Bibliographia Patristica: Band 18/19 Die Erscheinungen der Jahre 1973 und 1974 [Reprint 2019 ed.] 9783110858754, 9783110080032

158 8 23MB

German Pages 353 [356] Year 1980

Report DMCA / Copyright

DOWNLOAD FILE

Polecaj historie

Bibliographia Patristica: Band 18/19 Die Erscheinungen der Jahre 1973 und 1974 [Reprint 2019 ed.]
 9783110858754, 9783110080032

Table of contents :
VORWORT
HINWEISE FÜR DEN BENUTZER
INHALTSVERZEICHNIS
ABKÜRZUNGSVERZEICHNIS
I. GENERALIA
II . NOVUM TESTAMENTUM ATQUE APOCRYPHA
III. AUCTORES
IV. LITURGICA
V. IURIDICA, SYMBOLA
VI. DOCTRINA AUCTORUM ET HISTORIA DOGMATUM
VII. GNOSTICA
VIII. PATRUM EXEGESIS VETERIS ET NOVI TESTAMENTI
IX. RECENSIONES
REGISTER

Citation preview

BIBLIOGRAPHIA PATRISTICA XVIII/XIX

PATRISTISCHE KOMMISSION DER AKADEMIEN D E R W I S S E N S C H A F T E N IN D E R BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND

BIBLIOGRAPHIA XVIII

WALTER DE GRUYTER 1980

PATRISTICA XIX

BERLIN

NEW YORK

BIBLIOGRAPHIA PATRISTICA INTERNATIONALE

PATRISTISCHE

BIBLIOGRAPHIE

In Verbindung mit vielen Fachgenossen herausgegeben von

Wilhelm Schneemelcher

XVIII/XIX Die Erscheinungen der Jahre 1973 und 1974

WALTER

DE

GRUYTER 1980

BERLIN

NEW

YORK

ISBN 311008003 6 © 1980 by Walter de Gruyter & Co., vormals G. J. Göschen'sche Verlagshandlung J. Guttentag, Verlagsbuchhandlung - Georg Reimer - Karl J. Trübner - Veit & Comp., Berlin 30. Printed in Germany. Alle Rechte, insbesondere das der Übersetzung in fremde Sprachen, vorbehalten. Ohne ausdrückliche Genehmigung des Verlages ist es auch nicht gestattet, dieses Buch oder Teile daraus auf photomechanischem Wege (Photokopie, Mikrokopie) zu vervielfältigen. Satz und Druck: Kupijai & Prochnow, Berlin - Einband: Mikolai, Berlin.

VORWORT Der vorliegende Doppelband der Bibliographia Patristica umfaßt die Erscheinungen der Jahre 1973/74. Das Hauptproblem dieses Unternehmens bleibt der zeitliche Abstand zwischen den Berichtsjahren und dem Erscheinen des betreffenden Doppelbandes. Allen Schwierigkeiten zum Trotz geht die Arbeit an der Bibliographia Patristica weiter; in Kürze wird das Manuskript des folgenden Doppelbandes, der die Jahre 1975/76 umfaßt, fertiggestellt und in Druck gehen. Zu danken habe ich für die Hilfe von: K. Aland - Münster; G. Astruc-Morize - Paris; J. B. Bauer - Graz; B. Bradley - Dublin; H. Chr. Brennecke - Tübingen; I. Coman - Bukarest; J.-C. Fredouille Toulouse; G. Garitte - Louvain; B. Grabar - Zagreb; E. A. Livingstone Oxford; W. Myszor-Piastow; E. F. Osborn - Melbourne; H. RiesenfeldUppsala; W. Rordorf - Peseux; M. Schatkin - Princeton; R. Trevijano Salamanca; II. Zonewski - Sofia. Dank sei auch den treuen Mitarbeitern in der Patristischen Arbeitsstelle Bonn gesagt. Vor allem muß Vikar Lutz Hustig genannt werden, der die Redaktion dieses Doppelbandes übernommen hat. Herr Dipl. Theol. Radu Constantin Miron hat den Druck überwacht. Schließlich noch die übliche Bitte: Da die Bibliographia Patristica auf die freundliche Mitarbeit aller Patristiker angewiesen ist, wäre ich dankbar, wenn man mich über Arbeiten in entlegenen Zeitschriften und Reihen unterrichten würde. Bad Honnef, den 1. September 1979 Böckingstraße 1

Wilhelm Schneemelcher

H I N W E I S E F Ü R DEN B E N U T Z E R 1. Z e i t r a u m . Die obere zeitliche Grenze für den Osten das 2. Nicänische Konzil (787), für den Westen Ildefons von Toledo ( | 667). 2. Die A u f n a h m e der T i t e l erfolgt nach den im Bibliothekswesen üblichen Normen. Slawischen, rumänischen und ungarischen Titeln ist eine Übersetzung beigefügt. 3. D i e V e r f a s s e r v o r n a m e n sind im allgemeinen so angeführt, wie sie bei den Veröffentlichungen angegeben sind. Lediglich in Abschnitt IX (Recensiones) und im Register werden grundsätzlich nur die Anfangsbuchstaben genannt. 4. In A b s c h n i t t III 2, der die Kirchenschriftsteller in alphabetischer Reihenfolge aufführt, finden sich alle Arbeiten, die sich mit einzelnen Kirchenschriftstellern befassen, einschließlich der Textausgaben. 5. V e r w e i s e . Kommt ein Titel für mehrere Abschnitte in Frage, so ist er lediglich unter einem Abschnitt vollständig angegeben, während sich unter den anderen nur der Autorenname findet und in eckigen Klammern auf die Nummer verwiesen wird, unter welcher der vollständige Titel zu suchen ist. Bei Verweisen nach Abschnitt I 10 b ist das Wort und bei Verweisen nach III 2 oder III 3 b der Kirchenschriftsteller bzw. Heilige angegeben, unter dem der entsprechende Titel zu finden ist. 6. Bei R e z e n s i o n e n ist stets auf den Jahrgang unserer Bibliographie und die Nummer des rezensierten Werkes verwiesen. Kurze Buchanzeigen bleiben unberücksichtigt, ebenso Rezensionen von Büchern, die vor 1956 erschienen sind.

INHALTSVERZEICHNIS Vorwort Hinweise für den Benutzer AbkürzungsVerzeichnis

V VI IX

I. G e n e r a l i a

1

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Historia patrologiae Opera ad patrologiam universalem pertinentia Bibliographica Series editionum et versionum Collectanea et miscellanea Methodologica Subsidia Opera ad histöriam ecclesiasticam sive saecularem spectantia Philosophica Philologia patristica (lexicalia atque linguistica) a) Generalia b) Voces 11. Paleographica atque manuscripta II. N o v u m t e s t a m e n t u m

atque

Apocrypha

1. Novum testamentum a) Editiones textus Novi Testamenti aut partium eius aa) Editiones textus graeci bb) Editiones versionum antiquarum b) Quaestiones et dissertationes ad textum eiusque traditionem pertinentes 2. Apocrypha a) Editiones textus originalis b) Versiones modernae c) Quaestiones et dissertationes III. A u e t o r e s (editiones, quaestiones, dissertationes, commentarii) 1. Generalia 2. Auetores singuli (in ordine alphabetico auetorum) 3. Hagiographica a) Generalia b) Sancti singuli (in ordine alphabetico sanctorum)

1 2 3 6 9 14 15 17 30 34 34 36 39 44 44 44 44 44 44 46 46 47 47 49 49 51 146 146 148

VIII

Inhaltsverzeichnis

IV. L i t u r g i c a 1. 2. 3. 4. 5.

Generalia Missa, sacramenta, sacraraentalia Annus liturgicus Hymni Cultus

V. I u r i d i c a , 1. 2. 3. 4.

156 156 160 164 165 166

symbola

168

Generalia Concilia, acta conciliorum, canones Ius canonicum, hierarchia, disciplina, ecclesiastica Symbola

VI. D o c t r i n a

a u c t o r u m et h i s t o r i a

dogmatum

1. Generalia 2. Singula capita historiae dogmatum a) Religio, revelatio b) Creatio, Providentia c) Trinitas d) Christologia e) Soteriologia 0 Ecclesiologia g) Mariologia h) Anthropologia i) Vita Christiana, monastica k) Angeli et daemones 1) Novissima VII. G n o s t i c a Vili. P a t r u m e x e g e s i s V e t e r i s

Register

177 177 180 180 181 182 184 186 186 188 189 191 195 195 197

et N o v i T e s t a m e n t i

1. Generalia 2. Specialia in Vetus Testamentum 3. Specialia in Novum Testamentum IX. R e c e n s i o n e s

168 168 172 176

205 205 206 209 212 275

ABKÜRZUNGSVERZEICHNIS AAG AANLR AAPh AASOR AAug AB ABourg ABret AcAbo AcAnt ACCV Aclt AC1 AClass Acme AcOK ACR ACW ADA ADSSW AE AEAls Aeg AEHESHP AEHESR AEKD AEM AER Aevum AFH

Abhandlungen zur alten Geschichte Atti d. Accademia naz. dei Lincei. Rendiconti d. Classe di scienze morali, storiche e filologiche. Rom Arctos. Acta philologica Fennica. Nova series. Helsinki Annual of the American School of Orientai Research in Jerusalem. New Häven Analecta Augustiniana. Roma Analecta Bollandiana. Bruxelles Annales de Bourgogne. Dijon Annales de Bretagne. Faculté des lettres de l'université de Rennes. Rennes Acta academica. Aboensis Humaniora Acta Antiqua Academiae Scientiarum Hungaricae. Budapest Anales del Centro de Cultura valenciana. Valencia Accademie e Biblioteche d'Italia. Roma L'antiquité classique. Bruxelles Acta Classica. Verhandelinge van die klassicke vereniging van Suid-Africa. Cape Town Acme. Università di Stato di Milano. Milano Acta Orientalia. Kebenhavn American Classical Review. New York Ancient Christian Writers Arquivo do Distrito de Aveiro. Aveiro (Portugal) Archiv für Diplomatik, Schriftgeschichte, Siegel- und Wappenkunde. Münster, Köln Annales de L'Est. Faculté des lettres de l'université de Nancy. Nancy Archives de l'église d'Alsace. Strasbourg Aegyptus. Rivista Italiana di Egittologia e di Papirologia. Milano Annuaire de l'École pratique des Hautes Études, IVe section, Sciences historiques et philologiques. Paris Annuaire de l'École pratique des Hautes Études, Ve section, Sciences religieuses. Paris Archeion Ekkles. kai Kanon. Dikaiu Anuario de Estudios medievales. Barcelona The American Ecclesiastical Review. Washington Aevum. Rassegna di Scienze Storiche, Linguistiche e Filologiche. Milano Archivum Franciscanum Historicum. Ad Claras Aquas (Florentiae)

X AFLF AFLP AfO AFP AFUM AG AGF—G AGLB AGPh AHAMed AHC AHD AHDE AHP AHR AHSJ AIA AIHS AION AlPh AJ AJC AJPh AKG AKK AktAthen Al-A ALBO ALGHL ALMA Altamira Altt Alvernia ALW AM AMAPat AMATosc AmBenR Ambr

Abkürzungsverzeichnis Annali della Facoltà di Lettere e Filosofia. Napoli Annali Facoltà di lettere e filosofia. Perugia Archiv für Orientforschung. Graz Archivum Fratrum Praedicatorum. Roma Annali della Facoltà di Filosofia e Lettere della Università Statale di Milano. Milano Analecta Gregoriana. Roma Veröffentlichungen der Arbeitsgemeinschaft für Forschung des Landes N R W — Geisteswissenschaften Aus der Geschichte der lateinischen Bibel. Freiburg Archiv für Geschichte der Philosophie. Berlin Anales de Historia antigua y medieval. Facultad de Filosofia. Universidad de Buenos Aires. Buenos Aires Annuarium historiae conciliorum. Amsterdam Archives d'histoire doctrinale et littéraire du moyen âge. Paris Anuario de Historia del Derecho espanol. Madrid Archivum historiae pontificiae. Roma The American Historical Review. Richmond, Virginia Archivum historicum Societatis Jesu. Roma Archivo Ibero-americano. Madrid Archives internationales d'histoire des sciences. Nouvelle série d'Archeion. Paris Annali dell'Istituto Orientale di Napoli, Sez. ling. Roma Annuaire de l'Institut de Philologie et d'Histoire Orientales et Slaves. Bruxelles The Archaological Journal. London American Jewish Committee. Annual Report American Journal ofPhilology. Baltimore Archiv für Kulturgeschichte. Münster, Köln Archiv für katholisches Kirchenrecht. Mainz Aktines. Athen Al-Andalus. Revista de las Escuelas de Estudios arabes de Madrid y Granada. Madrid Analecta Lovaniensia Biblica et Orientalia Arbeiten zur Literatur und Geschichte des hellenistischen Judentums. Leiden Archivum latinitatis medii aevi. Bruxelles Altamira. Santander (Espana) Das Altertum. Berlin Alvernia. Calpan (México) Archiv für Liturgiewissenschaft. Regensburg Annales du Midi. Revue archéologique, historique et philologique de la France méridionale. Toulouse Atti e Memorie dell'Accademia Patavina di Scienze, Lettere ed Arti. Padova. Atti e Memorie dell'Accad. Toscana La Colombaria. Firenze The American Benedictine Review. Atchison, Kansas Ambrosius. Milano

Abkürzungsverzeichnis Ampurias

XI

Ampurias. Revista de Arqueología, Prehistoria y Etnologia. Barcelona AmSlav The American Slavic and East European Review. New York AMSM Atti e Memorie della Deputazione di Storia Patria per le Marche. Ancona AMSPR Atti e Memorie della Regia Deputazione di Storia Patria per l'Emilia e la Romagna. Bologna An Antiquitas AN Aquileia nostra. Bolletino dell'Associazione nazionale per Aquileia. Aquileia AnAcBel Annuaire de l'Académie Royale de Belgique. Bruxelles AnAl Antichità altoadriatiche. Udine AnAmHist Annual Report of the American Historical Association. Washington AnAnk Annales de l'Université d'Ankara. Ankara AnBodl Annual Report of the Curators of the Bodleian Library. Oxford AnCan L'année canonique. Paris Annales du Collège de France. Paris AnColFr AnCra Analecta Cracoviensia. Krakau AncSoc Ancient Society. Louvain AnDomingo Anales de la Universidad de Santo Domingo. Ciudad Trujillo AnEg Annual Egyptological Bibliography. Leiden AnEtHist = AEHESHP AnEtRel = AEHESR AnFen Annales Academiae Scientiarum Fennicae. Helsinki Ang Angelicum. Roma AnGer Anales del Instituto de Estudios Gerundenses. Gerona (España) AnglThR Anglican Theological Review. Evanston, 111. AnGr = AG AnHisp Anales de la Universidad Hispalense. Sevilla Anima Anima. Freiburg (Schweiz) AnMont Analecta Montserratensia. Montserrat (Barcelona) AnMurcia Anales de la Universidad de Murcia. Murcia AnMus Anuario musocal. Barcelona AnParis Annales de l'Université de Paris. Paris AnSaar Annales Universitatis Saraviensis. Saarbrücken AnSan Anales de la Facultad de Teologia. Santiago de Chile AnSVal Anales del Seminaria de Valencia. Valencia Ant Antonianum. Roma AntAb Antike und Abendland. Berlin Anthol Anthologica annua. Roma—Madrid AnthropBarc Anthropologica. Barcelona Antichthon Journal of the Australian Society for Classical Studies. Sydney AnTo Annales Toledanos AntRev The Antioch Review. Yellow Springs (Ohio) ANTT Arbeiten zur neutestamentlichen Textforschung. Berlin AnVal Annales valaisannes. Monthey (Schweiz) AnVlat Analecta Vlatadon AnzAlt Anzeiger für die Altertumswissenschaft. Innsbruck

XII AOAW AOS AP ApBar Aph Apollinaris APQ APraem Arabica ArAg ArAm ARBB ÂrBergen ArBiBe Arbor ArBu Arch Archaology Archivum ArchPal ArCreus Arctos = AAPh ArDroitOr ArEArq ArEArt Argensola ArGran ArHisp ÂrKob ArLeón ArLing ArLund Armeniaca ArOr ArOviedo ArPap ArPh ArR ARSP ArSR ArSS ArSSO ArStoria

Abkürzungsverzeichnis Anzeiger der österreichischen Akademie der Wissenschaften in Wien. Philos.-hist. Klasse. Wien American Oriental Series Archeion Pontu. Athen Apostolos Barnabas. Cypern Archives de philosophie. Paris Apollinaris. Commentariumjuridicocanonicum. Roma American Philosophical Quarterly Analecta Praemonstratensia. Abdij Tongerloo (Prov. Antwerpen) Arabica. Revue des études arabes. Leiden Archivo agustiniano. Madrid Archivio ambrosiano Académie Royale de Belgique. Bulletin de la classe des lettres et des sciences morales et politiques. Bruxelles Universitetet i Bergen. Ârbok, historisk-antikvarisk rekke. Bergen Archives et Bibliothèques de Belgique. Archief- en Bibliotheekwezen in Belgie. Bruxelles-Brussel Arbor. Revista general de Investigación y Cultura. Madrid The Art Bulletin. New York Der Archivar. Düsseldorf Archaology. New York, N.Y. Archivum. Revue internationale des archives. Paris Archivio Paleografico Italiano. Roma Archivo bibliográfico de Santés Creus. Santés Creus (Tarragona) Archives d'histoire du droit oriental. Revue internationale de droit de l'antiquité. Bruxelles Archivo español de Arqueología. Madrid Archivo español de Arte. Madrid Argensola. Huesca (España) Archivo teologico granadino. Granada Archivo hispalense. Sevilla Ârbog for Kabenhavns universitet. Kabenhavn Archivos leoneses. León Archivum Linguisticum. London Arsberättelse. Bulletin de la Société Royale des Lettres de Lund. Lund Armeniaca. Mélanges d'études arméniennes St. Lazare-Venise Archiv Orientální. Praha Archivum. Oviedo Archiv für Papyrusforschung und verwandte Gebiete. Leipzig Archiv für Philosophie. Stuttgart Archeologické rozhledy. Praha Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie. Meisenheim (Glan) Archives de sociologie des religions. Paris Archivio Storico Siciliano. Palermo Archivio Storico per la Sicilia Orientale. Catania Archivio della Società Romana di Storia Patria. Roma

Abkürzungsverzeichnis ArTeoAg ArtlPh AS ASCL ASD ASI ASL ASNSP ASNU ASOC ASPN ASPP Asprenas ASPugl AST ASTI ASUA ASUAn AT AteRo AThANT AThD Athena AThGlThAthen AThijmG AtKap AtPavia AtTor AtVen AUC AUG AugR AugSt Augustiniana Augustinus Ausa AusBR AusCRec AUSS AUU AV AvOslo

XIII

Archivio Teològico Agustiniano. Valladolid Arts libéraux et philosophie au moyen âge Montreal. Paris Archaeologia Slovaca. Bratislava Archivio Storico per la Calabria e la Lucania. R o m a Annali di Storia del Diritto. Milano Archivio Storico Italiano. Firenze Archivio Storico Lombardo. Milano Annali della Scuola Normale Superiore di Pisa. Lettere, Storia e Filosofia. Firenze Acta Seminarii Neotestamentici Upsaliensis. Uppsala Analecta Sacri Ordinis Cisterciensis. R o m a Archivio Storico per le Provincie Napoletane. Napoli Archivio Storico per le Provincie Parmensi. Parma Asprenas. Napoli Archivio Storico Pugliese. Bari Analecta Sacra Tarraconensia. Barcelona Annual of the Swedish Theological Institute in Jerusalem. Leiden Academia Regia Scientiarum Upsaliensis. Uppsala Academia Regia Scientiarum Upsaliensis Annales. Uppsala Apostolos Titos. Herakleion Atene e Roma. Firenze Abhandlungen zur Theologie des Alten und Neuen Testaments. Zürich Acta Theologica Danica. Kopenhagen Athena. Athen Archeion tu Thrakiku Laografiku kai Glossiku Thesauru. Athen Annalen van het Thijmgenootschap. Utrecht Ateneum Kaplanskie. Wlociawek Athenaeum. Studi Periodici di Letteratura e Storia dell'Antichità. Pavia Atti dell'Accademia delle Scienze di Torino. Torino Atti dell'Istituto Veneto di Scienze e Lettere. Venezia Acta Universitatis Carolinae. Series a): iuridica, philologica, philosophica, historica. Praha Acta Universitatis Gotoburgensis. Göteborg Augustinianum. R o m Augustinian Studies. Villanova University, Villanova, Pa. 19085 Augustiniana. Tijdschrift voor de Studie van Sint Augustinus en de Augustijnenorde. Heverle-Leuven Augustinus. Madrid Ausa. Publicada por el Patronato de Estudios Ausonenses. Vieh (Barcelona) Australian Biblical Review. Melbourne Australasian Catholic Review. Sydney Andrews University Seminary Studies. Berrien Springs (Michigan) Acta Universitatis Upsaliensis. Uppsala Archivo Veneto. Venise Avhandlinger utgitt av det Norske Videnskaps-Akademi i Oslo. Oslo

XIV AVTRW AWR AZ AzTh BAB BAC BAGB = BulBudé Bages BAL BaptQ BASOR BAug BBA BBB BBEr BBGG BBMP BBR BCRH BCRI BEC BediKartlisa = BK Benedictina BEP Berceo BEThL BEU BFS BGDST BGEHA BGL BH BHisp BHRHT BHTh BibArch BibbOr BiBe BibHR

Abkürzungsverzeichnis Aufsätze und Vorträge zur Theologie und Religionswissenschaft. Berlin Aus der Welt der Religion. Gießen Archivalische Zeitschrift. München Arbeiten zur Theologie. Stuttgart Bulletin de la Classe des Lettres de L'Académie Royale de Belgique. Bruxelles Biblioteca de Autores Cristianos Bages. Manresa (Barcelona) Berichte über die Verhandlungen der sächsischen Akademie der Wissenschaften. Philol.-hist. Klasse. Leipzig Baptist Quarterly. London Bulletin of the American Schools of Oriental Research. New Haven (Conn.) Bibliothèque Augustinienne. Paris Berliner byzantinische Arbeiten. Berlin Bonner biblische Beiträge Bulletin de la Bibliothèque d'Erevan (Banber Matenadarani) Bolletino della Badia Greca di Grottaferrata. Grottaferrata (Roma) Boletín de la Biblioteca Menéndez Pelayo. Madrid Bulletin de l'Institut Historique Belge de Rome. Bruxelles Bulletin de la Commission Royale d'Histoire. Bruxelles The Bulletin of Christian Research Institute (Meiji Gakuin Daigaku Kirisutokyo Kenkyujo Kiyo).Tokyo Bibliothèque de l'école des chartes. Paris Benedictina. Rom Bulletin des études portugaises et de l'Institut Français au Portugal. Coimbre Berceo. Logroño (España) Bibliotheca ephemeridum theologicarum Lovaniensium. Louvain Bibliotheca Ekmaniana Universitatis Regiae Upsaliensis. Uppsala Bulletin de la Faculté des Lettres de Strasbourg. Strasbourg Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur. Tübingen Bibliografía general española e hispano-americana. Madrid Bibliothek der griechischen Literatur Bibliografia hispánica. Madrid Bulletin hispanique. Bordeaux Bulletin d'information de l'Institut de recherche et d'histoire des textes. Paris Beiträge zur historischen Theologie. Tübingen Biblical Archaeologist. New Häven (Conn.) Bibbia e Oriente. Milano Biblische Beiträge. Einsiedeln Bibliothèque d'Humanisme et Renaissance. Genève

Abkürzungsverzeichnis Bibl BiblBelg BiblFrance BiblHisp Bibliofilia BiblOr Biblos BiblSacr BiblSup BibRevuo BibSt BiChu BICS BIEH BIFAO BIFG BIHR BijPhTh BiKi BiLe BIMT BISIAM BiTransl BiViChret BiZ BJRL BK BKA BKM BKP BL BLE BLSCR BMAPO BMGelre BMHG BMm BMRAH BNJ BodlR Boek

XV

Biblica. Roma Bibliographie de Belgique. Bruxelles Bibliographie de la France. Paris Bibliotheca hispana. Revista de Información y Orientación bibliográficas. Sección promera y tercera. Madrid Bibliofilia. Rivista di Storia del Libro e delle Arti Grafiche. Firenze Bibliotheca Orientalis. Leiden Biblos. Coimbra Bibliotheca sacra. Dallas (Texas) Biblioteca Superiore. La Nuova Italia. Firenze Biblia Revuo Biblical Studies (Seishogaku Ronshu). Tokyo Bible and Church (Seisho To Kyokai). Tokyo Bulletin of the Institute of Classical Studies of the University of London. London Boletín del Inst, de Estudios helénicos. Barcelona Bulletin de l'Institut Français d'Archéologie Orientale. Le Caire Boletín de la Institución Fernán González. Burgos (España) Bulletin of the Institute of Historical Research. London Bijdragen. Tijdschrift voor philosophie en theologie. NijmegenBrugge Bibel und Kirche. Stuttgart-Bad Cannstadt Bibel und Leben. Düsseldorf Bulletin de l'Institut des Manuscrits de Tiflis. Tiflis Bollettino dell'Istituto Storico Italiano per il Medio Evo e Archivio Muratoriano. Roma The Bible Translator. London Bible et vie chrétienne. Abbaye de Maredsous (Belgique) Biblische Zeitschrift (N. F.).Paderborn Bulletin of the John Rylands Library Manchester. Manchester Bedi Kartlisa (Revue de Kartvélologie). Paris Bibliothek der klassischen Altertumswissenschaften Byzantina keimena kai meletai. Thessaloniki Beiträge zur klassischen Philologie. Meisenheim Bibel und Liturgie. Wien Bulletin de littérature ecclésiastique. Toulouse Bollettino Ligustico per la Storia e la Cultura Regionale. Genova Boletín del Museo arqueológici provincial de Orense. Orense Bijdragen en mededelingen uitgegeven door de Verenigung Gelre. Arnhem Bijdragen en mededelingen van het historisch genootschap te Utrecht. Utrecht Bulletin monumental. Paris Bulletin des musées royales d'art et d'histoire. Bruxelles Byzantinisch-Neugriechische Jahrbücher. Athen Bodleian Library Record. Oxford Het Boek. Den Haag

XVI Bogoslovl'e BolArchPal BolArq BolAst BolBarc BolBogotá BolClass BolComp BolCórd BolDE BolFilChile BolFilLisb BolGien BolGranada BolItSt BolOrense BolPaís BolPiacentino BonnBK BOR BPhM BPHP BRAE BragAug BRAH BrethLife Bridge BrinkBoeken BrNBibl Brotéria BSAL BSAN BSAO BSAP BSCC BSEAA

Abkürzungsverzeichnis Bogoslovl'e. Beograd Bollettino dell'Archivio paleografico italiano. Roma Boletín arqueológico. Tarragona Boletín del Instituto de Estudios Asturianos. Oviedo (España) Boletín de la Real Academia de Buenas Letras de Barcelona. Barcelona Boletín del Instituto Caro y Cuervo. Bogotá Bollettino del Comitato per la Preparazione dell'Edizione Nazionale dei Classici Greci e Latini. Roma Boletín de la Universidad Compostelana. Santiago de Compostela Boletín de la Real Academia de Cordoba de Ciencias, Bellas Letras y Nobles. Córdoba Boletín de Dialectología española. Barcelona Boletín de Filología. Universidad de Chile. Santiago de Chile Boletín de Filología. Lisboa Boletín del Instituto de Estudios Giennenses. Jaén (España) Boletín de la Universidad de Granada. Granada Bollettino delle Pubblicazioni Italiane Ricevute per Diritto di Stampa. Firenze Boletín de la Comisión de Monumentos históricos y artísticos de Orense. Orense Boletín de la Real Sociedad Vascongada de Amigos del País. San Sebastián Bollettino Storico Piacentino. Piacenza Bonner Beiträge zur Kirchengeschichte Biserica Ortodoxä Rominä. Bucureçti Bulletin de la Société internationale pour l'étude de la philosophie médiévale. Louvain Bulletin philologique et historique du Comité des Travaux Historiques et Scientifiques. Paris Boletín de la Real Academia española. Madrid Bracara Augusta. Braga Boletín de la Real Academia de la Historia. Madrid Brethren Life and Thought. Chicago (111.) The Bridge. A Yearbook of Judaeo-Christian Studies. New York Brinkman's cumulatieve catalogus van boeken The British National Bibliography Brotéria. Lisboa Boletín de la Sociedad Arqueológica Luliana. Palma de Mallorca (España) Bulletin de la Société des antiquaires de Normandie. Caen Bulletin de la Socété des Antiquaires de l'Ouest et des Musées de Poitiers. Poitiers Bulletin de la Société des Antiquaires de Picardie. Amiens Boletín de la Sociedad Castellonense de Cultura. Castellón de la Plana (España) Boletín del Seminario de Estudios de Arte y Arqueología. Universidad de Valladolid. Valladolid (España)

Abkürzungsverzeichnis BSEPC BSL BSNAF BSNES BSOAS BSRel BSSAA BStudLat BT BTA M BThom BTSAAM BulArchCopte BulBudé BulHel BulOr BulSiena Burgense BurlM ByFo ByN Byslav ByZ Byzan Byzantina BZG BZNW

CaAr CaHist CaHM Ca J os CalTJ CanHR CARINTHIA CarkV Carmelus CaSion Cass

2

XVII

Bulletin de la Société d'Études de la Province de Cambrai. Lille Bulletin de la Société de Linguistique de Paris. Paris Bulletin de la Société des Antiquaires de France. Paris Bulletin of the Society for Near Eastern Studies in Japan (Oriento), Tokyo Tenrikyokan. Tokyo Bulletin of the School of Oriental and African Studies. London Biblioteca di scienze religiose. Brescia Bollettino degli Studi Storici, Artistici e Archeologici della Provincia di Cuneo. Cuneo Bollettino di Studi latini. Periodico quadrimestrale d'informazione bibliografica. Napoli Benedictijns Tijdschrift. Bergen, Abdij Egmond Bulletin de théologie ancienne et médiévale. Louvain Bulletin Thomiste. Toulouse Bulletin trimestriel de la Société Académique des Antiquaires de la Morinie. Saint-Omer (France) Bulletin de la Société d'Archéologie Copte. Le Caire Bulletin de l'association Guillaume Budé. Paris Bulletin de correspondance hellénique. Paris Bulletin d'études orientales. Paris Bollettino Senese di Storia Patria. Siena Burgense. Seminario metropolitano. Burgos Burlington Magazine for Connoisseurs. London Byzantinische Forschungen. Internationale Zeitschrift für Byzantinistik. Amsterdam Byzantina Neerlandica Byzantinoslavica. Praha Byzantinische Zeitschrift. München Byzantion. Bruxelles Byzantina. Thessaloniki Basler Zeitschrift für Geschichte und Altertumskunde. Basel Beihefte zur Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft. Berlin Cahiers archéologiques. Paris Cahiers d'histoire. Lyon Cahiers d'histoire mondiale. Neuchâtel Cahiers de Joséphologie. Montréal Calvin Theological Journal. Grand Rapids. Michigan Canadian Historical Review. Toronto Mitteilungen des Geschichtsvereins für Kärnten. Klagenfurt Cärkoven vestnik. Sofija Carmelus. Commentarti ab Instituto Carmelitano editi. Roma Cahiers sioniens. Paris Cassiciacum. Eine Sammlung wissenschaftlicher Forschungen über den heiligen Augustinus und den Augustinerorden, sowie wissenschaftlicher Arbeiten von Augustinern aus anderen Wissensgebieten. Würzburg

Bibliographia Patristica XVIII/XIX

XVIII Cath CathEd CathMind CathSt CB CBNT CBQ CC CCER CCH CChr CCM CD CdR CE CEA CEFMC Celtiberia Céltica Centaurus CF CFC CGS CH CHE ChH ChicS Chiron Choice ChQR CHR ChrCris ChronEg ChrSt ChrToday ChryS CHS ChrCent ChTh CiCult Ciencias CiFe Cistercium

Abkürzungsverzeichnis Catholica. Jahrbuch für Kontroverstheologie. Münster Catholic Educational Review. Washington Catholic Mind. New York Catholic Studies (Katorikku Kenkyu). Tokyo The Classical Bulletin. Saint Louis, Mo., Department of Classical Languages at Saint Louis University Coniectanea biblica. New Testament Series. Lund The Catholic Biblical Quarterly. Washington La Cività Cattolica. Roma Cahiers du cercle Ernest-Renan^ Ceskoslovensky casopis historicky. Praha Corpus Christianorum Cahiers de civilisation médiévale. Poitiers La Ciudad de Dios. Madrid Classici delle religioni. Torino Chronique d'Egypte. Bulletin périodique de la Fondation égyptologique Reine Élisabeth. Bruxelles Collection d'Études Anciennes. Paris Centro de Estudios de Filosofía medieval. Buenos Aires Celtiberia. Soria Céltica. Dublin Centaurus. Kcbenhavn Collectanea Franciscana. Roma Cuadernos de Filología. Facultad de Filosofía y Letras. Universitas Complutensis. Madrid. Collections Les grandes Civilisations Church History. Chicago, 111. Cuadernos de Historia de España. Buenos Aires Church History. Wallingford, Pa. Chicago Studies. Mundelein, Illinois Chiron. Mitteilungen der Kommission für alte Geschichte und Epigraphik des Deutschen Archäologischen Instituts. München. Choice. Chicago, III. Church Quarterly Review. London The Catholic Historical Review. Washington Christianity and Crisis. New York Chronique d'Égypte. Bruxelles Christian Studies (Kirisutokyogaku). Tokyo Christianity Today. Washington Chrysostomos-Studien Church in History Series. London Christian Century. Chicago, III. Church and Theology (Kyokai To Shingaku), The Tohoku Gakuin University Review. Sendai Ciencia y Cultura. Caracas Las Ciencias. Madrid Ciencia y Fe. Buenos Aires Cistercium. Revista monastica. Revista española de espiritualidad, historia y doctrina. Abadía de la Oliva. Carcastillo (Navarra)

Abkürzungsverzeichnis CitNed CJ Clair-Lieu Claretianum ClassFolia ClBul Clergy CIPh CM CN CNM COCR COH ColBi ColBrugGand ColCist Collationes CSR Colloquium ColSal Commentary Communio Communion Compostelanum Concilium ConciliumT Concord Confer Confrontations CongQ ConsJud Cont ConviviumTor COS CoTh CQ CR CRAI Crisis Cross



XIX

Cîteaux. Commen tarii Cistercienses. Westmalle (Belgie) Classical Journal. Lawrence, Kansas Clair-Lieu. Tijdschrift gewijd aan de geschiedenis der Kruisheren. Diest (Belgie) Claretianum Commentaria Theologica. Pontificia Universitas Lateranensis : Institutum Theologiae Vitae Religiosae. Rom Classical Folia. Worcester (Mass.) Classical Bulletin. Chicago The Clergy Review. London Classical Philology. Chicago Classica et mediaevalia. Kabenhavn Conjectanea neotestamentica. Uppsala Casopis národního musea. Praha Collectanea Ordinis Cisterciensium Reformatorum. Westmalle (Belgique) Het christelijk Oosten en hereniging. Nijmegen-Jeruzalem Collectanea Biblica. Madrid Collationes Brugenses et Gandavenses. Brugge-Gent Collectanea Cisterciensa. Scourmont (Belgien) Collationes. Vlaams Tijdschrift voor Theologie en Pastoral. Gent Christian Scholar's Review. Wenham, Mass. Colloquium. Auckland, New Zealand; ab 1972 in Australien Colloquium salutis. Wroslaw Commentary. American Jewish Committee. New York Communio. Commentarli Internationales de Ecclesia et Theologia. Studium Generale O.P., Granada (Spanien) Communion. Taizé, Frankreich Compostelanum. Instituto de Estudios Jacobeos. Santiago de Compostela Concilium. Internationale Zeitschrift für Theologie. Mainz, Einsiedeln-Zürich, Wien Concilium. Revue internationale de théologie. Tours Concordia Theological Monthly. St. Louis (Miss.) Confer. Revista de vida religiosa. Conferencia Española de Religiosos. Madrid Confrontations. Tournai Füher : Revue diocésane de Tournai Congregational Quarterly. London Conservative Judaism. New York Continuum. Chicago, 111. Convivium. Torino Cambridge Oriental Series. London Collectanea Theologica. Warszawa The Classical Quarterly. Oxford Classical Review (N.S). Oxford Comptes rendus des séances de l'académie des inscriptions et belleslettres. Paris Crisis. Revista española de Filosofia. Madrid Cross Currents. New York

XX CrossCr CSCO CSEL CSG CSR CStR CT CThM CTSA CuadFC CuadGal CuadManch CuadMon

CUAPS CUC CultBib CultNeolat CumBook CV CW DA DanskBog DaTIndex Davar DC DChrArHet DE Diak Diakon Diakonia Didaskalia DipOrthAth DissAbstr Divinitas DLZ DocLife Dom DR DrewG DtBibl

Abkürzungsverzeichnis Cross and Crown. St. Louis, Missouri Corpus scriptorum Christianorum orientalium. Louvain Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum Collana di Studi greci Collection de sociologie religieuse. Paris Collana di storia religiosa. Napoli La Ciencia Tomista. Salamanca Calwer theologische Monographien. Stuttgart Catholic Theological Society of America. Proceedings Cuadernos de Filología Clásica. Madrid Cuadernos de Estudios gallegos. Santiago de Compostela Cuadernos de Estudios manchegos. Ciudad Real Cuadernos Monásticos. Conferencia de Comunidades Monásticas del Cono Sur. Abadía de Santa Escolástica. Victoria (Buenos Aires). Argentina Catholic University of America Patristic Studies. Cahiers universitaires catholiques. Paris Cultura Bíblica. Madrid/Segovia Cultura neolatina. Modena The Cumulative Book Index. New York Communio viatorum. Praha Classical World. New York Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters. Köln—Graz Dansk bogfortegnelse. Kebenhavn Dansk tidsskrift-index. Kobenhavn Davar. Buenos Aires Doctor Communis. Roma Deltion tes Christianikes Archaiologikes Hetaireias. Athen Diritto Ecclesiastico. Milano Diakonia. Bronx, N.Y. Diakonia. Der Seelsorger. Internationale Zeitschrift für praktische Theologie. Mainz Diakonia. Zeitschrift für Seelsorge. Ölten Didaskalia. Revista da Faculdade de Teologia de Lisboa. Universidade Católica Portuguesa. Lisboa Diptycha Orthodoxias. Athen Dissertation Abstracts. A Guide to Dissertations and Monographs available in Mikrofilm. Ann Arbor (Michigan) Divinitas. Roma Deutsche Literaturzeitung für Kritik der internationalen Wissenschaft. Berlin Doctrine and Life. Dublin Dominicana. Washington Downside Review. Downside Abbey (Bath) Drew Gateway. Madison, New Jersey Deutsche Bibliographie. Wöchentliches Verzeichnis. Frankfurt am Main

XXI

Abkürzungsverzeichnis DThP

Divus Thomas. Commentarium de Philosophia et Theologia. Piacenza (Italia)

DtNBibl DtPfrBl DTT DuchKult DuchPast DumPap DunR DurhamUni Durius DVM DVSHFM DZPh

Deutsche Nationalbibliographie. Leipzig Deutsches Pfarrerblatt. Essen Dansk teologisk tidsskrift. Kobenhavn Duchovna Kultura. Sofija Duchovni pastyr. Praha Dumbarton Oaks Papers. Washington The Dunwoodie Review. Yonkers, N . Y . The Durham University Journal. Durham Durius. Valladolid Deltion Vivlikon Meieton Det kgl. danske Videnskapernes selskab. K0benhavn Deutsche Zeitschrift für Philosophie. Berlin

EA EAbul EAg EBib EC Eca ECallao ECarm EChR Eckart ECl EcumR EcXaver EDeusto Edjmiatsin

Erbe und Auftrag. Beuron Estudios Abulenses. Avila Estudio Agustiniano. Valladolid (Spanien) Estudios Bíblicos. Madrid Études classiques. Namur Eca. San Salvador Estudios. Callao (Argentina) Ephemerides carmeliticae. R o m a Eastern Churches Review Eckart. Witten Estudios Clásicos. Madrid The Ecumenical review. Genève Ecclesiastica Xaveriana. Bogotá Estudios de Deusto. Deusto (España) Edjmiatsin. Erevan

EdV = EscrVedat EE EEBS EF EgliseTh EHR EHRel Eidos EJC EJos EkklAthen EL ELKZ ELul EMaria EMerced

Hist.-Filol.

Medd.

Estudios Eclesiásticos. Salamanca, Madrid Epeteris tes Hetaireias Byzantinon Spudon. Athen Estudios Franciscanos. Barcelona Eglise et Théologie. Ottawa English Historical Review. London Études d'histoire des Religions. Strasbourg Eidos. Madrid Ephemerides iuris canonici. R o m a Estudios Josefinos. Valladolid Ekklesia.Athen Ephemerides liturgicae. R o m a Evangelisch-Lutherische Kirchenzeitung. Berlin Estudios Lulianos. Palma de Mallorca (España) Estudios marianos. Madrid Estudios. Estudios, Notas y Bibliografía especialmente sobre la Orden de la Merced en España y América. Madrid

XXII Emerita EMSIVD EMZ Enc Enchoria Eos EpAth EPh EphMariol EPRO EpThAth EpThes EpThThes Eranos Erasmus ErJb ERL EscrVedat ESeg ESH Esprit Espiritu EsSt EstH EstMet EstRo Et EtF EtGreg EThL EtPh ETrin EtRoussil EtThR Euhemer EuntDoc Euphorion Euphrosyne EvangQ

Abkürzungsverzeichnis Emerita. Boletín. Boletín de Lingüistica y Filología clásica. Madrid Editiones Monumentorum Slavicorum Veteris Dialecti Evangelische Missionszeitschrift. Stuttgart Encounter. Indianapolis Enchoria. Zeitschrift für Demotistik und Koptologie Eos. Commentarii Societatis Philologae Polonorum. Wroclaw, Ossolineum Epistemonike Epeteris tes Philosophikes Scholes tu Panepistemiu. Athenon Ekklesiastikos Pharos. Alexandria Ephemerides mariologicae. Madrid Études préliminaires aux religions orientales dans l'Empire romain. Leiden Epistemonike Epeteris tes Theologikes Scholes tu Panepistemiu Athenon. Athen Epistemonike Epeteris tes Philosophikes Scholes tu Panepistemiu Thessalonikes. Thessaloniki Epistemonike Epeteris tes Theologikes Scholes tu Panepistemiu Thessalonikes. Thessaloniki Eranos. Acta philologica Suecana. Uppsala Erasmus. Spéculum scientiarum. Darmstadt, Aarau Eranos-Jahrbuch. Zürich English récusant literature 1558—1640. Menston Escritos del Vedat. Anuario. Instituto Pontificio de Teología. PP. Dominicos. Valencia (España) Estudios Segovianos. Segovia (España) Ecumenical Studies in History. Richmond, Va. Esprit et vie. Langres Espíritu, Conocimiento, Actualidad. Barcelona Essays and Studies (Tokyo Joshi Daigaku Ronshu). Tokyo Estudos Historíeos. Faculdade de Filosofía, Ciencias e Letras. Marilia (Brasil) Estudios de Metafísica. Valencia Estudis románics. Barcelona Études. Paris Études franciscaines. Paris Etudes grégoriennes. Solesmes Ephemerides theologicae Lovanienses. Louvain Les Études Philosophiques. Paris Estudios Trinitarios. Publicación del Secretariado Trinitario. Salamanca Études roussillonnaises. Perpignan Études théologiques et religieuses. Montpellier Euhemer, Przeglad religioznawczy. Warszawa Euntes Docete. Roma Euphorion. Zeitschrift für Literaturgeschichte. Heidelberg Euphrosyne. Revista de Filología classica. Lisboa Evangelical Quarterly. Grand Rapids, Michigan

Abkürzungsverzeichnis

XXIII

Evid EvQ EvTh ExpR ExpT

Evidences. Paris Evangelical Quarterly. London Evangelische Theologie. München Expository and Homiletic Review. Cleveland (Ohio) The Expository Times. Edinburgh

FaCh FC FCB FDA FilBuenosA FilLet Filos FilVit FLisboa FMSt FoFo Foi FoiTemps ForumTheo Foun Franc FrBogotá

Fathers of the Church Filosoficky casopis. Praha Slovensky Filosoficky casopis. Bratislava Freiburger Diozesan-Archiv. Freiburg i. Br. Filologia. Buenos Aires Filologia e Letteratura. Napoli Filosofia. Torino Filosofia e Vita. Torino Filosofia. Lisboa Frühmittelalterliche Studien. Berlin Forschungen und Fortschritte. Berlin Foi et vie. Paris La Foi et le Temps Forum theologicum. Härnösand Foundations. Rochester, N.Y. Franciscana. Sint-Truiden (Belgique) Franciscanum. Revista de las ciencias del espíritu. Universidad de San Buenaventura. Bogotá. Colombia French Studies. Oxford Franziskanische Studien. Werl Franciscan Studies. St. Bonaventure, New York Florentina studiorum universitatis. Subsidia Freiburger theologische Studien. Freiburg Frankfurter Theologische Studien. Frankfurt Free University Quarterly. Amsterdam Freiburger Zeitschrift für Philosophie und Theologie. Freiburg

FrSt FS FSt FSUSub FThSt FTS FUAmst FZPT GB GBA GCFI GCS GDA GeiLeb Genava GermB GGA GiorFil GJ GIB Glotta GM Gn

Grazer Beiträge. Graz Gazette des beaux arts. New York, Paris Giornale Critico della Filosofia Italiana. Firenze Die griechischen christlichen Schriftsteller der ersten Jahrhunderte Godisnik na duchovnata akademija. Sofija Geist und Leben. Zeitschrift für Askese und Mystik. Würzburg Genava. Genf Germanische Bibliothek Göttingische gelehrte Anzeigen. Göttingen Gionale Italiano di Filologia. Napoli The Geographical Journal. London Glasul Bisericii. Bucarest Glotta. Göttingen Giornale di Metafisica. Genova Gnomon. München

XXIV GNT GöAB GöO GötAr GP GR Greg GregPalThes GrOrthThR GrRoBySt GTT Gy

HA Ha Habis HarvAsia HarvClassPhil HarvDS HC Helikon Hell HellAgAthen Helmántica Her HervTSt Hesp Hespéris HeythropJ HFSKob Hispania HispAnt HistEsp HistJ HistJud Historia History HistoryT HistRel HistReli HistTh HJ

Abkürzungsverzeichnis Grundrisse zum Neuen Testament. Göttingen Göppinger Akademische Beiträge Göttinger Orientforschungen Göteborgs högskolas arsskrift. Göteborg Gulden Passer. Antwerpen Greek and Rome. Oxford Gregorianum. Roma Gregorios ho Palamas. Thessaloniki The Greek Orthodox Theological Review. Brookline (Mass.) Greek, Roman and Byzantine Studies. San Antonio (Texas). Durham (N.C.) Gereformeerd theologisch tijdschrift. Aalten Gymnasium. Zeitschrift für Kultur der Antike und humanistische Bildung. Heidelberg Handes Amsorya. Monatsschrift für armenische Philologie. Wien Hermathena. A Series of Papers on Literature, Science and Philosophy. Dublin Habis. Universidad de Sevilla. Arqueología, Filología clásica. Sevilla Harvard Journal of Asiatic Studies. Cambridge (Mass.) Harvard Studies in Classical Philology. Cambridge (Mass.) Harvard Divinity School. Bulletin. Cambridge (Mass.) Historicky casopis. Bratislava Helikon. Rivista di tradizione e cultura classica. Messina Hellenika. Saloniki Hellenochristianike Agoge. Athen Helmántica. Universidad Pontificia. Salamanca Hermes. Zeitschrift für klassische Philologie. Wiesbaden Hervormde teologiese studies. Pretoria Hesperia. Journal of the American School of Classical Studies at Athens. Athen Hespéris-Tamuda. Paris The Heythrop Journal. Heythrop College, Oxen et Oxford Historisk-filologiske skrifter. Det kgl. danske videnskabernes Selskap. Kebenhavn Hispania. Revista española de Historia. Madrid (früher: HispAlava) Hispania Antiqua. Valladolid Historia de la Espiridualidad. Barcelona Historical Journal. Cambridge Historia Judaica. New York Historia. Zeitschrift für alte Geschichte. Wiesbaden History. London History Today. London Histoire des religions. Paris History of Religions. Chicago (111.) History and Theory. Middletown (Conn.) Historisches Jahrbuch. München, Freiburg

Abkürzungsverzeichnis HKZMTL HlasPrav HLD Ho HokB Horizon HR HS HSHT HSt HThR HTK HUCA Humanidades Humanitas HumanitasBr HumanitasCoim HumChrCu HVF HVSLA HVSUA Hyp HZ IC IES IH IHS IKZ IL I1C1 Ilerda IM IMU IndCultEsp IndHistEsp IntRMiss IntZErz IPhQ Iraq Irénikon IRSH

XXV

Handelingen der Koninklijke Zuidnederlands Maatschappij voor Taalen Letterkunde. Brüssel Hlas pravoslaví. Praha Heiliger Dienst. Salzburg Hochland. München Hokusei Bulletin (Hokusei Ronshu). Hokusei Gakuen University, Sapporo Horizon. New York Hispanic Review. Philadelphia Hispania Sacra. Madrid Histórica. Les sciences historiques en Tchécoslovaquie. Praha Historické stûdie. Bratislava Harvard Theological Review. Cambridge (Mass.) Historisk tidsskrift. Kobenhavn Hebrew Union College Annual. Cincinnati (Ohio) Humanidades. Salamanca Humanitas. Revista de la Facultad de Filosofía y Letras. Tucumán (Argentina) Humanitas. Brescia (Italia) Humanitas. Coimbra. Portugal Humanities, Christianity and Culture (Jinbunkagaku Kenkyu: Kirisutokyo To Bunka). Tokyo Handelingen van de Vlaams Filologencongressen. Gent Humanistiska vetenskappsamfundet i Lund. Ärsberättelse. Lund Humanistiska vetenskappsamfundet i Uppsala. Ârsbok. Uppsala Hypomnemata. Göttingen Historische Zeitschrift. München lus Canonicum. Universidad de Navarra. Pamplona Indian Ecclesiastical Studies. Belgaum, India Information historique. Paris Irish Historical Studies. Dublin Internationale kirchliche Zeitschrift. Bern L'Information littéraire. Paris Ilustración del Clero. Revista mensual publicada por los Misioneros Hijos del Corazón de Maria. Madrid Ilerda. Lérida Imago mundi. Leiden Italia medioevale e umanistica. Padova Indice cultural español. Madrid Indice histórico español. Barcelona International Review of Mission. N.Y., Geneva Internationale Zeitschrift für Erziehungswissenschaft. 's-Gravenhage International Philosophical Quarterly. New York Iraq. London Irénikon. Chevetogne (Belgique) International Review of Social History. Assen

XXVI

Abkürzungsverzeichnis

IsExJ Isis Islam ISRPR Istina Itinerarium ITQ Iura IZBG

Israel Exploration Journal. Jerusalem, Israel Isis. Cambridge (Mass.) Der Islam. Straßburg, Berlin Istituto di scienze religiose. Pensatori regiosi. Padova Istina. Boulogne (Seine) Itinerarium. Braga (Portugal) The Irish Theological Quarterly. Maynooth (Ireland) Iura. Rivista Internazionale di Diritto Romano e Antico. Napoli Internationale Zeitschriftenschau für Bibelwissenschaft und Grenzgebiete. Stuttgart

JA JAACr

Journal asiatique. Paris The Journal of Aesthetics and Art Criticism. Baltimore (Maryland) Journal of American Academy of Religion. Waterloo, Ontario Jahrbuch für Antike und Christentum. Münster Jahrbuch für Antike und Christentum. Ergänzungsband Journal of the American Oriental Society. Baltimore The Journal of the British Archaeological Association. London Jahrbuch der deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. Berlin Jahrbuch der Akademie der Wissenschaften in Göttingen. Göttingen Jahrbuch der Albertus-Universität zu Königsberg (Pr.) Überlingen Journal of Biblical Literature. Philadelphia Akademie der Wissenschaften und der Literatur. Jahrbuch. Mainz The Journal of Bible and Religion. Brattleboro (Vermont) Jahrebericht. Westdeutsche Bibliothek. Marburg Journal of Celtic Studies. Philadelphia The Journal of Christian Studies (Kirisutokyo Ronshu). Tokyo Journal of Church and State. Waco, Texas Journal of Classical Studies. (Japan) Jahrbuch des deutschen archäologischen Instituts. Berlin Journal of Egyptian Archaology. London Journal of Ecclesiastical History. London Journal of Ecumenical Studies. Philadelphia, Penn. The journal of English and German philology. Urbana Jaarbericht van het Vooraziatisch-Egyptisch Genootschap „Ex Oriente Lux". Leiden Journal of Ecumenical Studies. Pittsburgh Journal of the Evangelical Theological Society. Denver (Colorado) Jahrbücher für die Geschichte Osteuropas. München The Journal of History of Christianity (Kirisutokyoshigaku). Kanto Gakuin University, Yokohama Journal of the History of Ideas. Lancaster (Pa.) Journal of the History of Philosophy. Berkeley. Los Angeles Journal of Hellenic Studies. London Journal of the Historical Society of the Church in Wales. Cardiff The Journal of Juristic Papyrology. New York

J AAR JAC JACE JAOS JBAA JbBerlin JbGö JbKönigsberg JBL JBMainz JBR JbrMarbg JCeltSt JChrSt JChSt JCS JDAI JEA JEcclH JEcSt JEGP JEOL JES JETS JGO JHChr JHI JHPH JHS JHSCW JJur

Abkürzungsverzeichnis JKGV JLH JMP JNES JOBG JPastCare JPH JQR JR JRAS JReSt JRH JRS JRTh JS JSb JSS JSSR JTh JThCh JThS Jud JuFi JVictoria JWCI

KÄ Kairos KBANT KE Kemi KIT Kleronomia Klio KoinAthen Kriterium KrR KT KuD Kyrios

XXVII

Jahrbuch des Kölnischen Geschichtsvereins. Köln Jahrbuch für Liturgik und Hymnologie. Kassel Journal of the Moscow Patriarchate. Moskau Journal of Near Eastern Studies. Chicago Jahrbuch der Österreichischen Byzantinischen Gesellschaft. G r a z — Köln Journal of Pastoral Care. Kutztown (Pa.) Journal of Philosophy. New York The Jewish Quarterly Review. Philadelphia The Journal of Religion. Chicago Journal of the Royal Asiatic Society of Great Britain and Ireland. London Journal of Religious Studies (Shukyo Kenkyo), University of Tokyo. Tokyo The Journal of religious history. Sydney Journal of R o m a n Studies. London Journal of Religious Thought. Washington Journal des savants. Paris Jazykovedny sbornik. Bratislava Journal of Semitic Studies. Manchester Journal for the Scientific Study of Religion. New-Haven (Conn.) Journal of Theology (Shingaku). Tokyo Journal for Theology and Church. N. Y., N.Y. Journal of Theological Studies. Oxford Judaism. New York Juznoslovenski Filolog. Beograd Journal of Transactions of the Victoria Institute. London Journal of the Warburg and Courtauld Institutes. London

Kyrkohistorisk ärsskrift. Stockholm Kairos. Zeitschrift für Religinswissenschaft und Theologie. Salzburg K o m m e n t a r e und Beiträge zum Alten und Neuen Testament. Düsseldorf Kerk en eredienst. s'-Gravenhage Kemi. Paris Kleine Texte für Vorlesungen und Übungen. Begründet von H. Lietzmann Kleronomia. Thessaloniki Klio. Beiträge zur alten Geschichte. Berlin Koinonia. Athen Kriterium. Belo Horizonte (Brasil) Krest'anskä revue. Praha Kerk en theologie. Wageningen Kerygma und Dogma. Göttingen Kyrios. Vierteljahrsschrift für Kirchen- und Geistesgeschichte Osteuropas. Berlin

XXVIII Labeo Lampas Language Latinitas Latomus Lau Laval LCC LEC Lecároz Leodium LFilol Libr LibriRiv LicFr Ligarzas LingBibl Liturgia LJ LMyt LnQ LO LQF LR LS LSD LUÂ Lum Lumen Lumen vi tae LumK LumVi LusSac Lustrum LuthRund LuthRundbl LW Lychnos MA MAAL

Abkürzungsverzeichnis Labeo. Napoli Lampas. Culemborg Language. Journal of the Linguistic Society of America. Baltimore Latinitas. R o m a Latomus. Revue d'études latines. Bruxelles Laurentianum. R o m a Laval théologique et philosophique. Quebec The Library of Christian Classics Les Études Classiques. N a m u r Lecároz. Navarra Leodium. Liège Listy filologické. Praha Librije. Bibliographisch Bulletijn voor Godsdienst, Kunst en Kultuur. Uitgegeven door de St.-Pietersabdij van Steenbrugge Libri e Riviste. R o m a Liceo Franciscano. Revista de Estudio en Investigación. Colegio Teológico Franciscano. Santiago de Compostela Universidad de Valencia. Facultad de Filosofia y Letras. Departamento de Historia Medieval. Linguistica Biblica. Bonn Liturgia. Monasterio de Sto. Domingo. Silos (Burgos) Liturgisches Jahrbuch. Münster Lesbiaka. Deltion tes Hetaireias Lesbiakon Meieton. M y u 1 c 11 c The Lutheran Quarterly. Gettysburg (Pa.) Lex Orandi. Paris Liturgiewissenschaftliche Quellen und Forschungen Lettres romanes. Louvain Lingua e Stile. Milano Litteraria. Studie a dokumenty. Bratislava Lunds universitets ârsskrift. Lund Lumen. Lisboa Lumen. Facultad de Teología del Norte de España - Sede de Vitoria. F r ü h e r : Lumen. Seminario Diocesano. Vitoria. Lumen vitae. Revue internationale de la formation religieuse. Bruxelles Lumen. Katolsk teologisk tidsskrift. Kobenhavn Lumière et vie. St. Alban-Leysse Lusitania sacra. Lisboa Lustrum. Internationale Forschungsberichte aus dem Bereich des klassischen Altertums. Göttingen Lutherische Rundschau. H a m b u r g Lutherischer Rundblick. Wiesbaden Lutheran World. Genève Lychnos. Uppsala Moyen-âge. Bruxelles Mededelingen der Koninklije Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Afdeling Letterkunde. Amsterdam

Abkürzungsverzeichnis MAB

MAb MAev MAH Maia MaisonDieu MakThes Manresa Manuscripta Marianum MarSt MBTh MCom MDOG MDom Mea = Meander Meander MEH MelitaTh MennQR MenorahJ MEPRC MEPRO MF MGH MH MHisp MHum MIDEO MIOGF MIOr MitrArd MitrBan MitrMold MitrOlt MLatJB MLR MM

XXIX

Medelingen van de koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen. Letteren en Schone Künsten van België. Klasse de Letteren. Brüssel : Palais der Academiën Misión Abierta al servicio de la fe. Madrid Medium aevum. Oxford Mélange d'archéologie et d'histoire. École Française de Rome. Paris Maia. Firenze La Maison-Dieu. Paris Makedonika. Syngramma periodikon tes Hetaireias Makedonikon Spoudon. Thessaloniki Manresa. Revista de Información e Investigación ascética y mistica. Madrid Manuscripta. St.-Louis (Missouri) Marianum. Roma Marian Studies Münsterische Beiträge zur Theologie. Münster Miscelánea Comillas. Comillas (Santander) Mitteilungen der Deutschen Orient-Gesellschaft zu Berlin. Berlin Memorie Domenicane. Firenze Meander. Revue de civilisation du monde antique. Warszawa Medievalia et Humanística : Studies in Medieval and Renaissance Culture. Cleveland (Ohio) Melita theologica. Malta Mennonite Quarterly Review. Goshen (Ind.) The Menorah Journal. New York Messager de l'Exarchat du Patriarche russe en Europe Centrale. Paris Messager de l'Exarchat du Patriarche russe en Europe Occidentale. Paris Miscellanea franciscana. Roma Monumenta Germaniae histórica Museum Helveticum. Basel Missionalia Hispanica. Madrid Medievalia et Humanística. Boulder (Colorado) Mélanges de l'Institut Dominicain d'Études Orientales du Caire. Dar Al-Maaref Mitteilungen des Instituts für österreichische Geschichtsforschung. Graz Mitteilungen des Instituts für Orientforschung. Berlin Mitropolia Ardealului. Sibiu Mitropolia Banatului. Timiçoara Mitropolia Moldovei si Suvevei Mitropolia Olteniei. Craiova Mittellateinisches Jahrbuch. Köln/Düsseldorf Modern Language. Baltimore Miscellanea mediaevalia. Berlin

XXX MmFor Mn MNHIR MO ModCh ModS MontCarm Month MonStud MPTh MR MRSt MS MSAHC MSHDI MSLC MSR MSSNTS MThSt MThZ Mu MuAfr MüBPR MuHelv = M H Muscan Museum MUSJ Musi MusPont MüStSpr MVVEG

NâbR NAG NAKG Namurcum NatGrac NBA NC NDid NedKath NedThT

Abkürzungsverzeichnis Memorie Storiche Forogiuliesi. Udine Mnemosyne. Bibliotheca classica Batava. Leiden Mededelingen van het Nederlands Historisch Instituut te Rome. 's-Gravenhage Le Monde orientai. Uppsala Modem Churchman. London The Modem Schoolman. St. Louis (Mo.) El Monte Carmelo. Burgos (Espana) The Month. London notes. Baltimore Monastic Studies. Pine City, N.Y., Mount Saviour Monastery Monatsschrift für Pastoraltheologie. Göttingen The Minnesota Review. Minneapolis Mediaeval and Renaissance Studies. London Mediaeval Studies. Toronto Mémoires de la société archéologique et historique de la Charente. Angoulème Mémoires de la société pour l'histoire du droit et des institutions des anciens pays bourguignons, comtois et romands. Dijon Miscellanea di studi di letteratura cristiana antica. Catania Mélanges de science religieuse. Lille Monograph Series. Society for New Testament Studies. Cambridge Münchener Theologische Studien. München Münchener theologische Zeitschrift. München Le Muséon. Revue d'études orientales. Louvain Museum Africum. Ibadan, Nigeria Münchener Beiträge zur Papyrusforschung und antiken Rechtsgeschichte Museo canario. Madrid Museum. Maandblad voor philologie en geschiedenis. Leiden Mélanges de l'Université Saint-Joseph. Beyrouth The Muslim World. Hartford (Conn.) Museo de Pontevedra Münchener Studien zur Sprachwissenschaft. München Mededelingen en verhandelingen van het Vooraziatisch-Egyptisch Genootschap „Ex Oriente Lux". Leiden Nâbozenska revue cirkve ceskoslovenské. Praha Nachrichten der Akademie der Wissenschaften in Göttingen. Göttingen Nederlands archief voor kerkgeschiedenis. Leiden Namurcum. Namur Naturaleza y Gracia. Salamanca Norsk bokfortegnelse. Ârskatalog. Oslo La Nouvelle Clio. Bruxelles Nuovo Didaskaleion. Catania (Italia) Nederlandse katholieke stemmen Nederlands theologisch tijdschrift. Wageningen

Abkürzungsverzeichnis NiceHist Nicolaus NMES NMS NotesRead NovaVet NovTest NPh NPM NRiSt NRTh NS NSJer NStB NTS NTSJ NTT Numen NVA NyKT NYRB NZMW NZSTh OBO OCA ÖAKR ÖAW

XXXI

Nice historique. Nice Nicolaus. Bari Near and Middle East Series. Toronto Nottingham Medieval Studies. Nottingham Notes and Queries for Readers and Writers. London Nova et Vetera. Freiburg (Schweiz) Novum Testamentum. Leiden Neophilologus. Groningen Neuphilologische Mitteilungen. Helsinki Nuova Rivista Storica Nouvelle revue théologique. Tournai The New Scholasticism. Baltimore. Washington Nea Sion. Jerusalem Neukirchner Studienbücher New Testament Studies. Cambridge New Testament Studies in Japan (Shinyakugaku Kenkyu). Seiwa College for Christian Workers, Nishinomiya Norsk teologisk tidsskrift. Oslo Numen. International Review for the History of Religions. Leiden Det norske videnskaps-akademi. Avhandlinger, Hist.-filos. klasse. Oslo Ny kyrklig tidskrift. Uppsala New York Review of Books. Milford, Conn. Neue Zeitschrift für Missionswissenschaft. Schöneck-Beckenried Neue Zeitschrift für systematische Theologie. Berlin

Orbis biblicus et orientalis Orientalia Christiana Analecta. Roma Österreichisches Archiv für Kirchenrecht. Wien Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philos.-hist. Klasse Kleine Denkschriften OECT Oxford Early Christian Texts. Oxford ÖF Ökumenische Forschungen. Freiburg/Br. ÖstBibl Österreichische Bibliographie. Wien OGE Ons geestelijk erf. Tielt (Belgie) OiC One in Christ. Catholic Ecumenical Review. London OL Orthodox Life. Holy Trinity Monastery Jordanville, N.Y. OLP Orientalia Lovaniensia Periodica. Louvain Orientalistische Literaturzeitung. Berlin OLZ Opuscula Patrum. Roma OP OrAc L'orient ancien illustré. Paris OrCath Orbis catholicus. Barcelona OrChr Oriens Christianus. Wiesbaden OrChrP Orientalia Christiana Periodica. Roma OrhPBl Oberrheinisches Pastoralblatt. Karlsruhe Oriens Oriens. Journal of the International Society for Oriental Research. Leiden Orientaliasuecana = OrSuec

XXXII Orientalia Oriente OrLab OrP Orpheus OrSuec OrSyr OrtBuc OrthL OrthVer OstkiSt OTM OTS

PA Paid Paideia Pal PalExQ Pallas PalLat PapyBrux PapyCast Par ParLit ParOr Past Pastbl Pazmaveb PBFL PBrSchRome Peí Pelop Pensamiento Pentecostés Perficit PerkinsJ Personalist Perspec PersTeol PFDUNCJ

Abkürzungsverzeichnis Orientalia. R o m a Oriente. Madrid Ora et Labora. Revista liturgico-pastoral e beneditina. Mosteiro de Singeverga. Roriz (Portugal) Orient Press, Bolletino Bibliografico di Studi Orientalistici. R o m a Orpheus. Catania (Italia) Orientalia suecana. Uppsala L'orient syrien. Paris Ortodoxia. Bucureçti Orthodox Life. Jordanville/N.Y. Orthodoxy. Mt. Vernon, New Y o r k Ostkirchliche Studien. Würzburg Oxford Theological Monographs. Oxford Oudtestamentische Studien. Leiden

Pamâtky archeologické. Praha Paideuma. Mitteilungen zur Kulturkunde. Frankfurt a. M. Paideia. Genova Palestra del Clero. Rovigo (Italia) Palestine Exploration Quarterly. London Pallas. Fase. 3 des Annales, publiées par la Faculté des Lettres de Toulouse. Toulouse Palaestra latina. Barbastro (Espana) Papyrologia Bruxellensia. Brüssel Papyrologia Castroctaviana. Barcelona La Parola del Passato. Rivista di Studi Classici. Napoli Paroisse et Liturgie. Brugge Parole de l'Orient. Kaslik (Liban) Past and Present. London Pastoralblätter. Stuttgart Pazmaveb. Venezia Piccola biblioteca filosofica Laterza. Bari Papers of the British School at Rome. London Le Parole e le idee. Napoli Peloponnesiaka. Athen Pensamiento. Madrid Pentecostés. Revista de ciencias morales. Editorial El Perpetuo Socorro. Madrid Perficit. Salamanca Perkins School of Theology Journal. Dallas, Tex. The Personalist. An International Review of Philosophy, Religion and Literature. Los Angeles Perspective. Pittsburgh (Penn.) Perspectiva Teològica. Faculdade de Teologia. Universidade de Vale do R i o dos Sinos. Säo Leopoldo (Brasil) Publicaciones de la Facultad de derecho de la Universitad de Navarra. Co. juridica. Navarra

Abkürzungsverzeichnis Phil Philol Philosophy PhilosQ PhilTo PhJb PhLit PhMendoza PhNat Phoenix Phoibos PhP PhPhenRes PhRef Phronesis PhRu PierLomb Pirineos PKan = PraKan Platón PLS PMAPA PMLA PO POK PQ PR PraKan PravM PravS PrincBul ProcAmJewish ProcAmPhS ProcBritAc ProcIrAc Prometheus PrOrChr Protest ProvHist Proyección Prudentia

3

XXXIII

Philologus. Zeitschrift für das klassische Altertum. Berlin, Wiesbaden Philologica Pragensia. Praha Philosophy. The Journal of the Royal Institute of Philosophy. London The Philosophical Quarterly. University of St. Andrews, Scots Philos. Club Philosophy Today. Celina (Ohio) Philosophisches Jahrbuch der Görresgesellschaft. München Philosophischer Literaturanzeiger. München, Basel Philosophia. Universidad nacional de Cuyo. Mendoza Philosophia naturalis. Meisenheim/Glan The Phoenix. The Journal of the Classical Association of Canada. Toronto Phoibos. Bruxelles Philosophia Patrum. Interpretation of Patristic texts. Leiden Philosophy and Phenomenological Research. Buffalo Philosophia reformata. Kampen Phronesis. A Journal for Ancient Philosophy. Assen Philosophische Rundschau. Tübingen Pier Lombardo. Novara (Italia) Pirineos. Zaragoza (España) Platon. Deltion tes Hetaireias Hellenon Philologon. Athenai Perspectives of Religious Studies Philological Monographs of the American Philological Association. Cleveland Publications of the Modern Language Association of America. New York Patrología Orientalis Pisma Ojków Kosciola. Poznán Philological Quarterly. Iowa City The Philosophical Review. Ithaca (N.Y.) Prawo Kanoniczne. Warszawa Pravoslavnaja Mysl'. Praha Pravoslavny sbornik. Praha The Princeton Seminary Bulletin. Princeton (N.J.) Proceedings of the American Academy for Jewish Research. New York Proceedings of the American Philosophical Society. Philadelphia Proceedings of the British Academy. London Proceedings of the Royal Irish Academy. Dublin Prometheus. Rivista quadrimestrale di studi classici. Firenze Proche orient chrétien. Jerusalem Protestantesimo. Roma Provence historique. Marseille Proyección. Granada Prudentia. Auckland, New Zealand

Bibliographia Patrística XVIII/XIX

XXXIV PrViana PS PSBF PSBFMi PSIL PSP PTA PThSt PTS PublCopt PubllOL PublMen QFIAB QFLS QIFG QJS QLP QU QUCC QVChr RA RAAN RaBi RABM RaBol RaBrFiloI RaBrFilos RaBuenosA RaCórdoba RaCuzco RaDFilos Radovi RaEduc RaExtr RAgEsp RaHist Ralnd Ralnteram

Abkürzungsverzeichnis Príncipe de Viana. Pamplona Palestinskij Sbornik. Leningrad Pubblicazioni dello Studium biblicum Franciscanum. Jerusalem Pubblicazioni dello Studium biblicum Franciscanum Collectio minor. Jerusalem Publications de la section historique de l'Institut Grand-Ducal de Luxembourg. Luxembourg Pisma Starochrzescijañskick Pisarzy Papyrologische Texte und Abhandlungen. Bonn Pretoria theological studies. Leiden Patristische Texte und Studien Publications de l'Institut Français d'Archéologie Orientale. Bibliothèque d'études coptes. Cairo Publications de l'Institut Orientaliste de Louvain. Publicaciones del Instituto Tello Téllez de Meneses. Palencia Quellen und Forschungen aus italienischen Archiven und Bibliotheken. Tübingen Quaderni di Filologia e letteratura siciliana. Catania Quaderni dell'Istituto greca, Università Cagliari. Cagliari Quarterly Journal of Speech. New York Les Questions liturgiques et paroisséales. Mont-César (Belg.) Quaderni dell'Umanesimo. Roma Quaderni Urbinati di Cultura Classica. Urbino Quaderni di „Vetera Christianorum" Revue archéologique. Paris Rendiconti dell'Accademia di Archeologia, Lettere e Belle Arti di Napoli. Napoli Revista biblica con Sección litúrgica. Buenos Aires Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos. Madrid Revista de la Sociedad Bolivariana de Venezuela. Caracas Revista brasileira de Filología. Sao Paolo Revista brasileira de Filosofia. Sao Paolo Revista de la Universidad de Buenos Aires. Buenos Aires Revista de la Universidad nacional de Córdoba. Córdoba (Argentina) Revista universitaria. Universidad de Cuzco Revista dominicana de Filosofia. Ciudad Trujillo Radovi. Zagreb Revista de Educación. Madrid Revista de Estudios extremeños. Badajoz (España) Revista agustiniana de Espiritualidad. Calahorra (Logroño) Revista de Historia. Sao Paolo Revista de Indias. Madrid Revista interamericana de Bibliografia. Interamerican Review of Bibliography. Washington

Abkürzungsverzeichnis RAL RaLit RAM RaMadrid RaNCult RaOviedo RaPlata RaPol RaPortFilog RaPortFilos RaPortHist RAS RaScienFilos RasF Raslsr RBAM RBen RBi RBL RBPh RBR RC RCA RCCM RCEduc RDC REA Reali ty REAnc REB REBras REC REccDoc RechAug RecHist RechSR REDC REDI ReEg ReExp RefR REG Regn RegnRo REI REJ

3'

XXXV

Rendiconti della Reale Accademia Nazionale dei Lincei. Classe di Scienze Morali, Storiche e Filologiche. Roma Revista de Literatura. Madrid Revue d'ascétique et de mystique. Toulouse Revista de la Universidad de Madrid. Madrid Revista nacional de Cultura. Caracas Revista de la Universidad de Oviedo. Oviedo Revista de Teologia. La Piata (Argentina) Revista de Estudios políticos. Madrid Revista portuguesa de Filologia. Coimbra Revista portuguesa de Filosofia. Braga (Portugal) Revista portuguesa de Historia. Coimbra Rassegna degli Archivi de Stato. Roma Rassegna di Scienze Filosofiche. Bari (Italia) Rassegna di Filosofia. Roma Rassegna Mensile di Israel. Roma Revista de la Biblioteca, Archivo y Museo. Madrid Revue bénédictine. Abbaye de Maredsous (Belgique) Revue biblique. Paris Ruch Biblijny i Liturgiczny. Krakow Revue belge de philologie et d'histoire. Bruxelles Ricerche bibliche e Religiose. Genove Religion y Cultura. Madrid Rozpravy Ceskoslovenské akademie véd. Praha Rivista di Cultura Classica e Medioevale. Roma (früher: RaCal = Revista Calasancia) Revista de Ciencias de la Education. Madrid Revue de droit canonique. Strasbourg Revue des études augustiniennes. Paris Reality. Dubuque (Iowa) Revue des études anciennes. Bordeaux Revue des études byzantines. Paris Revista eclesiástica brasileira. Petropolis Revista de Estudios Clásicos. Mendoza Rerum ecclesiasticarum documenta. Roma Recherches augustiniennes. Paris Récusant History. Bognor Regis (Sussex) Recherches de science religieuse. Paris Revista española de Derecho canònico. Madrid Revista española de Derecho internacional. Madrid Revue d'égyptologie. Paris Review and Expositor. Louisville (Kentucky) Reformed Review. New Brunswick, New Yersey Revue des études grecques. Paris Regnum Dei. Collectanca. Roma Regnum Dei. Roma Revue des études islamiques. Paris Revue des études juives. Paris

XXXVI REL ReLiège RelLife RelStud ReMet ReNamur RenBib REP RESE REspir ReSR RestQ Resurrexit RET ReTournai Revista RevEidos RF RFacDMadrid RFC RFE RFFH RFFLMadrid RFFLMedellin RFil RFN RGuimeräes RH RHD RHDFE RHE RHEF RHLag RHLF RhM RHPhR RHR RHS RHSpir RHT RhV RiAC RiAsc RiBi Riceinst RicLing

Abkürzungsverzeichnis Revue des études latines. Paris Revue ecclésiatique de Liège. Liège Religion in Life. New York Religious Studies. Cambridge The Review of Metaphysics. New Häven Revue diocésaine de Namur. Gembloux Rencontres bibliques. Lille Revista española de Pedagogía. Madrid Revue des Études sud-est européennes. Bucureçti Revista de Espiritualidad. Madrid Revue des sciences religieuses. Strasbourg Restoration Quarterly. Abilene, Texas Resurrexit. Madrid Revista española de Teología. Madrid Revue diocésane de Tournai. Tournai, jetzt : Confrontations Catalana de Teologia. Facultat de Teologia de Barcelona (Secció St. Pacià) Revista de Filosofiá Eidos. Córdoba, Argentinien Razón y Fe. Madrid Revista de la Facultad de Derecho de la Universidad de Madrid Rivista di Filologia e d'Istruzione Classica. Torino Revista de Filología española. Madrid Revista de la Facultad de Filosofía y Humanidades. Cordoba (Argentina) Revista de la Facultad de Filosofia y Letras. Madrid Revista de la Facultad de Filosofia. Medellin Revista de Filosofia. Madrid Rivista di Filosofia Neoscolastica. Milano Revista de Guimeràes. Guimeràes Revue historique. Paris Revue d'histoire de droit. Revue historique de droit français et étranger. Paris Revue d'histoire ecclésiastique. Louvain Revue d'histoire de l'église de France. Paris Revista de Historia (canaria). La Laguna (Canarias) Revue d'histoire littéraire de la France. Paris Rheinisches Museum für Philologie. Frankfurt a. M. Revue d'histoire et de philosophie religieuses. Paris Revue de l'histoire des religions. Paris Revue d'histoire des sciences et de leurs applications. Paris Revue d'histoire de la spiritualité. Paris Revue d'Histoire des Textes. Paris Rheinische Vierteljahrblätter. Bonn Rivista di Archeologica Cristina. Roma Rivista di Ascetica e Mistica. Firenze Rivista Biblica. Brescia Rice Institut Pamphlet. Houston (Texas) Ricerche Linguistiche. Roma

Abkürzungsverzeichnis RicRel RIDA RIDC RIE RiEst RIFD RiFil RiFiIRel RiLit RILSL Rinascimento RIP RIEAL RiStCl RiStor RivRos RiVSp RJaver RJAZIU RJC RKZ RLA RLC RM RMAL RMM RN RNS ROB RoczFil RoczH RoczTK RoczTor RòHM ROIELA Roma RPAA RPFE RPh RPL RPM RQ RQS RQu RR

XXXVII

Ricerche di Storia Religiosa. Roma Revue internationale des droits de l'antiquité. Gembloux Revista del Instituto de Derecho comparado. Barcelona Revista de Ideas estéticas. Madrid Rivista di Estetica. Torino Rivista internazionale di filosofia del diritto. Milano Rivista di Filosofia. Torino Rivista di Studi Filosofici e Religiosi. Roma Rivista Liturgica. Finalpia Rendiconti. Istituto Lombardo di Scienze e Lettere. Classe di Lettere e Scienze Morali e Storiche. Milano Rinascimento. Firenze Revue internationale de philosophie. Bruxelles Revista del Instituto de Estudios Alicantinos. Alicante Rivista di Studi Classici. Torino Rivista di Storia, Arte, Archeologia. Alessandria Rivista Rosminiana di filosofia e di cultura. Stresa Rivista di Vita Spirituale. Roma Revista Javeriana, Signos de los Tiempos. Bogotá (Colombia) Rad Jugoslavenske Akademije Znanosti i Umjetnosti. Zagreb Revista jurídica de Catalaña. Barcelona Reformierte Kirchenzeitung. Neukirchen (Kr. Mörs) Revista Litúrgica Argentina. Abadía de San Benito. Buenos Aires Revue de littérature comparée. Paris Revue Mabillon. Ligugé Revue du moyen-âge latin. Paris Revue de métaphysique et de morale. Paris Revue du nord. Lille Rivista Nuova Storica Religion och Bibel. Nathan Söderblom-sällskapets àrsbok. Lund Roczniki Filozoficzne Roczniki humanistyczne. (Kathol. Univ. Lubelskiego) Lublin Roczniki Teologiczno-Kanoniczne. Lublin Rocznik towarzystwa naukowego w Toruniu. Torún Römische Historische Mitteilungen. Graz—Köln Revue de l'Organisation internationale pour l'étude des langues anciennes par ordinateur. Liège Roma. Buenos Aires (Argentina) Rendiconti della Pontificia Accademia di Archeologia. Roma Revue philosophique de la France et de l'étranger. Paris Revue de philologie, de littérature et d'histoire anciennes. Paris Revue philosophique de Louvain. Louvain Revue du Patriarchat de Moscou Römische Quartalschrift für christliche Altertumskunde und Kirchengeschichte. Freiburg i. Br. Revue des questions scientifiques. Louvain Revue de Qumran. Paris Review of Religion. New York

XXXVIII RRel RS RSB RSCI RSF RSH RSI RSLR RSO R S R = RechSR RSR RTCHP RThAM RThL RThom RThPh RThR RUO SABPh

SABSp SAC SacD Saeculum SAH SAL Salesianum Salmant SALS SalTerrae SAM SAP Sapientia Sapienza SAW SBAG SBLMS SBR

Abkürzungsverzeichnis Review for Religious. St. Louis, Mo. Revue de synthèse. Paris Rivista di Studi Bizantinie Neoellebici. Roma Rivista di Storia della Chiesa in Italia. Roma Rivista Critica di Storia della Filosofia. Milano Revue de* •«.•lencc-» liunuiinev Lille Rivista Storica Italiana. Napoli Rivista di storia e letteratura religiosa. Firenze Rivista degli Studi Orientali. Roma Recherches de science religieuse. Paris Recueil de travaux. Conférence d'histoire et de philologie. Université de Louvain. Louvain Recherches de théologie ancienne et médiévale. Abbaye du Mont César. Louvain Revue théologique de Louvain Revue thomiste. Paris Revue de théologie et de philosophie. Lausanne The Reformed Theological Review. (Australia) Revue de l'université d'Ottawa. Ottawa Sitzungsberichte der deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. Klasse für Philosophie, Geschichte, Staats-, Rechts- und Wirtschaftswissenschaft. Berlin Sitzungsberichte der deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. Klasse für Sprachen, Literatur und Kunst. Berlin Studi di antichità Christiana. Roma Sacra Dottrina. Bologna Saeculum. Jahrbuch für Universalgeschichte. München, Freiburg i. Br. Sitzungsberichte der Heidelberger Akademie der Wissenschaften. Philos.-hist. Klasse. Heidelberg Sitzungsberichte der sächsischen Akademie der Wissenschaften zu Leipzig, Philologisch-historische Klasse Salesianum. Torino Salmanticensis. Salamanca Saint Augustine Lecture Sériés. New York Sai Terrae. Santander Sitzungsberichte der bayrischen Akademie der Wissenschaften in München. Philosoph.-philol. und hist. Klasse. München Sbornik archivnich praci. Praha Sapientia. Buenos Aires Sapienza. Rivista di Filosofia e di Teologia. Milano Sitzungsberichte der österreichischen Akademie in Wien. Phil.hist. Klasse. Wien Schweizer Beiträge zur allgemeinen Geschichte. Bern Society of Biblical Literature. Monograph Series Sociedad brasileira de Romanistas. Rio de Janeiro

Abkürzungsverzeichnis SBS SBT SC Sc SCA ScCat ScEs SCH Schild SCHNT SchwBu SchwRu SCivW SCO ScPaed ScTh SD SDHI SE SEÂ Seanchas SEF Sefarad SelLib

Seminarios Seminarium Semitica SG ShaneQ SHCSR SHE SHG SHR SHVL SHVSU SIF Sinite

IXL

Sources for Biblical Studies. Studies in Biblical Theology. London Sources chrétiennes Scriptorium. Revue internationale des Etudes relatives aux manuscrits. Anvers et Bruxelles Studies in Christian Antiquity. Catholic University of America. Washington La Scuola Cattolica. Milano Science et Esprit. Montréal. Canada Studies in Church History. American Society of Church History. Chicago Het Schild. Apologisch tijdschrift. Leiden Studia ad Corpus Hellenisticum Novi Testamenti. Leiden Das Schweizer Buch. Zürich Schweizer Rundschau. Basel Sources of Civilization in the West Studi classici e orientali. Pisa Scientia paedagogica. Anvers Scripta Theologica. Universidad de Navarra. Pamplona. Scripta et documenta Studia et documenta historiae et iuris. Roma Sacris erudiri. Brugge, 's-Gravenhage Svensk exegetisk ârsbok. Uppsala Seanchas Ardmhacha. Journal of the Armagh Diocesan Historical Society. Maynooth (Ireland) Semanas españolas de Filosofia. Madrid Sefarad. Revista de la Escuela de Estudios hebraicos. Madrid Selecciones de Libros. Actualidad bibliográfica de filosofia y teología. Facultades de Filosofia y Teologia S. Francisco de Borja. San Cugat del Vallès (Barcelona) Seminarios. Estudios y Documentos sobre Temas sacerdotales. Salamanca Seminarium. Città del Vaticano Semitica. Institut d'Études Sémitiques de l'Université de Paris Paris Siculorum gymnasium. Facoltà di Lettere e Filosofia dell'Università. Catania (Sicilia) The Shane Quarterly. Indianapolis Spicilegium historicum congregationis SSmi. Redemptoris. Roma Studia historico-ecclesiastica. Uppsala Subsidia Hagiographica. Bruxelles Scottish Historical Review. Edinburgh Skrifter utgivna av kungl. humanistiska vetenskapssamfundet i Lund. Lund Skrifter utgivna av humanistiska vetenskapssamfundet i Uppsala Uppsala Studi Italiani di Filologia Classica. Firenze Sinite. Tejares-Salamanca

XL SISchul SJTh SKZ Slavia SLH Slovo SM SMLV SMR SMSR SNMP SNVAO SO So Sob SOCC Sp SPC Speculator SPFFBU SPGAP SPh Spie Spiritus SPLi SPMe SQS SR SSF SSHT SST ST StAcOr StAns StANT StBibF StBiz StBuc StByz StChrRe StCÌOr

Abkürzungsverzeichnis Schriftenreihe des internationalen Schulbuchinstituts Scottish Journal of Theology. Edinburgh Schweizerische Kirchenzeitung. Luzei n Slavia. Praha Scriptores Latini Hiberiae Slovo. Zagreb Studien und Mitteilungen zur Geschichte des Benediktinerordens und seiner Zweige. München Studi Mediolatini e Volgari. Bologna Studia Montis Regii. Montreal Studi e Materiali di Storia delle Religioni. Bologna Sbornik Närodniho Musea v Praze (Acta Musaei Nationalis Pragae). Praha Skrifter utgitt av det norske videnskapsakademi i Oslo. Oslo Symbolae Osloenses. Oslo Sophia. Rivista Internazionale di Filosofia e Storia della Filosofia. Padova Sobomost. London Studia orientalia Christiana, Collectanea. Kairo Speculum. A Journal of Mediaeval Studies. Cambridge (Mass.) Studia philosophiae Christianae. Warszawa Speculator. Oostehout Sbornik praci filosofické fakulty bménské university. Brno Studien zur Problemgeschichte der antiken und mittelalterlichen Philosophie. Leiden Studies in Philology. University of North Carolina. Chapel Hill Spicilegium sacrum Lovaniense Spiritus. Cahiers de spiritualité missionaire. Paris Studia patristica et liturgica. Regensburg Studia Patristica mediolanensia Sammlung ausgewählter kirchen- und dogmengeschichtlicher Quellenschriften Revue Canadienne. Studies in Religion. Waterloo, Ontario Societas scientiarum Fennica. Commentationes humanarum litterarum. Helsinki Slaskie studia historyczno-teologiczne. Katowice Studies in Sacred Theology. Catholic University of America. Washington Studi e Testi Studia et acta orientalia. Bucure?ti Studia Anselmiana. Roma Studien zum Alten und Neuen Testament. München Studii Biblici Franciscani Liber Annus. Jerusalem Studi Bizantini e Neoellenici. Roma Studii teologice. Bucure§ti Studia Byzantina. Berlin Studies in the Christian Religion (Kirisutokyo Kenkyu). Kyoto Studi Classici e Orientali. Pisa

Abkürzungsverzeichnis STDJ StEA StFr StFrancesi StGen StH StHS STI Stir StLeg StLit StMe StMiss SiMon StMor StMTh StOr StOv ( = StudOv) StPad StPap StPB StPel StPh STPIMS Streven StRo Stromata StrPat StTh StThF StudChr StudClas StudEnc Studls Studium StudiumAv StudiumM

XLI

Studies on the Texts of the Desert of Judah. Leiden Studia Ephemeridis „Augustinianum". Rom Studi Francescani. Firenze Studi Francesi. Torino Studium generale. Berlin—Heidelberg—New York Studia histórica Studia z historii semiotyki Svensk tidskriftsindex. Stockholm Studies. An Irish Quarterly Review. Dublin Studium legionense. Léon Studia Liturgica. Rotterdam Studi medievali. Spoleto Studia missionalia. Roma Studia Monastica, Abadía de Montserrat. Barcelona Studia Moralia. Roma—Paris—Tournai—New York Studies in Medieval Thought (Chusei Shiso Kenkyu), Institute of Medieval Studies, Sophia University. Tokyo Studia Orientalia. Helsinki Studium Ovetense. Oviedo Studia Patavina. Padova Studia papyrologica. San Cugat del Vallés (Barcelona) Studia post-biblica. Leiden Studia Pelpliñskie. Pelplin Studia philosophica. Basel Studies and Texts. Pontifical Institute of Medieval Studies. Toronto Streven. Maandblad door geestesleven en cultuur. Brüssel Studi Romani. Roma Stromata-Ciencia y Fe. Buenos Aires Stromata patristica et mediaevalia Studia theologica. Oslo Studies in Theology (Shingaku Ronshu), Seinan Gakuin University. Fukuoka Studium Christianitatis (Kirisutokyogaku), Hokkaido University. Sapporo Studii Clasice. Bucure^ti Study Encounter. Geneva, N.Y. Studia Islamica. Paris Studium. Roma Studium. Avila Studium. Institutos Pontificios de Teología y de Filosofia. O.P. Madrid

StudMon = StMon StudWarm Studia Warmitìskie Sturbino Studi Urbinati di Storia, Filosofia e Letteratura. Urbino STV Studia Theologica Varsaviensa. Warszawa SU Schriften des Urchristentums SubMon Subsidia monastica. Abadía de Montserrat

XLII

Abkürzungsverzeichnis

SvBok SVict SVSL SvTK SyBU Syria SZ SZG

Svensk Bokförteckning. Stockholm Scriptorium Victoriense. Seminario diocesano. Vitoria Skrifter utgivna av vetenskapssocieteten i Lund. Lund Svensk teologisk kvartalskrift. Lund SymbolaebiblicaeUppsalienses.(SupplementhäftentillSEÄ) Syria. Paris Stimmen der Zeit. Freiburg i. Br. Schweizerische Zeitschrift für Geschichte. Zürich

TAik TB

Teologinen Aikakauskirja. Helsinki Theologische Bücherei. Neudrucke und Berichte aus dem 20. Jhd. München Theologische Bibliothek Töpelmann. Berlin Traditio Christiana. Texte und Kommentare zur patristischen Theologie. Zürich Temenos. Studies in comparative religion presented by scholars in Denmark, Finland, Norway and Sweden. Helsinki Teologia. Revista de la Facultad de Teologia de la Pontificia Universidad Catôlica Argentina. Buenos Aires Teruel (Literatura, Arte, Ciencia, Avtividades culturales). Teruel Teologia espiritual. Valencia Tijdschrift voor geschiedenis. Groningen Tijdschrift voor geestelijk leven. Amsterdam Theologische Arbeiten. Berlin Theologia. Athen The Bible Today. Collegeville. Minnesota Theologica. Braga Theology Digest. St. Louis (Missouri) The Theologian Theology. London Theophaneia. Beiträge zur Religions- und Kirchengeschichte des Altertums. Bonn Theoria. Lund Theologia Fennica. Helsinki

TBT TC Temenos Teologia Teruel TEsp TG TGL ThA ThAthen TheBibleToday ThBraga ThDi Theologian Theology Theoph Theoria ThFen ThGl ThH ThJ ThLZ Thorn Thought ThPh ThQ THR ThRe ThRes ThRu ThSt

Theologie und Glaube. Paderborn Théologie historique. Paris Theological Journal (Shingaku Zasshi), Japan Lutheran Theological College and Seminary. Tokyo Theologische Literaturzeitung. Berlin The Thomist. Washington Thought. New York Theologie und Philosophie. Freiburg i. Br. Theologische Quartalschrift. Stuttgart Travaux d'humanisme et Renaissance. Genua Theologische Revue. Münster Theological resources. London Theologische Rundschau. Tübingen Theological Studies. Washington D.C.

Abkürzungsverzeichnis ThStJ ThStN ThT ThTS ThViat ThZ TJ TKTG TLS TM TM LT TNTL TP TPAPA TPh TPL TPQS Tr TRAPA TrArmPhilos TrConnec Treatises TRG TRHS TrPhilol TS TSPS TT TTh TThQ TTK TTKob TTZ TU TWAS TWK UBTübJb UCalifCiass UCalifSem

XLIII

Theological Studies in Japan (Nihon No Shingaku), Kyoto University. Kyoto Theological Studies (Shingaku Kenkyu). Nishinomiya Theology Today. Princeton (N.Y.) Theological Today Series Theologia viatorum. Berlin Theologische Zeitschrift. Basel Travaux et Jours. Beyrouth (Liban) Texte zur Kirchen- und Theologiegeschichte. Gütersloh The Times Literary Supplement. London Travaux et Mémoires. Paris Toronto medieval Latin Texts Tijdschrift voor Nederlandse taal- en letterkunde. Leyden Teolotsky Pogledy (Revue du Patriarcat serbe). Belgrade Transactions and Proceedings of the American Philological Association. Baltimore (Md.) Tijdschrift voor philosophie. Leuven, Utrecht Textus patristici et liturgici. Regensburg Theologisch-praktische Quartalschrift. Linz a. D. Traditio. Studies in Ancient and Medieval History, Thought and Religion. New York Transactions and Proceedings of the American Philological Association. Cleveland Transactions of the American Philosophical Society. Philadelphia Transactions of the Connecticut Academy of Arts and Sciences. New Haven Treatises (Ronshu). Zentsuji Tijdschrift voor rechtsgeschiedenis. Groningen, Brüssel, Den Haag Transactions of the Royal Historical Society. London Transactions of the Philological Society. Oxford La Terra Santa. Gerusaleme-Giordania Theses et studia philologica Salamantica Teologisk Tidskrift Tijdschrift voor Theologie. Brugge-Utrecht Tübinger Theologische Quartalsschrift Tidskrift for teologi og kirke. Oslo Teologisk Tidskrift. kobenhavn Trierer Theologische Zeitschrift. Trier Texte und Untersuchungen zur Geschichte der altchristlichen Literatur Twayne's world authors series Tydskrift vir wetenschap en kuns. Bloemfontain (Suid-Africa) Universitätsbibliothek Tübingen. Jahresbericht. Tübingen University of California Publications in Classical Philology. Berkeley University of California Publications in Semitic Philology. Berkeley

XLIV UHabana UM UMC UMéxico Unitas UnitasMalina UnivAnt Universitas UnivTor USa USaFe USaR USTBog UToronto UUA UZaragoza VAA VaQR VbSal VCaro VD VDI VdP Verbum VerC Veritas VetChr VF Via Vichiana VigChr ViLetras Vivarium ViVrem VladQ VoprJaz VoxTh VS VSen VSLA VSob VSSuppl

Abkürzungsverzeichnis Universidad de La Habana. La Habana University Microfilms. Ann Arbor, Michigan Xerox University Microfilms. Ottawa Universidad de México. México Unitas. Revue internationale. Paris Unitas. Manila Universidad de Antioquia. Antioquia (Colombia) Universitas. Stuttgart Università di Torino. Pubblicazioni della Facoltà di Lettere e Filosofia. Torino Una Sancta. Rundbriefe für interkonfessionale Begegnung. Meitingen b. Augsburg Universidad. Santa Fe Una Sancta. Chicago Universidad de Santo Tomás. Publicación cuatrimestral de investigación e información. Bogotá. Colombia. University of Toronto Quarterly. Toronto Uppsala universitets arsskrift. Uppsala Universidad. Zaragoza Verhandelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Afdeling letterkunde. Amsterdam Virginia Quaterly Review. Charlottesville, Virginia Verbum salutis. Paris Verbum Caro. Neuchätel. Erscheint jetzt unter dem Namen K o m munion' Verbum Domini. Roma Vestnik drevnej istorii. Moskva Vocez de Petropolis. Petropolis Verbum. Pontificia Universidade Católica. Rio de Janeiro (Brasil) Veritatem in caritate. 's-Gravenhage, Brüssel Veritas. Río Grande (Brasil) Vetera Christianorum. Bari Verkündigung und Forschung. München Viator. Medieval and Renaissance Studies. Berkeley, California Vichiana. Rassegna di Studi Classici. Napoli Vigilae Christianae. Amsterdam Virtud y Letras. Manizales (Colombia) Vivarium. Assen Vizantijskij Vremennik. Leningrad St. Vladimir's Seminary Quarterly. New York Voprosy jazykoznanija. L'vov Vox theologica. Assen La vie spirituelle. Paris Verba seniorum Vetenskaps-societeten i Lund. Arsbok. Lund Vida sobrenatural. Salamanca La vie spirituelle. Supplément. Paris

Abkürzungsverzeichnis

XLV

VT VyV

Vetus Testamentum. Leiden Verdad y Vida. Madrid

Wending WestThJ WiWh WKGLS

Wending. 's-Gravenhage Westminster Theological Journal. Philadelphia Wissenschaft und Weisheit. Düsseldorf Wissenschaftliche Kommentare zu griechischen und lateinischen Schriftstellern Word. Journal of the Linguistic Circle of New York. New York Worship. Collegeville, Minn. Wiener slawistisches Jahrbuch. Wien Wiener Studien. Zeitschrift für klassische Philologie und Patristik. Wien Wort und Dienst. Jahrbuch der theologischen Schule Bethel. Bielefeld Wissenschaftliche Untersuchungen zum Neuen Testament. Tübingen Wort und Wahrheit. Monatsschrift für Religion und Kultur. Wien Wissenschaftliche Zeitschrift der Humboldt-Universität. Gesellschafts- und sprachwissenschaftliche Reihe. Berlin Wissenschaftliche Zeitschrift der Universität Greifswald. Gesellschafts- und sprachwissenschaftliche Reihe. Greifswald Wissenschaftliche Zeitschrift der M.-Luther-Universität Halle— Wittenberg. Halle a. S. Wissenschaftliche Zeitschrift der Fr.-Schiller-Universität Jena. Gesellschafts- und sprachwissenschaftliche Reihe. Jena Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes. Wien Wissenschaftliche Zeitschrift der K.-Marx-Universität Leipzig. Gesellschafts- und sprachwissenschaftliche Reihe. Leipzig Wissenschaftliche Zeitschrift der E.-M.-Arndt-Universität Rostock. Gesellschafts- und sprachwissenschaftliche Reihe. Rostock Yale Classical Studies. New Häven Yermo. El Paular. Madrid Yale Judaica Series. New Häven Yearbook of Liturgical Studies. Collegeville (Min.)

Word Worship WSlJb WSt WuD WUNT WuW WZBerlin WZGreifswald WZHalle WZJena WZKM WZLeipzig WZRostock YCISt Yermo YJS YLS ZA ZÄA ZAGV ZAW ZB ZBB ZBW ZDMG ZDPV ZEE

Ziva antika. Skopje Zeitschrift für ägyptische Sprachen und Altertumskunde. Berlin Zeitschrift des Aachener Geschichtsvereins. Aachen Zeitschrift für die alttestamentliche Wissenschaft. Berlin Zeitschrift für Balkanologie. Wiesbaden Zeitschrift für Bibliothekswesen und Bibliographie. Frankfurt a. M. Zentralblatt für Bibliothekswesen. Leipzig Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft. Wiesbaden Zeitschrift des deutschen Palästinavereins. Stuttgart Zeitschrift für evangelische Ethik. Gütersloh

XLVI ZEvKR ZGesch ZJFK ZKG ZKTh ZMRW ZNKUL ZNUJ ZNW ZPE ZPhF ZRGG ZRPh ZRVI ZSavG ZSavK ZSavR ZSKG ZS1 ZSP ZThK ZurMP ZVSp

Abkürzungsverzeichnis Zeitschrift für evangelisches Kirchenrecht. Tübingen Zeitschrift für Geschichtswissenschaft. Berlin Zprävy Jetnoty klasickych Filologu. Praha Zeitschrift für Kirchengeschichte. Stuttgart Zeitschrift für katholische Theologie. Wien Zeitschrift für Missionswissenschaft und Religionswissenschaft. Münster Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Lublin Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellonskiego. Krakow Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft und die Kunde der älteren Kirche. Berlin Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik. Bonn Zeitschrift für philosophische Forschung. Bonn Zeitschrift für Religions- und Geistesgeschichte. Köln Zeitschrift für Romanische Philologie. Tübingen Zbornik Radova Vizantoloskog Instituta. Beograd Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Germanistische Abteilung. Weimar Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Kanonistische Abteilung. Weimar Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte. Romanistische Abteilung. Weimar Zeitschrift für schweizerische Kirchengeschichte. Freiburg (Schweiz) Zeitschrift für Slawistik. Berlin Zeitschrift für slavische Philologie. Heidelberg Zeitschrift für Theologie und Kirche. Tübingen Zurnal Moskovskoj Patriarchi. Moskau = RPMosc = Revue du Patriarchat de Moscou Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung auf dem Gebiete der indogermanischen Sprache. Göttingen

I.

GENERALIA

i. H I S T O R I A P A T R O L O G I A E 1 ASSFALG, J. Professor Dr. Joseph Molitor zum siebzigsten Geburtstag — B K 3 2 ( 1 9 7 4 ) 178 — 1 8 3

2 BELLINI, ENZO Gli studi patristici in Italia negli ultimi vent'anni ( 1951—1970) — S c C a t 101 ( 1 9 7 3 ) 1 0 7 — 1 3 9 3 BELLINI, ENZO Incontro deWAssociazione Patristica Italiana (Roma 4—5 maggio 1973) — ScCat 101 ( 1 9 7 3 ) 2 8 8 — 2 9 0 4 BOVA, D. L'attività dell'Istituto di teologia ecumenica-patristica greco-bizantina di Bari — Nicolaus 1 ( 1 9 7 3 ) 1 6 4 — 1 7 9 5 ELIAN, ALEXANDRU Le Métropolite moldave Dosoftei et la littérature patristique — BOR 92 ( 1 9 7 4 ) 1 3 5 0 — 1 3 7 6 [en roumain] 6 GEERARD, M. Une série grecque du Corpus Christianorum — Byzan 43 ( 1 9 7 3 ) 5 0 0 — 5 0 2 7 GUILLAUMONT, A. Cinquante ans d'orientalisme en France ( 1922— 1972). L'Orient chrétien — JA 261 (1973) 69—81 8 HAMMAN, A. Le centenaire de l'abbé Migne et l'édition patristique — AugR 14 ( 1 9 7 4 ) 343—350 9 HAMMAN, A. Le centenaire de Jacques Paul Migne ( 1800—1875) — S E 22(1974/75) 1 3 — 2 1

10 KALTENBORN, CARL-JÜRGEN Adolf von Harnack als Lehrer Dietrich Bonhoeffers [Theologische Arbeiten 32]. Berlin: Evangelische Verlagsanstalt 1973. 183 pp. [918] LORENZ, R . : Augustinus 11 MAÌAJNOWICZÓWNA, L. Un Istituto interdipartimentale di studi sull'antichità

cristiana in Polonia — R S L R 9 (1973) 391 — 3 9 2

12 OROZ RETA, JOSÉ In Memoriam. P. Angel Custodio Vega, Agustino (R.I.P.) —Augustinus 1 8 ( 1 9 7 3 ) 1 6 5 — 1 7 0 13 PAVEL, CONSTANTIN L'activité de l'institut Patriarcal d'études patristiques de Salonique [en roum.]— OrtBuc 25 ( 1 9 7 3 ) 4 8 4 — 4 8 5 14 RIMOLDI, ANTONIO Gli studi patristici e storici nella Facoltà Teologica del Seminario di Milano negli anni 1940—1970 — ScCat 101 (1973) 3 0 7 — 3 3 0

15 ROUGÉ, JEAN La collection „Sources chrétiennes" du n° 100 au n° 200 — CaHist 18 ( 1 9 7 3 ) 2 8 9 — 2 9 3 16 SCHNEEMELCHER, WILHELM Das Problem

der

Dogmengeschichte.

Zum 100. Geburtstag Adolf von Harnacks. In : W. Schneemelcher, Gesammelte Aufsätze .. . (cf. 1973/74, I 3 I ) 2 3 — 5 2

2

Generalia

17 SEVERUS, EMMANUEL VON Abt Ildefons Herwegen — EA 50 (1974) 423—430 18 STOJOGLOU, GEORGE A. The Patriarchal Monastery of Vlatades in Thessaloniki [AnVlat 12]. Thessaloniki: Patriarchal Institute for Patristic Studies 1971. 408 pp. [greek] 19 VOORDECKERS, E. La Société belge d'études byzantines en 1972 — Byzan 43 (1973) 496—502 20 WERNICKE, M . K. Kardinal Enrico Noris und seine Verteidigung Augustins. Würzburg 1973. XXVII, 286 pp.

2. O P E R A A D P A T R O L O G I A M U N I V E R S A L E M PERTINENTIA 21 ÁLVAREZ CAMPOS, S. Corpus Marianum Patristicum, III. [Facultas Theologica Hispaniae Septentrionalis]. Burgos: Ed. Aldecoa 1 9 7 4 , 4 5 3 PP-

22 BECK, HANS-GEORG Das literarische Schaffen der Byzantiner. Wege zu seinem Verständnis — SAW 294 (1974), 4. Abhandlung 23 BELANGER, R. Les références patristiques du Chapitre IV de Lumen Gentium (les laïcs) — EgliseTh 5 (1974) 325—334 24 BONIS, K. G. Etacr/coyr) eîç xf)v ápxaíav xP l cmavixT]v ypajj.|iaT8Íav, 96—325 |i. X. ['Apxsîov TiepioSixoß „©eo^oyía" 1]. Athen: 1974. XVI, 394 pp. 25 CAMPENHAUSEN, H. VON LOS Padres de la Iglesia, I. Padres Griegos [Colección Epifanía 9]. Madrid: Ediciones Cristiandad 1974. 230 pp. 26 COMAN, IOAN G . L'esprit critique dans la littérature patristique [en roum.] — MitrOlt 25 (1973) 54—65 27 COURCELLE, P. Littérature latine d'époque chrétienne — A E H E S H P 105 (1972/1973) 285—291 ; 106 (1973/1974) 291—296 28 FLOROVSKY, GEORGES Byzantine Fathers of the 5th—8th Centuries [In Russian with new introduction in English], Gregg International/ DCHeath Reprints : 1973/1974. 29 FLOROVSKY, GEORGES Eastern Fathers of the 4th Century [In Russian with new introduction in English]. Gregg International/ DCHeath Reprints : 1973/1974. 30 FONTAINE, J. La letteratura latina cristiana. Profilo storico. Trad. S. D'ELIA [Saggi 127]. Bologna: II Mulino 1973. 223 pp.. 31 KLIJN, A. F. J. Na het Nieuwe Testament. De christelijke literatuur uit de Ilde eeuw. Baarn : Ten Have 1973. 112 pp.

Bibliographica

3

32 LABA, VASIL' Patrologija. Zittja, pis'ma i ucennja Otciv Cerkvi. 2. vid zlabiv JOSIF DACKEVIÖ, 1./3. pars [Vidannja Ukra'ins'kogo Katolic'kogo Universiteta im. Sv. Klimenta Papi. Praci GreckoKatolic'koi Bogoslovs'koi Akademii 36]. Rim: Ukrai'ns'ki Katol. Univ. im. Sv. Klimenta Papi 1974. 552 pp. 33 Latin literature of the fourth century ed. by JAMES WALLACE BINNS [Greeks and Latin studies, classical littérature and its influence]. London: Routledge and Kegan 1974. X , 189 pp. 34 MEGLIO, S. DI II messaggio cristiano d'Oriente. Storia della letteratura greca cristiana. Torino: Gribauldi 1973. 174pp. 35 ORLANDI, T. Patristica copta e patristica greca — VetChr 10 (1973) 327—341 36 PRUZINSKY, STEFAN Patrologia II. Bratislava : Pravoslâvna cirkev v C S S R 1972. 262 pp.

37 QUASTEN, J. Patrologia. Trad, del inglés por I. ONATIBIA. 2 a . edición. Madrid: La Editorial Católica 1973. 2 vols. 1472 pp. 38 ROYO MARIN, ANTONIO LOS grandes maestros de la vida espiritual. H istoria de la espiritualidad cristiana [ B A C 347]. Madrid: La Editorial Católica 1974. XI, 496 pp. 39 SAVART, C. La „reussite" de l'Abbé Migne — SE 22 (1974/75) 85 — 111 39a SIGALAS, A . 'IaTópia xfjç è>.?ir|vixfjç ypa(pfjç. Thessaloniki: Kévxpov BuÇaviivcôv 'Epeuvûv 1974.

3. B I B L I O G R A P H I C A 40 ALDAMA, J. A . DE Boletin de literatura antigua cristiana — EE 48 (1973) 2 7 1 — 2 8 3 41 Bibliographia Augustiniana. Bearb. u. hrsg. von C. ANDRESEN, 2. völlig neu bearb. Aufl. Darmstadt: Wiss. Buchges. 1973. IX, 317 PP42 Bibliographia patristica. Auctores Latini, 1900—1914. Par A . VAN R O E Y — G . DREESEN. Louvain: Centre Hellenisme en Kristendom 1974. X X , 240 pp. 43 Bibliographie, I: Ecriture sainte; II: Patristique; III: Théologie; I V : Morale; V : Missiologie; V I : Histoire de la pensée et de la spiritualité chrétiennes — N R T h 95 (1973) 8 1 7 — 9 4 4 44 Bibliographie. Ecriture sainte. Etudes théologiques. Histoire de la pensée. Histoire de F Eglise. Vie consacrée. Biographies, études spirituelles. Philosophie — N R T h 96 (1974) 785—895 45 Bibliographie Karl Rahner 1969—1974. Hrsg. von ROMAN BLEISTEIN. F r e i b u r g — B a s e l — W i e n : Herder 1974.47 pp.

4

Bibliographia Patristica XVIII/XIX

4

Generalia 4 6 Bibliographie

zur Missionsgeschichte.

V o n HEINZGÜNTER FROHNES.

In : Die Alte Kirche (cf. 1973/74, 102) L X X V — X C

47 A coptic bibliography. Compiled by WINIFRED KAMMERER [Univ. of Michigan General Libr. Pubi. 7]. New York: Kraus 1969. 48 BOGAERT, P. M . Bulletin d'ancienne littérature chrétienne latine

V—

RBen 83 (1973) 249—296; 84 (1974) 297—326 49 BOURGUET, P. DU Bibliographie

copte, XXII

(1972—1973)



copte, XXIII

(1973—'974)



Orientalia 42 (1973) 79—97 50 BOURGUET, P. DU Bibliographie

Orientalia 43 (1974) 53—76 51 BROCK, S. P. Syriac Studies i960—70.

A classified Bibliography



ParOr 4 (1973) 393—460 52 Bulletin des publications

hagiographiques — A B 91 (1973) 2 0 2 —

239; 433—470; AB 92 (1974) 207—252; 425—456 53 Bulletin de spiritualité monastique — ColCist 37 (1975) [501]—[564]

54

C A P Á N A G A , VICTORINO Boletín agustiniano — Augustinus 18 (1973) 69—80; 19 (1974) 53—63, 180—192 55 C A P Á N A G A , V.—OROZ, J. Boletín agustiniano — Augustinus 18 (1973) 391—404 [1742] CROUZEL, H. : Orígenes

56 CULLMANN, O. Origines du christianisme



AEHESR

80—81

(1972/73); 82 (1973/74) 311—314 57 DURAND, G . M . DE Bulletin de patrologie — R S P h T h 57 (1973)

457—480; 58 (1974)456—486 58 EBBINGHAUS, ERNST A . Bibliographia Gotica. A Bibliography writings on the Gothic language. Fourth supplement: Additions

of to

the end of 1972. — MS 36(1974) 199—214 59 ESTRADA, LUIS Bibliografìa sobre la espiritualidad de San Agustín —

RAgEsp 14(1973) 193—208 5 9 a Fichier augustinien (Augustine

Bibliography).

Institut des é t u d e s

augustiniennes, Paris. Fichier-Auteurs, I — I I ; Fichier-Matières, I—II. Boston (Mass.): Hall 1972. XI, 600; V, 693; VIII, 677; V, 705 PP60 FONTAINE, J. Chronique de littérature wisigothique ( 1970—1972)



REA 19(1973) 163 — 176 61 GEOLTRAIN, P. Origines du christianisme



AEHESR

80—81

(1972/73); 82 (1973/74) 183 — 190; 315—320 62 GOUILLARD, J. Christianisme byzantin et slave — A E H E S R 8 0 —

81,3 (1972/73) & (1973/74) 361—371; 82,3 (1973/74) 213—219 6 3 GROSDIDIER DE MATONS, J. Philologie

byzantine



AEHESHP

105 (1972/1973) 349—352 64 GUILLAUMONT, A . Christianismes orientaux — A E H E S R 8 0 — 8 1

(1972/73); 82 (1973/74) 197—204; 339—346

Bibliographica

5

65 IBÁÑEZ, J.—MENDOZA, F. Boletín de Patrología — S c T h 6 (1974) 793—814

66 An index of Festschriften

in religion: new titles, 1971—1973, in the graduate seminary library of Phillips University ed. JOHN L. SAYRE, ROBERTA HAMBURGER. Enid, O k l a h o m a : Seminary Press 1973. IV, 136 pp. 67 Informations diverses — Bulletin d'information et de liaison de l'Association internationale des Études patristiques (Amsterdam) 4(1973) 58—63 68 KANNENGIESSER, CH. Bulletin de théologie patristique — R e c h S R 61 (1973) 3 7 1 — 3 7 8 ; 62 (1974) 4 3 5 — 4 7 6 69 LEDOYEN, H. Bulletin d'histoire bénédictine, VIII— R B e n 83 (1973) 5 2 9 * — 656*; 8 4 ( 1 9 7 4 ) 7 2 1 * — 8 4 6 * 70 Literatur zu Konstantin dem Großen. V o n UWE SCHMIDT. In: Konstantin der Große (cf. 1973/74, 104) 4 5 7 — 4 6 2 7 i PÉPIN, JEAN Textes et doctrines de la fin de l'antiquité — A E H E S H P 105 (1972/1973) 2 9 7 — 2 9 8 72 Répertoire bibliographique des institutions chrétiennes (RIC), VI: Répertoire des publications de l'année 1972. Pubi, par R . METZ—J. SCHLICK. Strasbourg: Cerdic Palais de l'Univ. 1973. 515 pp. 297] RONCAGLIA, M . P. : Ephraem Syrus 302] SAMIR, K . : Ephraem Syrus SCHMIDT, F. Origines du christianisme — A E H E S R 8 0 — 8 1 , 3 73 ( 1972/73) & ( 1973/74) 321 — 3 2 6 ; 82,3 ( 1973/74) 1 9 1 — 1 9 4 STAVRIDIS, BASILE TH. Bibliographie d'histoire ecclésiastique ( VIIIe 74 —XVe siècle) — G r e g P a l T h e s 54 (1971) 3 7 6 — 3 8 2 4 6 6 — 4 7 6 Travaux en préparation ou récemment parus — Bulletin d'informa75 tion et de liaison de l'Association internationale des Études patristiques (Amsterdam) 4 (1973) 5 3 — 5 8 76 VEER, A . C . DE et alii Bulletin augustinien pour 1972 et compléments d'années antérieures — R E A 19 (1973) 3 0 5 — 4 1 2 ; R E A 20 (1974) 3 2 3 — 4 1 6 77 VENANZI, V . Dogma e linguaggio trinitario nei Padri della Chiesa. Un panorama bibliografico i960—1972 — A u g R 13 (1973) 4 2 5 — 453 78 WINNICZUK, L. —PISZCZEK, Z . Antyk w Polsce w 1972 roku, Bibliografia (Antike in Polen im Jahr 1972, Bibliographie) — Meander 29 (1974)

6

Generalia

4. SERIES E D I T I O N U M ET V E R S I O N U M BIBLIOTECA DE A U T O R E S C R I S T I A N O S (BAC) [855] [801] [1315] [1315]

Vol. Vol. Vol. Vol.

maior 8 : CAPÂNAGA, V. : Augustinus 79 : Augustinus 349: Eusebius Caesariensis 350: Eusebius Caesariensis

BIBLIOTHEK D E R G R I E C H I S C H E N L I T E R A T U R (BGL) [1043] Vol. 3 :. Basilius Magnus [1732] Vol. 5 : Origenes BIBLIOTHÈQUE A U G U S T I N I E N N E [805] Vol. 23 : Augustinus BIBLIOTHÈQUE DE L A R E V U E D'HISTOIRE ECCLÉSIASTIQUE [1505] Vol. 58 : Innocentius Papa C O L L E C T I O N LES BELLES L E T T R E S — M É D I T A T I O N S [1421] Vol. 504: Gregorius Turonensis [1421] Vol. 505: Gregorius Turonensis C O R P U S C H R I S T I A N O R U M (CChr) [1152] [ 1331] [1145a] [597a] [1661] [2242] [2232]

Vol. 9 A : Chromatius Aquileiensis Vol. 90A: Facundus Hermianensis Vol. 96: Cassiodorus Senator Vol. 108c: Scriptores Hibernae minores Vol. 138/138A: Leo I Magnus Vol. 149 A : Gesta conlationis Carthaginiensis anno 411 Vol. 259 : Concilia Africae CORPUS CONSUETUDINUM MONASTICARUM

[1093] Vol. 8: Benedictus Nursinus CORPUS SCRIPTORUM CHRISTIANORUM O R I E N T A L I U M (CSCO) [1270] Vol. 334: Ephraem Syrus [1271] Vol. 335: Ephraem Syrus [1238] Vol. 336 : Dadiso Quatraya

Series Editionum et Versionum [1875] [1875]

[538] [539] [1491] [1492] [1202] [1203]

[680] [1236] [1237]

Vol. 3 3 8 : Sergius Stylites Vol. 339 : Sergius Stylites Vol. 342 : De transitu Mariae apocrypha Vol. 343 : De transitu Mariae apocrypha Vol. 344: Iacobus Sarugensis Vol. 3 4 5 : Iacobus Sarugensis Vol. 349: Constantinus Episcopus Urbis Vol. 3 5 0 : Constantinus Episcopus Urbis Vol. 353 : Apophthegmata Patrum Vol. 3 5 5 : Cyrus Edessenus Vol. 3 5 6 : Cyrus Edessenus

aethiopice aethiopice Siout Siout

CORPUS SCRIPTORUM ECCLESIASTICORUM LATINORUM (CSEL) Beiheft 1 : HENSELLEK, W.—SCHILLING, P. : Augustinus [808] Vol. 85 : Augustinus [894]

EARLY CHRISTIAN LITERATURE [1310]

Vol. 4 : Ps.-Epiphanius Scholasticus FATHERS OF THE CHURCH (FaCh)

[1144] Vol. 66 : Caesarius Arelatensis Vol. 67: Novatianus

[1726]

LIRE LA BIBLE [541] Vol. 37 : Les apocryphes du Nouveau Testament MANUALES Y ANEJOS DE EMERITA [578] Vol. 28 : Corpus scriptorum muzarabicorum PATRISTISCHE TEXTE UND STUDIEN (PTS) [1569] [1624]

Vol. 12: Iohannes Damascenus Vol. 14: Iulianus Arianus PISMA STAROCHRZESCIJANSKICH PISARZY (PSP)

[1231] [1436] [1272]

Vol. 9 : Cyrillus Hierosolymitanus Vol. 1 0 : Hieronymus Vol. 11 : Ephraem Syrus

7

Generalia

8

[81 o] Vol. 12: Augustinus [i 514] Vol. 13: Iohannes Chrysostomus [1394] Vol. 14: Gregorius Nyssenus THE PREACHER'S PAPERBACK LIBRARY [804] Vol. 13: Augustinus PUBLICATIONS D E L ' I N S T I T U T O R I E N T A L I S T E D E LOUVAIN (PublIOL) [607] Vol. 7: Agathangelus S O U R C E S C H R É T I E N N E S (SC) [1489a] [1513] [705] [1660] [531] [1640] [1640] [1314] [1370] [1834] [1581] [1581] [1351] [1641] [1496]

Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol. Vol.

108/109: Hydatius Lemicensis 188: Iohannes Chrysostomus 199 : Athanasius Alexandrinus 200: Leo I Magnus 201 : Évangile de Pierre 204: Lactantius 205 : Lactantius 206: Eusebius Caesariensis 208: Gregorius Nazianzenus 209: Paulinus Pellensis 210: Irenaeus 211 : Irenaeus 212: Gregorius I Magnus 213/214: Lactantius 218/219: Idacius

TEOLOGIA, FONTI [615] Vol. 6 : Ambrosius TEXTUS MINORES [1582] Vol. 65 : Irenaeus TORONTO M E D I A E V A L LATIN T E X T S [535] Vol. 2 : The Gospel of Nicodemus VESTIGIOS D E L PASADO [1626] Vol. 5 : Iulianus Toletanus

Collectanea et Miscellanea

9

5. C O L L E C T A N E A ET M I S C E L L A N E A 79 Altertumswissenschaft mit Zukunft. Dem Wirken Werner Hartkes gewidmet, hrsg. von H. SCHEEL. [Sitzungsberichte des Plenums und der Klassen der Akad. der Wiss. der D D R 1973, 2]. Berlin: Akademie-Verlag 1973. 141 pp. 80 Atti del Colloquio sul tema La Gallia Romana, promosso dell'accademia nazionale dei Lincei in collaborazione con VEcole française de Rome (Roma, 10—11 maggio 1971 ) [Accad. naz. dei Lincei Problemi attuali di se. e di cultura Quad. 158]. Roma: Accad. naz. dei Lincei 1973. 202 pp. 81 Atti del Convegno internazionale sul tema: Plotino e il Neoplatonismo in Oriente e in Occidente (Roma, 5—9 ottobre 1970) [Problemi attuali di se. e di cultura Quad. 198]. Roma: Accad. naz. dei Lincei 1974. 622 pp. 82 BAUER, JOHANNES B. Scholia biblica et patristica. Graz: Akademische Druck- und Verlagsanstalt 1972. VII, 293 pp. 83 BENZ, ERNST. Urbild und Abbild. Der Mensch und die mythische Welt. Gesammelte Eranos-Beiträge. Leiden: Brill 1974. 598 pp. 84 Das Bild vom Menschen in Orthodoxie und Protestantismus (Drittes Theologisches Gespräch zwischen dem ökumenischen Patriarchat und der EKD) [Beiheft zur Ökumenischen Rundschau 26]. Stuttgart: Evang. Verlag 1974. 85 Bleibendes im Wandel der Kirchengeschichte. Kirchenhistorische Studien Hans von Campenhausen gewidmet. Hrsg. von B. MOELLER— G. RUHBACH. Tübingen: Mohr 1973. IX, 363 pp. 85a BOEHMER, H. Studien zur Kirchengeschichte. Hrsg. von H. BORNKAMM und H. HOFMANN [Theologische Bücherei 52]. München:

Kaiser 1974. 216 pp. 86 Byzanz. Hrsg. von FRANZ GEORG MAIER [Fischer Weltgeschichte 13].

Frankfurt/Main: Fischer Taschenbuchverlag 1973. 443 pp. 87 Christentum am Roten Meer Bd. 2. Hrsg. von FRANZ ALTHEIM und RUTH STIEHL. Berlin—New Y o r k : de Gruyter 1973. 416 pp.;

87 a 88

89 90

46 111. CHRISTOPHILOPOULOS, A. P. Aíxaiov xai icxopla. Mtxpà jae^eif)nata. Athen 1973. 350 pp. Colloquio italo-spagnolo sul tema: Hispania Romana (Roma, 15— 16 maggio 1972) [Accad. naz. dei Lincei, Anno 1974. Problemi attuali di se. e di cultura, Quad. 200]. Roma: Accad. naz. dei Lincei 1974. 184 pp. CROUZEL, H. Epektasis, mélanges patristiques offerts au cardinal Daniélou — B L E 75 (1974) 139—145 DER NERSESSIAN, S. Études byzantines et arméniennes. 2 vols. Leuven 1973. VIII, 725 pp. ; 186 pp. ; 478 Abb.

10

Generalia

91 Essays in honour of Anton Charles Pegis. Ed. by J. R. O'DONNELL. Leiden : Brill 1974. 395 pp. 92 Études de civilisation médiévale (IXe—XIIe siècles.) Mélanges offerts à E. R. Labande à F occasion de son départ à la retraite et du XXe anniversaire du Centre d'études supérieurs de civilisation médiévale. Poitiers: C E S C M 1974. XXVIII, 770 pp. 93 L'Evangile selon Marc. Tradition et rédaction. Éd. par M. SABBE [BEThL 34]. Louvain : Duclot 1974. 594 pp. 94 Festgabe für Otto Hiltbrunner zum 60. Geburtstag (29. 12. 1973). Hrsg. von H. T H . J O H A N N — M . LAUSBERG. Münster: Inst, für Altertumskunde 1974. 166 pp. 95 Festschrift für Ernst Fuchs. Hrsg. von G. E B E L I N G — E . J Ü N G E L — G. SCHUNACK. Tübingen: Mohr 1973. XII, 361 pp. 96 Festschrift für Endre Ivdnka. Hrsg. von N . BROX, C . COLPE, T H . MICHELS, A .

RADDATZ, K .

SCHUBERT, C . THOMA, M .

VERENO

[Kairos 15]. Salzburg: Otto Müller Verlag 1974. 324 pp. 97 Festschrift für Ulrich Scheuner zum 70. Geburtstag. Hrsg. von H . EHMKE, J . H . KAISER, W . A . KEWENIG, K . M . MEESSEN u n d

W. RÜFNER. Berlin: Duncker & Humblot 1973. VIII, 602 pp. 98 GAMBER, KLAUS Sacrificium laudis. Zur Geschichte des frühchristlichen Eucharistiegebets [SPLi 5]. Regensburg: Pustet 1973. 80 pp. 99 Gnosis und Neues Testament. Studien aus Religionswissenschaft und Theologie. Hrsg. von K A R L - W O L F G A N G TRÖGER. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus 1973. 436 pp. 99a Handbuch der Religionsgeschichte, II. Ed. J. P. ASMUSSEN—J. L A E S S Ö E — C . COLPE. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1972. XII, 536 PP-, 9 1 Abb. 100 The Heritage of the Early Church. Essays in honor of the Very Reverend Georges Vasilievich Florovsky. Ed. by DAVID NEIMANN and MARGARET SCHATKIN [Orientalia Christiana Analecta 195]. R o m e : Pont. Institutum Studiorum Orientalium 1973. 473 pp. 100a Hommages à A. Dupont-Sommer. Paris: Adrien-Maisonneuve 1971. 559 PP100b L'idéologie et /'impérialisme romain. Colloque organisé les 18 et 19 octobre 1972 par la Section de latin de la Faculté des Lettres. Paris: Les Belles Lettres 1974. 158 pp. 101 Josephus-Studien. Untersuchungen zu Josephus, dem antiken Judentum und dem Neuen Testament. Otto Michel zum 70. Geburtstag gewidmet. Hrsg. von O . B E T Z — K . H A A C K E R — M . HENGEL. Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht 1974. 414 pp. 102 Kirchengeschichte als Missionsgeschichte. Hrsg. von HEINZGÜNTER FROHNES, HANS-WERNER GENSICHEN u n d

GEORG

KRETSCHMAR.

Collectanea et Miscellanea

102 a

103

104

105

106

107

108

109 110 ni

112

113

114

115

11

Bd. I: Die Alte Kirche. H r s g . v o n HEINZGÜNTER FROHNES u n d UWE W . KNORR. M ü n c h e n : K a i s e r 1974. X C , 472 p p . Ökumenische Kirchengeschichte H r s g . v o n R. KOTTJE u n d B. M Ö L LER. Bd. 2: Mittelalter und Reformation. M ü n c h e n : K a i s e r 1973. XII, 472 pp. KLAUSER, THEODOR Gesammelte Arbeiten zur Liturgiegeschichte, Kirchengeschichte und Christlichen Archäologie. H r s g . v o n ERNST DASSMANN [ J a h r b u c h f ü r A n t i k e u n d C h r i s t e n t u m , E r g ä n z u n g s b a n d 3]. M ü n s t e r : A s c h e n d o r f f 1974. VI, 422 pp. 22 111. Konstantin der Große. H r s g . v o n HEINRICH K R A F T [Wege der F o r s c h u n g Bd. 131]. D a r m s t a d t : Wissenschaftliche Buchgesellschaft 1974- 473 PPK R A F T , K O N R A D Kleine Schriften. H r s g . v o n HELMUT CASTRITIUS u n d DIETMAR KIENAST. Bd. 1: Gesammelte Aufsätze zur antiken Geschichte und Militärgeschichte. D a r m s t a d t : Wissensch. Buchgesellschaft 1973. V I I I , 271 p p . 1 F r o n t i s p i z , 7 K u n s t d r u c k t a f e l n On language, culture and religion: In honor of Eugène A. Nida. E d . by MATTHEW B L A C K a n d WILLIAM A. SMALLEY. P a r i s : M o u t o n 1974. Littérature gréco-romaine et géographie historique. Mélanges offerts à Roger Dion. P u b l . p a r R . CHEVALLIER [ C a e s a r o d u n u m 9bis], P a r i s : Picard 1974. X I I , 498 p p . LÖWE, HEINZ Von Cassiodor zu Dante. Ausgewählte Aufsätze zur Geschichtsschreibung und politischen Ideenwelt des Mittelalters. B e r l i n — N e w Y o r k : W . de G r u y t e r 1973. VIII, 342. Mélanges Christine Mohrmann. N o u v e a u recueil o f f e r t p a r ses anciens élèves. U t r e c h t : S p e c t r u m 1973. X , 255 p p . Mélanges d'histoire ancienne offerts à William Seston [Publ. d e la S o r b o n n e Sér. É t u d e s 9]. P a r i s : de B o c c a r d 1974. X I X , 510 p p . Mélanges d'histoire des religions offerts à Henri-Charles Puech. A v a n t p r o p o s de P. L É V Y — E . WOLFF. P a r i s : Presses Universitaires 1 9 7 4 . 656 p p . Mélanges liturgiques offerts à B. Botte, de l'abbaye du Mont César, â l'occasion du 50e anniversaire de son ordination sacerdotale. L o u v a i n : A b b a y e d u M o n t C é s a r 1973. X X I I , 540 p p . Mélanges de philosophie, de littérature et d'histoire ancienne offerts à P. Boyancé [Coll. de l'École f r a n ç . de R o m e 22]. R o m e : Palais F a r n è s e 1974. 789 p p . The mind of Eriugena. Papers of a Colloquium, Dublin, 14—¡8 July 1970 ed. by J. J. O ' M E A R A — L . BIELER. D u b l i n : Irish Univ. Pr. 1 9 7 3 . X I V , 200 p p . Neues Testament und Kirche. Für R. Schnackenburg zum 60. Geburtstag am 5. Januar 1974. Hrsg. von J. GNILKA. F r e i b u r g : H e r d e r 1 9 7 4 . 580 p p .

12

Generalia

116 NOCK, ARTHUR DARBY Essays on religion and the ancient world, ed. by ZEPH STEWART. Cambridge, Mass.: Harvard Univ Press 1972. 2 Vol. X V I I , 1029 pp. 117 Orientierung an Jesus. Zur Theologie der Synoptiker, für Josef Schmid zum 80. Geburtstag am 26. Januar 1973. Hrsg. von P. HOFFMANN i n Z u s a m m e n a r b e i t m i t N . BROX u n d W . PESCH. F r e i b u r g :

Herder 1973.430 pp. 118 Ortskirche — Weltkirche. FLECKENSTEIN —

119 120 121

122

123

G.

Festgabe für J. Döpfner. Hrsg. von H.

GRUBER —

G.

SCHWAIGER —

E.

TEWES.

Würzburg: Echter Verl. 1973. X I V , 674 pp. OSTROGORSKY, GEORG Zur byzantinischen Geschichte. Ausgewählte kleine Schriften. Darmstadt: Wiss. Buchgesellschaft 1973. 244 pp. Das Papsttum in der Diskussion. Hrsg. von GEORG DENZLER. Regensburg: F. Pustet 1974. 150 pp. Papsttum und Kaisertum. Forschungen zur politischen Geschichte und Geisteskultur des Mittelalters. Paul Kehr zum 65. Geburtstag dargebracht. Hrsg. von ALBERT BRACKMANN [Neudruck der Ausgabe München: 1926]. Aalen: Scientia-Verlag 1973. 707 pp. Politique et théologie chez Athanase d Alexandrie. Actes du Colloque de Chantilly, 23—25 septembre 1973. Éd. par CH. KANNENGIESSER [Théol. hist. 27]. Paris: Beauchesne 1974. 400 pp. Problèmes d'histoire du christianisme, II. Éd. par J. PRÉAUX [Publ. de l'Inst. d'hist. du christianisme de l'Univ. de Bruxelles]. Bruxelles : Éd. de l'Univ. 1971/1972. 66 pp.

124 Problèmes d'histoire du christianisme, III. Éd. par J. PRÉAUX [Publ. de l'Inst. d'hist. du christianisme de l'Univ. de Bruxelles], Bruxelles : Éd. de l'Univ. 1972/1973. 99 pp. 125 Problèmes dhistoire du christianisme, IV. Éd. J. PRÉAUX [Publ. de l'Inst. d'hist. du christianisme de l'Univ. de Bruxelles]. Bruxelles: Éd. de l'Univ. 1973/1974. 240 pp. 126 Regulae Benedicti studia, II: Erster internationaler Regula dikti-Kongreß. Hildesheim: Gerstenberg 1973. 155 pp.

Bene-

127 Résumé des communications faites à la Sixth international conférence on Patristic studies, Oxford, 6—// September 1971 — Bulletin d'information et de liaison de l'Association internationale des Études patristiques (Amsterdam) 4 (1973) 4 — 5 2 128 Ricerche storiche sulla Chiesa Ambrosiana. I V : 1973—1974. Milano : Archivio Ambrosiano 1974. 328 pp. 129 Romanitas et Christianitas. Studia Iano Henrico Waszink a. d. VI Kai. Nov. A. MCMLXXIIIXIII lustra complenti oblata. Ediderunt W . DEN BOER, P . G . V A N DER N A T , C . M . J. SICKING, J. C .

M.

VAN WINDEN. A m s t e r d a m — L o n d o n : North-Holland Publishing Company 1973. X V I , 382 pp.

13

C o l l e c t a n e a et M i s c e l l a n e a

130 Scritti

in onore di C. Vassalini.

Raccolti da L.

BARBESI.

Verona:

Fiorini 1974. XII, 548 pp. 131

SCHNEEMELCHER, WILHELM Gesammelte

Aufsätze

zum

Neuen

Te-

stament und zur Patristik. Hrsg. von W . A. BIENERT und K . S C H Ä FERDIEK [AnVlat 22]. Thessaloniki: Patriarchal Institute for Pa-

tristic Studies 1974. 406 pp. 132 Semanas de Estudios Trinitarios, 7. La Trinidad en la tradición prenicena. Cristo revelador del Padre y emisor del Espíritu en las

primeras generaciones

cristianas.

Salamanca:

Ediciones

Secre-

tariado Trinitario 1973. 213 pp. 133 Semanas de Estudios

Trinitarios,

8. Cristo, ayer y hoy. S a l a m a n c a :

Ediciones Secretariado Trinitario 1974. 180 pp. 134 Serta Turyniana. Studies in Greek literature and palaeography in honor of Alexander Turyn. Ed. by J. L. HELLER with the assistance of J. K. N E W M A N . Urbana: Univ. of Illinois Pr. 1974. X , 624 pp. 135 Le service théologique

dans F Eg lise. M ¿langes offerts à Y.

Congar

[Cogitatio fidei 76]. Paris: du Cerf 1974. 378 pp. 136

SPEYER, W O L F G A N G Die

Romanitas et Christianitas 137 Studi

classici

Segenskraft

des

(cf. 1973/74,

in onore di Quintino

I2

„göttlichen"

9)

2

Fußes.

In:

93—310

Cataudella.

C a t a n i a : F a c . di

Lett, e Filos. 1972. LXXVIII, 420; 681 ; 662 pp. 138 Studi

in onore di Alberto

Chiari,

Bd. I—II.

A c u r a di N . GIM-

MINO, E N Z O N O È GIRARDI, CARMINE JANNACO, SILVIO PASQUAZI, GIOVANNI PRESA, PIER GIORGIO R I C C I , INES SCARAMUCCI.

Brescia:

Paideia Editrice 1973. 1435 pp. 139 Studia Byzantina, II. Beiträge aus der byzantinischen Forschung der Deutschen Demokratischen Republik zum XIV. Internationalen Byzantinistenkongreß Bukarest 1971. Hrsg. J. IRMSCHERU. P. N A G E L

[BBA 44]. Berlin: Akad.-Verl. 1973. VIH, 387 pp. 140 Studia Coptica. Hrsg. von PETER N A G E L . Berlin: Akademie-Verlag 1974141 Studia Evangelica VI. Papers presented to the Fourth International Congress on New Testament Studies held at Oxford 1969. E d . b y

E. A. LIVINGSTONE (With a Cumulative Index of Contributors to Studia Evangelica I—VI) [TU 112]. Akademie-Verlag Berlin 1973. X, 676 pp. 142 Studien zur Frühgeschichte Konstantinopels hrsg. von H.-G. B E C K [Miscellanea Byzantina Monacensia 14]. München: Institut für Byzantinistik und neugriechische Philologie 1973. VIII, 238 pp. 143 Studies

in the history

of philosophy

and religion,

vol. 1. E d . b y

and GEORGE H. WILLIAMS. Cambridge, Mass. : Harvard Univ. Press 1973. XVII, 626 pp. ISADORE TWERSKY

144 SUBITICKJiov. Studies

on St. John Chrysostom

loniki: naxpiapx."I8pu|ia naxepixmv

[ A n V l a t 18]. T h e s s a 1973. 146 pp.

MEAETCOV

14

Generalia

145 Symposium Syriacum 1972, célébré dans les jours 26—5/ octobre 1972 à VInstitut pontifical de Rome. Rapports et communications [OcA 197]. R o m a : Pontif. Inst. Orient, stud. 1974. 564pp. 146 Teología del Sacerdocio, T o m o V : El carisma permanente del sacerdocio ministerial [Facultad de Teología del Norte de España. Instituto „Juan de Avila"]. Burgos: Ediciones Aldecoa 1973. X , 531 PP147 Teología del Sacerdocio, T o m o VI : Escritos sobre el carácter sacerdotal [Facultad de Teología del Norte de España. Instituto „Juan de Avila". Burgos: Ediciones Aldecoa 1974. X V I , 358 pp. 148 Neues Testament und christliche Existenz. Festschrift für Herbert Braun zum 70. Geburtstag am 4. Mai 1973. Hrsg. H. D . BETZ und L. SCHOTTROFF. Tübingen: Mohr 1973. VIII, 546 pp. 149 Translatio studii. Manuscript and library studies honoring O. L. Kapsner. Ed. by J. G . PLANTE. Collegeville: St. John's Univ. Pr. 1973. XIII, 288 pp. 150 WENDEL, CARL Kleine Schriften zum antiken Buch- und Bibliothekswesen. Hrsg. v. WERNER KRIEG. K ö l n : Greven-Verlag 1974. 240 pp. 151 The Word in the world. Essays in honor of F. L. Moriarty. Ed. by R . J. CLIFFORD —

G.

W.

MACRAE. C a m b r i d g e / M a s s . : W e s t o n

College Pr. 1973. X , 282 pp. 152 Das Wort und die Wörter. Festschrift Gerhard Friedrich zum 65. Geburtstag.

H r s g . v o n HORST B A L Z u n d SIEGFRIED S C H U L Z . S t u t t g a r t .

Berlin, Köln, Mainz: Kohlhammer 1973. 235 pp. 152 a Wort Gottes in der Zeit. Festschrift für K. H. Schelkle zum 65. Geburtstag. Hrsg. von H. FELD und J. NOLTE. Düsseldorf: Patmos 1973.512 pp. 153 Heviov. Festschrift für P. J. Zepos. Hrsg. von E. VON CAEMMERER —

J. H . KAISER —

G . KEGEL —

W . MÜLLER-FREIENFELS



H. J. WOLFF, unter Mitarb. von TH. J. PANAGOPOULOS. Athen: Katsikalis 1973. XI, 782 pp. 154 Zetesis. Album amicorum aangeboden aan E. de Strycker. Antwerpen: D e nederl. Boekhandel 1973. 784 pp.

6. M E T H O D O L O G I C A 155 BAKER, D . The materials, sources and methods of history. Leiden: Brill 1974. 1 5 6 BROX, NORBERT Zum

Problemstand

in der

ecclesiastical

Erforschung

christlichen Pseudepigraphie — Kairos 15 (1973) 1 0 — 2 3

der

alt-

15

Subsidia

157 GERALDES FREIRE, JOSE Coloquio Internacional sobre os Apotegmas dos Padres do Deserto — Didaskalia 4 (1974) 411 — 4 1 6 158 GIL, JUAN Para la edición de los textos visigodos y mozárabes — H a b i s 4 ( i 9 7 3 ) 189—234 [1610] GONZÁLEZ FLÓREZ, M . : Isidorus Hispalensis [2592] HAARDT, R. : Gnostica 159 III Incontro di studiosi dell'antichità cristiana (Roma, 2—5 maggio 1974) — A u g R 14 ( 1974) 451 — 6 9 6 1 6 0 LÓPEZ C A R U S O , JESÚS A .

IX

Simposio

internacional

de

teologia

trinitaria — ETrin 8 (1974) 4 0 7 — 4 1 2 161 SCHNEEMELCHER, WILHELM Wesen und Aufgabe der Patristik innerhalb der evangelischen Theologie. In: W. Schneemelcher, Gesammelte Aufsätze ... (cf. 1973/74, 131) 1 — 2 2 [338] SCHNEEMELCHER, W. : Opera ad historiam 162 SERNA, CLEMENTE DE LA XIV Semana de Estudios Monásticos — Yermo 12(1974)339—343

7. S U B S I D I A 163 BANKHUIZEN VAN DEN BRINK, J. N . Woordgebruik in zes BijbelVertalingen. Supplement bij Trommius Concordatie van de Bijbel. Het Nieuwe Testament. 2. Aufl. Haag: Voorhoeve 1974. 164 Oxford Bible Atlas. 2nd edition by H. G . MAY, G . N . S. HUNT, R . W . HAMILTON. L o n d o n : 1 9 7 4 . 1 4 4 p p . ,

165 BLUNT, JOHN HENRY Dictionary of sects, heresies, ecclesiastical parties, and schools of religious thought [Reprint of the edition London: 1874]. Detroit: Gale 1974. VIII, 647 pp. 166 Clavis Patrum Graecorum. Vol. II: Ab Athanasio ad Chrysostomum. Cura et studio MAURITII GEERARD. Turnhout: Brepols 1974. 686 pp. 166 a Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiques, 17: FillesFrançais. Ed. R. AUBERT et alii. Paris: Letouzey & A n é 1 9 6 8 — 1971. 1402 pp. 166 b Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiques, 18: France. Ed. R. AUBERT et alii. Paris: Letouzey et A n é 1973. 352 pp. 166 c Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiques, 19: FranceFranciscaines. Ed. R. AUBERT et alii. Paris: Letouzey & A n é 1974. pp. 353—608 167 Dictionnaire de la Spiritualité ascétique et mystique. Doctrine et Histoire, L V I : Jésuites — Joseph le Patriarche. Paris : Beauchesne 1974. coll. 1025—1280 167a Dictionnaire des symboles chrétiens. Ed. E. URECH. Neuchâtel: Delachaux & Niestlé 1972. 191 pp.

16

Generalia

167b A Dictionary of Liturgy and Worship ed. J. G. DAVIES. London: S C M Press 1972. 386 pp. 167 c DUCHESNE, LOUIS Scripta minora. Etudes de topographie romaine et de géographie ecclésiastiques. Bibliogr. des livres et des articles de L. Duchesne établie par J. CH. PICARD [Coll. de l'École franç. de Rome 13]. Paris: de Boccard 1973. L, 465 pp. 168 ESBROECK, M. VAN Un nouveau dictionnaire de la langue ancienne géorgienne — BK 32 (1974) 86—108 169 FUNK, R. W. A Beginning-Intermediate Grammar of Hellenistic Greek. I. Sight and Sound. Nominal System. Verbal System. II. Syntax. III. Appendices. Paradigms. Index. 3 vols. [SBS 2]. Cambridge (Ma.): Society of Biblical Literature 1973. X X X — X X I I , 726; XXII, 185 pp. [894] HENSELLEK, W . — SCHILLING, P . : A u g u s t i n u s

170 KOSACK, WOLFGANG Lehrbuch des Koptischen. Teil 1: Koptische Grammatik. Teil 2: Koptische Lesestücke. Graz: Akademische Druck- und Verlagsanstalt 1974. XVI, 442 pp. 170a Lexikon der christlichen Ikonographie, I: Allgemeine Ikonographie. A — Ezechiel. Hrsg. von E. KIRSCHBAUM et alii. Freiburg: Herder 1968. X X X V I , 720 pp., 295 Abb. 170b Lexikon der christlichen Ikonographie, II: Fabelwesen — Kynokephalen. Hrsg. von E. KIRSCHBAUM et alii. Freiburg: Herder 1970. VIII, 716 pp., 336 Abb. 170c Lexikon der christlichen Ikonographie, III: Laban — Ruth. Hrsg. von E. KIRSCHBAUM et alii. Freiburg: Herder 1971. 575 pp., 270 Abb. I70d Lexikon der christlichen Ikonographie, IV: Saba, Königin von — Zypresse, Nachträge. Stichwortverzeichnisse englisch und französisch. Hrsg. von E. KIRSCHBAUM et alii. Freiburg: Herder 1972. 674 pp., 294 Abb. 170 e Lexikon der christlichen Ikonographie, V : Ikonographie der Heiligen (Aaron-Crescentianus von Rom). Hrsg. von W. BRAUNFELS. Freiburg: Herder 1973. 520 pp. ; 239 111. 171 The Oxford Dictionary of the Christian Church. Hrsg. von F. L. CROSS und E. A. LIVINGSTONE. London: Oxford Univ. Press 1974. XXXI, 1518 pp. 172 Reallexikon für Antike und Christentum. Hrsg. von TH. KLAUSER. Lieferung 65—67: Gebet II— Geißelung. Stuttgart: Hiersemann 1973. 480 col. 172 a SCHWERTNER, SIEGFRIED Internationales

Abkürzungsverzeichnis

für

Theologie und Grenzgebiete. Zeitschriften, Serien, Lexika, Quellenwerke mit bibliographischen Angaben. Berlin: de Gruyter 1974. XIX, 348 pp.

17

Opera ad Historiam Ecclesiasticam Sive Saecularem Spectantia

173 STROTHMANN, WERNER Konkordanz des syrischen Koheletbuches nach der Peshitta und Syrohexapla [ G ö O 1,4]. W i e s b a d e n : H a r -

rassowitz 1973. VIII, 153 pp. 174 Theologisches LOTHAR

Begriffs-Lexikon

COENEN,

ERICH

zum Neuen Testament.

BEYREUTHER

HANS

und

Hrsg. von

BIETENHARD.

Bd. 2,2: Prophet—Zweifel. Wuppertal: Brockhaus 1971. 1536 pp. 175 Thesaurus

linguae latinae.

Vol. 5,1;

Fasz.

7 : Disputatio



do.

3. Auflage. Ed. Academia Bavarica [2. unv. Nachdruck der 1. Auflage], Leipzig: BSB Teubner 1 9 7 4 . col. 1 4 4 1 — 1 6 8 0 1 7 5 a WHITTAKER, M O L L Y —

HOLTERMANN, HORST Ianua

Linguae

Grae-

cae C. Grammatik und Übungsbuch zur Einführung in die griechische Sprache des Neuen Testaments. G ö t t i n g e n : 1974.

8. OPERA AD HISTORIAM ECCLESIASTICAM SIVE SAECULAREM SPECTANTIA 176 ABEL, E. L. Jewish-Christian Controversy in the Second and Third Century A. D. — Judaica (Zürich) 29 ( 1 9 7 3 ) 1 1 2 — 1 2 5 177 AKINIAN, P. N . — Nerses

II. Astaraketsi

[605] A K I N I A N , P . N . —

TER-POGHOSSIAN, P . P . Der

Bischof

Abdiso

und

— H A 88 ( 1 9 7 4 ) 1 2 9 — 1 4 8 TER-POGHOSSIAN, P . P . :

Acacius Constanti-

nopolitanus 178 ALFÖLDY, G . The crisis of the third century as seen by contemporaries — G r R o B y S t 15 (1974) 8 9 — 1 1 1 1 7 9 ALTENDORF,

Christentum

HANS-DIETRICH

Römische

Staatsaristokratie

am Ende des 4. Jahrhunderts.

I n : Die Alte

und

Kirche

(cf. 1973/74,102) 2 2 7 — 2 4 6

180 ANDRESEN, CARL Die Legitimierung des römischen Primatanspruchs in der Alten Kirche. I n : Das Papsttum in der Diskussion (cf. 1973/ 1974,120)36—52

181 APTHORP, EAST Letters

182

on the prevalence

of Christianity

(before

its civil establishment). With observations on a late history of the decline of the Roman Empire [Reprint of the 1778 edition; The life and times of seven major British writers, Gibboniana 4]. New York/London: Garland Publ. 1974. XXV, 391 pp. A R I A S VILLAS, FELIPE La Religion en la Galicia Romana — LicFr 27 ( 1 9 7 4 ) 6 9 — 7 7

1 8 3 B A R N A R D , LESLIE WILLIAM The

ground of the iconoclastic

Greco-Roman

and Oriental

back-

controversy [ByN 5]. L e i d e n : E. J. Brill

1974- 155 PP184 BARNARD, L. W . The Emperor cult and the origins of the Iconoclastic controversy — Byzan 43 ( 1 9 7 3 ) 1 3 — 2 9

18

Generalia

[713] BARNARD, L . W . : A t h a n a s i u s

185 BARNES, T. D . An African Governor under Decius — JThS 25 (1974) n o — 1 1 2 186 BARNES, T. D . Another Forty Missing Persons (A. D. 260—395) — Phoenix 28 (1974) 224—233 187 BARNES, T. D . More Missing Names (A.D. 260—395)

— Phoenix

27(1973) 135 — 155 [1644] BARNES, T. D. : Lactantius 188 BARTINA, SEBASTIAN LOS primeros obispos de Elna — A n G e r 21 (1972/73)97—102 189 BAUER, BRUNO Der Ursprung des Christentums aus dem römischen Griechentum [repr. Nachdruck der Ausgabe Berlin: 1877]. Frankfurt/M. : Minerva 1974. 392 pp. 190 BAUER, MARTIN Anfänge der Christenheit. Von Jesus von Nazareth zur frühchristlichen Kirche. 3., bearbeitete Auflage. Berlin: Evangelische Verlagsanstalt 1974. 368 pp., 30 111. 192 BAYNES, NORMAN H. Constantine the Great and the Christian Church [The Raleigh lecture on history 1929]. N . Y . : Oxford Univ. Press 1972. 2nd ed. VIII, 107 pp. 193 BAYNES, NORMAN H. Konstantin der Große und die christliche Kirche. In: Konstantin der Große (cf. 1973/74, 104) 145 — 1 7 4 194 BELL, SIR HAROLD IDRIS Jews and Christians in Egypt: The Jewish troubles in Alexandria and the Athanasian controversy. Illustr. by texts from Greek papyri in British Museum, with three Coptic texts ed. by W . E. CRUM [Reprint of the edition London: 1924] Westport, Conn. : Greenwood Press 1972. XII, 140 pp. [1739] BIETENHARD, H. : Origenes 195 BLANCHETIÈRE, F. Aux sources de F antijudaïsme chrétien — R H P h R 53 (1973) 353—398 [838] BLUMENKRANZ, B . : A u g u s t i n u s

[1628] BOKSER, B. Z. : Iustinus Martyr 196 BORI, P. C. La référence à la communauté de Jérusalem dans les sources chrétiennes de l'Orient et de l'Occident jusqu'au Ve siècle — Istina 19(1974) 31 — 4 8 197 BORNMANN, F. Postille a storici bizantini — Maia 26 (1974) 2 1 3 — 215 198 BOROWSKI, MIROSLAW JOSEPH Pulcheria, Empress of Byzantium. An investigation of the political and religious aspects of her reign, 414—453 A.D. [Diss.]. Univ. of Kansas: 1974. 262 pp. (microfilm) 199 BRIEGER, THEODOR Constantin der Große als Religionspolitiker. In: Konstantin der Große (cf. 1973/74, 104) 5 6 — 8 4 200 BUDÉ, GUILLAUME Le passage de l'Hellénisme au Christianisme. Texte trad., accomp. d'index présenté pour la première fois en fran-

19

Opera ad Historiam Ecclesiasticam Sive Saecularem Spectantia

çais p a r MAURICE LEBEL. S h e r b r o o k e : Éd. Paulines 1973. X L I V , I X , 306 p p . 201 BURCKHARDT, JAKOB Constantin

und die Kirche.

IN: Konstantin

der

Große (cf. 1973/74, 104) 19—55 201 a Byzantium. An introduction. Ed. by P. WHITTING. O x f o r d : Blackwell 1971. X I V , 178 pp. 14 ill. 202 CASPAR, ERICH Die älteste römische Bischofsliste. In : Papsttum und Kaisertum

{ci. 1973/74, 1 2 1 ) I — 2 2

203 CHARANIS, PETER Church and State in the Later Roman Empire [ B K M 11]. Thessaloniki: C e n t r e de Recherches byzantines 1974. 121 pp. 204 CHAUMONT, M. L. A propos d'un édit de paix religieuse à l'époque sassanide.

I n : Mélanges

H. Ch. Puech

( c f . 1973/74, m )

71—80

205 CHELSUM, JAMES Remarks on the two last chapters of Mr. Gibbon's History, 1778, (of the decline and fall of the Roman Empire) and A reply to Mr. Gibbon's vindication, 1785 (of some passages in the 75. and 16. chapters of the History of decline and fall of the Roman Empire [Reprint of the ed. of 1 7 7 8 a n d 1785]. N e w Y o r k / L o n d o n : G a r l a n d Publ. 1974. XV, 243 & 132 p p . 206 CHRIST, K . Das Römische Weltreich [Herderbücherei 445]. F r e i b u r g : H e r d e r 1973. 304 pp. 207 CHRISTENSEN, TORBEN C. Galerius Valerius Maximinus. Studier over politik og religion i Romerriget 305—13. K o b e n h a v n : Bianco L u n o s Bogtr. 1974. 273 pp. 208 CHRISTENSEN, TORBEN Det sâkaldte

Milanoedikt

— D T T 37 ( 1 9 7 4 )

81—129

209 Koptisches Christentum. Die orthodoxen Kirchen Ägyptens und Äthiopiens. Hrsg. von P . VERGHESE, übers, von I. JONAS [Die Kirchen der Welt 12]. S t u t t g a r t : Evang. Verlagswerk 1973. 288 pp. [2491] CHURRUCA, J. DE: V i t a Christiana, m o n a s t i c a 2 1 0 C L A R K , F . The rise of Christianity. L o n d o n : O p e n Univ. pr. 1974. 166 pp. 211 CLARKE, G . W . Two measures in the persecution of Decius? Two recent views — B I C S 20 ( 1 9 7 3 ) 1 1 8 — 1 2 3 [2492] COLOMBAS, G . M . : V i t a Christiana, m o n a s t i c a

212 COMAN, IOAN G . Le problème des rapports culturels d'entre les grecs et les barbares [en r o u m a i n ] — StBuc ( 1 9 7 4 ) 1 5 3 — 1 7 1 2 1 3 CONZELMANN, HANS History

of primitive

Christianity

t r . b y JOHN

E . STEELY. Nashville: Abingdon 1973. 190 pp.

214 CRISTO, S. Quintus Aurelius Symmachus. A political and social biography [Diss. F o r d h a m Univ.], N e w Y o r k : 1974. 255 p p . 215 CRISTO, STUART Symmachus' reference to a suffect consul in the year 401 — ClassFolia 28 ( 1 9 7 4 ) 4 6 — 5 8

5

Bibliographia Patristica X V I I I / X I X

20

Generalia

216 217

218

219

220 221

CROMBIE, A . C . Historia de la Ciencia: De San Agustín a Galileo, vol. i : Siglos V—XIII. Madrid: Alianza Editorial 1974. 292 pp. D A G R O N , G I L B E R T Naissance dune capitale. Constantinople et ses institutions de 3 5 0 à 451. Préface de P A U L LEMERLE. [Bibliothèque byzantine. Études 7]. Paris: Presses univ. de France 1974. 579 PPD A L R Y M P L E , D A V I D An inquiry into the secondary causes which Mr. Gibbon has assigned for the rapid growth of Christianity [Reprint of the 1786 edition; The life and times of seven major British writers, Gibboniana 14] New York/London: Garland Publ. 1974. 213 PPDAVIS, H E N R Y E D W A R D S An examination of two chapters of Mr. Gibbon's History of the decline and fall of the Roman Empire and A reply to Mr. Gibbon's vindication [Reprint of the 1778 and 1779 editions; The life and times of seven major British writers, Gibboniana 5]. New York/London: Garland Publ. 1974. IV, 284 & 178 pp. D E N Z L E R , G E O R G Das Papsttum und der Amtszölibat. Teil 1 : Die Zeit bis zur Reformation [Päpste und Papsttum 5]. Stuttgart: Hiersemann 1973. XII, 180 pp. D Í A Z Y D Í A Z , M . Los orígenes cristianos de la Península vistos por algunos textos del siglo VII— CuadGal 28 (1973) 277—284

[629] DIHLE, A . : A m b r o s i u s

222 223

224 224a 225

226 227

228 229

SAMUEL Roman Society from Nero to Marcus Aurelius. New York: Gordon Pr. 1973. DÖPMANN, HANS-DIETER Die Legende von der lateinischen Taufe Bulgariens — StByz 44 (1973) 169—176 DÖRRIES, HERMANN Konstantin und sein Zeitalter. In: Konstantin der Große (cf. 1973/74, I 0 4 ) 2 73—296 DÖRRIES, HERMANN Constantin the Great. Transi, by R. H . BAINTON. London: Harper & Row. 1972. 250 pp. DUCHESNE, L. Histoire ancienne de l'Eglise, Bd. I—III [repr. Nachdruck der Ausgabe Paris: 1906—1910]. Frankfurt/M.: Minerva 1974. 1980 pp. D U V A L , N O Ë L Une nouvelle édition des listes episcopales africaines — R E A 20 (1974) 313—322 D U V A L , RUBENS Histoire dEdesse, politique, religieuse et littéraire [Réimpression de l'édition Paris: 1892]. Amsterdam: Philo Press 1974. V, 302 pp. EHRHARDT, A R N O L D Constantin des Großen Religionspolitik und Gesetzgebung. In: Konstantin der Große (cf. 1973/74, 104) 388—456 ENGELHARDT, ISRUN Mission und Politik in Byzanz. Ein Beitrag zur Strukturanalyse byzantinischer Mission zur Zeit Justins und Justinians [Miscell. Byz. Monacensia 19]. München: 1974. 217 pp. DILL,

Opera ad Historiam Ecclesiasticam Sive Saecularem Spectantia

21

230 EWIG, EUGEN Trier im Merowingerreich. Civitas, Stadt, Bistum [Neudruck der Ausgabe Trier: 1954]. Aalen: Scientia-Verlag 1973. 367 PP231 FEDALTO, G. La C'niesa latina in Oriente, I[Studi relig. 3]. Verona: Casa ed. Mazziana 1973. 526 pp. 232 FIEY, J. M. Les évêques de Nisibe au temps de s. Ephrem — ParOr 4 ( 1 9 7 3 ) 123 — 135

[2239] FISCHER, J. A. : Concilia, acta conciliorum, cánones 233 FUE, J. M. Chrétientés syriaques du Horäsän et du Ségestân — M u 8 6 ( 1 9 7 3 ) 7 5 — 104

234 FLOCA, IOAN Considérations concernants les débuts du christianisme et le problème de l'existence d'une Église organisée sur le territoire de notre pays — MitrArd (1972) 698—707 [en roumain] 235 FONTAINE, J. Société et culture chrétiennes sur l'aire circumpyrénéenne au siècle de Théodose — BLE 75 (1974) 241 —282 236 FRANZEN, AUGUST Papstgeschichte : Das Petrusamt in seiner Idee und seiner geschichtlichen Verwirklichung in der Kirche. Freiburg/ Br.—Basel—Wien: Herder 1974. 447 pp. 237 FREND, W. H. C. The Monophysites — A rejoinder on a recent issue — M o d C h 17(1974) 100—106

238 FREND, W. H. C. Open Questions Concerning the Christians and the Roman Empire in the Age of the Severi — JThS 25 (1974) 333—351 239 FREND, W. H. C. Der Verlauf der Mission in der Alten Kirche bis zum 7. Jahrhundert. In: Die Alte Kirche (cf. 1973/74, I 0 2 ) 32—50 240 FREUDENBERGER, RUDOLF Die Auswirkungen kaiserlicher Politik auf die Ausbreitungsgeschichte des Christentums bis zu Diokletian. In: Die Alte Kirche (cf. 1973/74, 102) 131—156 241 FROEHLICH, KARLFRIED Montanism and Gnosis. IN: The Heritage of the Early Church (cf. 1973/74, 100) 91 — 1 1 1 242 GALLEGO BLANCO, ENRIQUE Relaciones entre la Iglesia y el Estado en la Edad Media [Biblioteca de Política y Sociología 20]. Madrid: Editorial Revista de Occidente 1973. 317 pp. [2240] GALLEGO BLANCO, E. : Concilia, acta conciliorum, cánones 243 GARCÍA-GALLO, A. Consideración crítica de los estudios sobre la legislación y la costumbre visigodas — A H D E 44 (1974) 343—464 244 GARCÍA MORENO, L. A. Prosopografía del Reino visigodo de Toledo [Acta Salmanticensia. Filosofía y Letras 77]. Salamanca: Universidad 1974. 248 pp. 245 GEROSTERGIOS, ASTERIOS N. The Religious Policy of Justinian I and his religious beliefs [Dissertation]. Boston: University School of Theology 1974. 573 pp. U M 5*

Generalia

22

246 GIRARDET, K. M. Trier 385. Der Prozeß gegen die Priszillianer — Chiron 4 (1974) 577—608 [736] GIRARDET, K . M. : Athanasius

[ 1 5 4 2 ] GONZALEZ BLANCO, A. : Iohannes Chrysostomus [633] GOTTLIEB, G . : Ambrosius 247 GRANT, MICHAEL The Jews in the Roman World. 248 249

250 251 252

253

New York: Scribners 1973. XV, 347 pp. GREEN, BEATRICE C . The Politicai Career of the Emperor Julian, 355—363 A.D. [Dissertation], New York University: 1973. UM GREGO, IGINO La reazione ai giudeocristiani nel IV secolo. Negli scritti patristici e nei canoni conciliari. Jerusalem: Franciscan Print. Pr. 1973. 134 pp. GRÉGOIRE, HENRI Die „Bekehrung" Konstantins des Großen. IN: Konstantin der Große (cf. 1 9 7 3 / 7 4 , 1 0 4 ) 1 7 5 — 2 2 3 GRITSOPOULOS, T. A. 'EXXA.r|AIAATIXF] lüiopia xaì XPIATIAVIXÀ (ivrinela Kopiv3iac;, I: 'Iatopia. Athen: Libr. Pan 1973. 380 pp. GUARDUCCI, M . Le acclamazioni a Cristo e alla Croce e la visione di Costantino. In: Mélanges P. Boyancé (cf. 1973/74, 113) 375 — 386 GÜLZOW, HENNEKE Soziale Gegebenheiten der altkirchlichen Mission. In: Die Alte Kirche (ci. 1973/74, 102) 189—226

Uévèque dans la société méditerranéenne des VF— Vir siècle. Un modèle — BEC 131 ( 1 9 7 3 ) 5 — 1 9 2 5 5 GUNTHER, JOHN J . The Fate of the Jerusalem Church. The Flight to 2 5 4 GUILLON, A .

Pella — T h Z 29 (1973) 8 1 — 9 4 2 5 6 HÄRTEL, HANS-JOACHIM Byzanz und die Slawen. IN: Byzanz (cf. 1 9 7 3 / 7 4 , 86) 1 3 9 — 1 8 2 2 5 7 HAGE, W . Die oströmische Staatskirche und die Christenheit des Perserreiches — Z K G 84 ( 1 9 7 3 ) 1 7 4 — 1 8 7 258 HAMMAN, ADALBERT I Cristiani del II secolo. Ins Italienische über-

tragen von ADRIANA CRESPI. Mailand: Il Saggiatore 1973. 332 pp.

259

260 261 262 263

Handbuch der Kirchengeschichte hrsg. von HUBERT JEDIN. Bd. I I : Die Reichskirche nach Konstantin dem Großen. Halbband 1 : Die Kirche von Nikaia bis Chalcedon. Von K . BAUS und E . EWIG. Freiburg—Basel—Wien: Herder 1973. XVIII, 461 pp. HARNEY, MARTIN PATRICK The Catholic Church through the ages. Boston: St. Paul Editions 1974. 601 pp. HAUSCHILD, WOLF-DIETER Der römische Staat und die frühe Kirche [TKTG 20].Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus 1974. 77 pp. HAVLÌK, LUBOMÌR E . Prehledne dèjiny Byzance (Kurze byzantinische Geschichte). Brno: Universita J. E. Purkyné 1971. 125 pp. HELD, WIELAND Die Vertiefung der allgemeinen Krise im Westen des römischen Reiches: Studien über die sozialökonomischen Verhältnisse am Ende des dritten und in der ersten Hälfte des vierten

23

Opera ad Historiam Ecclesiasticam Sive Saecularem Spectantia

Jahrhunderts [Schriften zur Geschichte und Kultur der Antike 10]. Berlin: Akademie-Verl. 1974. 247 pp. 264 HERRIN, JUDITH Die Krise des Ikonoklasmus

(717—775).

IN: By-

zanz ( c f . i973/74> 86) 9 0 — 1 3 8

265 HIRSCHBERG, H. Z . A History of the Jews in North Africa. V o l I : From Antiquity to the Sixteenth Century. S e c o n d revised e d i t i o n ,

transl. from the Hebrew. Leiden: E. J. Brill 1974. XI, 518 pp. du Catholicisme. 4. ed. mise Ä jour par JEAN-BAPTISTE DUROSELLE et JEAN-MARIE MAYEUR. Paris: Pr. Univ. de France

266 Histoire

1974.125 pp.

267 HOLL, KARL Die Missionsmethode der alten und die der mittelalterlichen Kirche. I n : Die Alte Kirche (cf. 1973/74, 102) 3 — 1 7 268 HUGHES, KATHLEEN Early Christian Ireland: introduction to the

sources [The Sources of history: Studies in the uses of historical evidence]. Ithaca, N.Y.: Cornell Univ. Press 1973. 320 pp. 269 IRMSCHER, JOHANNES Alexandria, die christusliebende Stadt. IN: Christentum am Roten Meer Bd. 2 (cf. 1973/74, 87) 290—296 270 JÄSCHKE, K . U . Frühes Christentum in Britannien — A K G 56 (1974)91—123

271 JOHNSON, DAVID W . Coptic Sources of the History of the Patriarchs

272

of Alexandria [Dissertation], Catholic University of America: 1 9 7 4 . UM KARLIN-HAYTER, P. Les "Axxa 5ia KatamoSiov. Le contexte religieux et politique — Byzan 43 ( 1 9 7 3 ) 8 4 — 1 0 7

273 KERESZTES, P. The Jews, the Christians, and Emperor Domitian

VigChr 27

(1973)



1—28

274 KIDD, B. J. The churches of eastern Christendom from A. D. 451 to the present time [Nachdruck der Ausgabe: 1927]. Leiden: Brill

1974P. D . Law and Society in the Visigothic Kingdom [Cambridge Studies in Medieval life and thought, 3d s., v. 5]. N.Y.: Cambridge Univ. Press 1972. XIV, 318 pp.

275 KING,

276 KIRSCHBAUM, ENGELBERT Die Gräber der Apostelfürsten: St. Peter und Paul in Rom. Mit einem Nachtragskapitel von E . DASSMANN.

Leipzig: St. Benno-Verlag 1974. 293 pp. 136 111. 277 KLAUSER, TH. Sind der christlichen Oberschicht seit Mark Aurel die höheren Posten im Heer und in der Verwaltung zugänglich gemacht worden? — J A C 16 (1973) 6 0 — 6 6 278 KLAUSER, THEODOR Die Anfänge der römischen Bischofsliste. Theodor Klauser, Gesammelte Arbeiten ... (cf. 1973/74,

In: 3)

I0

121—138

279 KLAUSER, THEODOR Bischöfe Klauser, Gesammelte Arbeiten

auf dem Richterstuhl. IN: Theodor ... (cf. 1973/74, 103) 230—232

24

Generalia

280

281

282

283

284 [1576] 284a

285 286 287 288

289 [1358] 290

291 291a

The Origins of the synagogue and the church [Nachdruck der Ausgabe New Y o r k : 1929]. New Y o r k : Arno Press 1973. XXXIX, 297 pp. K O N I U T H , A G A T H E Die Beisetzung Konstantins des Großen. Untersuchungen zur religiösen Haltung des Kaisers [Breslauer historische Forschungen 18; Neudruck der Ausgabe Breslau: 1941]. Aalen: Scientia-Verlag 1974. VII, 90 pp. K O T U L A , T . Dwie karty z dziejów reakcji pogañskiej, Zajscia w Sufes i Calama (Deux pages relatives à l'histoire de la réaction paienne. Les troubles à Sufes et à Calama) — Antiquitas 4 (1974) 68-97 K R A F T , K O N R A D Das Silbermedaillon Constantins des Großen mit dem Christusmonogramm auf dem Helm. In: Konstantin der Große (cf. 1973/74, 104) 297—344 K R A U S , F R A N Z XAVER Lehrbuch der Kirchengeschichte [Nachdruck der Ausgabe Trier: 1882]. Frankfurt/Main: Minerva 1974. 908 pp. KRUSCH, B. : Iohannes I Papa K U P I S C H , K A R L Kirchengeschichte, I : Von den Anfängen bis zu Karl dem Großen [Urbanbücher Nr. 168]. Stuttgart: Kohlhammer 1973. 158 pp. LAFONTAINE, J . DU nouveau sur la Rome chrétienne du Bas-Empire — R E A 19 (1973) 186—190 LAMPE, G . W . H . St. Peter's denial and the treatment of the lapsi. In: The Heritage of the Early Church (cf. 1973/74, I 0 ° ) n 3 — 133 LEVINE, LEE I. A. A History of Caesarea under Roman Rule [Dissertation]. Columbia University: 1970. U M LINAGE CONDE, A N T O N I O LOS orígenes del monacato benedictino en la Península Ibérica, I. El monacato hispano prebenedictino, II. La difusión de la „Regula Benedicti", III. „Monasticon Hispanumil (398—1109) [Fuentes y Estudios de Historia Leonesa 9, 10, 11]. León: Centro de Estudios e Investigación „San Isidoro" 1973. XX, 480 pp., 624 pp., 592 pp. LINAGE C O N D E , A N T O N I O El monacato en el País Valenciano hasta la Reconquista — R I E A 1 1 0 (1973) 7 — 2 1 LLEWELLYN, P . A . B . : Gregorius I Magnus LLORENS R A G A , P . L . Episcopologio VV y VI—VII de la Diócesis de Segorbe-Castellón, 2 vv. [Monografías de Historia Eclesiástica], Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas 1973. XXIII, 792 pp. LOENERTZ, R . J . Constitutum Constantini. Destination, destinataires, auteur, date — Aevum 48 (1974) 199—245 M A C M U L L E N , RAMSAY Constantin, le premier empereur chrétien. Texte français de GEORGES H. GALLET. Paris: Hachette 1971. 248 pp. KOHLER, KAUFMANN

Opera ad Historiam Ecclesiasticam Sive Saecularem Spectantia

25

292 MAGI, LUIGI La Sede Romana nelle corrispondenzi degli Imperatori e Patriarchi bizantini (VI—VII s.J. Louvain & R o m a : Univ. de Louvain & Pontif. Facoltà Teologica M a r i a n u m 1972. X X I , 320 pp. 2 9 3 M A I E R , F R A N Z G E O R G Grundlagen

und Anfänge

der

byzantinischen

Geschichte: Das Zeitalter des Justinian und Heraklios (518—717). In: Byzanz (cf. 1973/74, 86) 4 6 — 8 9 294 MAIER, JEAN-LOUIS Uépiscopat de PAfrique romaine, vandale et byzantine [Bibliotheca helvetica romana 11]. R o m : Institut suisse und G e n f : D r o z 1973. 455 pp. 295 MALUNOWICZÓWNA, L. Stosunek wczesnego chrzescijanstwa do kultury antycznej (Relations entre le premier christianisme et la culture antique) — R o c z T K 21 (1974) 2 1 3 — 2 2 3 2 9 6 M A R K U S , ROBERT AUSTIN Christianity

297

298 299 300 301 302

in the Roman

world

[Cur-

rents in the history of culture and ideas]. L o n d o n : Thames & Hudson 1974. 192 pp., 74 ill. MARONI, ALFREDO Prime comunità cristiane e strade romane nei territori di Arezzo, Siena, Chiusi. Dalle origini al secolo VIII. Siena: Cantagalli 1973. 271 pp. MATSUMOTO, N . Maximinus Data's christian policy [auf japan, mit engl. Zus.fass.] — J C S 22 (1974) 7 7 — 8 8 MAZZA, M . Lotte sociali e restaurazione autoritaria nell III secolo d. C. R o m a — B a r i 1973. V i l i , 714 pp. MCNEILL, J. T . The Celtic Churches. A history, A.D. 200 to 1200. C h i c a g o : Univ. Pr. 1974. XIII, 289 pp. MENIS, G . C . La diffusione del cristianesimo nel territorio friulano in epoca paleo-cristiana — A n A l 6 (1974) 4 9 — 6 1 MEYENDORFF, JOHN Byzantine hesychasm. Historical, theological and social problems. Collected studies. L o n d o n : Variorum Reprints 1974. 292 pp.

[ 2 5 2 1 ] MINNERATH, R . : V i t a C h r i s t i a n a , m o n a s t i c a

303 MOLLAND, EINAR Besaß die Alte Kirche ein Missionsprogramm und bewußte Missionsmethoden? In: Die Alte Kirche (cf. 1973/74, I 0 2 ) 51—70 304 MONTFORD, LAWRENCE W . Civilization in seventh-century Gaul as reflected in Saints' Vitae composed in the period [Dissertation], St. Louis University: 1973. U M 305 MÜLLER, W . Zur Frage nach dem vorkarolingischen Christentum im deutschen Südwesten — R Q 68 (1973) 6 9 — 7 7 [2308] NARDONE, R . M . : IUS canonicum, hierarchia, disciplina ecclesiastica 307 NAUTIN, PIERRE Uauteur de la „Chronique Basrä—HistRel 186(1974) 113 — 1 2 6 [647] N A U T I N , P . : A m b r o s i u s

de Séert" : Isö denah de

26

Generaba

308 NICOL, DONALD M . Byzantium: its ecclesiastical history and relations with the western world. 12 studies with a preface by STEVEN RUNCIMAN. L o n d o n : V . R . 1 9 7 2 . 3 3 6 p p .

309 NOCK, A . D . Christianisme et hellénisme. Trad, par A . BELKIND [Lectio divina 77]. Paris: Ed. du Cerf 1973. 271 pp. 310 ORLANDI, T. Richerche su una storia ecclesiastica alessandrina del IV secolo — VetChr 11 (1974)269—312 311 ORLANDIS, JOSÉ Historia de la Iglesia, I. La Iglesia Antigua y Medieval. Madrid : Ediciones Palabra 1974. X X I I , 468 pp. 312 ORTEGA MUÑOZ, J. F. Estudio de las relaciones Iglesia-Estado desde el año 313 hasta el 410 — C D 187 (1974) 7 0 — 1 0 6 313 OSTROGORSKY, GEORG Staat und Gesellschaft der frühbyzantinischen Zeit. In: G. Ostrogorsky, Zur byzantinischen Geschichte (cf. 1973/74,119)1 — 1 4 314 OSTROGORSKY, GEORG Das byzantinische Kaiserreich in seiner inneren Struktur. In: G. Ostrogorsky, Zur byzantinischen Geschichte (cf. 1973/74, 119) 1 5 — 4 3 315 OSTROGORSKY, GEORG The byzantine Empire in the World of the Seventh Century. In: G. Ostrogorsky, Zur byzantinischen Geschichte (cf. 1973/74, 119) 80—98 3 1 6 O T T O , S. —

BLUM, W . — HOFFMANN, R . Die Antike

im

Umbruch.

Politisches Denken zwischen hellenistischer Tradition und christlicher Offenbarung bis zur Reichtheologie Justinians. München: List 1974. 159 pp. 316a PÄTSCH, G . Synkretismus und Orthodoxie im frühgeorgischen Christentum — BK 32 (1974) 188—212 317 PALANQUE, J. R. DU nouveau sur la date du transfert de la préfecture des Gaules de Trêves à Arles?— ProvHist 23 (1973) 2 9 — 3 8 318 PELLETIER, ANDRÉ — Lyon et sa région dans l'antiquité à la lumière d'études récentes — CaHist 19(1974) 1 6 1 — 1 8 7 319 PENNA, A . Storia del cristianesimo, I: Iprimi due secoli; II: Terzo e quarto secolo. Assisi: Cittadella 1972/1973. 236 & 290 pp. 320 PETRITAKIS, J. M. Interventions dynamiques de Pempéreur de Byzance dans les affaires ecclésiastiques — Byzantina 3 (1971) 135 — 1 4 6 [en grec] 320a PIERRARD, P. Histoire de PÉglise catholique. Paris: Desclée 1972. 309 pp. 321 PIGANIOL, A . L'Empire chrétien (325—395)sitaires de France 1973. 512 pp.

Paris: Presses univer-

322 POLARA, G . Il nonno di Simmaco — Par 29 (1974) 261 — 2 6 6 323 PRZEKOP, E. Rzym a katolickie patriarchaty Wschodu w pierwszym tysiqcleciu Kosciola (Rome et les patriarchats catholiques d'Orient dans le premier millénaire de l'Eglise) Lublin: 1973. 90 pp.

Opera ad Historiam Ecclesiasticam Sive Saecularem Spectantia

27

324 PUECH,H. CH. Histoire de l'ancienne Eglise etpatristique—AEHESR 80/81 (1972/73) & (1973/74) 3 2 7 — 3 3 0 325 QUACQUARELLI, A . Scuola e cultura dei primi secoli cristiani. Brescia: L a Scuola 1974. 110 pp. 326 QUISPEL, G . African Christianity befare Tertullian. In: Romanitas et Christianitas {ci. 1973/74, 129) 2 7 5 — 2 7 9 327 RAYNAL, D . Culte des martyrs et propagande donatiste à Uppenna — Cahiers de Tunisie 21 (1973) 3 3 — 7 2 328 REYNAUD, J.-F. Fouilles de sauvetage à Saint-Just et au groupe cathédral de Lyon — C a H i s t 19 (1974) 2 8 2 — 2 8 3 [1555] RITTER, A . M . : Iohannes Chrysostomus [981] RIVERA DE VENTOSA, E . : A u g u s t i n u s

329 RIVERA RECIO, J. F. Los Arzobispos de Toledo. Desde sus orígenes hasta fines del siglo XI [Publicaciones del Instituto Provincial de Investigaciones y Estudios Toledanos, serie II. Vestigios del Pasado 4]. T o l e d o : Diputación Provincial 1973. X X V , 222 pp. 330 RODA, S. Simmaco nel gioco politico del suo tempo — S D H I 39 (1973) 5 3 — 1 1 4 331 Rossi, L. La testimonianza cristiana nell'armata romana dalle origini a Costantino — Numismatica e Antichità classiche (Lugano) (1973) 1 3 5 — 1 5 6 [1656] ROUGÉ, J. : Lactantius 332 ROUGIER, LOUIS Le conflit du christianisme primitif et de la civilisation antique. Paris: Grèce 1974. 157 pp. 333 ROUSSELLE, A . La persécution des chrétiens à Alexandrie au IIIe siècle — R H D F E 52 (1974) 2 2 2 — 2 5 1 334 SAYAS, JUAN JOSÉ La tolerancia religiosa y sus diversas aportaciones — H i s p A l a v a 3 (1973) 2 1 9 — 2 6 0 335 SCHÄFERDIEK, KNUT Ein neues Bild der Geschichte Chlodwigs? Kritische Erwägungen zu einem chronologischen Versuch — Z K G 84 (1973) 2 7 0 — 2 7 7 336 SCHLUMBERGER, JÖRG Die Epitome de Caesaribus. Untersuchungen zur heidnischen Geschichtsschreibung des 4. Jhdts. nach Christus. M ü n c h e n : Beck 1974. X V , 275 pp. 337 SCHNEBELT, GÜNTER Reskripte der Soldatenkaiser. Ein Beitrag zur römischen Rechtsgeschichte des 3. nachchristlichen Jahrhunderts. Karlsruhe: C . F. Müller 1974. 211 pp. 338 SCHNEEMELCHER, WILHELM Das Konstantinische Zeitalter. Kritischhistorische Bemerkungen zu einem modernen Schlagwort — K l e r o nomia 6 (1974) 3 7 — 6 0 [2265] SCHNEEMELCHER, W . : Concilia, acta conciliorum, cánones [2266] SCHNEEMELCHER, W . : Concilia, acta conciliorum, cánones 339 SCHOEDEL, W . R . Christian „Atheism" and the peace of the Roman Empire — C H 42 (1973) 3 0 9 — 3 1 9

28

Generalia

340 SCHWARTZ, EDUARD Zur Geschichte des Athanasius. Der Aufstieg Konstantins zur Alleinherrschaft. In: Konstantin der Große (cf. 1973/74, 104) 1 0 9 — 1 4 4 341

[2324] 342

343

344

345 346 347 [1929]

SCHWEIZER, E D U A R D —

D Í E Z M A C H O , ALEJANDRO La Iglesia

pri-

mitiva. Medio ambiente, organización y culto. Salamanca: Ed. Sigúeme 1974. 160 pp. SERVATIUS, C. : lus canonicum, hierarchia, disciplina ecclesiastica $ESAN, VALERIAN Kirche und Staat im römisch-byzantinischen Reiche seit Konstantin dem Großen und bis zum Falle Konstantinopels. Bd. i : Die Religionspolitik der christlichen römischen Kaiser von Konstantin d. Großen bis Theodosius d. Großen (313—¡80) [Unv. Nachdruck der Ausgabe Czernowitz: 191 ij. Leipzig: Zentralantiquariat der D D R 1973. X V , 359 pp. SIMON, STEPHEN J. The Greater Official Priests of Rome under the Flavian-Antonine Emperors [Portions of text in Latin; Dissertation], Loyola University of Chicago: 1973. U M SIMONETTI, M. Alle origini di una cultura cristiana in Gallia. In: At ti del Colloquio sul tema La Gallia Romana (cf. 1973/74, 80) 117—129 SIMONETTI, MANLIO La cattedra di Pietro durante la controversia ariana — Archeologia Classica (Roma) 25/26 (1973/74) 676—687 SODEN, HANS VON Die christliche Mission in Altertum und Gegenwart. In: Die Alte Kirche (cf. 1973/74, 102) 1 8 — 3 1 SORACI, R. Aspetti di Storia economica italiana neiïetà di Cassiodoro. Catania: N o v a e d . 1974. 159 pp. STÄGER, L. : Tertullianus

[74] STAVRIDIS, B . T H . : B i b l i o g r a p h i c a

348 [Symmachus Orator] Prefect and emperor. The Relationes of Symmachus A.D. 384. Ed. by R. H. BARROW. Oxford: Clarendon Pr. 1973.246 pp. 349 TEJA, RAMÓN Organización económica y social de Capadocia en el siglo IV, según los Padres Capadocios [Acta Salmanticensia, Fac. de Fil. y Letras], Salamanca: Universidad de Salamanca 1974. 222 pp. 350 TERNES, CH. M. Christianisation entre Loire et Rhin, du IVe au VIIe siècle — Bulletin des antiquités luxembourgeoises (Luxembourg) 5 (1974) 198—208 351 TERNES, CH. M . L'établissement du christianisme en Rhénanie romaine — Bulletin des antiquités luxembourgoises (Luxembourg) 5(1974)209—218 352 THOMAS, G . S. R. L'abdication de Dioclétien — Byzan 43 (1973) 229—247 353 THÜMMEL, HANS-GEORG Positionen im Bilderstreit — StByz 44 (1973) 1 7 7 — 1 9 2

O p e r a ad H i s t o r i a m E c c l e s i a s t i c a m Sive S a e c u l a r e m Spectantia

354

[1933] 355 356 [1713] 357 358

29

Mémoires pour servir à l'histoire ecclésiastique des six premiers siècles, vols. /—16 [Nachdruck der A u s g a b e Paris : 1 6 9 3 — 1 7 1 2 ] . Frankfurt/M. : Minerva 1974.1430 pp. TREIEYER, H. R . : Tertullianus T Y S O N , JOSEPH B. A Study of early Christianity. New Y o r k : Macmillan 1973. X V , 447 pp. VERGHESE, P A U L Die syrischen Kirchen [Die Kirchen der Welt], Stuttgart: Evang. Verlag 1974. 222 pp. VERMANDER, J. M . : Minucius Felix VÔÔBUS, A . Origin of the Monophysite Church in Syria and Mesopotamia — C H 42 (1973) 1 7 — 2 6 V O G T , JOSEPH Die kaiserliche Politik und die christliche Mission im 4. und 5. Jahrhundert. In: Die Alte Kirche (cf. 1973/74, 102) 166—188 TILLEMONT, SEBASTIAN LE N A I N DE

V O G T , JOSEPH Die Bedeutung des Jahres 312 für die Religionspolitik Konstantins des Großen. In: Konstantin der Große (cf. 1973/ 1974, 104) 2 4 7 — 2 7 2 360 VRIES, W . DE Die Beziehungen zwischen Ost und West in der Kirche zur Zeit des ersten Konzils von Konstantinopel (381) — OstkiSt. 22 (1973) 3 0 — 4 3 361 VRIES, W . DE Orient et Occident. Les structures ecclésiales vues dans F histoire des sept premiers conciles oecuméniques. Paris: du C e r f 1974. 282 pp. 362 VRIES, W . DE Die Ostkirche und die Cathedra Petri im IV. Jahrhundert — O r C h r P 40 (1974) 1 1 4 — 1 4 4

359

363

W A N D , J O H N W I L L I A M CHARLES A history of the early Church to AD 500. 4th ed. [University Paperback 544]. L o n d o n : Methuen 1974. X I , 300 pp.

364

WARMINGTON,

365

W E N D E L , C A R L Der Bibel-Auftrag Kaiser Konstantins. In : Carl Wendel, Kleine Schriften zum antiken Buch- und Bibliothekswesen (cf. 1973/74, 150) 3 5 — 4 5

366

WENDEL, CARL

367

WINTER, EDUARD

368

WISCHMEYER,

B. H . Aspects of Constantinian Propaganda Panegyrici Latini — T P A P A 104 (1974) 371 — 3 8 4

in the

Die erste kaiserliche Bibliothek in Konstantinopel. In: Carl Wendel, Kleine Schriften zum antiken Buch- und Bibliothekswesen (cf. 1973/74, 1 5 0 ) 4 6 — 6 5

Warum Byzanz gegenüber Rom auf dem Sieger blieb — StByz 44 (1973) 161 — 1 6 8

Balkan

W O L F G A N G K A R L Die archäologischen und literarischen Quellen zur Kirchengeschichte von Apulia et Calabria, Lucania et Bruttii bis zum Jahr 600. Sammlung und Auswertung von Materialien zur Geschichte zweier spätantiker Provinzen [Diss, ev. theol.]. Heidelberg: 1973. VIII, 219 pp. A b b . A n h .

30

Generalia

369 WLOSOK, ANTONIE Christliche Apologetik gegenüber kaiserlicher Politik bis zu Konstantin. In: Die Alte Kirche (cf. 1973/74, 102) 147—165 370 WOLOCH, G . MICHAEL A survey of scholarship on Ostrogothic Italy ( A . D . 489—552) — ClassFolia 25 (1971) 320—331 371 YOUNG, FRANCES M . Temple Cult and Law in Early Christianity. A Study in the Relationship between Jews and Christians in the early centuries — N T S 19 (1973) 325—338 372 ZAHN, THEODOR Konstantin der Große und die Kirche. In: Konstantin der Große (cf. 1973/74, 104) 85 — 1 0 8

9. P H I L O S O P H I C A [812] A L C O R T A , J. I. : A u g u s t i n u s

[613] Alexander Lycopolitanus [813] ALEXANDER, W . A . : A u g u s t i n u s [818] A L V A R E Z GOMEZ, M . : A u g u s t i n u s

374 ARMSTRONG, A . HILARY Man in the Cosmos. A study of some differences between paga Neoplatonism and Christianity. In: Romanitas et Christianitas (cf. 1973/74, 129) 5 — 1 4 [803] Augustinus 375 BALES, EUGENE F. Plotinus: A Critical Examination [Dissertation]. University of Missouri : 1973. U M 376 BARNES, T. D . Porphyry ,Against the Christians' : Date and the Attribution of Fragments — JThS 24 (1973) 424—442 [829] B A R W I C K , K . : A u g u s t i n u s

377 BETZ, HANS DIETER (Ed.) Plutarch's Theological Writings and Early Christian Literature [ S C H N T 30]. Leiden: E. J. Brill 1974. X V I , 369 pp. [837] BLÂZQUEZ, N . : A u g u s t i n u s

[1398] BLUM, W . : Gregorius Nyssenus 377a BOEFT, J. DEN Calcidius on fate. His doctrine and sources [Philosophia antiqua 18]. Leiden: Brill 1970. VI, 146 pp. 378 BOER, W . DEN A pagan historian and his enemies. Porphyry, Against the Christians — CIPh 69 (1974) 198—208 [1164] BRADLEY, D . J. M . : Clemens Alexandrinus [1887] BREGMAN, A . J. : Synesius Cyrenensis 379 BRETON, S. Actualité du néoplatonisme — R T h P h (1973) 184—200 [1530] CATAUDELLA, Q. : Iohannes Chrysostomus 380 CiLENTO, V. Saggi su Plotino [Biblioteca di cultura moderna 765]. Bari: Laterza 1974. 160 pp. [860] CIPRIANI, N . : A u g u s t i n u s

Philosophica

31

381 COURCELLE, P. Tradition néoplatonicienne et tradition chrétienne des ailes de l'âme. In: Plotino e il Neoplatonismo (cf. 1973/74, 81) 265—325 [625] COURCELLE, P . : A m b r o s i u s

382 DANIÉLOU, J. Plotin et Grégoire de Nysse sur le mal. In: Plotino e il Neoplatonismo (cf. 1973/74, 81) 485—494 [2349] DANIÉLOU, J. : Doctrina auctorum 383 DÖRRIE, HEINRICH Der Mythos und seine Funktion in der antiken Philosophie. Vortrag, gehalten am 9. Mai 1972 [Dies philologici Aenipontani 2, Innsbrucker Beiträge zur Kulturwissenschaft], Innsbruck: Inst. f. Vergleichende Sprachwissenschaft der Univ. 1972. 20 pp. 384 DÖRRIE, H. La doctrine de l'âme dans le néoplatonisme de Plotin à Proclus — R T h P h 32 (1973) 1 1 6 — 1 3 4 [1645] DÖRRIE, H. : Lactantius 385 DRAGONA-MONACHOU, M . Providence and fate in stoicism and prae-neoplatonism. Calcidius as an authority on Cleanthes' Theodicy (S VF 2, 933) [In English with a summary in Greek] — Philosophia (Athen) 3 (1973) 262—306 [1588] GALLINARI, L. : Irenaeus [2582] GARCÍA BAZÁN, F. : Gnostica 386 GILSON, E. La filosofia del medioevo. Dalle origini patristiche alla fine del XIV secolo. Present, di M . DAL PRA, trad, di M . A . DEL TORRE, a g g i o r n . b i b l i o g r . d i M .

BEONIO-BROCCHIERI

FUMAGALLI

[Il pensiero filos. 10]. Firenze: La N u o v a Italia 1973. XVIII, 992 pp. 387 GRANT, R. M . Porphyry among the Early Christians. In: Romanitas et Christianitas (cf. 1973/74, 129) 1 8 1 — 1 8 8 [1067] GREGG, R. e . : Basilius Magnus [891] G U N E R M A N N , H . H . : A u g u s t i n u s

388 HADOT, P. Plotin ou la simplicité du regard, 2e éd. Paris: Études Augustiniennes 1973. 176 pp.

augmentée.

[892] H A G E R , F . P . : A u g u s t i n u s

389 HEINEMANN, FRITZ Plotin. Forschungen über die plotinische Frage. Plotins Entwicklung und sein System [Durchgesehener Neudruck der Ausgabe Leipzig: 1921]. Aalen: Scientia-Verlag 1973. XIII, 318 pp. 390 HEISER, JOHN H. The Identity of Intellect and Intelligible in the philosophy of Plotinus [Dissertation], St. Louis University 1973. UM [1631] JOLY, R. : Iustinus Martyr [1759] KÜBEL, P. : Orígenes [2416] LEFÈVRE, CH. : Trinitas

32

Generalia

391 [Libanius] Discours moraux (Disc. VI, VII, Vili, XXV). Introd., texte et trad. par B. SCHOULER [Bibl. Fac. Lettres de Lyon Inst. Courby]. Paris: Les Belles Lettres 1973. 233 pp. 391A [Libanius] Selected works, I: The Julianic orations. With an English transi., introd. and notes by A. F. NORMAN [Loeb Class. Libr.]. London: Heinemann & Cambridge: Harvard Univ. Pr. 1969. LX, 529 pp. 392 LIND, L . R . Roman religion and ethical thought. Abstraction and personification — C J 69 ( 1 9 7 3 ) 1 0 8 — 1 1 9 [2419] MAAS, W . : T r i n i t a s

[639] MADEC, G. : Ambrosius [926] MANFERDINI, T. : Augustinus [2614] MARTIN, L . H . : G n o s t i c a 393 MEIJERING, E . P. Wie platonisierten

Christen? Zur Grenzziehung zwischen Piatonismus, kirchlichem Credo undpatristischer Theologie — VigChr 28(1974) 15—28 394 MEIJERING, E . P . God, Cosmos, History. Christian and Neo-Platonic Views on Divine Revelation — VigChr 28 ( 1 9 7 4 ) 2 4 8 — 2 7 6 [753] MEIJERING, E. P. : Athanasius [1224] MEIJERING, E. P. : Cyrillus Alexandrinus [ 1 5 9 5 ] MEIJERING, E . P . : I r e n a e u s

[939] MOLINA, M. A. : Augustinus 395 MORESCHINI, CLAUDIO Sulla fama di Apuleio nella tarda antichità. In: Romanitas et Christianitas (cf. 1 9 7 3 / 7 4 , I 2 9) 2 43—248 [1382] MORESCHINI, C. : Gregorius Nazianzenus [945] MORETTI-COSTANZI, T. : Augustinus [953] O'BRIEN, S. J. : Augustinus 396 O'DALY, G. J. P. Plotinus' philosophy of self. Shannon: Irish University Press 1973. 121 pp. 397 O'MEARA, D . A propos d'un témoignage sur l'expérience mystique de Plotin (Enn. IV, 8 [6] I, 1—11 ) — Mn 27 ( 1 9 7 4 ) 2 3 8 — 2 4 4 [962] OROZ RETA, J . : A u g u s t i n u s 398 OSBORN, E . F . Greek Answers q u i u m 6 (1974) 3 — 1 5

to Christian Questions — Collo-

[2374] [965] [966] [967]

PANTSCHOWSKI, I.: Doctrina auctorum et historia dogmatum PEGUEROLES, J.: Augustinus PEGUEROLES, J. : Augustinus PEGUEROLES, J. : Augustinus 399 PEPIN, J . La fortune du De antro Nympharum de Porphyre en Occident. In: Plotino e il Neoplatonismo (cf. 1 9 7 3 / 7 4 , 8 1 ) 5 2 7 — 536

[968] PEPIN, J . : A u g u s t i n u s

399 a Antike Philosophie im Urteil der Kirchenväter. Christlicher Glaube im Widerstreit der Philosophen. Texte in Übersetzungen. Hrsg. von

Philosophica

33

A. WARKOTSCH. München, Paderborn, Wien: Schöningh 1973. XXIII, 548 pp. 400 PINTO, M . La scuola di Libanio nel quadro del IV secolo dopo Cristo — RILSL 108 (1974) 146—179 4 0 1 PLACES, E . DES La matière dans le platonisme moyen, surtout chez Numénius et dans les Oracles chaldaïques. In: Zetesis aangeb. aan E. de Strycker (cf. 1973/74, 154)215—223 401A [Porphyrius Neoplatonicus] Quaestionum homericarum liber I. Testo crit. a cura di A. R. SODANO. Napoli: Gianni 1970. XLII, 1 7 0 pp. [1696] PRADO, J . J . : M a x i m u s C o n f e s s o r 402 PRESS, GERALD ALAN The Development

of the idea of history in antiquity [Dissertation]. San Diego: University of California 1974. UM 403 RAMOS JURADO, E . A . La posición de Proclo ante el cristianismo — H a b i s 5 (1974) 2 5 — 3 5

404 RE, R. DEL Numenio di Apamea e questioni numeniane — Cultura e Scuola (Roma) 47 (1973) 53—58 [980] [983] [988] 405

RIST, J . : A u g u s t i n u s RODRÍGUEZ NEIRA, T . : A u g u s t i n u s RORDORF, W . : A u g u s t i n u s ROUECHÉ, MOSSMANN Byzantine Philosophical Century — J O B G 2 3 ( 1 9 7 4 ) 6 1 — 7 6

Texts of the Seventh

[446] Ruiz JURADO, M. : Voces [447] Ruiz JURADO, M. : Voces 406 SALMONA, BRUNO IIfilosofare nei luminari di Cappadocia. Milano: Marzorati 1974. 176 pp. [995] SCHILLING, P. : A u g u s t i n u s [I 1 5 0 ] SCHLIEBEN, R . : C a s s i o d o r u s 407 SCHUBERT, VENANZ Plotin. Einführung

in sein Philosophieren. Freiburg i. B. — München : Alber 1973. 117 pp. 408 SCHWARTZ, J. Celsus redivivus — RHPhR 5 3 ( 1 9 7 3 ) 3 9 9 — 4 0 5 409 SCHWYZER, H. R. Plotinisches und Unplotinisches in den 'A (POPPAI des Porphyrios. In: Plotino e il Neoplatonismo (cf. 1 9 7 3 / 7 4 , 8 1 )

221—252 4 1 0 SIMON, MARCEL

Apulée et le christianisme. In: Mélanges d'histoire des religions (cf. 1 9 7 3 / 7 4 , 111) 2 9 9 — 3 0 8 4 1 1 SMITH, A . Porphyry's place in the Neoplatonic tradition. A study in post-Plotinian Neoplatonism. Den Haag: Nijhoff 1974. XVIII, 1 7 3 PP4 1 1 A SPANNEUT, M .

Permanence du stoicisme. De Zénon à Malraux. Gemblout: Duculot 1973. 416 pp. [1182] TARDIEU, M. : Clemens Alexandrinus [ 1004] TESELLE, EU. : A u g u s t i n u s 6

Bibliographia Patristica X V I I I / X I X

34

Generalia

412 THEILER, WILLY Vitalis vigor bei Calcìdius. Christianitas {ci. 1973/74,129)311—316 413 TIMOTHY, HAMILTON BAIRD The early

IN: Romanitas et

Christian

apologists

and

Greek philosophy. Exemplified by Irenaeus, Tertullian and Clement of Alexandria [Philos. Texts and Studies 21]. Assen: van Gorcum 1973. VII, 103 pp. 414 TROUILLARD, JEAN Raison et mystique chez Plotin. — R E A 20 [1711] [1712] [1018] 415

416 [1143] [2445] 417

(1974)3—14 VALGIGLIO, E. : Minucius Felix VECCHIOTTI, I. : Minucius Felix VERGEZ, A . : Augustinus L'ancienne version latine des questions sur la genèse de Plotin dAlexandrie. Vol. I: Edition critique. Vol. II: Commentaire. Par F. PETIT [TU 113]. Berlin: Akademie-Verlag 1973. 102 pp. ; 192 pp. VOGEL, C. J. DE Plato in de latere en late oudheid, bij heidenen en christenen — Lampas (Culemborg/Niederlande) 6 (1973) 230—254 VOGEL, C. J. DE : Boethius VOGT, H. J. : Christologia WASZINK, JAN H. Le rapport de Calcidius sur la doctrine platonicienne de la métempsycose. In: Mélanges d'histoire des religions (cf. 1973/74, 1 1 1 ) 3 1 5 — 3 2 2

[1635] WINDEN, J. C. M. VAN: Iustinus Martyr

10. P H I L O L O G I A P A T R I S T I C A (LEXICALIA ATQUE LINGUISTICA) a) G e n e r a l i a 418 ALBERTE GONZÁLEZ, A . Aplicación semánticos al estudio de las fuentes dolid) 2 (1974) 209—220 419 ALFONSI, L. I generi letterari. Dall' ratura cristiana. Discorso introduttivo

de la teoría de los campos históricas — Durius (Vallaantichità classica alla lette— A u g R 14 (1974) 451—458

[820] ANGELERI, C . : Augustinus [ 1 6 3 ] BANKHUIZEN VAN DEN B R I N K , J. N . : S u b s i d i a

420 BARTELINK, GERARD J. M. Umdeutung heidnischer Termini im christlichen Sprachgebrauch. In: Die Alte Kirche (cf. 1973/74, 102) 397—422 420a BASTARDAS, J. El latín de los cristianos. Estado actual de su problemática — BIEH 7 (1973) 5 — 1 7 [1659] BEJARANO, V. : Leander Hispalensis 421 BUTT, M. DU Latin de la Bible et Latin du Canon — Bible et Terre Sainte 166 (1974) 10

35

Philologia Patristica

422 CASTILLO, CARMEN La epístola como género literario de la antigüedad a la edad media latina — EC1 18 (1974) 427—442 [1053] CAVALCANTI, E. : Basilius Magnus [1427] CIRILLO, L. : Hermas Pastor [1606] CONOMIS, N. C. : Isidorus Hispalensis 423 CORSARO, F. Philologica Christiana. Silloge di studi cristianesimo. Catania: Terminella 1973. 214 pp. [1821] COSTANZA, S. : Paulinus Nolanus [1638] DONNINI, M. : Iuvencus [1649] GOULON, A . : Lactantius 4 2 4 HEIKEL, IVAR-FRIDRICHSEN, A N T O N Grekisk-svensk

425 426 [1626] [2509]

ordbok

sull'antico

till

Nya

testamentet och de apostoliska fäderna, 2 uppl. Lund: Gleerup 1973. XII, 258 pp. HOLL, KARL Kultursprache und Volkssprache in der altchristlichen Mission. In: Die Alte Kirche (cf. 1973/74, 102) 389—396 HOLTZ, L. Édition et tradition des manuels grammaticaux antiques et médiévaux — R E L 52 (1974) 7 5 — 8 2 Iulianus Toletanus KASCH, E. : Vita Christiana, monastica

427 KASSER, RODOLPHE Ya-t-il une généalogie des dialectes coptes? IN: Mélanges d'histoire des religions (cf. 1973/74, 1 1 0 4 3 1 — 4 4 6 428 KEDAR-KOPFSTEIN, B. Die Wiedergabe des hebräischen Kausativs in der Vulgata — Z A W 85 (1973) 1 9 6 — 2 1 9 [903] K E L L Y , L . G . : A u g u s t i n u s

[1378] KERTSCH, M. : Gregorius Nazianzenus 429 KUSTAS, G . L. Studies in Byzantine rhetoric [AnVlat 17]. Thessaloniki: Patriarchal Inst, for Patristic Stud. 1973. X V I , 215 pp. 430 LANHAM, CAROL D . Salutatio Formulas in Latin Letters to 1200: Syntax, Style, and Theory [Dissertation], University of California, Los Angeles: 1973. U M 431 LECLERCQ, H. Note sur le grec neo-testamentaire et la position du grec en Palestine au premier siècle — E C 42 (1974) 243—253 [1850] MAESTRE YENES, M . A . H . : P r u d e n t i u s

[2615] [1868] [1869] [1685] 432

MARTIN, L. H. : Gnostica MARTÍNEZ PASTOR, M. : Rufinus Aquileiensis MARTÍNEZ PASTOR, M. : Rufinus Aquileiensis METZGER, M . D . : Marius Victorinus MOHRMANN, CHR. De Studie van het oudchristelijk Grieks en Latijn. Verleden, heden, toekomst [Afscheidscollege 14 dec. 1973 Kath. Univ. te Nijmegen]. Utrecht: Spectrum 1973. 23 pp.

[942] M O R A N O , D . V . : A u g u s t i n u s

433 MURPHY, J. J. Rhetoric in the Middle Ages. A history of rhetorical theory from St. Augustine to the Renaissance. Berkeley &

6*

36

Generalia

Los Angeles: Univ. of California Pr. 1974. XIV, 395 pp. 434 NALDINI, G. Generi letterari e componente biblica nei frammenti patristici adespoti — A u g R 14 (1974) 497—511 [1617] PERIS JUAN, A. : Isidorus Hispalensis [1618] PERIS JUAN, A . : Isidorus Hispalensis

435 RODRÍGUEZ, ISIDORO Filología y Dogmática — (1974)421—446 [1619] RODRÍGUEZ PANTOJA, M. : Isidorus Hispalensis [1865] SALVANESCHI, E. : Romanus Melodus

Helmántica 25

[992] SALVATORE, A . : Augustinus

436 SCHINDEL, U. Textkritisches zu lateinischen Figurenlehren (Anecdoton Parisinum, Cassiodor, Quintilian) — Glotta 52 (1974) 9 5 — 1 1 4 437 SCHNEEMELCHER, WILHELM Das Problem der Sprache in der Alten Kirche. In: W. Schneemelcher, Gesammelte Aufsätze ... (cf. 1973/ 1974.131)53—69 [1778] SGHERRI, G . : Orígenes [1387] SPIDLÍK, T. : Gregorius Nazianzenus 438 THUMB, ALBERT Die griechische Sprache im Zeitalter des Hellenismus. Beiträge zur Geschichte und Beurteilung der Koiné [Nachdruck der Ausgabe Straßburg: 1901]. Berlin—New Y o r k : W. de Gruyter 1974. VIII, 275 pp. [1184] VERGOTIS, G. : Clemens Alexandrinus [1121] WIDHALM, G L . - M . : Benedictus Nursinus

b) V o c e s á viererlei 439 LANGFITT, JOHN NELSON 'AVÍCTTT||II in Early

Christian

Tradition.

Ann Arbor: Univ. 1973. IV, 217 pp. U M á7tX,ÓTT|