Καλημέρα χαρά! 978-960-605-315-3

Table of contents :
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ......Page 8
ΕΙΣΑΓΩΓΗ......Page 9
1. Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΥ......Page 11
2. ΜΗΠΩΣ ΔΙΟΡΘΩΝΕΙΣ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ;......Page 15
3. Η ΥΓΕΙΑ ΣΟΥ ΕΧΕΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ......Page 18
4. Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΠΡΑΞΙΑΣ......Page 23
5. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΡΝΗΤΙΚΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ......Page 26
6. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΛΑΘΟΣ......Page 30
7. ΜΑΘΕ ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΚΙΝΗΤΗΡΙΑ ΔΥΝΑΜΗ......Page 32
8. ΔΩΣΕ ΧΡΟΝΟ ΣΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ......Page 34
9. ΑΝΗΣΥΧΙΑ ΚΑΙ ΨΥΧΗ......Page 37
10. ΜΗΠΩΣ ΖΕΙΣ ΣΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ:......Page 40
11. ΞΕΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ......Page 42
12. ΠΑΘΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΒΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ......Page 46
13. ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΣΤΗΝ ΑΓΑΠΗ......Page 48
14. ΕΜΑΘΑ ΟΤΙ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΠΑΝΤΡΕΥΤΕΙΣ......Page 52
15. ΤΟ ΔΩΡΟ ΤΗΣ ΟΙΚΕΙΟΤΗΤΑΣ......Page 54
16. ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΣΜΟΥ......Page 57
17. ΓΙΝΕ ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΣΟΥ......Page 60
18. Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΣΤΙΓΜΗ ΓΙΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ......Page 63
19. ΕΙΝΑΙ ΤΕΧΝΗ ΝΑ ΑΦΗΝΕΣΑΙ......Page 66
20. ΑΚΟΥΣΕ ΚΑΙ ΥΠΑΚΟΥΣΕ......Page 69
21. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΟΥ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΟΥ......Page 72
22. Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΙΓΛΗ......Page 75
23. ΧΡΗΜΑ, ΧΡΗΜΑ, ΧΡΗΜΑ!......Page 79

Citation preview

Χαρισμένο στον/στnν·

Από τον/τnν·

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

AGAPI STASSINOPOULOS Tlll\OΣ Π ΡΩΤΟΤΥΠΟΥ

WAKE UPTOTHEJOYOFYOU

Agapi Stassinopoulos © Agapi Stassinopoulos, 2016 This translation published by aπangement with Harmony Books, an ίmprint of the Crown Publishing Group, a diνision of Penguin Random House LLC &JLM Literary Agency © Για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ, 2017 Εκδίδεται κατόπιν συμφωνίας με τους Harmony Books, an imprint ofthe Crown

Publishing Group, a diνision of Penguin Random House ιιc &JLM Literary Agency Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή ανατύπωση μέρους ή του συνόλου του βιβλ(οu σε οποιαδήποτε μορφή, χωρίς τη γραπτή άδεια τοu εκδότη.

ISBN: 978-96D-605-315-3

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

52 διαλογισμοί και πρακτικές για μια πιο ήρεμη και όμορφη ζωή

ΠΡΩΤΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Νοέμβριος

2017

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Μαρία Ευγενία Κουτσάκου

μετάφραση

ΕΠΙΜΕΙΙΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Μαρία Ευγενία Κοuτσάκοu

Δανάη Ανταβαλή ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΞΩΦ'/1\ΛΟΥ

Μαρίνα Βούλγαρη, Εκδόσεις Διόπτρα ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ

Ηλίας Σούφρας, Εκδόσεις Διόπτρα

Εκδόσεις Διόπτρα ΕΔΡΑ

Αγ. Παρασκευής 40, 121 32 Περιστέρι Τηλ.: 21038052 28, Fax: 2103300439 ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ Στοά του Βιβλίου Πεσμαζόγλου Τηλ.:

5, 105 64 Αθήνα 210 330 07 74

www.dioptra.gr e-mail: [email protected], [email protected]

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΙΟΠΤΡΑ

ΜΕ ΑΠΕΡΑΝΤΗ ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΠΟΝ ΠΟΛΥΑΓΑΠΗΜΕΝΟ ΔΑΣΚΑΛΟ ΜΟΥ ΤΖΟΝ-ΡΟΤΖΕΡ ΧΙΝΚΙΝΣ, ΠΟΥ ΜΟΥ ΕΜΑΘΕ οτι ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

ΟΔΗΓΕΙ ΚΑΤΕΥΘΕΙΑΝ ΠΗΝ ΕΥΤΥΧΙΑ

Ανακάλυψε nού κατοικεί n χαρά

και δώσ' τnς μια φωvfι nou θα ξεπερνάει το τραγούδι Αν χάσεις τn χαρά. χάνεις τα πάντα. Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή

............................................................... 13

1. Η τέχνη του διαλογισμού ............................................... 17 2. Μήπως διορθώνεις τους άλλους; ....................................... 25 3. Η υγεία σου έχει προτεραιότητα ........................................ 31 4. Η τέχνη της απραξίας ................................................... 41 5. Αντιμετωπίζοντας τους αρνητικούς ανθρώπους .....•.................. 46 6. Δεν είναι δικό σου λάθος ............................................... 54 7. Μάθε ποια είναι η δική σου κινητήρια δύναμη ............•.•.•......... 59 8. Δώσε χρόνο στον εαυτό σου.................•........•.•.•.•...••.••..• 63 9. Ανησυχία και ψυχή ...................................................... 68 1Ο. Μήπως ζεις στην άρνηση; .....................•......................... 74 11. Ξεπερνώντας τα παιδικά χρόνια ........................................ 78 12. Πόθος και αναβλητικότητα ......•....•.•.•••.•.•.•.••••................ 86 13. Ανοίγοντας την πόρτα στην αγάπη .....•.•.•.•.••.....................• 91 14.'Εμαθα ότι θέλεις να παντρευτείς ........................................ 98

15. Το δώρο της οικειότητας ...............................................103 16. Θεραπεύοντας τον πόνο του χωρισμού .•.•...................•...•.... 108 17. Γίνε σύμμαχος του εαυτού σου .........................................114 18. Η κατάλληλη στιγμή για αποχώρηση .................................. 121 19. Είναι τέχνη να αφήνεσαι ............................................... 127 20.Άκουσε και υπάκουσε ..................................................133

21. Διαχειρίσου την ενέργειά σου .........•.....•.•.••.••••••.•.•..........139 22. Η αληθινή αίγλη .......................................................145 23. Χρήμα, χρήμα, χρήμα! .................................................152

24. Είναι ιερό προνόμιο ο γονεϊκός ρόλος ................................. 160 25. Μην παραβλέπεις την αυθεντία σου ...................................167 26. Τέρμα οι συγκρίσεις ....................................................172 27. Πάψε πια να νιώθεις λίγος ..............................................177 28. Μην αφήνεις κάποιες πεποιθήσεις να σε περιορίζουν .................. 182

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

29. Βρες την αυτοπεποίθησή σου και γίνε τολμηρός .......................190 30. Δείξε εμπιστοσύνη στη δημιουργικότητά σου ......................... 197 31. Γιατί είναι τόσο σημαντικό να διηγηθείς τη δική σου ιστορία; ..........205 32. Ανακάλυψε το δικό σου κάλεσμα ......................................210 33. Διορατικότητα, πειθαρχία, αφοσίωση ..................................217 34. Δεν είναι εμπόριο, είναι προσφορά ....................................224 35. Πάρε μια άδεια από την ευτυχία .......................................229 36. Μην παρακάμπτεις τα συναισθήματά σου .............................234 37. Ποιον λύκο θα ταϊσεις; .................................................243 38. Μπορείς να με βοηθήσεις; .............................................249 39. Ανακαλύπτοντας την ευτυχία στην απογοήτευση .....................255 40. Η δύναμη της προσφοράς .............................................264 41. Αποδέξου την κατάσταση .............................................269

«Είσαι αυθεντική», αυτό είναι το πιο κολακευτικό σχόλιο που έχω λάβει. Ηλεκτρίζει την καρδιά μου, γιατί χρειάστηκε να δουλέψω

σκληρά και να «σκάψω» πολύ βαθιά μέσα μου για να βρω τον αλη­ θινό εαυτό μου. Γενικά, χρειάζεται διαρκής προσπάθεια στη ζωή για να χτίσεις την προσωπικότητά σου. Επίσης απαιτούνται πολλή πίστη και πολλοί επαναπροσδιορισμοί, για να αισθανθείς χαρού­ μενος γι' αυτό που είσαι. Είναι ιερή η διαδρομή μέχρι να ξεδιαλύ­ νεις το μυστήριο του πραγματικού εαυτού σου και του τρόπου με

42. Τάραξε τα ήσυχα νερά .................................................277

τον οποίο θα λειτουργήσεις στη ζωή. Το μόνο που έχουμε είναι το

43. Αφυπνίζοντας τη χαρά! ................................................282

δώρο της ζωής, γι' αυτό και αξίζει τον κόπο να κάνουμε ό,τι είναι

44. Η δύναμη της ανοιχτής καρδιάς .......................................289

αναγκαίο ώστε να γνωρίσουμε τον εαυτό μας.

45. Αγάπησε τον εαυτό σου ...............................................297

Στο παρόν βιβλίο θα μοιραστώ μαζί σου όσα έμαθα διανύοντας

46. Από την Κόλαση στην ευτυχία ........................................ .307

τη δική μου διαδρομή, έτσι θα σε βοηθήσω στη δική σου, σε όποιο

47.ΟΘεόςείναι μαζί σου ............................................ : ..... 314

σημείο κι αν βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή. Είναι ένα βιβλίο-χάρτης που

48. Καθόρισε εσύ την πραγματοποίηση των στόχων σου ................. .322

σε καθοδηγεί στην πορεία προς τον εαυτό σου.

49. Πάντα υπάρχει λύση ...................................................330

Φαίνεται σαν ειρωνεία της τύχης που οι σπουδές μου στην

50. Ευλάβεια, ευγνωμοσύνη και «OMG» .................................. .337

ηθοποιία -στην τέχνη να γίνεσαι κάποιος άλλος- με οδήγησαν

51.'Ενα ταξίδι στο έτος 3005 .............................................. .346

στον εαυτό μου. Ως φοιτήτρια στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής

52. Αυτή είναι η πολύτιμη ζωή σου ....................................... .353

Τέχνηςτου Λονδίνου, είχα την αίσθηση ότι βαδίζω προς μια λαμπρή

Ευχαριστίες ........................................................... .357

καριέρα στην υποκριτική, αλλά δεν τύχαινε να παίρνω τους ρόλους που ήθελα. Αυτό με έκανε να αμφιβάλλω για τον εαυτό μου, με

11

AGAPI STASSINOPOULOS

14

15

γέμιζε φόβο και ανασφάλεια. Έπειτα από αρκετές απογοητεύσεις,

παραμύθια, σου συμπαραστέκονται στον δρόμο προς τον προ­

συνειδητοποίησα ότι σ' αυτή τη ζωή οφείλω να παίξω τον ρόλο της

ορισμό σου; Έτσι θα λειτουργήσει αυτό το βιβλίο για εσένα. Θα

Αγάπης Στασινοπούλου {του εαυτού μου). Μάλιστα, καλούμαι να

σου επισημάνει σε ποια σημεία πρέπει να προσέξεις. Θα φωτίσει

αφοσιωθώ ολοκληρωτικά και ολόψυχα στην ερμηνεία του ρόλου

τις πόρτες που ίσως προσπέρασες και θα σου δείξει πού έχεις

μου.

φυλαγμένα τα κλειδιά. Θα σε οδηγήσει στη χαρά που ήδη έχεις

Ο καθένας έχει αναλάβει να παίξει έναν μοναδικό ρόλο σε αυτό

μέσα σου.

το θεσπέσιο παγκόσμιο θεατρικό έργο και ... όχι μόνο. Στην πορεία

Αυτό το βιβλίο περιέχει πενήντα δύο θέματα-οδοδείκτες, που

αντιλαμβάνεσαι ότι καθένας από εμάς πρέπει να γίνει και συγγρα­

θα σε κατευθύνουν στην πορεία προς τον εαυτό σου - ένα για κάθε

φέας, και σκηνοθέτης, και παραγωγός του έργου. Ιδού τώρα κάτι

εβδομάδα του χρόνου. Φυσικά μπορείς να ακολουθήσεις τον προ­

μαγικό που ανακάλυψα: Έχεις στη διάθεσή σου αόρατους συγγρα­

σωπικό ρυθμό σου ή να επιλέξεις εσύ ποια θέματα έχεις ανάγκη να

φείς, σκηνοθέτες και παραγωγούς για να σε βοηθήσουν, αν τους το

διαβάσεις.Τα κεφάλαια, ως προς το περιεχόμενο, έχουν οργανωθεί

επιτρέψεις.

έτσι ώστε να αρχίσεις με τις θεμελιώδεις φροντίδες του εαυτού σου

Εδώ όμως κρύβεται ένα μυστικό. Εσύ πρέπει να τους καλέσεις

(διαλογισμός, υγεία, ελεύθερος χρόνος), όπως και με τα πιο κοινά

για να σε βοηθήσουν στη συγγραφή του έργου της ζωής σου.

εμπόδια που παρουσιάζονται (απορρόφηση της ενέργειας από

Πρέπει να τους ακούσεις και να τους εμπιστευτείς ότι θα κάνουν

κάποιους ανθρώπους, αρνητική στάση ζωής). Ακολουθούν τα πιο

τη δουλειά τους σωστά. Από τότε που έμαθα να ζητάω βοήθεια,

συνηθισμένα πεδία των συγκρούσεων, όπως οι ανθρώπινες σχέ­

όχι μόνο έπαψα να νιώθω μοναξιά και απομόνωση, αλλά απέ­

σεις, τα χρήματα, η έλλειψη αυτοσεβασμού, το άγχος, η ζήλια και τα

κτησα επίγνωση της ταύτισής μου με το πνεύμα και, μέσω αυτού,

κατάλοιπα της παιδικής ηλικίας.

αντιλήφθηκα πώς να συνδέομαι με τους άλλους και με τον πυρήνα

Σταδιακά, όσο απελευθερώνεσαι από τον πόνο και τα βάσανα,

του εαυτού μου. Από τότε που επέτρεψα στον εαυτό μου να είμαι

μπορείς να προχωρήσεις στα κεφάλαια που αφορούν την αποδοχή

η μοναδική οντότητα που είμαι, άρχισα να ζω νιώθοντας αγάπη και

και την υποστήριξη του εαυτού σου. Μαθαίνεις να εμπιστεύεσαι τη

πληρότητα και ασφάλεια. Η ζωή μου έγινε πιο διασκεδαστική και

δημιουργικότητά σου, αφήνεις πίσω ό,τι δεν εξυπηρετεί πλέον τις

ευνοϊκή.

ανάγκες σου, μεταμορφώνεις το Εγώ σου σε σύμμαχο και κρατάς

Στο βιβλίο μου Ελευθερώστε την καρδιά σας γράφω πολλά για τα

την καρδιά σου ανοιχτή.Τέλος, υπάρχουν τα κεφάλαια για να διευ­

γεγονότα που καθόρισαν τη ζωή μου και για το πώς έμαθα να απο­

ρύνεις την αντίληψή σου και για να έρθεις σε επαφή με το ανώτερο

δέχομαι τον εαυτό μου. Μα μόνο όταν έστειλα αυτό το μήνυμα στον

πνεύμα που ζει μέσα σου.

κόσμο αντιλήφθηκα ότι όλοι, μηδενός εξαιρουμένου, γυρεύονν

Κάθε κεφάλαιο σου προσφέρει τη σοφία από την πνευματική

το ίδιο πράγμα: τη σύνδεση με τον εαυτό τους και με τους συναν­

αναζήτηση μιας ολόκληρη αυτή θα είναι η «μεγάλη σου

Σύντομα κατέληξα στο συμπέρασμα ότι η αληθινή αγάπη δεν

πρεμιέρα».

έχει εμφανιστεί μέχρι τώρα επειδή ήμουν αμφίθυμη. Όταν είδα

βαθύτερα μέσα μου, συνειδητοποίησα ότι αυτό που πραγματικά ήθελα ήταν να γνωρίσω τον εαυτό μου, να τον υπερασπιστώ, να

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

έρθω σε επαφή με την ψυχή μου, να βρω και να εκφράσω τον

1. Αποτύπωσε στο ημερολόγιό σου την ιδανική ζωή σε μια σχέση.

λόγο της ύπαρξής μου. Ήξερα ότι κάπου μέσα μου θα έβρισκα την

Πώς θα ήθελες να αισθάνεσαι; Με ποιους τρόπους να επικοινω­

ολοκλήρωση. Όχι σε κάποιον άλλον, αλλά σ' εμένα. Διοχετεύοντας

νείτε μεταξύ σας; Ποιες κοινές αξίες ελπίζεις να έχετε; Να είσαι

όλη την ενέργειά μου προς το εσωτερικό μου και βρίσκοντας τη

ξεκάθαρος στις απαντήσεις σου, να είσαι ανοιχτός και να μη

δύναμη να είμαι «ελεύθερη», βίωσα την πληρότητα, εκφράζοντας

συμβιβαστείς. Βεβαιώσου ότι δεν ψάχνεις αυτό που θέλουν οι

αυτό που ήθελα πραγματικά.

γονείς σου ούτε αυτό που υποδεικνύει η κοινωνία. Πρόκειται για

Καθένας από εμάς έχει το δικό του μονοπάτι που πρέπει να τιμή­

τη ζωή σου. Καθόρισε τα δικά σου θέλω.

σει, είτε ταξιδεύοντας μόνος είτε μαζί με τον σύντροφό του. Υπάρ­

2. Να φερθείς έξυπνα, όταν έρθει η ώρα να μοιραστείς την καρδιά

χουν πολλές μορφές σχέσεων και είναι πολύ σημαντικό να μην

σου. Γνώρισε καλά κάποιον πριν του αποκαλύψεις τον ευάλωτο

κατακρίνουμε κανενός είδους έκφραση αγάπης.

εαυτό σου. Πολύ συχνά βλέπουμε μόνο αυτά που θέλουμε να

Συχνά, όταν μια σχέση τελειώνει, εκλαμβάνουμε το τέλος

δούμε και αρνούμαστε να αντικρίσουμε το αληθινό πρό­

ως αποτυχία του εαυτού μας ή της αγάπης και, προκειμένου να

σωπο του άλλου. Να παρακολουθείς τα σημάδια, να είσαι σε

102

AGAPI STASSINOPOULOS ...................... ...........................................................................................-,.............................................. _,,................... ..

ετοιμότητα και το μυαλό σου να κόβει σαν ξυράφι. Απαιτείται χρόνος για να μπορέσεις να τον γνωρίσεις.

3. Σε καμία περίπτωση μην παντρευτείς (ούτε καν να βγεις ραντε­

~ 1 5.

βού) με κάποιον μάλλον κατάλληλο. Μη γνωρίσεις κάποιον και

~

το ΔΩΡΟ

πεις: «Προβλέπω τι άνθρωπος μπορεί να γίνει. Με τη βοήθειά

μου, θα γίνει αυτό που θέλω». Οι άνθρωποι είναι αυτοί που

ΤΗΣ ΟΙΚΕΙΟΤΗΤΑΣ

είναι. Η θεωρία ότι μπορείς να τους αλλάξεις είναι αυταπάτη.

Αγάπησε κάποιον γι' αυτό που είναι και, στην περίπτωση που τα

Μίλαν με τίτλο «The Person Υου Really Need to Marry». Η πορεία

va κάvεις τπv πρώτπ κίvnσn. Όχι με σκοπό vσ κερδίσεις κάτι. αλλά για va ανοίξεις τόv εαυτό σου πριv από τοv άλλον. va εκθέσεις τοv πραγματικό εαυτό σου πριv από τοv άλλον. Μόvο όταv είσαι εντελώς αυθεντικός. μπορεί va υπάρξει αλnθιvfι σχέσn και va

της και η αντίληψη που έχει για τον γάμο είναι ανεκτίμητα.

απελευθερωθεί π αλnθιvfι καλοσύvπ.

χαρίσματά του ανθίσουν ενώ είσαστε μαζί, νιώσε χαρούμενος αφού κατά ένα μέρος συντέλεσες κι εσύ σ' αυτό.

4. Παρακολούθησε την αγαπημένη μου εκπομπή της Τρέισι Μακ­

Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο παρά

Μαρκ Νέπο

Η οικειότητα είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας και στους άλλους, επίσης είναι αυτό που

οι περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν. Όλοι μας λαχταράμε να δεί­ ξουμε τον πραγματικό εαυτό μας και να μας αγαπήσουν γι' αυτό που ε{μαστε.

Η ζώή χωρίς την οικειότητα είναι άχρωμη. Όταν νιώθουμε οικειό­ τητα παίρνουμε στις χούφτες μας οτιδήποτε ανθρώπινο και ευά­ λωτο έχουμε και το εκθέτουμε. Καθώς ξεσκεπάζουμε τον εαυτό μας ανακαλύπτουμε πτυχές που δεν γνωρίζαμε ότι υπάρχουν. Αρχί­ ζουμε και καταλαβαίνουμε την ουσία του είναι μας, πέρα από την προσωπικότητα, τα συναισθήματα και τις σκέψεις. Γι' αυτό αρέσει στους ανθρώπους να ερωτεύονται. Μέσα στη «λάμψη» του έρωτα

βλέπεις την ομορφιά του εαυτού σου· η αγάπη ξυπνάει μέσα σου. Μπορεί να μην κρατήσει για πάντα αυτός ο έρωτας, αλλά πρέπει να συνεχίσεις να βάζεις σε λειτουργία την οικειότητα και μόνος σου χωρίς σύντροφο. Πριν νιώσεις οικειότητα με κάποιον άλλον, πρώτα πρέπει να εξοικειωθείς με τον εαυτό σου.

AGAPI STASSINOPOULOS

104 ...................................................................................................................................................................................................

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

105

Όσο διάστημα σπούδαζα πνευματική ψυχολογία στο Πανεπι­

οι άνθρωποι; Όλοι στην κυριολεξία. Ο καθένας σκέφτεται: Μακάρι

στήμιο της Σάντα Μόνικα, ο καταπιεσμένος πόνος μου άρχισε να

να υπήρχε έστω ένας άνθρωπος που θα μπορούσα να του μιλήσω

ανέρχεται στην επιφάνεια. Μια ημέρα, μετά το μάθημα, γύρισα

ειλικρινά, που θα μπορούσε να με καταλάβει πραγματικά, που θα

στο σπiτι και σκέφτηκα να κάνω ένα μπάνιο. Τότε, τις στιγμές της

ήταν καλός μαζί μου. Αυτό αναζητούν οι άνθρωποι, όταν ομολο­

χαλάρωσης, ο πόνος αναδύθηκε μέσα στο καυτό νερό, ήμουν σε

γούν την αλήθεια». Λοιπόν, πώς θα σου φαινόταν να γίνεις εσύ

θέση να επικοινωνήσω με μια πλευρά του εαυτού μου που για χρό­

αυτός ο άνθρωπος για κάποιον;

νια είχα αφήσει πληγωμένη και εγκαταλελειμμένη. Ήταν το μικρό

Συνήθως η μητέρα μου αυτό το αποκαλούσε «ανθρώπινη επι­

κορlτσι που ζούσε μέσα μου και κουβαλούσε έναν βουβό πόνο

κοινωνία» και είχε το χάρισμα να ξέρει πώς να το πετύχει. Πάντα

από τον χωρισμό των γονιών του. Άνοιξα την καρδιά μου σ' αυτή

έδειχνε την πλήρη προσοχή της σε όσους υπήρχαν γύρω της, έδινε

την πτυχή του εαυτού μου, στο κοριτσάκι, και άφησα ελεύθερα όλα

χώρο στους ανθρώπους για να ανοιχτούν και να νιώσουν ασφαλείς

τα συσσωρευμένα δάκρυα και τον πόνο του παρελθόντος. Ήταν

και πάντα μοιραζόταν τον αυθεντικό εαυτό της.

μια λυτρωτική, μια θεσπέσια στιγμή και ξεχείλιζα από στοργή και

Έβλεπα τη μητέρα μου να δημιουργεί δεσμούς με όλους. Με τον

ευγνωμοσύνη αγγίζοντας τον πυρήνα του εαυτού μου. Μέσα από

ταχυδρόμο, τον ταμία στο σουπερμάρκετ, τον οδηγό του ταξί και με

την μπανιέρα, έστειλα ένα μήνυμα στον μικρό εαυτό μου: «Μην

κάθε ανθρώπινο πλάσμα που έστελνε ο Θεός μπροστά της, άσχετα

ανησυχείς, κορίτσι μου. Εγώ είμαι εδώ». Άρχισα να νιώθω χαρού­

από την κοινωνική τάξη του, τη δουλειά του ή την οικονομική κατά­

μενη και ασφαλής.

στασή του. Δεν έχανε καμία στιγμή της ζωής της, αυτός ήταν ο στό­

Εκείνη την ώρα υποσχέθηκα στον εαυτό μου να μην τον αφήσω

χος της. Όταν λέγαμε στη μητέρα μου «Πρέπει να φύγουμε τώρα»,

ποτέ ξανά μόνο και ένιωσα να αναπτύσσεται ένας εσωτερικός

εκείνη σήκωνε το χέρι της και έλεγε «Λατρεία μου, μη με πιέζεις.

δεσμός μεταξύ μας. Έκανα δώρο στον εαυτό μου ένα δαχτυλίδι,

Ζω μια πολύτιμη στιγμή με αυτόν τον άνθρωπο. Μπορείς να φύγεις

που συμβόλιζε την επανασύνδεσή μας. Κάθε φορά που φορούσα

χωρίς εμένα». Το εννοούσε και γι' αυτόν τον λόγο έκανε όποιον

το δαχτυλίδι, φωτιζόμουν εσωτερικά. Μην αφήσεις καμία πλευρά

βρισκόταν κοντά της να νιώθει ότι έχει τεράστια αξία, μια και ήταν

του εαυτού σου παραμελημένη. Πάρε όσο χρόνο χρειάζεσαι για να

το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή της εκείνη τη στιγμή. Έτσι έχω

ανακαλύψεις και να αγκαλιάσεις τις εγκαταλελειμμένες πτυχές σου.

μάθει κι εγώ, σκοπός μου είναι να καλλιεργώ οικείες στιγμές με τους

Όταν θεμελιώσεις την προσωπική σου εξοικείωση και νιώσεις

συνανθρώπους μου.

ασφαλής με τον εαυτό σου, θα είναι πολύ ευκολότερο να εκφράσεις

Όταν ζούμε με οικειότητα, η καρδιά μας μαλακώνει και λύνονται

τον αυθεντικό εαυτό σου σε μια σχέση. Σίγουρα είναι πιο βολικό

οι κόμποι. Αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε την ανθρώπινη φύση

να δείχνουμε τη δύναμη και τη γενναιότητά μας στους άλλους.

μας, την αίσθηση της σύνδεσης και τη γλύκα. Συχνά βιώνουμε

Ωστόσο χρειάζεται κότσια για να ανοιχτείς και να βγάλεις προς τα

οικείες στιγμές με τα μωρά και τα παιδιά, επειδή είναι πιο ανοιχτά

έξω την ευάλωτη και πληγωμένη πλευρά σου. Όλοι έχουμε τέτοιες

και ακόμα δεν έχουν χτίσει φράχτες.

πλευρές. Και όλοι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα αφτιά της

αγάπης και την καρδιά για να αντιληφθούμε αυτές τις πλευρές.

Όπως λέει και η Ντόρις Λέσινγκ: «Τι είναι αυτό που θέλουν όλοι

Μέσα στους τρελούς ρυθμούς της ζωής, με χιλιάδες πράγματα

που πρέπει να γίνουν, και άλλα τόσα απρόοπτα που προκύπτουν, είναι σχεδόν αδύνατον να εστιάσουμε στην οικειότητα και στους

AGAPI STASSINOPOULOS

106

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

107

........ _.,_...,.............············-·····················-········"'''.................,,,_,,,........................................................................................

δεσμούς. Ποιος έχει χρόνο για να κάνει όλη αυτή τη διαδικασία;

υποστήριξης, πάρτε ένα κερί_ και δώστε το ο ένας στον άλλον.

Όλες οι υποχρεώσεις μας έχουν διαδοχικές θέσεις στην ημερήσια

Καθένας που κρατάει το κερί μοιράζεται τις βαθιές επιθυμίες,

διάταξη. Ωστόσο όλες οι δραστηριότητες και οι έγνοιες μπορούν

τις ευχές ή τις ανησυχίες του με τα μέλη της ομάδας, νιώθοντας

να μεταμορφωθούν σε μια στιγμή οικειότητας με έναν συνάν­

ασφάλεια και οικειότητα. Αν αποφασίσεις να καλέσεις τους

θρωπό μας. Ο χρόνος σταματά και ζούμε στο παρόν μαζί. Εκείνη

φίλους σου για φαγητό, καθίστε γύρω από το τραπέζι και μοιρα­

την αυθεντική στιγμή μια σπίθα γεννιέται και ο αληθινός εαυτός

στείτε τις εγκάρδιες στιγμές μεταξύ σας.Το κάνω συχνά με τους

μας φανερώνεται στον άλλον.

φίλους μου και όλοι νιώθουμε κερδισμένοι και ενωμένοι.

Για να χτίσεις την οικειότητα, δοκίμασε να ρωτήσεις το εξής: «Τι

3. Εξάσκησε την οικειότητα σε τυχαίες στιγμές: στον εργασιακό

σε βασανίζει στην καθημερινότητά σου;». Πάντα κάνω την αρχή και

χώρο με τους συναδέλφους σου, ενώ μαγειρεύεις με τα παιδιά

ανοίγω τον διάλογο λέγοντας στους άλλους για τις δικές μου μάχε~.

σου, στην καφετέρια με τον μπουφετζή, στο σουπερμάρκετ με

Το αποτέλεσμα είναι όλες αυτές οι καταπληκτικές συναντήσεις,

τον ταμία, με τη γιαγιά και τον παππού σου, όταν χρειάζονται

που μου μαθαίνουν την πραγματική υπόσταση του καθενός και όχι

βοήθεια. Όταν ρωτάς κάποιον «πώς είσαι;», να έχεις τη διά­

μόνο τι δουλειά κάνει.

θεση να ακούσεις την απάντηση που θα σου δώσει και να του

Οι καρδιές επικοινωνούν πολύ καλύτερα χωρίς τις λέξεις και,

δώσεις να καταλάβει ότι στ' αλήθεια ενδιαφέρεσαι· η οικειότητα

όταν επιτρέπουμε στον εαυτό μας να ενεργήσει με την καρδιά του,

δεν χωράει τυπικότητες. Να καταγράψεις στο ημερολόγιό σου

μπορούμε να αντιληφθούμε την καρδιά των συνανθρώπων μας.

αυτές τις στιγμές και να διαβάζεις συχνά τις σημειώσεις σου, για

Έτσι μια επιπλέον πλευρά του εαυτού μας τους γνωρίζει και τους

να θυμάσαι πόσο αποτελεσματική είναι η οικειότητα.

προσεγγίζει. Επικοινωνώντας με οικειότητα μας δίνεται η ευκαιρία

4.

Να επαναλαμβάνεις το παρακάτω θετικό συμπέρασμα όσο

να νιώσουμε τις ομοιότητες που έχουμε με τους άλλους και να αιχ­

συχνά το χρειάζεσαι: «Επιτρέπω στην οικειότητα να πάρει μέρος

μαλωτίσουμε τη γλύκα της ζωής.

στη ζωή μου με τους φίλους μου, με την οικογένειά μου, με τους

ανθρώπους που γνωρίζω και με τον εαυτό μου». ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

1. Βάλε στόχο να λειτουργείς με οικειότητα καθημερινά. Στην αρχή εξασκήσου με τον εαυτό σου, αφήνοντας τον εαυτό σου να είναι παρών τις στιγμές που νιώθεις ευάλωτος. Ενίσχυσε τον εαυτό σου με την αγάπη σου, τη συγχώρησή σου και τη συμπό­

νια σου. Σιγά σιγά προσπάθησε δίχως λόγια να δημιουργήσεις οικειότητα, με το αυθεντικό μοίρασμα του εαυτού σου και δίνο­ ντας χώρο στους άλλους για να κάνουν το ίδιο.

2. Κάλεσε μερικούς φίλους και δημιούργησε μια οικεία ατμό­ σφαιρα. Είτε κατά τη διάρκεια του φαγητού είτε σε μια ομάδα

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

-..-......................................................................................................................................................................

109

πρώτος. Αφού οι γονείς μου πέθαναν, με τρεισήμισι μήνες διαφορά,

~

16.

τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα για εμένα. Εκείνο το διάστημα

~

ζούσα μόνη μου στη Νέα Υόρκη, προωθούσα το πρώτο βιβλίο μου

ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΟΝΟ ΤΟΥ ΧΩΡΙΣΜΟΥ Ο άνθρωπος που έχει ανακαλύψει τn σπίθα μέσα του μπορεί να πιστέψει ότι όλοι έχουν αυτr'ι τn σπίθα. Θα πάρει καφό όμως για να το συvειδn­ τοποιr'ισουμε όλοι. Μα φαντάσου. όποιος ςέρει για τn δικr'ι του σπίθα να προσπαθούσε να έρθει σε επαφr'ι με τn σπίθα

nou έχει καθένας από τους

ανθρώπους που συναντάει. Μάκι Καβαμούρα

και συγχρόνως βίωνα έντονα την απώλεια, τη θλίψη και τον πόνο. Όπου κι αν πήγαινα ένιωθα ότι μου είχαν κοπεί και τα δύο χέρια. Το ίδιο διάστημα, μια φίλη μου ερωτεύτηκε τον άντρα των ονεί­ ρων της και πήραν την απόφαση να συγκατοικήσουν. Συχνά με

προσκαλούσαν στο σπίτι τους για φαγητό. Όμως μου ήταν πολύ δύσκολο να συνυπάρξω με τη λάμψη της καινούριας της αγάπης,

ενώ ήμουν βυθισμένη στο πένθος και στη δυστυχία μου. Για να πω την αλήθεια, δεν έβρισκα τρόπο να επικοινωνήσω. Ένιωθα χαρά για εκείνη, αλλά ο συγχρονισμός των δύο αυτών γεγονότων ήταν πολύ λάθος. Επομένως άρχισα να την αποφεύγω. Όποτε μου τηλε­ φωνούσε για να με ρωτήσει «Είσαι καλά; Μήπως έκανα κάτι και σε

στενοχώρησα;», της απαντούσα με ευγένεια «Είμαι εντάξει. Απλώς

Ποτέ δεν έχω γνωρίσει κάποιον που να μη δοκίμασε τη γεύση του

πενθώ».

χωρισμού: πληγωμένα αισθήματα, ανεκπλήρωτες επιθυμίες, παγω­

Απομακρύνθηκα από τη φίλη μου, και συναισθηματικά. Πο­

μένη επικοινωνία, αποξένωση, θυμός. Η αιτία που προκαλεί τον

νούσα και δεν μπορούσα να είμαι ο εαυτός μου κοντά της, γιατί

πόνο είναι απλή και συγκεκριμένη: κλείνουμε την παροχή της αγά­

ζούσαμε σε διαφορετικούς κόσμους. Κράτησα απόσταση μεταξύ

πης. Η αγάπη ρέει ελεύθερα, σαν το νερό. Όποτε διακόπτουμε τη

μας, επειδή δεν ήξερα τι άλλο να κάνω.

ροή της αγάπης προς τους άλλους, υποφέρουμε, γιατί η ροή στα­ ματάει και προς τον εαυτό μας.

Όταν οι γονείς μου χώρισαν, είδα ξεκάθαρα τον πόνο που επι­

κράτησε μόλις σταμάτησαν να μιλούν. Ο πατέρας μου κλείστηκε

Κάποια ημέρα, που ο δικός μου θρήνος στέρεψε και η σχέση της

φίλης μου πέρασε από τα πρώτα μέλια στην καθημερινότητα, ήταν φυσικά πολύ πιο εύκολο να έχουμε επαφές. Κοιτάζοντας μπροστά, η φιλία μας συνεχίστηκε.

εντελώς στον εαυτό του και έπαψε να μας εκφράζει την αγάπη του,

Ο μόνος τρόπος για να λιώσει ο πάγος είναι η συγχώρηση, από

κάτι που έγινε από όλους αντιληπτό. Ένιωσα σαν να κολυμπούσα

όποια πλευρά κι αν βρίσκεσαι. Αν θέλεις να γλιτώσεις από τον πόνο

μέσα σε μια ήρεμη λίμνη με ζεστό νερό, μια ηλιόλουστη ημέρα, και

του χωρισμού, πρέπει να έχεις τη θέληση να συγχωρείς ξανά και

ξαφνικά ο αέρας κρύωσε, όπως και το νερό. Η λίμνη άρχισε να πιά­

ξανά, μέχρι να απελευθερωθείς. Συγχώρησε τον εαυτό σου, το

νει πάγο. Ήμουν σίγουρη ότι κάτω από τον πάγο υπήρχε ακόμα το

άλλο πρόσωπο και την κατάσταση.

ζεστό νερό, αλλά δεν ήξερα πώς να βρεθώ εκεί.

Η συγχώρηση στην περίπτωση με τη φίλη μου έγινε με τα παρα­

Ζούσα μες στο κρύο και είχα παγώσει ολόκληρη. Κλείστηκα

κάτω λόγια: «Με συγχωρώ που κατηγόρησα τον εαυτό μου για τη

στον εαυτό μου, επειδή κάποιος άλλος είχε διαλέξει να κλειστεί

θλίψη και για τον πόνο που ένιωσε. Με συγχωρώ που θύμωσα με

AGAPI STASSINOPOULOS

110

....................................................-.. ,.........................................................................................

.

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

τον Θεό, επειδή έδωσε σ' εκείνη αυτό που ήθελε, ενώ πήρε τους δικούς μου αγαπημένους ανθρώπους. Με συγχωρώ που κατέκρινα

~

τον εαυτό μου, επειδή απομακρύνθηκα συναισθηματικά από τη

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ

φίλη μου. Μου δίνω την άδεια να νιώθω όπως νιώθω, και σε εκείνη επιτρέπω να νιώθει όπως νιώθει, και αφήνω τον χρόνο να μας γιατρέψει».

Αν κάποιος φίλος, συγγενής, συνάδελφος, ένας σημαντικός άνθρωπος ή ένας γνωστός σου είτε απομακρύνθηκε συναισθημα­ τικά είτε σου φέρθηκε ψυχρά, συγχώρησε εσένα για οποιαδήποτε κριτική άσκησες στον εαυτό σου. Για να περάσεις στην κατάσταση

της συγχώρησης, χρησιμοποίησε μια δήλωση όπως η παρακάτω: «Με συγχωρώ που κατέκρινα τον εαυτό μου, επειδή εκνευρί­

στηκε με αυτόν τον άνθρωπο που με απέρριψε. Με συγχωρώ που τον κατέκρινα επειδή είναι ό,τι είναι. Με συγχωρώ που δεν κατα­ λαβαίνω γιατί γίνεται όλο αυτό. Με συγχωρώ που ήθελα αυτό να

γίνει διαφορετικά. Με συγχωρώ που ανέλαβα το φταίξιμο σ' αυτή την κατάσταση. Με συγχωρώ που ένιωσα απογοητευμένος, επειδή

δεν κατάφερα να κάνω κάτι γι' αυτό. Επιτρέπω στον συγκεκριμένο άνθρωπο να ολοκληρώσει τη διαδικασία του και μου επιτρέπω να μείνω ανοιχτός έτσι κι αλλιώς και να διατηρήσω την αγάπη μου».

Πάντα βγαίνεις κερδισμένος όταν δείχνεις υπευθυνότητα στον εαυτό σου και δεν κατηγορείς τους άλλους για τη συμπεριφορά τους. Όσο δύσκολο και αν σου φαίνεται, στήριξε τον εαυτό σου

και αναρωτήσου: Τι πρέπει να κάνω για να απελευθερωθώ από την αυτοκριτική και από τα συναισθήματά μου, έτσι ώστε να βρεθώ πάλι σ' εκείνα τα ζεστά νερά;

Τα μεγαλύτερα δώρα που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου είναι να απελευθερωθείς από την αλυσίδα του χωρισμού και να επι­ τρέψεις στην αγάπη σου να συνεχίσει κανονικά τη ροή της. Αξίζει

κάθε προσπάθεια, για να επιστρέψεις στη θαλπωρή και στη ζεστα­ σιά της αγάπης σου.

111

.....................................................................................................................................................

Κάθισε σε ένα ήσυχο μέρος, όπου τίποτα δεν θα σε διακό­ ψει. Κάνε μια βαθιά εκπνοή. Κλείσε τα μάτια σου. Διώξε κάθε

ένταση, κάθε περιορισμό, οτιδήποτε σε κρατάει μακριά από τη δική σου αγάπη. Νιώσε την ύπαρξη της καρδιάς σου. Ρώτησε τον εαυτό σου αν υπάρχει κάτι που σε δυσαρε­

στεί, κάτι που σε απομακρύνει από έναν συνάνθρωπό σου. Κάποιου είδους παρεξήγηση; Πληγωμένα συναισθήματα; Κάποιο εμπόδιο;

Οποιαδήποτε

ανέκφραστη

αγανάκτηση

δημιουργεί

μπλοκάρισμα ανάμεσα σ' εσένα και στην καρδιά σου. Το μπλοκάρισμα αυτό δημιουργεί μια πίεση που επεμβαίνει στη φυσική ροή της ενέργειας και της καλοσύνης στη ζωή σου. Ό,τι κι αν είναι φέρ' το στη σκέψη σου και στην καρδιά σου αμέσως. Απλώς άφησέ το εκεί. Μπράβο. Όλοι κάνουμε

ό,τι μπορούμε για να αντιμετωπίσουμε τέτοιου είδους καταστάσεις.

Υπάρχει κάτι που πρέπει να συγχωρήσεις; Κάποια κρι­

τική απέναντι στον εαυτό σου; Κάποια κριτική απέναντι σε

κάποιον άλλον; Κάποια κριτική απέναντι σε μια κατάσταση; Κάτι που, αν το συγχωρήσεις, θα νιώσεις εσωτερικά ελεύθε­ ρος; Αν υπάρχει κάτι τέτοιο, θα επιτρέψεις σ' εσένα να συγ­ χωρήσεις την κριτική που άσκησες εναντίον του εαυτού σου και η οποία σε απομάκρυνε από την καρδιά σου; Άφησε τον εαυτό σου να το κάνει και να ξέρεις πως,

όταν η καρδιά σου μαλακώσει και ελευθερωθείς από την κριτική, ίσως συνεχίσει να μη σου αρέσει ο άνθρω­

πος που διαφώνησες, ίσως συνεχίσει να μη σου αρέσει η κατάσταση στην οποία βρέθηκες, ίσως δεν συμφωνή­ σεις ποτέ, όμως μπορείς να αισθανθείς αποδοχή και να

AGAPI STASSINOPOULOS

112

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ ..........................................................................................................................................................................................

113

επιτρέψεις τη ροή των συναισθημάτων σου. Έτσι μόνο θα

να μπει μέσα σου, μέχρι το βάθος της καρδιάς σου, να φέρει

ελευθερωθείς.

φως σε όλο σου το σώμα και νιώσε μια αίσθηση ισορροπίας

Νιώσε την καρδιά σου να μαλακώνει. Αν κρατάς θυμό για

και σύνδεσης.

έναν άνθρωπο, ψάξε και βρες μέσα σου ένα κομμάτι που

Όταν είσαι έτοιμος πάρε μια βαθιά αναπνοή, εισπνέο­

αισθάνεται συμπόνια. Συμπόνια για εσένα, συμπόνια για τον

ντας και εκπνέοντας με έναν ήχο «Αααχ». Άνοιξε τα χέρια

άλλον. Άνοιξε την καρδιά σου και ανακάλυψε το φως, δες

σου, πάρε όλη την καλοσύνη και αγκάλιασε τον εαυτό σου

αν μπορεί να σε πλημμυρίσει. Απελευθέρωσε την αίσθηση

με στοργή.

του χωρισμού που νιώθεις γι' αυτόν τον άνθρωπο. Στείλε ένα

Όταν είσαι έτοιμος, άνοιξε τα μάτια σου, πιες μια γουλιά

κύμα θετικής ενέργειας. Στείλε ένα κύμα φωτός. Αυτό θα σε

νερό, χαμογέλασε εσωτερικά και εξωτερικά, και παρατή­

απελευθερώσει από τον θυμό που αισθάνεσαι. Τι θα έλεγες

ρησε αν έχει γίνει κάποια αλλαγή μέσα σου, έτσι ώστε να

να στείλεις θετική ενέργεια κατευθείαν προς το πρόσωπο

βλέπεις τα πράγματα λίγο πιο φωτεινά.

αυτό; Έτσι θα οδηγηθείς στη χαρά, στο άνοιγμα της καρδιάς και στην αίσθηση της ομόνοιας. Ακόμη κι αν δεν αλλάξουν οι άνθρωποι, ακόμη κι αν δεν βελτιωθούν οι καταστάσεις, εσύ θα είσαι ελεύθερος, δίχως παρεμβολές στα συναισθήματά σου, και θα νιώθεις ειρήνη, ομόνοια και ηρεμία. Ζήτησε τώρα από τον ανώτερο εαυτό σου και από το

πνεύμα σου να επέμβουν και να σε βοηθήσουν με όποιον τρόπο τούς το ζητήσεις. Έτσι θα λύσεις το παρόν πρόβλημα

που σε οδήγησε σε αναστάτωση. Αρκεί να το πςφαδώσεις, για να νιώσεις ελεύθερος.

Μερικές υπέροχες δηλώσεις είναι οι εξής: «Παραδίδω αυτή την κατάσταση στο πνεύμα μου και νιώθω ελεύθε­

ροQ>. «Παραδίδω αυτό το πρόβλημα στο πνεύμα μου και

νιώθω ελεύθεροQ>. «Παραδίδω αυτό το απαιτητικό θέμα στο πνεύμα μου και νιώθω ελεύθεροQ>. Μου φαίνεται θαυμάσιο να γνωρίζεις ότι μπορείς να νιώσεις ελεύθερος από κάθε πιθανή ενόχληση, ότι έχεις κι άλλη επιλογή και ότι μπορείς να την καλλιεργήσεις. Ποτέ δεν ξέρεις, αφού νιώσεις ελεύθερος, οι άνθρωποι ίσως αλλά­ ξουν, οι καταστάσεις ίσως βελτιωθούν και τα προβλήματα

ίσως βρουν λύσεις και εξαφανιστούν. Άφησε την καλοσύνη

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

115

όλα; Ή νομίζει ότι τα ξέρει; Σημαίνει ότι αυτός καταδιώκεται από το Εγώ του. Μα, όσο πιο πολύ αντιλαμβάνεσαι τον εαυτό σου ως

~

17.

~

δημιουργό και όσο πιο πολύ εδραιωμένος βρίσκεσαι στην καρδιά

ΓΙΝΕ ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΣΟΥ

σου, τόσο θα μπορέσεις να απολαύσεις τα προνόμια που θα σου προσφέρουν οι υπηρεσίες του Εγώ σου.

Ως άνθρωπος που επιθυμεί να ζήσει ενεργά στον κόσμο αυτό,

πρέπει να χρησιμοποιήσεις το Εγώ σου. Διαφορετικά δεν θα βρεις τη δύναμη να καταφέρεις και πολλά. Το Εγώ μας είναι το κίνητρο:

Όσο χρnσιμοποιούμε σωστό το Εγώ μας. μπορούμε vσ το έχουμε υπό τn δούλεψfι μας. έχοντας επίγvωσn ότι σv του πσρσχωρfισουμε τnv ε(ουσία

θα μας καταστρέψει. Θα μας κόvει

va πιστέψουμε ότι εμείς είμαστε το

Εγώ. Θα μας αποπλαvfισει από αυτό που πραγματικό είμαστε - n Ψυχfι. Τζον-Ρότζερ Χίνκινς

μας βοηθά να πετύχουμε τους στόχους μας, να γυμναστούμε, να εργαστούμε σκληρά και να πραγματοποιήσουμε το ακατόρθωτο. Όλοι οι πρωταθλητές έχουν το Εγώ τους. Ο καλύτερος σύμμαχος

είναι το Εγώ σου, γιατί σε παρακινεί να προχωρήσεις, να δοκιμά­ σεις καινούρια πράγματα, να συνεχίσεις όταν αμφιβάλλεις· επίσης σε κάνει ατρόμητο στο κυνήγι των ονείρων σου. Από την άλλη μεριά, αν το Εγώ σου είναι αδύναμο, υποτιμάς τις ικανότητές σου,

Είναι κρίμα που το Εγώ μας μπορεί να συμπεριφερθεί τόσο άσχημα.

δεν μπορείς να ξεπεράσεις τα εμπόδια που σου παρουσιάζονται

Μερικοί πιστεύουν ότι αν συνεργάζεσαι με το Εγώ σου, σημαίνει

για να φτάσεις εκεί όπου θέλεις, αμφισβητείς τον εαυτό σου και τα

ότι είσαι απαιτητικός και εγωιστής. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα συμ­

παρατάς.

βεί μόνο αν αφήσεις το Εγώ σου να πάρει στα χέρια του το τιμόνι.

Το Εγώ σε κάνει να νιώθεις αξιόλογος και σίγουρος για τον

Χρειαζόμαστε το Εγώ, για να λειτουργεί στην επίγεια ζωή· είναι

εαυτό σου, να είσαι γενναίος και να τολμάς πράγματα που απαι­

η αίσθηση του εαυτού σου και ο τρόπος που συναναστρέφεσαι τον

τούν κουράγιο. Προκειμένου όμως να επιβιώσει, σε κατακρίνει και

έξω κόσμο. Αυτή είναι με απλά λόγια η αλήθεια. Όσο πιο υγιής είναι

σε καταδικάζει· όταν αισθάνεται κατωτερότητα, μπορεί να αγγίξει

η σχέση σου με το Εγώ σου και όσο περισσότερο το εκπαιδεύεις για

την υπερβολή, για να αντιστρέψει αυτό το αίσθημα σε ανωτερό­

να εξυπηρετεί τον ανώτερο εαυτό σου, τόσο πιο χειραγωγημένο θα

τητα. Είναι δική σου ευθύνη να εκπαιδεύσεις το Εγώ σου, να του

παραμένει και θα δουλεύει για το συμφέρον σου και όχι εναντίον

πεις: «Δεν είναι ανάγκη να είσαι πάντα ο πρώτος».

σου.

Είσαι ισχυρότερος, όταν φέρεσαι με κατανόηση και συμπόνια,

Φυσικά, υπάρχει περίπτωση το Εγώ σου να μπλοκάρει την πρόο­

όταν αναγνωρίζεις πως το Εγώ σου γίνεται ανταγωνιστικό χωρίς

δο της ζωής σου. Αν είσαι συνεχώς απασχολημένος με την υπερά­

λόγο. Ένα υγιές και εξελιγμένο Εγώ συνεργάζεται με τους ανθρώ­

σπιση της θέσης σου, αν θέλεις να έχεις πάντα δίκιο και αρνείσαι

πους με πνεύμα ομόνοιας και με σκοπό να τους ενθαρρύνει, για να

να δεχτείς το παραμικρό από τους άλλους ανθρώπους ή αν δεν

φανερώσουν τις δυνατότητές τους στο έπακρο.Στην καθημερινό­

διδάσκεσαι από τις νέες εμπειρίες, τότε το Εγώ σου μπορεί να σε

τητα, έχοντας συναίσθηση της σωστής χρήσης του Εγώ σου, ζεις με

καθηλώσει. Έχει τύχει ποτέ να γνωρίσεις κάποιον που τα «ξέρει»

περισσότερη ευτυχία και ευγνωμοσύνη.

AGAPI STASSINOPOULOS

116

1

117

Το Εγώ μπορεί να έχει δύο αρνητικές μορφές. Ένα ξιπασμένο

διορθώσω την πορεία'μου. Επίσης, αν μιλήσω με τη φωνή του Εγώ

Εγώ εμποδίζει την πρόοδο και σε πλημμυρίζει με ματαιοδοξία,

και ζητήσω εριστικά να περάσει το δικό μου, οι άλλοι θα κατεβά­

απληστία, απαιτήσε~ς, ζήλια, ανυπομονησία, θυμό και προκαλεί

σουν τα ρολά και θα περάσουν στην αντεπίθεση. Αντίθετα, όταν

λανθασμένη αίσθηση του εαυτού σου. Έχει την αξίωση να κάνεις

μιλάω μέσα από την καρδιά μου, οι άλλοι καταλαβαίνουν τις προθέ­

αυτό που θέλει( με όποιο κόστος, μέχρι και εις βάρος των άλλων.

σεις μου και εφαρμόζουν τις συμβουλές μου. Είναι πραγματικά μια

Να ένας σίγουρος τρόπος για να χάσεις τον εαυτό σου και να κατα­

τέχνη, μέσω της οποίας μαθαίνεις να επικοινωνείς με τους άλλους

λήξεις στην απόλυτη μιζέρια. Στο άλλο άκρο, ένα αποκαρδιωμένο

από τη θέση της καρδιάς και της σοφίας, και όχι της επίκρισης.

Εγώ επιτρέπει στους άλλους να εισχωρήσουν στον χώρο σου και

Θέλω να σε εμπνεύσω και να καταλάβεις πόσο υπέροχο εργαλείο

δεν σε αφήνει να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, τα δικαιώματά σου

είναι ο σωστός τρόπος διαχείρισης του Εγώ σου σε συνάρτηση με

και την αλήθεια. Μάθε ότι η ταπεινοφροσύνη και η εξυπηρετικό­

τους άλλους ανθρώπους και πόση βοήθεια μπορεί να σου προσφέ­

τητα δεν πηγάζουν από ένα αποκαρδιωμένο Εγώ· είναι αρετές της

ρει για την επίτευξη μιας ισορροπημένης καθημερινότητας.

ψυχής. Πρέπει να αντιληφθούμε τη διαφορά.

1:

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

.................................................................................................................................................................................................

Στην επαγγελματική ζωή σου, είτε εργάζεσαι σε μια επιχείρηση

είτε είσαι δάσκαλος είτε παρουσιαστής είτε ασχολείσαι με κάποιου είδους δημιουργική δουλειά, υπάρχει μια λεπτή ισορροπία ανά­

Όταν ήρθα αντιμέτωπη με το Εγώ μου, πήρα ένα από τα πιο ουσιώδη μαθήματα της ζωής μου. Σε μεγάλο βαθμό συντέλεσε η καριέρα μου στην υποκριτική τέχνη, στο Λος Άντζελες.

Είχα συμμετάσχει εθελοντικά στο θεατρικό έργο Ποτέ την

μεσα στις εκφάνσεις του Εγώ. Ας πούμε ότι είσαι ηθοποιός και πρό­

Κυριακή, μαζί με άλλους Ελληνοαμερικανούς ηθοποιούς. Ήμουν

κειται να περάσεις από οντισιόν για να πάρεις έναν ρόλο. Πρέπει να

πολύ ενθουσιασμένη που θα έπαιζα έπειτα από καιρό και έτσι δεν

εμφανιστείς με έναν αέρα αυτοπεποίθησης και με στόχο να κερ­

με πείραζε που δεν θα είχα οικονομικό όφελος.

δίσεις τον ρόλο. Βέβαια, δεν μπορείς να μπουκάρεις εκεί μέσα με

Η σκηνοθέτρια είχε αυτό που λέμε επιεικώς «προσωπικά

νταηλίκι και αλαζονεία, γιατί έτσι θα περιορίσεις τη δημιουργικό­

θέματα», ήταν καταπιεστική, ξεροκέφαλη και κάπως χαιρέκακη.

τητά σου. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που δίνεις συνέντευξη

Οι πρόβες γίνονταν λίγο έξω από το Λος Άντζελες και έπρεπε να

για μια θέση εργασίας: πρέπει να έχεις αρκετή αυτοπεποίθηση,

είμαστε όλοι εκεί κάποια συγκεκριμένη ώρα που η κίνηση στους

ώστε να δείξεις ότι είσαι ικανός και επαρκής, ενώ παράλληλα να

δρόμους ήταν αυξημένη. Μια που οι δικές μου σκηνές ξεκινούσαν

δείξεις ταπεινοφροσύνη για να τους εμπνεύσεις τη βεβαιότητα ότι

πολύ αργότερ~, όταν πια νύχτωνε, τη ρώτησα αν θα μπορούσα να

είσαι σε θέση να ακολουθήσεις τους κανόνες της δουλειάς και να

πηγαίνω με καθυστέρηση, για να γλιτώνω το μποτιλιάρισμα. Η σκη­

συνεργαστείς με τους άλλους.

νοθέτρια απάντησε: «Θέλω όλος ο θίασος, μηδενός εξαιρουμένου,

Εκτός αυτού, πρέπει το Εγώ να κατανοεί ουσιαστικά τους άλλους ανθρώπους και να μάθει πώς να ανταποκρίνεται στις περιστάσεις.

να βρίσκεται εδώ στις τέσσερις ακριβώς. Αν εσύ δεν μπορείς, περι­

μένει ουρά ηθοποιών που θα ήθελαν να παίξουν τον ρόλο σου και

Για παράδειγμα, κάποτε δέχτηκα αρνητικά σχόλια από κάποιον

θα αντικατασταθείς». Ένιωθα την παρόρμηση να της απαντήσω και

που μιλούσε μέσω του Εγώ του, αυτομάτως άρχισα να αμύνομαι,

να τη βάλω στη θέση της. Όμως φοβόμουν να το ρισκάρω για να

γιατί ένιωσα θιγμένη και προσβεβλημένη. Ωστόσο, αν πίσω από

μη με απολύσει, κι έτσι προτίμησα να σιωπήσω.

το σχόλιο υπάρχει αγάπη και ενδιαφέρον, θα το επιτρέψω και θα

Επί τέσσερις εβδομάδες, συνέβαιναν αλλεπάλληλα περιστατικά.

AGAPI STASSINOPOULOS

118 .............................................................................................................................................. ,... -......................... ..

. .

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

119

Κάθε βράδυ, μετά την παράσταση, μας υποχρέωνε να μαζέψουμε

ανθρώπους. Γι' αυτό επιλέγω να εμπιστευτώ την καρδιά μου, να την

τα σκηνικά και κάποιες φορές να καθαρίσουμε τις τουαλέτες - έξω

αφήσω να λάμψει με αυτό το φως δύναμης και να δω μπροστά μου

από τα συνηθισμένα καθήκοντα των ηθοποιών. Όσο καιρό έπαιζα

τη μαγευτική ικανότητά της να μεταμορφώνει όλες τις καταστάσεις

σε αυτό το έργο, πέρασα και από μια άλλη οντισιόν για τον ρόλο

και τις σχέσεις.

της οικονόμου στην κινηματογραφική ταινία Πέρα από τον Πικάσο με πρωταγωνιστή τον Άντονι Χόπκινς.

Το ανθρώπινο Εγώ πάντα θα δημιουργεί προβλήματα: εκδί­

κηση, τσακωμούς, ανταγωνιστικότητα, λογομαχίες, απογοήτευση

Μια ημέρα, λίγο πριν αρχίσει η παράσταση, έμαθα τα ευχάριστα

και ισχυρογνωμοσύνη. Φυσικά, πάντα είναι διαθέσιμη και η σοφία

νέα: πήρα τον ρόλο! Ήμουν εκστασιασμένη που μου δόθηκε μια

σου, εκτός από το Εγώ σου. Η συμβουλή μου, για κάποιον άνθρωπο

τέτοια ευκαιρία και γι' αυτό το βράδυ, που έπρεπε να καθαρίσουμε

που φέρεται επιθετικά, είναι να τον αφήσεις να χαράξει την πορεία

τα καθίσματα του θεάτρου, αποφάσισα να εκφράσω τη χαρά

του και να σκουντουφλήσει πάνω στο Εγώ του. Μην παγιδευτείς

μου και να το κάνω με την καρδιά μου. Καθώς καθάριζα, άρχισα

και αφήσεις οτιδήποτε ή οποιονδήποτε να κλείσει την πόρτα της

να κλαίω. Η καρδιά μου μαλάκωνε και το Εγώ μου έλιωνε. Όλος

καρδιάς σου προς την αγάπη. Στο κάτω κάτω όλοι θέλουν να τα

ο θυμός και η οργή μο~ προς τη σκηνοθέτρια μετατράπηκαν σε

καταφέρουν, αλλά μόνο κάποιοι ξέρουν πώς να φτάσουν εκεί. Σε

ευγνωμοσύνη.

όλους αξίζει να ζήσουν σε αυτόν τον αληθινό τόπο της αγάπης,

Τα δεσμά που είχαν τυλίξει το Εγώ μου γύρω από την καρδιά

εδραιωμένοι σε έναν υγιή και ισορροπημένο εαυτό.

μου λύθηκαν, και την άφησαν να χτυπά ελεύθερα. Το οξυγόνο επι­ τέλους ξαναγύρισε και άρχισα να νιώθω τη ροή της αγάπης και

της δημιουργικότητας να επανέρχεται. Η σκηνοθέτρια παρατή­

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

ρησε αυτή την αλλαγή και μου είπε απαλά: «Αγάπη, έκανες αρκετά

1.

γι' απόψε, πήγαινε έξω με τους φίλους σου».

Θυμήσου κάποια φορά που ήρθες αντιμέτωπος με το Εγώ ενός άλλου ανθρώπου. Να καταγράψεις το περιστατικό και να το

Δεν είναι αστείο; Όταν μαλάκωσα, μαλάκωσε κι εκείνη. Θυμάμαι

ξαναζήσεις. Τώρα βγες από τη δική σου θέση και, σαν παντο­

ότι το βράδυ οδήγησα προς το σπίτι μου νιώθοντας αγαλλίαση και

γνώστης, παρατήρησε την κατάσταση και προσπάθησε να δεις

ελευθερία.

τα πράγματα από τη δική του μεριά· να μπεις στη θέση του.

Να πώς χειρίζομαι το Εγώ μου, όταν χάνει την ισορροπία του

Έπειτα, συvχώρησε εσένα για κάθε είδους κριτική προς τον

δεν το κατακρίνω. Αναγνωρίζω τη διαφορά μεταξύ του Εγώ και

εαυτό σου, προς τον άλλον άνθρωπο και προς την κατάσταση.

της ανώτερης σοφίας μου. Συνειδητοποιώ ότι διατηρώ όλη μου τη

Νιώσε γαλήνη και ισορροπία. Ζήτησε από τη σοφία του ανώτε­

δύναμη απαγορεύοντας στο Εγώ μου να αναλάβει τα ηνία. Σε αυτή

ρου εαυτού σου να έρθει κοντά σου και να σε καθοδηγήσει, έτσι

τη θέση της αληθινής δύναμης, όχι της υποτιθέμενης, η αυτοπεποί­

ώστε να προχωρήσεις. Αν ποτέ διαπληκτιστείτε ξανά με αυτόν

θησή μου σηκώνει το ανάστημά της. Η αλήθεια βρίσκει τη φωνή

τον άνθρωπο, ζήτησε από τη σοφία του ανώτερου εαυτού σου

της και πλέον δεν έχουν χώρο τα «σωστό και λάθος» του Εγώ - δεν

να σε βοηθήσει για να συνεργαστείτε και να βρείτε τη χρυσή

νοιάζομαι ποιος θα είναι ο νικητής. Με ενδιαφέρει να επιστρέψω

στον ανυπόκριτο εαυτό μου και να έρθω σε επαφή με τους άλλους

τομή - μια μέση λύση.

2. Όταν ετοιμάζεσαι να κάνεις ένα νέο βήμα στη ζωή σου και

AGAPI STASSINOPOULOS

120

..__,..,""'f'l"-..

•••••••''"''''"''"'''"'''•••••••"'''"''"''"''''"''''''''"''••• ' ,,,, .... η,,..,.,,,0,,,,,, ..,,-,.,,,,0,•0'1.,.. ...'~, ,,,,.,..,.,,,.,.,...

Ho'"oooo,o•o"'' ι.~ο,ο,οοοοuοο,,

αισθάνεσαι αβεβαιότητα ή έξω από τα νερά σου, επειδή αμφι­ σβητείς τις δυνάμεις του εαυτού σου, συμβούλευσε το Εγώ σου και δώσ' του ώθηση. Γίνε ο υποστηρικτής του εαυτού σου και

πες: «Έχω μέσα μου όλα τα εφόδια που χρειάζομαι για να το κάνω. Έχω τη δύναμη και την ικανότητα να εκτελέσω αυτό το

~ 1 8.

Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΣΤΙΓΜΗ

νέο ξεκίνημα». Ύστερα προχώρησε μπροστά βαδίζοντας μέσα

ΓΙΑ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ

στη δύναμή σου με αυτοπεποίθηση. Μπορεί να αισθανθείς

περίεργα στην αρχή, αλλά συνέχισε να εξασκείσαι.Το κάνεις για εσένα και για κανέναν άλλον.Το Εγώ σου θα σου είναι ευγνώμον

για την ώθηση που του έδωσες. Αν δυσκολεύεσαι να προχωρή­

~

Ο φόβος κάνει το σπίτι να φαίνεται φτωχικό. Σου αςίζει να ζεις πλου­ σιοπάροχα. Χαφέζ

σεις μόνος σου, βρες έναν φίλο που θα σε στηρίξει και θα σε ενθαρρύνει. Γι' αυτό είναι οι φίλοι!

3. Διάλεξε έναν ήρωα από την Ιστορία, από μια ταινία, από ένα μυθιστόρημα ή από ένα θεατρικό έργο. Παρακολουθώντας την πορεία του, προσπάθησε να ξεχωρίσεις σε ποια κατηγορία ανή­

κει το Εγώ του. Να συμπεράνεις αν έχει ξιπασμένο ή αποκαρδιω­

Τον καιρό που σπούδαζα στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής

μένο Εγώ και να συναισθανθείς πόσο μεγάλη σημασία έχει το

Τέχνης του Λονδίνου, ένας δάσκαλος μας διηγήθηκε μια ιστορία

Εγώ στις μεταξύ μας σχέσεις και στη ζωή. Λόγου χάρη η Τζόι,

που θυμάμαι μέχρι σήμερα. Αφορά τον διάσημο και ευυπόλη­

την οποία ερμήνευσε η Τζένιφερ Λόρενς στην ομώνυμη ταινία,

πτο ηθοποιό σερ Ραλφ Ντέιβιντ Ρίτσαρντσον, σύγχρονο του σερ

έχει ένα πολύ δυνατό Εγώ και, παρ' όλες τις qντιξοότητες και

Λόρενς Ολίβιέ, τον οποίο ρώτησαν σε κάποια τηλεοπτική εκπομπή:

τα εμπόδια που μπλοκάρουν τον δρόμο της, η ιδιοσυγκρασία

«Ποια είναι η πιο αξιομνημόνευτη στιγμή από την αρχή της καριέ­

της τη βοηθάει να τα ξεπεράσει. Στο τέλος πετυχαίνει τον στόχο

ρας σας;».

της και διακρίνεται για την εφεύρεση ενός νέου προϊόντος στην

Εκείνος περιέγραψε το εξής περιστατικό:

αγορά! Ένα ακόμη παράδειγμα είναι η Έριν Μπρόκοβιτς, μια

Είχε αρχίσει_τις πρόβες για έναν μικρό θεατρικό ρόλο, αλλά ο

πασίγνωστη ηρωίδα που απέδωσε η Τζούλια Ρόμπερτς. Η Έριν χρησιμοποίησε το Εγώ της για να κινητοποιήσει τους ανθρώ­

σκηνοθέτης έδινε αντιφατικές οδηγίες στους ηθοποιούς, άλλαζε συνέχεια γνώμη και μπέρδευε την κατάσταση. Κάτω από αυτές τις

πους εναντίον μιας βιομηχανίας, που μόλυνε το περιβάλλον,

συνθήκες, έδωσε εντολή στον Ρίτσαρντσον να αποχωρήσει από τη

και για να νικήσει στον αγώνα της παρά τις δυσκολίες. Γνώρισε

δεξιά πλευρά της σκηνής τελειώνοντας την ατάκα του.Την επόμενη

πόσο δυνατός μπορείς να γίνεις αν εκπαιδεύσεις το Εγώ σου και

ημέρα αναθεώρησε την άποψή του και υπέδειξε στον ηθοποιό να

συνεργαστείς μαζί του. Όλα τα εμπόδια που παρουσιάζονται θα

αφήσει τη σκηνή φεύγοντας από τα αριστερά. Παρ' όλα αυτά, όταν

ξεπεραστούν.

ο Ρίτσαρντσον ακολούθησε τις εντολές του σκηνοθέτη, εκείνος τον

επέπληξε, και η ίδια αλλοφροσύνη επαναλήφθηκε αρκετές φορές.

AGAPI STASSINOPOULOS

122

123

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ .................................................................................................................................................................................................

Μια ημέρα ο σκηνοθέτης αναίρεσε για ακόμη μία φορά τα λόγια

Λος Άντζελες για να γράψω το δεύτερο βιβλίο μου..Εκεί, αναθέρ­

του και υπέδειξε στον Ρίτσαρντσον να φύγει από τα αριστερά και

μανα την παλιά φιλία μου με μια γυναίκα που εκείνη την περίοδο

όχι από τα δεξιά, που του είχε πει τελευταία. Ο Ρίτσαρντσον μου

ο γάμος της περνούσε κρίση. Αποφασίσαμε να στηρίξουμε η μία

είπε επί λέξει: «Κατευθύνθηκα από τη δεξιά έξοδο της σκηνής προς

την άλλη· εκείνη αντιμετώπιζε προσωπικές δυσκολίες, εγώ προ­

το καμαρίνι μου για να μαζέψω τα πράγματά μου και να γυρίσω στο

σπαθούσα να χτίσω μια καινούρια ζωή. Ήταν η κολλητή μου:

σπίτι μου. Έπειτα του έστειλα ένα μήνυμα που έγραφε:'Έκανα ακρι­

κάναμε γυμναστική, κουβεντιάζαμε, ανεβάζαμε η μία τη διάθεση

βώς τις κινήσεις που μου είπατε και με οδήγησαν στον δρόμο για το

της άλλης. Μα κάθε βδομάδα υπήρχε και μια έκρηξη στη σχέση

σπίτι μου. Δεν πρόκειται να επιστρέψω. Εύχομαι καλή επιτυχία στην

της και γινόμουν ακροάτρια στις ιερεμιάδες της. Συζητούσαμε τα

παραγωγή σας"».

ίδια προβλήματα, τα ίδια θέματα, ξανά και ξανά, χωρίς αποτέλε­

Λατρεύω αυτή την ιστορία. Με οδήγησε σε ένα συμπέρασμα

σμα. Προσπαθούσα να σταθώ σαν καλή φίλη, αλλά κάθε φορά που

για τον εαυτό μου ως μικρό κορίτσι και ως ηθοποιό. Πολύ συχνά

τηλεφωνούσε και μου έλεγε «Μπορούμε να μιλήσουμε μια στιγμή;

είχα την εντύπωση ότι πρέπει να ανέχεσαι την άσχημη συμπερι­

Θέλω να μοιραστώ μαζί σου αυτό που έγινε», άρχιζα να νιώθω αγα­

φορά των ανθρώπων. Ίσως νιώθεις κι εσύ ότι δεν έχεις δικαίωμα

νάκτηση. Μου έπαιρνε όλη μου την ενέργεια και μου ήταν αδύνα­

να ζητήσεις κάτι καλύτερο από αυτό που σου δίνουν. Αισθάνεσαι

τον να επικεντρωθώ στη δημιουργία και να γράψω το βιβλίο μου.

ευγνώμων για την ευκαιρία που σου παρουσιάστηκε και δέχεσαι

Πλέον, μου ήταν ανυπόφορο να ακούω τις μακροσκελείς διηγή­

κάθε προσβολή. Το εκλογικεύεις λέγοντας: «Είμαι καινούριος στη

σεις της και να αποδέχομαι τα αρνητικά συναισθήματά της. Τελικά

δουλειά, πρέπει να πληρώσω το τίμημα» ή «Αν παραιτηθώ, μπορεί

βρήκα το κουράγιο και της είπα: «Γλυκιά μου, ειλικρινά δεν μπορώ

να μη μου δοθεί άλλη ευκαιρία».

άλλο να ακούω τα ζητήματα που έχετε με τον άντρα σου. Ξέρω ότι

Στην εμπειρία που ανέφερα στο προηγούμενο κεφάλαιο με την

έχει γίνει κομμάτι της καθημερινότητάς σου, αφού δεν έχεις σκοπό

τυραννική σκηνοθέτρια, ήξερα ότι έχω κι άλλη επιλ9γή και μπορώ

ούτε να τον χωρίσεις, ούτε να κάνεις κάποια άλλη ενέργεια. Απλώς

να φύγω, αλλά δεν το έκανα επειδή ήθελα πραγματικά τον ρόλο.

εγώ αδυνατώ να συμμετέχω. Σ' αγαπώ, αλλά χρειάζομαι ένα διά­

Διάλεξα να μείνω και να την ανεχτώ. Ωστόσο είχα τη δυνατότητα

λειμμα. Θα σου στέλνω τις θετικές σκέψεις μου, θα προσεύχομαι

επιλογής. Πάντα υπάρχει κι άλλη επιλογή. Δεν σε υποχρεώνει κανέ­

για εσένα, αλλά θα κρατήσω μια απόσταση για να επικεντρωθώ

νας να είσαι το θύμα. Το κόλπο είναι να καταλαβαίνεις πότε είναι

στην πρόοδο το~ βιβλίου μου». Και τα εννοούσα όλα - ευχόμουν

η κατάλληλη στιγμή για να αποχωρήσεις.

μέσα από την καρδιά μου το καλύτερο για εκείνη.

Εμένα με βοήθησε μια φίλη να καταλαβαίνω την κατάλληλη

Όπως ήταν αναμενόμενο, εκείνη πληγώθηκε. Ήταν και για εμένα

στιγμή για αποχώρηση. Έχει τύχει ποτέ να νιώσεις ότι απομακρύνε­

δύσκολο όμως. Την είχα στενοχωρήσει, μου έλειπε, ήταν τρομα­

σαι από έναν φίλο, αλλά δεν ξέρεις πώς να δώσεις τέλος στη σχέση

κτικό. Όπως εγώ έπρεπε να αφοσιωθώ στο βιβλίο μου, έτσι και αυτή

σας; Με τους άντρες είναι ευκολότερο - υπάρχει ένα σενάριο χωρι­

όφειλε να συνεχίσει να διαχειρίζεται τα προβλήματα της σχέσης της

σμού. Πώς όμως διακόπτεις μια φιλία;

με αξιοπρέπεια. Από την ημέρα που διακόψαμε τη φιλία μας, εξοι­

Όλα ξεκίνησαν όταν αποφάσισα να φύγω από τη Νέα Υόρκη,

κονόμησα ελεύθερο χρόνο που τον αξιοποίησα δημιουργικά, και

όπου είχα ζήσει μόνη μου επί οκτώ χρόνια, και να επιστρέψω στο

έκανα καινούριες επαφές με θετικούς ανθρώπους. Με λίγα λόγια,

AGAPI STASSINOPOULOS

124

ΚΑΛΗΜΕΡΑ , ΧΑΡΑ

125

η σοφία μου λειτούργησε. Με καθοδήγησε να πάρω τη σωστή από­

Ανοίγει δρόμους για θαυμάσιες ευκαιρίες. ΣκέψΟυ ότι, όταν κάτι

φαση. Άφησα κατά μέρος τις κριτικές και ένιωσα ευγνωμοσύνη που

δεν λειτουργεί και φτάνει στο τέλος, ίσως είναι η αρχή για κάτι και­

αναγνώρισα την κατάλλη~η στιγμή για να αποχωρήσω.

νούριο και συναρπαστικό.

Σε μια σχέση -φιλική, ερωτική ή επαγγελματική- είναι σκληρό

Όπως στα θεατρικά έργα έτσι και στη ζωή, λες την τελευταία

να παραδεχτείς ότι ήρθε η ώρα να δώσεις τέλος. Από την άλλη,

ατάκα, αποχωρείς και ακολουθούν οι επόμενες σκηνές. Αυτό δεν

αισθάνεσαι ότι η σχέση σε στραγγίζει, σε κάνει να δυσανασχετείς

σημαίνει ότι η παράσταση τελειώνει. Συνεχίζεται και η υπόθεση

και σε απογοητεύει. Τότε έρχεται στο προσκήνιο ο φόβος. Φοβά­

εκτυλίσσεται. Αν η αποχώρηση καθυστερεί, η παρακάτω σκηνή δεν

σαι ότι βαδίζεις προς το άγνωστο, ότι τινάζεις στον αέρα τη μία και

μπορεί να ξεκινήσει. Όταν νιώσεις πως η στιγμή της αποχώρησης

μοναδική σου αγάπη ή τη φιλία ή τη δουλειά.

έφτασε, εμπιστεύσου τον εαυτό σου. Μη φοβάσαι το τέλος, αδειά­

Θυμάμαι τη μητέρα μου, όταν πια δεν άντεχε τις απιστίες, τα

ζει η σκηνή και κάτι νέο κάνει την εμφάνισή του.

ξεσπάσματα θυμού και την άτακτη ζωή του πατέρα μου. Μια ημέρα που το ποτήρι ξεχείλισε είπε: «Παίρνω τα παιδιά και φεύγω». Το έκανε, όσο βασανιστικό κι αν ήταν. Την εποχή εκείνη, στην Αθήνα,

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

οι γυναίκες δεν συνήθιζαν να παίρνουν διαζύγιο. Έπρεπε να υπο­

1. Ετοίμασε έναν κατάλογο με τις σχέσεις που έχεις στη ζωή σου.

μένουν. Χωρίς δουλειά, η μητέρα μου βασίστηκε στα χρήματα που

Προσπάθησε να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου. Θα μπορού­

έστελνε ο πατέρας μου και στην ευγενική βοήθεια που της προσέ­

σες να γράψεις για τις επαγγελματικές, ερωτικές, οικογενειακές,

φεραν τα αδέλφια της. Και τα κατάφερε! Ο πόνος ήταν αβάσταχτος

ιατρικές ή κοινωνικές σχέσεις. Σημείωσε όποιον ή ό,τι πιστεύεις

για τους γονείς μου, την αδελφή μου και για εμένα. Ωστόσο η μητέρα

πως πρέπει να βγει από τη ζωή σου. Ζήτησε βοήθεια και καθο­

μου ήξερε ότι εκείνη ήταν η στιγμή που έπρεπε να αποχωρήσει.

δήγηση από τον εαυτό σου. Όταν τολμήσεις να αντιμετωπίσεις

Τελικά άξιζε τον κόπο - η μητέρα μου διοχέτευ~ για καιρό όλη

την αλήθεια, θα γεμίσεις ενέργεια.

την ενέργειά της στην αρνητι~ή σχέση που είχε με τον πατέρα μου,

2. Αφού ξεκαθαρίσεις τα πρόσωπα ή τις καταστάσεις που θέλεις

ελπίζοντας ότι εκείνος θα αλλάξει, κι αυτό ήταν εις βάρος της υγείας

να βγάλεις από τη ζωή σου, σημείωσε πώς αισθάνεσαι γι' αυτή

και της ευτυχίας μας. Ήταν μια πράξη γεμάτη κουράγιο και πίστη.

τη σκέψη. Αν νιώθεις φόβο ή ανησυχία, μίλησε με τον εαυτό σου

Με την πάροδο των χρόνων έχω δει αμέτρητες γυναίκες να υπο­

ή με κάπ9ιον που εμπιστεύεσαι και που αναγνωρίζει την αξία

μένουν έναν πεθαμένο γάμο, μόνο και μόνο επειδή δειλιάζουν να

σου. Όταν πάρεις την απόφαση να αποχωρήσεις, θέσε ένα χρο­

αντιμετωπίσουν τη μοναξιά, τα σχόλια της κοινωνίας, την οικονο­

νοδιάγραμμα στον εαυτό σου. Με σταδιακά βήματα άρχισε να

μική ανασφάλεια και τις δυσκολίες στην ανατροφή των παιδιών. Με

απαγκιστρώνεις τον εαυτό σου - το σημαντικό είναι ότι αντιμε­

αποτέλεσμα να πληρώνει η καρδιά και όλο τους το είναι το βαρύ

τωπίζεις την ιδέα της αποχώρησης. Στήριξε τον εαυτό σου σε

τίμημα του φόβου τους.

αυτή τη διαδικασία.

Είναι μεγάλη η ταλαιπωρία που σου προκαλεί η αλλαγή. Η απο­

3. Γράψε στο ημερολόγιο πώς θα είναι η ζωή σου μετά την απο­

χώρηση είναι σκληρή, συμφωνώ -αισθάνεσαι ενδεής, αποπροσα­

χώρηση και όλες τις θετικές πλευρές που θα υπάρχουν - άφησε

νατολισμένος, ανασφαλής, παράξενος-, αλλά σου δίνει και δύναμη.

τη φαντασία σου να καλπάσει. Ζήσε υποθετικά στο μέλλον!

.. .

126

AGAPI STASSINOPOULOS . ........................................................................................................................................................... .

Προσπάθησε να σκεφτείς τον εαυτό σου στη νέα του ζωή, με περισσότερο χώρο, ανοιχτή διάθεση και ανθρώπους που σε αγαπούν και σε υποστηρίζουν. Ένας αποτελεσματικός τρόπος

_για να υλοποιήσεις τον στόχο σου είναι να αρχίσεις να παρι­ στάνεις ότι ήδη έχεις φτάσει εκεί όπου θέλεις. Παίξε αυτόν τον

ρόλο με όσο πιο πολλή αληθοφάνεια μπορείς, λες και ζεις την καινούρια σου ζωή.

~

19.

ΕΙΝΑΙ ΤΕΧΝΗ ΝΑ ΑΦΗΝΕΣΑΙ Παρατfιρnαε το σώμα αου που αναπνέει. Αναπνέει ακόμn κι όταν κοιμά­ σαι. κι όταν πια δεν έχεις auvaίaθnan των σκέψεων και του εαυτού αου. Άρα ποιος ορίζει τnv avanvofι; ΊλκιΛι

Εκείνο το πρωί ξύπνησα με υπερβολικό άγχος. Θα παρουσίαζα μόνη μου μια ωριαία εκπομπή για το κανάλι «PBS», με τίτλο «Συζη­ τήσεις με τις θεές». Το γύρισμα θα γινόταν σε εξωτερικό χώρο, στο Λος Άντζελες, μπροστά σε κοινό διακοσίων ατόμων. Δεν επρόκειτο για πρόβα τζενεράλε, ήταν μια ζωντανή παρουσίαση, την οποία θα μαγνητοσκοπούσαν τέσσερις κάμερες μπροστά στους θεατές, μέσα σε ένα σκηνικό που έμοιαζε με καταπράσινο και πανέμορφο

κήπο, κατάλληλο για να ζουν εκεί θεές. Κάποιοι ίσως έχετε ήδη καταλάβει π~ς σε περίπτωση ταραχής η αναπνοή είναι το πρώτο

πράγμα που επηρεάζεται. Δυσκολεύεσαι να πάρεις οξυγόνο και οι ανάσες γίνονται κοφτές.

Μία από τις καλύτερες φίλες μου, που διδάσκει τεχνικές συντο­ νισμού της αναπνοής στη Νέα Υόρκη, ήρθε αεροπορικώς στο Λος Άντζελες για να με βοηθήσει να ελέγξω την αναπνοή μου και να παρουσιάσω την εκπομπή με ηρεμία. Ξάπλωσα στο ειδικό κρεβάτι για το μασάζ και προσπαθούσα να χαλαρώσω τη γνάθο, το διά­ φραγμα, τους ώμους μου και να ελευθερωθώ από το σφίξιμο που

AGAPI STASSINOPOULOS

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ 129 _..... ...................................................................................................................................................................................... .

ένιωθα στην αναπνοή μου.Τότε εκείνη μου είπε τις μαγικές λέξεις:

έμαθα να αφήνομαι. Έμαθα να δημιουργώ μια απόσταση μεταξύ

«Καλή μου, γιατί δεν αφήνεις τον εαυτό σου να αναπνεύσει;».

των συναισθημάτων και των πράξεών μου. Υπάρχει ένα μέρος του

128

,

Ξαφνικά συνέβη κάτι απροσδόκητο. Αφέθηκα. Μέσα σε μια

εαυτού μας που ορίζει την αναπνοή μας και την προσφέρει απλό­

στιγμή. Η ένταση που υπήρχε μέσα μου -η ανησυχία μου για το

χερα σ' εμάς. Όταν επιτύχουμε την επαφή μαζί του, μας οδηγεί στον

αποτέλεσμα της εκπομπής- μαλάκωσε. Το ίδιο λεπτό συνειδητο­

δρόμο της αγάπης.

ποίησα ότι το μόνο που χρειάστηκε να κάνω ήταν να αφήσω τον

Μάθαμε να ανταποκρινόμαστε στις απαιτήσεις της καθημε­

εαυτό μου μόνο του να αναπνεύσει, να αφήσω τη ροή της ανα-

ρινότητας με επιθετικότητα και δίνοντας μάχες - πάντα βάζουμε

πνοής να κυλήσει όπως εκείνη ξέρει. Ένιωσα απόλυτα συντονι-

τη μία δουλειά μετά την άλλη. Αν δοκιμάσεις να επιβραδύνεις την

σμένη με την αναπνοή μου, χωρίς να τη σκέφτομαι καθόλου. Με

αναπνοή σου, μεταφέρεις στο μυαλό σου το μήνυμα ότι δεν υπάρ­

είχε κυριεύσει μια απίστευτη αίσθηση γαλήνης. Χαλαρώνοντας

χει κίνδυνος και ότι όλα είναι εντάξει. Η αναπνοή δεν ανησυχεί από

την αναπνοή μου, άφησα χώρο στο πνεύμα μου να ενεργοποιη­

μόνη της, αν εσύ δεν την ταράξεις. Αν μεταδώσεις την ανησυχία

θεί. Ζει μέσα μας κάτι μεγαλύτερο από εμάς που κρύβεται στην

σου στην αναπνοή, σφίγγεται, γίνεται ρηχή και αρχίζει να σε κατα­

αναπνοή μας.

κλύζει το άγχος.

Όπως εξηγεί ο Τζελαλεντίν Ρουμί: «Υπάρχει ένας τρόπος ανα­

Μια καλή ιδέα είναι να παρατηρείς τον εαυτό σου κατά τη διάρ­

πνοής που μοιάζει με όνειδος και με πνιγμό, υπάρχει όμως και ένας

κεια της ημέρας. Αν βιάζεσαι να μεταβείς από το ένα πράγμα στο

άλλος τρόπος, η αναπνοή της αγάπης που σου επιτρέπει να ελευ­

άλλο, πάρε μερικές αργές και βαθιές αναπνοές. Θα σε βοηθήσουν

θερωθείς στο έπακρον».

να ηρεμήσεις, να χαλαρώσεις και να φέρεις εις πέρας τις υποχρεώ­

Όταν έφτασα στο σκηνικό της εκπομπής, είχα την αίσθηση

σεις σου.

ότι ακολουθώ τον κυματισμό της αναπνοής μου ανεξάρτητα

Για να τα καταφέρεις, χρειάζεται εξάσκηση· είναι όπως όταν χτί­

από ό,τι έκανα. Όλα μέσα μου ήταν ελεύθερα και χαλαρά. Σε

ζεις το μυϊκό σύστημά σου. Μπορείς να εξασκηθείς: ενώ περπατάς,

λίγη ώρα έφτασε ο κόσμος και ήμαστε έτοιμοι να ξεκινήσουμε

ενώ ψωνίζεις, σε μια συνάντηση, στο λεωφορείο, όταν στέλνεις

το γύρισμα. Κατάφερα να παραμείνω συντονισμένη στο κύμα

μηνύματα από τον υπολογιστή σου - καινούρια μονοπάτια αρχί­

της αναπνοής μου. Ένιωθα χαρά και ανυπομονησία, αλλά ήμουν

ζουν να χαράζονται μέσα σου και μια αίσθηση ηρεμίας και σύνδε­

ήρεμη. Με την έναρξη της εκπομπής, ένιωσα ότι το κοινό, το

σης με τον εαυτό σου δημιουργείται.

κινηματογραφικό συνεργείο και εγώ αλληλεπιδρούσαμε θετικά.

Προσωπικά, όποτε εστιάζω την προσοχή μου και εξασκώ αυτό

Ένα υπέροχο πράγμα είχε συμβεί. Τα πνεύματα όλων μας συνυ­

το ισχυρό δώρο που είναι ενσωματωμένο με την αναπνοή μου,

πήρχαν αρμονικά. Και αυτό συνεχίστηκε μέχρι το τέλος της

αισθάνομαι μια απερίγραπτη ελευθερία. Παρόλο που τα συναισθή­

εκπομπής.

ματα και οι σκέψεις μάς καθηλώνουν, η αναπνοή μάς απελευθε­

Όπως παρατηρεί και ο Τζον Κολτρέιν: «Ο Θεός αναπνέει μέσα

από εμάς ολοκληρωτικά ... τόσο αβρά που δεν το νιώθουμε ... όμως βρίσκεται παντού». Εκείνη την ημέρα έζησα μια μεταμόρφωση του εαυτού μου και

ρώνει. Άρα, αν στραφούμε στη δύναμη της αναπνοής μας, ζούμε ελεύθεροι.

AGAPI STASSINOPOULOS

130

131 ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ -..,....................................................................................................................................................................................... .

Αν φοβάσαι για το μέλλον, για τον τρόπο με τον οποίο θα αντεπεξέλθεις στις οικονομικές υποχρεώσεις, για τα παιδιά

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ

σου και τους γονείς σου, παρατήρησε τον φόβο και αφέ­

Πάρε μια βαθιά αναπνοή και χαλάρωσε. Συνέχισε να ανα­

σου. Μην κρίνεις τον εαυτό σου. Εξακολούθησε να παρατη­

πνέεις και άφησε την καρδιά σου να χαλαρώσει. Χάρισε

ρείς τις διαφορετικές πτυχές της ζωής σου, τις σκέψεις και

στον εαυτό σου λίγο χρόνο χωρίς περισπασμούς. Καθώς

τα συναισθήματά που διατρέχουν την καρδιά και το μυαλό

εισπνέεις, προσπάθησε να νιώσεις ότι αφήνεσαι

και

σου. Άφησε τον παρατηρητή να βρίσκεται σε εγρήγορση.

εκπνέοντας διώξε από μέσα σου όλη την ένταση, την ανη­

Φαντάσου ότι είναι μια προέκταση του εαυτού σου. Δεν

συχία και το σφίξιμο με έναν βαθύ αναστεναγμό. Πάρε

πειράζει που νιώθεις όλα αυτά τα συναισθήματα, αλλά να

μερικές αναπνοές και παρατήρησε το ανεβοκατέβασμα

ξέρεις ότι είσαι κάτι ανώτερο από αυτά. Ενώ παρατηρείς

της αναπνοής σου. Ρώτησε τον εαυτό σου: «Ποιος με κάνει

τις καταστάσεις της ζωής σου, εντόπισε ποιες δυνατότητες

να αναπνέω;».

σου παρέχονται για ελευθερία, ευτυχία, χαλάρωση, εμπι­

Κλείσε σφιχτά τη δεξιά γροθιά σου. Αποστασιοποιήσου

στοσύνη, ηρεμία, χαρά· επίσης εντόπισε και την αίσθηση

και απλώς παρατήρησε τη σφιχτή γροθιά σου. Σκέψου ότι

της ταύτισης με τον εαυτό σου. Άρχισε να νιώθεις άνετα με

υπάρχουν δύο μέρη του εαυτού σου.Το ένα κρατάει τη γρο­

τον εαυτό σου.

θιά σου σφιγμένη και το άλλο την παρατηρεί. Είναι ο παρα­

Μην εμποδίζεις αυτή τη δύναμη που έχεις μέσα σου

τηρητής που υπάρχει μέσα σου. Στη συνέχεια άνοιξε το χέρι

και η οποία σε ωθεί να αναπνεύσεις. Άφησε τον εαυτό σου

σου χαλαρώνοντας τη γροθιά σου. Να επαναλάβεις την

να αναπνεύσει βαθιά και να γεμίσει τα πνευμόνια σου, το

ίδια διαδικασία με το αριστερό χέρι: σφίξε, παρατήρησε και

μυαλό σου και την καρδιά σου με ευγνωμοσύνη γι' αυτό

χαλάρωσε.

το θείο δώρο. Μείνε έτσι για μερικά λεπτά. Δεν είναι απί­

Αναζήτησε νοητά τις πτυχές της ζωής σου που σε

στευτο που μπορείς να αναπνεύσεις ελεύθερα; Όπως λέει

κάνουν να νιώθεις σαν μια σφιχτή γροθιά. Ποιες στιγμές

και ο Καμπίρ: «Άραγε τι είναι ο Θεός; Είναι η ανάσα στην

πιέζεσαι, ανησυχείς, χάνεσαι από τον εαυτό σου και το

ανάσα σου».

Όταν νιώσεις έτοιμος, άνοιξε αργά αργά τα μάτια σου,

σώμα σου αρχίζει να σφίγγεται; Ταξίδεψε με τη σκέψη σου σ' αυτές τις στιγμές. Παρατήρησέ τες. Να αναπνέεις καθώς

·

τίναξε τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών σου, τέντωσε

παρατηρείς και έπειτα να χαλαρώνεις τον εαυτό σου μέσα

τον λαιμό σου και πιες μια γουλιά νερό για να επαναφέ­

σ' αυτές τις στιγμές με μια εκπνοή. Συνέχισε να παρατηρείς

ρεις τον εαυτό σου. Μετά ρίξε μια ματιά γύρω σου έχοντας

τα ποικίλα συναισθήματα που βιώνεις στη ζωή σου. Αν είσαι

μια νέα αίσθηση. Την αίσθηση που αποκτάς όταν γίνεσαι

λυπημένος, παρατήρησε τον εαυτό σου που λυπάται. Μην

ο παρατηρητής της ζωής σου. Νιώσε την ευτυχία που έχεις

τον κρίνεις. Κάνε το ίδιο αν αισθάνεσαι άγχος, ενοχή, θυμό

μέσα σου και άφησε τον παρατηρητή να σου αποκαλύψει τις

ή μοναξιά. Πάλι χωρίς να κρίνεις τον εαυτό σου. Κράτησε

δυνατότητες που υπάρχουν στη ζωή σου. Χαμογέλασε εσω­

την αναπνοή σου σταθερή μέσα σ' αυτά τα συναισθήμ9τα.

τερικά και εξωτερικά. Πάρε μια εισπνοή και, καθώς εκπνέεις,

11

AGAPI STASSINOPOULOS ...................................................... ,...................,,.,............................................................................. ,-, .................................. 132

11

σκέψου το εξής: «Η ζωή είναι υπέροχη, αφού είμαι ζωντα­ νόQ>. Κράτησε αυτή την αισιόδοξη στάση προς τη ζωή και

να θυμάσαι ότι μέσω της αναπνοής και της παρατήρησης

~

20.

φτάνεις στην ελευθερία.

~

ΑΚΟΥΣΕ ΚΑΙ ΥΠΑΚΟΥΣΕ

Ρωτάω τους ανθρώπους να μου πουν ποιο συναίσθημα θέλουν να βιώσουν στη ζωή τους περισσότερο από όλα και συχνά εκείνοι

απαντούν: «Θα ήθελα να αισθανθώ ασφάλεια σ' αυτόν τον κόσμο». Με τον καιρό ανακάλυψα ότι το βαθύ αίσθημα της ασφάλειας πηγάζει από την εμπιστοσύνη που έχεις στον εαυτό σου, αλλά και ότι ο μόνος τρόπος για να εμπιστευτείς τον εαυτό σου είναι να

μάθεις να ακούς τη φωνή που σε καθοδηγεί και να ακολουθείς τις εντολές που σου δίνει. Πιστεύω όη όλοι έχουμε μέσα μας μια πυξίδα που ξέρει τη σωστή κατεύθυνση στη ζωή μας ανά πάσα στιγμή. Αν καταφέρεις

να συντονιστείς με την πυξίδα σου, η καθοδήγηση και η σοφία θα γ(νουν δεύτερη φύση σου. Πρώτα όμως πρέπει να δώσεις την άδεια

στον εαυτό σου να χρησιμοποιήσει την πυξίδα. Θα σου αφηγηθώ μια ιστορία για να καταλάβεις τι γίνεται όταν αγνοούμε την εσωτερική καθοδήγηση. Μια φορά βρισκόμουν σε μια εκδήλωση όπου έπρεπε να μιλήσω σε πολυπληθές ακροατή­ ριο, να υπογράψω βιβλία και να έρθω σε προσωπική επαφή με

AGAPI STASSINOPOULOS

134

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

135 ___...................................................................................................................................................................................... .

πολλούς ανθρώπους. Όταν ξεμπέρδεψα, μια φίλη μού πρότεινε

με φίλους, περισσότερες επαγγελματικές ευθύνες, φιλανθρωπικές

να πάμε να αγοράσουμε παπούτσια παρέα. Η εσωτερική πυξίδα

πράξεις, υποχρεώσεις που αφορούν το έτερον ήμισυ είτε οτιδή­

μου μου έδειχνε τον δρόμο της επιστροφής στο σπίτι μου· ήμουν

ποτε άλλο. Αν θέλεις να τιμήσεις τον εαυτό σου, πρέπει να βάζεις

πτώμα και το μόνο που ήθελα ήταν να ξεκουραστώ. Μα απολαμ­

τα όριά σου όταν χρειάζεται. Η ζωή είναι πολύ πιο διασκεδαστική,

βάνω τόσο τα ψώνια με τη φίλη μου και ούτως ή άλλως χρειαζό­

όταν ασχολείσαι με πράγματα που σε ενδιαφέρουν πραγματικά.

μουν κι εγώ ένα ζευγάρι αναπαυτικά παπούτσια. Έτσι δέχτηκα

Να θυμάσαι ότι είναι πιο εύκολο να ακούσεις την εσωτερική

την πρόσκλησή της και αγόρασα ένα καταπληκτικό ζευγάρι φλατ

φωνή σου, όταν δεν υπάρχουν οι παρεμβολές από τα «πρέπει»

παπούτσια. Βγαίνοντας από το μαγαζί, κοίταζα το κινητό μου για να

των σχέσεων, της δουλειάς, των πληρωμών και γενικά της ζωής. Το

καλέσω ένα ραδιοταξί και δεν πρόσεξα το εξόγκωμα στο πεζοδρό­

εσωτερικό σύστημα πλοήγησης δεν φωνάζει, μάλλον ψιθυρίζει θα

μιο. Ακαριαία, έπεσα με τα μούτρα, χτύπησα στον αστράγαλό μου

tλεγα, αλλά μας δίνει ακριβείς οδηγίες και γι' αυτό είναι σημαντικό

και η τσάντα μου και η σακούλα με τα ολοκαίνουρια παπούτσια

να είμαστε συντονισμένοι και να ακούμε τις συμβουλές του. Από

πετάχτηκαν στον δρόμο. Έβαλα τα κλάματα. Ευτυχώς η φίλη μου

τότε που έμαθα να υπολογίζω την εσωτερική φωνή σε διάφορες

και οι περαστικοί ήταν πολύ ευγενικοί και με βοήθησαν να επιβιβα­

καταστάσεις, βιώνω μια μοναδική εμπειρία. Ειδικά όταν χρειάζεται

στώ στο ταξί που είχε έρθει και με περίμενε.

να φροντίσω τον εαυτό μου και να μην το παρακάνω με τις υπο­

Παρ' όλα αυτά, πήρα το μάθημά μου. Είχα παρακούσει την εσω­

χρεώσεις μου. Βρίσκεσαι σε τρομερά δύσκολη θέση, γιατί όταν

τερική καθοδήγηση. Την επόμενη φορά το σώμα μου θα θυμάται

κάποιος σου ζητάει βοήθεια αγγίζει τις χορδές της καρδιάς σου.

την τούμπα, τον πόνο και το στραμπούληγμα του αστραγάλου μου.

Ακόμη και τότε, δώσε στον εαυτό σου χρόνο πριν δεσμευτείς και

Ήμουν κουρασμένη και δεν το έλαβα υπόψη μου. Ακόμη κι αν μια

απάντησε «Άφησέ με να το σκεφτώ» ή «Να το ξανασυζητήσουμε σε

επιλογή είναι φαινομενικά λογική -να βγεις έξω με έναν φίλο ή να

λ(γες ημέρες, για να τσεκάρω το πρόγραμμά μου;». Να βεβαιωθείς

μείνεις στο σπίτι- πρέπει να ακούσεις αυτό που θα σου πει η φωνή

καλά πριν δώσεις μια θετική απάντηση.

μέσα σου. Καθημερινά μάς δίνονται εκατοντάδες ευκαιρίες για να ακούσουμε τη φωνή.

Ας υποθέσουμε ότι μια φιλική παρέα σχεδιάζει ένα δείπνο αρκε­

τούς μήνες νωρίτερα και όλοι οι ενδιαφερόμενοι συμφωνούν, αλλά

Όλοι αναγκαζόμαστε να κάνουμε πράγματα με το ζόρι. Μας

η φωνούλα μέσα σου σου λέει ότι εκείνο το διάστημα ίσως δεν

παρασέρνει ο φόβος να μην αποτύχουμε και να μη στενοχωρή­

μπορέσεις να παραστείς. Μην ξεχνάς ότι έχεις την επιλογή να πεις:

σουμε τους άλλους. Προγραμματίζουμε σε ποιες εκδηλώσεις θα

«Δεν είμαι σίγουρος για το πρόγραμμά μου, γι' αυτό ας το κανο­

παρευρεθούμε και αποδεχόμαστε προσκλήσεις για φαγητό έναν

νίσουμε προσωρινά, αλλά θα σας δώσω την οριστική απάντηση

μήνα πριν, χωρίς να έχουμε ιδέα πώς θα νιώθουμε εκείνη την

όταν πλησιάσει ο καιρός». Άφησε το περιθώριο στον εαυτό σου να

ημέρα. Η κατάληξη είναι να γεμίζουμε αγανάκτηση. Γι' αυτό πρέπει

μη δεσμευτεί για κάτι που ίσως χρειαστεί να ακυρώσεις μετά. Εξά­

να επιτρέψεις στον εαυτό σου να σκέφτεται καλά πριν αποφασίσει

σκησε τη σοφία σου να βλέπει μερικά βήματα μπροστά και προ­

κάτι και να μη βιάζεται να απαντήσει στις προσκλήσεις που δέχεται.

σπάθησε να είσαι ειλικρινής με τον εαυτό σου. Κανένας δεν θέλει

Πάρε τον χρόνο σου και εξέτασε προσεκτικά το ενδεχόμενο της

να απογοητεύει τους άλλους και να ματαιώνει σχέδια και ραντεβού

συμμετοχής σου σε αυτό που προέκυψε. Είτε είναι συγκέντρωση

που έκλεισε, αλλά συχνά είναι λεπτές οι ισορροπίες προκειμένου

AGAPI STASSINOPOULOS ..................................................................................................................................................................................................... 136

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ w.,ι.....................................................................................................................................................

να είμαστε ειλικρινείς με τη δυνατότητά μας να αντεπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας. Να ξέρεις ότι η σημαντικότερη αρετή είναι να είμαστε αληθινοί με τον εαυτό μας. Από εκεί ξεκινάει η εμπιστο­ σύνη και χτίζεται η αυτοπεποίθηση.

Όλα αυτά έχουν άμεσο αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας. Όταν έχουμε αυτοπεποίθηση, εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και

δίνουμε προτεραιότητα στη φροντίδα του, μειώνεται η ταραχή, ζούμε πιο γαλήνια και πιο επικεντρωμένοι σε ό,τι κάνουμε. Είναι ξεκάθαρο τι θέλουμε και τι όχι. Προσωπικά προσπαθώ να εξασκώ αυτή τη συναίσθηση κάθε ημέρα και παίρνω τον χρόνο μου για να αποφασίσω τι θα κάνω στα σοβαρά ή στα ασήμαντα ζητήματα.

Πολύ συχνά θέτω στον εαυτό μου την εξής βασική ερώτηση: «Πώς σου φαίνεται αυτή η δέσμευση; Τι θα ήθελες να κάνω για να σε υποστηρίξω;».

συμβουλεύει για τα θέματα της ζωής μας, για τις ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται, για τους τρόπους με τους οποίους θα αντιμετωπίσουμε τις καταστάσεις, για την αναγκαιότητα να ξεκουραστούμε, για τους τρόπους με τους οποίους θα πούμε

είτε «ναι» είτε «όχι», αλλά θα μας υποδείξει και σε ποιες περι­ στάσεις δεν χρειάζεται να πούμε τίποτα. Παρ' όλα αυτά, συχνά αγνοούμε ή παραβιάζουμε τις συμ­ βουλές της εσωτερικής καθοδήγησης, επειδή προτιμάμε να ευχαριστήσουμε τους συνανθρώπους μας και επειδή νιώ­ θουμε ότι δεν έχουμε το δικαίωμα της γνώμης μας. Γι' αυτό μέσα από τον παρακάτω διαλογισμό, θέλω να σου δείξω

πώς να τιμάς τη δική σου εσωτερική καθοδήγηση. Προσπάθησε να σκεφτείς κάποια στιγμή στη ζωή σου που ήσουν αναποφάσιστος: ίσως τότε που δεν ήξερες πώς

Επίσης, αν εκτεθώ σε μια κατάσταση έχοντας παραβλέψει την εσωτερική καθοδήγηση, καθησυχάζω τον εαυτό μου λέγοντας:

«Εντάξει, δεν άκουσα τη φωνή μέσα μου, αλλά θα θυμηθώ αυτό το περιστατικό την επόμενη φορά». Όταν ακολουθούμε τις οδηγίες

της πυξίδας, στέλνουμε το μήνυμα στο σύμπαν ότι είμαστε ανοι­ χτοί σε όλες τις επιλογές που διατίθενται κι έτσι οι επιλογές ρέουν σε αφθονία. Πλέον δεν υποβιβάζουμε τον εαυτό μας, δεν παρασυ­ ρόμαστε από τα «πρέπει», από την αίσθηση της έλλειψης και της ανεπάρκειας, ούτε παρακάμπτουμε την εσωτερική γνώση μας.

Αντίθετα, δίνουμε αξία στις ανάγκες μας, στη σοφία μας και ουσια­ στικά στον αληθινό εαυτό μας.

πρέπει να δράσεις στη συνέχεια, ίσως τότε που σε ρώτη­

σαν κάτι και δεν ήσουν σίγουρος αν θέλεις ή όχι. Μπορεί να χρειάστηκες περισσότερη σαφήνεια και βοήθεια, ώστε να δεις τι θα κάνεις σε μία σχέση. Στη συνέχεια, φαντάσου ένα ευχάριστο κίτρινο φως να σε γεμίζει και να σε περιβάλλει. Να σε αφυπνίζει και να σε εξαγνίζει. Τώρα, μπορείς να επι­

τρέψεις στο φως να φωτίσει τον δρόμο σου και να ζητήσεις

από τον εαυτό σου να σε καθοδηγήσει για το θέμα που έχεις ενδοιασμούς. Παρακάλεσε τον εαυτό σου να σου φανερώσει τι πρέπει να κάνεις με αυτόν τον άνθρωπο, με αυτή την κατάσταση ή με το επόμενο βήμα στη ζωή σου. Μήπως θέλεις κάποιον

να προσεγγίσεις; Μήπως θέλεις να σου αποκαλυφθεί ο αληθι­ νός χαρακτήρας ενός ανθρώπου; Αρκεί να ακούσεις προσε­

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ Αυτός ο διαλογισμός θα σε βοηθήσει να συντονιστείς

καλύτερα με τον εαυτό σου. Η εσωτερική καθοδήγηση μας

13 7

........................

κτικά για λίγη ώρα. Άκουσε τον εαυτό σου - μπορεί να πάρεις την απάντηση από μια εικόνα που θα έρθει στο μυαλό σου ή από μια ξεκάθαρη οδηγία. Προσπάθησε να νιώσεις την

εσωτερική καθοδήγηση να σε κατευθύνει, να επικοινωνεί

138

AGAPI STASSINOPOULOS ......-....................................................................................................................................................................... .

μαζί σου, να σε συμβουλεύει. Πάντα δίνουμε συνειδητά την άδεια στον εαυτό μας να έρθει σε επαφή με τη σοφία μέσα μας. Αν υπάρχει μια απόφαση που βρίσκεται σε εκκρεμό­ τητα, τώρα θα καταλάβεις τι πρέπει να κάνεις. Να νιώθεις ευγνωμοσύνη που μέσα σου υπάρχει ένα κομμάτι που αντι­

λαμβάνεται και ξέρει το σωστό, που δεν είσαι μόνος σου. Μπορείς πραγματικά μέσα σε λίγη ώρα, όπου κι αν είσαι, να

~

~ 2 1. .

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΟΥ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΟΥ

συντονιστείς με την εσωτερική καθοδήγηση.'Οταν είσαι έτοι­

μος, άνοιξε τα μάτια σου, πάρε το ημερολόγιο και το στιλό

Κάνε ό. τι σε ανεβάζει. Σταμάτnσε ό. τι σε ρίχνει.

σου, και γράψε ό,τι άκουσες και ό,τι είδες. Πρέπει να κάνεις

Ντέρεκ Σίβερς

κάποια κίνηση; Υπάρχει κάποιος άνθρωπος που μπορεί να

σε βοηθήσει; Άφησε τον εαυτό σου να δώσει τις απαντήσεις.

Κάθε ημέρα συμβαίνουν εκατοντάδες πράγματα. Στη ζωή μας, στη ζωή των ανθρώπων που συναναστρεφόμαστε, στον κόσμο, ατελείωτα ερεθίσματα τραβούν την προσοχή μας δεξιά κι αρι­ στερά. Είναι λογικό να είμαστε αγχωμένοι! Επιπλέον, πιεζόμαστε να βρούμε την επαγγελματική και προσωπική ισορροπία μας, να είμα­ στε χαρούμενοι και να μας γεμίζει η καθημερινότητά μας. Όπως πολλοί από εμάς, ξεκινώ την ημέρα μου έχοντας να

κανονίσω ένα σωρό πράγματα: να στείλω μέιλ, να προλάβω προ­ θεσμίες, να ετοιμάσω λίστες υποχρεώσεων. Και ποιος δεν θα ήθελε να μπορεί να κάνει τη μία δουλειά μετά την άλλη, χωρίς να αγχώ­ νεται, να κουράζεται και να καταρρακώνεται; Ωστόσο, ο μόνος τρόπος για να διαχειριστούμε την ενέργεια είναι να μείνουμε

σε επαφή με τον εαυτό μας. Για να αντεπεξέλθουμε σε όσα μας συμβαίνουν στη ζωή και στην επίδραση που μας ασκεί η συναι­

σθηματική φόρτιση των άλλων, είναι σημαντικό να βρούμε ένα ήρεμο, σταθερό και κεντραρισμένο μέρος μέσα μας. Επίσης πρέ­

πει να μάθουμε να ορίζουμε μέχρι ποιο σημείο θα αναλωνόμαστε

AGAPI STASSINOPOULOS

140

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

141

-·-····--·········""'"'"''''''''''''''''"'''''""""'''''''''''''"''"'"'"'''''''''"'''''''''''"'"''"'''"'''''''''''''''''''''''''""""''''''''''"'''''''''"'

για τους άλλους ανθρώπους. Αυτό παίζει καθοριστικό ρόλο για να

η απάντηση που δίνω είναι: «Κλείσε το κινητό για μερικά λεπτά!

περνάμε καλά.

Εστίασε την προσοχή σου κάπου αλλού, κάνε κάτι δημιουργικό,

Βάλε τον εαυτό σου σε προτεραιότητα. Μη~ ξεχνάς ότι είναι το

κάτι για να νιώσεις ανάταση. Κοίταξε για λίγο την ομορφιά που

κλειδί για την ισορροπία. Όταν αμέτρητες υποχρεώσεις σε κατα­

υπάρχει γύρω σου. Σήκω όρθια, τεντώσου. Επιβράδυνε την ανα­

κλύζουν και σε βομβαρδίζουν -η σημερινή τεχνολογία έχει συμβά­

πνοή σου. Πιες λίγο νερό. Χαλάρωσε πίνοντας ένα φλιτζάνι τσάι.

λει σε αυτό- ο οργανισμός σου φθείρεται. Χάνεις τη διαύγεια της

Πήγαινε μια βόλτα. Ασχολήσου με κάτι διαφορετικό!».

σκέψης, δυσκολεύεσαι να πάρεις αποφάσεις, τα συναισθήματα σε

Μήπως σου έχει τύχει, ενώ βρίσκεσαι σε μια συγκέντρωση και

πλημμυρίζουν και αισθάνεσαι έναν ανεμοστρόβιλο να σε παρασύ­

αισθάνεσαι μια χαρά, ν' αρχίσεις όσο περνάει η ώρα να πέφτεις

ρει. Είναι απαραίτητο να μάθεις να απομακρύνεσαι από καταστά­

ψυχολογικά; Μου συμβαίνει συνέχεια. Όποτε όμως γίνεται αυτό,

σεις που σε ρίχνουν στο κενό.

ξέρω ότι έχω επιτρέψει σε κάτι να με αποσυνδέσει από τον εαυτό

Παλιότερα, συνέχιζα τις δουλειές μου ο κόσμος να χαλάσει.

μου. Αφού έχω συναίσθηση της κατάστασης ρωτάω τον εαυτό μου:

Ακόμη κι αν είχα εξαντλήσει τις αντοχές μου ή ένιωθα πιεσμένη,

«Τι ή ποιος σε αποσυντόνισε τώρα;». Με αυτόν τον τρόπο επανα­

συνέχιζα. Πίστευα ότι θα νιώσω καλύτερα αν φέρω εις πέρας περισ­

φέρω τον εαυτό μου στο παρόν.

σότερα πράγματα. Είχα πέσει έξω! Είναι πολύ πιο χρήσιμο να πατάς

Η μητέρα μου αντιμετώπισε πάρα πολλές προκλήσεις στη ζωή

το κουμπί της παύσης σε κάτι τέτοιες στιγμές. Πήγαινε μια βόλτα,

της. Παρ' όλα αυτά, έβρισκε χρόνο για ένα φλιτζάνι τσάι, με τα αγαπη­

άκουσε μουσική, μοιράσου τα συναισθήματά σου με έναν φίλο,

μένα της μπισκότα μέ φυτικές ίνες και έλεγε: «Τώρα είναι η ώρα που

σήκω όρθιος και χοροπήδα ή κάνε οτιδήποτε άλλο θα σε βγάλει

δεν κάνω τίποτα και απολαμβάνω το τσαγάκι μου. Θα αφήσω τις υπο­

από τον ρυθμό της αλλοφροσύνης. Μετά το διάλειμμα θα γυρίσεις

χρεώσεις λίγη ώρα για να μαριναριστούν». Ως εκ θαύματος, η βοήθεια και οι λύσεις που χρειαζόταν παρουσιάζονταν. Ήξερε ότι, αν σπάσει

ανανεωμένος στη ροή της ζωής σου. Όμως, τι είναι αυτό που σε κάνει να μη χάνεις τον εαυτό σου; Από

για λr-to τη ρουτίνα της, αν αφήσει τις στενοχώριες και τις έγνοιες,

προσωπική εμπειρία, όσο πιο συγκεντρωμένη και συνδεμένη είμαι

τότε η ευτυχία της θα ξεδιπλωθεί.Την έβλεπα να εφαρμόζει αυτή την

με τον εαυτό μου, τόσο πιο δυνατή αισθάνομαι για να αντιμετω­

τακτική ξανά και ξανά. Γιατί πάντα είχε τη βαθιά πεποίθηση ότι η θεία

πίσω τον έξω κόσμο. Με λίγη καθημερινή πνευματική άσκηση, είτε

έμπνευση θα την καθοδηγήσει. Αυτού του είδους η παράδοση, σαν

είναι διαλογισμός, προσευχή, συγκέντρωση, κάποια άλλη πρακτική

να καταθέτεις τα όπλα, είναι η μεγαλύτερη ένδειξη αγάπης και συμπό­

ή απλώς η φροντίδα του εαυτού σου, δημιουργείς μια εσωτερική

νιας προς τον εαυτό σου: Απελευθέρωσε την πίεση που νιώθεις, νιώσε

δέσμευση που σε κρατάει ακέραιο. Αυτή η διαδικασία είναι βασική,

την αλλαγή και άφησε τον εαυτό σου να σε οδηγήσει στη λύση.

γιατί αποτελεί την ασπίδα σου απέναντι στον κόσμο. Επίσης, έχο­ ντας μια υγιούς μορφής προστασία, δεν αφήνεις τον εαυτό σου να

αναλάβει περισσότερα από όσα μπορεί να κουμαντάρει. Ένας ακόμη τρόπος για να επανασυνδεθώ με τον εαυτό μου

ΒΟΗΘΗΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΠΟΥ ΣΕ ΠΑΡΑΣΕΡΝΕΙ Η ΔΙΝΗ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑΣ

είναι να ρωτήσω: «Τι είναι το πιο στοργικό και αποτελεσματικό

Φτιάξε μια λίστα. Απάντησε σε αυτές τις ερωτήσεις, οι οποίες θα σε

πράγμα που θα μπορούσα να κάνω για εμένα τώρα;». Συχνά

βοηθήσουν να διεισδύσεις στη διαδικασία:

142

AGAPI STASSINOPOULOS

···~,··-..·-··········..~······················"f'•·····-··..·~···························--·····..........................................._..,,...............................,..................

• • • • •

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

~-·············..

Ποιες είναι οι βασικές αρχές σου για να διατηρείς σταθερή την

όταν γύρω σου υπάρχει ένταση και, πάνω από όλα, να επι­

ενέργειά σου;

τρέπεις στον εαυτό σου να καταφεύγει στη δύναμη της ανα­

Ποιες καθημερινές συνήθειες θεωρείς αδιαπραγμάτευτες, ώστε

πνοής σου, να αναπνέεις βαθιά και χαλαρά. Στη συνέχεια να

να παραμένεις κεντραρισμένος και ισορροπημένος;

προβλέψεις σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να πιεστείς σήμερα

Άρχισε να ξεκαθαρίζεις ποια συναισθήματα είναι δικά σου και

- ίσως με κάποια προθεσμία, με την αρχή μιας εργασίας, με

ποια προέρχονται από τους άλλους.

μια επαγγελματική συνάντηση ή με προσωπικά ζητήματα.

Με ποιον τρόπο πιστεύεις ότι μπορείς να βάλεις υγιή όρια στους

Άρχισε να θέτεις τις προϋποθέσεις για μια καλή και θετική

άλλους ανθρώπους;

ημέρα, προσέχοντας να μείνεις επικεντρωμένος στον εαυτό

Πώς ξαναγεμίζεις τις αποθήκες της ενέργειάς σου και με ποιους

σου, να κρατήσεις την ενέργειά σου, ν_α είσαι ειλικρινής με

τρόπους το επιτυγχάνεις;

τις ανάγκες σου και να φέρεις τη χαρά στην καθημερινότητά

σου. Άκουσε την εσωτερική καθοδήγηση, μην πιέζεις τον εαυτό σου και μην έχεις υπερβολικές απαιτήσεις από αυτόν, επίσης διατήρησε απέναντί του θετική και στοργική στάση

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ Αυτός ο διαλογισμός είναι πιο ωφέλιμος αν γίνει τις πρωινές ώρες.

Κάθισε σε μια άνετη στάση και χαλάρωσε, διώξε κάθε ένταση και στενοχώρια, και έλα στο παρόν με την καρδιά σου. Πάρε μια βαθιά άναπνοή και βγάλε τον αέρα με έναν ήχο «Αααχ». Επιβράδυνε την αναπνοή σου, παρατήρησε το

ανεβοκατέβασμα της αναπνοής σου. Μείνε επικεντρωμένος στην καρδιά σου. Από αυτό το σταθερό μέρος, προσδιόρισε

πώς θα ήθελες να εκτυλιχθεί η ημέρα σου, πόσο θα ήθελες να μεγιστοποιήσεις την ενέργεια και τον ελεύθερο χρόνο

σου, ενώ ασχολείσαι με τη δουλειά σου, με τους άλλους

ανθρώπους και με τις υποχρεώσεις σου. Προσπάθησε να φανταστείς πώς θα ένιωθες ζώντας σε αυτή την ιδανική καθημερινότητα.

ό,τι κι αν γίνει. Ζήτησε από τον εαυτό σου να επισημάνει τις περιπτώσεις που υπερβαίνεις τα όριά σου και τις περιπτώ­

σεις που θα χρειαστείς περισσότερη υποστήριξη· δώσ' του το ελεύθερο να διεκδικήσει αυτός ό,τι μπορεί να θελήσεις μέσα στην ημέρα. Ζήτησε βοήθεια από τον εαυτό σου, από τους άλλους και από την ενέργεια του σύμπαντος που σου

διατίθεται.

Πλημμύρισε τον εαυτό σου με φως - με οποιουδήποτε χρώματος φως σε κάνει να νιώθεις ευδιάθετος και ζωντανός. Στείλε ένα κύμα φωτός στο μέλλον, στη σημερινή ημέρα, σε όλες τις συναντήσεις, τις συναναστροφές, στα αγαπημένα

πρόσωπα, μέχρι και στόυς ανθρώπους με τους οποίους διαπληκτίζεσαι - στείλε σε όλους θετικά κύματα φωτός και ενέργειας. Οραματίσου τον εαυτό σου να παραμένει κεντραρι­ σμένος κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ακόμη κι αν χάσεις

Τώρα σκέψου τι χρειάζεται να κάνεις για να φροντίζεις τον

την ισορροπία σου, σκέψου ότι θα επιστρέψεις στο κέντρο

εαυτό σου. Να πίνεις αρκετό νερό, να τρέφεσαι υγιεινά, να

σου. Υποσχέσου στον εαυτό σου ότι σήμερα θα καταφέρεις,

κάνεις ασκήσεις μυϊκών διατάσεων, να παραμένεις ήρεμος

143

............................................................................

·························"·"'"''""'"''''''''''''''''''''''''''''''''""'"''''"':

περισσότερο από κάθε άλλη φορά, να αποδεχτείς τον εαυτό

AGAPI STASSINOPOULOS

144

.................................1··················-························-·····..··········~······1···········,··~····-········..···························-············~·······. ··•·· σου, τους άλλους και τις συνθήκες. Θα χρησιμοποιήσεις τη δημιουργικότητά σου για να κυριαρχήσεις απέναντι στις καταστάσεις που απαιτούν λύσεις και αποπεράτωση. Φαντά­

~

σου τον εαυτό σου να κάνει μικρές παύσεις μέσα στην ημέρα

22.

~

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΙΓΛΗ

και να περνάει δίχως βιασύνη από τη μία δουλειά στην άλλη.

Να θυμάσαι να γεμίζεις τις μπαταρίες σου με συνειδητές ανα­ πνοές επιβραδύνοντας τον ρυθμό και γεμίζοντας τα πνευμό­

Η ομορφι6 δεν είναι στο πρόσωπο·

n ομορφιά είναι ένα φως στnv καρδιά. Χαλίλ Γκιμπράν

νια σου και ολόκληρο το σώμα σου με οξυγόνο. Πάνω από όλα μείνε ανυψωμένος, ξεκάθαρος, ζητώντας συνεχώς από το φως να σε ακολουθεί, να σε ανανεώνει, να σε ενεργοποιεί και να σε «ανασταίνει». Μην ξεχνάς ότι έχεις στη διάθεσή σου

όλα τα μέσα για να κάνεις ευτυχισμένη αυτή την ημέρα. Φέρε στον νου τον εαυτό σου στο τελείωμα της ημέρας

να ξεκουράζεται μετά τη δουλειά, κάνοντας πράγματα που σε αποσυνδέουν από τον κόσμο και σε επανασυνδέουν με τις πηγές σου. Έστω και για λίγη ώρα. Πάντοτε, πριν πας για

Όταν ολοκλήρωσα τις σπουδές μου στην υποκριτική, μετακόμισα

ύπνο, νιώσε ευγνωμοσύνη για τον εαυτό σου, τη ζωή σου και

από το Λονδίνο στο Χόλιγουντ για να κυνηγήσω το όνειρό μου.

για όλα όσα κατάφερες να κάνεις. Γέμισε με ευγνωμοσύνη,

Πλέον δεν βρισκόμουν σε ένα περιβάλλον όπου το κλειδί για την

εκτιμώντας τον εαυτό σου και τους γύρω σου.

επιτυχία είναι η «τέχνη», αλλά εκεί όπου η εμφάνιση και η ομορφιά

Όταν είσαι έτοιμος, πάρε μια βαθιά εισπv.οή και εξέ­

είναι το άλφα και το ωμέγα. Παγιδεύτηκα στον κόσμο του φαίνε­

πνευσε με έναν ήχο «Αααχ». Τέντωσε τον λαιμό σου αρι­

σθαι, της εικόνας και του «ποιος είναι ποιος». Παρασύρθηκα από

στερά και δεξιά, κούνησε τους ώμους σου, άπλωσε τα χέρια

τη ματαιοδοξία και προσπάθησα να μιμηθώ ό,τι έκαναν κι οι άλλοι.

σου στο ενεργειακό πεδίο και, όταν είσαι έτοιμος, άνοιξε τα

Τότε αποφάσισα να δώσω προτεραιότητα στην πνευματική ανα­

μάτια σου. Είσαι σε θέση να ξεκινήσεις την ημέρα σου έχο­

ζήτηση και σταμάτησα να ενδιαφέρομαι για το ντύσιμο και την

ντας θέσει ένα καλό πλάνο για να μείνεις κεντραρισμένος,

εμφάνισή μου - συνήθως φορούσα φαρδιά μακριά φορέματα και

ευθυγραμμισμένος και χαρούμενος. Να είσαι σίγουρος ότι

πλατφόρμες.

αυτή θα είναι μια υπέροχη ημέρα που ο ίδιος δημιούργησες για τον εαυτό σου.

Τελικά βρήκα την ισορροπία της προσεγμένης εμφάνισης, χωρίς αυτή να παίζει τον πρώτο ρόλο στη ζωή μου. Θυμάμαι όμως τα στά­

δια που πέρασα και πόσο λαχταρούσα να νιώσω άνετα στο σώμα

μου, άσχετα με την εμφάνισή μου και με την εντύπωση που δίνω. Όταν ελευθερώθηκα και έπαψα να σπαταλάω ενέργεια ψάχνο­ ντας αποδοχή και προσπαθώντας να ακολουθήσω συγκεκριμένα

AGAPI STASSINOPOULOS

146

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

147

--····················· .................................................................................................................................................................

πρότυπα, τότε κατάφερα να βρω γαλήνη. Πολλά χρόνια αργότερα,

Βρισκόμουν στο ταξί και προσπαθούσα να συμφιλιωθώ με την

μετά τον αγώνα που έκανα στο Χόλιγουντ, έζησα κάτι παρόμοιο σε

ιδέα ότι φορούσα κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που είχα

μια εκδήλωση στη Νέα Υόρκη.

σχεδιάσει. Τελικά, αποφάσισα να αισθανθώ καλά με τον εαυτό

Με είχε καλέσει η αδελφή μου στο

Hall,

Glamour Awards at Carnegie

μου, ανεξάρτητα από το ντύσιμό μου. Δεν μπόρεσα να φορέσω το

πρόκειται για μια κοινωνική εκδήλωση που γίνεται στην

λαμπερό μου φόρεμα, αλλά μπόρεσα να φορέσω τη λαμπερή μου

αίθουσα συναυλιών Κάρνεγκι Χολ, για τη βράβευση γυναικών που με τις πράξεις και τα λόγια τους βοήθησαν να γίνει ο κόσμος μας

διάθεση. Έφτασα στην ώρα μου και άρχισα να συνομιλώ με τους παρευ­

λίγο καλύτερος. Εκείνη παρουσίαζε τη βράβευση της βασίλισσας

ρισκομένους - συναρπαστικοί άνθρωποι, διάσημοι, βραβευμέ­

Ράνια της Ιορδανίας. Η εκδήλωση χαρακτηρίζεται από λάμψη,

νοι. Δεν ένιωθα αμηχανία ούτε κατέκρινα τον εαυτό μου. Εκεί

όπως άλλωστε προδιαθέτει και η ονομασία της, και όλοι οι καλε­

φωτογραφήθηκα με πρόσωπα όπως η Σερ, η Τζένιφερ Άνιστον

σμένοι βάζουν τα δυνατά τους για να σταθούν στο ύψος της περί­

και η Φέργκι Ντούχαμελ από το συγκρότημα Μπλακ Άιντ Πιζ, με

στασης. Κόκκινα χαλιά, πλήθος φωτογράφων και διασημότητες

την έξωμη κόκκινη τουαλέτα που είχε και ουρά, και με τα ξανθά

από όλους τους χώρους.

μακριά μαλλιά της στιλιζαρισμένα σαν να είναι σταρ της δεκαε­

Φυσικά, είχα αγοράσει ένα καταπληκτικό φόρεμα με τα κατάλ­

τlας του 1920. Η προσωποποίηση της λάμψης. Παρ' όλα αυτά

ληλα αξεσουάρ. Την ημέρα της εκδήλωσης, είχα κλείσει ραντεβού

κατάφερα να νιώσω λαμπερή και με αυτοπεποίθηση ακόμη και

στο κομμωτήριο· έπειτα είχα σκοπό να περάσω από το σπίτι μου

πλάι της!

για να ντυθώ. Τελικά το χτένισμα των μαλλιών μου κράτησε περισ­

Εξαιρετικό μάθημα. Συνειδητοποίησα ότι τα ρούχα δεν έχουν

σότερη ώρα από όση υπολόγιζα (πάντα έτσι δεν γίνεται;). Γι' αυτό

καμία σχέση με όλα όσα είσαι και αισθάνεσαι. Έτσι, όπως παρα­

τηλεφώνησα στην αδελφή μου και την ενημέρωσα: «Πρέπει πρώτα

κολουθούσα την εκδήλωση στο Κάρνεγκι Χολ, ένιωσα θαυμασμό

να πάω στο σπίτι μου να αλλάξω, άρα θα συναντηθούμε στο Κάρνε­

γι' αυτές τις υπέροχες γυναίκες και για το καλό που προσέφεραν

γκι Χολ». Εκείνη απάντησε: «Καλή μου, δεν προλαβαίνεις να κάνεις

στον κόσμο. Η καρδιά μου πλημμύρισε από ένα συναίσθημα αδελ­

αυτό το πηγαινέλα. Κανόνισε να ετοιμαστείς και να είσαι στην ώρα

φοσύνης για την ανθρωπότητα.

σου για την εκδήλωση». Είχε δίκιο, ο χρόνος δεν μου έφτανε.

Το συναίσθημα αυτό με συνόδεψε όλη τη βραδιά και ήταν πολύ

Βρισκόμουν σε κατάσταση πανικού. Ήμουν ντυμένη με ένα

πιο ουσιώδες από το φόρεμά μου. Αντί να εστιάσω στη μόδα, στη

απλό μπλε φόρεμα, ένα σακάκι και χαμηλοτάκουνα παπούτσια.

φήμη και στη λάμψη, ένιωσα ευγνωμοσύνη και ήρθα σε ειλικρινή

Τίποτα λαμπερό δεν υπήρχε στην εμφάνισή μου, όπως θα έπρεπε.

επαφή με όσους συναναστράφηκα. Αυτό το γεγονός μετέτρεψε

Η φοβερή μου κομμώτρια προσφέρθηκε να βοηθήσει. Πρότεινε

την προσοχή που έδινα στην εξωτερική εμφάνιση σε εσωτερική

να καλέσει τη μακιγιέζ για να με βάψει. Δέχτηκα με ευγνωμοσύνη.

αποδοχή.

Ύστερα έβγαλε από την τσάντα της ένα ζευγάρι εντυπωσιακά

Ένα παρόμοιο μάθημα πήρε κατάκαρδα μια νεαρή φίλη μου

σκουλαρίκια και είπε: «Ορίστε, φόρεσέ τα. Είσαι πανέμορφη και τα

που εργαζόταν ως μοντέλο. Ήταν αρκετά διάσημη και ταξίδευε

μαλλιά σου είναι καταπληκτικά, αυτά είναι τα πιο σημαντικά. Αρκεί

στην Ευρώπη με τους κορυφαίους σχεδιαστές μόδας

να είσαι ο εαυτός σου!».

ριστικό παράδειγμα λάμψης. Κάποια ημέρα έλαβε μέρος σε μια

- χαρακτη­

AGAPI STASSINOPOULOS

148

149

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία καλής θέλησης, με στόχο την ανέ­

ανθρώπους. Κανένας δεν θα θυμάται τι φορούσες, αλλά όλοι θα

γερση σχολίων στην Αφρική. Εκείνη, ένα σούπερ μοντέλο, συνη­

θυμούνται πώς ένιωσαν κοντά σου.

θισμένη στα ρούχα υψηλής ραπτικής, ήταν περικυκλωμένη από ανθρώπους που φορούσαν τα ίδια ρούχα ημέρα νύχτα και πολλοί δεν είχαν ούτε παπούτσια. Τι αντίθεση! Επηρεάστηκε τόσο βαθιά που παράτησε την πασαρέλα και τον κόσμο της υλικής υπερβο­

λής και αφοσιώθηκε στον σκοπό αυτής της μη κερδοσκοπικής

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΜΟΓΙΣΜΟ Οι ακόλουθες οδηγίες διαλογισμού θα σε φέρουν σε επαφή

οργάνωσης.

Μη με παρεξηγήσεις. Δεν έχω χάσει ακόμα τη γυναικεία μαται­

με την εσωτερική ομορφιά σου. Δοκίμασε αυτόν τον διαλο­

οδοξία και θέλω να δείχνω όμορφη όταν πρόκειται να συναντηθώ

γισμό πριν φύγεις για μια δουλειά, μια εκδήλωση, μια συνά­

με άλλους ανθρώπους ή να εκφωνήσω μια ομιλία. Ωστόσο έμαθα

ντηση, ένα ραντεβού ή όποια άλλη στιγμή νιώσεις την ανά­

ότι η ενέργεια και η προσπάθεια που καταβάλλω για την εμφάνισή

γκη για επιπλέον αυτοπεποίθηση. Μπορείς να διευρύνεις το

μου πρέπει να είναι στον βαθμό που χρειάζεται, αλλά και ότι κανε­

ενεργειακό πεδίο σου -την ενέργεια που περιβάλλει το σώμα

νός είδους αίγλη δεν είναι ικανή να με φωτίσει περισσότερο από τη

σου- ως εξής: Θα στρέψεις τον δείκτη και τον μέσο κάθε

λάμψη της εσωτερικής ομορφιάς μου.

χεριού σου προς τους κροτάφους σου και μετά, αργά αργά,

Σκέψου, για παράδειγμα, ποια ήταν η καλύτερη γαμήλια δεξίω­

ση που παρευρέθηκες

θα εκτείvεις τα δάχτυλα προς τα έξω, του αριστερού χεριού

- ήταν η ακριβότερη, η πιο πολυτελής

προς τα αριστερά και του δεξιού χεριού προς τα δεξιά. Θα το

ή εκείνη που πέταξες στην άκρη τα τακούνια σου και ξεφάντωσες

κάνεις σαν κάθε χέρι να τραβάει μια κλωστή, η οποία ξεκινάει

με τους αγαπημένους σου;

από τους κροτάφους σου και τεντώνεται μακριά από εσένα.

Είναι στην ανθρώπινη φύση να γοητεύεσαι από τις εντυπώσεις

που δημιουργεί η αίγλη. Σε σαγηνεύει. Αν όμως δεν προσέξεις, θα

Νιώσε την ενέργειά σου να εξαπλώνεται, να γεμίζει όλο τον χώρο που είναι γύρω σου από τα δεξιά ως τα αριστερά.

εθιστείς και θα χαθείς μέσα σε μια ψευδαίσθηση. Αν πιαστείς στην

Τώρα ακούμπησε τα ίδια δάχτυλα στην κορυφή του

παγίδα της αίγλης, θα νομίζεις ότι οι άλλοι έχουν παραπάνω αγαθά

κεφαλιού σου και φαντάσου την ενέργεια να προχωράει

από εσένα και πάντα θα υποτιμάς όσα έχεις. Η αλήθεια είναι πως,

προς τα πάν~ μέχρι το ταβάνι. Τώρα σκέψου ότι η ενέργεια

πάνω από οτιδήποτε άλλο, όλοι είμαστε άνθρωποι.

ξεκινάει από τα πόδια σου και πιάνει όλο τον χώρο του πατώ­

Αρκεί μόνο η ύπαρξή σου, η ακτινοβολία που εκπέμπεις και

ματος γύρω σου. Αυτό πρέπει να σε κάνει να νιώσεις ότι έχεις

η ζεστασιά σου για να ξεπεράσουν μέχρι και τη λάμψη του «Δια­

υπερβολική ενέργεια και ότι αυτή απλώνεται σε ολόκληρο

μαντιού της ΕλπίδαQ>. Όταν η εσωτερική ομορφιά σου αρχίσει να

το δωμάτιο. Προσπάθησε να συvδεθείς με την καρδιά σου,

εκπέμπει φως, πήγαινε και φόρεσε κάτι που τονίζει την πραγματική

πάρε μια βαθιά εισπνοή και θα αισθανθείς όλο το σώμα

λάμψη σου. Ένα όμορφο ντύσιμο με υπέροχα παπούτσια, χτενι­

σου να βρίσκεται μέσα στο ενεργειακό πεδίο. Ίσως έχεις την

σμένα μαλλιά και μακιγιάζ που σου ταιριάζει.

αίσθηση ότι το σώμα σου είναι μικρότερο και το ενεργειακό

Η

ουσία

και

η

εσωτερική

ομορφιά

προσελκύουν

τους

πεδίο είναι μεγαλύτερο.

AGAPI STASSINOPOULOS

150

ΚΑΛΗΜΕΡΑ,ΧΑΡΑ

151

---··-···"""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""""

Στη συνέχεια δώσε χρώμα στην ενέργεια που σε περι­

εξαντλείται η ενέργειά σου, μπορείς να επαναφέρεις στον

βάλλει. Με την κίνηση αυτή θα κάνεις την αύρα σου -την

νου σου αυτή την εικόνα. Ακούμπησε τα χέρια πάνω στην

ενέργεια που υπάρχει γύρω σου- πιο ζωντανή και φωτεινή.

καρδιά σου και να είσαι σίγουρος ότι η ενέργεια εδρεύει

Πειραματίσου με ένα όμορφο κίτρινο χρώμα που σε ενερ­

εκεί ακριβώς. Τόνισε στον εαυτό σου: «Είμαι όμορφος. Έχω

γοποιεί· ένα ωραίο μπλε που σου δίνει ζωντάνια και χαρά·

αυτοπεποίθηση. Ακτινοβολώ από μέσα προς τα έξω». Νιώ­

ένα αξιαγάπητο ροζ που σε ομορφαίνει, σε γλυκαίνει και

θεις θέρμη, νιώθεις ζωντάνια και νιώθεις ασφάλεια. Όταν

σε ηρεμεί. Τώρα φαντάσου ένα χρυσό φως που στροβιλί­

είσαι έτοιμος άνοιξε τα μάτια σου. Είσαι σε θέση να κάνεις

ζεται γύρω σου, συνέχισε να προσθέτεις στρώσεις, κι άλλες

οτιδήποτε και να πας οπουδήποτε πλημμυρισμένος από την

στρώσεις από το χρυσό φως γύρω σου. Από έξω προς τα

εσωτερική ομορφιά σου.

μέσα άρχισε να γεύεσαι αυτό το χρυσό φως, αυτή τη χρυσή

παρουσία, η οποία σε πλημμυρίζει και σε κάνει να νιώθεις τόσο όμορφα. Φωτίζεσαι από μέσα προς τα έξω. Φωτίζεσαι από μια ομορφιά που ξεπερνάει τα φυσικά χαρακτηριστικά σου. Είναι η ομορφιά της παρουσίας σου. Άρχισε να γεμίζεις την καρδιά σου με ευγνωμοσύνη, γνωρίζοντας ότι είσαι κάτι πολύ περισσότερο από τα φυσικά χαρακτηριστικά και την

εμφάνισή σου. Υπάρχει μια λάμψη που πηγάζει από μέσα σου, μια χαρά από την ύπαρξή σου. Άφησε τον εαυτό σου να αναπνεύσει μέσα σ' αυτή τη λάμψη και νιώσε χαρούμενος που ανακάλυψες το μυστικό της εσωτερικής ομωρφιάς. Τώρα, σκέψου για λίγη ώρα ότι ήδη βρίσκεσαι στο μέρος όπου έχεις να πας και άρχισε να διευρύνεις την ενέργειά σου, παράγοντας φως από μέσα προς τα έξω. Μη συγκρίνεις τον

εαυτό σου με κανέναν, μη νοιάζεσαι για τη γνώμη που έχουν οι άλλοι για εσένα. Μείνε σταθερός, δυνατός και σίγουρος για τον εαυτό σου μέσα στην ενέργειά σου. Γνωρίζοντας ότι υπάρχει ένα φως μέσα σου, που σε συντροφεύει, και έχεις πρόσβαση σ' αυτό ανά πάσα στιγμή. Γέμισε τον εαυτό σου με αυτή την ενέργεια, δες τον εαυτό σου να υπάρχει και να

δραστηριοποιείται μέσα σε αυτήν και προσπάθησε να μεί­ νεις παρών στην παρουσία σου.

Να θυμάσαι πως οποιαδήποτε στιγμή αισθανθείς ότι

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ ll8ιflιi,lιl,ιo~

~ 2 3.

~

.

153

.................................................................................................................................................

rους και να καταλήξουν στους δρόμους. Έπαθα σοκ, μια και ήταν

κάτι εντελώς αντίθετο από αυτό που ένιωθα σε όλη τη ζωή μου. Δεν εννοώ ότι έτρωγα με χρυσά κουτάλια από την η μέρα που γεν­

νήθηκα. Πάντα όμως θεωρούσα όη θα έχω τα αναγκαία και ότι θα

ΧΡΗΜΑ.

ε(μαι μια χαρά, ανεξάρτητα από το πόσο φουσκωμένος ή όχι θα εlναι ο τραπεζικός λογαριασμός μου.

ΧΡΗΜΑ. ΧΡΗΜΑ!

Πιστεύω ότι αυτή η πεποίθηση προέρχεται από τη μητέρα μου,

η οποία ήταν από τη φύση της γενναιόδωρη, άσχετα αν είχε ή δεν Όσο κυvnγούσα το χρfιμα. nοτέ δεv είχα αρκετό. Από τότε που πfιρα τn ζωfι στα σοβαρά και έμαθα να μοφάζομαι τοv εαυτό μου και ό. τι άλλο υπάρχει στn ζωfι μου. έγιvα πλούσιος.

ε(χε. Οι άνθρωποι ανταποκρίνονταν στη γενναιοδωρία της και

ανταπέδιδαν. Είχε την έμφυτη βεβαιότητα ότι η ζωή θα τη στηρίξει στις δυσκολίες. Ακόμη και τον καιρό που χώρισε από τον πατέρα

Ουέιν Ντάιερ

μου διατήρησε αυτή τη νοοτροπία. Λάμβανε από τον πατέρα μας

ένα μικρό χρηματικό ποσό ως διατροφή, το οποίο σπάνια κάλυπτε τις ανάγκες μας. Οπότε επουδενί δεν μπορούσε να μας μεγαλώσει με τον τρόπο που ονειρευόταν. Τα οικονομικά προβλήματα συνήθως είναι άσχετα με το χρήμα.

Περνώντας τα χρόνια συνειδητοποίησα ότι αυτή η έμφυτη

Συχνά η αιτία είναι βαθύτερη, κάτι μέσα μας που πρέπει να λυθεί -

εμπιστοσύνη της μητέρας μου για τη ζωή, την οποία μετέδωσε και

μια εσωτερική μάχη, η ανάγκη δικαίωσης ή ο φόβος ότι δεν είμαστε

σ' εμάς, ξεκινούσε από το χάρισμα που είχε να περνάει πλουσιοπά­

αρκετοί. Αυτό που θέλω να κάνω είναι να ρίξω φως στις πεποιθή­

ροχα ακόμη και με λίγα. Όσο καιρό ήταν παντρεμένη, ο πατέρας

σεις σου, στις συμπεριφορές και στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμ­

μου συνήθιζε να της αναγγέλλει τηλεφωνικά ότι σε λίγο θα γυρί­

βάνεσαι το χρήμα, έτσι ώστε να σε βοηθήσω να ελευθερωθείς όσο

σει στο σπίτι φέρνοντας μαζί του καλεσμένους για φαγητό. Εκείνη

το δυνατόν περισσότερο από τους περιορισμούς που θέτεις στον

πήγαινε στην κουζίνα απόλυτα ατάραχη. Αντί να δικαιολογηθεί

εαυτό σου. Τα χρήματα είναι ένας δάσκαλος, επίσης αντανακλούν

λέγοντας ότι δεν υπάρχουν αρκετά υλικά για να μαγειρέψει, οργά­

και συμβολίζουν την εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας - αν αξί­

νωνε ένα φαγοπότι με ό,τι είχε. Σαν το θαύμα στην Καινή Διαθήκη, το

ζουμε ή όχι. Συχνά μας θυμίζουν ότι κουβαλάμε παλιές λαβωματιές

σχετικό με τον πολλαπλασιασμό των άρτων και των ιχθύων. Πάντα

από αυτά και, άλλοτε, ότι απλώς επαναλαμβάνουμε την ιστορία

κατάφερνε να αφήσει τους καλεσμένους της ικανοποιημένους.

των γονιών μας.

'Αλλες φορές, όταν ζοριζόμασταν οικονομικά, ξόδευε λίγα χρή­

Κάποτε συμμετείχα σ' ένα θεραπευτικό γκρουπ γυναικών και

ματα για να προσφέρει κάτι στην αδελφή μου και σ' εμένα.Το έκανε

η συντονίστρια ρώτησε: «Πόσες από εσάς φοβούνται μη μείνουν

για να μη νιώσουμε στερημένες. Η αίσθηση της αφθονίας μάς

άστεγες;». Με έκπληξη διαπίστωσα ότι η πλειονότητα αυτών των

εμπόδιζε να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με άλλους ανθρώπους

επιτυχημένων και εργαζόμενων γυναικών σήκωσε το χέρι! Όλες

που είχαν περισσότερα αγαθά και συνεπώς να θεωρήσουμε ότι

ένιωθαν ότι κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να χάσουν τα υπάρχοντά

μειονεκτούμε. Οι άνθρωποι έχουν την ψευδαίσθηση ότι όσο πιο

AGAPI STASSINOPOULOS

154

~ ΑΛtΙΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

155

.................................................................................................................................................................................

πλούσιος είσαι τόσο πιο πολύ αξίζεις. Η μητέρα μου έβλεπε ξεκά­

11.αι επιτυχημένους ανθρώπους να φυλούν με νύχια και με δόντια

θαρα αυτό το ταξικό ψέμα και ήταν αποφασισμένη να μην αφήσει

τα λεφτουδάκια τους, νιώθοντας φόβο μην τα χάσουν. Έχω δει και

τις κόρες της να κρίνουν τον εαυτό τους ή οποιονδήποτε σύμφωνα

ιο αντίθετο: ανθρώπους μικρότερης οικονομικής δύναμης που

με τον τραπεζικό λογαριασμό του.

ζουν πλουσιοπάροχα, μοιράζονται γενναιόδωρα και βοηθούν τους

Όταν ήμουν γύρω στα εννιά, ο πατέρας μου είχε έναν ευκα­

c~ους. Επίσης, ο στόχος μερικών είναι να αποκτήσουν περισσό­

τάστατο φίλο που κάθε Κυριακή πρωί τον έπαιρνε από το σπίτι

ι ρα χρήματα· αυτό είναι το βασικό τους κίνητρο. Αν όντως δεν

για να πάνε μαζί στον ιππόδρομο με το αυτοκίνητό του. Εμείς

υπάρχει κανένας άλλος σκοπός γι' αυτούς και βρίσκουν νόημα

ζούσαμε σ' ένα μέτριο σπίτι σε κάποιο προάστιο, ενώ ο φίλος του

μόνο στο χρήμα, τότε σύντομα θα νιώσουν κενοί και στερημένοι.

πατέρα μου είχε μια Τζάγκουαρ με σοφέρ. Με θυμάμαι να χαζεύω

Ι Ιναι άσκοπο να βασίσει κανείς την αξία και τον σκοπό της ζωής του

αυτό το πανέμορφο αστραφτερό αυτοκίνητο που πηγαινοέφερνε

στο χρήμα, αφού όλα τα υλικά αγαθά είναι προσωρινά.

τον πατέρα μου, την περίοδο που η δική μου οικογένεια δεν είχε

Ο πατέρας μου συνήθως σαμποτάριζε την ίδια του την επιτυχία.

κανένα μεταφορικό μέσο και ταξίδευε με το λεωφορείο, με τα

Ακόμη και τις περιόδους που έβγαζε λεφτά, δυσκολευόταν να τα

πόδια ή με φίλους.

κρατήσει. Τα ξόδευε αμέσως μόλις πληρωνόταν, λόγω της αδυνα­

Τότε έκανα στη μητέρα μου μια αθώα ερώτηση: «Μαμά, εμείς έχουμε πολλά λεφτά;».

μlας που είχε στον τζόγο, εις βάρος της οικογένειάς του. Όταν δεν δούλευε, ανησυχούσε συνέχεια για τα λεφτά, τα φοβόταν. Ήταν

Η μητέρα μου χωρίς να τα χάσει, μ' έβαλε να καθίσω δίπλα της

ένας από τους πολλούς ανθρώπους που είναι παγιδευμένοι σε μια

και μου απάντησε: «Εμείς είμαστε πάρα πολύ πλούσιοι, και αυτό

σuναισθηματική μάχη με την ιδέα των χρημάτων. Ποτέ δεν γαλη­

είναι άσχετο από τα λεφτά. Πλούσιος είναι ο άνθρωπος ο μορφω­

νεύουν και ποτέ δεν αισθάνονται αρκετά άξιοι και ικανοί για να

μένος, που μοιράζεται τα πράγματά του, που έχει δίψα για μάθηση,

δημιουργήσουν σταθερότητα στα οικονομικά τους.

που τον ενδιαφέρει η τέχνη, που ξέρει ότι η αγάπη, η φιλία, τα χαρί­

Από την άλλη πλευρά, η μητέρα μου ένιωθε ευγνωμοσύνη για

σματα και τα ταλέντα είναι μοναδικά για τον καθένα. Πλούσιος είναι

όσα είχε και με την αισιοδοξία της κατάφερνε να τα βγάζει πέρα.

αυτός που μελετάει και εξελίσσει τον χαρακτήρα του, έτσι ώστε να

Η γενναιοδωρία τη χαρακτήριζε και όλοι οι άνθρωποι γύρω της

επιβιώνει αρμονικά στον κόσμο. Είναι αυτός που μαθαίνει να είναι

μοιράζονταν τα πράγματά τους μαζί της, ακριβώς όπως έκανε κι

χαρούμf'Ι!ος και ευτυχισμένος και δίνει νόημα στη ζωή του. Καμία

εκείνη.

σχέση δεν έχουν όλα αυτά με τα χρήματα. Μάλιστα, κάποιος με

Βρισκόμουν στη μέση. Ανάμεσα σ' αυτές τις δύο αντίθετες

πολλά λεφτά μπορεί να μην τα έχει. Αν θέλεις να αποκτήσεις και

στάσεις αντιμετώπισης των οικονομικών. Έπρεπε να αναγνωρίσω_

λεφτά, τότε μπορείς να τα κερδίσεις».

αυτούς τους μηχανισμούς των γονιών μου και να νιώσω άνετα ακο­

Ποτέ δεν θα ξεχάσω αυτόν τον παθιασμένο χείμαρρο λέξεων της

λουθώντας τη δική μου οδό. Χρειάστηκα χρόνο για να γιατρέψω

μητέρας μου για τη διαφορά ανάμεσα στον πλούτο και στο χρήμα.

όλο αυτό το μπέρδεμα για τον ρόλο που παίζουν τα λεφτά στη ζωή

Ούτε τον αντίκτυπο που είχε στην παιδική ψυχοσύνθεσή μου.

μου. Σε πολλές περιπτώσεις, παρόλο που δεν το συναισθανόμαστε,

Στη σημερινή κοινωνία δίνουμε αξία, υπόληψη και εξουσία στο

κάποια βαθύτερα αίτια επηρεάζουν την οικονομική κατάστασή

χρήμα. Καθώς περνούν τα χρόνια, παρατηρώ πολλούς πλούσιους

μας και κατευθύνουν τον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα χρήματα.

AGAPI STASSINOPOULOS

156

ΚΑΛΗΜΕΡΑ , ΧΑΡΑ

157 --··---,,.......................................................................................................................................................... .

Θα σε συμβούλευα να πάρεις όσο χρόνο χρειάζεσαι και να ανακα­

και με όλα τα άλλα. Από τη στιγμή που άρχισα να προσφέρω, απαλ­

λύψεις τις ρίζες που έχει η συμπεριφορά σου απέναντι στα λεφτά.

Μχτηκα από τον φόβο τής «έλλειψης».

Δεν θα το μετανιώσεις!

Σκέψου το. Σε όλους μας έχει τύχει να βρισκόμαστε σε ένα εστια­

Έπειτα από πολλή σκέψη κατάλαβα ότι τα χρήματα έχουν ενέρ­

τόριο και να έρθει ένας λογαριασμός που δεν τον περιμέναμε ή να

γεια και έμαθα ότι στην ουσία μιλάμε για ανταλλαγή ενέργειας.

nανικοβληθούμε με τον συλλογισμό: Αν πληρώσω όλες τις υποχρε­

Παλιότερα θεωρούσα ότι τα λεφτά και η πνευματική ζωή μου ήταν

ώσεις μου, θα μείνω πανί με πανί! Την επόμενη φορά που θα συμβεί

δύο τελείως διαφορετικά πράγματα. Στο κάτω κάτω το χρήμα έχει

αυτό, παρατήρησε το σώμα σου. Είσαι σφιγμένος; Μήπως αισθάνε­

βγάλει άσχημο όνομα -είναι λένε «η πηγή του κακού»-, γι' αυτό

σαι αυτή τη χαρακτηριστική ενόχληση στο στομάχι; Η ένταση θα

φαντάστηκα ότι αποκλείεται να συμπεριλαμβάνεται στον πνευ­

φύγει, αν δημιουργήσεις μια υγιή σχέση με το χρήμα και παραδο­

ματικό κόσμο. Ώσπου κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αυτά τα δύο

θεlς στη ροή της ευγνωμοσύνης που αισθάνεσαι με το πάρε δώσε.

πεδία συνδέονται. Η χρηματική προσφορά έπαιξε καθοριστικό ρόλο για να απε­

λευθερωθεί η άποψή μου για το χρήμα. Από τότε που άρχισα να προσφέρω το δέκα τοις εκατό των εσόδων μου στον πλησιέ­

Πρέπει να συνειδητοποιήσεις τον σκοπό της ζωής, τους οικονομι­ κούς πόρους σου και να μην ντρέπεσαι για όσα έχεις, αν οι φίλοι σου τυχαίνει να έχουν περι_σσότερα.

Ένα διάστημα, τον καιρό που ζούσα στο Λονδίνο, έβγαινα με

στερο πνευματικό ναό, ένιωθα πιο συνδεδεμένη μαζί του, λες και

έναν συνθέτη. Δεν είχε πάντα δουλειά. Κάθε φορά που ανησυ­

μια πόρτα άνοιξε μέσα μου. Κάθε φορά που έδινα, ένιωθα σαν να

χούσε, επειδή δεν ήξερε πότε θα ξαναπληρωθεί, χάριζε στον εαυτό

έπαιρνα ακόμη περισσότερα. Η αίσθηση που μου προκαλούσε το

του μια μεταξωτή γραβάτα. Με αυτόν τον τρόπο τού έστελνε το

χρήμα ολοένα και ξεκαθάριζε, ώσπου μπόρεσα να το συμπεριλάβω

μήνυμα ότι όλα είναι εντάξει. Του έλεγε: «Είσαι πολύ ικανός και

στην πνευματικότητά μου. Δεν είχε σημασία η ποσότητα, αλλά

σύντομα θα κλείσεις νέα δουλειά». Εμπόδιζε τον εαυτό του να

η πρόθεση της συνεισφοράς μου. Κι όταν η πρόθεση αυτή ήρθε

φοβηθεί και να νιώσει στερημένος. Παρ' όλα αυτά δεν ήταν στον

σε απόλυτη επαφή με το πνεύμα μου, τότε άρχισα να εξαϋλώνω το

χαρακτήρα του να κάνει σπατάλες. Χρησιμοποιούσε τη μεταξωτή

χρήμα, να αισθάνομαι πραγματικά πλούσια.

γραβάτα ως αφύπνιση, για να του θυμίζει ότι πλούτος υπάρχει στη

Αντιλήφθηκα απόλυτα σε ποιες πτυχές του εαυτού μου φώλια­ ζαν ο φόβος μήπως μου λείψει κάτι, ο φόβος μήπως δεν έχω αρκετά

συνείδησή μας και για να πιστέψει ότι μια δουλειά τον περιμένει στην επόμενη γwνία.

λεφτά στον λογαριασμό μου ή ο πανικός όταν δεν ήξερα πότε θα

Προσπάθησε, αντί για πράγματα, να γεμίσεις τη ζωή σου με

πληρωθώ. Κάτι άλλαξε. Ένιωθα διαφορά στο σώμα μου όταν προ­

αρετές και αξίες: γενναιοδωρία, χαρά, πίστη, ελπίδα, εμπιστοσύνη,

σέφερα και χαλάρωσε η στάση μου απέναντι στα λεφτά. Μέχρι

φροντίδα, αγάπη, μάθηση, ευγνωμοσύνη. Επίσης άρχισε να μοι­

τότε με απορροφούσε το χρήμα. Μη με παρεξηγήσεις, μου αρέσει

ράζεσαι ό,τι έχεις με τους άλλους και εξασκήσου στην τέχνη της

να έχω όμορφα πράγματα. Γι' αυτό έπρεπε να φανερώσω τα συναι­

ακρόασης. Πάρε τον πλήρη έλεγχο της σχέσης σου με τα χρήματα.

σθήματά μου και να πω: «Θέλω να πληρώνομαι για τη δουλειά

Σεβάσου τα, αλλά μην ανησυχείς κάθε φορά που δίνεις μια δεκάρα.

μου, αλλά ο πλούτος δεν έχει σχέση με τα λεφτά». Επιθυμούσα, να

Και, όπως έκανε ο φίλος μου, αγάπησε τον εαυτό σου και εμπιστεύ­

υπάρχει μια φυσική ροή χρημάτων στη ζωή μου, όπως συμβαίνει

σου τη σχέση σου με τα χρήματα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να του

AGAPI STASSINOPOULOS

158

1 ΑΛΗΜΕΡΑ,

ΧΑΡΑ

159

..................................................................................................................................................................................

κάνεις δώρο αυτή τη μεταξωτή γραβάτα (ή ό,τι άλλο επιθυμείς).

με τις δικές σου αξίες. Διάλεξε κάτι που σε κάνει ευτυχισμένο και

Επίσης, εμπιστεύσου τη γενναιοδωρία του σύμπαντος. Να θυμάσαι

άφησε τον εαυτό σου να ανοίξει τις πόρτες στη χαρά της προ­

ότι οι πηγές σου είναι αστείρευτες και η αξία σου ανεκτίμητη.

σφοράς, δίχως να στενοχωριέται που δεν έχει αρκετά. Δεν ζεις για τα λεφτά.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

1. Γράψε τις πεποιθήσεις σου για τα χρήματα. Ποιοι είναι οι πόροι σου; Τι σε δίδαξαν οι γονείς σου; Τι σχέση έχουν τα λεφτά με την προσωπική αξία σου; Να είσαι όσο πιο συγκεκριμένος γίνεται. Για τριάντα δύο διαδοχικές ημέρες (το διάστημα που υποστηρί­

ζουν οι ψυχολόγοι ότι χρειάζεται για να εδραιωθεί μια νέα συνή­ θεια στον εγκέφαλο) προσπάθησε να εντοπίσεις κάθε στιγμή κατά την οποία φοβάσαι, αμφιβάλλεις ή ανησυχείς για τα λεφτά. Αναρωτήσου γιατί αισθάνεσαι έτσι και κάνε κάτι που θα σε

βοηθήσει να αποκτήσεις μια νέα αντίληψη. Δοκίμασε να προ­ σφέρεις σε κάποιον που το έχει ανάγκη. Γίνει γενναιόδωρος και

διώξε αυτή τη συστολή για τα λεφτά. Αν δεν σου περισσεύουν χρήματα, αφιέρωσε τον χρόνο σου στους άλλους. Μαγείρεψε

για τους φίλους σου. Κάνε ό,τι χρειάζεται για να νιώσεις γενναιό­ δωρος και πλούσιος. Όποτε αισθανθείς σφιγμένος, κάνε κάτι για να απελευθερωθείς.

2. Μελέτησε το ενδεχόμενο να βρεις έναν μέντορα. Έναν άνθρωπο που έχει υγιή σχέση με τα λεφτά και με τον οποίο αισθάνεσαι

άνετα να συζητήσεις την. οικονομική κατάστασή σου. Σε αυτό συμπεριλαμβάνεται η οικονομία για βραχυπρόθεσμους ή μα­ κροπρόθεσμους στόχους και η διαχείριση που συνδυάζει την υπευθυνότητα και τη διασκέδαση. Μην ξεχνάς ότι δεν παίζει ρόλο η ποσότητα των χρημάτων, άλλα η σχέση σου με αυτά.

3. Ανακάλυψε τον δικό σου τρόπο να προσφέρεις. Βρες τον δρόμο που σε οδηγεί στον πλούτο και μη σκέφτεσαι το χρήμα. Πει­ ραματίσου! Μπορεί να συνεισφέρεις στην αγαπημένη σου μη

κερδοσκοπική οργάνωση ή σε κάποιον σκοπό που σχετίζεται

....." ....................................................................................................................................................

ΚλΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

161

~.,όσμο και μαζί του έρχονται οι ενοχές». Από τη στιγμή που γίνε­

~

24.

σαι μητέρα, κατευθύνεσαι συνέχεια από το μητρικό ένστικτο, ενώ

~

παράλληλα καλείσαι να δουλέψεις και να ζήσεις. Όλα αυτά τα καθή­

ΕΙΝΑΙ ΙΕΡΟ ΠΡΟΝΟΜΙΟ

κοντα εξουθενώνουν τους γονείς, ειδικά τα πρώτα χρόνια. Ωστόσο

Ο ΓΟΝΕΪΚΟΣ ΡΟΛΟΣ

γονείς. Οι έφηβοι περνούν μέσα από αλλεπάλληλες αλλαγές, σωμα­

τα εφηβικά χρόνια των παιδιών είναι ακόμη πιο δύσκολα για τους ι ικές και συναισθηματικές, καθώς προσπαθούν να διαμορφώσουν

Δεν πισrεύουμε σrov εαυτό μας μέχρι τn σrιγμιi που αποκαλύπτεται ότι

βαθιά μέσα μας υπάρχει κάτι πολύτιμο. που αξίζει ζει

va το ακούσουμε.

αξί­

va το εμπιστευτούμε. είναι n ψυχιi μας. ΈΕ Κάμινγκς

την ταυτότητά τους. Οι ορμόνες αυξάνονται και αρχίζουν να ωριμά­ ζουν. Δεν ξέρουν ακόμα ποιοι πραγματικά είναι. Σίγουρα οι γονείς που παρακολουθούν την πορεία των εφήβων να βρουν τον εαυτό τους και να βαδίσουν στον δρόμο προς την ακεραιότητα, αναρω­ τιούνται: Ποιο είναι τελικά το παιδί μου;

Κυκλοφορούν εκατοντάδες βιβλία στο εμπόριο για τον ρόλο των γονιών, μερικά είναι στ' αλήθεια αξιόλογα. Βλέποντας φίλους και συγγενείς να μεγαλώνουν τα παιδιά τους, κατέγραψα τις πέντε

Πρόσφατα, σ' ένα σπίτι όπου ήμουν καλεσμένη για φαγητό, ρώτησα

βασικότερες αρχές που χρειάζεται ένα παιδί για να είναι ειλικρινές,

τη γυναίκα που καθόταν δίπλα μου: «Με τι ασχολείσαι;». Εκείνη μου

εξωστρεφές, χαρούμενο και υγιές. Επίσης οι ίδιες αρχές συντελούν

απάντησε απολογητικά: «Δεν εργάζομαι, απλώς κάθομαι στο σπίτι

και στη δική σου ευτυχία.

με τα παιδιά».

Απλώς; Ειλικρινά, μου είναι αδύνατον να σκεφτώ κάτι πιο ση μα­ ντικό από τον ρόλο του γονιού! Σε καμία περίπτωση δεν θεωρείται

ασήμαντο να μεγαλώνεις έναν άνθρωπο. Έναν άνθρωπο που θα

αποτελέσει την επόμενη γενιά. Σου αξίζει μεγάλος σεβασμός και αναγνώριση γι' αυτή την τεράστια ευθύνη που έχεις αναλάβει. Όσο πιο ικανοποιημένος, συμπονετικός και επικεντρωμένος είσαι σε

αυτό που κάνεις, τόσο πιο εύκολα θα μπορέσεις να διαχειριστείς

τις προκλήσεις που σου παρουσιάζονται στην ανατροφή του παι­ διού σου.

Παρόλο που δεν είμαι μητέρα, είχα την τύχη να παρακολου­

θήσω την ανάπτυξη των δύο ανιψιών μου. Τα χρόνια της εφηβείας τους, μέναμε όλοι μαζί με την αδελφή και τη μητέρα μου. Η αδελφή

μου έλεγε συχνά μια υπέροχη φράση: «Φέρνεις ένα παιδί στον

Πρώτος κανόνας: Φρόντισε τον εαυτό σου. Ένα υπέροχο δώρο για το

παιδί σου είναι να επικεντρωθείς στη δική σου ευτυχία. Είναι στη φύση των παιδιών να αισθάνονται υπεύθυνα για τη σχέση των γονιών τους και να προσπαθούν να διορθώσουν την κατάσταση,

όταν οι γονείς τους δεν είναι ευτυχισμένοι μαζί. Τα παιδιά χαί­ ρονται όταν βλέπουν τους γονείς τους χαρούμενους. Ξέρω από

τον εαυτό μου, όταν είδα τους γονείς μου να φέρονται ευγενικά και τρυφερά μεταξύ τους, ένα βάρος έφυγε από πάνω μου. Παρ' όλα αυτά, τα παιδιά θα νιώσουν παρόμοια ανακούφιση όταν οι καβγάδες κοπάσουν και οι δυστυχισμένοι γονείς αποφασίσουν να χωρίσουν. Η μητέρα μου ήταν ένας καταπληκτικός άνθρω­

πος, αλλά, αν φρόντιζε περισσότερο τον εαυτό της και δεν απαρ­ νιόταν την προσωπική ζωή της, θα ήμουν ακόμη πιο χαρούμενη.

Ί

AGAPI STASSINOPOULOS

162

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

163

-Μ-·-·•·•······· ·······"' "'''"'"'''''''''''''' ''' '''"'""'"'''''''''''''''' '' '''''''''''"''''''''"'"'"''"'''''''''''''"''''''''''"'""'''"'"''''"''"'''''''''''''"

Δεύτερος κανόνας: Ποτέ μα ποτέ μη συγκρίνειςτο παιδί σου με κάποιο

καθόμασταν επί ώρες στην κουζίνα συζητώντας με τη μητέρα

άλλο. Κάθε παιδί έρχεται στον κόσμο με τον δικό του ξεχωριστό

μας - πώς τα πήγαμε, ποιες προκλήσεις αντιμετωπίσαμε, τη

χαρακτήρα. Είναι ζωτικής σημασίας να μάθεις να επιβραβεύεις

γνώμη μας για τους δασκάλουc,, τα σχετικά με τους έρωτές μας

το παιδί σου γι' αυτό που είναι. Η αδελφή μου ήταν ιδιοφυΤα και

και με τη συμπεριφορά των κοριτσιών απέναντί μας. Μην κρί­

μαθήτρια του είκοσι. Εγώ λάτρευα τη ζωγραφική, τη μουσική,

νεις τα παιδιά σου, υποστήριξε τα δυνατά σημεία τους και τις

τον χορό και όλες τις δημιουργικές δραστηριότητες. Το σχολείο

επιτυχημένες προσπάθειές τους.

ήταν ένα μαρτύριο για εμένα και συχνά ευχόμουν η καθηγή­

τρια των μαθηματικών να πεθάνει! Όταν παίρναμε ελέγχουc,,

Τέταρτος κανόνας: Δώσε τους τα εφόδια για να αντιμετωπίσουν τις

η μητέρα μάς περίμενε με ένα μπουκέτο λουλούδια για την

δυσκολίες. Μην αφήνεις τα παιδιά να παλεύουν ολομόναχα, θα

καθεμία. Άσχετα αν η αδελφή μου είχε άριστα σε όλα τα μαθή­

τους δημιουργηθεί ανασφάλεια στο μέλλον. Αν, για παράδειγμα,

ματα και εγώ έπιανά πάτο. Ήθελε να με διδάξει ότι δεν υστερώ

χρειάζονται ενίσχυση σε κάποιο μάθημα, ένας δάσκαλος ή ένας

πουθενά. Δεν συνέκρινε τις επιδόσεις μου στα μαθηματικά με

μεγαλύτερος μαθητής ίσως μπορεί να τα βοηθήσει να βελτιώ­

εκείνες της αδελφής μου, αλλά προσπαθούσε να ενισχύσει και

σουν τις επιδόσεις τους. Η μητέρα μου είχε εντοπίσει την αδυνα­

να επιβραβεύσει τα μοναδικά μου χαρίσματα.

μία μου στα μαθηματικά και γι' αυτό προσέλαβε μια δασκάλα να

Η μητέρα μου ήθελε παθιασμένα να κννηγήσουμε τα όνειρά μας, η αδελφή μου κι εγώ. Πάντα μας έλεγε: «Δεν με νοιάζει

μου κάνει ιδιαίτερα μαθήματα. Αισθάνθηκα την υποστήριξη και ένα μεγάλο μέρος του άγχους έφυγε από πάνω μου.

αν θα αποτύχετε ή θα πετύχετε, δεν θα σας αγαπώ λιγότερο. Απλώς θέλω να σας δω να διεκδικείτε τα πράγματα που αγα­

Πέμπτος κανόνας: Επικοινωνία ... Επικοινωνία ... Επικοινωνία! Είναι

πάτε». Ήταν μεγάλη ανακούφιση που ξέραμε ότι, ανεξάρτητα

ιδιαίτερα σημαντικό για το παιδί να γνωρίζει και να καταλαβαί­

από την εππυχία, θα μας αγαπάει και ότι η αποτυχία είναι μέρος

νει τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στο σπίτι. Όταν πήραν διαζύγιο οι

της διαδρομής. Μίλησε στα παιδιά σου για τις δικές σου μάχες.

γονείς μου, μετακομίσαμε χωρίς τον πατέρα μου σε καινούριο

Θα τα κάνεις να καταλάβουν ότι η αποτυχία είναι ένα σκαλί στο

σπίτι μετά το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών. Η μητέρα μου

μονοπάτι της εππυχίας.

δεν μου είχε εξηγήσει ότι εκείνη και ο πατέρας είχαν χωρίσει και

το αποτέλεσμα ήταν να βιώσω το απόλυτο σοκ. Φοβόταν τόσο Τρίτος κανόνας: Να επαινείς τα παιδιά σου. Όσο πιο συχνά μπορείς

πολύ η μητέρα μου που δεν έβρισκε τα λόγια για να μου το πει.

να τους λες ότι είναι πλάσματα πολύτιμα, αξιαγάπητα και ότι τα

Κι έτσι, δεν είχα να αντιμετωπίσω μόνο την απουσία του πατέρα

λατρεύεις. Να τα αγκαλιάζεις, να είσαι τρυφερόc,, ευγενικός, να

μου, αλλά και τα μυστικά που υπήρχαν μέσα στην οικογένεια.

τους αφιερώνεις πάντα ποιοτικό χρόνο και να τα αφήνεις να σου

'Επρεπε να προσαρμοστώ στη νέα καθημερινότητα ολομόναχη

μιλούν. Να τα διαβεβαιώσεις ότι είναι υπέροχοι άνθρωποι. Καλ­

- πράγμα δύσκολο για ένα παιδί δώδεκα χρονών. Να λες στα

λιέργησε την αίσθηση της ασφάλειας, για να σου εμπιστευτούν

παιδιά σου την αλήθεια (πίστεψέ με, έχουν ήδη αντιληφθεί ότι

τα προβλήματά τουc,, τους φίλους τους, τον κόσμο τους - χωρίς

κάτι συμβαίνει) και να μην ξεχνάς να τους τονίζεις ότι τα δικά

κριτικές. Όταν η αδελφή μου κι εγώ γυρίζαμε από το σχολείο,

σου προβλήματα είναι κάτι τελείως άσχετο από εκείνα.

AGAPI STASSINOPOULOS

164

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

165

-...,1............................................................................................ ,...................................... .

Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν, θα σταθούν μπροστά στα εμπόδια

να ισχυρίζονται: «Δεν ήξερα τι είναι αγάπη πριν γεννήσω το πρώτο

και στις δυσκολίες της ζωής - θα χρειαστεί να επιλέξουν ένα επάγ­

παιδί μου». Αυτό είναι το πιο βασικό: τα παιδιά σε μαθαίνουν να

γελμα, να βρουν τρόπους για να εκφράσουν τα ταλέντα τους, να

αγαπάς με όλη την ψυχή σου.

κερδίσουν τα δικά τους λεφτά.

Ίσως κάποιες φορές έρθουν αντιμέτωπα και με χειρότερα προ­

βλήματα, όπως είναι τα ναρκωτικά, οι διατροφικές διαταραχές, η κατάθλιψη, το άγχος, μια ολέθρια σχέση ή η ψυχολογική πίεση

ιι

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑ ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΟΥ

Γράψε ένα γράμμα στα παιδιά σου και προσπάθησε να εκφρά­

•

από τους συνομηλίκους τους. Όταν υποφέρει το παιδί σου, υποφέ­

σεις τι ακριβώς σημαίνουν για εσένα και τι μεγάλη αλλαγή έφερε

ρεις διπλά. Συχνά οι γονείς χρειάζονται και αυτοί στήριξη, για να

στη ζωή σου η παρουσία τους. Αφού το διατυπώσεις, να τους το

μπορέσουν να διαχειριστούν τις καταστάσεις. Σε κάθε περίπτωση

δώσεις για να τους θυμίζει πόσο πολύ τα αγαπάς. Να επαναλαμ­

είναι πολύ σημαντικό να διατηρείσαι εσύ σε καλή ψυχολογική κατά­

βάνεις αυτή τη διαδικασία όσο συχνά νιώθεις την ανάγκη, για

σταση, ενώ προσπαθείς να βοηθήσεις το παιδί. Μοιράσου με τους

να εκφράσεις την αγάπη σου και τη χαρά σου που τα βλέπεις να

φίλους σου τις μάχες που δίνεις και ζήτησέ τους συμπαράσταση. Αν το παιδί σου πολεμάει με τα συναισθήματά του, εντόπισε

μεγαλώνουν.

•

Βγες ραντεβού με τα παιδιά σου. Μπορείς ανά διαστήματα να

τα συμπτώματα που παρουσιάζει και διάβασε όσο περισσότερα

οργανώνεις σπέσιαλ εξόδους και να τους επιτρέπεις να αφή­

μπορείς σχετικά με αυτό το θέμα. Στη συνέχεια θα σε συμβούλευα

νουν τη φαντασία τους να καλπάζει, δίχως περιορισμούς. Μιλή­

να απευθυνθείς σε κάποιον ειδικό γιατρό, που να είναι σε θέση

στε για μελλοντικούς στόχους - με όριο το άπειρο! Ενθάρρυνέ

να ακούσει τις ανησυχίες σου και να βοηθήσει το παιδί, χωρίς να

τα να δημιουργήσουν ένα μελλοντικό πλάνο για το επάγγελμα

υπερβάλλει στη διάγνωσή του. Κουβέντιασε με γονείς που ζουν

που θα ακολουθήσουν. Μην περιμένεις τα γενέθλια, τα Χριστού­

παρόμοια προβλήματα. Μην ξεχνάς ότι για όλα υπάρχει λύση και

γεννα ή τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου για να το κάνεις. Το

υποστήριξη, και ότι δεν είσαι αναγκασμένος να ανεβαίνεις αυτόν

καλύτερο δώρο που μπορείς να χαρίσεις στα παιδιά σου είναι

τον Γολγοθά μόνος σου.

ο χρόνος σου.

Μπορεί να νομίζεις ότι τα δικά σου λάθη ευθύνονται για τις

•

Περιόρισε την ανησυχία σου και εμπιστεύσου την ικανότητά τους

ταλαιπωρίες του παιδιού σου, αλλά κάθε παιδί ακολουθεί τον

να τα βγάλουν πέρα μόνα τους. Όταν ξεχνούν να σου τηλεφωνή­

δρόμο του και βιώνει διάφορες εμπειρίες ξεπερνώντας τις προσω­

σουν, να σου στείλουν μήνυμα ή να σε ενημερώσουν για το πρό­

πικές του δυσκολίες, έτσι ώστε να χτίσει έναν δυνατό χαρακτήρα.

γραμμά τους, να είσαι σίγουρος ότι όλα είναι εντάξει. Θα τα βοη­

Τα παιδιά μας είναι οι καλύτεροι δάσκαλοι από κάθε άποψη.

θήσεις να χτίσουν την ανεξαρτησία τους. Διαβεβαίωσέ τα πόσο

Δοκιμάζουν την υπομονή μας, ελέγχουν κατά πόσο είμαστε ικα­

πολύ χαίρεσαι όταν επικοινωνούν μαζί σου, αλλά μην τα ζορίζεις

νοί να αγαπήσουμε και να αποδεχτούμε κάποιον άνευ όρων, μας

ή τα κάνεις να νιώθουν ενοχές, όταν αυτό δεν γίνεται. Κανένας δεν

δείχνουν νέες μεθόδους στον γονεϊκό ρόλο μας, και τεστάρουν την

θέλει να έχει μια τέτοιου είδους σχέση με τα παιδιά του!

ελαστικότητά μας. Μέσα από την αθωότητά τους, μας μαθαίνουν να βλέπουμε τη ζωή με άλλο μάτι. Πόσες φορές έχω ακούσει γονείς

•

Πάντα να τροφοδοτείς την προσωπική ευτυχία σου, να εξε­ λίσσεσαι ως άνθρωπος, να ασχολείσαι με δημιουργικές

166

AGAPI STASSINOPOULOS

. , ...ι, .........,,,,.. ,,,,,,,,,,,,,,,,.,,.,,,,,,,,,,.,,.,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,,... .,,,.,,,,,,,,,,,.,,.,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.ι ....... ,,,,,.,, •.,,,., .. ,,,,,,,,,,.,,.

δραστηριότητες και να δοκιμάζεις καινούρια πράγματα. Προ­ ετοιμάσου για τον καιρό που τα παιδιά σου θα φύγουν και θα συνεχίσουν τη ζωή τους. Ίσως βρεθούν σε διαφορετική πόλη

~

ή και χώρα. Ένα από τα μεγαλύτερα μαθήματα που παίρνει

25 .

~

.

ΜΗΝ ΠΑΡΑΒΛΕΠΕΙΣ

ένας γονιός είναι να μπορέσει να αφήσει τα παιδιά του να μεγα­

λώσουν και να βρουν τον δρόμο τους. Να τα αφήσει να υψώ­

ΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΣΟΥ

σουν το ανάστημά τους και να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους.

Η αγάπη σας θα υπάρχει για πάντα - κράτησε αυτή τη σκέψη για να ζεσταίνει την καρδιά σου.

Ποτέ μnv υποβιβάζεις τn σοφία σου. επειδri νομίζεις ότι είναι καλύτεροι οι άλλοι Έλλn Στααινοπούλου

(n μnτέρα μου)

Από τότε που ήμαστε μικρές η αδελφή μου κι εγώ ζητούσαμε συμ­ βουλές από τη μητέρα μας για διάφορα θέματα. Η μητέρα μας είχε

τη συνήθεια να μη μας λέει ποτέ τι να κάνουμε με χαλαρό τόνο και ύφος σοφού μάς απαντούσε: «Αγάπη μου, άφησέ το να μαριναρι­

στεί. Δεν υπάρχει λόγος να βιάζεσαι. Οι απαντήσεις θα έρθουν από μόνες τους». Με αυτόν τον τρόπο μάς έκανε να εμπιστευτούμε τον

εαυτό μας και να καταλάβουμε ότι κατά βάθος ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε.

Τα χρόνια πέρασαν και ως ενήλικη πια η αδελφή μου ζητάει τη συμβουλή μου, για να αντιμετωπίσει κάποιες καταστάσεις συζη­ τάμε γι' αυτές και της λέω τη γνώμη μου. Εκείνη όμως κάνει αυτό

που θέλει τελικά. Μερικές φορές την «απειλώ» ότι δεν θα τη βοη­ θήσω ξανά, αφού έτσι κι αλλιώς ποτέ δεν λαμβάνει υπόψη της τη συμβουλή μου, και ξεκαρδιζόμαστε στα γέλια. Ύστερα μου εξηγεί: «Όταν κουβεντιάζουμε με βοηθάς να καταλήξω στα συμπερά­ σματά μου».

Πολλοί από εμάς συνηθίζουμε να παραβλέπουμε την αυθεντία

AGAPI STASSINOPOULOS

168

................. _,, .......................... , ........................................,•• ,..,.................................. ,_,,,,,-............,_ •••••, .............,_,1.1 ........................ ..

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

169 .......................................................................................................................................................................................

μας. Παραδινόμαστε στη γνώση των ειδικών - στα χέρια θεραπευ­

Κάποια άλλη γυναίκα συνομίλησε με την Εστία, τη θεά της

τών, γιατρών, οικονομικών συμβούλων ή πωλητών. Επίσης αφηνό­

οικογένειας και της θυσίας, και τη ρώτησε: «Γιατί νιώθω συνέχεια

μαστε ολοκληρωτικά στους συγγενείς, στους φίλους, στο έτερον

κουρασμένη;». Η Εστία απάντησε: «Επιτρέπεις στους άλλους να σε

ήμισυ ή στους δασκάλους, επειδή υπερεκτιμάμε τη γνώμη τους και

ατραγγίζουν». Είχε δίκιο!

πιστεύουμε ότι θέλουν το καλύτερο για εμάς. Παρ' όλα αυτά, οποια­

Υπήρχε και μια γυναίκα που αντιμετώπιζε ένα νομικό πρόβλημα.

δήποτε συμβουλή και όποιος κι αν σου τη δίνει, καλό θα είναι να τη

Τότε η Αθηνά, η θεά της δικαιοσύνης και της σοφίας, τη συμβού­

φιλτράρεις μέσα από τη δική σου κρίση. Ξέρεις τι θα συμβεί αν αδια­

λευσε να βρει έναν καινούριο δικηγόρο, πιο έξυπνο και καταφερ­

φορήσεις για την εσωτερική καθοδήγηση; Αισθάνεσαι ότι δεν μπο­

τζή, ικανό να την προστατεύσει. Όλες οι απαντήσεις ήταν άμεσες

ρείς να εμπιστευτείς τον εαυτό σου και την εσωτερική γνώση σου. Ίσως έχεις παρατηρήσει ότι εμείς συχνά γυρεύουμε τις λύσεις

στους άλλους ανθρώπους και ότι εκείνοι με χαρά σπεύδουν να

και συγκεκριμένες, αφού είχαμε δημιουργήσει ένα περιβάλλον εμπιστοσύνης και ασφάλειας, μέσα στο οποίο κάθε άνθρωπος μπο­ ρούσε ν' ακούσει τις απαντήσεις που έρχονταν από μέσα του.

μας τις δώσουν. Υπάρχουν περιπτώσεις που κάποιοι παίρνουν

Υπάρχουν φορές που αρχίζω σιωπηλά να επικοινωνώ με το

αυθαίρετα το δικαίωμα να πουν τη γνώμη τους και αυτό είναι πολύ

πνεύμα μου, ζητώντας του καθοδήγηση· αλλά αυτό που έχω

εκνευριστικό. Πόσες φορές δεν έχει τύχει να ανακατεύονται στη

καταλάβει είναι ότι αν εκείνη την ώρα χτυπήσει το κινητό μου και

διατροφή σου, στη σχέση σου, στο ντύσιμό σου, στο κούρεμα των

απαντήσω, μετά καταπιάνομαι με άλλα πράγματα - μέιλ, γραπτά

μαλλιών σου, στη διαχείριση των χρημάτων σου ή στα σχέδια των

μηνύματα, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ειδήσεις. Φαίνεται ότι έτσι

διακοπών σου; Μπορεί εύκολα να παραπλανηθείς, να αμφισβητή­

λειτουργεί ο κόσμος. Χρειάζεται επιμονή για να καθιερώσεις αυτή

σεις τη σοφία σου και να ακολουθήσεις κάποια συμβουλή που δεν

τη νέα συνήθεια. Να βρίσκεις λίγο χρόνο με ηρεμία και να ακούς τον

είναι τόσο καλή.

εαυτό σου. Όταν χαρίζεις στον εαυτό σου αποκλειστικό χρόνο για

Μετά την έκδοση του βιβλίου μου

Conversations with the

εσωτερική καθοδήγηση, η ανώτερη σοφία σού προσφέρει λύσεις.

παρέδωσα σεμινάρια με τίτλο «Ωθούμε τις χρυσές

Είναι κρίμα που ως κοινωνία δεν συνηθίζουμε να αφιερώνουμε

ευκαιρίες για να εμφανιστούν», ώστε να διδάξω τον κόσμο πώς

εποικοδομητικό χρόνο για να συλλογιζόμαστε και να στρεφόμαστε

να φτάσει εκεί όπου θέλει στη ζωή του. Πρότεινα στους συμμετέ­

μέσα μας για καθοδήγηση, έμπνευση και απαντήσεις. Έχουμε μάθει

χοντες να συνομιλήσουν με διαφορετικές πτυχές του εαυτού τους

να είμαστε στραμμένοι προς τα έξω, σε συνεχή επαφή με τον έξω

και να αναζητήσουν μια διορατική λύση στα προβλήματα που

κόσμο. Έτσι, όταν απαρασίζουμε να στραφούμε προς το εσωτε­

Goddesses

αντιμετωπίζουν.

ρικό μας, είμαστε κουφοί και άλαλοι. Το πνεύμα μας, κουρασμένο

Μία γυναίκα είχε ερωτικά προβλήματα με τον άντρα της,

να ανταγωνίζεται το Google, σταματάει να λειτουργεί. Η αλήθεια

γι' αυτό ρώτησε την Αφροδίτη τι πρέπει να κάνει. Η Αφροδίτη μέσα

όμως είναι ότι θα έπρεπε να αναζητάμε τις απαντήσεις στο αλάνθα­

της τη συμβούλευσε: «Μη φοράς κάλτσες στο κρεβάτι». Αυτό ήταν

στο πνεύμα μας. Για να παρουσιαστεί η καθοδήγησή μας, πρέπει να

απόλυτα κατανοητό για την ίδια! Οι μεγάλες χοντρές κάλτσες που

της το ζητήσουμε και να ετοιμάσουμε χώρο γι' αυτή.

φορούσε στο κρεβάτι απομάκρυναν τον άντρα της. Έτσι άρχισε να φοράει λεπτά νυχτικά.

Μία φίλη μου έχασε όλη της την περιουσία από την απότομη πτώση του χρηματιστήριου. Δεν μπορούσε να πληρώσει ούτε το

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

νοίκι της ούτε το ασφαλιστικό ταμείο για την ιατρική περίθαλψη.

και μια λέξη, ή μπορεί να είναι πιο επεξηγηματική, και άλλες φορές

Ήταν μια επιτυχημένη γυναίκα και αρκετά περήφανη για να ζητή­

μπορεί να είναι αόριστη. Όπως και να έχει, συνέχισε να γράφεις. Να

σει βοήθεια. Επίσης είχε μια πλούσια πνευματική ζωή. Όταν επι­

αφιερώσεις όσο χρόνο χρειάζεται και να επιτρέψεις στον εαυτό

κοινωνούσε με το πνεύμα της το άκουγε ξανά και ξανά να της λέει

σου να δεχτεί την καθοδήγηση χωρίς να τον κρίνεις. Αφού τελειώ­

ότι πρέπει να ζητήσει βοήθεια από τον αποξενωμένο πια πρώην

σεις, ευχαρίστησε τη σοφία σου που σου μίλησε. Έπειτα συνέχισε

άντρα της. Το πνεύμα της συνέχιζε να την προτρέπει για μήνες. Μια

την ημέρα σου και, αν μπορείς, ακολούθησε τη φωνή του πνεύμα­

ημέρα αποφάσισε να πάρει το κουράγιο και να του τηλεφωνήσει.

τος και παρατήρησε αν άλλαξε κάτι στη ζωή σου.

AGAPI STASSINOPOULOS

170

Προς μεγάλη της έκπληξη διαπίστωσε ότι ο πρώην άντρας της ήταν πρόθυμος να τη βοηθήσει: «Με μεγάλη μου χαρά. Εξάλλου αισθά­ νομαι ότι σου χρωστάω πολλά». Έμεινε άναυδη και άφωνη. Τελικά

τη στήριξε οικονομικά μέχρι να πατήσει και πάλι στα πόδια της. Ήταν πολύ απλός άνθρωπος και μου εξομολογήθηκε: «Δεν θα υπο­

τιμήσω ποτέ πια αυτόν τον μυστηριώδη τρόπο που έχει το πνεύμα μας, για να μας κατευθύνει και να μας σώζει». 11

_

..........,.........................................................-....,..................... ~········· .............................~····...,...,-,..,_,,,,.......~·····..··-···•. ,,..... ..

Κάνε το πνεύμα σου σύμμαχο. Επικοινώνησε μαζί του τακτικά.

Ρώτησέ το ό,τι σε απασχολεί και γράψε τις απαντήσεις. Χρησιμο­

ποίησε ένα ημερολόγιο που θα σχετίζεται με την εσωτερική επικοι­ νωνία σου.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Προσπάθησε να ξεκλέψεις λίγη ώρα μέσα στην ημέρα που δεν θα σε διακόψει κάτι. Δεν έχει σημασία αν θα είναι το πρωί ή το βράδυ. Βάλε χαλαρωτική μουσική και άναψε ένα κερί. Σκέψου αν μία συγκεκριμένη κατάσταση σε έχει οδηγήσει σε αδιέξοδο ή χρειάζε­ σαι στ' αλήθεια την εσωτερική καθοδήγηση. Μετά άνοιξε το ημε­

ρολόγιό σου και γράψε στο πάνω μέρος της σελίδας: «Η φωνή του πνεύματός μου».

Επικεντρώσου στον εαυτό σου, άδειασε τις σκέψεις από το

μυαλό σου, πάρε ένα στιλό και άρχισε να γράφεις τη φωνή που μιλάει μέσα σου - δίχως λογοκρισία ή δισταγμό, απλώς άφησε το πνεύμα σου να μιλήσει. Ίσως η απάντηση να είναι μικρή, ακόμη

171 ..................................................................................................................................................................................... .

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ 173 --··~········· ..................................................................................................................................................................... .

και γνώριζα τον εαυτό μου, καταλάβαινα ότι η σύγκριση είναι μια

~

26. ~

ΤΕΡΜΑ οι ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ Η σύγιφισn κλέβει τnv ευτυχία. Θίοντορ Ρούσβελτ

μορφή κακοποίησης προς τον εαυτό μας. Είναι σαν να αρνούμαστε

τη ζωή μας, αλλά είναι και τόσο ανθρώπινη. Συχνά, η σύγκριση και η ζήλια εξυπηρετούν έναν σκοπό. Να σου δείξουν ότι δεν γνωρίζεις τον εαυτό σου. Όταν ξέρεις ποιος πραγ­

ματικά είσαι, τότε παραμένεις ευθυγραμμισμένος στο μονοπάτι

σου, δεν λοξοδρομείς και δεν αμφισβητείς τις επιλογές σου. Μην κρίνεις τη ζήλια σου· παρατήρησέ την και συλλογίσου: Πολύ ενδια­ φέρον. Το μυαλό μου θαυμάζει αυτόν τον άνθρωπο και επιθυμεί αυτά που του ανήκουν. Μετά αναθεώρησε τις σκέψεις σου και δια­ βεβαίωσε τον εαυτό σου: Εγώ αποφασίζω πώς θα ζήσω και τι είναι αυτό που πραγματικά θέλω. Άφησε τον εαυτό σου να σκάψει μέσα σου και να βρει αυτό που ψάχνει. Μπορεί να δεις κάποιον και να πεις: «Ω Θεέ μου, πήρε προα­

Η αδελφή μου ήταν πάντα άριστη μαθήτρια.Της άρεσαν τα μαθη­ ματικά, την τραβούσαν οι οικονομικές επιστήμες και διάβαζε εξω­ σχολικά βιβλία. Από την άλλη, εγώ ήμουν ένα κορίτσι με ελεύθερο πνεύμα που αγαπούσε τον χορό, το θέατρο και τη διασκέδαση. Αυτό που ήθελα ήταν να είναι όλοι ευτυχισμένοι. Ήμαστε εντελώς

διαφορετικές, άλλα η μητέρα μας ποτέ δεν συνέκρινε τη μία με την άλλη. Όποτε έβλεπε τις χαμηλές επιδόσεις μου στα μαθημα­ τικά, έλεγε: «Εσύ δεν είσαι γεννημένη για μαθηματικά, φτιάχτηκες για να αξιοποιήσεις τα χαρίσματά σου». Παρ' όλη τη στοργική της αντιμετώπιση, εγώ αναρωτιόμουν μήπως πρέπει να γίνω σαν την αδελφή μου.

γωγή και βγάζει περισσότερα χρήματα από εμένα, ενώ έχουμε την

ίδια ηλικία. Τι διαφορετικό κάνει;». Ο τύπος έχει μια καλύτερη θέση και μεγαλύτερο μισθό, αλλά είναι άνθρωπος κι αυτός που παλεύει με τους ίδιους φόβους και τις ίδιες ανασφάλειες για το μέλλον. Λοι­ πόν, δεν είναι κακό να εκτιμάς κάποιον και να χρησιμοποιείς την επιτυχία του ως παράδειγμα και ως έμπνευση. Ούτε είναι κακό να μετρήσεις τις δυνάμεις σου και να ανακαλύψεις αν μπορείς να δια­ πρέψεις σε έναν τομέα. Πήρα το μάθημά μου και ήταν σκληρό στην

αρχή όταν συνειδητοποίησα ότι ο λόγος που δεν μου δίνουν τους ρόλους που ήθελα ήταν επειδή με περίμεναν άλλες ευκαιρίες. Υπήρχαν στιγμές που αναζητούσα απεγνωσμένα μια σχέση,

μια πραγματική αγάπη. Πήγαινα στα πάρτι ή στις εκδηλώσεις και

Τα πράγματα χειροτέρεψαν όταν έγινα ηθοποιός. Φυσικά, συνέ­

ζήλευα βλέποντας ζευγάρια να εκφράζουν τον έρωτά τους, ένιωθα

χισα να συγκρίνω τον εαυτό μου με άλλους ηθοποιούς και σιγά

λες και μου λείπει κάτι. Ώσπου μια ημέρα κατάλαβα ότι ένας άντρας

σιγά άρχισα να τους ζηλεύω. Αναρωτιόμουν γιατί παίρνουν εκείνοι

δεν επρόκειτο να συμπληρώσει τα κενά της ζωής μου, ότι το δικό

ρόλους και εγώ όχι. Κουβαλούσα αυτό το συναίσθημα για πολύ καιρό. Μου έκλεβε την ενέργειά μου, τη λάμψη μου και με εμπό­ διζε να εκφράσω τα χαρίσματά μου. Καθώς εξελισσόμουν, ωρίμαζα

μου μονοπάτι ήταν διαφορετικό. Όταν ακούς τη φωνή της σύγκρι­ σης, μην την πιστεύειc,, σκέψου λογικά, παρατήρησέ την και άφησέ τη να περάσει όπως ένα σύννεφο που περνάει και φεύγει. Είναι μια

174

AGAPI STASSINOPOULOS

...........................-.......................................... _..... .......................,..............................................................,...~·· ,........................

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ 175 -······-·'"·····-· ..................................................................................................................................................................... .

ευκαιρία για να προβληματιστείς αν είσαι ευχαριστημένος από

περιβάλλει και να σε προστατεύει. Φέρε στον νου σου όλους

τη ζωή σου και αν δίνεις τον καλύτερο εαυτό σου. Αξιοποίησε το

τους τομείς της ζωής σου: της υγείας, της δουλειάς, της σχέ­

συναίσθημα που σου προκαλούν η ζήλια και η σύγκριση, για να

σης, της συναισθηματικής σταθερότητας, του οικογενειακού

καταλάβεις σε ποιους τομείς πρέπει να βελτιωθείς και σε ποιους να

περιβάλλοντος. Σκέψου αν κάποιος από αυτούς τους τομείς

πρέπει να ενεργοποιηθείς.

θα μπορούσε να είναι σε καλύτερη, πιο ισορροπημένη κατά­

~

Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός. Γι' αυτό μη βιάζεσαι να βγάλεις

σταση. Εντόπισε αν σε κάποιους τομείς της ζωής σου έχεις

συμπεράσματα. Δεν ξέρεις τι περνάει κάθε άνθρωπος, πώς είναι

την τάση να φεύγεις από τον εαυτό σου και να επικεντρώ­

πραγματικά η καθημερινότητα μιας σχέσης, πόσες οικογενειακές

νεσαι σε κάποιου άλλου τη ζωή, η οποία πιστεύεις ότι είναι

στιγμές έχασε κάποιος για να πάρει προαγωγή ή τι συναισθήματά

καλύτερη από τη δική σου.

έχει πριν κοιμηθεί. Να νιώθεις ευγνωμοσύνη για όσα έχεις.

Διώξε τη σκέψη αυτή λέγοντας στον εαυτό σου: «Στ' αλή­

Μπορείς να το δεις και κάπως έτσι: Ο Στίβι Γούοντερ δεν σκε­

θεια δεν μπορώ να ξέρω τι περνάει ο καθένας, συχνά τα φαι­

φτόταν τη μουσική τού Μπομπ Ντίλαν όταν έγραψε το «Ι Just Call

νόμενα απατούν». Έτσι οποιαδήποτε στιγμή συγκρίνεις τον

to Say I Love You». Ούτε η Αντέλ συνέκρινε τη φωνή της με της Σελίν

εαυτό σου με άλλους, να αποτρέπεις εξαρχής τη σκέψη αυτή

Ντιόντην πρώτη φορά που ερμήνευσε το «Someone Like You». Δεν

και έπειτα να επαναφέρεις τις σκέψεις στον εαυτό σου και

φαντάζομαι να πιστεύεις ότι μια όμορφη λεμονιά θα έβλεπε μια

στην καρδιά όου.

συκιά και θα έλεγε: «Αλίμονο! Μακάρι να μην ήμουν τόσο ξινή!».

Νιώσε ευγνωμοσύνη για τη ζωή σου, γι' αυτό που είσαι

Φυσικά όχι! Ο καθένας παραμένει επικεντρωμένος στον εαυτό του.

και για όλα όσα έχεις. Τα πάντα γύρω σου είναι ευλογημένα.

Σε ενθαρρύνω ολόψυχα να ξεκαθαρίσεις από πού πηγάζει το

Αν δεν είσαι ικανοποιημένος σε κάποιον τομέα της ζωής σου,

συναίσθημα της σύγκρισης, χωρίς να κατηγορήσεις τον εαυτό σου,

ξεκίνησε να οραματίζεσαι μέσα από τη δημιουργική φαντα­

αλλά να προσπαθήσεις να καταλάβεις την ουσία: ότι είναι ένα ψέμα.

σία σου πώς θα ήθελες να είναι. Τι ενέργειες πρέπει να κάνεις,

Ένα ξεστράτισμα από το μονοπάτι σου. Μετά στρέψε όλη την ενέρ­

τι να κρατήσεις και τι να αλλάξεις, ώστε να πετύχεις το επι­

γειά σου, σε ποσοστό εκατό τοις εκατό, στον εαυτό σου και στη ζωή

θυμητό αποτέλεσμα; Σημείωσε νοητά τις απαντήσεις που

σου. Βασίσου στη δική σου δύναμη, στη μεγαλοπρέπειά σου και

πήρες και πίστεψέ τες. Πίστεψέ τες και αποδέξου τες δίχως

στους στόχους σου.

κριτικές για τον εαυτό σου και τη ζωή σου. Τις επόμενες στιγμές, παραμένοντας γαλήνιος, απελευθερώσου από τις κριτικές, τις συγκρίσεις, την αίσθηση ανεπάρκειας ή κατω­

τερότητας. Πάρε μια βαθιά εισπνοή και βγάλε τον αέρα. Να

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ Κάθισε άνετα και χαλάρωσε, ενώ ακολουθείς τη φυσική

αναπνέεις βαθιά και να χαλαρώνεις νιώθοντας σίγουρος ότι ο εαυτός σου έχει όλα τα μέσα και όλες τις δυνατότητες να φτιάξει τη ζωή του όπως τη θέλει.

ροή της αναπνοής σου. Επικεντρώσου στην καρδιά σου

Άφησε το εσωτερικό φως σου να λάμψει, να σε ζεστάνει,

και φαντάσου ένα όμορφο άσπρο φως να σε γεμίζει, να σε

να σε φωτίσει. Στρέψε πλήρως την προσοχή σου σ' εσένα

176

AGAPI

STASSΙNOPOULOS

................................................................................................................................................................................................. και πουθενά αλλού· θυμήσου τη νέα κατεύθυνσή σου, τα επόμενα σημαντικά βήματα που σκέφτηκες να κάνεις και,

διατηρώντας αυτή την αίσθηση της πνευματικής διαύγειας και της νέας αρχής, να επιστρέψεις απαλά στο παρόν και να

ανοίξεις τα μάτια σου. Βγάλε τον αέρα με έναν αναστεναγμό «Αααχ». Τίναξε τα δάχτυλα των χεριών και των ποδιών σου. Κούνησε τους ώμους σου και διώξε κάθε έγνοια. Ευχαρί­

~

27.

~

ΠΑΨΕ ΠΙΑ

ΝΑ ΝΙΩΘΕΙΣ ΛΙΓΟΣ

στησε τις αισθήσεις σου. Μια υπέροχη ιδέα θα ήταν να γρά­ ψεις στο ημερολόγιό σου όλα όσα άκουσες και κατάλαβες,

Το μόνο που μπορείς να ελέγξεις είναι ο τρόπος που βλέπεις τον εαυτό

καθώς και την κατεύθυνση που θα ακολουθήσεις μετά τις

σου. Αρκεί αυτό και μόνο για

v' αΜάςει όλn n ζωn σου. Λιάνα Τάνκερσλι

συμβουλές που πήρες. Να σημειώσεις πόσο επαρκής και τέλειος είσαι, ακριβώς όπως είσαι.

Όλοι παλεύουν με την αίσθηση ότι δεν είναι επαρκείς. Κάποιοι μπο­ ρούν να υπερισχύουν της αίσθησης αυτής και να μην της δίνουν σημασία. Μερικές φορές τη χρησιμοποιούν ως κίνητρο για να προ­

χωρήσουν. Κάποιοι άλλοι όμως τη βάζουν στο κέντρο της σκηνής και ρίχνουν όλα τα φώτα πάνω της. Της δίνουν πρωταγωνιστικό ρόλο, αλλά εκείνη τους κλέβει τη ζωή. Η αίσθηση της ανεπάρκειας παρουσιάζεται σε πολλούς τομείς: στον οικονομικό, στον οικογενειακό, στον ερωτικό, στης εξωτε­ ρικής εμφάνισης και στης μόρφωσης· ένας από τους τρόπους με

τους οποlους εκδηλώνεται είναι ο διαχωρισμός των ανθρώπων σε σημαντικούς και_ασήμαντους. Ήμουν τυχερή που μεγάλωσα σε μια οικογένεια που δεν αποδεχόταν την ιεραρχική δομή· για τη μητέρα μου όλοι οι άνθρωποι ήταν Ισοι. Εξίσου σημαντικοί. Προσπαθούσε να ενισχύσει στην αδελφή μου και σ' εμένα την αξία της δικής μας προσωπικότητας. Να μας κάνει να μη νοιαζόμαστε για τα χρήματα,

τις ταξικές διαφορές ή για το γεγονός ότι ζούσαμε στην Ελλάδα σε ένα διαμέρισμα με μία μόνο κρεβατοκάμαρα. Πάντα είχαμε την

AGAPI STASSINOPOULOS

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ 179 -.. ...................................................................................................................................................................................... .

αίσθηση ότι είμαστε αρκετές και ότι έχουμε όσα χρειαζόμαστε.Το

ένα ζαχαροπλαστείο και απολαμβάναμε τον καφέ μας, τρώγαμε

μυστικό ήταν ότι είχαμε αρκετή αγάπη.

γλυκίσματα και διαβάζαμε την εφημερίδα Times του Λονδίνου.

178

Παρόλο που ανατράφηκα με αυτόν τον τρόπο, η ανασφάλεια

Διαβάζοντας τις στήλες των θεάτρων είδα έκπληκrη ότι ένας συμ­

για την επάρκειά μου άρχισε να εμφανίζεται στη ζωή μου πολύ

μαθητής μου από τη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης πρω­

αργότερα. Όταν σπούδαζα ηθοποιός στην Αγγλία. Στη δραματική

ταγωνιστούσε σε μια παράσταση στο Ουέστ Εντ. Η αυθόρμητη

σχολή είχα πλήρη επίγνωση του ταλέντου μου, κι ας ήμουν τόσο

σκέψη μου ήταν: Αυτός έγινε πρωταγωνιστής του θεάτρου. Εγώ τι

νέα. Ωστόσο η απαίσια ελληνική προφορά που είχα δεν έμοιαζε στο

κατάφερα στη ζωή μου; Μοιράστηκα τα νέα με τον δάσκαλό μου

ελάχιστο με αυτό που λέμε «Queen's English». Ένιωθα διαφορετική,

και εκείνος, λες και διάβασε τη σκέψη μου, είπε: «Ω, για δες, εκείνος

λες και ήμουν παρείσακrη. Όπου κι αν πήγαινα είχα μια ταραχή και

πρωταγωνιστεί στο Ουέστ Εντ, ενώ εσύ τι έχεις κάνει στη ζωή σου;».

μια αβεβαιότητα, πράγμα φυσικό αφού ήμουν μόλις δεκαοκrώ και

Αισθάνθηκα να χάνω τη γη κάτω από τα πόδια μου. Η αίσθηση της

προερχόμουν από άλλη κουλτούρα. Αυτή η δυσάρεστη αίσθηση με

ανεπάρκειας που ένιωθα καθρεφτιζόταν στο πρόσωπό μου.

ακολούθησε μέχρι το Λος Άντζελες, όπου μετακόμισα μόλις τελείω­

Εκείνο το απόγευμα σερνόμουν στο Λονδίνο νιώθοντας άδεια,

σα τη δραματική σχολή για να δοκιμάσω την τύχη μου ως ηθοποιός.

μειωμένη. Την ώρα του δείπνου ο Τζον-Ρότζερ σηκώθηκε και με

Όταν όλες οι προσπάθειές μου πήγαν στράφι, αυτοχαρακrηρίστηκα

αγκάλιασε σφιχτά. Μου εξήγησε: «Έχεις αυτή την πεποίθηση για

ανεπαρκής, αντί για διαφορετική ή μοναδική.Τα έβαλα με τον εαυτό

τον εαυτό σου εδώ και καιρό. Άρα έπρεπε να κάνω "εγχείρηση':

μου και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αν δεν ταιριάζεις κάπου

για να μπορέσω να τη φέρω στην επιφάνεια και να τη διώξω από

σημαίνει πως δεν είσαι αρκετός. Τι φοβερή ψευδαίσθηση!

πάνω σου».

Βρήκα παρηγοριά μέσα στην πνευματική αναζήτηση και βυθί­

Άρχισα να γελάω και να κλαίω μαζί. Ήταν αλήθεια ότι για μεγάλο

στηκα στην επισκόπηση του εσωτερικού κόσμου μου με υπερβο­

διάστημα κατέκρινα και συνέκρινα τον εαυτό μου, ένιωθα λίγη.

λικό ζήλο. Συνειδητοποίησα ότι ψάχνω κάτι περισσότερο από την

Δεν ήταν ζωή αυτή. Εμπόδιζα την κυκλοφορία της αγάπης μέσα

επαγγελματική καταξίωση στον χώρο του θεάτρου και του κινημα­

μου. Εντελώς ξαφνικά άρχισα να σκέφτομαι λογικά. Ο συμμαθη­

τογράφου, από τον τέλειο σύντροφο και από την παγκόσμια φήμη.

τής μου ακολουθούσε το δικό του μονοπάτι και εγώ το δικό μου·

Έτσι άρχισα να διαχωρίζω τον εαυτό μου από την επίγεια ταυτό­

ήταν άσχετη η πορεία του ενός με του άλλου. Από τότε ξεκίνησα να

τητά μου. Τα τείχη που υψώνονταν γύρω από την εσωτερική μου

βαδίζω προς την αποδοχή του εαυτού μου και την ευγνωμοσύνη

οντότητα έπεσαν. Τότε κατάλαβα ότι η κοπέλα που άφησα πίσω

για τη ζωή μου. Ξεδιπλώνοντας τα χαρίσματά μου και βλέποντας το

στην Ελλάδα ήταν ένα όμορφο, αξιαγάπητο, ευάλωτο, τρυφερό

δικό μου μονοπάτι, βίωσα τη βαθιά αίσθηση της επάρκειας.

πλάσμα - ακέραιο. Τίποτα δεν της έλειπε παρά μόνο η εμπειρία, ο

τρόπος να δείξει την ουσία της ύπαρξής της στον κόσμο.

Η διάθεση να αγαπήσεις και να αποδεχτείς τον εαυτό σου, έστω κι αν δεν ξέρεις πώς, είναι το πρώτο βήμα για να μπορέσεις

Μία στιγμή ήταν αρκετή για να βιώσω την αλλαγή. Από ανε­

να αφήσεις πίσω την κατάκριση και τη σύγκριση του εαυτού σου

παρκής ένιωσα αγαπητή, αποδέχτηκα τον εαυτό μου ακριβώς

με άλλους. Αρκεί να έχεις τη διάθεση να καταλάβεις και να πιστέ­

όπως ήταν. Συνέβη σε ένα ταξίδι στο Λονδίνο που είχα κάνει μαζί

ψεις ότι είσαι αρκετός ακριβώς όπως είσαι. Είναι σαν να λες στον

με τον πνευματικό δάσκαλό μου τον Τζον-Ρότζερ. Καθόμασταν σε

εαυτό σου ότι ίσως δεν νιώθω επαρκής αλλά, να, έχω όλη την καλή

AGAPI STASSINOPOULOS

180

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ ..............................................................................................................................................

181

...

διάθεση να ανοίξω τα παράθυρα και να αφήσω τον αέρα να μπει.

στοιχεία του εαυτού σου, όλα τα χαρίσματά σου και τους τρό­

Να αναπνεύσω την επάρκεια. Έχω τη διάθεση να δω τις δυνατό­

πους που εμπλουτίζεις τη ζωή των ανθρώπων γύρω σου. Να

τητές μου. Έχω τη διάθεση να σταματήσω τις συγκρίσεις και τις

είσαι όσο πιο περιγραφικός μπορείς. Αναγνώρισε τις αρετές σου

επικρίσεις. Έπειτα το πνεύμα μάς υποδέχεται με απόλυτη αγάπη.

και μην τις θεωρείς δεδομένες.

Είμαστε σε θέση να νιώσουμε πληρότητα, είτε έχουμε μια καλή

3. Πώς φαντάζεσαι τη ζωή σου έναν χρόνο μετά; Τι θα ήθελες να

δουλειά, είτε πολλά χρήματα, είτε τη σχέση που ονειρευόμασταν.

έχει αλλάξει; Διάλεξε τρεις τομείς της ζωής σου που νιώθεις ότι

Η πληρότητα δεν έχει σχέση με τα υλικά αγαθά. Έχουμε δικαίωμα

υστερείς και θέλεις να βελτιωθείς. Ρώτησε τον εαυτό σου ποιο

να νιώθουμε πληρότητα από την ημέρα που γεννιόμαστε.

είναι το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνεις σωματικά, συναι­

Όταν φωτίστηκα και ένιωσα την πληρότητα, έγινα ένας δραστή­

σθηματικά και πνευματικά, και άρχισε τις προσπάθειες για να

ριος άνθρωπος στην κοινωνία που λειτουργεί από την πλευρά του

κατακτήσεις τη νέα εικόνα του εαυτού σου. Βρες κάποιον που

«κάτι παραπάνω από αρκετός». Είδα τον κόσμο να ανταποκρίνεται

μπορεί να στηρίξει την προσπάθειά σου και ζήτησε πνευματική

σε εντυπωσιακό βαθμό. Οι ευκαιρίες παρουσιάζονταν η μία μετά

βοήθεια· είναι πάντα διαθέσιμη για εσένα.

την άλλη: μου ζήτησαν να γράψω βιβλία, να κάνω παρουσιάσεις, να παραδώσω σεμινάρια, να μιλήσω σε συνέδρια. Οι άνθρωποι ζητού­ σαν την καθόδήγησή μου για να ζήσουν την ευτυχία. Καθώς τους βοηθούσα και έβλεπα τα αποτελέσματα, άρχισα να εισπράπω ικα­ νοποίηση. Η ζωή μου ξετυλιγόταν, έβγαινε από τα βάθη του εαυτού μου. Όταν καταλάβεις ότι είσαι κάτι παραπάνω από αρκετός, η αξία του εαυτού σου σε πλημμυρίζει και αναγνωρίζεις την ευτυχία της ζωής, έτσι όπως ακριβώς είναι.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

1. Γράψε στο ημερολόγιό σου σε ποιους τομείς πιστεύεις ότι είσαι ανεπαρκής. Σημείωσε πότε άρχισες να νιώθεις έτσι. Πού ήσουν και με ποιους; Τι γνώμη σχημάτισες για τον εαυτό σου; Να κατα­

γράψεις την ιστορία όσο πιο αναλυτικά μπορείς και να προχω­ ρήσεις στη διαδικασία της συγχώρησης. Αν χαρακτήρισες τον

εαυτό σου ανεπαρκή -λίγο, μη ικανό και ελλιπή-, θυμήσου ότι είσαι τόσο καλός όσο οι άλλοι και βρίσκεσαι στον δρόμο της ωρίμανσης, της μάθησης και της ανάπτυξης.

2. Γράψε ένα γράμμα στον εαυτό σου αξιολογώντας όλα τα θετικά

183 ΚΑΛΗΜΕΡΑ , ΧΑΡΑ -..... ..-................................................................................................................................................................................... .

στην κίνηση, λόγω ενός τροχαίου, και δεν θα προλάβαινε να έρθει.

28.

r~

~

.· ~ ~

Ήταν ένα τυχαίο γεγονός, μα τα πράγματα ήρθαν με τέτοιον τρόπο

ώστε να απογοητευτώ. Το ξέρω ότι η απογοήτευσή μου οφειλόταν στην αυξημένη κυκλοφορία, αλλά για άλλη μια φορά η εικόνα που

ΜΗΝ ΑΦΗΝΕΙΣ

είχα για τους άντρες επιβεβαιώθηκε.

ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΙΣ ΝΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΡΙΖΟΥΝ Γίνεσαι ό. τι πιστεύεις περισσ6τερο ... Το μυαλό απλώς πιστεύει 6σά ακούει πιο πολύ. Και ό. τι του λες το κάνει πρόξn. Δεν έχει όλλn επιλογn. Σαντ Χελμστετέρ

Τότε εξομολογήθηκα στον πνευματικό δάσκαλό μου ότι προσελκύω άντρες που με απογοητεύουν με κάθε τρόπο και

εκείνος μου απάντησε: «Όταν βλέπεις ότι το ίδιο μοτίβο επανα­ λαμβάνεται, τότε πρέπει ν' αρχίσεις να αναρωτιέσαι ποιες είναι οι πεποιθήσεις σου και από πού πηγάζουν. Έπειτα να σκεφτείς

τι δημιουργείται όσο τις πιστεύεις και γιατί. Ψάξε να βρεις ποιος σου φύτεψε αυτές τις ιδέες στο μυαλό και γιατί συνεχίζεις να τις τροφοδοτείς». Με λίγα λόγια, ήθελε να μου πει ότι εγώ έχω ευθύνη για τις πρά­ ξεις μου, ότι με κάποιον τρόπο προκαλώ αυτή την κατάσταση, επο­

Όλα όσα συμβαίνουν στη ζωή μας είναι αποτελέσματα αυτών

μένως πρέπει να αντιδράσω.

που πιστεύουμε για τον εαυτό μας και τη ζωή. Για παράδειγμα, αν

Αν είσαι και εσύ ένας άνθρωπος που πιστεύεις ότι θα απογοη­

νομίζεις ότι η ζωή είναι σκληρή, θα είναι σκληρή. Αν νομίζεις ότι

τευτείς από το αντίθετο φύλο, τότε προσπάθησε να βρεις από πού

οι άνθρωποι θα σε βοηθήσουν στη διαδρομή σου, τότε έτσι θα

πηγάζει η πεποίθησή σου. Μήπως πιστεύεις ότι δεν σου αξίζει ένας

γίνει. Είναι πολύ σημαντικό να εξετάζουμε και να επιλέγουμε τις

σύντροφος που θα σου συμπαραστέκεται; Ή μήπως ότι δεν είσαι

πεποιθήσεις μας, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζουν τον πραγματικό

ερωτεύσιμος; Μόλις ανακαλύψεις την πηγή της πεποίθησης, θα

εαυτό μας.

μπορέσεις να την αλλάξεις. Ανέλαβα την πλήρη ευθύνη και συνει­

Για χρόνια είχα την άποψη ότι οι άντρες θα με απογοητεύουν,

δητοποίησα ότι δεν θέλω να είμαι το θύμα ούτε ο αποδέκτης απο­

επειδή ο πατέρας μου απογοήτευσε τη μητέρα μου. Έτσι δημιουρ­

γοητευτικών συναισθημάτων από εδώ και πέρα. Άρχισα να είμαι πιο

γήθηκε αυτή η πεποίθησή μου. Ως ενήλικη τραβούσα τους άντρες

συνετή στις επιλογές μου και να προσπαθώ να υιοθετήσω την αντί­

που ήταν γραφτό να με απογοητεύσουν. Αυτόν τον μηχανισμό τον

ληψη ότι μου αξίζουν καλοί άντρες που θα με στηρίζουν. Σίγουρα

ονομάζω αυτοεκπληρούμενη προφητεία.

δεν είναι απαραίτητο όλοι οι άντρες να έχουν τον ίδιο χαρακτήρα

Ένα βράδυ, ήμουν έτοιμη να πάω σε μια μεγάλη, φαντασμαγο­

με τον πατέρα μου.

ρική εκδήλωση. Είχα ζητήσει από τον φίλο μου να με συνοδέψει κι εκείνος είχε δεχτεί ευχαρίστως. Το διάστημα αυτό ζούσα στη Σάντα Μπάρμπαρα, ενώ εκείνος στο Λος Άντζελες. Μισή ώρα πριν από την

Ένα ακόμη συνηθισμένο μοντέλο συμπεριφοράς παρατηρούμε

εκδήλωση μου τηλεφώνησε για να μου εξηγήσει ότι είχε κολλήσει

σε μερικούς ανθρώπους που σαμποτάρουν τον ίδιο τον εαυτό

AGAPI STASSINOPOULOS

184

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

-··································································-···························································································

185

.

τους στην επίτευξη των στόχων τους. Για παράδειγμα, είχα έναν

τις συμπεριφορές. Κράrησε στο μυαλό σου σαν «δίδαγμα» αυτόν

φίλο που ξεκίνησε κάποτε να υλοποιεί την ιδέα του για την

τον μηχανισμό, ώστε την επόμενη φορά να είσαι προετοιμασμέ­

ίδρυση μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης. Βρήκε μάλιστα και

νος και να μην αφήσεις τον εαυτό σου να προσελκύσει αρνητικές

μία συνεργάτιδα με πολλές διασυνδέσεις, για να τον βοηθήσει

συμπεριφορές.

στο έργο του. Δούλεψαν σκληρά και κατανάλωσαν πολλή σκέψη

Επίτρεψέ μου να μοιραστώ μαζί σου κι άλλα μοτίβα πεποιθή­

και ενέργεια μέχρι να πάρει σάρκα και οστά η ιδέα. Όμως κάποια

σεων που έτυχε να συναντήσω· ίσως κάποιο να ταιριάζει με την

στιγμή η συνεργάτιδα άρχισε να παίρνει αποφάσεις δίχως τη

περίπτωσή σου. Ο πατέρας μου συνέχεια κοντραριζόταν με τα πρό­

συναίνεση του φίλου μου. Όπως ήταν φυσικό, ένιωσε θιγμένος

σωπα που συνεργαζόταν επαγγελματικά. Όταν ήταν έτοιμος για

και βίωνε ένα μαρτύριο προσπαθώντας να διατηρήσει τη συνερ­

το μεγάλο βήμα -την έκδοση ενός ημερολογίου, ενός περιοδικού

γασία τους.

ή μιας εφημερίδας-, το τελευταίο λεπτό όλα τα σχέδια ναυαγού­

Τελικά, όταν ήρθε να μου ζητήσει βοήθεια, τον ρώτησα: «Ποια πεποίθηση σε οδήγησε σε αυτή την κατάσταση;».

Συλλογίστηκε και είπε: «Νομίζω ότι θα είναι εγωιστικό εκ μέρους μου αν αναλάβω τον πλήρη έλεγχο και γι' αυτό παραδίδω την εξου­ σία μου και αφήνω τον εαυτό μου στο παρασκήνιο».

σαν. Πάντα πίστευε ότι ευθύνονται οι άλλοι· συνήθως ο εκάστοτε σννεργάrης του έκανε κάrι που τον εκνεύριζε και εκείνος αναγκα­

ζόταν να σπάσει τη συμφωνία. Το ίδιο μοτίβο επαναλαμβανόταν χωρίς τελειωμό.

Ο πατέρας μου ήταν πολιτικός εξόριστος στον πόλεμο και είδε

Όφειλε να υποστηρίξει τη θέση του. Διαφορετικά θα πλή­

τους φίλους του να πεθαίνουν μπροστά στα μάrια του.Τα βιώματα

ρωνε τις συνέπειες. Λίγα χρόνια αργότερα ο ίδιος φίλος απο­

αυτά τον σημάδεψαν τόσο βαθιά, που ποτέ δεν μπόρεσε να τα

φάσισε να ιδρύσει ένα ινστιτούτο. Σύντομα όμως κατάλαβε ότι

ξεπεράσει. Ένιωθε ενοχές που εκείνος επέζησε. Η πεποίθηση που

πάει να κάνει το ίδιο λάθος και να παραχωρήσει τον ρόλο του.

τον στοίχειωνε ήταν ότι δεν του άξιζε να γνωρίσει επιτυχία στον

Είχε αρχίσει να μιλάει με το «εμε(ς» και όχι με το «εγώ», αλλά τότε

κόσμο αυτό και είχε αφετηρία τις δυσάρεστες καταστάσεις που

άκουσε τη φωνή μου να του υπενθυμίζει: «Το αφεντικό είσαι εσύ.

βίωσε τα χρόνια του πολέμου. Γι' αυτό δεν επέτρεπε στην επιτυχία

Μην παραδίδεις την εξουσία σου. Μην επαναλαμβάνεις το ίδιο

να έχει θέση στη ζωή του.

μοντέλο συμπεριφοράς. Μπες στην πρώτη γραμμή· τέρμα η δεύ­ τερη. Ο κόσμος έχει ανάγκη τη σοφία σου και τις ηγετικές ικανό­ τητές σου».

Μια γυναίκα συνήθιζε να παραμελεί τον εαυτό της. Της άρεσε να

Όποιες κι αν είναι οι δικές σου πεποιθήσεις, πρέπει να καταλά­

βοηθάει τους άλλους, μα δεν άφηνε χρόνο για εκείνη. Είναι μια

βεις ότι μόνο εσύ αξίζεις να έχεις ηγετικό ρόλο στη ζωή σου. Έτσι

παντρεμένη, εργαζόμενη μητέρα και πολύ καλή φίλη μου. Δεν είχε

θα μπορέσεις να το ξεπεράσεις. Όταν αντιμετωπίζεις το ίδιο πρό­

περιθώριο να χαλαρώσει ή να γυμναστεί και με το πέρασμα των

βλημα ξανά και ξανά, πρέπει να αναλάβεις την απόλυτη ευθύνη

χρόνων πήρε πολύ βάρος.

επειδή δημιούργησες αυτή την καθημερινότητα. Για να μπορέσεις

Μια ημέρα με εμπιστεύτηκε: «Πιστεύω ότι αν δεν τρέξω εγώ

να γλιτώσεις από τις πεποιθήσεις που σε περιορίζουν, χρειάζεται να

για όλα, τα πάντα θα καταρρεύσουν. Νιώθω ότι είμαι υποχρεω­

κατανοήσεις ότι τραβάς όπως ο μαγνήτης αυτές τις καταστάσεις και

μένη να φροντίζω εφ' όρου ζωής τους δικούς μου ανθρώπους>>.

186

AGAPI STASSINOPOULOS ............................-......................................................................................-..,.......................................................................... .

Έπειτα βούτηξε ακόμη βαθύτερα. Όπως μου εξήγησε, η αφετηρία της πεποίθησής της βρισκόταν στα παιδικά χρόνια της, τότε που

έπρεπε να βοηθήσει την εργαζόμενη μητέρα της να μεγαλώσει

-

187 ....................................................................................................................................................................................... .

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

που ήσουν άρρωστος. Να αντικαταστήσεις την παραπλανητική πεποίθηση με κάτι πιο αληθινό και ωφέλιμο. Όπως συμβουλεύει και ο Ρουμί: «Ζήσε τη ζωή λες και είναι κομ­

τα πέντε αδέλφια της. Πατέρας δεν υπήρχε κι εκείνη φορτώθηκε

μένη και ραμμένη στα μέτρα σου». Αναθεωρώντας τις πεποιθήσεις

ευθύνες από πολύ νωρίς και συνέχισε να τις κουβαλάει σε όλη την

σου θα δυναμώσεις, θα απελευθερωθείς και θα γίνεις χαρούμενος.

πορεία της ζωής της.

Απαιτεί κουράγιο για να αντιμετωπίσεις τις λανθασμένες πεποιθή­

Ζώντας μέσα στο πλαίσιο που οριοθετούσε η πεποίθηση ότι

σεις σου και για να δηλώσεις ότι είσαι άξιος να δημιουργήσεις την

είναι υπεύθυνη για την ευημερία των γύρω της, παραμελούσε

καθημερινότητα που επιθυμείς. Να απαρνηθείς τις παλιές συνή­

τον ίδιο τον εαυτό της. Όταν το αντιλήφθηκε, αποφάσισε ότι το

θειές σου και να επεκτείνεις τις δυνατότητές σου, να αφήσεις χώρο

πιο σημαντικό είναι να φροντίζει πρώτα τον εαυτό της και ύστερα

στη χαρά και στην ευημερία σου. Οι πεποιθήσεις που σε περιορί­

τους άλλους. Έτσι άρχισε να επαναπροσδιορίζει πόσα θα προ­

ζουν δεν αρμόζουν στην προσωπικότητά σου. Η ζωή είναι με το

σφέρει θέτοντας υγιή όρια. Χρειάστηκε κάποιος χρόνος για να τα

μέρος σου.

καταφέρει, αλλά την επόμενη φορά που συναντηθήκαμε υπήρχε αισθητή διαφορά. Οι πεποίθησή της εναρμονιζόταν με τη σωστή συμπεριφορά.

Ίσως έχεις κι εσύ κάποια πεποίθηση που σε βασανίζει: Κανένας

δεν με καταλαβαίνει, τα καταφέρνω μόνος μου και δεν χρειάζομαι καμία βοήθεια, η αξία μου είναι ανάλογη με τον μισθό μου, όλοι οι άνθρωποι μου λένε ψέματα, ποτέ δεν κερδίζω αυτό που θέλω, είμαι άχρηστος, κανένας δεν με αγαπάει, δεν μπορώ να είμαι ο εαυ­

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

1. Για μία εβδομάδα να παρατηρήσεις πώς λειτουργείς απέναντι στον κόσμο και πώς ανταποκρίνεται ο κόσμος στη συμπερι­ φορά σου. Ρώτησε τον εαυτό σου:

•

Τι πεποίθηση έχω για την κατάσταση αυτή;

•

Τι πιστεύω για τις σχέσεις, τον κόσμο, τον εαυτό μου;

τός μου. Και άλλα πολλά. Αυτές οι περιοριστικές πεποιθήσεις, βαραί­

Σημείωσε τις απαντήσεις δίχως επικρίσεις και ύστερα προ­

νουν την καρδιά σου, επειδή σε εμποδίζουν να γευτείς στο έπακρον

σπάθησε να καταλάβεις: Πότε και από πού προέκυψε αυτή

τα πλούτη που σου επιφυλάσσει η ζωή.

Όλες οι πεποιθήσεις έχουν ένα κοινό στοιχείο. Σε κάνουν να

η πεποίθηση; Γιατί τη φορτώθηκες; Πώς λειτούργησε αυτός ο μηχανισμός επιβίωσης; Ισχύει πραγματικά; Σίγουρα υπάρχει

νιώθεις θύμα και ανίσχυρος. Αν νιώσεις ότι η ζωή σε απογοητεύει,

μια εναλλακτική πεποίθηση που είναι αληθινή και συμβάλ­

θυμήσου: Δεν είσαι εσύ το θύμα. Προσπάθησε να εντοπίσεις και

λει στην ολοκλήρωση των στόχων σου, στην επιτυχία και στη

να θεραπεύσεις το ψυχολογικό αίτιο από το οποίο πηγάζει αυτή

γενική ευημερία σου.

η πεποίθηση, από εκεί θα αρχίσει η αλλαγή. Αν πιστεύεις ότι οι

2. Επί είκοσι λεπτά, άφησε το χέρι σου να γράφει ελεύθερα και

άντρες είναι αναξιόπιστοι, φτιάξε μια λίστα με όλες τις φορές που

ασταμάτητα για τις πεποιθήσεις που σε περιορίζουν, με σκοπό

ένας άντρας ήταν κοντά σου τη στιγμή που τον χρειαζόσουν. Αν

να φτάσεις στην πηγή τους. Όταν τελειώσεις, βάλε φωτιά στο

νομίζεις ότι το σπίτι σου ή η δουλειά σου θα γκρεμιστεί δίχως τη

χαρτί. Για τριάντα δύο διαδοχικές ημέρες να επαναλαμβά­

συνεχή προσοχή σου, σκέψου πόσο όμορφα κύλησε η ημέρα τότε

νεις την ίδια διαδικασία. Θα μεταμορφωθείς ολοκληρωτικά,

AGAPI STASSINOPOULOS

188

στον κόσμο ό,τι κι αν γίνει». Οραματίσου εσένα με τον καινούριο

κρύβεται μέσα σου και περιορίζει τους ορίζοντες και την ευτυ­

εαυτό σου, τον νέο ρόλο και τα νέα συναισθήματά σου.

ξεκινήσεις.

αξία και τη δύναμή σου, αλλά και για να τιμήσεις ανάλογα τον

Όταν αντιμετωπίζω ένα πρόβλημα που αφορά τη σχέση μου με τους άλλους ανθρώπους, αισθάνομαι

επειδή

Τέλος πάρε χαρτί και μολύβι και σημείωσε την εικόνα που οραματίστηκες ούτως ώστε να έχεις έναν μπούσουλα για την

Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις:

•

189

απελευθερώνοντας την άγνωστη, μπλοκαρισμένη ενέργεια που χία σου. Ακολουθούν μερικές ιδέες που θα σε βοηθήσουν να

•

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

_ _ _ _ _ __

, αλλά θα προτιμούσα να αισθάνομαι

Όταν ετοιμάζομαι ν' αρχίσω μια νέα προσπάθεια, αισθάνομαι

______ , επειδή προτιμούσα να αισθάνομαι

, αλλά θα _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

Γράψε ό,τι έχεις μέσα στην καρδιά σου. Απελευθερώσου από τις πεποιθήσεις που σε περιορίζουν και αγκάλιασε τον πραγμα­ τικό εαυτό σου και τα αληθινά συναισθήματά σου.

3. Ακολούθησε τον εξής συλλογισμό: Φέρε στον νου σου τον εαυτό σου στην ηλικία που υιοθέτησες τη συγκεκριμένη αρρω­ στημένη πεποίθηση και άκουσε τα λόγια των ανθρώπων που

βρίσκονται γύρω σου και τα λόγια που είπες εσύ στον εαυτό σου. Μήπως υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στις σκέψεις σου και

στα λόγια που ειπώθηκαν. Γύρισε τον χρόνο πίσω, δες τις εικό­

νες, άκουσε τις λέξεις, όσο πιο καθαρά μπορείς. Έπειτα φαντά­

σου τον εαυτό σου να απελευθερώνεται από την κατάσταση_ και από τα λόγια. Άφησέ τα να χαθούν μέσα σε ένα λευκό φως πάνω από το κεφάλι σου. Να πάρεις τώρα αυτή τη σκέψη που σου προκαλούσε τον περιορισμό και να την αντικαταστήσεις από μια νέα σκέψη

που έχεις επιλέξει. Ακόμη κι αν δυσκολεύεσαι να το πιστέψεις προς στιγμήν, οραματίσου τον εαυτό σου να ανακοινώνει και

να ασπάζεται τη νέα του πεποίθηση. Λόγου χάρη, αν είχες νιώ­

σει ανασφάλεια για τον έξω κόσμο, καθησύχασε τον εαυτό σου λέγοντας: «Γνωρίζω με ποιον τρόπο μπορείς να είσαι ασφαλής

εαυτό σου.

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

191

ρίξεις τον εγωισμό σου, για να κερδίσεις ως αντάλλαγμα την αυτο­

~ 2 9.

πεποίθησή σου.

~

Όταν τολμάς κάτι -να φοιτήσεις στο κολέγιο, να στήσεις μια επι­

ΒΡΕΣ ΤΗΝ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ

χείρηση, να κάνεις μια καινούρια σχέση, να ψάξεις για δουλειά, να

ΣΟΥ ΚΑΙ ΓΙΝΕ ΤΟΛΜΗΡΟΣ

νοντας πίσω τα παλιά- είναι προφανές ότι πλημμυρίζεις με δέος,

Ένα καράβι είναι ασφαλές σrο λιμάνι του. αΜά τα καράβια δεν φτιάχτnκαv για να μένουν σrο λιμάνι. Ουίλιαμ Σεντ

πραγματοποιήσεις ένα όνειρο ή να γυρίσεις σελίδα στη ζωή αφή­ αμφιβολίες, ανασφάλειες και φόβο μήπως αποτύχεις. Δεν νιώθεις ενθουσιασμό. Αμφισβητείς τον εαυτό σου και γεμίζεις με αρνητικές σκέψεις που σε παραλύουν. Κάνεις τον εαυτό σου να αισθάνεται λες και έχει αποτύχει πριν καλά καλά αρχίσει. Ο Σαίξπηρ το έθεσε με τον καλύτερο τρόπο: «Οι αμφιβολίες μας

είναι προδότες και συχνά μας κάνουν να χάνουμε ένα κέρδος που, αν τολμούσαμε, θα ήτανε για το καλό μαQ>. Όταν κάποτε επιχείρησα να ανοίξω ένα καινούριο κεφάλαιο στον επαγγελματικό τομέα, δεν πήρα από την αρχή τα αποτελέ­ Από την ταινία Οι δρόμοι της φωτιάς λατρεύω τη σκηνή που ο Άγγλος

σματα που περίμενα. Αμέσως η αυτοπεποίθησή μου λιγόστεψε,

δρομέας Έρικ Λίντελ λαμβάνει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

κλονίστηκε. Η επικριτική φωνή μέσα μου προσπάθησε να με απο­

Προτού τρέξει αναρωτιέται από πού παίρνεις τη δύναμη για να τερ­

τρέψει από οτιδήποτε καινούριο. Σαν ένα μαινόμενο άλογο που

ματίσεις. Έπειτα ακούει την εσωτερική φωνή του να απαντάει: «Από

δεν σε αφήνει να το πλησιάσεις. Ο σωστός δρόμος προς την αυτο­

μέσα σου».

πεποίθηση είναι να εμψυχώνεις μόνος τον εαυτό σου, να συνωμο­

Η αυτοπεποίθηση είναι ένα προϊόν της εσωτερικής δύναμής

τείς προς όφελός σου. Αυτή η δύναμη σου δίνει ώθηση, εκμηδε­

μας που μας ωθεί να προχωράμε μπροστά, να αναλαμβάνουμε

νίζει κάθε αμφιβολία και ανασφάλεια για το άγνωστο, κάθε φόβο

δράση, να ξεπερνάμε τους φόβους και τις αμφιβολίες μας. Όταν

αποτυχίας.

ξεκινάει ο αγώνας, δεν πιστεύεις στον εαυτό σου· αλλά καθώς τρέ­

Σκέψου ότι όλα όσα σου συμβαίνουν είναι εμπειρίες που σε ωρι­

χεις αρχίζεις να συναισθάνεσαι τις πηγές της αυτοπεποίθησης να

μάζουν. Συνέχισε να μαθαίνεις περισσότερα για τις δυνατότητες, τα

σε θωρακίζουν και να σε οδηγούν στη γραμμή του τερματισμού.

όρια και την προσαρμοστικότητά σου. Ποτέ δεν ξέρεις πού μπορείς

Ένα συνηθισμένο λάθος που κάνουν οι άνθρωποι εiναι ότι ανα­

να φτάσεις, αν δεν προσπαθήσεις. Πέρασα πολλές δοκιμασίες στη

ζητούν την αυτοπεποίθηση πριν ξεκινήσουν τον αγώνα τους, είτε

ζωή μου. Τράβηξα λάθος δρόμους που δεν ταίριαζαν στον χαρα­

πρόκειται για μια νέα δουλειά, είτε για την επόμενη σχέση, είτε για

κτήρα μου. Μα έμαθα ότι είχα δύο επιλογές πάντα. Μπορούσα να

μια αλλαγή στην περιοχή.όπου κατοικούν, είτε για να γνωρίσονν

σηκώσω ψηλά τα χέρια και να παραδοθώ ή να υψώσω το ανάστημά

καινούριους φίλους, είτε για οτιδήποτε άλλο. Τα πράγματα δεν

μου, να αναλάβω δράση, να διώξω τους φόβους και να διαλέξω τη

είναι τόσο απλά. Θα χρειαστεί να βγεις στην πρώτη γραμμή και να

μεριά της αυτοπεποίθησης.

AGAPI STASSINOPOULOS

192

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

193

•-•••••••••••••.,••••••••οο••οο••••••••••••••••• .. ••••••"''''''''''.''''''''''''''''''''"''''''''"'''"''"'''''''''''''''''''''''''''''''"''"'''''''''''''''''''

,,,,Η,.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συνέβη στα γυρίσματα της

τονίζοντας τα θετικά στοιχεία σου και μη δίνοντας σημασία στα

ταινίας Πέρα από τον Πικάσο, στην οποία είχα τον ρόλο της οικο­

αρνητικά. Ετοίμασε μια λίστα με όλες τις θετικές πτυχές του εαυ­

νόμου. Ήμαστε στα γyωστά στούντιο Πάινγουνττου Λονδίνου και

τού σου. Γράψε όσο περισσότερα μπορείς.

σκηνοθετούσε ο κορυφαίος Τζέιμς Άιβορι. Δεν θα ξεχάσω ποτέ το

3. Μην περιμένεις να γίνεις τέλειος για να αναλάβεις δράση. Πάντα

δέος που ένιωθα ανάμεσα στα κοστούμια και στα σκηνικά, παίζο­

θα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης άλλωστε. Μην περιμένεις

ντας τη σκηνή μου με τον Άντονι Χόπκινς, ο οποίος είχε τον ρόλο

τις ιδανικές συνθήκες να έρθουν. Η κατάλληλη στιγμή για να

του Πικάσο. Μου είχαν κοπεί τα γόνατα και με το ζόρι ανέπνεα!

ξεκινήσεις είναι τώρα. Ποτέ δεν είναι αργά. Η θέληση να κάνεις

Ήθελε κότσια για να μπορέσω να επιβληθώ στον εαυτό μου και να

κάτι σου δίνει τη δύναμη να το καταφέρεις. Χαρτογράφησε τον

πω: «Έλα, κοπέλα μου, μπορείς να το κάνεις». Έπρεπε να με υποστη­

επόμενο στόχο σου και άρχισε να κάνεις βήματα για να τον φτά­

ρίξω εκατό τοις εκατό και τότε έγινε κάτι καταπληκτικό. Ο Άντονι Χόπκινς ήταν απίστευτα υποστηρικτικός, αντιλήφθηκε τη βαρύ­ τητα που είχε εκείνη η στιγμή για εμένα. Μου μιλούσε χαλαρά για να με βοηθήσει να νιώσω άνετα. Περάσαμε τόσο όμορφα και στο τέλος των γυρισμάτων μού είπε: «Αγάπη, να θυμάσαι ότι αν τολμάς,

τρανές δυνάμεις θα έρθουν να σε βοηθήσουν». Αξέχαστα λόγια.

Για να βρεις την αυτοπεποίθησή σου πρέπει να ξεβολευτείς. Όταν σπάσεις τον φόβο της αποτυχίας και καταλάβεις ότι είναι

μέρος της διαδικασίας, τότε θα ανακαλύψεις ότι μπορείς να κατα­

σεις, όσο μικρά κι αν είναι. Να θυμάσαι ότι όλοι οι επιτυχημένοι άνθρωποι χρειάστηκε να περάσουν μέσα από πολλές αποτυ­

χίες για να φτάσουν εκεί όπου είναι. Η αποτυχία είναι κι αυτή ένα βήμα προς την επιτυχία.

4. Η παρουσία σου είναι απαραίτητη. Κράτησε την καρδιά σου παρούσα μέσα στην καθημερινότητα. Διατήρησε την παρουσία

της στις συζητήσεις σου, στις συναναστροφές σου και σε όλες τις πράξεις σου.

κτήσεις σχεδόν τα πάντα αν προσπαθήσεις. Να είσαι τολμηρός και τρανές δυνάμεις θα έρθουν να σε βοηθήσουν. Εδώ παραθέτω τέσσερις τρόπους για να αποκτήσεις αυτο­ πεποίθηση:

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ

1. Να είσαι σίγουρος ότι δεν είσαι μόνος. Ότι έχεις «πλάτες» πίσω

Κλείσε τα μάτια σου. Πάρε μια άνετη στάση, καθιστός ή όρθιος,

σου, αν τις χρειαστείς. Να επιστρέψεις και να έρθεις πάλι σε

στο πάτωμα, οπουδήποτε αισθάνεσαι βολικά και χαλαρά.

επαφή με την εσωτερική δύναμή σου. Υπάρχουν τρεις τρόποι

Φαντάσου ότι σε περιβάλλει και σε αγκαλιάζει ένα χρυσαφέ­

για να διαπιστώσεις ότι δεν είσαι μόνος: Μπορείς να στραφείς

νιο φως. Το φως αυτό πηγάζει από την κορυφή του κεφα­

στον εσωτερικό κόσμο σου για να αδράξεις τον πυρήνα σου·

λιού σου, διαπερνάει όλο το μήκος του κορμιού σου και

μπορείς να στραφείς προς τον έξω κόσμο και να ζητήσεις βοή­

φτάνει ως τις άκρες των ποδιών σου. Σε βοηθάει να καθα­

θεια· επίσης μπορείς να στραφείς προς τον έξω κόσμο και να

ρίσεις την ενέργειά σου, κάνοντας τα πάντα καθαρά, ισχυρά

προσφέρεις βοήθεια.

και ξεκάθαρα. Άρχισε να φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε όλες

2. Προσπάθησε να αποδεχτείς τον εαυτό σου ολοκληρωτικά.

τις διαφορετικές καταστάσεις της ζωής σου: αλληλεπιδρώ­

Άρχισε να εκτιμάς την παραμικρή λεπτομέρεια του εαυτού σου,

ντας με τους ανθρώπους, αναλαμβάνοντας έργα που θέλεις

AGAPI STASSINOPOULOS

194

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

να ολοκληρώσεις, αναζητώντας βοήθεια, αναθέτοντας σε

Κάνε αυτή τη θετική δήλωση στον εαυτό σου: «Είμαι

κάποιους καθήκοντα, μαθαίνοντας καινούρια πράγματα,

ασφαλής. Αισθάνομαι προστατευμένος όντας ο εαυτός μου.

ασχολούμενος μια με το ένα πράγμα και μια με το άλλο,

Αγαπώ τον εαυτό μου ακριβώς όπως είναι. Χαίρομαι με τις

παρακολουθώντας διάφορες εκδηλώσεις, είτε κοινωνικές

ευκαιρίες που μου δίνονται για να μάθω καινούρια πράγ­

είτε επαγγελματικές, αλλά και ενώ βρίσκεσαι στο εργασιακό

ματα. Επιτρέπω στον εαυτό μου να αισθάνεται ικανοποιη­

περιβάλλον, στο σπίτι, σε μια παρέα με φίλους.

μένος γι' αυτό που είμαι. Απολαμβάνω τον εαυτό μου σε

Προσπάθησε να εντοπίσεις σε ποιες πτυχές της ζωής

διάφορες περιστάσεις. Περνάω καλά. Αισθάνομαι και είμαι

σου θα ήθελες να αισθάνεσαι πιο άνετα με τον εαυτό σου,

χαλαρός με τους φίλους ή με νέες γνωριμίες - αλληλεπιδρώ

πιο ασφαλής και να έχεις περισσότερη αυτοπεποίθηση.

με ευκολία. Απολαμβάνω καθετί που συμβαίνει στη ζωή μου.

Κοίταξε και προσπάθησε να διακρίνεις τι είναι αυτό που σε

Όταν αντιμετωπίζω οποιαδήποτε νέα κατάσταση, λειτουργώ

κάνει να αισθάνεσαι ανασφαλής. Αυτοπεποίθηση δεν σημαί­

με την αίσθηση ότι ανήκω στα τεκταινόμενα. Δηλαδή ότι

νει ότι διαθέτεις απαντήσεις για όλα, αλλά ότι έχεις μια καλή

είμαι απολύτως εντάξει έτσι όπως είμαι».

αίσθηση του εαυτού σου, ακριβώς όπως είσαι δομημένος.

Δες τον εαυτό σου να λειτουργεί γειωμένος στην πραγ­

Σημαίνει ότι αισθάνεσαι αρκετά χαλαρός για να ακούσεις

ματικότητα, με ανοιχτές τις κεραίες, δίχως να παραχωρείς

την εσωτερική καθοδήγηση· σημαίνει ότι δίνεις στον εαυτό

τη δύναμή σου ή την ενέργειά σου σε κανέναν, αλλά να την

σου την άδεια να εκφραστεί· σημαίνει ότι μπορείς να παρα­

κρατάς αποθηκευμένη εντός σου. Να εκφράζεσαι θετικά για

μένεις σιωπηλός όποτε εσύ θέλεις· σημαίνει επίσης ότι έχεις

τον εαυτό σου. Να αναγνωρίζεις ότι ο εαυτός σου είναι ένα

μια αίσθηση ελευθερίας και χαράς για τη ζωή σου, χωρίς να

δώρο. Να προβάλλεις μια εικόνα αυτοπεποίθησης, όχι υπερ­

φοβάσαι μήπως κάνεις λάθη. Φυσικά το πιο σημαντικό είναι

βολικής, μη έχοντας ανάγκη να αποδείξεις κάτι στον εαυτό

ότι αισθάνεσαι ασφαλής, σε ειρήνη, με αυτό που είσαι.

σου, αλλά να ακτινοβολείς από μέσα προς τα έξω.

Πάρε μια βαθιά ανάσα και φαντάσου τον εαυτό σου να

Να αποδεχτείς όλα αυτά και να ρωτήσεις τον εαυτό σου

αλληλεπιδρά με διαφορετικούς ανθρώπους. Ποιο είναι

αν υπάρχει κάτι άλλο που θα ήθελες να αισθανθείς μέσα στον

εκείνο το μήνυμα που πρέπει να δώσεις στον εαυτό σου,

κόσμο. ΠαρΌχώρησε τώρα αυτό το δικαίωμα στον εαυτό

ώστε να ξέρεις ότι είσαι επαρκής ακριβώς έτσι όπως είσαι;

σου. Ανήκεις στον εαυτό σου όσο κανένας άλλος. Οραματί­

Από τον ανώτερο εαυτό σου και από τη νοημοσύνη σου πες:

σου πολλούς ανθρώπους να απολαμβάνουν την παρέα σου,

«Είμαι αρκετός σε αυτό που είμαι. Δεν χρειάζεται να είμαι

να σε εκτιμούν, να σε καλωσορίζουν ακριβώς γιατί εσύ έχεις

κάποιος άλλοQ>.

καλωσορίσει τον εαυτό σου. Είσαι ασφαλής, σε αγαπούν και

Άρχισε να αισθάνεσαι ευγνωμοσύνη γι' αυτό που είσαι,

σου αξίζει, γιατί αξίζεις.

για τη ζωή σου, για όλες τις ευλογίες που έχεις, και άφησε

Αυτή είναι μια νέα στιγμή στη ζωή σου. Δέξου τη. Άφησε

αυτή την ευγνωμοσύνη να σε γεμίσει και να σε εξυψώσει.

τον ανώτερο εαυτό σου να σε καθοδηγήσει σε κάθε βήμα

Κατάλαβε ότι δεν υπάρχει άλλος σαν εσένα. Δεν είναι αυτό

της πορείας σου. Να παραμένεις εσύ, το υπέροχο πνεύμα

υπέροχο; Δεν υπάρχει κανένας άλλος σαν εσένα.

σου και ο θαυμάσιος εαυτός σου.

195

196

AGAPI STASSINOPOULOS ............................................................................................,-,............................................................................ _,,, ................

Πάρε μια βαθιά ανάσα. Ρούφηξε τον αέρα βαθιά μέσα σου και βγάλε τον με ένα «Αααχ». Άνοιξε τα χέρια σου και τίναξε τους ώμους σου. Δεν χρειάζεται να κουβαλάς περιπά

~

βάρη. Δεν είναι υπέροχο να είσαι ακριβώς αυτό που είσαι;

30. ~

ΔΕΙ Ε ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ ΣΤΗ

Όταν ανοίγεις τα μάτια σου, θα έχεις μια εντελώς νέα αίσθηση εμπιστοσύνης, επιβεβαίωσης και μια όμορφη ρεαλιστική

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ ΣΟΥ

αίσθηση του εαυτού σου.

Ο καθένας γεννιέται δnμιουργικ6ς ατοv καθένα δίvοw ένα κουτί με κραγι6vια ατο vnπιαγωγείο. Σm σwέχεια. 6τσv φτάσεις aτnv εφnβεία. σου παίρνοw τα κραγιόνια και τα σvτικαθιατούv με βαρετά δίχως έμπvευσn βιβλία σχετικά με

mv άλγεβρα.

τnv ιστορία κ.λπ. Όταν ςαφvικά. χρόνια αργότερα. κολλnσεις

το «δnμιουργικό μικρόβιο» είναι μόνο μια ψιλr'ι φωνούλα που σου λέει: «Θα nθελα πίσω τα κραγιόνια μου. σας παρακαλώ». Χιου ΜακΛέαντ

Η μητέρα μου συνήθιζε να λέει: «Μπορεί να είσαι δημιουργική ενώ κάνεις οτιδήποτε όταν πλένεις πιάτα, όταν μαγειρεύεις, όταν

καθαρίζεις το σπίτι, αλλά και στις σχέσεις σου με τους ανθρώπους.

Η δημιουργικότητα είναι ένας τρόπος ζωής, μια στάση ζωής». Όποτε βρισκόμουν στον λήθαργο της απραξίας, με ενθάρρυνε να αλλάξω διάθεση και να αφυπνίσω τη δημιουργικότητά μου κάνο­ ντας τις συνηθισμένες, καθημερινές εργασίες.

Ως ενήλικές, συχνά περιορίζουμε τη δημιουργικότητά μας στα χόμπι μας ή την εναποθέτουμε στις μεγάλες αυθεντίες, όπως ο Μότσαρτ, ο Πικάσο, η Μάρθα Γκράχαμ, ο Παβαρότι και η Τζέιν Όστιν. Όμως έχεις δικαίωμα να διεκδικήσεις κάθε επιθυμία σου και να εκφραστείς με το τραγούδι, τον χορό, τη λογοτεχνία, τις κατα­

σκευές, τη χειροτεχνία, τη ραπτική και τη διακόσμηση· απλώς αντλώ­ ντας από αυτή την άγνωστη δεξαμενή που έχει ο καθένας μας. Πάψε να κρίνεις ποιος ή τι θεωρείται δημιουργικό. Όταν έχεις μια ιδέα ή μια έμπνευση, πάντοτε να την καταγράφεις. Αν μερικές εβδομάδες αργό­ τερα εξακολουθεί να σε ενδιαφέρει, τότε μπορείς να την εξελίξεις.

AGAPI STASSINOPOULOS

198

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

,..,

Όταν άρχισα να γράφω το πρώτο βιβλίο μου,

__

,,,,

..,,,_,,,,,,,,,,,,,,,,,,,.,,,,,,,,,_,,,,,,,,,,.,,,,,,,,._,,,,,,,,,,,,,,,,,.. , ..,,,,,,,,,,,.,,,,,,,,,,.,,,,,,,,,,,,,..,,,,,,.,,,,.. ,,,,,,,,,,.,,.,

199

Conversations

σταματήσει να στέλνω στην κυρία που προανέφερα την εργασία

μια γενική ιδέα, αλλά δεν είχα

μου για να την κρίνει. Ειλικρινά, ήμουν τόσο απορροφημένη στη

ξεκαθαρίσει πώς θα υλοποιήσω το όραμά μου. Τότε συνεργά­

δική μου δημιουργική πορεία, που δεν χρειαζόμουν πλέον να

στηκα . με μια κυρία, που για εμένα λειτούργησε σαν μέντορας,

ζητήσω τη γνώμη της.

with the Goddesses, είχα σχηματίσει

η οποία είχε ήδη εκφράσει τη δημιουργικότητά της σε πολλά και

Η διαδικασία της σύνθεσης του υλικού που είχα συγκεντρώσει

θαυμάσια βιβλία. Με βοηθούσε στη δομή του βιβλίου και στον

δεν είχε για εμένα γραμμική πορεία. Όσο περισσότερο μάθαινα,

προγραμματισμό των επόμενων βημάτων μου σε εβδομαδιαία

προχωρούσα με εμπιστοσύνη και τόσο βίωνα μια αποκάλυψη.

βάση, με σκοπό να ολοκληρώσω το βιβλίο. Καθώς έκανα τα πρώτα

Άρχισα να βρίσκω τη φωνή μου. Όσο περισσότερο έδινα στον

βήματα, αισθανόμουν σαν να βρίσκομαι στο νηπιαγωγείο. Δεν είχα

εαυτό μου την άδεια να προχωρήσει, δίχως κριτική, τόσο πιο δη­

καμία δημιουργική σπίθα εκείνη τη στιγμή, αλλά εξακολούθησα να

μιουργική γινόμουν.

εφαρμόζω τις οδηγίες της στη διαδικασία αυτή. Κάθε εβδομάδα

Διδάχτηκα να έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου· δηλαδή ήμουν

τη συναντούσα και της παρέδιδα τη δουλειά μου. Δόξα τω Θεώ,

σίγουρη ότι, κάθε φορά που θα αρχίζω κάτι καινούριο, ακόμη κι αν

πίστευα ακράδαντα ότι με κάποιον τρόπο θα ανακαλύψω τη δη­

δεν είναι ορατός ο προορισμός μου, θα με καθοδηγεί βήμα βήμα.

μιουργικότητά μου.

Σαν ένας καλλιτέχνης μπροστά σε κενό καμβά, δεν γνωρίζω τι

Έπειτα από μερικές εβδομάδες επίμονης εργασίας συνέβη κάτι

αξιοπρόσεκτο. Καθώς ήμουν βουτηγμένη σε άλλα βιβλία σχετικά

πρόκειται να δημιουργήσω, μέχρι να αρχίσω να ζωγραφίζω και να παρασυρθώ κάπου όπου δεν μπορούσα να φανταστώ.

με το θέμα μου και συνέχιζα την προσπάθεια, παρά τις αμφιβολίες

Μία από τις παγίδες, όταν ανακαλύπτουμε τη δική μας δημιουρ­

μου για το αποτέλεσμα, αισθάνθηκα μια σπίθα. Άρχισαν να μου

γικότητα, είναι ότι συγκρίνουμε τη δουλειά μας με το έργο άλλων

έρχονται καινούριες ιδέες. Αντιλήφθηκα σε ποια σημεία προσέγγιζα

ανθρώπων. Βλέπουμε τους μεγάλους καλλιτέχνες, τραγουδιστές,

το θέμα διαφορετικά από τον Καρλ Γιουνγκ και από τους άλλους

ζωγράφους, συγγραφείς και σκεφτόμαστε ότι εμείς ποτέ δεν θα

μεγάλους συγγραφείς που είχαν ασχοληθεί με τις θεές. Επιθυμούσα

μπορέσουμε να συγκριθούμε με αυτούς. Άραγε γιατί χρειάζεται

να συνδέσω κάθε θεά με ένα λογοτεχνικό κομμάτι και να δώσω σε

κάτι τέτοιο; Ο Μότσαρτ υποδύθηκε τον Μότσαρτ, εσύ πρέπει να

κάθε θεά μια φωνή. Λόγω της θεατρικής παιδείας μου, συσχέτιζα τις

υποδυθείς τονΈαυτό σου. Η δική σου δημιουργικότητα είναι ένα

θεές με θεατρικούς χαρακτήρες και τους έδινα δραματικούς μονο­

μοναδικό θείο δώρο, σχεδιασμένο προσωπικά για εσένα.

λόγους. Άρχισαν να παίρνουν σάρκα και οστά, να ζωντανεύουν. Οι

Πριν από χρόνια, όταν ζούσα στο Λονδίνο έβγαινα με έναν

άνθρωποι μπορούσαν πλέον να έρθουν σε επαφή με αυτές. Αισθάν­

Άγγλο δικηγόρο. Στη Βρετανία οι δικηγόροι θεωρούνται από τους

θηκα τόση χαρά. Ήταν σαν να έφτιαχνα ψωμί· έβαλα όλα τα υλικά

πιο διανοούμενους και εγκεφαλικούς ανθρώπους. Αυτός λοιπόν

μαζί, ζύμωσα και είδα τη ζύμη να φουσκώνει.

αγαπούσε την όπερα· πηγαίναμε συχνά μαζί σε παραστάσεις και

Ήταν μία από εκείνες τις στιγμές που αισθάνθηκα τον σφυγμό της δημιουργικότητάς μου να χτυπάει δυνατά. Έγραφα ποιήματα για τις θεές μέσα στα μαύρα μεσάνυχτα. Ήταν σαν να ερωτευόμουν, όχι με υπαρκτό πρόσωπο, αλλά με αυτή την έκρηξη ενέργειας. Είχα

τον έπιαναν τα κλάματα. Μου έλεγε: «Θα έδινα τα πάντα για να μπο­ ρούσα να τραγουδήσω με αυτόν τον τρόπο».

Μια βραδιά, καθώς δειπνούσαμε, του είπα: «Γιατί δεν κάνεις μαθήματα φωνητικής με τον δάσκαλό μου;».

AGAPI STASSINOPOULOS

200

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

201

4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . _ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ., _ , , , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

Είχε τις αντιρρήσεις του, αλλά επέμεινα. Σχετικά σύντομα

τελειώσω». Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της αθώας, ατά­

αποφάσισε να κάνει μαθήματα με τον δάσκαλό μου. Έναν χρόνο

ραχης, τολμηρής δημιουργικότητας που πρέπει να κατακτήσουμε.

αργότερα, αυτός ο ~αυμάσιος άνθρωπος έδωσε μια συναυλία σε

Η ύπαρξή μας είναι δημιουργική· άλλωστε τα κύπαρα δη­

μια μεγάλη αίθουσα. Ήταν ένα κονσέρτο για τον στενό κύκλο των

μιουργούνται συνεχώς στο σώμα μας. Ανακάλυψε με ποιον προ­

φίλων και των συνεργατών του. Ακούγοντάς τον να τραγουδάει,

σωπικό τρόπο θα εκφράσεις τη δημιουργικότητα, που υπάρχει και

η καρδιά μου φούσκωνε από την ευχαρίστηση που επέτρεψε στον

σ' εσένα. Ο τρόπος αυτός ας είναι τόσο μοναδικός όσο κι εσύ ο ίδιος.

εαυτό του να εκφραστεί τραγουδώντας, κάτι που για χρόνια κατα­

Μάλιστα σε προτρέπω να το κάνεις δίχως προσδοκίες ή απαιτήσεις.

πίεζε, διότι το θεωρούσε ανάρμοστο γι' αυτόν. Να δίνεις πάντοτε προτεραιότητα στα πράγματα που σε κάνουν

Απλώς να επιστρέψεις σ' αυτό το δίχως φραγμούς τμήμα του εαυ­

τού σου που λατρεύει να δημιουργεί. Εμπρός λοιπόν!

να αισθάνεσαι ευτυχισμένος, δημιουργικός και χαρούμενος. Ίσως

είναι κάτι που δεν σου αποδίδει χρήματα ούτε κοινωνική καταξίω­ ση. Είναι ένα δώρο στον εαυτό σου. Να το κάνεις γιατί το αγαπάς.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

Αυτό δεν ισχύει μόνο για τις τέχνες, αλλά και για μια νέα επιχειρημα­

1. Ρίξε μια ματιά στη ζωή σου και δες σε ποιους τομείς πρέπει να

τική ιδέα, για να βελτιώσεις τη διακόσμηση του σπιτιού σου, για μια

αναζωπυρώσεις τη δημιουργικότητά σου. Δες πού πορεύεσαι

σχέση που δεν είναι προβλέψιμη, για το ταξίδι που λαχταρούσες σε

με αυτόματο πιλότο. Άρχισε να σκέφτεσαι άλλους δημιουργι­

έναν εξωτικό προορισμό, για μια νέα προσέγγιση στον γάμο σου.

κότερους τρόπους για να κάνεις τα πράγματα και αναρωτήσου

Πολύ συχνά οι σχέσεις λιμνάζουν, γιατί ξεχνάμε να ανανεω­

θούμε και να γίνουμε δημιουργικοί στη διάρκειά τους. Ένα από τα

μήπως μπορείς να λειτουργήσεις με διαφορετικό τρόπο, έτσι ώστε να ξυπνήσει η δημιουργικότητά σου.

πιο ευτυχισμένα ζευγάρια που γνωρίζω είναι μαζί εδώ και είκοσι

2. Φρόντισε να βρίσκονται πάντοτε κοντά σου ένα σημειωματά­

χρόνια. Ο σύζυγος αφήνει αξιολάτρευτα σημειωματάκια σε απί­

ριο και ένα στιλό. Κάνε ορνιθοσκαλίσματα για πέντε λεπτά κάθε

θανα μέρη για τη γυναίκα του· πάνω στο τιμόνι του αυτοκινήτου,

ημέρα· μπορεί πράγματι να ανοίξει μια δημιουργική διέξοδος

στο πορτοφόλι της, στο ταχυδρομικό κουτί. Αυτή είναι εξαιρετική

και να βγει στην επιφάνεια η δημιουργικότητά σου.

μαγείρισσα και του κάνει εκπλήξεις με διασκεδαστικές νέες συντα­

3. Πήγαινε σ' ένα βιβλιοπωλείο, σε μια γκαλερί ή σε οποιοδήποτε

γές. Είναι δύο άνθρωποι που ζουν και εργάζονται μαζί και, όποτε

άλλο μέρος πλημμυρίζει από δημιουργικότητα και περιηγή­

τους βλέπω, έχω την αίσθηση ότι ο γάμος τους είναι φορτισμένος

σου χωρίς το άγχος του χρόνου, δίχως πρόγραμμα. Άντλησε

από αμοιβαία εκτίμηση.

έμπνευση από όλη αυτή τη δημιουργικότητα που σε περιβάλ­

Μην παραγίνεις σοβαρός με τη δημιουργικότητά σου. Έχεις

λει. Να συμμετάσχεις σε μια δημιουργική ομάδα, που ασχολεί­

ποτέ παρακολουθήσει παιδιά να δημιουργούν; Θα σου πω μια

ται με οτιδήποτε σου αρέσει, και να αφήσεις την ενέργεια που

ιστορία για ένα τετράχρονο κοριτσάκι που ζωγράφιζε ένα πρό­

διαχέεται από τα άλλα μέλη να σε εμπνεύσει.

σωπο. Ο δάσκαλος τη ρώτησε «Ποιος είναι αυτός;» και το κοριτσάκι

4. Κάνε μια λίστα όλων όσων έκανες όταν ήσουν παιδί και αισθα­

απάντησε «Ο Θεός». Ο δάσκαλος σχολίασε «Κανένας δεν ξέρει

νόσουν δημιουργικός· ό,τι κι αν ήταν αυτά. Άνοιξε ξανά τον

πώς είναι ο Θεός» και το μικρό κορίτσι είπε «Θα το μάθουν όταν

κόσμο της φαντασίας σου. Ποτέ η ηλικία δεν απαγορεύει τη

AGAPI STASSINOPOULOS

202

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

."....................................................................................................................................................... δημιουργία.Τόλμησε να πας προς τα εκεί. Ξαναπιάσε τα κραγιό­

το γράψιμο, η χειροτεχνία; Η μήπως είναι η κηπουρική,

νια σου. Μπορείς να επαναλαμβάνεις αυτή τη θετική δήλωση:

η ανθοδετική ή η ηθοποιία; Υπάρχουν εκατοντάδες τρόποι

«Δίνω στον εαυτό μου την άδεια να εκφράσει τη χαρά της

για να είσαι δημιουργικός. Τι είναι εκείνο που κάνει την καρ­

δημιουργίας».

διά σου να φτερουγίζει; Ρώτησε τον εαυτό σου πώς θα ήταν

η ζωή σου, αν ερχόσουν σε επαφή με αυτή την αυθεντική χαρά και ελευθερία που είχες όταν ήσουν παιδί, και ταυτό­ χρονα δώσε του την άδεια να δημιουργήσει οτιδήποτε για

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ Βρες μια άνετη θέση και πάρε μια βαθιά ανάσα. Χαλάρωσε.

Απελευθερώσου από τη σωματική ένταση. Αναγνώρισε την παρουσία της καρδιάς. Ακολούθησε τον σταθερό ρυθμό της αναπνοής σου καθώς εισπνέεις και εκπνέεις. Φαντάσου ένα ωραίο φως να σε γεμίζει και συγχρόνως να σε περιβάλλει και να σε προστατεύει.

Πήγαινε πίσω στον χρόνο και θυμήσου τότε που ήσουν

παιδί και έπαιζες ελεύθερα. Ίσως ντυνόσουν με τις αγαπη­ μένες φορεσιές σου ή ζωγράφιζες με κραγιόνια ή έπλαθες

ζώα με πλαστελίνη. Ίσως έφτιαχνες πίτες από λάσπη, όταν έπαιζες έξω στον κήπο. Θυμήσου τη χαρά που αισθανόσουν καθώς χαχάνιζες με τους φίλους σου, δίχως την παραμικρή έγνοια για όσα μπορεί να σκέφτονται οι άλλοι για εσένα. Ανακάλεσε αυτό το συναίσθημα. Κάνε ό,τι μπορείς για να εμφανιστεί τώρα.

Επίτρεψε στον εαυτό σου να γεμίσει με τη χαρά και την

ελευθερία που βίωνες στα παιδικά χρόνια σου. Δες τα χρώ­ ματα με τα οποία έπαιζες, τα σχήματα που συνήθιζες να πλά­

θεις, νιώσε την αίσθηση του πλούτου που σου προσφέρει η δημιουργικότητα, όταν αφήνεσαι σε αυτήν. Σκέψου κάτι που μπορείς σήμερα να κάνεις και θα σε φέρει σε επαφή μ'εκείνοτο δημιουργικό κύμα που σε ωθούσε τότε. Ποιο είναι

αυτό; Είναι ο χορός, το τραγούδι, η μαγειρική, η ζωγραφική,

να νιώσει τη χαρά της δημιουργίας. Βάλε αυτή τη δημιουρ­ γική ενέργεια στη ζωή σου, επιτρέποντας στον εαυτό σου να βυθιστεί σε κάτι που θέλεις να κάνεις, και άφησε τη χαρά να εμποτίσει την καθημερινότητά σου. Πες στον εαυτό σου: «Μπορώ να το κάνω αυτό, χίλια

τα εκατό. Δίνω στον εαυτό μου την απόλυτη ελευθερία να εκφραστεί ολοκληρωτικά και να δημιουργήσει. Είναι ανα­ φαίρετο δικαίωμά μου». Να αρνηθείς οποιαδήποτε κριτική προκύψει, είτε από τον ίδιο τον εαυτό σου είτε από τους άλλους. Δεν έχεις ανάγκη

από κάτι τέτοιο τώρα. Η έκφραση της δημιουργικότητάς σου είναι ένα δώρο για εσένα. Αξιοποίησε αυτή την ώρα για να αγκαλιάσεις την επι­ θυμία σου για δημιουργία και για να κάνεις εκείνο που σου δίνει χαρά. Ποιο είναι το επόμενο μικρό πράγμα, το

επόμενο βηματάκι που πρέπει να κάνεις, ώστε να εκτελε­ στεί το δημιουργικό σχέδιό σου; Δες τον εαυτό σου να το

κάνει, έτσι απλά. Μην αφήνεις αυτή τη σκέψη στο μυαλό σου, σήκω και υλοποίησέ τη. Μην αντιστέκεσαι στη ροή

της δημιουργικής ενέργειας. Άφησε την ελευθερία και την ευχαρίστηση που είχες στα παιδικά χρόνια σου να ξυπνή­ σουν ξανά μέσα σου και δείξε εμπιστοσύνη σε όλη αυτή τη διαδικασία. Αν θέλεις να τραγουδήσεις, τραγούδησε. Αν θέλεις να

χορέψεις, χόρεψε. Τίποτα δεν χρειάζεται να είναι τέλειο. Εδώ

203

. ..

AGAPI STASSINOPOULOS

204

δεν υπάρχουν κριτές και ανταγωνισμός. Άφησε ελεύθερο τον εαυτό σου να δημιουργήσει ό,τι λαχταράει. Τώρα παρατήρησε για λίγο τον εαυτό σου, ενώ κάνεις αυτό που θέλεις, ενώ το ολοκληρώνεις και διατηρείς τη σπίθα της δημιουργικότητάς σου. Πρόσεξε με ποιον τρόπο η χαρά ξεχειλίζει και διαχέεται σε οτιδήποτε άλλο κάνεις στη

ζωή σου. Είσαι ένα δημιουργικό ον. Αυτή είναι η αλήθεια. Δεν χρειάζεται να σε διδάξουν πώς να γίνεις δημιουργικός, γιατί ήδη γνωρίζεις πώς να το κάνεις.

~31.~

ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΝΑ ΔΙΗΓΗΘΕΙΣ ΤΗ ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΙΣΤΟΡIΑ;

Πάρε μια βαθιά ανάσα και πλημμύρισε με την ευχαρί­

στηση της δημιουργικής ενέργειας και με τον ενθουσιασμό γι' αυτό που πρόκειται να αρχίσεις. Άνοιξε τα μάτια σου, πάρε

στα χέρια το ημερολόγιό σου και γράψε με ποιον άλλον τρόπο θα ήθελες να εκφράσεις τη δημιουργικότητά σου. Ίσως και ο τρόπος που γράφεις είναι πλέον δημιουργικότε­ ρος. Ίσως χρησιμοποιήσεις μια πένα που αγαπάς ή ένα και­

Ένα από τα πιο αγαπημένα μου αποσπάσματα είναι από το βιβλίο

νούριο πολύχρωμο ημερολόγιο. Ή μπορεί καθώς θα γράφεις

του Άντουον Φίσερ, με τίτλο F;nding Fish (Βρίσκοντας ψάρια): «Η ζωή

να σχεδιάζεις στο περιθώριο. Άφησε τον εαυτό σου ελεύ­

συχνά έχει έναν τρόπο να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται

θερο να δημιουργήσει.

μικροί και ασήμαντοι. Αν όμως βρεις έναν τρόπο να εκφραστείς

Χαλάρωσε μέσα στη δημιουργική ορμή σου και βίωσε την απόλαυση.

μέσα από τη συγγραφή, να τοποθετείς τις ιδέες και τις ιστορίες σου

στο χαρτί, θα αισθάνεσαι πιο σπουδαίος ... Ακόμη κι αν μόνο ένα άτομο ή ένα μ~ος της οικογένειάς σου διαβάσει κάτι που έγραψες πολύ καιρό μετά τον θάνατό σου, τότε συνεχίζεις να ζεις. Έτσι το γράψιμο σου δίνει δύναμη, σου χαρίζει την αθανασία».

Δεν χρειάζεται να γράψεις την Οδύσσεια. Το έχει ήδη κάνει ο Όμηρος. Όμως είναι σημαντικό να αιχμαλωτίσεις τις στιγμές της ζωής που σε διαμόρφωσαν, που ήταν συναισθηματικά φορτισμέ­ νες ή που σε οδήγησαν σε μια αποκάλυψη. Το γράψιμο μπορεί να

πάρει πολλές μορφές: να υπαγορεύεις τις σκέψεις σου στο κινητό τηλέφωνο και να τις απομαγνητοφωνείς αργότερα, να τις καταγρά­

φεις σε ένα μπλογκ, να τις γράφεις σε ένα ημερολόγιο. Οτιδήποτε ταιριάζει στις δικές σου εσωτερικές διεργασίες κάν'το.

AGAPI

206

STASSΙNOPOULOS

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ ................................................................................................................................. ..........................................

207

Υπάρχει μια κλωστή που συνδέει όλες τις κουκκίδες της ζωής

κατάπληκτη ότι η ζωή δεν ήταν εναντίον μου. Η ζωή βρισκόταν

μας, αλλά μπορούμε να τη διακρίνουμε μόνο όταν στραφούμε

πάντοτε στο πλευρό μου και με οδηγούσε σε μια ανασκόπηση του

προς το παρελθόν. Ζούμε όλοι μέσα στο άγνωστο. Όταν όμως

εαυτού μου. Η συνολική εμπειρία μού χάρισε μεγαλύτερη εμπιστο­

αφηγούμαστε τις ιστορίες μας, έχουμε την αίσθηση ότι κάποιος μας

σύνη, με έκανε να αισθάνομαι μεγαλύτερη συμπόνια και τρυφερό­

προσέχει.

τητα για εμένα την ίδια και απελευθέρωσε την καρδιά μου.

Όταν έγραφα ιστορίες από τη ζωή μου, για το βιβλίο μου Ελευθε­

Ίσως σκέφτεσαι ότι δεν έχει συμβεί τίποτα ενδιαφέρον σ' εσένα.

ρώστε την καρδιά σας, ένα μέρος του εαυτού μου ασκούσε κριτική

Εντάξει, όμως πώς αισθάνθηκες όταν ο καλύτερος φίλος σου

και προσπαθούσε πάντοτε να λογοκρίνει τα ευαίσθητα προσωπικά

μετακόμισε σε μια μακρινή γειτονιά λίγο πριν από το γυμνάσιο;

στοιχεία στις ιστορίες μου, λέγοντας: «Μην το αναφέρεις αυτό. Δεν

Όταν τα χάλασες με το αγόρι σου λίγο πριν από τον γάμο της καλύ­

ενδιαφέρει κανέναν». Όμως η καρδιά μου με παρακινούσε, λέγο­

τερης φίλης σου; Όταν βρήκες την πρώτη δουλειά και συνειδητο­

ντας: «Πες αυτή την ιστορία. Γίνε διαφανής. Έχει σημασία πώς βρή­

ποίησες ότι δεν ήταν αυτή ακριβώς που ήθελες; Όταν έμαθες ότι

κες τον δάσκαλό σου, πώς εγκατέλειψες εκείνη τη σχέση, πώς οι

είσαι έγκυος ή ότι οι γονείς σου χωρίζουν; Αν κάτι σε έχει επηρεά­

απογοητεύσεις σε οδήγησαν να επαναπροσδιορίσεις τον ορισμό

σει, τότε είναι σημαντικό. Αφού δεν γράφεις για κάποιον άλλον,

της επιτυχίας και πώς οι κλειστές πόρτες σε βοήθησαν να αντιλη­

γιατί να σε ενδιαφέρει τι σκέφτονται οι άλλοι; Ίσως, όταν ολοκλη­

φθείς τον σκοπό της ζωής σου».

ρώσεις, θελήσεις να μοιραστείς όσα έγραψες. Ίσως αποδειχτεί ότι

Κάθε ιστορία και εμπειρία έγινε άλλη μια βελονιά στης ζωής

οι άνθρωποι μπορούν να ταυτιστούν με τις εμπειρίες σου. Έχω

μου το κέντημα. Ήταν συγκλονιστικό και συγχρόνως απίστευτα

μείνει έκπληκτη βλέποντας πόσο πολλοί άνθρωποι έχουν συγκινη­

θεραπευτικό. Ήταν σαν να είχε σηκωθεί η αυλαία και μου είχε επι­

θεί με το ταξίδι μου, με την ιστορία μιας Ελληνίδας που επιδίωξε

τραπεί να δω την τελειότητα όσων είχαν συμβεί στη ζωή μου: τους

να πραγματοποιήσει το πάθος της και την πνευματική αφύπνισή

αγώνες, τις προκλήσεις, τις νίκες και τις απογοητεύσεις. Ήταν όλα

της. Βέβαια ο στόχος όταν γράφεις δεν είναι αυτός. Εσύ εστίασε στη

μέρος ενός μεγαλύτερου σχεδίου, που με οδήγησε να ανακαλύψω

χαρά που σου δίνει το συγγραφικό έργο!

τον πραγματικό εαυτό μου. Γράφοντας τη δική σου ιστορία θα

Όταν τελείωσα το βιβλίο μου, αισθάνθηκα βαθιά μέσα μου ότι

γνωρίσεις τον εαυτό σου. Καθώς θα μοιράζεσαι την ιστορία σου με

η ζωή μου, όπ~ς την είχα γνωρίσει, είχε πλέον τελειώσει. Η ιστορία

άλλους, θα σε γνωρίσουν και εκείνοι.

είχε φτάσει στο τέλος της. Ήταν ένα πολύ απελευθερωτικό συναί­

Το χρονικό διάστημα που έγραφα τις ιστορίες μου αντιλήφθηκα

σθημα. 'Ηταν επίσης και λίγο τρομακτικό. Οι ιστορίες που επανήλ­

ότι η σοφία της ψυχής μου με ώθησε να προχωρήσω, μου χάρισε

θαν στο μυαλό μου -τι έκαναν και τι δεν έκαναν οι γονείς μου, οι

εμπειρίες για να αυξήσω την κατανόησή μου και να σχηματίσω το

άντρες, η δουλειά, οι επιτυχίες και τα θαύματά μου- όλα είχαν δια­

τέλειο κέντημα της ζωής μου. Όλες εκείνες οι στιγμές που αισθα­

γραφεί. Άρχισα να βιώνω μια αίσθηση ελευθερίας, γνωρίζοντας ότι

νόμουν ασήμαντη, ανασφαλής, φοβισμένη και γεμάτη αμφιβολίες

όλα όσα είχα περάσει ήταν μέρος ενός μεγαλύτερου σχεδίου. Μπο­

ήταν βελονιές στο κέντημα. Χρειάζεται θάρρος για να αφηγηθείς

ρούσα να διακρίνω τις κομβικές στιγμές κατά τις οποίες είχα επιλέ­

την ιστορία σου, να βρεθείς αντιμέτωπος με εμπειρίες που θα τις

ξει το μονοπάτι που με οδηγούσε πίσω, προς τον εαυτό μου. Ο σκο­

ήθελες διαφορετικές. Κι όμως εξιστορώντας όλα αυτά διαπίστωσα

πός μου είχε διασαφηνιστεί και η εμπιστοσύνη μου είχε εδραιωθεί.

AGAPI STASSINOPOULOS

208

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ ........................................................................................................................... ,......................

209

..........................

Αν γράψεις την ιστορία σου, θα διεισδύσεις στην εξαιρετική

το βίντεο μπορεί να περιλαμβάνει συνεντεύξεις από αδέλφια,

ανθεκτικότητα και στην εσωτερική δύναμή σου. Θα ζήσεις μια

δασκάλους και φίλους. Μπορεί να φωτίσει πτυχές της ζωής σου

κάθαρση. Θα αποκτήσεις μια καθαρή πλάκα πάνω στην οποία θα

και να αποσαφηνίσει πράγματα.

γράψεις μια νέα αφήγηση. Από εκείνη τη στιγμή και μετά θα γίνεις ο δημιουργός της δικής σου ιστορίας.

Είμαστε όλοι παραμυθάδες. Δώσε στον εαυτό σου την ευκαι­ ρία και γράψε την ιστορία σου. Απλώς άρχισε και θα δεις πού θα σε βγάλει, δίχως ημερήσια διάταξη ή στόχο. Μη σκοτίζεσαι προσπα­ θώντας να γίνεις Έρνεστ Χεμινγουέι, Αν Λαμότ ή Μάγια Αγγέλου. Εκείνοι έγιναν ο εαυτός τους, το ίδιο ισχύει και για εσένα. Το αξίζεις

και η ιστορία σου λέει πολλά. Γράφοντας την ιστορία σου επιστρέ­ φεις στην εστία σου.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙ' ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ

1. Δεσμεύσου ότι μέσα στις επόμενες τριάντα δύο ημέρες θ' αρχί­ σεις να γράφεις την ιστορία σου. Κάνε το σε ένα ημερολόγιο, στον υπολογιστή σου, στο τηλέφωνό σου, οπουδήποτε μπο­ ρείς να καταγράψεις την ιστορία σου και όποτε έχεις διάθεση. Δεσμεύσου για έναν συγκεκριμένο αριθμό καταχωρήσεων την

εβδομάδα. Αυτή η πρακτική θα βάλει τους τροχούς σε κίνηση. Γράψε για την απόλαυση της συγγραφής και όχι προσδοκώντας

την τελειότητα.

2. Όταν αισθάνεσαι έτοιμος και ασφαλής, μπορείς να καλέσεις κάποιον δικό σου άνθρωπο και να μοιραστείς μαζί του αυτά που έχεις γράψει. Διάβασέ τα φωναχτά. Αυτό θα συντελέσει ώστε να σε γνωρίσουν. Αποκαλύψου σ1 εκείνους που νοιάζονται για εσένα.

3. Αν θέλεις να καταγράψεις όσα επέδρασαν στη διαμόρφωση της ζωής σου και αν οι γονείς ή οι παππούδες σου ζουν, ίσως

να θελήσεις να τους βιντεοσκοπήσεις και να τους υποβάλεις τις ερωτήσεις που δεν είχες τολμήσει ποτέ στο παρελθόν. Αυτό

ΚΑΛΗΜΕΡΑ, ΧΑΡΑ

211

1111,,............................................................................................................................................................................. ..

Υπάρχει ένα ερώτημα που αφορά όλους μας: Ποιος είναι

~

32.

ο σκοπός της ζωής μου; Με άλλα λόγια, τι έχω έρθει να κάνω; Είναι

~

προφανές ότι ο καθένας πρέπει να βρει τη δική του μοναδική και

ΑΝΑΚΑΛΥΨΕ

προσωπική απάντηση στο ερώτημα. Εδώ δεν ισχύει αυτό που

το ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΚΑΛΕΣΜΑ

του προσωπικού καλέσματος μοιάζει με την αναζήτηση της προ­

συναντάμε σε κάποια ρούχα: ένα μέγεθος για όλους. Η αναζήτηση

Το μυαλό μου είναι fισυχο. καθώς γνωρίζει ότι αυτό που προορίζεται για εμένα δεν θα χαθεί και ότι αυτό που θα χαθεί δεν προοριζόταν για εμένα. Ιμάμ αλ-Σαφιί

σωπικής μελωδίας σου. Θέλω να πιστεύω ότι ο σκοπός μας είναι το προσωπικό κάλεσμα. Δεν έχει καμία σχέση με τα επιτεύγματά μας ή με το βιογραφικό μας. Είναι κάτι βαθύτερο που μας φέρνει σε επαφή με τον παλμό της καρδιάς μας. Όταν το ανακαλύψουμε, προσθέτει νόημα σε ό,τι

κάνουμε, μας δίνει την αίσθηση της πληρότητας και την ύπαρξη ενός προορισμού στη ζωή μας. Δεν έχει ανατεθεί σε όλους ο ρόλος ενός Δαλάι Λάμα, μιας ΜητέραςΤερέζας, του Πάπα ή τηςΌπρα. Θα

Ο Μάικλ είναι γιος ενός φίλου μου, είναι δεκαέξι χρονών και αρκετά ψαγμένος για την ηλικία του. Μια ημέρα που με είχε επισκεφθεί, τον ρώτησα: «Μάικλ, ποιος νομίζεις ότι είναι ο λόγος που βρισκόμαστε εδώ;».

Εκείνος μου απάντησε: «Για να αφυπνιστούμε».

Όταν του ζήτησα να μου το εξηγήσει λίγο περισσότερο, είπε: «Νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι κοιμούνται - δεν γνωρί­

ζουν ποιοι είναι. Νομίζω ότι πρέπει να αφυπνιστούμε σε αυτό που είμαστε».

Αμέσως μετά με ρώτησε: «Αγάπη, εσύ γιατί νομίζεις ότι βρισκό­ μαστε εδώ;».

Απάντησα δίχως τον παραμικρό δισταγμό: «Νομίζω ότι βρισκό­

μαστε εδώ για να εξελιχτούμε και να μεταμορφωθούμε, επίσης νομίζω ότι όσα μας συμβαίνουν, αλλά και όσα δεν μας συμβαί­

ήταν αυταπάτη αν νομίζαμε ότι οι άνθρωποι που απολαμβάνουν μεγάλη αναγνωρισιμότητα έχουν και υψηλότερο προορισμό από εμάς. Απέχει πολύ από την αλήθεια. Ο δικός σας σκοπός δεν χρειά­

ζεται να είναι μεγαλειώδης ή να αλλάξει τον κόσμο. Έχουμε όλοι

έναν σκοπό· όμως για να τον ενστερνιστούμε, χρειάζεται μια διαδι­ κασία ανακάλυψης. Επίσης ο σκοπός μπορεί να διαφοροποιηθεί με την πάροδο των χρόνων. Έχω συναντήσει χιλιάδες ανθρώπους που έχουν βρει τον προορισμό τους με μερικούς πολύ πρακτικούς και

διόλου εντυπ~σιακούς τρόπους. Η δουλειά τους δεν σχετίζεται με τη διασημότητα ούτε πέφτουν πάνω τους τα φώτα της δημοσιότη­

τας, αλλά υπηρετούν και βελτιώνουν τη ζωή των άλλων. Όταν ερχόμαστε σε επαφή με το κάλεσμα της καρδιάς μας, όλα αρχίζουν να αποκτούν νόημα. Έχω καταλήξει σε πέντε ερωτήσεις που μπορούν να σε φέρουν πιο κοντά στο προσωπικό κάλεσμα:

νουν συνθέτουν το ταξίδι προς τη μεταμόρφωσή μας... νομίζω ότι

•

Τι έχω έρθει εδώ για να μάθω;

βασικά συμφωνώ μαζί σου, δηλαδή ότι βρισκόμαστε εδώ για να

•

Τι έχω έρθει εδώ για να διδάξω;

•

Τι έχω έρθει εδώ για να ξεπεράσω;

αφυπνιστούμε».

212

AGAPI STASSINOPOULOS

.................................................................................................................................................................................................

213 ΚΑΛΗΜΕΡΑ, . ΧΑΡΑ ...................................................................................................................................................... .

•

Τι έχω έρθει εδώ για να ολοκληρώσω;

πνεύμα σου, το οποίο αφυπνίζεσαι και έτσι αντιλαμβάνεσαι ποιος

•

Τι έχω έρθει εδώ για να εκφράσω;

είσαι πραγματικά.

Η μητέρα μου συνήθιζε να λέει: «Έχουμε όλοι γεννηθεί ως μονα­

Αφιέρωσε λίγο χρόνο για να απαντήσεις με ειλικρινή διάθεση. Σου προτείνω να γράψεις τις απαντήσεις σε ένα ημερολόγιο. Οι απα­ ντήσεις μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες που περίμε­ νες. Οι ερωτήσεις αυτές έχουν σκοπό να σπάσουν τα πρότυπα που

έχουν επιβληθεί από εσένα και σε δεσμεύουν. Παίξε με αυτές τις ερωτήσεις και μην ανησυχείς αν οι απαντήσεις σου δεν ακούγονται

σοβαρές. Θεωρώ ότι αυτές οι ερωτήσεις είναι μια πυξίδα που μας κατευθύνει προς το κέντρο μας. Όταν η ζωή σου έχει ορμητήριο το κέντρο σου, τότε θα την απολαύσεις ότι κι αν συμβεί. Οι απαντήσεις σε αυτά τα πέντε ερωτήματα βρίσκονται σε εξέ­

λιξη και αναδιαμορφώνονται συνεχώς. Σε διαφορετικά στάδια της ζωής σου πιθανόν βρίσκεσαι εδώ για να διδάξεις ή για να διδαχτείς. Τίποτα δεν είναι οριστικό. Καθώς απαντάς στις ερωτήσει