta nostram regalem donacionem salvo iure alieno per ipsos comitem Paulum et magistrum Laurencium ac eorum heredes heredumque suorum successores, pacifice et quiete ipsam possessionem Prehtunprun cum omnibus suis iuribus, proventibus et utilitatibus quibuslibet universis sub certarum et antiquarum metarum cursibus conmisit possideri perempniter et haberi; hoc specialiter declarato, quod idem comes Paulus porciones parcium adversarum de ipso honere calumpnie salvas conmisit permanere idemque Stephanus filius Karoli super quarta puellari et quibuslibet iuribus ipsius domine Margarete et matris sue et domine Flora ave sue, racione relaxacionis premissi honeris pene calumpnie et solucionis undecim marcarum prescriptarum eosdem comitem Paulum et magistrum Laurencium ac eorum heredes heredumque suorum successores conmisit satisfactos et per omnia expeditos. Datum in Vysegrad in festo beate Marie Magdalene anno domini millesimo CCC° X X X m o secundo.

1332 Juli 22, Särvär

212.

Der Gespan Stephan (dg. Losoncz) von Eisenburg und Ödenburg erläßt dem Nikolaus Sohn des Wernhard (dg. Csem), die Strafe, die er im Prozeß gegen Thomas von Szilvägy und dessen Söhne Johannes genannt Chumo, und Lorand, sowie Nikolaus genannt das Rebhuhn, und deren Verwandte Benedikt und Paul verwirkt hat. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.253, früher im Festetics-FA (A). - Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: pro Nicoiao filio V c r n h a r d i super relaxam e n t o iudicii pacis contra nobiles d e Zilag. Ungedruckt.

Nos magister St[ephanus] comes Ferrei Castri et Suprvniensis damus pro memoria, quod Nicolaus filius Vernhardi iudicium pacis, quod in causa cum T h o m a de Zilag et duobus filiis videlicet Iohanne dicto Chumo et Laurando, item Nicoiao dicto Heryo necnon Benedicto et Paulo proximis ipsorum habita tenebatur, pro ipsius meritoriis serviciis eidem duximus relaxandum. Datum in Sar in festo beate Marie Magdalene anno domini M" CCC" XXX" secundo.

1332 August 10, Särvär

213.

Der Gespan Stephan (dg. Losoncz) von Eisenburg und Ödenburg beauftragt das Kapitel von Eisenburg, ein Mitglied abzuordnen, mit dem zusammen sein eigener Vertreter Lukas von Hermán oder Symon Sohn des Symon (von Hermán), den Besitz Neusiedl begehen und in zwei gleiche Hälften teilen könne; ein Teil ist dem Marcellus, Sohn des Matthäus von Hermán, der andere den Söhnen des Laurencius von Gerersdorf, Jakob, Johannes und Nikolaus, einzuantworten, denen entsprechende Urkunden ausgestellt werden sollen. - 127 -

1332 Erhalten in der Urkunde des Kapitels von Eisenburg von 1332 August 22, dieses transsumiert durch das Kapitel von Eisenburg 1387 Juli 11 (C), Orig. im Kroatischen StaatsA. (Arhiv Hrvatske) zu Agram, Documenta mediaevalia n. 104. Ungedruckt.

Viris discretis et honestis capitulo ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Ferreo Castro amicis suis Stephanus comes Ferrei Castri et Suprvniensis amiciciam paratam. Amiciciam vestram petimus per presentes, quatenus cum Luka de H e r m a n iudice nobilium vel Symone filio Symonis de eadem altera absente homine nostro vestrum hominem pro testimonio fide dignum transmittatis, qui accedant ad faciem possessionis Neusei vocate et ipsam reambulent et dividant 3 ' ad duas partes e q u a l e s b \ unam partem cum novis metis erigendo et separando statuant Marcello filio Mathey de H e r m a n , et partem secundam Iacobo, Iohanni et Nicoiao filiis Laurencii de Gherolth similiter statuent perpetuo possidendas et extunc seriem relacionum hominum nostrorum et vestrorum de forma divisionis litteras vestras utriusque partibus concedatis. D a t u m in Saar in die sancti Laurencii martiris anno domini M° CCC 0 0 0 X X X m 0 s[ecund]o. ") C: dividat

b

) C: equalem

c

) so C

1332 August 11, Visegräd

214.

König Karl I. beauftragt das Kapitel von Eisenburg, mit dem h o m o regius Petrus von Girm Sohn des Ibrahim, oder Klemens Sohn des Johannes von Péteri, die Grenzen des Besitzes Spanfurt zu begehen, da Michael und Johannes von Sär, Söhne des Geus, ihn baten, ihren Besitz mit neuen Grenzzeichen zu versehen; die Genannten sind einzuweisen, falls kein Widerspruch dagegen erhoben wird. Erhalten (B). Druck:

in dem Antwortschreiben Nagy,

Sopronvàrm.

des Kapitels

vom 1332 August

22 im Ung. StaatsA.

DL

2745

okl. 1129 n. 105.

Karolus dei gracia rex Hungarie fidelibus suis capitulo ecclesie Castri Ferrei salutem et graciam. Dicunt nobis Michael et Johannes filii Geus de Sary, quod quedam possessio ipsorum O m b u s vocata in comitatu Suprvniensi existens metarum ereccionibus et renovacionibus et a vicinorum seu conmetaneorum possessionibus separacione plurimum indigeret; super quo fidelitati vestre firmiter precipientes mandamus, quatenus mittatis hominem pro testimonio fide dignum, quo presente Petrus filius Ibrahim de Kulu vel Clemens filius Iohannis de Petri altero absente h o m o noster ad faciem prefate possessionis accedendo vicinis et conmetaneis suis legitime convocatis reambulet eandem per veteres metas et antiquas, novas metas iuxta veteres ubi neccesse fuerit, erigendo et posthec relinquat eisdem filiis Geus perpetuo possidendam, si non fuerit contradictum, contradictores vero, siqui fuerint, contra eosdem filios Geus citet ad nostram presenciam ad terminum conpetentem; et posthec diem citacionis, nomina citatorum, terminum assignatum ac tocius facti seriem cum cursibus metarum nobis fideliter rescribatis. D a t u m in Wysegrad secundo die festi beati Laurencii martiris anno domini Millesimo CCC°°° X X X m 0 secundo. - 128 -

1332 1332 August 12, Visegràd

215.

König Karl I. schenkt dem Grafen Paul von Mattersdorf und seinem Bruder Lorenz Gespan von Zarand, auf ihre Bitte hin den Besitz Breitenbrunn, ungarisch Széleskut, nach dem söhnelos verstorbenen Stephan, Sohn des Johannes von Breitenbrunn; nachdem Johannes, Micheal und Stephan, Edle von Sär, Söhne des Geus, gegen die durch das Kapitel von Raab und den h o m o regius Gregor Sohn des Ladislaus, versuchten Einantwortung Einspruch erhoben hatten und vor das königliche Hofgericht geladen worden waren, überließen sie aber bei der Gerichtssitzung am 1. August diesen Besitz an die Brüder von Mattersdorf, wobei sie für sich und ihre Nachkommen auf alle Ansprüche und Rechte verzichteten und alle Urkunden für ungültig und unwirksam erklärten. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2746, früher im HHStA. zu Wien (A). — Transsumpt des Königs Karl I. von 1332 November 26, Visegràd im Ung. StaatsA. DL 2733 (Bf). — Abschr. saec. 18 im HHStA. (B2). Druck: Fejér CD VI1II3, 607 n. 277.

Nos Karolus dei g r a d a rex Hungarie memorie conmendantes significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod cum magnificus vir comes Paulus iudex curie nostre et magister Laurencius comes de Zarand filii Symonis dilecti nobis et fideles ad nostre maiestatis accedentes presenciam e o r u m q u e grata et preclara obsequia nostre celsitudini inpensa exponentes ac declarantes quandam possessionem Stephani filii Iohannis de Praytunpron in Teutonico similiter Praytunpron et in vulgari Hungarico Zyluskuth vocatam in comitatu Suprvniensi existentem'*... Tandem capitulum Iauriensis ecclesie Iohannem, Mychaelem et Stephanum filios Gews nobiles de Saar in statucione diete possessionis prelibatis Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis facienda contradictoriam prohibicionem fecisse eosdemque filios Gews pro huiusmodi contradictoria prohibicione ad octavas penthecostes nunc proxime p r e t e r i t a s i contra ipsos comitem Paulum et magistrum Laurencium legitime ad nostram presenciam citatos fuisse rescripserant in suis litteris nostre regie maiestati. C u m q u e ipsa causa a predictis octavis penthecostes racione prioritatis termini ad octavas beati Iacobi apostoli 2 ' ad peremptoriam responsionem faciendam iuxta continenciam litterarum nostrarum memorialium prorogata extitisset, ipsis octavis occurrentibus memorato comite Paulo pro se personaliter, pro predicto vero magistro Laurencio fratre suo cum sufficientibus procuratoriis litteris ab una parte et pretacto Iohanne filio Gews nobile de Saar similiter pro se personaliter pro predictis enim Mychaele et Stephano fratribus suis cum legitimis et sufficientibus procuratoriis litteris capituli ecclesie saneti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo parte ab altera coram nobis constitutis per eundem Iohannem filium Gews propositum extitit et relatum, ut quia ipse et prefati Mychael ac Stephanus fratres sui prenominatos comitem Paulum et magistrum Laurencium filios Symonis sincere dileccionis et favoris oblectamine in omnibus suis et dictorum fratrum suorum necessitatibus cura sagaci et opera efficaci posse adesse sensissent et eciam eandem possessionem Praytunpron alio nomine Zyluskuth vocatam nostre collacioni regie rite et legitime ac omni equitatis tramite pertinere nulloque iure seu dominio ipsis debere provenire agnovissent, ideo ipsam possessionem Praytunpron alio nomine Zyluskuth vocatam cum omnibus suis utilitatibus iuribus proventibus et pertinenciis universis sub eisdem antiquis metis et terminis quibus ab olym per priores possessores suos habita extitisset et possessa, eisdem corniti Paulo magistro Laurencio filiis Symonis et eorum - 129 -

1332 heredibus h e r e d u m q u e suorum successoribus iuxta nostre regie maiestatis collacionem iure p e r p e t u o et irrevocabiliter possidendam tenendam et habendam resignassent, iuris nilque proprietatis vel dominii sibi et eorum heredibus h e r e d u m q u e suorum successoribus a m o d o reservassent aut reliquissent de eadem, sed totum ius et dominium siquod ipsi in eadem habuissent vel quoquo m o d o habere potuissent, in ipsos comitem Paulum et magistrum Laurencium filios Symonis et eorum heredes transtulissent ac eciam idem Iohannes filius Gews suo personaliter et dictorum fratrum suorum nomine procurator eandem modo premisso ipsis filiis Symonis et eorum heredibus resignavit in presencia nostra maiestatis et universa sua ac dictorum fratrum suorum instrumenta, siqua in facto dicte possessionis confecta haberent et in fraudem eorundem comitis Pauli et magistri Laurencii ac eorum heredum et posteritatum reservassent et reservarent, aut aliqua instrumenta palam vel occulte in facto eiusdem possessionis habere procurarent vel procurassent, vana cassa frivola viribusque conmisit caritura et ubicumque exhiberentur, nullius essent firmitatis sed nocitura haberentur exhibitoribus e o r u m d e m tamquam sopite litis suscitatoribus Semper et ubique; prout ad hec omnia et singula premissorum memoratus Iohannes filius Gews se personaliter et dictos Mychaelem ac Stephanum fratres suos leghimi procuratoris ex vigore dictarum litterarum procuratorialium capituli Iauriensis fungens officio sua bona pura et spontanea obligavit volúntate. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam ad instantissimas peticiones dictarum parcium presentes eisdem corniti Paulo et magistro Laurencio concessimus litteras nostras patentes apposicione sigilli nostri conmunitas. D a t u m in Wyssegrad duodecimo die octavarum beati Iacobi Apostoli predictarum, anno domini Millesimo CCC° X X X m o secundo. ') ab hier bis: in m a n d a t i s lautet der Text wie in der Urkunde ) 1332 Juni 14 •') 1332 August 1

von

1332 Juli 20, s. o. n.

210.

2

1332 August 22

216.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß am 13. August der Kanonikus Johannes von Eisenburg zusammen mit dem Adelsrichter des Komitats Lukas von Hermán, die zwischen Marcellus Sohn des Matthäus von Hermán, und den Söhnen des Laurencius von Gerersdorf, Jakob, Johannes und Nikolaus, vereinbarte Teilung des Besitzes Neusiedl durchführte, wobei der erstgenannte die Osthälfte, die anderen die westliche Hälfte erhielten; der Grenzverlauf wird beschrieben. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1387 Juli 11 im Kroatischen zu Agram (Arhiv Hrvatske), Documenta mediaevalia n. 104 (B). Ungedruckt.

Staatsarchiv

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod nos litteris magistri Stephani filii Dionisy comitis Ferrei Castri et Suprvniensis cum omni honore recepimus hunc tenorem continentes: Viris discretis . . . (folgt das Schreiben des Gespans Stephan an das Kapitel von Eisenburg von 1332 August 10, s. o. n. 213). Verum cum eiusdem magistri Stephani comitis Ferrei Castri et Suprvniensis peticionibus et mandatis legimitis et iustis acquiesscere velimus, cum eodem comité Luca de Herman uno ex iudicibus nobilium hominem nostrum magistrum Iohannem ecclesie nostre canonicum pro testimonio transmisimus ad premissam divisionem faciendam et pariter exequendam; qui demum ad nos reversi - 130 -

1332 concorditer retulerunt, quod quinta feria próxima post festum sancti Laurencii 1 * accessissent ad faciem prescripte possessionis Neusei et eandem cum suis utilitatibus omnibus, presentibus eidem a) comité Luca homine vestro et magistro Iohanne nostro hominibus, antedicti Iacobus Iohannes et Nicolaus filii Laurencii de Gherolth, item Marcellus filius Mathei de Herman inter se concorditer diviserunt in duas partes, quarum una cum suis utilitatibus et pertinenciis universis, vineys pratis silvis nemoribus terris arabilibus et aliis cessisset Marcello et suis heredibus perpetuo possidenda; alia medietas eiusdem possessiones Neusei similiter cum vineis terris arabilibus silvis nemoribus et aliis Iacobo, Iohanni et Nicoiao filiis Laurencii remanente; sic facta divisione Marcellus ipsam medietatem possessionis Neusyl a parte orientali elective, primo filii vero Laurencii a parte occidentis recepissent; quasquidem medietates seu possessionarias porciones talium metalium cursu ab invice separatas et distinctas utreque partes et vestri et nostri homines retulerunt: quod prima meta a parte b) meridionali in vertice montis supra indaginem inter Neusyl et Lympah sunt due mete terree posite, in quibus stant arbores illicee; de quibus tendit et descendit versus aquilonem ad villam Neusyl; in medio ville Neusyl iuxta tres arbores saliceas est una meta terrea; unde per magnam plateam versus aquilonem currendo, exeundo villam pervenit ad rivulum Dorphpah vocatum; saliendo rivulum subtus unum dumum salicis est meta terrea; dehinc ad aquilonem asscendit moritem ecclesie, currit ad arbores Buksus et ad hysdem arboribus c) retro ecclesiam tendit ad occidentem, pervenit ad arborem illicis terra circumfusam et abhinc in latere montis ab aquilone tendit ad occidentem et descendit in villam d) Retu[n]pah vocatam, ubi est arbor illicis de una radice germinata et terra circumfusa; unde transeundo villam asscendit declinando ad occidentem longe currendo iungitur ad metam terream, in qua stat arbor illicis iuxta viam magnam posita et abhinc ad aquilonem descendit in vallem, pervenit ad arborem illiceam terra circumfusam; que vallis Myscuncual e) nuncupatur; unde ad aquilonem asscendit montem in cuius vertice f) est arbor una illicea pro meta angulari posita terra circumfusa, que ad occidentem porcionem filiorum Laurencii Neusyl vocatam, ad aquilonem terram Roar, ad orientem et meridiem separat porcionem 81 Marcii Neusyl nominatam. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegíales sigilli nostri munimine roboratas medioque alphabeto intercisas. Datum in octavis assumpcionis beate Marie virginis anno domini M° CCC m o X X X m o secundo, h) magistro Andrea preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus. ') 1332 August 13 b ) a parte zweimal so B ') darnach ea durchgestrichen a)

c) so B ll) verschrieben geschrieben für vallem? ' ) Mytuntual? h ) Ii: CCC n o X X X n " unter der Zeile von gleicher Hand eingefügt

217.

1332 August 22

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König, daß auf seinen schriftlich erteilten Auftrag hin, der wörtlich eingerückt wird, der Chorpriester Nikolaus zusammen mit dem homo regius Petrus von Girm am 19. August die Grenzbegehung des Besitzes Spanfurt vornehmen wollten, Abt Martin von Marienberg aber gegen die Einantwortung an Michael und Johannes, Söhne des Geus von Sár, Einspruch erhob; deswegen wurden die genannten Parteien für den 6. Oktober vor das königliche Hofgericht geladen. - 131 -

1332 Or ig. im Ung. StaatsA. DL 2745 (A). — Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerke: 1) von gleicher Hand: e x c e l l e n t i s s i m o d o m i n o s u o K a r o l o dei gracia illustri regi H u n g a r i e p r o a b b a t e d e K e d h e l c o n t r a filios G e u s ad o c t a v a s sancti M y c h a e l i s a r c h a n g e l i c i t a t o r i a s . 2. saec 15: s u p e r t e r r a m A m b o s c h . Druck:

Nagy,

Sopronvàrm.

okl. I 129 n. 105.

Excellentissimo domino suo Karolo dei gracia illustri regi Hungarie capitulum ecclesie sancti Mychaelis de Castro Ferreo oraciones in filio virginis gloriose. Literas vestre celsitudinis cum omni honore recepimus, hunc tenorem continentes: Karolus dei gracia . . . (folgt das Schreiben des Königs von 1332 August 11). Verum cum vestris preceptis et mandatis in omnibus obedire teneamur, cum prescripto Petro de Kulu homine vestro hominem nostrum Nicolaum clericum chori nostri pro testimonio transmisimus ad premissa vestra precepta et mandata exsequenda, qui demum ad nos reversi et per nos requisiti concorditer retulerunt, quod cum quarta feria proxima post festum assumpcionis beate Marie virginis 1 ' ad predictam possessionem O m b u s vocatam accessissent et eandem convocatis vicinis et conmetaneis suis universis, quibus undique circumdatur, reambulassent reambulatamque cum suis utilitatibus omnibus antedictis Michaeli et Iohanni filiis Geus de Sary relinquere et statuere voluissent perpetuo possidendam, vir religiosus frater Martinus abbas monasterii sancte Marie virginis de Kedhel non reambulacioni sed statucioni contradixisset, quare eodem die reambulacionis et in facie eiusdem possessionis O m b u s idem h o m o vester presente nostro testimonio prescripto prenominatum virum religiosum fratrem Martinum abbatem de Kedhel ad vestram citasset presenciam contra Michaelem et Iohannem filios Geus prenotatos, octavas sancti Mychaelis archangeli proxime venturas eidem pro termino conparendi assignando 2 '. D a t u m in octavis assumpcionis beate Marie virginis anno domini Millesimo CCC°°° XXX m o secundo. ') 1332 August 19

1332 September

-) 1332 Oktober 6

7, Visegràd

218.

König Karl I. bestätigt, daß der der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf und sein Bruder Laurencius, Söhne des Symon, am 31. August an Emerich von Zegy (dg. Hunt-Päzmän) 10 Mark teils in bar, teils in Sachgütern als Ersatz für dessen Ausgaben und als Ablöse etwaiger Ansprüche auf den Besitz Breitenbrunn bezahlten, sowie es in der Hofgerichtsurkunde von 1332 Juli 20 bestimmt worden war. Erhalten

im Transsumpt

des Königs

Karl 1. von ¡332 November

26 im Ung. StaatsA.

DL

2733

(B).

Druck:

Fejér CD VÌI1/3, 623 n. 279.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie conmendamus, quod cum secundum continenciam priorum litterarum nostrarum conposicionalium patencium comes Paulus iudex curie nostre et magister Laurencius filii Symonis decem marcas partim in denariis pro tempore currentibus et partim in estimacione condigna Emerico de Zegy pro expensis suis et iuribus, siquidem in possessione Praytunpron aliquo modo habere potuisset, vicesimo secundo die festi beati Laurencii martyris 1 ' solvere debuissent coram nobis, ipso termino adveniente iidem comes Paulus et magister Laurencius predictas decem marcas m o d o premisso prelibato Emerico de Zegy coram nobis persolverunt ut -

132 -

1332 debebant. Datum in Wyssegrad octavo die termini prenotati anno domini M" CCC° XXX° secundo. ') 1332 August 31

1332 Oktober 4

219.

Magister Nikolaus genannt der Hahn dg. Héder, vermacht in seinem in Gegenwart seines Beichtvaters, des Guardians Unito von Lockenhaus, und des Bruders Matthias, seines ältesten Sohnes Johannes, seiner Gemahlin, Tochter des Grafen Konrad von Pottendorf, und seines Verwandten Graf Konrad von Pottendorf erstellten Testament seinen Besitz Mannersdorf, den er seinerzeit von Peter, Sohn des Stephan (Enkel des Beze), erwarb, dem Kloster Marienberg als Seelgerät. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1333 August 13 im Ung. StaatsA. DL Universitätsbibliothek 2756 (Bt). — Abschrift saec. in der Sammlung Hevenessi tom. III 69 in der zu Budapest (B,). Druck: Fejér CD VIII/3, 663 n. 300 (mit zahlreichen,

sinnstörenden

Fehlern).

Nos magister Nicolaus dictus Kokas filius Nicolai quondam palatini significamus quibus expedit universis presencium per tenorem, quod cum invocata spiritus sancti gracia in lectum egritudinis decidissemus et adhuc essemus seu fuissemus, conpos et sane nostre mentis ac boni ingeni, inter cetera dominico die post festum beati Michaelis archangeli 1 ' coram viris religiosis, scilicet fratre Vnito gardiano de Lewka confessore nostro et Mathya fratre suo, item magistro Iohanne maiori filio nostro et domina consorte nostra karissima a) filia comitis Chonradi de Potundorf, ac comite Chonradi de eadem Potundorf proximo nostro predilecto et aliorum multorum proborum virorum a ) ad auditum, ob remedium et salutem anime nostre condidimus et ordinavimus testamentum tali modo, quod quandam possessionem nostram Ketel vocatam in comitatu Suprvniensi existentem, empticiam a Petro filio Stephano filii Beze cum omnibus suis iuribus et proventibus ac utilitatibus, circumstanciis et pertinenciis universis dedimus legavimus donavimus et contulimus ecclesie virginis gloriose de Kedhel scilicet de Monte Sancte Marie iure perpetuo pacifice et quiete irrevocabiliter possidendam; volentes eciam, quod littere nostre exinde confecte propter evidenciam maioris cautele litteris cuiuslibet capituli vel conventus confirmentur. In cuius rey memoriam firmitatemque perpetuam presentes concessimus litteras sigilli nostri autenticy munimine roboratas. Datum dominico die post festum prenotatum anno ab incarnacione domini M° CCC° XXX m o secundo. ') 1332 Oktober 4 •') so B

h

) Druck:

„ n o s t r a K a t h a r i n a filia" ohne

Begründung

im palaographischen

Bestund

1332 Oktober 20 220. König Karl I. erteilt den vor dem königlichen Hofgericht erschienenen Verwandten des verstorbenen Hofrichters Alexander von Köcsk: seinem Sohn Georg, seinem Neffen Nikolaus, Sohn des Thomas von Köcsk, und Margarete (dg. Nädasd), Gattin des Paul genannt Magyar, auf Grund des dem Alexander gewährten freien Verfügungsrechtes über alle seine Güter die Erlaubnis, die je zur Hälfte an Paul Magyar, seine Gattin und ihren Sohn Ladislaus verpfändeten Güter Päpöc, Nagy Ecs, Päzmänd, Miske, Somlyö, Köcsk, Zsedeny, Ük, Pälyi und - 133 -

1332 Sebes (Papuch, Ech, Paznan, Somlio, Kuchk, Sedun, Myske, Vk, Keet Pauli, Sebus) in das Eigentum dieser Pfandinhaber zu übergeben; sie erhalten ebenfalls freies Verfügungsrecht darüber. Georg und Nikolaus von Köcsk verpflichten sich, die jeweils andere Hälfte der genannten Güter niemand anderem als ihrer Verwandten Margarete zu verpfänden, zu verkaufen oder zu vererben; sollten sie söhnelos sterben, soll alles Gut in das Eigentum der Margarete übergehen, die sich hingegen verpflichtet, ihre Verwandten im Notfall jederzeit mit ihrem Vermögen zu unterstützen. — Datum per manus discreti viri magistri Thatamerii Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . anno domini M° CCC° X X X m o secundo, XIII" kalendas novembris, regni autem nostri similiter XXX m o secundo. Orig. im DiözesanA.

zu Raab, KapilelA.

(A). - Siege! an rol-lila Seidenschnüren

erhalten.

Druck: Haz. okm. I 161 n. 13.

1332 November

4, Visegräd

221.

König Karl I. beauftragt das Kapitel von Ofen, zusammen mit dem h o m o regius Nana von Nema oder Hencilin seinem Kämmerer, die edle Frau Margarete, Gattin des Paul Magyar, in die von ihr käuflich erworbenen Besitzungen Nagy Écs und Pàzmànd im Komitat Raab, Somlyó, Köcsk und Zsedény im Komitat Eisenburg und Sebes im Komitat Ödenburg einzuweisen, wenn kein Widerspruch dagegen erhoben wird. Erhalten im Anwortschreiben des Kapitels Ofen an den König von 1332 Dezember 5, dieses inseriert in der Bestätigungsurkunde des Königs von 1332 Dezember 10, im Transsumpt des Kapitels von Raab von 1362 September 10 im DiözesanA. zu Raab, KapitelA. (D). — Abschr. saec. 18 im Komitals A. zu Raab (E). Ungedruckt.

Karolus dei g r a d a rex Hungarie fidelibus suis capitulo ecclesie Budensis salutem et graciam. Dicit nobis nobilis domina Margareta vocata consors magistri Pauli dicti Magyar castellani de Gymus dilecti et fidelis nostri, quod ipsa in dominium quarundam possessionum suarum empcionis titulo ipsam contingencium videlicet Nogech, Paznan Iauriensis, item Sumlio, Kuchk, Sedun Wosvariensis et Sebus Suprvniensis comitatuum legitime vellet introire, si alicuius contradiccio non obviaret. Q u a r e fidelitati vestre firmiter precipiendo mandamus, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fidedignum, quo presente Nana de Nema vel Hencilinus tavarnicus et homo noster altero absente ad facies predictarum possessionum Nogech, Paznan, Sumlio, Kuchk, Sedun et Sebus vocatarum, vicinis et conmetaneis earundem universis legitime convocatis presentibus accedendo, introducat ipsam dominam in dominium ipsarum possessionum et statuat ipsas sibi eo iure, quo eidem dinoscuntur pertinere perpetuo possidendas, si non fuerit contradictum . . . (folgt die übliche Formel); et posthec seriem ipsius introduccionis et statucionis vel si necesse fuerit, nomina contradictorum et citatorum cum termino assignato nobis fideliter rescribatis. Datum in Wyssegrad quarta feria proxima post festum Omnium Sanctorum anno domini Millesimo CCC m o tricesimo secundo.

1332 November 7 222. König Karl I. setzt Margarete Tochter des comes Ladislaus dg. Nàdasd, Gattin des Paul genannt Magyar, zur Erbin sämtlicher Güter ihrer Eltern ein; namentlich - 134 -

1332 genannt werden Gerse, Kismàkfa, Hodàsz, Nagy und Kismézadó im Komitat Eisenburg, Zalatelek und Pàhok im Komitat Zala; ferner erhält sie das Recht, die Besitzungen Pàpóc und Pàlyi im Komitat Ödenburg oder andere Besitzungen, käuflich, durch Tausch oder auf welche Weise immer, zu erwerben. Sie erhält diese Rechte zum Dank für die Verdienste ihrer Verwandten, die zu Beginn der Regierungszeit des Königs seine einzigen Getreuen in ihrem Gebiet waren, weshalb ihr Vater Ladislaus und ihr Oheim Dionysius auf Anstiften des Johannes (dg. Héder) Sohn des Heinrich, durch Salomon genannt „der Rote", samt ihren Frauen und Kindern ermordet wurden. Erhalten in Abschrift saec. 15 im Ung. StaatsA. DL 91.258, früher im Festetics-FA Papier, keine Bemerkung über eine Besiegelung. - Rückvermerk von der Hand des Abschreibers: i n v a s i o a d p o s s e s s i o n e m I s t w a n d p e r B a r t h o l o m e u m A p r o d i et alios i n f r a s c r i p t o s . - Ausführliche Inhaltsangabe in der Urkunde des Palatins Nikolaus von Gara von 1379 August 7, Visegräd, ebenda DL 90.927 (B,). Ungedruckt.

Karolus dei gracia Hungarie Dalmacie . . . rex . . . Omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris presencium noticiam habituris salutem in omnium salvatore. Inmortalis fidelium obsequiorum conmendanda memoria debet post obsequencium mortem eorum posteris erga principes reportare condignam retribucionem iugiter premiorum. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod nobis in etate tenera constitutis et nondum regni gubernaculum piene adeptis, dum infideles barones et nostrorum progenitorum condam illustrium regum Hungarie nefphandissimi a ) proditores conmissoresque in eorumdem regum personas multiplicis criminis lese maiestatis, oppresso regali solio regnum et regia iura undique occupata detinerent manu violenta, fideles regni nobiles [p]ociores, ne nobis et sacre corone devocione debita adhiberent, dire necis perimentes excidio ceteros inferioris status fine vario consummentes, Iohannes filius Henriczi a) condam palatinus tocius prodicionis et colligacionis caput cum suis complicibus coniuratoribus contra nos pluries factis in necem nostram nequiter aspirabat; inter ceteras siquidem sue perfidiei facciones in contumeliam nostre celsitudinis attemptatas nobilibus viris comitibus Ladizlao et Dyonisio filiis Andree fili Chapo, qui soli existentes in terra potestati tunc illius Iohannis subdita, integra devocione et fidelitate portabant debita nostrum nomen, nostram et diete sacre corone exaltacionem et honorem volentes, procurare semper et provomentes in illis partibus incrementis, cupido infestius, misso super domum ipsorum comitum Ladizlai et Dyonisii Salomone Cwso filio Demetrii serviente suo et sue inpietatis ministro eundem comitem Ladizlaum in ecclesia ad honorem sancti Ladislai regis in loco residencie ipsorum scilicet in Gelse constructa, quarto se famulis crudeliter peremi, cui eciam peremto et de ecclesia ipsa turpiter extractum in sue furoris insaciabilis seviciam collum amputari; ipsum autem Dyonisium nono se puta nobilibus dominabus, sua propria et dicti comitis Ladislai consortibus, filiis et liberis ipsorum nocturno et preconito insultu in propria domo proh dolor fecit igne cremari, unica tantum filia ipsius comitis Ladislai nomine Margarethe tunc cunabularia per sue nutricis sedulitatem igne erepta, cuminus'' illorum extincto ceteros nostros fideles territos a fide in devocione nostri nominis revocaret; sane licet ipsis comitibus Ladislao, Dyonisio sic absque herede virili sexus d) de medio sublatis universe possessiones ipsorum ad nostras regias manus de regni consuetudine devenissent; verum tarnen nos postquam divina favente gracia plenum regni dominium - 135 -

1332 calcatis undique rebellionum obstaculis summus a ) consecuti, attendentes pure fidei constanciam et devocionis integritatem ipsorum comitum Ladislai et Dyonisi, quam ad nos et dictam sacram coronam semper abuerunt a ) et in qua constanter perseverando prò nobis mortis non formidarunt subire periculum, revocantesque in memoriam grata et accepta servicia, que ipsi comites Ladislaus et Dy[o]nisius dum vivebant, prò exaltacione nostri regiminis et honoris, prò reintegracione et augmento rei publice ac prò reformacione pacis in regno nobis et eidem regno laudabiliter exibuerunt et inpenderunt, boni quoque operis exemplum ostenderunt, ne illorum, qui cum filiis suis prò fide et serviciis regie maiestati debitis et inpensis d) per infideles crudeli morte pereunt, hereditatem alieni capiant et obtineant vel possideant inimici, de prelatorum et baronum e ) nostrorum infrascriptorum Consilio et assensu, provida deliberacione prehabita, prefatam dominam Margaretam filiam ipsius comitis Ladislai consortem magistri Pauli dicti Magyar dilecti b) et fidelis nostri castellani de Gymvs, cuiquidem domine licet de iure naturali atque positivo hereditas debetur paterna, tamen quia huic iuri repugnat observata ab antiquo regni nostri Hungarie consuetudo, que non nisi masculinum heredem in hereditatem succedi permittit, non obstantibus huiusmodi consuetudine statuto, sine ordinacione eisdem Dyonisio et Ladislao quamvis defunctis de speciali nostre maiestatis gracia et plenitudine regie potestatis ac magnificencia principali, verum constituimus heredem et instituimus paterne hereditatis dominam, totam ipsorum Ladizlay er Dyonisy paternam hereditatem, universas possessiones, iura et bona et nominatim possessiones Gelse, Kysmakua, Hudis, Nogmezado et Kysmezado in comitatu Castri Ferrey, item possessiones Hozympoh et Zalatheluk vocatas in comitatu Zaladiensi existentes et alias ubicumque in regno nostro habitas quocumque nomine censeantur, tamquam regie collacioni devolutas, cum omnibus earum utilitatibus iuribus reditibus a ) proprietate dominio et pertinenciis universis sub antiquis metis et terminis, quibus ab olim limitate extiterunt et in eadem integritate et plenitudine iuris, qua per prefatos Ladizlaum et Dyonisium habite fuerunt et possesse, dedimus statuimus donavimus et contulimus in perpetuam hereditatem prefate domine Margarethe filie eiusdem Ladizlai consorti magistri Pauli et per ipsam suis heredibus h e r e d u m q u e suorum successoribus irrevocabiliter hereditarie successione 0 ' iure perpetuo possidendas tenendas pariter et habendas, sicut eciam per formam aliarum literarum nostrarum eidem domine super huiusmodi facto graciam fecisse recordamur. Dantes insuper eidem domine Margarethe plenam potestatem, liberam licenciam et nullo unquam tempore revocabilem facultatem, premissam hereditatem possessiones suas et iura ac eciam, quam vel quas possessiones vel possessionarias porciones titulo emcionis vel fraterne successionis aut concambi vel alio q u o q u o in futurum habere possit vel habuisset, specialiter possessiones Papuch Kethpali et ad gl easdem pertinentes qualicumque nominis vocabulo vocitentur et in quocumque comitatu existant, in toto vel in parte emisset vel in futurum emeret aut alio m o d o ad suas manus devolveruntur vel devolventur, vendendi donandi legandi suis heredibus, ecclesiis, alienis vel cuicumque voluerit et de eis disponendi iuxta sue voluntatis beneplacitum in vita pariter et in morte; nulli ergo omnino hominum liceat super iure premisse hereditatis contra ipsam dominam et eius posteritates contradiccionem aliquam interponere vel litem suscitare. Q u o d siquis facere presumserit, prius exponat mille marcas auri puri, medietatem fisco regio, aliam vero medietatem parti iniuriam pacienti. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem presentes concessimus litteras nostras privilegiales - 136 -

1332 eidem domine et suis heredibus sub appensione d) novi sigilli nostri tercii perpetuoque valere et irrevocabiliter permanere. Datum h ) per manus discreti viri magistri Thatamerii Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii dilecti et fidelis nostri, anno domini M° CCC° XXX m o secundo, septimo ydus novembris, anno autem regni nostri similiter XXX m o secundo. b c J ')soBi ) wird sonst S a l o m o n R u f u s genannt ) so Bh statt q u o m i n u s ) in B, aus einem anderem f Wort verbessert ' ) zweimal geschrieben, gestrichen (Bt) ) i aus anderem Buchstaben verbessert (B, h s) über der Zeile von gleicher Hand eingefügt (B,) ) darnach eine Zeile, die irrtümlich angeführten Zeugen, gestrichen (Bt)

Eine 1332 November 8, Visegräd, ausgestellte Urkunde König Karls I. (Druck: Fejér CD VIII/3, 592 n. 271) stimmt mit vorliegender sachlich überein, weicht aber stellenweise im Text ab. So wird Margarete als consobrina Alexandri de Kuchc bone memorie fidelis coridam iudicis curie nostre bezeichnet; dié Schwester ihres Vaters Ladislaus dg. Nàdasd war mit Thomas, dem Bruder des Hofrichters verheiratet. Die Verdienste Alexanders von Köcsk werden hervorgehoben: attendentes nihilominus ac reminiscentes specialia ac preclara servicia prefati comitis Alexandri de Kuchc, qui pro nobis destructus utpote vir strenuus fidelis galea imbutus vexillo sue milicie erecto quandam partem non modicam regni nostri, videlicet comitatus Castri Ferrei et Soproniensis, quos Andreas filius Gregorii nepos prefati Iohannis filii Henrici noster et regni nostri notorius infidelis in preiudicium et opprobrium nostri regii culminis et honoris detinebat, cum castris compluribus in eisdem comitatibus existentibus sua sagaci et industriosa procuracione nostre subiecit maiestati, per quod funiculi nostre potencie in parte non minima sunt extensi . . . Datum in Wyssegrad in octavis festi Omnium Sanctorum anno domini [Millesimo] CCC° XXX m o secundo.

1332 November 11 223. König Karl I. bestätigt die Schenkung der Besitzungen Gerse und Mäkfa im Komitat Eisenburg, sowie Pähok und Zalatelek im Komitat Zala an Paul genannt Magyar, Kastellan von Gymes, nachdem die in der inserierten Urkunde des Kapitels von Raab von 1324 November 7 an den König berichteten Einsprüche gegen die Einantwortung an den Genannten in folgender Weise bereinigt wurden: Johannes und Andreas (von Eisenburg) sagten vor dem königlichen Hofgericht aus, daß sie als Entschädigung für Ausstattung und Mitgift ihrer getöteten Schwester von Paul Magyar 50 Mark Ofener Gewichts erhielten und auf ihre Ansprüche an die Güter der söhnelos verstorbenen Ladislaus und Dionysius dg. Nädasd verzichten; Petheu dg. Nädasd hingegen hatte anerkannt, daß diese Güter an den König gefallen seien und er daher keine Rechte an sie habe. - Datum per manus discreti viri magistri Tatamerii Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . tercio ydus novembris anno domini millesimo trecentesimo XXX m 0 secundo. Unter den Zeugen: Paulus iudex curie. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2765 (A). — Siegelbruchstücke an sehr feinen rot-gelben Seidenfäden. — Rückvermerk saec. 15/16: super Paah et aliis. Druck: Zalavärm. okl. I 268. n. 192. Die Urkunde von 1324 November 29 mit dem Verzicht des Petheu dg. Nädasd gedruckt: UBB III 184 n. 344; vgl. auch UBB III 182 n. 340 und 184 n. 342. - 137 -

1332 1332 November 19, Wien 224. Der Wiener Bürger Konrad unterm Himmel und seine Frau Diemut pachten von Graf Konrad von Pottendorf die Maut an der Leitha bei Ebenfurt auf zwei Jahre gegen Entrichtung von jährlich 100 Mark alter Wiener Pfennige an fünf genannten Terminen; sollte zwischen Österreich und Ungarn ein Krieg ausbrechen und die Maut daher nichts einbringen, haben sie wöchentlich zwei Pfund Pfennige zu entrichten, können aber von dem Vertrag zurücktreten. Orig. im Niederösterreich. fen, erhalten.

LandesA.

zu Wien.

(A).

— Siegel des Ausstellers

an

Pergamentstrei-

Ungedruckt.

Ich Chunrat vnderm hymel purger ze Wienne vnd Diemuet mein hausvraw vnd vnser peyden erben veriehen vnd tuen chunt offenleich an disem prief allen den di in lesen oder horent lesen, daz wir den erberen heren hern Chunraten von Potendorf schulten geben zwayhundert phunt a ) zu zwayen iaren vmb seyn maut di er hat an der Leita, di wir innemen schullen von dem nehsten vnser vrawen tach der lichtmess 1 ' vber zway iar, vnd schullen im alle iar hundert phunt alter Winner phenning geben zu fünf zeiten b ) des iars: des ersten an dem lichtmeßtag zwainczh phunt, darnach an sant Iorgen tag zwainch phvnt vnd zu sunwenten zwainch phunt vnd an sant Mychels tag zwainczh phunt, darnach an dem leczsten tag wan daz iar ein ende hat zwainch phunt 2 ', vnd schol uns diselben maut vreyen vor allen gewalt. Wer aber, daz ein vrleug wurd zwischen den landen Osterreich vnd Vngern, so schul wir den vorgenanten heren ye von der woche zway phunt phenning geben alter Wienner, so lange vnd wir di maut haben ingehabt vnverdient. Vnd schullen vns der maut abtuen, ab wir wellen. D e r sach sint gezevgen her Wulfinch sein purchgraf ze E b e n f u r t , Stefan Pölzel sein schaffer, Chunrat schaffer vnd andere byterwe leut genuch. Vnd daz die red vnd die sach also stet vnd vnzerbrochen beleib, des hat vns derselb her her Chunrat von Potendorf geben seinen versigelten prief zu einer vrchund der warheit, des geb wir in auch hinweder disen prief versigelten mit meiner Chunratens vnderm himel anhangenden ingesigel. Diser prief ist geben do von Christes gepurt ergangen waren drevzehenhundert iar, darnach in dem zwayvnddreisigisten iar an sant Elzbeten tag. h ) in A über der Zeile eingefügt ) darnach geben gestrichen 2 ') 1333 Februar 2 ) Februar 2, April 24. Juni 21, September 29. Dezember 24

1332 November 22 225. König Karl I. transsumiert auf Bitten des Magisters Georg, Sohn des verstorbenen Hofrichters Alexander von Köcsk, drei Urkunden von 1323 Juni 19, 1325 Dezember 2 und 1327 August 29, enthaltend die Schenkung der Besitzungen Päpöc, Nagy Ecs, Päzmänd, Sebes, Takäcs und Agaren an den Hofrichter, und versieht sie mit seinem neuen Siegel, da sie unter seinem altem, bei den Kämpfen gegen Beßarabs im Jahre 1330 verloren gegangenen, ausgestellt waren. - Datum per manus discreti viri magistri Thatamerii Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellsrii . . . anno domini M° CCC m o XXX m 0 secundo, decimo kalendas decembris, anno autem regni nostri similiter XXX m 0 secundo. Unter den Zeugen: Nicolaus episcopus Iauriensis, Paulus iudex curie nostre. Orig. Im DiözesanA. zu Raab, KapitelA. (A). - Siegel an grün-gelben Seidenschnüren erhalten. - Rückvermerk saec. 16: super donacione quarundam possessionum privilegia videlicet Papuch -

138 -

1332 Chataber; 2) N o g e c h ac P a z m a n , T a k a c h y de E g e r e d v o c a t a r u m ; 3) item utriusque ecclesiea|... Druck:

Hai.

okm.

Pali

1 164 n. 109.

') darnach einige Wörter nicht mehr leserlich

(A)

226. 1332 November 26 König Karl I. bestätigt dem Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf und seinem Bruder Magister Laurencius Gespan von Zarand, in einem feierlichen Privileg den Besitz von Breitenbrunn unter Inserierung von vier auf den Streit um diesen Besitz bezüglichen Urkunden; er hebt die Verdienste der beiden Brüder, vor allem diejenigen des Laurencius in den Kämpfen mit dem Fürsten Beßarabs, hervor. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2733 (A), früher im HHStA. zu Wien. - Siegel an rot-grünen, sehr feinen Seidenfäden erhalten. - Rückvermerke von späterer Hand: l ) super Praitenprunne; 2) hungarisch; 3) Privilegium super p o s s e s s i o n e Praytenpron vocata per regiam m a i e s t a t e m corniti Paulo et magistro L a u r e n c i o filiis S y m o n i s collata per m o d u m diffinitive s e n t e n c i e c o n f e c t u m . - Abschrift saec. 18 im HHStA. (B). Druck: Fejér CD V1II/3, 623 n. 280.

Karolus dei g r a d a Hungarie . . . rex omnibus Christi fidelibus tarn presentibus quam futuris presentem paginam intuentibus salutem in eo, qui regibus dat salutem. Cum bene meritis favor debitus impenditur et fideliter obsequentibus iuxta exigenciam in muneribus donativis digna merces attribuitur attributaque peremnali fulcimento firmata illese conservantur deus placari creditur et subditi ad ampliora fidelitatis studia provocantur spe ac desiderio consimilis retribucionis vel e d a m amplioris. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod vir magnificus comes Paulus iudex curie nostre et magister Laurencius comes de Zarand filii Simonis de Mortun dilecti nobis et fideles ad nostre serenitatis accedendo presenciam quinque litteras nostras omnino patentes sub impressione novi et autentici sigilli nostri omni equitatis tramite, ut in earum locis insequentibus lucidius exprimetur, super facto possessionis in Theotonico Praytunpron vocate et in Hungarico Sceleskuth, tam per modum nostre donacionis, quam per formam litis et concordie pecuniariis solucionibus factis habitas et confectas presentarunt, petentes nos humiliter et devote prece subiectiva, ut ad maiorem et tuciorem conservacionem iuris ipsorum in unum locum aggregare et easdem nostro dignaremur privilegio confirmare. Q u a r u m unius tenor talis est: Nos Karolus . . . (es folgen die Urkunden von ¡332 Juli 20, 1332 Juli 22, 1332 August 12, 1332 September 7, s. o. n. 210, 211, 215, 218). Nos itaque, qui ex officio suscepti regiminis nostri metiri et pensare debemus merita singulorum et unicuique iuxta exigenciam suorum meritorum manu largiflua premia donativa attribuere tenemur, ut eo exemplari alii ad fidelitatis obsequia fervencius invitentur, attendentes iuri consonas peticiones et in memoriam revocantes preclaras fidelitates et serviciorum eximia merita, que nobis idem comes Paulus iudex curie nostre et magister Laurencius comes de Zarand filii Simonis in diversis expedicionibus nostris prosperis et adversis cum omni fidelitatis studio laudabiliter impenderunt et specialiter, cum exercitum nostrum regio edicto convocatum movissemus et quedam confinia regni nostri, que in terra transalpina per Bazarab filium Thotomerii scismaticum in nostrum et sacre corone non modicum derogamen detinebantur, adissemus, idem Bazarab, - 139 -

1332 infidelis Olacus noster maligno inductus Consilio non verens nec attendens, ut qui naturali domino resistere moliuntur, divinis disposicionibus manifeste videntur obviare, sua maleficia in mentis secreta concepta in opus perducere non expavit et se nostre maiestati sediciose et prodicionaliter opposuit ausu temerario preliando, ubi non paucorum regni nostri nobilium mere fidelitatis fervore prefulgencium capita necis periculum subierunt, ubi multorum regnicolarum fidelitates indicibilis sanguinis eorum effusio patefecit, ubi non modice captivaciones tormentaciones excidia et rerum pericula Hungarice nacionis extiterunt, idem magister Laurencius virtutem virtuti accumulans ut vir strenuus et miles intrepidus viriliter dimicavit, cuius milicie argumentum rubrica proprii sanguinis et cruoris nimia effusio demonstravit; nam nobis et regni nostri baronibus cernentibus in manu sinistra incurabiliter extitit vulneratus. Quid plura? Y m o non metuens mortis periculum et rerum dampna sibi imminere pro defensione nostre maiestatis captivitati se submisit; predictas litteras super predicta possessione Praytunpron vocata et eiusdem iuribus et utilitatibus confectas non abrasas non cancellatas nec in aliqua sui parte viciatas de verbo ad verbum presentibus inseri facientes approbamus ratificamus confirmamus et presentis scripti patrocinio perpetuo confirmamus valituras. In cuius rei memoriam p e r p e t u a m q u e firmitatem presentes concessimus litteras nostras privilegiales novi et autentici sigilli nostri dupplicis munimine roboratas. D a t u m per manus discreti viri magistri Thatamerii Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . anno domini Millesimo CCC° XXX" secundo, sexto kalendas decembris, regni nostri anno similiter tricesimo secundo. Unter den Zeugen: Nicolaus Iauriensis episcopus, Paulus iudex curie nostre. 1332 November

30, Avignon

227.

Papst Johannes XXII. bestätigt auf Bitten des Erzbischofs und des Domkapitels von Gran die Schenkung von Neusiedl a. See (Neusydel alias dieta Zumbothel Iaurinensis diocesis) durch die Königin Agnes von Ungarn an die Kirche von Gran, wie dies aus den vorgelegten (littere patentes) und mit dem Siegel der Königin versehenen Urkunden ersichtlich ist. - D a t u m Auennione secundo kalendas decembris, pontificatus nostri anno sexto decimo. Orig. angeblich im Erzbischöflichen Archiv zu Gran (Esztergom), 1975 nicht mehr Druck: Fejér CD VI/2, 335 und VII1/3, 629 n. 284. Reg.: Liebenau, Lebensgeschichte der Königin Agnes, 479 n. 134.

(1332) Dezember

5

auffindbar.

228.

Das Kapitel von Ofen berichtet dem König Karl 1., daß auf seinen wörtlich eingerückten Befehl hin der Kanonikus Jakob zusammen mit dem königlichen Kämmerer Hencilin als homo regius am 20. November die Besitzungen Nagy Écs, Pàzmànd, Somlyó, Köcsk, Zsedény und Sebes beging und Margarete Gattin des Paul Magyar, einwies, ohne daß Widerspruch dagegen erhoben wurde. Erhalten in der Urkunde des Königs Karl I. von 1332 Dezember Urkunde des Kapitels von Raab von 1362 September 10 im DiözesanA. Ungedruckt.

10, diese inseriert in der zu Raab, KapitelA. (C).

Excellentissimo principi domino eorum domino Karolo dei gracia illustri regi Hungarie capitulum Budensis ecclesie oraciones in domino debitas et devotas. - 140 -

1332 Litteras vestre magnitudinis honore qua decuit recepimus in hec verba: Karolus dei gracia rex (... folgt das Mandat des Königs an das Kapitel von Ofen von 1332 November 4, s. o. n. 221). Nos itaque mandatis vestre excellencie obtemperare cupientes ut tenemur, una cum Hencilino homine et tavarnico vestro nostrum hominem fide dignum magistrum Iacobum dictum de Calidis Aquis socium et concanonicum nostrum ad premissa fideliter exsequenda pro testimonio transmisimus, qui demum ad nos reversi nobis unanimi et consona voce retulerunt, quod prefatus Hencilinus homo maiestatis vestre presente dicto nostro testimonio feria sexta proxima post festum beate Elisabeth 1 ' proxime preteritum ad facies predictarum possessionum Nogeech, Paznan, Sumlio, Kuchk, Sedun et Sebus vocatarum, vicinis et conmetaneis e a r u m d e m universis legitime convocatis et presentibus, accedendo prelibatam nobilem dominam consortem magistri Pauli dicti Magar castellani de Gymus dilecti et fidelis vestri . . . a ) possessionum Nogeech, Paznan, Sumlio, Kuchk, Sedun et Sebus vocatarum introduxisset et sibi eo iure, quo ad eam pertinere dinoscuntur, statuisset p e r p e t u o possidendas, nullo penitus contradictore apparente. D a t u m sabbato proximo post festum beati A n d r e e apostoli anno domini quo supra. ') 1332 November

1332 Dezember

20

"') folgt die übliche

Formel

10

229.

König Karl I. bestätigt Margarete, Tochter des Ladislaus dg. Nàdasd, Gemahlin des Paul genannt Magyar, in Anerkennung der dem Königreich und der Krone geleisteten Dienste ihres Vaters und ihres Onkels Dionysius, derentwegen sie ermordet wurden, den Besitz von Nagy Écs, Pàzmànd, Somlyó, Köcsk, Zsedény und Sebes, die sie durch Kauf erwarb und die ihr laut vorgelegter Urkunde des Kapitels von Ofen eingeantwortet wurden; er verleiht ihr außerdem das freie Verfügungsrecht über alle diese Güter und setzt eine Strafe von tausend Mark Goldes, von dem die Hälfte der König, die andere Hälfte die Eigentümer erhalten sollen, gegen alle fest, die sie oder ihre Nachkommen in diesem Recht beeinträchtigen wollten. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Raab von 1362 September 10 im DiözesanA. KapitelA. (B). - Abschrift saec. 18 im KomitatsA. zu Raab (C). Ungedruckt.

zu Raab,

Karolus dei gracia Hungariae . . . rex omnibus Christi fidelibus tarn praesentibus quam futuris presencium noticiam habituris salutem in omnium salvatore. Solet a principe confirmari, quod licite postulatur. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod nobilis domina Margareta consors magistri Pauli dicti Magyar dilecti et fidelis nostri ad nostre maiestatis presenciam accedendo exhibuit nobis quasdam litteras honorabilis capituli ecclesie Budensis super pacifica statucione q u a r u m d a m suarum possessionium empticiarum confectas, nos precibus subiectivis rogans, ut secundum morem et consuetudinem regni nostri easdem transscribi et nostro privilegio confirmari facere dignaremur, quarum tenor per omnia talis est: Excellentissimo principi domino . . . (folgt die Urkunde des Kapitels von Ofen von 1332 Dezember 5, s. o. n. 228). Nos itaque intendentes et in memoriam revocantes condam comitum Ladizlai patris predicte domine Margarethe et Dyonisy fidei constanciam et devocionis - 141 -

1332 integritatem, quam ad nos et sacram coronam habuerunt semper, in qua constanter perseverando miserabilis mortis a commissionibus in regum personas multiplicis criminis lese maiestatis, oppresso regali solio, regum iura undique occupata, manu violenta retinendo fideles regni nobiles et pociores, ne regie maiestatis et sacre corone devocione debita exhiberent famulatus, non formidarunt subire periculum huiusmodi beneficium acceptantes, de praelatorum et baronum infrascriptorum consensu et Consilio providaque deliberacione prehabita iustis peticionibus eiusdem domine regia benignitatis clemencia inclinati maxime, quia predictas litteras nostrorum fidelium capituli ecclesie Budensis iuste legitime et recta consuetudine regni nostri ab antiquo approbata emanatas fore cognovimus, benivole acceptamus et tenorem ac formam earumdem presentibus inseri faciendo predictas possessionarias statuciones nostri privilegii presentis patrocinio confirmamus; dantes insuper eidem domine Margarethe plenam postestatem, liberam licenciam et nullo umquam tempore revocabilem facultatem premissas possessiones Nogeech Paznan Sumlio devolutas et ad easdem undique pertinencia, in toto vel in parte vendendi legandi donandi et quoquo modo alienandi unicuique vel quibuscumque voluerit iuxta sue voluntatis beneplacitum in vita pariter et in morte, nulli ergo hominum contra ipsam dominam [in hac] a) parte et eius posteritates liceat contradicionem aliquam interponere; quod siquis hoc attemptare presumpserit prius conponat mille marcas auri puri medietatem fisco regio aliam vero medietatem parti iniuriam pacienti. In cuius rei memoriam [perpetuamque] a) firmitatem presentes litteras nostras concessimus privilegiales duplicis sigilli nostri novi et autentici tercii munimine roboratas. Datum per manus discreti viri magistri Tathamerii Albensis ecclesie prepositi aule nostre vicecancellarii . . . anno domini Millesimo CCC mo XXX m o secundo, quarto ydus decembris, regni autem nostri anno similiter XXX m o secundo. Fleck im Pergament von A

1332 Dezember

17

230.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß die zur Feststellung der königlichen Udvornici und ihrer Besitzungen Beauftragten: Johannes genannt Olus als homo regius, Nikolaus Bruder des Pese von Besfa, und Dekan Paul von Raab ein Landstück samt Mühle zwischen Steinamanger und Szöllös gelegen, in Anspruch nehmen wollten; doch konnte Petrus genannt der Blonde, Sohn des Nikolaus und Enkel des vormaligen villicus Jakob von Steinamanger, urkundlich nachweisen, daß er diesen Besitz von Tymadeus, Sohn des Tyma von Weppendorf, gekauft hatte; darauf wurde es ihm mit Zustimmung des Petrus Sohn des Kupe von Szöllös, und seines Verwandten Johannes Sohn des Martin von Weppendorf, zugesprochen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 58.014 (A), früher im Bekässy-FA. - Einschnitte im Pergament und Siegel an gelb-grünen Seidenschnüren, abgefallen. — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. - Rückvermerk saec. 16: Littera recaptivatoria wduornicorum de terra Z e w k e f f e l d e perennaliter pro Petro Z e w k e filio Nicolai filii lacobi concessa. Druck: Anjouk. okl. II 631 n. 539.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod Iohannes dictus 01usa> homo domini Karoli dei gracia illustris regis Hungarie, Nicolaus frater Pese homo magistri - 142 -

1332 S t e p h a n i comitis Ferrei Castri et magister Paulus c a n o n i c u s et d e c a n u s ecclesie Iauriensis p e r v e n e r a b i l e c a p i t u l u m ecclesie Iauriensis predicte p r o t e s t i m o n i o d e p u t a t u s c o r a m nobis p e r s o n a l i t e r constituti r e t u l e r u n t , q u o d cum ipsi m e d i a n t i b u s litteris domini regis et regine ex p r e c e p t o et m a n d a t o e o r u n d e m ad r e q u i r e n d o s et r e c a p i e n d o s w d u o r n i c o s t e r r a s q u e relacione inducti ad q u a n d a m t e r r a m p o s s e s s i o n a r i a m p a r t i c u l a m , videlicet m o l e n d i n u m et t e r r a m ad idem s p e c t a n t e m inter t e r r a m Z u m b a t h e l et Kyszeuleus a d i a c e n t e m r e c a p i e n d a m accessissent, P e t r u s dictus Z e u k e filius Nicolai, filii Iacobi villici de Sabaria s u p e r e a d e m possessionaria p o r c i o n e i n s t r u m e n t a seu litteras suas exhibuisset efficaces, q u a r u m t e n o r e conspexissent e a n d e m possessionariam p o r c i o n e m et m o l e n d i n u m e m p c i o n i s tytulo a T y m a d e u filio T y m a proximisque suis ipsi P e t r o dicto Z e u k e de iure p e r t i n e r e vigore litterarum s u a r u m p r e s c r i p t a r u m ; q u a r e e i d e m P e t r o successoribusque suis libere et pacifice e o d e m iure, q u o u s q u e m o d o per e u n d e m et suos p r e d e c e s s o r e s possessa extitit, p e r p e t u o p e r m i s e r u n t et r e l i q u e r u n t possidere, t e n e r e et h a b e r e . Nichillominus P e t r u s filius K u p e de Z e u l e u s p r o se et p r o I o h a n n e filio Martini p r o x i m o suo dicto de W e p p e r s o n a l i t e r c o n p a r e n d o ipsi P e t r o dicto Z e u k e suisque successoribus e a n d e m possessionem possidendi p e r p e t u o c o n s e n s u m pre[buit] b ) et a s s e n s u m . Q u o d ut r a t u m sit, p r e s e n s scriptum c o n t u l i m u s n o s t r o sigillo c o n m u n i t u m . D a t u m feria quinta p r o x i m a post oc[tavas] h | sancti Nicolai confessoris a n n o domini M" CCC H K > tricesimo s e c u n d o , magistro A n d r e a p r e p o s i t o , Michaele c a n t o r e , D o m i n i c o c u s t o d e , G r e g o r i o d e c a n o ecclesie nostre existentibus. •') situi

Sckivus?

(A)

'')

Ludi ini Pergtiinenl (A)

1332 Dezember 31, Sàrvàr 231. Magister Stephan (dg. Losoncz), Gespan von Eisenburg und Odenburg, beurkundet, daß genannte Edle dg. Jak alle Schuldigkeiten aus dem Streit um Urajüjfalu ihm als ihrem Richter bezahlten; außerdem konnten sie durch Urkunden der Könige Andreas II. und Karl I. ihre Besitzrechte an Urajüjfalu beweisen, weshalb allen Kastellanen und anderen Beamten befohlen wird, sie in keiner Weise zu behelligen. Orig. im KomitatsA. zu Ottenburg, Niczky-FA (A). - Pergaments/reifen und des rückwärts angehängten Siegels. — Erhaltungszustand sehr schlecht, große Lücken im Pergament. - Beglaubigte Abschrift von 1822 Juli 30 ebenda (B). Ungedruckt.

- Die erwähnten

Urkunden

.*. UBB I 7V n. 115 und UBB III !H2 n. 341.

N o s magister S t e p h a n u s c o m e s Castri Ferrei et Suprvniensis n o t u m fa[cimus universis qui]bus'° p r e s e n t e s o s t e n d u n t u r , q u o d I a c o b u s et Paulus filii Iwan et I a c o b u s filius Martini, item l o h a n n e s filius Johannis, Paulus filius Petri, Nicolaus et Ladizlaus filii G r e g o r i i , item Iwan filius Michaelis, item P e t r u s filius I o h a n n i s et Lucas filius Iacobi nobiles de g e n e r a c i o n e Iaak super facto possessionis W y f a l u v o c a t e , q u e alio n o m i n e Vray n o m i n a t u r , in q u o c u m q u e facto seu iudicio c o n t r a nos aliqualiter remansisse d i n o s c e r e n t u r , super e o nobis t a m q u a m iudici parochiali p e c u n i a r u m solucione nobis o m n i m o d a m satisfaccionem i n p e n d e r u n t , super q u o e o s d e m p e r o m n i a r e d d i m u s e x p e d i t o s et p e n i t u s e x p u r g a t o s . I n s u p e r e x h i b u e r u n t nobis Privilegium domini A n d r e e incliti regis H u n g a r i e s u p e r c a d e m possessione c o n f e c t u m et c o n f i r m a c i o n e m e i u s d e m privilegii p e r d o m i n u m n o s t r u m K a r o l u m illustrem r e g e m H u n g a r i e c o n m u n i t u m et alia i n s t r u m e n t a evidencia, in q u o r u m vigore ipsam possessionem ipsorum esse r e p e r i m u s - 143 -

1332 evidenter, sed quia tempore Herricianorum per eorundem potenciam ab eisdem fuerat sine culpa alienata et nunc ordine iudiciario iterum ad manus ipsorum existat devoluta, petierunt nos, ut ipsam possessionem eisdem statueremus eo iure, quo ad nostrum pertinere dinossceretur officium, tenendam pariter et habendam; unde precipimus vobis universis nostris castellanis officialibus villicis procuratoribus et aliis quibuslibet ad nos spec[tantibus, quod] a ) ipsos nominatos viros et ad ipsos pertinentes in nullo offendere audeatis et sicut nos[tra nobis opportuna secus in premissis facere non audentes]' 0 . Datum in Saar in die beati Silvestre pape anno domini [M° CCC° XXX m o tercio]" 1 . •') Pergament von A ausgerissen, ergänzt nach R

*1332 232. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß Cosmas Sohn des Symon von Béketelek, die Hälfte des Besitzes Béketelek, nämlich den Besitzanteil seines Onkels Salamon in Béketelek, dessen Nachkommen Petrus und Nikolaus von Csér als Ersatz für den Töchteranteil, Mitgift und Ausstattung ihrer Mutter Katha und deren Mutter Elisabeth von Buch Gattin des Salomon, überließ, und von ihnen aller diesbezüglichen Verpflichtungen ledig gesprochen wurde; weiters, daß Cosmas den Genannten seinen eigenen Besitzanteil in Béketelek, da er keine männlichen Nachkommen habe, für 10 Mark Wiener Breitpfennige verkaufte; (Cosmas filius Symonis de Beketelek de comitatu Soproniensi... possessionariam porcionem Salamonis filii fratris prescripti Simonis patris sui, nepotibus eiusdem Salamonis, Nicoiao et Petri filiis Petri de Cher a domina Katha filia Isyp nepte eiusdem Salamonis procreatis, pro dote et rebus parafernalibus domine Elisabeth filie Iohannis de Buch quondam consortis pretacti Salamonis, ave prescripte domine Katha . . . ) . Die Lage des Gesamtbesitzes wird beschrieben: Cuiquidem possessioni Beketelek a parte aquilonis terram domini regis Ferteud nominatam, ab oriente terram nobilium hominum Z e m e r e vocatam, a meridie terram similiter nobilium Benyd nuncupatam, ab occidente possessionem Cher videlicet ipsorum Nicolai et Petri ac Chepani fratris eorum. Genaue Inhaltsangabe in der Gerichtsurkunde des Hufrichters Nikolaus von Januar2, Visegràd: q u a s d a m l i t t c r a s c a p i t u l i ecclesie C a s t r i F e r r e i p r i v i l e g i a l e s C C C " t r i c e s i m o s e e u n d o c o n f e c t a s . Diese Urkunde erhalten im Transsumpt Simon von Rozgon von Ì4I0 Juni 19, früher im Batthväny-FA zu Könnend (C), auffindbar. Wiedergabe nach Druck. Druck: Sopronvärm. okl. I 279 n. 202.

Szécs von 1359 a n n o domini M" des Hofrichters heute nicht mehr

Die Urkunde wurde in einem Streit zwischen Nikolaus und Petrus von Csér gegen Lukachius von Csér, Sohn des Benedikt, dem Hofgericht vorgelegt. Lukachius behauptete, daß das beschriebene Besitztum nicht Beketelek, sondern Csér heiße und zu seinem ererbten Besitz Csér gehöre; das eigentliche Béketelek liege getrennt davon und gehöre zur Burg Kapuvär (terram Béketelek castrensium fore et ad Castrum Kapw pertinere), was sich nach weiteren Untersuchungen als richtig erwies; die genaue Lage dieses Béketelek wird allerdings nicht angegeben. *1332 ... 233. Vor dem Kapitel von Eisenburg bezahlen Gregor dg. Rum, Sohn des Doroszlö und seine Neffen Blasius, Johannes, Doroszlo und Emerich, für Mitgift und Töchterviertel ihrer Schwester Margaritha, Witwe des Gotthard von Gutthardfölde, zweieinhalb Mark Pfennige und ein Viertel. - 144 -

1332 - 1333 Orig. verschollen. — Eintragung Slowak. StaatsA. zu Preßburg.

im Elench des ehemaligen

Esterhàzy-FA

zu Galanta,

heute

im

Exolucio dotis et quartalicii, ubi dominam Margaritam filiam Doroszlai relictam quondam Gothardi de Gutthardföldy vocata, Georgius a ) filius Doroszlai de possessione R u m , Blasius item et Iohannes, Doroszlo ac Emericus filii Doroszlo proximi et cognati sui sepositis omnibus ad invicem praetensionibus cum duabus marcis et media et fertone b ) denariorum exolverunt et eatenus expediverunt. •') verschrieben für Gregorius, wie er sonst immer genannt wird offenbar ein Lesefehler ist

h

) in der Eintragung: lothone, was aber

*1332

234.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert seine Urkunde von 1293 über den Tausch von Dergenye und Oszkó zwischen Angehörigen des Geschlechtes Nàdasd. Erwähnt in der Hofgerichtsurkunde des Palatins Nikolaus von Gara von 1374 Mai 24, Visegräd, im Ung. StaatsA. in zwei Ausfertigungen DL 94.102 und DL 94.103 (A, und A-,), früher im Festetics-FA. — Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1398 Januar 1 im Batthyäny-FA. zu Güssing (C). Ungedruckt:

Die inserierte

Urkunde

zuletzt

gedruckt:

UBB 11290 n. 414.

. . . quasdam litteras memorati capituli Castri Ferrei privilegiales alphabeto intercisas anno domini Millesimo CCC m o XXX m o 11° emanatas continentes et transscribentes in se alias litteras eiusdem capituli privilegiales per ipsum capitulum in eorum sacristia requisitas et reinventas a n n o dominice incarnacionis mo tercio confectas . . . Mmo C C m o LxxXX

1333 Januar 1, Särvär

235.

Der Gespan Stephan (dg. Losoncz) von Eisenburg schließt mit den Angehörigen des Geschlechtes Jak von Terestyenjäkfa, Martin, Jakob und Michael, Söhnen des Jak, Andreas und Jakob, Söhnen des Reinold, folgenden Tausch ab, soweit er dazu kraft seines Amtes befugt ist: Die genannten Edlen treten wegen der fortwährenden Reibereien mit den Jobagionen des Königs ihre gesamten Besitzanteile in Jäkfa dem König ab und erhalten dafür dessen in Niczk gelegenen Besitz samt der dortigen Kirche; diese selbst soll allen gemeinsam verbleiben und zum Gottesdienst zur Verfügung stehen. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1339 Juli 25 in beglaubigter im Burgenländischen LandesA. zu Eisenstadt, Niczky-FA (C).

Abschrift

Ungedruckt. Die Schreibung des angegebenen Wohnortes der Edlen von Jak, L a k . Doch muß es sich um Lakniczk handeln, vgl. o. n. 112.

wechselt

zwischen

Iaak, Iak,

Nos magister Stephanus comes Ferrei Castri et Suprvniensis not[um] a ) fa[cimus universis qu]ibus [pre]sentes a ) ostenduntur, quod in possessione domini nostri regis Iaak vocata Martinus, Iacobus et Michael filii Iak ac Andreas ac Iacobus filii Reunoldi aliique praetactam particularem portionem habere dignoscuntur et [.. .] a) ipse dominus noster rex in possessione ipsorum Nikcz b) vocata, in qua similiter habet portionem, pro eo, quia in continua querimonia - 145 -

1333 iidem nobiles per iobagiones domini regis in ipsis utrobique possessionibus existentibus semper se esse asserunt praegravatos, petierunt nos, tam amore dei quam ob remedium [.. .] a) domini nostri regis, ut comcambium in eisdem possessionibus, prout nobis conveniens fore videretur ac ipsis, faceremus; et quod nos timentes, ne per ipsorum continuas turbationes per iobbagiones praedictos semper habitas prout dicunt et habituras, [• • •] domini nostri aliqualiter non agravaretur in hac parte, tale concambium cum eisdem fuisse approbamus, quod totam portionem domini nostri regis in Nikcz existentem iuxta veteres metas et terminos cum omnibus utilitatibus, ecclesia scilicet, terris pratis aquis silvis et aliis quibuslibet pro tota portione ipsorum ipsos in villa Lak contingente, quam mera ipsorum voluntate pro praedicta portione domini regis in Nikcz existenti iuxta nostram benevolentiam promissionem eo iure, quod ad nostrum pertinere dignoscitur officium, eisdem contulimus tenendam inrevocabiliter pariter et habendam; ipsi et viceversa praedictam portionem ipsorum in lak existentem cum omnibus suis utilitatibus scilicet pratis silvis fluviis necnon cum antiquis metis et terminis et aliis quibuslibet utilitatibus contulerunt similiter inrevocabiliter tenendam pariter et habendam; scilicet ipsam ecclesiam in Nikcz existentem in communi et absque rixa aliquali habere et adorare perpetualiter tenebuntur, perpetuum silentium in hoc facto [...] a ) partes 0 ' imponendo. D a t u m in Sar die strennarum anno domini milesimo trecentesimo tricesimo tercio. ;l

) in B als Lücke gekennzeichnet

h

) Lesung nicht ganz sicher

' ) so B

1333 Januar 27 236. Vor dem Kapitel von Raab verpfändet Pethe, Sohn des Martin von Rengeth, aus dem Komitat Eisenburg, auch im Namen seines Bruders Johannes, den Erbbesitz Rengeth und sämtliche ihnen gehörige Besitzanteile in St. Martin im Komitat Eisenburg um 20 Mark Wiener Breitpfennige an Magister Johannes dg. Osi, Sohn des Osi, vertreten durch seinen serviens Peter „den Großen"; Petheu und seine Erben bekommen das Recht, diese Besitzungen jederzeit um dieselbe Summe rücklösen zu können. Orig. im Ung. StaatsA. beschädigt. — Orig.

DL 40.633

(A).

— Pergamentstreifen

des rückwärts

eingehängten

Siegels.

Ungedruckt.

Nos capitulum Iauriensis ecclesie memorie conmendantes significamus quibus expedit universis, quod Petheu filius Martini de Rengeth de comitatu Castri Ferrei pro se et pro Iohanne fratre suo ab una parte, Petrus magnus serviens magistri Iohannis filii Osi de genere Osi pro eodem magistro Iohanne domino suo ex altera coram nobis personaliter constituti, idem Petheu porciones suas totales, quas habent in possessione Sancti Martini in eodem comitatu Castri Ferrey ac predictam possessionem Rengeth iure hereditario ipsos contingentem, cum omnibus utilitatibus et pertinenciis universis predicto magistro Iohanni et suis heredibus pro viginti marcis latorum denariorum pignori obligavit; quamquidem pecuniam plenarie confessus est se recepisse ab eodem; hoc eciam declarato et assumpto, quod quandocumque facultas eisdem vel heredibus e o r u m d e m subpetet redimendo, pro eadem sumpma pecunie salvum ius habebunt redimendi absque gravamine ali[quali.. ,]medio a ) au[tem tempore] 3 ' utilitates earundem - 146 -

1333 idem magister Iohannes aut sui heredes percipiendi pieno iure; ad quod se [partes oblig]arunt a ) . [Datum] feria quarta proxima post festum conversionis beati Pauli apostoli anno domini [Millesimo] CCC 0 0 0 trecesimo terci[o] a) . a

) Loch im Pergament von A

1333 Februar 1, Visegràd

237.

König Karl I. beurkundet, daß im Streite zwischen Magister Paul genannt Magyar, und den Edlen dg. Nädasd; Petheu Sohn des Petrus, und Stephan Sohn des Beke von Mäkfa, um den Besitz O r d o w im Komitat Eisenburg folgende Vereinbarung getroffen wurde: Die genannten Edlen dg. Nädasd sollen am 11. April das Original der Schenkungsurkunde über den Besitz Ordow des Königs Ladislaus IV. vor dem Kapitel von Eisenburg vorlegen; seien sie dazu in der Lage, dann habe Paul Magyar oder sein Bevollmächtigter ihren Besitz vor dem Kapitel zu bestätigen. Erhalten in der Urkunde des Kapitels 91.260 (B), früher Festetics-FA. Ungedruckt.

— Eine Schenkungsurkunde

von Eisenburg des Königs

von 1333 April Ladislaus

18 im Ung. StaatsA.

IV. ist nicht

DL

erhalten.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie damus pro memoria, quod magistro Paulo dicto Magar fidele a ) nostro ab una, item Peteu filio Petri et Stephano filio Beke de M a k u a parte ab altera, in nostri presencia personaliter constitutis relatum extitit per eosdem, quod in causa, quam ydem magister Paulus contra eosdem nobiles de Makua super captivacione cuiusdam possessionis O r d o w vocate in comitatu Castri Ferrei existentis contra eosdem nobiles movere intendebat, quia ipsi nobiles de Makua transscriptum privilegialis littere domini Ladizlai illustris regis Hungarie bone memorie sub sigillo honorabilis capituli ecclesie Castri Ferrei confectum pars eorum vero iure allegantes exhibuissent parciumque zelatoribus et amicabilibus compositoribus intervenientibus taliter concordassent et concordarunt coram nobis, quod si in octavis festi passce domini 1 ' coram capitulo ecclesie Castri Ferrei Privilegium dicti domini Ladizlai regis, originale videlicet predicti transscripti eundem tenorem transscripti continens, ipso magistro Paulo vel saltem legitimo procuratore suo presente exhibere predicti nobiles de M a k u a poterunt, extunc ipsam possessionem Ordow iuxta continenciam predicti privilegii confirmare tenebitur magister Paulus predictus vel procurator eiusdem ad hoc destinatus in capitulo memorato nobilibus prenominatis. D a t u m in Wyssegrad in vigilia purificacionis virginis gloriose anno domini M° CCC 0 0 0 X X X m o tercio. ') April II ") so B

1333 Februar 2, Visegràd 238. Vor dem königlichen Hofgericht entsagt Magister Paul genannt Magyar allen Ansprüchen auf einen Teil des Besitzes Dergenye, den er von König Karl I. als Erbe des söhnelos gestorbenen Ladislaus (dg. Nädasd), Sohn des Andreas, erbeten hatte; er verzichtet auf jeden weiteren Prozeß um dieses Landstück gegen Andreas von Hidvég, Sohn des Endre, und seinen Vetter Johannes von Hidvég, Sohn des Nikolaus, da diese den urkundlichen Beweis über die Rechtmäßigkeit ihrer eigenen Ansprüche vor dem königlichen Hofgericht erbringen konnten. -

147 -

1333 Or ig. in der Handschriftensammlung der Ungarischen Akademie der Wissenschaften, Urk. n. 89 (A). — Einschnitte im Pergament, von der Besiegelung nichts mehr zu erkennen. — Erhaltungszustand schlecht, Löcher im Pergament, die linke Hälfte des Pergamentes abgerissen. Ungedruckt.

[Karolus dei g r a d a rex Hungarie] a ) significamus tenore presencium quibus expedit universis [quod magistro] b ) Paulo dicto Magyar castellano de Gymes fid[eli et dilecto nostro ab una parte, Andrea] b ) filio E n d r e de Hydwegh pro se personaliter et Iohanne [filio Nicolai] 3 ' fratre suo patrueli cum procuratoriis litteris honorabilis [capituli sancti Michaelis C]astri b) Ferrei ab altera coram nobis propriis eorum in personis constitutis, per eundem magistrum Paulum ministerio vive vocis propositum extitit et relatum, qualiter ipse quandam particulam terre seu possessionis ad quatuor aratra sufficientem in possessione Daragna vocata in comitatu Castri Ferrei habita existentem pro eius meritoriis serviciis a nostra maiestate nomine possessionis Ladizlai filii Andree hominis sine herede decedentis petitam et optentam, rite et legitime consuetudine regni nostri eandem recaptivavit, super quo eciam facto litis materiam inter eosdem magistrum Paulum ab una et dictos A n d r e a m filium E n d e r e et Iohannem filium Iohannis c ) parte ab altera exortam habebatur; tandem tarnen, quia visis efficacibus et legitimis instrumentis litteris videlicet privilegialibus honorabilis capituli ecclesie Castri Ferrei super prenominata particula possessionaria coram nostra maiestate ac aliis proceribus et regni nobilibus presentibus exhibitis et presentatis ipsam particulam possessionariam ad ipsos A n d r e a m filium E n d e r e et Iohannem filium Nicolai de Hydwegh rite et legitime ac de iure pertinere et pertinuisse cognovisset, pro eo nolens in preiudicium et dispendium anime sue iura aliorum [occ]upare a ) , omni sue accioni predicte renunciando ipsam particulam possessionariam in possessione Daragna habitam ipsis A n d r e e filio E n d e r e et Iohanni filio Nicolai de Hydwegh remisisset, resignasset et reliquisset absque contradiccione aliquali, ymo remisit, resignavit et reliquit coram nobis. D a t u m in Wyssegrad in festo purificacionis virginis gloriose anno domini M° CCC° XXX° tercio. •') Pergament

von A ausgerissen

'') so A, irrtümlich

statt

1333 Februar 21, Visegrád

Nikolaus

239.

König Karl I. beauftragt das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit dem h o m o regius Paul Sohn des Lorand von Rádocz, oder Baranth von Hermán den Besitz Nahring der Söhne des Magisters Johannes (von Burg): Michael, Nikolaus und Johannes zu begehen und notfalls neue Grenzzeichen zu setzen. Erhalten in dem Antwortschreiben des Kapitels von Eisenburg von 1333 April 15, dieses inseriert in der Urkunde des Königs von 1333 Juni 6, Agram im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1333 November 8, im Ung. StaatsA. DL 99.948 (D), früher im Batthyány-FA. Ungedruckt.

Karolus dei gracia rex Hungarie fidelibus suis capitulo ecclesie Castri Ferrei salutem et graciam. Dicunt nobis Michael, Nicolaus et Iohannes filii Iohannis, quod quedam possessio ipsorum Narada vocata in comitatu Castri Ferrei existens reambulacione et ereccione metarum indigeret; super quo fidelitati vestre precipiendo mandamus, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fide dignum, coram quo Paulus filius Lorandi de Raduch vel Baranth de Herman altero absente h o m o noster accedat ad faciem diete possessionis et presentibus -

148 -

1333 vicinis et conmetaneis reambulet eandem per veteres metas et antiquas et ubi necesse fuerit, novas erigat metas in eadem, si non fieret contradictum; contradictores vero, siqui fuerint contra ipsos, ad nostram citet presenciam ad terminum conpetentem et posthec facti seriem nobis fideliter rescribatis. D a t u m in Wysegrad in dominica Invocavit anno domini M° CCC 0 0 0 X X X m o tercio.

1333 März 3

240.

Vor dem Kapitel von Raab erheben Martin und seine Brüder, Söhne des Jakob dg. Jàk, dagegen Einspruch, daß ihr Vater und ihr Verwandter Johannes Sohn des Johannes, ihre Besitzanteile in Urajüjfalu und andere Besitzungen an fernstehende Verwandte verkaufen wollen, da nur ihnen selbst das Recht zu käuflichem Erwerb zustehe. Oirg. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA (A). — Von der Besiegelung nichts mehrzu erkennen. — Rückvermerk von gleicher Hand: protestacio Martini filii Iacobi de Iaak contra eundem patrem suum et Iohannem filium Iohannis proximum et cognatum eiusdem facta. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie Iauriensis damus pro memoria, quod Martinus filius Iacobi de possessione Iaak pro se et pro Paulo ac Leukus fratribus suis coram nobis personaliter constitutus per modum protestacionis nobis significare curavit, [quod] a) predictus Iacobus pater ipsorum et Iohannes filius Iohannis proximus et cognatus eorundem porcionem ipsorum, [quam] a ) habent in possessione Vree, Paulo et Iacobo filiis Ivan de Zeleste ac Petro filio Iohannis, [.. .]ce a) filio Iacobi et Ivan filio Michaelis de eadem possessione Iaak vendicioni exponere b ) niterentur, cuiquidem vendicioni seu empcioni contradixerunt inhibendo asserens, quod vendicio prefate porcionis si fieri debet vel debuit, inmediate ad ipsos pertineat consuetudine regni mediante; preterea de c) vendicione eciam c ) aliarum possessionum eorundem similiter predictum patrem suum et Iohannem ante[dictum] a ) inhibuit et inhibendo contradixit modo superius annotato. D a t u m feria quarta post dominicam Reminiscere anno domini M° CCC 0 0 0 XXX 0 0 0 tercio. •') Loch im Pergament

von A

b

) über der Zeile von gleicher Hand eingefügt

c

) darnach ein Wort

getilgt

1333 März 19 241. Vor dem Kapitel von Eisenburg gibt Andreas Sohn des Thomas von Telekes, den ererbten, gekauften oder verpfändeten Besitzanteil in Telekes und die Hälfte des Besitzes Belyd, welche Güter ihm um 3 Mark verpfändet waren, an Georg Sohn seines Bruders Laurencius, zurück; von der Pfandsumme erhielt er 17 pensae zurück. Da diese Summe dem Georg von Petheu, Sohn des Mark (dg. Nädasd), geliehen wurde, behält dieser im Falle von Georgs Tode Anspruch auf die Besitzungen in Telekes bis zur Rückzahlung dieser 17 pensae. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.259, früher im Festetics-FA (A). - Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: pro Georgio filio Laurencii et Peteu contra Thomam filium Andree. a ) Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria, quod Andreas filius T h o m e de Telukus coram nobis constitutus - 149 -

1333 universam possessionariam porcionem hereditariam, empticiam et obligatam in eadem Telukus, Georgio filio Laurencii fratris sui simul cum medietate terre Belyd eidem Georgio reddidit, remisit et resignavit, prout de iure debet sibi provenire possidendam, quam in toto tribus marcis sibi dicebat fore obligatam; ex quibus ab eodem Georgio decern et Septem pensas dixit se recepisse racione obligacionis terre et remisse per eundem; dixit 3 ' eciam quod Peteu filius Mark pro ipso Georgio easdem decern Septem pensas denariorum de propria pecunia sua ipsi Andree persolvisset eo modo, quod si ipsum mori contingent, quod absit, de eadem possessionaria porcione Georgii in eadem Telukus habita Andreas eundem Peteu excludere non possit, donec satisfiat sibi et persolvat decern et septem pensas denariorum antedictas. Datum feria sexta b) proxima ante dominicam ludica anno domini M° CCC° XXX m o tercio. •') verbessert

aus dixerunt (A)

b

) verbessert

aus anderem

Wort

(A)

1333 März 27, Bernstein 242. Magister Johannes genannt der Wolf dg. Héder, Sohn des Palatins Johannes, überläßt zum Dank für die getreuen Dienste, die comes Kalmerius dg. Geregye dem Palatin, sodann die Söhne des Kalmerius ihm selbst leisteten, diesen Söhnen namens Johannes, Michael und Stephan den Besitz Pózva im Komitat Zala, den comes Kalmerius dem Palatin Johannes um 100 Mark verkauft hatte. Orig. im Ung. StaatsA.

DL 2777 (A). - Spuren des rückwärts

eingehängten

Siegels.

Druck: Zala vàrm. okl. 1270 n. 193.

Nos magister Iohannes dictus Farcas filius domini Iohannis significamus quibus expedit universis presencium per tenorem, quod considerantes fidelia servicia et grata obsequia primum siquidem comitis Kalmerii de genere Geregen predicto domino Iohanni palatino bone memorie karissimo patri nostro inpensa et per consequens post mortem eiusdem nostri 3 ' filiorum suorum, scilicet Iohannis, Michaelis et Stephani nobis ubique locorum fideliter inpensa indefesse, quandam possessionem eorum Pazuba vocatam in comitatu Zaladiensi existentem per predictum comitem Kalmerium prelibato domino Iohanni palatino patri nostro pro centum marcis vendicioni expositam, cum omnibus suis utilitatibus et pertinenciis universis reddidimus et restituimus ac remisimus prescriptis Iohanni, Michaeli et Stephano filiis antedicti comitis Kalmerii perpetuo possidendam. Datum in Perstayn sabbato ante dominicam Ramis Palmarum, anno domini M° CCC mo XXX m o tercio. ") so A

1333 April 15 243. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König, daß auf dessen wörtlich eingerückten Befehl hin der Kantor Michael zusammen mit dem homo regius Paul von Rädocz, Sohn des Lorand, die Grenzbegehung des Besitzes Nahring am 11. April vornahmen und diesen ohne Widerspruch zu finden, den Söhnen des Magisters Johannes von Burg: Michael, Nikolaus und Johannes, einantworteten; die Grenzen des Besitzes werden beschrieben. - 150 -

1333 Erhalten in der Urkunde des Königs Karl I. von 1333 Juni 16, Agram, im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1333 November 8, Orig. im Ung. Staats A. DL 99.948 (C), früher im Batthyäny-FA. Ungedruckt.

Excellentissimo domino ipsorum Karolo dei g r a d a illustri capitulum ecclesie sancti Mychaelis de Castro Ferreo oraciones gloriose. Litteras vestre celsitudinis reverenter recepimus continentes: Karolus dei gracia . . . (folgt die Urkunde des Königs Februar 21, s. o .n. 239).

regi Hungarie in filio virginis hunc tenorem Karl I von 1333

Verum cum vestris preceptis et mandatis in omnibus obedire teneamur, cum prescripto Paulo filio Lorandi de Raduch homine vestro hominem nostrum magistrum Mychaelem ecclesie nostre cantorem pro testimonio transmisimus ad premissa exsequenda, qui ad nos reversi et per nos diligenter requisiti concorditer retulerunt, quod in octavis festi passce domini 1 ' accessissent ad faciem predicte possessionis Narada vocate, videlicet Michaelis, Nicolai et Iohannis filiorum Iohannis de Owar predictorum, convocatis vicinis et commetaneis suis universis per veteres metas suas et antiquas, quibus undique circumdatur, reambulassent reambulatamque sub hiisdem metis, quibus antea possessa extitit, novas eciam aliubi erigendo, reliquissent predictis Michaeli, Nicoiao et Iohanni de Owar perpetuo possidendam, nullo penitus contradictore existente. Cuius quidem possessionis Narada metas, quibus undique circumdatur, hoc ordine distinctas retulerunt: quod prima meta incipit a meridie intra duos fluvios, ubi una meta ab aquilone est, que separat a terra nobilium Narada vocata et alia a meridie, que separat et distingit a villa Chatar, tendit supra aquilonem eundo longe super verticem montis, que vulgariter Berch vocatur, pervenit ad unam viam, que venit de Chem; ibi.est una meta terrea; unde vertit ad occidentem pervenit ad unam vyneam circa fossatum eiusdem vynee, iuxta quam sunt tres mete terree, quarum una ab oriente est populorum de Narada, alia a meridie nobilium de Narada, tercia vero nobiiium de C h e m , inde progreditur iterum ad aquilonem, pervenit ad duas metas terreas, quarum una est populorum ab occidente de Chatar, alia ab oriente est populorum de Narada; inde vertit ad orientem, pervenit iuxta viam, qua itur in Rohonch ad unam metam; saliendo eandem viam versus orientem in terra arabili de meta ad metam pervenit usque Ozouwelg vocatum et in medio eiusdem vallis currendo versus meridiem et flectendo longe pervenit ad unam arborem pirus; inde flectit versus occidentem pervenit ad cavernas vulpium, ibi sunt due mete terree; inde flectit se iterum ad meridiem pervenit iuxta viam, qua itur de Chem in Dorzmat ad quatuor metas angulares, quarum una separat ab aquilone de terra Buguzloufelde, alia ab oriente de terra Bulchw, tercia a meridie est nobililium de Duruzmat, quarta ab occidente est populorum de Narada; inde descendit in vallem Koborwelge et in medio eiusdem vallis pervenit in caput eius ad duas metas terreas; adhuc eundo ad meridiem inter frutices in monte qui Bylch vocatur, pervenit ad duas metas, quarum una est nobilium de Gapla ab oriente, alia ab occidente populorum de Narada; inde flectit se ad occidentem et tenet metas cum Chatar, que nobilium est de Owar et sic per metas cursibiles girat et pervenit ad metas priores ibique terminatur. Datum feria quinta proxima post octavas passce domini anno eiusdem M" CCC°°° XX m o tercio. ') 1333 Aprii 11 -

151 -

1333 1333 April 18 244. Das Kapitel von Eisenburg bezeugt, daß auf den Befehl des Königs, dessen Schreiben wörtlich eingerückt wird, die Edlen Peteu Sohn des Petrus, und Stephan Sohn des Beke dg. Nädasd von Mäkfa, die Schenkungsurkunde des Königs Ladislaus IV. über Ordow samt gleichlautendem Transsumpt des Kapitels von Eisenburg vorlegten; da die Rechtmäßigkeit ihrer Ansprüche damit bewiesen erschien, erkannte der bevollmächtigte Vertreter des Paul Magyar, Paul Sohn des Gurke von Gerse, die genannten Edlen und ihre Erben als Besitzer an. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.260 (A). — Besiegeltes Chirograph, oberen Rande durchschnitten. — Siegel an rot-grünen Seidenschnüren,

die Buchstaben erhalten.

ABC

am

Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium unversis, quod magister Peteu filius Petri et Stephanus filius Beke fratris eiusdem Peteu de Makua nobiles de genere Nadasd in octavis festi passce domini1* ad nostram personaliter accedentes presenciam exhibuerunt litteras excellentissimi domini Karoli dei gracia illustris regis Hungarie domini nostri hunc tenorem continentes: Nos Karolus dei gracia . . . (folgt das Schreiben des Königs an das Kapitel von 1333 Februar 1, Visegràd, s. o. n. 237). Pro quoquidem magistro Paulo dicto Magar Paulus filius Gurke serviens et officialis eiusdem de Gelse cum litteris procuratoriis domini regis ex una, Peteu et Stephanus parte ex altera in hysdem octavis 1 ' passce coram nobis personaliter constituti sepedictum Privilegium domini Ladizlai regis felicis recordacionis et eiusdem transscriptum, videlicet litteras nostras privilegiales coram nobis insimul perlegerunt et nos perlegimus utrisque presentibus; quoquidem Privilegium super donacione possessionis Ordow cum suo transscripto de verbo ad verbum unum continuit et continet tenorem, materiam et formam nec in aliquo variarunt; quibus visis et perlectis tenoreque audito antescriptus Paulus filius Gurke legitimus procurator ipsius magistri Pauli dicti Magar pro eodem domino suo vice et nomine eiusdem domini sui in nostri personaliter astando presencia prenotatam possessionem Ordow ipsis Peteu et Stephano nobilibus de Makua perpetuavit et vigore presencium confirmavit in filios filiorum pacifice et quiete possidentam ac inrevocabiliter habendam et tenendam, prout dominus Ladizlaus rex pro meritoriis serviciis suis presscripto corniti Petro filio Itemerii patri ipsius Peteu iuxta continenciam privilegii sui, sicut in hysdem patet, dinosscitur dedisse et donasse. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegiales sigilli nostri munimine roboratas medioque alphabeto intercisas. Datum in quindenis festi passce anno domini M° CCC 000 XXX mo tercio, magistro Andrea preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus. ») April II

1333 Mai 14, Stuhlweißenburg 245. König Karl I. befiehlt dem Gespan Nikolaus Treutul von Preßburg, dem Gespan Stephan (dg. Losoncz) Sohn des Dionysius von Ödenburg und Eisenburg, sowie allen Beamten und deren Stellvertretern in den Grenzgebieten des Königreiches, ferner dem Stadtrichter Jakob, den Ratsmitgliedern und Gästen von - 152 -

1333 Preßburg, Bürgermeistern, Richtern und Beamten der königlichen Städte im Grenzgebiet: ungarische oder auch aus den benachbarten Ländern stammende Weinhändler, vor allem die Gäste von Ödenburg, nicht zu belästigen, sondern sie nach Zahlung der gesetzlichen Abgaben für den Wein an den hiezu bestimmten Stellen ungehindert durch und weiterziehen zu lassen . — Datum Albe in crastino festi ascensionis domini anno eiusdem M° CCC° XXX m o tercio. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels, darunter Kanzleivermerk: relacio Nykolai Treutul. - Rückvermerk saec. .15: super educcione vinorum per civitatem Posoniensem vel ubilibet locorum intra metas regni. Druck: Häzi, Soprontört. 1 63 n. 119.

* (1333 vor Juni 2) 246. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf ersucht das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit Klemens Sohn des Wenzel von Paty, (Wynchlow de Pogh) oder Laurencius Sohn des Paul in Pöse, einen Besitzanteil im Umfang von 50 Joch samt Ansässigkeit und Wald, den Besitz des söhnelos verstorbenen Paul genannt Nyakas, den Nikolaus und Stephan genannt Peese, Söhne desThomas von Pöse, als Erbgut im Streite gegen Matthäus und seinen Sohn Gregor von Pöse zugesprochen erhielten, durch Setzung entsprechender Grenzzeichen aus den anderen Besitzungen auszuscheiden und die Söhne des Thomas einzuweisen, falls nicht von Dritten dagegen Einspruch erhoben werde, (particula possessionis et loci sessionalis ac nemoris et rubeti in toto videlicet quinquaginta iugera in se habentis quondam Pauli dicti Nyakas de Peese in eadem Peese existens.) Wortgetreue Inhaltsangabe in der Bestätigungsurkunde Ung. StaatsA. DL 40.644 (B). Druck: Haz. okm. III 115 n. 98.

des Hofrichters

von 1333 Juni (14-18)

im

1333 (um Mai 20) 247. Gespan Stephan von Ödenburg und Eisenburg erklärt genannte Angehörige des Geschlechtes Jak ihrer Verpflichtungen ihm gegenüber, die aus ihm geschuldeten, jedoch nicht bezahlten Strafgeldern erwachsen waren, für ledig; die Schuldigkeiten wurden aus dem in ihrem Besitz Urajüjfalu beschlagnahmten Vieh beglichen." Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA wärts eingehängten Siegels. - Erhaltungszustand

(A). - Pergamentstreifen und Spuren des rücksehr schlecht, große Lücken im Pergament.

Ungedruckt.

Nos magister St[ephanus] comes Ferrei Castri et Suprvniensis notum [facimus universis quibus prejsentes 3 ' ostenduntur, quod Iwan filius Michaelis, item Iacobus et Paulus fiIii Iwan, Andreas et Iacobus filii Renoldi, [item Iacobus filius Mart]ini a) , item Iohannes filius [Iohannis] a) , item Nicolaus filius Gregorii, [Paulus] 3 ' filius Petri, item Martinus et Michael filii [Iak] a) in iudiciis diversis, quibus nobis solvere tenebantur et continuis nostris ammonicionibus solfvere.. .]a) pro eo miseramus cum omni iure regni [nostros homines] a) super villam ipsorum Wyfalu vocatam pignus super eadem ad [... procurandum] 3 ' in nostram adducta fuisset potestatem, [predicti] 3 ' nobiles ad nos universaliter accesserunt et nobis in ipsis iudiciis [. ..] a) , quod omnia illa pecora racione predicti pignoris ablata, pro ipsis iudiciis nobis benivole integranter relaxamus - 153 -

1333 licet a[.. .]a) fuissent solituri; super quibus iudiciis per omnia eosdem reddimus expeditos et penitus expurgatos. Datum feria [.. ,]a) festum Penthecostes anno domini M° CCC° XXX° tercio. a

) Lücke im Pergament von A ') Infolge der großen Lücken im Pergament von A ist der genaue Text nicht mehr zu bestimmen, doch dürfte dies ungefähr der Inhalt der Urkunde sein

1333 Juni 6 248. Bischof Nikolaus von Raab tauscht mit den Angehörigen des Geschlechtes Pees (Peech) Johannes Sohn des Iwanka, Thomas Rufus und Nikolaus genannt Orrus, deren Besitzungen Szany und Iriny im Komitat Ödenburg, Bekesszentmiklös im Komitat Raab (possessio Zoon et sessionum villarum Iryn in comitatu Suproniensi ac Bekesenmiklos in comitatu Iaurinensi) gegen den dem Bistum Raab gehörenden Besitz Gbrcsbny im Komitat Baranya; sollten die genannten Adeligen im Besitz Gbrcsbny behelligt werden, hat sie der Bischof von Raab zu schützen; sollte jedoch von Raab aus der Tausch angefochten werden, muß ihnen 300 Mark vor Prozeßbeginn bezahlt werden. — Datum in quindenis festivitatis Pentecostes anno domini millesimo trecentesimo trigesimo tercio, magistris Briccio preposito, Mathia lectore, Georgio cantore et Petro custode ecclesie nostre Iaurinensis existentibus. Erhalten im Transsumpt des Königs Wladislaw FA., heute nicht mehr auffindbar.

II. von 1497 Juni 26, Ofen, früher im

Druck: A Peez nemzetseg Appönyi ägänak az Apponyi gröfok csalädi leveltäräban velei I (1241-1526) (= Urkundenbuch des Gräflich-Appönyischen Zweiges des Pees), Budapest 1906, 85 n. 43.

Appönyi-

brizett okleGeschlechtes

1333 Juni 6 249. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß auf den schriftlich erteilten Auftrag des Gespans Stephan von Eisenburg und Ödenburg hin am 3. Juni der Chorpriester Petrus zusammen mit dem Vizegespan Andreas von Hidveg, Sohn des Endre, die Grenzbegehung des Besitzes Derekte, wo früher Miklou seinen Sitz hatte, durchführten und ihm dem Nikolaus von Pullendorf, Sohn des Thomas, einantworteten; die Grenzen des Besitztums werden beschrieben. Erhalten in beglaubigter Abschrift des Hofrichters Andreas Bdthori von 1564 Oktober 31, Preßburg im Ung. StaatsA. DL 87.035 (B,). — Siegel an weiß-blau-roten Seidenschnüren großenteils erhalten. — 2 Abschrr. etwas später ebenda (C,, B2). — Rückvermerk auf B2: copia litterarum metalium nobilium de Pwly; (von anderer Hand) territorium possessionis Draszmark concernentium. ß , hat folgende Namenformen von einer Hand saec. 18 verzeichnet. Derecske, Kethel, Ligvand, Lazte, Franklov in comitatu Soproniensi. Ungedruckt. Derekte ist eine abgekommene mannsburg.

Siedlung

in der Gegend des heutigen Klein Mutschen

bei

Lutz-

Nos capitulum ecclesiae saneti Michaelis archangeli de Castro Ferreo notum faeimus tenore praesencium universis, quod nos litteras magnifici viri magistri Stephani comitis Ferrei Castri et Suproniensis reverenter reeepimus, in quibus a nobis postulavit, ut cum magistro Andrea filio Andree de Hidwig homine et vicecomite suo hominem nostrum pro testimonio mitteremus, quo presente idem magister Andreas vicecomes suus accederet ad faciem terrae Nicolai de Pwla - 154 -

1333 Derekte nuncupatam, quae olim fuit sessio Miklou, et convocatis vicinis et commetaneis suis eandem reambularet per veteres metas et antiquas et ubi necesse fieret, novas metas iuxta veteres erigendo relinqueret et statueret eidem Nicolao filio Thomae de Pwla perpetuo possidendam; posthaec super eadem statutione nostras 3 ' litteras ipsi Nicolao dare et conferre dignaremur, si non fieret contradictum, contradictores vero, siqui fierent contra eundem Nicolaum ad ipsius magistri Stephani comitis Castri Ferrei et Soproniensis citaret praesenciam ad terminum competentem. Verum cum eiusdem magistri Stephani peticionibus iustis et legitimis acquiescere debeamus, cum praescripto magistro Andrea •homine et vicecomite saepedicti magistri Stephani hominem nostrum Petrum clericum chori nostri pro testimonio transmisimus ad praemissa exequenda; qui ad nos reversi et per nos requisiti concorditer retulerunt, quod in festo Corporis Christi 1 ' accessissent ad faciem praedictae terrae Derektae nuncupatae in comitatu Suproniensi existentis et eandem convocatis vicinis et commetaneis suis universis circumquaque adiacentibus per veteres metas suas et antiquas reambulassent reambulatamque cum suis utilitatibus omnibus reliquissent et statuissent memorato Nicolao dicto de Pwla filio Thomae perpetuo possidendam, penitus nullo contradictore existente. Cuiquidem terrae metas quibus undique circumdatur, hoc ordine distinctas retulerunt: quod prima meta incipit in tribus metis, quarum una ad orientem terrae Derekte, alia ad meridiem terrae Nicolai filii Frank, Franklou nuncupatae, tercia ad occidentem terrae abbatis de Kedhel, Lazte nominatae, separant et distinguunt; de quibus inter possessiones Lazte et Derekte tendit versus aquilonem longe eundo pervenit ad unam metam magnam terream, in qua stant virgulta ilicea; de qua flectitur versus orientem et iuxta sylvulam ab aquilone currit super signa ad fluvium Chaua; transeundo ipsum fluvium longe eundo iungendo se ad vicinitatem terrae Niguan similiter vicinitati terrae abbatis de Kedhel Nymetmixe nominatae, et in medio eiusdem fluvii Rudnyk tendit versus meridiem, pervenit ad terram domini regis Magarmixe nuncupatae et iuxta terram Magarmixe tendit versus occidentem pervenit ad saepedictum fluvium Chaua; transeundo ipsum fluvium ad occidentem sunt duae metae terreae iuxta ipsum fluvium de novo positae, quarum una ad meridiem terrae Franklow, alia ad aquilonem terrae Derekte separant et distinguunt; de quibus directe versus occidentem subtus monticulum pervenit ad duas metas terreas de novo positas et in latere eiusdem montis currit ad unam metam terream; de qua ascendit ad ipsum montem, currit ad tres metas principales et priores ibique terminantur. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegiales, sigilli nostri munimine roboratas medioque alphabeto intercisas. Datum in quindenis Penthecostes anno millesimo trecentesimo trigesimo tercio, magistro Andrea praeposito, Michaele cantore, Dominico custode, Gregorio decano ecclesiae nostrae existentibus. ') 1333 J uni 3

•') B>. necessarias

* 1333 (Juni 2-14) 250. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf, daß auf seinen schriftlich erteilten Auftrag hin der Chorpriester Nikolaus zusammen mit dem homo regius Klemens von Paty sich am 1. Juni (feria tercia proxima post octavas Penthecostes) nach Päse begaben und in Gegenwart der - 155 -

1333 Nachbarn und Anrainer, sowie der Söhne des Thomas, Nikolaus und Stephan, des Matthäus und seines Sohnes Gregor, den strittig gewesenen Besitz des Paul genannt Nyakas von Pose, den alten Grenzzeichen folgend begingen und den Söhnen des Thomas ohne Widerspruch zu finden, einantworteten. Die Grenzen werden folgendermaßen beschrieben: Signa autem seu limitaciones predicte quibus antea possessa extitisset, distinguntur tali modo: quod incipit ab oriente super fluvio Gungus, cui a parte aquilonis vicinatur possessionaria porcio Peese et Nicolai predictorum, a parte meridionali vicinatur terre Ethulfelde diete, vadit ad unam arborem p r u n a r u m , que terram Ethulfelde ad meridiem, terram Pauli diete Nyakas statutam Peese et Nicoiao ad aquilonem separat et distingit; unde ad magnam viam, super qua modicum eundo ad meridiem, flectit se iterum ad occidentem inter terras arabiles per signum currit ad viam graminosam et inde per aliam viam graminosam transit nemus ad occidentem et exeundo nemus currendo ad longitudinem unius iugeris modicum flectit ad meridiem et iterum divertii se ad occidentem, currit ad monticulum unum in rubetis existentem; de quo similiter in rubetis currendo iungitur metis terreis possessionis Pyrennye ibique terminatur; et hiis signis terra Ethulfelde ad meridiem, terra Pauli dicti Nyakas statuta Pese et Nicoiao predictis ad aquilonem ubique separantur. Wörtliche Wiedergabe in der Bestätigungsurkunde von 1333 Juni 14118 im Ung. StaatsA. DL 40.644

des Hofrichters (B).

Graf Paul von

Mattersdorf

Druck: Haz. okm. HI 115 n. 98.

251. 1333 Juni 16, Agram König Karl I. bestätigt den Söhnen des Magisters Johannes von Burg: Michael, Nikolaus und Johannes, den Besitz von Nahring, nachdem er durch das Kapitel von Eisenburg dessen Grenzen feststellen und die Genannten einweisen hatte lassen. Die Urkunde des Kapitels mit dem inserierten Mandat des Königs wird wörtlich eingerückt. Erhalten im Transsumpt des Kapitels StaatsA. DL 99.948 (B). Ungedruckt.

von Eisenburg

von 1333 November

8, Orig.

im

Ung.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie commendantes tenore presencium signficamus quibus expedit universis, quod cum nos ad instanciam et peticionem Michaelis, Nicolai et Iohannis filiorum Iohannis de Owar fidelium nostrorum iuxta bonam et approbatam regni nostri consuetudinem fidelibus nostris capitulo scilicet ecclesie saneti Mychaelis de Castro Ferreo, ut earum mitterent hominem ydoneum pro testomonio, quo presente Paulus filius Lorandi de Raduch vel Baranth de H e r m a n altero absente h o m o noster ad faciem possessionis Narada vocate in eodem comitatu Castri Ferrei existentis accedendo nomine iuris eorundem filiorum Iohannis, universis vicinis et commetaneis eiusdem possessionis convocatis in presentibus reambularet per veras metas antiquas, novas metas iuxta veteres ubi necesse fuerit erigendo relinquerentque ipsam dictis filiis Iohannis perpetuo possidendam, si non fuerit per quempiam contradictum, siqui forent contra eosdem ad nostram legitime evocatis presenciam ad terminum conpetentem et postmodum tocius facti seriem nobis fideliter rescribere deberent, litteris nostris mediantibus dedissemus in mandatis, tandem tarnen idem capitulum ecclesie Castri Ferrei fideles nostri rescripserunt - 156 -

1333 in hec verba: Excellentissimo domino ipsorum . . . (folgt das Schreiben des Kapitels von Eisenburg von 1333 April 15 s. o. n. 243). Nos siquidem ex prefata rescripcione dictorum fidelium nostrorum m o d o pretacto informati, cognosscentes eandem ad dictos Michaelem, Nicolaum et Iohannem filios Iohannis de Owar eoquod tarn in reambulacione et metarum ereccione quam in reliccione eiusdem ipsis filiis Iohannis facta nullius contradiccio obviavit consideratisque et circumspectis fidelitatibus et meritoriis serviciis eorundem filiorum Iohannis, predictam possessionem Narada vocatam in comitatu Castri Ferrei existentem sub metis et terminis prescriptis eatenus, quatenus predicte terre rescripcionis ipsius capituli suffragantur veritati et q u e m a d m o d u m dieta possessio ad eosdem filios Iohannis pertinere dinosscitur, eisdem Michaeli, Nicoiao et Iohanni filiis Iohannis de Owar ac eorum heredibus et successoribus sine preiudicio iurium alienorum perpetuo possidere et habere presencium patrocinio confirmamus promittentes, ut dum nobis presentes fuerint reportate . . . nostri privilegii easdem redigi faciemus. Datum Zagrabie feria quarta proxima post festum beati Barnabe apostoli anno domini M° CCC°°° X X X m o tercio.

1333Junil4—18,Visegrád

252.

Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf bestätigt den Söhnen des Thomas von Pöse, Nikolaus und Stephan genannt Peese, die durch den homo regius Klemens (von Paty) und den Chorpriester Nikolaus von Eisenburg erfolgte Einantwortung des Besitzanteiles des Paul genannt Nyakas in Pöse; diesen Anteil war ihnen durch Matthäus von Pöse und seinen Sohn Gregor streitig gemacht worden, diese hatten aber dann verzichtet, sodaß die Einweisung erfolgen konnte. Das Schreiben des Hofgerichts an das Kapitel von Eisenburg mit dem Auftrag zur Vornahme der Grenzbegehung und Einweisung, sowie der Bericht des Kapitels über die Durchführung werden ausführlich wiedergegeben. — In huius rei memoriam ipsis Stephano dicto Peese et Nicoiao filiis T h o m e de Peese presentes concessimus litteras nostras privilegiales pendentis sigilli nostri autentici munimine [roboratas. D a t u m in Visegrad . . . ] feria proxima post vicesimum secundum diem festi Penthecostes anno domini M° CCC° X X X o tercio.'» Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.644 (A). - Siegel samt Befestigung herausgeschnitten. merk von späterer Hand: possessio sive partícula terre statucio. Druck: Haz. okm. III 115 n. 98.

-

Rückver-

') in A ein Stück vom Pergament mit der Besiegelung offenbar absichtlich herausgeschnitten. Der 22. Tag nach Pfingsten ist der 13. Juni, die Urkunde kann daher nur zwischen 14. und 18. (feria sexta) Juni ausgestellt worden sein. Die beiden inhaltlich wiedergegebenen Urkunden sind nicht datiert.

1333 Juni 24

253.

Bischof Nikolaus von Raab bestätigt, daß Margarete Tochter des Friedrich, in gültiger Ehe mit Andreas Sohn des Thomas von Wichs, ( W y z ) " verheiratet war; er beauftragt alle Priester seiner Diözese, an allen Sonn- und Feiertagen den Verwandten des Andreas, Anianus Sohn des Sebe, der die Witwe und die Kinder aus ihrem zustehenden Erbteil gewaltsam vertrieben hat, mit der Exkommunikation zu belegen, bis er diesen Besitz wieder zurückgegeben haben wird. — Datum in festo beati Iohannis baptiste anno domini millesimo trecentesimo tricesimo tercio. - 157 -

1333 Transsumiert in der Urkunde des Vizepalatins Ung. StaatsA. DL 3657 (B). Druck:

Sopronvärm.

Ladislaus

von 1344 Oktober

21, Heiligenstein,

im

okl. 1177 n. 144.

') Vielleicht Kohlnhof bei Ödenburg

1333 August 13 254. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Abtes Martin von Marienberg das Testament des Magisters Nikolaus genannt der Hahn dg. Héder, vom 4. Oktober 1332 mit der Vererbung von Mannersdorf an das Kloster Marienberg. Orig. im Ung. StaatsA. DL2756 (A). — Siegel an grün-roten Seidenschnüren. — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. - Abschrift saec. 18 in der Sammlung Hevenessi tom. L1IIp. 69f (B). Druck:

Féjer CD V1III3, 664 n. 301. (Sehr fehlerhaft

und mit falschem

Datum,

1332 nach

B).

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod religiosus vir frater Martinus abbas monasterii Sancte Marie de Kedhel ad nostrani personaliter accedens presenciam exhibuit nobis litteras nobilis viri magistri Nicolai dicti Kokas felicis recordacionis filii videlicet Nicolai quondam palatini petens nos cum instancia, ut seriem et tenorem earundem nostris litteris privilegialibus de verbo ad verbum rescribi faceremus nostrumque sigillum super hiisdem apponere dignaremur; quarumquidem litterarum tenor talis est: Nos magister Nicolaus . . . (folgt die Urkunde des Nikolaus, genannt der Hahn dg. Héder, vom 4. Oktober 1332). Nos enim peticionem ipsius fratris Martini abbatis fore iustam considerantes et congruam easdem litteras magistri Nicolai dicti Kokas presentibus litteris nostris privilegialibus de verbo ad verbum rescribi fecimus et sigilli nostri munimine roborari. Datum feria sexta proxima ante octavas sancti Laurencii martiris anno ab incarnacione domini M° C° C° C° tricesimo tercio, magistro Andrea preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus.

*1333 September 7, Visegräd 255. Der Oberstkämmerer Demetrius (dg. Aba) beschreibt die Grenzen zwischen dem zu Ödenburg gehörigen Besitz Pagya und dem Besitz Kroisbach, der dem Bischof von Raab gehört. Ausführliche Inhaltsangabe burg, Orig. im KomitatsA. Druck:

Nagy, Sopronvärm.

Reg.: Häzi, Soporntört.

in der Urkunde des Kaisers Sigismund zu Ödenburg, StadtA. (B).

von 1429 November

3,

Preß-

okl. II 136 n. 80. - Vgl. UBB 1233 n. 337.

164 n. 120 (mit Datum

September

10?).

. . . Secunda vero e a r u m d e m (litterarum) ipsius condam Demetrii magistri tavarnicorum litera similiter privilegialis anno domini millesimo trecentisimo trigesimo tercio, in Visegrad duodecimo die octavarum beati regis Stephani confecta, cursus m e t a r u m inter possessionem Pagya vocatam ipsorum civium Soproniensium ac predictam possessionem R a k u s episcopalem distinctas hoc ordine d e n o t a b a t : quod prima meta inciperet -

158 -

1333 iuxta quandam viam circa lacum Ferthew a parte orientis, ubi essent mete terree; abhinc procedendo ad partem occidentis prope quasdam vineas similiter esset secunda meta; deinde per eandem plagam occidentis ascendendo inter vineas lapidum giratas similiter esset meta erecta; abhinc per eandem plagam amplius ascendendo essent due mete terree distinguentes premissas possessiones Patya ipsorum civium et Rakus episcopatus ecclesie Iauriensis prenotatas; quequidem mete in dicto privilegio ipsius condam Demetrii magistri tavarnicorum plenius continentur... 1333 September 14 256. Vor dem Kapitel von Eisenburg schließen die Angehörigen des Geschlechtes Jäk, Jakob Sohn des Iwan, für sich und seinen Bruder Paul, Jakob Sohn des Martin, für sich und Johannes Sohn des Johannes, Iwan Sohn des Michael, Petrus Sohn des Johannes, Lukach Sohn des Jakob, Andreas und Jakob Söhne des Reinold, Michael und Martin Söhne des Jäk, Nikolaus und Ladislaus Söhne des Gregor, Paul Sohn des Petrus, folgende Vereinbarung: Jeder von ihnen soll über die Besitzanteile, die er aus dem Erbe Martins des Großen, Chepans und Bartholomäus oder darüber hinaus erworben hat, frei verfügen, seiner Tochter oder Schwester als Mitgift überlassen oder einem anderen verkaufen, verpfänden oder vererben können; wenn einer der Vertragschließenden aber von einem Verwandten, der sich dieser Vereinbarung nicht anschließt, deswegen in seinem Besitz behelligt werden sollte, sind die Genannten verpflichtet, gemeinsam gegen den Störenfried vorzugehen. Sollte aber jemand sich dieser Verpflichtung entziehen, so soll tr das erworbene Gut, dessentwegen er belangt wird, verlieren und das Gut an die Verwandten aufgeteilt werden, auch kein anderer wegen verwandtschaftlicher Zugehörigkeit daran beteiligt werden. - Datum in festo exaltacionis SancteCrucis anno domini M° CCCmo XXXmo tercio.a) Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.651 (A). - Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Transsumpt in den Gerichtsurkunden des Palatins Nikolaus von Gara von 1431 Mai 1, Ofen ebenda DL 50.444 (infolge schlechten Erhaltungszustandes kaum mehr leserlich) und von 1432 Februar 21, Ofen im KomitatsA. zu Steinamanger Közepk. okl. 55 (B: und B-j. Druck: Haz. okm. III 117 n. 99. ') Das Datum in A: XCCC, das X durchgestrichen

1333 Oktober 4, Visegräd 257. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf transsumiert auf Bitten des Andreas, Sohn des Alexander von Vönöck und Enkel des Jakob, die Urkunden des Kapitels von Raab von 1303 Juni 29, 1304 Juli 30, 1304 August 20, 1305 Februar 13, 1305 Juli 31, 1307 Mai 1, 1308 Juni 26, des Kapitels von Eisenburg von 1309 Oktober 10 und des Klosters St. Adrian zu Zala von 1308 Juli 12, sämtlich den Besitz Vönöck betreffend. - Datum in Wyssagrad in festo beati Francisci confessoris anno domini M° CCC° XXX° tercio. Orig. früher im Ostffy-FA., heute verschollen. ben Seidenschnüren erhalten.

Laut Druck war das Siegel des Hofrichters

an gel-

Druck: Haz. okm. IV 150 n. 115. - Vgl. UBB III n. 27, 36, 26, 37, 42, 48, 56, 64, 65, 82. - Mit dem Tag des hl. Franz könnte auch der 25. Mai oder der 17. September gemeint sein.

- 159 -

1333 1333 Oktober 11 258. Lorand (dg. Ratold) Gespan von Eisenburg, beauftragt das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit seinem Vertrauensmann Petrus Sohn des Mogh von Jabing, oder Nikolaus Sohn des Johannes von Burg, oder Blasius von Mischendorf, den Besitz Olbendorf zu begehen, nötigenfalls neue Grenzzeichen zu setzen und ihn sodann dem Nikolaus Sohn des Konrad, und Nikolaus Sohn des Wernhard (dg. Csém) einzuantworten, wenn kein Einspruch dagegen erhoben wird. Erhalten in dem Antwortschreiben des Kapitels von Eisenburg von 1333 November 23 im Ung. StaatsA. DL 99.949 (B). - Abschrift saec. 18ebenda DL 99.947 (C), beide früher im BatthyänyFA. zu Körmend (C). Ungedruckt.

Viris discretis et honestis amicis suis karisitnis capitulo Ferrei Castri magister Lorandus comes eiusdem loci sincerum salutis affectum. Vestram petimus amiciciam diligenter, quatenus cum Biasio de Myske homine nostro vel Petro filio Mogh de Iobagi a) aut Nicoiao filio magistri Iohannis de Owar aliis absentibus homine nostro vestrum mittatis hominem pro testimonio, coram quo idem homo noster convocatis suis vicinis et conmetaneis reambulet possessionem Nicolai filii Corraldi et Nicolai filii Wernhardi b ) Albeer c ) vocatam iuxta veteres metas et antiquas et iuxta easdem si necesse fuerit, novas metas erigendo statuantque Nicoiao filio Corraldi et Nicoiao filio Wernhardi supradictis perpetuo possidendam; et posthec super ipsam statucionem et ereccionem metarum vestrum Privilegium eisdem concedatis, si non fuerit contradictum ; contradictores vero siqui fuerint ad nostram et iudicum nobilium presenciam citet contra Nicolaum filium Corraldi et Nicolaum filium Wernhardi supradictos ad terminum conpetentem, diem autem citacionis cum serie tocius facti nobis vestri gracia rescribatis. Datum feria secunda proxima post octavas beati Mychaelis archangeli anno domini M° CCC 0 0 0 XXX m o tercio. ') C: Jobaggy hardi schreibt

h

) so die richtige Namensform ) C: Alber

c

in C, während B Wenehardi, Venehardi, Benehardi, Vrene-

¡333 November 8 259. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Michael von Burg, Sohn des Magisters Johannes, die Urkunde König Karls I. von 1333 Juni 16 mit der Bestätigung des Besitzes Nahring für Michael, Nikolaus und Johannes, Söhne des Johannes von Burg. Orig. im Ung. StaatsA. DL 99.948, früher im Battyäny-FA zu Körmend (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen und unteren Rande durchschnitten. — Siegel an grünweißen Seidenschnüren, abgefallen. - Rückvermerk von späterer Hand: metalis super Nyarad, alio nomine Narda. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notumfacimus tenore presencium universis, quod Michael filius magistri Iohannis de Owar ad nostram personaliter accedens presenciam exhibuit nobis litteras patentes excellentissimi principis domini Karoli dei gracia illustris regis Hungarie domini nostri petens nos cum instancia, ut tenorem et Seriem earundem litterarum de verbo ad verbum nostris litteris privilegialibus rescribi faceremus sigillum nostrum super hiisdem apponendo; quarumquidem tenor litterarum - 160 -

1333 domini regis talis est: Nos Karolus dei gracia . . . (folgt die Urkunde König Karl I. von 1333 Juni 16, Agram). Nos enim peticionem ipsius Michaelis filii Iohannis de Owar fore iustam considerantes easdem litteras patentes domini regis presentibus litteris nostris privilegialibus de verbo ad verbum rescribi fecimus et sigillum nostrum duximus a p p o n e n d u m . D a t u m in octavis Omnium Sanctorum anno domini M° CCC°"° X X X m o tercio, magistro A n d r e a preposito, Michaele cantore, Dominico custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus.

1333 November

23

260.

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Gespan Lorand (dg. Ratold) Sohn des Lorand, von Eisenburg und Ödenburg, daß am 13. November auf seinen wörtlich eingerückten Auftrag hin der Kantor Michael von Eisenburg, zusammen mit dem Abgeordneten des Gespans Nikolaus Sohn des Johannes von Burg, und Peter Sohn des Mogh von Jabing, die Grenzen Olbendorfs begingen und diesen Besitz dem Nikolaus Sohn des Wernhard dg. Csém, und Nikolaus Sohn des Konrad dg. Csém, einantworteten; von keiner Seite wurde dagegen Widerspruch erhoben. Die Grenzen des Besitzes werden genau beschrieben. Orig. im StaatsA. DL 99.949 (A), früher im Batthyäny-FA. zu Körmend. - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegelbruchstück an grünweißen Seidenschnüren erhalten. — Abschrift saec. 16 ebenda (B) mit dem Rückvermerk: paria metalium super possessione Alberdorff vocata. Ungedruckt. Die Formen der Eigennamen in B: Rostholwan, Nadsad, Alber Haustraz, Keorrozteos, Keruztus, Rwd, vallis Kywanbeki, Herynewr, Monorospatak, meta Welehwk, Ewr, Tolmarhwewlgy, Olbyrpataka, Polpryh, Zentelek, Pawlnewlge, Megiepatak, Arranth, Ludus, Ludos, Zenthelek, Möns Wylch, Neustipph, Lyppolthwelgie, Sarospatak Moos, Ludas, Ollewr, Lwdas, Gwrssyn, Strozwtt, Jobbagy.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod nos litteras nobilis et magnifici viri magistri Lorandi filii Lorandi comitis Ferrei Castri et Suprvniensis reverenter recepimus hunc tenorem continentes: Viris discretis . . . (folgt das Schreiben des Gespans Lorand an das Kapitel von 1333 Oktober 11). Verum quia peticionibus eiusdem magistri Lorandi iustis et legitimis acquiesscere debeamus hominem nostrum scilicet unum ex nobis magistrum Mychaelem ecclesie nostre cantorem cum prescripto Nicoiao filio magistri Iohannis de Owar et Petro filio Mogh de Iobagy hominibus sepedicti magistri Lorandi pro testimonio transmisimus ad premissa exsequenda, qui ad nos reversi et per nos diligenter requisiti concorditer retulerunt, quod feria tercia proxima ante festum sancte Elyzabeth" accedentes ad faciem prescripte possessionis Alber videlicet Nicolai filii Corraldi et Nicolai filii Wernhardi a ) prescriptorum e a n d e m q u e possessionem Olber nominatam convocatis vicinis et conmetaneis suis universis reambulassent reambulatamque cum suis utilitatibus omnibus et pertinenciis suis universis, vicinibus et conmetaneis suis consensum prebentibus et assensum, sub antiquis suis metis et novis quibus undique circumdatur, statuissent Nicoiao filio Wernhardi ac Nicoiao filio Corraldi supradictis perpetuo possidendam nullo penitus contradictore existente; cuiusquidem possessionis - 161 -

1333 Olber nominate metas, quibus undique circumdatur et a vicinariis possessionibus separatur, hoc ordine distinctas retulerunt: quod prima meta incipit a parte orientis super uno monte Rostholhun vocato, ubi sunt due mete antique et tercia nova, in quarum una stat arbor ilicys, quarum una ab aquilone de Iobagy, alia ad orientem terre Nadaasd, tercia ad meridiem Nicolao filio Wernhardi et Nicolao filio Corraldi, videlicet terre Alber, separant et distingunt; de quibus progrediendo directe ad meridiem super una via Haustraz vocato longe eundo pervenit ad byvium, ubi est meta noviter erecta, in qua stat arbor ilicys et ibi separatur a terra Nadaasd et iungitur terre nobilium de Kyrustus; deinde longe eundo similiter ad meridiem pervenit ad unam metam terream antiquam, ad aliam novam, quarum una ad orientem est nobilium de Kyrustus, alia ad meridiem est ville Olber; adhuc ad meridiem pervenit ad viam per modum crucis untatam, iuxta quam sunt due mete terree noviter erecte, quarum una ab oriente nobilibus de Kyrustus, ad meridiem terre Olber distingunt et ibi separatur a terra Kyrustus, et iungitur terre R u d ; abhinc per viam progreditur ad meridiem p a r u m p e r flecitur ' ad septemtrionem et abhinc iterum ad meridiem pervenit ad unum monticulum vulgo holm nominatum, iuxta quem est meta terrea, de qua ad alium monticulum ad e a n d e m plagam meridionalem tendendo pervenit ad caput unius vallis Kyuianbiky c ) nominate, in cuius vallis capite sunt due mete terree, quarum una de meridie est speculatorum de Herinewr vocate, alia ad aquilonem ville Olber et ibi a terra R u d separatur iungiturque predicte terre Herinewr; inde flectitur versus occidentem in medio eiusdem vallis Kyuianbiky, pervenit ad fluvium Monorosdpatak vocatum; saliendo ipsum fluvium versus occidentem asscendit ad unum montem per unam vallem in supercilio montis est una meta, que Belthuk vocatur, iuxta quam est parva collis pro meta erecta, in qua sunt due arbores ilicee cruce signate et a parte meridionali est meta terrea noviter erecta, que separat terre Ewr; inde descendit in Tolmachweulgi et per eandem vallem ad partem occidentis pervenit ad rivulum Olbyrpataka vocatum; saliendo ipsum rivulum directe ad occidentem asscendit in m o n t e m et in supercilio eiusdem montis est meta terrea noviter erecta; de qua descendit ad partem occidentis in vallem Polpryh vocatam; saliendo ipsam vallem in latere montis in ascendendo sunt due mete terree, quarum una est nova, de quibus una ad meridiem est speculatorum de Herynewr, alia ad aquilonem est ville Olber; inde tendit supra ad montem ad metam terream novam, de qua versus occidentem ad unum fossatum, de quo directe asscendit ad montem ad tres metas angulares, quarum due sunt renovate, tercia antiqua, ex quibus una ad meridiem ville Herynewr, alia ad occidentem ville Sentylyg, tercia ad aquilonem ville Olber separant et distingunt et ibi separatur a terra speculatorum et iungitur terre Scentylyg; unde flectitur versus aquilonem in silva eundo pervenit ad unam viam, que vadit de Olber in Scentylyg, iuxta quam est meta terrea, in qua stat truncus ilicys et alia meta est noviter erecta; saliendo ipsam viam modicum eundo pervenit ad unam metam terream antiquam et aliam novam in medio unius vallis Paulnewelge vocate pervenit ad unum rivum Megepatak vocati d ) , ubi sunt due mete antique et tercia nova angulares, quarum una ab occidente est ville Scentylyg, alia ad aquilonem ville A r r a n t h , tercia ad orientem ville Olber et ibi separatur a terra Scentylyg et iungitur terre Arranth; unde progreditur in medio Megepatak declinando parum ad orientem, tendit ad aquilonem longe eundo in angulo capitis ipsius rivuli sunt due nove mete, quarum una ad occidentem est ville Arranth, alia ad orientem est ville Olber; adhuc supra ad montem in capite vallis Megepatak est meta nova, de qua versus aquilonem pervenit ad unam metam

- 162 -

1333 antiquam terream et duas novas scilicet angulares circa unam viam positas, qua itur de Olber in Ludus, quarum una ad occidentem ville A r r a n t h , alia ad aquilonem ville Ludus, tercia ad meridiem ville Olber et ibi iungitur terre Ludus; unde e u n d o ad montem Bylch vocatum in medio duarum vallium et pervenit ad unum iugum agri, iuxta quod est meta noviter erecta; abhinc ad aquilonem eundo salit u n u m rivulum Neustyph dictum; inde intrat in unam vallem Lypolthwelge vocatam et in medio eiusdem vallis e u n d o asscendit in supercilium unius montis ad novam metam; inde descendit in medio unius vallis versus orientem pervenit ad Saruspatak Moos vocatum, ubi due sunt mete terree nove, quarum una a b aquilone est terre Ludus, alia ad meridiem est ville Olber ibique iungitur terre speculatorum Olewr vocata; inde transeundo a m n e m asscendit in montem directe ad orientem pervenit ad duas metas magnas Holm vocatas; inde descendit in vallem aquosam et iterum asscendit in m o n t e m per unam vallem; in medio eiusdem montis est una meta terrea noviter erecta; inde descendendo et iterum asscendit ad occidentem pervenit in montem ad tres metas angulares, quarum una est nova, alia innovata, tercia vero antiqua, ex quibus una ab occidente est speculatorum, alia ab aquilone terre Gursyn, tercia a meridie ville Olber; inde descendit in valle relinquendo metas Olewr, vadit in Monorosdpatak, ubi sunt due mete, in quibus stant arbores ilicee, quarum una ab aquilone terre Gursyn, alia est ville Olber; inde vadit per longitudinem unius iugeris iuxta rivum Monorosdpatak, ibi est meta terrea antiqua; saliendo ipsum rivum Monorosdpatak asscendit in m o n t e m versus orientem pervenit ad viam Strozwt dictam; inde directe ad meridiem iungit unum monticulum Holm vocatum pro meta positum, adhuc e u n d o ad meridiem super eadem via pervenit ad tres metas angulares, quarum una ab occidente terre Gursyn, alia ad orientem nobilibus de Iobagy, tercia ad meridiem ville Olber; inde divertit iterum ad orientem super una via, qua itur de Olber in villam Sancti Mychaelis, que est magistri Iohannis filii Iohannis quondam palatini et asscendit in montem prope eandem viam ad metas priores ibique terminantur. In cuius rei memoriam p e r p e t u a m q u e firmitatem nostras concessimus litteras privilegíales sigilli nostri munimine roboratas medioque alphabeto intercisas. D a t u m in festo sancti Clementis anno domini M° CCC 0 0 0 X X X m o tercio, magistro A n d r e a preposito, Mychaele cantore, Dominico custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus. ") so B, A schreibt: Vrenehardi, Wenehardi, Benehardi d *•) einige Buchstaben nicht sicher zu lesen ) so A ') 1333 November 13

1333 Dezember

13

h

) aus anderen Buchstaben

verbessert

261.

Abt Otaker und der Konvent von Lilienfeld beurkunden die Seelgerätstiftung des Edlen Gottschalk von Neypperg, seiner Gemahlin Elspeth und seines Bruders Heinrich. Die Genannten schenken dem Kloster 3 Pfund Gülten auf Besitzungen in Wampersdorf, Ebenfurt und Seibersdorf, wofür sie 10 Pfund Gülten auf 9 Jahre in Mannersdorf verpfänden; darum soll im Kloster eine Kapelle mit einem Altar in den von den Edlen und dem Abt gemeinsam festgesetzten Ausmaßen errichtet werden. Nach Ablauf von 9 Jahren könnten die Gülten in Mannersdorf von den Edlen von Neypperg für 70 Pfund rückgelöst werden, die von ihnen und dem Abt in Gülten für das Kloster angelegt werden sollen; 2 Pfund sollen jedoch zusammen mit den oben genannten 3 Pfund zur Abhaltung eines Jahrtages unter Teilnahme der - 163 -

1333 Edlen oder ihrer Diener verwendet werden; etwa höhere Einkünfte Pfund werden zur Abhaltung einer täglichen Messe bestimmt.

aus den 70

Orig. im StiftsA. zu Lilicnfeld (A). - Von einer Besiegelung ist keine Spur vorhanden. - Rückvermerk saec. 15: rescriptum Neypergarii super bona in Menhartsdorff. Ungedruckt. Reg. : Die Urkunden des Zisterzienserstifts Lilienfeld 1111 — 1892. Hrsg. Gerhard Winner n. 589. Über diese Stiftung entstanden später Streitigkeiten; sie wurden von den Söhnen des Gotschalk von Neipperg, Gottschalk und Heinrich, in einer 1382 Dezember 28 ausgestellten Urkunde (Orig. ebenfalls im StiftsA. zu Lilienfeld) „daz ettweil ain mishellung darvmb gewesen ist zwischen vns vnd dem erwirdingen prelat abpt Stephanus" beigelegt. Die Stiftung wird bestätigt und ferner bestimmt, daß die Aussteller und ihre Ehefrauen nach ihrem Tode auf Kosten des Stiftes nach Lilienfeld überführt und dort begraben werden sollen. — Die Urkunde wurde aufgenommen, weil das genannte Menhartsdorff wahrscheinlich das heutige Mannersdorf am Leithagebirge ist.

Wier apt Otaker vnd der conuent ze Lylinueld veriehen mit disem prief vnd tvn chunt allen den, die in sehn oder horent lesn, daz die erbern edeln herren her Gotschalich von Neytperch vnd vrow Elspet sein hausvrowe vnd her Hainreich von Neytperch des egenanten Gotschalichs prvder mitsampt ir paider erben habent durich irer sei hail vnd aller irr vodern vnd nahchomen sei willen vns vnd vnserm chloster zv der zeit, do si daz wol mähten getvn, zv ainem ewigen jartag drev phvnt Wienner phenning geltes, der ains gelegn ist ze Wempresdorf, daz ander ze Ebnfvrt vnd daz dritte ze Seyfridesdorf vnd alles daz dorzve gehöret an allen dingen. Vnd dorvber habent vns die egenanten herren .. ingeantwürtet vnd gesatzt zehn phunt phenning geltes die gelegn sind datz Menhartsdorf, also datz wir dieselben gvlt gentzleich schullen innenhaben nevn iar; vnd von denselben zehn phunden geltes vnd von den vorbeschriben drin phunden geltes schulle wir in ain chapellen pawen in vnserm capitel mit ainem alter in der mazze, vnd wir daz mit denselben herren habn ausgemezzen. Vnd waz vns dieselben herren in den vorgenanten iarn beraites guetes gebnt on die egenanten gvlt, als vil sol in dieselb gvlt dester e ledich werden; swie schier awer diselb chapelle von vns volpraht wirt, so schulle wir doch diselben gvlt ze Menhartsdorf gentzleich innehabn dieselben nevn iar on allev irrung. Wir schullen auch in denselben nevn iarn, noh die vorgenanten herren von Neytperch von den egenanten leuten von Menhartsdorf dhain stevr oder vordrung niht enhabn mit dhainen dingen. Vnd nah denselben nevn iarn schullen die egenanten herren von Neytperch die vorbeschriben gvlt ze Menhartsdorf, ob si wellen, ablosn vmb sibenzig phunt Wienner phenning, also daz in vnd irn erben dieselb gvlt danne gentzleich wider ledich sei. Vnd dieselben sibenzig phunt, do si die egenanten gvlt vmb losent, schullen von vns an gvlt vnd erb gelegt werden, die ewichleich pei vnserm chloster vnverchumbert beleih. Vnd danne der gvlt, die vmb dieselben sibenzig phunt nah irem rat gechauffet werdent, schullen zwae phunt geltes mit den vorbeschriben drin phunden geltes zv ainem ewigen erbern iartag gehören, den wir in allev iar in vnserm chloster ewichleich begen schullen nah vnsers ordens gwonhait. Vnd ob sia) wellen, so schullen si selber dapei sein mit sehs pherten oder ir diener mit drin pherten. War danne der gvlt, di vmb die sibenzig phunt gechauffet sind, vber die vorbeschriben zwai phunt geltes beleibet, die schol vnsers vorgenanten chlosters sein an allen dingen vnd also, daz wir in vnd allen vordem vnd nahchomen ze tröst in derselben chapellen schullen ain ewigev messe tegleich sprechen. Vnd swer dieselben sprichet, der schol desselben tages an vnserm tische ezzen. Wanne awer der vorbeschriben iartag oder dhain sache die vorbeschriben ist, wurde von vns gesaumet mit dhainen dingen, so schulle wir dorvmb von in gemanet werden; - 164 -

1333 - 1334 wurde danne dieselbe savmchait von vns niht gepezzert, so schullen sich die vorgenanten herren von Neytperch oder nah in ir erben oder nahst vrevnt der vorbeschriben gvlt vnderwinden vnd die innehabn, so lang vntz dieselbe saumpchait von vns b) gentzleich werde gepezzert vnd ervollet. Vnd gebn dorvber zv ainem ewigen gezeugen diser sache disen prief versigelten mit vnserm insigel. D e r prief ist gegebn, da von Christ geburd warn ergangen tausent iar drevhundert iar, darnah in dem drev vnd dreizzigisten iar, an Sand Luceyn tag. ;l

) über der Zeile eingefügt (A)

1333

h

) gentz doppell geschrieben,

durch Punkte getilgt (A)

, Visegräd

262.

König Karl /. bestätigt den Angehörigen des Geschlechtes Nädasd, Johannes und Stephan, Söhnen des Dominik genannt Agaras, und ihrem Vetter Nikolaus Sohn des Laurencius, den Besitz von Döröske und örimagyarösd gegen die Ansprüche des Magisters Paul genannt Magyar. Orig. verschollen. — Eintragung im Elench StaatsA. zu Preßburg, Fasz. 17 n. 10.

des Esterhäzy-FA

in Galänta,

heute

im

Slowak.

Donacio regis Caroli, ubi contra impeticionem magistri Pauli dicti Magyar possessiones Mogyorosd et Derecske comitatus Castri Ferrei existentes ipsis Iohanni et Stephano filiis Dominici Agaras necnon Nicoiao filio Laurencio fratri eorundem patrueli de Nadasd esse assignatas pleno iure et restitutas. 1334 Januar 22 263. Vor dem Kapitel von Raab verpfändet Stephan von Krensdorf dg. Osi, Sohn des Dionysius, alle seine ererbten Besitzanteile in Németi, Kér, Schrolln, Agyagos, Család, Krensdorf, Alrams und anderswo, um 200 Mark Wiener Breitpfennige an Magister Laurencius von Mattersdorf, Sohn des Symon; er behält sich und seinen Verwandten das Recht vor, diese Besitzanteile jederzeit um die gleiche Summe rücklösen zu können. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2805, früher im HHStA. abgefallen. - Abschr. saec. 18 im HHStA. (B). Druck: Fejér CD VIIII3, 751 n. 354.

zu Wien (A).

- Siegel an

Seidenschnüren,

Nos capitulum Iauriensis ecclesie memorie conmendantes significamus quibus expedit universis, quod Stephanus filius Dionisii nobilis de possessione H e r e e n de generacione Osi comitatus Suproniensis ab una parte, nobilis vir magister Laurencius filius comitis Symonis dominus de Maiori Martino ex altera coram nobis personaliter constituti, idem Stephanus filius Dionisii confessus est universas possessionarias porciones suas in possessionibus scilicet Nempti Keer Saruld Agyagus Chalad Hereen et Arramus ac alias quascumque ipsum iure hereditario contingentes et ubicumque existentes prenominato magistro Laurencio filio Symonis, pro sumpma ducentarum marcarum latorum denariorum Wyennensium piene et integre ab ipso receptarum se pignori obligasse eo modo, quod quandocumque ipse Stephanus aut aliqui proximorum suorum in proximiori linea consanguinitatis ad ipsum spectancium a prenominato magistro Laurencio vel suis heredibus aut proximis, ipsas possessionarias porciones pro memorata sumpma pecunie ducentarum marcarum redimere voluerint, extunc sepedictus magister Laurencius easdem reddere et libere - 165 -

1334 resignare tenebitur ipsis absque gravamine aliquali, ad quod se prescriptus magister Laurencius ultrónea obligavit volúntate. Datum in festo sancti Vincencii martyris anno domini M° CCC° tricésimo quarto. 1334 Januar 27

264.

Das Kapitel von Neutra berichtet der Königin Elisabeth von Ungarn, daß auf ihren schriftlich erteilten Befehl hin der Chorpriester Elias zusammen mit dem h o m o der Königin Syke von Hymd am 25. Januar den Nikolaus Sohn des Jakob von Kolon, für den 8. Februar vor das Gericht der Königin luden. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.661 (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Erhaltungszustand sehr schlecht, große Löcher im Pergament von A. Das ausstellende Kapitel ist nicht mehr mit Sicherheit festzustellen. Ungedruckt.

Excellentissime domine sue Elysabeth [dei] a) gracia regine Hungarie capitulum Nitrifensis oraciones] pro eadem in filio virginis gloriose. Litteris vestre serenitatis citatoriis [ . . . ] et Petew de Kolun reverenter receptis [unacum] Syke b) de Hymd homine vestro Elyam subdyaconum chori nostri clericum pro testimonio destinavimus ipsi negocio [con]tinenti, qui ad nos reversi concorditer retulissent, quod feria tercia [proxime preter]ita Nicolaum filium Iacobi de e a d e m Kulun contra Petrum fratrem suum in eadem possessione Kulun [ ad vest]ram presenciam ad quindenas eiusdem diei citavissent. D a t u m feria quinta proxima post festum b[eati Pauli apostoli] conversionis anno domini M° CCC° X X X m o quarto. ") Loch im Pergament lich auch: G y k e

von A, ebenso

an den übrigen

eingeklammerten

1334 Februar 20, Visegräd

Stellen

h

) Lesung

unsicher,

mög-

265.

König Karl I. schenkt dem Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf und seinem Bruder Laurencius Gespan von Zarand, auf ihre Bitten das Gut Groß-Andrä, das dem erbenlos verstorbenen comes Gewse gehörte, zum Dank für ihre zahlreichen Verdienste zu dauerndem erblichen Besitz. Das Gut liegt dem gleichfalls GroßAndrä benannten Besitz des Ladislaus dg. Gatal, seiner Söhne Nikolaus und Gregor und seines Neffen Andreas, Sohn des Iwanka, benachbart. Der König verspricht, nach Durchführung der Besitzergreifung ein feierliches Privileg auszustellen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 87.040, früher im Esterhäzy-FA (A). - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk, 1) unter dem Siegel: [relajcio comitis St[ephani] castellani de Wysegrad; 2) von späterer Hand: nobilium de Frachno super possessione Endred. Ungedruckt.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie conmendantes significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod comes Paulus filius comitis Symonis de Nogmortun iudex curie nostre dilectus nobis et fidelis, suo et nomine magistri Laurency fratris sui uterini comitis de Zarand ad nostre maiestatis accedens presenciam suas et ipsius magistri Laurency fratris sui fidelitates et servicia meritoria, quibus nobis et toti regno nostro fideliter et ferventer omni conaminis studio locis et temporibus oportunis in omnibus nostris negociis et - 166 -

1334 agendis tarn prosperis quam adversis intrepidi meruerunt conpiacere et se reddiderunt graciosos et acceptos, proponens et declarans q u a n d a m terram Endred vocatam in comitatu Suprvniensi in vicinitate et conmetaneitate terre Ladizlai filii Gathal, Gregory et Nicolai filiorum eiusdem Ladizlai ac A n d r e e filii Iwanka similiter E n d r e d vocate adiacentem cum omnibus suis sessionibus et pertinenciis suis universis, quocumque nomine vocitatis, nomine terre comitis Gewse hominis sine herede decedentis, sibi et magistro Laurencio fratri suo dari et in perpetuo conferri postulavit. Nos igitur, qui ex debito nostri officii singulorum merita oculis graciosis contueri et unicuique pro meritis antidota premiorum conferre tenemur a ) , circumspectis fidelitatibus ipsorum comitis Pauli et magistri Laurency filiorum Symonis fidelium nostrorum respectu suorum serviciorum multa plura et maiora mererentur, tamen ad presens in aliqualem retribucionem serviciorum eorundem predictam terram ipsius comitis Gewse, Endred vocatam, cum omnibus suis sessionibus, utilitatibus et pertinenciis universis, quocumque nomine vocatis, prout nostre collacioni pertinere dinosscitur, sub eisdem metis signis et terminorum distinccionibus, quibus per ipsum comitem Gewse et suos priores habita extitit et possessa, ipsis corniti Paulo et magistro Laurencio ac suis heredibus h e r e d u m q u e suorum successoribus dedimus donavimus et contulimus iure perpetuo et irrevocabiliter possidendam sine preiudicio iuris alieni; promittentes, ut dum presentes nobis reportate fuerint, in formam nostri privilegii redigi faciemus. In cuius rei memoriam firmitatemque perpetuam presentes concessimus litteras nostras patentes autentico sigillo nostro consignatas. D a t u m in Wyssegrad in dominica Reminisscere, anno domini Millesimo CCC° XXX m o quarto. ") aus einem anderen Wort verbessert (A)

1334 Februar 24, Visegräd 266. König Karl I. beurkundet den Einspruch der Mitglieder des Geschlechtes Osl: Johannes, Dominik und Nikolaus Kastellan von Korog, Söhne des comes Osl, Stephan Sohnes der Herbord, und Belid Sohnes des Belid, und weiterer nicht namentlich genannter Verwandter gegen die Absicht des Stephan Sohn des Dionysius dg. Osl, seine Besitzanteile in Nemeti, Schrolln, Krensdorf, Ker und Alrams an Paul und Laurencius von Mattersdorf zu verkaufen; ein Verkauf sei nach ungarischem Recht nur an Angehörige desselben Geschlechtes zulässig. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.663 (A). - Von der Besiegelung nichts mehr zu sehen. — Rückvermerk von gleicher Hand: p r o I o h a n n e , D o m i n i c o et N i c o i a o filiis Osl et o m n i b u s g e n e r a c i o n i b u s i p s o r u m c o n t r a S t e p h a n u m filium D y o n i s y c o m i t e m P a u l u m et L a u r e n c i u m filios S y m o n i s prohibitorias. Druck: Nagy, Sopronvärm. okl. I. 13 n. 106 (mit falschem Datum: II 14).

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie damus pro memoria, quod magistri Iohannes et Dominicus filii Osl fideles nostri pro se et magistro Nicoiao castellano de Korogh fratre ipsorum, item Stephano filio Herbordi et Belid filio Belid et aliis universis proximis et generacionibus ipsorum de generacione Osl ad nostre mayestatis accedentes presenciam per modum protestacionis nobis significare curaverunt, quod Stephanus filius Dyonisii generacio et proximus ipsorum in ipsorum preiudicium et gravamen universas porciones possessionum ad ipsum de iure tangencium, videlicet terciam partem ville Nemti, item terciam - 167 -

1334 partem possessionis Soruld, item dimidietatem possessionis Heren, item dimidietatem possessionis Keer et dimidietatem possessionis Orlamus corniti Paulo filio Symonis et magistro Laurencio fratri suo vendere et alienare niteretur, unde a) allegantes, quod vendicio et alienacio dictarum possessorium secundum consuetudinem regni non ad aliquos, nisi ad generacionem Osi pertinere dinoscatur b) , per modum protestacionis, ut premisimus, ipsum Stephanum a vendicione et alienacione porcionum possessionariarum predictarum, comitem vero Paulum et Laurencium filios Symonis ab empcione et quomodolibet occupacione prohibuerunt et prohibentes contradixerunt. In cuius protestacionis testimonium presentes a nobis sibi dari postularunt, quas nos eisdem dari fecimus iusticia mediante. Datum in Vissegrad in festo beati Mathye apostoli anno domini M° CCC° XXX mo quarto. a

) von gleicher Hand eingefügt (A)

h

) darnach dicentes, quod gestrichen

1334 vor März 20, Visegràd 267. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf verschiebt den vorher festgelegten Termin, an dem Kernen (dg. Jäk) und seine Söhne Nikolaus und Michael, vertreten gegenwärtig durch Petrus Sohn des Alexander, ihre Urkunden über die Besitzungen Sebefölde und Csösz im Streite gegen Martin und Michael Söhne des Jäk, und Andreas und Jakob Söhne des Reinold, vorlegen sollten, auf den Tag vier Wochen nach der Entlassung des Heeres. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.681 (A). — Einschnitte im Pergament für das rückwärts eingehängte Siegel. - Rückvermerk von gleicher Hand: p r o N i c o i a o filio T y a k et filios R e y n o l d y ad q u i n d e n a s q u i n d e n a r u m r e s i d e n c i e regalis e x e r c i t u s p r o r o g a t o r i a . Druck: Fejér CD VIII/3 S. 762 n. 361.

Nos comes Paulus iudex curie domini regis damus pro memoria, quod causam, quam Nicolaus filius Kemeyn ac Kernen pater suus et Mychael frater eiusdem, pro quibus Petrus filius Allexandri cum procuratoriis litteris nostris astitit, contra Martinum et Mychaelem filios Tyak ac Andream et Iacobum filios Reynoldy a) iuxta continenciam priorum litterarum nostrarum formam nostri iudicii continencium in facto exhibicionis instrumentorum super possessionibus b) Sebefeulde et Cheuz vocatis movere habebant coram nobis 1 ', ob preceptum regium ad quindenas quindenarum residencie exercitus regalis 2 ' proxime nunc moti preemptorie duximus prorogare, statu priori permanente. Datum in Alto Castro octavo die termini prenotati anno domini M° CCC° XXX mo quarto. h •') in A ab et über der Zeile eingefügt ) darnach ein Wort radiert, Zwischenraum durch zwei Striche ausgefüllt 2 ') In der Urkunde fehlt die Angabe über das Datum der ersten Verhandlung ) Laut Urkunde des Hofrichters Paul von Mattersdorf vom 1334 April 18, s. u. n. 272 auf den 20. März (dominica Ramis Palmarum) festgesetzt. Der Termin wäre also der 17. April

* 1334, vor März 21 268. König Karl I. beauftragt auf Bitten von Dionysius und Johannes, Söhnen des Cosmas von Oszkö, das Kapitel von Eisenburg, deren Besitz Zarkad im Komitat Eisenburg zu begehen, wenn nötig, neue Grenzzeichen zu setzen und den Genannten einzuantworten, wenn kein Einspruch dagegen erhoben wird. - 168 -

1334 Inseriert in dem Antwortschreiben des Kapitels an den König von 1334 April 3, dieses lich wiedergegeben in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Emerich Bubek von 1391 ber 6; Orig. im Ung. StaatsA. DL 42.500 (C). Ungedruckt.

ausführSeptem-

. . . tenor litterarum domini Karoli regis . . . in quibus habebatur, quod Dyonisius et Iohannes filii Cosme de Ozko dicto domino Karulo regi dixissent, quod quedam possessio ipsorum Zarkad nominata in comitatu Castri Ferrey existens metarum reambulacionibus et errecionibus et ab aliorum possessionibus separare plurimum indigeret; super quo idem dominus Karulus rex fidelitati dicti capituli Castri Ferrey firmiter precipiendo mandasset, quatenus ipsorum mitterent hominem pro testimonio fidedignum, quo presente homo suus infra declarandus ad faciem diete possessionis Zarkad accedendo, vicinis et conmetaneis eiusdem legitime convocatis et presentibus per veteres a) metas et antiquas reambulando, novas iuxta veteres ubi necesse fuerit, erigendo, relinqueret b) ipsam dictis Dyonisio et Iohanni filiis Cosme sine preiudicio iuris suic> et cuiusvis alieni perpetuo possidendam, si non fuerit contradictum, contradictores .. . 1) et posthec diem citacionis, nomina citatorum . . . et terminum assignatum cum cursibus metarum et tocius facti Seriem sibi fideliter rescriberet capitulum prenotatum . . . 1 ) es folgt die übliche Formel. ") aus einem anderen Wort verbessert (B) Wörter in B über der Zeile eingefügl

h

) von anderer Hand verbessert (B)

') die folgenden

drei

*1334 April 3 269. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König Karl I., daß auf dessen schriftlich erteilten Befehl hin, der wörtlich eingerückt wird, Magister Gregor Kanonikus von Eisenburg, zusammen mit dem homo regius Michael von Buy die Grenzen des Besitzes Zarkad am 21. März 1334 beging und diesen Dionysius und Johannes, Söhnen des Cosmas von Oszkó, ohne Widerspruch zu finden einantworten; die Grenzen des Besitzes werden beschrieben. Fast wörtliche Wiedergabe in der Hofgerichtsurkunde September 6 im Ung. StaatsA. DL 42.500 (B). Ungedruckt.

des Hofrichters

Emerich

Bubek

von

1391

. . . quasdam litteras dicti capituli Castri Ferrei in octavis passce domini in anno eiusdem Millesimo CCC mo trecesimo quarto clauses a) emanatas, domino Karuli olym inclito regy Hungarie ad suum litterarium mandatum rescriptas tenoremque litterarum dicti domini Karoli regis ipsi capitulo verbaliter b) in se habentes nobis persentavit c) , in quibus habebatur, quod . . . (folgt der in der vorhergehenden Nummer abgedruckte Text). Verum cum idem capitulum Castri Ferrey preeeptis ipsius domini Karuli regis obediens d) , cum Michaele de Buy homine regie celsitudinis hominem ipsorum Gregorium ecclesie ipsorum canonicum pro testimonio transmisisset ad premissa exequenda, tandem idem ad ipsum reversi concorditer retulissent, quod ipsi feria secunda proxima post dominicam Ramis Palmarum'* in dicto anno domini Millesimo CCC mo trecesimo quarto preterita accessissent ad faciem predicte possessionis et convocatis vicinis et conmetaneis suis universis eandem per veteres 6 ' metas et antiquas reambulassent reambulatamque cum suis utilitatibus omnibus et pertineneiis suis universis statuissent et reliquissent predictis Dionisio et Iohanni filiis Cosme de Ozko perpetuo possidendam nullo contradictore -

169 -

1334 existente. Cuiusquidem possessionis meta[s] f) , quibus undique circumdaretur hoc ordine distinctas retulissent: quod prima meta inciperet super magnam viam Zarkadnogwtha dictam et iuxta puteum antiquum fuisset meta terrea tunc de novo erecta a parte orientali; de qua progrederetur versus occidentem directe in fine arborum prunarum esset meta; unde parum flecteretur versus aquilonem iungeret mete terree in dumo viminum posita; de qua ad occidentem transiret lacum et in ascedendo monticulum pervenit ad silvam scilicet ad arbores fagum vulga g) bik vocatas, ubi esset meta terrea; et in eodem monte vaderet in viam antiquam, in qua versus occidentem perveniret ad metam terream iuxta arborem tylie positam; de qua directe curreret versus occidentem iungeretur ad metam terream et ad vallem iret ad metas angulares et subtus monticulum Nyuluar vocatum caderet in viam magnam, que veniret de villa Gheus ad Olozka, in qua curreret versus aquilonem; perveniret ad fontem Kalachakutha dictum; modicum eundo iret ad metas angulares subtus arbores illicis positas; de quibus versus orientem asscenderet montem, ubi essent methe terree subtus dumum auellanarum; transeundo terras arabiles ad eandem partem perveniret ad metam terream; de qua versus eandem partem transiret in silva, perveniret ad duas metas terreas, in quarum una staret arbor ilicis; de quibus directe descenderet h ) ad predictam viam'^ magnam Zarkadnoguta dictam, in qua versus meridiem curreret ad locum principalem ibique terminaretur. ') 1334 März 21 b c ') so B stall clausas ) aus einem anderen Wort verbessert (B) ) so B für p r e s e n t a v i t ; das folgende d c Wort verbessert ) in B verbessert aus o b e d i r e n s ) in B von anderer Hand aus v e r a s verbessert f ) in B von anderer Hand ergänzt; dieselbe Hand verbesserte die folgenden Konjunktivformen aus den h ursprünglichen indikativischen Formen e) so B ) verbessert aus a s c e n d e r e t u r , bzw. d e s c e n d i t u r (B) ') in B aus u n a m verbessert

1334 April 3 270. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß die in einer früheren Urkunde vereinbarte Besitzteilung der Edlen von Paty: Paul Sohn des Opour, mit seinem Sohn Laurencius, und Johannes Sohn des Opour, mit seinen Söhnen Johannes, Stephan und Nikolaus, in Gegenwart des Chorpriesters Nikolaus durchgeführt wurde. Sämtliche Besitzungen wurden in zwei Hälften geteilt; Paul und seine Söhne erhalten ferner drei ungezähmte Stuten (equacie indomite) mit der Verpflichtung, den Söhnen des Johannes deren Füllen am 1. Mai zu übergeben (poledrum femellam); die vierte Stute erhalten Johannes und seine Söhne. Alle bisherigen Streitigkeiten wegen des Besitzes, gegenseitiger Gewalttätigkeiten und erlittener Unbill gelten hiemit als beigelegt. - Datum in octavis passce anno domini M° CCC° XXX m o quarto. Orig. im Ung. StaatsA. hängten Siegels. Druck:

Fejer

CD

Vilm.

DL

40.665

263 n. 203;

(A).

— Pergamentstreifen

Tudomänytär

H. 3, 184

und Spuren

des rückwärts

einge-

(1838).

Grenzbeschreibung: ... unam particulam terre ipsorum, prout incipit a Raba et vadit versus occidentem usque ad altalut, que venit de Pomlen divississent . . . medietas a parte aquillonis a vicinitate filiorum Clementis Paulo et Laurencio, altera medietas a meridie a parte vicinitatis filiorum Olivery, Nicoiao, Iohanni et Stephano . . . ; unam particulam terre iuxta vicinitatem Pauli filii Ledegery in latitudine duorum iugerum a via altalut per longitudinem ad Rabam adiacentem . . . item duo iugera iuxta vicinitatem Emerici et Petri filiorum Chepani, Paulo et -

170

-

1334 Laurencio, duo iugera retro ortum Clementis filii Vynclou filiis lohannis . . . ; item in valle Sarzyluauelg unum iugum . . . et in diverticulo eiusdem iugeris usque fluvium Peluznyg . . . item fenile unius falcastri ultra fluvium Peluznyg iuxta vicinitatem Clementis, similiter unius falcastri ab occidente eiusdem fluvii in vicinitate filiorum Erney . . . fenile duorum falcastrorum iuxta ipsum fluvium a parte occidentis ante Noghyd . . . item iuxta Rabam medietas prati . . . item unam particulam terre, prout incipit a via magna cum longitudine currit ad Nyarvelg similiter cum sessionaria porcione in duas partes divisam . . . ab aquillone a vicinitate filiorum Kundya Paulo, . . . altera medietas a meridie a parte filiorum Vynclou filiis lohannis . . . ; particulam terre arabilis, prout incipit a magna via et currit usque Hayd scilicet usque terram Ilbu . . . medietas ab aquilone iuxta vicinitatem a parte Clementis, altera medietas a meridie iuxta vicinitatem Pauli filii Vynclou . . . item iuxta metas terre Buguzlou de octo iugeris terre ipsorum in quattuor diverticulis adiacentibus usque Hayd . . . unam particulam terre eorum arabilis iuxta Kerechtou . . . item sessiones avorum in duas partes divisisse . . . ') A: in octavis sancti G e o r g y

1334 April 3 271. Vor dem Kapitel von Eisenburg verkauft magister Bede Sohn des Adumpreth von Sär, seinen Weingarten auf dem Gebiet des Dorfes Lakhegy (inferioris Lack ante Egurwar) bei Egervär, innerhalb des Besitztums des Nikolaus (von Sär), Sohn des Ehelleus, gelegen, um 3 Mark Wiener Breitpfennige an Nikolaus Sohn des Johannes von Ollär (Allar), wozu Nikolaus von Sär seine Zustimmung gibt. — Datum in octavis pasche anno domini M° CCC° XXX° quarto. Orig. früher im Kisfaludy-FA, Druck: Zalavärm.

heute nicht mehr

auffindbar.

okl. 1275 n. 198.

*1334 April 18 272. Der Hofrichter Paul von Mattersdorf bezeugt, daß im Streit zwischen Deseu Sohn des Dionysius, und Paul Sohn des Bese von Poläny, um den innerhalb des Gutes Zalak gelegenen Besitz von Bartholomeus und Petrus genannt Agh, Söhnen des Paul von Zalak, Paul von Poläny eine Urkunde des Königs Ladislaus von (1282) vorlegte, aus der hervorgeht, daß genannter Petrus Agh und seine Helfershelfer wegen eines Überfalles auf die Güter des Paul von Poläny zum Tode verurteilt wurden und ihre sämtlichen Güter dem Paul und seinem Bruder Ladislaus, sowie dem Johannes Sohn des Alek, und Kilian Sohn des Johannes, zugesprochen wurden; ferner legte er zwei Urkunden des Kapitels von Eisenburg vor: eine über die auf Grund des Urteils des Palatins Nikolaus (dg. Heder) durch dessen Vertreter Samson Sohn des Arnold, vollzogene Besitzeinweisung; die andere eine Bestätigung, daß Buchu und Matthäus, Söhne des Laurencius von Fancska, einen als Mitgift ihrer Schwester, Witwe des Petrus Agh, ihnen zustehenden Besitzanteil in Zalak dem Paul von Poläny überließen. Erhalten im in der Urkunde des Hofrichters Nikolaus von Szecs von ¡381 Mai 16 in dem Bericht des Kapitels von Eisenburg von 1381 Juli l im Ung. StaatsA. DL 42.195 (C). Ungedruckt; die Urkunde des Königs Ladislaus, deren Datum offenbar verschrieben ist, gedruckt: Haz. okm. 179 n. 137; Regest mit Datum 1282: RA n. 3194.

. . . anno domini M mo CCC m0 trecesimo quarto, sedecimo die quindenarum residencie exercitus regis, ad dominicam Ramispalmarum proclamate 1 ', - 171 -

1334 confecte, serie inter omnia alia adinveniebatur, quod cum Deseu filius Dyonisii Paulum filium Bese de Polyan ob contradictoriam inhibicionem statucionis possessionis Bartholomei et Petri dictorum Agh, filiorum Pauli de Zalak, in eadem possessione Zalaak in comitatu Castri Ferrei existentis racione generacionis sibi ut dixisset pertinentis, in presenciam ipsius comitis Pauli in causam atraxisset, tandem ipse Paulus filius Bese coram ipso comite Paulo personaliter adherens et predictam possessionem Bartholomei et Petri efficacium instrumentorum titulo pertinere sibi allegans, quasdam litteras patentes serenissimi principis domini Ladizlai olym incliti regis Hungarie felicissime recordacionis anno domini M m o CC m 0 nonogesimo secundo 2 ' confectas demonstrasset, continentes, quod quia Petrus dictus Agh, frater Bartholomei serius inter ceteros in eisdem litteris nominati expressos, super descensum predicti Pauli et Ladizlai filiorum Bese, Iohannis filii Alek, et Kyliani filii Iohannis veniendo, universis suis bonis, equis et rebus ipsis spoliassent eosdem Paulum et Ladizlaum necnon novem servientes eorum ac aliorum prefatorum letaliter vulnerassent, descensus eorum conburendo huiusmodique illato ipsi regali magnitudini claruisset manifeste; ob hoc ipse dominus Ladizlaus rex possessiones universas predictorum Petri dicti Agh et Bartholomei serius ac aliorum in eisdem litteris contentorum et ipsius facti participium ipsis Paulo et Ladizlao filiis Bese, Iohanni et Kyliano ac ipsorum heredibus p e r p e t u o et irrevocabiliter possidendis dedisset et contulisset, ipsos Petrum et Bartholomeum ac alios absque strepitu alicuius iudicii propter notam huiusmodi infidelitatem dampnari morte conmittendo; adhuc idem Paulus filius Bese quasdam litteras vestras eidem corniti Paulo demonstrasset, in quorum tenoribus idem comes Paulus vidisset contineri, quod Samson filius Arnoldi h o m o magnifici viri Nicolai condam palatini bone memorie iuxta iudiciariam sentenciam ipsius Nicolai palatini prefatum Paulum filium Bese in predicta possessione ipsius Petri filii Pauli, Zalaak vocatam nullo contradictore apparente sub testimonio vestro statuisset; tandem Buchu et Matheus filii Laurencii de Fanchka in presencia vestra astando porcionem Petri filii Pauli Agh dicti in Zalaak habitam, que ipsis racione dotis filie Laurencii sororis eorum relicte predicte Petri Agh dicti devenisset, contulissent Paulo filio Bese predicto iure perpetuo et irrevocabiliter pacifice possidendam. ') 1334 März 20

2

) soll wohl heißen octogesimo, da Ladislaus

IV. 1290 starb

1334 Mai 7, Visegräd 273. König Karl I. beauftragt den Konvent St. Adrian zu Zala auf Bitten des Propstes und des Kapitels von Eisenburg, zusammen mit dem h o m o regius Hermann von Tilaj, Johannes Sohn des Cosmas von Oszkö, oder Stephan Sohn des Martin von Szentivänfalva, oder Andreas von V'ön'öck (Wenich), eine Grenzbegehung der Besitzungen Lapsa und Szentmihälfalva vorzunehmen und diese dem Kapitel einzuantworten, falls kein Einspruch dagegen erhoben wird. — D a t u m in Wisegrad sabbato proximo post festum ascensionis domini anno eiusdem M" CCC" XXX° quarto. Erhalten in dem Antwortschreiben des Konvents an den König von 1334 Juni 7, dessen Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger (B). — 2 Abschrr. saec. 19 im Ung. StaatsA. DL 91.262 und 91.263, früher im Festetics-FA quoslibetque alios tam eiusdem generacionis Osi quam extraneos ab usu, occupacione, detencione, appropriacione et perpetuacione quarumvis possessionum, porcionum et iurium possessionariorum ipsorum prepositi et conventus ubilibet habitorum eosdem quovis iure et titulo concernencium, fructuum et utilitatum percepcione b ) ac se quovis calore quesito in dominium earundem intromissione factis vel fiendis prohibuit et inhibuit contradicendo coram nobis, lege regni requirente, testimonio presencium mediante. D a t u m octavo die festi epiphaniarum domini, anno eiusdem M m o CCC° tricesimo septimo. •') so A

b

) von gleicher Hand über der Zeile

eingefügt.

1337 Januar 27, Eisenburg

349.

Leustachius (dg. Ratold) Gespan von Eisenburg, Ödenburg, Somogy und Tolna, sowie die Adelsrichter des Komitats Eisenburg bestimmen, daß Martin von Meggyes in der Streitsache gegen Michael genannt der Krumme von Arpás sich vor dem Kapitel von Eisenburg von folgender Anklage freischwören soll: Er habe am 25. April 1336 einen Ochsen des Michael im Werte von 1 Mark, der seinem Schuldner Jakob dg. Hermán Sohn des Kondakur, zu übergeben war, für sich behalten und damit dem Michael einen Schaden von 3 Mark verursacht. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.277 (A). - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels des Komitats, Bruchstück des Siegels des Gespans mit leserlicher Umschrift. — Rückvermerk von gleicher Hand: s u p e r f a c t o i u r a m e n t i ad f e r i a m s e c u n d a m p r o x i m a m post o c t a v a s p u r i f í c a c i o n i s virginis gloriose in c a p i t u l o Castri Ferrei p r o M a r t i n o de M e d y e s c o n t r a M i c h a e l e m d i c t u m C h u r v u s d e A r p a s . - Große Wasserflecken im Pergament.

Nos magister Leustachius comes Castri Ferrei, Supruniensis, Symigiensis et Tholnensis ac iudices nobilium Castri Ferrei comitatus damus pro memoria, quod Martinus de Medyes contra Michaelem dictum Churvus feria secunda próxima post octavas festi purifícacionis virginis gloriose iam venturas'' in capitulo Castri Ferrei tenetur prestare sacramentum super eo, quod unum bovem ipsius i0 Michaelis cuidam debitori suo scilicet Iacobo filio Kondakor de H e r m a n , unam marcam valentem, dandum et assignandum eidem Martino non dedisset, in quo nec dampnum trium marcarum eidem intulisset; cuius revolucio annualis feria sexta próxima post festum beati Georgii martyris 2 ' nunc instaret. Datum in - 221 -

mi Castro Ferreo secunda feria post festum conversionis sancti Pauli apostoli anno domini M° CCC 0 0 0 XXX m o septimo. 1

2 ) 1337 Februar 10 ) 1337 Aprii 25 ) über der Zeile von gleicher Hand aus suum verbessert

a

350. 1337 Februar 8 Das Kapitel von Eisenburg beurkundet die Beilegung aller Streitigkeiten zwischen den Edlen von Varsäny (nobiles de Wossyan): Irnusd und Johannes Söhnen des Ogmand, einerseits, Martin Sohn des Dionysius, Michael und Paulus Söhnen des Dietrich (Detricus), ihrem Verwandten Boso, Ladislaus Sohn des Ladislaus und sein Bruder Paul, Ladislaus Sohn des Nikolaus, Petheu Sohn des Stephan, Demetrius Sohn des Gregor, andrerseits, auf Grund des Schiedsspruches genannter Schiedsrichter, darunter des Kustos von Eisenburg Gregor Sohn des Solomon. Es wird eine Besitzteilung durchgeführt, ein Teil des Besitzes Varsäny grenzt an den gleichnamigen Besitz des Klosters St. Gotthard. In der ausführlichen Grenzbeschreibung heißt es: . . . et recte in medio ipsius fluvii Myroud, per quem utriusque parcium porciones ab invice separantur, versus occidentem currit usque metas terre posssessionis ecclesie de Sancto Gothardo. - Datum in festo beate Elene regine anno domini M° CCC mo XXX m o septimo, magistro Andrea preposito, Mychaele cantore, Gregorio custode, Iohanne decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.279, früher im Festetics-FA ren, abgefallen. — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ten.

(A). — Siegelan ABC am oberen

roten Rande

Seidenschnüdurchschnit-

Ungedruckt. — Vgl. die Urkunde des Königs Emerich von 1198, in welcher der Besitz W o s s y a n dem Kloster St. Gotthard bestätigt wird, UBB / 32 n. 61. — DerTagder hl. Helene wurde im Erzbistum Gran am 8. Februar, im Erzbistum Salzburg und Bistum Fünfkirchen am 15. April gefeiert, die Urkunde könnte also auch mit April 15 datiert werden.

1337 Februar 16, Ödenburg 351. Der Johanniterkonvent von Ödenburg beurkundet, daß Jakob Sohn des Kalas von Girm, zusammen mit seiner Frau Agnes und seinen Söhnen Martin und Nikolaus ein Viertel seines ererbten Mühlenbesitzes an dem Goldbach in Girm, neben dem Hof von Stephan und Bartholomäus, Söhnen des comes Stephan von Ödenburg gelegen, samt einem Viertel des zugehörigen Gartens, des Obstgartens und des Ackers an die Genannten um 6 pensae Wiener Breitpfennige verkaufte; ausbedungen wurde dabei, daß die Verkäufer den Besitz innerhalb Jahresfrist um den Verkaufspreis zurückkaufen können; erst bei Versäumnis dieser Frist geht der genannte Besitz endgültig in das Eigentum der Käufer über. Orig. im KomitatsA. erhalten.

zu Ödenburg,

Druck:

okl. 113 n. 114. — Reg.: Hazi,

Sopronvärm.

StadtA.

(A).

— Siegel des Konvents Soprontört.

an

Pergamentstreifen

I 70 n. 128.

Nos conventus Cruciferorum in Supprvnio significamus universis tarn presentibus quam futuris hanc litteram inspecturis, quod accedentes ad nostram presenciam Iacobus filius Kalas de Kurrw cum uxore sua Agnete et cum filiis suis Martino et Nicoiao atque cum ceteris eorum heredibus et cognatis universis professi sunt coram nobis oraculo vive vocis, quod maturo consilio et animo -

222

-

1337 deliberato de possessionibus suis hereditariis in villa Kurrw, quartam partem unius fundi molendini in fluvio Eyka existentem supra curiam Stephani et Bartholomei filiorum comitis Stephani de Supprvnio iacentem et sitam, cum omnibus attinenciis et utilitatibus ad predictam quartam partem ipsius fundi pertinentibus, videlicet quartam partem pomerii, quod adiacet et quartam partem orti ibidem, eciam quartam partem agri penes fundum molendini predictum discretis viris predictis Stephano et Bartholomeo filiis comitis Stephani de Supprvnio et eorum heredibus heredumque suorum successoribus pro sex pensis denariorum latorum Wiennensium piene ab eisdem et integre receptis iure hereditario perpetuo vendidissent; condicione vero tali, quod prelibatus Iacobus cum uxore et filiis suis atque cognatis et amicis universis prenominatis sepedictam quartam partem fundi molendini cum suis attinenciis et utilitatibus supradictis in revolucione anni unius a data presencium pro pecunia prenominata redimendi, liberandi atque solvendi plenam habere poterunt et liberam facultatem; quod si non fecerint et predictum tempus redimendi neglexerint, extunc sepenominati Stephanus et Bartholomeus in filios filiorum sepenominatum fundum molendini cum universis attinenciis eiusdem prememoratis quieto modo atque pacifico tenebunt et iure hereditario atque perpetuo irrevocabiliter possidebunt. Hoc eciam adiecto, si prelibatos Stephanum et Bartholomeum aut successores eorum racione possessionis sepenominate quis impeteret seu gravare aut molestare presummeret, extunc sepedictus Iacobus filius Kalas de Kurrw cum uxore et filiis et cognatis seu suis heredibus omnibus supradictis idipsum expedire tenebuntur propriis laboribus et expensis. In cuius rei evidenciam et securitatem perfectam presentes nostro sigillo pendenti litteras concedimus roboratas. Datum Supprvnii dominica Circumdederunt me, anno domini Millesimo CCC m o XXX m 0 séptimo.

*1337 März 15 352. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König auf dessen schriftlich erteilten Auftrag, daß am 10. März der Kanonikus Dekan Johannes und der homo regius Paul von Làdony Sohn des Albert, die Grenzbegehung des Besitzes Kaal durchführten und diesen in Gegenwart der Nachbarn und Anrainer Petrus und Nikolaus, Söhnen des Friedrich von Kaal, einantworteten, ohne Widerspruch zu finden. Inhaltsangabe in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Jakob von Zips von 1373 November 17 auf Grund der Bestätigung durch den König Karl 1. von 1337 Oktober 3, Visegräd, im Ung. StaatsA. DL 41.924 (C). Ungedruckt.

- Über Kaal vgl. UBB 162 n. 92.

. . . quasdam litteras domini Karoli regis felicis recordacionis patentes, hic in Visegrad feria sexta proxima post festum beati Mychaelis archangeli 1 ' anno domini M° CCC° XXX 0 septimo confectas, tenorem quarundam litterarum capituli Castri Ferrei sabbato proximo ante dominicam Reminiscere 2) in eodem anno domini M° CCC° tricesimo septimo emanatarum, eidem domino Karolo regi ad suum litterattorium preceptum rescriptarum habentes, nobis presentavit, declarantes inter cetera, quod Petrus et Nicolaus filii Friderici acceptis Paulo filio Alberti de Ladun homine regio eiusdem Karoli regis et magistro Iohanne canonico et decano ac testimonio dicti capituli ad regium litteratorium preceptum eiusdem domini regis Karoli transmisso feria secunda proxima post dominicam - 223 -

1337 Invocavit 3 ' in dicto anno preteritam ad faciem predicte possessionis Kaal in comitatu Suproniensi habite universis vicinis et conmetaneis a) suis circumquaque existentibus inibi legitime convocati accessissent et ipsis presentibus eandem per quamplures metas in se conscriptas b) , reambulari et reambulatamque 0 ' et a vicinorum suorum possessionibus metaliter separatam cum omnibus suis utilitatibus per eosdem regni et dicti capituli homines sibi statui fecissent perpetuo possidendam nullo penitus contradictore existente. 1

2 3 ) 1337 Oktober 3 ) 1337 März 15 ) 1337 März 10 b ) über der Zeile von gleicher Hand nachgetragen (C) ) ab per von gleicher Hand über der Zeile eingefügt (C) ') so A a

*1337 März 16 353. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König Karl /., daß auf dessen schriftlich erteilten Auftrag hin ein Mitglied des Kapitels zusammen mit dem homo regius die Grenzen der beiden Besitzungen Groß-Warasdorf und Klein-Warasdorf begingen, Grenzzeichen setzten und den Söhnen des Peter von Làdony, Johannes, Peter und Laurencius zu dauerndem Besitz einantworteten. Inhaltsangabe nach dem Transsumpt König Karls 1. von 1337 Oktober 3 im Transsumpt des Kapitels von Raab von 1342 November 19, dieses inhaltlich wiedergegeben in der Hofgerichtsurkunde des Königs Sigismund von 1415 September 3, Visegräd, im Ung. StaatsA. DL 87.886 (D), früher im Esterhózy-FA. (D). - Bestätigung der Schenkung durch König Ludwig 1. von 1364 Februar 3 an Johannes genannt Chuz, Sohn des Peter Chuz. (B). Ungedruckt.

. . . littere patentes domini Karuli regis quasdam litteras capituli ecclesie Castri Ferrei resumpcionales in dominica Reminiscere anno in eodem emanatas 1 ' transcribencium habebatur, quo prefati domini Karuli regis et annotati capituli Castri Ferrei homines litteris in eisdem nominati ad regium litteratorium edictum transmissi, termino in eisdem litteris contento ad facies posessionum Ket Baran vocatarum 2 ' in comitatu Soproniensi existencium, vicinis et conmetaneis earumdem universis inibi legitime convocatis accedendo easdem circumquaque reambulassent reambulatasque et ab aliorum iuribus possessionaribus metaliter distinctas et separatas sub inclusionibus metarum in eisdem litteris conscriptarum, Iohanni, Petro et Laurencio filiis Petri de Ladon statuissent perpetuo possidendas. ') 1337 März 16 Nemetbaran.

2

) In der Urkunde König Ludwigs I. werden die Besitzungen genannt: Magyarbaran et

1337 April 3 354. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet die auf Bitten des Magisters Johannes Sclavus und seines Bruders Marcellus, Söhnen des Stephan Sclavus von PurbuseBesfa, des Johannes und Martin, Söhnen des Peter von Purbuse-Besfa und des Martin Sohn des Nikolaus von Purbuse-Besfa, vor dem Dekan Johannes von Eisenburg durchgeführte Besitzabgrenzung, wobei der Ortsteil Waradsziget an der Pinka den Söhnen des Peter und des Nikolaus verbleibt; es wurde festgesetzt, daß Verkauf oder Verpfändung eines Besitzes nur an den anderen Partner erfolgen kann und für den Fall des Aussterbens einer Linie die andere allein erbberechtigt ist. Die Grenzen der Besitzungen werden beschrieben. - 224 -

1337 Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.593, früher im Rumy-FA (A). Buchstaben ABC am oberen und unteren Rande durchschnitten. Seidenschnüren erhalten. Ungedruckt.

- Besiegeltes Chirograph, die - Siegelreste an violett-grünen

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod magister Iohannes Sclauus filius Stephani Sclaui de Purbuse pro se et pro Marcel 3 ' fratre suo ex una parte, Iohannes filius Petri filii Pauli de eadem Purbuse pro se et pro Martino fratre suo ac Martino filio Nicolai filii supradicti Pauli ex altera coram nobis personaliter constituti, a nobis partes humiliter postularunt, ut unum ex nobis cum eis transmittere dignaremur, in cuius presencia et testimonio possessiones eorum in Purbuse habitas ab invice separarent per erecciones metarum distingendo. Nos enim ipsorum peticionibus iustis et legitimis acquiesscentes, unum ex nobis, magistrum Iohannem ecclesie nostre canonicum et decanum inter partes pro testimonio [trans]misimus b ) , quequidem partes cum eodem nostro testimonio ad nos redeuntes ipsam distinccionem possessionum Iohannis et Marcelli filiorum Stephani Sclaui necnon Ioh[annis] b ' et Martini filiorum Petri ac Martini filii Nicolai retulerunt in hunc modum: quod primo, ubi sunt due finales mete Iohannis Sclaui et Marcelli, [Stepha]ni b ) , Bokon et domini Tha[tamerii] b ) Albensis ecclesie prepositi iuxta fluvium Pynkua posite, qui fluvius iuxta possessionem supradictorum Iohannis Sclaui et Marcelli fi]liorum b ) Stephani Sclaui a meridie, iuxta possessionem Iohannis et Martini filiorum Petri ac Martini filii Nicolai Warad[zygeth .. .]rit b) , cuius fluvii medietas ab aquilone Iohanni et Marcello pertinet, altera medietas eiusdem fluvii Pynkua ab aquilone [...] b ) et fratribus suis a meridie pertinet, incipit et egreditur in medio eiusdem fluvii et recte in medio eiusdem versus meatum ipsius fluvii [ab occidente et] b) tendit usque locum, ubi ipse fluvius bipartitur, una pars maior ad aquilonem, altera minor ad meridiem; ubi exit de ipso fluvio ad duas metas terreas relinquendo ipsum fluvium ad aquilonem, quarum metarum una ab aquilone est Iohannis et Marcelli, altera a meridie est Iohannis fili Petri et fratrum suorum predictorum; de quibus duabus metis directe versus occidentem per nemus Owosberuck vocatum currit usque metas possessionis Luazad, per quarum metarum cursus possessio Iohannis Sclaui et Marcelli, Purbuse vocata ad aquilonem, possessio vero Iohannis, Martini filiorum Petri et Martini fili Nicolai Waradzygethy vocata in possessione Purbuse existens ad meridiem ab invice separatur et sic ipse Iohannes Sclauus possessionariam porcionem filiorum Petri et Nicolai Waradzygeth vocatam, quam ipse fluvius ab aquilone circumgirat, eisdem reliquit perpetuo et inrevocabiliter possidere. Et e converso idem Iohannes filius Petri pro se et pro fratribus suis conparendo, ut premissum est, possessionem Iohannis Sclaui et Marcelli Purbuse vocatam eisdem conmisit et consensit similiter perpetuo inrevocabiliter possidere; et si aliqua ipsarum parcium de alterius partis porcione nitteretur plus occupare vel occuparet contra partem divisionem observantem in pena remanebit, qua iterator cause semel exsecute puniri et pati consuevit; preterea adiecerunt partes, ut si aliqua ipsarum parcium lapsu temporum alicuius necessitatis gravamine conpellente possessionem suam ibi in Purbuse habitam vendicioni vel obligacioni exponeret, aliis non possit nisi una pars earundem parcium parti alteri vendere valeat et pariter obligare. Ceterum m o d o consimili, si aliqua parcium earundem heredum caruerit solacio, possessio partis sine herede decedentis parti alteri heredum solacio prefulgenti et gaudio, omni iure devolvatur perpetuo possidere, ad quod se partes ultro - 225 -

1337 obligarunt coram nobis. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegiales sigilli nostri munimine roboratas medioquo alphabeto intercisas. Datum quinta feria proxima ante dominicam ludica anno domini M° CCC° XXX° septimo, magistro Andrea preposito, Mychaeli cantore, Gregorio custode, Iohanne decano ecclesie nostre existentibus. a

) so A

b

) Loch im Pergament

1337 April 27 355. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Andreas Sohn des Chepan von Molnär, und seiner Söhne Petheu, Nikolaus, Thomas und Andreas, sowie der Witwe des Alexander von Kökenyes Elisabeth, und ihres Sohnes Michael, die Urkunde von 1331 Januar 1 mit der Verfügung des Alexander über seine Besitzungen Kökenyes und Döbröcze. — Datum in octavis passce domini anno eiusdem millesimo trecentesimo tricesimo septimo, magistro Andrea preposito, Michaele cantore, Gregorio custode, Iohanne decano ecclesie nostre existentibus. Erhalten im Transsumpt 2697 (B). - Beglaubigte

des Kapitels von Eisenburg von 1465 Febraur 28 im Ung. StaatsA. Abschr. von 1777 März 22, Preßburg, ebenda (C).

DL

Ungedruckt.

*1337 Mai 17 356. Das Kapitel von Eisenburg stellt eine Urkunde in dem Streit um Frankenau zwischen dem Abt von Marienberg und den Edlen von Gös aus. Erwähnt ohne nähere Inhaltsangabe in der Gerichtsurkunde des Hofrichters Simon von von 1412 November 10 mit der Bemerkung, daß die Urkunde in einem Transsumpt des am 6. Oktober vorgelegt von Eisenburg von 1390 Mai 17 bei der Gerichtsverhandlung Ung. StaatsA. DL 15 (C). Druck: Nagy, Sopronvàrm. okl. II 5 n. 6.

Rozgon Kapitels wurde;

Quarta quippe ipsarum ipsius scilicet capituli Castri Ferrei privilegialis feria tercia proxima post festum ascensionis domini anno eiusdem millesimo trecentesimo nonagesimo 1 ', habens in se verbotenus Seriem aliarum literarum eiusdem capituli similiter privilegialium in quindenis festi invencionis sancte crucis anno domini millesimo trecentesimo tricesimo septimo 2 ' conceptarum et per ipsum capitulum ad regium literatorium mandatum in eorum sacristia requisitarum et reinventarum. ') i m Mai 17

2

) 1390 September 3

1337 Juni 12, Visegräd 357. König Karl I. beurkundet die in seiner Gegenwart erfolgte Verpfändung des Besitzanteiles im Umfange von vierzehn Ansässigkeiten samt allen Zugehörigkeiten, dem Patronatsrecht über die Kirche zum Hl. Kreuz und der Hälfte einer Mühle mit vier Gängen und Mühlsteinen in Wulkaprodersdorf an der Wulka, die Johannes, Sohn des Iwanka dg. Gutkeled von Pelbärthida um 30 Mark Wiener Breitpfennige, die Mark zu 10 pensae gerechnet, auf zehn Jahre an den Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf vornahm; das Kapitel von Raab wird beauftragt, die

- 226 -

1337 Einantwortung des verpfändeten Gutes zusammen mit dem homo regius Nikolaus von Antau oder Thomas Sohn des Konrad, durchzuführen; nach Ablauf von zehn Jahren kann das Gut um die gleiche Summe rückgelöst werden, später um die doppelte. Erhalten in der Urkunde des Kapitels von Raab von 1337 Juni 24, diese inseriert in der Bestätigungsurkunde des Königs von 1337 Juli 26, Visegräd, Orig. im Ung. StaatsA. DL 3069, früher im HHStA. zu Wien (C). - Abschr. saec. 18 im HHStA. (D). Druck: Fejér CD VIIII4, 225 n. 104.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie conmendantes significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod magnifico viro comite Paulo iudice curie nostre ab una et Iohanne filio Iwanka filii Cosme de genere Guthkeled de Perbarhyda parte ab altera coram nobis propriis in personis eorum constitutis propositum extitit per eundem Iohannem filium Iwanka et relatum ministerio vive vocis, quod ipse totalem possessionariam porcionem suam in possessione Kwhydpordan vocata in comitatu Suprvniensi iuxta rivulum Seleg habitam quatuordecim fundos integros curiarum vulgo lehun nominatos in se continentem cum omnibus suis utilitatibus, scilicet iure patronatus ecclesie Sancte Crucis in eadem constructe et medietate duorum molendinorum quatuor rotas et totidem molares in se habencium cum terris arabilibus et campestribus, fenilibus, pratis et quibuslibet usibus, fructibus et iuribus, proventibus et pertinenciis universis eidem corniti Paulo pro triginta marcis latorum Vienensium, pro qualibet marca decem pensis conputatis, piene ab eodem comite Paulo coram nobis receptis, a presentibus octavis festi Pentecostes 1 * usque ad decimam revolucionem earundem octavarum annualem 2 * pignori obligasset et obligavit coram nobis tali modo: quod idem Iohannes eandem in ipsa decima revolucione annuali in presencia capituli Iauriensis cum ipsis triginta marcis latorum Vienensium quamlibet marcam cum decem pensis computando omni estimacione exclusa ab eodem comite Paulo redimerei idemque comes Paulus eandem soluta premissa pecunia mox resignare teneretur Iohanni memorato ut assumpsit. Si autem ipse Iohannes ipsam possessionariam suam porcionem in ipsa decima revolucione annuali redimere non curaret vel non posset, penam duppli dictarum triginta marcarum incurreret eo facto; quamquidem possessionariam porcionem idem Iohannes filius Iwanka presentibus Nykul de Zanthow vel Thoma filio Corardi altero absente homine nostro et testimonio dicti capituli Iauriensis, quod presencium serie per id capitulum fideles nostros iubemus destinari, in quindenis dicti festi Penthecostes proxime venturis 3) eidem corniti Paulo cum omni plenitudine sui iuris et utilitatum integritate statuere assumpsit coram nobis; ipsum autem capitulum Iauriense super totali dicto processu, prout ibi peractum extiterit et secundum continenciam presencium litterarum nostrarum premissam possessionariam inpignoracionem continencium, ipsi corniti Paulo litteras suas dare teneatur. Datum in Wyssegrad feria quinta proxima ante predictas octavas festi Penthecostes anno domini Millesimo CCC° XXX m 0 septimo. ') 1337 Juni 15

2

) 1347 Mai 27

-1) 1337 Juni

22

1337 Juni 19 358. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet die Besitzteilung nach einem Streit zwischen den Edlen von [Also]-Paty (de Poth): Beke Sohn des Oliver, und seinen - 227 -

1337 Brüdern Nikolaus und Georg einerseits, Philipp Sohn des Herne, und seinen Brüdern Neue und Stephan, Laurencius Sohn des Paul (Sohnes des Opour), Stephan und Johannes Söhnen des Johannes (Bruders des Paul), Klemens und seinen Brüdern Benedikt und Garman, Söhnen des Wenzeslaus (Vinchlo), andererseits um einen ihrem Erbbesitz benachbarten, ebenfalls Paty (Poth) genannten Besitz, der ehemals Burgland von Eisenburg war und durch Anton Archidiakon von Sastin, und seine Brüder Belid und Hyazinth (Iachyncto) erworben worden war; die südliche Hälfte soll der erstgenannten Gruppe, die nördliche der anderen gehören, ein Gebiet im Umfang von sechs Joch, angrenzend an den Besitz des Beke, fällt an diesen. Die Partner verpflichten sich, einander in ihrem nunmehrigen Besitz zu verteidigen, widrigenfalls der Besitz an die anderen übergehen soll; die Urkunden über die Erwerbung durch Anton erhält gleichfalls Beke. Falls Beke einen Besitzanteil seiner Tochter als Mitgift mitgeben wolle, soll dagegen kein Einspruch erhoben werden und der künftige Schwiegersohn in den Familienverband aufgenommen werden. — Datum in festo corporis Christi anno domini M m0 CCC m 0 tricésimo séptimo. Orig. im Ung. StaatsA. hängten Siegels.

DL 40.743 (A).

— Pergamentstreifen

Druck: Fejér CD VIIII7, 297 n. 231. - Die Schenkungsurkunde zuletzt gedruckt: UBB II 18. n. 22.

und Spuren des rückwärts König Stephans V. für

eingeAntonius

1337 Juni 24 359. Das Kapitel von Raab berichtet dem König Karl /., daß auf seinen wörtlich eingerückten Befehl hin am 22. Juni in Gegenwart des Chorpriesters Blasius und des homo regius Thomas Sohn des Konrad, der Vertreter des Johannes dg. Gutkeled, des Sohn des Iwanka, namens Martin Sohn des Martin, mit Vollmachtsurkunden Königs versehen, den Besitzanteil des genannten Johannes in Wulkaprodersdorf im Umfang von vierzehn Lehen mit allen Zugehörigkeiten nach Erhalt von 30 Mark Wiener Breitpfennigen dem Hofrichter Graf Paul von Mattesdorf Sohn des Symon, unter den vereinbarten Bedingungen übergab. — Datum in festo nativitatis beati Iohannis baptiste anno domini M° CCC m o XXX mo septimo. Erhalten in der Bestätigungsurkunde des Königs DL 3069, früher im HHStA. zu Wien (B). Druck: Fejer CD VIII/4, 225 n. 104.

von 1337 Juli 26, Visegräd,

im Ung.

StaatsA.

1337 Juli 9 360. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König Karl /., daß auf seinen Befehl hin der Kanoniker Martin eine an den Gespan Leustachius von Eisenburg gerichtete Urkunde des Königs diesem überbrachte, worin er aufgefordert wird, den Edlen Philipp und Klemens von Paty den Besitz Paty (Pogh) zurückzugeben. Der Gespan erklärte, daß er den genannten Edlen deren Erbbesitz Paty bis zum Fluß Peresztegpatak (Pyliznig) zurückgegeben habe, einen anderen, gleichfalls Paty genannten Besitz, aber im Namen des Königs als zur Burg Eisenburg gehörig behielt; weil aber der König die Übergabe auch dieses Besitzes befahl, habe er den Edlen erlaubt, das dort gesäte Getreide zu ernten, Anzahl der Garben und Umfang des Besitzes kenne er (sciendo numerum iugerum et capecias usque dum vestram personaliter visitaret maiestatem). Der Gespan selbst habe nichts zerstört, son- 228 -

1337 dem eine Abgabe eingehoben, diese aber den genannten Edlen zurückerstattet. — D a t u m feria quarta proxima ante festum beate Margarete virginis anno domini M° CCC° XXX m o septimo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.747 (A). - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: Excellentissimo d o m i n o e o r u m Karolo dei g r a d a illustri regi H u n g a r i e pro Philippo et C l e m e n t e nobilius d e Pogh. Druck: Fejér CD VIIII7, 299 n. 133.

1337 Juli 26, Visegràd

361.

König Karl /. transsumiert auf Bitten des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf die Urkunde des Kapitels von Raab von 1337 Juni 24 mit der Einantwortung des durch Johannes dg. Gutkeled an Paul von Mattersdorf verpfändeten Besitzanteiles von Wulkaprodersdorf Orig. im Ung. StaatsA. DL 3069, früher im HHStA. zu Wien (A). — Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels erhalten. - Rückvermerke: 1) gleichzeitig: K w h i d p o r d a n ; 2) saec. 17: gabbrief pro graf Paul, 1337. Druck: Fejér CD VIII/4, 225 n. 104.

Nos Karolus dei g r a d a rex Hungarie memorie conmendantes significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod magnificus vir comes Paulus iudex curie nostre dilectus nobis et fidelis ad nostre serenitatis accedens presenciam exhibuit nobis quasdam litteras capituli Iauriensis super statucione totalis possessionarie porcionis Iohannis filii Iwanka filii Cosme de genere Guthkeled de Perbarhyda, in possessione Kwhydpordan vocate in comitatu Suprvniensi iuxta rivulum Seleg habite, quatuordecim fundos integros curiarum vulgo lehun nominatos in se continentis aliisque suis utilitatibus sibi mediantibus litteris nostris pignori obligate facta confectas, petens nos precum cum instancia, ut easdem in formam litterarum nostrarum patencium redigi et ad ipsius inpignoracionis et statucionis cautelam firmiorem transscribi facere dignaremur; quarum tenor talis est: Excellentissimo principi domino Karolo . . . (folgt das Schreiben des Kapitels von Raab von 1337 Juni 24 mit der inserierten Urkunde König Karls 1. von 1337 Juni 11). Nos igitur iustis et legitimis peticionibus dicti comitis Pauli iudicis curie nostre favorabiliter inclinati predictas litteras rite et legitime agnoscentes fore emanatas ad ipsius possessionarie inpignoracionis et statucionis cautelam firmiorem in formam presencium litterarum nostrarum patencium redigi fecimus de verbo ad verbum et transscribi. D a t u m in Wyssegrad secundo die festi Iacobi apostoli anno domini Millesimo CCC° X X X m 0 septimo.

1337 September

1, Visegräd

362.

Vor dem königlichen Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf bevollmächtigt die Edle Margarethe, Tocher des Johannes und Witwe des Jakob von Szentkiräly im Komitat Eisenburg, ihren Schwiegersohn Nikolaus von Käld zur Führung ihres Prozesses um ihr Ausstattungsgut vor dem Bischof Koloman von Raab oder seinem Vikar und erklärt sich von vornherein mit allen Entscheidungen, die Nikolaus treffen wird, einverstanden. - 229 -

1337 Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.280, früher im Festetics-FA ters an Pergamentstreifen. Ungedruckt.

(A). — Reste des Siegels des

Hofrich-

Nos comes Paulus iudex curie domini regis memorie conmendamus per presentes, quod nobilis domina Margaretha vocata filia Iohannis filii Tyuan relicta videlicet Iacobi de Scenthkyral de comitatu Castri Ferrey ad nostram personaliter accedendo presenciam totam requisicionem rerum parafernalium suarum super possessionibus dicti Iacobi mariti sui apud quoscumque detentores existerentur in presencia domini Colomani dei et apostolice sedis gracia episcopi ecclesie Iauriensis vel coram vicario eiusdem usque finalem requisicionem dictarum rerum parafernalium suarum conmisit Nicolao filio Marcelli de Kald genero suo exhibitori presencium procurandam, ratam habituram se promittens quicque per prefatum Nicolaum generum suum in quocumque termino usque finalem decisionem dicte requisicionis sue ut remittitur, factum, procuratum seu ordinatum fuerit finaliter prosequendo. Datum in Wyssegrad in festo beati Egidy confessoris anno domini M° CCC° XXX m o séptimo.

1337 September 3, Preßburg

363.

König Karl I. befiehlt jedermann in seinem Reich, die Bürger von Güns (hospites nostros de Kewszegh) im Besitz ihrer Ländereien und deren Einkünfte nicht zu behelligen, sie ihnen nicht zu entziehen oder sie deshalb vor irgendeinen Richter zu laden; vielmehr sollen alle, die Ansprüche an sie zu haben glauben, vor das königliche Hofgericht geladen werden, wo der König nach Vorlage ihrer darauf bezüglichen Urkunden Recht sprechen wird. — Datum Posony feria quarta proxima ante festum nativitatis virginis gloriose anno domini M mo CCC m o XXX m o septimo. Orig. im StadtA. zu Güns, Pötsorozat I (A). — Reste des rückwärts aufgedrückten Siegels. Abschr. von 1528 in Abschriften der Rö-khay. Mt. statt Günß allten Freyhaytn" (B,), ebenda. — Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1378 Mai 3 (B2), ebenda, Urkundenreihe. Druck: Fejer CD VIll/4, 214 n 96.

1337 September 7

364.

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König, daß auf dessen Befehl hin der Kanonikus Martin zusammen mit dem homo regius Stephan, Sohn des Ladislaus von Szentlérànt (de Sancto Leonardo), am 5. September (sexta feria proxima ante festum nativitatis beate Marie virginis) die Grenzen des Besitzes Paty (Pogh) der Edlen Paul Sohn des Elefant, Benedikt Sohn des Jakob, und Martin Sohn des Tynarch von Paty begingen, da die Setzung neuer Grenzzeichen vonnöten war, und diese den Genannten ohne Einspruch von irgendeiner Seite einantworteten; die Grenzen werden beschrieben: quod prima meta incipit ab aquilone iuxta magnam viam, que venit de Bogata, ubi est una meta magna terrea, que meta ad occidentem separat terram Ubo, ad aquilonem terram ecclesie Sancte Marie de eadem Pogh et ad meridiem terram nobilium prescriptorum; de quaquidem terra ecclesie prescripte progreditur directe versus orientem et iuxta magnam viam, que venit de Hegfalu in Simien est una meta terrea innovata; ibi relinquit terram ecclesie et iungitur terre, que olim dicitur fuisse terra castrensium eodem nomine Pogh vocate, que similiter ab - 230 -

1337 aquilone est situata; iuxta quam similiter versus orientem progreditur ad unam viam Kisaltalut vocatam, qua itur de Pogh in Sedun, iuxta quam viam est una meta terrea innovata; et abhinc ad eandem partem orientem it ad unam metam terream innovatam, que est posita iuxta viam magnam euntem de Sar in Iak; salit ipsam viam similiter ad orientem vadit ad unam parvam viam sive semitam, qua itur ad ecclesiam de Pogh; de qua similiter ad orientem currit ad unam metam terream innovatam in loco Nog Weigh vocato positam; de qua ad eandem partem pervenit ad unam metam innovatam iuxta sylvam Ovas positam; transit ipsam sylvam Ovas, intrat pratum et vadit usque Sylvam Raba, ubi est una meta terrea innovata angularis; ibi relinquit terram prescriptam, que olim fuit castrensium et iuxta Sylvam Raba in prato flectitur versus meridiem, pervenit ad unam metam terream innovatam, ubi iungitur terre Beke filii Olivery similiter Pogh vocate; iuxta quam tendit versus occidentem .. , a) veniendo, transeundo sylvam Ovas pervenit ad unum locum vocatum Bukesiz, ubi est meta terrea innovata; terra tamen Beke filii Oliveri ad meridiem, terra vero predictorum nobilium ad aquilonem ab invicem separantur; de quoquidem loco Bukesiz vocato iuxta terram eiusdem Beke versus occidentem tendunt ad locum prati Nyarkuz nominatum, ubi est meta terrea innovata; et abhinc vadit ad magnam viam, que itur de Sar in Iak, iuxta quam est meta terrea innovata; et abhinc similiter versus occidentem it ad magnam viam, que de Hygfalu vadit in Simien, iuxta quam est iuxta quam est meta terrea innovata; et hinc similiter ad occidentem it ad magnam viam, que venit de Bogata, iuxta quam est meta terrea innovata, ubi relinquit terram Beke et iungitur terre Ubo, iuxta quam in eadem magna via tendit versus aquilonem ad locum principalem. — Datum dominico die proximo ante festum nativitatis beate Marie virginis anno millesimo trecentesimo tricesimo septimo. Orig. früher im Nagy Sàndor-FA. zu Kis Sitke, heute nicht mehr auffindbar. Druck: Druck: Haz. okm. III 131 n. 109. a

) im Druck als Lücke

- Wiedergabe

nach

gekennzeichnet

1337 September 11, Preßburg 365. König Karl I. verpflichtet sich, die Burg Schwarzenbach den Herzogen Albrecht und Otto von Osterreich zurückzugeben, falls er sie in Besitz nehmen kann, und sobald er die Burg Ankenstein von ihnen zurückerhalten hat. Er verspricht ferner, nach Erhalt von Ankenstein alle österreichischen Kriegsgefangenen frei zu geben und die Burg Berntal den Herzogen gleichfalls zurückzugeben. Orig. im HHStA. zu Wien (A). - Siegel an Pergamentstreifen erhalten. — Rückvermerk, gleichzeitig: o b l i g a c i o seu p r o m i s s i o regis H u n g a r i e , q u o d h a b i t o c a s t r o A n c h e n s t a i n vult d o m i n o duci a s s i g n a r e Castrum S w e r t e n b a c h . Druck:

Fejér CD VI1I/4, 241 n. 110; AöG

71 (1887) 445 n. 30.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie significamus tenore presencium quibus expedit universis conmendantes, quod quia excellentes principes domini Albertus et Ottho duces Austrie, Styrie et Karinthye fratres nostri karissimi nos de castro Anchenstayn in partibus Hungarie sito in Ungarico Bornyl dicto mediantibus litteris fide firmatis eorundem certificarunt nobis vel filiis nostris reddendo et assignando; ipsis ducibus viceversa fide nostra deo debita mediante promittimus firmiter et spondemus, quod eodem castro Anchenstayn per nos aut - 231 -

1337 filios nostras habito et apprehenso Castrum Suerchpah vocatam, si ad nostram potestatem devenerit ut in litteris eisdem, quas ab ipsis ducibus habemus, exprimitur, eidem ducibus immediate et sine more dispendio, dolo vel ingenio occasione excusacione subterfugiis aut calore quibusvis penitus semotis reassignare et restituere salvum et integrum cum redditibus et pensione nobis deputatis nos presentibus obligamus. Spondemus insuper et promittimus predicta deo debita fide nostra, quod quam cito Castrum Anchenstayn m e m o r a t u m sive Suerchpah prenotatum nobis presentabitur et assignabitur, sine cuiuslibet medii intervallo omnes captivi, quos ab ipsis habemus ducibus a sue capitivitatis honeribus liberi debent esse penitus et soluti. Es nichilominus Castrum Pernstal vocatum ipsis absque dolo, fatiga et labore integrum restituemus et restituì omnimodo faciemus eo facto. In cuius rei memoriam presentes concessimus litteras appensione sigilli nostri communitas. D a t u m Posonii feria quinta proxima post nativitatem beate virginis anno domini M X C C C X X X septimo.

*1337 Oktober 3

366.

König Karl I. bestätigt auf Bitten der Söhne des Friedrich von Kaal, Petrus und Nikolaus, unter wörtlicher Inserierung der Urkunde des Kapitels von Eisenburg von 1337 März 15, die Übergabe von Kaal an die Genannten. Erwähnt in der Hofgerichtsurkunde Ung. SlaatsA. DL 41.924 (B).

des Hofrichters

Jakob

von Zips von 1373 November

17 im

Ungedruckt.

. . . quasdam litteras domini Karoli (regis) felicis recordacionis patentes, hic in Wisegrad feria sexta proxima post festum beati Mychaelis archangeli anno domini M° CCC° XXX° septimo 1 * confectas, tenorem q u a r u n d a m litterarum capituli Castri Ferrei sabbato proximo ante dominicam Reminiscere 2 * in eodem anno domini M° CCC° tricesimo septimo emanatarum . . . habentes 3 *... Ipseque dominus Karolus rex prescriptas litteras rescripcionales annotati capituli Castri Ferrei ad peticionem dictorum filiorum Fridrici in dictas suas litteras patentes de verbo ad verbum transscribi sigilloque suo et consignari fecit ad cautelam. ') 1337 Oktober 3

2

) 1337 März 15

3

) vgl. o. n. 352

* 1337 Oktober 3, Visegräd

367.

König Karl I. schenkt dem Magister Johannes genannt Chuz, Kaplan von Ayka, Sohn des Petrus genannt Chuz, und seinen Brüdern Petrus und Laurencius die Besitzungen Groß- und Klein-Warasdorf. Seriem q u a r u n d a m litterarum patencium olym domini Karuli regis in Visegrad feria sexta proxima post festum beati Michaelis archangeli anno Jh[e]s[u]s millesimo trecentesimo tricesimo septimo exortarum, quasdam litteras dicti capituli ecclesie Castri Ferrei resumcionales transscribencium . . . Erwähnt in der Gerichtsurkunde des Königs Sigismund von 1415 September 3, Visegräd, deren Orig. im Ung. StaatsÄ. DL 87.886, früher im Esterhäzy-FA. (C). — Inderselben Urkunde findet sich auch die Inhaltsangabe einer Urkunde König Ludwigs I., kraft der er auf Bitten des Johannes genannt Chuz die Schenkung König Karls I. bestätigt: ... altera vero domini Lodovoci regis similiter privilegialis . . . anno domini millesimo trecentesimo quinquagesimo s e c u n d o tercio idus februarii, regni autem sui anno u n d e c i m o . . . exprimebat, quod magister Iohannes dictus

- 232 -

1337 Chwz filius Pétri similiter dicti Chwz capellanus de Ayka ad ipsius domini régis Lodovici accedens presenciam eidem humiliter declarasset, quod ipso in regno Sicilie in partibus Apolie in serviciis suis existente quedam instrumenta et litteralia munimenta superpossessionibus suis Magyarbaran et Nemetbaran vocatis in comitatu Soproniensi existentibus per prefatum dominum Karulum regem sibi pro meritoriis suis serviciis perpetuo collatis confecta et emanata, casualiter amissa et deperdita extitissent, in quorum possessionum dominio ac potestate premisse collacionis sibi facte usque tune inmobiliter et pacifice extitisset..." Ungedruckt.

1337 Oktober 4, im Feldlager vor der Burg Schwarzenbach 368. Magister Leustachius, Gespan von Eisenburg und Ödenburg, Kastellan der Burg Schwarzenbach, verpflichtet sich eidlich, den Herzogen Albrecht und Otto von Österreich die Burg Schwarzenbach in Steiermark, zu deren Kastellan er vom König Karl I. eingesetzt wurde, unverzüglich zurückzugeben, solbald König Karl I. in den Besitz der Burg Ankenstein gelangte. Falls er dieses Versprechen nicht einhalten würde, müßte er mit zwölf Pferden und Knechten in Wiener Neustadt bis zur Übergabe der Burg an die Herzoge Einlager halten. Falls ein anderer Kastellan durch den König Karl von Ungarn eingesetzt würde, werde er diesem die Burg nicht übergeben, bevor er dieselben Verpflichtungen übernommen hat. Orig. im HHStA. zu Wien, Allgemeine Urkundenreihe (A). — Bruchstück des Siegels an Pergamentstreifen. - Rückvermerk: 1) gleichzeitig: p r o assignacione castri Swertzenbach: 2) saec. 15: Maister L graf zu E i s e n b u r g v m b Swerczenpach. 1337 (auf der Plica). Druck: Arch. f . Österreich. Geschichte 71 (1887) 446 n. 31.

Nos magister Leustachyus comes Castri Ferrei et Supruniensis ac castellanus de Swerczenpach publice profitemur per presentes, quod cum magnificus prineeps Karolus dei gracia illustris rex Vngarie dominus noster graciosus Castrum Swerczenpach in Styria situm sibi per excellentes prineipes dominos Albertum et Ottonem usque ad assignacionem castri Anchanstain seu Bornel dictum concesserint et assignaverint, nobis conmiserit tenendum et custodiendum, de iussu et voluntate ipsius domini nostri regis Vngarie memoratis dueibus corporali^ prestito iuramento spondeo presentibus firmiter et promitto, quod quamprimum sepedictus dominus noster rex Vngarie aut filii sui antedictum Castrum Anchanstain sive Bornel apprehenderint b) et ad eorum devenerit potestatem, inmediante et sine omni intervallo ac dilacione, non quesitis quibusvis excusacione, occasione aut subterfugis sive colore quocunque predictis ducibus Austrie prememoratum Castrum eis vel ei, qui nos eorundem ducum litteris super eo amonuerit, reddere, restituere et resignare cum redditibus et pensione nobis conmissis nos obligamus per presentes; quod si non restituerimus, eo ipso publice infamie et periurii notam nos protinus incurrisse astringimus nichilominusque propria in persona ad Novam Civitatem predictorum ducum Austrie cum duodecim equis et totidem famulis nos indilate offerre tenemur ibidem obstadium prestituri nec abinde ullatenus exituri quousque predictum Castrum Swerzcenpach ad manus dominorum ducum Austrie salvum et integrum deveniat plenariam potestatem; et si dominus noster rex predictus in castellania pretacta nos mutare disponeret antequam predictum Castrum ad antedictorum ducum manus perveniret, non debemus predictum Castrum Swerczenpach alicui alteri castellano assignare, quin prius sepedictis ducibus iuret et suis litteris promittat stare sub eisdem obligacionibus et punctis quibus et nos presentibus astrinximus. Datum in campo ante Castrum Swerczen- 233 -

1337 pach prelibatum, sabbato proximo ante octavas festi beati Michaelis archangeli anno domini M° CCC° Tricésimo séptimo. '") verbessert aus corporalibus (A)

b)

nach app ein Buchstabe gestrichen

(A).

1337 Oktober 6 369. Der Vizegespan Johannes und die Adelsrichter des Komitats Ödenburg bezeugen, daß Nikolaus Sohn des Gyeuge von Kenéz (Kenez) a) seinen Jobagionen ndmens Ikhart am 6. Oktober vor ihr Gericht stellen sollte; da er dazu nicht in der Lage war, wurde über ihn das Urteil wegen Totschlages gefällt. — Datum die et termino prenotato 2) anno domini M° CCC° 00 trecesimo séptimo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 87.072 (A), früher im Esterházy-FA. — Einschnitte im Pergament, von der Besiegelung sonst nichts mehr erhalten. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro magistro Stephano filio Herbordy contra Nicolaum filium Gyeuge iud[icium], Druck: Nagy, Sopronvárm. okl. I140 n. 115. ') Druck hat fälschlich:

Vonoz

2)

feria secunda próxima scilicet in octavis sancti Michaelis archangeli

1337 Oktober 10, Ödenburg 370. Vor dem Johanniterkonvent zu Ödenburg erklären comes Stephan Sohn des Cosmas, und seine Söhne Nikolaus, Johannes und Michael (von Susuk), daß sie hinsichtlich einer auf ihren ererbten Besitzungen in Susuk ruhenden Schuld von 3 Mark, die Mark zu 10 pensae gerechnet, von Paul und seinem Bruder Laurencius von Mattersdorf, Käufern der erwähnten Besitzungen, aller Verpflichtungen entledigt wurden. Origg. im Ung. StaatsA. DL 3093 (A,, A2, A3), früher im HHStA. zu Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels merk von gleicher Hand: vendicio cuiusdam hereditatis in Sussendorf A2 und Aj Rückvermerk von späterer Hand: Sussendorf. - Abschr. Wien (B). Druck:

Fejér CD Villi4,

Wien. erhalten. magistro saec. 18

In allen Origg. — A¡ RückverPaulo facta. — im HHStA. zu

269 n. 122.

Nos conventus Cruciferorum de Supprvnio memorie conmendantes significamus tarn presentibus quam futuris hanc litteram inspecturis, quod accedens ad nostram presenciam nobilis vir comes Stephanus filius Cozma unacum filiis suis Nicoiao, Iohanne et Michaele professi sunt coram nobis oráculo vive vocis, quatenus racione hereditatis sue in Sussendorf, quas honorabilibus viris atque potentibus magistro Paulo et fratri suo Laurencio comitibus de Maiori Martino et heredibus ipsorum iure perpetuo vendiderunt, quod in eodem debito de tribus marcis latorum Wiennensium, cum singulis decem pensis marcam conputando, a predictis dominis Paulo atque Laurencio sint racionabiliter expediti. In cuius memoriam presentes litteras sigillo conventus nostri donavimus roboratas. Datum Suppruny feria sexta próxima ante festum beati Cholomanni anno domini Millesimo Trecentesimo Tricésimo Séptimo. 1337 November 4, Sárvár 371. Magister Leustachius (dg. Ratold) Gespan von Ödenburg, Eisenburg, Somogy und Tolna, bezeugt, daß Martin von Meggyes auf Grund des mit Nikolaus von - 234 -

1337 Szentlérànt, Sohn des Salomon, getroffenen Abkommens, seinen Anteil der fälligen Gerichtsgebühr bezahlte, und spricht ihn seiner Verpflichtungen ledig. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.282, früher im Festetics-FA. (A). — Papier. — Reste von zwei rückwärts aufgedrückten Siegel. - Rückvermerk von gleicher Hand: pro Martino de Megyes contra Nicolaum filium Salamonis super facto concordacionis iudicii pacis expeditoria. Ungedruckt.

Nos magister Leustachius comes Castri Ferrei Supruniensis Symigiensis et Tholnensis damus pro memoria, quod Martinus de Megyes in iudicio pacis, quo cum Nicoiao filio Salamonis de Sancto Leunardo ex nostra permissione super facto testimonialis3' produccione scilicet in media parte foret concordatus, super ipso iudicio pacis idem Martinus nobis pecuniaria solucione satisfaccionis inpendit complementum, super quo eundem reddimus expeditum et penitus expurgatum. Datum in Saar in octavis beatorum Symonis [et] b ' lüde apostolorum, scilicet nono die congregacionis nostre generalis, anno domini M° CCC° XXX" 10 septimo. ") so A

h)

fehlt in A

1337 November

372.

18

Vor dem Kapitel von Eisenburg schließen die Edlen von Köcsk: Michael Sohn des Dionysius, seine Brüder Gyuke und Stephan, Georg Sohn des Alexander, Johannes Sohn des Johannes, mit Philipp von Zsedény, seinen Söhnen Nikolaus und Martin, Michael de iuxta Keurus Sohn des Stephan, und dessen Verwandtem Dionysius Sohn des Iwancha, folgenden Vergleich: Im Streit um einen Besitzteil zwischen Köcsk im Süden und Zsedény im Norden gelegen, in dessen Verlauf Philipp zur Zahlung von insgesamt 24 Mark an die Edlen von Köcsk verurteilt wurde, verzichtet schließlich Philipp auf diesen Besitz; hingegen verzichten Michael und seine Verwandten auf alle Ansprüche gegen Philipp und erklären alle bisherigen Urkunden für ungültig. Die Anrainer des genannten Besitzanteiles, Dominik von Zsedény Sohn des Sedun, Pousa Sohn des Leustachius, und sein Sohn Michael geben zu dem Vergleich ihre Zustimmung. Orig. im Ung. StaatsA. DL 68.216 (A), früher im Kisfaludy-FA. - Einschnitte im und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Erhaltungszustand sehr schlecht, fleckig und ausgerissen. Ungedruckt.

Pergament Pergament

[Nos capitulum]3' ecclesie sancti Michaelis de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod Michael filius Dyonisii de Kuchk pro se [et pro Gyuke] ac Stephano fratribus suis, Georgio filio Alexandri et Iohanne filio Iohannis proximis suis ab una parte, Philippus filius [ . . . ] de Sedun pro se et pro Nicoiao et Martino filiis suis, item Michael filius St[ephani] de iuxta Keurus pro se et pro Dionisio filio [Iwa]ncha proximo suo ex altera coram nobis personaliter constituti super causa, que super possessionaria porcione Gyurk iuxta possessionem eiusdem Phylippi ab aquilone sita, in quaquidem causa et processu eundem Philippum in viginti quattuor marcis remansisse refferebant, taliter convenerunt coram nobis, quod idem Philippus et Michael prescriptam possessio[nariam porcionem] Gyurk iuxta terram Philippi de Sedun ab aquilone habitam et iuxta terram Michaelis a meridie sitam cum suis utilitatibus omnibus dederunt et reliquerunt antescriptis nobilibus viris de Kuchk, Michaeli, Gyuke et - 235 -

1337 Stephano filiis Dyonisii, Iohanni filio Iohannis et Georgio filio Alexandri perpetuo inrevocabiliter possidere; e converso idem Michael pro prescriptis nobilibus viris fratribus et proximis suis superius nominatis conparendo super omnibus conmissis iudiciis, quibus usquemodo ipse Philippus contra eos remansisset, eundem reddidit esse expeditum; universas litteras citatorias vel inquisicionales, causidicas, iudiciales usquemodo contra eundem Philippum emanatas, reddiderunt cassatas et inanes et si alique ex [ipsis] reservate fierent, viribus omnino cariture; preterea Dominicus filius Sedun de Sedun, Pousa filius Leustachy pro se et pro Michaele filio suo, vicini et conmetanei prescripte possessionarie porcionis Gyurk consensum prebuerunt et assensum Michaeli, fratribus et proximis suis superius expressis, eandem possessionariam porcionem Gyurk perpetuo possidendi; et sie partes super ipsa possessonaria porcione Gyurk ad piene pacis dixerunt se devenisse unionem et penitus concordasse. Datum in octavis festi saneti Martini confessoris anno domini M° CCC m o XXX m o septimo. a

) hier, sowie an allen eingeklammerten

Stellen Pergament

von A

ausgerissen.

1337 Dezember 2, Ofen 373. Der Palatin Wilhelm Drugeth ersucht das Kapitel von Eisenburg, einen Vertreter abzuordnen, der am 29. März des folgenden Jahres zusammen mit dem Vertreter des Palatins, Martin Sohn des Syke, oder Paul Sohn des Mykouch von Böd, Rechtslage, Beschaffenheit, Größe und Wert eines zwischen Stephan (dg. Jàk) Sohn des Box von Vät, und Paul Sohn des Seile von Pórpac umstrittenen Besitzes Choukamaguthfeulde, den beide als Erbbesitz beanspruchen, festzustellen und ihm nach acht Tagen darüber zu berichten; an demselben Tage hat auch Stephan von Vät 3 Mark dem Gericht zu bezahlen, weil er eine Urkunde über den Besitz verheimlichte. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.757 (A). — Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts ein gehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: A m i c i s suis capitulo ecclesie Castri Ferrei pro S t e p h a n o filios B o x de Waith contra Petrum filium Seile super estimacionis 3 * c u i u s d a m p o s s e s s i o n i s C h o u k a m a g u t h f e u l d e v o c a t e in octavis m e d y X L m e et o c t a v o die ad iudicem cum iudicio trium marcarum. Rückvermerk saec. 19: C h e r h a m u g y u t f ö l d . Ungedruckt.

Amicis suis capitulo Castri Ferrei Wyllermus Drugeth palatinus et iudex Comanorum amiciciam paratam. Vestra noverit amicicia per presentes, quod Iohannes filius Fabiani cum procuratoriis litteris vestris pro Stephano filio Box de Waith ad nostram accedendo presenciam iuxta continenciam priorum litterarum nostrarum in quindenis residencie regalis exercitus ad festum beati Martini confessoris proclamate 1 ' contra Petrum filium Seile de Parpach proposuit tali modo, quod possessio Chowkamaguthfeulde vocata in comitatu Castri Ferrei existens ipsius Stephani b) esset et ad ipsum titulo iuris hereditarii pertineret; cum qua ipse Petrus b) eidem contradiccionis obstaculo obviasset et ibidem litteras reambulatorias vestras nobis demonstravit novarum metarum prohibiciones c) quas erigere voluisset et separaciones exprimentes; quo dicto Georgius filius Seile cum procuratoriis litteris vestris exsurgens dictam possessionem ad eundem Petrum filium Selle similiter iure hereditario pertinere allegavit; unde his parcium proposicionibus auditis partibus eorum asserciones premissas testibus conprobare conmisissemus regni consuetudine requirente, tarnen quia d) - 236 -

1337 neutrarum parcium procuratores testibus conprobare eorum asserciones non assumpmebant, sed ipse Georgius procurator dicti Petri iuramento ipsius Stephani ipso Iohanne procuratore ipsius Stephani assumpmente conmittebat, et de qualitate quantitate utilitate et valore diete possessionis nobis Veritas non constabat iudicantes admisimus, quod homo noster presente vestro testimonio ad faciem ipsius possessionis accedat et eandem vicinorum et conmetaneorum circumquaque existencium legitimis convocacionibus habitis et presentibus reambulando visa qualitate quantitate et utilitate eiusdem, deum pre oculis habendo estimaret, ut visa ipsa estimacione cum quot personis nobilium super ipsa possessione ipsi Stephano iuramentum facere oporteat, cognosscere valeamus. Igitur vestram amiciciam petimus diligenter, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fidedignum, coram quo Martinus filius Syke vel Paulus filius Mykouch de Boudy homo noster in octavis medy xlme proxime Venturis2' ad faciem ipsius possessionis accedendo omnia premissa et singula premissorum iuris ordine observato exequatur et posthec premissorum seriem nobis ad octavas dictarum octavarum 3 ' vestre gracia rescribatis, in quoquidem die reportacionis seriei idem Stephanus iudicium trium marcarum, in quo ipse extitit convictus pro eo, quia littere vestre factum e) prohibicionis novarum metarum, quas erigere^ volebat, detinebat et procurator suus suam proposicionem alternabat, nobis et parti adverse persolvere teneatur. Datum Bude octavo die termini prenotati anno domini M° CCC° XXX m o septimo. a

h c ) so A ) über der Zeile von gleicher Hand eingefügt ) darnach erecciones gestrichen und über der d Zeile von gleicher Hand eingetragen: exhibiciones, quas erigere voluisset ) davor ipsi gestrichen c ) darnach ereccionis gestrichen und von gleicher Hand über der Zeile eingetragen: prohibicionis 0 von gleicher Hand über der Zeile eingefügt 2 3 ') 1337 November 25 ) 1338 März 29 ) 1338 April 4

1337 Dezember 14, Visegräd 374. Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf und sein Bruder Laurencius stellen dem Magister Johannes Sohn des Osi (dg. Osi), ein Bauerngut in Marz, das Johannes seinerzeit der Mutter der Erstgenannten um 12 pensae verpfändete, zurück. Orig. früher im Ostffy-FA, Druck:

Nagy,

Sopronvàrm.

heute nicht mehr

auffindbar.

okl. 1140 n. 116.

Nos comes Paulus iudex curie domini regis memorie conmendamus, quos nos fundum curie, quem magister Iohannes filius Osi in possessione sua Moruch vocata in comitatu Supruniensi habita situm domine matri nostre bone memorie pro duodeeim pensis pignori obligarat, eidem magistro Iohanni filio Osi restituimus et resignavimus pleno iure perpetuo possidendum eo iuris titulo, prout ad ipsum dinoscitur pertinere; nichilominus magister Laurencius frater noster eundem fundum curie cum suis utilitatibus eidem magistro Iohanni filio Osi restituit et resignavit coram nobis perpetuo possidendum tenendum pariter et habendum. Datum in Wyssegrad die dominico proximo post festum beate Lucie virginis anno domini millesimo trecentesimo tricesimo septimo. 1337 Dezember 20, Visegräd 375. König Karl I. verleiht dem Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf und seinem Bruder Laurencius Söhnen des Symon, zum Dank für ihre vielfach geleisteten - 237 -

1337 - 1338 Dienste sämtliche Güter des erbenlos verstorbenen Herbord von Reznek in Reznek selbst und in allen anderen Gebieten des Königreichs Ungarn. - Datum in Vissegrad in quindenis festi beati Nicolai confessoris anno domini millesimo trecentesimo tricésimo séptimo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3111, früher im HHStA. zu Wien (A). — Pergamentstreifen und Bruchteile des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerke: 1) ungefähr gleichzeitig: possessiones Herbordi de R e z n e k per obitum relictas nobis constituías. 2) 1337. 3) unter dem Siegel: relacio T h o m e filii Petri. - Abschr. saec. 18 im HHStA. (B). Druck: Fejér CD VIIII4, 229 n. 105.

1332-1337 376. Aus der Abrechnung der päpstlichen Kollektoren Jakob Berengarii und Raimund von Bonofato, die den vom Konzil von Vienne 1311/12 festgesetzten „Kreuzzugszehnten" und die für den päpstlichen Hof bestimmten Einnahmen aus frei werdenden Benefizien einheben sollten. Orig. im Vatikanischen Druck:

GeheimA.

Theiner A., Rationes

zu Rom,

collectorum

Collectoriae

pontificiorum

Cod. n. 183. in Hungaria

p. 182 f . und p. 196,

198.

A) Der Bischof von Raab bezahlt für sein Bistum insgesamt 90 Mark, der Lektor Mathias von Raab für das Kapitel und andere Benefizien aus der Diözese Raab 52 Mark Ofener Gewichts. Item dominus episcopus Iauriensis solvit ratione episcopatus sui pro decima sexannali LXIIII marcas et XVI grossos. Item dominus Mathias lector Iauriensis et subcollector iuratus solvit L et duas marcas, marcam computando ut supra, tarn pro capitulo quam aliis beneficiis dicte dyocesis Iauriensis, faciunt ad numerum Budensem XXXVI marcas et VIII grossos. B) Der Abt von St. Gotthard schätzt den Wert seines Klosters auf 40 Mark, welche Schätzung als zu niedrig nicht anerkannt wird. Der Abt bezahlt 14 Gulden, eine weitere Schätzung wird dem Lektor Matthias von Raab als Subkollektor übertragen. — Der Bischof von Raab bezahlt weitere 2 Mark. Item dominus abbas Sancti Gunthardi ordinis Sisterciensisa) iuratus dixit non credere valere abbatiam suam ultra XL marcas, marcam computando ad LVI grossos, est diocesis Iauriensis; non recepi pactionem, quia informatus fui, quod valet CC marcas, sed remisi subcollectori Iauriensi. Item dominus abbas Sancti Gotardi solvit XIIII florenos pro IIII marcis et est commissum domino (Mathiae) subcollectori in ecclesia Iauriensi, quod se informet de valore beneficii et quod referat de pluri valentia et dedi dies XV de respectu eidem abbati, alias in priores sententias sit relapsus; solvit II marcas episcopus Iauriensis. a

) so Orig.

1338 Januar 7, Visegräd 377. König Karl 1. beurkundet, daß Johannes dg. Gutkeled von Pelbärthida, Sohn des Iwanka, seinen gesamten Besitzanteil in Wulkaprodersdorf mit allen Zugehörigkeiten, vierzehn Ansässigkeiten, dem Patronat der Kirche zum Heiligen Kreuz - 238 -

1338 und Anteilen an Mühlen um 250 Mark Wiener Breitpfennige, die Mark zu 10 pensae gerechnet, dem Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf und seinem Bruder Laurencius verkaufte; diesen Besitzanteil hatte er den Brüdern schon vorher um 30 Mark Wiener Breitpfennige verpfändet; es wird bestimmt, daß die Kapitel von Gran, Stuhlweißenburg und Raab dem Grafen Paul entsprechende Urkunden ausstellen sollen und bestätigen sollen, daß dieser Verkauf aus freiem Willen des Johannes dg. Gutkeled erfolgte. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Gran von 1338 Februar 3 im Ung. StaatsA. DL 3130 (B), früher im HHStA. zu Wien. Druck: Fejér CD VIIII4, 314 n. 148. - Vgl. o. n. 357, 359, 361.

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie conmendantes tenore presencium significamus quibus expedit universis, quod magnifico viro comité Paulo filio Symonis de Nogmortun iudice curie nostre suo et nomine magistri Laurency fratris sui uterini ab una, et Iohanne filio Iwanka filii Cosme de genere Guthkeled de Pelbarthyda parte ab altera coram nobis propriis eorum in personis constitutis, propositum extitit per eundem Iohannem filium Iwanka et relatum ministerio vive vocis, quod ipse totalem possessionariam porcionem suam in possessione Kuhydpordan vocata in comitatu Suprvniensi iuxta ryvulum Selegh habitam, quatuordecim fundos Íntegros curiarum, vulgo lehen nominatos, in se continentem, quam mediantibus aliis litteris nostris patentibus pro triginta marcis eidem corniti Paulo prius pignori obligarat, cum omnibus suis utilitatibus, scilicet iure patronatus ecclesie Sánete Crucis in eadem constructe et medietate duorum molendinorum quatuor rotas et totidem molares in se habencium, terris arabilibus et campestribus, fenilibus, pratis et quibuslibet usibus fructibus iuribus proventibus et pertineneiis universis eidem corniti Paulo et magistro Laurencio pro ducentis quinquaginta marcis latorum Viennensium, pro qualibet marca decem pensis conputatis, piene ab eisdem comité Paulo et magistro Laurencio coram nobis reeeptis, vendidisset et vendidit nostri in presencia iure perpetuo et irrevocabiliter possidendam et habendam; hoc expresso, quod idem Iohannes et ipsius heredes eosdem comitem Paulum et magistrum Laurencium ac eorum heredes ab omnibus siqui nomine sui proprii iuris in facto dicte possessionarie porcionis et utilitatum et pertinenciarum eiusdem ipsos molestare inquietare et perturbare niterentur, Semper et ubique expedire tenebuntur laboribus propriis et expensis; hoc eciam non pretermitiendo, quod super premisse possessionarie porcionis et utilitatum eiusdem vendicione iuxta Seriem presencium litterarum nostrarum sine diminucione et augmento venerabilium ecclesiarum Strigoniensis, Albensis et Iauriensis capitula non obstante absencia eiusdem Iohannis filii Iwanka, eidem corniti Paulo et magistro Laurencio, ac si idem Iohannes personaliter conparuisset et singula premissorum in eorum presencia proprio ore fassus extitisset, exhibitis presentibus litteris nostris, litteras eorum privilegíales dare et emanari facere tenerentur, ut idem Iohannes omnia premissa ultronea voluit volúntate. Datum in Wissegrad in crastino epiphaniarum domini, anno eiusdem Millesimo CCC X X X VIII.

1338 Januar 7, Visegräd 378. Königin Elisabeth beurkundet den Verkauf eines Besitzanteils in Wulkaprodersdorf durch Johannes dg. Gutkeled von Pelbärthida, Sohn des Iwanka, an Graf Paul von Mattersdorf und seinen Bruder Laurencius Söhne des Symon. — - 239 -

1338 Datum in Wyssegrad in crastino festi epiphanyarum domini anno eiusdem Millesimo trecentesimo tricésimo octavo. Erhalten im Transsumpt der Königin Elisabeth (B), früher im HHStA. zu Wien.

von 1338 Februar 10 im Ung. StaatsA.

Druck: Fejér CD VI1I/4, 316 n. 159. — Vorliegende König Karls I. wörtlich gleichlautend.

Urkunde

ist der vorhergehenden

DL 3137 Urkunde

1338 Januar 13, Visegräd 379. König Karl I. befiehlt dem Kastellan und Gespan von Preßburg Nikolaus Treutul, dem Oberststallmeister, Gespan von Neutra, Kastellan von Ujvär und Beckö (Bulunduch) Stephan Laczkfi, dem Gespan von Eisenburg und Ödenburg Leustachius (dg. Ratold) Sohn des Lorand und allen übrigen Würdenträgern in den Grenzgebieten seines Reiches, dem Stadtrichter Jakob, den Geschworenen und Bürgern von Preßburg, den Amtsträgern der anderen königlichen Freistädte und der königlichen Dörfer neuerlich, die Bürger von Ödenburg beim Transport ihres Weines in Ungarn, den sie selbst oder Kaufleute aus dem Deutschen Reich, Böhmen, Polen oder Ungarn durchführen (alii quicumque mercatores sive Teutonici, de regno nostro vel Bohemie aut Polonie), außer der Einhebung einer angemessenen Abgabe nicht zu behelligen oder zu behindern; der Stadtrichter Lukachius und die Geschworenen Nikolaus Gayzyl, Nikolaus Kolb (Kolbow) und Martin von Agendorf (de Daak) von Ödenburg haben sich nämlich beim König über Belästigungen beschwert. — Datum in Wyssegrad in octavis festi epiphaniarum domini anno domini eiusdem M° CCC° XXX mo octavo. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). - Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels erhalten. — Kanzleivermerk unter dem Siegel: propria commissio domini regis coram Nicoiao Treutul et prius legacio per Colomanum episcopum. — Rückvermerk saec. 16: educcio vinorum. Druck: Hazi, Soprontört. I 70 n. 129.

1338 Februar 3 380. Das Kapitel von Gran transsumiert auf Bitten des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf, vertreten durch Demetrius, Notar des Protonotars Paul von Ugal, die Urkunde König Karls I. von 1338 Januar 7 über den Verkauf von Wulkaprodersdorf an Paul von Mattersdorf. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3130, früher im HHStA. zu Wien (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel des Kapitels an sehr feinen gelb-grünen Seidenfäden erhalten. — Rückvermerke 1) von gleicher Hand: super possessionaria porcione Iohannis filii Iwanka filii Cosmee in Kwhydpordan habita; 2) Kwidpordan; 3) saec. 16: Vidimus einer Vrkund über den kauff 1338. — Abschr. saec. 18 im HHStA (B). Druck: Fejer CD VI1I/4, 347 n. 169.

Capitulum ecclesie Strigoniensis omnibus Christi fidelibus tarn presentibus quam futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Quoniam hiis, que scripti carent autentico temporis in processu oblivionis caligo solet novercari, hoc singulare remedium adinvenit humana sollercia, ut quod memorie dignum creditur, testimonio litterarum conmendetur. Proinde ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod magister Demetrius notarius magistri Pauli de Vgal prothonotarii magnifici viri comitis Pauli iudicis - 240 -

1338

curie regie pro eodem comité Paulo cum sufficienti procuratorio ad nostram accedens presenciam litteras serenissimi principis domini Karoli dei gracia illustris regis Hungarie patentes super totali possessionaria porcione Iohannis filii Iwanka filii Cosme de genere Guthkeled de Perbarthyda in possessione Kuhydpordan vocata in comitatu Supruniensi iuxta rivulum Selegh habite, quatuordecim fundos Íntegros curiarum vulgo lehen nominatos in se continenti, per eundem Iohannem filium Iwanka memorato corniti Paulo et magistro Laurencio fratri suo filiis scilicet Symonis pro ducentis et quinquaginta marcis vendite confectas, nobis demonstravit petens nos, ut easdem iuxta ultroneam obligacionem dicti Iohannis filii Iwanka presentibus litteris nostris privilegialibus inseri faceremus, quarum tenor talis est: Nos Karolus . . . (folgt die Urkunde König Karls I. s. o. n. 317 von 1338 Januar 1, Visegrád). Verum quia prenominatus Iohannes filius Iwanka prenominatam possessionariam vendicionem et perpetuacionem in regia presencia personaliter conparendo eisdem corniti Paulo et magistro Laurencio filiis Symonis eo condicionis moderamine et serie predictarum litterarum regalium fecisse reperiebatur, ut nos non obstante absencia eiusdem Iohannis filii Iwanka visis predictarum litterarum tenoribus, eisdem corniti Paulo et magistro Laurencio litteras nostras privilegiales super premissa possessionaria vendicione et perpetuacione, ac si idem Iohannes personaliter coram nobis conparendo singula premissorum proprio ore fassus extitisset, dare et emanari facere teneremur, ideo nos iuxta formam dictarum litterarum domini regis super facto premisse totalis possessionarie vendicionis et perpetuacionis ob cautelam firmiorem presentes litteras nostras eisdem corniti Paulo et magistro Laurencio concessimus privilegiales, pendentis sigilli nostri autentici munimine roboratas. Datum per manus discreti viri magistri Ladyzlai lectoris ecclesie nostre Strigoniensis, in festo beati Blasii martyris, anno domini millesimo trecentesimo tricésimo octavo.

1338 Februar 6 381. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet den am 3. Februar bei der St. Georgskirche in Herény zwischen Paul und Peter, Söhnen des Martin von Kámon, und Nikolaus Sohn des Nikolaus, und seinem Sohn Johannes von Kámon geschlossenen Vergleich, der unter Zeugenschaft des Chorpriesters Nikolaus durch die Schiedsrichter Magister Rowoz (dg. Csém), Nikolaus von Güssing, Finta von Hermán, Georg Sohn des Salomon von Hollos, und anderer zustande kam; der Streit ging um einige Besitzanteile in Kámon und eine Mühle mit zwei Mahlgängen an der Güns, die die ersten von ihnen Gegnern beanspruchten. Diese konnten jedoch urkundlich nachweisen, daß sie die Grundstücke von Polnarus und Valentin, die Mühle von Paul genannt Kurzan, gekauft hatten. Zur Ablösung aller Ansprüche und einer durch den Vizegespan Andreas von Eisenburg festgesetzten Geldbuße von 13 Mark an die Söhne des Martin, treten Nikolaus und sein Sohn den Genannten einige Grundstücke mit Äckern, Wäldchen und Ansässigkeiten, jenseits der Güns am Ostufer neben der Besitzungen der Söhne Martins gelegen, ab; die Grenzen werden beschrieben. Orig. im KomitatsA. zu Steinamanger Kozépk. okl. n. 235 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. Das ursprünglich angebrachte Hängesiegel samt Befestigung herausgeschnitten. Ungedruckt.

- 241 -

1338 Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notificamus tenore presencium universis, quod cum secundum continenciam priorum litterarum nostrarum tercia feria proxima post octavas conversionis sancti Pauli 1 ' apostoli apud ecclesiam sancti Georgii martiris in possessione Heryn inter Paulum et Petrum filios Martini de Kamun ab una parte, Nicolaum filium Nicolai et Iohannem filium suum de eadem Kamun parte ab altera per nobiles et probos viros, videlicet magistrum Rowoz, Nicolaum dictum de Vyvar, Fyntham de Herman, Georgium filium Salomonis de Hollous et alios plures super accione et possessionaria questione ipsorum filiorum Martini et utriumque parcium proposicionibus arbitrium coram nobis nostro testimonio fieri debuisset et cum hominem nostrum Nicolaum chori nostri clericum pro testimonio inter partes ad idem arbitrium transmisissemus, tandem memorati filii Martini, Paulus et Petrus ab una parte, Nicolaus et Iohannes filius suus parte ab altera cum prescripto nostra testimonio ad nostram personaliter accedentes presenciam per formam ipsius arbitrii, sentenciam et conposicionem prescriptorum nobilium virorum et aliorum quamplurimorum conprovincialium taliter ad pacis unionem dixerunt se devenisse et devenerunt coram nobis, ut quia prescripti fili Martini quasdam possessionarias porciones in Kamun et unum molendinum duarum rotarum in fluvio Gyungus situatum nomine iuris eorum et ipsorum priorum requisivissent, super quibusquidem possessionariis porcionibus et molendino, que ab ipso Nicolao et Iohanne filio suo requirebant, efficacia instrumenta idem Nicolaus et Iohannes filius suus habuerunt, coram ipsis arbitratoribus presentassent, in quorum tenoribus idem molendinum a Valentino et Polnarus, particule vero terrarum a Paulo dicto Churchan empcionis titulo ipsis pertinere declarantur, pro totali requisicione ipsorum filiorum Martini, quam habuissent contra ipsos Nicolaum et Iohannem filium suum racione possessionariarum porcionum et molendini prescriptarum necnon pro iudicio tredecim marcarum, quas tredecim marcas promptis in denariis latis Vyennensibus iuxta continenciam litterarum comitis Andree vicecomitis magistri Leustachii comitis Ferrei Castri et iudicum nobilium eiusdem comitatus in tribus terminis in eisdem litteris insertis, videlicet feria secunda post octavas epifaniarum domini, feria secunda post octavas medie quadragesime et feria secunda post octavas Penthecostes 2 ) idem Nicolaus et Iohannes eisdem filiis Martini solvere debuissent, pro eis omnibus de dictis possessionariis porcionibus eorum memorati Nicolaus et Iohannes in eadem Kamun habitis, quasdam particulas possessionarias in terris arabilibus silvulis nemoribus et locis sessionariis de terra Valentini a Paulo dicto Churcan eis empcionis titulo devolutas, idem Nicolaus et Iohannes dedissent reliquissent et dederunt coram nobis antescriptis Paulo et Petra filiis Martini perpetuo et irrevocabiliter possidere; terras autem et loca sessionaria ac silvulam ipsis filiis Martini datas iuxta terram eorundem filiorum Martini ultra fluvium Gyungus ab oriente adiacere retulerunt et metis a terra et nemore eorundem Nicolai et Iohannis separatas; quarum metarum cursus hoc ordine distinguntur: due mete terre sunt iuxta fluvium Gyungus ab oriente infra obstrusionem eiusdem aque vulgo Gat vocate, que est ipsius Nicolai et abhinc, separando ab ipso fluvio Gungus parum tendendo ad aquilonem de ipsis duabus metis vadit ad unam vallem per inundacionem aque factam et in ipsa valle seu fovea vadit versus aquilonem et exit versus orientem infra monticulum et super vallem ita, quod montem filiis Martini, vallem Nicolao et Iohanni separando vadit longe circuendo quasi versus aquilonem, descendit ad vallem ad duas metas terreas, in quarum una stat arbor salicis, in altera stat arbor platani vulgo egur vòcata de una - 242 -

1338 radice ad dúos ramos procreatam; de quibus in eadem valle ad aquilonem pervenit ad unam arborem magnam salicis vulgo fyz vocatam; unde parum perflectitur versus aquam Gungus, pervenit ad quattuor arbores pomi; de quibus directe currit versus aquilonem ad unam magnam arborem piri cum meta terrea circumfusam, que est in terra filiorum Martini predictorum ibique finitur possessio Nicolai; unde in fine nemoris ipsius Nicolai et iuxta terram filiorum Martini vadit ad fluvium Gungus quequidem mete terram seu nemus Nicolai et Iohannis ad fluvium Gungus separant et distinguunt, terram filiorum Martini versus orientem. Nichilominus idem filii Martini prescriptum molendinum empticium a Valentino e Polnarus necnon nemus et alias quaslibet partículas terrarum ipsorum Nicolai et Iohannis undecumque et quomodocumque eis devoluta in eadem Kamun existentes, ipsis Nicoiao et Iohanni ac eorum posteritatibus reliquerunt consensuerunt et admiserunt perpetuo et irrevocabiliter possidere pacifice et quiete nil questionis racione possessionis vel possessionariarum porcionum et molendini prescripti deinceps movere poterunt contra ipsos nomine eorundem et sic prescripte partes super universis ipsorum causis tam racione possessionum, quam racione quorumlibet maleficiorum et causarum articulorum usquemodo hinc et inde in invicem factis motis et exortis ad piene pacis dixerunt se devenisse unionem et penitus concordarunt coram nobis; obligantes se, ut sique parcium ausu temerario super causis iam preteritis aliquam moveret questionem contra alteram pacem et conposicionem observantem in decem marcis ante litis ingressum persolvendis parti adverse sine iure et porcione iudicis remanebit, ad quod se obligarunt. Nichillominus idem Nicolaus et Iohannes filius suus obligarunt se, ut super particula terre, que a Paulo dicto Churcan eis pervenerat et eisdem filiis Martini per ipsos donata extitit ut premissum est, per quoscumque ipsi inpeterentur racione eiusdem particule terre, idem Nicolaus et Iohannes litteras eorum, quibus instrumentis servaverunt erga ipsos filios Martini ubi necesse fuerit, exhibere teneantur in iudicio aut extra iudicium semper et ubique aut tenorem earundem dare eis in transscriptum. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegíales sigillo nostro munimine roboratas medioque alphabeto intercisas. Datum feria sexta próxima ante octavas purificacionis beate Marie virginis anno domini M° CCC m o XXX o octavo, magistro Andrea preposito, Michaele cantore, Gregorio custode, Iohanne decano ecclesie nostre existentibus. 1

) 1338 Februar 3

2

) 1338 Januar 19; 1338 März 30; 1338 Juni 8

1338 Februar 10, Visegràd

382.

Königin Elisabeth von Ungarn transsumiert auf Bitten des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf ihre Urkunde von 1338 Januar 7, Visegràd, über den Verkauf des Besitzanteiles des Johannes dg. Gutkeled Sohn des Iwanka, in Wulkaprodersdorf an der Wulka, umfassend vierzehn ganze Bauernwirtschaften, in einem feierlichen Privileg, ... pendentis sigilli nostri autentici dupplicis munimine roboratas. - Datum in Wissegrad per manus venerabilis in Christo patris domini Meskonis dei gracia episcopi Wesprimiensis aule nostre cancellarii proximi nostri, anno domini Millesimo CCC° tricesimo octavo, quarto idus mensis februarii. - 243 -

1338 Orig. im Ung. StaatsA. DL 3137, früher im HHStA. zu Wien (A). - Siegel an sehr feinen weißgrünen Seidenschnüren, abgefallen. - Rückvermerk von anderer Hand: super possessionariis porcionibus Iohannis filii Iwanka filii Cosme in Kwhydpordan habitis. - Abschr. saec. 18 im HHStA. (B). Druck: Fejér CD V1I1I4, 316 n. 159.

1338 Februar 25 383. Otto von Göttlesbrunn verkauft mit Zustimmung seiner Söhne Nyclas und Petrein und seiner übrigen Erben einen Hof zu Winden am See zu freiem Eigen an das Kloster Heiligenkreuz, vertreten durch Bruder Seyfried, Hofmeister von Königshof und Mönchshof, um 121 Pfund Wiener Pfennige; er und seine Söhne verpflichten sich, dieses Gut und seine Zugehörungen gegen alle Ansprüche nach Landesrecht von Ungarn zu verteidigen. Orig. im StiftsA. zu Heiligenkreuz (A). - Drei Siegel an Pergamentstreifen, davon abgefallen, Siegel des Ausstellers und seines Sohnes Nikolaus erhalten. - Rückvermerke: des Gotesprune super curia in Winden; 2) saec. 15: littera empcionis. Druck: Weis, FR A II 171 n. 169.

eines Otto

Ich Ott von Gottesprunne vergich offenleich an disem prief vnd tvn chunt allen den, die in lesent oder hôrent lesen, die nv lebent vnd hernach chûnftig sint, daz ich mit wol verdahtem mût, mit zeitigem rat meiner vreunt, mit guter gunst vnd willen meiner svn Nyclasse vnd Petreins und ovch mit irer gemainen verhengnusse aller meiner erben paidev vrowen vnd manne, ze der zeit, vnd ich ez mit reht wol môht getvn, verchouffet han meinen hof gelegen datz den Winden pei dem see für ein vreies lediges aygen mit allen den rehten vnd nutzzen, die darzv gehorent ze veld vnd ze dorff, gestift vnd vngestift, versucht und unversucht als ich in egenanten Ort und mein erben manich iar enther haben inne gehabt vnuersprochenchleichen in gewer vnd in gewalt, den gestleichen herren von dem Heiigen Chreutz, des prüder Seyfrid ze den zeiten hofmaister czo dem Chûnigshof vnd ouch datz dem Newnaigen weruer vnd choufman ist gewesen, vmb hundert phunt und vmb zwainczig phunt phennig Wienner mvnizz, der ich gar vnd gentzleichen gewert pin, also beschaidenleich , daz ich vorgenanter Ott vnd alle mein erben paidev vrowen und manne fürbaz nimmerme dehain ansproch, dehain wortung nach chain zvuersiht sullen haben zv dem egenanten hof, nach zv allem dem, daz darzv gehöret, nvr daz die vorgenanten herren von dem Heiligen Chreutz allen iren frumen damit schullen schaffen, selber nutzzen vnd innehaben, versetzzen oder verchouffen wem sev wollent vreileichen an alle irrung. Ouch setzz ich mich egenanter Ott mitsampt meinen zwain vorgenanten svnen Nyclasen und Petrein zv einem rehten scherm vber den vorgenanten hof vnd vber allez, daz darzv gehöret, gentzleichen für alle ansproch nach des landes reht in Vngarn. Vnd daz die red also stete vnd vnzebrochen beleib, darvber gib ich vorgenanter Ott disen prief zv einem offenn vrchund vnd zv einem woren gezeugen diser sache, versigelten mit meinem insigel vnd ovch mit meines vorgenanten svnes Nyclass insigel vnd ovch mit meines prüder Jansen insigel, der ovch domit diser sache ein steter vester gezeug ist. Der prief ist geben nach Christes geburd vber dreutzehenhundert iar, darnach in dem ahten vnd dreizzigistem iar, des mitichens an dem aschtag. Der red sint ovch gezeugen Ortolf der Pluemstingel von Prukk, Nyclas der Veirer, Vlreich der Chropphel, Chunrat der Cherntner, Levpolt der Hort, David und Heinreich, ze den Zeiten richter datz den Winden, vnd ander erber leut genug, den die sache wolt chunt vnd gewizzen ist. - 244 -

1338 1338 März 16, Visegràd

384.

König Karl I. bestätigt den Bürgern von Ödenburg auf die durch Bürgermeister Konrad, den Stadtrichter Lukachius und Nikolaus Kolb vorgebrachten Beschwerde, daß der Gespan Leustachius (dg. Ratold) von Eisenburg, Ödenburg Tolna und Somogy ihnen die Hälfte des Seezolls des Neusiedlersees abfordere: sie wurden durch königliches Privileg vom halben Seezoll auf zehn Jahre ab Pfingsten 1330 befreit und sollen bis zum Ablauf dieser Frist auch weiterhin befreit sein, jedoch unter der Bedingung, die Befestigungswerke ihrer Stadt instandzuhalten. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). — Pergamentstreifen und Bruchstücke des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk saec. 15: ex parte tributi Fertheu ad X annorum spacium. — Kanzleivermerk unter dem Siegel: commissio propria regis ad peticionem baronum. — Reg.: Häzi, Soprontört. I 72 n. 130. Druck: Nagy, Sopronvärm. okl. 1141 n. 117.

Karolus dei gracia rex Hungarie fidelibus suis universitati civium de Svprunio salutem et graciam. Noveritis, quod Corrardus magister civium vestre universitatis una cum Lucachio iudice et Nicoiao dicto Kolbo suis et vestris sociis vice et nomine vestro ad serenitatis nostre accedendo presenciam nobis detexerunt querulose, quod magister Leustachius filius Lorandi comes Castri Ferrei, Sopruniensis, Simigienis et Tolnensis comitatuum dilectus et fidelis noster medietatem tocius tributi nostri in fluvio Ferthew habiti anno domini M° CCC° XXX m o a quindenis festi penthecostes'^ per decem annos in subsidium operis seu municionis diete civitatis nostre et armorum diete municioni necessariorum conparacionem vobis per nos collati, iam ante expiracionem et conplecionem eiusdem termini ex nostro mandato et conmissione, pereiperet in grande vestrum preiudicium et iacturam. Unde quia dictis vestris litteris edocti nondum adhuc ipsos decem annos a die concessionis ipsius gracie nostre elapsos fore cognovimus, ob a) hoc illam medietatem dicti tributi nostri in Ferthew habiti cum tota sua integritate vestre universitati usque ad conplecionem seu expiracionem termini iamdicti iuxta continenciam priorum litterarum nostrarum ad humillimam supplicacionem eorundem sociorum vestrorum duximus vobis remittendam et pleno iure pereipiendam; ita tarnen, quod ipsi operi et municioni civitatis secundum solitum morem et consuetudinem vestram insistere debeatis nobis in hac parte conplacentes, aliud pro nostra dileccione non facturi. Datum in Wyssegrad feria secunda proxima post dominicam Oculi, anno domini M° CCC° XXX m o octauo. a

) o aus a verbessert (A) ') 1330 Juni 10

1338 April 19

385.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Magisters Andreas Sohn des Endre von Hidveg, seine Urkunde von 1313 Juni 5 und versieht sie mit dem neuen Kapitelsiegel. — Datum in octavis festi passce domini anno eiusdem M° CCC™ XXX m 0 octavo, magistro Andrea preposito, Michaele cantore, Gregorio custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.287 (A), früher im Festetics-FA. — Besiegeltes Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an rot-weißen erhalten.

- 245 -

Chirograph, die Seidenschnüren

1338 Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde zuletzt gedruckt: Anjouk. okm. I 308 n. 277. Reg.: UBB III 64 n. 28; die in der Urkunde von 1313 Juni 6 inserierten Urkunden von 1312 und 1286, beide ausgestellt durch das Kapitel von Eisenburg, wurden zuletzt gedruckt: UBB III 58 n. 118 und UBB II 202 n. 286.

1338 April 22 386. Vor dem Kapitel von Raab verkaufte Otto von Winden Sohn des Ortolph, und seine Söhne Nikolaus und Petrus dem Kloster Heiligenkreuz, vertreten durch den Hofmeister von Mönchhof, Siegfried, seinen Besitzanteil in Winden, nämlich einen Wirtschaftshof mit allem Zubehör an Ansässigkeiten, Wiesen, Ackerfeldern, Weiden und Bergrecht um 120 Pfund Wiener Breitpfennige; er und seine Söhne verpflichten sich, den Abt und das Kloster Heiligenkreuz auch in Zukunft gegen alle etwaigen Behelligungen in diesem Besitz mit eigenen Mitteln zu schützen. Orig. im StiftsA. zu Heiligenkreuz (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Siegel an grün-roten Seidenschnüren, erhalten. — Rückvermerk 1) (von der Hand des Stiftsarchivars) saec. 14: capituli Iauriensis super curia in Winden Ottho filius Ortholphi de Sasun comitatus Musuniensis. 2) von späterer Hand: ius montanum et cetera. Druck: Weis FRA 11/16, 173 n. 171.

[CJapitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in eo, qui est omnium vera salus. Ad universo rum noticiam harum serie volumus pervenire, quod Ottho filius Ortholphy de Sasun comitatus Musoniensis, pro se et pro Nicoiao ac Petro filiis suis ab una parte, frater Seueridus magister Curiarum Monachorum ordinis Cystersiensis de Nouo Predio domini regis et iuxta lacum Fertheu procurator religiosorum virorum, videlicet domini abbatis et conventus cenobii seu monasterii Sancte Crucis ordinis eiusdem de Austria pro eodem domino abbate et conventu dicti cenobii ac eodem cenobio seu monasterio ex altera, ad nostram personaliter accedendo presenciam, idem Ottho possessionariam porcionem suam seu curiam titulo empcionis comparatam in possessione predicta Sasun existentem cum utilitatibus suis, scilicet locis sessionalibus, terris arabilibus, fenilibus, pratis et pascuis ac iure montano necnon aliis omnibus, in quibuscumque existant vel quocumque nomine censeantur, ipsam porcionem possessionariam seu curiam contingentibus, dedit vendidit et tradidit predicto fratri Seuerido et per eum dicto domino abbati et conventui ac cenobio sive monasterio Sancte Crucis pro centum et viginti talentis latorum denariorum Viennensium piene et integraliter ab ipso receptis perpetuo pacifice et irrevocabiliter tenendam, habendam et pariter possidendam nullo iure nulloque dominio in dieta possessionaria porcione seu curia sibi et suis successoribus in posterum reservato; tali obligacionis vineulo mediante, quod quicumque successivorum temporum mutacione dictam porcionem possessionariam seu curiam in toto vel in parte inpetere attemptaverint a dicto domino abbate et conventu ac monasterio Sancte Crucis vel quovis titulo aggravare, extunc Ottho sepedictus et filii sui superius nominati ac eorum heredes ipsos expedire tenebuntur propriis laboribus et expensis, proprietate nichillominus sepedicte porcionis possessionarie sive curie apud dominum abbatem, conventum ac monasterium Sancte Crucis Semper remanente. In cuius rei memoriam et perpetuarli firmitatem presentes concessimus litteras sigilli nostri autentici appensione roboratas. Datum feria quarta proxima post octavas pasce domini anno eiusdem Millesimo Trecentisimo Tricesimo Octavo, magistris Briccio - 246 -

1338 prepósito, Mathya lectore, Georgio cantore et Petro custode ceterisque fratribus et dominis ecclesie nostre existentibus. a

) Platz für Initiale ausgespart,

nicht

ausgefüllt

1338 April 28, Visegràd

387.

König Karl I. beurkundet, daß Nikolaus von Steinbrunn, Sohn des Zacharias, seinen Besitzanteil in Steinbrunn: neuneinhalb Ansässigkeiten mit allen Zugehörigkeiten und Nutzungsrechten, sowie seinen eigenen Wohnsitz daselbst an Graf Paul von Mattersdorf und seinen Bruder Laurencius um 100 Mark Wiener Breitpfennige, die Mark zu 10 pensae gerechnet, verkaufte; dieser Besitzanteil grenzt an die Besitzungen der Käufer Müllendorf, Zillingtal, Pöttsching und Zillingdorf. Nikolaus überläßt ihnen auch das Recht, alle seine verpfändeten oder entfremdeten Besitzungen in Steinbrunn und Schattendorf zurückzugewinnen und zu behalten. Erhalten im Transumpt des Kapitels von Raab von 1338 Mai im Ung. StaatsA. her im HHStA. zu Wien. — Abschr. Saec. 18 ebenda (C). Druck: Fejér CD VIII/4, 306 n. 142.

DL 3153 (B), frü-

Nos Karolus dei gracia rex Hungarie memorie conmendantes tenore presencium significamus quibus expedit universis, quod magnifico viro comite Paulo iudice curie nostre et magistro Laurencio comite de Zarand filiis Symonis ab uno et Nicoiao filio Zerye filii Kyseud parte ab altera coram nobis propriis eorum in personis constitutis, per eundem Nicolaum filium Zerye propositum exititit et relatum ministerio vive vocis, quod ipse possessionariam porcionem suam, novem et dimidium lyhinos seu integros fundos curiarum in se continentem in possessione Byduskuth in superiori parte comitatu Suproniensis in vicinitate possessionum eorundem comitis Pauli et magistri Laurencii, Kuesd a parte orientis, Pomagh a parte meridiei, Beseneu a parte occidentis et Ikka a parte septemtrionali existentem, cum omnibus suis utilitatibus, videlicet terris arabilibus, curia sui proprii allodii, terris ad ipsam pertinentibus, vineis et iuribus moncium seu vinearum ac aliis cuiuslibet suis utilitatibus quibuscumque dicantur seu vocitentur nominibus, sub eisdem metis et terminis, quibus eadem per ipsos et eorum priores et progenitores ab olym habita extitisset et possessa, prenominatis corniti Paulo et magistro Laurencio eorumque heredibus heredumque suorum successoribus pro centum marcis, pro qualibet marca decem pensis latorum Viennensium computatis, ab eisdem comite Paulo et magistro Laurencio piene receptis, dedisset vendidisset tradidisset et vendidit ac tradidit coram nobis perpetuo et irrevocabiliter possidendam tenendam et habendam, nil iuris nilque proprietatis vel dominii sibi et suis heredibus reservando de eadem; preterea quascumque particulas seu possessionarias porciones suas de predicta possessione Byduskuth et de possessione Susleer in eodem comitatu Suprvniensi existenti, idem Nicolaus filius Zerye cuicumque et quibuscumque inpignorativo vel quovis alio titulo usquemodo a se alienasset, eisdem corniti Paulo et magsitro Laurencio requirendi, reoptinendi et redimendi ac requisitas et reoptentas perpetuo et irrevocabiliter possidendi commisisset et commisit liberam facultatem eo modo, ut quascumque ex eisdem iidem comes Paulus et magister Laurencius quovis litigioso processu seu quavis caucione aut pecuniaria redempcione a manibus alienis in suas manus convertere possent et applicare, easdem iidem comes Paulus et magister Laurencius eorumque heredes - 247 -

1338 heredumque successores perpetuo possiderent tenerent et haberent. Presentes autem, dum nobis reportate fuerint, in formam privilegii nostri redigi faciemus. Datum in Wyssegrad feria tercia próxima post festum beati Georgii martyris anno domini Millesimo Trecentesimo Tricésimo Octavo. 1338 Mai 1 388. Das Kapitel von Raab transsumiert auf Bitten des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf, vertreten durch seinen serviens Nikolaus von Antau (Nykyl de Zanthou) die Urkunde König Karls I. von 1338 April 28 über den Verkauf eines Besitzanteiles in Steinbrunn durch Nikolaus von Steinbrunn an Paul von Mattersdorf und seinen Bruder Laurencius: tenorem predictarum litterarum regalium non abrasarum non cancellatarum nec in aliqua sui parte viciatarum, ymo omni suspicione carencium, in forma nostri privilegii redigendo. — Datum in octavis beati Georgy martyris anno domini Millesimo Trecentesimo Tricesimo Octavo, magistris Briccio preposito, Mathya lectore, Georgio cantore, Petro custode ceterisque fratibus et dominis ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3153 (A), früher im HHStA. zu Wien. — Siegel an rot-gelben Seidenschnüren erhalten. — Die Buchstaben ABC am unteren Rande der Plica durchgeschnitten. — Rückvermerke von späterer Hand: 1) Bydusgut. Stinchenbrunn. 2) 1338. - Abschr. saec. 18 im HHStA. (B). Druck: Fejér CD Villi4,

350 n. 171.

1338 Juni 1 389. Der Vizegespan Johannes und die Adelsrichter des Komitats Ödenburg beurkunden den Vergleich in einem Streit um die Besitzteilung von Sag zwischen den Edlen von Sag Ecclesiastica: Lorand Sohn des Chob, seinen Verwandten Petrus, Nikolaus Sohn des Boda, Nachkommen (nepotes) des Deuda, und den Edlen von Sag: Stephan und Nikolaus Söhne des lwanka, Stephan Sohn des Keureusperia>, Blasius Sohn des Lodomerius, Nachkommen des Farkas, Benedikt Sohn des Peter, Philipp Sohn des Paul, Johannes und Demetrius Söhne de Vynzlo, Nikolaus und Matthäus Söhne des Michael, Nachkommen des Chepan, Cosmas, Andreas,, Peter und Gregor Söhne des Chepan, Magister Johannes Sohn des Peter, Nachkommen des Nikolaus, Lukachius Sohn des Johannes, Johannes Sohn des Mykotha, Martin genannt Zekel Sohn des Peter, Pousa Nachkommen des Matthias, Georg Sohn des lwanka, Myke und Nikolaus Söhne des Dominik, Jakob Sohn des Bortus, Nachkommen des Jako, Paul und Peter Söhne des Symon, Johannes Sohn des Ladislaus, und Michael Sohn des Pete, Nachkommen des Medue. Der Schiedsspruch wurde von den Schiedsrichtern comes Roh von Szopor, Salomon Sohn des Chem von Zopor Ecclesiastica, Peter Sohn des Opsalom von Kér, Peter Sohn des Nikolaus, Dominik Sohn des Tayma von Unter-Säg, dem Notar Fabian des Vizegespans, Dominik Sohn des Ugud, Myke von Szeleste, gefällt und bei der Tagsatzung am 1. Juni zur Bestätigung vorgelegt. Sämtliche Besitzungen außer einem Viertel des Besitzanteiles des Lorand und seiner Brüder sollen in sieben Teile geteilt werden und an die Verwandten je nach ihrer Abstammung (ad avos) überlassen werden. Das erwähnte Viertel seines Besitzes soll Lorand nach seinem Belieben beidseits seines Ackerlandes an die Söhne der sechs Vorfahren übergeben (propter proximitatem unionis filiorum predictorum sex - 248 -

1338 avorum reliquisset seu emisisset in duobus latis de terris arabilibus ubique idem Lorandus vellet eisdem assignare). Wer diesen Vertrag, bricht, muß seinen Besitz als calumpniator verlassen. — Datum die et termino prenotato anno domini M° CCC 000 trecesimo octavo. 00 trecesimo octavo. 1 ' Orig. im Ung. StaatsA. DL 61.182 (A), früher im Kisfaludy-FA. ren des rückwärts eingehängten Siegels. Druck: Haz. okm. III 134 n. 110.

- Pergamentstreifen

und Spu-

') secunda feria p r o x i m a post P e n t h e c o s t e s

a

) Lesung nicht ganz sicher

1338 Juni 14 390. Die Adelsrichter der Raabau (de Rabakuz), comes Alexander und comes Andreas beurkunden, daß bei der auf Wunsch des Paul von Heremus Sohn des Mark, und Nikolaus Sohn des Urban von Päsztori (de Paztour) auf den 14. Juni in Nemeti festgesetzten Gerichtssitzung (in quindenis diei festi penthecostes.. ad villam Nimpti) die Genannten in dem Streit um zwei Urkunden, betreffend einen Besitz des Paul Sohn des Stephan von Borbahäza, nach Vermittlung der Schiedsrichter Philipp von Pottyond (de Puthund), Peter von Pottyond Sohn des Bank, und Johannes Sohn des Thomas von Borbahäza, die beiden Urkunden darüber für ungültig und den Streit für beigelegt erklärten; sollte trotzdem einer der Partner eine diesbezügliche Urkunde einem Richter vorlegen, so soll sie ungültig (mortua et pro nihil valiturus a) sit) sein. — Datum in die quindenarum superius annotato anno domini M mo CCC mo XXX mo octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.779 (A). — Siegelrest an Seidenschnüren. — Rückvermerk von gleicher Hand: composicionales super facto duabus litteris pro comite Nicoiao filio Vrbanus de Pazour contra Paulum filium Mark. Druck: Nagy, Sopronvärm. okl. 1142 n. 118. a

) io A

1338 Juni 17, Visegräd 391. Der Palatin Wilhelm Drugeth transsumiert auf Bitten des Magisters Mauricius (dg. Pók), Gespan von Raab und Bakony, Sohn des verstorbenen Wojwoden Nikolaus von Siebenbürgen, zwei Urkunden des Kapitels von Raab von 1261 (1241) und 1325 Oktober 7. Orig. im Ung. StaatsA. DL 2273 (71J. — Einschnitte im Pergament für das rückwärts eingehängte Siegel, sonst nichts mehr von der Besiegelung erhalten. — Beglaubigte Abschrift des Kapitels von Gran von 1716 November 30, ebenda (B). Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde von 1261 (1241) gedruckt: UBB 1273 n. 403. Vgl. auch die dortige Bemerkung zur Datierung. Die andere inserierte Urkunde hängt mit der ersten zusammen und wird hier gebracht, weil sie bisher noch nicht gedruckt wurde, obwohl die genannten Örtlichkeiten außerhalb unseres Gebietes liegen dürften.

Nos Wyllermus Druggetus palatinus et iudex Cumanorum memorie conmendantes significamus quibus expedit tenore presencium universis, quod nobilis vir magister Mauricius filius Nicolai quondam woywoda, comes Iauriensis et Bokonyensis, ad nostram personaliter accedens presenciam exhibuit nobis quasdam litteras privilegíales et patentes capituli Iauriensis petens nos, ut tenorem earundem de verbo ad verbum transscribi faceremus et nostro sigillo - 249 -

1338 consignari; cuius quidem privilegii tenor talis est: Nos capitulum Iauriensis ecclesie . . . (folgt die Urkunde des Kapitels von Raab von 1261/1241). Item tenor ipsarum litterarum patencium talis est: Nos capitulum Iauriensis ecclesie [memorie] 3 ' conmendantes significamus quibus expedit universis, quod Elyas officialis et procurator nobilium virorum, videlicet Mauricii, Stephani et Nicolai filiorum magistri Nicolai woywoda pro eisdem dominis suis [ab un]a a) parte, Renoldus et Georgius filii Hada nobiles de Kapy in Thokuz ex altera coram nobis [personaliter constituti recitatum et confessum extitit per eos] a) , quod in causa, quam iidem nobiles viri Mauricius et Stephanus et Nicolaus contra eosdem Renaldum et Georgium racione cuiusdam terre seu possessionis Huzzyu et alterius possessionis Bayaz nuncupate cum ipsarum utilitatibus quocumque nomine cen[seantur] a) , quequidem possessiones eorundem Renoldi et Georgii hereditarie fore dignosscebantur coram excellentissimo rege domino Karolo dei gracia illustri rege Hungarie et sue curie iudicibus moverant et materia questionis inter eos diucius fuisset ventillata, tarnen prefati nobiles deum habendo pre oculis nolentes tacere veritatem, ymo equitati iusticie suadere, possessiones prefatas cum ipsorum utilitatibus quemadmodum progenitores eorundem possederant, prefatus Elyas vice et nomine dominorum suorum predictorum restituii et resignavit prefatis Renoldo et Georgio et eorum heredibus tenendas habendas et possidendas, nullum ius in eisdem possessionibus pro eisdem dominis suis reservando; litteras eciam in processu negociorum, in questione et accione huiusmodi litis inpetratas, cassas reddiderunt et inanes ita, ut ubicumque exibite fuerint, omnino sint viribus cariture. Presentes vero, cum usque festum beati Martini confessoris proximo futurum 1 ' ad nos fuerint reportate, non obstante partis presencia ad[verse] a ' nostrum exinde Privilegium eisdem conferemus. Datum feria secunda proxima post octavas beati Michaelis archangeli anno domini M° CCC° 00 vigesimo quinto. 2 '. Nos igitur peticionibus eiusdem magistri Mauricii legitimis inclinati tenorem predictarum litterarum privilegialium et patencium transscribi fecimus de verbo ad verbum et appensione sigilli nostri autentici consignari. Datum in Wysegrad quarta feria post festum corporis domini, anno eiusdem M° CCC° XXX m 0 octavo. a

) Lücke im Pergament von A 2 ') 1338 November 11 ) 1325 Oktober

7

1338 Juli 1 392. Vor dem Kapitel von Eisenburg schließen die Edlen von Telekes (de Thelukus): Jakob Sohn des Johannes einerseits, Thomas Sohn des Kazmerius, seine Söhne Ladislaus und Petrus und sein Bruder Ägidius andrerseits, folgende Vereinbarung: Am kommenden 15. September (in octavis nativitatis beate Marie virginis proxime venturis) soll unter Zeugenschaft des Kapitels ihr Erbbesitz Telekes derart geteilt werden, daß Jakob die nördliche Hälfte mit seinem Wohnsitz bei der Kirche zum Hl. Nikolaus, die übrigen die südliche Hälfte mit ihren Wohnsitzen erhalten (terram cum funículo mensurando et protractam ac in duas partes equales divisam). Besitzunterschiede sollen ausgeglichen werden; ein Wald im Norden am Sárviz fällt an Jakob, ein anderer im Süden Luasbyk genannt, an Thomas und seine Verwandten; über den Besitz eines neben dem Weingarten Chekezeuleus gelegenen Landstückes sollen die Schiedsrichter Martin Sohn des Guge, Johannes Sohn des Paul, Budur genannt Chech und Solomon von Telekes entscheiden. - 250 -

1338 Etwaige Leistungen für Mitgift und Ausstattung von Verwandten haben beide Teile je zur Hälfte zu erbringen. Das Land, das Jakob käuflich erworben hat, verbleibt ihm. Zum festgesetzten Termin haben auch die Söhne des Thomas zu erscheinen; falls einer der Partner nicht erscheinen sollte, müßte er eine Strafe von 20 Mark bezahlen. Zum gleichen Termin soll Jakob als bevollmächtigter Vertreter des Andreas Sohn des Emerich, als Sühne für dessen Mißhandlung und Verwundung von Agidius 6 pensae Wiener Breitpfennige bei sonstiger Strafe von 2 Mark erhalten. — Datum in octavis festi nativitatis sancti Iohannis baptiste anno domini M° CCC m 0 XXX m o octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 38.656 (A). — Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: pro Iacobo de Thelekus contra Thomam et Egidium de eadem Thelukus super unionem pacis et super divisione terre eorundem in octavis nativitatis beate Marie virginis facienda. Druck: Haz. okm. III 135 n. III.

1338 August 5, Visegräd

393.

König Karl I. verbietet dem Kammergrafen der königlichen Kammern Ofen und Gran, Nikolaus von Szathmar, sowie allen übrigen Kammergrafen und deren Beauftragten, von den Bürgern (cives et hospites) der Stadt Ödenburg die „lucrum camerae" genannte Abgabe einzuheben. Der Stadtrichter Lukachius und Nikolaus genannt Kolbo von Ödenburg hatten sich dagegen beschwert und konnten durch die Vorlage von Urkunden des Königs und der Königin, die vom königlichen Rat (prelati et barones nostri) überprüft wurden, ihre Befreiung von dieser Abgabe beweisen. — Datum in Wyssegrad feria quarta proxima post octavas beati Iacobi apostoli anno domini M° CCC° XXX m 0 ocvtavo. Orig. imKomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). rückwärts eingehängten Siegels. — Kanzleivermerk cum archiepiscopo fecimus. Druck: Häzi, Soprontört. I 72 n. 131.

1338 September 11, Trautmannsdorf

- Pergamentstreifen und Bruchstücke des unter dem Siegel: viso instrumenta eorum

394.

Wolfger Inprucker und seine Gattin Elspet verkaufen dem Ritter Haym dem Straifing von Trautmannsdorf einen Weingarten zu Donnerskirchen, genannt „der Gluderl" um zwanzig Pfund Wiener Pfennige. Orig. imNiederösterreichischen LandesA. zu Wien (A). - Drei Siegel an Pergamentstreifen, das 1. Wolfgers (sechseckig, Umschrift: WO(LF)GER DE INPRV(CK); 2. seiner Frau Elsbeth (Bruchstück, Umschrift: ... DE PRV ...) 3. Herbords von Eggendorf (rund, Umschrift: + S. HERBORDI EGENDORFARIIj. Ungedruckt.

Ich Wolfger von Ynprukke vnd ich Elspett sein hausvrowe vnd vnser paider erben veriechen vnd tuen chvnt allen den, die disen prief lesent oder horent lesen, die nu lebent oder hernach chumftich werdent, daz wir ze chauffen haben gegeben dem erbern ritter hern Haym dem Straifinch von Trautmanstorf vnd seinen erben ainen Weingarten datz Tundeschirichen, der do haizt der Gluderl vmb zwaintzich phunt phennig Wienner muinzze, der si vns gantz vnd gar gewert - 251 -

1338 habent; und schol auch ich vorgenanter Wolfger von Ynprukke und ich Elspett sein hausfrowe vnd vnser paider erben den egenanten hern Haym des Straifings vnd seiner erben rechter gewer vnd scherm sein als purchrechtes reht ist vnd des landes recht ze Ostereich. Waer aber, daz si des dhainen schaden naemen, denselben schaden schullen sev haben auf vns vnd auf alle dem guet, daz wir haben in dem lande zu Ostereich; vnd geben in darvber disem prief zu ainer offen vrchunde vnd zu ainem warn gezeug diser sache versigeltn mit vnserm insigel. Vnd sind auch des gezeug mein vetter Otte der Ynprukker vnd Herwort der Egendorfer mit irn anhangunden insigeln. Der prief ist gegeben datz Trautmanstorf nach Christes gepuerde vber dreutzechen hundert iar vnd dornach in dem acht vnd dreizzigistem iar, des nächsten vreitages nach vnser vrowen tag als sie geporen warde.

1338 Oktober 1, Visegräd

395.

Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf ersucht das Kapitel von Wesprim, zusammen mit einem homo regius am 18. November im Archiv des Kapitels von Eisenburg nach dem Original von dessen Urkunde von 1270 Mai 1 zu suchen; die Angehörigen des Geschlechtes Jak: Johannes Sohn des Johannes, Paul, Martin und Leukus Söhne des Jakob, in Besitzstreitigkeiten gegen Nikolaus Sohn des Gregor, und Paul Sohn des Petrus, verwickelt, hatten in der Gerichtssitzung am 15. September ihre Urkunden vorzulegen; da aber von Seiten der Erstgenannten ein Transsumpt von 1328 Mai 29 vorgelegt wurde, verlangten die Gegner das Original; wenn es gefunden wird, möge es abgeschrieben und ihm zum 25. November gesandt werden, an welchem Tag auch über die durch Nikolaus Sohn des Gregor, und seine Angehörigen gegen die anderen verübten Gewalttaten Recht gesprochen werden soll. Erhalten in der Gerichtsurkunde des Hofrichters Nikolaus von Gara von 1435 August 1 im Ung. StaatsA. DL 50.463 (C,) und im KomitatsA. zu Steinamanger, Közepk. okl. 60 (C2) nach dem Antwortschreiben des Kapitels von Wesprim 1338 November 23. Ungedruckt. - Die inserierte Urkunde gedruckt gedruckt UBB III 271, Anhang n. 1547 a.

o. n. 75. die dort inserierte

von 1270 Mai 1

Amicis suis reverendis capitulo ecclesie Vesprimiensis comes Paulus iudex curie domini regis debitam amiciciam cum honore. Noveritis, quod cum iuxta continenciam priorum litterarum nostrarum formam iud[icii] nostri continencium Iohannes filius Iohannis, Paulus, Martinus et Lewkus filii Iacobi de Tyak in causam attracti contra Nicolaum filium Gregorii et Paulum filium Petri de eadem Tyak actores, instrumenta ipsorum in facto divisionis possessionum ipsarum pertinencium ubique existencium confecta et tempore proposicionis habite allegata, in quindenis nativitatis beate virginis^ exhibere debuissent coram nobis ipsis quindenis occurrentibus prefatis Nicoiao filio Gregorii et Paulo filio Petri coram nobis eadem instrumenta exhiberi exspectantibus, prefati Iohannes, Martinus et Lewkus pro se personaliter et pro ipso Paulo filio Iacobi cum procuratoriis litteris conventus de Demenk ad nostram accedentes presenciam quoddam Privilegium transscriptorium capituli Castri Ferrei nobis presentarunt, cuius tenor talis est: Nos capitulum . . . (folgt die Urkunde des Kapitels von Eisenburg von 1328 Mai 29 mit der inserierten Urkunde von 1270 Mai 1). Cuiusquidem transscriptorii privilegii capituli Castri Ferrei exhibicione prefata, iidem Nicolaus filius Gregorii et Paulus filius Petri actores, quia ipsum - 252 -

1338 exhibitum Privilegium transscriptorium existit, super eodem transscriptorio non contenti eiusdem primordiale pretactum, quod antiquo sigillo dicti capituli Castri Ferrei consignatum fore, predictum per eosdem Iohannem et filios Iacobi exhiberi inplorabant; quo audito iidem Iohannes filius Iohannis et filii Iacobi responderunt, quod predictum primordiale Privilegium, quod apud eos habitum extitisset, amissum et deperditum esset nec ipsum valerent reperire, sed aliud par eiusdem primordialis privilegii antiquo sigillo dicti capituli Castri Ferrei consignati in conservatorio eiusdem capituli Castri Ferrei haberetur; pluria autem instrumenta in facto divisionario predicto confecta non haberent. Cum igitur pro tam ardua causa predictum primordiale Privilegium in dicto capitulo Castri Ferrei presentibus homine domini regis et vestro testimonio ad maiorem rei certitudinem requiri debeat, amiciciam vestram presentibus requirimus diligenter, quatenus mittatis hominem vestrum fidedignum pro testimonio et discretum, qui cum Dionisio de Byk vel cum Dionisio filio Robolth de Louch aut Nicoiao filio Andree aliis absentibus homine regio, in octavis beati Martini confessoris nunc venturis 2 ' in predictum capitulum Castri Ferrei accedat et idem capitulum de Castro Ferreo eisdem homine regio et vestro testimonio partibusque predictorum aut earum legitimis procuratoriis presentibus ipsum primordiale et originale Privilegium eorum antiquo eorundem sigillo consignatum, prout vestra requirit consuetudo, requiri et reinveniri facere debeat, si habebitur in ibidem; quo reperto ipsum cum predicto transscriptorio privilegio eorum illic per eosdem Iohannem filium Iohannis et filios Iacobi in tempore exhibito, eisdem partibus et regio vestroque hominibus presentibus conferre de verbo ad verbum et perlegere diligenterque examinare et considerare debeat. Si de vestro membro sigilloque ipsorum eadem privilegia primordiale et transscriptorium emanata habeantur aut nequaquam visus eiusdem ipsis consideratis examinatis collatis scilicet et perlectis, idem originale Privilegium de verbo ad verbum inserendo et omnia premissa ac tocius facti Seriem cum veritate aut falsitate privilegiorum et sigillorum pretactorum cognita et scita tam vos quam idem capitulum Castri Ferrei ad quindenas dicti festi beati Martini confessoris 3 ' nunc venturas domino regi seriatim fideliter rescribatis; quo die eciam de aquisicione facti potencialis et sanguinis effusionis per eosdem Nicolaum filium Gregorii et Paulum filium Petri contra prefatos Iohannem filium Iohannis et filios Iacobi declarata decernemus parcium obiectis auditis ordine iuris observato. Datum in Visegrad decimo die quindenarum nativitatis virginis gloriose predictarum anno domini Millesimo CCC mo XXX m o octavo. ') 1338 September 22

2

) 1338 November 18

3

) 1338 November 25

1338 Oktober 2 396. Der Konvent St. Adrian zu Zala beurkundet, daß Lukas, Sohn des Jakob von Reznek (Sohnes des Herbord), aus verwandtschaftlicher Zuneigung zu seinem Schwiegersohne Sidou, Sohn des Mile von Milej, (Mile) und eingedenk seines eigenen und seines Verwandten Herbord Sohn des Herbord, Seelenheiles einen Besitz in Kebeleszentmärton mit einer dort stehenden Kirche zum hl- Martin im Komitat Zala, der schon den Vorfahren des Sidou gehört hatte und ihnen entfremdet wurde, diesem zurückstellte (unam possessionem suam Kebeleyszenthmartun in comitatu Zaladiensi, in qua eadem ecclesia sancti Martini lapidea est constructa, a domo seu curia cuiusdam iobagionis dicti Lucasii, Barachka vocati, - 253 -

1338 idem Barachka ipsi Lucasio remanente; abhinc tendendo versus villam sancti Ladizlai usque veteres metas et antiquas cum eadem ecclesia sancti Martini); falls Lukas den Besitz betreffende Urkunden finden kann, hat er sie dem Sidou zurückzugeben; sollten trotzdem im Laufe der Zeit solche in einem Prozeß zum Vorschein kommen, entbehren sie jeder Beweiskraft. - Datum feria sexta proxima post festum beati Micahelis archangeli anno domini M° CCC 000 X X X m 0 octavo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.293 (A), früher im Festetics-FA. - Siegel an grünen ren erhalten.

Seidenschnü-

Druck: Zalavärm. okl. 1345 n. 296.

*1338 Oktober 5 397. Der St. Adrians-Konvent zu Zala erklärt seine früher ausgestellte Urkunde über die Grenzbegehung von Gy&rvàr für ungültig; es erschien nämlich Magister Peter, famulus des Propstes Andreas von Eisenburg, und zeigte an, daß diese Grenzbegehung ohne Zuziehung der wirklichen Anrainer und des Vertreters des Kapitels von Eisenburg erfolgte, sodaß der Abt Johannes von St. Gotthard Besitzanteile des Kapitels in Lapsa und Pähon widerrechtlich in Besitz nehmen konnte. Trotz wiederholter Aufforderung des Konvents St. Adrian gab Abt Johannes die betreffende Urkunde aber nicht zurück. Ausführliche Inhaltsangabe in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Jakob von Zips von 1377 Mai 23, Visegräd, Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger (B).

. . . Privilegium . . . anno domini M° CCC mo X X X m o octavo, feria secunda proxima post festum beati Michaelis archangeli emanatum . . . quod cum iuxta continenciam litterarum domine Elisabeth regine Hungarie ipse conventus una cum Leurente de Oliar homine regio fratrem Demetrium ad reambulandam possessionem fratris Iohannis abbatis ecclesie sancti Gothardi Giurguar vocatam, pro testimonio transmisisset et idem ad ipsum conventum reversus dictam possessionem diebus in eisdem litteris expressis, presentibus vicinis et conmentaneis suis reambulasse retulisset ac postmodum magister Petrus famulus domini Andree prepositi diete ecclesie Castri Ferrei, eiusdem et dicti capituli in personis tanquam scilicet vicinorum et conmetaneorum diete possessionis Giurguar ad ipsum conventum accedendo nullum de ipso capitulo in ipsa reambulacione prelibate possessionis ut vicinos et conmetaneos vocasse, sed in ipsorum absencia reambulasse retulisset ipsaque possessio Giurguar in comitatu existeret Castri Ferrei et homines ipsius comitatus dicto homini ipsius conventus bene noti non fuissent; ideo ipse conventus prefatum magistrum Petrum, qui inibi pro homine ipsius capituli fore assertus fuisset, coram dicto homine eorum comparere fecisset et in eo utrum esset ille, qui pro homine dictorum prepositi et capituli in ipsa reambulacione nomine conmetaneitatis conparuisset necne, qui non ipsum Petrum sed alium coram eo nomine hominis capituli statutum esse retulisset et ipsum inibi non vidisse affirmasset; quia idem magister Petrus homo ipsorum prepositi et capituli medietatem possessionis eorundem Lapsa vocate et aliam possessionem ipsorum Warnepepachun vocatam per ipsum abbatem occupatam fore asseruisset, ideo ipse conventus eundem abbatem semel et secundo literatorie ad recaptivandum ipsas litteras monendo, ipso abbate ad hoc nihil respondere curante prescriptas litteras eorum reambulatorias cassasset et inanes dimisisset. - 254 -

1338 1338 Oktober 7 398. Propst und Kapitel von Eisenburg beschweren sich bei dem Propst Tatamerius von Stuhlweißenburg, daß der Abt Johannes von St. Gotthard auf Grund königlicher Urkunde mit einem homo regius unter Zeugenschaft des St. Adrianskonvents zu Zalavär ohne Wissen des Kapitels seinen Besitz Gybrvär begangen habe: „in noctis silencio reambulasset et dictas metas indebite erexisset"; dabei habe er einen lange umstrittenen Besitz des Kapitels, Pähon (Warnepepachun) und ein Drittel des gleichfalls Eisenburg gehörenden Besitzes Lapsa durch Errichtung neuer Grenzzeichen seinem eigenen Besitz Gybrvär einverleibt; als am nächsten Tag der Abgeordnete des Kapitels in Zalavär erschien, um Einspruch zu erheben gegen die Grenzbegehung, wurde ihm deren Durchführung mitgeteilt. Da weitere Beschwerden beim St. Adrians-Konvent und beim Abt von St. Gotthard nichts fruchteten, erheben sie nunmehr feierlichen Einspruch gegen diese Einantwortung von Pähon und Lapsa an St. Gotthard und bitten den Propst um Ausstellung einer königlichen Urkunde darüber. — Datum secundo die octavarum sancti Michaelis archangeli anno domini M° CCC m0 XXX mo octavo. Orig. im Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger (A). Reste des rückwärts eingehängten Siegels erhalten. — Rückvermerk von gleicher Hand: venerabili in Christo patri et domini preposito Albensis ecclesie. Druck: Vasi Szemle Jg. 21 (1967), 597 n. 11.

November 2. 399. Andreas, Vizegespan de Gespans Leustachius von Eisenburg und die Adelsrichter des Komitats beurkunden, daß Mauridus und Stephan, Söhne des comes Herrand von Mesteri (Mestur), gegen die Nutznießung ihres Besitzes Bekeny (Beken) durch Dionysius, Sohn des Alexander von (Makkos-) Hetye (Hege), und Laurencius und Peter, Söhne des Johannes von Hetye, Einspruch erhoben und ihnen die Viehweide dortselbst verboten. — Datum feria secunda proxima post festum Omnium Sanctorum anno domini M° CCC° XXX mo octavo. Orig. früher im Amade-FA, heute im Ung. StaatsA. DL 48.811 (A). — Rückvermerk von gleicher Hand: pro magistro Stefano et Mauricio filiis Herrandy de Mestur contra Dionisium filium Alexandry, Laurencium et Petrum filios Iohannis de Hege prohibicio super possessione Beken vocate. Druck: Haz. okm. III 137 n. 112.

400. 1338 November 3 Vor dem Kapitel von Eisenburg schließen die Mitglieder des Geschlechtes Jäk: Andreas und Jakob, Söhne des Reinold, Nikolaus Sohn des Kernen in seinem, seines Vaters und seines Bruders Michael Namen einen Vertrag, wonach Nick, Koväcsi und Räbakövesd an die Erstgenannten, Vas-Egerszeg und Taszär, gelegen zwischen Rabnitz und dem Körispatak, samt einer Mühle an der Rabnitz an Nikolaus und seine Verwandten fallen sollen. Über die Benützung dieser Mühle und das Recht, von den Untertanen Abgaben zu erheben, sowie die Verpflichtung zu erneuter Teilung im Falle eines Besitzverlustes, werden genaue Bestimmungen getroffen. - 255 -

1338 Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA (A), früher im Niczky-FA zu Nebersdorf. - Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Sehr schlechter Erhaltungszustand, große Lücken im Pergament. — Abschr. saec. 19 im LandesA. zu Eisenstadt, Niczky-FA (B). Druck: Fejer CD VIII/4, 345 n. 168. - Reg. ebenda CD VIII/5, 252 n. 150. Die Urkunde wird hier im Volltext gebracht, unverständlichen Text hat.

da der Druck einen sehr verwirrten

und

teilweise

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangelii de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod Andreas et Iacobus filii Reftnoldy nobiles de genere Iaak ex una parte, Nicolaus filius Kemyn pro se et pro eodem Kemyn patre suo ac Mychaele fratre suo de eodem genere Iaak ab altera coram nobis personaliter constituti, in possessionibus eorum Nykch Koachy Kuesd, Egurzyg et Thazar vocatis concorditer pari et unanimi voluntate talem divisionem inter se fecisse et ordinasse retulerunt, quod predicte possessiones Nykch Koachy et Kwesd vocate subtus Raba situate cum earum utilitatibus omnibus sessionibus pratis silvis nemoribus et aliis pertinenciis suis universis predictis Andree et Iacobo filiis Rennoldy sunt perpetuo devolute possidere; e converso vero possessiones Egvrzyg et Thazar vocate iuxta Repche et Keurus existentes similiter cum earum utilitatibus omnibus, sesionibus pratis silvis aquis nemoribus et aliis pertinenciis suis universis, specialiter cum molendino in fluvio Repche currente et existente, predicto Kemyn Nicoiao et Mychaeli filiis suis sunt devolute similiter perpetuo possidere. Ceterum usque festum sancti Georgii martyris proxime venturum 1 ' predicti filii Rennoldy de predictis possessionibus Thazar et Egurzyg vocatis se transferre tenentur ad possessiones eorum in divisione [eis]3' devolutas causa commorandi, Thazar vero et Egurzyg Kemyn et filiis suis pacifice relinquerent possidere. Preterea in iobagionibus eorum, quos [in iisdem] 3 ' possessionibus habuerunt, usque festum nativitatis domini 2 ' exacciones seu collectas vel munera exigere debent ab hiis et super ipsos, quos quisque eorum iob[bagiones tenuit ante] 3 ' divisionem, sed magis exigere non possint nisi super quemlibet iobagionum eorum quadraginta denarios et munera consueta; post ipsum festum [vero nativitatis domini filii]3' Rennoldy de iobagionibus in Thazar et Egvrzyg existentibus manus retrahere, Kemyn et filiis suis relinquere tenentur idemque Kemyn [et filii sui de iobagionibus in] 3 ' Nykch Kuesd et Koachy habitis manus retrahere et relinquere filiis Rennoldy tenentur modo supradicto. Item in molfendino Kemyn et filiis suis dev]oluto a) super fluvio Repche situato filii Rennoldy et eius successores in quibuslibet singulis annis sexagfinta cubulos cum mensura eiusdem mol]endini a ' pro se molari facient sine precio et tributo aliquali et non magis, plus vero pro precio molabunt in eodem [sicut per partes extitit ordinatum; in super] venientibus 3 ' autem causis racione predictarum possessionum Nykch Kuesd Koach Thazar et Egvrzyg vocatarum ac [eiusdem molendini per quoscumque contra ipsos vel contra] 3 ' quemlibet eorum cause fierent exorta, contra omnes se iuvare defensare, conservare in hiisdem [possessionibus tenentur ut assumpserunt instrumento et processu;] 3 ' si vero non [possent et ab aliquo ipsorum] 3 ' possessionaria porcio alienaretur et auferri con[tingeret, in reliquis possessionibus eorum iterato se coequabunt et facere divisionem tenebuntur iterato in possessionibus] 3 ' eorum prenotatis; si vero aliquis [eorum per propriam suam maliciam amiserit suam possessionariam porcionem, sustinebit, nullam porcionem de parte altera poterit obtinere] 3 ' pro porcione, quam per suam m[aliciam amississet; et quam primum presentes nobis reportate fuerint nostrum - 256 -

1338 Privilegium exinde conferemus. Datum feria terica proxima post festum Omnibus] 3 ' Sanctorum anno domini [M° CCC° XXX m 0 octavo] b) . 2 ') 1339 April 24 ) 1339 Dezember 25 ) Lücke im Pergament von A, ergänz! nach B.

a

b

) Lücke im Pergament von A; B: 1338.

1338 November 23

401.

Der Konvent St. Adrian zu Zala beurkundet, daß Lukas (Lucachius) Sohn des Jakob von Reznek (Sohnes des Herbord), laut einer früheren Urkunde des Kapitels von Eisenburg, seinen Besitz Kebeleszentmärton im Komitat Zala aus verwandtschaftlicher Zuneigung um 50 Mark seinem Schwiegersohn Sidou Sohn des Mile von Milej, mit Ausnahme eines Landstückes überließ, nunmehr aber auch dieses Landstück gegen weitere Zahlung von 25 Mark an diesen verkaufte; die Grenzen werden folgendermaßen beschrieben: prima meta dicte particule terre ut dictum est, incipit iuxta metas nobilium de iuxta Volemer; inde venit ad terram vulgo Feniesteleku nominatam; inde exeundo procidit in fluvium Kebele; inde in eodem fluvio currit versus meridiem; abhinc eundo usque capellam sancti Ladizlai regis ibique terminatur. Er verpflichtet sich, Sidou gegen alle Behelligungen wegen dieses Landstückes zu schützen; wenn jemand widersprechende Urkunde bei irgendeinem Prozeß vorlegen sollte, so soll er wie ein im Zweikampf Unterlegener behandelt werden (in succubitu potenciali faeto duelli convincatur). — Datum feria secunda proxima ante festum beati Andree apostoli anno domini M° CCC° XXX° octavo. Orig. im Ung. StaatsA., früher im Festetics-FA, DL 91.294 (A). — Siegel an gelben ren, abgefallen. — Rückvermerk von späterer Hand: Kebele. Druck:

Zalavärm.

Seidenschnü-

okl. 1347 n. 237.

1338 November 23

402.

Das Kapitel von Wesprim berichtet dem König, daß auf den schriftlich erteilten Auftrag des Hofrichters Paul von Mattersdorf, der wörtlich eingerückt wird, der Dekan Nikolaus sich zusammen mit dem homo regius Dionysius von Bükk zum Kapitel Eisenburg begab, dort das Schreiben des Hofrichters vorwies und dann während vier Tagen im Archiv des Kapitels nach dem Original der Urkunde von 1270 Mai 1 gesucht wurde; am vierten Tag aber erklärten die Vertreter des Kapitels, daß das Original unauffindbar sei, versprachen aber, falls sie es doch noch finden würden, abzuschreiben und zu schicken. Erhalten in der Hofgerichtsurkunde Ung. StaatsA. DL 50.463 (Bund

des Hofrichters Nikolaus von Gara von 1435 August 1 im im KomitatsA. zu Steinamanger Közepk. okl. 60 (B2).

Ungedruckt.

Excellentissimo domino ipsorum domino Karolo dei gracia illustri regi Hungarie capitulum ecclesie Vesprimiensis oraciones in domino debitas et devotas. Litteras magnifici viri comitis Pauli iudicis curie vestre vestra excellencia noverit nos recepisse in hec verba: Amicis suis . . . (folgt das Schreiben des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf an das Kapitel von 1338 Oktober 1, s. o. n. 395). - 257 -

1338 - 1339 Nos igitur peticionibus ipsius iudicis curie vestre favorabiliter inclinati et iusticie annuentes unacum predicto Dionisio de Byk homine vestro discretum virum magistrum Nicolaum decanum socium et concanonicum nostrum ad exsequenda premissa transmisimus pro testimonio fidedignum, quiquidem homines vestre excellencie et noster postmodum ad nos reversi nobis concorditer retulerunt, quod ipsi in predictis octavis beati Martinis confessoris^ ad predictum capitulum Castri Ferrei accessissent, predictis litteris iudicis curie vestre eisdem exhibitis et perlectis predictum par privilegii primordialis per eosdem requiri facere postulassent; quodquidem predictum primordiale Privilegium a predictis octavis incipiens per quatuor dies eisdem homine vestro et nostro testimonio ibidem expectantibus requiri fecissent, quod primordiale Privilegium ipso quarto die tandem ipsum capitulum se invenire nequivisset ipsis asseruisset, sed dixisset, quod ad hune in ipsorum conservatorio predictum primordiale Privilegium diligencius requiri facerent et si inveniri possent, nobis per unum ex ipsis in specie vel tenore eiusdem inscriptis sub eorum sigillo transmitterent et postmodum nos vestre excellencie transmittemus. Datum in festo beati Clementis martiris et confessoris anno domini supradicto. ') 1338 November

18

* (1339, vor Februar 5) 403. Gespan, Vizegespan und Adelsrichter des Komitats Eisenburg sprechen in dem Streite zwischen Andreas Sohn des Michael von Szblös, und dem Priester Beke und seinem Bruder Stephan, Söhnen des Michael von Viragusberk, um die Besitzungen Szblbs, (Zeuleus, Mykofelde, Viragusberk und Hermaniharasztkuz) die drei letzten dem Andreas wegen Gewalttätigkeit ab und dem Beke und Stephan zu; der Besitz Szölös wird zu zwei Drittel zugunsten des Gerichtes, zu einem Drittel zugunsten Bekes und Stephans für verfallen erklärt. Ausführliche Inhaltsangabe in der Hofgerichtsurkunde des Grafen Paul von Mattersdorf von 1339 Mai 24, Visegräd, erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1375 Juni 29 im Slowakischen StaatsA. zu Preßburg (C), früher im Esterhäzy-FA zu Galantha. Druck: Anjouk. okm. III 560 n. 369.

* (1339, vor Februar 5) 404. Das Kapitel von Eisenburg bezeugt, daß Andreas Sohn des Michael von Szöllös, die Richter für befangen (eosdem iudices habuisset iudieibus pro suspectis) erklärte und gegen ihr Urteil Berufung an das königliche Hofgericht einlegte. Erhaltung

und Druck

wie

oben.

* (1339, vor Februar 5) 405. Der comes der königlichen Hofkapelle bezeugt, daß Andreas Sohn des Michael von Szblös, seinen Gegner Stephan von Viragusberk in Visegräd antraf und ihn auf den 5. Februar vor das königliche Hofgericht zitierte (ad tercium diem ferie quarte proxime post festum purificacionis beate virginis). Erhaltung

und Druck

wie

oben. - 258 -

1339 * (1339 Februar 5, Visegrád)

406.

Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf ersucht das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit dem h o m o regius Georg Sohn des Hertinig von Hermán, oder Apor von Hermán, und Johannes Sohn des Nikolaus von Bogát, für Andreas von Szölös, Nikolaus Sohn des Ratolt von Hermán, oder Paul Sohn des Martin von Kámon, oder Jakob Sohn des Kondakor von Hermán, für Stephan von Viragusberk am II. April (in quindenis passce domini) in Anwesenheit der Nachbarn und Anrainer die umstrittenen Besitzungen Viragusberk, Mykofelde und Hermaniharasztkuz zu begehen, auf Grund der von den Parteien vorzulegenden Urkunden die Rechtslage festzustellen und ihm für den 8. Mai darüber zu berichten. Bei der Gerichtssitzung am 5. Februar hatte Andreas von Szölös eine Urkunde König Bêlas IV. von 1240 Mai 12nfür die Udvornici von Szölös und Weppendorf vorgelegt, die Gegner jedoch eine Schenkungsurkunde König Karls I. von 1327; auf Befragen hatte zudem Andreas erklärt, daß er wegen der Gewalttätigkeit der Grafen von Güssing (per dissipacionem ex parte filiorum Herrici sibi illatam) gegen die Einantwortung der geschenkten Besitzungen an Beke und Stephan keinen Einspruch hatte erheben können. Das Urteil des Gespans und der Adelsrichter von Eisenburg gegen Andreas wird bis zur Klarstellung der Tatsachen aufgehoben. Ausführliche Inhaltsangabe in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Graf Paul von dorf, Überlieferung und Druck wie bei den drei vorhergehenden Stücken. Die erwähnten ') Das Dalum

Urkunden

in C irrtümlich:

zuletzt gedruckt:

Matter-

UBB 1195 n. 273 und UBB III 254 n. 463.

anno domini M'"" CC'"" quarto

1339 Februar 16

407.

Vor dem Kapitel von Eisenburg schließen die Söhne des Jak Martin und Michael, mit ihrem Bruder Jakob und Georg, Sohn des Myke (Sohnes des Jäk), folgenden Teilungsvertrag: die Besitzungen Bankfalva und Sebefölde im (Bankfolua et Sebefeuldu) Bereich der Kirche zum Hl. Michael von Jäkfa (de Bei Iak) fallen mit sämtlichen Zugehörigkeiten und Nutznießungen an Georg Sohn des Mike, und Jakob Sohn des Jäk; hingegen sollen ihre anderen Besitzungen in Urajüjfalu, ein Drittel von Nick, in Egerszeg an der Rabnitz mit einer Mühle in der Rabnitz, ebenso in Damonya an der Rabnitz (in Vyfolu, in Nykch, in Egurzyg iuxta Repche, item in Damynia in comitatu Supruniensi iuxta ipsum fluvium Repche) ebenfalls mit allen Zugehörigkeiten und Nutznießungen an Martin und Michael kommen. Die Partner versprechen, einander gegen jegliche Besitzstörung durch Dritte wechselseitig zu unterstützen; wenn eine Besitzung verloren wird, so soll sie aus dem gemeinsamen Besitz ersetzt werden, außer wenn sie durch eigene Niedertracht verloren ging. Die beiderseitigen Untertanen dürfen nicht belastet werden, jeder soll fünf Knechte und Mägde allein besitzen. Die Partner erhalten außerdem das Recht, bis zum kommenden 24. April ihre Wohnsitze auf den ihnen zugefallenen Teil zu verlegen und dazu gehörige Bauwerke mitzunehmen. Datum feria tercia proxima post dominicam Invocavit anno domini M° CCC° XXX 0 nono. Erhalten im Transsumpt des Kapitels Ödenburg, Niczky-FA (B). Druck: Nagy, Sopronvärm.

von Eisenburg

okl. 1 143 n. 119.

- 259 -

von 1364 September

30 im KomitatsA.

zu

1339 1339 März 7 408. Vor dem Kapitel von Eisenburg erklärt die edle Frau Margarete, Witwe des comes Sebe dg. Ják von Sitke, Tochter des Dionysius von Vág, daß ihre Ansprüche auf Mitgift und Ausstattung in Geld von Stephan Sohn des Chepanus, Emerich und Leukus Söhnen des Laurencius (dg. Ják) von Sitke, abgelöst wurden und erklärt diese aller Verpflichtungen ledig; sollte einer ihrer Verwandten die Genannten deswegen behelligen, sollen sie der gesetzlichen Strafe verfallen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.796 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ren Rande durchschnitten. - Siegel an grün-gelben Seidenschnüren, abgefallen. Ungedruckt.

ABC am

obe-

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod nobilis domina Margareta relicta comitis Sebe fili Zobouch de Sythke filia vero Dyonisi de Wag coram nobis personaliter constituta super dote et rebus suis parafernalibus de universis possessionibus eiusdem Sebe sibi debitis et provenientibus Stephanum filium Chepani, Emericum et Leukus filios Laurencii de eadem Sythka proximos et generaciones eiusdem Sebe, quibus possessiones ipsius Sebe iure generacionis et fraternitatis provenire dinosscuntur, reddidit esse expeditos penitus et per omnia coram nobis; refferens eadem nobilis domina Margareta ipsa dote et rebus suis parafernalibus racione possessionum Sebe predicti cum pecuniali solucione plenarie satisfactum; hoc per eandem dominam obligamento interposito, ut lapsu temporum nec eadem nobilis domina nec aliqui fratrum, proximorum et successorum suorum racione dotis et rerum suarum parafernalium prescriptarum possint vel valeant molestare Stephanum, Emericum et Leukus prescriptos et ipsorum successores, ymo a molest[antibu]s a ' omnibus expedire teneantur; et si ausu temerario aliquis de proximis eiusdem domine racione sue dotis et rerum parafernalium suarum litem et questionem susscitaret contra ipsos nobiles viros de Sythke, penam incurrat, quam iterator cause semel exsecute secundum regni consuetudinem incurrere consuevit, quod ipsa domina sponte ordinavit et conmisit. In cuius rey memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegíales sigilli nostri munimine roboratas medioque alphabeto intercisas. Datum in die medyXLe anno domini M° CCC m o XXX m 0 nono, magistro Andrea preposito, Mychaele cantore, Gregorio custode, Gregorio decano eccl[esie] a) nostre existentibus. a

) Loch im Pergament

(A)

1339 März 22 409. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Vizegespan Andreas und den Adelsrichtern des Komitats Eisenburg, daß die Klage des Johannes Sohn des Nikolaus Aykas, genannte Dienstleute des Grafen Perlop hätten am 17. März seinen Besitz Lugas überfallen, einen Pflug mit sechs Ochsen räuberisch davongeschleppt und einen seiner Dienstleute namens Michael getötet, durch Nikolaus Sohn des Marcellus von Sár und den Chorpriester Jakob untersucht und laut Aussage der Bewohner des Komitats als den Tatsachen entsprechend festgestellt wurde. Orig. im Ung. StaatsA. DL 103.259 (A), früher im Batthyány-FA zu Körmend. — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: iudicibus comitatus Ferrei Castri pro Iohanne filio Nicolai dicti A y k a s inquisicionaria. Ungedruckt.

- 260 -

1339 Nobilibus viris et honestis magistro Andree vicecomiti magistri Leustachii comitis Ferrei Castri iudicibusque nobilium eiusdem comitatus capitulum ecclesie sancti Mychaelis de eodem Ferreo Castro amiciciam prompciorem. Litteras vestras reverenter recepimus, in quibus vidimus contineri, quod Iohannes filius Nicolai dicti Aykas vobis dixisset querulose, quod Paulus filius Kysthen, Andreas filius Zakach, Lukachius filius Paznani, Nicolaus filius Sebastiani, Egidius filius Benedicti et alii quamplures servientes comitis Perlop armatis manibus et manu violenta feria quarta proxima post dominicam ludica1* clara luce supra possessionem suam Lugas vocatam veniendo unum aratrum ipsius Iohannis cum sex bobus more latrocinio abstulissent et cum idem Iohannes ab eiisdem dicta pecora auffere voluisset, dicti servientes comitis Perlop unum servientem eiusdem Iohannis, Mychaelem nomine, in ipsa possessione Lugas vocata interfecissent; super quo nos petebatis diligenter, ut cum Nicolao filio Marcelli de Sar homine vestro hominem nostrum pro testimonio mitteremus ad sciendam et inquirendam de premissis omnimodam veritatem et secundumque nobis Veritas per eosdem constaret vobis rescriberemus. Verum cum vestris peticionibus iustis et legitimis in omnibus acquiesscere velimus, cum prescripto Nicolao filio Marcelli homine vestro hominem nostrum Iacobum clericum chori nostri pro testimonio transmisimus ad premissa exsequenda, qui ad nos reversi concorditer retulerunt, quod sicut a nobilibus et innobilibus provincie hominibus diligenti inquisicione habita scire potuissent omnia premissa per presscriptos servientes comitis Perlop et super ipsum Iohannem scivissent fore facta. Datum feria secunda proxima post dominicam Ramispalmarum anno domini M° CCC m o XXX m o nono. ') 1339 Màrz 17

1339 April 4, Visegrâd 410. König Karl I. transsumiert auf Bitten des Andreas von Szölös (de Zeuleus), Sohn des Michael, Enkel des Petrus, die Urkunde König Bêlas IV. von 1240 Mai 12 für die Udvornici von Szölös und Weppendorf (Zeuleus et Wepy). - Datum in Vissegrad in octavis passce domini anno eiusdem M 0 CCC m o XXX nono. Erhalten im Transsumpt 41.520 (B). Ungedruckt.

des Kapitels

- Die inserierte Urkunde

von Eisenburg

von 1363 Mai 29 im Ung. StaatsA.

König Bêlas IV. zuletzt gedruckt:

DL

UBB 1195 n. 273.

1339 April 19, Visegrâd 411. König Karl I. befiehlt dem Gespan Leustachius (dg. Ratold) von Ödenburg und Eisenburg, die Stadt Ödenburg (cives et hospites) an der Einhebung und Verwendung des halben Seezolles am Neusiedlersee (tributum nostrum in fluvio Ferteu) nicht zu hindern. Dieses Recht haben sie kraft königlichem Privileg von 1330 Juni 10 ab auf 10 Jahre, um die Erbauung der Stadtbefestigungen zu ermöglichen (in subsidium operis seu municionis nostre civitatis); da das Werk aber bis zum Ablauf des gewährten Rechtes noch nicht vollendet sein wird, erhält Ödenburg auf Bitten des Stadtrichters Lukachius und des Geschworenen Nikolaus Kolb Verlängerung dieses Rechtes kraft vorliegender Urkunde auf weitere zwei Jahre nach Ablauf der zehn Jahre. — Datum in Wyssegrad feria secunda proxima ante festum beati Georgy martyris anno domini M° CCC° XXX m o nono. - 261 -

1339 Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). - Pergamentsteifen und Bruchstücke des rückwärts eingehängten Siegels. — Kanzleivermerk unter dem Siegel: commissio propria regis ad peticionum o m n i u m n o s t r o r u m in . . . d a . . . Drucke: Häzi, Soprontört. 1 73 n. 132; Fejér CD VIIII4, 372 n. 183.

412. 1339 April 24 Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König, daß auf seinen Befehl hin der Kleriker Jakob zusammen mit dem homo regius Bethlen von Sàrfb als Zeugen abgeschickt wurde, vor denen der Vertreter des Paul Magyar, Paul (von Gerse) Sohn des Gurk, auf Grund von Urkunden des Königs und des Bischofs Nikolaus von Raab als Gegengabe für die Abtrennung der Kirche des Hl. Ladislaus in Gerse von der Mutterkirche St. Maria in Màkfa zwei Stuten mit zwei einjährigen Füllen an die Patrone der Marienkirche am 18. April überreichen sollte; diese Patrone aber, Peteu Sohn des Petrus, und Beke und Stephan Söhne des Beke (dg. Nädasd), verweigerten die Annahme, da die Abtrennung ohne ihr Wissen durchgeführt worden sei. Orig. im Ung. StaatsA. DL 91.298 (A), früher im Festetics-FA. Reste des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt.

- Einschnitte im Pergament

und

Excellentissimo domino eorum Karolo dei gracia illustri regi Hungarie capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo oraciones in filio virginis gloriose. Iuxta continenciam litterarum vestre serenitatis, quas reverenter recepimus ut tenemur, cum Bethlen de Sarfew homine vestro hominem nostrum Iacobum clericum chori nostri pro testimonio transmisimus, coram quibus pro separacione ecclesie sancti Ladizlai de Gerse ab ecclesia sancte Marie de Makua tanquam matrice eidem ecclesie sancte Marie de Makua et suis patronis iuxta continenciam litterarum vestrarum prescriptarum et domini Nicolai quondam episcopi Iauriensis ecclesie bone memorie duas cabellas equaciales cum duobus poledris suis anni preteriti Paulus filius Gurke officialis de Gerse vice et nomine magistri Pauli dicti Magar domini sui castellani de Gymes dominico die proximo ante festum beati Georgii martyris^ pelli fecisset et dare voluisset perpetuo possidere, prout idem magister Paulus dictus Magar dare debuisset et assignare, sed patroni eiusdem ecclesie sancte Marie videlicet Petheu filius Petri, Stephanus et Beke filii Beke easdem equacias et poledros pro separacione diete ecclesie sancti Ladizlai de Gerse de predicta matrice ecclesia sancte Marie de Makua non recepissent dicentes, quod predictus dominus Nicolaus episcopus super separacione diete ecclesie de Gerse cum eis tractatum non habuisset et sine ipsorum scitu ac consensu separasset. Datum in festo sancti Georgii martiris anno domini M° CCC m o XXX mo nono. ') 1339 Aprii 18

1339 Aprii 25, Güns 413. Der Gespan Leustachius (dg. Ratold) von Ödenburg und Eisenburg befiehlt allen seinen Kastellanen, Beamten und Mauteinhebern, vor allem denen in Nikitsch und Zackersdorf, die Angehörigen des Klosters Marienberg mit allen ihren Sachen frei durchziehen zu lassen, da der Abt päpstliche, königliche und andere Urkunden vorlegte, in denen ihm die Zollfreiheit verliehen wurde; auch - 262 -

1339

sollen sie auf den gewohnten Straßen nach Sàrvàr und Tschapring frei ziehen können und nicht gezwungen werden, über die Mautstelle in Zackersdorf zu gehen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3224 (A). — Papier. — Bruckstück des rückwärts eigehängten — Rückvermerk

saec.

Siegels.

15.: quo non obligant tributum solvere.

Druck: Nagy, Sopronvärm.

okl. 1144 n. 120.

Nos magister Leustachius comes Castri Ferrei et Supruniensis significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod abbas et conventus monasterii beate virginis de Kedhel exhibuerunt coram nobis diversa paria privilegiorum papalium et regalium ac eciam quasdam patentes literas nostrorum predecessorum comitum, in quibus expresius vidimus contineri, ut in omnibus partibus regni a propriis rebus illius monasterii ad abbatem et monachos pertinentibus per quecumque tributa ad quascumque partes et specialiter in predictis comitatibus deferentibus nullum tributum exigi teneatur nec racione tributi quicquam postuletur ab eisdem; unde volumus tarn ob reverenciam beate virginis quam iusticie causa ipsum monasterium et ad ipsum pertinentes homines in suis iuribus pacifice conservare; quamobrem vobis omnibus nostris castellanis officialibus tributariis et vices vestras gerentibus in predictis nostris comitatibus, maxime in Fyles et in Zokon existentibus precipimus firmiter et precise, quatenus de predictis propriis rebus monasterii memorati, dum ad a) aliqua nostra tributa pervenerint, nullum tributum recipere presumpmatis ab eisdem nec racione tributi quicquam 3 ' exigere debeatis; uiniversas autem possessiones eiusdem monasterii et omnes homines in eisdem conmorantes per directas et antiquas vias a principio regni consuetas versus Sepreg b) et in Saar ire et redire volentes salvis eorum rebus transire permittatis nullo modo racione aliqualis tributi nostri eos de ipsorum iusta via ad iniustam viam, unde non soliti fuissent laborare, ire coarcetis et sicut indignacionem nostram vos formidatis incursuros, secus non facturi in premissis, nec eos ad tributum nostrum in Zokon existens ire conpellatis. Datum in Gunsa secundo die festi beati Georgy martyris anno domini M° CCC° X X X m o nono. a)

A: über der Zeile eingefügt

k)

so A

1339 Mai 9 414. Vor dem Kapitel von Raab treffen Ingram Sohn des Erb von Rust, Stephan Sohn des Stephan von Repce Szemere, und Petrus sein Onkel, Domherr und Kustos von Raab, auf Grund eines Schiedsspruches ungenannter Schiedsrichter folgende Vereinbarung: Die östliche Hälfte des Besitzes Szemere mit allen Zugehörigkeiten, dem Wohnsitz des Großvaters Stephans und dem Patronatsrecht der Kirche zum Hl. Kreuz daselbst, die Hälfte aller anderen Besitzungen Stephans und der Besitzanteile des Domherrn Petrus in Scemere fallen an Stephan; die westliche Hälfte von Szemere, die Hälfte der übrigen Besitzungen Stephans außer den von ihm gekauften oder verpfändeten fallen als Ablöse für Mitgift und Ausstattung der Mutter Ingrams, Katharina, und als Ersatz für 25 Mark Wiener Breitpfennige, die Ingram der Witwe des Andreas (Bruders des Domherrn Peter), Tochter des Stephan von Cser, bezahlte, an Ingram. Dieser überläßt außerdem seinem Verwandten Stephan die Hälfte seines Besitzes Rust und die Hälfte aller übrigen Besitzungen. Sollte einer der Partner erbenlos sterben, fallen seine sämtliche Besitztümer dem anderen zu. Alle bisherigen Streitigkeiten gelten als beigelegt und für den - 263 -

1339

Bruch der Vereinbarung wird eine Strafe von 25 Mark Wiener Breitpfennigen gesetzt. Erhalten im Transsumpt des Kapitels StaatsA. DL 66.662 (B). Druck: Nagy, Sopronvärm.

von Eisenburg

fest-

von 1342 Februar 2, dessen Orig. im Ung.

okl. 1145 n. 121.

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes literas inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod Stephanus filius Stephani filii Stephani filii Chyzer de possessione Zemere comitatus Supruniensis cum honorabili et discreto viro domino Petro custode ecclesie nostre, socio et concanonico nostro karissimo patruo suo ab una parte, Ingram filius Erb de possessione Cheyl comitatus eiusdem ex altera, ad nostram personaliter accedendo presenciam propositum et declaratum extitit per eosdem oraculo vive vocis, quod propter bonum pacis et concordie unionem perpetue inter ipsos observandam amicabili et composicione nobilium et proborum virorum inter ipsos interveniente in talem formam divisionis devenissent et devenerunt coram nobis, quod medietas possessionis antenotate Scemere in comitatu Suproniensi predicto existens a parte orientis simul cum loco sessionali, pomerio, cum omnibus iuribus eidem loco sessionali Stephani avi Stephani filii Stephani supradicti attinentibus in antenotata possessione Scemere existens cum utilitatibus suis, scilicet locis sessionalibus, terris arabilibus, fenilibus, pratis pascuis silvis nemoribus molendinis et iure patronatus ecclesie Sancte Crucis ibidem constructe, aquis et aliis omnibus, in quibuscumque existant vel quocumque nomine censeantur, dictam medietatem memorate possessionis Scemere contingentibus simulcum porcione possessionaria eiusdem domini Petri custodis de beneplacito, consensu et donacione eiusdem domini Petri custodis antedicto Stephano filio Stephani ac medietas omnium possessionum ubicumque existencium quomodocumque nominatarum, cessisset et devenisset perpetuo et inrevocabiliter heredum per heredes possidenda tenenda pariter et habenda; alia vero medietas diete possessionis Scemere simulcum omnibus utilitatibus quomodocumque nominatis a parte occidentis existens, ut superius expressum est, in dicto comitatu Supruniensi existentis, videlicet simulcum medietate universarum possessionum ubicumque existencium ipsos hereditarii iuris titulo contingencium; exceptis et salvis possessionibus emtieiis et obligatis, que ad dictum Stephanum filium Stephani immediate dinoscuntur pertinere, tum racione quarte naturalis domine Katharine matris dicti Ingram, tum eciam racione solucionis viginti quinque marcarum latorum denariorum Viennensium, quasquidem viginti quinque marcas dictus Ingram nobili domine domine Elisabet reliete Andree filii Stephani filii Chyzer fratris scilicet dicti domini Petri custodis uterini, filie videlicet Stephani filii Gundran de Cheer, persolvit coram nobis, perpetuo et irrevocabiliter devenisset et cessisset antenotato Ingram filio Erb de Cheyl similiter heredum per heredes possidenda tenenda pariter er habenda. Preterea antenotatus Ingram amore consanguineitatis medietatem possessionis sue Chyl nominate in comitatu Supruniensi iuxta lacum Ferteu existentis simul cum medietate vinearum ac universarum possessionem et possessionariarum porcionum suarum ubicumque existencium ipsum contingencium dedit donavit vel contulit predicto Stephano filio Stephani proximo suo, perpetuo et irrevocabiliter habendam tenendam et pariter possidendam heredum per heredes. Hoc eciam specialiter declarato et per partes communiter assumpto, - 264 -

1339 quod siquem ipsorum deo vocante sine heredum solacio et spe posteritatis de hac vita decedere contingent, quod absit, extunc universe possessiones ipsius decedentis in ius et proprietatem ac dominium superstitis devolventur ipso facto, similiter perpetuo et irrevocabiliter possidende tenende pariter et habende heredum per heredes; sedatis et sopitis nihilominus damnis, iurgiis, nocumentis et generaliter universorum iurgiorum et negociorum articulis usquemodo inter ipsos motis et suscitai is tali obligacionis vinculo mediante, quod siqua parcium de presenti pacis unione et forma divisionis resiliens extiterit, extunc pars contumax parti composicionem et formam divisionis observanti penis quinquaginta marcarum latorum denariorum Viennensium ante litis ingressum persolvendarum subiacebit ipso facto; ad quod se partes prenotate sponte obligarunt coram nobis. In cuius rei memoriam et perpetuam firmitatem presentes concessimus literas sigilli nostri autentici appensione roboratas. Datum in festo sancti Iohannis ante Portam Latinam, anno domini M° CCC m0 tricesimo nono, magistris Briccio preposito, Mathya lectore, Georgio cantore, predicto Petro custode ceterisque canonicis et dominis ecclesie nostre existentibus.

*(1339 April 13-Mai 8) 415. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf, daß auf seinen Auftrag hin der Kanonikus Paul zusammen mit dem homo regius Apor von Hermán am 11. April die Untersuchung der Rechtslage der Besitzungen Viragusberk, Mykofelde und Hermaniharasztkuz vornahmen und von den versammelten Nachbarn: Jakob Sohn des Kondakor, Dominik Sohn des Paul, Georg Sohn des Hercinig, Martin Sohn des Matthäus, Alexander Sohn des Balduin, Finta, Bez, Az und Finta Sohn des Demetrius, sämtlich Edle von Hermán, von den Edlen von Bogát (Bogaty) namens Maynolth, Johannes Sohn des Gregor, und Stephan Sohn des Pranch, Martin Sohn des Zopa von Szöllbs, Nikolaus Sohn des Bed, und dem villicus Paul von Szöllbs, ferner vom villicus Salamon von Steinamanger, Stephan Sohn des Georg, Nikolaus Sohn des Henchul, Andreas Sohn des Johannes, und dem vormaligen villicus Bartholomäus von Steinamanger, dem villicus Beed von Weppendorf (Vep) folgendes erfuhren: Viragusberk ist ein Teil von Szblbs, hieß auch früher so, erhielt seinen neuen Namen erst zur Zeit des villicus comes Matthäus von Asszony (Azun); ebenso gehört Mykofelde zu Szblbs; beide liegen innerhalb der laut Privileg König Bêlas IV. von 1240 den Udvornici von Szblbs gehörenden 14 Ansässigkeiten. Mit Ausnahme der Edlen von Hermán sagten die Genannten dasselbe auch von Hermaniharaszthkuz, doch wird dieser Besitz von eigenen Grenzzeichen umgrenzt. Der Priester Beke und sein Bruder Stephan besaßen in diesem Gebiet keine Erbgüter, obwohl sie Nachkommen des Mykou, Sohnes des 1240 genannten Kilian (Kelemen) seien. Zum Termin der Grenzbegehung erschienen weder Beke noch Stephan, am nächsten Tag jedoch Beke allein; deswegen wurden die genannten Nachbarn nochmals versammelt und wiederholten ihre Aussagen vom Vortag. Ausführliche Inhaltsangabe in der Hofgerichtsurkunde des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf von 1339 Mai 24, Visegrád, erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1375 Juni 29 im Slowakischen StaatsA. zu Preßburg (C), früher im Esterházy-FA zu Galantha. Druck: Anjouk.

okm. III 560 n. 369.

- 265 -

1339 1339 Mai 21 416. Vor dem Kapitel von Eisenburg spricht die edle Frau Margareta, Witwe des Ladislaus Sohn des Herrand von Mestéri, Tochter des Isak Sohnes des Abraham von Sehturvelg, die Brüder ihres Gatten, Stephan und Mauricius aller Verpflichtungen hinsichtlich ihrer Mitgift und Ausstattung und des Töchterviertels ihrer Töchter Elisabeth und Margareta ledig; Mauricius verpflichtet sich, auch namens seines Bruders, die ältere Tochter Elisabeth auf eigene Kosten standesgemäß auszustatten und zu verheiraten. Orig. im Ung. StaatsA. DL 48.812 (A), früher im Amadé-FA. Siegels. des rückwärts eingehängten Ungedruckt.

- Pergamentstreifen

und

Reste

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod nobilis domina Margareta relicta Ladizlai fili a) Herrandi de Mestur filia vero Isaak fili Abrae de Sehturvelg, pro se et pro duabus filiabus suis Elisabeth et Margareta vocatis ab eodem Ladizlao procreatis coram nobis personaliter constituta super dote et rebus suis parafernalibus ac super quarta filiali predictarum filiarum suarum de possessionibus ipsius Ladizlai mariti sui eis debitis et provenientibus Stephanum et Mauri cium filios Herrandi fratres predicti Ladizlai, reddidit esse expeditos penitus et per omnia coram nobis, easdem dotem, res parafernales et quartam filialem eisdem ad plenum b) relaxando; hoc interserto, ut lapsu temporum nec eadem domina Margareta nec filie sue prescripte nec aliqui fratrum vel successorum eorundem racione dotis, rerum parafernalium et quarte filialis prescriptarum eosdem Stephanum et Mauricium ipsorumque successores possint vel valeant in aliquo molestare. Preterea idem Mauricius pro se et pro Stephano fratre suo coram nobis conparendo retulit oraculo vive vocis predictam maiorem filiam fratris eorum Elisabet vocatam ad se recepisse, nuptui honeste ut decet ordinandam cum ipsorum facultatibus atque rebus. Datum sexta feria proxima ante octavas festi Penthecostes anno domini M° CCC m o XXX m o nono. ') so A

b

) aus anderen Buchstaben verbessert (A)

1339 Mai 24, Visegrâd 417. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf entscheidet den Streit um die Besitzungen Mykofelde, Viragusberk und Hermaniharaszthkuz zwischen Andreas Sohn des Michael von Szölös und den Söhnen des Michael von Viragusberk, dem Priester Beke und Stephan auf Grund des Berichtes des Kapitels von Eisenburg. Demnach gehören die drei umstrittenen Besitzungen zu den in der vorgelegten Urkunde König Bêlas IV. von 1240 Mai 12 genannten 18 Ansässigkeiten der Udvornici von Szölös und Weppendorf (Zeuleus, Vep) und werden dem Andreas zugesprochen. Obwohl Beke und Stephan Nachkommen des 1240 genannten Kilian sind, dessen Sohn Mykou Mykofelde gründete (quod ipsi filii predicti Mykou filii Kylyani in predicto privilegio domino Bele nominati, prioris predecessoris eiusdem Andree filii Michaelis existitissent, a quo Mykou denominato pretacte terre Mykofelde ut dicebatur fuisset exordita), werden ihnen die Besitzungen abgesprochen, das Urteil des Gespans und der Adelsrichter von Eisenburg aufgehoben und die Schenkung König Karls I. rückgängig gemacht; ein weiterer Grund für diesen Spruch ist, daß Beke und Stephan weder zur Grenzbegehung

- 266 -

1339

noch zur Tagsatzung (ad quindenas beati Georgii martiris presentes) erschienen, noch sich entschuldigen ließen. Ihnen wird ewiges Stillschweigen auferlegt. — Datum in Wyssegrad décimo séptimo die quindenarum festi beati Georgii martiris predictarum, anno domini Mmo CCC mo tricésimo nono. Erhalten im Trarissumpt des Kapitels von Eisenburg von 1375 Juni 29, früher im Esterházy-FA zu Galantha, heute im Slowakischen StaatsA. zu Preßburg (B). — Vgl. UBB I 195 n. 273 und 413. oben Nr. 401-404, Druck: Anjouk. okm. III 560 n. 369.

1339 Juni 7, Eisenburg 418. Magister Kopoz (dg. Jäk) exactor iudiciorum des Hofrichters Graf Paul von Mattersdorf, und die Adelsrichter des Komitats Eisenburg beurkunden, daß die Edlen Stephan Sohn des Chepan, Enterich und Leukus Söhne des Laurencius von Sitke (dg. Jäk), im Streite mit Irnusd und Johannes Söhnen des Ogmand, Martin Sohn des Dionysius, und Michael Sohn des Johannes, um Besitzungen und die Zahlung gerichtlicher Strafgelder von zweimal 30 Mark am 8. Juli sich verglichen haben (in quindenis nativitatis beati Iohannes baptiste pacificati sunt1*); die erstgenannten Edlen Stephan, Enterich und Leukus haben die Zahlung in Geld zur Gänze geleistet, nobis et domino nostro comiti Paulo solucione pecuniaria satisfecerunt, und werden aller Verpflichtungen ledig gesprochen. - Datum in Castro Ferreo feria secunda proxima ante festum sancti Barnabe apostoli anno domini Millesimo CCC° XXX mo nono. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.803 (A). — Papier. — Pergamentstreifen und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro nobilibus de Sitke videlicet pro Emerico et Leukus filii Laurencii super iudiciis expeditoria. Druck: Anjouk. okm. III 568 n. 373. — Der Tag des heiligen Barnabas ist der 11. Juni, die Urkunde wäre demnach vor dem erwähnten Vergleich ausgestellt worden. Vielleicht liegt eine Verschreibung statt Bartholomäus = 24. August vor. ') 1339 Juli 8

1339 Juni 10, Preßburg 419. König Karl I. beauftragt das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit einem der Genannten, nämlich Johannes von Und (de Hund), Johannes Sohn des Geus, Stephan Sohn des Jekul (von Purbach), als homo regius am 2. Juli bei der Gerichtssitzung in Ödenburg zu erscheinen, in der Andreas von Zinkendorf (de Chinki) gegen Laurencius, Sohn des Bürgers Philipp von Ödenburg, wegen eines Turmes und eines Hofgrundes in Ödenburg verhandeln soll (super requisicionem unius turris et fundi); wenn dabei rechtmäßig verfahren wird, sei keine Einwendung zu machen (si iudicium et iusticiam fecerint); wenn aber nicht, möge das Kapitel durch seinen Abgeordneten den Stadtrichter und die Geschworenen der Stadt Ödenburg, sowie Andreas von Zinkendorf vor das königliche Hofgericht laden. — Datum in Posonio in quindenis festi corporis Christi anno domini M° CCC° XXX 000 nono. Erhalten in dem Antwortschreiben des Kapitels von Eisenburg von 1339 September tatsA. zu Ödenburg, StadtA. (B). Druck: Haz. okm. II 70 n. 57. — Reg.: Häzi, Soprontört. 74 n. 133. - 267 -

15 im

Komi-

1339 1339 Juni 12 420. Das Kapitel von Preßburg transsumiert auf Bitten des Bruders Ulrich, Komtur des Deutschen Ritterordens in Wien, die Urkunde des Grafen Georg dg. Osi Sohn des Peter, über Airams. Orig. im ZentralA. des Deutschen Ritterordens zu Wien, Urkk. n. 1141 (A). - Siegel des Kapitels an Pergamentstreifen erhalten. — Archivvermerk etwa gleichzeitig: pro bonis nostris in Alrams. Ungedruckt. Die inserierte Urkunde gedruckt: UBB H 243 n. 354. Reg.: Pettenegg 299 n. 1141.

Universis Christi fidelibus presentem paginam inspecturis capitulum ecclesie Posoniensis salutem in omnium salvatore. Ad universorum tarn presencium quam futurorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod discretus vir frater Wlricus de ordine fratrum sancte Marie de Domo Theotonica conmendator in Wyenna, personaliter nostram adiens presenciam exhibuit nobis quasdam litteras cum pendenti sigillo comitis Gregorii filii Petri tenoris infrascripti, petendo nos tarn humiliter quam instanter, ut cum ipse et eius fratres ipsas secum ubilibet deferre propter casus a) multiplices fortuitos non audeant, eius tuciorem ad cautelam in presentes transscribi faceremus et transsumi; quarum tenor per omnia is est: In nomine patris . . . (folgt die Urkunde des Grafen Gregor dg. Osi von 1291 Juli 31). Nos igitur ipsius fratris Wlrici peticionibus admittendis et iustis annuentes ipsas litteras non abrasas non cancellatas neque in aliqua sui parte viciatas de verbo ad verbum in presentes transsumi fecimus et transscribi. In cuius transsumpcionis memoriam eisdemque fratribus deferendi ubilibet tuciorem ad cautelam presentibus nostrum duximus sigillum appendendum. Datum sabbato in crastino festi beati Barnabe apostoli anno domini M° CCC° 00 XXX m 0 nono. a

) darnach que gestrichen

(A).

1339 Juni 15, Preßburg 421. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf erklärt den Abt Heinrich und das Kloster Marienberg aller Verpflichtungen ledig, die durch Verurteilungen in den Prozessen des Abtes Martin gegen Johannes und Michael von Frankenau, Johannes Sohn des Kakas (dg. Heder), Laurencius Sohn des Emerich (dg. Osl), und andere erwachsen waren; sämtliche Fälligkeiten wurden laut Bericht des exactor iudiciorum des Hofrichters im Vorjahr durch Abt Heinrich und den Konvent bezahlt. Erhalten im Transsumpt des Hofrichters Paul von Mattersdorf StaatsA. DL 3241 (B). Druck: Nagy, Sopronvärm. okl. I 147 n. 122.

von 1340 Januar 9 im

Ung.

Nos comes Paulus iudex curie [domini] a) regis memorie conmendamus, quod quia vir reljgiosus dominus frater Herricus abbas ecclesie beate virginis de Borsmonustura universa iudicia et iudicialia gravamina, in quibus dominus frater M^artinus quondam] a) eiusdem ecclesie abbas suus predecessor locique eiusdem conventus contra Iohannem et Mychaelem dictos Keus de Franklou, Iohannem filium Koka[s, Lau]rencium a) filium Emerici ac alios quoslibet homines coram nobis convicti habebantur, per exactorem iudiciorum nostrorum anni preteriti super ipsum et eius[dem monasterii] 3 ' possessiones plene recepisse et exegisse - 268 -

1339 nos certitudinaliter informando referebat, quia idem dominus abbas et sue ecclesie conventus modo premisso super [ . . . ]"' universorum iudiciorum nostrorum, prout nos super hoc evidenter informabat se expediendo, nobis ad plenum satisfecerunt; ob hoc nos eundem dominum Herricum abbatem et suum conventum racione universorum iudiciorum et iudicialium gravaminum, in quibus prefatus Martinus abbas predecessor suus et eiusdem loci conventus hactenus et usquemodo contra quoslibet homines et specialiter contra prefatos Iohannem et Mychaelem dictos Keus, Iohannem filium Kokas et Laurencium filium Kokas et convicti, reddimus expeditos et de omni exaccione eorundem iudiciorum absolutos presencium serie mediante. Datum Posonii feria tercia proxima post festum beati Barnabe apostoli, anno domini M° CCC° XXX m o nono. •') Loch im Pergament

von B.

1339 Juni 17, Hainburg 422. Herzog Albrecht II. von Österreich, Kärnten und Steiermark nimmt den Grafen Yban von Bernstein in seinen Schutz und Schirm mit allen Rechten, die seine übrigen Lehensträger haben; er gewährt ihm auch freie Verfügungsgewalt über all sein Eigentum, ferner das Recht, vom Herzog selbst verpfändete Güter einzulösen und darüber zu verfügen. Orig. im HHStA. zu Wien, Allgemeine Urkundenreihe (A). - Siegel an Pergamentstreifen len. — Rückvermerk saec. 15: S c h e r m b r i e f p r o B e r e n s t e i n 1339. O s t e r r e i c h . Druck:

Lichnowsky,

Gesch.

d. Hauses

Habsburg

III Anhang

n.

erhal-

1206.

Wir Alber von gots gnaden hertzog ze Osterreich, zu Steyr vnd ze Kernden tun chunt mit disem brif, daz wir vunserm getriwen graf Yban von Pernstayn in vnser gnad vnd scherm genomen haben vnd nemen auch mit disem brif, also daz er alle di recht haben sol, di ander vnser dienstherren in vnsern landen habent; vnd haben auch im erlaubt ze chauffen aigen oder lehen, wo er daz anchomen mag, vnd auch ze losen in vnsern landen setze und phande, di von vns sint, wo im daz chumt vnd fugleich ist, vnd ihm vnd seinen erben di ze haben in alle dem rechten alz si di pilleich haben sulln; vnd daz auch der vorgenant graf Yban diselben guter, aygen oder lehen, setze oder phand, di er chauft oder loset, geben, machen, versetzen oder geschaffen mag mit vnser hant vnd willen, wem er welle vnd wie ihm daz fuegt; vnd darvber zu einem vrchund geben wir disen brif versigelten mit vnserm insigel, der geben ist ze Haimburch an phintztag nach Sand Veytstag anno domini Millesimo CCC" Tricesimo Nono.

1339 Juni 26, Preßburg König Karl I. bestätigt den Grenz wächtern von Gattendorf auf Bitten von rentius, Johannes und Nikolaus ihre althergebrachten Freiheiten bei der übung des Wächterdienstes an der Grenze Deutschlands und verpflichtet sie, sen Dienst mit guten und schnellen Pferden jederzeit weiterhin auszuüben; Gespan von Wieselburg wird jede Behinderung untersagt. Erhalten im Transsumpt lung der Ung. Akademie Druck:

423. LauAusdiedem

des Kapitels von Preßburg von 1383 Mai 25 in der Handschriftensammder Wissenschaften zu Budapest, C o r n i d e s T o m , V I , 165 ( C ) .

Fejer CD VII1I4, 376 n. 185; G y ö r . . f ü z e t e k , II 141 ff.

- 269 -

1339 Nos Karolus dei gracia rex Hungarie significamus tenore presencium quibus expedit universis memorie commendantes, quod nos Laurencio, Iohanni et Nicolao spiculatoribus nostris de Katha de comitatu Mosoniensi, ipsorum et tocius generacionis eorumdem de eodem vice et nomine humiliter supplicantibus et exinde nostram maiestatem flagitantibus graciose annnuentes concedimus et promittimus, quod eosdem et eorum totam generacionem de predicta villa Katha in eorum primeva liberiate, quam in exercicio servicii spiculacionis in finibus Teutonie continue residentes temporibus priorum regum piorum progenitorum nostrorum felicium recordacionum habebant et habere dignoscebantur, deinceps semper conservabimus et faciemus conservan immunes ita tamen, quod iidem nostri spiculatores eorum servicia et officia spiculacionis, ut quemadmodum eorum progenitores antiquitus exercebant, facere et exercere teneantur more consueto absque cuiusvis temporis intervallo, equis bonis velocibus sepe conservatis armati decenter incedentes; corniti Mosoniensi presenti ac futuro virtute litterarum nostrarum presencium firmiter precipientes committimus, quatenus eosdem regni nostri spiculatores in eorum liberiate non presumatis molestare. Datum Posonii tercio dei festi nativitatis beati Iohannis baptiste, anno domini M° CCC° XXX o .

1339 Juni 28 424. Das Kapitel von Raab transsumiert auf Bitten des Komturs des Deutschen Ritterordens von Wiener Neustadt die Urkunde des Grafen Gregor dg. Osi über Alrams und Heutal von 1291 Juli 31. Orig. im ZentralA. des Deutschen Ritterordens zu Wien Urkk. n. 1143 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am unteren Rande durchgeschnitten. — Siegel an gelben Seidenschnüren, abgefallen. — Archivvermerk ungefähr gleichzeitig: der brieff sagt vm die czehent in dem hewtal vnd vber hüben Alrams. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde gedruckt: Reg.: Pettenegg 300 n. 1143.

UBB II 243 n. 354.

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod religiosus vir commendator fratrum Sancte Marie Domus Thevtonice de Noua Civitate fecit nobis exhibere quasdam litteras sub quodam pendenti sigillo supplicavit nobis, ut tenorem earundam litterarum in formam nostri privilegii redigi et transscribi facere dignaremur uberiorem adcautelam; quarumquidem litterarum tenor talis est: In nomine patris et fili . . . (folgt die Urkunde des Grafen Gregor von Alrams von 1291 Juli 31). Nos igitur iustis et legitimis supplicacionibus dicti commendatoris annuentes tenorem dictarum litterarum de verbo ad verbum nostris presentibus privilegialibus litteris transscribi fecimus nostrum eidem sigillum autenticum apponendo. Datum in vigilia beatorum apostolorum Petri et Pauli anno domini Millesimo CCC mo tricesimo nono. 1339 Juni 28 425. Das Kapitel von Raab transsumiert auf Bitten des Komturs des Deutschen Ritterordens von Wiener Neustadt die Urkunde des Grafen Gregor dg. Osl über eine - 270 -

1339 Wiese bei Alrams von 1292. — Datum in vigilia apostolorum Petri et Pauli beatorum anno domini Millesimo CCC mo tricesimo nono. Orig. im ZentralA. des Deutschen Ritterordens zu Wien, Urkk. n. 1142 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchgeschnitten. — Siegelbruchstück an rot-weißen Seidenschnüren erhalten. — Archivvermerk ungefähr gleichzeitig: der brieff sagt vber ain wysen (Hand des 15. Jahrhunderts): in Alrams. Ungedruckt. Reg.: Pettenegg 300 n. 1142. Die Urkunde wurde von demselben Schreiber wie die vorhergehende geschrieben und stimmt im Text wörtlich mit ihr überein. Die inserierte Urkunde gedruckt: UBB II 273 n. 393.

1339 Juni 29

426.

Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten des Jakob dg. Jâk, Sohn des Reinold, die Urkunde König Bêlas IV. von 1256 über die Überlassung von Gütern des Bruggrafen von Ödenburg Peter, an genannte Bürger von Babôt. — Datum in festo appostolorum a) et Pauli beatorum anno domini M° CCC mo XXX m 0 nono. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.804 (A). - Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Abschr. saec 18 ebenda (B). Druck: Haz. okm. 1175 n. 118. - Die Urkunde König Bêlas IV. zuletzt gedruckt: UBB 1249 n. 367. a

) so A.

1339 Juni 39

427.

Herzog Albrecht II. von Österreich bestätigt, daß er den Grafen Yban von Bernstein „den vesten Ritter" und seine Diener in seinen Schutz genommen hat und weiterbehält; er erläßt ihnen auch alle Schuld, die sie gegen ihn und sein Land begangen haben. Orig. im HHStA. zu Wien, Allgemeine Urkundenreihe (A). — Reste des rückwärts aufgedruckten Siegels. — Rückvermerk saec. 15: huldigung pro Berenstain 1339. Österreich. Ein 2. Rückvermerk ist durchgestrichen. Druck: Lichnowsky, Gesch. d. Hauses Habsburg III Anhang n. 1206.

Wir Alber von gots gnaden hertzog ze Osterreich, zu Steyr vnd ze Kernden veriehen vnd tun chunt mit disem brif, daz wir den vesten ritter graf Yban weilent von Pernstain vnd alle sein diener in vnser gnad vnd huld genomen haben vnd nemen, auch mit disem brief vmb alle die schuld vnd tat, di si wider vns vnd vnser lande vntz auf den hiutigen tag getan habent; vnd geben in darvmb vnser vnd vnsers landes genad vnd hulde an alles geuerde mit vrchund des brifs, der geben ist zu Wienn an mitichen nach Sand Peters vnd Sand Pauls der heiligen zwelif boten tag, do man zalt nach Christes gepurd dreutzehn hundert iar, darnach in dem neun vnd dreizzigstem iar.

1339 Juli 8

428.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß Johannes, Nikolaus und Dominik, Söhne des Nikolaus Aykas von Ivanöc laut früherer Urkunden an die Gattin - 271 -

1339 des Petheu (dg. Nädasd) von Mäkfa namens Bogy als Ablöse für deren Mitgift und Ausstattung an drei festgesetzten Terminen insgesamt 37 Mark zu zahlen gehabt hätten; am 1. Juli, dem ersten dieser Termine, bezahlte Johannes für sich und seinen Bruder Nikolaus 20 Mark und 1 pensa, Dominik 8 Mark weniger 2 pensae, teils in Bargeld, teils in Sachwerten. Orig. im Ung. StaatsA. DL 103.260 (A), früher im Batthyàny-FA. — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: pro filiis Nicolai dicti Aykas contra nobilem dominam consortem magistri Petheu super solucione vigiliti octo marcarum. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria, quod cum secundum continenciam priorum litterarum nostrarum patencium Dominicus et Nicolaus filii Nicolai dicti Aykas de Iwanch nobili domine Bogy consorti Petheu de Makua pro dote et rebus parafernalibus suis in octavis festi nativitatis sancti Iohannis baptiste^ duodecim marcas et mediam, item in secundo anno in octavis Penthecostes 2 ' duodecim marcas et mediam et in eodem secundo anno in octavis sancti Mychaelis attumpnalibus 3 ' similiter duodecim marcas coram nobis solvere debuissent eomodo, ut si in primo termino et secundo magis solvere possent, quam tenerentur, eadem domina vel eius procurator recipere tenerentur; adveniente priori termino videlicet octavis festi nativitatis sancti Iohannis baptiste1*, iidem Iohannes, Dominicus et Nicolaus de tota sumpma pecunie, scilicet de tribus partibus quinquaginta marcarum, viginti et octo marcas una pensa persolverunt coram nobis, ex quibus duas marcas solvissent in estimacione secundum regni consuetudinem, reliquas vero solvissent cum estimacione denarios valente in hunc modum, quod Iohannes pro se et pro Nicolao fratre suo ad eorum racionem solverunt viginti marcas et unam pensam, Dominicus vero ad suam racionem solvit octo marcas minus duobus pensis. Datum in quindenis festi nativitatis sancti Iohannis [baptiste] a) anno domini M° anno domini M° CCC m o XXX m o nono. 2 ') 1339 Juli 1 ) 1340 Juni 11 ") Fleck im Pergament von A.

3

) 1340 Oktober 6

1339 Juli 9, Visegräd

429.

König Karl I. gewährt dem Johannes dem Deutschen, Sohn des Gregor von Rum (Iohannes dictus Nemet aule nostre parvulus in nostra curia faciat continuam residenciam . . . in obsequiosis serviciis sacratissime principisse virginis parvule sponse nostre domino Ludowico duci primogenito nostro desponsate) und seinem Bruder Gregor den Nachlaß aller zu Lebzeiten ihres Vaters Gregor vor jedwedem Richter verwirkten gerichtlichen Strafen, die sie selbst oder ihr Vater erhielten; er befiehlt allen königlichen Würdenträgern, besonders in den Komitaten Eisenburg und Zala, die Genannten wegen solcher Urteile auf keine Weise zu bedrängen oder die Strafzahlungen einzutreiben und droht allen Zuwiderhandelnden seine Ungnade an. - Datum in Wissegrad feria sexta proxima post octavas festi beati Petri et Pauli apostolorum anno domini M° CCC° XXX m 0 nono. Orig. früher in der Sammlung

Jankovics,

heute nicht mehr

Druck: Fejer CD V1I1/4, 373 n. 183.

- 272 -

auffindbar.

1339 *1339 Juli 22 430. Das Kapitel von Raab transsumiert seine Urkunde von 1335 Juni 9 über die Verpfändung eines Besitzanteiles in Nemeti durch Petych dg. Osl an seine Verwandten Nikolaus Ban von Macsö, und Dominik Gespan von Wesprim, sowie eine andere vom gleichen Datum zum gleichen Gegenstand. Erwähnt in dem Schreiben des Palatins Nikolaus von Gara an das Kapitel 1408 November 24 im Ung. StaatsA. DL 86.241 (B), früher im Ostffy-FA. Ungedruckt. — Die inserierten Urkunden s. o. n. 300 und 301.

von Eisenburg

von

. . . octavamque earundem litterarum videlicet vestra '' privilegialis in festo beate Marie Magdalene sub anno domini M m o Trecentesimo tricesimo nono exorta, tenorem quarundarum duarum litterarum vestrarum patencium, ambarum feria sexta proxima ante octavas festi Penthecostis anno domini millesimo trecentesimo quinto emanatarum . . . ') Kapitel von Raab.

1339 Juli 22 431. Das Kapitel von Raab transsumiert auf Bitten des Johannes dg. Osi Sohn des Osi, das Testament des Nikolaus dg. Osi Sohn des Dominik, von 1332 Januar 20. Erhalten im Transsumpt 86.219 (B). Ungedruckt.

des Kapitels

von Eisenburg

von 1395 Oktober

2 im Ung. StaatsA.

DL

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod magnificus vir magister Iohannes filius Osi de generacione Osi ad nostram personaliter accedendo presenciam exhibuit nobis litteras nostras super facto testamenti Nicolai filii Dominici dicti Corpus confectas, supplicans nobis, ut tenorem earundem litterarum [presentibus] 3 ' nostris litteris privilegialibus transscribi facere dignaremur uberiorem ad cautelam; quarum quidem litterarum tenor talis est: Nos capitulum Iauriensis . . . (folgt die Urkunde des Kapitels von Raab von 1332 Januar 20, s. o. n. 188). Nos igitur iustis et legitimis supplicacionibus predicti magistri Iohannis annuentes tenorem dictarum litterarum nostrarum de verbo ad verbum in nulla sui parte viciatarum nostris presentibus privilegialibus litteris transscribi fecimus nostrum eisdem sigillum autenticum apponendo. Datum in festo beate Marie Magdalene anno domini M° CCC m o tricesimo nono. a

) Loch im Pergament von B.

1339 Juli 25 432. Vor dem Kapitel von Eisenburg teilen die Edlen von Szecsöd: Andreas Sohn des Tristan (Enkel des Gelke, Sohnes des Chornuk) und seine Söhne Peter und Michael auch im Namen ihres ältesten Bruders Laurencius, einerseits, Stephan und Paul Söhne des Ladislaus (Sohnes des Stefk), auch namens ihrer Brüder Nikolaus und Johannes, Gregor Sohn des Adrian, Paul und Bartholomäus Söhne des Nikolaus (Sohnes des Alexander), und Nikolaus Sohn des Heinrich, alle Söhne des Stephan des Sohnes des erwähnten Chornuk von Szecsöd, andrerseits, ihre Besitzun- 273 -

1339 gen Eisenberg, Kukmirn, Szecsbd, Kotezicken und Chernek folgendermaßen: Die Besitzanteile in diesen Besitzungen, die auf Grund früherer Vereinbarung Nikolaus Sohn des Heinrich, erhalten hatte, verbleiben diesem; die östlichen Hälften dieser Besitzungen erhalten Andreas und seine Söhne. Gewisse Besitzanteile, die durch die Burgherrschaft von Güssing ihnen weggenommen wurden, sollen möglichst zurückgewonnen und dann geteilt werden. Die übrigen Besitzungen werden zu gleichen Teilen den Partnern zugesprochen, die Patronatsrechte der Kirchen in den erwähnten Orten verbleiben in gemeinsamem Besitz. Über die Gültigkeit aller die Besitzungen betreffenden Urkunden werden Bestimmungen getroffen. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1398 Juni 10 im Ung. StaatsA. DL 42.675 (B). Ungedruckt. — Vgl. hiezu Alfred Ratz in: Marktgemeinde Kukmirn 49ff. Die Geschichte von den Anfängen bis 1780.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo memorie conmendamus per presentes, quod Andreas filius Tristiani de Zeucheud, Petrus et Michael filii eiusdem pro se et pro Laurencio maiori filio ipsius Andree nepotis Gelke filii Chornuk ab una parte, Stephanus et Paulus filii Ladizlai filii Stefk pro se et pro a) Nicoiao ac Iohanne fratribus eorum, Gregorius filius Adriani, Paulus et Bartholomeus filii Nicolai filii Alexandri et Nicolaus filius Hernicy nepotes Stephani filii predicti Chernuk de eadem Zechewd ab altera coram nobis personaliter constituti super facto possessionum eorum Kayd Zechewd Kukmer Seek et Chernuke vocatarum per arbitrium et ordinacionem proborum et nobilium virorum ad talem piene pacis dixerunt se devenisse unionem, quod in possessionibus eorum Kukmer, Chernuke et Seek vocatis Nicolaum filum Herrici in eadem possessionaria porcione, que iuxta formam litterarum nostrarum olym inter ipsorum priores divisionem factam continencium sibi dinosscitur pertinere, reliquerunt eundem b) pacifice et quiete perservare et inretractabiliter perpetuo residere er permanere; Andreas eciam et filii sui a parte orientis suam porcionem pacifice possidebunt et quia de avorum suorum successionis genealogia et iure medietas ipsarum possessionum dinosscitur ipsi Andree provenire, pro eo per eosdem extitit ordinatum, ut quicumque possessionariam porcionem in Kukmer Chernuke et Seek ab eis alienatam et ad Castrum Wyuar occupatam reinvenire et de eodem castro liberare poterunt, ad duas partes equales easdem possessiones in toto ordinabunt et medietas ab oriente Andrea filio Tristiani et filiis suis, medietas ab occidente filiis Ladizlai et filiis Nicolai filii Alexandri ac Gregorio filio Adriani, Nicoiao filio Hericy provenient et debent provenire; sed idem Nicolaus filius Hericy de sua porcione, quam nunc habet et in priori divisione sibi est devoluta, non remonebitur, sed perpetuo ipsam possidebit de consensu et beneplacito sociorum et proximorum suorum prescriptorum. Item possessionem eorum Zechewd vocatam in duas partes divisam retulerunt, cuius medietas cum suis utilitatibus omnibus ab oriente 0 ' Andree filio Tristiani et filiis suis perpetuo est devoluta, altera medietas ab occidente filiis Ladizlai filii Stefk, filiis Nicolai filii Alexandri, Nicoiao filio Herrici et Gregorio filio Adriani prenominatis similiter perpetuo est assignata, quam ipsi iuxta divisionem eorum ut primitus possidebunt et utentur, distingentes easdem medietates et relinquentes possidendas sub prioribus distinccionibus metalibus cursibus vulgo tyuismege vocatis, sub quibus priores eorum posederunt b *; prout a meridie versus aquillonem directe prope villam Ighazazzechewd currit, ab oriente super spinas prenotatas et antiqua signa inter eos ab antiquo observata; preterea possessionem eorum Kayd vocatam iuxta fluvium Gingus existentem similiter in - 274 -

1339 duas partes divisam retulerunt, cuius medietas similiter ab oriente Andre filio Tristiani et filiis suis, altera medietas ab occidente filiis Ladizlai, filiis Nicolai filii Alexandri, Gregorio filio Adriani et Nicolao filio Herrici perpetuo sunt devolute et siqua alteram partem putaret de medietate in eadem possessione Kayd maiorem habere et servare porcionem, cum funiculo protrahendo et mensurando inter se tenentur quoequare et rettificare; patronatus autem ecclesiarum in possessionibus eorum habitarum eis pertinent in conmuni; privilegia autem ipsorum regalia super possessionibus eorum confecta et habita in loco tuto et conmuni conmuniter deponent et deponere tenebuntur ad servandum; similiter si necesse fuerit, conmuniter excipient ad presentandum et iterato deponent nulla pars sine parte altera excipere possit; si vero aliqua parcium sine parte altera nequiciose exciperet, in subcubitu duelli contra partem alteram remanebit, ad quod se obligarunt; universas litteras ipsorum, per quas una pars parti adverse gravamina possit facere et iniurias generare usquemodo inter eos et priores eorum emanatas pariter divisionem continentes contra sese reddiderunt viribus carituras, sed contra extraneos alios vires habeant et pariter firmitates ad defendendum se pro iuvamine eorundem et super parcium presentis pacis, divisionis et ordinacionis formam violare, infringere er retractare attemptaret contra partem alteram in subcubitu duelli remanebit; preterea quia Andreas filius Tristiani cum Petro et Michaele duobus filiis suis pro Laurencio maiori filio suo conparuerunt, si ipse Laurencius premissa infringe ret, idem Andreas et duo filii sui, qui conparuerunt, premissam penam subcubitus duelli incurrent eo facto et eodem modo, quia Stephanus et Paulus filii Ladizlai filii Stefk pro duobus fratribus eorum Iohanne et Nicolao conparuerunt, si idem Nicolaus et Iohannes premissa revocarent et violarent, ipse Stephanus et Paulus eandem penam subcubitus duelli incurrent eo facto; ad quod se parte obligarunt; et si alicui parcium tenor litterarum et privilegiorum eorum quecumque habeant placuerit, dare tenentur transscriptum eorundem sub sigillis capitulorum et conventus. Datum in festo sancti Iacobi apostoli anno domini M m o CCC m o XXX m °nono. a

) iiber der Zeile von gleicher Hand eingefiigt (B).

b

) so B

c

) darnach ab gestrichen.

1339 August 25 433. Das Kapitel von Eisenburg transsumiert auf Bitten von Andreas und Jakob dg. Ják, Söhnen des Reinold, die Urkunde des Gespans Stephan von Eisenburg und Ödenburg über den Tausch von Nick und Lak zwischen genannten Edlen von Ják und dem König Karl I. von 1333 Januar 1. Orig. früher im Niczky-FA zu Nebersdorf, verschollen. — Beglaubigte Abschrift von 1822 Juli 30 im Burgenländischen Landesarchiv zu Eisenstadt, Niczky-FA (B) n. 54. — Druck nach B. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesiae sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo memoriae commendamus per praesentem, quod Andreas et Jacobus filii Reunoldi de Jakk ad nostram personaliter accedentes praesentiam exhibuerunt nobis litteras patentes nobilis et magnifici viri magistri Stephani filii Dionisii a) comitis Ferrei Castri et Suproniensis, petentes a nobis, ut Seriem et tenorem earundem nostris litteris clausis de verbo rescribí faceremus, quarum tenor talis est; Nos magister Stephanus . . . (folgt die Urkunde des Gespans Stephan von Eisenburg und Ödenburg von 1333 I I , Sárvárs. o. n. 235). - 275 -

1339 Nos enim petitionem ipsorum A n d r e a e et Jacobi filiorum Reunoldi fore iustam considerantes et congruam, Seriem et tenorem praescriptarum litterarum magistri Stephani comitis Ferrei Castri et Suproniensis praesentibus litteris nostris de verbo ad verbum rescribi fecimus et sigillo nostro consignan. D a t u m in festo sancti Iacobi apostoli anno domini millesimo trecentesimo tricésimo nono. a

) B: Djen

1339 August 29, Ofen

434.

Der Palatin Wilhelm Druget ersucht das Kapitel von Eisenburg, zusammen mit dem h o m o regius Johannes Sohn des Johannes von Árokkoz, oder Johannes Sohn des Johannes von Und, die Grenzbegehung eines Besitzanteiles von Frankenau, nämlich ein Drittel dieses Besitzes mit einem Herrensitz und 40 Joch Landes, durchzuführen, und dieses an Michael und Johannes, Söhne des Geus von Frankenau, einzuantworten; die erste Einweisung der Genannten war am 6. März infolge des Einspruchs Symons von Höflein (dg. Osl), Sohn des Johannes, gescheitert; in der deswegen stattgefundenen Verhandlung am 23. Mai erkannte Elias, Sohn des Johannes von Frankenau, eine vom Konvent St. Michael in Csorna für Symon von Höflein an Petrus Sohn des Jakob von Bozth, ausgestellte Vollmacht nicht an, weshalb ein neuer Termin zur Einweisung im Beisein des h o m o regius Finta Sohn des Balduin von Hermán, festgesetzt wurde; dabei aber erhob der villicus Merth von Frankenau im Namen seines Herrn Symon von Höflein wiederum Einspruch; da dieser aber zur Gerichtsverhandlung nicht erschien, beim dritten Termin in Gegenwart des h o m o regius Ladislaus Sohn des Paul von Polány, nur sein serviens Petrus Einspruch erhob, wurde in der Hofgerichtsverhandlung am 22. August Symon von Höflein verurteilt und seine Ansprüche abgewiesen. Erhalten in der Urkunde des Palatins Wilhelm Drugeth von 1340 März 8, diese transsumiert durch das Kapitel von Eisenburg 1392 Januar 16 im Ung. StaatsA. DL 3283 (C). — Abschrift saec. 16 ebenda DL 25.288 (D). Druck: Nagy, Sopronvárm. okl. 1148 n. 123.

Discretis viris et honestis capitulo ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo suis amicis reverendis Villermus Drugeth palatinus et iudex C o m a n o r u m sincere amicicie reverencie et honoris continuum incrementum. Noverit vestre discrecionis amicicia, quod magister Mychael filius Gews de Sarus pro se personaliter, pro Iohanne vero fratre suo cum sufficientibus procuratoriis litteris vestris in octavis assumpcionis virginis gloriose 1 ' in nostra iudiciaria figura consurgendo exhibuit nobis quamplures litteras vestras reambulatorias possessionumque f o r m a m q u e citacionis continentes et nostras litteras iudiciales ac propogatorias, in quibus vidimus contineri, quod cum ipse Mychael accepto Thoma homine domini nostri regis sub testimonio hominis vestri terciam partem cuiusdam possessionis Sarus vocate, que et alio nomine Franko vocaretur in comitatu Suprvniensi existentis cum f u n d o unius curie et quadraginta iugeribus terre sabbato proximo ante dominicam Letare 2 ' reambulari et sibi statui facere voluisset, Simon filius Iohannis de Ewfleng non in reambulacione sed in statucione eiusdem possessionarie porcionis et fundi ipsius curie contradictor extitisset e o d e m q u e die eundem Simonem filium Iohannis contra ipsum Mychaelem filium Gews ad quindenas festi passce domini proxime preteritas 3 ' ad nostram citavisset presenciam; ipsas itaque quindenis occurrentibus ipsa causa - 276 -

1339

racione termini prioritatis ad octavas festi penthekostes 4 ' extitisset prorogata. Tandem ipsis octavis occurrentibus, cum Elias filius Iohannis de Sar cum sufficientibus procuratoriis litteris vestris pro eodem magistro Mychaele filio Gews iuxta priorum litterarum nostrarum continenciam in viam iudiciariam figura comparendo contra eundem Symonem agere voluisset, Petrvs filius Iacobi de Bozth ad nostram tunc veniendo presenciam se pro eodem Simone domino suo astaturum ad obiecta ipsorum Mychaelis et Iohannis filiorum Gews responsurum per nos trina vice requisitus allegasset asserendo eosdem Mychaelem et Iohannem filios Gews unam et eandem causam movisse contra Simonem memoratum et ibidem exhibuisset nobis litteras conventus monasterii sancti Mychaelis archangeli de Chorna, in quibus vidissemus contineri, quod magister Simon filius comitis Iohannis de Ewfleng personaliter coram eodem conventu feria secunda proxima post octavas festi penthekostis anno domini M° CCC m0 XXX m o nono 5)a) conparendo causam suam in octavis festi penthekostes 4 ' in presencia mei contra Iohannem et Mychaelem filios Gews de Franko motam vel movendam quam habet, dedisset et conmisisset Petew filio Iacobi de Bozth exsequendam atque procurandam. Quibus visis dum nos dictum Petew interrogassemus, quod si ipse hoc possit demonstrare, quod si dictus Iohannes filius Gews pariter cum ipso Mychaele fratre suo causam supradictam moverit necne, idem Petew prout prius allegasset eosdem Iohannem et Mychaelem pariter et similiter contra ipsum Simonem movisse et pro eodem Simone vigore litterarum predictarum dicti conventus de Chorna contra eosdem Iohannem et Mychaelem filios Gews astaturum et ad obiecta ipsorum respondere pluries et pluries affirmasset et quod dictus Simon dominus suus divisim contra ipsos filios Gews, prout eciam in litteris dicti conventus de Chorna contineretur respondere non conmisisset, sed contra ambos ipsorum vigore litterarum dicti conventus de Chorna promptus fuisset et respondere paratus. Quibus dictis idem Elias legitimus procurator ipsius Mychaelis causam eiusdem et non ipsius Iohannis, cum non habeatur cum eodem Simone in causa se velie proponere, prout prius asseruisset et hoc si ipse Iohannes filius Gews actor vel paciens habeatur aliqua evidenti racione demonstrare postulasset a Petew prenotato addiciens, quod diete littere procuratorie conventus de Chorna tum pro eo, quod dictus Iohannes in presentibus octavis festi penthekostes 4) contra ipsum Simonem aut ipse Simon contra ipsum Iohannem causam aliquam non haberet, tum pro eo, quod diete littere procuratorie hoc non tenerent, quod ipse Simon hoc quod procuratum fieret per Petew prenotatum, ratum haberet atque firmum, cum eciam pro eo, quod ipse Simon paciens existendo causam dicti Mychaelis domini sui firmam esse assereret in tenoribus litterarum dicti conventus de Chorna predictarum et ex eo se actorem denotaret, super quibus omnibus idem Elias dicto Mychaeli domino suo iusticiam inpendi postulasset; unde quia dictus Petew hoc, quod predictus Simon velud actor aut paciens cum eodem Iohanne in causa habeatur per nos pluries requisitus non demonstrasset nec demonstrare assumpsisset; quia eciam sicut verbali prolacione, sic cum litteris procuratoriis ipsius conventus de Chorna ipsum Simonem cum iamdicto Iohanne in causa supradicta in octavis festi penthekostes 4 ' esse et fuisse affirmasset, quod causam nec litteris citatoriis nec prorogatoriis procuravit b) nec assumpsit conprobare. Ideo nos dictum Simonem filium Iohannis iuxta assercionem sui procuratoris prenotati et continenciam litterarum dicti conventus de Chorna in causa supradicta ipsius Mychaelis in assercione falsi termini decrevissemus fore convictum. Tandem predicti Mychael et Iohannes filii Gews accepto Finta filio Baldini de Herman - 277 -

1339 homine nostro sub vestro testimonio terciam partem predicte possessionis Sarus vocate, que alio nomine Franko vocaretur, cum fundo unius curie et quatraginta iugeribus terrarum c ' feria sexta proxima post festum nativitatis beati Iohannis baptiste 6 ' secundario reambulari et sibi statui facere voluisset, Merth villicus Simonis de Hewblyn de villa Franko vice et nomine eiusdem Simonis domini sui conparendo non a reambulacione sed a statucione eiusdem tercie partis possessionis predicti, fundi et terre quatraginta iugerum contradixisset eodemque die et loco idem homo in presente eodem testimonio vestro eundem Simonem ad feriam quartam proximam ante festum beate Marie Magdalene 7) ad nostram citasset presenciam; ipsaque feria secunda occurrente predictus Mychael pro se personaliter, pro Iohanne vero fratre suo cum sufficientibus litteris procuratoriis vestris ab ipsa feria secunda incipiens duodecim diebus continuis contra ipsum Simonem stetisset in termino coram nobis, qui iuxta ipsarum litterarum vestrarum citatoriarum pariter et reambulatoriarum continenciam non venisset nec misisset et sic in iudicio fuisset convictus, si se racionabiliter non poterit excusare. Tandem idem Mychael et Iohannes filii Gews accento Ladizlao filio Pauli de Polyan homine nostro sub testimonio hominis vestris ' terciam partem predicte possessionis Sarus vocate, que et alio nomine Franko vocaretur, cum fundo unius curie et quatraginta iugeribus terre feria quarta proxima ante festum sancti Osualdi regis 8 ' terciario reambulari et sibi statui facere voluisset, Petrus serviens Simonis filii Iohannis de Ewfleng pro eodem Simone domino suo conparendo non a reambulacione sed a statucione diete terre, fundi, quatraginta iugerum terrarum contradixisset eodemque die et loco ipsum Simonem contra eosdem Mychaelem et Iohannem Gews idem homo noster presente eodem vestro testimonio ad predictas octavas assumpcionis beate virginis 1 ' ad nostram citasset presenciam. Unde quia iuxta regni consuetudinem dieta tercia pars possessionis cum fundo et terra supradicta trina vice recaptivata, in cuius statucione non aliquis alter nisi Simon anotatus contradictor reperiebatur, qui propter gravaminis penam a stacione falsy termini supradictam in statucione eiusdem minime poterat contraire, ideo dictam terciam partem ipsius possessionis Sarus seu Franko cum fundo et quatraginta iugerum terre quorumlibet contradiccione et specialiter dicti Simonis non obstante, cui super hoc silencium inposuimus, donec de predicti gravaminis mole a nobis et parte adversa se expediat, eisdem Mychaeli et Iohanni filiis Gews adiudicavimus statuendam. Quatenus igitur e) amiciciam vestram presentibus requirimus reverenter, quatenus unum mittatis hominem pro testimonio fide dignum b) , coram quo Iohannes filius Iohannis de Arukuz vel alter Iohannes filius Iohannis de Vndi altero absente homo noster ad faciem diete tercie partis ipsius possessionis Sarus que et alio nomine Franko vocatur, accedendo ipsam cum fundo ipsius curie et quatraginta iugeribus terre convocatis vicinis et conmetaneis eiusdem universis et presentibus reambulando statuat predictis Mychaeli et Iohanni filiis Gews, contradiccione quorumlibet non obstante; insinuando ibidem, quod si qui aliquid iuris se sperat habere in eadem, extunc post hoc iuris ordine exsecuantur contra Mychaelem et Iohannem filios Gews prenotatos et post hec ipsius reambulacionis et statucionis seriem nobis vestri gracia rescribatis. Datum Bude octavo die termini prenotati anno domini M° CCC m0 Trecesimo nono. ') ) ") ') 7

2 1339 Vili 22 ) 1339 III 6 8 1339 VII 19 ) 1339 Vili 18 mo davor C C C gestrichen (C) davor ein Wort gestrichen (C)

4

') ¡339 IV lì h

) C: p r o t u i t

- 278 -

c

') 1339 V 24

h

) über der Zeile nachgetragen

(C)

) 1339 V 23

) 1339 VI 24 d

) so C

1339 1339 August 31

435.

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Vizegespan Andreas und den Adelsrichtern des Komitats, daß auf seinen Auftrag und die Klage des Stephan (dg. Jak) von Vät der Priester Georg zusammen mit dem Vertreter des Komitats Lorand Sohn des Vynchlou von Böd, am 25. August sich in den Besitz Chokamaguthfeulde begaben und dem Nikolaus von Pecöl genannt Zarka, die Nutznießung und Ausnützung der Erträgnisse dieses Besitzes verboten. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.810 (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: iudicibus comitatus Ferrei Castri pro Stephano 2 ' filio B o x contra Nicolaum dictum Zarka super possessione Chokamaguthfeuldu prohibicio. Ungedruckt.

Nobilibus viris et honestis magistro A n d r e e vicecomiti magistri Leustachii comitis Ferrei Castri iudicibusque nobilium eiusdem comitatus capitulum ecclesie Sancti Mychaelis de eodem Ferreo Castro amiciciam prompciorem. Litteras vestras reverenter recepimus, in quibus vidimus contineri, quod Stephanus filius Box de Walt vobis dixisset conquerendo, quod Nicolaus dictus Z a r k a de Pechul possessionem suam Chokamaguchfeulde b ' vocatam contra ipsius voluntatem perciperet fructus et utilitates, super quo nos petebatis diligenter, ut cum Lorando filio Vynchlou de Beud homine vestro hominem nostrum pro testimonio mitteremus, qui accederent ad faciem diete possessionis et prohiberent dictum Nicolaum Zarka a pereepeione fruetuum et utilitatum possessionis Stephani filii Box prenotate et posthec Seriem et processus ipsius prohibiciones vobis rescriberemus. Verum cum vestris peticionibus iustis et legitimis acquiescere velimus, cum prescripto Lorando homine vestro hominem nostrum Georgium sacerdotem pro testimonio transmisimus, qui ad nos reversi concorditer retulerunt, quod secundo die festi sancti Bartholomei 1 1 apostoli accessissent et predictum Nicolaum dictum Zarka et ad eum pertinentes prohibuissent ab usu fruetum utilitatum percepcione c> eiusdem possessionis 1 ^ Stephani filii Box Chokamaguchfeulde vocate sicut in Iitteris vestris nos postulastis. D a t u m in octavis beati Bartholomei apostoli anno domini M° CCC m o XXX m o nono. b ") in A zweimal geschrieben, durchgestrichen. ) feulde über der Zeile von gleicher Hand c d tragen (A). ) darnach possessionis gestrichen (A). ) darnach filii gestrichen (A). ') August 25

1339 September

15

nachge-

436.

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König, daß auf seinen wörtlich eingerückten Befehl hin der Kantor Michael zusammen mit dem homo regius Johannes von Und (de Hundi) am 2. Juli (in prescripta feria sexta post octavas nativitatis beate Iohannis baptiste) sich nach Odenburg begaben, um das Gerichtsverfahren der Stadt gegen Andreas von Zinkendorf, Sohn des Nikolaus (de Chinky), zu beobachten. Der Stadtrichter Merth von Ödenburg und die zwölf Geschworenen verschoben aber das Verfahren auf die siebente kommende Woche'1 und dann noch einmal auf einen drei Wochen späteren Termin.2> Als sich die Genannten am 1. September einfanden, (adveniente quarta feria videlicet in festo sancti Egidi) - 279 -

1339 wollte das Gericht wegen des hohen Feiertages keine Verhandlung durchführen, sondern nochmals verschieben; deshalb luden der Kantor Michael und der homo regius den Stadtrichter Merth und die zwölf Geschworenen, nämlich Lukas, Nikolaus genannt Kolb (Cholb), Nikolaus den Siegelmacher, Prehtold, Gayziuss>, Stephan Sohn des Dietrich, Petermann von Gör (de Goor) Stephan Peuhel, Nikolaus von Gör Bruder des Petrus, Johannes genannt Smuchenfening, Peter von Gör und Nikolaus von Gör Sohn des Nikolaus, für den kommenden 6. Oktober vor das Gericht des Königs gegen Andreas von Zinkendorf — Datum in octavis festi nativitatis beati virginis Marie anno domini M° CCC° XXX m o nono. Original im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). — Pergamentstreifen und Bruchstück des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: Excellentissimo domino eorum Karulo dei gracia regi Hungarie pro Merth iudice et iuratis de Supprvnio contra Andream de Chinki ad octavas sancti Mychaelis archangeli par citacionis. Druck: Haz. okm. III n. 116. — Reg.: Soprontört. I 74 n. 134. ') August 8—14

2

) August 29—September 5

3

) gemeint der oft genannte Nikolaus

1339 September 15

Gaizzul?

437.

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Palatin Wilhelm Drugeth, daß nach Empfang seines Schreibens vom 29. August der Eisenburger Kanoniker Magister Johannes zusammen mit dem homo regius Johannes Sohn des Johannes von Arokköz, am 4. September den dritten Teil des Besitzes Frankenau und einen Herrensitz mit vierzig Joch Landes den Söhnen des Gews von Frankenau, Michael und Johannes, ohne Widerspruch zu finden, einantworteten; gleichzeitig verlautbarten sie, daß jedermann, der darauf Ansprüche zu haben glaube, diese ordnungsgemäß verfolgen solle. Erhalten in der Urkunde des Palatins Wilhelms Drugeth von 1340 März 8, diese transsumiert durch das Kapitel von Eisenburg 1392 Januar 16 im Ung. StaatsA. DL 3283 (C). — Abschrift saec. 16 ebenda DL. 25.288 (D). Ungedruckt. - Erwähnt Nagy, Sopronvàrm. okl. 1148 n. 123.

Nobili et magnifico viro domino Villermo Drugeth palatino iudicique Comanorum capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo inclinacionem et oraciones in domino. Litteras vestre nobilitatis cum omni honore recepimus ut tenemur, in quibus nos petebatis, ut cum Iohanne filio Iohannis de Arukkuz homine vestro hominem nostrum pro testimonio mitteremus, qui accederet ad faciem possessionis Sarus et alio nomine Franko vocaretur in comitatu Suprvniensi existentis, convocatis vicinis et conmetaneis suis terciam partem eiusdem possessionis ac unum fundum curie cum quatraginta iugeribus terrarum statuerent Mychaeli et Iohanni filiis Gews quorumlibet contradiccione non obstante; insinuando ibidem, quod si qui aliquid iuris se sperarent habere in eadem, extunc posthec iuris ordine exsecantur contra Mychaelem et Iohannem filios Geus prenotatos; et posthec ipsius reambulacionis et statucionis Seriem vestre fideliter rescriberemus nobilitati. Verum cum vestris peticionibus et mandatis in omnibus obedire teneamur, cum prescripto Iohanne filio Iohannis homine vestro hominem nostrum magistrum Iohannem ecclesie nostre canonicum pro testimonio transmisimus ad premissa exsequenda, qui ad nos reversi concorditer retulerunt, quod sabbato die proximo ante festum nativitatis beate Marie virginis1 * accessissent ad Sarus que alio nomine Frankou - 280 -

1339 vocaretur, convocatis vicinis et conmetaneis suis predictam terciam partem eiusdem possessionis Sarus et alio nomine Franko vocate ac unum fundum curie cum quatraginta a) iugeribus terrarum quorumlibet contradiccione non obstante secundum seriem predictarum litterarum vestrarum, sicut in eisdem nobis dedistis in mandatis et a nobis postulastis, statuissent Mychaeli et Iohanni filiis Gews suprascriptis; insinuando ibidem, quod siqui aliquid iuris se sperarent habere in eadem, extunc posthec iuris ordine exsecantur contra Mychaelem et Iohannem filios Gews prenotatos. Datum in octavis nativitatis beate Marie virginis anno domini M° CCC mo Trecesimo nono. a

) Darnach iuris gestrichen (C) ') 1339 September 4

1339 Oktober 6 438. Vor dem Kapitel von Raab verpfändet Symon Sohn des Johannes dg. Osi von Csorna, seinem Verwandten Magister Stephan Sohn des Bartholomäus von Marcaltö, seinen gesamten Besitzanteil von Klein Höflein im Umfang von sechs Ansässigkeiten und einem Weingarten um 40 Mark Wiener Breitpfennige auf unbestimmte Zeit. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.812 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchgeschnitten. — Einschnitte in der Plica, Siegel abgefallen. — Rückvermerk von späterer Hand: Heufflin. Zalogos. Druck: Nagy, Sopronvàrm. okl. 1153 n. 124.

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes literas inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod magister Symon filius Iohannis de Chorna ab una parte, magister Stephanus filius Bartholomei de Marzalthw consanguineus eiusdem ex altera coram nobis personaliter constituti idem magister Symon filius Iohannis porcionem possessionariam suam totalem in possessione Heuflyn habitam ipsum contingentem, scilicet sex laneos seu lihynos et unam vineam cum omnibus utilitatibus suis predicto magistro Stephano filio Bartholomei consanguineo suo pro quadraginta marcis latorum denariorum Wyennensium piene ab eodem receptis pignori obligavit eo modo, quod dictam possessionariam porcionem suam quandocumque voluerit, pro dieta sumpma pecunie quadraginta marcarum salvum ius habebit redimendi ab eodem absque gravamine ali quali, medio autem tempore quo redimere poterit, usus et utilitates universas dictorum laneorum et vinee idem magister Stephanus filius Bartholomei pro se habebit et retinebit pleno iure donec redimantur ab eodem, prout ordinatum at assumptum extitit per eosdem coram nobis. In cuius rei memoriam presentes concessimus litteras sigilli nostri auttentici appensione roboratas. Datum in octavis beati Michaelis archangeli anno domini M° CCC mo Tricesimo nono, magistris Emerico preposito, Mathya lectore, Georgio cantore et Petro custode ecclesie nostre existentibus. 1339 Oktober 7 439. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß laut Urkunde des Hofrichters Paul von Mattersdorf Jakob Sohn des Iwan dg. Jäk, zusammen mit drei Adeligen am - 281 -

1339 6. Oktober sich von der Anklage freischwören sollte, daß er den Besitz Sär des Johannes Sohn des Bede, am 25. April überfiel und ihm ein Pferd im Werte von 6 Mark raubte; am festgesetzten Tag leistete Jakob den Reinigungseid und ist daher von der Anklage freizusprechen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.813 (A). — Pergamentstreifen für das rückwärts eingehängte Siegel, dieses abgefallen. - Rückvermerk von gleicher Hand: Pro lacobo filio Iwan contra Iohannem filium B e d e super deposito iuramento. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria 3 ', quod cum secundum continenciam litterarum comitis Pauli iudicis curie domini regis in octavis sancti Michaelis archangeli1' Iacobus filius Iwan de genere Iaak quarto se nobilibus hominibus contra Iohannem filium Bede coram nobis iurare debuisset super eo, quod dominico die proximo post festum sancti Gregorii martiris nunc proxime preteritum 2 ' cum suis complicibus ad possessionem ipsius Iohannes Saar vocatam potencialiter accedendo unum equum suum sex marcas valentem non abstulisset; adveniente ipso termino idem Iacobus filius Iwan cum suis coniuratoribus iuravit ut debebat et secundum Seriem predictarum litterarum iudicis iuramentali deposicione se expurgavit coram nobis. Datum secundo die octavarum sancti Michaelis archangeli anno domini M mo CCC mo XXX mo nono. 2 ') 1339 Oktober 6 ) 1339 April 25 ") über der Zeile von gleicher Hand eingefügt

(A).

1339 Oktober 11, Ofen 440. König Karl I. befiehlt dem Nikolaus von Szatmär, Bürger von Ofen und Kammergraf von Ofen und Gran, sowie seinen übrigen Kammergrafen, die Bürger von Odenburg (fideles cives et hospites nostros de Suprunio) nicht mit der Einhebung der „lucrum camerae" genannten Abgabe zu beschweren, da Stephan, Sohn des Stephan von Odenburg, „unus ex cohospitibus civitatis nostre" durch Vorlage von Urkunden bewies, daß die Stadt auf Dauer (in perpetuum) von der Leistung dieser Abgabe befreit wurde. - Datum Bude feria secunda proxima post octavas festi beati Mychaelis archangeli anno domini Millesimo CCC mo XXX mo nono. Orig. im KomitatsA. zu Odenburg, StadtA. (A). — Pergamentstreifen und Bruchstücke des rückwärts eingehängten Siegels. — Kanzleivermerk unter dem Siegel: relacio woywode et episcopi Petri et archiepiscopi. Druck: Häzi, Soprontört. I 75 n. 135.

1339 Oktober 18 441. Vor dem Kapitel von Eisenburg erklären die Edlen von Meggyes (Medies): Martin Sohn des Dominik, Nikolaus Sohn des Stephan, und Zeuke Sohn des Iwan, officialis des Kapitels, daß Johannes Sohn des Nikolaus Hahn (dg. Heder), beabsichtige, seinen Besitz Koväcsi (Koach) dem Johannes Sohn des Oghuz (dg. Buzäd-Haholt), zu verpfänden. Johannes und seine Vorfahren haben aber einen Teil des Besitzes Meggyes, den die Genannten Edlen dem Kapitel von Eisenburg geschenkt hatten, unberechtigterweise zu dem Besitz Koväcsi gezogen und besetzt, - 282 -

1339 weshalb auch der Besitzanteil von Meggyes verpfändet und in die Hände des Johannes dg. Buzäd-Haholt geraten könnte; dagegen erheben sie Einspruch. Datum in festo beati Luce ewangeliste anno domini M° CCC m o XXX m o nono. Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger (A). Einschnitte im Pergament, sonst nichts mehr von der Besiegelung erhalten. - Rückvermerk von gleicher Hand: pro Martino filio Dominici de Medies et aliis contra magistrum Iohannem filium Kokas super donacione possessionis Koach protestacionalis prohibicio. Druck: Vasi Szemle XXI (1967) 598 n. 12.

1339 November 16, Visegräd

442.

König Karl I. beauftragt das Kloster zur Heiligen Jungfrau in Dömölk, einen Vertrauensmann abzuordnen, der zusammen mit dem homo regius Boda Sohn des Chepan von Genes, die Richtigkeit der Anklage von Michael und Johannes, Söhnen des Geus von Frankenau, über den Überfall auf ihren Besitz Frankenau durch Symon und Belyd (dg. Osi) Söhne des Johannes von Klein-Höflein, und den dabei verursachten Schaden von 100 Mark und die Tötung ihres serviens Johannes festzustellen. Erhalten in dem Antwortschreiben des Abtes und Konvents Dezember 22 im Ung. StaatsA. DL 3268 (B).

von Dömölk

an den König von 1339

Ungedruckt.

Karolus dei gracia rex Hungarie fidelibus suis conventui ecclesie de Demenk salutem et graciam. Dicitur nobis in personis Mychaelis et Iohannis filiorum Gevs de Franklow querulose, quod Symon et Belyd filii Iohannis de Hewffling cum eorum complicibus videlicet Australibus et Stirensibus propria sua auetoritate potencialiter manibus armatis ad domum eorum in eadem possessione ipsorum Franko habitam, ubi iidem Mychael et Iohannes propriam habuissent residenciam veniendo ipsos nisi fuge presidio evadere potuissent, interficere voluissent et nobiles dominas uxores ipsorum vestibus denudando, omnia bona et res ipsorum mobiles et inmobiles, scilicet tarn scriniales at alias penitus et per omnia neenon equos et arma ipsorum auferendo, domos eorum igne a) concremassent et unum servientem ipsorum Iohannem nomine crudeliter interfecissent, in quibus omnibus centum marcarum dampna eisdem intulissent culpis eorum non exigentibus. Super quo fidelitati vestre firmiter preeipimus per presentes, quatenus vestrum mittatis hominem pro testimonio fide dignum, quo presente Boda filius Chepani de Gench homo noster ab omnibus quibus decuerit, sciat et inquirat de premissis omnimodam veritatem et post hec, prout vobis veritas constiterit premissorum nobis fideliter rescribatis. Datum in Wyssegrad feria tercia proxima post festum Briccy confessoris anno domini M° CCC° XXX m o nono. a

) darnach conconcremando getilgt (B).

1339 November 23

443.

Vor dem Kapitel von Eisenburg überlassen Michael, Gregor und Ägidius, Söhne des Nikolaus von Groß-Mucken, den Teil des Besitzes im Süden von Groß- 283 -

1339 Mucken an den villicus Bartholomäus von Steinamanger, und seine Brüder Iwan, Andreas und Petrus, Söhne des Johannes (Sohnes des Markus), nach längerem Streite auf Grund des Schiedsspruches vornehmer Männer unter der Zeugenschaft des Archidiakons Paul dem Bartholomäus und seinen Brüdern, nachdem der urkundliche Beweis für die Rechtmäßigkeit seiner Besitzansprüche erbracht worden war; der nördliche Teil verbleibt dem Erstgenannten. Orig. im StaatsA. zu Ödenburg, eingehängten Siegels.

KomitatsA.

(A). - Pergamentstreifen

Druck: Sümeghy, Sopronvärmegye okleveltäränak Vgl. UBB II 151 n. 210, 219 n. 311, 263 n. 380.

oklevel gyütemenye

und Reste des

rückwärts

15 n. 15.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod Bartholomeus villicus de Sabaria pro se et pro Iwan, Andrea et Petro fratribus suis ab una parte, Mychael filius Nicolai de Duruzmat, Gregorius frater eiusdem pro se et pro Egidio fratre ipsorum ab altera coram nobis personaliter constituti, licet inter eos litis materia racione possessionis Duruzmat, quam ipse Bartholomeus et fratres sui habent, mota fuerit et diucius ventillata, tarnen per arbitrium proborum et nobilium virorum per partes adductorum presente nostro testimonio Paulo archidiacono arbitratorum super assercionibus utrarumque parcium ad talem plene pacis devenissent unionem et devenerunt coram nobis, quod visis litteris ipsius Bartholomei villici et fratrum suorum, filiorum videlicet Iohannis filii Markus, possessionem quam habent in Duruzmat eis de iure invenissent et vidissent pertinere, prescripti Mychael, Gregorius et Egidius eandem possessionem filiorum Iohannis filii Markus secundum vigorem litterarum eorum exinde confectarum, sicut per ipsos nobiles viros arbitratores arbitratum extitit et ordinatum, ipsis Bartholomeo, Iwan, Andree et Petro reliquissent et reliquerunt coram nobis perpetuo et inrevocabiliter possidere in filios filiorum heredumque per heredes; recipientes se partes sibi mutuo ingravando hoc interserto, ut lapsu temporum ipsos Bartholomeum, Iwan Andream et Petrum ac eorum posteritates racione possessionis eorum prescripte Duruzmat vocate iidem Mychael, Gregorius et Egidius ac eorum successores in nullo possint molestare vel contra eos questionem susscitare; possessionem autem Mychaelis, Gregori et Egidy filiorum Nicolai a parte aquilonis, possessionem vero Bartholomei et fratrum suorum prescriptorum a parte meridionali retulerunt adiacere. Datum in festo sancti Clementis pape anno domini M° CCC mo XXX m o nono.

1339 Dezember 21, Visegräd

444.

König Karl I. transsumiert auf Bitten des Jakob (dg. Jak von Nemet Szeleste) und dessen Bruder Paul, Söhnen des Iwan, die mit dem im Feldzug gegen Beßarabs verloren gegangenen Siegel gesiegelte Urkunde von 1327 Februar 16 mit der Schenkung von Nemet Szeleste. — Datum in Wysegrad in festo beati Thome apostoli anno domini M° CCC mo XXX m o nono. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.818 (A). - Siegel an gelb-violetten Seidenschnüren erhalten. Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1398 September 5 ebenda DL 42.828 (B). Druck: Haz. okm. II n. 58. — Die transsumierte

Urkunde s. UBB III 241 n. 440.

- 284 -

-

1339 1339 Dezember 22 445. Abt Nikolaus und der Konvent zur hl. Jungfrau in Dömölk berichten dem König, daß auf seinen schriftlich erteilten und hier wörtlich eingerückten Befehl hin ein Mitglied des Klosters zusammen mit dem homo regius Boda Sohn des Chepan von Genes, am 10. Dezember durch Befragung aller zuständigen Männer aus den Komitaten Ödenburg und Eisenburg feststellen konnte, daß die Anschuldigungen der Söhne des Geus von Frankenau, Johannes und Michael, gegen Belid und Symon, Söhne des Johannes von Klein-Höflein, auf Wahrheit beruhen und diese ihnen bei dem Überfall, außer der Tötung ihres Dieners Johannes, einen Schaden von 100 Mark zufügten. Orig. imUng. StaatsA. hängten Siegels.

DL 3268 (A). — Einschnitte im Pergament

und Reste des rückwärts

einge-

Ungedruckt.

Excellentissimo domino eorum Karolo dei grada illustri regi Vngarie Nicolaus abbas monasterii beate virginis de Demenk et conventus loci eiusdem oraciones in filio virginis gloriose. Litteras vestre celsitudinis cum omni honore recepimus ut tenemur hunc tenorem 3 ^ continentes: Karolus dei gracia . . . (folgt das Schreiben des Königs an den Konvent von 1339 November 16, s. o. n. 442). Verum cum vestris preeeptis et mandatis in omnibus fideliter obedire teneamur, cum prescripto Boda homine vestro hominem nostrum transmisimus, unum ex nobis fide dignum ad premissa vestra mandata et preeepta exsequenda et de premissis ad sciendam omnimodam veritatem, qui ad nos reversi et per diligenter requisiti concorditer retulerunt, quod sexta feria proxima ante festum beate Lucie virginis 1 ' accedendo, sicut a nobilibus et innobilibus ac cuius status hominibus, viris ecclesiastictis et aliis in comitatu Suprvniensi et Castro Ferreo deum habendo pre oculis diligenti inquisicione habita scire potuissent, talem seivissent veritatem, ut omnia premissa per predictos Symonem et Belyd filios Iohannis ac eorum complices Australes et Stirenses prenotatos quinta feria proxima post festum saneti Mychaelis archangeli proxime preteritum 2 ' super ipsos filios Geus fore facta extitissent et Iohannes serviens eorum crudeliter interemptus nullis eorum culpis exigentibus, in quibus omnibus dampna centum marcarum eisdem filiis Gevs irrogassent preter mortem predicti Iohannis servientis eorundem. Datum in crastino festi beati Thome apostoli anno domini M° CCC° XXX m o nono. 2 ') 1339 Dezember 10 ) 1339 Oktober 4 über der Zeile zwei Buchstaben durchgestrichen

(A).

*1339 446. Vor dem Kapitel von Eisenburg verkaufen Johannes, Sohn des Doroszlaus von Rum, und Doroszlaus, ihre Besitzanteile an einem Weinberg in Heiligenbrunn für 4 Mark Pfennige an ihre Verwandten Johannes und Gregor Söhne des Gregor von Rum. Orig. verschollen, Eintragung im Register des Esterhäzy-FA StaatsA. zu Preßburg (B). Fasz. 27 n. 83.

zu Galänta, heute im

Ungedruckt. - Dieser Verkauf wird in der Urkunde des Kapitels von Eisenburg 20 erwähnt, s. u. n. 454.

- 285 -

Slowakischen

von 1340 Januar

1339 1339: fassio perennalis vi filius, Doroszlaus de Rum a ) , vinea in territorio Szent Kuth Gregorii de Rum fratribus et perpetuo vendiderunt.

cuius in capitulo Castri Ferrei Iohanes Doroszlai item idem Doroszlaus totam porcionem suam in omnibus cum pertinenciis Iohanni et Gregorio filiis patruelibus pro 4 talentis (marcis) denariorum iure

1339 (Februar - Dezember)

447.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet eine Besitzteilung zwischen Martin und Michael dg. Jak in den Besitzungen Egerszeg, Damonya und Nick. Orig. im KomitatsA. ten. — Rückvermerk Ungedruckt.

zu Ottenburg, Niczky-FA. saec. 19: N y c h k , U j f a l u .

Der schlechte Erhaltungszustand von A, bei dem läßt den Inhalt nicht mehr vollständig erkennen. zwischen 16 eine Urkunde über eine Besitzteilung cher die hier genannten Besitzungen zum Teil an Michael Sohn Martins, erscheint sonst nirgends, Schreibers sein, gemeint ist frater.

(A).

— Von der Besiegelung

nichts mehr

erhal-

die linke Hälfte des Pergaments abgerissen ist, Das Kapitel von Eisenburg stellte 1339 Februar Mitgliedern des Geschlechtes Jäk aus, laut welMartin und Michael, Söhne des Jäk, fielen. Ein die Bezeichung filius dürfte also ein Irrtum des

[Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis de Castro Ferreo notum facimus . . . , quod Martinus filius Iak] a) de genere Iaak ab una parte, Mychael filius eiusdem Martini . . . [in Egurzyg] iuxta Repchen et in Damunya iuxta eundem fluvium Repche . . . in possessione eorum Nykch existentem, in qua octo lyhynos seu . . . dimidias ad modum eiusdem terre faciunt, cessissent Martino perpetuo [possidere] . . . sunt devolute predicto Michaeli perpetuo possidere; terram autem arabi[lem] . . . medietas recta Martino, altera medietas Mychaeli sunt devolute . . . in fine a parte Kewrus Martino sunt assignate et ibidem . . . iuxta predictum . . . Iohannis filii Pauli existens Mychaeli sunt devolute . . . equales divisas . . . [reman]arunt; porcionem vero in Egurzyg habitam assumpserunt mensurare . . . altera medietas a parte porcionis Iacobi et Pauli filiorum [Johannis] . . . habent in eadem Egurzyg super fluvio Repche in duas [partes] . . . similiter cum suis proventibus Mychaeli sunt devolute et idem molendinum conmuni . . . medietas, altera medietas Mychaeli cum suis utilitatibus omnibus sunt devolute . . . pertinenciis vel . . . utilitatibus suis Iacobus filius Rennoldi et Iacobus filius . . . usque modo ad piene pacis dixerunt se devenisse unionem . . . anno domini M° CCC m o XXX m o nono. •') Lücke im Pergament

von a an allen mit...

bezeichneten

1339

Stellen.

448.

Abt Roger von St. Gotthard wird zum Generalvikar und Visitator des Zisterzienserordens in Ungarn bestellt. Druck:

Fejér CD VIII/6,

164 n. 152.

Rogerus abbas ad Sanctum Gotthardum per generale capitulum Cistercii visitator et vicarius generalis ordinis per Ungariam constitutus anno domini M° CCC° XXXIX°. - 286 -

1339 (1339) 449. Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem König, daß laut Auftrag des Hofrichters der Dekan Johannes zusammen mit dem homo regius Laurencius Sohn des Paznan, sich nach Zinkendorf begaben und den Besitz dem Nikolaus Sohn des Bors einantworten wollten; dagegen wurde Einspruch erhoben, weshalb die Parteien auf den 6. Oktober vor das königliche Hofgericht geladen wurden. Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, gelung sonst nichts mehr erhalten.

Niczky-FA

(A). — Einschnitte im Pergament,

von der Besie-

•Ungedruckt. — Erhaltungszustand von A sehr schlecht, die linke Hälfte des Pergaments abgerissen. Das Datum ist nicht mehr festzustellen, der Inhalt läßt sich ungefähr rekonstruieren. Die Einreihung zu 1339 erfolgt, weil der Dekan Johannes von Eisenburg in den Jahren 1337—1340 oftmals erscheint, Andreas von Zinkendorf 1339 in einen Rechtsstreit verwickelt war (s. o. n. 419 und 436).

[Nos capitulum ecclesie sancti] 3 ' Michaelis archangeli de Castro Ferreo oraciones in filio virginis gloriose . . . cum Laurencio filio Paznani vestro homine hominem nostrum Iohannem decanum ecclesie nostre . . . possessionem Senk vocatam in comitatu Soproniensi existentem Nicoiao filio Bors . . . si non fieret contradictum et si per ipsum Andream contradiceretur, absque iterata citacione in octavis beati . . . [racio]nem sue contradiccionis, sicut in predictis litteris iudicis continetur, si vero . . . supradicti, quiquidem Laurencius filius Paznan homo vestre serenitatis et noster iuxta sejriem et continenciam predictarum litterarum iudicis ad prescriptam possessionem Senk vocatam [in comitatu S]vproniensi existentem accessissent convocatis vicinis et conmetaneis suis eandem possessionem [cum suis utilitatibus] . . . et aliis quibuslibet pertinenciis suis eidem Nicoiao filio Bors statuere voluissent, [Stephanus filius Andree] . . . , Petrus famulus suus, Lukachius pro Gothardo filio Ionas [non reambulacioni, sed] statucioni predicte possessionis reambulate Senk vocate contradixissent, quare . . . prescripto . . . Stephanum b) filium Andree, Gothardum filium Ionas et Petrum filium . . . octavas festi beati Michaelis nunc venturas eisdem pro termino conparendi assignando, Andream . . . racionem sue contradiccionis sicut in predictis litteris iudicis . . . Datum . . n o n o . a

) An allen mit... eingefügt (A).

bezeichneten Stellen Pergament ausgerissen.

b

) über der Zeile von gleicher Hand

*(1339) 450. Vor dem König Karl I. treffen Leonhard von Szentleränt und die Edlen von Kisfalud ein Abkommen, wonach diesen Edlen der unbehinderte Zugang zur Kirche und zu dem Friedhof in Szentleränt wie anderen Pfarrkindern gewährt wird. Inhaltsangabe in der Urkunde des Demetrius, Kustos und Domherr von Raab von 1402 April 4, Raab im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Eisenburg-Steinamanger (B). Druck: Vasi Szemle Jg. 25 (1971) 142. In der Urkunde von 1402 wird gesagt, daß die vorliegende Urkunde vor 63 Jahren ausgestellt wurde (cuius iam sexaginta tercia revolucio annualis existerit), sie wird daher zu 1339 eingereiht.

. . . quandam litteram antiquam sine sigillo serenissimi principis condam Karuli regis Hungarie ut littere sonabant, sed dubium erat de sigillo, inter cetera continentes, quod condam Leonardus antecessor nobilium de Sancto Leonardo 3 ' coram eodem domino rege cum predictis nobilibus de supradicta Kysfalud concordasset, quod ipsis in territoriis ipsorum de Sancto Leonardo nobilium - 287 -

1339-1340 securam viam in eundo et redeundo ad supradictam ecclesiam necnon partem in ecclesia et cimiterio more parochianorum dedit in persona fratrum suorum auctoritate procuratoria. a

) darnach ein Wort unleserlich

(B).

1340 Januar 9, Visegrád 451. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf transsumiert auf Bitten des Abtes Heinrich von Marienberg seine mit seinem kleinen Siegel versehene Urkunde von 1339 Juni 15, Preßburg, über die Erledigung aller aus den Prozessen des Abtes Martin von Marienberg gegen Johannes und Michael, Söhne des Geus von Frankenau, Johannes Sohn des Nikolaus Kakas (dg. Héder), und Laurencius Sohn des Emerich (dg. Osi), erwachsenen Gerichtskosten und versieht sie mit seinem größeren Siegel. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3241 (A). — Einschnitte im Pergament gehängten Siegels. Ungedruckt. — Die inserierte Urkunde s. o. n. 421.

und Spuren des rückwärts

ein-

Nos comes Paulus iudex curie [domini]3* regis memorie conmendamus, quod vir religiosus dominus frater Herricus abbas ecclesie beate virginis de Bor[smonustura] a ' ad nostram personaliter accedendo pres[enciam littera]sa) nostras minori sigillo nostro super expedicione iudiciorum, in quibus dominus frater Martinus eiusdem [ecclesie abbas]a) suus predecessor locique eiusdem conventus contra Iohannem et Mychaelem dictos Keus de Franklou, Iohannem filium Kokas et Laurencium filium Emerici [et]a) quoslibet homines coram nobis convicti extitissent, demonstravit petens nos, ut easdem presentibus nostris litteris transscribi maiorique sigillo autentico confirmari facere dignaremur. Cuius tenor talis est: Nos comes Paulus . . . (folgt die Urkunde des Hofrichters von 1339 Juni 15, Preßburg). Cuius nos peticionibus favorabiliter inclinati easdem litteras nostras minori sigillo nostro consignatas de verbo ad verbum presentibus inseri facientes maiori nostro sigillo autentico fecimus consignando confirmari ad cautelam. Datum in Wyssegrad dominico die proximo post festum epiphanye domini anno domini eiusdem M° CCC° XXXX mo . ") Lücke im Pergament von A.

1340 Januar 16, Visegräd 452. König Karl I. verleiht der Stadt Ödenburg auf Bitten des Stadtrichters Martin und des Bürgers Nikolaus Gaizzul auch die andere Hälfte der dem König zustehenden Abgaben auf dem Neusiedlersee auf weitere vier Jahre nach Ablauf der im früheren Privileg gewährten Zeit. Die Bürger umgaben die Stadt nicht nur mit einem dreifachen Mauerring, sondern wollen sie auch mit einem Graben ringsum versehen, zu dessen Herstellung aber die eigenen Mittel der Stadt nicht ausreichen. Er befiehlt den Gespanen, Vizegespanen und Steuereinnehmern des Komitats, die Bürger von Ödenburg bei Strafe seiner Ungnade an der Einhebung dieser Abgabe nicht zu hindern. -

288

-

1340 Orig. im KomitatsA. zu Ödenburg, StadtA. (A). - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — Kanzleivermerk unter dem Siegel: relacio w o y v o d e et Petri episcopi et magistri Leustachii. Druck: Häzi, Soprontört.

I 76 n. 136.

Nos Karolus dei g r a d a rex Hungarie memorie conmendamus tenore presencium significamus quibus expedit universis, quod Martinus iudex et Nicolaus Glaizul] 3 ' civis de Suprvnio pro se et pro universitate concivium seu cohospitum ' suorum de eadem ad nostrani accedentes presenciam supplicantes nostro culmini humiliter [precibus] 3 ' subiectivis, ut quia dieta nostra civitas in confinibus regni nostri existens per ipsorum labores, sumptus et egregias procuraciones triplici muro murat[a] a ' et munita sollempniter haberetur et quia insuper iidem nostri fideles hospites pro firmiori c o m m o d o status eiusdem nostre civitatis ipsiusque mun[i]cionis fossatum in circuitu fieri facere procurarent nec ad id c ' ipsorum proprie subpeterent facultates, idcirco eisdem de regie pietatis clemencia pro exercendo opere dictorum castri et fossati 0 ' providere dignaremur remedio oportuno. Nos itaque consideratis et circumspectis fidelitatibus et fidelium serviciorum meritis prenominatorum fidelium hospitum nostrorum de predicta civitate Suprvniensi nobis cum omni fervore fidelitatis in municione diete nostre civitatis exhibitis et inpensis, presertim tarnen pro eo, ut dictam fossatum 6 ', quod nunc propter tuciorem statum diete civitatis nostre in circuitu eiusdem facere promittunt et assumpmunt, nostro regio auxilio mediante possint effective mancipare, dimidietatem tributi Fertew nobis in loco solito ab antiquo exhigi consueti, salva alia dimidietate, quam iidem nostri fideles hospites ab olim dinoscuntur possedisse, pro opere eiusdem fossati et castri'' continuis quatuor annis ab expiracione pristine nostre donacionis termini, quam mediantibus prioribus nostris litteris patentibus meminimus fecisse, in duobus annis eisdem in facto tributi nostri ut referunt 8 ' dedimus et donavimus universitati eorundem percipiendam et exigendam. Igitur vobis comitibus, vicecomitibus Suprvniensibus nunc et pro tempore constitutis vicesque vestras gerentibus ac tributariis et tributariorum exactoribus dicti nostri tributi, quibus presentes ostendentur, regio edicto firmiter precipimus per presentes, quatenus dictam dimidietatem tributi Fertew nos contingentem predictis fidelibus hospitibus nostris pro preparacione dicti castri'' et fossati datam et concessam in spacio quatuor annorum a die videlicet expiracionis termini primicie nostre collacionis in prioribus nostris litteris contente et facte eisdem recipere et exigere occasione aliquali non obstante permittatis, aliud sicut nos graviter offendere pertimesscitis non facturi. D a t u m in Wyssegrad die dominico proximo post octavas epiphanye domini, anno eiusdem M° CCC m o XXXX m o . ü

h c ) Pergament von A abgerissen ) co aus con-Kürzung verbessert (A). ) i aus e verbessert d se obligarunt voluntate d ) ; de iudicio autem habite pacis predicti Iohannes filius Iohannis, Paulus, Martinus et Leukus filii Iacobi, Nicolaus et Sandur filii Gregory ac Paulus filius Petri in toto nos piacere ac de eodem nobis satisfacere assumpserunt. Datum in Wyssegrad quinto decimo die termini prenotati anno domini Millesimo Trecentesimo quatragesimo secundo. ') 1342 Aprii 22, der 15. Tag darnach = Mai 6 -) 1342 April I b •') so A/ ) über der Zeile eingefügt At ') darnach nob gestrichen (A,) ben Hand, mit anderer Tinte geschrieben (At)

1342 Juni 2, Visegrâd

J

) Fortsetzung

von dersel-

538.

Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf bestimmt bei der Gerichtssitzung am 26. Mai über den Streit zwischen Petrus dg. Osl Sohn des Johannes, Belyud dg. Osl Sohn des Belyud, vertreten durch David Sohn des Klemens von Porpâc, und Thomas Sohn des Nikolaus genannt Bede von Tard, um die Hälfte des Besitzes Tard folgendes: Da Thomas durch Vorlage einer Urkunde König Stephans V. beweisen konnte, daß dieser halbe Besitz auf Grund einer Schenkung König Bêlas IV. an Lampert von Götsch ihm als dessen Nachkommen seit Menschengedenken gehöre, die Gegner aber eine Urkunde des Königs Ladislaus IV. darüber zu besitzen behaupten, daß beide am I. August ihre Urkunden vorzulegen haben; er verurteilt die beiden Osl zu einer Bußzahlung von zwei königlichen Strafsätzen, weil sie zuerst behauptet hatten, keine Urkunden zu besitzen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 90.913 (A), früher im Hédervâry-FA. - Einschnitte im Pergament, Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand: p r o P e t r o filio I o h a n n i s et B e l y u d filio B e l y u d c o n t r a T h o m a m f i l i u m N i c o l a i dicti B e d e

- 339 -

1342 de Tard ad octavas beati Iacobi apostoli prorogatoria super exhibendis instrumentis et solucione iudiciorum duodecim marcarum. Druck: Nagy, Sopronvàrm. okl. I 167 n. 135. - Die erwähnten UBB I 278 n. 408, 384 n. 582 und UBB II 93 n. 133.

Urkunden

zuletzt

gedruckt:

Nos comes Paulus iudex curie domini regis damus pro memoria, quod Petrvs filius Iohannis de genere Osi pro se personaliter et David filius Clemèntis de Porpach pro Belyud filio Belyud cum procuratoriis litteris capituli Castri Ferrei iuxta continenciam priorum literarum nostrarum in octavis festi Penthecostes 1 ' ad nostram accedentes presenciam contra T h o m a m filium Nicolaum 3 ' dicti Bede de Tord in figura nostri iudicii proposuerunt eo modo, quod prefatus Thomas filius Nicolai dimidietatem possessionis Tord vocate, que ipsorum Petri filii Iohannis et Belyud filii Belyud esset, conservando uteretur, cuius conservacionis scire vellent racionem ab eodem; quo audito prefatus Thomas filius Nicolai personaliter astans ipsam h ) possessionem totam primo per suos priores et d e m u m ab eo tempore, quo humane capacitatis tempus attigisset, per se pacifice possessam fore et per neminem in facto eiusdem se infestatum fuisse allegans de eo, ut quo titulo ipsi Petrvs et Belyud eandem dimidietatem possessionis Tord ipsis pertinere dicant se postulavit informari; quiquidem Petrvs filius Iohannis et David procurator prefati Belyud ipsam possessionis dimidietatem quamplurimis vicimus requisiti hereditarie successionis titulo ipsis Petro et Belyud pertinere proponebant, c ) nullas tarnen literas causales, prohibicionales, inquisicionales nobis petentibus poterant exhibere nec in futurum exhibere assumpmebant. Ubi prefatus T h o m a s filius Nicolai quoddam Privilegium serenissimi principis domini Stephani quondam illustris regis Hungarie anno domini M° ducentesimo septuagesimo e m a n a t u m , aliud Privilegium gloriosi principis domini Bele olym incliti regis Hungarie anno domini M° ducentesimo sexagesimo secundo confectum, confirmans nobis demonstravit; in cuius tenore vidimus contineri, quod cum Lampertus filius Chepani de n u m e r o servientum regalium de Keych, quem prefatus Thomas filius Nicolai avum suum fuisse d) parte adversa non c o n t r a d d e n t e asserebat, terram castri Suprvniensis Tord vocatum sufficientem usui trium aratrorum habitatoribus penitus ab antiquo desolatam et destitutam in confinio de supra Musunium terre sue hereditarie vicinam, sibi ab ipso domino Bela rege perpetuo dari et conferri postulasset, idem dominus Bela rex ipsam terram castri sui Suprvniensis sicut Castrum possedisset ab antiquo, sub ipsis metis eidem Lamperto filio Chepani pro suis fidelibus serviciis inter cetera contulisset perpetuo possidendam. In cuius contrarium prefati Petrvs filius Iohannis et David procurator prefati Belyud mutata eorum priori proposicione se similiter in facto ipsius dimidietatis possessionis Tord Privilegium domini Ladyzlai quondam regis Hungarie habere proponentes ad exhibicionem eiusdem dilacionis terminum a nobis pecierunt deputari. U n d e nos decrevimus, quod iidem Petrvs filius Iohannis et Belyud filius Belyud non alias literas nisi preallegatum Privilegium domini Ladyzlai regis et prefatus Thomas filius Nicolai preexhibitum Privilegium domini Stephani regis in octavis beati Iacobi apostoli nunc Venturis"' contra sese exhibere teneantur coram nobis, quibus visis faciemus in premissis, prout fuerit o p o r t u n u m ; et quia iidem Petrvs filius Iohannis et David filius Clementis procurator prefati Belyud pluries requisiti, primo ipsam dimidietatem possessionis Tord hereditario iure ipsis Petro et Belyud pertinere et postmodum priorem eorum proposicionem mutando super eadem Privilegium domini Ladizlai regis eosdem habere asserebant et ipsum - 340 -

1342 Privilegium domini Ladyzlai regis actores existendo ad presens non exhibebant, ideo ipsos Petrvm filium Iohannis et Belyud in duobus iudiciis regalibus in dictis octavis beati Iacobi apostoli ante litis ingressum persolvendis decrevimus convictos extitisse. Datum in Wyssegrad octavo die termini prenotati anno domini M° CCC m o XXXX m o secundo. 1

2 ) 1342 Mai 26 ) 1342 A ugust / h c ') so A ) die folgenden 5 Wörter über der Zeile von gleicher Hand eingefügt ) bis uhi von gleicher J Hand über Zeile eingefügt ) die folgenden vier Wörter von gleicher über der Zeile eingefügt

1342 Juni 2

538 a.

Vor dem Kapitel von Eisenburg verpfändet Lukachius von Reznek, Sohn des Jakob, seinen Verwandten Georg Sohn des Nikolaus, Klemens Sohn des Salomon, Stephan Sohn des Oliver, und Dominik Sohn des Gregor, Edlen von Reznek, seinen Besitz Reznek im Komitat Zala um 12 Mark Pfennige auf zehn Jahre mit dem Recht, diesen Besitz nach Ablauf der zehn Jahre um dieselbe Summe, vorher um 50 Mark rücklösen zu können; sollte die Tochter des Herbord, Mutter des Georg, Sohnes des Salomon (von Apati-Csömöte), Ansprüche auf diesen Besitz Reznek geltend machen, so sind die Pfandinhaber zu deren Befriedigung verpflichtet. Orig. im Ung. StaatsA. DL. 86.619, früher im Teleki-FA. und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt.

zu Gyömrb (A). —

Pergamentsireifen

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo memorie conmendamus per presentes, quod Lucachius filius Iacobi filii Herbordi de Reznuk ab una parte, Georgius filius Nicolai, Clemens filius Salomonis, Stephanus filius Oliueri et Dominicus filius Gregori nobiles de eadem Reznuk ab altera coram nobis personaliter constituti, ydem Lucachius possessionem suam Reznuk vocatam totam in comitatu Zaladiensi existentem cum suis utilitatibus òmnibus et pertinenciis omnibus a quindenis festi Pentecostes" ad decern annos integros pro duodecim marcis cum estimacione de[narios v]alente a) persolutis, quas ab eisdem se dixit plenarie recepisse, eisdem Georgio, Clementi, [Dominico] a) et Stephano proximis et generacionibus suis, pignori obligavit coram nobis tali ordinacione mediante, ut ante decern annos redimere non possit, completis vero decern annis et post, quandocumque redimere poterit, cum hiisdem duodecim marcis in estimacione denarios valente persolvendis liberam [habeat] b) redimendi facultatem; si vero ante decern annos redimere vellet, cum quinquaginta marcis redimere teneatur et non minus; hoc eciam incluso, ut si in medio tempore redempcionis Georgius filius Salomonis filii Rempe, qui personaliter adherat, c ) vel fratres sui aut nobilis domina mater sua de possessionibus Herbordi suprascripti patris eiusdem domine, iura ipsius requirere vellent sicut de aliis possessionibus Herbordi, sic eciam de dieta possessione Reznuk vocata, memorati nobiles viri satisfacere tenebuntur ut assumpserunt. Datum secunda feria proxima post quindenas Penthecostes anno domini M° CCC" XL m o secundo. •') Fleck in A ') 1341 Juni

h

) fehlt in A

so A

- 341 -

1342 1342 Juni 18 539. Vor dem Kapitel von Eisenburg erklären Johannes Sohn des Arnold, und Ladislaus Sohn des Gogan, beide von Nàrai (Naré), daß sie in sämtlichen Streitigkeiten zu einem vollkommenen Ausgleich gelangten, und setzen eine Strafzahlung von einer Mark für denjenigen fest, der eine Streitfrage wieder aufrollen sollte. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.693, früher Rumy-FA. (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: Pro Iohanne filio Arnoldi de Nare contra Ladizlaum filium Gogani de eadem super unionem pacis. Ungedruckt. — Da es nicht mit Sicherheit festzustellen ist, ob vorliegende Urkunde für Edle aus Nàrai südwestlich Steinamanger oder Naré bei Ostfyasszonyfa ausgestellt wurde, wurde sie aufgenommen.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria, quod Ladizlaus filius Gogani de Nare ab una parte, Iohannes filius Arnoldy de eadem parte ab altera coram nobis personaliter constituti super universis causis ipsorum hinc et inde in invicem motis et exortis usque m o d o inter partes ad piene pacis unionem dixerunt se devenisse et penitus concordasse et si que parcium super causis iam sedatis et sopitis causam incitaret vel moveret contra partem alteram, sine porcione iudicis in una marca remanebit. Datum feria tercia proxima ante festum nativitatis sancti Iohannis baptiste anno domini M° CCC m o XL m o secundo.

1342 Juli 2

540.

Vor dem Kapitel von Eisenburg erlegen Johannes und Michael Söhne des Geus von Frankenau, 25 Mark Wiener Pfennige, die Mark zu 10 pensae gerechnet, als Ablöse von Mitgift und Ausstattung an die Edle Elisabeth Witwe des Johannes von Frankenau, Sohn des Frank, und Mutter des Paul von Pöttelsdorf, vertreten durch Stephan Sohn des Stephan von Deutschkreutz, und an Paul von Pöttelsdorf; sie werden von diesen aller Verpflichtungen ledig gesprochen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3500 (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am unteren Rande durchschnitten. — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von späterer Hand: Frankolo. — Ausführliche Inhaltsangabe in der Gerichtsurkunde des Hofrichters Symon von Rozgon 1412 November 10 nach einem ebenfalls erwähnten Transsumpt des Kapitels von Eisenburg 1385 Dezember 6, ebenda DL 15 (C). Druck: Nagy, Sopronvärm. okl. 1170 n. 137.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium universis, quod Paulus filius Merth de Poti comitatus Supruniensis pro se, Stephanus vero filius Stephani de Boguzlou pro nobili domina Elysabet relieta Iohannis filii Frank de Franklo domina matre scilicet dicti Pauli cum procuratoriis litteris preeeptoris domus hospitalis de Suprunio coram nobis personaliter constituti Mychaelem et Iohannem filios G e u s de Franklo reeeptis ab eisdem vigintiquinque marcis denariorum latorum Wyennensium, quamlibet marcam pro decem pensis conputando, plenarie et ex integro persolutis coram nobis super dote et rebus parafernalibus prefate nobilis domine Elysabet ipse Paulus prout filius, Stephanus autem velud verus et legitimus procurator eiusdem domine Elysabeth penitus et per omnia reddiderunt expeditos et absolutes adeo piene, quod nullo temporum processu prelibatus Paulus vel eadem domina Elysabet aut aliqui alii de proximitate et generacione vel successores eorum prefatos Mychaelem et Iohannem filios Geus, - 342 -

1342 fratres proximos aut successores eorum deinceps poterunt inquietare vel molestare racione dotis et rerum parafernalium premissarum. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegiales medioque alfabeto intercisas. Datum secundo die octavarum festi nativitatis sancti Iohannis baptiste anno domini M° CCC° XL mo secundo, magistris Andrea preposito, Mychaele cantore, Gregorio custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus. 1342 Juli 2 541. Vor dem Kapitel von Arad erhebt Magister Iaachk dg. Gutkeled, Sohn des Iwanka und Enkel des Odun, in eigenem, sowie im Namen seines Bruders Leukus Namen dagegen Einspruch, daß Johannes, Thomas und Stephan, Söhne des Iwanka, seit dem Verkauf ihrer eigenen Besitzanteile in Trausdorf und Wulkaprodersdorf die Erstgenannten aus ihren Besitzanteilen dortselbst durch Einmischung Fremder vertrieben; dadurch haben sie einen Schaden von 200 Mark erlitten. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.887 (A). - Pergamentstreifen und Bruchstücke des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: pro magistro Iaachk et Lewkus fratre suo contra Iohannem filium Iwanka filii Cosme et alios infrascriptos super facto possessionum Dorog et Pardan vocatarum protestatoria. Druck: Nagy, Sopronvärm. okl. 1169 n. 136.

Nos capitulum Orodiensis ecclesie damus pro memoria, quod magister Iaachk 3 ' filius Iwanka filii Odun pro se personaliter in persona eciam Lewkus fratris sui uterini coram nobis astando eo modo extitit protestatus, quod Iohannes filius Iwanka filii Cosme, item Thomas et Stephanus filii dicti fratres sui uterini ab illo tempore incipiens iam elapso, quo possessionarias porciones suas in possessionibus Dorog et Pardan vocatis in comitatu Soproniensi existentibus ipsos attingentes vendidissent et manus alienas potentes b) per ipsam vendicionem in easdem intromisissent, ipsi magistri Iaachk et Leukus de sua porcione in eisdem possessionibus habita nominatis eiecti fuissent et nunc essent et insuper per hoc factum in lucro possessionaria ipsorum porcione ducentarum marcarum dampni habuissent et haberent. Datum feria tercia proxima post festum beatorum Petri et Pauli apostolorum anno domini M mo CCC m0 XL mo secundo. a

) Lesung

unsicher,

da aus anderem

Wort verbessert

h

) darnach

ipsam getilgt

1342 Juli 15 542. Das Kapitel von Raab beurkundet, daß auf Bitten des Magisters Bartholomäus und seines Bruders Nikolaus, Söhnen des verstorbenen Magisters Laurencius von Mattersdorf, und deren Mutter Margarethe, die Kanoniker Magister Nikolaus und Dionysius nach Breitenbrunn zur Regelung der Forderungen aus Mitgift und Ausstattung der Edlen Margarethe Tochter des Gespans von Neutra, Päzmän von Zegy, Witwe des Johannes von Breitenbrunn, gesandt wurden, in deren Gegenwart Margarethe von Breitenbrunn nach Erhalt von 50 Mark Wiener Breitpfennigen, die Mark zu 10 pensae gerechnet, auf alle ihre Ansprüche auf den Besitz Breitenbrunn, die sie wegen ihrer Mitgift und Ausstattung zu stellen hatte, verzichtete, die Erstgenannten von allen Verpflichtungen ledig sprach und sich verpflichtete, keinerlei Rechtsstreit zu führen. - 343 -

1342 Orig. im HHStA. zu Wien, Allgemeine Urkundenreihe (A). — Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABCD am unteren Rande durchschnitten. — Siegel an Seidenschnüren, abgefallen. — Rückvermerk von anderer Hand: Praitenprun. - Abschr. saec. 18, ebenda (B). Druck: Fejér CD VlIl/4 S. 599 n. 306.

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus pariter et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod magister Bartholomäus et Nicolaus filii quondam magistri Laurencii de Maiori Martino et nobilis domina relieta eiusdem magistri Laurencii mater ipsorum misso ad nos cum litteris ipsorum nuncio idoneo supplicarunt nobis ut in causa iusticie duas ex nobis viros ydoneos pro testimonio fidedignos pro facto expedicionis dotis et rerum parafernalium domine Margarete relicte Iohannis dicti de Sceleskuth alio nomine Praythunprunn dicti, filie scilicet Paznani de Zegy comitatus Nytriensis, in dieta possessione Sceleskuth sive Prayththunprun ipsam contingentis ad eandem destinare dignaremur. Nos igitur iustis et legitimis supplicacionibus predictorum magistri Bartholomei et Nicolai fratris sui ac nobilis domine matris ipsorum annuentes discretos viros magistros Nicolaum et Dyonisium socios et concanonicos nostros pro testimonio fidedignos ad eandem communi iusticia regni suadente duximus destinandos; quiquidem ad nos reversi fide et consciencia ipsorum deo debita mediante nobis recitarunt, quod feria sexta proxima ante festum beate Margarete virginis et martyris 1 ' accedendo ad dictam dominam Margaretam relictam Iohannis de Sceleskuth sive Praythtunprun filiam scilicet Paznani de Zegy, predictos magistrum Bartholomeum et Nicolaum et fratrem suum ac nobilem dominam matrem ipsorum quinquaginta marcis latorum denariorum Vyennensium decem pensis pro qualibet marca conputatis et piene diete domine Margarete in ipsorum presencia persolutis, eadem domina Margareta filia Paznani de Zegy super dote et dotaliciis ac rebus parefernalibus suis ipsam in possessione premissa Sceleskuth sive Praythunprun vocata contingentibus reeeptis predictis quinquaginta marcis latorum denariorum Vyennensium pure et simpliciter sepedictos magistrum Bartholomeum et Nicolaum fratrem suum ac nobilem dominam matrem ipsorum reddidisset expeditos et per omnia absolutos renunciando omni liti et accioni, que in posterum racione premisse dotis sue ac rerum parefernalium ullo unquam tempore coram quovis iudice per quospiam contra eosdem filios quondam magistri Laurencii et dominam matrem ipsorum ac ipsorum heredes possent suscitari seu exoriri. In cuius rei memoriam et perpetuam firmitatem presentes concessimus litteras sigilli nostri autentici appensione roboratas. D a t u m in festo divisionis apostolorum anno domini M° CCC m o quadragesimo secundo, dominis Briccio preposito, Mathya lectore, Gregorio cantore et Petro custode ecclesie nostre existentibus. ') 1342 Juli 12

*1320-1342 Juli 16 543. König Karl I. schenkt dem Magister Wülfing von Haschendorf die Besitzungen Hof und Mannersdorf. .. .possessiones Hovph et Marcharch vocatas in comitatu Musuniensi existentes, patri eiusdem Harszundorphar datas, ut in instrumentis privilegialibus eidem exinde datis plenius contineri dinoscuntur . . . - 344 -

1342 Erwähnt in der Urkunde des König Ludwigs 1. von 1353 Juni 16 für Elisabeth, Tochter des Wülfing von Haschendorf und Gattin des Gespans Konya von Säros, kraft deren sie nach dem Tode ihres vor ladran gefallenen Bruders in Sohnesrechte als Erbin des gesamten Besitzes eingesetzt wurde. Orig. (von B) früher in der Sammlung Druck: Fejer CD IX/2, 206 n. 97.

Alois Mednydnszky,

heute

verschollen.

König Karl I. starb am 16. Juli 1342; mit diesem Datum könnte der Band IV des Urkundenbuches beendet werden, doch werden die im Jahre 1342 ausgestellten Urkunden für unser Gebiet, mit Ausnahme der Urkunden des nachfolgenden Königs Ludwig 1., noch gebracht.

1342 Juli 25

544.

Das St. Adrianskloster zu Zala transsumiert auf Bitten des Magisters Nikolaus Sohn des Buzad dg. Buzäd-Haholt, die Urkunde des Abtes Dominik und des Konvents von St. Adrian von 1274 über eine Besitzteilung von Angehörigen des Geschlechtes Buzäd-Haholt. — D a t u m in die et festo beati Iacobi apostoli anno domini M° CCC 0 0 0 XL m o secundo. Orig. im Ung. StaatsA. DL 61.184, früher im Kisfaludy-FA. siegel, dieses abgefallen. Druck:

Haz. okm.

I 186 n. 124. - Die Urkunde

(A). - Einschnitte für das

von 1274 zuletzt gedruckt:

Hänge-

UBB II 74 n. 100.

1342 August 10

545.

Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Palatin Wilhelm Drugeth, daß nach Erhalt seines Auftrages, die Teilung des Besitzes Köröselb in vier Teile durchzuführen, und nach Grenzbegehung an genannte Mitglieder des Geschlechtes Jak einzuantworten, der Kantor Michael zusammen mit den Vertrauensleuten des Palatins (homines palatini) sich am 1. August auf dem Besitz Körbselb (Keuruseul) einfanden, wo auch die Mitglieder des Geschlechtes Jak persönlich, teils deren Bevollmächtigte erschienen; bei der Grenzbegehung des ersten Teiles konnten sich aber die Erschienenen nicht über die Lage des Gewässers Bukech einigen, weshalb die Grenzbegehung und Einantwortung nicht durchgeführt werden konnte. Orig. im Ung. StaatsA. eingehängten Siegels. Ungedruckt.

DL 40.888 (A). - Einschnitte

im Pergament

und Spuren des

rückwärts

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis de Castro Ferreo universorum noticie commendamus per presentes, quod nos visis et receptis litteris nobilis et magnifici viri domini Wyllermi palatini . . . " in quibus cum suis hominibus in hiisdem litteris insertis hominem nostrum transmitti postulavit inter nobilis de genere Iak . . . " hominem nostrum Michaelem magistrum Michaelem ecclesie nostre pro testimonio transmisissemus ad quandam possessionem ipsorum nobilium Keuruseul vocatam in quattuor partes distingendam .. . 2) Quequidem quattuor porciones modo prescripto de predicta possessione Keuruseul vocata, unicuique parti parcium prescriptarum sua porcio presentibus hominibus palatini et nostro testimonio debuissent assignari cum metis ab invice separate; quiquidem homines palatini domini Beke filius Oliuerii de Pogh, Philippus filius Omodei de eadem, Petheu de Zeleste et Blasius de Pethlend ac predictus magister Michael cantor homo noster ad nos reversi retulerunt oraculo vive vocis, quod cum in octavis festi - 345 -

1342 sancti Iacobi apostoli 3 ' ad predictam possessionem Keuruseul accessissent secundum formam litterarum domini palatini ad premissa facienda et exsequenda inter nobiles de genere Iak suprascriptos, Petrus filius Iohannis filii Tristiani pro Biasio fratre suo cum litteris procuratoriis eiusdem domini palatini, Lorandus filius Iacobi personaliter, Iwan filius Michaelis pro se et pro Nicolao filio suo, item Paulus filius Iwan pro se personaliter et pro Iohanne filio Iacobi fratris sui cum litteris procuratoriis capituli ecclesie Posoniensis et Petrus filius eiusdem Iacobi personaliter ibi conparuissent, item parte ab altera Iohannes filius Iohannis personaliter, Martinus et Paulus filii Iacobi pro se personaliter, idemque Martinus pro Leukus fratre suo cum litteris procuratoriis conventus de D e m e n k , item Sandur filius Gregorii pro se et pro Nicolao fratre suo ac Paulo filio Petri similiter ibi conparuissent, prescriptus Petrus filius Iohannis filii Tristiani possessionariam porcionem suam et fratrum suorum ostendisset tali cursu metarum, ut eosdem homines palatini et nostrum testimonium duxisset ad unum lacum, quem appellasset Bukechtova, esse in medio eius dixisset incipi metam suam prenotatam; deinde versus occidentem venisset ad terras arabiles m e t a m q u e ibi non invenissent in terris arabilibus, sed in hiisdem terris arabilibus ivissent usque terram Pauli fili Iwan ibique iuxta terram Pauli fili Iwan declinassent versus meridiem, pervenissent ad unam arborem pyri, quam ipse Petrus dixisset esse hynthouskurtil, et ab occidente de ipsa arbore pyri, quod eadem arbor remaneret ad orientem, directe curreret versus meridiem, rediret in fluvium Keurus; sic Petrus et fratres sui ostendissent metas eorundem. Iohannes vero filius Iohannis et socii eius huic metarum ostensioni contradixissent eo modo, quod lakus ille non esset Bukechthova nec mete currerent eo m o d o sicut Petrus et sui fratres ostendissent, sed ipse Iohannes filius Iohannis et sui socii eosdem homines palatini et nostrum testimonium duxissent ad alium locum qui appararet esse locus lucosus, in quo essent et a ) gramina vukus vulgo sas nuncupata, dixissent ibi esse et fuisse lacum Bukechthova; deinde veniendo versus occidentem super viam in medio b ) terrarum arabilium venissent ad aliam viam de Scenth Iwan venientem versus meridiem ad fluvium Keurus, iuxta quam viam c) ibidem in conglutinacione ipsarum viarum a parte occidentis esset meta terrea et per ipsam viam, qua iret in Keurus iuxta terram Pauli fili Iwan vadit ad unam arborem pyri, quam Iohannes filius Iohannis et socii sui dixissent esse Hynthouskurthyl; de qua c ) arbore directe versus meridiem currit in medium fluvii Keurus et sic, quia eedem partes vario modo ostendissent metas supradictas, Iohannes filius Iohannis et socii contradixissent ostensioni Petri et suorum f r a t r u m , Petrusque filius Iohannis et sui contradixissent ostensioni Iohannis fili Iohannis et sociorum eius, et ob hoc convenire nequivissent super metis antedictis; Paulus vero filius Iwan et sui fratres dixissent, ut propter contencionem predictam porcionem eorum non possent recipere et separare, quia illum lacum ipsi servasset, quem Petrus filius Iohannis et sui fratres Bukechtova esse dixissent; Iohannes autem filius Iohannis et sui socii dixissent, ut porcionem ipsius Pauli fili Iwan et suorum fratrum darent eis et permitterent recipere et separare; Paulus vero et sui fratres iterato respondissent, quod propter contencionem predictam eorum porcionem recipere non possent et separare, quia recta quarta pars de dieta possessione Keuruseul vocata eis assignari non posset, donee ipsi Petrus filius Iohannis et Iohannes filius Iohannis eorumque fratres et proximi super ipsis metis convenirent et inter se iustificarent et rectificarent metas antedictas, sed dum iustificaverint inter se metas memoratas, eorum porcionem reciperent ab ipsis, quia tunc vera quarta pars eis - 346 -

1342 poterit provenire et assignari de possessione prenotata. D a t u m in festo sancti Laurencii martyris anno domini M° CCC m o XL m o secundo. 2 ') der Text folg! hier der Urkunde des Palatins Wilhelm Drugeth von 1342 Mai 21 (s. o. n. 537) ) bis hierher gleichlautend mit dem Text obiger Urkunde, Grenzbeschreibung und Besitzanteile betreffend, die Schreibung der Ortsnamen weicht etwas ab: Keuruseul . . . Tristianfolua . . . Tristianmolna . . . Hynthouskurtil . . . Keurusvyzy . . Egurzyg . . . Sandurfolua . . . Mykemolna .. .Scenth Iwanfolua . . . Harastheul . . . Bukechtova . . . Morthunmolna ') 1342 August 1 b ") über der Zeile eingefugt (A) ) davor et (?) über der Zeile (A) ') davor ein Zeichen über der Zeile (A)

1342 August 12

546.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß Johannes von Pethlend, Sohn des Benedikt, in Gegenwart, des Kantors Michael von Eisenburg bestimmte, daß zehn Joch Ackerlandes im Besitz Pethlend jenseits des Körösbaches neben dem Besitz des Aynard von Ölbö gelegen, die ihm Philipp Sohn des Ernb von Paty, um 6 Mark verpfändet hatte, seinem Schwiegersohn Blasius Sohn des Paul, und dessen Söhnen Stephan und Valentin unter gewissen Bedingungen überlassen werden sollen. Orig. im Ung. StaatsA. eingehängten Siegels.

DL 40.889

(A).

- Einschnitte

im Pergament

und Spuren

des

rückwärts

Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Michaelis archangeli de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod cum ad peticionem Iohannis filii Benedicti de Pethlend propter suam debilitatem ad audiendam suam assercionem hominem nostrum magistrum Michaelem ecclesie nostre cantorem pro testimonio transmisissemus, tandem, idem magister Michael cantor h o m o noster ad nos reversus retulit oraculo vive vocis, ut idem Iohannes in presencia ipsius nostri testimonii per nos ad hoc destinati, decem iugera terrarum suarum arabilium in possessione Pethlend vocata ultra fluvium Kevrus iuxta vicinitatem terre Aynardy de Ilbev adiacencia ab aquilone, secundum formam priorum litterarum nostrarum pro sex marcis sibi obligata, quequidem decem iugera Phylipus filius Erne de Poth vice et nomine fratris Vyti et Symonis filiorum Demetri de Pethlend, cum litteris eiusdem fratris Vyty conparendo eidem Iohanni obligavit, idem Iohannes Biasio filio Pauli genero suo, Stephano et Valentino filiis eiusdem Blasii nepotibus suis dedisset et reliquisset possidere; eciam, si perpetuare posset pro se conmittendo sibi auctoritatem possidendi, si vero redimerent pecuniam pro se recipiendi et abendi. D a t u m feria secunda proxima ante festum assumpcionis beate Marie virginis anno domini M m o CCC m o XL m o secundo.

547. 1342 August 20 Vor dem Kapitel von Eisenburg teilen die Mitglieder des Geschlechtes Rumy, Gregor und Johannes Söhne des Gregor, Georg Sohn des Solomon, mit Johannes, Duruzlaus und Emerich Söhne des Duruzlaus (Bruders des Gregor), und Michael von Böd (de Beud) ihre Besitzungen in folgender Weise: In Rum (Rwm) an der Raab fallen die Ansässigkeit der Söhne des Duruzlaus in Richtung Raab an diese, dazu eine Ansässigkeit im Westen, sechseinhalb Ansässigkeiten im Norden gelegen und weitere siebeneinhalb, quarum porte versus meridiem sunt, viereinhalb Ansässigkeiten in dem Gebiet an der Raab; an die Söhne des Gregor fallen ihre - 347 -

1342 bisherige Ansässigkeit in Richtung Raab samt einem Hof angrenzend daran im Norden, wobei sie sich verpflichten, den Ausgang nach Norden (portam eorum magnam ad aquilonem) den Partnern offen zu halten und die Benützung der Straße neben dem Hof der Duruzlaus-Söhne bis zur Mühle und dem Fluß ihnen zu gestatten; ferner sechs an ihren Besitz angrenzende Ansässigkeiten, sechseinhalb im Süden in qua sessiones cum portis versus orientem adiacent, sechs Ansässigkeiten im Gebiet an der Raab; den Dreschplatz rechnen die Söhne de Duruzlaus als viereinhalb Ansässigkeiten genügend (locum aree in quo fruges tritulantur pro loco sessionario ad numerum quattuor sessionum et medie); den Pfarrhof überlassen sie dem Pfarrer zu dauerndem Besitz, tauschen den früheren Obstgarten des Duruzlaus gegen zwei Joch Ackerlandes an der Straße zur St. Caecilienkirche (duo iugera terrarum arabilium prope viam qua itur ad Sanctam Ceciliam pro orto olerum). Budurfeulde und Gothartfeuldu werden in zwei gleiche Hälften geteilt. In Balozsai (Balase) fallen die im Norden gelegenen Ansässigkeiten an Gregor und Johannes, die im Süden an die anderen, die Mühle an der Raab verbleibt in gemeinsamen Besitz. In Räbatöttös (Theteus) fallen die Ansässigkeiten im Süden an Gregor und seinen Bruder, die im Norden an die Söhne des Duruzlaus. Das Ackerland in den bisher genannten Besitzungen, das den Ansässigkeiten der Jobagionen zugeteilt ist, bleibt diesen zur Benützung; die Gewässer, Wiesen, Wälder und Buschwerk bleiben zur gemeinsamen Nutzung. In Asszonyfa (Azzun) werden die in einer Reihe liegenden Ansässigkeiten vom Hofe des Cosmas beginnend geteilt, fünfzehn fallen an Gregor, zehn an die Gegenseite, weitere acht im Norden an die ersten, dreizehn im Süden an die anderen; das zwischen dem Besitz der Edlen von Köveskuth und der Straße von Steinamanger nach Tschapring liegende Land wird aufgeteilt (terram autem . . . inter terras nobilium de Kweskut et viam qua de Sabaria itur in Chepereg cum funiculo quadraginta et septem ulnas continente, que terra usque pratum in tribus diverticulis adiacet in latitudine mensurando terra duodecim funiculorum et dimidii); den südlichen Teil erhält Gregor, den nördlichen Teil die Partner; das Land zwischen dieser Straße und einer anderen wird in gleiche Teile geteilt (terra inter ipsam viam de Sabaria in Chepereg et viam Mulunuta vocatam). Das Land innerhalb des Besitzes Meszlen wird ebenfalls in zwei gleiche Hälften geteilt (terra infra metas terre Mezlen et adiacet usque pratum ad occidentem decem funiculorum a meridie Gregorio et Iohani filii Gregorii, a septemtrione decem funiculorum filiis Duruzlai); zwei benachbarte Grundstücke (quadraginta funiculos in toto) werden ebenso auf beide aufgeteilt; Land in terra Ryuiddulew infra viam molendinariam a meridie adiacente . . . tredecim funiculos erhalten beide je zur Hälfte; im Norden dieser Straße (iuxta eandem viam ab aquilone viginti quattuor funiculos) gelegenes Land wird in zwei gleiche Hälften geteilt; ebenso ein Land im Umfang von 11 funiculi bei Asszonyfa, von 15 funiculi, von 16 funiculi bei Köveskuth (in terra . . . inter viam, qua de ipsa villa pergunt in Sabariam et metas terre Kueskut in duobus diverticulis adiacente) und weitere Ländereien bei Asszonyfa, Wiesen und Ackerland außer einer Wirtschaft; die übrigen Ländereien verbleiben zur gemeinsamen Nutzung. In Csäkäny (Chakan) werden je zwei Ansässigkeiten den beiden Parteien zugeteilt, die Ansässigkeiten der Jobagionen werden geteilt, der übrige Besitz soll beiden gemeinsam gehören, ebenso ein Weingarten in Heiligenbrunn (Scentkut), ein Hof in Steinamanger, eine Mühle an der Raab in Rum und eine in Csäkäny (super fluvio Iztirga in Chakan), an denen Reparaturen gemeinsam ausgeführt werden sollen; desgleichen verbleibt das Patronat über die Kirchen in gemeinsamen Besitz; ein Weingarten in Gyekenyes (Gykynus) wird - 348 -

1342 geteilt, ebenso die Besitzungen in Igricy und Bokua (Bakua ultra fluvium Drawa). Die aus dem Besitz ihrer Eltern stammenden Knechte und Mägde werden aufgeteilt, die befestigten Sitze in allen Orten (loca castri) werden auf gemeinsame Kosten instande gehalten werden. Die Partner verpflichten sich zu gegenseitiger Hilfe, auch beim Wiedererwerb von noch in fremder Hand befindlichen Familienbesitzungen; wer die Abmachungen nicht einhält, soll wie ein im Zweikampf Unterlegener betrachtet werden. - Datum in festo sancti regis Stephani anno domini M° CCC° XL 0 secundo, magistro Andrea preposito, Michaele cantore, Gr.egorio custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus. Orig. früher im Esterhäzy-FA. zu Galdnta, heule verschollen. - Registereintragung des FA, heute im Slowakischen StaatsA. zu Preßburg Fasz. 28 n. 50. Druck: Zalavärm. okl. 1400 n. 267.

im

Elench

1342 September 3 548. Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß auf Bitten der Edlen von Rum: Johannes und Gregor, Söhne des Gregor, Johannes, Duruzlaus und Emerich, Söhne des Duruzlaus und der Edlen von Räbatöttös (Apathvnukatheteus): Johannes, Sohn des Paul, Nikolaus und Roman, Söhne des Kazmerius, Paul Sohn des Ägidius, Andreas, Vynchlou und Petheu, Söhne des Stephan, Dominikus und Andreas, Söhne des Peter, Briccius und Michael, Söhne des Myke, Gregor und Thomas, Söhne des Nikolaus, am 27. August (in octavis festi sancti regis Stephani) die Festsetzung der Grenzen eines zwischen ihnen strittigen Landgebietes im Umfang von zwei Hufen (duo aratra), das dem Besitz Rum benachbart liegt, durch den Kanoniker und Priester von Eisenburg Nikolaus durchgeführt wurde, und beschreibt dessen Grenzen, von der Straße Särvär - Körmend ausgehend. Mit Ausnahme der Auseinandersetzung über fünfzehn Joch Landes, dessen Besitz durch Eidesleistung der Edlen von Räbatöttös noch geklärt werden muß, gelten nun alle Streitigkeiten als beigelegt. — Datum in quindenis festi sancti regis Stephani anno domini M° CCC° quadragesimo secundo, magistro Andrea preposito, Michaele cantore, G(regorio) custode, Gregorio decano ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. DL 49.560 (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am oberen Rande durchschnitten. — Einschnitte in der Plica, sonst nichts mehr von der Besiegelung erhalten. — Rückvermerk von anderer Hand: super possessione Rwm; Vermerk saec. 18: Rum hator Tüttösfeld. Druck: Anjouk. okm. ¡V 258 n. 157.

1342 September 29 549. Herr Otto von Göttlesbrunn, seine Söhne Nikolaus und Peter, sein Bruder Jans, und seine Nichten Diemut und Gertrud Töchter seines verstorbenen Bruders Merth, für den Herr Pilgrim von Wolfstal ihr Oheim, die Gewehre übernimmt, verkaufen ihren Hof in Winden am See, der ihr freies Eigen ist, mit allen Zugehörungen um 139 Pfund Wiener Pfennige am Abt Wülfing und den Konvent zu Heiligenkreuz; gegen die Ausbezahlung des Kaufpreisanteiles von 11 Pfund Wiener Pfennigen und eine Kufe Wein verzichten Diemut und Gertrud für sich und ihre Erben auf alle weiteren Forderungen und Rechte an diesem Hof. Die Genannten verpflichten sich zu Schutz und Schirm des verkauften Gutes nach ungarischem Landrecht. - 349 -

1342 Orig. im StiftsA. zu Heiligenkreuz (A). — Pergamentstreifen von vier Siegeln und zwei Siegel erhalten, das fünfte samt Besiegelung herausgeschnitten. — Archivvermerk saec. 14: Otto de Gotesprune super curia in Winden (von anderer Hand) empcionis. Druck: Weis FRA III 16 S. 179 n. 177 (mit Datum: Dezember 6, da im Datum Nichels tag statt Michels tag gelesen wurde).

Ich Ott von Gotesprunne vnd ich Nyclas vnd ich Peter sein svne vnd ich Janns von G o t e s p r u n n e , des egenannten Otten bruder vnd ich Diemuet vnd ich G e d r ä u t hern Mertn tochter von G o t e s p r u n n e , dem Got genad, wir veriehen vnd tun chvnd allen den, die disen prief lesent oder horent lesen, die nu lebent vnd hernach chunftich seind, das wir mit aller vnser erben guten willen vnd gunst, mit verdachtem müt vnd nach unser pesten freunde rat vnd nach ander erber leut rat zv der zeit, do wir iz wol getün mochten, verchauft hawen unsers rechten ledigen vreyen aigens unsern hof, der da leit datz den Winden bei dem See, mit alle den vnd darzv gehört in vrbar, in holtz, ze vellde vnd ze dorff, ez sei gestift oder vngestift, versucht 3 ' oder vnversucht, swi so daz genant ist. D e n egenanten hof vnd swaz darzv gehört, als geschriben vor an disem prief ist, hawen wir recht und redleich verchauft vnd gewen mit allen dem nutz vnd rechten, als wir iz vnd vnser vodern allez in aigens gewer vnversprochenleich herpracht haben vnd als iz auch von alter her chomen ist, vmb hundert phunt vnd vmb neun vnd dreizich phunt Wienner phennig, der wir gar vnd gentzleich verricht vnd gewert sein, den erbern geistleichen herren bruder Wulfingen, zv den Zeiten apte datz dem Heyligen Chreutz und der samenvnge gemain desselben chlosters vnd allen irn nachchomen furbaz ledichleich vnd vreileich ze haben vnd allen irn frumen damit ze schaffen, versetzen, verchauffen vnd geben, swem si wellen an irrsal. Vnd ist auch vns egenanten Diemuten und G e d r a u t e n der vorgenanten hundert phunt vnd neun vnd dreyzich phunt Wienner phennig ledichleichen vorauz gevallen aindlef phunt Wienner phennig vnd ein chuffen wein, der wir auch gar vnd gentzleich verricht vnd gewert sein, für alle die ansprach und voderung, die wir vnd vnser erben furbez ewichleichen auf den egenanten hof vnd auf allen dev vnd darzv gehört, swie so daz genant ist, ze sprechen vnd ze vodern gehabt haben oder furbaz ewichleichen immermer gehabt haben wollen oder mochten; vnd darüber durich pezzer sicherhait, so setze wir vns, ich Ott von G o t e s p r u n n e vnd ich Nyclas vnd ich Peter sein svnne, vnd ich egenanter Jans von Gotesprunne und ich Pyligreim der egenanten b ) junchvrovn ochem von Wolfstal vnverschaidenleich mit sampt allen vnsern erben vber den vorgesprochen hof datz den Winden vnd vber allez daz, daz darzv gehört, als var an disem prief geschriben stet, dem vorgenanten bruder Wulfingen, apt datz dem Heyligen Chreutz und der samenvnge gemain desselben chlosters vnd allen iren nachchomen zv rechten gewern vnd scherm für die offt genanten zwo junchfrovn vnd für alle ir erben vnd für vnser erben, als aigens recht ist vnd des landes recht ze Vngern. Darnach so setz ich mich, ich vorgenanter Ott von G o t e s p r u n n e vnd ich Nyclas und ich Peter sein svne besvnderleich an meinen vorgenanten prüder Jansen von Gotesprunne vnd an hern Piligreym von Wolfstal dem offt genanten bruder Wülfing, apt datz dem Heiligen Chrevtz vnd der samenvng gemain desselben chlosters für den egenanten hof datz den Winden und für allez, daz darzv gehört swie so daz genant ist, als vor an disem prief geschriben stet, ze rechtem gwern und scherm für alle ansprach, als aigens gut recht ist vnd des landes recht ze Vngern. Vnd daz dise red furbaz alle stet vnd vnzebrochen beleib, darvber geb wir in disen prief zv einem offen vrchvnd vnd zv einen warn gezeug diser sache, versigelt mit vnsern insigel, hern H a d m a r s vnd hern Mertn der Stuchsen von Trautmanstorf, di ped - 350 -

1342 diser sache zeug sind mit irn insigeln. Vnd wand ich vorgenanter Peter aygens insigels nicht enhan, so verpind ich mich allez daz ze laisten vnd ze volfürn vnder meins vargenanten vater insigel, Otten von Gotesprunn vnd vnder meins prüder insigel Nyclas vnd vnder meins vetern insigel Jannsen von Gottesprunn vnd vnder hern Pyligreyms insigel von Wolfstal vnd vnder der erbern herren insigel, hern Hadmars vnd hern Mertn, daz hievor an disem prief geschriben stet. Diser prief ist geben nach Christes geburd dreutzechen hvndert iar darnach in dem zway vnd viertzkistem jar, an sand Michels tag. a

) zweimal geschrieben (A)

h

) folgt ochem getilgt (A)

1342 Oktober 1, Raab 550. Bischof Koloman von Raab stellt auf die durch den Propst Andreas, den Kustos Gregor und den Kanonikus Gregor von Eisenburg vorgebrachte Klage, daß dem Kapitel verschiedene Kapellen und kirchliche Rechte (iura magistralia) durch Vereinigung mit Pfründen des Domkapitels von Raab entfremdet worden seien, folgende Kapellen und Rechte zurück: Pfarrkirchen St. Peter in Egurkwz, St. Michael in Kopäcs (Kopach), St. Maria in Jelyhalas mit ihrer Tochterkirche St. Andreas in Kam (Kann), St. Maria in Egervär, St. Maria in Eisenburg selbst „ecclesia processionalis" des Kapitels an Propst und Propstei des Kapitels von Eisenburg; den vierten Teil des Zehents und Verfügungsrechte (quartas et iura magistralia) von St. Stephan in Perbese (de Sancto Rege sive de Perbese), St. Wenzel in Poläny, St. Michael in Unyom (Wnyan), St. Felicitas in Hidveg und Szentlerant (sancte Felicitatis de Hydueg et de Sancto Leonardo) an Kustos und Kustodie des Kapitels; die Abgabe „quartam magistralem" von St. Thomas in Molnär an Kantor und Kantorei, die Zehentabgaben und Verfügungsrechte (quartas ecclesiarum et iura magistralia) von St. Martin in Kolta, St. Caecilia, St. Nikolaus in Szilväg und ihre Tochterkirche St. Johannes in Acsäd (Syluag, Achaad), St. Cosmas und Damian in Vät (Waith), Allerheiligenkirche in Szecsbd (Zecheud), St. Peter in Ujlak (Wylack), der Allerheiligenkirche in Csehi Mindszent (Cheh) und St. Margareta in Szeplak (Sceplock) an das Kollegium der Kanoniker selbst; sowohl durch die Aussagen der Petenten als auch der Mitglieder des Domkapitels von Raab wurde erwiesen, daß die genannten Rechte dem Kapitel von Eisenburg und seinen Dignitären zustehen. — Datum Iaurini prima die mensis octobris anno domini M° CCC mo quadragesimo secundo. Orig. im DiözesanA. zu Steinamanger, KapitelA. Pergamentstreifen, abgefallen. Druck: Vasi Szemle Jg. 21 (1967) S. 270.

Eisenburg—Steinamanger

(A).

— Siegel

an

1342 Oktober 7 551. Vor dem Kapitel von Eisenburg verpflichten sich genannte Angehörige des Geschlechtes Jäk entsprechend einer Urkunde des Palatins Wilhelm Drugeth, am 15. Oktober unter Zeugenschaft des Kapitels ihren Besitz in Körösel'ö in vier Teile zu teilen und das den Söhnen des Jakob gehörende Viertel diesen zu übergeben. Orig. im KomitatsA. zu Steinamanger, Szelestey-FA. (A). — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: Pro Paulo filio Iwan et filiis Iacobi contra nobiles de e o d e m genere Iaak ad feriam terciam post quindenas festi sancti Mychaelis archangeli. eingedruckt.

- 351 -

1342 Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria, quod Petrus filius Iohannis fili Tristiani pro se personaliter, pro Blasio fratre suo cum litteris procuratoriis domini Wyllermi Drugeth palatini, item Lukachius filius Iacobi similiter cum procuratoriis litteris eiusdem palatini pro Lorando fratre suo, Iwan filius Mychaelis pro se personaliter et pro Nicoiao filio suo cum litteris procuratoriis domine regine, item Iohannes filius Iohannis personaliter, item Paulus filius Iacobi pro se personaliter, pro Martino et Leukus fratribus suis cum litteris procuratoriis conventus de Demenk, item Nicolaus et Sandur filii Gregorii nobiles de eodem genere Iak coram nobis personaliter constituti assumpserunt se obligantes, ut secundum formam litterarum predicti palatini tercia feria proxima post quindenas sancti Mychaelis proxime venturas 1 ' presente nostro testimonio in quatuor partes dividerent a) possessionem eorum Keuruselue nominatam et quartam partem Pauli fili Iwan, Iohannis et Petri filiorum Iacobi filii predicti Iwan eisdem extradarent cum metis distingendis, similiter quisque eorum suam partem reciperet cum metis consignando sicut super hoc inter eos littera palatini haberetur. Datum secunda feria proxima post octavas festi sancti Mychaelis archangeli anno domini M° CCC m 0 XL m o secundo. ') 1342 Oktober 15 ") darnach et quartam pe gestrichen

1342 Oktober 13, Wien 552. Wülfing der Geyer und sein Bruder Mathes von Baumgarten verkaufen mit Einwilligung ihrer Erben zwei Lehen in Zillingdorf und Müllendorf, die sie von Graf Michael von Mattersdorf zu Lehen gehabt haben, um 10 Pfund Wiener Pfennige an Graf Paul von Mattersdorf und Gräfin Margarethe, Witwe des Grafen Laurencius von Mattersdorf und alle ihre Erben; sie lassen die Urkunde in Ermangelung eines eigenen Siegels durch Herrn Konrad von Pottendorf besiegeln. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3522 (A), früher im HHStA. zu Wien. — Siegel des Konrad von Pottendorf an Pergamentstreifen erhalten. - Rückvermerk von späterer Hand: k a u f b r i e f , von anderer Hand: u m b II l e h e n F o r c h t e n s t e i n 1342. - Beglaubigte Abschr. von 1794 Mai 24, Budae, ebenda (B). Druck: Fejer CD IX/1, 82 n. 23.

Ich Wülfing der Geyer von Paumgarten vnd ich Mathes sein prüder wir vergehen offenleich mit disem prief, daz wir mit guetem willen vnd gunst aller vnser erben mit bedahtem muot zu der zeit, da wir iz wol getan mohten, reht vnd redleich verchauft haben unser zway lehen, der ains leit zu Cyligendorf, daz ander dacz Mylchdorf vnd swaz darzu gehört mit allem dem nucz vnde reht, als wir di gehabt haben, vmb zehen phunt phenning Wienner münz, der wir gar vnd gancz verricht vnd gewert sein, dem edlen vnd dem erbern herren graf Paulen von Merteinstorf vnd grefin Margareten graf Larenz witibe seins prüder, vnd ir beider erben, ledichleichen allen iren frumen damit ze schaffen an allen irsal, vnd auch di wir von graf Micheln vnd allen seinen erben von gnaden zu rehtem lehen gehabt haben, vnd verzeyhen uns genzleich alles rehtz an denselben zwain lehen, also daz wir furbaz dhain voderunge darauf nimmermer gehaben schullen; daz loben wir in ze leisten mit unsern trewen. Vnd zu ainem vrchunde diser sach, wan wir selber aigener insigel niht enhaben, so geb wir in disen prief versigelten an unser stat mit des erbern herren insigel herren Chunratz von Potendorf, der diser sach gezeug ist mit seinem insigel. Diser prief ist geben ze Wienne noch Christes geburt drevzehen hundert iar, darnach in dem zway vnd virzigistem iar an sant Colomans tag. -

352

-

1342 1342 Oktober 13, Wien

552a.

Das Kapitel von Eisenburg bestätigt, daß Vynchlou Sohn des Paul von Ovad, der auf Grund früherer Kapitelurkunden an zwei Terminen 3 Mark und 1 Ferto an Vynchloo Sohn des Stephan von Räbatöttbs, Johannes Sohn des Kunth, und Petheu Sohn des Blasius von Ovad, zu zahlen hatte, am 6. Oktober die genannte Summe, nämlich zum letzten Termin, vor dem Kapitel bezahlte. Orig. im Ung. StaatsA.

DL 66.615

(A).

Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo damus pro memoria, quod cum secundum continenciam priorum litterarum nostrarum memorialium Vynchlou filius Pauli de Owad tres marcas et fertonem in duabus terminis in eisdem litteris insertis, videlicet in octavis sancti Iacobi apostoli' 1 et in octavis sancti Myhaelis archangeli 2 ' Vynchlou filio Stephani de Theteus et Iohanni filio Kwnth ac Petheu filio Biasio de Owad coram nobis solvere debuisset, adveniente ultimo termino solucionis scilicet in octavis sancti Mychaelis autumpnalibus 2 ' idem Vynchlou filius Pauli ipsas tres marcas et fertonem persolvit coram nobis ut debebat. D a t u m in quindenis festi sancti Mychaelis archangeli anno domini M° CCC m 0 XL m o secundo. ') 1342 August I

:

) 1342 Oktober 6

1342 Oktober 28

553.

Comes Michael „der Petschenege" Kastellan von Güns verbietet allen seinen Mauteinnehmern auf Befehl des Gespans von Eisenburg und Ödenburg Stephan Làczkfi, die Jobagionen des Klosters Marienberg zu belästigen, da nach einer Beschwerde des Abtes Heinrich von Marienberg durch Befragung der Bewohner des Komitats, insbesondere der Bürger von Güns, festgestellt wurde, daß diese Jobagionen, vor allem die aus Prössing, seit alters her das Recht haben, ihr Getreide und andere Waren auf den Straßen beiderseits der Rabnitz abgabenfrei zu befördern. Orig. im Ung. StaatsA. DL 3523 (A). - Pergamentstreifen hängten Siegels. Druck: Nagy, Sopronvàrm. okl. 1171 n. 138.

und Bruchstück

des rückwärts

einge-

Nos comes Michael dictus Bescheneu castellanus de Geussig notum facimus universis, quod vir religiosus abbas Hainricus de Gethel a ) ad nostram accedens presenciam proposuit nobis necessitates suorum iobaionum, qualiter in antiquis viis et stratis per nostros famulos et tributarios sunt et fuerant angariati; nos vero bono et maturo Consilio habito convocatis nobilibus et ignobilibus pocioribus tocius provincie necnon civibus de civitate Gussig, inquisicione diligenti facta, invenimus per testimonium omnium prescriptorum, quod iobaiones ipsius ecclesie de Gethel abbatis et conventus de omnibus prediis ad ipsos pertinentibus libere debent et possunt incedere absque tributo et precipue iobagiones de villa Proescie liberi sunt, prout ab antiquioribus terre invenimus et percepimus, incedere vias antiquas, quas consueti sunt ducere ad ipsorum profectum infra vel ultra fluvium, qui Rebenze vocatur, vina, biada, fructus vel quovis ipsis proveniencia, ita dumtaxat, ut per nostrorum successorum tributarios nullatenus molestentur; hec autem omnia per mandatum et preceptum domini nostri magistro Stephani filii Latzg magistri thawarnicorum, qui beate virginis ecclesie - 353 -

1342 nullam violenciam vult nec sinit inferre, sunt finaliter ordinata. Datum anno domini M" CCC° XLII° in die apostolorum Simonis et lüde beatorum. •') über der Zeile von gleicher Hand eingefügt (A) 1 ) Die Schreibweise Gussig kommt sowohl für Giissing als auch für Güns vor, es können daher auch die Bürger von Güssing gemeint sein; civitas und cives als Bezeichnung für den Ort und die Bewohner Güssings ist allerdings ungewöhnlich

1342 Oktober 28 554. Das Domkapitel von Raab beurkundet: da der Bischof Koloman von Raab die von Verschiedenen unrechtmäßig vereinnahmten Zehentabgaben (quartas magistrales) in seiner Diözese ihren rechtsmäßigen Besitzern zurückzustellen bemüht ist, bezeugten Propst Andreas, Kantor Gregor und Kanonikus Gregor des Kapitels St. Michael in Eisenburg, diese Abgaben und Verfügungsrechte mehrerer genannter Kirchen" stünden der Propstei, der Kantorei, der Kustodie und dem Kollegium des Kapitels zu; infolge dessen stimmt das Kapitel der Rückstellung dieser Rechte durch den Bischof unter der Bedingung zu, daß Propst und Kapitel von Eisenburg schriftlich auf alle ihre Rechte und Urkunden in dieser Sache Verzicht leistet. - Datum in festo apostolorum Symonis et lude beatorum anno domini M° CCC™ XL mo secundo, domino Briccio preposito, Mathya lectore, Georgio cantore et Petro custode ceterisque ecclesie nostre existentibus. Kapitel A. Eisenburg-Steinamanger

Orig. im DiözesanA. ben Seidenschnüren, Druck: Vasi Szemle

zu Steinamanger, abgefallen. 21 (1967), S. 271.

') Es werden dieselben

Kirchen wie in der Urkunde

Bischof

Kolomans

von 1342 XI

(A).

— Siegel

(s. o. n. 550)

an

gel-

aufgezählt.

1342 November 19 555. Das Kanitel von Eisenburg transsumiert die Urkunde König Karls I. von 1337 Oktober 3 mit der inserierten Urkunde des Kapitels von Eisenburg von 1337 März 16 mit der Einweisung von Johannes, Peter und Laurencius, Söhnen des Peter von Làdony, in den Besitz Groß und Klein Warnsdorf. Erwähnt in der Hofgerichtsurkunde Staats A. DL 87.886, früher im Ungedruckt.

-

Die inserierten

des Königs Esterhäzy-FA. Urkunden

Sigismunds

s. o. n. 353 it.

von 1415 September

3 (B),

im

Ung.

367.

. . . littera privilegialis in festo beate Elizabeth anno domini millesimo trecentesimo quadragesimo secundo edita habens in se verbotenus Seriem quarundam litterarum patencium olym domini Karoli regis feria sexta proxima post festum sancti Michaelis Wissegrad emanatarum, quasdam litteras dicti capituli ecclesie Castri Ferrei resumpcionales in dominica Reminiscere emanatas . . . 1342 November 25 556. Der Hofrichter Graf Paul von Mattersdorf verurteilt den Nikolaus Sohn des Moysa von Nahring, zum Tode und Verlust sämtlicher Besitzungen, die zu zwei Drittel dem Hofrichter, zu einem Drittel dem Nikolaus Sohn des Johannes „des Großen" von Burg, zuzufallen haben; Nikolaus von Nahring wurde beschuldigt, - 354 -

1342 einen Teil der Güter des Symon Sohn des Gyelke von Nahring, beiseite gebracht zu haben, nämlich Waffen im Werte von 8 Mark, nachdem dessen Güter wegen Gewalttätigkeit dem Nikolaus von Burg zugesprochen worden waren; zu dem zwecks Klärung der Streitfrage auf den 19. November festgesetzten Zweikampf, war er nicht erschienen, obwohl diese Entscheidung durch seinen Vertreter Nikolaus Sohn den Gyelke von Nahring, angenommen worden war, und Nikolaus von Burg bis zur Abenddämmerung am festgesetzten Tage gewartet hatte. Orig. im Ung. SlaatsA. DL 100.002, früher im Batthyäny-FA zu Körmend letten Seidenschnüren, abgefallen. — Rückvermerke neuzeitlich.

(A).

- Siegel an vio-

Ungedruckt.

(N)os comes Paulus iudex curie excellentis principis domini Lodovici dei gracia illustris regis Humgarie memorie conmendantes significamus tenore presencium quibus expedit universis, quod quia Symon filius Gyelke de Narda in facto potenciali et amissione omnium bonorum et possessionum suarum, ut in aliis litteris nostris privilegialibus exinde confectis uberius continetur, contra Nicolaum filium Iohannis magni de Owar coram nobis ordine iudiciario convictus extitit, ideo cum honorabili capitulo ecclesie Castri Ferrei scribendo per Gregorium filium Balasey de Ibafolua hominem domini regis sub testimonio eiusdem capituli possessiones eiusdem Symonis filii Gyelke iuxta regni consuetudinem occupari et inter cetera eos, qui bona prefati Symonis retinere et celare conarentur, contra ipsum Nicolaum filium Iohannis ad regiam presenciam ad terminum conpetentem citari et Seriem omnium premissorum per idem capitulum Castri Ferrei regie celsitudini rescribi facere nostra iudiciaria sentencia conmisisset, idemque capitulum Castri Ferrei demum inter cetera per prefatum Gregorium filium Balasey hominem domini regis presente Damiano sacerdote testimonio ipsorum Nicolaum filium Moysa de Narda eoquod arma ipsius Symonis in facto potenciali convicti, octo marcas Valencia, haberet, ad octavas festi purificacionis beate virginis nunc preteritasi contra ipsum Nicolaum filium Iohannis de Owar ad regiam presenciam citatum fuisse rescripserat regie maiestati, et cum dieta causa ad quindenas festi beate Georgii martiris tunc sequentes 2 ' devenisset et ipsis quindenis occurentibus idem Nicolaus filius Iohannis de Owar predictum Nicolaum filium Moysa de Narda arma ipsius Symonis filii Gyelke, ut premittitur contra ipsum convicti, in quindenis epiphanie domini nunc preteritisi recepisse et potencialiter detinuisse proposuisset et Nicolao filio Gyelke pro eodem Nicolao filio Moysa cum procuratoriis litteris conventus de Demenk astante et eundem Nicolaum filium Moysa in omnibus premissis innocentem fore et inmunem allegante, eidem Nicolao filio Iohannis de Owar premissam suam assercionem testibus, quibus evidencioribus posset, feria tercia proxima post festum exaltacionis Sancte Crucis 4 ' tunc ventura in conventu de Kapurnuk conprobare et seriem eiusdem partibus cum nominibus et assercionibus testium octavis festi beati Mychaelis archangeli 5 ' in litteris dicti conventus de Kapurnuk nostro iudiciario examini reportare decrevissemus, tandem ipso termino reportacionis seriei premisse testimonialis produccionis occurrente, predicto Nicolao filio Gyelke pro eodem Nicolao filio Moysa cum procuratoriis litteris dicti conventus de Demenk coram nobis astante, predictus Nicolaus filius Iohannis de Owar ad nostram personaliter accedendo presenciam predictum suum testimonium iuxta nostrum iudicium rite et legitime contra predictum Nicolaum filium Moysa se evidenter produxisse per litteras dicti conventus de Kapurnuk seriem et formam ipsius testimonialis produccionis sue - 355 -

1342 continentes, evidenter conprobabat; unde quia iuxta approbatissimam regni consuetudinem universe cause humano testimonio conprobate, uno istorum duorum articulorum, videlicet duelli certamine vel iuramenti deposicione debito fine sarciuntur, ideo cum ipsum Nicolaum filium Gyelke legitimum procuratorem predicti Nicolai filii Moysa de eo, utrum premissam causam duelli certamine vel iuramenti deposicione velit terminare, trina vice, ut nostro iudiciario de iure incumbit officio, habuissemus requisitum, idem Nicolaus filius Gyelka procurator dicti Nicolai filii Moysa premissam causam eiusdem pedestris duelli certamine sponte preelegerat terminare. Nos igitur cum eidem Nicolao filio Iohannis de Owar super eo, quod idem Nicolaus filius Moysa arma prelibati Symonis filii Gylke de Narda in facto potenciali contra ipsum convicti octo marcas valencia in predictis quindenis epiphanye domini 3 ' abstulerit et potencialiter detineret, pugilem pedestrem congressum, prefato vero Nicolao filio Moysa in eo, ut ipse in premissa totali acquisicione dicti Nicolai filii Iohannis innocens sit penitus et inmunis pugilem pedestrem in congressum, quos meliores et agiliores invenire possent, cum instrumentorum generibus duello pedestri secundum regni consuetudinem aptis et oportunis in area certaminis contra sese pugnaturos secundo die octavarum festi sancti Martini confessoris 61 in conspectu regie maiestatis statuere conmisissemus, prefatus Nicolaus filius Moysa ad ipsum secundum diem dictarum octavarum festi beati Martini confessoris ad dimicacionem predicti duelli sui non venit, nec pugilem suum peditem statuit nec ipsum duellum dimicari facere curavit, sed se a facie iuris et iusticie in sue culpabilitatis indictum penitus absentavit, predicto Nicolao filio Iohannis de Owar cum suo pugile pedite in area certaminis usque crepusculum noctis in ipso secundo die octavarum festi beati Martini confessoris expectante coram nobis in verum, quia iuxta regni approbatissimam consuetudinem universe cause humano testimonio conprobate duello vel iuramento debito fine sarciuntur et terminum duelli vel iuramenti intransgressibilis fore dinoscitur, predictusque Nicolaus filius Moysa in predicto termino et deputato et per procuratorem ipsius assumpto ad dimicacionem dicti duelli, quo mediante in premissa potenciaría detencione ipsorum armorum octo marcas valencium se innocentem fore et inmunem conprobare tenebatur, venire non curavit, ideo eundem Nicolaum filium Moysa pro premissa potenciaría detencione prefatorum armorum octo marcas valentum, privatis omnibus bonis et proprietatibus possessionariis ipsius et in duabus partibus nostris manibus iudiciariis, in tercia vero parte manibus ipsius Nicolai filii Iohannis iuris ordine applicatis suadente, in sentencia capitali decrevimus convictum extitisse tenore presencium mediante. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem presentes litteras nostras concessimus privilegíales pendentis sigilli nostri autentici munimine roboratas. Datum in Wyssegrad tercio die diei duelli memorati anno domini Millesimo Trecentesimo Quadragesimo Secundo. ') 1342 Februar 9 ") 1342 November 19

1342 Mai X

') /342 Januar 20

4

) 1342 September

16

'' 1342 Oktober fi

¡342 November 25 557. Vor dem Kapitel von Eisenburg verkauft Paul Sohn des Gulach von Guides, seinen Besitzanteil in Guides, dessen Grenzen beschrieben werden, um 20 Mark Wiener Breitpfennige an Ladislaus und Nikolaus Söhne des Siegfried von Käld, - 356 -

1342 Emerich Sohn des Emerich, und Nikolaus Sohn des Marcellus, ebenfalls Edle von Káld, und ihre Erben zu dauerndem Besitz, ohne sich irgendwelche Rechte vorzubehalten. Erhallen im Transsumpt des Kapitels DL 93.970 (B), früher in Festetics-FA.

von Eisenburg von 1385 Dezember 6 im Ung. Staats A. zu Keszthely. - Abschr. saec. 18 ebenda DL 93.329 (B2).

Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie beati Michaelis archangeli de Castro Ferreo notum facimus tenore presencium quibus expedit universis, [quod] a) Paulus filius Gulach de Gulach coram nobis personaliter constitutus totalem possessionariam porcionem suam in ipsa possessione Gulach vocata ipsum contingentem, cum omnibus utilitatibus suis et pertinenciis universis, sicut predecessores eiusdem possedissent pleno iure, cuiusquidem possessionis mete taliter distinguntur: prima meta incipit ab una gurgite Halmazo vocata, que gurges quinquies fluvit scaturiendo, quinquies autem desinit deficiendo, que ab occidente possessionem Pauli filii Gulach, ab oriente terram [Ladizlai] 3 ' et Nicolai filiorum Seueredi, Emerici filii Emerici, Nicolai filii Marcelli et filiorum Egidii nobilium de Kald distingit et separat; deinde procedit versus meridiem per[venit ad] a) unam magnam viam, que via de villa Tuskan vadit ad villam Gely et in eadem via non longe transeundo flectitur versus aquillonem pervenit ad m[etas ter]reas a ) quamplurimas, aliubi per unam metam, aliubi per duas metas terreas erectas; qua [.. .] a) sic longe transeundo ab occidente terram nobilium de Gely, ab oriente [eandem] b ) possessionem Gulach distingunt et separant; abhinc cadit ad unam magnam viam publicam et conmunem circa silvam Farcaserdey vocatam, circa quam in eadem vi[a lon]ge a) procedendo transsit versus orientem directe usque ad dictam gurgitem Halmazo vocatam, circa quam viam sunt multe mete terrefc, que a plaga aquillonis terram D [ . . .]b> a meridionali autem dictam terram Gulach distingunt et separant ibique terminantur; ministerio vive vocis dixit et confessus est vendidisse donasse perpetuasse ac contulisse magistris Ladizlao et Nicolao filiis Seueredi, Emerico filio Emerici et Nicolao filio Marcelli nobilibus de Kald et per eos eorum heredibus h e r e d u m q u e suorum successoribus iure perpetuo quiete pacifice et irrevocabiliter perpetuo possidendam tenendam pariter et habendam in filios filiorum, nullum ius et dominium sibi et heredibus suis in eadem reservando, pro viginti marcis denariorum promptorum Vyennensium latorum manu numeratis et ex integro persolutis. In cuius rei memoriam perpetuamque firmitatem nostras concessimus litteras privilegíales roborare 0 1 sigilli nostri consignatas medioque alphabeto intercisas. Datum in festi beate Katharine virginis anno domini M m o CCC m o XL m " secundo, magistris A n d r e a preposito [Michaele] b) cantore, Gregorio custode et Gregorio decano ecclesie nostre existentibus. •') verwischt

h

(B)

1342 Dezember

) Loch im Pergament

(B)

L

) so B

6

558.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet, daß laut Auftrag des Palatins Wilhelm Drugeth, am 1. August zusammen mit seinen Abgeordneten die Teilung des Besitzes Köröselb und einer Mühle Tristianmolna in der Rabnitz unter genannte Angehörige des Geschlechtes Jäk durchzuführen, der Kanonikus Nikolaus mit den Vertretern des Palatins nur die Grenzbegehung eines Viertels von Köröselb, das dem - 357 -

1342 Paul Sohn des Iwan, und seinen Neffen Peter und Johannes, Söhnen des Jakob, gebührte, durchgeführt werden konnte; dieser Besitz wurde ihnen eingeantwortet und die Grenzen werden beschrieben; diese Grenze trennt den westlich davon gelegenen Besitz von dem des Nikolaus und Sandur, Söhnen des Gregor, und deren Verwandten im Osten. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.900 (A). - Einschnitte eingehängten Siegels. Ungedruckt. — Vgl. oben n. 537, 545 und 551.

im Pergament

und Spuren des

rückwärts

Nos capitulum ecclesie sancti Mychaelis archangeli de Castro Ferreo significamus tenore presencium universis, quod cum secundum continenciam litterarum domini Vyllermi Druget palatini inter nobiles de genere Iaak, videlicet Petrvm et Blasium filios Iohannis, Iwan filium Mychaelis, Nicolaum filium eiusdem Iwan, Lorandum filium Iacobi, Paulum filium Iwan, Petrum et Iohannem filios Iacobi ab una, item Nicolaum et Sandur filios Gregory, Paulum filium Petri, Iohannem filium Iohannis, Paulum, Martinum et Leukus filios Iacobi parte ab altera ad exsequenda et videnda, que in litteris domini palatini plenius continere, scilicet super quarta parte possessionis Keuruselv vocate in comitatu Castri Ferrei existentis et uno molendino Tristianmolna nuncupato in fluvio Repche currente ac duodecim iugerum terrarum arabilium ante ipsum molendinum existencium per metas infrascriptas debere separari et distingii, a) distingendo et separando ab aliorum porcionibus, assignari et statui Petro et Biasio filiis Iohannis, Iwan filio Mychaelis, Nicoiao filio eiusdem Iwan, Lorando filio Iacobi, Paulo filio Iwan, Petro et Iohanni filiis Iacobi perpetuo possidere; tandem partes coram nobis personaliter constituti hominem nostrum unacum Biasio filio Pauli de Pethlend vel Phylippo filio Omodei de Pogh pro testimonio, sicut in litteris suis idem dominus palatinus amicabiliter nos postulabat et iidem nobiles transm'tti postularunt, et cum unum ex nobis Nicolaum sacerdotem ecclesie nostre canonicum pro testimonio transmisissemus ad videndas metarum erecciones inter partes et separaciones porcionum ipsarum parcium prescriptarum et unicuique eorum suam porcionem relinquere et assignare per distincciones perpetuo possidere; tandem iidem homines domini palatini et homo noster ad nos reversi concorditer retulerunt, quod in predictis octavis sancti Iacobi apostoli 1 ' accessissent et porcionem Pauli filii Iwan, Petri et Iohannis filiorum Iacobi, fratris sui, in eadem possessione Keuruselv habitam et ad possessionem eorum Egvrzyg applicatam iuxta fluvium Repche existentem, talium metarum cursibus separatam et distinctam hoc ordine retulerunt: quod prima meta incipit ab oriente super fluvio Keurus et prope ipsum fluvium Keurus quantum ictus est lapidis iuxta unum pratum ab aquilone est una meta terrea; inde progrediendo versus aquilonem longe girando pervenit ad unam metam terream novam; inde divertii ad occidentem ad unum dumum iliceum et prope eundem dumum a parte occidentali sunt due mete terree de novo erecte; inde egrediendo directe ad eandem plagam aquilonis pervenit ad duas metas terreas de novo erectas; inde vadit ad eandem plagam ad longitudinem unius iugeris, in cuius iugeris fine ab occidente sunt due mete terree de nove a ) erecte et prope easdem metas iungitur ad unam viam magnam, qua de Chalad vadit in Egvrzyg et in eadem via parvum flectendo iungit duas metas terreas eiusdem vie ab aquilone positas; inde tendit directe ad eandem plagam aquilonis, per longitudinem unius iugeris currendo cadit in fluvium Repche ibique terminantur; - 358 -

1342 p e n i t u s nullo c o n t r a d i c t o r e existente; q u a r u m m e t a r u m cursus ad o r i e n t e m S a n d u r et f r a t r i b u s e o r u m s u p e r i u s n o m i n a t i s , ad p a r t e m v e r o o c c i d e n t a l e m P a u l o filio I w a n , P e t r o , I o h a n n i et S t e p h a n o filiis Iacobi s é p a r a n t et distingunt. D a t u m in f e s t o sancti Nicolai confessoris a n n o domini M° C C C m o X L m o s e c u n d o . •') so A

h

) 1342 August I

1342 Dezember

6

559.

Das Kapitel von Eisenburg beurkundet: Da die laut Auftrag des Palatins Wilhelm Drugeth für den 1. August festgesetzte Grenzbegehung und Aufteilung des Besitzes Köröselö unter genannte Mitglieder des Geschlechtes Jak wegen Unklarheiten über die Lage des Teiches Bukech nicht durchgeführt werden konnte, wurde vereinbart: am 15. Oktober sollten Peter Sohn des Johannes, Paul Sohn des Jakob und Paul Sohn des Iwan nach Eidesleistung den Grenzverlauf zeigen. Am festgesetzten Termin leisteten sie in Gegenwart des Kanonikus Nikolaus in der in Ungarn gültigen Rechtsform den Eid und die Grenzbegehung wurde nach ihren Angaben durchgeführt. Zwei Origg. im KomitatsA. zu Ödenburg, Niczky-FA. Ah: Besiegeltes Chirograph, ABC am oberen Rande durchschnitten, Siegelrest erhalten. - A:: ABC am unteren Rande durchschnitten. - Pergamentstreifen und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. Ungedruckt. - Wiedergabe nach At; der Text von A, geringfügig verschieden.

N o s c a p i t u l u m ecclesie sancti Michaelis archangeli de C a s t r o F e r r e o n o t u m f a c i m u s t e n o r e p r e s e n c i u m universis, q u o d cum iuxta c o n t i n e n c i a m l i t t e r a r u m domini Vyllermi D r u g e t h palatini inter nobiles d e g e n e r e I a k , videlicet Petrvm"' et Blasium filios I o h a n n i s , Iwan filium Michaelis, N i c o l a u m filium eiusdem I u u a n , L o r a n d u m filium I a c o b i , P a u l u m filium I w a n , P e t r v m et I o h a n n e m filios Iacobi a b u n a , item I o h a n n e m filium I o h a n n i s , P a u l u m , M a r t i n u m et L e u k u s filios Iacobi p a r t e a b altera ad e x s e q u e n d a et v i d e n d a , q u e in litteris palatini plenius c o n t i n e t u r , scilicet s u p e r q u a r t a p a r t e possessionis K e w r u s e l u e vocate in c o m i t a t u Castri Ferrei existentis et u n o m o l e n d i n o T r i s t i a n m o l n a n u n c u p a t o in fluvio R e p c h e c u r r e n t e ac d u o d e c i m i u g e r u m t e r r a r u m arabilium a n t e ipsum m o l e n d i n u m existencium p e r m e t a s infrascriptas d e b e r e separari et distingi, d i s t i n g e n d o q u e et s e p a r a n d o a b a l i o r u m p o r c i o n i b u s assignari et statui P e t r o et Biasio filiis I o h a n n i s , Iwan filio Michaelis, Nicoiao filio e i u s d e m I w a n , L o r a n d o filio Iacobi et e o r u m h e r e d i b u s in filios filiorum ac h e r e d u m p o s t e r i t a t i b u s p e r p e t u o p o s s i d e r e , t a n d e m p a r t e s c o r a m nobis p e r s o n a l i t e r constituti h o m i n e m n o s t r u m u n a c u m Biasio filio Pauli d e P e t h l e n d vel B e k e filio O l i u e r y d e Pogh aut P e t h e u d e Z e l e s t e vel Philippo filio O m o d e y p r o t e s t i m o n i o , sicut in litteris suis idem d o m i n u s p a l a t i n u s amicabiliter nos p o s t u l a b a t , iidem nobiles transmitti p o s t u l a r u n t et cum u n u m ex nobis, M i c h a e l e m c a n t o r e m ecclesie nostre h o m i n e m n o s t r u m transmisissemus, d e m u m ad nos reversi r e t u l e r u n t , q u o d in octavis festi beati Iacobi a p o s t o l i " accesserunt ad faciem predicte possessionis K e w r u s e l e w vocate s u p e r metis ipsorum ipso die c o n c o r d a s s e nequivissent, sed postea p a r t e s iterum c o r a m nobis constituti iidem Petrvs" l) filius I o h a n n i s , P a u l u s filius Iacobi p r o se p e r s o n a l i t e r , p r o M a r t i n o et L e u k u s f r a t r i b u s suis cum litteris p r o c u r a t o r i b u s c o n v e n t u s de D e m e n k ipsarum m e t a r u m erecciones, q u e in m e d i o lacy B e k e t h o u a incipit, fidei Petri filii I o h a n n i s , Iwan fili Michaelis a d i u n c t o eis P a u l o filio Iwan i u r a m e n t i s s e c u n d u m regni c o n s u e t u d i n e m ut est moris iurare s u p e r t e r r a m , p r e s e n t e nostro t e s t i m o n i o , tercia feria p r o x i m a post - 359 -

1342 q u i n d e n a s beati Michaelis archangeli 2 ' fiendis c o n m i s e r u n t ita, ut iidem P e t r u s filius I o h a n n i s , P a u l u s filius Iwan p o s t q u a m i u r a m e n t u m d e p o n e r e n t ubi loco m e t a r u m o s t e n d e r e n t , e r i g e r e n t u r partis a d v e r s e c o n t r a d i c c i o n e n o n o b s t a n t e ; a d v e n i e n t e ipso t e r m i n o h o m i n e m n o s t r u m N i c o l a u m s a c e r d o t e m ecclesie nostre c a n o n i c u m ad i p s o r u m i u r a m e n t a a u d i e n d a et m e t a r u m erecciones v i d e n d a t r a n s m i s i m u s , t a n d e m i d e m h o m o n o s t e r cum utrisque p a r t i b u s ad nos reversus et ipsis p r e s e n t i b u s retulit o r á c u l o vive vocis, q u o d in p r e f i x o t e r m i n o iidem P e t r u s filius I o h a n n i s , Iwan filius Michaelis et Paulus filius I u u a n predicti s e c u n d u m regni c o n s u e t u d i n e m depositis calcis et cingulis resolutis, positis terris s u p e r capitibus e o r u m ut est moris iurare s u p e r t e r r a m , iurassent et i u r a m e n t a l i d e p o s i c i o n e loca m e t a r u m e r i g e n d a r u m tali m o d o o s t e n d i s s e n t , q u a r u m q u i d e m m e t a r u m noviter e r e c t a r u m cursus et a p o r c i o n i b u s aliorum s e p a r a t a r u m hoc o r d i n e distinctas et erectas p a r t e s r e t u l e r u n t : q u o d prima m e t a incipit s u p e r lacus B u k e c h , scilicet in m e d i o e i u s d e m et exit de ipso lacu ad p a r t e m o c c i d e n t a l e m ad u n a m m e t a m t e r r e a m n o v a m , q u e est m e t a Petri fili I o h a n n i s , Iwan fili Michaelis et f r a t r u m e o r u n d e m p r e s c r i p t o r u m et p e r ipsam m e t a m ad p a r t e m m e r i d i o n a l e m ipsis Iwan filio Michaelis et P e t r o filio I o h a n n i s et aliis sociis e o r u m s u p e r i u s n o m i n a t i s , ad p a r t e m v e r o aquilonis I o h a n n i filio I o h a n n i s , P a u l o filio Petri et aliis f r a t r i b u s e o r u m s u p e r i u s expressis; d e i n d e directe tendit ad p a r t e m o c c i d e n t a l e m , pervenit ad u n a m viam m a g n a m , q u a d e Vyfolu vadit in Sar; circa e a n d e m viam est a b o r i e n t e una m e t a t e r r e a nova et salit ipsam viam ad e a n d e m p l a g a m occidentis, directe longe c u r r e n d o pervenit iterum ad aliam v i a m , q u e de C h a l a d vadit in fluvium K e u r u s ; inde a d h u c directe c u r r e n d o vadit et p e r v e n i t iterum ad u n a m v i a m , q u e venit inter villas Sancti I o h a n n i s et S a n d u r f o l u a , et vadit in fluvium K e u r u s et ibi iuxta e a n d e m viam a b o r i e n t e est una m e t a t e r r e a de n o v o e r e c t a ; inde ad e a n d e m p l a g a m occidentis e u n d o pervenit ad u n a m m e t a m t e r r e a m a n g u l a r e m in t e r r a arabili positam et noviter e r e c t a m ; q u a r u m m e t a r u m cursus ad m e r i d i e m P e t r o filio I o h a n n i s et Blasio fratri s u o , Iwan filio Michaelis et Nicolao filio suo, L u k a c h i o et L o r a n d o filiis Iacobi, ad a q u i l o n e m v e r o I o h a n n i filio I o h a n n i s , M a r t i n o , P a u l o et L e v k u s filiis Iacobi, P a u l o filio Petri et filiis S a n d u r supradictis s e p a r a n t et distingunt; d e ipsa a u t e m m e t a angulari flectit versus m e r i d i e m et vadit directe ad m e r i d i e m et iuxta t e r r a m c o n d a m Pauli fili Ivan c u r r i t ' e t pervenit ad u n a m m e t a m t e r r e a m n o v a m s u p r a a r b o r e m piri a b o c c i d e n t e p o s i t a m , H y n t h o u s k u r t h y l v o c a t a m ; de ipsa m e t a t e r r e a directe currit ad fluvium K e u r u s ibique t e r m i n a n t u r . M e t e a u t e m noviter e r e c t e ad o r i e n t e m a b angulari m e t a u s q u e fluvium K e u r u s P e t r o filio I o h a n n i s , Iwan filio Michaelis et f r a t r i b u s e o r u m s u p e r i u s n o m i n a t i s , a b occidente v e r o I o h a n n i filio I o h a n n i s , S a n d u r et f r a t r i b u s e o r u n d e m s e p a r a n t et distingunt. In cuius rei m e m o r i a m p e r p e t u a m q u e f i r m i t a t e m nostras concessimus litteras privilegíales m e d i o q u e a l p h a b e t o intercisas. D a t u m in festo beati Nicolai confessoris a n n o domini M" C C C " X L m o s e c u n d o , magistris A n d r e a p r e p o s i t o , Michaele c a n t o r e , G r e g o r i o custode et a l t e r o G r e g o r i o d e c a n o ecclesie nostre existentibus. c ) ') 1342 August I A,: atif Rustir; A,:

1342 Oktober

Iohannes

15 A,:

... domini M1"" CCC'"" XL" secundo

(nach 1340) 560. Stephan Läczkfi, Gespan von Ödenburg und Eisenburg, nimmt der Stadt Güns widerrechtlich ein Gebiet zwischen Güns und Rattersdorf weg. - 360 -

1342 Erwähnt in der Urkunde König Ludwigs I. von 1347 April 13, Orig. im StadtA. zu Güns (A), Pótsorozat I. — Grenzbeschreibung in der Urkunde des Kapitels von Eisenburg von ¡354 März 19, erhalten im Transsumpt der Königin Maria von 1383 Januar 16 in: Abschriften ... allten Freyhaitn ebenda. Stephan Láczkfi war von 1340-1343 IV Gespan von Ödenburg und Eisenburg, die erwähnte Entfremdung kann also in die von uns berücksichtigte Periode fallen. Um dieses Grundstück wurde jahrelang gestritten; es finden sich viele Urkunden in StadtA. zu Güns, in denen immer wieder die Rückgabe desselben verlangt und vom König angeordnet wurde, scheinbar ohne Erfolg. Die Grenzbeschreibung und Einantwortung an die Stadt Güns durch das Kapitel von Eisenburg erfolgte auf Befehl König Ludwigs 1.

Lodovicus dei gracia Hungarie rex fideli suo magistro Laurencio corniti Soproniensi, Castri Ferrei . . . Dicunt nobis cives et hospites nostri de Kwzegh, quod q u a n d a m terram eorum inter Reuth et ipsam civitatem Kwzeegh existentem, Stephanus filius Lachk tunc comes Soproniensis et de Castro Fereo . . . ab eis abstulerat . . . 1354 März 19 Die Grenzbeschreibung lautet: prima meta incipit in monte iuxta terram abbatis de Kedhel secus q u a n d a m viam et locum aquosum ab occidente; abhinc de ipso monte versus occidentem descendit inter vineas ad terras arabiles Egidii sub ipso monte in fine cuiusdam vinee scilicet Symonis ioculatoris de Rewth; deinde directe transit ad fluvium Gungws et ibi iuxta fluvium Gungws ab oriente unam metam erexissent; abhinc ipsum fluvium saliendo flectitur versus villam Rewth ad longitudinem unius iugeris, ascendendo ad m o n t e m , ubi in latere ipsius montis unam metam secus q u a n d a m viam ab oriente erexissent; abhinc in eodem monte asscendit in una via versus occidentem non longe, ubi q u a n d a m magnam arborem ilicis frondibus carentem secus ipsam viam a parte meridionali meta terrea circumfusa pro meta erexissent; deinde unam vallem versus occidentem saliendo ascendit ad unam montem iuxta quandam arborem tremuli et in vertice ipsius montis inter lapides unam metam erexissent; abhinc descendit de latere eiusdem montis et similiter unam vallem transiliendo pervenit et ascendit versus meridiem ad unum monticulum ibique unam metam erexissent; deinde ad occidentem currit per arbores cruce signatas descendens ad rivulum putei Warkhkwtha dictum; de transitu metarum per ipsum rivulum in longitudine duorum iugerum a meridie situati ipsum fluvium saliendo ascendit per montem versus occidentem et pervenit ad unam viam magnam Warwtha dictam, secus quam ab aquilone unam metam erexissent; deinde in eadem via eundo versus villam Leuka pervenit ad locum Gerechhedgy dictum ibique inter duas vias subtus quandam araborem ilicis secus foveam Cementi 3 ' ab aquilone habitam unam metam erexissent ab occidente; deinde in eadem via una Arukwtha dieta descendendo longe per arbores cruce signatas et pervenit ad unum monticulum inter duos rivulos vulgo Mezehre Lenuelyke et fons Welyke existentem et inferiori acie ipsius montis unam metam erexissent; abhinc progrediendo per vallem versus occidentem ascendit ad montem et in latere ipsius montis secus quandam viam Louaghgyalugwtha dictam ab occidente unam metam erexissent; deinde per valem G u z ^ dictam ad occidentem vergendo tendit versus partem meridionalem per locum feneti et arbores cruce signatas ad montem ascendendo usque ad magnum m o n t e m , in cuius vertice sub arbore Iuniperi fenyhedgy dieta et secus q u a n d a m viam subtus ipsum montem ab aquilone unam metam erexissent ibique terminantur; que ad meridiem distingunt possessionem Rohunch et ad orientem ville Leuka separat. In cuius rei memoriam perpetuamque stabilitatem presentes concessimus litteras privilegíales, pendenti - 361 -

1342 sigillo nostro consignatas medioque alphabeto intercisas. Datum tercio die statucionis prenotate 1 ' anno domini Millesimo trecentesimo quinquagesimo quarto, magistris Petro preposito, Michael custode, Dominico cantore et Stephano decano ecclesie nostre existentibus. h ') so A ) Lesung unsicher, Suz? ') Die Grenzbegehung fand statt 1354 März Ì7 = feria s e c u n d a p r o x i m a a n t e d o m i n i c a m L e t a r e p r o x i m e preterita -) in der jedem lateinischen Text in den „Abschriften ..." beigegebenen deutschen Ubersetzung werden die Ortsnamen folgendermaßen benannt: M a n e s t o r f f , R a t e s t o r f f , G i i n s p a c h , G r a t s c h e n b e r g . Bei den Kalchofen, Leukahawser; Warkhkwtha = H a u ß p r u n ; Arukwtha = Grabenweg; warwtha = hawß- oder s c h l o ß w e g ; L o u a g h g y a l u g w t h a = R o ß s t a i g o d e r G e e s t a i g ; a r b o r ilicis = A s t h s p a l t e r

- 362

N A C H T R A G Z U B A N D II U N D III 1284 April 16

11255 a

Herbord Sohn des comes Herbord dg. Osl, übergibt einen Besitzanteil in Szeplak, den ihm dessen Besitzer Johannes Sohn des Belud, für 32 Mark Wiener Breitpfennige verpfändet hatte, um dieselbe Summe den Söhnen des Banus Osl, Osl und Jakob; er ist dazu genötigt, um die Schulden, die er während der Gefangenschaft bei Johannes dg. Heder, Sohn des Banus Heinrich, machen mußte, zu tilgen; Johannes dg. Osl kann das Pfand ebenfalls um 32 Mark Wiener Breitpfennige rücklösen. Orig. im Ung. StaatsA. DL 40.172. — Einschnitte im Pergament und Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk, gleichzeitig: super obligacione porcionis Iohannis filii Belud pro filiis Osl bani. Ungedruckt.

D a t u m pro memoria, quod magistro H e r b o r d o filio comitis Herbordi ab una parte, comite Iacobo filio Osl bani pro se et pro magistro Osl fratre suo ex altera coram nobis constitutis, idem magister H e r b o r d u s propter evidendas necessitates suas, quas prope a ) captivitatem magistri Iohannis filii Herrici perpessus est, porcionem Iohannis filii Belud, quam habet in villa Zeplak cum omnibus utilitatibus et pertinenciis ac tributo fori, quam scilicet porcionem ipso magistro H e r b o r d o mediantibus nostris litteris idem Iohannes filius Belud b ' pignori pro triginta duabus marcis latorum Viennensium obligaverat sicut dicitur, cum articulis et condicionibus in eisdem litteris nostris factis et assumptis et eisdem iuribus, quibus sibi per eundem comitem Iohannem filium Belud obligata fuisse dicitur, dedit et obligavit prefatis comiti Iacobo et magistro Osl pro triginta duabus marcis latorum Viennensium, decem pensis pro qualibet marca computatis; ita videlicet, quod sepedictus Iohannes filius Belud eandem porcionem suam redimet a filiis Osl bani supradictis pro summa triginta duarum marcarum predictarum; et quia de condicione obligacionis predicte nobis plene non constabat, pro eo, quia idem magister H e r b o r d u s easdem litteras penes se non habebat, nostras litteras presentes dedimus iuxta assercionem magistri Herbordi prenotati. Datum c ) in octavis passce anno domini M° CC° octagesimo tercio. *') so A, statt propter

h

) über der Zeile von gleicher Hand eingefügt, (A)

- 363 -

auf Rasur (A)

1289 - 1299 1289 II 315 a Vor dem Kapitel von Eisenburg verkaufen Andreas dg. Nàdasd, Sohn des Chapou, und seine Söhne Andreas, Ladislaus und Dyonisius ihren Besitz Pähok um 200 Mark an den Gespan Lukach von Zala zu dauerndem Besitz. Erhalten im Transsumpt des Kapitels von Eisenburg von 1341 Februar 18, dieses transsumiert durch das Kapitel von Eisenburg 1386 November 10, Orig. im Ung. StaatsA. DL 86.508 (C), früher im Nädasdy-FA. Ungedruckt.

Nos capitulum ecclesie de Castro Ferrei notum facimus tenore presencium universis, quod constitutis coram nobis magistro Luchach comite Zaladiensi ab una parte, comite Andrea filio Chapou de genere Nadasd una cum filiis suis A n d r e a , Ladizlao et Dionisio, qui aderant personaliter ab altera, iidem comes Andreas et filii sui possessiones suas scilicet tres villas Paah nuncupatas, cum omnibus utilitatibus suis, circumstanciis et pertinenciis universis, vineis in promontorio ipsarum possessionum plantatis, fenetis, nemoribus, silvis et virgultis vendiderunt magistro Luchach predicto pro ducentis marcis plenarie receptis ab eodem, iure perpetuo pacifice et quiete inrevocabiliter possidendas in filios filiorum heredumque suorum successores; hoc adiecto, quod nullius ternporis intervallo comes Andreas predictus et filii sui prenotati magistrum Luchach et suos heredes heredumque suorum successores racione possessionum suarum venditarum poterunt in aliquo molestare seu agravare. Q u o d ut ratum sit nec per quempiam parcium posteriorum presentis vendicionis series possit irritary, revocary vel retractary, ad instanciam et peticionem parcium presens scriptum contulimus nostro sigillo conmunitum, magistro Mychaele preposito ecclesie nostre, Biasio custode, Cosma decano existentibus, anno ab incarnacione domini M° CCC°° LXXX i o nono.

1299 Dezember 4 II 470 a Das Kapitel von Raab beurkundet, daß Agidius von Zitzmannsdorf, Sohn des Ägidius, dem Bischof Theodor von Raab für sich und namens seines leiblichen Bruders Herke je 15 Mark Wiener Breitpfennige bezahlte; diese Zahlung erfolgte auf Grund eines Schiedsspruches in der Streitsache zwischen den Brüdern und dem Bischof Theodor, der sie der Zerstörung seines Besitzes Patha im Komitat Somogy bezichtigte und zu deren Beilegung bereits ein gerichtlicher Zweikampf festgesetzt worden war; da Herke nicht in der Lage zur Zahlung der 15 Mark ist, verpfändet er seinem Bruder seine Besitzanteile in Zitzmannsdorf und Nagy Ecs samt allen Zugehörigkeiten auf drei Jahre; könne er den Besitz nicht rechtzeitig rücklösen, müsse nach Ablauf von drei Jahren die doppelte Rücklösungssumme erlegt werden. Orig. im Ung. StaatsA. DL 61.163 (A), früher im Kisfaludy-FA. - Siegel an Pergamentstreifen, abgefallen. — Zitzmannsdorf ist ein seit 1529 abgekommener Ort zwischen Weiden und Podersdorf östlich des Neusiedlersees, vgl. Landestopographie des Burgenlandes I 396. Dort wird als erste urkundliche Erwähnung eine Urkunde von 1434 Mai 11 angeführt. Druck: Haz. okm. VII 283 n. 238.

Capitulum Iauriensis ecclesie omnibus Christi fidelibus presentibus et futuris presentes litteras inspecturis salutem in domino sempiternam. Ad universorum noticiam harum serie volumus pervenire, quod Egidius filius Egidy de possessione Chytwan comitatus Mosuniensis ab una parte, Herke frater eiusdem - 364 -

1299 - 1318 uterinus ex altera ad nostrani presenciam accedendo propositum et relatum extitit per eosdem, quod cum dominus Theodericus dei gracia episcopus et prelatus noster super destruccione seu devastacione cuiusdam possessionis Patha vocate sub comitatu Symigiensis existentis ipsos filios comitis Egidy coram iudicibus ordinariis traxisset in causam, licet materia questionis inter ipsas partes diucius fuisset ventilata et certamen duelli inter eos per eosdem iudices extuisset a ) adiudicata, tamen propter bonum pacis inter eos observande ac aribitrium et composicionem proborum virorum in pacis unionem talem et concordiam devenerunt, quod ¡idem Egidius et Herke dederunt et solverunt eidem domino episcopo triginta marcas denariorum latorum Viennensium racione premisse cause et offense, sopita tamen et sedata accione duelli antedicti; quamquidem sumpma pecunie supradictus Egidius persolvit coram nobis in hunc m o d u m , quod quindecim marcas pro se et alias quindecim marcas pro Herke fratre suo antedicto; pro quaquidem sumpma pecunie quindecim marcarum, quia eidem non subpetebat facultas solucioni ad presens, sepedictus Herke totalem porcionem suam in possessione prefata Chytwan iuxta Ferteu iure hereditario ipsum contingentem et aliam suam porcionem possessionariam in territorio maioris ville Ech existentem, sibi debitam de iure et de facto, titulo obligacionis dedit et assignavit a data presencium usque spacium trium annorum cum utilitatibus universis Egidio fratri suo antedicto ita videlicet, quod si usque eandem terciam revolucionem anni pro eadem sumpma pecunie quindecim marcarum redimere voluerit porciones antedictas, habebit salvum ius redimendi; elapsis vero temporis tribus annis quandocumque redimere voluerit porciones easdem, valebit redimere sub gravamine dupli ab Egidio fratre suo antedicto, ad quod se prefatus H e r k e coram nobis spontanea volúntate obligavit. In cuius rei memoriam et stabilitatis causeam presentes ad peticionem parcium concessimus litteras nostro sigillo autentico conmunitas. Datum II nonas decembris anno domini Millesimo Ducentésimo Nonagésimo Nono; magistris Karachino preposito ecclesie nostre, Mathya lextore, Fabiano cantore et Stephano custode existentibus. '') so A

1318 Mai 1

III 208 a

Vor dem Kapitel von Raab erscheint Mauricius dg. Csák Sohn des Banus Demetrius, nunmehr Dominikanermönch in Raab, in Begleitung des Martin, Prior des Dominikanerkonvents zu Raab, und schenkt dem gleichfalls erschienenen comes Symon von Kimle, Sohn des Enardus, und seinem Schwiegersohn comes Dionysius von Hof (?) Sohn des comes Pamplinus von Hof, den Erbbesitz Sarndorf bei Ragendorf zum Dank für ihre seinem Vater Banus Demetrius geleisteten Kriegsdienste, vor allen in den Kämpfen mit den Deutschen bei Bernstein, zu dauerndem Besitz; zusätzlich erhält er von ihnen die Zahlung von 230 Mark Wiener Breitpfennigen; Peter, Provinzial des Dominikanerordens, Prior Martin und die Ordensbrüder geben hiezu ihre Zustimmung; die Urkunden, kraft deren Mauricius Sarndorf seiner Gemahlin Katharina, nunmehr Nonne im Kloster auf der Margareteninsel zu Ofen, verpfändete, übergibt er den Beschenkten. Orig. früher im Batthyány-FA zu Könnend, heute nicht mehr auffindbar. - Elench des Archivs im Ung. StaatsA., Fasz. 16, p. 416 folgender Vermerk: Fassio fratris Mauricii de ordine Fratrum Praedicatorum filii Demetrii bani de Chák super possessione Chun in comitatu Mosoniensi existenti pro comité Simone de Kemna.'" - 365 -

1318 - 1338 Druck: Körmendi füzetek, hrsg. von Ivànyi Béla, Dominikanus levélek és oklevélek levéltàrban (Briefe und Urkunden, Dominikaner betreffend, im Archiv zu Körmend).

körmendi

Capitulum Iauriensis ecclesie universis Christi fidelibus . . . , quod religiosus vir frater Mauricius de ordine fratrum Praedicatorum filius nobilis viri quondam Demetrii bani de generacione Chak uno cum fratre Martino priore eiusdem ordinis de conventu et domo Iauriensi ab una parte, comes Symon filius Enardi de Kemna a ) et comes Dionysius filius comitis Pamplini a) bone memorie nobilis de Zoph u ) gener eiusdem comitis Symonis parte ex altera coram nobis . . . frater Mauricius volens recognoscere et recompensare ob sue salutis remedium utpote vir sancte vite memoria, obsequia et obsequiosa merita supradictorum comitum Pamplini a) et Symonis, qui idem in diversorum preliorum articulis . . . et specialiter in conflictu contra Theutonicos prope Castrum Perunstein olim habito supradicto patri suo.. .inpenderunt, receptis nihilominus ducentis et triginta marcis denariorum Wyennensium latorum a Symone et Dyonisio... quandam possessionem suam Chuun vocatam in comitatu Mosoniensi in vicinitate possessionis Reyka existentem terris arabilibus, fenetis, nemoribus, piscaturis in Danobio ac insulis ad eandem pertinentibus dedit ...Symoni et Dyonisio.. perpetuo et inrevocabiliter possidendam. Litteras Chuun ab antiquo possederunt et litteras religiose domine Katharine quondam consorti sue, nunc sanctimoniali de Insula Beate Virginis de Buda obligaverat, in manus memoratorum Symonis et Dyonisii assignavit... Datum in octavis beati Georgii martiris anno domini Millesimo Trecentesimo Decimo Octavo, magistris Mathya preposito, item altero Mathya lectore, Nicolao cantore, Michaele custode ecclesie nostre existentibus. •') Die Namen sind teilweise im Druck recht entstellt. Pamplinus ist nicht mit Sicherheit richtigzustellen; Kemna ist das heutige Magyar- und Horvàtkimle. das in einer späteren Urkunde auch K e m e n e genannt wird. Ob Zoph, in anderen Nennungen Csof, Csoph, tatsächlich identisch ist mit dem 1208 genannten Chof (UBB I 50 n. Hl). dem heutigen Hof am l.eithagehirge. ist nicht gesichert.

1338 August 11 393a Das Kapitel von Eisenburg berichtet dem Vizegespan Andreas des Gespans Leustachius (dg. Ratold) von Eisenburg, und den Adelsrichtern des Komitats, daß laut Auftrag der Priester Paul zusammen mit dem Abgeordneten des Komitats, Paul Sohn des Mike von Böd, die Richtigkeit der Anzeige des Georg Sohn des Varda von Vät, feststellten; Georg hatte angezeigt, daß er selbst, Ladislaus Sohn des Dominik, und Elias Sohn des Chepan, in ihrem Besitz Klein-Weppendorf von Zeuke Sohn des Lukas von Tömörd, Offizial von Weppendorf und seinen Leuten am 2. August überfallen wurden, die dortigen Frauen schwer mißhandelt und zehn Wagen Getreide geraubt wurden; überdies habe Zeuke ihn bei der Flucht zum Wohnsitz des Johannes Sohn des Dominik, in Böd töten wollen. Zwei Origg. im Archiv der Erzabtei St. MartinsberglPannonhalma, Guary-FA. — At: Einschnitte im Pergament und Reste des rückwärts eingehängten Siegels. — Rückvermerk von gleicher Hand: iudicibus nobilium comitatus Fcrrei Castri p r o G e o r g i o filio V a r d a d e Walt contra Z e u k e m »fficiulcm de V e p et universos populos de e a d e m inquisitoria. - A2: Text gleichlautend mit Aj. - Spuren des rückwärts eingehängten Siegels. - Rückvermerk von gleicher Hand, gleichlautend mit A/. Ungedruckt.

Nobilibus viris et honestis magistro Andree vicecomiti magistri Leustachy comitis Ferrei Castri iudicibusque nobilium eiusdem comitatus capitulum ecclesie - 366 -

1338 - 1296 sancti Mychaelis de eodem Ferreo Castro amiciciam et reverenciam prompciorem. Litteras vestras reverenter recepimus, in quibus vidimus contineri, quod Georgius filius Varda de Valt vobis dixisset querulose, quod Z e u k e filius Luka de Themerd officialis de Vep dominico die proximo post octavas sancti Iacobi apostoli proxime preterito" cum universis populis de eadem W e p armatis manibus et manu violenta super possessionem ipsorum Georgii filii Varda, Ladislai filii Dominici et Elie filii Chepani, Kyswep vocatam veniendo, decern currus frugum ad aliam possessionem Vep vocatam potencialiter deferendo, mulieres eiusdem ville enormiter verberando vulnerasset, eundem Georgium filum Varda cum suis servientibus de possessione sua Kysvep vocata ad d o m u m Iohannis filii Dominici de eadem Beud effugendo interficere voluisset; super quo nos petebatis diligenter, ut cum Paulo filio Myke de Beud homine vestro hominem nostrum pro testimonio mitteremus ad sciendam et quirendem de premissis omnimodam veritatem et primumque nobis Veritas per eodem constaret, vobis rescriberemus. Verum, cum vestris peticionibuss'" in omnibus acquiesscere velimus, cum prescripto Paulo homine vestro hominem nostrum Paulum sacerdotem pro testimonio transmisimus ad premissa exsequenda, qui ad nos reversi et per nos diligenter requisiti concorditer retulerunt, quod sicut a nobilibus et innobilibus provincie hominibus ac viris ecclesiasticis diligenti inquisicione habita scire potuissent, scivissent, ut omnia premissa per prescriptos Z e u k e m officialem de Vep et universos populos de eadem super ipsum Georgium fuisset fore facta. Datum secundo die festi beati Laurencii martiris anno domini M" CCC m o X X X m o octavo. ') (liirnach ad ge.slricht'n ') I.UH August 2

h

) zweimal t;eschri('bcn. nielli gt'liltfl

1296 Juli 8 11 425 a Vor dem Kapitel von Raab verkauft Jakob Sohn des Paulinus dg. Koppan, im eigenen, sowie im Namen seiner Brüder und Verwandten seinen Erbesitz in Nagy Ecs (in Maiori Eech) im Umfang von dreißig Joch samt seinem eigenen Wohnsitz (numero triginta terrarum simul cum fundo seu sessionali loco curie sue) um 24 Mark an Ägidius von Zitzmannsdorf und seinen Bruder Herke, Söhne des Ägidius; (de Chytuan) zu diesen dreißig Joch gehört auch ein Weingarten, den Ägidius auf eigene Kosten anlegen ließ, sowie die schon vorhandenen Weingärten; den Gesamtbesitz hatte laut früherer Urkunde des Kapitels von Raab der genannte Jakob und sein verstorbener Bruder Fuldrycus an den Ägidius von Zitzmannsdorf, Vater der beiden Käufer, um 20 Mark verpfändet, zu welcher Summe nun 4 Mark zugelegt werden. Hinzugefügt wird, daß Jakob und seine Erben die Käufer und ihre Erben vor allen Behelligungen durch Dritte zu schützen haben, und sämtliche Urkunden, die gegen Ägidius und seine Söhne in dieser Sache vorhanden sind, ihre Rechtskraft verlieren sollen. - Datum anno domini M° CC°° nonagésimo sexto, VIH" Idus iulii, magistris Carachino prepósito, Mathia cantore, Boors lectore, Stephano custode ecclesie nostre existentibus. Orig. im Ung. StaatsA. zu Budapest DL 61.159, früher im Kisfaludy-FA (A). - Besiegeltes Chirograph, die Buchstaben ABC am unteren Rande durchschnitten. — Siegel an rot-gelben Seidenschnüren, abgefallen. Druck: Haz. okm. V 80 n. 67.

- 367 -

WORT- UND SACHREGISTER, Band IV Die beigesetzten Zahlen verweisen auf die Nummern der Urkunden und Regesten.

A abavus, Vorfahre 123, 144 abbacia 338,376 abbas (et conventus) 99, 129, 140, 142, 155,161, 162, 177, 178, 192, 193, 194, 195, 201, 202, 217, 249, 254, 261, 275, 311, 315, 317, 338, 376, 386, 397, 398, 413, 421, 445, 448, 451, 467, 469, 492, 516, 535, 549, 553, 560 ablacio (rerum, b o n o r u m ) 1, 97, 453, 457; — iudiciorum 457 abtuen, entkräften, ledig sprechen 224 accio (et Iis), Klage, passim; — ardua 303; — duelli II 470 a; - mollis 303 accusator, Ankläger 85 Ackerland s. terra arabilis acies montis, die niedrigere Seite des Berges 560 actor, Kläger 85, 135, 395, 434, 516, 538 adeherencia, a d h e r e r e , Anwesenheit 207, 210, 272 adiudicacio 299, 434 aedificium, edificium, hedificium 17, 62, 124, 137 affinis 300 ager 98, 260, 351 agon mortis, Todeskampf 483 agravare, aggravare, gravare, beschweren mit Abgaben 203, 206, 299, 386 aigen, aygen (freyes) 314, 383, 422, 549 aindlef, der Elfte 549 alienare, alienacio, unrechtmäßig aneignen 201, 266, 387, 400, 432; - veräußern 229 aliubi, anderswo 243, 557 allegare, vorbringen (bei Gericht) 200, 210, 226, 274, 289, 332, 379, 395, 434, 538, 556 allodium, Eigengut 387 alphabetum intercisum, angeführt bei Ausfertigung als Chirograph 108, 156, 165, 171, 234, 244, 249, 287, 331, 408, 554, 559, 560 altalut, ung. aitai = quer, üt = Straße, Querstraße 270 altare, alter 183, 261, 535 altartuech 535

altercatio, Streit 308 alumpni (pacis) amplexus, Längenmaß 17, 134 anchomen, antreffen 422 angariare, Frondienst fordern 469, 553 anniversarium 188 ansprach, ansproch, Anspruch oder Anklage 383, 549 antidos 365 antecessor 450 anua = annus = einjähriges Füllen 188 appeticio 453, 457 apex (maiestatis) 84 aqua, Gewässer, passim; - Fluß 57, 91, 99 a r a t r u m , Hufe 22, 66, 238, 409, 424, 538, 548 aratura 17 arbiter, arbitrium, Schiedsrichter, Schiedsgerichtsurteil II 4 7 0 a ; 95, 113, 144, 148, 175, 187, 191, 284, 287, 308, 309, 350, 381, 382, 432, 443, 453, 457, 474, 506, 530, 537 arbitrativa ordinacio 493 a r b o r , als Grenzzeichen; - cerasi, Kirschbaum 171; - cruce signata 560; fructifera, fructuum 124, 339; — ilicea, ilicis, ilicum, Eiche 171, 216, 260, 269, 471, 560; - iuniperi, Wacholder, ung. fenyhedy 560; — priri, Birnbaum 99, 132, 243, 336, 381, 545, 559; - platani, (egur), Erle 381; - p o m u s 165, 381; p r u n a r u m 250, 269; — ornizyl 165; - quercus 171; — salicis, salicea, silicis (fyz) 171, 216, 381; - t r e m u l e , Zitterpappel 99, 560; - tylie, Linde 11, 269 archidianconus 66, 166, 188, 192, 199, 338, 358, 443, 490 arcuparator, Bogenmacher 58 area certaminis, duelli II 470a; 149, 474, 556; in quo fruges tritulantur 547 argentum finum 526 a r m a , — militaria 88, 474, 556; — municionis 384; - als Zahlungsmittel 530

- 369 -

Wort- und Sachregister, Band IV assessor iuratus, Beisitzer in der Adelsversammlung 310 a t t r a h e r e (in causum), anklagen , häufig auctoritas regia 162; - procuratoria 450 a u g m e n t u m pacis 210; - Hinzufügung 377 aula (des Königs) 319, 320, 328, 330, 429

aurora 170 aurum p u r u m 229 ausus temerarius, stehende Redewendung, häufig ava, Großmutter 211, 232, 321 avus, Großvater 107, 123, 144, 158, 166, 192, 270, 287, 389, 432, 458, 473, 538

B baro conbara (regni) 84, 100, 108, 123, 192, 200, 213, 222, 229, 330, 393; - Austrie 521 beneficium = Wohltat, häufig; — Pfründe 376 beneplacitum 1, 222, 229, 414, 432 berch = Berg 243 beschaidenheit, Auftrag 535 bik = arbor fagus = Buche 269

bipartire, in zwei Teile teilen 354 bladum 553 bos 108, 152, 326, 349, 409, 459 brif, brief 5. prief Brückenzoll 315 burgum, Vorstadt 137 byterwe = biderbe, angesehen 224 byvium = bivium, Kreuzweg 260

c cabella equacialis, Sute 412 cacumen montis 336 calliditas, Schlauheit calicus, Schuh 559 calcare, zertreten 222 caligo, Finsternis 380 . calor, color, List, Ausflucht 348, 365, 368 calumpniare, calumpniator, verleumden, Verleumder 211, 524 camerarius 469 camera, k a m e r a , des Königs, Finanzverwaltung 469; - Archivraum 499 campestres 117, 357, 377, 473 campus 340, 368 cancellarius des Königs s. — der Königin s. Heinrich B. von Wesprim, Mesco B. von Wesprim cantor, Würdenträger eines Kapitels, passim capacitas h u m a n a , Erinnerungsvermögen 538 capecia, Getreidemandel 85, 143, 152, 360, 468; — f r u g u m , Getreideabgabe 85 capitulum, passim; - generale des Zisterzenserordens 448 caput; - rivuli, Ursprung des Flusses 260; prodicionis, Anführer 222; - sigilli 127; vallis 243, 260, 276, 336, 471 captivacio, unrechtmäßige Besitznahme 203, 226, 237 carta = Urkunde, häufig castellanus, Burghauptmann 1, 62, 85, 87, 150, 155, 158, 165, 174, 187, 192, 198, 201, 221, 228, 229, 231, 238, 266, 275, 330, 368, 379, 412, 4 1 3 , 4 5 5 , 4 7 0 , 5 0 5 , 5 5 3 castellania, Burghut 368 castrensis ( h o m o , condicio castrensium), Burgleute 199, 307, 312, 364

Castrum s. B a j o t , Ankenstein/Borl, Hornstein/ Zorwkw, Bernstein/Leuka, Neuhäusl Dobra, Limbach/hindvd, Pernstal, Schwarzenbach /VÖ/Suerchbach, Särar/Saar, St. Veit!Sancti Wythy; - regium 310, 327 caulis, Kraut 132 causa, Prozeß, passim; — maior, Blutverbrechen; — minor, geringere Rechtsangelegenheiten 85; — racionabilis, begründet 121; — in causam attrahere, anklagen, passim causidicus, Klage erhebend 525 caverna, Brunnen (in der Höhle?) 93; — vulpium 243 cellarium, Keller 57 cellarius, Kellermeister 57 celsitudo vestra, Anrede an den König cenobium 386 census, Steuer 85, 317, 346; — et pensio 92 certitudinaliter, zuverläßlich 421 cetum nobilitatis 306, 312 chelich = Kelch 535 c h o u f f m a n n = Käufer 383 chorus, clericus chori s. clericus chuffen (wein) = Kufe 549 cibrio, chibrio, ius m o n t a n u m , Bergrecht 5, 57, 98, 166, 344, 386, 387, 521, 526 citacio, citare (legitime) vor Gericht laden, häufig; — morosa 162 cimiterium, Friedhof 450 cingulum, Gürtel 559 civis, concivis, (et hospes) 58, 85, 98, 129, 137, 140, 146, 160, 172, 177, 178, 181, 185, 255, 275, 290, 308, 309, 344, 346, 384, 393, 411, 426, 440, 452, 470, 517, 518, 522, 524, 526, 527, 528, 529, 534, 553

- 370 -

Wort- und Sachregister, Band IV civitas 85, 91, 141, 146, 160, 165, 177, 185, 310, 311, 313, 329, 341, 384, 411, 452, 470, 517, 522, 526, 527, 528, 529, 553; - regalis 143; corpus civitatia 137 civitatenses 470 claustrum, chloster 261, 276, 469 claviger 155 clericus (chori) 217, 249, 264, 381, 409, 412, 492 clientes 123 coequare, q u o e q u a r e , ausgleichen (Besitzanteile) 400, 432 cohospites 84, 452 collacio = Schenkung, häufig; — regalis 469; — Verfügungsgewalt 9, 18, 127, 153, 155, 208, 210, 222, 265, 275, 343 collecta (vel exaccio), Steuer; - regalis 85, 346, 400, 469, 485 colligacio, Verschwörung 222 commes = Graf, als Adelstitel nur bei Deutschen; — allgemein Titel eines Würdenträgers; - Gespan, passim; — curialis, Vizegespan 310; - Capelle regie 405, 474, 502; parochialis, Gespan c o m m e n d a t o r = Komtur 420, 424, 425 commercio 141 commissor, Täter 222 c o m m u n i o , Abendmahl 492 communitas, Gesamtheit der Bürgerschaft 62 composicio, conposicio, Ubereinkunft, passim compositor 237 cómplices 222, 439, 442, 445 compotus, conpotus, Währung; - B u d e n s i s 223, 323, 474, 502 comprovincialis 323, 332, 381 computacio, c o m p u t a r e , berechnen 210, 300 c o n a m e n , Bemühung 265 conbaro s. b a r o concivis s. civis concambium, Gütertausch, häufig concanonicus = canonicus, passim condicio, Stand 75, 133, 150, 275, 470, 492; translacio, Rangerhöhung 4 condicionarii, Burgleute, Unfreie 162, 307 conferre, vergleichen (Original mit Transsumpt) 395 confinium, Grenzgebiet; - Austrie 521; - regni 226, 332, 452, 538; - T e u t o n i c o r u m 3 confraccio, Zerstörung 1 conglutinacio viarum, Vereinigung der Straßen 545

darff s. Dorf debitor, Schuldner 349 decima, Zehent 317, 376m 453, 457; — frugum 62; — porcorum 85; — vicesimarum 275, 338; - vini 85

congregacio (generalis), Adelsversammlung des Komitats 88, 149, 150, 166, 278, 310, 311, 312, 313, 505 congregare (villam, populos), Ansiedlung gründen 98 congressus pugilis, gerichtlicher Zweikampf mit beruflichen Faustkämpfern 474 coniurator, Helfershelfer 222; — Eideshelfer 97, 291, 298, 439, 523 coniurator, Helfershelfer 222; - Eideshelfer 97, 291, 298, 439, 523 conpersonaliter, gleichzeitiges Erscheinen der Parteien 511 conplanare, Abhilfe schaffen 177, 178 conquestio, Beschwerde 121 conservacio (iuris) 226,274,275; — des Besitzes 538 conservatorium, Archivraum 286, 395, 402 consilium prelatorum et b a r o n u m , stehende Redewendung in Königsurkunden, häufig consimilis, gleichen Standes 118, 226 consobrina, Schwestertochter 215, 222 consors, Gemahlin, häufig consorcium, Bündnis 3 conspectus regius, im Angesicht des Königs 88 consuetudo ( a p p r o b a t a ) , Recht des Landes 191, 210, 222, 229, 240, 266, 287, 323, 373, 428, 434, 556, 559 conthoralis, Gemahlin 327 contradiccio, contradicere, contradictor, Einspruch gegen Rechtshandlungen, meist Besitzeinweisungen, passim contragere, zuwiderhandeln 177, 178 contrata, Länderein 411 Corona sacra (sancta) regia 3, 222, 229, 329, 332 crimen 85; — lese maiestatis 222, 229 crux, Grenzzeichen, arbor cruce signata 260, 560 cubulus, Getreidemaß 400 culmen nostrum = der König 210 cultura, Ackerland 62; - vinearum 92 cultor 92 cunabularia, Säugling 222 curia, Bauernhof, meist Sitz des Grundherrn 108, 345, 351, 361, 374, 377, 380, 386, 396, 493; - f u n d u s curie 387; - Königshof 429; des Propstes von Stuhlweisenburg 328, 330 currus, Wagen 473 cursus m e t a r u m , metales, Grenzverlauf, passim; - saeculi 141 custos, Würdenträger eines Kapitels, passim; — silvarum 118, 310

decimatores 85 decisio finalis 193, 362 delator, Kläger 85 deliberacio iudiciaria 135; - provida, häufig; — magna 467

- 371 -

Wort- und Sachregister, Band IV denarii 62, 85, 108, 126, 177, 428, 446, 454, 506, 533; - currentes (pro t e m p o r e ) 116, 210, 218, 502; - lati Viennenses, echte Wiener Pfennige 116, 128, 132, 155, 157, 159, 206, 224, 261, 287, 300, 301, 314, 322, 331, 344, 351, 357, 359, 370, 377, 382, 383, 386, 387, 392, 394, 414, 438, 453, 457, 468, 487, 512, 518, 524, 540, 542, 549, 557; II 4 7 0 a , III 208 a; - liberi = eine Abgabe 469; prompti = Bargeld 159, 179, 304, 323, 400, 481, 512, 536, 557; - valentes 474 d e n u d a r e 442, 474; - denudacio 1 derogamen (iuris) 130, 226 descensus, Herberge nehmen; — Wohnsitz 272,

divisio, Besitzeinteilung 17, 57, 117, 125, 144, 200, 203, 213, 216, 340, 350, 354, 358, 392, 395, 400, 414, 432, 454, 473, 477, 493, 499, 525, 544 dolium, Faß 85 dominium (inmediatum, regium), meist ius et, Herrschaftsrecht 92, 203, 208, 210, 221, 222, 316, 323, 331, 348, 386, 387, 526, 557 dominus naturalis = der König 226 domus, Haus in einer Stadt, Wohnsitz 62, 85, 97, 137,146,169,170,222,294,317,396,442,455, 456, 474, 514; - deserts 146; - molendini 108 domus hospitalis, Konvent der Johanniter 540 danacio (et collacio) 3, 123, 129, 155, 201, 211, 244, 262, 414, 452; - regalis et reginalis 192 donarium, Gabe 207 donum seu census 85 dos et res p a r a f e r n a l e s , Mitgift und Aussteuer 7, 9, 10, 36, 179, 188, 209, 210, 223, 234, 256, 272, 286, 321, 346, 358, 362, 408, 428, 466, 532, 540, 542 dotalicium s. dos Dorf, darff, dorff 314, 383, 467, 549 Dreschplatz, area in quo fruges tritulantur 547 duellum, Zweikampf als Gottesurteil 89, 90, 319, 474, 547, 556; — Signum duelli porrigere 88; pedestre 556; in - succubitus, convictus 148, 149,401,432,473,537; - certamen II470a; 556 dumus, Gebüsch, ung. bokor 17; - avellanorum 269; - iliceus558; - kentesbokor 276; - sabuceus, Hollunder 283; — viminum 269; — salicis 216 dyadema regni 20, 210 dyaken = diaconus 535

337; - des Berges absteigend 276 desertum, unbewohntes Gebiet 124 desolacio, Verwüstung 203 desponsatus, vermählt 429 destruccio et devastacio, Verwüstung II 470 a; 136, 191, 203 detencio, d e t e n t o r , widerrechtliche Besitzergreifung 127, 348, 362 diensther, Lehensmann 422 diffinire, diffinicio, Urteil fällen 177, 210 dilapidacio, Verwüstung 203 dimembracio, Zerstückelung 1 dinkch = ding 535 discordiose 525 discurrere 503 dispendium (anime), Schaden 238 dissipacio, Zerstörung 406 districtus, Hofoder Gutsbezirk 3, 155,

188 divericula, Landstück,

häufig

E ecclesia; - lapidea396,489,497; — matrix412;s. a. Ortsnamen edictum regium 108,226,353,452, 469,517 educcio, Ausfuhr 517 einstandt, Friedensschluß 92 elemosina 275 enhalben enther, bisher 383 episcopus, passim erb, Erbbesitz 87,110,185,260,233,334,336,358, 360, 392,415,466 equua 88,98,100,118,152,169,170,188,204,207, 272, 337, 368, 423, 439, 442, 459, 474; - indomitus 505 equa indomita 480,482 ervollen 261 estimare, aestimare, estimacio (condigna) 207, 210, 218, 304, 323, 357,373,428,453,474, 502, 512,538a eulogium, Vermächtnis 492

exaccio, Steuer 8 5 , 9 2 , 4 0 0 , 421,485 exactor iudiciorum, Eintreiber von Strafgeldern; — des Hofrichters 418, 421, 509; - des Gespans von Eisenburg 453, 457; - tributariorum 452 excessio 130, 197 excommunicacio 188, 253 exequie 188 excidium, Tötung 222, 226 excludere, jemand von seinem Besitz vertreiben 183 exressciencia, größerer Wert als die Pfandsumme 322 exercitus226,324; - regis, regalis272,373; - residencia, Tag der Entlassung des Heeres 89, 97, 187, 267, 272, 288, 289, 342, 373; - Theutonicalis 474 exercituales nobiles 306 exhibitor, Vorleger 275, 282, 362 exigere, exhigere (tributum), Abgaben eintreiben 62, 85, 91,160, 330, 400, 413, 452 exigencia, Notwendigkeit 130, 226

372-

Wort- und Sachregister, Band IV exordium 201 exosus, verhaßt 121 expedicio, Unternehmung, meist des Königs, häufig; — Entlastung von Verpflichtungen, häufig

exsecuxio (cause), Durchführung sache 120 extradare, ausliefern 551 extraneus, Fremder 62, 348, 432 extremis, in —, auf dem Totenbett

facies terre, possessionis 106,107, 109,127, 132, 135, 164, 168, 183, 210, 213, 214, 216, 228, 239, 243, 249, 251, 260, 268, 269, 280, 281, 287, 323, 332, 352, 353, 373, 434, 435, 437, 492, 559; - eccesie, vor der Kirchentür 316; — iuris 556 faccio 222 factum potenciale, Gewalttat 395, 556 falcastrum = ein Tagwerk Wiese 270, 336 falsacio, Verfälschung, Urkundenfälschung 210 familia, Verwandte und Haushaltsangehörige 330 famulus, famulatus 97, 117, 138, 229, 368, 449, 483, 553 farcaserdey silva = ung. farkaserdb = Wolfswald 557 fassio perennalis, rechtsgültige Aussage in der Urkunde III 208 a; 445 fatiga, Verzögerung 365 f e n e t u m , fenile, Wiese, auf der Heu gemacht werden kann II 3 1 5 a , III 208a; 62, 116, 155, 270, 300, 316, 357, 377, 386, 414, 526 feniesteleku 401 fenyhedgy = arbor iuniperi 560 ferto = % Mark, verdunch 292, 299 fideiussio, fideiussor, Bürgschaft, Bürge 95, 104, 322 fides, Zusicherung 134, 327, 365; — orthodoxa 492 figura iudicii, iuris, iudiciaria 127, 302, 434 fiscus regius 222 florenus 487, 488 fomes, Zündstoff, (Grund für Zwist) 203 fons 132, 171, 269

forum, Markt 85, 133 fossatum 93, 165, 166, 243, 269, 276, 283, 336; Stadtgraben 452 fotulus, Bastard 278 fovea cervorum 99, 381 frater = Mönch, häufig; — Verwandter, passim; patruelis, Verwandter in männlicher Linie 4, 108, 238, 262, 446; - religiosus = Mönch; uternicus, leiblicher Bruder II 470a; 123, 206, 265, 300, 347, 377, 541 fraternitatis linea 458, 506 frivole, ungültig, passim fruges, Obst, Gemüse 207, 275, 547 fructus, usus fructuum, Einkünfte 117, 143, 166, 348, 357, 377, 435, 475, 476, 485, 532, 553 frumen, vrume, Nutzen, Gewinn 261, 383, 549, 552 frutex, fruticetum, Strauch 243 fuegen, fugleich = vüegen, vüegelich = gestatten, passend 422 fuenesuth = via herbosa, ung. fü = Gras 10 fulcimentum perennale, ewige Stärkung 226 fundacio (monasterii) 201 fundus curie 153, 316, 345, 351, 361, 377, 380, 387, 419, 434, 437, 460, 524; - integer 357, 361, 377, 387 funiculus, Seil = ein Längenmaß 392, 432, 547; potencie nostre (des Königs) 222 funus, Begräbnisfeierlichkeiten 155, 188 für 62 furtive 480, 482 furtum 62 fyz = Weide s. arbor salicis

Garten s. hortus gasawn 535 gelten, schuldig sein 486 gelt, guelt 261,314, 533 genad und hulde 427 gener, Schwiegersohn III 208a; 286, 362, 401, 546 generacio, Verwandtschaft, Geschlecht, häufig gerbar, ung. gereeb, greb = villicus gesmeid 535 gestift (und ungestift), bewohntes (unbewohntes Land) 383, 549 gewalt 224, 383 gewer 314, 383, 394, 549, 552 g e z e u g , z e u g = der Zeuge314, 383, 3 9 4 , 5 4 9 , 5 5 2 girare, einzäunen oder herumgehen 255, 285, 354, 460

gologwth, ung. gyalog üt, Fußweg 471, 473 grangia 295 gramina vukus, vulgo sas; ung. i d i = Riedgras 545 gravamen, Strafe 12, 120, 130, 150, 210, 263; dupli, duplicis, Verdoppelung einer Pfandsumme bei Versäumnis der Einlösung II 4 7 0 a ; 159, 300, 302, 304, 345, 438, 468, 481, 512; - Belastung 173, 266, 300, 354, 432, 455, 456; - moles 434, 480, 516, 526; iudiciale 130, 298, 421, 516 Großgrave = Gespan 172 grossus; - Bohemicalis 210, 211; Budensis 323, 376 gubernaculum regni 201, 222 gurges, Quelle 557 gwonheit (des Ordens), Ordensregel 261

- 373 -

einer

Rechts-

10, 98

Wort- und Sachregister, Band IV

H h a b i t a d o 160 habitator, Einwohner 538 haustraß = Hackstraße 260 hausvrowa 262, 314, 386, 394 haus, Haus 294; -Burg 314 Heiratsgut s. dos heres; — masculinus 222; — h e r e d u m per heredes, stehende Redewendung bei Schenkungen hereditas p e r p e t u a 222 hinlazzen, verzichten 486 hochzeit, kirchliches Fest allgemein 535 hof 295, 383, 549; s . a . curia hofmeister, Leiter einer Grangie 383 holm, ung. halom = Hügel 260 homicidium, Totschlag 1, 62, 85, 115, 297, 464 homo, Untertan 309,327,413,421,470; - communis 482; - ecclesiasticus 306; - secularis 306; Grundbesit— nefarius 20; — possessionatus, zer 133; — Vetreter des Palatins, des Gespans, des Hofrichters, eines Kapitels, bei Rechtshandlungen, passim; - regius, regalis, bei Rechtshandlungen 5, 66, 93, 96, 99, 106, 107,

homo 108, 127, 132, 135, 139, 145, 162, 164, 165, 167, 168, 169, 170, 180, 183, 194, 195, 208, 210, 214, 217, 222, 228, 229, 230, 239, 251, 268, 269, 273, 280, 281, 283, 285, 299, 323, 332, 335, 336, 342, 352, 359, 364, 395, 397, 398, 402, 406, 412, 415, 419, 434, 436, 445, 449, 458, 460, 461, 462, 463, 480, 482, 556 h o n e r a r e s. o n e r a r e honus s. onus hortus, ortus, Garten 132, 135, 276, 283, 351, 459, 477; - olerum 547; - pomiferus sive fructiferus 345 hospes s. a. cives et - 62, 84, 85, 120, 149, 172, 173, 185, 275, 299, 329, 341, 363, 498, 517 hostium s. ostium houstat = Vorstadt 517 Hube, Hufe s. aratrum husfeubuz = d u m u s sabuceus 269, 283 hyrtuskurtvely, hyntouskurtvely, vielleicht hyrcuskörtvely = ein minderwertiger Birnbaum 537, 545

I, J iactura, Verlust 384 jartag 261, 535 iconomus, Wirtschaftsverwalter 338 ictus lapidis, Steinwurf (Waffe) 100; — Längenangabe 558 inpedicio, inpedire, Besitznahme verhindern 62, 108, 262, 299, 351, 381, 386 inpetere, inpetitor, impetere, Anspruch auf bestimmte Güter stellen 10, 158, 345 i n p e d i m e n t u m , Hindernis 330 inpignorare, impignorare, verpfänden s. pignori obligare incola 92 indago, Verhau 216, 276 infamia publica 368 ingenium, Erfindung 365 ingesigel s. insigel, sigillum inhibere, verbieten 240 inhibicio contradicotria 272 innobilis, ignobilis 150, 152, 278, 306, 409, 445, 462, 476, 483, 484, 492, 505, 553 innovacio litterarum, häufig; - sigilli 470 inpignorativo, pfandweise 387 inpigoracio s. pignori obligare inquilini, besitzlose Einwohner 146 insidiator, im Hinterhalt Auflauernder 90 insigel, insgesigel 224, 261, 314, 383, 394, 422, 533, 535, 549, 552, 486 insula III 208a; 165; - ante Castrum, Bürgerstadt 498 instrumentun, Urkunde, passim

introduccio, introurre, in den Besitz einweisen 221, 228 intervallum, Aufschub 365, 368, 423 introferre introire 221 intromittere (manus), sich einmischen 85, 201, 541 intromissio 348 inundacio, Hochwasser 165, 381 iobagio, iobaio 17, 21, 235, 291, 301, 306, 307, 309, 312, 369, 396, 400, 407, 468, 469, 483, 485, 491, 498, 547; - ecclesie 56, 553; castri 275 iobagionatus 4, 312 ioculator 560 irrsal, Schaden 549, 552 irrung, Störung 261, 383 iterator (cause semel execute), iterare, Wiederaufrühren einer schon entschiedenen Streitsache 191, 354, 408, 473, 524 iudex, Richter 1, 191, 192, 328, 529, 383, 486; suspectus 404; — porcio, Gerichtsgebühren 539; — curie s. Alexander von Köcsk, Paul von Mattersdorf; — der Königin s. Deseu dg. Heder, Oliver; — nobilium, Adelsrichter eines Komitats 1, 88, 102, 109, 113, 117, 131, 134, 151, 166, 171, 172, 173, 182, 196, 258, 278, 279, 384, 297, 310, 313, 325, 349, 369, 381, 389, 390, 399, 402, 406, 409, 417, 418, 435, 453, 465, 471, 475, 485, 492, 504, 505, 509; - parochialis 231; - regni 1, 311;

- 374 -

W o r t - und Sachregister, B a n d IV i u r g i u m , Steit 414 iurisdiccio, Gerichtsbarkeit 62, 172, 173, 311 ius, passim; — acquisicionis 183; — c o m m u n e 57; - c o n s a n g u i n e i t a t i s 17; - f r a t e r n i t a t i s 345, 506; - g e n i t u r e 123, 408, 432; - h e r e d i t a r i u m II 4 7 0 a ; 62, 116, 165, 166, 188, 236, 310, 323, 351, 373, 414, 458, 462, 468, 473; m o n t i u m , m o n t a n u m s. cibrio; - p a t r o n a t u s 201, 300, 357, 377, 4 1 4 ; - n a t u r a l e ( a t q u e positivum) 222; - p e r e m p n a l e , p e r e n n a l e 323, 334; - p o s s e s s i o n a r i u m 348, 353; - p r o ximitatis 532; - p a t r u e l i s 108; - p e r e t u u m , Dauerbesitz 4, 10, 17, 20, 144, 158, 164, 168, 171, 177, 178, 180, 183, 188, 194, 198, 203, 206, 208, 214, 215, 216, 219, 222, 229, 230, 242, 249, 251, 258, 260, 265, 272, 281, 283, 285, 286, 287, 290, 304, 316, 321, 331, 332, 340, 351, 352, 353, 354, 370, 372, 374, 377, 381, 386, 387, 400, 412, 414, 432, 443, 446, 447, 460, 469, 473, 477, 492, 502, 511, 524, 525, 526, 537, 557, 558, 559; - regni 247; successionale 222 iusticia, passim; — communis 542 iusticiarius 1, 192, 201, 311 iustificare, richtigstellen 545 iuvenius (nobilis) des Königs 158, 300, 324

iudex - ville, Dorfrichter s. villicus; - civitatis, Stadtrichter 4, 62, 84, 85, 98, 129, 137, 146, 172, 177, 178, 185, 198, 245, 329, 341, 344, 379, 384, 411, 419, 436, 452, 517, 521, 522, 524, 526, 527, 528, 529, 534; - Ordinarius II 470 a iudei 470 i u d i c i u m , Urteil, passim; - Gerichtssitzung 200, 419, 460, 466; in - r e m a n e r e , verurteilt werden, Strafgeld 62, 108, 111, 127, 135, 194, 202, 212, 231, 247, 308, 372, 373, 381, 421, 434, 451, 453, 457, 474, 509, 516, 519, 539; pacis 371; - r e g a l e 538 i u d i c a t u s , Gericht, Rechtsprechung 192, 201 iugiter, ständig 201, 222 i u g u m , i u g e r u m , Joch 82, 132, 135, 143, 166, 246, 250, 260, 270, 285, 286, 336, 340, 344, 345, 358, 360, 434, 437, 460, 468, 477, 537, 546, 547, 548, 558, 560; - servitutis 306 i u r a r e , i u r a m e n t u m (deponere) 118, 287, 298, 303, 307, 326, 327, 373, 439, 514, 523, 556, 559; - c o r p o r a l e 368 iurati (meist iudex et —), Geschworene 85, 86, 98, 129, 137, 172, 178, 411, 419, 435, 470, 517, 5 2 4 , 5 3 4

K kisaltalut, ung. kis = klein, altal = Mitte, üt = Straße, kleine Querstraße 364 k y s m e g y e d , ung. kis = klein, megye = Grenzzeichen 93

Kammergraf 393, 440 k a p u = Tor 165 s. N e m e t h k a p w k h a u f f b r i e f 494

L lacus, - t o w a , ung. tó 1 1 4 7 0 a ; 155, 166, 188, 198, 255,384,545,537,559 laicus ( h o m o ) 492 l a n d , l a n d e s recht 314, 383, 394; - zu V n g a r n 549 l a n c e a 100 l a n e u s 5. l e h e n lapis als Waffe 255, 560 l a r d u m , Speck 207 lantgericht 172 l a t o r , Überbringer einer Urkunde 210 l a t r o c i n i u m , m o r e latrocinio 118 l e c t u m egritudinis 10, 198, 207, 219, 479 legacio, Schenkung 10 l e g a r e , vermachen 155, 198, 229 l e h e n , l a n e u s , l e h e n u s , l e h u n , lihinius, lyhyn e u s , Ansässigkeit 108, 155, 166, 206, 295, 316, 345, 357, 359, 361, 377, 387, 438, 447, 552; s. a. sessio Lehen, das, zu - 314, 422 leute = Untertanen 261 lex c o n s u e t u d i n a r i a 210; - regni 348

liber, Freier 306, 507; - h o m o 307 libertas civitatis, ecclesie 62, 84, 85, 201, 307, 311, 469, 534; - primeva 423; Steuerfreiheit 133, 160 libra, Pfund, p h u n t , t a l e n t u m 155, 206, 223, 261, 295, 314, 383, 394, 454, 486, 514, 533 licencia iudiciaria 537 limitacio, Grenze 250 Iis, litis m a t e r i a , Streitsache, passim litigium, Streit 308 littere, Urkunde, passim; - causales, causidice, zum Prozeß gehörig 135, 504, 538; - annuales 162; - citatorie, Ladung vor Gericht 151, 274, 372, 434; - c o m p o s i c i o n a l e s , über einen Vergleich 2, 390, 487, 488; - e x p e d i t o r i a , e x p e d i o n a l e s , entlastende 97, 118, 303, 453, 509; - inquisionales, inquisitorie, Untersuchung des Tatbestandes 49, 87, 135, 170, 372, 516, 538; - iudiciales, ein Urteil enthaltend 202, 303, 434; - m e m o r i a l e s 97, 118, 123; o b l i g a t o r i e , Verpfändungsurkunde 126, 176; - p a t e n t e s , passim; - privilegíales, passim;

- 375 -

Wort- und Sachregister, Band IV littere — prohibicionales, Nutznießung verbieten 538; — proclamatone 537; — procuratorie, Bevollmächtigung eines Vertreters 127, 135, 287, 288, 289, 395, 434, 502, 519, 538, 540, 545, 551, 556; — reambulatorie, über Grenzbegehung 397, 434, 460; — regales vel reginales 127, 144, 288, 380, 474, 506; - rescripcionales 366, 460; — resumpcionales 367, 555; — soluciónales 487 literatorie, urkundlich 397

litteratus, Gebildeter 499, 500 loben = geloben 552 locus, Platz; - angularius 282; — aquosus, lutosus, sumpfig 336, 545. 560; — aree 547; feneti 560; — publicus 133; — sessionalis, sessionarius 116, 206, 285, 300, 340, 381, 386, 414, 526, 547; - venacionis 510 losen, gelosen, Pfand rücklösen 422, 486 lucrum camerae 393,440,469,528; — possessionarium, Einkommen aus Besitz 541 lyhinus s. lehen

magister als Amtstitel, passim; — civium 384; — curie = Leiter der Grangie 386 magistratus ecclesie 189 magnates 1 magnificiencia vestra, Anrede an den König, häufig maiestas (regia) 3, 18, 84, 123, 183, 192, 197, 208, 210, 215, 222, 226, 229, 238, 266, 329, 423, 469, 474, 556; - divina 121 maior castri, Burghauptmann 152 manicpare, durchführen 452 mandatum, litteratorium, litterarium 269, 286 manschaft 314 mansio 309, 318 manus, potens, potencialis, bewaffnet 97, 442, 541; — iudiciaria 135. 556; - communis 488; - violenta 18, 222, 229, 409; - regia 222 marca, Mark, (denariorum) II 470 a; 2, 9, 65, 97, 108, 110, 115, 128, 131, 132, 157, 158, 159, 163, 179, 188, 190, 199, 202, 205, 207, 209, 210, 211, 218, 223, 232, 236, 241, 248, 263, 271, 286, 287, 289, 293, 296, 299, 300, 301, 304, 308, 313, 318, 320, 322, 323, 331, 349, 357, 359, 370, 372, 376, 377, 380, 381, 387, 392, 394, 401, 414, 418, 428, 438, 439, 442, 446, 453, 457, 459, 464, 468, 474, 487, 488, 495, 502, 506, 509, 512, 514, 516, 518, 524, 530, 536, 539, 540, 541, 542, 546, 556, 557; - auri 229; - argenti fini 526 marcht = Markt 34 materia litis, questionis, häufig matrimonialiter 316 maut 224 meatus 282, 285, 354 mensura regalis, ein Längenmaß 135, 323, 477; - molendini 400 mercator 160, 379

messio extrema, das jüngste Gericht 198 messis, Ernte 17 meta, Grenzzeichen, passim; - metas accumulare, effodere, erigere; — angularis 145, 216, 260, 269, 336, 559; - antiqua, häufig; - capitanea 11; - circumfusa (terra) 171, 216; cunsibilis 243; - finalis 354; - innovata 471; — lapidea 145; — nova, häufig; — principalis 132, 145, 249; — terrea, Erdhügelchen, häufig; — terrea angularis 285 metaliter, Besitzbestimmung durch gesetzte Grenzzeichen 352, 353 miles, knappe 226, 319, 320 miliaria, Meilenstein 155 milicia 226, 229 minister, Helfer 222 molaris, Mühlstein 357, 377 molare, mahlen 57, 400 molendinum, locus molendini 17, 57, 91, 102, 108, 230, 286, 331, 345, 351, 357, 377, 381, 400, 407, 414, 447, 511, 524, 537, 545, 547, 558, 559 molestare, Besitz streitig machen, passim monetari 469, 528 monticulum, Hügel, oft als Grenzzeichen 145, 171, 249, 250, 260, 269, 336, 381, 471, 560 Morgengabe, morgungab 129; s. a. dos mors = Totschlag 191, 300, 445, 473; - morte dampnari 272 municio 327; - Stadtbefestigung 383, 411, 452 munimentum, in der Korrobaratio der Urkunde häufig; - litterale 274, 470 munus (consuetum) = „freiwillige" Abgabe 400 münz, munniz 383, 535, 552 murus, Stadtmauer 146, 346; - triplex 452 mustum, Most 85

N nacio (Hungarica) 226 necessitas, Armut 207, 215, 277, 346, 354, 553 nemus, Hain III 208a; 17, 108,143, 216, 246,250, 286, 300, 317, 336, 354, 391,400, 414, 468, 477

nepos, Neffe, Enkel 85, 222, 232, 389, 432, 487, 506, 546 neptis, Nichte, Enkelin 121, 232 ney 535

- 376 -

Wort- und Sachregister, Band IV nobilis, 107, 149, 187, 232, 263, 300, 328, 370, 414, 445, 476, 523, 551, 169, 229,

Adeliger III 2 0 8 a ; 1, 4, 8, 10, 17, 95, 110, 111, 114, 116, 118, 127, 133, 141, 150, 152, 156, 165, 166, 171, 172, 184, 191, 192, 198, 210, 215, 222, 226, 229, 237, 238, 243, 244, 247, 248, 254, 260, 275, 278, 281, 283, 285, 287, 291, 298, 306, 308, 310, 311, 312, 313, 323, 326, 330, 332, 336, 345, 350, 358, 360, 364, 372, 381, 391, 392, 400, 401, 408, 409, 415, 418, 432, 433, 437, 439, 441, 443, 450, 458, 460, 461, 462, 464, 470, 473, 482, 483, 484, 492, 505, 506, 514, 521, 529, 532, 534, 537, 5 3 8 a , 545, 547, 548, 553, 557, 558, 559; - domina 10, 143, 177, 179, 206, 210, 211, 219, 222, 228, 232, 277, 286, 297, 316, 321, 362, 408,

nobilis 414, 416, 428, 442, 474, 475, 476, 478, 495, 524, 5 3 8 a , 540, 542; - religiosa III 2 0 8 a notarius; — des Gespans oder Vizegespans 171, 389; - des Königs 306; — eines Klosters 108, 467; - des Vizekanzlers 328, 330 noticia publica, öffentliche Bekanntgabe 177 noverca 481 n u m e r u s , Währung; — Budensis 210, 376; Viennensis 487, 488 nunicius, Abgesandter 188, 198, 542 nundus seu coolegium 312 nuptus 277, 416 nutrix, Amme 222 Nutzgenuß, Nutznießung = usus f r u c t u u m 114, 142, 143, 157

o oblectamen, Ergötzlichkeit 215 obligare, obligamen, abligamentum, verpflichten, häufig; - verpfänden s. pignori obligare; - obligacio II 255 a; 129 obnubilare, verfinstern 121 obstaculum 222 obstadium, Einlager 368 obstrusio vulgo gat, Wasserstauung 99, 381 occasum = oriens 91 occasio, Schwindel 365, 368 ochem = oheim 549 Ochs s, bos offendiculum, Ärgernis officialis. Bediensteter 155, 162, 192, 231, officium, Amt 62, 127,

omicidium s. homicicdium o n e r a r e , onus 365 o p p r o b i u m , Schimpfrede 215, 222 oraculum vive vocis, mündliche Aussage, häufig o r d o ; — Cystercienis, Zisterzienser 129, 155; f r a t r u m E r e m i t a r u m sancti Augustini 141; f r a t r u m Predicatorum III 208 a; - m e t a r u m 135; - iudiciarius, iuris 105, 106, 127, 135, 162, 210, 231, 273, 373, 434, 437, 460, 474, 556 originale (einer Urkunde) 237 ortus s. hortus ostium, hostium 97 otiari, hassen 222 ötteveny, e t h e u v e n u t h , utteuin, wettewin Hackstraße, Damm 99, 102

177, 178 eines Adeligen 62, 150, 275, 413, 440, 469 235; — regiminis 226, 265

P paciens, Angeklagter 434 paccio, Vereinbarung über das Einkommen 376 pagina, Urkunde, passim p a n n u s , Tuch 323 par (privilegii), Gleichschrift 34, 402, 436 parochialis = Gespan 150, 192, 469 parochiani, Pfarrkinder 450 parvulus (aule), Page 429 partes maritime, Dalmatien 290 particilium 272 pascua, Viehweide 98, 300, 316, 386, 414 patrocinium litterarum, passim; — privilegii 10, 229; - sigilli, passim patronatus ecclesie 17, 344, 432 patronus ecclesie 103, 348, 412 patruelis, Verwandter mänlicher Linie 200 patruus, Oheim 275, 310, 414 pecunia (prompta) II 470 a; 2, 206, 210, 236, 263, 277, 323, 245, 351, 357, 428, 453, 474, 546

pecuniaria solucio, Zahlung in Bargeld 226, 231 pecus, Schaf, Vieh 138, 247, 409, 483 pedisequa, Dienerin 474 p e n a ; passim; — dupli, Vedoppelung der Pfandsumme bei Nichteinlösung 126, 300, 323, 354, 357, 453; - calumpnie 211, 297 pensa, Zähleinheit, 1/8 oder 1110 einer Mark 126, 179, 188, 241, 300, 313, 351, 357, 370, 374, 377, 387, 392, 428, 453, 457, 481, 487, 514, 530, 540, 542 pensio 92, 365, 368 periclitan 329 p e r p e t u a r e , perpetuacio, einen Besitz weiterhin überlassen 3, 108, 131, 155, 156, 193, 210, 244, 323, 348, 380, 546, 557 perpetualiter 235 percipere, percepcio, widerrechtliche Vereinbarung von Gutern, passim pezzern, bezzern, wieder gutmachen 261 Pferd s. equus

- 377 -

Wort- und Sachregister, Band IV p h a n d , p h a n d e = Pfand 422, 533 phert 261 phunt 224, 261, 486, 549; s. a. libra pictor (regis) 166 pignus, Pfand; — pignori obligare, inpignorare, impignorare, verpfänden II 255 a, II 4 7 0 a , III 208a; 82, 116, 120, 128, 130, 131, 157, 159, 207, 210, 220, 241, 247, 263, 277, 288, 289, 292, 293, 299, 300, 301, 304, 323, 331, 345, 347, 354, 357, 361, 365, 368, 374, 377, 381, 414, 432, 438, 441, 468, 502, 512, 514, 525, 537, 546, 551, 538a piscina, piscatura, Fischwasser III 208 a; 9 9 , 1 5 5 , 343 plaga, Grenzzeichen oder Himmelsrichtung 93, 102, 114, 117, 132, 155, 168, 171, 255, 260, 276, 336, 557, 558, 559 platea, Dorfgasse oder -platz 216, 276 plebanus, Pfarrer 85, 124 poliedrus, Fohlen 412 p o m e r i u m , Obstgarten 300, 351, 414 p o n d u s , Abgabe 469 pons 91, 471 populus, Einwohner, Untertan 11, 62, 107, 138, 183,243,275,311,317,469 prcio, Besitzanteil, passim; — populata 171; sessionaria 171, 270 porcus 85 porta (einer sessioj 547 porticus seu transitus 165 possessio, passim; - e m p t i c i a 5 7 , 219; - episcop a t o 255; — fertilis et utilis 536; — hereditaria 57, 105, 124, 127,141, 158, 166, 205, 351, 537; - populata 536 potencia tirannialis 127 p r a t u m , Wiese 17, 82, 98, 116, 143, 145, 216, 235, 270, 276, 286, 293, 300, 345, 257, 364, 377, 386, 400, 414, 468, 473, 477, 511, 512, 526, 547, 558, 559 preallegare, vorher, oben anführen 111, 127, 274, 537, 538 preceptum (regium), - et m a n d a t u m , häufig precordialis 3 preconium, Lobpreis 121 predecessor, precedessor 84, 141, 153, 177, 192, 201, 230, 275, 311, 417, 421, 451, 557 p r e d i u m , Besitztum 553 preiudicium, Nachteil, Schaden; — anime 238; — iuris alieni 127, 135, 166, 210, 251, 265, 266, 268,384,455,456,480 prelatus = Bischof III 208 a prepositus s. Andreas, Johannes von Eisenburg; Stephan, Symon von Csorna; Andreas, Tatamerius von Stuhlweisenburg; Johannes von Wesprim presbiter (chori), presbyter 107, 119, 168; — regularis 201

presencia, ad presenciam eitare, Gericht; — palatini 93, 102, 103, 151; - regis, iudicis curie, köngliches Hofgericht 20, 84, 85, 90, 105, 127, 130, 175, 183, 187, 194, 195, 200, 201, 210, 215, 217, 223, 229, 237, 239, 251, 252, 264, 272, 274, 280, 281, 282, 289, 299, 332, 362, 363, 377, 380, 384, 387, 395, 404, 405, 419, 434, 435, 451, 452, 460, 474, 504, 509, 514, 538, 556 prief, brief, brif = Urkunde 224, 261, 294, 295, 314, 383, 394, 422, 427, 486, 533, 535, 549, 552 primogenitus 429 primordiale, Original einer Urkunde 395, 402 princeps, passim; — catholicus 121 principissa 429 Privilegium, passim; — primordiale 393, 395, 402; - papale 413; - regale 413; - transscriptorium, Transsumpt 395 proavus, protavus, Vorfahre 84, 469 processus litigonarius 494 procuracio, Vorsorge 452 procurator (legitimus), Vertreter einer Partei vor Gericht, häufig; — einer Grangie 155, 162; — iudiciorum 509; — seu iconomus 338 proditor 222 produccio testitum, testimonialis, Aufführung von Zeugen 149, 204, 371, 556 progenitor, Vorfahre 1, 8, 107, 141, 155, 158, 166, 198, 222, 387, 391, 423, 492; s. a. predecessor prohibere, prohibicio, Inbesitznahme oder Nutzung eines Gutes verbieten 130, 150, 162, 194, 208, 210, 215, 266, 277, 348, 399, 434, 485, 5 1 9 , 5 3 2 Promontorium II 315 a propalare, bekannt machen 210 proponaculum 127 proropatorium, Aufschub 302 protestacio, protestari, Anzeige 127, 130, 266, 277, 455, 456, 459, 519, 532, 541 prothonotarius 90, 380 proventus, Einkünfte, häufig provincia = Komitat 85, 108, 152, 462, 473, 483, 484, 492 provincialis = (adeliger) B e w o h n e r eines Komitats, comprovincialis 469 pugilis, Faustkämpfer im Duell 474; — pedestris 556 purchgraf = Burggraf 224 purchrecht = Burgrecht 394 purger = Bürger 224 p u t a , nämlich 222, 327 puteus 269; - Burgbrunnen, värkutha 560 pyrus s. a r b o r pirus

- 378 -

Wort- und Sachregister, Band IV

Q qualitas et quantitas (eines Besitzers), häufig quarta fililalis, pueellaris, puellarum, Pflichterbteil der Töchter 159, 179, 191, 211, 232, 233, 286, 321, 416, 466; - magistalis bei Kirchen 550, 554; — naturalis, Töchterviertel 414

querimonia, Streit 235 questio, Klage; — sive Iis; — litis, seu discoria, movere, suscitare questionem, materia questionis, passim quoequalis 537 q u o e q u a r e s. coequare

R relacio, Vorbringen im könglichen Rat 20, 185; — Bericht über Rechtshandlungen, häufig remanere in iudicio, verurteilt werden s. iudicium r e p e t e r e , Besitz zurückverlangen 206 requisiciom requirere, Wiedererlangung 144, 166, 274, 306, 310, 362, 381, 395, 419 res; — mercionales 62; — mobiles et immobiles 169, 170, 442, 474; - parafernales s. dos; publica 210, 222, 497; - temporales 201 resarcirce, Schaden ersetzen 201 rescribere, rescriptum, transsumieren, Transumpt, häufig residencia, Wohnsitz 124, 144, 201, 222, 309, 310, 341, 423; - continua 429; - facere 537; — exercitus, Tag der Entlassung des Heeres 89, 97, 187, 267, 272, 288, 289, 342, 373 residuum 209, 213 responsio p e r e m p t o r i a , plena bei Prozessen 105, 215, 267, 288 restaurare 17 restituere, restitucio, Besitz zurückstellen, Grenzberichtigung 1, 20, 121, 127, 134, 161, 165, 201, 262, 290, 292, 299, 317, 365, 368, 374,391 retractare 144, 432 revolucio anni, annualis, festi, Rückzahlungstermin II 4 7 0 a ; 131, 159, 166, 204, 297, 349, 351, 357, 481, 512 rixa 235 rota molendini, Mühlgang 17, 108, 286, 331, 357, 381 r u b e t u m , Buschwerk 93, 100, 246, 250, 283 ruga, Steuer 85 rex; - H u n g a r i e , passim; — Austrie 100

reambulacio, r e a m b u l a r e , Grenzbegehung 6, 91, 96, 102, 103, 106, 107, 108, 127, 132,135, 139, 145, 150, 162, 164, 165, 167, 168, 171, 180, 183, 194, 195, 210, 214, 217, 239, 243, 249, 251, 252, 258, 260, 268, 269, 273, 280, 281, 283, 285, 332, 336, 339, 352, 353, 364, 397, 398, 415, 417, 432, 449, 460, 465, 466, 489, 491, 537 r e a m b u l a t o r , Vertreter der Anrainer bei Grenzbegehung 93 rebellio 222 recapcio von Untertanen, recaptivacio, recapere 107, 162, 194, 238 recedere, auswandern 85 Rechte und Freiheiten s. libertas rector castri 175; - civitatis 470 r e d i m e r e , redempcio (pecuniaria), Rücklösung von Pfandgut II 4 7 0 a ; 108, 116, 126, 131, 158, 200, 236, 263, 289, 292, 299, 300, 304, 345, 347, 387, 438, 468, 481, 512, 5 3 8 a , 546 redditus, Einkünfte, häufig regina s. Agnes von Habsburg, Elisabeth (G: Stephan V.), Elisabeth (G: Karll.) regnicola, Einwohner 469 r e g n u m , nostrum; - H u n g a r i e , häufig; Austrie 470 r e h a b e r e , zurückgewinnen 144 reidecher = Reutäcker relicta 143, 170, 177, 179, 210, 233, 253, 211, 327, 347, 355, 362, 408, 416, 475, 495, 532, 540, 542 reintegracio 210, 497 relaxare, erlassen 203, 210, 212, 247, 303, 416, 453,516

s sacerdos 66, 85, 103, 105, 188, 478, 556, 558 sacramentum prestare, Reinigungseid leisten 95, 97, 118, 200, 291, 349, 514 sacristia 234, 286, 356, 496, 499, 450 samend = Samt? samnung, samenunge, Gesamtheit der Mönche 535, 549 sanctimonialis, Nonne III 208 a sata, Ernte 468; - seu segetes 512

satisfacere, satisfaccio (inpendere), Ersatz leisten, Schuld zahlen 2, 56, 108, 210, 231, 241, 317, 321, 347, 371, 408, 418, 421, 504, 519, 537 satz, setze, Pfand 261, 422, 533 satzbrief, Verpfändungsurkunde savmhait, savmpchait, Versäumnis 261 schaffer, Verwalter 224 scherm = Schirm, Schutz 383, 422

- 379 -

Wort- und Sachregister, Band IV

155

socrus, Schwiegermutter 155 solium, Thron 229 solucio; - pecuniaria, Bezahlung in Geld 120, 210, 347, 408, 418, 453, 457; - possessionaria, Bezahlung mit Besitzanteilen 2 soror, weibliche Verwandte 171, 178, 206, 210, 473; - patruelis, Tochter des Bruders; — uternia, leibliche Schwester 316 sororius, Schwager 206 spectancia, Zugehörigkeiten, häufig speculator, spiculator, Grenzwächter 122, 260, 423 spiculacio 423 spina, Dornenhecke, vulgo tuismegye 11, 283,432 stagnum 343 status, Stand 1, 306, 445, 462, 470, 492, 507; inferior 222; - civitatis (Lage) 452 stevr = Steuer 400, 261, 301 statucio, statuere, Besitz einantworten 91, 93, 106, 107, 108, 109, 127, 134, 135, 145, 150, 164, 165, 167, 168, 171, 175, 180, 183, 195, 208, 210, 213, 215, 217, 221, 222, 228, 229, 249, 252, 258, 260, 268, 269, 272, 273, 283, 285, 323, 336, 339, 342, 352, 353, 357, 361, 364, 398, 434, 437, 449, 460, 465, 466, 489, 491 strata 553 strepitus iudicii 272 subcollector 376 subyaconus 264 subitus, Untertan 3, 85 subiugare 3 subpetere, suppetere, hinreichen II 470a; 236, 452 subprior 129, 177, 178 subterfugium, Ausflucht 365, 368 suburbium, Vorstadt 517 supercilium (montis), Bergeshöhe, Kamm 260 superexcellens 85 suscitator (litis), der einen erledigten Streit wieder aufrollt 135 symonkurthely, (ung. körtvelies = Birnbaum), eine Art von Birnbaum 467

Tagsazung 175, 389, 466, 503 talentum s. libra tavarnicus, Kämmerer 221 telonium, Zoll 160 tenutum, Landgut 469 terra, Grundbesitz, passim; — arabilis, Ackerland III 208 a; 62, 93, 103, 108,116, 124, 132, 155, 166, 216, 243, 350, 270, 286, 300, 316, 336, 340, 344, 345, 357, 377, 381, 386, 387, 389, 414, 447, 468, 469, 473, 477, 511, 512, 524, 526, 537, 545, 546, 547, 559, 560; - fimata, gedüngt 340; - hereditaria 538; — silvestris 117; — transalpina = Siebenbürgen 226

terragium, Grundsteuer 84, 85, 133 territorium, Grundbesitz 117, 141 testamentum condere, testamentalis disposicio 9, 10, 98, 129, 188, 198, 207, 431, 492 testis 177, 198 todpett = Totenbett 535 torculum, torquale, Kelter 85 tormentacio 226 trames, Pfad; — equitatis, iuris 130, 211, 226 translacio condicionis, Standeserhöhung 4 transcripcio, transscribere = transsumieren, passim transcriptive als Inserat 286

schol