Ο Αδέξιος Σχεδιαστής. Σφάλματα της Εξέλιξης και Δαρβινικές Πλάνες

Table of contents :
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
1. Το "ευφυές σχέδιο" δεν είναι ευφυές ή, μάλλον, δεν υπάρχει καν σχέδιο, δεν υπάρχει μηχανικός
2. Ιστορική αναπαράσταση της προέλευσης της ζωής. Creatio ex nihilo
Β. "ΣΦΑΛΜΑΤΑ"
1. "Μικροσφάλματα"
Το "κολαστήριο" των μιτοχονδρίων
Η συνδρομή των ταπεινών βακτηρίων είναι καθοριστική για την πρόσληψη των απαραίτητων βιταμινών
Δρεπανοκυτταρική αναιμία
Η πορεία του σπερματικού πόρου και οι εξωτερικοί όρχεις
"Δεν ουρώ πια, στάζω"
Ουρήθρα κοντά στον κόλπο και στον πρωκτό
Η σκωληκοειδής απόφυση
Ο χιασμός της πεπτικής και της αναπνευστικής οδού - Και γιατί πνιγόμαστε όταν τρώμε
Η πορεία του παλίνδρομου λαρυγγικού, του ωλένιου και του προσωπικού νεύρου
Η οδοντοειδής απόφυση του άξονα
Γιατί αλλάζουμε δόντια μόνο μια φορά στη ζωή μας;
Εκλαμψία και διαβήτης της εγκυμοσύνης. Η απόλυτη νίκη (και ήττα) του εμβρύου
Μήπως τα ζώα είναι τελειότερα σχεδιασμένα; Τέσσερα παραδείγματα
Οι ιχνεύμονες σφήκες
Σεξουαλικός κανιβαλισμός
Οι πνεύμονες και η φυσαλίδα του δελφινιού
Ο μάρσιπος του κοάλα
Δεξιοχειρία
Διποδισμός
Η γυναικεία λεκάνη - Και γιατί εξαφανίστηκαν οι άνθρωποι με μεγάλο εγκέφαλο
Αυχενικό σύνδρομο και οσφυαλγία
Αυξημένη φλεβική πίεση
Ιγμόρεια και ιγμορίτιδες
2. Ο οφθαλμός και η μακρά διαδρομή του φωτός
Ο οφθαλμός και ο αμφιβληστροειδής χιτώνας
Το τυφλό σημείο
Γιατί ο αμφιβληστροειδής χιτώνας είναι λανθασμένα σχεδιασμένος και με ποιες προσαρμογές αντισταθμίζεται το αρχικό λάθος και βελτιώνεται γενικά η όραση
3. Ανάπτυξη του εγκεφάλου: Η πληθωριστική παραγωγή νευρώνων, ο ρόλος της απόπτωσης και ο "νευρωνικός δαρβινισμός"
Τα κύτταρα του εγκεφάλου δεν αναγεννώνται
4. Ο εγκέφαλος είναι ενεργειακά ακριβός και το μόνο καύσιμό του είναι η γλυκόζη. Τα νευρικά κύτταρα είναι εξαιρετικά ευάλωτα στην έλλειψη οξυγόνου
5. Ο φλοιός αναλαμβάνει τον έλεγχο αλλά όχι απόλυτα
6. Το παράδοξο του "εφηβικού" εγκεφάλου
7. Η πλάνη της αντίληψης
Ο φλοιός των εγκεφαλικών ημισφαιρίων έχει εξαιρετικά ομοιόμορφη κατασκευή
Αφαίρεση - Στο κυτταρικό επίπεδο
Αφαίρεση - Η αποσπασματική και ψευδαισθητική αναπαράσταση του κόσμου
Η προσοχή περιορίζει την εξαπάτηση
Σταθερότητα
Τα παράλληλα συστήματα επεξεργασίας-αντίληψης του οπτικού εγκεφάλου
Το πρόβλημα της ολοκλήρωσης ή σύνδεσης
Αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας μικρό μόνο μέρος της συμπαντικής πραγματικότητας
8. Η μνήμη είναι διάτρητη από (επωφελείς;) ατέλειες
Βασικές έννοιες
Τα φυσικά αποτυπώματα των αναμνήσεων
Το "πού" στον εγκέφαλο και οι περιοχές του εγκεφάλου που έχουν αμεσότερη σχέση με τη μνήμη
Η αμυγδαλή και ο ρόλος της στις συναισθηματικώς φορτισμένες αναμνήσεις
"Λέει ψέματα σαν αυτόπτης μάρτυς"
Προσαρμογές
Η λήθη
9. Ο εγκέφαλος λειτουργεί ως αυτόματο με (καθυστερημένη) συνείδηση
Μια υποκειμενική περιγραφή της συνείδησης
Πώς βλέπουμε "με τα μάτια του νου" τον ορατό κόσμο
Η συνείδηση του εαυτού
"Ο Μπόρχες κι εγώ"
Συνείδηση και συναίσθημα
Η γλώσσα
Η συνείδηση και η νόηση ανήκουν στη σφαίρα της ύλης
Είναι η ελεύθερη βούληση ένας μύθος;
Η πλαστικότητα του εγκεφάλου μας αλλάζει και ίσως να μας καθιστά ελεύθερους
10. Η εγωκεντρική και η ανθρωποκεντρική πλάνη
11. Έρωτας: Το γλυκόπικρο "σφάλμα" της εξέλιξης
Ο ερωτευμένος εγκέφαλος
Το σύστημα ανταμοιβής - Τα "Κύθηρα του εγκεφάλου"
Έρωτας και εξάρτηση
Προσαρμογές
12. Η εξιδανίκευση του έρωτα
13. Το μεγαλείο και η δυστυχία του εγκεφάλου
14. Και ο Θεός σε όλα αυτά; Άλλη μία δαρβινική πλάνη;
Γ. ΕΠΙΛΟΓΟΣ
1. Μιμιδιακή εξέλιξη

Citation preview

¶ÂÚȯfiÌÂÓ· ¶ÚfiÏÔÁÔ˜ ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ·.................................................................................................5 ∂˘¯·ÚÈÛٛ˜.......................................................................................................................10 ∞. ∂π™∞°ø°π∫∞ ...........................................................................................................15 1. ∆Ô «Â˘Ê˘¤˜ Û¯¤‰ÈÔ» ‰ÂÓ Â›Ó·È Â˘Ê˘¤˜ ‹, Ì¿ÏÏÔÓ, ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·Ó Û¯¤‰ÈÔ, ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Ì˯·ÓÈÎfi˜...........................................................................................17 2. πÛÙÔÚÈ΋ ·Ó··Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÚÔ¤Ï¢Û˘ Ù˘ ˙ˆ‹˜. Creatio ex nihilo.............25 µ. «™º∞§ª∞∆∞» .........................................................................................................37 1. «ªÈÎÚÔÛÊ¿ÏÌ·Ù·»..................................................................................................39 ∆Ô «ÎÔÏ·ÛÙ‹ÚÈÔ» ÙˆÓ ÌÈÙÔ¯ÔÓ‰Ú›ˆÓ ....................................................................39 ∏ Û˘Ó‰ÚÔÌ‹ ÙˆÓ Ù·ÂÈÓÒÓ ‚·ÎÙËÚ›ˆÓ Â›Ó·È Î·ıÔÚÈÛÙÈ΋ ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÛÏË„Ë ÙˆÓ ··Ú·›ÙËÙˆÓ ‚ÈÙ·ÌÈÓÒÓ ........................................................40 ¢ÚÂ·ÓÔ΢ÙÙ·ÚÈ΋ ·Ó·ÈÌ›·...................................................................................41 ∏ ÔÚ›· ÙÔ˘ ÛÂÚÌ·ÙÈÎÔ‡ fiÚÔ˘ Î·È ÔÈ Â͈ÙÂÚÈÎÔ› fiÚ¯ÂȘ............................41 «¢ÂÓ Ô˘ÚÒ È·, ÛÙ¿˙ˆ»..........................................................................................43 √˘Ú‹ıÚ· ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ÎfiÏÔ Î·È ÛÙÔÓ ÚˆÎÙfi ....................................................44 ∏ ÛΈÏËÎÔÂȉ‹˜ ·fiÊ˘ÛË.....................................................................................44 √ ¯È·ÛÌfi˜ Ù˘ ÂÙÈ΋˜ Î·È Ù˘ ·Ó·Ó¢ÛÙÈ΋˜ Ô‰Ô‡ - ∫·È ÁÈ·Ù› ÓÈÁfiÌ·ÛÙ fiÙ·Ó ÙÚÒÌÂ...............................................................................................................44 ∏ ÔÚ›· ÙÔ˘ ·Ï›Ó‰ÚÔÌÔ˘ Ï·Ú˘ÁÁÈÎÔ‡, ÙÔ˘ ˆÏ¤ÓÈÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ Ó‡ÚÔ˘ ......................................................................................................................46 ∏ Ô‰ÔÓÙÔÂȉ‹˜ ·fiÊ˘ÛË ÙÔ˘ ¿ÍÔÓ· .....................................................................49 °È·Ù› ·ÏÏ¿˙Ô˘Ì ‰fiÓÙÈ· ÌfiÓÔ ÌÈ· ÊÔÚ¿ ÛÙË ˙ˆ‹ Ì·˜; .......................................50 ∂ÎÏ·Ì„›· Î·È ‰È·‚‹Ù˘ Ù˘ ÂÁ΢ÌÔÛ‡Ó˘. ∏ ·fiÏ˘ÙË Ó›ÎË (Î·È ‹ÙÙ·) ÙÔ˘ ÂÌ‚Ú‡Ô˘.............................................................................................................50 ª‹ˆ˜ Ù· ˙Ò· Â›Ó·È ÙÂÏÂÈfiÙÂÚ· ۯ‰ȷṲ̂ӷ; ∆¤ÛÛÂÚ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·........52 √È È¯Ó‡ÌÔÓ˜ ÛʋΘ.........................................................................................52 ™ÂÍÔ˘·ÏÈÎfi˜ ηÓÈ‚·ÏÈÛÌfi˜ ................................................................................52 √È Ó‡ÌÔÓ˜ Î·È Ë Ê˘Û·Ï›‰· ÙÔ˘ ‰ÂÏÊÈÓÈÔ‡...................................................53

12

√ ·‰¤ÍÈÔ˜ ۯ‰ȷÛÙ‹˜

√ Ì¿ÚÛÈÔ˜ ÙÔ˘ ÎÔ¿Ï·........................................................................................54 ¢ÂÍÈÔ¯ÂÈÚ›· .............................................................................................................54 ¢ÈÔ‰ÈÛÌfi˜ ..............................................................................................................56 ∏ Á˘Ó·ÈΛ· ÏÂοÓË – ∫·È ÁÈ·Ù› ÂÍ·Ê·Ó›ÛÙËÎ·Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ì ÌÂÁ¿ÏÔ ÂÁΤʷÏÔ ...........................................................................................57 ∞˘¯ÂÓÈÎfi Û‡Ó‰ÚÔÌÔ Î·È ÔÛÊ˘·ÏÁ›·..................................................................59 ∞˘ÍË̤ÓË ÊÏ‚È΋ ›ÂÛË....................................................................................60 πÁÌfiÚÂÈ· Î·È ÈÁÌÔÚ›Ùȉ˜ ....................................................................................61 2. √ ÔÊı·ÏÌfi˜ Î·È Ë Ì·ÎÚ¿ ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÙÔ˘ ʈÙfi˜ ..................................................63 √ ÔÊı·ÏÌfi˜ Î·È Ô ·ÌÊÈ‚ÏËÛÙÚÔÂȉ‹˜ ¯ÈÙÒÓ·˜ ...................................................66 ∆Ô Ù˘ÊÏfi ÛËÌÂ›Ô .....................................................................................................71 °È·Ù› Ô ·ÌÊÈ‚ÏËÛÙÚÔÂȉ‹˜ ¯ÈÙÒÓ·˜ Â›Ó·È Ï·Óı·Ṳ̂ӷ ۯ‰ȷṲ̂ÓÔ˜ Î·È Ì ÔȘ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ·ÓÙÈÛÙ·ıÌ›˙ÂÙ·È ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi Ï¿ıÔ˜ Î·È ‚ÂÏÙÈÒÓÂÙ·È ÁÂÓÈο Ë fiÚ·ÛË..................................................................................75 3. ∞Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘: ∏ ÏËıˆÚÈÛÙÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹ Ó¢ÚÒÓˆÓ, Ô ÚfiÏÔ˜ Ù˘ ·fiÙˆÛ˘ Î·È Ô «ÓÂ˘ÚˆÓÈÎfi˜ ‰·Ú‚ÈÓÈÛÌfi˜» ................................85 ∆· ·ÙÙ·Ú· ÙÔ˘ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘ ‰ÂÓ ·Ó·ÁÂÓÓÒÓÙ·È ...............................................91 4. √ ÂÁΤʷÏÔ˜ Â›Ó·È ÂÓÂÚÁÂȷο ·ÎÚÈ‚fi˜ Î·È ÙÔ ÌfiÓÔ Î·‡ÛÈÌfi ÙÔ˘ Â›Ó·È Ë ÁÏ˘Îfi˙Ë. ∆· Ó¢ÚÈο ·ÙÙ·Ú· Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ¢¿ÏˆÙ· ÛÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë Ô͢ÁfiÓÔ˘ ..........................................................................................93 5. √ ÊÏÔÈfi˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ·ÏÏ¿ fi¯È ·fiÏ˘Ù· .......................................97 6. ∆Ô ·Ú¿‰ÔÍÔ ÙÔ˘ «ÂÊË‚ÈÎÔ‡» ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘ ..........................................................99 7. ∏ Ï¿ÓË Ù˘ ·ÓÙ›Ï˄˘ ........................................................................................101 √ ÊÏÔÈfi˜ ÙˆÓ ÂÁÎÂÊ·ÏÈÎÒÓ ËÌÈÛÊ·ÈÚ›ˆÓ ¤¯ÂÈ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÔÌÔÈfiÌÔÚÊË Î·Ù·Û΢‹ .......................................................................................101 ∞Ê·›ÚÂÛË -™ÙÔ Î˘ÙÙ·ÚÈÎfi Â›Â‰Ô ...................................................................103 ∞Ê·›ÚÂÛË -∏ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈ΋ Î·È „¢‰·ÈÛıËÙÈ΋ ·Ó··Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘.............................................................................................................105 ∏ ÚÔÛÔ¯‹ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ÂÍ·¿ÙËÛË............................................................113 ™Ù·ıÂÚfiÙËÙ·..........................................................................................................114 ∆· ·Ú¿ÏÏËÏ· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜-·ÓÙ›Ï˄˘ ÙÔ˘ ÔÙÈÎÔ‡ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘........................................................................................117 ∆Ô Úfi‚ÏËÌ· Ù˘ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛ˘ ‹ Û‡Ó‰ÂÛ˘ .....................................................123 ∞ÓÙÈÏ·Ì‚·ÓfiÌ·ÛÙ Ì ÙȘ ·ÈÛı‹ÛÂȘ Ì·˜ ÌÈÎÚfi ÌfiÓÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ Û˘Ì·ÓÙÈ΋˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜...................................................................................................124 8. ∏ ÌÓ‹ÌË Â›Ó·È ‰È¿ÙÚËÙË ·fi (ÂˆÊÂÏ›˜;) ·Ù¤ÏÂȘ ........................................131 µ·ÛÈΤ˜ ¤ÓÓÔȘ ....................................................................................................131 ∆· Ê˘ÛÈο ·ÔÙ˘ÒÌ·Ù· ÙˆÓ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂˆÓ ...................................................134

¶ÂÚȯfiÌÂÓ·

13

∆Ô «Ô‡» ÛÙÔÓ ÂÁΤʷÏÔ Î·È ÔÈ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·ÌÂÛfiÙÂÚË Û¯¤ÛË Ì ÙË ÌÓ‹ÌË.......................................................135 ∏ ·Ì˘Á‰·Ï‹ Î·È Ô ÚfiÏÔ˜ Ù˘ ÛÙȘ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎÒ˜ ÊÔÚÙÈṲ̂Ó˜ ·Ó·ÌÓ‹ÛÂȘ ......................................................................................................................137 «§¤ÂÈ „¤Ì·Ù· Û·Ó ·˘ÙfiÙ˘ Ì¿ÚÙ˘˜» ................................................................138 ¶ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ........................................................................................................142 ∏ Ï‹ıË....................................................................................................................143 9. √ ÂÁΤʷÏÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ˆ˜ ·˘ÙfiÌ·ÙÔ Ì (ηı˘ÛÙÂÚË̤ÓË) Û˘Ó›‰ËÛË........147 ªÈ· ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈ΋ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ Û˘Ó›‰ËÛ˘ .................................................147 ¶Ò˜ ‚ϤÔ˘Ì «Ì ٷ Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘ ÓÔ˘» ÙÔÓ ÔÚ·Ùfi ÎfiÛÌÔ ..............................150 ∏ Û˘Ó›‰ËÛË ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡...................................................................................157 «√ ªfiگ˜ ÎÈ ÂÁÒ» ........................................................................................161 ™˘Ó›‰ËÛË Î·È Û˘Ó·›ÛıËÌ· ..............................................................................162 ∏ ÁÏÒÛÛ· ...........................................................................................................165 ∏ Û˘Ó›‰ËÛË Î·È Ë ÓfiËÛË ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙË ÛÊ·›Ú· Ù˘ ‡Ï˘.............................169 ∂›Ó·È Ë ÂχıÂÚË ‚Ô‡ÏËÛË ¤Ó·˜ ̇ıÔ˜;.............................................................173 ∏ Ï·ÛÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘ Ì¿˜ ·ÏÏ¿˙ÂÈ Î·È ›Ûˆ˜ Ó· Ì·˜ ηıÈÛÙ¿ ÂχıÂÚÔ˘˜ ................................................................................180 10. ∏ ÂÁˆÎÂÓÙÚÈ΋ Î·È Ë ·ÓıÚˆÔÎÂÓÙÚÈ΋ Ï¿ÓË ..............................................187 11. ŒÚˆÙ·˜: ∆Ô ÁÏ˘ÎfiÈÎÚÔ «ÛÊ¿ÏÌ·» Ù˘ ÂͤÏÈ͢...........................................189 √ ÂÚˆÙÂ˘Ì¤ÓÔ˜ ÂÁΤʷÏÔ˜..................................................................................190 ∆Ô Û‡ÛÙËÌ· ·ÓÙ·ÌÔÈ‚‹˜ -∆· «∫‡ıËÚ· ÙÔ˘ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘» .................................193 ŒÚˆÙ·˜ Î·È ÂÍ¿ÚÙËÛË .........................................................................................195 ¶ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ........................................................................................................196 12. ∏ ÂÍȉ·Ó›Î¢ÛË ÙÔ˘ ¤ÚˆÙ· ................................................................................199 13. ∆Ô ÌÂÁ·ÏÂ›Ô Î·È Ë ‰˘ÛÙ˘¯›· ÙÔ˘ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘ ...................................................207 14. ∫·È Ô £Âfi˜ Û fiÏ· ·˘Ù¿; ÕÏÏË Ì›· ‰·Ú‚ÈÓÈ΋ Ï¿ÓË;...................................215 °. ∂¶π§√°√™ ............................................................................................................229 1. ªÈÌȉȷ΋ ÂͤÏÈÍË ................................................................................................229 µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·................................................................................................................237 ∂˘ÚÂÙ‹ÚÈÔ ÔÓÔÌ¿ÙˆÓ ...................................................................................................241 ∂˘ÚÂÙ‹ÚÈÔ ÂÓÓÔÈÒÓ.......................................................................................................245

¶ÚfiÏÔÁÔ˜ ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· ŸÙ·Ó ÌÔ˘ ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ Ë È‰¤· ÁÈ· ÙÔ ·ÚfiÓ ‚È‚Ï›Ô, ıÂÒÚËÛ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘ ¤Ú· ·fi Ù· fiÚÈ· ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ ÌÔ˘. ∞˘Ùfi˜ Â›Ó·È Ô ÏfiÁÔ˜ Ô˘, ·ÚfiÙÈ ıˆÚÔ‡Û· ÙÔ ı¤Ì· ȉȷ›ÙÂÚ· ÂӉȷʤÚÔÓ, ‰ÈÔ¯¤ÙÂ˘Û· ÙȘ ÚÔÛ¿ıÂȤ˜ ÌÔ˘ Û ¿ÏÏ· ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù·. °È· ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÏfiÁÔ ÌÔ˘ Í¤Ê˘ÁÂ Î·È ÙÔ 2009, ¤ÙÔ˜ Û˘ÌÏ‹ÚˆÛ˘ 200 ¯ÚfiÓˆÓ ·fi ÙË Á¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ ¢·Ú‚›ÓÔ˘1 Î·È 150 ¯ÚfiÓˆÓ ·fi ÙËÓ ÚÒÙË ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ÙÔ˘ ∏ ηٷÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÂȉÒÓ. £· ‹ıÂÏ· Ó· ‰È¢ÎÚÈÓ›Ûˆ ¢ı‡˜ ÂÍ·Ú¯‹˜ fiÙÈ ÙÔ ·ÚfiÓ ‚È‚Ï›Ô ‰ÂÓ Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ˙ˆ‹˜, ·fi ÙȘ ··Ú¯¤˜ Ù˘ ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ, Ô‡Ù Á›ÓÂÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ·Ô‰Âȯı› Ì ¿ÌÂÛÔ ÙÚfiÔ Ë ıˆڛ· Ù˘ ÂͤÏÈ͢ Î·È Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜ ÂÈÏÔÁ‹˜, ı¤Ì·Ù· Ù· ÔÔ›· ‰ÂÓ ÂÌ›ÙÔ˘Ó ÛÙÔ ÁÓˆÛÙÈÎfi ÌÔ˘ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ. ∞˘Ù¿ Â›Ó·È ı¤Ì·Ù· Ù˘ ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋˜ ‚ÈÔÏÔÁ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÓÂÔ‰·Ú‚ÈÓÈÛÌÔ‡ ‹ Ù˘ ™‡Á¯ÚÔÓ˘ ™‡ÓıÂÛ˘, fiˆ˜ Â›Û˘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È-, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÙ› Ì ÁÓÒÛÂȘ ÙȘ Ôԛ˜ ‰ÂÓ ‚Ú›ÛÎÔ˘Ì ÛÙ· Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙÔ˘ ¢·Ú‚›ÓÔ˘, ·Ó Î·È ÔÈ ‚·ÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ ÙˆÓ ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ ‰›ˆÓ ·Ó¿ÁÔÓÙ·È ÛÙȘ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ‰È·ÓÔËÙ‹: ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ ηٷÁˆÁ‹ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Ù˘ ˙ˆ‹˜ Î·È ÙËÓ ÂͤÏÈÍ‹ ÙÔ˘˜ Ì ÙË ‰Ú¿ÛË Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜ ÂÈÏÔÁ‹˜ (ÁÈ· Ù· ı¤Ì·Ù· ·˘Ù¿ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ·Ú·¤ÌÂÙ·È Û ÛÔ˘‰·›· ‚È‚Ï›· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÁÚ·Ê› ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ, ·Ï·ÈÔÙ¤Ú· ·ÏÏ¿ Î·È ÚfiÛÊ·Ù·, Î·È ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· Ô˘ ·Ú·Ù›ıÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘). ∞Ó ÂȯÂÈÚÒ ÌÈ· Û˘ÓÔÙÈ΋ ·Ó·ÛÎfiËÛË Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘, ÙÔ Î¿Óˆ ÌfiÓÔ ÁÈ· Ó· ÂÚÈÁÚ¿„ˆ ÙËÓ ¿Ô„Ë Ô˘ ÂÈÎÚ·Ù› Û‹ÌÂÚ· ÛÙÔ˘˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡˜ ·ÎÏÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔ¤ÏÂ˘Û‹ Ù˘, ·ÊÔ‡ fiÏ· Ù· ¤Ì‚È· Ï¿ÛÌ·Ù· Â›Ó·È ·fiÁÔÓÔÈ ÌÈ·˜ Î·È ÌÔÓ·‰È΋˜ ÚÔÁÔÓÈ΋˜ ÌÔÚÊ‹˜ ˙ˆ‹˜ (ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Î·È ·fi ÙËÓ ÔÈÎÔ˘ÌÂÓÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÁÂÓÂÙÈÎÔ‡ ÎÒ‰Èη, Ô ÔÔ›Ô˜ Â›Ó·È ·ÓÔÌÔÈfiÙ˘Ô˜ Û fiÏ· Ù· ˙Ò·, Ù· Ê˘Ù¿, ÙÔ˘˜ ̇ÎËÙ˜, Ù· ‚·ÎÙ‹ÚÈ· Î·È ÙÔ˘˜ ÈÔ‡˜). ™ÙËÓ ·Ó·ÛÎfiËÛË ·˘Ù‹ ‰ÂÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÔÈ ÔÈΛϘ ıˆڛ˜, ·fi„ÂȘ, ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ, ·ÔÎÏ›ÛÂȘ Î·È ‰È·ÊˆÓ›Â˜ Â› ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜, Î·È ÂÔ̤ӈ˜ Â›Ó·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÌÈ· ÂÈÊ·ÓÂȷ΋ ÂÚÈÁÚ·Ê‹. ÕÏψÛÙÂ, Ë ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹˜ ·¿ÓÙËÛË ÛÙÔ ÂÚÒÙËÌ· Ò˜ ÚԤ΢„Â Ë ˙ˆ‹ ›ӷÈ: ·ÎfiÌË ‰ÂÓ 1

√ A. R. Wallace (∞. ƒ. °Ô˘¿Ï·˜) ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ÌÂ Ê˘ÛÈ΋ ÂÈÏÔÁ‹ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙÔÓ ¢·Ú‚›ÓÔ, Î·È Â›Ó·È Îڛ̷ Ô˘ Â›Ó·È Û¯Â‰fiÓ ÂÓÙÂÏÒ˜ ¿ÁÓˆÛÙÔ˜, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙÔ˘˜ ‚ÈÔÏfiÁÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ Ù˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÔÈ ÚÒÙ˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈΤ˜ ‰ËÌÔÛȇÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ÌÂ Ê˘ÛÈ΋ ÂÈÏÔÁ‹ ¤ÁÈÓ·Ó ·fi ÙÔÓ ¢·Ú‚›ÓÔ Î·È ÙÔÓ Wallace Ì·˙› Î·È ·Ó·ÎÔÈÓÒıËÎ·Ó ÛÙË §ÈÓÓ·›· ∂Ù·ÈÚ›· ·fi ÙÔÓ J. Hooker (∆˙. ÃÔ‡ÎÂÚ) ÙÔ 1850.

6

√ ·‰¤ÍÈÔ˜ ۯ‰ȷÛÙ‹˜

ͤÚÔ˘ÌÂ. ¶Ò˜ ı· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ, ¿ÏψÛÙÂ, Ì ÙÔ ÛËÌÂÚÈÓfi Â›Â‰Ô ÁÓÒÛÂˆÓ Ó· ·Ó·Û˘Óı¤ÛÔ˘Ì ۯ‰fiÓ Ù¤ÛÛÂÚ· ‰ÈÛÂηÙÔÌ̇ÚÈ· ¯ÚfiÓÈ· ˙ˆ‹˜ Î·È ÂͤÏÈ͢ Ô˘ ¯¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ ÛÎÔÙ¿‰È ÙÔ˘ ·Û‡ÏÏËÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ¯ÚfiÓÔ˘; ¶·ÚfiÏ· ·˘Ù¿, Ë Û‡ÓÙÔÌË ·˘Ù‹ ·Ó·ÛÎfiËÛË Â›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌË ÁÈ· ÙÔ Î˘Ú›ˆ˜ ı¤Ì· ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ Î·È ··Ú·›ÙËÙË ÒÛÙÂ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ È‰È·›ÙÂÚË ÂÓ·Û¯fiÏËÛË Ì ٷ ‚ÈÔÏÔÁÈο ı¤Ì·Ù· Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÌÈ· ȉ¤· ÁÈ· ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ì¤Û· ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜ Ô˘ ÂÍÂȉÈ·ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ¤Ú¢ӷ Ù˘ ÚÔ¤Ï¢Û˘ Ù˘ ˙ˆ‹˜ Î·È ÔÈÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ ·›ÚÓÂÈ Ë ÛΤ„Ë Î·È Ë ¤ÚÂ˘Ó¿ ÙÔ˘˜ (Î·È ÔÈÔÈ ¿ÏÏÔÈ ‰ÚfiÌÔÈ Î·È ÛΤ„ÂȘ ·ÔÎÏ›ÔÓÙ·È). ∆Ô Î˘Ú›ˆ˜ ı¤Ì· ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ‚È‚Ï›Ô˘ Â›Ó·È Ù· «ÛÊ¿ÏÌ·Ù·» Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔ·„ÂÈ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË -fiϘ ÂΛӘ ÔÈ ‰ÔÌÈΤ˜ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈΤ˜ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÔÈ Ôԛ˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Û¯¤ÛË Ì ·ÙÔÌÈΤ˜ ·ÓÂ¿ÚÎÂȘ Î·È ÂÏ·ÙÙÒÌ·Ù· ·ÏÏ¿ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û¯Â‰È·ÛÙÈΤ˜ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ Ô˘ ÙȘ ÎÏËÚÔÓÔÌԇ̠fiÏÔÈ Ì·˜-, Î·È ÔÈ «‰·Ú‚ÈÓÈΤ˜ Ï¿Ó˜» -‰ËÏ·‰‹ ÔÈ Ï·Óı·Ṳ̂Ó˜ ·fi„ÂȘ Î·È ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÁÈ· ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ô˘ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È Ï›ÁÔ-Ôχ fiÏÔÈ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Â› Ù˘ °Ë˜, ·ÓÂÍ·Úًو˜ Ê˘Ï‹˜, ʇÏÔ˘, ËÏÈΛ·˜ ȉÂÔÏÔÁ›·˜ ‹ ıÚËÛΛ·˜, Ï¿Ó˜ Ô˘ ˆÛÙfiÛÔ Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙËÓ ÂÈ‚›ˆÛË ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜ (Ë ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ‰·Ú‚ÈÓÈ΋˜ Ï¿Ó˘ ÂÏ›˙ˆ fiÙÈ ı· Á›ÓÂÙ·È ÈÔ Î·Ù·ÓÔËÙ‹ fiÛÔ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ı· ÚÔ¯ˆÚ› ÛÙËÓ ·Ó¿ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘). ¢›Óˆ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‚·Ú‡ÙËÙ· ÛÙ· ÛÊ¿ÏÌ·Ù· ÙÔ˘ ÔÚÁ¿ÓÔ˘ Ù˘ fiÚ·Û˘ Î·È ÙÔ˘ ÂÁÎÂÊ¿ÏÔ˘, ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Ù· ÔÔ›· Ë ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¿ ÌÔ˘ Î·È Û˘ÁÁÚ·Ê‹ Ì οÓÔ˘Ó Ó· ÓÈÒıˆ ÈÔ ¿ÓÂÙ·. ∂›Û˘, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ˆ ÂÈÏÂÎÙÈο ÔÚÈṲ̂ӷ ¿ÏÏ· ÛÊ¿ÏÌ·Ù· ÒÛÙ ӷ ·Ô‰Âȯı› fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÊ¿ÏÌ·Ù· Û fiÏ· Ù· Â›‰· ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ -·fi ÙÔ ÌÔÚÈ·Îfi ¤ˆ˜ ÙÔ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚÈÎfi- ÙˆÓ ¤Ì‚ÈˆÓ fiÓÙˆÓ Î·È ·ÛÊ·ÏÒ˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘. °È· ÔÏÏ¿, ·Ó fi¯È ÁÈ· fiÏ· Ù· ı¤Ì·Ù· Ô˘ Ú·ÁÌ·Ù‡ÔÌ·È ÛÙÔ ·Ó¿ ¯Â›Ú·˜ ‚È‚Ï›Ô ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏϤ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·fi„ÂȘ Î·È ÂÚÌËÓ›˜. ∞fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÌÔ˘ Ù· ı¤Ì·Ù· ·˘Ù¿ Ì ··Û¯ÔÏÔ‡Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÔ Ì¤ÙÚÔ Ô˘ ÌÔÚÒ Ó· ‰ÒÛˆ ÌÈ· ·Ó·ÙÔÌÈ΋ ‹ Ó¢ÚÔ‚ÈÔÏÔÁÈ΋ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Î·È ÂÚÌËÓ›·. £ÂˆÚÒ fiÙÈ Ù· ۯ‰ȷÛÙÈο ÛÊ¿ÏÌ·Ù· Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÛÙÔ ·ÚfiÓ ‚È‚Ï›Ô, ¤Ú· ·fi ÙËÓ fiÔÈ· ·˘Ù·Í›· ÙÔ˘˜ ÛÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË Ù˘ ʇÛ˘ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ (Î·È ‰ÂÓ ¤¯·Û· ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹Ûˆ ÛÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ·˘Ù‹ ÛÙÔ Ì¤ÙÚÔ ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ ÌÔ˘), ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÈÛ¯˘Úfiٷٷ ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù· ˘¤Ú Ù˘ ÂͤÏÈ͢ Î·È Î·Ù¿ ÙÔ˘ Â˘Ê˘Ô‡˜ ۯ‰ȷÛÌÔ‡. ∞Ó Î·È ·ÚÎÂÙ¿ ·fi Ù· ÛÊ¿ÏÌ·Ù· ·˘Ù¿ -·ÏÏ¿ Û›ÁÔ˘Ú· fi¯È fiÏ·- ¤¯Ô˘Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ ˆ˜ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙÔ˘ Â˘Ê˘Ô‡˜ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Î·È ˘¤Ú Ù˘ ıˆڛ·˜ Ù˘ ÂͤÏÈ͢, ÙÔ ·ÚfiÓ ‚È‚Ï›Ô ›Ûˆ˜ Ó· Â›Ó·È ÙÔ ÚÒÙÔ Ô˘ ·ÊÈÂÚÒÓÂÙ·È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ÛÙÔÓ ÛÎÔfi ·˘Ùfi. ∞˜ ı˘ÌËıÔ‡ÌÂ Â‰Ò ·˘Ù¿ Ô˘ ¤ÁÚ·ÊÂ Ô ¢·Ú‚›ÓÔ˜ Û ¤Ó· ÁÚ¿ÌÌ· ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙÔÓ Hooker. «∆È ‚È‚Ï›Ô ÌÔÚ› Ó· ÁÚ¿„ÂÈ ¤Ó·˜ ˘ËÚ¤Ù˘ ÙÔ˘ ‰È·‚fiÏÔ˘ ÁÈ· Ù· ·‰¤ÍÈ·, ÁηʷÙ˙›‰Èη, ηÎfiÁÔ˘ÛÙ· Î·È ÊÚÈΈ‰Ò˜ ÛÎÏËÚ¿ ¤ÚÁ· Ù˘ ʇÛ˘». ™‹ÌÂÚ·, Ë ÂÈÛÙ‹ÌË ¤¯ÂÈ ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÙfiÛÔ ÒÛÙ ӷ ÌËÓ ÓÈÒıˆ «˘ËÚ¤Ù˘ ÙÔ˘ ‰È·‚fiÏÔ˘» ·ÔÊ·Û›˙ÔÓÙ·˜ Ó· ÁÚ¿„ˆ ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ‚È‚Ï›Ô. ∂Ï›˙ˆ Ó· ÌËÓ Û·Ù¿ÏËÛ· ÙËÓ fiÓÙˆ˜ ¤ÍÔ¯Ë È‰¤·. ¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù· Â›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌ· ‰ÈfiÙÈ Ë ıˆڛ· Ù˘ ÂͤÏÈ͢ Î·È Ù˘ Ê˘ÛÈ΋˜ ÂÈÏÔÁ‹˜, Ë ıˆڛ· Ô˘ ¿ÏÏ·Í ÙÔÓ ÚÔ˘ Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜, ‚¿ÏÏÂÙ·È Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Û˘ÓÙÔÓÈṲ̂ӷ ·fi ÔÏϤ˜ Ï¢ڤ˜. √ ¿ÎÚ·ÙÔ˜ ·ÓıÚˆÔÎÂÓÙÚÈÛÌfi˜, ‰ËÏ·‰‹ Ë ·ÓÙ›ÏË„Ë fiÙÈ Ô ¿ÓıÚˆ-

¶ÚfiÏÔÁÔ˜

7

Ô˜ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ ™‡Ì·ÓÙÔ˜, ÂÈÎÚ·Ù› ÛÙË Û˘Ó›‰ËÛË fiÏˆÓ Ì·˜. ¢ÂÓ Â›Ì·ÛÙ ·ÎfiÌË ¤ÙÔÈÌÔÈ Ó· ·ÔÔÈËıԇ̠ÙË Ì˘ıÈ΋ ˘ÂÚÔ¯‹ Ì·˜ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ˙ÒˆÓ, Ó· ·Ú·ÈÙËıԇ̠·fi Ù· ÚÔÓfiÌÈ· Ô˘ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ·˘Ù‹ Ë Ï¿ÓË. √ ¢·Ú‚›ÓÔ˜, fï˜, ·ÔÌ˘ıÔÔ›ËÛ ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Î·È ÙÔÓ ¤‚·Ï ÔÚÈÛÙÈο ̤۷ ÛÙÔÓ Ê˘ÛÈÎfi ÎfiÛÌÔ. ∞˘Ùfi ‰ÂÓ Â›Ó·È Î¿ÙÈ Ô˘ «¯ˆÓ‡ÂÙ·È» ‡ÎÔÏ·. ™ÙÔ Î¿Ùˆ-οو Ô πÙ·Ïfi˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ L. Vanini (§. µ·Ó›ÓÈ), ÌÂÙ¿ ·fi ·Ú·ÙÂٷ̤ÓË ‰›ÎË, ÛÙÚ·ÁÁ·Ï›ÛÙËÎÂ Î·È ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ οËΠÛÙËÓ ˘Ú¿ ÙÔ 1619 -·ÊÔ‡ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÙÔ˘ ¤ÎÔ„·Ó ÙË ÁÏÒÛÛ·- ÁÈ· ÙË ‚Ï·ÛÊËÌ›· Ô˘ ‰È¤Ú·Í ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·˜ fiÙÈ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ηٿÁÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ›ıËÎÔ. ∆Ô ÔÛÔÛÙfi ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó Ù˘ÊÏ¿ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Â›Ó·È Ôχ ˘„ËÏfi ÛÙȘ ∏ӈ̤Ó˜ ¶ÔÏÈÙ›˜2 ·ÏÏ¿ ·˘Í¿ÓÂÙ·È Î·È Û ÔÏϤ˜ ¿ÏϘ ‰˘ÙÈΤ˜ ¯ÒÚ˜. ∆Ô 2004 Ë ˘Ô˘ÚÁfi˜ ¶·È‰Â›·˜ Ù˘ πÙ·Ï›·˜ Âȯ›ÚËÛ ӷ ··ÁÔÚ‡ÛÂÈ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ ÂͤÏÈ͢, ·ÏÏ¿ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ·ÔÛ‡ÚÂÈ ÙÔ Û¯¤‰Èfi Ù˘ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙȘ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ù˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∏ ·ÏÔ˚΋ ȉ¤· Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ ·fi ¤Ó· ·ÓÒÙÂÚÔ ÔÓ Â›Ó·È ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÈÔ ·ÊÔÌÔÈÒÛÈÌË ·fi ÙË ıˆڛ· Ù˘ ÂͤÏÈ͢, Ë ÔÔ›· ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÁÓÒÛË Î·È ·Ú·Ù‹ÚËÛË. ™ÙÔÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ ·fi ÙÔÓ £Âfi Â›Ó·È Î¿ÙÈ ÙÔ ·˘ÙÔÓfiËÙÔ (Ô ÁÏ˘Îfi˜ Î·È ÌÂÈÏ›¯ÈÔ˜ ÕÛÚ·Ê, Ô˘ ‹Úı ·fi ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÁÈ· Ó· οÓÂÈ ÙÔ ‰È‰·ÎÙÔÚÈÎfi ÙÔ˘ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÛÙÔ ÁÓˆÛÙÈÎfi ‰›Ô Ù˘ Ó¢ÚÔÂÈÛÙ‹Ì˘, ıˆÚÔ‡Û fiÙÈ Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·Ì·ÚÙ›· ·fi √§∂™ Â›Ó·È ÙÔ Ó· ÌËÓ ÈÛÙ‡ÂÈ Î·Ó›˜ ÛÙËÓ ‡·ÚÍË ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Î·È ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·). º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ô ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÛÌfi˜ ·ÔÙÂÏ› ·Ó·fiÛ·ÛÙÔ ÎÔÌÌ¿ÙÈ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜. ¶¿ÓÙˆ˜, Ë Â›ÛËÌË ∫·ıÔÏÈ΋ ∂ÎÎÏËÛ›· ˘¤Î˘„ ÚfiÛÊ·Ù· ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙË Ì·ÚÙ˘Ú›· ÙˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Î·È Ô ¶¿·˜ πˆ¿ÓÓ˘ – ¶·‡ÏÔ˜ Ô µ′ ·Ó·ÁοÛÙËΠӷ ‰ËÏÒÛÂÈ ÛÂ Ì‹Ó˘Ì¿ ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙËÓ ¶ÔÓÙÈÊÈ΋ ∞η‰ËÌ›· ÙˆÓ ∂ÈÛÙËÌÒÓ fiÙÈ «Ë ıˆڛ· Ù˘ ÂͤÏÈ͢ Â›Ó·È ·Ú·¿Óˆ ·fi ÌÈ· ˘fiıÂÛË» (ˆÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ ‰¤¯ÂÙ·È ÙÔÓ Ì˯·ÓÈÛÌfi Ù˘, ·ÊÔ‡ Ë ÂͤÏÈÍË Î˘ÚÈ·Ú¯Â›Ù·È ·fi Ù‡¯Ë Î·È ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ· Î·È fi¯È ·fi ÌÈ· ηÙ¢ı˘ÓÙ‹ÚÈ· ÁÚ·ÌÌ‹, οÙÈ Ô˘ ·ÓÙÈ‚·›ÓÂÈ ÛÙ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈο ‰fiÁÌ·Ù·). ™Â ·Ó¿ÏÔÁÔ Ì‹ÎÔ˜ ·̷ÙÔ˜ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È Î·È ÔÏÏÔ› Â›ÛÎÔÔÈ Ù˘ ∂ÎÎÏËÛ›·˜ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜. ∏ √Úıfi‰ÔÍË ∂ÎÎÏËÛ›· ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ, ¿Ú·ÁÂ, ÙËÓ ÌÂÚÈ΋ ·˘Ù‹ ·Ú·‰Ô¯‹ Î·È fiÙÂ; ∆Ô ı¤Ì· Û fi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ··Û¯fiÏËÛ ÙÔÓ ∫. ∫ÚÈÌ¿. √ ∫ÚÈÌ¿˜ ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ÙÚÂȘ ÔÌ¿‰Â˜ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ıÂÔÏfiÁˆÓ. ∏ ÚÒÙË ÔÌ¿‰· ÂÚÌËÓ‡ÂÈ Î·Ù¿ ÁÚ¿ÌÌ· ÙȘ °Ú·Ê¤˜ Î·È ‰ÂÓ ‰Â›¯ÓÂÈ ÙËÓ ·Ú·ÌÈÎÚ‹ 2

™Â ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ¿ÏϘ ·Ó·Ù˘Á̤Ó˜ ‰˘ÙÈΤ˜ ¯ÒÚ˜ ÌfiÓÔ ÙÔ 5% ÙˆÓ ∞ÌÂÚÈηÓÒÓ ‰ÂÓ ÈÛÙ‡ÂÈ ÛÙÔÓ £Âfi ‹ Û ÌÈ· ·ÓÒÙÂÚË ‰‡Ó·ÌË, ÂÓÒ ÙÔ 60% ÈÛÙ‡ÂÈ ÛÙËÓ Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈ΋ ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ ‚È‚ÏÈÎÒÓ ÂÚÈÁÚ·ÊÒÓ, ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜ ¯¿ÚÈÓ ÛÙÔÓ ¯ˆÚÈÛÌfi Ù˘ ∂Ú˘ıÚ¿˜ £¿Ï·ÛÛ·˜ Î·È ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÎÈ‚ˆÙÔ‡ ÙÔ˘ ¡ÒÂ. √ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ·Ú·¤ÌÂÙ·È ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô √ £Âfi˜ ÛÙÔÓ ÂÁΤʷÏÔ ÙÔ˘ M. Alper (ª. ÕÏÂÚ) ÁÈ· ÌÈ· ÁÂÓÂÙÈ΋ ÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔ̤ÓÔ˘ Ù˘ «˘ÂÚıÚËÛ΢ÙÈÎfiÙËÙ·˜» ÙˆÓ ∞ÌÂÚÈηÓÒÓ. £· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ·Óı›, ˆÛÙfiÛÔ, fiÙÈ Ë ÛÙ¿ÛË ·˘Ù‹ ÙˆÓ ∞ÌÂÚÈηÓÒÓ ·ÊÔÚ¿ ΢ڛˆ˜ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ÛÙȘ ·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÓfiÙȘ Î·È ÎÂÓÙÚÈΤ˜ ÔÏÈÙ›˜ Ô˘ «ÊÏÂÚÙ¿ÚÂÈ» Ì ¤Ó·Ó ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈÎfi ÊÔÓÙ·ÌÂÓÙ·ÏÈÛÌfi ‰È·ÊfiÚˆÓ ·Ô¯ÚÒÛÂˆÓ Î·È ‰ÔÁÌ¿ÙˆÓ. ∂›Ó·È, Ú¿ÁÌ·ÙÈ, Ô͇̈ÚÔ ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ¯ÒÚ· Ô˘ ·Ú¿ÁÂÈ Ï·ÌÚ¤˜ ȉ¤Â˜ Ì ٿÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ Î·ÈÓÔÙÔÌ›· Î·È ÙÔÓ ÌÔÓÙÂÚÓÈÛÌfi, ÙȘ Ôԛ˜ fiÏÔ˜ Ô ÎfiÛÌÔ˜ ˘ÈÔıÂÙ› -ÙÔ Google, ÙÔ Facebook, ÙÔ You Tube, ÁÈ· Ó· ·Ó·ÊÂÚıÒ ÌfiÓÔ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÙÔ˘ ‰È·‰ÈÎÙ‡Ô˘-, ÂΉËÏÒÓÂÈ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙËÓ Ù¿ÛË ÁÈ· ·‡ÍËÛË ÙÔ˘ ·ÓÔÚıÔÏÔÁÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘.

8

√ ·‰¤ÍÈÔ˜ ۯ‰ȷÛÙ‹˜

Û·ÏÔ˜

¿ÓıÚˆÔ˜

‚Ú·¯ÈfiÓÈÔ

ÎÂÚΛ‰· ˆÏ¤ÓË Î·Úfi˜ ÌÂٷοÚÈ· Ê¿Ï·ÁÁ˜ ‰·ÎهψÓ

Ê¿Ï·ÈÓ·

ÙËÓfi

∂ÈÎfiÓ· 1 O ÛÎÂÏÂÙfi˜ ÙÔ˘ ¯ÂÚÈÔ‡ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ÙÔ˘ ÚfiÛıÈÔ˘ ¿ÎÚÔ˘ ÙÔ˘ Û·ÏÔ˘, ÙÔ˘ «ÙÂÚ‡ÁÈÔ˘» Ù˘ Ê¿Ï·ÈÓ·˜, Î·È Ù˘ ÙÂÚÔ‡Á·˜ ÙÔ˘ ÙËÓÔ‡. ™Ù· ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ·˘Ù¿ ›‰Ë, ÙÔ ÚfiÛıÈÔ ¿ÎÚÔ, ·Ó Î·È ¯ÚËÛÈ̇ÂÈ ÁÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ¤ÚÁÔ, ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·ÎÚÈ‚Ò˜ ·fi Ù· ›‰È· ÔÛÙ¿. √È ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜ ηٷÁˆÁ‹˜ ÂÓÒ ÔÈ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Â›Ó·È ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋˜ ›ÂÛ˘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÙ¤ÏÂÛË ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÒÓ (·fi ÙÔ ∞˜ Û˘ÌÊÈÏȈıԇ̠̠ÙÔÓ ¢·Ú‚›ÓÔ ÙÔ˘ §. ∑Ô‡ÚÔ˘ ÌÂÙ¿ ·fi ¿‰ÂÈ·).

¶ÚfiÏÔÁÔ˜

9

·ÓÂÎÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙËÓ ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ·fi ·˘Ù¤˜. ∏ ‰Â‡ÙÂÚË ÔÌ¿‰· ÂÚÌËÓ‡ÂÈ ÙȘ °Ú·Ê¤˜ Û˘Ì‚ÔÏÈο Î·È ÂÈÙÚ¤ÂÈ Û ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi ÙË Û‡ÌÏ¢ÛË Ì ÙËÓ ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋ ıˆڛ·. ∏ ÙÚ›ÙË ÔÌ¿‰· ›¯Â ¤Ó· ÌfiÓÔ Ì¤ÏÔ˜, ÙÔÓ ™. ∞ÁÔ˘Ú›‰Ë, Ô ÔÔ›Ô˜ ıˆÚÔ‡Û fiÙÈ Ë ¶·Ï·È¿ ¢È·ı‹ÎË ·ÔÙÂÏ› ‚È‚Ï›Ô ÂÓfi˜ ÔÈÌÂÓÈÎÔ‡ Ï·Ô‡ Î·È ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·Ì¤ÓÂÈ Î·Ó›˜ ·fi ·˘Ùfi ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfiÙËÙ·. ∆¤ÏÔ˜, Ô ªËÙÚÔÔÏ›Ù˘ ¶ÂÚÁ¿ÌÔ˘ π. ∑Ë˙ÈԇϷ˜ ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ∏ ÎÙ›ÛȘ ˆ˜ ¢¯·ÚÈÛÙ›· Â·ÈÓ› ÙÔÓ ‰·Ú‚ÈÓÈÛÌfi ‰ÈfiÙÈ Û˘Ó¤ÙÂÈÓ ÛÙËÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Ì ٷ ˙Ò· Î·È Ù· ÏÔÈ¿ fiÓÙ· Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜, ÂÈÛËÌ·›ÓÔÓÙ·˜ fiÙÈ Ë ‰È·ÊÔÚ¿ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ˙Ò· Î·È ÛÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Â›Ó·È ‰È·ÊÔÚ¿ ‚·ıÌÔ‡ Î·È fi¯È ›‰Ô˘˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÌÈ· ÔÚı‹ ÔÈÎÔÏÔÁÈ΋ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿. ¶ÔÏϤ˜ ·fi ÙȘ ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÛÙÔ ·ÚfiÓ ‚È‚Ï›Ô ‰ÂÓ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ·ÓıÚÒÈÓÔ ˘ÏÈÎfi. ∏ ÂÈÏÔÁ‹ ·˘Ù‹ ¤¯ÂÈ ‰ÈÙÙfi ÏfiÁÔ. √ ÚÒÙÔ˜ ÏfiÁÔ˜ Â›Ó·È fiÙÈ ‰ÂÓ Í¯ÓÒ ÙËÓ Â› 30 Û˘Ó·Ù¿ ¤ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ ∫ÙËÓÈ·ÙÚÈ΋˜ ∞Ó·ÙÔÌÈ΋˜, πÛÙÔÏÔÁ›·˜ Î·È ∂Ì‚Ú˘ÔÏÔÁ›·˜. √ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ÏfiÁÔ˜ Â›Ó·È fiÙÈ ‹ıÂÏ· Ó· Ê·ÓÔ‡Ó ÂÚ›ÙÚ·Ó· ÔÈ ÔÈΛϘ ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Ì ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· ıËÏ·ÛÙÈο, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Â›Û˘ ˘Ô‰ËÏÒÓÂÈ ÙËÓ ÎÔÈÓ‹ Ì·˜ ηٷÁˆÁ‹. ∏ ·ÓıÚÒÈÓË ·Ó·ÙÔÌ›· ‰ÂÓ Â›Ó·È Î·Ù·Û··ÛÌ· Ù˘ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ ÂÔ¯‹˜, ·ÏÏ¿ ÎÔ˘‚·Ï¿ fiϘ ÙȘ ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÛÙËÓ ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂͤÏÈ͢ ÙˆÓ ÛÔÓ‰˘ÏˆÙÒÓ (οÔȘ ·fi ÙȘ ·ÏÏ·Á¤˜ ·˘Ù¤˜ Û˘ÓÈÛÙÔ‡Ó ϤÔÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÔ‡˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ -ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘ ·Ó¿ ¯Â›Ú·˜ ‚È‚Ï›Ô˘- ÁÈ· ÂÌ¿˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· Ù· ÛÔÓ‰˘ÏˆÙ¿ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·). ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· ·Ú·ı¤Ûˆ ÌfiÓÔ ¤Ó· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÁÈ· Ó· ηٷϿ‚ÂÈ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ ηχÙÂÚ· ÙÈ ÂÓÓÔÒ. ™ÙËÓ ∂ÈÎfiÓ· 1 Ê·›ÓÔÓÙ·È Ù· ÔÛÙ¿ Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ÛÎÂÏÂÙfi ÛÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘, ÛÙÔ ÚfiÛıÈÔ ¿ÎÚÔ ÙÔ˘ Û·ÏÔ˘, ÛÙÔ «ÙÂÚ‡ÁÈÔ» Ù˘ Ê¿Ï·ÈÓ·˜ Î·È ÛÙË ÙÂÚÔ‡Á· ÙÔ˘ ÙËÓÔ‡. ¶·Ú·ÙËÚԇ̠fiÙÈ Û fiÏ· ·˘Ù¿ Ù· ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ›‰Ë, ÙÔ ÚfiÛıÈÔ ¿ÎÚÔ, ·Ó Î·È ¯ÚËÛÈ̇ÂÈ ÁÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ¤ÚÁÔ (ÛÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ ÁÈ· Ó· Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·È Ó· ¯ÂÈÚ›˙ÂÙ·È ·ÓÙÈΛÌÂÓ·, ÛÙÔÓ Û·ÏÔ ÁÈ· Ó· ÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙÔ ÛÒÌ·, ÛÙË Ê¿Ï·ÈÓ· ÁÈ· Ó· Ù˘ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ÎÔÏ˘Ì¿ Î·È ÛÙÔ ÙËÓfi ÁÈ· Ó· ÙÔ˘ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ÂÙ¿), ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·ÎÚÈ‚Ò˜ ·fi Ù· ›‰È· ÔÛÙ¿ (ÙÔ ‚Ú·¯ÈfiÓÈÔ, Ù· ÔÛÙ¿ ÙÔ˘ ·ÓÙÈ‚Ú·¯›Ô˘, ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ÎÂÚΛ‰· Î·È ÙËÓ ˆÏ¤ÓË, Ù· ÔÛÙ¿ ÙÔ˘ ηÚÔ‡, ÙÔ˘ ÌÂٷηÚ›Ô˘ Î·È ÙȘ Ê¿Ï·ÁÁ˜ ÙˆÓ ‰·ÎهψÓ). √È ÔÌÔÈfiÙËÙ˜ Â›Ó·È ÂÓÙ˘ˆÛȷΤ˜ Î·È ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜ ηٷÁˆÁ‹˜, ÂÓÒ ÔÈ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Â›Ó·È ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋˜ ›ÂÛ˘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÙ¤ÏÂÛË ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÒÓ.