Bibliographie der Hispanistik, Bd: III. (1987-1989). In der Bundesrepublik Deutschland, Österreich und der deutschsprachigen Schweiz 9783964561916

Bibliografía de estudios literarios y lingüísticos de todas las regiones ibéricas, España en general, Cataluña, Galicia,

174 11 12MB

German Pages 170 [208] Year 2019

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Bibliographie der Hispanistik, Bd: III. (1987-1989). In der Bundesrepublik Deutschland, Österreich und der deutschsprachigen Schweiz
 9783964561916

Table of contents :
Vorwort
Inhalt
A. Allgemeines
L.S. Literaturwissenschaft: Spanisch
S. Sprachwissenschaft: Spanisch
L.P. Literaturwissenschaft: Portugiesisch
P. Sprachwissenschaft: Portugiesisch
L.K. Literaturwissenschaft: Katalanisch
K. Sprachwissenschaft: Katalanisch
G. Literaturwissenschaft: Galicisch
G. Sprachwissenschaft: Galicisch
B. Sprachwissenschaft: Baskisch
Abkürzungen
Index

Citation preview

Bibliographie der Hispanistik

Editionen der Iberoamericana Reihe II Bibliographien Band 6

Bibliographie der Hispanistik in der Bundesrepublik Deutschland, der Deutschen Demokratischen Republik, Österreich und der deutschsprachigen Schweiz

III 1987-1989 Christoph Strosetzki im Auftrag des Deutschen Hispanistenverbandes

Vervuert Verlag • Frankfurt am Main

1990

CIP-Titelaufhahme der Deutschen Bibliothek Bibliographie der Hispanistik in der Bundesrepublik Deutschland, der Deutschen Demokratischen Republik, Österreich und der deutschsprachigen Schweiz/ im Auftr. d. Dt. Hispanistenverb. Frankfurt am Main : Vervuert 1990 Bis Bd. 2 u.d.T.: Bibliographie der Hispanistik in der Bundesrepublik Deutschland, Österreich und der deutschsprachigen Schweiz

3.1987-1989 /Christoph Strosetzki -1990 (Editionen der Iberoamericana : Reihe 2: Bibliographien ; Bd. 6) ISBN 3-89354-706-1 NE: Strosetzki, Christoph [Mitverf.]; Editionen der Iberoamericana / 02

© Vervuert Verlag, Frankfurt am Main 1990 Alle Rechte vorbehalten Printed in West-Germany

Vorwort Der vorliegende dritte Band der vom "Deutschen Hispanistenverband" in Auftrag gegebenen Bibliographie führt die im Berichtzeitraum der letzten drei Jahre erschienenen Arbeiten zur spanischen, lateinamerikanischen, katalanischen und portugiesischen Literaturund Sprachwissenschaft in systematischer Anordnung auf und wird durch einen Namensindex ergänzt. Er setzt damit die beiden ersten Bände fort, bei denen bereits eine Neuauflage erforderlich war. Auch diesmal ist das Resultat nur dank der Kollegen zustandegekommen, die freundlicherweise die Angaben zu ihren hispanistischen Veröffentlichungen eingereicht haben. Eine Neuheit gegenüber den vorausgegangenen Bänden ist die Berücksichtigung der Veröffentlichungen aus der Deutschen Demokratischen Republik. Der Hilfe von Herrn Doz. Dr. sc. Matthias Perl (Leipzig) ist es zu verdanken, daß es uns möglich war, die Kollegen aus der DDR gezielt anzuschreiben. Auf das von ihm zusammengestellte Verzeichnis der sprachwissenschaftlichen Veröffentlichungen der Romanistik in der DDR bis 1986 sei an dieser Stelle ausdrücklich hingewiesen. Für die Unterstützung bei der Zusammenstellung der katalanistischen und lusitanistischen Titel sei Herrn Axel Schönberger (Frankfurt) gedankt. Leider ist es uns noch immer nicht möglich, die portugiesischen Sonderzeichen exakt darzustellen. Für den gewählten Kompromiß bitte ich um Verständnis, wie auch für die strikte Beschränkung der Angaben auf die Jahre 1987-89. Keine Berücksichtigung fanden Artikel aus den LiteraturLexika der Verlage Harenberg und Kindler, deren Aufnahme den Rahmen der vorliegenden Bibliographie gesprengt hätte. Es sei jedoch ausdrücklich auf diese Lexika hingewiesen. Auf vielfachen Wunsch ist die sprachwissenschaftliche Systematik modifiziert worden. Für die Unterstützung dabei möchte ich Herrn Prof. Dr. Jens Lüdtke (Berlin) und Herrn Prof. Dr. Peter Wunderli (Düsseldorf) danken. Die Realisierung des Projektes erfolgte mit der freundlichen finanziellen Unterstützung durch den "Schweizerischen Nationalfonds" (Bern) und die "Deutsche Ibero-Amerika Stiftung" (Hamburg). Den Unwägbarkeiten der EDV stellte sich unerschrocken und erfolgreich Herr Stefan Lansmich. Besonders hervorzuheben ist der gute Teamgeist meiner Mitarbeiterinnen Susanne Hubald, Michaela Peters und Heike Wilhelm, der, verbunden mit ausdauernder Geduld, in kurzer Zeit die Erfassung der umfangreichen Materialien, die Bearbeitung des Index und die Erstellung der Druckvorlage ermöglichte.

Düsseldorf, im Juni 1990

Christoph Strosetzki

5

A. Allgemeines A.l. A.2. A.3. A.4.

Festschriften, Personalia Kongreßakten und Kongreßreden Sprachübergreifende Veröffentlichungen Geschichte von Kultur und Mentalität

13 15 17 19

L.S. Literaturwissenschaft: Spanisch L.S.I. Allgemeines L.S.1.2. Literaturwissenschaftliche Forschungsberichte L.S.1.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.S.1.4. Literarische Gattungen L.S.1.5. Themen und Motive L.S.1.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.S.2. Poetik, Geschichte und Theorie der Literaturwissenschaft L.S.2.1. Poetik, Metrik L.S.2.2. Rhetorik L.S.2.3. Stilistik L.S.2.4. Methodenreflexion, Terminologie L.S.2.5. Wissenschaftsgeschichte L.S3. Spanien im Mittelalter und im 15. Jahrhundert L.S.3.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.S.3.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.S.3.4. Literarische Gattungen L.S.3.5. Themen und Motive L.S.3.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.S.3.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.S.3.8. Werke nach Autoren L.S.4. Spanien im 16. und 17. Jahrhundert L.S.4.1. Bibliographien und Anthologien L.S .4.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.S.4.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.S .4.4. Literarische Gattungen L.S.4.5. Themen und Motive L.S.4.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.S.4.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.S.4.8. Werke nach Autoren L.S.5. Spanien im 18. Jahrhundert L.S.5.1. Bibliographien und Anthologien L.S.5.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.S.5.4. Literarische Gattungen L.S.5.5. Themen und Motive L.S.5.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.S.5.8. Werke nach Autoren L.S.6. Spanien im 19. Jahrhundert L.S.6.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.S.6.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen

21 21 23 25 26 27 28 28 28 30 31 32 33 33 34 34 35 37 37 39 40 41 43 45 45 52 53 53 54 54 55 55 56

6 L.S.6.4. Literarische Gattungen L.S.6.5. Themen und Motive L.S.6.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.S.6.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.S.6.8. Werke nach Autoren L.S.7. Spanien im 20. Jahrhundert L.S.7.1. Bibliographien und Anthologien L.S.7.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.S.7.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.S.7.4. Literarische Gattungen L.S.7.5. Themen und Motive L.S.7.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, Uterarische Übersetzung L.S.7.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.S.7.8. Werke nach Autoren L.S.8. Lateinamerikanische und außereuropäische Literatur L.S.8.1. Bibliographien und Anthologien L.S.8.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.S.8.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.S.8.4. Literarische Gattungen L.S.8.5. Themen und Motive L.S.8.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.S.8.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.S.8.8. Werke nach Autoren L.S.9. Lateinamerikanische und außereuropäische Literatur im 20. Jahrhundert L.S.9.1. Bibliographien und Anthologien L.S.9.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.S.9.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.S.9.4. Literarische Gattungen L.S.9.5. Themen und Motive L.S.9.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.S.9.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.S.9.8. Werke nach Autoren

56 56 57 57 58 59 59 60 61 63 65 66 66 76 76 79 79 80 81 82 82 84 85 87 90 91 93 95 95

S. Sprachwissenschaft: Spanisch 5.1. Allgemeines 5.1.1. Bibliographien 5.1.2. Terminologie 5.1.3. Geschichte des Faches 5.1.4. Forschungsberichte (allgemein) 5.2. Geschichte der Sprache 5.2.1. Allgemeines 5.2.2. Sprachgeschichte bis 1500 5.2.3. Sprachgeschichte nach 1500 5.2.4. Literatur- und Kultursprache 5.2.5. Zu einzelnen Texten und Epochen S3. Sprachbeschreibung (Teil 1) S .3.1.1. Methodologisches S.3.1.2. Handbücher

110 110 110 111 112 112 114 115 116 116 117

7 5.3.2.1. Phonetik und Phonologie 5.3.2.2. Orthographie, Interpunktion 5.3.3. Morphosyntax: Grammatik 5.3.3.1. Artikel 5.3.3.2. Substantiv, Kasus, Nominalkomplex S .3.3.3. Adjektiv, Numeral 5.3.3.4. Pronomen 5.3.3.5. Verb, Verbalkomplex: Modus, Tempus, Aspekt 119 5.3.3.6. Adverb, Präposition 5.3.3.7. Konjunktion, Partikel, Interjektion 5.3.3.8. Satzbeschreibung und Satzsemantik 5.3.4. Wortbildungslehre 5.3.5. Typologie und Sprachvergleich S.4. Lexikologie, Onomastik: Sprachbeschreibung (Teil 2) 5.4.1. Allgemeines und Methodologisches 5.4.2. Wörterbücher S.4.2.1. beschreibend 5.4.2.3. mehrsprachig S .4.2.4. fachlich 5.4.3. Wortsemantik 5.4.5. Fremdwörter, Lehnwörter 5.4.6. Etymologie 5.4.7. Redensarten, Phraseologie 5.4.8. Sondersprachen 5.4.8.1. Sprachen von Berufsgruppen, Fachsprachen 5.4.8.2. Sprache und Volksgruppen 5.4.8.3. Wortschatz bei Autoren und Werken 5.4.9. Onomastik S J . Sprachvarietäten und Sprachverwendung 5.5.1. Dialektologie und Sprachgeographie S.5.1.1. Iberische Halbinsel S .5.1.2. Amerika S.5.1.3. Sonstiges 5.5.2. Soziolinguistik 5.5.3. Sprachen im Kontakt 5.5.4. Pragmatik 5.5.5. Textlinguistik 5.6. Sprache und Kommunikationsmedien 5.6.1. Film, Fernsehen 5.6.2. Werbung, Presse 5.7. Bezüge zur Praxis 5.7.1. Methodologisches 5.7.2. Kontrastive Grammatik 5.7.3. Linguistische Übersetzungsprobleme 5.7.4. Lehrbücher 5.7.5. Einzelfragen

117 117 117 118 118 118 118 120 120 120 121 122 124 126 126 127 127 128 129 129 130 131 131 131 131 131 132 132 132 134 135 136 137 138 139 139 140 140 141 142 142

8

L.P. Literaturwissenschaft: Portugiesisch L.P.1. Allgemeines L.P.1.1. Bibliographien und Anthologien L.P.1.2. Literaturwissenschaftliche Forschungsberichte L.P.1.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.P.1.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.P.2. Poetik, Geschichte und Theorie der Literaturwissenschaft L.P.2.2. Rhetorik L.P.2.4. Methodenreflexion, Terminologie L.P3. Portugal im Mittelalter und im 15. Jahrhundert L.P.3.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.P.3.8. Werke nach Autoren L.P.4. Portugal im 16. und 17. Jahrhundert L.P.4.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.P.4.4. Literarische Gattungen L.P.4.5. Themen und Motive L.P.4.8. Werke nach Autoren L.P5. Portugal im 18. Jahrhundert L.P.5.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.P.6. Portugal im 19. Jahrhundert L.P.6.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.P.6.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.P.6.5. Themen und Motive L.P.6.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.P.6.8. Werke nach Autoren L.P.7. Portugal im 20. Jahrhundert L.P.7.1. Bibliographien und Anthologien L.P.7.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.P.7.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.P.7.4. Literarische Gattungen L.P.7.5. Themen und Motive L.P.7.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.P.7.8. Werke nach Autoren L.P.8. Lateinamerikanische und außereuropäische Literatur L.P.8.1. Bibliographien und Anthologien L.P.8.7. Anonyme Werke, Volksdichtung und Folklore L.P.8.8. Werke nach Autoren L.P.9. Lateinamerikanische und außereuropäische Literatur im 20. Jahrhundert L.P.9.1. Bibliographien und Anthologien L.P.9.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.P.9.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.P.9.4. Literarische Gattungen L.P.9.5. Themen und Motive L.P.9.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.P.9.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.P.9.8. Werke nach Autoren

143 143 143 144 144 144 145 145 146 146 146 147 147 148 148 148 148 148 149 149 149 150 150 150 151 153 153 154 154 155 155 156 156 157 157 158

9

P. Sprachwissenschaft: Portugiesisch P.l. Allgemeines P.1.1. Bibliographien P.1.3. Geschichte des Faches P.l.4. Forschungsberichte (allgemein) P2. Geschichte der Sprache P.2.1. Allgemeines P.2.2. Sprachgeschichte bis 1500 P.2.3. Sprachgeschichte nach 1500 P.2.4. Literatur- und Kultursprache P.2.5. Zu einzelnen Texten und Epochen P3. Sprachbeschreibung (Teil 1) P.3.1.2. Handbücher P.3.2.1. Phonetik und Phonologie P.3.3. Morphosyntax: Grammatik P.3.3.4. Pronomen P.3.3.5. Verb, Verbalkomplex: Modus, Tempus, Aspekt P.3.3.7. Konjunktion, Partikel, Interjektion P.3.3.8. Satzbeschreibung und Satzsemantik P.3.4. Wortbildungslehre P.3.5. Typologie und Sprachvergleich P.4. Lexikologie, Onomastik: Sprachbeschreibung (Teil 2) P.4.1. Allgemeines und Methodologisches P.4.2. Wörterbücher P.4.2.1. beschreibend P.4.2.3. mehrsprachig P.4.3. Wortsemantik P.4.5. Fremdwörter, Lehnwörter P.4.6. Etymologie P.4.7. Redensarten, Phraseologie P.4.8. Sondersprachen P.4.8.1. Sprachen von Berufsgruppen, Fachsprachen P.5. Sprachvarietäten und Sprachverwendung P.5.1. Dialektologie und Sprachgeographie P.5.1.2. Amerika und Afrika P.5.1.3. Sonstiges P.5.3. Sprachen im Kontakt P.5.4. Pragmatik P.5.5. Textlinguistik P.7. Bezüge zur Praxis P.7.1. Methodologisches P.7.2. Kontrastive Grammatik P.7.4. Lehrbücher

158 159 159 159 159 160 160 160 160 161 161 161 162 162 163 163 163 164 164 164 164 164 165 165 165 167 167 167 167 168 169 170 170 171 171 171

L.K. Literaturwissenschaft: Katalanisch L.K.1. Allgemeines L.K.1.1. Bibliographien und Anthologien

172

10 L.K.1.2. Literaturwissenschaftliche Forschungsberichte L.K.1.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.K.1.5. Themen und Motive L.IL2. Poetik, Geschichte der Theorie der Literaturwissenschaft L.K.2.4. Methodenreflexion, Terminologie L.K3. Katalonien im Mittelalter und im 15. Jahrhundert L.K.3.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.K.3.5. Themen und Motive L.K.3.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.K.3.8. Werke nach Autoren L.K.4. Katalonien im 16. und 17. Jahrhundert L.K.4.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.K.6. Katalonien im 19. Jahrhundert L.K.6.4. Literarische Gattungen L.K.7. Katalonien im 20. Jahrhundert L.K.7.1. Bibliographien und Anthologien L.K.7.2. Geschichte von Kultur und Mentalität L.K.7.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen L.K.7.4. Literarische Gattungen L.K.7.5. Themen und Motive L.K.7.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung L.K.7.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore L.K.7.8. Werke nach Autoren

172 173 173 173 173 173 174 174 174 17S 175 175 176 176 177 177 177 177

K. Sprachwissenschaft: Katalanisch K.1. Allgemeines K.1.1. Bibliographien K.1.3. Geschichte des Faches K.1.4. Forschungsberichte (allgemein) K2. Geschichte der Sprache K.2.1. Allgemeines K.2.2. Sprachgeschichte bis 1500 K.2.3. Sprachgeschichte nach 1500 K.2.5. Zu einzelnen Texten und Epochen K_3. Sprachbeschreibung (Teil 1) K.3.1.2. Handbücher K.3.3. Morphosyntax: Grammatik K.3.3.5. Verb, Verbalkomplex: Modus, Tempus, Aspekt K.3.4. Wortbildungslehre K.3.5. Typologie und Sprachvergleich K.4. Lexikologie, Onomastik: Sprachbeschreibung (Teil 2) K.4.1. Allgemeines und Methodologisches K.4.2.3. Wörterbücher: mehrsprachig K.4.2.5. Wörterbücher zu Autoren und Werken K.4.3. Wortsemantik K.4.4. Neologismen K.4.5. Fremdwörter, Lehnwörter K.4.6. Etymologie

179 179 179 180 180 180 181 181 181 181 182 182 182 182 182 182 183 183 183

11 K.4.8. Sondersprachen K.4.8.3. Wortschatz bei Autoren und Werken K.4.9. Onomastik IL5. Sprachvarietäten und Sprachverwendung K.5.2. Soziolinguistik K.5.3. Sprachen im Kontakt K.7. Bezüge zur Praxis K.7.5. Einzelfragen

183 183 183

Galicisch

186

Baskisch

187

Abkürzungverzeichnis

188

Index

189

184 185 186

ALLGEMEINES

13

A. Allgemeines A.1. Festschriften, Personalia Bierbach, Christine, "Zum 70. Geburtstag von Prof. Dr. Heinrich Bihler", in: ZfK 2,1989, S. 231-232 Bihler, Heinrich, "Zur Erinnerung an Gerhard Rohlfs", in: IR 25, N.F., 1987, S. 120-124 Christmann, Hans Helmut, Frank-Rutger Hausmann (Hg. mit Manfred Briegel), Deutsche und österreichische Romanisten als Verfolgte des Nationalsozialismus, Tübingen 1989 (Romanica et Comparatistica 10) Christmann, Hans Helmut, "Deutsche Romanisten als Verfolgte des Nationalsozialismus", in: Exilforschung, Ein internationales Jahrbuch 6,1988, S. 73-82 Christmann, Hans Helmut, "Ernst Robert Curtius - philologisch. Auch ein Beitrag zu seinem 100. Geburtstag", in: RJb 37,1987, S. 137-147 Christmann, Hans Helmut, "Gerhard Rohlfs (1892-1986)", in: ZRPh 103,1987, S. 698-712 Christmann, Hans Helmut, "Helmut Stimm (1917-1987)", in: ZRPh 104,1988, S. 592-602 Christmann, Hans Helmut, "Tübinger Worte an und über Eugenio Coseriu", in: Jens Lüdtke, Jörn Albrecht, Harald Thun (Hg.), Energeia und Ergon. Sprachliche Variation Sprachgeschichte - Sprachtypologie. Studia in honorem Eugenio Coseriu, 3 Bde., Tübingen 1988, Bd. I, S. DC-XV Christmann, Hans Helmut, Ernst Robert Curtius und die deutschen Romanisten, Mainz 1987 (Akademie der Wissenschaften und der Literatur, Abhandlungen der geistes- und sozialwissenschaftlichen Klasse, Jg. 1987, Nr. 3) Gumbrecht, Hans Ulrich, "'Zeitlosigkeit, die durchscheint in der Zeit'. Über Ernst Robert Curtius' unhistorisches Verhältnis zur Geschichte", in: W. Berschin, A. Rothe (Hg.), Curtius-Symposium, Heidelberg 1988; rumänische Übersetzung in: Revista de istorie si teorie literaria, Nr. 34,1986, S. 61-65 und Nr. 35,1987, S. 132-138 Gumbrecht, Hans Ulrich, "Karl Vosslers noble Einsamkeit. Über die Ambivalenzen der 'inneren Emigration'", in: R. Geissler, W. Popp (Hg.), Wissenschaft und Nationalsozialismus, Essen 1988, S. 275-298

14

ALLGEMEINES

Hassler, Gerda (Hg.), Aufklärung aus multidisziplinärer Sicht, Tagungsband des Kolloquiums zu Ehren des 60. Geburtstages von Ulrich Ricken, Halle 1987 Hempel, Wido, Palabras en ocasión de la entrega del Premio Montaigne al Excmo. Señor Don Martín de Riquer, Montaigne Preis 1988, Hamburg (Stiftung F.V.S.) 1988, S. 18-20 Herlinghaus, Hermann (Hg.), Romankunst in Lateinamerika - in memoriam Adalbert Dessau, Berlin (Akademieverlag) 1989 Holtus, Günter, Georges Lüdi, Michael Metzeltin (Hg.), La Corona de Aragón y las lenguas románicas, Miscelánea de homenaje para Germán Colón, Miscel - lánia d'homenatge per a Germá Colon, Tübingen (Narr) 1989 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 330) Kremer, Dieter (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do seu 85° aniversário, Tübingen (Niemeyer) 1988 List, Harald, "Zum 80. Geburtstag von Prof. Dr. Rudolf Brummer", in: ZfK, Bd. 1, 1988, S. 275-276 Lüdtke, Jens, Jörn Albrecht, Harald Thun (Hg.), Energeia und Ergon. Sprachliche Variation - Sprachgeschichte - Sprachtypologie. Studia in honorem Eugenio Coseriu, 3 Bde., Tübingen 1988 Plesch, Svend, Birgit Gerstenberg (mit Desiderio Saavedra Pino), "Ensayo bibliográfico de las publicaciones del Profesor Adalbert Dessau (1928-1984)", in: Lateinamerika 23, 1, Rostock 1988, S. 108-128 Siebenmann, Gustav, "Erwin Walter Palm, in memoriam", in: IR 27/28, 1988 (erschienen 1989), S. 252-253 Siebenmann, Gustav, Gisela Beutler (Hg.), Perspectivas latinoamericanas in memoriam Alejandro Losada, IAA (Berlin), N.F., 1,13. Jg., 1987 Toro, Alfonso de (Hg.), Texte - Kontexte - Strukturen, Beiträge zur französischen, spanischen und hispanoamerikanischen Literatur, Festschrift für Karl Alfred Blüher zum 60. Geburtstag, Tübingen (Narr) 1987 Winklehner, Brigitte (Hg.), Literatur und Wissenschaft. Begegnung und Integration, Festschrift für Rudolf Baehr, Tübingen (Stauffenburg Verlag) 1987

ALLGEMEINES

15

Wunderli, Peter, Rezension: "Horst Geckeier, Brigitte Schlieben-Lange, Jürgen Trabant, Harald Weydt (Hg.), Logos Semantikos. Studia lingüistica in honorem Eugenio Coseriu 1921-1981, 5 Bde, Berlin, New York 1981", in: ZRPh 102, 1986 (erschienen 1987), S. 561585

A.2. Kongreßakten und Kongreßreden Aarsleff, Hans, Louis G. Kelly, Hans-Josef Niederehe (Hg.), Papers in the History of Linguistics. Proceedings of the Third International Conference on the History of the Language Sciences (ICHoLS III), Princeton, 19.-23.08.1984, Amsterdam, Philadelphia (John Benjamins Publishing Company) 1987 Baldinger, Kurt, "Alocución de Kurt Baldinger (Heidelberg) en el banquete de despedida en nombre de los participantes extranjeros", in: M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (Hg.), Actas del I congreso internacional de historia de la lengua española, Cáceres, 30.3.4.4.1987, Madrid (Arco Libros, SA.) 1988, S. 1787-1788 Baldinger, Kurt, "Discurso do Prof. Kurt Baldinger", in: Ramón Lorenzo (Hg.), Coloquio de lexicografía, 27 e 28 de febreiro e 1° de marzo de 1986, Santiago de Compostela (Universidad) 1988 (Verba, Anuario galego de filoloxía. Anexo 29), S. 278-280 Baldinger, Kurt, "Esplendor y miseria de la filología", in: M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (Hg.), Actas del I congreso internacional de historia de la lengua española, Cáceres, 30.3.4.4.1987, Madrid (Arco Libros, SA.) 1988, S. 19-44 Bochmann, K., Matthias Perl, G. Wotjak (Hg.), Leipziger Romanistische Beiträge. Materialien romanistischer Kolloquia, die 1987 an der Karl-Marx-Universität veranstaltet wurden, Leipzig 1988 Christmann, Hans Helmut, "Section XIV: Histoire de la linguistique et de la philologie romanes", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII e Congrès International de Linguistique et de Philologie Romanes, Université de Trêves 1986, Bd. VII, Tübingen 1989, S. 1-213 Fleischmann, Ulrich, Ineke Phaf (Hg.), El Caribe y America Latina, Actas del 3o Coloquio Interdisciplinario sobre el Caribe ... 1984, The Caribbean and Latin America, Frankfurt/M. (Vervuert) 1987 Heydenreich, Titus, Peter Blumenthal, Glaubensprozesse - Prozesse des Glaubens? Religiöse Minderheiten zwischen Toleranz und Inquisition, Tübingen 1989 (Erlanger Romanistische Dokumente und Arbeiten, Bd. 1)

16

ALLGEMEINES

Hina, Horst, Rezension: "Jaume Medina, Enric Sullà (Hg.), Actes del Simposi Caries Riba - Barcelona, 17-19 d'octubre de 1984, Barcelona (Institut d'Estudis Catalans) 1986 (Biblioteca Filológica, 17)", in: ZfK 2,1989, S. 210-213 Kohut, Karl (Hg.), Rasse, Klasse und Kultur in der Karibik, Frankfurt/M. 1989 Kohut, Karl, Albert Meyers (Hg.), Religiosidad popular en América Latina, Frankfurt/M. 1988 Kohut, Karl, Andrea Pagni (Hg.), Literatura argentina hoy. De la dictadura a la democracia, Frankfurt/M. 1989 Kremer, Dieter (Hg.), Actes du XVIII e Congrès international de Linguistique et Philologie Romanes (Trêves 1986), 7 Bde., Tübingen (Niemeyer), Bde. V und VI: 1988, Bde. IV-VII: 1989 (Bde. I-III: 1990) Kremer, Dieter, Mélanges Willy Bal: Africana Romanica, Hamburg (Buske) 1988 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart 22) Lebsanft, Franz, Rezension: "Critique et édition de textes, Actes du XVII e Congrès international de Linguistique et Philologie Romanes, Aix-en-Provence, 29.8.-3.9.1983, Bd. 9, Aix-en-Provence (Université de Provence) 1986", in: RF 99,1987, S. 441-443 Lebsanft, Franz, Rezension: "Hans-Josef Niederehe, Brigitte Schlieben-Lange (Hg.), Die Frühgeschichte der romanischen Philologie von Dante bis Diez, Beiträge zum deutschen Romanistentag in Siegen, 30.9.-3.10.1985, Tübingen (Narr), 1987 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 303)", in: ZRPh 104,1988, S. 522-526 Neuschäfer, Hans-Jörg (mit D. Briesemeister, M.L. Abellán, B. Schuchard, I. Sotelo, T.D. Stegmann), "Mesa redonda: Literatura y censura", in: H J . Niederehe (Hg.), Akten des deutschen Hispanistentages Wolfenbüttel 1985, Hamburg 1986, S. 339ff Niederehe, Hans-Josef, Brigitte Schlieben-Lange (Hg.), Die Frühgeschichte der romanischen Philologie: Von Dante bis Diez. Beiträge zum deutschen Romanistentag in Siegen, 30.9.-3.10.1985, Tübingen (Narr) 1987 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 303) Niederehe, Hans-Josef, Brigitte Schlieben-Lange, "Frühgeschichte der romanischen Philologie von Dante bis Diez", in: Fritz Nies, Reinhold R. Grimm (Hg.), Ein 'unmögliches Fach': Bilanz und Perspektiven der Romanistik, Tübingen (Narr) 1988, S. 125-130

ALLGEMEINES

17

Scharlau, Birgit (Hg.), Bild - Wort - Schrift, Beiträge zur Lateinamerika-Sektion des Freiburger Romanistentages, Tübingen 1989 (Frankfurter Beiträge zur Lateinamerikanistik, Bd. 1) Schlieben-Lange, Brigitte, Hans-Josef Niederehe (Hg.), Die Frühgeschichte der romanischen Philologie von Dante bis Diez, Beiträge zum Deutschen Romanistentag in Siegen, 30.09.-03.10.1985, Tübingen (Narr) 1987 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 303) Strosetzki, Christoph, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages in Passau vom 26.2.1.3.1987, Hamburg (Buske) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24) Toro, Alfonso de, Rezension: "Luciano García Lorenzo (C.S.I.C., Hg.), Calderón. Actas del Congreso Internacional sobre Calderón y el teatro español del Siglo de oro, Madrid 1983, 3 Bde.", in: RJb 38,1987, S. 385-391 Wotjak, Gerd (Hg.), Studien zum spanischen Verb (ausgewählte Beiträge des III er Coloquio Internacional de Lingüística Hispánica vom Oktober 1988 in Leipzig), Leipzig 1989 (Linguistische Arbeitsberichte, H. 68) Wotjak, Gerd, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch, Valladolid 1988 A3. Sprachübergreifende Veröffentlichungen Baldinger, Kurt, "Cuatro diccionarios que se preparan en Heidelberg (DEAF; DAO, DAG; DEM)", in: Ramón Lorenzo (Hg.), Coloquio de lexicografía, 27 e 28 de febreiro e 1° de marzo de 1986, Santiago de Compostela (Universidad) 1988 (Verba, Anuario galego de filoloxía. Anexo 29), S. 57-78 Deutschmann, Olaf, "Kirchenlateinisch-hebräische Elemente in der spanischen und portugiesischen Syntax und Stilistik", in: RJb 37,1986 (erschienen 1987), S. 219-224 Elwert, Theodor, Studien zu den romanischen Sprachen und Literaturen, Bd. 10, Stuttgart (Franz Steiner Verlag, Wiesbaden) 1989 Hassler, Gerda, "Wissenschaftsgeschichtliche Aspekte einer Wörterbuchtypologie", in: Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald 1988 (Gesellschaftswissenschaftliche Reihe 37), S. 62-65 Hess, Rainer, Gustav Siebenmann, Mireille Frauenrath, Tilbert D. Stegmann (Hg.), Literaturwissenschaftliches Wörterbuch für Romanisten, Tübingen, 3., völlig neu bearbeitete und erweiterte Auflage 1989 (UTB 1373)

18

ALLGEMEINES

Hinterhäuser, Hans (Hg.), Streifzüge durch die romanische Welt, Sonderzahl, Wien 1989 Kremnitz, Georg, "Auto-odi (Selbsthaß), Zur Aufnahme und Verwendung des Begriffes in der Sprachwissenschaft", in: Semiotische Berichte XI, Wien 1987, S. 419-437; auch in: Doxa XIII, Budapest 1987, S. 159-177 Lüdtke, Jens, "Categorías verbales, categorías enunciativas y oraciones subordinadas", in: Revista Española de Lingüística 18,1988, S. 265-284 Lüdtke, Jens, "Situations diglossiques, variétés et conscience linguistique", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII e Congrès International de Linguistique et de Philologie Romanes, Tübingen 1988, Bd. V, S. 121-128 Meier, Harri, Rezension: "Rebecca Posner, John N. Green (Hg.), Trends in Romance Linguistics and Philology (4 Bde.), Den Haag, Paris, New York 1980-1982", in: ASNSL 224,1987, S. 423-425 Rodiek, Christoph, "Potentielle Historie (Uchronie). Literarische Darstellungsformen alternativer Geschichtsverläufe", in: Arcadia, 1987, S. 39-54 Rodiek, Christoph, "Probleme der vergleichenden Rangbestimmung literarischer Werke ('Effi Briest', 'La Regenta', 'O primo Basilio')", in: Neohelicon, 1988, S. 275-300 Schönberger, Axel, "Das iberische Gymnasium - Skizze einer Utopie", in: HDSV 53,1989, S. 19-20 Strosetzki, Christoph, "La hispanística en la República Federal de Alemania durante los últimos diez años", in: Revista de La Universidad Complutense 1984, 2/4 (erschienen 1987), S. 126-134 Strosetzki, Christoph, Titus Heydenreich (Hg.), Bibliographie der Hispanistik in der Bundesrepublik Deutschland, Österreich und der deutschsprachigen Schweiz, 1. Bd. (1978-81), Frankfurt/M. 1988 Strosetzki, Christoph, Bibliographie der Hispanistik in der Bundesrepublik Deutschland, Österreich und der deutschsprachigen Schweiz, 2. Bd. (1982-86), Frankfurt/M. 1988 Strosetzki, Christoph, Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden 1989 (Acta Humboldtiana 13, hg. im Namen der Deutschen Ibero-Amerika-Stiftung)

19

ALLGEMEINES

Thiele, Johannes (Hg.), Theorie und Praxis der ein- und mehrsprachigen romanischen Lexikographie, Greifswald 1988 (Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-ArndtUniversität Greifswald, H. 2) Wotjak, Gerd, Romanisch-deutscher Sprachvergleich, Leipzig 1987 (Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 59) Wotjak, Gerd, Beiträge zum romanisch-deutschen (Linguistische Studien 176)

Sprachvergleich,

Berlin

1988

Wotjak, Gerd, K. Bochmann, M. Perl (Hg.), Leipziger Romanistische Beiträge, Leipzig (Karl-Marx-Universität) 1988 A.4. Geschichte von Kultur und Mentalität Augel, Johannes, "Religiäo e Poder", in: Universidade Estadual do Cearä, Centro de Cultura Populär de Canind6 (Hg.), F6, Saüde e Poder. Traumaturgos, Profetas Curandeiros, Fortaleza, Cearä, o J . (erschienen 1987), S. 131-140 Augel, Moema Parente (mit Christian Walger), Tremsatlantik. Begegnung zwischen Afrika und Brasilien, Bild-Text-Ausstellung, Bielefeld (Universität Bielefeld) 1989 Berschin, Helmut, "Im dreißigsten Jahr nach dem Sieg der Revolution: Fidel Castro und Kuba", in: Die politische Meinung, Nr. 240, September/Oktober 1988, S. 35-43 Deutschmann, Olaf, "'Moros' und 'cristianos' - Die Mauren in der spanischen und portugiesischen Sprache", in: RJb 39,1989, S. 299-322 Haensch, Günther, Gisela Haberkamp de Anton, Kleines Spanien-Lexikon, München (Beck-Verlag) 1989 Ille, Karl, "Sprachkonflikte im heutigen Spanien: Catalunya, Galicia, Euskadi und Val d'Aran im Vergleich", in: Grazer Linguistische Studien 29,1988, S. 23-24 Ille, Karl, "Zur aktuellen Entwicklung der Sprachkonflikte Spaniens und ihrer Resonanz im Wahlkampf der Parlamentswahlen im Juni 1986. Am Beispiel der Catalunya", in: Klagenfurter Beiträge zur Sprachwissenschaft 13-14,1987-88, S. 260-284 Ille, Karl, "Zur Sprachpolitik des italienischen Faschismus und des Franquismus. Konzeptionen und Realisationsgrenzen im Vergleich", in: Peter Anreiter (Hg.), Investigationes romanicae I, Innsbruck 1989 (Scientia, Bd. 14), S. 4-16

20

ALLGEMEINES

Kohut, Karl (Hg.), Rasse, Klasse und Kultur in der Karibik, Frankfurt/M. 1989 Kohut, Karl, Albert Meyers (Hg.), Religiosidad popular en América Latina, Frankfurt/M. 1988 Metzeltin, Michael, "La marina mediterránea en la descripción de Ramón Muntaner", in: G. Holtus, G. Lüdi, Michael Metzeltin (Hg.), La Corona de Aragón y las lenguas románicas. Miscelánea de homenaje para Germán Colón, Tübingen (Narr) 1989 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 330), S. 55-67 Niederehe, Hans-Josef, Alfonso X el Sabio y la lingüística de su tiempo, Madrid (Sociedad General Española de Librería, SA.) 1987, (span. Übersetzung von Niederehe 1975) Peters, Helwin, "Novedades acerca del níquel cubano", in: Zeitschrift für Fremdsprachen 2, Leipzig 1988, S. 81-83 Pfeiffer, Erna, "Bevölkerungspolitik: Neo-Malthusianismus in der Dritten Welt am Beispiel Lateinamerikas", in: Karl Farmer, Karl-Peter Pfeiffer, Karl Stattegger (Hg.), Öko-System-Analyse. Multidisziplinäre Forschungsergebnisse zur Umweltsituation, Bd. 2, Graz (Leykam-Verlag) 1989, S. 202-230 Pfeiffer, Erna, "Geburtenkontrolle in Lateinamerika", in: Frauensolidarität 21,1987, S. 51f Pfeiffer, Erna, "Geburtenkontrolle: Der neue Malthusianismus in der Dritten Welt am Beispiel Lateinamerikas", in: Gertrude Pauritsch, Beate Frakele, Elisabeth List (Hg.), Kinder machen. Strategien der Kontrolle weiblicher Fruchtbarkeit, Wien (Wiener Frauenverlag) 1988 (Reihe Frauenforschung, Nr. 6), S. 209-232 Pfeiffer, Erna, "Zu viele Menschen? Bevölkerungspolitik hier und anderswo", in: Entwicklungspolitische Nachrichten, Nr. 11, November 1989, S. 5-8 Scharlau, Birgit, "Oralität, Literalität und der veränderte Blick auf Lateinamerika", in: dies. (Hg.), Bild - Wort - Schrift, Beiträge zur Lateinamerika-Sektion des Freiburger Romanistentages, Tübingen 1989, S. IX-XXV Scharlau, Birgit, "Nuevas Tendencias en los Estudios de Crónicas y Documentos del Período Colonial Latinoamericano", in: Revista de Crítica Literaria Latinoamericana, Lima 1989/90, oA. Stegmann, Tilbert Dídac, "Degrees of attractiveness of a language or a culture", in: Catalonia Review 2, Juni 1989, S. 60-76

SPAN. LITERATURWISS.: ALLGEMEINES

21

Stegmann, Tilbert Dídac, "Die Katalanen, Kosmopoliten in Europa", in: Panorama Costa Brava - Catalunya, Nr. 1,1989, S. 44 Stegmann, Tilbert Dídac, Übersetzung: "Robert Lafont: Europa, Okzitanien und Katalonien: Vom Ende der Zentralstaatsideologie im wirtschaftlich vereinten Europa", in: ZfK2,1989, S. 7-17

L.S. Literaturwissenschaft: Spanisch L.S.I. Allgemeines L.S.1.2. Literaturwissenschaftliche Forschungsberichte Janner, Hans, Rezension: "Heinrich Merkl, Sor Juana Inés de la Cruz, Heidelberg (Carl Winter Universitätsverlag) 1986 (Studia Romanica 65)", in: RJb 38,1988, S. 391-395 Merkl, Heinrich, "Die Sor Juana-Forschung des deutschen Sprachraums seit 1930", in: IR 26, N.F., 1987, S. 49-66 Rodiek, Christoph, "Die hispanisch-deutschen Literaturbeziehungen. Ein Bericht zur komparatistischen Forschung der achtziger Jahre", in: Arcadia, 1989, S. 225-238 Strosetzki, Christoph, "La situación de los estudios cervantinos en la República Federal de Alemania", in: Anthropos. Revista de documentación científica de la cultura 98/99, Barcelona, August 1989, S. 124-126 Woll, Dieter, Rezension: "Estudios Filológicos, Valdivia, Bd. 19, 1984, Bd. 20, 1985", in: ZRPh 104,1988, S. 515-518 L.S.1.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Alonso Hernández, J.L., H.L.M. Hermans, M. Metzeltin, H.Th. Oostendorp, Spaanse letterkunde. Overzicht van de Spaanse letterkunde vanaf de middeleeuwen tot heden, Utrecht (Spectrum) 1988 (Tweede, herziene druk) Deutschmann, Olaf, Ungeschriebene Dichtung in Spanien, Frankfurt/M., Bern (Peter Lang) 1988 Flasche, Hans, Geschichte der Spanischen Literatur, Bd. 3, Bern, Stuttgart 1989

22

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Gumbrecht, Hans Ulrich, "Censorship and the Creation of Heroes in the Discourse of Literary History", in: Hispanic Issues 1,1987, S. 229-244 Gumbrecht, Hans Ulrich, "Klassik in Spanien", in: H.-J. Stimm (Hg.), Literarische Klassik, Frankfurt/M. (Suhrkamp) 1988 (Suhrkamp Taschenbuch Materialien 2084), S. 155-181 Gumbrecht, Hans Ulrich, "Modern, Moderne, Modernismus", in: ders. (Hg.), Pathologies in the History of Literature, Minneapolis 1989 (ins Amerikanische übersetzt von Glen Burns) Gumbrecht, Hans Ulrich, "Sobre la (no) interpretación (literaria)", in: Filología 22, 1987, S. 101-117 Kohut, Karl, Rezension: "A. David Kossoff, José Amor y Vázquez, Ruth H. Kossoff, Geoffrey W. Ribbans (Hg.), Actas del VIII Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, 22-27 agosto 1983, Brown University, Providence/Rhode Island, Madrid 1986, 2 Bde.", in: RF100,1988, S. 465f Kohut, Karl, Rezension: "El Crotalón. Anuario de Filología Española, Bd. I, Madrid 1984", in: RF 100,1988, S. 466f Kohut, Karl, Rezension: "Epos. Revista de Filología, Bde. 1-2, Madrid (Universidad Nacional de Educación a Distancia. Facultad de Filología) 1984-1986", in: RF 100,1988, S. 345 Neumeister, Sebastian (Hg.), Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, Berlin 1989, Frankfurt/M. 1989 (2 Bde.) Rössner, Michael, Auf der Suche nach dem verlorenen Paradies. Zum mythischen Bewußtsein in der Literatur des 20. Jahrhunderts, Frankfurt/M. 1988 (Athenäums Monografien Literaturwissenschaft, Bd. 88) Rothe, Arnold, "Wandlungen des Widmungsrituals", in: Wilfried Floeck, Dieter Steland und Horst Türk (Hg.), Formen innerliterarischer Rezeption, Wiesbaden 1987 (Wolfenbütteler Forschungen, Bd. 34), S. 7-20 Scheerer, Thomas M., "Introducción a la patafísica", in: Revista Chilena de Literatura 29, Santiago de Chile 1987, S. 81-96 Schuchard, Barbara, "Contribución: Mesa Redonda: 'Literatura y Censura'", in: HansJosef Niederehe (Hg.), Akten des deutschen Hispanistentages. Schwerpunkt 'Siglo de Oro'. Wolfenbüttel 28.2.-01.03.1985, Hamburg 1987, S. 339ff

SPAN. LITERATURWISS.: ALLGEMEINES

23

Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Kanonbildung in Europa", in: H.-J. Stimm (Hg.), Literarische Klassik, Frankfurt/M. 1988, S. 45-68 Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Typen des Realismus und Typen der Gattungsmischung. Eine Postille zu Erich Auerbachs 'Mimesis'", in: Sprachkunst 20,1989, S. 51-67 Schulz-Buschhaus, Ulrich, Rezension: "G. Navajas, Mimesis y cultura en la ficción, London (Tamesis Books) 1985", in: RF 99,1987, S. 72-74 Siebenmann, Gustav, "El concepto de 'Weltliteratur' y la nueva literatura latinoamericana", in: Las relaciones literarias entre España e Iberoamérica, Editorial de la Universidad Complutense de Madrid 1987, S. 925-931; auch in: Humboldt 85, 1985 (spanische Ausgabe), S. 56-60 Siebenmann, Gustav, Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989 Strosetzki, Christoph, Konversation und Literatur. Zu Regeln der Rhetorik und Rezeption in Spanien und Frankreich, Frankfurt/M. 1988 (Studia Romanica et Linguistica) Wittmann, Brigitte, Rezension: "H. Gnüg, R. Möhrmann (Hg.), Frauen Literatur Geschichte. Schreibende Frauen vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Stuttgart 1985", in: Kritikon Litterarum 14,1985/86 (erschienen 1987), S. 7-11 L.S.1.4. Literarische Gattungen Albersmeier, Franz-Josef, Volker Roloff (Hg.), Literaturverfilmungen, Frankfurt/M. (Suhrkamp Taschenbuch Materialien) 1989 Deutschmann, Olaf, Spanische Romanzen, Frankfurt/M., Bern (Peter Lang) 1989 Ferreiro Alemparte, Jaime, "La leyenda de Serlo de Wilton aplicada a Sigerio de Brabante", in: Revista de la Universidad Complutense, 1983 (1.-4. Editorial de la Univ. Compl. de Madrid), Madrid, Sommer 1987, o A . Juan i Tous, Pere, "Representar vs. razonar. De los dramas de honor a la comedia burguesa", in: H. Flasche (Hg.), Hacia Calderón. Octavo coloquio Anglogermano, Bochum 1987, Wiesbaden (Steiner) 1988, S. 83-99 Lentzen, Manfred, Rezension: "Klaus Porti (Hg.), Das spanische Theater von den Anfängen bis zum Ausgang des 19. Jahrhunderts, Darmstadt 1985", in: ASNSL 225, 1988, S. 218-221

24

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Matzat, Wolfgang, Rezension: "Elias L. Rivers (Hg.), Things Done With Words: Speech Acts in Hispanic Drama. Proceedings of the 1984 Stony Brook Seminar, Newark 1986", in: RF 99,1987, S. 306-307 Neuschäfer, Hans-Jörg, "De l'invisible au visible. 'Tristana' dans le román de Galdós et dans le film de Buüuel" in: S. Michaud (Hg.), Du visible ä l'invisible. Hommage ä Max Milner, Bd. I, Paris 1988, S. 221-231 Pollmann, Leo, Rezension: "A. de Toro, Die Zeitstruktur im Gegenwartsroman, Tübingen 1986", in: RF 99,1987, S. 313-315 Roloff, Volker, "F. Arrabal, 'El arquitecto y el emperador de Asiría"', in: ders., H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 432-445 Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Kriminalroman und Post-Avantgarde", in: Merkur 458, Jg. 41, H. 4,1987, S. 287-296 Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Kriminalromane jenseits des Krimi", in: die hören 148,1987, S. 7-16 Toro, Alfonso de, Rezension: "Klaus Pörtl, Das spanische Theater. Von den Anfängen bis zum Ausgang des 19. Jahrhunderts, Darmstadt (Wissenschaftliche Buchgesellschaft) 1985", in: Gestos 5,1987, S. 159-162 Toro, Alfonso de, "Aproximación semiótica a los términos 'tragoedia' , 'comoedia' y 'tragicomedia': el drama de honor y su sistema", in: Semiósis 19,1987, S. 231-260 Wentzlaff-Eggebert, Harald, Rezension: "Klaus Pörtl (Hg.), Das spanische Theater. Von den Anfängen bis zum Ausgang des 19. Jahrhunderts, Darmstadt (Wissenschaftliche Buchgesellschaft) 1985", in: IR 25,1987, S. 125-127 Wentzlaff-Eggebert, Harald, Volker Roloff (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988 Wetzel, Hermann H., "Premesse per una storia del genere della novella. La novella romanza dal due al seicento", in: La Novella Italiana, Atti del Convegno di Caprarola 1924 settembre 1988, Rom (Salerno Editrice) 1989, Bd. 1, S. 265-281 (Biblioteca di Filología e Critica III, 1) Yáñez, María-Paz, "Algunas consideraciones sobre el concepto de novela histórica", in: Boletín de la Sociedad Suiza de Estudios hispánicos, Mai 1989, S. 3-16

SPAN. LITERATURWISS.: ALLGEMEINES

25

L.S.1.5. Themen und Motive Colón, Germán, "La metáfora 'buey de agua'", in: Miscellànea A. LLorente Maldonado de Guevara, Philologica I, Salamanca 1989, S. 269-273 Klüppelholz, Heinz, Rezension:"Ingrid Daemmrich et al., Themen und Motive in der Literatur. Ein Handbuch, Tübingen 1987", in: Universitas 43, H. 7,1988, S. 821 Knapp-Tepperberg, Eva-Maria, "Problematische Interaktionen zwischen Mensch und Pferd in den romanischen Literaturen vom Mittelalter bis zum 17. Jahrhundert (Auswahl)", in: Romanistische Zeitschrift für Literaturgeschichte, H. 3/4, 1986 (erschienen 1987), S. 287-326 Metzeltin, Michael, "El difícil nacimiento del feminismo español: de Fray Luis de León a Adolfo Posada", in: M. Gosman, H. Hermans (Hg.), España, teatro y mujeres, Amsterdam (Rodopi) 1989, S. 103-111 Neuschäfer, Hans-Jörg, "Queremos ser un pueblo solo de hermanos. El concepto de la revolución en los 'Guillermo Teil' de Friedrich Schiller y de Alfonso Sastre", in: M. Cruz et al. (Hg.), Historia, lenguaje, sociedad. Homenaje a Emilio Lledó, Barcelona 1989, S. 456-470 Rössner, Michael, "Concepto y esencia del mito o acerca de la cuadratura del círculo", in: Humboldt 97,1989, S. 4-7 Rössner, Michael, Auf der Suche nach dem verlorenen Paradies. Zum mythischen Bewußtsein in der Literatur des 20. Jahrhunderts, Frankfurt/M. 1988 (Athenäums Monografien Literaturwissenschaft, Bd. 88) Sánchez-Blanco, Francisco, "Del cosmopolitismo al nacionalismo: El saber sobre el hombre en España entre Ilustración y Romanticismo", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26.2.-1.3.1987, Hamburg (Helmut Buske Verlag) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 89-104 Sánchez-Blanco, Francisco, "Transformaciones y funciones de un mito nacional: Guzmán el Bueno", in: Revista de Literatura, Nr. 100,1988, S. 387-422 Wittmann, Brigitte, Rezension: "Carlos Feal Deibe, En Nombre de Don Juan (Estructura de un mito literario), Amsterdam/Philadelphia 1984", in: RF 99,1987, S. 307-310

26

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

L.S.1.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Banús, Enrique, "Imágenes en la recepción de autores vascos", in: II Euskal Mundu Biltzarra - II Congreso Mundial Vasco. Literatura Biltzarra - Congreso de Literatura, Vitoria 1988, Bd. II, S. 191-205 Briesemeister, Dietrich, "Panorámica de la recepción de la literatura española en la Alemania de la postguerra", in: Carlos und Sabine Segoviano (Hg.), Lengua, literatura, civilización en la clase de español. Actas de las Jornadas Hispánicas de la Asociación Alemana de Profesores de Español 1986, Bonn (Romanistischer Verlag) 1987 (Hispanistik in Schule und Hochschule 10), S. 130-154 Ineichen, Gustav, "Bibliographische Notizen zu den ersten Übersetzungen 'Decameron'", in: IR 18,1983, S. 53-63

des

López de Abiada, José Manuel, "Suiza-España. Notas a vuela pluma sobre sus interrelaciones a través del tiempo", in: Boletín especial de la Sociedad Suiza de Amigos de España, Portugal y América Latina, Zürich 1988, S. 7-16 Roloff, Volker (Hg.), Tradition und Modernität. Aspekte der Auseinandersetzung zwischen 'Anciens' und 'Modernes', Essen 1989 (Kultur und Erkenntnis, Schriften der Philosophischen Fakultät der Universität Düsseldorf, Bd. 6) Rössner, Michael, Auf der Suche nach dem verlorenen Paradies. Zum mythischen Bewußtsein in der Literatur des 20. Jahrhunderts, Frankfurt/M. 1988 (Athenäums Monografien Literaturwissenschaft, Bd. 88) Sánchez-Blanco, Francisco, "Die Studien von Hermann Baumgarten über das Spanien des 18. Jahrhunderts", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum: Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 (Editionen der IA III, 27), S. 104-117 Sánchez-Blanco, Francisco, "La revolución española y el liberalismo alemán del siglo XIX: Hermann Baumgarten y la historia de España", in: Revista de Estudios Políticos (Nueva Epoca) 58,1987, S. 267-280 Siebenmann, Gustav, "Análisis contrastivo de las imágenes que se formaron los países germánicos de España y América Latina, respectivamente, desde el siglo XVI", in: KarlHermann Körner, Marc Vitse (Hg.), Las influencias mutuas entre España y Europa a partir del siglo XVI, Wiesbaden 1988 (erschienen 1989) (Wolfenbütteler Forschungen, Bd. 39), S. 153-165; auch in: Gustav Siebenmann, Ensayos de literatura hispanoamericana, Madrid 1988, S. 301-317

POETIK, GESCH. U. THEORIE D. LITERATURWISSENSCHAFT

27

Siebenmann, Gustav, Die Bilder Spaniens und Lateinamerikas in den Köpfen der Deutschen, St. Gallen 1989 (unverkäuflicher Institutsdruck); auch in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. 55-84 Siles, Jaime, "Las revistas literarias en lengua alemana", in: Leer, Nr. 11, Januar-März 1988, S. 64-66 Wentzlaff-Eggebert, Harald, "Chronologie der deutschsprachigen Valle-InclánRezeption", in: ders. (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936), Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8. November 1986, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 1-5 Wentzlaff-Eggebert, Harald, "Las 'Comedias bárbaras' y el expresionismo dramático alemán", in: J A . Hormigón (Hg.), Quimera, Cántico - Busca y rebusca de Valle-lnclán. Ponencias, comunicaciones y debates del simposio internacional sobre Valle-Inclán, Mai 1986, 2 Bde., Madrid (Ministerio de Cultura, Instituto Nacional de las Artes Escénicas y de la Música) 1989, Bd. 1, S. 179-188 Wentzlaff-Eggebert, Harald, "Wie schrieb man in Deutschland über die spanische Inquisition? Von Zedlers 'Großem vollständigen Universal-Lexikon' (1735) zu Ersch/Grubers 'Allgemeiner Encyclopädie' (1840)", in: T. Heydenreich, P. Blumenthal (Hg.), Glaubensprozesse - Prozesse des Glaubens?, Tübingen (Stauffenburg) 1989, S. 209-226 L.S2. Poetik, Geschichte und Theorie der Literaturwissenschaft L.S.2.1. Poetik, Metrik Baehr, Rudolf, Manual de versificación española, Traducción y adaptación de K. Wagner y F. López Estrada, Madrid (Gredos) 41989 (Biblioteca Románica Hispánica III. Manuales, 25) Hidalgo-Serna, Emilio, "The Rhetorical Function of Poetry: 'Segismundo's' Ingenious Thought and Philosophical Metaphor", in: Scripta Mediterránea VIII-IX, Toronto 1987, S. 43-57 Spang, Kurt, "Etica y estética en la literatura", in: Anuario Filosófico XXI, 1988, S. 171181

28

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

L.S.2.2. Rhetorik Gil, Alberto, "El predicador y el oyente - Principios semióticos en la Retórica de Fray Luis de Granada", in: Joseph L. Laurenti und Vern Williamsen (Hg.), Varia Hispanica Estudios en los Siglos de Oro y Literatura Moderna. Homenaje a Alberto Porqueras Mayo, Kassel 1989, S. 197-209 Spang, Kurt, Grundlagen Reichenberger) 1987

der

Literatur-

und

Werberhetorik,

Kassel

(Edition

L.S.2.3. Stilistik Körner, Karl-Hermann, "Feminismo gramatical: Preliminares al estudio del laísmo de Miguel Delibes", in: España, teatro y mujeres, Estudios dedicados a Henk Oostendorp, Amsterdam 1989, S. 163-179 Spang, Kurt, "La voz a tí debida. Reflexiones sobre el tú lírico", in: Actas del Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas 1986, Berlin (Freie Universität Berlin) 1989, S. 165-173 L.S.2.4. Methodenreflexion, Terminologie Díaz Arenas, Angel, Las Perspectivas Narrativas. Teoría y Metodología, Kassel 1988 Engelbert, Manfred, "La Historia como provocación de la Ciencia Literaria: el caso del •Caballero de Olmedo'", in: IA 37/38,1989, S. 40-50 Gumbrecht, Hans Ulrich, "Modern, Moderne, Modernismus", in: ders. (Hg.), Pathologies in the History of Literature, Minneapolis 1989 (ins Amerikanische übersetzt von Glen Burns) Gumbrecht, Hans Ulrich, "Lebende Vergangenheit. Zur Typologie der 'Arbeit am Text' in der spanischen Kultur", in: Ilse Nolting-Hauff, J. Schulze (Hg.), Das fremde Wort. Studien zur Interdependenz von Texten. Festschrift für Karl Maurer zum 60. Geburtstag, Amsterdam 1988, S. 148-176 Gumbrecht, Hans Ulrich, "Pathologien des Literatursystems", in: D. Baecker, u.a. (Hg.), Theorie als Passion. Festschrift für Niklas Luhmann, Frankfurt/M. 1987, S. 137-180; auch in: Hans Ulrich Gumbrecht (Hg.), Pathologies in the History of Literature, Minneapolis 1989 (ins Amerikanische übersetzt von Glen Burns), oA.

POETIK, GESCH. U. THEORIE D. LITERATURWISSENSCHAFT

29

Gumbrecht, Hans Ulrich, "Who is afraid of deconstruction?", in: H. Müller, J. Fohrmann (Hg.), Diskurstheorien und Literaturwissenschaft, Frankfurt/M. (Suhrkamp) 1987 (Suhrkamp Taschenbuch Materialien 2091), S. 95-114 Güntert, Georges, "Semiotische Textbetrachtung", in: Proustiana 6/7,1988, S. 17-19 Hess, Rainer, Gustav Siebenmann, Mireille Frauenrath, Tilbert Stegmann, Literaturwissenschaftliches Wörterbuch für Romanisten, Tübingen (Francke) 1989 (dritte, völlig neu bearbeitete und erweiterte Auflage) (UTB 1373) Ille, Hans-Jürgen, "Desiderio Navarro zum Begriff der Intertextualität", in: BRPh 27, Berlin 1988,2, S. 307-308 (Miszelle) Kloepfer, Rolf, "Der gemischte Schrecken des Erkennens - Sympraxis in Valle-Incláns 'Tirano Banderas'", in: H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (18661936), Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8.11.1986, Tübingen 1988 (Beihefte zur IR 5), O.A. Kloepfer, Rolf, "La libertad del autor y el potencial del lector. Encuentro con 'Rayuela' de Julio Cortázar" in: Revista de literatura hispánica, Actas del coloquio: La americanidad de Julio Cortázar, Cultura, política, literatura, Mannheim 21.-23.05.1986, Rhode Island 1987, oA Metzeltin, Michael, "Baeza histórica, Baeza artística, Baeza poética", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26.02.-01.03.1987, Hamburg (Helmut Buske Verlag) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 325336 Metzeltin, Michael, "Co-report on Text Coherence in a Dialogical Presuppositional Group: Chapter XXXI of Unamuno's 'Niebla' by Klaus Heger", in: W. Heydrich, F. Neubauer, J.S. Petöfi und E. Sözer (Hg.), Connexity and Coherence, Berlin (de Gruyter) 1989, S. 100-106 Metzeltin, Michael, Lingüística textual y análisis de textos hispánicos, (Universidad) 1988 (Colección Maior 10)

Murcia

Picard, Hans Rudolf, "L'hermenéutica literaria com a métode i experiencia", in: Curs Barcelona - Hermenéutica - Disseny, Barcelona (Fundació Caixa de Pensions) 1988, S. 75-87 Rössner, Michael, "Concepto y esencia del mito o acerca de la cuadratura del círculo", in: Humboldt 97,1989, S. 4-7

30

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Spang, Kurt, "Hacia una terminología textológica coherente", in: Actas del seminario Internacional de Edición y Anotación de textos del Siglo de Oro, Pamplona (EUNSA) 1987, S. 319-338 Spang, Kurt, "Historia, acción y suceso en el drama", in: II Simposio Internacional de Semiótica, Oviedo (Universidad de Oviedo) 1988, S. 437-446 Toro, Alfonso de, Texto-Mensaje-Recipiente, Tübingen 1987 L.S.2.5. Wissenschaftsgeschichte Banús, Enrique, "El andalucismo: un tópico de la historia de la literatura", in: Chr. Strosetzki, M. Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages 1987 in Passau, 26.02.-01.03.1987, Hamburg 1989, (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), o A . Briesemeister, Dietrich, "Kaspar von Barth (1587-1658) und die Frühgeschichte der Hispanistik in Deutschland", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 (Editionen der IA III, 27), S. 1-21 Gumbrecht, Hans Ulrich, "Bulky baggage from the past: the study of literature in Germany", in: Comparative Criticism 11,1989, oA. Gumbrecht, Hans Ulrich, "Die Produktivität einer hundertjährigen Krise. Ein historischer Blick auf die westdeutsche Literaturwissenschaft", in: B. Steinwachs (Hg.), Ausdifferenzierung, Integration, Kompensation in den Geisteswissenschaften, Frankfurt/M. (Suhrkamp) 1989 (Suhrkamp Taschenbuch Wissenschaft 855), o A . Gumbrecht, Hans Ulrich, "Konsequenzen der Rezeptionsästhetik oder Literaturwissenschaft als Kommunikationssoziologie", in: ders. (Hg.), Pathologies in the History of Literature, Minneapolis 1989 (ins Amerikanische übersetzt von Glen Burns); auch in: J A . Myoral (Hg.), Estética de la recepción, Madrid 1987, S. 145-175 (Spanische Übersetzung des dt. Titels); italienische Fassung auch in: R.C. Holub (Hg.), Teoría de la ricezione, Turin 1989, S. 155-184 Juan i Tous, Pere, "Eine wahre Ehrensache für uns Katholiken: Franz Lorinser, traductor y comentarista de los autos sacramentales calderonianos", in: Manfred Tietz (Hg.), Frühgeschichte der deutschen Hispanistik, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989, S. 131-148 Juan i Tous, Pere, "Hispanismo académico alemán (1964-84)", in: Mitteilungen des DHV, Bochum 1987, S. 6-26

SPANIEN IM MITTELALTER UND IM 15. JAHRHUNDERT

31

Rodiek, Christoph, "Die hispanistischen Forschungsschwerpunkte Victor Aimé Hubers", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) (Editionen der LA. III, 27), 1989, S. 79-92 Schräder, Ludwig, "Bouterweks Urteile. Zur Literaturgeschichtsschreibung zwischen Rationalismus und Romantik", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. 1989 (Editionen der IA III, 27), S. 60-78 Strosetzki, Christoph, "Die Beschäftigung mit den spanischen Humanisten im Deutschland des 19. Jahrhunderts", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. 1989 (Editionen der IA III, 27), S. 22-33 Strosetzki, Christoph, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26.02.01.03.1987, Hamburg (Helmut Buske Verlag) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24) Tietz, Manfred (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 (Editionen der IA III, 27) Tietz, Manfred, "Das theologisch-konfessionelle Interesse an Spanien im 19. Jahrhundert", in: ders. (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 (Editionen der IA III, 27), S. 93103 Tietz, Manfred, "Geschichte der deutschen Hispanistik vor 1900", in: Fritz Nies, Reinhold R. Grimm (Hg.), Ein 'unmögliches Fach': Bilanz und Perspektiven der Romanistik, Tübingen (Narr) 1988, S. 131-144 L.S3. Spanien im Mittelalter und im 15. Jahrhundert L.S.3.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Briesemeister, Dietrich, "Die Reconquista. Spanier und Araber", in: Hella Schlumberger (Hg.), Spanien. Menschen, Landschaften, Berlin (Elefanten Press) 1988, S. 21-27 Dressendörfer, Peter, "Rodando la piedra de Sísifo: Solicitantes ante la Inquisición en Indias", in: Titus Heydenreich, Peter Blumenthal (Hg.), Glaubensprozesse - Prozesse des

32

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Glaubens? Religiöse Minderheiten zwischen Toleranz und Inquisition, Tübingen (Stauffenburg Verlag) 1989, S. 61-69 Lope, Hans-Joachim, Rezension: "Christina Hoffmann, Das spanische Hofzeremoniell von 1500-1700, Frankfurt/M., Bern, New York, Paris (Peter Lang) 1985", in: RJb 39, 1988, S. 372-373 López de Abiada, José Manuel, "Alfons X., der Weise", in: Swissair Gazette 10, Zürich 1987, S. 29 López de Abiada, José Manuel, "La escuela de traductores de Toledo. Un cometido interdisciplinar y ecuménico", in: Humboldt XXX, 96, Bonn 1989, S. 36-41 López de Abiada, José Manuel, "Les avatars de la tolérance", in: Swissair Gazette 10, Zürich 1987, S. 30 López de Abiada, José Manuel, "The School of Translators in Toledo. A Cultural Interface in Medieval Spain", in: Swissair Gazette 10, Zürich 1987, S. 28-30 López de Abiada, José Manuel, "Toledo in all its Glory. Society and Culture in the Fifteenth and Sixteenth Centuries", in: Swissair Gazette 10, Zürich 1987, S. 33-36 Pietschmann, Horst, "Sizilien und das aragonesisch-katalanische Imperium im Spätmittelalter", in: Helene Harth, Titus Heydenreich (Hg.), Sizilien, Geschichte - Kultur - Aktualität, Tübingen 1987, S. 75-85 Zöllner, Walter, Kulturgeschichte im Prisma: Spanien, Leipzig (Prisma-Verlag Zenner und Gürchott) 1988 L.S.3.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Gier, Albert, Rezension: "W. Mettmann (Hg.), Grundriß der romanischen Literaturen des Mittelalters, Bd. IX: La littérature dans la Péninsule Ibérique aux XIVe et XVe siècles, Bd. 2, Fasc. 4, Heidelberg 1985", in: ZRPh 103,1987, S. 665f Gier, Albert, "Elementos populäres y cultos en la narrativa breve românica médiéval", in: AA.W., Narrativa breve médiéval românica, Granada 1988, S. 65-86 Gier, Albert, "Institutionen und Legitimität im Spätmittelalter", in: H.U. Gumbrecht, U. Link-Heer, P.-M. Spangenberg (Hg.), La littérature historiographique des origines à 1500. Grundriß der romanischen Literaturen des Mittelalters, Bd. XI, (gattungsgeschichtliche Darstellung, 3 Teilbände), 1, (Partie historique), Heidelberg 1987, S. 835-868

SPANIEN IM MITTELALTER UND IM 15. JAHRHUNDERT

33

Gier, Albert, "Reflexiones preliminares sobre unos centros de la literatura hispánica en la Edad Media", in: Vicente Beltrán (Hg.), Actas del I Congreso de la Asociación Hispánica de literatura medieval, Santiago de Compostela, 2.-6. Dezember 1985, Barcelona 1988, S. 87-99 Gumbrecht, Hans Ulrich, U. Link-Heer, P.-M. Spangenberg (Hg.), La littérature historiographique des origines ä 1500. Grundriß der romanischen Literaturen des Mittelalters, Bd. XI, 1, Heidelberg 1986ff. (gattungsgeschichtliche Darstellung, 3 Teilbände) Mettmann, Walter, Die volkssprachliche apologetische Literatur auf der Iberischen Halbinsel im Mittelalter, Opladen (Westdeutscher Verlag) 1987 L.S.3.4. Literarische Gattungen Ferreiro Alemparte, Jaime, "El Poeta de Orcellón Don Lopo Lías y los 'zevroes' de su cancionero de escarnio", in: La Región 17, September 1987, o A. Hess, Rainer, "Das spanische Drama zwischen Mittelalter und Renaissance", in: G. Holtus (Hg.), Theaterwesen und dramatische Literatur. Beiträge zur Geschichte des Theaters, Tübingen 1987, S. 165-179 L.S.3.5. Themen und Motive Hilty, Gerold, "Die Jüdin von Toledo. Entstehung und Frühgeschichte des Motivs in der spanischen Literatur", in: Angelika Maass, Bernhard Heinser (Hg.), Verlust und Ursprung, Festschrift für Werner Weber, Zürich (Ammann) 1989, S. 241-267, S. 514-515 Hilty, Gerold, "Schönheitsbeschreibimg in spanischen Texten des 13. Jahrhunderts", in: Theo Stemmler (Hg.), Schöne Frauen - Schöne Männer. Literarische Schönheitsbeschreibungen. Vorträge eines interdisziplinären Kolloquiums, Mannheim (Forschungsstelle für europäische Lyrik des Mittelalters) 1988, S. 77-88 López de Abiada, José Manuel, "La 'Judía de Toledo' y la literatura universal (I). Sobre el mito semiolvidado de Raquel", in: Bisagra 57, Toledo 5.-11.12.1988, S. 76-77 López de Abiada, José Manuel, "La 'Judía de Toledo' y la literatura universal (II). Revivida por Lope de Vega", in: Bisagra 58, Toledo 12.-18.12.1988, s.p. López de Abiada, José Manuel, "Toledo in der Literatur", in: Swissair Gazette 10, Zürich 1987, S. 36

34

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

L.S.3.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Bossong, Georg, '"El libro conplido en los juizios de las estrellas' y su original árabe. Cotejos lexicológicos", in: Homenaje a Alvaro Galmés de Fuentes, Oviedo (Universidad de Oviedo), Madrid (Gredos) 1987, III, S. 601-611 Bossong, Georg, Rezension: "Antonio Vespertino Rodríguez, Leyendas aljamiadas y moriscas sobre personajes bíblicos, Madrid 1983 (Introducción, edición, estudio lingüístico y glosario)", in: ZRPh 103,1987, S. 453-455 Bossong, Georg, Rezension: "Ottmar Hegyi, Cinco leyendas y otros relatos moriscos (Ms. 4953 de la Biblioteca Nacional Madrid), Madrid 1981 (Edición, estudio y materiales)", in: ZRPh 103,1987, S. 450-453 Lorenz, Erika (Hg.), Ramon Llull: Das Buch vom Freunde und vom Geliebten, Zürich, München (Artemis-Verlag) 1988 (übersetzt und eingeleitet von Erika Lorenz) Schmid, Beatrice, Rezension: "Vicenzo Minervini, Maria Luisa Indini (Hg.), Càrcer d'Amor, Career d'Amore. Due traduzioni della 'novela' di Diego de San Pedro, Bari 1986", in: RF 99,1987, S. 301-303 L.S.3.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Franchini, Enzo, "Sobre el orden de los versos y la tradición manuscrita de la 'Razón de amor'", in: VR 46,1987, S. 128-137 Gier, Albert, Rezension: "J. Martínez Gázquez, J. Samsó (Hg.), Una nueva traducción latina del calendario de Córdoba (siglo XIII), Barcelona 1981", in: Mittellateinisches Jahrbuch 22,1987, S. 316 Gumbrecht, Hans Ulrich, "The transgression(s) of the first Trobador", in: K. Brownlee, M. Brownlee, S. Nichols (Hg.), Transgressions, Stanford French Review, 1989, o A . Hilty, Gerold, "El poema iberorrománico citado por el trovador Ramón Vidal", in: Günter Holtus, Georges Lüdi, Michael Metzeltin (Hg.), La Corona de Aragón y las lenguas románicas. Miscelánea de homenaje para Germán Colón, Tübingen (Narr) 1988, S. 91104 Klüppelholz, Heinz, "Guillaume d'Angleterre, Dit de", in: Lexikon des Mittelalters, München, Zürich seit 1980, Bd. 4, Fasz. 8, Sp. 1783

SPANIEN IM MITTELALTER UND IM 15. JAHRHUNDERT

35

Klüppelholz, Heinz, "Eine mittelalterliche 'Cantiga* als Vorbild für Alejo Carpentiers 'Jakobsweg'", in: Nachrichten der Deutsch-Venezolanischen Gesellschaft 6, H. 15,1988, S. 10-11

Klüppelholz, Heinz, Chrestien, 'Guillaume d'Angleterre', München 1987 (Klassische Texte des Romanischen Mittelalters in zweisprachigen Ausgaben 24, mit Einleitung, Übersetzung und Kommentar von Heinz Klüppelholz) Mettmann, Walter, "Eine altspanische Gnomensammlung: 'Dichos de los Sabios'", in: Homenaje a Alvaro Galmés de Fuentes III, Oviedo, Madrid 1987, S. 493-512

L.S.3.8. Werke nach Autoren

Alfons X, der Weise Ferreiro Alemparte, Jaime, "Recepción de las Eticas y de la Política de Aristóteles en 'Las siete Partidas' del Rey Sabio'", in: Glossae, Revista de Historia de Derecho Europeo n° 1, 1988 (Instituto de Derecho Común de la Universidad de Murcia), o A .

Cota, Rodrigo Gier, Albert, "Rodrigo Cota (?) und Fernando de Rojas, (Tragi-)Comedia de Calisto y Melibea ('Celestina')", in: Volker Roloff und Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater, Vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 23-25

Encina, Juan del Schoell, Konrad, "Juan del Encina: 'Egloga en recuesta de unos amores'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 10-22

Juan Manuel Metzeltin, Michael, "El paradigma semàntico bàsico de los Ejemplos de Don Juan Manuel", in: R. Crespo, D. Smith, H. Schultink und N.v.d. Sys (Hg.), Aspects of Language. Studies in Honour of Mario Alinei, Amsterdam (Rodopi) 1987, II, S. 327-337

36

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

López de Ayala, Pedro Gier, Albert, Rezension: "M. Montandon-Hummel (Hg.), Pedro López de Ayala, Libro de ceteria, ed. basada en los códices del siglo XV, Basel 1986 (Dissertation)", in: RLiR 51, 1987, S. 596f Gier, Albert, Rezension: "J.G. Cummins (Hg.), Pedro López de Ayala, Libro de la casa de las aves, El Ms. 16.392, London (British Library) 1986", in: ZRPh 104,1988, S. 394-395

Rojas, Fernando de Gier, Albert, "Die neue 'Celestina'. Zur kritischen Ausgabe von M. Marciales und anderen Publikationen", in: ZRPh 104,1988, S. 112-113 Gier, Albert, "Rodrigo Cota (?) und Fernando de Rojas, (Tragi-)Comedia de Calisto y Melibea ('Celestina')", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 23-25 Gumbrecht, Hans Ulrich, "Lachen und Arbitrarietät/Subjektivität und Ernst. Der 'Libro de buen amor', die 'Celestina' und der Sinnbildungsstil der frühen Neuzeit", in: ders. (Hg.), Pathologies in the History of Literature, Minneapolis 1989 (ins Amerikanische übersetzt von Glen Burns), o A . Siebenmann, Gustav, Rezension: "Kathleen V. Kish, Ursula Ritzenhoff (Hg.), Die 'Celestina'-Übersetzungen von Christof Wirsung, Hildesheim 1984", in: Bulletin of Hispanic Studies LXIV, 2,1987, S. 148-149 Siebenmann, Gustav, Rezension: "'La Celestina', deutsch. Zur Veröffentlichung der Wirsung-Übersetzungen", in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. 145-152

Ruiz, Juan (Arcipreste de Hita) Gumbrecht, Hans Ulrich, "Lachen und Arbitrarietät/Subjektivität und Ernst. Der 'Libro de buen amor', die 'Celestina' und der Sinnbildungsstil der frühen Neuzeit", in: ders. (Hg.), Pathologies in the History of Literature, Minneapolis 1989 (ins Amerikanische übersetzt von Glen Burns), o A .

SPANIEN IM 16. UND 17. JAHRHUNDERT

37

San Pedro, Diego de Gier, Albert, Rezension: "IA. Corfis, Diego de San Pedro's 'Cárcel de Amor', A Critical Edition, London 1987", in: ZRPh 104,1988, S. 570-71 L.S.4. Spanien im 16. und 17. Jahrhundert L.S.4.1. Bibliographien und Anthologien Reichenberger, Kurt und Roswitha, Das spanische Drama im Goldenen Zeitalter, Ein bibliographisches Handbuch, El teatro español en sus Siglos de Oro, Inventario de bibliografías, Kassel (Edition Reichenberger) 1989

L.S.4.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Baldinger, Kurt, Rezension: "Christoph Strosetzki, Literatur als Beruf. Zum Selbstverständnis gelehrter und schriftstellerischer Existenz im spanischen Siglo de Oro, Düsseldorf (Droste) 1987 (Studia humaniora)", in: ZRPh 104, H. 5/6,1988, S. 571-572 Briesemeister, Dietrich, "Erasmus und Spanien", in: August Buck (Hg.), Erasmus und Europa. Vorträge, Wiesbaden (Harrassowitz) 1988 (Wolfenbütteler Abhandlungen zur Renaissanceforschung 7), S. 75-90 Briesemeister, Dietrich, "Der publizistische Rangstreit zwischen Spanien und Frankreich in der frühen Neuzeit", in: J. Albrecht u.a. (Hg.), Translation und interkulturelle Kommunikation, Frankfurt/M., u.a. (Peter Lang) 1987, S. 315-338 Buck, August, Rezension: "Christoph Strosetzki, Literatur als Beruf. Zum Selbstverständnis gelehrter und schriftstellerischer Existenz im spanischen Siglo de Oro, Düsseldorf (Droste) 1987 (Studia humaniora)", in: Wolfenbütteler Renaissance Mitteilungen XII, 3, Dezember 1988, S. 116-118 Engelbert, Manfred, "Garcilaso de la Vega - ein unsicherer Spanier", in: Klaus Garber (Hg.), Nation und Literatur im Europa der Frühen Neuzeit, Tübingen 1989, S. 318-328 Engelbert, Manfred, "La Historia como provocación de la Ciencia Literaria: el caso del 'Caballero de Olmedo'", in: IA 37/38,1989, S. 40-50 Flasche, Hans, "Der französische Literaturkritiker Charles Du Bos und Spanien", in: Joseph L. Laurenti, Vern Williamsen (Hg.), Varia Hispánica - Estudios en los Siglos de Oro y Literatura Moderna. Homenaje a Alberto Porqueras Mayo, Kassel 1989, S. 353-371

38

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Gumbrecht, Hans Ulrich, "Wenig Neues in der Neuen Welt. Über Typen der Erfahrungsbildung in spanischen Kolonialchroniken des XVI. Jahrhunderts", in: W.-D. Stempel, K. Stierle (Hg.), Die Pluralität der Welten. Aspekte der Renaissance in der Romanía, München 1987, S. 227-249 Kohut, Karl, Rezension: "Christoph Strosetzki, Literatur als Beruf. Zum Selbstverständnis gelehrter und schriftstellerischer Existenz im spanischen Siglo de Oro, Düsseldorf (Droste) 1987 (Studia humaniora)", in: ASNSL 226,1989, S. 215-217 Krömer, Wolfram (Hg.), Spanien und Österreich in der Renaissance. Akten des Fünften Spanisch-Österreichischen Symposiums 21.-25. September 1987 in Wien, Innsbruck 1989 (Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft, Sonderheft 66) Lope, Hans-Joachim, Rezension: "Christina Hoffmann, Das spanische Hofzeremoniell von 1500-1700, Frankfurt/M., Bern, New York, Paris (Peter Lang) 1985", in: RJb 39, 1988, S. 372-373 Neumeister, Sebastian, "Escenografía cortesana y orden estético-político del mundo", in: A. Edigo (Hg.), La escenografía del teatro barroco, Salamanca 1989, S. 141-157 Neumeister, Sebastian, "Weltbild und Bilderwelt im Drama des Barock", in: A. San Miguel (Hg.), Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers, Frankfurt/M. 1988, S. 61-79 Pietschmann, Horst, "Aristotelischer Humanismus und Inhumanität? Sepülveda und die amerikanischen Ureinwohner", in: Wolfgang Reinhard (Hg.), Deutsche Forschungsgemeinschaft, Humanismus und Neue Welt, Weinheim 1987 (Mitteilungen XV der Kommission für Humanismusforschung der Deutschen Forschungsgemeinschaft), S. 143-166 Pietschmann, Horst, "Johanna I. von Kastilien, Philipp II., Don Carlos", in: Brigitte Hamann (Hg.), Die Habsburger. Ein biographisches Lexikon, Wien 1988, S. 180-183, S. 206-207, S. 385-390 Pietschmann, Horst, "Zwei frühneuzeitliche Volkserhebungen im Vergleich: die 'Comunidades' von Kastilien und der Deutsche Bauernkrieg", in: Rainer Postel, Franklin Kopitzsch (Hg.), Reformation und Revolution. Beiträge zum politischen Wandel und den sozialen Kräften am Beginn der Neuzeit, Stuttgart 1988 (Festschrift für R. Wohlfeil zum 60. Geburtstag), S. 101-119 Pietschmann, Horst, El estado y su evolución al principio de la colonización española de América, México (Fondo de Cultura Económica) 1989

SPANIEN IM 16. UND 17. JAHRHUNDERT

39

Sem Miguel, Angel, "Miguel Servet en Alemania. Resultados de la investigación y proceso de la recepción hasta 1900", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 (Editionen der IA III, 27), S. 50-59 Stoll, André, "La culture de l'autre - Approches anthropophages. Deux paradigmes de la Conquête: le récit du conquistador et l'autobiographie de la mystique", in: Daniel Roche (Hg.), Actes du colloques Culture et cultures européennes, Florenz (Institut Universitaire Européen) 1987, S. 108-138 Strosetzki, Christoph, Literatur als Beruf. Zum Selbstverständnis gelehrter und schriftstellerischer Existenz im spanischen Siglo de Oro, Düsseldorf (Droste) 1987 (Studia humaniora) Teuber, Bernhard, "Der Wille zur Sprache und die widerspenstige Rede - Sprachreflexion, die 'Celestina' und 'Gargantua et Pantagruel'", in: Wolf-Dieter Stempel, Karlheinz Stierle (Hg.), Die Pluralität der Welten - Aspekte der Renaissance in der Romania. Romanistisches Kolloquium, Bd. 4, München (Fink) 1987, S. 39-103 Teuber, Bernhard, Sprache, Körper, Traum - Zur karnevalesken Tradition in der romanischen Literatur aus früher Neuzeit, Tübingen (Max Niemeyer) 1989 (Mimesis, Untersuchungen zu den romanischen Literaturen der Neuzeit, Bd. 4) Zöllner, Walter, Kulturgeschichte im Prisma: Spanien, Leipzig (Prisma-Verlag Zenner und Gürchott) 1988 L.S.4.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Gier, Albert, Rezension: "Christoph Strosetzki, Literatur als Beruf. Zum Selbstverständnis gelehrter und schriftstellerischer Existenz im spanischen Siglo de Oro, Düsseldorf (Droste) 1987 (Studia humaniora)", in: ZRPh 103, H. 5/6,1987, S. 691 Gómez-Montero, Javier, Rezension: "Christoph Strosetzki, Literatur als Beruf. Zum Selbstverständnis gelehrter und schriftstellerischer Existenz im spanischen Siglo de Oro, Düsseldorf (Droste) 1987 (Studia humaniora)", in: RJb 39,1988 (erschienen 1989), S. 376380 Hidalgo-Serna, Emilio, "Orígenes y causas de la 'agudeza': necesaria revisión del 'conceptismo' español", in: S. Neumeister (Hg.), Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, Frankfurt/M. 1989, S. 477-486

40

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Hösle, Johannes, "Alonso Fernández de Avellanedas Fortsetzung des 'Don Quijote'", in: Karl Corino (Hg.), Gefälscht! Betrug in Politik, Literatur, Wissenschaft, Kunst und Musik, Nördlingen 1988, S. 162-173 Krömer, Wolfram, "Die Begriffe 'Romantik' und 'Renaissance' (oder: Mit welchem Recht sprechen wir von einer Epoche der Renaissance oder einem Goldenen Zeitalter der spanischen Literatur?)", in: ders. (Hg.), Spanien und Österreich in der Renaissance. Akten des Fünften Spanisch-Österreichischen Symposiums 21-25. Sept. 1987 in Wien, Innsbruck 1989 (Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft, Sonderheft 66), S. 9-19 Schräder, Ludwig, Humanismus - was ist das? Düsseldorf 1987 (Vortragsveranstaltung der Gesellschaft von Freunden und Förderern der Universität Düsseldorf e.V.) Schulz-Buschhaus, Ulrich, Rezension: "G. Schröder, Logos und List. Zur Entwicklung der Ästhetik in der frühen Neuzeit", in: RJb 38,1987, S. 233-240 Vermeylen, A., Rezension: "Christoph Strosetzki, Literatur als Beruf. Zum Selbstverständnis gelehrter und schriftstellerischer Existenz im spanischen Siglo de Oro, Düsseldorf (Droste) 1987 (Studia humaniora)", in: LR 42,1/2,1988, S. 123-125 L.S.4.4. Literarische Gattungen Baasner, Frank, Rezension: "Antonio Maravall, La picaresca desde la sociología, Madrid 1986", in: ASNSL 226,1989, S. 213-215 Baasner, Frank, Rezension: "G. Pellón, J. Rodríguez-Luis (Hg.), Upstarts, Wanderers and Swindlers: Anatomy of the Picaro. A critical Anthology, Amsterdam (Rodopi) 1986", in: ASNSL 225,1988, S. 477 Baasner, Frank, Rezension: "Sieglinde Chwastek, Pikareske Persönlichkeitsentwicklungen im spanischen Schelmenroman. Kindheit und Umwelt als Determinanten, Idstein 1987", in: ASNSL 226,1989, S. 213-215 Deutschmann, Olaf, Spanische Romanzen, Frankfurt/M., Bern (Peter Lang) 1989 Hess, Rainer, "Gil Vicente, 'Tragicomedia de Don Duardos'", in: V. Roloff, H. WentzlaffEggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 36-52 Hess, Rainer, "Das spanische Drama zwischen Mittelalter und Renaissance", in: G. Holtus (Hg.), Theaterwesen und dramatische Literatur. Beiträge zur Geschichte des Theaters, Tübingen 1987, S. 165-179

SPANIEN IM 16. UND 17. JAHRHUNDERT

41

Janik, Dieter, "Spanisches Theater und Theaterleben zu Anfang des 17. Jahrhunderts", in: Günter Holtus (Hg.), Theaterwesen und dramatische Literatur, Beiträge zur Geschichte des Theaters, Tübingen 1987, S. 195-208 Küpper, Joachim, Diskurs-Renovatio bei Lope de Vega und Calderón. Untersuchungen zum spanischen Barockdrama. Mit einer Skizze zur Evolution der Diskurse in Mittelalter, Renaissance und Manierismus, Tübingen 1989 (Romanica Monacensia 32) Matzat, Wolfgang, "Las perspectivas del espectador: La comedia del Siglo de Oro como drama y teatro", in: GESTOS 3, Nr. 6, Nov. 1988, S. 53-71 Nolting-Hauff, Ilse, "Pikaresker Roman und menippeische Satire", in: Wolf-Dieter Stempel, K. Stierle (Hg.), Die Pluralität der Welten. Aspekte der Renaissance in der Romanía, Romanistisches Kolloquium IV, München 1987, S. 181-200 Schoell, Konrad, "Das arkadische Stück als Comedia. Zu Lope de Vegas Schäferspielen", in: A. de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen. Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher, Tübingen (Narr) 1987, S. 311-323 Tietz, Manfred, "Theater und Bühne im Siglo de Oro", in: Angel San Miguel (Hg.), Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988, S. 35-59 L.S.4.5. Themen und Motive Briesemeister, Dietrich, "Die Dialogtraktate Sepúlvedas und Osórios 'De gloria'", in: August Buck (Hg.), Höfischer Humanismus, Weinheim (VCH) 1989, (Mitteilung XVI der Kommission für Humanismusforschung der Deutschen Forschungsgemeinschaft), S. 183194 Briesemeister, Dietrich, "Episch-dramatische Humanistendichtungen zur Eroberung von Granada (1492)", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte. Kontexte. Strukturen. Festschrift für Karl Alfred Blüher, Tübingen (Narr) 1987, S. 249-263; veränderte spanische Fassung: "Literatura épico-dramática del Siglo de Oro sobre la Conquista de Granada: ¿un compromiso poético?", in: Nueva Revista de Filología Hispánica 36,1988, S. 935-954 Feiten, Hans, "La mujer disfrazada: Un tópico literario y su función. Tres ejemplos de Calderón, María de Zayas y Lope de Vega", in: Hans Flasche (Hg.), Archivum Calderonianum 5, Stuttgart 1988 (Hacia Calderón, Octavo Coloquio Anglogermano, Bochum 1987), S. 77-82

42

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Flasche, Hans, "Interpretación dramática y sociocultural de pasajes bíblicos en Calderón", in: España, Teatro y Mujeres, Estudios dedicados a Henk Oostendorp, Amsterdam 1989, S. 23-31 Franzbach, Martin, Nachwort zu: Von Liebe und Ehre im spanischen Theater. Acht frühe Charakterkomödien von Juan Ruiz de Alarcón y Mendoza und 'Don Juan Tenorio' von José Zorrilla y Moral, Bonn (Bouvier Verlag) 1988 (Studien zur Literatur- und Sozialgeschichte Spaniens und Lateinamerikas, Bd. 8), S. 655-664 Hempel, Wido, "A királlyá lett paraszt. Egy téma változatai a spanyol aranyszázad irodalmában", in: Filológiai Közlöny XXXII-XXXIII, Budapest 1986-1987, S. 181-193; Übers, von: "El labrador hecho rey. Un tema con variaciones en la literatura del Siglo de Oro", in: IAA (Berlin), N.F., XII, 1986, S. 123-139 Hidalgo-Serna, Emilio, "Función cognoscitiva, estética y moral del 'juicio ingenioso'. (Reflexión sobre el 'buen gusto' graciano)", in: Diálogo filosófico 11, Madrid 1988, S. 167177 Hidalgo-Serna, Emilio, "II problema filosofico dell' 'Agudeza y arte de ingenio'", in: L. Russo (Hg.), Baltasar Gracián, Dal Barocco al Postmoderno, Palermo 1987, S. 9-23 Hinterhäuser, Hans, "Sternenglaube und freier Wille in Calderóns 'Das Leben ein Traum'", in: ders. (Hg.), Streifzüge durch die romanische Welt, Sonderzahl, Wien 1989, S. 11-27 Janik, Dieter, "Das 'Auge der Seele': Erkenntnistheoretische, religiöse, moralische und ästhetische Funktionen einer topischen Metapher, ausgehend von Baltasar Gracián", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen. Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher, Tübingen (Narr) 1987, S. 371-385 Küpper, Joachim, "Unterwerfung des Mythos und Widerlegung des Konzepts einer autonomen Dichtkunst. Calderóns 'auto sacramental' 'El divino Orfeo' (1663)", in: I. Nolting-Hauff, J. Schulze (Hg.), Das fremde Wort, Studien zur Interdependenz von Texten, Festschrift für Karl Maurer, Amsterdam 1988, S. 173-211 Messner, Dieter, "Aspruc ciudad dichosa", in: Spanien und Österreich in der Renaissance, Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft, Sonderheft 66,1989, S. 175-180 Möller-Soler, Maria-Lourdes, "La mujer, como persona humana, en las obras de Santa Teresa de Jesús", in: Mujer y sociedad en América, Westminster, CA (Instituto literario y cultural hispánico) 1988, S. 33-44

SPANIEN IM 16. UND 17. JAHRHUNDERT

43

Siepmann, Helmut, "Ein Stoff ohne Grenzen - Die Karls-Epik im spanischen Theater des Siglo de Oro", in: Hans T. Siepe (Hg.), Grenzgänge, Beiträge zur Geschichte der kulturellen Begegnungen zwischen Deutschland und Frankreich, Essen (Die blaue Eule) 1988, S. 264-278 Strosetzki, Christoph, "Die Idealität des Ortes der Konversation bei Guevara und d'Urfé", in: ders., Konversation und Literatur. Zu Regeln der Rhetorik und Rezeption in Spanien und Frankreich, Frankfurt/M. 1988 (Studia Romanica et Lingüistica), S. 17-30 Strosetzki, Christoph, "Zwischen mystischer Weltabkehr und humanistischer Lektüre", in: ders., Konversation und Literatur. Zu Regeln der Rhetorik und Rezeption in Spanien und Frankreich, Frankfurt/M. 1988 (Studia Romanica et Lingüistica), S. 31-52 Tietz, Manfred, "Die Gestalt des Königs David im spanischen Theater des 'Siglo de Oro': Tirso de Molina, Felipe Godinez und Pedro Calderón de la Barca", in: Franz Link (Hg.), Paradeigmata. Literarische Typologie des Alten Testaments. Erster Teil: Von den Anfängen bis zum 19. Jahrhundert, Berlin (Duncker & Humblot) 1989, S. 203-225 L.S.4.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzimg Bihler, Heinrich, "Hat Molière seinen 'Dom Juan' als dramatisierten Anti-Quijote konzipiert?", in: Wilfried Floeck, Dieter Steland, Horst Türk (Hg.), Formen innerliterarischer Rezeption, Wolfenbüttel 1987 (Wolfenbütteler Forschungen 34), S. 113134 Blüher, Karl Alfred, "Lope de Vega y Séneca: a propósito de la tragedia 'Roma abrasada'", in: Studia in honorem Prof. M. de Riquer, Bd. III, Barcelona (Edicions deis quaderns crema) 1987, S. 237-255 Briesemeister, Dietrich, "'Der Arzt seiner Ehre' und 'Das große Welttheater' in deutschen Übersetzungen und Bearbeitungen", in: Angel San Miguel (Hg.), Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers. Akten des internationalen Kongresses anläßlich der Bamberger Calderón-Tage 1987, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988, S. 161-189 Endress, Heinz-Peter, "Deux imitations dramatiques concurrentes d'une nouvelle exemplaire de Cervantès: 'L'Amant libéral' de Guérin de Bouscal et de Georges de Scudéry", in: Daniel-Henri Pageaux (Hg.), Deux siècles de relations hispano-françaises, Paris (L'Harmattan) 1987, S. 131-149 Gómez-Montero, Javier, "Traducciones y mutaciones tipológicas en el género narrativo: la originalidad de las versiones castellanas en prosa del 'Morgante' y del 'Orlando Innamorato'", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII e Congrès International de

44

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Linguistique et de Philologie Romanes, Université de Tréves (Trier) 1986, Bd. VI, Tübingen 1988, S. 362-376 Gómez-Montero, Javier, Rezension: "Karl Alfred Bliiher, Séneca en España. Investigaciones sobre la recepción de Séneca en España desde el siglo XIII hasta el siglo XVII, Madrid 1983", in: RJb 39,1988, S. 374-375 Hidalgo-Serna, Emilio, "El 'buen gusto' en Gracián. Acepción y destino europeo de una metáfora en cifra", in: K.-H. Körner, M. Vitse (Hg.), Las influencias mutuas entre España y Europa a partir del siglo XVI, Wiesbaden 1988, S. 69-78 Janik, Dieter, "Ercilla, lector de Lucano", in: Félix Becker (Hg.), América Latina en las letras y ciencias sociales alemanas, Caracas (Monte Avila Editores) 1988, S. 371-399 Krömer, Wolfram (Hg.), Spanien und Österreich in der Renaissance. Akten des Fünften Spanisch-Österreichischen Symposiums 21.-25. September 1987 in Wien, Innsbruck 1989 (Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft, Sonderheft 66) Lorenz, Erika, Das Vaterunser der Teresa von Avila. Anleitung zur Kontemplation, Freiburg i. Br. (Herder-Verlag) 1987 (Aus 'Camino de Perfección', mit Erläuterungen) Meier, Harri, "Fray Luis de Leóns Ode 'A Francisco de Salinas'", in: I. Nolting-Hauff, J. Schulze (Hg.), Das fremde Wort. Studien zur Interdependenz von Texten. Festschrift für Karl Maurer zum 60. Geburtstag, Amsterdam 1988, S. 164-172 Rössner, Michael, "Theater auf dem Theater und 'Bühnen-Pikareske' bei Corneille und Cervantes. Zur 'Illusion comique' und zu 'Pedro de Urdemalas'", in: RF, Bd. 101, H. 1, 1989, S. 42-59 San Miguel, Angel, "Calderón, paradigma en la Alemania del siglo XIX. Transfondo y contexto de las traducciones de los 'autos sacramentales' de Eichendorff y Lorinser", in: Alberto Navarro González (Hg.), Estudios sobre Calderón, Actas del Coloquio Calderoniano, Salamanca 1985, Salamanca 1988, S. 133-141 Siebenmann, Gustav, "Calderón in Einsiedeln. Bemerkungen zur Rezeption des spanischen Dramatikers", in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989 (überarbeitete Fassung), S. 168-178 Siebenmann, Gustav, "Unterwegs zu Quevedo. Hinweise auf Editionen und Studien zwischen 1957 und 1985", in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989 (überarbeitete Fassung), S. 153-167

SPANIEN IM 16. UND 17. JAHRHUNDERT

45

Strosetzki, Christoph, "Morus' Utopie - eine Reaktion auf die Auseinandersetzungen um die 'Neue Welt'?", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 1-22 Walz, Herbert, "Pikareske Elemente bei Antonio de Guevara und Aegidius Albertinus. Versuch eines Vergleichs", in: Michele Battafarano, Pietro Taravacci (Hg.), II picaro nella cultura europea, Gardolo di Trento (Luigi Reverdito Editore) 1989, S. 121-139 Weich, Horst, "Narración polifónica: el 'Quijote' y sus seguidores franceses (siglos XVII y XVIII)", in: Anthropos, Revista de Documentación científica de la cultura 98/99, Barcelona 1989, S. 107-112 Weich, Horst, 'Don Quijote' im Dialog. Zur Erprobung von Wirklichkeitsmodellen im spanischen und französischen Roman (von 'Amadis de Gaula' bis 'Jacques le fataliste'), Passau (Wissenschaftsverlag Richard Rothe) 1989 (Passauer Schriften zu Sprache und Literatur, Bd. 3)

L.S.4.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Klüppelholz, Heinz, "Fortsetzungen und 'ein' Ende. Intertextuelles zu einer spanischen und einer englischen Kontinuation des 'Lazarillo de Tormes' (1554)", in: ASNSL 225, 1988, S. 81-98

L.S.4.8. Werke nach Autoren

Calderón de la Barca, Pedro Bihler, Heinrich, "Reflexiones sobre la necesidad de establecer una síntesis que abarque todos los aspectos y problemas de la recepción de 'El médico de su honra' de Calderón a partir del siglo XIX", in: Hans Flasche (Hg.), Hacia Calderón. Octavo Coloquio Anglogermano Bochum 1987, Stuttgart 1988, S. 151-161 Flasche, Hans, "Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers", Vorwort zu: Angel San Miguel (Hg.), Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers. Akten des internationalen Kongresses anläßlich der Bamberger Calderón-Tage 1987, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988, S. 11-15 Juan i Tous, Pere, "Calderón: ideologischer Kronzeuge oder literarisches Paradigma im Deutschland des 19. Jahrhunderts? Der Fall des scharfsinnigen Canonicus Lorinser", in: Angel San Miguel (Hg.), Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers. Akten des internationalen Kongresses anläßlich der Bamberger Calderón-Tage 1987, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988, S. 191-207

46

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Juan i Tous, Pere, "Pedro Calderón de la Barca: El médico de su honra", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert, Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 163-178 Küpper, Joachim, "'La cisma de Inglaterra' y la concepción calderoniana de la historia", in: H. Flasche (Hg.), Hacia Calderón. Octavo coloquio anglogermano Bochum 1987, Stuttgart 1988, S. 183-201 Küpper, Joachim, "Unterwerfung des Mythos und Widerlegung des Konzepts einer autonomen Dichtkunst. Calderóns 'auto sacramental' 'El divino Orfeo' (1663)", in: I. Nolting-Hauff, J. Schulze (Hg.), Das fremde Wort, Studien zur Interdependenz von Texten, Festschrift für Karl Maurer, Amsterdam 1988, S. 173-211 Küpper, Joachim, Diskurs-Renovatio bei Lope de Vega und Calderón. Untersuchungen zum spanischen Barockdrama. Mit einer Skizze zur Evolution der Diskurse in Mittelalter, Renaissance und Manierismus, Tübingen 1989 (Romanica Monacensia 32) Laitenberger, Hugo, "Calderón, enjuiciado por Azorín", in: Alberto Navarro González (Hg.), Estudios sobre Calderón, Actas del Coloquio Calderoniano, Salamanca 1985, Salamanca 1988 (Acta Salmanticensia. Estudios Filológicos 199), S. 61-69 Laitenberger, Hugo, "Ehre und Ehrenrache in den Zwischenspielen von Calderón", in: Angel San Miguel (Hg.), Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers. Akten des internationalen Kongresses anläßlich der Bamberger Calderón-Tage 1987, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988, S. 95-113 Matzat, Wolfgang, "Honor e intersubjetividad. Funciones del diálogo en el teatro de Calderón", in: H. Flasche (Hg.), Hacia Calderón. Octavo Coloquio Anglogermano Bochum 1987, Stuttgart 1988, S. 30-39 Mehnert, Henning, "Pedro Calderón: Celos aun del aire matan (vertont von Juan Hidalgo)", in: Pipers Enzyklopädie des Musiktheaters, München, Zürich 1989, Bd. 3, S. 47ff Neumeister, Sebastian, "La comedia de capa y espada, una cárcel artificial ('Peor está que estaba' y 'Mejor está que estaba', de Calderón)", in: J.M. Juano de la Haza (Hg.), El mundo del teatro español en su Siglo de Oro: ensayos presentados a John E. Varey, Ottawa 1989, S. 327-338 Neumeister, Sebastian, "Pedro Calderón de la Barca, 'Peor está que estaba'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 138-145

SPANIEN IM 16. UND 17. JAHRHUNDERT

47

Neuschäfer, Hans-Jörg, "'Der Arzt seiner Ehre' oder die Angst vor dem Chaos. Fremdheit und Nähe des spanischen Ehrendramas", in: A. San Miguel (Hg.), Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers, Akten des internationalen Kongresses anläßlich der Bamberger Calderón-Tage 1987, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988, S. 81-93 San Miguel, Angel, "Die Rezeption Calderóns in Bamberg von der Frühromantik bis in die Gegenwart", in: ders. (Hg.), Calderón. Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers, Akten des internationalen Kongresses anläßlich der Bamberger Calderón-Tage 1987, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988, S. 209-230 Siepmann, Helmut, "Pedro Calderón de la Barca, Das Leben ein Traum", in: Kaspar Spinner, Frank-Rutger Hausmann (Hg.), Gespielte Welt von Aristophanes bis Pirandello, Meisterwerke der Weltliteratur, Bd. IV, Bonn (Romanistischer Verlag Jakob Hillen) 1989 (Ringvorlesung der Philosophischen Fakultät der RWTH Aachen im SS 1988), S. 130-146 Teuber, Bernhard, "Pedro Calderón de la Barca: 'La vida es sueño - Comedia'", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann Bagel) 1988, S. 146-162 Tietz, Manfred, "Lion Feuchtwanger y Calderón. Examen de su traducción de 'la niña de Gómez Arias'", in: Hans Flasche (Hg.), Hacia Calderón, Octavo Coloquio Anglogermano Bochum 1987, Stuttgart (Steiner) 1988 (Archivum Calderonianum 4), S. 130-139 Tietz, Manfred, "Pedro Calderón de la Barca: El Gran Teatro del Mundo", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 179-200 Wentzlaff-Eggebert, Harald, "Johann Georg Keil und die deutsche Calderón-Philologie im ersten Drittel des 19. Jahrhunderts", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 (Editionen der IA III, 27), S. 118-130

Cervantes Saavedra, Miguel de Bihler, Heinrich, "Hat Molière seinen 'Dom Juan' als dramatisierten Anti-Quijote konzipiert?", in: Wilfried Floeck, Dieter Steland, Horst Türk (Hg.), Formen innerliterarischer Rezeption, Wolfenbüttel 1987 (Wolfenbütteler Forschungen 34), S. 113134 Güntert, Georges, "El lector defraudado: Conocer y creer en 'El curioso impertinente'", in: RJb 37,1986 (erschienen 1987), S. 264-281

48

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Güntert, Georges, "Dos motivos recurrentes, dos héroes y una aventura común: reflexiones sobre la estructura del 'Quijote' (primera parte)", in: Romania Ingeniosa, Festschrift für Prof. Hilty zum 60. Geburtstag, Bern, Frankfurt/M., New York, Paris 1987, S. 303-319 Kloepfer, Rolf, "Selbstverwirklichung durch Erzählen bei Cervantes", in: IA 28/29, 1987, S. 38-55 Knapp-Tepperberg, Eva-Maria, "Problematische Interaktionen zwischen Mensch und Pferd in den romanischen Literaturen vom Mittelalter bis zum 17. Jahrhundert (Auswahl)", in: Romanistische Zeitschrift für Literaturgeschichte, H. 3/4, 1986 (erschienen 1987), S. 287-326 König, B., "Cervantes. Entremeses", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 53-69 Laitenberger, Hugo, "El 'Quijote' y el '98' (el ejemplo de 'Azorín')", in: Theodor Berchem, Hugo Laitenberger (Hg.), Actas del Coloquio Cervantino, Würzburg 1983, Münster (Aschendorff) 1987 (Spanische Forschungen der Görresgesellschaft 2), S. 75-85 Laitenberger, Hugo, Theodor Berchem (Hg.), Actas del Coloquio Cervantino, Würzburg 1983, Münster (Aschendorff) 1987 (Spanische Forschungen der Görresgesellschaft 2) Merkl, Heinrich, Rezension: "E.C. Riley, Don Quixote, London 1986", in: RJb 38,1987, S. 377-379 Merkl, Heinrich, Rezension: "Theodor Berchem, Hugo Laitenberger (Hg.), Actas del Coloquio Cervantino, Würzburg 1983, Münster (Aschendorff) 1987 (Spanische Forschungen der Görresgesellschaft 2)", in: RJb 38,1987, S. 374-377 Neumeister, Sebastian, "Don Quijote, die Windmühlen, die Wissenschaften und die Wirklichkeit", in: A. Buck, M. Bircher (Hg.), Respublica Guelpherbytana, Wolfenbütteler Beiträge zur Renaissance und Barockforschung, Amsterdam 1987 (Festschrift für Paul Raabe), S. 613-641 Neuschäfer, Hans-Jörg, "'El Curioso Impertinente' y el sentido del 'Quijote'", in: Anthropos. Revista de Documentación científica de la cultura 98/99, Barcelona, August 1989, S. 104-107 Neuschäfer, Hans-Jörg, Rezension: "Daniel Eisenberg, A Study of Don Quixote, Newark 1987", in: ZRPh 104,1988, S. 573

SPANIEN IM 16. UND 17. JAHRHUNDERT

49

Picard, Hans Rudolf, "Das Vermischen von Wirklichkeit und Fiktion - Der Konflikt zwischen Wirklichkeit und Fiktion: Miguel de Cervantes: 'Don Quijote de la Mancha'", in: ders., Der Geist der Erzählung - Dargestelltes Erzählen in literarischer Tradition, Bern, Frankfurt/M., New York, Paris 1987, S. 148-153 Rössner, Michael, "Theater auf dem Theater und 'Bühnen-Pikareske' bei Corneille und Cervantes. Zur 'Illusion comique' und zu 'Pedro de Urdemalas'", in: RF, Bd. 101, H. 1, 1989, S. 42-59 Scheerer, Thomas M., "Miguel de Cervantes, 'Don Quijote'", in: Hans Vilmar Geppert (Hg.), Große Werke der Literatur (Eine Ringvorlesung an der Universität Augsburg), Augsburg 1989, S. 69-86 Siepmann, Helmut, "Cervantes: 'Don Quijote'", in: ders., Frank-Rutger Hausmann (Hg.), Vom Rolandslied zum Namen der Rose, Meisterwerke der Weltliteratur, Bd. I, Bonn (Romanistischer Verlag Jakob Hillen) 1987 (Ringvorlesung der Philosophischen Fakultät der RWTH Aachen im WS 1986/87), S. 15-29 Strosetzki, Christoph, "La situación de los estudios cervantinos en la República Federal de Alemania", in: Anthropos. Revista de documentación científica de la cultura 98/99, Barcelona, August 1989, S. 124-126 Claramonte, Andrés de

Wittmann, Brigitte, Rezension: "Andrés de Claramonte, 'El Burlador de Sevilla'. Atribuido tradicionalmente a Tirso de Molina. Edición crítica de Alfredo Rodríguez López-Vázquez, Kassel 1987 (Teatro del Siglo de Oro; Ediciones Críticas 12)", und: "Alfredo Rodríguez López-Vázquez, Andrés de Claramonte y 'El Burlador de Sevilla', Kassel 1987 (Teatro del Siglo de Oro; Estudios de Literatura 3)", in: RF 100,1988, S. 473477

Fox Morcillo, Sebastián

Kohut, Karl, "Rhetorik, Poetik und Geschichtsschreibung bei Juan Luis Vives, Sebastián Fox Morcillo und Antonio Lull", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen. Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher, Tübingen 1987, S. 351-370 Göngora y Argote, Luis de

Dirscherl, Klaus, "Lorca, Göngora und die traditionelle Romanze", in: IR 25,1987, S. 80102

50

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Graciän y Morales, Baltasar Hidalgo-Serna, Emilio, Baltasar Graciän. La logica dell'Ingegno, Bologna 1989 Lope, Hans-Joachim, Rezension: "Emilio Hidalgo-Serna, Das ingeniöse Denken bei Baltasar Graciän. Der 'concepto' und seine logische Funktion, München (Fink) 1985 (Humanistische Bibliothek)", in: Wolfenbütteler Renaissance-Mitteilungen 9, 1987, S. 3032 Lorenz, Erika, Nicht alle Nonnen dürfen das. Teresa von Avila und Pater Graciän - die Geschichte einer großen Begegnung, Freiburg i.Br. (Herder-Verlag) 1988 (neu als Paperback erschienen, 1983 und 1984 als Taschenbuch) Sanders, Hans, "Scharfsinn. Ein Trauma der Moderne: Graciän und La Rochefoucauld", in: IR 2/3,1989, o A . Strosetzki, Christoph, Rezension: "Emilio Hidalgo Serna, Das ingeniöse Denken bei Baltasar Graciän. Der 'concepto' und seine logische Funktion, München (Fink) 1985 (Humanistische Bibliothek)", in: ASNSL 224, H. 2,1987, S. 457-460 Guevara, Antonio de Strosetzki, Christoph, "L'idéalité du lieu de la conversation ou la destruction d'un mythe: d'Antonio de Guevara à 'l'Astrée' de Honoré d'Urfé", in: W. Leiner (Hg.), Horizons européens de la littérature française au XVII e siècle, Tübingen 1988, S. 365-374 Juan de la Cruz Lorenz, Erika, Ins Dunkel geschrieben. Johannes vom Kreuz - Briefe geistlicher Führung, Freiburg i.Br. (Herder-Verlag) 1987 (Mit Erläuterungen, Herder Taschenbuch Verlag Nr. 1505) Luis de León, Fray Schräder, Ludwig, Einführung und Anmerkungen zu: Fray Luis de León, Ausgewählte Gedichte. Spanisch und deutsch (Übertragung von Ernst-Edmund Keil), Düsseldorf 1989 (Studia humaniora, Series minor. 2)

SPANIEN IM 16. UND 17. JAHRHUNDERT

51

Mexia, Luis Briesemeister, Dietrich, "L'apologie du travail dans l'Espagne du XVI e siècle. Luis Mexia et son 'Apologo de la Ociosidad y el Trabajo' (1546)", in: Philosophie n° 12-14 (19861988), Mélanges offerts à Alain Guy, Toulouse (Université de Toulouse Le Mirail) 1988, Bd. I, S. 101-120 Quevedoy Villegas, Francisco Gömez de Siebenmann, Gustav, "Unterwegs zu Quevedo. Hinweise auf Editionen und Studien zwischen 1957 und 1985", in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989 (überarbeitete Fassung), S. 153-167 Teresa von Avila Lorenz, Erika, Nicht alle Nonnen dürfen das. Teresa von Avila und Pater Graciän - die Geschichte einer großen Begegnung, Freiburg i.Br. (Herder-Verlag) 1988 (neu als Paperback erschienen, 1983 und 1984 als Taschenbuch) Vega Carpió, Lope Félix de Engelbert, Manfred, "La Historia como provocación de la Ciencia Literaria: el caso del 'Caballero de Olmedo'", in: IA 37/38,1989, S. 40-50 Gier, Albert, Rezension: "J.B. Hall, Lope de Vega, Fuenteovejuna, London 1985", in: ASNSL 224,1987, S. 231-233 Güntert, Georges, "Reelección del 'Peribáñez'", in: Antonio Sánchez Romeralo (Hg.), Lope de Vega: El teatro, Madrid 1989, S. 229-246 Küpper, Joachim, "Lope de Vega. 'Fuente Ovejuna'", in: H. Wentzlaff-Eggebert, V. Roloff (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (SchwannBagel) 1988, S. 105-122 Küpper, Joachim, Diskurs-Renovatio bei Lope de Vega und Calderón. Untersuchungen zum spanischen Barockdrama. Mit einer Skizze zur Evolution der Diskurse in Mittelalter, Renaissance und Manierismus, Tübingen 1989 (Romanica Monacensia 32) Matzat, Wolfgang, "Lope de Vega: 'La dama boba'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (SchwannBagel) 1988, S. 90-104

52

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Nolting-Hauff, Ilse, "Lope de Vega, 'Lo fingido verdadero'", in: V. Roloff, H. WentzlaffEggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 70-89 Schoell, Konrad, "Das arkadische Stück als Comedia. Zu Lope de Vegas Schäferspielen", in: A. de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen. Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher, Tübingen (Narr) 1987, S. 311-323

Vega, Garcilaso de la Engelbert, Manfred, "Garcilaso de la Vega - ein unsicherer Spanier", in: Klaus Garber (Hg.), Nation und Literatur im Europa der Frühen Neuzeit, Tübingen 1989, S. 318-328

Vicente, Gil Hess, Rainer, "Gil Vicente, 'Tragicomedia de Don Duardos'", in: V. Roloff, H. WentzlaffEggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 36-52

Villamediana, Conde de Felten, Hans, "Conde de Villamediana, 'Muda selva deidad pisó la mora'. Comentario de un texto", in: Homenaje a Alberto Porqueras Mayo. Estudios en los Siglos de Oro y Literatura Moderna, Kassel (Edition Reichenberger) 1989, S. 277-284

Vives, Juan Luis Kohut, Karl, "Rhetorik, Poetik und Geschichtsschreibung bei Juan Luis Vives, Sebastián Fox Morcillo und Antonio Lull", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen. Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher, Tübingen 1987, S. 351-370 L.S S. Spanien im 18. Jahrhundert L.S.5.1. Bibliographien und Anthologien Juárez Medina, Antonio, Las reediciones de obras de erudición de los siglos XVI y XVII durante el siglo XVIII español: estudio realizado a partir de los fondos antiguos de la Biblioteca Nacional, de las Hemerotecas Municipal y Nacional de Madrid, Frankfurt/M. (Peter Lang) Januar 1988 (Studien und Dokumente zur Geschichte der Romanischen Literaturen, Bd. 20)

SPANIEN IM 18. JAHRHUNDERT

53

L.S.5.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Albert, Mechthild, "Spanische Dichter zwischen Aufklärung und Revolution", in: Tranvia 13, Juni 1989, S. 36-43 Gumbrecht, Hans Ulrich (mit J J . Sánchez), "Fortschrittsresistenz als Nationalbewußtsein. Strukturen von 'Zeit' in der spanischen Gesellschaft des XVIII. und XIX. Jahrhunderts", in: A. Pym (Hg.), L'internationalité littéraire, Actes Noésis II, Barcelona 1988, S. 51-61 (französische Fassung des dt. Titels) Juárez Medina, Antonio, Las reediciones de obras de erudición de los siglos XVI y XVII durante el siglo XVIII español: estudio realizado a partir de los fondos antiguos de la Biblioteca Nacional, de las Hemerotecas Municipal y Nacional de Madrid, Frankfurt/M. (Peter Lang) Januar 1988 (Studien und Dokumente zur Geschichte der Romanischen Literaturen, Bd. 20) Jurt, Joseph, "L'image de l'Espagne en France au siècle des Lumières", in: Gonthier-Louis Fink (Hg.), Cosmopolitisme, Patriotisme et Xénophobie en Europe au Siècle des Lumières, Strasbourg 1987, S. 29-41 López de Abiada, José Manuel, "De heterodoxos, marginados y literatura", in: Anales de Literatura española 3, Alicante 1988, S. 487-491 Sánchez-Blanco, Francisco, "El terremoto de 1755 en Sevilla y las formas mentales de la época", in: Archivo Hispalense 218,1989, S. 57-75 Sánchez-Blanco, Francisco, "La repercusión en España de la Historia natural del hombre del conde de Buffon", in: Asclepio (Revista de Historia de la Medicina y de la Ciencia) 39, 1987, S. 73-93 Sánchez-Blanco, Francisco, "La situación espiritual en España hacia mediados del siglo XVIII vista por Pedro Calatayud: Lo que un jesuita predicaba antes de la expulsión", in: Archivo Hispalense 217,1988, S. 15-33

L.S.5.4. Literarische Gattungen Hinterhäuser, Hans, "Ein spanischer Roman an der Schwelle zur Neuzeit", in: ders. (Hg.), Streifzüge durch die romanische Welt, Sonderzahl, Wien 1989, S. 55-69 Picard, Hans Rudolf, "Le rôle de 'locura' et 'razón' en tant que forces antithétiques dans la genèse d'une autobiographie moderne: La 'Vida' de Torres Villarroel", in: Ecrire sur

54

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

soi en Espagne: Modèles et écarts. Actes du IIIe Colloque International d'Aix-enProvence 1986, Aix-en-Provence (Publications Université de Provence) 1988, S. 105-116 Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Leandro Fernández de Moratín: 'La Comedia Nueva'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 228-240 L.S.5.5. Themen und Motive Lope, Hans-Joachim, "'El pleyto de Hernán Cortés' de José Cañizares: un drame historique oublié du dix-huitième siècle en Espagne", in: H.T. Mason (Hg.), Transactions of the Seventh International Congress on the Enlightenment (Budapest 1987), Oxford (The Voltaire Foundation) 1989 (3 Bde., Bd. III), S. 1346-1350 Lope, Hans-Joachim, "Antonio Ponz y el problema de la desarbolización española", in: R. Mate, F. Niewöhner (Hg.), La Ilustración en España y Alemania, Barcelona (Anthropos) 1989, S. 157-174 Lope, Hans-Joachim, "Das Bild Friedrichs des Großen im Spanien des XVIII. Jahrhunderts", in: J. Ziechmann (Hg.), Friderizianische Miniaturen, Bremen (Ziechmann) 1988, S. 159-170 und S. 229-233 Tietz, Manfred, "La figura de 'Lucrecia la Romana' vista por la ilustración alemana y española", in: Reyes Mate, Friedrich Niewöhner (Hg.), La ilustración en España y Alemania, Barcelona (Anthropos) 1989, S. 71-93 L.S.5.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Baasner, Frank, "Diffusion des lumières européennes en Espagne: Le rôle de la France dans quelques périodiques du XVIIIe siècle", in: Actes du Septième congrès international des Lumières, 1989 (Studies on Voltaire), S. 641-644 Hidalgo-Serna, Emilio, "Thomasius, König y la raíz del gusto en la ilustración alemana", in: R. Mate, F. Niewöhner, La ilustración en España y Alemania, Barcelona (Anthropos) 1989, S. 255-265 Strosetzki, Christoph, "Die Renaissance Mexikos in Italien", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 23-36

SPANIEN IM 19. JAHRHUNDERT

55

L.S.5.8. Werke nach Autoren Cruz, Ramón de la Ingenschay, Dieter, "Ramón de la Cruz, 'Saínetes'", in: Volker Roloff, Harald WentzlaffEggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 213-227 Jovellanos, Gaspar Melchor Heydenreich, Titus, "Gaspar Melchor de Jovellanos: El delincuente honrado", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 201-212

Moratín, Fernández de Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Leandro Fernández de Moratín: La Comedia Nueva", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann Bagel) 1988, S. 228-240 Trigueros, Maria Cándido Sánchez-Blanco, Francisco, Rezension: "Francisco Aguilar Piñal, Cándido María Trigueros: un escritor ilustrado", in: Anthropos, Revista de Documentación científica de la cultura, Nr. 89, Barcelona 1988, S. XIV-XV L.S.6. Spanien im 19. Jahrhundert L.S.6.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Bochmann, K., "Galicia en el ciclo revolucionario español del siglo XIX y el nacimiento del galleguismo", in: Trienio 13,1989, S. 119-129 Bosse, Monika, "Marocco e Spagna - Le ultime battaglie dell' antico 'Cid'", in: A. Stoll (Hg.), Honoré Daumier: Il ritorno dei barbari. Europei e selvaggi nella caricatura, Milano (Mazzotta), Neapel (Istituto Italiano per gli Studi Filosofici) 1987, S. 377-419 Gumbrecht, Hans Ulrich (mit J J . Sánchez), "Fortschrittsresistenz als Nationalbewußtsem. Strukturen von 'Zeit' in der spanischen Gesellschaft des XVIII. und XIX. Jahrhunderts",

56

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

in: A. Pym (Hg.), L'internationalité littéraire, Actes Noésis II, Barcelona 1988, S. 51-61 (französische Fassung des dt. Titels) Stoll, André, "La barbarie della modernità. Figurazione estetica dell' orrore in Goya e Daumier", in: ders. (Hg.), Honoré Daumier, Il ritorno dei barbari. Europei e selvaggi nella caricatura, Milano (Mazotta), Neapel (Instituto Italiano per gli Studi Filosofici) 1987, S. 37-67 L.S.6.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Franzbach, Martin, Die Hinwendung Spaniens zu Europa. Die 'generación del 98', Darmstadt (Wissenschaftliche Buchgesellschaft) 1988 (Erträge der Forschung 257) Krömer, Wolfram, "Espíritu y duración del romanticismo (con ejemplos españoles y austríacos)", in: Joaquín Espinosa, Emilia Casanova (Hg.), Homenatge a José Beiloch Zimmermann, Valencia (Universität de Valéncia) 1988, S. 205-215 L.S.6.4. Literarische Gattungen Eberenz, Rolf, Semiótica y morfología textual del cuento naturalista. E. Pardo Bazán, L. Alas 'Clarín', V. Blasco Ibáñez, Madrid (Gredos) 1989 (BRH Estudios y ensayos 363) Neuschäfer, Hans-Jörg, "De l'invisible au visible. 'Tristana' dans le román de Galdós et dans le film de Buñuel" in: S. Michaud (Hg.), Du visible ä l'invisible. Hommage ä Max Milner, Bd. I, Paris 1988, S. 221-231 Sánchez-Blanco, Francisco, "Autobiografía y concepción del 'yo' desde Mor de Fuentes a Ramón y Cajal", in: Revista Canadiense de Estudios Hispánicos XI, Nr. 3, 1987, S. 633644 L.S.6.5. Themen und Motive Franzbach, Martin, Nachwort zu: Von Liebe und Ehre im spanischen Theater. Acht frühe Charakterkomödien von Juan Ruiz de Alarcón y Mendoza und 'Don Juan Tenorio' von José Zorrilla y Moral, Bonn (Bouvier Verlag) 1988 (Studien zur Literatur- und Sozialgeschichte Spaniens und Lateinamerikas, Bd. 8), S. 655-664

SPANIEN IM 19. JAHRHUNDERT

57

L.S.6.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Albert, Mechthild, "Victor Hugo et les poésies orientales du R.P. Arolas", in: Francofonia 13, VII, Herbst 1987, S. 103-119 Endress, Heinz-Peter, "La théorie dramatique hugolienne et le théâtre romantique espagnol", in: Francis Claudon (Hg.), Le rayonnement international de Victor Hugo, Actes du symposium de l'Association Internationale de Littérature Comparée, XI congrès international, Paris, August 1985, New York, Bern, Frankfurt/M., Paris (Peter Lang) 1989, S. 37-50 Ertler, Klaus-Dieter, "Cervantes und Blanco-White. Unter Berücksichtigung des unveröffentlichten Manuskripts 'Observations on Cervantes'", in: IR 29,1989, S. 65-79 Hinterhäuser, Hans, "Varianten des europäischen Naturalismus", in: ders. (Hg.), Streifzüge durch die romanische Welt, Sonderzahl, Wien 1989, S. 268-282 Krömer, Wolfram, "Espíritu y duración del romanticismo (con ejemplos españoles y austríacos)", in: Joaquín Espinosa, Emilia Casanova (Hg.), Homenatge a José Belloch Zimmermann, Valencia (Universität de València) 1988, S. 205-215 Lentzen, Manfred, "Emilia Pardo Bazán und Dante. Ein Beitrag zur Nachwirkung Dantes im 19. Jahrhundert in Spanien", in: Deutsches Dante-Jahrbuch 62,1987, S. 55-76 Pfeiffer, Erna, Übersetzung: "Benito Pérez Galdós, 'Tristana'", Frankfurt/M. (Suhrkamp Verlag) 1989 (Nachwort von Erna Pfeiffer, S. 223-233) Siebenmann, Gustav, "Carmen - Von Mérimée über Bizet zu Saura und Gades. Ein Spanienbild im Spiel der Medien", in: Chr. Strosetzki, M. Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26.2.-1.3.1987, Hamburg 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 169-200; auch in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. 85-116

L.S.6.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Schreiner, Elisabeth, "Die 'Historia del General D. Baldomero Espartero' als Spiegel der Zeit", in: Forschungen zum romanischen Volksbuch, Bd. 7, Salzburg 1987, S. 127-143

58

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

L.S.6.8. Werke nach Autoren Alas, Leopoldo (Clarín) Eberenz, Rolf, Rezension: "David Torres, Studies on Clarín: An Annotated Bibliography, Metuchen, N J., London (The Scarecrow Press) 1987", in: RF101,1989, S. 154 Yáñez, María-Paz, "Figuras de la naturaleza en 'La Regenta' y su función en los diferentes niveles textuales", in: Yvan Lissorgues (Hg.), Realismo y Naturalismo en España en la segunda mitad del siglo XIX, Barcelona 1988, S. 328-340 Blasco Ibäüez, Vicente Elwert, Theodor, "Il viaggio di Blasco Ibänez in Italia nel 1895", in: C. Marchiori (Hg.), Critica e linguistica tra '700 e '900. Studi in onore di Mario Puppo, Genf (Tilgher) 1989, S. 255-268; auch in: Theodor Elwert, Studien zu den romanischen Sprachen und Literaturen, Bd. 10, Stuttgart (Franz Steiner Verlag, Wiesbaden) 1989, o A. Larra y Sánchez de Castro, Mariano José de Yáñez, María-Paz, "Particularidades del marco histórico en 'El doncel de don Enrique el Doliente'", in: Romanticismo 3/4, Atti del IV Congresso sul Romanticismo Spagnolo e Ispanoamericano, Genua 1988, S. 137-144 Pardo Baxán, Emilia Engler, Winfried, "Probleme der Naturalismusrezeption bei Emilia Pardo Bazán", in: Brigitte Winklehner (Hg.), Literatur und Wissenschaft. Begegnung und Integration, Festschrift für Rudolf Baehr, Tübingen (Stauffenburg Verlag) 1987, S. 383-393 Lentzen, Manfred, Rezension: "Emilia Pardo Bazán, Cuentos (selección), Madrid 1985 (estudio preliminar, edición y notas de Juan Paredes Núñez)", in: RF 99,1987, S. 111-112 Pérez Galdós, Benito Hinterhäuser, Hans, "Benito Pérez Galdós: 'Electra'", in: V. Roloff, H. WentzlaffEggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 274-287

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

59

Neuschäfer, Hans-Jörg, "Die amputierte Frau. Tristana' bei Benito Pérez Galdós (1892) und Luis Buüuel (1970)", in: F J . Albersmeier, V. Roloff (Hg.), Literaturverfilmungen, Frankfurt/M. 1989, S. 505-521 Pfeiffer, Erna, "'Tristana', de Galdós: Sugerencias para una lectura en clase", in: HDSV 49, Juni 1988, S. 145-147 Pfeiffer, Erna, Übersetzung: "Benito Pérez Galdós, 'Tristana'", Frankfurt/M. (Suhrkamp Verlag) 1989 (Nachwort von Erna Pfeiffer, S. 223-233) Weich, Horst, (Hg.), Benito Pérez Galdós, 'Doña Perfecta', München (Winkler) 1989 (überarbeitet und mit Anmerkungen, einer Zeittafel und einem Nachwort versehen von Horst Weich, aus dem Spanischen übertragen von Egon Hartmann) Rivas, Duque de (Angel de Saavedra)

Wentzlaff-Eggebert, C., "Angel de Saavedra, Duque de Rivas. 'Don Alvaro o la fuerza del sino'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, oA. Zorrilla y Moral, José

Briesemeister, Dietrich, "José Zorrilla, 'Don Juan Tenorio'", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 250-263 L.S.7. Spanien im 20. Jahrhundert L.S.7.1. Bibliographien und Anthologien López de Abiada, José Manuel, "Una bibliografía imprescindible", in: Humboldt XXVIII, 91, Bonn 1987, S. 92-93 Schlesier, Rainer (Hg.), Miguel de Unamuno: Novellen und Erzählungen, Leipzig (Verlag Philipp Reclam) 1988 (Auswahl, Nachwort und Überarbeitung von Übersetzungen) L.S.7.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Albersmeier, Franz-Josef, Volker Roloff (Hg.), Literaturverfilmungen, Frankfurt/M. (Suhrkamp Taschenbuch Materialien) 1989

60

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Birner, Angela, "Der Feminismus in Spanien", in: Frauenbilder-FrauenrollenFrauenforschung. Dokumentation der Ringvorlesung an der Universität Salzburg im WS 1986/87, Wien 1987, S. 150-163 Bossong, Georg, "Die Spaniolen von Saloniki - ein Kapitel der Shoa", in: Die Gemeinde (offizielles Organ der Israelitischen Kultusgemeinde Wien) 378,16.7.1989, S. 22-25 Briesemeister, Dietrich, "Spanien in der deutschen Essayistik und Zeitungsberichterstattung", in: ders. (Hg.), Alemania y España, HDSV 50,1988, S. 7-14 Hinterhäuser, Hans, Spanien und Europa, Bilanz einer dreihundertjährigen Diskussion", in: ders. (Hg.), Streifzüge durch die romanische Welt, Sonderzahl, Wien 1989, S. 233-250 Peters, Helwin, "Impresiones sobre la Red Nacional de Ferrocarriles de España", in: Zeitschrift für Fremdsprachen 1, Leipzig 1989, S. 84-87 Rodríguez Richart, José, Rezension: "Manuel L. Abellán (Hg.), Censura y literatura peninsulares, Amsterdam 1987", in: RF100, H. 4,1988, S. 480-482 Siles, Jaime, "La idea de sistema en Maria Zambrano: el paradigma de la desviación", in: Claros del bosque. Memorias del II Encuentro de Literatura Hispano-Americana, La Rábida 1986, Sevilla (Fundación Banco Exterior) 1987, S. 31-39 Siles, Jaime, "La poesía de Carlos Bousoño: notas para una lectura interna y transversal", in: Anthropos 73, Barcelona 1987, S. 39-42 L.S.7.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Díaz Arenas, Angel, "Reflexiones sobre la Teoría de la 'Deconstrucción'", in: HDSV 45, März 1987, S. 43 Güntert, Georges, "Die ferne Nähe. Literarische Moderne in Spanien und Portugal", in: Martin Meyer (Hg.), Wo wir stehen. 30 Beiträge zur Kultur der Moderne, Zürich 1987, München 1988, S. 123-132 López de Abiada, José Manuel, "Auferstehung aus der Asche - Kultur und Literatur im Nachkriegsspanien", in: HDSV 50, Oktober 1988, S. 29 -38 López de Abiada, José Manuel, "De la literatura de vanguardia a la de avanzada. Los escritores del 27 entre la 'Deshumanización' y el compromiso", in: Cuadernos interdisciplinarios de estudios literarios 1, Amsterdam, Frühjahr 1989, S. 19-62

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

61

López de Abiada, José Manuel, "Las cartas de Juan Larrea a Gerardo Diego", in: Los Cuadernos del Norte 42, Oviedo Mai-Juni 1987, S. 102-103 López de Abiada, José Manuel, "Poesía española contemporánea de la postguerra a la generación del 70", in: Sección monográfica de HDSV 48, Nürnberg, März 1988, S. 67-149 Rodríguez Richart, José, "Literatura española y emigración", in: HDSV 51,1989, S. 88-93 Rodríguez Richart, José, Rezension: "Manfred Lentzen, Der spanische Bürgerkrieg und die Dichter. Beispiele des politischen Engagements in der Literatur, Heidelberg 1985", in: ASNSL 224, 2, Jg. 139,1987, S. 460-462 Siebenmann, Gustav, "Die Generation von 1927. Eine Rückschau", in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. 288-304 L.S.7.4. Literarische Gattungen Asholt, Wolfgang, "Antonio Buero Vallejo: Historia de una escalera", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert, Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 406-419 Asholt, Wolfgang, Rezension: "K. Pörtl (Hg.), Reflexiones sobre el Nuevo Teatro Español, Tübingen 1986", in: Medienwissenschaft 2,1988, S. 183-185 Floeck, Wilfried, "De la parodia literaria a la formación de un nuevo género. Observaciones sobre los esperpentos de Valle-Inclán", in: Leer a Valle-Inclán en 1986, Dijon (Université de Dijon) 1987 (Hispanística XX, Bd. 4), S. 153-171 (spanische Fassung) Floeck, Wilfried, "Parodie und Gattungsbildung. Bemerkungen zu Valle-Incláns 'Esperpentos'", in: ders., D. Steland, H. Türk (Hg.), Formen innerliterarischer Rezeption, Wiesbaden 1987 (Wolfenbütteler Forschungen, Bd. 34), S. 281-299 Fuente, Bienvenido de la, Rezension: "Gustav Siebenmann, José Manuel López (Hg.), Spanische Lyrik des 20. Jahrhunderts, Stuttgart (Reclam) 1985", in: RF 99, 1987, S. 113115 Heymann, Jochen, Rezension: "Klaus Pörtl (Hg.), Reflexiones sobre el Nuevo Teatro Español, Tübingen 1986 (Beihefte zur IR 4)", in: IR 27/28,1988, S. 262-265 Horl Groenewold, Sabine, "Die Stunde des Lesers. Zu Javier Tomeos Roman 'El Castillo de la carta cifrada'(1979)", in: IR 27/28,1988, S. 101-113

62

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Kohut, Karl, Rezension: "Klaus Pörtl (Hg.), Reflexiones sobre el Nuevo Teatro Español, Tübingen 1986", in: ASNSL 226,1989, S. 218 Lentzen, Manfred, "Zur Diskussion über das Theater am Anfang der dreißiger Jahre in Spanien", in: RJb 39,1988, S. 342-351 Lentzen, Manfred, Rezension: "Maryse Bertrand de Muñoz, La guerra civil española en la novela (Los años de la democracia), Bd. III, Madrid 1987 (Bibliografía comentada)", in: RF 101,1989, S. 383-385 López de Abiada, José Manuel, "La poesía española contemporánea analizada y comentada desde los resultados de la última encuesta sobre poesía (1982-1984)", in: Carlos und Sabine Segoviano (Hg.), Lengua, literatura, civilización en la clase de español. Actas de las Jornadas Hispánicas de la Asociación Alemana de Profesores de Español (DSV), Schwäbisch Hall 1986, Bonn (Romanistischer Verlag) 1987, S. 179-201 López de Abiada, José Manuel, "Hernández, Celaya, Hierro, Rodríguez y Carnero en cinco poemas memorables. Análisis y comentario", in: HDSV 48, März 1988, S. 131-146 López de Abiada, José Manuel, "Contra la forma a su favor. Experimentalismo, compromiso, innovación y heterodoxia formales en Unamuno", in: José Angel Ascunce (Hg.), La poesía de Unamuno, Sem Sebastián (Universidad de Deusto) 1987 (Cuadernos Universitarios 3), S. 255-290 López de Abiada, José Manuel, "Los novísimos en la última encuesta sobre poesía española contemporánea", in: Insula 505, Madrid, Januar 1989, S. 18-19 Merkl, Heinrich, Rezension: "Spanische Lyrik des 20. Jahrhunderts. Spanisch/Deutsch. Ausgewählt, kommentiert und herausgegeben von Gustav Siebenmann und José Manuel López, Stuttgart 1985", in: ASNSL, Bd. 225, Jg. 140,1988, S. 223-225 Neuschäfer, Hans-Jörg, "De l'invisible au visible. 'Tristana' dans le román de Galdós et dans le film de Buñuel" in: S. Michaud (Hg.), Du visible ä l'invisible. Hommage ä Max Milner, Bd. I, Paris 1988, S. 221-231 Rodríguez Richart, José, "Entstehung, Form und Sinn des 'Neuen Spanischen Theaters'", in: Wilfried Floeck (Hg.), Tendenzen des Gegenwartstheaters, Tübingen 1988, S. 85-100 Rodríguez Richart, José, Rezension: "Klaus Pörtl (Hg.), Reflexiones sobre el Nuevo Teatro Español, Tübingen 1986", in: Revista de Literatura L, 99, Januar-Juni 1988, S. 255257

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

63

San Miguel, Angel, "Cervantes y Ortega y Gasset. Pre-historia de las 'Meditaciones del Quijote'", in: Theodor Berchem, Hugo Laitenberger (Hg.), Actas del Coloquio Cervantino, Würzburg 1983, Münster/Westfalen (Aschendorffsche Verlagsbuchhandlung) 1987, S. 109-117 Sein Miguel, Angel, "Unamuno o la revolución del ensayismo español", in: D. Gómez Molleda (Hg.), Actas del Congreso Internacional. Cincuentenario de Unamuno, Universidad de Salamanca, Salmanca 1989, S. 609-612 San Miguel, Angel, "Unamuno und Ortega als Essayisten: Eine Gegenüberstellung", in: Arcaduz, München 1989, S. 85-101 (Spanische Übersetzung von Maria Teresa Martínez de Varela, ebda., S. 103-119) Schnelle, Christel, "Revolutionäres Theater in Spanien", in: BRPh 26, Berlin 1987,1, S. 4356 Siles, Jaime, "La poesía de Carlos Bousoño: notas para una lectura interna y transversal", in: Anthropos 73, Barcelona 1987, S. 39-42 Siles, Jaime, "Los novísimos: la tradición como ruptura, la ruptura como tradición", in: HDSV 48, März 1988, S. 122-130 Strosetzki, Christoph, "Carlos Arniches: Del Madrid castizo", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 299-308 Wolfzettel, F., "Spanische Reisende in Spanien: Reisebericht und Identitätssuche seit 1890", in: IA 31/32,1988, S. 4-22 L.S.7.5. Themen und Motive Dirscherl, Klaus, "Marionetten und Übermenschen. Der Roman der 98er Generation als Diagnose der Krise des Individuums und Spaniens selbst", in: M. Pfister (Hg.), Die Modernisierung des Ich. Studien zur Subjektkonstitution in der Vor- und Frühmoderne, Passau (Wissenschafts-Verlag Rothe) 1989, S. 293-305 Fuente, Bienvenido de la, "El problema de la identidad personal en 'Corte de corteza' de Daniel Sueiro", in: Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989, S. 229-235 Holz, Karl, "Le monde du brouillard et la poétique du confus dans le roman 'Niebla' d'Unamuno", in: LR 41,1987, S. 213-234

64

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Pfeiffer, Erna, "Mujeres libres - Spaniens Frauen auf dem schwierigen Weg aus der Mütterlichkeitsfalle. Diskurs über Kind, Kinderlosigkeit und Frauenbefreiung in ausgewählten Romanen der letzten 100 Jahre", in: Barbara Neuwirth (Hg.), Frauen, die sich keine Kinder wünschen. Eine liebevolle Annäherung an die Kinderlosigkeit, Wien (Wiener Frauenverlag) 1988, S. 121-137 Picard, Hans Rudolf, "'Exil' und 'Heimat' in den 'Elegies de Bierville' von Caries Riba", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages in Passau 1987, Hamburg 1987, S. 255-270 Rodiek, Christoph, "La 'Celestina' del siglo XX. Anotaciones comparatistas", in: Celestinesca 1989, S. 39-44 Rodríguez Richart, José, "Literatura española de tema alemán (siglo XX)", in: Sebastian Neumeister (Hg.), Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas celebrado en Berlín, Frankfurt/M. 1989, Bd. 2, S. 351-361 Schewe, Gerhard, "Entstehungs- und Sinnebenen in Rafael Albertis Stück 'Noche de guerra en el Museo del Prado'", in: BRPh 26, Berlin 1987,1, S. 31-42 Schlesier, Rainer, "Antonio Machado und der national-revolutionäre Krieg in Spanien", in: Spanien 1937 - Bündnis und Literatur. Beiträge einer wissenschaftlichen Arbeitstagung, Akademie der Wissenschaften der DDR, Zentralinstitut für Literaturgeschichte, Berlin 1987, S. 42-51 Schräder, Ludwig, "Le thème de la solitude dans l'oeuvre d'Unamuno", in: LR 41,1987, S. 197-212 Siles, Jaime, "Machado y el Barroco antiguo y nuevo: estudio de materiales y cálculo de resistencias", in: Insula 506/507, Februar-März 1989, S. 75-77 Siles, Jaime, "El discurso palíndromo: sobre una fábula de Juan Benet", in: Bitzoc 3,1987, S. 173-182 Siles, Jaime, "Gramática de la memoria y palimpsesto existencial: notas sobre la poesía de Angel García López", in: Obra Poética Completa, Prólogo a Angel García López, Madrid 1989, S. 6-11 Siles, Jaime, "La guerra civil como referencia explícita: 'recusatio', testimonio y memoria moral en la poesía de los años cincuenta", in: Historia y Memoria de la Guerra Civil, Bd. I, Valladolid 1989, S. 429-442

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

65

Siles, Jaime, "Poesia i indentitat", in: Curs Construint Identitats: mites i símbols, Barcelona (Fundació Caixa de Pensions) 1988, S. 65-87 L.S.7.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Floeck, Wilfried, "Victor Hugo et PEspagne", in: Francofonia 7,13,1987, S. 87-102 Lentzen, Manfred, "Marinetti e il futurismo in Spagna", in: Annali della Facoltà di Lettere e Filosofia dell'Università di Bari 31,1988, S. 323-338 Lentzen, Manfred, "Marinetti und der Futurismus in Spanien", in: ASNSL 224, 1987, S. 67-82; span. Übers.: "Marinetti y el futurismo en España", in: Sebastian Neumeister (Hg.), Actas del IX congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas celebrado en Berlín, Frankfurt/M. 1989, Bd. II, S. 309-318 Lentzen, Manfred, "Elio Vittorini und der spanische Bürgerkrieg. Bemerkungen zu einigen wiedergefundenen Texten", in: RF 99,1987, S. 206-210 Lentzen, Manfred, Rezension: "Peter Monteath, Elke Nicolai, Zur Spanienkriegsliteratur. Die Literatur des Dritten Reiches zum Spanischen Bürgerkrieg, mit einer Bibliographie zur internationalen Spanienkriegsliteratur, Frankfurt/M., Bern, New York 1986", in: ASNSL 225,1988, S. 459-460 Pörtl, Klaus, "Valle-Incláns Dramen auf deutschen Bühnen und in deutschen Übersetzungen", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936). Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8.11.1986, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR, 5), S. 281-295 Rössner, Michael, "Zerrspiegel, Marionetten, Grotesken. Valle-Incláns 'esperpentos' im Vergleich mit dem italienischen 'teatro del grottesco' und Pirandello", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936), Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8.11.1987, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 147-162 Sánchez-Blanco, Francisco, "José Ortega y Gasset, su presencia en los colegios alemanes y la polémica en torno a su filosofía a partir de los años cincuenta", in: HDSV 50, 1988, S. 131-138 Schlesier, Rainer (Hg.), Miguel de Unamuno: Novellen und Erzählungen, Leipzig (Verlag Philipp Reclam) 1988 (Auswahl, Nachwort und Überarbeitung von Übersetzungen)

66

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Schoell, Konrad, "Alfonso Sastres moderne Tragödie über Wilhelm Teil", in: W. Floeck, D. Steland, H. Türk (Hg.), Formen innerliterarischer Rezeption, Wiesbaden (Kommission Harrassowitz) 1987 (Wolfenbütteler Forschungen), S. 173-191 Siebenmann, Gustav, "La recepción de Federico García Lorca en los países germánicos: Crónica de una distorsión (mit Bibliographie der Monographien über Lorca und seiner Werke in deutscher Sprache)", in: Adolfo Sotelo Vázquez, Marta Cristina Carboneil (Hg.), Homenaje al Profesor Antonio Vilanova, Barcelona 1989, Bd. 2, S. 663-687 Siebenmann, Gustav, "Lorca im deutschen Sprachraum - Geschichte einer Verzerrung"/" Lorca en el ámbito alemán - Historia de una distorsión", in: El Arcaduz 3, München, Dezember 1988 (erschienen 1989), S. 1-23 und S. 24-48 Siles, Jaime, "Pere Gimferrer: inéditos al castellano", in: Hora de Poesía 61/62, JanuarApril 1989, S. 147-155 Siles, Jaime, "Poemas de Pere Gimferrer", in: Vuelta 154, Mexico, September 1989, S. SOSI Siles, Jaime, spanische Übersetzimg von: Antoni Mari, 'Un viaje de invierno' Edición Bilingüe, Barcelona 1989 (Edicions 62), S. 41-60 Siles, Jaime, spanische Übersetzung von: Pere Gimferrer, 'El Belvedere', El Vendaval, Edición Bilingüe, Barcelona 1989 (Edicions 62), S. 53-69 L.S.7.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Glöckner, Wolfgang Karl, Anarchie und Dichtung: Untersuchungen zu Ästhetik und Lyrik der spanischen Anarchisten (1880-1936), Bamberg 1989 (Dissertation) L.S.7.8. Werke nach Autoren Alberti,

Rafael

Lentzen, Manfred, "'La última gran corrida picassiana'. Rafael Alberti über Picasso in Avignon", in: IR 25,1987, S. 67-79 Lentzen, Manfred, Rezension: "Salvador Jiménez-Fajardo, Multiple Spaces. The Poetry of Rafael Alberti, London 1985", in: RF 99,1987, S. 312-313

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

67

Weich, Horst, "Roma - capital de la meada. Das unfeine Rom Rafael Albertis", in: Klaus Dirscherl (Hg.), Die italienische Stadt als Paradigma der Urbanität, Passau (Passavia Universitätsverlag) 1989 (Passauer Mittelmeerstudien, Bd. 1), S. 121-138 Arniches, Carlos Strosetzki, Christoph, "Carlos Arniches: Del Madrid castizo", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 299-308 Arrabal, Fernando Roloff, Volker, "F. Arrabal, El arquitecto y el emperador de Asiría", in: ders., Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 432-445 Baroja, Pío Juan i Tous, Pere, "Ciencia frente a historia: sobre el trasfondo anarquista del anticatalanismo barojiano", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart, Akten des deutschen Hispanistentages in Passau 1987, Hamburg (Buske) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 147-158 Juan i Tous, Pere, Die gefesselte Hoffnung. 'El árbol de la ciencia' von Pío Baroja und der Geist der Jahrhundertwende, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 Benavente, Iacinto Porti, Klaus, "Jacinto Benavente: Los intereses creados", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 287-298 Buero Vallejo, Antonio Asholt, Wolfgang, "Antonio Buero Vallejo: Historia de una escalera", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert, Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 406-419

68

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Floeck, Wilfried, "Antonio Buero Vallejo", in: W.-D. Lange (Hg.), Kritisches Lexikon der Romanischen Gegenwartsliteratur, Tübingen 1987, 5. Lieferung Floeck, Wilfried, "'El sueño de la razón' de Buero Vallejo como réplica al esperpento de Valle-Inclán", in: Abalorio, Nr. 14/15, Sagunto 1987 (Sondernummer zu Valle-Inclán), S. 76-83 Floeck, Wilfried, "Von der Distanz zur Identifikation. Buero Vallejos Rezeption von Valle-Incláns 'Esperpento'", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del ValleInclán (1866-1936). Akten des Bamberger Kolloquiums vom 06.-08.11.1986, Tübingen 1988, S. 163-177 Floeck, Wilfried, "Zwischen Tradition und Avantgarde. Zum dramatischen Werk Antonio Buero Vallejos", in: Forum Modernes Theater 2,1987, S. 135-153 Heymann, Jochen, "Marginalien zur Justi-Rezeption: 'Las meninas' von Antonio Buero Vallejo", in: Mitteilungen der Carl-Justi-Vereinigung, 3. Brief, 1989, S. 2-9 Bunuel, Luis

Neuschäfer, Hans-Jörg, "Die amputierte Frau. Tristana bei Benito Pérez Galdós (1892) und Luis Bufiuel (1970)", in: FJ. Albersmeier, V. Roloff (Hg.), Literaturverfilmungen, Frankfurt/M. 1989 (Suhrkamp Taschenbuch Materialien), S. 505-521 Calvo-Sotelo,

Joaquin

Heymann, Jochen, "Joaquin Calvo-Sotelo: 'La muralla'", in: Harald Wentzlaff-Eggebert, Volker Roloff (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 394-405 Camero, G.

López de Abiada, José Manuel, "Hernández, Celaya, Hierro, Rodríguez y Carnero en cinco poemas memorables. Análisis y comentario", in: HDSV 48, Márz 1988, S. 131-146

Casona,

Alejandro

Rodríguez Richart, José (Hg.), A. Casona. La dama del alba, Madrid (Ediciones Cátedra) 9 1989 (Colección Letras Hispánicas, 202)

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

69

Rodríguez Richart, José, "Encuentro con Casona", in: HDSV 46,1987, S. 22-23 Rodríguez Richart, José, Rezension: "J.M. Diez Taboada (Hg.), A. Casona, 'La sirena varada', 'La barca sin pescador', Barcelona 1986", in: Revista de Literatura XLIX, 98, JuliDezember 1987, S. 620-621

Castro, Rosalía de Gómez-Montero, Javier, "El paisaje, el viajero, el camino blanco y otros motivos poéticos recurrentes en Rosalía de Castro y en Antonio Machado", in: Actas do Congreso internacional de estudios sobre Rosalía de Castro e o seu tempo, 15.07.-20.07.1985, Bd. 2, Santiago de Compostela 1986, S. 113-125

Cela, CamiloJosé Picard, Hans Rudolf, "Das Erzählen als epischer Akt auf der Kommunikationsebene der fiktiven Personen - Das Zusammenspiel von Rahmen und Binnengeschichte: Camilo José Cela: 'La familia de Pascual Duarte'", in: ders., Der Geist der Erzählung - Dargestelltes Erzählen in literarischer Tradition, Bern, Frankfurt/M., New York, Paris 1987, S. 71-85 Roloff, Volker, "Cela, 'La colmena': von der Lektüre des Romans zur Komplementärgeschichte des Films", in: Franz-Josef Albersmeier, Volker Roloff (Hg.), Literaturverfilmungen, Frankfurt/M. (Suhrkamp Taschenbuch Materialien) 1989, S. 522-543

Celaya, Gabriel López de Abiada, José Manuel, "Hernández, Celaya, Hierro, Rodríguez y Carnero en cinco poemas memorables. Análisis y comentario", in: HDSV 48, März 1988, S. 131-146 Strosetzki, Christoph, "Gabriel Celaya, 'La poesía es un arma cargada de futuro' (1955)", in: ders., Konversation und Literatur. Zu Regeln der Rhetorik und Rezeption in Spanien und Frankreich, Frankfurt/M. 1988 (Studia Romanica et Lingüistica), S. 143-157

Cemuda, Luis Siles, Jaime, "Una carta inédita de Cernuda al hispanista Georg R. Lind", in: Canente 5, 1989, S. 8-9

70

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

García Alvarez, Enrique

Mehnert, Henning, "Enrique Garcia Alvarez, Antonio Paso: 'El niño judío' (vertont von Pablo Luna)", in: Pipers Enzyklopädie des Musiktheaters, München, Zürich 1989, Bd. 3, S. 613ff Garcia Lorca, Federico

Banús, Enrique, "La generación del 27 y Federico García Lorca", in: Sebastian Neumeister (Hg.), Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, Berlin 1989, Frankfurt/M. 1989, Bd. 2, S. 153-170 Dirscherl, Klaus, " Lorca, Góngora und die traditionelle Romanze", in: IR 25,1987, S. 80102 Floeck, Wilfried, "Contra la deshumanización del teatro. García Lorca frente al esperpento de Valle-Inclán", in: Média et représentation dans le monde hispanique au XXe siècle. Actes du colloque international de Dijon 1987, Dijon (Université de Dijon), 1988 (Hispanística XX, Bd. 5), S. 81-90 Floeck, Wilfried, "Federico Garcia Lorca. 'La Casa de Bernarda Alba'", in: V. Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 370-384 Neuschäfer, Hans-Jörg, "Federico García Lorca: 'Bodas de sangre'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 355-369 Siebenmann, Gustav, " Lorca im deutschen Sprachraum - Geschichte einer Verzerrung"/"Lorca en el ámbito alemán - Historia de una distorsión", in: El Arcaduz 3, München, Dezember 1988 (erschienen 1989), S. 1-23 und S. 24-48 Siebenmann, Gustav, "La recepción de Federico García Lorca en los países germánicos: Crónica de una distorsión (mit Bibliographie der Monographien über Lorca und seiner Werke in deutscher Sprache)", in: Adolfo Sotelo Vázquez, Marta Cristina Carbonell (Hg.), Homenaje al Profesor Antonio Vilanova, Barcelona 1989, Bd. 2, S. 663-687 Gimferrer, Pere

López de Abiada, José Manuel, "'En las cabinas telefónicas' de Pere Gimferrer", in: HDSV 48, März 1988, S. 150-152

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

71

Goytisolo, Juan Garscha, Karsten, "Juan Goytisolo und der Islam", in: Rowohlt Literaturmagazin 23, Reinbek/Hamburg 1989, S. 91-104 Roloff, Volker, "Probleme der modernen Autobiographie am Beispiel von J. Goytisolo, •Señas de identidad'", in: IR 27/28,1988, S. 79-100 Tietz, Manfred, "Juan Goytisolos 'Reivindicación del conde Don Julián' und seine unfreiwilligen Mitarbeiter", in: Ilse Nolting-Hauff, Joachim Schulze (Hg.), Das fremde Wort. Studien zur Interdependenz von Texten. Festschrift für Karl Maurer zum 60. Geburtstag, Amsterdam (Grüner) 1988, S. 457-473

Jiménez, Juan Ramón López de Abiada, José Manuel, "'Indice', la primera revista de Juan Ramón", in: Los Cuadernos del Norte 48, Januar/Februar 1988, S. 101-102

Machado, Antonio Gómez-Montero, Javier, "El paisaje, el viajero, el camino blanco y otros motivos poéticos recurrentes en Rosalía de Castro y en Antonio Machado", in: Actas do Congreso internacional de estudios sobre Rosalía de Castro e o seu tempo, 15.07.-20.07.1985, Bd. 2, Santiago de Compostela 1986, S. 113-125 Laitenberger, Hugo, "Acerca de dos poemas: 'En Gredos' de Miguel de Unamuno y 'A orillas del Duero' de Antonio Machado", in: D. Gómez Molleda (Hg.), Actas del Congreso Internacional. Cincuentenario de Unamuno, Universidad de Salamanca, 10-20 diciembre 1986, Salamanca 1989, S. 131-142 Laitenberger, Hugo, "Los apócrifos de Machado: consideraciones preliminares a una explicación coherente", in: Insula 506/507 (Número monográfico extraordinario dedicado a Antonio Machado en el cincuentenario de su muerte), Februar-Marz 1989, S. 45-46

Martínez Ruiz, José (Azorín) Laitenberger, Hugo, "Calderón, enjuiciado por Azorín", in: Alberto Navarro González (Hg.), Estudios sobre Calderón, Actas del Coloquio Calderoniano, Salamanca 1985, Salamanca 1988 (Acta Salmanticensia. Estudios Filológicos 199), S. 61-69

72

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Mihura, Miguel Lentzen, Manfred, "Miguel Mihura, 'Tres sombreros de copa'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 340-354 Paso, Antonio Mehnert, Henning, "Enrique Garcia Alvarez, Antonio Paso: 'El niño judío* (vertont von Pablo Luna)", in: Pipers Enzyklopädie des Musiktheaters, München, Zürich 1989, Bd. 3, S. 613ff Pérez de Ayala, Ramón Wais, Kurt, "Libido sciendi bei Ramón Pérez de Ayala", in: Brigitte Winklehner (Hg.), Literatur und Wissenschaft. Begegnung und Integration, Festschrift für Rudolf Baehr, Tübingen (Stauffenburg Verlag) 1987, S. 395-406 Sántos, Luis Martín Schreiner, Elisabeth, "Existentialistische Psychoanalyse in Luis Martín Sántos' 'Tiempo de silencio'", in: Brigitte Winklehner (Hg.), Literatur und Wissenschaft. Begegnung und Integration, Festschrift für Rudolf Baehr, Tübingen 1987, S. 407-424 Sastre, Alfonso Neuschäfer, Hans-Jörg, '"Queremos ser un pueblo solo de hermanos'. El concepto de la revolución en los 'Guillermo Teil' de Friedrich Schiller y de Alfonso Sastre", in: M. Cruz et al., Historia, lenguaje, sociedad. Homenaje a Emilio Lledó, Barcelona 1989, S. 456-470 San Miguel, Angel, "Alfonso Sastre: 'Crónicas romanas'", in: Volker Roloff, Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 420-431 San Miguel, Angel, "Zwischen Bewunderung und Distanz. Alfonso Sastres zwiespältiges Verhältnis zu Valle-Inclán", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del ValleInclán (1866-1936), Akten des Bamberger Kolloquiums vom 06.-08.11.1986, Tübingen (Niemeyer) 1988, S. 179-188

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

73

Schoell, Konrad, "Alfonso Sastres moderne Tragödie über Wilhelm Teil", in: W. Floeck, D. Steland, H. Türk (Hg.), Formen innerliterarischer Rezeption, Wiesbaden (Kommission Harrassowitz) 1987 (Wolfenbütteler Forschungen), S. 173-191

Semprün, Jorge Küster, Lutz, Obsession der Erinnerung: das literarische Werk Jorge Semprüns, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989

Sender, Ramón J. Lentzen, Manfred, Rezension: "Anthony M. Trippett, Adjusting to Reality. Philosophical and Psychological Ideas in the Post-Civil War Novels of Ramón J. Sender, London 1986", in: RF100,1988, S. 482-483

Unamuno, Miguel de Güntert, Georges, "Releyendo 'Niebla'", in: Boletín de la Sociedad Suiza de Estudios Hispánicos, Oktober 1987, S. 3-10 Hölz, Karl, "Le monde du brouillard et la poétique du confus dans le román 'Niebla' d'Unamuno", in: LR 41,1987, S. 213-234 Laitenberger, Hugo, "Acerca de dos poemas: 'En Gredos' de Miguel de Unamuno y 'A orillas del Duero' de Antonio Machado", in: D. Gómez Molleda (Hg.), Actas del Congreso Internacional. Cincuentenario de Unamuno, Universidad de Salamanca, 10-20 diciembre 1986, Salamanca 1989, S. 131-142 López de Abiada, José Manuel, "Autobiografía, ficción y ontogenia novelística en 'Cómo se hace una novela'", in: Revista de Literatura L, 99, Madrid, Januar-Juli 1988, S. 149-155 López de Abiada, José Manuel, "Unamunos Vorliebe für Experimentelles. Erinnerungen anläßlich des 50. Todesjahres des baskischen Schriftstellers", in: Schweizer Monatshefte LXVII, 11, November 1987, S. 929-939 López de Abiada, José Manuel, "Ediciones y censura de los poemarios unam uníanos del exilio ('De Fuerteventura a París' y 'Romancero del destierro')", in: IA 30, Frankfurt/M. 1987, S. 3-15

74

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Picard, Hans Rudolf, "Das Erzählen als Grenzübertritt zwischen Wirklichkeit und Fiktion: Miguel de Unamuno: 'Niebla'", in: ders., Der Geist der Erzählung - Dargestelltes Erzählen in literarischer Tradition, Bern, Frankfurt/M., New York, Paris 1987, S. 170-180 Schräder, Ludwig, "Le thème de la solitude dans l'oeuvre d'Unamuno", in: LR 41,1987, S. 197-212

Valera, Juan Siebenmann, Gustav, "Ein 'homme de lettres* - ein Mann der Briefe. Zum 150. Geburtstag von Juan Valera", in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. 179-186

Valle-Inclán, Ramón del Berg, Walter Bruno, "Die Diskursivität der Geschichte: Valle-Incláns Geschichtsbild in 'La corte de los milagros'", in: H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936), Akten des Bamberger Kolloquiums vom 06.-08.11.1986, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 243-257 Berg, Walter Bruno, "Ramón del Valle-Inclán: 'Esperpento de los cuernos de don Friolera'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das Spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 325-339 Briesemeister, Dietrich, "Valle-Inclán und der Große Krieg", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936). Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8.11.1986, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 63-78 Floeck, Wilfried, "Contra la deshumanización del teatro. García Lorca frente al esperpento de Valle-Inclán", in: Média et représentation dans le monde hispanique au XX e siècle. Actes du colloque international de Dijon 1987, Dijon (Université de Dijon) 1988 (Hispamstica XX, Bd. 5), S. 81-90 Floeck, Wilfried, "De la parodia literaria a la formación de un nuevo género. Observaciones sobre los esperpentos de Valle-Inclán", in: Leer a Valle-Inclán en 1986, Dijon (Université de Dijon) 1987 (Hispanística XX, Bd. 4), S. 153-171 (spanische Fassung) Floeck, Wilfried, "Parodie und Gattungsbildung. Bemerkungen zu Valle-Incláns 'Esperpentos'", in: ders., D. Steland, H. Türk (Hg.), Formen innerliterarischer Rezeption, Wiesbaden 1987 (Wolfenbütteler Forschungen, Bd. 34), S. 281-299

SPANIEN IM 20. JAHRHUNDERT

75

Heydenreich, Titus, "Valle-Inclán und Rom", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936). Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8. November 1986, Tübingen 1988 (Beihefte zur IR, Bd. 5), S. 259-269 Horl Groenewold, Sabine, "Die andere Seite. Versuch über Valle-Incláns 'La pipa de kif ", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936). Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8.11.1986, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 189-196 Juan i Tous, Pere, "La sensualidad pervertida del divino marqués. Necrofilia decadentista en las Sonatas de Valle-Inclán", in: H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936). Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8. November 1986, Tübingen (Niemeyer) 1988, S. 101-113 Roloff, Volker, "'Luces de Bohemia' als Stationendrama", in: H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936), Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8. November 1986, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 125-139 Rössner, Michael, "Zerrspiegel, Marionetten, Grotesken. Valle-Incláns 'esperpentos' im Vergleich mit dem italienischen 'teatro del grottesco' und Pirandello", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936), Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8.11.1986, Tübingen 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 147-162 Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Valle-Incláns oppositioneller Historismus - Zu einigen stilistischen und ideologischen Aspekten der 'Sonatas'", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936). Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8. November 1986, Tübingen 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 87-100 Tietz, Manfred, "Valle-Inclán und die spanische 'novela de dictador'", in: Harald Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936). Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8.11.1986, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 5), S. 233-242 Wentzlaff-Eggebert, Harald (Hg.), Ramón del Valle-Inclán (1866-1936), Akten des Bamberger Kolloquiums vom 6.-8. November 1986, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 5) Wentzlaff-Eggebert, Harald, "Ramón del Valle-Inclán, 'Divinas palabras'", in: V. Roloff, H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Das spanische Theater vom Mittelalter bis zur Gegenwart, Düsseldorf (Schwann-Bagel) 1988, S. 309-324

76

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

L.S.8. Lateinamerikanische und außereuropäische Literatur L.S.8.1. Bibliographien und Anthologien Plesch, Svend, Birgit Gerstenberg (mit Desiderio Saavedra Pino), "Ensayo bibliográfico de las publicaciones del Profesor Adalbert Dessau (1928-1984)", in: Lateinamerika 23, 1, Rostock 1988, S. 108-128 Siebenmann, Gustav, "Sprache und Literatur", in: Wilhelm Stegmann (Hg.), Deutsche Iberoamerika-Forschung in den Jahren 1930-1980. Forschungsberichte über ausgewählte Fachgebiete, Berlin (Biblioteca Ibero-Americana, Bd. 32) 1987, S. 9-41; gekürzt in: Lateinamerika-Nachrichten, Beiheft Nr. 2, St. Gallen 1987, S. 1-26; dt. Fassung von: "Los estudios latino-americanos en los países de habla alemana", in: Anales de Literatura hispanoamericana 13, Madrid 1984, S. 37-47; gekürzt in: Humboldt (spanische Ausgabe) 80, München 1983, S. 59-63 L.S.8.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Briesemeister, Dietrich, "Vorwärts. Porträt einer deutschen Auslandszeitung in Mexiko", in: Karl Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen, Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Akten des Kolloquiums Trier, 05.-07.06.1987, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zu IR 6), S. 27-45 Gewecke, Frauke, "Fremde und Verweigerung. Zur frühen Rezeption lateinamerikanischer Literatur im deutschen Sprachraum", in: Jahrbuch für Geschichte von Staat, Wirtschaft und Gesellschaft Lateinamerikas 25,1988, S. 535-562 Gewecke, Frauke, Die Karibik. Zur Geschichte, Politik und Kultur einer Region, Frankfurt/M. 1988 (2. aktualisierte und erweiterte Ausgabe) Horl Groenewold, Sabine, "'Se me cree hija desnaturalizada del país a quien tanto debo'. Zu Gertrudis Gómez de Avellanedas Roman 'Sab' von 1841", in: Karl Kohut (Hg.), Rasse, Klasse und Kultur in der Karibik, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 (Akten der Tagung 'Rassenbeziehungen und Rassenbegegnungen in der Karibik' am 15. und 16. Mai 1987 an der Katholischen Universität Eichstätt), S. 75-84 Janik, Dieter, "'El Periquillo Sarniento' de J J . Fernández de Lizardi: Una normativa vacilante (Sociedad - Naturaleza y Religión - Razón)", in: IAA (Berlin), N.F., Jg. 13, H. 1, 1987, S. 49-60 Janik, Dieter, Wolf Lustig, Die spanische Eroberung Amerikas: Akteure, Autoren, Texte. Eine kommentierte Anthologie von Originalzeugnissen, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989

LATEINAMERIKANISCHE U. AUSSEREUROP. LITERATUR

77

Körner, Karl-Hermann, "Horacio Quiroga, Ecologiste hispano-américain et sémiologue avant la lettre", in: Bulletin Hispanique 87,1985 (erschienen 1987), S. 388-409 Lienhard, Martin, "Die Geschichte der Welt und der Menschheit im erzählenden Bewußtsein der Andenbevölkerung", in: M. Münzel (Hg.), Ursprung. Vortragszyklus 1986/87 über die Entstehung der Menschen und der Welt in den Mythen der Völker, Interim 6 (Museum für Völkerkunde), Frankfurt/M. 1987, S. 81-91 Lustig, Wolf, Christliche Symbolik und Christentum im spanischamerikanischen Roman des 20. Jahrhunderts, Frankfurt/M., Bern, New York, Paris (Peter Lang) 1989 (Europäische Hochschulschriften, Reihe XXIV und Ibero-Romanische Sprachen und Literaturen, Bd. 29) Peters, Helwin, "Mexicanas excelsas y legendarias", in: Zeitschrift für Fremdsprachen 1, Leipzig 1988, S. 16-18 Pietschmann, Horst, "Burocracia y Corrupción en la Hispanoamérica Colonial. Una aproximación", in: Felix Becker (Hg.), América Latina en las letras y ciencias sociales alemanas, Caracás 1988, S. 69-103 Pietschmann, Horst, "Der Indigenismus in Mexiko: eine Problemskizze", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur. Akten des Internationalen Literatursymposiums in Lindau, 22.-24. März 1984, Köln, Wien 1989 (Forum Iberoamericanum, Bd. 2), S. 189-206 Pietschmann, Horst, "Die spanische Expansion in Amerika, 1492 - ca. 1580", in: Bernhard Mensen (Hg.), Fünfhundert Jahre Lateinamerika, Nettetal 1989, S. 9-27 Pietschmann, Horst, "El desarrollo de la historiografía sobre la colonización española en América desde la II a guerra mundial", in: V. Vázquez de Prada, Ignacio Olabarri (Hg.), Balance de la Historiografía sobre Iberoamérica (1945-1988), Pamplona 1989 (Actas de las IV Conversaciones Internacionales de Historia, Universidad de Navarra, Pamplona, 10-12 marzo 1988), S. 81-112 Pietschmann, Horst, "Estado colonial y mentalidad social: el ejercicio del poder frente a distintos sistemas de valores. Siglo XVIII", in: Antonio Annino, Marcello Carmagnani, u.a., America Latina. Dallo Stato Coloniale Alio Stato Nazione (1750-1940), Mailand 1987, Bd. 2, S. 427-447 Pietschmann, Horst, "Estado y conquistadores: las capitulaciones", in: Historia, Bd. 22, Santiago (Chile) 1987 (Homenaje a Mario Góngora), S. 249-262

78

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Pietschmann, Horst, "Evangelización y organización eclesiástica en el siglo XVI: El caso de Nueva España", in: ders., Ismael Sánchez Bella, Fernando Sánchez Marcos, Josep Capmany i Casamitjana, Cicle entorn al cinquè centenari del descobriment d'América, Barcelona 1989, S. 11-40 Pietschmann, Horst, "Grundzüge der Entwicklung des Bildungssystems im kolonialen Hispanoamerika", in: Zeitschrift für Kulturaustausch, Jg. 38, H. 3, Stuttgart 1988 (Bildung und Entwicklung in der "Dritten Welt", 9. Tübinger Gespräch zu Entwicklungsfragen, 29.30. April 1988), S. 365-373 Pietschmann, Horst, "Lateinamerikanische Geschichte als historische Teildisziplin. Versuch einer Standortbestimmimg", in: Historische Zeitschrift, Bd. 248,1989, S. 305-342 Pietschmann, Horst, "Les Indes de Castille", in: Bartolomé Bennassar, Jean-Pierre Dedieu, et al., Le premier Age de l'Etat en Espagne (1450-1700), Paris 1989 (Coordination: Christian Hermann, Collection de la Maison des Pays Ibériques, 41. CNRS), S. 147-148 Pietschmann, Horst, Das koloniale Erbe der lateinamerikanischen Staaten, MS; am 12.1.1987, 23.00 Uhr, im Rahmen der Funkuniversität vom Sender RIAS-Berlin ausgestrahlt und in Reproduktionen den Hörern angeboten Scharlau, Birgit, "Escrituras en contacto. El caso del México colonial", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII ime Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes, Tübingen 1989, Bd. 1, o A. Schuchard, Barbara, "Oralkultur - Schriftkultur: Wendepunkt im Leben eines Volkes?", in: Birgit Scharlau (Hg.), Bild - Wort - Schrift, Beiträge zur Lateinamerika-Sektion des Freiburger Romanistentages, Tübingen (Narr) 1989 (Frankfurter Beiträge zur Lateinamerikanistik 1), S. 83-92 Siebenmann, Gustav, "Das Lateinamerikabild der Deutschen. Quellen, Raster, Wandlungen", in: Colloquium Helveticum 7, Bern 1988, S. 57-82 Siebenmann, Gustav, Die Bilder Spaniens und Lateinamerikas in den Köpfen der Deutschen, St. Gallen 1989 (unverkäuflicher Institutsdruck); auch in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. 55-84 Strosetzki, Christoph, "Die europäische Antike im Lateinamerika des 19. Jahrhunderts", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 37-62

LATEINAMERIKANISCHE U. AUSSEREUROP. LITERATUR

79

Strosetzki, Christoph, "Los mexicanos pintados por sí mismos (1855) entre el compromiso liberal y la identidad nacional", in: IA 33,1,12. Jg., 1988, S. 3-20 L.S.8.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Battilana, Carlos, "Identidad nacional literaria en el Paraguay", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart, Akten des Deutschen Hispanistentages in Passau vom 26.02.-01.03.1987, Hamburg 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 337-342 Daus, Ronald, "Großstadtliteratur außerhalb Europas: Ein Theorieansatz für einen interkontinentalen Vergleich - und einige praktische Hinweise", in: Neue Romania 6, Berlin 1987, S. 17-57 Daus, Ronald, "Politische Literatur", in: Dieter Nohlen, Peter Waldmann (Hg.), Pipers Wörterbuch zur Politik, München 1987, Bd. 6, S. 421-431 Schmidt-Mathy, D., "Die literarische Opposition zu Juan Manuel de Rosas", in: Canadian Review of Comparative Literature XIV, 3, Juni 1987, o A . Strosetzki, Christoph, "Die Renaissance Mexikos in Italien", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 23-36 L.S.8.4. Literarische Gattungen Aguirre, Elvira, "El Manchay puitu y la 'Tradición* de Ricardo Palma", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart, Akten des Deutschen Hispanistentages 1987 in Passau vom 26.02.-01.03.1987, Hamburg 1989, (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 35-44 Garscha, Karsten, "Zum Phänomen der (fingierten) Mündlichkeit in der Lateinamerikanischen Erzählliteratur", in: B. Scharlau (Hg.), Bild - Wort - Schrift, Beiträge zur Lateinamerika-Sektion des Freiburger Romanistentages, Tübingen (Narr) 1989 (Frankfurter Beiträge zur Lateinamerikanistik 1), S. 121-130 Gewecke, Frauke, "'Alma criolla'. Zur Entwicklung des Theaters in der Dominikanischen Republik", in: TheaterZeitSchrift 25,1988, S. 119-130 (gekürzte Fassung in: ila. Zeitschrift der Informationsstelle Lateinamerika 19,1988, S. 19-22)

80

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Lienhard, Martin, "Perú: los cronistas frente a las tradiciones orales andinas", in: Atti del 40 Convegno Internazionale di Studi Colombiani, Genova (Civico Istituto Colombiano/Fondazione Colombina) 1987, Bd. 2, S. 359-373 Picard, Hans Rudolf, "Erzähltechnik und Wirklichkeit im realistischen Roman - Zur mythenanalogen Reduktion von Wirklichkeit im Roman 'Yanakuna' von Jesús Lara", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur. Akten des Internationeden Literatursymposions in Lindau 1984, Köln, Wien 1989, S. 219-242 Pollmann, Leo, "Situaciones narrativas en la novela argentina", in: Río de la Plata 4, Paris 1987, S. 255-272 Scharlau, Birgit, "Mündliche Überlieferung - schriftlich gefaßt. Zur 'Indianischen Historiographie' im kolonialen Peru", in: Komparatistische Hefte 15, Bayreuth 1987, S. 135145 Scharlau, Birgit, "Nuevas Tendencias en los Estudios de Crónicas y Documentos del Período Colonial Latinoamericano", in: Revista de Crítica Literaria Latinoamericana, Lima 1989/90, oA. Strosetzki, Christoph, "'Los mejicanos pintados por sí mismos' (1855) und der Liberalismus des I. Ramírez", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 90-112 L.S.8.5. Themen und Motive Binder, Wolfgang, "Haß, Nostalgie, Satire in Miami und New York: Exilkubaner und ihre Prosaliteratur in den USA (1960-1985)", in: Titus Heydenreich (Hg.), Kuba. Geschichte, Wirtschaft, Kultur, München (Fink) 1987 (LS, Bd. 23), S. 209-235 Gil, Alberto, "Calderón y la modernidad - El teatro de Calderón visto por Octavio Paz", in: Archivum Calderonianum 5, Stuttgart 1988, S. 108-117 Hölz, Karl, "Gesellschaftliche Entfremdung und ästhetische Kommunikation. Der mexikanische Reformdenker Francisco Zarco (1829-1869) und der ideengeschichtliche Kontext der europäisch-französischen Sozialthematik", in: ders. (Hg.), Literarische Vermittlungen: Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Akten des Kolloquiums Trier 05.-07.06.1987, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 6), S. 1-25 Lienhard, Martin, "Del padre Montoya a A. Roa Bastos: la pulsión histórica del Paraguay", in: IAA (Berlin), N.F., Jg. 13, H. 1,1987 (Homenaje a A. Losada), S. 61-75

LATEINAMERIKANISCHE U. AUSSEREUROP. LITERATUR

81

Pagni, Andrea, "De revoluciones y alucinaciones: La instancia inquisitorial de Fray Servando a Reinaldo Arenas", in: T. Heydenreich, P. Blumenthal (Hg.), Glaubensprozesse - Prozesse des Glaubens? Religiöse Minderheiten zwischen Toleranz und Inquisition, Tübingen (Stauffenburg Verlag) 1989, S. 143-156 L.S.8.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Binder, Wolfgang, '"A Midnight Reality": Puerto Rican Poetry in New York, a Poetry of Dreams", in: Geneviève Fabre (Hg.), European Perspectives on Hispanic Literature in the United States, Houston, Texas (Arte Público) 1988, S. 22-32 Binder, Wolfgang, "Romances of the War with Mexico: Variations of and Responses to Expansionist Discourse", in: ders. (Hg.), Westward Expansion in America (1803-1860), Erlangen (Palm & Enke) 1987 (Erlanger Studien, Bd. 71), S. 237-366 Binder, Wolfgang, Westward Expansion in America (1803-1860), Erlangen (Palm & Enke) 1987, V-VII (Erlanger Studien, Bd. 71) Garscha, Karsten, "Las condiciones de la recepción de Pablo Neruda en la República Federal de Alemania", in: H. Loyola (Hg.), Neruda en/a Sassari, Sassari 1987, S. 237-246 Gewecke, Frauke, "Fremde und Verweigerung. Zur frühen Rezeption lateinamerikanischer Literatur im deutschen Sprachraum", in: JBLA 25,1988, S. 535-562 Heydenreich, Titus, "'Nuestro adoradísimo Salgari...'. Zur Fortüne des italienischen Karl May in Lateinamerika", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen: Beiträge zur französischen, spanischen und hispanoamerikanischen Literatur, Tübingen 1987 (Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher), S. 391-400 Heydenreich, Titus, "Il viaggio in Cile (1823-25) di Giovanni Maria Mastai (1846-78, papa Pio IX): conseguenze politiche e letterarie", in: Maria Enrica d'Agostini (Hg.), La letteratura di viaggio. Storia e prospettive di un genere letterario, Mailand 1987, S. 161169 Heydenreich, Titus, "Johannes Fastenrath und Mexiko. Themen und Folgen der Briefe (1889Ö) von Otto Engelbert Freiherr von Brackel (1830-1903)", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989 (Editionen der IA III, 27), oA. Hölz, Karl, "Gesellschaftliche Entfremdung und ästhetische Kommunikation. Der mexikanische Reformdenker Francisco Zarco (1829-1869) und der ideengeschichtliche Kontext der europäisch-französischen Sozialthematik", in: ders. (Hg.), Literarische

82

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Vermittlungen: Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Akten des Kolloquiums Trier 05.-07.06.1987, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 6), S. 1-25 Janik, Dieter, "'Momotombo' ou la dimension mythique de Victor Hugo dans la poésie hispano-américaine au XIXe siècle", in: Francofonia, Studi e ricerche sulle letterature di lingua francese 13, Florenz (Leo Olschki Editore) Herbst 1987, S. 121-135 Janner, Hans, "Descubridores alemanes de Sor Juana Inés de la Cruz 1700-1950", in: JBLA, Bd. XXV, 1988, S. 563-589 Pietschmann, Horst, "Humboldts Bild von Kuba und der Karibik zu Beginn des 19. Jahrhunderts", in: Lateinamerika Studien, Bd. 23, München 1987 (herausgegeben von der Universität Erlangen-Nürnberg, Zentralinstitut (06), Sektion Lateinamerika), S. 139-152 Strosetzki, Christoph, "La Fontaine und die europäische Fabeltradition bei Fernández de Lizardi", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 76-89 Strosetzki, Christoph, "Die europäische Antike im Lateinamerika des 19. Jahrhunderts", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 37-62 Strosetzki, Christoph, "Fénelon et Fernández de Lizardi. De l'absolutisme au libéralisme", in: Oeuvres et critiques XIV, 2,1989, S. 117-130 L.S.8.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Pögl, Johann, Felix Karlinger, Märchen aus Argentinien und Paraguay, Köln (Diederichs) 1987 Werner, Reinhold, Rezension: "Felix Karlinger, Johannes Pögl (Hg. und Übers.), Märchen aus Argentinien und Paraguay, Köln 1987", in: Österreichische Zeitschrift für Volkskunde, Neue Serie XLV, Gesamtserie 91, Wien 1988, S. 341-344 L.S.8.8. Werke nach Autoren Fernández de Lizardi, José

Joaquín

Janik, Dieter, "'El Periquillo Sarniento' de J.J. Fernández de Lizardi: Una normativa vacilante (Sociedad - Naturaleza y Religión - Razón)", in: IAA (Berlin), N.F., Jg. 13, H. 1, 1987, S. 49-60

LATEINAMERIKANISCHE U. AUSSEREUROP. LITERATUR

83

Strosetzki, Christoph, "Fénelon und Fernández de Lizardi. Vom Absolutismus zum Liberalismus", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 63-75 Strosetzki, Christoph, "La Fontaine und die europäische Fabeltradition bei Fernández de Lizardi", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 76-89 Fernández de Oviedo, Gonzalo

Kohut, Karl, "Humanismus und Neue Welt im Werk von Gonzalo Fernández de Oviedo", in: W. Reinhard (Hg.), Humanismus und Neue Welt, Weinheim 1987, S. 65-88 Juana Inés de la Cruz

Merkl, Heinrich, Rezension: "Giuseppe Bellini, Sor Juana e i suoi misteri, Milano 1987" und "Juan M. Galaviz, Juana Inés de la Cruz, Madrid 1987", in: RJb 39,1988, S. 380-384 Merkl, Heinrich, Rezension: "Rafael Català, Para una lectura americana del barroco mexicano: Sor Juana Inés de la Cruz & Sigiienza y Góngora, Minneapolis 1987", in: RJb 39,1988, S. 384-385 Schräder, Ludwig, "Octavio Paz und Sor Juana Inés de la Cruz. Zu den Bezügen zwischen Modernität und Barock", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte - Kontexte - Strukturen. Beiträge zur französischen, spanischen und hispanoamerikanischen Literatur. Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher, Tübingen 1987, S. 425-433 Schuchard, Barbara, "'Emanzipation' bei Sor Juana Inés de la Cruz", in: Hans-Josef Niederehe (Hg.), Akten des deutschen Hispanistentages. Schwerpunkt 'Siglo de Oro'. Wolfenbüttel 28.2.-1.3.1985, Hamburg 1987, S. 149-166 Lara, Jesús

Picard, Hans Rudolf, "Erzähltechnik und Wirklichkeit im realistischen Roman - Zur mythenanalogen Reduktion von Wirklichkeit im Roman 'Yanakuna' von Jesús Lara", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur, Köln, Wien (Böhlau Verlag) 1989 (Forum Ibero-Americanum II), S. 219-242

84

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Matto de Turner, Clorinda Schuchard, Barbara, Rezension: "Gabriele Küppers, Peruanische Autorinnen vor der Jahrhundertwende. Literatur und Publizistik als Emanzipationsprojekt bei Clorinda Matto de Turner, Frankfurt/M. (Peter Lang) 1989 (Europäische Hochschulschriften, R. 24, Iberoromanische Sprachen und Literaturen, Bd. 30)", in: ila. Zeitschrift der Informationsstelle Lateinamerika 131,1989, S. 70f Ramlrez, Ignacio Strosetzki, Christoph, "'Los mejicanos pintados por si mismos* (1855) und der Liberalismus des I. Ramirez", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden (F. Steiner Verlag) 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 90-112 Sarmiento, Domingo Faustino Berg, Walter Bruno, "Civilización hecha cenizas. La presencia de Sarmiento en la novela histórica contemporánea", in: Universidad Nacional de San Juan. Facilidad de Filosofía, Humanidades y Artes (Hg.), ¿Algo más sobre Sarmiento? 1811 - 1888 - 1988, San Juan 1989, S. 137-156 Dill, Hans-Otto, "Domingo Faustino Sarmiento: bürgerlicher Revolutionär und Schriftsteller der argentinischen Nation", in: BRPh, H. 1, XXVIII, Berlin 1989, S. 97-104 L.S.9. Lateinamerikanische und außereuropäische Literatur im 20. Jahrhundert L.S.9.1. Bibliographien und Anthologien Dill, Hans-Otto, Nachwort zu: Erkundungen, 39 kubanische Erzählungen, Berlin (Verlag Volk und Welt) 1987, S. 377-387 Kohut, Karl, Vorwort zu: 'Der goldene Schattenfisch'. Kinder in Lateinamerika, Sigmaringendorf 1988 (Fünfzehn Erzählungen, ausgewählt und übersetzt von Gerda Theile-Bruhns), S. 6-10 López de Abiada, José Manuel, "Una bibliografía imprescindible", in: Humboldt XXVIII, 91, Bonn 1987, S. 92-93 Meyer-Minnemann, Klaus, Avantgarde und Revolution, Mexikanische Lyrik von López Velarde bis Octavio Paz, Frankfurt/M. (Vervuert) 1987 (Eine Anthologie (span.-dt.),

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

85

herausgegeben, eingeleitet und kommentiert von Klaus Meyer-Minnemann, übersetzt von Maralde und Klaus Meyer-Minnemann) Meyer-Minnemann, Klaus, Rezension: "HJ. Verani, Las vanguardias literarias en Hispanoamérica. Manifiestos, proclamas y otros escritos, Rom 1986", in: IA 30, 1987, S. 84-90 Plesch, Svend, "Invitación a una reunión bajo nuevas estrellas", Prolog zu: Antología del cuento chileno, Berlin, Weimar (Aufbau-Verlag) 1988, o A . Siebenmann, Gustav, "Antología computada de poetas latinoamericanos", in: La Torre III, 9, Puerto Rico 1989, S. 11-38 Siebenmann, Gustav, "Deis Lateinamerikabild der Deutschen. Quellen, Raster, Wandlungen", in: Colloquium Helveticum 7, Bern 1988, S. 57-82 Siebenmann, Gustav, "Sprache und Literatur", in: Wilhelm Stegmann (Hg.), Deutsche Iberoamerika-Forschung in den Jahren 1930-1980. Forschungsberichte über ausgewählte Fachgebiete, Berlin (Biblioteca Ibero-Americana, Bd. 32) 1987, S. 9-41; gekürzt in: Lateinamerika-Nachrichten, Beiheft Nr. 2, St. Gallen 1987, S. 1-26; dt. Fassung von: "Los estudios latino-americanos en los países de habla alemana", in: Anales de Literatura hispanoamericana 13, Madrid 1984, S. 37-47; gekürzt in: Humboldt (spanische Ausgabe) 80,1983, S. 59-63

L.S.9.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Daus, Ronald, Manila: Essay über die Karriere einer Weltstadt, Berlin (Ursula Opitz Verlag) 1987 (Babylon Metropolis Studies) Engelbert, Manfred, "Poesía y pintura en la vida de Violeta Parra", in: Esther Andradi, u.a. (Hg.), Actas del primer simposio internacional en Berlín occidental sobre literatura y crítica literaria de mujeres de Latinoamérica, Berlin 1989, S. 91-110 Gewecke, Frauke, "En torno al oficio de escritor y la libertad de creación: la política cultural de Cuba revolucionaria y su repercusión en América Latina", in: U. Fleischmann et al. (Hg.), El Caribe y América Latina, Frankfurt/M. 1987, S. 117-123 Gewecke, Frauke, "Fremde und Verweigerung. Zur frühen Rezeption lateinamerikanischer Literatur im deutschen Sprachraum", in: JBLA 25,1988, S. 535-562 Gewecke, Frauke, "Indigenismus und indianischer Widerstand im Konfliktfeld nationaler Identität(en)", in: IA 34/35, 2/3,1988, S. 141-154

86

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Gewecke, Frauke, Die Karibik. Zur Geschichte, Politik und Kultur einer Region, Frankfurt/M. 1988 (2., aktualisierte und erweiterte Ausgabe) Hinterhäuser, Hans, "Realismus und Mythographie im indigenistischen Roman der Andenregion", in: ders. (Hg.), Streifzüge durch die romanische Welt, Sonderzahl, Wien 1989, S. 206-220; auch in: Chr. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur, Köln, Wien 1989 (Forum Iberoamericanum 2), S. 311-327 Horl Groenewold, Sabine, "Alfonso Reyes, 'Visión de Anáhuac'(1519)", in: Christoph Strosetzki und Meinfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart, Akten des Deutschen Hispanistentages in Passau vom 26.02.-01.03.1987, Hamburg 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 271-277 Horl Groenewold, Sabine, "Europäische Juden in Argentinien. Bild und Selbstbild", in: Achim Schräder, Karl Heinrich Rengstorf (Hg.), Europäische Juden in Lateinamerika, St. Ingbert (Röhrig) 1989, S. 198-212 Horl Groenewold, Sabine, "Judíos europeos en la Argentina: Imagen y autoimagen", in: Estudios Migratorios Latinoamericanos, 4. Jg., April 1989, Nr. 11, S. 85-96 Kohut, Karl (Hg.), Rasse, Klasse und Kultur in der Karibik, Frankfurt/M. 1989 Kohut, Karl, Albert Meyers (Hg.), Religiosidad popular en América Latina, Frankfurt/M. 1988 Pagni, Andrea, "Entrevista con Antonio Skármeta", in: Discurso literario. Revista de temas hispánicos 5,1,1987, S. 59-73 Pagni, Andrea, "Menschen und Räderwerk. Ernesto Sábatos Abrechnung mit dem Marxismus", in: Concordia. Zeitschrift für Philosophie 11,1987, S. 40-41 Pfeiffer, Erna, "Der lateinamerikanische Machismo. Ein sozialpsychologisches Phänomen im Spiegel zeitgenössischer literarischer Werke", in: iwk. Mitteilungen des Instituts für Wissenschaft und Kunst 3,1987, S. 106f Pfeiffer, Erna, "La condición femenina: Weiblicher Lebenszusammenhang unter den Bedingungen des lateinamerikanischen Machismo", in: Beate Frakele, Elisabeth List, Gertrude Pauritsch (Hg.), Über Frauenleben, Männerwelt und Wissenschaft, Österreichische Texte zur Frauenforschung, Wien (Verlag für Gesellschaftskritik) 1987, S. 191-210

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

87

Plesch, Svend, "La literatura latinoamericana y el problema de la democracia, Aspectos actuales de su interrelación, in: Democracia y progreso social en America Latina", Rostock (Wilhelm-Pieck-Universität) 1987, S. 78-81 Rössner, Michael, "'La fable du Mexique' oder vom Zusammenbruch der Utopien. Über die Konfrontation europäischer Paradiesvorstellungen mit dem Selbstverständnis des 'indigenen' Mexikos in den 20er und 30er Jahren, in: Karl Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen. Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Tübingen 1988 (Beihefte zur IR, Bd. 6), S. 47-60 Scharlau, Birgit (Hg.), Bild - Wort - Schrift, Beiträge zur Lateinamerika-Sektion des Freiburger Romanistentages, Tübingen 1989 (Frankfurter Beiträge zur Lateinamerikanistik, Bd. 1) Scheerer, Thomas M., "Nachwort für deutsche Leser", zu: Nie wieder/Nunca Más, Ein Bericht über Entführung, Folter und Mord durch die Militärdiktatur in Argentinien, Weinheim (Beltz-Verlag) 1987, S. 249-280 L.S.9.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Berg, Walter Bruno, "La literatura argentina actual frente al problema de la autocrítica", in: K. Kohut, A. Pagni (Hg.), Literatura argentina hoy. De la dictadura a la democracia, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989, S. 231-239 Daus, Ronald, "Hernán Valdés und die Problematik lateinamerikanischer Exilliteratur", in: Weimarer Beiträge 34,9, Berlin 1988, S. 1474-1483 Díaz Arenas, Angel, "La 'intertextualización' de Cayo Julio César en 'El otoño del patriarca' de Gabriel García Márquez", in: Khipu 18,1987, S. 45-50 Díaz Arenas, Angel, "Lo 'cotidiano' como 'Clave Lectorial' de 'El otoño del patriarca'", in: Actas del II Simposio Internacional de Semiótica: Lo Cotidiano y lo Teatral, Bd. 1, Oviedo 1988, S. 159-172 Díaz Arenas, Angel, "Técnica de 'ir atando cabos sueltos' y 'realismo mágico' en 'El otoño del patriarca'", in: Modernismo Hispano: Primeras Jornadas (Actas), Madrid 1988, S. 6877 Dill, Hans-Otto, "Sobre las aventuras de Gaspar Pérez de Muela Quieta", in: Unión, Nr. 6, April-Juni, La Habana 11/1989, S. 81-83

88

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

lile, Hans-Jürgen, "Entwicklungstendenzen der kubanischen Buchproduktion im literarsoziologischen Kontext", in: Menschenbild und Literaturverhältnisse des Romans der 60er und 70er Jahre in Frankreich und Lateinamerika, Berichte, H. 2, 7. Jg., Humboldt-Universität zu Berlin, Berlin 1987, S. 13-21 Dill, Hans-Otto, "Methodologische Probleme der Periodisierung lateinamerikanischer Prosa und das Problem des Realismus", in: BRPh, H. 1, XXVIII, Berlin 1989, S. 19-26 Franzbach, Martin, "Kleine Rundreise durch die kubanische Literatur im deutschen Gewand", in: Wilfried Huismann, Hans-Jürgen Kröger (Hg.), Cuba. Ein Reisebuch, Hamburg 1989, S. 131-139 Franzbach, Martin, "Neuere Tendenzen in der kubanischen Literatur der Gegenwart", in: IA 31/32,1987, S. 53-66 Gnutzmann, Rita, "Tres ejemplos de escritura femenina en América Latina", in: Homenaje a Ignacio Elizalde, Bilbao (Universidad de Deusto) 1989, S. 91-104 Janik, Dieter, "Mythische Imagination in 'Cien años de soledad' von Gabriel García Márquez, 'Daimón' von Abel Posse und 'Casa de campo' von José Donoso", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur. Akten des Internationalen Literatursymposiums in Lindau, 22.-24.3.1984, Köln, Wien (Böhlau Verlag) 1989, S. 279-289 Kohut, Karl, Andrea Pagni (Hg.), Literatura argentina hoy. De la dictadura a la democracia, Frankfurt/M. (Vervuert Verlag) 1989 Kohut, Karl, Vorwort zu: 'Der goldene Schattenfisch'. Kinder in Lateinamerika, Sigmaringendorf 1988 (Fünfzehn Erzählungen, ausgewählt und übersetzt von Gerda Theile-Bruhns), S. 6-10 Lienhard, Martin (mit Juan Pablo Borel), "Area andina", in: Actas AELSAL, Diseño social y praxis literaria: historia social de la literatura latinoamericana I. Primer esbozo, Giessen, Neuchátel 1989, S. 11-107 López de Abiada, José Manuel, "Lektüre für ein Jahr. Lateinamerika", in: Jardin des Modes 3, Glattbrugg 1989, S. 66 Lüsebrink, Hans-Jürgen, "'La fascinación de la imprenta' - Zur Wahrnehmung von Schriftlichkeit und Buchlektüre in den historischen Romanen von Alejo Carpentier und Reinaldo Arenas", in: Birgit Scharlau (Hg.), Bild-Wort-Schrift. Beiträge zur Lateinamerika-Sektion des Freiburger Romanistentages, Tübingen (Narr) 1989, S. 59-69

89

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

Meyer-Minnemann, Klaus, "La novela modernista hispanoamericana y la literatura europea de fin de siglo: puntos de contacto y diferencias", in: I A . Schulman (Hg.), Nuevos asedios al Modernismo, Madrid (Taurus) 1987, S. 246-261 Meyer-Minnemann, Klaus, "Lo moderno del Modernismo", in: IAA 13,1987, S. 77-91 Meyer-Minnemann, Klaus, "Octavio Paz in den dreißiger Jahren. Rekonstruktion einer mexikanischen Avantgarde", in: Karl Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen. Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Tübingen 1988, S. 121-136 Meyer-Minnemann, Klaus, Rezension: "A. González, hispanoamericana, Madrid 1987", in: IA 33,1988, S. 70-74

La

novela

modernista

Meyer-Minnemann, Klaus, Rezension: "E. Pfeiffer, Literarische Struktur und Realitätsbezug im kolumbianischen Violencia-Roman, Frankfurt/M. 1984", in: IA 30, 1987, S. 90-94 Meyer-Minnemann, Klaus, Rezension: "F. Dauster, The Double Strand. contemporary Mexican Poets", Lexington 1987", in: IA 34/35,1988, S. 105-107

Five

Meyer-Minnemann, Klaus, Rezension: "HJ. Verani, Las vanguardias literarias en Hispanoamérica, Manifiestos, proclamas y otros escritos, Rom 1986", in: IA 30, 1987, S. 84-90 Pagni, Andrea, "Zonas de discusión", in: Karl Kohut, Andrea Pagni (Hg.), Literatura argentina hoy. De la dictadura a la democracia, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989, S. 287-297 Rodiek, Christoph, "'El beso de la mujer araña' in den Versionen von Puig, Schräder und Babenco. Gattungstransformation und Medienwechsel", in: M. Moog-Grünewald und Christoph Rodiek (Hg.), Dialog der Künste. Intermediale Fallstudien zur Literatur des 19. und 20. Jahrhunderts. Festschrift für Erwin Koppen, Frankfurt/M. (Lang) 1989, S. 335-350 Rössner, Michael, "'La fable du Mexique' oder vom Zusammenbruch der Utopien. Über die Konfrontation europäischer Paradiesvorstellungen mit dem Selbstverständnis des 'indigenen' Mexikos in den 20er und 30er Jahren, in: Karl Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen. Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Tübingen 1988, S. 47-60 (Beihefte zur IR, Bd. 6) Siebenmann, Gustav, "César Vallejo y las vanguardias", in: Hispania 72,1,1989, S. 33-41 Siebenmann, Gustav, Ensayos de literatura hispanoamericana, Madrid 1988

90

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Siebenmann, Gustav, Rezension: "Hugo J. Verani, Las vanguardias literarias en Hispanoamérica (Manifiestos, proclamas y otros escritos, Roma 1986", in: IR 27/28, 1988 (erschienen 1989), S. 268-271 Siebenmann, Gustav, Rezension: "Klaus Miiller-Bergh, Poesía de vanguardia y contemporánea. Literatura hispanoamericana en imágenes, Madrid 1983", in: IR 27/28,1988 (erschienen 1989), S. 268-271 L.S.9.4. Literarische Gattungen Gewecke, Frauke, '"Alma criolla'. Zur Entwicklung des Theaters in der Dominikanischen Republik", in: TheaterZeitSchrift 25, 1988, oA. (gekürzte Fassung in: ila. Zeitschrift der Informationsstelle Lateinamerika 19,1988, o A.) Herlinghaus, Hermann (Hg.), Romankunst in Lateinamerika - in memoriam Adalbert Dessau, Berlin (Akademieverlag) 1989 Lienhard, Martin, "Die Utopie der mündlichen Gesellschaft in der Ethnofiktion", in: B. Scharlau (Hg.), Bild - Wort - Schrift, Beiträge zur Lateinamerika-Sektion des Freiburger Romanistentages, Tübingen (Narr) 1989 (Frankfurter Beiträge zur Lateinamerikanistik), S. 131-140 Lienhard, Martin, "La etnoficción o la mala conciencia del intelectual colonizado", in: Tilalc, Nr. 4, Caracas 1987, S. 11-21 Lienhard, Martin, "Los callejones de la etnoficción ladina en el área maya (Yucatán, Guatemala, Chiapas)", in: Nueva Revista de Filología Hispánica, Bd. XXXV, Nr. 2, México 1987, S. 549-570 Matzat, Wolfgang, Rezension: "Lida Aronne-Amestoy, Utopía, paraíso e historia. Inscripciones del mito en García Márquez, Rulfo y Cortázar, Amsterdam, Philadelphia 1986", in: RF 99,1987, S. 315-317 Merkl, Heinrich, Rezension: "H. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Die Legitimation der Alltagssprache in der modernen Lyrik. Antworten aus Europa und Lateinamerika, Erlangen 1984", in: ASNSL 225, Jg. 140,1988, S. 147-150 Meyer-Minnemann, Klaus, Rezension: "A. González, hispanoamericana, Madrid 1987", in: LA 33,1988, S. 70-74

La

novela

modernista

Meyer-Minnemann, Klaus, "Formas de escritura ideográfica en 'Li-Po y otros poemas' de José Juan Tablada", in: Nueva Revista de Filología Hispánica 36,1988, S. 433-453

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

91

Meyer-Minnemann, Klaus, Avantgarde und Revolution, Mexikanische Lyrik von López Velarde bis Octavio Paz, Frankfurt/M. (Vervuert) 1987 (Eine Anthologie (span.-dt.), herausgegeben, eingeleitet und kommentiert von Klaus Meyer-Minnemann, übersetzt von Maralde und Klaus Meyer-Minnemann) Meyer-Minnemann, Klaus, Rezension: "E. Pfeiffer, Literarische Struktur und Realitätsbezug im kolumbianischen Violencia-Roman, Frankfurt/M. 1984", in: IA 30, 1987, S. 90-94 Pollmann, Leo, "Lírica y libertad. Posiciones de la poesía argentina del postcuarenta", in: Literatura argentina hoy, Frankfurt/M. 1989, S. 261-273 Pollmann, Leo, "Posiciones de la poesía argentina del postcuarenta", in: Río de la Plata 7, Paris 1988, S. 3-22 Pörtl, Klaus, "El teatro latinoamericano frente a los problemas y conflictos de la actualidad", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen. Beiträge zur französischen, spanischen und hispanoamerikanischen Literatur, Tübingen (Narr) 1987 (Festschrift für KA. Blüher), S. 415-424; auch in: W.B. Berg, R. Kloepfer (Hg.), "Cortázar en Mannheim. La americanidad de Julio Cortázar: Cultura, política, literatura", INTI, Revista de Literatura Hispánica 22-23,1985-1986, S. 281-292 Pörtl, Klaus, "Lateinamerikanisches Theater in der Auseinandersetzung mit Problemen und Konflikten der Gegenwart", in: Günter Holtus (Hg.), Theaterwesen und dramatische Literatur. Beiträge zur Geschichte des Theaters, Tübingen (Narr) 1987, S. 411-424 Rodiek, Christoph, '"El beso de la mujer araña' in den Versionen von Puig, Schräder und Babenco. Gattungstransformation und Medienwechsel", in: M. Moog-Grünewald und Christoph Rodiek (Hg.), Dialog der Künste. Intermediale Fallstudien zur Literatur des 19. und 20. Jahrhunderts. Festschrift für Erwin Koppen, Frankfurt/M. (Lang) 1989, S. 335-350 Siebenmann, Gustav, "Phantastik und 'Realismo mágico' in der lateinamerikanischen Literatur des 20. Jahrhunderts", in: W. Buddecke, J. Hienger (Hg.), Phantastik in Literatur und Film, Kasseler Arbeiten zur Sprache und Literatur, Nr. 17, Frankfurt/M. 1987, S. 141-161

L.S.9.5. Themen und Motive Aguirre, Elvira, "El mito en 'El siglo de las luces' de Alejo Carpentier", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur, Köln, Wien 1989 (Forum Ibero-Americanum 2), S. 327-338

92

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Borsó, Vittoria, "Metaphor and myth in contemporary theory: Evidence from the contemporary Latinamerican Novel", in: J. Deely, J. Evans (Hg.), Semiotics 1986, Athen (University of Georgia UP) 1987, S. 328-339 Borsö, Vittoria, "The literature of silence: a concern of semiotics?", in: T. Prewitt, J. Deely, K. Haworth (Hg.), Semiotics 1988, Pensacola (University of West Florida Press) 1989, S. 268-276 Gewecke, Frauke, "Realismo mágico y vodú. Sobre la categoría del 'pensamiento mágico' como principio creador de la nueva literatura latinoamericana", in: Félix Becker (Hg.), América Latina en las Letras y Ciencias Sociales Alemanas, Caracas 1988, S. 439-461 Gnutzmann, Rita, "La consagración de la primavera o la novelación de la realidad", in: Las relaciones literarias entre España e Iberoamérica, Madrid (Ed. Univ. Complutense) 1987 (Actas del XXIII Congreso del ULI, 1984), S. 611-620 Heydenreich, Titus, "Lateinamerika als Magna Patria im Werk von José Enrique Rodó. Mythen Modelle, Realitäten", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur, Köln 1989 (Forum Iberoamericanum, Bd. 3), S. 243-263 Hölz, Karl, "Provinzialismus und Libertinismus. Die vorrevolutionäre Konfliktsituation in 'Al filo del agua' von Agustín Yáñez", in: ders. (Hg.), Literarische Vermittlungen: Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Akten des Kolloquiums Trier 05.-07.06.1987, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 6), S. 77-102 Kohut, Karl, "La problemática de exilio y compromiso político en 'Libro de Manuel'", in: Khipu, Nr. 21,1988, S. 31-35 König, Bernhard, "Geschichte und Geschichten im Zeichen des Weltendes. Zur Bedeutung apokalyptischer Elemente bei Umberto Eco und Mario Vargas Llosa", in: Literaturwissenschaftliches Jahrbuch, N.F., 29,1988, S. 307-322 Lienhard, Martin, "Pachakutiy taki: canto y poesía quechua de la transformación del mundo", in: Allpanchis, Nr. 32, Sicuani, Cusco, 2. Halbjahr 1988, S. 165-195 Lustig, Wolf, "Transformationen der Jakobsgeschichte bei vier spanischamerikanischen Erzählern (Roa Bastos, Lafourcade, Yáñez, Onetti)", in: Franz Link (Hg.), Literarische Typologie des Alten Testaments, Zweiter Teil: 20. Jahrhundert, Berlin (Duncker & Humblot) 1989, S. 707-721 Pagni, Andrea, "De revoluciones y alucinaciones: La instancia inquisitorial de Fray Servando a Reinaldo Arenas", in: T. Heydenreich, P. Blumenthal (Hg.),

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

93

Glaubensprozesse - Prozesse des Glaubens? Religiöse Minderheiten zwischen Toleranz und Inquisition, Tübingen (Stauffenburg Verlag) 1989, S. 143-156 Plesch, Svend (mit Hermann Herlinghaus Jr.), "Zur Wirkung des Spanienkrieges auf das literarische Schaffen von Pablo Neruda und Alejo Carpentier", in: Weimarer Beiträge 33, Berlin 1987, Nr. 1, S. 57-75 Plesch, Svend, "'Spanien im Herzen' - 50 Jahre danach. Bemerkungen zum Verhältnis von 'Poesie' und 'Pamphlet' in der späten Dichtung von Pablo Neruda", in: Spanien 1937 Bündnis und Literatur, Beiträge einer wissenschaftlichen Arbeitstagung, Berlin, 19.20.11.1987, Berlin (ZIL der Akademie der Wissenschaften) 1988, S. 63-76 Pollmann, Leo, "Orden y amor en 'Bestiario' de Cortázar", in: IAA (Berlin), N.F., Jg. 13, H. 1,1987, S. 105-116 Pörtl, Klaus, "El teatro latinoamericano frente a los problemas y conflictos de la actualidad", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen. Beiträge zur französischen, spanischen und hispanoamerikanischen Literatur, Tübingen (Narr) 1987 (Festschrift für KA. Blüher), S. 415-424; auch in: W.B. Berg, R. Kloepfer (Hg.), "Cortázar en Mannheim. La americanidad de Julio Cortázar: Cultura, política, literatura", INTI, Revista de Literatura Hispánica 22-23,1985-1986, S. 281-292 Pörtl, Klaus, "Lateinamerikanisches Theater in der Auseinandersetzung mit Problemen und Konflikten der Gegenwart", in: Günter Holtus (Hg.), Theaterwesen und dramatische Literatur. Beiträge zur Geschichte des Theaters, Tübingen (Narr) 1987, S. 411-424 Siebenmann, Gustav, "La hacienda en la literatura indigenista", in: ders., Ensayos de literatura hispanoamericana, Madrid 1988, S. 179-193 Spiller, Roland, "Conversación con Abel Posse", in: IA 37/38, Nr. 2/3,1989, S. 106-114 Spiller, Roland, "Das Spiel der Identität bei Julio Cortázar", in: HDSV 53, November 1989, S. 70-77 L.S.9.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Daus, Ronald, "Latinos in Hawai", in: Neue Romania 8, Berlin 1989, S. 123-145 Geisler, Eberhard, "Sobre la poesía de Gonzalo Rojas y su relación con Paul Celan", in: IAA (Berlin), N.F., Jg. 15, H. 1,1989, S. 103-116

94

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Gewecke, Frauke, "Fremde und Verweigerung. Zur frühen Rezeption lateinamerikanischer Literatur im deutschen Sprachraum", in: JBLA 25,1988, S. 535-562 Gnutzmann, Rita, "Al filo del agua de Agustín Yáñez y su modelo norteamericano, Manhattan Transfer", in: IAA, Nr. 14, H. 1,1988, S. 1-20 Gnutzmann, Rita, "Un ejemplo de recepción literaria: Lope de Aguirre recreado por Ramón J. Sender y M. Otero Silva", in: Revista de Literatura, I, Nr. 99, Januar-Juni 1988, S. 111-128 Gnutzmann, Rita, "Una comparación recepcionista de Lope de Aguirre", in: Actas del II Congreso Mundial Vasco, Madrid (Castalia) 1989, S. 109-116 Kleinert, Susanne, "Übersetzen als dialogisches Spiel. Zu Wilfried Böhringers Übersetzung von Guillermo Cabrera Infantes 'Tres tristes tigres'", in: IA 34/35, 1989, S. 35-49 König, Bernhard, "Geschichte und Geschichten im Zeichen des Weltendes. Zur Bedeutung apokalyptischer Elemente bei Umberto Eco und Mario Vargas Llosa", in: Literaturwissenschaftliches Jahrbuch, N.F., 29,1988, S. 307-322 Küpper, Joachim, "Ernesto Sábatos 'Sobre héroes y tumbas': Das Geheimnis, der Fluch und die Historie. Bemerkungen zur literar- und kulturhistorischen Originalität eines modernen lateinamerikanischen Romans", in: IR 27/28,1988, S. 184-219 Lüsebrink, Hans-Jürgen, "Freiheitsmythos und 'Export der Guillotine'. Zur Wahrnehmung der Französischen Revolution in den afrikanischen und karibischen Literaturen des 20. Jahrhunderts", in: Romanistische Zeitschrift für Literaturgeschichte, H. 3/4,1988, S. 363-377 Meyer-Minnemann, Klaus, "La novela modernista hispanoamericana y la literatura europea de fin de siglo: puntos de contacto y diferencias", in: IA. Schulman (Hg.), Nuevos asedios al Modernismo, Madrid (Taurus) 1987, S. 246-261 Meyer-Minnemann, Klaus, "Octavio Paz en lengua alemana: traducción y recepción", in: D. Rail (Hg.), En busca del texto. Teoría de la recepción literaria, México (UNAM) 1987, S. 399-409 Meyer-Minnemann, Klaus, Avantgarde und Revolution, Mexikanische Lyrik von López Velarde bis Octavio Paz, Frankfurt/M. (Vervuert) 1987 (Eine Anthologie (span.-dt.), herausgegeben, eingeleitet und kommentiert von Klaus Meyer-Minnemann, übersetzt von Maralde und Klaus Meyer-Minnemann)

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

95

Rössner, Michael, "'La fable du Mexique' oder vom Zusammenbruch der Utopien. Über die Konfrontation europäischer Paradiesvorstellungen mit dem Selbstverständnis des 'indigenen' Mexikos in den 20er und 30er Jahren, in: Karl Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen. Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Tübingen 1988 (Beihefte zur IR, Bd. 6), S. 47-60 Rössner, Michael, "Europäische Avantgarde und Ethnologie im Kontext der Suche nach nationaler Identität: Gedanken zum frühen Asturias und zum frühen Carpentier", in: IA 31/32,1988, S. 23-38 Siebenmann, Gustav, Die Bilder Spaniens und Lateinamerikas in den Köpfen der Deutschen, St. Gallen 1989 (unverkäuflicher Institutsdruck); auch in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. 55-84 Siebenmann, Gustav, "Das Lateinamerikabild der Deutschen. Quellen, Raster, Wandlungen", in: Colloquium Helveticum 7, Bern 1988, S. 57-82 Wiese, Claudia, "La recepción de la literatura hispanoamericana del 'boom' en Alemania", in: HDSV 51, März 1989, S. 50-53 L.S.9.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Díaz Arenas, Angel, Folklore iberoamericano en 'El otoño del patriarca' de Gabriel García Márquez. Letras, partituras y estudio histórico-comparativo, Bonn (Romanistischer Verlag Jakob Hillen) 1988 (Hispanistik in Schule und Hochschule, Ed.: Karl-Heinz Joppich, 14) Lienhard, Martin, "Pachakutiy taki", in: Literaturas más allá de la marginalidad, Actas AELSAL 1986/87, Giessen, Neuchätel 1988 (Hacia una historia social de la literatura latinoamericana III), S. 38-52 L.S.9.8. Werke nach Autoren

Allende,

Isabel

Herlinghaus, Hermann, "Isabel Allende - Chronik und Phantasie, Chronik und Geschichte", in: ders. (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 255-271

96

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Amado, Jorge Engler, Erhard, "Jorge Amado - Chronist, Erzähler, Unterhalter", in: Hermann Herlinghaus (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 200218

Arguedas, José María Aguirre, Elvira, "José María Arguedas", in: Wolf-Dieter Lange (Hg.), KLRG - Kritisches Lexikon der romanischen Gegenwartsliteraturen, Tübingen 1989, S. 1-9 und A-F Harmuth, Sabine, "Die Anlage des Konflikts im Figurenensemble des Romans 'Todas las sangres' von José María Arguedas", in: Menschenbild und Literaturverhältnisse des Romans der 60er und 70er Jahre in Frankreich und Lateinamerika, Berichte, H. 2, 7. Jg., Humboldt-Universität zu Berlin, Berlin 1987, S. 55-59 Scharlau, Birgit, "Die Sprache in der Sprache. Quechua und Spanisch in den Romanen von José María Arguedas", in: Paul Goetsch (Hg.), Dialekte und Fremdsprachen in der Literatur, Tübingen 1987, S. 114-132

Arlt, Roberto Gnutzmann, Rita, "Las aguafuertes de Roberto Arlt y los años veinte", in: Río de la Plata, Nr. 4-6,1987, S. 337-351

Asturias, Miguel Angel Dessau, Adalbert, "Legendenbildung und Geschichtsdarstellung in den Romanen von Miguel Angel Asturias", in: Hermann Herlinghaus (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 75-90 Rodriguez Richart, José, "Magia y compromiso en el teatro de Miguel Angel Asturias", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart, Akten des deutschen Hispanistentages in Passau, 26.02.01.03.1987, Hamburg 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 343-353 Rössner, Michael, "Europäische Avantgarde und Ethnologie im Kontext der Suche nach nationaler Identität: Gedanken zum frühen Asturias und zum frühen Carpentier", in: LA 31/32,1988, S. 23-38

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

97

Schmidt, Carola, "Von der Spiegelung zur Schöpfung - Begründung und Ansatz einer Figurenanalyse zu 'Drei von vier Sonnen' von Miguel Angel Asturias", in: Menschenbild und Literaturverhältnisse des Romans der 60er und 70er Jahre in Frankreich und Lateinamerika, Berichte, H. 2, 7. Jg., Humboldt-Universität zu Berlin, Berlin 1987, S. 4854 Strosetzki, Christoph, "Magischer Realismus oder Archäologie des Mythos. Zu Asturias' Mythenverständnis in den 'Leyendas de Guatemala' und in theoretischen Schriften", in: ders., Das Europa Lateinamerikas. Aspekte einer 500jährigen Wechselbeziehung, Wiesbaden 1989 (Acta Humboldtiana 13), S. 113-134

Azuela, Mariano Siebenmann, Gustav, "Roman und Wirklichkeit der mexikanischen Revolution am Beispiel von Azuelas 'Los de abajo'", in: Karl Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen: Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur. Akten des Kolloquiums Trier, 5.-7. 6.1987, Beihefte zu IR, Bd. 6, Tübingen 1988, S. 61-76; dt. Fassung von: "Novela y realidad de la Revolución mexicana. Reconsideración de 'Los de abajo' de M. Azuela", in: ders., Ensayos de literatura hispanoamericana, Madrid 1988, S. 318-337

Bamet, Miguel Franzbach, Martin, "Miguel Barnet fabulista", in: Unión. Revista de la UNEAC, H. 2, La Habana 1987, S. 156-158

Borges, Jorge Luis Dessau, Adalbert, "Die Krise der bürgerlichen Welt im Werk von Jorge Luis Borges", in: Hermann Herlinghaus (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 56-74 Fries, Fritz-Rudolf, Nachwort zu: Jorge Luis Borges, Ausgewählte Werke in vier Bänden, Berlin (Verlag Volk und Welt) 1987 Nolting-Hauff, Ilse, "Die Irrfahrten Homers. Abenteuer der Intertextualität in 'El inmortal' von Jorge Luis Borges", in: dies., J. Schulze (Hg.), Das fremde Wort. Studien zur Interdependenz von Texten. Festschrift für Karl Maurer zum 60. Geburtstag, Amsterdam 1988, S. 411-431 Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Die Lecturae Dantis des Jorge Luis Borges", in: Deutsches Dante-Jahrbuch 62,1987, S. 77-93

98

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Siebenmann, Gustav, "Jorge Luis Borges y la literatura desrealizada", in: ders., Ensayos de literatura hispanoamericana, Madrid 1988, S. 214-223

Cardenal, Ernesto Briesemeister, Dietrich, "Geschichte und Mythos in der epischen Dichtung Ernesto Cardenals", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur, Köln (Böhlau) 1989, S. 291-310

Carpentier, Alejo Dill, Hans-Otto, "Personaje y personalidad en 'El siglo de las luces' de Alejo Carpentier", in: N° 16, Madrid (Ed. Universidad Complutense) 1987, S. 145-166; auch in: Unión 2, La Habana 1987, S. 88-112 Dill, Hans-Otto, '"El siglo de las luces' de Alejo Carpentier. La revolución francesa y el Caribe", in: BRPh, H. 2, XXVIII, Berlin 1989, S. 189-202 Dill, Hans-Otto, "Alejo Carpentier, teórico de la literatura latinoamericana", in: Unión 2, La Habana 1987, S. 88-112 Dill, Hans-Otto, "Weltkrieg als europäisches und universalhistorisches Geschehen. Carpentiers lateinamerikanische Perspektive von Krieg und Frieden", in: Weimarer Beiträge 1, Jg. 34,1988, S. 119-129 Gewecke, Frauke, "Realismo mágico y vodú. Sobre la categoría del 'pensamiento mágico' como principio creador de la nueva literatura latinoamericana", in: Félix Becker (Hg.), América Latina en las Letras y Ciencias Sociales Alemanas, Caracas 1988, S. 439-461 Gnutzmann, Rita, "Alejo Carpentier, 'Le lion fait le mouton assimilé'", in: Hispanófila, Nr. 91,1987, S. 29-41 Herlinghaus, Hermann (mit Svend Plesch), "Zur Wirkung des Spanienkrieges auf das literarische Schaffen von Pablo Neruda und Alejo Carpentier", in: Weimarer Beiträge, Nr. 1,1987, S. 57-75 Herlinghaus, Hermann, "Vom universellen Antlitz eines Kontinents - Alejo Carpentier", in: ders. (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 31-55 Klüppelholz, Heinz, "Die fragwürdige Überwindung des Mittelalters durch die Conquista. Zu Alejo Carpentiers 'El Camino de Santiago'", in: IA 33,1988, S. 21-40

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

99

Klüppelholz, Heinz, "Eine mittelalterliche 'Cantiga' als Vorbild für Alejo Carpentiers 'Jakobsweg'", in: Nachrichten der Deutsch-Venezolanischen Gesellschaft 6, H. 15,1988, S. 10-11

Lope, Hans-Joachim, "'El camino de Santiago'. - Observaciones sobre un cuento histórico de Alejo Carpentier", in: Anuario de estudios filológicos de la Universidad de Extremadura 11, Cáceres 1988, S. 217-229 Lüsebrink, Hans-Jürgen, '"La fascinación de la imprenta' - Zur Wahrnehmung von Schriftlichkeit und Buchlektüre in den historischen Romanen von Alejo Carpentier und Reinaldo Arenas", in: Birgit Scharlau (Hg.), Bild-Wort-Schrift. Beiträge zur Lateinamerika-Sektion des Freiburger Romanistentages, Tübingen (Narr) 1989, S. 59-69 Matzat, Wolfgang, "Geschichte und Identität im Werk Alejo Carpentiers", in: RJb 38, 1987, S. 339-359 Matzat, Wolfgang, "Identität und Intertextualität in Alejo Carpentiers 'Concierto barroco'", in: Christoph Strosetzki, M. Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26.02.01.03.1987, Hamburg 1989, (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 227238 Rössner, Michael, "Europäische Avantgarde und Ethnologie im Kontext der Suche nach nationaler Identität: Gedanken zum frühen Asturias und zum frühen Carpentier", in: LA 31/32,1988, S. 23-38 Schuchard, Barbara, "Auetor ludens. Zu Maskerade und Demaskierung des Kolumbus bei Alejo Carpentier", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur, Köln, Wien (Böhlau) 1989 (Akten des Internationalen Literatursymposions in Lindau vom 22.-24.03.1984), S. 339-371 Wolfzettel, F., "En torno a la dialéctica del desorden en algunas novelas de Alejo Carpentier", in: IR 27/28,1988, S. 143-154

Castaño, Marina Valencia de Pöppel, Hubert (Hg.), Marina Valencia de Castaño, Pueblo mío colombiano/Mein kolumbianisches Volk. Antología poética/Gedichtauswahl, Bamberg 1989 (Bamberger Editionen, Bd. 2) Pöppel, Hubert, "Eine literarische Verarbeitung von Foltererfahrung", in: HDSV 52, Juni 1989 (Schwerpunkt Kolumbien), S. 7f

100

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Cofino, Manuel Dill, Heins-Otto, "Der Übergang zu sozialistischen Positionen im Werk von Manuel Cofino", in: Hermann Herlinghaus (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 219-237

Cortázar, Julio Dessau, Adalbert, "Die bedrohte Identität des Menschen in den Werken Julio Cortázars", in: Hermann Herlinghaus (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 154-178 Dirscherl, Klaus, "De la crisis del individuo a la búsqueda de una identidad múltiple en 'Rayuela'", in: W.B. Berg, R. Kloepfer (Hg.), La Americanidad de Julio Cortázar: Cultura, política, literatura, Sondernummer von INTI, Revista de Literatura Hispánica, Nr. 22/23, 1987, S. 101-111 Dirscherl, Klaus, "Julio Cortázar - das Phantastische und das Alltägliche", in: R. Gustav Gaisbauer (Hg.), Der zweite Kongress der Phantasie, Passau 1989, S. 37-45 Fuente, Bienvenido de la, "'AxolotP de Julio Cortázar", in: Explicación de Textos Literarios, Bd. XV-1, Sacramento 1986-1987, S. 47-57 Gnutzmann, Rita, "Satarsa y el compromiso político de Cortázar", in: Lucanor, Dezember 1989, S. 81-89 Gnutzmann, Rita, Guía de lectura de 'Rayuela', Madrid (Alhambra) 1989 Heymann, Jochen, "Fra Marcel Duchamp e Phileas Fogg: La vuelta al día en ochenta mundos", in: Maria Enrica d'Agostini (Hg.), La letteratura di viaggio. Storia e prospettiva di un genere letterario, Mailand 1987, S. 171-179 Hudde, Hinrich, "Schwarzer Faust des Jazz. Julio Cortázars 'El perseguidor' als literarische Replik auf Thomas Manns 'Doktor Faustus'", in: IR 26,1987, S. 67-88 Kleinert, Susanne, "Comunicación y participación: el concepto de cultura en varios textos de Cortázar", in: INTI - Revista de Literatura Hispánica 22/23, Rhode Island/USA 1986 (erschienen 1987), (Sonderband: Walter Bruno Berg, Rolf Kloepfer (Hg.), Cortázar en Mannheim), S. 401-411 Kohut, Karl, "El escritor latinoamericano en Francia. Reflexiones de Julio Cortázar en torno al exilio", in: Walter Bruno Berg, Rolf Kloepfer (Hg.), La americanidad de Julio

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

101

Cortázar: Cultura, política, literatura, INTI, Nr. 22/23,1985-86 (erschienen 1987), S. 263280 Picard, Hans Rudolf, "Die Thematisierung des Erzählens auf der werkimmanenten Kommunikationsebene - Die Erzählerfigur erzählt das fremde Schicksal: Julio Cortázar: 'El perseguidor'", in: ders., Der Geist der Erzählung - Dargestelltes Erzählen in literarischer Tradition, Bern, Frankfurt/M., New York, Paris 1987, S. 133-142 Pollmann, Leo, "Orden y amor en 'Bestiario' de Cortázar", in: IAA (Berlin), N.F., Jg. 13, H. 1,1987, S. 105-116 Spiller, Roland, "'Rayuela' veintiún años después del 68", in: HDSV 53, November 1989, S. 69-70 Spiller, Roland, "Das Spiel der Identität bei Julio Cortázar", in: HDSV 53, November 1989, S. 70-77

Fuentes, Carlos Dessau, Adalbert, "Der Untergang der humanistischen Utopie in den Romanen von Carlos Fuentes", in: Hermann Herlinghaus (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 105-126 Kohut, Karl, "La historia de Artemio Cruz: la búsqueda de valores en un mundo degradado", in: Ana María Hernández de López (Hg.), La obra de Carlos Fuentes: una visión múltiple, Madrid 1988, S. 115-126

Gallardo, Andrés Meyer-Minnemann, Klaus, Rezension: "Andrés Gallardo, Cátedras paralelas, Concepción 1985", in: IA 31/32,1987, S. 92-94

García Márquez, Gabriel Berg, Walter Bruno, Rezension: "Bernard McGuirck, Richard Cardwell, Gabriel García Márquez. New Readings, Cambridge (Cambridge University Press) 1987 (Cambridge Iberian and Latin American Studies)", in: RF 100, 4,1988, S. 484-486 Diaz Arenas, Angel, "La 'intertextualización' de Cayo Julio César en 'El otoño del patriarca' de Gabriel García Márquez", in: Khipu 18,1987, S. 45-50

102

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Díaz Arenas, Angel, "Lo 'cotidiano' como 'Clave Lectorial' de 'El otoño del patriarca'", in: Actas del II Simposio Internacional de Semiótica: Lo Cotidiano y lo Teatral, Bd. 1, Oviedo 1988, S. 159-172 Díaz Arenas, Angel, "Técnica de 'ir atando cabos sueltos' y 'realismo mágico' en 'El otoño del patriarca'", in: Modernismo Hispano: Primeras Jornadas (Actas), Madrid 1988, S. 6877 Díaz Arenas, Angel, 'Construcción' y 'Deconstrucción' en 'El amor en los tiempos del cólera' de Gabriel García Márquez y otros estudios de Literatura Hispana, Bonn (Romanistischer Verlag Jakob Hillen) 1987 (Hispanistik in Schule und Hochschule 12) Díaz Arenas, Angel, Folklore iberoamericano en 'El otoño del patriarca* de Gabriel García Márquez. Letras, partituras y estudio histórico-comparativo, Bonn (Romanistischer Verlag Jakob Hillen) 1988 (Hispanistik in Schule und Hochschule, 14) Feiten, Hans, "'El ahogado más hermoso del mundo': Lectura plural de un texto de García Márquez", in: Sebastian Neumeister (Hg.), Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, 18-23 agosto 1986 en Berlín, Frankfurt/M. 1989, S. 535-541 Feiten, Hans, "García Márquez, El ahogado más hermoso del mundo", in: NSpr 86, 1987, S. 2-13 Janik, Dieter, "Mythische Imagination in 'Cien Márquez, 'Daimón' von Abel Posse und 'Casa de Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos Akten des Internationalen Literatursymposiums (Böhlau Verlag) 1989, S. 279-289

años de soledad' von Gabriel García campo' von José Donoso", in: Christian in der lateinamerikanischen Literatur. in Lindau, 22.-24.3.1984, Köln, Wien

Plesch, Svend, "Gabriel García Márquez - Aufstand gegen das Fatum (1986)", in: Hermann Herlinghaus (Hg), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademie-Verlag) 1989, S. 179-199 Plesch, Svend, Rezension: "Gabriel García Márquez, 'Die Liebe in den Zeiten der Cholera', Berlin, Weimar (Aufbau-Verlag) 1988", in: Weimarer Beiträge 35, 8, Berlin 1989, S. 1368-1382 Qual, Rosemarie, Zu Gabriel García Márquez: 'Cien años de soledad'. Die Spiegelstadt als Utopie-Metapher. Versuch einer soziokulturellen Deutung, Bonn (Romanistischer Verlag Jakob Hillen) 1989 (Abhandlungen zur Sprache und Literatur 18)

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

103

Sanders, Hans, "Die wartenden Helden bei Gabriel García Márquez: 'El coronel no tiene quien le escriba' und 'El amor en los tiempos del cólera'", in: IR 2/3,1988, o A . Siebenmann, Gustav, 'Tabulación sobre lo fabuloso. Acerca de Gabriel García Márquez, in: ders., Ensayos de literatura hispanoamericana, Madrid 1988, S. 251-290 Siebenmann, Gustav, "Gabriel García Márquez: Zwischen magischem Realismus und politischem Engagement", in: Schweizer Monatshefte 69,1,1989, S. 55-67; auch in: HDSV 52,1989, S. 93-97

Girondo, Oliverio Wentzlaff-Eggebert, Harald (Hg.), Oliverio Bamberg 1988 (Bamberger Editionen, Bd. 1)

Girondo,

'Calcomanias/Abziehbilder',

Wentzlaff-Eggebert, Harald, "Schizzi di viaggio poetici di un avanguardista argentino. 'Veinte poemas para ser leídos en el tranvía' (1922) e 'Calcomanías' (1925) di Oliverio Girondo", in: M.E. D'Agostini (Hg.), La letteratura di viaggio. Storia e prospettive di un genere letterario, Mailand (Guerini e Associati, Ricerche) 1987, S. 245-260

Hernández, José Pollmann, Leo, "José Hernández y la analogía entis", in: Argentina en su literatura, H. 3, Tucumán 1988, S. 57-72

Juarroz, Roberto Pollmann, Leo, Argentinische Lyrik im lateinamerikanischen Kontext. Der Fall Roberto Juarroz, Heidelberg 1987 (Reihe Siegen 74)

Lafourcade, Enrique Lustig, Wolf, "Transformationen der Jakobsgeschichte bei vier spanischamerikanischen Erzählern (Roa Bastos, Lafourcade, Yáñez, Onetti)", in: Franz Link (Hg.), Literarische Typologie des Alten Testaments, Zweiter Teil: 20. Jahrhundert, Berlin (Duncker & Humblot) 1989, S. 707-721

104

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Lezama Lima, José

Franzbach, Martin, "Das Transzendieren des Romans zum Epos - José Lezama Lima, 'Paradiso'", in: Weimarer Beiträge, H. 6,1987, S. 1029-1034 Morosoli, Juan José

López de Abiada, José Manuel, "Juan José Morosoli, narratore del silenzio, in: ders., Bruno Soldini (Hg.), Juan José Morosoli: I muratori di Los Tapes e altri racconti, Bellinzona (Casagrande) 1989, S. 33-55 Moyano, Daniel

Gnutzmann, Rita, "Entrevista con Daniel Moyano", in: Hispanoamérica, Nr. 46/47, 1987, S. 113-122 Neruda, Pablo

Garscha, Karsten (Hg.), Pablo Neruda. Die Hände des Tages/Weltende/Noch, Darmstadt, Neuwied 1987 (Nachwort von Karsten Garscha) Garscha, Karsten (Hg.), Pablo Neruda. Letzte Gedichte, Darmstadt, Neuwied 1988 (Nachwort von Karsten Garscha) Garscha, Karsten (Hg.), Pablo Neruda. Seefahrt und Rückkehr, Darmstadt, Neuwied 1987 (Nachwort von Karsten Garscha) Garscha, Karsten, "Las condiciones de la recepción de Pablo Neruda en la República Federal de Alemania", in: H. Loyola (Hg.), Neruda en/a Sassari, Sassari 1987, S. 237-246 López de Abiada, José Manuel, "La experiencia madrileña de Neruda: su evolución ideológica, el cambio de estética y su compromiso frente a España", in: Anales de Literatura española 5, Alicante 1986-1987, S. 247-266 Plesch, Svend, Rezension: "Volodia Teitelboim: Pablo Neruda. Ein Lebensweg, Berlin, Weimar (Aufbau-Verlag) 1987", in: Weimarer Beiträge 34, 9, Berlin 1988, S. 1538-1552 Plesch, Svend (mit Hermann Herlinghaus Jr.), "Zur Wirkung des Spanienkrieges auf das literarische Schaffen von Pablo Neruda und Alejo Carpentier", in: Weimarer Beiträge 33, Berlin 1987, Nr. 1, S. 57-75

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

105

Plesch, Svend, "'Spanien im Herzen' - 50 Jahre danach. Bemerkungen zum Verhältnis von 'Poesie' und 'Pamphlet' in der späten Dichtung von Pablo Neruda", in: Spanien 1937 Bündnis und Literatur, Beiträge einer wissenschaftlichen Arbeitstagung, Berlin, 19.20.11.1987, Berlin (ZIL der Akademie der Wissenschaften) 1988, S. 63-76

Onetti, Juan Carlos Lustig, Wolf, "Transformationen der Jakobsgeschichte bei vier spanischamerikanischen Erzählern (Roa Bastos, Lafourcade, Yänez, Onetti)", in: Franz Link (Hg.), Literarische Typologie des Alten Testaments, Zweiter Teil: 20. Jahrhundert, Berlin (Duncker & Humblot) 1989, S. 707-721 Garscha, Karsten, Rezension: "Juan Carlos Onetti, 'Der Schacht'", in: IA 36,1989, S. 82f

Otero Silva, M. Gnutzmann, Rita, "Un ejemplo de recepción literaria: Lope de Aguirre recreado por Ramón J. Sender y M. Otero Silva", in: Revista de Literatura, I, Nr. 99, Januar-Juni 1988, S. 111-128

Parra, Violeta Engelbert, Manfred, "Poesía y pintura en la vida de Violeta Parra", in: Esther Andradi, u.a. (Hg.), Actas del primer simposio internacional en Berlín occidental sobre literatura y crítica literaria de mujeres de Latinoamérica, Berlin 1989, S. 91-110

Paz, Octavio Meyer-Minnemann, Klaus, "Octavio Paz en lengua alemana: traducción y recepción", in: D. Rail (Hg.), En busca del texto. Teoría de la recepción literaria, México (UNAM) 1987, S. 399-409 Meyer-Minnemann, Klaus, "Octavio Paz: 'Dos cuerpos' (Libertad bajo palabra, 1949)", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte, Kontexte, Strukturen, Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher, Tübingen (Narr) 1987, S. 435-440 Meyer-Minnemann, Klaus, "Octavio Paz in den dreißiger Jahren. Rekonstruktion einer mexikanischen Avantgarde", in: K. Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen: Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur. Akten des Kolloquiums Trier, 5.-7.6.1987, Beihefte zu IR, Bd. 6, Tübingen 1988, S. 121-136

106

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Schärer-Nußberger, Maya, "Octavio Paz et la Ville comme métaphore", in: Condor, Revue suisse de culture latino-américaine, 2. Jg., Lausanne, Winter 1986-87, Nr. 2, S. 115127 Schärer-Nußberger, Maya, Octavio Paz, Trayectorias y visiones, México 1989 (Fondo de Cultura Económica, Col. Vida y pensamiento de México) Schulz-Buschhaus, Ulrich, "Octavio Paz, 'Los hijos del limo'. Europäische Avantgarde und mexikanisches Bewußtsein", in: Karl Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen. Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Akten des Kolloquiums Trier, 05.07.06.1987, Tübingen 1988 (Beihefte zu IR 6), S. 137-150 Schräder, Ludwig, "Octavio Paz und Sor Juana Inés de la Cruz. Zu den Bezügen zwischen Modernität und Barock", in: Alfonso de Toro (Hg.), Texte - Kontexte - Strukturen. Beiträge zur französischen, spanischen und hispanoamerikanischen Literatur. Festschrift zum 60. Geburtstag von Karl Alfred Blüher, Tübingen 1987, S. 425-433

Pereira, Manuel Männel, Birte, "Zeit des Wandels oder die Suche nach dem revolutionären kubanischen Menschen in 'El comandante Veneno' von Manuel Pereira", in: Menschenbild und Literaturverhältnisse des Romans der 60er und 70er Jahre in Frankreich und Lateinamerika, Berichte, H. 2,7. Jg., Humboldt-Universität zu Berlin, Berlin 1987, S. 60-65

Poma, Guarnan Gnutzmann, Rita, "Un maravilloso mundo desconocido: Nueva crónica y buen gobierno de Guarnan Poma", in: Mundáiz, Nr. 35, San Sebastián, Januar-Juni 1988, S. 11-17

Puig, Manuel Gnutzmann, Rita, "Addenda a la bibliografía de Manuel Puig", in: Discurso Literario, Bd. 5, Nr. 2, Frühjahr 1988, S. 355-362 Rodiek, Christoph, "'El beso de la mujer araña' in den Versionen von Puig, Schräder und Babenco. Gattungstransformation und Medienwechsel", in: M. Moog-Grünewald und Christoph Rodiek (Hg.), Dialog der Künste. Intermediale Fallstudien zur Literatur des 19. und 20. Jahrhunderts. Festschrift für Erwin Koppen, Frankfurt/M. (Lang) 1989, S. 335-350

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

107

Quiroga, Horacio Pollmann, Leo, "Literariedad y americanidad en los cuentos de Horacio Quiroga", in: Techniques narrratives et représentations du monde dans le conte latinoaméricain, Cahiers du CRICCAL 2, Paris (Université de la Sorbonne Nouvelle) 1987, S. 131-154 Roa Bastos, Augusto Geisler, Eberhard, "Apostilla sobre el 'Cuaderno de bitácora'. Para una lectura de 'Yo el supremo' de Augusto Roa Bastos", in: HDSV 49, Nürnberg, Juni 1988, S. 50-52 Lustig, Wolf, "Transformationen der Jakobsgeschichte bei vier spanischamerikanischen Erzählern (Roa Bastos, Lafourcade, Yáñez, Onetti)", in: Franz Link (Hg.), Literarische Typologie des Alten Testaments, Zweiter Teil: 20. Jahrhundert, Berlin (Duncker & Humblot) 1989, S. 707-721 Ring, Ano, "'Yo el Supremo' - die Ästhetik einer Revolution", in: Lateinamerika 22,1987, 2, S. 66-84 Schüler, Gerda, "Religion und Mythos in 'Hijo de hombre' von Augusto Roa Bastos", in: Ch. Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der Lateinamerikanischen Literatur, Köln, Wien (Bühlau) 1989, o A. Rodò, José Enrique Heydenreich, Titus, "Lateinamerika als Magna Patria im Werk von José Enrique Rodò. Mythen Modelle, Realitäten", in: Christian Wentzlaff-Eggebert (Hg.), Realität und Mythos in der lateinamerikanischen Literatur, Köln 1989 (Forum Iberoamericanum, Bd. 3), S. 243-263 Rojas, Gonzalo Janik, Dieter, "'Epitafio' y 'Epitafios' en la obra de Gonzalo Rojas", in: IAA (Berlín), N.F., Jg. 15, H. 1,1989, S. 57-64 Rojas, Manuel Holtz, Christine, "Manuel Rojas - Bekenntnis zum Menschen", in: Hermann Herlinghaus (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 91-104

108

LITERATURWISSENSCHAFT: SPANISCH

Sábato, Ernesto Kohut, Karl, "Ernesto Sábato: novelista de la metrópoli", in: Sebastian Neumeister (Hg.), Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, Berlín 18-23 agosto 1986, Frankfurt/M. 1989, II, S. 609-615 Küpper, Joachim, "Ernesto Sábatos 'Sobre héroes y tumbas': Das Geheimnis, der Fluch und die Historie. Bemerkungen zur literar- und kulturhistorischen Originalität eines modernen lateinamerikanischen Romans", in: IR 27/28,1988, S. 184-219 Roloff, Volker, "Sartre contra Sartre - Überlegungen zur Sartre-Kritik von Sábato", in: R.E. Zimmermann (Hg.), Jean-Paul Sartre, Cuxhaven 1989, S. 97-109 Saer, Juan José Gnutzmann, Rita, "El arte de narrar de Juan José Saer", in: Cuadernos para Investigación de la literatura Hispánica, Nr. 11,1989, S. 183-186 Skärmeta, Antonio Saavedra, Desiderio, "Antonio Skärmeta - Varianten einer künstlerischen Methode", in: Hermann Herlinghaus (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 238-254 Tablada, José Juan Meyer-Minnemann, Klaus, "Formas de escritura ideográfica en 'Li-Po y otros poemas' de José Juan Tablada", in: Nueva Revista de Filología Hispánica 36,1988, S. 433-453 Tones Bodet, Jaime Borsö, Vittoria, "Das experimentierende Mexiko in der Erzählliteratur der 30er Jahre: Jaime Torres Bodet", in: K. Hölz (Hg.), Literarische Vermittlungen: Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Akten des Kolloquiums Trier 05.-07.06.1987, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 6), S. 171-192

LATEINAM. U. AUSSEREUROP. LITERATUR IM 20. JH.

109

Torriente Brau, Pablo de la Kaufmann, Katrin, "Pablo de la Torriente Brau - ein Kubaner im Spanienkrieg", in: BRPh 26, Berlin 1987,1, S. 25-29

Vallejo, César Siebenmann, Gustav, "César Vallejo y las vanguardias", in: Hispania 72, 1, Los Angeles 1989, S. 33-41

Vargas Llosa, Mario Herlinghaus, Hermann, "Mario Vargas Llosa - Der Fluch der Unterdrückung und die leeren Augen der Modernität", in: ders. (Hg.), Romankunst in Lateinamerika, Berlin (Akademieverlag) 1989, S. 127-153 Kleinert, Susanne, "Geschichtserfahrung in Vargas Llosas 'La guerra del fm del mundo'", in: IA 31/32,1988, S. 39-52 König, Bernhard, "Geschichte und Geschichten im Zeichen des Weltendes. Zur Bedeutung apokalyptischer Elemente bei Umberto Eco und Mario Vargas Llosa", in: Literaturwissenschaftliches Jahrbuch, N.F., 29,1988, S. 307-322

Yáñez, Agustín Gnutzmann, Rita, "Al filo del agua de Agustín Yáñez y su modelo norteamericano, Manhattan Transfer", in: IAA, Nr. 14, H. 1,1988, S. 1-20 Holz, Karl, "Provinzialismus und Libertinismus. Die vorrevolutionäre Konfliktsituation in 'Al filo del agua' von Agustín Yáñez", in: ders. (Hg.), Literarische Vermittlungen: Geschichte und Identität in der mexikanischen Literatur, Akten des Kolloquiums Trier 5.7.6.1987, Tübingen (Niemeyer) 1988 (Beihefte zur IR 6), S. 77-102 Lustig, Wolf, "Transformationen der Jakobsgeschichte bei vier spanischamerikanischen Erzählern (Roa Bastos, Lafourcade, Yáñez, Onetti)", in: Franz Link (Hg.), Literarische Typologie des Alten Testaments, Zweiter Teil: 20. Jahrhundert, Berlin (Duncker & Humblot) 1989, S. 707-721

110

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

S. Sprachwissenschaft: Spanisch S.l. Allgemeines S.l.l. Bibliographien Müller, D., "Auswahlbibliographie zum Spanisch-deutschen Sprachvergleich", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch, Valladolid 1988, oA. Perl, Matthias, B. Plötner, Bibliographie zur romanischen Sprachwissenschaft in der DDR (1949-1986), Leipzig (Karl-Marx-Universität) 1987 Perl, Matthias, Rezension: "E.M. Wolf, Iberoromanskoe jazykoznanie v SSSR. Bibliografija 1918-1984, Moskva 21986, in: Fremdsprachen 2, Leipzig 1988, S. 136 S.1.2. Terminologie Díaz Arenas, Angel, "Terminología básica de la Crítica Literaria y de la Lingüística Contemporánea Alemán-Español", in: Lebende Sprachen, XXXII Jg., H. 1, Berlin 1. Vierteljahr 1987, S. 35-37 S.1.3. Geschichte des Faches Colón, Germán, "El Dr. Badia y la lingüística histórica", in: Anthropos, Revista de documentación científica de la cultura, Nr. 81, Barcelona 1988, S. 49-51 Franzbach, Martin, "Die Legende vom internationalen Standard und die nationale Standardisierung der Hispanistik. Eine Replik", in: Tranvia, Nr. 15, Dezember 1989, S. 6264 Hassler, Gerda, "Die Ideologen - Fortsetzer der Aufklärung?", in: dies. (Hg.), Aufklärung aus multidisziplinärer Sicht, Tagungsband des Kolloquiums zu Ehren des 60. Geburtstages von Ulrich Ricken, Halle 1987, S. 93-103 Hassler, Gerda, "Hervàs y Panduro et les théories linguistiques des Lumières", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII e Congrès International de Linguistique et de Philologie Romanes, Université de Trêves (Trier) 1986, Tübingen (Niemeyer) 1989, Bd. VII, S. 148155

ALLGEMEINES

111

Hassler, Gerda, "Sprachtheoretische Fragen als Gegenstand der spanischen Aufklärung", in: U. Ricken (Hg.), Sprachtheorie und Weltanschauung in der europäischen Aufklärung, Berlin (Akademie-Verlag) 1989, S. 141-177 Heymann, Jochen, "Ein Wegbereiter der Hispanistik: Friedrich Johann Justin Bertuch (1747-1822)", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. 1989, S. 34-49 Kramer, Johannes, "Die Romanische Sprachwissenschaft im Dritten Reich", in: Rainer Geissler, Wolfgang Popp (Hg.), Wissenschaft und Nationalsozialismus, Essen (Die Blaue Eule) 1988, S. 63-78 Neumann-Holzschuh, Ingrid, "Hugo Schuchardts hispanistische Arbeiten", in: Manfred Tietz (Hg.), Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum. Beiträge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989, S. 170-186 Paufler, Hans-Dieter, "La linguistique et la philologie hispaniques et l'histoire de l'espagnol en Amérique", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVII ème Congrès international de linguistique et philologie romanes, Université de Trêves (Trier) 1986, Bd. VII, Tübingen (Niemeyer) 1989, S. 184-192 Perl, Matthias, G. Pfeiffer, "Zu den Traditionen der Lusitanistik im deutschsprachigen Raum (unter besonderer Berücksichtigung der Universität Leipzig)", in: K. Bochmann, M. Perl, G. Wotjak (Hg.), Leipziger Romanistische Beiträge, Leipzig 1988, S. 32-48 Siebenmann, Gustav, "55 Jahre Hispanistik, Lusitanistik und Lateinamerikanistik an der Hochschule St. Gallen", in: Rolf Dubs et.al. (Hg.), Der Kanton St. Gallen und seine Hochschule, St. Gallen (HSG) 1989, S. 329-340 Strosetzki, Christoph, "Zensor und Grammatiker im Siglo de Oro", in: ders., Konversation und Literatur. Zu Regeln der Rhetorik und Rezeption in Spanien und Frankreich, Frankfurt/M. 1988 (Studia Romanica et Linguistica), S. 53-69 Tietz, Manfred, "Zur Lage der Hochschulhispanistik in der Bundesrepublik Deutschland", in: Tranvia: Revue der Iberischen Halbinsel, Nr. 14,1989, S. 42-46 S.1.4. Forschungsberichte (allgemein) Emsel, M., Konferenzbericht zum III. Kolloquium zur hispanistischen Sprachwissenschaft (Leipzig 1988)", in: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 4, Berlin 1989, S. 556

112

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Woll, Dieter, Rezension: "Estudios Filológicos, Valdivia, Bd. 19, 1984, und Bd. 20, 1985", in: ZRPh 104,1988, S. 515-518 Woll, Dieter, Rezension: "Jack Emory Davis, The Spanish of Argentina and Uruguay, Berlin, New York, Amsterdam 1982", in: Zeitschrift für Dialektologie und Linguistik, Jg. 55,1988, S. 124f Wotjak, Gerd, "Jüngste Aktivitäten und neue Publikationen zur Sprachmittlung in Kuba", in: Fremdsprachen 2,1989, S. 135-136 S.2. Geschichte der Sprache S.2.1. Allgemeines Eberenz, Rolf, Rezension: "Paul M. Lloyd, From Latin to Spanish, Bd. I: Historical Phonology and Morphology of the Spanish Language, Philadelphia 1987 (Memoirs of the American Philosophical Society 173)", in: VR 47,1988, S. 293-297 Lüdtke, Jens, "Proyecto de una historia del español ultramarino", in: Manuel Ariza, Antonio Salvador, Antonio Viudas (Hg.), Actas del I Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española, Madrid 1988, Bd. II, S. 1511-1515 Niederehe, Hans-Josef, "Alfons der Weise, das Galicische und die Sprachgeschichte", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do 85° aniversário, Tübingen (Niemeyer) 1988, S. 387-397 Schmitt, Christian, Rezension: "Gerhard Rohlfs, Von Rom zur Romania, Aspekte und Probleme romanischer Sprachgeschichte, Tübingen (Narr) 1984", in: ASNSL 140,1988, S. 190-192 Schmitt, Christian, Rezension: "Harri Meier, Etymologische Aufzeichnungen. Anstöße und Anstößiges, Bonn (Universität) 1988", in: RF101,1989, S. 90-93 Schmitt, Christian, Rezension: "Robert A. Hall (Jr.), Proto-Romance Morphology, Amsterdam, Philadelphia 1983", in: RLiR 52,1988, S. 254-257 S.2.2. Sprachgeschichte bis 1500 Bossong, Georg, "Science in the vernacular languages: the case of Alfonso X el Sabio", in: Mercè Comes, Roser Puig und Julio Samsó (Hg.), De Astronomia Alphonsi Regis. Actas del Simposio sobre Astronomía Alfonsi celebrado en Berkeley (Agosto 1985) y otros

GESCHICHTE DER SPRACHE

113

trabajos sobre el mismo tema / Proceedings of the Symposium on Alfonsine Astronomy held at Berkeley (August 1985) together with other papers on the same subject, Barcelona (Universidad de Barcelona, Instituto 'Millás Vallicrosa' de Historia de la Ciencia Arabe) 1987, S. 13-21 Eberenz, Rolf, "Conciencia lingüística y prenacionalismo en los reinos de la España medieval", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26.2.-1.3.1987, Hamburg (Buske) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 201-210 Gier, Albert, Rezension: "VI. Honsa, Old Spanisch Grammar of 'La gran conquista de Ultramar' with Critical Edition of Book IV Chapters 126-193, The Conquest of Jerusalem by Sultan Saladin, New York, Bern, Frankfurt/M. 1986", in: ZRPh 104,1988, S. 191f Kremer, Dieter, "Onomástica e historia de la lengua", in: M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (Hg.), Actas del I Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española, Cáceres, 30.3.-4.4.1987, Madrid (Arco Libros, SA.) 1988 Bd. II, S. 1583-1612 Lüdtke, Helmut, "Metafonía y neutro de materia", in: M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (Hg.), Actas del I e r Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española, Cáceres, 30.3.-4.4.1987, Madrid (Arco Libros) 1988, S. 61-69 Meyer-Hermann, Reinhard, "¿Se debe la posposición del sujeto en el español a una influencia árabe?", in: Revista de Filología Española 68,1988, S. 67-96 Meyer-Hermann, Reinhard, "La posición del sujeto en español antiguo y moderno (en comparación con el francés)", in: M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (Hg.), Actas del I Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española, Cáceres, 30.3.-4.4.1987, Madrid (Arco Libros, S A.) 1988, S. 541-562 Niederehe, Hans-Josef, "La lexicografía española desde los principios hasta el año 1599", in: Hans Aarsleff, Louis G. Kelly, Hans-Josef Niederehe (Hg.), Papers in the History of Linguistics. Proceedings of the Third International Conference on the History of the Language Sciences (ICHoLS III), Princeton, 19.-23.08.1984, Amsterdam, Philadelphia (John Benjamins Publishing Company) 1987, S. 157-166 Paufler, Hans-Dieter, "Der Pilgerweg nach Santiago de Compostela - ein linguistisches Phänomen?" in: Berichte, H. 15, Jg. 8, Humboldt-Universität zu Berlin, Berlin 1988, S. 1622 Schmitt, Christian, "Die Ausbildung des Artikels in der Romania", in: W. Dahmen, G. Holtus, J. Kramer, M. Metzeltin (Hg.), Lateinisch und Romanisch, Romanistisches Kolloquium I, Tübingen (Narr) 1987, S. 94-125

114

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Schmitt, Christian, Contribuciones a la lingüística evolutiva, temas románicos, Barcelona, Caracas (Editorial Alfa) 1988 Schmitt, Christian, Rezension: "Vladimir Honsa, An Old Spanish Reader: Episodes from 'La gran conquista de Ultramar', New York, Frankfurt/M., Bern 1985 (with Introduction, English Summary of the Chronicle, and Etymological Vocabulary)", in: ASNSL 139,1987, S. 469-470 S .2.3. Sprachgeschichte nach 1500 Bochmann, Klaus, Jenny Brumme, "La glottopolitique dans la Révolution Française - un modèle pour d'autres? Les cas d'Italie et de l'Espagne", in: La Révolution et les processus de socialisation de l'homme moderne, Rouen, Paris 1989, S. 241-249 Bossong, Georg, "Die Isotopie von Blut und Glaube. Zum Wortschatz des Antisemitismus im Spanischen des Inquisitionszeitalters", in: Peter Blumenthal, Dieter Kremer (Hg.), Ketzerei und Ketzereibekämpfung in Wort und Text. Studien zur sprachlichen Verarbeitung religiöser Konflikte in der westlichen Romanía, Wiesbaden, Stuttgart (Franz Steiner) 1989, S. 99-110 Brumme, Jenny, "La Révolution comme retour à la tradition - stratégies discursives des libéraux (Cortés de Cadix, 1810-1813)", in: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 42, 5, Berlin 1989, S. 594-600 Fries, Dagmar, 'Limpia, fija y da esplendor'. La Real Academia Española ante el uso de la lengua, Madrid (Sociedad General Española de Librería) 1989 (Historiografía de la lingüística española; serie: Clásicos españoles) Gauger, Hans-Martin, "La conciencia lingüística en el Siglo de Oro", in: Sebastian Neumeister (Hg.), Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, 18-23 agosto 1986 Berlín, Frankfurt/M. (Vervuert Verlag) 1989, S. 45-63 Hassler, Gerda, "Sprachtheoretische Fragen als Gegenstand der spanischen Aufklärung", in: U. Ricken (Hg.), Sprachtheorie und Weltanschauung in der europäischen Aufklärung, Berlin (Akademie-Verlag) 1989, S. 141-177 Körner, Karl-Hermann, "La sintaxis europea del Lazarillo", in: ders., Marc Vitse (Hg.), Las influencias mutuas entre España y Europa a partir del siglo XVI, Wiesbaden 1989 (Wolfenbütteler Forschungen 39), S. 129-138 Lüdtke, Jens, "Acerca del carácter imperial de la política lingüística de Carlos III", in: Günter Holtus, Georges Lüdi, Michael Metzeltin (Hg.), La Corona de Aragón. Miscelánea de homenaje para Germán Colón, Tübingen 1989, S. 267-274

GESCHICHTE DER SPRACHE

115

Niederehe, Hans-Josef, "Les dictionnaires bilingues français-espagnol et espagnol-français au XVIIIe siècle", in: Travaux de linguistique et de philologie, H. 26,1988, S. 33-47 Paufler, Hans-Dieter, "Algunas observaciones acerca del nivel de las investigaciones relativas al desarrollo de la lengua española en América", in: Santiago, N° 67, Revista de la Universidad del Oriente, Santiago de Cuba, Dezember 1987, S. 29-34 Schmitt, Christian, "Typen der Ausbildung und Durchsetzung von Nationalsprachen in der Romania", in: Sociolinguistica 2,1988, S. 73-116 Schmitt, Christian, "Zur Ausbildung der Sprachnorm des Neuspanischen", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Akten des deutschen Hispanistentages in Passau vom 26.02.-01.03.1987, Hamburg (Buske) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 125-146 Schmitt, Christian, Contribuciones a la lingüística evolutiva, temas románicos, Barcelona, Caracas (Editorial Alfa) 1988 Schmitt, Christian, Rezension: "John Earl Joseph, Eloquence and Power. The Rise of Language Standards and Standard Languages, London (Francés Pinter) 1987", in: ZRPh 105,1989, S. 363-368 Teuber, Bernhard, "Europäisches und Amerikanisches im frühneuzeitlichen Diskurs über Stimme und Schrift", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages in Passau vom 26.03.-01.03.1987, Hamburg (Buske) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 45-59 S.2.4. Literatur- und Kultursprache Bossong, Georg, "Science in the vernacular languages: the case of Alfonso X el Sabio", in: Mercè Comes, Roser Puig und Julio Samsó (Hg.), De Astronomia Alphonsi Regis. Actas del Simposio sobre Astronomía Alfonsi celebrado en Berkeley (Agosto 1985) y otros trabajos sobre el mismo tema / Proceedings of the Symposium on Alfonsine Astronomy held at Berkeley (August 1985) together with other papers on the same subject, Barcelona (Universidad de Barcelona, Instituto 'Millás Vallicrosa' de Historia de la Ciencia Arabe) 1987, S. 13-21 Fries, Dagmar, 'Limpia, fija y da esplendor'. La Real Academia Española ante el uso de la lengua, Madrid (Sociedad General Española de Librería) 1989 (Historiografía de la lingüística española; serie: Clásicos españoles)

116

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Körner, Karl-Hermann, "Feminismo gramatical: Preliminares al estudio del laísmo de Miguel Delibes", in: España, teatro y mujeres, Estudios dedicados a Henk Oostendorp, Amsterdam 1989, S. 163-179

S.2.5. Zu einzelnen Texten und Epochen Braselmann, Petra, "Architektur der Sprache bei Juan de Valdés", in: J. Albrecht, J. Lüdtke, H. Thun (Hg.), Energeia und Ergon, Bd. 2: Das sprachtheoretische Denken Eugenio Coserius in der Diskussion (1), Tübingen 1988, S. 301-315 Hilty, Gerold, "Das achte Buch des 'Libro conplido'. Spanische Grundlage und portugiesische Übersetzung", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do seu 85° aniversário, Tübingen (Niemeyer) 1988, S. 251-270 Hilty, Gerold, Rezension: "Georg Bossong (Hg.), Los Cánones de Albateni, Tübingen 1978 (mit Einleitung, Anmerkungen und Glossar versehen von Georg Bossong)"; und "Georg Bossong, Probleme der Übersetzung wissenschaftlicher Werke aus dem Arabischen in das Altspanische zur Zeit Alfons des Weisen, Tübingen 1979", in: VR 46, 1987, S. 365-371 Ineichen, Gustav, Rezension: "Antonio Vespertino Rodríguez, Leyendas aljamiadas y moriscas sobre personajes bíblicos. Introducción, estudio lingüístico y glosario, Madrid (Gredos) 1983 (Colección de literatura española aljamiado-morisca)"; und "Consuelo López-Morillas, The Cur'an in sixteenth-century: Six morisco versions of sura 79, London (Tamesis Books) 1982", in: VR 45,1986 (erschienen 1987), S. 307-310 Niederehe, Hans-Josef, "Alfonso X el Sabio y la lingüística de su tiempo, Madrid (Sociedad General Española de Librería, SA.) 1987 (span. Übersetzung von Niederehe 1975) S3. Sprachbeschreibung (Teil 1) S.3.1.1. Methodologisches Fries, Dagmar, 'Limpia, fija y da esplendor'. La Real Academia Española ante el uso de la lengua, Madrid (Sociedad General Española de Libreria) 1989 (Historiografía de la lingüística española; serie: Clásicos españoles) Niederehe, Hans-Josef, "El tratamiento automático de variantes gráficas en manuscritos medievales: el ejemplo del Corpus Alfonsi de Madison (Wisconsin)", in: Ramón Lorenzo (Hg.), Coloquio de Lexicografía, 27.-28.02., 01.03.1986, Santiago de Compostela

SPRACHBESCHREIBUNG (TEIL 1)

117

(Consellería de Cultura; Xunta de Galicia) 1988 (Verba. Anuario galego de filoloxía. Anexo 29), S. 219-228 S.3.1.2. Handbücher Berschin, Helmut, Julio Fernández-Sevilla, Josef Felixberger, Die spanische Sprache. Struktur, Geschichte, Verbreitung, München (Hueber) 1987 S .3.2.1. Phonetik und Phonologie Cartagena, Nelson, "Über die phonetischen Besonderheiten Spanisch", in: IR 30,1989, S. 91-100

des

amerikanischen

Meier, Harri, Rezension: "Carmen Pensado Ruiz, 1. El orden histórico de los procesos fonológicos. 2. Cronología relativa del castellano, Salamanca 1983-1984 (Acta Salmanticensia, Filosofía y Letras 158)", in: ASNSL 224,1987, S. 435-437 S.3.2.2. Orthographie, Interpunktion Kowallik, Sabine, Beiträge zum Ladino und seiner Orthographiegeschichte, Hamburg (Helmut Buske Verlag) 1989 (Balkan-Archiv, N.F., Beiheft 6) Niederehe, Hans-Josef, "El tratamiento automático de variantes gráficas en manuscritos medievales: el ejemplo del Corpus Alfonsi de Madison (Wisconsin)", in: Ramón Lorenzo (Hg.), Coloquio de Lexicografía, 27.-28.2., 1.3.1986, Santiago de Compostela (Consellería de Cultura; Xunta de Galicia) 1988 (Verba. Anuario galego de filoloxía. Anexo 29), S. 219-228 Schuchard, Barbara, "Sugerencias para la unificación del alfabeto guaraní", in: Jürgen Riester, Graciela Zolezzi (APCOB, Hg.), Identidad cultural y lengua. La experiencia guaraní en Bolivia, Santa Cruz de la Sierra (Abya-Yala) 1989, S. 240-250 S.3.3. Morphosyntax: Grammatik Cartagena, Nelson, Hans-Martin Gauger, Vergleichende Grammatik spanisch-deutsch, 2 Bde., Mannheim, Wien, Zürich (Duden-Verlag) 1989 Oesterreicher, Wulf, "'Konsistenz' als typologisches Kriterium?", in: Wolfgang Raible (Hg.), Romanistik, Sprachtypologie und Universalienforschung, Beiträge zum Freiburger

118

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Romanistentag 1987, Tübingen (Narr) 1989 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 332), S. 223-262 Rodriguez Richart, José, Rezension: "Jacques de Bruyne, 'Spaanse Spraakkunst', Malle 2 1985", in: HDSV 46,1987, S. 152 S.3.3.1. Artikel Busch, Hans-Jörg, "Überlegungen zum Artikelgebrauch bei Abstrakta in komplexen spanischen Prädikatsausdrücken", in: K. Bochmann, M. Perl, G. Wotjak (Hg.), Leipziger Romanistische Beiträge, Leipzig 1988, S. 126-139

5.3.3.2. Substantiv, Kasus, Nominalkomplex Dietrich, Wolf, "Romanische Objektmarkierung und das Verhältnis von direktem und indirektem Objekt", in: ders., Hans-Martin Gauger, Horst Geckeier (Hg.), Grammatik und Wortbildung romanischer Sprachen. Beiträge zum Deutschen Romanistentag in Siegen, Tübingen (Narr) 1987, S. 69-79 Geckeier, Horst, "Pluralmarkierung im Nominalsyntagma der romanischen Sprachen", in: W. Dietrich, H.-M. Gauger, H. Geckeier (Hg.), Grammatik und Wortbildung romanischer Sprachen. Beiträge zum Deutschen Romanistentag in Siegen, Tübingen (Narr) 1987, S. 55-68 Müller, D., "Acerca de la medioestructura de sustantivos con el sufijo -ación derivados de verbos", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 69, Leipzig 1989, o A . Müller, D., Zur Mediostruktur ausgewählter spanischer Substantive unter besonderer Berücksichtigung metonymischer Beziehungen, Leipzig 1989

5.3.3.3. Adjektiv, Numeral Peters, Helwin, "Aspectos léxicos y didácticos en la colocación de los adjetivos", in: Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald 2, 1988 (Gesellschaftswissenschaftliche Reihe 37), S. 43-46

SPRACHBESCHREIBUNG (TEIL 1)

119

S.3.3.4. Pronomen Flasche, Hans, "El acto de mostrar en el teatro calderoniano", in: Studien zur Romanischen Wortgeschichte. Festschrift für Heinrich Kuen zum 90. Geburtstag, Stuttgart 1989, S. 82-91 Körner, Karl-Hermann, "Feminismo gramatical: Preliminares al estudio del laísmo de Miguel Delibes", in: España, teatro y mujeres, Estudios dedicados a Henk Oostendorp, Amsterdam 1989, S. 163-179

S.3.3.5. Verb, Verbalkomplex: Modus, Tempus, Aspekt Berschin, Helmut, "Futuro analítico y futuro sintético en el español peninsular y colombiano", in: Homenaje Julio Fernández-Sevilla, Lingüística Española Actual IX, 1987, S. 101-110 Busch, Hans-Jörg, "Überlegungen zum Artikelgebrauch bei Abstrakta in komplexen spanischen Prädikatsausdrücken", in: Leipziger Romanistische Beiträge, Leipzig 1988, S. 126-139 Busch, Hans-Jörg, "Überlegungen zur Analyse und zur Übersetzung des spanischen Funktionsverbgefuges (FVG) HACER + Verbalabstraktum (VA),", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 59, Leipzig 1987, S. 4-19 Busch, Hans-Jörg, "Zur Übersetzung von Funktionsverbgefügen und verbalen Phraseolexemen aus dem Spanischen ins Deutsche. Projekt eines Lehrheftes", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch. Materialien der 1. Internationalen Arbeitstagung zum Romanisch-deutschen Sprachvergleich, KarlMarx-Universität Leipzig, 5.-6.10.1987, Valladolid 1988, S. 11-20 Dietrich, Wolf, "Die funktionelle Entwicklung des Typs 'cantaveram' in den romanischen Sprachen", in: Wolfgang Dahmen, Günter Holtus, Johannes Kramer, Michael Metzeltin (Hg.), Latein und Romanisch, Romanistisches Kolloquium, Tübingen (Narr) 1987, S. 126143 Dietrich, Wolf, "La grammaticalisation du passé composé dans les langues romanes", in: Romanistique - Germanistique, une confrontaron, Actes du Colloque de Strasbourg organisé par le Centre de Philologie Romane, 23.-24. März 1984, Strasbourg (Universités de Strasbourg) 1987 (présenté et réunis par Claude Buridant), S. 81-95 Knauer, Gabriele, "Verbo y orden de palabras en la estructura oracional del español actual", in: Linguistische Arbeitsberichte 68, Leipzig 1989, S. 43-52

120

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Knauer, Gabriele, Der spanische Subjuntivo im Wechselverhältnis zwischen Syntax und Semantik. Versuch einer integralen Beschreibung und Erklärung, Berlin 1987 (Dissertation) Körner, Karl-Hermann, "Der Agensausdruck beim Reflexivpassiv im Spanischen aus syntaxtypologischer Perspektive", in: U. Klenk et al. (Hg.), Variatio Linguarum, Beiträge zu Sprachvergleich und Sprachentwicklung, Festschrift zum 60. Geburtstag von Gustav Ineichen, Stuttgart (Steiner-Verlag-Wiesbaden) 1989, S. 149-163 Kremnitz, Georg, "Stufen der Grammatikalisierung? Überlegungen anhand der Verbalperiphrasen des Kastilischen", in: Arnold Arens (Hg.), Text-Etymologie, Festschrift für Heinrich Lausberg zum 75. Geburtstag, Wiesbaden, Stuttgart (Steiner) 1987, S. 372381 Möller, Sabine, Kristin Kolew, "Das deutsche Verb 'gehören' und seine spanische Äquivalente", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Estudios confrontativos alemänespanol/espanol-alemän, Valladolid 1988, S. 47-54 Schmitt, Christian, Rezension: "Eduardo Blasco Ferrer, Passato prossimo contro passato remoto nelle lingue romanze laterali, Sassari 1984,", in: ASNSL 139,1987, S. 190-191 Winkelmann, Otto, Rezension: "Maria Hohn-Berghorn, Periphrastische Passivkonstruktionen im geschriebenen Spanisch der Gegenwart. Versuch einer syntaktischsemantischen Analyse, Würzburg 1983", in: IR 27/28,1988, S. 271-273 Wunderli, Peter, Rezension: "J. Borrego, J.G. Asencio, E. Prieto, El subjuntivo. Valores y usos, Madrid 1986", in: ZRPh 104,1988, S. 396-398 S.3.3.6. Adverb, Präposition Thiemer, E., "Regionale Gebrauchsvarianten des Adverbs 'recién'", in: Fremdsprachen 1, Leipzig 1989, S. 27-34 S.3.3.7. Konjunktion, Partikel, Interjektion Franchini, Enzo, Las condiciones gramaticales de la coordinación copulativa en español, Bern (Francke) 1986 (erschienen 1987) (Romanica Helvetica, Bd. 102) Thiemer, E., "Dequeísmo", in: Fremdsprachen 3, Leipzig 1987, S. 178-182

SPRACHBESCHREIBUNG (TEIL 1)

121

S.3.3.8. Satzbeschreibung und Satzsemantik Gärtner, Eberhard, "Überlegungen zu einer valenztheoretischen Beschreibung komplexer Äußerungen mit valenzabhängigen Sachverhaltsbeschreibungen im Spanischen", in: Linguistische Studien des Zentralinstituts für Sprachwissenschaften der Akademie der Wissenschaften der DDR, Reihe A, 196, Berlin 1989, S. 60-71 Knauer, Gabriele, "Verbo y orden de palabras en la estructura oracional del español actual", in: Linguistische Arbeitsberichte 68, Leipzig 1989, S. 43-52 Knauer, Gabriele, Der spanische Subjuntivo im Wechselverhältnis zwischen Syntax und Semantik. Versuch einer integralen Beschreibung und Erklärung, Berlin 1987 (Dissertation) Metzeltin, Michael, "Lateinische vs. romanische Satzgliederung", in: Wolfgang Dahmen, Günter Holtus, Johannes Kramer, Michael Metzeltin (Hg.), Latein und Romanisch. Romanistisches Kolloquium I, Tübingen (Narr) 1987, S. 246-269 Metzeltin, Michael, "Zur Typologie der romanischen Spaltsätze", in: U. Klenk, K.-H. Körner, W. Thümmel (Hg.), Variatio linguarum. Festschrift zum 60. Geburtstag von Gustav Ineichen, Stuttgart (Steiner) 1989, S. 191-203 Meyer-Hermann, Reinhard, "¿Se debe la posposición del sujeto en el español a una influencia árabe?", in: Revista de Filología Española 68,1988, S. 67-96 Meyer-Hermann, Reinhard, "La posición del sujeto en español antiguo y moderno (en comparación con el francés)", in: M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (Hg.), Actas del I Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española, Cáceres, 30.3.-4.4.1987, Madrid (Arco Libros, SA.) 1988, S. 541-562 Schmitt, Christian, Rezension: "Barbara Wehr, Diskurs-Strategien im Romanischen. Ein Beitrag zur romanischen Syntax, Tübingen (Narr) 1984", in: Zeitschrift für französische Sprache und Literatur 98,1988, S. 325-327 Schmitt, Christian, Rezension: "Nicole Delbecque, Problèmes et méthodes de l'étude de la Variation syntaxique. Le cas de la position du sujet en espagnol, Löwen (Universitaire Pres Leuven) 1987", in: RF 100,1988, S. 376-379 Wunderli, Peter, Rezension: "Lars Fant, Estructura informativa en español. Estudio sintáctico y entonativo, Uppsala 1984", in: VR 45,1986 (erschienen 1987), S. 310-313

122

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

S.3.4. Wortbildungslehre Bork, H.D., "L'origine des composés romans verbe-nom", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII e Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes Trêves 1986, Tübingen 1987f, III, oA. Emsel, Martina, "Parallele Suffigierungen im Spanischen als Ausdruck regionaler, kombinatorischer oder stilistischer Differenzierung", in: Leipziger Romanistische Beiträge, Leipzig 1988, S. 140-149 Schmitt, Christian, "Funktionale Variation und Sprachwandel. Zum Verhältnis von ererbter und gelehrter Wortbildung im Spanischen und Französischen", in: J. Albrecht, J. Lüdtke, H. Thun (Hg.), Energeia und Ergon, Sprachliche Variation - Sprachgeschichte Sprachtypologie (Studia in honorem Eugenio Coseriu), Tübingen (Narr) 1988, Bd. II, S. 183-203 Staib, Bruno, Generische Komposita. Funktionelle Untersuchungen zum Französischen und Spanischen, Tübingen 1988 (Beihefte zur ZRPh 221) S.3.5. Typologie und Sprachvergleich Bossong, Georg, Rezension: "Linguistique comparée et typologique des langues romanes. Actes du XII è m e Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes (Aix-enProvence 1983), Bd. 2, Aix-en-Provence 1985", in: ZRPh 103,1987, S. 543-550 Busch, Hans-Jörg, "Überlegungen zur Analyse und zur Übersetzung des spanischen Funktionsverbgefüges (FVG) HACER + Verbalabstraktum (VA)", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 59, Leipzig 1987, S. 4-19 Busch, Hans-Jörg, "Zur Übersetzung von Funktionsverbgefügen und verbalen Phraseolexemen aus dem Spanischen ins Deutsche. Projekt eines Lehrheftes", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch. Materialien der 1. Internationalen Arbeitstagung zum romanisch-deutschen Sprachvergleich, KarlMarx-Universität Leipzig, 5.-6.10.1987, Valladolid 1988, S. 11-20 Cartagena, Nelson, "Pronominalisierungsverfahren und Merkmal [+/- belebt]. Eine deutsch-spanische übersetzungsvergleichende Analyse", in: Jens Lüdtke (Hg.), Energeia und Ergon, Sprachliche Variation, Sprachgeschichte, Sprachtypologie, Bd. III: Das sprachtheoretische Denken Eugenio Coserius in der Diskussion (2), Tübingen (Narr) 1988, S. 385-409 Cartagena, Nelson, Hans-Martin Gauger, Vergleichende Grammatik Spanisch-Deutsch. Teil I von Nelson Cartagena, Phonetik und Phonologie, Nominalflexematik,

SPRACHBESCHREIBUNG (TEIL 1)

123

Verbalflexematik, Verbalphrase, Mannheim, Wien, Zürich (Dudenverlag) 1989 (DudenSonderreihe Vergleichende Grammatiken, Bd. 2) Cartagena, Nelson, Hans-Martin Gauger, Vergleichende Grammatik Spanisch-Deutsch. Teil II, Nominal- und Pronominalphrase, Wortbildung, Zusammenfassung der wichtigsten grammatischen Unterschiede. Vom Inhalt zu den Formen. Falsche Freunde, Mannheim, Wien, Zürich (Dudenverlag) 1989 (Duden-Sonderreihe Vergleichende Grammatiken, Bd. 2) Colón, Germán, Español y catalán, juntos y en contraste, Barcelona (Ariel) 1989 Elwert, Theodor, "Appunti sui termini di colore in italiano e spagnuolo", in: Miscellanea di studi in onore di Aurelio Roncaglia, Modena, Mucchi 1989, S. 537-550; auch in: Elwert, Theodor, Studien zu den romanischen Sprachen und Literaturen, Bd. 10, Stuttgart (Franz Steiner Verlag, Wiesbaden) 1989, o A. Elwert, Theodor, "Ein Vergleich des Spanischen mit dem Italienischen", in: A. Arens (Hg.), Text-Etymologie. Festschrift für Heinrich Lausberg zum 75. Geburtstag, Stuttgart (Steiner Wiesbaden) 1987, S. 64-73; auch in: Theodor Elwert, Studien zu den romanischen Sprachen und Literaturen, Bd. 10, Stuttgart (Franz Steiner Verlag) 1989, o A. Elwert, Theodor, "Spanisch-italienische Divergenzen in der Terminologie der modernen Technik", in: Wolfgang Dahmen, Günter Holtus (Hg.), Technische Sprache und Technolekte in der Romania, Romanistisches Kolloquium II, Tübingen (Narr) 1989 (Tübinger Beiträge zur Linguistik), S. 222-246; auch in: Theodor Elwert, Studien zu den romanischen Sprachen und Literaturen, Bd. 10, Stuttgart (Franz Steiner Verlag) 1989 Geckeier, Horst, "La place de l'espagnol dans la typologie des langues romanes (à propos de quelques études récentes relatives à la matière)", in: Homenaje a Alvaro Galmés de Fuentes, Bd. II, Oviedo, Madrid 1987, S. 99-120 Ineichen, Gustav, "Problèmes de comparaison typologique arabe-romane", in: A. Sidarus (Hg.) Islâo e arabismo na península ibérica, Actas do XI congresso da Uniâon europeia de arabistas e islamólogos, 1982, Evora 1986, S. 195-205 Knauer, Gabriele, "Funktional-semantische Kategorien im Sprachvergleich DeutschSpanisch. Ein Beitrag zur konfrontativen Untersuchung grammatischer Erscheinungen", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch, Valladolid 1988, S. 37-46 Körner, Karl-Hermann, "Der Agensausdruck beim Reflexivpassiv im Spanischen aus syntaxtypologischer Perspektive", in: U. Klenk, K.-H. Körner, W. Thümmel (Hg.), Variatio Linguarum, Beiträge zu Sprachvergleich und Sprachentwicklung, Festschrift zum

124

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

60. Geburtstag von Gustav Ineichen, Stuttgart (Steiner-Verlag-Wiesbaden) 1989, S. 149163 Körner, Karl-Hermann, "La sintaxis europea del Lazarillo", in: ders., Marc Vitse (Hg.), Las influencias mutuas entre Espana y Europa a partir del siglo XVI, Wiesbaden 1989 (Wolfenbütteler Forschungen 39), S. 129-138 Körner, Karl-Hermann, Korrelative Sprachtypologie. Die zwei Typen romanischer Syntax, Stuttgart (Steiner- Verlag- Wiesbaden) 1987 Oesterreicher, Wulf, "'Konsistenz' als typologisches Kriterium?", in: Wolfgang Raible (Hg.), Romanistik, Sprachtypologie und Universalienforschung, Beiträge zum Freiburger Romanistentag 1987, Tübingen (Narr) 1989 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 332), S. 223-262 Thiemer, E., "Zur Stellung spanischer Präpositionalgruppen innerhalb der ThemaRhema-Gliederung - Ergebnisse eines Sprachvergleichs Deutsch-Spanisch", in: Fremdsprachen 3, Leipzig 1988, S. 185-191 Wotjak, Gerd, "Zum romanisch-deutschen Sprachvergleich - Stand und Aufgaben", in: Leipziger romanistische Beiträge, Karl-Marx-Universität Leipzig 1988, S. 158-183 Wunderli, Peter, "Typologie - nichts als Probleme?", in: U. Klenk, K.-H. Körner, W. Thümmel (Hg.), Variatio linguarum. Festschrift zum 60. Geburtstag von Gustav Ineichen, Stuttgart 1989, S. 299-317 Wunderli, Peter, Rezension: "Gabriele Eckert, Sprachtypus und Geschichte. Untersuchungen zum typologischen Wandel des Französischen, Tübingen 1986", in: Zeitschrift für französische Sprache und Literatur 98,1988, S. 301-308 Wunderli, Peter, Rezension: "Otto Gsell, Ulrich Wandruszka, Der romanische Konjunktiv, Tübingen 1986 (Romanistische Arbeitshefte 20)", in: ZRPh 105,1989, S. 193197 S.4. Lexikologie, Onomastik: Sprachbeschreibung (Teil 2) S.4.1. Allgemeines und Methodologisches Benhacine, Djamal, "Bibliografía de los inventarios lexicográficos del español de Colombia", in: HDSV, Nr. 52 (Schwerpunkt Kolumbien), Nürnberg, Juni 1989, S. 128-131

LEXIKOLOGIE, ONOMASTIK: SPRACHBESCHREIBUNG (TEIL 2)

125

Haensch, Günther, "Der Wortschatz des amerikanischen Spanisch und seine Erfassung in lexikographischen Inventaren", in: IR 30,1989, S. 1-25 Haensch, Günther, "Die Entstehung der Lexikographie des amerikanischen Spanisch von ihren Anfängen bis heute", in: IR 30,1989, S. 2-25 Haensch, Günther, "La lexicografía hispanoamericana entre la teoría y la práctica", in: Actas del I Congreso Internacional sobre el español de América, San Juan, Puerto Rico, 4.-9.10.1982, Academia Puertorriqueña de la lengua española, San Juan 1987, S. 555-577 Haensch, Günther, "Miseria y esplendor de la lexicografía hispanoamericana", in: Actas del VII Congreso / Asociación de Lingüística y Filología de América Latina (ALFAL), Santo Domingo/República Dominicana 1984, Bd. I, Santo Domingo 1987, S. 333-370 Kremer, Dieter, "Sobre alguns trabalhos histérico-lexicográficos", in: Ramón Lorenzo (Hg.), Actas do Coloquio de Lexicografía, Santiago de Compostela 1988 (Verba, Anexo 19), S. 149-179 Kremer, Dieter, "Projets lexico-onomastiques à l'Université de Trêves (Section de Linguistique Romane)", in: ders. (Hg.), Actes du XVIII e Congrès international de Linguistique et Philologie Romanes, Bd. VII, Tübingen 1988, S. 441-450 Müller, Bodo, "Das 'Diccionario del español medieval' (DEM)", in: H.E. Wiegand (Hg.), Theorie und Praxis des lexikographischen Prozesses bei historischen Wörterbüchern, Akten der Internationalen Fachkonferenz in Heidelberg vom 3.6.-5.6.1986, Tübingen 1987, S. 229-236 Müller, Bodo, "Der Wortschatz des Altspanischen aus der Perspektive des 'Diccionario del español medieval'", in: G. Ernst, A. Stefenelli (Hg.), Studien zur romanischen Wortgeschichte, Festschrift für H. Kuen zum 90. Geburtstag, Wiesbaden 1989, S. 154-160 Niederehe, Hans-Josef, "La lexicografía española desde los principios hasta el año 1599", in: Hans Aarsleff, Louis G. Kelly, Hans-Josef Niederehe (Hg.), Papers in the History of Linguistics. Proceedings of the Third International Conference on the History of the Language Sciences (ICHoLS III), Princeton, 19.-23.8.1984, Amsterdam, Philadelphia (John Benjamins Publishing Company) 1987, o A . Perl, Matthias, "Gedanken zu den ersten lexikographischen Beschreibungen der romanischen Kreolsprachen, unter besonderer Berücksichtigung des Saramakkischen in Suriname", in: Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-Arndt Universität Greifswald 2,1988, S. 66-69

126

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Rohwedder, E., "Algunas consideraciones en relación con la elaboración de un nuevo diccionario español - alemán", in: Fremdsprachen 2,1988, S. 110-114 Rohwedder, E., "Beiträge zur Rubrik 'Lexikalisches'", in: Fremdsprachen 1, 3 und 4,1988, oA. Rohwedder, E., "Beiträge zur Rubrik 'Lexikalisches'", in: Fremdsprachen 1, 2, 3 und 4, 1989, o A . Rohwedder, E., "Einige Überlegungen im Zusammenhang mit der Erarbeitung eines neuen spanisch-deutschen Wörterbuches", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Spanisch-Deutsch, Valladolid 1988, S. 75-82 Werner, Reinhold, Rezension: "Manuel Seco, Estudios de lexicografía española, Madrid 1987", in: HDSV 50, Nürnberg 1988, S. 176-178 S.4.2. Wörterbücher

S.4.2.1. beschreibend Benhacine, Djamal, "Glosario de abreviaturas centroamericanas", in: Lebende Sprachen XXXIII, H. 4,1988, S. 180-182, H. 1,1989, S. 28-29; XXXIV, H. 2,1989, S. 83-85 Braselmann, Petra, Rezension: "Helmut Stimm, Manfred Briegel (Hg.), Wörterbücher der deutschen Romanistik, Deutsche Forschungsgemeinschaft, Weinheim 1984", in: VR 46,1987, S. 293-296 Busch, Hans-Jörg, "Überlegungen zur lexikographischen Erfassung von Syntagmen mit dem Verb HACER in einsprachigen Wörterbüchern", in: Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald, Greifswald 1988 (Gesellschaftswissenschaftliche Reihe 37), S. 36-39 Messner, Dieter, "El tipo del 'Diccionario cronológico'", in: Verba, Anexo 29, S. 235-249 Müller, Bodo, "a - abajar", in: Diccionario del español, Heidelberg (Carl Winter) 1987, S. XLVI-114 Müller, Bodo, "abajar - abollado", in: Diccionario del español, Heidelberg (Carl Winter) 1987, S. XLVI-114

LEXIKOLOGIE, ONOMASTIK: SPRACHBESCHREIBUNG (TEIL 2)

127

Müller, Bodo, "abollado-abrego", in: Diccionario del español, Heidelberg (Cari Winter) 1988, S. 115-194 Müller, Bodo, "ábrego - acabado", in: Diccionario del español, Heidelberg (Cari Winter) 1989, S. 195-274 Schmitt, Christian, Rezension: "Luis Fernando Lara, Diccionario básico del español de México, México 1986", in: RLiR 51,1987, S. 199-201 Werner, Reinhold, "Laufende lexikographische Projekte zum Spanischen einzelner amerikanischer Länder", in: HDSV 45, Nürnberg 1987, S. 170-172 Werner, Reinhold, Rezension: "Maria Schwauß, Lateinamerikanisches Sprachgut, Teil 1: Wörterbuch der regionalen Umgangssprache in Lateinamerika, AmerikaspanischDeutsch mit einer Liste der Indiostämme, Leipzig 21986", in: Lebende Sprachen 33, Berlin, München 1988, S. 43-44 Zimmermann, Klaus, Rezension: "Luis F. Lara, Diccionario básico del español de México, México 1986", in: IA 30,1987, S. 60-66 Zimmermann, Klaus, Rezension: "Maria Schwauß, Lateinamerikanisches Sprachgut, Teil 1: Wörterbuch der regionalen Umgangssprache in Lateinamerika, AmerikaspanischDeutsch, Leipzig 21986", in: HDSV 50,1988, S. 164-165 S.4.2.3. mehrsprachig Gemmingen, Barbara von, "Das verborgene Kochbuch des Herrn Oudin oder: Untersuchungen zum kulinarischen Wortschatz im zweisprachigen Wörterbuch", in: ZRPh 103, 1987, S. 491-499 Haensch, Günther, Langenscheidts Handwörterbuch Spanisch, Teil I Spanisch-Deutsch, München (Langenscheidt) 1987 (Neubearbeitung, davon vergrößerter Nachdruck 1989) Niederehe, Hans-Josef, "Les dictionnaires bilingues français-espagnol et espagnol-français au XVIII e siècle", in: Travaux de linguistique et de philologie, H. 26,1988, S. 33-47 Niederehe, Hans-Josef, "Les dictionnaires franco-espagnols jusqu'en 1800", in: Histoire Épistémologie Langage, H. 9, 2,1987, S. 13-26 Thiele, Johannes, Taschenwörterbuch Enzyklopädie) 41988

Deutsch-Spanisch,

Leipzig

(VEB

Verlag

128

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Thiele, Johannes, Taschenwörterbuch Enzyklopädie) 1987

Spanisch-Deutsch,

Leipzig

(VEB

Verlag

Wotjak, Gerd, U. Herrmann (mit R. Beldarrain, M. Medina), Kleines Wörterbuch der 'falschen Freunde', Deutsch-Spanisch, Spanisch-Deutsch, Enzyklopädie Leipzig 1984, 2. Auflage 1987 S.4.2.4. fachlich Colón, Germán, Rezension: "Esteban de Terreros y Pando, Diccionario castellano con las voces de ciencias y artes, Madrid (Arco Libros), 1987 (Edición fascímil)", in: RLiR 53, 1989, S. 526-528 S.4.3. Wortsemantik Bossong, Georg, '"El libro conplido en los juizios de las estrellas' y su original árabe. Cotejos lexicológicos", in: Homenaje a Alvaro Galmés de Fuentes, Oviedo (Universidad de Oviedo), Madrid (Gredos) 1987, III, S. 601-611 Bossong, Georg, "Die Isotopie von Blut und Glaube. Zum Wortschatz des Antisemitismus im Spanischen des Inquisitionszeitalters", in: Peter Blumenthal, Dieter Kremer (Hg.), Ketzerei und Ketzereibekämpfung in Wort und Text. Studien zur sprachlichen Verarbeitung religiöser Konflikte in der westlichen Romania, Wiesbaden, Stuttgart (Franz Steiner) 1989, S. 99-110 Bossong, Georg, Rezension: "Antonio Vespertino Rodríguez, Leyendas aljamiadas y moriscas sobre personajes bíblicos, Madrid 1983 (Introducción, edición, estudio lingüístico y glosario)", in: ZRPh 103,1987, S. 453-455 Bossong, Georg, Rezension: "Ottmar Hegyi, Cinco leyendas y otros relatos moriscos, Madrid 1981 (Ms. 4953 de la Biblioteca Nacional Madrid, Edición, estudio y materiales)", in: ZRPh 103,1987, S. 450-453 Brumme, Jenny, "La Révolution comme retour ä la tradition - stratégies discursives des libéraux (Cortés de Cadix, 1810-1813)", in: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 42, 5, Berlin 1989, S. 594-600 Busch, Hans-Jörg, "Acerca de la modelación de la microestructura semántica verbal y su aporte a la lexicografía práctica", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-MarxUniversität Leipzig 68, Leipzig 1989, S. 17-27

LEXIKOLOGIE, ONOMASTIK: SPRACHBESCHREIBUNG (TEIL 2)

129

Colón, Germán, "El arabismo 'azarbe'/'assarp' en el Bajo Segura", in: Miscellanea di studi romanzi offerta a Giuliano Gasea Queirazza, I, Turin 1988, S. 145-158 Eberenz, Rolf, Rezension: "Maria Grossmann, Colori e lessico. Studi sulla struttura degli aggettivi di colore in catalano, castigliano, italiano, romeno, latino ed ungherese, Tübingen (Narr) 1988 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 310)", in: RLiR 53,1989, S. 512515 Emsel, Martina, "Análisis del uso de la metáfora a partir de textos políticos de la prensa latinoamericana", in: Santiago 67, Santiago de Cuba 1987, S. 21-28 Emsel, Martina, "Semantische Struktur komplexer Verben im Kontext Technik", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 68, Leipzig 1989, S. 27-33 Messner, Dieter, "Tendencias históricas del léxico español", in: Anuario de Letras, Bd. XXVII, México (Facultad de Filosofía y Letras) 1989, o A. Rohwedder, E., "Acerca de la polisemia verbal, el caso del verbo 'pasar'", in: Fremdsprachen 3,1989, S. 190-193 Rohwedder, E., "Zur Polysemie der Verben, dargestellt am Verb 'pasar'", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 68, Leipzig 1989, oA. Wotjak, Gerd, "Semántica léxica y semántica textual", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIIIe Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes, Trèves (Trier) 1986, Bd. IV, Tübingen (Niemeyer) 1989, S. 295-307 S.4.5. Fremdwörter, Lehnwörter Paufler, Hans-Dieter, "La influencia de lenguas europeas en la evolución léxica del español contemporáneo", in: Wolfenbütteler Forschungen, Bd. 39, Wolfenbüttel 1988, S. 113-119 S.4.6. Etymologie Lebsanft, Franz, Rezension: "Steven N. Dworkin, Etymology and Derivational Morphology: The Genesis of Old Spanish Denominal Adjectives in -ido, Tübingen (Niemeyer) 1985 (Beihefte zur ZRPh 206)", in: ZRPh 103,1987, S. 658-659 Meier, Harri, "Ein kleiner etymologischer Blumenstrauß", in: RJb 39,1988, S. 36-44

130

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Meier, Harri, "El lat. 'confiare' et 'inflare' en la Romanía", in: Anuario de Letras 27,1989, S. 249-253 Meier, Harri, "Etymologische Diagnostik 1985", in: Arnold Arens (Hg.), Text-Etymologie, Untersuchungen zu Textkörper und Textinhalt, Festschrift für Heinrich Lausberg zum 75. Geburtstag, Stuttgart 1987, S. 397-400 Meier, Harri, "Etymologische Monographie und Etymologisches Wörterbuch", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do seu 85° aniversario, Tübingen 1988, S. 377-386 Meier, Harri, "Garra", in: Nueva Revista de Filología Hispánica 36, Nr. 1, México 1988, S. 149-152 Meier, Harri, "Germanisch-romanische und lateinisch-romanische Etymologien im Konflikt", in: Klaus Matzel, Barbara Haupt (Hg.), Festschrift für Herbert Kolb zu seinem 65. Geburtstag, Bern, Frankfurt/M., New York, Paris 1988, S. 447-482 Meier, Harri, "Izquierdo", in: Homenaje a Alonso Zamora Vicente 1, Madrid 1988, S. 173-178 Meier, Harri, "Katalanische Etymologien", in: RJb 38,1987, S. 313-322 Meier, Harri, "Miszellen. Div. Autoren: Zu den neuen etymologischen Wörterbüchern", in: RF 101, H. 1,1989, S. 60-74 Meier, Harri, "Nuevas anotaciones al Diccionario Etimológico de Corominas/Pascual", in: Verba 14,1987, S. 74 Meier, Harri, "Postille zum etymologischen katalanischen Wörterbuch von Joan Coromines (DECC)", in: RF 99,1987, S. 389-399 Meier, Harri, "Romanische Wortfamilien-Etymologie", in: VR 47,1988, S. 14-20 Meier, Harri, "Vom Zeitadverb zur Abtönungspartikel. Spanisch 'ahora' und seine romanischen Verwandten", in: ASNSL 225, Bd. 2,1988, S. 346-347 Meier, Harri, Etymologische Aufzeichnungen. Anstöße und Anstößiges, Bonn 1988 (Romanistische Versuche und Vorarbeiten 54)

LEXIKOLOGIE, ONOMASTIK: SPRACHBESCHREIBUNG (TEIL 2)

131

Woll, Dieter, "Port.-span. 'sopa', frz. 'soupe', dt. 'Suppe' und rhein. 'zoppen', 'eintauchen'", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do seu 85° aniversärio, Tübingen (Max Niemeyer Verlag) 1988, S. 449-460 S.4.7. Redensarten, Phraseologie Busch, Hans-Jörg, "Überlegungen zur Analyse und zur Übersetzung des spanischen Funktionsverbgefüges (FVG) HACER + Verbalabstraktum (VA),", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 59, Leipzig 1987, S. 4-19 Busch, Hans-Jörg, "Zur Übersetzimg von Funktionsverbgefügen und verbalen Phraseolexemen aus dem Spanischen ins Deutsche. Projekt eines Lehrheftes", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch. Materialien der 1. Internationalen Arbeitstagung zum romanisch-deutschen Sprachvergleich, KarlMarx-Universität Leipzig, 5.-6.10.1987, Valladolid 1988, S. 11-20 Peters, Helwin, Rezension: "U. Florian, F. Martínez, Spanische idiomatische Redewendungen, Leipzig, 1985", in: Zeitschrift für Fremdsprachen 1, Leipzig 1987, S. 51 Rohwedder, E., Redewendungen für den Unterricht (in fünf Sprachen), Leipzig 21988 Wotjak, Gerd, "Uso y abuso de unidades fraseológicas", in: Homenaje a Alonso Zamora Vicente, Madrid (Ed. Castalia) 1987, Bd. I, S. 304-317 S.4.8. Sondersprachen S.4.8.1. Sprachen von Berufsgruppen, Fachsprachen Gemmingen, Barbara von, "Das verborgene Kochbuch des Herrn Oudin oder: Untersuchungen zum kulinarischen Wortschatz im zweisprachigen Wörterbuch", in: ZRPh 103, 1987, S. 491-499 S.4.8.2. Sprache und Volksgruppen Bochmann, K., Regional- und Nationalitätensprachen in Frankreich, Italien und Spanien, Leipzig 1989

132

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

S.4.8.3. Wortschatz bei Autoren und Werken García González, J., Lexikalische Tropen zum Begriff 'patria cubana' in den Schriften von José Martí aus den Jahren 1892-1895, Leipzig 1988 (Diss. A.) S.4.9. Onomastik Homge, Ruth, Zur modernen spanischen Vornamengebung. Die Vornamen in Salamanca von 1900 bis 1986, Siegen 1988 (Dissertation) Kremer, Dieter, "Onomástica e historia de la lengua", in: M. Ariza, A. Salvador, A. Viudas (Hg.), Actas del I Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española, Bd. II, Madrid 1988, S. 1583-1612 Kremer, Dieter, "Zu den Ortsnamen Milmanda und Milreu", in: ders. (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel, Tübingen 1988, S. 51-78 Metzeltin, Michael, "La topononimización española de América según 'La historia general de las Indias' de Francisco López de Gómara", in: Khipu 19,1987, S. 45-54 S.5. Sprachvarietäten und Sprachverwendung S.5.1. Dialektologie und Sprachgeographie Meier, Harri, Rezension: "G6olinguistique, Bulletin du Centre de Diabetologie, Bd. II, Grenoble 1986", in: RF 99,1987, S. 211-214 Winkelmann, Otto, Untersuchungen zur Sprachvariation des Gaskognischen im Val d'Aran (Zentralpyrenäen), Tübingen 1989 (Habilitationsschrift)

S.5.1.1. Iberische Halbinsel Born, Joachim, "Die Kodifizierung des Aragonesischen - Zur Problematik der Standardisierung von Minoritätensprachen (mit Anmerkungen zum Aranesischen)", in: Norbert Reiter (Hg.), Sprechen und Hören, Akten des 23. Linguistischen Kolloquiums, Berlin 1988, Tübingen (Niemeyer) 1989, S. 81-90 Paufler, Hans-Dieter, "Fragen der Sprachvariation im Spanischen", in: Klaus Hansen (Hg.), Studien zur Sprachvariation (unter besonderer Berücksichtigung des Englischen), Humboldt-Universität zu Berlin, Sektion Anglistik/Amerikanistik, Berlin 1987, S. 161-169

SPRACHVARIETÄTEN U. SPRACHVERWENDUNG

133

S.5.1.2. Amerika Baldinger, Kurt, "Substrat quechua dans l'espagnol du Pérou? La Variation de E/I, O/U", in: Hommage ä Bernard Pottier, Paris (Klincksieck) I, 1988 (Annexes des Cahiers de linguistique hispanique médiévale, Bd. 7,1), S. 85-98 Baldinger, Kurt, "Vocabulario etimológico", in: Pedro de Cieza de León, Crónica del Perú, Tercera Parte, Edición, prólogo y notas de Francesca Cantü (Academia nacional de la historia), Perú (Pontificia Universidad del Perú) 1987, S. 329-389 Eberenz, Rolf, Rezension: "Eugenio Chang Rodríguez (Hg.), Spanish in the Western Hemisphere, in Contact with English, Portuguese and the Amerindian Languages", in: ZRPh 104,1988, S. 468-471 Haensch, Günther, "El español de Colombia", in: HDSV 52, Nürnberg, Juni 1989 (Schwerpunkt Kolumbien) Paufler, Hans-Dieter, "La variante cubana del voseo americano", in: Homenaje a Alonso Zamora Vicente, Bd. II, Madrid (Ed. Castalia) 1987, S. 200-208 Perl, Matthias, "'Habla bozal' - eine spanisch-basierte Kreolsprache?" in: ders. (Hg.), Beiträge zur Afrolusitanistik und Kreolistik, Berlin 1987 (Linguistische Studien 172), S. 116 Perl, Matthias, "El español hablado en Cuba: situación actual y algunas tareas para su investigación", in: Anuario de Artes y Letras de la Universidad de Oriente, Santiago de Cuba (1985-1986), Santiago de Cuba 1987, S. 239-247 Perl, Matthias, "Rasgos poscriollos léxicos en el lenguaje coloquial cubano", in: Thesaurus XLIII, Bogotá 1,1988, S. 47-64 Perl, Matthias, "Zur Morphosyntax der 'Habla Bozal'", in: N. Boretzky, W. Enninger, T. Stolz (Hg.), Vielfalt der Kontakte, Beiträge zum 5. Essener Kolloquium über 'Grammatikalisierung: Natürlichkeit und Systemökonomie' vom 6.10.-8.10.1988 an der Universität Essen, Bd. 1, Bochum 1989, S. 81-94 Perl, Matthias, "Zur Präsenz des kreolisierten Portugiesisch in der Karibik - ein Beitrag zur Dialektologie des karibischen Spanisch", in: BRPh 1, Berlin 1989, S. 133-150 Perl, Matthias, E. Rohwedder, Rezension: "H. Kubarth, Das lateinamerikanische Spanisch. Ein Panorama, München 1987", in: Fremdsprachen 4, Leipzig 1988, S. 274-275

134

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Perl, Matthias, Rezension: " J J . Montes Giraldo, Estudios sobre el español de Colombia, Bogotá 1985", in: BRPh 2, Berlin 1987, S. 346-347 Peters, Helwin, "Aspectos de un análisis lingüístico de los lexemas verbales hispanoamericanos", in: Zeitschrift für Fremdsprachen 2, Leipzig 1989, S. 117-120 Scharlau, Birgit, "El español hablado en América: fuentes y métodos para su reconstrucción histórica", in: Actes du X I X è m e Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes, Santiago de Compostela 1989/90, O.A. Schmitt, Christian, Rezension: "Ursula Kühn de Mones, Los inicios de la lexicografía del español: el Vocabulario Rioplatense razonado por Daniel Granada (1889-1890), Tübingen 1986", in: RLiR 52,1988, S. 507-509 Stein, P., Rezension: "Matthias Perl, J. García González (Hg.), Estudios sobre la formación y características del español de Cuba, número especial de ISLAS 77, Santa Clara 1984", in: ASNSL 1,1988, S. 199-201 Thiele, J., Rezension: "Matthias Perl, J. García González (Hg.), Estudios sobre la formación y características del español de Cuba, número especial de ISLAS 77, Santa Clara 1984", in: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 2, Berlin 1988, S. 263-265 Weinhold, N., Rezension: "Matthias Perl et al., Studien zur Herausbildung der kubanischen Variante der spanischen Sprache (unter besonderer Berücksichtigung der nichtspanischen Einflüsse), Leipzig (Karl-Marx-Universität) 1980", in: Zeitschrift für Dialektologie und Linguistik 1,1988, S. 125-127 Zimmermann, Klaus, Rezension: "Beatriz Garza Cuarón, El español hablado en la Ciudad de Oaxaca, México. Caracterización fonética y léxica, México 1987", in: LA 36, 1989, S. 64-65 Zimmermann, Klaus, Rezension: "Luis F. Lara, Diccionario básico del español de México, México 1986", in: IA 30,1987, S. 60-66 Zimmermann, Klaus, Rezension: "Maria Schwauß, Wörterbuch der regionalen Umgangssprache in Lateinamerika, Amerikaspanisch-Deutsch, Leipzig 21986", in: HDSV 50, 1988, S. 164-165

SPRACHVARIETÄTEN U. SPRACHVERWENDUNG

135

S.5.1.3. Sonstiges Bochmann, K., Regional- und Nationalitätensprachen in Frankreich, Italien und Spanien, Leipzig 1989 Bossong, Georg, "Sprachmischung und Sprachausbau im Judenspanischen", in: IR 25, 1987, S. 1-22 Bossong, Georg, Rezension: "Isaac Benabu, Joseph Sermoneta (Hg.), Judeo-Romance Languages, Jerusalem 1985", in: RJb 38,1987, S. 360-363 Eberenz, Rolf, Rezension: "John L. Lipski, The Spanish of Equatorial Guinea: the dialect of Malabo and its implications for Spanish dialectology, Tübingen (Niemeyer) 1985 (Beiheft ZRPh 209)", in: VR 47,1988, S. 306-308 Kuder, Manfred, "Zivilisation, Sprache und Literatur der afrikanischen Staaten portugiesischer Sprache", in: DASP-Jahrbuch 1988, Bonn 1988, O.A. Maurer, Philippe, "Der Vergleich der Tempussysteme des Papiamentu und des Palenquero: Argument für die Monogenese?", Linguistische Studien 172, Berlin (DDR) 1987 (erschienen 1988), S. 18-36 Maurer, Philippe, "Der Vergleich der Tempussysteme des Papiamentu und des Palenquero: Argument für die Monogenese?", in: M. Perl (Hg.), Beiträge zur Afrolusitanistik und Kreolistik, Bochum (Brockmeyer) 1989 (Bochum-Essener Beiträge zur Sprachwandelforschung VI, Neuausgabe von: Linguistische Studien 172, 1988), S. 3350 Maurer, Philippe, "La comparaison des morphèmes temporels du papiamento et du palenquero: arguments contre la théorie monogénétique de la genèse des langues créoles", in: ders., Th. Stolz (Hg.), Varia Creolica, Bochum (Brockmeyer) 1987, S. 27-70 Maurer, Philippe, "Les réitérations et réduplications lexicalisées du papiamento: influence du substrat africain?", in: N. Boretzky, W. Enninger, Th. Stolz (Hg.), Vielfalt der Kontakte. Beiträge zum 5. Essener Kolloquium über Grammatikalisierung: Natürlichkeit und Systemökonomie vom 6.10.-8.10.1988 an der Universität Essen, Bd. 1, Bochum (Brockmeyer) 1989 (Bochum-Essener Beiträge zur Sprachwandelforschung VII), S. 95118 Maurer, Philippe, "Substrate Influence on the Semantics of Papiamentu Genetive Particle 'di': A Reply to Bickerton 1986", in: International Journal of Pidgin and Creole Languages 2/2,1987, S. 239-243

136

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Maurer, Philippe, Les modifications temporelles et modales du verbe dans le papiamento de Curaçao (Antilles Néerlandaises). Avec une anthologie et un vocabulaire papiamentofrançais, Hamburg (Buske) 1988 (Kreolische Bibliothek 9) Schmitt, Christian, Rezension: "John Lipski, The Spanish of Equatorial Guinea: the Dialect of Malabo and its Implications for Spanish Dialectology, Tübingen (Niemeyer) 1985", in: ASNSL140,1988, S. 456-458 S.5.2. Soziolinguistik Bochmann, Klaus, Jenny Brumme, "La glottopolitique dans la Révolution Française - un modèle pour d'autres? Les cas d'Italie et de l'Espagne", in: La Révolution et les processus de socialisation de l'homme moderne, Rouen, Paris 1989, S. 241-249 Born, Joachim, "Die Kodifizierung des Aragonesischen - Zur Problematik der Standardisierung von Minoritätensprachen (mit Anmerkungen zum Aranesischen)", in: Norbert Reiter (Hg.), Sprechen und Hören, Akten des 23. Linguistischen Kolloquiums, Berlin 1988, Tübingen (Niemeyer) 1989, S. 81-90 Kahle, Günter, "Das Guarani als paraguayische Volkssprache", in: ders., Iberoamerika: Ausgewählte Aufsätze, Köln, Wien 1987, S. 245-256 Scharlau, Birgit, "Escrituras en contado. El caso del México colonial", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII ème Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes, Tübingen 1989, Bd. 1 Zimmermann, Klaus (mit L.F. Lara), "Mexico", in: U. Ammon, N. Dittmar, K. Mattheier (Hg.), Soziolinguistik. Internationales Handbuch zur Wissenschaft von Sprache und Gesellschaft, Berlin, New York (de Gruyter) 1988, S. 1341-1347 Zimmermann, Klaus, "Perspektiven einer Soziolinguistik der Stadt in Mexiko", in: IR 30, 1989, S. 101-127 S.5.3. Sprachen im Kontakt Born, Joachim, "Die Kodifizierung des Aragonesischen - Zur Problematik der Standardisierung von Minoritätensprachen (mit Anmerkungen zum Aranesischen)", in: Norbert Reiter (Hg.), Sprechen und Hören, Akten des 23. Linguistischen Kolloquiums, Berlin 1988, Tübingen (Niemeyer) 1989, S. 81-90

SPRACHVARIETÄTEN U. SPRACHVERWENDUNG

137

Bossong, Georg, '"El libro conplido en los juizios de las estrellas' y su original árabe. Cotejos lexicológicos", in: Homenaje a Alvaro Galmés de Fuentes, Oviedo (Universidad de Oviedo), Madrid (Gredos) 1987, III, S. 601-611 Bossong, Georg, "Sprachmischung und Sprachausbau im Judenspanischen", in: IR 25, 1987, S.l-22 Bossong, Georg, Rezension: "Antonio Vespertino Rodríguez, Leyendas aljamiadas y moriscas sobre personajes bíblicos, Madrid 1983 (Introducción, edición, estudio lingüístico y glosario)", in: ZRPh 103,1987, S. 453-455 Bossong, Georg, Rezension: "Ottmar Hegyi, Cinco leyendas y otros relatos moriscos (Ms. 4953 de la Biblioteca Nacional Madrid), Edición, estudio y materiales, Madrid 1981", in: ZRPh 103,1987, S. 450-453 Kahle, Günter, "Das Guaraní als paraguayische Volkssprache", in: ders., Iberoamerika: Ausgewählte Aufsätze, Köln, Wien 1987, S. 245-256 Kramer, Johannes, "Le conflit entre l'Orient et l'Occident reflété dans la prononciation de la langue grecque", in: Jacques Huré (Hg.), Tolède (1085-1985): Des traductions médiévales au mythe littéraire, Paris (Guy Trédanel éditeur) 1989, S. 123-133 Perl, Matthias, "Das spanische Verb im Sprachkontakt - Kontinuität Sprachnormalität", in: Linguistische Studien 196, Berlin 1989, S. 111-117

von

Scharlau, Birgit, "Die Sprache in der Sprache. Quechua und Spanisch in den Romanen von José María Arguedas", in: Paul Goetsch (Hg.), Dialekte und Fremdsprachen in der Literatur, Tübingen 1987, S. 114-132 Thiele, J., Rezension: "Matthias Perl, J. García González (Hg.), Estudios sobre la formación y características del español de Cuba, número especial de ISLAS 77, Santa Clara 1984", in: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 2, Berlin 1988, S. 263-265 Werner, Reinhold, Rezension: "Carlos Alvarez Pazos, El Quichua en los compuestos del Español de Cuenca, Regionalismos típicos, Cuenca (Ecuador) 1985", in: Lebende Sprachen 32, Berlin, München 1987, S. 143 Winkelmann, Otto, "Kastilisch und Katalanisch als konkurrierende Überdachungssprachen im Val d'Aran", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des deutschen Hispanistentages

138

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Passau, 26.02.-01.03.1987, Hamburg 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 105-115 Zimmermann, Klaus (mit L.F. Lara), "Mexico", in: U. Ammon, N. Dittmar, K. Mattheier (Hg.), Soziolinguistik. Internationales Handbuch zur Wissenschaft von Sprache und Gesellschaft, Berlin, New York (de Gruyter) 1988, S. 1341-1347 Zimmermann, Klaus (mit P. Neuenhaus), "Übersetzung, Entlehnung und Sprachtheorie bei den Missionaren des 16. Jahrhunderts in Mexiko", in: Neue Romania 6, Berlin 1987, S. 81-121

Zimmermann, Klaus, "Grammatisch bedeutsame Entlehnungen aus dem Spanischen im Otomi, ein Beitrag zur Theorie des Sprachkontaktes", in: Neue Romania 5, Berlin 1987, S. 20-59 Zimmermann, Klaus, "Préstamos gramaticalmente relevantes del español al otomí. Una aportación a la teoría del contacto entre lenguas", in: Anuario de Lingüística Hispánica 3, Valladolid 1987, S. 223-253 S.5.4. Pragmatik Berschin, Helmut, "A propósito de una muestra del español hablado", in: Julio Borrego Nieto et al. (Hg.), Homenaje a Don Antonio Llórente, Salamanca 1989, Bd. I, S. 39-50 Meyer-Hermann, Reinhard, "Atenuación e intensificación. Análisis pragmático de sus formas y funciones en el español hablado", in: Anuario de Estudios Filológicos 11, Cáceres 1988, S. 275-290 Meyer-Hermann, Reinhard, "Bedingungen für die Nachstellung des Subjekts im Spanischen und Portugiesischen", in: Chr. Strosetzki, M. Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages 1987 in Passau, 26.02.-01.03.1987, Hamburg 1989, (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 279-300 Meyer-Hermann, Reinhard, Perspectivas de aplicación de la etnometodología al análisis conversacional, Alicante, April 1989 (Manuskript eines Vortrages an der Universität von Alicante) Strosetzki, Christoph, "Sprache als Handlung in der spanischen Renaissance", in: ders., Konversation und Literatur. Zu Regeln der Rhetorik und Rezeption in Spanien und Frankreich, Frankfurt/M. 1988 (Studia Romanica et Lingüistica), S. 7-16

SPRACHE U. KOMMUNIKATIONSMEDIEN

139

S.5.5. Textlinguistik Brumme, Jenny, "La Révolution comme retour à la tradition - stratégies discursives des libéraux (Cortés de Cadix, 1810-1813)", in: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 42, 5, Berlin 1989, S. 594-600 Díaz Arenas, Angel, 'Desfabulación'. Literatur- und sprachwissenschaftliche Prämissen der textuellen Kommunikation: Hispanistik und Semiotik, Bonn (Romanistischer Verlag Jakob Hillen) 1989 (Hispanistik in Schule und Hochschule 17) Eberenz, Rolf, Semiótica y morfología textual del cuento naturalista. E. Pardo Bazán, L. Alas 'Clarín', V. Blasco Ibáñez, Madrid (Gredos) 1989 (BRH 'Estudios y ensayos' 363) Gil, Alberto, "La veracidad del diálogo literario", in: Diálogos hispánicos de Amsterdam 6, Amsterdam 1987, S. 119-148 Gil, Alberto, "Zur Literarisierung von Sprechsprache", in: Hans Scherer (Hg.), Sprache in Situation - Eine Zwischenbilanz, Bonn 1989, S. 248-271 Körner, Karl-Hermann, "Horacio Quiroga, Ecologiste hispano-américain et sémiologue avant la lettre", in: Bulletin Hispanique 87,1985 (erschienen 1987), S. 388-409 Wotjak, Gerd, "Semántica léxica y semántica textual", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIIIe Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes, Trêves (Trier) 1986, Bd. IV, Tübingen (Niemeyer) 1989, S. 295-307 Thiemer, E., "Zur Stellung spanischer Präpositionalgruppen innerhalb der ThemaRhema-Gliederung - Ergebnisse eines Sprachvergleichs Deutsch-Spanisch", in: Fremdsprachen 3, Leipzig 1988, S. 185-191 S.6. Sprache und Kommunikationsmedien S.6.1. Film, Fernsehen Albersmeier, Franz-Josef, "Carmen - ein Mythos im Medienwechsel. Von Mérimées Novelle zu Sauras Film", in: IR 26,1987, S. 1-18 Gumbrecht, Hans Ulrich, "'Ihr Fenster zur Welt'. Oder: wie aus dem Medium 'Fernsehen' die 'Fernsehwirklichkeit' wurde", in: H.-G. Soeffner (Hg.), Kultur und Alltag, Soziale Welt, Sonderband 6, Göttingen 1988, S. 243-250

140

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Gumbrecht, Hans Ulrich, "Wie kann man das Fernsehen beschreiben?", in. H.D. Erlinger, W. Leist (Hg.), Medien und Bildung. Festschrift für Walter Barton, Siegen 1989, S. 53-64 Pörtl, Klaus, "El cine español en Alemania", in: HDSV 51,1989, S. 104-110 S.6.2. Werbung, Presse Bosse, Monika, Illustrierte spanische Frauenzeitschriften (1975-1985). Ein empirisches Presse- und Medienprojekt, Bielefeld (Universität Bielefeld) 1989 Emsel, Martina, "Análisis del uso de la metáfora a partir de textos políticos de la prensa latinoamericana", in: Santiago 67, Santiago de Cuba 1987, S. 21-28 Emsel, Martina, "Zum Verhältnis von Fachwortschatz und Allgemeinwortschatz in der politischen Presse", in: Fremdsprachen 4, Leipzig 1988, S. 243-246 S.7. Bezüge zur Praxis 5.7.1. Methodologisches Körner, Karl-Hermann, "La sintaxis europea del Lazarillo", in: ders., Marc Vitse (Hg.), Las influencias mutuas entre España y Europa a partir del siglo XVI, Wiesbaden 1989 (Wolfenbütteler Forschungen 39), S. 129-138 5.7.2. Kontrastive Grammatik Cartagena, Nelson, "Pronominalisierungsverfahren und Merkmal [+/- belebt]. Eine deutsch-spanische übersetzungsvergleichende Analyse", in: Jens Lüdtke, Jörn Albrecht, Harald Thun (Hg.), Energeia und Ergon. Sprachliche Variation, Sprachgeschichte, Sprachtypologie. Studia in honorem Eugenio Coseriu, 3 Bde., Tübingen 1988 Cartagena, Nelson, Hans-Martin Gauger, Vergleichende Grammatik Spanisch-Deutsch. Teil I von Nelson Cartagena, Phonetik und Phonologie, Nominalflexematik, Verbalflexematik, Verbalphrase, Mannheim, Wien, Zürich (Dudenverlag) 1989 (DudenSonderreihe Vergleichende Grammatiken, Bd. 2) Cartagena, Nelson, Hans-Martin Gauger, Vergleichende Grammatik Spanisch-Deutsch. Teil II, Nominal- und Pronominalphrase, Wortbildung, Zusammenfassung der wichtigsten grammatischen Unterschiede. Vom Inhalt zu den Formen. Falsche Freunde, Mannheim, Wien, Zürich (Dudenverlag) 1989 (Duden-Sonderreihe Vergleichende Grammatiken, Bd.

2)

BEZÜGE ZUR PRAXIS

141

Gil, Alberto (mit Enrique Banüs), Kommentierte Übersetzungen Deutsch-Spanisch Texte, Musterübersetzungen, vergleichende Grammatik, Bonn 21988 Knauer, Gabriele, "Funktional-semantische Kategorien im Sprachvergleich DeutschSpanisch. Ein Beitrag zur konfrontativen Untersuchung grammatischer Erscheinungen", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch, Valladolid 1988, S. 37-46 Lüdtke, Jens, "Kontrastive Typologie, Übersetzung und Didaktik: Ausgangssprache Spanisch, Zielsprache Französisch", in: ders., Jörn Albrecht, Harald Thun (Hg.), Energeia und Ergon. Sprachliche Variation, Sprachgeschichte, Sprachtypologie. Studia in honorem Eugenio Coseriu, Band III: Das sprachtheoretische Denken Eugenio Coserius in der Diskussion (2), Tübingen (Narr) 1988, S. 371-384 Lüdtke, Jens, Jörn Albrecht, Harald Thun (Hg.), Energeia und Ergon. Sprachliche Variation, Sprachgeschichte, Sprachtypologie. Studia in honorem Eugenio Coseriu, Band III: Das sprachtheoretische Denken Eugenio Coserius in der Diskussion (2), Tübingen (Narr) 1988, S. 385-409 Wotjak, Gerd, "Zum romanisch-deutschen Sprachvergleich - Stand und Aufgaben", in: Leipziger romanistische Beiträge, Karl-Marx-Universität Leipzig 1988, S. 158-183 S.7.3. Linguistische Übersetzungsprobleme Emsel, Martina, "Produktivität spanischer Ableitungen auf -ISMO und -ISTA - ein Problem für die Übersetzung ins Deutsche?", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch, Valladolid 1988, S. 21-30 Emsel, Martina, "Zur Darstellung von Äquivalenzbeziehungen bei lexikalischen Morphemkomplexen Spanisch-Deutsch", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-MarxUniversität Leipzig 61, Leipzig 1987, S. 44-54 Emsel, Martina, "Zur Übersetzung modellhafter Komposita aus dem Spanischen ins Deutsche", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 59, Leipzig 1987, S. 20-32 Gil, Alberto (mit Hans Scherer), Kommentierte Übersetzungen Spanisch-Deutsch Wirtschaft - Texte, grammatische Kommentare, Fachwortschatz, Bonn 1989 Kutz, W., E. Rohwedder, "Zur Wiedergabe russischer Eigennamen bei Übersetzungen aus dem Deutschen ins Spanische und umgekehrt", in: Fremdsprachen 2,1988, S. 101-105

142

SPRACHWISSENSCHAFT: SPANISCH

Müller, R., "Zur Wiedergabe deutscher Kausalkonstruktionen im Französischen, Spanischen und Italienischen. Überlegungen zum deutsch-romanischen Sprachvergleich", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 59, Leipzig 1987, S. 32-40 Peters, Helwin, "Análisis traduccional de un catálogo de la VEB Polygraph Leipzig", in: Zeitschrift für Fremdsprachen 1, Leipzig 1989, S. 34-37 Peters, Helwin, "Partes oracionales alemanas transformables en gerundios durativos", in: G. Wotjak, A. Regales (Hg.), Studien zum Sprachvergleich Deutsch-Spanisch, Valladolid 1988, S. 65-74

S.7.4. Lehrbücher Banús, Enrique (mit Alberto Gil), Kommentierte Übersetzungen Deutsch-Spanisch (mit Grammatikanhang), Bonn 21989 Dueñas de Haensch, Marina, et. al., Langenscheidts Grundwortschatz Spanisch, München (Langenscheidt Verlag Berlin) 1989 Fuß, Albert, F. Jambrina, A. San Miguel, ¡Qué barbaridad! I, Einführung in die spanische Sprache. Kontrastiv-kognitiver Sprachkurs auf audiovisueller Grundlage, Tübingen (Niemeyer) 1988 (2., verbesserte Auflage, mit Begleitmaterial: 3 Videobänder, System VHS) Gil, Alberto, Fundamentos - Intensivkurs Spanisch, Bonn 1989 Haensch, Günther, Hans Schneider, Español vivo. Ejercicios prácticos de lengua española, München 1988 Pfeiffer, Erna, "Spanische Lehrwerke in Ost und West. Versuch einer vergleichenden Inhaltsanalyse neuerer Spanischlehrwerke der BRD und DDR auf der Basis quantitativer Methoden", in: HDSV 48, März 1988, S. 150-159 Pfeiffer, Erna, "Spanischlehrbücher im Vergleich. Versuch einer Gegenüberstellung neuerer Spanischlehrwerke der BRD und DDR auf der Basis quantitativer Analysen", in: Neusprachliche Mitteilungen aus Wissenschaft und Praxis 2,1987, S. 108-114 Rohwedder, E., Taschenlehrbuch Spanisch, Leipzig 21988

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

143

S.7.5. Einzelfragen Christ, Ingeborg, "Die Entdeckung Hispanoamerikas für den Spanischunterricht", in: W. Lörscher, R. Schulze (Hg.), Perspectives on Language in Performance, Tübingen (G. Narr) 1987, S. 839-856 Christ, Ingeborg, "Spanisch als neueinsetzende Fremdsprache ab Jahrgangsstufe 11", in: HDSV 45,1987, S. 58-78 (auch als Broschüre, Nürnberg: DSV 1987) Christ, Ingeborg, "Zur Auswahl von Sachinhalten im Spanischunterricht", in: HDSV 1989, H. 53, S. 135-143 Rohwedder, E., "Kommentierter Text: Hispanoamérica - se hace camino al hablar", in: Fremdsprachen 2,1989, S. 126-128 Rohwedder, E., "Kommentierter Text: La mujer que escribió un diccionario", in: Fremdsprachen 4,1988, S. 256-258 Werner, Reinhold, Rezension: "Alba Valencia, Violy Hermansen, El léxico de los estudiantes de cuarto año medio: el verbo. Materiales, Santiago (Chile) 1985", in: Lebende Sprachen 32, Berlin, München 1987, S. 143

L.P. Literaturwissenschaft: Portugiesisch L.P.l. Allgemeines L.P.1.1. Bibliographien und Anthologien Schönberger, Axel, Teo Ferrer de Mesquita, "Bibliografía de novidades em lingua portuguesa (6): Livros de lusoafricanistica", in: Lusorama 8, November 1988, S. 130-134 L.P.1.2. Literaturwissenschaftliche Forschungsberichte Siebenmann, Gustav, "Situa^äo actual dos estudos luso-brasileiros na Sui§a", in: Actas do Congresso sobre a situagäo actual da lingua portuguesa no mundo, 1983, Lisboa 1987 (erschienen 1988), S. 734-742 Woll, Dieter, Rezension: "Revista de Letras, Säo Paulo, Bd. 23,1983, Bd. 24,1984, Bd. 25, 1985", in: ZRPh 104,1988, S. 518f

144

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

L.P.1.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Caetano da Rosa, Luciano, Rezension: "Dieter Messner (Hg.), Studia Lusitanica Salzburgensia, Salzburg (Institut f. Romanistik) 1988 (Salzburger Romanistische Schriften 11)", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 137-139 Kalwa, Erich, Mitarbeit an: G. Gurst, S. Hoyer, E. Ullmann, Ch. Zimmermann (Hg.), Lexikon der Renaissance, Leipzig 1989 L.P.1.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Barrento, Joäo, "A recepgäo da literatura alemä contemporánea em Portugal", in: Lusorama 10, November 1989, S. 9-21 Barrento, Joäo, "Offener Brief an Marcel Reich-Ranicki (FAZ)", in: Lusorama 8, November 1988, S. 149-150 Birner, Angela, "Relagöes entre estórias tradicionais na literatura portuguesa e brasileira", in: Anais do I. Congresso Internacional de literatura nordestina, Recife 1988, S. 205-216 Hempel, Wido, "Sobre a imagem de Portugal na Alemanha durante a primeira metade do século XVIH", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenajem a Joseph M. Piel por ocasiäo do seu 85 aniversário, Tübingen (Niemeyer) 1988, S. 713-727 Lind, Georg Rudolf, "Kann der Übersetzer den Autor korrigieren?", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 60-72 Linnartz, Bruno, "Ali näo havia electricidade: Ein spätes Gedicht von Pessoa-Campos, im Zusammenhang mit seiner Übersetzung durch Georg Rudolf Lind neu betrachtet", in: Lusorama 8, November 1988, S. 22-32 L.P.2. Poetik, Geschichte und Theorie der Literaturwissenschaft L.P.2.2. Rhetorik Gil, Alberto, "O sermäo no sermäo - Predigt und Metapredigt bei Antönio Vieira", in: APK19, Münster 1988, S. 233-250

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

145

L.P.2.4. Methodenreflexion, Terminologie Hess, Rainer, Gustav Siebenmann, Mireille Frauenrath, Tilbert Stegmann, Literaturwissenschaftliches Wörterbuch für Romanisten, Tübingen (Francke) 1989 (dritte, völlig neu bearbeitete und erweiterte Auflage) (UTB 1373)

L.PJ. Portugal im Mittelalter und im 15. Jahrhundert L.P.3.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Mettmann, Walter, Die volkssprachliche apologetische Literatur auf der Iberischen Halbinsel im Mittelalter, Opladen (Westdeutscher Verlag) 1987

L.P.3.8. Werke nach Autoren

Alfonso X, el Sabio Mettmann, Walter, "A Collection of Miracles from Italy as a Possible Source of the 'Cantigas de Santa Maria'", in: Bulletin of the Cantigueiros 1,1988, S. 75-82 Mettmann, Walter, "Algunas observaciones sobre la génesis de las 'Cantigas de Santa Maria' y sobre el problema del autor, in: Israel J. Katz, John E. Keller (Hg.), Studies on the 'Cantigas de Santa Maria', Art, Music, and Poetry, Madison 1987, S. 355-366 Mettmann, Walter, "Die Quellen der ältesten Fassung der 'Cantigas de Santa Maria'", in: Arnold Arens (Hg.), Text-Etymologie, Untersuchungen zu Textkörper und Textinhalt, Festschrift für Heinrich Lausberg zum 75. Geburtstag, Stuttgart 1987, S. 177-182 Mettmann, Walter, Alfonso X, el Sabio, 'Cantigas de Santa Maria'", Bd. 2, Madrid (Clásicos Castalia) 1988 Mettmann, Walter, Alfonso X, el Sabio, 'Cantigas de Santa Maria'", Bd. 3, Madrid (Clásicos Castalia) 1989

Meogo, Pero Ferreiro Alemparte, Jaime, "A poesía de Pero Meogo: Tènue fio narrativo e lírica efusáo ( T r a d u c o do castelhano para o portugués por Luciano Caetano da Rosa)", in: Lusorama 9, Mai 1989, o A .

146

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

L.P.4. Portugal im 16. und 17. Jahrhundert L.P.4.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Briesemeister, Dietrich, "Die Rolle von Sprache und Dichtung bei der Ausbildung des frühneuzeitlichen Nationalbewußtseins in Portugal", in: Klaus Garber (Hg.), Nation und Literatur im Europa der Frühen Neuzeit, Tübingen (Niemeyer) 1989, S. 329-343 Briesemeister, Dietrich, "Im Zeichen des Kreuzes: Landnahme und Mission - Literatur in Brasilien - Brasilianische Literatur", in: Josef Stumpf, Ulrich Knefelkamp (Hg.), Brasiliana. Vom Amazonenland zum Kaiserreich. Katalog zur Ausstellung mit Beständen der Robert Bosch GmbH, Heidelberg (Universitätsbibliothek) 1989, S. 45-54 und S. 116130 L.P.4.4. Literarische Gattungen Briesemeister, Dietrich, "Das jesuitische Schuldrama und die portugiesischen Entdeckungen. 'La Tragicomedia del Rey Dom Manoell' (1619)", in: Chr. Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart, Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26-02.-01-03.1987, Hamburg (Buske) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 309-324 Pögl, Johann, "Anmerkungen zu einer Theorie des Erzählens bei Trancoso und F. Rodrigues Lobo", in: Studia Lusitanica Salzburgensia, Salzburger Romanistische Schriften, XI, 1988, S. 69-90 L.P.4.5. Themen und Motive Janer Mulet, Maria de la Pau, "A fun;äo moralizadora da figura do Diabo na obra de Gil Vicente", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 23-29 Messner, Dieter, "Como remediar o estado de Malaca conquistada?", in: Lusorama 10, 1989, S. 22-28 Pögl, Johann, "Nachklänge der História trágico-marítima in der Comedia des Siglo de Oro", in: Portugiesische Forschungen der Görres-Gesellschaft, Reihe I, Bd. 19,1984-1987, Münster 1988, S. 71-85

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

147

L.P.4.8. Werke nach Autoren Camdes, Luis de

Elwert, Theodor, "Die Rolle der Erotik in den 'Lusiaden' des Camöes", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiáo do seu 85° aniversario, Tübingen (Niemeyer) 1988, S. 513-529; auch in: Theodor Elwert, Studien zu den romanischen Sprachen und Literaturen, Bd. 10, Stuttgart (Franz Steiner Verlag, Wiesbaden) 1989 Metzeltin, Michael, "Configura?5es sintáticas e seu possível significado na Can;aö IX de Luis de Camöes", in: G. Lüdi, A. Stricker, J. Wüest (Hg.), Romania ingeniosa. Festschrift für Prof. Dr. G. Hilty, Bern (Lang) 1987, S. 335-346 Metzeltin, Michael, "Dynamics of Cohesion in Lyrical Texts", in: M.-E. Conté, J.S. Petöfi und E. Sözer (Hg.), Text and Discourse Connectedness, Amsterdam (Benjamins) 1989, S. 271-280 Werner, Reinhold, "Die Reden in den Lusiadas", in: Dieter Messner (Hg.), Studia Lusitanica Salzburgensia, Salzburg 1988 (Salzburger Romanische Schriften XI), S. 9-68

Vemey,

LuisAntönio

Briesemeister, Dietrich, "Luis Antönio Verneys Kritik an der Kanzelberedsamkeit in Portugal", in: Brigitte Winklehner (Hg.), Literatur und Wissenschaft. Begegnung und Integration. Festschrift für Rudolf Baehr, Tübingen (Stauffenberg) 1987, S. 425-441 Vicente, Gil

Chaves de Melo, Gladstone, "O prólogo do 'Auto da Mofina Mendes' de Gil Vicente: urna nova leitura", in: Lusorama 8, November 1988, S. 51-61 Janer Mulet, Maria de la Pau, "A fun^áo moralizadora da figura do Diabo na obra de Gil Vicente", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 23-29 L.P.5. Portugal im 18. Jahrhundert L.P.5.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Chaves de Melo, Gladstone, "A terceira vertente", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 49-59

148

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

L.P.6. Portugal im 19. Jahrhundert L.P.6.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Wilhelm, Eberhard Axel, "Os algarvios säo sujos e estúpidos? - Como um alemäo viu o Algarve em 1846", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 38-43

L.P.6.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Sequeira, Rosa Maria, '"Amor de Perdigäo': Contribuiföes para o estudo do narrador", in: Lusorama 6, November 1987, S. 22-27 Siepmann, Helmut, Portugiesische Literatur des 19. und 20. Jahrhunderts, Darmstadt (Wissenschaftliche Buchgesellschaft) 1987 (Grundzüge, Bd. 65)

L.P.6.5. Themen und Motive Sequeira, Rosa Maria, "De Cdsario Verde a Alvaro de Campos: a evolugao do objecto po6tico", in: Lusorama 8, November 1988, S. 33-41

L.P.6.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Siepmann, Helmut, Rezension: "Lia Noemia Rodrigues Correia Raitt, Garrett and the English Muse, London 1983", in: RJb 37,1986 (erschienen 1987), S. 341-343

L.P.6.8. Werke nach Autoren

Castelo Bronco, Camilo Schönberger, Axel, Rezension: "Camilo Castelo Branco, 'Das Verhängnis der Liebe', aus dem Portugiesischen von Curt Meyer-Clason, Freiburg (Beck & Glückler) 1988,", in: Lusorama 7,1988, S. 146-148

Ega de Queirós, José Maria Birner, Angela, "Die naturwissenschaftliche Genesisinterpretation von Ega de Queirós in seiner Kurzgeschichte 'Adäo e Eva no Pariso'", in: Dieter Messner (Hg.), Studia Lusitanica Salzburgensia, Salzburg 1988, S. 123-144

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

149

Schlosshan, Ricarda, Rezension: "José Maria E j a de Queirós, Stadt und Gebirg, Zürich (Manesse) 31988 (Roman, übersetzt von Curt Meyer-Clason, Manesse Bibliothek der Weltliteratur)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 89-93

Verde, Cesärio Sequeira, Rosa Maria, "A propòsito do centenärio da morte de Cesärio Verde: Cesärio Verde e as classificagòes da critica", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 30-38

L.P.7. Portugal im 20. Jahrhundert L.P.7.1. Bibliographien und Anthologien Caetano da Rosa, Luciano, Rezension: "Antologia de poetas oliventinos, Olivenga (Ed. Extremo Ayuntamiento de Olivenza) 1983, ou temas e motivos de poesia oliventina", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 140-145 Schönberger, Axel, Rezension: "Curt Meyer-Clason, Dieter Offenhäuser (Hg.), Portugiesische Erzählungen des zwanzigsten Jahrhunderts, Freiburg (Beck & Glückler) 1988", in: Lusorama 8, November 1988, S. 144-145

L.P.7.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Meyer-Clason, Curt, "Portugal zwischen Gestern und Morgen", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 9-25 Wilhelm, Eberhard Axel, "Judeus na Madeira refugiados dos nazis: No rasto duma famflia de medicos de Hamburgo", in: Lusorama 6, November 1987, S. 43-50

L.P.7.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Siepmann, Helmut, "Die portugiesische Literatur der Gegenwart - Eine Entdeckung für den Rest Europas", in: EG-Magazin, H. 9, Baden-Baden (Nomos), September 1988, S. 2628; auch in: Tranvia - Revue der Iberischen Halbinsel, Nr. 11, Dezember 1988, S. 73f Siepmann, Helmut, Portugiesische Literatur des 19. und 20. Jahrhunderts, Darmstadt (Wissenschaftliche Buchgesellschaft) 1987 (Grundzüge, Bd. 65)

150

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

L.P.7.4. Literarische Gattungen Güntert, Georges, "Anälise do poema 'Tabacaria'", in: APK, Bd. 19,1984-87, S. 138-149 Hess, Rainer, "Briefessay über 'O Rio triste* von Fernando Namora", in: Lusorama 8, Frankfurt/M., November 1988, S. 42-50, S. 171 (Zusammenfassung) Pörtl, Klaus, "Skizzen zum portugiesischen Theater der Gegenwart", in: W. Floeck (Hg.), Tendenzen des Gegenwartstheaters, Tübingen (Francke) 1988, S. 101-118 L.P.7.5. Themen und Motive Birner, Angela, "L'Histoire d'Inès de Castro dans des feuillets de colportage du XX e siècle", in: Littérature orale traditionelle populaire. Actes du Colloque Paris, 20-22 Novembre 1986, Paris 1987, S. 371-384 Schümm, Petra, Rezension: "Fernanda Silva-Brummel, E todos, todos se vâo: Emigration und Emigranten in der portugiesischen Literatur, Frankfurt/M. (Haag + Herchen) 1987 (Untersuchungen zur Romanischen Philologie, N.F., Bd. 9)", in: Lusorama 8, November 1988, S. 140-143 Sequeira, Rosa Maria, "De Césario Verde a Alvaro de Campos: a evoluçâo do objecto poético", in: Lusorama 8, November 1988, S. 33-41

L.P.7.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Campo, José Luis de Azevedo do, "Ausgewählte Kurzerzählungen von Miguel Torga Eine Übersetzungsstudie", in: Lehr- und Arbeitshefte zur Lusitanistik/Hispanistik der Wilhelm-Pieck-Universität Rostock, H. VII, 1989, S. 1-57 Kalwa, Erich, "Die Verantwortung des Intellektuellen vor der Geschichte. Jaime Cortesâo und der national-revolutionäre Krieg in Spanien", in: BRPh 26,1, Berlin 1987, S. 15-23 Meyer-Clason, Curt, "Die Rezeption portugiesischer Literatur im deutschen Sprachraum", in: Lusorama 8, November 1988, S. 8-18 Meyer-Clason, Curt, "Luanda: Über das Unübersetzbare", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 73-90

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

151

L.P.7.8. Werke nach Autoren Boals, Augusto Woll, Dieter, Rezension: "Henry Thorau, Augusto Boals, Theater der Unterdrückten in Theorie und Praxis, Rheinfelden 1982,", in: ASNSL 224,1987, S. 462-464 Campos, Alvaro de Dirscherl, Klaus, "Pessoas problematischer Futurismus - Alvaro de Campos zwischen Sensibilität und Intertextualität", in: Portugiesische Forschungen der Görres-Gesellschaft, Reihe I, Bd. 19,1984-1987, S. 150-161 Castro, Ferreira de Lustig, Wolf, "Ferreira de Castro als Zeitgenosse des Neorealismus: A La e a Neve", in: IR 27/28,1988, S. 114-127 Caetano da Rosa, Luciano Simöes, Manuel, Rezension: "Luciano Caetano da Rosa, 'Teu nome de Liberdade', Beja 1983", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 57 Fonseca, Manuel da Wilhelm, Eberhard Axel, Rezension: "Pequeños episódios duma viagem de Vila Real a Sagres - Manuel da Fonseca, 'Crónicas Algarvias'", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 57-59 Gersào, Teolinda Gärtner, Hans-Martin, Rezension: "Teolinda Gersäo, Malerin eines Universums oszillationsartiger Schwingungen und unmerklicher Zustandsveränderungen: Gedanken bei der Lektüre von 'Landschaft und Meer im Hintergrund'", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 138-139

152

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

Jorge, Lidia Brauer-Figueiredo, Maria Fätima, "Lidia Jorge und ihre Romane", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 26-34 Schümm, Petra, Rezension: "Lidia Jorge, Der Tag der Wunder, Freiburg (Beck & Glückler) 1989 (aus dem Portugiesischen von Maralde Meyer-Minnemann, Nachwort von Dieter Offenhäuser)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 93-96 Namora, Fernando Hess, Rainer, "Briefessay über 'O Rio triste' von Fernando Namora", in: Lusorama 8, November 1988, S. 42-50, S. 171 (Zusammenfassung) Oliveira, Carlos de Schönberger, Axel, Rezension: "Carlos de Oliveira, 'Eine Biene im Regen', aus dem Portugiesischen von Curt Meyer-Clason, Freiburg (Beck & Glückler) 1988", in: Lusorama 7,1988, S. 149-150 Pessoa, Fernando Dirscherl, Klaus, "Pessoas problematischer Futurismus - Alvaro de Campos zwischen Sensibilität und Intertextualität", in: Portugiesische Forschungen der Görres-Gesellschaft, Reihe I, Bd. 19,1984-1987, S. 150-161 Hess, Rainer, Rezension: "Fernando Pessoa, Dokumente zur Person und ausgewählte Briefe, Zürich (Ammann) 1988 (aus dem Portugiesischen übersetzt und mit einem Nachwort versehen von Georg Rudolf Lind) oder 'Fernando Pessoa, der unvollendete Dichter'", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 131-135 Linnartz, Bruno, "Ali näo havia electricidade: Ein spätes Gedicht von Pessoa-Campos, im Zusammenhang mit seiner Übersetzimg durch Georg Rudolf Lind neu betrachtet", in: Lusorama 8, November 1988, S. 22-32 Siebenmann, Gustav, "Pessoa en las tierras germánicas", in: Revista Aleph, Nr. 65, Manizales (Kolumbien), April-Juni 1988, S. 21-26 Siepmann, Helmut, "Fernando Pessoa und die Tradition des literarischen Zitats", in: APK 19 (1984-87), Münster 1988, S. 162-171

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

153

Pinto Correia, Clara Caetano da Rosa, Luciano, Rezension: "Clara Pinto Correia, 'Adeus, Princesa', Lisboa (Relögio d'Agua), s.d., ou o talento näo isento de soflstica", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 136-137 Sá-Cameiro, Mário de Woll, Dieter, Rezension: "Pamela Bacarisse - A Alma Amortalhada. Mário de SáCarneiro's Use of Metaphor and Image", in: RF 99,1987, S. 488-490 Simóes, Manuel Caetano da Rosa, Luciano, Rezension: "As substáncias clandestinas: Manuel Simóes, 'Canto Mediterráneo', Lisboa (Peregrinado) 1987", in: Lusorama 6, November 1987, S. 59-60 Sttau Monteiro, Luis de Pörtl, Klaus, "'A Guerra Santa' von Luis de Sttau Monteiro. Portrait eines streitbaren Portugiesen unserer Tage", in: J. Albrecht, H.W. Drescher, H. Göhring, N. Salnikow (Hg.), Translation und interkulturelle Kommunikation, Frankfurt/M., Bern 1987, S. 339344 L.P.8. Lateinamerikanische und außereuropäische Literatur L.P.8.1. Bibliographien und Anthologien Schönberger, Axel, "Empfehlungen für das Studium der Lusoafrikanistik", in: Lusorama 8, November 1988, S. 122-129 Siebenmann, Gustav, "Os estudos latino-americanos nos países de idioma alemäo", in: Humboldt (ed. luso-brasileira) 47, München 1983, S. 59-63; auch in: Letras de Hoje 24, Porto Alegre 1989, S. 51-64

L.P.8.7. Anonyme Werke, Volksdichtung und Folklore Daus, Ronald, "O cangaceiro na literatura de cordel (urna revisäo)", in: Anais, Congresso de Literatura Nordestina 1, Recife 1988, S. 217-223

154

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

L.P.8.8. Werke nach Autoren Alencar, José de

Armbruster, Claudius, Rezension: "Ingrid Schwamborn, Die brasilianischen Indianerromane 'O Guarani', 'Iracema', 'Ubirajara' von José de Alencar, Frankfurt/M., Bern, New York, Paris (Lang) 1987 (Bonner romanistische Arbeiten, Bd. 22)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 116-121 Schwamborn, Ingrid, Die brasilianischen Indianerromane 'O'Guarani', 'Iracema', 'Ubirajara' von José de Alencar, Frankfurt/M., Bern, New York, Paris (Peter Lang) 1987 (Bonner Romanistische Arbeiten 22) L.P.9. Lateinamerikanische und außereuropäische Literatur im 20. Jahrhundert L.P.9.1. Bibliographien und Anthologien Augel, Johannes, Moema Párente (Hg.), Schwarze Poesie. Poesia Negra. Afrobrasilianische Dichtung der Gegenwart. Portugiesisch-Deutsch, St. Gallen, Köln (Edition diá) 21988 (herausgegeben und eingeleitet von Moema Párente Augel, übersetzt aus d. bras. Portugiesisch von Johannes Augel) Mertin, Ray-Güde, Rezension: "Irwin Stern (Hg.), Dictionary of Brazilian Literature, Westport (Greenwood Press) 1988", in: Lusorama 10, November 1989, S. 125-126 Schlosshan, Ricarda, Rezension: "Ray-Güde Mertin (Hg.), 'Tigerin und Leopard': Erotische Erzählungen brasilianischer Autorinnen, Zürich (Ammann) 1988 (ausgewählt von Márcia Denser)", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 145-148 Schönberger, Axel, "Empfehlungen für das Studium der Lusoafrikanistik", in: Lusorama 8, November 1988, S. 122-129 Siebenmann, Gustav, "Os estudos latino-americanos nos países de idioma alemäo", in: Humboldt (ed. luso-brasileira) 47, 1983, S. 59-63; auch in: Letras de Hoje 24, Porto Alegre 1989, S. 51-64 Stefanovics, Tomás, Rezension: "Erhard Engler (Hg.), Erkundungen: 38 brasilianische Erzähler, Ost-Berlin (Verlag Volk und Welt) 1988", in: Lusorama 10, November 1989, S. 110-111

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

155

L.P.9.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Kuder, Manfred, Die Fünf. Afrikanische Staaten portugiesischer Sprache, Bonn 1989 Münzel, Mark, "O irmäo seivagem de Júpiter: Como os missionários tentaram levar um Deus cristáo aos indios Tupinambá e Guaraní', in: Lusorama 6, November 1987, S. 31-42 Schlosshan, Andrea, Rezension: "Emmanuel Chukwuemeka Nwezeh, Literature and Colonialism in Lusophone Africa [1880-1961], Lagos/Nigeria (Centre for Black and African Arts and Civilization) 1986 (erschienen 1989)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 141-144 Schlosshan, Ricarda, Rezension: "Sebastiäo Bastos, 'Mein Wald am Ufer des großen Flusses': Ein Amazonas-Indianer erzählt die Geschichte seines Lebens, aufgezeichnet und herausgegeben von Claude Mossé, Bornheim-Merten (Lamuv) 1987, in: Lusorama 10, November 1989, S. 106-110 Schönberger, Axel, Rezension: "Manfred Kuder (Hg.), DASP-Jahrbuch 1988: Zivilisation, Sprache und Literatur der afrikanischen Staaten portugiesischer Sprache, Bonn (DASP) 1988 (Sonderband der DASP-Hefte)", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 164-166 Schönberger, Axel, Rezension: "Manfred Kuder, Die Republik Kap Verde, Bonn (Deutsche Afrikastiftung) 1985 (Schriftenreihe 35)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 153-154 Schönberger, Axel, Rezension: "Manfred Kuder, Zur Landeswissenschaft der Volksrepublik Angola, Bonn (Deutsche Afrikastiftung) 1986 (Schriftenreihe 39)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 144-146 Schönberger, Axel, Rezension: "Michael Offermann, Angola zwischen den Fronten: internationales Umfeld, sozioökonomisches Umfeld, Innenpolitik, Pfaffenweiler (Centaurus) 1988 (Reihe Politikwissenschaft 1), zugleich Diss. Berlin 1987", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 166-169 Veser, Ernst, "Zur Veränderung der sowjetischen Politik im südlichen Afrika am Beispiel Angolas", in: Lusorama 10, November 1989, S. 65-88 L.P.9.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Caetano da Rosa, Luciano, "Über Literatur und nationale Befreiung am Beispiel Angolas (1)", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 52-56

156

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

Caetano da Rosa, Luciano, "Über Literatur und nationale Befreiung am Beispiel Angolas (2)", in: Lusorama 8, November 1988, S. 108-121 Heilmair, Hans-Peter, "Cabo Verde-Dynamik und (Dis)Kontinuität im literarischen Prozeß", in: DASP-Jahrbuch 1989, Die Republik Kap Verde, Bonn (DASP) 1989 (Sonderband 3 der DASP-Hefte, Nr. 19), S. 14-26 Schlosshan, Andrea, Rezension: "Emmanuel Chukwuemeka Nwezeh, Literature and Colonialism in Lusophone Africa [1880-1961], Lagos/Nigeria (Centre for Black and African Arts and Civilization) 1986 (erschienen 1989)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 141-144 Siebenmann, Gustav, "Die Figur des 'Caboclo' in der Literatur des brasilianischen Nordostens, 1. Teil"/"A figura do 'caboclo' na literatura do Nordeste do Brasil, l a parte", in: Deutsch-Brasilianische Hefte/Cuadernos Germano-Brasileiros, Jg./Ano XXVI, Nr. 4/1987, S. 220-227; Idem (2. Teil/2 a parte) ibidem, Jg./Ano XXVI, Nr. 5/1987, S. 310-315 Sölken-Höhn, Stefanie, "'Das Schwein im Hochhaus': eine angolanische Satire", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 91-94 L.P.9.4. Literarische Gattungen Hilger, Gerd, Rezension: "Sabine Möller-Zeidler, Sozialkritisches Volkstheater in Brasilien in den siebziger Jahren: Eine Untersuchimg unabhängiger Theaterarbeit in einer Phase der politischen Repression, Berlin 1986 (Dissertation)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 121-125 Lyra, Pedro, "A poesia contemporänea no Brasil", in: Lusorama 6, November 1987, S. 2831 Schlosshan, Andrea, Rezension: "Christa Serauky (Hg.), Märchen aus Angola: Der Streit mit Kalunga, Hanau (Müller & Kiepenheuer) 1986 (übersetzt von Christa Serauky und Gotthard Schön)", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 169-175

L.P.9.5. Themen und Motive Augel, Moema Parente, "Angùstia, revolta, agressäo e denùncia: A poesia negra de Oswaldo de Camargo e de Cuti", in: Thomas Bremer, Julio Penate Rivero (Hg.), Literaturas más allá de la marginalidad, Gießen, Neuchätel (Asociación de Estudios de Literaturas y Sociedades de América Latina) 1988, S. 130-148

LITERATURWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

157

Augel, Moema Parente, "Carolina Maria de Jesus, Abfallsammlerin und Autorin des 'Tagebuchs der Armut'", in: Schritte ins Offene, Nr. 5, Zürich, Sept./Okt. 1987, S. 10-13 Augel, Moema Parente, "Infame Vergangenheit - Stolze Helden. Ein Aspekt der afrobrasilianischen Dichtung", in: Brasilien Nachrichten 98, Osnabrück 1988, S. 12-18 Augel, Moema Parente, "Izabel versus Zumbi: Der 13. Mai aus der Sicht afrobrasilianischer Dichter", in: Literaturnachrichten Afrika - Asien - Lateinamerika 18, 1988, S. 25-27 Augel, Moema Parente, "Mein Vers spricht vom Schrei. Ein Portrait der afrobrasilianischen Dichter Oswaldo de Camargo und Cuti", in: IKA, Zeitschrift für internationalen Kulturaustausch 35, Stuttgart 1988, S. 5-8 Schlosshan, Ricarda, Rezension: "Ray-Güde Mertin (Hg.), 'Tigerin und Leopard': Erotische Erzählungen brasilianischer Autorinnen, Zürich (Ammann) 1988 (ausgewählt von Märcia Denser)", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 145-148 Schlosshan, Andrea, Rezension: "Emmanuel Chukwuemeka Nwezeh, Literature and Colonialism in Lusophone Africa [1880-1961], Lagos/Nigeria (Centre for Black and African Arts and Civilization) 1986 (erschienen 1989)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 141-144

L.P.9.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Meyer-Clason, Curt, "Der brasilianische Schriftsteller und sein Verhältnis zu Europa", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 10-30 Meyer-Clason, Curt, "Luanda: Über das Unübersetzbare", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 73-90 L.P.9.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Birner, Angela, "Adaptado singular duma estória tradicional popular pelo poeta brasileiro Joäo Martins de Ataíde", in: Usina, Revista de Artes do Espado Cultural, 6, Joäo Pessoa, August 1989, S. 24-29

158

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

L.P.9.8. Werke nach Autoren Amado, Jorge Engler, Erhard, "Jorge Ainados 'Tieta do Agreste' - Anspruch und Wirklichkeit", in: Menschenbild und Literaturverhältnisse des Romans der 60er und 70er Jahre in Frankreich und Lateinamerika, Berichte, H. 2, 7. Jg., Humboldt-Universität zu Berlin, Berlin 1987, S. 40-47 Barbeitos, Arlindo Cardaci;, Laura, "'Nozoji' de Arlindo Barbeitos", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 49-52 Lispector, Ciarice Ring, Ano, "'A Hora da Estrela'" - Schrei der Stimmlosen und Sternstunde Lispectorscher Prosa", in: Lateinamerika 23,1988,1, S. 35-44 Rey, Marcos Ferrando i Meliä, Ferran, Rezension: "Marcos Rey, 'Memoiren eines Gigolo', Stuttgart (Klett-Cotta) 21988 (übersetzt von Karin Schweder-Schreiner)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 103-105 Soromenho Castro, Fernando Montero de Nwezeh, Emmanuel Chukwuemeka, "Castro Soromenho und René Maran: Eine vergleichende Studie", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 109-127

P. Sprachwissenschaft: Portugiesisch P.l. Allgemeines P.l.l. Bibliographien Schönberger, Axel, Teo Ferrer de Mesquita, "Bibliografía de novidades em lingua portuguesa (6): Livros de lusoafricanistica", in: Lusorama 8, November 1988, S. 130-134

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

159

P.1.3. Geschichte des Faches Ettinger, Stefan, "Friedrich Diez und die Anfänge des Portugiesischunterrichts im deutschsprachigen Raum", in: K. Bochmann, M. Perl, G. Wotjak (Hg.), Leipziger Romanistische Beiträge, Leipzig 1988 (Materialien romanistischer Kolloquia, die 1987 an der Karl-Marx-Universität Leipzig veranstaltet und im Auftrag des Rektors der Universität herausgegeben wurden), S. 10-31 Ettinger, Stefan, "Friedrich Diez e os primórdios do ensino do portugués na Alemanha", in: Instituto de Cultura e Lingua Portuguesa, Revista 12/13, Lissabon 1988, S. 102-109 Siebenmann, Gustav, "55 Jahre Hispanistik, Lusitanistik und Lateinamerikanistik an der Hochschule St. Gallen", in: Rolf Dubs et.al. (Hg.), Der Kanton St. Gallen und seine Hochschule, St. Gallen (HSG) 1989, S. 329-340 P.1.4. Forschungsberichte (allgemein) Möller-Soler, Maria-Lourdes (mit Axel Schönberger), "Portugiesische Themen an den Hochschulen der Bundesrepublik, Österreichs und der deutschsprachigen Schweiz im WS 1987/88", in: Lusorama, 7,1988, S. 158-165 Perl, Matthias, Rezension: "G. de Granada, Estudios de Lingüistica Afro-Romänica, Valladolid 1985", in: Asien, Afrika, Lateinamerika 1, Berlin 1987, S. 187 Schönberger, Axel, "Empfehlungen für das Studium der Lusoafrikanistik", in: Lusorama 8, November 1988, S. 122-129 Woll, Dieter, Rezension: "Revista de Letras, Säo Paulo, Bd. 23,1983, Bd. 24,1984, Bd. 25, 1985", in: ZRPh 104,1988, S. 518f P.2. Geschichte der Sprache P.2.1. Allgemeines Schmitt, Christian, Rezension: "Robert A. Hall (Jr.), Proto-Romance Morphology, Amsterdam, Philadelphia 1983", in: RLiR 52,1988, S. 254-257

160

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

P.2.2. Sprachgeschichte bis 1500 Eberenz, Rolf, "Conciencia lingüística y prenacionalismo en los reinos de la España medieval", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26.2.-13.1987, Hamburg (Buske) 1989, (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 201-210 P.2.3. Sprachgeschichte nach 1500 Leiste, Doris, Die portugiesische Sprache in Mocambique - eine Untersuchung zur Entwicklung der Sprachsituation von der Kolonialzeit bis in die Gegenwart, Leipzig 1988 (Diss. A.) Schmitt, Christian, Rezension: "John Earl Joseph, Eloquence and Power. The Rise of Language Standards and Standard Languages, London (Frances Pinter) 1987, in: ZRPh 105,1989, S. 363-368 P.2.4. Literatur- und Kultursprache Flasche, Hans, "Particularidades da caracterizado lingüística do P. António Vieira pelo P. Francisco José de Isla", in: Actas do Primeiro Congresso da Associagáo Internacional de Lusitanistas, Poitiers 1988, S. 265-274 Heilmair, Hans-Peter, "Schreiben - aber wie? Zur Sprachproblematik in der kapverdianischen Literatur", in: DASP-Jahrbuch 1988: Zivilisation, Sprache und Literatur der afrikanischen Staaten portugiesischer Sprache, Bonn (DASP) 1988 (Sonderband 2 der DASP-Hefte, Nr. 15), S. 53-64 P.2.5. Zu einzelnen Texten und Epochen Hilty, Gerold, "Das achte Buch des 'Libro conplido'. Spanische Grundlage und portugiesische Übersetzung", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do seu 85° aniversário, Tübingen (Niemeyer) 1988, S. 251-270

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

161

P.3. Sprachbeschreibung (Teil 1) P.3.1.2. Handbücher Kröll, Heinz, Rezension, "Clarinda de Azevedo Maia, História do Galego-Portuguès, Estado linguistico da Galiza e do Noreste de Portugal desde o século XIII ao século XIV (Com referencia à situalo do galego moderno), Coimbra (Instituto Nacional de Investigalo Científica), Linguistica 9,1986", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 117-119 Schmidt-Radefeldt (Hg.), Portugiesische Perl, Matthias, Rezension: "J. Sprachwissenschaft, Tübingen 1983", in: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 3, Berlin 1987, S. 444-445 Schmidt-Radefeldt, Jürgen, Rezension: "José A. Palma Gaetano u.a., Grammatik Portugiesisch, München (Max Hueber) 1986", in: RF 100,1988, S. 380-381 Scotti-Rosin, Michael, "Portugiesisch", in: Bausch, Christ, Hüllen, Krumm (Hg.), Handbuch des Fremdsprachenunterrichts, Tübingen 1989, S. 334-338 P.3.2.1. Phonetik und Phonologie Klare, Johannes, "Bemerkungen zum Stand der Untersuchung der Segmentalität und der Suprasegmentalität des Portugiesischen", in: Beiträge zu Sprache und Kultur des galegoportugiesischen Sprachraumes. Berichte 8, H. 15, Humboldt-Universität zu Berlin, Berlin 1988, S. 31-39 P.3.3. Morphosyntax: Grammatik Dietrich, Wolf, "A metafórica gramatical. Sobre o emprego figurativo de certas categorías gramaticais", in: Maria do Carmo Hernández, Actas do II Congresso da Lingua GalegoPortuguesa na Galiza, Ourense 1989, S. 801-809 Körner, Karl-Hermann, "Infinito flexionado e classificagäo das linguas", in: Associa^ao Internacionál de Lusitanistas, Poitiers 1988, S. 579-589 Kröll, Heinz, "Einige Formen der Hervorhebung im Portugiesischen", in: APK, Bd. 19, 1984-1987, S. 187-200 Scotti-Rosin, Michael, "Carl von Reinhardstoettners Grammatik der portugiesischen Sprache", in: Leipziger Romanistische Beiträge, Leipzig (Karl-Marx-Universität Leipzig) 1988, S. 49-57

162

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

P.3.3.4. Pronomen Caetano da Rosa, Luciano, "O pronome pessoal sujeito (neutro) 'eie': urna lacuna nas descrifóes gramaticaìs do Portuguès?", in: Lusorama 6, November 1987, S. 10-14 Kroll, Heinz, "Über das unbestimmte oder generelle Subjekt im Portugiesischen", in: ASNSL, Bd. 224, Jg. 139,2. Halbjahresband 1987, S. 317-328 P.3.3.5. Verb, Verbalkomplex: Modus, Tempus, Aspekt Gärtner, Eberhard, "Der Modus des Verbs in Kompletivsätzen seine semantischen und pragmatischen Grundlagen und seine Verwendung in den sozialen und regionalen Varianten des Portugiesischen", in: Linguistische Studien des Zentralinstituts für Sprachwissenschaften der Akademie der Wissenschaften der DDR, Reihe A, 172, Berlin 1987, S. 125-136 Gärtner, Eberhard, "Zu den Kategorien 'Persönlichkeit' und 'Flexion' beim Infinitiv im Portugiesischen", in: Beiträge zu Sprache und Kultur des galego-portugiesischen Sprachraumes. Berichte. Humboldt-Universität zu Berlin, 8. Jg., H. 15, Berlin 1988, S. 4048 Gärtner, Eberhard, "Zur syntaktischen Charakterisierung von Verben in Wörterbüchern der portugiesischen Sprache", in: Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-ArndtUniversität Greifswald (Gesellschaftswissenschaftliche Reihe 37), H. 2, Greifswald 1988, S. 33-36 Rainer, Franz, Rezension: "Cläudia T.G. de Lemos: 'Ser' and 'estar' in Brazilian Portugiese. With Particular Reference to Child Language Acquisition, Tübingen (Narr) 1987', in: RF 99,1987, S. 431-433 Schmidt-Radefeldt, Jürgen, Rezension: "Alfred Suter, Das portugiesische Pret6rito perfeito composto, Bern (Francke Verlag) 1984", in: RF 99,1987, S. 430-431 Schmitt, Christian, Rezension: "Eduardo Blasco Ferrer, Passato prossimo contro passato remoto nelle lingue romanze laterali, Sassari 1984", in: ASNSL 139,1987, S. 190-191 Thiele, P., Das Tempus-Modus-Aspekt-System der portugiesisch-basierten Kreolsprachen Westafrikas, Bochum 1989 Thiele, P., Das Tempus-Modus-Aspekt-System der portugiesisch-basierten Kreolsprachen Westafrikas (unter besonderer Berücksichtigung des Kapverdischen), Leipzig 1988 (Diss. A.)

SPRACHWISSENSCHAFT, PORTUGIESISCH

163

P.3.3.7. Konjunktion, Partikel, Interjektion Kröll, Heinz, "Ausdrücke der Abweisung und Enttäuschung im Portugiesischen: ' ( o r a ) adeus!', ' ( o r a ) bolas!', '(ora) cantigas!', '(ora) gaita!', '(ora) pflulas!', '(ora) po?a!', '(ora) sebo!', u.a.m.", in: Lusorama 6, November 1987, S. 14-18 Kröll, Heinz, "Portugiesisch 'abrenüncio!', 'tarrenego!', 'tesconjuro!'", in: Lusorama 6, November 1987, S. 7-9 Schmidt-Radefeldt, Jürgen, "Partikeln und Interaktion im deutsch-portugiesischen Sprachvergleich", in: Harald Weydt (Hg.), Sprechen mit Partikeln, Berlin (de Gruyter) 1989, S. 256-266

P.3.3.8. Satzbeschreibung und Satzsemantik Gärtner, Eberhard, Valenzabhängige Konjunktionalsätze Fachsprache, Fremdsprache, Muttersprache, TU Dresden, Sprachwissenschaft, H. 7, Dresden 1988

im Portugiesischen. Sektion Angewandte

P.3.4. Wortbildungslehre Bork, H.D. "L'origine des composés romans verbe-nom", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII e Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes, Trêves (Trier) 1986, Tübingen 1987f, III, o A . Scotti-Rosin, Michael, Rezension, "Antonio José Sandmann, Wortbildungen im heutigen brasilianischen Portugiesisch, Bonn 1986", in: Lusorama 8,1988, S. 138-140 P.3.5. Typologie und Sprachvergleich Gärtner, Eberhard, "Portugiesisch-deutsche Äquivalenzbeziehungen im Bereich valenzabhängiger Sachverhaltsbeschreibungen", in: Linguistische Studien des Zentralinstituts für Sprachwissenschaften der Akademie der Wissenschaften der DDR, Reihe A, 176, Berlin 1988, S. 24-33 Körner, Karl-Hermann, "Die (Nicht-)Veränderlichkeit von frz. 'étant donné(e,s)' und die Umstrittenheit des 'participe absolu' aus portugiesischer Sicht", in: Portugiesische Forschungen der Goerres-Gesellschaft, Aufsätze, Bd. 19,1984-1987, S. 221-232 Körner, Karl-Hermann, "Infinito flexionado e classificaçâo das linguas", in: Associaçâo Internacionäl de Lusitanistas, Poitiers 1988, S. 579-589

164

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

Körner, Karl-Hermann, Korrelative Sprachtypologie. Die zwei Typen romanischer Syntax, Stuttgart (Steiner- Verlag Wiesbaden) 1987 P.4. Lexikologie, Onomastik: Sprachbeschreibung (Teil 2) P.4.1. Allgemeines und Methodologisches Ettinger, Stefan, "Einige 'apontamentos' zur modernen zweisprachigen Lexikographie Deutsch-Portugiesisch und Portugiesisch-Deutsch", in: VR 46,1987, S. 180-247 P.4.2. Wörterbücher P.4.2.1. beschreibend Campo, José Luis de Azevedo do, "Materialien zum Grundwortschatz der portugiesischen Sprache", in: Lehr- und Arbeitshefte zur Lusitanistik/Hispanistik der Wilhelm-PieckUniversität Rostock, H. VI, 1989, S. 1-72 P.4.2.3. mehrsprachig Doli, Cornelia, A. Domingos, Doris Leiste, Kleines Wörterbuch der Falschen Freunde Portugiesisch-Deutsch, Deutsch-Portugiesisch, Leipzig 1988 Klare, Johannes, Wörterbuch Deutsch-Portugiesisch, Leipzig (Verlag Enzyklopädie) 2 1987 (von einem Autorenkollektiv unter der Leitung von Johannes Klare) Klare, Johannes, Wörterbuch Portugiesisch-Deutsch, Leipzig (Verlag Enzyklopädie) 2 1988 (von einem Autorenkollektiv unter der Leitung von Johannes Klare) Kröll, Heinz, Rezension: "Johannes Klare, Wörterbuch Portugiesisch-Deutsch, Leipzig (VEB Verlag Enzyklopädie) 1986 (von einem Autorenkollektiv unter der Leitung von Johannes Klare)", in: ASNSL 224, Jg. 139,1987, S. 204-206 P.4.3. Wortsemantik Rainer, Franz, Rezension: "Cläudia T.G. de Lemos: 'Ser' and 'estar' in Brazilian Portuguese. With Particuliar Reference to Child Language Acquisition, Tübingen (Narr) 1987", in: RF 99,1987, S. 431-433

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

165

P.4.5. Fremdwörter, Lehnwörter Colón, Germán, "Una supuesta área léxica 'italiana' en la Península Ibérica: praeexsuctus 'jamón'", in: Aspects of Language, Studies in Honour of Mario Alinei, II, Amsterdam 1987, S. 93-98 Messner, Dieter, "A difusâo de palavras portugueses: problemas e métodos", in: Lingüistica XXVII, 1987, S. 87-98 Messner, Dieter, "Alguns aspectos do léxico portugués", in: Lusorama 9,1989, S. 46-49 Messner, Dieter, "Aspectos históricos do léxico portugués", in: Studia Lusitanica Salzburgensia, Salzburger Romanistische Schriften, Bd. XI, Salzburg 1988, S. 145-178 Messner, Dieter, "Un Aperçu du Lexique Portugais des XVIIIe et XIXe siècles", in: RLiR, Januar-Juni 1989, S. 189-194 P.4.6. Etymologie Woll, Dieter, "Port.-span. 'sopa', frz. 'soupe', dt. 'Suppe' und rhein. 'zoppen', 'eintauchen'", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do seu 85° aniversärio, Tübingen (Max Niemeyer Verlag) 1988, S. 449-460 P.4.7. Redensarten, Phraseologie Campo, José Luis de Azevedo do, "Anmerkungen zu den komparativen Phraseologismen im Portugiesischen sowie zu deren deutschen Entsprechungen", in: Lusorama 10, November 1989, S. 48-58 Campo, José Luis de Azevedo do, "Anmerkungen zu den Zwillingsformen im Portugiesischen sowie zu deren Äquivalenten im Deutschen", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 37-46 Campo, José Luis de Azevedo do, "Funktional-kommunikative Analyse von Phraseologismen (Portugiesisch/Deutsch)", in: Lehr- und Arbeitshefte zur Lusitanistik/Hispanistik der Wilhelm-Pieck-Universität Rostock, H. II, 1988, S. 1-69 Campo, José Luis de Azevedo do, "Untersuchungen zu den Phraseoschablonen im Portugiesischen", in: BRPh XXVII, H. 2,1988, S. 283-290

166

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

Campo, José Luis de Azevedo do, "Vergleichende Untersuchung von kommunikativen Formeln im angolanischen bzw. im europäischen Portugiesischen", in: Beiträge zu Sprache und Kultur des Galego-Portugiesischen Sprachraumes. Berichte der Humboldt Universität zu Berlin, H. 15, 8. Jg., Berlin 1988, S. 79-91 Hundt, Christine, "Untersuchungen zur Phraseologie des Portugiesischen auf der Basis portugiesischer und brasilianischer Pressetexte", in: Beiträge zu Sprache und Kultur des galego-portugiesischen Sprachraumes, Berichte, Humboldt-Universität zu Berlin, H. 15, Berlin 1988, S. 64-71 Hundt, Christine, "Vergleichende Untersuchungen zur Phraseologie des europäischen und mogambiquanischen Portugiesisch", in: Linguistische Studien, Reihe A/172, Berlin 1987, S. 113-124; auch in: Matthias Perl (Hg.), Beiträge zur Afrolusitanistik und Kreolistik, Bochum - Essener Beiträge zur Sprachwandelforschung, Bd. VI, Bochum 1989, S. 125-134 Kröll, Heinz, "Alliterierende Formeln im Portugiesischen", in: "Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do seu 85° aniversärio, Tübingen (Max Niemeyer Verlag) 1988, S. 271-287 Kröll, Heinz, "Anrufungen Gottes und der Heiligen im Portugiesischen", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 35-44 Kröll, Heinz, "Credo!", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 45-46 Kröll, Heinz, "Cruzes!, Cruzes, canhoto!, Cruzes tarrenego!", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 47-48 Kröll, Heinz, "Die Zahl Sieben im Portugiesischen", in: Lusorama 8, November 1988, S. 62-75 Kröll, Heinz, "Farbbezeichnungen in portugiesischen Vergleichen", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 18-22 Kröll, Heinz, "Humor im portugiesischen Vergleich", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 9-11 Kröll, Heinz, "Portugiesisch 'alma' bei Schimpfwörtern", in: Lusorama 10, November 1989, S. 29-32 Kröll, Heinz, "Portugiesisch 'estar (andar) farto de ...', 'fartar-se de ...', 'que se farta!', 'ä farta'", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 50-53

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

167

Kröll, Heinz, "Portugiesisch 'por sinal'", in: Lusorama 10, November 1989, S. 59-64 Kröll, Heinz, "Portugiesische Fluchformeln: 'O raio ...!', 'raio(s)! ...', 'que raio ...!', usw.", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 31-36 Kröll, Heinz, "Substantivierungs- und Adjektivierungstendenzen von Satzteilen und Sätzen im heutigen Portugiesisch", in: Günter Holtus, Edgar Radtke (Hg.), Sprachlicher Substandard II, Konzepte der Sprach- und Literaturwissenschaft, Tübingen (Niemeyer) 1989, S. 229-246 Kröll, Heinz, Rezension: "Emilio Monteiro, 'El eufemismo en Galicia, Su comparación con otras áreas romances', in: Verba, Anuario Galego de Filoloxia, Anexo 17, Santiago de Compostela (Universidad de Santiago de Compostela) 1981", in: RLiR 51, 1987, S. 591595 P.4.8. Sondersprachen P.4.8.1. Sprachen von Berufsgruppen, Fachsprachen Thielemann, Werner, "Fachsprachliche Inhalte - fachsprachlicher Ausdruck - stilistische Angemessenheit", in: Lusorama 10, November 1989, S. 33-47 P.5. Sprachvarietäten und Sprachverwendung P.5.1. Dialektologie und Sprachgeographie P.5.1.2. Amerika und Afrika Lipski, J., Rezension: "Matthias Perl (Hg.), Beiträge zur Afrolusitanistik und Kreolistik, Berlin 1987 (Linguistische Studien 172)", in: Journal of Pidgin and Creole Languages 2, 1989, S. 294-298 Massa, J.-M., Matthias Perl (Hg.), La Langue Portugaise en Afrique, Rennes (Université de Haute Bretagne) 1989 Perl, Matthias (Hg.), Beiträge zur Afrolusitanistik und Kreolistik, Berlin 1987 (Linguistische Studien 172), Bochum (Brockmeyer Verlag) 1989 Perl, Matthias, "Algunos resultados de la comparación de fenómenos morfosintácticos del 'habla bozal', de la 'linguagem dos musseques', del 'palenquero', y de lenguas criollas de

168

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

base portuguesa", in: Estudios sobre Español de América y Lingüística Afroamericana. Ponencias presentadas en el 45 Congreso Internacional de Americanistas, Bogotá, Juli 1985, Bogotá 1989, S. 369-380 Perl, Matthias, "Zur Präsenz des kreolisierten Portugiesisch in der Karibik - ein Beitrag zur Dialektologie des karibischen Spanisch", in: BRPh 1, Berlin 1989, S. 133-150 Perl, Matthias, Rezension: "E. Pimentel Pinto, A língua escrita no Brasil, Säo Paulo 1986", in: BRPh 2, Berlin 1988, S. 336-337 Perl, Matthias, Rezension: "F. Tarallo, T. Alkmin, Falares Crioulos, Sáo Paulo 1987", in: Zeitschrift für Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikationsforschung 6, Berlin 1989, S. 871 P.5.1.3. Sonstiges Chaves de Melo, Gladstone, "Uma politica da lingua: as duas vertentes", in: Lusorama 5, Mai 1987, S. 11-18 Endruschat, A., Ch. Hundt, D. Leiste, M. Perl, "Einige ergänzende Bemerkungen zur Afrolusitanistik", in: Lusorama 9,1989, S. 102-108 Endruschat, Annette, "Abkürzungen zur Bezeichnung von nach 1975 entstandenen Realitäten in der Volksrepublik Angola", in: Fremdsprachen 2, Leipzig 1987, S. 138-140 Endruschat, Annette, "Aktuelle Aspekte der Situation der portugiesischen Sprache in der Volksrepublik Angola", in: Lusorama 6, November 1987, S. 53-57 Endruschat, Annette, "Création lexicale en portugais parlé dans la République Populaire d'Angola", in: Travaux du centre d'études hispaniques, hispano-américaines, portugaises, brésiliennes et de l'Afrique d'expression portugaise 22, Rennes 1989, S. 69-86 Endruschat, Annette, Christine Hundt, Doris Leiste, Matthias Perl, "Einige ergänzende Bemerkungen zur Afrolusitanistik", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 102-108 Endruschat, Annette, Doris Leiste, "Zu den regionalen Besonderheiten der portugiesischen Sprache in Angola und Moçambique im Vergleich zum europäischen Portugiesisch und ihre Bedeutung für den Sprachmittler", in: Wissenschaftliche Zeitschrift der Karl-Marx-Universität Leipzig, 1989 (Gesellschaftswissenschaftliche Reihe 38/1), S. 66-71

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

169

Gärtner, Eberhard, "Der Modus des Verbs in Kompletivsätzen, seine semantischen und pragmatischen Grundlagen und seine Verwendung in den sozialen und regionalen Varianten des Portugiesischen", in: Linguistische Studien des Zentralinstituts für Sprachwissenschaften der Akademie der Wissenschaften der DDR, Reihe A, 172, Berlin 1987, S. 125-136; auch in: Matthias Perl (Hg.), Beiträge zur Afrolusitanistik und Kreolistik, Bochum (Studienverlag Dr. N. Brockmeyer) 1989, S. 137-148 Gärtner, Eberhard, "Remarques sur la syntaxe du portugais en Angola et au Mozambique", in: La langue portugaise en Afrique. Travaux du Centre d'Etudes Hispaniques, Hispano-Américaines, Portugaises, Brésiliennes et de l'Afrique d'Expression Portugaise, Université de Haute Bretagne, XXI, o .A. 1989, S. 29-54 Pereira-Müller, Maria Margarida, "Portugués ou émigrés: Sobre o modo de falar dos emigrantes", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 54-58 Perl, Matthias, "Le Portugais et le Créole Portugais en Afrique. Réflexions sur la variation et la planification linguistiques", in: J.-M. Massa, M. Perl (Hg.), La Langue Portugaise en Afrique, Rennes 1989, S. 9-27 Perl, Matthias, et al., Portugiesisch und Crioulo in Afrika. Geschichte, Grammatik, Lexik, Sprachentwicklung, Leipzig (Karl-Marx-Universität) 1989 Scotti-Rosin, Michael, "Anmerkungen zu Cabo Verde (1-2)", in: Lusorama 5,1987, S. 4852 Scotti-Rosin, Michael, "Das Portugiesische in Afrika - Zum Problem der Sprachnorm in der Lusophonie", in: DASP-Jahrbuch 1988, Bonn 1988, S. 41-52 Scotti-Rosin, Michael, Rezension: "Jürgen Meisel (Hg.), Adquisición de lenguaje Aquisiçâo da linguagem, Frankfurt/M. 1986", in: IA 33,1988, S. 61-62 Scotti-Rosin, Michael, Rezension: "Karin Neumann, Die Republik Kap Verde, Wien 1988", in: Lusorama 10,1989, S. 154-156 P.5.3. Sprachen im Kontakt Doli, Cornelia, Portugiesisch-englischer Sprachkontakt und Sprachvarietätenbeschreibung des Portugiesischen anhand von Untersuchungen zu Anglizismen aus der portugiesischen und mogambiquanischen Presse, Diss. A., Leipzig 1988 Pereira-Müller, Maria Margarida, "Portugués ou emigres: Sobre o modo de falar dos emigrantes", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 54-58

170

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

Perl, Matthias, Rezension: "F.V. Peixoto da Fonseca, O Portugués entre as línguas do mundo, Coimbra 1985", in: BRPh 2, Berlin 1987, S. 348-350 P.5.4. Pragmatik Campo, José Luis de Azevedo do, "Aspectos da fungáo comunicativa dos pronomes tu/vocé - no portugués europeu e americano", in: Lateinamerika 24, 1, Rostock 1989, S. 115-121 Campo, José Luís de Azevedo do, "Drei vergleichende Studien zwischen Portugiesisch und Deutsch auf der Grundlage der Frage-Antwort-Wechselbeziehung", in: Lehr- und Arbeitshefte zur Lusitanistik/Hispanistik der Wilhelm-Pieck-Universität Rostock, H. IV, 1988, S. 1-73 Campo, José Luís de Azevedo do, "Funktional-kommunikative Textanalyse (Portugiesisch-Deutsch)", in: Lehr- und Arbeitshefte zur Lusitanistik/Hispanistik der Wilhelm-Pieck-Universität Rostock, H. 1,1988, S. 1-75 Kremer, Dieter, "Zur Situation des Portugiesischen an den deutschen Universitäten", in: NSpr 86,1987, S. 14-36 Meyer-Hermann, Reinhard, "Bedingungen für die Nachstellung des Subjekts im Spanischen und Portugiesischen", in: Chr. Strosetzki, M. Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages 1987 in Passau, 26.2.-1.3.1987, Hamburg 1989, (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 279-300 Schmidt-Radefeldt, Jürgen, "Partikeln und Interaktion im deutsch-portugiesischen Sprachvergleich", in: Harald Weydt (Hg.), Sprechen mit Partikeln, Berlin (de Gruyter) 1989, S. 256-266 Scotti-Rosin, Michael, Rezension: "Cláudia T.G. Lemos, 'Ser' and 'estar' in Brazilian Portuguese, Tübingen 1987", in: Lusorama 8,1988, S. 137-138 P.5.5. Textlinguistik Campo, José Luis de Azevedo do, "Analyse politischer Texte aus dem portugiesischen Sprachraum", in: Lehr- und Arbeitshefte zur Lusitanistik/Hispanistik der Wilhelm-PieckUniversität Rostock, H. III, 1988, S. 1-75

SPRACHWISSENSCHAFT: PORTUGIESISCH

171

Campo, José Luis de Azevedo do, "Ausgewählte Probleme der Text- und Satzsemantik im Portugiesischen und Deutschen", in: Lehr- und Arbeitshefte zur Lusitanistik/Hispanistik der Wilhelm-Pieck-Universität Rostock, H. V, 1988, S. 1-65

P.7. Bezüge zur Praxis P.7.1. Methodologisches Reglin, Renate, "Perspektiven und Gestaltung des Portugiesischen in der Erwachsenenbildung: Portugiesisch an Volkshochschulen", in: Lusorama 9, Mai 1989, S. 59-74

V.l.2. Kontrastive Grammatik Campo, José Luis de Azevedo do, "Drei vergleichende Studien zur temporal-aspektualmodalen Dialektik im Portugiesischen und Deutschen", in: Lateinamerika 22, 2, Rostock 1987, S. 96-112 Körner, Karl-Hermann, "Die (Nicht-)Veränderlichkeit von frz. 'étant donné(e,s)' und die Umstrittenheit des 'participe absolu' aus portugiesischer Sicht", in: Portugiesische Forschungen der Goerres-Gesellschaft, Aufsätze, Bd. 19,1984-1987, S. 221-232 Schmidt-Radefeldt, Jürgen, "Bausteine zu einer vergleichenden Grammatik DeutschPortugiesisch", in: António C. Franco (Hg.), Revista da Faculdade de Letras, Actas do 1° Colóquio da Linguistica Contrastiva Português-Alemâo, Universidade do Porto, 1989, S. 191-202 Schmidt-Radefeldt, Jürgen, "Partikeln und Interaktion im deutsch-portugiesischen Sprachvergleich", in: Harald Weydt (Hg.), Sprechen mit Partikeln, Berlin (de Gruyter) 1989, S. 256-266

P.7.4. Lehrbücher Augel, Moema Párente, "O ensino do portugués na Universidade de Bielefeld. Apresenta?äo de um novo método", in: Actas do Congresso sobre a situajäo actual da língua portuguesa no mundo, Lissabon 1983, Bd. 2, Lissabon 1987, S. 724-733 Augel, Moema Párente, Portugués do Brasil. Material de Trabalho, (Brasilienkunde-Verlag), Bd. 1,41987, Bd. II, 21987

Mettingen

172

LITERATURWISSENSCHAFT: KATALANISCH

Caetano da Rosa, Luciano, Rezension: "Helmut Rostock, 'Deutsch-portugiesisches Konversationsbuch: Europäische und brasilianische Varianten; Manual de conversaçâo alemâo-português, versôes lusitana e brasileira', Leipzig (VEB Verlag Enzyklopädie) 1987", in: Lusorama 7, Mai 1988, S. 109-110 Caetano da Rosa, Luciano, Rezension: "Mendes Silva, Manuel Luís, Portugués língua viva: die Umgangssprache im heutigen Portugal; ein Lese- und Lehrbuch zur Vervollkommnung der Kenntnisse; mit Aufgaben und Lösungen = Lebendiges Portugiesisch, Frankfurt/M. (TFM, Textes français modernes) 1987", in: Lusorama 6, November 1987, S. 62-63 Woll, Dieter, Rezension: "Erhard Engler, Lehrbuch des brasilianischen Portugiesisch, Leipzig 1986", in: ASNSL 225,1988, S. 461f

L.K. Literaturwissenschaft: Katalanisch L.K.1. Allgemeines Stegmann, Tilbert Didac, Axel Schönberger, "Katalanistische Publikationen Aktivitäten aus dem deutschen Sprachbereich (1988)", in: ZfK 2,1989, S. 167-194

und

Stegmann, Tilbert Didac, I. Buche, "Das 4. Jahreskolloquium der Deutsch-Katalanischen Gesellschaft Regensburg, 15.-16.06.1986", in: HDSV 45,1987, S. 48-49 Stegmann, Tilbert Didac, "La cultura catalana dins l'Europa de les Cultures", in: Repte de Catalunya davant Europa, Barcelona (Fundació Dr. Lluis Vila d'Abadal) 1988, S. 21-38

L.K.1.1. Bibliographien und Anthologien Geisler, Eberhard (Hg.), J.V. Foix, KRTU und andere Prosadichtungen. Zweisprachige Anthologie, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988 (aus dem Katalanischen übertragen und mit einem Nachwort versehen von Eberhard Geisler)

L.K.1.2. Literaturwissenschaftliche Forschungsberichte Stegmann, Tilbert Didac, Axel Schönberger, "Katalanistische Publikationen und Aktivitäten aus dem deutschen Sprachbereich (1984-1987)", in: ZfK 1,1988, S. 243-262

LITERATURWISSENSCHAFT: KATALANISCH

173

L.K.1.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Schönberger, Axel, "Kurzer Abriß der katalanischen Literaturgeschichte", in: HDSV 46, 1987, S. 37-46

L.K. 1.5. Themen und Motive Soler i Marcet, Maria-Lourdes, "Dues terres ve'ines sense fronteres: imatges d'Occitània a la literatura catalana", in: Actes del vuitè Col • loqui internacional de llengua i literatura catalanes, Tolosa de Llenguadoc 12.9.-17.9.1988, Montserrat (Abadia) 1989, Bd. 1, S. 409423

L.IL2. Poetik, Geschichte der Theorie der Literaturwissenschaft L.K.2.4. Methodenreflexion, Terminologie Hess, Rainer, Gustav Siebenmann, Mireille Frauenrath, Tilbert Stegmann, Literaturwissenschaftliches Wörterbuch für Romanisten, Tübingen (Francke) 1989 (dritte, völlig neu bearbeitete und erweiterte Auflage) (UTB 1373)

L . K K a t a l o n i e n im Mittelalter und im 15. Jahrhundert L.K.3.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Colón, Germán, Arcadi García (Hg.), Llibre del Consolat de Mar, Bd. IV, Barcelona 1987 (Estudi filològic i índexs, a cura de Germán Colón i Arcadi Garcia amb la col • laboració de Beatrice Schmid) Mettmann, Walter, Die volkssprachliche apologetische Literatur auf der Iberischen Halbinsel im Mittelalter, Opladen (Westdeutscher Verlag) 1987

L.K.3.5. Themen und Motive Schönberger, Axel, Rezension: "Robert Archer, The pervasive image: The Role of Analogy in the Poetry of Ausiäs March, Amsterdam, Philadelphia (Benjamins) 1985 (Purdue University monographs in Romance languages 17)", in: RF 99, 2/3, 1987, S. 317319

174

LITERATURWISSENSCHAFT: KATALANISCH

L.K.3.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Mettmann, Walter, '"Proverbia Arabum', Eine altkatalanische SprichwörterSentenzensammlung", in: RF101,1989, S. 184-207

und

L.K.3.8. Werke nach Autoren

Eiximeitis, Francese Wittlin, Curt J., "'Quae maxime damnant animas principum': Fünf antimonarchische Kapitel im 'Pastorale' des Francese Eiximenis", in: ZfK 2,1989, S. 98-114

Hull, Ramon Brummer, Rudolf, "Les très redactions del 'Libre de consolació d'ermità' - indicis del mètode literari de Ramon Llull", in: ZfK 1,1988, S. 168-175 Stegmann, Tilbert Didac, "Der gelehrte Dichter [Ramon Llull]", in: Merian Mallorca, Hamburg (Hoffmann und Campe) 1987, S. 94-95

March, Ausiäs Colón, Germán, '"Mas no • u fa en orrupte' (Ausiás March, LV, 4)", in: Romania ingeniosa. Festschrift für Prof. Dr. Gerold Hilty zum 60. Geburtstag, Bern (Peter Lang) 1987, S. 295-301 Schönberger, Axel, Rezension: "Robert Archer, The pervasive image: The Role of Analogy in the Poetry of Ausiäs March, Amsterdam, Philadelphia (Benjamins) 1985 (Purdue University monographs in Romance languages 17)", in: R F 99, 2/3,1987, S. 317319

L.K.4. Katalonien im 16. und 17. Jahrhundert L.K.4.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Briesemeister, Dietrich, "Katalonien und Deutschland: ein Überblick kulturgeschichtlichen Wechselbeziehungen", in: ZfK 1,1988, S. 11-35

über

die

LITERATURWISSENSCHAFT: KATALANISCH

175

L.K.6. Katalonien im 19. Jahrhundert L.K.6.4. Literarische Gattungen Schönberger, Axel, "De poemate epico 'La deixa del geni grec'", in: Vox Latina 25, 1989, S. 143-146 L.K.7. Katalonien im 20. Jahrhundert L.K.7.1. Bibliographien und Anthologien Bierbach, Christine, Rezension: "Zwei Anthologien katalanischer Erzählungen: Angelika Maass (Hg.), 'Und laß als Pfand, mein Liebling, Dir das Meer' und 14 weitere Erzählungen aus dem Katalanischen, Frankfurt/M. (Vervuert) 1988; und Frank G. Hirschmann, Maria-Lourdes Möller-Soler (Hg.), Contes Catalans Modems / Moderne Katalanische Erzählungen. Eine originale Textauswahl 1939-1987, Bonn (Romanistischer Verlag) 1988", in: ZfK 2,1989, S. 225-229 Möller-Soler, Maria-Lourdes, F.G. Hirschmann (Hg.), Contes catalans moderns / Moderne Katalanische Erzählungen. Eine originale Textauswahl 1939-1987, Bonn (Romanistischer Verlag) 1988 Schlieben-Lange, Brigitte, Josep Murgades, Rezension: "Tilbert D. Stegmann (Hg. und Mitübersetzer), Ein Spiel von Spiegeln: Katalanische Lyrik des 20. Jahrhunderts, Leipzig (Reclam) 1987", in: ZfK 1988, S. 235-237 Stegmann, Tilbert Didac (Hg. und Mitübersetzer), Ein Spiel von Spiegeln. Katalanische Lyrik des 20. Jahrhunderts, Leipzig (Reclam), München (Beck), Frankfurt/M. (Büchergilde Gutenberg) 1987 L.K.7.2. Geschichte von Kultur und Mentalität Möller-Soler, Maria-Lourdes, "La catalanidad intelectual, política, popular e individual", in: Confluencia 3,1,1987, S. 13-25 Nagel, Klaus-Jürgen, Rezension: "Ulrich Matthée, Katalanische Frage und spanische Autonomien, Paderborn (Schöningh) 1988 [Zugl. Habil. Schrift, Kiel (Universität Kiel) 1978]", in: ZfK 2,1989, S. 206-210 Tosstorff, Reiner, Rezension: "Angel Duarte, El Republicanisme catalä a la fi del segle XDC, Vic (Eumo) 1987; und Josep M. Gasöl, Les Bases de Manresa: 1° Assemblea de la

176

LITERATURWISSENSCHAFT: KATALANISCH

Unió Catalanista (Manresa, 25-27 març de 1892), Barcelona (Dalmau) 1987", in: ZfK 2, 1989, S. 199-202 Tosstorff, Reiner, Rezension: "Catalanisme: història, politica, cultura, Barcelona (L'Avenç) 1986 (Col • lecció Clio 7)", in: ZfK 1,1988, S. 237-238 Tosstorff, Reiner, Rezension: "Gary Wray McDonogh, Good Families of Barcelona: A Social History of Power in the Industrial Era, Princeton (Princeton University Press) 1986; und Gary Wray McDonogh (Hg.), Conflict in Catalonia: Images of an Urban Society, Gainesville (University Presses of Florida) 1986", in: ZfK 2,1989, S. 195-199 Tosstorff, Reiner, Rezension: "Joan B. Culla i Clarà, El républicanisme lerrouxista a Catalunya (1902-1923), Barcelona (Curial) 1987 (Documents de Cultura 19)", in: ZfK 1, 1988, S. 239-242 Tosstorff, Reiner, Rezension: "Josep Termes, De la revolució de setembre a la fi de la guerra civil (1868-1939), Barcelona (Edicions 62) 1987", in: ZfK 2,1989, S. 202-206 L.K.7.3. Allgemeine literaturgeschichtliche Abhandlungen Brumme, Jenny, Nachwort zu: Mercè Rodoreda, Auf der Plaga del Diamant (Roman), Leipzig (Reclam-Verlag) 1989, S. 186-202 Siebenmann, Gustav, "Lyrisches Neuland zu entdecken: Katalonien", in: Schweizer Monatshefte 7/8, 1989, S. 625-630; auch in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. 320-332 L.K.7.4. Literarische Gattungen Bihler, Heinrich, Rezension: "Tilbert Stegmann (Hg. und Mitübersetzer), Ein Spiel von Spiegeln. Katalanische Lyrik des 20. Jahrhunderts (Mit 7 Farbzeichnungen und 3 Collagen von Antoni Täpies. Katalanisch und deutsch), Leipzig (Reclam) 1987", in: RF, Bd. 101, H. 1,1989, S. 157-159 Schlieben-Lange, Brigitte, Josep Murgades, Rezension: "Tilbert D. Stegmann (Hg. und Mitübersetzer), Ein Spiel von Spiegeln. Katalanische Lyrik des 20. Jahrhunderts, Leipzig (Reclam) 1987", in: ZfK 1,1988, S. 235-237 Siebenmann, Gustav, "Lyrisches Neuland zu entdecken: Katalonien", in: Schweizer Monatshefte 7/8, 1989, S. 625-630; auch in: ders., Essays zur spanischen Literatur, Frankfurt/M. 1989, S. S. 320-332

LITERATURWISSENSCHAFT: KATALANISCH

177

L.K.7.5. Themen und Motive Eberenz, Rolf, "México reflejado en la narrativa catalana del exilio", in: S. Neumeister (Hg.), Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, 18.23.08.1986 Berlin, Frankfurt/M. (Vervuert) 1989, Bd. I, S. 211-219 Möller-Soler, Maria-Lourdes, "Barcelona en la narrativa catalana d'un segle (1882-1977)", in: IR 26, N.F., 1987, S. 111-128 Picard, Hans Rudolf, "'Exil' und 'Heimat' in den 'Elegies de Bierville' von Carlos Riba", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der der Iberoromania, Geschichte und Gegenwart, Akten des Deutschen Hispanistentages in Passau vom 26.02.01.03.1987, Hamburg 1987 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 255-270 Soler i Marcet, Maria-Lourdes, "Una fi entre daurats i pürpures: Semiologia de la decadència a 'Mort de dama* de Lloren? Villalonga", in: Estudis de llengua i literatura catalanes / XIX, Miscel • lània Joan Bastardes, Montserrat (Abadia) 1989, S. 265-283

L.K.7.6. Beziehungen zu anderen Literaturen, literarische Übersetzung Möller-Soler, Maria-Lourdes, "Caciquisme i color locai a 'Terra baixa' d'Angel Guimerà i a 'Tiefland' de Rudolph Lothar i d'Eugen d'Albert", in: ZfK 1,1988, S. 132-149

L.K.7.7. Anonyme Werke, Volksdichtung, Folklore Pögl, Johann, Felix Karlinger, Katalanische Märchen, München (Diederichs) 1989

L.K.7.8. Werke nach Autoren

Brossa, Joan Stegmann, Tilbert Didac, "Joan Brossa", in: Joan Brossa, Werke 1951-1988, München (Mosel und Tschechow) 1988, S. 8-15

Capdevila i Vilallonga, Lluis Mehnert, Henning, "Lluis Capdevila, Victor Mora: Can$6 d'amor i de guerra (vertont von Rafael Martüiez i Valls)", in: Pipers Enzyklopädie des Musiktheaters, München, Zürich 1989, Bd. 3, S. 689ff

178

LITERATURWISSENSCHAFT: KATALANISCH

Ferrater, Gabriel López de Abiada, José Manuel, "Las colaboraciones de Gabriel Ferrater en 'Laye'", in: Anales de Literatura española 5, Alicante 1986/87, S. 581-582 Foix, J.V. Geisler, Eberhard, "Desdibuixament. Catalanisme i reflexiö poetolögica en una prosa de J.V. Foix", in: Reduccions. Revista de poesia (Vic) 38, Mai 1988, S. 70-84 Geisler, Eberhard, "Entgrenzung. Katedanismus und poetologische Reflexion in einem Prosatext von J.V. Foix", in: IA 31/32,1988, S. 67-78 Huguet, Jesús Rodríguez Richart, José, "Eis llibres d'Alb-Sebelaci de Jesús Huguet", in: HDSV 47,1987, S. 31-33 Manila, Janer Schönberger, Axel, "Zeitebenen und Informationsvergabe in Gabriel Janer Manilas neuestem Roman: 'La Dama de les Boires'", in: ZfK 1,1988, S. 80-92 Mirali Trencat, Rodoredas Mees, Inge, Uta Windsheimer, "'Un roman: c'est un miroir qu'on promène le long du chemin' - Rodoredas Mirali Trencat und die 'gebrochene Spiegel'-Perspektive", in: ZfK 1, 1988, S. 62-72 Mòra i Alzinelles, Victor Mehnert, Henning, "Lluis Capdevila, Victor Mora: Can$6 d'amor i de guerra (vertont von Rafael Martinez i Valls)", in: Pipers Enzyklopädie des Musiktheaters, München, Zürich 1989, Bd. 3, S. 689ff

SPRACHWISSENSCHAFT: KATALANISCH

179

Rodoreda, Mercè

Brumme, Jenny, Nachwort zu: Mercè Rodoreda, Auf der Pla$a del Diamant (Roman), Leipzig (Reclam-Verlag) 1989, S. 186-202 Vtllalonga, Llorenq

Wagner, Birgit, "Mallorca und die Universalität der Lumiferes: 'Bearn o la sala de les nines' von Llorens Villalonga", in: ZfK 1,1988, S. 52-61

K. Sprachwissenschaft: Katalanisch ILI. Allgemeines Stegmann, Tilbert Dídac, Catalunya vista per un alemany, Barcelona (La Campana) 1988 (1.-3. verb. Aufl.), 1989 (4.-6. Aufl.) K.1.1. Bibliographien Stegmann, Tilbert Dídac, Artur Quintana, "Biblioteques públiques amb fons catalans a l'àrea lingüística alemanya", in: ZfK 1,1988, S. 196-209 K.1.3. Geschichte des Faches Brumme, Jenny, "Stand der lexikographischen Arbeiten zum heutigen Katalanisch. Die Erfassung von Neologismen aus Wissenschaft und Technik", in: Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald 2, Greifswald 1988 (Gesellschaftswissenschaftliche Reihe 37), S. 51-54 K.1.4. Forschungsberichte (allgemein) Colón, Germán, Problèmes de la llengua a València i als seus voltants, València (Universität de València) 1987 (Colección Honoris Causa 1) Möller-Soler, Maria-Lourdes, "Katalanische Themen an den Hochschulen der Bundesrepublik, Österreichs und der deutschsprachigen Schweiz im WS 1986/87 und im SS 1987", in: ZfK, 1,1988, S. 270-273

180

SPRACHWISSENSCHAFT: KATALANISCH

Schönberger, Axel (mit Tilbert Stegmann), "Katalanistische Publikationen und Aktivitäten aus dem deutschen Sprachbereich (1984-1987)", in: ZfK 1,1988, S. 243-262 Stegmann, Tilbert Didac, Axel Schönberger, "Katalanistische Publikationen und Aktivitäten aus dem deutschen Sprachbereich (1988)", in: ZfK 2,1989, S. 167-194 Stegmann, Tilbert Didac, "Graus d'atractivitat d'una llengua o cultura", in: Revista de Catalunya, Nr. 9,1987, S. 81-97

K2.

Geschichte der Sprache

K.2.1. Allgemeines Colón, Germán, "Sobre eis Fürs de València", in: Castellò - Festa Plena, Magdalena 88, Castellò de la Plana (INCULCA) 1988, S. 12-14 Colón, Germán, Prolog und Epilog zu: Invitació a la llengua catalana, Valencia (Gregal Llibres) 1987, S. 3, S. 497-517 (Pròleg i epfleg a A. Ferrando et al.) K.2.2. Sprachgeschichte bis 1500 Eberenz, Rolf, "Conciencia lingüística y prenacionalismo en los reinos de la España medieval", in: Chr. Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des Deutschen Hispanistentages Passau, 26.2.-1.3.1987, Hamburg (Buske) 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 201-210 Lüdtke, Jens, Rezension: "G. Egert, Die sprachliche Stellung des Katalanischen auf Grund seiner Lautentwicklung. Mit Berücksichtigung des Altlanguedokischen, Aragonesischen, Gaskognischen und Spanischen, Frankfurt/M. 1985", in: Bulletin of Hispanic Studies 66,1989, S. 205-206 Winkelmann, Otto, "Latein und Romanisch in spätmittelalterlichen Dokumenten des Königreichs Aragon", in: W. Dahmen, G. Holtus, J. Kramer, M. Metzeltin (Hg.), Latein und Romanisch. Romanistisches Kolloquium I, Tübingen 1987, S. 355-373

K.2.3. Sprachgeschichte nach 1500 Kremnitz, Georg, "Zur Rolle der Sprache bei der Konstitution des kollektiven Bewußtseins in den katalanischen Ländern", in: Semiotische Berichte XIII, Wien 1989, S. 349-371

SPRACHWISSENSCHAFT: KATALANISCH

181

Lüdtke, Jens, "Acerca del carácter imperial de la política lingüistica de Carlos III", in: Günter Holtus, Georges Lüdi, Michael Metzeltin (Hg.), La Corona d'Aragó i les llengües romániques. Miscel • lánia d'homenatge per Germá Colon, Tübingen 1989, S. 267-274 K.2.5. Zu einzelnen Texten und Epochen Schmid, Beatrice, Les traductions valencianes del 'Blanquerna' (Valencia 1521) i de la 'Scala Dei' (Barcelona 1523). Estudi lingüistic, Barcelona (Publications de l'Abadia de Montserrat, Curial Editions Catalanes) 1988 (Textos i Estudis de Cultura Catalana 16) Schmid, Beatrice, Mitarbeit an: Germà Colon, Arcadi Garcia (Hg.), Llibre del Consolât de Mar, Bd. IV, Barcelona 1987 (Estudi filològic i indexs, a cura de Germà Colon i Arcadi Garcia amb la col * laboració de Beatrice Schmid)

K3. Sprachbeschreibung (Teil 1) K.3.1.2. Handbücher Röntgen, K.-H., Einführung in die katalanische Sprache, 2., durchgesehene Auflage, Bonn 1988 Scotti-Rosin, Michael, Rezension: "Jens Lüdtke, Katalanisch: Eine einführende Sprachbeschreibung, München 1984", in: ZfK 1,1988, S. 228-232 K.3.3. Morphosyntax: Grammatik K.3.3.5. Verb, Verbalkomplex: Modus, Tempus, Aspekt Dietrich, Wolf, "Die funktionelle Entwicklung des Typs 'cantaveram' in den romanischen Sprachen", in: G. Holtus (Hg.), Latein und Romanisch, Romanistisches Kolloquium, Tübingen (Narr) 1987, S. 126-143 Eberenz, Rolf, "La perífrasi 'anar' + gerundi del catalá: un cas d'influéncia castellana?", in: Günter Holtus, Georges Lüdi, Michael Metzeltin (Hg.), Corona de Aragón y las lenguas románicas. Miscelánea de homenaje para Germán Colón, Tübingen (Narr) 1989, S. 203-214

182

SPRACHWISSENSCHAFT: KATALANISCH

K.3.4. Wortbildungslehre Bork, H.D. "L'origine des composés romans verbe-nom", in: Dieter Kremer (Hg.), Actes du XVIII e Congrès International de Linguistique et Philologie Romanes, Trêves (Trier) 1986, Tübingen 1987f, III, o A . K.3.5. Typologie und Sprachvergleich Körner, Karl-Hermann, Korrelative Sprachtypologie. Die zwei Typen romanischer Syntax, Stuttgart (Steiner-Verlag-Wiesbaden) 1987 K.4. Lexikologie, Onomastik: Sprachbeschreibung (Teil 2) K.4.1. Allgemeines und Methodologisches Baldinger, Kurt, "Cavanilles 1797 et la lexicographie catalane", in: Günter Holtus, Georges Lüdi, Michael Metzeltin (Hg.), La Corona de Aragón y las lenguas románicas. Miscelánea de homenaje para Germán Colón. La Corona d'Aragó i les llengües romàniques. Miscel • lània d'homenatge per a Gennà Colon, Tübingen (Narr) 1989, S. 339-347 Haensch, Günther, "Cop d'ull sobre uns quants diccionaris castellà-català", in: Estudis de Llengua i Literatura Catalanes XVI, Miscel • lània Antoni M. Badia i Margarit, Publicacions de l'Abadia de Montserrat 1988, S. 113-114 K.4.2.3. Wörterbücher mehrsprachig Colón, Germán, Amadeu-J. Soberanas (Hg.), Elio Antonio de Nebrija, Gabriel Busca, Diccionario latín-catalán y catalán-latín, Barcelona 1987 (Estudio preliminar por Germán Colón y Axnadeu-J. Soberanas)

K.4.2.5. Wörterbücher zu Autoren und Werken Colón, Germán, Joan Esteve (Hg.), Liber Elegantiarum, Castelló de la Plana (INCULCA) 1988 (Estudi preliminar per Germán Colón) K.4.3. Wortsemantik Eberenz, Rolf, Rezension: "Maria Grossmann, Colori e lessico. Studi sulla struttura degli aggettivi di colore in catalano, castigliano, italiano, romeno, latino ed ungherese,

SPRACHWISSENSCHAFT: KATALANISCH

183

Tübingen (Narr) 1988 (Tübinger Beiträge zur Linguistik 310)", in: RLiR 53,1989, S. 512515 K.4.4. Neologismen Brumme, Jenny, "Sprachliche Normalisierung und lexikalische Modernisierung des Katalanischen", in: ZfK 2,1989, S. 52-63 Brumme, Jenny, "Stand der lexikographischen Arbeiten zum heutigen Katalanisch. Die Erfassung von Neologismen aus Wissenschaft und Technik", in: Wissenschaftliche Zeitschrift der Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald 2, Greifswald 1988 (Gesellschaftswissenschaftliche Reihe 37), S. 51-54 K.4.5. Fremdwörter, Lehnwörter Colón, Germán, "El 'medó' 'aiguamel' d'Eiximenis", in: Miscel • lània Joan Gili, Montserrat 1988, S. 199-203 Schmitt, Christian, "A propos des catalanismes du français contemporain", in: G. Holtus, G. Liidi, M. Metzeltin (Hg.), La Corona de Aragón y las lenguas románicas, Miscelánea de Homenaje para Germán Colón, Tübingen (Narr) 1989, S. 303-308

K.4.6. Etymologie Bernhard, Gerald, Die volkstümlichen Pflanzennamen im Val d'Aran (Zentralpyrenäen), Wilhelmsfeld (Gottfried Egert Verlag) 1988 (pro lingua 1) K.4.8. Sondersprachen K.4.8.3. Wortschatz bei Autoren und Werken Schmid, Beatrice, "El desdoblament sinonimie a l'edició valenciana del 'Blanquerna'", in: G. Holtus, G. Lüdi, M. Metzeltin (Hg.), La Corona de Aragón y las lenguas románicas, Miscelánea de Homenaje para Germán Colón, Tübingen (Narr) 1989, S. 139-149 K.4.9. Onomastik Bernhard, Gerald, Die volkstümlichen Pflanzennamen im Val d'Aran (Zentralpyrenäen), Wilhelmsfeld (Gottfried Egert Verlag) 1988 (pro lingua 1)

184

SPRACHWISSENSCHAFT: KATALANISCH

Colón, Germán, "L"Algadir' d'Almenara", in: Miscel • lània E. Moreu-Rey, II, Barcelona 1988, S. 83-86 K-5. Sprachvarietfiten und Sprachverwendung K.5.2. Soziolinguistik Bierbach, Christine, Andreas Wesch, Rezension: "Gabriele Berkenbusch, Sprachpolitik und Sprachbewußtsein in Barcelona am Anfang dieses Jahrhunderts, Frankfurt/M., Bern, New York, Paris (Peter Lang) 1988 (Europäische Hochschulschriften 24, IberoRomanische Sprachen und Literaturen, Bd. 28)", in: ZfK 2,1989, S. 214-216 Bierbach, Christine, "Catalans i immigrats en un barri perifèric de Barcelona: la qüestiö de les actituds", in: ZfK 2,1989, S. 34-51 Bierbach, Christine, "Redaktionelle Vorbemerkung zu den soziolinguistischen Beiträgen", in: ZfK 2,1989, S. 18-19 Brumme, Jenny, "Langzeitwirkungen der Französischen Revolution: Der Spanische Unabhängigkeitskrieg (1808-1814) als Katalysator für die Entwicklung des Sprachbewußtseins in Galicien, Katalonien, auf den Balearischen Inseln und im Land Valencia", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 62, Leipzig 1987, S. 70-88 Brumme, Jenny, "Sprachliche Normalisierung und lexikalische Modernisierung des Katalanischen", in: ZfK 2,1989, S. 52-63 Helfrich, Uta, "Sprachvariation und Feldforschung. Überlegungen zur theoretischen Fundierung der Feldforschung auf der Grundlage einer Theorie der sprachlichen Variation", in: Norbert Reiter (Hg.), Sprechen und Hören. Akten des 23. Linguistischen Kolloquiums, Berlin 1988, Tübingen 1989, S. 17-26 [am Beispiel der phonetischen Variable kat. (a)] Lüdi, Georges, "Situations diglossiques en Catalogne", in: G. Holtus, G. Lüdi, M. Metzeltin (Hg.), La Corona de Aragón y las lenguas románicas. Miscelánea de Homenaje para Germán Colón, Tübingen (Narr) 1989, S. 237-265 Radatz, Hans-Ingo, "Sprachliches Selbstverständnis und sprachliche Realität: ein soziolinguistisches Experiment zum Gebrauch balearischer Artikel", in: ZfK 2,1989, S. 6490

SPRACHWISSENSCHAFT: KATALANISCH

185

Stegmann, Tilbert Didac, "El paper de la llengua en la definiciö nacional catalana", in: El Llamp 73,1987, S. 28-31 K.5.3. Sprachen im Kontakt Bassols, Narcis, Rezension: "Xavier Pericay, Ferran Toutain, Verinosa llengua, Barcelona (Editorial Empüries) 1986", in: ZfK 2,1989, S. 216-218 Bierbach, Christine, Andreas Wesch, Rezension: "Gabriele Berkenbusch, Sprachpolitik und Sprachbewußtsein in Barcelona am Anfang dieses Jahrhunderts, Frankfurt/M., Bern, New York, Paris (Peter Lang) 1988 (Europäische Hochschulschriften 24, IberoRomanische Sprachen und Literaturen, Bd. 28)", in: ZfK 2,1989, S. 214-216 Bierbach, Christine, "Catalans i immigrats en un barri periferic de Barcelona: la qüestiö de les actituds", in: ZfK 2,1989, S. 34-51 Kremnitz, Georg, "Politische Einflüsse auf Sprachentwicklungen: zur aktuellen Situation des Okzitanischen in Frankreich und Katalonien", in: Norbert Boretzky, Werner Enninger, Thomas Stolze (Hg.), Beiträge zum 4. Essener Kolloquium über Sprachkontakt, Sprachwandel, Sprachwechsel, Sprachtod vom 9.10.-10.10.1987 an der Universität Essen, Bochum (Brockmeyer) 1988, S. 175-191 Kremnitz, Georg, "Zur Situation des Okzitanischen im Val d'Aran", in: Peter Anreiter (Hg.), Investigationes Romanicae I, Innsbruck 1989 (Reihe Scientia), S. 18-25 Stegmann, Tilbert Didac, "Die neue Brockhaus Enzyklopädie (seit 1986 fünf Bände) und Katalonien: Über die internationale Schreibung katalanischer Ortsnamen", in: ZfK 1, 1988, S. 219-227 Winkelmann, Otto, "Kastilisch und Katalanisch als konkurrierende Überdachungssprachen im Val d'Aran", in: Christoph Strosetzki, Manfred Tietz (Hg.), Einheit und Vielfalt der Iberoromania. Geschichte und Gegenwart. Akten des deutschen Hispanistentages Passau, 26.2.-1.3.1987, Hamburg 1989 (Romanistik in Geschichte und Gegenwart, Bd. 24), S. 105-115 Winkelmann, Otto, Untersuchungen zur Sprachvariation des Gaskognischen im Val d'Aran (Zentralpyrenäen), Tübingen 1989 (Habilitationsschrift)

K.7. Bezüge zur Praxis Stegmann, Tilbert Didac, "L'ensenyament del catalä als paisos de parla alemanya", in: Com ensenyar catalä als adults, Nr. 18, April 1989, S. 35-37

186

GALICISCH

K.7.5. Einzelfragen Berkenbusch, Gabriele, "Die Rolle des Katalanischen im Erziehungswesen am Anfang dieses Jahrhunderts", in: ZfK 2,1989, S. 20-33

G. Literaturwissenschaft: Galicisch Briesemeister, Dietrich, "Keltentum und Nationalismus in Galicien", in: Horst W. Drescher, Hermann Völkel (Hg.), Literarischer Nationalismus, Frankfurt/M. u.a. (Peter Lang) 1989, S. 347-358 Gier, Albert, Rezension: "F. Nodar Manso, La narratividad de la poesía lirica galaicoportuguesa, 2 Bde., Kassel 1985", in: ZRPh 103,1987, S. 194f Gier, Albert, Rezension: "R. Lorenzo (Hg.), Crónica troyana, La Coruña 1985 (Introd. e texto)", in: ZRPh 103,1987, S. 196-198 Mettmann, Walter, "A Collection of Miracles from Italy as a Possible Source of the 'Cantigas de Santa Maria'", in: Bulletin of the Cantigueiros 1,1988, S. 75-82 Mettmann, Walter, "Algunas observaciones sobre la génesis de las 'Cantigas de Santa Maria' y sobre el problema del autor", in: Israel J. Katz, John E. Keller (Hg.), Studies on the 'Cantigas de Santa Maria', Art, Music, and Poetry, Madison 1987, S. 355-366 Mettmann, Walter, "Die Quellen der ältesten Fassung der 'Cantigas de Santa Maria'", in: Arnold Arens (Hg.), Text-Etymologie, Untersuchungen zu Textkörper und Textinhalt, Festschrift für Heinrich Lausberg zum 75. Geburtstag, Stuttgart 1987, S. 177-182 Mettmann, Walter, Alfonso X, el Sabio, 'Cantigas de Santa Maria'", Bd. 2, Madrid (Clásicos Castalia) 1988 Mettmann, Walter, Alfonso X, el Sabio, 'Cantigas de Santa Maria'", Bd. 3, Madrid (Clásicos Castalia) 1989

G. Sprachwissenschaft: Galicisch Bochmann, K., "Galicia en el ciclo revolucionario español del siglo XIX y el nacimiento del galleguismo", in: Trienio 13,1989, S. 119-129

BASKISCH

187

Brumme, Jenny, "¿Idioma ó dialecto? Emilia Pardo Bazán zur Stellung des Galegischen", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 69, Leipzig 1989, S. 83-90 Brumme, Jenny, "Langzeitwirkungen der Französischen Revolution: Der Spanische Unabhängigkeitskrieg (1808-1814) als Katalysator für die Entwicklung des Sprachbewußtseins in Galicien, Katalonien, auf den B alearischen Inseln und im Land Valéncia", in: Linguistische Arbeitsberichte der Karl-Marx-Universität Leipzig 62, Leipzig 1987, S. 70-88 Dietrich, Wolf, "A metafórica gramatical. Sobre o emprego figurativo de certas categorías gramaticais", in: Maria do Carmo Hernández (Hg.), Actas do II Congresso da Lingua Galego-Portuguesa na Galiza, Ourense 1989, S. 801-809 Kröll, Heinz, Rezension, "Ulf Herrmann, Das Galicische: eine romanische Sprache in Spanien, Ost-Berlin 1986 (Hábil., Diss. B.)", in: Lusorama 10, November 1989, S. 100-103 Niederehe, Hans-Josef, "Alfons der Weise, das Galicische und die Sprachgeschichte", in: Dieter Kremer (Hg.), Homenagem a Joseph M. Piel por ocasiäo do 85° aniversário, Tübingen (Niemeyer) 1988, S. 387-397 Schmitt, Christian, Rezension: "Constantino García, Glosario de voces galegas de hoxe, Universidad de Santiago de Compostela 1985", in: RJb 39,1988, S. 371-372 Woll, Dieter, Rezension: "J.L. Pensado, C. Pensado Ruiz, 'Gueada' y 'geada' gallegas, Santiago de Compostela 1983", in: RF 99,1987, S. 434-436

B. Sprachwissenschaft: Baskisch Mahlau, Axel, J.M. Meisel, "La adquisición simultánea de dos primeras lenguas. Discusión general e implicaciones para el estudio del bilingüismo en Euskadi", in: IA 34/35, Jg. 12, Nr. 2/3,1988, o A.

188

Abkürzungen APK: Aufsätze zur portugiesischen Kulturgeschichte (Görres-Ges.) ASNSL: Archiv für das Studium der neueren Sprachen und Literaturen BRPh: Beiträge zur Romanischen Philologie DASP: Deutsche Gesellschaft für die afrikanischen Staaten portugiesischer Sprache HDSV: Hispanorama. Mitteilungen des Deutschen Spanischlehrerverbands H.: Heft LA: Iberoamericana IAA: Ibero-Amerikanisches Archiv, Berlin IR: Iberoromania JBLA: Jahrbuch für Geschichte von Staat, Wirtschaft und Gesellschaft Lateinamerikas Jg.: Jahrgang LR: Les Lettres Romanes LS: Lateinamerika-Studien N.F.: Neue Folge NSpr: Die Neueren Sprachen, Marburg O.A.: ohne Angabe oJ.: ohne Jahr RF: Romanische Forschungen RJb: Romanistisches Jahrbuch RLiR: Revue de Linguistique Romane VR: Vox Romanica ZfK: Zeitschrift für Katalanistik ZRPh: Zeitschrift für Romanische Philologie

Index Aarsleff, Hans Abellän, M.L. Aguilar Pinal, Francisco Aguirre, Elvira Aguirre, Lope de Alas y Urena, Leopoldo, 'Clarin' Albersmeier, FJ.

189 15,113,125 16,60 55 79,91,96 94,105

56,58,139 23,59,68, 69,139 53,57 Albert, Mechthild 64,66,67 Alberti, Rafael 45 Albertinus, Aegidius 13,14,37, Albrecht, Jörn 116,122,140,141,153 154 Alencar, José de 20,32,35, Alfonso X, el Sabio 112,115,116,145,186,187 35,165 Alinei, Mario Alkmin, T. 168 95 Allende, Isabel 21 Alonso Hernández, J.L. Alvarez Pazos, Carlos 137 96,158 Amado, Jorge Ammon, U. 136,138 22 Amor y Vázquez, José Andradi, Esther 85,105 77 Annino, Antonio Anreiter, Peter 19,185 António Vieira, P. 160 Archer, Robert 173,174 81,88,92,99 Arenas, Renaldo Arens, Arnold 120,123, 130,145,186 Arguedas, José María 96,137 Aristophanes 47 Aristóteles 35,38 Ariza, M. 15,112,113, 121,132 Arlt, Roberto 96 Armbruster, Claudius 154 Arniches, Carlos 63,67 Arólas, R.P. 57 Aronne-Amestoy, Lida 90 Arrabal, Fernando 24,67 Ascunce, José Angel 62 Asencio, J.G. 120 Asholt, Wolfgang 61,67 Asturias, Miguel Angel 95,96,97,99

Auerbach, Erich Augel, Johannes Augel, Moema Párente Azevedo Maia, Clarinda de Azorín, Ps. von José Martínez Ruiz Azuela, Mariano Baasner, Frank Bacarisse, Pamela Badia i Margarit, Antoni M. Baecker, D. Baehr, Rudolf

23 19,154 19,154,156, 157,171 161

46,48,71 97 40,54 153 182 28 14,27,58, 72,147 Bal, Willy 16 Baldinger, Kurt 15,17,37, 133,182 Banús, Enrique 26,30,70, 141,142 Barbeitos, Arlindo 158 Barnet, Miguel 97 Baroja, Pío 67 144 Barrento, Joáo Barth, Kaspar von 30 Bassols, Narcís 185 Bastardes, Juan 177 Bastos, Sebastiäo 155 Battafarano, Michele 45 Battilana, Carlos 79 Baumgarten, Hermann 26 Bausch, Karl-Richard 161 Becker, Felix 44,77,92,98 Beldarrain, R. 128 Bellini, Giuseppe 83 Beiloch Zimmermann, José 56,57 Beltrán, Vicente 33 Benabu, Isaac 135 Benavente, Jacinto 67 Benet, Juan 64 Benhacine, Djamal 124,126 Bennassar, Bartolomé 78 Berchem, Theodor 48,63 Berg, Walter Bruno 74,84,87, 91,93,100,101 Berkenbusch, Gabriele 184,185, 186 Bernhard, Gerald 183 Berschin, Helmut 13,19,117,

190 119,138 62 Bertrand de Muñoz, Maryse Bertuch, Friedrich Johann Justin 111 Beutler, Gisela 14 Bierbach, Christine 13,175,184, 185 Bihler, Heinrich 13,43,45, 47,176 Binder, Wolfgang 80,81 Bircher, M. 48 Birner, Angela 60,144,148, 150,157 Bizet, Georges 57 120,162 Blasco Ferrer, Eduardo Blasco IbAnez, Vicente 56,58,139 Blumenthal, Peter 15,27,31, 81,92,114,128 Bluher, Karl Alfred 14,41,42,43 44,49,52,81,83,91,93,105,106 Boals, Augusto 151 Bochmann, Klaus 15,19,55, 111,114,118,131„135,136,159, 186 88 Borei, Juan Pablo Boretzky, Norbert 133,135, 185 Borges, Jorge Luis 97,98 Bork, H.D. 122,163, 182 Born, Joachim 132,136 120 Borrego, J. 138 Borrego Nieto, Julio 92,108 Borsò, Vittoria 55,1409 Bosse, Monika Bossong, Georg 34,60,112, 114,115,116,122,128,135,137 Bouscal, Gu6rin de 43 60,63 Bousono, Carlos Bouterwek, Friedrich 31 94 Böhringer, Wilfried Brackel, Otto Engelbert, Frh. von 81 Braselmann, Petra 116,126 Brauer-Figueiredo, 152 Maria Fätima 156 Bremer, Thomas 13,126 Briegel, Manfred Briesemeister, Dietrich 16,26,30,

31,37,41,43,51,59,60,74,76,98, 146,147,174,186 Brossa, Juan 177 34 Brownlee, K. u. M. Brumme, Jenny 114,128, 136,139,176,179,183,184,187 Brummer, Rudolf 14,174 118 Bruyne, Jacques de 172 Buche, I. Buck, August 37,41,48 Buddecke, W. 91 Buero Vallejo, Antonio 61,67,68 Bunuel, Luis 24,56,59, 62,68 Burns, Glen 28,36 Busca, Gabriel 182 Busch, Hans-Jörg 118,119, 122,126,128,131 94 Cabrera Infante, Guillermo Caetano da Rosa, Luciano 144,145 149,151,153,155,156,162,172 Calatayud, Pedro 53 Calderón de la Barca, Pedro 17,23, 38,41,42,43,44,45,46,47,51,71, 80,119 Cam argo, Oswaldo de 156,157 Camòes, Luis de 147 Campo, José Luis de 150,164, Azevedo do 165,166,170,171 Campos, Alvaro de 148,150, (-»Pessoa) 151,152 Cantü, Francesca 133 54 Cañizares, José Capdevila, Lluis 177,178 Capmany i Casamitjana, Josep 78 Carbonell, Marta Cristina 66,70 Cardad, Laura 158 Cardenal, Ernesto 98 Cardwell, Richard 101 Carmagnani, Marcello 77 Carmo Hernández, Maria do 161,187 Carnero, G. 62,68,69 Carpentier, Alejo 35,88,91,93 95,96,98,99,104 Cartagena, Nelson 117,122,123 140

191 Casanova, Emilia 56,57 Casona, A. 68,69 Castelo Branco, Camilo 148 Castro, Ferreira de 151 150 Castro, Inés de Castro, Rosalía de 69,71 Castro Soromenho, Fernando Monteiro de 158 Catalá, Rafael 83 69 Cela, Camilo José Celan, Paul 93 62,68,69 Celaya, Gabriel 69 Cernuda, Luis 43,44,48,49 Cervantes, Miguel de 57,63 Chang Rodríguez, Eugenio 133 Chaves de Meló, Gladstone 147,168 Chrétien de Troyes 35 143 Christ, Ingeborg Christ, Herbert 161 Christmann, Hans Helmut 13,15 Chwastek, Sieglinde 40 133 Cieza de León, Pedro de Claramonte, Andrés de 49 Clarín, Alas y Ureña, 58 Leopoldo Claudon, Francis 57 Cofiño, Manuel 100 181,182 Colon, Germá 14,20,25,34 Colón, Germán 110,123,128,129,165,173,174, 179,180,181,182,183,184 Comes, Mercè 112,115 Conte, M.-E. 147 37 Corfis, J A . 40 Corino, Karl 44,49 Corneille, Pierre Coromines, Juan 130 Cortázar, Julio 29,90,91,93 100,101 Cortesâo, Jaime 150 Coseriu, Eugenio 13,14,15, 116,122,140,141 Cota, Rodrigo de 35,36 Crespo, R. 35 Cruz, M. 25,72 Cruz, Ramon de la 55 Culla i Clarà, Joan B. 176

Cummins, J.G. Curtius, Ernst Robert D'Agostini, Maria Enrica D'Albert, Eugen Daemmrich, Ingrid Dahmen, Wolfgang

36 13 81,100,103 177 25 113,121, 123,180 Dante Alighieri 16,17,57 Daumier, Honoré 55,56 Daus, Ronald 79,85,87, 93,153 Dauster, F. 89 112 Davis, Jack Emory Dedieu, Jean-Pierre 78 92 Deely, J. Delbecque, Nicole 121 Delibes, Miguel 28,116,119 Denser, Màrcia 154,157 Dessau, Adalbert 14,76,90,96 97,100,101 Deutschmann, Olaf 17,19,21,23 40 Diego, Gerardo 61 Dietrich, Wolf 118,119, 161,181,187 Diez, Friedrich 16,17,159 DUI, Hans-Otto 84,87,88,98 100 Dirscherl, Klaus 49,63,67,70 100,151,152 Dittmar, N. 136,138 Díaz Arenas, Angel 28,60,87,95 101,102,110,139 Diez Taboada, J.M. 69 Domingos, A. 164 Donoso, José 88,102 Doli, Cornelia 164,169 Drescher, Horst W. 153,186 Dressendörfer, Peter 31 Du Bos, Charles 37 Duarte, Angel 175 Dubs, Rolf 111,159 Duchamp, Fra Marcel 100 Dueñas de Haensch, Marina 142 Dworkin, Stephen N. 129 Earl Joseph, John 115,160 Eberenz, Rolf 56,58,112,

192 113,129,133,135,139,160,177, 180,181,182 124 Eckert, Gabriele 92,94,109 Eco, Umberto Ega de Queirós, José Maria 148,149 Edigo, A. 38 Egert, G. 180 Eichendorff, Joseph Frhr. von 44 Eisenberg, Daniel 48 Eiximenis, Francese 174,183 Elizalde, Ignacio 88 17,58,123, Elwert, Theodor 147 111,122, Emsel, Martina 129,140,141 35 Encina, Juan del Endress, Heinz-Peter 43,57 168 Endruschat, Annette 28,37,51,52 Engelbert, Manfred 85,105 Engler, Erhard 96,154, 158,172 Engler, Winfried 58 Enninger, Werner 133,135, 185 37 Erasmus von Rotterdam Ercilla y Zúñiga, Alonso de 44 Ernst, G. 125 Ertler, Klaus-Dieter 57 Espinosa, Joaquín 56,57 182 Esteve, Joan Ettinger, Stefan 159,164 92 Evans, J. 121 Fant, Lars Farmer, Karl 20 Fastenrath, Johannes 81 Feal Deibe, Carlos 25 Felixberger, Josef 117 Feiten, Hans 41,52,102 Fernández de Avellaneda, Alonso 40 Fernández de Lizardi, José Joaquín 76,82,83 Fernández de Moratín, Leandro 54,55 Fernández de Oviedo, Gonzalo 83 Fernández-Sevilla, Julio 117,119 Ferrando, A. 180

Ferrando i Melià, Ferran Ferrater, Gabriel Ferreiro Alemparte, Jaime

158 178 23,33, 35,145 143,158 47

Ferrer de Mesquita, Teo Feuchtwanger, Lion Fénelon, François de Salignac de La Mothe 82,83 Fink, Gonthier-Louis 53 21,23,37,41 Flasche, Hans 42,45,46,47,119,160 Fleischmann, Ulrich 15,85 Floeck, Wilfried 22,43,47,61 62,65,66,68,70,73,74,150 Florian, U. 131 100 Fogg, Phileas Fohrmann, J. 29 Foix, J.V. 172,178 Fonseca, Manuel da 151 49,52 Fox Morcillo, Sebastián Frakele, Beate 20,86 Franchini, Enzo 34,120 171 Franco, António C. Franzbach, Martin 42,56,88,97 104,110 Frauenrath, Mireille 17,29,145, 173 97,114,115, Fries, Dagmar 116 Fuente, Bienvenido de la 61,63, 100 Fuentes, Carlos 101 Fuentes, Mor de 56 142 Fuß, Albert Gaisbauer, R. Gustav 100 Galaviz, Juan M. 83 Gallardo, Andrés 101 Galmés de Fuentes, Alvaro 34,35, 123,128,137 Garber, Klaus 37,52,146 García, Arcadi 173,181 García, Constantino 187 70,72 García Alvarez, Enrique García González, J. 132,134, 137 García Lorca, Federico 49,66,70,74 García Lorenzo, Luciano 17 García López, Angel 64

193 García Márquez, Gabriel

87,88, 90,95,101,102,103 Garscha, Karsten 71,79,81, 104,105 134 Garza Cuarón, Beatriz Gasea Queirazza, Giuliano 129 Gasöl, Josep M. 175 Gauger, Hans-Martin 114,117, 118,122,123,140 Gärtner, Eberhard 121,151, 162,163,169 Geckeier, Horst 15,118,123 Geisler, Eberhard 93,107,172, 178 Geissler, Rainer 13,111 Gemmingen, Barbara von 127,131 Geppert, Hans Vilmar 49 Gersäo, Teolinda 151 Gerstenberg, Birgit 14,76 Gewecke, Frauke 76,79,81,85 86,90,92,94,98 Gier, Albert 32,33,34,35 36,39,51,113,186 Gil, Alberto 28,80,139, 141,142,144 Gili, Joan 183 Gimferrer, Pere 66,70 Girondo, Oliverio 103 Glöckner, Wolfgang Karl 66 Gnutzmann, Rita 88,92,94,96 98,100,104,105,106,108,109 23 Gnüg, H. Godinez, Felipe 43 Goetsch, Paul 96,137 González, A. 89,90 Gosman, M. 25 Goya, Francisco 56 Goytisolo, Juan 71 Gómez de Avellaneda, Gertrudis 76 Gómez Molleda, D. 63,71,73 Gómez-Montero, Javier 39,43,44,69 71 Góngora, Luis de 49,70 Góngora, Mario 77 Göhring, H. 153 Gracián, Baltasar 42,44,50,51 Granada, Fray Luis de 28,159 Green, John N. 18

Grimm, Reinhold R. 16,31 Grossmann, Maria 129,182 Gsell, Otto 124 Guevara, Antonio de 43,45,50 Guimerà, Angel 177 Gumbrecht, Hans Ulrich 13,22, 28,29,30,32,33,34,36,38,53,55, 139,140 144 Gurst, G. Guy, Alain 51 Güntert, Georges 29,47,48,51 60,73,150 Haberkamp de Antón, Gisela 19 Haensch, Günther 19,125,127, 133,142,182 Hall, Robert A. 51,112,159 Hamann, Brigitte 38 Hansen, Klaus 132 Harmuth, Sabine 96 Harth, Helene 32 Hartmann, Egon 59 Hassler, Gerda 14,17,110, 111,114 Haupt, Barbara 130 Hausmann, Frank-Rutger 13,47, 49 Haworth, K. 92 Heger, Klaus 29 Hegyi, Ottmar 34,128,137 Heilmair, Hans-Peter 156,160 Heinser, Bernhard 33 Helfrich, Uta 184 Hempel, Wido 14,42,144 Herlinghaus, Hermann 14,90,93,95 96,97,98,100,101,102,104,107, 108,109 Hermann, Christian 78 Hermans, H. 21,25 Hermansen, Violy 143 Hernández, José 103 Hernández de López, Ana María 101 Herrmann, Ulf 128,187 Hervàs y Panduro, Lorenzo 110 Hess, Rainer 17,29,33,40 52,145,150,152,173 Heydenreich, Titus 15,18,27,31 32,55,75, 80,81,92,107 Heydrich, W. 29

194 Heymann, Jochen

61,68,100, 111 Hidalgo, Juan 46 27,39,42,44 Hidalgo-Serna, Emilio 50,54 Hienger, J. 91 Hierro, José 62,68,69 Hilger, Gerd 156 Hilty, Gerold 33,34,48, 116,147,160,174 Hina, Horst 16 Hinterhäuser, Hans 18,42,53,57 58,60,86 Hirschmann, Frank G. 175 Hoffmann, Christina 32,38 Hohn-Berghorn, Maria 120 Holtus, Günter 14,20,33,34 40,41,91,93,113,114,121,123, 167,180,181,182,183,184 Holtz, Christine 107 Holub, R.C. 30 132 Homge, Ruth 114 Honsa, Vladimir Horl Groenewold, Sabine 61,75, 76,86 Hormigón, J A . 27 144 Hoyer, S. Hölz, Karl 63,73,76,80 81,87,89,92,95,97,105,106,108, 109 Hösle, Johannes 40 Huber, Victor Aimé 31 Hudde, Hinrich 100 57,65 Hugo, Victor 178 Huguet, Jesús Huismann, Wilfried 88 82 Humboldt, Alexander von 166,168 Hundt, Christine Huré, Jacques 137 Hüllen, Werner 161 Ille, Hans-Jürgen 19,29,88 Indini, Maria Luisa 34 Ineichen, Gustav 26,116,120, 121,123,124 Ingenschay, Dieter 55 142 J ambrina, F. Janer Manila, Gabriel 178 Janer Mulet, Maria de

la Pau Janik, Dieter

146,147 41,42,44,76 82,88,102,107 Janner, Hans 21,82 Jiménez-Fajardo, Salvador 66,71 Jiménez, Juan Ramón 71 152 Jorge, Lidia 160 José de Isla, P. Francisco Jovellanos, Gaspar Melchor de 55 Juan i Tous, Pere 23,30,45,46 67,75 Juan Manuel 35 Juana Inés de la Cruz 21,82,83, 106 Juano de la Haza, J.M. 46 Juarroz, Roberto 103 Juárez Medina, Antonio 52,53 53 Jurt, Joseph Kahle, Günter 136,137 Kalwa, Erich 144,150 Karlinger, Felix 82,177 Katz, Israel J. 145,186 Kaufmann, Katrin 109 Keil, Ernst-Edmund 50 Keil, Johann Georg 47 Keller, John E. 145,186 Kelly, Louis G. 15,113,125 Kish, Kathleen V. 36 161,164 Klare, Johannes 94,100,109 Kleinert, Susanne Klenk, U. 120,121, 123,124 Kloepfer, Rolf 29,48,91,93 100 Klüppelholz, Heinz 25,34,35,45 98,99 Knapp-Tepperberg, Eva-Maria 25,48 Knauer, Gabriele 119,120, 121,123,141 Knefelkamp, Ulrich 146 Kohut, Karl 16,20,22,38 49,52,62,76,83,84,86,87,88,89, 92,100,101,108 Kolb, Herbert 130 Kolew, Kristin 120 Kolumbus, Christoph 99 Kopitzsch, Franklin 38

195 Koppen, Erwin Kossoff, A. David Kossoff, Ruth H. Kowallik, Sabine König, Bernhard

89,91,106 22 22 117 48,92,94, 109 26,28,44,77 Körner, Paul-Hermann 114,116,119,120,121,123,124, 139,140,161,163,164,171,182 Kramer, Johannes 111,113, 121,137,180 Kremer, Dieter 14,15,16,18 43,78,110,111,112,113,114,116, 125,128,129,130,131,132,136,139, 144,147,160,163,165,166,170, 182,187 Kremnitz, Georg 18,120,180, 185 Kröger, Hans-Jürgen 88 Kröll, Heinz 161, 162,163,164,166,167,187 Krömer, Wolfram 38,40,44,56 57 Krumm, Hans-Jürgen 161 Kubarth, H. 133 Kuder, Manfred 135,155 Kuen, Heinrich 119,125 Kutz, W. 141 134 Kühn de Mones, Ursula Küpper, Joachim 41,42,46,51 94,108 84 Küppers, Gabriele Küster, Lutz 73 82,83 La Fontaine, Jean de La Rochefoucauld, François, Duc de 50 21 Lafont, Robert Lafourcade, Enrique 92,103,107, 109 Laitenberger, Hugo 46,48,63,71 73 Lange, Wolf-Dieter 68,96 Lara, Jesûs 80,83 Lara, Luis Fernando 127, 134,136,138 Larrea, Juan 61 Larra, Mariano José de 58 Laurenti, Joseph L. 28,37

Lausberg, Heinrich Lebsanft, Franz Leiner, W. Leiste, Doris Lemos, Cláudia T.G. de Lentzen, Manfred León, Fray Luis de Lezama Lima, José Lienhard, Martin Lind, Georg Rudolf Link, Franz Link-Heer, K. Linnartz, Bruno Lipski, John L. Lispector, Ciarice Lissorgues, Yvan List, Elisabeth List, Harald Lledó, Emilio Llórente, Antonio LLorente Maldonado de Guevara, A. Lloyd, Paul M. Llull, Ramon Lope, Hans-Joachim Lorenz, Erika Lorenzo, Ramón

120,123, 130,145,186 16,129 50 160,164, 168 162,164, 170 23,57,58,61 62,65,66,72,73 25,44,50 104 77,80,88,90 92,95 69,144,152 43,92,103, 107,109 32,33 144,152 135,136, 167 158 58 20,86 14 25 138 25 112 34,174 32,38,50,54 99 34,44,50,51 15,17,116, 117,125,186 30,44 14,80 177 81,104 61,62

Lorinser, Franz Losada, Alejandro Lothar, Rudolph Loyola, H. López, José Manuel López de Abiada, José Manuel 26,32,33,53 59,60,61,62,68,69,70,71,73,84, 88,104,178 López de Ayala, Adelardo 36 López de Gómara, Francisco 132 López Estrada, F. 27

196 López-Vázquez, Alfredo Rodríguez 49 Lörscher, W. 143 Lucano 44 172 Luís, Manuel 49,52 Lull, Antonio 70,72 Luna, Pablo 76,77,92, Lustig, Wolf 103,105,107,109,151 14,20,34, Lüdi, Georges 114,147,181,182,183,184 13,14,18, Lüdtke, Jens 112,114,116,122,140,141,180,181 Lüsebrink, Hans-Jürgen 88,94, 99 156 Lyra, Pedro Maass, Angelika 33,175 64,69,71,73 Machado, Antonio Madison, Alfonsi de 116,117 Mahlau, Axel 187 Mann, Thomas 100 Maran, René 158 Maravall, Antonio 40 173,174 March, Ausiàs Marchiori, C. 58 36 Marciales, N. Marinetti, Emilio 65 Filippo Tommasio Mari, Antoni 66 Martins de Ataide, Joäo 157 132 Marti, José Martinez, F. 131 Martinez de Varela, Maria Teresa 63 34 Martinez Gäzquez, J. Martinez i Valls, Rafael 177,178 Martinez Ruiz, José (Azorin) 71 54 Mason, H.T. Massa, J.-M. 167,169 81 Mastai, Giovanni Maria 54 Mate, Reyes Mattheier, K. 136,138 Matthée, Ulrich 175 84 Matto de Turner, Clorinda 24,41,46,51 Matzat, Wolfgang 90,99 Matzel, Klaus 130 Maurer, Karl 28,42,44,46

71,97,135,136 106 176 101 16 128 178 46,70,72, 177,178 Meier, Harri 18,44,112, 117,129,130,132 Meisel, J.M. 169,187 Mensen, Bernhard 77 Meogo, Pero 145 Merkl, Heinrich 21,48,62,83 90 Mertin, Ray-Güde 154,157 Messner, Dieter 42,126,129, 144,146,147,148,165 Mettmann, Walter 32,33,35, 145,173,174,186 Metzeltin, Michael 14,20,21,25 29,34,35,113,114,121,132,147, 180,181,182,183,184 Mexia, Luis 51 Meyer, Martin 60 Meyer-Clason, Curt 148,149, 150,152,157 Meyer-Hermann, Reinhard 113,121 138,170 Meyer-Minnemann, Klaus 84,85, 89,90,91,94,101,105,108 Meyer-Minnemann, Maralde 85,91, 94,152 Meyers, Albert 16,20,86 Mérimée, Prosper 57,139 Michaud, S. 24,56,62 Mihura, Miguel 72 Milner, Max 24,56,62 Minervini, Vicenzo 34 Mirali Trencat, Rodoredas 178 Molière 43,47 Montandon-Hummel, M. 36 Monteath, Peter 65 Monteiro, Emilio 167 Montes Giraldo, J.J. 134 Moog-Griinewald, M. 89,91,106 Mora, Victor 177,178

Männel, Birte McDonogh, Gary Wray McGuirck, Bernard Medina,Jaume Medina, M. Mees, Inge Mehnert, Henning

197 184 104 45 155 104 23 120 42,159, 175,177,179 Möller-Zeidler, Sabine 156 Muntaner, Ramón 20 175,176 Murgades, Brigitte u. Josep Müller, Bodo 125,126,127 Müller, D. 110,118 Müller, H. 29 142 Müller, R. Müller-Bergh, Klaus 90 77,155 Münzel, Mark Myoral, J A . 30 Nagel, Klaus-Jürgen 175 150,152 Neunora, Fernando 23 Navajas, G. 29 Navarro, Desiderio Navarro González, Alberto 44,46, 71 182 Nebrija, Elio Antonio de Neruda, Pablo 81,93,98, 104,105 Neubauer, F. 29 Neuenhaus, Paul 138 Neumann, Karin 169 Neumann-Holzschuh, Ingrid 111 Neumeister, Sebastian 22,38,39,46 48,64,65,70,102,108,114,177 Neuschäfer, Hans-Jörg 16,24,25,47 48,56,59,62,68,70,72 Neuwirth, Barbara 64 34 Nichols, S. Nicolai, Elke 65 Niederehe, Hans-Josef 15,16,17,20 22,83,112,113,115,116,117,125, 127,187 Nies, Fritz 16,31 Niewöhner, Friedrich 54 Nodar Manso, F. 186 Noblen, Dieter 79 Nolting-Hauff, Ilse 28,41,42,44 46,52,71,97

Moreu-Rey, E. Morosoli, Juan José Morus, Thomas Mossé, Claude Moyano, Daniel Mohrmann, R. Möller, Sabine Möller-Soler, Maria-Lourdes

Nwezeh, Emmanuel Chukwuemeka

155,156, 157,158 Oesterreicher, Wulf 117,124 149,152 Offenhäuser, Dieter Offermann, Michael 155 Olabarri, Ignacio 77 152 Oliveira, Carlos de Onetti, Juan Carlos 92,103,105, 107,109 Oostendorp, Henk 21,28,116, 119 Ortega y Gasset, José 63,65 41 Osório, Jerónimo Otero Silva, M. 94,105 Pageaux, Daniel-Henri 43 Pagni, Andrea 16,81,86,87 88,89,92 Palm, Erwin Walter 14 Palma, Ricardo 79 Palma Gaetano, José A. 161 Pardo Bazán, Emilia 56,57,58, 139,187 Paredes Núñez, Juan 58 Parra, Violeta 105 Paso, Antonio 70,72 Paufler, Hans-Dieter 111,113, 115,129,132,133 Pauritsch, Gertrude 20,86 Paz, Octavio 80,83,84,89 91,94,105,106 Peixoto da Fonseca, F.V. 170 Pellón, G. 40 Penate Rivero, Julio 156 Pensado, J.L. 187 Pensado Ruiz, Carmen 117,187 Pereira, Manuel 106 Pereira-Müller, María Margarida 169 Pericay, Xavier 185 Perl, Matthias 15,19,110, 111,118,125,133,134,135,137, 159,161,166,167,168,169,170 Pessoa, Fernando Pessoa-Campos) 144,152 Pessoa-Campos, Fernando António 152

198 Peters, Helwin

20,60,77,118, 131,134,142 Petöfi, J.S. 29,147 Pérez de Ayala, Ramón 72 Pérez Galdós, Benito 24,56,57,58 59,62,68 Pfeiffer, Erna 20,57,59,64 86,89,91,142 Pfeiffer, G. 111 Pfeiffer, Karl-Peter 20 Pfister, M. 63 15 Phaf, Ineke 29,49,53,64 Picard, Hans Rudolf 69,74,80,83,101,177 66 Picasso, Pablo 14,112,116, Piel, Joseph M. 130,131,132,144,147,160,165, 166,187 Pietschmann, Horst 32,38,77,78 82 168 Pimentel Pinto, E. Pinto Correia, Clara 153 47,65,75 Pirandello, Luigi 14,76,85,87 Plesch, Svend 93,98,102,104,105 110 Plötner, B. Pollmann, Leo 24,80,91,93 101,103,107 106 Poma, Guarnan 54 Ponz, Antonio Popp, Wolfgang 13,111 28,37, Porqueras Mayo, Alberto 52 25 Posada, Adolfo 18 Posner, Rebecca 88,93,102 Posse, Abel 38 Postel, Rainer 133 Pottier, Bernard 82,146,177 Pögl, Johannes 99 Pöppel, Hubert 23,24,61,62 Pörtl, Klaus 65,67,91,93,140,150,153 92 Prewitt, T. Prieto, E. 120 89,91,106, Puig, Manuel 112,115 58 Puppo, Mario Pym, A. 53,56

102 Qual, Rosemarie Quevedo y Villegas, Francisco Gómez de 44,51 Quintana, Artur 179 Quiroga, Horacio 77,107,139 Raabe, Paul 48 Radatz, Hans-Ingo 184 Radtke, Edgar 167 Raible, Wolfgang 117,124 Rainer, Franz 162,164 Rail, D. 94,105 Ramírez, Ignacio 84 Ramón y Cajal, Santiago 56 Regales, A. 17,110,119, 120,122,123,126,131,141,142 Regis, Alfonso 112,115 Reglin, Renate 171 Reichenberger, Kurt u. Roswitha 37 Reinhard, Wolfgang 38,83 Reinhardstoettner, Carl von 161 Reiter, Norbert 132,135, 136,184 Rengstorf, Karl Heinrich 86 Rey, Marcos 158 Reyes, Alfonso 86 Riba, Carles ( = Carlos) 16,64,177 Ribbans, Geoffrey W. 22 Ricken, Ulrich 14,110,111, 114 Riester, Jürgen 117 Riley, E.C. 48 Ring, Ano 107,158 Riquer, Martin de 14,43 Ritzenhoff, Ursula 36 Rivas, Duque de 59 Rivers, Elias L. 24 Roa Bastos, Augusto 80,92,103, 107,109 Roche, Daniel 39 Rodiek, Christoph 18,21,31,64 89,91,106 Rodoreda, Mercè 176,179 Rodò, José Enrique 92,107 Rodrigues Correia Raitt, Lia Noemia 148 Rodrigues Lobo, F. 146 Rodriguez Richart, José 60,61,62,64

199 68,69,96,118,178 40 13,112 126,129, 131,133,141,142,143 Rojas, Fernando de 35,36 Rojas, Gonzalo 93,107 Rojas, Manuel 107 23,24,26,35 Roloff, Volker 36,40,46,47,48,51,52,54,55,58, 59,61,63,67,68,69,70,71,72,74, 75,108 Rosas, Juan Manuel de 79 172 Rostock, Helmut 13,22 Rothe, Arnold Röntgen, K.-H. 181 Rössner, Michael 22,25,26,29 44,49,65,75,87,89,95,96,99 Ruiz de Alarcón y Mendoza, Juan 42,56 90 Rulfo, Juan 42 Russo, L. Saavedra, Angel de (-» Duque de Rivas) 108 Saavedra Pino, Desiderio 14,76 Saer, Juan José 108 Salnikow, N. 153 Salvador, Antonio 15,112,113, 121,132 Samsó, J. 34,112,115 San Miguel, Angel 38,39,41,43 44,45,46,47,63,72,142 San Pedro, Diego de 34,37 Sanders, Hans 50,103 Sandmann, Antonio José 163 Santa Teresa de Jesús 42 84 Sarmiento, Domingo Faustino Sartre, Jean-Paul 108 Sastre, Alfonso 25,66,72,73 Saura, Carlos 57,139 Sá-Carneiro, Mário de 153 Sàbato, Ernesto 86,94,108 Sánchez, J J . 53,55 Sánchez Bella, Ismael 78 Sánchez Marcos, Fernando 78 Sánchez Romeralo, Antonio 51 Sánchez-Blanco, Francisco 25,26, 53,55,56,65 Rodríguez-Luis, J. Rohlfs, Gerhard Rohwedder, E.

Sántos, Luis Martín 72 Scharlau, Birgit 17,20,78,79 80,87,88,90,96,99,134,136,137 Schàrer-NuBberger, Maya 106 Scheerer, Thomas M. 22,49,87 Scherer, Hans 139,141 64 Schewe, Gerhard Schiller, Friedrich 72 Schlesier, Rainer 59,64,65 Schlieben-Lange, Brigitte 15,16, 17,175,176 Schlosshan, Andrea 155,156, 157 Schlosshan, Ricarda 149,154, 155,157 Schlumberger, Hella 31 Schmid, Beatrice 34,173,181, 183 Schmidt, Carola 97 Schmidt-Mathy, D. 79 161,162 Schmidt-Radefeldt, Jiirgen 163,170,171 Schmitt, Christian 112,113, 114,115,120,121,122,127,134, 136,159,160,162,183,187 Schneider, Hans 142 Schnelle, Christel 63 Schoell, Konrad 35,41,52,66 73 Schön, Gotthard 156 Schönberger, Axel 18,143,148, 149,152,153,154,155,158,159, 172,173,174,175,178,180 Schräder, Achim 86 Schräder, Ludwig 31,40,50,64 83,106 Schreiner, Elisabeth 57,72 Schröder, G. 40 Schuchard, Barbara 16,22,78,83 84,99,117 Schuchardt, Hugo 111 Schulman, I A . 89,94 Schultink, H. 35 23,24, Schulz-Buschhaus, Ulrich 40,54,55,75,97,106 Schulze, Joachim 28,42,44,46 71,97 Schulze, R. 143

200

Schümm, Petra Schüler, Gerda Schwamborn, Ingrid Schwauß, Maria Schweder-Schreiner, Karin Scotti-Rosin, Michael

150,152 107 154 127,134 158 161,163, 169,170,181 Scudéry, Georges de 43 Seco, Manuel 126 26,62 Segoviano, Carlos u. Sabine Semprún, Jorge 73 Sender, Ramón J. 73,94,105 38,41 Sepúlveda, Juan Ginés de Sequeira, Rosa Maria 148,149, 150 Serauky, Christa 156 Sermoneta, Joseph 135 81,92 Servando, Fray Servet, Miguel 39 43,44 Seneca Siebenmann, Gustav 14,17,23,26 27,29,36,44,51,57,61,62,66,70, 74,76,78,85,89,90,91,93,95,97, 98,103,109,111,143,145,152, 153,154,156,159,173,176 43 Siepe, Hans T. Siepmann, Helmut 43,47, 49,148,149,152 Sigüenza y Góngora, Carlos de 83 27,60,63,64 Siles, Jaime 65,66,69 172 Silva, Mendes Silva-Brummel, Fernanda 150 Simòes, Manuel 151,153 Skármeta, Antonio 86,108 Smith, D. 35 182 Soberanas, Amadeu-J. Soeffner, H.-G. 139 Soldini, Bruno 104 Soler i Marcet, Maria-Lourdes 173,177 Sotelo, I. 16 Sotelo Vázquez, Adolfo 66,70 S51ken-H6hn, Stefanie 156 Sòzer, E. 29,147 Spang, Kurt 27,28,30 Spangenberg, P.-M. 32,33 Spiller, Roland 93,101

Spinner, Kaspar 47 Staib, Bruno 122 Stattegger, Karl 20 Stefanovics, Tomás 154 Stefenelli, A. 125 Stegmann, Tilbert Didac 16,17, 20,21,29,145,172,173,174,175, 176,177,179,180,185 Stegmann, Wilhelm 76,85 Stein, P. 134 Steinwachs, B. 30 22,43,47,61 Steland, Dieter 66,73,74 Stemmler, Theo 33 38,39,41 Stempel, Wolf-Dieter Stern, Irwin 154 38,39,41 Stierle, Karlheinz Stimm, Helmut 13,22,23, 126 Stoll, André 39,55,56 Stolz, Thomas 133,135 185 Stolze, Thomas Stricker, A. 147 Strosetzki, Christoph 17,18,21,23 25,29,30,31,37,38,39,40,43,45, 49,50,54,57,63,64,67,69,78,79, 80,82,83,84,86,96,97,99,111, 113,115,137,138,146,160,170, 177,180,185 Sttau Monteiro, Luis de 153 Stumpf, Josef 146 Sueiro, Daniel 63 Sullä, Enric 16 Suter, Alfred 162 Sys, N.v.d. 35 Tablada, José Juan 90,108 Tarallo, F. 168 Taravacci, Pietro 45 Teitelboim, Volodia 104 Teresa von Avila 44,50,51 Termes, Josep 176 Terreros y Pando, Esteban de 128 Teuber, Bernhard 39,47,115 Theile-Bruhns, Gerda 84,88 Thiele, Johannes 19,127,128, 134,137 162 Thiele, P.

201 Thielemann, Werner Thiemer, E.

167 120,124, 139 Thomasius, Christian 54 Thorau, Henry 151 Thun, Harald 13,14,116, 122,140,141 Thümmel, W. 121,123, 124 Tietz, Manfred 17,25,26,29 30,31,39,41,43,47,54,57,64,67, 71,75,79,81,86,96,99,111,113, 115,137,138,146,160,170,177, 180,185 Tirso de Molina (Gabriel Téllez) 43,49 Tomeo, Javier 61 Torga, Miguel 150 Toro, Alfonso de 14,17,24,30 41,42,49,52,81,83,91,93,105, 106 Torres, David 58 Torres Bodet, Jaime 108 Torres Villarroel, Diego de 53 Tornente Brau, Pablo de la 109 Tosstorff, Tosstorff 175,176 Toutain, Ferran 185 Trabant, Jürgen 15 Trigueros, Cándido María 55 Trippett, Anthony M. 73 Türk, Horst 22,43,47,61 66,73,74 Ullmann, E. 144 29,59,62,63 Unamuno, Miguel de 65,71,73,74 43,50 Urfé, Honoré d' Valdés, Hernán 87,116 Valencia, Alba 143 Valencia de Castaño, Marina 99 74 Valera, Juan Valle-Inclán, Ramón del 27,29, 61,65,68,70,72,74,75 Vallejo, César 89,109 Varey, John E. 46 Vargas Llosa, Mario 92,94,109 Vázquez de Prada, V. 77 33,41, Vega Carpio, Lope Félix de 43,46,51,52

Vega, Garcilaso de la Velarde, López Verani, Hugo J. Verde, Cesário Vermeylen, A. Verney, Luis António Veser, Ernst Vespertino Rodríguez, Antonio Vicente, Gil Vidal, Ramón Vieira, António Vilanova, Antonio Villalonga, Lloren? Villamediana, Conde de, Juan de Tassis Vitse, Marc

37,52 84,91,94 85,89,90 148,149, 150 40 147 155 34,116,128,136 40,52,146,147 34 144 66,70 179

52 26,44,114, 124,140 Vittorini, Elio 65 Viudas, Antonio 15,112,113, 121,132 49,52 Vives, Juan Luis Vossler, Karl 13 Völkel, Hermann 186 Wagner, Birgit 179 Wagner, K. 27 Wais, Kurt 72 Waldmann, Peter 79 Walger, Christian 19 Walz, Herbert 45 Wandruszka, Ulrich 124 Weber, Werner 33 Wehr, Barbara 121 Weich, Horst 45,59,67 Weinhold, N. 134 Wentzlaff-Eggebert, Harald 24,27, 29,35,36,40,46,47,48,51,52,54, 55,58,59,61,63,65,67,68,70,72, 74,75,90,103 Wentzlaff-Eggebert, Christian 59,77, 80,83,86,88, 91,92,98,99,102,107 Werner, Reinhold 82,125,126, 127,137,143,147 Wesch, Andreas 184,185 Wetzel, Hermann H. 24 Weydt, Harald 15,163,170,

202 171 125 95 148,149 151 Williamsen, Vera 28,37 Windsheimer, Uta 178 120,132, Winkelmann, Otto 137,180,185 Winklehner, Brigitte 14,58,72, 147 36 Wirsung, Christof 174 Wittlin, Curt J. Wittmann, Brigitte 23,25,49 38 Wohlfeil, R. 110 Wolf, E.M. 63,99 Wolfzettel, F. 21,112,131, Woll, Dieter 143,151,153,159,165,172,187 Wotjak, Gerd 15,17,19, 110,111,112,118,119,120,122, 123,124,126,128,129,131, 139,141,142,159 Wunderli, Peter 15,120,121,124 147 Wüest, J. Yáñez, Agustín 92,94,103, 107,109 Yáñez, María-Paz 24,58 Zambrano, María 60 Zamora Vicente, Alonso 130,131 133 Zarco, Francisco 80,81 41 Zayas, María de Ziechmann, J. 54 Zimmermann, Ch. 144 Zimmermann, Klaus 127,134, 136,138 Zimmermann, R.E. 108 Zolezzi, Graciela 117 Zorrilla y Moral, José 42,56,59 Zöllner, Walter 32,39

Wiegand, H.E. Wiese, Claudia Wilhelm, Eberhard Axel

Hispanistik im Vervuert Verlag Actas del IX Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas 1 8 - 2 3 agosto 1986, Berlín Publicadas por Sebastian Neumeister 1989. 2 Bde. zus. 1664 S„ 178,00 DM ISBN 3-89354-827-0

Bibliographie der Hispanistik Hrsg. v. Ch. Strosetzki u. T. Heydenreich Bd. I (1978-1981) 125 S„ 29,80 DM, ISBN 3-89354-704-5 Bd. II (1982-1986) 179 S„ 29,80 DM, ISBN 3-89354-705-3

Josef Oehrlein

Der Schauspieler im spanischen Theater des Siglo de Oro (1600-1681) Untersuchung zu Berufsbild und Rolle In der Gesellschaft 1984, 269 Seiten, 36,00 DM ISBN 3-89354-021-0 Angel San Miguel (Hrsg.)

Calderön

Claudius Armbruster

Fremdheit und Nähe eines spanischen Barockdramatikers 1988, 230 Seiten, 28,00 DM zahlreiche Abbildungen ISBN 3-89354-412-7

Das Werk Alejo Carpentiers

Regine Schmolling

Chronik der »Wunderbaren Wirklichkeit« 1982, 338 S„ 25,00 DM ISBN 3-89354-807-6 Kurt Grötsch

Der Kampf um die Integration Afrokubaner als Protagonisten und Autoren In der Literatur Kubas des 19. und 20. Jahrhunderts 1989, 259 S., 36,00 DM ISBN 3-89354-821-1 Pere Juan i Tous

Die gefesselte Hoffnung »El árbol de la ciencia« von Plo Baroja und der Geist der Jahrhundertwende 1989, 671 S.,80,00 DM ISBN 3-89354-825-4 Lutz Küster

Obsession der Erinnerung Das literarische Werk Jorge Sempruns 1989, 303 Seiten, 38,00 DM ISBN 3-89354-410-0

Vervuert Verlag Wielandstr. 40 D-6000 Frankfurt/M.

Literatur der Sieger Der spanische BQrgerkrlegsroman Im gesellschaftlichen Kontext des frühen Franqulsmus (1939-1943) 1990, 373 S„ 56,00 DM ISBN 3-89354-823-8 Gustav Siebenmann

Essays zur spanischen Literatur 1989, 327 Seiten, 34,00 DM ISBN 3-89354-413-5 Manfred Tietz (Hrsg.)

Das Spanieninteresse im deutschen Sprachraum Beitrüge zur Geschichte der Hispanistik vor 1900 1989, 212 S., 36,00 DM ISBN 3-89354-827-0 Manfred Tietz (Hrsg.)

Spanische Lyrik der Moderne Elnzellnterpretatlonen Herausgegeben von Manfred Tietz in Zusammenarbeit mit Siegfried Jüttner und Hans-Joachim Lope. 1990, 445 Seiten, 48,00 DM ISBN 3-89354-312-0

Nuestras publicaciones en español Karl Kohut

Jürgen M. Meisel

Presentación, aproximación y documentación da la obra de Mempo Glardlnelll 1990, 226 S„ 28,00 DM ISBN 3-89354-951-X

1986, 210 S„ 48,00 DM ISBN 3-89354-816-5

Un universo cargado de violencia

Karl Kohut, Andrea Pagni (eds.)

Literatura argentina hoy

De la dictadura a la democracia 1989, 297 S„ 44,00 DM ISBN 3-89354-906-4 Karl Kohut (ed.)

Literatura mexicana hoy

Del 68 al ocaso de la revolución 1990, ca. 250 S„ ca. 38,00 DM ISBN 3-89354-909-9 Victor Farlas

Los manuscritos de Melquíades

»Cien años de soledad«, burguesía latino-americana y dialéctica de la reproducción 1981, 404 S„ 62,00 DM ISBN 3-89354-805-X Frauke Gewecke (ed.)

Estudios de literatura española y francesa. Siglos XVI y XVII.

Adquisición de lenguaje/Adquisigao da linguagem

Ingrid Simson

Realidad y ficción en »Terra Nostra« de Carlos Fuentes 1989, 245 S., 36,00 DM ISBN 3-89354-822-X Fernando de Toro, Peter Roster

Bibliografía del teatro hispano-americano contemporáneo (1900-1980)

2 Bde., 1985, 718 Seiten, 120,00 DM ISBN 3-89354-703-7 Karl Kohut, Albert Meyers (eds.)

Religiosidad popular en América Latina 1988, 330 S., 36,00 DM ISBN 3-89354-904-8

Ulrich Fleischmann, Ineke Phaf (eds.)

El Caribe y América Latina/The Caribbean and Latin America

Estudiando a Julio Ramón Ribeyro

Actas dal III. Coloquio Intardlsclpllnarlo sobra al Carlba efectuado el 9 y 10 da noviembre da 1984. Papers presented at the III. Interdisciplinary Colloquium about the Carrlbean on the 9th of November 1984. 1987, 274 S„ 29,80 DM ISBN 3-89354-751-7

1988, 370 S., 44,00 DM ISBN3-89354-819-X

Christoph Strosetzkl, Jean-Frangis Botrel, Manfred Uetz (eds.)

Homenaje a Horst Baader 1985, 258 S„ 62,00 DM ISBN 3-89354-813-0 Wolfgang A. Luchting

Actas del I Encuentro FrancoAlemán de Hispanistas (9.-12.3.1989) 1990, ca. 400 S„ ca. 80,00 DM ISBN 3-89354-833-5

Vervuert Verlag

Wielandstr. 40 • D-6000 Frankfurt/M. R.F.A. - West Germany